Lomu 1:1 1 Lomu 1:1

LomuPolokafo mono wenena Lomu numudominamo ya lufuwa wi fulo gedami kaKomu ka

Polo ya Kolinti numudofe, ido Senkilia numudominamikamenalo ya lufuwa ama wito, Yesu koli kikito umutiLomu numudo minamo wenena ya fulo gedenae, lotowena ma kuliya Fibi umaito, oluto uto uto Lomu numudou fedeto ya gimami ne.

Mono wenenawa Lomu numudoka minamo wenenamaleka ya Yuda wenena ido maleka ya ailo feka wenenaya minae. Ido Lomu numuna ya Itali mikalo gamaniwenena numuni meya nabalo ya kiyabani we wekudinikuliya Sisa ya minaiye. Aya we yakafo mika negu-neguwenena muki olu afima o gedeto, wekudini kuliyai wewenaba ya nanimoko minenae, loto kimiwe so loto gilifimelaito, ba lomo wamo ne.

Ena Polokafo eti loto kolami, mikalo wenena muki yaGoti omunalo lifima mino ledami wenena ya minone.Ido lonote yakafofe, ido mona lalo melenumo yakafo yaolu lalo o ledámenami ne. Etito ya nefa, ido Yesu kolikikito umunumo, ya Gotikafo lifimate kilili oto, monatinaefe limo wenena minae, loto lo ledenami ne, loto Lomunumudo uto kawa kuwa lalo api gilibinae, loto kolito,lufuwa ama ya wi fulo gedami ne.

Lo oloto melami ka1 Namo Polo, Kilisto Yesu kouba-nabala we ya aposolo

we minenane, loto lune fito, Goti kala kuwa lalo lo olotomelenane, loto olu eika wi nedami ne.

Lomu 1:2 2 Lomu 1:102 Kawa kuwa lalo ya komu adeina lo mele ledaito,

polofetela yate felegaga lufuwau wiyamo, 3 ya Nalafoyamu lo mele ledami ne. Amo ya mikaleka ukanakioloto piyami, ya Defiti ufa fiyami wenena yauti olotopiyaiye. 4 Ido Ouna ya felegaga minami yakafo moda GotiNalafo aumafofo limo we ne, loto lilibami, ya folaiguti olunedi edami yakafo ya lilibami ne. Wewa ya Yesu KilistoWekolate ya ne. 5Amodokati ya mika negu-negu wenenamuki minagu yauti mate ka limo ya koliti, koli kikitoumuti, golodenawamo yamu kuliya ditoko minenaiye,loto nasafili o ledeto, aposolo lonowa lomaito ya oluminone. 6 Ido aya wenena minagu yauti linate yaki YesuKilisto wenenala minae, loto luti fiyami ne.

7 Linate Gotikafo siya-muluna gimami wenena Lomunumudo minamo, ya felegaga wenenane minae, loto lutifiyamiwenena, linatemuki ya lufuwa amawi fulo gedowe.Eyalo.

Metefo Gotidokati ido Wekola Yesu Kilistodokati yanasafili mona ido you amene mona ya linatedoka minogedenaiye.

Polokafo wenenawa geyenae, loto auma wito kolami ka8 Ena komu ka ama ya logiminagolowe. Kolalo. Linate

koli kikitamo monatina yamu wenena mikau-mikau lo-loominanako, linatemuki yamu kolito ya siyane, lalole, lotoYesu Kilisto kuliyalo ya Gotine loumu minowe. 9 Koli mi-nafe? Goti lonola olu minomo, ya ounelune-kane lawokomeleto Nalafo kala kuwa lalo lo oloto mele minowe. AyaGoti yakafo monane muki kolami we onobalalo ya ka amalenagolowe. Kolalo. Namo ya kamena-kamena linatemukolito kulitina loumutoko minoto, 10 ya linatedoka enae,loto kolito kiyaba omo idomo, ya oiya ama ya Gotikafolalo kolito kanune olu oloto pi nedagetoma ya enae,

Lomu 1:11 3 Lomu 1:17loto loumutoko minowe. 11 Eti loto loumomo, ya linategeyenae, loto kolomo, ya Ouna netala faifa lomami netaya olu gedeto oneto yakafo aumawi gedenaiye, loto aumawito koli minomo yamu etito loumutoko minowe. 12 Idoeti loto koli minomo, ya linatemuko kolámowe. Namokilinateki lakoina minoto ya linate koli kikitamo monatinayakafo namo sene-mulune olu aila wi nedageto, ido namokoli kikitomo monane yaki linate setimuludi olu aila wigedenaiye, loto kolito ya oto geyenae, loto loumutokominowe.

13 Ido mono wenenane-motao, linate kolife ádote-nawae, loto ka ama logimowe. Kolalo. Ailo feka we-nena maleka minagu yau mono lono oluto kulawa oluoloto piyomo, ya linate minagu yau ayaidana oto monolononelo kulawama olu oloto pinae, loto kamena-kamenaya linatedoka enae, loto kanu ma moni wilofa, ido kama-ma oloto piyami yamu kanune minámaito minowe.14-15 Wenena muki, Giliki kafi lufuwa kamo ido ágamowenena, ka maninigu nemo ido minámami wenena, mukiya kawakuwa lalo lo oloto giminamo lonowanomaimane-nako, yamu linate Lomu numudo minamo yaki ayaidanaoto lo oloto giminae, loto auma wito kolowe.

Kawa kuwa lalo ya Goti aumala nemo ka16 Kawa kuwa lalo lo oloto melomo yamu ukanelo

kolámomo ne. Ya neditole? Kawa kuwa lalo ya Gotiaumala nemo ka yakafo koli kikitenawamo wenena mukiolu omuni kenami, ya Yuda wenena olu komu meleto,ido yaloti Giliki wenenaki wenena maleka muki yaki kolikikitenawamo ya olu omuni kenami ne. 17 Aya kawakuwa lalo yakafo koli kikitamowenena ya Goti monala efelimoma olu oloto pi gimami yamu ya koli kikito umu-umuo minae. Aya yamu ya eti limo,

Lomu 1:18 4 Lomu 1:24Monanina efe limo wenena ya koli kikito minamo yamu

ya kofawa mino kolinagilae,loto ka mono lufuwau (Hab 2:4) ya nemo ne.

Wenena muki Goti meni umuti u sinidigu minamo ka18 Etito wenena yate Goti monala meni umuti nosá-

mami mona ailo-ailo muki mele minamo yamu yaamokafo kosinaukati lifima ka naba-naba olu oloto pigede-gede o minaiye. Wenenawa mona nosámamimelamo yamo ka ona kula ya miwi minae. 19 Koli mi-nafe? Goti monala maleka, mikaleka wenena kolinawamomonala, ya amokafo olu oloto pi gedainako, moda luniguoloto nemo, 20 ya adeina akaima mika kosina olu olotopiyami kamenaloti ya amo aumala, minowa-minowa otonemo aumala, idomonala ailo, wenenamonanina yaidanaoto minámami, akaiya dito nemo omudekafo eyámonimomonala, ya neta-mata olufe limo netawa yakafo olu olotopi gedaito, moda eyefe loti monala kolamo ne. Monalaetiti kolamoma nenako, yamu wenena mate monala kolá-mone, loti lenawamo ka ma minámaiye.

21 Goti minaiye, loti moda kolafa, ido Gotite ona kulaminaiye, loti kuliya olu faka ádoti, siyane, lalole, lotiloumámoti, kani kiyamo mona ya u fa neta uto, ido luni-kani kolife ádami ya sinikafo asa wi gedaitominae. 22Eti ominamoyakamanedeune, lominafa, idoukoliti kolámotiamo wenena buluti, 23 Goti fulu fitala kiyámenami welamenala ya fulititi, fulu fitala kinami wenena, nema-afa, aniki-kiyaniki leya witi moinamo neta, kudi-koiyofayaidana oti olufe loti, ya gotite ne, loti koli kikito gimiminae.

Wenena muki nosámami monako melemo wamo ka24 Goti lamenala etiti fulitanako, inanimo lunikani

kume-ugele kopa-napa nenawamo monamu kolamoyamu fuma wiyami mona meleti inanimo lulawanigu

Lomu 1:25 5 Lomu 1:32ya ukani olu kopaiti, ukanido kolinawamo monaya fa melenawamo ne, loto Gotikafo koito gedaiye.25 Wenenawa yate Goti kala monala ona kula ya kolifulititi, suki we kala monala koli kiki loti, ido neta-mataolu oloto piyami we ya meni umuti, olufe limo neta yakokoli gimiti kouba-naba o gede minae. Wewameni umamowe kuliya ya olu faka lo edemo dito minowa-minowa otonemo ne. Ona.

26 Ido meni umamo yamu Gotikafo koito gedaito, yaukanido kolinawamo monamu aku loti koli minoti, yawenaipani yate wemomoki efe loti onenawamo mona yafuliti, inanimonigu ya kopa mona mele-mele o minato,27 ido wemomo yate ayaidana oti wenaipaki efe loti one-nawamo mona ya fuliti, wemomo ailo mamu koliti ukaniyo lito wema kopa olu onamo, ya etiti suki kanumoinamoyamu inanimo ukani-luni-kanigu ya lifima ka itibiti oluminae.

28 Wenenawa yate Goti kate ki umámenagolone, lotikolamo yamu ya Gotikafo kani-manini ya u fa netalowageto kopa-napa mona melenawae, loto koito gedaito,29 ya lunikanigu mona nosámami-asamami faitoto minogedaito, fina lowamuko kolimo diti, neta-mata maki makiolunumolae, loti koliti, wenena koli nosámamiko gim-iti, komumu-kamama witi, gini fuluti, moila fiti, koniwiti, kani nosámamiko kimo idamo mona yamo luni-kanigu faitoto neto, ya wenena kamani kiti, 30 ka nosá-mami lo gedeti, Goti koli nosámami umuti, ka kolitikolámoti, inanimomuko lalo minone, loti koliti, inanimoukani-kulini olu faka loti, nosámami-asamami mona ko-fawa olu oloto piti, onibo menibo ka lamo ya kolámoti,31 lunikanigu kolife ádoti, mona ona melámoti, inanimowenenanina ya koli gimámoti, mulunigu kolámamo we-nena, 32 ya yaidana mona mele minamo wenena modafuluti u kopa unawae, loto Gotikafo lo melami ka ma

Lomu 2:1 6 Lomu 2:7ne, loti kolafa, aya mona faifa ilulu kuti melamo yakominámaiye. E’e, enu witi melamo, ya wenena mate monayaidana melamo ya lalo geye minae.

2Lifima meina lalo ido nosámami olunawamo ka

1 Etito linate ya wenena maleka monani nosámaiye,lo gede minamo, ya linanimo monatina yamu nediyelenawamo ne? Wenenamamu yamona etiti-etiti melamoya nosámaiye, loti lo-lo amo wenena ya linate aya monamelanako, yamu lo-lo amo kawa ya linanimo yamuki yalo minae. 2 Ido yaidana mona mele minamo wenena yaGotikafo lifima ka itibito gimami, ya moda ona efe lotokogimami ne, loto koli minone.

3 Ido linate yawenenamaleka nosámamimonamelamoyamu lifimani ne, loti lo gedegede afa, linate ya ayamonamelamo yama Gotikafo lifimate itibito olu lomáme-nagoliye, loti kati kiyafe? 4 Ido Goti siya kala-kala alakoádaito, olu you loto lalo o lede minami mona aboga yamonalawa fa neta ne, loti kati kiyafe? Ake, linate eti lotikati kopa-napa kiyamo wenena ya Goti olu lalo o ledamimonawa ya eyeti seti-muludi olu eleyapa wiyalo, lotomonawa mele ledaiye, loti kolámafe?

5 Ido linate seti-muludi gedimo olu eleyapa wiyá-manako, yamukamenanabalo, Gotikafo lifima ka kula, efelenami ka naba-naba olu oloto pi lumunami kamenalo yaka naba-naba olunawamo ka ya linanimote olumauwi-wio minae. 6Yamu ka ma eti limo,Amokafo ya wenena muki inanimo monanido ya itibito

olu giminagoliye,loto ka mono lufuwau (Sng 62:12, Snd 24:12) ya nemo ne.7 Mona lalo melemo dinumo yakafo kulite oluto ditolamena o ledageto, kofawa minowa-minowa oto mino

Lomu 2:8 7 Lomu 2:15-16kolinagolone, loti koliti ya auma witi mona lalo mele mi-nenawamo wenena ya kofawa minowa-minowa oto minokolinawamo mona ya giminagoliye. 8 Ido wenena mateinanimomuko koliti, ka ona kula meni umuti nosámamimonalo meyalo mele minenawamo wenena ya siya kala-kala lageto, lifima ka naba-naba giminagoliye.

9 Koli minafe? Nosámami mona mele minamo wenenamuki ya inanimo monanido ya miluma ka, keina naba-naba imo ka ya olunagilae. Etiti olunawamo, ya Yudawenena u komuuti olato, ido yalo Giliki wenenaki wenenamaleka muki yaki olunagilae. 10 Etiti olunagilafa, idomona lalo mele minamo wenena muki ya inanimo mo-nanido ya you amene mona, lamena mona, kulini idamimona ya olunagilae. Etiti olunawamo, ya Yuda wenena ukomu uti olato, ido yalo Giliki wenenaki wenena malekamuki yaki olunagilae. 11Moda kolafe? Goti ya wenena iyameleto eika wiyámami wema ne.

12Goti lomelami kala olámamowenena yate nosámamimona mele minamo yamamuko moda fuluti u kopa un-agilae. Lo melami kawa yakafo ligiya lo gedámenagoliye.Ido lo melami kala olato, aya ka yakafo kiyaba o gedamiwenena yate nosámami mona mele minamo yamamu lomelami kawa yakafo ligiya lo gedeto lifima ka itibito olugiminagoliye. 13Moda kolafe? Lo melami ka ya faifa kaniatuwaloko kolinawamo ya Goti onobalalo ya monatinaefe limo wenena minae, loto lo gedámenagoliye. E’e,lo melami ka ya koliti meyalo melenawamo yamukomonatina efe limo wenena minae, loto lo gedenagoliye.

14 Yamu kolalo. Ailo feka wenena ya lo melami ka olá-mafa, ido inanimo lunikafo koliti kawalo golodenawamo,ya kawa olámamo wenenawa ya moda inanimo kanikiyadoti ya moda lo melami kawa kolamoidana oti minae.15-16 Eti o minamo wenenawa lunigu ya lo melami kawa

Lomu 2:17 8 Lomu 2:23mino gedeto ya lonowa olami mona olu oloto pi minae.Etito kamena nabalo, ya falukuto melonimo mona idolute-kateu falukuto kolonimo ka muki ya Gotikafo iyameleto, lifima ka itibito lumunami kamenalo, ya wenenayate mona ma melonimo ya moda lalo nefa, ido ma yanosámainako, lifimate ne, loti kani kiti ouniluni-kanigukolamo mona yakafo olu oloto pi gedenagoliye. Yamu yakawa kuwa lalo lo oloto melomo, ya Gotikafo lifima kawaitibito lumunami, ya Yesu Kilisto anaumelageto, amokafoiya meleto lumunami ne, loto lo oloto melowe.

Yuda wenena yate lo melami ka meyalo melamo aumaninama mino gedámami ka

17 Ido linate ma ya Yuda wenena minone, loti, ido lomelami ka ya litumate ne, loti, ido Goti ya lalimo Gotitene, loti linanimo kulitina olu faka lo minoti, 18 ido lalokolami mona ya kolife loti koliti, ido lo melami kakafo apigilibitaima nenako,mona-ana lalo lema ya eye lalomeleti,19-20 ido lomelami ka yaukolife lonimokamonala ona kulamoda oluminone, loti kolamoyamuya ouni omuna likamiwenena ya kanu lalo gilibinumo wenena minone, loti, idosinidigu moinamo wenena ya olu lamena o gedenumowenena minone, loti, ido kolife ádamo wenena ya kolifelenawamo mona gilibinumo wenena minone, loti, ido geádamo wenena ya api gilibinumo wenena minone, lotiauma witi koliti, 21 linate api gilibi-gilibi amo yamaidanaoti linanimo luti-kati ya api ilibámafe? Ugele ámalo,loti lo-lo amoma nefa linanimotina ya ugele mona meleminafe? 22 Ido kume-ugele ánalo, loti lo-lo amoma nefalinanimotina ya kumeugele no minafe? Ido suki gotiyaidana-amaidana ya eleka naba ginaima nefa, linan-imotina ya wenena mate netawalo ya kifana-konuma-kobina melagu yati ma ugele olu minafe? 23 Ido lo melami

Lomu 2:24 9 Lomu 2:29

ka ya lamo olonimo ne, loti linanimo kulitina olu faka lo-lo amoma nefa linate ya aya kawa koliti kolámoti amomonatina yakafo Goti kuliya oluti lomafe? 24 Aya monamelamo wenena yamu eti limo,Ailo feka wenena yate linanimo monatina yamu Goti

kuliya kamana ki minae,loto ka mono lufuwau (Ais 52:5, Ese 36:22, 23) ya nemo ne.

Goti ainala ukanigu fukamo ka25 Goti ainala ukanigu fukamo, ya lo melami kawa

meyalo melenawamo yako moda kulawa minenami nefa,ido lo melami ka koliti kolámoti enawamo, ya ayamonatina yakafo Goti ainala ukanigu nemo ya u miná-mamidana enami ne. 26 Ido Goti ainala ukanigu fuká-mamowenena yate lomelami kawameyalomelenawamo,ya aya mona yakafo ainala ukanigu minámami ya u minogedamidana enami ne, loto geyenagoliye.

27 Etito ya ukanigu ainala fukámamowenena lomelamikawa meyalo melenawamo mona yakafo linate monolufuwa oluti ainawa ukanigu mino gedaifa, lo melamikawa koliti kolámoti o minamo wenena, linate lifimatinaolu oloto pi giminagoliye.

28 Koli minafe? Yuda wenena monanina atuwalokomelamo ya Yuda wenena ona kula minámae. Ido ukaniatuwaloko Goti ainala fukamo ya ainala ona kula minogedámaiye. 29 E’e, Yuda wenena ona kula ya ouni-luni-kanigu ya Goti wenenala minae. Ido ainala ona kula yaouni-luni-kanigu ya ne. Lo melami ka lufuwa wiyamo yameyalo meleti fukamo neta ya minámaiye. E’e, Ounakafolunigu mele gedami neta ya ne. Etiti minenawamo yamuwenena yate gebonina ádenawamo nefa, Goti yakafogebonina lenami ne.

Lomu 3:1 10 Lomu 3:8

3Mona nosámami yakafo mona lalo olu oloto piyámenami ka

1 Etito Yuda wenena ya egaidana oti ailo feka wenenaolu fulo gedeti lalo minae? Ido Goti ainala ukanigu nemoyakafo egaidana oto olu lalo o gedaiye? 2 Aiyo, olu lalo ogedami neta kefo minámaiye. E’e, u komumelami neta yaGoti aimola kala ya Yuda wenena anigu melami ne.

3 Yamu nediye loto lenune? Maleka yate kalawa yakoli fulititi, koli kiki ádamo monawa yakafo Goti ka lidoefe lotoko meyalo melemo idami monala ya olu fuloedenaife? 4 E’e, etito minámaiye. Wenena muki ya sukimonako mele minae, loto geyenagoloba, ido Goti monalaya u ona kulako minowa-minowa oto minenami ne, lotoeyenagolone. Etito yamu ya ka ma eti loto nemo,Kamo ka lanimo ya moda efe lotoko lo-lo o minane, loti

kolinagilae. Ido mate olu kalo mele kedenawamoya moda olu fulo gedenagolane,

loto ka mono lufuwau (Sng 51:4) ya nemo ne.5 Eti loto nemo nefa, ido nosámami monate yakafo Goti

efe limo monala olu oloto piyagetoma, ya nediye lotolenune? Gotikafo lifima ka naba itibito lomami ya monanosámami melaiye, loto lenube? Eti lomo ya mikalekamonaidana meleto lowe. 6 Yama minámaiye. Etito nemoneko, ya Gotikafo egaidana oto mikaleka wenena monateya iya melenami ne? 7 Ido namo suki monane yamo yaGoti monala ona kula olu oloto pi edemo uto kuliya olufaka lagetoma, ya lifima ka itibito olu nomami, ya neditoolu nomami ne? loto we makafo lenaife? 8 Ido nosámamimonameleto ya olu itibito kulawa lalo oloto piyokele, lotolenube? E’e, eti ádenagoloba, ido wenena mate kamadekiti, eti lo-lo ae, loti lamomu lo minae. Eti lo minamowenena ya lifima ka naba itibito giminami ya moda efeloto giminagoliye.

Lomu 3:9 11 Lomu 3:18Wenena muki u kopa unumo mona yako melonimo ka

9 Etito ya nediye loto lenune? Yuda wenena ya wenenaailoma olu fulo gedeti lalo lema mino kolamo nefe? E’e,etito moda minámaiye. Yuda wenena, Giliki wenena,malekawenenamuki ya nosámamimonate yakafo nelawiledaitominone, loto yamoda lotonima ne. 10Aya yamu yaka mono lufuwau ya ka ma etito nemo,Mona efe limoko melamo wenena ya ma minámae.Moda ona lowe.Lawokoti maki minámae.11 Kolife lamo wenena yaki ya ma minámae.Ido Goti monila wilamo wenena yakiya ma minámae.12 Muki ya kanu lalotokati ya u kopa uti, olu lawoko iti u

fa neta buluti minae.Mona lalo mele minamo wenena ya ma minámae.Moda ona lowe.Lawokoti maki minámae.(Sng 14:1-3, 53:1-3)13 Kenebani ya folamo wenena kalenina wela itámamo

kale yaidana oto ne.Weni kuluma yakafo wenenani koni wi-wi ae. (Sng 5:9)Weni atuwau ya koiyofa lotala yaidana oto ne. (Sng 140:3)14Wenigu ya ka nosámami-asámamiekefa imo ka ya faitiye. (Sng 10:7)15 Kiyani yakafo alako utiwenena ma gini fulu-fulu ae.16 Wenena olu kopa o gedeti, keina fulunawamo mona

mele gede-gede amo kanudo ya monimo wae.17 You amene melamo kanu ya ma kolámae. (Ais 59:7-8)18 Ido omunido ya Goti ya koliya kolamo omuni melámae.

(Sng 36:1)loto ka mono lufuwau ya nemo ne.

Lomu 3:19 12 Lomu 3:2519 Ena lo melami ka limo muki ya kawa kouba-naba o

edamo wenena logimami ne, loto kolone. Eti loto logi-mami, ya mikalo wenena muki monate opolito lifimateGotidoka oloto pi fuli liye, loti kolamo yamu keneban-ido winagoliye, loto lo melami kawakafo logimami ne.20 Moda kolafe? Lo melami kalekati ya monate nosá-mami minone, loto kolife loto koli minoninako, yamu lomelami kawa golodenawamo lonowa olagu yauti wenenama Gotikafo monatina efe limo wenena minae, loto logedenami wenena ya ma minámae.

Kilisto koli kikito umamo yamuko monatina efe limo we-nena minae, lo gedami ka

21 Ido oiya ama ya Gotikafo monatina efe limo wenenaminae, lo ledami mona olu oloto pi lomami, ya lo melamika ido polofete kanina lufuwa wiyagu ya olu nuba otolo oloto mele ledami, ya lo melami ka meyalo melonimoyamu ma minámaiye. 22 E’e, Yesu Kilisto koli kikitoumamowenenamuki ya koli kikitonimo yamuyaGotikafomonatina efe limo wenena minae, lo ledami ne. Eti loledami, ya wenena iya meleto eika wito lo ledámaiye.23 E’e, muki wenena ya nosámami mona meleto, Gotilamenala olu keleuto minone. 24 Eti o minonimo, yamonatina efe limowenenaminae, loto lo ledami ya lalimomona melonidokati ma minámaiye. E’e, Kilisto Yesumeina fito efili ledami yamu monatina efe limo wenenaminae, loto lo ledami, ya aimola nasafilila yakafo faifa etio ledami ne.

25 Aya we Kilisto Yesu folageto, wanula yakafo wenenakoli kikito umunawamo yamunosámamimona lifimaninakilili o gedenae, loto Gotikafo adeina akaimati lo melamine. Eti loto lo melami, ya monatina efe limo wenenaminae, lo ledami monala ya olu oloto pi lomaiye. Komuwenena nosámami-asámami mona melemo wamo, ya

Lomu 3:26 13 Lomu 4:2Gotikafo lifima ka naba alako olu oloto pi gimámoto, oluyou loto koito gedemo wifa, 26 ido oiya kamena amalekaya aimola monala efe limoko nemo olu oloto pi lomami,ya Yesu koli kikito umamo wenena ya monatina efe limowenena minae, lo gedami monala ya moda efe limo monane, loto olu oloto pi lomami ne.

27 Etito nemoma nenako, yamu ukade-kulite olu fakalenumo kanu ya ega ya ne? Kanuwa moda ku ledamine. Ido nena monakafo ku ledaiye? Lo melami kalono olonimo mona yakafofe? E’e, koli kikitonimo monayakafo ukade olu faka lenumokanuwamoda ku ledami ne.28 Etito ya wenena mate lo melami ka lonowa olunawamoyamu ya monatina efe limo wenena minae, loto lo gedá-menagoliye. E’e, koli kikitenumo yamamuko monatinaefe limo wenena minae, loto lo ledenagoliye, loto kolone.

29 Ido amo ya Yuda wenena yako Gotinina nefemo? Idoailo feka wenena yaki Gotininaminámaife? E’e, moda ailofeka wenena yaki Gotinina ne. 30 Goti ya moda lawokoya nenako, amokafo ainala ukanigu fukamo wenena kolikikitamo yamu kolito, ido ainala ukanigu fukámamo we-nena yaki koli kikitamo yamu moda ayaidana oto kolito,yamonatina efe limowenenaminae, loto lo gedenami ne.

31Etito nemomanenako, yamukoli kikitonimomonawayakafo lo melami ka olu fa neta itobe? E’e, etito miná-maiye. Koli kikitonido yamo lo melami ka ya olu auma wiedone.

4Abalahamu koli kikitimo yamu monala efe limo we ne, loto

Gotikafo lo edami ka1 Etito ya mikaleka autefo-kolofate Abalahamu ya-

mamu nediye loto lenune? Netawa yamu kolami yanediye loto kolami ne? 2 Abalahamu monala efe lotoko

Lomu 4:3 14 Lomu 4:10melami yamu Gotikafo monala efe limo we ne, loto loedami neko, ya aimola ukana-kuliya olu faka lenami kanuma mino edagi ne. Ido Goti omunalo etito minámaiye.3Aya yamu ya ka mono lufuwau ya nediye liye?Abalahamukafo Goti koli kikito umami yamu monala efe

limo we ne, loto lo edami ne,loto ka mono lufuwau (Stt 15:6) ya nemo ne.

4 Ido lono olamo wenena meinanina ya lono abogayakafo nasafili o gedeto meinawa faifa gimaiye, loto lobe?E’e, lono olado ya moda lifima meinawa ya gimaiye, lotokolone. 5 Etito nefa, ido Goti omunalo ya monate efe limowenena minenune, loto nedi-nedi enune? Monate u efelenami lono ya auma wito olunuba, ido ogoufámonimoyamu Goti monalalo meyalo melámonimo mona lifimatekilili oto monatina efe limo wenena minae, lo ledami wekoli kikito umunumo, ya koli kikito umonimo yamu yamonatina efe limo wenena minae, loto lo ledenami ne.

6 Etito Defiti yaki ayaidana oto wenena mate monaninaolufe lamo lono olámafa, ido Gotikafo monanina efe limowenena minae, loto lo gedami wenena ya lalo koli minae,loto kolito, 7 yaidana wenena yamu eti limo,Wenena ma lo melami ka meni umamo mona lifimanina

ya kilili oto, nosámami monanina olu fulo gedamiwenena ya moda lalo koli minae.

8Wemanosámamimonala yamuWekolakafo lifima itibitoolu umámenami we ya moda lalo koli minenaiye,

loto ka mono lufuwau (Sng 32:1-2) ya nemo ne.9 Ido lalo koliminamowenenawa yaGoti ainala ukanigu

fukamo wenena yamuko lifemo, ido ainala ukanigu fuká-mamo wenena yakimu liye? Aya yamu ya Abalahamumonala ya oluto logiminagolowe. Kolalo. Abalahamu kolikikitimo yamumonala efe limo we ne, loto lo edami ka yalo-lo one. 10 Ido nena kamenalo eti lo edami ne? Ainalamino edami kamenalo nefemo, ido ainalaki minámami

Lomu 4:11 15 Lomu 4:16kamenalo ne? Komu ainalaki minámami kamenalomaya eti lo edami ne. 11 Ido ainalaki minámaido ya kolikikito umami yamu monala efe limo we ne, lo edeto,ya ainalawa ukanigu fukomo unawamo monawa ya aigaolamima nenako, yamu ainalaki minámamo wenena kolikikitamo yamu monanina efe limo wenena minae, logedami wenena muki ya aunibo-kolofanina Abalahamuya ne. 12 Ido ainalaki minoti koli kikitamo wenena yakiya aunibo-kolofanina ya ne. Aya wenenawa ya ainalawaukanigu fukamo yamuko kolámoti, autefo-kolofate Abal-ahamu ainalaki minámami kamenaloma koli kikitimomonalalo yaki meyalo meleti monimo wamo yamu yaaunibo-kolofanina ya ne.

Koli kikitamo wenena muki ya Gotikafo monatina efe limowenena minae, lo gedami ka

13 Moda kolafe? Komu adeina Gotikafo Abalahamulo mele umuto limo, kamo ido ufa finanimo wenena yamikaleka eba muki ya iya ku gedowe, loto loumaima, yalo melami kalo meyalo melami yamu loumámaiye. Kolikikito umami yamu ya monaka efe limo we minane, lotolo edeto, lo mele umami kawa ya loumaima ne. 14 Ido lomelami kalo meyalo melamo yamu iya ku gedowe, lotologimami neko, ya koli kikitamo monanina u fa neta wagine. Ido lo mele gimami ka yaki u kopa wagi ne. 15 Yamukolalo. Lo melami ka yakafo lifima ka naba olu itibitolomaiye. Ido lo melami ka ma minámami neko, ya kawakolito kolámoto onimo mona ya ma minámagi ne.

16 Etito Gotikafo Abalahamu ufa fiyami wenena mukiyamu kolito, ya lo mele gimami ka ya kulawa amodokafedenaiye, loto nasafili monala yakafo iya ku gedowe,loto, ya koli kikito umamo yamuko lo mele gimami ne.Ido Abalahamu ufa fiyami wenena muki yamu limo, yalo melami kawakafo kiyaba o gedami wenena yamuko

Lomu 4:17 16 Lomu 4:22

ádaiye. E’e, Abalahamu koli kikitimo monalo meyalomelamowenenamuki yaki Abalahamu ya autefo-kolofatelawokoma nenako, yamu lo mele gimami kawa ya kulawamoda lamodoka lakoina fedenaiye. 17 Aya yamu ya etilimo,Mikau-mikau wenena muki ya aunibo-kolofanina mine-

nane, loto fulo kedowe,loto ka mono lufuwau (Stt 17:5) nemo ka ya Goti onobalalomoda ona kula gedimo ka ne. Aya Goti koli kikito umami,ya folamo wenena olu kofawa o gedeto, ido neta maminámami ya faifa oloto piyo, loto olu oloto piyami weya ne.

18 Abalahamukafo Goti lo mele umami kawa ya kulawaegaidana oto fedenaiye? loto kolámaifa, ido auma witokoli kikitoto kawa kulawa moda fedenagoliye, loto kolitokiyabala o minaiye. Aya kawa eti loto lo mele umami,Ufa finanimo wenena etiti minomo unawamo ne,loto ka mono lufuwau (Stt 15:5) ya nemo ne. Ido yaloti kama yaki eti loto lo mele umami,Mikau-mikau wenena muki ya aunibokolofanina mine-

nane,loto ka mono lufuwau (Stt 17:5) yaki nemo ne. 19 Eti lotolo mele umami kamenalo ya Abalahamu melegela wanihadeti (100) yaidana otominaima nenako, amo ukanau yakipa ufa finamo aumanemoda fuli limo ne, loto kolito, idoolonafo Sala ukanau yaki nomilipala mulunau minenamiaumala moda fuli lotami ne, loto kolife loto kolaifa, idoaya yamu kala lele kiyámoto, koli kikitimo mona u kopaáumaito, 20Goti lo mele edami ka yamu kolito koli fa netaitámami, koli kikito umumo idami mona yakafo olu aumawi edaito, Goti kuliya olu faka loto, 21 ya lo mele edamikawa ya kulawa olu oloto pinami aumala ne, loto aumawito kolami, 22 yamu yaMonala efe limo we ne, loto lo edami ne,

Lomu 4:23 17 Lomu 5:5loto ka mono lufuwau (Stt 15:6) ya nemo ne.

23 Ena eti loto lo edami kawa ya Abalahamu yamukolufuwa wiyámaiye. 24 E’e, lalimo Wekolate Yesu folaigutiolu nedi edami we koli kikito umonimo wenena yamukiayaidana oto monatina efe limo wenena minae, loto loledenagoliye. 25 Nosámami mona melonimo yamu GotiNalafo fulunaiye, loto fulo edaiye. Ido monatina efe limowenena minae, loto lo gedenae, loto lamomu kolito yafolaiguti olu nedi edami ne.

5Goti nasafilila yamu koli lalo otoko minenumo ka

1 Etito koli kikito umonimo yamu Gotikafo monatinaefe limo wenena minae, loto lo ledaito, ya Wekolate YesuKilistokafo olu itibito Gotiki koina wi ledaiye. 2 Ido amokoli kikito umonido ya nasafilila lulau idonimo kanu wiledaito, ayau minonimo ya Goti lamenalau unune, lotokolito kiyaba o minoto, ya setemuludeu lalo kolitokominone.

3 Ido yako minámaiye. Keina naba fede lomaigu yaumoda ayaidana oto sete-muludeu lalo kolitoko minone.Ya neditole? Keina monamona o lumuto fedenami yakafolute-kate olu auma wi ledenagoliye. 4 Ido lute-kate aumawinami yakafo monate olu efe lo ledageto, Goti laloleyenagoliye. Ido monate efe lageto, Goti lalo leyenamimona yakafo sete-mulude olu aila wi ledageto, amomukolito kiyabala o minenune. 5 Ido kiyabala onimo monaya kutuwa ámenagoliye. Moda kolafe? Ouna Felegagalomami yakafo Goti siya-muluna lomami mona ya sete-muludeu leki faitimo yamu ya kiyabala omo dito kulawaolunune, loto lalo kolitoko minone.

Lomu 5:6 18 Lomu 5:136 Yamu kolalo. Lamo aumate minámaido ya Gotikafo

Yesu kamena mele umaito, ya aya kamenawalo Goti mon-ala melámamo wenena yamu kolito ya folaiye. 7 Koliminafe? Monala efe limo we yamu kolito ana olu fakaloto fulunami we lawoko ma nefemo, ido minámaiye? Yama kolámoba, ido monala laloko melami we yamu kolitiauma witi ana olu faka loti fulunawamo wenena lawoko-lawoko ma minenawamo ne, loto kate kiyone. 8 Eti lotokate kiyoba, ido lamomonate nosámamimelemo idonimokamenalo, ya Kilistokafo lamomu kolito ade olu faka lotofolamimona yakafoGoti siya-muluna oto dito koli lomamimona ya lilibaiye.

9 Etito oiya ama ya wanulakafo lifimate kilili oto,monatina efe limo wenena minae, loto lo ledainako, aigaya lifima ka naba giminami kamena ya amokafo oto ditoolu omude kenaiye. 10 Koli minafe? Komu ya lamokiGotiki kuwolafo-kuwolafo minonido, ya Nalafo folamimona yakafo olu itibito Gotiki kutifi ledainako, oiya amokikutifonimo yamu ya folaiguti nedito minowa-minowa otominami mona yakafo oto dito olu omude kenaiye. 11 Idoyako minámaiye. Wekolate Yesu Kilistokafo olu itibitoGotiki kutifi ledami mona oiya olonimo yamu Goti lulaumino edonimo yamu sete-muludeu lalo kolitoko minone.

Adamukafo folami monala ya lomaifa, ido Yesukafo kofawaminowa-minowa imo monala ya lomami ka

12 Etito we lawoko yakafo nosámami mona melamiyama mikaleka o fedaito, ido nosámami mona yamakafofolamo mona ya fede gimami, ya ayaidana oto wenenamuki yaki nosámami mona melanako, yamu muki yafulumowamone. 13Koliminafe? Lomelami ka gimámamikamenalo ya nosámami mona ya mikaleka nemo ne.Ido lo melami ka ma minámenami, ya wenena lifimani

Lomu 5:14 19 Lomu 5:17

etito ne, etito ne, loti kolinawamo kanu ma minámaimanefa, 14 ido Adamu kamenalalo yati ya fulumo wamomona yakafo wenena muki olu afima o gedemo uto uto,Mosese kamenalalo yaki ayaidana oto wenena muki yanosámami mona melamo, ya Adamu ka kolito kolámotoimo mona melami yaidana oti melámafa, moda fulumowamo monawa yakafo olu afima o gedeto kiyabani wewenaba yaidana oto mino gedami ne.

Wewa Adamu ya aiga enami we Kilisto mebemabalaoto lilibami nefa, 15 ido lelewa ya kanu ailo-ailo olu olotopiyaima, ya Adamukafo ka kolito kolámoto imo kanu oluoloto piyaito, ido Gotikafo neta lalo faifa lomami kanuolu oloto piyaiye. Koli minafe? We ma lawoko ka kolitokolámoto imo kanu olu oloto piyami yamamu wenenamuki fulumo wamoma nefa, ido Goti nasafilila yakafo, idowe lawoko Yesu Kilisto nasafilila yakafo moda olu fuloedeto, neta lalo faifa lomami ya wenena muki olu olotopi ledemo wiye.

16 Ido netawa faifa lomami yaki ido wewa lawokonosámami mona melami yakafo neta olu oloto pi ledamiyaki moda ailo-ailo ne. Wewa Adamu nosámami monalalawoko yaloti ya lifima ka naba olu oloto pi ledaito,ya Gotikafo wenena muki olu kalo mele ledeto u kopaunawae, loto lo ledami nefa, ido ka kolito kolámoto onimomona lifimate muki ya wewa Kilistokafo olu mofuto, yamonatina efe limo wenena minae, loto lo ledami mona yafaifa lomami ne. 17 Yamu ya wewa lawoko ka kolito kolá-moto imo mona yaloti ya fulumo wonimo mona yakafowenena muki olu afima o ledeto kiyabate we wenabayaidana oto mino ledami nefa, ido wewa lawoko YesuKilistodokati ya Gotikafo oto dito nasafilila ido efe limomonala naba-naba ya faifa lomageto, ya oluto omudekofawaminowa-minowaoto kiyabawenenanabaminomo

Lomu 5:18 20 Lomu 6:4dinune.

18 Etito ya wewa Adamu ka kolito kolámoto imomonalalawoko yamu ya wenena muki u kopa unawae, loto loledami yamaidana oto wewa Kilisto efe limo monalalawoko yamuki wenena muki monatina efe limo wenenaminae, loto lo ledainako, omude kofawa minowa-minowaenumo kanu olu oloto pi ledami ne. 19Koli minafe? WewaAdamu lawoko ya ka kolámami mona yakafo wenena mu-mudi monanina olu nosámami o gedami yamaidana otowewa Kilisto lawoko yaki ka meyalo melami mona yakafowenena mumudi monanina olu efe limo o gedenagoliye.

20 Etito nefa, ido ka kolito kolámoto onimo mona yamoda oloto pimo unaiye, loto lo melami ka ya mene otolomaiye. Ido nosámamimonamelemowonido, ya nasafilimonala ya oto dito mele ledemo idami ne. 21 Eti o ledami,ya komu fulumo wonimo mona yamu nosámami mon-akafo olu afima o ledeto kiyabate we wenabamino ledamiyamaidana oto oiyaWekolate Yesu Kilisto yamumonatinaefe limo wenena minae, lo ledeto ya nasafili mona yakafokiyabate we wenaba yaidana oto mino ledami, ya kofawaminowa-minowa oti mino kolinawae, loto eti o ledaiye.

6Yesu Kilisto folaiguti olu nedi edami monalo ya olu mene o

ledami ka1 Yamu nediye loto lenune? Nasafilila oto dito oloto

pi lumunaiye, loto nosámami mona mele minokele, lotolenube? 2 E’e, etito minámaiye! Nosámami mona modafulu umonima nenako, yamu egaidana oto aya monaloenu wito melemo unumo ne? 3 Ido Kilisto Yesuki ekeletonoku wiyonimo wenena muki ya folaigu yaki lakoinaekeleto folonimoma ne, loti ya ma kolámafe? 4 Yamukolalo. Melafo lamena aumala yakafo Kilisto folaiguti olu

Lomu 6:5 21 Lomu 6:13nedi edami yamaidana oto lalimote yaki omude kofawaminonimo kanu kofawalo yamoni-moni ominenune, lotoamo folaito, mele edagu yau lamo noku wiyonido yaamoki lakoina ekeleto fologeto mele ledamo ne.

5 Etito ya amo folaigu yaki lakoina ekelonima nenako,yamu folaiguti neidaido yaki ayaidana oto ekelenagolone.6 Etito ekeleto, ya nosámami mona kofa kouba-naba oedámenune, loto ukade nosámami mona mele-mele ominami aumala ya wakenami ne, loto lute lila ya amokilakoina yá yofolo moda folami ne, loto koli minone.7 Moda kolafe? Folamo wenena ya nosámami monakafonela wi gedámami ne.

8 Ena Kilistoki lakoina fulutonima nenako, yamu amokilakoina omude kofawa minenumo ne, loto koli kikitone.9 Eti loto koli kikitonimo, ya Kilisto folaiguti olu nediedami yamu ya fulunami mona ya kofa kiyaba we wen-abala minámamima nenako, moda kofa folámenagoliye,loto moda koli minone.

10 Etito folami, ya nosámami mona kamena lawokomoda fulu umutaifa, ido oiya kofawa minami, ya Gotiyamuko kolito ya oto meleto o-o minaiye. 11 Yamu yalinate yaki moda ayaidana oti nosámami mona moda fuluumutoba, ido Kilisto Yesu lulau mino edeto Goti yamukokolito ya oto meleto o-o minone, loti kolitiko minalo.

12 Etiti minoti, ya ukadi atuwa fulu fitala kinami lalokolami monalalo meyalo meletenune, loti, ya nosámamimonakafo aya ukadigu ya kiyabatina we wenaba minogedenae, loto enami, ya koli umámalo. 13 Ido ukadi kofala-ana-kiyana yakafo efe ádami mona meletenune, loti yanosámami mona kouba-naba o edámalo. E’e, folagutinediti kofawa minamo wenena yaidana oti minanako,yamu ukadi-luti-kati ya Goti umuti, ido ukadi kofala-ana-kiyana muki ya efe limo mona meleti, Goti ya kouba-naba

Lomu 6:14 22 Lomu 6:20o edalo. 14 Koli minafe? Linate ya lo melami ka kilalauminámoti, nasafilila kilalau minama nenako, yamu nosá-mami mona ya kiyabatina we wenaba minámenagoliye.

Nosámami mona meyalo melenumo ya aya monakafo nelawi ledami ka

15 Yamu ya nedi-nedi enune? Lo melami ka kilalauminámoto, nasafilila kilalauminonima nenako, loto nosá-mami mona faifa melenumo nefemo? E’e, etito miná-maiye! 16 Linate ukadiluti-kati ya we ma umuti golo-denune, loti koubanaba o edenawamo, ya aya we we-lalo mele-mele amo yakafo nela wi ledaiye, loti ya makolámafe? Etito ya nosámami monalo melenune, lotigolodenawamo, ya aya monakafo nela wi gedageto, yafuluti u kopa unagilae. Ido Goti welalo melenune, lotigolodenawamo, ya monatina efe lenagoliye.

17-18 Etito komu ya nosámami monakafo nela wigedaito, kouba-naba o edemo wamo nefa, ido ka monokula api gilibamo ya koliti, luti-kati lawoko meleti kawameyalo melato, ya nosámami monawa nelalauti ya efilito,efe limo mona nelalau ya mele gedaito kouba-naba o edeminone, loto kolito, ya siyane, lalole, loto Goti loumokele.

19 Kawa eti loto logimomo, ya linate luti-kati amikamelainako, faifa mikaleka wenena lonimo ka ya lofimeleto logimowe. Yamu kolalo. Linate komu ya fumawiyami mona ido ka koliti kolámoti amo mona ya kouba-naba o edenune, loti ukadi kofala-ana-kiyana muki ya ayamonawa melado ya oto diti koliti kolámoti amo monawamelemo idamo yamaidana oti oiya ama ya efe limo monaya kouba-naba o edenune, loti ukadi kofala-ana-kiyanamuki ya aya monawa melalo. Eti enawamo ya felegagawenenala minenawamo ne.

20 Koli minafe? Komu ya nosámami monakafo nelawi gedaito, kouba-naba o edamo kamenalo, ya efe limo

Lomu 6:21 23 Lomu 7:4monakafo kiyabatina we wenaba minámami ne. 21 Idoaya kamenalo ya nena neta lalo kula ma olu oloto piyamone? E’e, neta lalo ma minámaito, monawa nosámamiyama oiya kati ki umunawamo ya ukanido kolinawamolaimo ne. Aya monawa yakafo moda fuluto u kopa unumokanuwa olu oloto pi ne. 22 Etito nefa, ido oiya ama yanosámami mona nelalauti ya moda efilito, Goti kouba-naba o edamo nelau ya mele gedeto, ya neta lalo kulaolu oloto pi gedami, ya felegaga mona meleti, kofawaminowa-minowa oti mino kolinawae.

23 Moda kolafe? Nosámami monadokati meina ol-unumowa ya moda fuluto u kopa unumo ya nefa, idoGotikafo faifa lomami neta ya Wekolate Kilisto Yesu lulaumino edeto kofawa minowa-minowa oto mino kolinumoya ne.

7Felegaga kanu kofawalo moinonimo ka

1 Ido mono wenenane-motao, linate lo melami ka koliminamo wenena ya logimowe. Kolalo. Wenena omunikofawaminamo kamenalo yako lomelami ka ya kiyabawewenabanina ne, loti ya ma kolámafe? 2 Etito ya wena mawanafo omuna kofawa minenami kamenalo ya lo melamikawakafo amoki olu kutifi o edaifa, ido wanafo folage-toma, ya wanafoki kutifami kawa nelalauti moda efilaiye.3Yamu ya wanafo omuna kofawa minenami kamenalo yawenawakafowanafo fulitito wemalowagetoma, ya kume-ugelelo moni minaiye, loto lo edenagoloba, ido wanafofolagetoma ya kawa nelalauti efilito minainako, we malounami ya kume-ugele ka ma ádenagilae.

4 Etito ya mono wenenane-motao, linate yaki Kilistoukana ofo folado ya Gotikafo olu enu wi gedaito, ya lomelami kawa moda fulu umutama nenako, yamu we ma

Lomu 7:5 24 Lomu 7:11ailo, folaiguti olu nedi edami welo uti ya Goti omunalomodamonatina kula oloto pinawae, loto eti o gedaima ne.

5 Koli minafe? Komu, lute lilalo monamelemo idonimokamenalo, ya fuluto u kopa unumomona kulawa olu olotopi lumunae, loto nosámami mona yo limomonala ukadeuya lonola olu minaima, ya lo melami kalekati oluto ya ayalonowa nosámami ilulu kuto olaiye. 6Etito olaifa, ido oiyaama ya nela wi ledami monawa yauti moda fulutonimanenako, yamu lomelami kalekati moda efili ledetaima ne.Eti o ledami, ya oiya lo melami ka lufuwa lila monalalomelenuwe, loto lono olámoto, Ouna monala kofawalomelenune, loti lono olunawae, loto efili ledetaima ne.

Nosámami monakafo olu kopa o ledami ka7 Yamu nediye loto lenune? Lo melami ka mona ya

nosámami mona nefe? E’e, etito minámaiye! Lo melamika kolámomo neko, namo nosámami mona ya kolámogine. Koli minafe? Lo melami ka yakafo eti limo,Wenena netanina yamu kolámalo,loto ka mono lufuwau (Kis 20:17, Lo 5:21) nemo ka yakafolo fuko ledámami neko, ya netaninamu kolinumo monaya nosámami mona ne, loto kolámogi ne. 8 Ido nosámamimona yakafo lomelami kawa yaloti oluto ya lunekaneu yanetanina-matanina muki yamu kolimo idomo mona oluoloto pi nedaiye. Yamu kolalo. Lo melami ka minámamineko, ya nosámami mona moda folamidana agi ne.

9 Etito namo komu lo melami ka yamu kolámomokamenaloma ya mino kolomo ne, loto kolofa, ido aiga,Goti lo melami kala kolodo, ya nosámami mona neidaito,10 ya namo fuluto u kopa unamo we minowe, loto kolomone. Eti loto kolomo, ya Gotikafo kawa olu lalo o ledageto,mino kolinawae, loto lo mele ledaifa, ido namo kolito yamoda fuluto u kopa unamo ne, loto kolomo ne. 11 Koliminafe? Nosámami mona yakafo lo melami ka oluto ya

Lomu 7:12 25 Lomu 7:21meyalo melenane, loto kone wiyami kanu olu oloto pito,kone wito nofo folami ne.

12 Etito ya lo melami ka ya felegaga nemo, ido kawamuki lo melami ya moda ka lalo, efe limo ka, felegaga kaya ne. 13 Etito nemoma nenako, yamu netawa lalo ya nofofolami neta ma nefe? E’e, etito minámaiye! Nosámamimona ya nofo folami neta ya ne. Koli minafe? Nosámamimona ya aimola monala nosámami ona oloto pinaiye,loto netawa laloto oluto ya nofo folami kanuwa olu olotopiyami, ya lo melami kawa yakafo nosámami monawa otodito nosámami ona ne, loto olu oloto pi ledami ne.

Lute lilaki ido lute kofawaki ya lowa fina fi minami ka14 Koli minafe? Lo melami ka ya Ounadokati ne,

loto koli minoba, ido namo ya mikaleka we minomo yanosámami monakafo nela wi nedaito, kouba-naba o ede-ede o minowe. 15 Eti o minoto, ya nanimo oto meletoomo monane ya kolife ádowe. Mona ma melenae, lotolalo eyomo mona ya melámofa, ido mona ailo, eleka nabanofami mona ya mele-mele o minowe. 16 Etito elekanofami mona meletoma, ya lo melami ka lalo ne, lotokane lawoko mele lo melami kalo itowe. 17 Etito nefa, idonanimo kaneloti ya monawa melámowe. E’e, nosámamimona luneu nemo yamakafo melaiye.

18 Koli minafe? Namo mikaleka we minomo nenako,ukane-lune-kane lilau yau mona lalo ma minámaiye,loto koli minowe. Namo mona lalo melenamolae, lotokolofa, ido monawa lalo melenamo aumane ma miná-maiye. 19 E’e, ya mona lalo melenae, loto kolomo monaya melámowe. Ido nosámami eleka nofami mona ya meleminowe. 20 Etito minofa, ido eleka nofami monawa meleminomo, ya nanimo melámowe. E’e, nosámami monaluneu nemo yamakafo ilulu kuto mele minaiye.

21 Yamu kolalo. Nanimo mona lalo melenae, lotokolomo we lune-kaneu ya mona nosámami mino nedaiye,

Lomu 7:22 26 Lomu 8:4loto kolowe. 22 Moda kolafe? Namo oune-lune-kaneuya Goti lo melami kala ya koli lalo umu minofa, 23 idoukaneu ya ka ailo ma oune-lune-kane kuwolafo ka yakafolowa fina fi nedeto, olu nosámami monawa ukaneu nemoyamakafo nela wi nede ne, loto koli minowe.

24-25 Aiyo, namo keina naba-naba kolomo we, ya Gotilo melami ka meyalo meleto kouba-naba o edemo unae,loto kane ki minofa, ido ukane yakafo nosámami mona lomelami ka meyalo meleto kouba-naba lonola kopa olumoidowe. Aiyo, eti o minomo we, ya ukane fulunami netawayakafo nela wi nedaiguti ya kemakafo efili nedenaiye?Wekolate Yesu Kilisto yamu ya siyane, lalole, loto Gotiloumu-umu o minowe.

8Kilisto Yesu ya lifimate kilili oto, Ouna Felegaga fulo luteu

ledami ka1 Etito oiya Kilisto Yesu lulau mino edonimo wenena

ya lifima ka olu itibito lomámenagoliye. 2 Moda kolafe?Linate Kilisto Yesu lulau mino edamo yamu Ounakafo olukofawa o gedami ka lomelami yakafo nosámamimona idofulunawamo mona lo melami ka nela wi gedemo wigutimoda efili gedetaima ne.

3 Yamu kolalo. Mikaleka ukade-lute-kate ya aumawiyámainako, lo melami ka ogofuto meyalo melámonimoyamu Gotikafo aimola Nalafo ilifi melaito lomami ne.Ilifi melami, ya nosámami mona yamu ilifi melaiye. Idolomami, ya nosámami mona melonimo wenena ukade-lute-kate yamaidana oto mikaleka ukanalula-kala olutolomaito, ya aya mikaleka ukanalula-kala ya Gotikafonosámami mona lifima ka olu umami ne. 4 Lifima kaolu umami, ya lamo mikaleka ukade-lute-kate monalalomoinámoto, Ouna monalalo monimo unumo wenena ya

Lomu 8:5 27 Lomu 8:13lo melami ka efe limo monala ya lamodoka u onenaiye,loto lifima ka olu umami ne.

5 Koli minafe? Mikaleka ukani-luni-kani monalamelamowenena yatemikaleka ukaniluni-kani lalo kolamineta ya kani ki umafa, ido Ouna monala melamo wenenayate Ouna lalo kolami neta ya kani ki umu minae. 6Modakolafe? Mikaleka ukade-lute-kate kolami mona ya modafuluto u kopa unumomona yanefa, idoOuna kolamimonaya kofawa mino kolimo idami mona, you amene monaya ne. 7 Etito ya mikaleka ukade-lute-kate kolami monayakafo Goti lo melami kala meyalo melenami ogoufá-mainako, ya aya kala meyalo melámoto, Goti kuwolafonemo 8 yamu ya mikaleka ukaniluni-kani meyalo melamowenena yate Goti lalo geyenami mona melenawamo yaogoufámae.

9 Eti o minafa, ido linate lutigu ya Goti Ouna minogedaima nenako, yamu mikaleka ukadiluti-kati meyalomelámoti, Ouna lulau mino edeti amo monala ya meleminae. Ido Kilisto Ouna lunigu mino gedámami wenenaya amo wenenala minámae. 10 Nosámami mona yakafoukadi ya ofo folami nefa, ido lutigu ya Kilisto minogedetoma ya efe limowenenaminae, loto lo gedami yamuoudi ya moda kofawa ne. 11 Ido Yesu folaiguti olu nediedami we Ouna ya lutigu mino gedaitoma, ya aya we,Kilisto folaiguti olu nedi edami we yakafo aimola Ounalutigu mino gedami yamu ya ukadi fulunami netawa yaolu kofawa o gedenagoliye.

Ouna Felegaga yakafo Goti nomilipala olu leboilami ka12 Etito ya mono wenenane-motao, mikaleka ukade-

lute-kate yakafo nena neta lomaido ya lalimo lifima itibitoumuto monala melenumo ne? Ma minámaiye! 13 E’e,mikaleka ukadi-lutikati monala melenawamo ya fuluti ukopa unagilafa, ido Ouna mino gedami yakafo mikaleka

Lomu 8:14 28 Lomu 8:20-21ukadi monala ya ofo fulunawamo ya kofawa mino kolimodinagilae. 14 Goti Ounakafo gilimaito moni minamo we-nena muki ya Goti nomilipala minae. 15Kolafe? AmokafoOuna gimami, ya koli kolinawamo mona yakafo kofa nelawi gedenami ouna ma gimámaiye. E’e, Ouna gimami, yananimo nomilipanele, loto olu leboilami Ouna ya gimaito,amoki koina wi minae. Aya Ouna lulau mino edeto yaWeyano, Menefo, loto lula fi-fi one.

16 Ouna aimolakafo ya lamo oudeki mino ledeto ya Gotinomilipala minone, loto kolonimo ka ya amoki lakoinalo oloto pi lomami ne. 17 Ido nomilipala minoninako,amo netala-matala nomilipala iya ku gedami neta olu-nagolone. Ido olunumo, ya Kilistoki lakoina lamenalauminenagolone, loto oiya ama amoki lakoina keina mo-funumo ya Kilisto olu minami netawa yaki lakoina olu-nagolone.

Lamenala aiga olu oloto pi lumunami kamena yamukolonimo ka

18Yamu kolalo. Lamenala olu oloto pi ledenami ya netalalo dito nemoma nenako, keina oiya ama kolonimo ya fanetaidana ne, loto kolowe. 19 Koli minafe? Mika kosinaolu oloto piyami neta-mata muki ya Goti nomilipala oluoloto pi gedenami kamena ya eyenumolae, loti aumawiti koliti, ya kiyaba o-o minae. 20-21 Netawa-matawa ufa neta wimo, ya inanimo lalo kolamo minámaiye. E’e,Gotikafo u fa neta unaiye, loto lido, ya aya netawa fulufitala kimo idami monakafo nela wi gedami, ya aimolanomilipala nelauti efilito olu lamenalau mele ledenaido,ya olu oloto piyami netawa-matawa muki yaki efilageto,ya fulu fitala kiyámoto, faifa laloko minowa-minowa otominenagolone, loti koliti kiyaba o-o minae.

Lomu 8:22 29 Lomu 8:2922 Yamu kolalo. Wenaipa nomilipani kedenagili ogofu

kolamo yaidana oti mika kosina olu oloto piyami netawa-matawa muki olu lawoko oti ya adeinati ogofu koliti, au-au, lomo uti uti, oiya ama yaki ayaidana otiko minae, lotokolone. 23 Ido yako minámaiye. Lalimo yaki, neta-matalumunami yauti kana olonimo we Ouna ya luteu minoledami wenena, ya amokafo nanimo nomilipane mine-nawae, loto olu leboilami kula, ya ukade efilito olu aimo-ladoka olunami kamena yamu auma wito kolito kiyabaoto, ya sete-muludeu au-au, loto kolito minone. 24 Etitokiyabala onimo yakafo olu omude kami nefa, ido kulawaya omudekafo moda eyonimo neko, ya netawa yamukolito kiyaba ámogi ne. Koli minafe? Wenena omunikafokoti olu minamo neta ya egaidana oti netawamu kolitikiyaba enawae? Moda eti ámenagilafa, 25 ido omudekafoágonimo neta yamu kolito kiyabala o minenumo, yakate lawoko kito ya olunune, loto auma wito kiyabala ominenune.

26 Ido Ouna yaki ayaidana oto lamo oude-lutekate au-mala minámami yamu kolito, ya ade olu faka lo minaiye.Goti loumunumo, ya egaidana oto efe loto loumunuwe?loto kolife ádoba, ido Ouna aimolakafo lamomu kolito,luteu ya ka ma wetekafo ogofuto ádenumo ka ya au-au,loto ade olu faka loto Goti loumu-umu o minaiye. 27 Eti oledamiwe yakafo Goti kala lalo kiyami kalomeyalomeletofelegaga wenenala yamu kolito loumainako, yamu oude-lute-kateu nemo ka muki opoilami we Goti yakafo Ounakalau nemo ka ya moda kolife lo minaiye.

28 Ido Goti seni-muluni umamo wenena, aimola kalalalo kito luni fiyami wenena, ya neta-mata muki o gimitofedenami yakafo olu lalo o gedenae, loto amokafo olulawoko ito olufe lo gedami ne, loto koli minone. 29 Etio gedami wenena ya adeina akaimati geye fuli limo,

Lomu 8:30 30 Lomu 8:36ya Nanefo lebonala enawae, loto komu adeinati aumawito lo gedami ne. Eti o gedami, ya Nalafo kunalafo-mota mumudi minenawagu yauti amo ya kana Nanefominenaiye, loto eti o gedami ne. 30 Ido eti loto auma witolo gedaido, yalo ya luni fiyaiye. Ido luni fiyaido, yalo yamonatina efe limo wenena minae, loto lo gedaiye. Idomonatina efe limo wenenaminae, loto lo gedaido, yalo yaolu lamenalau o gedami ne.

Goti siya-muluna lomami monau yati olu ailo o ledenamineta ma minámami ka

31 Netawa muki eti o ledami yamu nediye loto lenune?Goti ya lamoki koina wiyainako, kema ya kuwotefo mi-nenami ne? 32 Amo ya lalimo muki yamu kolito, aimolaNalafo koito edámoto, fulunaiye, loto fulo edami weyakafo amoki lakoina neta-mata muki ya egaidana otofaifa lomámenami ne? E’e, moda lumunagoliye.

33 Ido Gotikafo iyaina o ledami wenena ya kemakafoolu kalo mele ledenae, loto enami ne? Gotikafo monatinaefe limo wenena minae, loto lo ledami, 34 ya kemakafolifimatina ne, loto lo ledenami ne? Kilisto Yesu folami,ya oto dito olu nedi edaito, ya Goti ana onaleka minotolamomu kolito loumu-umu o minami we ya ne.

35 Amo siya-muluna lomami mona yauti nena netakafoolu ailo o ledenami ne? Ka keina naba o lumuto fede-namife, idomiluma kolito katemumudi kinumofe, ido olunosámami o ledenawamofe, ido kadunamu fulunumofe,ido apako minenumofe ido fulunagolone, loto koli lu-munamife, ido lofo fulunawamofe, ya netawa yaidana-amaidana yakafo Kilisto siya-muluna lomami mona yautiolu ailo o ledenami nefe? E’e, etito minámaiye! 36Netawaya Goti wenenala o gimito fedemo idami yamu ya eti limo,

Lomu 8:37 31 Lomu 9:4Kamowenenakaminonimoyamuya kamena-kamena lofo

fulu-fulu o minoti, ya sipisipi ofamo yamaidanaoto lofenune, loti leyamo ne,

loto kamono lufuwau (Sng 44:22) ya nemo ne. 37Etito nefa,ido Kilisto siya-muluna lomami wemino ledainako, yamunetawa-matawa monamona o lumuto fedageto ya aumawito olu fulo gedemo idone.

38 Koli minafe? Namo kane auma wito kiyomo, ya fu-lunumowafe, ido faifa minenumowafe, ido enisolefe, idowenabaninafe, ido neta-mata oiya fedenamife, ido aigafedenamife, ido neta auma wiyami netati mafe, 39 ido ditonemo netafe, ido lumuto nemo netafe, ido neta-mata oluoloto piyami neta yaidanaamaidana muki yauti makafoGoti siya-muluna lomami monau yati olu ailo o ledenamineta ma minámaiye, loto auma wito koli minowe. Ayasiya-muluna lumumo idami mona ya Wekolate KilistoYesu lulau mino edonimo yamu lomami ne.

9Polo ya Isilaeli wenenala yamu kolito siya-muluna keina

imo ka1 Ena namo Kilisto lulau mino edomo we yakafo ka

suki ádoto, ka ona lomo, ya Ouna Felegaga luneu minonedeto lito, ido nanimo yaki oune-lune-kane yauti etiloto logimowe. Kolalo. 2-3 Mikaleka wenenane, Isilaeliwenena yamu kolito sene-mulune keina naba-naba itoogofu kolimo idomo, ya aiyo, kanumanemoneko, nanimoya Kilistodokati u kopa uto, ebane ya wenenanewa gimogine, loto kolito Goti loumu minowe.

4Aya Isilaeli wenenane, ya Gotikafo nanimonomilipaneminenawae, loto olu lebolito, aimola lamenala ya minogedeto, amoki kutifi gedami ka ido lomelami ka ya gimito,felegaga kuliyai numuna nabau ya mono lonola gimito,

Lomu 9:5 32 Lomu 9:11-12ido ka lalo lo mele gimami, ya etito-etito olu lalo ogedenae, loto lo mele gimami ne. 5 Ido aunibokolofaninaya ka mono kiyaba we wenaba kulinigi we ya minae. Idoaya wenena yautiko Kilisto ya mikaleka ukanaki olotopito aiye. Aya we Kilisto ya wenena, neta-mata, muki yakiyabani we wenaba Goti ya nemo yamu kuliya olu faka loedemo dito minowa-minowa oto nemo ne. Ona.

6 Ido Goti kala logimami ya u fa wiye, loti ádalo.E’e, Isilaelikati oloto piyamo wenena yauti ma ya Isilaeliwenena kula minámamo ne. 7 Ido Abalahamu ufa fiyamiwenena yauti ma ufa fiyami wenena kula yaki minámamone. E’e, aya yamu ka ma eti limo,Aisaka ufa finami wenena yako kamo ufa finanimo we-

nena kula ya minenawamo ne,loto ka mono lufuwau (Stt 21:12) ya nemo ne. 8 Aya kamonawa etito ne: Abalahamu nomilipala faifa mikalekamonalekati oloto piyamo ya Gotikafo nanimo nomilipaneminenawae, loto olu leboilámaiye. E’e, Goti ka lo meleumaido yati oloto piyami nomilipala yautiko ufa finanimowenena kula ya minenagilae, loto limo ne. 9 Yamu ka maya eti limo,Kamenawa melodo ya itibito oneto, ologafo Salakafo

nakafo ma kedenagoliye,loto lo mele umami kawa ya ka mono lufuwau (Stt 18:10,14) ya nemo ne.

10 Ido yako minámaiye. Ka ma yamuki kati kife lalo.Autefo-kolofateAisaka lawokoyakafo olonafo Lebeka lobekipa mulunau melami, 11-12 ya kipawa lele kedámamikamenalo yamonanina lalo ido nosámamimamelámaifa,Gotikafo lele yamu onibo Lebeka eti loumami,Komu we yakafo ege melami we ya kouba-naba o edeto

kafuwalo minenagoliye,

Lomu 9:13 33 Lomu 9:18loto ka mono lufuwau (Stt 25:23) ya nemo ne. Eti lotoloumami ka monawa etito ne: Gotikafo wenena iyaina ogedenae, loto, ya wenenawamonanina yamu kolito iyainao gedámaiye. E’e, aimola kala lalo kito, luni fito iyainao gedenamo ka ya auma wito minenagoliye, loto kawaloumami ne. 13Aya yamu ya eti limo,Yekopu ya sene-mulune umofa, ido Iso yamu eleka no-

faiye,loto ka mono lufuwau (Mal 1:2-3) ya nemo ne.

14Yamu nediye loto lenune? Goti monala ya efe ádaiye,lenube? E’e, etito minámaiye. 15 Aya yamu ya Mosese etiloumami,Wenena ma milumani kolito ani olu faka lenamo, ya

moda nanimo kane lalo kito ya milumani kolitoani olu faka lenamo ne. Ido wenena mamu sene-muluneu kolinamo, yamodananimokane lalo kitoya senemuluneu kolinamo ne,

loto ka mono lufuwau (Kis 33:19) ya nemo ne. 16 Etitoya wenena luni-kani kolinawamofe, ido auma wito lonoolunawamo yamu iyaina o gedámaiye. E’e, Goti aimolayakafokomilumani kolito ani olu faka lenami yamu iyainao gedami ne.

17 Aya yamu ya Felo ya eti loto loumami,Kamo ya kiyabani we wekudi minenane, loto olu faka

lo kedomo, ya namo aumane kamodoka olu olotopiyoneto, ya kuline mikau-mikau ba loto lo olotomelemo unawae, loto olu faka lo kedowe,

loto ka mono lufuwau (Kis 9:16) ya nemo ne. 18 Etito yaaimola kala lalo kito ya wenena ma milumani kolito aniolu faka liye. Ido aimola kala lalo kito ya wenena ma luni-kani gedageto minenawae, loto olu gedo gedaiye.

Lomu 9:19 34 Lomu 9:2419 Aya yamu ya linate yauti makafo eti lonumunami,

Aiyo, aimola kala lalo kito mona mele lomami, ya ke-makafo ogofuto monala olu eleyapa wito ailo melenamine? E’e, ogoufámonimo yamu amokafo nedito olu kalomele ledaiye? loto loga o nedenanimo nefe? 20 E’e, kamoeti loto loga o nedenanimo we ya faifa mikaleka we maminoto, egaidana oto olu itibito Goti ka loumunane? Ayayamu ya eti limo,We makafo kaba oluto neta ma olufe lenami, ya netawa

yakafo kamo etito olufe lo nedanimo ya neditole?loto wewa ya loumunami nefe?

loto ka mono lufuwau (Ais 29:16, 45:9) ya nemo ne. 21 Kabamasa olufe lenawamo wenena yate kaba oluti, filigalekayauti masa ma lalo neta wenena omuni fulunamidanaimo neta olufe lenune, loti koliti, ido filigaleka yautimasa ma fa neta yako olufe lenune, loti inanimo luni-kanikolinawado ya masawa olufe lenawamo ya nosámenaminefe? E’e, inanimo netanina ma nenako, inanimo luni-kani kolinawado ya moda olufe lenawamo ne.

22 Ido Gotikafo ayaidana oto aumala lilibito lifima kanaba-naba olu oloto pinae, loto kolito, ya wenena malifima ka naba giminami wenena ya masa nosámamiyamaidana oti u kopa unawamo ne, loto olufe lo gedetaminefa, kamena fana-fana olu you loto koito gedami, 23 idowenena ma milumani kolito ani olu faka lo gedenamiwenena ya masa lalo yamaidana oti lamenaneu mine-nawamo ne, loto komu adeina akaima olufe lo gedetami,ya aimola lamena aboga nemo mona olu oloto pi gimon-eto wenena muki kolife lenawae, loto eti o gedami ne.24 Ido lalimo ya milumate kolito lamenaneu minenawae,loto olufe lo ledami wenena lute fiyami, ya Yuda wenenayautiko lute fiyámaiye. E’e, ailo feka wenena yauti yakilute fiyaiye.

Lomu 9:25 35 Lomu 9:3225 Yamu ya Hosea lufuwa wiyaigu ya eti limo,

Wenena ailo, namo wenenane minámamo wenena, yananimo wenenane minae, loto lo gedenagolowe.Ido sene-mulune gimámomo wenena, ya sene-mulune gimomo wenenale, loto lo gedenagolowe.(Hos 2:23) 26 Ido linate ya namo wenenane miná-mae, loto logimomo ebalo, ayalo ya kofawa mi-nomo idami we Goti nomilipala ya minae, loti logedenagilae, (Hos 1:10)

loto ka mona lufuwau ya nemo ne.27-28 Ido Isilaeli wenena yamu ya Aisaiya yaki eti loto lo

oloto melami,Isilaelikati ufa fiyamo wenena ya kuwo noku ake nemo

yaidana oti oloto piti minenagilafa, ido Weko-lakafo kala ya mikaleka ama ya alako auma witoolufe lenagolinako, aya wenena mumudi yautifaifa kefola efe yako olu omuni kenagoliye,

loto ka mono lufuwau (Ais 10:22-23) ya nemo ne.29 Ido aya yamu Aisaiyakafo komu eti limo,

Wekola auma aboga yakafo Isilaeli wenena kefo efemakofa minonigu yauti ufa melenawamo ne, loto koitoo ledámami neko, ya numuna meya Sodomu idoGomola yaidana oto lofo fulu fuli lagi ne,

loto ka mono lufuwau (Ais 1:9) ya nemo ne.30 Yamu nediye loto lenune? Kolalo. Ailo feka wenena

ya monanina olufe lenawamo lono ya auma witi olámafa,ido koli kikito umamo yamu ya Gotikafo monatina efelimo wenena minae, loto lo gedami mona ya olamo ne.31 Ido Isilaeli wenena ya lomelami kalomonito yamonateefe limo wenena minenune, loti lonowa auma witi olafa,ido aya kalo ya efe loti moinámamo ne. 32 Ya neditole?Koli kikito umuto ya moninune, loti kolámoti, inanimo

Lomu 9:33 36 Lomu 10:5lono ya oluto moninune, loti o minanako, efe loti moiná-moti, uteba gininami kifanalo ya utebawiti lumu fou lamone. 33Aya yamu ya eti limo,Kolalo. Saiyoni numudo ya uteba ginito olu kopa o gede-

nami kifana ya fiyowe. Amo koli kikito umamowenena ya moda ukanido kolámenagilae,

loto ka mono lufuwau (Ais 8:14, 28:16) ya nemo ne.

10Isilaeli wenena yate Goti monala ya kolife ádamo ka

1 Ena mono wenenane-motao, Isilaeli wenenane yamukolito Goti loumomo, ya olu omuni ko gedageto ya sene-muluneu lalo kolinae, loto loumumo idowe. 2WenenawayateGoti yamuaumawiti kolafa, ido kolife ádominae. Ayamonanina ya geyefe loto ya lowe. 3Gotikafo monatina efelimo wenena minae, loto lo ledenami mona yamu kolifeádoti, lo melami ka meyalo melenumo ya Goti omunaloyamonate efe lenagoliye, loti inanimomonanina yamukokolimo idamo yamu ya Gotikafo monatina efe limo we-nena minae, lo gedenami kanu ya meni umu minae.

4 Yamu kolalo. Kilistokafo Goti lo melami ka ya modaefe loto meyalo mele fuli lo fulitami, yamu koli kikitamowenenamuki ya ebate oluto aimola efe limomonalawa yalamodoka meleto, ya monatina efe limo wenena minae,loto lo ledami ne.

5 Kolafe? Lo melami ka meyalo melado ya monatinaefe limo wenena minae, loto lo gedenami mona yamuMosesekafo eti loto lufuwa wiyami,Lo melami ka lonowa olunawamo wenena ya kawa muki

meyalo melenawamo yako omuni kofawa mine-nawae,

Lomu 10:6 37 Lomu 10:13loto ka mono lufuwau (Wkp 18:5) ya nemo ne. 6 Eti lotonemo nefa, ido koli kikitamo yamu ya monatina efe limowenena minae, loto lo gedami mona yamu eti limo,Linate kema ya kosinauka dinami ne? loti seti-muludigu

kolámalo,loto ka mono lufuwau (Lo 30:12) nemo ka, ya dito Kilistoilimito lumunuwe, loti seti-muludigu kolámalo, loto limone. 7 Ido,Kema ya no-lowa feumau ya lumunami ne? loti yaki seti-

muludigu kolámalo,loto kamono lufuwau (Lo 30:13) nemo ka, ya lumuto Kilistofolaiguti olu nedi edeto ilimito dinune, loti yaki seti-muludigu kolámalo, loto limo ne. 8Aya ka ya nediye liye?Kawa kuwa ya moda linatedoka adu meleto minoto, ya

lutigu wetigu moda mino gedaima ne,loto ka mono lufuwau (Lo 30:14) nemo ka, ya kawa kuwakoli kikitenawae, loto lo oloto melemele onimo ka ya ne.

9 Moda kolafe? Kamo ya Yesu ya Wekola ne, lotowekakafo lo oloto melenanimo, ido Gotikafo folaiguti olunedi edami ne, loto seka-mulugau koli kikitenanimo, yaolu omuga kenami ne. 10 Koli minafe? Lutekafo kolikikitenumo ya Gotikafomonatina efe limowenenaminae,loto lo ledenagoliye. Ido wetekafo lo oloto melenumo yaolu omude kenami ne.

11 Aya yamu ya eti limo,Amo koli kikito umamowenenamuki ya ukanido koláme-

nagilae,loto ka mono lufuwau (Ais 28:16) ya nemo ne. 12 Etito yaYuda wenena, Giliki wenena, ailo feka wenena olu ailo-ailo itenami ma minámaiye. E’e, Wekola lawoko ya mukiWekolate nenako, amokafo wenena muki lula finawamoya olu lalo o gedemo dinagoliye. 13Aya yamu ya eti limo,

Lomu 10:14 38 Lomu 10:19Wekola kuliyalo lula finawamowenenamuki ya olu omuni

kenami ne,loto ka mono lufuwau (Jol 2:32) ya nemo ne.

14 Etito nemoma nenako, yamu mate koli kikito umá-mamo wenena ya egaidana oti lula finawamo ne? Idokala kuwa kolámamo wenena ya egaidana oti koli kikitoumunawamone? Ido kawa kuwa lo olotomelenamiwemaminámenami ya egaidana oti kolinawamo ne? 15 Ido gilifimelámenawamo ya egaidana oti lo oloto melenawamone? Aya yamu ya eti limo,Ka lalo oluti oti lo oloto melamo wenena ya kiyani omona

biyane ne, loti muluni idaito lalo geyamo ne,loto ka mono lufuwau (Ais 52:7) ya nemo ne.

Isilaeli wenena koli kiki ádamo ka16 Etito nefa, ido kawa kuwa lalo ya ma koliti kolámoti

o minae. Yamu ya Aisaiyakafo eti limo,Wekolao, ka wetata o gimonimo ya kemakafo koli kikito

minaiye?loto ka mono lufuwau (Ais 53:1) ya nemo ne. 17 Etito kawakolinawamo yako koli kikitenawamo ne. Ido Kilisto kalalo oloto melenawamo yako kolinawamo ne.

18 Etito nemo nefa, ido ka ma lenagolowe. Kolalo. Amoya kawa kuwa ya ma kolámafe? E’e, moda kolitamo ne.Aya yamu ya eti limo,Noni lebona mikau-mikau u fulitami,ido ka lamo ya eba negu-negu ba lomo u fuli limo ne,loto ka mono lufuwau (Sng 19:4) ya nemo ne. 19 Ido ka malenagolowe. Kolalo. Isilaeli wenena yate kolife ádafe? E’e,moda kolife lotamo ne. Aya yamu Mosesekafo komu Gotiwelaloti ya eti limo,Namo yawenenama kuliniminámami ya olu faka lo gede-

namo, ya linate komumuwinagilae. Wenenawa ka

Lomu 10:20 39 Lomu 11:4maninigu minámami ya ani olu faka lo gedenamo,ya linate seti kala-kala lenagoliye,

loto ka mono lufuwau (Lo 32:21) ya nemo ne.20 Ido aiga Aisaiyakafo Goti welaloti ka ma auma wito

eti limo,Namo monine wilámamo wenena yate olu oloto pi

nedamo ne. Namomu koliti loga-miga ámamowenena ya monane olu oloto pi gimomo ne,

loto kamono lufuwau (Ais 65:1) ya nemo nefa, 21 ido Isilaeliwenena yamu eti limo,Luni-kani gedito, ka koliti kolámoti amo wenena ya ka-

mena fana ane folado gimomo ne,loto ka mono lufuwau (Ais 65:2) ya nemo ne.

11Isilaeli wenena maleka ya koli kikitoti Goti nasafilila olamo

ka1 Yamu ka ma lenagolowe. Kolalo. Gotikafo Isilaeli

wenenala yameya gimaife? E’e, etitominámaiye! Nanimoyaki Isilaeli we, Abalahamu ufa fiyami we, Benisaminiwenena yauti oloto pito minomoma ne. 2Gotikafo adeinaakaimati geyefe limo wenenala ya meya gimámami ne.

Ido Elaiya kala kamono lufuwau nemo yama kolámafe?Amokafo Isilaeli wenena ligiya lo gedeto ya Goti eti lotoloumami,3 Wekolao, yokila ki-ki amo folomoka muki ya foki-naki

oti kofu o fulititi, ido polofeteka gini fulutato, yananimo yako faifaminoneto ya nofo fulunune, lotio minae,

loto ka mono lufuwau (1 Kin 19:10, 14) ya nemo ne. 4 Etiloto loumaifa, ido Gotikafo ka itibito nediye loto loumamine?

Lomu 11:5 40 Lomu 11:12Wenena naba-naba seweni tauseni (7,000) yaidanate suki

goti Bali ya kiyani umola fi umámamo wenena yanamodoka minenawae, loto kiyaba o gedowe,

loto ya ka mono lufuwau (1 Kin 19:18) ya nemo ne.5 Etito oiya ama yaki wenenawa yauti liligaleka ya

nasafilila yakafo iya ku gedaito, amo wenenala minae.6 Ido nasafilila yakafo eti o gedaima, ya lononidokati maminámaiye. E’e, lono olamo yamu iya ku gedami neko, yanasafili monawa ya nasafili ona kula minámagi ne.

7 Yamu nediye loto lenune? Isilaeli wenena moniwilamo netawa ya olu oloto piyámato, ido iya ku gedamiwenena ya moda olu oloto piyato, ido liligaleka ya luni-kani gedimo minenawae, loto olu gedo gedaima ne. 8Ayayamu ya eti limo,Omuni fi-fi ageto ya kofe ádoti, kani melageto ya kolife

ádoti minenawae, loto Gotikafo eti o gedaimanenako, adeinati eti omo uti uti oiya ama yakiayaidana o minae,

loto ka mono lufuwau (Lo 29:4, Ais 29:10) ya nemo ne. 9 IdoDefitikafo ka ma ya eti limo,Neta-mata ofo kiti no kolamo mona yakafo ika o gedeto,

olu kilifuku nela wi gedeto, olu uteba wi gedeto,lifimanina itibito giminaiye, loto kolowe. 10Omuniolu likageto ya kofa ágoti, meni ya kuba witiminowaminowa oti minenawae,

loto ka mono lufuwau (Sng 69:22-23) ya nemo ne.Gotikafo ailo feka wenena olu omuni kami ka

11 Etito ya ka ma lenagolowe. Kolalo. Isilaeli wenenawauteba wiyamo, ya lumu fou loti u kopa unawamo nefe?E’e, etitominámaiye! Gotikafo komumuwinawae, loto, yakoliti kolámoti amo mona yamu ya ailo feka wenena oluomuni kami kanu olu oloto pi gedami ne. 12 Etito Isilaeli

Lomu 11:13 41 Lomu 11:17wenenawa koliti kolámoti amo mona yamu ya mikalekawenena muki ya koli kikitoti mino kolinawamo kanu oluoloto pi gedemo idami ne. Ido Isilaeli wenenawa Gotimeni umamo yamu ailo fekawenena yate amomu koliti yakoli kikito umumo idamone. Etito nemomanenako, yamuIsilaeli wenenawa itibiti amodoka o fuli lenawamo, yaailo feka wenena mikau-mikau minamo muki yaki modalakoina oto diti koli kikitoti mino kolimo dinawamo ne.

13 Ido linate ailo feka wenena ya ka ama logimi-nagolowe. Kolalo. Gotikafo ailo feka wenena minagu yaaposolo lonowa olunane, loto nilifi melaito omo yamusene-mulune lalo kolito lonowa ya olu minomo, 14 yamikaleka wenenane, Isilaeli wenena yate koliti ya ko-mumu winawamo mona olu oloto pi gedoneto, ya amoyauti liliga olu omuni kenaiye, loto eti o minowe. 15Yamukolalo. Gotikafo Isilaeli wenena gilifi fulitaido ya we-nena muki mika negu-negu yauti itibito olu amodoka itokoina wi gedaima nenako, yamu Isilaeli wenenawa itibitoaimoladoka gilimito enami ya nedi-nedi enawae? Modafolaguti olu nedi gedami yaidana enagilae.

16 Mide kofawa yauti konuma-kobina kana apito nenu-mola, ya ayauti maleka felegagale, loto Goti umunumo,ya netawa muki ya Goti netala, felegaga neta ne. Ido yáma lufawa ya felegagale, loto Goti umunumo, ya yáwakofala ana muki ya Goti netala, felegaga neta ne. 17 IdoIsilaeli wenena ya yá olifi lalo neta numudoka kifamoyaidana oti minafa, ido yáwa akawa maleka lekami ne.Ido linate ailo feka wenena ya yá olifi kofuku faifa idamiyaidana oti minagu yauti akawamaleka kiyaka oto yá olifilalo netalo meleto olu mene oto kiyaba o gedami, ya yálufawa yakafo olu mene enawamo akawa ya yá nowalaolu umageto dinami yaidana oto aimola wenenala ouniwela-neta gimito olu aumawi gedaigu yau linate yaki oiya

Lomu 11:18 42 Lomu 11:23-24lakoina no kolitiminae. 18Eti ominanako, linate ya Isilaeliwenena ya yá akawa yaidana oto olu fulitito, lalimo otodito olumene o ledami ne, loti linanimo ukadi-luti-kati yaoluti idámalo. Ido, e’e, olu fulo gedeminone, loti linanimokulitina olu faka lenawamo, ya ka ama kolife loti kolalo.Linate ya faifa yá akawa yaidana oti minae. Yá lufawa yaolu auma wi edámamo ne. E’e, yá lufawa yakafo linate oluauma wi gede minaiye.

19 Etito linate ya Gotikafo lalimo olu mene o ledenae,loto aya wenena ya yá akawa yaidana oto leketo olufulitami ne, loti ka itibiti lenawamo, 20 ya moda ka onalenagilafa, ido kati kife loti kolalo. Amo ya koli kikiádamo yamu leketo olu fulo gedaima ne. Ido linate kolikikito umamo yamu ya ayau ya minae. Etito ya linanimoukadi-luti-kati oluti idámoti, koliya koliti koti moinalo.21 Gotikafo aimola Isilaeli wenenala koito gedámoto, yáakawa yaidana oto leketo olu fulitainako, yamu linateayaidana oto koito gedámoto, leketo olu fulo ledetenaiye,loti ya koti moinalo.

22Etito ayalo yaGoti olu lalo o ledamimonala, ido lifimaka naba olu lomami monala ya eti loti kati kife loti kolalo.Isilaeli wenena maleka, lumu fou lamo wenenaleka yalifimakanaba olu gimaminefa, ido linatedoka ya olu lalo ogedaiye. Etito nefa, ido linate ya lalolaumino edenawamoya moda olu lalo o gedenami kulawa ya eye minenagilafa,ido eti ámenawamo ya linate ayaidana oto leketo olu fulogedenagoliye. 23-24 Ido Isilaeli wenenawa koli kikitámamomonanina olu eleyapa witi koli kikito umunawamo, yaamokafo itibito olu mene o gedenagoliye. Koli minafe?Kofuku faifa idami olifi yauti yá akawa ma numudokakifamo olifilo olu mene enawamo ya ogoufámafa, idoamokafo linate ya kiyaka o gedeto olu mene o gedaimanenako, yamu numudoka olifilo aimola yá akawa yaki

Lomu 11:25 43 Lomu 11:30itibito olu mene enae, lenami ya moda itibito olu meneo gedenami ne. Goti aimola olu mene o gedenami aumalamodamino edainako, koli kikito umunawamo yamoda etio gedenagoliye.

Gotikafo milumate kolami mona ya wenena muki gilibinae,loto kolami ka

25 Yamumono wenenane-motao, linate ya ka manedeune, loti linanimo ukadi-luti-kati olu faka lotenawae, loto,ya ka ma komu falukuto nemo ya kolife lenawae, lotokolito ya logiminagolowe. Kolalo. Isilaeli wenena yautililiga ya adeinati luni-kani geditominomowamo nefa, idoailo feka wenena amodoka moda o fuli lenawamo kame-nalo, 26ya Isilaeli wenenamuki olu omuni kenagoliye. Ayayamu eti limo,Saiyoni mowaloti ya nelauti efili gedenami we ya oto,

Yekopu ufa fiyami wenena Goti monala meniumamo ya seni-muluni olu eleyapa wi gede-nagoliye. 27 Etito lifimanina kilili o gedenamokamenalo ya namoki olu kutifi gedenae, loto lomele gimomo kalo yama winaiye,

loto kamono lufuwau (Ais 59:20-21, Jer 31:33-34) ya nemo ne.28 Ena Isilaeli wenenawa yate Kilisto kala kuwa lalo

meni umuti Goti kuwolafo minamo, ya linate ailo fekawenena kawa kuwa koli kikitenawamo kanu olu oloto pigedenae, loto kolito eti o gedami ne. Etito nefa, ido Isilaeliwenenawa iya ku gedeto siya-muluna gimi minami, yaaunibo-kolofanina yamu kolito eti o gedami ne. 29 Koliminafe? Gotikafo wenena luni fito, aumala monala faifagimitami yama siyamuluna olu eleyapa winami ma miná-maiye.

30 Yamu kolalo. Komu ya linate ailo feka wenena yaGoti kala ya meyalo melámamo nefa, ido oiya ya Isi-laeli wenenawa meyalo melámanako, linate milumatina

Lomu 11:31 44 Lomu 12:1kolami ne. 31 Ido oiya ayaidana oti Isilaeli wenenawayaki kalalo ya meyalo melámamo, ya linate milumatinakolami mona yamu ya amoki milumanina kolami monaya oiya olunagilae, loto monawa gimami ne. 32 Etito yaGotikafo wenena muki olu lawoko o ledeto, kalalo meyalomelámonimomonakafo nela wi ledami wenena yaminae,loto lilibami, ya muki milumate kolami mona ya meleledenae, loto monatewa lilibami ne.

Goti ebola lenumo ka33 Aiyo, Goti ka manenau nemo mona ido neta-mata

muki kolife limomona yamoda akaimati dimouto uto koliakaiya itainako, amokafo eti o gedenae, loto kolami ka yaegaidana oto kolife lenumone? Idomonala yamoniwilitoegaidana oto eyefe lenumo ne? 34Aya yamu ya eti limo,Wekola kalau nemo ka ya kemakafo kolami ne?Ido kala kife lenami ka ya kemakafo loumami ne? (Ais

40:13)35 Ido Gotikafo lifima neta itibito numunaiye, loto netama

kemakafo umami ne? (Jop 41:11)loto ka mono lufuwau ya nemo ne. 36 Yamu kolalo. Mikakosina neta-mata muki ya amodokatiko oloto pito, idoamokafoko mona aboga kiyabani we wenaba minoto, idoamodokako ya u fuli lo fulitaima nenako, kuliya naba-naba mino edamima ya moda minomo dito minowa-minowa oto nemo ne. Ona.

12Ukade-lute-kate muki ya Goti umu kiki lenumo ka

1 Etito ya mono wenenane-motao, Goti siya-mulunaukolami mona yamu kolito, ya sene-muluneuti ka amaauma wito logiminagolowe. Kolalo. Yokila ki umamoneta yamaidana oti linate omudi kofawaminamo ya ukadiGoti umalo. Ya aimola felegaga netala, lalo eyenami neta

Lomu 12:2 45 Lomu 12:8umuti kouba-naba o edenawamo ya atuwako ámoti, oudi-luti-kati kulawa yakafo kouba-naba o edalo. 2 Ido Gotikafolalo kolami mona, mo loto onobalalo efe limo mona laloona kula yama kolife lenune, loti yamikalekawenena oiyaama mona melado ya meyalo melámoti, luti-kati kofawagimami yakafo monatina eleyapa witi melalo.

Mono auma wi ledeto lonolalo fulo ledami ka3 Nasafilila nomami yamu ya linate muki eti loto logi-

mowe. Kolife lalo. Linanimomu ya oto diti kolámalo. E’e,Gotikafo koli kikitenawamo auma iyamele gimaido, ayaloya sodoti kati kife lotiko minalo.

4 Etito ya ukade lawoko yau kofate-ade-kiyade mukinemo, ido lononina yaki lawoko minámami, ailo-ailonemo 5 yamaidana oto mono wenena muki Kilisto lulaumino edonimo ya olu lawoko o ledaito ukana lawokoyaidana oto minoto, ido mono wenena ailo-ailo ya ukanakofalaana-kiyana yaidana oto minonimo, ya Kilisto we-nenala ailo muki ya lamo kofate-ade-kiyade yaidana otiminae. Ido lamo yaki ya kofani-anikiyani yaidana otominone.

6 Ido amo nasafilila yakafo lonola olunumo auma ailo-ailo iya meleto faifa lomaido, ayalo ya olokele. Etitopolofete lono olunawamo auma gimami, ya koli kikite-nawamo auma iya mele gimaido, yalo ya ka welaloti looloto melalo. 7 Ido mono kouba-naba lonola olunawamoauma gimami, ya kouba-naba lonola olalo. Idowenena apigilibinawamo auma gimami, ya api gilibalo. 8 Ido wenenaluni-kani olu auma wi gedenami auma gimami, ya luni-kani olu auma wi gedalo. Ido ko namo netanigu yati koánamo wenena giminawamo auma gimami, ya luti-katilawokomeleti efe loti gimalo. Ido kiyabaweminenawamoauma gimami, ya auma witi kiyaba laloko o gede minalo.Ido wenena milumani koliti ani olu faka lo gedenawamo

Lomu 12:9 46 Lomu 12:18auma gimami, ya seti-muludigu lalo koliti ani olu faka logedalo.

Wenenate sete-mulude kulawa giminumo ka9 Wenenatina seti-muludi giminawamo, ya atuwako

gimámoti, kulawaki gimi-gimi o minalo. Ido mona nosá-mami ya meti umuti, mona lalo yako olu kikitoti meletikominalo. 10 IdoGotiwenenalamuki ya lalimowenenate onaminae, loti seti-muludi kulawa gimalo. Etiti ya linanimokulitina oluti idámoti, wenena ailo muki kulini olu fakalo-lo enawamo mona ya gilibalo.

11 Ido Wekola lonola olunawamo ya kenoba ámoti,Ounakafo oudi-luti-katigu ya yo lamena o ledo, loti lonolaauma witi olu koliti, koubanaba o edalo. 12 Keina koli-nawagu ya auma witi minoti, amomu lalo koliti kiyabalaoti, loumutiko minalo.

13Felegagawenenala netamamukolinawamoya ani olufaka lalo. Ido eba malekati enawamo, ya auma witi kiyabalalo o gedemo idalo.

14Wenenamate olu nosámami o gedenawamo ya itibitiolu lalo o gedalo. Goti loumuti ya olu kopa o gedo,loti ádoti, olu lalo o gedo, loti loumalo. 15 Lalo kolamowenenaki lakoina lalo koliti minalo. Ido keina fuluti kufuominamowenenaki lakoina kufu oti mino gedalo. 16Luti-kati lawoko meleti, ya linanimomu kolamo yamaidana otimono wenenatina yakimu kolalo. Kulite nemo wenenaminenune, loti kolámoti, kiyanido wenena yaki koina wigedalo. Ka manedeu ne, loti linanimomu kolámalo.

17 Ido mate olu nosámami o gedenawamo, ya itibiti olunosámami o gedámalo. E’e, wenena muki omunido yamona laloko melalo.

18 Linanimo oudi-luti-katigu you ameneko meleti, yawenena muki yaki lakoina you ameneko minenune, loti

Lomu 12:19 47 Lomu 13:4kanuwa auma witi moni wilalo. 19 Sene-mulune gi-momo wenenane-motao, linanimotina ya wenena lifimaka itibiti gimámalo. Ka muki ya Goti anau meleti, ebaumalo. Aya yamu ya Wekolakafo eti limo,Wenena lifima ka giminamo ya nanimo lonone ma ne-

nako, namo nanimonekafo itibito giminamo ne,loto ka mono lufuwau (Lo 32:35) ya nemo ne. 20 Ido ka maya eti limo,Kamo kuwokafo kadunamu folagetoma, ya wela-neta

umo. Ido nomu kolagetoma, ya no umo. Eti ageto,ya mona mele kedami yamu ukanalo naba-nabakolinami ne,

loto ka mono lufuwau (Snd 25:21-22) ya nemo ne. 21Modakolafe? Nosámami monawa yakafo olu afima o ledáme-naiye, loti monawa lalo melenawamo yakafo nosámamimonawa olu afima o edalo.

13Gamani kiyaba wenena mona mele giminumo ka

1 Ena wenena muki ya gamani kiyabatina wenenakanido meyalo melalo. Kiyabate wenena muki ya Gotiwelalotiko kiyaba o ledamoma ne. Ido amokafo kiyabao ledamo auma gimámami neko, ya kiyabate wenenaminámagi ne. 2Yamu kiyaba wenena kanina koli fulitamowenena ya Goti aimola welaloti ka koliti kolámoti amomona melae. Ido ka koliti kolámoti amo wenena yainanimo lifima ka itibiti olunawamomona ya melamo ne.

3 Yamu kolalo. Mona lalo melenumo ya kiyabatewenena kolini kolámenagoloba, ido mona nosámami me-lenumo yamoda kolini kolinagolone. Yamu ya kiyaba we-nena kolini kolámenae, loto kolinanimo, ya mona lalokomele minageto ya keboka lenawae. 4Koli minabe? Kiyabawe, Goti lonola olami we yakafo olu lalo o kedenami

Lomu 13:5 48 Lomu 13:10lono olaiye. Etito nefa, ido mona nosámami melenanimoya moda koliya kolo. Amo ya kimi olu minami ya faifaolámaiye. E’e, Goti lonola olami we yakafo nosámamimonamelamowenena ya lifima kamoda itibito giminamilonola olu minaiye. 5 Yamu kiyabate wenena kanidomeyalo melonimo, ya lifima ka naba olutenune, lotokolito yamuko meyalo melenumo ya ogoufámaiye. E’e,meyalo melonimo mona ya moda efe limo mona ne, lotolute-kateu kolito yakimu kanido meyalo mele minenumoya moda lalo enagoliye.

6 Etiti Goti lonola olamo wenena ya minoti, kamena-kamena aya lonowa olutokominamanenako, yamu kifanatakisi yaki ya meina melemele o minae. 7 Yamu wenenamuki efe loti giminawamo neta ya gimalo. Kifana takisiailoailo muki ya olu-olu enawamo wenena ya efe lotikogimalo. Ido kiyabani wenena ya efe loti luti lalo meletikanido meyalo melalo. Ido kulinigi wenena ya efe lotikulini olu faka lalo.

Sete-mulude gimi-gimi enumo ka8Wenenamate lifimaogedenawadoya alako itibiti gimi

fuli lalo. Lifima lawoko yako itibi gimi fuli ádenumo, yasete-mulude giminumo mona ya ne. Koli minafe? Sete-mulude gimi-gimi enumo ya lomelami ka yama lamodokaya winaiye. 9Yamu kolalo. Lo melami ka ma eti limo,Kume-ugele ánalo. Wenena gini folámalo. Neta ugele

olámalo. Wenena netanina yamu kolámalo,loto ka mono lufuwau (Kis 20:13-17, Lo 5:17-21) nemo ka, idolo melami ka ma ailo-ailo muki yama olu lawoko ito ya etilimo,Kaimokamu kolanimo yamaidana oto wenenaka muki ya

seka-muluga gimigimi o mino,loto ka mono lufuwau (Wkp 19:18) ya nemo ne. 10 Etitosete-mulude gimi-gimi enumo, ya wenena olu nosámami

Lomu 13:11 49 Lomu 14:3o gedenumo ma minámaiye. E’e, seni-muluni gimi-gimienawamo ya lo melami ka meyalo melamo wenena yaminenawae.

Efe limo monako melenumo ka11 Ido eti enawae, loto ka ma logiminagolowe. Kolalo.

Lamo kana apito koli kikito umonido ya olu omude kaifa,ido oiya ama ya kulawa moda alitimoma nenako, yamuoku onaguti nedinawamo kamena oiya ama ya ne, lotikoliti ya eti alo. 12 Sinidimo ya moda fuli loto, kolenagolo moda alitimo yamu sinidimo monala olu wadofulito, lamena kiya-lawe kefa-afala muki ya olu minoto,13 efe loto fo lido yaidana oto moinokele. No noto luteu kopa ito alikani oto u wanoba dinumo mona, kume-ugele noto kopa olu onenumo mona, moila fito komumuwinumomonamuki yalo ya moinámokele. 14E’e, ukanidoowo wiyamo yaidana oti ya Wekolate Yesu Kilisto olutiamodoka ekeleti minalo. Ido ukadi-luti-kati lalo kolamimonakafo ika o ledetenaiye, loti ya aya monalo katifulámalo.

14Koli kikitamo wenena ailo ya koli nosámami gimámenumo

ka1 Ena koli kikitamo monanina auma wiyámami wene-

naki ya koina wiyalo. Eti oti ya kani ligi-ligi kiyamo monayamu moila fi gimito olufe lo gedenuwe, loti ádoti, faifaamoki koina witi minalo. 2Wenena mate neta-mata mukifaifa nenune, loti koli kikitoti no kolamo nefa, ido kolikikitamo monanina auma wiyámami wenena yate kefamoi witi, konumakobina yako no kolamo ne. 3 Linateneta-mata muki no kolamo wenena yate neta ma moiwiyamo wenena seti-muludigu koli nosámami gimámalo.Ido linate neta ma moi wiyamo wenena yate neta-mata

Lomu 14:4 50 Lomu 14:10no kolamowenena yamona nosámamimeleminae, loti logedámalo. Gotikafo linate lelewai ya koina wi gedainako,yamu koli nosámami itibi-natibi ámalo. 4 Kamokafo wema kouba-nabala we monala nosámaiye, loto lo edanimo,ya kema minoto eti lane? Aimola wekolala onobalaloya lumu fou lenaife, ido auma wito minenaiye. IdoWekolakafo olu auma wi edenami aumala mino edainako,moda auma wito minenami ne.

5 Ido wenena mate kamena yamu kolamo, ya kamenama ya foli kamena naba nefa, ido ma ya fa kamena ne, lotikolafa, ido maleka yate kamena muki moda ayaidako ne,loti kolamo ne. Wenenawa muki ya inanimo luni-kanigukolinawado ya moda koli kikitalo. 6 Foli kamena naba mane, loti kolamo wenena ya Wekola kuliya olu faka loti etiloti kolamo ne. Ido neta-mata muki no kolamowenena yasiyane, lalole, loti Goti loumuti ya no kolamo yamu modaWekola kuliya olu faka loti no kolamo ne. Ido netamamoiwiyamo wenena ya ayaidana oti siyane, lalole, loti Gotiloumuti, ya Wekola kuliya olu faka loti moi wiyamo ne.

7 Koli minafe? Lamo mono wenena muki yauti maaimolamuko minenami ya ma minámaiye. Ido ma aimo-lamuko fulunami yaki ya ma minámaiye. 8 Kofawa mi-nenumowa ya Wekola kuliya olu faka lotoko minone. Idofulunumowa ya Wekola kuliya olu faka lotoko folone.Yamu ya kofawa minenumofe, ido fulunumofe? ModaWekola wenenala ya minone. 9 Aya yamu ya Kilistofulutoto folaiguti neidami, ya folamo wenena ido kofawaminonimo wenena lakoina Wekolate minenae, loto fulu-toto folaiguti neidami ne.

10 Yamu linate mate mono wenenatina ma monan-ina nosámaiye, loti lo gedamo ya nediti eti lo gedae?Ido linate ailo ma mono wenenatina seti-muludigu kolinosámami gimamo ya nediti koli nosámami gimi minae?

Lomu 14:11 51 Lomu 14:16Lamomuki ya Gotikafo olu kalo mele ledenami ebalalo yanedinagolone, loto kolone. 11Aya yamu ya eti limo,Mikalo-mikalo wenena muki ya kiyani umola fi numuti

wenikafo Goti ne, loti lo oloto melenagilae, lotonamo kofawa minowa-minowa oto minomo ya-maidana oto ya kawa gedimo ya logimowe, lotoWekolakafo limo ne,

loto ka mono lufuwau (Ais 49:18, 45:23) ya nemo ne. 12 Etitoya lalimo muki ya Gotidoka lawoko lawoko uto, lalimomonate yamu lo oloto melogeto ya efe loto kolito loga-miga o ledenagoliye.

Wenenate ya monate eyeti lumu fou lotenawae, loto kotomoninumo ka

13 Etito ya wenenate monanina etito-etito nosámaiye,loto kofa lo gedámokele. E’e, mono wenenate maleka yamonate eyeti utebawiti lumu fou lotenawae, loti linanimomonatina yamu kati kife loti moni minalo.

14 Ena namo ya Wekola Yesu lulau mino edomo weyakafo auma wito eti loto kolife lo minowe: Neta-matamona-mona nenumo olu fuma wi ledenami neta maminámaiye. E’e, ma minámaifa, ido we makafo ya netaama olu fuma wi nedenaiye, loto kolito, ido kopa nenami,ya aimola kala etito kolami yamo olu fumawi edenami ne.15 Yamu kolalo. Kamo ya wekaneta nenanimo, ya monowenenaka ma keyeto kala ligi-ligi kito siya-muluna keinakolagetoma, ya seka-muluga umanimo kanuma keleu-tane. Koli minabe? Kilisto ya mono wenenaka yakimukolito folaima nenako, egaidana oto faifa nenae, loto,noto wenenaka ya olu kopa o gedane? Eti o gedámalo.16Linate yamona faifa lalomelone, loti kolafa, idowenenama geyeti koli nosámotenawae, loti ya koti kiyaba otimoinalo.

Lomu 14:17 52 Lomu 15:117 Yamu kolalo. Goti ya kiyabate we wekudi kilalau

minonimo mona ya wete-netaki noki no kolinumo monama minámaiye. E’e, Goti ya kiyabate we wekudi kilalauminonimo mona ya efe limo mona, you amene mona,Ouna Felegaga lulau mino edeto lalo kolinumo mona yane. 18 Yamu linate ya etiti moniti Kilisto kouba-naba oedenawamo, ya Gotikafo lalo geyageto, ido wenena yakimonatina lalo eyenagilae.

19 Etito ya you amene mona melenumo kanu, idowenenate ouni-luni-kani olu auma wi gedenumo kanuya auma wito moni wilokele. 20 Weti-neta mamu kolitiya Goti lonola olu kopaitámalo. Neta-mata muki yamoda mo limo, faifa nenumo neta nefa, ido we makafokala ligi-ligi kito kopa nenami, ya netawa yaloti utebawiyageto olu nosámami o edenami ne. 21 Yamu ya kefama nenawamofe, ido no waini ma nenawamofe, ido monaailo-ailo melenawamo yamu mono wenenatina ya utebawitenawae, loti wenenatina yamu koliti moi winawamo,ya mona lalo melenagilae. 22 Neta mamu koli kikitamoya moda Goti onobalalo ya linanimo luti-katigu yako kolikikito minalo. We makafo neta ya lalo ma nenako, yamulifima ka mino nedámami ne, loto kolife lenami we yamoda lalo kolito minomo unami nefa, 23 ido kala ligi-ligi kiyami we yakafo kopa nenami, ya koli kiki ádainako,yamu lifima ka moda mino edami ne. Koli minafe? Monamamu koli kiki ádoto kopa melenumo, ya aya mona yanosámami mona, lifima olu lumunami mona ya ne.

15Yesu monala yamu kolito ege melenumo ka

1 Lamo koli kikitonimo monate gedimo wenena yalalimomuko kolámoto, monowenenate ge ádamowenenaya auma wiyámamo yamu kolito ani olu faka lenumo, ya

Lomu 15:2 53 Lomu 15:10lalo enaiye. 2 Lalimo muki ya wenenate lalo enawae, loto,ido monolo gedenawae, loto kate ki gimito ani olu fakalo gedokele. 3 Etito Kilisto yaki aimolamuko kolámoto,Melafo eti loto loumami,Wenena yoka kamaga kiyamoka ya namodoka ekelami ne,loto ka mono lufuwau (Sng 69:9) nemo ka ya monalalilibami ne.

4 Yamu kolalo. Komu adeina afimalekati ka monolufuwa wimo idamo, ya aya lufuwa yakafo sete-muludeolu aila wi ledageto, ya amomu kolito kiyabala enumomona ya auma wito melemo dinawae, loto Gotikafo kamuki aya lufuwau wiyamo yakafo api gilibinaiye, lotokawa gimaito, lufuwa wiyamo ne.

5 Ido Goti ya olu aumawi ledami aboga ido sete-muludeolu aila wi ledami aboga yakafo linate muki oudi-luti-katigu lono olageto, ya Kilisto Yesu monala meleti luti-kati u lawoko uto, 6weti lawoko wageto ya Wekolate YesuKilisto Melafo Goti kuliya olu faka lenawae.

Kilistokafo wenena muki ani olu faka lo gedami ka7 Etito ya Kilistokafo lamoki koina wiyami yamaidana

oti linate ya Goti wenenala muki yaki koina wiyalo. Ayamona yakafo Goti kuliya olu faka lenagoliye. 8 Ayayamu logimowe. Kolalo. Kilistokafo Goti kala ona kulayamu kolito, ya Goti ainala ukanigu fukamo Yuda wenenaaunibo-kolofani ka lo mele gimami kalo winaiye, loto aniolu faka limo lono olu gedami ne. 9 Eti o gedami, ya ailofeka wenena yaki milumani kolami monawa ya eyeti Gotikuliya olu faka lenawae, loto eti o gedami ne. Aya yamuka mono lufuwau ya ka ma eti limo,Etito ya ailo feka wenena minagu yau keboka loto, kulika

olu faka lenami nema lo minenagolowe,loto (Sng 18:49), 10 ido ka ma eti limo,

Lomu 15:11 54 Lomu 15:15-16

Linate ailo feka wenena yaki aimola wenenalaki lakoinaseti-muludigu lalo kolalo,

loto (Lo 32:43), 11 ido ka ma eti limo,Linate ailo feka wenena muki ya Wekola ebola-abola lalo.

Mikaumikau minamo wenena muki ya kuliya olufaka lenawae,

loto (Sng 117:1), 12 ido ka ma Aisaiyakafo eti limo,Yesi ufa fiyami wenena yauti we ma oloto pito enami, ya

ditominoto umikau-mikauminamowenena kiya-bani we wenaba minenami, ya ailo feka wenenaamomu koliti kiyabala enawae,

loto (Ais 11:10) ka mono lufuwau ya nemo ne.13 Ena amomu kolito kiyabala o-o minonimo mona

aboga Goti yakafo koli kikito umunawagu yau you amenemona ido lalo kolinawamo mona ya seti-muludigu melefaito gedenami, ya Ouna Felegaga aumala yakafo amomukoliti kiyabala enawamo mona kulawa ya olu oloto pigedemo dinaiye.

Polokafo mono lono olami yamu siya-mulunau lalo kolamika

14 Ena mono wenenane-motao, linanimotina ya monalalo mino faito gedami, ya kolinawamo ka muki kani-manidigu mele faito gedainako, mono wenenatina apigilibife lenawamo aumala ya mino gedami ne, loto nan-imo linatemu kolito ya kane lele kiyámoto, moda kolifelo minowe. 15-16 Ido Gotikafo namo ailo feka wenenaminado ya uto Kilisto Yesu kouba-nabala we minenane,loto nasafilila nomami yamu lufuwa amau ya ka ma katimeletenaiye, loto auma wito kati oluto, etiti-etiti monamelalo, loto kawa wi fulo gedowe. Ido lonola olomo,ya Ouna Felegagakafo ailo feka wenena olu Goti felegagawenenala o gedageto, ya Goti onobalalo lalo enawamo

Lomu 15:17 55 Lomu 15:25wenenaumunae, loto yokila ki umamoyaidana oto yaGotikala kuwa lalo lo oloto melowe.

17 Yamu Goti lonola olomo, ya Kilisto Yesu lulau minoedeto sene-muluneu lalo kolitoko olu minowe. 18 Netamamu ya ka ma ádenagolowe. Neta lawoko, Kilis-tokafo namodoka mino nedaito lonola olomo yamukolenagolowe. Ailo feka wenena koliti golodenawae, lotoamokafo mino nedaito, ya kawa kuwa lo oloto meleto,lonowa oluto, 19 Ouna aumala mino nedami yakafo Gotiaumala gilibinae, loto neta ma olu oloto pi gedoneto mu-luni idami mona melomo, ya Yelusalemu numudoti utotooto eba nedo-nedo monimo uto uto faiga Ililikumu ebaloo fedomo, yalo yaki Kilisto kala kuwa lalo ya kolinawae,loto lo oloto melomo lonowa ya olu fuli lowe. 20 Etitoolomo, ya we makafo numuna lagi fitaido ya namo meneoto kuwámenagolowe, loto Kilisto kuliya yamu kolámamoebalo ya kawa kuwa lalo lo oloto melenae, loto auma witokolito, ya lonowa olowe. 21Aya yamu ya eti limo,Amomu ka ma lo oloto mele gimámamo wenena ya koli-

nagilae. Ido kala kuwa kolámamowenena ya kolifelenagilae,

loto ka mono lufuwau (Ais 52:15) ya nemo ne.Polokafo Lomu wenena minadoka enae, loto logimami ka

22 Aya yamu ya linatedoka yaki enae, loto kolomo,ya kamena-kamena kanu ku nedaito minofa, 23 ido oiyaama ya eba amalo lonowa olunamo ma minámainako,adeinati linatedoka enae, loto kolomo yamu ya 24 aigakefola Sipeni ebalo unae, loto kanu kofalalo linateki koinawito omunekafo geyeto, sene-muluneu lalo kolito minokolimo dito, linate ane olu faka lenawado ya Sipenidokaunamo ne.

25 Yalo unamo nefa, ido oiya eti-mati ya Yelusalemukauto ya Goti felegaga wenenala yalo minamo ya ani olu

Lomu 15:26 56 Lomu 15:33

faka lenae, loto wowe. 26 Aya felegaga wenenawadoka yakadunamu folamo kamena naba ya o fedami, yamu monowenena Masedonia ebalo ido Akaiya ebalo minamo yatekifana-koukameni yauti ma giminune, loti lalo koliti mauwi gede kolamo, 27 ya aya Yuda wenena mono netaninayauti Gotikafo ailo feka wenena gimamima nenako, yamuaya wenenawamikaleka netanina yauti lifima itibiti Yudawenena ani olu faka loti giminune, loti lalo koliti, etitilifima gimamoma ya itibiti giminawamo ne.

28 Etiti netanina yauti olu mau wi gedemo uti, monomona kulawa anelo moda melato, ya oiya namo wene-nawa giminae, loto oluto uto gimitoto, 29 yaloti Sipenikaunae, loto kanu kofalalo ya linate geyenagolowe. Etitolinatedoka enamo ya faifa ámenagolowe. Kilistokafo olulalo o ledemo idami mona oude-lute-kateu mele faite-naiye, loto enagolowe.

30 Ena mono wenenane-motao, kati oluto ka aumawito logimomo ya kolalo. Linate Wekolate Yesu Kilistoyamu koliti, ido Ounakafo setemulude gimi-gimi onimomona olu oloto pi lomami yakimu koliti, ya ane olufaka loti namoki Goti loumu-umu omo lonowa ya lakoinaauma wito olunune, loti namomu koliti loumalo. 31 Etienawamo, ya Yudia ebalo ka koliti kolámoti amo wenenaaniguti ya olu omune ko nedo, loto loumomo, ido fele-gaga wenenala Yelusalemudoka minamo ya ani olu fakalenamo lonowa ya lalo eyenawae, loto loumomo, ya linatelakoina ayaida oti loumalo. 32 Etito ya Goti lalo kolagetoya linatedoka oto, sene-muluneu lalo kolito linateki minokolinae.

33 Ena Goti you amene mona aboga ya linateki mukimino gedenaiye. Ona.

Lomu 16:1-2 57 Lomu 16:816

Aiyo-koiyo ka ma fulo gedami ka1-2 Enamono atetefo Fibi ya Senkilia numudokamonolo

mau wi-wi amo wenena kouba-naba o gede-gede imowena minami yakafo namoki ido mono wenenala mukiade olu faka limo wenama nenako, yamu linatedokaenaido yaWekola lulaumino edeti felegaga wenenamonamelefe lo gedenawamo mona ya mele edeti amoki koinawiti, ya neta mamu kolinami ya ana olu faka lalo, lotokuliya ido monala etito oloto pi gimowe.

3 Ena Kilisto Yesu lulau mino edeto lono lakoinaolonimo wena Pilisilate wanafo Akuilate ya aiyo-koiyo kafulo gedomo ya logimalo. 4 Lele ya komu namomu kolitifa fulunaliye, loti ane olu faka lami yamu siyane, lalole,loto kolomo ya namokominámaiye. Ailo feka wenena ebanedo-nedo monolo mau wi-wi amo wenena muki ya leleyamukoliti, siyane, lalole, loti Goti loumuminae. 5 Ido leleya numunigu monolo mau wi-wi amo wenena muki yakiaiyo-koiyo ka fulo gedomo ya logimalo.

Ena sene-mulune umomo we Epainetusi yaki aiyo-koiyo ka fulo edomo ya loumalo. Amo ya Esia ebalo Kilistokoli kikito umamo wenena yauti kana apito koli kikitoumami we ya minaiye.

6 IdoMalia ya linatemu kolitomono lono aumawito olugedami wena yaki aiyo-koiyo ka fulo edomo ya loumalo.

7 Ido nanimo wenenane Adolonikusite, Yuniyasite ukomu mele nedeti Kilisto lulau mino edami we lele yaaposolo lono olami we kuliyai we minoti, ya komu yanamoki lakoina nela wi ledamo ne. Aya we lele yaki aiyo-koiyo ka fulo gedomo ya logimalo.

8 IdoWekola lulaumino edeto sene-mulune umomoweAmpiliyatusi yaki aiyo-koiyo ka fulo edomo ya loumalo.

Lomu 16:9 58 Lomu 16:169 Ido Kilisto lulau mino edeto lono lakoina olonimo we

Ubanusi, ido sene-mulune umomo we Sitakisi yaki aiyo-koiyo ka fulo gedomo ya logimalo.

10 Ido Kilisto lulau mino edeto mono mona ona kulamelemo idami we Apelesi yaki aiyokoiyo ka fulo edomoya loumalo.

Ido Alistobulusi numunau minamo wenena yaki aiyo-koiyo ka fulo gedomo ya logimalo.

11 Ido nanimo wenenane Helotiyoni yaki aiyo-koiyo kafulo edomo ya loumalo.

Ido Nasisusi numugu minamo yauti Wekola lulau minoedamo wenena yaki aiyo-koiyo ka fulo gedomo ya logi-malo.

12 Ido Wekola lulau mino edeto mono lono auma witiolami wena lele Tilifinate, Tilifosate ya aiyo-koiyo ka fulogedomo ya logimalo.

Ido sete-mulude umonimo wena, Wekola lulau minoedeto auma wito mono lono olami wena Pesisi yaki aiyo-koiyo ka fulo edomo ya loumalo.

13 IdoWekola lulaumino edami we lalo lema Lufusi, idoolafo ya namo onefo yaidana oto minami wena yaki aiyo-koiyo ka fulo gedomo ya logimalo.

14 Ido wemomo ma Asinkilitusile, Filegonile, Hemesile,Patolobasile, Hemasile, ido mono weni ma mino gedamowemomomaki, ya aiyo-koiyo ka fulo gedomo ya logimalo.

15 Ido we wena Filologusile Yuliale, ido we ma Neleusiemonalale, ido Olimpasile, ido felegaga wenena minogedamo muki yaki aiyokoiyo ka fulo gedomo ya logimalo.

16 Ena linate mono wenenatina geyeti aiyokoiyo kalogimiti ya felegaga mona meleti abusa wi gedalo.

Ebanegu-neguyamonolomauwi-wi amowenenamukiyate aiyo-koiyo ka ya linate fulo gede minae.

Mono olu kopaitamo wenena yamu logimami ka

Lomu 16:17 59 Lomu 16:23-24

17 Ena mono wenenane-motao, namo kati oluto ka amaauma wito logimowe. Kolalo. Linate api gilibonimoka kolife loti kolamo, ya wenena mate ádoti, ailo, ikaoti iya mele foki gedenawamo ka lenawamo wenena yageyefe loti, meti gimalo. 18Yaidanawenena yateWekolateKilisto kouba-naba o edámae. E’e, inanimo ukani-luni-kani kouba-nabala lono oluti, ya leya folami ka, ka magusuki loti ya monanina kolife ádamo wenena luni-kanikola wi gede minae. 19 Ido linate golodamo monatinayamamu wenena muki kolanako, yamu linatemu kolitosenemuluneu lalo kolowe. Etito mona lalo melenawamoka manidigu minageto, ido nosámami mona yamu kolá-menawae, loto senemuluneu ya linatemu kolowe.

20 Ena you amene mona aboga Gotikafo kamena fanaáumageto ya Satani fulo kiyadi feumau itageto leya wiedenagilae.

Wekolate Yesu nasafilila ya linatedokamino gedenaiye.Aiyo-koiyo ka ma logimami ka

21 Ena mono lono lakoina olomi we Timoti, ido nanimowenenane Lusiusile, Yesonile, Sosipatale yate aiyo-koiyoka ya linate fulo gede minae.

22 Ido namo Tetiusi ya Polo welaloti oluto nanimoanekafo lufuwa ama wiyomo we yaki Wekola lulau minoedeto aiyo-koiyo ka ya linate fulo gede minowe.

23-24 Ido Gaiyusi yaki aiyo-koiyo ka ya linate fulo gedeminaiye. Amo numunau ya namoki ido monolo mau wi-wi amo wenena muki yaki nasafili o lede-lede imo ne.

Ido numuna meya naba ama kifana kiyaba imo weElastusi ido mono wete ma Kuatusi yaki aiyo-koiyo ka yalinate fulo gede minaiye.

[Wekolate Yesu Kilisto nasafilila ya linate muki minogedenaiye. Ona.]

Lomu 16:25 60 Lomu 16:27Goti kuliya olu faka lenumo ka

25 Ena Goti olu auma wi kiki lo gedenami aumala modamino edami ne, loto Yesu Kilisto kala kuwa, lo olotomele-mele omo kawa kuwa lalo yakafo eti limo ne. Aya kawakuwa, falukami ka ya adeina monau akaimati lo olotomelámaifa, 26 ido oiya ama ya polofete we lufuwa wiyaguya minowa-minowa omo idami we Goti lo melami kaloya mikalo-mikalo wenena muki ya kolife loti, koli kikitotigolodenawae, loto olu oloto pi gedami ne. 27 Aya kamanenau nemowe Goti lawoko yako Yesu Kilisto yamu yakuliya naba-naba mino edamima ya moda minomo ditominowa-minowa oto nemo ne. Ona.

61Gotiki olu kutifi ledami ka kofawa

The New Testament in the Komongu dialect of the Siane Languageof Papua New Guinea

Nupela Testamen long tokples Siane long Niuginicopyright © 1991 Wycliffe Bible Translators, Inc.Language: SianeDialect: KomonguTranslation by: Wycliffe Bible TranslatorsThis translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-Noncommercial-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not sell this work for a profit.You do not change any of the words or punctuation of the Scriptures.

Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2012-11-24PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 12 Feb 2021 from source files dated 2 Dec202016002536-bc8f-5779-8e88-c1fed5ba4079