|ü<ä#ä<ä ` nq«j·TÁø£eT ` Á|ü‹|ü<ës¡ú ` yê´U≤´q$X‚wü `

‘ê‘·Œs¡ eTT\‘√ ≈£L&çq

düTuÀ~Û $es¡D düVæ≤‘·eTT

$<ë´Á|üMD, uÛ≤cÕÁ|üMD

yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àD´eTT

uÀsTTq|ü*¢

ø±yTX«s¡sêe⁄, _.@

(16`40 düs¡Z\T)

leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT~«rj·T dü+|ü⁄≥eTT

≈£Ls¡TŒ : düT+<äsY Á>±|òæø˘‡,

(yÓTT) 9391030025

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT

düTuÀ~Û $es¡D düVæ≤‘·eTT

~«rj·T dü+|ü⁄≥eTT

Á|ü‘·T\≈£î : ‘·T\dæ düTu≤“sêe⁄, ôV’≤<äsêu≤<äT, (yÓTT) 9849496017.

‘·÷|ü⁄sêDÏ qe÷àfi≤«sY, ôV’≤<äsêu≤<äT, (yÓTT) 9441013775.

yÓTÆ\es¡|ü⁄ j·T»„Hê<∏ä+, ø±øÏHê&É, (yÓTT) 9490365053.

~«rj·T eTTÁ<äD : 2014

Á|ü‘·T\T : 500

yÓ\ : s¡÷.300/` (eT÷&ÉT dü+|ü⁄≥eTT\T ø£*|æ)

Á|üø±X¯≈£î\T : ‘·T\dæ düTu≤“sêe⁄,

&√sY q+. 406, |üè~∏«, yÓTÆ yéT qeB«|ü

e÷<Ûë|üPsY, ôV’≤<äsêu≤<äT ` 500081

eTTÁ<äD: dü+Væ≤‘· Á>±|òæø˘‡

(bò Hé) 040 ` 23741620

This book is published with the financial assistance of

Tirumala Tirupati Devasthanams.

The Author / Publisher is responsible for any legal action in case of

dispute or criticism if any arises after publication of this book.

$wüj·T dü÷∫ø£ ` I

1. d”‘êe÷‘·èe+<äqeTT ` düTuÀ~Û düeTs¡Œ≈£î\T (8)

2. $»j·T‘ ly+ø£fÒX' Á|üuÛÑT' (15)

3. lC≤qø°Á|æj·T >∑TDø°s¡ÔqeTT ` düTuÀ~Û düeTs¡Œ≈£î\T (16)

4. C≤qø°Á|æj·T>±j·TÁr ` düTuÀ~Û düeTs¡Œ≈£î\T (27)

5. ÄyÓ÷<äeTT ` lll »>∑<äTZs¡T X+ø£sê#ês¡

|ü⁄wüŒ–] eTVü‰dü+kÕúq |”sƒê~Û|ü‘·T\T (33)

6. eT+>∑fi≤XÊdüqeTT ` lll Á‹<ä+&ç leTHêïsêj·TD

sêe÷qTC ∫qJj·Ts¡T kÕ«$Tyês¡T (35)

7. Äos¡«#·q|üÁ‘·yéT ` lll ø£+∫ø±eTø√{Ï |”sƒ¡ eTVü‰dü+kÕúqeTT (39)

8. n_Ûq+<äq Á|üdü÷H√bÕj·TqyéT

` l ô|~›+{Ï dü÷s¡ Hêsêj·TD BøÏå‘·<ëdüT>±s¡T (40)

9. ÄyÓ÷<äeTT ` l ~yêø£s¡¢ yÓ+ø£{≤e<Ûëì>±s¡T (42)

10. Á|üX+dü ` l ‘·TeTà\|ü*¢ d”‘êsêeTeT÷]Ô>±s¡T (46)

11. Ä|üÔyêø£ eTT ` &Üø£ºs¡T ø£*~+&ç yÓ+ø£≥ sêeTsêE>±s¡T.

myéT. @, |æôV≤#Y.&ç. (48)

12. XóuÛ≤odüT‡ ` ÁãVü≤àl •cÕº¢ #·+Á<äeTÚ[XÊÅdæÔ>±s¡T (51)

13. XóuÛ≤ø±+ø£å `

ñ.y.Á|ü.le÷Hé mdt.{Ï.|æ.$. ø√qbÕŒ#ês¡ kÕ«$T >±s¡T (53)

14. düT+<äs¡ø±+&É kÂ+<äs¡ B|æÔ ` &Ü.}≥T≈£L] \ø°Îø±qÔeTà >±s¡T (55)

15. düT+<äs¡düTuÀ~Ûì ` Ä#ês¡ myéT.ÄsY.nbÕŒsêe⁄ >±s¡T (58)

16. $C≤„|üqeTT ` düTuÀ~Û düeTs¡Œ≈£î\T (60)

17. $»„|æÔ ` düTuÀ~Û düeTs¡Œ≈£î\T (62)

$wüj·T dü÷∫ø£ ` II

$wüj·TeTT düs¡ZeTT XÀ¢ø£eTT |ü⁄≥

1. d”‘ê<$ o\kÂ+<äs¡ eTT\≈£î

Vü≤qTeT Äq+<ëXÃs¡ eTT\T 16 1 1

2. d”‘· Bqdæú‹øÏ Vü≤qTeT $cÕ<äeTT ˆˆ 26 16

3. d”‘· #·T≥TºqT ø±e*j·TTqï sêø£ådüÅd”Ô\T 17 1 22

4. sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeT d”‘· Bqdæú‹ ˆˆ 18 30

5. d”‘·qT p∫q Vü≤qTeT≈£î ø£*–q ‘·è|æÔ ˆˆ 30 35

6. d”‘·‘√ e÷{≤&ÉT≥≈£î sêeDTì sêø£ 18 1 38

7. Á|æj·÷+>∑q\‘√ sêeDTì nXÀø£eqÁ|üyXeTT ˆˆ 10 43

8. #Ó≥Tºô|’qTqï Vü≤qTeT≈£î sêeDTì <äs¡ÙqeTT ˆˆ 20 47

9. sêeDTì p∫q d”‘· uÛÑj·T$Vü≤«\‘· 19 1 56

10. d”‘·qT>∑÷]Ã sêeDTì Á|ü ÀuÛÑq Á|ü ≤|üeTT\T 20 1 70

11. sêeDTì‘√ e÷{≤&ÉT≥≈£î

d”‘·>±$+∫q ‘·èDe´e<ÛëqeTT 21 1 93

12. d”‘· sêeDTq≈£î #dæq ôV≤#·Ã]ø£ ˆˆ 5 98

13. sêeDT&ÉT d”‘·ø=dü–q e÷dü<ä«j·÷e~Û 22 1 117

14. sêeDTì ˙#·ãT~ΔøÏ d”‘· eT+<ä*+|ü⁄ ˆˆ 12 123

15. d”‘· e÷≥\≈£î sêeDTì Áø√<ÛäeTT ˆˆ 23 130

16. d”‘·eTqdüT e÷s¡TÃ≥¬ø’ sêø£ådüÅd”Ô\ ø±C≤„|üqeTT ˆˆ 32 135

17. <Ûëq´e÷*ì XÊ+‹e#·qeTT\T `

sêeDTì Á|ü‹ìes¡ÔqeTT ˆˆ 39 138

18. d”‘·qT eTqdüT e÷s¡TÃø=qTeTì

@ø£C{≤<äT\ ìs¡“+<ÛäeTT 23 1 144

19. sêø£ådüÅd”Ô\ C≤qø°<ä÷wüDeTT 24 1 155

20. d”‘·# ì»ìXÃj·Tø£<∏äqeTT ˆˆ 6 157

(5)

21. $q‘ê~ sêø£ådüÅd”Ô\ d”‘ê ìs¡“¤s¡Ô ‡qeTT 24 14 161

22. d”‘ê<$ XÀø£dü+‘ê|üeTT 25 1 179

23. sêø£åd”eXeTTqqTqï d”‘·

J$‘·eTTô|’ ìsêXH=+<äT≥ 26 1 192

24. ‘·qqT >∑÷]Ã sêeTTìøÏ ‘Ó*j·T Ò<äì

d”‘· Ä+<√fiqeTT ˆˆ 13 198

25. uÛÑ$wü ‘·TÔqT >∑÷]à d”‘· Ä˝À#·q\T ˆˆ 22 202

26. d”‘· ‘·q≈£î eTs¡DyT yT\qTø=qT≥ ˆˆ 38 210

27. sêø£ådüÅd”Ô\qT Á‹»≥ yê]+#·T≥ 27 1 220

28. sêø£åkÕ+>∑q\≈£î Á‹»≥ ‘·q

dü«|üïeTTqT $e]+#·T≥ ˆˆ 9 224

29. ‘·‘·Œ¤*‘·eTT>± d”‘·≈£î ‘·«s¡ À

Á|æj·TeTT ø£\T>∑TqqT≥ ˆˆ 38 244

30. <äT'K$eXjÓÆTq d”‘· eTs¡DeTTq

ø±j·T‘·Ô|ü&ÉT≥ 28 1 256

31. d”‘·≈£î XóuÛÑì$T‘·ÔeTT\T >√#·]+#·T≥ 29 1 273

32. Vü≤qTeT d”‘·eTà H√<ës¡Œ<ä\#·T≥ 30 1 281

33. d”‘·‘√ e÷{≤&çq nqs¡úeTT\T ø£\TZqì

Vü≤qTeT ;Û‹H=+<äT≥ 30 11 286

34. Vü≤qTeT Á|üe÷<äeTT Òì |ü<äΔ‹ì ø£qT>=qT≥ ˆˆ 40 302

35. d”‘·≈£î $ì|æ+#·Tq≥T¢ sêeT#·]‘·eTTqT ø°]Ô+#·T≥31 1 306

36. d”‘· Vü≤qTeT+‘·Tì ø£qT>=qT≥ ˆˆ 17 314

37. Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫q d”‘·≈£î ø£*–q Ä˝À#·q\T32 1 318

38. Vü≤qTeTqT p∫ ÄyÓT uÛÑj·TÁ>∑düTÔsê\T n>∑T≥ ˆˆ 4 320

39. Vü≤qTeT d”‘·qT ≈£îX\Á|üXï \&ÉT>∑T≥ 33 1 329

40. d”‘· Vü≤qTeT≈£î ‘·q eè‘êÔ+‘·eTT ‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 15 338

(6)

41. Vü≤qTeT d”‘·≈£î sêeTTì πøåeTeTT ‘Ó\T|ü⁄≥ 34 1 350

42. Vü≤qTeTqT p∫ d”‘· sêeDT&Éì X+øÏ+#·T≥ ˆˆ 9 355

43. Vü≤qTeT d”‘·≈£î qeTàø£eTT ø£*Z+#·T#·T

lsêeTTì $X‚wüeTT\T ‘Ó\T|ü⁄≥ ˆˆ 11 356

44. d”‘·eTà≈£î Vü≤qTeT ‘Ó*|æq

lsêeTTì s¡÷|ü$X‚wüeTT\T 35 1 374

45. lsêeTTq≈£î düTÁ^e⁄ì‘√ yÓTÆÁ‹ ø£*–q $<ÛäeTT ˆˆ 31 395

46. düTÁ^e⁄&ÉT |ü+|æq yêqs¡T\T

d”‘· qH«wæ+∫q $<ÛäeTT ˆˆ 52 406

47. düeTTÁ<äeTT <ë{Ï Vü≤qTeT

d”‘·eTàqT ø£qT>=ìq $<ÛäeTT ˆˆ 69 414

48. Vü≤qTeT e÷≥\T $ì d”‘·eTà Äq+~+#·T≥ ˆˆ 83 421

49. Vü≤qTeT n+>∑T∞j·Tø£eTT H=dü>∑>±

d”‘·eTà n‘·ìì Á|üX+dæ+#·T≥ 36 1 425

50. d”‘·eTà Vü≤qTeTqT lsêeTTì

≈£îX\ yês¡Ô\ q&ÉT>∑T≥ ˆˆ 15 432

51. ÄyÓT H√<ës¡TÃ#·T Vü≤qTeT

lsêeTTì $s¡Vü‰edüúqT $e]+#·T≥ ˆˆ 32 443

52. d”‘·eTà Vü≤qTeT≈£î ‘·q <äTs¡edüúqT $e]+#·T≥ 37 1 454

53. Vü≤qTeT d”‘· H√<ës¡TÃ#·T ÄyÓTqT

lsêeTTì ø£&É≈£î >=ìb˛jÓT<äqT s¡eTàqT≥ ˆˆ 19 463

54. ‘·q XøÏÔô|’ qeTàø£eTT ø£*–+#·T#·T Vü≤qTeT

d”‘·eTà≈£î ‘·q ;ÛeTs¡÷|üeTTqT p|ü⁄≥ ˆˆ 33 470

55. d”‘·eTà Vü≤qTeT‘√ lsêeTTì ø£&É πø>∑T≥˝À

qT+&Ó&ç nHÍ∫‘· eTTqT $e]+#·T≥ ˆˆ 41 474

56. d”‘·e÷≥\≈£î dü+‘·TwæºH=+~ Vü≤qTeT lsêeTTq

ø=dü>∑T≥¬ø’ Äqyê *eTàì ÄyÓT q&ÉT>∑T≥ 38 1 491

(7)

57. sêeTTq≈£î C≤„|üø£eTT #j·TTeTì d”‘·eTà #Ó|æŒq

yêj·Tdüeè‘êÔ+‘·eTT 38 11 496

58. d”‘· sêeTTì |üsêÁø£eTeTTqT, \ø£ÎDTì

>∑TD>∑DeTT\qT C≤„|üø£eTT #dæø=qT≥ ˆˆ 41 515

59. sêeTTq≈£î >∑Ts¡TÔ>± ìeTàì d”‘· ‘·q

#·÷&ÜeTDÏ H=dü>∑T≥ ˆˆ 68 530

60. ‘·qqT ‘·«s¡ À $&ç|æ+#·Tq≥T¢ sêeTTì

Áb˛‘·‡Væ≤+|ü⁄eTì Vü≤qTeTqT ø√s¡T≥ 39 1 535

61. ‘·«s¡ À ˙ ø√]ø£ HÓiys¡T qì Vü≤qTeT d”‘·≈£î

<ÛÓ’s¡ eTT #Ó|ü≥ ˆˆ 12 540

62. ‘·q u≤<Ûä\T ‘Ó\TŒ#·T d”‘· e÷düeTTq≈£î $T+∫

‘êqT J$+|üC≤\ qqT≥ 40 1 562

63. d”‘·eTà H√<ë]Ã ÄyÓT dü+<XeTTqT ¬>’ø=ì

Vü≤qTeT n≥qT+&ç yÓ&É\T≥ ˆˆ 12 568

★★★

l

d”‘êe÷‘·èe+<äqeTT

XÀ¢ ˆ lsêeT yêeT \*‘ê+ø£ $sê»e÷H!

uÛÑ÷|ü⁄Å‹Ôπø! uÛÑTeqbÕeq dü#·Ã]Á‘!

e÷‘·'! ø£èbÕeTè‘·ì<Û! Á•‘·ø£\Œe*¢!

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 1

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeT#·+Á<äTì ø√eT\ düT+<äs¡yÓTÆq yêe÷+ø£‘·\eTTq yÓ\j·TT

#·Tqï<ëqe⁄— Àø£eTT\qT bÕeqeTT#j·TT |ü⁄D´#·]Á‘·eTT ø£\<ëqe⁄— ÄÁXsTT+∫q

uÛÑ≈£îÔ\qT ‘·ìj·TCÒj·TT <äj·÷eTè‘·ì~Û$— ø±$T‘·|òü\eTT ˝§dü>∑T ø£\Œeèø£åeTe⁄—

sêeT#·+Á<äÁ|üuÛÑTì Vü≤è<äj·÷BÛX«]$— <M! uÛÑ÷|ü⁄Ár! d”‘êe÷‘ê! ≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ j·TC≤„eH s¡®qø£sê{ŸdüTø£è‘ê‘Y ‘·« e÷bÕÔ

j·TCÒ„ eTùV≤X<ÛäqTcÕ düT|üØø£å <ä‘êÔ ˆ

j·T»„Á|üuÛ≤e»ì‘êj·T Væ≤— j·T»„ùdy´!

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 2

‘ê‘·Œs¡´eTT :` »qø£uÛÑ÷bÕ\Tì uÛ≤>∑´$X‚wüeTT#˚ n‘·ì j·÷>∑uÛÑ÷$TqT+&ç

ñ<䓤$+∫q<ëqe⁄— Ä eTV”≤|ü‹ @s¡Œi∫q <ÛäqTsê´>∑eTTq+<ä* |üØø£å˝À

eTùV≤X«s¡#ê|üeTT HÓ≈£îÿô|{Ϻ $»j·TeTT H=+~q{Ϻ j·T»„Á|üuÛ≤edü+uÛÑe⁄&Ó’q es¡Tì

#|ü{Ϻq<ëqe⁄— ‘·©¢! ˙ »qqeTT, |ü]Dj·TeTT nìïj·TT j·T»„Á|üuÛ≤eeT÷\eTT Ò

>∑<ë! j·T»„ùde´yÓTÆq yÓTÆ~∏©! sêeT|ürï! ˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ yÓ’<Vü≤ sê»eTTì •ø£åD ˙‘· u≤ Ò !

u≤˝≤´ <äyê|üÔ eTTì<äTs¡¢uÛÑ ~e´$<´!

$<ë´düyT~Û‘· eTVü‰düTwüe÷_ÛsêyT!

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 3

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÁãVü≤ày‘·ÔjÓÆTq »qø£ sê»jÓ÷– •ø£åDeTTq+<äT >∑&É∫q u≤\´eTT

>∑\<ëqe⁄— Ä eTVü‰jÓ÷– jÓTT&ç À ô|s¡T>∑T#·T eTVü‰eTTqT\≈£î >∑÷&É <äTs¡¢uÛÑeT>∑Tq{Ϻ

nqTuÛÑej·TTø£ÔyÓTÆq n<Ûë´‘·à$<ä qT >∑&ç+∫‹$— Ä ~e´$<ë´Á|üuÛ≤eeTT# j·T+<äT

(9)

n<äT“¤‘·yÓTÆq ~e´XÀuÛÑ HÓ\ø=ìj·TT+&É>± »>∑<ø£düT+<ä]>± eHÓï¬øøÏÿ lsêeT#·+Á<äTì

Vü≤è<äjTX«]yÓ’‹$— <M! yÓ’<V”≤! ˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ <ÛëÁr ãuÛÑ÷e ‘·e eT+>∑fi>±Á‹! <ÛëÁr

sê»]¸es¡ »qø√ »qø£düÔ<∏ë ‘ ˆ

uÛÑsêÔ Væ≤ ‘ s¡|òüTTes√-œ\˝Àø£uÛÑsêÔ

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 4

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z eT+>∑fidü«s¡÷|æD°! ≈£î≥T+ã yÓT+‘· $•wüºyÓTÆq~! uÛÑ÷‘·<ÛëÁ‹jT

˙ <ÛëÁ‹>∑<ë, (uÛÑ÷e÷‘·jT e÷‘·) sê»]¸ »q≈£î& »q≈£î&ÉT>∑<ë! À¬ø’ø£Hê<∏äT&

(lsêeTT&ÉT) ˙ Hê<∏äT&ÉT>∑<ë! n|üPs¡«~e´#·]‘ê! sêeT<äsTT‘ê! C≤qø°e÷‘ê!

˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ ÁbÕ|ü düTïcÕ+ ìs¡T|üe÷+ XóuÛÑ\ø£åD≤+ ‘ê«+

eè<äΔ düÔ<ë <äXs¡<∏√ eTVæ≤w” ‘·<∏ë kÕ ˆ

düyÓ÷à~‘ê $j·T ~ r]‘·T eT+ã! ø√-s¡Ω'

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 5

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÄHê&ÉT eè<äΔ<ä+|ü‘·T …’q Ä <äXs¡<∏äeTVü‰sêEqT, øödü ≤´eTVæ≤wæ

j·TTqT ‘·eT ãVæ≤'ÁbÕDyÓTÆq Á|æj·T|ü⁄Á‘·Tì Á|üø£ÿ ì\∫ ø√&É\T>± ‘·eT≈£î

bÕ<ë_Ûe+<äqeTT #j·TT#·Tqï ìqTï #·÷#·Tø=ì ˙ ìs¡T|üe÷q s¡÷bÕ‹Xj·TeTT

q≈£îqT, ˙ XóuÛÑ\ø£åD dü+|ü‹ÔøÏì m+‘· Äq+<ä‘·qàj·T‘·«eTT H=+~s√ >∑<ë! Ä

eTVü‰dü+‘√wüeTT e÷≥\‘√ e]í+|ü HÓe]‘·s¡eTT! øödü˝Òj·Te<Ûä÷s¡‘·ïe÷!

lsêeTVü≤è<äjTX«Ø! ˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ ˝Àø±_ÛsêeT eT<ÛäTsêø£è‹ XÀ_Û‘·dü

ø£fi≤´D ~e´>∑TD ìs¡“¤s¡ <Ûäs¡àeT÷πsÔ' ˆ

düsê«‘·àHê s¡|òüTT|ü‘ dü‡<äèo dür ‘·«+

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 6

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˝Àø£yÓ÷Vü≤qyÓTÆq eT<ÛäTs¡kÂ+<äs¡ eTT‘√ $sêõ\T¢#·T+&ÉTyê&ÉTqT,

ø£fi≤´D~e´>∑TDkÕ>∑s¡T&Ó’, <Ûäs¡àes¡ÔqeTT, <Ûäs¡às¡ø£åDeTT ‘·q J$‘·düs¡«dü«eTT>±

qTqïyê&ÉTqT n>∑T s¡|òüTT|ü‹øÏ ªª<˚e‘ê_Û dü‡e÷ s¡÷ù| d”‘ê l]e s¡÷|æD°μμ

(10)

(<e‘êkÂ+<äs¡ eTT‘√ Á|üø±•+#·T d”‘ê<$, e÷qes¡÷|üeTT‘√ ø±ìŒ+#·T#·Tqï

\øÏÎ<$jT) nìj·TTqT, ªªÅ‘Ó’ Àø£ sê»´+ düø£\+ d”‘êj·÷ Hê|ü⁄ïj·÷‘Y ø£ ≤yéT.μμ

(Á‹˝Àø£kÕÁe÷»´ yÓ’uÛÑeeTT\ $\Te, d”‘ê<˚$ s¡÷|üo\eTT\ $\TeeTT+<äT

X‘ê+XeTT ≈£L&É ø±C≤\<äT) nìj·TTqT, ªªsê|òüTy√-s¡Ω‹ yÓ’<V”≤+ ‘·+ #j·T

eTdæ‘ø£åD≤μμ (s¡|òüTTsêeTT& C≤qøÏì #|ü≥º>∑\ ns¡Ω‘·>∑\yê&ÉT— Ä ø£eT˝≤≈£åîìøÏ

nsêΔ+– ø±<ä–q~ á ˙*k˛>∑ø£qTï\ XÀuÛ ÑHê+–j˚T) nìj·TTqT

Á|üX+dæ+|üã&çq<ëq yÓ’q e⁄ düs¡«$<ÛäeTT\ ‘·–q{Ϻ dü‹$. ‘·©¢! lsêeT<Ûäs¡à|ürï!

˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ Á|”‹ s¡ï ‘ ì»düTU≤qTuÛÑy, dü<Ó’e

<ÛäsêàqTes¡Ôq|üsê uÛÑer, Vü≤´‘· düÔ «yéT ˆ

Áù|yÓTÆø£bÕÁ‘· eTdæ <Ûäs¡à|üs¡dü uÛÑs¡TÔ'

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 7

‘ê‘·Œs¡ eTT :` nK+&ÉyÓTÆq uÛÀ>∑uÛ≤>∑ eTT\T >∑*– ì‘· düTUÀ∫‘·yÓ’ düT≈£îe÷s¡Tsê\

yÓ’j·TTqï ≈£î, ÄdüøÏÔ uÛÀ>±qTuÛÑeeTT\+<äT >±ø£ <Ûäsêà#·s¡DeTTq+<äT e÷Á‘·yT>∑<ë!

ñ<ë‘·ÔyÓTÆq Ç{Ϻ >∑TD$X‚wüeTT\#‘·H e⁄ <Ûäs¡àeT÷]ÔjÓÆTq lsêeTTì eTqdüTqT

#·÷i>=ì n‘·ì Vü≤è<äjTX«] yÓ’‹$! Ä Áù|eTeT÷]Ô eqyêdüeTTq≈£î yÓ&É\T

düeTj·TeTTq ªªdü e÷ eTHê<ëj·T eq+ q ‘·«+ Á|ükÕú‘·T eTs¡Ωdæμμ ªªÇ‹ C≤qHé

|üsê+ Á|”‹+ >∑#·Ã¤ sêeT eTj·÷ düVü≤μμ (<Ûäs¡àE„&Ée>∑T ˙e⁄ qqTï yÓ+≥>=ì

b˛≈£î+&É n&É$øÏ yÓ&É\ <ä>∑e⁄. <Ûäs¡àdüeTà‘·yÓTÆq Hê ìXÃj·TeTTqT, Áù|eTqT >∑T]Ô+∫

Hê‘√>∑÷&çjT ns¡D´eTTq≈£î ãj·T\T<s¡TeTT.) nì n‘·ìì ÄC≤„|æ+#·T#·TqïfÒ¢

e÷≥˝≤&ç |æeTà≥ Ä‘·ì#‘·H ªªH<ë˙+ ‘·«<äè‘ d”‘ dü«s√Z-|æ eTeT s√#·‘.μμ

(d”‘ê, eTqdüT Á>∑Væ≤+∫‹ì, HêøÏ|ü⁄&ÉT e⁄ Òì< dü«s¡ZeTT≈£L&É s¡T∫+|ü<äTdüTe÷)

nì|æ+#·Tø=+{Ï$ >∑<ë! n≥T¢ ˙ e\¢uÛÑTì Vü≤è<äj·TeTT ˙eXyÓTÆ j·TT+&ÉT≥#‘·H

˙ $jÓ÷>∑ø±\eTTq ªª‘·j·÷ $V”≤q' ø£è|üD' ø£<∏ä+ \ø£ÎD <Ûës¡jT— q Jyj·T+

ø£åDeT|æ ‘ê eTè‘˚ »qø±‘·àC≤yéT— nqHê´ Væ≤ eTj·÷ d”‘ê uÛ≤düÿπsD Á|üuÛ≤

j·T<∏ë.μμ (\ø£ÎD≤! d”‘· Òì BqT&ÉqT— Hê ÁbÕDeTT\ HÓ≥T¢ ì\T|ü⁄ø=+<äTqT!...

C≤qøÏ Òì< HqT ø£åDeTT ≈£L&É J$+|üC≤\qT—.... dü÷s¡T´&ÉTqT ‘»düT‡qT yiT

yiT>± qT+&Éq≥T¢ d”‘· HêqT+&ç yiT>± qT+&ÉTq~ø±<äT.)μμ nìj·TT, uÛÑeuÛÑ÷‹

ø£<∏äqeTT ªª‘·«+ J$‘·+ ‘·«eTdæ yT Vü≤è<äj·T+ ~«rj·TyéTμ (d”‘ê, e⁄ Hê J$‘·eTT.

(11)

Hê ¬s+&Ée Vü≤è<äj·TyT ˙e⁄) nìj·TT Ä <Ûäs¡àeT÷]Ô# nì|æ+#·Tø=qï <Ûäq´e⁄

>∑<ë ˙e⁄! ‘·©¢! lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«Ø! ˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ ø£s¡Ôe´bÕ\q$<ÛÍ q $>∑D´ u≤<Ûë'

<Ûäπsà dæúsê ãVüQfiø£wüº<äXÊdüT #ê|æ ˆ

‘·«+ \ø£å ´uÛÑ÷‘·#·]‘ê Vü≤´dæ e÷qyêHê+

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 8

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sê»´ÁuÛÑ+XeTT, ns¡D´yêdüeTT, <äqT»e+#·qeTT, |ü‹$jÓ÷>∑eTT,

sêø£ådüìs¡“¤ s¡Ô ‡qeTT, uÛÑs¡Ô è‹s¡kÕÿs¡eTT e+{Ï <ës¡TDeTT …’q Ä|ü<ä\+<äT ôd’‘·eTT

<Ûäs¡àeTTqT+&ç #·*+|üì<ëqe⁄. m<äT¬s’q πø¢X¯eTT\HÓ\¢ düVæ≤+#·T#·T ˙e⁄

ªªJ$‘·kÕ|òü\´eTT uÛÀ>∑dü+bÕ<äqeTTq+<äT ø±<äT, <Ûäs¡àìs¡«Vü≤DeTTq+<äT e÷Á‘·yTμμ

nì Àø£eTTq≈£î J$‘·\ø£å ´eTTqT>∑÷]à Ä#·s¡DeT÷\eTT>± uÀ~Û+∫j·TTHêïe⁄

>∑<ë! ‘·©¢! lsêeT<Ûäs¡à|ürï! ˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ BÛsê dü«<Ûäs¡àìs¡‘ê uÛÑer q ;Û‘ê

Á≈£Lsê Å‹Ô Àø£uÛÑj·T<ë <ä›Xø£+sƒ¡<Ó’‘ê´‘Y ˆ

øÏ+#· ‘·«j·÷ K\T K\ dü‡ ‘·èD°ø£è‘√-uÛÑ÷‘Y

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 9

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ªªñ‘êŒ≥´ yê ‘ Vü≤è<äj·T+ uÛÑø£åsTTcÕ´$T yÓTÆ~∏*μμ (C≤qø°! ˙e⁄

sêeDTì n+^ø£]+|ü≈£îqï#√ ˙ i=eTTà N*à ˙ >∑T+&ÓqT ‹ìyôd<äqT) nqT#·T

sêeD|ü]#ê]ø£\T ìqTï Væ≤+dü\≈£î >∑TiÏ#j·TT#·T+&É>± ªªø±eT+ U≤<ä‘· e÷+

düsê« q ø£]cÕ´$T y√ e#·'μμ (MT sTTwüºeTT e∫Ãq≥T¢ qqTï ‹ìyj·TT&ÉT. MT

e÷≥\qT HqT bÕ{Ï+|üqT. nì ìs¡“¤j·TeTT>± ã<äT\T#Ó|ü#·T Á‹˝Àø£;Ûø£s¡T&Ó’q

Ä sêø£ådüsêCÒ m<äT{ÏøÏe∫à Á|ü>∑\“¤eTT\T |ü\T≈£î#·T+&É>± yêì Áøös¡ <äs¡ŒeTT\≈£î

;Û‹H=+<ä≈£î+&É ˇø£ >∑&ç¶b˛#· q&ɶeTT>±qT+∫ ádü&ç+#·T#·T Ç≥T¢ |ü*øÏ‹$>∑<ë!

ªªø£<∏ä+ yê´Vü≤s¡‘√ e÷+ ‘ q õVü‰« e´eos¡ ‘? ..... XSπsD <Ûäq<äÁuÛ≤Á‘ê ã …’

dü‡eTT~‘q #·, e´b˛Vü≤´ sêeT+ ø£kÕà ~Δ <ës¡#Ís¡ + ‘·«j·÷ ø£è‘·yéT?μμ (sêeD≤!

s¡|òüTT≈£î\e<ÛäTe⁄HÓ’q qqTï>∑÷]à sTT≥T¢ ˙#·eTT>± e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï ˙Hê\Tø£ @\

N*ø£ …’ b˛e≈£îqï~?..... eTVü‰Ms¡T&ÉqT! ≈£îuÒs¡Tì nqïqT! n$T‘·ã\dü+|üqTï&ÉqT!

nqT#·THêïy! n+‘·{Ï |òüTqT&Ée⁄ Hê Hê<∏äTì yÓ÷düeTT# <ä÷s¡eTT#dæ ≈£î‹‡‘·yÓTÆq

(12)

|üs¡Åd”Ô#Ís¡ eTTq πø\ bÕ\Œ&ç‹$?) nqT#·T Ç≥T¢ eTè‘·T´eTTKeTTq+<äT >∑÷&É

BÛs¡‘·qT p|æq z <Ûäs¡àMsê! s¡|òüTTMs¡ <Ûäs¡à|ürï! C≤qø°! ˙≈£î e+<äqeTe÷à!

XÀ¢ ˆ dü+ùde‘ düà »q˙ $Te \ø£ÎD kÔÕ«+

kÕ«‘àwüº <Ó’e $T‹ e÷s¡T‹ s¡s¡Ã‹ ‘ê«yéT ˆ

‘ê«+ X+dü‹ düà ø£eT Òj·T $T‹ dü«j·T+uÛÑ÷'

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 10

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙ eTi~ \ø£ÎDT&ÉT ìqTï ‘·q e÷‘·è<$>± uÛ≤$+∫ ùd$+∫

Hê&ÉT. sêeT<ä÷‘· e÷s¡T‹ ìqTï ‘·q sTTwüº<Ó’eeTT>± eTqdüTq ì\T|ü⁄ø=ì

n]Ã+#·T#·THêï&ÉT. ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT dü«j·TeTT>± ìqTï >∑÷]à ªªd”‘ê \ø°Îs¡“¤yêHé

$wüßí'μμ (d”‘· \ø°Î<$— sêe÷! ˙e⁄ $wüßí&Ée⁄) nì j·TT>∑Z&ç+∫ j·TTHêï&ÉT >∑<ë!

düø£\$ãT<Ûä dü+|üPõ‘ê! sêeT<äsTT‘ê! d”‘êe÷‘ê! ˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ yê©àøÏHê eT<ÛäT–sê VüQ´|üe]í‘ê-dæ

‘HÓ’e e‘·‡\Vü≤è<ë VüQ´|ü ≤*‘ê-dæ ˆ

˝Àø£düTÔ‘·dü«#·]‘ê -|æ ø£è‘ê-dæ ‘q

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 11

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰eTTì yê©àøÏ ‘·q≈£î yêD°Á|ükÕ<äeTT# \uÛÑ yÓTÆq eT<ÛäTeTj·T

|òüDÏ‹‘√ sêe÷j·TD eTqT ù|s¡ ªd”‘êj·÷ XÃ]‘·+ eTVü≤‘Y.μ nqT uÛÑe´#·]Á‘·eTTH

‘·ì$Bi e]í+∫Hê&ÉT. <Ó’eeXeTTq ˙e⁄ πø¢XeTT\˝À ∫≈£îÿø=q>± ñbıŒ+–q

<äj·÷Vü≤è<äj·TeTT‘√ Ä ‘·|üdæ« ø£qï_&ɶqTe˝… ìqTï <ä>∑Zi≈£î ‘Ó#·TÃø=ì

Ä<ä]+∫Hê&ÉT. eTiÏj·TT ˙ô|’ eT÷s¡â»qT\˝À ø£*–q n|üyê<äTqT <ä÷s¡eTT#dæ

˝Àø£eTT ˙ bÕeqo\eTTqT Á>∑Væ≤+∫ ˙≈£î ‘·\e+∫ ÁyÓTT≈£îÿq≥T¢ #ôdqT>∑<ë!

‘·©¢! <Ûäs¡à$»j·TeTTq≈£î ‘êsêÿDyÓTÆq ~e´#·]Á‘·eTT>∑\ sêeT|ürï! d”‘êdür! ≈£î

e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ ‘·«ÁrŒ‘·jT ‘·e düT‘Í düeT>±j·T‘ê+ ‘Í

sêe÷j·TD+ >∑Ts¡Tø£è‹+ eT<ÛäTs¡+ |ü⁄sê j·T‘Y ˆ

‘· Á#·÷äj·T‘ Væ≤ düø£ …’ s¡<ÛäTHê-|æ ì‘· +

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 12

(13)

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üPs¡« e÷Hê&ÉT ˙ eTT<äT›_&ɶ\T ≈£îX\e⁄\T, yê´≈£î\‘· ‘=\–

˙e⁄ dü+‘√wüeTT H=+<äT≥ø=i¬ø’ ‘·eT >∑Ts¡Te⁄ ‘·eT≈£î >∑i|æq @ sêeTø£<∏äqT

eT<ÛäTs¡yÓTÆq ‘·eT ø√eT\ø£+sƒ¡eTT‘√ >±qeTT#dæ ≈£î $ì|æ+∫ j·TT+&çs√! ªªsêeTdü

eT<ÛäTs¡+ eè‘·Ô+ >±j·T+‘Í e÷‘·T s¡Á>∑‘·' ˆ ‘·~«jÓ÷>∑e´<∏ë+ øÏ+∫ ∫ä~∏©#·Áø£‘·T

düT‡‘Í.μμ (_&ɶ\T ≈£îX¯\e⁄\T ‘·*¢ jÓT<äT≥ lsêeTTì eT<ÛäTs¡>±<∏äqT >±qeTT

#˚j·TT#·Tqïyê¬s’ ÄyÓT eTqdüTq+<ä* |ü‹$jÓ÷>∑e´<∏ äqT ø=\~>∑

‘=\–+|ü>∑\T>∑T#·T+&ç] ` ø±[<ëdüT s¡|òüTTe+XeTT) ÄHê{Ï Ä eT<ÛäTs¡ø±e´eTT

H{ÏøÏì nfÒ¢ ˝Àø£eTTq m\¢jÓT&É\ m\¢]øÏì MqT\$+<äT>± $ì|æ+#·T#·Tqï<Ó’

Äq+<ä‘·qàj·T‘·«eTT >∑÷s¡TÃ#·Tqï~ düTe÷! ‘·©¢! lsêeTs¡eTD°! ≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ sêyÓ÷ $≈£î+sƒ¡ì\jÓ÷ uÛÑ>∑yêHé dü $wüßí'

‘·«+ <$ $wüßíuÛÑ>∑e<éVü≤è<äj·÷\j·÷ l' ˆ

‘·‘Y ‘ê«+ q‘√ uÛÑ»‹ $wüßí|ü<ä+ Á|üyÓ÷<ë‘Y

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 13

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yÓ’≈£î+sƒ¡$\dæ‘·T&Ó’q $wüßíuÛÑ>∑yêqT& lsêeTT&ÉT— Ä eTVü‰$wüßíe⁄

eø£åeTTq n~Ûedæ+#·T \ø°Î<˚$y˚ ˙e⁄— ø±e⁄q ‘·©¢! ìqTï uÛÑøÏÔ‘√ ÁyÓTT≈£îÿ

düTø£è‘ê‘·Tà&ÉT düVü≤»eTT>∑H dü+‘√wüeTT‘√ $wüßí|ü<äÁbÕ|æÔ H=+<äT#·THêï&ÉT. ($wüßí|ü<ä

eTq>± Äø±XeTT nì ≈£L&É ns¡úeTT ø±ã{Ϻ eTVü‰q+<äeTT‘√ $TqTï eTT≥Tº#·THêï&Éì

uÛ≤eeTT.) ‘·©¢! lsêeTVü≤è<äjTX«Ø! ˙≈£î e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ düs¡«»„jÓ÷–|ü⁄s¡TcÕ uÛÑer+ e<ä+‹

uÛÑøöÔ|òüTs¡ø£åD$<Ûëq >∑èV”≤‘·<Vü‰yéT ˆ

XøÏÔ+ |üsê+ ìœ\$X«ìj·T+Á‹D°+ ‘ê+

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 14

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üs¡ÁãVü≤à‘·‘·Ô «eTTqT |ü]|üPs¡íeTT>± HÓiÏ–q C≤„qjÓ÷>∑T\T ˙

ì»s¡÷|üeTTqT Á>∑Væ≤+∫qyê¬s’ e⁄ |üsêXøÏÔ$, düeTdüÔ$X«eTTqT XÊdæ+∫ q&ç|æ+#·T

eT÷\Á|üø£è‹$, uÛÑø£Ôø√{Ïì nqTÁ>∑Væ≤+|ü>√] ©˝≤$Á>∑Vü≤<Ûë]DÏyÓ’ d”‘ês¡÷|üeTTq

˝Àø£eTTq ≈£îbÕdü´e>∑T#·THêïeì ‘Ó\T|ü⁄#·THêïs¡T. ªªñ‘·Œ‹Ôdæú‹dü+Vü‰s¡ø±]D°

düs¡«<Væ≤HêyéT, d”‘ê uÛÑ>∑er CÒ„j·÷ eT÷\Á|üø£è‹dü+õ„‘ê, ..... lsêeTkÕìï<Ûä eXÊ

»®>∑<ëq+<äø±]D°, ..... ‘·<é ÁãVü≤àdü‘êÔkÕe÷q´+ d”‘ê‘·‘·Ô « eTTbÕdüàùV≤μμ (d”‘ê

(14)

uÛÑ>∑e‹ j·Tq>± düs¡«Je⁄\ düèwæºdæú‹dü+Vü‰s¡ø±]DÏj·T>∑T eT÷\Á|üø£è‹— ‘êqTø√]

lsêeTTì düìï~Û qTqï<Ó’ »>∑‘·TÔq≈£î Äq+<äÁ|ü<ësTTì j·T>∑T#·Tqï~— ø±e⁄q

eT÷\ø±s¡DXøÏÔjÓÆTq Ä d”‘ê‘·‘·Ô«eTT HÓiÏ– j·TTbÕdæ+#Ó<äeTT. (Ä<∏äs¡«D°j·TeTT

` d”‘√|üìwü‘·TÔ, XÖqø°j·TeTT) lsêeTVü≤è<äjTX«Ø! »>∑BX«Ø! d”‘êe÷‘ê! øÏ<

e÷ e+<äqeTT.

XÀ¢ ˆ lsêeT yêeT\*‘ê+ø£ $sê»e÷H!

uÛÑ÷|ü⁄Å‹Ôπø! uÛÑTeqbÕeqdü#·Ã]Á‘!

e÷‘·'! ø£èbÕeTè‘·ì<Û! Á•‘·ø£\Œe*¢!

lsêeT#·+Á<äVü≤è<äjTX«]! ‘ qyÓ÷-düTÔ ˆˆ 15

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

★ ★ ★

$»j·T‘ ly+ø£fÒX' Á|üuÛÑT'

XÀ¢ ˆ \uÛÑ ‘ <äs¡ÙHê <ä dü

ìs¡« è‹ πsïÁ‘·jÓ÷', Vü≤è~ ˆ

ÁãVü‰àq+<ëqTuÛÑ÷‹ XÃ

‘·+ uÛÑCÒ y˚+ø£≥Á|üuÛÑTyéT ˆˆ

XÀ¢ ˆ $qT‹' ø£*<√wüXÀwüD≤j·T

Á|üD‹ sê«+∫Û‘·dæ<äΔjT #· j·Tdü ˆ

düàs¡D+ ∫s¡kÂK´\ãΔjT kÕ´‘Y

ø£\jT ‘·+ Vü≤è~ y+ø£{≤Á~Hê<∏äyéT ˆˆ

XÀ¢ ˆ jÓ÷ <e düT‡»HêeHêj·T ø£è‘·dü+ø£ ÀŒ-ers¡í' øÏå‘Í

\ø°ÎXÀ_Û‘·$Á>∑Vü≤' Á|ü$\dü<Ó’ «≈£î+sƒ¡s¡e÷´\j·T' ˆ

nÁXÊ+‘√‘·‡esêõ‘√ |òüTq<äj·÷dæ+<ÛäT dü‡ ã+<ÛäT dü‡‘ê+

uÛÑø±Ô;Ûwüºes¡Á|ü<√ $»j·T‘ ly+ø£fÒX' Á|üuÛÑT' ˆˆ

düTuÀ~Û düeTs¡Œ≈£î\T

yÓTÆ\es¡|ü⁄ uÀj·Tq|ü*¢

düTÁãVü≤àD´eTT ø±yTX«s¡sêe⁄ _.@.,

lC≤qø°Á|æj·T >∑TDø°s¡ÔqyéT

XÀ¢ ˆ ÁbÕDÁ|æj·÷ <Ûäs¡DÏC≤ ì»yêeTuÛ≤π>

yêyT‘·πs Á|æj·T‘·yÓ÷-qT»\ø£ÎD Xà ˆ

j·Tdü Á|æjÓ÷ -qT#·s¡e÷s¡T‹ s¡Á>∑‘·' dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 1

‘·q m&ÉeTÁ|üø£ÿ ‘·q ˙&Ée … ì‘ê´qbÕsTTì>± qT+&ÉT d”‘·eTà, ªnqHê´

Væ≤ eTj·÷ d”‘ê uÛ≤düÿπsD Á|üuÛ≤ j·T<∏ë.μ ÄyÓT ‘·q≈£î ÁbÕDdüe÷qTsê\T. ªªsêeTdü

<äsTT‘ê uÛ≤sê´ ì‘·´+ ÁbÕDdüe÷ Væ≤‘ê.μμ áe*yÓ’|ü⁄ ‘·q ãVæ≤'ÁbÕDyÓTÆq

\ø£ÎDT&ÉT. ªª\ø£ÎD√ \øÏÎdü+|üH√ï ãVæ≤'ÁbÕD Ç yê|üs¡'.μμ Ä‘·&ÉT Òì< sêeTTq≈£î

nqïeTT ≈£L&É s¡T∫+|ü<ä≥. ªªeTèwüºeTqï eTTbÕ˙‘· eTXÊï‹ qVæ≤ ‘·+ $Hê.μμ

Ä‘·ìì #·÷#·Tø=ìjT sêeTT&ÉT #·ìb˛sTTq ‘·+Á&çì eTs¡Te>∑*¬>qT.... Hê ø£+f…qT

>∑÷&É düT≈£îe÷s¡ Ms¡T&Ó’q \ø£ÎDT& nqï≈£î Çwüߺ&ÉTμμ nqTq≥ d”‘·eTà. ªªeTè<äT

]ï‘· + Xó∫ s¡›ø£å' Á|æjÓ÷ sêeTdü \ø£ÎD', j·T+ <äècÕº« sê|òüTy√ HÓ’e eè‘·Ô e÷s¡

eTqTdüàπs‘Y,.. eT‘·Ô' Á|æj·T‘·s√ ì‘· + ÁuÛ≤‘ê sêeTdü \ø£ÎD'.μμ sêeTT&ÉT ≈£L&É

ªª\ø£ÎD≤! ˙ø=iπø düTe÷, Hêø° sê»´eTTqT uÛÀ>∑eTT\TqTμμ nqTq≥ ` ªªkÂ$TÁ‘

uÛÑT+ø£å « uÛÀ>±+ Xà sêC≤´ì #· düTU≤ì #·, J$‘·+ #· Væ≤ sê»´+ #· ‘·«<äs¡ú

eT_Ûø±eTj˚Tμμ. m≥ºm<äT≥ ‘·q ø£‘·´+‘· Á|æj·TeTTqT>∑÷]à 쑷´kÕìï<Ûä´eTT

dü+bÕ~+#·Tø=qï e÷s¡T‹. Ä‘·&ÉT ‘·q≈£î #˚dæq Á|æj·TeTT\≈£î ‘·q

|ü+#·ÁbÕDeTT*∫ÃqqT #ê\e⁄— n+<äTπø ãTTD|ü&ç j·TT+&Ée\dæ q< j·TqTq≥

sêeTT&ÉT ` ª@¬ø’ø£ k˛´|üø±s¡dü ÁbÕD≤Hé <ëkÕ´$T ‘ ø£ù|, X‚wü ùd´ ôVA|üø±s¡dü

uÛÑyêeT ãTTDÏH√ ej·TyéT.μ

Ç≥T¢ Vü≤qTeTr‡‘ê\ø£ÎDdüyT‘·T&Ó’ uÛÑø£ÔVü≤è<äj·T|ü⁄≥eTTÁ~‘·T&Ó’j·TT+&ÉT

sêeTuÛÑÁ<äT& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ ø√<ä+&ÉeT+&ç‘·ø£s¡' ø£eT˝≤j·T‘êø£å'

|”‘ê+ãs√ eTDÏdüTes¡íøÏØ≥Vü‰s¡' ˆ

esê¸ÁuÛÑ \düT‘·q÷düTwüe÷_ÛsêeT'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 2

‘·q <äTwüºdü+Vü‰s¡ \ø£å ´eTTqT yÓ\¢&ç+#·T ø√<ä+&ÉeTT #‹˝À yÓ\j·TT#·T+&É,

(17)

ø£qT\≈£î $+<äT >∑÷s¡Tà ‘êeTs¡ |ü⁄e⁄«\e+{Ï yÓ&É<ä ø£qTï\T ø£s¡TD≤Ås¡› <äèwüߺ\

˙qT#·T+&É, ø£{Ï‘·≥eTTq |ü#·Ãì ã+>∑s¡T |ü⁄≥ºeTT, ñs¡eTTq qes¡‘·ïVü‰s¡eTT\T,

•s¡eTTq eTDÏ>∑D K∫‘· düTes¡í øÏØ≥eTT yÓTij·TT#·T+&É, esê¸ø±\ yT|òüTeTT

e+{Ï \düT+<äs¡yÓTÆq <Vü≤#êäj·T‘√ XÀ_Û\T¢#·T+&ÉT d”‘êe\¢uÛÑT& Hê≈£î s¡ø£å≈£î&ÉT.

XÀ¢ ˆ Áù|e÷eTè‘Ó’ø£ì\j·T' ø£s¡TD≤Ås¡›<äèwæº'

Å‘Ó’ Àø£ yÓ÷Vü≤qe|ü⁄' Á|æj·T<äs¡Ùq XÃ ˆ

ø£fi≤´D dü<äTZD>∑D≤s¡íe Äs¡Ôã+<ÛäT'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 3

lsêeTT&ÉT Áù|eTeT÷]Ô, neTè‘·Vü≤è<äj·TT&ÉT. Ä‘·ìøÏ ‘·qyê] dü+‘√wüyT

‘·q dü+‘√wüeTT. ªñ‘·‡y˚wüß #· düπs«wüß |æ‘˚e |ü]‘·Twü´‹.μμ n‘·ì Áù|eT

ìs¡T|üe÷qyÓTÆq~. ‘·q eqyêdüeTTq≈£îqT, sê»´ÁuÛÑ+X¯eTTq≈£îqT ø±s¡D

eTqe\dæqyê&Ó’qqT, uÛÑs¡‘·Tìô|’ ‘·q |üPs¡«Áù|eT @$Tj·TT #Ó≈£îÿ#Ó<äs¡ Ò<äT. ªHê

‘·eTTàìøÏ sê»´$T#·TÃ≥≈£î yi=ø£s¡T qqTï ø√s¡e …Hê ªnVü≤+ Væ≤ d”‘ê+ sê»´+

#· ÁbÕD≤ ìcÕºHé <ÛäHêì #·, Vü≤èc º ÁuÛ≤Á‘ dü«j·T+ <ä<ë´+ uÛÑs¡‘ê j·÷Á|ü#√~‘·'μ

nìHê&ÉT. n‘·&ÉT ø£s¡TD≤eTj·TT&ÉT. |üs¡T\ ø£wüºeTT\T >±+∫q Ä‘·ì Vü≤è<äj·TeTT

Á<ä$+∫b˛e⁄qT ` ªe´düHwüß eTqTcÕ´D≤+ uÛÑèX+ uÛÑe‹ <äT'œ‘·'μ ‘·q d”‘·¬ø’

ÁbÕDeTT \]Œ+∫q |üøÏåsêEqT &ç ÀìøÏ rdæø=ì ª‘·+ >∑èÁ<Ûä+ Áù|ø£å ´... >∑‘êdüT+

dü«ã+<ÛäT$Teμ <äT'œ+∫Hê&ÉT. lsêeTT&ÉT uÛÑTeq yÓ÷Vü≤q kÂ+<äs¡´eTT‘√

Á|æj·T<äs¡ÙqT&Ó’qyê&ÉT ` ªª˝Àø£ø±+‘· XÙo j·T<∏ë— dü<Ó’e Á|æj·T<äs¡Ùq'.μμ #·÷∫q

ø=\~ |ü⁄s¡Twüß\≈£î ≈£L&É ø£qT\≈£îqT eTqdüT‡q≈£îqT Äq+<ä eTTbıŒ+>∑ CÒj·TTq{Ϻ

n<äT“¤‘·<äs¡Ùq e÷‘·ì~ ªªs¡÷bÂ<ës¡ >∑TD…Æ' |ü⁄+kÕ+ <äèwæº∫‘êÔ|üVü≤s¡ø£'... ªªqVæ≤

‘·kÕà qàq' ø£•Ã #·Ã≈£åîw” yê qs√‘·Ôe÷‘Y, qs¡' Xø√ï‘· bÕÁø£wüߺ eT‹Áø±+‘ -|æ

sê|òüTyμμ. μμÄHê&ÉT sêeTTì #·÷&Éìyêì »qà ìs¡s¡úø£eT≥. nfÒ¢ ‘·qqT sêeTT&ÉT

#·÷&Éì yêì |ü⁄≥Tºø£j·TT n{Ϻ<j·T≥ ` ªªj·TXà sêeT+ q |üX‚ ‘·TÔ j·T+ #· sêyÓ÷

q |üX´‹, ì+~‘· dü‡ uÛÑy À¢πø kÕ«‘êà -ù|´q+ $>∑s¡Ω‘.μμ Ä‘·ì ø£fi≤´D>∑TDeTT\T

nq+‘·eTT\T. bÂs¡T\T <äXs¡<∏äTì‘√ ªªãVü≤y√ qè|ü ø£fi≤´D>∑TD≤' |ü⁄Á‘·dü dü+‹

‘˚μμ nqT#·T+<äTs¡≥. n‘·&ÉT <Ûäs¡àÁ|æj·TT&ÉT, dü‘·´Á|æj·TT&ÉT, dü»®qÁ|æj·TT&ÉT,

düs¡«˝Àø£Á|æj·TT&ÉT, Á|æj·TuÛ≤wæ, dü‘· uÛ≤wæ, eTè<äTuÛ≤wæ, eT<ÛäTsêuÛ≤wæ, |üPs¡«uÛ≤wæ,

Væ≤‘·uÛ≤wæ, $T‘·uÛ≤wæ, qj·Te+‘·T&ÉT, $qj·Te+‘·T&ÉT, Ä‘·àe+‘·T&ÉT, e•, $»sTT,

ø±\Á|üyêVü≤eTTq≈£î ∫øÏÿ ø=≥Tºø=ìb˛eì dæú‘·Á|üE„&ÉT ` Ç≥T¢ #Ó|æŒ #Ó|æŒ eTq

(18)

H√s¡T, eTqdüT‡ ÁX¯eT H=+<äTH˚yÓ÷ ø±ì, ªªeT‹ø£ åj·÷ ìïes¡ Ô+‘˚ q

>√$+<ä>∑TDø£åj·÷‘Yμμ nìq≥T¢>± Ä‘·ì >∑TDeTT\≈£î e÷Á‘·eTT n+‘·eTT+&É<äT.

Ç{Ϻ eT+>∑fi>∑TDdæ+<ÛäTe⁄ Äs¡Ôã+<ÛäTe⁄q>∑T sêeTuÛÑÁ<äT& Hê≈£î s¡ø£å≈£î&ÉT.

XÀ¢ ˆ Å‘Ó’ Àø£ >∑D´ düTø£è‘ê+∫‘· <ä+|üruÛ≤´+

øödü\´j·÷ <äXs¡<∏q ∫sê <äyê|üÔ' ˆ

dü÷qT' Á|æj·T' Á|æj·T‘·yÓ÷-œ\<Vü≤uÛ≤C≤+

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 4

øödü ≤´<äXs¡<∏äT\T #dæq |ü⁄D´eTT $TøÏÿ* >∑D´yÓTÆq~. $T>∑T\ |òüTqyÓTÆq~.

<äXs¡<∏äT&ÉT nHÓqT ` ªªwüwæºs¡«s¡düVü≤ÁkÕDÏ C≤‘·dü eTeT øö•ø£, <äT'UÒ H√‘êŒ~‘·

XÊÃj·TyéT.μμ øödü\´ nHÓqT ` ªªñ|üyêôd’ X¯Ã jÓ÷¬>’X¯Ã ãVüQ_Û X¯Ã |ü]ÁX¯yÓTÆ'

nyê|üÔ'.μμ Ä |ü⁄D´<ä+|ü‘·T\T ø£qï≈£îe÷s¡T&ÉT ˝Àø£eTTq kÕ{Ï˝Òì _&ɶ&ÉT `

ªuÛÑ÷e÷eqT|üeT dü÷‡qT'.μ Ä |ü⁄Á‘·T&ÉT Ä ø£ÿ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\≈£î e÷Á‘·yT Á|æj·TT&ÉT

ø±&ÉT. »qT\+<ä]øÏì, düs¡«ÁbÕDT\≈£îqT ≈£L&É n‘· +‘·Á|æj·TT&É≥ ªÇwüº dü‡s¡«dü

˝Àø£dü düs¡«dü‘·Ô «eTH√Vü≤s¡'.μ ÄHê&ÉT »qT\≈£î sêeTTì‘√&ç< ˝Àø£eTjÓT´qT. `

ªsêyÓ÷ sêyÓ÷ sêeT Ç‹ Á|üC≤Hê eTuÛÑeHé ø£<∏ë' sêeTuÛÑ÷‘·+ »>∑<äuÛÑ÷‘Y.μ sêeTTì

πøåeTeTT ø√s¡T#·T Åd”Ô\T, eè<äTΔ\T, j·TTe‘·T\T m\¢y˚fi¯\ <˚e‘· ˝…\¢s¡≈£îqT

ÁyÓTT≈£îÿ#·T+&ÉTyês¡≥ ªÅdæÔjÓ÷ eè<ΔëdüÔs¡TD´ Xà kÕj·T+ÁbÕ‘· dü‡e÷Væ≤‘ê', düsê«Hé

<yêHé qeTdü +‹ sêeT kÕ πsú eTqdæ«q'.μ Ç+‘·{Ï Á|æj·T‘·eTT&ÉT ø£qTø£H n‘·&ÉT

n&É$øÏ yÓ&É\T#·Tqï|ü&ÉT n‘·ìì yÓ+ã&ç+#·T#·T, <ä÷&É\qT >√˝ÀŒsTTq >√e⁄\e …

$\|æ+∫Hês¡≥` ªªnqT»>∑Tà' Á|üj·÷+‘·+ ‘·+ eqyêkÕj·T.... $\|ü+‹ düà

<äT'U≤sêÔ' $e‘ê‡ Çe <Ûqe'. nÁX¯SDÏ eTTeTT#·T dü‡πs«μμ. ÄHê&ÉT Ç+{Ï À

e+≥\T e÷ìs¡≥ ` ªHê|ü#·Hé >∑èVü≤yT~Ûq'.μμ Òø£ Òø£ |ü⁄{Ϻq ø=&ÉT≈£î ≈£L&É

‘·*¢øÏ dü+‘√wüeTT ø£*Z+#· Òø£ b˛jÓTq≥ ` ªª|ü⁄Á‘·+ Á|ü<∏äeT»+ \uΔ≤« »q˙

HêuÛÑ q+<ä‘·μμ Ç+ø£ ÄHê{Ï düTeT+Á‘·Tì <äT'KeTT es¡íHêr‘·eTT. ªìqTï s¡<∏äeTTô|’

$Vü≤]+|ü CÒj·TT uÛ≤>∑´eTTqπø Ç+‘·ej·TdüT‡˝À ≈£L&É H˚˙ s¡<∏äkÕs¡<∏ä´eTT

#j·TT#·THêïqT ª‘·«‘·ÿ è‘ Væ≤ eTj·÷-yê|üÔ+ s¡<∏ä#·sê´ø£è‘·+ düTKyéT.μμ nHÓqT.

qqTï ˙‘√ sêìeTTà. Òì#√ H ì< n–ï˝À <ä÷¬ø<äqT ` ªeqyê kÕqTj·÷Hêj·T

e÷ eTqTC≤„‘·T eTs¡Ωdæ— düs¡<∏√-–ï+ Á|üyøå±´$T ‘· ø£Ôe÷Á‘· ÇVü≤ ‘·«j·÷.μμ nHÓqT.

ª˙e⁄ ≈£Ls¡TÃ+&Éì jÓT&É\ >∑Ti¿eTT\T s¡<∏äeTTqT ≤>∑C≤\e⁄ ªø£<∏ä+ s¡<∏ä+ ‘·«j·÷

V”≤q+ Á|üeø£å ´+‹ Vü≤jÓ÷‘·Ôe÷'μ ˙e⁄ Òì s¡<∏äeTTqT #·÷∫q njÓ÷<Ûë´q>∑]

(19)

>∑T+&Ó Áã<ä› …’b˛e⁄qT ` ªª$Hê sêeT+ s¡<∏ä+ <äècºÕ« $Bπs´‘ê|æ kÕ |ü⁄Ø.μμ nHÓqT.

sêeTTì <äT'KeTT #Ó≥T¢ #eT\T >∑÷&É uÛÑ]+|ü Òe≥ ` ªn|æ eèøå±' |ü]e÷¢Hê'

dü|ü⁄cÕŒ+≈£îs¡|ü\¢yê'μμ.

Ç{Ϻ düs¡«dü‘·Ô «Á|æj·TT&Ó’q sêeT#·+Á<äT& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ u≤˝≤´ <ä«dæwü ≈£î•ø±‘·à» XdüÔo\

düHÍàq´>∑düÔ ´eTTK dü+düTÔ‘· <Ûäs¡àìwü' ˆ

yê©àøÏ eTTK´ ø£$|ü⁄+>∑e ^‘·ø°]Ô'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 5

lsêeTT&ÉT u≤\´ej·TdüT‡qT+&ç Á|üuÛ≤eXÊ* $qj·To* ` nì edæwü

$XÊ«$TÁ‘ê~ eTVü≤s¡T¸\#˚ yÓT#·Ãã&çqyê&ÉT. $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT ` ªªnVü≤+ y˚~à

eTVü‰‘êàq+ sêeT+ dü‘· |üsêÁø£eTyéT, edæc˛ -|æ eTVü≤‘C≤ jT #yT ‘·|üdæ

dæú‘ê'.μμ kÕ{Ï Òì <Ûäs¡àìwü >∑\yê&Éì n>∑kÕÔ ~ eTVü‰eTTqT\# XÊ¢|òæT+|üã&çqyê&ÉT.

n>∑düTÔ ´&ÉT ` ªªs¡+dü ùd ‘·«+ |æ‘·T sê«ø£ + j·T<∏√ø£Ô eTqTbÕ\j·THé....<Ûäq´ ùdÔ

»qø√ sêeT, ....j·TdüÔ «j·÷ CÒ wü|ü⁄Á‘D j·Tj·÷‹ ]e ‘ê]‘·'.μμ yê©àøÏ Á|üuÛÑè‘·T …’q

eTVü≤˙j·T ø£e⁄\#˚ ø°]Ô+|üã&çq #·]‘·eTT ø£\yê&ÉT ` ªª<Ûäsêàs¡ú>∑TD$düÔs¡yéT..

‘·‘·‡s¡«+ ‘·‘·Ô «‘√ C≤„‘ê«...n_ÛsêeTdü sêeTdü #·]‘·+ #·ø±s¡ uÛÑ>∑yêHé ãTTwæ'.μμ

eTTsê] eTVü‰ø£$ ` m+‘√ eT+~ #Ó|æŒq Ä sêeTø£<∏äH˚ eTi\ ˙e⁄ ≈£L&É

#Ó|ü<äT y˚\? n+<äTπsyÓ÷! eTiÏ düs√«‘·ÔeTT&Ó’q eTVü‰|ü⁄s¡Twüßì #·]Á‘·eTT

#Ó|üŒe …qqï#√ Ç+ø=ø£ÿ &Óe &ÉTHêï&ÉT? ªj·T~ ≈£åîDí+ |üP¬s’«]‹ »Vü≤‹ sêeTdü

#·]‘·+ >∑TD…Æ πs‘êe~“¤' »j·T‹ |ü⁄qs¡H√´ »>∑‹ ø£'μ nì n&ç–Hê&É≥.μ

Ç{Ϻ ø°s¡Ô j·T$•wüº#·]‘·T&Ó’q lsêeTT& Hê≈£î s¡ø£å≈£î&ÉT.

XÀ¢ ˆ jTq Á|üuÛ≤ø£s¡≈£î\+ uÛÑe‹ Á|üB|üÔ+

yTH-Vü≤ yTe düTø£èr‹ >∑Ts¡T]Ω j·Tdü ˆ

dü+dü÷Ôj·T‘ düà ìVü≤‘Ó’' ]|ü⁄_ÛXà j·T', dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 6

lsêeTT&ÉT düs¡«˝Àø£Á|üø±X¯≈£î&Ó’q dü÷s¡T´ì e+X¯eTTqπø Á|üø±X¯eTT

#≈£L]Ãqyê&ÉT. ˙≈£î $<ä >∑iT|ü⁄ n<äèwüºeTT |ü{Ϻq~, HHÓ+‘· <ÛäqT´&ÉqT!μμ nì

‘·q>∑Ts¡Te⁄\H dü+‘·dæ+|ü CÒdæqyê&ÉT. ˙ #‹˝À eTs¡DÏ+#·T uÛ≤>∑ eTT ø£*–q~.

HHÓ+‘· <ÛäqT´&ÉH√μ nì XÁ‘·Te⁄\# >∑÷&É ø°]Ô+|üã&çqyê&ÉT. ‘·q# e~Û+#·ã&çq

(20)

$sê<ÛäT&ÉT ` ªuÛÑeq+ dü«+ >∑$TcÕ´$T dü«dæÔ y√-düTÔ |üs¡+‘·|ü...‘·e Á|ükÕ<ë

qTàø√Ô-Vü≤ eT_ÛXÊbÕ‘Y düT<ës¡TD≤‘Y.μμ nì dü+‘√wüeTT‘√ |ü*¬øqT. nfÒ¢

e÷Ø#·T&ÉT ` ªsêyÓ÷ $Á>∑Vü≤yêHé <Ûäs¡à', kÕ<ÛäT' dü‘· |üsêÁø£eT', sêC≤ düs¡«dü

˝Àø£dü μ nqT#·T Ç+ø=ø£ eTVü‰XÁ‘·Te⁄ m<äT≥ Á|üX+dæ+∫Hê&ÉT. yê* ≈£L&É yÓTT<ä≥

ì+~+∫q|üŒ{ÏøÏì ∫e]øÏ ªnj·TTø£Ô+ ‘·T eTj·÷ |üPs¡«+ Á|üe÷<ë <ä_ÛuÛ≤wæ‘·yéTμ

nì ‘·q ‘·|ü ~<äT›ø=ì ª‘·«+ Væ≤ <äècÕºs¡ú‘·‘·Ô «»„' Á|üC≤Hê+ #· Væ≤‘˚ s¡‘·'μ

nqT#·T XÊ¢|òæT+∫Hê&ÉT. yês¡T Ms¡T nì jT$T, sêeTTì˝À <√wüeTT #·÷|ü⁄#·T

|ü*øÏqyêπs Òs¡≥ ªq ‘·+ |üXÊ´ eT´Vü≤+ Àπø jÓ÷ q sêeT eTqTÁe‘·', n$TÁ‘√

-|æ ìs¡k˛Ô-|æ jÓ÷-dü´ <√wüeTT<ëVü≤πs‘Y.μμ Ç{Ϻ ñ<ë‘·Ô>∑TD$•wüߺ&Ó’q

C≤qø°Hêj·T≈£î& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ j·T dü‡‘· <Ûäs¡àdüT»Hêeqdüø£Ô∫‘·Ô'

j·T XÊÙ+‹<ë+‹ì\jÓ÷ »>∑<ø£Ms¡' ˆ

j·TXËÃÌe sêeDKsê~K˝≤+‘·ø£', dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 7

dü‘· bÕ\qeTT, <Ûäs¡às¡ø£åDeTT, dü»®q|ü]Á‘êDeTT, <äTwüºdü+Vü‰s¡eTT nqTq$

lsêeTTì J$‘·\ø£å ´eTT\T. Ç$jT n‘·ì #·]Á‘·eTT ≈£L&É, nì »>∑~«~‘·eTT.

Çø£ XeTeTT <äeTeTT nqT á ¬s+&ÉT >∑TDeTT\TqT Ä‘·ì JeHê&ÉT Ò. ø±ã{ϺjT

ø=~› ùd|ü{Ï À ‘êq~Ûwæ+|üe\dæj·TTqï sê»´dæ+Vü‰düqeTT ‘·q≈£î Òø£, ns¡D´eTTq≈£î

b˛e\dæe∫Ãq|ü&ÉT ≈£L&É n‘·ì düVü≤»dü+‘√wüdæú‹˝À m{Ϻ e÷s¡TŒqT sê Ò<ä≥

` ªñ∫‘·+ #· eTVü‰u≤VüQ' q »Vü≤Ö Vü≤s¡ e÷‘·àq', yê´Vü≤‘ -|ü _Ûùwπø-dü

|ü]‘êb˛ q $<ä ‘.μ

Ä‘·ì ã\|üsêÁø£eTeTT\T kÕ{Ï˝Òì$. Ä‘·ì eTVü‰dü‘·Ô«eTT •e

<ÛäqTs¡“¤+>∑eTTq yÓ\¢&çjÓÆTq~ >∑<ë ` ªª©\j·÷ dü <ÛäqT s¡à<Û˚´ »Á>±Vü≤....

|üPs¡j·÷e÷dü ‘·<äΔqT'....‘·<é ãuÛÑ+» <ÛäqT s¡à<Û .... ‘·dü XuÀ› eTVü‰Hêd”‘Y...

uÛÑ÷$Tø£+|üXà düTeTVü‰Hé...ìù|‘·T Xà »Hê dü‡πs«.μμ n|ü&ÉT »q≈£îì ÄXÃs¡ eTT

` ªªn‘· <äT“¤‘· eT∫+‘· + #· n‘·]ÿ‘· $T<ä+ eTj·÷!μμ. ÇfÒ¢ Ç+ø=ø£e÷iT `

düTÁ^e⁄ìøÏ ‘·q kÕeTs¡ú eTTqT #·÷|æq|ü&ÉT `ªª<äT+<äTuÛÒ' ø±j·T eTT‘·ÔeTyéT,...

eTVü‰|üs¡«‘· düìïuÛÑ+...bÕ<ë+>∑Tùwq ∫πøå|ü dü+|üPs¡í+ X‘·jÓ÷»qyéT— _uÛÒ<ä #·

|ü⁄q' kÕ˝≤Hé düô|ÔÌπøq eTùV≤wüßD≤,–]+ s¡kÕ‘·\+ #Ó’e »qj·THé Á|ü‘· j·T+ ‘·<ë.μμ

n+‘·{Ï ìs¡T|üe÷q |üsêÁø£eT dü+|üqTï&ÉT ø£qTø£H <äTsê«s¡ã\>∑]«‘·T …’q sêeD

(21)

≈£î+uÛÑø£s¡í Ks¡ <ä÷wüD≤~ <äTwüº<ëqe⁄\qT n+‘· yÓTT+~+∫ »>∑<ø£Ms¡T&Ó’Hê&ÉT.

n{Ϻ kÕ<ÛäTs¡ø£å≈£î&Ó’q eTVü‰Ms¡T&ÉT lsêeTT& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ M‘·düŒ èVü‰ eTTìesê n|æ C≤‘·ø±e÷'

j·T kÕ´<äT“¤‘êqT|üeT yÓ÷Vü≤q s¡eT´ eT÷¬sÔÌ ´ ˆ

d”«#·ÁøÏπs »qq yTe |ü⁄q' øÏå‘Í, dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 8

˝Àø£kÂK´eTT\ô|’ yê+#Û·\qT M&çq eTVü‰eTTqT\qT>∑÷&É n|üPs¡«yÓTÆq

‘·q n<äT“¤‘·kÂ+<äs¡´eTT#˚ yÓ÷Væ≤+|üCÒdæ »qàã+<ÛäeTT\qT iÀdæq{Ϻ Ä

yÓ’sê>∑ e+‘·T\#‘·H ‘·q kÂ+<äs√´bÕdüqø=i¬ø’ eTi\ »qàHÓ‘·TÔ≥≈£î Çwüº|ü&ÉTq≥T¢

#dæq uÛÑTeqyÓ÷Vü≤qT&ÉT lsêeTT&ÉT. á $wüj·TeTTq+<äT n_Ûj·TTø√ÔøÏÔ ` ªªj·T

‘͇+<äs¡ eTyø£å ´ Js¡íeTTqj·T' yê‘ê+ãT|üs¡íXÊHê' >±&ÛÜ*+>∑qø±$Tq' düeTuÛÑeHé

`μμ yê©àøÏ#·]Á‘·eTT ` ÁbÕeèD°í\|òüTqXÊ´eT+ d”‘ê\ø£ÎDdü+j·TT‘·+, eTqj·T'

eTTì|ü‘·ï ´Xà <äècÕº « yÓ÷Vü≤+ Á|üù|~πs.μμ n|ü⁄&ÉT lsêeTT&ÉT yê]‘√ ªªø£ècÕíe‘êπs

uÛÑe‘ê+ ø±eT' |üPs√í uÛÑ$wü ‹, j·T÷j·T+ Væ≤ >√|æø± uÛÑ÷‘ê« düsê«Hé ø±e÷

qyê|ü‡ ´<∏äμμ nHÓq≥.

n{Ϻ ~e´düT+<äs¡©˝≤$Á>∑VüQ&ÉT sêeT#·+Á<äT& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ sê»´+ ø£fiÁ‘· eT|æ j·Tdü ‘·èD+ ãuÛÑ÷e

Áù|e÷düŒ<ë' Xãs¡yêqs¡|üøÏåD√-|æ ˆ

ø£s¡Ôe´bÕ\qeT‘' ø£s¡TD≤+ãT<Û', dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 9

ø£s¡Ôe´bÕ\qy˚T J$‘·eTTq Á|ü<ÛëqeTì jÓT+∫ ˝ÀuÛÑyÓ÷Vü≤eTT\qT

<ä]#s¡ j·Tì Ä <Ûäs¡àMs¡Tq≈£î sê»´eTTqT nsêú+–j·TT ≈£L&É ‘·èDÁbÕj·TyÓTÆHês¡T.

<äj·÷düeTTÁ<äT&ÉT ø±e⁄q Ä≥$≈£î …’q >∑TVüQ&ÉT, Xã] e+{Ï yê]ì ≈£L&É ø√]

#] Ä<ä]+∫Hê&ÉT ª‘·‘√ ìcÕ<ë~Û|ü‹+ <äècÕº« <ä÷sê <äT|üdæú‘·+, düVü≤ kÂ$TÁ‹D≤

sêeT' düe÷>∑#·Ã¤‘Y >∑TùV≤q dü'.... uÛÑTC≤uÛ≤´+ kÕ<ÛäTeè‘êÔuÛ≤´+ |”&Éj·T ìï<ä

eTÁãM‘Yμ. ÇfÒ¢ ªk˛ -uÛÑ >∑#·Ã¤ qàVü‰‘C≤' XãØ+ <Ûäs¡à#ê]D°yéT.μ Áù|eT|üPs¡Tí&Ó’q

Ä <Ûäsêà‘·Tàq≈£î eTs¡D≤edüú À qTqï |üøÏåsêE »{≤j·TTe⁄ ‘·+Á&çø£+f…qT n~Û≈£î&Ó’q

ã+<ÛäTyÓ’Hê&ÉT ` ª‘·+ >∑èÁ<Ûä+ Áù|ø£å ´ <Ûäsêà‘êà >∑‘êdüT eT#·˝À|üeT+, sêeT'

düTãVüQ_Ûs¡T›'U…’'...<ä<ëVü≤ sêyÓ÷ <Ûäsêà‘êà dü«ã+<ÛäT $Te <äT'œ‘·'.μ eq#·s¡T …’q

(22)

ndü+K´ eT>∑T yêqs¡T\T n‘·ìøÏ ∫s¡ø±˝≤qT#·s¡T …’Hês¡T >∑<ë. Vü≤qTeT+‘·Tì

yÓTT<ä{Ïe÷iT>± #·÷∫q|ü&ÉT sêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ ` ªn_ÛuÛ≤wüdü« kÂ$TÁ‘˚

düTÁ^edü∫e+ ø£|æ+, yêø£ »„+ eT<ÛäT¬s’ sꫬøÌ ' ùdïVü≤j·TTø£Ô eT]+<äeT.μ nHÓqT.

Ä‘·ì eTè<äTeT<ÛäTs¡ Vü≤è<äj·TeTTq≈£î e÷qe⁄\˝ÀH >±<äT |üXó|üøå±´<äT\˝À ôd’‘·eTT

m\¢jÓT&É\ kÕ<ÛäTe⁄\T, <Ûë]à≈£î\T, XSs¡T\T, Xs¡DT´ Ò ø£q|ü&ÉT<äTs¡T ` ªªdüs¡«Á‘·

K\T <äèX´+‘ kÕ<Ûäy√ <Ûäs¡à#ê]D', XSsê' Xs¡D≤´' kÂ$TÁ‘ ‹s¡ >√´ì>∑‘ wü«|æ.μμ

sêeTTì˝Àì Ç{Ϻ $X‚wüeTT\qT >∑eTì+∫jT uÛÑeuÛÑ÷‹ eTVü‰ø£$ ` ªªeÁC≤<ä|æ

ø£sƒ√sêDÏ eTè<ä÷ì ≈£îdüTe÷ <ä|æ, Àø√‘·ÔsêD≤+ #‘ê+dæ μ nHÓqT. Ç{Ϻ <Ûäs¡àMs¡T&ÉT

<äj·÷kÕ>∑s¡T&ÉTq>∑T <äXs¡<∏ë‘·àE& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ j·Tdü Á|üdü÷Xà »qø£Xà ‘·<∏ë-qTC≤XÃ

|ürï düT‘Í #· düTVü≤è<√ -qT#·sê' Á|üC≤Xà ˆ

<Ûäs¡àÁ|ü<Ûëq#·]‘ê q s¡‘ê' düTUÒ, dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 10

lsêeTTì >∑qï ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T, Ä‘·ì nqT>∑T<äeTTà\T, Ä‘·ì Ç˝≤¢\T,

_&ɶ\T, $TÁ‘·T\T, nqT#·s¡T\T, ‘·T<ä≈£î Ä‘·ì @\Tã&ç Àì Á|üC …\¢s¡TqT >∑÷&É

<ÛäsêàqTes¡ÔqeTTq+<˚ Äq+<äeTT, Ä‘√àqï‹ ø£\<äìj·TT, nì‘·´yÓTÆq ˝Àø£

düTKeTT\¬ø’ ÁbÕ≈£î˝≤&ÉT≥ ≈£L&É<äìj·TTqT Á>∑Væ≤+∫q <Û äs¡àÁ|æj·TT\T.

ñ<ëVü≤s¡DeTTq≈£î sêe÷qTE&Ó’q uÛÑs¡‘·T&ÉT ‘·*¢e\q ñ|üŒ‘·*q <ës¡TDeTTqT

>∑÷]à ‘·q≈£î ‘Ó*j·T>∑H m<ä Àì Áù|eT‘√ ô|qydæø=qï ‘·q <Ûäs¡àes¡ÔqeTTq≈£î

|òüTÀs¡yÓTÆq Ä|òü÷‘·eTT ø£*– m+‘·>± ‘·\¢&ç\¢Hê&√ ‘·*¢ nq≈£î+&É n|ü &Ü‘·&ÉT

ÄyÓTô|’ ≈£î]|æ+∫q yêø˘ X¯s¡eTT Ò ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï$. ªsêC≤´‘Y ÁuÛÑ+X¯dü« ¬ø’πøsTT,

qèX+ùd, <äTwüº#ê]DÏ, ...¬ø’πøsTT, qs¡ø£+ >∑#·Ã¤ <äTs¡« è‘Ô, |ü‹|òü÷‹ì, q‘·T ø±eT+

ø£]cÕ´$T ‘· yêVü≤+ bÕ|üìXÃjT,... kÕ ‘·« eT–ï+ Á|ü$X yê,... s¡E®+ ã<Ûëq

yê ø£+πsƒ.μμ nì X|æ+#·TqT. ªª....ìes¡ÔsTT‘ê« sêeTdü <ëk˛ uÛÑ$cÕ´$T... dü«j·TyTe

Á|üyøå±´$T eq+... ø£<∏ä+ <äXs¡<∏ë‘Y C≤‘√ uÛÑy‘Y sêC≤´|üVü‰s¡ø£'?... Á‘·j·÷D≤

eT|æ ˝Àø±Hê+ sê»´ eTs¡Ω‹ sê|òüTe'μ nqT#·T ÄyÓT≈£î ‘·q ìs¡íj·TeTTqT ‘Ó*|æ

sêeTTì sê»´eTTq≈£î eTi*+∫ ‘Ó#·TÃ≥¬ø’ n&É$øÏ b˛e⁄#·T+&É>± Á‘√e˝À >∑TVüQ&ÉT

Ä‘·ìì >±+∫ X+øÏ+∫ ` ªsêeTT&ÉT Hê≈£î n‘· +‘·Á|æj·TT&ÉT...˙ yê‘·ì πø$Tj·TT

Vü‰ì ‘·\ô|≥Tº≥ Ò<äT >∑<ë? ª....qVæ≤ sêe÷‘Y Á|æj·T‘·s¡' eT e÷dæÔ uÛÑT$ ø£XÃq...

ø£•Ãqï <äTc º Áe»dæ sêeT kÕ´øÏ¢wüºø£s¡àD'...μ nì n&ç¬>q≥. á Á|üX¯ï≈£î Ä

(23)

uÛÑs¡‘·Tì Vü≤è<äj·TeTT m+‘· øå√_Û+∫q<√ Ä nee÷qeTT ~>∑Á$T+– ` nj·÷´,

sêeTT&ÉT Hê nqï, Hê‘·+Á&ç‘√ düe÷qT&ÉT— Ä‘·ìì sê»´eTTq≈£î ‹]– rdæø=ì

e#·TÃ≥πø Hì|ü⁄&ÉT b˛e⁄#·THêïqT. ` ªsê|òüTe dü‡ Væ≤ yT ÁuÛ≤‘ê CÒ wü' |æ‘·èdüyÓ÷

eT‘·'.. ‘·+ ìes¡Ôj·T‘·T+ j·÷$T...μnHÓqT. Ä e÷≥ $q>±H uÛÑs¡‘·Tì <Ûäs¡à

ãT~ΔøÏ >∑TVüQì >∑T+&Ó ø£]– b˛sTTq~. yÓ+≥H ª<Ûäq´düÔ «+ q ‘·«j·÷ ‘·T\´+

|üXÊ´$T »>∑r‘· Ò, nj·T‘êï <ë>∑‘·+ sê»´+ j·T düÔ «+ ‘· ≈£îÔ $T ùV≤#·Ã¤dæ.μ

nqT#·T eTVü‰q+<äeTT‘√ Ä‘·ìì eTTø£Ôø£+sƒ¡eTT>± yÓT#·TÃø=ìHê&ÉT. sêeTTì

bÕ\q˝Àì Á|ü»˝…\¢s¡TqT >∑÷&É <Ûäs¡àìs¡‘·T˝Ò. ªªdüπs« \ø£åDdü+|üHêï' düπs«

<Ûäs¡à|üsêj·TD≤', düπs« ˝ÀuÛÑ$e]®‘ê'.... dü«ø£s¡àdüT Á|ües¡Ô+‘˚ ‘·TcÕº' ôd’ « πse

ø£s¡à_Û'μμ Ç≥T¢ <Ûäs¡àXÊœøÏ eT÷\ø£+<äyÓTÆq sêeTuÛÑÁ<äT& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ ùV≤ sêeT s¡ø£å ø£è|üjT‹ ì‘ê+‘·uÛÑø±Ô

jÓ÷ Væ≤ düTÔ‘√ ãVüQ$<Ûä+ ãVüQø√{Ïø√{Ï ˆ

ø£+¬sƒ’' XóuÛ≤ì ‘·qT‘ »>∑‘ê+ dü<ë, dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 11

nq+‘·ø±\eTTqT+&ç nq+‘·ø√{Ïe÷qe⁄\T, nq+‘·yÓTÆq Ø‘·T\˝À

lsêeTTì y&ÉT#·THêïs¡T. yê] n+<ä] ÁbÕs¡úqj·TT ø£ÿfÒ. ªsêe÷ y Hê düs¡«dü«eTT.

˙y qqTï <äj·T‘√ ÁuÀee …qT.μμ nì @ Ø‹˝À ‘·qqT ùd$+∫qqT yê] uÛÑøÏÔøÏ

eXó&Ó’ yê] yê] ø√]ø£\qT r]Ã XóuÛÑeTT\qT >∑÷s¡TÃ#·THêï&ÉT. ªlsêeTeT+Á‘·

düÔesê»eTT ` ª|üs¡dü jÓ÷>∑ ‘êù|øå±s¡Væ≤‘√ ì‘· eT+>∑fi+ <ä<ë‘´e ìCÖ<ësê´‘Y

j·T düÔ+ uÛÑÁ<ä+ qe÷ eT´Vü≤yéT.μ

n{Ϻ düs¡«˝Àø£Xs¡DT´&ÉT düs¡«XóuÛÑÁ|ü<äT&ÉT sêeTuÛÑÁ<äT& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ j·T ôdÌ e HêeT eT<ÛäTs¡+ eTVæ≤‘·Á|üuÛ≤e+

kÕøå± ∫äy√ VüQ´|ü~<X eTT<ë uÛÑyêHÓÌ ˆ

j·T ôd’ ´e HêeT uÛÑekÕ>∑s¡‘ês¡ø£+ dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 12

sêeTHêeTeTT eT<ÛäTs¡eTT ` ªeT<ÛäTs¡eT<ÛäTs¡ y˚T‘·‘Y eT+>∑fi¯+

eT+>∑fi≤HêyéT.μ eTVü‰Á|üuÛ≤edü+|üqïeTT sêeT|üPs¡«‘ê|ü jÓ÷|üìwü‘Y. ªj·T<∏Ó’e

e≥;»düú' ÁbÕø£è‘·Xà eTVü‰Á<äTeT', ‘·<∏Ó’e sêeTHêeTdüú+ »>∑ <‘· #·Ãsê#·s¡yéT.μ

Ä sêeTHêeTÁ|üuÛ≤eeTT |üP]Ô>± ‘Ó*dæqyê&ÉT ˇø£ÿ eTùV≤X«s¡T&ÉT e÷Á‘·yT `

(24)

ªª•e @ yêdü C≤Hê‹ s¡Vü≤dü + dü«dü«s¡÷|üø£yéT.μμ ø±ã{ϺjT Ä‘·&û eT+Á‘·sê»eTTqT

‘·q nsêΔ+–øÏ $TøÏÿ* eT≈£îÿe‘√ ñ|ü<˚•+∫Hê&ÉT. ñe÷dü+Væ≤‘·˝À •e⁄&ÉT

bÕs¡«‹ì>∑÷]Ã, ªªlsêeT sêeT sêyT‹ s¡yT sêyT eTH√s¡yT, düVü≤Ádü HêeT‘·

düTÔ\´+ sêeTHêeT esêqH.μμ Á|ü|ü+#·<äT'KeTT\qT+&ç düs¡« »qT\qT düT\uÛÑeTT>±

$&ç|æ+|ü >∑\ eTVü‰eT+Á‘·eTT sêeTHêeTyT. ªªdü+kÕsês¡íe düeTà>∑ï+ qs¡+ j·T

kÕÔs¡jT qàqT', dü @e ‘ês¡ø£ düÔÁ‘· sêeTeT+Á‘·' Á|üø£<∏ä ‘.μμ (‘·+Á‘·XÊÅdüÔeTT)

n{Ϻ eT<ÛäTs¡‘ês¡ø£HêeTT&ÉT sêeTT& Hê≈£î s¡ø£å.

XÀ¢ ˆ j·T ôdÌ e eT+>∑fi >∑TD≤ qìX+ düàs¡+‘·'

kÕ«+‘ê <äbÕdü <äT]‘êeVü≤uÛ≤eHêì ˆ

eTsêÔ ´ uÛÑe+‹ eTVæ≤‘êXj·TB|æ‘ê', dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 13

sêeTuÛÑÁ<äTì eT+>∑fi¯>∑TDeTT\T n‹$•wüºyÓTÆq$. eT≈£îÿe‘√ yêìì

eTqqeTT #˚j·TTø=\~ e÷qe⁄\ e÷qdüeTT\+<äT <äT]‘·∫+‘·\T ‘=\–

ìs¡à\‘·«eTT H=+~ ñqï‘êXj·TeTT\T ø£*– n$ |òü*+|üCÒdæø=ì qs¡T\T »qà

kÕ|òü\´eTT H=+<ä>∑\TZ#·THêïs¡T.

n{Ϻ uÛÑe´>∑TD$sêõ‘·T&Ó’q sê|òüTTsêeTT& Hê≈£î s¡ø£å≈£î&ÉT.

XÀ¢ ˆ ÁbÕb˛ï‹ j·Tdü K\T HêeT »|üHé eTqTwü '

bÕbÂ|òüTHêX eT‹ìs¡à\∫‘·Ô‘ê+ #· ˆ

Ä‘√àqï‹+ ∫s¡düTU≤qTuÛÑe+ |üs¡+, dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 14

ªªeT<ÛäTs¡eT<ÛäTs¡ y˚T‘·‘Y.μμ eTVü‰eTVæ≤yÓ÷ù|‘·yÓTÆq sêeTHêeTeTTqT

»|üeTT#˚j·TT <ÛäqT´&ÉT bÕ|üdü+#·j·TeTT\qT ‘=\–+#·Tø=ì n‹ìs¡à\yÓTÆq

n+‘·'ø£s¡DeTT H=+~ Ä‘·à$ø±düeTTqT kÕ~Û+#·Tø=ì ‘*ø£>± ÁãVü‰àq+<ëqTuÛÑeeTT

bı+<ä>∑\TZ#·THêï&ÉT. ñe÷dü+Væ≤‘· ` ªlsêeTÁbÕ‹|ü~ø£ eTeX‚ Hê|æ dü+>∑èDHé,

eTTøÏÔ+ ÁbÕb˛ï‹ eTqT»', øÏ+, |ü⁄q s¡T“~Δ|üPs¡«ø£yéT?μ dü÷‘·dü+Væ≤‘· ` ªj·T'

lsêeT|ü<ä+ qs¡' Á|ü‹|ü<ä+ dü+ø°s¡ÔjT‘Y ‘·‘Y ø£åD+, eTTø√Ô <äTwüÿ è‘·sê•‘·'...‘· ø±Ô «

dü+düè‹s¡÷|ü<äT'K|ü≥\+ dü+Xó<äΔ∫‘·Ô' |ü⁄e÷Hé....ñqï‘·+ |üs¡|ü<ä+ ÁbÕb˛ï‹.μ

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡T<e⁄\ HêeTeTVæ≤e÷s¡íeeTT ` sêeTHêeTï' |üs√ eT+Á‘·' q

uÛÑ÷‘√ q uÛÑ$wü ‹.

(25)

n{Ϻ XÊX«‘êq+<äeT÷\ø£+<äyÓTÆq sêeT<Ó’eyT Hê≈£î Xs¡DeTT.

XÀ¢ ˆ sêe÷‘Y |üs√ q Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡˝≤‘Y ‘·

<äøÏ¢wüºø£s¡àD ÇHêq«j·Tdæ+<ÛäTk˛e÷‘Y ˆ

<Ûäsêà‘·àH√ »>∑‹ dü‘· |üsêÁø£e÷‘Y, ‘·‘Y

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 15

lsêeTT&ÉT Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\T&ÉT. ‘·q #·s¡ \e\q |üs¡T\≈£î m{Ϻ πø¢XeTTqT

ø£\T>∑T≥≈£î n+^ø£]+|üìyê&ÉT. |òüTqyÓTÆq ‘·q #·]Á‘·eTT#‘· dü÷s¡ e+XeTqT

düeTTÁ<äeTTqT |üPs¡í#·+Á<äTìe … ñbıŒ+>∑CÒj·TTq{Ϻyê&ÉT. düs¡«$<ÛäeTT\ <Ûäs¡àeTTqT

Ä#·]+#·Tyê&ÉT. sêeTs¡Vü≤k˛´|üìwü‘Y ` ª<Ûäs¡àe÷s¡Z+ #·]Á‘D C≤„qe÷s¡Z+ ‘·T

HêeT‘·'.μ dü‘·´eTTqT »sTT+|ü CÒj·TT nyÓ÷|òüTyÓTÆq |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉT.

lsêeTTì X¯s¡D≤>∑‘·e‘·‡\‘·«eTT »>∑~«~‘·eTT ` ªª$~‘· dü‡ Væ≤ <Ûäsêà‘êà

Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\'.μμ nì d”‘· sêeDTq≈£î ‘Ó*|æq~ø£<ë! Ç#·≥ yêj·Tdüeè‘êÔ+‘·eTT

düà]+|ü<ä–q~ lsêeTTì nÅdüÔeTT ‘·qqT yÓ+{≤&ÉT#·T+&É>± |òüTÀsê|üsê~ÛjÓÆTq

Ä yêj·TdüeTT ªªdü |æÁ‘ê #· |ü]‘· ø£Ô'..ÁrHé ˝Àø±Hé dü+|ü]Áø£eT´ ‘· yTe Xs¡D+

>∑‘·'... dü ‘·+ ì|ü‹‘·+ uÛÑ÷eTÚ Xs¡D´' Xs¡D≤>∑‘·+, e<Ûës¡ΩeT|æ ø±≈£î‘·ú ‡' ø£è|üj·÷

|üs¡ bÕ\j·T‘Y.μμ $;ÛwüDX¯s¡D≤>∑‹j·TT Ç{Ϻ<˚...ªªnVü≤+.... ‘· ø±Ô « |ü⁄Á‘ê+ X¯Ã

bÂÁ‘ê+ Xà sê|òüTe+ Xs¡D+ >∑‘·'μμ nqT#·T $;ÛwüDT&ÉT sêeTTì Xs¡DTy&çq|ü&ÉT

düTÁ^yê<äT\T ªªá‘·&ÉT XÁ‘·Tk˛<äs¡T&ÉTμμ nì nqTe÷ì+#·T#·T+&É>± lsêeTT&ÉT

yê]ì eTè<äTe⁄>± yê]+∫ ªªdüø£è<e Á|ü|üHêïj·T ‘·yêd”à‹ #· j·÷#·‘, nuÛÑj·T+

düs¡«uÛÑ÷‘uÛÀ´ <ä<ë yT´‘·‘Y Áe‘·+ eTeT.μμ nì n‘·ìøÏ nuÛÑj·T$T∫à Äràj·TTì

#˚dæø=Hêï&ÉT. Ç{Ϻ düs¡«˝Àø£X¯s¡DT´&Ó ’q <äj·÷eTj·TTìø£+f… y˚iTs¡ø£ å≈£î

&Óe«&ÉTHêï&ÉT? ªsêe÷‘Y Hêq´ ‘·Œs¡+ øÏ+∫‘Y.μ lsêeTX¯s¡D>∑Ts¡T<˚e⁄\

lsêyÓ÷bÕdüHêdüs¡«dü«eTT ` ªsêeT#·+Á<ë‘Y |üs√ <y√ q uÛÑ÷‘√ q uÛÑ$wü ‹.μ

Ç{Ϻ C≤qø°C≤ì lsêeTT& Hê≈£î Xs¡D´eTT.

XÀ¢ ˆ uÛÑπøÔwüß e‘·‡\‘·j·÷ düT\uÛ…’ø£ùde´+

d”«ø£è‘· e÷qTwü‘·qT+ uÛÑT$ jÓ÷-ers¡í' ˆ

dü∫ÃqTà<ëø£è‹ s¡Hê~ |üs¡+ eTVü≤', dü'

lsêeT @e Xs¡D+ eTeT C≤qø°X' ˆˆ 16

lsêeT#·+Á<äT&ÉT uÛÑø£Ô»qT\ô|’ nyê´C≤qTsê>∑eTT‘√ yê]øÏ düT\uÛÑ

(26)

ùde´yÓTÆq e÷qes¡÷|üeTTq uÛÑ÷$Tô|’ ne‘·]+∫q{Ϻ dü∫Ã<ëq+<äs¡÷|ü⁄&Ó’q

|üs¡+CÀ´‹j˚T. ªª@e+ dü+düè‹#·Áø£ùdú ÁuÛ≤eT´e÷DÒ dü«ø£s¡à_Û', Jy˚ <äT'U≤≈£î Ò

$c í' ø£èbÕ ø± -|ü⁄´|üC≤j·T‘μμ.... ªªdü Væ≤ <yÓ’ s¡TBs¡ídü sêeDdü e<Ûë]ú_Û',n]ú‘√

e÷qTùw ˝Àπø »CÒ„ $wüßí' düHê‘·q'. y<äy<´ |üπs |ü⁄+dæ C≤‘ <äXs¡<∏ë‘·àCÒ...μμ

ÁãVü≤àdü+Væ≤‘· ª∫qàj·÷q+<äkÕsê‘êà- q+‘·e÷<ÛäTs¡ $Á>∑Vü≤', |ü]|üPs¡í‘·eT+

ÁãVü≤à dü«j·T+ sêeT dü‡Hê‘·q'.μμ Ç{Ϻ ©˝≤e÷qTwü$Á>∑VüQ&ÉT, uÛÑø£ÔX¯s¡DT´&ÉT

q>∑T lsêeT|üs¡ÁãVü≤àyT Hê≈£î Xs¡D´eTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

lsêe÷s¡ŒDeTdüTÔ.

ªª<ëXs¡<∏ëj·T $<äàùV≤ d”‘êe\¢uÛ≤j·T BÛeTVæ≤

‘·H√ï sêeT' Á|ü#√<äj·÷‘Yμμ

C≤qø°Á|æj·T >±j·TÁr

‘·‘·Œs√ \uÛÑ‘ ÁX‚j·T' <Ûë´j·THé uÛÑø√Ô <äj·÷eTj·TyéT ˆ

dü‘· + •e+ düT+<äs¡+ j·T+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 1

lsêeTT&ÉT dü‘· •e düT+<äs¡ s¡÷|ü⁄&Ó’q y\T|ü⁄. ‘·qqT q$Tà ø=\#·T

uÛÑ≈£îÔ\qT Ä <äj·÷eTj·TT&ÉT düs¡«ÁX‚j·TeTT\ H=dü– ø±#·T#·T+&ÉTqT. n{Ϻ

ø£fi≤´DeT÷]Ô eTyÓTà\¢yfi\ ø±bÕ&ÉT#·T+&ÉT>±ø£.

dü$‘·T s¡«+Xdü+uÛÑ÷‘√ uÛ≤düj·T ‘· <äT“¤‘·Á|üuÛÑ' ˆ

jÓ÷-+‘·s¡“Væ≤Xà uÛÑ÷‘êHê+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 2

uÛ≤düÿs¡Tì e+X¯eTTq+<äT »ì+∫q lsêeTTì Á|üø±X¯eTT ñ»®«\yÓTÆ

j·TT+&ÉT≥˝À $X‚wüeTT Ò<äT. sêeT‘»eTT Ç+ø£qT $•wüºyÓTÆq~. n<äT“¤‘·yÓTÆq~.

Ä ‘»düT‡ ˝À≈£î\ n+‘·s¡+>∑eTT\+<äT >∑÷&É Á|üdü]+∫ ~yêsêÁ‘·eTT\T yê{Ïì

Á|üø±•+|üCÒj·TT#·T+&ÉTqT. n{Ϻ ~e´‘CÀeT÷]Ô eTeTTà dü<ë s¡øÏå+#·T>±ø£.

$XÊ«$TÁ‘· edæcÕÁ‹ yê©àø±´~ eTTìdüTÔ‘·' ˆ

y<äy<ä qs¡ÁX‚wü dü‡ sêyÓ÷ -e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 3

qs¡es¡T&Ó’q <äXs¡<∏äsêeTTì $•wüº‘·qT>∑÷]à ‘Ó*dæø=qï#√ uÀ<Ûä|ü&ÉTq

<˚eTq>± ` e÷qe⁄&ÉT ÁbÕ|ü+∫ø£ Á|ü˝ÀuÛÑeTT\≈£î eX¯ó&ÉT >±≈£î+&É ìwü˜‘√

<Ûäs¡à|üsêj·TDT&Ó’ e]Ô+∫qjÓT&É\ Ä<äs¡Ù|ü⁄s¡Twüß&ÉT>± eHÓï¬øøÏÿ eTVü‰eTTqT\≈£î

>∑÷&É düÔe˙j·TT &É>∑T#·T y<äÁ|üdü÷Ôj·Te÷qT&É>∑T |üs¡eT|ü⁄s¡Twüß&ÉT>± ‘»]\T¢qT

` nqT dü‘· eTT! n{Ϻ |üs¡eT|ü⁄s¡Twüß&ÉT dü<ë eTeTTà s¡øÏå+#·T>±ø£.

‘·TØj·÷ÁX$TDXÊÃ|æ j·Tdü ©˝≤eTè‘·+ eTTVüQ' ˆ

ùdee÷Hê HÓ’e ‘·èbÕÔ dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 4

>∑TD≤r‘·dæú‹ì bı+~ Xó<äΔ|üs¡ÁãVü≤à qTbÕdæ+#·T |üs¡eTjÓ÷>∑T\T ôd’‘·eTT

lsêeTT&ÉT Àø£eTTq+<äT ø£qãi∫q ©˝≤$uÛÑ÷‹ #Óe⁄\ ã&ÉT#·Tqï|ü&ÉT Äq+<ä

‘·qàj·T‘·«eTT H=+<äT#·T eTi\ eTi\ Ä‘·ì #·]‘êeTè‘·eTTqT Á>√\T≥¬ø’

eTqdüT|ü&ÉT#·T+<äTs¡T. n{Ϻ eT<ÛäTs¡#·]‘·T&ÉT ì‘· eTT eTeTTà s¡øÏå+#·T>±ø£.

(28)

eπsD√´ yê]C≤‘êøå√ esê¸ÁuÛÑXÊ´eTdüT+<äs¡' ˆ

$XÊ\<äè&ÛÉeøå± j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 5

Äs¡ÔX¯s¡DT´&Ó’q Á|üuÛÑTeπsDT´&ÉT>±, ø£s¡TD≤eTè‘·eTT e]¸+#·T ø£eT\

˝À#·qT&ÉT>±, esê¸yT|òüTeTTe … dæï>∑ΔXÊ´eT\yÓTÆq <Vü≤XÀuÛÑ>∑\ kÂ+<äs¡ eT÷]Ô>±,

Ms¡‘êk˛Œ¤s¡ø£ $XÊ\ <äè&ÛÉe≈£åî&ÉT>± uÛÑ≈£îÔ\≈£î ø£qT\ |ü+&ÉTe⁄ ùdj·TT lsêeTT&ÉT

dü<ë eTeTTà s¡øÏå+#·T>±ø£.

πsD÷Hé j·T‘êŒ<ä|ü<äàkÕúHé <Ûës¡j·T+‘· dü‡«eT÷s¡ΔdüT ˆ

s¡eT+‘ jÓ÷–H√ j·TdæàHé q sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 6

eTVü‰jÓ÷>∑T\T düe÷~Ûdæú‹˝ÀqT+&ç lsêeTTì »>∑H√àVü≤qeT÷]Ôì

kÕø屑·ÿ]+|üCÒdæø=ì Ä‘·ì bÕ<äeTT\≈£î yÓ÷ø£]\T¢<äTs¡T. ‘·eT yê+∫Û‘·eTTq

ø£qT>∑TDeTT>± Ä ~e´eT÷]Ô bÕ<ä|ü<äà|üsê>∑πsDTe⁄\T ‘·eT •s¡eTT\ô|’

|ü&ÉT#·T+&É>± n$T‘êq+<äeTT H=+<äT#·T+<äTs¡T. n{Ϻ jÓ÷–e+<äT´&ÉT dü<ë eTeTTà

>±#·T>±ø£.

ìj·TeT´ düT<äè&ÛÉ+ ∫‘·Ô+ dü«<Ûäs¡à+ ãVüQeTq«‘ ˆ

‘· ø£ÔyÓ÷Vü‰ j·Tdü uÛÑø±Ô dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 7

lsêeTTì ‘ê´>∑eTj·TJ$‘·eTT ‘·eTTà Á|üuÛ≤$‘·T\qT CÒj·TT#·T+&É>±

Ä‘·ì uÛÑ≈£îÔ\T ‘·eT eTqdüT‡qT n\Œ$wüj·TeTT\qT+&çj·TT ‘ê‘êÿ*ø£uÛÀ>∑eTT\

qT+&çj·TT eTi*+#·Tø=ì yÓ÷Vü≤s¡Væ≤‘·T …’ J$‘·|üs¡e÷s¡úeTT ì»<Ûäs¡àìs¡«Vü≤DeTT

q+< j·TTqï<äqT miTø£ ø£*– Ä<äs¡ÙÁbÕj·TyÓTÆq ñ‘·ÔeTJ$‘·eTTqT >∑&ÉT|ü⁄<äTs¡T.

n{Ϻ eTVü≤˙j·T#·]‘·T&ÉT dü<ë eTeTTà s¡øÏå+#·T >±ø£.

j·T+ düqà<ÛäTs¡Hêe÷q+ uÛÑyêHê´ düVü≤ X+ø£s¡' ˆ

>±j·THé düyÓ÷à<ä‘ ì‘· + dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 8

lsêeTTì HêeTe÷<ÛäTs¡ eTT dü+|üPs¡íeTT>± HÓiÏ–q eTùV≤X«s¡T&ÉT ‘·q

nsΔê+– >ö]‘√ ø£*dæ ìs¡+‘·s¡eTT sêeTHêeTeTTqT >±qeTT#j·TT#·T ‘·Hêïe÷eTè‘·

ùdeqeTTq Äq+<ä‘·qàj·TT&Ó’ j·TT+&ÉTqT. n{Ϻ eT<ÛäTs¡HêeTT&ÉT e÷≈£î s¡ø£å≈£î&Ó’

j·TT+&ÉT>±ø£.

uÛÑsêÔ j·T dü‡s¡«˝Àø±Hê+ <ë‘ê j·T dü‡s¡«dü+|ü<ëyéT ˆ

Vü≤sêÔ jÓ÷ uÛÑe<äT'U≤Hê+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 9

(29)

lsêeTT&ÉT düs¡«˝Àø£eTT\ jÓ÷>∑πøåeTeTT\qT eVæ≤+#·T düø£\»>∑Á‘·ŒuÛÑTe⁄.

uÛÑ≈£îÔ\≈£î düeTdüÔ$uÛÑeeTT\qT >∑÷s¡Tà Ç\Ty˚\T|ü⁄. yê]øÏ J$‘·eTT˝À ø£\T>∑T

πø¢X¯eTT\qT u≤|æ ø±bÕ&ÉT uÛÑø£Ôe‘·‡\T&ÉT. n{Ϻ sêeTÁ|üuÛÑTe⁄ eTyÓTà\¢y˚fi¯\

ø±bÕ&ÉT#·T+&ÉT>±ø£.

>√bÕÔ dü«|üs¡<ÛäsêàD≤+ >√bÕÔ j·T XÙs¡D≤]úHêyéT ˆ

>√#·s√ Vü≤è~ uÛÑø±ÔHê+ dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 10

<Ûäs¡às¡ø£åD≤s¡úyÓTÆ uÛÑ÷$Tô|’ ne‘·]+∫q lsêeTT&ÉT ‘·q <Ûäs¡àeTT HÓ&É m{Ϻ

Bø£å ø£*–j·TT+&ÉTH√ |üs¡T\T ≈£L&É n{Ϻ Bø£å‘√&ÉH ‘·eT <Ûäs¡àeTTqT ìs¡«Væ≤+|üe …

qì ø√] yê]øÏ ‘√&ÉT>∑ ì\#·T#·T+&ÉTqT. ‘·qqT Xs¡DT ø√]q Ä|üqTï\ ø£uÛÑj·T

yÓTTdü– ø±bÕ&ÉT#·T+&ÉTqT. ì‘· j·TT≈£îÔ …’ ‘·qàj·T‘·«eTT‘√ ‘·qTï <Ûë´ì+#·Tyês¡T

ø√]q|ü&Ó\¢ Vü≤è<äj·TeTTq+<äT kÕø屑·ÿ]+∫ yê] Hêq+~+|üCÒj·TT #·T+&ÉTqT.

n{Ϻ ø£s¡TD≤fióe⁄ dü<ë eTeTTà >±#·T>±ø£.

<e<y√ <äXÁ^e Ksê <ä ] ìwüO<äq' ˆ

$;ÛwüDXs¡D√´ j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 11

sêeTÁ|üuÛÑTe⁄ <e‘·\ ø±$T‘·eTT\qT >∑÷&É rs¡Tà <e<e⁄&ÉT. ˝Àø√|ü

Á<äeø£s¡T …’q Ks¡T&ÉT, <äXø£+sƒ¡T&ÉT eTTqï>∑T K\T\qT s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄ »>∑<ø£Ms¡T&ÉT.

<ëqe⁄˝…’qqT $;ÛwüDTìe˝… kÕ<ÛäTes¡ÔqT˝…’q jÓT&É\ yê] ø£uÛÑj·TyÓTTdü–

ÁX‚j·TeTT\qT >∑÷s¡Tà düT»qã+<ÛäTe⁄. n{Ϻ eTVü≤˙j·TT&ÉT dü<ë eTeTTà >±#·T>±ø£.

e‘·‡˝À ÁuÛ≤‘·èwüß ùd«wüß uÛÑø£ÔuÛÑè‘· »Hwüß #· ˆ

e‘·‡\ dü‡s¡«uÛÑ÷‘wüß dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 12

Áù|eTeT÷]ÔjÓÆTq lsêeTTìøÏ ‘·eTTà\ô|’>∑\ nqTsê>∑eTT nqT|üe÷q

yÓTÆq~. Ä‘·ì yê‘·‡˝≤´eTè‘·eTT ÄÁ•‘·T …’q yê] ¬ø\¢]øÏ qqTuÛÑeeTT˝À qTqï{Ϻ<.

yês¡T Ms¡qH˚\? Ä‘·ì Áù|eTdüT<Ûä düeTj·TeTT e∫Ãq|ü&Ó\¢ m\¢Je⁄\jÓT&É

düeTeTT>±H C≤\Tyês¡T#·T+&ÉTqT. n{Ϻ e‘·‡\Vü≤è<äj·TT&ÉT dü<ë eTeTTà s¡øÏå+#·T>±ø£.

dü +<äe÷HêeTè‘·s¡ôd’ Ø«ø£å D…Æ sꓤwüD…Æs¡|æ ˆ

Vü≤è~k ú-e‹ uÛÑø±ÔHé j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 13

uÛÑø£ÔdüT\uÛÑT&Ó’q lsêeTT&ÉT ‘·q≈£î ‘·eT düs¡«dü«eTT q]Œ+∫ ‘·q ùde˝ÀH

ìeT>∑Tï …’ j·TT+&ÉT uÛÑ≈£îÔ\ Vü≤è<äj·T|”sƒ¡eTTq n~Ûedæ+∫ Ä|üÔã+<ÛäTe⁄e … Áù|e÷eTè‘·

|üPs¡íeTT …’q Mø£åDeTT\‘√&ÉqT uÛ≤wüDeTT\‘√&ÉqT yê] Hêq+~+|üCÒj·TT#·T+&ÉTqT.

(30)

n{Ϻ uÛÑø£Ô»qu≤+<Ûäe⁄&ÉT dü<ë eTeTTà ÁuÀ#·T>±ø£.

BÛs√ yTs¡T] yê‘· +‘·+ >∑+;Ûs¡ kÕ‡>∑s√ j·T<∏ë ˆ

düTBÛy<ä #·]Á‘√ j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 14

y˚Ts¡Tq>∑BÛs¡T&ÉTqT kÕ>∑s¡>∑+;Ûs¡T&ÉTq>∑T lsêeTTì >∑TD>∑DeTT\qT

dü+|üPs¡íeTT>± Á>∑Væ≤+|ü>∑*–qyês¡T edæcÕ~ eTVü‰C≤„qT\T e÷Á‘·yT. ø±e⁄qH

yêsê‘·ìì ˝Àø±_ÛsêeTT&Éìj·TT, nÁ|ü‹eTÁ|üuÛ≤e⁄&Éìj·TT, ø£fi≤´D>∑TD

kÕ>∑s¡T&Éìj·TT yH√fi¢ ø°]Ô+#·T#·T+<äTs¡T. n{Ϻ eTVü≤˙j·T#·]‘·T&ÉT eTeTTà dü<ë

s¡øÏå+#·T>±ø£.

eTs¡Tqï+<äq Vü≤kÕÔã® dü+ùd$‘· |ü<ë+ãT»' ˆ

eTVü‰u≤VüQ s¡àùV≤cÕ«dü dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 15

Á|æj·TuÛÑ≈£îÔ&Ó’q eTVü‰Ms¡T&É>∑T eTs¡Tqï+<äqT&ÉT ìs¡+‘·s¡eTT ‘·q düìï~Û

qT+&ç ùd$+#·T#·T+&É>± ÄC≤qTu≤VüQe⁄\˝À Á|üø±•+#·T »>∑<ø£ <ÛäqTs¡Δs¡T&É>∑T

Ms¡sê|òüTe⁄&ÉT düø£\˝Àø£eTT\≈£îqT nuÛÑj·TÁ|ü<ësTTjÓÆTq y\T|ü⁄. n{Ϻ »>∑Á‘·ŒuÛÑTe⁄

dü<ë eTeTTà s¡øÏå+#·T>±ø£.

Væ≤‘·ø£è ‘·‡#·Ã]Á‘êD≤+ uÛÑj·Tø£è <√´ <äTsê‘·àHêyéT ˆ

Væ≤e÷+Xóe »®Hêq+B dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 16

kÕ<Û äT»q|ü]Á‘êDeTT <äTwü º»q$HêX¯qeTT nqT ‘·q ne‘ês¡

Á|üjÓ÷»qeTT\qT HÓiys¡TÃ s¡|òüTTMs¡T&Ó’q sêeT#·+Á<äT&ÉT |üPs¡í#·+Á<äTìe … »>∑»®Hê

q+<äø£s¡T&ÉT. n{Ϻ yT …’q y\T|ü⁄ m\¢yfi\ e÷≈£î yT\T >∑÷s¡TÃ#·T eTyTà\T>±ø£.

~ÛwüD√ ~ÛwüD≤j·÷+ j·T' Á|üuÛ≤j·÷+ j·T' Á|üuÛ≤ø£s¡' ˆ

düT+<äs¡ düT‡+<äsêD≤+ j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 17

nkÕ<Ûës¡D >∑TD$\dæ‘·T&É>∑T lsêeTT&ÉT Á|üC≤„‹Xj·TeTTq ãèVü≤düŒ‹—

‘˚»dü‡+|ü<äj·T+<äT Á|üuÛ≤ø£s¡T&ÉT— kÂ+<äs¡´$X‚wüeTTq+<äT kÕ{Ï˝Òì »>∑<˚ø£

düT+<äs¡T&ÉT. n{Ϻ $•wüº>∑TD≤ø£s¡Tì s¡ø£åDeTT dü<ë e÷≈£î \_Û+#·T>±ø£.

jÓ÷ j·T‘·Œ¤\+ ø±eTj·T‘ jÓ÷»j·T ‘´wü ‘q ‘·yéT ˆ

jÓ÷ uÛÑø±ÔHê+ ø£\Œeèø£å dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 18

@jT uÛÑ≈£îÔ & jT |òü\eTT Hêdæ+∫ ‘·qqT ùd$+#·TH√ yêì yêì ø±

j·÷ |òü\eTT Á|ükÕ~+∫ |üPs¡íeTH√s¡<∏äTì #˚j·TT ø£\Œeèø£åy˚T sêeTT&ÉT. n{Ϻ

(31)

eTVæ≤yÓ÷<ës¡T&ÉT eTeTTà dü|òü\Ts¡qT #dæ s¡øÏå+#·T>±ø£.

jÓ÷ Áu≤Vü≤à eTÅdüÔ+ y<ë+Xà y<ä y<ä$<ë+ es¡' ˆ

jÓ÷ q' ø£fi≤´Dø£è‘Y kÕ«MT dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 19

lsêeTT&ÉT ÁãVü‰àÅdüÔÁ|üjÓ÷>∑<ä≈£åî&Ó’q eTVü‰ÅdüÔø√$<äT&ÉT. y˚<äy˚‘·Ô\˝À

nÁ>∑>∑DT´&Ó’q y<äXÊÅkÕÔs¡ú‘·‘·Ô «E„&ÉT. uÛÑ≈£îÔ\≈£î düeTdüÔdüqà+>∑fieTT\ H=dü>∑T kÕ«$T.

n{Ϻ Á|üuÛÑTe⁄ dü<ë eTeTTà s¡øÏå+#·T>±ø£.

q‘êdü‡+‘·' Á|üuÛÀ s¡ dü #·s¡D≤+ãT»düìï<ÛÍ ˆ

uÛÑe+ ‘· ‘·T´qï‘ê dü‡+‘· dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 20

sêeT<e⁄ì uÛÑ≈£îÔ\ uÛ≤>∑ eTT n<äT“¤‘·yÓTÆq~. Ä <ÛäHê´‘·Tà\T ‘·eT kÕ«$T

bÕ<ä|ü<äàeTT\eTT+<äT yÓ÷ø£]\T¢#·T uÛÑøÏÔ‘√ ÁøÏ+~øÏ e+>∑T<äTs¡T. ‘·‘·Œ¤*‘·eTT>±

yês¡T n‘·T´qï‘·yÓTÆq |ü<äe⁄\T bı+~ >=|üŒ ñ#·Ãdæú‹ H=+<äT<äTs¡T. n{Ϻ ÄÁ•‘·

»H√<äΔs¡DT&ÉT dü<ë eTeTTà ÁuÀ#·T>±ø£.

Á|üyÓ÷<ä»qø√ jÓ÷-uÛÑ÷‘Y »qHê´' »qø£dü #· ˆ

»qø£dü #· C≤qø±´ dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 21

düø£\»Hêq+<äø£s¡T&Ó’q sêeT#·+Á<äT&ÉT Á|ü<ÛëqeTT>± ∫s¡ø±\‘·|ü'

|òü\eTT>± »ì+∫q eTT<äT›_&ɶ>± ø£qï ‘·*¢<ä+Á&ÉT …’q øödü\´≈£îqT <äXs¡<∏äTq≈£îqT

eTVü‰q+<äeTT ≈£L]ÃHê&ÉT. nfÒ¢ <äTwüÿs¡yÓTÆq ‘·q Á|ü‹»„≈£î uÛÑ+>∑eTT yê{Ï\¢≈£î+&É

\_Û+∫q Ms¡es¡T&ÉT>± ‘·q e÷eTjÓÆTq »q≈£îq≈£îqT nsêΔ+– C≤qøÏøÏì kÕ{Ï Òì

Äq+<äeTT ø£*–+∫Hê&ÉT. n{Ϻ Äq+<äì\j·TT&ÉT nqes¡‘·eTT eTeTTà s¡øÏå+#·T>±ø£.

#√<äj·THé e÷qyêHé düsê«Hé d”«j·÷#·s¡Des¡Ô àHê ˆ

ìj·TT+πøÔ j·T dü‡ «<Ûäπsàwüß dü sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 22

˝Àø£eTTq+<äT <Ûäs¡àeTTqT kÕú|æ+#·T≥jT \ø£å ´eTT>± qT+&çq lsêeTT&ÉT

Á|ü»\qT <Ûäs¡àes¡ÔqT\qT>± #j·TT≥¬ø’ #|ü{Ϻq e÷s¡ZeTT ` ‘êHê <Ûäs¡àeTT\qT

dü«j·TeTT>± Ä#·]+∫ #·÷|ü⁄≥jT. Ä‘·ì Ä es¡ÔqyT »qT\≈£î eT¨|ü<XeTT>±,

Á|üuÛÑTXÊdüqeTT>± qT+&ç yê]ì <Ûäs¡àeTT ‘·|üŒì dü<ä«s¡ÔqT\qT>± r]Ã~~›q~.

n{Ϻ <Ûäs¡àeT÷]Ô eTeTTà dü<ë s¡øÏå+#·T>±ø£.

<äj·÷eTè‘·eTVü‰dæ+<ÛäT sê›+‘√ <äXs¡<∏ë‘·à»' ˆ

<äøå√-øå√uÛÀ´ <äøÏåD√ j·T dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 23

(32)

<äj·÷eTè‘·kÕ>∑s¡T&Ó’q <äXs¡<∏äq+<äqT&ÉT <ë+‘·T&ÉT, <ä≈£åî&ÉT, <ëøÏåD´>∑TD

XÀ_Û‘·T&ÉT. m{Ϻ |ü]dæú‹j·T+<äTqT ≈£åî_Û‘·eTT>±ì Ä‘·àXøÏÔ >∑\yê&ÉT. n{Ϻ eTVü‰‘·Tà&ÉT

eTeTTà s¡øÏå+#·T>±ø£.

j·÷‹ Á|ü#√<äHê+ <Ûäπsà j·÷‹ #êq+<ä eTø£åj·TyéT ˆ

j·T+ >±j·THé Xó<äΔBÛ s¡às¡Ô ´ dü‡ sêyÓ÷-e‘·T q dü‡<ë ˆˆ 24

lsêeTTì bÕeq#·]‘·eTTqT >±qeTT#˚j·TT e÷qe⁄&ÉT |ü]X¯ó<äΔ

Vü≤è<äj·TT&É>∑TqT. ìs¡à\∫‘·ÔeTT‘√ <Ûäsêà#·s¡DeTT #˚j·TT#·T J$‘·|üs¡e÷s¡úyÓTÆq

Ä‘·à$ø±düeTTqT bı+~ XÊX¯«‘êq+<ädæ~Δ q+<äTqT. n{Ϻ sêeT$uÛÑT&ÉT e÷≈£î

∫s¡‘·sêq+<äeTTqT >∑÷]Ã s¡øÏå+#·T>±ø£.

C≤qø°Á|æj·T >±j·TÁ‘ê´' |üsƒ¡q+ Á|”‘·jT uÛÑy‘Y ˆ

sêeTdü #Ó’e d”‘êj·÷' >±j·TÁ‘ê´Xà Vü≤q÷eT‘·' ˆˆ

>±j·TÁreT+Á‘·esêí&ÛÜ´ e]í‘ê‘àXdü<äTZD≤ ˆ

C≤qø°Á|æj·T>±j·TÁr kÕ´ <cÕ düø£\Á|æj·÷ ˆˆ

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

ÄyÓ÷<äeTT

lll »>∑<äTZs¡T X+ø£sê#ês¡

|ü⁄wüŒ–] eTVü‰dü+kÕúq |”sƒê~Û|ü‘·T\T

l $<ë´qèdæ+Vü≤uÛ≤s¡rkÕ«$Tyês¡T

|ü⁄wüŒ–], ø£&É|üõ˝≤¢

qe÷eT y<äe÷‘·s¡yéT

ndüà<ä‘· +‘·Á|æj·T•wüß´ …’q l yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àD´eTT, l uÀsTTq|ü*¢

ø±yTX«s¡sêe⁄>±s¡\≈£î Äos¡«#·q|ü⁄s¡'düs¡eTT>± `

sêe÷j·TD eTVü‰ø±e´eTTq≈£î Vü≤è<äj·TeTT düT+<äs¡ø±+&ÉeTT. <ëìì

Á|ü‹|ü<ës¡ú ‘ê‘·Œs¡ eTT\‘√ Á|üø£{Ï+#·T≥≈£î ã÷qTø=ìq MTs¡T Hê\Ze dü+|ü⁄≥eTTqT

Á|üø£{Ï+|üuÀe⁄#·THêïs¡ì $ì j·÷q+~+#·T#·THêïqT. Ä dü+|ü⁄≥eTT 26e düs¡Z

qT+&ç 34e düs¡Z‘√ nq>± ‘=$Tà~ düs¡Z\‘√ Á|üDes¡÷|üeTTq ne‘·]+#·uÀe⁄

#·Tqï~. á düs¡Z\˝ÀH˚ düT+<äs¡T&ÉT, eTVü‰jÓ÷–, yêqs¡|ü⁄+>∑e⁄&ÉT qsTTq

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á|üÁ|ü<∏äeTeTT>± |üsê<e‘ês¡÷|æDÏ j·T>∑T d”‘·‘√ dü+uÛ≤wæ+#·TqT.

ÄyÓT‘√ ‘·q dü«s¡÷|üeTTqT>∑÷]à e]í+∫ #Ó|æŒø=qT≥ Á|ü<Ûëq$wüj·TeTT.

|üsê<e‘·‘√ dü+uÛ≤wæ+∫q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q yêqs¡‘·«eTTqT kÕs¡úø£|üi#·Tø=qT≥

>∑eTì+|ü<ä–q~.

yêqs¡T\q>± eq#·s¡eTT\ì kÕe÷Hê´s¡úeTT. øÏwæÿ+<Ûä˝Àì yêqs¡T\

yêqs¡‘·«eTT ys¡T. eq Xã›eTT |üs¡e÷‘·à yê#·ø£eTT. ªªeqyTe yêq+μμ ` eq

yêqs¡ Xã›eTT\T düe÷Hês¡úø£eTT\T. ªªyêq+ |üs¡e÷‘êàq+ sêr‹ yêqs¡'μμ `

|üs¡e÷‘·àqT <ä]Ù+#·Tyê&Éì j·Ts¡úeTT. Vü≤qTeT+‘·T &É{Ϻ yêqs¡T&ÉT— eTVü‰C≤„ì—

n{Ϻ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ÁãVü≤à$<ë´dü«s¡÷|æDÏjÓÆTq d”‘·qT <ä]Ù+∫, j·÷yÓT‘√ uÛ≤wæ+∫

‘·q yêqs¡‘·«eTTqT kÕs¡úø£|üi#·Tø=ìHê&ÉT. ø£qTø£H j·÷yÓT ì≥T¢ dü+uÀ~Û+|ü>∑\T>∑T

#·THêï&ÉT.

ªªø± ‘·«+ uÛÑedæ s¡TÁ<ëD≤+ eTs¡T‘ê+ yê esêqH ˆ

edü÷Hê+ #· esês√ùV≤ <e‘ê Á|ü‹uÛ≤dæ yT ˆˆ

øÏ+ qT #·+Á<äeTkÕ V”≤Hê |ü‹‘ê $ãT<Ûë\j·÷‘Y ˆ

s√Væ≤D° CÀ´‹cÕ+ ÁX‚cÕ ÁX‚wüdüs¡«>∑TD≤ì«‘ê ˆˆ

(34)

ø±‘·«+ uÛÑedæ ø£ ≤´DÏ ‘·« eTì+~‘· À#·H ˆ

ø√bÕ<ë« j·T~ yê yÓ÷Vü‰‘Y uÛÑsêÔs¡ eTdæ‘ø£åDÒ ˆˆ

edæwü+ ø√|üsTT‘ê« ‘·«+ Hêdæ ø£ ≤´ D´s¡TqΔr ˆ

sêeDÒq »qkÕúHê‘Y ã˝≤ <ä|üVü≤è‘ê j·T~ ˆ

d”‘ê ‘·«eTdæ uÛÑÁ<ä+ ‘ ‘· qàe÷#·ø£å « |üè#·Ã¤‘·' ˆˆμμ

Ç≥T¢ Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î $$<Ûäs¡÷|üeTT\‘√ kÕø屑·ÿ]+∫q d”‘ê|üsê<e‘ê

dü«s¡÷|ü$X‚wüeTT\‘√, Á‹»{≤dü«bÕï~ $$<Ûädüìïy˚X¯eTT\ ì>∑÷&ÛÉ‘·‘·Ô «eTTqT,

Á>∑+<∏äø£s¡Ô\T |ü]o\Hê‘·àø£<äèw溑√ $e]+#·T#·T Hê\Zedü+|ü⁄≥eTTqT düsê«+>∑

düT+<äs¡eTT>± yÓ\T>∑T˝ÀìøÏ rdæø=ì sê>∑\s¡ì j·÷•+#·T#·THêïqT.

XóuÛÑ+ uÛÑe‘·T.

Ç‹ Hêsêj·TDdüà è‹'

l $<ë´qèdæ+Vü≤ uÛ≤s¡r kÕ«$Tq'

eT+>∑fi≤XÊdüqeTT

lll Á‹<ä+&ç

leTHêïsêj·TD sêe÷qT» ∫qJj·Ts¡T kÕ«$Tyês¡T

n<Ûä ≈£åî\T ` kÕ+>∑y<ä $X«$<ë´\j·T+, $»j·Tyê&É

XÀ¢ ˆ nqq´<Ó’e‘·« $Tj·T+ ø£åe÷ #·

uÛÑ÷eTÚ #· Xj·÷´ ìj·TeTXà <Ûäπsà ˆ

|ü‹Áe‘ê‘·«+ $|òü\+ eTyT<ä+

ø£è‘·+ ø£è‘·ù|òTïwæ«e e÷qTcÕD≤yéT ˆˆ ` düT+.28`12

ªlsêeTTì ‘·|üŒ y˚s=ø£]ì <Ó’eeTì uÛ≤$+#· Ò<äT. s¡øÏå+#·Tyê &É‘·&˚

j·Tì Hê Á|üj·T‘·ïyT$Tj·TT Òø£ m+‘· u≤<Ûä ø£*Zqq÷ z]$TH eVæ≤+∫j·TT+{Ïì.

lsêeTTì düT≈£îe÷s¡>±Á‘·eTTq ø£s¡ΩyÓTÆq á <Vü≤eTTqT H\ô|’ Xj·Tì+|üCÒdæ‹ì.

lsêeTTì #‘·H ìj·T$T+|üã&ÉT≥ j·THÓ&ç <Ûäs¡àeTT m|ü&ÉTqT M&É Ò<äT. |ü‹H

düø£\ Áe‘·eTT\T>∑ ÄÁXsTT+∫ j·TT+{Ïì. nsTTHê sTTeìïj·TT e´s¡úyÓTÆq$. m≥T¢?

(e÷qTcÕD≤+ (eT<Û˚´) ø£è‘·ù|òTïwüß ø£è‘·$Te) e÷qe⁄\˝À ø£è‘·|òüTTï\sTTq

eTqTwüß´\¬ø’ #dæq <Ûäs¡àbÕ\q m≥T¢ e´s¡úyÓ÷ n≥T¢ lsêeTTì $wüj·TeTT˝À H

bÕ*+∫q <Ûäs¡àeTT qfÒ¢ e´s¡úyÓTÆq~.μ Ç~ d”‘·eTà Äy<äq‘√ ì+&çq <äT'K|ü⁄

bı+>∑T. ô|’ s¡ø£yÓTÆq nq«j·T+˝À n+‘·>∑ <äT'KeTT ø£qŒ&ÉT≥ Ò<äT. ø±s¡DyTeT+fÒ

e÷qe⁄\˝À ø=+<äs¡T eT+∫yê s¡T+&Ée#·TÃ. ø=+<äs¡T <äTwüߺ\Tq÷ ñ+&Ée#·TÃ.

eT+∫yê]ì e~*yùdÔ <äTwüߺ\qT e÷Á‘·yT d”‘·eTà ì+~+∫q≥T¢ ô|’ XÀ¢ø£uÛ≤eeTT

düTŒ¤]düTÔqï~. ø±ì ÄyÓT ø√|üeTTq≈£î e÷qe⁄\+‘ê, n|ü⁄&ÉT >∑T]ø±e\dæ e∫Ãq<ä≥.

m≥T¢? ªªe÷qTcÕD≤+ $wüjT ø£è‘·+, j·T‘Y, ‘·‘Y ø£è‘·ù|òTïwüß ø£è‘·$Teμμ nq>±

e÷qe⁄\ $wüj·T+˝À m+‘· #dæHê düπs! nu≤“! ø£è‘·»„‘· nH< ndü\T ‘Ó*j·Tì

yêìøÏ #˚dæq<ëì‘√ düeTy˚T. e÷qe⁄\+‘ê ø£è‘·|òüTï‘˚ dü«s¡÷|ü+>± ø£\yês¡ì

d”‘·eTà n_ÛÁbÕj·T+. n+<äTø£H ‘·qqT≈£L&É ªªe÷qe⁄ì>∑Hμμ uÛ≤$+#·Tø=ìq+<äTq

Ä‘·ìøÏ, #Ó|üŒø£H á ø£è‘·|òüTï‘· C≤‹\ø£åD eTjÓT´qT. eT] ‘êH√ nq>±, ‘êqT

njÓ÷ì» ø£qTø£ e÷qe‘·« <√wü e÷yÓT≈£î Ò<ä≥. e÷qe⁄\ $wüj·T+˝À sTT+‘·

ø√|üeTTqT bı+~q|üŒ{Ïø° d”‘·eTà≈£î ‘·q dü+‘êqyÓTÆq á Je⁄\+fÒ e\¢e÷*q

yê‘·‡\´+. ø£qTø£H˚ sêeDe<Ûëq+‘·s¡eTT Vü≤qTeT á ÄÅsê›|üsê<Ûä\>∑T sêø£ådü

Åd”Ô\qT Væ≤+dæ+‘·Tqì ø√s¡>∑H ªq ø£•ÃHêï|üsê<Ûä ‹μ á ˝Àø£eTTq ‘·|ü#j·Tì

(36)

yê¬ses¡T? nì ì\Bdæ j·T&ç–q~. <ëìøÏ Á|ü‹>∑H Á‹»{≤dü«|üïeTTqT $ì >∑»>∑»

eDÏøÏ d”‘·eTàπø $»j·TeTT ø£*–‘ ‘·eT+<äs¡qT @ s¡ø£eTT>∑ ∫Á‘·Væ≤+dü\ bÕ\T

#j·TTH√ nì uÛÑj·T|ü&çq sêø£ådüÅd”Ô\qT >∑÷]à yês¡&ÉT>∑ø£ b˛sTTqq÷ ªuÛÑyj·T+

Xs¡D+ Væ≤ e'μ n{Ϻ XóuÛÑdüeTj·TyT ÄdüqïyÓTÆ‘ ‘êH yês¡+<ä]ì s¡øÏåkÕÔqì,

Væ≤+dæ+#·T#·Tqï sêø£ådüÅd”Ô\≈£î nuÛÑj·T$T∫Ãq~ eTq d”‘·eTà. ‘ê‘êÿ*ø£ø√|ü+‘√

n+‘· ø£]ƒqeTT>∑ |ü*ÿqq÷ ‘êqT yê‘·‡\´yT, ø£åe÷>∑TDyT s¡÷|ü⁄<ë*Ãq eT÷]Ô

düTe÷ j·Tì nHø£ dü+<äs¡“¤eTT\˝À ìs¡÷|æ+∫q~ eTq d”‘·eTà. n+<äT# ÄyÓT

eTq ø£+<äs¡≈£L ÄÁXj·TD°j·TTsê\T. ‘·q uÛÑs¡Ô>±]jÓTTø£ÿ sTT+{Ï>∑T≥Tº\qT >∑÷&É

eTqMT~ yê‘·‡\´eTT# ã≥ºãj·T\T #dæq <äj·÷eTsTT d”‘·eTà. n$ @$Tj·Tq>±

lsêeTT&ÉT ˝Àø£eTT\ìï+{Ïì uÛÑ]+#·T uÛÑs¡Ô. ø±e …qì jT s¡&ç–q yê]øÏ nìï

|òü\eTT\qT ˇdü+>∑T düeTs¡Tú&ÉT. n+‹jT>±ø£ mìï |òüTÀs¡ ‘·|æŒ<äeTT\T #dæqq÷

‘Ó*dæq Hê{ÏqT+&ç ˇø£ÿkÕ] ª‘·yêdæàμ nì mes¡ìqq÷, n{Ϻyê]ì s¡øÏå+#·T≥

<Ûäs¡àeTì miÏ+–q ªX¯s¡D≤>∑‘·e‘·‡\T&ÉTμ e÷ lsêeTT&ÉT. nì sêeD≤<äT\≈£î

>∑÷&É Væ≤‘√|ü<XeTT #dæq~ eTq d”‘·eTà. Ç+‘·>± á Je⁄\qT Áù|$T+∫q

<Ó+<äT\≈£î? nìq, kÕ«$T#˚ s¡øÏå+|üCÒdæ ‘·«s¡˝À ‘·q düìï~Ûì Äq+~+|ü

CÒdüTø=qe … qHÓ&ç ø£è|ü#. s¡øÏå+#·Tyê&ÉT kÕ«$T. ø±ì n#·Ã{ÏøÏ #]à s¡øÏå+|üCÒj·TTq~

e÷Á‘·eTT eTq neTàjT.

neTà˝À qT+&Ó&ç ø£èbÕ, bÕs¡‘·+Á‘· eTT, lsêeTTìπø #Ó+~j·TT+&Ó&ç

nqHê´s¡Ω‘·«+ nHÓ&ç eT÷&ÉT >∑TDeTT˝Ò eTq≈£î s¡ø£åø£eTT\T. Ç$ d”‘·eTà˝À

|ü⁄wüÿ\eTT>± ì+&çj·TTqï$ ø£qTø£H lsêeTT&Ü neTàqT yÓ<äT≈£îø=ì b˛jÓTqT.

á eT÷&ÉT >∑TDeTT \Tqï+<äTqH˚ d”‘·eTà lsêeTTìø£+fÒ H˚Á‘· kÂ+<äsê´~

>∑TDeTT\˝À >=|üŒ<äì Vü≤qTeT >∑T]Ô+#ÓqT. Ä >∑TD≤~Ûø£ eTT#‘·H áyÓT j·Tìq

lsêeTT &É+‘· yÓ÷Vü≤|ü&ÉT#·THêï&Éì, áyÓT¬ø’, s√>±‘·Ts¡T&Ó’qyê&ÉT Wwü<ÛäeTTø=i

¬ø≥T¢ |ü]‘·|æ+#·TH√ n≥T¢ lsêeTT&ÉTq÷ ª@‘q K\T J$ùw´μ, Vü≤qTe÷! ˙e⁄

#Ó|üŒuÀe⁄ d”‘·eTà |ü\T≈£î\H Á|æj·Tzwü~Û>∑ Á>∑Væ≤+∫ <ëì‘√H J$+∫ j·TT+<äTqT.

@eTqï~ Hê uÛ≤$Tì? nì |ü]‘·|æ+#ÓqT. Ä eT÷&ÉT >∑TDeTT\Tqï d”‘·eTà

|ü\Tπø eT<ÛäTs¡eTì, $&ÉTe Òø£ $&ÉTe Òø£ eTs¡\ eTs¡\ Vü≤qTeTqT lsêeTT&ÉT

n&ç¬>qT. ªªeT<ÛäTsê eT<ÛäTsê˝≤bÕ øÏe÷Vü≤ eTeT uÛ≤$T˙?μμ ÄyÓT e÷≥\ >=|üŒ<äq

yÓT+‘· <äìq#√ n~ $ì e∫à ‹]– Hêe<ä› |ü\Tø£ uÀe⁄q|ü⁄&ÉT ˙e÷≥\qT

≈£L&É ‘·q e÷≥\e …H e÷]Ãyj·T>∑*Zq+‘· e÷<ÛäTs¡ eTT ø£\ Hê uÛ≤$Tì @eTqï<äì

Á|ü•ï+#ÓqT. ÄyÓT¬ø’ nìï{ÏøÏ ‘Ó–+∫ sT÷ q>∑s¡eTTq Á|üy•+#ÓqT. Ms¡T&ÉT Á|æj·TTsê*

(37)

yÓT|üq¬ø’ |ü⁄* ñ+&ÉT bı<ä ÀìøÏ <ä÷], <ëì‘√ b˛s¡T dü\TŒq≥T\ eTq\qT

s¡øÏå+#·T Bø£åø£\~ neTà. ÄyÓT e÷≥\H˚ |ü~\eTT>∑ eT÷≥\T ø£{Ϻ J$+#·T

˝Àø£Xs¡DT´&ÉTq>∑T lsêeTT&ÉT eTq ‘·+Á&ç, nsTTñ+&ç >∑÷&É yê]ì eTs¡∫ á

≈£åîÁ<äÁ|üø£è‹ nHÓ&ç @&ç|æ+∫ Äq+~+#·T sêeDTì #‘· eTqeTT |ü&ç‹$T.

ªsêej·Tr‹μ @&ç|æ+#·Tyê& eTq eTqdü‡HÓ&ç sêeDT&ÉT. ø√]q ø√]ø£\T

rs¡Ãì#√ á eTqdüT‡ m+‘· @&ç|æ+#·TqT? á ndüTs¡Tì sê»´y˚T n+<äyÓTÆq

\+ø±q>∑s¡eTT, á X¯Øs¡eTT. Bìì Äe]+∫q kÕ>∑s¡y˚T, ˝À‘·T ‘Ó*j·Tì

dü+kÕs¡eTH˚ |òüTÀs¡»\~Û. á ndüTs¡Tì <äX¯ •s¡düT‡˝Ò |ü~ Ç+Á~j·TeTT\T.

Ç+<Ó+<äs√ ø±eTÁø√<Ûë~ eT÷\ã\eTT sêeDTq ≈£îqï~. sêeTTì‘√

Á|æj·TyêsêÔ ≤|üq #j·TT jÓ÷>∑ ‘·>∑\ á d”‘·eTàe+{Ï ªªÄ‘·àμμ ≈£L&Ü yÓ+≥H

sêeDTì #Óiq ã&çq~. nsTT‘ yÓ+≥H >∑T]Ô+∫ $T–*q Åd”Ô\e … sêeDTì

kÂ+<äsê´ìø√ ◊X«sê«ìø√ §+>∑ø£, sêeTTì¬ø’jT´, Ä]Ô‘√ ÄÁø√•+∫, sêeT<ä÷‘·>±

ìs¡ísTT+#·Tø=ìjT ‘·q >∑Ts¡T‘·TqT lsêeTTq≈£î Vü≤qTeT <ë«sê |ü+|ü>∑*–q~.

ø£qTø£H ÄyÓT¬ø’ m<äTs¡T ‘ÓqTï\T kÕ«$T #·÷∫Hê&ÉT. n≥T¢ #dæHê&ÉT >∑÷&É. á

$es¡eTT ‘Ó*dæ XØs¡eTH n+<äyÓTÆq \+ø£ À |ü&ç <äT'œ+#·T Je⁄\+<äs¡≈£îq÷

@<√ ˇø£Hê &É{Ϻ düT+<äs¡~q e÷düqïeTT ø±e …qì, düT+<äs¡T&É>∑T Ä#ês¡T´ì

ÁbÕ|æÔ ø£*Z, düT+<äs¡T&É>∑T uÛÑ>∑yêqTì >∑Ts¡TÔ ‘Ó*dæ, n‘·ì<Ó’q düT+<äs¡eT>∑T Ä‘·àqT

Ä‘·ìπø Ä#ês¡T´ì<ë«sê n]Œ+#˚ düT+<äs¡~q+ @Hê&=ùdÔ ÄHê&˚ á »qà

düT+<äs¡eTT ‘·|üŒ Òì#√ $HêXø£s¡eTì düT+<äs¡ø±+&Éj·T+<äT lyê©àøÏ uÛÑ>∑yêqT&ÉT

ìs¡÷|æ+#ÓqT. n{Ϻ düT+<äs¡ Ä‘·àqT bı+<ä<ä\#·TqT Ä‘·&ÉT. Ä‘·&ÉT düT+<äs¡T&ÉT

>±q bı+<äe …qH ‘·|üq á Je⁄ìø° ø£\TZ≥ düVü≤»eTT. nsTT‘ Çs¡Te⁄]˝À

me] ‘·|üq n~Ûø£eTT? Je⁄\yÓTÆq eTqπø ‘·|üŒ Ä‘·ì πø$T ñ+&ÉTqT? nì

nì|æ+#·TqT >±ì ì»eTTq≈£î Ä‘·ì <äT'KeTT eTT+<äT eTq <äT'KyÓT+‘· ø£qTø£?

ªªe÷kÕ<ä÷s¡Δ«+ q J$ùw´μμ sêeTTì $&É∫ sTTø£ ˇø£ÿHÓ\ø£+fÒ m≈£îÿe

J$+#·qì ‘Ó\T|ü⁄ eTHÓqT d”‘·eTà. n~ $qï lsêeTT&ÉT Bs¡ÈeTT>± ìX«dæ+∫

ªHÓ\s√E\T J$+#·>∑\ d”‘·eTà ∫s¡ø±\eTT J$+∫jT ñ+&É>∑\<äT. n+<MT

dü+<Vü≤eTT Ò<äT. ø±ì Vü≤qTe÷! ÄyÓTqT M&ç HqT e÷Á‘·eTT ªq Jyj·T+ ø£åDeT|æμ

ˇø£ÿ ø£åDeTT >∑÷&É ‘êfi C≤\qj·÷´, nì $\|æ+#ÓqT. n{Ϻ Äs¡ÔÁ‘êD|üsêj·TDTìøÏ

ª˙s¡ø£åD≈£î Ä≥+ø£eTT Ò<äT >±q ˙y e∫à Hê Ä≥+ø£eTT\T ìs¡÷à*+∫ ªe÷+

qjT<ä ~μ qqTï ¬>’ø=qï#√ n~ dü«s¡÷|üeTTq ø£qTs¡÷|üeTT düTe÷! nì ø£ÿe÷s¡T

nq>∑*–‘, n+‘·≈£î$T+∫q Á|æj·Tyês¡Ô eTs=ø£{Ï ñ+&ÉH ñ+&É<äT. Je⁄q≈£î sêeT

(38)

eè‘êÔqÔeTT ªeTè‘·dü+Jeìμ nì n+<äTs¡T. n+<äT≈£î ø±s¡DeTT yÓT&É≈£î ñ#·TÃ

_–+#·T#·Tqï d”‘·eTà≈£î ªsêC≤ <äXs¡<∏√ HêeT....μ nì Äs¡+_Û+#·>∑H ‘Ó*j·Tø£H

ñ#·Tà dü&É* ‹]– <˚Vü≤eTT \_Û+∫ J$+#ÓqT >∑qTø£. ø±ì eT]ø=+#ÓeTT

Ä˝À∫+∫q#√, Je⁄ì $X‚¢wüeTT H√s¡«C≤\ì yÓÁ]Áù|eT# |”&ç+|üã&ɶ uÛÑ>∑yêqTìøÏ

á Je⁄&ÉT |ü*¬ø&ç ªe÷+ qjT<ä ~....μ ˙yqqTï ¬>’ø=qT≥ ˙≈£î∫‘·eTT. n≥T¢

¬>’ø=qã&ÉT≥ Hêdü«s¡÷|üeTìjÓT&ç |ü\T≈£î\T e÷Á‘·yT ªeTè‘·dü+JeqeTT\T.μ Ä‘·ìì

J$+∫ b˛wæ+#·T zwü<ÛäT\T. Mì‘√H ªuÛÒwüCÒq Ä‘·Ts√ j·T<∏ëμ Bs¡Ès√– zwü<ÛäT\‘√H

J$+#·Tq≥T¢ ‘êqT J$+#·TqT. Ç~ ‘Ó*dæ n‘·ì yê´~Ûì ‘=\–+#·Tq≥T¢ Ä‘·ìøÏ

<ÛÓ’s¡ eTT ∫≈£îÿq≥T¢qTï eTq s¡ø£åD Hê‘·ìøÏ n|üŒC…|üŒe …qì, n≥T¢ #Ó|ü≥≈£î

ªdüT+<äs¡ø±+&ÉμjT |ü≥Tºø=eTàj·Tì miÏ+–, ø±ì uÛ≤eyÓTs¡T>∑ø£, ns¡úyÓTiT+>∑ø£

b˛e⁄≥# n+<äs¡≈£îq÷ n+<äT s¡T∫ ñqïq÷ ÁX<äΔ ø£\TZ≥ Ò<äì >∑T]Ô+∫ #ê˝≤ø±\+

‘·<äT|ü] yê$fiflyê] ‘·sê«‘· eTs¡\ ÁX<äΔ‘√ le÷Hé uÀsTTq|ü*¢ ø±yTX«s¡sêe⁄>±s¡T

|üPqTø=ì le÷Hé yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àD´+ X¯s¡à>±]#˚ XÀ¢ø£, Á|ü‹|ü<ës¡ú,

nq«j·TÁø£eT, ‘ê‘·Œs¡ eTT\qT, nø£ÿ&Éø£ÿ&É $X‚cÕs¡úeTT\qT ÁyêsTT+∫ ∫qï ∫qï

|ü⁄düÔø£eTT\T>∑ s¡÷bı+~+∫ »qT\≈£î n+~+|ü <ä\#·T≥ m+‘·jÓ÷ XÊ¢|òüT˙j·TeTT.

Ç~ $<ë´s¡Tú\πø$T dü+düÿ è‘·eTT Hs¡«<ä\∫q yê]πø$T #ê\ ñ|üjÓ÷>∑ø±] nqT≥˝À

dü+<Vü≤$TdüTeT+‘Ó’qq÷ Ò<äT. M]s¡Te⁄] ø£èwæøÏ ‘·–q |òü*‘·eTT ÁX<ëΔfióe⁄©

Á>∑+<∏äeTT\qT ñ|üjÓ÷–+#·T≥jT. n≥T¢|üjÓ÷–düTÔHêïeTì eTs¡\ yê]øÏ ‘Ó*|æ‘

n+‘·≈£î $T+∫q |ü⁄s¡düÿ è‹ á »+≥≈£î eTs=ø£{Ï ñ+&É<äì e÷ j·T÷Vü≤.

M] ø£èwæ sTTfÒ¢ ~q~q Á|ües¡Δe÷q eT>∑T#·T eT]ìï Ä<Ûë´‹àø£ùde\qT

»qT\≈£î n+~+#·Tq≥T¢ #·\¢ì#·÷|ü⁄\‘√ lsêeT#·+Á<äÁ|üuÛÑT eqTÁ>∑Væ≤+#·T>±ø£

j·Tì ÁbÕ]údü÷Ô nHø£ eT+>∑fi≤XÊdüqeTT\qT M]s¡Te⁄s¡≈£L #j·TT#·THêïeTT.

(dü+) ∫q l.sê.Jj·Ts¡T,

d”‘êq>∑s¡+ 16`1`88

l'

l #·Åq›eTÚ∞X«sêj·T qeT'

»>∑<äTZs¡T l Xvÿs¡ uÛÑ>∑e‘êŒ<ë#ês¡ |üs¡+|üsê>∑‘·+

l ø±eTø√{Ï |”sƒ¡ eTVü‰ dü+kÕúqyéT

ø±x°Ã|ü⁄s¡yéT

17`10`1987

lbÕ<ëHê+

Äos¡«#·q|üÁ‘·yéT

Ä~ø£y˚' lyê©àπø' sêe÷j·TDÒ düT+<äs¡ø±+&Édü´ Ä+Á<ÛëqT

yê<ë‘·àø£dü Á|ü‹|ü<ësêú~ $X‚wüj·TTø£Ôdü n+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëq HêeTø£'

|ü+#·yÓ÷ uÛ≤>∑' Á|üø±X´‘ l myéT.düTÁãVü≤àD´, l _.ø±yTX«s¡sêe⁄

düTø£è‹uÛ≤´+ Ç‹ C≤„‘ê« uÛÑèX+ dü+‘·TcÕ´eT'.

|üPπs«uÛÑ ' #·‘·Ts√“¤ ´ uÛ≤π>uÛÀ´-|æ n‘· ~Ûø£+ »qeTH√yÓ÷<äø£‘·«+

ndü |ü+#·eTdü uÛÑe‘·T lsêeT#·+Á<äÁ|ükÕ<q Ç ‘ê´XÊdüàùV≤ ˆˆ

Hêsêj·TDdüà è‹'

Á|üdüTÔ‘· |ü+#·eT dü+|ü⁄≥ eTTÁ<äDeTT |üP]Ô nsTT u…’+&ç+>∑Tq≈£î yÓfiófl#·Tqï

∫e]ø£åDeTT˝À lø±eTø√{Ï |”sƒ ¡ eTVü‰dü+kÕúqeTTqT+&ç lbÕ<äT\ á

Äos¡«#·HêqTÁ>∑Vü≤eTT \_Û+∫q~. $•wüºyÓT Æq á uÛ≤>∑eTTqT n<ë›ì#˚

n\+ø£]+#·Tø=qT uÛ≤>∑ eTT ø£*–+∫q l »>∑<äTZs¡TbÕ<äT\≈£î ø£è‘·E„\yÓTÆ qeT

XÙ‘·eTT \]Œ+#·T#·THêïeTT.

düTuÀ~Û düeTs¡Œ≈£î\T

n_Ûq+<äq Á|üdü÷H√bÕj·TqyéT

ø£<∏ë>±q ø£fi≤Á|ü|üPs¡í

le÷Hé ô|~›+{Ï dü÷s¡ Hêsêj·TD BøÏå‘·<ëdüT>±s¡T

‹s¡TeT\ ‹s¡T|ü‹ <ekÕúq ÄkÕúq $<ë«+düT\T,

qs¡kÕ|ü⁄s¡eTT (|ü.>√.õ˝≤¢.)

XÀ¢ ˆ leTÁ<ëeT |ü<ë+ãTC≤‘· eT<ÛäTbÕq Á|üdüTŒ¤s¡ <ä“+uÛÑs¡+

>√cÕŒBø£è‘·yê]Δ\+|òüTq$<ÛÍ #·T+ã~«XÊ˝≤+ãs¡yéT ˆ

\+ø±<ëVü≤ø£ $Áø£yÓ÷»®«*‘· kÕø°åuÛÑ÷‘· yÓ’XÊ«qs¡+

e+< BÛs¡düMTs¡q+<äq eTVü≤+ uÛÑø±Ô ø£|”Hê+ es¡yéT ˆˆ

XÀ¢ ˆ lyÓTÆ\es¡|ü⁄ e+X´ düTÁãVü≤àD≤´K´ ø£$eπsD´Xà dü<ë ˆ

$»jT‘ê+ luÀj·Tq|ü* ø±yTX«s¡ ø£M+Á<äes¡ Xà eTT<ë ˆˆ

XÀ¢ ˆ leTÁ<ëe÷j·TDÒ ø±+& düT+<äπs XÀ¢ø£dü+‘·‘' ˆ

nq«j·TÁø£eT ‘ê‘·Œsê´<ä s¡ú yê´U≤´q $düÔ è‘ê ˆ

düTuÀ~Û $es¡D Á|üU≤´‘ê uÛÑe‘√' ø£è‹' ˆ

uÛÑ÷j·÷‘Y ˝Àø√|üø±sêj·T ‘·<∏Ó’e $<äTcÕ+ eTT< ˆˆ

‘·ìXÀ¢ø±´~ ÁbÕNq yê´U≤´Hê+X $uÛÑ÷wæ‘ê ˆ

düTuÀ~Û düTBÛuÀ~Ûq´|æ kÕ´‘Y uÛÑe‘√' ø£è‹' ˆˆ

ªª‘·èD eT+‘·s¡‘·' ø£è‘ê«μμ eTTK´XÀ¢ø±s¡údü+#·jT ˆ

uÛÑe‘√ kÕ‡Væ≤r XÊ¢|òü÷´ Hêq´kÕe÷q´‘ê+ >∑‘ê ˆˆ

XÀ¢ ˆ lyêD° <Ûäè‘·e\¢ø° eTè<äTø£sêu≤® >±qkÕVæ≤‘· $

C≤„Hêq+<äeTsT÷ $<Ûë‘·èe<äql|ü<äàdü+yêdæ ˆ

$<ä«˝À¢ø£ düeT]Ñê+Á|òæTj·TT>∑fi≤ $wüßídüTïcÕ dü+‘·‘·+

bÕj·÷‘Y yêvàj·Tùdeøö ø£èwæ|òü\+ <ä‘êÔ « uÛÑe+‘ê e⁄uÛÖ ˆˆ

XÀ¢ ˆ qeqeuÛ≤edü+uÛÑè‘·, eTqq´düTBÛeTVæ≤e÷_ÛsêeT, e÷

s¡ $qT‘· e÷~dü‘·ÿ$es¡ Á|ü$^‘· eTH√»„ ø±e´ •

\Œ$uÛÑe ìs¡“¤s¡+ ã>∑T#·T yêdæ >∑&ç+#Ó&ÉT MT düTuÀ~Û

$es¡D eTø£åsêø£ås¡|ü$Á‘·eTT düqTï‹bÕÁ‘· yÓTqï>∑Hé ˆˆ

(41)

eT. ø£$ ø£ìŒ+#·TqT ø±e´•\ŒeTTq— ‘·‘êÿe´Á|üXdæÔHé ìdü

s¡Z$~ÛHé yê´ø£è‹ #dæ |ü⁄wæº düeT≈£Ls¡Œ+ C≤\T yê´U≤´‘· À

ø£$ J$+#·TqT— ø±e´eTTHé ø£$ì ñ‘·ÿ]¸+∫ ‘ê<ë‘·à ´dæ

~Δ $&É+_+#·T s¡dü»„ãT~Δ" >∑$ XÊ+‹+ u§+<äT qÁXÊ+‘·eTTHé ˆˆ

eT. uÛÑe<äT‘·ÿ èwüºeT˙wü düTÔ‘· eT>∑T düTÁãVü≤àD´ ø±yTXsê

j·T $Xó<ëΔXj·TT˝≤s¡! düs¡«»qe÷q´‘·«+ ãT≥+øÏ+#·T q

<Ûä ekÕj·T+ãTq n~«rj·Tø£èwæ ùdj·T+C≤\T MTXøÏÔ BÛ

\eXSqT´+&ÉqT HqT es¡íqeTT dü\Œ Hïs¡TÔH ÒXeTTHé ˆˆ

XÀ¢ ˆ dü«düÔ «düTÔ ìdüTÔ\»jÓ÷-düTÔ ∫sêj·TT s¡düTÔ

Äs√>∑ eTdüTÔ uÛÑe<äq«j·Teè~Δ s¡düTÔ ˆˆ

kÕs¡dü«‘·Á|üeD BÛã\dæ~Δ s¡düTÔ

yê+ dü+‘·‘·+ <äX~XÊeè‘· dü<ä XÀ-düTÔ ˆˆ

düTBÛ$<Ûj·TT&ÉT

BøÏå‘·<ëdüT

★★★

ÄyÓ÷<äeTT

ø£fi≤Á|ü|üPs¡í

&Üø£ºs¡T ~yêø£s¡¢ yÓ+ø£{≤e<Ûëì>±s¡T

M.A. (Hons) Ph.D, ôV’≤<äsêu≤<äT`27

j·T<∏ë düπs«wüß <ywüß sêeT' Á|æj·T‘·yÓ÷ eT‘·' ˆ

‘·<∏ë sêe÷j·TDÒ düπs« düT+<äs¡' ø±+&É ñ‘·ÔeT' ˆˆ

nqT q_Ûj·TTø√ÔøÏÔ sêe÷j·TDeTT q+<ä* düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq≈£î >∑\

ÁbÕXdüÔ ´eTTqT $XBø£]+#·T#·Tqï~. n+<äT ø£Hø£ø±s¡DeTT\Tqï$. yê©àøÏ eTVü≤]¸

sêe÷j·TDeTTq+<ä* sTT‘·s¡ø±+&ÉeTT\≈£î, n+<ä* ø£<∏ëdü+<äs¡“¤eTT\qT ã{Ϻ

ù|s¡Tô|{Ϻ, düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT e÷Á‘·eTT yiT>± ù|s=ÿHÓqT. düT+<äs¡T &Éq>±,

Vü≤qTeT+‘·T&Éì #Ó|ü≥≈£î Ä<Ûës¡eTT\Tqï$. |ü<äà|ü⁄sêDeTTq •e⁄&ÉT bÕs¡«‹‘√

ªªeT<ä+XCÀ eTVü‰u≤VüQ' eTVü‰ã\|üsêÁø£eT' ˆ düTuÛÑ>∑ düT‡+<äs¡' Áoe÷Hé uÛÑø£Ô

s¡øå±|üsêj·TD'μμ nì #Ó|ü#·T, Vü≤qTeT+‘·TìøÏ düT+<äs¡T&ÉqT $X‚wüDeTTqT >∑÷&É

ydæj·TT+&ÓqT. Ä+»Hj·TT&ÉT düT+<äs¡T&Ü! nqT dü+<Vü≤eTT ø=+<äiÏ ≈£î<äsTT+|ü

e#·TÃqT. ø±ì n‘·&ÉT ø±+#·HêÁ~ ø£eT˙j·T $Á>∑VüQ&ÉT— ãT~ΔeT‘ê+ e]wüß&ÉT.

n~>±ø£, yêqs¡T\ kÂ+<äs¡´eTTqT düMTøÏå+#·Tq|ü⁄&ÉT yê]ì, yêqs¡T\‘√&ÉH˚

b˛\Ãe\j·TTqT>±ì ‘·~‘·s¡T\‘√ b˛\Ãsê<äT. Ä yêqs¡T\˝À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT

düT+<äs¡T&ÉqT≥˝À dü+<Vü≤eTT Ò<äT. düT+<äs¡Xã›eTTq≈£î ªªdüT+ R XÀø£+, <ës¡j·T‹

R K+&Éj·T‹ Ç‹ düT+<äs¡'μμ nì e⁄´‘·Œ‹Ô. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï,

d”‘·qT <ä]Ù+∫, sêeTTì πøåeTyês¡Ô HêyÓT≈£îqT, ‹]– e∫Ã, d”‘êπøåeTyês¡Ô

sêeTTq≈£îqT ‘Ó*|æ, yê]s¡Te⁄] XÀø£eTT\qT s¡÷|ü⁄e÷ô|qT. n+<äT# >∑÷&É q‘·&ÉT

düT+<äs¡T &É>∑T#·THêï&ÉT. düT+<äs¡Xã›eTTq≈£î ªªdüT‘·sê e÷Á~j·T‘μμ nqT e⁄´‘·Œ‘·Ô ´s¡úeTT

>∑÷&Éø£\<äT. nq>± $TøÏÿ* Ä<ä]+|üã&ÉT yê&Éì j·Ts¡úeTT. Vü≤qTeT+‘·T&ÉT s¡TÁ<ë+X

dü+uÛÑ÷‘·T&É>∑T≥# XË’e⁄\≈£îqT, sêeTuÛÑ≈£îÔ&É>∑T≥# yÓ’wüíe⁄\≈£îqT, yêj·TTdü÷qT&É>∑T≥#

e÷<ÛäT«\≈£îqT Ä<äs¡D°j·TT&É>∑T#·THêï&ÉT! @ eT‘·eTTyês¡Tø±ì, Ä‘·ìì Ä<äs¡eTT‘√

|üPõ+|üì yês¡T+&És¡T. eTiÏj·TT

ªªdüT+<äπs düT+<äs√ sêeT' düT+<äπs düT+<äs¡' ø£|æ'... düT+<äπs düT+<äØ

d”‘ê düT+<äπs øÏ+ q düT+<äs¡yéTμμ nqT Hês√´øÏÔ ≈£L&É ø£|ædü‘·ÔeTT&Ó’q j·÷‘·&ÉT

düT+<äs¡T&Éì ‘Ó\TŒ#·Tqï~.

(43)

kÕ<Ûës¡DeTT>± ø±e´eTT\+<äT Äs¡+uÛÑeTTq+< Hêj·Tø£ es¡íq eTT+&ÉTqT.

ø±ì sêe÷j·TDeTTq sêeTTì dü+|üPs¡í kÂ+<äs¡´eTT HÓiT+>∑e˝… qqï,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTTH |ü]ƒ+|üe\j·TTqT. @\j·Tq, d”‘· sêeTTì nej·TeeTT\qT

e]í+|ü⁄eTì ø√]q|ü⁄&ÉT Vü≤qTeT+‘·T &Ü‘·ì düsê«ej·TeeTT\ kÂ+<äs¡ eTTqT

$e]+∫ #Óô|ŒqT. sêeTTì kÂ+<äs¡ eTTqT ‘Ó\TŒ ø±+&ÉeTT >±e⁄q, Bìì düT+<äs¡

ø±+&ÉeTì |æ\Tee#·TÃqT. ø£$‘ê $wüj·TeTTq >∑÷&É Ç‘·s¡ ø±+&ÉeTT \+<ä*

ø£$‘·«eTTø£+f…, düT+<äs¡ ø±e´eTTq+<ä* ø£$‘·«eTT düT+<äs¡‘·s¡eTT>± qT+&ÉTqT.

eTiÏj·TT H=ø£ÿ $X‚wüeTT ø£\<äT. sêe÷j·TDeTT q+‘·qT |ü]ƒ+|ü Òìyês¡T, ˇø£ÿ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTTHÓ’q |ü]ƒ+∫, ‘·‘·TŒD´eTTqT ã&Éj·T"C≤\T<äTs¡ì ô|<ä›\+<äTs¡T.

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT nXÀø£eèø£åXÊKô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ç, ‘êqT Vü≤sƒê‘·TÔ>± d”‘·qT <ä]Ù+∫q#√

HêyÓT dü+<Væ≤+#·THyÓ÷ j·TqT uÛÑj·TeTTq lsêeT »qqeTT yÓTT<ä\T, ‘êq#·Ã{ÏøÏ

e#·TÃes¡≈£îqT »]–q eè‘êÔ+‘·eTT q+‘·qT #Óô|ŒqT. ‘·s¡Tyê‘· d”‘·≈£î ‘·HÓïiÏ+–+∫

ø=ì, eTT+<äT sêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, yêqs¡ôd’q´eTT‘√&ÉqT e∫Ã, sêeDTì

dü+Vü≤]+∫, j·÷yÓTqT >=ìb˛e⁄qì <ÛÓ’s¡ eTT #Óô|ŒqT. á $<ÛäeTT>± sêe÷j·TD

ø£<∏äj·T+‘·j·TT düT+<äs¡ ø±+&ÉeTTq Vü≤qTeTÁ‘√Œø£ÔyÓTÆ dü+Á>∑Vü≤s¡÷|üeTTq

>±qe#·TÃqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT bÕsêj·TDeTT #˚j·TTq|ü⁄&ÉT, $Hêj·Tø£ düs¡dü«r

yê©àøÏ ÁbÕs¡úq\‘√bÕ≥T, Vü≤qTeT‘Y k˛ÔÁ‘·eTTqT≈£L&É #˚j·TT≥ dü+Á|ü<ëj·T

dæ<äΔyÓTÆj·TTqï~. Çø£ÿ&É Vü≤qTeT+‘·Tì düTÔ‹+#·T XÀ¢ø£eTT\˝À e]í+|ü"ã&çq

Vü≤qTeT+‘·Tì >∑TDeTT\ìïj·TT düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq ø±ì|æ+#·TqT. n‘·&ÉT

eTH√»e⁄&ÉT, e÷s¡T‘·‘·T\´y˚>∑T&ÉT. d”‘êH˚«wüDeTTq¬ø’ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡eTTqT

<ä]Ù+#·Tq|ü⁄&ÉT Ä‘·ì eTqdüT‡q m{Ϻ yÓ’ø£\´eTTqT ø£\T>∑≈£î+&ÉT≥, Ä‘·ì

õ‘˚+Á~j·T‘·«eTTqT #Ó|üŒø£ #Ó|ü#·Tqï~. n‘·&ÉT kÕ<Ûës¡D yêqs¡T&ÉT ø±<äT.

sêe÷j·TD eTVü‰e÷˝≤s¡‘·ïeTì Á|üXdæÔ bı+~qyê&ÉT. eTiÏj·TT |ü⁄s¡Twüdü÷ø£ÔeTTq

ªªÁ‹bÕ<ä÷s¡Δ« ñ<Ó’‘·TŒs¡Twüμμ nqT yêø£´eTTqï~. Vü≤qTeT‘·‡Vü≤ÁdüHêeTeTT\˝À

Á‹bÕ<ä÷s¡Δ«>±j·T qeT' nqT HêeTeTT≈£L&É ø±qe#·TÃ#·Tqï~. Bìì ã{Ϻ

ô|<ä›\‘·ìì |üs¡ÁãVü≤àdü«s¡÷|ü⁄ì>± uÛ≤$+∫s¡ì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. n{Ϻ eTVü‰qTuÛ≤e⁄ì

>∑TD>∑DeTT\qT e]í+#·T ø±+&ÉeTT düT+<äs¡eTT ø±ø£, eTiÏjTeT>∑TqT?

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >=|üŒjÓ÷–e˝… ø£ìŒ+#·TqT. lsêeTT&ÉT Á|ü<∏äeT

<äs¡ÙqeTTqH Ä‘·ì e÷Vü‰‘·à ´eTTqT Á>∑Væ≤+#ÓqT. n+<äT#‘·H, Ä‘· &ÉT+>∑s¡eTT

ì‘·s¡yêqs¡T\ ø°j·Tø£ Vü≤qTeT+‘·Tì ø=dü+¬>qT. düTÁ^e⁄ì |ü]yês¡eTT˝À qTqï

(44)

yêqs¡T\˝À n‘·&=ø£ÿ&˚ d”‘·qT <ä]Ù+|ü>∑\&ÉqT $XÊ«dü e÷‘·ìøÏ ø£\<äT.

edüT#·]Á‘·ø±s¡T&ÉT lsêeTTìøÏì, Vü≤qTeT+‘·TìøÏì ≈£L&É uÛÑ≈£îÔ&ÉT. Ä‘·&ÉT `

ªª‘·s¡TD≤s¡ÿ ø£ãfiH√<äΔ‹" pô| HÓyê«&ÉT s¡T#·T\# |òü\yÓ÷Vü≤s¡T#·T\#‘·μμ

Ç‘ê´~ d”dü|ü<ä´eTTq ªªnø£å•øå±ÁbÂ&Ûç q\sê¬s HÓyê«&ÉT s¡DeTT#˚ ìj·TeT

<Ûës¡DeTT#˚‘·μμ

nì≈£L&É #Ó|æŒj·TT+&ÓqT. Ç+<ä* ¬s+&Éej·Ts¡úeTTq, n‘·&ÉT ìj·TeT

<Ûës¡DeTT#˚ nq>± jÓ÷>±uÛ≤´kÕ<äT\#˚ Ç+Á~j·T<äeTqeTT ø±$+#Óqì

#Ó|üŒe\j·TTqT. n‘·&É{Ϻ eTVü‰jÓ÷– ø±e⁄qH˚ X¯‘·jÓ÷»q $d”Ôs¡íeTsTTq

düeTTÁ<äeTTqT <ë≥" C≤˝…qT. eTiÏj·TT \+ø£qT <äVæ≤+#·Tq|ü⁄&ÉT, n+<ä*

sTT+&É¢ìïj·TT ø± …qT >±ì Ä‘·ì ‘√ø£e÷Á‘·eTT ø±*j·TT+&É Ò<äT. Ç<ä+‘·j·TT

jÓ÷>∑eTVæ≤eTy˚T. »>∑<äTZs¡T X¯+ø£sê#ês¡T´\yês¡T ªªeTV”≤+ eT÷˝≤<Ûëπs ø£eT|æ

eTDÏ|üPπs VüQ‘·eVü≤+ dæú‘·+ kÕ«~ÛcÕHμμ nqT kÂ+<äs¡ \Vü≤]j·T+<ä* XÀ¢ø£eTTq+<äT

≈£î+&É*˙XøÏÔ qT‘êú|üqeTT#j·T>∑\ jÓ÷– ø£kÕ<Ûä yT~j·TT qT+&É<äì #Ó|æŒj·TTHêïs¡T.

kÕ+πø‹ø£eTT>± #·÷∫q#√ nXÀø£eqeTT düVü≤ÁkÕs¡eTìj·TT, Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT

eTVü‰jÓ÷– nìï Á|ü ÀuÛÑqeTT\qT ‘·]+∫, »>∑»®qìj·TT, |üs¡ÁãVü≤àdü«s¡÷|æDÏj·TT

q>∑T d”‘·qT <ä]Ù+|ü" C≤ …qìj·TT #Ó|üŒe#·TÃqT. jÓ÷>±uÛ≤´düeTT #j·TTyêì ¬ø{Ϻ

Á|ü ÀuÛÑqeTT\T ø£\TZH√, m{Ϻ j·÷≥+ø£eTT \T|üŒ‹\T¢H√, n$ nìïj·TT yê©àøÏ

Vü≤qTeT+‘·TìøÏ ø£*–+#ÓqT. Ä jÓ÷–•U≤eTDÏ yêìì ˝…ø£ÿ#˚j·Tø£

»>∑»®q˙<äs¡ÙqeTT ø±$+∫, ‹]–, sêeTTìø£&É≈£î sê"C≤˝…qT. düT+<äs¡ø±+&É

eT+‘·j·TT Vü≤qTeT+‘·Tì |üsêÁø£eT eTH√ìÁ>∑Vü‰~ >∑TD>∑DeTT \ìï+{Ïì #·ø£ÿ>±

e]í+#·TqT.

ø=+<äs¡T $<ë«+düT\T Á‹»{≤dü«|üïeTTq >±j·TÁres¡íqeTT ø£\<äì

#Ó|ü<äTs¡T. eTiÏj·TT yê©àøÏ, >±j·TÁreT+Á‘·eTT q+<ä* jÓTTø=ÿø£ÿ j·Tø£ås¡eTTq≈£î,

ˇø=ÿø£ÿ y˚sTT#=|üq leTÁ<ëe÷j·TDeTTq yÓTT‘·ÔeTT 24y˚\ XÀ¢ø£eTT\T

s¡∫+∫j·TT+&ÓqT. n+<äT düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq eT÷&ÉT ;C≤ø£ås¡eTT\T ìøÏå|üÔeTT …’

j·TTqï$. ÇfÒ¢ düT+<äs¡ø±+&É e÷Vü‰‘·à ´eTTqT ìs¡÷|æ+#·T≥ øÏ+ø£qT yiTø±s¡DeTT

\H˚ø£eTT\Tqï$.

n{Ϻ düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq≈£î ‘Ó\T>∑Tq >∑<ä |ü<ë´qTyê<äeTT …H√ï yÓ\Te&ç

j·TTqï$. |ü\Te⁄s¡T {°ø±‘ê‘·Œs¡´eTT\qT ≈£L&É s¡∫+∫ j·TTHêïs¡T. Ç{°e\

l _.ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±] Áù|s¡DeTTq |ü+&ç‘·eπsDT´\sTTq, l yÓTÆ\es¡|ü⁄

(45)

düTÁãVü≤àD´eTT>±s¡T düT+<äs¡ø±+&ÉeTT q+<ä* Á|ü‹XÀ¢ø£eTTq≈£îqT nq«j·T

Áø£eTeTTqT, Á|ü‹|ü<ës¡úeTTqT, ‘ê‘·Œs¡ $X‚wüeTT\qT yÓ\sTT+∫ j·TT+&ç]. Ç≥T¢

#dæq#√ düT+<äs¡ø±+&ÉeTT ãVüQdü+|ü⁄≥eTT\‘√ ≈£L&çq ô|<ä› Á>∑+<∏ä eT>∑TqT.

nsTTq H$T! kÕe÷qT´\≈£î ≈£L&É ñ‘·ÔeTeTsTTq j·÷ ø±+&ÉeTTq+<ä* Á|ü‹|ü<äeTT

qs¡úeTT#dæø=ì bÕsêj·TDeTT #j·TT≥≈£î neø±XeTT \_Û+#·TqT.

á eTVü‰ø±s¡ eTTqT ìs¡«Væ≤+#·T#·Tqï s¡#·sTT‘· *s¡Te⁄]øÏì \_Û+#·T

|ü⁄D´$T+‘· j·T+‘· j·Tì #Ó|üŒC≤\eTT. e´j·TÁ|üj·÷düeTT\‘√ >∑÷&çq sT÷ |üìì

yê¬s+‘√ Äq+<√‘ê‡Vü≤$X‚wüeTT‘√ #˚j·TT#·THêïs¡T. yês¡T qqTï #·÷#·T≥≈£î

e∫Ãq|ü⁄&ÉT, yê] j·TT‘ê‡Vü‰q+<äeTT\ HqT dü«j·TeTT>± #·÷∫, ÄXÃs¡ #·øÏ‘·T&É

HÓ’‹ì.

nq«j·TÁø£eTeTTqT, ns¡ú‘ê‘·Œs¡ $X‚wüeTT\qT s¡∫+#·T≥˝À s¡#·sTT‘·\T

ãVüQyê´U≤´qeTT\ kÕVü‰j·T´eTTq #·÷|æq bÕ+&çr |ü]ÁX¯eT, bÕ≥eeTTqT

e]í+|ü"C≤\eTT. »>∑~Δ‘·ø£s¡eTsTTq sT÷ ø±s¡´eTTqT #˚j·TT#·Tqï yê]ì

lsêeT#·+Á<äT&ÉTqT, ‘·<䓤≈£îÔ&É>∑T Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, nqTÁ>∑Væ≤+‘·T s¡qT≥˝À

dü+<Vü≤eTT Ò<äT. bÕsêj·TDeTT #j·TTyês¡TqT yê] j·TqTÁ>∑Vü≤eTTq≈£î bÕÁ‘·T\T

ø±">∑\s¡T. á yê´K´≈£î düTuÀ~Û yê´K´ nqT ù| s¡q«s¡úyÓTÆj·TTqï~. $T–*q

düs¡ZeTT\qT ≈£L&É ìfÒ¢ dü‘·«s¡eTT>± Á|üø£{Ï+∫, Ä |ü⁄D≤´‘·Tà *s¡Te⁄s¡TqT

Ä+Á<Ûä˝Àø£eTTq≈£î düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT Á|ü‹|ü<ës¡ú ‘ê‘·Œs¡´ $X‚wüeTT\‘√

bÕsêj·TDeTT #˚dæ, düs¡«X¯óuÛÑeTT\ q+<äT≥ ø£eø±X¯eTT ø£*Z+‘·Ts¡ì y˚&ÉT#·T,

yê]ì Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£eTT>± q_Ûq+~+#·T#·THêïqT.

~yêø£s¡¢ y+ø£{≤e<Ûëì

Á|üX¯+dü

ø£fi≤Á|ü|üPs¡í

l ‘·TeTà\ d”‘êsêeTeT÷]Ô >±s¡T,

n|æŒø£≥¢, ‘ÓHê*‘ê\÷ø±.

s¡$≈£î\yê]Δ k˛eTTq≈£î sêeTTq≈£îHé düø£\Á|ü|ü+#· >ö

s¡eeTT \_Û+|ü uÛ≤s¡‘· <ÛäsêÁ|ü» ø° qs¡bÕ\ eTÚ[ y

\Œe⁄≥ $∫Á‘·e÷! ‘·qTe⁄ q+~q <Ûäs¡Tàe⁄ >±q sêeTT" &û

uÛÑ$ø£eTT bı+<ä">∑ …Z"— eTq|ü …¢≈£î, M{ÏøÏ, yê&Éyê&É≈£îHé

qeqeXÀuÛÑ >∑÷s¡TÃ#·T qHês¡‘·|üP»\ q+<äT#·THé s¡|òüTT

Á|ües¡Tì ø√yÓ\ Ÿ yÓ\ôd— uÛÑe´>∑TD≤ø£s¡ d”‘· MìøÏHé

<ä$q yÓ\+~ j·TjÓT´— Xó∫‘êì~Û>± »>∑<ø£e÷‘·>±

düÔeqeTT \+<Ó— ˙j·TT>∑[ HêeTeTT\Hé <äq_&ɶ\Hé eT¨

‘·‡eeTTq" _\«kÕ¬> eTq<ÛëÁ‹ <äqs¡Tà >∑èVü≤düúø√{Ï— l

qe$TøÏ d”‘·ô|+&ç¢ q_Ûq+<ä ø£fi≤ø£eT˙j·T yê]¸ø√

<äΔeeTT>∑ q÷s¡q÷s¡ ìj·T‘·eTTà>∑" CÒj·T qT|üÁø£$T+#Ó— dü‘Y

‘·ÿ$≈£î\#·Áø£e]Ô j·Tq">± qT‹¬øøÏÿq |ü⁄≥º|ü⁄≥Tº M

ø£eø£<∏ä |ü*ÿ eTTyÓTTà<ä{Ï ¬ø’düs¡T" &ÉjÓT´" <äBj·Tø±e´ MT

uÛÑT$ ¬øq Òì uÛ≤>∑ eTT>∑" u§ …× X‘ê~Ûø£<XuÛ≤wü\+

<ä$‘·<∏äs¡÷|üeTT+ ã&Éôd— Hê+Á<Ûäø£e⁄ Ÿ dü&çdüqïyês¡T eT

≈£îÿe|ü&ç Ø#·]Á‘·eTTq≈£îHé— $<äTw”eTDÏ yÓTT\¢ ø£Á|ü|ü⁄Hé

s¡e\≈£î— <HÓk˛q\≈£î s¡+>∑eTT>±, Xs¡~+<äT#·+Á~ø±

uÛÑeqeTT>±" ã{°s¡–] |ü+∫q eT+<ädüMTs¡M∫>±,

õe>∑\ ‘·*¢u≤dü ø=ø£ ∫qïj·T>±" <äq¬ø’‘· >∑÷]Ã e÷

q´eì‘· j·TjÓT´— ì+‘· ì»— yÓTÆqqT eT÷\eTT>∑Tf…ºiT+>∑">±"

<äe⁄\eTT dü÷|ü⁄yês¡\≈£î <äø£ÿ<äT dü+düÿ è‘·yêDÏ sêø£ ì

≈£îÿeeT>∑T ‘·Tw溗 sT÷ø=i"‘·≈£îHé >∑TiÏjÓÆT ~>∑T\+<äT ‘Ó\TZyê

s¡eVæ≤‘·∫‘·TÔ …’ ‘·ìj·TTq≥T¢ eTVü≤]¸ >∑;Ûs¡yêDÏøÏHé

(47)

dües¡ì ‘ÓqTZ"ã\Tÿ\ s¡düE„\bÕ*{Ï yT*$+<äT>±,

$$<Ûä$X‚wüeTT Ÿ |ü>∑≥T y~ø£>±, s¡T∫sês¡úsê•>±

$es¡D dü+‘·]+∫q ø£$Á|ües¡THé, s¡|òüTTHê<∏äuÛÑøÏÔ yÓ’

uÛÑe⁄ì, $˙‘·T ªªyÓTÆ\es¡μμ bÕeqe+Xó´ì" kÕVæ≤rj·TX'

Á|üeD‘· sêeTeT+Á‘·»|übÕs¡>∑‘·Hé ìœ˝≤+Á<ÛäeT+&É\

düÔeeTT\ q+<äTø=qï ãT<Ûä#·+Á<äTì ªªuÀj·Tq|ü*¢μμ dü‘·Tÿ\THé

düTe#·q B|æÔ‘√&É H=ø£ düT+<äs¡ø±+&ÉeTT ø±ø£ C≤qø°

<Ûäe ø£<∏ä jÓT\¢" C≤≥">∑ ì‘ê+‘·»j·TeTTà\ q+<ä">± X‘ê

j·TTe⁄ ì&ç sêeT<ä÷‘·, ø£s¡TD√<ä~Û e÷s¡T‹ Áb˛#·T">±e⁄‘·Hé!

l ‘·TeTà\ d”‘êsêeTeT÷]Ô

Ä|üÔyêø£´eTT

&Üø£ºsY ø£*~+&ç yÓ+ø£≥sêeTsêE>±s¡T

uÛ≤cÕÁ|üMD, myéT.@— |æôV≤#Y.&ç.

Ø&És¡T, |æ.õ.‘Ó\T">∑TXÊK,

&ç.j·THé.ÄsY.ø± Òõ.

;ÛeTes¡+, |ü ˆ >√ˆˆ õ˝≤¢.

XÀ¢ ˆ ≈£L»+‘·+ sêeT sêyT‹ eT<ÛäTs¡+ eT<ÛäTsêø£ås¡+ ˆ

Äs¡TVü≤´ ø£$‘êXÊU≤+ e+< yê©àøÏø√øÏ\yéT ˆˆ

Ä<äs¡ÙÁbÕj·TeTT˝…’q e÷q´e÷qeÁ|üeè‘·TÔ\qT <Ó’eX¯øÏÔ‘√ eTT&çô|{Ϻ

\*‘· |ü<äC≤\ dü+j·TT‘· düs¡fi¯XË’*˝À ˝Àø£eTTq ø£+~+∫q yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï

eTVü‰ø±e´eTT sêe÷j·TDeTT. ø£qTø£H sêe÷j·TDeTT Hê~ø±e´eTì, ‘·‘·ÿs¡ÔjÓÆTq

yê©àøÏ Hê~ø£$ j·Tìj·TT eTqeTT ø°]Ô+#·T#·THêïeTT. uÛÑ>∑e‘·‡+kÕs¡eT+‘·j·TT

sêe÷j·TDeTT˝À Á|ü‹_+_‘·yÓTÆq~. düø£\y<äkÕs¡s¡÷|üyÓTÆq~ sêe÷j·TDeTT.

s¡düeTj·T s¡eTD°j·T s¡#·Hê |òüDÏ‘·T\˝À e÷qeVü≤è<äj·TeTTqT dü+düÿ]+#·T#·T

~e´dü+<˚XÊeTè‘·eTTqT ìs¡+‘·s ¡eTT |ü+∫ sTT#·TÃ sêe÷j·TDeTT

eTVü‰ø±e´sê»eTT. leTHêïsêj·TDTì j·Te‘ês¡yÓTÆ, e÷qy√‘·ÔeTT"&Ó’q

lsêeT#·+Á<äT& ø±e´eTVü‰Hêj·T≈£î"&ÉT.

XÀ¢ ˆ y<äy<´ |üπs |ü⁄+dæ C≤‘ <äXs¡<∏ë‘·àCÒ ˆ

y<ä' ÁbÕ#‘·kÕ <ëd” ‘ê‡øå± Á<ëe÷j·TD≤‘·àHê ˆˆ

nì y<äy<äT´"&Ó’q leTVü‰$wüßíe⁄ lsêeT#·+Á<äT"&ÉT>∑ qe‘·]+#·>∑,

y˚<äy˚T yê©àøÏ eTTK ø£eT\eTTqT+&ç sêe÷j·TD s¡÷|üeTTq yÓ\Te&çq<äì

sêe÷j·TD Á|ü‹|ü‹Ôì Á|üX¯+dæ+#·T#·THêïs¡T. ø£wüºqcÕº\‘√" >∑÷&çq e÷qe

J$‘·eTTq≈£î düeT~Ûø£ ÁbÕ<Ûëq´eTT ì∫à j·Te‘ês¡|ü⁄s¡Twüß"&Ó’q lsêeT#·+Á<äTì

e÷qy√‘·ÔeTTì>∑, kÕBÛ«eT‘·*¢jÓÆTq d”‘ê<$ì HêØ‹\ø£eTT>∑qT r]Ã~~› s¡eTD°j·T

sêe÷j·TD ø±e´eTTqT düsê«+>∑düT+<äs¡eTT>∑ ≈£L]Ã Àø£eTTq ø£+~+∫q yê©àøÏ

eTTì|ü⁄+>∑e⁄"&ÉT düø£\»qVü≤è<äj·Ty˚~ø£\ô|’ ‹wüy˚dæ j·÷~ø£$>± Hê‘·àø£$‘ê

Á|üuÛ≤eeTT\qT H{ÏøÏì HÓi|ü⁄#·TH j·TTHêï"&ÉT. @ XóuÛÑdüeTj·TeTT˝À ÁbÕs¡+_Û+∫

j·÷ ø£$‘·\¢E"&ÉT bÕeq d”‘êsêe÷~ bÕÁ‘·\qT ‘·q eT<ÛäTs¡ Òœì‘√ eT\∫Hê"&√

ø±ì j·T$ j·T»sêeTs¡eTT …’ e÷qeVü≤è<äj·Tdü<äqeTT\˝À H{ÏøÏì ÁbÕuÛÑyê+∫‘·

(49)

$Hê´düeTT\T dü\TŒ#·TH˚ j·TTqï$. s¡düHêÁ>∑d”eT\ô|’ s¡düeTj·T Hê≥´eTT\T

#˚j·TT#·TH˚ j·TTqï$. ìs¡+‘·s¡eTT XÊØs¡ø£ e÷qdæø£ e´<∏ä\≈£î >∑TiÏjÓÆT

ã+&Ésêfió¢>∑÷"&É ø£s¡">∑Tq≥T¢ >∑T+&Ó \$j·T $\|æ+∫ ø£&É>∑+&É¢ düT&ç>∑T+&ÉeTT\˝À

|ü]ÁuÛÑ$T+#·T#·T e÷qe‘·«eTT˝À <Ó’e‘·«eTTqT ìs¡÷|æ+∫q d”‘êsêeTT\e+{Ï

<Ûäs¡àeT÷s¡TÔ\T düèwæº À ø±qsês¡T. ø£qTø£H ªsêyÓ÷ $Á>∑Vü≤yêHé <Ûäs¡à'μ nì sêeTTq≈£î,

ªd”‘êj·÷' #·]‘·+ eTVü≤‘Yμ nì d”‘ê#·]Á‘·≈£îqT ø£eT˙j·T‘· |üÁ‘·eTT\T \_Û+∫q$.

s¡÷|ü⁄>∑{Ϻq <Ûäs¡ày˚T sêeTT"&ÉT. s¡÷|ü⁄ >∑{Ϻq j·Tø£fi¯+ø£o\y˚T d”‘·. n{Ϻ

eTVü≤‘· Ô «|üP]‘· d”‘êsêeTT\ #·]Á‘· qT≥º+øÏ+∫ sêe÷j·TDeTT bÕeq

ø±e´sê»eTT>∑ Á|üdæ~Δ ¬øøÏÿq~— ø±\>∑‹˝À q~ j·Tìï uÛ≤wü\˝À HÓìï

Á|üÁøÏj·÷s¡÷|üeTT\T <ë*ÃqqT <ëì düVü≤» düT+<äs¡ s¡÷|üπsK\T, ìd”‡eTyê´|æÔ

B|ü⁄Ô\TqT dü&É\ Ò<äT. Ä eTVü‰ ø±e´ yÓ’uÛÑeeTT, ‘·<äZ‘· eTTK´ bÕÁ‘·\ dæú‹>∑‘·T\T

q{Ϻ$.

n{Ϻ sêe÷j·TDeTT˝À düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq≈£î Á|ü‘˚ ø£Á|ü‹|ü‹Ô >∑\<äT.

á j·T+‘·s¡Z‘·ø±+&ÉyT jÓTTø£ Á|ü‘´ø£ø±e´ eTq"<ä–j·TTqï~. BìøÏ Vü≤qTeT+‘·T"&ÉT

Hêj·T≈£î"&ÉT, lsêeTT qqT#·s¡T"&ÉT. áX«sê+Xdü+uÛÑ÷‘·T"&Ó’ uÛÑ>∑eÁ<ä÷|üeTTqT

‘·q Vü≤è<äj·TeTTq ì\T|ü⁄ø=ìq eTVü‰uÛÑ≈£îÔ"&ÉT, ~e´C≤„qdü+|üqTï"&ÉT HÓ’q

Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ u≤Vü‰´+‘·k‡+<äs¡ eTT *+<äT Á|ü<ÛëqeTT>∑ ∫Á‹+|üã&çq$

>∑qTø£ Bìø° düT+<äs¡ø±+&É e´eVü‰s¡eTT kÕs¡úø£yÓTÆq~. uÛÑ>∑e<äTZDÁ‘·j·TeTT˝À

H=ø£≥>∑T kÂ+<äs¡ eTTqT Àø√‘·Ôs¡<ä+|ü‘·T\>∑T d”‘êsêeTT\ Hê<Ûës¡eTT>∑" CÒdæø=ì

kÕ+>√bÕ+>∑eTT>∑ ∫Á‹+∫q <ä>∑T≥# ø±+&ÉeTTq≈£î düT+<äs¡ $X‚wüDeTT ‘·–q

Ø‹>∑ q+<ä–+∫j·TTqï~.

eTiÏj·TT ˙ø±+&ÉeTT dü‘·Œ¤\eTT\ ì#·TÃq{Ϻ ;C≤ø£ås¡eTT\‘√ ≈£L&ÉTø=ì

>∑+;Ûs¡ XË’© düeTì‘·«yÓTÆ ÖøÏø£ bÕs¡e÷]úø£ düT+<äsês¡úeTT\qT eTH√Vü≤s¡ |òüDÏ‘·T\˝À

Á|ü‹bÕ~+#·T#·Tqï~ >∑qTø£ |üPsê«qTã+<Ûä s¡÷|ü düT+<äs¡ Xã› eTìï $<ÛäeTT\T>±

‘·–j·TTqï~.

n{Ϻ |ü{Ïwüs¡#·Hê düeTì«‘·eT>∑T düT+<äs¡ø±+&ÉeTT ‘·eT düTuÀ~Û yê´K´‘√

e÷qT´\T, $<ä«‘·ÿe⁄\THÓ’q luÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡T, lyÓTÆ\es¡|ü⁄

düTÁãVü≤àD´eTT>±s¡TqT eTT+<äT>∑ Á|üø£{Ï+|ü ã÷qT≥ $TøÏÿ* eTT<ëeVü≤yÓTÆq

$wüj·TeTT. sêe÷j·TD uÛ≤s¡‘· uÛ≤>∑e‘·eTT\T $|ü⁄\ yê´K´\‘√ yÓ\Te&Ée\dæq

j·÷eX´ø£‘· jÓT+‘ì j·TTqï~. XÀ¢ø£eTT\≈£î |ü<ä#ä<ä, Áø£e÷q«j·T, Á|ü‹|ü<ës¡ú,

(50)

‘ê‘·Œs¡ , $wüj·T$X‚wüeTT\‘√" >∑÷&çq $|ü⁄\ yê´U≤´qeTT sêe÷j·TDeTTq øÏ+‘·≈£î

eTT+<äT düTuÀ<Ûäø£eT>∑T düs¡fiXË’*˝À yÓ\Te&É Ò<äT. á yê´U≤´qeTTjÓTTø£ÿ rs¡TqT

ã{Ϻ BìøÏ düTuÀ~Û˙ HêeTeTT düeTs¡ú˙j·TeTT>∑ qTqï~. á düTuÀ~Ûì ‘·q

\*‘·|ü<äVü≤kÕÔ\‘√ ‘Ó\T>∑Tyê]ì ‘·{Ϻ ˝Ò|æ, Vü≤è<äj·TdüŒ+<äq ø£\T>∑T q≥T¢

Á|üuÀ~Û+∫, yê©àøÏVü≤è<äj·TeTT q+~+∫ sêe÷j·TDeTT ydæq yÓ\T>∑Tu≤≥qT

#·÷|ü>∑\<äT. e´j·TÁ|üj·÷dü\ ø√]à ‘·eT Á|ü‹uÛ≤e⁄´‘·Œqï‘·\≈£î ìø£c˛|ü\eTTe+{Ï

sTT{Ϻ ãèVü≤‘êÿs¡ eTTq≈£î |üPqTø=ìq sT÷ e÷q´eT÷]Ô<ä«j·TeTT <Ûäq´eTT. $T–*q

düT+<äs¡ø±+&É dü+|ü⁄≥eTT Ò >±ø£ ‘·~‘·s¡ø±+&ÉeTT\T >∑÷&É M] j·TeTè‘· Òœ˙

$Hê´kÕ‘·àø£ yê´U≤´qeTT‘√ ‘·«s¡ À yÓ\Te&ç yê´U≤´düeTì«‘· sêe÷j·TD eT+‘·j·TT

Hê+Á<ÛäT\ H√eTT\ |ü+≥>∑ q+<ä">∑\<äì $X¯«dæ+#·T#·THêïqT. á uÛ≤s¡e

‘êÿs¡ Áø£eTeTTq≈£î düVü≤è<äj·TT …’q dü+|üqTï\T, Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\T, {Ï.{Ï.&ç.yês¡T,

‘·~‘·s¡ düVü‰j·Tø£ dü+düú\T Hê]úø£eTT>∑ düVü≤ø£]+∫q#√ M] j·Tø£åj·Tø£èwæ ‘·«]‘·

>∑‹ì eTTÁ~‘êø£ås¡s¡÷|üeTTqT <ë\Ã>∑\<äT. MT Á|üjÓ÷»Hê‘·àø£ø£èwæøÏ Hê

j·÷yÓ÷<äeTTqT ‘Ó*j·TCÒj·TT#·THêïqT.

MT yê´U≤´Hê‘·àø£ø£èwæøÏ Hê bÕeq<ä+|ü‘·T\>∑T d”‘êsêeTT\T,

ø±$T‘·<ëj·T≈£î"&É>∑T Hê+»Hj·TkÕ«$Tj·TT düs¡«$<ÛäeTT\ düVü≤ø£]+#·T>±ø£.

XóuÛÑ+ uÛÑ÷j·÷‘Y.

Ç≥T¢

ø£*~+&ç yÓ+ø£≥ sêeTsêE

X¯óuÛ≤odüT‡\T

ldüHê‘·q uÛ≤>∑e‘· uÛÑø£Ô düe÷<Ûä ≈£åî\T,

Á|üXÊ+‹ $<ä«qàVü‰düuÛ≤ πø+Á<ä |ü+&ç‘·T\T,

m+&√yÓT+≥T |ü]bÕ\HêXÊK eT‘·dü\Vü‰ düuÛÑT´\T

eT+Á‘· XÊÅdüÔ Á|üMD, Vü≤qTeT<äTbÕdüø£

ÁãVü≤àl •cÕº¢ #·+Á<äeTÚ[XÊÅdæÔ>±s¡T

ô|<äbÕ&ÉT |ü ˆ >√ˆˆ õ˝≤¢.

XÀ¢ ˆ ªªj·T<∏ë düπs«wüß <ywüß lsêeT' |üs¡yÓ÷ eT‘·' ˆ

‘·<∏ë sêe÷j·TDÒ le÷Hé düT+<äs¡' ø±+&É ñ‘·ÔeT' ˆˆ

<e‘· \+<äiÏj·T+<äTqT lsêeTT" &ÉT‘·ÔeTT" &Ó’q≥T¢ lsêe÷j·TDeTT

q+<ä* ø±+&ÉeTT\˝À düT+<äs¡ø±+&É eTT‘·ÔeT yÓTÆq~.

ªª;»ø±+&É $T‹ Áb˛ø£Ô+ düs¡«sêe÷j·TDÒ wü«|æ ˆμμ

düeTdüÔsêe÷j·TDeTT\+<äTqT düTq›s¡ø±D¶j˚T ;»ø±D¶eTT nq>±

Á|ü<ÛëqeTT.

XÀ¢ ˆ dü|üÔdüs¡ZÁø£yTD…Æe ì‘· + j·T' |üsƒ¡‘ |ü⁄e÷Hé ˆ

dü |ü⁄e÷Hé »j·T e÷b˛ï‹ düs¡«ø±πs«wüß düs¡«<ë ˆˆ

dü|üÔdüs¡ZÁø£eTeTT‘√ ì‘·´bÕsêj·TD yÓTTqs¡Tà e÷qe⁄\≈£î düs¡«ø±s¡´

»j·TeTT #≈£Ls¡TqT.

eTVü‰uÛ≤s¡‘·eTTq+<äT ªuÛÑ>∑eBZ‘·μ Á|ü<ÛëqeTT, sêe÷j·TDeTTq+<äT

ªdüTq›s¡ø±D¶μ Á|ü<ÛëqeTT. ø±>± ` uÛÑ>∑eBZ‘· πøe\ yÓ÷ø£åÁ|ü<äeTT. ø±ì düTq›s¡ø±D¶

uÛÀ>∑yÓ÷ø£åÁ|ü<äeTT.

XÀ¢ ˆ j·TÁ‘êdæÔ uÛÀ>√ qVæ≤ ‘·Á‘· yÓ÷ø£å' j·TÁ‘êdæÔ yÓ÷øå√ qVæ≤ ‘·Á‘· uÛÀ>∑' ˆ

le÷s¡T‘ ùd‡eq‘·‘·ŒsêD≤+ uÛÀ>∑Xà yÓ÷ø£åXà ø£s¡düú @e ˆˆ

` (Vü≤qTeT‘·Ô‘·«uÀ~Ûì)

n{Ϻ $•wüºyÓTÆq düTq›s¡ø±+&ÉeTTq+<äT ªn+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëqeè‘êÔqÔeTTμ

n‘·´+‘·Á|ü<ÛëqeTTqT, s¡eTD°j·TeTTHÓ’q~. ‘·‘·‡+ã+<ÛäeT>∑T 36e düs¡ZqT

(52)

ìj·TeTeTT>± bÕsêj·TDyÓTTqs¡Tà uÛÑ≈£îÔ\≈£î ÁøÏ+~ |òü*‘·eTT \_Û+#·">∑\<äT.

XÀ¢ ˆ $•wüºã+<ÛäTdü+jÓ÷>∑ø±eTHê # <äΔq÷eT‘·' ˆ

sêe÷+>∑T∞j·÷s¡ŒD+ ‘·T d”‘êjÓÆT dü+<Ûä jÓ÷' |üπsƒ‘Y ˆˆ

Ä<ë e+‘-|æ yê ì‘· + |üqkÕÁeT|òü ≤s¡ŒDyéT ˆˆ

$TÁ‘·T\T XÁ‘·T\T>∑ e÷]q|ü⁄&ÉT >±ì, uÛ≤sê´uÛÑs¡Ô\T eTTqï>∑T Ä|ü⁄Ô\T,

k˛<äs¡T\T, <XÊ+‘·s¡eTT\j·T+ <äTqïyês¡\T ‹]– jÓTTø£#√≥ #s¡e …qì ø√s¡Tø=qT

q|ü⁄&ÉT>±ì lsêeTeTTÁ~ø£qT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘· ø=dü–q düT+<äs¡ø±+&É

eTT|üŒ~j·÷s¡edüs¡ZqT Á‹ø±\eTT\j·T+<äT |ü]ƒ+∫ |üsƒ¡qeTTq≈£î eTT+<äT,

nq+‘·s¡eTT |üqdü|òü\eTT\T ø±ì, e÷$T&ç|ü+&ÉT¢ ø±ì ìy~+#·e …qT. ( Ò<ë

dü+ÁbÕ|üÔ|òü\eTT\ ìy~+#·e#·TÃqT.)

n{Ϻ eTVæ≤yÓ÷ù|‘·yÓTÆq düÅ<äZqúeTTq≈£î ` |üs¡eTVü≤qTeT<䓤≈£îÔ\>∑T

l yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àD´eTT>±s¡TqT, l uÀj·Tq|ü*¢ ø±yTX«s¡sêe⁄>±s¡TqT `

düTVü≤è<들eeTT‘√ nH√´q´düVü≤ø±s¡eTT‘√, ñ|üj·TTø£ÔeTT …’q ô|≈£îÿ $X‚wüeTT\T#]Ã

»>∑~Δ‘·yÓTÆq yê´U≤´qeTT s¡∫+∫ uÛÑø£Ô»qT\ ø£+~+∫].

düs¡«<e‘êdü«s¡÷|ü⁄&É>∑T Ä+»Hj·TkÕ«$T yê]ì düs¡«<ë s¡øÏå+#·T>±‘·!!!

ªÇ‹ XyéTμ

Ç≥T¢

ªªVü≤qTeT<äTbÕdüø£μμ

•cÕº¢ #·+Á<äeTÚ[XÊÅdæÔ

X¯óuÛ≤ø±+ø£å

uÛ≤cÕÁ|üMD, $<ë´Á|üMD,

ñ.y.Á|ü.le÷Hé leT‹Ôs¡TeT\ |ü⁄]ôV≤fi¢

y+ø£≥ ø√qbÕŒ#ês¡ kÕ«$T>±s¡T.

]f…Æs¡T¶ Á|æì‡bÕ\T, Ä+Á<Ûäj·TTer ø£fi≤XÊ\, sê»eT+Á&ç

l sêe÷j·TD eTVü‰uÛ≤s¡‘·eTT\T ¬s+&ÉTqT düTÁ|üdæ<Δ‹Vü‰düeTT …’qqT

n+<äT lsêe÷j·TDeTT #ê\ eT+~ uÛ≤s¡rj·TT\# ì‘· bÕsêj·TD Á>∑+<∏äeTT>±

Ä<ä]+|üã&ÉT#·Tqï~. n~ ñ‘·ÔeTyÓTÆq y<√|üãè+Vü≤ø£ Á>∑+<∏äsê»eTT. y<ë+‘·T\≈£î

ñ|üìwü<äs¡úeT+pwü, kÕVæ≤r Á|æj·TT\≈£î eT¨‘·ÔeTø±e´eTT. n+<ä* bÕÁ‘·\T

Ä<äs¡Ù˙j·TeTT\T. n+<ä* Á|ü‹ dü÷øÏÔj·TT Vü≤è<äj·T ù|{Ïø£˝À uÛÑÁ<ä|üs¡#·T

ø=qe\dæq~. n+<ä* <Ûäs¡àeTT\T Á‹ø±˝≤u≤~Û‘·eTT\T, l sêe÷j·TD eT+<ä*

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT eTVü‰Á|üuÛ≤e dü+|üqïeTT. bÕsêj·TD yÓTTqs¡Tà yê]øÏ n;Ûwüº

|òü\eTT\ ˙j·T>∑\ nyÓ÷|òüTXøÏÔdü+uÛÑ]‘·yÓTÆq~. Á|ü‹düs¡ZeTT ˇø£ eT+Á‘·sê»yT.

‘·»®|üeTTe\q n;ÛwüºÁbÕ|æÔ, nìwüºìeè‹Ô bı+~q <ÛäqT´ …+<äs√ ø£\s¡T.

lsêe÷j·TDeTT q+<äT nsTT<äe ø±+&É≈£î düT+<äs¡ ø±+&ÉeTT nì

ù|s¡T. á ù|s¡T #ê˝≤ $\ø£åDyÓTÆq~. ‘·øÏÿq ø±+&ÉeTT\≈£î Ä uÛ≤>∑eTT\˝Àì ø£<∏ë

$wüj·TeTTqT ã{Ϻ njÓ÷<Ûä´, ns¡D´, øÏwæÿ+<Ûä, j·TT<äΔø±+&ÉeTT\ì ù|s¡T\T

neT]j·TTqï$. á nsTT<äe ø±+&É≈£î ªªdüT+<äs¡μμ ø±+&É eTqT ù|πs n+<ä*

ì>∑÷&ÛÜs¡úyÓ’\ø£åD´eTTqT yÓ\¢&ç+#·T#·Tqï~.

ªªdüT+<äπs düT+<äs√ sêeT' düT+<äπs düT+<äs¡' ø£|æ' ˆ

düT+<äπs düT+<äØ d”‘ê düT+<äπs düT+<äs¡+ eqyéT ˆˆ

düT+<äπs düT+<äs¡+ ø±e´+ .....μμ Ç‘ê´~>∑ HÓ+<äs√ düT+<äs¡T\ kÂ+<äs¡ eTT

Ç+<äT e]í+|üã&ç j·TT+&ÉT≥#˚ Ç~ düT+<äs¡ø±+&É eTqT≥ düeT+»düy˚T. á

Ø‹>± ô|’ XÀ¢ø£eTTq+<äT #Ó|üŒã&çq d”‘êsêe÷+»Hj·TT\ kÂ+<äs¡ eTT u≤Vü≤´

yÓTÆq{Ϻ~ ø±<äT. n+‘·s¡ yÓTÆq{Ϻ~. Ä n+‘·s¡ kÂ+<äs¡ es¡íqeTT #˚‘·H˚ Ç~

düT+<äs¡ø±+&É yÓTÆq~.

Ä Ä+‘·s¡ kÂ+<äs¡ yT$T? nq>± Á|üø£è‹ã<äTΔ&Ó’q Je⁄q≈£î dü«dü«s¡÷|ü,

|üs¡dü«s¡÷|ü C≤„qeTT\qT uÀ~Û+∫ ñJ®$+|ü CÒj·TT≥. n~jT Ç+<äT e´+>±´s¡úeTT>±

#Ó|üŒã&çq~. Ç+<äT d”‘· Jyê‘·à, \+ø£ Á|üø£è‹, Ä+»Hj·TT&ÉT Ä#ês¡T´&ÉT, sêeTT&ÉT

(54)

|üs¡e÷‘·à. Ç{Ϻ ns¡ú$X‚wüeTT …ìïjÓ÷ düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq+<äT e´ø£ÔeT>∑T#·Tqï$.

yê´U≤´‘·\>∑T >√$+<äsêC≤#êsê´<äT\T Ä $wüj·TeTT\qT #·ø£ÿ>± yê´U≤´ì+∫

j·TTHêïs¡T. y<ë+‘·T\T n{Ϻ ns¡ú$X‚wüeTT\qT ã{ϺjT düT+<äs¡ø±+&É kÂ+<äs¡ eTTqT

yÓT#·TÃø=+<äTs¡T.

πøe\ kÕVæ≤r|üs¡yÓTÆq <äèw溑√ #·÷∫q|üŒ{ÏøÏì Ç+<äT e´+>±´s¡ú

yÓ’uÛÑeeTTq≈£î À≥T Ò<äT. Ç+#·T$T+#·T Á|ü‹ XÀ¢ø£eTTq+<äT yê#ê´s¡úeTTqT $T+∫q{Ϻ

e´+>±´s¡úeTT n‹ düT+<äs¡eTT>± >√#·]+#·T#·TH j·TT+&ÉTqT.

d”‘· C≤&É ‘Ó*j·Tø£ sêeTT&ÉT, düTÁ^e⁄&ÉT, d”‘êH«wüDeTTø=s¡¬ø’ ãj·T\T<]q

yêqs¡T\T n+<äs¡TqT Ä+<√fiq H=+<äT#·THêïs¡T. d”‘· ≈£L&É sêeTTì C≤&É ‘Ó*j·Tø£

y<äq|ü&ÉT#·Tqï~. ∫es¡≈£î á düT+<äs¡ø±+&É À Ä+»Hj·TTì ø£èwæ |òü*+∫ n+<ä]

Ä+<√fiqeTTqT ‘=\– düTK|üs¡ ekÕsTT jÓÆTq~. ø±e⁄qH nXóuÛÑeTT\T ‘=\–

XóuÛÑeTT\qT ã&Éj·TT≥¬ø’ düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT $$<Ûäìj·TeTeTT\‘√ bÕsêj·TDeTT

#j·TT#·Tqïyês¡TqT #sTT+#·Tø=qT#·Tqï yês¡TqT ñHêïs¡T. yês¡T ‘·eT n;ÛwüºeTT\qT

ã&Éj·TT≥ #·÷#·T#·THêïeTT.

Ç{Ï º eTVü‰eTVæ≤yÓ÷ù|‘·yÓT Æq, >∑+;Ûsês¡ ú uÀ<Û äø £y ÓT Æq yê©àøÏ

sêe÷j·TD≤+‘·s¡ Z‘· düT+<äs¡ø±+&ÉqT düTÁ|üdæ<ä ΔeTT˝… ’q |üPs¡«yê´U≤´‘·\

yê´U≤´qeTT\qT |ü]o*+∫ Ä j·T+XeTT\ qìï+{Ïì ‘·eT düTuÀ~Û yê´K´˝À

#˚]à düTuÀ<Ûäø£yÓTÆq uÛ≤wü˝À, XË’*˝À |ü+&ç‘·, kÕe÷q´, »q Á>±Vü≤´eTT>±

düT+<äs¡ø±+&É s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT\qT $e]+∫ l düTÁãVü≤àD´ ø±y˚TX¯«s¡sêe⁄>±s¡

*<ä›s¡TqT ‘Ó\T>∑Tyê]øÏ eT¨|üø±s¡yÓTTq]à j·TTHêïs¡T. <ë<ë|ü⁄ eT÷&ÉT y˚\

XÀ¢ø£eTT\T >∑\ düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT Á|ü‹|ü<ës¡ú ‘ê‘·Œs¡ $X‚cÕs¡úeTT\‘√ $e]+|ü

ã÷qT≥ eTVü‰ kÕVü≤dæø£ ø£è‘· eTT. á kÕVü≤düø£è‘· eTT˝À l düTÁãVü≤àD´eTT

>±s¡TqT, l ø±yTX«s¡sêe⁄ >±s¡TqT #·]‘ês¡Tú …’q≥T¢>∑H uÛ≤$+|üe#·TÃqT. Ç|üŒ{ÏøÏ

q\uÛ…’ düs¡Z\ yê´U≤´qeTT |üP]ÔjÓÆTq~. ◊<äT dü+|ü⁄≥eTT\T yÓ\Te&çq$. ‘·øÏÿq

uÛ≤>∑eTT eT]jÓTTø£ eT÷&ÉT dü+|ü⁄≥eTT\T ø±e#·TÃqT. n$j·TTqT Ä lìyêdüTì

<äj·÷ $X‚wüeTT# ‘=+<äs¡>± yÓ\Te&ç á eTVü≤˙j·TT\ ñuÛÑj·TT\ ø£èwæ |üP]Ô>±

dü|òü\eTT ø±e …qì Hê Äø±+ø£å.

mdt.{Ï.|æ.$.ø√qbÕŒ#ês¡T´\T

düT+<äs¡ ø±+&É kÂ+<äs¡ B|æÔ

ø£fi≤Á|ü|üPs¡í, Ä+Á<Ûädüs¡dü«‹,

kÕVæ≤r s¡TÁ<äeT, <Ûäs¡àÁ|ü#ês¡ uÛ≤s¡‹,

&Ü. }≥T≈£L] \øÏÎø±qÔeTà>±s¡T

u≤|ü≥¢, >∑T+≥÷s¡T õ˝≤¢.

Á|ü|ü+#· yêvàj·TeTT\˝À Ä~ø±e´yÓTÆ ÁbÕDÏø√{ÏjÓTTø£ÿ eTTK´eTT>∑

e÷qe⁄\jÓTTø£ÿ J$‘· HÓ’‹ø£ Á|üe÷D≤<äs¡Ù ø±e´sê»yÓTÆ $\dæ*¢q~ yê©àøÏø£è‘·yÓTÆq

leTÁ<ëe÷j·TDeTT!

$Á>∑Vü≤e+‘·yÓTÆq <Ûäs¡à\ø£åDeTT, sêe÷j·TDø±e´ Hêj·T≈£î&Ó’q lsêeTTì

eT÷]Ô>± qe‘·]+∫ ª‘ê π>HÓ’ πøq neTè‘· eTXóï‘μ nqT Hês√´øÏÔ j·TT<䓤$+#·T≥≈£î

ÁbÕDuÛÑ÷‘·yÓTÆq, d”‘êsêeTT\ eTVæ≤yÓ÷‘·Ôs¡yÓTÆq{Ϻ ~e´‘ê´>∑yT leTÁ<ëe÷j·TDeTT

q≈£î Ç‹eè‘·ÔeTT!

lsêe÷e‘ês¡eTTq≈£î |üPs¡«eTT Á|üe]Ô*¢q eT‘·‡´, ≈£Ls¡à, esêVü‰

<ä e‘ês¡eTT\ düeTj·TeTT\ j·T+<äT dü+uÛÑ$+|üì Xø£Ô ´e‘·s¡DeTT eTVü‰kÕBÛ«

•s√s¡‘·ïyÓTÆq d”‘êeTVü‰<M s¡÷|üeTT>∑ Á‘‘êj·TT>∑eTTq dü+|òüT{Ï‘·yÓTÆq~. n~j·TTqT

•euÛÑ≈£îÔ&ÉTqT, eTVü‰‘·|üdæ«j·TT, eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*j·TT q>∑T n+»Hêdü÷qTì

j·T+‘·{Ïyêì# ªªn¨ s¡÷|ü eT¨ã\+μμ nqT#·T eT¨‘·ÿ èwüºeTT>∑ e]í+|üã&É

<ä–q+‘·{Ï ñ»®«\ ã\s¡÷|ü dü+|üqTï&Ó’ $sêõ*¢j·TT, ø±eT Áø√<Ûä eT<ä e÷‘·‡sê´

<ä´]wü≥ÿeTTqT »sTT+|üC≤\ø£ |üs¡<ësê yê´yÓ÷Vü≤ e´düqeTT#˚ q+BÛuÛÑ÷‘·

#˚‘·düTÿ&ÉTqT, dü«j·T+ø£è‘ê|üsê<Ûä ‹s¡düÿ è‘· ‘˚CÀ ã\dü+|üqTï&ÉTHÓ’, ÄdüTs¡

ø£è‘ê´#·s¡DeTT#˚ qdüTs¡jÓÆT, ˝Àø£ $Á<ëeDT&ÉT>± |ü]D$T*¢q sêeD≤düTs¡Tì

dü+Vü‰s¡D≤s¡úeTT dü+|òüT{Ï‘·yÓTÆq~.

ø±e⁄qH Ä~ø£$ ªªd”‘êj·÷ XÃ]‘·+ eTVü≤‘Y— bÂ\düÔ e<Ûä $T‘´eμμ nì

sêe÷j·TD ø±e´eTTq≈£î Á|üjÓ÷»q s¡÷|üeTT>± dü‘´‘·s¡eTTø±ì kÕs¡úø£ uÛ≤wüD

yÓTTq]+∫ j·TTHêï&ÉT.

n{Ϻ eTVü≤‘·Ôs¡ Á|üjÓ÷»q kÕ<ÛäHê s¡÷|üyÓTÆq sêe÷j·TDeTTq≈£î

eTVü‰e÷˝≤s¡‘·ïeTT>± n_Û ÒK´yÓTÆq nqT|üeT kÂ+<äsê´+∫‘· yÓTÆq ø±+&ÉeTT `

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT.

(56)

Je ‘·‘·Ô «eTTqT, JyX ‘·‘·Ô «eTTqT mqï&ÉTqT $&ÉBj·Tsêì Á|üDjÓÆTø£

dü+<Ûëq Á|ü‹s¡÷|üeTT\T.

ÄdüTØ >∑TD≤Vü≤+ø±sê_Ûì$wüߺ&Ó’ |üs¡eTeT÷s¡Tâ&Ó’ Å‘Ó’ Àø±´|ü‘·‡+bÕ<äHê

|üsêj·TD ø±s¡DyÓTÆq kÕ«s¡ú Á|üeè‹Ô •s√eTDÏjÓÆTq sêeDTì dü+Vü≤]+∫

»>∑Á#äj·TeTTqT ø£*Œ+#·T≥¬ø’ »>∑Hêà‘·jÓÆTq d”‘ê d”eT+‹˙eT‘·*¢ lsêeT#·+Á<äTì

jÓTTø£ÿ $s¡Vü≤eTTqT nqTuÛÑ$+|üe\dæ e∫Ãq~.

n≥¢>∑T≥ düèwæºø±s¡DyÓTÆq Je Jy˚X¯ ~e´ Á|üDj·÷qTdü+<ÛëqeTTqπø

eTT|ü yê{Ï*¢q~. á Á|üe÷<äeTT# ªªk˛-ø±eTj·T‘· ãVüQkÕ´+ Á|üC≤jT jT‹μμ

nqT |üs¡e÷‘·à ìπs›X¯eTTq≈£î, eTVü‰ dü+ø£\ŒeTTq≈£î eT¨|üÁ<äeeTT ø£*Z

»>∑Å‘·Ôj·TeTT kÂ+<äs¡ $V”≤qeTT ø±>∑\ Á|üe÷<ädæú‹ jTs¡Œ&çq~.

|üs¡e÷‘·Tàì dü+ø£\Œ s¡÷|üyÓTÆq düèwæºø±s¡ eTTq eT÷\ e÷‘·èø£jÓÆT Á|üø£è‹

‘·‘·Ô «eTT>∑ uÛÑT$ qe‘·]+∫q |üs¡eT |ü‹Áe‘ê •s√eTDÏjÓÆTq d”‘ê eTVü‰kÕBÛ«

$s¡Vü≤eTT‘√ ø£è•+∫j·TTqï |üs¡+<ÛëeTT&Ó’q lsêeT#·+Á<äTq≈£îqT lsêeT

$s¡Vü≤eTT‘√ nVæ≤‘·yÓTÆq \+ø±B«|üeTVü‰s¡D´eTTq qXÀø£‘·s¡T#êäj·TqT n‘· +‘·

<äTs¡“¤s¡ $s¡Vü‰–ïø°˝≤ <ä+<äVü≤´e÷qjÓÆT <äTs¡|æ\T¢#·Tqï »qø±‘·à»≈£îqT |ü⁄q

s¡qTdü+<ÛëqeTTq≈£î ‘·>∑T |ü<∏äø£eTTqT }Væ≤+∫ eTVü‰düèwæº $s¡eTD s¡÷|üeT>∑T

eTVü‰ Á|üfij·TeTTqT ìyê]+∫ ‹]– Á‹uÛÑTeqeTT\TqT, bÕ+#·uÛÖ‹ø£eT>∑T ~e´

kÂ+<äsê´q+<ëqTuÛÑ÷‹ q$sêeTeTT>∑ bı+<äT≥≈£î ø±s¡DuÛÑ÷‘·T&Ó’q~ eTVü‰dü‘·Ô «

dü+|üqTï&ÉT, n‘· +‘· ãT~ΔXÊ*, eTH√Vü≤s¡ ‘CÀ\+ø±s¡T&ÉTq>∑T Vü≤qTeTjT.

ø±e⁄qH ªø£s¡àdüT øöX\μeTTqT jÓ÷>∑eTT>± bı+~, ªãT~ΔeT‘ê+ es¡'μ

nqT Á|üdüTÔ‹ H=+~, nyTj·T »edü‘·Ô « dü+|ü‹Ô ø£*–, sêeT<ä÷‘·>± e÷Á‘·yT ‘·q

n_Û<Ûj·TeTT XÊX«‘·‘·Ô «eTT H=+<äe … qHÓ&ÉT ‘ê´>∑ kÂ+<äs¡ Á|ü‹|ü‹Ô Á|üeè‹Ô>±

ø£\ eTVü‰˙j·TT&ÉT Vü≤qTeT Hêj·T≈£î&ÉT>± ø£\ ø±+&ÉeTTqT ãTTwædü‘·ÔeTT&Ó’q yê©àøÏ

eTVü‰ø£$ düT+<äs¡ø±+&ÉeTT>∑ uÛ≤$+∫ ø°]Ô+∫ nœ\ »>∑Á#äj·T dü‡+bÕ<ä≈£î&Í

Vü≤qTeTqT j·TTø£ÔØ‹ì dü+uÛ≤$+∫ düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq dü+ø°s¡Ôq yÓTTq]+∫Hê&ÉT.

Ç+‘· eTVü‰qTuÛ≤e⁄ø£‘ê Á|ü‹|üqïyÓTÆq düT+<äs¡ø±+&É≈£î |üPs¡«>ö‘·MT

eT+&É\ ìedüq |ü⁄D´ø°s¡TÔ\T, eTVü≤˙j·TeT÷s¡TÔ\T, $<ä«‘·ÿ$‘ê •s√\+ø±s¡T\T,

nK+&É bÕ+&çr eT+&ç‘·T\THÓ’q l yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àD´ uÛ≤>∑<Û˚j·TT\TqT,

l uÀj·Tq|ü*¢ ø±y˚TX¯«s¡ düTBÛ dü+|üqTï\TqT >=|üŒ ø£èwæ dü*|æ |ü⁄D´ø±s¡´

(57)

\e˝ÒX¯eTTqT düVæ≤+|üø£, ìs¡+‘·s¡ <äTs¡+‘· <äT]‘· eTVü‰s¡íeeT>∑Tï˝…’ $<˚«wü

ø±sê´#·s¡D <Ûä÷s¡ÔeT‘·T˝…’q eTs¡TÔ ´\‘√ ì+&çj·TTqï H˚{Ï kÕ«s¡ú|üs¡bÂs¡Jeq

e´ekÕj·Tø£yÓTÆq <äTs¡®q düe÷»eTTq≈£î $ÁX¯ó‘· eT>∑T≥≈£îqT, á uÛÑj·T+ø£s¡

»Hês¡D´eTTq á <Ûë]àø£ ø±e´eTT $düÔ è‘· Á|ü#ês¡eTT q+~ n|üe÷s¡Z Á|üeè‘·TÔ\>∑T

H{Ï <äTs¡®q düe÷»eTTq+ <=øÏ+‘·jÓÆTq XÀuÛÑHêdüŒ<äeT>∑T |ü]D‹ ø£\TZ≥ø=i≈£îqT

á düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq≈£î n‹düs¡fi¯eTTqT kÕ+Á|ü<ësTTø£eTT q>∑T |ü<äΔ‹˝À

yê´U≤´qeTTqT s¡∫+∫ Ä+Á<Ûä Àø£eTTq≈£î n+~+∫].

n+‘ø±<äT— >√$+<äsêJj·TeTT, ‹\ø£eTT, yêdüT<ëdükÕ«$T eT+<äs¡eTT

eTTqï>∑T yê´U≤´q $X‚wüeTT\qT ≈£L&É nedüs¡yÓTÆq|ü&ÉT ñ≥+øÏ+#·T≥#˚

sêe÷j·TD eTVü‰ø±e´ yê´U≤´‘·\ n+<äiÏ uÛ≤eeTT\qT ˇø£ÿ#√ #˚]à eTq

ø£+~+∫qyê¬s’].

ñ<ëVü≤s¡D≈£î düT+<äs¡ø±+&Éj·T+<ä* Á|ü<ÛëqyÓTÆq n+>∑T∞j·T≈£

Á|ü<ëq|òüT≥ºeTT H=øÏ+#·Tø£ |ü]o*+‘·eTT `

ªªyêqs√-Vü≤+ eTVü‰uÛ≤π> <ä÷‘√ sêeTdü BÛeT‘·' ˆ

sêeTHêe÷+øÏ‘·+ #<ä+ |üX´ < e´+>∑T∞j·Tø£yéT ˆˆμμ

nì #Ó|ü#·T Vü≤qTeT d”‘·eTà #˚‹øÏ lsêeTTì Hêe÷+øÏ‘·yÓTÆq

n+>∑T∞j·Tø£eTTqT n+~+∫Hê&ÉT. Ç#·≥ $X‚wü y˚TeTq>± lsêeT#·+Á<äTì

Vü≤düÔeTTH ÄyÓT ø£+~+∫ Ä eTVü‰|ü$Á‘·eT÷s¡TÔ\ düT∫s¡ $s¡Vü≤ XÀø£eTTq≈£î dü«dæÔ

|ü*øÏHê&ÉT. á n+>∑T∞j·Tø£ Á|ü<ëq |òüT≥ºeTTq≈£î ì»yÓTÆq ns¡ú $T~jT. Ä

j·T+XeTTqT $XBø£]+#·T `

ªª>∑èV”≤‘ê« Áù|ø£åe÷D≤ kÕ uÛÑs¡TÔ' ø£s¡$uÛÑ÷wüDyéT ˆ

uÛÑsêÔs¡$Te dü+ÁbÕbÕÔ C≤qø° eTT~‘ê -uÛÑe‘Y ˆˆμμ

nqT á XÀ¢ø£eTTq Ä eTVü≤˙j·÷s¡úeTT <Ûä«ì+#·T#·TH˚ j·TTqï~. Ä

<Ûä«ìì Ç+<ä* >√$+<äsêJj·Tyê´K´ düTdüŒwüºeTT>∑ eTq≈£î Vü≤è<äZ‘·eTT #dæq~.

Ç{Ϻ eTVü≤˙j·TdüTuÀ~Û˙$es¡DeTT‘√ düT+<äs¡ø±+&ÉeTTqT eTq

ø£+~+∫q l yÓTÆ\es¡|ü⁄ düTÁãVü≤àD´ eπsDT´\≈£îqT l uÀj·Tq|ü*¢ ø±yTX«s¡

sêj·T <ÛäTs¡T´\≈£îqT eTq'|üPs¡«ø£ Á|üD‹X‘·eTT q+~+#·T#·T $s¡$T+#·T#·THêïqT.

}. \ø°Îø±qÔeTà

düT+<äs¡ düTuÀ~Ûì

Ä#ês¡ myéT.ÄsY. nbÕŒsêe⁄>±s¡T

e÷J bÕs¡¢yÓT+≥T düuÛÑT´\T

e÷J Ä+Á<ÛäÁ|ü<X Á|üuÛÑT‘ê«e÷‘·T´\T

e÷J Ä+Á<Ûä $X«$<ë´\jÓ÷bÕ<Ûä ≈£åî\T

ñj·T÷´s¡T >±¬s¶Hé‡ ` q÷õM&ÉT, ø£ècÕí õ˝≤¢.

leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT dü+|üPs¡í e÷qe⁄ì J$‘· j·÷Á‘·qT ∫Á‹+#·T

eTVü‰ø±e´eTT. Ä<äs¡ÙÁ>∑+<∏äeTT. e÷qy‹Vü‰düeTTq »]π> |üs¡düŒs¡ dü+|òüTs¡D\≈£îqT,

düeTdü \≈£îqT, #·ø£ÿì |ü]cÕÿs¡eTTqT dü÷∫+#·T $C≤„qB|æø£. Ä<Ûë´‹àø£ dü+|ü<ä≈£î

Ä\yê\eTT. wü{≤ÿ+&É |ü]$T‘·yÓTÆq á sêe÷j·TDeTTq düT+<äs¡ø±+&ÉeTT Ä~Û

yê´~Û ìyês¡Dj·TTqT, düø£\ ø±s¡´dæ~Δj·TTqT, $»j·T dü+bÕ<äqeTTqT

ø£s¡‘· ≤eT\ø£eTT #j·TT#·Tqï bÕsêj·TD Á>∑+<∏äeTT.

eTTK´eTT>± d”‘êsêeTT\ ∫‘·Ôeè‹Ô˙, sêeTuÛÑ≈£îÔ&Ó’q Vü≤qTe÷qTì

nkÕe÷q´ Á|üC≤„ bÕ≥yê˙ï, yêø±Ã‘·Tsê´˙ï, XÊÅdüÔyÓ’<äTcÕ´˙ï, ˝Àø£»„‘·q÷, á

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT ìs¡÷|æ+#·T#·Tqï~. n+<äTe\qH˚ kÂ+<äs√´bÕdüq

ÁbÕ<Ûëq´eTTH=+~ á ø±+&ÉeTT ªªdüT+<äs¡ø±+&ÉeTTμμ nqT nq«s¡úHêeTeTT

dü+‘·]+#·T ø=ìq~. á ÄsTT<äe dü+|ü⁄≥eTTq+<äT düT+<äs¡ø±+&ÉeTT˝Àì 32e

düs¡ZqT+&ç 40e düs¡Zes¡≈£î Äs¡T düs¡Z\T ø£\e⁄.

yê©àøÏ sêe÷j·TDeTTq≈£î Äj·÷ eT‘·eTT\ yês¡T d”«j·T eT‘êqT

>∑TDeTT>∑ mH√ï yê´U≤´qeTT\T s¡∫+∫Hês¡T. Ä yê´U≤´qeTT\qT ns¡úeTT #dæø=ì,

uÛ≤eeTT\qT Á>∑Væ≤+#·T≥≈£î, nbÕs¡bÕ+&ç‘· eTT, XÊÅdüÔ yÓ’<äTwü eTT, eT‘· dæ<ëΔ+‘·

|ü]#·j·TeTTqT, ø±e\j·TTqT. kÕe÷qT´\≈£î n$ n+<äTu≤≥T˝À qT+&Ée⁄.

kÕe÷qT´\qT <äèwæº À qT+#·Tø=ì XÀ¢ø£eTTqT, XÀ¢ø£eTT˝Àì |ü<ä $uÛ≤>∑eTTqT,

nq«j·T Áø£eTeTTqT, Á|ü‹ |ü<ës¡úeTTqT Äj·÷ eT‘· |üs¡eTT˝…’q yê´U≤´q

$X‚wüeTT\qT, dü+Á>∑Vü≤eTT>± ‘ê‘·Œs¡ eTTqT, á nsTT<äe dü+|ü⁄≥eTTq $X<äeTT

#j·TT≥# ªªdüTuÀ~Ûìμμ nqT ù|s¡T á Ä+Á<Ûä $es¡DeTTq≈£î ‘·–j·TTqï~. düs¡fieTT>∑,

düTuÀ<Ûäø£eTT>∑, á $es¡DeTT Áyêj·Tã&çq~. Ä j·÷ XÀ¢ø£eTT\˝Àì $X‚wüeTT\

qqTdü]+∫ $es¡D $|ü⁄\eTT>± qT+&ÉT≥#˚ bÕsƒ¡≈£î\ ø£edüs¡ eTqT≈£îqï#√

$es¡eTT>∑qT, dü+Á>∑Vü≤ eTqT≈£îqï#√ dü+Á>∑Vü≤eTT>∑qT dü÷∫+|üã&çq~.

(59)

á nsTT<äe dü+|ü⁄≥eTTq+<äT 35e düs¡Z À Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘êqT

sêeT<ä÷‘· j·TqT qeTàø£eTTqT d”‘·eTà≈£î ø£*Z+#·TqT. 36e düs¡Z À n+>∑T∞j·Tø£

Á|ü<ëqeTT »s¡T>∑TqT. 37e düs¡Z À d”‘·eTàqT ‘êqT rdüTø=ì sêø£b˛e⁄≥˝Àì

W∫‘· eTT $e]+|üã&çq~. 38e düs¡Z À sêeTTq≈£î qeTàø£eTT ø£*–+#·T yêj·Tdü

eè‘êÔ+‘· ø£<∏ä $e]+|üã&çq~. 39e düs¡Z À Vü≤qTeT‘·‡+<XeTTq÷ï, 40e düs¡Z À

Vü≤qTeTÁ‘ŒwüDeTTq÷ï $e]+|üã&çq~.

sêe÷j·TDeTT|ü≥¢ nHê~>± ô|]–q Ä<äs¡eTT, eT]+‘· eè~Δ

j·T>∑T≥≈£îqT, Áø£eT|ü<äΔ‹˝À dü+düÿ è‘·sêe÷j·TDeTT qs¡úeTT #˚dæø=ì $C≤„q

e÷]®+#·T≥≈£îqT, e÷qdæø√˝≤¢düeTTqT bı+<äT≥≈£îqT, á Á>∑+<∏äeTT $TøÏÿ*

ñ|üø£]+#·T#·Tqï~.

sêe÷j·TDeTTq ø£+‘·≈£îqT Ç{Ϻ düTuÀ<Ûäø£ $es¡D eTedüs¡yT. Ç{Ϻ

dü‘·ÿ èwæøÏ, düÁ‘·Œj·T‘·ïeTTq≈£îqT l düTÁãVü≤àD´eTT >±]øÏì, l ø±yTX«s¡sêe⁄

>±]øÏì <e<e⁄&Ó’q lsêeT#·+Á<äTì nqTÁ>∑Vü≤eTT ‘·|üŒø£ \uÛÑ yÓTÆ j·TT+&ÉTqT.

$T–*q dü+|ü⁄≥eTT\T >∑÷&É ‘·«s¡ ÀH yÓ\Te&É>∑\eìj·TT, n$ ≈£L&É ‘·|üŒø£

kÕe÷q´ bÕsƒ¡≈£î\ Ä<äs¡D≈£î H√#·Tø=q>∑\ eìj·TT Ä•+#·T#·THêïqT. n{Ϻ XøÏÔ

j·TT≈£îÔ\qT á ñuÛÑj·TT\≈£îqT ‘·|üŒø£ düs¡«»>∑‘Y kÕ«$TjÓÆTq lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô

nqTÁ>∑Væ≤+|ü >∑\&ÉqT≥˝À dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

z+ XÊ+‹' XÊ+‹' XÊ+‹'

Ä#ês¡ myéT.ÄsY.nbÕŒsêe⁄

$C≤„|üqeTT

lsêeTÁ|üuÛÑTe⁄ ø£è|ü#˚ ªªÁ|æj·TyêsêÔ~Û>∑eTeTTμμ nqT á Hê\Ze

dü+|ü⁄≥eTT‘√ e÷ ªªdüT+<äs¡ø±+&É düTuÀ~Ûìμμ dü>∑uÛ≤>∑eTT eTTÁ<äDeTT |üP]Ô

nsTTq~. Ç≥T¢ ‘Ó\TŒø=qT uÛ≤>∑ eTT ø£*–+∫q sêeT<˚e⁄q≈£î e÷ ø£è‘·»„‘ê

e+<äqeTT \]Œ+#·Tø=qT#·THêïeTT.

sêeTÁ|üuÛÑTe⁄ ø£è|üe\qH Ç|üŒ{Ïei≈£îqT ≈£L&É e÷ ø£èwæ À düVü≤è<äj·T

eTVü≤˙j·TT …’q |ü\Te⁄s¡T |ü+&ç‘·eπsDT´\ ÄodüT‡\qT, ÄyÓ÷<äÁb˛‘ê‡Vü≤eTT\qT

bı+<ä>∑\TZ#·THêïeTT. yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï dü+|ü⁄≥eTT˝À Äosê«<ä|üPs¡«ø£eTT>± eTeTTà

n_Ûq+~+∫q q\Te⁄s¡T $<ä«<ä«s¡T´\Te …H n≥T‘·s¡Tyê‘· ≈£L&É ø=ÿø£ÿ dü+|ü⁄≥eTT

Á|üø£{Ï+#·T≥≈£î eTT+<äT Á|ü‘´ø£eTT>± yTeTT <ä]Ù+∫ n]ú+∫q k»q´|üPs¡Tí …’q

$U≤´‘·$<ë«+düT\T n+<äs¡TqT ≈£L&É nyê´»yÓTÆq nqTsê>∑eTT‘√ á eT÷&ÉT

uÛ≤>∑eTT\≈£îqT ‘·eT n_Ûq+<äq XóuÛ≤ø±+ø£å\T Á|ükÕ~+∫ eTeTTà Áb˛‘·‡Væ≤+∫Hês¡T.

lsêeT<e⁄ì ùde>± yTeTT >±$+#·T#·Tqï á e÷ø£èwæøÏ yTeTT ø√s¡Tq{Ϻ

|üs¡e÷s¡ úeTT ≈£L&É <Ó ’MuÛ≤edü+|üqTï˝… ’q Ç{Ï º ô|<ä ›\, düVü≤è<äj·TT\

ÄyÓ÷<ë_Ûe÷qeTT Ò. nsêús¡®qeTT ≈£L&É ø£*dæe#·Tà |ü<äΔ‹˝À Ä<Ûë´‹àø£Á>∑+<∏äeTT\qT

Á|üø£{Ï+#·T#·T ø£è‘·ø£è‘·T´\>∑T#·Tqï ‘·‘·ÿfi≤ø√$<äT\T ø=+<äiT+&Ée#·TÃqT ø±ì Ç+‘·

ei≈£îqT e÷ nqTuÛÑeeTTqT ã{Ϻ Ä ø£fi e÷≈£î n\uÛÑ eTì uÀ<Ûä|ü&çq~.

@‘·<äqT>∑TDeTT>±H e÷ n\Œdü+‘·Twæºì, nq˝ÀŒ‘ê‡Vü≤eTTqT >∑eTì+∫

yTeTT ø√]q á eTVü≤˙j·TT …\¢s¡TqT ‘·eT düVü≤»kÂeTqdü eTT‘√ ‘·eT ÄyÓ÷<ä

eTTÁ<äH=dü– á bÕeqÁ>∑+<∏ä$•wüº‘·qT ÇqTeT&ç+|ü CÒdæj·TTHêïs¡T. Ç{Ϻ k»q´

|üP]‘·eTT˝…’qyê] neTè‘·Vü≤è<äj·TeTT\≈£î ø£è‘·»„‘ê|üPs¡íVü≤è<äj·TeTT‘√

Á|üD≤e÷+»* |òüT{Ï+#·T#·THêïeTT. nyê´»yÓTÆq >ös¡yêqTsê>∑eTT\‘√ eTeTTà >∑÷]Ã

yês¡T >±$+∫q Á|üX+dü\T e÷ XøÏÔøÏ $T+∫q yÓ’qqT e÷ ø£èwæ À e÷≈£î Ä‘·à

$XÊ«düeTTqT >∑÷]Ã eTeTTà |ü⁄s√>∑$T+|ü CÒj·TT#·Tqïeì dü+‘√wæ+#·T#·THêïeTT.

yê©àøÏeTVü‰ø£$ Á|ükÕ~+∫q yêvàj·TeT<ÛäTe⁄qT ‘·qàVü≤]¸ìs¡÷|æ‘·yÓTÆq

Á>∑+<∏ä|üs¡e÷s¡úeTTqT Ä+Á<ÛädüVü≤è<äj·TuÛÑø£Ô Àø£eTTq≈£î @ ø=+#Ó eT+~+|ü >∑*ZqqT

á düTuÀ~Ûì <Ûäq´yT nìj·TT, yTeTT sêe÷qTÁ>∑Vü≤eTTq≈£î bÕÁ‘·T\yT nìj·TTqT

Äq+~+‘·TeTT.

(61)

eTiÏj·TT <Ûäs¡à dü+es¡Δq ìs¡‘·T&ÉTqT, ÄÁ•‘· e‘·‡\T&ÉTqT n>∑T dü|üÔ–]

kÕ«$T á Á>∑+<∏äÁ|üø£≥qeTTq+<äT e÷ô|’ p|ü⁄#·Tqï ø£è|üqT eTi\ eTi\

ø£è‘·»„‘·‘√ düà]+#·T#·THêïeTT.

Ç≥T¢

ãT<Ûä»q $<Ûj·TT\T,

düTuÀ~Û düeTs¡Œ≈£î\T

$»„|æÔ

»>∑Á‘êŒD<e⁄ì ø£s¡TD# »ì+∫q ‘·q q+<äqTì s¡÷|ü ≤eD´eTT\≈£î

eTT]dæ »qì n+»q Ä‘·ìì eTT<äT›>± düT+<äsê! j·Tì |æ\T#·T#·T+&Ó&ç<ä≥.

n≥T¢ düT+<äs¡T&É>∑T Vü≤qTeT »>∑<ø£düT+<äs¡T&É>∑T Hê<∏äTì sêeTTì πøåeTyês¡ÔqT

Á‹»>∑‘·T‡+<ä]jÓÆTq C≤qøÏøÏ n+>∑T∞j·Tø£ Á|ü<ëq |üPs¡«ø£eTT>± düT+<äs¡eTT>±

‘Ó*|æHê&ÉT. s¡eTD°j·T sêe÷j·TD düT+<äs¡ø±+&ÉeTTq+<äT n~ n‹eTH√Vü≤s¡yÓTÆq

|òüT≥ºeTT.

ø±\Á|üuÛ≤eeTT#˚‘· d”‘êdü‹ J$‘·eTTô|’ iÀ‘·H=+~ XÀø±+<Ûäø±s¡

ìeT>∑ïjÓÆT j·TT+&É>± Vü≤qTeT ÄyÓT≈£î Á|æj·TyÓTÆq Á|æj·TTìyês¡ÔqT ‘Ó*|æ ÄyÓT

Vü≤è<äj·TeTTq JeqkÂ+<äs¡ eTTqT Á|üø±•+|üCÒdæHê&ÉT. á dü+<äs¡“¤eTTqT yê©àøÏ

eTVü≤]¸ ‘·q ~e´#·≈£åîe⁄‘√ <ä]Ù+∫ |ü$Á‘· eT<ÛäTsêø£ås¡ s¡÷|üeTTq eT+Á‘·sê»yÓTÆq

dü‘êÿe´K+&ÉeTT>± Àø£eTTq≈£î Á|ükÕ~+∫Hê&ÉT. ø±ã{Ϻ á |òüT≥ºeTT uÛÑø£Ô»qT\≈£î

n|òüTVü≤s¡yÓTÆ XÀø£dü+‘·eTdü eTT&ç|æ J$‘·eTTq Äq+<äÁ|üø±X¯eTT H=dü>∑T#·T

ÁX‚jÓ÷<ëj·Tø£yÓTÆ yÓ\j·TT#·Tqï~.

Ç{Ϻ bÕeqdüT+<äs¡ø£è‹ì j·T<∏ëX¯øÏÔ>± düTuÀ<ÛäeTT >±$+∫ Ä+Á<Ûä

k˛<äs¡T\≈£î düeT]Œ+|ü>∑\TZ#·Tqï+<äT≈£î dü+‘·dæ+#·T#·Tqï á eT<Ûä ø±\eTTq+<äT

eTeTTà u≤~Û+∫q nHês√>±´~ n+‘·sêj·T πø¢XeTT\qT <Ó’eø£è|ü# <ë{Ï j·TT+{ÏeTì

eTq$#˚j·TT#·THêïeTT. n|ü⁄&É|ü⁄&ÉT ø£\T>∑T#·T+&ÉT <Ó’$ø£|üØø£å\qT ‘·≥Tºø=ì

ì\#·Tq|ü& e÷qe⁄\≈£î #dæq |ü⁄D´eTT\T |òü*+∫ <Ó’eø£è|ü dæ~Δ+#·Tqì>∑<ë

ô|<ä›\ dæ<ëΔ+‘·eTT. n{Ϻ< e÷ nqTuÛÑeeTT! e÷ >∑Ts¡T<e⁄\ Ä<XÊqTkÕs¡eTT

Ç{°e* ø±\eTTq düs¡j·T÷ Á‹yDÏ C≤Vü≤ïM ÁãVü≤à≈£î+&Ü~ rs¡úeTT\T ùd$+#·T#·T

njÓ÷<Ûë´ Á|üj·÷>∑ yês¡D≤d” Vü≤]<ë«sê~ πøåÁ‘·eTT\˝À |ü]$T‘·ø±\eTT

ø£è‘·ìyêdüT\yÓTÆ sêeT<˚e⁄ì ø£è|üq]ú+∫ ‘·|æ+∫ #˚dæø=qï düTø£è‘·eTT,

dü+bÕ~+#·Tø=qï sêe÷qTÁ>∑Vü≤eTT eTeTTà ‘·|üŒø£ ø£è‘·ø£è‘·T´\qT #j·TTqT nqT

e÷ <ÛÓ’s¡ $XÊ«düeTT\T |òü*+∫ eTeTTà y~Û+∫q πø¢XeTT\T ‘=\–q eì dü>∑s¡«eTT>∑

‘Ó\T|ü⁄ø=qT uÛ≤>∑ eTT H{ÏøÏ >∑*–q~. ø=~› ø±\$\+ãyÓTÆqqT ‹]– j·T‘·ï|üs¡T\eTT

ø±>∑*–‹$T.

á eTVæ≤e÷ì«‘·ø£è‹ì >∑÷]à y˚TeTT j·T<∏ëX¯øÏÔ>± #˚j·TT#·Tqï e÷

ø£èwæì n_Ûq+~+#·T#·T y˚TeTT <ä]Ù+∫q X¯‘·eè<äTΔ\T dü+‘·‘· d”‘êsêeT

(63)

Vü≤qTeT<ëΔ HÓ’ø£∫‘·TÔ\T, Vü≤qTeT‘Y |üs¡ÁãVü≤à Á|ü‹s¡÷|ü⁄\T HÓ’q l #·+Á<äeTÚ[XÊÅdæÔ

>±s¡TqT, ìs¡+‘·s¡ sêe÷j·TD≤sêúqTdü+<Ûëq, Á|üe#·qìs¡‘·T\TqT, e÷ô|’

∫s¡‘·sêqTs¡≈£îÔ\TqT n>∑T le÷Hé ø√qbÕŒ#ês¡ $<ä«<ä«s¡T´\TqT, ÇfÒ¢ Àø£eTTq≈£î

d”‘êe÷‘·è#·]Á‘·qT düeT]Œ+#·T#·Tqï >ö‘·MTrs¡eTTyês¡eTT nì eTeTTà >∑TiÏ+∫

‘Ó\T|ü⁄ø=q>∑H n$T‘·yÓTÆq Ä<äs¡eTT‘√ dü+uÛ≤$+∫ á düT+<äs¡ø£è‹øÏ kÂ+<äs¡ B|æÔ

H=dü–q $<ä«‘·ÿesTTÁ‹, d”‘êuÛ≤s¡rs¡TÁ<äe÷ \ø£åD\dæ‘·jÓÆTq &Ü.\ø°Îø±+‘·eTà

>±s¡TqT eT]j·TT ãVüQfi¯eTT˝…’q eTTK´ø±s¡´eTT\+<äT e´Á>∑T˝…’ j·TT+&çj·TT

e÷jÓT&ÉqT, e÷ ø£èwæjÓT&ÉqT Á|ü‘´ø±_Ûe÷qeTT‘√ ‘·eT neT÷\´ düeTj·TeTTqT

yÓ∫Ã+∫ e÷ ø√]ø£ yTs¡≈£î Á|ü‘´ø£ ÁbÕ<Ûëq´eTT >∑\ á dü+|ü⁄≥eTTqT ‘·eT

düVü≤»k»q´eTT‘√&ÉqT ø£fi≤_Ûìy˚X¯eTT‘√&ÉqT düeTÁ>∑eTT>∑ |ü]o*+∫ ‘·eT

ÄyÓ÷<äe#·qeTT\qT n+<äCÒdæ e÷ ìØø£åDeTTqT |òü*+|üCÒdæq Ä#ês¡´

myéT.ÄsY.nbÕŒsêj·T eT¨<äj·TT\TqT nyê´C≤qTsê>∑eTT‘√ eTeTTà Áb˛‘·‡Væ≤+∫q

$<ÛäeTT yTeTT eTiTeC≤\ì~.

á ø£è‹ Á|üø£≥qeTTq »]–q $\+ãeTTq eTeTTà eTi\ eTi\

Á|üuÀ~Û+#·T#·T e÷ô|’ ø£è|ü HÓi|æq ‹s¡TeT\ y+ø£≥ Á|üuÛÑT ø£èbÕMø£åDeTT\≈£î

ø£è‘·E„\yÓTÆ j·TTHêïeTT

Ç≥T¢ ãT<Ûä$<Ûj·TT\T

düTuÀ~Û˙düeTs¡Œ≈£î\T

n+>∑T∞j·Tø£ Á|ü<ëqeTT

XÀ¢ ˆ yêqs√-Vü≤+ eTVü‰uÛ≤π> <ä÷‘√ sêeTdü BÛeT‘·' ˆ

sêeTHêe÷+øÏ‘·+ #<ä+ |üX´ < e´+>∑T∞j·Tø£yéT ˆˆ

Á|ü‘· j·÷s¡ú+ ‘· yê˙‘·+ ‘q <ä‘·Ô+ eTVü‰‘·àHê ˆ

düe÷X«dæVæ≤ uÛÑÁ<ä+ ‘ ø°åD<äT'K|òü ≤ Vü≤´dæ ˆˆ

‘ꈈ eTVü‰‘·Tàsê\yÓ’q z d”‘êkÕBÛ«! HqT Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq lsêeTTì

<ä÷‘·qT. Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT ˙≈£î qeTàø£eTT ø£\T>∑T≥ø=i¬ø’ Ç∫Ãq

sêeTHêe÷+øÏ‘·yÓT Æq n+>∑T∞j·Tø£eTTqT >=ì e∫Ëì.

#·÷&ÉTeTT. |üPs¡«bÕ|ü|òü*‘·yÓTÆq ˙ <äT'K eT+‘·j·TTqT q•+∫

b˛sTTq~. }s¡&ç\T¢eTT. ˙≈£î eT+>∑fieTT n>∑TqT.

` 36e düs¡ZeTT 2,3 XÀ¢.\T.

lsêe÷j·T qeT'

lsêeTXs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

leT<ë«©àøÏ sêe÷j·TDeTT

düT+<äs¡ ø±+&ÉeTT

c˛&ÉX¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Á|üXdü ‘·T Á|üXdüÔyê´+ d”‘ê+ ‘ê+ Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆ

>∑TD≤_ÛsêeT+ sêeT+ #· |ü⁄q •Ã+‘ê|üs√-uÛÑe‘Y ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|üXdü ` ‘·T ` Á|üXdüÔyê´+ ` d”‘ê+ ` ‘ê+ ` Vü≤]|ü⁄+>∑e' `

>∑TD≤_ÛsêeT+ ` sêeT+ ` #· ` |ü⁄q' ` ∫+‘ê|üs¡' ` nuÛÑe‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' Á|üXdüÔyê´+ ‘ê+ d”‘ê+ >∑TD≤_ÛsêeT+ sêeT+

#· Á|üXdü , |ü⁄q' ∫+‘ê|üs¡' nuÛÑe‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT, Á|üXdüÔyê´+ ‘ê+ d”‘ê+

R Á|üX+dæ+|ü<ä–q{Ϻ Ä d”‘ê<$ì, >∑TD≤_ÛsêeT+ sêeT+ #· R dü<äTZDeTT\#

Á|üø±•+#·T#·Tqïyê&É>∑T lsêeTTì, Á|üXdü R $TøÏÿ* XÊ¢|òæT+∫, |ü⁄q' R ‹]–,

∫+‘ê|üs¡' nuÛÑe‘Y R ∫+‘êìeT>∑Tï&ÉjÓT´qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á Ø‹>± düTÔ‹+|ü<ä–q #·]Á‘·eTT>∑\ d”‘·eTàqT, dü<äTZDeTT\#

XÀ_Û+#·T#·Tqï lsêeTTì, Á|üX+dæ+∫ yêqs¡ ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT ‹]– ∫+‘êìeT>∑Tï

&ÉjÓT´qT.

XÀ¢ ˆ dü eTTVüAs¡Ô $Te <Ûë´‘ê« u≤wüŒ|üsê´≈£î Òø£åD' ˆ

d”‘ê e÷Á•‘· ‘»d”« Vü≤qTe÷ ì«\˝≤|ü Vü≤ ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` eTTVüAs¡ÔyéT ` Çe ` <Ûë´‘ê« ` u≤wüŒ|üsê´≈£î Òø£åD' `

d”‘êyéT ` ÄÁ•‘· ` ‘»d”« ` Vü≤qTe÷Hé ` $\˝≤|ü ` Vü≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘˚»d”« Vü≤qTe÷Hé d”‘êyéT ÄÁ•‘· eTTVüAs¡ÔyéT Çe

<Ûë´‘ê« u≤wüŒ|üsê´≈£î Òø£åD' (düHé) $\˝≤|ü Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ‘»d”« Vü≤qTe÷Hé R Ä ‘»XÊÙ*jÓÆTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,

d”‘êyéT ÄÁ•‘· R d”‘ê<$ì >∑÷]Ã, eTTVüAs¡ÔyéT Çe <Ûë´‘ê« R ø=~›ø£åDeTT\

ø±\ e÷˝À∫+∫, u≤wüŒ|üsê´≈£î˝Òø£åD' (düHé) R ø£˙ï{Ï‘√ ì+&çq H˚Á‘·eTT\T

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT2

>∑\yê&Ó’, $\˝≤|ü Vü≤ R $\|æ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰‘»dü‡+|üqTï&Ó’q Vü≤qTeT, d”‘ê<$ |ü]dæú‹ì>∑÷]Ã, ø=~›ùd|ü⁄

Ä˝À∫+∫, <äT'Ku≤wüŒeTT\‘√ ì+&çq ø£qTï\T >∑\yê&Ó’, á $<ÛäeTT>± $\|æ+|ü

kÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ e÷Hê´ >∑Ts¡T$˙‘·dü \ø£ÎDdü >∑Ts¡TÁ|æj·÷ ˆ

j·T~ d”‘ê-|æ <äT'U≤sêÔ ø±˝À Væ≤ <äTs¡‹Áø£eT' ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷Hê´ ` >∑Ts¡T$˙‘·dü ` \ø£ÎDdü ` >∑Ts¡TÁ|æj·÷ ` j·T~ `

d”‘ê ` n|æ ` <äT'U≤sêÔ ` ø±\' ` Væ≤ ` <äTs¡‹Áø£eT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` >∑Ts¡T$˙‘·dü \ø£ÎDdü e÷Hê´ >∑Ts¡TÁ|æj·÷ d”‘ê n|æ <äT'U≤sêÔ

j·T~, ø±\' <äTs¡‹Áø£eT' Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` >∑Ts¡T$˙‘·dü \ø£ÎDdü R edæcÕ~ >∑Ts¡Te⁄\# •øÏå+|üã&çq{Ϻ

\ø£ÎDTq≈£î, e÷Hê´ R |üPE´sê …’q~j·TTqT, >∑Ts¡TÁ|æj·÷ R eTVü≤˙j·TT\≈£î

Á|”‹bÕÁ‘·Tsê …’q~j·TTq>∑T, d”‘ê n|æ R d”‘ê<$>∑÷&É, <äT'U≤sêÔ j·T~ R <äT'KeTT#

Bqdæú‹H=+~ j·TTqï~ jÓÆTq#√, ø±\' R ø±\eTT, <äTs¡‹Áø£eT' Væ≤ R nqT\¢+|òüT

˙j·TyÓTÆq~>∑<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª\ø£ÎDdü e÷Hê´ d”‘êμ R \ø£ÎDTìj·T+‘·{Ï yêì# ñbÕdü <Ó’eeTT>∑

ùd$+|üã&ÉT#·Tqï d”‘· Ç{Ϻ ø£wüºeTT\≈£î õ≈£îÿ≥ ÄX¯Ãs¡´ø£s¡eTì uÛ≤eeTT.

uÛÑ>∑e~#êäs¡÷|üyÓTÆq ø±\eTTq mìï ÄXÃs¡ ø£s¡yÓTÆq dü+|òüT≥q …’qqT »s¡T>∑e#·TÃqT—

n$ d”‘êsêeTT\≈£î düeTà‘·eTT Ò— yês¡T uÛÑ>∑e‘Y dü«s¡÷|ü⁄ …’qqT, e÷qeXØs¡eTTqT

<Ûä]+∫q{Ϻyês¡T >±q e÷qy√∫‘·yÓTÆq düTK<äT'KeTT\qT Á|ü<ä]Ù+|ü <ä\∫j·TTqï

yêπs >∑<ë!

eTùV≤X«s¡rs¡Tú\T :` düø£\ »>∑Á<äø£å≈£î …’q sêeT\ø£ÎDT\# s¡øÏå+|üã&çq{Ϻ d”‘ê<$øÏ

>∑÷&É Ç{Ϻ eTVü‰<äT'KeTT dü+uÛÑ$+#·T≥ ø±\yÓ’|üØ‘· yT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` \ø£ÎDdü e÷Hê´ ` ªj·Tdü <y |üsê uÛÑøÏÔs¡ <∏ë <y ‘·<∏ë

>∑Tsöμ nqï≥T¢ uÛÑ>∑e+‘·Tq+ <Ó+‘· uÛÑøÏÔjÓ÷ j·T+‘· uÛÑøÏÔ j·Tqïj·T+<äT >∑\yê&ÉT.

n≥Te+{Ï yêìøÏ e÷q´ d”‘·eTà. Á|üø£è‹ ø£r‘·. nq>± n+<ä]e … bÕ+#·uÛÖ‹ø£yÓTÆq

3(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

>∑s¡“¤eTT qT+&ç, ø£sêàqTuÛÑeeTTq¬ø’ |ü⁄{Ϻq~>±<äT. n{Ϻ ÄyÓTπø e´düqeTT

ÁbÕ|æÔ+∫q#√, ì+ø£ ˝Àø£eTTq+<äT ø±\eTT q‹Áø£$T+#·Tyê &Óe&ÉT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` edæwüß&ÉT, $XÊ«$TÁ‘·T&ÉT, düT$TÁ‘· eTTqï>∑T ô|<ä›\# •ø£åDeTT

H=+~j·TTqï \ø£ÎDTq≈£î ñbÕdü <Ó’eyÓTÆj·TT+&ç, lsêeTTq≈£î Á|æj·TTsê …’j·TTqï

d”‘ê<$>∑÷&É <äT'KeTT\≈£î ∫øÏÿ BqTsê …’ j·TTqï#√, á ˝Àø£eTTq ø£wüºeTT\qT

»sTT+|ü HÓe]øÏ kÕ<Ûä eT>∑TqT? á ø£wüºdüTKeTT\qT ìj·T$T+#·Tq~ ø±\y˚T

>±q <ëìì ñ\¢+|òæT+#·T≥ me«]øÏì kÕ<Ûä eTT>±<äT.

XÀ¢ ˆ sêeTdü e´ekÕj·TC≤„ \ø£ÎDdü #· BÛeT‘·' ˆ

Hê‘· s¡ú+ ≈£åîuÛÑ ‘ <M >∑+π>e »\<ë>∑yT ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeTdü ` e´ekÕj·TC≤„ ` \ø£ÎDdü ` #· ` BÛeT‘·' ` q `

n‘· s¡ú+ ` ≈£åîuÛÑ ‘ ` <M ` >∑+>± ` Çe ` »\<ë>∑yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTdü , BÛeT‘·' \ø£ÎDdü #·, e´ekÕj·TC≤„ <M, »\<ë>∑yT

>∑+>± Çe n‘· s¡ú+ q ≈£åîuÛÑ ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT, BÛeT‘·' \ø£ÎDdü´ #· R

Á|üC≤„e+‘·T&Ó’q \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT, e´ekÕj·TC≤„ R Á|üj·T‘·ïeTTqT >∑÷]Ã

‘Ó*dæq<Ó’q, <M R d”‘ê<$, »\<ë>∑yT R esê¸ø±\eTTq+<äT, >∑+>± Çe R

>∑+>±q~e …, n‘· s¡ú+ R $TøÏÿ*>±, q ≈£åîuÛÑ ‘ R øå√uÛÑH=+<äT≥ Ò<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` sêeTdü \ø£ÎDdü e´ekÕj·TC≤„ ` Ç{Ϻ <äTs¡ZeTyÓTÆq \+ø£j·T+<äT

ñqï|üŒ{ÏøÏì düeTTÁ<äeTTqT \+|òæT+∫ Ç#·Ã{ÏøÏe∫à ‘·eT ~yê´ÅdüÔeTT\‘√ XÁ‘·Te⁄qT

»sTT+|ü>∑\s¡ì yê] |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]à ‘Ó*dæq{Ϻ~ d”‘· j·Tì uÛ≤eeTT.

ªªn‘· s¡ú+ q ≈£åîuÛÑ ‘˚μμ ` ìsêX¯qT bı+~ ÁbÕD‘ê´>∑eTT H=q]+#·Tø=q Ò<äì

uÛ≤eeTT. ª»\<ë>∑y˚T >∑+>± Çeμ ` esê¸ø±\eTTq+<äT bı+– bıs¡T¢q{Ϻ

≈£åîÁ<äq<äT\e˝…>±ø£ >∑+>∑ m\¢|ü&ÉTqT ø£˝À¢\eTT H=+<äø£ j·TT+&ÉTq~ j·Tì

uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` sêeTdü e´ekÕj·TC≤„ ` ªªn|ü Vü≤+ J$‘·+ »Vü‰´+μμ nì

ÄÁ•‘· dü+s¡ø£åDeTTqT >∑÷]à |üPs¡«eTT lsêeTT&ÉT Á|ü‹»„ #dæq $<ÛäeTT Ç≥ d”‘·

düà]+#·T#·Tqï~. ªBÛeT‘·' \ø£ÎDdü μ e÷j·÷eTè>∑eTTjÓTTø£ÿ j·T<∏ës¡ús¡÷|üeTTqT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT4

düø±\eTTq >∑T]Ô+∫ Ä dü+<äs¡“¤eTTq+<äT lsêeTTìø£+f…qT ÄÁ•‘·dü+s¡ø£åDeTTq

ÁX¯<äΔ eVæ≤+∫q yê&Ó’ d”‘·eTà s¡ø£åDy˚T Á|ü<ÛëqeTì uÛ≤$+∫q ãT~ΔXÊ* >∑<ë

\ø£ÎDT&ÉT!

yêdüT<ëdükÕ«$T :` düT$TÁ‘· ø=&ÉTø£>∑T \ø£ÎDTì ãT~Δ m|ü&ÉTqT Á|üe÷<ä

|ü&ÉTq~>±<äT. e÷j·÷eTè>∑$wüj·TeTTq d”‘êsêeTT *s¡Te⁄s¡TqT Á|üe÷<ä|ü&çqqT

\ø£ÎDT&ÉT Á|üe÷<ä|ü&É˝Ò<äT. n~ e÷j·÷eTè>∑ eTìj˚T #Óô|ŒqT. e÷Ø#·Tì

≈£L‘·$wüj·TeTTq d”‘· bıs¡ã&çqqT \ø£ÎDT&ÉT Á|üe÷<ä|ü&É˝Ò<äT. n‘·&É{Ϻ

BÛeT+‘·T&ÉT. n‘·ì ãT~Δ #·ø£ÿì Ä˝À#·q\‘√ ì+&çj·TT+&ÉTqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` nqT|üe÷q |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT n$T‘·

ãT~ΔXÊ*jÓÆTq \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT Á|üj·T‘·ïrÁe‘·qT>∑÷]à qeTàø£eTT >∑\~ø±ã{Ϻ

d”‘ê<˚$ esê¸ø±\eTTq+<äT bı+– bıs¡\T Ç‘·s¡ q<äT\e˝…>±ø£, ì‘·´eTT

Á|üXÊ+‘·eTT>∑H j·TT+&ÉT >∑+>±q~e …H j·TT+&ÓqT. $|üØ‘·yÓTÆq øå√uÛÑ H=+<äT≥

˝Ò<äT.

XÀ¢ ˆ ‘·T\´o\ejÓ÷eè‘êÔ+ ‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+ ˆ

sê|òüTy√-s¡Ω‹ yÓ’<V”≤+ ‘·+ #j·T eTdæ‘ø£åD≤ ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·T\´o\ejÓ÷eè‘êÔ+ ` ‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+ ` sê|òüTe' ` ns¡Ω‹

` yÓ’<V”≤+ ` ‘·+ ` #· ` Çj·TyéT ` ndæ‘ø£åD≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·T\´o\ejÓ÷eè‘êÔ+ ‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+ yÓ’<V”≤+ sê|òüTe'

ns¡Ω‹— ‘·+ #· Çj·TyéT ndæ‘ø£åD≤ ns¡Ω‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·T\´o\ejÓ÷eè‘êÔ+ R düe÷qyÓTÆq dü«uÛ≤eeTT, ej·TdüT‡

#·]Á‘·eTT ø£*–q{Ϻ, ‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+ R düe÷qyÓTÆq e+X¯eTTqT,

ñ‘·ÔeT\ø£åDeTT\qT ø£*–q{Ϻ, yÓ’<˚V”≤+ R d”‘ê<˚$ì (bı+<äT≥≈£î), sê|òüTe'

ns¡Ω‹ R lsêeTT&ÉT ‘·–j·TTHêï&ÉT, ‘·+ #· R Ä lsêeTTì (bı+<äT≥≈£îqT),

Çj·T+ ndæ‘ø£åD≤ ns¡Ω‹ R á kÂ+<äs¡ e‹ ‘·–j·TTqï~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+μ R kÕeTTÁ~ø£XÊÅdüÔeTTq+<äT #Ó|üŒã&çq

\ø£åDeTT\ì uÛ≤eeTT. á |üs¡düŒsês¡Ω‘· j·TT+&ÉT≥#‘·H d”‘·eTà≈£î Ç‘·s¡|ü⁄s¡Twüßì

j·T+<äTqT, lsêeTTìøÏ Ç‘·s¡Åd”Ôj·T+<äTqT <äèwæº Ò≈£î+&ÉT≥ düVü≤»eTì dü÷∫+|ü

ã&çq~.

5(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+μ c˛&ÉXes¡ej·TdüTÿ&Ó’q lsêeTTq≈£î

<ë«<äX¯e‘·‡s¡ej·TdüTÿsê …’q C≤qøÏ ‘·T\´ej·TdüTÿsê Ò j·Tì #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~.

‘·T\´ejÓ÷eè‘·ÔeTT \q>± nqTs¡÷|üyÓTÆq ej·TdüT‡, #·]Á‘·eTT, dü«uÛ≤eeTT

yÓTT<ä\>∑Tq$.

‘·T˝≤´_Û»q\ø£åD≤+ :` kÕs¡«uÛÖeT \ø£åDeTT\T >∑*–q sêeTTq≈£î |ü≥ºeTVæ≤wæ>±>∑\

kÕeTTÁ~ø£XÊÅdüÔ \ø£åDeTT\T ø£*–j·TTqï{Ϻ~ d”‘· nì uÛ≤eeTT. ˝Àø£eTT˝À

kÕe÷q´eTT>∑ kÂ+<äsê´~ dü\¢ø£åDeTT\T >∑\ |ü⁄s¡Twüßq≈£î nqTs¡÷|üyÓTÆq

uÛ≤s¡ j·TTqT, kÂ+<äsê´~ >∑TD≤‹Xj·TeTT>∑\ eì‘·≈£î nqTs¡÷|üyÓTÆq es¡T&ÉTqT

<=s¡≈£î≥ ndü+uÛÑeeTT>± qT+&ÉTqT. d”‘êsêeTT\ <ë+|ü‘·´eTTq+<äT n{Ϻ

nH√´Hê´qTs¡÷|ü eTT \_Û+∫q~ j·TqT≥ ÄXÃs¡ ø£s¡yÓTÆq $wüj·TeTT. ªªndæ‘ø£åDμμ

j·TqT≥# ø£eT\|üÁ‘ê≈£åî&Ó’q lsêeTTìø£+f…qT >∑÷&É d”‘·eTà qj·TqkÂ+<äs¡ eTT

n‘· ~Ûø£yÓTÆq<äì ‘Ó\T|üã&çq~. n+<äT#‘·H lsêeTT&ÉT ªªq Jyj·T+ ø£åDeT|æ

$Hê ‘êyéT ndæ‘ø£åD≤+μ nì e>∑#ÓqT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç|ü&ÉT lsêeT#·+Á<äeT÷]ÔøÏ eTT|üŒ~‘=$Tà~ dü+e‘·‡s¡eTT\T—

d”‘·eTà≈£î eTT|üŒ~¬s+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T. d”‘êsêeTT\T ej·TdüT‡q+ <Ó≥T¢

‘·–j·TTHêïs√ o\eTTq+ <äfÒ¢ ‘·–j·TTHêïs¡T. m≥Tº\ìq ` sêeT#·+Á<äeT÷]Ô

ªyêìjÓT&ÉqT+&ÓH˚ì j˚T<˚ì <√wüeT~› >∑s¡Ω ´+ãTø±<äT dü<ëfi¯ó\μø£ì #Óô|ŒqT.

d”‘·eTàjÓ÷! ªªe<Ûä≈£î bÕÁ‘·T\|ü≥¢Hé >∑è|üp|üe\j·TT dü»®qT— &É|üsê<ÛäeTT #j·Tq{Ϻ

j·T‘·&ÉT+ >∑\&μμ j·Tì #Óô|ŒqT.

kÕeTTÁ~ø£ XÊÅdüÔ Á|üø±s¡eTT kÕs¡«uÛÖeTT&ÉTø±>∑\ ∫Vü≤ïeTT\T sêeT#·+Á<äT

q+<äT >∑\e⁄. n{ϺyêìøÏ uÛ≤s¡ >± qT+&É<ä–q Åd”ÔøÏ ñ+&Ée\dæq \ø£åDeTT\T

d”‘·eTà j·T+<äTqï$. Çø£ e+XeTTq+<äT lsêeTT&ÉT dü÷s¡ e+XeTTq Á|üdæ~Δ¬øøÏÿq

yêì ≈£îe÷s¡T&ÉT. d”‘·eTà #·+Á<äe+XeTTq »>∑Á‘·Œdæ~Δ>∑qï »q≈£îì ≈£L‘·Ts¡T.

ªªnjÓ÷<Ûë´|ü⁄s¡H‘ês¡+ $T~∏ ≤|ü⁄s¡Hêj·Tø°yéT,

sê|òüTyêD≤ eT\+ø±s¡+ yÓ’<Vü‰Hê eT\+ÁøÏj·÷yéT,

s¡|òüT÷D≤+ ≈£î\B|ü+ #· ìMTHê+ ≈£î\B|æø±yéT,

dü÷s¡ e+XdüeTT<ä÷“¤‘·+ k˛eTe+XdüeTT<䓤yêyéT,

düs¡«˝Àø£$<Ûë‘ês¡+ düs¡«˝Àø£$<ÛësTT˙yéT,

˝Àø±_ÛsêeT+ lsêeTyéT n_Ûsêe÷+ #· yÓTÆ~∏©yéT,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT6

nH√´q´dü<äèXÊy‘Í Å‘Ó’ Àø£ >∑èVü≤<ä+|ür.μμ

(Vü≤qTeT~«s¡∫‘· d”‘êsêeT k ÔÁ‘·eTT)

ø±e⁄qH˚ Hê´dü$<ä´j·T+<äT X¯s¡D≤>∑‹ Çs¡Te⁄s¡≈£îqT #Ó|üŒã&ÓqT.

lsêeTT&ÉT düàs¡De÷Á‘·dü+‘·Twüºß&ÉT. C≤qø£eTà Á|üD‹Á|üdüqï.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` nqTs¡÷|üyÓTÆq ñ‘·ÔeTdü«uÛ≤eeTT, j·TÚeqeTT, #·]Á‘·eTT,

ñqï‘·e+XeTT, kÕeTTÁ~ø£ XÊÅdüÔÁ|üdæ<äΔyÓTÆq XóuÛÑ\ø£åDeTT\qT ø£*–j·TTqï áyÓTqT

uÛ≤s¡ >± ã&Éj·TT≥≈£î lsêeTT& ‘·–j·TTHêï&ÉT. ˝Àø√‘·Ôs¡ XóuÛÑ\ø£åD $•wüºß&Ó’q

lsêeTTì uÛÑs¡Ô>± bı+<äT≥≈£î ñ‘·ÔeTyÓTÆq >∑TD kÂ+<äsê´~ düs¡«jÓ÷>∑ ‘·\T ø£*Zq

á C≤qøÏjT ‘·–j·TTqï~.

XÀ¢ ˆ ‘ê+ <äècºÕ« qeùV≤e÷uÛ≤+ ˝Àø£ø±+‘ê $Te Á•j·TyéT ˆ

»>±eT eTqkÕ sêeT+ e#·q+ #<ä eTÁãM‘Y ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` qeùV≤e÷uÛ≤+ ` ˝Àø£ø±+‘êyéT ` Çe `

Á•j·TyéT ` »>±eT ` eTqkÕ ` sêeT+ ` e#·q+ ` #· ` Ç<äyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` qeùV≤e÷uÛ≤+ ˝Àø£ø±+‘ê+ Á•j·TyéT Çe (dæú‘ê+) ‘ê+

<äècºÕ« eTqkÕ sêeT+ »>±eT. Ç<ä+ e#·q+ #· nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qeùV≤e÷uÛ≤+ R q÷‘·q düTes¡í#êäj·T >∑\~j·TTqT, Àø£ø±+‘ê+

Á•j·T+ Çe R ˝Àø£eTTqT yÓ÷Væ≤+|üCÒj·TT \øÏÎe …, (dæú‘ê+ R ñqï) ‘ê+ R Ä

d”‘ê<$ì, <äècºÕ« R #·÷∫, eTqkÕ R eTqdüT‡#‘·, sêeT+ »>±eT R sêeTTì

#¬sqT. Ç<ä+ e#·q+ #· nÁãM‘Y R á e÷≥qT >∑÷&É |ü*¬øqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªqeùV≤e÷uÛ≤+μ ` ªVæ≤s¡DàsT÷+ \ø°Î+μ nì ldü÷ø£ÔeTTq

#Ó|æŒq≥T¢ d”‘·eTà ùV≤j·T>∑TDs¡Væ≤‘· j·T>∑T düT>∑TDeTT\sê•. |ü⁄≥eTT ô|{Ϻq

ã+>±s¡eTT. ˝Àø£ø±+‘ê $Te Á•j·TyéT ` d”‘·eTà ˝ÀπøX«] j·TsTTq leTVü‰\øÏÎ

j·TìjT Vü≤qTeT düŒwüºeTT>∑ #Ó|ü#·THêï&ÉT. düø£\ düeTè~Δ dü«s¡÷|üj·T>∑T \øÏÎj·TTqï

#√≥ lìyêdüT&ÉT+&ÉTqT. ø£qTø£ ÁXó‘·T\T d”‘·eTàqT uÛÑ>∑e+‘·T&Ó’q lsêeTTìø£qï

_ÛqïeTì #Ó|üŒe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˝Àø£eTTq+‘·qT Á|üø±•+|ü#j·TT \øÏÎe …, ‘·|üÔø±+#·q Á|üuÛÑ\‘√

$sêõ\T¢ Ä d”‘ê<$ì >±+∫, Vü≤qTeT ˇø£ÿ e÷s¡T>∑ ‘·q eTqdüT‡q+<äT sêeTTì

7(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

düà]+∫, áØ‹>± |ü\Tø£<=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ nkÕ´ ùV≤‘√ ]«XÊ˝≤øå±´ Vü≤‘√ yê© eTVü‰ã\' ˆ

sêeDÁ|ü‹yÓ÷ Mπs´ ø£ã+<ÛäXà ìbÕ‹‘·' ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nkÕ´' ` ùV≤‘√' ` $XÊ˝≤øå±´' ` Vü≤‘·' ` yê© ` eTVü‰ã\' `

sêeDÁ|ü‹eT' ` Mπs´ ` ø£ã+<Ûä' ` #· ` ìbÕ‹‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øå±´' nkÕ´' ùV≤‘√' eTVü‰ã\' yê© Vü≤‘·'. Mπs´

sêeDÁ|ü‹eT' ø£ã+<Ûä' #· ìbÕ‹‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øå±´' nkÕ´' ùV≤‘√' R $XÊ\eTT˝…’q ø£qTï\T>∑\

áyÓTì$T‘·ÔyT, eTVü‰ã\' yê© Vü≤‘·' R eTVü‰ã\T&Ó’q yê* dü+Vü≤]+|üã&çHê&ÉT,

Mπs´ R |üsêÁø£eTeTTq+<äT, sêeDÁ|ü‹eT' R sêeD düe÷qT&Ó’q{Ϻ, ø£ã+<Ûä' #·

R ø£ã+<ÛäT&ÉTqT, ìbÕ‹‘·' R ≈£L*Ãyj·Tã&çHê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á kÂ+<äs¡ e‹ì >∑÷]ÃjT>∑<ë eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q yê*ì lsêeTT&ÉT

Vü≤‘·e÷¬sÃqT! |üsêÁø£eTeTTq+<äT sêeDTìøÏ kÕ{Ïsê>∑\ ø£ã+<ÛäTì Ä‘·&ÉT

dü+Vü≤]+∫q~>∑÷&É á d”‘ê<$ ì$T‘·ÔyT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ $sê<ÛäXà Vü≤‘· dü‡+UÒ sêø£åk˛ ;ÛeT$Áø£eT' ˆ

eH sêyTD $Áø£eT´ eTùV≤+Á<DÒe X+ãs¡' ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $sê<Ûä' ` #· ` Vü≤‘·' ` dü+UÒ ` sêø£ådü' ` ;ÛeT$Áø£eT' ` eH

` sêyTD ` $Áø£eT´ ` eTùV≤+Á<D ` Çe ` X+ãs¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+UÒ eTùV≤+Á<D X+ãs¡' Çe, eH ;ÛeT$Áø£eT' $sê<Ûä'

sêø£ådü' sêyTD $Áø£eT´ Vü≤‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+UÒ R j·TT<äΔeTTq+<äT, eTùV≤+Á<D R <y+Á<äTì#, X+ãs¡'

Çe R X+ãsêdüTs¡T&ÉTe …, eH R ns¡D´eTTq+<äT, sêyTD R lsêeTTì#,

$Áø£eT´ R $»è+_Û+∫, ;ÛeT$Áø£eT' R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq XÖs¡ eTT >∑*–q{Ϻ, $sê<Ûä'

sêø£ådü' R $sê<ÛäT&ÉqT s¡ø£ÿdüT&ÉT, Vü≤‘·' R |ü]e÷s¡Ãã&çHê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á d”‘ê<$ ì$T‘·ÔyT>∑<ë, |üPs¡«eTT ;Ûø£s¡eT>∑T j·TT<äΔeTTq+<äT,

<˚y˚+Á<äT&ÉT X¯+ãsêdüTs¡Tì dü+Vü≤]+∫q≥T¢ lsêeTT&ÉT ns¡D´eTTq+<äT ‘·q

|üsêÁø£eTeTTqTp|æ uÛÑj·T+ø£s¡$Áø£eTeTTqT p|ü⁄#·Tqï $sê<ÛäTì n\Œø±\eTT˝ÀH

Vü≤‘·e÷]ÃHê&ÉT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT8

XÀ¢ ˆ #·‘·Ts¡›XdüVü≤ÁkÕDÏ s¡ø£åkÕ+ ;ÛeTø£s¡àD≤yéT ˆ

ìVü≤‘êì »qkÕúH X¬s’ s¡–ï•UÀ|üyÓTÆ' ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #·‘·Ts¡›XdüVü≤ÁkÕDÏ ` s¡ø£åkÕ+ ` ;ÛeTø£s¡àD≤yéT ` ìVü≤‘êì `

»qkÕúH ` X¬s’' ` n–ï•UÀ|üyÓTÆ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúH ;ÛeTø£s¡àD≤+ s¡ø£åkÕ+ #·‘·Ts¡›XdüVü≤ÁkÕDÏ n–ï•UÀ|üyÓTÆ'

X¬s’' ìVü≤‘êì.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúH R »qkÕúqeTTq+<äT, ;ÛeTø£s¡àD≤+ s¡ø£åkÕ+ R ;Ûø£s¡

ø£è‘· eTT\T>∑\ sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ, #·‘·Ts¡›XdüVü≤ÁkÕDÏ R |ü<äTHê\TZy\T, n–ï•UÀ|üyÓTÆ'

X¬s’' R n–ïC≤«\\e+{Ï u≤DeTT\#, ìVü≤‘êì R dü+Vü≤]+#·ã&ç].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á d”‘ê<$ ì$T‘·ÔyT>∑<ë, ÄHê&ÉT (lsêeTT&ÉT) »qkÕúqeTTq+<äT

|ü<äTHê\TZ y\eT+~ eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡T …’q <äTwüºsêø£ådüT\qT n–ïC≤«\\e+{Ï ‘·q

u≤D|üs¡+|üs¡\# H\>∑÷*ÃHê&ÉT.

XÀ¢ ˆ Ks¡Xà ìVü≤‘· dü‡+UÒ Á‹•sêXà ìbÕ‹‘·' ˆ

<ä÷wüDXà eTVü‰‘C≤ sêyTD $~‘ê‘·àHê ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ks¡' ` #· ` ìVü≤‘·' ` dü+UÒ ` Á‹•sê' ` #· ` ìbÕ‹‘·' `

<ä÷wüD' ` #· ` eTVü‰‘C≤' ` sêyTD ` $~‘ê‘·àHê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+UÒ $~‘ê‘·àHê sêy˚TD Ks¡' #· ìVü≤‘·'— Á‹•sê' #·

ìbÕ‹‘·'— eTVü‰‘C≤' <ä÷wüD' #· ìbÕ‹‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $~‘ê‘·àHê sêyTD R Ä‘·à‘·‘·Ô «y‘·ÔjÓÆTq lsêeTTì#, dü+UÒ

R dü+Á>±eTeTTq+<äT, Ks¡' #· ìVü≤‘·' R Ks¡T&ÉT nqT sêø£ådüT&ÉTqT

dü+Vü≤]+|üã&çHê&ÉT, Á‹•sê' #· ìbÕ‹‘·' R Á‹•s¡T&ÉqT s¡ø£ÿdüT&ÉTqT H\>∑÷\Œ

ã&çHê&ÉT, eTVü‰‘C≤' <ä÷wüDXà (ìbÕ‹‘·') R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq <ä÷wüDT

&ÉqT ndüTs¡T&ÉTqT ≈£L\Œã&çHê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Á|üuÛ≤edü+|üqTï&Ó’q lsêeTT&ÉT áyÓTø=s¡πø >∑<ë ÄHê&ÉT

dü+Á>±eTeTTq+<äT Ks¡T&ÉqT s¡ø£ÿdüT >∑÷*ÃHê&ÉT— Á‹•s¡T&ÉqT ndüTs¡Tì s¡÷|ü⁄e÷|æ

Hê&ÉT— eTVü‰|üsêÁø£yÓ÷ù|‘·T&Ó’q <ä÷wüD≤düTs¡Tì>∑÷&É H\>∑÷*ÃHê&ÉT.

9(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ◊X«s¡ + yêqsêD≤+ #· <äTs¡¢uÛÑ+ yê*bÕ*‘·yéT ˆ

nkÕ´ ì$T‘Ô düTÁ^e' ÁbÕ|üÔyêHé ˝Àø£dü‘·ÿ è‘·yéT ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ◊X«s¡ + ` yêqsêD≤+ ` #· ` <äTs¡¢uÛÑ+ ` yê*bÕ*‘·yéT `

nkÕ´' ` ì$T‘Ô ` düTÁ^e' ` ÁbÕ|üÔyêHé ` ˝Àø£dü‘·ÿ è‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÕ´' ì$T‘Ô yê*bÕ*‘·+ Àø£dü‘·ÿ è‘·+ <äTs¡¢uÛÑ+ yêqsêD≤yéT

◊X«s¡ + düTÁ^e' ÁbÕ|üÔyêHé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕ´' ì$T‘Ô R áyÓT ø±s¡DeTT>±, Àø£dü‘·ÿ è‘·+ R Àø£eTT#

Á|üX¯+dæ+|üã&çq{Ϻ, <äTs¡¢uÛÑ+ R nì‘·s¡\uÛÑ´yÓTÆq{Ϻ, yê*bÕ*‘·+ R yê*#˚

|ü]bÕ*+|üã&ÉT#·Tqï, yêqsêD≤yéT ◊X«s¡ + R yêqs¡T\ kÕÁe÷»´eTTqT, düTÁ^e'

R düTÁ^e⁄&ÉT, ÁbÕ|üÔyêHé R bı+<ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á eTVü‰‘·Tàsê* ø±s¡DeTT>±H Àø£eTT# yÓT#·Ãã&çq{Ϻ, yê*eXeTT

q+<äT+&ç, |üs¡T\≈£î ø£HÓï‹Ô #·÷#·T≥ ≈£Xø£ yÓTÆq{Ϻ, yêqs¡kÕÁe÷»´eTTqT düTÁ^e⁄&ÉT

nHêj·÷düeTT>± dü+bÕ~+#·Tø=q>∑*ZHê&ÉT.

XÀ¢ ˆ kÕ>∑s¡XÃ eTj·÷ Áø±+‘· ÁoÙe÷ qï<äqB|ü‹' ˆ

nkÕ´ ùV≤‘√ ]«XÊ˝≤øå±´' |ü⁄Ø #j·T+ ìØøÏå‘ê ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ>∑s¡' ` #· ` eTj·÷ ` Áø±+‘·' ` Áoe÷Hé ` q<äqB|ü‹' `

nkÕ´' ` ùV≤‘√' ` $XÊ˝≤øå±´' ` |ü⁄Ø ` #· ` Çj·T+ ` ìØøÏå‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øå±´' nkÕ´' ùV≤‘√' q<äqB|ü‹' le÷Hé kÕ>∑s¡' #·

eTj·÷ Áø±+‘·'— Çj·T+ |ü⁄Ø #· ìØøÏå‘ê—

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øå±´' nkÕ´' ùV≤‘√' R $XÊ˝≤øÏåjÓÆTq á d”‘ê<$ì

>∑T]+∫jT, q<äqB|ü‹' R düeTdüÔqBq<äeTT\≈£îqT Á|üuÛÑTyÓ’q{Ϻ, le÷Hé kÕ>∑s¡'

R leT+‘·T&Ó’q düeTTÁ<äT&ÉT, eTj·÷ Áø±+‘·' R Hê# <ë≥ã&ÓqT— Çj·T+ |ü⁄Ø #·

R á \+ø±q>∑s¡eTTqTï, eTj·÷ R Hê#, ìØøÏå‘ê R #·ø£ÿ>± |ü]øÏ+|üã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á ˝Àø√‘·Ôs¡düT+<ä] ì$T‘·Ôy˚T >∑<ë düeTdüÔ qBq<äeTT\≈£îqT

Á|üuÛÑTyÓ’, ìs¡T|üe÷q XÀuÛ≤dü+|ü<ä\≈£î ì\j·TyÓTÆj·TTqï eTVü‰kÕ>∑s¡eTTqT HqT

<ë{Ïe∫Ã‹ì— áyÓTqT >∑÷]ÃjT ø£<ë \+ø£q+‘·qT HqT |ü]XÀ~Û+∫ #·÷∫‹ì!

XÀ¢ ˆ j·T~ sêeT dü‡eTTÁ<ë+‘ê+ yT~˙+ |ü]es¡ÔjT‘Y ˆ

nkÕ´' ø£è‘ »>∑#êÃ|æ j·TTø£Ô $T‘´e yT eT‹' ˆˆ 13

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` sêeT' ` düeTTÁ<ë+‘ê+ ` yT~˙+ ` |ü]es¡ÔjT‘Y `

nkÕ´' ` ø£è‘ ` »>∑‘Y ` #· ` n|æ ` j·TTø£ÔyéT ` Ç‹ ` @e ` yT ` eT‹' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÕ´' ø£è‘˚ sêeT' düeTTÁ<ë+‘ê+ y˚T~˙+, »>∑‘Y #·

|ü]es¡ÔjT‘Y j·T~, j·TTø£Ô+ Ç‹ @e yT eT‹'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕ´' ø£è‘˚ R áyÓT ì$T‘·ÔyÓTÆ, sêeT' R lsêeTT&ÉT,

düeTTÁ<ë+‘ê+ yT~˙+ R düeTTÁ<äeTT\es¡≈£îqT>∑\ uÛÑ÷$Tì, »>∑‘Y #· n|æ R

düeTdüÔ »>∑‘·TÔqT >∑÷&É, |ü]es¡ÔjT‘Y j·T~ R ‘·\ÁøÏ+<äT\T #dæqjÓT&É\, j·TTø£ÔyéT

Ç‹ @e R j·TTø£ÔeTT nìjT, yT eT‹' R Hê j·T_ÛÁbÕj·TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á eTVü≤˙j·TTsê*ì >∑÷]à lsêeTT&ÉT #·‘·Tdü‡eTTÁ<ä |üs¡ +‘·eTTqT

>∑\ á uÛÑ÷$Tq+‘·qT, nfÒ¢ düeTdüÔ »>∑‘·TÔqT ≈£L&É ‘·\ÁøÏ+<äT\T #dæyÓ’∫qqT

düeTT∫‘·yÓTÆq ø£è‘· yT j·T>∑Tqì Hê ìXÃj·TeTT.

XÀ¢ ˆ sê»´+ yê Á‹wüß ˝Àπøwüß d”‘ê yê »qø±‘·àC≤ ˆ

Å‘Ó’ Àø£ sê»´+ düø£\+ d”‘êj·÷ Hê|ü⁄ïj·÷‘·ÿ˝≤yéT ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sê»´+ ` yê ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` d”‘ê ` yê ` »qø±‘·àC≤ `

Å‘Ó’ Àø£ sê»´+ ` düø£\+ ` d”‘êj·÷' ` q ` Ä|ü⁄ïj·÷‘Y ` ø£ ≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Á‹wüß ˝Àπøwüß sê»´+ yê, »qø±‘·àC≤ d”‘ê yê, (øÏ+ ÁX‚wü+

Ç‹ X+ø±j·÷+) düø£\+ Å‘Ó’ Àø£ sê»´+, d”‘êj·÷' ø£ ≤+ q Ä|ü⁄ïj·÷‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á‹wüß ˝Àπøwüß sê»´+ yê R eTT˝À¢ø£eTT\ kÕÁe÷»´e÷?

»qø±‘·àC≤ d”‘ê yê R »qø£‘·qj·T j·T>∑T d”‘ê<˚$j·÷? (øÏ+ ÁX‚wüyéT Ç‹

X¯+ø±j·÷+ R @~ >=|üŒ<äqT X¯+ø£ ø£*–q|ü&ÉT) düø£\+ Å‘Ó’ Àø£ sê»´+ R

düeTdüÔyÓTÆq Á‹uÛÑTeq kÕÁe÷»´eTT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ , ø£˝≤+ q

Ä|ü⁄ïj·÷‘Y R ˇø£ÿ n+XeTTqT >∑÷&É bı+<äC≤\<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ˇø£e+ø£ eTT˝À¢ø£eTT\ Ä~Û|ü‘·´eTT, y˚i=ø£e+ø£ d”‘ê<˚$,

j·TTqï|ü&ÉT á ¬s+&ç+{Ï À @~ >=|üŒ<äì dü+Xj·TeTT ø£*Zq#√ Ä Á‹uÛÑTeq

kÕÁe÷»´eTT d”‘ê<$ ø±* ø=q>√{ÏøÏ≈£L&É dü]b˛<äT nìjT #Ó|üŒe …qT.

XÀ¢ ˆ Çj·T+ kÕ <Ûäs¡ào\dü yÓTÆ~∏\dü eTVü‰‘·àq' ˆ

düT‘ê »qø£sê»dü d”‘ê uÛÑs¡Ô è<äè&ÛÉÁe‘ê ˆˆ 15

11(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Çj·T+ ` kÕ ` <Ûäs¡ào\dü ` yÓTÆ~∏\dü ` eTVü‰‘·àq' ` düT‘ê `

»qø£sê»dü ` d”‘ê ` uÛÑs¡Ô è<äè&ÛÉÁe‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑs¡Ô è<äè&ÛÉÁe‘ê, <Ûäs¡ào\dü yÓTÆ~∏\dü eTVü‰‘·àq' »qø£sê»dü

düT‘ê, kÕ d”‘ê Çj·TyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑs¡Ô è<äè&ÛÉÁe‘ê R |ü‹uÛÑøÏÔ |üsêj·TDTsê …’q~j·TT, <Ûäs¡ào\dü R

<Ûäsêà#·s¡D|üs¡T&Ó’q{Ϻ, eTVü‰‘·àq' yÓTÆ~∏\dü´ »qø£sê»dü´ R eTVü‰‘·Tà&Ó’q

$T~∏ ≤|ü‹j·T>∑T »q≈£îìjÓTTø£ÿ, düT‘ê kÕ d”‘ê R ‘·qj·T j·T>∑T Ä d”‘ê<$,

Çj·TyéT R áyÓTjT!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |ü‹uÛÑøÏÔ |üsêj·TDTsê …’q{Ϻ~j·TTqT, <Ûäs¡ào\T&ÉT, eTVü≤˙j·TT&ÉT,

$T~∏ ≤|ü‹ j·T>∑T »q≈£îì ≈£îe÷¬sÔjÓÆTq{Ϻj·TTq>∑T Ä d”‘ê<$ áyÓTjT! dü+<Vü≤eTT

˝Ò<äT.

XÀ¢ ˆ ñ‹ú‘ê yT~˙+ _Û‘êÔ « πøåÁ‘ Vü≤\eTTKø£å‘ ˆ

|ü<äàπsDTìuÛ…’' ø°sêí XóuÛ…’' πø<ës¡bÕ+düT_Û' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ‹ú‘ê yT~˙+ _Û‘êÔ « πøåÁ‘ Vü≤\eTTKø£å‘ |ü<äàπsDTìuÛ…’'

` ø°sêí ` XóuÛ…’' ` πø<ës¡bÕ+düT_Û' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤\eTTKø£å‘˚ πøåÁ‘˚ y˚T~˙+ _Û‘êÔ «, |ü<äàπsDTìuÛ…’' X¯óuÛ…’'

πø<ës¡bÕ+düT_Û' ø°sêí, ñ‹ú‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤\eTTKø£å‘ πøåÁ‘ R Hêπ>{ÏyÓTTq‘√ <äTqïã&çq{Ϻ bı\eTTq+<äT,

yT~˙+ _Û‘êÔ « R uÛÑ÷$Tì Áã<ä›\T#dæø=ì, |ü<äàπsDTìuÛ…’' R ‘êeTs¡|ü⁄bıŒ&çe+{Ï,

XóuÛ…’' πø<ës¡bÕ+düT_Û' R eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq bı\eTTq+<ä* eT{Ϻø£DeTT\#, ø°sêí

R ì+&çj·TTqï<Ó’, ñ‹ú‘ê R MT~øÏ yÓ&É*e∫Ãq{Ϻ~, (Çj·TyéT R áyÓTjT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` yT~˙+ _Û‘êÔ « ñ‹ú‘ê R áyÓT uÛÑ÷$T» >±e⁄qH njÓ÷ì»j·T>∑T≥#

˝Àø√‘·Ôs¡yÓTÆq kÂ+<äs¡ eTT bı+<ä>∑*Z j·TTqï<äì Vü≤qTeT }Væ≤+#·T#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` j·÷>∑ìs¡«Vü≤DeTT ø=s¡¬ø’ Hê>∑*‘√ <äTìïq |ü$Á‘· πøåÁ‘·eTTqT+&ç

uÛÑ÷$Tì Áã<ä›\T #dæø=ì, ‘êeTs¡ |ü⁄bıŒ&çe+{Ï Ä bı\eTTq+<ä* |ü$Á‘·yÓTÆq

<Ûä÷[ø£DeTT\qT &É*ô|’ <Ûä]+∫, á Àø£eTTq yÓ\dæq eTVü≤˙j·TTsê\T áyÓTjT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT12

XÀ¢ ˆ $Áø±+‘· kÕ´s¡ o\dü dü+j·TTπ> wü«ìe]Ôq' ˆ

düTïcÕ <äXs¡<∏ä ôd’ cÕ CÒ cÕ sêCÀ„ j·TXdæ«˙ ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $Áø±+‘·dü ` Äs¡ o\dü ` dü+j·TTπ>wüß ` nìe]Ôq' ` düTïcÕ

` <äXs¡<∏ädü ` @cÕ ` CÒ cÕ ` sêC„' ` j·TXdæ«˙.

nq«j·TÁø£eTeTT :` $Áø±+‘·dü , Äs¡ o\dü dü+j·TTπ>wüß nìe]Ôq' <äXs¡<∏ädü

s껄' CÒ cÕ j·TXdæ«˙ düTïcÕ @cÕ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Áø±+‘·dü´ R |üsêÁø£eTXÊ*j·TTqT, Äs¡´o\dü´ R ñ‘·ÔeT

#·]Á‘·>∑\yê&ÉTqT, dü+j·TTπ>wüß nìe]Ôq' R j·TT<äΔeTTq+<äT yÓqTïp|üì yê&ÉT

q>∑T, s껄' <äXs¡<∏ädü R eTVü‰sêC…’q <äXs¡<∏äTìøÏ, j·TXdæ«˙ R >=|üŒø°]Ô>∑*Zq,

CÒ cÕ düTïcÕ R ô|<ä›ø√&É\T, @cÕ R áyÓTjT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üsêÁø£eTeTTq≈£îqT, ñ‘·ÔeT#·]Á‘·≈£îqT, kÕVü≤düeTTq≈£îqT, ù|s¡Tã&çq

<äXs¡<∏äeTVü‰sêEq≈£î ‘·–q{Ϻ dürÿ]Ô >∑*Zq ô|<ä›ø√&É\T áyÓTjT!

XÀ¢ ˆ <Ûäs¡à»„dü ø£è‘·»„dü sêeTdü $~‘ê‘·àq' ˆ

Çj·T+ kÕ <äsTT‘ê uÛ≤sê´ sêø£åd”eX e÷>∑‘ê ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <Ûäs¡à»„dü ` ø£è‘·»„dü ` sêeTdü ` $~‘ê‘·àq' ` Çj·T+ ` kÕ

` <äsTT‘ê ` uÛ≤sê´ ` sêø£åd”eXyéT ` Ä>∑‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûäs¡à»„dü , ø£è‘·»„dü , $~‘ê‘·àq' sêeTdü <äsTT‘ê uÛ≤sê´ kÕ

Çj·T+ sêø£åd”eXyéT Ä>∑‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûäs¡à»„dü R <Ûäs¡ày‘·Ôj·TTqT, ø£è‘·»„dü R ø£è‘·E„&ÉTqT, $~‘ê‘·àq'

R Ä‘·àC≤„ìj·TTq>∑T, sêeTdü R sêeTTq≈£î, <äsTT‘ê R Á|æj·TTsê\sTTq{Ϻ, uÛ≤sê´

R <Ûäs¡à|ü‹ïj·T>∑T, kÕ Çj·T+ R Ä áyÓT, sêø£åd”eXyéT Ä>∑‘ê R sêø£ådüÅd”Ô\

eXyÓTÆ j·TTqï~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªsêø£åd”eXyéTμ Ä>∑‘ê ` n\+|òüT´yÓTÆq ø±\eTT jÓTTø£ÿ Á|üuÛ≤eeTT

#‘·qì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üs¡eT<Ûë]à≈£î&Ó’q, eTVü‰‘·Tà&Ó’q lsêeTTq≈£î Á|æj·TTsê\T>±qTqï

á |üPE´sê\T>∑÷&É sêø£ådüÅd”Ô\≈£î eXyÓTÆ Bqdæú‹ H=+~j·TTqï~>∑<ë!

13(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ düsê« H√“¤>± qŒ]‘· »´ uÛÑs¡Ô èùdïVü≤ã˝≤‘·ÿ è‘ê ˆ

n∫+‘·sTT‘ê« <äT'U≤ì Á|ü$cÕº ìs¡®q+ eqyéT ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düsê«Hé ` uÛÀ>±Hé ` |ü]‘·´»´ ` uÛÑs¡Ô èùdïVü≤ã˝≤‘·ÿ è‘ê `

n∫+‘·sTT‘ê« ` <äT'U≤ì ` Á|ü$cÕº ` ìs¡®q+ ` eqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑs¡Ô èùdïVü≤ã˝≤‘·ÿ è‘ê, düsê«Hé uÛÀ>±Hé |ü]‘· »´ ` <äT'U≤ì

n∫+‘·sTT‘ê«, ìs¡®q+ eq+ Á|ü$cÕº.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑs¡Ô èùdïVü≤ã˝≤‘·ÿ è‘ê R uÛÑs¡Ôj·T+<ä* Áù|eT#˚ ã˝≤‘·ÿ]+|ü

ã&çq<Ó’, düsê«Hé uÛÀ>±Hé |ü]‘· »´ R düeTdüÔ uÛÀ>∑eTT\qT |ü]‘· õ+∫, <äT'U≤ì

n∫+‘·sTT‘ê« R πø¢X¯eTT\qT ˝…øÏÿ+|üø£, ìs¡®q+ eq+ R ìsêàqTwü´yÓTÆq

ns¡D´eTTqT, Á|ü$cÕº R Á|üy•+∫q~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` áyÓT uÛÑs¡Ôô|’>∑\ Áù|eT≈£î ˝Àã&çq<Ó’, sê»uÛÑeqeTTq+<ä*, düeTdüÔ

uÛÀ>∑eTT\qT $&ç∫ô|{Ϻ, eTT+<äTø±\eTTq dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄ ø£wüºeTT\qT >∑÷]Ã

Ä˝À∫+|ü≈£î+&É ;Ûø£s¡yÓTÆq ìs¡®Hês¡D´eTTqT #]q~.

XÀ¢ ˆ dü+‘·TcÕº |òü\eT÷ Òq uÛÑs¡Ô èXóÁXSwüDÒ s¡‘ê ˆ

j·÷ |üsê+ uÛÑ»‘ Á|”‹+ eH- |æ uÛÑeH j·T<∏ë ˆˆ 20

XÀ¢ ˆ ùdj·T+ ø£qø£esêí+^ ì‘· + düTdæà‘·uÛ≤wæD° ˆ

düVü≤‘ j·÷‘·Hê yT‘ê eTqsêúHê eTuÛ≤–˙ ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü+‘·TcÕº ` |òü\eT÷ Òq ` uÛÑs¡Ô èXóÁXSwüDÒ ` s¡‘ê ` j·÷ `

|üsê+ ` uÛÑ»‘ ` Á|”‹+ ` eH ` n|æ ` uÛÑeH ` j·T<∏ë. kÕ ` Çj·T+ ` ø£qø£

esêí+^ ì‘· + düTdæà‘·uÛ≤wæD° düVü≤‘ j·÷‘·HêyéT @‘êyéT nqsêúHê+

` nuÛ≤–˙ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·÷, |òü\eT÷ Òq dü+‘·TcÕº, uÛÑs¡Ô èXóÁXSwüDÒ s¡‘ê (dür), eH

n|æ uÛÑeH j·T<∏ë |üsê+ Á|”‹+ uÛÑ»‘, kÕ ø£qø£esêí+^, ì‘· + düTdæà‘·uÛ≤wæD°,

nqsêúHêyéT nuÛ≤–˙, Çj·TyéT @‘ê+ j·÷‘·Hê+ düVü≤‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·÷ R @ eTVü≤˙j·TTsê\T, |òü\eT÷ Òq dü+‘·TcÕº R |ü+&É¢#‘·qT,

ø£+<äeT÷˝≤<äT\#˚‘·qT dü+‘·è|æÔH=+<äT#·Tqï<Ó’, uÛÑs¡Ô èX¯óÁX¯SwüDÒ s¡‘ê (dür) R

ô|ì$T{ÏjÓTTø£ÿ |ü]#·s¡ j·T+<äT ìeT>∑Tïsê\>∑T#·T, eH n|æ R n&É$j·T+<äT>∑÷&É,

uÛÑeH j·T<∏ë R Ç+{Ïj·T+<äTe …H, |üsê+ Á|”‹+ R >=|üŒ<Ó’q dü+‘√wüeTTqT,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT14

uÛÑ»‘ R bı+<äT#·T+&Ó&ç<√, kÕ R n{Ϻ, ø£qø£esêí+^ R düTes¡í#Ûêj·T>∑\ <Vü≤eTT

>∑\~j·TTqT, ì‘· + düTdæà‘·uÛ≤wæD° R m\¢|ü&ÉTqT ∫s¡Tq>∑e⁄‘√ e÷≥˝≤&ÉTq{Ϻ

~j·TTqT, nqsêúHêyéT nuÛ≤–˙ R ø£wüºeTT\≈£î nqs¡TΩsê …’q{Ϻ~j·TTq>∑T, Çj·T+

R áyÓT, @‘ê+ j·÷‘·Hê+ R Ç{Ϻe´<∏äqT, düVü≤‘ R düVæ≤+#·T#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ns¡D´eTTq+<ä* |ü+&É¢‘√&ÉqT, ø£+<äeT÷\eTT\‘√&ÉqT dü+‘·Twæº

H=+<äT#·T, uÛÑs¡Ô è|ü]#·s¡ H Á|ü<Ûëqø£s¡Ôe´eTT>± m+#·Tø=ì, q≥º&É$j·T+<äT>∑÷&É

n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äTe˝…H˚ >=|üŒ<Ó’q Äq+<äeTT qqTuÛÑ$+#·T#·T, m\¢|ü&ÉTqT

∫s¡Tq>∑e⁄‘√&ÉH e÷≥˝≤&ÉT#·T, <äT'KeTT\ ø£s¡ΩeTT>±q{Ϻ ‘·q ã+>±s¡T yTì‘√

á j·÷‘·q\qT m≥T¢ zs¡TÃø=qT#·Tqï<√ >∑<ë!

XÀ¢ ˆ Çe÷+ ‘·T o\dü+|üHêï+ Á<äwüߺ eTs¡Ω‹ sê|òüTe' ˆ

sêeDÒq Á|üeT~∏‘ê+ Á|übÕ $Te |æbÕdæ‘·' ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Çe÷+ ` ‘·T ` o\dü+|üHêï+ ` Á<äwüߺyéT ` ns¡Ω‹ ` sê|òüTe' `

sêeDÒq ` Á|üeT~∏‘ê+ ` Á|übÕyéT ` Çe ` |æbÕdæ‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` o\dü+|üHêï+, sêeDÒq Á|üeT~∏‘ê+, Çe÷+ sê|òüTe', |æbÕdæ‘·'

Á|übÕyéT Çe, Á<äwüºßyéT ns¡Ω‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` o\dü+|üHêï+ R ñ‘·ÔeTyÓTÆq o\dü+|ü<ä >∑\~j·TTqT, sêeDÒq

Á|üeT~∏‘ê+ R sêeDTì# Væ≤+dæ+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTq>∑T, Çe÷+ R áyÓTqT,

sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, |æbÕdæ‘·' Á|übÕyéT Çe R <ä|æŒ>=qïyê&ÉT #·*|ü+~]ìe …,

Á<äwüºßyéT ns¡Ω‹ R #·÷&É<ä–j·TTHêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` sêeD≤düTs¡Tì#˚ Á≈£Ls¡eTT>∑ Væ≤+dæ+|üã&ÉT#·T>∑÷&É >=|üŒ<Ó’q

o\dü+|ü<ä ø£*Zj·TTqï{Ϻ á eTVü≤˙j·TTsê*ì, lsêeTT&ÉT, <ä|æŒø£‘√ ‘·|æ+#·T#·Tqï

yê&ÉT #·\¢ì bÕ˙j·TXÊ\qT ø£qT>=ìq≥T¢, eTVü‰q+<äeTT‘√ #·÷&Ée\dæj·TTHêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ nkÕ´ q÷q+ |ü⁄q sê¢uÛ≤ Á<ë|òüTe' Á|”‹ yTwü ‹ ˆ

sêC≤ sê»´|ü]ÁuÛÑwüº' |ü⁄q' ÁbÕù|´e yT~˙yéT ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nkÕ´' ` q÷q+ ` |ü⁄q' ` ˝≤uÛ≤‘Y ` sê|òüTe' ` Á|”‹yéT `

@wü ‹, sêC≤ ` sêC´|ü]ÁuÛÑwüº' ` |ü⁄q' ` ÁbÕ|ü ` Çe ` yT~˙yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' nkÕ´' ˝≤uÛ≤‘Y sê»´|ü]ÁuÛÑwüº' sêC≤ yT~˙+ |ü⁄q'

ÁbÕ|ü Çe q÷q+ Á|”‹yéT @wü ‹.

15(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, nkÕ´' |ü⁄q' ˝≤uÛ≤‘Y R áyÓT ‹]–

<=s¡≈£î≥e\q, sê»´|ü]ÁuÛÑwüº' sêC≤ R sê»´eTTqT >√˝ÀŒsTTq{Ϻ sêE, yT~˙+

R sê»´eTTqT, |ü⁄q' ÁbÕ|ü Çe R ‹]– bı+~e …, q÷q+ R ìXÃj·TeTT>±,

Á|”‹yéT @wü ‹ R Äq+<äeTTqT bı+<ä>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT áyÓT ‘·q≈£î ‹]– \_Û+∫q+<äT\≈£î, sê»´eTTqT

>√˝ÀŒsTTq sêE, ‹]– ‘·qsê»´eTTqT \_Û+∫q|ü&ÉTe …, m+‘·jÓ÷ Äq+<äeTT

H=+<äTqT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø±eTuÛÀ¬>’' |ü]‘· ø±Ô V”≤Hê ã+<ÛäT»Hq #· ˆ

<Ûës¡j·T ‘ê´‘·àH√ <Vü≤+ ‘·‘·‡e÷>∑eTø±+øÏåD° ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±eTuÛÀ¬>’' ` |ü]‘· ø±Ô ` V”≤Hê ` ã+<ÛäT»Hq ` #· ` <Ûës¡j·T‹

` Ä‘·àq' ` <Vü≤+ ` ‘·‘·‡e÷>∑eTø±+øÏåD° ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±eTuÛÀ¬>’' |ü]‘· ø±Ô ã+<ÛäT»Hq V”≤Hê #·, ‘·‘Ydüe÷>∑eT

ø±+øÏåD° (@cÕ) Ä‘·àq' <Vü≤+ <Ûës¡j·T‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eTuÛÀ¬>’' |ü]‘· ø±Ô R ø√]q uÛÀ>∑eTT\# $&ÉTeã&çq~j·TTqT,

ã+<ÛäT»Hq V”≤Hê #· R ø±e\dæqyê]øÏ <ä÷s¡yÓTÆq~j·TT q>∑T (@cÕ R áyÓT),

‘·‘Y düe÷>∑eTø±+øÏåD° R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ düe÷>∑eTeTTqT Ä•+#·T#·Tqï<Ó’, Ä‘·àq'

<Vü≤+ R ‘·q XØs¡eTTqT, <Ûës¡j·T‹ R ì\T|ü⁄ø=qT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘êqT ø√s¡Tø=qï uÛÀ>∑eTT\T ‘=\–b˛e>±, ø±e\dæqyês¡T

<ä÷s¡yÓTÆb˛e>±, <äT'KdüeTTÁ<äeTTq+<äTqï áyÓT, uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ |ü⁄qdü‡e÷>∑eTeTT

Hêdæ+#·T#·Tqï<Ó’, ‘·q XØs¡eTT HÓ{À¢ ì\T|ü⁄ø=qT#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ HÓ’cÕ |üX´‹ sêø£åk˛´ He÷Hé |ü⁄wüŒ|òü\Á<äTe÷Hé ˆ

@ø£düúVü≤è<äj·÷ q÷q+ sêeT yT yêqT|üX´‹ ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` @cÕ ` |üX´‹ ` sêø£ådü ' ` q ` Çe÷Hé ` |ü⁄wüŒ|òü\

Á<äTe÷Hé ` @ø£düúVü≤è<äj·÷ ` q÷q+ ` sêeTyéT ` @e ` nqT|üX´‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` @cÕ sêø£ådü ' q |üX´‹— Çe÷Hé |ü⁄wüŒ|òü\Á<äTe÷Hé q |üX´‹—

q÷q+ @ø£düúVü≤è<äj·÷ sêeTyéT @e nqT|üX´‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @cÕ R áyÓT, sêø£ådü ' q |üX´‹ R sêø£ådüÅd”Ô\qT #·÷#·T≥ Ò<äT,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT16

Çe÷Hé |ü⁄wüŒ|òü\Á<äTe÷Hé q |üX¯´‹ R á |ü⁄wüŒeèø£åeTT\qT |ü+&É¢#Ó≥ºqT

#·÷#·T≥ Ò<äT, q÷q+ R ìXÃj·TeTT>±, @ø£düúVü≤è<äj·÷ R @ø±Á>∑∫‘·ÔeTT>∑\<Ó’,

sêeTyéT @e nqT|üX´‹ R lsêeTTH ø£qT>=qT#·Tqï~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ‘·q≈£î uÛÑj·TeTTqT >=\TŒ sêø£åd”>∑DeTT>±ì Äq+<äeTTqT

>∑÷s¡Tà |ü⁄wüŒ|òü\eèø£åeTT\T >±ì d”‘·eTàjÓTTø£ÿ <äèwæºøÏ >√#·]+∫ m{Ϻ $ø±s¡eTTqT

ø£*Œ+|ü Ò≈£îqï$. m≥T#·÷∫qqT ÄyÓT≈£î lsêeTT &=ø£ÿ& >±ìŒ+#·T#·T+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ç|ü &ûyÓT ‘·q#·T≥TºqTqï á sêø£ådüÅd”Ô\qT>±ì, á |üP\#Ó≥¢qT>±ì,

|òü\eèø£åeTT\qT>±ì @$Tj·TTqT #·÷#·T≥ ˝Ò<äT. @ø±Á>∑yÓTÆq eTqdüT‡>∑\<Ó’

ìXÃj·TeTT>± ˇø£ÿ lsêeTTH #·÷#·T#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ uÛÑsêÔ HêeT |üs¡+ Hêsê´ uÛÑ÷wüD+ uÛÑ÷wüD≤<ä|æ ˆ

@cÕ ‘·T s¡Væ≤‘ê ‘q uÛÑ÷wüD≤sêΩ q XÀuÛÑ‘ ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑsêÔ HêeT |üs¡+ Hêsê´' uÛÑ÷wüD+ uÛÑ÷wüD≤‘Y n|æ

` @cÕ ` ‘·T ` s¡Væ≤‘ê ` ‘q ` uÛÑ÷wüD≤sêΩ ` q ` XÀuÛÑ‘ ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑsêÔ HêeT R uÛÑs¡Ô j·Tq>±, Hêsê´' R Åd”ÔøÏ, uÛÑ÷wüD≤<ä|æ R

ÄuÛÑs¡DeTTø£+f…qT >∑÷&É, |üs¡+ uÛÑ÷wüDyéT R ÁX‚wüyÓTÆq ÄuÛÑs¡DeTT. uÛÑ÷wüD≤sêΩ

R ÄuÛÑs¡DeTT\≈£î ‘·–j·TTqï{Ϻ, @cÕ ‘·T R á d”‘ê<$ e÷Á‘·eTT, ‘q s¡Væ≤‘ê

R n{Ϻ uÛÑs¡Ô Ò≈£îqï<Ó’, q XÀuÛÑ‘ R Á|üø±•+#·T≥ Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Åd”ÔøÏ uÛÑs¡ÔjT düeTkÕÔuÛÑs¡DeTT\ ø£+f…qT, >=|üŒ XÀuÛÑqT >∑÷s¡TÃ

yT{Ï ÄuÛÑs¡DyÓTÆ j·TT+&ÉTqT. áHê&ÉT, á d”‘· Ç#·Ã≥ n{Ϻ uÛÑs¡Ô≈£î <ä÷s¡yÓTÆ,

uÛÑ÷wüDV”≤q jÓÆTq≥T¢>± XÀuÛ≤s¡Væ≤‘·jÓÆT j·TTqï~.

XÀ¢ ˆ <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘ sêyÓ÷ V”≤H√ j·T <äqj·÷ Á|üuÛÑT' ˆ

<Ûës¡j·T ‘ê´‘·àH√ <Vü≤+ q <äT'UÒ Hêed”<ä‹ ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äTwüÿs¡+ ` ≈£îs¡T‘ ` sêeT' ` V”≤q' ` j·T‘Y ` nqj·÷ `

Á|üuÛÑT' ` <Ûës¡j·T‹ ` Ä‘·àq' ` <Vü≤+ ` q ` <äT'UÒq ` ned”<ä‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nqj·÷ V”≤q', sêeT', Á|üuÛÑT' (düHé) Ä‘·àq' <Vü≤+ <Ûës¡j·T‹,

<äT'UÒq q ned”<ä‹ (Ç‹ j·T‘Y) (‘·‘Y) <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘.

17(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nqj·÷ V”≤q' R á d”‘ê<˚$øÏ <ä÷s¡yÓTÆqyê&Ó’, sêeT' R

lsêeTT&ÉT, Á|üuÛÑT' (düHé) R kÕeTs¡ú eTT >∑\yê&Ó’, Ä‘·àq' <Vü≤+ R ‘·q XØs¡eTTqT,

<Ûës¡j·T‹ R ì\T|ü⁄ø=qT#·THêï&ÉT. <äT'UÒq q ned”<ä‹ R <äT'KeTT# nD–

b˛e Ò<äT, (Ç‹ j·T‘Y R nqTq <~ >∑\<√), ‘·‘Y R n~, <äTwüÿs¡+ ≈£îs¡T‘ R

<äTs¡È≥yÓTÆq ø±s¡ eTT Hê#·]+#·T#·THêï&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªnqHê´ Væ≤ eTj·÷ d”‘ê uÛ≤düÿπsD Á|üuÛ≤ j·T<∏ëμμ dü÷s¡T´q≈£î

m+&Ée … d”‘· Hê ø£qq´ nì sêeTTì yêø£ eTT. m+&ÉqT $&ç∫ dü÷s¡T´&ÉTe …,

d”‘·qT $&ç∫ sêeTT &ÉT+&ÉT≥ <äTwüÿs¡eTT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ç{Ϻ d”‘ê<˚$ì b˛>=≥Tºø=ì, lsêeTT&ÉT kÕeTs¡ú´eTT‘√ ‘·q

XØs¡eTTqT ì\T|ü⁄ø=qT#·THêï&ÉT. $cÕ<äeT>∑Tï&Ó’ Á≈£î+– b˛e Ò <äqTq~ #·÷&É>±

n‘·&ÉT >=|üŒ<Ó’q <äTs¡È≥ø±s¡ eTT #j·TT#·THêï&Éì Hê≈£î ‘√#·T#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ Çe÷ eTdæ‘·πøXÊ+‘ê+ X‘·|üÁ‘·ìuÛÒø£åD≤yéT ˆ

düTU≤sêΩ+ <äT'œ‘ê+ <äècºÕ« eTe÷|æ e´~∏‘·+ eTq' ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Çe÷yéT ` ndæ‘·πøXÊ+‘ê+ ` X‘·|üÁ‘·ìuÛÒø£åD≤yéT ` düTU≤sêΩ+ `

<äT'œ‘ê+ ` <äècºÕ« ` eTeT ` n|æ ` e´~∏‘·+ ` eTq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæ‘·πøXÊ+‘ê+, X¯‘·|üÁ‘·ìuÛÒø£åD≤+, düTU≤sêΩyéT, Çe÷+

<äT'œ‘ê+ <äècºÕ« eTeT eTq' n|æ e´~∏‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X‘·|üÁ‘·ìuÛÒø£åD≤+ R |ü<äà|üÁ‘·eTT\e+{Ï ø£qTï\T >∑\~j·TTqT,

düTU≤sêΩ+ R düTKeTT\πø ‘·–j·TTqï{Ϻ~j·TTqT n>∑T, Çe÷+ R á |üPE´sê*ì,

<äT'œ‘ê+ <äècºÕ« R <äT'KeTTH=+~j·TTqï <ëìì>± p∫, eTeT eTq' n|æ R

Hê (e+{Ïyêì) eTqdüT‡ >∑÷&É, e´~∏‘·+ R y<äqeTT #Ó+~q~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªndæ‘·πøXÊ+‘ê+μμ ` πøXeTT\jÓTTø£ÿ ø=q\j·T+<äT ˙*eTj·TT+&ÉT≥

Åd”Ô\≈£î <äTs¡¢uÛÑyÓTÆq $wüj·TeTT. d”‘·jÓTTø£ÿ q\¢ì πøXeTT\T Á|ü‘´ø£yÓTÆq kÂ+<äs¡ eTT

>∑*–q$. ªX¯‘·|üÁ‘·ìuÛÒø£åD≤+μ ` ø£eT˝≤≈£åî&Ó’q lsêeTTq≈£î >∑÷&É d”‘·ø£qTï\T

yê´yÓ÷Vü≤eTTqT ø£*–+#·Tq{Ϻeì uÛ≤eeTT. düTU≤sêΩ+ ` s¡|òüTTsêeTTì jÓTT&ç À

≈£Ls=Ãìj·TT+&ÉT düTU≤s¡Ω‘· ø£*Zq{Ϻ~. <äT'œ‘ê+ sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeT ∫øÏÿj·TTqï~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT18

ªeTe÷|æ e´~∏‘·+ eTq'μ ` XÊU≤#·s¡eTè>∑eTTHÓ’q Hê eTqùd‡ e´<∏äH=+<äT#·Tqï~—

|üs¡eT<äj·÷fi¯óyÓ’q sêeTTì Vü≤è<äj·TeTTe÷≥ #Ó|üŒe\dæq <˚eTTqï~? ˝Òø£

XÀø£Vü≤s¡eTT\qT <ä÷s¡eTT #dæø=qï Hêπø e´<∏ä ø£\T>∑T#·Tqï~. Çø£ Áù|eTbÕXã<äTΔ&Ó’

j·TTqïyêì $wüj·TeTT #Ó|üŒH\?

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªJy <äT'U≤≈£î Ò $c í' ø£èbÕ ø±-|ü⁄´|üC≤j·T‘μ nqï≥T¢ ‘·q

j·T+XyÓTÆq Je⁄q≈£î ‘êqT uÛÑs¡Ô>±qT, kÕ«$T>±qT, Ä<Ûës¡eTT>∑qT, Xs¡DT´&ÉT>∑qT

qT+&ÉTq{Ϻ Je⁄&ÉT, dü+kÕs¡eTT˝Àã&ç <äT'œ+#·T#·T+&É »>∑‘·Œ‹j·TT, ø£s¡TD≤ì~Ûj·TT,

yê‘·‡\´kÕ>∑s¡T&ÉTHÓ’q uÛÑ>∑e+‘·Tq≈£î <äj·T |ü⁄≥º≈£î+&ÉTHê!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n‹eTH√Vü≤s¡eTT …’q πøXeTT\TqT, $XÊ\eTT …’ düT+<äs¡eTT …’q

ø£qTï\TqT ø£*– düTKeTTq≈£î e÷Á‘·yT ns¡TΩsê \ì|æ+#·T#·Tqï áyÓT XÀø£Á>∑düTÔsê …’

j·TT+&ÉT≥ #·÷&É>±, XÊU≤eTè>∑eTTHÓ’q{Ϻ Hê eTqdüT‡>∑÷&É $cÕ<äuÛÑ]‘·yÓTÆ j·TTqï~.

|üs¡eTø±s¡TDÏ≈£î&Ó’q lsêeTTì Vü≤è<äj·TeTT m≥T¢+&ÉTH√ Ç+ø£ ys¡T>∑ #Ó|üŒe\j·THê?

XÀ¢ ˆ øÏå‹ø£åe÷ |ü⁄wüÿs¡düìïuÛ≤ø°å

j·÷ s¡øÏå‘ê sê|òüTe\ø£ÎD≤uÛ≤´yéT ˆ

kÕ sêø£åd”_Û ]«ø£è‘ø£åD≤_Û

dü‡+s¡ø£å ´‘ dü+Á|ü‹ eèø£åeT÷ Ò ˆˆ 29

|ü<ä#ä<äeTT :` øÏå‹ø£åe÷ |ü⁄wüÿs¡düìïuÛ≤ø°å j·÷ s¡øÏå‘ê sê|òüTe\ø£ÎD≤uÛ≤´yéT

` kÕ ` sêø£åd”_Û' ` $ø£è‘ø£åD≤_Û' ` dü+s¡ø£å ´‘ ` dü+Á|ü‹ ` eèø£åeT÷ Ò ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` øÏå‹ø£åe÷, |ü⁄wüÿs¡düìïuÛ≤ø°å, j·÷ sê|òüTe\ø£ÎD≤uÛ≤´+ s¡øÏå‘ê,

kÕ dü+Á|ü‹ eèø£åeT÷ Ò $ø£è‘ø£åD≤_Û' sêø£åd”_Û' dü+s¡ø£å ´‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øÏå‹ø£åe÷ R uÛÑ÷<$ì b˛*q düVü≤qeTT >∑\~j·TTqT, |ü⁄wüÿs¡

düìïuÛ≤ø°å R ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\qT uÀ*q ø£qTï\T >∑\~j·TT q>∑T, j·÷ R @

eTVü≤˙j·TTsê\T, sê|òüTe\ø£ÎD≤uÛ≤´+ s¡øÏå‘ê R lsêeTTì#‘·qT, \ø£ÎDTì#‘·qT

dü+s¡øÏå+|üã&ç j·TT+&ÓH√, kÕ R n{Ϻ ÄyÓT, dü+Á|ü‹ R H&ÉT, eèø£åeT÷ Ò R

#Ó≥TºyÓTT<ä≥, $ø£è‘ø£åD≤_Û' sêø£åd”_Û' R $ø±s¡yÓTÆq #·÷|ü⁄\T >∑\ sêø£ådü Åd”Ô\#,

dü+s¡ø£å ´‘ R ø±e* ø±j·Tã&ÉT#·Tqï~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` øÏå‹ø£åe÷ ‘·q ø£+{Ï #·÷|ü⁄#‘·H sêeDTì uÛÑdüàeTT #j·Tø£b˛e⁄≥≈£î

19(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

ø±s¡D e÷yÓTjÓTTø£ÿ düVü≤qo\y˚T >∑<ë. sêø£åd”_Û' dü+s¡ø£å ´‘˚ R |üs¡T\T

n|üVü≤]+|ü≈£î+&É ø±e* ø±j·Tã&ÉT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑ÷<$‘√ düe÷qyÓTÆq zs¡TŒ >∑\~j·TTqT, |ü<äà|üÁ‘·eTT\qTuÀ\T

düT+<äs¡ HÁ‘·eTT\T >∑\~j·TTqT, eTVü‰Ms¡T …’q sêeT\ø£ÎDT\# ø£+{ÏøÏ ¬s|üŒe …

ø±bÕ&Éã&ÉT#·Tqï{Ϻ~j·TTq>∑T áyÓT H˚&ÉT eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq #·÷|ü⁄\T>∑\

sêø£ådüÅd”Ô\# #·T≥Tºø=qã&ç j·TTqï~>∑<ë!

XÀ¢ ˆ Væ≤eTVü≤‘·q[˙e qwüºXÀuÛ≤

e´düq|üs¡+|üs¡j·÷ ì|”&É e÷Hê ˆ

qVü≤#·s¡s¡Væ≤‘e #·Áø£yêø°

»qø£düT‘ê ø£è|üD≤+ <äXÊ+ Á|ü|üHêï ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Væ≤eTVü≤‘·q[˙ ` Çe ` qwüºXÀuÛ≤ ` e´düq|üs¡+|üs¡j·÷ `

ì|”&É e÷Hê ` qVü≤#·s¡s¡Væ≤‘ê ` Çe ` #·Áø£yêø° ` »qø£düT‘ê ` ø£è|üD≤+ `

<äXÊ+ ` Á|ü|üHêï ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Væ≤eTVü≤‘·q[˙ Çe qwüºXÀuÛ≤, e´düq|üs¡+|üs¡j·÷ ì|”&É e÷Hê

»qø£düT‘ê, düVü≤#·s¡s¡Væ≤‘ê #·Áø£yêø° Çe, ø£è|üD≤+ <äXÊ+ Á|ü|üHêï.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤eTVü≤‘·q[˙ Çe R eT+#·T# •~∏\yÓTÆq ‘êeTs¡r>∑e …,

qwüºXÀuÛ≤ R #Ó&çb˛sTTq kÂ+<äs¡ eTT >∑\~j·TTqT, e´düq|üs¡+|üs¡j·÷ R <äT'KeTT\

|üs¡+|üs¡#˚, ì|”&É´e÷Hê R $TøÏÿ* |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTHÓ’, »qø£düT‘ê R

C≤qø°<$, düVü≤#·s¡s¡Væ≤‘ê R Á|æj·TTìøÏ <ä÷s¡yÓTÆq{Ϻ, #·Áø£yêø° Çe R Ä&ÉT#·Áø£yêø£

|üøÏåe …, ø£è|üD≤+ <äXÊ+ R <äj·T˙j·TyÓTÆq dæú‹ì, Á|ü|üHêï R bı+~j·TTqï~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` düVü≤#·s¡s¡Væ≤‘ê #·Áø£yêø° Çe, #·Áø£yêø±+>∑q $ÁXÊ+‹ì

bı+<äe\dæq sêÁ‹ø±\eTTq Á|æj·T$jÓ÷>∑eTT >∑*–, <ëìì uÛÑ]+|ü˝Òø£

u≤<ÛäH=+<äT#·T+&ÉT≥ Á|üdæ<äΔeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eT+#·T<Óã“# •~∏\yÓTÆq ‘êeTs¡r>∑e …, ‘·q düVü≤»XÀuÛÑqT >√˝ÀŒsTT

m&É‘Ó>∑ì <äT'KeTT\#˚ rÁeeTT>∑ |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï ád”‘ê<˚$, ‘·q Á|æj·T

$s¡Vü≤eTT# sêÁ‹ø±\eTTq+<äT |ü]‘ê|üeTTH=+<äTq{Ϻ #·Áø£yêø±+>∑qe … $TøÏÿ*

<äj·T˙j·TyÓTÆq dæú‹ H=+~j·TTqï~>∑<ë!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT20

XÀ¢ ˆ nkÕ´ Væ≤ |ü⁄cÕŒeq‘êÁ>∑XÊU≤

XÀÙø£+ <äè&ÛÉ+ yÓ’ »qj·T+ ‘· XÀø±' ˆ

Væ≤eTe´bÕjTq #· eT+<äs¡•à

s¡uÛÑT´‹ú‘√ HÓ’ø£düVü≤Ádüs¡•à' ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nkÕ´' ` Væ≤ ` |ü⁄cÕŒeq‘êÁ>∑XÊU≤' ` XÀø£+ ` <äè&ÛÉ+ ` yÓ’ `

»qj·T+‹ ` nXÀø±' ` Væ≤eTe´bÕjTq ` #· ` eT+<äs¡•à' ` nuÛÑT´‹ú‘·' ` HÓ’ø£

düVü≤Ádüs¡•à' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nkÕ´', |ü⁄cÕŒeq‘êÁ>∑XÊU≤' nXÀø±', Væ≤eTe´bÕj˚Tq

eT+<äs¡•à', nuÛÑT´‹ú‘·' HÓ’ø£düVü≤Ádüs¡•à' #· <äè&ÛÉ+ XÀø£+ »qj·T+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nkÕ´' R áyÓT≈£î, |ü⁄cÕŒeq‘êÁ>∑XÊU≤' R |ü⁄wüŒeTT\ (ãs¡Te⁄)#

e+–b˛sTTq ø=q ø=eTà\T >∑*–q{Ϻ, nXÀø±' R nXÀø£ eèø£åeTT\TqT,

Væ≤eTe´bÕjTq R eT+#·T yê´|æ+#·T≥# (‘=\>∑T≥#),eT+<äs¡•à' R eT+<äyÓTÆq

ø±+‘·T\T >∑*Zq{Ϻ yê&Ó’, nuÛÑT´‹ú‘·' R ñ<äsTT+∫q{Ϻ, HÓ’ø£düVü≤Ádüs¡•à' #· R

ô|≈£îÿy˚\ øÏs¡DeTT\T>∑\ #·+Á<äT&ÉTqT>∑÷&É, <äè&ÛÉ+ R $T≈£îÿ≥eTT>±, XÀø£+

»qj·T+‹ R XÀø£eTTqT |ü⁄{Ϻ+#·T #·THêïs¡T.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` Væ≤eTe´bÕjTq R edü+‘·ãTT‘·Te⁄#‘·.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á d”‘ê<$ øÏ|ü&ÉT |üP\ãs¡Te⁄# e+–q ø=eTà\T >∑*Zq{Ϻ,

düT+<äs¡yÓTÆq nXÀø£ eèø£åeTT\TqT, ••s¡ãTT‘·Te⁄ ‘=\>∑T≥#˚ düTŒ¤≥yÓTÆq ‘·q

y\ø=\~ øÏs¡DeTT\‘√ ñ<äsTT+∫q #·+Á<äT&ÉTqT >∑÷&É, rÁeeTT>∑ <äT'KeTTqT

ø£*–+#·T#·THêïs¡T >∑<ë!

XÀ¢ ˆ Ç ‘´e eTs¡ú+ ø£|æ s¡q«yø£å

d”‘j·T $T‘´e ì$wüºãT~Δ' ˆ

dü+Á•‘· ‘·dæà ìïwükÕ<ä eèπøå

ã© Vü≤ØD≤ eTèwüuÛÑ düÔs¡d”« ˆˆ 32

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªVü≤q÷eT‘·Œ]‘êb˛μμ HêeT c˛&ÉX¯dü‡s¡Z'.

21(16) ` c˛&ÉX¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` @e+ ` ns¡ú+ ` ø£|æ' ` nq«yø£å ´ ` d”‘ê ` Çj·T+ `

Ç‹ ` @e ` ì$wüºãT~Δ' ` dü+Á•‘· ` ‘·dæàHé ` ìwükÕ<ä ` eèπøå ` ã© `

Vü≤ØD≤yéT ` ãTTwüuÛÑ' ` ‘·s¡d”« ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ã© Vü≤ØD≤yéT ãTTwüuÛÑ', ‘·s¡d”« ø£|æ' Ç‹ @eyéT ns¡úyéT

nq«yø£å ´, Çj·T+ d”‘ê @e, Ç‹ ì$wüºãT~Δ', (düHé) ‘·dæàHé eèπøå dü+Á•‘· ìwükÕ<ä.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã© R ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, Vü≤ØD≤yéT ãTTwüuÛÑ' R yêqs¡T\˝À ÁX‚wüß&ÉTqT,

‘·s¡d”« R ã\e+‘·T&ÉTqT n>∑T, ø£|æ' R Vü≤qTeT, Ç‹ R á $<ÛäeTT>±, @eyéT

ns¡ú+ R á Ø‹ uÛ≤eeTTqT, nq«yø£å ´ R uÛ≤$+∫, Çj·T+ d”‘ê @e R áyÓT

d”‘·jT, Ç‹ R nì, ì$wüºãT~Δ' R ìXÃsTT+#·Tø=qï eTqdüT‡>∑\yê&Ó’, ‘·dæàHé

eèπøå R Ä •+X¯óbÕeèø£åeTTq+<äT, dü+Á•‘·´ R nD–j·TT+&ç, ìwükÕ<ä R

≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª‘·dæàHé eèπøå ìwükÕ<äμ ‘·s¡Tyê‘· #j·T<ä\∫q ø£è‘· eTT Hê#·]+#·>√],

Äeèø£åeTTq+<˚ $ÁX¯$T+∫qyê&Ó’, Ä sêÁ‹X‚wüeTTqT |üs¡~qeTTqT >∑÷&É

≈£Ls¡TÃ+&Óqì uÛ≤eeTT. düeTTÁ<ä\+|òüTq~qeTTHê{Ï sêÁ‹j·T+<˚ sêeD

n+‘·'|ü⁄s¡eTT‘√ düVü‰ \+ø£q+‘·qT Ä sêÁ‹ yÓTT<ä{Ï eT÷&ÉT C≤eTT\j·T+<äTqT

nH˚«wæ+∫ j·TT+&ÓqT. Hê\Ze C≤eTTqH˚ nXÀø£eqeTTqT Á|üy˚•+#Óqì

‘Ó*dæø=qe˝…qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` yêqs¡ÁX‚wü˜ß&ÉTqT, eTVü‰Ms¡T&ÉT q>∑T Vü≤qTeT, á $<ÛäyÓTÆq

Ä˝À#·q\qT #dæ áyÓT d”‘·jT j·Tì ìs¡íj·TeTTq≈£î e∫à uÛ≤$ø±s¡ ìs¡íj·TeTT

#j·T>√s¡T#·T Ä eèø£åeTTq+< Ä sêÁ‹X‚wüeTT >∑&É|ü⁄≥πø ≈£Ls=Ãìj·TT+&ÓqT.

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªVü≤q÷eT‘·Œ]‘ê|üeTTμμ nqT

|ü<äTHêiedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

dü|üÔ<äX¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·‘·' ≈£îeTT<äwü+&ÜuÛÀ ìs¡à˝À ìs¡à\+ dü«j·TyéT ˆ

Á|ü»>±eT quÛÑ XÃ+Á<√ Vü≤+k˛ ˙\ $T y√<äø£yéT ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ≈£îeTT<äwü+&ÜuÛÑ' ` ìs¡à\' ` ìs¡à\+ ` dü«j·TyéT

Á|ü»>±eT ` quÛÑ' ` #·+Á<ä' ` Vü≤+dü' ` ˙\yéT ` Çe ` ñ<äø£yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ≈£îeTT<äwü+&ÜuÛÑ', ìs¡à\' #·+Á<ä', Vü≤+dü' \yéT ñ<äø£+

Çe, ìs¡à\+ quÛÑ' dü«j·T+ Á|ü»>±eT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ≈£îeTT<äwü+&ÜuÛÑ' R ‘Ó\¢ ø£\Te\

düeT÷Vü≤eTTe+{Ï Á|üø±XeTT ø£*–q{Ϻ, ìs¡à\' #·+Á<ä' R dü«#·Ã¤yÓTÆq s¡÷|üeTT>∑\

#·+Á<äT&ÉT, Vü≤+dü' ˙\yéT ñ<äø£yéT Çe R sê»Vü≤+dü q\¢ì ‘·{≤ø£»\eTTqTe …,

ìs¡à\+ quÛÑ' R ìs¡à\yÓTÆq Äø±XeTTqT, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, Á|ü»>±eT R

#¬sqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª‘·‘·'μ nq>± Ä |ü>∑{Ïì >∑&ç|æq ‘·s¡Tyê‘· Äø±XeTT q\¢>± qTqï<äqT≥

ø£$ düeTj·TeTT.

u§+u≤sTT Á|ü‹ :` ≈£îeTT<äwü+&ÉeTTq≈£î e÷s¡T>± ≈£îeTT<äK+&ÉeTì >∑\<äT.

K+&ÉeTqïqT düeT÷Vü≤eTìjT ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n≥T|æeTà≥ sê»Vü≤+dü q\¢ì ‘·{≤ø£ »\eTTqT #˚]q≥T¢>±,

‘Ó\¢ø£\Te\ sê•e˝…, dü«#·Ã¤yÓTÆq <Ûäefi¯ø±+‹‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï #·+Á<äT&ÉT

$˙˝≤ø±XeTTqT #] eTH√Vü≤s¡eTT>∑ >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ kÕ∫e´ $Te ≈£îs¡«Hé dü Á|üuÛÑj·÷ ìs¡à\Á|üuÛÑ' ˆ

#·+Á<äe÷ s¡•à_Û oÙ‘Ó’ dæ‡ùwy |üeHê‘·à»yéT ˆˆ 2

23(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ∫e´yéT ` Çe ` ≈£îs¡«Hé ` dü' ` Á|üuÛÑj·÷ ` ìs¡à\Á|üuÛÑ' `

#·+Á<äe÷' ` s¡•à_Û' ` o‘Ó’' ` dæùwy ` |üeHê‘·à»yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ìs¡à\Á|üuÛÑ' #·+Á<äe÷', Á|üuÛÑj·÷ kÕ∫e´+ ≈£îs¡«Hé Çe,

o‘Ó’' s¡•à_Û' |üeHê‘·à»+ dæùwy.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìs¡à\Á|üuÛÑ' R dü«#·Ã¤yÓTÆq ø±+‹>∑*–q{Ϻ, dü' #·+Á<äe÷' R Ä

#·+Á<äT&ÉT, Á|üuÛÑj·÷ R yÓ\T>∑T‘√, kÕ∫e´+ ≈£îs¡«Hé Çe R kÕVü‰j·T´eTT #j·TT#·Tqï

yê&ÉTe …, o‘Ó’' s¡•à_Û' R #·\¢ì øÏs¡DeTT\#, |üeHê‘·à»+ R yêj·TTq+<äqTì,

dæùwy R ùd$+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªkÕ∫e´+ ≈£îs¡«Hé Çeμ ` |ü>∑{Ï uÛ≤>∑eTTq mø£ÿ&√ ˇø£#√≥ @ø±+‘·

Á|ü<XeTTq >∑&ç|æj·TT+&ÉT≥#‘·qT, ìÁ<ëyê´≈£î\T&Ó’ j·TT+&ÉT≥#‘·qT, d”‘·qT, sêø£ådü

Åd”Ô\qT dü]>± #·÷&É˝Òø£ b˛jÓTqT. düMT|üeTTqqTqï Vü≤qTeT≈£î sêÁ‹j·T+<äT

d”‘·eTàqT #·÷#·T≥˝À #·+Á<√<äj·TyT düVü‰j·TyÓTÆq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` dü«#·Ã¤yÓTÆq ø±+‹>∑\ #·+Á<äT&ÉT ‘·q #·\¢ì yÓHÓï\‘√ Vü≤qTeT≈£î

düVü‰j·TeTT #j·TTØ‹>± ‘·q o‘·øÏs¡DeTT\‘√ Ä‘·ì ÁXeTqT b˛>=≥Tº#·T ùd$+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ dü <ä<äs¡Ù ‘·‘· d”‡‘ê+ |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHêyéT ˆ

XÀø£uÛ≤¬s’ ]e q´kÕÔ+ uÛ≤¬s’ sêïe $T yê+uÛÑdæ ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` <ä<äs¡Ù ` ‘·‘·' ` d”‘ê+ ` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHêyéT ˆ

XÀø£uÛ≤¬s’' ` Çe ` q´kÕÔ+ ` uÛ≤¬s’' ` HêeyéT ` Çe ` n+uÛÑdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·‘·', n+uÛÑdæ, uÛ≤¬s’' q´kÕÔ+ HêeyéT Çe XÀø£uÛ≤¬s’'

q´kÕÔ+, |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHêyéT d”‘ê+ <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·‘·' R |æeTà≥, n+uÛÑdæ R »\eTTq+<ä*,

uÛ≤¬s’' q´kÕÔ+ HêeyéT Çe R ãs¡Te⁄\‘√ ì+|üã&çq HêeqTe˝…, XÀø£uÛ≤¬s’'

q´kÕÔ+ Çe (dæú‘ê+) R <äTs¡“¤s¡yÓTÆq <äT'KuÛ≤s¡eTT‘√ ì+|üã&çq≥T¢>∑ qTqï{Ϻ,

|üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHêyéT d”‘ê+ R ì+&ÉT#·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT >∑*–q d”‘ê<$ì,

<ä<äs¡Ù R ø£qT>=HÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT24

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` XÀø£uÛ≤¬s’' q´kÕÔyéT Çe <äT'KuÛ≤s¡eTT# rÁeeTT>± nD∫ yj·Tã&ÉT

#·Tqï{Ϻ d”‘·qT—

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ˙{Ï˝À n$T‘·yÓTÆq uÛ≤s¡eTT#˚ eTTì–b˛e⁄#·Tqï HêeØ‹>±,

<äT'KuÛ≤s¡eTT# nD– Á≈£î+–b˛e⁄#·Tqï Ä ì+&ÉT #·+Á<äTì e+{Ï eTTKeTT>∑\

d”‘ê<$ì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ~<äèø£åe÷D√ yÓ’<V”≤+ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ

dü <ä<ä sêÙ$<ä÷s¡kÕú sêø£åd” s√Ès¡<äs¡ÙHê' ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~<äèø£åe÷D' ` yÓ’<V”≤+ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` dü' `

<ä<äs¡Ù ` n$<ä÷s¡kÕú' ` sêø£åd”' ` |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé, yÓ’<˚V”≤+ ~<äèø£åe÷D',

n$<ä÷s¡kÕú', |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' sêø£åd”' <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TTq+<äqT&Ó’q j·÷ Vü≤qTeT,

yÓ’<˚V”≤+ ~<äèø£åe÷D' R d”‘ê<˚$ì #·÷&É>√s¡T#·Tqïyê&Ó’, n$<ä÷s¡kÕú' R

düMT|üeTTqH˚ j·TTqï{Ϻ, |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' sêø£åd”' R ;Ûø£sêø±s¡\>∑T sêø£ådüÅd”Ô\qT,

<ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTeT d”‘ê<$ì düŒwüºeTT>∑ #·÷&É>√]qyê&Ó’ ÄyÓTyÓ’|ü⁄ #·÷#·T#·T

ÄyÓT #·T≥TºqT>∑\ ;Ûø£sêø±s¡ …’q |ü\Te⁄s¡T sêø£ådüÅd”Ô\qT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ @ø±ø°å yTø£ø£sêí+ #· ø£s¡íÁbÕes¡D≤+ ‘·<∏ë ˆ

nø£sêí+ X+≈£îø£sêí+ #· eTdüÔø√#êä«düHêdæø±yéT ˆˆ 5

Ç≥qT+&ç 15e XÀ¢ø£eTT ei≈£îqT |ü<ä#ä<äeTT, nq«j·TÁø£eTeTT ≈£L&É

düT>∑eTeTT\T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø±ø°å+ R ˇ+{Ïø£qTï>∑\ <ëìì, @ø£ø£sêí+ #· R ˇø£ÿ#Ó$ >∑*Zq

sêø£ådæì, ‘·<∏ë ø£s¡íÁbÕes¡D≤+ R nfÒ¢ Áy˝≤&ÉT #Óe⁄\T >∑\<ëìì, nø£sêí+ R

#Óe⁄\T Òì <ëìì, X+≈£îø£sêí+ #· R dü÷~jÓÆTq #Óe⁄\T>∑\ <ëìì, eTdüÔø√#êä «dü

Hêdæø±+ R ‘·\j·T+< XÊ«düqT |”\Tà eTT≈£îÿ>∑*Zq sêø£ådæì (Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).

25(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘·eTà#·T≥TºqT>∑\ $ø±s¡yÓTÆq{Ϻ Äø±s¡eTT\T>∑\ Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À,

ˇø£ÿ‘Ó≈£î ˇø£ ø£Hïj·TT+&ÓqT. ˇø£‘Ó≈£î ˇø£#Ó$jT j·TT+&ÓqT. ys=ø£ÿ‘Ó #Óe⁄\T

<ëì uÛÑT»eTT es¡≈£îqT Áy˝≤&ÉT #·T+&ÓqT. Ç+ø=ø£‘Ó≈£î #Óe⁄ Ò Ò≈£î+&ÓqT. ˇø£ÿ‘Ó

#Ó$ X+≈£îe⁄e … dü÷~yÓTTq >∑*Zj·TT+&ÓqT. ˇø£ sêø£ådæøÏ ‘·q ‘·\ô|’ì Hêdæø£>∑*Z

ÄyÓT <ëì‘√H XÊ«dæ+#·T #·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ n‹ø±jÓ÷‘·Ôe÷+^+ #· ‘·qTBs¡È•s√<Ûäsê+ ˆ

<Ûä«düÔπøo+ ‘·<∏ë-πøo+ πøXø£+ãfi<Ûë]D°yéT ˆˆ 6

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹ø±jÓ÷‘·Ôe÷+^+ R XØs¡eTTq≈£î $T+∫q ô|<ä› •s¡düT‡>∑\

<ëìì, ‘·qTBs¡È•s√<ÛäsêyéT R düqïHÓ’ bı&ÉyÓ’q yÓT&Éø£*–q{Ϻ<ëìì, <Ûä«düÔπøo+ R

sê*b˛sTTq ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T >∑\<ëìì, ‘·<∏ë nπøo+ R nfÒ¢ |üP]Ô>± πøXeTT Ò

Òq{Ϻ<ëìì, πøXø£+ãfi<Ûë]D°+ R ø£+ãfieTTe … u§#·Tà yÓ+Á&ÉTø£\T >∑\<ëìì

(Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ∫qï XØs¡eTTô|’ ô|<䛑·\ >∑\~ jÓTTø£‘Ó, düqïHÓ’ bı&ÉyÓ’q yÓT&É>∑\~

jÓTTø£‘Ó, πøXeTT\T |üP]Ô>± sê*b˛sTTq~ ˇø£‘Ó, ‘·\ô|’ πøXeTT Ò Òì <=ø£‘Ó,

>=i…¿u§#·TÃe+{Ï πøXeTT\T>∑\~ jÓTTø£‘Ó n{Ϻ Ä sêø£ådüÅd”Ô\qT Vü≤qTeT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ \+ãø£s¡í\˝≤{≤+ #· \+uÀ<äs¡|üjÓ÷<Ûäsê+ ˆ

\+uÀw”+ #·TãTø√w”+ #· \+u≤kÕ´+ \+ãC≤qTø±yéT ˆˆ 7

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ãø£s¡í\˝≤{≤+ #· R Áy˝≤&ÉT#·Tqï #Óe⁄\TqT, qT<äTs¡TqT

>∑\<ëìì, \+uÀ<äs¡|üjÓ÷<Ûäsê+ R Áy˝≤&ÉT#·Tqï ø£&ÉT|ü⁄qT, düÔqeTT\TqT >∑*Zq

<ëìì, \+uÀw”+ R Áy˝≤&ÉT#·Tqï ô|<ä$>∑\<ëìì, #·TãTø√w”+ R >∑&ɶeTT es¡≈£î

Áy˚˝≤&ÉT#·Tqï ô|<ä$ >∑\<ëìì, \+u≤kÕ´+ R bı&ÉyÓ’q H√s¡T >∑\<ëìì,

\+ãC≤qTø±+ R bı&ÉyÓ’q yÓ÷ø±fiófl >∑\<ëìì, (Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT

#·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À ˇø£‘Ó≈£î #Óe⁄\TqT qT<äTs¡TqT Áy˝≤&ÉT #·T+&ÓqT.

Ç+ø=ø£‘Ó≈£î ø£&ÉT|ü⁄qT düÔqeTT\TqT Áy˝≤&ÉT#·T+&ÓqT. ˇø£‘Ó≈£î ô|<ä$ Áy˝≤&ÉT

#·T+&ÓqT. Ç+ø=ø£‘Ó ô|<ä$ ‘·q >∑&ɶeTT es¡≈£îqT Áy˝≤&ÉT #·T+&ÓqT. ˇø£‘Ó H√s¡T

$TøÏÿ* bı&Ée⁄>∑ qT+&ÓqT. Ç+ø=ø£‘Ó≈£î yÓ÷ø±fió¢ $TøÏÿ* bı&ÉyÓ’j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ÁVü≤kÕ«+ BsêÈ+ ‘·<∏ë ≈£îu≤®+ $ø£{≤+ yêeTHê+ ‘·<∏ë ˆ

ø£sêfi≤+ uÛÑT>∑ïeÅø±Ô+ #· |æ+>±ø°å+ $ø£è‘êqHêyéT ˆˆ 8

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT26

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁVü≤kÕ«+ R bı{Ϻ>±qTqï <ëìì, ‘·<∏ë ≈£îu≤®+ R nfÒ¢ eTiT>∑TE®

<ëìì, $ø£{≤+ R e+ø£s¡jÓÆTq <ëìì, yêeTHê+ R bı{Ϻ>∑qTqï <ëìì, ø£sêfi≤+

R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq<ëìì, uÛÑT>∑ïeÅø±Ô+ #· R nD–j·TTqï eTTKeTT >∑\<ëìì,

|æ+>±ø°å+ R |ü#·Ãì ø£qTï\T>∑\ <ëìì, $ø£è‘êqHê+ R $ø±s¡yÓTÆq eTTKeTT

>∑\<ëìì, (Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À ˇø£‘Ó $TøÏÿ* bı{Ϻ>∑ qT+&ÓqT. ˇø£‘Ó $TøÏÿ*

bı&Ée⁄>∑ qT+&ÓqT. ø£‘Ó eTs¡T>∑TE®>∑ j·TT+&ÓqT. ø£‘Ó nej·TeeTT\T $ø£≥eTT>±

qT+&ÓqT. ˇø£‘Ó ;Ûø£s¡jÓÆT j·TT+&ÓqT. ˇø£‘Ó eTTKeTT yÓqTø£≈£î nD– j·TT+&ÓqT.

ˇø£‘Ó |æ*¢ ø£qTï\T >∑\<Ó’ j·TT+&ÓqT. ˇø£‘Ó $ø±s¡yÓTÆq H√s¡T ø£*–j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ $ø£è‘ê' |æ+>∑fi≤' ø±∞' Áø√<ÛäHê' ø£\Vü≤Á|æj·÷' ˆ

ø±˝≤j·Tdü eTVü‰XS\ ≈£L≥eTT<äZs¡<Ûë]D°' ˆˆ 9

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $ø£è‘ê' R $ø±s¡yÓTÆq nej·TeeTT\T >∑\yê]ì, |æ+>∑fi≤' R

|ü#·Ãì<Vü≤eTT>∑\ yê]ì, ø±∞' R q\¢ì XØs¡eTT >∑\yê]ì, Áø√<ÛäHê' R rÁe

ø√|üdü«uÛ≤eeTT >∑\yê]ì, ø£\Vü≤Á|æj·÷' R ø£j·T´eTTq≈£î dæ<äΔyÓTÆ j·TT+&ÉTyê]ì,

ø±˝≤j·Tdü R q\¢ì ÇqTeTT‘√ ì]à+∫q, eTVü‰XS\ R ô|<ä›XS\eTT\qT, ≈£L≥

R düyÓTà≥\qT, eTT<äZs¡ R >∑T~j·T\qT, <Ûë]D°' R <Ûä]+∫q yê]ì (Vü≤qTe÷Hé

<ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À ø=+<äs¡T $ø±s¡yÓTÆq XØs¡eTT >∑\yês¡T. ø=+<äs¡T

|ü#·Ãì s¡+>∑T>∑\yês¡T, ø=+<äs¡T q\¢ì s¡+>∑T >∑\yês¡T. ø=+<äs¡T rÁeyÓTÆq

ø√|üo\eTT >∑\yês¡T. ø=+<äs¡T ø£\Vü≤Á|æj·T\T. ø=+<äs¡T dü÷ú\yÓTÆq ÇqT|ü

XS\eTT\qT, q\¢ì ÇqT|ü düyÓTà≥\qT, >∑T~j·T\qT <Ûä]+∫q yês¡T>± qT+&ç].

XÀ¢ ˆ esêVü≤eTè>∑ XÊs¡÷›\ eTVæ≤cÕ»•yêeTTF' ˆ

>∑CÀÅwüºVü≤j·TbÕBXà ìU≤‘·•s¡k˛-|üsê' ˆˆ 10

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esêVü≤eTè>∑ XÊs¡÷›\ eTVæ≤wü G n»•yêeTTF' R n&É$|ü+~

eTTKeTT\T, Ò&ç eTTKeTT\T, ô|<ä›|ü⁄* eTTKeTT\T, <äTqïb˛‘·T eTTKeTT\T,

>=i…¿ eTTKeTT\T, qø£ÿeTTKeTT\T >∑*Zq{Ϻyê]ì, >∑CÀÅwüºVü≤j·TbÕBXà R @qT>∑T

ˇ+f… >∑Ti¿eTT\ jÓTTø£ÿ bÕ<äeTT\e+{Ï bÕ<äeTT\T >∑\yê]ì, ìU≤‘·•s¡dü'

n|üsê' R yÓTT+&ÓeTT˝Àìπø ~–b˛sTTq ‘·\>∑\ yê]ì eT] ø=+‘·eT+~ì,

(Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).

27(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À ø=+<äs¡T n&É$|ü+~ eTTKeTT\T, Ò&çeTTKeTT\T,

ô|<ä›|ü⁄* eTTKeTT\T, <äTqïb˛‘·T eTTKeTT\T, >=i…¿ eTTKeTT\T, qø£ÿ eTTKeTT\T

>∑\yês¡T>± qT+&ç]. @qT>∑T bÕ<äeTT\T >∑\yês¡T ø=+<äs¡T, ˇ+f…ø±fió¢ >∑\yês¡T

ø=+<äs¡T, >∑Ti¿eTTø±fió¢ >∑\yês¡T ø=+<äs¡T qT+&ç]. ø=+‘·eT+~ •s¡düT‡\T yê]

yÓTT+&ÓeTT˝ÀìøÏ nDÏ–b˛sTT j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ @ø£Vü≤ôdÔÌø£bÕ<ëXÃ Ks¡ø£s¡í ´X«ø£]íø±' ˆ

>√ø£Øí sΩ¡ dæÔø£ØíXà Vü≤]ø£Øí düÔ<∏ë-|üsê' ˆˆ 11

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø£Vü≤ôdÔÌø£bÕ<ëXà R @ø£Vü≤düÔeTT, @ø£bÕ<äeTT >∑\yê]ì, Ks¡ø£Øí

G nX«ø£]íø±' R >±&ç<ä #Óe⁄\TqT, >∑Ti¿eTT #Óe⁄\TqT >∑\yê]ì, >√ø£Øí' R

Äe⁄#Óe⁄\T >∑\yê]ì, ‘·<∏ë Vü≤]ø£Øí' n|üsê' R nfÒ¢ dæ+Vü≤eTT #Óe⁄\T >∑\

eT]ø=+<ä]ì, (Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À ø=+<äs¡T πø #Ó$>∑\yês¡T, πø bÕ<äeTT >∑\yês¡T—

nfÒ¢ ø=+<äs¡T πø #Ó$>∑\yês¡T, >∑Ti¿eTT #Óe⁄\yês¡T, Äe⁄ #Óe⁄\yês¡T, >±&ç<ä

#Óe⁄\yês¡T, dæ+Vü≤eTT #Óe⁄\yês¡TqT>± qT+&ç].

XÀ¢ ˆ nHêkÕ n‹HêkÕXà ‹s¡ v±ïkÕ $Hêdæø±' ˆ

>∑»düìïuÛÑHêkÕXà \˝≤{À#êä«düHêdæø±' ˆˆ 12

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHêkÕ' R eTT≈£îÿ Òìyê]ì, n‹HêkÕ' R u§i¿eTT≈£îÿ >∑\yê]ì,

‹s¡ v±ïkÕ' R n&ÉT¶‹]–q eTT≈£îÿ >∑\yê]ì, $Hêdæø±' R e+ø£s¡ ‹]–q Hêdæø£

>∑\yê]ì, >∑»düìïuÛÑHêkÕXÃ R @qT>∑T ‘=+&ÉeTT‘√ düe÷qyÓTÆq Hêdæø£ >∑\yê]ì,

\˝≤{À#êä«düHêdæø±' R qT<äT{Ïj·T+<˚ XÊ«düqT rdüTø=qT Hêdæø£ >∑\yês¡>∑T

s¡ø£ÿdüT\qT, (Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À ø=+<äs¡T eTT≈£îÿ Òìyês¡T, u§i¿eTT≈£îÿ\yês¡T,

n&ÉT¶‹]–q eTT≈£îÿ >∑\yês¡T, e+ø£s¡\T ‹]–q eTT≈£îÿ >∑\yês¡T, @qT>∑T ‘=+&ÉeTT

e+{Ï eTT≈£îÿ >∑\yês¡T qT<äT{Ïj·T+< s¡+Á<ÛäeTTø£*– <ëì‘√H XÊ«dæ+#·T#·T+&ÉT

yês¡TqT>± qT+&ç].

XÀ¢ ˆ Vü≤dæÔbÕ<ë eTVü‰bÕ<ë >√bÕ<ë' bÕ<ä#·÷[ø±' ˆ

n‹e÷Á‘·•s√Á^yê n‹e÷Á‘·≈£î#√<äØ' ˆˆ 13

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤dæÔbÕ<ë' R @qT>∑T bÕ<äeTT\T >∑\yê]ì, >√bÕ<ë' R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT28

>√e⁄bÕ<äeTT\e+{Ï bÕ<äeTT\T >∑\yê]ì, bÕ<ä#·÷[ø±' R bÕ<äeTT\j·T+<äT

u§#·TÃ>∑\yê]ì, n‹e÷Á‘·•s√Á^yê' R $|üØ‘·yÓTÆq ‘·\ø±j·T\TqT yÓT&É\TqT

>∑\yê]ì, n‹e÷Á‘·≈£î#√<äØ' R $|üØ‘·yÓTÆq düÔqeTT\T, ø£&ÉT|ü⁄\T >∑\yê]ì,

(Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\˝À ø=+<äs¡T @qT>∑T bÕ<äeTT\yês¡T, $|üØ‘·yÓTÆq

bÕ<äeTT\yês¡T, >√e⁄ bÕ<äeTT\T >∑\yês¡T, ‘·eT bÕ<äeTT\ ì+&ÉT>∑ u§#·TÃ>∑\yês¡T,

$|üØ‘·yÓTÆq ø£+sƒ¡eTT>∑\yês¡T. n‹dü÷ú\yÓTÆq düÔqeTT\T, bı≥º\T>∑\yês¡TqT>±

qT+&ç].

XÀ¢ ˆ n‹e÷Á‘êdü HÁ‘êXà Bs¡ÈõVü‰«qU≤ düÔ<∏ë ˆ

nC≤eTTF s¡Ω dæÔeTTF s√ZeTTF dü÷‡ø£ØeTTF' ˆˆ 14

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹e÷Á‘êdü HÁ‘êXà R $TøÏÿ* $|üØ‘·yÓTÆq H√fió¢, ø£qTï\T

>∑\yê]ì, ‘·<∏ë Bs¡ÈõVü‰«qU≤' R nfÒ¢ $|üØ‘·yÓTÆq bı&Ée⁄>∑\ Hê\Tø£\T, >√fió¢

>∑\yê]ì, nC≤eTTF' R yTø£ eTTKeTT >∑\yê]ì, Vü≤dæÔeTTF' R @qT>∑T eTTKeTT,

>√eTTF' R Äe⁄eTTKeTT >∑\yê]ì, dü÷ø£ØeTTF' R |ü+~ eTTKeTT >∑\yê]ì,

(Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådü Åd”Ô\˝À ø=+<äs¡T $TøÏÿ* ô|<ä›yÓ’q H√fióflqT, ø£fióflqT

>∑\yês¡T, $TøÏÿ* bı&ÉyÓ’q Hê\Tø£\TqT >√fióflqT >∑\yês¡TqT>± qT+&ç]. nfÒ¢

eTiÏø=+<äs¡T yTø£eTTKeTT >∑\yês¡T, @qT>∑T eTTKeTT >∑\yês¡T, Äe⁄ eTTKeTT

>∑\yês¡T, |ü+~ eTTKeTT >∑\yês¡TqT>± qT+&ç].

XÀ¢ ˆ Vü≤jÓ÷ÅwüºKs¡eÅø±ÔXà sêø£åd” s√Ès¡<äs¡ÙHê' ˆ

XS\eTT<äZs¡Vü≤kÕÔXà Áø√<ÛäHê' ø£\Vü≤Á|æj·÷' ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤jÓ÷ÅwüºKs¡eÅø±Ô' #· sêø£åd”' |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' XS\eTT<äZs¡

Vü≤kÕÔ' ` #· ` Áø√<ÛäHê' ` ø£\Vü≤Á|æj·÷' ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤j·T G ñÅwüºKs¡ eÅø±Ô' R >∑Ti¿eTT jÓTTø£ÿj·TT, +f… jÓTTø£ÿj·TT,

>±&ç<ä jÓTTø£ÿj·TT eTTKeTT e+{Ï eTTKeTT >∑\yês¡TqT, |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' R

uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT >∑\yês¡TqT, X¯S\eTT<äZs¡Vü≤kÕÔ' #· R X¯S\eTT\qT,

ÇqT|ü>∑T~j·T\qT #‹j·T+<äT <Ûä]+∫q yês¡TqT, Áø√<ÛäHê' R rÁeyÓTÆq Áø√<Ûä

dü«uÛ≤eeTT >∑\yês¡TqT, ø£\Vü≤Á|æj·÷' R ø£j·T´eTTq+ ~wüºeTT>∑\yês¡TqT n>∑T,

sêø£åd”' R sêø£ådüÅd”Ô\qT, (Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT).

29(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ä sêø£ådüÅd”Ô\T >∑Ti¿|ü⁄ eT÷‘·T\T, ˇ+f… eT÷‘·T\T, >±&ç<ä

eTTKeTT\TqT ø£*– uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT‘√ qT+&ç]. eTiÏj·TT XS\eTT\qT,

ÇqT|ü>∑T~j·T\qT ‘·eT #‘· <Ûä]+∫ ø£\Vü≤dü«uÛ≤eeTT >∑\yê¬s’ ø£j·T´eTTq≈£î

>±\T<äTe⁄«yês¡T>± qT+&ç].

XÀ¢ ˆ ø£sêfi≤ <Ûä÷ÁeTπøoXà sêø£åd” ]«ø£è‘êqHê' ˆ

|æã+r dü‡‘·‘·+ bÕq+ dü<ë e÷+düdüTsêÁ|æj·÷' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£sêfi≤' ` <Ûä÷ÁeTπøo' ` #· ` sêø£åd”' ` $ø£è‘êqHê' ` |æã+r'

` dü‘·‘·+ ` bÕq+ ` dü<ë ` e÷+düdüTsêÁ|æj·÷' ˆˆ

á |òüT≥ºeTTq+<ä* XÀ¢ø£eTT\≈£î nq«j·TÁø£eTeTT düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£sêfi≤' R ;Ûø£sêø±s¡eTT >∑\yês¡TqT, <Ûä÷ÁeTπøo' R ã÷&ç<ä

es¡íeTT>∑\ E≥Tº >∑\yês¡TqT, $ø£è‘êqHê' R $ø±s¡yÓTÆq $T≥º|ü\¢eTT>∑\ eTTKeTT\T

>∑\yês¡TqT, dü<ë e÷+düdüTsêÁ|æj·÷' R ì‘· eTT e÷+düeTTq+<äTqT, eT<ä eTT

q+<äT q~Ûø£yÓTÆq Á|”‹ >∑\yê¬s’, dü‘·‘·+ bÕq+ |æã+r' R m&É‘Ó>∑≈£î+&É>±

eT<ä eTTqT bÕqeTT #j·TT#·Tqïyês¡Tq>∑T, sêø£åd”' R sêø£ådüÅd”Ô\qT, (Vü≤qTe÷Hé

<ä<äs¡Ù R Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.)

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq XØs¡eTT\TqT, ã÷&ç<äs¡+>∑T>∑\ E≥TºqT, $ø±s¡yÓTÆq

eTTKeTT\TqT, >∑\yê¬s’ eT<ä´e÷+düeTT\+<äT n‘·´~Ûø£Á|”‹>∑\yê¬s’ n<˚|üì>∑

$&ÉTe≈£î+&É düTsêbÕqeTT #j·TT#·Tqï sêø£ådüÅd”Ô\T n#·≥ Vü≤qTeT≈£î >±qe∫Ã].

XÀ¢ ˆ e÷+düXÀDÏ‘·~>±Δ+^ sêà+düXÀDÏ‘·uÛÀ»Hê' ˆ

‘ê <ä<äs¡Ù ø£|æÁX‚c˛ s√eTVü≤s¡D<äs¡ÙHê'

düÿ+<Ûäe+‘· eTTbÕd”Hê' |ü]yês¡ eqdüŒ‹yéT ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷+düXÀDÏ‘·~>±Δ+^' ` e÷+düXÀDÏ‘·uÛÀ»Hê' ` ‘ê' `

<ä<äs¡Ù ` ø£|æÁX‚wü˜' ` s√eTVü≤s¡¸D<äs¡ÙHê' ` düÿ+<Ûäe+‘·yéT ` ñbÕd”Hê' `

|ü]yês¡ ` eqdüŒ‹yéT ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+düXÀDÏ‘· ~>±Δ+^' R e÷+düeTT‘√, s¡ø£ÔeTT‘√ |üPj·Tã&çq

X¯Øs¡eTT>∑\yês¡TqT, e÷+düXÀDÏ‘·uÛÀ»Hê' R e÷+düeTT, s¡ø£ÔeTT e÷Á‘·y˚T

ÄVü‰s¡eTT>± ø£*–qyês¡TqT, s√eTVü≤s¡D <äs¡ÙHê' R &É*øÏ >∑>∑TsêŒ≥T ø£*–+#·T

s¡÷|üeTT >∑\yês¡Tq>∑T, düÿ+<Ûäe+‘·+ eqdüŒ‹+ R ô|<ä› uÀ<Ó>∑\ Ä •+XóbÕ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT30

eèø£åeTTqT, |ü]yês¡ ñbÕd”Hê' R #·T≥TºqTCÒ] ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï, ‘ê' R Ä

sêø£ådüÅd”Ô\qT, ø£|æÁX‚wü' R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT, <ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˇ&É*ì+&É e÷+düeTT jÓTTø£ÿj·TT, s¡ø£ÔeTT jÓTTø£ÿj·TT eTTø£ÿ\TqT,

#ês¡\TqT >∑*–, e÷+düeTT s¡ø£ÔeTT e÷Á‘·yT ÄVü‰s¡eTT>±qTqï yês¡TqT, #·÷&É>∑H

ˇ&É\T >∑>∑Ts¡Tbı&ÉT#·T ;Ûø£s¡yÓTÆq Äø±s¡eTT >∑\yês¡THÓ’, ô|<ä› ø=eTà\TqT, uÀ<Ój·TTqT

>∑*–j·TTqï Ä •+XóbÕeèø£åeTT #·T≥TºqT #] ≈£Ls¡TÃqï n#·Ã{Ï Ä sêø£ådüÅd”Ô\qT

Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘· kÕ´<ÛäkÕÔ#·Ã ‘ê+ <M+ sê»|ü⁄Ár eTì+~‘êyéT ˆ

\ø£åj·÷e÷dü \ø°ÎyêHé Vü≤qTe÷Hé »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` n<ÛäkÕÔ‘Y ` #· ` ‘ê+ ` <˚M+ ` sê»|ü⁄ÁryéT `

nì+~‘êyéT, \ø£åj·÷e÷dü ` \ø°ÎyêHé ` Vü≤qTe÷Hé ` »qø±‘·àC≤yéT ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø°ÎyêHé Vü≤qTe÷Hé R XÀuÛ≤dü+|üqTï&Ó’q Vü≤qTeT, ‘·dü

n<ÛäkÕÔ‘Y R Ä •+XóbÕeèø£åeTT jÓTTø£ÿ ÁøÏ+~uÛ≤>∑eTTq+<äT, nì+~‘ê+ R ñ‘·ÔeTT

sê …’q{Ϻ, <M+ R eTVü≤˙j·TTsê …’q{Ϻ, sê»|ü⁄Ár+ R eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sÔjÓÆTq{Ϻ,

‘ê+ »qø±‘·àC≤+ R Ä C≤qø°<$ì, \ø£åj·÷e÷dü R ø£qT>=HÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` \ø°ÎyêHé R d”‘·eTà‘·*¢ <äs¡ÙqeTT#‘· ø£*–q{Ϻ ~e´yÓTÆq

XÀuÛÑ>∑\yê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä •+XóbÕeèø£åeTT ÁøÏ+<äHj·TTqï ñ‘·ÔeTTsê …’q »qø£eTVü‰sêE

≈£îe÷¬sÔj·T>∑T Ä d”‘ê<˚$ì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q ∫s¡ø±\‘·|ü'|òü*‘·eTT>±

eTVü‰q+<äeTT‘√ $bÕŒ]q HÁ‘·eTT\‘√ ø£qT>=HÓqT.

XÀ¢ ˆ ìÁwüŒuÛ≤+ XÀø£dü+‘·bÕÔ+ eT\dü+≈£î\eT÷s¡ΔC≤yéT ˆ

ø°åD|ü⁄D≤´+ #·T´‘ê+ uÛÑ÷eTÚ ‘êsê+ ì|ü‹‘ê$Te ˆ

#ê]Á‘·e´|ü<XÊ&ÛÜ´+ uÛÑs¡Ô è<äs¡Ùq<äTs¡Z‘êyéT ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìÁwüŒuÛ≤+ XÀø£dü+‘·bÕÔ+ eT\dü+≈£î\ eT÷s¡ΔC≤yéT, ø°åD|ü⁄D≤´+

` #·T´‘ê+ ` uÛÑ÷eTÚ ` ‘êsê+ ` ì|ü‹‘êyéT ` Çe, #ê]Á‘·e´|ü<XÊ&ÛÜ´+ `

uÛÑs¡Ô è<äs¡Ùq<äTs¡Z‘êyéT ˆˆ

31(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìÁwüŒuÛ≤+ R Á|üuÛÑqT >√\Tb˛sTT j·TTqï~j·TTqT, XÀø£dü+‘·bÕÔ+

R <äT'KeTT# |ü]‘·|æ+|üCÒj·Tã&ÉT #·Tqï~j·TTqT, eT\ dü+≈£î\ eT÷s¡ΔC≤yéT R

<äTeTTà‘√ ì+&ç #Ó~]b˛sTTq πøXeTT\T >∑\~j·TTqT, uÛÑ÷eTÚ ì|ü‹‘ê+ ‘êsê$Te

R uÛÑ÷$Tô|’ sê*q qø£åÁ‘·eTTe …, ø°åD|ü⁄D≤´+ R ø°åDÏ+∫j·TTqï |ü⁄D´eTT>∑\~j·TTqT,

#·T´‘ê+ R (ø°åDdæú‹øÏ) C≤]q~j·TTqT, uÛÑs¡Ô è<äs¡Ùq<äTs¡Z‘ê+ R uÛÑs¡Ô è<äs¡ÙqeTT

\_Û+|ü≈£î+&ÉT≥#, <äTdæú‹ H=+~ j·TTqï~j·TTq>∑T, (C≤qø°+ \ø£åj·÷e÷dü R

C≤qø°<$ì #·÷#ÓqT.)

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` #ê]Á‘·e´|ü<XÊ&ÛÜ´+ R |ü‹Áe‘ê<Ûäsêà#·s¡DeTTq U≤´‹ì

bı+~j·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düVü≤»yÓTÆq ‘·q XØs¡Á|üuÛÑqT >√˝ÀŒsTT XÀø£dü+‘·|ü⁄Ôsê …’, <Ûä÷[ `

<Ûä÷dü]‘·eTT …’q πøXeTT\T >∑*Z, |ü⁄D´eTT q•+#·T≥# ~$qT+&ç sê* uÛÑ÷$Tô|’

ã&çq qø£åÁ‘·eTTe … >±ìŒ+#·T#·T bÕ‹Áe‘· Á|üuÛ≤eeTTqT yÓ\¢&ç+#·T s¡÷|üeTT ø£*–,

uÛÑs¡Ô ø±ìŒ+|üø£b˛e⁄≥ j·THÓ&ç <äT'dæú‹ H=+~j·TTqï{Ϻ Ä C≤qø°<$ì Vü≤qTeT

ø£qT˝≤sê >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ uÛÑ÷wüD…Æ s¡T‘·ÔyÓTÆ ØΩHê+ uÛÑs¡Ô èyê‘·‡\´uÛÑ÷wüD≤yéT ˆ

sêø£åkÕ~Û|üdü+s¡T<ëΔ+ ã+<ÛäT_ÛXà $Hêø£è‘êyéT ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑ÷wüD…Æ' ` ñ‘·ÔyÓTÆ' ` V”≤Hê+ ` uÛÑs¡Ô èyê‘·‡\´uÛÑ÷wüD≤yéT `

sêø£åkÕ~Û|ü dü+s¡T<ëΔ+ ` ã+<ÛäT_Û' ` #· ` $Hêø£è‘êyéT ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·ÔyÓTÆ' uÛÑ÷wüD…Æ' V”≤Hê+ R ÁX‚wüyÓTÆq ÄuÛÑs¡DeTT\T Òq{Ϻ~j·TTqT,

uÛÑs¡Ô èyê‘·‡\´ uÛÑ÷wüD≤+ R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ Áù|eTj˚T ÄuÛÑs¡DeTT>± qTqï~j·TTqT,

sêø£åkÕ~Û|ü dü+s¡T<ëΔ+ R sêø£ådüsêC…’q sêeDTì# ã+~Û+|üã&çq~j·TTqT, ã+<ÛäT_Û'

$Hêø£è‘êyéT R ‘·q yê]øÏ <ä÷s¡yÓTÆb˛sTTj·TTqï~j·TTqT n>∑T— (C≤qø°+

\ø£åj·÷e÷dü R d”‘ê<$ì >±+#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÁX‚wüyÓTÆq Ç‘·sêuÛÑs¡DeTT Ò$Tj·TTqT Òø£ b˛sTTq|üŒ{ÏøÏì uÛÑs¡Ô èÁù|eT

j·THÓ&ç neT÷\´yÓTÆq ÄuÛÑs¡DeTT‘√ XÀ_Û+#·T #·Tqï~j·TTqT, ã+<ÛäTe⁄\≈£î <ä÷s¡eTT

#j·Tã&ç sêeDTì# ã+~Û+|üã&ç j·TTqï~j·TTq>∑T Ä d”‘ê<$ì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT32

XÀ¢ ˆ $j·T÷<∏ë+ dæ+Vü≤dü+s¡T<ëΔ+ ã<ëΔ+ >∑»e<Ûä÷$Te ˆ

#·+Á<äπsU≤+ |üjÓ÷<ë+‘ XÊs¡<ëÅuÛ…’]yêeè‘êyéT ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $j·T÷<∏ë+ ` dæ+Vü≤dü+s¡T<ëΔ+ ` ã<ëΔ+ ` >∑»e<Ûä÷yéT ` Çe,

#·+Á<äπsU≤+ ` |üjÓ÷<ë+‘ ` XÊs¡<ëÅuÛ…’' ` Çe ` Äeè‘êyéT ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $j·T÷<∏ë+ R ‘·q eT+<äqT+&ç ‘·|æŒb˛sTTq~j·TTqT,

dæ+Vü≤dü+s¡T<ëΔ+ R dæ+Vü≤eTT# n&ɶ–+|üã&çq~j·TT q>∑T, ã<ëΔ+ >∑»e<Ûä÷yéT

Çe R ã+~Û+|üã&çq{Ϻ Ä&ÉT@qT>∑Te … qTqï~j·TTqT, |üjÓ÷<ë+‘ R esê¸ø±\|ü⁄

∫e] ø±\eTTq, XÊs¡<ëÅuÛ…’' Äeè‘ê+ R Xs¡‘êÿ\ yT|òüTeTT\# Äe]+|üã&çq{Ϻ,

#·+Á<äπsU≤yéT Çe R #·+Á<äπsKe … qTqï~j·TT q>∑T, (C≤qø°+ \ø£åj·÷e÷dü R

C≤qø°<$ì #·÷#ÓqT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` |üjÓ÷<ë+‘˚ XÊs¡<ëÅuÛ…’' Äeè‘ê+ ` nqT≥#˚ d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ

<äT'KeTT\T n‘· \ŒeTT Ò $T–*j·TTqïeì dü÷∫+|üã&çq$.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·q eT+<äqT+&ç <ä÷s¡yÓTÆb˛sTT, dæ+Vü≤eTT#˚ n&ɶ–+|üã&ç,

ã+<ÛäeTT˝À ∫≈£îÿø=qï Ä&ÉT@qT>∑T e …qT, esê¸ø±\eTT ‘=\–b˛>± Xs¡‘êÿ\

yT|òüTeTT\# ø£|üŒã&ÉT#·Tqï, düqïì #·+Á<äπsK e …qT ø±ìŒ+#·T #·Tqï{Ϻ Ä d”‘ê<$ì

Vü≤qTeT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ øÏ¢wüºs¡÷bÕ eTdü+düŒsêÙ <äj·TTø±Ô$Te e\¢ø°yéT ˆ

d”‘ê+ uÛÑs¡Ô èeX‚ j·TTø±Ô eTj·TTø±Ô+ sêø£åd”eX‚ ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏ¢wüºs¡÷bÕyéT ` ndü+düŒsêÙ‘Y ` nj·TTø±ÔyéT ` Çe ` e\¢ø°yéT `

d”‘ê+ ` uÛÑs¡Ô èeX‚ ` j·TTø±ÔyéT ` nj·TTø±Ô+ ` sêø£åd”eX‚ ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü+düŒsêÙ‘Y R XØs¡ dü+kÕÿs¡eTT Ò≈£î+&ÉT≥#, øÏ¢wüºs¡÷bÕ+ R

q*–b˛sTTj·TTqï s¡÷|üeTT>∑\~j·TTqT, nj·TTø±Ô+ e\¢ø°yéT Çe R r>∑\T

≈£Ls¡Ãã&Éì MDe˝…qTqï~j·TTqT, uÛÑs¡Ô èeX‚ j·TTø±Ô+ R uÛÑs¡Ôj·TBÛqeTTq+<äT

ñ+&É<ä–q~j·TTqT, sêø£åd”eX‚ nj·TTø±Ô+ R sêø£ådüT\ nBÛqeTTq+ <äT+&ÉT≥≈£î

‘·>∑ì~j·TTqT n>∑T, d”‘ê+ R C≤qø°<˚$ì, (Vü≤qTe÷Hé \ø£åj·÷e÷dü R

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT >±+#ÓqT).

33(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ndü+düŒsêÙ‘Y R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ düŒs¡Ù Ò≈£î+&ÉT≥#, ªnj·TTø±Ô+ e\¢ø°$Teμ

` ÁyÓ÷–+#·T≥j·TqT ñ|üjÓ÷>∑eTT Òì<Ó’ j·TT+&ÉT≥# eT÷\ã&çj·TTqï{Ϻ MDe …

qTqï~.

u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTTq uÛÑs¡Ô èeX‚ j·TTø±Ô+ ` nqT<ëìøÏ ã<äT\T>±,

uÛÑs¡Ô èVæ≤‘ j·TTø±Ô+ ` nqT bÕsƒ¡eTT >∑\<äT. nq>± uÛÑs¡ÔπøåeTeTTqT ø√s¡T#·Tqï~

j·Tì ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·q düTKeTTô|’ ÁX¯<äΔ˝Ò≈£î+&ÉT≥#˚ dü+kÕÿs¡V”≤qyÓTÆ eT*qyÓTÆ

q*–b˛sTTj·TTqï <Vü≤eTT‘√ r>∑\T≈£Ls¡Ãì MDe … qTqï~j·TTqT, uÛÑs¡Ô è˝≤\qeTT

q+<äT+&ç düTœ+#·T #·T+&Ée\dæq{Ϻ~j·TTqT, sêø£ådüT\ nBÛqeTTq qT+&ÉT≥≈£î

‘·>∑ì~j·TTqT, n>∑T C≤qø°<$ì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ nXÀø£eìø±eT<Û XÀø£kÕ>∑s¡e÷|ü⁄¢‘êyéT ˆ

‘ê_Û' |ü]eè‘ê+ ‘·Á‘· düÁ>∑Vü‰ $Te s√Væ≤D°yéT ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nXÀø£eìø±eT<Û˚ XÀø£kÕ>∑s¡yéT Ä|ü⁄¢‘êyéT, ‘ê_Û' |ü]eè‘ê+

` ‘·Á‘· ` düÁ>∑Vü‰yéT ` Çe ` s√Væ≤D°yéT ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nXÀø£eìø±eT<Û˚ R nXÀø£eqeTT q&ÉTeT, XÀø£kÕ>∑s¡yéT Ä|ü⁄¢‘êyéT

R <äT'KdüeTTÁ<äeTTq+<äT ‘\T#·Tqï~j·TTqT, düÁ>∑Vü‰+ s√Væ≤D°yéT Çe R (Á≈£Ls¡)

Á>∑Vü≤eTT\‘√ ≈£L&çq s√Væ≤D° qø£åÁ‘·eTTe …, ‘·Á‘· R Ä •+XóbÕeèø£åeTT ÁøÏ+<ä,

‘ê_Û' |ü]eè‘êyéT R Ä Á≈£Ls¡sêø£ådüÅd”Ô\# #·T≥ºã&çj·TTqï{Ϻ, (d”‘ê+ \ø£åj·÷e÷dü

R C≤qø°<$ì #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä j·TXÀø£eq eT<Ûä eTTq+<äT, <äT'KdüeTTÁ<äeTTq+<äT eTTì–

‘˚\T#·Tqï<Ó’, Á≈£Ls¡Á>∑Vü≤eTT\‘√ ≈£L&çq düT≈£îe÷s¡yÓTÆq s√Væ≤D° qø£åÁ‘·eTTe …,

;Ûø£sêø±s¡eTT>∑\ Ä sêø£ådüÅd”Ô\# Äe]+|üã&çj·TTqï{Ϻ Ä d”‘ê<$ì Vü≤qTeT

>±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ <ä<äs¡Ù Vü≤qTe÷Hé <M+ \‘ê eT≈£îdüTe÷$Te ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <ä<äs¡Ù Vü≤qTe÷Hé <M+ \‘êyéT n≈£îdüTe÷yéT Çe ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n≈£îdüTe÷+ \‘ê$Te R |ü⁄e⁄«\T Òq{Ϻ r>∑e …qTqï, <M+ R

d”‘ê<$ì, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, <ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT34

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î n|ü&ÉT Ä d”‘ê<$ ˇø£ÿ |ü⁄wüŒeTT>∑÷&É Òq{Ϻ

|üP\r>∑e … >±ìŒ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ kÕ eT Òq #· ~>±Δ+^ e|ü⁄cÕ #ê|ü \+ø£è‘ê ˆ

eTèD≤∞ |ü+ø£~π>Δe $uÛ≤‹ q $uÛ≤‹ #· ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` eT Òq ` #· ` ~>±Δ+^ ` e|ü⁄cÕ ` #· ` n|æ `

n\+ø£è‘ê, eTèD≤∞ ` |ü+ø£~>±Δ ` Çe ` $uÛ≤‹ ` q ` $uÛ≤‹ ` #· ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT Òq ~>±Δ+^ R <Ûä÷[# ì+&çq XØs¡eTT>∑\~, n|æ #· R

nsTTq|üŒ{ÏøÏì, e|ü⁄cÕ n\+ø£è‘ê R XØs¡eTT#‘· n\+ø£]+|üã&çq<Ó’, |ü+ø£~>±Δ

eTèD≤∞ Çe R ãTs¡<ä‘√ ì+&çq ‘êeTs¡r>∑e …, kÕ R Ä d”‘ê<$, $uÛ≤‹ R

Á|üø±•+#·T#·Tqï~, q $uÛ≤‹ #· R Á|üø±•+#·T≥ Ò<äT ≈£L&ÉqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` $uÛ≤‹ q $uÛ≤‹ #· ` dü«uÛ≤ekÂ+<äs¡ eTTe\q Á|üø±•+#·T

#·Tqï~, dü+kÕÿs¡sêVæ≤‘· eTT# Á|üø±•+#·T≥ Ò<äT ≈£L&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˇ&É*ì+&É <Ûä÷[ Áø£$Tà ‘·q düVü≤» kÂ+<äs¡ $X‚wüeTT e÷Á‘·eTT

yÓ\¢&çj·T>∑T#·T+&É>± d”‘ê<$ ãTs¡<ä‘√ ≈£L&çq ‘êeTs¡r>∑e … Á|üø±•+#·T#·T >∑÷&É

Á|üø±XeTT Òø£ j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ eT*Hq ‘·T eÅùdÔD |ü]øÏ¢ùwºq uÛ≤$T˙yéT ˆ

dü+eè‘ê+ eTè>∑XÊu≤ø°å+ <ä<äs¡Ù Vü≤qTe÷ qÿ|æ' ˆˆ 26

XÀ¢ ˆ ‘ê+ <M+ Bqe<äHê eTBHê+ uÛÑs¡Ô è‘»kÕ ˆ

s¡øÏå‘ê+ ùd«q o Òq d”‘ê eTdæ‘· À#·HêyéT ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eT*Hq ` ‘·T ` eÅùdÔD ` |ü]øÏ¢ùwºq ` uÛ≤$T˙yéT, dü+eè‘ê+ `

eTè>∑XÊu≤ø°å+ ` <ä<äs¡Ù ` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|æ' ` ‘ê+ ` <M+ ` Bqe<äHêyéT `

nBHê+ uÛÑs¡Ô è‘»kÕ s¡øÏå‘ê+ ùd«q o Òq d”‘êyéT ndæ‘· À#·HêyéT.

nq«j·TÁø£eTeTT :` eT*Hq, |ü]øÏ¢ùwºq eÅùdÔD dü+eè‘ê+ eTè>∑XÊu≤ø°å+, uÛ≤$T˙+,

Bqe<äHê+, uÛÑs¡Ô è‘»kÕ nBHê+ ùd«q o Òq s¡øÏå‘êyéT, ndæ‘· À#·Hê+, ‘ê+

<M+ d”‘ê+, ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT*Hq R eT*qyÓTÆj·TTqï{Ϻ, |ü]øÏ¢ùwºq R $TøÏÿ* q*–b˛sTT

35(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z

j·TTqï{Ϻ, eÅùdÔD R Ns¡#‘·, dü+eè‘ê+ R ø£|üŒã&ç j·TTqï~j·TTqT, eTè>∑XÊu≤ø°å+

R Ò&ç|æ\¢ ø£qTï\e+{Ï ø£qTï\T >∑*Zj·TTqï~j·TTqT, uÛ≤$T˙+ R düT+<äsê+–j·TTqT,

Bqe<äHê+ R BqyÓTÆj·TTqï eTTKeTT >∑\~j·TTqT, uÛÑs¡Ô è‘˚»kÕ nBHê+ R

lsêeTTì ‘»düT‡# <Ó’q´eTT Òì<Ó’j·TTqï~j·TTqT, ùd«q o Òq s¡øÏå‘ê+ R ‘·q

bÕ‹Áe‘· eTT#‘· s¡ø£åD H=+~j·TTqï~j·TTqT, ndæ‘· À#·Hê+ R q\¢ì ø£qTï\T

>∑\~j·TTq>∑T, ‘ê+ <M+ d”‘ê+ R Ä eTVü≤˙j·TTsê …’q d”‘ê<$ì, ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé

R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT, <ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` uÛÑs¡Ô è‘»kÕ nBHê+ ` uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT eTqdüT‡q+<äT

düà]+#·T#·T+&ÉT≥# <Ó’q´eTT Òì Vü≤è<äj·TeTT >∑\<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` $TøÏÿ* q*–b˛sTT eT*qyÓTÆq eÅdüÔeTTqT <Ûä]+∫, Ò&ç|æ\¢e …

u…<äs¡T#·÷|ü⁄\‘√, $TøÏÿ* Bqdæú‹˝ÀqTqïqT uÛÑs¡ ÔjÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT

düà]+#·Tø=qT≥# ‘·q eTqdüT‡q+<äT <Ó’q´eTT Òì<Ó’, ‘·q bÕ‹Áe‘· eTT#‘·H ‘·qqT

ø±bÕ&ÉTø=qT#·T, düT+<äs¡eTT …’q q\¢ì HÁ‘·eTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Ä d”‘ê<$ì

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘ê+ <äècºÕ« Vü≤qTe÷Hé d”‘ê+ eTè>∑XÊãìuÛÒø£åD≤yéT ˆ

eTè>∑ø£Hê´ $Te Á‘·kÕÔ+ Mø£åe÷D≤+ düeT+‘·‘·' ˆˆ 28

XÀ¢ ˆ <äVü≤+r$Te ìXÊÙ«ôd’ s¡« èøå±Hé |ü\¢e<Ûë]D' ˆ

dü+|òü÷‘·$Te XÀø±Hê+ <äT'K k˛´]à $T y√‹ú‘êyéT ˆˆ 29

XÀ¢ ˆ ‘ê+ ø£åe÷+ düT$uÛÑø±Ô+^+ $HêuÛÑs¡DXÀ_Û yéT ˆ

Á|üVü≤s¡ eT‘·T\+ ÒuÛÒ e÷s¡T‹' Áù|ø£å ´ yÓTÆ~∏©yéT ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê+ ` <äècºÕ« ` Vü≤qTe÷Hé ` d”‘ê+ ` eTè>∑XÊãìuÛÒø£åD≤yéT,

eTè>∑ø£Hê´+ ` Çe ` Á‘·kÕÔ+ ` Mø£åe÷D≤+ ` düeT+‘·‘·'— <äVü≤+ryéT ` Çe `

ìXÊÙ «ôd’' ` eèøå±Hé ` |ü\¢e<Ûë]D' ` dü+|òü÷‘·yéT ` Çe ` XÀø±Hê+ `

<äT'Kdü ` }]àyéT ` Çe ` ñ‹ú‘ê+ ` ‘ê+ ` ø£åe÷+ ` düT$uÛÑø±Ô+^+ `

$HêuÛÑs¡DXÀ_Û + ` Á|üVü≤s¡yéT ` n‘·T\+ ` ÒuÛÒ ` e÷s¡T‹' ` Áù|ø£å ´ `

yÓTÆ~∏©yéT ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTè>∑XÊãìuÛÒø£ åD≤+ R ˝Ò&ç|æ\¢ ≈£qTï\e+{Ï ø£qTï\T

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT36

>∑*–q~j·TTqT, Á‘·kÕÔ+ eTè>∑ø£Hê´yéT Çe R u…~]b˛sTTq Ä&ÉT˝Ò&ç|æ\¢e˝…,

düeT+‘·‘·' Mø£åe÷D≤+ R nìïyÓ’|ü⁄\≈£îqT #·÷#·T#·Tqï~j·TTqT, ìXÊÙ«ôd’' R

ì≥÷ºs¡TŒ\#, |ü\¢e<Ûë]D' eèøå±Hé R ∫>∑Tfiófl‘=&ç–j·TTqï #Ó≥¢qT, <äVü≤+ryéT

Çe R ø±*Ãy˚j·TT#·Tqï~e˝… qTqï~j·TTqT, XÀø±Hê+ dü+|òü÷‘·yéT Çe R

<äT'KeTT\ sê•e˝… qTqï~j·TTqT, <äT'Kdü´ ñ‹ú‘êyéT }]àyéT Çe R

<äTKdüeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ ñqï‘·yÓTÆq ¬øs¡≥eTTe˝… qTqï~j·TTqT, ø£åe÷+ R

eT÷ØÔuÛÑ$+∫q düVü≤qeTTe … qTqï~j·TTqT, düT$uÛÑø±Ô+^+ R #·ø£ÿì bı+~ø£>∑\

nej·TeeTT\T >∑*Zq~j·TTqT, $HêuÛÑs¡DXÀ_Û˙+ R ÄuÛÑs¡DeTT\T ˝Òø£j˚T

Á|üø±•+#·T #·Tqï~j·TTqT n>∑T, yÓTÆ~∏©+ ‘ê+ d”‘ê+ R $T~∏ ≤~Û|ü⁄ì ≈£îe÷¬sÔjÓÆTq

Ä d”‘ê<$ì, <äècºÕ« R #·÷∫, Áù|ø£å ´ R u≤>∑T>± |ü]øÏ+∫, e÷s¡T‹' Vü≤qTe÷Hé

R yêj·TTq+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT, n‘·T\+ Á|üVü≤s¡+ R ìs¡T|üe÷qyÓTÆq Äq+<äeTTqT,

ÒuÛÒ R bı+<ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` u…~]q Ä&ÉT Ò&ç|æ\¢e … ‘·qqT s¡øÏå+#·Tyê]ø=i¬ø’ q\TyÓ’|ü⁄\

#·÷#·T#·Tqï~j·TTqT, ‘·q y˚&ç ì≥÷ºs¡TŒ\#˚ ∫–]Ãj·TTqï #Ó≥¢ |ü\¢eeTT\qT

e÷&çÃyj·TT#·Tqï≥T¢qï~j·TTqT, Áb˛>∑Tã&çq <äT'KeTT\e … ø±ìŒ+#·T#·Tqï~j·TTqT,

ñyÓ«‘·TÔ>∑ Ò∫j·TTqï <äT'KdüeTTÁ<ä|ü⁄ ¬øs¡≥eTTe … >±qe#·TÃ#·Tqï~j·TTqT, >=|üŒ

zs¡TŒ>∑*– j·TTqï~j·TTqT, düT+<äs¡yÓTÆq bı+~ø£>∑\ nej·TeeTT\‘√ Á|üø±•+#·T

#·Tqï~j·TTqT, ÄuÛÑs¡DeTT\T Òø£jT >=|üŒ XÀuÛÑ>∑\ XØs¡eTT >∑\~j·TTqT n>∑T

Ä d”‘ê<$ì <ä]Ù+∫, yêj·TTq+<äqT&ÉT n$T‘·yÓTÆq Äq+<äeTT H=+<ÓqT.

XÀ¢ ˆ Vü≤s¡C≤ì #· k˛-ÁXSDÏ ‘ê+ <äècºÕ« eT~πsø£åD≤+ ˆ

eTTyÓ÷#· Vü≤qTe÷+ düÔÁ‘· qeTXÃÁπø #· sê|òüTeyéT ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤s¡C≤ì #· dü' nÁXSDÏ ‘ê+ <äècºÕ« eT~πsø£åD≤yéT

` eTTyÓ÷#· ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·Á‘· ` qeT' ` #·Áπø ` #· ` sê|òüTeyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ eT~πsø£åD≤+ <äècºÕ«, dü' Vü≤qTe÷Hé Vü≤s¡C≤ì nÁXSDÏ

eTTyÓ÷#·, ‘·Á‘· sê|òüTe+ qeT' #·Áπø #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT~πsø£åD≤+ ‘ê+ <äècºÕ« R kÂ+<äs¡ e‹jÓÆTq Ä d”‘ê<$ì

>±+∫, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Vü≤s¡C≤ì nÁXSDÏ R Äq+<äeTT#

ø£*–q u≤wüŒeTT\qT, eTTyÓ÷#· R $&ç#ÓqT, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, sê|òüTe+ R lsêeTTì

>∑÷]Ã, qeT' #·Áπø #· R qeTkÕÿs¡eTT #ôdqT ≈£L&É.

37(17) ` dü|üÔ<äX¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä d”‘ê<$ì ø£qT˝≤s¡ >±+∫ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ‘·q ø£qTï\qT+&ç

»\»\ Äq+<äu≤wüŒeTT\qT sê …ÃqT. n#·Ã{ÏqT+&çjT Ä j·÷q+<äeTT‘√ n‘·&ÉT

lsêeTTq≈£î uÛÑøÏÔ|üPs¡«ø£eTT>∑ qeTkÕÿs¡eTT #ôdqT >∑÷&ÉqT.

XÀ¢ ˆ qeTdüÿ è‘ê« #· sêe÷j·T \ø£ÎD≤j·T #· Ms¡ yêHé ˆ

d”‘ê<äs¡Ùqdü+Vü≤èwüº' Vü≤qTe÷Hé dü+eè‘√-uÛÑe‘Y ˆˆ 32

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªsêø£åd”|üØyês¡'μμ HêeT

dü|üÔ<äX¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` qeT' ` ø£è‘ê« ` #· ` sêe÷j·T ` \ø£ÎD≤j·T ` #· ` Ms¡ yêHé

` d”‘ê<äs¡Ùqdü+Vü≤èwüº' ` Vü≤qTe÷Hé ` dü+eè‘·' ` nuÛÑe‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷j·T R lsêeTTq≈£îqT, \ø£ÎD≤j·T #· R \ø£ÎDTq≈£îqT,

qeTdüÿ è‘ê« #· R qeTkÕÿs¡eTT#dæ yÓ+≥H, d”‘ê<äs¡Ùqdü+Vü≤èwüº' R d”‘·jÓTTø£ÿ

<äs¡ÙqeTT# ø£*–q Äq+<äeTT‘√ ì+&çq{Ϻ, Ms¡ yêHé Vü≤qTe÷Hé R |üsêÁø£eT

XÊ*jÓÆTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, dü+eè‘·' nuÛÑe‘Y R <ë–j·TTqïyê&ÉjÓT´qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªdü+eè‘·' nuÛÑe‘Yμ ` sêø£ådüÅd”Ô\ <äèwæºì ‘·|æŒ+#·Tø=qT≥≈£î

dü÷ø£Îs¡÷|üeTTH <Ûä]+∫, Ä #Ó≥Tºø=eTà\j·T+< nD–j·TT+&Óqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘·eTàqT <ä]Ù+|ü>∑*–q+<äT\≈£î eTVü‰q+<äeTTH=+~ |üsêÁø£eT

XÊ*jÓÆTq Ä Vü≤qTeT, sêeTTq≈£îqT, \ø£ÎDTq≈£îqT qeTdüÿ]+∫ n#·{Ï sêø£ådüÅd”Ô\

ø£+≥ ã&É≈£î+&ÉT≥¬ø’ Ä •+XóbÕeèø£åeTTjÓTTø£ÿ Ä≈£î\ yÓqTø£ dü÷ø£Îs¡÷|üeTT‘√

<ë–j·TT+&ÓqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªsêø£åd”|üØyês¡eTTμμ nqT

|ü<äTH˚&Éedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

ncÕº<äX¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·<∏ë $Áù|ø£åe÷Ddü eq+ |ü⁄w挑·bÕ<ä|üyéT ˆ

$∫q«‘· Xà yÓ’<V”≤+ øÏ+∫#äcÕ ìXÊ-uÛÑe‘Y ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·<∏ë ` $Áù|ø£åe÷Ddü ` eq+ ` |ü⁄w挑·bÕ<ä|üyéT, $∫q«‘·' `

#· ` yÓ’<V”≤+ ` øÏ+∫‘YX‚cÕ ` ìXÊ ` nuÛÑe‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·dü ) ‘·<∏ë |ü⁄w挑·bÕ<ä|ü+ eq+ $Áù|ø£åe÷Ddü yÓ’<V”≤+

$∫q«‘·' #· ìXÊ øÏ+∫‘YX‚cÕ nuÛÑe‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·dü R Ä Vü≤qTeT) ‘·<∏ë R ÄØ‹>±, |ü⁄w挑·bÕ<ä|ü+ R

#·ø£ÿ>± |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï eèø£åeTT\T >∑*Zq{Ϻ, eq+ R Ä j·TXÀø£eqeTTqT,

$Áù|ø£åe÷Ddü R ÄdüøÏÔ‘√ |ü]øÏ+∫ #·÷#·T#·T+&É>±qT, yÓ’<V”≤+ $∫q«‘·' #· R

d”‘ê<$ì yÓ<ä≈£î#·T+&É>∑qT, ìXÊ R Ä sêÁ‹, øÏ+∫‘YX‚cÕ nuÛÑe‘Y R ø=+#ÓeTT

e÷Á‘·yT $T–*q<äjÓT´qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªøÏ+∫‘YX‚cÕ ìXÊμ ` ∫e] C≤eTT e÷Á‘·eTT $T–*q~. d”‘·qT

düŒwüºeTT>± #·÷#·T≥ø=i¬ø’ sêø£ådüT\T ìÁ~+#·T düeTj·TeTTø=i¬ø’ y∫j·TT+&ç d”‘·qT

p#·Tq|üŒ{ÏøÏ ˇø£C≤eTT sêÁ‹ e÷Á‘·eTT $T–*j·TT+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` #·ø£ÿ>± |üP∫j·TTqï |ü⁄wüŒeèø£åeTT\T>∑\ Ä j·TXÀø£eìø£

kÂ+<äs¡ eTTqT p#·T#·T, sêø£ådüÅd”Ô\T ìÁ~+#·T düeTj·TeTTø=i≈£î y˚∫j·TT+&ç

d”‘·qT yÓ<äT≈£î#·Tqï Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î sêÁ‹ø±\eTT ˇø£ÿ C≤eTT e÷Á‘·eTT $T–*

j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ wü&É+>∑y<ä$<äTcÕ+ Áø£‘·TÁ|ües¡j·÷õHêyéT ˆ

XóÁXÊe ÁãVü≤à|òüTÀcÕ+Xà $sêÁ‘ ÁãVü≤às¡ø£åkÕyéT ˆˆ 2

39(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` wü&É+>∑y˚<ä$<äTcÕ+ ` Áø£‘·TÁ|ües¡j·÷õHêyéT, X¯óÁXÊe `

ÁãVü≤à|òüTÀcÕHé ` #· ` $sêÁ‘ ` ÁãVü≤às¡ø£åkÕyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä Vü≤qTeT) $sêÁ‘ R sêÁ‹jÓTTø£ÿ ∫e] uÛ≤>∑eTTq+<äT,

wü&É+>∑y˚<ä$<äTcÕ+ R y˚<ë+>∑eTT ˝≤]+{Ï‘√ >∑÷&çq{Ϻ y˚<äeTT\qT ‘Ó*dæq

yês¡TqT, Áø£‘·TÁ|ües¡j·÷õHê+ R >=|üŒ j·T»„eTT\T >±$+∫qyês¡TqT n>∑T,

ÁãVü≤às¡ø£åkÕ+ R ÁãVü≤às¡ø£ådüT‡\jÓTTø£ÿ, ÁãVü≤à|òüTÀcÕHé R y<ä|òüTÀwü\qT, XóÁXÊe

R Äø£]í+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ÁãVü≤às¡ø£åkÕyéT ÁãVü≤àXã›eTTq≈£î y<äeTT nì ≈£L&É ns¡úeTT >∑\<äT.

>±e⁄q ÁãVü≤às¡ø£ådüT‡\q>± y<äy‘·Ô …’q sêø£ådüT\T.

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ÁãVü≤às¡ø£åkÕyéT ` Áu≤Vü≤àD sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` wü&É+>∑y<ä$<äT Ÿ, •øå±yê´ø£s¡D≤<äT\>∑T Hêi+>∑eTT\‘√ >∑÷&çq

y<äeTT HÓiÏ–qyês¡T. ÁãVü≤àsêø£ådüT\T R sêø£ådüT\+<äT Áu≤Vü≤àDT\T. sêeD≤<äT\T

ø£åÁ‹j·TT\T ø±e⁄q esêíÁXeT$uÛ≤>∑eTT sêø£ådüT\+<äTqT >∑\<äì jTs¡Œ&ÉT#·Tqï~.

Áu≤Vü≤àD;CÀ<䓤e⁄\>∑T bÂ\düÔT´\T (ø=+<äs¡T ‘·\#·Tq≥T¢) nHês¡T´\T >±s¡T.

Á≈£Ls¡ø£s¡Tà\>∑T≥# sêø£ådüT …’]. ÁãVü≤à|òüTÀwüeTT Ÿ R y<ä<Ûä«qT\T. ª|üs¡e÷‘êà ‘·b˛

y<√ ÁãVü≤à, ÁãVü‰à-ã®CÒ ~«CÒμ ` HêHês¡ús¡‘·ïe÷\.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTeT Ä Áu≤V”≤àeTTVüAs¡ÔeTTq+<äT y<äy<ë+>∑y‘·Ô\TqT, ô|≈£îÿ

j·÷>∑eTT\T #dæq ÄVæ≤‘ê>∑Tï\TqT n>∑T Áu≤Vü≤àDsêø£ådüT\T >±$+#·T y<ë<Ûä j·Tq

|òüTÀwü\qT Ä\øÏ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ n<∏ä eT+>∑fiyê~Á‘·Xu…›Ì ÁXÀÙÁ‘·eTH√Vü≤¬s’' ˆ

ÁbÕuÀ<Ûä ‘· eTVü‰u≤VüQ s¡›XÁ^y√ eTVü‰ã\' ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏ä ` eT+>∑fiyê~Á‘·Xu…›Ì' ` ÁXÀÁ‘·eTH√Vü≤¬s’' ` ÁbÕuÀ<Ûä ‘· `

eTVü‰u≤VüQ' ` <äXÁ^e' ` eTVü‰ã\' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, eTVü‰u≤VüQ' eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT40

|üsêÁø£eTeTT\T ø£*–q{Ϻ, <äXÁ^e' R <äXø£+sƒ¡T&ÉT, ÁXÀÁ‘·eTH√Vü≤¬s’' R #Óe⁄\

øÏ+|ü⁄>∑qTqï{Ϻ, eT+>∑fi¯yê~Á‘·X¯u…›Ì' R eT+>∑fi¯yê<ä´ <Ûä«qT\#˚, ÁbÕuÀ<Ûä´‘· R

y˚T˝§ÿ\Œã&ÓqT.

ÁbÕãT<Ûä ‘· j·Tì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n+‘·≥ eTVü‰Ms¡T&Ó’q sêeDT&ÉT #Óe⁄\ øÏ+|ü⁄>∑ $qã&ÉT#·Tqï

eT+>∑fiyê<ä <Ûä«qT\T $qT#·T ìÁ<äqT+&ç yT˝§ÿHÓqT.

XÀ¢ ˆ $ãT<Ûä ‘·T j·T<∏ëø±\+ sêø£åùd+Á<ä' Á|ü‘ê|üyêHé ˆ

ÁdüdüÔe÷˝≤´+ãs¡<Ûäs√ yÓ’<V”≤ eTq«∫+‘·j·T‘Y ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $ãT<Ûä ` ‘·T ` j·T<∏ëø±\+ ` sêø£åùd+Á<ä' ` Á|ü‘ê|üyêHé `

ÁdüdüÔe÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' ` yÓ’<V”≤yéT ` nq«∫+‘·j·T‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü‘ê|üyêHé sêø£åùd+Á<ä' R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq sêø£ådüsêE,

j·T<∏ëø±\+ $ãT<Ûä R j·TTø£ÔyÓTÆq ø±\eTTq yT˝§ÿì, ÁdüdüÔe÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' R

C≤]b˛sTTq ÄuÛÑs¡DeTT\qT, eÅdüÔeTT\qT (dü]#dæø=ì) <Ûä]+∫qyê&Ó’, yÓ’<V”≤+

R d”‘ê<$ì >∑÷]Ã, nq«∫+‘·j·T‘Y R Ä˝À∫+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£åkÕ~Û|ü‹ düø±\eTTq yT˝≤ÿ+∫ ìÁ<ëeXeTT# #Ó<ä]j·TTqï

ÄuÛÑs¡DeTT\qT, eÅdüÔeTT\qT dü]#dæø=ì d”‘ê<$ì >∑T]+∫ ∫+‹+|ükÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ uÛÑèX+ ìj·TTø£Ô düÔkÕ´+ #· eT<äHq eT<√‘·ÿ≥' ˆ

q dü ‘·+ sêø£ådü' ø±eT+ XXÊ ø±‘·àì >∑÷Væ≤‘·TyéT ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑèX+ ` ìj·TTø£Ô' ` ‘·kÕ´+ ` #· eT<äHq ` eT<√‘·ÿ≥' ` q `

dü' ` ‘·+ ` sêø£ådü' ` ø±eT+ ` XXÊø£ ` Ä‘·àì ` >∑÷Væ≤‘·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕ´+ uÛÑèX+ ìj·TTø£Ô', eT<äHq eT<√‘·ÿ≥' sêø£ådü' Ä‘·àì

‘·+ ø±eT+ ì>∑÷Væ≤‘·T+ q XXÊø£.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´+ R Ä d”‘ê<$j·T+<äT, uÛÑèX+ R $TøÏÿ*>∑, ìj·TTø£Ô' R

yê´yÓ÷Væ≤‘·T&Ó’, eT<äHq R ø±eTeTT#, eT<√‘·ÿ≥' R $TøÏÿ* eT~+∫j·TTqïyê&Ó’,

sêø£ådü' R Ä sêeDT&ÉT, Ä‘·àì R ‘·qeTqdüT‡q+<äT, ‘·+ ø±eT+ R Ä

d”‘ê$wüj·Tø£yÓTÆq ø±eTeTTqT, ì>∑÷Væ≤‘·T+ R nD∫ô|≥Tºø=qT≥≈£î, q XXÊø£ R

X≈£îÔ&ÉT >±ø£b˛jÓTqT.

41(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªeT<äHq eT<√‘·ÿ≥'μ nqT#√≥, eT<äH R eTqà<∏ä $ø±s¡eTT

ø£*–q|üŒ{ÏøÏì, q eT<√‘·ÿ≥' R eT<äeTTq≈£î |üs¡‘·+Á‘·T&ÉT >±ìyê&ÉT>± qT+&ÓqT.

n+<äT#‘·H, ‘·kÕ´+ uÛÑèX+ ìj·TTø£Ô' R Ä d”‘ê<$j·T+<äT $TøÏÿ*>± rÁeyÓTÆq

j·TTø£ÔyÓTÆq uÛ≤eyT >∑\yê&ÉjÓT´qT, nq>± |üP»´uÛ≤eeTT >∑\yê&ÉjÓT´qT, ªø±eT+

n‘·àì >∑÷Væ≤‘·T+ q XXÊø£μ R nqT yêø£ eTTq≈£î, ø±≈£îdü«s¡eTT‘√ |ü]ƒ+∫q ª‘·q

ø±eTeTT qD#·Tø=q Òø£b˛jÓTHê? nq>± ‘·|üŒø£ sêeDT&ÉT ø±eTeTTqT ‘·q˝ÀH

nD#·Tø=q>∑ …ZqTμ nì uÛ≤eeTT.

‹\ø£eTT :` á XÀ¢ø£eTTq≈£î eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú&ÉT Ç∫Ãq yê´U≤´qeTT ÁuÛ≤+‹

eT÷\ø£eTT. ‘·yÓ÷>∑TD$•wüߺ&Ó’ uÛÑ>∑eHêàj·÷yÓ÷Væ≤‘·T&Ó’ j·TTqï{Ϻ Ä sêø£ådüTq≈£î

nø£è‘ê´#·s¡DeTTq+<˚ ÄdüøÏÔ >±qã&ÉTqT. n≥T¢>±ø£ á‘·&ÉT á nø£è‘·´eTT

#j·TT#·TqïqT d”‘êsêeTT\ |üs¡eT |ü$Á‘· HêeTeTT\qT düà]+#·T#·THêï&ÉT >∑<ë!

n+<äTe\q ñ‘·ÔeT|òü\eTT ø£\T>∑TqT>∑<ë! nìq#√ ‘·|üŒø£ ø£*–q~. m≥¢q>±

á‘·&ÉT »Hêà+‘·s¡eTTq+<äT #˚~e+X¯|ü⁄ sê»≈£î≥T+ãeTTq •X¯óbÕ\T&ÉT>±

»ìà+#·T≥j·TqT ñ‘·ÔeT|òü\eTT H=+<ÓqT ø£<ë!

Ç#·Ã≥ y<äÁbÕe÷D´ $T≥T¢qï~ `

ãTTøå±X¯«y˚T<ÛäT&ÉqT ù|s¡T>∑\ sêEjÓTTø£ÿ <ëqeTTqT düTÔ‹+#·Tq{Ϻ

ãTTπ>«<äeT+Á‘·eTT ªªq j·TTùwà yê»ã+<Ûäy√ ìqT‘·T‡Xà q eTs¡Ô ´+! ne<ä eT~Û

B<Ûäs¡‘·μμ ˆˆ

z yê»ã+<ÛäTe⁄˝≤sê! (nq>±) ªªnqï<ëqeTT# m\¢s¡≈£îqT ã+<ÛäTe⁄

…’qyêsê! MT ô|’ ì+<äyj·TT eTqTwüß´&ÉT>∑÷&É #Ó&ÉT>∑TqT bı+<ä&ÉT. m+<äT#‘·qq>±,

MTs¡T $TeTTà düà]+#·T#·T ì+~+#·Tyê]øÏ >∑÷&É ñ‘·ÔeT|òü\eTT H=dü+>∑T<äTs¡T.μμ

n<$<ÛäeTT>∑ kÕø屑Y \ø°Îdü«s¡÷|ü⁄sê …’q d”‘·eTàqT <äTwüºuÛ≤eeTT‘√ HÓ’qqT

|ü\Te÷iT\T düà]+∫qyê&ÉT >±e⁄q sêeDTq≈£î n{Ϻ ñ‘·ÔeT»qà \_Û+∫q~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT eT<äq‘ê|üeTT# |”&ç+|üã&ÉT#·T d”‘·j·T+<äT \>∑ïyÓTÆq

uÛ≤eeTT >∑\yê&Ó’, ‘·q eTqdüT‡q+<ä* Ä ø±eTeTTqT nD#·Tø=qC≤\ø£b˛jÓTqT.

XÀ¢ ˆ dü düsê«uÛÑs¡D…Æ s¡T´ø√Ô _ÁuÛÑÁ∫äj·T eTqT‘·Ôe÷yéT ˆ

‘ê+ q¬>’ s¡“VüQ_Û s¡T®cÕº+ düs¡«|ü⁄wüŒ|òü À|ü¬>’' ˆˆ 6

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT42

XÀ¢ ˆ eè‘ê+ |ü⁄wüÿ]D°_ÛXà HêHê|ü⁄c˛Œ|üXÀ_Û‘êyéT ˆ

dü<ëeT<Ó’Xà $Vü≤¬>’ ]«∫Á‘ê+ |üs¡e÷<äT“¤‘êyéT ˆˆ 7

XÀ¢ ˆ áVü‰eTè¬>’Xà $$<ÛÓ’ s¡T®cÕº+ <äèwæºeTH√Vü≤¬s’' ˆ

MB∏ dü‡+Áù|ø£åe÷DXà eTDÏø±+#·q‘√s¡D≤yéT ˆˆ 8

XÀ¢ ˆ HêHêeTè>∑>∑D≤ø°sêí+ |òü …’' Á|ü|ü‹‘Ó’ s¡« è‘ê+ ˆ

nXÀø£eìø± yTe ÁbÕ$X ‘·‡+‘·‘·Á<äTe÷yéT ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' düsê«uÛÑs¡D…Æ' j·TTø£Ô' _ÁuÛÑ‘Y Á•j·TyéT nqT‘·Ôe÷yéT,

‘ê+ ` q¬>’' ` ãVüQ_Û' ` EcÕº+ ` düs¡«|ü⁄wüŒ|òü À|ü¬>’' ˆˆ eè‘ê+ ` |ü⁄wüÿ]D°_Û'

` #· ` HêHê|ü⁄c˛Œ|üXÀ_Û‘êyéT ` dü<ëeT<Ó’' ` #· ` $Vü≤¬>’' ` $∫Á‘ê+ `

|üs¡e÷<äT“¤‘êyéT ˆˆ áVü‰eTè¬>’' #· $$<ÛÓ’' EcÕº+ <äèwæºeTH√Vü≤¬s’'

MB∏Û' ` dü+Áù|ø£åe÷D' ` #· ` eTDÏø±+#·q‘√s¡D≤yéT ˆˆ HêHêeTè>∑>∑D≤ø°sêí+ `

|òü …’' ` Á|ü|ü‹‘Ó’' ` eè‘êyéT, nXÀø£eìø±yéT ` @e ` ÁbÕ$X‘Y ` dü+‘·‘·

Á<äTe÷yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsê«uÛÑs¡D…Æ' j·TTø£Ô' R düeTdüÔyÓTÆq uÛÑ÷wüDeTT\‘√ ≈£L&çqyê&Ó’,

nqT‘·Ôe÷+ Á•j·T+ _ÁuÛÑ‘Y R $TøÏÿ* ÁX‚wüyÓTÆq XÀuÛÑqT eVæ≤+#·T#·Tqïyê&Ó’, dü' R

Ä sêeDT&ÉT, düs¡«|ü⁄wüŒ|òü˝À|ü¬>’' R düeTdüÔ$<ÛäeTT˝…’q |ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT,

|òü\eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ϻ, ãVüQ_Û' R ãVüQ$<ÛäeTT …’q, q¬>’' R eèø£åeTT\#,

EcÕº+ R ùd$+|üã&çq~j·TTqT, HêHê|ü⁄c˛Œ|üXÀ_Û‘ê+ R |ü\T$<ÛäeTT\>∑T

|ü⁄wüŒeTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï~j·TTqT, dü<ëeT<Ó’' R ì‘· eTTqT eT~+∫ j·TT+&ÉT,

$Vü≤¬>’' R |ü≈£åî\‘√, $∫Á‘ê+ R |ü\Ts¡+>∑T\T >∑*–j·TTqï~j·TTqT, |üs¡e÷<äT“¤‘ê+

R $TøÏÿ* ÄX¯Ãs¡ ø£s¡eTT>∑ qTqï~j·TTqT, $$<ÛÓ’' <äèwæºeTH√Vü≤¬s’' áVü‰eTè¬>’'

EcÕº+ R |ü\T$<ÛäeTT …’q #·÷&ÉeTT#·Ã≥ >=\T|ü⁄ ‘√&fifl>∑T+|ü⁄\# ùd$+|üã&çq

~j·TTqT, HêHêeTè>∑>∑D≤ø°sêí+ R |ü\T$<ÛäeTT\>∑T Òfi¢>∑T+|ü⁄\‘√ ì+&çq~j·TTqT,

Á|ü|ü‹‘Ó’' |òü …’' eè‘ê+ R H\ô|’ã&çq |ü+&É¢‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, dü+‘·‘·Á<äTe÷+

R <ä≥ºyÓTÆq #Ó≥T¢>∑*–j·TTqï{Ϻ~j·TTq>∑T, nXÀø£eìø±yéT @e R nXÀø£eqeTTH,

eTDÏø±+#·q‘√s¡D≤yéT R s¡‘·ïdüTes¡í ì]à‘·eTT˝…’q ‘√s¡DeTT\T>∑\, MB∏' R

ÁX‚DT\qT (ñ<ë´qM<∏äT\qT), dü+Áù|ø£åe÷D' R |ü]øÏ+∫ #·÷#·T#·Tqïyê&Ó’, ÁbÕ$X‘Y

R Á|üy•+#ÓqT.

43(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT düeTkÕÔuÛÑs¡DeTT\qT <Ûä]+∫, $TøÏÿ* XÀuÛÑ‘√

yÓ\T>=+<äT#·Tqïyê&Ó’ düs¡«ãTT‘·T|ü⁄wüŒ|òü\eTT\‘√ ì+&çq #Ó≥¢‘√&ÉqT,

‘êeTs¡ø=\qT\‘√&ÉqT, ãVüQ$<Ûä|ü⁄wüŒeTT\‘√&ÉqT, eT~+∫j·TTqï |ü≈£åî\‘√&ÉqT,

#·÷&ÉeTT#·Ã≥>=\T|ü⁄ ‘√&fi¢‘√&ÉqT, ãVüQ$<ÛäeTè>∑eTT\‘√&ÉqT, sê*|ü&çj·TTqï

eT<ÛäTs¡|òü\eTT\‘√&ÉqT düT+<äs¡eTT>± n<äT“¤‘·eTT>± >±qe#·TÃ#·Tqï Ä eèø£åÁX‚DT\qT

‹\øÏ+#·T#·T, nXÀø£eqeTTq+<äT Á|üy•+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ n+>∑HêX‘·e÷Á‘·+ ‘·T ‘·+ Áe»+‘· eTqTÁe»‘Y ˆ

eTùV≤+Á<ä$Te bÂ\düÔ ´+ <e>∑+<Ûäs¡«jÓ÷wæ‘·' ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n+>∑HêX‘·e÷Á‘·+ ` ‘·T ` ‘·+ ` Áe»+‘·yéT ` nqTÁe»‘Y `

eTùV≤+Á<äyéT ` Çe ` bÂ\düÔ ´+ ` <e>∑+<Ûäs¡«jÓ÷wæ‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Áe»+‘·+ ‘·+ bÂ\düÔ ´+, eTùV≤+Á<ä+ <e>∑+<Ûäs¡«jÓ÷wæ‘·'

Çe n+>∑HêX‘·e÷Á‘·+ ‘·T nqTÁe»‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áe»+‘·+ R yÓ&É\T#·Tqï{Ϻ, ‘·+ bÂ\düÔ ´+ R Ä sêeD≤düTs¡Tì,

eTùV≤+Á<ä+ R <y+Á<äTì, <e>∑+<Ûäs¡«jÓ÷wæ‘·' Çe R n|ü‡s¡Åd”Ô\TqT >∑+<Ûäs¡«

eì‘·\TqTe˝…, n+>∑HêX¯‘·e÷Á‘·+ ‘·T R e+<äeT+~ n+>∑q\T e÷Á‘·eTT,

nqTÁe»‘Y R yÓ+ã&ç+∫ yÓfió¢#·T+&ç].

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <˚y˚+Á<äTì n|ü‡s¡Åd”Ô\TqT, >∑+<Ûäsê«+>∑q\TqT, nqTdü]+∫

q&É#·Tq≥T¢, nXÀø£eìø£≈£î |üj·TqyÓTÆ q&É#·T#·Tqï Ä sêeD≤düTs¡Tì e+<äeT+~

düT+<äØeTDT\T e÷Á‘·eTT yÓ+≥ q&ÉT#·T#·T+&ç].

XÀ¢ ˆ B|æø±' ø±+#· ' ø±•Ã »®>∑èVüQ düÔÁ‘· jÓ÷wæ‘·' ˆ

yê\e´»qVü≤kÕÔXà ‘ê\eè+‘êì #ê|üsê' ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` B|æø±' ` ø±+#· ' ` ø±' ` ∫‘Y ` »>∑èVüQ' ` ‘·Á‘· `

jÓ÷wæ‘·' ` yê\e´»qVü≤kÕÔ' ` #· ` ‘ê\eè+‘êì ` #· ` n|üsê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· ø±•Ã‘Y jÓ÷wæ‘·' ø±+#· ' B|æø±' »>∑èVüQ', ø±•Ã‘Y

yê\e´»qVü≤kÕÔ' #· ÄdüHé— n|üsê' ‘ê\eè+‘êì »>∑èVüQ'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n+<äT, ø±•Ã‘Y jÓ÷wæ‘·' R ø=+‘·eT+~ Åd”Ô\T, ø±+#· '

B|æø±' R ã+>±s¡T B|æø£\qT, »>∑èVüQ' R |ü≥Tºø=ì], (ø±•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~),

yê\e´»qVü≤kÕÔ' #· R $+C≤eTs¡eTT\T #‹j·T+<äT ø£*–q yês¡T>±qT, ÄdüHé R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT44

ñ+&ç], n|üsê' R eT]ø=+‘·eT+~ Åd”Ô\T, ‘ê\eè+‘êì R $düqø£Ás¡\qT, »>∑èVüQ'

R <Ûä]+∫].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêeDTìyÓ+≥ e#·TÃ#·Tqï Åd”Ô\˝À ø=+<äs¡T düTes¡íB|æø£\qT,

ø=+<äs¡T $+C≤eTs¡\qT, eT]ø=+<äs¡T $düqø£Ás¡\qT |ü≥Tºø=ì e#·TÃ#·T+&ç].

XÀ¢ ˆ ø±+#·HÓ’ s¡|æ uÛÑè+>±¬s’ s¡®ÁVüQ dü‡*\ eTÁ>∑‘·' ˆ

eT+&É ≤Á>±Hé ãèd”+ #Ó’e >∑èVü‰´Hê´' eèwü‘√ j·Tj·TT' ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±+#·HÓ’' ` n|æ ` uÛÑè+>±¬s’' ` »ÁVüQ' `dü*\yéT ` nÁ>∑‘·' `

eT+&É ≤Á>±Hé ` ãèd”+ ` #· ` @e ` >∑èVü≤´ ` nHê´' ` eèwü‘·' ` j·Tj·TT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±•Ã‘Y nÁ>∑‘·' ø±+#·HÓ’' uÛÑè+>±¬s’' dü*\+ »ÁVüQ'— nHê´'

eT+&É ≤Á>±Hé, ãèd”+ #Ó’e >∑èVü≤´ |üèwü‘·' j·Tj·TT' ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±•Ã‘Y R ø=+‘·eT+~, nÁ>∑‘·' R eTT+<äT uÛ≤>∑eTTq, ø±+#·HÓ’'

uÛÑè+>±¬s’' R ã+>±s¡T ø£\XeTT\‘√, dü*\+ R ˙{Ïì, »ÁVüQ' R ‘Ó#·TÃ#·T+&ç],

nHê´' R eT]ø=+‘·eT+~, eT+&É ≤Á>±Hé R K&ÉZeTT\qT, ãèd”+ #Ó’e R ≈£Ls¡TÃ+&ÉT

ÄdüqeTTqT, >∑èVü≤´ R Á>∑Væ≤+∫, |üèwü˜‘·' R yÓqTø£uÛ≤>∑eTTq, j·Tj·TT' R

b˛e⁄#·T+&ç].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ø=+<äs¡T düT+<äs¡T\T Ä‘·ìøÏ eTT+<äTuÛ≤>∑eTTq+<äT q&É#·T#·T,

ã+>±s¡T ø£\XeTT\‘√ »\eTTqT >=ìe#·TÃ#·T+&ç]. eT]ø=+<äs¡T K&ÉZeTT\qT,

≈£Ls¡TÃ+&ÉT ÄdüqeTT\qT ‘·eT#‘· <Ûä]+∫ Ä‘·ìyÓ+≥ q&É#·T#·T+&ç].

XÀ¢ ˆ ø±∫ Á<ä‘·ïeTsT÷+ kÕú©+ |üPsêí+ bÕqdü uÛ≤$T˙ ˆ

<äøÏåD≤ <äøÏåDÒ HÓ’e ‘·<ë »Á>±Vü≤ bÕDÏHê ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø± ` ∫‘Y ` s¡‘·ïeTsT÷+ ` kÕú©+ ` |üPsêí+ ` bÕqdü `

uÛ≤$T˙, <äøÏåD≤ ` <äøÏåDÒq ` @e ` ‘·<ë ` »Á>±Vü≤ ` bÕDÏHê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë <äøÏåD≤ ø±∫‘Y uÛ≤$T˙ s¡‘·ïeTsT÷+ |üPsêí+ bÕqdü

kÕú©+ <äøÏåDÒq bÕDÏHê @e »Á>±Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT, <äøÏåD≤ R düeTs¡ú‘·ø£*–q, ø±∫‘Y

uÛ≤$T˙ R ˇø±H=ø£ ‘·s¡TDÏ, s¡‘·ïeTsT÷+ R s¡‘·ïì]à‘·yÓTÆq{Ϻ, |üPsêí+ R

ì+&çj·TTqï{Ϻ, bÕqdü´ kÕú©+ R eT<ä´|ü⁄ bÕÁ‘·qT, <äøÏåDÒq bÕDÏHê @e R

45(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

≈£î&ç#‹‘√&ÉH, »Á>±Vü≤ R |ü≥Tºø=HÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eT+∫ kÕeTs¡ú eTT ø£*–q{Ϻ ˇø±H=ø£ düT+<ä] s¡‘·ïì]à‘·yÓTÆq

|üPs¡íyÓTÆq eT<ä bÕÁ‘·qT ‘·q ≈£î&ç#‹‘√ C≤Á>∑‘·Ô>∑ |ü≥Tºø=ì n‘·ì Á|üø£ÿ>± q&É∫

e#·TÃ#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ sê»Vü≤+düÁ|ürø±X+ #Û·Á‘·+ |üPs¡íX•Á|üuÛÑyéT ˆ

kÂes¡í<ä+&É eT|üsê >∑èV”≤‘ê« |üèwü‘√ j·Tj·TÚ ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sê»Vü≤+düÁ|ürø±X+ ` #Û·Á‘·+ ` |üPs¡íX•Á|üuÛÑyéT, kÂes¡í<ä+&ÉyéT

` n|üsê ` >∑èV”≤‘ê« ` |üèwü‘·' ` j·Tj·TÚ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|üsê R y˚s=ø£Åd”Ô, sê»Vü≤+düÁ|ürø±X¯+ R sê»Vü≤+düe˝…

qTqï~j·TTqT, |üPs¡íX•Á|üuÛÑ+ R ì+&ÉT#·+Á<äTì ø±+‹e+{Ï ø±+‹ >∑*–q~j·TTqT,

kÂes¡í<ä+&É+ R ã+>±s¡T<ä+&ÉeTT >∑\~j·TTqT n>∑T, #Û·Á‘·+ R >=&ÉT>∑TqT, >∑èV”≤‘ê«

R Á>∑Væ≤+∫, |üèwü‘·' j·Tj·TÚ R yÓqTø£ uÛ≤>∑eTTq q&É#·T #·T+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ç+ø=ø£ j·TTe‹ sêj·T+#·e˝… ‘Ó\¢>∑qT, ì+&ÉT#·+Á<äTìe˝…

düT+<äs¡eTT>∑qT qTqï{Ϻ düTes¡í<ä+&ÉeTT>∑\ X‚«‘·#·Ã¤Á‘·eTTqT ‘·q #‘· |ü≥Tºø=ì

n‘·ì yÓqTø£uÛ≤>∑eTTq q&É#·T#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ìÁ<ëeT<ä|üØ‘êøå√´ sêeD k˛´‘·Ôe÷' ÅdæÔj·T' ˆ

nqT»>∑Tà' |ü‹+ Ms¡+ |òüTq+ $<äT´\¢‘ê Çe ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìÁ<ëeT<ä|üØ‘êø£å ´' sêeDdü ñ‘·Ôe÷' ÅdæÔj·T' nqT»>∑Tà'

` |ü‹+ ` Ms¡+ ` |òüTq+ ` $<äT´\¢‘ê' ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü´ ñ‘·Ôe÷' ÅdæÔj·T' ìÁ<ëeT<ä|üØ‘êø£å ´' (dü‘·´')

$<äT´\¢‘ê' |òüTqyéT Çe, Ms¡+ |ü‹yéT nqT»>∑Tà'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü R sêeD≤düTs¡TìjÓTTø£ÿ, ñ‘·Ôe÷' ÅdæÔj·T' R ñ‘·ÔeTÅd”Ô\T,

ìÁ<ëeT<ä|üØ‘êø£å ´' (dü‘· ') R ìÁ<äj·T+<ä* eT‘·TÔ‘√ì+&çq ø£qTï\T >∑\yê¬s’,

$<äT´\¢‘ê' |òüTqyéT Çe R yÓTs¡|ü⁄r>∑\T yT|òüTTìe …, Ms¡+ |ü‹+ R Ms¡T&Ó’q

(‘·eT) uÛÑs¡ÔqT, nqT»>∑Tà' R yÓ+ã&ç+∫].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eT]ø=+‘·eT+~ ñ‘·ÔeTÅd”Ô\T ìÁ<ä‘√&ÉqT eT‘·TÔ‘√&ÉqT $eXyÓTÆq

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT46

ø£qTï\T >∑\yê¬s’, yÓTs¡|ü⁄r>∑\T yT|òüTeTT qqTdü]+#·T #·Tqï≥T¢>±, Ms¡T&Ó’q ‘·eT

uÛÑs¡Ôj·T>∑T sêeD≤düTs¡Tì yÓ+≥q+{Ï q&É∫ e#·TÃ#·T+&ç].

XÀ¢ ˆ yê´$<äΔVü‰s¡πøj·T÷sê dü‡e÷eTè~‘·es¡íø±' ˆ

düe÷>∑[‘·πøXÊ+‘ê dü‡ùd«<äe<äHê düÔ<∏ë ˆˆ 16

XÀ¢ ˆ |òüT÷s¡í+‘√´ eT<äX‚ùwD ìÁ<äj·÷ #· XóuÛ≤qHê' ˆ

ùd«<äøÏ¢cÕº+>∑≈£îdüTe÷ düT‡e÷˝≤´≈£î\eT÷s¡ΔC≤' ˆˆ 17

XÀ¢ ˆ Á|üj·÷+‘·+ HÓ’s¡è‘·|ü‹+ Hês√´ eT~s¡ À#·Hê' ˆ

ãVüQe÷Hê#·Ã ø±e÷#·Ã Á|æj·÷ uÛ≤sê´düÔ eTq«j·TT' ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yê´$<äΔVü‰s¡πøj·T÷sê' düe÷eTè~‘·es¡íø±' düe÷>∑[‘·πøXÊ+‘ê'

` düùd«<äe<äHê' ` ‘·<∏ë ˆˆ |òüT÷s¡í+‘· ' ` eT<äX‚ùwD ` ìÁ<äj·÷ ` #· `

XóuÛ≤qHê' ` ùd«<äøÏ¢cÕº+>∑≈£îdüTe÷' ` düTe÷˝≤´≈£î\eT÷s¡ΔC≤' ˆˆ Á|üj·÷+‘·+ `

HÓ’s¡è‘·|ü‹+ ` Hês¡ ' ` eT~s¡ À#·Hê' ` ãVüQe÷Hê‘Y ` #· ` ø±e÷‘Y ` #· `

Á|æj·÷' ` uÛ≤sê´' ` ‘·yéT ` nq«j·TT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê´$<äΔVü‰s¡πøj·T÷sê' R #Ó<ä]b˛sTTj·TTqï eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT\TqT

uÛÑT»ø°s¡TÔ\TqT >∑\yês¡TqT, düe÷eTè~‘· es¡íø±' R q*– sê*b˛sTTq yÓTÆ|üP‘·>∑\

yês¡TqT, düe÷>∑[‘·πøXÊ+‘ê' R C≤]q πøXÊ+‘·eTT\T >∑\yês¡TqT, ‘·<∏ë R nfÒ¢,

düùd«<äe<äHê' R #ÓeT≥\‘√ ≈£L&çq eTTKeTT >∑\yês¡TqT, eT<äX‚ùwD R

X‚wæ+∫j·TTqï eT‘·TÔ#‘·qT, |òüT÷s¡í+‘· ' R }–b˛e⁄#·Tqïyês¡TqT, XóuÛ≤qHê' R

eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq eTTKeTT>∑\yês¡TqT, ùd«<äøÏ¢cÕº+>∑≈£îdüTe÷' R #ÓeT≥‘√

‘·&çdæb˛sTTq XØs¡eTTqT, |ü⁄wüŒeTT\TqT >∑\yês¡TqT, düTe÷˝≤´≈£î\eT÷s¡ΔC≤' R

|üP\e÷\\‘√ ∫≈£îÿ|ü&çj·TTqï ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T >∑\yês¡TqT, eT~s¡ À#·Hê' R

mi¿ì ø£qTï\T >∑\yês¡Tq>∑T, Á|æj·÷' uÛ≤sê´' Hês¡ ' R Á|æj·TuÛ≤s¡ …’q HêØeTDT\T,

ãVüQe÷Hê‘Y #· R >=|üŒ<Ó’q >ös¡eeTT#˚‘·qT, ø±e÷‘Y #· R Áù|eT#˚‘·qT,

Á|üj·÷+‘·+ R b˛e⁄#·Tqï{Ϻ, ‘·+ HÓ’s¡è‘·|ü‹+ R Ä sêø£ådüsêEqT, nq«j·TT' R

yÓ+≥ yÓ&É*].

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n≥T¢ q&É∫ e#·TÃ#·Tqï Ä sêø£ådüsêEqT #Ó<ä]b˛sTTq

eTT‘ê´\Vü‰s¡eTT\T uÛÑT»ø°s¡TÔ\T eTTqï>∑T ÄuÛÑs¡DeTT\‘√&ÉqT, sê*b˛sTTq

47(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

yÓTÆ|üP‘·>∑\ X¯Øs¡eTT‘√&ÉqT, $&çb˛sTT C≤]b˛e⁄#·Tqï E≥TºeTT&ÉT\‘√&ÉqT,

#ÓeT≥‘√ ì+&çq eTTKeTT\‘√&ÉqT, X‚wæ+∫q eT<ä |ü⁄eT‘·TÔ‘√&ÉqT, ìÁ<ä‘√&ÉqT

‘·&Éã&ÉT#·Tqï q&Éø£\‘√&ÉqT, yê&çj·TTqïqT düT+<äs¡yÓTÆq eTTKeTT\‘√&ÉqT,

#ÓeT≥‘√ ì+&çq düT≈£îe÷s¡yÓTÆq XØs¡eTT‘√&ÉqT, |üP\<ä+&É\‘√ ∫≈£îÿ|ü&çj·TTqï

‘·\yÓ+Á&ÉTø£\‘√&ÉqT, sêeDTq≈£î Á|æj·TTsê+Å&Ó’q uÛ≤s¡ \T Ä‘·ìô|’>∑\ >ös¡yê‹

Xj·TeTT#‘·qT, Áù|e÷‹Xj·TeTT#‘·qT n‘·ìì yÓ+≥q+{Ï e#·TÃ#·T+&ç].

XÀ¢ ˆ dü #· ø±eT|üsêBÛq' |ü‹ kÕÔkÕ+ eTVü‰ã\' ˆ

d”‘êdüø£ÔeTHê eT+<√ eT<ë+∫‘·>∑‹ s¡“uÛÖ ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` #· ` ø±eT|üsêBÛq' ` |ü‹' ` ‘êkÕ+ ` eTVü‰ã\' `

d”‘êdüø£ÔeTHê' ` eT+<ä' ` eT<ë+∫‘·>∑‹' ` ãuÛÖ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' ‘êkÕ+ |ü‹' dü' d”‘êdüø£ÔeTHê' ø±eT|üsêBÛq'

eT+<ä' eT<ë+∫‘·>∑‹' (düHé) ãuÛÖ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' R n$T‘·ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q, ‘êkÕ+ |ü‹' R Ä Åd”Ô\

uÛÑs¡Ôj·T>∑T, dü' R Ä sêeDT&ÉT, d”‘êdüø£Ôe÷Hê' R d”‘ê<˚$j·T+<äT \>∑ïyÓTÆq

eTqdüT‡>∑\yê&Ó’, ø±eT|üsêBÛq' R eTqà<∏äTq≈£î eXyÓTÆqyê&Ó’, eT+<ä' R eT÷s¡Tâ&Ó’,

eT<ë+∫‘·>∑‹' (düHé) R eT<äeTT#˚ ؃$>±qTqï >∑eTqeTT>∑\yê&Ó’, ãuÛÖ R

Á|üø±•+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰ã\XÊ*j·T>∑T, Ä Åd”Ô\ uÛÑs¡ÔjÓÆTq Ä sêeDT&ÉT d”‘·j·T+<

\>∑ïyÓTÆj·TTqï eTqdüT‡# ø±eT|üs¡eXó&Ó’, eT÷s¡Tâ&Ó’j·TT+&ç ‘·q eT<√Á<ø£eTT#

ôV≤∫Ãj·TTqï ؃$‘√ yÓ\j·TT#·Tqï >∑eTqeTT‘√ n|ü&ÉT $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T

#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘·' ø±+NìHê<ä+ #· q÷|ü⁄sêD≤+ #· ìdü«qyéT ˆ

XóÁXÊe |üs¡eTÅd”ÔD≤+ dü ø£|æ sêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ø±+NìHê<ä+ ` #· ` q÷|ü⁄sêD≤+ ` #· ` ìdü«qyéT ˆ

XóÁXÊe ` |üs¡eTÅd”ÔD≤+ ` dü' ` ø£|æ' ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' ø£|æ' |üs¡eTÅd”ÔD≤+ ø±+NìHê<ä+ #·

q÷|ü⁄sêD≤+ ìdü«q+ #· XóÁXÊe.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' ø£|æ' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT48

j·÷ Vü≤qTeT, |üs¡eTÅd”ÔD≤+ R ñ‘·ÔeTeì‘·\jÓTTø£ÿ, ø±+NìHê<ä+ #· R yÓTT\

q÷*>∑+≥\ <Ûä«qT\qT, q÷|ü⁄sêD≤+ ìdü«q+ #· R ø±*j·T+<Ó\ ÁyÓ÷‘·\qT,

XóÁXÊe R Ä\øÏ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT #Ó≥Tºô|’qTqï Vü≤qTeT≈£î ø=\~ <ä÷s¡eTT qT+&ç e#·TÃ#·Tqï{Ϻ

Ä sêeD≤+>∑q\jÓTTø£ÿ yÓTT\ q÷* ∫iT>∑+≥\ düe«&çj·TT ø±*j·T+<Ó\

ÁyÓ÷‘·\TqT $qã&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·+ #êÁ|ü‹eTø£sêàD eT∫+‘· ã\bÂs¡Twü+ ˆ

<ë«s¡<X eTqTÁbÕ|üÔ+ <ä<äs¡Ù Vü≤qTe÷Hé ø£|æ' ˆˆ 21

|ü<ä#ä<äeTT :` ‘·+ #· nÁ|ü‹eTø£sêàDyéT n∫+‘· ã\bÂs¡TwüyéT, <ë«s¡<XyéT

` nqTÁbÕ|üÔ+ ` <ä<äs¡Ù ` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|æ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé nÁ|ü‹eTø£sêàDyéT n+∫‘·´ã\bÂs¡Twü+

<ë«s¡<XyéT nqTÁbÕ|üÔ+ ‘·+ #· <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé R yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ó’q Vü≤qTeT, <ë«s¡<˚X¯yéT

nqTÁbÕ|üÔ+ R <ë«s¡<XeTTqT #s¡e∫Ãj·TTqï{Ϻ, nÁ|ü‹eTø£sêàD+ R kÕ{Ï Òì

ø£s¡à\ Hê#·]+∫qyê&ÉTqT, n+∫‘·´ã\bÂs¡Twü+ R }Væ≤+|üC≤\ì

ã\|üsêÁø£eTeTT\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T, ‘·+ #· R Ä sêeDTì≈£L&É, <ä<äs¡Ù R

#·÷#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` |æeTà≥ Vü≤qTeT kÕ{Ï˝Òì ø£è‘·´eTT\#˚ Á|üdæ<äTΔ&Ó’qyê&ÉTqT,

}Væ≤+|üq\$>±ì ã\|üsêÁø£eTeTT\T >∑\yê&ÉT q>∑T sêeDT&ÉT Ä j·TXÀø£eq

<ë«s¡eTTq≈£î e#·TÃ#·T+&ÉT≥ >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ B|æø±_Û s¡Hø±_Û dü‡eT+‘ê <äeuÛ≤dæ‘·yéT ˆ

>∑+<Ûä‘Ó’ ≤edæø±Ô_Û Å]Δj·Te÷D≤_Û s¡Á>∑‘·' ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` B|æø±_Û' ` nH˚ø±_Û' ` düeT+‘ê‘Y ` neuÛ≤dæ‘·yéT,

>∑+<Ûä‘Ó’ ≤edæø±Ô_Û' ` Á~Ûj·Te÷D≤_Û' ` nÁ>∑‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ>∑‘·' Á~Ûj·Te÷D≤_Û' R m<äTs¡T>∑ |ü≥Tºø=qã&çj·TTqï{Ϻ,

>∑+<Ûä‘Ó’ ≤edæø±Ô_Û' R düT>∑+<Ûä‘Ó’\eTT\‘√ ‘·&ÉT|üã&ÉT#·Tqïe>∑T, nHø±_Û' B|æø±_Û'

R ô|≈£îÿø±>∑&Ü\‘√, düeT+‘ê‘Y neuÛ≤dæ‘·+ R #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ Á|üø±•+|üCÒj·TT

49(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

#·Tqï{Ϻ, (‘·+ <ä<äs¡Ù R Ä sêeDTì p#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·q≈£î m<äT≥ q&ÉT#·T#·T Åd”Ô\T düT>∑+<Ûä‘Ó’\eTT\‘√ ‘·&ÉT|ü⁄#·T

|ü≥Tºø=ì e#·TÃ#·Tqï ô|≈£îÿ ø±>∑&Ü\ ø±+‘·T\T #·T≥TºÁ|üø£ÿ\ Á|ü<XeTT\ qìï+{Ïì

Á|üø±•+|ü CÒj·TT#·T+&É>± düMT|æ+#·T#·Tqï Ä sêeDTì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ø±eT<äs¡ŒeT<Ó’s¡T´ø£Ô+ õVü≤à‘êÁe÷j·T‘ø£åDyéT ˆ

düeTø£å$Te ø£+<äs¡Œ eT|ü$<äΔXsêdüqyéT ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±eT<äs¡ŒeT<Ó’' ` j·TTø£Ô+ ` õVü≤à‘êÁe÷j·T‘ø£åDyéT, düeTø£åyéT `

Çe ` ø£+<äs¡ŒyéT ` n|ü$<äΔXsêdüqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eT<äs¡ŒeT<Ó’' j·TTø£Ô+ R ø±eTeTT‘√&ÉqT >∑s¡«eTT‘√&ÉqT

eT<äeTT‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ϻyê&ÉTqT, õVü≤à‘êÁe÷j·T‘˚ø£åD+ R e+ø£s¡ …’ mi¿ìyÓ’

$XÊ\eTT˝…’j·TTqï ø£qTï\T>∑\yê&ÉTqT, n|ü$<äΔX¯sêdüq+ R $&É∫q <ÛäqTdüT‡

>∑*–q{Ϻ, düeTø£å+ ø£+<äs¡ŒyéT Çe (dæú‘·+) R ø£qT\m<äT≥ ì\∫q

eTqà<∏äTìe …qTqï, (‘·+ <ä<äs¡Ù R Ä sêeDTì p#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡´eTT :` >=|üŒ<Ó’q ø±eTeTT >∑s¡«eTT eT<äeTT >∑*– mi¿HÓ’ eÁø£yÓTÆ

$XÊ\eTT˝…’j·TTqï ø£qTï\‘√, <ÛäqTdüT‡qT $&ç∫ô|{Ϻq eTqà<∏äTìe˝…

eTVü‰düT+<äs¡T&ÉT>± >±ìŒ+#·T#·Tqï, Ä sêeD≤düTs¡Tì Vü≤qTeT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ eT~∏‘êeTè‘·ù|òHêuÛÑ eTs¡CÀeÅdüÔ eTT‘·ÔeTyéT ˆ

dü©\ eTqTø£s¡+‘·+ $eTTø£Ô+ düø£Ô eT+>∑< ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eT~∏‘êeTè‘·ù|òHêuÛÑ+ ` ns¡CÀeÅdüÔyéT ` ñ‘·ÔeTyéT, dü©\yéT `

nqTø£s¡+‘·+ ` $eTTø£Ô+ ` düø£ÔyéT ` n+>∑< ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eT~∏‘êeTè‘·ù|òHêuÛÑyéT ñ‘·ÔeT+ $eTTø£ÔyéT n+>∑<˚ düø£ÔyéT

ns¡CÀeÅdüÔ+ dü©\yéT nqTø£s¡+‘·+ (‘·+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT~∏‘êeTè‘·ù|òHêuÛÑ+ R ∫ø£ÿì eTõ®>∑e …qT, n|ü&ÉT |æ~øÏq

bÕ\ qTs¡T>∑Te …qT Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻ~j·TTqT, ñ‘·ÔeT+ R ÁX‚wüyÓTÆq~j·TTqT,

$eTTø£ÔyéT R C≤]q<Ó’, n+>∑< düø£Ô+ R ‘·q uÛÑT»ø°]Ôì ∫≈£îÿø=ì j·TTqï~j·TTq>∑T,

ns¡CÀeÅdüÔ+ R ns¡CÀeÅdüÔeTTqT, dü©\yéT nqTø£s¡+‘·+ R ˇj·÷´s¡eTT>± ˝≤–

düs¡T›ø=qT#·Tqï{Ϻ, (‘·+ <ä<äs¡Ù R sêeDTì p#ÓqT).

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT50

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªeT~Û‘· neTè‘·ù|òHêuÛÑ+μ R ∫*øÏq bÕ\qTs¡T>∑T e+{Ï ‘Ó\¢ì

ø±+‹>∑\~.

u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ªdü©\ eTqTø£s¡+‘·+μ ` nqT <ëìøÏ ã<äT\T>± ªdü|ü⁄wüŒ

eTeø£s¡+‘·+μ nì >∑\<äT. nq>± |üP\e÷\\‘√ >∑÷&çq eÅdüÔeTTqT $&ç|æ+#·T

ø=qT#·THêï&Éì uÛ≤eeTT. $eTTø£Ô+ R $X‚wüyÓTÆq eTT‘· eTT\‘√ >∑÷&çq~.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` $eTTø£Ô+ R dü«kÕúqeTTqT+&ç #·*+∫q{Ϻ.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<Ûës√wüí+ ‘·T neTè‘·+ |üj·T'μ n|ü&ÉT |æ~øÏ y&ç #· ≤¢s¡ì

bÕ\T neTè‘·eTì ªyÓ’»j·T+‹μ. eT~∏‘·+ R ‘·Áø£eTT (∫*øÏq eTõ®>∑).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ∫*øÏq ∫ø£ÿì eTõ®>∑e …qT, n|ü& |æ~øÏq bÕ\qTs¡T>∑Te …qT

Á|üø±•+#·T#·T $TøÏÿ* <ÛäefiyÓTÆ düT+<äs¡yÓTÆq{Ϻ ‘·q ñ‘·ÔØj·TeTT C≤iÏ uÛÑT»ø°s¡TÔ\

j·T+<äT ∫≈£îÿ|ü&çj·TT+&É>± <ëìì ˇj·÷´s¡eTT>± $&ç|æ+#·Tø=qT#·T e#·TÃ#·Tqï

sêeDTì Vü≤qTeT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·+ |üÁ‘·$≥ù| ©q' |üÁ‘·|ü⁄wüŒ|òüTHêeè‘·' ˆ

düMT|ü$Te dü+Áø±+‘·+ ì<Ûë´‘·T eTT|ü#·Áø£yT ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·+ ` |üÁ‘·$≥ù| ` ©q' ` |üÁ‘·|ü⁄wüŒ|òüTHêeè‘·' ` düMT|üyéT `

Çe ` dü+Áø±+‘·+ ` ì<Ûë´‘·TyéT ` ñ|ü#·Áø£yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üÁ‘·$≥ù| ©q' R Ä≈£î\‘√>∑÷&çq ø=eTàô|’ <ë–j·TTqïyê&Ó’,

|üÁ‘·|ü⁄wüŒ|òüTHêeè‘·' R <ä≥ºeTT>∑qTqï Ä≈£î\‘√&ÉqT |ü⁄e⁄«\‘√&ÉqT Äe]+|ü

ã&çqyê&Ó’, düMT|ü+ dü+Áø±+‘·yéT Çe (dæú‘·+) R $TøÏÿ* <ä>∑Zs¡≈£î e∫Ãq≥T¢>∑qTqï,

‘·+ R Ä sêeD≤düTs¡Tì, ì<Ûë´‘·T+ ñ|ü#·Áø£yT R |ü]øÏ+∫ #·÷&É<=&ɬ>qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT <ä≥ºyÓTÆq Ä≈£î\T>∑\ ø=eTàô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ç Ä

ø=eTàjÓTTø£ÿ Ä≈£î\‘√&ÉqT, |üPe⁄\‘√&ÉqT ø£|üŒã&ç j·TTqïyê&Ó’, ‘·q≈£î $TøÏÿ*

düMT|üeTT>± e∫Ãj·TTqï{Ϻ Ä sêeD≤düTs¡Tì |ü]o*+∫ #·÷&ÉkÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ nyø£åe÷D düTÔ ‘·‘√ <ä<äs¡Ù ø£|æ≈£î+»s¡' ˆ

s¡÷|üj·TÚeqdü+|üHêï sêeDdü es¡ÅdæÔj·T' ˆˆ 26

51(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ny˚ø£åe÷D' ` ‘·T ` ‘·‘·' ` <ä<äs¡Ù ` ø£|æ≈£î+»s¡' `

s¡÷|üj·TÚeqdü+|üHêï' ` sêeDdü ` es¡ÅdæÔj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ø£|æ≈£î+»s¡' nyø£åe÷D' s¡÷|üj·TÚeqdü+|üHêï' sêeDdü

es¡ÅdæÔj·T' <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ø£|æ≈£î+»s¡' R yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ó’q Vü≤qTeT,

nyø£åe÷D' R #·÷#·T#·Tqïyê&Ó’, s¡÷|üj·TÚeqdü+|üHêï' R kÂ+<äs¡ eTT‘√&ÉqT,

j·TÚeqeTT‘√&ÉqT ì+&çj·TTqï{Ϻ, sêeDdü es¡ÅdæÔj·T' R sêeDTì uÛ≤s¡ \qT,

<ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTeT sêeD≤düTs¡Tì #·÷#·T#·TH >=|üŒ kÂ+<äs¡ dü+|ü<äj·TTqT

j·TÚeqdü+|ü<äj·TTqT ø£*–q{Ϻ Ä sêeD≤düTs¡Tì uÛ≤s¡ \T n‘·ì#·T≥Tº qT+&É>∑

#·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘ê_Û' |ü]eè‘√ sêC≤ düTs¡÷bÕ_Û s¡àVü‰j·TXÊ' ˆ

‘·qà è>∑~«»dü+|òüTTwüº+ Á|ü$wüº' Á|üeT<ëeqyéT ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê_Û' ` |ü]eè‘·' ` sêC≤ ` düTs¡÷bÕ_Û' ` eTVü‰j·TXÊ' ` ‘·‘Y

` eTè>∑~«»dü+|òüTTwüº+ ` Á|ü$wüº' ` Á|üeT<ëeqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰j·TXÊ' sêC≤ ‘ê_Û' düTs¡÷bÕ_Û' |ü]eè‘·',

eTè>∑~«»dü+|òüTTwüº+ ‘·‘Y Á|üeT<ëeq+ Á|ü$wüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰j·TXÊ' sêC≤ R >=|üŒ ø°]ÔXÊ*jÓÆTq Ä sêø£ådüsêE, ‘ê_Û'

düTs¡÷bÕ_Û' R Ä düT+<äsê+>∑q\#, |ü]eè‘·' R |ü]ywæº+|üã&çqyê&Ó’, eTè>∑~«»

dü+|òüTTwüº+ R »+‘·Te⁄\#˚‘·qT, |ü≈£åî\#˚‘·qT <Ûä«ì+|ü#˚j·Tã&ÉT#·Tqï{Ϻ, ‘·‘Y

Á|üeT<ëeq+ R Ä j·TT<ë´qeqeTTqT, Á|ü$wüº' R Á|üy•+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` >=|üŒ j·TXdüT‡>∑\yê&Ó’q Ä sêeDT&ÉT n‹kÂ+<äs¡ e‘·T …’q ‘·q

n+‘·'|ü⁄s¡Åd”Ô\‘√>∑÷&ç s¡eTD°j·TyÓTÆq eTè>∑eTT\jÓTTø£ÿj·TT |ü≈£åî\jÓTTø£ÿj·TT

<Ûä«qT\‘√ ì+&çq Ä j·TXÀø£eqeTTq+<äT Á|üy•+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ø°åuÀ $∫Á‘êuÛÑs¡D XÙ+≈£îø£s√í eTVü‰ã\' ˆ

‘q $ÁXedü' |ü⁄Á‘· dü‡ <äèc º sêø£åkÕ~Û|ü' ˆ

eè‘·' |üs¡eTHêØ_Û kÕÔsê_Û ]e #·+Á<äe÷' ˆˆ 28

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT52

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø°åu' ` $∫Á‘êuÛÑs¡D' ` X+≈£îø£s¡í' ` eTVü‰ã\' ` ‘q `

$ÁXedü' ` |ü⁄Á‘·' ` dü' ` <äèwüº' ` sêø£åkÕ~Û|ü' ` eè‘·' ` |üs¡eTHêØ_Û' `

‘êsê_Û' ` Çe ` #·+Á<äe÷' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø°åã', $∫Á‘êuÛÑs¡D', X+≈£îø£s¡í' eTVü‰ã\', $ÁXedü' |ü⁄Á‘·',

dü' sêø£åkÕ~Û|ü' ‘êsê_Û' eè‘·' #·+Á<äe÷' Çe, |üs¡eTHêØ_Û' eè‘·' (düHé) ‘q

<äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø°åã' R eT~+∫j·TTqïyê&ÉTqT, $∫Á‘êuÛÑs¡D' R $$<Ûäes¡íeTT\T

>∑\ uÛÑ÷wüDeTT\T >∑\yê&ÉTqT, X¯+≈£îø£s¡í' R ø=q<˚]q #Óe⁄\T>∑\yê&ÉTqT,

eTVü‰ã\' R >=|üŒ ã\eTT>∑\yê&ÉTqT, $ÁXedü' |ü⁄Á‘·' R $ÁXedüT&ÉqT ÁãVü≤à

≈£îe÷s¡T&ÉTqT n>∑T, dü' sêø£åkÕ~Û|ü' R Ä sêø£ådüsêE, ‘êsê_Û' R qø£åÁ‘·eTT\#,

eè‘·' R #·T≥Tº ø=qã&çj·TTqï, #·+Á<äe÷' Çe R #·+Á<äT&ÉTe …, |üs¡eTHêØ_Û' R

ñ‘·ÔeT Åd”Ô\#, eè‘·' (düHé) R |ü]ywæº+|üã&çqyê&Ó’, ‘q R Ä Vü≤qTeT#, <äèwüº'

R #·÷&Éã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` $TøÏÿ* eT~+∫j·TTqïyê&Ó’ $$<Ûäes¡íeTT\>∑T uÛÑ÷wüDeTT\T <Ûä]+∫

dü÷~>∑qTqï #Óe⁄\‘√ eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉT>±qTqï $ÁX¯y√ÁãVü≤à≈£îe÷s¡T&Ó’q Ä

sêeDT&ÉT ñ‘·ÔeTÅd”Ô\#˚ |ü]y˚wæº+|üã&çqyê&Ó’ qø£åÁ‘·eTT\eT<Ûä´ yÓ\j·TT#·Tqï

#·+Á<äTìe … Á|üø±•+#·T#·T Vü≤qTeT≈£î >±ìŒ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·+ <ä<äs¡Ù eTVü‰‘C≤ ùdÔCÀe+‘·+ eTVü‰ø£|æ' ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·+ ` <ä<äs¡Ù ` eTVü‰‘C≤' ` ‘CÀe+‘·+ ` eTVü‰ø£|æ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘C≤' eTVü‰ø£|æ' ‘·+ ‘CÀe+‘·+ <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘C≤' R >=|üŒ ‘»XÊÙ*jÓÆTq, eTVü‰ø£|æ' R yêqs¡ÁX‚wüß&ÉT,

‘·+ R n{Ϻ, ‘CÀe+‘·+ R ‘»dæ«jÓÆTq sêeDTì, <ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` >=|üŒ ‘»XÊÙ*jÓÆTq Vü≤qTeT n{Ϻ ‘CÀe+‘·T&Ó’q sêeDTì >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ sêeD√ -j·T+ eTVü‰u≤VüQ ]‹ dü+∫+‘· yêqs¡' ˆ

(k˛ -j·TyTe |ü⁄sê X‚‘ |ü⁄s¡eT<Û >∑訑·ÔyT)

ne|ü⁄¢‘√ eTVü‰‘C≤ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeD' ` nj·T+ ` eTVü‰u≤VüQ' ` Ç‹ ` dü+∫+‘· ` yêqs¡',

53(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

dü' ` nj·TyéT ` @e ` |ü⁄sê ` X‚‘ ` |ü⁄s¡eT<Û ` >∑訑·ÔyT ` ne|ü⁄¢‘·' `

eTVü‰‘C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê |ü⁄s¡eT<Û nj·TyTe X‚‘— eTVü‰u≤VüQ' nj·T+ sêeD'—

Ç‹ dü+∫+‘· , eTVü‰‘C≤', e÷s¡T‘ê‘·à»' yêqs¡' Vü≤qTe÷Hé ne|ü⁄¢‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, |ü⁄s¡eT<Û R \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT, >∑訑·ÔyT

R ÁX‚wüyÓTÆq uÛÑeqeTTq+<äT, nj·TyTe X‚‘ R á‘·& ìÁ~+#·T#·T+&ÓqT, eTVü‰u≤VüQ'

nj·T+ sêeD' R eTVü‰Ms¡T&Ó’q Ç‘·&ÉT sêeDT&ÉT, Ç‹ dü+∫+‘· R Ç≥¢ì

Ä˝À∫+∫, eTVü‰‘C≤' R eTVü‰‘»XÊÙ*j·TTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT

&ÉTqT, yêqs¡' R yêqs√‘·ÔeTT&ÉTq>∑T,Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ne|ü⁄¢‘·' R ÁøÏ+~øÏ

~¬>qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªne|ü⁄¢‘·'μ R nq>± ÁøÏ+~ø=eTàMT~øÏ ñ]¬øqT nì uÛ≤eeTT.

‹\ø£eTT :`

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :`

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :`} ‘·q ø=eTàqT+&ç MT<äø=eTà MT~øÏ \+|òæT+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` \+ø±q>∑s¡eTTq ÁX‚wüyÓTÆq Ä uÛÑeqeTTq+<äT ìÁ~+#·T#·T Hê≈£î

>±qe∫Ãq j·÷‘·&û‘·&˚. eTVü‰Ms¡T&Ó ’q sêeDT&Éq>± á‘·&˚ø£<ë nì

ìXÃsTT+#·Tø=ì eTVü‰‘»XÊÙ*jÓÆTq Vü≤qTeT ÁøÏ+~ø=eTàMT~øÏ ~¬>qT.

XÀ¢ ˆ dü ‘·<∏ë -|ü⁄´Á>∑‘C≤dü‡ ìïs¡÷Δ‘· düÔdü ‘»kÕ ˆ

|üÁ‘·>∑TVü‰´+‘·πs düø√Ô Vü≤qTe÷Hé dü+eè‘√ -uÛÑe‘Y ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘·<∏ë ` n|æ ` ñÁ>∑‘C≤' ` düHé ` ìs¡÷Δ‘·' ` ‘·dü `

‘»kÕ ` |üÁ‘·>∑TVü‰´+‘·πs ` düø£Ô' ` Vü≤qTe÷Hé ` dü+eè‘·' ` nuÛÑe‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé ‘·<∏ë ñÁ>∑‘C≤' düHé n|æ, ‘·dü ‘»kÕ ìs¡÷Δ‘·'

düHé |üÁ‘·>∑TVü‰´+‘·πs düø£Ô', dü+eè‘·' nuÛÑe‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, ñÁ>∑‘C≤'

düHé n|æ R rø£åíyÓTÆq ‘»düT‡>∑\yê&Ó’q|üŒ{ÏøÏì, ‘·dü ‘»kÕ R Ä sêeD≤düTs¡Tì

jÓTTø£ÿ ‘»düT‡#, ìs¡÷Δ‘·' (düHé) R ‹s¡düÿ]+|üã&çqyê&Ó’, |üÁ‘·>∑TVü‰´+‘·πs düø£Ô' R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT54

>∑TãTs¡T>∑qTqï Ä≈£î\j·T+<äT ©qyÓTÆqyê&Ó’, dü+eè‘·' nuÛÑe‘Y R #·ø£ÿ>±

ø£|üŒã&çqyê&ÉT>± qT+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ‘·<∏ë ñÁ>∑‘C≤' R düeTTÁ<ä\+|òüTq yÓTTq]Ãq{Ϻ eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*

jÓÆTq|üŒ{ÏøÏì, Vü≤qTeT sêeDTì ‘»düT‡# »+øÏ, m<äT≥ ì\#·T≥≈£î XøÏÔ Òø£jT

Ä≈£î\ >∑TãTs¡Tq+<äT <ë¬>qT. nìïe÷j·T\qT $T+∫q eTVü‰e÷j·T\T ø£*–q

sêeDTì <äèwæºì uÛÑ]+|ü Òø£ ‘·q ø±eTs¡÷bÕ~ø£yÓTÆq XøÏÔ Ä‘·ìj·T+<äT n\ŒyÓTÆq<äì

Vü≤qTeT uÛÑj·T|ü&ÓqìjT #Ó|üŒe …qT.

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` sêeDTì ‘˚»düT‡#˚ ;Û‘·T&Ó’ ‘·q ø±s¡´dæ~Δø=s¡≈£î

Ä≈£î\yÓqTø£≈£î b˛sTT <ë¬>qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düVü≤»eTT>± ‘êqT eT¨Á>∑‘»XÊÙ*jÓÆTqqT sêeDTì ‘CÀ$X‚wüeTT

#·÷#·Tq|üŒ{ÏøÏ Vü≤qTeT ø=~› »+≈£î‘√ yÓqTø£≈£î ‘·–Z Ä≈£î\ >∑TãTs¡T˝À

<ë–ø=ìj·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ dü ‘ê eTdæ‘·πøXÊ+‘ê+ düTÁXÀD°+ dü+Vü≤‘·düÔ + ˆ

~<äè≈£åî s¡dæ‘êbÕ+>± eTTbÕes¡Ô‘· sêeD' ˆˆ 32

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªsêeD≤>∑eTq+μμ HêeT

ncÕº<äX¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘êyéT ` ndæ‘·πøXÊ+‘ê+ ` düTÁXÀD°+ ` dü+Vü≤‘·düÔ +,

~<äè≈£åî' ` ndæ‘êbÕ+>±yéT ` ñbÕes¡Ô‘· ` sêeD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêeD' ndæ‘·πøXÊ+‘ê+, düTÁXÀD°+, dü+Vü≤‘·düÔ˙yéT,

ndæ‘êbÕ+>±+ ‘ê+ ~<äè≈£åî' ñbÕes¡Ô‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêeD' R Ä sêeD≤düTs¡T&ÉT, ndæ‘·πøXÊ+‘ê+ R q\¢ì

πøXÊÁ>∑eTT\T >∑\~j·TTqT, düTÁXÀD°+ R düT+<äs¡yÓTÆq |æs¡T<äT\T >∑\~j·TTqT,

dü+Vü≤‘·düÔ + R |üs¡düŒs¡eTT s¡dæø=qT#·Tqï düÔqeTT\T >∑\~j·TTqT, ndæ‘êbÕ+>±+

R q\¢ì ø£+{Ïø=q\T >∑\~j·TTqT n>∑T, ‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, ~<äè≈£åî' R

#·÷&É>√s¡T#·Tqïyê&Ó’, ñbÕes¡Ô‘· R düMT|üeTTq≈£î e#ÓÃqT.

55(18) ` ncÕº<äX¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêeDT&ÉT q\¢ì πøXbÕXeTTqT, düT+<äs¡eTT\>∑T |æiT<äT\TqT,

|üs¡düŒs¡eTT ˇs¡dæø=qT#·Tqï düÔqeTT\TqT, q\¢ì Áø°>∑+{Ï #·÷|ü⁄\TqT >∑\ Ä

d”‘ê<$ì #·÷&É>√]qyê&Ó’ ÄyÓT düMT|üeTTq≈£î e#·TÃ#·T+&ÓqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªsêeD≤>∑eTqeTTμμ nqT

|ü<äTHÓì$T~edüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

@ø√q$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·dæàHïe ‘·‘·' ø± Ò sê»|ü⁄Ár ‘·«ì+~‘ê ˆ

s¡÷|üj·TÚeqdü+|üqï+ uÛÑ÷wüD√‘·ÔeTuÛÑ÷wæ‘·yéT ˆˆ 1

XÀ¢ ˆ ‘·‘√ <äèôwºÌe yÓ’<V”≤ sêeD+ sêø£åkÕ~Û|üyéT ˆ

ÁbÕy|ü‘· esês√Vü‰ Á|üyê‘ ø£<ä∞ j·T<∏ë ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dæàHé ` @e ` ‘·‘·' ` ø± Ò ` sê»|ü⁄Ár ` ‘·T ` nì+~‘ê `

s¡÷|üj·TÚeqdü+|üqï+ ` uÛÑ÷wüD√‘·ÔeTuÛÑ÷wæ‘·yéT ˆˆ ‘·‘·' ` <äècºÕ« ` @e `

yÓ’<V”≤ ` sêeD+ ` sêø£åkÕ~Û|üyéT, ÁbÕy|ü‘· ` esês√Vü‰ ` Á|üyê‘ ` ø£<ä∞ `

j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘·dæàHïe ø± Ò, nì+~‘ê, sê»|ü⁄Ár, esês√Vü‰, yÓ’<V”≤,

s¡÷|üj·TÚeqdü+|üqï+, uÛÑ÷wüD√‘·ÔeTuÛÑ÷wæ‘·+, sêø£åkÕ~Û|ü+, sêeD+ ‘·‘·', <äècºÕ«

@e, Á|üyê‘, ø£<ä∞ j·T<∏ë, ÁbÕy|ü‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ‘·dæàHïe ø± Ò R n< düeTj·TeTTq,

nì+~‘ê R ø£fi+ø£eTT Òì~j·TTqT, sê»|ü⁄Ár R eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sÔjÓÆTq~j·TTqT,

esês√Vü‰ R >=|üŒ |æiT<äT\T >∑\~j·TTqT n>∑T, yÓ’<V”≤ R C≤qø°<$, s¡÷|üj·TÚeq

dü+|üqï+ R kÂ+<äs¡ dü+|ü<äj·TT, ej·Tdü‡+|ü<äj·TT ø£*–yê&ÉTqT, uÛÑ÷wüD√‘·ÔeT

uÛÑ÷wæ‘·+ R ÁX‚wüyÓTÆq ÄuÛÑs¡DeTT\# Ä\+ø£]+|üã&çqyê&ÉTqT, sêø£åkÕ~Û|ü+ R

sêø£ådüT\≈£î Á|üuÛÑTe⁄qT n>∑T, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, ‘·‘·' R n#·{ÏqT+&ç,

<äècºÕ« @e R #·÷∫q+‘·H˚, Á|üyê‘˚ R ô|qT>±*j·T+<äT, ø£<ä∞ j·T<∏ë R

ns¡{Ï#Ó≥Tºe …, ÁbÕy|ü‘· R $TøÏÿ* ø£+|æ+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª‘·dæàHïe ø± Òμ R Vü≤qTeT e∫ÃqHê{Ï sêÁ‹ jÓTTø£ÿ ∫e]C≤eTTq+<.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n+‘·≥ ìwüÿfi¯+ø£#·]Á‘·Tsê˝…’q sê»|ü⁄Á‹j·T>∑T d”‘êdüT+<ä],

57(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z

kÂ+<äs¡ eTT‘√&ÉqT j·TÚeqeTT‘√&ÉqT Á|üø±•+#·T#·T ñ‘·Ôe÷uÛÑs¡DeTT\T <Ûä]+∫

‘·qø£&É≈£î e#·TÃ#·Tqï sêø£ådüsêC…’q sêeDTì <ä÷s¡eTTqT+&çjT #·÷∫, s¡a+s¡a≤

e÷s¡T‘·eTTq≈£î }–b˛e⁄#·Tqï ns¡{Ï#Ó≥Tºe … ø£+|æ+∫b˛e⁄#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ Ä#êä <√´<äs¡ eT÷s¡TuÛ≤´+ u≤VüQuÛ≤´+ #· |üjÓ÷<Ûäsö ˆ

ñ|ü$cÕº $XÊ˝≤ø°å s¡T<ä+r es¡e]í ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ä#êä<ä´ ` ñ<äs¡yéT ` }s¡TuÛ≤´+ ` u≤VüQuÛ≤´+ ` #· `

|üjÓ÷<Ûäsö, ñ|ü$cÕº ` $XÊ˝≤ø°å ` s¡T<ä+r ` es¡e]í ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤ø°å es¡e]í }s¡TuÛ≤´yéT ñ<äs¡+, u≤VüQuÛ≤´+ |üjÓ÷<Ûäsö

#· Ä#êä<ä , s¡T<ä+r ñ|ü$cÕº.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤ø°å es¡e]í R $XÊ\yÓTÆq ø£qTï\T >∑\~j·TTqT, ñ‘·ÔeT

\ø£åDeTT\T >∑\~j·TTqT n>∑T d”‘ê<$, ñ<äs¡yéT R ø£&ÉT|ü⁄qT, }s¡TuÛ≤´+ R

¬s+&ÉT ‘=&É\‘√&ÉqT, |üjÓ÷<Ûäsö R ¬s+&ÉT düÔqeTT\qT, u≤VüQuÛ≤´+ #· R ¬s+&ÉT

uÛÑT»eTT\‘√&ÉqT, Ä#êä<ä R ø£|üø=ì, s¡T<ä+r ñ|ü$cÕº R XÀøÏ+#·T#·Tqï<Ó’

≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

|üs¡e÷s¡ú#·+Á~ø£ :` es¡e]í R ñwüíø±\eTTq+<äT düTKo‘·\eTTqT, o‘êø±\eTT

q+<äT düTUÀwüíeTTqTq>∑T n+>∑eTT\T >∑*– uÛÑs¡Ôj·T+ <äqTsê>∑eTT >∑*Zq Åd”Ô.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ‘·q kıeTTà\T eT÷≥>∑{Ϻ j·TT‘·ÔØj·TeTTqT u≤s¡yÓ’∫q

ø±s¡DeTT# u…’≥ø=+>∑T dü]>∑ Òø£j·TT+&ÉT≥# ‘·q ø£&ÉT|ü⁄ ø±qsê≈£î+&É ‘=&É\qT,

eø£ådüú\eTT >±qsê≈£î+&É yÓ÷ø±fiflqT n&ɶeTT+∫ Ä ø±fiflqT ¬s+&ÉT#‘·T\‘√ ø£≥Tºø=ì

_–+#Óqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ô|<ä› ø£qTï\T>∑*–q |ü‹Áe‘·jÓÆTq{Ϻ d”‘ê<˚$ <ä÷s¡eTTqT+&ç

sêeDTì #·÷∫qyÓ+≥H˚ ‘·q ø£&ÉT|ü⁄qT ‘=&É\‘√&ÉqT, ‘·q düÔqeTT\qT

uÛ ÑT»eTT\‘√&ÉqT, >∑|æŒyÓ ’#·Tø=ì ≈£Ls¡TÃ+&ç sêeDTìe\q uÛÑj·TeTTqT

X+øÏ+#·T#·Tqï<Ó’ $\|æ+#·T#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ <äXÁ^edüTÔ yÓ’<V”≤+ s¡øÏå‘ê+ sêø£åd”>∑D…Æ' ˆ

<ä<äs¡Ù d”‘ê+ <äT'U≤sêÔ+ Hêe+ düHêï$T yês¡íy ˆˆ 4

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT58

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äXÁ^e' ` ‘·T ` yÓ’<V”≤+ ` s¡øÏå‘ê+ ` sêø£åd”>∑D…Æ' ` <ä<äs¡Ù `

d”‘ê+ ` <äT'U≤sêÔ+ ` Hêe+ ` düHêïyéT ` Çe ` ns¡íy ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXÁ^e', sêø£åd”>∑D…Æ', s¡øÏå‘êyéT, ns¡íy, düHêï+ HêeyéT Çe,

<äT'U≤sêÔ+, yÓ’<V”≤+ d”‘ê+ <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXÁ^e' R <äXø£+sƒ¡T&ÉT, sêø£åd”>∑D…Æ' s¡øÏå‘ê+ R sêø£ådüÅd”Ô\#

ø±e*j·TT+#·ã&çq{Ϻ~j·TTqT, ns¡íy R düeTTÁ<äeTTq+<äT, düHêï+ HêeyéT Çe

R •~∏\yÓTÆj·TTqï Hêee … (Hêe˝Àì »qeTTe …) <äT'U≤sêÔ+ R <äT'KeTT‘√

BqTsê …’j·TTqï{Ϻ, yÓ’<V”≤+ d”‘ê+ R »qø£sê»|ü⁄Á‹j·T>∑T d”‘·qT, <ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT, sêø£ådüÅd”Ô\# ø±e*j·TT+#·ã&ç, eTVü‰düeTTÁ<äeTT

q+<äT •~∏\yÓTÆb˛sTTj·TTqï Hêe˝À ì\∫j·TTqï{Ϻ »qeTTe … <äT'KìeT>∑Tïsê …’

j·TTqï{Ϻ d”‘·qT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ndü+eè‘êj·÷ e÷d”Hê+ <Ûäs¡D≤´+ dü+•‘·Áe‘êyéT ˆ

∫ÛHêï+ Á|ü|ü‹‘ê+ uÛÑ÷eTÚ XÊU≤$Te eqdüŒ‘' ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ndü+eè‘êj·÷yéT ` Äd”Hê+ ` <Ûäs¡D≤´+ ` dü+•‘·Áe‘êyéT,

∫ÛHêï+ ` Á|ü|ü‹‘ê+ ` uÛÑ÷eTÚ ` XÊU≤yéT ` Çe ` eqdüŒ‘' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü+eè‘êj·÷+ <Ûäs¡D≤´yéT Äd”Hê+, dü+•‘·Áe‘ê+, ∫ÛHêï+,

uÛÑ÷eTÚ Á|ü|ü‹‘ê+ eqdüŒ‘' XÊU≤$Te (dæú‘ê+) (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü+eè‘êj·÷+ <Ûäs¡D≤´+ R ÄdüÔs¡DeTT ˝Òì uÛÑ÷$Tô|’

(ø£{ÏøÏH\ô|’), Äd”Hê+ R ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï~j·TTqT, dü+•‘·Áe‘ê+ R rø£åíyÓTÆq

ìj·TeTeTT\T >∑\~j·TTqT, ∫ÛHêï+ R ‘Ó>∑>=≥ºã&çq<Ó’, uÛÑ÷eTÚ Á|ü|ü‹‘ê+ R

H\ô|’ ≈£L*j·TTqï, eqdüŒ‘' XÊU≤$Te (dæú‘ê+) R eTVü‰eèø£åeTTjÓTTø£ÿ ø=eTàe …

qTqï{Ϻ, (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT #·÷#ÓqT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` dü+•‘·Áe‘êyéT R sêeDe<Ûä¬ø’ rÁeyÓTÆq Áe‘·eTT Hê#·]+#·T#·Tqï~e …

qTqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` rÁeyÓTÆq Bø£å‘√ Áe‘·eTT Hê#·]+#·T#·T ø£{ÏøÏH\ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ç,

‘Ó>∑>={Ϻ H\ô|’ ≈£L\Ãã&çq eTVü‰eèø£åeTTjÓTTø£ÿ XÊKe …qTqï{Ϻ d”‘·qT sêeDT&ÉT

#·÷#ÓqT.

59(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z

XÀ¢ˆˆ eT\eT+&Éq∫Á‘ê+^+ eT+&ÉHêsΩê eTeT+&ç‘êyéT ˆ

eTèD≤∞ |ü+ø£~π>Δe q $uÛ≤‹ $uÛ≤‹ #· ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eT\eT+&Éq∫Á‘ê+^+ eT+&ÉHêsΩêyéT neT+&ç‘êyéT, eTèD≤∞

` |ü+ø£~>±Δ ` Çe ` q ` $uÛ≤‹ ` $uÛ≤‹ ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (j·÷) |ü+ø£~>±Δ eTèD≤∞ Çe q $uÛ≤‹, $uÛ≤‹ #·, (‘ê+)

eT\eT+&Éq∫Á‘ê+^+, eT+&ÉHêsΩêyéT, neT+&ç‘ê+ (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (j·÷ R @ ‘·s¡TDÏ) |ü+ø£~>±Δ eTèD≤∞ Çe R ãTs¡<ä#˚

ø£|üŒã&çj·TTqï ‘êeTs¡r>∑e …, q $uÛ≤‹ R Á|üø±•+#·T≥ Ò<√ (eTiÏj·TT), $uÛ≤‹

#· R Á|üø±•+#·T#·TH j·TTqï<√, ‘ê+ R n{Ϻ, eT\eT+&Éq∫Á‘ê+^+ R <Ûä÷[jT

ÄuÛÑs¡DeTT>± ∫Á‘·yÓTÆq es¡íeTT\T>∑\ XØs¡eTT ø£*–j·TTqï~j·TTqT, eT+&ÉHêsΩêyéT

R ÄuÛÑs¡DeTT\≈£î ‘·–j·TTqï~j·TTqT, neT+&ç‘ê+ R uÛÑ÷wüDeTT\T Òø£j·TTqï~

j·TTq>∑T, (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘ê<$ì #·÷#ÓqT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªeT\eT+&Éq~>±Δ+^μ j·Tì u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT. nq>± <Ûä÷[jT

ÄuÛÑs¡DeTT\T>± |üPj·Tã&çj·TTqï XØs¡eTT >∑\~.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <Ûä÷[j·TqT ÄuÛÑs¡DeTT# |ü\Ts¡+>∑T\T >∑\ XØs¡eTT >∑\~.

>√$+<äsêJj·TeTT :` eT*qyÓTÆj·TTqï <Vü≤eTT >∑\<Ó’ j·TTqïqT, ÄXÃs¡ ø£s¡yÓTÆq

kÂ+<äs¡ eTTH ø£*–j·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTTiÏøÏ|ü{Ϻ s¡+>∑T\ es¡íeTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T, Ä d”‘ê<˚$

ãTs¡<ä‘√ì+&çq ‘êeTs¡r>∑e … ˇø£e+ø£ ø=+‘· ‘·q n+<äeTTqT >√˝ÀŒsTTqqT

düT+<äs¡eTT>∑H >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT. &É*ì+&É ÄuÛÑs¡DeTT\T <Ûä]+|üe\dæq áyÓT

ˇø£ÿ ÄuÛÑs¡DeTT>∑÷&É Òø£j·TTqï< j·Tì nì|æ+#·T#·Tqï{Ϻ Ä d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT

#·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ düMT|ü+ sê»dæ+Vü≤dü sêeTdü $~‘ê‘·àq' ˆ

dü+ø£\ŒVü≤j·Tdü+j·TT¬øÔÌ sê´+r$Te eTH√s¡<∏Ó’' ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düMT|ü+ ` sê»dæ+Vü≤dü´ ` sêeTdü´ ` $~‘ê‘·àq' `

dü+ø£\ŒVü≤j·Tdü+j·TT¬øÔÌ' ` j·÷+ryéT ` Çe ` eTH√s¡<∏Ó’' ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT60

nq«j·TÁø£eTeTT :` $~‘ê‘·àq', sê»dæ+Vü≤dü sêeTdü düMT|ü+, dü+ø£\ŒVü≤j·T

dü+j·TT¬øÔÌ', eTH√s¡<∏Ó’' j·÷+ryéT Çe, (dæú‘ê+ d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $~‘ê‘·àq' R Ä‘·ày‘·ÔjÓÆTq{Ϻ, sê»dæ+Vü≤dü R sê»dæ+Vü≤yÓTÆq,

sêeTdü R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R düìï~ÛøÏ, dü+ø£\ŒVü≤j·Tdü+j·TT¬øÔÌ' R ‘·q

dü+ø£ŒeTT\HÓ&ç nX«eTT\‘√ >∑÷&çq{Ϻ, eTH√s¡<∏Ó’' R eTH√s¡<∏äeTT\‘√, j·÷+r+

Çe R |üj·Tì+#·T#·Tqï{Ϻ~>±, (dæú‘ê+ d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R ñqï{Ϻ d”‘·qT p#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·q Vü≤è<äj·TeTTq+<ä* dü+ø£\ŒeTT\H >∑Ti¿eTT\T>± #dæ |üPìÃq

eTH√s¡<∏äeTT\‘√, ‘·q Ä‘·à‘·‘·Ô«eTTqT Á>∑Væ≤+∫q{Ϻ sê»dæ+VüQ&Ó’q lsêeTTì

ø£&É≈£î eTVü‰y>∑eTT‘√ b˛e⁄#·Tqï<ë j·Tqï≥T¢>± ø±qe#·TÃ#·Tqï d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT

#·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ Xówü +r+ s¡T<är yTø±+ <Ûë´qXÀø£|üsêj·TD≤+ ˆ

<äT'K kÕ´+‘· eT|üX´+r+ sêe÷+ sêeT eTqTÁe‘êyéT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` X¯ówü´+r+ ` s¡T<äryéT ` @ø±+ ` <Ûë´qXÀø£|üsêj·TD≤yéT,

<äT'Kdü ` n+‘·yéT ` n|üX´+r+ ` sêe÷+ ` sêeTyéT ` nqTÁe‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Xówü +r+ R Xówæÿ+∫b˛e⁄#·Tqï~j·TTqT, s¡T<är+ R $\|æ+#·T

#·Tqï~j·TTqT, @ø±+ R ˇ+≥]jÓÆTj·TTqï~j·TTqT, <Ûë´qXÀø£|üsêj·TD≤+ R

Ä˝À#·qeTTq+<äTqT <äT'KeTTq+<äTqT eTTì– j·TTqï~j·TTqT, <äT'Kdü R ‘·q

<äT'KeTTq≈£î, n+‘·yéT R n+‘·eTTqT, n|üX´+r+ R #·÷&É≈£îqï~j·TTqT, sêeTyéT

nqTÁe‘ê+ R lsêeTTì nqTdü]+#·T≥j·TqT Áe‘·eTT >∑\~j·TTqT, sêe÷+ R

düT+<äsê+–j·TTq>∑T (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡´eTT :` HêHê{ÏøÏ ø£è•+#·T #·Tqï~j·TTqT, rÁeeTT>∑ <äT'œ+#·T

#·Tqï~j·TTqT, ì‘· eTT ∫+‘·\+<äTqT, <äT'KeTT\+<äTqT ìeT>∑ïyÓTÆ j·TTqï~j·TTqT,

‘·q <äT'KeTTq≈£î n+‘·eTT >±qsêø£ ~>∑T\T #Ó+~j·TTqï~j·TTqT, lsêeTTì

j·T+<äT \>∑ïyÓTÆq eTqdüT‡ >∑*Zq~j·TTq>∑T d”‘êdüT+<ä]ì sêeDT&ÉT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ywüºe÷Hê+ ‘·<∏ë --$cÕº+ |üqïπ>+Á<äe<Ûä÷$Te ˆ

<Ûä÷|ü e÷Hê+ Á>∑ùV≤DÒe s√Væ≤D°+ <Ûä÷eTπø‘·THê ˆˆ 9

61(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ywüºe÷Hê+ ` ‘·<∏ë ` Ä$cÕº+ ` |üqïπ>+Á<äe<Ûä÷yéT Çe `

<Ûä÷|ü e÷Hê+ ` Á>∑ùV≤D ` Çe ` s√Væ≤D°+ ` <Ûä÷eTπø‘·THê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä$cÕº+, ‘·<∏ë ywüºe÷Hê+ |üqïπ>+Á<äe<Ûä÷yéT Çe, <Ûä÷eTπø‘·THê

Á>∑ùV≤D <Ûä÷|ü e÷Hê+ s√Væ≤D°yéT Çe dæú‘ê+ (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä$cÕº+ R eT+Á‘·eTT#‘·qT eTDÏ#‘·qT ã+~Û+|üã&çq<Ó’, ‘·<∏ë

R nfÒ¢, ywüºe÷Hê+ R #·T≥Tºø=qT#·Tqï<Ó’ j·TTqï{Ϻ, |üqïπ>+Á<äe<Ûä÷yéT Çe R

>=|üŒ C≤‹ Á‘ê#·TbÕeTTe˝…qT, <Ûä÷eTπø‘·THê Á>∑ùV≤D R <Ûä÷eTes¡íeTT>∑\

πø‘·TÁ>∑Vü≤eTT#˚, <Ûä÷|ü e÷Hê+ R ‘·|æ+|ü#˚j·Tã&ÉT#·Tqï{Ϻ, s√Væ≤D°yéT Çe R

s√Væ≤D° qø£åÁ‘·eTT e …qT, (dæú‘ê+ R ñqï{Ϻ), (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘ê<$ì #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡´eTT :` $wüyÓ’<äT´\T Á|üjÓ÷–+∫q eTDÏ eT+Á‘·eTT\#˚ ã+~Û+|üã&ç

s√wüeTT‘√ ‘·q˝À ‘êqT #·T≥Tºø=qT#·Tqï >=|üŒ C≤‹ Á‘ê#·TbÕeTTe˝…qT,

<Ûä÷eTes¡íeTT ø£*–j·TTqï Á≈£Ls¡yÓTÆq πø‘·TÁ>∑Vü≤eTT# |ü{Ϻ |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï s√Væ≤D°

qø£åÁ‘·eTTe …qT ø±qe#·TÃ#·Tqï Ä d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ eè‘·Ôo\≈£î Ò C≤‘ê e÷#ês¡e‹ <Ûë]àπø ˆ

|ü⁄q dü‡+kÕÿs¡ e÷|üHêï+ C≤‘ê $Te #· <äTwüßÿ Ò ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eè‘·Ôo\≈£î Ò ` C≤‘êyéT ` Ä#ês¡e‹ ` <Ûë]àπø ` |ü⁄q' `

dü+kÕÿs¡yéT ` Ä|üHêï+ ` C≤‘êyéT ` Çe ` #· ` <äTwüßÿ Ò ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ä#ês¡e‹ <Ûë]àπø eè‘·Ôo\≈£î Ò C≤‘ê+ |ü⁄q' <äTwüßÿ Ò C≤‘êyéT

Çe dü+kÕÿs¡yéT Ä|üHêïyéT Çe #· dæú‘ê+ (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ä#ês¡e‹ R >=|üŒ dü<ë#ês¡eTT ø£*–q{Ϻ~j·TT, <Ûë]àπø R

<Ûäs¡àìwü >∑*–q{Ϻ~j·TT q>∑T, eè‘·Ôo\≈£î Ò R ñ‘·ÔeTyÓTÆq q&É‘·j·TT |ü$Á‘·yÓTÆq

dü«uÛ≤eeTTqT>∑\ ≈£î\eTTq+<äT, C≤‘ê+ R »ìà+∫q<Ó’, <äTwüßÿ Ò C≤‘êyéT Çe R

<äTwüºe+XeTTq+<äT »ìà+∫q<ëìe …, |ü⁄q' dü+kÕÿs¡yéT Ä|üHêïyéT Çe R ‹]–

ÁbÕj·T•Ã‘êÔ~ dü+kÕÿs¡eTT\T bı+~j·TTqï e<ÛäTe⁄e …, (dæú‘ê+ R ñqï{Ϻ, d”‘ê+

<ä<äs¡Ù R d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` >=|üŒ dü<ë#ês¡eTT, <Ûäs¡àìwü, dü‘Ydü«uÛ≤eeTT >∑\ ñqï‘·e+XeTT

q+<äT »ìà+∫q ø£q´≈£î e˝… ‹]– ÁbÕj·T•Ã‘·ÔeTTe+{Ï dü+kÕÿs¡eTT\qT

#sTT+|üã&çq e<ÛäTe⁄e … |üsêuÛÑe<äT'KeTT H=+<äT#·Tqï{Ϻ, d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT

p#ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT62

XÀ¢ ˆ nuÛÑ÷‘ Hê|üyê<q ø°]Ô+ ì|ü‹‘ê$Te ˆ

Äe÷ïj·÷Hê eTjÓ÷π>q $<ë´+ Á|ü•~∏ ≤$Te ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nuÛÑ÷‘˚q ` n|üyê<˚q ` ø°]Ô+ ` ì|ü‹‘êyéT ` Çe `

Äe÷ïj·÷HêyéT ` njÓ÷π>q ` $<ë´+ ` Á|ü•~∏ ≤yéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nuÛÑ÷‘q n|üyê<q R $T<∏ë´|üyê<äeTT#‘·, ì|ü‹‘ê+ ø°]ÔyéT

Çe R ø£fi¯+øÏ‘·yÓTÆq ø°]Ôe˝…qT, Äe÷ïj·÷HêyéT njÓ÷π>q R eTqqeTTqT

#j·T≈£î+&ÉT≥#, Á|ü•~∏ ≤+ $<ë´yéT Çe R eTi|ü⁄q≈£îe∫Ãq $<ä e …qT, (dæú‘ê+

d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R ñqï d”‘·qT sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` øÏ≥ºìyês¡T ø£*Œ+∫q n|üyê<äeTT# ø£fi+ø£eTT H=+~q ø°]Ôe …qT,

‹]– eTqqeTT #j·T≈£î+&ÉT≥# $düà è‹bÕ …’q ñ‘·ÔeT $<ä e …qT ø±qe#·TÃ#·Tqï{Ϻ

d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ düHêï$Te eTVü‰ø°]Ô+ ÁX<ëΔ$Te $e÷ì‘êyéT ˆ

|üPC≤$Te |ü]ø°åD≤ e÷XÊ+ Á|ü‹Vü≤‘ê$Te ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düHêïyéT ` Çe ` eTVü‰ø°]Ô+ ` ÁX<ëΔyéT ` Çe ` $e÷ì‘êyéT,

|üPC≤yéT ` Çe ` |ü]ø°åD≤yéT ` ÄXÊ+ ` Á|ü‹Vü≤‘êyéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düHêï+ eTVü‰ø°]ÔyéT Çe R ø°åDÏ+∫b˛sTTq >=|üŒ ø°]Ôe …qT,

$e÷ì‘ê+ ÁX<ëΔyéT Çe R nee÷ì+|üã&çq |üP»´uÛ≤eeTTe …qT, |ü]ø°åD≤+

|üPC≤yéT Çe R düqï–*¢b˛sTTq dü‘êÿs¡uÛ≤eeTT e …qT, Á|ü‹Vü≤‘êyéT ÄXÊyéT

Çe R uÛÑ>∑ïyÓTÆb˛sTTq ÄXe …qT, (dæú‘ê+ R ñqï{Ϻ, d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT

#·÷#ÓqT).

u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ª|üPC≤$Te |ü]ø°åD≤+μ nqT <ëìøÏ ã<äT\T>± ªÁ|üC≤„$Te

|ü]ø°åD≤+μ nì >∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <äTs¡<äèwüºeXeTTq ø°åDÏ+∫b˛sTTq{Ϻ n<äT“¤‘·ø°]Ôe …qT, nE„\#

nee÷ì+|üã&çq ÁX<ëΔuÛ≤eeTTe …qT, nø±s¡DeTT>± ø°åDÏ+∫b˛sTTq >ös¡eeTT

e …qT, uÛÑ>∑ïyÓTÆb˛sTTq ÄXe …qT Bqdæú‹˝ÀqTqï{Ϻ d”‘·qT sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.

63(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Äj·Tr$Te $<Ûä«kÕÔ e÷C≤„+ Á|ü‹Vü≤‘ê$Te ˆ

BbÕÔ$Te ~X+ ø± Ò |üPC≤ eT|üVü≤è‘ê$Te ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Äj·TryéT ` Çe ` $<Ûä«kÕÔyéT ` ÄC≤„+ ` Á|ü‹Vü≤‘êyéT ` Çe

` BbÕÔyéT ` Çe ` ~X+ ` ø± Ò ` |üPC≤yéT ` n|üVü≤è‘êyéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $<Ûä«kÕÔ+ Äj·TryéT Çe R #Ó&É>=≥ºã&çq eTVü‰˝≤uÛÑeTTe …qT,

Á|ü‹Vü≤‘ê+ ÄC≤„yéT Çe R ~Ûø£ÿ]+|üã&çq Ä»„e …qT, ø± Ò R ñ|üÁ<äe düeTj·TeTT

q+<äT, BbÕÔ+ R eT+&ÉT#·Tqï, ~X¯yéT Çe R ~≈£îÿe˝…qT, n|üVü≤è‘ê+ R

n|üVü≤]+|üã&çq, |üPC≤yéT Çe R dü‘êÿs¡eTTe …qT, (dæú‘ê+ d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R

ñqï{Ϻ d”‘·qT #·÷#ÓqT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª|üPC≤yéT n|üVü≤è‘ê$Teμ n|üVü≤]+|üã&çq |üPC≤Á<äe´eTT

e … qTqï<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` |üs¡T\#˚ #Ó&É>=≥ºã&çq eTVü‰˝≤uÛÑeTTe˝…qT, n>ös¡eeTT#˚,

~Ûø£ÿ]+|üã&çq sêC≤»„e …qT, ñ‘ꌑ·ø±\eTTq+<äT <äVæ≤+|üã&ÉT#·Tqï Á|ü<XeTT

e …qT, |üs¡T\# n|üVü≤]+|üã&çq |òüTqdüHêàqeTTe …qT, <äj·T˙j·TyÓTÆq dæú‹˝À

qTqï{Ϻ d”‘ê<$ì sêeD≤düTs¡T&ÉT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ |ü~à˙$Te $<Ûä«kÕÔ+ Vü≤‘·XSsê+ #·eT÷$Te ˆ

Á|üuÛ≤$Te ‘·yÓ÷<Ûä«kÕÔ eTT|üø°åD≤ $T yê|ü>±yéT ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü~à˙yéT ` Çe ` $<Ûä«kÕÔ+ ` Vü≤‘·XSsê+ ` #·eT÷yéT ` Çe

` Á|üuÛ≤yéT ` Çe ` ‘·yÓ÷<Ûä«kÕÔyéT ` ñ|üø°åD≤yéT ` Çe ` Ä|ü>±yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $<Ûä«kÕÔ+ |ü~à˙yéT Çe R <Ûä«+düeTT#j·Tã&çq ‘êeTs¡r>∑e …qT,

Vü≤‘·XSsê+ #·eT÷yéT Çe R #·+|üã&çq Ms¡T\T>∑\ ôd’q´eTTe …qT, ‘·yÓ÷<Ûä«kÕÔ+

Á|üuÛ≤+ Çe R sêVüQe⁄#˚ q•+|ü#˚j·Tã&çq (#·+Á<ädü÷s¡T´\) ø±+‹e˝…qT,

ñ|üø°åD≤yéT Ä|ü>±yéT Çe R ø°åDÏ+∫b˛sTTq q~e …qT, (dæú‘ê+ d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R

ñqï{Ϻ d”‘·qT #·÷#ÓqT).

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT64

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eT+#·T# #Ó&É>=≥ºã&çq ‘êeTs¡r>∑e …qT, e~Û+|üã&çq Ms¡T\T>∑\

ôd’q´eTTe …qT, sêVüQe⁄# q•+|ü#j·Tã&çq dü÷s¡ ø±+‹ e …qT, ø°åDÏ+∫b˛sTTq

»\eTT>∑\ q~ e …qT, Bqdæú‹˝ÀqTqï{Ϻ d”‘·qT sêeDT&ÉT p#ÓqT.

XÀ¢ ˆ yB$Te |üsêeTècÕº+ XÊ+‘ê eT–ï•U≤$Te ˆ

bÂs¡íe÷d” $Te ìXÊ+ sêVüQÁ>∑ùdÔ+<äTeT+&É ≤yéT ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yByéT ` Çe ` |üsêeTècÕº+ ` XÊ+‘êyéT ` n–ï•U≤yéT ` Çe

` bÂs¡íe÷d”yéT ` Çe ` ìXÊ+ ` sêVüQÁ>∑ùdÔ+<äTeT+&É ≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üsêeTècÕº+ y˚ByéT Çe R (n|ü$Á‘·Tì#˚) düŒè•+|üã&çq

j·T»„y˚~ø£ e˝…qT, XÊ+‘êyéT n–ï•U≤yéT Çe R #·˝≤¢]q n–ïC≤«\e˝…qT,

sêVüQÁ>∑ùdÔ+<äT eT+&É ≤+ R sêVüQe⁄# Á$T+>∑ã&çq #·+Á<ä_+ãeTT >∑*–q{Ϻ,

bÂs¡íe÷d”+ ìXÊyéT Çe R |ü⁄qïeTHê{Ï sêÁ‹e …qT, (dæú‘ê+ d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R

ñqï{Ϻ d”‘·qT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n|ü$Á‘·Tì#˚ n+≥ã&çq j·TC≤„–ï y˚~ø£e˝…qT, Ä]b˛sTTq

n–ïC≤«\e˝…qT, #·+Á<äÁ>∑Vü≤DdüeTj·TeTTq+<ä* sêÁ‹ düeTj·TeTTe˝…qT

ø°åDdæú‹H=+~j·TTqï d”‘ê<$ì p#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ñ‘·ÿ èwüº|üs¡íø£eT˝≤+ $Á‘êdæ‘·$Vü≤+>∑e÷yéT ˆ

Vü≤dæÔVü≤düÔ|üsêeTècÕº e÷≈£î˝≤+ |ü~à˙ $Te ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ‘·ÿ èwüº|üs¡ íø£eT˝≤+ ` $Á‘êdæ‘·$Vü≤+>∑e÷+ ` Vü≤dæÔ

Vü≤düÔ|üsêeTècÕºyéT ` Ä≈£î˝≤+ ` |ü~à˙yéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤dæÔVü≤düÔ|üsêeTècÕºyéT R @qT>∑T‘=+&ÉeTT# ˝≤–yj·Tã&çq~

j·TTqT, ñ‘·ÿ èwüº|üs¡íø£eT˝≤+ R ô|]øÏy˚j·Tã&çq Ä≈£î\TqT ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\TqT

>∑\~j·TTqT, $Á‘êdæ‘·$Vü≤+>∑e÷yéT R ‘·]$Tyj·Tã&çq »\|ü≈£åî\T >∑\~j·TTqT

n>∑T, Ä≈£î˝≤+ |ü~à˙yéT Çe (dæú‘ê+) R q*–b˛sTTj·TTqï ‘êeTs¡r>∑e … qTqï{Ϻ,

(d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT sêeDT&ÉT p#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` @qT>∑T‘=+&ÉeTT# ˝≤–yj·Tã&ÉT≥#‘·qT, Ä≈£î\TqT, |ü⁄e⁄«\TqT

ô|iøÏyj·Tã&ÉT≥#‘·qT, »\|ü≈£åî\T ‘·]$Tyj·Tã&ÉT≥#‘·qT yê&ç q*–b˛sTT

65(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z

XÀuÛ≤V”≤qeTT>±qTqï ‘êeTs¡r>∑e˝… >±ìŒ+#·T#·Tqï{Ϻ d”‘ê<˚$ì sêeDT&ÉT

#·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ |ü‹XÀø±‘·Tsê+ XócÕÿ+ qB+ $ÁkÕ$‘ê$Te ˆ

|üs¡j·÷ eTè»j·÷ V”≤Hê+ ø£èwüí|üø£åìXÊ $Te ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü‹XÀø±‘·Tsê+ ` XócÕÿ+ ` qB+ ` $ÁkÕ$‘êyéT ` Çe `

|üs¡j·÷ ` eTè»j·÷ ` V”≤Hê+ ` ø£èwüí|üø£åìXÊyéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $ÁkÕ$‘ê+, XócÕÿ+ qByéT Çe |ü‹XÀø±‘·Tsê+, ø£èwüí|üø£åìXÊ+

Çe, |üs¡j·÷ eTè»j·÷ V”≤Hê+, (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $ÁkÕ$‘ê+ R Á|üø£ÿ≈£î Á|üeVæ≤+|ü CÒj·Tã&çq, X¯ócÕÿ+ R

m+&çb˛sTTq{Ϻ, qByéT Çe R q~e …, |ü‹XÀø±‘·Tsê+ R uÛÑs¡Ô è$s¡Vü≤XÀø£eTT#

ø£è•+∫j·TTqï~j·TTqT, ø£èwüí|üø£åìXÊyéT Çe R ø£èwüí|üø£å|ü⁄ sêÁ‹e˝…, |üs¡j·÷

eTè»j·÷ V”≤Hê+ R ñ‘·ÔeTyÓTÆq <Vü≤dü+kÕÿs¡eTT Òø£j·TTqï~j·TTqT n>∑T, (d”‘ê+

<ä<äs¡Ù R d”‘·eTàqT p#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙{Ïì n+‘·qT Á|üø£ÿ≈£î Á|üeVæ≤+|ü#j·TT≥# m+&çb˛sTTj·TTqï

q~e˝… |ü‹ $s¡Vü≤<äT'KeTT#˚ X¯ówæÿ+∫ j·TTqï{Ϻ~j·TTqT, ø£èwüí|üø£åìX¯e˝…

<Vü≤dü+kÕÿs¡eTT e÷qT≥# eT*qyÓTÆ j·TTqï~j·TTqT n>∑T d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT

#·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ düT≈£îe÷Ø+ düTC≤‘ê+^+ s¡‘·ï>∑s¡“¤>∑è¨∫‘êyéT ˆ

‘·|ü e÷Hê $Ty√ùwíq eTèD≤∞ eT∫s√<äΔ è‘êyéT ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düT≈£îe÷Ø+ ` düTC≤‘ê+^+ ` s¡‘·ï>∑s¡“¤>∑è¨∫‘êyéT `

‘·|ü e÷HêyéT ` Çe ` ñùwíq ` eTèD≤∞yéT ` n∫s√<äΔ è‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT≈£îe÷Ø+ R >=|üŒ kÂ≈£îe÷s¡ eTT>∑\~j·TTqT, düTC≤‘ê+^+

R düT+<äs¡yÓTÆq nej·Te düìïy˚X¯eTT >∑\~j·TTqT, s¡‘·ï>∑s¡“¤>∑è¨∫‘ê+ R

s¡‘·ïuÛÑeqeTT\+<äT ìedæ+|ü<ä–q~j·TTqT, n∫s√<äΔè‘ê+ R n|ü&˚

|”øÏy˚j·Tã&çq{Ϻ<Ó’, ñùwíq ‘·|ü´e÷Hê+ R y˚&ç$T#˚ ‘·|æ+|üCÒj·Tã&ÉT#·Tqï,

eTèD≤∞yéT Çe dæú‘ê+ R ‘êeTs¡‘·÷&ÉTe …qTqï{Ϻ, (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT

#·÷#ÓqT).

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT66

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n‹düT≈£îe÷s¡Tsê\TqT, düT+<äsê+–j·TTqT eTDÏeTj·TuÛÑeqeTT\

j·T+<äT e÷Á‘·y˚T ìedæ+|ü<ä–q~j·TTqT, n|ü&˚ ô|]øÏy˚j·Tã&ç m+&É≈£î

e&É*b˛e⁄#·Tqï ‘êeTs¡‘·÷&ÉTe … ø±ìŒ+#·T#·Tqï~j·TT q>∑T d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT

#·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ >∑èV”≤‘ê e÷[‘ê+ düÔ+uÛÒ j·T÷<∏äù|q $Hêø£è‘êyéT ˆ

ìXÙ«dü+r+ düT<äT'U≤sêÔ+ >∑»sê»e<Ûä÷ $Te ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` >∑èV”≤‘êyéT ` Ä[‘ê+ ` düÔ+uÛÒ ` j·T÷<∏äù|q ` $Hêø£è‘êyéT,

ìXÙ «dü+r+ ` düT<äT'U≤sêÔ+ ` >∑»sê»e<Ûä÷yéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T÷<∏äù|q $Hêø£è‘ê+, >∑èV”≤‘ê+, düÔ+uÛÒ Ä[‘ê+, ìX«dü+r+,

düT<äT'U≤sêÔ+ >∑»sê»e<Ûä÷yéT Çe (dæú‘ê+ d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T÷<∏äù|q $Hêø£è‘ê+ R Hêj·T≈£î&Ó’q @qT>∑T# $jÓ÷>∑eTT

ø£*Œ+|üã&çq<Ó’, >∑èV”≤‘ê+ R ã+~Û+|üã&çq<Ó’, düÔ+uÛÒ Ä[‘ê+ R ø£≥Tº>∑T+»≈£î

ø£{Ϻyj·Tã&çq<Ó’, ìXÙ «dü+r+ R ì≥÷ºs¡TÃ#·Tqï{Ϻ, düT<äT'U≤sêÔ+ >∑»sê»e<Ûä÷+

Çe dæú‘ê+ R $TøÏÿ* <äT'KeTT# ~>∑T\TH=+~q >=|üŒC≤‹ Ä&ÉT@qT>∑Te … qTqï,

(d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘ê<$ì #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·q eT+<äqT+&ç ‘=\–+∫ Ç+{ÏøÏ ‘Ó∫Ã, ø£≥TºdüÔ+uÛÑeTTq≈£î

ã+~Û+|üã&ç eTVü‰<äT'KeTT‘√ ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉT#·T#·Tqï{Ϻ uÛÑÁ<äC≤‹ >∑C≤+>∑qe …

ø±qe#·TÃ#·Tqï d”‘·qT sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ @ø£j·÷ Bs¡Èj·÷ yD≤´ XÀuÛÑe÷Hê eTj·T‘·ï‘·' ˆ

˙\j·÷ ˙s¡<ëbÕjT eqsêC≤´ eTV”≤ $Te ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @ø£j·÷ ` Bs¡Èj·÷ ` yD≤´ ` XÀuÛÑe÷HêyéT ` nj·T‘·ï‘·' `

˙\j·÷ ` ˙s¡<ëbÕjT ` eqsêC≤´ ` eTV”≤yéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ˙s¡<ëbÕjT ˙\j·÷ eqsêC≤´ eTV”≤yéT Çe nj·T‘·ï‘·'

@ø£j·÷ Bs¡Èj·÷ yD≤´ XÀuÛÑe÷Hê+ (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˙s¡<ëbÕjT R esê¸ø±\eTT >∑&É∫q|æeTà≥, ˙\j·÷ eqsêC≤´

R q\¢HÓ’q eèø£åÁX‚DÏ#, eTV”≤yéT Çe R equÛÑ÷$Te …, nj·T‘·ï‘·' R dü+kÕÿs¡eTT

Òø£b˛e⁄≥e\q, @ø£j·÷ Bs¡Èj·÷ yD≤´ R ø£{Ï>±qTqï, bı&ÉyÓ’q πøXbÕXeTT#,

67(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z

XÀuÛÑe÷Hê+ R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻ, (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` esê¸ø±\eTT >∑&É∫q|æeTà≥ q\¢ã&çb˛sTTq #Ó≥¢es¡Tdü‘√ equÛÑ÷$T

m≥T¢ ø±qe#·TÃH√, nfÒ¢ m{Ϻ dü+kÕÿs¡eTT #j·T≈£î+&ÉT≥# »&É>∑{Ϻb˛sTTj·TTqï

bı&ÉyÓ’q q\¢ì πøXbÕXeTT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻ d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ñ|üyêùdq XÀπøq <Ûë´Hq #· uÛÑjTq #· ˆ

|ü]ø°åD≤+ ø£èXÊ+ BHê eT˝≤ŒVü‰sê+ ‘·b˛<ÛäHêyéT ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ|üyêùdq ` XÀπøq ` <Ûë´Hq ` #· ` uÛÑjTq ` #· ` |ü]ø°åD≤+

` ø£èXÊ+ ` BHêyéT ` n˝≤ŒVü‰sê+ ` ‘·b˛<ÛäHêyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ|üyêùdq R ñ|üyêdüeTT#‘·qT, XÀπøq R <äT'KeTT#‘·qT,

<Ûë´Hq R rÁeyÓTÆq ∫+‘·#‘·qT, uÛÑjTq #· R ;Û‹#‘·qT, |ü]ø°åD≤+ R $TøÏÿ*

ø°åDÏ+∫ j·TTqï~j·TTqT, ø£èXÊ+ R ø£è•+∫j·TTqï~j·TTqT, BHê+ R Bqdæú‹

H=+~j·TTqï~j·TTqT, n˝≤ŒVü‰sê+ R n\ŒyÓTÆq ÄVü‰s¡eTTH d”«ø£]+#·T#·Tqï~

j·TTqT, ‘·b˛<ÛäHê+ R ‘·|üùd‡ <ÛäqeTT>∑ ø£\~j·TT q>∑T, (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT

#·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ì‘√´|üyêdüeTT#‘·qT, rÁe<äT'KeTT#‘·qT, ìs¡+‘·s¡<Ûë´qeTT#‘·qT,

n~Ûø£eT>∑T uÛÑj·TeTT#‘·qT, $TøÏÿ* ø°åDÏ+∫q<Ó’, ø£è•+∫q<Ó’, BqTsê …’ dü«\ŒyÓTÆq

ÄVü‰s¡eTTqT uÛÑTõ+#·T#·T ‘·b˛ìeT>∑Tïsê …’j·TTqï d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ Äj·÷#·e÷Hê+ <äT'U≤sêÔ+ ÁbÕ+»*+ <e‘ê $Te ˆ

uÛ≤yq s¡|òüTTeTTK´dü <äXÁ^e|üsêuÛÑeyéT ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Äj·÷#·e÷Hê+ ` <äT'U≤sêÔ+ ` ÁbÕ+»*+ ` <e‘êyéT ` Çe

` uÛ≤yq ` s¡|òüTTeTTK´dü ` <äXÁ^e|üsêuÛÑeyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡|òüTTeTTK´dü´ uÛ≤y˚q <äX¯Á^e|üsêuÛÑe+ <˚e‘êyéT

Äj·÷#·e÷qyéT Çe ÁbÕ+»*+, <äT'U≤sêÔ+ (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡|òüTTeTTK´dü uÛ≤yq R lsêeTTì Á|üuÛ≤eeTT#‘·, <äXÁ^e

|üsêuÛÑe+ R sêeDTì |üsêuÛÑeeTTqT, <˚e‘êyéT R ‘·q Çwüº<Ó’eeTTqT,

Äj·÷#·e÷HêyéT Çe R ÁbÕ]ú+#·T#·Tqï~e …, ÁbÕ+»*+ R <√dæ §–Zj·TTqï<Ó’,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT68

<äT'U≤sêÔ+ R <äT'KeTT# ø£è+–j·TTqï{Ϻ, (d”‘ê+ <ä<äs¡Ù R d”‘·qT #·÷#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·q Á|æj·TT&Ó’q lsêeTTì Á|üuÛ≤eeTT# sêeD≤düTs¡Tq≈£î |üsêuÛÑeeTT

ø£\T>∑e\j·TTqì eTqdüT‡q+<äT ø√s¡T#·T ‘·q Çwüº<Ó’eeTTqT ÁbÕ]ú+#·T #·Tqï≥T¢>±

<äT'U≤s¡ÔjÓÆT, #‘·T\T CÀ&ç+#·Tø=ìj·TTqï d”‘ê<$ì sêeDT&ÉT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ düMTø£åe÷D≤+ s¡T<är eTì+~‘ê+

düT|üø£Î‘êÁe÷j·T‘· Xóø£¢ À#·HêyéT ˆ

nqTÁe‘ê+ sêeT eTre yÓTÆ~∏©+

Á|ü ÀuÛÑj·÷e÷dü e<Ûëj·T sêeD' ˆˆ 23

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªπø¢X¯>∑‘· d”‘√|üe÷'μμ HêeT

@ø√q$+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düMTø£åe÷D≤+ ` s¡T<äryéT ` nì+~‘ê+ ` düT|üø£Î‘êÁe÷j·T‘·

Xóø£¢ À#·HêyéT, nqTÁe‘ê+ sêeTyéT n‹ Çe yÓTÆ~∏©+ Á|ü ÀuÛÑj·÷e÷dü

` e<Ûëj·T ` sêeD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düMTø£åe÷D≤+ R (q\TyÓ’|ü⁄\qT) #·÷#·T#·Tqï~j·TTqT, s¡T<är+

R XÀøÏ+#·T#·Tqï~j·TTqT, nì+~‘ê+ R ñ‘·ÔeTTsê\TqT, düT|üø£Î‘êÁe÷j·T‘·

Xóø£¢ À#·Hê+ R düT+<äs¡yÓTÆq ¬s|üŒ\‘√ >∑÷&çq mi¿ì $XÊ\yÓTÆq ‘Ó\¢ì ≈£qTï\T

>∑\~j·TTqT, sêeTyéT nre nqTÁe‘ê+ R lsêeTTH $TøÏÿ*>∑ q$Tàj·TTqï~j·TTqT

n>∑T, yÓTÆ~∏©+ R C≤qø°<$ì, sêeD' R sêeD≤düTs¡T&ÉT, e<Ûëj·T R eTs¡DeTT

ø=s¡¬ø’, Á|ü ÀuÛÑj·÷e÷dü R ˝ÀuÛÑô|f…ºqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªe<Ûëj·Tμ sêeDTì <äTwüºj·T‘·ïeTT ‘·q e<Ûäø=s¡πø jÓÆTq~— ‘·q Çwüºdæ~ΔøÏ

ø± Ò<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·qqT s¡øÏå+#·T yê]ì>∑÷]à q\TyÓ’|ü⁄\≈£î #·÷#·T#·T, düVü≤»eTT>±

mi¿HÓ’q ‘·q $XÊ\ düT+<äs¡ HÁ‘·eTT\T <äT'KeTT# ‘Ó\¢ã&ç j·TT+&É>± $\|æ+#·T#·T,

69(19) ` @ø√q$+X¯düs¡Z

sêeTTìj·T+<˚ \>∑ïyÓTÆq ∫‘·ÔeTT‘√ ìs¡T›wüºyÓTÆq es¡ÔqeTT‘√qTqï d”‘ê<˚$ì

sêeD≤düTs¡T&É|ü&ÉT ‘·q e<Û äø=s¡ ¬ø ’j·TTqï≥T¢ ÄyÓTqT ˝ÀuÛ Ñ ô|≥Tº#·T

e÷≥˝≤&É<=&ɬ>qT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªπø¢X>∑‘· d”‘√|üe÷qeTT\Tμμ nqT

|ü+<=$Tà<äedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ dü ‘ê+ |ü‹Áe‘ê+ BHê+ ìsêq+<ë+ ‘·|üdæ«˙yéT ˆ

kÕø±¬s’ s¡à<ÛäT¬s’ sê« ¬ø’ ´ s¡ï ´<äs¡Ùj·T‘· sêeD' ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘ê+ ` |ü‹Áe‘ê+ ` BHê+ ` ìsêq+<ë+ ` ‘·|üdæ«˙yéT,

kÕø±¬s’' ` eT<ÛäT¬s’' ` yê¬ø’ ´' ` q´<äs¡Ùj·T‘· ` sêeD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü‹Áe‘ê+, BHê+, ìsêq+<ë+, ‘·|üdæ«˙+, ‘ê+, dü' sêeD',

kÕø±¬s’', eT<ÛäT¬s’', yê¬ø’ ´' (kÕ«_ÛÁbÕj·T+) q´<äs¡Ùj·T‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü‹Áe‘ê+ R |ü‹Áe‘·j·TTqT, BHê+ R BqTsê\TqT, ìsêq+<ë+

R Äq+<äeTTqT >√˝ÀŒsTTq~j·TTqT, ‘·|üdæ«˙+ R u≤<Ûä\≈£î ÀHÓ’q~j·TTqT q>∑T,

‘ê+ R Ä d”‘ê<$ì>∑÷]Ã, dü' sêeD' R Ä sêeD≤düTs¡T&ÉT, kÕø±¬s’' R ‘·q

uÛ≤eeTTqT yÓ\¢&ç+#·Tq{Ϻ, eT<ÛäT¬s’' R rj·THÓ’q{Ϻ, yê¬ø’ ´' R e÷≥\‘√,

(kÕ«_ÛÁbÕj·T+) q´<äs¡Ùj·T‘· R (‘·q n_ÛÁbÕj·TeTTqT) yÓ*ãT#ÓÃqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª|ü‹Áe‘ê+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª|ü]eè‘ê+μ nì u§+u≤sTT

eTTÁ<äDeTT. nq>± sêø£ådüT\# |ü]ywæº+|üã&çj·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |ü‹Áe‘·jÓÆT Äq+<äeTTq≈£î <ä÷s¡yÓTÆ BHêedüú À qTqï{Ϻ Ä d”‘ê<$ì

>∑÷]à ÄyÓTø£&É≈£î e∫Ãq sêeDT&ÉT ‹j·T´HÓ’q n_ÛÁbÕj·T>∑]“¤‘·eTT\>∑T e÷≥\‘√

‘·q Vü≤è<äj·TeTT ì≥T¢ yÓ\¢&ç+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ e÷+ <äècºÕ« Hê>∑Hêk˛s¡T >∑÷Vü≤e÷Hê düÔH√<äs¡yéT ˆ

n<äs¡Ùq $T yê‘êàq+ uÛÑj·÷ Hï‘·T+ ‘·« $T#·Ã¤dæ ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷+ ` <äècºÕ« ` Hê>∑Hêk˛s¡T ` >∑÷Vü≤e÷Hê ` düÔH√<äs¡yéT,

n<äs¡ÙqyéT ` Çe ` Ä‘êàq+ ` uÛÑj·÷‘Y ` H‘·T+ ` ‘·«yéT ` Ç#·Ã¤dæ ˆˆ

71(20) ` $+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` Hê>∑Hêk˛s¡T, e÷+ <äècºÕ«, düÔH√<äs¡+, >∑÷Vü≤e÷Hê, uÛÑj·÷‘Y,

Ä‘êàqyéT n<äs¡Ùq+ H‘·TyéT Çe, ‘·«+ (≈£î‘·') Ç#·Ã¤dæ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê>∑Hêk˛s¡T R @qT>∑T‘=+&ÉeTT\e+{Ï }s¡Te⁄\T>∑\ jÓ÷

düT+<äØ, e÷+ <äècºÕ« R qqTï p∫, düÔH√<äs¡+ >∑÷Vü≤e÷Hê R düÔqeTT\qT

ñ<äs¡eTTqT ø£|æŒydæø=qï<ëqyÓ’, uÛÑj·÷‘Y R ;Û‹e\q, Ä‘êàqyéT n<äs¡Ùq+ H‘·T+

Çe R s¡÷|üeTTqT ø£qã&É≈£î+&É #j·TT≥≈£îe …, ‘·«+ (≈£î‘·') Ç#·Ã¤dæ? R y\

ø√s¡T#·THêïe⁄?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` n<äs¡Ùq+ H‘·T+ (≈£î‘·') Ç#·Ã¤dæ? yêdüÔeeTTq≈£î |ü⁄Á‘·düeTT&Ó’q

uÛÑè‘·T´ì #·÷#·Tq|ü⁄&ÉT uÛÑj·÷<äT\ H=+<äT≥ ñ∫‘·eTT ø±<äì s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äsê+^! qqTï #·÷&É>∑H ˙ düÔqeTT\qT ñ<äs¡eTTq≈£î

ø£|üø=qT#·T Hê≈£î ˙ s¡÷|üeTT ø£qã&É≈£î+&É #j·TT≥¬ø’ ;Û‹‘√ ˙y\ Á|üe]Ô+#·T

#·T+{Ï$?

XÀ¢ ˆ ø±eTjT ‘ê«+ $XÊ˝≤øÏå ãVü≤eTq´dü« e÷+ Á|æjT ˆ

düsê«+>∑>∑TDdü+|üHï düs¡«˝Àø£eTH√Vü≤πs ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±eTjT ` ‘ê«+ ` $XÊ˝≤øÏå ` ãVü≤eTq´dü« ` e÷+ ` Á|æjT

` düsê«+>∑>∑TDdü+|üHï ` düs¡«˝Àø£eTH√Vü≤πs ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düsê«+>∑>∑TDdü+|üHï, düs¡«˝Àø£eTH√Vü≤πs, $XÊ˝≤øÏå! ‘ê«+

ø±eTjT— Á|æjT! e÷+ ãVüQeTq´dü«.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düsê«+>∑>∑TDdü+|üH˚ï R nìï nej·TeeTT\j·T+<äTqT

X¯óuÛÑ\ø£åDeTT\T ø£*–q{Ϻ, düs¡«˝Àø£eTH√Vü≤πs R düeTdüÔ ˝Àø£eTT\≈£îqT

eTH√Vü≤s¡yÓTÆq kÂ+<äs¡ eTT>∑\, $XÊ˝≤øÏå R $XÊ\yÓTÆq HÁ‘·eTT\T>∑\ düT+<äØ!

‘ê«+ ø±eTjT R ìqTï ø±$T+#·T#·THêïqT. Á|æjT! R z Á|æj·TTsê˝≤! e÷+

ãVüQeTq´dü« R qqTï >ös¡$+|ü⁄eTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ª‘ê«+ ø±eTjTμ R Hê≈£î |üs¡yTX«]ì>± ìqTï ø√s¡T#·THêïqT

nì s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT72

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düs¡«dü<äTZDeTT\‘√ Á|üø±•+#·T#·T düs¡«˝Àø£eTT\jÓTTø£ÿ eTqdüT‡\qT

Vü≤]+#·Tq{Ϻ z düT+<äsê+^! ìqTï HqT ø√s¡T#·THêïqT. Hê≈£î Á|æj·TTsê*yÓ’ qqTï

Áù|eT‘√ eTìï+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ HVü≤ πø∫ qàqTcÕ´ yê sêø£åkÕ' ø±eTs¡÷|æD' ˆ

e´|üdüs¡Œ‘·T ‘ d”‘ uÛÑj·T+ eT‘·Ôdü‡eTT‹ú‘·yéT ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` ÇVü≤ ` πø ` ∫‘Y ` eTqTcÕ´' ` yê ` sêø£åkÕ' `

ø±eTs¡÷|æD' ` e´|üdüs¡Œ‘·T ` ‘ ` d”‘ ` uÛÑj·T+ ` eT‘·Ô' ` düeTT‹ú‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘, ÇVü≤ πø∫‘Y eTqTcÕ´' yê, ø±eTs¡÷|æD' sêø£åkÕ' yê q—

eT‘·Ô' düeTT‹ú‘·+ uÛÑj·T+ ‘ e´|üdüs¡Œ‘·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘! R z C≤qø°! ÇVü≤ R Ç#·≥, πø∫‘Y eTqTcÕ´' yê R @

eTqTwüß´\T>±ì, ø±eTs¡÷|æD' sêø£åkÕ' yê' R ø±eTs¡÷|ü⁄ …’q sêø£ådüT\T>±ì, q

R Òs¡T, eT‘·Ô' düeTT‹ú‘·+ R Hê qT+&ç ø£*–q{Ϻ, ‘ R ˙jÓTTø£ÿ, uÛÑj·T+ R

uÛÑj·TeTT, e´|üdüs¡Œ‘·T R ‘=\–b˛e⁄>±ø£!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` qqTï $T+∫q uÛÑj·TùV≤‘·Te⁄ …’q eTqTwüß´\T >±ì sêø£ådüT\T >±ì

Ç≥ HÓe«s¡TqT Òs¡ì uÛ≤eeTT.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Ç#·Ã≥ eTqTwüß´\T>±ì sêø£ådüT\T>±ì ≈£î uÛÑj·TeTT ø£*–+#·T

yês¡T me«s¡TqT Òs¡T. düπs«X«]jÓÆTq ˙≈£î me«]e\qqT uÛÑj·TeTT>±ì X+ø£>±ì

j·TT+&É<äT>∑<ë j·Tì s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z C≤qø°! Ç#·≥ ˙e⁄ dü+<˚Væ≤+|üe\dæq{Ϻ eTqTwüß´\T>±ì

ø±eTs¡÷|ü⁄ …’q sêø£ådüT\T>±ì me«s¡TqT Òs¡T. Hêe\q uÛÑj·T|ü&Ée\dæq~ ¬øqï&ÉTqT

Ò<äTdüTe÷!

XÀ¢ ˆ dü«<Ûäs√à s¡ø£åkÕ+ ;Ûs¡T düs¡«<∏Ó’e q dü+Xj·T' ˆ

>∑eTq+ yê |üs¡Åd”ÔD≤+ Vü≤s¡D+ dü+Á|üeT<∏ä yê ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü«<Ûäs¡à' ` s¡ø£åkÕ+ ` ;Ûs¡T ` düs¡«<∏ë ` @e ` q ` dü+Xj·T' `

>∑eTq+ ` yê ` |üs¡Åd”ÔD≤+ ` Vü≤s¡D+ ` dü+Á|üeT<∏ä ` yê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ;Ûs¡T, |üs¡Åd”ÔD≤+ >∑eTq+ yê, dü+Á|üeT<∏ä Vü≤s¡D+ yê, s¡ø£åkÕ+

73(20) ` $+X¯düs¡Z

düs¡«<∏ë dü«<Ûäs¡à' @e, q dü+Xj·T'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;Ûs¡T! R z uÛÑj·Tdü«uÛ≤e⁄sê\yÓ’q C≤qø°!, |üs¡Åd”ÔD≤+ >∑eTq+ R

|üs¡Åd”Ô\qT bı+<äT≥j·TT, dü+Á|üeT<∏ä Vü≤s¡D+ yê R ã˝≤‘·ÿ]+∫ n|üVü≤]+#·T≥

j·TTqT, s¡ø£åkÕ+ R sêø£ådüC≤‹yê]øÏ, düs¡«<∏ë R m\¢$<ÛäeTT\qT, dü«<Ûäs¡à' @e R

≈£î\<Ûäs¡àyT, q dü+Xj·T' R dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªq dü+Xj·T'μ R ã˝≤‘êÿs¡eTT>± |üs¡Tì# n|üVü≤]+|üã&ÉT#·Tqï~

>±e⁄q düVü≤»eTT>± ndü«‘·+Á‘·Tsê\>∑T Åd”ÔøÏ <√wüX+ø£ >∑÷&É nø£ÿs¡ Ò<äì sêeDTì

uÛ≤eeTT.

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` |üs¡Åd”ÔVü≤s¡D≤~ <√wüø£è‘· eTT #dæq bÕ‘·≈£îì #·÷#·T≥j·TT

n<Ûäs¡àeTT nì X+øÏ+|üqø£ÿs¡ Ò<äT. n~ e÷ sêø£ådüT\≈£î düVü≤»yÓTÆq <Ûäs¡àyT j·Tì

sêeD≤düTs¡T&ÉT ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z ;Û‘·∫‘·TÔsê\yÓ’j·TTqï C≤qø°! |üs¡Åd”Ô\ qqTuÛÑ$+#·T≥j·TT,

ã˝≤‘·ÿ]+∫ Ç+{ÏøÏ ‘Ó#·TÃø=qT≥j·TT, e÷ sêø£ådüe+XeTTyê]øÏ düs¡«$<ÛäeTT\

≈£î\dæ<äΔyÓTÆq <Ûäs¡àyÓTÆj·TTqï~. ø±ã{Ϻ qqTï #ã≥Tº $wüj·TeTTq ≈£î m{Ϻ X+ø£≈£îqT

‘êe⁄˝Ò<äT.

XÀ¢ ˆ @e+ #Ó’‘· <äø±e÷+ ‘·T q ‘ê«+ ÁdüŒøå±´$T yÓTÆ~∏* ˆ

ø±eT+ ø±eT XÙØπs yT j·T<∏ëø±eT+ Á|ües¡Ô‘êyéT ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @e+ #· @‘·‘Y nø±e÷+ ‘·T q ‘ê«+ ÁdüŒøå±´$T

` yÓTÆ~∏* ` ø±eT+ ` ø±eT' ` XØπs ` yT ` j·T<∏ëø±eT+ ` Á|ües¡Ô‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*, @‘·‘Y, @eyéT, nø±e÷+ ‘ê«+ ‘·T q ÁdüŒøå±´$T— yT

XØπs ø±eT' ø±eT+ j·T<∏ëø±eT+, Á|ües¡Ô‘êyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏* R z C≤qø°! @‘·‘Y @eyéT R Ç~ Ç{Ϻ<Ó’qqT, nø±e÷+

‘ê«+ ‘·T R (Hêô|’) ø±eTeTT Òq{Ϻ ìqTïe÷Á‘·eTT, q ÁdüŒøå±´$T R ‘êø£qT, yT

XØπs R Hê XØs¡eTTq+<äT, ø±eT' R (Hê) ø±eTeTT, ø±eT+ j·T<∏ëø±eT+ R

m+‘·j·TT ÇwüºeTTe∫Ãq Ø‹>±, Á|ües¡Ô‘êyéT R #·]+#·T#·T qT+&ÉT>±ø£!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT74

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªø±eT' yT XØπs j·T<∏ëø±eT+ ø±eT+ Á|ües¡Ô‘êyéTμ R eTqà<∏äT&ÉT Hê

XØs¡eTTq+<äT ùd«#·Ã¤>± ø±eTeTTqT $düÔ]+|ü#j·TT>±ø£!

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` Hêô|’ ø±eTeTT˝Òø£j·TTqï ìqTï ‘ê≈£î≥ j·TqTq~

»s¡T>∑ j·TqT. ìqTï Hê ø£qTï\‘√ e÷Á‘·yT #·÷#Ó<äqT. ˙ <äs¡ÙH#êäs¡÷|üyÓTÆq

ø±eTeTT e÷Á‘·yT Hê XØs¡eTTq #Ó\πs>∑T #·T+&ÉT>±ø£!

eTùV≤X«s¡rs¡Tú\T :` |üs¡<ësêVü≤s¡DeTT eTTqï>∑Tq$ sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ dü«uÛ≤eyÓTÆqqT,

H˚qT e÷Á‘·eTT nø±eTyÓ’q ìqTï ` (nRnq>± $wüßíeT÷]Ôj·T+<äT e÷Á‘·y˚T—

ø±eT' R ø√]ø£j·TTqï ìqTï, HqT ‘êø£HÓ’qqT ‘êø£qT. Hê eTqà<∏ä$ø±s¡eTT Hê

XØs¡eTTq+< nD–j·TT+&ÉT >±ø£! ˙Ä»„ Òì< |üPC≤s¡úeTT>± ≈£L&É ìqTï ‘êø£qT

nì s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` @eTsTTqqT, qqTï ø±$T+|üq{Ϻ ìqTï HqT m+‘·e÷Á‘·eTT ‘êø£qT

düTe÷! z C≤qø°! Hê˝À $»è+_Û+#·T#·Tqï eTqà<∏ä$ø±s¡eTT Hê XØs¡eTTq+<

nD–j·TT+&ÉT>±ø£.

XÀ¢ ˆ <$ HVü≤ uÛÑj·T+ ø±s¡ + eTsTT $X«dæVæ≤ Á|æjT ˆ

Á|üDj·Tdü« #· ‘·‘Ô «q yÓTÆe+ uÛÑ÷ XÀÙø£ ≤\kÕ ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <$ ` q ` ÇVü≤ ` uÛÑj·T+ ` ø±s¡ + ` eTsTT ` $X«dæVæ≤ `

Á|æjT ` Á|üDj·Tdü« ` #· ` ‘·‘Ô «q ` e÷ ` @e+ ` uÛÑ÷' ` XÀø£ ≤\kÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$, ÇVü≤ uÛÑj·T+ q ø±s¡ yéT— Á|æj˚T, eTsTT $X¯«dæVæ≤—

‘·‘Ô «q Á|üDj·Tdü« #·— @e+ XÀø£ ≤\kÕ e÷ uÛÑ÷'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! ÇVü≤ R á o\s¡ø£åD$wüj·TeTTq,

uÛÑj·T+ q ø±s¡ + R uÛÑj·T|ü&Éqø£ÿs¡ Ò<äT, Á|æjT! R z Á|æj·TTsê˝≤! eTsTT $X«dæVæ≤

R Hêj·T+<äT $XÊ«düeTT+#·TeTT, ‘·‘Ô «q Á|üDj·Tdü« #· R yêdüÔeeTT>∑H Hêj·T+<äT

Áù|eT >∑*– j·TT+&ÉTeTT, @e+ R áØ‹>±, XÀø£ ≤\kÕ e÷ uÛÑ÷' R <äT'K

ìeT>∑Tïsê\e⁄ >±ø£j·TT+&ÉTeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` <$! R n+‘·'|ü⁄s¡eTTqø£+‘·≈£îqT |üPE´sê\yÓ’ j·TT+&ÉTq{Ϻ z s¡eTD°!

75(20) ` $+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z |üPE´sê˝≤! ˙ o\s¡ø£åDeTTqT>∑÷]à uÛÑj·T|ü&É≈£îeTT. Hêô|’

|üP]Ô>± $XÊ«düeTTqT ø£*–j·TT+&ÉTeTT. qqTï Vü≤è<äj·T|üPs¡«ø£eTT>∑ Áù|$T+|ü⁄eTT.

á $<ÛäeTT>± <äT'KìeT>∑Tïsê\yÓ’ j·TT+&É≈£îeTT.

XÀ¢ ˆ @ø£yD° <ÛäsêXj·÷´ <Ûë´q+ eT*q eT+ãs¡yéT ˆ

nkÕúH -|ü⁄´|üyêdüXà HÓ’‘ê HÍ´|üsTTø±ì ‘ ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @ø£yD° ` <ÛäsêXj·÷´ ` <Ûë´q+ ` eT*qyéT ` n+ãs¡yéT,

nkÕúH ` n|æ ` ñ|üyêdü' ` #· ` q ` @‘êì ` W|üsTTø±ì ` ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø£yD° R »≥ø£{Ϻq πøXeTT\T, <ÛäsêXj·÷´ R H\ô|’ |üs¡T+&ÉT≥,

<Ûë´q+ R rÁe∫+‘·qeTT, eT*qyéT n+ãs¡+ R eT*qeÅdüÔeTT, nkÕúH ñ|üyêdü'

n|æ R nHêeX´ø£eTT>∑ ñ|üedæ+#·T #·T+&ÉT≥j·TTqT, @‘êì R Ç$, ‘ R ˙≈£î,

W|üsTTø±ì q R j·TTø£ÔeTsTTq$>±e⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` q W|üsTTø±ì ` |ü⁄s¡TcÕs¡úeTT\≈£î ñ|üj·TTø£ÔeTT …’q$ >±e⁄.

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªnkÕúH˚μ nqT|ü<äeTT @ø£y˚D° eTTqï>∑T nìï{ÏøÏì

nq«sTT+#·TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` áØ‹>± πøXeTT\qT »&Éø£{Ϻ+#·T≥, H\ô|’ |üs¡T+&ÉT≥, ∫+‘ê

ìeT>∑Tïsê\yÓ’ j·TT+&ÉT≥, eT*qyÓTÆq eÅdüÔeTT\T <Ûä]+∫j·TT+&ÉT≥, ìcÕÿs¡DeTT>±

ñ|üyêdüeTT #j·TT#·T+&ÉT≥ nqT ˙ ø£è‘· eTT …+‘·e÷Á‘·eTTqT ˙≈£î ‘·–q$

ø±e⁄düTe÷!

XÀ¢ ˆ $∫Á‘êDÏ #· e÷˝≤´ì #·+<äHê q´>∑s¡÷DÏ #· ˆ

$$<Ûëì #· yêkÕ+dæ ~yê´ Hê´uÛÑs¡D≤ì #· ˆˆ 9

XÀ¢ ˆ eTVü‰sêΩDÏ #· bÕHêì Xj·THê Hê´düHêì #· ˆ

^‘·+ qè‘·Ô+ #· yê<ä + #· \uÛÑ e÷+ ÁbÕ|ü yÓTÆ~∏* ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $∫Á‘êDÏ ` #· ` e÷˝≤´ì ` #·+<äHêì ` n>∑s¡÷DÏ ` #· `

$$<Ûëì ` #·, yêkÕ+dæ ` ~yê´ì ` ÄuÛÑs¡D≤ì ` #· ` eTVü‰sêΩDÏ ` #· `

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT76

bÕHêì ` Xj·THêì ` ÄdüHêì ` #· ` ^‘·+ ` qè‘·Ô+ ` #· ` yê<ä + ` #· `

\uÛÑ ` e÷+ ` ÁbÕ|ü ` yÓTÆ~∏* ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏* R z C≤qø°! e÷+ ÁbÕ|ü R qqTï bı+~, $∫Á‘êDÏ

e÷˝≤´ì R ∫Á‘·$∫Á‘·eTT …’q |ü⁄wüŒe÷*ø£\qT, #·+<äHêì R düT>∑+<ÛäeTT\qT,

n>∑s¡÷DÏ #· R n>∑s¡T<Ûä÷|üeTT\qT, $$<Ûëì yêkÕ+dæ #· R ãVüQ$<ÛäeTT …’q

eÅdüÔeTT\qT, ~yê´ì ÄuÛÑs¡D≤ì #· R Àø√‘·Ôs¡eTT …’q uÛÑ÷wüDeTT\qT, eTVü‰sêΩDÏ

R neT÷\´eTT …’q{Ϻ, bÕHêì R bÕ˙j·TeTT\qT, Xj·THêì R ‘·\ŒeTT\qT,

ÄdüHêì #· R |”sƒ¡eTT\qT, ^‘·+ R dü+^‘·eTTqT, qè‘·Ô+ #· R Hê≥´eTTqT,

yê<ä + #· R yê<ä eTTqT, \uÛÑ R dü+bÕ~+#·Tø=qTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! e⁄ qqTï d”«ø£]+∫ ∫Á‘·$∫Á‘·eTT …’q |ü⁄wüŒe÷*ø£\qT,

#·+<äHê~ düT>∑+<ÛäeTT\qT, n>∑s¡TÁ|üuÛÑè‹ <Ûä÷|üeTT\qT |ü\T$<ÛäeTT\>∑T eÅdüÔ

$X‚wüeTT\qT, Àø√‘·Ôs¡eTT\>∑T uÛÑ÷wüDeTT\qT, neT÷\´eTT …’q bÕ˙j·TeTT\qT,

Vü≤+dü‘·÷*ø±‘·\ŒeTT\qT, $$<ÛäeTDÏeTj·÷düqeTT\qT qè‘·´^‘·yê<ë´~

$˝≤düeTT\qT bı+~ ‘·ì$rs¡ nqTuÛÑ$+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ Åd”Ôs¡‘·ï eTdæ yÓTÆe+ uÛÑ÷' ≈£îs¡T >±Á‘wüß uÛÑ÷wüDyéT ˆ

e÷+ ÁbÕ|ü Væ≤ ø£<∏ä+ qT kÕ´ düÔ « eTqsΩê düT$Á>∑ùV≤ ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Åd”Ôs¡‘·ïyéT ` ndæ ` e÷ ` @e+ ` uÛÑ÷' ` ≈£îs¡T ` >±Á‘wüß `

uÛÑ÷wüDyéT— e÷+ ` ÁbÕ|ü ` Væ≤ ` ø£<∏ä+ ` qT ` kÕ´' ` ‘·«yéT ` nqsΩê `

düT$Á>∑ùV≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Åd”Ôs¡‘·ïyéT ndæ— @e+ e÷ uÛÑ÷'— >±Á‘wüß uÛÑ÷wüD+ ≈£îs¡T—

düT$Á>∑ùV≤— e÷+ ÁbÕ|ü ‘·«+ ø£<∏ä+ qT nqsΩê kÕ´' ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Åd”Ôs¡‘·ïyéT ndæ R Åd”Ô\˝À ÁX‚wüßsê\e⁄, @e+ e÷ uÛÑ÷' R á

Ø‹>± qT+&É≈£îeTT, >±Á‘˚wüß uÛÑ÷wüD+ ≈£îs¡T R nej·TeeTT\j·T+<äT

ÄuÛÑs¡DeTT\qT <Ûä]+|ü⁄eTT, düT$Á>∑ùV≤! R z düT+<äsê+^! e÷+ ÁbÕ|ü R qqTï

bı+~, ‘·«+ R ˙e⁄, ø£<∏ä+ qT R m≥T¢>±, nqsΩê kÕ´' R ns¡TΩsê*$ ø±≈£î+&É

qT+&É>∑\e⁄.

77(20) ` $+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªnqsêΩμ R n|üPõ‘·. qqTï #ã{Ϻ |üPõ‘·Tsê\e⁄ >±≈£î+&É>∑

m≥T¢+<äTe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙e⁄ Åd”ÔC≤‹øÏ yT\Tã+‹$. á Ø‹>± eT*qs¡÷|üeTT‘√ qT+&É

≈£L&É<äT. ˇ&É*ì+&É ÄuÛÑs¡DeTT\qT <Ûä]+|ü⁄eTT, ~e´yÓTÆq s¡÷|üdü+|ü<ä>∑\ z

düT+<äØ! qqTï #|ü{Ϻq |æeTà≥ n\+ø±s¡j·TT≈£îÔsê\e⁄ >±≈£î+&É m≥T¢+&É>∑\e⁄?

XÀ¢ ˆ Ç<ä+ ‘ #ês¡T dü+C≤‘·+ j·TÚeq+ e´‹es¡Ô‘ ˆ

j·T <är‘·+ |ü⁄q¬s’ ï‹ Ák˛‘· oÙÁ|òüT eTbÕ$Te ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç<ä+ ` ‘ ` #ês¡T ` dü+C≤‘·+ ` j·TÚeq+ ` e´‹es¡Ô‘ `

j·T‘Y ` nr‘·+ ` |ü⁄q' ` q ` @‹ ` Ák˛‘·' ` oÁ|òüTyéT ` nbÕyéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` #ês¡Tdü+C≤‘·+ ‘ j·TÚeq+ e´‹es¡Ô‘— nbÕ+ oÁ|òüT+ Ák˛‘·'

Çe, j·T‘Y nr‘·+, ‘·‘Y |ü⁄q' q @‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡Tdü+C≤‘·+ R düT+<äs¡eTT>± \_Û+∫q{Ϻ, ‘ R ˙jÓTTø£ÿ,

Ç<ä+ R á, j·TÚeq+ R j·TÚeqej·TdüT‡, e´‹es¡Ô‘ R n‹Áø£$T+∫b˛e⁄#·Tqï~,

nbÕ+ R {ÏjÓTTø£ÿ, oÁ|òüT+ Ák˛‘·' Çe R y>∑yÓTÆq Á|üyêVü≤eTTe …, j·T‘Y nr‘·+

R @~ <ë{Ïb˛sTTq<√, ‘·‘Y R n~, |ü⁄q' q @‹ R ‹]–sêC≤\<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛÑ$+#·T≥ øÏ~jT ‘·–q ø±\eTT. ˙≈£î

uÛÑè‘·T´&ÉHÓ’q Hê ej·TdüT‡ e´s¡úeTT>± >∑&É∫b˛e⁄#·Tqï~. n+<äT# Hê≈£î jÓ÷>∑ yÓTÆq{Ϻ

˙ |üP»¬ø’ nqT»„ H=dü>∑TeTì ì>∑÷&ÛÉyÓTÆq uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` q~j·T+<äT Á|üeVæ≤+#·T ˙s¡Te … >∑&É∫b˛sTTq~ yÓqTø£≈£î sê<äT

>∑<ë! nqq´<äTs¡¢uÛÑyÓTÆq j·TÚeq ej·TdüT‡ e´s¡úeTT>± >∑&É∫b˛e⁄#·Tqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘ê«+ ø£è‘√«|üs¡‘√ eTH´ s¡÷|üø£sêÔ dü $X«düè{Ÿ ˆ

q Væ≤ s¡÷b˛|üe÷ ‘·«Hê´ ‘· yêdæÔ XóuÛÑ<äs¡ÙH ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê«+ ` ø£è‘ê« ` ñ|üs¡‘·' ` eTH´ ` s¡÷|üø£sêÔ ` dü' `

$X«düè{Ÿ ` q ` Væ≤ ` s¡÷b˛|üe÷ ` ‘·T ` nHê´ ` ‘·e ` ndæÔ ` XóuÛÑ<äs¡ÙH ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT78

nq«j·TÁø£eTeTT :` XóuÛÑ<äs¡ÙH! s¡÷|üø£sêÔ, dü' $X«düè{Ÿ ‘ê«+ ø£è‘ê«, ñ|üs¡‘·',

(Ç‹) eTH´, ‘·e s¡÷b˛|üe÷ nHê´ HêdæÔ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡÷|üø£sêÔ R düT+<äs¡s¡÷|üeTTqT düèwæº#j·TT, dü' $X«düè{Ÿ R Ä

düèwæºø£s¡ Ô, ‘ê«+ R ìqTï, ø£è‘ê« R ìsêàDeTT #˚dæ, ñ|üs¡‘·' (Ç‹) R

$s¡$T+#·Tø=Hêï&Éì, eTH´ R uÛ≤$+#·T#·THêïqT, XóuÛÑ<äs¡ÙH R eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq

<äs¡ÙqeTT>∑\ z C≤qø°! ‘·e R ˙≈£î, s¡÷b˛|üe÷ R kÂ+<äs¡ eTT# kÕ{ÏjÓÆTq,

nHê´ R Ç+ø=ø£Åd”Ô, q ndæÔ Væ≤ R Ò<äT>∑<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªs¡÷|üø£sêÔμ ` ~e´ kÂ+<äs¡ eTTqT düèwæº+|ü ‘·\ô|{Ϻq ÁãVü≤à<e⁄q≈£î

‹]– n‘· &Ó+‘· j·T‹ï+∫qqT, Ç{Ϻ ìsêàDeTT kÕ<Ûä´eTTø±<äì uÛ≤eeTT.

n+<äT#‘·H ÁãVü≤à Ç{Ϻ kÂ+<äs¡ ìsêàDeTTqT ‹]– ‘·\ô|≥º&Éì ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ñ‘·Ôs√‘·Ôs¡ kÂ+<äs¡ ìsêàDeTT #j·T>√s¡T#·T, ˙ kÂ+<äs¡

n‹Xj·TeTTqT düèwæº+∫, Ç{Ϻ ìsêàD eTkÕ<Ûä eTì ‘Ó*dæø=ì ÁãVü≤à ‹]– Ä

|üìì $s¡$T+#ÓqT nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˝Àø√‘·Ôs¡kÂ+<äs¡ eTTqT ì]à+|ü<ä\∫q{Ϻ Ä düèwæºø£s¡ÔjÓÆTq ÁãVü≤à

ìHï kÂ+<äs¡ sê•>± ì]à+∫, Ç+‘·ø£+f…qT ñ‘·ÔeTìsêàDeTT nkÕ<Ûä eTì ‘Ó*dæø=ì

n≥T|æeTà≥ n‘·&ÉT düT+<äs¡s¡÷|üdüèwæºH e÷qTø=HÓqì ‘·\#·T#·THêïqT. m+<äT#‘·

qq>±, eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq ~e´kÂ+<äs¡ eTT>∑\ ˙≈£î kÕ{Ïe#·Tà düT+<ä] düèwæº À

ys=ø£‘Ó Ò<äT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ ‘ê«+ düe÷kÕ<ä yÓ’<Væ≤ s¡÷|üj·TÚeqXÊ*˙yéT ˆ

ø£' |ü⁄e÷ q‹eπsÔ‘· kÕøå±<ä|æ |æ‘êeTVü≤' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê«+ ` düe÷kÕ<ä ` yÓ’<Væ≤ ` s¡÷|üj·TÚeqXÊ*˙yéT, ø£' `

|ü⁄e÷Hé ` n‹eπsÔ‘· ` kÕø屑Y ` (n|æ) |æ‘êeTVü≤' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<˚Væ≤! s¡÷|üj·TÚeqXÊ*˙+ ‘ê«+ düe÷kÕ<ä´ kÕø屑Y

|æ‘êeTVü≤' n|æ ø£' |ü⁄e÷Hé n‹eπsÔ‘·!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<V”≤ R z C≤qø°! s¡÷|üj·TÚeqXÊ*˙+ R kÂ+<äs¡ eTT‘√&ÉqT,

j·TÚeqeTT‘√&ÉqT Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻ, ‘ê«+ düe÷kÕ<ä R ìqTï #], kÕø屑Y

79(20) ` $+X¯düs¡Z

|æ‘êeTVü≤' n|æ R dü«j·TeTT>± ÁãVü≤à<e⁄&ÉsTTqqT, ø£' |ü⁄e÷Hé R @ |ü⁄s¡Twüß&ÉT,

n‹eπsÔ‘· R <ë{Ï b˛e>∑\&ÉT!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªd”‘ê \ø°Î' uÛÑyêHé $wüßí'μ nì eTT+<äT #Ó|üŒuÀe⁄Ø‹>±,

kÕø屑Y ÁãVü≤à<e⁄&ÉT≈£L&É d”‘·düìï~ÛøÏ e∫Ãq|ü&ÉT, Äsê~Û+|üø£ yÓ&É*b˛ Ò&ÉT.

Ç‘·s¡|ü⁄s¡Twüß&ÉT me&ÉT ÁyÓTT≈£ÿ≈£î+&É uÀe⁄qT? nì >∑÷&ÛÉyÓTÆq uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˝Àø√‘·Ôs¡ s¡÷|üj·TÚeqeTT\# Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻ ìqTïp∫q @

|ü⁄s¡Twüß&ÉT ìÁ>∑Væ≤+#·Tø=q>∑\&ÉT! dü«j·TeTT>∑ ÁãVü≤à<e⁄&ÉsTTqqT eTqdüT‡q+<äT

øå√uÛÑqT bı+<äø£ j·TT+&É>∑\&Ü!

XÀ¢ ˆ j·T<ä ‘·ŒXÊ´$T ‘ >±Á‘·+ o‘ê+Xódü<äèXÊqH ˆ

‘·dæà+ düÔdæàHé |üè<∏äTÁXÀDÏ #·≈£åîs¡àeT ìã<Ûä ‘ ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T‘Y ` j·T‘Y ` |üXÊ´$T ` ‘ ` >±Á‘·+ ` o‘ê+Xódü<äèXÊqH

` ‘·dæàHé ` ‘·dæàHé ` |üè<∏äTÁXÀDÏ ` #·≈£åî' ` eTeT ` ìã<Ûä ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` o‘ê+Xódü<äèXÊqH, |üè<∏äTÁXÀDÏ! ‘ j·T‘Y j·T‘Y >±Á‘·+ |üXÊ´$T,

‘·dæàHé ‘·dæàHé eTeT #·≈£åî' ìã<Ûä ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` o‘ê+X¯ódü<äèXÊqH˚ R #·+Á<ä_+ãeTTe+{Ï eTTKeTT>∑\ z

düT+<äØ, |üè<∏äTÁXÀDÏ R $XÊ\yÓTÆq ø£{Ïd”eT>∑\ z ø√eT©! ‘ j·T‘Y j·T‘Y >±Á‘·+

|üXÊ´$T R ˙ jÓTTø£ÿ @ jT nej·TeeTTqT #·÷#·T#·THêïH√, ‘·dæàHé ‘·dæàHé R

Äj·÷ nej·TeeTTq+<äT, eTeT #·≈£åî' ìã<Ûä ‘ R Hê<äèwæº ø£{Ϻyj·Tã&ÉT#·Tqï~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Çwüº<e‘·yÓ’q ˙ <äs¡ÙqeTT eTTøÏÔkÕ<Ûäq eT>∑T≥e\q Hê<äèwæº

˙j·T+<äT ã+~Û+|üã&ÉT#·Tqï~ j·Tì s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT.

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` á es¡íqeTT# d”‘ê<$ #·s¡D≤s¡$+<ä <äs¡Ùq eTVæ≤eT≈£L&É

e]í+|üã&çq~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Væ≤e÷+X¯óo‘·\yÓTÆq eTTKÁ|üø±X¯eTT>∑\ z düT+<äsê+^! ˙

X¯Øs¡eTTq+<ä* @ nej·TeeTTqT p∫q, Ä j·Tej·TeeTTq+<˚ Hê<äèwæº

ã+~Û+|üã&ç b˛e⁄#·Tqï~ düTe÷!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT80

XÀ¢ ˆ uÛÑe yÓTÆ~∏* uÛ≤sê´ yT yÓ÷Vü≤ yTq+ $düs¡®j·T ˆ

ãV”≤«Hê eTT‘·ÔeTÅd”ÔD≤ e÷Vü≤è‘êHê $T‘·düÔ‘·' ˆ

düsê«kÕyTe uÛÑÁ<ä+ ‘ eT e÷Á>∑eTVæ≤w” uÛÑe ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑe ` yÓTÆ~∏* ` uÛ≤sê´ ` yT ` yÓ÷Vü≤yéT ` @q+ ` $düs¡®j·T,

ãV”≤«HêyéT ` ñ‘·ÔeTÅd”ÔD≤yéT ` ÄVü≤è‘êHêyéT ` Ç‘·' ` ‘·‘·' ` düsê«kÕyéT `

@e ` uÛÑÁ<ä+ ` ‘ ` eTeT ` nÁ>∑eTVæ≤w” ` uÛÑe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*! yT uÛ≤sê´ uÛÑe, @q+ yÓ÷Vü≤+ $düs¡®j·T, Ç‘·' ‘·‘·'

ÄVü≤è‘êHê+, ãV”≤«Hê+, düsê«kÕyéT ñ‘·ÔeTÅd”ÔD≤+ ‘·«y˚Te eTeT nÁ>∑eTVæ≤w”

uÛÑe, ‘ uÛÑÁ<ä+ (uÛÑy‘Y).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏* R z C≤qø°! yT uÛ≤sê´ uÛÑe R Hê≈£î uÛ≤s¡ e>∑TeTT, @q+

yÓ÷Vü≤+ $düs¡®j·T R á ÁuÛ≤+‹ì $&ç∫ ô|≥TºeTT, Ç‘·' ‘·‘·' ÄVü≤è‘êHê+ R

Ç#·{ÏqT+&ç n#·{ÏqT+&ç rdæø=ì sêã&çq{Ϻ, ãV”≤«Hê+ R ndü+U≤´ø£˝…’q,

düsê«kÕyéT ñ‘·ÔeTÅd”ÔD≤+ R m\¢ ñ‘·ÔeTÅd”Ô\˝À, ‘·«yTe R ˙y, eTeT R Hê≈£î,

nÁ>∑eTVæ≤w” uÛÑe R |ü≥ºeTVæ≤wæ$ n>∑TeTT, ‘ uÛÑÁ<ä+ (uÛÑy‘Y) R ˙≈£î πøåeTeTT

n>∑TqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` yÓ÷Vü≤+ $düs¡®j·T R á‘·ìøÏ HH\ uÛ≤s¡ qT >±e …qT nqT nC≤„qeTTqT

$&ÉTe⁄eTT.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` uÛ≤sê´ uÛÑe ` (uÛÑj·÷ ø±+‘ê´ Äsê´ ` uÛ≤sê´) R ˙ düVü≤»

Á|üø±X¯eTT#˚ ÁX‚wüߘsê\yÓ’ j·TT+&ÉTeTT, @q+ yÓ÷Vü≤+ $düs¡®j·T R Hêj·T+<äT

XÁ‘·T‘·«X+ø£qT $&ÉTe⁄eTT, ñ‘·ÔeTÅd”ÔD≤+, eTeT #·, j·÷ nÁ>∑eTVæ≤w” ‘·kÕ´' #·

áX«Ø uÛÑe R ñ‘·ÔeTÅd”Ô …’q Hê Ç‘·s¡uÛ≤s¡ \≈£îqT, |ü≥ºeTVæ≤wæjÓÆTq eT+<√<ä]øÏì,

Hê≈£îqT áX«]$>± qT+&ÉTeTì s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! Hê≈£î uÛ≤s¡ e>∑TeTT. nHêeX´ø£yÓTÆq X+ø£qT $&ÉTe⁄eTT.

H HÓ\¢ Àø£eTT\qT+&ç rdæø=ìe∫Ãq ndü+U≤´ø£\T>± qTqï HêuÛ≤s¡ \+<äs¡≈£îqT,

˙y |ü≥ºeTVæ≤wæ$>± qT+&ç >=|üŒyT\T dü+bÕ~+#·Tø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ ˝ÀπøuÛÀ´ j·÷ì s¡‘êïì dü+Á|üeT <∏ë´Vü≤è‘êì yÓ’ ˆ

‘êì yT ;Ûs¡T düsê«DÏ sê»´+ #Ó’‘· <äVü≤+ #· ‘ ˆˆ 17

81(20) ` $+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ˝ÀπøuÛÑ ' ` j·÷ì ` s¡‘êïì ` dü+Á|üeT<∏ä ` ÄVü≤è‘êì ` yÓ’ `

‘êì ` yT ` ;Ûs¡T ` düsê«DÏ ` sê»´+ ` #· ` @‘·‘Y ` nVü≤+ ` #· ` ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ;Ûs¡T! ˝ÀπøuÛÑ ' j·÷ì s¡‘êïì, dü+Á|üeT<∏ä , ÄVü≤è‘êì, ‘êì

düsê«DÏ, @‘·‘Y yT sê»´+ #·, nVü≤+ #·, ‘ (uÛÑ$cÕ´eT').

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;Ûs¡T R z ;Û‘·∫‘·TÔsê˝≤! ˝ÀπøuÛÑ ' R ˝Àø£eTT\qT+&ç, j·÷ì

s¡‘êïì R @ ÁX‚wüedüTÔe⁄ …’‘, dü+Á|üeT<∏ä R j·TT<äΔeTTq z&ç+∫, ÄVü≤è‘êì R

‘˚ã&çqy√, ‘êì düsê«DÏ R Ä edüTÔe⁄\ìïj·TTqT, @‘·‘Y sê»´+ #· R á

kÕÁe÷»´eTTqTï, nVü≤+ #· R HqT≈£L&ÉqT, ‘ (uÛÑ$cÕ´eT') R ˙$ (ø±>∑\eTT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Çwüº<e‘·jÓÆTq d”‘ê<$øÏ sêeDT&ÉT Ç#·Ã≥, Ä‘·àdüeTs¡ŒDeTT

>±$+#·Tø=qT#·THêï&ÉT, ªnVü≤+ #· ‘μ ` nqT≥# Ä‘·àdüeTs¡ŒDeTTqT— ªª‘êì

düsê«DÏ s¡‘êïìμ ` nqT≥# Äràj·Tdüs¡«edüTÔdüeTs¡ŒDeTTqT #j·TT#·THêï&ÉT nì

>∑÷&ÛÜs¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑj·Tdü«uÛ≤e⁄sê\yÓ’q z C≤qø°! j·TT<äΔeTT˝À »sTT+∫ e#·TÃq|ü⁄&ÉT

@ jT neT÷\´eTT …’q ÁX‚wüedüTÔe⁄\qT ‘Ó∫Ãj·TT+{ÏH√ n$ j·Tìïj·TTqT, á

Hê kÕÁe÷»´eT+‘·j·TTqT, HqTqT H{ÏqT+&ç ˙j·TBÛqyÓTÆ j·TT+<äTeTT düTe÷!

XÀ¢ ˆ $õ‘· |üè~∏M+ düsê«+ HêHêq>∑s¡e÷*˙yéT ˆ

»qø±j·T Á|ü<ëkÕ´$T ‘·e ùV≤‘√ ]«˝≤dæì ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $õ‘· ` |üè~∏M+ ` düsê«+ ` HêHêq>∑s¡e÷*˙+ ` »qø±j·T

` Á|ü<ëkÕ´$T ` ‘·e ` ùV≤‘√' ` $˝≤dæì ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $˝≤dæì! HêHêq>∑s¡e÷*˙+ düsê«+ |üè~∏M+ $õ‘· , ‘·e

ùV≤‘√' »qø±j·T Á|ü<ëkÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $˝≤dæì R z düT+<äsê+^! HêHêq>∑s¡e÷*˙+ R ãVüQ$<Ûä

|ü≥ºDdüeT÷Vü≤eTT\‘√, düsê«+ |üè~∏M+ R uÛÑ÷eT+&É\eTTq+‘·j·TT, $õ‘· R

»sTT+∫, ‘·e ùV≤‘√' R ˙ì$T‘·ÔyÓTÆ, »qø±j·T Á|ü<ëkÕ´$T R(˙‘·+Á&çjÓÆTq)

»q≈£îq ø=dü¬><äqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT82

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ‘·e ùV≤‘√' R ˙≈£î Á|”‹ø£\T>∑T ì$T‘·ÔeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äsê+^! ˙≈£î Á|”‹ì ≈£Ls¡TÃ≥¬ø’ ø±e\dæq#√ H ì|ü&

b˛sTT $$<ÛäeTVü‰|ü≥ºDeTT\‘√ ≈£L&çq düeTdüÔ uÛÑ÷eT+&É\eTTqT »sTT+∫ ˙

»q≈£îq ø=dü+¬><äqT.

XÀ¢ ˆ HVü≤ |üXÊ´$T ˝Àπø-q´+ jÓ÷ yT Á|ü‹ã˝À uÛÑy‘Y ˆ

|üX´ yT düTeTVü≤ B«s¡ eTÁ|ü‹<ä«+<ä« e÷Vü≤y ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` ÇVü≤ ` |üXÊ´$T ` ˝Àπø ` nq´+ ` j·T' ` yT ` Á|ü‹ã\'

` uÛÑy‘Y ` |üX´ ` yT ` düTeTVü≤‘Y ` Ms¡ yéT ` nÁ|ü‹<ä«+<ä«yéT ` ÄVü≤y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' yT ˝Àπø Á|ü‹ã\' uÛÑy‘Y (‘·+) nq´yéT ÇVü≤ q |üXÊ´$T,

ÄVü≤y nÁ|ü‹<ä«+<ä«+ yT düTeTVü≤<é Ms¡ + |üX´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R me«&ÉT, yT R Hê≈£î, ˝Àπø R ˝Àø£eTTq+<äT, Á|ü‹ã\'

uÛÑy‘Y R Á|ü‹Ms¡T&ÉT>± qT+&É>∑\&√, ‘·yéT nq´+ R n{Ϻ ys=ø£ìì, ÇVü≤ R á

uÛÑ÷$Tô|’, q |üXÊ´$T R #·÷&ÉqT, ÄVü≤y R j·TT<äΔeTTq+<äT, nÁ|ü‹<ä«+<ä«+ R

m<äTs¡T Òq{Ϻ, yT R Hê jÓTTø£ÿ, düTeTVü≤‘Y Ms¡ + R $TøÏÿ* >=|üŒ<Ó’q |üsêÁø£eTeTTqT,

|üX´ R #·÷&ÉTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê ¬ø<äTs¡T ì\∫ j·TT<äΔeTT #j·T>∑\ Ms¡T&ÉT Àø£eTTq+ <Óø£ÿ&ÉqT

Hê≈£î ø±ìŒ+|ü Ò<äT. j·TT<äΔeTTq+<äT m<äTs¡T Òq{Ϻ Hê |üsêÁø£eT yÓT{Ϻ<√ ˙y

‘Ó*dæø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ ndüø£è ‘·‡+j·TTπ> uÛÑ>±ï eTj·÷ $eTè~‘·<Ûä«C≤' ˆ

nXø±Ô' Á|ü‘· πøwüß kÕú‘·T+ eTeT düTsêdüTsê' ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ndüø£è‘Y ` dü+j·TTπ> ` uÛÑ>±ï' ` eTj·÷ ` $eTè~‘·<Ûä«C≤' `

nXø±Ô' ` Á|ü‘· πøwüß ` kÕú‘·T+ ` eTeT ` düTsêdüTsê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT dü+j·TTπ>, Á|ü‘· πøwüß kÕú‘·TyéT nXø±Ô', düTsêdüTsê'

ndüø£è‘Y eTj·÷ $eTè~‘·<Ûä«C≤' (dü+‘·') uÛÑ>±ï'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT dü+j·TTπ> R HêjÓTTø£ÿ j·TT<äΔeTTq+<äT, Á|ü‘· πøwüß R

$s√~Ûôd’q´eTTq+<äT, kÕú‘·T+ R ì\#·T≥≈£î, nXø±Ô' R XøÏÔ Òìyê¬s’, düTsêdüTsê'

83(20) ` $+X¯düs¡Z

R <e‘·\TqT sêø£ådüT\TqT, ndüø£è‘Y R |ü\Te÷s¡T\T, eTj·÷ R Hê#‘·, $eTè~‘·

<Ûä«C≤' (dü+‘·') R ≈£L\Ãã&çq <Ûä«»eTT\T >∑\yê¬s’, uÛÑ>±ï' R uÛÑ+>∑bÕ≥TH=+~].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ô|≈£îÿ |üsê´j·TeTT\T j·TT<äΔeTTq+<äT Hê ¬ø<äTs¡T>± XÁ‘·Tôd’q´eTT

q+<äT ì\Te Òø£ <e‘·\TqT <ëqe⁄\TqT >∑÷&É ‘·eT‘·eT s¡<∏ä<Ûä«»eTT\T H\>∑÷\>±

yÓìï∫à bÕ]b˛sTT].

XÀ¢ ˆ Ç#·Ã¤j·÷ ÁøÏj·T‘ê eT<ä Á|ü‹ø£s¡à ‘· y√‘·ÔeTyéT ˆ

düÁ|üuÛ≤ D´edü»´+‘ê+ ‘·yê+π> uÛÑ÷wüD≤ì #· ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç#·Ã¤j·÷ ` ÁøÏj·T‘êyéT ` n<ä ` Á|ü‹ø£s¡à ` ‘·e ` ñ‘·ÔeTyéT—

düÁ|üuÛ≤DÏ ` nedü»´+‘ê+ ` ‘·e ` n+π> ` uÛÑ÷wüD≤ì ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç#·Ã¤j·÷ n<ä ñ‘·ÔeT+ Á|ü‹ø£s¡à ÁøÏj·T‘êyéT— ‘·e n+π>

düÁ|üuÛ≤DÏ uÛÑ÷wüD≤ì #· nedü»´+‘êyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç#·Ã¤j·÷ R ø√]ø£‘√, n<ä R H&ÉT, ‘·e R ˙≈£î, ñ‘·ÔeT+

Á|ü‹ø£s¡à R yT …’q n\+ø£s¡DeTT, ÁøÏj·T‘ê+ R #j·Tã&ÉT>±ø£! ‘·e n+π> R ˙

XØs¡eTTq+<äT, düÁ|üuÛ≤DÏ uÛÑ÷wüD≤ì #· R >=|üŒ Á|üø±XeTT>∑\ ÄuÛÑs¡DeTT\T

>∑÷&É, nedü»´+‘êyéT R n\+ø£]+|üã&ÉT>±ø£!

ªªÇ#·Ã¤j·÷μμ≈£î ã<äT\T>± ªªÇ#·Ã¤ e÷+μμ nì u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT.

nq>± qqTï ø√s¡Tø=qTeTT nì ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` H&ÉT ˙e⁄ eTqdü÷‡Œ¤]Ô>± ˙ ˇ&É*ì n\+ø£]+#·Tø=qTeTT. ˙

e+^ø£]+|ü⁄eTT. ˙ XØs¡eTTqT Hê |ü]#ê]ø£\T n\+ø£]+‘·Ts¡T. ˙jÓTT&É*ì+&É

<Ûä>∑<Ûä>∑yÓTij·TT ÄuÛÑs¡DeTT\T Á|üø±•+#·T>±ø£!

XÀ¢ ˆ kÕ<ÛäT |üXÊ´$T ‘ s¡÷|ü+ dü+j·TTø£Ô+ Á|ü‹ø£s¡àD≤ ˆ

Á|ü‹ø£sêà_Ûdü+j·TTø±Ô <ëøÏåDÒ q esêqH ˆ

uÛÑTvŸø£å « uÛÀ>± q´<∏ëø±eT+ |æã ;Ûs¡T s¡eTdü« #· ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ<ÛäT ` |üXÊ´$T ` ‘ ` s¡÷|ü+ ` dü+j·TTø£Ô+ ` Á|ü‹ø£s¡àD≤ `

Á|ü‹ø£sêà_Ûdü+j·TTø±Ô ` <ëøÏåDÒ q ` esêqH, uÛÑTvŸø£å « ` uÛÀ>±Hé ` j·T<∏ëø±eT+

` |æã ` ;Ûs¡T ` s¡eTdü« ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ kÕ<ÛäTs¡÷|ü+ Á|ü‹ø£s¡àD≤ dü+j·TTø£Ô+ |üXÊ´$T, esêqH!

<ëøÏåDÒ q Á|ü‹ø£sêà_Ûdü+j·TTø±Ô (dür) j·T<∏ëø±eT+, uÛÀ>±Hé uÛÑT+ø£å «— ;Ûs¡T' |æã,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT84

s¡eTdü« #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ R ˙jÓTTø£ÿ, kÕ<ÛäTs¡÷|ü+ R yT …’q s¡÷|üeTTqT, Á|ü‹ø£s¡àD≤

dü+j·TTø£Ô+ R n\+ø£s¡DeTT\‘√ ≈£L&çq<ëìì>±, |üXÊ´$T R #·÷#Ó<äqT— esêqH

R z düT+<äsê+^! <ëøÏåDÒ q R <äj·T‘√, Á|ü‹ø£sêà_Ûdü+j·TTø±Ô R n\+ø£s¡DeTT\‘√

≈£L&çq<ëqyÓ’, j·T<∏ëø±eT+ R ùd«#·Ã¤>±, uÛÀ>±Hé uÛÑT+ø£å « R uÛÀ>∑eTT\qT

nqTuÛÑ$+|ü⁄eTT, ;Ûs¡T R ;Û‘·∫‘·TÔsê\yÓ’q z C≤qø°! |æã R Á‘ê>∑TeTT, s¡eTdü« #·

R eTiÏj·TT Áø°&ç+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düT+<äØ! ˙s¡÷|üeTTqT #·ø£ÿ>± n\+ø£]+#·Tø=ìj·TT+&É>±, Hê≈£î

#·÷&Ée˝…qìj·TTqï~. z ø√eT©! Hêô|’ <äj·Tp|æ #·ø£ÿ>± n\+ø£]+#·Tø=ì

ùd«#·Ã¤>± düø£\uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛÑ$+|ü⁄eTT. düTKeTT>± Á‘ê– Áø°&ç+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ j·T<Ûwüº+ #· Á|üj·T#·Ã¤ ‘·«+ |üè~∏M+ yê <ÛäHêì #· ˆ

\\dü« eTsTT $Ádüu≤Δ <Ûäèwüº e÷C≤„|üj·Tdü« #· ˆ

eT‘YÁ|ükÕ<ë \¢\+‘ê´Xà \\+‘ê+ u≤+<Ûäyê düÔe ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏wüº+ ` #· ` Á|üj·T#·Ã¤ ` ‘·«+ ` |üè~∏M+ ` yê ` <ÛäHêì `

#· ` \\dü« ` eTsTT ` $Ádüu≤Δ ` <ÛäèwüºyéT ` ÄC≤„|üj·Tdü« ` #· ` eTÁ‘·ŒkÕ<ë‘Y

` \\+‘ê´' ` #· ` \\+‘ê+ ` u≤+<Ûäyê' ` ‘·e ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ |üè~∏M+ yê <ÛäHêì #· j·T<∏wüº+ Á|üj·T#·Ã¤ #·— $Ádüu≤Δ,

eTsTT \\dü«, <Ûäèwüº+ ÄC≤„|üj·Tdü« #·— eT‘YÁ|ükÕ<ë‘Y \\+‘ê´' ‘·e u≤+<Ûäyê'

#· \\+‘êyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, |üè~∏M+ yê R uÛÑ÷$Tì >±ì, <ÛäHêì #· R

<ÛäqeTT\qT >±ì, j·T<∏wüº+ R ùd«#·Ã¤>±, Á|üj·T#·Ã¤ #· R Ç#·TÃø=qTeTT, $Ádüu≤Δ R

(Hêô|’) qeTàø£eTT ø£*–q<ëìyÓ’, eTsTT R Hêj·T+<äT, \\dü« R Áù|eTø£*–

j·TT+&ÉTeTT, <Ûäèwüº+ R ìs¡“¤j·TeTT>±, ÄC≤„|üj·Tdü« #· R ÄC≤„|æ+|ü⁄eTT ≈£L&É,

eT‘YÁ|ükÕ<ë‘Y R Hê nqTÁ>∑Vü≤eTTe\q, ‘·e R ˙e⁄, \\+‘ê´' (dü‘ê´') R

dü+‘√wæ+#·T#·Tqï<ëq e>∑T#·T+&É>±, u≤+<Ûäyê' #· R ã+<ÛäTe⁄\T >∑÷&É, \\+‘ê+

R dü+‘√wæ+‘·Ts¡T >±ø£!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê≈£î |ü≥ºeTVæ≤wæyÓ’ ùd«#·Ã¤>± ø±e\dæqìï uÛÑ÷eTT\qT, dü+|ü<ä\qT

˙sTTwüºeTT e∫Ãqyê]øÏ Ç#·TÃø=qTeTT. Hêj·T+<äT qeTàø£eTT+∫, qqTï

Áù|$T+|ü⁄eTT. Hê sêC´eTTq düeTdüÔyÓTÆq n~Ûø±s¡eTT\TqT ø£*Z m<äTs¡T Òì<ëqyÓ’

85(20) ` $+X¯düs¡Z

˙ Ä»„qT #Ó*¢+#·Tø=qTeTT. Hê nqTÁ>∑Vü≤eTT bı+~ ˙e⁄ dü+‘√wæ+#·T#·T+&É>±

ìqTï p∫ ˙ ã+<ÛäTe⁄ …\¢s¡TqT dü+‘√wæ+‘·Ts¡T >±ø£!

XÀ¢ ˆ ãTT~Δ+ eT e÷qT|üX´ ‘·«+ Á•j·T+ uÛÑÁ< j·TXXà yT ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ãTT~Δ+ ` eTeT ` nqT|üX´ ` ‘·«+ ` Á•j·T+ ` uÛÑÁ< ` j·TX'

` #· ` yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑÁ<! ‘·«+, eTeT ãTT~Δ+, yT Á•j·T+ j·TXXÃ nqT|üX´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑÁ<! R z eT+>∑fidü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! ‘·«+ R ˙e⁄, eTeT R Hê

jÓTTø£ÿ, ãTT~Δ+ R düeTè~Δì, yT R Hê jÓTTø£ÿ, Á•j·T+ R ◊X«s¡ eTTqT, j·TX' #·

R ø°]Ôì ≈£L&É, nqT|üX´ R ‘Ó*dæø=qTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! Hê dü+|ü<ä\qT, Hê ◊X«s¡ eTTqT, Hê ø°]ÔÁ|ü‹wü\qT

>∑÷]Ã u≤>∑T>± ‘Ó*dæø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ øÏ+ ø£]wü dæ sêyTD düTuÛÑπ> Ns¡yêdükÕ ˆ

ìøÏå|üÔ$»jÓ÷ sêyÓ÷ >∑‘·Áo s¡«q>√#·s¡' ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏ+ ` ø£]wü dæ ` sêyTD ` düTuÛÑπ> ` Ns¡yêdükÕ ` ìøÏå|üÔ$»j·T'

` sêeT' ` >∑‘·Áo' ` eq>√#·s¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTuÛÑπ>! Ns¡yêdükÕ sêy˚TD øÏ+ ø£]wü dæ? ìøÏå|üÔ$»j·T',

>∑‘·Áo' sêeT' eq>√#·s¡' (es¡Ô‘).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTuÛÑπ>! R z düT+<äsê+^! Ns¡yêdükÕ sêyTD R Hês¡ã≥º\T

>∑≥Tºø=qï Ä sêeTTì‘√, øÏ+ ø£]wü dæ R @$T #j·TT<äTe⁄ ? ìøÏå|üÔ$»j·T' R

‘=\–b˛sTTq $»j·TeTT >∑\yê&Ó’, >∑‘·Áo' R q•+∫q ◊X¯«s¡ eTT >∑\yê&Ó’,

sêeT' R sêeTT&ÉT, eq>√#·s¡' (es¡Ô‘) R n&Ée⁄\j·T+<äT ‹s¡T>∑Tyê&ÉT>± qTHêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äsê+^! Hês¡ã≥º\T ø£≥Tºø=ì, n&Ée⁄\ yÓ+ã&çì ‹s¡T>∑T#·T,

sê»´eTTqT ◊X¯«s¡´eTTqT, b˛>=≥Tºø=qï Ä sêeTT&ÉT ˙πø$T kÂK´eTTqT

≈£Ls¡Œ>∑\&ÉT?

XÀ¢ ˆ Áer düú+&ç\XÊsT÷ #· X+πø Je‹ yê qyê ˆ

q Væ≤ yÓ’<Væ≤ sêeT kÕÔ «+ Á<äwüߺ+ yê |ü⁄´|ü\|ü‡´‘ ˆ

|ü⁄s√ã˝≤¬ø’ s¡dæ‘Ó’ πsàô|òTÆ s®√´‘ê‡ ï $Tyêeè‘êyéT ˆˆ 26

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT86

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Áer ` düú+&ç\XÊsT÷ ` #· ` X+πø ` Je‹ ` yê ` q ` yê

` q ` Væ≤ ` yÓ’<Væ≤ ` sêeT' ` ‘ê«+ ` Á<äwüߺ+ ` yê ` n|æ ` ñ|ü\|ü‡´‘,

|ü⁄s√ã˝≤¬ø’' ` ndæ‘Ó’' ` yTô|òTÆ' ` CÀ´‘ꇴyéT ` Çe ` Äeè‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Áer, düú+&ç\XÊsT÷ #· sêeT' Je‹ yê q yê (Ç‹) X+πø—

yÓ’<Væ≤! ndæ‘Ó’', |ü⁄s√ã˝≤¬ø’', yTô|òTÆ', Äeè‘ê+, CÀ´‘ê‡ïyéT Çe, ‘ê«+ Á<äwüߺ+

sêeT' q ñ|ü\|ü‡´‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤! R z C≤qø°!, Áer R Áe‘·eTT\qT ã÷ìj·TTqïyê&ÉTqT,

düú+&ç\XÊsT÷ #· R ø£{ÏøÏH\ô|’ ìÁ~+#·Tyê&ÉTHÓ’, sêeT' R sêeTT&ÉT, Je‹ yê q

yê R Áã‹øÏj·TTHêï&√ Ò<√, (Ç‹ R nì) X¯+πø R dü+<˚Væ≤+#·T #·THêïqT,

|ü⁄s√ã˝≤¬ø’' R eTT+<äT u…>∑TZs¡T|ü≈£åî\T>∑\, ndæ‘Ó’' yTô|òTÆ' R q\¢ìyÓ’q eTãT“\#,

Äeè‘ê+ R ø£|üŒã&çj·TTqï, CÀ´‘ê‡ï$Te R yÓHÓï\qTe …, ‘ê«+ R ìqTï, Á<äwüߺ+

yê|æ R #·÷#·T≥≈£î≈£L&É, q ñ|ü\|ü‡´‘ R \_Û+|ü&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªÁ<äwüߺ+ yê|æ q ñ|ü\|ü‡´‘μ R #·÷#·T≥≈£î ≈£L&É \_Û+|ü&ÉT nq>±

ìqTï rdæø=ì yÓfiófl≥ ndü+uÛÑeyT j·Tì uÛ≤eeTT.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` HqT J$+∫j·TT+&É>± sêeTT&ÉT ìqTï rdæø=ìyÓfifl&ÉT. nq>±

Hêe<Ûä »]–q|æeTà≥ sêeTT&ÉT ìqTï p∫, rdæø=ì yÓfifl>∑\&ÉT nì sêeDT&ÉT

ì>∑÷&ÛÉeTT>∑ ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! yêqÁ|üdüúÁe‘·eTTqT |üPìqyê&Ó’ ø£{ÏøÏH\ô|’ Xj·Tì+#·T#·T

J$‘·eTTqT >∑&ÉT|ü⁄#·Tqï sêeTT&ÉT Á|üdüTÔ‘·eTT J$+∫j·TTHêï&√ Ò<√ j·Tì ≈£L&É

Hê≈£î nqTe÷qeTT. <ä≥ºyÓTÆq u…>∑TZs¡T|ü≈£åî\‘√ >∑÷&çq eTãT“\# ø£|üŒã&çq yÓHÓï\

#·÷#·T≥≈£î ø£qã&Éq≥T¢, ìqTï sêeTT&ÉT #·÷#·T≥jT ndü+uÛÑeeTT.

XÀ¢ ˆ q #ê|æ eTeT Vü≤kÕÔ ‘êÔ «+ ÁbÕ|ü⁄Ô eTs¡Ω‹ sê|òüTe' ˆ

Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄' ø°]Ô $T+Á<äVü≤düÔ>∑‘ê$Te ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` #· ` n|æ ` eTeT ` Vü≤kÕÔ‘Y ` ‘ê«+ ` ÁbÕ|ü⁄ÔyéT ` ns¡Ω‹

` sê|òüTe' ` Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄' ` ø°]ÔyéT ` Ç+Á<äVü≤düÔ>∑‘êyéT ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄' Ç+Á<äVü≤düÔ>∑‘ê+ ø°]ÔyéT Çe, sê|òüTe' eTeT

Vü≤kÕÔ‘Y ‘ê«+ ÁbÕ|ü⁄Ô+ q n|æ ns¡Ω‹ #·.

87(20) ` $+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄' R Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT, Ç+Á<äVü≤düÔ>∑‘ê+ ø°]ÔyéT Çe

R Ç+Á<äTì #‹øÏ ∫øÏÿq ø°]Ôìe … (uÛ≤s¡ qT e …), sê|òüTe' R sêeTT&ÉT, eTeT

Vü≤kÕÔ‘Y R Hê#˚‹qT+&ç, ‘ê«+ R ìqTï, ÁbÕ|ü⁄ Ô+ q n|æ ns¡Ω‹ #· R

bı+<äC≤\&ÉT≈£L&ÉqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªe´\T+|üHé s껕_s¡+ neTsê sê»´ø±+øÏåD', Ç+Á<ädüTÔ

sê»eTVæ≤w”+ e÷‘·s¡+ eTeT #êÁ>∑V”≤‘Y.μμ nq>±, sê»´ø±+≈£åî …’q <e‘·\T e÷

s껕_s¡eTTqT <Ûä«+düeTT#dæ]. Ç+Á<äT&ÉT Hê ‘·*¢jÓÆTq sê»eTVæ≤wæì >=ìb˛jÓTqT.

|æeTà≥ Hês¡<äT &ÜyÓTqT Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ìøÏ n|üŒ–+#Óqì |üPs¡«>±<∏ä.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Çø£ÿ&É ø°]Ôø±s¡DyÓTÆq uÛ≤s¡ j·Tì Á>∑Væ≤+#·e …qT. uÛ≤sê´Vü≤s¡DeTT

ø°]ÔVü≤s¡DyT>∑<ë! Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ì uÛ≤s¡ qT Ç+Á<äT&ÉT Vü≤]+|ü>∑*¬>qT >±ì sêeTT&ÉT

Hê#‘· õøÏÿq ìqTï eTs¡\ Vü≤]+|üC≤\&ÉT. eTs¡\ sêeTT&ÉT ìqTï Vü≤]+#ÓHì

Hêø°]Ô Vü≤]+∫qfÒ¢. Ç+Á<äT&ÉT Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ì uÛ≤s¡ qT Vü≤]+∫ Hês¡<ëÁXeTeTTq

qT+#Óqìj·TT eTs¡\ Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT Hês¡<äTì eT÷\eTTq ÄyÓTqT Á>∑Væ≤+#Óqìj·TT

uÛ≤>∑e‘·eTTq >∑\<äT. Ç~ yÓ’<Ûäs¡à ´<äècºÕ+‘·eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üPs¡«eTT Ç+Á<äTì #‹øÏ ∫øÏÿq ‘·q uÛ≤s¡ qT Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄&ÉT

Hês¡<äTì düVü‰j·TeTT‘√ ‹]– dü+bÕ~+#·Tø=qï≥T¢, ìqTï sêeTT&ÉT ‹]–

dü+bÕ~+#·Tø=qTqì Ä•+#·T#·T+{ÏyyÓ÷, Hê #‘·T\qT+&ç lsêeTT&ÉT ìHÓï+‘·

e÷Á‘·eTTqT ‹]– dü+bÕ~+#·Tø=q Ò&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ #ês¡Tdæà‘ #ês¡T<ä‹ #ês¡THÁ‘ $˝≤dæì ˆ

eTH√ Vü≤s¡dæ yT ;Ûs¡T düT|üs¡í' |üqï>∑+ j·T<∏ë ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #ês¡Tdæà‘ ` #ês¡T<ä‹ ` #ês¡THÁ‘ ` $˝≤dæì ` eTq' ` Vü≤s¡dæ

` yT ` ;Ûs¡T ` düT|üs¡í' ` |üqï>∑+ ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` #ês¡Tdæà‘˚, #ês¡T<ä‹, #ês¡TH˚Á‘˚, $˝≤dæì, ;Ûs¡T! düT|üs¡í'

|üqï>∑+ j·T<∏ë, (‘·«+) yT eTq', Vü≤s¡dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡Tdæà‘ R düT+<äs¡yÓTÆq ∫s¡Tq>∑e⁄ >∑\<ëqe⁄qT, #ês¡T<ä‹ R

s¡eTD°j·TyÓTÆq |ü\Tes¡Tdü >∑\<ëqe⁄qT, #ês¡TH˚Á‘˚ R s¡eT´yÓTÆq H˚Á‘·eTT\T

>∑\<ëqe⁄qT, $˝≤dæì R $˝≤düeTT\T >∑\<ëqe⁄qT, ;Ûs¡T! R z ;Û‘·∫‘·ÔyÓ’q

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT88

C≤qø°!, düT|üs¡í' R >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT, |üqï>∑+ j·T<∏ë R düs¡ŒeTTqTe …, ‘·«+ R ˙e⁄,

yT eTq' R Hê eTqdüT‡qT, Vü≤s¡dæ R Vü≤]+#·T#·THêïe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTH√Vü≤s¡yÓTÆq ∫s¡Tq>∑e⁄, düT+<äs¡yÓTÆq |ü\Tes¡Tdü, $XÊ\HÁ‘·eTT\T,

<äèwæº$˝≤düeTT\T ø£*– uÛÑj·TeTTqT yÓ\¢&ç+#·T#·Tqï, z C≤qø°! >∑s¡T&É|üøÏå düs¡ŒeTT

q|üVü≤]+#·Tq≥T¢ ˙e⁄ Hê Vü≤è<äj·TeTTqT n|üVü≤]+#·T#·THêïe⁄ düTe÷!

XÀ¢ ˆ øÏ¢wüºøöX‚j·TedüHê+ ‘· « eT |ü q\+ø£è‘êyéT ˆ

‘ê«+ <äècºÕ« ùd«wüß <ëπswüß s¡‹+ H√|ü\uÛ≤ eT´Vü≤yéT ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏ¢wüºøöX‚j·TedüHê+ ` ‘· «yéT n|æ ` nq\+ø£è‘êyéT ` ‘ê«+ `

<äècºÕ« ` ùd«wüß ` <ëπswüß ` s¡‹+ ` q ` ñ|ü\uÛ≤$T ` nVü≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` øÏ¢wüºøöX‚j·TedüHêyéT n|æ, ‘· «eT|æ nq\+ø£è‘êeT|æ, ‘ê«+

<äècºÕ«, ùd«wüß <ëπswüß nVü≤+ s¡‹+ q ñ|ü\uÛ≤$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øÏ¢wüºøöX‚j·TedüHêyéT n|æ R q*–b˛sTTj·TTqï |ü≥TºNs¡qT <Ûä]+∫q

<ëqyÓ’qqT, ‘· «eT|æ R ø£è•+∫q<ëqyÓ’qqT, nq\+ø£è‘êeT|æ R ÄuÛÑs¡DeTT\T

<Ûä]+|üì<ëqyÓ’j·TTqïqT, ‘ê«+ <äècºÕ« R ìqTï p∫, nVü≤+ R HqT, ùd«wüß

<ëπswüß R Hê uÛ≤s¡ \j·T+<äT, s¡‹+ q ñ|ü\uÛ≤$T R ÄdüøÏÔì #·÷|ü Ò≈£îHêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` C≤qø°! ˙e⁄ q*–b˛sTTq |ü≥TºNs¡qT <Ûä]+∫j·TT+{Ï$. $TøÏÿ*

ø£è•+∫j·TT+{Ï$. @ ÄuÛÑs¡DeTTqT >∑÷&É <Ûä]+|ü≈£î+{Ï$. n≥T\j·TT´qT ìqTï

#·÷#·T#·T+&É>±, Hê≈£î Hê uÛ≤s¡ \MT<ä eTqdüT b˛e⁄≥ Ò<äT.

XÀ¢ ˆ n+‘·'|ü⁄s¡ìyêdæq´ ÅdæÔ‡j·T dü‡s¡«>∑TD≤ì«‘ê' ˆ

j·÷e+‘√´ eTeT düsê«kÕ yÓTÆX«s¡ + ≈£îs¡T C≤qøÏ ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n+‘·'|ü⁄s¡ìyêdæq´' ` ÅdæÔj·T' ` düs¡«>∑TD≤ì«‘ê' ` j·÷e+‘· '

` eTeT ` düsê«kÕyéT ` ◊X«s¡ + ` ≈£îs¡T ` C≤qøÏ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qøÏ! düs¡«>∑TD≤ì«‘ê' j·÷e+‘· ' n+‘·'|ü⁄s¡ìyêdæq´' ÅdæÔj·T'

eTeT (dü+‹) (‘êkÕ+) düsê«kÕyéT ◊X«s¡ + ≈£îs¡T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qøÏ! R z d”‘ê! düs¡«>∑TD≤ì«‘ê' R düeTdüÔ dü<äTZDeTT\‘√

ì+&çj·TTqï, j·÷e+‘· ' R m+‘·eT+~ nsTT‘, n+‘·'|ü⁄s¡ìyêdæq´' ÅdæÔj·T' R

n+‘·'|ü⁄s¡ø±+‘·\T, (eTeT) (dü+‹ R Hê≈£îHêïs√), ‘êkÕ+ düsê«kÕ+ R

89(20) ` $+X¯düs¡Z

yês¡+<äs¡≈£îqT, ◊X«s¡ + ≈£îs¡T R Ä~Û|ü‘· eTTqT eVæ≤+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê j·T+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT düeTdüÔdü<äTZDeTT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï{Ϻ,

düT+<äØeTDT\T m+‘·eT+~ j·TTHêïs√ yês¡+<ä]ô|’ ≈£L&É ˙e⁄ Ä~Û|ü‘· eTTqT

eVæ≤+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ eTeT Vü≤´dæ‘·πøXÊ+‘ Å‘Ó’ Àø£ Á|üesê ÅdæÔ‡j·T' ˆ

‘ê kÕÔ«+ |ü]#·]wü +‹ Á•j·T eT|ü‡s¡k˛ j·T<∏ë ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTeT ` Væ≤ ` ndæ‘·πøXÊ+‘ ` Å‘Ó’ Àø£ Á|üesê' ` ÅdæÔj·T' ` ‘ê'

` ‘ê«+ ` |ü]#·]wü ìÔ ` Á•j·TyéT ` n|ü‡s¡dü' ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæ‘·πøXÊ+‘, Å‘Ó’ Àø£ Á|üesê' ‘ê' eTeT ÅdæÔj·T', Á•j·TyéT

n|ü‡s¡dü' j·T<∏ë, ‘ê«+ |ü]#·]wü ìÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæ‘·πøXÊ+‘˚ R q\¢ì πøXÊÁ>∑eTT\T>∑\ z C≤qø°, Å‘Ó’ Àø£

Á|üesê' R Á‹uÛÑTeqeTT\j·T+<äTqT ÁX‚wüß …’q{Ϻ, ‘ê' eTeT ÅdæÔj·T' R Ä Hê

uÛ≤s¡ \T, Á•j·T+ R \ø°Î<$ì, n|ü‡s¡dü' j·T<∏ë R n|ü‡s¡Åd”Ô\e …, ‘ê«+ R

ìqTï, |ü]#·]wü ìÔ R ùd$+#·T#·T+&É>∑\s¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äsê+^! eTT˝À¢ø£eTT\+<äTqT ÁX‚wüß \ì|æ+#·Tø=qï HêjÓTTø£ÿ

n+‘·'|ü⁄s¡Åd”Ô\T m\¢s¡TqT, \ø°Î<$ì n|ü‡s¡Åd”Ô‡\T ùd$+#·T$<ÛäeTT>±, ìqTï #]

|ü]#·s¡ \T #j·T>∑\s¡TdüTe÷!

XÀ¢ ˆ j·÷ì yÓ’ÁXeDÒ düTÁuÛÑT s¡‘êïì #· <ÛäHêì #· ˆ

‘êì ˝Àø±+Xà düTÁXÀDÏ e÷+ #· uÛÑT+ø£å « j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·÷ì yÓ’ÁXeDÒ düTÁuÛÑT s¡‘êïì #· <ÛäHêì #· ‘êì

` ˝Àø±Hé ` #· ` düTÁXÀDÏ ` e÷+ ` #· ` uÛÑT+ø£å « ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁuÛÑT! düTÁXÀDÏ! yÓ’ÁXeDÒ, j·÷ì s¡‘êïì, <ÛäHêì #· (dü+‹),

‘êì, ˝Àø±+XÃ, e÷+ #·, j·T<∏ëdüTK+ uÛÑT+ø£å «.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁuÛÑT R düT+<äs¡yÓTÆq ø£qTu§eTà\T>∑\<ëqe⁄qT, düTÁXÀDÏ R

eTH√Vü≤s¡yÓTÆq ø£{Ïd”eT>∑\ <ëqe⁄qT n>∑T z C≤qø°! yÓ’ÁXeDÒ R ≈£îuÒs¡Tì nBÛqeTT

q+<äT, j·÷ì s¡‘êïì #· R @ s¡‘·ïeTT\TqT, <ÛäHêì #· (dü+‹) R dü+|ü<ä\TqT

>∑\y√, ‘êì R yêìì, ˝Àø±+Xà R eT]j·TT düeTdüÔ Àø£eTT\qT, e÷+ #· R

qqTïqT≈£L&É, j·T<∏ëdüTK+ uÛÑT+ø£å « R ‘·ì$rs¡ nqTuÛÑ$+|ü⁄eTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT90

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z düT+<äsê+^! ≈£îuÒs¡Tì qeì<ÛäT\+<äT @ n|üPs¡«yÓTÆq

s¡‘·ïeTT\TqT, dü+|ü<ä\TqT ñqïy√, yêìqìï+{Ïì, düeTdüÔ˝Àø£eTT\+<ä*

dü+|ü<ä\qT, qqTïqT Hê jÓÆTX¯«s¡´eTTqT >∑÷&É ˙ ‘·ì$Bi düTKeTT>∑

nqTuÛÑ$+#·TeTT.

XÀ¢ ˆ q sêeT düÔ|ükÕ <$ q ã Òq q $Áø£yÓTÆ' ˆ

q <ÛäHq eTj·÷ ‘·T\´ ùdÔ»kÕ j·TXkÕ-|æ yê ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` sêeT' ` ‘·|ükÕ ` <$ ` q ` ã Òq ` q ` $Áø£yÓTÆ' ` q

` <ÛäHq ` eTj·÷ ` ‘·T\´' ` ‘»kÕ ` j·TXkÕ ` n|æ ` yê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$, sêeT', ‘·|ükÕ eTj·÷ ‘·T\´' q— ã Òq q— $Áø£yÓTÆ' q—

<ÛäHq q— ‘»kÕ q— j·TXkÕ n|æ yê ‘·T\´' q.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$ R z |üPE´sê˝≤!, sêeT' R sêeTT&ÉT, ‘·|ükÕ R ‘·|üdüT‡#‘·,

eTj·÷ R Hê‘√, ‘·T\´' q R düe÷qT&ÉT ø±&ÉT, ã Òq q R XøÏÔ#‘·qT düe÷qT&ÉT

>±&ÉT, $Áø£yÓTÆ' q R |üsêÁø£eTeTT\#‘·qT düe÷qT&ÉT >±&ÉT, <ÛäHq q R ◊X«s¡ eTT

#‘·qT düe÷qT&ÉT >±&ÉT. ‘»kÕ q R Á|ü‘ê|üeTT#‘·qT düe÷qT&ÉT>±&ÉT. j·TXkÕ

n|æ yê q R ø°]Ô#‘·qT>∑÷&É düe÷qT&ÉT >±&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düT+<äØ! uÛÑs¡ÔjÓÆTq lsêeTT&ÉT ‘·|üdüT‡q+<äT>±ì, ã\|üsêÁø£eTeTT

\+<äT>±ì, ◊X«s¡ eTTq+<äT>±ì, Á|ü‘ê|üeTTq+<äT>±ì ø°]ÔÁ|ü‹wü\j·T+<äT>±ì

m+<äTqT >∑÷&É Hê≈£î kÕ{Ï ø±C≤\&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ |æã $Vü≤s¡ s¡eTdü« uÛÑT+ø£å « uÛÀ>±Hé

<Ûäqì#·j·T+ Á|ü~XÊ$T yT~˙+ #· ˆ

eTsTT \\ \\H j·T<∏ëdüTK+ ‘·«+

‘·«sTT #· düyT‘· \\+‘·T u≤+<Ûäyê ùdÔ ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |æã ` $Vü≤s¡ ` s¡eTdü« ` uÛÑT+ø£å « ` uÛÀ>±Hé ` <Ûäqì#·j·T+ `

Á|ü~XÊ$T ` yT~˙+ ` #· ` eTsTT ` \\ ` \\H ` j·T<∏ëdüTK+ ` ‘·«+ `

‘·«sTT ` #· ` düyT‘· ` \\+‘·T ` u≤+<Ûäyê' ` ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` \\H! <Ûäqìj·T+ yT~˙+ #· Á|ü~XÊ$T— j·T<∏ëdüTK+ |æã—

$Vü≤s¡— s¡eTdü«— uÛÀ>±Hé uÛÑT+ø£å «— ‘·«+ eTsTT \\— ‘ u≤+<Ûäyê' düyT‘· ‘·«sTT

\\+‘·T.

91(20) ` $+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \\H R z ø±$T˙! <Ûäqì#·j·T+ R ◊X«s¡ düeT÷Vü≤eTTqT,

yT~˙+ #· R düeTdüÔ kÕÁe÷»´eTTqT, Á|ü~XÊ$T R n]Œ+#Ó<äqT, j·T<∏ëdüTK+ R

‘·ì$rs¡>±, |æã R Á‘ê>∑TeTT, $Vü≤s¡ R ‹s¡T>∑TeTT, s¡eTdü« R Áø°&ç+|ü⁄eTT,

uÛÀ>±Hé uÛÑT+ø£å « R uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛÑ$+|ü⁄eTT, ‘·«+ R ˙e⁄, eTsTT \\ R

Hêô|’ Áù|eT >∑*– j·TT+&ÉTeTT. ‘ u≤+<Ûäyê' #· R ˙ ã+<ÛäTe⁄\TqT, düyT‘· R

#], ‘·«sTT \\+‘·T R ˙j·T+<äT Áù|eT‘√ qT+<äTs¡T>±ø£.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düT+<äØ! ≈£î ø±e\dæq <Ûäqsê•ì dü¬><äqT. sê»´eTT q+‘·j·TTqT

˙≈£î n]Œ+#Ó<äqT. ùd«#·Ã¤>± Á‘ê>∑TeTT, $Vü≤]+|ü⁄eTT, $H√~+|ü⁄eTT, düeTdüÔ

uÛÀ>∑eTT\qT nqTuÛÑ$+|ü⁄eTT. Ç≥T¢ düTKeTT>± qT+&ç e⁄ Hêô|’ Áù|eTqT p|ü⁄eTT.

n|ü&ÉT ˙ ã+<ÛäTe⁄ …\¢s¡TqT ˙ø£&É≈£î e∫à ˙ô|’ Áù|eT #·÷ô|<äs¡T …eTTà.

XÀ¢ ˆ ≈£îdüT$T‘·‘·s¡TC≤\dü+‘·‘êì

ÁuÛÑeTs¡j·TT‘êì düeTTÁ<ärs¡C≤ì ˆ

ø£qø£$eT\Vü‰s¡uÛÑ÷wæ‘ê+^

$Vü≤s¡ eTj·÷ düVü≤ ;Ûs¡T ø±qHêì ˆˆ 35

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªÁ|üDj·TÁbÕs¡úHêμμ HêeT

$+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ≈£îdüT$T‘·‘·s¡TC≤\dü+‘·‘êì ÁuÛÑeTs¡j·TT‘êì düeTTÁ<ärs¡C≤ì

` ø£qø£$eT\Vü‰s¡uÛÑ÷wæ‘ê+^ ` $Vü≤s¡ ` eTj·÷ ` düVü≤ ` ;Ûs¡T ` ø±qHêì ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ;Ûs¡T! düeTTÁ<ärs¡C≤ì, ÁuÛÑeTs¡j·TT‘êì, ≈£îdüT$T‘·‘·s¡TC≤\dü+‘·

‘êì ø±qHêì ø£qø£$eT\Vü‰s¡uÛÑ÷wæ‘ê+^ (dür) eTj·÷ düVü≤ $Vü≤s¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;Ûs¡T! R ;Û‘·∫‘·TÔsê\yÓ’q z C≤qø°, düeTTÁ<ärs¡C≤ì R düeTTÁ<ärs¡

eT+<äTqï{Ϻ$j·TTqT, ÁuÛÑeTs¡j·TT‘êì R ‘·TyÓTà<ä\‘√ ì+&çj·TTqï{Ϻ$j·TTqT,

≈£îdüT$T‘·‘·s¡TC≤\dü+‘·‘êì R |ü⁄wüŒeèø£åeTT\ düeT÷Vü≤eTT\‘√ ì+&çq{Ϻ$j·TT

q>∑T, ø±qHêì R eqeTT\qT, ø£qø£$eT\Vü‰s¡uÛÑ÷wæ‘ê+^ (dür) R düTes¡í

düT+<äs¡Vü‰s¡eTT\‘√ n\+ø£]+#·Tø=qï<ëqyÓ’, eTj·÷ düVü≤ $Vü≤s¡ R Hê‘√ ≈£L&ç

$Vü≤]+|ü⁄eTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT92

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äØ! ˙e⁄ düTes¡ís¡‘·ïVü‰s¡eTT\qT <Ûä]+∫, düeTTÁ<ärs¡eTT

q+<äTqï{Ϻ düTs¡_Ûfi¯ |ü⁄wüŒuÛÑ]‘·eTT …’q eèø£åeTT\‘√ ì+&çj·TTqï eqeTT\+<äT

Hê‘√ ø£\dæ düTKeTT>± $Vü≤]+|ü⁄eTT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

@ø£$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·dü ‘·<ä«#·q+ ÁXó‘ê« d”‘ê söÁ<ädü s¡ø£ådü' ˆ

ÄsêÔ Bqdü«sê Bq+ Á|ü‘·T´yê#· XHÓ’ s¡«#·' ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` d”‘ê ` söÁ<ädü ` s¡ø£ådü' `

ÄsêÔ ` Bqdü«sê ` Bq+ ` Á|ü‘·T´yê#· ` XHÓ’' ` e#·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` söÁ<ädü ‘·dü s¡ø£ådü' ‘·<ä«#·q+ ÁXó‘ê« ÄsêÔ Bqdü«sê (#·

dür) d”‘ê XHÓ’' Bq+ e#·' Á|ü‘·T´yê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` söÁ<ädü ‘·dü s¡ø£ådü' R Á≈£Ls¡T&Ó’q Ä sêø£ådüTìjÓTTø£ÿ, ‘·<ä«#·q+

R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, ÄsêÔ Bqdü«sê (#· dür) R $wüDTísê\TqT,

BqyÓTÆq ø£+sƒ¡dü«s¡eTT >∑\~j·TT q>∑T#·T, d”‘ê R d”‘ê<$, XHÓ’' R yÓT\¢>±, Bq+

e#·' R BqyÓTÆq e#·qeTTqT, Á|ü‘·T´yê#· R »yêãT>± |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <äTsêàs¡TZ&Ó’q Ä sêø£ådüsêE |ü*øÏq Ä e÷≥\qT $ì, d”‘ê<$

$TøÏÿ* $cÕ<äeTTH=+~ BqyÓTÆq dü«s¡eTT‘√ yÓT\¢>± sêeDTq≈£î Ç≥T¢ »yêãT

#Óô|ŒqT.

XÀ¢ ˆ <äT'U≤sêÔ s¡T<är d”‘ê y|üe÷Hê ‘·|üdæ«˙ ˆ

∫+‘·j·T+r esês√Vü‰ |ü‹yTe |ü‹Áe‘ê ˆ

‘·èD eT+‘·s¡‘·' ø£è‘ê« Á|ü‘·T´yê#· Xó∫dæà‘ê ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äT'U≤sêÔ s¡T<är d”‘ê y|üe÷Hê ‘·|üdæ«˙ ∫+‘·j·T+r

` esês√Vü‰ ` |ü‹yéT ` @e ` |ü‹Áe‘ê ` ‘·èDyéT ` n+‘·s¡‘·' ` ø£è‘ê« `

Á|ü‘·T´yê#· ` Xó∫dæà‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'U≤sêÔ, s¡T<är, y|üe÷Hê, ‘·|üdæ«˙, esês√Vü≤, Xó∫dæà‘ê,

|ü‹Áe‘ê d”‘ê |ü‹yTe ∫+‘·j·T+r ‘·èDyéT n+‘·s¡‘·' ø£è‘ê« Á|ü‘·T´yê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'U≤sêÔ R <äT'KeTT# Äs¡TÔsê …’ j·TTqï~j·TTqT, s¡T<är R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT94

$\|æ+#·T#·Tqï~j·TTqT, y˚|üe÷Hê R ø£+|æ+#·T#·Tqï~j·TTqT, ‘·|üdæ«˙ R

BqTsê\TqT, esês√Vü‰ R düT+<äs¡yÓTÆq ø£{Ïd”eT>∑\~j·TTqT, Xó∫dæà‘ê R dü«#·Ã¤yÓTÆq

∫iTq>∑e⁄>∑\~j·TTqT, |ü‹Áe‘ê R |ü‹Áe‘·j·TTqT n>∑T, d”‘ê R d”‘ê<$, |ü‹yTe

∫+‘·j·T+r R uÛÑs¡ÔqT >∑÷]Ãj˚T ∫+‹+#·T#·T, ‘·èDyéT n+‘·s¡‘·' ø£è‘ê« R

>∑&ç¶b˛#·qT q&ÉTeT qT+#·Tø=ì, Á|ü‘·T´yê#· R »yêãT #Óô|ŒqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <äT'KeTT#˚ |”&ç+|üã&ç XÀøÏ+#·T#·T, ~>∑T\T‘√ ø£+|æ+#·T#·T,

|ü‹Áe‘·jÓÆTq{Ϻ Ä d”‘ê<$ eTqdüT‡q+<äT uÛÑs¡ÔH <Ûë´ì+#·T#·T sêeDTì ˙#·ãT~Δ

‘·q≈£î ádü&ç+|ü⁄‘√ ≈£L&çq ∫s¡Tqe⁄« ø£*–+#·T#·T+&É>± yêìøÏì ‘·q≈£îqT q&ÉTeT

H=ø£ >∑&ç¶b˛#· qT+∫ Ç≥T¢ »yêãT #Ó|üŒ<=&ɬ>qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª‘·èDyéT n+‘·s¡‘·' ø£è‘ê«μ ` |üs¡|ü⁄s¡Twüßì‘√ Á|ü‘·´ø£åeTT>±

dü+uÛ≤wæ+#·T≥ nqs¡ΩeTT >∑qTø£ d”‘·eTà ‘·èDeTTqT e´e<ÛëqeTT #˚dæø=HÓqì

uÛ≤eeTT.˝Ò<ë

H˚\ô|’ H˚<˚ì n&É ¶eTT qT+#·Tø=ì eT÷Á‘·eTTqT $dü]®+#·T≥

Ä#ês¡yÓTÆq≥T¢>± sêeDTì eTTKeTTq≈£î ‘·èDeTTqT n&ɶeTT>∑ qT+∫ d”‘·eTà

»yêãT #Ó|ü#·Tqï<äì uÛ≤eeTT.

ªXó∫dæà‘êμ ` s¡»düÔyÓ÷>∑TDeTT\ $»è+uÛÑDeTT# <äTwüºãT~ΔjÓÆT j·TTqï

á <äTsêàs¡TZq≈£î m{Ϻ <äTs¡T“~Δ ø£*–q~ j·Tì d”‘·≈£î ∫s¡Tq>∑e⁄ e∫Ãq~! nì

uÛ≤eeTT. eTiÏj·TT

n+‘·{Ï sêeDTì ‘·èD°ø£]+∫ d”‘ê<$ ìs¡“¤j·TeTT>± »yêãT #Ó|æŒq<äì

uÛ≤eeTT.

‘·ìXÀ¢ø°yê´U≤´qeTT :` 1) >∑&ç¶b˛#·e … Ä‘·ìì ìs¡¢ø£å ´eTT #j·TT#·T, HqT #Ó|üŒuÀe⁄

e÷≥ MìøÏ ‘·èDÁbÕj·TyT ø±>∑\<äT, nqTø=qï<äì uÛ≤eeTT. Ò<ë `

2) ‘·q <äèwæºbÕ‘·eTT# Ä‘·&ÉT eTVü‰uÛ≤>∑ XÊ* ø±e\dæj·TT+&ÉTqT, ø±ã{Ϻ

n≥T¢ >±≈£î+&É d”‘·eTà ‘·èDeTTH #·÷#·T#·T |ü*¬øqì uÛ≤eeTT.

m≥¢q>± `

dü XÊ¢|òüT´ dü‡ >∑TD° <Ûäq´ dü‡ ≈£î©q dü‡ ãT~Δe÷Hé ˆ

dü XSs¡ dü‡ #· $Áø±+‘√ j·T+ ‘·«+ <$ ìØø£åùd ˆˆ

95(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

z \ø°Î<$! e⁄ me«ìô|’ <äèwæºì kÕ]+‘·Ty√, n‘·&ÉT XÊ¢|òüTT´ &É>∑TqT—

n‘·&˚ >∑TDe+‘·T&ÉTqT n>∑TqT. n‘·&˚ <ÛäqT´&É>∑TqT— n‘·&˚ eT¨qï‘·≈£î\

C≤‘·T&É>∑TqT— n‘·&˚ ãT~ΔeT+‘·T&É>∑TqT— X¯Ss¡T&É>∑TqT, |üsêÁø£eTe+‘·T&É>∑TqT,

nqT ˙ $wüj·TeTT Á|üdæ<äΔeTT ø£<ë! Ò<ë `

3) lsêeT#·+Á<äT&ÉT ‘·èDeTTqT ¬>’ø=ì eTTqTï ø±ø±düTs¡Tì bÕs¡Á<√*q≥T¢

á‘·&ÉTqT Ç|ü⁄&ÉT n{Ϻ >∑&ç¶b˛#·‘√H ì]®+|ü<ä–qyê&ÉT nì ÄyÓT uÛ≤eeTT.

Ò<ë `

4) düMT|üeTTq+<äTqï á <äTs¡®qTq≈£î ø=~› e´e<ÛëqeTT+&ÉT≥ ñ∫‘·eTì

uÛ≤eeTT. Ò<ë `

5) ˙e⁄ |üX¯ódüe÷qT&Ée⁄ >∑qTø£ ˙ øÏ<˚ ñ∫‘·|ü<ës¡úeTT nì uÛ≤eeTT.

˝Ò<ë`

6) sêeT$s√<ÛäeTT#˚ ˙e⁄ dü|ü]yês¡eTT>± q•+‘·Teì á ‘·èDeTTqT

#Û~+#·T#·T ˙≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT nì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` 1) M&ÉT ‘·qj·T+<äT <äTwüºuÛ≤eeTT >∑\yê &ÉsTTqqT Á|üuÛÑTe⁄,

ø£åÁ‹j·TT&ÉT. Ç{Ϻ M&ÉT ‘·q jÓTT<ä›≈£î e∫Ãq|ü⁄&ÉT n‹~∏ e+{Ïyê&. Ä j·T‹~∏øÏ

ÄdüqyÓ÷ nqïyÓ÷ ˙s√ j·T<∏ëXøÏÔ>∑ ˙j·Te\j·TTqT, ªÄdüq+ #êqï eTT<äø£+

<j·T+μ nì XÊÅdüÔyêø£ eTT >∑\<äT >∑<ë, ø±e⁄q n|üŒ{ÏøÏ ‘·q≈£î \_Û+∫q Ä

‘·èDeTTH n≥T¢ ÄdüqeTT>± Á‘·T+∫yÓ’#Óqì uÛ≤eeTT.

2) n\ø±|ü⁄] eT]j·TT ˝Àø£eTTq >∑\ s¡‘êïuÛÑs¡DeTT\ qìï+{Ï ì#ÓÃ<ä

q+{Ïy! n$j·TTqT, jÓTTø£ÿ ◊X«s¡ eT+‘·j·TTqT, Hê≈£î á ‘·èDeTT‘√

düe÷qeTT düTe÷! nì ‘Ó\T|ü⁄≥≈£î >±qT >∑&ç¶b˛#· HÓ<äTs¡T>∑ yÓ’#Óqì

uÛ≤eeTT.

3) m+‘·{Ï XÁ‘·TyÓ’qqT >∑&ç¶b˛#· ‘·q H√≥ >∑s¡#·Tø=qï#√ yêìì Ms¡T\T

#·+|üs¡T. ø±e⁄q ˙e⁄ Áã‘·Tø£>√¬s<äy˚ì Bìì ˙H√≥ >∑s¡#·Tø=ì

sêeTTìjÓTT<ä›≈£î u§eTTà. Ä ø£s¡TD≤ø±≈£î‘·úT‡&ÉT ìqTï s¡øÏå+#·TqT. Ò≈£î+&çq

n‘·&ÉT ìqTï #·+|ü⁄≥ ‘·<∏ä eTT nì uÛ≤eeTT.

4) qqTï e⁄ u≤~Û+∫‹yê, Væ≤s¡D´ø£•|ü⁄ì# u≤<Ûä|ü&ÉT Á|üVü‰¢<äTì s¡øÏå+#·T≥¬ø’

düÔ+uÛÑeTTqT+&ç qèdæ+Vü≤eT÷]Ô ñ<䓤$+∫qfÒ¢ á ‘·èDeTTq+<äT

lsêeTeT÷]Ô ñ<䓤$+∫ ììï#·Ã≥H dü+Vü≤]+#·TqT nì uÛ≤eeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT96

5) Hê nej·TeeTT\+<äT ˙ <äèwæº ì\∫ eTs¡\T≥ Ò<äì j·T+{Ï$, ˙

<äèwæº eTs¡\ø£ n+‘·{Ï‘√H˚ Vü≤‘·eT>∑Tq≥T¢ |üPs¡«eTT yêeTqT&ÉT

XóÁø±#ês¡T´ì ø£qTï <äs¡“¤‘√ bı&ç∫q≥T¢>± ˙ ø£qTï\T bı&ç#Ó<äqT nì

uÛ≤eeTT.

6) ˙e⁄ sêeTTì ¬>*#Ó<ä q+{Ï$. sêeT#·+Á<äeT÷]Ô $&ç∫q Ä <äs¡“¤qT

ÁãVü≤às¡TÁ<˚+Á<ë<äT\TqT eTs¡*+|ü˝Òø£b˛sTT]. n{Ϻyêìì ˙y˚$T

#Ój·T>∑\e⁄ nì uÛ≤eeTT.

7) á ‘·èDeTTqT Á‘·T+#·Tq≥T¢ ˙ |ü~‘·\\qT Á‘·T+#Ó<äqT düTMT j·Tì

dü÷∫+|ü >√s¡T#·T d”‘·eTà ‘·èDeTTqT Á‘·T+∫yÓ’#ÓqT nì uÛ≤eeTT.

8) |ü‹Áe‘·\ ø√|ü<äèwæº ø√|æ+|üCÒdæqyê]ì <äVæ≤+#·TqT. <äeTj·T+‹

ms¡Tø£\yêìì <äVæ≤+#ÓqT— >±+<Ûë]jÓTTø£ÿ #·÷|ü⁄ <Ûäs¡àsêE |ü<äqKeTT\

ô|’ã&ç n$ ø£$T*b˛jÓTqT.` (uÛ≤s¡‘·eTT ` Åd”Ô|üs¡«eTT ` 1n.176 XÀ¢)

nfÒ¢ M&ÉTqT ‘·q <äèwæº |ü&ÓHê, uÛÑdüàeT>∑TqT. n≥T¢ yêìì ˇø£ÿìì

e÷Á‘·y˚T uÛÑdüàeTT#˚j·TT≥ ‘·q≈£î düeTà‘·eTT ø±<äT. (á‘·&ÉT $wüßíeT+~s¡

<ë«s¡bÕ\≈£î\>∑T »j·T$»j·TT\ ˝Àìyê&ÉT >∑<ë) M&ÉT |üs¡Åd”ÔVü≤s¡DeTT ‘·q

≈£î\<Ûäs¡àeTì #Óô|ŒqT. n+<äT#‘· n{Ϻ ≈£î\eTTH ìs¡÷à*+|üe …qT. >±ì πøe\

yÓTTø£e´øÏÔì e÷Á‘·eTT ìs¡›Væ≤+∫q ≤uÛÑ yT$T j·Tì ‘·\∫ yê&ÉT <ä>∑TΔ&ÉT ø±≈£î+&ÉT≥¬ø’

d”‘·eTà ‘·èDeTTqT n&ɶeTT>∑ yÓ’#ÓqT nì uÛ≤eeTT.

9) ˙e⁄ Hê≈£î ø√|üeTT e#·TÃq≥T¢ #dæ‹yì Hê ø√bÕ–ïøÏ e⁄ ‘·èDÁbÕj·TeTT

düTe÷! ø±e⁄q Hê≈£î ø√|üeTT e#·TÃq≥T¢ #j·T≈£îeTT. nì uÛ≤eeTT.

ªªX¯ó∫dæà‘êμμ ` bÕeTT ‘·qqT Á$T+>∑T#·T+&É>± ‘êqT >∑+&ÉTNeTqT

Á$T+>∑uÀe⁄q{Ϻ ø£|üŒe …, ‘·qqT eTè‘·T´<e‘· yê‘·ydæø=qT#·T+&ÉT≥ ms¡T>∑ Òø£

sêeDT&ÉT ‘·qTï Ä•+#·T#·THêï&! M &Ó+‘·{Ï eT÷s¡Tâ&Éì d”‘·eTà qyÓ«qT nì

uÛ≤eeTT.

s¡|òüTTsêeTT&ÉT ã\|üsêÁø£eT"ãT\ Hê≈£î dü]>±&Éì j·T+{Ïy˚! <ëìøÏ

düe÷<ÛëqeTT $qTeTT ` Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT ªª<Ûäì«Hê+ sêeT'μμ nì Á|üdæ~Δ H=+~

q{Ϻyê&ÉT. Ä‘·&ÉT ÄÁXeTeTTq Òq|ü&ÉT>∑<ë qqTï ‘Ó∫Ë$. n{Ϻ |æ]øÏ|ü+<äe⁄

#ê≥Tq Ä&ÉTyê]eTT+<äT ˙e⁄ <ä+uÛÑeTT\T |ü*¬ø<äy! j·Tì d”‘·eTà qyÓ«qT nì

uÛ≤eeTT.

97(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

á qe⁄« kÕe÷q´yÓTÆq qe⁄«>±<äT.

ªXó∫dæà‘·μ nq>± n–ï¨Á‘·eTTe+{Ï qe⁄«, n~jT yêìì HêXqeTT

#j·T>∑\<äT. (Xó∫ nq>± n–ï nì ns¡úeTT).

XÀ¢ ˆ ìes¡Ôj·T eTH√ eT‘·Ô dü‡«»H ÁøÏj·T‘ê+ eTq' ˆ

q e÷+ ÁbÕs¡úsTT‘·T+ j·TTø£Ô+ düTdæ~Δ$Te bÕ|üø£è‘Y ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìes¡Ôj·T ` eTq' ` eT‘·Ô' ` dü«»H ` ÁøÏj·T‘ê+ ` eTq' ` q

` e÷+ ` ÁbÕs¡úsTT‘·T+ ` j·TTø£Ô+ ` düTdæ~ΔyéT ` Çe ` bÕ|üø£è‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eT‘·Ô' eTq' ìes¡Ôj·T— dü«»H eTq' ÁøÏj·T‘êyéT— bÕ|üø£è‘Y

düTdæ~ΔyéT Çe (‘·«+) e÷+ ÁbÕs¡úsTT‘·T+ q j·TTø£ÔyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT‘·Ô' R HêqT+&ç, eTq' ìes¡Ôj·T R eTqdüT‡qT eTs¡*+#·T

ø=qTeTT— dü«»H R uÛ≤s¡ \j·T+<äT, eTq' ÁøÏj·T‘ê+ R eTqdüT‡qT ì\TŒø=qTeTT,

bÕ|üø£è‘Y R bÕbÕ‘·Tà&ÉT, düTdæ~ΔyéT Çe R ñ‘·ÔeTyÓTÆq ø±s¡ dæ~Δìe …, ‘·«+ R

˙e⁄, e÷+ ÁbÕs¡úsTT‘·T+ q j·TTø£ÔyéT R qqTï ø√s¡Tø=qT≥ ‘·>∑<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ªeTq' ÁøÏj·T‘ê+μ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªeTq' Á|”j·T‘ê+μ

nì >∑\<äT. nq>± eTqdüT‡ Á|”‹H=+<äT>±ø£.

‹\ø£eTT :` ªdüTdæ~Δμ R nq>± ÁãVü≤à˝Àø£ÁbÕ|æÔ.

l uÛ≤wü + n|üŒ˝≤#ês¡ kÕ«$T :` ªªeTq' ìes¡Ôj·Tμμ. ªªeTq'μμ nqT<ëìì nq>±

eTqXÙã›eTTqT ‹s¡T>∑ydæq ªªqeT'μμ n>∑TqT nq>± Hê~ ø±<äT nì uÛ≤eeTT.

<ëìì ô|+bı+~+#·Tø=qTeTT nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTqdüT‡qT HêqT+&ç eTs¡*+#·Tø=qTeTT. uÛ≤s¡ \+< eTqdüT‡

ì*Œ dü+‘√wüeTT H=+<äTeTT. bÕbÕ#·s¡D|üs¡T&ÉT ñ‘·ÔeT>∑‹ì bı+<ä Òq≥T¢ ˙e⁄

qqTï ø√s¡T≥πø ‘·>∑<äT.

XÀ¢ ˆ nø±s¡ + q eTj·÷ ø±s¡ yTø£|ü‘êï ´ $>∑]Ω‘·yéT ˆ

≈£î\+ dü+ÁbÕ|üÔj·÷ |ü⁄D´+ ≈£î Ò eTVü≤‹ C≤‘·j·÷ ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nø±s¡ + ` q ` eTj·÷ ` ø±s¡ yéT ` @ø£|ü‘êï ´ ` $>∑]Ω‘·yéT,

≈£î\+ ` dü+ÁbÕ|üÔj·÷ ` |ü⁄D´+ ` ≈£î Ò ` eTVü≤‹ ` C≤‘·j·÷ ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT98

nq«j·TÁø£eTeTT :` @ø£|ü‘êï ´ eTVü≤‹ ≈£î Ò C≤‘·j·÷ |ü⁄D´+ ≈£î\+ dü+ÁbÕ|üÔj·÷

eTj·÷ $>∑]Ω‘·yéT nø±s¡ + q ø±s¡ yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü≤‹ ≈£î Ò C≤‘·j·÷ R >=|üŒ<Ó’q ≈£î\eTTq+<äT »ìà+∫q{Ϻj·TT,

|ü⁄D´+ ≈£î\+ dü+ÁbÕ|üÔj·÷ R |ü$Á‘·yÓTÆq e+XeTTqT bı+~q{Ϻj·TT, @ø£|ü‘êï ´

R |ü‹Áe‘·jÓÆTq{Ϻj·TT, eTj·÷ R Hê#‘·, $>∑]Ω‘·+ R ì+<ä yÓTÆq{Ϻ, nø±s¡ + R

bÕ|üø£è‘· eTT, q ø±s¡ yéT R #j·T<ä–q~ >±<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ñqï‘·yÓTÆq e+XeTTq+<äT »ìà+∫, |ü$Á‘·yÓTÆq e+XeTTq+<ä*

uÛÑs¡ÔqT bı+~q{Ϻ |ü‹Áe‘·HÓ’q H˚qT ô|<ä›\T ì+~+#·Tq{Ϻ bÕ|üø£è‘·´eTTqT

‘·\ô|≥ºC≤\qT.

XÀ¢ ˆ @e eTTø±Ô « ‘·T yÓ’<V”≤ sêeD+ ‘·+ j·TXdæ«˙ ˆ

sêø£ådü+ |üèwü‘·' ø£è‘ê« uÛÑ÷jÓ÷ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` ‘·T ` yÓ’<V”≤ ` sêeD+ ` ‘·+ ` j·TXdæ«˙

` sêø£ådü+ ` |üèwü‘·' ` ø£è‘ê« ` uÛÑ÷j·T' ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TXdæ«˙ yÓ’<V”≤ sêeDyéT @eyéT ñø±Ô « ‘·+ sêø£ådü+ |üèwü‘·'

ø£è‘ê«, uÛÑ÷j·T' e#·qyéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TX¯dæ«˙ yÓ’<˚V”≤ R ø°]Ôdü+|üqTïsê …’q d”‘ê<˚$, sêeDyéT

@eyéT ñø±Ô « R sêeDTì >∑÷]à Ç≥T¢ |ü*øÏ, ‘·+ sêø£ådü+ R Ä sêø£ådüTì, |üèwü‘·'

ø£è‘ê« R yÓqTø£ #dæ, uÛÑ÷j·T' R ‹]–, e#·q+ R e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ sêeDTì‘√ Ç≥T¢ |ü*øÏ yÓ+≥H yÓqTø£≈£î ‹]–, eTs¡\

Ä sêø£ådüTì>∑÷]à á Ø‹>± #Ó|üŒ<=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ HêVü≤ eTÚ|üsTTø° uÛ≤sê´ |üs¡uÛ≤sê´ dür ‘·e ˆ

kÕ<ÛäT <Ûäs¡à eTyø£ådü« kÕ<ÛäT kÕ<ÛäTÁe‘·+ #·s¡ ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` nVü≤+ ` W|üsTTø° ` uÛ≤sê´ ` |üs¡uÛ≤sê´ ` dür ` ‘·e `

kÕ<ÛäT ` <Ûäs¡àyéT ` nyø£ådü« ` kÕ<ÛäT ` kÕ<ÛäTÁe‘·+ ` #·s¡ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡uÛ≤sê´ dür, nVü≤+ ‘·e W|üsTTø° uÛ≤sê´ q (uÛÑyê$T.)

kÕ<ÛäT<Ûäs¡à+ kÕ<ÛäT nyø£ådü«— kÕ<ÛäTÁe‘·+ kÕ<ÛäT #·s¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡uÛ≤sê´ dür R Ç‘·s¡Tì uÛ≤s¡ HÓ’j·TTqï<ëqHÓ’, nVü≤+ R HqT,

99(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

‘·e R ˙≈£î, W|üsTTø° uÛ≤sê´ q (uÛÑyê$T) R j·TTø£ÔyÓTÆq uÛ≤s¡ qT ø±C≤\qT, kÕ<ÛäT

<Ûäs¡à+ R dü‘·TŒs¡Twüß\ <Ûäs¡àeTTqT, kÕ<ÛäT nyø£ådü« R #·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+|ü⁄eTT, kÕ<ÛäTÁe‘·+

R dü‘·TŒs¡Twüß\ ìj·TeTeTTqT, kÕ<ÛäT #·s¡ R #·ø£ÿ>± Ä#·]+#·TeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªHêVü≤+ ‘·e uÛ≤sê´μ R HqT ˙≈£î uÛÑ]+|ü<ä–q<ëqqT >±qT,

|üs¡uÛ≤sê´ R ÁX‚wüß&Ó’q sêeTTì# e÷Á‘·yT uÛÑ]+|ü<ä–q<ëqqT, nì s¡Vü≤kÕ´s¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` |üs¡Tì uÛ≤s¡´HÓ’q H˚qT ˙≈£î jÓ÷>∑´yÓTÆq uÛ≤s¡´ HÓ≥¢>∑T<äTqT?

dü‘·TŒs¡Twüß\ <Ûäs¡àeTT #·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+∫ dü‘·TŒs¡Twüß\ ìj·TeTeTT\qT #·ø£ÿ>±

bÕ{Ï+#·T≥ Hs¡TÃø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë ‘·e ‘·<∏ë-H´cÕ+ <ësê s¡øå±´ ìXÊ#·s¡ ˆ

Ä‘êàq eTT|üe÷+ ø£è‘ê« ùd«wüß <ëπswüß s¡eT´‘êyéT ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` ‘·e ` ‘·<∏ë ` nH´cÕ+ ` <ësê' ` s¡øå±´' ` ìXÊ#·s¡

` Ä‘êàqyéT ` ñ|üe÷+ ` ø£è‘ê« ` ùd«wüß ` <ëπswüß ` s¡eT´‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ìXÊ#·s¡! j·T<∏ë ‘·e uÛ≤sê´' s¡øå±´', ‘·<∏ë nH´cÕ+ <ësê' #·

‘·e s¡øå±´'— Ä‘êàqyéT ñ|üe÷+ ø£è‘ê«, ùd«wüß <ëπswüß s¡eT´‘êyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·s¡! R z sêø£ådüT&Ü! j·T<∏ë R @Ø‹>±, ‘·e <ësê' R ˙

uÛ≤s¡ \T, s¡øå±´' R s¡øÏå+#·Tø=q<ä–j·TTHêïs√, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, nH´cÕ+ <ësê'

#· R Ç‘·s¡T\ uÛ≤s¡ \TqT, ‘·e R ˙≈£î, s¡øå±´' R s¡øÏå+|ü<ä–qyêπs, Ä‘êàqyéT

ñ|üe÷+ ø£è‘ê« R ìqTï (˙e⁄) ñ<ëVü≤s¡DeTT>± #dæø=ì, ùd«wüß <ëπswüß R ˙

uÛ≤s¡ \j·T+<, s¡eT´‘ê+ R $Vü≤]+|üã&ÉT>±ø£.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` uÛ≤s¡ \≈£î j·T+< Á|”‹j·TT+&Ée …qì ≈£î m≥T¢ ø√]ø£j·TT+&ÉTH√,

nfÒ¢ |üs¡T\≈£îqT n{Ϻ ø√]ø£ j·TT+&ÉTqT>∑<ë!

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ˙≈£î ˙uÛ≤s¡ \T |ü$Á‘·T\T>± qT+&Ée …qì ø√]ø£j·TTqïfÒ¢,

Ä‘·à<äècÕº+‘·eTT‘√ |üs¡<ësêìdüŒ èVüQ&ÉyÓ’ dü«<ës¡ìs¡‘·T&É e>∑TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙ ø√]ø£qT ˙ ìXÃj·TeTTqT b˛*ø£>± #dæø=ì, ˙uÛ≤s¡ \ o\

yÓT≥T¢ s¡øÏå+|üã&Ée …qì ˙e⁄ ø√s¡T<äTy√ nfÒ¢ |üs¡T\ uÛ≤s¡ \ o\eTTqT >∑÷&É

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT100

˙e⁄ ø±bÕ&É e\dæj·TTqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ n‘·Twüº+ ùd«wüß <ëπswüß #·|ü\+ #·*‘+Á~j·TyéT ˆ

qj·T+‹ ìø£è‹Á|ü»„+ |üs¡<ësê' |üsêuÛÑeyéT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n‘·Twüº+ ` ùd«wüß ` <ëπswüß ` #·|ü\+ ` #·*‘+Á~j·TyéT,

qj·T+‹ ` ìø£è‹Á|ü»„+ ` |üs¡<ësê' ` |üsêuÛÑeyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ùd«wüß <ëπswüß n‘·Twüº+, #·|ü\+, #·*‘+Á~j·T+, ìø£è‹Á|ü»„+,

|üs¡<ësê' |üsêuÛÑe+ qj·T+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùd«wüß <ëπswüß n‘·Twüº+ R ‘·quÛ≤s¡´\j·T+<äT ‘·è|æÔì

u§+<äìyê&ÉTqT, #·|ü\+ R #ê|ü\´eTT >∑\yê&ÉTqT, #·*‘+Á~j·T+ R #·*+∫b˛e⁄

Ç+Á~j·TeTT\T >∑\yê&ÉTqT, ìø£è‹Á|ü»„+ R ì+<ä yÓTÆq Á|ü»„>∑\yê&ÉTqT n>∑Tyêìì,

|üs¡<ësê' R |üs¡Åd”Ô\T, |üsêuÛÑe+ qj·T+‹ R nee÷qeTT bÕ\T#j·TT<äTs¡T.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª|üsêuÛÑe+μ R Äj·TT¬s’X«sê´~ø£åj·T s¡÷|üyÓTÆq |üsêuÛÑeeTT.

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ª|üs¡<ësê'μ nq>± |üs¡uÛ≤s¡ \qT e+∫+∫q{Ϻ <√wüeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·quÛ≤s¡ \j·T+<äT ‘·è|æÔH=+<äø£ Ç+Á~j·T˝À\T&Ó’, #·|ü\ dü«uÛ≤eeTT

ø£*–q{Ϻ ì+<ä yÓTÆq Á|ü»„>∑\ bÕbÕ‘·Tà&ÉT #dæq |üs¡<ës¡\qT yÓ÷dü–+#·T≥ nqT

Ä <√wüeTT yêì Äj·TT¬s’X«sê´<äT\qT ø°åDÏ+|ü CÒdæ q•+|üCÒj·TTqT.

XÀ¢ ˆ ÇVü≤ dü+‘√ q yê dü+‹ dü‘√ yê HêqTes¡Ôùd ˆ

‘·<∏ë Væ≤ $|üØ‘ê ‘ ãT~Δ sê#ês¡e]®‘ê ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÇVü≤ ` dü+‘·' ` q ` yê ` dü+‹ ` dü‘·' ` yê ` q `

nqTes¡Ôùd? ‘·<∏ë ` Væ≤ ` $|üØ‘ê ` ‘ ` ãT~Δ' ` Ä#ês¡e]®‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ dü+‘·' q dü+‹ yê? dü‘·' q nqTes¡Ôùd yê? ‘·<∏ëVæ≤,

‘ $|üØ‘ê ãT~Δ' Ä#ês¡e]®‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R Ç#·≥ (á sê»´eTTq), dü+‘·' R dü‘·TŒs¡Twüß …’qyês¡T,

q dü+‹ yê R ˝ÒH˚ ˝Òsê! dü‘·' R ñqïyê]ì, q nqTes¡Ôùd yê R ˙e⁄

nqTdü]+|üyê! ‘·<∏ë Væ≤ R n~ düŒwüºy˚T! ‘˚ ãT~Δ' R ˙ ãT~Δ, $|üØ‘ê R

$|üØ‘·yÓTÆq~>∑qT, Ä#ês¡e]®‘ê R dü<ë#ês¡eTTqT $&É∫q~>∑qT, (dæú‘ê R ñqï~).

101(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` dü‘·' q yê ` $;ÛwüDT&ÉT eTTqï>∑Tyês¡THêïs¡T >∑qTø£

Òs¡ì #Ó|ü≥≈£î M\T Ò<äT.

‹\ø£eTT :` dü+‘·' ` ÇVü≤˝Àø£ |üs¡ Àø£ Væ≤‘·eTTqT uÀ~Û+#·T dü‘·TŒs¡Twüß\T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙ \+ø±sê»´eTTq+<äT eT+∫#Ó&ɶ\qT uÀ~Û+#·T ô|<ä› …e«s¡TqT

Òsê! n{Ϻyês¡TqïqT ˙e⁄ yê]ì ùd$+∫, dü<ë#ês¡eTTqT ø√] ‘Ó*dæø=qT≥ Ò<ë!

$s¡T<äΔyÓTÆq ø√]ø£\‘√ dü<ë#ês¡eTTqT $&ç∫q{Ϻ ˙ Á|ües¡Ôq e\qH, ˙e⁄ n{Ϻ

dü‘Y|ü⁄s¡Twüß\ùde #j·T Ò<äì düŒwüºeTT>∑ ‘Ó*j·TT#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ e#√ $T<∏ë´Á|üD°‘ê‘êà |ü<∏ä eTTø£Ô+ $#·ø£åD…Æ' ˆ

sêø£åkÕHê eTuÛ≤yêj·T ‘·«+ yê q Á|ü‹|ü<ä ùd ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e#·' ` $T<∏ë´Á|üD°‘ê‘êà ` |ü<∏ä yéT ` ñø£Ô+ ` $#·ø£å D…Æ' `

sêø£åkÕHêyéT ` nuÛ≤yêj·T ` ‘·«+ ` yê ` q ` Á|ü‹|ü<ä ùd ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $T<∏ë´Á|üD°‘ê‘êà, $#·ø£å D…Æ' ñø£Ô+ |ü<∏ä + e#·' sêø£åkÕHê+

nuÛ≤yêj·T, ‘·«+ q Á|ü‹|ü<ä ùd yê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $T<∏ë´Á|üD°‘ê‘êà R $T<∏ë´$qj·TeTT >∑\ dü«uÛ≤eeTT >∑\yê&ÉyÓ’,

$#·ø£å D…Æ' ñø£Ô+ R ô|<ä›\# #Ó|üŒã&çq{Ϻ, |ü<∏ä + e#·' R ÁX‚j·Tdüÿs¡yÓTÆq e÷≥\qT,

sêø£åkÕHêyéT nuÛ≤yêj·T R sêø£ådü≈£î\$HêXqeTT ø=s¡¬ø’, ‘·«+ R e⁄, q Á|ü‹|ü<ä ùd

yê R nqTdü]+#·T≥ Ò<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` $T<∏ë´Á|üD°‘ê‘êà sêø£åkÕHê eTuÛ≤yêj·T |ü<∏ä + e#·' q

Á|ü‹|ü<ä ùd ` sêø£ådüT\ô|’ ø£|ü≥Áù|eTqT Á|üø£{Ï+#·T#·T eTqdüT‡q+<äT e÷Á‘·eTT

yê] $HêXqeTTH ø√] ô|<ä›\e÷≥qT ô|&É#Ó$ì ô|≥Tº#·THêïeì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙ uÛ≤$Væ≤‘·eTT Hê˝À∫+∫ ô|<ä›\T #Ó|æŒq Væ≤‘·e#·qeTT\qT,

$T<∏ë´$qj·TeTT\qT Á|ü<ä]Ù+#·T#·T, sêø£ådüe+XeTTq≈£î $HêXqeTT ‘Ó#·TÃø=qT#·T

˙y ô|&É#Ó$ì ô|≥Tº#·THêïyyÓ÷!

XÀ¢ ˆ nø£è‘ê‘êàq e÷kÕ<ä sêC≤q eTqjT s¡‘·yéT ˆ

düeTè<ëΔì $qX´+‹ sêÅcÕºDÏ q>∑sêDÏ #· ˆˆ 11

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT102

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nø£è‘ê‘êàqyéT ` ÄkÕ<ä ` sêC≤qyéT ` nqjT ` s¡‘·yéT,

düeTè<ëΔì ` $qX´+‹ ` sêÅcÕºDÏ ` q>∑sêDÏ ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nqjT s¡‘·yéT nø£è‘ê‘êàq+ sêC≤qyéT ÄkÕ<ä düeTè<ëΔì

q>∑sêDÏ sêÁcÕºDÏ #· $qX´+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nqjT s¡‘·+ R n$˙‹j·T+<äT Ädü≈£îÔ&Ó’q, nø£è‘ê‘êàq+ R

eT÷s¡Tâ&Ó’q{Ϻ, sêC≤q+ R Á|üuÛÑTe⁄qT, ÄkÕ<ä R bı+~, düeTè<ëΔì R ◊X«s¡ e+‘·eTT

…’q{Ϻ, q>∑sêDÏ R |ü≥ºDeTT\TqT, sêÁcÕºDÏ #· R sêÅwüºeTT\TqT>∑÷&É, $qX´+‹

R $HêXeTTH=+<äTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` nø£è‘ê‘êà R dü<äT|ü<XeTTqT Á>∑Væ≤+|ü Òì eT+<äãT~Δ >∑\yê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n$˙‹øÏ n\yê≥T|ü&çqyê&Ó’ #Ó&ÉTq&É‘·‘√ ≈£L&çj·TTqï{Ϻ Á|üuÛÑTe⁄

HêÁXsTT+∫q q>∑s¡eTT\TqT, sêÅwüºeTT\TqT, ‘·eT |üPs¡«|ü⁄ ◊X«s¡ eTTqT ø°åDÏ+|ü

#dæø=ì Áø£eTeTT>± |üP]Ô>± HêXqeTT H=+<äTqT.

XÀ¢ ˆ ‘·<∏j·T+ ‘ê«+ düe÷kÕ<ä \+ø± s¡‘Íï|òüTdü+≈£î˝≤ ˆ

n|üsê<Ûë ‘·ÔyÓ’ø£dü q∫sê ~«q•wü ‹ ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·<∏ë Çj·T+ ‘ê«+ düe÷kÕ<ä \+ø± s¡‘Íï|òüTdü+≈£î˝≤

` n|üsê<Ûë‘Y ` ‘·e ` @ø£dü ` q∫sê‘Y ` $q•wü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<∏ë Çj·T+ s¡‘Íï|òüTdü+≈£î˝≤ \+ø±, ‘ê«+ düe÷kÕ<ä ‘·e

@ø£dü n|üsê<Ûë‘Y, q∫sê‘Y $q•wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<∏ë R Ä Ø‹>∑H, s¡‘Íï|òüTdü+≈£î˝≤ R neT÷\´yÓTÆq dü+|ü<ä\‘√

ì+&çq, Çj·T+ \+ø± R á \+ø±sê»´eTT, ‘ê«+ düe÷kÕ<ä R ìqTï #], ‘·e

@ø£dü n|üsê<Ûë‘Y R ˙ ˇø£ÿì n|üsê<ÛäeTTe\q, q∫sê‘Y R dü«\Œø±\eTT˝ÀH,

$q•wü ‹ R q•+∫b˛>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` nfÒ¢ eTVü‰dü+|ü<ä\≈£î ì\j·TyÓTÆj·TTqï á \+ø±sê»´eT+‘·j·TT

áHê{ÏøÏ ìqTï #˚] ˙ y=ø£ÿ&Ée⁄ #˚dæq n|üsê<ÛäeTTe\q n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚

düs¡«HêXqeTT ø±uÀe⁄#·Tqï~ düTe÷!

103(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ dü«ø£è‘Ó’ s¡Ωq´e÷qdü sêeD≤Bs¡È<ä]Ùq' ˆ

n_Ûq+<ä+‹ uÛÑ÷‘êì $HêX‚ bÕ|üø£s¡àD' ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü«ø£è‘Ó’' Vü≤q´e÷qdü sêeD nBs¡È<ä]Ùq' n_Ûq+<ä+‹

` uÛÑ÷‘êì ` $HêX‚ ` bÕ|üø£s¡àD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD! dü«ø£è‘Ó’' Vü≤q´e÷qdü´, nBs¡È<ä]Ùq' bÕ|üø£s¡àD'

$HêX‚ (dü‹) uÛÑ÷‘êì n_Ûq+<ä+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD R z sêeD≤düTs¡T&Ü, nBs¡È<ä]Ùq' R <ä÷s¡<äèwæº Òìyê&Ó’,

dü«ø£è‘Ó’' Vü≤q´e÷qdü R ‘·q ø£è‘· eTT\#‘·H #Ó&çb˛e⁄#·Tqï{Ϻ, bÕ|üø£s¡àD' R

bÕ|üø£è‘· eTT\T #j·TT yêìjÓTTø£ÿ, $HêX‚ (dü‹) R $HêXqeTT »]–q|ü&ÉT,

uÛÑ÷‘êì R düeTdüÔÁbÕDT\TqT, n_Ûq+<ä+‹ R Äq+~+‘·Ts¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêeD≤! uÛ≤$ø±\eTTq ø£\T>∑Tq{Ϻ eT+∫ #Ó&ɶ\qT Á>∑Væ≤+|ü Òø£

‘·q <äTwüº#wüº\#‘·H ‘êqT #Ó&çb˛e⁄#·Tqï Ä bÕ|üø£s¡Tà&ÉT $HêXeTT H=+~ ø£&É‘s¡>±,

düeTdüÔÁbÕDT\TqT m+‘·jÓ÷ dü+‘√wæ+‘·Ts¡T >±ì $#ê]+#·Tyê ¬se«s¡T qT+&És¡T.

XÀ¢ ˆ @e+ ‘ê«+ bÕ|üø£sêàD+ eø£å ´+‹ ìø£è‘ê »Hê' ˆ

~ôwºÌ ´‘· <ä« ´düq+ ÁbÕb Ô söÁ<ä Ç‘´e Vü≤]¸‘ê' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @e+ ` ‘ê«+ ` bÕ|üø£sêàD+ ` eø£å ´+‹ ` ìø£è‘ê' ` »Hê',

~cÕº ´ ` @‘·‘Y ` e´düq+ ` ÁbÕ|üÔ' ` söÁ<ä' ` Ç‹ ` @e ` Vü≤]¸‘ê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ìø£è‘ê' »Hê' bÕ|üø£sêàD+ ‘ê«+, söÁ<ä' ~cºÕ´ @‘·‘Y

e´düq+ ÁbÕ|üÔ' Ç‘´e Vü≤]¸‘ê' eø£å ´+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R á Ø‹>±, ìø£è‘ê' »Hê' R nee÷ì+|üã&çq »qT\T,

bÕ|üø£sêàD+ ‘ê«+ R bÕbÕ#·s¡DT&ÉyÓ’q ìqTï >∑T]+∫, söÁ<ä' R <äTsêàs¡TZ&ÉT,

~cºÕ´ R n<äèwüºeX¯eTT#˚, @‘·‘Y e´düq+ R á $HêX¯eTTqT, ÁbÕ|üÔ' R

bı+~j·TTHêï&ÉT, Ç‘´e R nìjT, Vü≤]¸‘ê' R dü+‘√wæ+∫qyê¬s’, eø£å ´+‹ R

#Ó|ü<äTs¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä $<ÛäeTT>± $HêXeTTH=+<äTq{Ϻ bÕ|üø£s¡Tà&ÉyÓ’q ìqTïp∫ ˙#

nee÷ì+|üã&çq{Ϻ »qT …\¢s¡TqT á <äTsêàs¡TZ&ÉT eTq n<äèwüºeXeTT#‘·H Ç{Ϻ

HêXeTT H=+~Hê&ÉT nì eTVü‰q+<äeTT‘√ #Ó|üø=+<äTs¡T.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT104

XÀ¢ ˆ Xø±´ ˝ÀuÛÑsTT‘·T+ HêVü≤ yÓTÆX«πs´D <ÛäHq yê ˆ

nqHê´ sê|òüTy D≤Vü≤+ uÛ≤düÿπsD Á|üuÛ≤ j·T<∏ë ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Xø±´ ` ˝ÀuÛÑsTT‘·T+ ` q ` nVü≤yéT ` ◊X«πs´D ` <ÛäHq ` yê

` nqHê´ ` sê|òüTyD ` nVü≤+ ` uÛ≤düÿπsD ` Á|üuÛ≤ ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ◊X«πs´D, <ÛäHq yê nVü≤+ ˝ÀuÛÑsTT‘·T+ q Xø±´— uÛ≤düÿπsD

Á|üuÛ≤ j·T<∏ë, nVü≤+ sê|òüTyD nqHê´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ◊X«πs´D R n~Ûø±s¡eTT#‘·>±ì, <ÛäHq yê R dü+|ü<ä#‘·>±ì,

nVü≤+ R HqT, ÀuÛÑsTT‘·T+ R Á|ü ÀuÛÑô|≥Tº≥≈£î, q Xø±´ R Xø£ yÓTÆq<ëqqT>±qT,

uÛ≤düÿπsD R dü÷s¡T´ì‘√, Á|üuÛ≤ j·T<∏ë R Á|üø±XeTTe …H, sê|òüTyD R lsêeTTì‘√,

nVü≤+ R HqT, nqHê´ R yiTø±ì<ëqqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ◊X«πs´D R n+‘·'|ü⁄s¡Åd”Ô\ Ä~Û|ü‘· eTT#‘·qT, <ÛäHq R

ÄuÛÑs¡DeTT\T eTTqï>∑T dü+|ü<ä\#‘·qT.

sê|òüTyD nqHê´ R eTVü‰$wüßí yjT s¡÷|üeTT‘√ m#·Ãf…#·Ã≥ ne‘·]+#·T

#·T+&ÉTH√ n#·Ã≥#·Ã≥ \ø°Î<$≈£L&É ne‘·]+#·T#·THj·TT+&ÉTqì uÛ≤eeTT.

uÛ≤düÿπsD Á|üuÛ≤ j·T<∏ë R dü÷s¡T´ìø£+f…qT dü÷s¡ Á|üø±X eT~Ûø£yÓTÆq≥T¢

‘·qjÓTTø£ÿ Ä~Ûø£ eTTqT d”‘·eTà Ç#·Ã≥ #·ø£ÿ>± yÓ\¢&ç+∫q~.

Ä ø±s¡DeTT#‘·H ªnÁ|üyTj·T+ Væ≤ ‘·‘Y ‘»' j·Tdü kÕ »qø±‘·àC≤μ

nì yÓqTø£ e÷Ø#·Tì Væ≤‘·e#·qeTT\+<äT ‘Ó\T|üã&çq{Ϻ, d”‘·‘√ ≈£L&çq

sêeTTìjÓTTø£ÿ ‘CÀ‹Xj·TeTT Ç#·Ã≥ C≤„|üø£eTT #j·Tã&ÉT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ◊X¯«s¡ eTTqT p|æ>±ì, $$<Ûä dü+|ü<ä\qT #·÷|æ>±ì, qqTï

˝ÀuÛÑô|≥Tº≥ kÕ<Ûä eTT ø±<äT düTe÷! dü÷s¡T´ì‘√ n‘·ì Á|üø±XeTTqT yiT#j·TT≥

nkÕ<Ûä yÓTÆq≥¢T, qqTï lsêeTTìqT+&ç yiT#j·TT≥ kÕ<Ûä eTT >±ì ø±s¡ eTì

‘Ó*dæø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ ñ|ü<Ûëj·T uÛÑT»+ ‘·dü ˝Àø£Hê<∏ädü dü‘·ÿ è‘·yéT ˆ

ø£<∏ä+ HêyÓ÷|ü<ÛëkÕ´$T uÛÑT» eTq´dü ø£dü ∫‘Y ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ|ü<Ûëj·T ` uÛÑT»+ ` ‘·dü ` ˝Àø£Hê<∏ädü ` dü‘·ÿ è‘·yéT ` ø£<∏ä+

105(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

` HêeT ` ñ|ü<ÛëkÕ´$T ` uÛÑT»yéT ` nq´dü ` ø£dü ` ∫‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Àø£Hê<∏ädü ‘·dü dü‘·ÿ è‘·+ uÛÑT»yéT ñ|ü<Ûëj·T, nq´dü ø£dü ∫‘Y

uÛÑT»+, ø£<∏ä+ HêeT ñ|ü<ÛëkÕ´$T?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£Hê<∏ädü ‘·dü R »>∑Hêï<∏äT&Ó’q{Ϻ Ä eTVü≤˙j·TTì, dü‘·ÿ è‘·+

uÛÑT»+ R |üP»´yÓTÆq{Ϻ uÛÑT»eTTqT, ñ|ü<Ûëj·T R ‘·\>∑&É>± #dæø=ì, nq´dü

ø£dü ∫‘Y uÛÑT»+ R ys=ø£ì me«ì uÛÑT»eTTH√, ø£<∏ä+ HêeT R m≥T¢>±, ñ|ü<ÛëkÕ´$T

R ‘·\>∑&É>± #dæø=+<äTqT?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ˝Àø£Hê<∏ädü ` ÁãVü‰à~˝Àø£bÕ\≈£î\# ‘·eT ‘·eT ñqï‹

ø=i≈£î ÁbÕ]ú+|üã&ÉTq{Ϻ <e<e⁄ìjÓTTø£ÿ, dü‘·ÿ è‘·+ uÛÑT»+ R <äøÏåDuÛÑT»eTTqT,

ø£dü ∫‘Y R nHêeT≈£î&Ó’q ≈£åîÁ<äT&Ó’q ˙e+{ÏyêìjÓTTø£ÿ.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düs¡«˝Àø£Á|üuÛÑTyÓ’q Ä eTVü‰‘·Tàì <äøÏåDuÛÑT»eTTqT ÄÁX¯sTT+#·T

uÛ≤>∑ eTT ø£*–q HqT, ≈£åîÁ<äT&Ó’q |üs¡Tì uÛÑT»eTTqT m≥T¢ düŒ è•+‘·TqT ?

XÀ¢ ˆ nVü≤ eTÚ|üsTTø° uÛ≤sê´ ‘· ôd’ e edüT<Ûë|ü‘' ˆ

Áe‘·kÕï‘·dü $Á|üdü $<´e $~‘ê‘·àq' ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤yéT ` W|üsTTø° ` uÛ≤sê´ ` ‘·dü ` @e ` edüT<Ûë|ü‘' `

Áe‘·kÕï‘·dü ` $Á|üdü ` $<ë´ ` Çe ` $~‘ê‘·àq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Áe‘·kÕï‘·dü , $~‘ê‘·àq' $Á|üdü $<ë´ Çe, nVü≤+ ‘·dü

edüT<Ûë|ü‘' @e W|üsTTø° uÛ≤sê´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áe‘·kÕï‘·dü R y<äÁe‘·eTT\T eTT–+#·Tø=qïyê&ÉTqT, $~‘ê‘·àq'

R Ä‘·àkÕø屑êÿs¡eTT H=+~qyê&ÉTq>∑T, $Á|üdü´ R $Á|ü⁄q≈£î, $<ë´ Çe R

ÁãVü≤à$<ä e …, nVü≤+ R HqT, ‘·dü edüT<Ûë|ü‘' @e R Ä sêeTuÛÑ÷bÕ\Tìπø,

W|üsTTø° uÛ≤sê´ R jÓ÷>∑ yÓTÆq uÛ≤s¡ qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` Áe‘·kÕï‘·dü , $~‘ê‘·àq' ‘·dü sêeTdü , nì á ¬s+&ÉT $X‚wüDeTT\qT

$Á|ü⁄qπø>±ø£ sêeTTq≈£î >∑÷&É nq«sTT+#·e …qT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT106

ªª$Á|üdü´ $<ë´ Çeμμ ` Áu≤Vü≤àDTqπø Hê´j·TÁbÕ|üÔyÓTÆq düHê´düeTT

$~Û+|üã&çq~ >∑qTø£qT ÁãVü≤à$<ä y<äkÕ<Ûä eTT >±e⁄qqT, y<ë<Ûä j·Tq|üs¡T&Ó’q

Áu≤Vü≤àDTìπø ÁãVü≤à$<ë´~Ûø±s¡eTTqï<äì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` $<ä´ nq>± jÓ÷>±uÛ≤´dü$<ä´. Ä‘·ày˚‘·Ô≈£î e÷Á‘·y˚T

jÓ÷>±uÛ≤´dü$<ä \_Û+#·Tqì uÛ≤eeTT.

nVü≤+ ‘·ôd’ ´e W|üsTTø° uÛ≤sê´ ‘·T\´yÓTÆq ej·TdüT‡ o\eTT es¡ÔqeTTqT

>∑*–j·TT+&ÉT≥# HqT sêeTTqπø ‘·–q uÛ≤s¡ qì #Ó|üŒã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` y<ë<Ûä j·THêq+‘·s¡eTT y<äÁe‘·eTTqT eTT–+#·Tø=ì, Ä‘·àC≤„qeTTqT

kÕ~Û+#·Tø=qï $Á|ü⁄q≈£î e÷Á‘·yT m≥T¢ ÁãVü≤à$<ä jÓ÷>∑ yÓTÆ j·TT+&ÉTH√ nfÒ¢

‘·T\´o\ejÓ÷eè‘·ÔeTT\T >∑*–q HqT lsêeT#·+Á<äTìπø ‘·–q uÛ≤s¡ HÓ’ j·TT+<äTqT.

XÀ¢ ˆ kÕ<ÛäT sêeD sêyTD e÷+ düe÷qj·T <äT'œ‘êyéT ˆ

eH yê•‘·j·÷ kÕs¡Δ+ ø£πsDÒ«e >∑C≤~Û|üyéT ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ<ÛäT ` sêeD ` sêyTD ` e÷+ ` düe÷qj·T ` <äT'œ‘êyéT,

eH ` yê•‘·j·÷ ` kÕs¡Δ+ ` ø£πsD≤« ` Çe ` >∑C≤~Û|üyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD! eH yê•‘·j·÷ ø£πsD≤« kÕs¡Δ+ >∑C≤~Û|üyéT Çe <äT'œ‘ê+

e÷+ sêyTD kÕ<ÛäT düe÷qj·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD R z sêeDT&Ü! eH R n&É$j·T+<äT, yê•‘·j·÷ R

uÛÑs¡Ô≈£î <ä÷s¡yÓTÆq, ø£πsD≤« kÕs¡Δ+ R Ä&É@qT>∑T‘√&É, >∑C≤~Û|üyéT Çe R |ü⁄s¡Twü

>∑»eTTqTe˝…, <äT'œ‘ê+ R XÀø£Á>∑düTÔsê\HÓ’q, e÷+ R qqTï, sêy˚TD R

lsêeTTì‘√, kÕ<ÛäT R #·ø£ÿ>±, düe÷qj·T R ≈£Ls¡TÃeTT.

dü÷#·q :` á XÀ¢ø£eTTq ñ|üe÷H√|üyTj·T yêø£ eTT\˝Àì |ü<äeTT\ $uÛÑ≈£îÔ\qT

e÷s¡TŒ#dæ ns¡úeTT #Ó|üø=qe …qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeDT&ÉT Xó<äΔÁu≤Vü≤àDT&ÉT ø±&ÉT Xó<äΔø£åÁ‹j·TT&ÉTqT ø±&ÉT.

nqT˝ÀeT dü+ø£s¡C≤‹yê&ÉT.

Ç#·≥ d”‘·eTà ‘·qTï rdæø=ìb˛sTT sêeTTìjÓTT<ä› $&ÉTe⁄eTì #Ó|üŒ Ò<äT.

@\qq n≥T¢ #Ó|æŒq#√ Ä HÓ|üeTTq ‘·qqT ‘ê≈£îHyÓ÷j·Tì uÛÑj·T|ü&çq~. ø±e⁄q

107(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

sêeDTì‘√ sêeTTH Ç#·≥≈£î ‘ÓeTàHÓqT. n≥T …’q ˙e⁄ qj·TeT‹ eì|æ+#·T

ø=+<äTe⁄. ˙øÏ|ü&ÉT e∫Ãq <äTØï‹|üs¡T&ÉqT ù|s¡T b˛e⁄qT nHÓqT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªyê•‘·j·÷μμ j·TÚeqej·TdüT‡ q+<äTqï >∑»j·TTe‹‘√

nì ns¡úeTT. Òø£ eH yê•‘·j·÷ eqeTTq+<äT ã+~Û+|üã&çq Ä&ÉT@qT>∑T‘√

nì ns¡úeTT.

kÕ<ÛäTsêeD :` kÕ<ÛäTHé sêej·Tr‹ kÕ<ÛäTsêeD' R nq>± kÕ<ÛäTe⁄\qT $\|æ+|ü

CÒj·TTyê&Éì ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeD≤! ns¡D´eTTq+<äT |ü‹$jÓ÷>∑eTTqT bı+~ <äT'œ+#·T#·Tqï

>∑C≤+>∑qqT, j·T÷<∏äHê<∏äT&Ó’q >∑»eTT‘√ ≈£L]à |ü⁄D´eTT ø£≥Tºø=qï≥T¢, |ü‹XÀø£

Á>∑düTÔsê\HÓ’q qqTï Hê sêeTTì‘√ ≈£L]à Hê≈£î y˚T\T>∑÷]à ˙≈£î πøåeTeTTqT

dü+bÕ~+#·Tø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ $TÁ‘· eTÚ|üsTTø£+ ø£s¡TÔ+ sêeTkúÕ‡q+ |üØ|ü‡‘ê ˆ

e<Ûä+ #êì#·Ã¤‘ê |òüTÀs¡+ ‘·«j·÷k |ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $TÁ‘·yéT ` W|üsTTø£+ ` ø£s¡TÔ+ ` sêeT' ` kúÕq+ ` |üØ|ü‡‘ê `

e<Ûä+ ` #· ` nì#·Ã¤‘ê ` |òüTÀs¡+ ` ‘·«j·÷ ` nk ` |ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕúq+ |üØ|ü‡‘ê, |òüTÀs¡+ e<Ûä+ #· nì#·Ã¤‘ê ‘·«j·÷ nkÂ

|ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' sêeT' $TÁ‘·+ ø£s¡TÔyéT W|üsTTø£yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕúq+ |üØ|ü‡‘ê R ˙ j·TTìøÏì |ü]s¡øÏå+#·Tø=q >√s¡Tyê&Ée⁄qT,

|òüTÀs¡+ e<ÛäyéT nì#·Ã¤‘ê #· R <ës¡TDyÓTÆq e÷s¡DeTTqT ø√s¡ìyê&Ée⁄ n>∑T,

‘·«j·÷ R #‘·, nk |ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' R á |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ&Ó’q, sêeT' R lsêeTT&ÉT,

$TÁ‘·+ ø£s¡TÔ+ R ùdïVæ≤‘·Tì>± #dæø=qT≥≈£î, W|üsTTø£yéT R ‘·–j·TT+&ÉTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` kÕúq+ R (\+ø±+) \+ø£qT, |òüTÀs¡+ e<Ûä+ R düø£\≈£î≥T+ã

e÷s¡DeTTqT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` Xs¡DT y&ÉTø=qTeTT nqe\dæq dü+<äs¡“¤eTTq $TÁ‘·Tì>±

#dæø=qT eTqT≥ <äTs¡_Ûe÷ìjÓÆTq sêeDTq≈£î q#·TÃq≥T¢ #Ó|üŒe …qqT ø√]ø£‘√&ÉH

n≥T¢ d”‘·eTà #Ó|æŒq~. ªª$TÁ‘·uÛ≤yq dü+ÁbÕ|üÔ+ q ‘· CÒj·T+ ø£<∏ä+#·qμμ nì

lsêeTTì Á|ü‹»„qT ÄyÓT »„|æÔøÏ ‘Ó#·TÃø=ìjT n≥T¢ #Ó|æŒq~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT108

|òüTÀs¡+ e<Ûä+ R ∫Á‘·e<Ûä nì uÛ≤eeTT.

u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT :` ªªe<Ûä+ #·μμ nì#·Ã¤‘ê nqT≥≈£î ã<äT\T ªªã+<Ûä+ #·μμ

nì#·Ã¤‘ê j·Tì j·TTqï~.

nk sêeT' ` á sêeTT&ÉT nqT≥≈£î ø±s¡DeTT ìs¡+‘·s¡düàs¡DeTT#

lsêeTT &ÜyÓT≈£î Á|ü‘· ø£åeTT>∑H ø±ìŒ+#·T#·THêï&Éì ‘Ó*dæø=qe …qT.

|ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' ` HqT #dæq á |òüTÀs¡bÕ|üeTT Hê‘· &Ó≥T¢ ø£å$T+#·Tqì

X+øÏ+|ü |üì Ò<äT. s¡|òüTTsêeTT&ÉT |ü⁄s¡Twüß\˝À ñ‘·ÔyÓ÷‘·ÔeTT&ÉT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ìqTï, |ü≥ºDeTTqT, sê»´eTTqT e⁄ s¡øÏå+#·Tø=q<ä\#·Tø=+<äT

yì, <ës¡TDyÓTÆq eTè‘·T´e⁄qT ≈£îqT yê]øÏì ‘·|æŒ+|ü<ä\∫‹yì, |ü⁄s¡Twüß\+<äT

ñ‘·ÔyÓ÷‘·ÔeTT&É>∑T sêeT#·+Á<äTì‘√ yÓTÆÁ‹ì ø√s¡Tø=qT≥jT ≈£î ø£s¡Ôe´yÓTÆ j·TTqï~.

XÀ¢ ˆ $~‘· dü‡Væ≤ <Ûäs¡à»„' Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\' ˆ

‘q yÓTÆÁr uÛÑe‘·T ‘ j·T~ J$‘·T $T#·Ã¤dæ ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $~‘·' ` dü' ` Væ≤ ` <Ûäs¡à»„' ` Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\' ` ‘q ` yÓTÆÁr

` uÛÑe‘·T ` ‘ ` j·T~ ` J$‘·TyéT ` Ç#·Ã¤dæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' <Ûäs¡à»„', Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\' Ç‹ $~‘·'. Væ≤ J$‘·T+ Ç#·Ã¤dæ

j·T~, ‘ ‘q yÓTÆÁr uÛÑe‘·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä lsêeT#·+Á<äT&ÉT, <Ûäs¡à»„' R düs¡«<Ûäs¡ày‘·ÔjÓÆTqyê&ÉT,

Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\' R Xs¡DT>√]qyê]jÓT&É yê‘·‡\´eTT ø£*–j·TT+&ÉTyê&ÉT, Ç‹

R nì, $~‘·' R düT$~‘·yÓTÆqyê&ÉT, J$‘·TyéT Ç#·Ã¤dæ j·T~ R Áã‹øÏj·TT+&ÉT≥

ø√s¡Tø=+<äTyì, ‘ R ˙≈£î, ‘q R Ä Bqe‘·‡\Tì‘√, yÓTÆÁr uÛÑe‘·T R ùdïVü≤eTT

ø£\T>∑T>±ø£.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä lsêeT#·+Á<äT&ÉT düs¡«<Ûäs¡àeTT\T ‘Ó*dæqyê&ÉT>∑qT, ‘·qqT Xs¡DT

y&çq yê]jÓT&É yê‘·‡\´uÛ≤eeTT Á|üø£{Ï+#·Tyê&ÉT>∑qT »>∑~«~‘·T&ÉT>∑<ë! n+<äT#

˙≈£î J$+|üø√]ø£jT j·TTqï#√ Ä‘·ì‘√ yÓTÆÁ‹ì HÓi|ü⁄<äTe⁄>±ø£!

XÀ¢ ˆ Á|ükÕ<äj·Tdü« ‘·«+ #Ó’q+ Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\yéT ˆ

e÷+ #êôd’ à Á|üj·T‘√ uÛÑ÷‘ê« ìsê´‘·sTT‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|ükÕ<äj·Tdü« ` ‘·«+ ` #· ` @q+ ` Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\yéT, e÷+

109(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

` #· ` Äôd’ à ` Á|üj·T‘·' ` uÛÑ÷‘ê« ` ìsê´‘·sTT‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` @q+ X¯s¡D≤>∑‘·e‘·‡\+ ‘·«+ #· Á|ükÕ<äj·Tdü«. Á|üj·T‘·'

uÛÑ÷‘ê« nôd’ à e÷+ ìsê´‘·sTT‘·T+ #· ns¡Ωdæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Xs¡D≤>∑‘·e‘·‡\yéT @q+ R Xs¡D≤>∑‘·s¡ø£åD‘·‘·Œs¡T&Ó’q lsêeT

#·+Á<äTì, ‘·«+ #· Á|ükÕ<äj·Tdü« R ˙e⁄ ≈£L&É Áã‹e÷\Tø=qTeTT. Á|üj·T‘·'

uÛÑ÷‘ê« R ìwüÿfi+ø£yÓTÆq ∫‘·ÔeTT>∑\yê&ÉyÓ’, nôd’ à R á lsêeT#·+Á<äTq≈£î, e÷+

R qqTï, ìsê´‘·sTT‘·T+ #· ns¡Ωdæ R ‹]– n|üŒ#Ó|ü≥≈£î ‘·>∑T<äTe⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

|üs¡e÷s¡ú#·+Á~ø£ :` ªª@q+ ‘·«+ #· Á|ükÕ<äj·Tdü«μμ lsêeTTì ˙e⁄qT Áã‹e÷\T

ø=qTeTT. nq>± ˙ø=s¡¬ø’ HqT>∑÷&É n‘·ìì ˙ô|’ Áù|eTj·TT≈£îÔì>± #j·TT≥≈£î,

‘√&ÉT|ü&Ó<äqì uÛ≤eeTT. Òø£ |üPs¡«eTT m+<äs√ n‘·ìøÏ n|üø±s¡eTT #dæqyês¡T,

n‘·ìì Xs¡DTy&ç s¡øÏå+|üã&ç]. nfÒ¢ ˙e⁄≈£L&É n≥T¢ y&ÉTø=ì n‘·ì <äj·T≈£î

bÕÁ‘·T&Ée⁄ ø£eTTà nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` X¯s¡D≤>∑‘·s¡ø£åD‘·‘·Œs¡T&Ó’q{Ϻ Ä sêeT#·+Á<äTì ‘·|üŒø£ ˙e⁄

Áã‹e÷\Tø=qTeTT. H˚qT≈£L&É ìqTï ø£å$T+|üø√¬s<äqT. ñ‘·ÔeTyÓTÆq eTqdüT‡‘√

qqTï yÓ+≥H Äj·Tq ≈£|üŒC…|ü≥jT Ç|ü&ÉT ˙≈£î ‘·–j·TTqï |üì.

XÀ¢ ˆ @e+ Væ≤ ‘ uÛÑy‘Y dü«dæÔ dü+Á|ü<ëj·T s¡|òüT÷‘·ÔyT ˆ

nq´<∏ë ‘·«+ Væ≤ ≈£îsê«D√ e<Ûä+ ÁbÕ|ü‡ ´dæ sêeD ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @e+ ` Væ≤ ` ‘ ` uÛÑy‘Y ` dü«dæÔ ` dü+Á|ü<ëj·T ` s¡|òüT÷‘·ÔyT

` nq´<∏ë ` ‘·«+ ` Væ≤ ` ≈£îsê«D' ` e<Ûä+ ` ÁbÕ|ü‡ ´dæ ` sêeD ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD, s¡|òüT÷‘·ÔyT, (e÷+) dü+Á|ü<ëj·T, ‘ dü«dæÔ uÛÑy‘Y,

nq´<∏ë ≈£îsê«D', ‘·«+ e<Ûä+, ÁbÕ|ü‡ ´dæ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD R z sêeDT&Ü! @e+ R áØ‹>±, e÷+ s¡|òüT÷‘·ÔyT

dü+Á|ü<ëj·T R qqTï lsêeT#·+Á<äTq≈£î düeT]Œ+∫ (j·TTqïjÓT&É\), ‘ dü«dæÔ

uÛÑy‘Y R ≈£î πøåeTeTT ø£\T>∑TqT. nq´<∏ë ≈£îsê«D' R ys¡T>± #j·TT#·Tqï yê&ÉyÓ’q#√,

e<Ûä+ ÁbÕ|ü‡ ´dæ Væ≤ R eTs¡DeTTH bı+<Ó<äe⁄ düTe÷!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` HqT #Ó|æŒq≥T¢>± qqTï l sêeT#·+Á<äTq≈£î düeT]Œ+∫‹yì ˙≈£î

πøåeTyTj·T>∑TqT. Òø£ yiT$<ÛäeTT>± Á|üe]Ô+∫q jÓT&É\ lsêeTTì e\q ˙e⁄

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT110

e<ÛäqT bı+<äø£ ‘·|üŒ<äT.

XÀ¢ ˆ es¡®jT <ä«Á» eTT‘·‡ èwüº+ es¡®jT <ä+‘·ø£ •Ãs¡yéT ˆ

‘·«~«<Ûä+ ‘·T q dü+Á≈£î<√Δ ˝Àø£Hê<∏ä dü‡ sê|òüTe' ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` es¡®jT‘Y eÁ»yéT ñ‘·‡ èwüº+ es¡®jT‘Y n+‘·ø£' ∫s¡yéT,

‘·«~«<Ûä+ ` ‘·T ` q ` dü+Á≈£î<äΔ' ` ˝Àø£Hê<∏ä' ` dü' ` sê|òüTe' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·‡ èwüº+ eÁ»+ es¡®jT‘Y— n+‘·ø£' ∫s¡+ es¡®jT‘Y— dü+Á≈£î<äΔ'

˝Àø£Hê<∏ä', dü' sê|òüTe' ‘·T ‘·«~«<Ûä+ q es¡®jT‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·‡ èwüº+ eÁ»+ R (<˚y˚+Á<äTì#˚) Á|üjÓ÷–+|üã&çq

eÁC≤j·TT<ÛäeTT, es¡®j˚T‘Y R $&ÉTee#·TÃqT. n+‘·ø£' R j·TeTT&ÉT, ∫s¡+ R

XÊX¯«‘·eTT>±, es¡®j˚T‘Y R $&ÉTee#·TÃqT. dü+Á≈£î<äΔ' R $TøÏÿ* Áø√<ÛäeTT

H=+~j·TTqï{Ϻ, ˝Àø£Hê<∏ä' R »>∑Á‘·ŒuÛÑTyÓ’q{Ϻ, dü' sê|òüTe' ‘·T R Ä lsêeTT&ÉT

e÷Á‘·eTT, ‘·«~«<Ûä+ R ˙e+{Ï bÕ|üø£s¡Tàì, q es¡®jT‘Y R $&ç∫ô|≥º&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <y+Á<äT&ÉT Á|üjÓ÷–+∫q{Ϻ eÁC≤j·TT<ÛäeTT ø£|ü&ÉT ìqTï #·+|üø£

$&ç∫qqT $&ÉTee#·TÃqT. nfÒ¢ j·TeTT&ÉT >∑÷&É ∫s¡ø±\eTT #·+|üø£ ìqTï $&ç∫qqT

$&ÉTee#·TÃqT >±ì, ˙ô|’ Áø√<ÛäeTT H=+~j·TTqï »>∑Á‘·ŒuÛÑT&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT

e÷Á‘·eTT ˙e+{Ï bÕ‘·øÏì mqï&ÉTqT $&ÉTe&ÉT.

XÀ¢ ˆ sêeTdü <ÛäqTwü XÙã›+ ÁXÀwü dæ ‘·«+ eTVü‰dü«qyéT ˆ

X‘·Áø£‘·T$düèwüºdü ìs√Èwü eTXH]e ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeTdü ` <ÛäqTwü' ` Xã›+ ` ÁXÀwü dæ ` ‘·«+ ` eTVü‰dü«qyéT,

X‘·Áø£‘·T$düèwüºdü ` ìs√ÈwüyéT ` nXH' ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ªªX‘·Áø£‘·T$düèwüºdü nXH' ìs√ÈwüyéT Çeμμ sêeTdü <ÛäqTwü'

eTVü‰dü«q+ Xã›+ ‘·«+ ÁXÀwü dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X‘·Áø£‘·T$düèwüºdü R <y+Á<äTì# Á|üjÓ÷–+|üã&çq{Ϻ, nXH'

ìs√ÈwüyéT Çe R eÁC≤j·TT<ÛäeTTjÓTTø£ÿ ;Ûø£s¡<Ûä«ììe …, sêeTdü <ÛäqTwü' R lsêeTTì

<ÛäqTdüT‡jÓTTø£ÿ, eTVü‰dü«q+ Xã›+ R >=|üŒ ìs√ÈwüeTT‘√ ≈£L&çq{Ϻ Xã›eTTqT,

‘·«+ R ˙e⁄, ÁXÀwü dæ R $q>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <˚y˚+Á<äT&ÉT Á|üjÓ÷–+∫q{Ϻ eÁC≤j·TT<ÛäeTTjÓTTø£ÿ uÛÑj·T+ø£s¡

111(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

Xã›eTTe … lsêeTTì <ÛäqTdüT‡jÓTTø£ÿ Á|ü‹<Ûä«qT\‘√ ;Ûø£s¡yÓTÆj·TT+&ÉT $+{ÏHê]

Xã›eTTqT ø=\~ø±\eTT˝ÀH ˙e⁄ ‘·|üŒø£ $HÓ<äe⁄düTe÷!

XÀ¢ ˆ ÇVü≤ oÁ|òüT+ düT|üsê«D√ »«*‘êkÕ´ Çy√s¡>±' ˆ

Çwüy√ ì|ü‹wü +‹ sêeT\ø£ÎD\ø£åD≤' ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÇVü≤ ` oÁ|òüT+ ` düT|üsê«D' ` »«*‘êkÕ´' ` Çe ` ñs¡>±' `

Çwüe' ` ì|ü‹wü +‹ ` sêeT\ø£ÎD\ø£åD≤' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ »«*‘êkÕ´' ñs¡>±' Çe sêeT\ø£ÎD\ø£åD≤' düT|üsê«D'

Çwüe' oÁ|òüT+ ì|ü‹wü +‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R á \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT, »«*‘êkÕ´' ñs¡>±' Çe R

Á|ü»«*+#·T#·Tqï H√s¡T\T>∑\ düs¡ŒeTT\e˝…, sêeT\ø£ÎD\ø£åD≤' R

sêeT\ø£ÎDT\jÓTTø£ÿ HêeTeTT\‘√ eTTÁ~‘·eTT˝…’q{Ϻ, düT|üsê«D' Çwüe' R

eT+∫ø£DT|ü⁄\T ø£*–q{Ϻu≤DeTT\T, oÁ|òüT+ R ‘·«s¡ À, ì|ü‹wü +‹ R |ü&ÉTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ø=\~ø±\eTT˝ÀH á \+ø±q>∑s¡eT+<äT eT+≥\qT Á>∑≈£îÿ düs¡ŒeTT\

e+{Ï$j·TTqT, sêeT\ø£ÎDT\ ù|s¡T¢ #Óø£ÿã&çq n+<äyÓTÆq ø£DT|ü⁄\T >∑*–q{Ϻ$

j·TTqT n>∑T u≤DeTT\T e∫Ã|ü&ç eTT+∫jÓT‘·Ô>∑\e⁄ düTe÷!

XÀ¢ ˆ sêø£åùd+Á<äeTVü‰düsêŒHé dü sêeT>∑s¡T&√ eTVü‰Hé ˆ

ñ<äΔ]wü ‹ yπ>q yÓ’q‘j·T Ç y√s¡>±Hé ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêø£åùd+Á<äeTVü‰düsêŒHé dü' sêeT>∑s¡T&É' eTVü‰Hé ñ<äΔ]wü ‹

` yπ>q ` yÓ’q‘j·T' ` Çe ` ñs¡>±Hé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Hé dü' sêeT>∑s¡T&É', yÓ’q‘j·T' ñs¡>±Hé Çe, sêø£åùd+Á<ä

eTVü‰düsêŒHé yπ>q ñ<äΔ]wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰Hé dü' sêeT>∑s¡T&É' R >=|üŒ<Ó’q{Ϻ sêeTT&ÉqT >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT,

yÓ’q‘j·T' ñs¡>±Hé Çe R >∑s¡T&ÉT&ÉT düs¡ŒeTT\qTe …, sêø£åùd+Á<äeTVü‰düsêŒHé R

sêø£ådüMs¡T\HÓ&ç eTVü‰düs¡ŒeTT\qT, yπ>q ñ<äΔ]wü ‹ R oÁ|òüTeTT>∑ m‘·TÔø=ì b˛>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉHÓ&ç >∑s¡T‘·à+‘·T&ÉT ` >∑s¡T&É|üøÏå düs¡ŒeTT\qT ‘·qTïø=ì

b˛sTTq≥T¢, n‹oÁ|òüTeTT>± Ç#·{Ï sêø£ådüT\HÓ&ç düs¡ŒeTT\qT m‘·TÔø=ìb˛e⁄qT

düTe÷!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT112

XÀ¢ ˆ n|üHwü ‹ e÷+ uÛÑsêÔ ‘·«‘·Ô oÙÁ|òüT eT]+<äeT' ˆ

ndüTπsuÛÑ Á•Ùj·T+ BbÕÔ+ $wüßí ÅdæÔ_Û]e Áø£yÓTÆ' ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n|üHwü ‹ ` e÷+ ` uÛÑsêÔ ` ‘·«‘·Ô' ` oÁ|òüTyéT ` n]+<äeT' `

ndüTπsuÛÑ ' ` Á•j·T+ ` BbÕÔ+ ` $wüßí' ` Á‹_Û' ` Çe ` Áø£yÓTÆ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $wüßí', Á‹_Û' Áø£yÓTÆ', ndüTπsuÛÑ ', BbÕÔ+ Á•j·TyéT Çe, n]+~eT'

(eTeT) uÛÑsêÔ, e÷+ ‘·«‘·Ô' oÁ|òüTyéT n|üHwü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $wüßí' R leTVü‰$wüßíe⁄, ndüTπsuÛÑ ' R sêø£ådüT\qT+&ç, Á‹_Û'

Áø£yÓTÆ' R eT÷&ÉT n&ÉT>∑T\‘√, BbÕÔ+ Á•j·TyéT Çe R ñ»®«\yÓTÆq dü+|ü<äqTe …,

n]+<äeT' (eTeT) uÛÑsêÔ R XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ó’q Hê uÛÑs¡Ô, e÷+ R qqTï, ‘·«‘·Ô' R

˙ø£&ÉqT+&ç, oÁ|òüT+ n|üHwü ‹ R ‘·«s¡ ÀH ‘·s¡*+#·Tø=ìb˛>∑\&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªq #ê|æ eTeT Vü≤kÕÔ‘Y ‘ê«+ ÁbÕ|ü⁄ÔyéT ns¡Ω‹ sê|òüTe'μμ nì eTT+<äT

sêeDT&ÉT |ü*øÏq{Ϻ Á|ü>∑\“¤eTT\≈£î d”‘·eTà Ç≥T¢ dü÷{ÏjÓÆTq »yêãT #Ó|æŒq~.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+Á<ä$s√~Ûj·T>∑T ã*#·Áø£e]Ô |üPs¡«$T+Á<äTìkÕúqe÷Áø£$T+∫

‘êH Ç+Á<äT&Ó’ j·TT+&É>±, $wüßíe⁄ <ëìì eTi\ ‘·q eXeTT#dæø=q Ò<ë! n≥Tº Ò

sêeTT&ÉT ˙ kÕ«BÛq eT+<äT+&ÉT qqTï ‘√&=ÿìb˛e⁄qT. yêeTqT &=+≥]yê&ÉT

>±<ë! ã\|üsêÁø£eTeTT\T …ø£ÿ>±ì, jÓTT+≥] dü+≥]‘·qeTT …ø£ÿ>±<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêeTqs¡÷|üeTT‘√ |üPs¡«eTT l eTVü‰$wüßíe⁄ eT÷&É&ÉT>∑T\‘√&ÉH

ã*#·Áø£e]ÔjÓTTø£ÿ eTôV’≤X¯«s¡´eTTqT >=ìb˛sTTq≥T¢ X¯Á‘·TeTs¡›qT&Ó’q HêuÛÑs¡Ô

˙#‘·T\qT+&ç n‹‘·«s¡ ÀH qqTï $&ç|æ+#·Tø=ì b˛e>∑\&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ »qkÕúH Vü≤‘·kÕúH ìVü≤‘ s¡ø£åkÕ+ ã Ò ˆ

nXπøÔq ‘·«j·÷ s¡ø£å' ø£è‘· yT‘· <äkÕ<ÛäT yÓ’ ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` »qkÕúH ` Vü≤‘·kÕúH ` ìVü≤‘ ` s¡ø£åkÕ+ ` ã Ò ` nXπøÔq `

‘·«j·÷ ` s¡ø£å' ` ø£è‘·yéT ` @‘·‘Y ` nkÕ<ÛäT ` yÓ’ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø£å'! »qkÕúH Vü≤‘·kÕúH (dü‹) s¡ø£åkÕ+ ã Ò ìVü≤‘ (dü‹)

nXπøÔq ‘·«j·÷, @‘·‘Y nkÕ<ÛäT ø£è‘·+ yÓ’.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø£å' R z sêø£ådüT&Ü! »qkÕúH R <ä+&Éø£j·T+<ä* »qkÕúqeTT,

113(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

Vü≤‘·kÕúH (dü‹) R bÕ&ÉT|ü&çb˛sTT j·TT+&É>±, s¡ø£åkÕ+ ã Ò R sêø£ådüôd’q´eTT,

ìVü≤‘ (dü‹) R s¡÷|ü⁄e÷|üã&çj·TT+&É>±, nXπøÔq ‘·«j·÷ R nX≈£îÔ&ÉyÓ’q ˙#‘·,

@‘·‘Y nkÕ<ÛäT R á ˙#·yÓTÆq|üì, ø£è‘·+ yÓ’ R #j·Tã&çq~>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z sêeD≤! <ä+&Éø±s¡D´eTTq+<ä* »qkÕúqeTTq ˙ sêø£ådü

ã\eT+‘·j·TTqT ìs¡÷à\yÓTÆ bÕ&ÉT|ü&çj·TT+&É>±, e⁄ ìØ«s¡T´&ÉyÓ’ <=+>∑‘·qeTT>±

qqTï Ç#·{ÏøÏ rdæø=ìe∫à n‹˙#·yÓTÆq ø£è‘· eTT #dæ‹$ ø£<ë!

XÀ¢ ˆ ÄÁXeT+ ‘·T ‘·jÓ÷ XSÙq´+ Á|ü$X´ qs¡dæ+Vü≤jÓ÷' ˆ

>√#·s¡+ >∑‘·jÓ÷ ÁsꓤÁ‘√ s¡|ü ‘ê ‘·«j·÷-<ÛäeT ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÄÁXeT+ ` ‘·T ` ‘·jÓ÷' ` XSq´+ ` Á|ü$X´ ` qs¡dæ+Vü≤jÓ÷'

` >√#·s¡+ ` >∑‘·jÓ÷' ` ÁuÛ≤Á‘√' ` n|ü ‘ê ` ‘·«j·÷ ` n<ÛäeT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ÛäeT! qs¡dæ+Vü≤jÓ÷', ‘·jÓ÷' ÁuÛ≤Á‘√' >√#·s¡+ >∑‘·jÓ÷'

(dü‘√') XSq´yéT ÄÁXeT+ Á|ü$X´ ‘·«j·÷ (nVü≤yéT) n|ü ‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ÛäeT! R z #·T&Ü! qs¡dæ+Vü≤jÓ÷' R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß …’q, ‘·jÓ÷'

ÁuÛ≤Á‘√' R Ä k˛<äs¡T *s¡Te⁄s¡TqT, >√#·s¡+ >∑‘·jÓ÷' (dü‘√') R <ä÷s¡eTTq

qT+&É>±, XSq´yéT ÄÁXeT+ R ìdü‡Vü‰j·TyÓTÆq ÄÁXeTeTTqT, Á|ü$X´ R Á|üy•+∫,

‘·«j·÷ R ˙#‘·, (nVü≤+ R HqT) n|ü ‘ê R <=+>∑*+|üã&ç‹ì.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÄHê&ÉT e÷j·T Ò&çì yÓ+ã&ç+#·T#·T |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ …’q j·÷ k˛<äs¡T

*s¡Te⁄s¡TqT <ä÷s¡eTT>± yÓ&É*b˛>± |ü⁄s¡TwüX¯Sq´yÓTÆq ÄÁX¯eTeTTq Á|üy˚•+∫

˙#·T&ÉyÓ’ ˙e⁄ qqTï n|üVü≤]+∫‹$ >∑<ë!

XÀ¢ ˆ qVæ≤ >∑+<Ûä eTTbÕÁ|òü÷j·T sêeT\ø£ÎDjÓ÷ düÔ «j·÷ ˆ

Xø£ + dü+<äs¡ÙH kÕú‘·T+ XóHê XÊs¡÷›\jÓ÷]e ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q Væ≤ >∑+<ÛäyéT ñbÕÁ|òü÷j·T sêeT\ø£ÎDjÓ÷' ‘·«j·÷

` Xø£ + ` dü+<äs¡ÙH ` kÕú‘·T+ ` XóHê ` XÊs¡÷›\jÓ÷' ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÊs¡÷›\jÓ÷' >∑+<ÛäyéT ñbÕÁ|òü÷j·T X¯óHê Çe, ‘·«j·÷,

sêeT\ø£ÎDjÓ÷' >∑+<ÛäyéT ñbÕÁ|òü÷j·T (‘·jÓ÷') dü+<äs¡ÙH kÕú‘·T+ q Xø£ + Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÊs¡÷›\jÓ÷' R ô|<ä›|ü⁄\T\jÓTTø£ÿ, >∑+<Ûä+ R yêdüqqT,

ñbÕÁ|òü÷j·T R ÄÁ|òü÷DÏ+∫, XóHê Çe R ≈£îø£ÿ#‘· e …, sêeT\ø£ÎDjÓ÷' >∑+<Ûä+

ñbÕÁ|òü÷j·T R sêeT\ø£ÎDT\ yêdüqqT ÄÁ|òü÷DÏ+∫, ‘·«j·÷ R ˙#‘· (‘·jÓ÷'),

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT114

dü+<äs¡ÙH kÕú‘·T+ R yê]m<äT≥ ì\#·T≥≈£î, q Xø£ + Væ≤ R Xø£ eTT>±<äT düTe÷!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ô|<ä›|ü⁄\T\ yêdüqqT |üdæ>∑{Ϻq Xóqø£eTTe … Ms¡T …’q sêeT\ø£ÎDT\

>±* k˛øÏq{Ϻ e⁄ Ä j·Tqï<äeTTà\ ø£qT\eTT+<äT ì\#·T≥≈£î >∑÷&É Xø£ eTTø±<äT

düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘·dü ‘ $Á>∑ùV≤ ‘êuÛ≤´+ j·TT>∑Á>∑Vü≤D eTdæús¡yéT ˆ

eèÁ‘·ùd´y+Á<äu≤VüQuÛ≤´+ u≤¨ πsø£dü ìÁ>∑Vü≤' ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` ‘ ` $Á>∑ùV≤ ` ‘êuÛ≤´+ ` j·TT>∑Á>∑Vü≤DyéT ` ndæús¡yéT `

eèÁ‘·dü ` Çe ` Ç+Á<äu≤VüQuÛ≤´+ ` u≤¨' ` @ø£dü ` ìÁ>∑Vü≤' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü ‘ ‘êuÛ≤´+ $Á>∑ùV≤ (dü‹) j·TT>∑Á>∑Vü≤DyéT ndæús¡yéT—

Ç+Á<äu≤VüQuÛ≤´+ eèÁ‘·dü @ø£dü u≤¨' Çe (‘·e) ìÁ>∑Vü≤' (dæús¡').

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü ‘˚ R n{Ϻ n\TŒ&ÉyÓ’q ˙≈£î, ‘êuÛ≤´+ R Ä Ms¡T …’q

k˛<äs¡T\‘√, $Á>∑ùV≤ (dü‹) R j·TT<äΔeTT ø£\T>∑>±, j·TT>∑Á>∑Vü≤D+ R

»j·Tdü+bÕ<äqeTT, ndæús¡yéT R nkÕ<Ûä eTT. Ç+Á<äu≤VüQuÛ≤´+ R Ç+Á<äTìjÓTTø£ÿ

¬s+&ÉTuÛÑT»eTT\‘√, eèÁ‘·dü´ R eèÁ‘êdüTs¡TìjÓTTø£ÿ, @ø£dü´ u≤¨' Çe R

ˇ+{ÏuÛÑT»eTTq≈£îe …, (‘·e R ˙≈£î) ìÁ>∑Vü≤' R ã+<ÛäqeTT, dæús¡' R ìXÃj·TeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` <˚y˚+Á<äTì#˚‹˝À eèÁ‘êdüTs¡Tq≈£î u≤VüQ#˚ä<äeTT

dü+uÛÑ$+∫q≥T¢ ˙≈£îqT sêeT\ø£ÎDT\# n{Ϻ Vü‰ì ‘·|üŒ<äì dü÷∫+|üã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üPs¡«eTT eèÁ‘êdüTs¡T&ÉT u≤VüQ#ä<äeTT ø£*– @ø£Vü≤düTÔ&Ó’, ¬s+&ÉT

uÛÑT»eTT\‘√ j·TT<äΔeTT #j·TT#·Tqï{Ϻ <y+Á<äTì qT+&ç z≥$Tì bı+~q≥T¢>±

ndüeTs¡Tú&ÉyÓ ’ ˇ+≥]yÓ’ j·TT+&ÉT ˙≈£î Ä k˛<äs¡T*s¡Te⁄]‘√ j·TT<ä ΔeTT

dü+uÛÑ$+∫q|ü⁄&ÉT ˙e⁄ »j·TeTTqT dü+bÕ~+#·T≥ ndü+uÛÑeeTT.

XÀ¢ ˆ øÏåÁ|ü+ ‘·e dü Hê<∏√ yT sêeT k‡$TÁ‹D≤ düVü≤ ˆ

‘√j·T eT\Œ $T yê~‘· ' ÁbÕD≤ Hê<ëdü ‘ X¬s’' ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏåÁ|ü+ ‘·e dü' Hê<∏ä' yT sêeT' kÂ$TÁ‹D≤ düVü≤

` ‘√j·TyéT ` n\ŒyéT ` Çe ` Ä~‘· ' ` ÁbÕD≤Hé ` Ä<ëdü ‘ ` X¬s’' ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yT Hê<∏ä' R Hê uÛÑs¡ÔjÓÆTq{Ϻ, dü' sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT,

115(21) ` @ø£$+X¯düs¡Z

kÂ$TÁ‹D≤ düVü≤ R \ø£ÎDTì‘√>∑÷&É, Ä~‘· ' R dü÷s¡T´&ÉT, n\Œ+ ‘√j·TyéT Çe

R dü«\ŒeTT>∑qTqï ˙{Ïìe …, øÏåÁ|ü+ R ‘·«s¡ À, ‘·e ÁbÕD≤Hé R ˙ ÁbÕDeTT\qT,

X¬s’' R u≤DeTT\‘√, Ä<ëdü ‘ R Á>∑Væ≤+|ü>∑\&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` m+&Üø±\eTT dü÷s¡T´&ÉT ˙fi¯flqT ‘·q øÏs¡DeTT\#˚

|”\TÃ$<ÛäeTTq, ˙e⁄ ¬ø’˝≤dü|üs¡«‘·eTT˝Àq>∑T q÷s¡Δ«˝Àø£+ãT\ <ë–qqT,

düeTTÁ<äeTT˝À es¡TDTì |ü≥ºDeTT˝Àq>∑T q<Û√˝Àø£eTT\+<äT <ë–qqT, HêuÛÑs¡Ô

‘·q ‘·eTTàì‘√ e∫à |æ&ÉT>∑T eèø£åeTTqT >∑÷\TÃq≥T¢ ìqTï >∑÷\TÃqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eT&ÉT>∑T˝À n&ÉT>∑TqqTqï n\Œ»\eTTqT dü÷s¡T´&ÉT ‘·«s¡ ÀH˚

Vü≤]+∫yj·TTq≥T¢, Hê uÛÑs¡ÔjÓÆTq sêeTT&ÉT nqTEì‘√ ≈£L&ç j·TT<äΔeTTq ˙ô|’

u≤DeTT\qT >∑T]|æ+∫ ˙ ÁbÕDeTT\qT ‘·«s¡ ÀH rj·T>∑\&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ –]+ ≈£îuÒs¡dü >∑‘√-|ü<Ûëj·T yê

düuÛ≤+ >∑‘√ yê es¡TDdü s껄' ˆ

ndü+Xj·T+ <ëXs¡<∏s¡ï yÓ÷ø£å ´ùd

eTVü‰Á<äTeT' ø±\Vü≤‘√ - XH]e ˆˆ 35

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªsêeD‘·èD°ø£s¡D+μμ HêeT

@ø£$+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` –]+ ` ≈£îuÒs¡dü ` >∑‘·' ` n|ü<Ûëj·T ` yê, düuÛ≤+ ` >∑‘·' `

yê es¡TDdü s껄', ndü+Xj·T+ <ëXs¡<∏' q yÓ÷ø£å ´ùd eTVü‰Á<äTeT'

` ø±\Vü≤‘·' ` nXH' ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±\Vü≤‘·' (‘·«yéT) n|ü<Ûëj·T, ≈£îuÒs¡dü –]+ >∑‘·' yê, es¡TDdü

s껄' düuÛ≤+ >∑‘·' yê, nXH', eTVü‰Á<äTeT' Çe ndü+Xj·T+, <ëXs¡<∏' q yÓ÷ø£å ´ùd.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±\Vü≤‘·' R <Ó’y√|üVü≤‘·T&ÉyÓ’q, ‘·«+ R ˙e⁄, n|ü<Ûëj·T R

|üs¡T¬>‹Ô b˛sTT, ≈£îuÒs¡dü –]+ >∑‘·' yê R ≈£îuÒs¡Tì |üs¡«‘·yÓTÆq ¬ø’ ≤düeTTqT

CÒ]qqT, es¡TDdü s껄' R es¡TD<e⁄ìjÓTTø£ÿ, düuÛ≤+ >∑‘·' yê R ÄkÕúqeTTqT

#˚s¡Tø=qïqT, nX¯H˚' R |æ&ÉT>∑TqT+&ç, eTVü‰Á<äTeT' Çe R eTVü‰eèø£åeTTe …,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT116

ndü+Xj·T+ R ìdü‡+<Vü≤eTT>±, <ëXs¡<∏' R lsêeTTìqT+&ç, q yÓ÷ø£å ´ùd R

$&ç|æ+|üã&Ée⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ≈£îuÒs¡dü –]+ R >∑+<Ûäe÷<äq|üs¡«‘·eTTqT, ª≈£îuÒs¡dü –]+,

es¡TDdü düuÛ≤+μ nì á ¬s+{Ïì ù|s=ÿqT≥# }s¡Δ«˝Àø£eTT\TqT n<Û√˝Àø£eTT\TqT

¬s+&ÉTqT Ç#·≥ dü÷∫+#·ã&çq$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeD≤, ˙e⁄ ≈£îuÒs¡Tì |üs¡«‘·eTTMT~øÏ b˛sTTqqT, es¡TD<e⁄ì

düuÛ≤kÕúqeTT˝À <ë–qqT lsêeTTì#˚ Á|üjÓ÷–+|üã&çq{Ϻ u≤DeTT\qT+&ç

m+‘·e÷Á‘·eTTqT ‘·|æŒ+#·Tø=q Òe⁄. |æ&ÉT>∑T |ü&çq|ü&ÉT uÛÑdüàeT>∑T eTVü‰eèø£åeTTe …

lsêeTTì #‹qT+&ç ˙≈£î $HêXeTT ‘·|üŒ<äT düTe÷!

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªsêeD‘·èD°ø£s¡DeTTμμ nqT

Çs¡Te~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

<ë«$+X¯'düs¡Z

XÀ¢ ˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁXó‘ê« |üs¡Twü+ sêø£åkÕ~Û|ü' ˆ

Á|ü‘·T´yê#· ‘·‘· d”‡‘ê+ $Á|æj·T+ Á|æj·T<äs¡ÙHêyéT ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` |üs¡Twü+ ` sêø£åkÕ~Û|ü' `

Á|ü‘·T´yê#· ` ‘·‘·' ` d”‘ê+ ` $Á|æj·T+ ` Á|æj·T<äs¡ÙHêyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ~Û|ü' d”‘êj·÷' |üs¡Twü+ e#·q+ ÁX¯ó‘ê«, ‘·‘·'

Á|æj·T<äs¡ÙHê+ d”‘ê+ $Á|æj·T+ e#·q+ Á|ü‘·T´yê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕ~Û|ü' R sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<$jÓTTø£ÿ,

|üs¡Twü+ e#·q+ R |üs¡TwüyÓTÆq e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, Á|æj·T<äs¡ÙHê+ d”‘ê+ R

düT+<äsê+–jÓÆTq d”‘ê<$ì>∑÷]Ã, ‘·‘·' R |æeTà≥, $Á|æj·T+ R ø£]ƒqeTT>±,

Á|ü‘·T´yê#· R »yêãT#Óô|ŒqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT d”‘ê<˚$ #Ó|æŒq |üs¡TwüyÓTÆq e÷≥\T $ì

düT+<äsê+–jÓÆTq ÄyÓTqT >∑÷]à ‹]– ø£]ƒqeTT>± Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë j·T<∏ë kÕ+‘·«sTT‘ê eX´' Åd”ÔD≤+ ‘·<∏ë ‘·<∏ë ˆ

j·T<∏ë j·T<∏ë Á|æj·T+ eø±Ô |ü]uÛÑ÷‘· düÔ<∏ë ‘·<∏ë ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` j·T<∏ë ` kÕ+‘·«sTT‘ê ` eX´' ` Åd”ÔD≤+ ` ‘·<∏ë `

‘·<∏ë ` j·T<∏ë ` j·T<∏ë ` Á|æj·T+ ` eø±Ô ` |ü]uÛÑ÷‘·' ` ‘·<∏ë ` ‘·<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë j·T<∏ë (|ü⁄s¡Twü'), kÕ+‘·«sTT‘ê ‘·<∏ë ‘·<∏ë Åd”ÔD≤+

eX´'— j·T<∏ë j·T<∏ë Á|æj·T+ eø±Ô, ‘·<∏ë ‘·<∏ë |ü]uÛÑ÷‘·' (uÛÑe‹).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<∏ë j·T<∏ë R m+‘·$X‚wüeTT>∑, (|ü⁄s¡Twü') kÕ+‘·«sTT‘ê R

(|ü⁄s¡Twüß&ÉT) Áã‹e÷\T#·T+&ÉTyê&É>∑TH√, ‘·<∏ë ‘·<∏ë R n+‘· n~Ûø£eTT>±, Åd”ÔD≤+

R Åd”Ô\≈£î, eX¯ ' uÛÑe‹ R ˝Àã&çb˛sTTq yê&É>∑TqT, j·T<∏ë j·T<∏ë R m+‘·

n~Ûø£eTT>±, Á|æj·T+ eø±Ô R Á|æj·TeTT>± e÷≥˝≤&ÉTyê&É>∑TH√, ‘·<∏ë ‘·<∏ë R

n+‘· m≈£îÿe>±, |ü]uÛÑ÷‘·' uÛÑe‹ R |üsêuÛÑ$+|üã&ÉTyê &É>∑TqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT118

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªeX´' uÛÑe‹μμ Çwüºß &É>∑TqT. Ç~ Àø£eTTq+<ä* kÕe÷q´<Ûäs¡àeTT.

ø±ì ˙jÓT&É\ n~ $s¡T<äΔyÓTÆq<äì sêeDTì ‘ê‘·Œs¡ eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Àø£eTTq |ü⁄s¡Twüß&ÉT Åd”Ô\ HÓ+‘·>∑ Áã‹e÷\Tø=qT#·T+&ÉTH√ n+‘·≈£î

n+‘·>± yê]øÏ eXó&Ó’ ˝À≈£îejÓÆT b˛e⁄#·T+&ÉTqT. yê]‘√ m+‘· Á|æj·TeTT>±

e÷≥˝≤&ÉT#·T+&ÉTH√ n+‘·>± yê]# |üsêuÛÑ$+|ü ã&ÉT#·T+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ düìïj·T#·Ã¤‹ yT Áø√<Ûä+ ‘·«sTT ø±eT dü‡eTT‹ú‘·' ˆ

Á<äe‘√ - e÷s¡Z e÷kÕ<ä Vü≤j·÷ ìe düTkÕs¡~∏' ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düìïj·T#·Ã¤‹ ` yT ` Áø√<Ûä+ ` ‘·«sTT ` ø±eT' ` düeTT‹ú‘·' `

Á<äe‘·' ` ne÷s¡ZyéT ` ÄkÕ<ä ` Vü≤j·÷Hé ` Çe ` düTkÕs¡~∏' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«sTT düeTT‹ú‘·' ø±eT', ne÷s¡Z+ ÄkÕ<ä Á<äe‘·' Vü≤j·÷Hé

düTkÕs¡~∏' Çe, ‘·«sTT düeTT‹ú‘·+ Áø√<Ûä+ düìïj·T#·Ã¤‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«sTT düeTT‹ú‘·' ø±eT' R j·T+ <s¡Œ&çq{Ϻ ø±eTeTT, ne÷s¡Z+

ÄkÕ<ä R ô|&ÉÁ‘√eqT ã{Ϻ, Á<äe‘·' Vü≤j·÷Hé R |üs¡T–&ÉT#·Tqï >∑Ti¿eTT\qT,

düTkÕs¡~∏' Çe R Hs¡Œ]jÓÆTq kÕs¡~∏e …, ‘·«sTT düeTT‹ú‘·+ Áø√<Ûä+ R ˙j·T+<äT

ø£*Zq{Ϻ Áø√<ÛäeTTqT, düìïj·T#·Ã¤‹ R nD∫yj·TT#·Tqï~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªÁø√<Ûä+ ‘·+ ìj·T#·Ã¤‹μμ ` Áø√<Ûäø±s¡ yÓTÆq ìqTï #·+|æyj·TT≥qT

e÷ìŒ+#·T#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·|ü&ÉT e÷s¡ZeTTq≈£î ≤–ø=ì b˛e⁄#·Tqï >∑Ti¿eTT\qT ì|ü⁄DT&Ó’q

s¡<∏ä#√<ä≈£î&ÉT |ü>∑ZeTT\qT Hs¡TŒ>± _>∑ã{Ϻ eTi*+∫q≥T¢, ˙j·T+<äT Hê≈£îqï

Áù|j·TyT ˙ô|’ Hê≈£î ø£\T>∑T Áø√<ÛäeTTq+‘·qT nD∫yj·TT#·Tqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ yêeT' ø±yÓ÷ eTqTcÕ´D≤+ j·TdæàHé øÏ\ ìã<Ûä ‘ ˆ

»H ‘·dæà+ düÔ «qTÁø√X ùd‡ ïVü≤Xà øÏ\ C≤j·T‘ ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yêeT' ` ø±eT' ` eTqTcÕ´D≤+ ` j·TdæàHé ` øÏ\ ` ìã<Ûä ‘ `

»H ` ‘·dæàHé ` ‘·T ` nqTÁø√X' ` ùdïVü≤' ` #· ` øÏ\ ` C≤j·T‘ ˆˆ

119(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTqTcÕ´D≤+ ø±eT' yêeT'. (dü') j·TdæàHé »H øÏ\ ìã<Ûä ‘,

‘·dæàHé »H, nqTÁø√X', ùdïVü≤XÃ, C≤j·T‘ øÏ\.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTqTcÕ´D≤+ R eTqTwüß´\≈£î, ø±eT' R ø±eTeTqTq~, yêeT'

R <äTwüºyÓTÆq~, (dü' R n~) j·TdæàHé »H øÏ\ R @ eTqTEìj·T+ <äsTT‘,

ìã<Ûä ‘ R \>∑ïyÓTÆj·TT+&ÉTH√, ‘·dæàHé »H R Ä eTqTwüß´ìj·T+<äT, nqTÁø√X' R

ø±s¡TD´eTTqT, ùdïVü≤XÃ R ùdïVü≤eTTqT, C≤j·T‘ øÏ\ R |ü⁄≥Tº#·T+&ÉTqT >∑<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` yêeT' ` Á≈£Ls¡', Áø√<ÛäeTTø£+f…qT ≈£L&É ø±eTeTT rÁeeTT>∑

Á≈£Ls¡yÓTÆq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTqTwüß´\#˚ ø±eTeTT $TøÏÿ* $|üØ‘·yÓTÆq |üqT\T #˚sTT+#·T

#·T+&ÉTqT. qs¡Tq≈£î me«]j·T+<äT á ø±eTeTT »ì+#·TH√ n{Ϻyês¡T m+‘√

Áø√<ÛäeTTq≈£î >∑TiÏø±e\dæq yês¡sTTq|üŒ{ÏøÏì yê]ô|’ì ø£s¡TDj·TTqT ùdïVü≤eTTqT

e÷Á‘·yT ø£\T>∑T#·T+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ @‘·kÕà ‘êÿs¡D≤ qï ‘ê«+ |òü÷‘·j·÷$T esêqH ˆ

e<ÛësΩê eTee÷HêsΩê+ $T<∏ë´Á|üÁeõ‘ s¡‘êyéT ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @‘·kÕà‘Y ` ø±s¡D≤‘Y ` q ` ‘ê«+ ` |òü÷‘·j·÷$T ` esêqH `

e<ÛësΩêyéT ` nee÷HêsΩê+ ` $T<∏ë´Á|üÁeõ‘ ` s¡‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` esêqH˚! @‘·kÕà‘Y ø±s¡D≤‘Y e<ÛësΩêyéT nee÷HêsêΩ+

$T<∏ë´Á|üÁeõ‘ s¡‘ê+, ‘ê«+ q |òü÷‘·j·÷$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esêqH R z ÁX‚wüyÓTÆq eTTKeTT >∑\ d”‘ê, @‘·kÕà‘Y ø±s¡D≤‘Y

R á ø±s¡DeTTe\q, e<ÛësΩê+ R e~Û+#·T≥≈£î ns¡ΩyÓTÆj·TTqï <ëqe⁄qT,

nee÷HêsêΩ+ R nee÷ì+#·T≥≈£î ‘·–j·TTqï <ëqe⁄qT, $T<∏ë´Á|üÁeõ‘ s¡‘êyéT

R ø£|ü≥yÓTÆq eqyêdüÁe‘·eTTqT #j·TT#·Tqï yêìj·T+<äT eTqdüT|ü&ÉT#·Tqï <ëqe⁄

q>∑T, ‘ê«+ R ìqTï, q |òü÷‘·j·÷$T R #·+|æyj·TT≥ Ò<äT.

u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ªÁ|üÁeõ‘ s¡‘êyéTμ nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± ªÁ|üÁe»H s¡‘êyéTμ

nì >∑\<äT. nq>± ìÁwüŒjÓ÷»qeTT>± uÛÀ>∑‘ê´>∑s¡÷|üyÓTÆq Á|üÁe»q (dü+ Hê´dü)

e÷s¡ZeTTq+<äT Ädü≈£îÔsê\yÓ’ j·TTqï<ëqeì uÛ≤eeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT120

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äs¡e<äHê! ˙ô|’ Hê≈£î ñ‘·ÿ≥yÓTÆq ø±eTeTT ø£*Zj·TTqï

ø±s¡DeTT#˚‘·H˚ Ä ø£|ü≥|ü]Áyê»≈£îìj·T+<äT eTqdüT‡ ì\TŒø=qï ˙e⁄ Hê≈£î

e<ÛäT´sê\yÓ’qqT, nee÷ì+|ü<ä–q<ëq yÓ’qqT ìqTï HqT #·+|üø£ ñù|øÏå+#·T

#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ |üs¡TcÕ D°Vü≤ yêø±´ì j·÷ì j·÷ì ÁãMwæ e÷+ ˆ

‘wüß ‘wüß e<Û√ j·TTø£Ô düÔe yÓTÆ~∏* <ës¡TD' ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |üs¡TcÕDÏ ` ÇVü≤ ` yêø±´ì ` j·÷ì ` j·÷ì ` ÁãMwæ `

e÷yéT, ‘wüß ` ‘wüß ` e<Ûä' ` j·TTø£Ô' ` ‘·e ` yÓTÆ~∏* ` <ës¡TD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*, ÇVü≤ j·÷ì j·÷ì |üs¡TcÕDÏ yêø±´ì e÷+ ÁãMwæ,

‘wüß ‘wüß ‘·e <ës¡TD' e<Ûä' j·TTø£Ô'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏* R z C≤qø°! e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, ÇVü≤ R á dü+<äs¡“¤eTTq,

j·÷ì j·÷ì |üs¡TcÕDÏ yêø±´ì R @ j˚T |üs¡Twüe#·qeTT\qT, ÁãMwæ R

|ü\T≈£î#·THêïy√, ‘wüß ‘wüß R Ä j·÷ yêø£ eTT\+<äT, ‘·e R ˙≈£î, <ës¡TD'

e<Ûä' R Á≈£Ls¡yÓTÆq e<Ûä, j·TTø£Ô' R ‘·–j·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` C≤qø°! Ç|ü&ÉT qqTï>∑÷]Ã @ j˚T ø£≥Te#·qeTT\T ˙e⁄

|ü*øÏj·TTHêïy√ yêì˝À Á|ü‹ ˇø£ÿ yêø£´eTTq≈£îqT ˙≈£î eTs¡D<ä+&Éqy˚T

$~Û+|üe\dæj·TTqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ @e eTTø±Ô « ‘·T yÓ’<V”≤+ sêeD√ sêø£åkÕ~Û|ü' ˆ

Áø√<Ûädü+s¡+uÛÑdü+j·TTø£Ô d”‡‘ê eTT‘·Ôs¡eTÁãM‘Y ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô « ` ‘·T ` yÓ’<V”≤+ ` sêeD' ` sêø£åkÕ~Û|ü',

Áø√<Ûädü+s¡+uÛÑdü+j·TTø£Ô' ` d”‘êyéT ` ñ‘·Ôs¡yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ~Û|ü' sêeD', yÓ’<V”≤yéT @eyéT ñø±Ô « ‘·T, Áø√<Ûädü+s¡+uÛÑ

dü+j·TTø£Ô', d”‘êyéT ñ‘·Ôs¡yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕ~Û|ü' sêeD' R sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, yÓ’<V”≤+ R

d”‘·qT>∑÷]Ã, @eyéT ñø±Ô « ‘·T R áØ‹>± |ü*øÏ |æeTà≥— Áø√<Ûädü+s¡+uÛÑdü+j·TTø£Ô'

R Áø√<ÛëyX|üP]‘·T&Ó’, d”‘êyéT R d”‘·qT>∑÷]Ã, ñ‘·Ôs¡yéT nÁãM‘Y R düe÷<ÛëqeTT

|ü*¬øqT.

121(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, d”‘·qT>∑÷]à á Ø‹>± |ü*øÏ rÁeyÓTÆq

Áø√<ÛëyXeTT‘√ ‹]– Ç≥¢HÓqT.

XÀ¢ ˆ <Í« e÷k s¡øÏå‘·yÍ´ yT jÓ÷-e~ÛùdÔ eTj·÷ ø£è‘·' ˆ

‘·‘· XÙj·Tq e÷s√Vü≤ eTeT ‘·«+ es¡e]íì ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <Í« ` e÷k ` s¡øÏå‘·yÍ´ ` yT ` j·T' ` ne~Û' ` ‘ ` eTj·÷

` ø£è‘·', ‘·‘·' ` Xj·TqyéT ` Äs√Vü≤ ` eTeT ` ‘·«+ ` es¡e]íì ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` es¡e]íì! eTj·÷ j·T' ne~Û ø£è‘·', (‘·<äqTkÕπsD) yT <Í«

e÷k s¡øÏå‘·yÍ´— ‘·‘·' ‘·«+ eTeT Xj·TqyéT Äs√Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` es¡e]íì R z düT+<äsê+^! ‘ R ˙≈£î, eTj·÷ R Hê#‘·, j·T'

ne~Û' ø£è‘·' R @ Vü≤<äT› @s¡Œs¡#·ã&çq<√, (‘·<äqTkÕπsD R ÄVü≤<äT› qqTdü]+∫)

yT R Hê≈£î, <Í« e÷k R ¬s+&ÉTHÓ\\T, s¡øÏå‘·yÍ´ R y∫j·TT+&Ée\dæ j·TTqï~.

‘·‘·' R |æeTà≥, ‘·«+ R e⁄, eTeT Xj·Tq+ R HêXj·T´qT, Äs√Vü≤ R n~Ûwæ+|ü⁄eTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªes¡Ô‘ <äXyÓ÷ e÷k <Í« ‘·T X‚c |ü¢e+>∑eTμ nì d”‘·eTà eTT+<äT

#Ó|üŒuÀe⁄ e#·qeTTq ø° ¬s+&ÉTe÷düeTT\ ne~Û dü«\Œ~qeTT\ uÛÒ<äyT ø±e⁄q

$s¡T<äΔeTT >±<äT.

sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªª‘·‘·' eTeT Xj·TqyéT Äs√Vü≤μμ, eTeT R Hê≈£î, Xj·Tq+

R Bs¡ÈìÁ<ës¡÷|üyÓTÆq eTs¡DeTT nì, Äs√Vü≤ R ‘Ó*dæø=qTeTT, nq>± ˙e⁄

sêeTdüàs¡D $&ÉTeì#√ ˙ m<äT≥H HqT eTs¡DÏ+‘·Tqì sêeDTì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düT+<äØ! ˙ ø=dü–q{Ϻ düeTj·TeTTqT nqTdü]+∫ Ç+ø£qT HqT

¬s+&ÉT e÷düeTT\T ø±#·Tø=ì j·TT+&Ée\dæj·TTqï~. Ä ¬s+&ÉT HÓ\\|æeTà≥ ˙e⁄

Hê Xj·TqeTTqT Äs√Væ≤+|üø£ ‘·|üŒ<äT düTe÷!

XÀ¢ ˆ }s¡Δ«+ <ë«uÛ≤´+ ‘·T e÷kÕuÛ≤´+ uÛÑsêÔs¡+ e÷ eTì#·Ã¤ryéT ˆ

eTeT ‘ê«+ ÁbÕ‘·sêXÊs¡ú e÷\uÛÑ+‘ eTVü‰qùd ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` }s¡Δ«+ ` <ë«uÛ≤´+ ` ‘·T ` e÷kÕuÛ≤´+ ` uÛÑsêÔs¡+ ` e÷yéT `

nì#·Ã¤ryéT, eTeT ` ‘ê«+ ` ÁbÕ‘·sêXÊs¡úyéT ` Ä\uÛÑ+‘ ` eTVü‰qùd ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <ë«uÛ≤´+ e÷kÕuÛ≤´yéT }s¡Δ«+ ‘·T e÷+ uÛÑsêÔs¡yéT nì#·Ã¤r+

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT122

‘ê«+ eTeT eTVü‰qùd ÁbÕ‘·sêXÊs¡úyéT Ä\uÛÑ+‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ë«uÛ≤´+ e÷kÕuÛ≤´+ }s¡Δ«+ ‘·T R ¬s+&ÉTHÓ\\T <ë{Ïq |æeTà≥

e÷Á‘·eTT, e÷+ R qqTï, uÛÑsêÔs¡+ R uÛÑs¡Ô>±, nì#·Ã¤r+ R n+^ø£]+#·q{Ϻ,

‘ê«+ R ìqTï, eTeT eTVü‰qùd R Hê e+≥sTT+{Ïj·T+<äT, ÁbÕ‘·sêXÊs¡ú+ R

ñ<äj·Tø±\|ü⁄ uÛÀ»qeTTq¬ø’, Ä\uÛÑ+‘ R #·+|æyj·TT<äTs¡T.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªªuÛÑsêÔs¡+μμ ` ˙ uÛÑs¡ÔjÓÆTq{Ϻ sêeTTì eTiÏj·TT ªe÷+

nì#·Ã¤ryéT ‘ê«+μ Hê \+¬ø’X«s¡ eTTqT ˇ\¢ì ìqTïqT >∑÷&É e~Û+‘·Ts¡T nì

uÛ≤eeTT.

u§+u≤sTT eTTÁ<äDeTT :` ªªÄ\uÛÑ+‘ eTVü‰qùdμμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªdüT<ëX‚ä‘·‡ ´+‹

K+&ÉX'μμ nì >∑\<äT (Hê e+≥\yês¡T ìqTï eTTø£ÿ\T>± K+&ç+‘·Ts¡T).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä ¬s+&ÉTHÓ\\T >∑&É∫q |æeTà≥ e÷Á‘·eTT n|üŒ{ÏøÏì ˙e⁄ qqTï

uÛÑs¡Ô>± n+^ø£]+|üø£ b˛sTTq#√ Hê e+≥\yês¡T ìqTï Hê e+≥sTT+{Ï À Hê

ÁbÕ‘·'ø±\uÛÀ»qeTTø=s¡¬ø’ ìqTï #·+|æ e+&ç ô|≥Tº<äTs¡T düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘ê+ ‘·s¡® ´e÷Hê+ dü+Áù|ø£å ´ sêø£åùd+Á<D C≤qø°yéT ˆ

<e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´ kÕÔ $ùw<äT ]«ø£è‘ø£åD≤' ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê+ ` ‘·s¡® ´e÷Hê+ ` dü+Áù|ø£å ´ ` sêø£åùd+Á<D ` C≤qø°yéT,

<e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´' ` ‘ê' ` $ùw<äT' ` $ø£è‘ø£åD≤' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á<˚D ‘·s¡®´e÷Hê+, ‘ê+ C≤qø°+ dü+Áù|ø£å ´, ‘ê'

<e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´' $ø£è‘ø£åD≤' (dü‘· ') $ùw<äT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åùd+Á<D R sêø£ådüsêE#, ‘·s¡® e÷Hê+ R >∑~›+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ,

‘ê+ C≤qø°+ R Ä d”‘ê<$ì, dü+Áù|ø£å ´ R #·÷∫, ‘ê' <e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´' R Ä

<e>∑+<Ûäs¡«ø£q´ø£\T, $ø£è‘ø£åD≤' (dü‘· ') R $ø±s¡eTT H=+~q{Ϻ ø£qTï\T >∑\yê¬s’,

$ùw<äT' R <äT'œ+∫].

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª<e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´'μ ` d”‘·e …H ã˝≤‘êÿs¡eTT>±, rdæø=ì sêã&çq{Ϻ

yês¡T, n‘·ìì $~Û Òø£ n+^ø£]+∫q{Ϻyês¡T.

123(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüsêE# á $<ÛäeTT>± Á≈£Ls¡eTT>± >∑~›+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ

d”‘ê<$ì p∫, <e>∑+<Ûäs¡«≈£îe÷]ø£\T ‘·eT ‘·eT ø£qTï\T #ÓeTà–\T¢#·T+&É>±

$TøÏÿ* $cÕ<äeTTqT bı+~].

XÀ¢ ˆ zwüÁ|üø±¬s’ s¡|üsê eÅø£ÔH˚Å‘Ó’ düÔ<∏ë|üsê' ˆ

d”‘ê e÷XÊ«düj·÷e÷düT düÔ]®‘ê+ ‘q s¡ø£åkÕ ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` zwüÁ|üø±¬s’' ` n|üsê' ` eÅø£ÔHÅ‘Ó’' ` ‘·<∏ë ` n|üsê' ` d”‘êyéT

` ÄXÊ«düj·÷e÷düT' ` ‘·]®‘ê+ ` ‘q ` s¡ø£åkÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘q s¡ø£åkÕ ‘·]®‘ê+ d”‘êyéT n|üsê' zwüÁ|üø±¬s’', ‘·<∏ë n|üsê'

eÅø£ÔHÅ‘Ó’' ÄXÊ«düj·÷e÷düT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘q s¡ø£åkÕ R Ä sêø£ådüTì#, ‘·]®‘ê+ d”‘ê+ R u…~]+|üã&ÉT#·Tqï

d”‘ê<$ì, n|üsê' R ø=+‘·eT+~ <e>∑+<Ûäs¡«ø£q´\T, zwüÁ|üø±¬s’' R ô|<äe⁄\

ø£<ä*ø£#˚‘·qT, ‘·<∏ë n|üsê' R nfÒ¢ eT]ø=+<äs¡T, eÅø£ÔH˚Å‘Ó’' R H√{Ï‘√&ÉqT,

ø£qTï\‘√&ÉqT, ÄXÊ«düj·÷e÷düT' R z<ës¡TÃ#·T+&ç].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á $<ÛäeTT>± sêeDT&ÉT d”‘·qT uÛÑj·T+ø£s¡eTT>± u…<ä]+#·T#·T+&É>±,

n#·{Ï <e>∑+<Ûäs¡«ø£q´\T, BìøÏ ˙y$Tj·TT u…<ä]b˛e≈£î eTì ‘·eT ô|<äe⁄\

jÓTTø£ÿj·TT, H√{ÏjÓTTø£ÿj·TT, ø£qTï\ jÓTTø£ÿj·TT, ø£<ä*ø£\‘√ >∑÷&çq dü+»„\‘√

z<ë]à d”‘·eTà≈£î <ÛÓ’s¡ eTTqT #Ó|ü#·T+&ç].

XÀ¢ ˆ ‘ê_Û sêXÊ«dæ‘ê d”‘ê sêeD+ sêø£åkÕ~Û|üyéT ˆ

ñyê #ê‘·àVæ≤‘·+ yêø£ + eè‘·ÔXÖ+&ûs¡ >∑]«‘·yéT ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê_Û' ÄXÊ«dæ‘ê d”‘ê sêeD+ sêø£åkÕ~Û|üyéT ñyê#·,

Ä‘·àVæ≤‘·+ ` yêø£ + ` eè‘·ÔXÖ+&ûs¡ >∑]«‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê_Û' ÄXÊ«dæ‘ê d”‘ê, sêø£åkÕ~Û|ü+ sêeD+ eè‘·ÔXÖ+&ûs¡

>∑]«‘·yéT, Ä‘·àVæ≤‘·+ yêø£ yéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê_Û' nXÊ«dæ‘ê R Ä <e‘ê>∑+<Ûäs¡«ø£q´\# }s¡&ç+|üã&çq{Ϻ,

d”‘ê R d”‘ê<$, sêø£åkÕ~Û|ü+ sêeD+ R sêø£ådüsêC…’q sêeDTì >∑÷]Ã, eè‘·Ô

XÖ+&ûs¡ >∑]«‘·+ R ‘·q bÕ‹Áe‘· Á|üuÛ≤eeTT# ø£*–q >∑s¡«eTT‘√ ≈£L&çq{Ϻ,

Ä‘·àVæ≤‘·+ yêø£ + R ‘·q≈£î Væ≤‘·yÓTÆq yêø£ eTTqT, ñyê#· R |ü*¬øqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT124

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªÄ‘·àVæ≤‘·+ yêø£ +μμ ` sêeDTì Ä‘·à≈£î Væ≤‘·yÓTÆq, eè‘·Ô XÖ+&ûs¡

>∑]«‘·+ R ‘·q bÕ‹Áe‘· eTT#˚‘·qT, uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ XÖs¡ eTVæ≤eT#˚‘·qT \_Û+∫q

>∑s¡«eTT ø£*–q{Ϻ.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä <e>∑+<Ûäs¡«ø£q´\# z<ës¡Ãã&ÉT#·Tqï d”‘ê<$, ‘·q bÕ‹Áe‘· eTT

#˚‘·qT, lsêeTTì |üsêÁø£eTeTT#˚‘·qT ø£*–q >∑s¡«eTT‘√, ‘·q≈£î Væ≤‘·yÓTÆq

e#·qeTT\qT ‹]– Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ q÷q+ q ‘ »q' ø£•Ã <ädæÔ ìÁX‚Ùj·Tùd dæú‘·' ˆ

ìyês¡j·T‹ jÓ÷ q ‘ê«+ ø£s¡àD√ -kÕà~«>∑]Ω‘ê‘Y ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q÷q+ ` q ` ‘ ` »q' ` ø£•Ã‘Y ` ndæÔ ` ìÁX‚Ùj·Tùd ` dæú‘·'

` ìyês¡j·T‹ ` j·T' ` q ` ‘ê«+ ` ø£s¡àD' ` nkÕà‘Y ` $>∑]Ω‘ê‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' ‘ê«yéT nkÕà‘Y $>∑]Ω‘ê‘Y ø£s¡àD' ìyês¡j·T‹— ‘ ì'ÁX‚j·Tùd

dæú‘·' dü' »q' q÷q+ ø£•Ã‘Y q ndæÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R me&ÉsTT‘, $>∑]Ω‘ê‘Y R ì+<ä yÓTÆq{Ϻ, ø£s¡àD' R á

ø£è‘· eTT qT+&ç, ìyês¡j·T‹ R ìe]Ô+|üCÒj·TTH√, ‘ ì'ÁX‚j·Tùd dæú‘·' R πøåeTeTT

q+<äT+&ÉTH√, dü' »q' R Ä eTqTwüß´&ÉT, q÷q+ R ìXÃj·TeTT>±, ø£•Ã‘Y q ndæÔ

R me«&ÉTqT Ò&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêeD≤düTs¡T&Ü! á \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT |üs¡<ës¡#Ís¡ eTTe+{Ï

>∑s¡ΩD°j·TyÓTÆq ø£è‘· eTT #˚j·T≈£î+&É ìqTï ìyê]+#·Tq{Ϻ ˙y˚T\T ø√]q e´øÏÔ

me«s¡TqT ìXÃj·TeTT>± ÒH Òs¡ì nqTø=qT#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ e÷+ Væ≤ <Ûäsêà‘·àq' |ürï+ XN$Te XN|ü‘' ˆ

‘·«<äq´ ÅdæÔwüß ˝Àπøwüß ÁbÕs¡újT qàqkÕ-|æ ø£' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷+ ` Væ≤ ` <Ûäsêà‘·àq' ` |ürï+ ` XNyéT ` Çe ` XN|ü‘'

` ‘·«<äq´' ` Á‹wüß ` ˝Àπøwüß ` ÁbÕs¡újT‘Y ` eTqkÕ ` n|æ ` ø£' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XN|ü‘' XNyéT Çe, <Ûäsêà‘·àq' |ürï+ e÷+ Á‹wüß ˝Àπøwüß

eTqkÕ n|æ, ‘·«<äq´' ø£' ÁbÕs¡újT‘Y ?

125(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XN|ü‘' XNyéT Çe R <y+Á<äTì |ü≥ºeTVæ≤wæjÓÆTq XN<$ìe …,

<Ûäsêà‘·àq' |ürï+ e÷+ R |üs¡eT<Ûë]à≈£î&Ó’q lsêeTTì uÛ≤s¡ q>∑T qqTï, Á‹wüß

˝Àπøwüß R eTT˝À¢ø£eTT\+<äTqT, ‘·«<äq´' ø£' R ˙ø£+f… y¬se«&ÉT, eTqkÕ n|æ R

eTqdüT‡# >∑÷&É, ÁbÕs¡újT‘Y R ø√s¡TqT ?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªeTqkÕ|æ ø£' ÁbÕs¡újT‘Yμμ e÷≥\‘√ ø√s¡Tyê&ÉT ñ+&ÉT≥ |üP]Ô>±

ndü+uÛÑeeTì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <˚y˚+Á<äTì |ü≥ºeTVæ≤wæjÓÆTq X¯N<˚$ì uÛ≤s¡´>± ø√]q≥T¢>±,

<Ûäsêà‘·Tà&Ó’q j·÷ lsêeTTì uÛ≤s¡´q>∑T qqTï, eTT»®>∑eTT\+<äTqT ˙e⁄ >±ø£

eTiÏjÓTe«&ÉTqT ‘·q eTqdüT‡q+<Ó’q yê+∫Û+|ü>∑\&Ü!

XÀ¢ ˆ sêø£åkÕ<ÛäeT sêeTdü uÛ≤sê´ eT$T‘·‘»dü' ˆ

ñø£Ôyê qdæ j·T‘êŒ|ü+ ø£« >∑‘· düÔdü yÓ÷ø£å ´ùd ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêø£åkÕ<ÛäeT ` sêeTdü ` uÛ≤sê´yéT ` n$T‘·‘»dü' ` ñø£ÔyêHé `

ndæ ` j·T‘Y ` bÕ|ü+ ` ø£« ` >∑‘·' ` ‘·dü ` yÓ÷ø£å ´ùd ?

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ<ÛäeT! n$T‘·‘»dü' sêeTdü uÛ≤sê´+ j·T‘Y bÕ|üyéT

ñø£ÔyêHé ndæ, ø£« >∑‘·' ‘·dü yÓ÷ø£å ´ùd ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕ<ÛäeT R sêø£ådüT\+<Ó\¢ n<ÛäeTT&Ó’q sêeD≤! n$T‘·‘»dü'

R nbÕs¡yÓTÆq |üsêÁø£eTeTT>∑\, sêeTdü´ R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´+ R

<Ûäs¡à|ü‹ïjÓÆTq qqTï>∑÷]Ã, j·T‘Y bÕ|üyéT ñø£ÔyêHé ndæ R @ bÕ|üe#·qeTT

|ü*øÏqyê&ÉyÓ’‹y√, ‘·dü (‘·kÕà‘Y) R Ä bÕ‘·ø£eTTqT+&ç, ø£« >∑‘·' R m#·{ÏøÏ

b˛sTTqyê&ÉyÓ’, yÓ÷ø£å ´ùd R $&ÉTeã&É>∑\e⁄?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªj·T‘Y bÕ|ü+μμ ` ªeTeT Xj·TqyéT Äs√Vü≤μ Ç‘ê´~s¡÷|üyéT ` Hê

Xj·T´ô|’ #s¡e\dæq<äì ˙e⁄ |ü*øÏq bÕ|ü|ü⁄ e÷≥\T, ªø£« >∑‘·' yÓ÷ø£å ´ùdμ ` Ä

bÕ|üeTT# |òü*+#·Tq{Ϻ düeT÷\$HêXqeTTq≈£î |ü]Vü‰s¡eTT m#·≥≈£î b˛sTTqqT

nXø£ eTT nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêø£åkÕ<Ûäe÷! n$T‘·Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq lsêeTTì uÛ≤s¡ qT >∑÷]Ã

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT126

@ bÕ|üe#·qeTT\T ˙e⁄ |ü*øÏj·TT+{Ïy√ Ä bÕ‘·ø£eTTqT ˙e⁄ m#·{ÏøÏ uÀsTT

@$T #dæ b˛>=≥Tºø=q>∑\e⁄?

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë <äè|üÔXà e÷‘·+>∑' XXXà düVæ≤‘Í eH ˆ

‘·<∏ë ~«s¡<äe Á<ëeT düÔ «+ ˙#·XXe‘Y düà è‘·' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` <äè|üÔ' ` #· ` e÷‘·+>∑' ` XX' ` #· ` düVæ≤‘Í ` eH

` ‘·<∏ë ` ~«s¡<äe‘Y ` sêeT' ` ‘·«+ ` ˙#·XXe‘Y ` düà è‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eH j·T<∏ë <äè|üÔ' e÷‘·+>∑XÃ, XXXà düVæ≤‘Í, ‘·<∏ë (nÁ‘·)

sêeT' ~«s¡<äe‘Y, ‘·«+ ˙#·XXe‘Y düà è‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eH R ns¡D´eTTq+<äT, j·T<∏ë R @ $<ÛäeTT>±, <äè|üÔ' e÷‘·+>∑XÃ

R eT~+∫q{Ϻ @qT>∑TqT, XXXà R ≈£î+<\TqT, düVæ≤‘Í R ≈£L&çj·TT+&ÉTH√,

‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, nÁ‘· R Ç#·Ã≥, sêeT' ~«s¡<äe‘Y R lsêeTT&ÉT eT‘·Ô>∑»eTT

e+{Ïyê&ÉT>±, düà è‘·' R ‘·\#·ã&ÉTqT. ‘·«+ #·XXe‘Y R e⁄ ≈£åîÁ<äyÓTÆq ≈£î+<\T

e+{Ïyê&Ée⁄>±, düà è‘·' R ‘·\#·ã&ÉT<äTe⁄.

bÕsƒê+‘·s¡eTT ` düVæ≤‘√ eH ` nì ø£\<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` Ç#·≥ sêeDT&ÉT ‘·q≈£î eT<ä|ü⁄fÒqT>∑T‘√ kÕeT´eTT

#Ó|üŒã&ÉT#·Tqï<äì ÁuÛÑeT #Ó+<ä≈£î+&É sêeTT&ÉT @qT>∑Te+{Ïyê&ÉT e⁄ ≈£î+<{Ïe+{Ï

yê&Éeì d”‘·eTàjT düŒwüºeTT #dæ #Ó|æŒq~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ns¡D´eTTq+<äT eT<ä|ü⁄fÒqT>∑Tqï #√{ÏøÏ ≈£î+<˚\T #˚] ˙‘√

j·TT<äΔeTTq≈£î e∫Ë qqï≥T¢>±, eT‘ÔuÛÑeTTe+{Ï lsêeTTì‘√ ≈£î+<\T e+{Ï

˙e⁄ kÕeT´eTT #Ó|üø=qT#·THêïe⁄.

XÀ¢ ˆ dü ‘·« $Tø屫≈£îHê<∏ä+ yÓ’ øÏå|ü ìïVü≤ q \»®ùd ˆ

#·≈£åîc˛ ]«wüj·T+ ‘·dü q ‘êe <äT|ü>∑#·Ã¤dæ ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ‘·«yéT Çø屫≈£îHê<∏ä+ yÓ’ øÏå|üHé ÇVü≤ q \»®ùd,

#·≈£åîc˛' ` $wüj·T+ ` ‘·dü ` q ` ‘êe‘Y ` ñ|ü>∑#·Ã¤dæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ‘·«yéT Çø屫≈£îHê<∏ä+ øÏå|üHé ÇVü≤ q \»®ùd, ‘·dü #·≈£åîc˛'

$wüj·T+ ‘êe‘Y q ñ|ü>∑#·Ã¤dæ.

127(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ‘·«+ R n{Ϻ ˙e⁄, Çø屫≈£îHê<∏ä+ R Çø屫≈£îÁ|üuÛÑTe⁄qT, ÇVü≤

R á \+ø£j·T+<äT, øÏå|üHé R ì+~+#·T#·T, q \»®ùd R dæ>∑TZ|ü&ÉT≥ Ò<äT, ‘·dü

#·≈£åîc˛' $wüj·T+ ‘êe‘Y R Ä eTVü‰‘·Tàì ø£qTï\≈£î ø±ìŒ+#·T≥ e÷Á‘·eTT, q

ñ|ü>∑#·Ã¤dæ R bı+<ä Ò≈£îHêïe⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ≈£î+<˚\Te˝… ≈£åîÁ<äT&ÉyÓ’q ˙e⁄ á \+ø£˝À ≈£Ls¡TÃ+&ç

eT<ä>∑»eTTe+{Ï Ä Çø屫≈£îÁ|üuÛÑTe⁄qT ì+~+#·T≥≈£î @$Tj·TTqT dæ>∑TZ|ü&É≈£îHêïe⁄.

Ç+‘·≈£îqT n‘·ì ø£qTï\ m<äT≥ ì\T#·T <ÛÓ’s¡ eTT m|ü&ÉTqT ˙e⁄ #·÷|ü Ò<äT

>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ÇyT ‘ qj·TH Á≈£Lπs $s¡÷ù| ø£èwüí|æ+>∑fi‚ ˆ

øÏå‘Í q |ü‹‘ ø£kÕà Hêà eTHês¡ ìØø£å‘·' ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÇyT ` ‘ ` qj·TH ` Á≈£Lπs ` $s¡÷ù| ` ø£èwüí|æ+>∑fi‚ ` øÏå‘Í `

q ` |ü‹‘ ` ø£kÕà‘Y ` e÷yéT ` nHês¡ ` ìØø£å‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nHês¡ ! e÷+ ìØø£å‘·' ‘ ÇyT Á≈£Lπs, $s¡÷ù|, ø£èwüí|æ+>∑fi‚

qj·TH ø£kÕà‘Y øÏå‘Í q |ü‹‘ ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHês¡ R z ˙#·T&Ü! e÷+ ìØø£å‘·' R qqTï (<äTwüºãT~Δ‘√)

#·÷#·T#·Tqï, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, Çy˚T R á, Á≈£Lπs R Á≈£Ls¡yÓTÆq{Ϻ, $s¡÷ù| R

$ø£è‘·eTT …’q{Ϻ, ø£èwüí|æ+>∑fi‚ R q\¢ì |ü#·Ãì s¡+>∑T‘√ qTqï, qj·TH R ¬s+&ÉT

ø£qTï\TqT, ø£kÕà‘Y R m+<äTe\q, øÏå‘Í q |ü‹‘ R H\ô|’ sê*b˛≈£îqï$?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z #·T&Ü! qqTï bÕ|üãT~Δ‘√ #·÷#·T#·Tqï{Ϻ Á≈£Ls¡yÓTÆq, $ø±s¡yÓTÆq,

;Ûø£s¡es¡íeTT >∑\ á ˙ ¬s+&ÉT ø£qTï\TqT Ç+ø£qT m+<äT#˚‘· H˚\ô|’ sê*

b˛e≈£îqï$?

XÀ¢ ˆ ‘·dü <Ûäsêà‘·àq' |ürï+ düTïcÕ+ <äXs¡<∏ädü #· ˆ

ø£<∏ä+ yê´Vü≤s¡‘√ e÷+ ‘ q õVü‰« e´eos¡ ‘ ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü <Ûäsêà‘·àq' |ürï+ düTïcÕ+ <äXs¡<∏ädü #· ø£<∏ä+

` yê´Vü≤s¡‘·' ` e÷+ ` ‘ ` q ` õVü‰« ` e´eos¡ ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûäsêà‘·àq' ‘·dü |ürï+, <äXs¡<∏ädü düTïcÕ+ e÷+ yê´Vü≤s¡‘·'

‘ õVü‰« ø£<∏ä+ q e´eos¡ ‘ ?

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT128

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü´ <Ûäsêà‘·àq' |ürï+ R Ä |üs¡eT<Ûë]à≈£î&Ó’q lsêeTTì

uÛ≤s¡ HÓ’q{Ϻ, ‘·dü <äXs¡<∏ädü düTïcÕ+ R Ä <äXs¡<∏äTì ø√&É*HÓ’q{Ϻ, e÷+ R qqTï,

yê´Vü≤s¡‘·' R (ÇwüºeTT e∫Ãq≥T¢) e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï, ‘ R ˙jÓTTø£ÿ, õVü‰« R

Hê\Tø£, ø£<∏ä+ q e´eos¡ ‘ R @\ N*ø£jÓÆTb˛e⁄≥ Ò<äT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <Ûäsêà‘·Tà&Ó’q lsêeTTì uÛ≤s¡ qT, <äXs¡<∏äTì ø√&É*ì n>∑T qqTï,

H√{ÏøÏ e∫Ãq≥T¢ <äTsꓤwü ≤&ÉT#·Tqï ˙ Hê\Tø£ @\ N*b˛ø£j·TTqï<√ø£<ë!

XÀ¢ ˆ ndü+<XÊ‘·TÔ sêeTdü ‘·|üdü XÊÃqTbÕ\Hê‘Y ˆ

q ‘ê«+ ≈£î]à <äXÁ^e uÛÑdüà uÛÑkÕàs¡Ω‘»kÕ ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ndü+<XÊ‘Y ` ‘·T ` sêeTdü ` ‘·|üdü' ` #· ` nqTbÕ\Hê‘Y `

q ` ‘ê«+ ` ≈£î]à ` <äXÁ^e ` uÛÑdüà ` uÛÑkÕàs¡Ω‘»kÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äX¯Á^e! sêeTdü ndü+<˚XÊ‘Y, ‘·|üdü' nqTbÕ\Hê‘Y #·,

‘ê«+ uÛÑkÕàs¡Ω‘»kÕ, uÛÑdüà q ≈£î]à.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXÁ^e! R z <äXø£+sƒ¡T&Ü! sêeTdü ndü+<XÊ‘Y R sêeTTì

Ä»„ Òø£b˛e⁄≥e\qqT, ‘·|üdü' nqTbÕ\Hê‘Y #· R ‘·b˛Áe‘·eTTqT nqTdü]+#·T≥

e\qqT, uÛÑkÕàs¡Ω‘»kÕ R uÛÑdüàeTT #j·TT≥≈£î XøÏÔ>∑\ Hê ‘»eTT#‘·, ‘ê«+ R

ìqTï, uÛÑdüà q ≈£î]à R uÛÑdüàeTT #j·T≈£îHêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªªuÛÑkÕàs¡Ω ‘»kÕμμ nqT |ü<äeTTq+<äT ªuÛÑkÕàs¡Ωμ nqTq~

dü+uÀ<ÛäqeTT>± #dæ (uÛÑdüàeT>∑T≥≈£î ‘·–qyê&Ü! nì) ns¡úeTT #Ó|üŒe#·TÃqT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ìqTï #·+|ü⁄≥≈£î sêeT#·+Á<äeT÷]Ô sêe\j·TTHê? HH ìqTï

uÛÑdüàeTT #j·T ÒHê? øÏ+‘· XøÏÔ j·TT+&çq @\ #j·Tsê <ä+<äTyê? HqT πøe\eTT

|üs¡‘·+Á‘·Tsê\qT— HêjÓTTø£ÿ s¡ø£åDuÛ≤s¡eTT HêuÛÑs¡Ôô|’q yÓ’∫j·TTqï<ëqqT. n|üŒ{À¢

H˚qT dü«‘·+Á‹+∫ ìqTï #·+|æ‹Hê Hê bÕs¡‘·+Á‘· eTTq≈£î Vü‰ìe#·TÃqT. uÛÑs¡Ô

j·÷»„ Òì ø±s¡ eTT HqT #dæq#√ Hê bÕ‹Áe‘· eTTqπø Vü‰ìe#·TÃqT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑdüàeTT #j·Te\dæj·TTqï bÕ‘·≈£î&Ó’q z<äXø£+sƒ¡T&Ü! Hê sêeTT&ÉT

Hê≈£î nqT»„ Çe«≈£î+&ÉT≥#˚‘·qT, Hê bÕ‹Áe‘·´‘·|üdüT‡q≈£î uÛÑ+>∑eTT ø£\T>∑

>∑÷&É<äìj·TTqT Á|ü#·+&ÉyÓTÆq Hê ‘»eTT#‘· ìqTï uÛÑdüàeTT #j·T<ä\#·Tø=q Ò<äT

düTe÷!

129(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

XÀ¢ ˆ Hê|üVü≤s¡TÔ eTVü≤+ Xø±´ ‘·«j·÷ sêeTdü BÛeT‘·' ˆ

$~Û düÔe e<Ûësêúj·T $Væ≤‘√ HêÁ‘· dü+Xj·T' ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` n|üVü≤s¡TÔyéT ` nVü≤+ ` Xø±´ ` ‘·«j·÷ ` sêeTdü `

BÛeT‘·', $~Û' ` ‘·e ` e<Ûësêúj·T ` $Væ≤‘·' ` q ` nÁ‘· ` dü+Xj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` BÛeT‘·' sêeTdü nVü≤+ ‘·«j·÷ n|üVü≤s¡TÔ+ q Xø±´— (@wü')

$~Û', ‘·e e<Ûësêúj·T $Væ≤‘·'— nÁ‘· dü+Xj·T' q.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BÛeT‘·' sêeTdü R Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq lsêeTTìjÓTTø£ÿ, nVü≤+ R

(uÛ≤s¡ HÓ’q) HqT, ‘·«j·÷ R ˙#, n|üVü≤s¡TÔ+ R <=+–*+|üã&ÉT≥≈£î, q Xø±´ R

kÕ<ÛäT´sê\qT >±qT, @wü' $~Û' R á |òüT≥qeTT, ‘·e e<Ûësêúj·T R ˙

eTè‘·T´e⁄ø=s¡≈£î ($Væ≤‘·' R $~Û+|üã&çq~), nÁ‘· dü+Xj·T' q R Ç+<äT dü+~j·TeTT

˝Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq Ä lsêeTTì nBÛqeT+<äTqï qqTï <=+–*+#·T≥

˙≈£î Xø£ yÓTÆq $wüj·TeTT ø±<äT. ø±ì <Ó’eyT ˙≈£î eTè‘·T´e⁄qT ø£*Œ+#·T≥≈£î á

$<ÛäeTT>± @sêŒ≥T#dæHê&ÉT. á $wüj·TeTTq dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

XÀ¢ ˆ XSπsD <Ûäq<äÁuÛ≤Á‘ê ã …’ dü‡eTT~‘q #· ˆ

nb˛Vü≤´ sêeT+ ø£kÕà~Δ <ës¡#Ís¡ + ‘·«j·÷ ø£è‘·yéT ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` XSπsD ` <Ûäq<äÁuÛ≤Á‘ê ` ã …’' ` düeTT~‘q ` #· ` nb˛Vü≤´ `

sêeT+ ` ø£kÕà‘Y ` Væ≤ ` <ës¡#Ís¡ + ` ‘·«j·÷ ` ø£è‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XSπsD, <Ûäq<äÁuÛ≤Á‘ê, ã …’' düeTT~‘q #· ‘·«j·÷ sêeT+

nb˛Vü≤´ ø£kÕà‘Y <ës¡#Ís¡ + ø£è‘·yéT ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯SπsD R eTVü‰Ms¡T&Ée⁄qT, <Ûäq<äÁuÛ≤Á‘ê R ≈£îuÒs¡Tq≈£î

‘·eTTà&Ée⁄qT, ã …’' düeTT~‘q R ã\eTT‘√ ‘·T\‘·÷>∑T #·Tqïyê&Ée⁄q>∑T, ‘·«j·÷

R #‘·, ø£kÕà‘Y R @ø±s¡DeTTe\q, sêeTyéT nb˛Vü≤´ R lsêeTTì <ä÷s¡eTT#dæ,

<ës¡#Ís¡ + ø£è‘·+ R uÛ≤sê´|üVü≤s¡DeTT #j·Tã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ée⁄qT, ≈£îuÒs¡Tì ‘·eTTà&Ée⁄qT, n$T‘·ã\dü+|ü<ä\‘√

$sêõ\T¢#·Tqïyê&Ée⁄ HÓ’q{Ϻ |òüTqT&Ée⁄, ÄHê&ÉT |üs¡íXÊ\˝À Hê uÛÑs¡ÔjÓÆTq lsêeTTì,

n‘·ì k˛<äs¡Tì <ä÷s¡eTT#dæ qqTï @\ <=+–*+∫ ‘Ó∫Ë$?

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT130

XÀ¢ ˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁXó‘ê« sêeD√ sêø£åkÕ~Û|ü' ˆ

$eè‘· qj·TH Á≈£Lπs C≤qø° eTq«yÓ’ø£å‘· ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` sêeD' ` sêø£åkÕ~Û|ü' `

$eè‘· ` qj·TH ` Á≈£Lπs ` C≤qø°yéT ` nq«yÓ’ø£å‘· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ~Û|ü' sêeD', d”‘êj·÷' e#·q+ ÁXó‘ê«, Á≈£Lπs qj·TH

$eè‘· , C≤qø°yéT nq«yÓ’ø£å‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕ~Û|ü' sêeD' R sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, d”‘êj·÷' e#·q+

R d”‘·eTàe÷≥\qT, ÁXó‘ê« R $ì, Á≈£Lπs R rø£åíeTT …’q, qj·TH R ø£qTï\qT,

$eè‘· R ô|<ä›$>∑ #dæ, C≤qø°+ R d”‘ê<$ì, nq«yÓ’ø£å‘· R #·÷#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeD≤düTs¡T&ÉT d”‘ê<$ |ü*øÏq e÷≥\T $ì ;Ûø£s¡yÓTÆq ‘·q

HÁ‘·eTT\qT ô|<ä›$>∑ #dæ ÄyÓTyÓ’|ü⁄ ñÁ>∑eTT>± #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ˙\JeT÷‘·dü+ø±X' eTVü‰uÛÑT»•s√<Ûäs¡' ˆ

dæ+Vü≤dü‘·Ô«>∑‹ ÁoÙe÷Hé B|üÔõVü‰«Á>∑ À#·q' ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ˙\JeT÷‘·dü+ø±X' ` eTVü‰uÛÑT»•s√<Ûäs¡' ` dæ+Vü≤dü‘·Ô«>∑‹' `

Áoe÷Hé ` B|üÔõVü‰«Á>∑ À#·q' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˙\JeT÷‘·dü+ø±X¯' R q\¢ì y˚T|òüTeTT‘√ düe÷qT&ÉTqT,

eTVü‰uÛÑT»•s√<Ûäs¡' R >=|üŒyÓ’q uÛÑT»eTT\TqT, ø£+sƒ¡eTTqT >∑\yê&ÉTqT,

dæ+Vü≤dü‘·Ô «>∑‹' R dæ+Vü≤eTTe+{Ï ã\eTTqT >∑eTqeTTqT >∑\yê&ÉTqT, Áoe÷Hé

R >=|üŒXÀuÛÑø£*Zj·TTqïyê&ÉTqT, B|üÔõVü‰«Á>∑˝À#·q' R »«*+#·T#·Tqï Hê\Tø£

ø=qj·TTqT, ø£qTï\TqT >∑*Zj·TTqï yê&ÉTqT n>∑T, (sêeD' R sêeDT&ÉT), ñyê#·

R |ü*¬øqT. (nì 30e XÀ¢ø£eTT‘√ nq«j·TeTT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDT&ÉT n|ü&ÉT q\¢ì ô|<ä›yT|òüTeTTe … ø±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.

Bs¡ÈeTT …’q u≤VüQe⁄\qT ø£+sƒ¡eTTqT ø£*Z j·TT+&ÓqT. n‘·ì ã\eTTqT, >∑eTqeTTqT

dæ+Vü≤eTTqT uÀ*j·TT+&ÓqT. Á|ü»«*+#·T#·Tqï ø£qT\TqT õVü‰«Á>∑eTTqT >∑\yê&Ó’

n‘·&ÉT d”‘·qT #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

131(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

XÀ¢ ˆ #· ≤Á>∑eT≈£î≥ÁbÕ+Xó •ÃÁ‘·e÷˝≤´qT Ò|üq' ˆ

s¡ø£Ôe÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡ düÔbÕÔ+>∑<ä$uÛÑ÷wüD' ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #·˝≤Á>∑eT≈£î≥ÁbÕ+X¯ó' ` ∫Á‘·e÷˝≤´qT˝Ò|üq' ` s¡ø£ Ô

e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' ` ‘·bÕÔ+>∑<ä$uÛÑ÷wüD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #·˝≤Á>∑eT≈£î≥ÁbÕ+X¯ó' R #·*+#·T#·Tqï ∫e] uÛ≤>∑eTT>∑\

øÏØ≥eTT‘√ $TøÏÿ* bı&É>∑]jÓÆTqyê&ÉTqT, ∫Á‘·e÷˝≤´qT Ò|üq' R s¡+>∑T s¡+>∑T\

|üP\e÷*ø£\TqT, yÓTÆ|üP‘·\TqT >∑\yê&ÉTqT, s¡ø£Ôe÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' R mÁs¡ì

|ü⁄wüŒe÷*ø£\qT eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫qyê&ÉTqT, ‘·bÕÔ+>∑<ä$uÛÑ÷wüD' R

Á|üø±•+#·T#·Tqï uÛÑT»ø°s¡TÔ\T ÄuÛÑs¡DeTT\T>∑ <Ûä]+∫qyê&ÉTqT n>∑T (sêeD' R

sêeDT&ÉT, ñyê#· R |ü*¬øqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` bı&ÉyÓ’q n‘·ì XØs¡eTTq øÏØ≥eTTjÓTTø£ÿ nÁ>∑eTT ø£<äT\T#·T+&ÓqT.

n‘·&ÉT s¡+>∑T s¡+>∑T\ |üP\e÷*ø£\qT, yÓTÆ|üP‘·\qT <Ûä]+∫j·TT+&ÓqT. eT]j·TT

Hê‘·&ÉT mi¿ì|ü⁄wüŒe÷*ø£\qT eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫j·TT+&ÓqT. n‘·ì uÛÑT»ø°s¡TÔ\T

>=|üŒ Á|üø±XeTT‘√ yÓTij·TT#·T+&ÓqT. Ç{Ϻ n‘·&ÉT d”‘·qT #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ÁXÀDÏdü÷Á‘D eTVü≤‘ê yT#·πøq düTdü+eè‘·' ˆ

neTè‘√‘êŒ<äq<Δq uÛÑT»π>He eT+<äs¡' ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁXÀDÏdü÷Á‘˚D ` eTVü≤‘ê ` y˚T#·πøq ` düTdü+eè‘·' `

neTè‘√‘êŒ<äq<Δq ` uÛÑT»π>q ` Çe ` eT+<äs¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` neTè‘√‘êŒ<äq<Δq R neTè‘·dü+bÕ<äqeTT ø=s¡≈£î #·T≥ºu…{Ϻq{Ϻ,

uÛÑT»π>q R düs¡ŒeTT# (yêdüTøÏ#), eT+<äs¡' Çe R eT+<äs¡ |üs¡«‘·eTTe …, yT#·πøq

R q\¢HÓ’q (HÓeT*ø£qTï\e+{Ï) s¡+>∑Tø£*–q, eTVü≤‘ê ÁXÀDÏdü÷Á‘D R ô|<ä›<Ó’q

yÓTT\q÷*#, düTdü+eè‘·' R #·ø£ÿ>± #·T≥ºã&çj·TTqï yê&ÉTqT n>∑T (sêeD' R

sêeDT&ÉT, ñyê#· R |ü*¬øqT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` yT#·πøq ` Ç+Á<ä \eTDT\# bı<ä>∑ã&ç j·TT+&ÉT≥# yÓTT\q÷\T

q\¢>∑ qTqï<äì uÛ≤eeTT. yêdüTøÏ q\¢ìs¡+>∑T yê&Éì #Ó|ü<äTs¡T.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT132

‘ê‘·Œs¡ eTT :` neTè‘√‘êŒ<äqeTTø=s¡¬ø’ q\¢HÓ’q yêdüTøÏj·TqT düs¡ŒeTT# #·T≥ºã&çq{Ϻ

eT+<äs¡|üs¡«‘·eTTe˝… sêeDT&ÉT, Ç+Á<ä˙\eTT\‘√ q\¢>∑qTqï ô|<ä›<Ó’q ø£{Ï

dü÷Á‘·eTTqT ‘·q q&ÉTeTTô|’ <Ûä]+∫ j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘êuÛ≤´+ dü |ü]|üPsêíuÛ≤´+ uÛÑTC≤uÛ≤´+ sêø£åùdX«s¡' ˆ

XóXóuÛÒ -#·\dü+ø±X XÙ è+>±uÛ≤´$Te eT+<äs¡' ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘êuÛ≤´+ ` dü' ` |ü]|üPsêíuÛ≤´+ ` uÛÑTC≤uÛ≤´+ ` sêø£åùdX«s¡' `

XóXóuÛÒ ` n#·\dü+ø±X' ` Xè+>±uÛ≤´yéT ` Çe ` eT+<äs¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêø£åùdX«s¡' Xè+>±uÛ≤´+ eT+<äs¡' Çe, |ü]|üPsêíuÛ≤´+

‘êuÛ≤´yéT uÛÑTC≤uÛ≤´yéT, n#·\dü+ø±X', (düHé) XóXóuÛÒ, (ñyê#· #·).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêø£åùdX«s¡' R Ä sêø£ådü#·Áø£e]Ô, Xè+>±uÛ≤´+ eT+<äs¡' Çe

R ¬s+&ÉT •Ks¡eTT\‘√ qTqï eT+<äs¡|üs¡«‘·eTTe …, |ü]|üPsêíuÛ≤´+ R ì+&ÉT>∑

qTqï{Ϻ, ‘êuÛ≤´+ uÛÑTC≤uÛ≤´+ R »>∑Á‘·Œdæ<äΔeTT …’q ¬s+&ÉTu≤VüQe⁄\‘√, n#·\

dü+ø±X', (düHé) R |üs¡«‘·düìïuÛÑT&Ó’, XóXóuÛÒ R XÀ_Û …¢qT. (ñyê#· R |ü*¬øqT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªuÛÑTC≤uÛ≤´+μμ ` sêeDTq≈£î j·TT<äΔeTT eTTqï>∑T düeTj·TeTT\+<

Çs¡Te~ u≤VüQe⁄\T+&ÉTqT. ø±ì n‘·&ÉT ì‘·´eTT ~«uÛÑT»eTT\‘√ e÷Á‘·y˚T

j·TT+&ÉTqì ‘Ó*dæø=qe …qT. ø=+<äs¡T yê´U≤´‘·\T n‘·ì ≈£î&ç m&ÉeT u≤VüQe⁄\qT

¬s+&ç+{Ïì e÷Á‘·yT $uÛÑõ+#·T#·T ~«e#·qeTT yê&Éã&çq <äì].

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` sêeDT&ÉT ø±eTs¡÷|æ >±e⁄q n‘·&ÉT ‘·q ÇwüºeTT e∫Ãq≥T¢

ùd«#·Ã¤>± mìïuÛÑT»eTT\‘√ HÓ’q qT+&ÉTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT ã*wüeTT\sTTq ‘·q ¬s+&ÉT uÛÑT»eTT\‘√ >∑+;Ûs¡yÓTÆq

<Vü≤eTT ø£*–q sêeDT&ÉT, ¬s+&ÉT •Ks¡eTT\‘√ ≈£L&çq eT+<äs¡|üs¡«‘·eTTe …

XÀ_Û\T¢#·T d”‘·eTà‘√ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ‘·s¡TD≤~‘· esêíuÛ≤´+ ≈£î+&É ≤uÛ≤´+ $uÛÑ÷wæ‘·' ˆ

s¡ø£Ô|ü\¢e|ü⁄cÕŒuÛ≤´ eTXÀø±uÛ≤´ $Tyê#·\' ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·s¡TD≤~‘· esêíuÛ≤´+ ` ≈£î+&É ≤uÛ≤´+ ` $uÛÑ÷wæ‘·' ` s¡ø£Ô|ü\¢e

|ü⁄cÕŒuÛ≤´yéT ` nXÀø±uÛ≤´yéT ` Çe ` n#·\' ˆˆ

133(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø£Ô|ü\¢e|ü⁄cÕŒuÛ≤´yéT, nXÀø±uÛ≤´yéT n#·\' Çe, ‘·s¡TD≤~‘·

esêíuÛ≤´+ ≈£î+&É ≤uÛ≤´+ $uÛÑ÷wæ‘·' (düHé) (ñyê#· R |ü*¬øqT.)

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø£Ô|ü\¢e|ü⁄cÕŒuÛ≤´+ R mi¿ì ∫>∑Tfi¯fl‘√qT, |ü⁄wüŒeTT\‘√qT

ì+&çq, nXÀø±uÛ≤´+ R ¬s+&ÉT nXÀø£eèø£åeTT\‘√, n#·\' Çe R |üs¡«‘·eTTe …,

‘·s¡TD≤~‘·´esêíuÛ≤´+ R ˝Ò‘· dü÷s¡T´ì eHÓï>∑\, ≈£î+&É˝≤uÛ≤´+ R

≈£î+&É\<ä«j·TeTT‘√, $uÛÑ÷wæ‘·' (düHé) R n\+ø£]+|üã&çqyê&Ó’, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ˝Ò‘·dü÷s¡T´ìe˝… mi¿ìø±+‹‘√ Á|üø±•+#·T ø£sêíuÛÑs¡DeTT\‘√

$sêõ\T¢#·Tqï{Ϻ Ä‘·&ÉT, mi¿ì ∫e⁄fi¯óflqT |ü⁄wüŒeTT\TqT >∑\ ¬s+&ÉT nXÀø£

eèø£åeTT\‘√ eTT#·Ã≥>∑qTqï |üs¡«‘·eTTe …H XÀ_Û\T¢#·T d”‘·eTà‘√ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ dü ø£\Œeèø£åÁ|ü‹yÓ÷ edü+‘· Çe eT÷]Ôe÷Hé ˆ

XàXÊq#Ó’‘· Á|ü‹yÓ÷ uÛÑ÷wæ‘√-|æ uÛÑj·T+ø£s¡' ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ø£\Œeèø£åÁ|ü‹eT' ` edü+‘·' ` Çe ` eT÷]Ôe÷Hé `

XàXÊq#Ó’‘· Á|ü‹eT' ` uÛÑ÷wæ‘·' ` n|æ ` uÛÑj·T+ø£s¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£\Œeèø£åÁ|ü‹eT' dü', eT÷]Ôe÷Hé edü+‘·' Çe, uÛÑ÷wæ‘·'

n|æ, XàXÊq#Ó’‘· Á|ü‹eT' uÛÑj·T+ø£s¡' (düHé ñyê#·).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£\Œeèø£åÁ|ü‹eT' dü' R ø£\Œeèø£åeTT‘√ düe÷qT&Ó’q sêeDT&ÉT,

eT÷]Ôe÷Hé R XØs¡eTTqT <Ûä]+∫q, edü+‘·' Çe R edü+‘·T&ÉTe …, uÛÑ÷wæ‘·'

n|æ R n\+ø£]+|üã&çqyê&Ó’q|üŒ{ÏøÏì, XàXÊq#Ó’‘· Á|ü‹eT' R XàXÊqeTT q+<ä*

eT+&É|üeTT e+{Ïyê&ÉT>±, uÛÑj·T+ø£s¡' düHé R uÛÑj·T+ø£s¡T&É>∑T#·T, (ñyê#· R

|ü*¬øqT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` sêeDT&ÉT ‘·q n\+ø±s¡eTT\‘√ >∑÷&ç ø£\Œeèø£åeTTe …

düT+<äs¡eTT>±qTqïqT, ‘·qjÓTTø£ÿ sêø£ådüC≤‹ düVü≤»yÓTÆq uÛÑj·T+ø£s¡‘·«eTT#˚

XàXÊqeT+&É|üeTTe … ;Û‹>=\TŒ#·T qT+&Óqì uÛ≤eeTT.

‹\ø£eTT :` ªªX¯àXÊq#Ó’‘·´Á|ü‹eT'μμ ` (#Ó’‘·´+ uÖ<ëΔj·T‘·q+) X¯àXÊqeTTqT,

uÖ<äΔeT+~s¡eTTqT #·÷&Ésêì$ >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ø£\Œeèø£åeTT e …qT, eT÷ØÔuÛÑ$+∫q{Ϻ edü+‘·eTTe …qT, #·ø£ÿì

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT134

ÄuÛÑs¡DeTT\‘√ ì+&çj·TTqïqT, X¯àXÊqeTTq+<ä* uÖ<ëΔj·T‘·qeTTe˝…

uÛÑj·T+ø£s¡eTT>∑ ø±ìŒ+#·T#·T, sêeDT&ÉT d”‘·eTà‘√ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ nyø£åe÷D√ yÓ’<V”≤+ ø√|üdü+s¡ø£Ô À#·q' ˆ

ñyê#· sêeD d”‡‘ê+ uÛÑT»+>∑ Çe ìXÙ «düHé ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nyø£åe÷D' yÓ’<V”≤+ ø√|üdü+s¡ø£Ô À#·q' ñyê#· sêeD'

` d”‘ê+ ` uÛÑT»+>∑' ` Çe ` ìXÙ «düHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø√|üdü+s¡ø£Ô˝À#·q' (düHé) sêeD' yÓ’<˚V”≤yéT ny˚ø£åe÷D',

uÛÑT»+>∑' Çe ìXÙ«düHé d”‘êyéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD' R sêeDT&ÉT, ø√|üdü+s¡ø£Ô À#·q' R Áø√<ÛäeTT# mi¿u≤]q{Ϻ

ø£qTï\T>∑\yê&Ó’, yÓ’<V”≤yéT nyø£åe÷D' R d”‘ê<$ì #·÷#·T#·T, uÛÑT»+>∑' Çe

ìXÙ «düHé R düs¡ŒeTTe … ì≥÷ºs¡TÃ#·T, d”‘êyéT ñyê#· R d”‘·qT>∑÷]à |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDT&ÉT n$T‘·yÓTÆq Áø√<ÛäeTT# mi¿ã&çq{Ϻ ø£qTï\T >∑\yê&Ó’,

d”‘·qT Á≈£Ls¡eTT>± #·÷#·T#·T, eTVü‰düs¡ŒeTT ãTdüø=≥Tº#·Tqï≥Tº ì≥÷ºs¡TÃ#·T ÄyÓT‘√

‹]– Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ nqjT Hê_Ûdü+|üqï eTs¡úV”≤q eTqTÁe‘ ˆ

HêXj·÷ eT´Vü≤ eT<ä ‘ê«+ dü÷s¡ dü‡+<Ûë´$TyÍ»kÕ ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nqjTq n_Ûdü+|üqïyéT ns¡úV”≤qyéT nqTÁe‘ HêXj·÷$T

` nVü≤yéT ` n<ä ` ‘ê«+ ` dü÷s¡ ' ` dü+<Ûë´yéT ` Çe ` z»kÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nqjTq n_Ûdü+|üqïyéT, ns¡úV”≤qyéT nqTÁe‘! ‘ê«yéT nVü≤yéT

n<ä dü÷s¡ ' z»kÕ dü+<Ûë´yéT Çe HêXj·÷$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nqjTq n_Ûdü+|üqï+ R nÁø£eTeTT\‘√ ì+&ç j·TTqïyê&ÉTqT,

ns¡úV”≤q+ R <ÛäqV”≤qT&ÉTq>∑T (sêeTTì), nqTÁe‘ R nqTdü]+#·T#·Tqï<ëHê,

‘ê«+ R ìqTï, nVü≤+ R HqT, n<ä R H&ÉT, dü÷s¡ ' R dü÷s¡T´&ÉT, z»kÕ R

(‘·q) Á|üuÛÑ#, dü+<Ûë´yéT Çe R (ñ<äj·Tø±\|ü⁄) dü+<Ûä qTe …, HêXj·÷$T R

q•+|üCÒôd<äqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‹e÷*qyê&ÉTqT, <ÛäqV”≤qT&ÉTqT n>∑T sêeTTìj·T+<äT nqTs¡øÏÔ>∑\

z nC≤„qTsê˝≤! dü÷s¡T´&ÉT ñ<äj·Tø±\eTTq+<ä* Nø£{Ïì HêXqeTT #dæq≥T¢>±

ìqTï Ç|ü& q•+|ü#ôd<äqT #·÷&ÉTeTT.

135(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

XÀ¢ ˆ Ç‘·T´ø±Ô « yÓTÆ~∏©+ sêC≤ sêeD XÙÁ‘·TsêeD' ˆ

dü+~<X ‘·‘· dü‡sê« sêø£åd” s√Ès¡<äs¡ÙHê' ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô « ` yÓTÆ~∏©+ ` sêC≤ ` sêeD' ` XÁ‘·TsêeD' `

dü+~<X ` ‘·‘·' ` düsê«' ` sêø£åd”' ` |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯Á‘·TsêeD', sêC≤ sêeD', yÓTÆ~∏©yéT Ç‹ ñø±Ô «, ‘·‘·'

|òüTÀs¡<äs¡ÙHê', düsê«' sêø£åd”' dü+~<X.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÁ‘·TsêeD' R XÁ‘·Te⁄\ HêÁø√•+|ü #j·TTq{Ϻ, sêC≤ sêeD'

R sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, yÓTÆ~∏©+ R d”‘ê<$ì >∑÷]Ã, Ç‹ ñø±Ô « R áØ‹>±

|ü*øÏ, ‘·‘·' R |æeTà≥, |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq <äs¡ÙqeTT>∑\, düsê«'

sêø£åd”' R n#·Ã≥ sêø£ådü Åd”Ô\q+<äs¡qT, dü+~<X R ÄC≤„|æ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÁ‘·T;Ûø£s¡T&Ó’q Ä sêeDT&ÉT d”‘ê<$‘√ á Ø‹>± ã*øÏ, |æeTà≥

n#·Ã≥qTqï eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡T˝…’q sêø£åkÕ+>∑q\ HÓ\¢s¡qTp∫ á $<ÛäeTT>±

HêC≤„|æ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ @ø±ø°å yTø£ø£sêí+ #· ø£s¡íÁbÕes¡D≤+ ‘·<∏ë ˆ

>√ø£Øí+ Vü≤dæÔø£Øí+ #· \+ãø£Øí eTø£]íø±yéT ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @ø±ø°åyéT ` @ø£ø£sêí+ ` #· ` ø£s¡íÁbÕes¡D≤+ ` ‘·<∏ë ` >√ø£Øí+

` Vü≤dæÔø£Øí+ ` #· ` \+ãø£ØíyéT ` nø£]íø±yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @ø±ø°å+ R +{Ïø£qTï >∑\<ëìì, @ø£ø£sêí+ R +{Ï#Ó$ >∑\<ëìì,

‘·<∏ë R n≥T¢, ø£s¡íÁbÕes¡D≤+ R #Óe⁄ Ò ñ‘·ÔØj·TeTT>± >∑\<ëìì, >√ø£Øí+ R

Äe⁄#Óe⁄\e+{Ï #Óe⁄\T>∑\ <ëìì, Vü≤dæÔø£Øí+ R @qT>∑T#Óe⁄\e+{Ï #Óe⁄\T

>∑\<ëìì, \+ãø£Øí+ R bı&Ée⁄>∑ Áy˝≤&ÉT #Óe⁄\T >∑\<ëìì, nø£]íø±+ R #Óe⁄\T

Òì<ëìì, (Ä~<X R ÄC≤„|æ+#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä ;Ûø£sêø±s¡\>∑T sêø£åkÕ+>∑q\˝À @ø±øÏj·TT, @ø£ø£s¡íj·TT, <äT|üŒ{Ï

e+{Ï ø£s¡íeTT\T >∑\~j·TT, >√ø£]íj·TT, Vü≤dæÔø£]íj·TT, \+ãø£]íj·TT, ø£s¡íeTT˝Ò

Òì~j·TTq>∑T Ä j·÷ sêø£ådü Åd”Ô\qT p∫ sêeDT &ç{≤¢C≤„|æ+#ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT136

XÀ¢ ˆ Vü≤dæÔbÕ<ä X«bÕ<Í´ #· >√bÕB+ bÕ<ä#·÷[ø±yéT ˆ

@ø±ø°å yTø£bÕB+ #· |üè<∏äTbÕB eTbÕ~ø±yéT ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤dæÔbÕ<ä X«bÕ<Í´ ` #· ` >√bÕB+ ` bÕ<ä#·÷[ø±yéT, @ø±ø°åyéT

` @ø£bÕB+ ` #· ` |üè<∏äTbÕByéT ` nbÕ~ø±yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤dæÔbÕ<ä X«bÕ<Í´ #· R @qT>∑TbÕ<äeTTe+{Ï bÕ<äeTT>∑\<ëìì,

>∑Ti¿eTT bÕ<äeTTe+{Ï bÕ<äeTT ø£\<ëìì, >√bÕB+ R >√e⁄bÕ<äeTTe+{Ï bÕ<äeTT

>∑\<ëìì, bÕ<ä#·÷[ø±+ R bÕ<äeTT\j·T+<äT E≥Tºø£\<ëìì, @ø±ø°å+ R

ˇø£ÿø£qTï>∑\ <ëìì, |üè<∏äTbÕB+ R dü÷ú\yÓTÆq bÕ<äeTT\T >∑\<ëìì, nbÕ~ø±yéT

R bÕ<äeTT Ò Òq{Ϻ<ëìì, (Ä~<X R ÄC≤„|æ+#ÓqT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` @ø±ø°å+ ` Ç#·≥ ‘Ó\T|üã&çq @ø±øÏå eT]jÓTTø£ sêø£ådæ, nq>±

Çs¡Te⁄s¡T @ø±ø£åsêø£ådüeì‘·\T >∑\s¡ì #Ó|üŒã&ÓqT.

sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` @ø±ø°å+ ` ∫ìï ø£qTï\T>∑\ <ëìì nì ns¡úeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` @ø±ø°å+ ` nø£åeTq>± Ç+Á~j·TeTT, Ç#·Ã{Ï @ø±øÏåøÏ HÁ‘·

ÁXÀ‘êB+Á~j·TeTT\T ˇø=ÿø£ÿ{Ï >∑\eì ‘Ó\T|üã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTiÏj·TT Vü≤dæÔbÕ~j·TT, nX«bÕ~j·TT, >√bÕ~j·TT, bÕ<äeTT\

j·T+<äT πøXeTT\T >∑\~j·TTqT, +{Ïø£qTï, +{Ï#Ó$, +{Ï eTT≈£îÿqT >∑\~j·TTqT,

@ø£bÕ~j·TT, dü÷ú\bÕ~j·TT bÕ<äeTT Ò Òq≥T¢>∑ qTqï~j·TT q>∑T Äj·÷ sêø£ådü

eì‘·\qT #·÷∫ sêeDT &ç{≤¢C≤„|æ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ n‹e÷Á‘·•s√Á^yê eT‹e÷Á‘·≈£î#√<äØ+ ˆ

n‹e÷Á‘êdü HÁ‘ê+ #· Bs¡ÈõVü‰« eTõVæ≤«ø±yéT ˆˆ 35

|ü<ä#ä<äeTT :` n‹e÷Á‘·•s√Á^yê+ n‹e÷Á‘·≈£î#√<äØyéT n‹e÷Á‘êdü HÁ‘ê+

` #· ` Bs¡ÈõVü‰«yéT ` nõVæ≤«ø±yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n‹e÷Á‘·•s√Á^yê+ R $|üØ‘·yÓTÆq ‘·\j·TT ø£+sƒ¡eTT >∑\<ëìì,

n‹e÷Á‘·≈£î#√<äØ+ R $TøÏÿ* dü÷ú\yÓTÆq düÔqeTT\qT ñ<äs¡eTTqT >∑\<ëìì,

137(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

n‹e÷Á‘êdü H˚Á‘ê+ R $TøÏÿ* ô|<ä›<äsTTq H√s¡TqT, H˚Á‘·eTT\TqT >∑\<ëìì,

Bs¡ÈõVü‰«+ R $TøÏÿ* bı&ÉyÓ’q Hê\Tø£ >∑\<ëìì, nõVæ≤«ø±+ R Hê\Tø£j˚T

Òì<ëìì, (Ä~<X R ÄC≤„|æ+#ÓqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eT]j·TT ô|<ä›<äsTTq •s¡düT‡, ø£+sƒ¡eTTqT ø£\~j·TT, $TøÏÿ* dü÷ú\yÓTÆq

≈£î#·eTT\T, bı≥º >∑\~j·TTqT, $TøÏÿ* ô|<ä›<äsTTq H√s¡T, ø£qTï\TqT >∑\~j·TTqT,

n‹Bs¡ÈyÓTÆq Hê\Tø£ >∑\~j·TTqT, Hê\Tø£jT Òì~>∑ qTqï{Ϻ~j·TT q>∑T Äj·÷

sêø£ådüÅd”Ô\qT p∫ sêeDT &ç{≤¢C≤„|æ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ nHêdæø±+ dæ+Vü≤eTTF+ >√eTTF+ dü÷ø£ØeTTFyéT ˆ

j·T<∏ë eT<ä«X>± d”‘ê øÏåÁ|ü+ uÛÑe‹ C≤qø° ˆ

‘·<∏ë ≈£îs¡T‘· sêø£ådü dü‡sê«' øÏåÁ|ü+ düyT‘· #· ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nHêdæø±+ ` dæ+Vü≤eTTF+ ` >√eTTF+ ` dü÷ø£ØeTTF+ `

j·T<∏ë ` eT<ä«X>± ` d”‘ê ` øÏåÁ|ü+ ` uÛÑe‹ ` C≤qø° ˆ ‘·<∏ë ` ≈£îs¡T‘· `

sêø£ådü ' ` düsê«' ` øÏåÁ|ü+ ` düyT‘· ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHêdæø±+ R eTT≈£îÿ Òì<ëìì, dæ+Vü≤eTTF+ R dæ+Vü≤eTTKeTT

e+{Ï eTTKeTTø£\<ëìì, >√eTTF+ R >√e⁄eTTKeTT e+{Ï eTTKeTT>∑\<ëìì,

dü÷ø£ØeTTF+ R |ü+~eTT{Ϻe+{Ï eTTKeTT>∑\<ëìì (@e+ dü+~<˚X¯ R

Ç{≤¢C≤„|æ+#ÓqT) düsê«' sêø£ådü ' R m\¢ sêø£åkÕ+>∑q˝≤sê! C≤qø° d”‘ê R »qø£sê»

‘·qj·TjÓÆTq d”‘·, j·T<∏ë R @Ø‹>±, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, eT<ä«X>± uÛÑe‹ R

Hê≈£î eXyÓTÆq<ä>∑TH√, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, øÏåÁ|ü+ R ‘=+<äs¡>±, düyT‘· #· R

(MTs¡+<äs¡TqT) ø£\dæj·TT, ≈£îs¡T‘· R ìs¡«Væ≤+|ü⁄&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` nHêdæø£j·TT, dæ+Vü≤eTTœj·TT, >√eTTœj·TT, dü÷ø£ØeTTœj·TT q>∑T

Äj·÷ sêø£ådüeì‘·\qT sêeDT&ÉT Ç{≤¢C≤„|æ+#ÓqT. Ç#·Ã≥qTqï{Ϻ MTs¡T m\¢s¡TqT,

nq>± MTs¡T ˇø=ÿø£ÿs¡TqT>±ì Òø£ m\¢s¡TqT ø£*dæj·TT>±ì á C≤qøÏ n‹‘·«s¡ À

m≥T¢ Hê≈£î eXeT>∑TH√ Ä $<ÛëqeTTqT Ä˝À∫+∫ |üì ìs¡«Væ≤+|ü⁄&ÉT.

XÀ¢ ˆ Á|ü‹˝Àe÷qT˝ÀyÓTÆXà kÕeT<ëHê~uÛÒ<äHÓ’' ˆ

Äes¡®j·T‘· yÓ’<V”≤+ <ä+&É k˛´<ä eTHq #· ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|ü‹˝Àe÷qT˝ÀyÓTÆ' kÕeT<ëHê~uÛÒ<äHÓ’' Äes¡®j·T‘· yÓ’<V”≤+

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT138

` <ä+&Édü ` ñ<ä eTHq ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|ü‹˝Àe÷qT˝ÀyÓTÆX¯Ã R Á|ü‹≈£L˝≤qT≈£L\eTT ˝…’q{Ϻ,

kÕeT<ëHê~ uÛÒ<äHÓ’' R kÕeT<ëq uÛÒ<√bÕj·TeTT\ #‘·qT, <ä+&Édü ñ<ä eTHq

#· R <ä+&√bÕj·TeTTjÓTTø£ÿ Á|üjÓ÷>∑eTT#‘·qT, yÓ’<V”≤+ R C≤qøÏì, Äes¡®j·T‘·

R eXeTT#dæø=qT&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÄyÓT≈£î nqT≈£L\eTT>± e÷≥˝≤&çj·TT |üs¡TwüeTT>∑ e÷≥˝≤&çj·TT,

kÕeT<ëq uÛÒ<ä<ä+&ÉeTT\HÓ&ç #·‘·T]«<Û√bÕj·TeTT\qT Á|üjÓ÷–+∫, C≤qøÏì ‘·«s¡ À

Hê≈£î eXeTTqT #j·TT&ÉT.

XÀ¢ ˆ Ç‹ Á|ü‹düe÷~X´ sêø£åùd+Á<ä' |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ

ø±eTeTqT´|üØ‘ê‘êà C≤qø°+ |üs¡ ‘·s¡®j·T‘Y ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` Á|ü‹düe÷~X¯´ ` sêø£åùd+Á<ä' ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `

ø±eTeTqT´|üØ‘ê‘êà ` C≤qø°+ ` |üs¡ ‘·s¡®j·T‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á<ä' Ç‹ Á|ü‹düe÷~X´, ø±eTeTqT´|üØ‘ê‘êà düHé

C≤qø°+ |ü⁄q' |ü⁄q' |üs¡ ‘·s¡®j·T‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åùd+Á<ä' R sêeDT&ÉT, Ç‹ R áØ‹>±, Á|ü‹düe÷~X´ R

ÄC≤„|æ+∫, ø±eTeTqT´|üØ‘ê‘êà düHé R ø±eTÁø√<ÛäeTT\‘√ ì+&çq eTqdüT‡>∑\yê&Ó’,

C≤qø°+ R d”‘ê<$ì, |ü⁄q' |ü⁄q' R ‹]– ‹]–, |üs¡ ‘·s¡®j·T‘Y R u…~]+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDT&ÉT sêø£ådüÅd”Ô\qT áØ‹>± ÄC≤„|æ+∫, ø±eTÁø√<Ûë$wüº∫‘·TÔ&Ó’

d”‘ê<$ì #·÷#·T#·T eTi\ eTi\ u…~]+#·T#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ñ|ü>∑eT´ ‘·‘·' øÏåÁ|ü+ sêø£åd” <Ûëq´e÷*˙ ˆ

|ü]wü«»´ <äXÁ^e $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 39

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ|ü>∑eT´ ` ‘·‘·' ` øÏåÁ|ü+ ` sêø£åd” ` <Ûëq´e÷*˙ ` |ü]wü«»´

` <äXÁ^eyéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' <Ûëq´e÷*˙ sêø£åd” øÏåÁ|üyéT ñ|ü>∑eT´ <äXÁ^e+ |ü]wü«»´

Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, <Ûëq´e÷*˙ R <Ûëq´e÷*ì j·TqT, sêø£åd” R

139(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

sêø£ådæ, øÏåÁ|ü+ R yÓ+≥H, ñ|ü>∑eT´ R <ä>∑Zs¡≈£îe∫Ã, <äXÁ^e+ |ü]wü«»´ R sêeDTì

øö–*+#·Tø=ì, Ç<ä+ e#·q+ R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª<Ûëq´e÷*˙μ X¯ã›eTT#˚‘·H˚ eT+<√<ä] nì >∑÷&É

Á>∑Væ≤+#·e\dæ j·TTqï~.

‹\ø£eTT :` |ü]wü«»´ R sêeD|ü≥ºeTVæ≤wæ Ä düeTj·TeTTq yêìì øö–*+#·Tø=ì

áe\≈£î ˝≤–, Ä‘·&ÉT d”‘·#Ó+‘·≈£î b˛≈£î+&É>± Hs¡TŒ>± ìyê]+∫q~.

sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªsêø£åd”, <Ûëq´e÷*˙μ sêø£åd”kÕ«$TìjÓÆTq eT+&√<ä]j·TT,

<Ûëq´e÷*ìj·TT nì ns¡úeTT #Ó|üŒe#·TÃqT. eTT+<äTø£<∏ä À Vü≤qTeT eT+&√<ä]e∫Ã

á düeTj·TeTTq n&ÉT¶ø=HÓqì #Ó|üŒuÀe⁄qT >∑<ë!

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç≥¢&É ¶eTTe∫Ãq Åd” Ôì>∑÷]à |æeTà≥ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT

n+>∑<ë<äT\‘√ #Ó|üq|ü⁄&ÉT eT+<√<ä] j·Tì #Óô|ŒqT. s¡÷|ükÕeT´eTT#˚‘·H˚

ÁuÛÑ$T+#ÓH√, düTÁ|üdæ<äTΔsê\>∑T eT+<√<ä] ù|s¡T ‘Ó*dæj·TT+&ç áyÓT ù|s¡T ‘Ó*j·Tø£

b˛e⁄≥#‘·H√, Òø£ Çs¡Te⁄s¡TqT n&ɶeTTsê>±, ˇø£] ù|]#·Ã≥, ˇø£] ù|s¡#·Ã≥qT

yê©àøÏ #Óô|ŒH√!

eTVü‰|ü‹Áe‘·j·T>∑T d”‘· ‘·{≤\Tq X|æ+∫q sêeDT&ÉT #·∫Ãq‘√ ‘·q≈£î

yÓ’<Ûäe´eTT e#·TÃqì n&ɶeTT e∫Ãj·TT+&Ée#·TÃqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT yÓ+≥H <Ûëq´e÷*ì sêeDTì <ä>∑Zs¡≈£î uÀsTT yêìì

øö–*+#·Tø=ì d”‘·qT+&ç yêìì Á|üø£ÿ≈£î eTi*+∫ Ä‘·ì‘√ ì≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ eTj·÷ Áø°&É eTVü‰sê» d”‘·j·÷ øÏ+ ‘· yêqj·÷ ˆ

$es¡íj·÷ ø£è|üDj·÷ e÷qTcÕ´ sêø£åùdX«s¡ ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTj·÷ ` Áø°&É ` eTVü‰sê» ` d”‘·j·÷ ` øÏ+ ` ‘·e ` nqj·÷

` $es¡íj·÷ ` ø£è|üDj·÷ ` e÷qTcÕ´ ` sêø£åùdX«s¡ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùdX«s¡! eTVü‰sê»! eTj·÷ Áø°&É, $es¡íj·÷, ø£è|üDj·÷,

e÷qTcÕ´ nqj·÷ d”‘·j·÷ ‘·e øÏyéT ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åùdX«s¡ eTVü‰sê» R sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q zeTVü‰sêC≤! eTj·÷

Áø°&É R Hê‘√ Áø°&ç+|ü⁄eTT, $es¡íj·÷ R ø±+‹V”≤qTsê\TqT, ø£è|üDj·÷ R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT140

BqTsê\TqT, e÷qTcÕ´ R eTqTwü Åd”Ôj·TTq>∑T, nqj·÷ d”‘·j·÷ R á d”‘·‘√,

‘·e øÏyéT R ˙≈£î @$T Á|üjÓ÷»qeTT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêø£åùdX«sê! e⁄ Hê‘√&É ùd«#·Ã¤>± $Vü≤]+|ü⁄eTT. eT*qTsê\TqT,

BqTsê\TqT, e÷qyê+>∑qj·TT q>∑T á d”‘· πø\?

XÀ¢ ˆ q÷q eTkÕ´ eTVü‰sê» q ~yê´Hé uÛÀ>∑dü‘·Ôe÷Hé ˆ

$<ä<Ûë ‘· eTs¡ÁX‚wü düÔe u≤VüQã˝≤]®‘êHé ˆˆ 41

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q÷q+ ` nkÕ´' ` eTVü‰sê» ` q ` ~yê´Hé ` uÛÀ>∑dü‘·Ôe÷Hé

` $<ä<Ûë‹ ` neTs¡ÁX‚wü' ` ‘·e ` u≤VüQã˝≤]®‘êHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰sê»! q÷qyéT neTs¡ÁX‚wü' ~yê´Hé ‘·e u≤VüQã˝≤]®‘êHé

uÛÀ>∑dü‘·Ôe÷Hé nkÕ´' q $<ä<Ûë‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰sê»! R z sêø£ådüsêC≤, neTs¡ÁX‚wü' R ÁãVü≤à<˚e⁄&ÉT,

q÷q+ R ìXÃj·TeTT>±, ‘·e u≤VüQã˝≤]®‘êHé R ˙ uÛÑT»XøÏÔ# dü+bÕ~+|ü

ã&çq{Ϻ, ~yê´Hé uÛÀ>∑dü‘·Ôe÷Hé R ~e´eTT …’q eTVü‰uÛÀ>∑eTT\qT, nkÕ´' R áyÓT≈£î,

q $<ä<Ûë‹ R düeT≈£Ls¡Ã Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰sêC≤! ˙ u≤VüQã\eTT#˚ dü+bÕ~+∫ ô|{Ϻq{Ϻ á

eTVü‰uÛÀ>∑eTT\T áyÓT qT<äT≥ ÁãVü≤à<e⁄&ÉT Áyêdæô|≥º Ò<äT. dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

n+<äT\πø áyÓT Ç{Ϻ eT÷s¡â|ü⁄ |ü≥Tº<ä\‘√ qTqï~.

XÀ¢ ˆ nø±e÷+ ø±eTj·÷qdü XØs¡eTT|ü‘·|ü ‘ ˆ

Ç#·Ã¤+r+ ø±eTj·÷qdü Á|”‹ s¡“¤e‹ XÀuÛÑHê ˆˆ 42

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nø±e÷+ ` ø±eTj·÷qdü ` XØs¡yéT ` ñ|ü‘·|ü ‘ ` Ç#·Ã¤+r+

` ø±eTj·÷qdü ` Á|”‹' ` uÛÑe‹ ` XÀuÛÑHê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Äø±e÷+ ø±eTj·÷qdü´ X¯Øs¡yéT ñ|ü‘·|ü´‘˚, Ç#·Ã¤+r+

ø±eTj·÷qdü XÀuÛÑHê Á|”‹' uÛÑe‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nø±e÷+ R nqTsê>∑eTT˝Òì eì‘·qT, ø±eTj·÷qdü´ R

ø±$T+#·T#·Tqï yêìjÓTTø£ÿ, XØs¡+ R <Vü≤eTT, ñ|ü‘·|ü ‘ R ‘ê|üeTTH=+<äT

#·T+&ÉTqT, Ç#·Ã¤+r+ R Áù|$T+#·T#·Tqï{Ϻ ‘·s¡TDÏì, ø±eTj·÷qdü´ R

ø±$T+#·TyêìøÏ, XÀuÛÑHê Á|”‹' R eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq Äq+<äeTT, uÛÑe‹ R ø£\T>∑TqT.

141(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·qô|’ Áù|eT Òq{Ϻ eì‘·qT ø±$T+#·Tq{Ϻ |ü⁄s¡Twüßq≈£î XØs¡eTTq

>=|üŒ‘ê|üeTT ø£\T>∑TqT. n≥T¢>±ø£ ‘·qqT Áù|$T+#·T#·Tqï ø√eT*ì ø±$T+∫q#√

‘·q≈£î eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq Äq+<äeTT ø£\TZqT.

XÀ¢ ˆ @e eTTø£ÔdüTÔ sêø£åkÕ´ düeTT‹øå|üÔ düÔ‘√ ã© ˆ

Á|üVü≤dü Hà|òüTdü+ø±XÀ sêø£ådü dü‡ q´es¡Ô‘· ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ` ñø£Ô' ` ‘·T ` sêø£åkÕ´ ` düeTT‹øå|üÔ' ` ‘·‘·' ` ã© `

Á|üVü≤düHé ` yT|òüTdü+ø±X' ` sêø£ådü' ` dü' ` q´es¡Ô‘· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' sêø£åkÕ´ @eyéT ñø£Ô' düeTT‹øå|üÔ', yT|òüTdü+ø±X', ã©

dü', sêø£ådü' Á|üVü≤düHé q´es¡Ô‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, sêø£åkÕ´ R <Ûëq´e÷*ì#, @eyéT ñø£Ô' R

á$<ÛäeTT>± #Ó|üŒã&çqyê&Ó’, düeTT‹øå|üÔ' R ô|’øÏ ÒeHÓ‘·Ôã&çqyê&Ó’, yT|òüTdü+ø±X'

R yT|òüTdüìïuÛÑT&Ó’q{Ϻ, ã© dü' sêø£ådü' R ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q Ä sêeDT&ÉT, Á|üVü≤düHé R

ô|<ä›>± qe⁄«#·T, q´es¡Ô‘· R eTi …qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªÁ|üVü≤düHéμμ ` <Ûëq´e÷*ì düeTjÓ÷∫‘·eTT>± e´eVü≤]+∫ ‘êqT

ÄyXeTT‘√ Åd”Ôô|’ #sTT#dæø=qT n|üø°]Ôì ‘·|æŒ+∫q~ j·Tì Á|üdüqï‘ê|üPs¡«ø£eTT>±

qe⁄«#·T—

sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` düeTT‹øå|üÔ' ` Á|üø£ÿ≈£î ‘=\–+|üã&çqyê&Ó’.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <Ûëq´e÷*ì sêeDTì‘√ ì≥T¢ |ü\T≈£î#·T n‘·ìì Á|üø£ÿ≈£î

rdæø=ìb˛>±, q\¢ì ø±iTyT|òüTeTTe … eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Ó’ j·TTqï sêeDT&ÉT ÄyÓTjÓTTø£ÿ

düeTjÓ÷∫‘·yÓTÆq es¡ÔqeTTq≈£î eTqdüT‡q+<äT dü+‘√wæ+#·T#·T _>∑Zs¡>∑ qe⁄«#·T

n≥qT+&ç yÓ&É …qT.

XÀ¢ ˆ Á|üdæú‘· dü‡ <äXÁ^e' ø£+|üj·T ìïe yT~˙yéT ˆ

»«\<들düÿs¡esêíuÛÑ+ Á|ü$yX ìyXqyéT ˆˆ 44

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|üdæú‘·' ` dü' ` <äXÁ^e' ` ø£+|üj·THé ` Çe ` yT~˙yéT `

»«\<들düÿs¡esêíuÛÑ+ ` Á|ü$yX ` ìyXqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' <äXÁ^e', yT~˙+ ø£+|üj·Tìïe Á|üdæú‘·' düHé, »«\<들düÿs¡

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT142

esêíuÛÑ+ ìyXq+ Á|ü$yX.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' <äXÁ^e' R Ä <äXø£+sƒ¡T&ÉT, yT~˙+ ø£+|üj·Tìïe R uÛÑ÷$Tì

ø£+|æ+|üCÒj·TT#·Tqï yê&ÉTe …, Á|üdæú‘·' R (n≥qT+&ç) ãj·T\TyÓ&É*qyê&Ó’, »«\‘Y

uÛ≤düÿs¡esêíuÛÑ+ R Á|ü»«*+#·T#·Tqï dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qyÓTÆq ‘»düT‡ ø£*–q{Ϻ,

ìyXq+ R (‘·q) uÛÑeqeTTqT, Á|ü$yX R Á|üy•+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDT&É|ü&ÉT uÛÑ÷$Tq+‘·qT e&ÉøÏ+#·T#·T n≥qT+&ç ãj·T\T

yÓ&É*qyê&Ó’ eT<Ûë´Vü≤ïø±\|ü⁄ dü÷s¡T´ìe … rø£åíyÓTÆq Á|üø±X¯eTT‘√ XÀ_Û\T¢#·Tqï

‘·q uÛÑeqeTTq+<äT Á|üy•+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ <e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´XÃ Hê>∑ø£Hê´XÃ düs¡«‘·' ˆ

|ü]yês¡ <äXÁ^e+ $$Xó düÔ+ >∑訑·ÔeTyéT ˆˆ 45

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´' ` #· ` Hê>∑ø£Hê´' ` #· ` düs¡«‘·' ` |ü]yês¡

` <äXÁ^e+ ` $$Xó' ` ‘·+ ` >∑訑·ÔeTyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´' #·, Hê>∑ø£Hê´' #·, <äXÁ^e+, düs¡«‘·' |ü]yês¡

‘·+ >∑訑·ÔeT+ $$Xó'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <e>∑+<Ûäs¡«ø£Hê´' #· R <e>∑+<Ûäs¡«ø£q´\TqT, Hê>∑ø£Hê´' #· R

Hê>∑ø£q´\TqT, <äXÁ^e+ R sêeD≤düTs¡Tì, düs¡«‘·' |ü]yês¡ R #·T≥TºqT #],

‘·+ >∑訑·ÔeT+ R Ä sêeDuÛÑeqeTTqT, $$Xó' R Á|üy•+∫].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDTì yÓ+≥qTqï Ä <e>∑+<Ûäs¡«ø£q´\TqT, Hê>∑ø£q´\TqT n‘·ì

#·T≥TºqT+&ç q&É#·T#·T n‘·ì yÓ+ã&çH sêeDTì uÛÑeqeTT˝ÀìøÏ Á|üy•+∫].

XÀ¢ ˆ dü yÓTÆ~∏©+ <Ûäs¡à|üsê eTedæú‘ê+

Á|üy|üe÷Hê+ |ü]uÛÑs¡Ô ‡ ´ sêeD' ˆ

$Vü‰j·T d”‘ê+ eT<äHq yÓ÷Væ≤‘·'

dü« yTe yXà Á|ü$yX uÛ≤dü«s¡yéT ˆˆ 46

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªe÷dü<ä«j·÷e~Ûø£s¡D+μμ HêeT

<ë«$+X¯dü‡s¡Z'.

143(22) ` <ë«$+X¯ düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` yÓTÆ~∏©+ ` <Ûäs¡à|üsêyéT ` nedæú‘ê+ ` Á|üy|üe÷Hê+ `

|ü]uÛÑs¡Ô ‡ ´ sêeD' $Vü‰j·T d”‘ê+ eT<äHq yÓ÷Væ≤‘·' dü«yéT @e

` yXà ` Á|ü$yX ` uÛ≤dü«s¡yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêeD', <Ûäs¡à|üsê+, Á|üy|üe÷HêyéT nedæú‘ê+, yÓTÆ~∏©+,

d”‘ê+ |ü]uÛÑs¡Ô ‡ ´, (‘ê+) $Vü‰j·T, eT<äHq yÓ÷Væ≤‘·' (düHé) uÛ≤dü«s¡+, dü«+ yXà

@e Á|ü$yX.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêeD' R Ä sêeDT&ÉT, <Ûäs¡à|üsê+ R <Ûäs¡à|üsêj·TDTsê\TqT,

nedæú‘ê+ R <äè&ÛÉ∫‘·TÔsê\TqT, Á|üy|üe÷Hê+ R eDT≈£î#·Tqï~j·TTq>∑T, yÓTÆ~∏©+

R C≤qøÏì, |ü]uÛÑs¡Ô ‡ ´ R $TøÏÿ*>± >∑~›+∫, d”‘ê+ $Vü‰j·T R ÄyÓTqT $&É∫,

eT<äHq yÓ÷Væ≤‘·' R eTqà<∏ä‘ê|üeTT# yÓ÷Vü≤eTTH=+~j·TTqïyê&Ó’, uÛ≤dü«s¡+ R

>=|üŒ Á|üø±XeTT>∑*Zq, dü«+ yXà @e R ‘·q uÛÑeqeTTH, Á|ü$yX R Á|üy•+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` sêeDT&ÉT áØ‹>± <Ûäs¡à‘·‘·Œs¡Tsê\TqT, <äè&ÛÉ∫‘·TÔsê\TqT,

uÛÑj·TeTT#˚‘· eD≈£î#·Tqï~j·TTq>∑T d”‘ê<˚$ì |ü\T$<ÛäeTT\T>∑ >∑~›+#·T#·T

e÷≥˝≤&ç ‘·T<äø±yÓTqT M&ç eT<äq|üs¡eXó&Ó’ ‹]– ‘·q uÛÑeqeTTqT #s¡Tø=HÓqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªe÷dü<ä«j·÷e~Ûø£s¡DeTTμμ nqT

ÇiTe~¬s+&Éeedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Ç‘·TÔ «ø±Ô « yÓTÆ~∏©+ sêC≤ sêeD XÙÁ‘·TsêeD' ˆ

dü+~X´ #· ‘·‘· dü‡sê« sêø£åd” ]ïs¡®>±eT Vü≤ ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô « ` yÓTÆ~∏©+ ` sêC≤ ` sêeD' ` XÁ‘·TsêeD' `

dü+~X´ ` #· ` ‘·‘·' ` düsê«' ` sêø£åd”' ` ìs¡®>±eT ` Vü≤ ˆˆ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÁ‘·TsêeD', sêC≤ sêeD' yÓTÆ~∏©yéT Ç‹ ñø±Ô «, düsê«'

sêø£åd”' dü+~X´, ‘·‘·' ìs¡®>±eT Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÁ‘·TsêeD' R XÁ‘·Te⁄\qT ÄÁø√•+|ü#j·TTq{Ϻ, sêC≤ sêeD'

R (sêø£ådü) sêC…’q sêeDT&ÉT, yÓTÆ~∏©+ R d”‘·qT >∑÷]Ã, Ç‹ ñø±Ô « R áØ‹>±

|ü*øÏ, düsê«' sêø£åd”' R sêø£ådüÅd”Ô\ HÓ\¢s¡qT, dü+~X´ R ÄC≤„|æ+∫, ‘·‘·' ìs¡®>±eT

Vü≤ R n≥qT+&ç yÓ&É* b˛jÓTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªXÁ‘·TsêeD'μμ ` ‘·q XÁ‘·Te⁄\qT Vü‰Vü‰ø±s¡eTT #sTT+#·Tyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÁ‘·TuÛÑj·T+ø£s¡T&Ó’q sêø£ådüsê»>∑T sêeDT&ÉT d”‘ê<$‘√ áØ‹>±

|ü*øÏ n#·Ã≥qTqï{Ϻ sêø£ådüÅd”Ô\≈£î ‘·>∑T Ä»„\ H=dü– n≥qT+&ç eTs¡* ‘·q

uÛÑeqeTTq πø¬>qT.

XÀ¢ ˆ ìÁcÕÿ+‘ sêø£åùd+Á< ‘·T |ü⁄q s¡+‘·'|ü⁄s¡+ >∑‘ ˆ

sêø£åk˛´ ;ÛeTs¡÷bÕ kÕÔ d”‡‘ê+ düeT_Û<äTÁ<äTe⁄' ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìÁcÕÿ+‘ ` sêø£åùd+Á< ` ‘·T ` |ü⁄q' ` n+‘·'|ü⁄s¡+ ` >∑‘ `

sêø£ådü ' ` ;ÛeTs¡÷bÕ' ` ‘ê' ` d”‘ê+ ` düeT_Û<äTÁ<äTe⁄' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åùd+Á< ìÁcÕÿ+‘, |ü⁄q' n+‘·'|ü⁄s¡+ >∑‘ (dü‹) ;ÛeTs¡÷bÕ'

‘ê' sêø£ådü ' d”‘ê+ düeT_Û<äTÁ<äTe⁄'.

145(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åùd+Á< R sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, ìÁcÕÿ+‘ R yÓ&É*b˛jTq

yê&Ó’, |ü⁄q' n+‘·'|ü⁄s¡+ >∑‘ (dü‹) R ‹]– n+‘·'|ü⁄s¡eTT #s¡Tø=q>±H, ;ÛeTs¡÷bÕ'

R uÛÑj·T+ø£sêø±s¡eTT ø£*Zq{Ϻ, ‘ê' sêø£ådü´' R Ä sêø£ådüeì‘·\T, d”‘ê+

düeT_Û<äTÁ<äTe⁄' R d”‘·MT~øÏ |üs¡T¬>‹Ô].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDT&ÉT n≥qT+&ç yÓ&É* ‘·q n+‘·'|ü⁄s¡eTTq≈£î #s¡Tø=q>∑H

d”‘·ø£&ÉqTqï |òüTÀs¡s¡÷|üeTT\T >∑\ sêø£ådüÅd”Ô\T n+<äs¡T ˇ≈£îÿeTà&ç>± ÄyÓT MT~øÏ

|üs¡T¬>‘·TÔø=ìb˛sTT].

XÀ¢ ˆ ‘·‘· d”‡‘ê eTTbÕ>∑eT´ sêø£ådü ' Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' ˆ

|üs¡+ |üs¡Twüj·÷ yê#ê yÓ’<V”≤ $T<ä eTÁãTeHé ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` d”‘êyéT ` ñbÕ>∑eT´ ` sêø£ådü ' ` Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' `

|üs¡+ ` |üs¡Twüj·÷ ` yê#ê ` yÓ’<V”≤yéT ` Ç<äyéT ` nÁãTeHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·', sêø£ådü ', Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' (dü‘· ') d”‘êyéT ñbÕ>∑eT´,

|üs¡+ |üs¡Twüj·÷ yê#ê yÓ’<V”≤yéT Ç<äyéT nÁãTeHé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, sêø£ådü ' R sêø£ådüÅd”Ô\T, Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê'

(dü‘· ') R Áø√<Ûä|üs¡eX \>∑T#·Tqïyê¬s’, d”‘êyéT ñbÕ>∑eT´ R d”‘·qT düMT|æ+∫,

|üs¡+ |üs¡Twüj·÷ yê#ê R $TøÏÿ* ø£]ƒqyÓTÆq e÷≥‘√, yÓ’<V”≤yéT R d”‘·qT>∑÷]Ã,

Ç<äyéT nÁãTeHé R á e÷≥qT |ü*øÏ].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T|æeTà≥ Ä sêø£ådüeì‘·\T n$T‘·yÓTÆq Áø√<ÛëyXeTT‘√ d”‘·qT

CÒ] ÄyÓT‘√ Ç≥T¢ |ü*øÏ].

XÀ¢ ˆ bÂ\düÔ ´dü e]wüdü sêeDdü eTVü‰‘·àq' ˆ

<äXÁ^edü uÛ≤sê´‘·«+ d”‘ q ãVüQeTq´ùd ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘ ` bÂ\düÔ ´dü ` e]wüdü ` sêeDdü ` eTVü‰‘·àq' `

<äXÁ^edü ` uÛ≤sê´‘·«+ ` d”‘ ` q ` ãVüQeTq´ùd ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ R z C≤qø°, bÂ\düÔ ´dü R |ü⁄\düTÔ ´ì bÂÁ‘·T&ÉTqT, e]wüdü

R ÁX‚wüߘ&ÉTqT, eTVü‰‘·àq' R eTVü‰|üPE´&ÉTqT n>∑T, <äX¯Á^edü sêeDdü R

<äXø£+sƒ¡T&ÉsTTq sêeDTq≈£î, uÛ≤sê´‘·«+ R uÛ≤s¡ >± qT+&ÉT≥qT, q ãVüQeTq´ùd

R >=|üŒ>± m+#·Tø=q≈£îHêïe⁄.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT146

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |ü⁄\düÔ ´ÁãVü≤à≈£î bÂÁ‘·T&ÉTqT, Àø£$U≤´‹ >∑qïyê&ÉT q>∑T <äXø£+sƒ¡Tq≈£î

uÛ≤s¡´e>∑T uÛ≤>∑´eTTqT ˙e⁄ ‘·èD°ø£]+#·T#·THêïe⁄. z C≤qø°! ˙e⁄ m+‘·

nC≤„qTsê\e⁄.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· ùdÔ «ø£»{≤ HêeT sêø£åd” yêø£ eTÁãM‘Y ˆ

ÄeT+Á‘· Áø√<Ûä‘êÁe÷ø°å d”‘ê+ ø£s¡‘· À<äØyéT ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` @ø£»{≤ ` HêeT ` sêø£åd” ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y

` ÄeT+Á‘· ` Áø√<Ûä‘êÁe÷ø°å ` d”‘ê+ ` ø£s¡‘· À<äØyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ø£s¡‘· À<äØ+ d”‘êyéT ÄeT+Á‘· Áø√<Ûä‘êÁe÷ø°å (dür)

@ø£»{≤ HêeT sêø£åd” yêø£ yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ø£s¡‘· À<äØ+ d”‘ê+ R ns¡#sTTe+{Ï

ñ<äs¡eTT ø£*Zq{Ϻ d”‘ê<$ì, ÄeT+Á‘· R |æ\∫, Áø√<Ûä‘êÁe÷ø°å (dür) R ø√|üeTT#

HÓi¿u≤]q ø£qTï\T>∑\<Ó’, @ø£»{≤ HêeT sêø£åd” R @ø£»≥ j·THÓ&ç s¡ø£ÿdæ, yêø£ yéT

nÁãM‘Y R (á) e÷≥qT ã*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ @ø£»≥ j·TqT ù|s¡T>∑\ ø±H=ø£ sêø£åkÕ+>∑q düT≈£îe÷]jÓÆTq

Ä d”‘ê<$ì Áø√<ÛäeTT# mÁs¡u≤]q ø£qTï\‘√ >∑~›+#·T#·T á $<ÛäeTT>± |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ Á|üC≤|ürHê+ wüD≤í+ ‘·T #·‘·Ts√ú j·T' Á|üC≤|ü‹' ˆ

e÷qk˛ ÁãVü≤àD' |ü⁄Á‘·' |ü⁄\düÔ ´ Ç‹ $ÁXó‘·' ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|üC≤|ürHê+ ` wüD≤í+ ` ‘·T ` #·‘·Ts¡ú' ` j·T' ` Á|üC≤|ü‹' `

e÷qdü' ` ÁãVü≤àD' ` |ü⁄Á‘·' ` |ü⁄\düÔ ´' ` Ç‹ ` $ÁXó‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' wüDí≤+ Á|üC≤|ürHê+ #·‘·Ts¡ú' Á|üC≤|ü‹', ÁãVü≤àD' e÷qdü'

|ü⁄Á‘·' dü', |ü⁄\düÔ ´' Ç‹ $ÁXó‘·' Äd”‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` wüDí≤+ Á|üC≤|ürHê+ R Á|üdæ<äTΔsê …’q Äs¡T>∑Ts¡T Á|üC≤|ü‘·T\˝À,

j·T' R me&ÉT, #·‘·Ts¡ú' Á|üC≤|ü‹' R Hê\Ze Á|üC≤|ü‹ jÓÆTq{Ϻyê&√, ÁãVü≤àD'

e÷qdü' |ü⁄Á‘·' R ÁãVü≤à<e⁄q≈£î e÷qdü|ü⁄Á‘·T&Ó’q, dü' R Ä‘·&ÉT, |ü⁄\düÔ ´' Ç‹ R

|ü⁄\düTÔ ´&ÉT nì, $ÁXó‘·' R Á|üdæ<äTΔ&ÉT, Äd”‘Y R ÄjÓTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` eTØ∫ nÁ‹ n+–s¡düT&ÉT |ü⁄\düTÔ ´&ÉT |ü⁄\VüQ&ÉT Áø£‘·Te⁄ nqT eiTdü À

147(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z

|ü⁄\düTÔ ´&ÉT Hê\Zeyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTØ∫ eTTqï>∑T Äs¡T>∑Ts¡T Á|üC≤|ü‘·T\˝À Hê\T>∑eyê&ÉT ÁãVü≤àe÷qdü

|ü⁄Á‘·T&ÉT |ü⁄\düTÔ &ÉT>± ˝Àø£$U≤´‹ H=+<ÓqT.

XÀ¢ ˆ |ü⁄\düÔ ´dü ‘·T ‘»d”« eTVü≤]¸ sêàqdü düT‡‘·' ˆ

Hêe÷ï dü $ÁXyê HêeT Á|üC≤|ü‹düeTÁ|üuÛÑ' ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü⁄\düÔ ´dü ` ‘·T ` ‘»d”« ` eTVü≤]¸' ` e÷qdü' ` düT‘·' `

Hêe÷ï ` dü' ` $ÁXyê' ` HêeT ` Á|üC≤|ü‹düeTÁ|üuÛÑ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄\düÔ ´dü ‘·T R |ü⁄\düÔ ´ÁãVü≤à≈£î, e÷qdü' düT‘·' R e÷qdü|ü⁄Á‘·T&ÉT,

‘»d”« R eTVü‰‘»XÊÙ*jÓÆT, Hêe÷ï $ÁXyê' HêeT R ù|s¡T# $ÁXedüT&Éqã&ÉTyê&ÉT.

dü' R n‘·&ÉT, Á|üC≤|ü‹düeTÁ|üuÛÑ' R Á|üC≤|ü‘·T\‘√ düe÷qyÓTÆq ‘»düT‡>∑\yê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä |ü⁄\düÔ ´Á|üC≤|ü‹jÓTTø£ÿ e÷qdü|ü⁄Á‘·T&Ó’q $ÁX¯edüT&ÉqTyê&ÉT

eTVü‰‘»dæ«— Á|üC≤|ü‘·T\‘√ düe÷qyÓTÆq{Ϻ ‘»düT‡>∑\yê&Ó’ eTVü‰Á|üdæ<äTΔ&Ó’ j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·dü |ü⁄Á‘√ $XÊ˝≤øÏå sêeD XÙÁ‘·TsêeD' ˆ

‘·dü ‘·«+ sêø£åùd+Á<ädü uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` |ü⁄Á‘·' ` $XÊ˝≤øÏå ` sêeD' ` XÁ‘·TsêeD' ` ‘·dü `

‘·«+ ` sêø£åùd+Á<ädü ` uÛ≤sê´ ` uÛÑ$‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øÏå! XÁ‘·TsêeD' sêeD' ‘·dü |ü⁄Á‘·', ‘·dü sêø£åùd+Á<ädü

‘·«+ uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·TyéT ns¡Ωdæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå R z düT+<äØ! XÁ‘·TsêeD' sêeD' R XÁ‘·Te⁄\qT

ÄÁø√•+|ü#j·TTyê&Ó’q sêeDT&ÉT, ‘·dü |ü⁄Á‘·' R Ä $ÁXy√ÁãVü≤àjÓTTø£ÿ ≈£îe÷s¡T&ÉT,

‘·dü sêø£åùd+Á<ädü R Ä sêø£ådüsêEq≈£î, ‘·«+ R ˙e⁄, uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·TyéT ns¡Ωdæ R

uÛ≤s¡ e⁄ ø±<ä–j·TTHêïe⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ‘·dü´ |ü⁄Á‘·' ` n{Ϻyêì |ü⁄Á‘·T&ÉqT≥#˚ ˝Àø√‘·Ôs¡yÓTÆq sêeDTì

eTVü‰≈£î©q‘·«eTT Ç≥ dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT148

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Äs¡T«s¡T Á|üC≤|ü‘·T\˝À Hê\Zeyê&ÉT |ü⁄\düÔT´&ÉT. Äj·Tq ÁãVü≤à≈£î

e÷qq|ü⁄Á‘·T&ÉT. Äj·Tq dü+ø£\ŒeTTe\q ø£*–qyê&ÉT $ÁXe⁄&ÉT. Äj·Tq ø=&ÉT≈£î

sêeDT&ÉT. Çø£ Ç‘·&ÉT ã\eTTq+<ë XÁ‘·Te⁄\ H&ç|æ+#·Tyê&ÉT, Ç{Ϻ >=|üŒyê&ÉT

‘êHÓ’e∫à ìqTï ÁbÕ]ú+|ü πø\ á _>∑Teì Á|ü•ï+#·T#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äØ! XÁ‘·T;Ûø£s¡T&Ó’q sêeD≤düTs¡T &Éq>± ÁãVü≤à<e⁄q≈£î

Hê\Ze ‘·s¡eTTyê&ÉT düTe÷! n{Ϻ eTVü‰≈£î©qT&Ó’q yêìøÏ uÛ≤s¡ >± qT+&ÉT≥ ˙

n<äèwüºeTT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ eTjÓ÷ø£Ô+ #ês¡Tdüsê«+– yêø£ + øÏ+ HêqTeTq´ùd ? 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTj·÷ ` ñø£Ô+ ` #ês¡Tdüsê«+– ` yêø£ + ` øÏ+ ` q `

nqTeTq´ùd ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡Tdüsê«+– R z düT+<äs¡yÓTÆq düeTkÕÔej·TeeTT\T ø£*Zq

‘·s¡TD°! eTj·÷ R Hê#, ñø£Ô+ R #Ó|üŒã&çq, yêø£ + R e÷≥qT, øÏ+ q nqTeTq´ùd

R @\ n+^ø£]+|ü≈£îHêïe⁄?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düsê«+>∑düT+<äØ! H˚qT ˙ Væ≤‘·eTTqTø√] #Ó|æŒqe÷≥\qT

‘Ó*$e÷* @\ n+^ø£]+|ü≈£îHêïe⁄?

XÀ¢ ˆ ‘·‘√ Vü≤]»{≤ HêeT sêø£åd” yêø£ eTÁãM‘Y ˆ

$es¡Ô ´ qj·TH ø√bÕ Hêàsê®s¡dü<äèX‚ø£åD≤ ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` Vü≤]»{≤ ` HêeT ` sêø£åd” ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y `

$es¡Ô ´ ` qj·TH ` ø√bÕ‘Y ` e÷sê®s¡dü<äèX‚ø£åD≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' e÷sê®s¡dü<äèX‚ø£åD≤ Vü≤]»{≤ HêeT sêø£åd” ø√bÕ‘Y qj·TH

$es¡Ô ´ yêø£ yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, e÷sê®s¡dü<äèX‚ø£åD≤ R |æ*¢ø£qTï\e+{Ï

ø£qTï\T>∑\, Vü≤]»{≤ HêeT sêø£åd” R Vü≤]»≥ j·TqT s¡ø£ÿdæ, qj·TH $es¡Ô ´ R

(‘·q) ¬s+&ÉTø£qTï\TqT Á‹|æŒ, ø√bÕ‘Y R Áø√<ÛäeTTe\q, yêø£ yéT nÁãM‘Y R (á)

yêø£ eTT |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ Vü≤]»≥ j·TqT sêø£ådæ |æ*¢ ø£qTï\e+{Ï ‘·q ø£qTï\qT

ÁøÏ+~øÏì MT~øÏì Á‹|ü#·T ø√|üeTT‘√ d”‘ê<$ì #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

149(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ jTq <yê ÅdüÔj·TÅdæÔ+X <›esê»Xà ì]®‘ê' ˆ

‘·dü ‘·«+ sêø£åùd+Á<ädü uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` jTq ` <yê' ` Á‘·j·TÅdæÔ+X‘Y ` <esê»' ` #· ` ì]®‘ê' `

‘·dü ` ‘·«+ ` sêø£åùd+Á<ädü ` uÛ≤sê´ ` uÛÑ$‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j˚Tq, Á‘·j·TÅdæÔ+X¯‘Y <˚yê', <˚esê»' #·, ì]®‘ê', ‘·dü´

sêø£åùd+Á<ädü uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T+ ‘·«yéT ns¡Ωdæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` jTq R @ <äXø£+sƒ¡Tì#, Á‘·j·TÅdæÔ+X‘Y <yê' R eTT|üŒ~eT÷&ÉT

(ø√≥¢) <e‘·\TqT, <esê»Xà R <y+Á<äT&ÉTqT, ì]®‘ê' R z&ç+|üã&çj·TT+&çs√,

‘·dü sêø£åùd+Á<ädü R Ä sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q sêeDTq≈£î, uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T+ R uÛ≤s¡ e>∑T≥≈£î,

‘·«yéT ns¡Ωdæ R ˙e⁄ ‘·–j·TTHêïe⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z d”‘ê! @ eTVü‰Ms¡Tì#˚ eTT|üŒ~eT÷&ÉTø√≥¢ <˚e‘·\TqT,

<y+Á<äT&ÉTqT z&çb˛sTTj·TTHêïs√, n{Ϻ sêø£ådüÁ|üuÛÑTe⁄q≈£î uÛ≤s¡ e>∑T uÛ≤>∑ eTTq≈£î

˙y ‘·>∑T<äTe⁄.

XÀ¢ ˆ ‘·‘·düTÔ Á|ü|òüTkÕ HêeT sêø£åd” Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê ˆ

uÛÑs¡Ô ‡j·T+r ‘·<ë |òüTÀs¡ $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` Á|ü|òüTkÕ ` HêeT ` sêø£åd” ` Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê `

uÛÑs¡Ô ‡j·T+r ` ‘·<ë ` |òüTÀs¡yéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, Á|ü|òüTkÕ HêeT sêø£åd” R Á|ü|òüTdü j·TqT

ù|s¡T>∑\ s¡ø£ÿdæ, Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê dür R Áø√<Ûë$wüߺsê …’, uÛÑs¡Ô ‡j·T+r R >∑~›+#·T#·T,

‘·<ë R n|ü&ÉT, Ç<ä+ |òüTÀs¡+ e#·q+ R á <ës¡TDyÓTÆq e÷≥qT, nÁãM‘Y R

|ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ Á|ü|òüTdü j·TqT s¡ø£ÿdæ Áø√<Ûä|üs¡eXósê …’ d”‘ê<$ì >∑~›+#·T#·T

á $<ÛäeTT>± |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ Ms√´‹‡ø£Ôdü XSs¡dü dü+Á>±yT wü«ìe]Ôq' ˆ

ã*H√ Ms¡ j·TTø£Ôdü uÛ≤sê´‘·«+ øÏ+ q \|ü‡ ´ùd ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ms√´‹‡ø£Ôdü ` XSs¡dü ` dü+Á>±yTwüß ` nìe]Ôq' ` ã*q' `

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT150

Ms¡ j·TTø£Ôdü ` uÛ≤sê´‘·«+ ` øÏ+ ` q ` \|ü‡´ùd ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms√´‹‡ø£Ôdü R XÖs¡ eTT# >∑]«‘·T&ÉTqT, XSs¡dü R Ms¡T&ÉTqT,

dü+Á>±yTwüß nìe]Ôq' R j·TT<äΔeTT\+<äT yÓqTïp|üìyê&ÉTqT, Ms¡ j·TTø£Ôdü R

|üsêÁø£eTeTT ø£*–q{Ϻyê&ÉTqT, ã*q' R ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT n>∑T, ‘·dü R Ä sêeDTq≈£î,

uÛ≤sê´‘·«+ R uÛ≤s¡ j·T>∑T≥qT, øÏ+ q \|ü‡´ùd R @\ bı+<ä≈£îHêïe⁄?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰XSs¡T&ÉTqT, Msê´‹πsø£eTT# >∑]«‘·T&Ó’ j·TTqïyê&ÉTqT, j·TT<äΔeTT

q+ <ä|ü»j·TeTT ms¡T>∑ìyê&ÉTqT n>∑T Ä <äX¯Á^e⁄ì uÛ≤s¡´ qì|æ+#·Tø=qT

uÛ≤>∑ eTTqT ˙e⁄ @\ e\<äqT#·THêïe⁄?

XÀ¢ ˆ Á|æj·÷+ ãVüQeT‘ê+ uÛ≤sê´+ ‘· ø±Ô « sêC≤ eTVü‰ã\' ˆ

düsê«kÕ+ #· eTVü‰uÛ≤>±+ ‘ê« eTTô|’wü ‹ sêeD' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|æj·÷+ ãVüQeT‘ê+ uÛ≤sê´+ ‘· ø±Ô « sêC≤ eTVü‰ã\'

` düsê«kÕ+ ` #· ` eTVü‰uÛ≤>±+ ` ‘ê«yéT ` ñô|’wü ‹ ` sêeD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ã\' sêC≤ sêeD' düsê«kÕ+ ãVüQeT‘ê+ Á|æj·÷+

uÛ≤sê´+, ‘· ø±Ô « eTVü‰uÛ≤>±+ ‘ê«yéT ñô|’wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ã\' sêC≤ sêeD' R eTVü‰ã\XÊ*jÓÆTq sêE sêeDT&ÉT,

düsê«kÕ+ R (‘·quÛ≤s¡ ) …\¢]˝ÀqT, ãVüQeT‘ê+ R $TøÏÿ* Çwüߺsê\TqT, Á|æj·÷+

R Á|æj·TTsê\Tq>∑T, uÛ≤sê´+ R eT+<√<ä]ì, ‘· ø±Ô « R $&ç∫, eTVü‰uÛ≤>±+ ‘ê«+

R uÛ≤>∑ e+‘·Tsê\yÓ’q ìqTï, ñô|’wü ‹ R #s¡Tø=q>∑\&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ãVüQeT‘ê+ R ô|≈£îÿeT+~# ø√s¡ã&çq{Ϻ (eT+<√<ä]ì).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq sêeDT&ÉT ‘·q≈£î $TøÏÿ* >ös¡yês¡ΩTsê\TqT

Á|æj·TTsê\Tq>∑T eT+<√<ä]ì ôd’‘·eTT $&ç∫ n<äèwüºe+‘·Tsê\yÓ’q ìqTï ø√s¡Tø=q

qTHêï&ÉT!

XÀ¢ ˆ düeTè<äΔ+ Åd”ÔdüVü≤ÁùdD HêHês¡‘√ï|üXÀ_Û‘·yéT ˆ

n+‘·'|ü⁄s¡+ düeTT‘·‡ è»´ ‘ê« eTTô|’wü ‹ sêeD' ˆˆ 15

151(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düeTè<äΔ+ ` Åd”ÔdüVü≤ÁùdD ` HêHês¡‘√ï|üXÀ_Û‘·yéT ` n+‘·'|ü⁄s¡+

` düeTT‘·‡ è»´ ` ‘ê«yéT ` ñô|’wü ‹ ` sêeD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD' Åd”ÔdüVü≤ÁùdD düeTè<äΔ+, HêHês¡‘√ï|üXÀ_Û‘·yéT n+‘·'|ü⁄s¡+

düeTT‘·‡ è»´ ‘ê«yéT ñô|’wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD' R sêeDT&ÉT, Åd”ÔdüVü≤ÁùdD düeTè<äΔ+ R y\ø=\~ uÛ≤s¡ \‘√

ì+&çj·TTqï~j·TTqT, HêHês¡‘√ï|üXÀ_Û‘·+ R ãVüQ$<Ûäs¡‘·ïeTT\‘√ yÓ\j·TT#·Tqï

~j·TTq>∑T, n+‘·'|ü⁄s¡+ R n+‘·'|ü⁄s¡eTTqT, düeTT‘·‡ è»´ R $&ç∫ô|{Ϻ, ‘ê«yéT R

ìqTï, ñô|’wü ‹ R #s¡T#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` y˚\ø=\~ j·TTe‘·T\‘√ ≈£L&çq~j·TTqT, düeTdüÔuÛ≤>∑´eTT\‘√

ì+&çq~j·TT q>∑T ‘·q n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+‘·qT $&ç∫ô|{Ϻ sêeDT&ÉT uÛ≤>∑ e+‘·Tsê\

yÓ’q ìqTï e]+#·T#·THêï&ÉT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ nHê´ ‘·T $ø£{≤ HêeT sêø£åd” yêø£ eTÁãM‘Y ˆ

ndüø£è <›e‘êj·TT<Δ Hê>∑>∑+<Ûäs¡«<ëqyê' ˆ

ì]®‘ê dü‡eTπs jTq dü ‘ bÕs¡Ù « eTTbÕ>∑‘·' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nHê´ ` ‘·T ` $ø£{≤ ` HêeT ` sêø£åd” ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y

` ndüø£è‘Y ` <e‘êj·TT<Δ ` Hê>∑>∑+<Ûäs¡«<ëqyê' ` ì]®‘ê' ` düeTπs ` jTq `

dü' ` ‘ ` bÕs¡Ù «yéT ` ñbÕ>∑‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $ø£{≤ HêeT nHê´ sêø£åd” yêø£ yéT nÁãM‘Y, jTq <e‘êj·TT<Δ,

Hê>∑>∑+<Ûäs¡«<ëqyê', ndüø£è‘Y düeTπs ì]®‘ê', dü' ‘ bÕs¡Ù «yéT ñbÕ>∑‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $ø£{≤ HêeT R $ø£≥ j·TqT ù|s¡T ø£*–q{Ϻ, nHê´ sêø£åd” R

ys=ø£ s¡ø£ÿdæ, yêø£ yéT nÁãM‘Y R á e÷≥qT |ü*¬øqT, jTq R @ eTVü‰Ms¡Tì#,

<e‘êj·TT<Δ R <e‘·\‘√ j·TT<äΔeTTq+<äT, Hê>∑>∑+<Ûäs¡«<ëqyê' R Hê>∑T\TqT

>∑+<Ûäs¡T«\TqT, <ëqe⁄\TqT, düeTπs R j·TT<äΔeTTq+<äT, ndüø£è‘Y R |ü\Te÷s¡T\T,

ì]®‘ê' R z&ç+|üã&çs√, dü' R Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT, ‘˚ bÕs¡Ù «yéT R ˙ |ü»®qT,

ñbÕ>∑‘·' R #]Hê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ $ø£≥ j·TqT ys=ø£s¡ø£ÿdæ á Ø‹>∑ |ü*¬øqT. @ eTVü‰Ms¡T&ÉT

|ü\Te÷s¡T\T j·TT<äΔeTTq+<äT <e‘·\qT, >∑+<Ûäs¡T«\qT, <Ó’‘·T´\qT z&ç+∫j·TTHêï&√

n‘·&ÉT H&ÉT ìqTï >√] ˙|ü»®qT #]Hê&ÉT düTe÷!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT152

XÀ¢ ˆ ‘·dü düs¡«düeTè<äΔdü sêeDdü eTVü‰‘·àq' ˆ

øÏ eT<ä sêø£åùd+Á<ädü uÛ≤sê´‘·«+ H#·Ã¤ùd-<ÛäyT ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` düs¡«düeTè<äΔdü ` sêeDdü ` eTVü‰‘·àq' ` øÏyéT ` n<ä

` sêø£åùd+Á<ädü ` uÛ≤sê´‘·«+ ` q ` Ç#·Ã¤ùd ` n<ÛäyT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ÛäyT! düs¡«düeTè<äΔdü , eTVü‰‘·àq' sêø£åùd+Á<ädü ‘·dü sêeDdü

uÛ≤sê´‘·«+ øÏ+ H#·Ã¤ùd ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ÛäyT R z n<ÛäeTTsê˝≤! düs¡«düeTè<äΔdü R düeTdüÔ düeTè<äTΔ\T

ø£*–q{Ϻ, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Ó’q, sêø£åùd+Á<ädü R sêø£ådüÁ|üuÛÑTe>∑T, ‘·dü

sêeDdü R Ä sêeDTq≈£î, uÛ≤sê´‘·«+ R uÛ≤s¡ j·T>∑T≥qT, øÏ+ H#·Ã¤ùd R @\

ø√s¡≈£îHêïe⁄?

‘ê‘·Œs¡´eTT :` düs¡«düeTè<äTΔ\TqT ø£*–q eTVü‰Á|üuÛ≤eXÊ*j·T>∑T sêeDTìøÏ

uÛ≤s¡ e>∑T uÛ≤>∑ eTTqT zd”! ˙y\ ˇ\¢≈£î+{Ï$?

XÀ¢ ˆ ‘·‘·düTÔ <äTs¡TàF HêeT sêø£åd” yêø£ eTÁãM‘Y ˆ

j·Tdü dü÷s√´ q ‘·|ü‹ ;Û‘√ j·Tdü #· e÷s¡T‘·' ˆ

q yê‹ kÕàj·T‘êbÕ+π> øÏ+ ‘·«+ ‘·dü q ‹wüdæ ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` <äTs¡TàF ` HêeT ` sêø£åd” ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y

` j·Tdü ` dü÷s¡ ' ` q ` ‘·|ü‹ ` ;Û‘·' ` j·Tdü ` #· ` e÷s¡T‘·' ` q ` yê‹

` düà ` Äj·T‘êbÕ+π> ` øÏ+ ` ‘·«+ ` ‘·dü ` q ` ‹wüdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' <äTs¡TàF HêeT sêø£åd” yêø£ yéT nÁãM‘Y Äj·T‘êbÕ+π>!

j·Tdü ;Û‘·', dü÷s¡ ' q ‘·|ü‹— e÷s¡T‘·' #· j·Tdü (;Û‘·') q yê‹ düà, ‘·«+ ‘·dü

(eX‚) øÏ+ q ‹wüdæ ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, <äTs¡TàF HêeT sêø£åd” R <äTs¡Tàœ j·TqT

s¡ø£ÿdæ, yêø£ + nÁãM‘Y R (á) e÷≥qT ã*¬øqT. Äj·T‘êbÕ+π>! R Bs¡ÈyÓTÆq

HÁ‘ê+‘·eTT\T >∑\ z düT+<äØ! j·Tdü ;Û‘·' R meìøÏ uÛÑj·T|ü&çqyê&Ó’, dü÷s¡ ' R

dü÷s¡T´&ÉT, q ‘·|ü‹ R ‘·|æ+|üCÒj·T≈£î+&ÉTH√, e÷s¡T‘·' #· R yêj·TT<e⁄&ÉTqT,

j·Tdü ;Û‘·' R meìøÏ uÛÑj·T|ü&çqyê&Ó’, q yê‹ düà R Me≈£î+&ÉTH√, ‘·dü eX‚ R

Ä‘·ì nBÛqeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄, øÏ+ q ‹wüdæ R @\ qT+&Ée⁄.

153(23) ` Á‘·jÓ÷$+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T|æeTà≥ <äTs¡Tàœ j·THÓ&ÉT sêø£åkÕ+>∑q d”‘·‘√ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

z düT+<äsê+^! @ Á|üuÛ≤eXÊ*øÏ uÛÑj·T|ü&ç dü÷s¡T´&ÉT ôV≤#·TÃ>∑ y&ç$Tì Á|üdü]+|ü

CÒj·T&√, yêj·TTe⁄ nqqT≈£L\eTT>± M#·≈£î+&ÉTH√ n{Ϻ Ä eTVü≤˙j·TTì eXeTT˝À

qT+&ÉT≥≈£î ˙y\ H=\¢e⁄ ?

XÀ¢ ˆ |ü⁄wüŒeèwæº+ #· ‘·s¡y√ eTTeTT#·T s¡ dü yÓ’ uÛÑj·÷‘Y ˆ

XË’ ≤Xà düTÁuÛÑT bÕ˙j·T+ »\<ëXà j·T<#·Ã¤‹ ˆˆ 19

XÀ¢ ˆ ‘·dü HÓ’s¡è‘·sê»dü sê»sê»dü uÛ≤$Tì ˆ

øÏ+ ‘·«+ q ≈£îs¡Tùw ãT~Δ+ uÛ≤sê πsú sêeDdü Væ≤ ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü⁄wüŒeèwæº+ ` #· ` ‘·s¡e' ` eTTeTT#·T' ` j·Tdü ` yÓ’ `

uÛÑj·÷‘Y ` XË’ ≤' ` #· ` düTÁuÛÑT ` bÕ˙j·T+ ` »\<ë' ` #· ` j·T<ë ` Ç#·Ã¤‹

` ‘·dü ` HÓ’s¡è‘·sê»dü ` sê»sê»dü ` uÛ≤$Tì ` øÏ+ ` ‘·«+ ` q ` ≈£îs¡Tùw

` ãT~Δ+ ` uÛ≤sê πsú ` sêeDdü ` Væ≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁuÛÑT! j·Tdü uÛÑj·÷‘Y, ‘·s¡e' |ü⁄wüŒeèwæº+, eTTeTT#·T', j·T<ë

(dü') Ç#·Ã¤‹, (‘·<ë) »\<ë' #·, XË’ ≤' #·, bÕ˙j·T+ eTTeTT#·T', uÛ≤$Tì, ‘·dü ,

HÓ’s¡è‘·sê»dü , sê»sê»dü , sêeDdü , uÛ≤sê πsú ãT~Δ+ ‘·«+ øÏ+ q ≈£îs¡Tùw?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁuÛÑT R düT+<äs¡yÓTÆq ø£qTu§eT\T>∑\ z C≤qø°! j·Tdü uÛÑj·÷‘Y

R meìjÓTTø£ÿ uÛÑj·TeTT e\¢HÓ’‘, (dü' R n‘·&ÉT), j·T<ë Ç#·Ã¤‹ R m|ü&ÉT

ø√s¡TH√, (‘·<ë) @e R n|ü&, ‘·s¡e' R eèø£åeTT\T, |ü⁄wüŒeèwæº+ R |ü⁄wüŒes¡eTTqT,

eTTeTT#·T' R $&É#·TH√, XË’ ≤' #· »\<ë' #· R |üs¡«‘·eTT\TqT, yT|òüTeTT\TqT,

bÕ˙j·T+ eTTeTT#·T' R »\eTTqT ≈£î]|æ+#·TH√, uÛ≤$Tì R z düT+<äØ, ‘·dü R

n{Ϻ, HÓ’s¡è‘·sê»dü R sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q{Ϻ, sê»sê»dü R sêC≤~Ûsê»sTTq, sêeDdü

R sêeDTq≈£î, uÛ≤sê πsú R uÛ≤s¡ e>∑T≥ø=s¡¬ø’, ‘·«+ R ˙e⁄, ãT~Δ+ øÏ+ q ≈£îs¡Tùw

R m+<äT\≈£î ìXÃsTT+#·Tø=qe⁄?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äØ! me]øÏ uÛÑj·TeTT H=+~ ø√]q yÓ+≥H˚ Ä j·÷

eèø£åeTT\T, |ü⁄wüŒes¡eTTqT ≈£î]|æ+#·T#·T+&ÉTH√, nfÒ¢ |üs¡«‘·eTT\TqT, yT|òüTeTT\TqT,

»\eTTqT e]¸+#·T#·T+&ÉTH√ n{Ϻ sêø£åkÕ~Û|ü‹jÓÆTq sêeDTìøÏ uÛ≤s¡ >± qT+&ÉT≥≈£î

@\ ìXÃsTT+#·Tø=q Ò≈£îHêïe⁄?

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT154

XÀ¢ ˆ kÕ<ÛäT ‘ ‘·‘·Ô «‘√ <$ ø£~∏‘·+ kÕ<ÛäT uÛ≤$Tì ˆ

>∑èVü‰D düTdæà‘ yêø£ eTq´<∏ë q uÛÑ$wü dæ ˆˆ 21

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªsêø£åd”Á|üs√#·q+μμ HêeT

Á‘·jÓ÷$+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ<ÛäT ` ‘ ` ‘·‘·Ô «‘·' ` <$ ` ø£~∏‘·+ ` kÕ<ÛäT ` uÛ≤$Tì!

>∑èVü‰D ` düTdæà‘ ` yêø£ yéT ` nq´<∏ë ` q ` uÛÑ$wü dæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! uÛ≤$Tì! ‘, ‘·‘·Ô «‘·' kÕ<ÛäT ø£~∏‘·+ yêø£ + kÕ<ÛäT >∑èVü‰D—

düTdæà‘! nq´<∏ë (‘·«+) q uÛÑ$wü dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤, uÛ≤$Tì R z düT+<äØ! ‘ R ≈£î, kÕ<ÛäT

R …dü‡>±, ‘·‘·Ô «‘·' R j·T<∏ës¡úeTT qqTdü]+∫, ø£~∏‘·+ R #Ó|üŒã&çq, yêø£ + R

e#·qeTTqT, kÕ<ÛäT >∑èVü‰D R …dü‡>± d”«ø£]+|ü⁄eTT, düTdæà‘ R #·ø£ÿì ∫s¡Tqe⁄«>∑\

jÓ÷ ‘·s¡TD°! nq´<∏ë R ys=ø£Ø‹>±, (q&É∫q) (‘·«+ R ˙e⁄) q uÛÑ$wü dæ R

J$+|üe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z d”‘ê<M! yTeTT ≈£î yêdüÔe$wüj·TeTTqT #·ø£ÿ>± ‘Ó*|æj·TT+{Ï$T.

˙e⁄ ≈£L&É yTeTT #Ó|æŒq<ëìì #·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+|ü⁄eTT. sêeDTì uÛÑs¡Ô>± d”«ø£]+|ü⁄eTT.

n≥T¢ >±ìjÓT&É\ ˙e⁄ JeeTT\‘√ qT+&Ée⁄ düTe÷!

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªsêø£åd”Á|üs√#·qeTTμμ nqT

ÇiTe~eT÷&Éedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

#·‘·T]«+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·‘· d”‡‘ê eTTbÕ>∑eT´ sêø£åk˛´ $ø£è‘êqHê' ˆ

|üs¡Twü+ |üs¡TcÕ Hês¡ }#·T kÕÔ+ yêø£ eTÁ|æj·TyéT ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` d”‘êyéT ` ñbÕ>∑eT´ ` sêø£ådü ' ` $ø£è‘êqHê' `

|üs¡Twü+ ` |üs¡TcÕ' ` Hês¡ ' ` }#·T' ` ‘ê+ ` yêø£ yéT ` nÁ|æj·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' $ø£è‘êqHê', |üs¡TcÕ', sêø£ådü ' Hês¡ ' ‘ê+ d”‘êyéT

ñbÕ>∑eT´, |üs¡TwüyéT, nÁ|æj·T+ yêø£ yéT }#·T'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, $ø£è‘êqHê' R $ø±s¡yÓTÆq eTTKeTT\T

ø£*–j·TTqï, |üs¡TcÕ' R |üs¡Twüdü«uÛ≤eeTT ø£*–q{Ϻ, sêø£ådü ' Hês¡ ' R sêø£ådü

Åd”Ô\T, ‘ê+ d”‘ê+ R Ä d”‘ê<$ì, ñbÕ>∑eT´ R #], |üs¡Twü+ R |üs¡TwüyÓTÆqØ‹>±,

nÁ|æj·T+ yêø£ + R nÁ|æj·TyÓTÆq e#·qeTTqT, }#·T' R |ü*øÏ].

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n≥T|æeTà≥ $ø±s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT\T ø£*–q{Ϻ Ä sêø£ådüÅd”Ô\T

d”‘ê<$ì düMT|æ+∫ ÄyÓTqT>∑÷]à n‹|üs¡TwüeTT>± nÁ|æj·TeTT …’q{Ϻ e#·qeTT\qT

áØ‹>± ã\Tø£<=&É–].

XÀ¢ ˆ øÏ+ ‘·« eTqÔ'|ü⁄πs d”‘ düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Vü≤πs ˆ

eTVü‰s¡ΩXj·TH√ù|‘ q yêdü eTqTeTq´ùd ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏ+ ` ‘·«yéT ` n+‘·'|ü⁄πs ` d”‘ ` düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Vü≤πs `

eTVü‰s¡Ω Xj·TH√ù|‘ ` q ` yêdüyéT ` nqTeTq´ùd ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘˚! düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Vü≤πs eTVü‰s¡Ω X¯j·TH√ù|‘˚, n+‘·'|ü⁄πs,

yêdü+ ‘·«+ øÏ+ q nqTeTq´ùd?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘! R z C≤qø°! düs¡«uÛÑ÷‘·eTH√Vü≤πs R düeTdüÔÁbÕDT\≈£îqT

Äq+<äø£s¡yÓTÆ j·TTqï{Ϻ, eTVü‰s¡Ω Xj·TH√ù|‘ R neT÷\´eTT …’q Xj·TqeTT\‘√

≈£L&çq{Ϻ, n+‘·'|ü⁄πs R (sêeDTì) n+‘·'|ü⁄s¡eTTq, yêdü+ R edæ+#·T≥qT,

‘·«+ R ˙e⁄, øÏ+ q nqTeTq´ùd R @\ n+^ø£]+|ü≈£îHêïe⁄?

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT156

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! düs¡«»qT\ Vü≤è<äj·TeTT\qT Äø£]¸+#·Tq{Ϻ n<äT“¤‘·yÓTÆq

X¯j·T´\‘√ $sêõ\T¢#·Tqï sêeDTì ~e´yÓTÆq n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT düTKeTT>±

uÛÀ>∑eTT\ qqTuÛÑ$+#·T≥≈£î ˙y\ düeTà‹+|ü≈£îHêïe⁄?

XÀ¢ ˆ e÷qTw” e÷qTwü ôd’ ´e uÛ≤sê´‘·«+ ãVüQeTq´ùd ˆ

Á|ü‘ê´Vü≤s¡ eTH√ sêe÷ qï ‘·«+ C≤‘·T uÛÑ$wü dæ ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷qTw” ` e÷qTwüdü ` @e ` uÛ≤sê´‘·«+ ` ãVüQeTq´ùd `

Á|ü‘ê´Vü‰s¡ ` eTq' ` sêe÷‘Y ` q ` ‘·«+ ` C≤‘·T ` uÛÑ$wü dæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷qTw” (‘·«+) e÷qTwüdü uÛ≤sê´‘·«+ @e ãVüQeTq´ùd—

sêe÷‘Y eTq' Á|ü‘ê´Vü≤s¡— ‘·«+ q C≤‘·T uÛÑ$wü dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷qTw” R eTqTwü Åd”ÔyÓ’q, ‘·«+ R e⁄, e÷qTwüdü R e÷qe⁄q≈£î,

uÛ≤sê´‘·«yéT @e R uÛ≤s¡ >± qT+&ÉT≥qT e÷Á‘·y˚T, ãVüQeTq´ùd R >=|üŒ>±

‘·\#·T ø=qT#·THêïe⁄, sêe÷‘Y R sêeTTìqT+&ç, eTq' R eTqdüT‡qT, Á|ü‘ê´Vü≤s¡

R eTi*+#·Tø=qTeTT. ‘·«+ R ˙e⁄, q C≤‘·T uÛÑ$wü dæ R mqï{ÏøÏì (n‘·ìøÏ

uÛ≤s¡ >±) qT+&ÉuÀe⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªq C≤‘·T uÛÑ$wü dæμ ` sêeDTì n+^ø£]+|ü ≈£îqï#√ yTeTT ìqTï

#·+|æyj·TT<äTeTT ø±ã{Ϻ sêeTTq≈£î ≈£L&É uÛ≤s¡ >± qT+&ÉuÀeì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙e⁄ eTqTwü Åd”Ô$ ø±ã{Ϻ, ˇø£ eTqTwüß´q≈£î uÛ≤s¡ >± qT+&ÉT≥

e÷Á‘·y˚T |òüTqyÓTÆq<äì uÛ≤$+#·T#·THêïe⁄. ‘·|ü&ÉT uÛ≤eeTTqT dü]~<äT›ø=ì

e÷qee÷Á‘·T&Ó’q sêeTTìqT+&ç ˙ eTqdüT‡qT eTi*+#·Tø=qTeTT. sêeDTì

#|ü≥TºeTT. @~ @eTsTTqqT, ˙e⁄ sêeTTq≈£î uÛ≤s¡ >± qT+&ÉT≥ uÛÑ$wü ‘·TÔ À

»s¡T>∑ì |üì düTe÷!

XÀ¢ ˆ Å‘Ó’ Àø£ edüTuÛÀø±Ôs¡+ sêeD+ sêø£åùdX«s¡yéT ˆ

uÛÑsêÔs¡ eTT|üdü+>∑eT´ $Vü≤s¡dü« j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Å‘Ó’ Àø£ edüTuÛÀø±Ôs¡+ ` sêeD+ ` sêø£åùdX«s¡yéT, uÛÑsêÔs¡yéT `

ñ|üdü+>∑eT´ ` $Vü≤s¡dü« ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Å‘Ó’ Àø£ edüTuÛÀø±Ôs¡+ sêø£åùdX«s¡+ sêeD+ uÛÑsêÔs¡yéT ñ|üdü+>∑eT´

157(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

j·T<∏ëdüTK+ $Vü≤s¡dü«.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Å‘Ó’˝Àø£´edüTuÛÀø±Ôs¡+ R eTT˝À¢ø£eTT\+<ä* ◊X¯«s¡´eTT\qT

nqTuÛÑ$+#·T#·Tqï{Ϻ, sêø£åùdX«s¡+ sêeD+ R sêø£ådüsêC…’q sêeDTì, uÛÑsêÔs¡yéT

ñ|üdü+>∑eT´ R Hê<∏äTì>± #˚|ü{Ϻ, j·T<∏ëdüTK+ R düTKeTT>±, $Vü≤s¡dü« R

Áø°&ç+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTT˝À¢ø£eTT\+<ä* dü+|ü<ä\qT nqTuÛÑ$+#·T uÛ≤>∑´XÊ*jÓÆTq

sêeD≤düTs¡Tì uÛÑs¡Ô>± d”«ø£]+∫ ˙e⁄ ùd«#·Ã¤>± $Vü≤]+|üe#·TÃqT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ e÷qTw” e÷qTwü+ ‘·+ ‘·T sêeT $T#·Ã¤dæ XÀuÛÑH ˆ

sêC≤´ Á<䓤wüº eTdæ<ëΔs¡ú+ $ø£¢ã+ ‘·« eTì웑 ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷qTw” ` e÷qTwü+ ` ‘·+ ` ‘·T ` sêeTyéT ` Ç#·Ã¤dæ ` XÀuÛÑH

` sêC≤´‘Y ` ÁuÛÑwüºyéT ` ndæ<ëΔs¡ú+ ` $ø£¢ã+ ` ‘·«yéT ` nì+~‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀuÛÑH! nì+~‘! e÷qTw” ‘·«+ e÷qTwü+, sêC≤´‘Y ÁuÛÑwüºyéT,

ndæ<ëΔs¡ú+, $ø£¢ã+ ‘·+ sêeTyéT Ç#·Ã¤dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀuÛÑH R z eT+>∑fi Á|ü<äyÓTÆq<ëHê, nì+~‘! R z ñ‘·ÔeTTsê˝≤!

e÷qTw” R e÷qeÅd”ÔyÓ’q, ‘·«+ R ˙e⁄, e÷qTwü+ R e÷qe⁄&ÉTqT, sêC≤´‘Y R

sê»´eTTqT+&ç, ÁuÛÑwüº+ R ‘=\–qyê&ÉTqT, ndæ<ëΔs¡ú+ R dæ~Δ+#·ì ø√]ø£\T

>∑\yê&ÉTqT, $ø£¢ã+ R <ÛÓ’s¡ V”≤qT&ÉTqT n>∑T, ‘·+ sêeT+ R Ä sêeTTì, Ç#·Ã¤dæ

R ø√s¡Tø=qT#·THêïe⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT :`z ñ‘·ÔeTTsê˝≤! ˙e⁄ e÷qeÅd”Ô$ ø±ã{Ϻ sê»´eTTqT+&ç

‘·]$Tyj·Tã&çq|üŒ{ÏøÏì @ Á|üjÓ÷»qeTT kÕ~Û+|ü Òì yê&Ó’q|üŒ{ÏøÏì <ÛÓ’s¡ V”≤qT&Ó’

q|üŒ{ÏøÏì ˇø±H=ø£ e÷qee÷Á‘·TH Ç|üŒ{ÏøÏì uÛÑs¡Ô>± Áù|$T+#·T#·THêïe⁄.

XÀ¢ ˆ sêø£åd”Hê+ e#·' ÁXó‘ê« d”‘ê |ü<äàìuÛÒø£åD≤ ˆ

HÁ‘êuÛ≤´ eTÁXó|üPsêíuÛ≤´ $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêø£åd”Hê+ e#·' ÁXó‘ê« d”‘ê |ü<äàìuÛÒø£åD≤ HÁ‘êuÛ≤´yéT

` nÁXó|üPsêíuÛ≤´yéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<äàìuÛÒø£åD≤ d”‘ê sêø£åd”Hê+ e#·' ÁXó‘ê« nÁXó|üPsêíuÛ≤´+

HÁ‘êuÛ≤´yéT Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT158

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<äàìuÛÒø£åD≤ R |ü<äàeTT\e+{Ï ≈£qTï\T>∑\, d”‘ê R d”‘ê<$,

sêø£åd”Hê+ R sêø£åkÕ+>∑q\jÓTTø£ÿ, e#·' R e#·qeTTqT, ÁXó‘ê« R $ì, nÁXó

|üPsêíuÛ≤´+ R <äT'Ku≤wüŒeTT\‘√ ì+&çq, HÁ‘êuÛ≤´+ R ø£qTï\‘√, Ç<ä+ e#·q+

R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüeì‘·\T |ü*øÏq Ä e÷≥\ Hê\øÏ+∫ d”‘ê<$ ‘êeTs¡

|ü⁄e⁄«\e … ‘·q ø£qTï\ì+&É <äT'Ku≤wüŒeTT\T n\eTTø=qT#·T+&É yê] ø°$<ÛäeTT>∑

Á|ü‘·T´‘·Ôs¡ yÓTTdü¬>qT.

XÀ¢ ˆ j·T ~<ä+ ˝Àø£$~«wüº eTT<ëVü≤s¡<∏ä dü+>∑‘ê' ˆ

HÓ’‘·qàqdæ yêø£ + yT øÏ*“wü+ Á|ü‹uÛ≤‹ e' ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T‘Y ` Ç<ä+ ` ˝Àø£$~«wüºyéT ` ñ<ëVü≤s¡<∏ä ` dü+>∑‘ê' ` q `

@‘·‘Y ` eTqdæ ` yêø£ + ` yT ` øÏ*“wü+ ` Á|ü‹uÛ≤‹ ` e' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+>∑‘ê' Àø£$~«wüºyéT Ç<ä+ j·T‘Y ñ<ëVü≤s¡<∏ä, @‘·‘Y yêø£ +

yT eTqdæ q— e' øÏ*“wü+ Á|ü‹uÛ≤‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+>∑‘ê' R >∑T$T≈£L&çqyê¬s’, ˝Àø£$~«wüº+ R ˝Àø£ì+<ä yÓTÆq{Ϻ,

Ç<ä+ R á e÷≥qT, j·T‘Y ñ<ëVü≤s¡<∏ä R @~ uÀ~Û+#·T#·THêïs√, @‘·‘Y yêø£ +

R á e#·qeTT, y˚T eTqdæ q R HêeTqdüT‡q+<äT ì\Te<äT. e' R MT≈£î,

øÏ*“wü+ R bÕ|üùV≤‘·Te⁄>±, Á|ü‹uÛ≤‹ R (Hê≈£î) ‘√#·T#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêø£åkÕ+>∑q˝≤sê! MTs¡+<äs¡TqT ø£\dæ Àø£ì+<ä eTT …’q e÷≥\qT

|ü\T≈£î#·T Hê≈£î uÀ~Û+#·T#·Tqï á $wüj·T yT$Tj·TT Hê eTqdüT‡q ø=|üŒ<äT.

MT≈£î Ç~ eTVü‰bÕ‘·ø£eTTqT ø£*–+#·T ø±s¡ eTì Hê ìXÃj·TeTT.

XÀ¢ ˆ q e÷qTw” sêø£ådüdü uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T eTs¡Ω‹ ˆ

ø±eT+ U≤<ä‘· e÷+ düsê« q ø£]cÕ´$T y√ e#·' ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` e÷qTw” ` sêø£ådüdü ` uÛ≤sê´ ` uÛÑ$‘·TyéT ` ns¡Ω‹ `

ø±eT+ ` U≤<ä‘· ` e÷+ ` düsê«' ` q ` ø£]cÕ´$T ` e' ` e#·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷qTw” sêø£ådüdü uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T+ q ns¡Ω‹— e÷+ düsê«'

ø±eT+ U≤<ä‘·— e' e#·' q ø£]cÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷qTw” R e÷qeÅd”Ô, sêø£ådüdü R sêø£ådüTq≈£î, uÛ≤sê´ R |ü‹ï,

uÛÑ$‘·T+ R n>∑T≥≈£î, q ns¡Ω‹ R ‘·–j·TT+&É<äT, düsê«' R (MTs¡T) n+<äs¡TqT,

159(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

ø±eT+ R j·T<∏#·Ã¤>±, e÷+ R qqTï, U≤<ä‘· R ‹ìyj·TT&ÉT, e' e#·' R MT

e÷≥qT, q ø£]cÕ´$T R Ä#·]+|üqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTqTwü ø±+‘· mqï&ÉTqT sêø£ådüTq≈£î uÛ≤s¡ ø±C≤\<äT. MTs¡+<äs¡TqT

ø£\dæ qqTï ‹ìyj·TT&ÉT. MTπs$T #j·Tã÷ìqqT MT e÷≥\qT e÷Á‘·eTT HqT

Ä\øÏ+|üqT, bÕ{Ï+|üqT.

XÀ¢ ˆ BH√ yê sê»´V”≤H√ yê jÓ÷ yT uÛÑsêÔ dü yT >∑Ts¡T' ˆ

‘·+ ì‘· eTqTs¡ø±Ô -dæà j·T<∏ë dü÷s¡ + düTes¡Ã˝≤ ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Bq' ` yê ` sê»´V”≤q' ` yê ` j·T' ` yT ` uÛÑsêÔ ` dü' ` yT

` >∑Ts¡T' ‘·+ ì‘· yéT nqTs¡ø±Ô ndæà j·T<∏ë dü÷s¡ + düTes¡Ã˝≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` BH√ yê sê»´V”≤H√ yê, j·T' y˚T uÛÑsêÔ, dü' y˚T >∑Ts¡T'—

düTes¡Ã˝≤ dü÷s¡ + j·T<∏ë (nVü≤+) ‘·+ ì‘· + nqTs¡ø±Ô ndæà.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BH√ yê R BqT&Ó’qqT, sê»´V”≤q' yê R sê»´eTT Òìyê&Ó’qqT,

j·T' R me«&ÉT, yT R Hê≈£î, uÛÑsêÔ R Á|üuÛÑTy√, dü' R n‘·&ÉT, yT R Hê≈£î, >∑Ts¡T'

R ùde˙j·TT&ÉT, düTes¡Ã˝≤ R düTes¡Ã˝≤<$, dü÷s¡ + j·T<∏ë R dü÷s¡T´ìe …,

(nVü≤+ R HqT) ‘·+ R n‘·ìì>∑÷]Ã, ì‘· + R m\¢|ü&ÉT, nqTs¡ø±Ô ndæà R

nqTsê>∑eTT >∑\<ëqHÓ’ j·TTHêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` düTes¡Ã˝≤ ` dü÷sê´_ÛeTTKeTT …’q |ü⁄wüŒeTT\T >∑*Zj·TT+&ÉT ˇø£

yÓTTø£ÿ j·Tì ø=+<ä] uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n‘·&ÉT BqT&Ó’ j·TT+&Ée#·TÃqT, sê»´ÁuÛÑwüߺ&Ó’ j·TT+&Ée#·TÃqT— Ä

|ü⁄s¡Twüß&ÉT Hê ô|ì$T{Ï ø±ã{Ϻ Hê≈£î <Ó’edüe÷qT&˚ j·T>∑TqT. düTes¡Ã˝≤<˚$

dü÷s¡ uÛÑ>∑yêqTì jÓT&Ée …H HqT Hê uÛÑs¡ÔjÓÆTq Ä sêeTTìjÓT&ÉH m{Ϻ |ü]dæú‹

j·T+<Ó’qqT nqTsê>∑|üPs¡Tísê\HÓ’ j·TT+<äTqT.

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë XN eTVü‰uÛ≤>± XÁø£+ düeTT|ü‹wü‹ ˆ

ns¡T+<Ûär edæwü+ #· s√Væ≤D° X•q+ j·T<∏ë ˆˆ 10

XÀ¢ ˆ ˝ÀbÕeTTÁ<ë j·T<∏ë>∑düÔ ´+ düTø£Hê´ #· eq+ j·T<∏ë ˆ

kÕ$Ár dü‘· e+‘·+ #· ø£|æ\+ leTr j·T<∏ë ˆˆ 11

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT160

XÀ¢ ˆ kÂ<ëdü+ eT<äj·T+re πø•˙ dü>∑s¡+ j·T<∏ë ˆ

HÓ’wü<Ûä+ <äeTj·T+re uÛ…’MT |ü‹ eTqTÁe‘ê ˆˆ 12

XÀ¢ ˆ ‘·<∏ë -Vü≤ $Tø屫≈£îes¡+ sêeT+ |ü‹ eTqTÁe‘ê ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düT>∑eTeTT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T<∏ë eTVü‰uÛ≤>± XN XÁø£+ düeTT|ü‹wü‹, (j·T<∏ë) ns¡T+<Ûär

#· edæwü+ (düeTT|ü‹wü‹), j·T<∏ë s√Væ≤D° X•q+ (düeTT|ü‹wü‹), j·T<∏ë ÀbÕeTTÁ<ë

n>∑düÔ ´+ (düeTT|ü‹wü‹), j·T<∏ë düTø£Hê´ #· eq+ (düeTT|ü‹wü‹), j·T<∏ë kÕ$Ár

#· dü‘· e+‘·+ (düeTT|ü‹wü‹), j·T<∏ë ÁoeTr ø£|æ\+ (düeTT|ü‹wü‹), eT<äj·T+r

kÂ<ëdü+ Çe, j·T<∏ë πø•˙ |ü‹+ dü>∑s¡+ nqTÁe‘ê, uÛ…’MT <äeTj·T+r HÓ’wü<ÛäyéT

Çe, ‘·<∏ë nVü≤yéT Çø屫≈£îes¡+ |ü‹+ sêeTyéT nqTÁe‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T<∏ë R m≥T¢, eTVü‰uÛ≤>± XN R uÛ≤>∑ XÊ*ìjÓÆTq XN<$,

XÁø£+ R <y+Á<äTì, düeTT|ü‹wü‹ R ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, ns¡T+<Ûär #· R

ns¡T+<Ûä‹j·TTqT, edæwü+ düeTT|ü‹wü‹ R edæwüßì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢,

s√Væ≤D° R s√Væ≤D°‘ês¡, X•q+ R #·+Á<äTì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, ÀbÕeTTÁ<ë

R ˝ÀbÕeTTÁ<ä, n>∑düÔ ´+ R n>∑düÔeTVü≤]¸ì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, düTø£Hê´

R düTø£q´, #· eq+ R #· eqeTVü≤]¸ì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, kÕ$Ár #· R

kÕ$Á‹j·TTqT, dü‘· e+‘·+ R dü‘· e+‘·Tì ùd$+#·TH√, j·T<∏ë R m≥T¢, ÁoeTr R

leT‹ j·TqT kÕ~Û«, ø£|æ\+ R ø£|æ\eTVü≤]¸ì ùd$+#·TH√, eT<äj·T+r R

eT+<äj·T+‹ j·TqT HêyÓT, kÂ<ëdü+ Çe R kÂ<ëdüTìe …, uÛ…’MT <äeTj·T+r R

;ÛeTuÛÑ÷bÕ\Tì ‘·qj·TjÓÆTq <äeTj·T+‹, HÓ’wü<ÛäyéT Çe R ìwü<ÛäeTV”≤|ü‹jÓÆTq

q\Tìe …, j·T<∏ë R m≥T¢>±, πø•˙ R πø•ì j·TqT kÕ~Û«, |ü‹+ dü>∑s¡+ R

uÛÑs¡ÔjÓÆTq dü>∑s¡uÛÑ÷|ü‹ì, nqTÁe‘ê R nqTdü]+#·Tq{Ϻ<√, ‘·<∏ë R n≥T¢>±, nVü≤+

R HqT, Çø屫≈£îes¡+ R Çø屫≈£î≈£î\‹\≈£î&Ó’q, |ü‹+ sêeT+ R uÛÑs¡ÔjÓÆTq sêeTTì,

nqTÁe‘ê R nqTdü]+#·Tq{Ϻ<ëqqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` »>∑~«U≤´‹ H=+~q eTVü‰kÕ<ÛäT«\T>± ø°]Ô+|üã&ÉT X¯N<˚$

<y+Á<äTìe …, ns¡T+<Ûä‹ edæwüeTVü≤]¸ìe …, s√Væ≤D°‘ês¡ #·+Á<äTìe …, ÀbÕeTTÁ<ä

n>∑düÔ ´eTVü≤]¸ìe …, sê»ø£q´jÓÆTq düTø£q´ #· eqeTVü≤]¸ìe …, eTÁ<äsê»|ü⁄Á‹jÓÆTq

kÕ$Á‹ dü‘· e+‘·Tìe …, leT‹ ø£|æ\eTVü≤]¸ìe …, eT<äj·T+‹ kÂ<ëdüTìe …,

;ÛeTsê»düT‘·jÓÆTq <äeTj·T+‹ q\eTVü‰sêEqTe …, πø•ì dü>∑s¡uÛÑ÷bÕ\Tìe …,

161(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

HqT≈£L&É n#·+#·\yÓTÆq >ös¡yêqTsê>∑eTT\‘√ Hê Hê<∏äT&Ó’q Ä Çø屫≈£î≈£î\‹\≈£îH

düVü≤ <Ûäs¡à#ê]DÏHÓ’ ùd$+#·Tq{Ϻ<ëqqT nì ‘Ó*dæø=qT&ÉT.

XÀ¢ ˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁXó‘ê« sêø£ådü ' Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' ˆ

uÛÑs¡Ô ‡j·T+‹ düà |üs¡Tôw’ sê« ¬ø’ ´ sêeD#√~‘ê' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` sêø£ådü ' ` Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê',

uÛÑs¡Ô ‡j·T+‹ ` düà ` |üs¡Tôw’' ` yê¬ø’ ´' ` sêeD#√~‘ê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘êj·÷' e#·q+ ÁXó‘ê« sêø£ådü ' Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' sêeD#√~‘ê'

|üs¡Tôw’' yê¬ø’ ´' (d”‘ê+) uÛÑs¡Ô ‡j·T+‹ düà.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘êj·÷' R d”‘ê<$jÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R

$ì, sêø£ådü´' R sêø£ådüeì‘·\T, Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' R ø√|üeTT#˚ $eX¯ósê+Å&Ó’,

sêeD#√~‘ê' R sêeDTì# Áù|πs|æ+|üã&çqyê¬s’, |üs¡Tôw’' R ø£≥TyÓ’q, yê¬ø’ ´' R

e÷≥\‘√, (d”‘ê+ R d”‘ê<$ì) uÛÑs¡Ô ‡j·T+‹ düà R uÛÑj·Tô|≥ºkÕ–].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘· #Ó|æŒq e÷≥\T $ì n#·Ã{Ï sêø£åkÕ+>∑q\T Áø√<ÛëyXeTT

H=+~ sêeDT&ÉT ‘·eTTà Ä<•+∫q Ø‹>± d”‘ê<$ì ø£≥TyÓ’q e÷≥\‘√ ‹]–

u…~]+|ü kÕ–].

XÀ¢ ˆ ne©q dü‡ ìsê«ø√´ Vü≤qTe÷Hé •+XóbÕÁ<äTyT ˆ

d”‘ê+ dü+‘·s¡®j·T+r kÕÔ sêø£åd” s¡XèD√‘·ÿ|æ' ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ne©q' ` dü' ` ìsê«ø£ ' ` Vü≤qTe÷Hé ` •+XóbÕÁ<äTyT `

d”‘ê+ ` dü+‘·s¡®j·T+r' ` ‘ê' ` sêø£åd”' ` nXèD√‘Y ` ø£|æ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` •+XóbÕÁ<äTyT ne©q' dü' ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé ìsê«ø£ ' (düHé)

d”‘ê+ dü+‘·s¡®j·T+r' ‘ê' sêø£åd”' nXèD√‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` •+XóbÕÁ<äTyT R •+XóbÕeèø£åeTTô|’, ne©q' R <ë–j·TTqï{Ϻ,

dü' ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé R Ä yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT, ìsê«ø£ ' (düHé) R @$Tj·TT

|ü\Tø£ìyê&Ó’, d”‘ê+ dü+‘·s¡®j·T+r' R d”‘ê<$ì >∑~›+#·T#·Tqï{Ϻ, ‘ê' sêø£åd”' R

Ä sêø£ådüÅd”Ô\qT, nXèD√‘Y R $qT#·T+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ä •+X¯óbÕeèø£åeTTô|’ ø=eTà\e÷≥Tq <ë–j·TTqï Vü≤qTeT

d”‘ê<$ì Ç≥T¢ ;Ûø£s¡eTT>± >∑~›+#·T#·T sêø£ådüÅd”Ô\T |ü*øÏq e÷≥\qT eTÚqeTT>±

qT+&ç $qT#·T+&ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT162

XÀ¢ ˆ ‘ê eT_ÛÁø£eT´ dü+Á≈£î<ëΔ y|üe÷Hê+ düeT+‘·‘·' ˆ

uÛÑèX+ dü+**VüQ Ø›bÕÔHé Á|ü\+u≤Hé <äXq#·Ã¤<ëHé ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘êyéT ` n_ÛÁø£eT´ ` dü+Á≈£î<ëΔ' ` y|üe÷Hê+ ` düeT+‘·‘·' `

uÛÑèX+ ` dü+**VüQ' ` BbÕÔHé ` Á|ü\+u≤Hé ` <äXq#·Ã¤<ëHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` y|üe÷Hê+ ‘ê+ düeT+‘·‘·' n_ÛÁø£eT´ dü+ø£è<ëΔ' ‘ê' BbÕÔHé,

Á|ü\+u≤Hé <äXq#·Ã¤<ëHé uÛÑèX+ dü+**VüQ'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y|üe÷Hê+ R eDÏøÏb˛e⁄#·Tqï, ‘ê+ R Ä d”‘ê<$ì, düeT+‘·‘·'

R #·T≥TºqT, n_ÛÁø£eT´ R >∑T$T>∑÷&ç, dü+Á≈£î<ëΔ' R $TøÏÿ* Áø√<ÛëyXeTT H=+~q,

‘ê' R Ä sêø£ådüÅd”Ô\T, BbÕÔHé R Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻ, Á|ü\+u≤Hé R Áy˝≤&ÉT#·Tqï,

<äXq#·Ã¤<ëHé R ô|<äe⁄\qT, uÛÑèX+ R e÷{Ïe÷{ÏøÏ, dü+**VüQ' R HêøÏø=qT

#·T+&ç].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑj·TeTT# $TøÏÿ* eDøÏb˛e⁄#·Tqï d”‘ê<$ #·T≥TºqT Ä sêø£ådüÅd”Ô\T

m\¢s¡TqT eT÷– Áy˝≤&ÉT#·Tqï ‘·eT mi¿ì ô|<äe⁄\qT Áø√<ÛäeTT‘√ e÷{Ïe÷{ÏøÏ

Hê≈£îø=qT#·T+&ç].

XÀ¢ ˆ }#·TXà |üs¡eTÁ≈£î<ëΔ' Á|ü>∑èVü‰´Xó |üs¡X«<ÛëHé ˆ

Hj·T eTs¡Ω‹ uÛÑsêÔs¡+ sêeD+ sêø£åkÕ~Û|üyéT ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` }#·T' ` #· ` |üs¡eTÁ≈£î<ëΔ' ` Á|ü>∑èVü≤´ ` ÄXó ` |üs¡X«<ÛëHé `

q ` Çj·TyéT ` ns¡Ω‹ ` uÛÑsêÔs¡+ ` sêeD+ ` sêø£åkÕ~Û|üyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄXó |üs¡X«<ÛëHé Á|ü>∑èVü≤´ |üs¡eTÁ≈£î<ëΔ' }#·T' #·— Çj·T+,

sêø£åkÕ~Û|ü+ sêeD+ uÛÑsêÔs¡+ q ns¡Ω‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄXó R oÁ|òüTeTT>∑, |üs¡X«<ÛëHé R >∑+Á&É>=&ɶfiflqT, Á|ü>∑èVü≤´ R

#‘·ã÷ì, |üs¡eTÁ≈£î<ëΔ' R $TøÏÿ* Áø√<Û√Á~≈£Ô …’, }#·T' #· R |ü*øÏ], Çj·T+ R

áyÓT, sêø£åkÕ~Û|ü+ sêeD+ R sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q sêeDTì, uÛÑsêÔs¡+ R uÛÑs¡ÔqT>±, q

ns¡Ω‹ R (#dæø=qT≥≈£î) ‘·>∑<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTiÏj·TT yês¡T ‘·eT Äj·TT<ÛäeTT …’q >∑+Á&É>=&ɶfiflqT #‘· ã÷ì

rÁeyÓTÆq Áø√<ÛäeTT‘√ ªªá C≤qøÏøÏ Á|üuÛÑTyÓ’q sêeDTì uÛÑs¡Ô>± bı+<äT jÓ÷>∑ ‘·

Ò<äTμμ nì |ü\Tø£<=&É–].

163(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ kÕ uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê ;Ûe÷;Û sêø£åd”_Û s¡«sêqHê ˆ

kÕ u≤wüŒ eT|üe÷s¡®+r •+XóbÕ+ ‘ê eTTbÕ>∑eT‘Y ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê ` ;Ûe÷_Û' ` sêø£åd”_Û' ` esêqHê, kÕ `

u≤wüŒyéT ` n|üe÷s¡®+r ` •+XóbÕ+ ` ‘êyéT ` ñbÕ>∑eT‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ esêqHê ;Ûe÷_Û' sêø£åd”_Û' uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê (nuÛÑ÷‘Y—) kÕ

u≤wüŒyéT n|üe÷s¡®+r ‘ê+ •+XóbÕyéT ñbÕ>∑eT‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ esêqHê R Ä düTeTTœ d”‘·, ;Ûe÷_Û' R uÛÑj·TeTTqT>=\TŒq{Ϻ,

sêø£åd”_Û' R sêø£ådüÅd”Ô\#, uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê R >∑~›+|üã&ÉT#·Tqï~, (nuÛÑ÷‘Y R ÄjÓTqT—)

kÕ R ÄyÓT, u≤wüŒ+ R ø£ ï{Ïì, n|üe÷s¡®+r R ‘·T&ÉT#·Tø=qT#·T, ‘ê+ •+XóbÕyéT

R Ä •+XóbÕeèø£åeTTqT, ñbÕ>∑eT‘Y R #s¡Tø=HÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` d”‘ê<˚$ Á≈£Ls¡Tsê+Å&Ó’q Ä sêø£ådüeì‘·\T ‘·qqT ìs¡›j·T>±

>∑~›+#·T#·T+&É>± ø£qTï\qT+&ç e#·TÃ#·Tqï <äT'Ku≤wüŒeTT\qT ‘·T&ÉT#·Tø=qT#·T

Ò∫ n#·≥qTqï •+XóbÕeèø£åeTT ÁøÏ+<ä≈£î #¬sqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÕÔ+ •+XóbÕ+ d”‘ê sêø£åd”_Û dü‡e÷eè‘ê ˆ

n_Û>∑eT´ $XÊ˝≤ø°å ‘·kÂú XÀø£|ü]|ü⁄¢‘ê ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘ê+ ` •+XóbÕ+ ` d”‘ê ` sêø£åd”_Û' ` düe÷eè‘ê `

n_Û>∑eT´ ` $XÊ˝≤ø°å ` ‘·kÂú ` XÀø£|ü]|ü⁄¢‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' $XÊ˝≤ø°å d”‘ê sêø£åd”_Û' düe÷eè‘ê, XÀø£|ü]|ü⁄¢‘ê (dür)

‘ê+ •+XóbÕyéT n_Û>∑eT´ ‘·kÂú.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, $XÊ˝≤ø°å R $XÊ\eTT …’q HÁ‘·eTT\T>∑\,

d”‘ê R d”‘ê<$, sêø£åd”_Û' R sêø£ådüeì‘·\#, düe÷eè‘ê R #·T≥Tºø=qã&çq<Ó’,

XÀø£|ü]|ü⁄¢‘ê (dür) R <äT'KeTT‘√ ì+&çq<Ó’, ‘ê+ •+XóbÕ+ R Ä •+XóbÕ

eèø£åeTTqT, n_Û>∑eT´ R #], ‘·kÂú R ì\∫j·TT+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑj·T+ø£s¡T …’q Ä sêø£ådüÅd”Ô\T ‘·qqT #·T≥TºeTT{Ϻ j·TT+&É>± <äT'K

dü+‘·|ü⁄Ôsê \>∑T#·T d”‘ê<$ •+XóbÕeèø£åeTTÁøÏ+<ä≈£î b˛sTT ì\∫j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘ê+ ø£èXÊ+ Bqe<äHê+ eT*Hê+ãs¡<Ûë]D°yéT ˆ

uÛÑs¡Ô ‡j·÷+#·ÁøÏπs d”‘ê+ sêø£ådü kÕÔ+ düeT+‘·‘·' ˆˆ 20

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT164

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê+ ø£èXÊ+ Bqe<äHê+ eT*Hê+ãs¡<Ûë]D°yéT, uÛÑs¡Ô ‡j·÷+

#·ÁøÏπs ` d”‘ê+ ` sêø£ådü ' ` ‘ê+ ` düeT+‘·‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê+ ø£èXÊ+ Bqe<äHê+, eT*Hê+ãs¡<Ûë]D°+ d”‘ê+, sêø£ådü '

düeT+‘·‘·' (n_Û>∑eT´) uÛÑs¡Ô ‡j·÷+#·ÁøÏπs.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê+ R Ä$<ÛäyÓTÆq, ø£èXÊ+ R ø£è•+∫j·TTqï~, Bqe<äHê+ R

BqyÓTÆq eTTKeTT‘√ qTqï~j·TTqT, eT*Hê+ãs¡<Ûë]D°+ R eT*qeÅdüÔeTT‘√

qTqï~j·TTq>∑T, d”‘ê+ R d”‘ê<$ì, düeT+‘·‘·' R #·T≥TºqT, n_Û>∑eT´ R >∑T$T≈£L&ç,

sêø£ådü ' R Ä sêø£ådüÅd”Ô\T, uÛÑs¡Ô ‡j·÷+#·ÁøÏπs R uÛÑj·Tô|≥ºkÕ–].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢ ø£è•+∫ Bqe<äqjÓÆT eT*qeÅdüÔeTT‘√ qTqï Ä d”‘ê<$ì

Ä sêø£ådüÅd”Ô …\¢s¡TqT n#·Ã≥>∑÷&É #·T≥TºeTT{Ϻ ‹]– ÄyÓTqT ãVüQ$<ÛäeTT\T>∑

uÛÑj·Tô|≥ºkÕ–].

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÕÔ+ $q‘ê HêeT sêø£åd” ;ÛeT<äs¡ÙHê ˆ

nÁãM‘Y ≈£î|æ‘êø±sê ø£sêfi≤ ìs¡í‘√<äØ ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘ê+ ` $q‘ê ` HêeT ` sêø£åd” ` ;ÛeT<äs¡ÙHê `

nÁãM‘Y ` ≈£î|æ‘êø±sê ` ø£sêfi≤ ` ìs¡í‘√<äØ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ;ÛeT<äs¡ÙHê, ≈£î|æ‘êø±sê, ø£sêfi≤ ìs¡í‘√<äØ, $q‘ê

HêeT sêø£åd” ‘êyéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ;ÛeT<äs¡ÙHê R uÛÑj·T+ø£sêø±s¡eTT >∑\~j·TTqT,

≈£î|æ‘êø±sê R Áø√<ÛäeT÷]Ôj·TTqT, ø£sêfi≤ R ;Ûø£s¡Tsê\TqT, ìs¡í‘√<äØ R nD–j·TTqï

bı≥º>∑\~j·TTqT n>∑T, $q‘ê HêeT sêø£åd” R $q‘· j·TqT sêø£ådüeì‘·, ‘ê+ R

Ä d”‘ê<$ì >∑÷]Ã, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT >∑\~j·TTqT eT÷ØÔuÛÑ$+∫q

Áø√<ÛäeTTe … qTqï~j·TTqT, À‘Ó’q bı≥º>∑\~j·TTHÓ’q $q‘· j·TqT ø±H=ø£ eì‘·

d”‘ê<$ì dü+uÀ~Û+#·T#·T áØ‹>± |ü\Tø£<=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ d”‘ |üsê´|üÔ yT‘êe <䓤s¡Ô èùdï¨ ì<ä]Ù‘·' ˆ

düs¡« Á‘ê‹ø£è‘·+ uÛÑÁ< e´düHê jÓ÷|üø£\Œ‘ ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘ |üsê´|üÔyéT @‘êe‘Y uÛÑs¡Ô èùdïVü≤' ì<ä]Ù‘·' düs¡«Á‘·

` n‹ø£è‘·+ ` uÛÑÁ< ` e´düHêj·T ` ñ|üø£\Œ‘ ˆˆ

165(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘, (‘·«j·÷) uÛÑs¡Ô èùdïVü≤', ì<ä]Ù‘·'— @‘êe‘Y |üsê´|üÔyéT—

uÛÑÁ<! düs¡«Á‘· n‹ø£è‘·+ e´düHêj·T ñ|üø£\Œ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ R z C≤qø°! ‘·«j·÷ R ˙#‘·, uÛÑs¡Ô èùdïVü≤' R uÛÑs¡Ôô|’

(qT+&Ée\dæq) Áù|eT, ì<ä]Ù‘·' R Á|ü<ä]Ù+|üã&çq~, @‘êe‘Y R Ç+‘·e÷Á‘·eTT,

|üsê´|üÔyéT R #ê\TqT, uÛÑÁ< R z eT+>∑fidü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! düs¡«Á‘· R m\¢jÓT&É\qT,

n‹ø£è‘·+ R $T‹MTiÏ #j·Tã&çq~, e´düHêj·T R ø£wüºeTTqπø, ñ|üø£\Œ‘ R

ø±s¡DeTT ø±>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! ˙ uÛÑs¡Ôô|’ #·÷|üe\dæq Áù|eTq+‘·j·TT ˙e⁄ #·ø£ÿ>∑H

Á|ü<ä]Ù+∫‹$— Ç|üŒ{ÏøÏ~ Ç+‘·e÷Á‘·eTT #ê\TqT— m#·Ã≥HÓ’qqT $T‹MT] >±$+∫q

m{Ϻ|üì jÓÆTqqT ‘·q≈£î ø£wüºeTTH ø£*–+#·TqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ |ü]‘·TcÕºdæà uÛÑÁ<ä+ ‘ e÷qTwü ùdÔ ø£è‘√ $~Û' ˆ

eTe÷|æ ‘·T e#·' |ü<∏ä + ÁãTe+‘ê´' ≈£îs¡T yÓTÆ~∏* ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü]‘·TcÕº ndæà uÛÑÁ<ä+ ‘ e÷qTwü' ‘ ø£è‘·' $~Û'

` eTeT ` n|æ ` ‘·T ` e#·' ` |ü<∏ä + ` ÁãTe+‘ê´' ` ≈£îs¡T ` yÓTÆ~∏* ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü]‘·TcÕº ndæà— ‘ uÛÑÁ<äyéT— e÷qTwü' ‘ $~Û' ø£è‘·'— yÓTÆ~∏*,

ÁãTe+‘ê´' eTe÷|æ |ü<∏ä + e#·' ‘·T ≈£îs¡T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü]‘·TcÕº ndæà R $TøÏÿ* dü+‘√wæ+∫‹ì. ‘ R ˙≈£î, uÛÑÁ<ä+ R

πøåeTeTT. e÷qTwü' R e÷qeÁ|üj·T‘·ïyÓTÆq, ‘˚ $~Û' R ˙ <Ûäs¡àeTT, ø£è‘·' R

HÓs¡y˚s¡Œã&çq~. yÓTÆ~∏* R z C≤qø°, ÁãTe+‘ê´' R #Ó|ü#·Tqï{Ϻ, eTeT R

HêjÓTTø£ÿ, |ü<∏ä + e#·' n|æ R yT\TqT>∑÷s¡Tà e÷≥qT>∑÷&É, ≈£îs¡T R Ä#·]+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ˙es¡ÔqeTT Hê≈£î #ê˝≤ dü+‘·düeTT ø£*Z+∫q~. ˙≈£î y˚T\T

ø£\T>∑T>±ø£! ˙e⁄ #j·Te\dæq eTqTwü Á|üj·T‘·ïeT+‘·j·TTqT #·ø£ÿ>± #dæ‹$. z

C≤qø°! Ç|ü&ÉT ˙ ÁX‚j·TdüT‡>√] #Ó|ü#·Tqï Hêe÷≥\qT >∑÷&É, ø=+#ÓeTT $ì

Ä Á|üø±s¡eTT q&É#·Tø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ sêeD+ uÛÑ» uÛÑsêÔs¡+ uÛÑsêÔs¡+ düs¡«s¡ø£åkÕyéT ˆ

$Áø±+‘·+ s¡÷|üe+‘·+ #· düTπsX$Te yêdüeyéT ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeD+ ` uÛÑ» ` uÛÑsêÔs¡+ ` uÛÑsêÔs¡+ ` düs¡«s¡ø£åkÕyéT, $Áø±+‘·+

` s¡÷|üe+‘·+ ` #· ` düTπsXyéT ` Çe ` yêdüeyéT ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT166

nq«j·TÁø£eTeTT :` düs¡«s¡ø£åkÕ+ uÛÑsêÔs¡+, düTπsX¯+ yêdüeyéT Çe $Áø±+‘·+,

s¡÷|üe+‘·+ sêeD+ uÛÑsêÔs¡+ uÛÑ».

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs¡«s¡ø£åkÕ+ R düs¡«<ëqe⁄\≈£îqT, uÛÑsêÔs¡+ R Á|üuÛÑTyÓ’qyê&ÉTqT,

düTπsX+ yêdüe$Te R <esêC…’q Ç+Á<äTìe …, s¡÷|üe+‘·+ R s¡÷|üe+‘·T&ÉTqT

n>∑T, sêeD+ R sêeDTì, uÛÑsêÔs¡+ R uÛÑs¡ÔqT>±, uÛÑ» R ùd$+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düs¡«sêø£ådüe+XeTT\≈£îqT Á|üuÛÑTyÓ’qyê&ÉTqT <esêC…’q eTùV≤+Á<äTì

e … kÂ+<äs¡ e+‘·T&ÉTqT |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉTqT n>∑T sêeDTì uÛÑs¡Ô>± #|ü≥TºeTT.

XÀ¢ ˆ <äøÏåD+ ‘ê´>∑o\+ #· düs¡«dü Á|æj·T<äs¡ÙqyéT ˆ

e÷qTwü+ ø£è|üD+ sêeT+ ‘· ø±Ô « sêeD e÷ÁXj·T ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äøÏåD+ ‘ê´>∑o\+ #· düs¡«dü Á|æj·T<äs¡ÙqyéT, e÷qTwü+

` ø£è|üD+ ` sêeT+ ` ‘· ø±Ô « ` sêeDyéT ` ÄÁXj·T ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷qTwü+, ø£è|üD+, sêeT+ ‘· ø±Ô «, <äøÏåD+, ‘ê´>∑o\+

düs¡«dü Á|æj·T<äs¡Ùq+, sêeDyéT ÄÁXj·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷qTwü+ R e÷qee÷Á‘·T&ÉTqT, ø£è|üD+ R BqT&ÉTqT n>∑T,

sêeT+ R sêeTTì, ‘·«ø±Ô « R $&ç∫, <äøÏåD+ R düeTs¡Tú&ÉTqT, ‘ê´>∑o\+ R ‘ê´>∑

dü«uÛ≤eeTT >∑\yê&ÉTqT, düs¡«dü´ R m\¢s¡≈£îqT, Á|æj·T<äs¡Ùq+ R Á|æj·TeTT>±

>±qe#·TÃyê&ÉTqT n>∑T, sêeD+ R sêeDTì, ÄÁXj·T R ÄÁXsTT+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` e÷qee÷Á‘·T&ÉTqT, BqT&Ó’qyê&ÉT q>∑T sêeTTì $&É∫, m\¢s¡≈£îqT

Á|æj·T+ø£s¡yÓTÆq s¡÷|üeTT ø£*– ‘ê´>∑o\T&Ó’ düs¡«düeTs¡Tú&Ó’ j·TTqï sêeDTì

ÄÁX¯sTT+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ ~yê´+>∑sê>± yÓ’<Væ≤ ~yê´uÛÑs¡DuÛÑ÷wæ‘ê ˆ

n<ä Á|üuÛÑè‹ düπs«cÕ+ ˝Àø±Hê MTX«Ø uÛÑe ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~yê´+>∑sê>± ` yÓ’<Væ≤ ` ~yê´uÛÑs¡DuÛÑ÷wæ‘ê ` n<ä ` Á|üuÛÑè‹

` düπs«cÕ+ ` ˝Àø±HêyéT ` áX«Ø ` uÛÑe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤ R z C≤qø°! ~yê´+>∑sê>± R ~e´eTT …’q n+>∑sê>∑eTT\T

>∑\<ëqyÓ’, ~yê´uÛÑs¡DuÛÑ÷wæ‘ê R ~e´eTT …’q uÛÑ÷wüDeTT\‘√ n\+ø£]+#·Tø=ìq

167(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

<ëqyÓ’, n<ä´ Á|üuÛÑè‹ R H˚{ÏqT+&ç, düπs«cÕ+ R düeTdüÔyÓTÆq, ˝Àø±Hê+ R

˝Àø£eTT\≈£îqT, áX«Ø R Ä~Û|ü‘· eTT >∑\<ëqe⁄, uÛÑe R n>∑TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! ~e´yÓTÆq yÓTÆ|üP‘·\qT ñ|üjÓ÷–+#·Tø=qT#·T neT÷\´yÓTÆq

ÄuÛÑs¡DeTT\‘√ n\+ø£]+#·Tø=qT#·T H˚{ÏqT+&ç ˙e⁄ düeTdüÔ˝Àø£eTT\≈£îqT

nBÛX«]$ >∑eTTà!

XÀ¢ ˆ nπ>ï kÕ‡ «Vü‰ j·T<∏ë <M XN y+Á<ädü XÀuÛÑH ˆ

øÏ+ ‘ sêyTD yÓ’<Væ≤ ø£è|üDÒq >∑‘êj·TTcÕ ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nπ>ï' ` kÕ«Vü‰ ` j·T<∏ë ` <M ` XN ` Çe ` Ç+Á<ädü `

XÀuÛÑH ` øÏ+ ` ‘ ` sêyTD ` yÓ’<Væ≤ ` ø£è|üDÒq ` >∑‘êj·TTcÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nπ>ï' kÕ«Vü‰ j·T<∏ë, Ç+Á<ädü <M XN Çe, XÀuÛÑH! (‘·«+

sêeDdü <M uÛÑe) yÓ’<Væ≤! ø£è|üDÒq, >∑‘êj·TTcÕ sêyTD ‘ øÏyéT ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nπ>ï' R n–ï<˚e⁄q≈£î, kÕ«Vü‰ j·T<∏ë R kÕ«Vü‰<˚$e˝…qT,

Ç+Á<ädü R <y+Á<äTq≈£î, <M XN Çe R XN<$e …qT, XÀuÛÑH R z eT+>∑fi

dü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! (‘·«+ sêeDdü <M uÛÑe R e⁄ sêeDTq≈£î uÛ≤s¡ e⁄>∑eTTà) yÓ’<Væ≤

R z C≤qø°! ø£è|üDÒq R BqT&Ó’q{Ϻ, >∑‘êj·TTcÕ R Äj·TTsê›j·TeTT #Ó*¢b˛sTTq{Ϻ,

sêyTD R sêeTTì‘√, ‘ R ˙≈£î, øÏyéT R @$T Á|üjÓ÷»qeTTqï~?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! n–ï<e⁄q≈£î kÕ«Vü‰<$ uÛ≤s¡ jÓÆTq≥T¢qT, <y+Á<äTq≈£î

XN<$ |ü≥ºeTVæ≤wæ jÓÆTq≥T¢qT, e⁄ sêeDTq≈£î Çwüߺsê …’q |ü‹ïyÓ’ j·TT+&ÉT≥jT

ñ∫‘·eT>∑TqT. BqT&Ó’ sêeDTì#‹˝À Äj·TTe⁄qT b˛>=≥Tºø=qTyê&ÉsTTq Ä sêeTTì

e\q πø$T Á|üjÓ÷»qeTT?

XÀ¢ ˆ @‘· <äTø£Ô+ #· yT yêø£ + j·T~ ‘·«+ q ≈£]wü dæ ˆ

ndæàqTàVüAπsÔ düsê« kÕÔ «+ uÛÑø£åsTTcÕ´eTùV≤ ej·TyéT ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @‘·‘Y ` ñø£Ô+ ` #· ` yT ` yêø£ + ` j·T~ ` ‘·«+ ` q `

≈£]wü dæ ndæàHé eTTVüAπsÔ düsê«' ‘ê«+ uÛÑø£åsTTcÕ´eTùV≤ ej·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«yéT ñø£Ô+ yT @‘·‘Y yêø£ +, q ø£]wü dæ j·T~, ndæàHé

eTTVüAπsÔ, ej·T+ düsê«', ‘ê«+ uÛÑø£åsTTcÕ´eTùV≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñø£Ô+ R #Ó|üŒã&çq{Ϻ, yT @‘·‘Y yêø£ + R Hê sT÷ e#·qeTTqT,

‘·«+ R ˙e⁄, q ø£]wü dæ j·T~ R #j·T≈£î+<äTyì, ndæàHé eTTVüAπsÔ R á

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT168

ø£åDeTTq+<, ej·T+ düsê«' R yTeT+<äs¡eTT, ‘ê«+ R ìqTï, uÛÑø£åsTTcÕ´eTùV≤ R

uÛÑøÏå+∫y˚ôd<äeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙ yT\TqT >√] HqT #Ó|æŒq yêø£ eTTqT ˙ eqTdü]+|üìjÓT&É\

á ø£åDyT yTeT+<äs¡eTT >∑\dæ ìqTï #·+|æ ‹ìyôd<äeTT düTe÷!

XÀ¢ ˆ nHê´ ‘·T $ø£{≤ HêeT \+ãe÷q|üjÓ÷<Ûäsê ˆ

nÁãM ‘·Tÿ|æ‘ê d”‘ê+ eTTwæº eTT<ä eT´ >∑s¡®r ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nHê´ ` ‘·T ` $ø£{≤ ` HêeT ` \+ãe÷q|üjÓ÷<Ûäsê `

nÁãM‘Y ` ≈£î|æ‘ê ` d”‘ê+ ` eTTwæºyéT ` ñ<ä eT´ ` >∑s¡®r ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ãe÷q|üjÓ÷<Ûäsê, $ø£{≤ HêeT, nHê´ ≈£î|æ‘ê (dür)

eTTwæºyéT ñ<ä eT´ >∑s¡®r, d”‘êyéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ãe÷q|üjÓ÷<Ûäsê R Áy˝≤&ÉT#·Tqï düÔqeTT\T>∑\, $ø£{≤

HêeT R $ø£≥ j·TqT ù|s¡T>∑\, nHê´ R y˚s=ø£eì‘·, ≈£î|æ‘ê (dür) R

ø√|üeTT>∑*–q<Ó’, eTTwæºyéT R |æ&çøÏ*ì, ñ<ä´eT´ R MT~øÏ m‹Ô, >∑s¡®r R

>∑]®+#·T#·Tqï<Ó’, d”‘ê+ R d”‘ê<$ì >∑÷]Ã, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` $ø±s¡eTT>± Áy˝≤&ÉT#·Tqï düÔqeTT\T >∑\ $ø£≥ j·TqT yi=ø£s¡ø£ÿdæ

$TøÏÿ* Áø√<ÛäeTTH=+~q<Ó’ |æ&çøÏ*ì _–+∫ MT~øÏ m‹Ô ô|<ä›>∑s¡®q #j·TT#·T d”‘ê<$ì

>∑÷]à áØ‹>± |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ãVüA q´Á|æj·Ts¡÷bÕDÏ e#·Hêì düT<äTs¡à‘ ˆ

nqTÁø√XÊ qà è<äT‘ê«#·Ã k˛&ÛÜì ‘·e yÓTÆ~∏* ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ãVüAì nÁ|æj·Ts¡÷bÕDÏ e#·Hêì düT<äTs¡à‘ nqTÁø√XÊ‘Y

` eTè<äT‘ê«‘Y ` #· ` k˛&ÛÜì ` ‘·e ` yÓTÆ~∏* ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT<äTs¡à‘! yÓTÆ~∏*! nqTÁø√XÊ‘Y, eTè<äT‘ê«‘Y #·, nÁ|æj·Ts¡÷bÕDÏ,

ãVüAì ‘·e e#·Hêì k˛&ÛÜì.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT<äTs¡à‘ R z <äTsêàs¡TZsê˝≤! yÓTÆ~∏* R z C≤qø°, nqTÁø√XÊ‘Y

R <äj·Te\qqT, eTè<äT‘ê«‘Y #· R eTè<äTdü«uÛ≤eeTTe\qqT, nÁ|æj·Ts¡÷bÕDÏ R

$TøÏÿ* nìwüºeTT …’q{Ϻ, ãVüAì R nHø£eTT …’q, ‘·e e#·Hêì R ˙ e÷≥\T,

k˛&ÛÜì R zs¡TÃø=qã&çq$.

169(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <äTsêàs¡TZsê\yÓ’q z C≤qø°! Ç+‘·ei≈£îqT y˚TeTT e÷˝Àì

<äj·÷dü«uÛ≤eeTT #‘·qT, e÷ eTè<äTdü«uÛ≤eeTT #‘·qT, e÷≈£î nìwüºø£s¡eTT>±

˙yÓìï e÷≥\T #Ó|ü#·TqïqT zs¡TŒ eVæ≤+∫j·TT+{Ï$T.

XÀ¢ ˆ q #· q' ≈£îs¡Tùw ø±s¡ + Væ≤‘·+ ø±\|ü⁄s¡düÿ è‘·yéT ˆ

Ä˙‘êdæ düeTTÁ<ädü bÕs¡ eTHÓ’ s¡T›sêdü<äyéT ˆ

sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ |òüTÀs¡+ Á|ü$cÕº #êdæ yÓTÆ~∏* ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` #· ` q' ` ≈£îs¡Tùw ` ø±s¡ + ` Væ≤‘·+ ` ø±\|ü⁄s¡düÿ è‘·yéT

` Ä˙‘ê ndæ düeTTÁ<ädü bÕs¡yéT nHÓ’ ' <äTsêdü<äyéT sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡'

` |òüTÀs¡+ ` Á|ü$cÕº ` #· ` ndæ ` yÓTÆ~∏* ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*, Væ≤‘·+, ø±\|ü⁄s¡düÿ è‘·+, q' yêø£ + q ≈£îs¡Tùw—

nHÓ’ ´' <äTsêdü<ä+, düeTTÁ<ädü bÕs¡yéT, Ä˙‘ê ndæ— |òüTÀs¡+ sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+

Á|ü$cÕº ndæ #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏*! R z C≤qø°! Væ≤‘·+ R |ü<∏ä yÓTÆq~j·TTqT, ø±\|ü⁄s¡düÿ è‘·+

R ø±˝À∫‘· yÓTÆq{Ϻ~j·TTq>∑T, q' yêø£ + R e÷ e#·qeTTqT, q ≈£îs¡Tùw R

Ä#·]+|ü≈£îHêïe⁄, nHÓ’ ´' R Ç‘·s¡T\#, <äTsêdü<ä+ R #s¡T≥≈£î nXø£ yÓTÆq{Ϻ,

düeTTÁ<ädü´ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, bÕs¡+ R <ä÷s¡rs¡eTTq≈£î, Ä˙‘ê ndæ R

rdæø=ìsêã&ç‹$, |òüTÀs¡+ R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq{Ϻ, sêeD≤+‘·'|ü⁄s¡+ R sêeD≤düTs¡Tì

n+‘·'|ü⁄s¡eTTqT, Á|ü$cÕº ndæ #· R Á|üy•+∫j·TT+{Ï$ >∑÷&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` y˚TeTT ˙ÁX‚j·TdüT‡qT >√] ø±˝À∫‘·eTT>∑ #Ó|æŒq e÷≥\qT

˙yÓ+‘·e÷Á‘·eTT ne\+_+|ü≈£îHêïe⁄. Ç‘·s¡T\T düMT|æ+#·T≥≈£î X¯ø£´eTT>±ì

düeTTÁ<äeTTqT, <ë{Ï+∫ áe*rs¡eTT MT<ä≈£î ‘Ó∫Ã, uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq sêeDTì

n+‘·'|ü⁄s¡eTTq+<äT Á|üyXô|≥ºã&ç j·TT+{Ï$ nì ‘Ó*dæø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ sêeDdü >∑èùV≤ s¡T<ëΔ eTkÕà_ÛdüTÔ düTs¡øÏå‘êyéT ˆ

q ‘ê«+ Xø£Ô' |ü]Á‘ê‘·T eT|æ kÕø屑·TŒs¡+<äs¡' ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeDdü ` >∑èùV≤ ` s¡T<ëΔyéT ` nkÕà_Û' ` ‘·T ` düTs¡øÏå‘êyéT, q

` ‘ê«+ ` Xø£Ô' ` |ü]Á‘ê‘·TyéT ` n|æ ` kÕø屑Y ` |ü⁄s¡+<äs¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDdü >∑èùV≤ s¡T<ëΔyéT, nkÕà_Û' düTs¡øÏå‘êyéT, ‘ê«+ |ü]Á‘ê‘·T+

kÕø屑Y |ü⁄s¡+<äs¡' n|æ, |ü]Á‘ê‘·T+ Xø£Ô' q.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT170

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü R sêeDTìjÓTTø£ÿ, >∑èùV≤ R uÛÑeqeTTq+<äT, s¡T<ëΔ+

R ã+~Û+|üã&çq<ëqe⁄qT, nkÕà_Û' R e÷#, düTs¡øÏå‘ê+ R dü+s¡øÏå+|üã&ÉT#·Tqï

<ëqe⁄qT n>∑T, ‘ê«+ R ìqTï, |ü]Á‘ê‘·T+ R dü+s¡øÏå+#·T≥≈£î, kÕø屑Y R kÕø屑·TÔ>±,

|ü⁄s¡+<äs¡' n|æ R <y+Á<äT&Ó’qqT, Xø£Ô' q R düeTs¡Tú&ÉT ø±&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDTì e+{Ïyêì uÛÑeqeTT˝À ã+~Û+|üã&ç e÷e+{Ïyê]#

ø±e*ø±j·Tã&ÉT#·Tqï ìqTï e÷eXeTTqT+&ç s¡øÏå+#·T≥≈£î <y+Á<äT&ÉT ~–e∫ÃqqT

kÕ<Ûä eTT ø±<äT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ≈£îs¡Twü« Væ≤‘·yê~Hê´ e#·q+ eTeT yÓTÆ~∏* ˆ

n\ eTÁXóÁ|übÕ‘q ‘· » XÀø£ eTqs¡úø£yéT ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ≈£îs¡Twü« ` Væ≤‘·yê~Hê´' ` e#·q+ ` eTeT ` yÓTÆ~∏*! ` n\yéT

` nÁXóÁ|übÕ‘q ` ‘· » ` XÀø£yéT ` nqs¡úø£yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*! Væ≤‘·yê~Hê´' eTeT e#·q+ ≈£îs¡Twü«— nÁXóÁ|übÕ‘q

n\yéT— nqs¡úø£+ XÀø£+ ‘· ».

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏* R z C≤qø°, Væ≤‘·yê~Hê´' R Væ≤‘·ø£s¡eTT>± |ü\T≈£î#·Tqï,

eTeT R HêjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ≈£îs¡Twü« R Ä#·]+|ü⁄eTT. nÁXóÁ|übÕ‘q

n\+ R ø£ ïs¡T $&ÉT#·T≥ #ê\TqT. nqs¡úø£+ R nqs¡úø£yÓTÆq, XÀø£+ R XÀø£eTTqT,

‘· » R $&ÉTe⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! yT\Tø√] #Ó|ü#·THêïeTT ø±ã{Ϻ e÷ e÷≥\T Á>∑Væ≤+∫

nqTdü]+#·TeTT. á ø£ ï{Ï<Ûës¡\T m+<äT≈£î? ìs¡s¡úø£yÓTÆq ˙ XÀø£eTT e÷qTeTT.

XÀ¢ ˆ uÛÑ» Á|”‹+ #· Vü≤s¡+ #· ‘· C…’‘ê+ ì‘· <Ó’q´‘êyéT ˆ

d”‘ sêø£ådüsêCÒq düVü≤ Áø°&É j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑ» ` Á|”‹+ ` #· ` Vü≤s¡¸+ ` #· ` ‘·´» ` @‘ê+ `

ì‘· <Ó’q´‘ê+ ` d”‘ ` sêø£ådüsêCÒq ` düVü≤ ` Áø°&É ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘, Á|”‹+ #· Vü≤s¡+ #·, uÛÑ»— @‘ê+ ì‘· <Ó’q´‘ê+, ‘· »—

sêø£ådüsêCÒq düVü≤ j·T<∏ëdüTK+ Áø°&É.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘! R z C≤qø°, Á|”‹+ #· R Á|”‹ì, Vü≤s¡+ #· R Äq+<äeTTqT,

uÛÑ» R dü+bÕ~+#·Tø=qTeTT, @‘ê+ ì‘·´<Ó’q´‘ê+ R á $<ÛäyÓTÆq ìs¡+‘·s¡

<Ó’q´eTTqT, ‘· » R $&ç∫ô|≥TºeTT. sêø£ådüsêCÒq düVü≤ R sêø£ådüsêC…’q sêeDTì‘√

171(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

≈£L&ç, j·T<∏ëdüTK+ R düTKeTT>±, Áø°&É R $Vü≤]+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! sêeDTìô|’ Áù|eTqT #·÷|ü⁄eTT— Äq+<äeTTqT dü+bÕ~+#·T

ø=qTeTT. á Ø‹>± m\¢|ü&ÉTqT BqTsê …’ j·TT+&ÉT≥ ≈£î ‘·>∑<äT. sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q

sêeDTì‘√ >∑÷&ç ùd«#·Ã¤>± $Vü≤]+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ C≤Hêdæ Væ≤ j·T<∏ë ;Ûs¡T Åd”ÔD≤+ j·TÚeq eTÁ<ÛäTeyéT ˆ

j·÷e qï ‘ e´‹Áø±yT ‘êÔe ‘·T‡K eTyê|ü⁄ïVæ≤ ˆˆ 35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` C≤Hêdæ ` Væ≤ ` j·T<∏ë ` ;Ûs¡T ` Åd”ÔD≤+ ` j·TÚeqyéT `

nÁ<ÛäTeyéT, j·÷e‘Y q ‘ e´‹Áø±yT‘Y ‘êe‘Y düTKyéT nyê|ü⁄ïVæ≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ;Ûs¡T! Åd”ÔD≤+ j·TÚeq+ j·T<∏ë nÁ<ÛäTe+, C≤Hêdæ Væ≤— ‘ (‘·‘Y

j·TÚeq+) j·÷e‘Y e´‹Áø±yT‘Y ‘êe‘Y düTKyéT nyê|ü⁄ïVæ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;Ûs¡T! R ;Û‹dü«uÛ≤e⁄sê …’q z d”‘ê, Åd”ÔD≤+ R Åd”Ô\≈£î, j·TÚeq+

R j·TÚeqej·TdüT‡, j·T<∏ë nÁ<ÛäTe+ R m≥T¢ nXÊX«‘·eTT>± qT+&ÉTH√, C≤Hêdæ

Væ≤ R m]–jTj·TTHêïe⁄>∑<ë! ‘·‘Y j·TÚeq+ R Ä j·TÚeqeTT, ‘ R ˙≈£î,

j·÷e‘Y R m+‘· À, q e´‹Áø±yT‘Y R >∑&É∫b˛e≈£î+&ÉTH√, ‘êe‘Y R n+‘· ÀH,

düTKyéT R düTKeTTqT, nyê|ü⁄ïVæ≤ R bı+<äTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑj·Tdü«uÛ≤e⁄sê\yÓ’q z d”‘ê! Åd”Ô\≈£î j·TÚeq<äX ∫s¡ø±\eTT

ñ+&ÉTq~ >±<äì ≈£î ‘Ó*j·TTqT >∑<ë! ø±ã{Ϻ n{Ϻ j·TÚeqej·TdüT‡ ‘=\–b˛sTT

yês¡úø£ eTT sê≈£î+&É>∑H j·TÚeqdüTKeTT\T j·T<∏#·Ã¤>± nqTuÛÑ$+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ ñ<ë´Hêì #· s¡e÷´DÏ |üs¡«‘√|üeHêì #· ˆ

düVü≤ sêø£ådüsêCÒq #·s¡ ‘·«+ eT~πsø£åDÒ ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ<ë´Hêì ` #· ` s¡e÷´DÏ ` |üs¡«‘√|üeHêì ` #· ` düVü≤ `

sêø£ådüsêCÒq ` #·s¡ ` ‘·«+ ` eT~πsø£åDÒ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eT~πsø£åDÒ! ‘·«+ sêø£ådüsêCÒq düVü≤, s¡e÷´DÏ ñ<ë´Hêì,

|üs¡«‘√|üeHêì #·, #·s¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT~πsø£åDÒ! R mi¿ì ø£qTï\T>∑\ z C≤qø°! ‘·«+ R ˙e⁄,

sêø£ådüsêCÒq düVü≤ R sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q sêeDTì‘√ >∑÷&ç, s¡e÷´DÏ R düT+<äs¡eTT …’q{Ϻ,

ñ<ë´Hêì R ñ<ë´qeqeTT\qT, |üs¡«‘√|üeHêì #· R Áø°&Ü|üs¡«‘·eTT\qT,

ÄsêeTeTT\qT, #·s¡ R $Vü≤]+|ü⁄eTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT172

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z düT+<äØ! e÷ sêø£ådüÁ|üuÛÑTe⁄‘√ >∑÷&ç, eTH√Vü≤s¡eTT˝…’q

ñ<ë´qeqeTT \+<äTqT, Áø°&Ü|üs¡«‘·eTT\+<äTqT, n+<ä* ÄsêeTeTT\+<äTqT

j·T<∏#·Ã¤>± $Vü≤]+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ Åd”ÔdüVü≤ÁkÕDÏ ‘ dü|üÔ eX‚ kÕúdü +‹ düT+<ä] ˆ

sêeD+ uÛÑ» uÛÑsêÔs¡+ uÛÑsêÔs¡+ düs¡«s¡ø£åkÕyéT ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Åd”ÔdüVü≤ÁkÕDÏ ` ‘ ` dü|üÔ ` eX‚ ` kÕúdü +‹ ` düT+<ä] `

sêeD+ ` uÛÑ» ` uÛÑsêÔs¡+ ` uÛÑsêÔs¡+ ` düs¡«s¡ø£åkÕyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT+<ä]! dü|üÔ Åd”ÔdüVü≤ÁkÕDÏ ‘ eX‚ kÕúdü +‹, düs¡«s¡ø£åkÕ+

uÛÑsêÔs¡+ sêeD+, uÛÑsêÔs¡+ uÛÑ».

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT+<ä] R z yÓ÷Vü≤Hê+^! dü|üÔ Åd”ÔdüVü≤ÁkÕDÏ R @&ÉTy\eT+~

n+‘·'|ü⁄s¡Åd”Ô\T, ‘ eX‚ R ˙ j·TBÛqeTTq+<äT, kÕúdü +‹ R ñ+&É>∑\<äT, düs¡«

s¡ø£åkÕ+ uÛÑsêÔs¡+ R sêø£ådüT …\¢s¡≈£îqT Á|üuÛÑTyÓ’q{Ϻ, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì,

uÛÑsêÔs¡+ R uÛÑs¡Ô>±qT, uÛÑ» R ùd$+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düeTdüÔsêø£ådü Àø£eTTq≈£îqT Á|üuÛÑTyÓ’q{Ϻ sêeD≤düTs¡Tì ˙e⁄ uÛÑs¡Ô>±

#˚dæø=qTeTT. n‘·ì n+‘·'|ü⁄s¡eì‘·\T @&ÉTy˚\ eT+~j·TT ˙≈£î nBÛqT˝…’

e]Ô+#Ó<äs¡T.

XÀ¢ ˆ ñ‘êŒ≥´ yê ‘ Vü≤è<äj·T+ uÛÑø£åsTTcÕ´$T yÓTÆ~∏* ˆ

j·T~ yT yê´Vü≤è‘·+ yêø£ + q j·T<∏ëe ‘·ÿ]wü dæ ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ‘êŒ≥´ ` yê ` ‘ ` Vü≤è<äj·T+ ` uÛÑø£åsTTcÕ´$T ` yÓTÆ~∏*!

j·T~ ` yT ` yê´Vü≤è‘·+ ` yêø£ + ` q ` j·T<∏ëe‘Y ` ø£]wü dæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*! yê, yê´Vü≤è‘·+ yT yêø£ +, j·T<∏ëe‘Y q ø£]wü dæ

j·T~, ‘ Vü≤è<äj·T+ ñ‘êŒ≥´ uÛÑø£åsTTcÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏* R z C≤qø°! yê R n≥T¢>±ø£, yê´Vü≤è‘·+ R #Ó|üŒã&çq,

y˚T yêø£ + R Hê e÷≥qT, j·T<∏ëe‘Y R #Ó|æŒq≥T¢>±, q ø£]wü dæ j·T~ R

Ä#·]+|ü≈£î+{Ïyì, ‘ Vü≤è<äj·T+ R ˙ >∑T+&Óø±j·TqT, ñ‘êŒ≥´ R ô|\¢–+∫,

uÛÑø£åsTTcÕ´$T R ‹ìyôd<äqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! Ç+‘·>± #Ó|ü#·Tqï{Ϻ Hê e÷≥\qT HqT #Ó|æŒqØ‹>±

˙ yê#·]+|üø£ b˛sTTq#√ H ì|ü& >∑T+&Óø±j·TqT ô|\¢–+∫ rdæ ‹ìyôd<äqT.

173(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘·‘· XÃ+&√<äØ HêeT sêø£åd” Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê ˆ

ÁuÛ≤eTj·T+r eTVü≤ #·÷ä\ $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 39

|ü<ä#ä<äeTT :` ‘·‘·' #·+&√<äØ HêeT sêø£åd” Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê ÁuÛ≤eTj·T+r

` eTVü≤‘Y ` XS\yéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, #·+&√<äØ HêeT R #·+&√<ä] j·TqT ù|s¡T

>∑\, sêø£åd” R s¡ø£ÿdæ, Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê R Áø√<ÛäeTT# ˇ&É\T ‘Ó*j·Tì<Ó’, eTVü≤‘Y R

>=|üŒ<Ó’q, XS\+ R XS˝≤j·TT<ÛäeTTqT, ÁuÛ≤eTj·T+r R Á‹|ü#·Tqï<Ó’, Ç<ä+

e#·qyéT R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T|æeTà≥ #·+&√<ä] j·TqT s¡ø£ÿdæ Áø√<ÛäeTT# ˇ&É\T ‘Ó*j·Tì<Ó’

‘·q #‹˝Àì ô|<ä›<Ó’q XS\eTTqT ùV≤\>± Á‹|ü#·T d”‘ê<$‘√ á $<ÛäeTT>±

|ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ Çe÷+ Vü≤]D˝À˝≤ø°å+ Á‘êk˛‘·ÿ+|æ|üjÓ÷<ÛäsêyéT ˆ

sêeDÒq Vü≤è‘ê+ <äècºÕ« <ÍVü≤è<√ yT eTVü‰quÛÑ÷‘Y ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Çe÷+ Vü≤]D˝À˝≤ø°å+ Á‘êk˛‘·ÿ+|æ|üjÓ÷<ÛäsêyéT sêeDÒq

` Vü≤è‘ê+ ` <äècºÕ« ` <ÍVü≤è<ä' ` yT ` eTVü‰Hé ` nuÛÑ÷‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeDÒq Vü≤è‘ê+, Á‘êk˛‘·ÿ+|æ|üjÓ÷<Ûäsê+, Vü≤]D˝À˝≤ø°å+

Çe÷+ <äècºÕ« yT eTVü‰Hé <ÍVü≤è<ä' nuÛÑ÷‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDÒq R sêeDTì#, Vü≤è‘ê+ R n|üVü≤]+|üã&çq~j·TTqT,

Á‘êk˛‘·ÿ+|æ|üjÓ÷<Ûäsê+ R uÛÑj·TeTT# ø£+|æ+#·T#·Tqï{Ϻ düÔqeTT\T >∑\~j·TTqT

n>∑T, Vü≤]D˝À˝≤ø°åyéT Çe÷+ R Ò&çe … #·+#·\eTT …’q ø£qTï\T >∑\ áyÓTqT,

<äècºÕ« R #·÷∫, yT R Hê≈£î, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Ó’q, <ÍVü≤è<ä' R #·÷*+‘·\≈£î

>∑\TZ ø√]ø£, nuÛÑ÷‘Y R ø£*¬>qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDT&ÉT ‘Ó∫à ìs¡“+~Û+#·T≥e\q, uÛÑj·TeTT# eDøÏ b˛e⁄#·Tqï

düÔqeTT\TqT, #·+#·\eTT …’q Ò&ç #·÷|ü⁄\e+{Ï #·÷|ü⁄\TqT >∑\ áyÓTqT #·÷&É>∑H

#·÷*+‘·sê*q>∑T Hê≈£î ˇø£ >=|üŒ ø√]ø£ ø£*–q~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT174

XÀ¢ ˆ j·Tø£èr¢ŒVü≤ eT <∏√rŒ&É+ Vü≤è<äj·T+ #· düã+<ÛäqyéT ˆ

Ä+Á‘êD´|æ ‘·<∏ë os¡+ U≤<j·T $T‹ yT eT‹' ˆˆ 41

|ü<ä#ä<äeTT :` j·Tø£è‘Y|”¢Vü≤yéT n<∏ä ñrŒ&É+ Vü≤è<äj·T+ #· düã+<ÛäqyéT,

Ä+Á‘êDÏ ` n|æ ` ‘·<∏ë ` os¡+ ` U≤<j·TyéT ` Ç‹ ` yT ` eT‹' ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·Tø£è‘Y R m&ÉeTyÓ’|ü⁄ ø£&ÉT|ü⁄q+<äT+&ÉT j·Tø£è‘·TÔ nqT

e÷+düeTTqT, |”¢Vü≤ eTqT e÷+düeTTqT, ñrŒ&É+ R ñrŒ&É eTqT >∑T+&Óø±j·T≈£î

ô|’qT+&ÉT e÷+düK+&ÉeTTqT, düã+<Ûäq+ R Hê&ÉT\‘√ >∑÷&çq, Vü≤è<äj·T+ #· R

>∑T+&Óø±j·TqT, Ä+Á‘êDÏ n|æ R Áù|>∑T\qT >∑÷&É, ‘·<∏ë R nfÒ¢, os¡+ R ø£bÕ\eTT

q+<ä* yÓT<ä&ÉTqT, U≤<j·T+ R ‹ìyj·Te …qT, Ç‹ R nì, yT R HêjÓTTø£ÿ,

eT‹' R ø√]ø£.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªj·Tø£è‘Yμ ø£&ÉT|ü⁄˝À <äøÏåDuÛ≤>∑eTTq+ <äT+&ÉT ø±\K+&ÉeTqT e÷+dü

$X‚wüeTT.

|”¢Vü≤eTT >∑T+&Óø±j·T≈£î m&ÉeTuÛ≤>∑eTTq+ <äT+&ÉT >∑T\à eTqT e÷+dü

$X‚wüeTT. ñrŒ&É+ ` >∑T+&Ó≈£î ô|’uÛ≤>∑eTTq qT+&ÉT e÷+düã+<ÛäqeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` áyÓT ñ<äs¡eTTq+<äT ≈£î&çm&ÉeT\+<äT ñ+&ÉT j·Tø£è‘Y |”¢Vü≤eTT

\HÓ&ç s¡T∫ø£s¡yÓTÆq e÷+düK+&ÉeTT\qT, >∑T+&Óô|’qT+&ÉT ñrŒ&ÉqeTTqT, nìï

Hê&ÉT\‘√ ≈£L&çq >∑T+&Óø±j·TqT, ø£&ÉT|ü⁄˝Àì Áù|>∑T\qT, •s¡eTTq+<ä* yÓT<ä&ÉT

e÷+düeTTqT, ‘·è|æÔ>± uÛÑøÏå+|üe …qì ø√]ø£jÓÆT j·TTqï~.

XÀ¢ ˆ ‘·‘·düTÔ Á|ü|òüTkÕ HêeT sêø£åd” yêø£ eTÁãM‘Y ˆ

ø£+sƒ¡ eTkÕ´ qèX+kÕj·÷' |”&Éj·÷eT øÏ e÷dü ‘ ˆˆ 42

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` Á|ü|òüTkÕ ` HêeT ` sêø£åd” ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y

` ø£+sƒ¡yéT ` nkÕ´' ` qèX+kÕj·÷' ` |”&Éj·÷eT ` øÏyéT ` Ädü ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, Á|ü|òüTkÕ HêeT R Á|ü|òüTdü j·TqT ù|s¡T>∑\,

sêø£åd” R sêø£ådæ, yêø£ yéT nÁãM‘Y R e÷≥qT |ü*¬øqT, nkÕ´' qèX+kÕj·÷' R

á Á≈£Ls¡Tsê*jÓTTø£ÿ, ø£+sƒ¡+ R ø£+sƒ¡eTTqT, |”&Éj·÷eT R qT*$T yôd<äeTT, øÏ+

Ädü ‘ R @\ }s¡≈£î+&ÉT≥.

175(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ Á|ü|òüTdü j·TqT sêø£åkÕ+>∑q á Ø‹>± |ü*¬øqT ªÁ≈£Ls¡Tsê …’q

áyÓT ø£+sƒ¡eTTqT eTqeT+<äs¡eTTqT qT*$T yj·TT<äeTT, Ä\dü yÓT+<äT\≈£î?

XÀ¢ ˆ ìy<ä ‘ê+ ‘·‘√ sêCÒ„ e÷qTw” kÕ eTè‘‹ Vü≤ ˆ

HêÁ‘· ø£XÃq dü+<Vü≤' U≤<ä‘‹ dü eø£å ´‹ ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìy<ä ‘ê+ ` ‘·‘·' ` sêCÒ„ ` e÷qTw” ` kÕ ` eTè‘ê ` Ç‹ `

Vü≤ ` q ` nÁ‘· ` ø£' ` #·q ` dü+<Vü≤' ` U≤<ä‘· ` Ç‹ ` dü' ` eø£å ´‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' sêCÒ„ kÕ e÷qTw” eTè‘ê Ç‹ ìy<ä ‘êyéT— dü' U≤<ä‘·

Ç‹ eø£å ´‹— nÁ‘· ø£XÃq dü+<Vü≤' q ndæÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T |æeTà≥, sêCÒ„ R sêeDTq≈£î, kÕ e÷qTw” R Ä

eTqTwü Åd”Ô, eTè‘ê R #·ìb˛sTTq~, Ç‹ R nì, ìy<ä ‘ê+ R #Ó|üŒã&ÉT>±ø£! dü'

R Ä sêeDT&ÉT, U≤<ä‘· R MTs¡T ‹ìyj·TT&ÉT, Ç‹ R nì, eø£å ´‹ R #Ó|üŒ>∑\&ÉT,

nÁ‘· R á $wüj·TeTTq, ø£XÃq dü+<Vü≤' HêdæÔ R @$Tj·TTqT dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yÓ+≥H eTqeTT sêEø£&É≈£îuÀsTT ˙e⁄ e÷≈£î n|üŒ–+∫q Ä

eTqTwü Åd”Ô Ç|ü& #·ìb˛sTTq <äì #Óô|Œ<äeTT. sêeDT&ÉT, n≥¢sTTq ÄyÓTqT

MTs¡+<äs¡T ø£\dæ ‹ì yj·TT&Éì yÓ+≥H eTq≈£î #Ó|üŒ>∑\&ÉT— Ç+<äT dü+<Vü≤

$TdüTeT+‘·j·TT Ò<äT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· düÔ «C≤eTTF HêeT sêø£åd” yêø£ eTÁãM‘Y ˆ

$X ùd´e÷+ ‘·‘· dü‡sê« dü‡e÷Hé ≈£îs¡T‘· |”\Tø±Hé ˆˆ 44

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·T ` nC≤eTTF ` HêeT ` sêø£åd” ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y

` $Xdü ` Çe÷+ ` ‘·‘·' ` düsê«' ` düe÷Hé ` ≈£îs¡T‘· ` |”\Tø±Hé ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, nC≤eTTF HêeT R nC≤eTTœ j·TqT,

sêø£åd” R s¡ø£ÿdæ, yêø£ yéT nÁãM‘Y R e÷≥qT |ü*¬øqT, düsê«' R n+<äiTqT,

Çe÷+ R áyÓTqT, $Xdü R K+&ç+∫, düe÷Hé R düe÷qyÓTÆq, |”\Tø±Hé R

e÷+dü K+&ÉeTT\qT, ≈£îs¡T‘· R #j·TT&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n+‘·≥ nC≤eTTœ j·TqT sêø£åkÕ+>∑q yê]‘√ ªªMTs¡+<äs¡TqT

áyÓTqT eTT≈£ÿ\T>± q]øÏ Ä e÷+düeTTqT düe÷qyÓTÆq uÛ≤>∑eTT\T>± ys¡Tys¡T>±

qT+#·T&ÉT.μμ nì |ü*¬øqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT176

XÀ¢ ˆ $uÛÑC≤eT ‘·‘· dü‡sê« $yê<√ yT q s√#·‘ ˆ

ù|j·T e÷˙j·T‘ê+ øÏåÁ|ü+ ÒVü≤´ eTT#êÃe#·+ ãVüQ ˆˆ 45

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $uÛÑC≤eT ` ‘·‘·' ` düsê«' ` $yê<ä' ` yT ` q ` s√#·‘ `

ù|j·TyéT ` Ä˙j·T‘ê+ ` øÏåÁ|ü+ ` ÒVü≤´yéT ` ñ#êÃe#·+ ` ãVüQ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·', düsê«' $uÛÑC≤eT— yT $yê<ä' q s√#·‘— øÏåÁ|ü+ ù|j·T+,

ñ#êÃe#·+ ÒVü≤´+ #·, ãVüQ Ä˙j·T‘êyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, düsê«' R n+<äs¡eTTqT, $uÛÑC≤eT R

|ü+#·Tø=+<äeTT, yT R Hê≈£î, $yê<ä' R ø£\Vü≤eTT, q s√#·‘ R ÇwüºeTT+&É<äT,

øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTyT, ù|j·T+ R eT<ä eTTqT, ñ#êÃe#·+ R $$<ÛäyÓTÆq, ÒVü≤´+ #· R

ÒVü≤´eTTqT, ãVüQ R m≈£îÿe>±, Ä˙j·T‘ê+ R ‘ã&ÉT>±ø£.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·s¡Tyê‘· eTq eT+<äs¡eTTqT ø£\dæ düe÷qeTT>± |ü+#·Tø=+<äeTT,

$yê<äeTT\≈£î ‘ê$#·TÃ≥ Hê¬ø|ü&ÉTqT ÇwüºeTT+&É<äT. oÁ|òüTeTT>± ùd«#·Ã¤>±

Á‘ê>∑T≥≈£î eT<ä´eTTqT, q+Eø=qT≥¬ø’ |ü\T$<ÛäeTT\>∑T q+Efi¯flqT>∑÷&É

ø±e\dæqìï ¬>’ø=ì s¡+&ÉT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· XSs¡ŒDU≤ HêeT sêø£åd” yêø£ eTÁãM‘Y ˆ

nC≤eTTU≤´ j·T <äTø£Ô+ Væ≤ ‘·<e eTeT s√#·‘ ˆˆ 46

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` XSs¡ŒDU≤ ` HêeT ` sêø£åd” ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y `

nC≤eTTU≤´ ` j·T‘Y ` ñø£Ô+ ` Væ≤ ` ‘·‘Y ` @e ` eTeT ` s√#·‘ ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, XSs¡ŒDU≤ HêeT sêø£åd” R XSs¡ŒDK j·TqT

s¡ø£ÿdæ, yêø£ yéT nÁãM‘Y R e÷≥qT |ü*¬øqT. nC≤eTTU≤´ R nC≤eTTœ#, j·T‘Y

ñø£Ô+ R @ e÷≥ #Ó|üŒã&çj·TTqï<√, ‘·‘Y @e R n~jT, eTeT R Hê≈£î, s√#·‘

R q∫Ãq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` Ç#·Ã≥ ù|s=ÿqã&çq á XSs¡ŒDK sêeDTì k˛<ä] >±ø£ yi=ø£‘Ó.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT XSs¡ŒDK j·TqT <Ó’‘· eì‘· Ç≥T¢ |ü*¬øqT. nC≤eTTœ

Hê´j·TeTT>± #Ó|æŒq< Hê≈£î u≤>∑T>± q∫Ãq~.

177(24) ` #·‘·T]«+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ düTsê #ê˙j·T‘ê+ øÏåÁ|ü+ düs¡«XÀø£$Hê•˙ ˆ

e÷qTwü+ e÷+dü e÷kÕ«<ä qè‘ê´yÓ÷-<∏ä ì≈£î+_Û ≤yéT ˆˆ47

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düTsê ` #· ` Ä˙j·T‘ê+ ` øÏåÁ|ü+ ` düs¡«XÀø£$Hê•˙ `

e÷qTwü+ ` e÷+düyéT ` ÄkÕ«<ä ` qè‘ê´eT' ` n<∏ä ` ì≈£î+_Û ≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` øÏåÁ|ü+, düs¡«XÀø£$Hê•˙, düTsê #· Ä˙j·T‘êyéT— n<∏ä e÷qTwü+

e÷+düyéT ÄkÕ«<ä ì≈£î+_Û ≤+ qè‘ê´eT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øÏåÁ|ü+ R yÓ+≥H˚, düs¡«XÀø£$Hê•˙ R düeTdüÔXÀø£eTT\

q•+|ü#j·TTq{Ϻ, düTsê #· R eT<ä eTT>∑÷&É, Ä˙j·T‘êyéT R ø=ìsêã&ÉT>±ø£!

n<∏ä R |æeTà≥, e÷qTwü+ e÷+dü+ R eTqTwü e÷+düeTTqT, ÄkÕ«<ä R uÛÑTõ+∫,

ì≈£î+_Û ≤+ R ì≈£î+_Û ≤qè‘· eTTqT, qè‘ê´eT' R Hê≥´eTT >±$+‘·eTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ì≈£î+_Û ≤ \+ø£jÓTTø£ÿ |ü•ÃeT<ë«s¡eTTq qTqï uÛÑÁ<äø±[

j·TqT <e‘·.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düeTdüÔXÀø£eTT\qT bÕs¡Á<√\Tq{Ϻ eT<ä eTTqT yÓ+≥H rdæø=ìs¡+&ÉT—

eTqTwü´e÷+düeTTqT #·ø£ÿ>± uÛÑTõ+∫ yÓ+≥H˚ ì≈£î+_Û˝≤<˚$øÏ Á|”‹ø£s¡eTT>±

qè‘· eTT >±$+‘·TeTT.

XÀ¢ ˆ @e+ dü+uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê kÕ d”‘ê düTs¡düT‘√|üe÷ ˆ

sêø£åd”_Û düT‡|òüTÀsê_Û ¬sΔÌs¡ eTT‘·‡ è»´ s√~‹ ˆˆ 48

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªsêø£åd”uÛÑs¡Ô ‡qyéTμμ HêeT

#·‘·T]«+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @e+ ` dü+uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê ` kÕ ` d”‘ê ` düTs¡düT‘√|üe÷ `

sêø£åd”_Û' ` düT|òüTÀsê_Û' ` <ÛÓ’s¡ yéT ` ñ‘·‡ è»´ ` s√~‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTs¡düT‘√|üe÷ R <e‘êø£q´\‘√ düe÷qTsê …’q, kÕ d”‘ê R Ä

d”‘ê<$, düT|òüTÀsê_Û' R eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡T …’q, sêø£åd”_Û' R sêø£ådüÅd”Ô\#, @e+ R

áØ‹>±, dü+uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê R u…~]+|üã&ÉT#·Tqï<Ó’, <ÛÓ’s¡ yéT R <ÛÓ’s¡ eTTqT, ñ‘·‡ è»´

R M&ç, s√~‹ R $\|æ+#·T#·T+&ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT178

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <˚eø£q´\‘√ düe÷qyÓTÆq düs¡«yÓ’uÛÑeeTT\T ø£*Zq Ä d”‘ê<˚$

<Ó’eeX¯eTTq Á≈£Ls¡Vü≤è<äj·T …’q sêø£ådüeì‘·\#˚ á $<ÛäeTT>∑ uÛÑj·T+ø£s¡eTT>±

>∑~›+|üã&ÉT#·T ‘·q düVü≤»<ÛÓ’s¡ eTTqT >√˝ÀŒsTT $\|æ+|ü<=&ɬ>qT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªsêø£åd”uÛÑs¡Ô ‡qeTTμμ nqT

ÇiTe~Hê\Zedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

|ü+#·$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·<∏ë ‘êkÕ+ e<ä+rHê+ |üs¡Twü+ <ës¡TD+ ãVüQ ˆ

sêø£åd”Hê eTkÂe÷´Hê+ s¡Ts√<ä »qø±‘·àC≤ ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·<∏ë ` ‘êkÕ+ ` e<ä+rHê+ ` |üs¡Twü+ ` <ës¡TD+ ` ãVüQ

` sêø£åd”HêyéT ` nkÂe÷´Hê+ ` s¡Ts√<ä ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<∏ë |üs¡Twü+, ãVüQ <ës¡TD+ e<ä+rHêyéT, nkÂe÷´Hê+,

‘êkÕ+ sêø£åd”Hê+ (e#·q+ ÁXó‘ê«) »qø±‘·àC≤ s¡Ts√<ä.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<∏ë R Ä$<ÛäeTT>±, |üs¡Twü+ R ø£≥Te⁄>±qT, ãVüQ<ës¡TD+ R

$TøÏÿ* Á≈£Ls¡eTT>±qT, e<ä+rHê+ R e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï{Ϻ, nkÂe÷´Hê+ R

<äTsêàs¡TZsê+Á&ÉsTTq, ‘êkÕ+ sêø£åd”Hê+ R Ä sêø£ådüÅd”Ô\jÓTTø£ÿ, e#·' ÁXó‘ê« R

e÷≥\qT $ì, »qø±‘·àC≤ R d”‘ê<$, s¡Ts√<ä R $\|æ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ä$<ÛäeTT>± ø£sƒ√s¡eTT>∑qT, $TøÏÿ* <ës¡TDeTT>∑qT ‘·qqT

>∑~›+#·T#·Tqï Á≈£Ls¡Tsê+Å&Ó’q Ä sêø£ådüeì‘·\ e÷≥\T $ì d”‘ê<$ #j·TTq~

Òø£ $TøÏÿ* $\|æ+#·T#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ @e eTTø±Ô ‘·T yÓ’<V”≤ sêø£åd”_Û s¡àqdæ«˙ ˆ

ñyê#· |üs¡eTÁ‘·kÕÔ u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ –sê ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ñø±Ô ‘·T yÓ’<V”≤ sêø£åd”_Û' eTqdæ«˙ ñyê#·

` |üs¡eTÁ‘·kÕÔ ` u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ ` –sê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ sêø£åd”_Û' ñø±Ô eTqdæ«˙ yÓ’<V”≤ |üs¡eTÁ‘·kÕÔ (dür)

u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ –sê ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”_Û' R sêø£åkÕ+>∑q\#, @e+ R á Ø‹>±, ñø±Ô R

|ü\Tø£ã&çq<Ó’, eTqdæ«˙ R <äè&ÛÉeTqdüTÿsê …’q, yÓ’<V”≤ R d”‘ê<$, |üs¡eTÁ‘·kÕÔ

(dür) R $TøÏÿ* ;Û‹#Ó+~q<ä>∑T#·T, u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ R ø£˙ï{Ï _+<äTe⁄\#˚

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT180

&É>∑TZ‹Ôø£e&çq, –sê R ø£+sƒ¡eTT‘√, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüeì‘·\T ‘·qqT áØ‹>± u…~]+#·T#·T+&É>±, ‘·q bÕ‹Áe‘·

s¡ø£åDeTTq≈£î <äè&ÛÉeTT>± ìXÃsTT+#·Tø=qï d”‘ê<$ $TøÏÿ* ñ<«>∑eTT H=+~q<Ó’

<äT'Ku≤wüŒeTT\‘√ &É>∑TZ‹Ôø£ã&çq dü«s¡eTT‘√ á Ø‹>± |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ q e÷qTw” sêø£ådüdü uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T eTs¡Ω‹ ˆ

ø±eT+ U≤<ä‘· e÷+ düsê« q ø£]cÕ´$T y√ e#·' ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` e÷qTw” ` sêø£ådüdü ` uÛ≤sê´ ` uÛÑ$‘·TyéT ` ns¡Ω‹ `

ø±eT+ ` U≤<ä‘· ` e÷+ ` düsê«' ` q ` ø£]cÕ´$T ` e' ` e#·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷qTw” sêø£ådüdü uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T+ q ns¡Ω‹. düsê«' e÷+

ø±eT+ U≤<ä‘·— e' e#·' q ø£]cÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷qTw” R eTqTwü Åd”Ô, sêø£ådüdü R sêø£ådüTq≈£î, uÛ≤sê´ uÛÑ$‘·T+

R uÛ≤s¡ >∑ qT+&ÉT≥≈£î, q ns¡Ω‹ R ‘·>∑<äT, düsê«' R n+<äs¡TqT, ø±eT+ R

ùd«#·Ã¤>±, U≤<ä‘· R ‹ìyj·TT&ÉT. e' R MTjÓTTø£ÿ, e#·' R e÷≥\qT, q ø£]cÕ´$T

R Ä#·]+|üqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` á dü+<äs¡“¤eTTq+<ä* d”‘ê$˝≤|üeT+‘·j·TTqT, e÷qes¡÷|üeTT

<Ûä]+∫q+<äT\≈£î ‘·–q≥T¢>± ÄyÓT ˇø£ q{Ïe … qs¡T\qT nqTø£]+#·T#·T |ü*øÏq

e÷≥\ì ‘Ó*dæø=qe …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêø£ådüeì‘· ≤sê! eTqTwü Åd”Ô mqï&ÉTqT MT sêø£ådüTq≈£î uÛ≤s¡ >∑

qT+&ÉC≤\<äT. MTs¡+<äs¡TqT ø£\dæ MTsTTwüºeTT e∫Ãq≥T¢ qqTï ‹ìy˚j·TT&ÉT.

HqT e÷Á‘·eTT MTe÷≥\qT n+^ø£]+|üqT.

XÀ¢ ˆ kÕ sêø£åd”eT<Ûä >∑‘ê d”‘ê düTs¡düT‘√|üe÷ ˆ

q Xs¡à ÒuÛÒ <äT'U≤sêÔ sêeDÒq #· ‘·]®‘ê ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` sêø£åd”eT<Ûä >∑‘ê ` d”‘ê ` düTs¡düT‘√|üe÷ ` q ` Xs¡à `

ÒuÛÒ ` <äT'U≤sêÔ ` sêeDÒq ` #· ` ‘·]®‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åd”eT<Ûä >∑‘ê, düTs¡düT‘√|üe÷ kÕ d”‘ê, sêeDÒq ‘·]®‘ê,

<äT'U≤sêÔ #· (dür) Xs¡à q ÒuÛÒ.

181(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”eT<Ûä >∑‘ê R sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeTqTqï, düTs¡düT‘√|üe÷ R

<˚eø£q´\qT uÀ*q{Ϻ, kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<˚$, <äT'U≤sêÔ R <äT'KeTT#˚

|”&ç+|üã&çq~j·TTqT, sêeDÒq ‘·]®‘ê #· (dür) R sêeDTì# u…<ä]+|üã&çq~j·TT

q>∑T#·T, Xs¡à q ÒuÛÒ R düTKeTT H=+<ä≈£î+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <eø£q´\qT b˛*q{Ϻ Ä d”‘ê<$ sêø£ådüÅd”Ô\ q&ÉTeTqT ∫≈£îÿø=ì

$TøÏÿ* XÀø±s¡TÔsê …’ sêeDTì# uÛÑj·T+ø£s¡eTT>± >∑~›+|üã&ç n$T‘·yÓTÆq e´<∏ä

H=+<ÓqT.

XÀ¢ ˆ y|ü‘ kÕà~Ûø£+ d”‘ê $X+r yê+>∑ e÷‘·àq' ˆ

eH j·T÷<∏ä|ü]ÁuÛÑcºÕ eTè^ ø√¬ø’]yê]›‘ê ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` y|ü‘ ` düà ` n~Ûø£+ ` d”‘ê ` $X+r ` Çe ` n+>∑yéT `

Ä‘·àq' ` eH ` j·T÷<∏ä|ü]ÁuÛÑcºÕ ` eTè^ ` ø√¬ø’' ` Çe ` n]›‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eH j·T÷<∏ä|ü]ÁuÛÑcºÕ, ø√¬ø’' n]›‘ê eTè^ Çe d”‘ê Ä‘·àq'

n+>∑+ $X+r Çe n~Ûø£+ y|ü‘ düà.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eH R ns¡D´eTTq+<äT, j·T÷<∏ä|ü]ÁuÛÑcºÕ R ‘·q eT+<äqT+&ç

$&çb˛sTTq<Ó’, ø√¬ø’' n]›‘ê R ‘√&fifl# u≤~Û+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ, eTè^ Çe R Ä&ÉT

Ò&çe …, d”‘ê R d”‘ê<$, n~Ûø£+ R $TøÏÿ*>±, y|ü‘ düà R ø£+|æ+∫b˛e⁄#·T+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` Ä‘·àq' n+>∑+ $X+r Çe R ‘êuÒ\T ‘·q XØs¡eTTqT ‘·q˝ÀìøÏ

eTT&ÉT#·Tø=qï≥T¢>±.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n&É$˝À ‘·q eT+<äqT+&ç ‘·|æŒb˛sTT ‘√&fiflq&ÉTeT ∫≈£îÿø=qï<Ó’

yê{Ï#˚ y˚~Û+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ Ä&ÉT Ò&çe … d”‘ê<˚$ ‘êuÒ\Te … ‘·q X¯Øs¡eTTqT

dæ>∑TZ#‘·qT, <äT'KeTT#‘·qT dü+ø√#·|üs¡#·Tø=qT#·Tqï<Ó’ $TøÏÿ*>± eDø£<=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ kÕ ‘·«XÀø£dü $|ü⁄˝≤+ XÊU≤ e÷\+ã´ |ü⁄w挑ê+ ˆ

∫+‘·j·÷e÷dü XÀπøq uÛÑsêÔs¡+ uÛÑ>∑ïe÷qkÕ ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` ‘·T ` nXÀø£dü ` $|ü⁄˝≤+ ` XÊU≤yéT ` Ä\+ã´ `

|ü⁄w挑ê+ ` ∫+‘·j·÷e÷dü ` XÀπøq ` uÛÑsêÔs¡+ ` uÛÑ>∑ïe÷qkÕ ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<$, $|ü⁄˝≤+ R ô|<ä›~j·TTqT, |ü⁄w挑ê+ R #·ø£ÿ>∑

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT182

|üP∫j·TTqï~j·TTq>∑T, nXÀø£dü R nXÀø£eèø£åeTTjÓTTø£ÿ, XÊU≤+ R ø=eTàqT,

Ä\+ã´ R |ü≥Tºø=ì, XÀπøq R <äT'KeTT#, uÛÑ>∑ïe÷qkÕ dür R Áã<ä› …’q eTqdüT‡

>∑\<Ó’, uÛÑsêÔs¡+ R uÛÑs¡ÔqT>∑÷]Ã, ∫+‘·j·÷e÷dü R ∫+‹+|ü<=&ɬ>qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` nXÀø£eqeTTq+<äT •+XóbÕeèø£åeTTq≈£î Á|üø£ÿ>∑H Ç+ø=ø£ nXÀø£

eèø£åeTTqï<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<˚$ ‘êqT ≈£Ls¡TÃ+&çq •+X¯óbÕeèø£åeTTq≈£î #˚] #·ø£ÿ>±

|ü⁄wæŒ+∫j·TTqï nXÀø£eèø£åeTTjÓTTø£ÿ ˇø£ ô|<ä›ø=eTàqT ‘·q #˚‹‘√ |ü≥Tºø=ì

XÀø£eTT# #Ó<ä]q eTqdüT‡‘√ ‘·q uÛÑs¡ÔjÓÆTq lsêeTTì>∑÷]à ∫+‹+|ükÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ kÕ kÕï|üj·T+r $|ü⁄˝Ö düÔHÍ HÁ‘·»\ÁdüyÓ’' ˆ

∫+‘·j·T+r q XÀø£dü ‘· <ë+‘· eT~Û>∑#·Ã¤‹ ˆˆ 7

|ü<ä#ä<äeTT :` kÕ kÕï|üj·T+r $|ü⁄˝Ö düÔHÍ HÁ‘·»\ÁdüyÓ’' ∫+‘·j·T+r

` q ` XÀø£dü ` ‘·<ë ` n+‘·+ ` n~Û>∑#·Ã¤‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ $|ü⁄˝Ö düÔHÍ HÁ‘·»\ÁdüyÓ’' kÕï|üj·T+r, ∫+‘·j·T+r,

‘·<ë XÀø£dü n+‘·+ q n~Û>∑#·Ã¤‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<$, $|ü⁄˝Ö R dü÷ú\eTT …’q, düÔHÍ R düÔqeTT\qT,

HÁ‘·»\ÁdüyÓ’' R ø£ ï{Ï<Ûës¡\#, kÕï|üj·T+r R ‘·&É|æyÓ’#·T#·T, ∫+‘·j·T+r R

<äT'œ+#·TqT, XÀø£dü R XÀø£eTTq≈£î, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq, n+‘·+ R düe÷|æÔì,

q n~Û>∑#·Ã¤‹ R bı+<ä Ò≈£î+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$, ìs¡+‘·s¡eTT>∑ Ádü$+#·T#·Tqï ø£ ï{Ï<Ûës¡\T dü÷ú\eTT …’q

‘·q düÔqeTT\qT ‘·&ç|æy˚j·TT#·T+&É>±, $TøÏÿ*>∑ $\|æ+#·T#·T ‘·q XÀø£eTTq

ø±düeTj·TeTTq n+‘·eTTqT >±q Ò≈£î+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ kÕ y|üe÷Hê |ü‹‘ê Á|üyê‘ ø£<ä∞ j·T<∏ë ˆ

sêø£åd”Hê+ uÛÑj·TÁ‘·kÕÔ $es¡íe<äHê -uÛÑe‘Y ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` y|üe÷Hê ` |ü‹‘ê ` Á|üyê‘ ` ø£<ä∞ ` j·T<∏ë `

sêø£åd”Hê+ ` uÛÑj·TÁ‘·kÕÔ ` $es¡íe<äHê ` nuÛÑe‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ Á|üyê‘ |ü‹‘ê ø£<ä∞ j·T<∏ë y|üe÷Hê, sêø£åd”Hê+ (e#√_Û'),

183(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z

uÛÑj·TÁ‘·kÕÔ (dür) $es¡íe<äHê nuÛÑe‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<$, y|üe÷Hê R ø£+|æ+∫b˛e⁄#·Tqï<Ó’, Á|üyê‘

R ô|qT>±*j·T+<äT, ø£<ä∞ j·T<∏ë R ns¡{Ï#Ó≥Tºe …, |ü‹‘ê R |ü&çq<Ó’, sêø£åd”Hê+

R sêø£åkÕ+>∑q\jÓTTø£ÿ, (e#√_Û' R yê≈£îÿ\#), uÛÑj·TÁ‘·kÕÔ R ;Û‹# e´<∏äH=+~q<Ó’,

$es¡íe<äHê R bÕ*b˛sTTq{Ϻ eTTKeTT>∑\~, nuÛÑe‘Y R ÄjÓTqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` d”‘ê<˚$ sêø£ådüT\ Á≈£Ls¡‘·«eTTq≈£î $TøÏÿ* uÛÑj·T|ü&ÉT#·Tqï<Ó’,

ø£+|æ+∫b˛e⁄#·T ô|qT>±*øÏ }– H˚\ô|’ã&çq ns¡{Ï#Ó≥Tºe˝… H˚\ø=]–,

bÕ*b˛sTTq{Ϻ eTTKeTT‘√ XÀø£eT>∑ïjÓÆT j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·kÕ´ kÕ‡ Bs¡È$|ü⁄˝≤ y|ü+‘ê´ d”‘·j·÷ ‘·<ë ˆ

<ä<äèX‚ ø£+|æ yD° yê´∞e |ü]düs¡Œr ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·kÕ´' ` kÕ ` Bs¡È$|ü⁄˝≤ ` y|ü+‘ê´ ` d”‘·j·÷ ` ‘·<ë `

<ä<äèX‚ ` ø£+|æ ` yD° ` yê´∞ ` Çe ` |ü]düs¡Œr ˆˆ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` y|ü+‘ê´' ‘·kÕ´' d”‘·j·÷ (d”‘êj·÷') ø£+|æ , Bs¡È$|ü⁄˝≤ kÕ

yD° ‘·<ë |ü]düs¡Œr yê´∞ Çe <ä<äèX‚.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` y|ü+‘ê´' R ø£+|æ+#·T#·Tqï{Ϻ, ‘·kÕ´' d”‘·j·÷ (d”‘êj·÷') R

Ä d”‘ê<$jÓTTø£ÿ, Bs¡È$|ü⁄˝≤ R bı&Ée⁄>∑qT ≤e⁄>∑qTqï{Ϻ, ø£+|æ R ø£<ä\T#·Tqï{Ϻ,

yD° R πøXbÕXeTT, ‘·<ë R Ä düeTj·TeTTq+<äT, |ü]düs¡Œr R #·s¡#·s¡ÁbÕ≈£î#·Tqï,

yê´∞ Çe R Åd”Ôdüs¡ŒeTT …, <ä<äèX‚ R ø±qe#ÓÃqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢ bı&Ée⁄>∑qT ˝≤e⁄>∑qT qTqï{Ϻ ÄyÓT πøXbÕXeTT Ç≥Tq≥T

ø£<ä\T#·T+&É>± n~ #·s¡#·s¡ ÁbÕ≈£î#·Tqï q\¢Á‘ê#·Te … >±qe#·TÃ#·T+&ÓqT.

dü÷#·q :` á XÀ¢ø£eTTq ªd”‘·j·÷μ nqT ‘·èrj·÷$uÛÑøÏÔ |ü<äeTTq≈£î Äs¡¸

Á|üjÓ÷>∑eTT>± wüw”$uÛÑøÏÔ ns¡úeTT #Ó|üø=qe …qT.

XÀ¢ ˆ kÕ ìXÙ «dü+r <äT'U≤sêÔ XÀø√|üVü≤‘·#‘·Hê ˆ

ÄsêÔ e´düè» <äÁXSDÏ yÓTÆ~∏© $\˝≤|ü Vü≤ ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` ìXÙ «dü+r ` <äT'U≤sêÔ ` XÀø√|üVü≤‘·#‘·Hê ` ÄsêÔ `

e´dü軑Y ` nÁXSDÏ ` yÓTÆ~∏© ` $\˝≤|ü ` Vü≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ yÓTÆ~∏© XÀø√|üVü≤‘·#‘·Hê, <äT'U≤sêÔ ìXÙ«dü+r nÁXSDÏ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT184

e´dü軑Y— ÄsêÔ $\˝≤|ü Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, <äT'U≤sêÔ R <äT'KeTT#˚ BqTsê˝…’,

XÀø√|üVü≤‘·#˚‘·Hê R <äT'KeTT#˚ ø√˝ÀŒsTTq #Ó’‘·q´eTT >∑\<Ó’, ìX¯Ù«dü+r R

ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉT#·T#·T, nÁXSDÏ R <äT'Ku≤wüŒeTT\qT, e´dü軑Y R $&ç#ÓqT.

ÄsêÔ R e´<∏äH=+~j·TTqï, yÓTÆ~∏© R C≤qøÏ, $\˝≤|ü Vü≤ R XÀøÏ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ä d”‘ê<˚$ sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ e÷≥\#˚ ø£*–q <äT'KeTTqT

uÛÑ]+#· Òì<Ó’, #Ó’‘·q´eTTqT >√˝ÀŒsTT, Bs¡ÈyÓTÆq ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉT#·T#·T ‘·q ø£qTï\

qT+&ç <äT'Ku≤wüŒeTT\T Ádü$+#·T#·T+&É>± $TøÏÿ* Äs¡TÔsê …’ XÀøÏ+#·T#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ Vü‰ sêyT‹ #· <äT'U≤sêÔ Vü‰ |ü⁄q s¡¢ø£ÎDÒ‹ #· ˆ

Vü‰ X«ÁXó eTeT øödü Ò Vü‰ düT$TÁ‘‹ uÛ≤$T˙ ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü‰ ` sêeT ` Ç‹ ` #· ` <äT'U≤sêÔ ` Vü‰ ` |ü⁄q' ` \ø£ÎD `

Ç‹ ` #· ` Vü‰ ` X«ÁXó ` eTeT ` øödü Ò ` Vü‰ ` düT$TÁ‘ ` Ç‹ ` uÛ≤$T˙ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'U≤sêÔ uÛ≤$T˙ Vü‰ sêeT Ç‹ (#·), |ü⁄q', Vü‰ \ø£ÎD Ç‹

#·, Vü‰ eTeT X«ÁXó øödü Ò , Vü‰ düT$TÁ‘ Ç‹ (#·) $\˝≤|ü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'U≤sêÔ R <äT'K|”&ç‘·Tsê …’q, uÛ≤$T˙ R d”‘·eTà, Vü‰ sêeT

Ç‹ #· R Vü‰ sêe÷ j·Tìj·TT, |ü⁄q' R ‹]–, Vü‰ \ø£ÎD Ç‹ #· R Vü‰ \ø£ÎD≤

j·Tìj·TTqT, Vü‰ eTeT X«ÁXó øödü Ò R Hê n‘·Ô>±s¡sTTq Vü‰ øödü ≤´ j·Tìj·TTqT,

Vü‰ düT$TÁ‘ Ç‹ #· R Vü‰ düT$TÁ‘ê j·Tìj·TTqT, $\˝≤|ü R $\|æ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <äT'KìeT>∑Tïsê …’q Ä d”‘ê<$ Vü‰ sêe÷ j·Tìj·TT, Vü‰ \ø£ÎD≤

j·Tìj·TT, njÓ÷´ e÷ n‘·Ô øödü ≤´ j·Tìj·TTqT, Vü‰ düT$TÁ‘ê j·Tìj·TTqT

$\|æ+#·T #·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ˝Àø£Á|üyê<ä dü‡‘√´ -j·T+ |ü+&ç‘Ó’ dü‡eTT<ëVü≤è‘·' ˆ

nø± Ò <äTs¡¢uÛÀ eTè‘·T´ ÅdæÔ‡j·÷ yê |ü⁄s¡Twüdü yê ˆˆ 12

XÀ¢ ˆ j·T Á‘êVü≤ yTe+ Á≈£Lsê;Û sêø£åd”_Û ] Vü‰]›‘ê ˆ

Jyê$T V”≤Hê sêyTD eTTVüAs¡Ô eT|æ <äT'œ‘ê ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ˝Àø£Á|üyê<ä' ` dü‘· ' ` nj·T+ ` |ü+&ç‘Ó’' ` düeTT<ëVü≤è‘·' `

nø± Ò ` <äTs¡¢uÛÑ' ` eTè‘·T´' ` ÅdæÔj·÷' ` yê ` |ü⁄s¡Twüdü ` yê ` j·TÁ‘· `

185(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z

nVü≤+ ` @e+ ` Á≈£Lsê_Û' ` sêø£åd”_Û' ` n]›‘ê ` Jyê$T ` V”≤Hê ` sêyTD

` eTTVüAs¡ÔyéT ` n|æ ` <äT'œ‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· @e+ Á≈£Lsê_Û' sêø£åd”_Û' n]›‘ê nVü≤+ <äT'œ‘ê,

sêyTD V”≤Hê eTTVüAs¡ÔeT|æ Jyê$T— ‘·‘Y ÅdæÔj·T' yê, |ü⁄s¡Twüdü yê eTè‘·T´'

nø± Ò <äTs¡¢uÛÑ', Ç‹ |ü+&ç‘Ó’' düeTT<ëVü≤è‘·', nj·T+ ˝Àø£Á|üyê<ä', dü‘· ' ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R @ø±s¡DeTTq, Á≈£Lsê_Û' sêø£åd”_Û' R Á≈£Ls¡Tsê+Á&ÉsTTq

sêø£ådüÅd”Ô\#, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, @e+ R áØ‹>±, n]›‘ê R |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï<ëqHÓ’,

<äT'œ‘ê R <äT'KeTT H=+<äT#·Tqï<ëqHÓ’, sêy˚TD V”≤Hê R sêeTT&ÉT˝Ò≈£î+&É,

eTTVüAs¡ÔeT|æ R ø£åDø±\yÓTÆqqT, Jyê$T R Áã‘·T≈£î#·THêïH√ (‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq)

ÅdæÔj·÷' yê |ü⁄s¡Twüdü yê R Åd”ÔøÏ>±ì, |ü⁄s¡Twüßq≈£î>±ì, eTè‘·T´' R eTs¡DeTT,

nø± Ò R ø±\eTT ø±q|ü&ÉT, <äTs¡¢uÛÑ' R n\uÛÑ yT! Ç‹ R nqT, |ü+&ç‘Ó’' R

$<ë«+düT\#˚, düeTT<ëVü≤è‘·' R ù|s=ÿqã&çq{Ϻ, nj·T+ ˝Àø£Á|üyê<ä' R á

˝Àø√øÏÔ, dü‘· ' R j·T<∏ës¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á Á≈£Ls¡sêø£ådüÅd”Ô\# á$<ÛäeTT>± u≤<Ûä\ H=+<äT#·T, <äT'KÁ>∑düTÔ

sê\HÓ’ HêsêeTTì $&ç∫ ø=~›ø±\yÓTÆqqT JeeTT‘√ qTqï+<äTe\q HêøÏ|ü&ÉT

uÀ<Ûä|ü&çq~— Àø£eTTq |ü⁄s¡Twüßq≈£î>±ì Åd”ÔøÏ>±ì <Ó’edü+ø£\ŒeTT Òì< ø√s¡Tø=qï+‘·

e÷Á‘·eTTq eTs¡DeTT \_Û+|ü<äT nì ô|<ä›\T #Ó|üe÷≥ |üs¡eTdü‘· eTT.

XÀ¢ˆˆ @cÕ-\Œ|ü⁄D≤´ ø£è|üD≤ $q•cÕ´ eT´Hê<∏äe‘Y ˆ

düeTTÁ<äeT<Û HÍ' |üPsêí yêj·TTy¬>’ ]yêVü≤‘ê ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @cÕ ` n\Œ|ü⁄D≤´ ` ø£è|üD≤ ` $q•cÕ´$T ` nHê<∏äe‘Y `

düeTTÁ<äeT<Û ` HÍ' ` |üPsêí ` yêj·TTy¬>’' ` Çe ` ÄVü≤‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTTÁ<äeT<Û yêj·TTy¬>’' ÄVü≤‘ê, |üPsêí HÍ' Çe, @cÕ

n\Œ|ü⁄D≤´, ø£è|üD≤ (nVü≤+) nHê<∏äe‘Y $q•cÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTTÁ<äeT<Û R q&çdüeTTÁ<äeTTq+<äT, yêj·TTy¬>’' R ô|<ä›>±\T\

e&ç#, ÄVü≤‘ê R ˇs¡–b˛sTTq{Ϻ, |üPsêíHÍ' Çe R ì+&ÉTz&Ée …, n\Œ|ü⁄D≤´ R

|ü⁄D´V”≤qTsê\HÓ’, ø£è|üD≤ R BqTsê\HÓ’j·TTqï, @cÕ (nVü≤+) R áHqT, nHê<∏äe‘Y

R ~≈£îÿ Òì<ëìe …, $q•cÕ´$T R q•+∫b˛e⁄<äTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düeTTÁ<äeT<Ûä eTTq+<äT ô|qT>±\T\jÓTTø£ÿ ‘êøÏ&çøÏ ˇ]–b˛sTTq

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT186

ì+&Ó’q z&Ée …, ø°åD|ü⁄DT´sê\HÓ’ BqTsê\HÓ’j·TTqï Hì|ü&ÉT ~≈£îÿ Òì<ëìe …

q•+∫b˛e⁄<äTqT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ uÛÑsêÔs¡+ ‘· eT|üX´+r sêø£åd”eX e÷>∑‘ê ˆ

d”<ë$T K\T XÀπøq ≈£L\+ ‘√j·TVü≤‘·+ j·T<∏ë ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑsêÔs¡+ ` ‘·yéT ` n|üX´+r ` sêø£åd”eXyéT ` Ä>∑‘ê ` d”<ë$T

` K\T ` XÀπøq ` ≈£L\+ ` ‘√j·TVü≤‘·+ ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·+ uÛÑsêÔs¡yéT n|üX´+r, ‘√j·TVü≤‘·+ ≈£L\+ j·T<∏ë sêø£åd”eXyéT

Ä>∑‘ê, (nVü≤+) XÀπøq d”<ë$T K\T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·+ uÛÑsêÔs¡+ R »>∑Á‘·Œdæ<äTΔ&Ó’q Hê Hê<∏äTì, n|üX´+r R #·÷&É Òì

<ëqHÓ’, sêø£åd”eXyéT Ä>∑‘ê R á sêø£ådüÅd”Ô\ ø£BÛqTsê\HÓ’, ‘√j·TVü≤‘·+ ≈£L\+

j·T<∏ë R »\eTT# ≈£L\Ãã&çq >∑≥Tºe …, nVü≤+ R HqT, XÀπøq R <äT'KeTT‘√,

d”<ë$T K\T R q•+∫b˛e⁄<äTqT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ˝Àø£Hê<∏äT&Ó’q Hê Hê<∏äTì ø±q˝Òq{Ϻ H˚qT sêø£ådüÅd”Ô\ #˚‹øÏ

∫øÏÿq<ëqHÓ’, Á|üyêVü≤»\eTTjÓTTø£ÿ ˇ]|æ&çøÏ <Óã“‹qï @{Ï>∑≥Tºe … <äTs¡“¤s¡yÓTÆq

<äT'KeTT‘√ q•+∫b˛e⁄<äTqT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ‘·+ |ü<äà<äfi|üÁ‘êø£å+ dæ+Vü≤$Áø±+‘·>±$TqyéT ˆ

<ÛäHê´' |üX´+‹ yT Hê<∏ä+ ø£è‘·»„+ Á|æj·Tyê~qyéT ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·+ ` |ü<äà<äfi|üÁ‘êø£å+ ` dæ+Vü≤$Áø±+‘·>±$Tq+ ` <ÛäHê´' `

|üX´+‹ ` yT ` Hê<∏ä+ ` ø£è‘·»„+ ` Á|æj·Tyê~qyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<äà<äfi¯|üÁ‘êø£å+, dæ+Vü≤$Áø±+‘·>±$Tq+, ø£è‘·»„+,

Á|æj·Tyê~q+, ‘·+ yT Hê<∏ä+ <ÛäHê´' |üX´+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<äà<äfi¯|üÁ‘êø£å+ R ‘êeTs¡πs≈£î\e+{Ï ø£qTï\T>∑\yê&ÉTqT,

dæ+Vü≤$Áø±+‘·>±$Tq+ R dæ+Vü≤>∑eTqeTTe+{Ï q&Éø£>∑\yê&ÉTqT, ø£è‘·»„+ R

ñ|üø±s¡eTTqT düà]+#·Tyê&ÉTqT, Á|æj·Tyê~q+ R Á|æj·TeTT>∑ e÷≥˝≤&ÉTyê&ÉTq>∑T,

‘·+ yT Hê<∏ä+ R $U≤´‘·T&Ó’q HêuÛÑs¡ÔqT, <ÛäHê´' R n<äèwüºe+‘·T\T, |üX´+‹ R

#·÷#Ó<äs¡T.

187(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·+ yT Hê<∏ä+μ nq>± ` ªªãVü≤y√ qè|ü ø£fi≤´D>∑TD≤'

|ü⁄Á‘·dü dü+‹ ‘μμ sêC≤! |ü⁄Á‘·T&Ó’q sêeTTì˝À …ø£ÿ Òqìï ø£fi≤´D>∑TDeTT\Tqï$

düTe÷! j·Tì ø°]Ô+|üã&çq{Ϻ düTÁ|üdæ<äTΔ&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT nì uÛ≤eeTT.

ªª<ÛäHê´' |üX´+‹μμ ` nq>± HqT >∑‹+∫b˛e⁄#·THêïqT >∑qTø£ $T–*q

<ÛäqT´\Te÷Á‘·yT Hê düs¡«dü«eTT nì uÛ≤$+#·Tø=qï Hê Hê<∏äTì #·÷#·T n<äèwüºeTT

ø£*Zj·TT+<äTs¡ì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+<ë‘·à>∑TDeTT\T, <˚Vü≤>∑TDeTT\T ø£*|æ #Ó|ü≥#˚

dü>∑TDÁãVü≤ày˚T ùde´eTì j·T{Ϻyêì kÕø屑êÿs¡eTT >∑\yêπs |ü⁄D≤´‘·Tà\ì

yÓ÷øå±s¡TΩ\ì jTs¡Œ&ÉT#·Tqï~. ªªy<ä' ÁbÕ#‘·kÕ <ëd” ‘ê‡øå±Á<ëe÷j·TD≤‘·àHêμμ

j·Tqï≥T¢ kÕøå±<«<äyÓTÆq leTÁ<ëe÷j·TDeTT ªªme«&ÉT >∑TDe+‘·Tμμ&Éì ÁbÕs¡+_Û+∫

lsêeT#·+Á<äeT÷]Ôj·T+<äT nqTsê>∑eTT>∑\ yês¡+<äs¡TqT eTT≈£îÔ …’s¡ì j·TT|üÁø£yÓ÷|ü

dü+Vü‰s¡eTT\j·T+<äT @ø£$<ÛäeTT >∑\<äjÓT´qT.

n≥T\H˚ |ü+#·eTy˚<äeTT ªªHêsêj·TD+ qeTdüÿ è‘·´, Hêsêj·TDø£<∏ë

$Te÷yéTμμnì ÁbÕs¡+_Û+∫ eTTK´eTT …’q $wüßídüVü≤ÁdüHêeTeTT\T, uÛÑ>∑eBZ‘· `

dü>∑TDÁã¨àbÕdüqyT yÓ÷ø£åkÕ<ÛäqeTì ìs¡«∫+#ÓqT.

ªªleT<들>∑e‘·eTT $X«»qàdæú‹ $\j·T+ãT …e«ìe\qμμ qì dü>∑TD

ÁãVü≤àeTT‘√H ÁbÕs¡+_Û+∫ ªªVü≤]+<ä\+|ü⁄ $Tø£ »qàeTTø£\T>∑μμ <äì eTT–+#ÓqT.

ÁãVü≤àdü÷Á‘·eTT\T ªªÁãVü≤àõC≤„düμμj·Tì ÁbÕs¡+_Û+#·T#·T ªª»Hêà<ä dü j·T‘·'μμj·Tì

dü>∑TDÁã¨à bÕdüq‘√ ÁbÕs¡+_Û+∫, eTT–+|ü⁄˝À n{Ϻ yê]øÏ ÁXó‹Á|üe÷DeTTq

|ü⁄qs¡®qà Ò<äì ªªnHêeè‹Ô XÙu≤›‘Yμμ nì dü÷Á‹+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘êeTs¡iÒ≈£î\e … n‹$XÊ\eTT …’q düT+<äs¡eTT\>∑T qj·TqeTT\T

>∑\yê&ÉT— eTè>∑sê»eTTjÓTTø£ÿ $Áø£eTeTT‘√ H=|ü >∑eTqeTT >∑\yê&ÉT! |üs¡T\T#dæq

∫qïy˚T\TqT >=|üŒ>± HÓ+#·Tq{Ϻ o\eTT>∑\yê&ÉT! m\¢s¡‘√&ÉqT eT<ÛäTs¡eTT>∑

e÷&É ≤&ÉTyê&ÉT— Ç{Ϻ dü<äTZDkÕ>∑s¡T&Ó’q Hê Hê<∏äTì <ä]Ù+#·TuÛ≤>∑ eTT Çø£MT<ä≥

Hê≈£î Ò<äT. @ |ü⁄D≤´‘·Tà\ø√ e÷Á‘·yT j·TT+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ düs¡«<∏ë ‘q V”≤Hêj·÷ sêyTD $~‘ê‘·àHê ˆ

rø£åí+ $wü $TyêkÕ«<ä <äTs¡¢uÛÑ+ eTeT J$‘·yéT ˆˆ 17

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT188

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düs¡«<∏ë ` ‘q ` V”≤Hêj·÷' ` sêyTD ` $~‘ê‘·àHê ` rÁe+

` $wüyéT ` Çe ` ÄkÕ«<ä ` <äTs¡¢uÛÑ+ ` eTeT ` J$‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $~‘ê‘·àHê ‘q sêyTD V”≤Hêj·÷' eTeT J$‘·+ rø£åí+

$wüyéT ÄkÕ«<ä Çe, düs¡«<∏ë <äTs¡¢uÛÑyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $~‘ê‘·àHê R Ä‘·ày~jÓÆTq, ‘q sêyTD R Ä lsêeTTì#,

V”≤Hêj·÷' R m&Éu≤≥TH=+~q, eTeT R Hê≈£î, rø£åí+ R >±&ÛÉyÓTÆq, $wü+ R

$wüeTTqT, ÄkÕ«<ä Çe R Á$T+–q≥T¢>∑, düs¡«<∏ë R m\¢$<ÛäeTT\qT, J$‘·+ R

J$‘·eTT, <äTs¡¢uÛÑyéT R <äTs¡¢uÛÑeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ñ‘·ÔeTC≤„qdü+|üqTï&ÉT>± »>∑Á‘·Œdæ<äTΔ&Ó’q HêsêeTTìqT+&ç Bs¡ÈyÓTÆq

jÓT&Éu≤≥TH=+~‹ì! Ç{Ϻ Hê≈£î >±&ÛÉyÓTÆq $wüeTT Á‘ê–q qs¡TìøÏe … m\¢$<ÛäeTT\

J$‘êX <äTs¡¢uÛÑyÓTÆq<!

XÀ¢ ˆ ø°<äèX+ ‘·T eTj·÷ bÕ|ü+ |ü⁄sê »Hêà+‘·πs ø£è‘·yéT ˆ

jTH<ä+ ÁbÕ|ü ‘ <äT'K+ eTj·÷ |òüTÀs¡+ düT<ës¡TDyéT ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø°<äèX+ ` ‘·T ` eTj·÷ ` bÕ|ü+ ` |ü⁄sê ` »Hêà+‘·πs `

ø£è‘·yéT, jTq Ç<ä+ ÁbÕ|ü ‘ <äT'K+ eTj·÷ |òüTÀs¡+ düT<ës¡TDyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` jTq eTj·÷ Ç<ä+ |òüTÀs¡+ düT<ës¡TD+ <äT'K+ ÁbÕ|ü ‘,

(‘q) eTj·÷ |ü⁄sê »Hêà+‘·πs ø°<äèX+ ‘·T bÕ|ü+ ø£è‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` jTq R @ø±s¡DeTT#, eTj·÷ R Hê#‘·, Ç<ä+ R á, |òüTÀs¡+

R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq~j·TTqT, düT<ës¡TD+ R $TøÏÿ* rÁeyÓTÆq~j·TTq>∑T, <äT'K+ R

<äT'KeTT, ÁbÕ|ü´‘˚ R bı+<äã&ÉT#·Tqï<√, (‘˚q R Äø±s¡DeTT#˚) eTj·÷ R

Hê#‘·, |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, »Hêà+‘·πs R yiT»qàeTTq+<äT, ø°<äèX+ ‘·T R

m+‘·{Ï <ës¡TDyÓTÆq{Ϻ, bÕ|ü+ R bÕ‘·ø£eTT, ø£è‘·yéT R #j·Tã&çq<√!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` |üPs¡«»qàeTq>± Ç#·Ã≥ u≤\´eTì ns¡úeTT Á>∑Væ≤+#·e …qT.

‘·qqT ns¡D´eTTq≈£î ‘·q‘√ rdæø=ìb˛qì lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô |ü*øÏq|ü⁄&ÉT e⁄

|ü⁄s¡Twü$Á>∑Vü≤eTT <ë*Ãq Åd”Ôeì d”‘·eTà lsêeT#·+Á<äTì <ä÷wæ+#ÓqT>∑<ë! Ä

bÕ|ü$T≥T¢ ‘·qqT u≤~Û+#·T#·Tqï<äì ÄyÓT ‘·\b˛j·TT#·Tqï<äì Á>∑Væ≤+#·e …qT.

»Hêà+‘·s¡eTq>± <Vü≤eTTb˛sTT yiT<Vü≤eTT e#·TÃfÒø£<ë! @&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î

189(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z

|ü]|üPs¡íq÷‘·q <Vü≤eTT e#·TÃ#·T+&ÉTqT ø±e⁄q Ç#·Ã≥ d”‘·eTà nHê˝À∫‘· yêø£ eTT

#Ó|üŒ Ò<äì Á>∑Væ≤+#·e …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` H&ÉT uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆ eTVü‰<ës¡TDyÓTÆq{Ϻ, á $<ÛäeT>∑T <äT'KeTT

Hê≈£î dü+ÁbÕ|æÔ+#·T≥≈£î, yÓqTø£{Ï »qàeTTq+<äT H˚HÓ{Ϻ eTVü‰bÕ‘·ø£eTT #˚dæ

j·TT+{ÏH√>∑<ë!

XÀ¢ ˆ J$‘·+ ‘· ≈£îÔ $T#êä$T XÀπøq eTVü≤‘ê eè‘ê ˆ

sêø£åd”_ÛXà s¡ø£å+‘ê´ sêyÓ÷ HêkÕ<ä ‘ eTj·÷ ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` J$‘·+ ` ‘· ≈£îÔyéT ` Ç#êä$T ` XÀπøq ` eTVü≤‘ê ` Äeè‘ê `

sêø£åd”_Û' ` #· ` s¡ø£å+‘ê´ ` sêeT' ` q ` ÄkÕ<ä ‘ ` eTj·÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åd”_Û' s¡ø£å+‘ê´ eTj·÷ sêeT' q ÄkÕ<ä ‘ (n‘·') eTVü≤‘ê

XÀπøq Äeè‘ê (nVü≤+) J$‘·+ ‘· ≈£îÔ+ Ç#êä$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”_Û' R sêø£ådüÅd”Ô\#, s¡ø£å+‘ê´ R ø±e* ø±j·Tã&ÉT#·Tqï,

eTj·÷ R Hê#‘·, sêeT' R lsêeTT&ÉT, q ÄkÕ<ä ‘ R bı+<äã&ÉT≥ Ò<äT, (n‘·'

R n+<äTe\q) eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, XÀπøq R <äT'KeTT‘√, Äeè‘ê R #·T≥Tºø=qã&ç

q{Ϻ, (nVü≤+ R HqT) J$‘·+ R J$‘·eTTqT, ‘· ≈£îÔyéT Ç#êä$T R $&ÉTe>√s¡T

#·THêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` uÛÑ≈£îÔ&ÉT ‘·q düs¡«dü«eTT <Ûës¡b˛dæqqT uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ‘·q≈£î

kÕø屑·ÿ]+|üq|ü&ÉT ªªø£\&ÉT ø£\+&ÉHÓ&ÉTyê&ÉT >∑\&√ Ò&√μμj·Tì Ä‘·ìøÏ dü+<Vü≤eTT

>∑\T>∑e#·TÃqT, ø±ì n|üŒ≥¢ HêdæÔ≈£îìe … uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT Ò&ÉqTø=qsê<äT. ‘·qj·T+

<<√ À|üeTTqï~. n+<äTe\q uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ø£s¡TDÏ+#· Ò<äì }Væ≤+#·Tø=qe …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüÅd”Ô\ s¡ø£åD˝À |ü]‘·|æ+#·T#·Tqï Hê≈£î m|üŒ{ÏøÏì s¡|òüTTsêeTT&ÉT

\_Û+#·T≥ Ò<äT. <äTs¡“¤s¡yÓTÆq áXÀø£eTT˝À eTTì–j·TTqï H˚qT á J$‘·eTTH˚

$&ÉTe <ä\#·T#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ ~Û>∑düTÔ K\T e÷qTwü + ~Û >∑düTÔ |üs¡eX´‘ê+ ˆ

q Xø£ + j·T ‘·Œ]‘· ≈£îÔ e÷‘·à#·Ã¤+<q J$‘·yéT ˆˆ 20

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªd”‘êìπs«<ä'μμ HêeT |ü+#·$+X¯dü‡s¡Z'.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT190

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~Ûø ` ndüTÔ ` K\T ` e÷qTwü + ` ~Ûø ` ndüTÔ ` |üs¡eX´‘êyéT

` q ` Xø£ + ` j·T‘Y ` |ü]‘· ≈£îÔyéT ` Ä‘·à#·Ã¤+<q ` J$‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T‘Y Ä‘·à#·Ã¤+<q J$‘·+ |ü]‘· ≈£îÔ+ q Xø£ +, (‘·‘Y) e÷qTwü +

~Ûø ndüTÔ— |üs¡eX´‘ê+ ~Ûø ndüTÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T‘Y R @ø±s¡DeTTe\q, Ä‘·à#·Ã¤+<q R ‘·qø√]ø£#‘·, J$‘·+

R J$‘·eTTqT, |ü]‘· ≈£îÔ+ R $&ÉT#·T≥≈£î, q Xø£ + R Xø£ eTT>±≈£îqï<√, (‘·‘Y R

Äø±s¡DeTTe\q) e÷qTwü´+ R e÷qe »qàeTTqT >∑÷]Ã, ~Ûø˘ ndüTÔ R

ì+<äj·T>∑T>±ø£! |üs¡eX¯´‘ê+ R |üsêBÛqJ$‘·eTTqT >∑÷]Ã, ~Ûø˘ ndüTÔ R

ì+<äj·T>∑T>±ø£!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª~Ûø ndüTÔ K\T e÷qTwü +μ e÷qe⁄&ÉT $cÕ–ï Á|üuÛÑè‹kÕ<ÛäqeTT\#

<Vü≤‘ê´>∑eTT #dæø=qT≥≈£î M\TqïqT, n$ bÕ|üùV≤‘·Te⁄\T>± ìXÃsTT+#·ã&ÉT≥#

m+‘·{Ï |òüTÀs¡<äT'KeTT\HÓ’qqT uÛÑ]+#·T≥jT ‘·|üŒ >∑‘· +‘·s¡eTT Òø£b˛e⁄≥# á

eTqTwü <Vü≤eTT ì+<ä yÓTÆq<äì #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªdüs¡«+ |üs¡eX+ <äT'K+ düs¡«e÷‘·àeX+ düTKyéTμnì düà è‹

Á|üe÷DeTT. eTqTwü »qàyT\ ì+<ä eTìq, q~ |üs¡eXyÓTÆq Áã‘·T≈£î >±e⁄q—

dü+kÕs¡ã<äTΔ&Ó’q Je⁄&ÉT dü«‘·+Á‹+∫ #·∫ÃqqT, ndüTs¡˝Àø£eTT\T ‘·|üŒe⁄.

Åd”Ô|üsê´j·T+ãTq HqT |ü‹Áe‘·qT— uÛÑs¡Ô≈£î |üsêBÛqTsê\qT. ø±e⁄q ã‹j·÷»„ Òø£

#·#·TÃ≥≈£î n~Ûø±s¡eTT Òì á j·Tdü«‘·+Á‘·|ü⁄ Áã‘·T≈£î, bÕ&ÉTÁã<äT≈£î>∑<ë j·Tì

d”‘·eTà uÛ≤eeTT. Bìe\q <Væ≤øÏ düTKyÓ÷ <äT'KyÓ÷ ÁbÕs¡ãΔeTqTuÛÑ$+|üe\j·TTH

>±ì <ëìì ‘·|æŒ+#·Tø=q j·T‹ï+|üsê<äì jTs¡Œ&ÉT#·Tqï~.

Çø£ <äT'KeTT yêj·TTf…≥T¢? mHêïfi¢ì á <äT'K eTqTuÛÑ$+|üe …qìq,

<ëì ≈£îbÕj·T$Tø£ d”‘ê<$ #Ó|æŒq≥T¢ sêeT#·+Á<äeT÷]Ôì <ä\#·Tø=ì ‘·\#·Tø=ì

düs¡«<∏ë <Ûë´ì+#·T≥, >∑TDes¡íqeTT #j·TT≥, ìπs«<ä|ü&ÉT≥jT>±ì, yiT ñbÕj·TeTT

Ò<äT. Bìπø nuÛ≤´düjÓ÷>∑eTì ù|s¡T.

n<Ûë´‘·àsêe÷j·TDeTT :` ªª‘·∫Ã+‘·q+ ‘·‘·ÿ<∏äq eTH√´q´+ ‘·Á‘·ŒuÀ<ÛäqyéT,

@ø±+‘·‘·‘·Œs¡‘·«+ #· ‘·<äuÛ≤´dü+ $<äTs¡T“<Ûë'μμ

191(25) ` |ü+#·$+X¯düs¡Z

uÛÑ>∑eBZ‘· :`

n<∏ä ∫‘·Ô+ düe÷<Ûë‘·T+ q Xø√ïwæ eTsTT dæús¡yéT ˆ

nuÛ≤´düjÓ÷π>q ‘·‘√ e÷ $T#êä|ü⁄Ô+ <Ûäq+»j·T ˆˆ

á rÁeìπs«<äq|òü\yT Ä#ês¡ ÁbÕ|æÔ, n~jT Çø£MT<ä≥ ÄyÓT≈£î ø£\T>∑uÀe⁄

Vü≤qTeT‘·‡e÷>∑eTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·q ø√]ø£qTã{Ϻ J$‘·eTTqT $&ÉT#·T≥≈£î M\T Òq{Ϻ, á e÷qe

»qàeTT n‹ì+<ä yÓTÆq~ nfÒ¢ |üsêBÛqyÓTÆq J$‘·eTT ≈£L&É |üs¡eTì+<ä yÓTÆq<!

(uÛÑ>∑e+‘·Tì düMT|üeTT˝À ‘·q J$‘·eTT >∑&É|üe\dæq qs¡T&ÉT Ä‘·ìøÏ <ä÷s¡yÓTÆq#√

‹]– Ä‘·ìì #s¡Tei≈£îqT Ä qs¡Tì J$‘·eTT <äT'KuÛ≤»qyÓTÆ ì+<ä eT>∑Tqì

d”‘êe÷‘· Ç#·≥ eTq≈£î Ç≥T¢ dü+<XeTT Ç#·TÃ#·Tqï~ nì Á>∑Væ≤+#·e …qT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªd”‘êìπs«<äeTTμμ nqT

ÇiTe~jÓÆT<äeedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

wü&ç«+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Á|üdüø±ÔÁXóeTTF ‘«e+ ÁãTe+r »qø±‘·àC≤ ˆ

n<Û√eTTKeTTF u≤˝≤ $\|ü⁄Ô eTT|ü#·Áø£yT ˆˆ 1

XÀ¢ ˆ ñqà‘Ôe Á|üeT‘Ôe ÁuÛ≤+‘·∫‘Ôe XÀ#·r ˆ

ñbÕeè‘êÔ øÏXÀØe $ywüº+r eTV”≤‘· Ò ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT : Á|üdüø±ÔÁX¯óeTTF ` ‘·T` @e+ ` ÁãTe+r ` »qø±‘·àC≤ `

n<Û√eTTKeTTF ` u≤˝≤ ` $\|ü⁄ÔyéT ` ñ|ü#·Áø£yT ˆˆ ñqà‘êÔ ` Çe ` Á|üeT‘êÔ

` Çe ` ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ ` Çe ` XÀ#·r ` ñbÕeè‘êÔ ` øÏXÀØ ` Çe ` $ywüº+r

` eTV”≤‘· Ò ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ÁãTe+r Á|üdüø±ÔÁXóeTTF u≤˝≤ »qø±‘·àC≤, ñqà‘êÔ

Çe, Á|üeT‘êÔ Çe, ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ Çe XÀ#·r, ñbÕeè‘êÔ øÏXÀØ Çe eTV”≤‘· Ò

$ywüº+r, n<Û√eTTKeTTF $\|ü⁄ÔyéT ñ|ü#·Áø£yT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R áØ‹>±, ÁãTe+r R |ü\T≈£î#·Tqï<Ó’, Á|üdüø±ÔÁXóeTTF

R Ádü$+#·T#·Tqï ø£ ïs¡T>∑\ eTTKeTT>∑\<Ó’, u≤˝≤ »qø±‘·àC≤ R C≤qø°≈£îe÷],

ñqà‘êÔ Çe R (uÛÑ÷‘ê$wüߺsê\sTTq) |æ∫Ã<ëìe˝…qT, Á|üeT‘êÔ Çe R

(ÄVü‰s¡<√wüeTT#˚) eT‘·TÔH=+~q <ëì e˝…qT, ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ Çe R ÁuÛÑeT#˚

ø£\‘·H=+~q eTqdüT‡>∑\ <ëìe …qT, XÀ#·r R XÀøÏ+#·T#·Tqï~j·TTHÓ’, ñbÕeè‘êÔ

øÏXÀØ Çe R H\ô|’ u§sê¢&ÉT >∑Ti¿|ü⁄|æ\¢e …, eTV”≤‘· Ò R H\ô|’, $ywüº+r R

<=s¡T¢#·T, n<Û√eTTKeTTF R ÁøÏ+~øÏ e+∫q{Ϻ eTTKeTT>∑\<Ó’, $\|ü⁄ÔyéT

ñ|ü#·Áø£yT R $\|æ+|ü<=&ɬ>qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düT≈£îe÷s¡Tsê …’q d”‘ê<$ ø£ ï{Ï‘√ ‘·&çdæb˛sTTq eTTKeTT >∑*–

|æ∫Ã<ëìe˝…qT, eT‘·TÔH=+~q<ëìe˝…qT, ÁuÛ≤+‹˝À eTTì–q eTqdüT‡>∑\

<ëìe …qT $TøÏÿ* <äT'œ+#·T#·Tqï<Ó’ s¡ø£ÿdüT\‘√ Ä Ø‹>± |ü\T≈£î#·T, n\dü≥

‘=\>∑T≥¬ø’ H\ô|’ <=s¡T¢ Ä&ÉT >∑Ti¿|ü⁄|æ\¢e … uÛÑ÷$Tô|’ <=s¡T¢#·T, eTTKeTT ÁøÏ+~øÏ

193(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

e+#·Tø=ì BqeTT>± XÀøÏ+|ükÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ sê|òüTedü Á|üeT‘·Ôdü s¡ø£åkÕ ø±eTs¡÷|æD≤ ˆ

sêeDÒq Á|üeT<∏ë´Vü≤ e÷˙‘ê Áø√Xr ã˝≤‘Y ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sê|òüTedü ` Á|üeT‘·Ôdü ` s¡ø£åkÕ ` ø±eTs¡÷|æD≤ ` sêeDÒq `

Á|üeT<∏ä ` nVü≤yéT ` Ä˙‘ê ` Áø√Xr ` ã˝≤‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTedü Á|üeT‘·Ôdü , ø±eTs¡÷|æD≤ s¡ø£åkÕ sêeDÒq ã˝≤‘Y

Á|üeT<∏ä nVü≤+ Áø√Xr, Ä˙‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTedü R lsêeTT&ÉT, Á|üeT‘·Ôdü R @eTiTbÕ≥T>± qT+&É>±,

nVü≤+ R HqT, ø±eTs¡÷|æD≤ R ùd«#êäs¡÷|üeTT <Ûä]+∫q{Ϻ, sêeDÒq s¡ø£åkÕ R

sêeD≤düTs¡Tì#‘·, ã˝≤‘Y R ã\e+‘·eTT>±, Á|üeT<∏ä R eXeTT#dæø=ì, ÄÁø√Xr

R ni#·T#·Tqï<ëqHÓ’, Ä˙‘ê (ndæà) R rdæø=ì sêã&ç‹ì.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT &˚eTiTbÕ≥T>± qT+&É>±, e÷iTs¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫

sêeD≤düTs¡T&ÉT, qqTï Á≈£Ls¡eTT>± |”&ç+∫ s¡ø£åD ˝Òø£ H˚qT $eX¯ósê\HÓ’

j·Ti#·T#·T+&É>± Ç#·Ã{ÏøÏ qqTï ã\e+‘·eTT>± rdæø=ì e∫ÃHê&ÉT.

XÀ¢ ˆ sêø£åd”eX e÷|üHêï uÛÑs¡Ô‡´e÷Hê düT<ës¡TDyéT ˆ

∫+‘·j·T+r düT<äT'U≤sêÔ HêVü≤+ J$‘·T eTT‘·‡ùV≤ ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêø£åd”eXyéT Ä|üHêï uÛÑs¡Ô‡´e÷Hê düT<ës¡TD+ ∫+‘·j·T+r

` düT<äT'U≤sêÔ ` q`nVü≤+ ` J$‘·TyéT ` ñ‘·‡ùV≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åd”eXyéT Ä|üHêï, düT<ës¡TD+ uÛÑs¡Ô‡´e÷Hê düT<äT'U≤sêÔ,

∫+‘·j·T+r nVü≤+ J$‘·T+ q ñ‘·‡ùV≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”eXyéT Ä|üHêï R sêø£ådüÅd”Ô\ j·TBÛqeTTq ∫≈£îÿø=qï<ëqHÓ’,

düT<ës¡TD+ R $TøÏÿ* <ës¡TDeTT>±, uÛÑs¡Ô‡´e÷Hê R u…<ä]+|üã&ÉT#·Tqï<ëqHÓ’—

düT<äT'U≤sêÔ R >=|üŒ<äT'KeTT# |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï<ëqHÓ’, ∫+‘·j·T+r R XÀøÏ+#·T#·T,

J$‘·T+ R Áã‹øÏ j·TT+&ÉT≥≈£î, nVü≤+ R HqT, q ñ‘·‡ùV≤ R Çwüº|ü&ÉT≥ Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ç#·Ã≥ Á≈£Ls¡T …’q sêø£åkÕ+>∑q\ eXeTT˝À qT+&ç n‹<ës¡TDeTT>±

yê]#˚ >∑~›+|üã&ÉT#·T, n$T‘·yÓT Æq <äT'KeTT qqTï |”&ç+#·T#·T+&É>±

XÀø£|üsêj·TDTsê\HÓ’ J$+∫ j·TT+&ÉT≥ Ç+ø£ Hê≈£î ÇwüºeTT Ò<äT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT194

XÀ¢ ˆ qVæ≤ yT J$‘ Hêsú√ HÓ’ yê¬súÌs¡ï #· uÛÑ÷wüD…Æ' ˆ

edü+‘ê´ sêø£åd”eT<Û $Hê sêeT+ eTVü‰s¡<∏äyéT ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` Væ≤ ` yT ` J$‘q ` ns¡ú' ` q ` @e ` n¬súÌ' ` q `

#· ` uÛÑ÷wüD…Æ' ` edü+‘ê´' ` sêø£åd”eT<Û ` $Hê ` sêeT+ ` eTVü‰s¡<∏äyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰s¡<∏ä+ sêeT+ $Hê, sêø£åd”eT<Û edü+‘ê´' yT J$‘q

ns¡ú' qVæ≤— n¬súÌ' HÓ’e— uÛÑ÷wüD…Æ' #· ns¡ú' HÓ’e ndæÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰s¡<∏ä+ R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq, sêeT+ $Hê R lsêeTTì

$&É∫, sêø£åd”eT<Û R sêø£ådüÅd”Ô\q&ÉTeT, edü+‘ê´' R edæ+#·T#·Tqï{Ϻ, yT R

Hê≈£î, J$‘q R J$‘·eTT‘√, ns¡ú' R Á|üjÓ÷»qeTT, qVæ≤ R @$Tj·TT Ò<äT—

n¬súÌ' R dü+|ü<ä\‘√&ÉqT, ns¡ú' R Á|üjÓ÷»qeTT, HÓ’e R ñ+&ÉuÀ<äT— uÛÑ÷wüD…Æ' #·

R ÄuÛÑs¡DeTT\‘√&ÉqT≈£L&É, ns¡ú' R Á|üjÓ÷»qeTT, q(ndæÔ) R Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q lsêeTTq≈£î <ä÷s¡yÓTÆ á sêø£ådü

Åd”Ô\q&ÉTeT edæsTT+|üe\dæ e∫Ãq Hê≈£î á J$‘·eTT‘√ @$T |üìj·TTqï~?

mìï dü+|ü<ä\T <äøÏÿqqT, mìï ÄuÛÑs¡DeTT\T \_Û+∫qqT á J$‘·eTTq≈£î

|òü*‘·yTeTTqï~? Hê düs¡«dü«eTT Hê J$‘Xó&Ó’q Ä lsêeTT&.

XÀ¢ ˆ nXàkÕs¡ $T<ä+ q÷q eT<∏ä yê |ü »sêeTs¡yéT ˆ

Vü≤è<äj·T+ eTeT jT H<ä+ q <äT'UÒ Hêeos¡ ‘ ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nXàkÕs¡yéT Ç<ä+ q÷qyéT n<∏äyê n|æ n»sêeTs¡yéT,

Vü≤è<äj·T+ ` eTeT ` jTq`Ç<ä+ ` q ` <äT'UÒq`neos¡ ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç<ä+ eTeT Vü≤è<äj·T+ q÷qyéT nX¯àkÕs¡yéT— n<∏äyê

n»sêeTs¡yéT n|æ, jTq Ç<ä+ <äT'UÒq q neos¡ ‘ ˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç<ä+ R á, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Vü≤è<äj·T+ R >∑T+&Ó, q÷q+

R ìX¯Ãj·TeTT>±, nX¯àkÕs¡+ R i≤sTTe˝… <Ûäè&ÛÉ yÓTÆq~, n<∏äyê-|æ R

n≥T¢>±≈£îqï|üŒ{ÏøÏì, nCsêeTs¡+ R »sêeTs¡DeTT\T ˝Òq{Ϻ~, j˚Tq R

m+<äT#‘·qq>±, Ç<ä+ R á >∑T+&Ó, <äT'UÒq R (Ç+‘·{Ï) <äT'KeTT#‘·qT, q

neos¡ ‘ R Áã<ä› …’ b˛e⁄≥ Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê >∑T+&Óø±j·T ì»eTT>± bÕcÕDeTTe … $TøÏÿ* ø£sƒ√s¡yÓTÆq~—

eTiÏj·TT ì~ @ XË’~∏\´eTT $HêXeTT >∑÷&É Òq{Ϻ~ e … qTqï~. Òì#√ Ç+‘·{Ï

195(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

<äT'KeTT dü+uÛÑ$+∫q|ü&ÉT Ç~ eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T >±≈£î+&É m≥T¢ ì*∫j·TT+&É

>∑*–q~!

XÀ¢ ˆ ~Ûv±à eTHêsê´ eTdür+ j·÷-Vü≤+ ‘q $Hê ø£è‘ê ˆ

eTTVüAs¡ÔeT|æ s¡øå±$T J$‘·+ bÕ|üJ$‘ê ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~Ûø ` e÷yéT ` nHêsê´yéT ` ndür+`j·÷ ` nVü≤+ ` ‘q `

$Hê ` ø£è‘ê, eTTVüAs¡ÔyéT ` n|æ ` s¡øå±$T ` J$‘·+ ` bÕ|üJ$‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ|üJ$‘ê j·÷ nVü≤+ ‘q $Hêø£è‘ê eTTVüAs¡ÔeT|æ J$‘·+

s¡øå±$T, (‘ê+) nHêsê´yéT, ndür+(e÷+)~Ûø.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ|üJ$‘ê R bÕ|üJ$‘·eTT>∑\, j·÷ R @, nVü≤+ R HqT,

‘q $Hê ø£è‘ê R n‘·ì# $jÓ÷>∑eTT H=+~q<ëqHÓ’, eTTVüAs¡ÔeT|æ R ¬s+&ÉT

ø£åDeTT\ ø±\yÓTÆqqT, J$‘·+ R ÁbÕDeTT\qT, s¡øå±$T R ø±bÕ&ÉT ø=qT#·THêïH√,

‘êyéT nHêsê´+ R n{Ϻ bÕbÕ‘·Tàsê\HÓ’q, ndür+ R |ü‹Áe‘·qT>±q{Ϻ, e÷+ R

qqTï>∑÷]Ã, ~Ûø R ì+<äj·T>∑T>±ø£ ˆ

‘ê‘·Œs¡ eTT :` bÕ|üeTT‘√ ì+&çq J$‘·eTT >∑\<ëqHÓ’ Hê Hê<∏äTìøÏ <ä÷s¡eTT>∑qT+&ç

ø=ìïø£åDeTT\ ø±\yÓTÆqqT á bÕ&ÉT J$‘·eTTqT HqT ì\T|ü⁄ø=qT#·THêï qq>±

Hêe+{Ï bÕbÕ‘·Tàsê\TqT, bÕ‹Áe‘· <Ûäs¡àV”≤qTsê\TqT yi=ø£‘Ó j·TT+&É<äT. njÓ÷´!

Hê »qàyT\?

XÀ¢ ˆ ø± #· yT J$‘ ÁX<ëΔ düTUÒ yê ‘·+ Á|æj·T+ $Hê ˆ

uÛÑsêÔs¡+ kÕ>∑sê+‘êj·÷ edüT<Ûëj·÷' Á|æj·T+e<äyéT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT : ø± #· yT J$‘ ÁX<ëΔ düTUÒ yê ‘·+ Á|æj·T+

` $Hê ` uÛÑsêÔs¡+ ` kÕ>∑sê+‘êj·÷ ` edüT<Ûëj·÷' ` Á|æj·T+e<äyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT : ` kÕ>∑sê+‘êj·÷' edüT<Ûëj·÷' uÛÑsêÔs¡+, Á|æj·T+e<ä+ ‘·+

Á|æj·T+ $Hê, yT J$‘, düTUÒ yê ø± ÁX<ëΔ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT : kÕ>∑sê+‘êj·÷' R düeTTÁ<äeTT \+‘·eTT>± >∑*Zq, edüT<Ûëj·÷'

R uÛÑ÷eT+&É\eTTq≈£î, uÛÑsêÔs¡+ R n~Û|ü‹j·TTqT, Á|æj·T+e<ä+ R Á|æj·TuÛ≤wæj·TT

q>∑T, ‘·+ Á|æj·T+ $Hê R n{Ϻ Á|æj·TTì $&ç∫, y˚T R Hê≈£î, J$‘˚ R

J$‘·eTTq+<äT>±ì, düTUÒ yê R düTKeTTq+<äT>±ì, ø± ÁX¯<ëΔ R m{Ϻ ÄdüøÏÔ

(ñ+&É>∑\<äT?).

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT196

‘ê‘·Œs¡ eTT : ` Hê\TZ düeTTÁ<äeTT\ei≈£îqT yê´|æ+∫ j·TTqï uÛÑ÷eT+&É\eTTq

ø£+‘·≈£îqT Hê<∏äT&Ó’ düs¡«˝Àø£Á|æj·TT&Ó’q{Ϻ Hê Á|æj·TT&ÉT Hê≈£î ˝Òq|ü&ÉT

J$‘·eTTô|’>±ì düTKeTT\ô|’>±ì Hêπø$T ÄdüøÏÔ j·TT+&ÉTqT?

XÀ¢ ˆ _Û<ä ‘ê+ uÛÑø£å ´‘ê+ yê-|æ XØs¡+ $düèC≤ eT´Vü≤yéT ˆ

q #ê |ü Vü≤+ ∫s¡+ <äT'K+ düùV≤j·T+ Á|æj·Te]®‘ê ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` _Û<ä ‘ê+ ` uÛÑø£å ‘ê+ ` yê ` n|æ ` XØs¡+ ` $düèC≤$T `

nVü≤+ ` q ` #· ` n|æ ` nVü≤+ ` ∫s¡+ ` <äT'K+ ` düùV≤j·T+ `

Á|æj·Te]®‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (eTeT) XØs¡+ _Û<ä ‘ê+, uÛÑø£å ‘ê+ yê n|æ— nVü≤+ XØs¡+

$düèC≤$T— Á|æj·Te]®‘ê nVü≤+ <äT'K+ ∫s¡+ q #· düùV≤j·TyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT XØs¡+ R HêXØs¡eTT, _Û<ä ‘ê+R eTTø£ÿ\T #j·Tã&ÉT>±ø£!

uÛÑø£å ´‘ê+ yê n|æ R Òø£ eTiÏj·TT ‹ìyj·Tã&ÉT>±ø£! nVü≤+ R HqT, XØs¡+ R

<˚Vü≤eTTqT, $düèC≤$T R e<ä*y˚j·TT<äTqT, Á|æj·Te]®‘ê R Á|æj·TTì#˚

e]®+|üã&çq{Ϻ, nVü≤+ R HqT, <äT'K+ R <äT'KeTTqT, ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, q

#· düùV≤j·TyéT R düVæ≤+|üH ÒqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêø£ådüÅd”Ô ≤sê! Hê XØs¡eTTqT MT ÇwüºeTT e∫Ãq≥T¢ eTTø£ÿ\T

eTTø£ÿ\T #j·TT&ÉT— ‹ìyj·TT&ÉT— H XØs¡eTTqT $&ç∫yj·TT<äTqT. Hê Hê<∏äTìøÏ

<ä÷s¡eTT>± qT+&ç á <äT'KeTTqT HqT ∫s¡ø±\eTT düVæ≤+|üC≤\qT.

XÀ¢ ˆ #·s¡DÒHê|æ düy´q q düŒ èX‚j·T+ ìXÊ#·s¡yéT ˆ

sêeD+ øÏ+ |ü⁄q s¡Vü≤+ ø±eTjTj·T+ $>∑]Ω‘·yéT ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #·s¡DÒq ` n|æ ` düy´q ` q ` düŒ èX‚j·T+ ` ìXÊ#·s¡+ `

sêeD+ ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` nVü≤+ ` ø±eTjTj·T+ ` $>∑]Ω‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düy´q #·s¡DÒHê|æ ìXÊ#·s¡+ q düŒ èX‚j·TyéT— $>∑]Ω‘·+ sêeD+

nVü≤+ |ü⁄q' øÏ+ ø±eTjTj·TyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düy´q #·s¡DÒq n|æ R m&ÉeT ø±*‘√ >∑÷&É, ìXÊ#·s¡+ R

sêø£ådüT&ÉTqT, $>∑]Ω‘·+ R |üs¡eTì+~‘·T&ÉT q>∑T, sêeD+ R sêeDTì, q düŒ èX‚j·T+

R n+≥qT. |ü⁄q' R ‹]–, øÏ+ R m≥T¢>±, ø±eTjTj·TyéT R Áù|$T+#Ó<äqT?

197(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ìXÊ#·s¡T&ÉTqT, ì+<ä #·]Á‘·T&ÉT q>∑T á sêeDTì, HqT Hê

m&ÉeTø±*‘√ >∑÷&É ‘êø£qT— n{ϺjÓT&É Hê‘·ìì H HÓ≥T¢ ø±$T+#Ó<äqT?

XÀ¢ ˆ Á|ü‘ê´U≤´q+ q C≤Hê‹ Hê‘êàq+ Hê‘·àq' ≈£î\yéT ˆ

jÓ÷ qèX+düdü«uÛ≤yq e÷+ ÁbÕs¡úsTT‘·T $T#·Ã¤‹ ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|ü‘ê´U≤´q+ ` q ` C≤Hê‹ ` q ` Ä‘êàq+ ` q ` Ä‘·àq'

` ≈£î\yéT ` j·T' ` qèX+düdü«uÛ≤yq ` e÷+ ` ÁbÕs¡úsTT‘·TyéT ` Ç#·Ã¤‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` qèX+düdü«uÛ≤yq e÷+ ÁbÕs¡úsTT‘·T+ j·T' Ç#·Ã¤‹ (dü' sêeD')

Á|ü‘ê´U≤´q+ q C≤Hê‹— Ä‘êàq+ q C≤Hê‹— Ä‘·àq' ≈£î\+ q C≤Hê‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qèX+düdü«uÛ≤yq R Á≈£Ls¡dü«uÛ≤eeTT‘√, e÷+ ÁbÕs¡úsTT‘·T+ R

qqTï (uÛ≤s¡ >±) ø√s¡T≥≈£î, j·T' Ç#·Ã¤‹ R mes¡T dæ<äΔ|ü&ÉT#·THêï&√, (dü' sêeD'

R Ä sêeDT&ÉT) Á|ü‘ê´U≤´q+ R ‹s¡kÕÿs¡eTTqT, q C≤Hê‹ R ‘Ó*dæø=qT≥ Ò<äT,

Ä‘êàq+ R ‘·qdæú‹ì, q C≤Hê‹ R ‘Ó*dæø=qT≥ Ò<äT, Ä‘·àq' ≈£î\+ R ‘·qe+X

eTsê´<äqT, q C≤Hê‹ R ‘Ó*dæø=q Ò≈£îHêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á sêeDT&ÉT |üs¡eTÁ≈£Ls¡dü«uÛ≤eeTT‘√ qqTï ø±$T+#·T#·THêï&

>±ì HqT #·÷|ü⁄q{Ϻ ‹s¡kÕÿs¡uÛ≤eeTTqT >±ì ‘·q >ös¡eeTTqT >±ì, ‘·qe+X

>ös¡eeTTqT >±ì Á>∑Væ≤+|ü Ò≈£îHêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ ∫ÛHêï _ÛHêï $uÛÑø±Ô yê Bù|Ô yê>öï Á|üB|æ‘ê ˆ

sêeD+ H√|ü‹ùwj·T+ øÏ+ Á|ü ≤ù|q e •Ãs¡yéT ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ∫ÛHêï ` _ÛHêï ` $uÛÑø±Ô ` yê ` Bù|Ô ` yê ` n>öï `

Á|üB|æ‘ê, sêeD+ ` q ` ñ|ü‹ùwj·T+ ` øÏ+ ` Á|ü ≤ù|q ` e' ` ∫s¡yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ∫ÛHêï _ÛHêï $uÛÑø±Ô yê— Bù|Ô n>öï Á|üB|æ‘ê yê, sêeD+

q ñ|ü‹ùwj·T+— e' ∫s¡+ Á|ü ≤ù|q øÏyéT?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ∫ÛHêï R ‘Ó+|üã&çqqT, _ÛHêï R Áã<ä›\T ø=≥ºã&çqqT, $uÛÑø±Ô

yê R eTTø£ÿ\T eTTø£ÿ\T #˚j·Tã&çqqT, Bù|Ô R Á|ü»«*+∫j·TTqï, n>öï R

n–ï˝À, Á|üB|æ‘ê yê R ø±*Ãyj·Tã&çqqT, sêeD+ R sêeDTì, q ñ|ü‹ùwj·T+

R #s¡uÀeqT, e' R MTjÓTTø£ÿ, ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, Á|ü ≤ù|q R Á|ü ≤|üeTT#,

øÏ+ R @$T Á|üjÓ÷»qeTT?

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT198

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêø£åkÕ+>∑q˝≤sê! qqTï MTs¡T q]øÏ ydæqqT dü]jT, eTTø£ÿ\T

eTTø£ÿ\T>± N*ÃqqT dü]j˚T, nej·TeeTT\qT ˝≤–y˚dæqqT dü]j˚T, n–ï˝À

>±*ÃydæqqT dü]jT— HqT e÷Á‘·eTT sêeDTì ø£HÓï‹Ô #·÷&ÉqT. MTs¡T m+‘·ø±\eTT

mìï $<ÛäeTT\ Á|ü ≤|üeTT\T #dæqqT @$Tj·TT Á|üjÓ÷»qeTT Ò<äT.

XÀ¢ ˆ U≤´‘·' ÁbÕ»„' ø£è‘·»„ Xà kÕqTÁø√XXà sê|òüTe' ˆ

dü<ä« è‘√Ô ìs¡qTÁø√X XÙ+πø eT<들>∑ dü+ø£åj·÷‘Y ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT : ` U≤´‘·' ` ÁbÕ»„' ` ø£è‘·»„' ` #· ` kÕqTÁø√X' ` #· ` sê|òüTe'

` dü<ä« è‘·Ô' ` ìs¡qTÁø√X' ` X+πø ` eT<들>∑ dü+ø£åj·÷‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT : ` U≤´‘·', ÁbÕ»„',ø£è‘·»„', kÕqTÁø√X', dü<ä« è‘·Ô' #· sê|òüTe',

eT<들>∑ dü+ø£åj·÷‘Y ìs¡qTÁø√X' (dü+C≤‘·' Ç‹) X+πø.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT : ` U≤´‘·' R XÁ‘·Te⁄\#>∑÷&É ø=ìj·÷&É ã&çq yê&ÉTqT, ÁbÕ»„'

R <√wüß\j·T+<äT>∑÷&É >∑TDeTTqT Á>∑Væ≤+|ü>∑\yê&ÉTqT, ø£è‘·»„' R ∫qï yT\TqT>∑÷&É

>=|üŒ>± HÓ+#·Tyê&ÉTqT, kÕqTÁø√X¯' R |üs¡T\ø£wüºeTT\qT p∫ $TøÏÿ*>±

<äT'œ+#·Tyê&ÉTqT, dü<ä« è‘·Ô' #· R Ç‘·s¡T\≈£î yT\T#j·TT kÕ<ÛäTes¡ÔqeTT >∑\yê&ÉT

q>∑T, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, eT‘YuÛ≤>∑ dü+ø£åj·÷‘Y R Hê uÛ≤>∑ eTT\T ø°åDÏ+#·T≥

e\q, ìs¡qTÁø√X' R ø£èbÕs¡Væ≤‘·T&ÉT>∑ (dü+C≤‘·' Ç‹ R ÄjÓTqì) X+πø R

}Væ≤+#·T#·THêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T : Ç{Ϻ uÛ≤eeTT ì»eT>∑T uÛÑ≈£îÔì \ø£åDeTT. uÛÑ≈£îÔ&ÉT uÛÑ>∑e‘·ÿ{≤ø£åeTT

‘·qj·T+<äT ø£\T>∑ì#√, Äj·Tq uÛÑ>∑e+‘·Tì ‘·|ü|ü≥º&ÉT. Äj·Tq ø£{≤ø£åeTT

e#·TÃ≥≈£î Hêj·T+<äT>∑\ ˝À|üeTT\qT dü]#˚dæø=HÓ<äqì ‘·qTï‘êqT ‘·|ü

|ü≥Tºø=qTH>±ì ‘êqT #j·Te\dæq <ä+‘·j·TT#dæ |üPs¡íuÛÑøÏÔ dü+bÕ~+#·Tø=ìq

≥T¢qT, uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ø£]ƒqT&Ó’ ‘·qqT nqTÁ>∑Væ≤+|üq≥T¢>∑qT uÛ≤$+|ü&ÉT. ‘êqT

|ü]|üPs¡íuÛÑ≈£îÔ&Éqì ‘·\#·Tyê&ÉT ì»yÓTÆq uÛÑ≈£îÔ&ÉT >±<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <√wüß\j·T+<äT>∑÷&É >∑TDeTT\T <ä]Ù+|ü>∑\yê&ÉT, ∫qï ñ|üø±s¡eTTH

>=|üŒ>± #dæ m\¢ø±\eTT düà]+#·Tyê&ÉT, me]øÏ ø£wüºeTT >∑*ZqqT $TøÏÿ* <äT'KeTT

H=+<äTyê&ÉT, |üs¡T\≈£î Áù|eT‘√ yT\T >∑÷s¡TÃq{Ϻ dü#·Ã]Á‘·T&ÉT ` nì XÁ‘·Te⁄\

>√wüß\+<äT >∑÷&É mqïã&ÉTq{Ϻ Hê lsêeTT&ÉT Hê uÛ≤>∑ ø£åj·TeTT#‘·H Hêô|’ H&ÉT

199(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

<äj·÷V”≤qT&Ó’ j·TTHêï&Éì H qqTø=qT#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ sêø£åkÕHê+ düVü≤ÁkÕDÏ »qkÕúH #·‘·Ts¡›X ˆ

jT HÓ’πøq ìs¡kÕÔì dü e÷+ øÏ+ Hê_Û|ü<ä ‘ ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêø£åkÕHê+ ` düVü≤ÁkÕDÏ ` »qkÕúH ` #·‘·Ts¡›X ` jTq ` @πøq

` ìs¡kÕÔì ` dü' ` e÷+ ` øÏ+ ` q ` n_Û|ü<ä ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúH sêø£åkÕHê+ #·‘·Ts¡›X düVü≤ÁkÕDÏ @πøq jTq ìs¡kÕÔì,

dü' e÷+ ` øÏ+ ` q ` n_Û|ü<ä ‘ !

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúH R »qkÕúqeTTq+<äT, sêø£åkÕHê+ #·‘·Ts¡›X düVü≤ÁkÕDÏ

R |ü<äTHê\TZy\eT+~ sêø£ådüT\T, @πøq R @ø±øÏjÓÆTq, jTq R @ Ms¡Tì#,

ìs¡kÕÔì R dü+Vü≤]+|üã&çs√, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï, øÏ+ q

n_Û|ü<ä ‘ R @\ s¡øÏå+|ü≈£îHêï&ÉT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÄHê&ÉT »qkÕúqeTTq+<äT |ü<äTHê\TZy\ sêø£ådüjÓ÷<ÛäT\qT ‘êH=ø£ÿ&

@ø±øÏjÓÆT dü+Vü≤]+∫q Ä s¡|òüTTsêeTT&ÉT H&ÉT Ç≥≈£î e∫à qHï\ s¡øÏå+|ü≈£îHêï&ÉT?

XÀ¢ ˆ ìs¡T<ëΔ sêeDÒ HêVü≤ eT\ŒMπs´D s¡ø£åkÕ ˆ

düeTs¡ú' K\T yT uÛÑsêÔ sêeD+ Vü≤+‘·T e÷Vü≤y ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìs¡T<ëΔ ` sêeDÒq ` nVü≤yéT ` n\ŒMπs´D ` s¡ø£åkÕ, düeTs¡ú' `

K\T ` yT ` uÛÑsêÔ ` sêeD+ ` Vü≤+‘·TyéT ` ÄVü≤y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT n\ŒMπs´D sêeDÒq s¡ø£åkÕ ìs¡T<ëΔ! ÄVü≤y sêeD+

Vü≤+‘·T+ yT uÛÑsêÔ düeTs¡ú' K\T ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R HqT, n\ŒMπs´D R n\ŒyÓTÆq XÖs¡ eTT>∑\, sêeDÒq

s¡ø£åkÕ R sêeD≤düTs¡Tì#, ìs¡T<ëΔ R ìs¡“+~Û+|ü ã&ç‹ì, ÄVü≤y R j·TT<äΔeTTq+<äT,

sêeD+ R sêeDTì, Vü≤+‘·T+ R e~Û+#·T≥≈£î, yT uÛÑsêÔ R Hê Hê<∏äT&ÉT, düeTs¡ú'

K\T R düeTs¡Tú&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á sêeD≤düTs¡Tì j·TT<äΔeTT˝À H\>∑÷\TÃ≥≈£î Hê uÛÑs¡Ô m+‘·j·TTqT

düeTs¡Tú&, ◊qqT HqT ˇø£ kÕe÷q´Ms¡T&Ó’q á sêeD≤düTs¡Tì#, H&û Ø‹>±

Çø£ÿ&É ã+~Û+|üã&ç j·TTHêïqT >∑<ë!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT200

XÀ¢ ˆ $sê<Û√ <ä+&Éø±s¡DÒ jTq sêø£ådü|ü⁄+>∑e' ˆ

s¡DÒ sêyTD ìVü≤‘· dü‡ e÷+ øÏ+ Hê_Û|ü<ä ‘ ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $sê<Ûä' ` <ä+&Éø±s¡DÒ ` jTq ` sêø£ådü|ü⁄+>∑e' ` s¡DÒ `

sêyTD ` ìVü≤‘·' ` dü' ` e÷+ ` øÏ+ ` q ` n_Û|ü<ä ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä+&Éø±s¡DÒ s¡DÒ sêø£ådü|ü⁄+>∑e' $sê<Ûä' jTq sêyTD ìVü≤‘·',

dü' e÷+ øÏ+ q n_Û|ü<ä ‘?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä+&Éø±s¡DÒ R <ä+&Éø±s¡D´eTTq+<äT, s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq,

sêø£ådü|ü⁄+>∑e' R sêø£ådüÁX‚wüߘ&Ó’q, $sê<Ûä' R $sê<ÛäT&ÉT, j˚Tq sêy˚TD R @

sêeTTì#, ìVü≤‘·' R dü+Vü≤]+|üã&ÓH√, dü' R n{Ϻ lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï,

øÏ+ q n_Û|ü<ä ‘ R @\ s¡øÏå+|ü≈£îHêï&ÉT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÄHê&ÉT <ä+&Éø±≥$j·T+<äT $sê<ÛäT&ÉqT Ä sêø£ådüjÓ÷<ÛäTì H\

>∑÷*Ãq{Ϻ Hê lsêeTT&ÉT áHê&ÉT Ç≥≈£î e∫à qHï\ s¡øÏå+#·T≥ Ò<äT?

XÀ¢ ˆ ø±eT+ eT<Û düeTTÁ<ädü \+πøj·T+ <äTÁwüŒ<Ûäs¡D≤ ˆ

q ‘·T sê|òüTeu≤D≤Hê+ >∑‹s√BÛVü≤ $<ä ‘ ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±eT+ eT<Û düeTTÁ<ädü \+ø± Çj·T+ <äTÅwüŒ<Ûäs¡D≤

` q ` ‘·T ` sê|òüTeu≤D≤Hê+ ` >∑‹s√BÛ ` ÇVü≤ ` $<ä ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<Û düeTTÁ<ädü Çj·T+ \+ø± ø±eT+ <äTÅwüŒ<Ûäs¡D≤ (ndüTÔ)—

sê|òüTeu≤D≤Hê+ >∑‹s√BÛ ‘·T ÇVü≤ q $<ä ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<Û düeTTÁ<ädü R düeTTÁ<äeTTq&ÉTeT, Çj·T+ \+ø± R á

\+ø±|ü≥ºDeTT, ø±eT+ R m+‘·j·TTqT, <äTÅwüŒ<Ûäs¡D≤ (ndüTÔ) R m<äTs=ÿq Xø£ eTT

ø±ì~ >±e#·TÃqT— sê|òüTeu≤D≤Hê+ ‘·T RlsêeTTì u≤DeTT\≈£î e÷Á‘·eTT,

>∑‹s√BÛ R n&ɶ–+#·Tq{Ϻ~, ÇVü≤ R á ˝Àø£eTTq, q $<ä ‘ R Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düeTTÁ<äeTT q≥ºq&ÉTeT qTqï{Ϻ á \+ø±|ü≥ºDeTT á Àø£eTTq

m<äTs=ÿqT≥≈£î m\¢]øÏì uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq~ ø±e#·TÃqT ø±ì lsêeTTì Xs¡|üs¡+|üs¡≈£î

e÷Á‘·eTT #s¡sêì ‘ê M »>∑eTTq qT+&ÉuÀe<äT.

XÀ¢ ˆ øÏqTï ‘·‘êÿs¡D+ jTq sêyÓ÷ <äè&ÛÉ|üsêÁø£eT' ˆ

s¡ø£åkÕ|üVü≤è‘ê+ uÛ≤sê´ $TcÕº+ HêuÛÑ e|ü<ä ‘ ˆˆ 18

201(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏ+ ` qT ` ‘·‘Y ` ø±s¡D+ ` jTq ` sêeT' ` <äè&ÛÉ|üsêÁø£eT'

` s¡ø£åkÕ ` n|üVü≤è‘ê+ ` uÛ≤sê´yéT ` ÇcÕº+ ` q ` nuÛÑ e|ü<ä ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äè&ÛÉ|üsêÁø£eT' sêeT' s¡ø£åkÕ n|üVü≤è‘êyéT ÇcÕº+ uÛ≤sê´+

jTq q nuÛÑ e|ü<ä ‘ ‘·‘Y ø±s¡D+ øÏ+ qT?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äè&ÛÉ|üsêÁø£eT' sêeT' R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq sêeTT&ÉT,

s¡ø£åkÕ R s¡ø£ÿdüTì#˚, n|üVü≤è‘êyéT R <=+–*+|üã&çq{Ϻ, ÇcÕº+ R $TøÏÿ*

Á|æj·TTsê …’q, uÛ≤sê´+ R uÛ≤s¡ qT, jTq R @ø±s¡DeTT#, q nuÛÑ e|ü<ä ‘ R

s¡øÏå+|ü≈£îHêï&√, ‘·‘Y ø±s¡D+ R n{Ϻ ø±s¡DeTT, øÏ+ qT R @yÓ÷ >∑<ë?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n$T‘·|üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq Hê sêeTT&ÉT sêø£ådüT &É|üVü≤]+∫q ‘·q

Á|æj·TTsê …’q uÛ≤s¡ qT s¡øÏå+|ü sê≈£îqï{Ϻ Ä ø±s¡D yTyÓTÆ j·TT+&ÉTH√ >∑<ë?

XÀ¢ ˆ ÇVü≤kÕú+ e÷+ q C≤˙‘ X+πø \ø£ÎD|üPs¡«»' ˆ

C≤qqï|æ Væ≤ ‘»d”« <Ûäs¡D+ eTs¡sTTwü ‹ ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT : ` ÇVü≤kÕú+ ` e÷+ ` q ` C≤˙‘ ` X+πø ` \ø£ÎD|üPs¡«»' `

C≤qHé ` n|æ ` Væ≤ ` ‘»d”« ` <Ûäs¡D+ ` eTs¡sTTwü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø£ÎD|üPs¡«»' e÷yéT ÇVü≤kÕú+ q C≤˙‘ (Ç‹) X+πø— Væ≤

` C≤qHé n|æ ‘»d”« (dü') <Ûäs¡D+ eTs¡sTTwü ‹ (øÏyéT?)

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø£ÎD|üPs¡«»' R \ø£åD≤Á>∑E&Ó’q sêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï,

ÇVü≤kÕú+ R Ç#·Ã≥ qTqï<ëì>±, q C≤˙‘ R ‘Ó*dæø=ì j·TT+&É&ÉT, (Ç‹) X+πø

R (nì) }Væ≤+#·T#·THêïqT— Væ≤ R m+<äT#‘· qq>±, C≤qHé n|æ R ‘Ó*j·TT#·T>∑÷&É,

‘»d”« (dü') R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq j·÷‘·&ÉT, <Ûäs¡D+ R nee÷qeTTqT, eTs¡sTT

wü ´‹ (øÏ+) R düVæ≤+|ü>∑\&Ü jT$T?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` \ø£ÎDdüVæ≤‘·T&Ó’, <äj·÷fióe⁄qT, e÷q<ÛäqT&ÉT q>∑T Hê lsêeTT&ÉT

H ì#·Ã≥ qTqï≥T¢ miT>∑ &Éì HqT }Væ≤+#·T#·THêïqT. miÏ–jT j·TTqï#√

n+‘·{Ï |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT XÁ‘·Te⁄ #dæq{Ϻ á j·Tee÷qeTTqT m≥T¢ düVæ≤+∫

j·T÷s¡≈£î+&É >∑\&ÉT!

XÀ¢ ˆ Vü≤è‘˚‹ jÓ÷-~Û>∑‘ê« e÷+ sê|òüTyêj·T ìy<äjT‘Y ˆ

>∑èÁ<ÛäsêCÀ-|æ dü s¡DÒ sêeDÒq ìbÕ‹‘·' ˆˆ 20

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT202

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤è‘ê ` Ç‹ ` j·T' ` n~Û>∑‘ê« ` e÷+ ` sê|òüTyêj·T `

ìy<äjT‘Y ` >∑èÁ<Ûäsê»' ` n|æ ` dü' ` s¡DÒ ` sêeDÒq ` ìbÕ‹‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' e÷+ Vü≤è‘ê Ç‹ n~Û>∑‘ê« sê|òüTyêj·T ìy<äjT‘Y, dü'

>∑èÁ<Ûäsê»' n|æ s¡DÒ sêeDÒq ìbÕ‹‘·' ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R me«&ÉT, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, Vü≤è‘ê Ç‹ R <=+–*+|ü

ã&çq<äì, n~Û>∑‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, sê|òüTyêj·T R lsêeTTq≈£î, ìy<äjT‘Y R

$qï$+|ü>∑\&√, dü' >∑èÁ<Ûäsê»' n|æ R Ä |üøÏåsê»>∑T »{≤j·TTe⁄ >∑÷&É, s¡DÒ R

j·TT<äΔeTTq+<äT, sêeDÒq R sêeD≤düTs¡Tì#, ìbÕ‹‘·' R ≈£L\Ãã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` HqT <=+–*+|üã&çq{Ϻ $wüj·TeTTqT lsêeTTq≈£î $qï$+|ü

>∑*–q{Ϻ Ä |üøÏåsêC…’q »{≤j·TTe⁄ >∑÷&É, sêeDTìe\q j·TT<äΔeTTq H\ >∑÷ …qT

>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø£è‘·+ ø£s¡à eTVü≤‘Ôq e÷+ ‘·<∏ë-uÛÑ e|ü<ä ‘ê ˆ

‹wü‘ê sêeD<ä«+<« eè<ΔHê|æ »{≤j·TTcÕ ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£è‘·+ ` ø£s¡à ` eTVü≤‘Y ` ‘q ` e÷+ ` ‘·<∏ë ` nuÛÑ e|ü<ä ‘ê

` ‹wü‘ê ` sêeD<ä«+<« ` eè<Δq ` n|æ ` »{≤j·TTcÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷+ ‘·<∏ë nuÛÑ e|ü<ä ‘ê, sêeD<ä«+<« ‹wü‘ê, eè<ΔHê|æ

‘q »{≤j·TTcÕ eTVü≤‘Y ø£s¡à ø£è‘·yéT ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+ R qqTï, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, nuÛÑ´e|ü<ä´‘ê R

s¡øÏå+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, sêeD<ä«+<« R sêeDTì‘√&ç <ä«+<ä«j·TT<äΔeTTq+<äT, ‹wü‘ê

R ì\∫qyê&ÉTqT, eè<˚ΔHê|æ R eè<äTΔ&Ó’q|üŒ{ÏøÏì, ‘˚q »{≤j·TTcÕ R Ä

»{≤j·TTe⁄#, eTVü≤‘Y ø£s¡à R >=|üŒ ø±s¡ eTT, ø£è‘·yéT R HÓiys¡Œã&ÓqT>∑<ë !

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÄHê&ÉT qqTï s¡øÏå+#·T≥¬ø’ sêeDTì m<äTs=ÿì <ä«+<ä«j·TT<äΔ yÓTTq]Ãq

Ä »{≤j·TTe⁄ ø£&ÉTeè<äTΔ&Ó’qqT Hêø=i¬ø’ m+‘·jÓ÷ <äTwüÿs¡ yÓTÆq ø£è‘· eTT H=q¬sÃqT.

XÀ¢ ˆ j·T~ e÷$TVü≤ C≤˙j·÷ <ä«s¡Ôe÷Hê+ dü sê|òüTe' ˆ

n<ä u≤D…Æ s¡_ÛÁ≈£î<äΔ' ≈£îsê´˝À¢ø£ eTsêø£ådüyéT ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` e÷yéT ` ÇVü≤ ` C≤˙j·÷‘Y ` es¡Ôe÷Hê+ ` dü' `

sê|òüTe' ` n<ä ` u≤D…Æ' ` n_ÛÁ≈£î<äΔ' ` ≈£îsê´‘Y ` ˝Àø£yéT ` nsêø£ådüyéT ˆˆ

203(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sê|òüTe' e÷yéT ÇVü≤ es¡Ôe÷Hê+ C≤˙j·÷‘Y j·T~,

n_ÛÁ≈£î<äΔ' n<ä u≤D…Æ' ˝Àø£yéT nsêø£ådü+ ≈£îsê´‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sê|òüTe' R Ä lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï, ÇVü≤ R Çø£ÿ&É,

es¡Ôe÷Hê+ R ñqï<ëìì>±, C≤˙j·÷‘Y j·T~ R ‘Ó*dæø=qï jÓT&É\, n_ÛÁ≈£î<äΔ'

R rÁeyÓTÆq Áø√<ÛäeTTH=+~qyê&Ó’, n<ä R Ç|ü&, u≤D…Æ' R Xs¡eTT\#, ˝Àø£+ R

»>∑eTTqT, nsêø£ådü+ R sêø£ådüXSq´eTT>±, ≈£îsê´‘Y R #dæyÓ’#·TqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Hê lsêeTT&ÉT H˚ ˙ \+ø£˝À qTqï≥T¢>± @e÷Á‘·eTT

‘Ó*dæø=ìq|üŒ{ÏøÏì rÁeyÓTÆq Áø√<ÛäeTT‘√ yÓ+≥H ‘·q Xs¡|üs¡+|üs¡\ Á|üuÛ≤eeTT#

á ˝Àø£eTTH sêø£ådüs¡Væ≤‘·eTT>± #dæyÓ’#·TqT.

XÀ¢ ˆ $<ÛäyT #·Ã |ü⁄Ø+ \+ø±+ XÀwüjT#·Ã eTôVA<ä~ÛyéT ˆ

sêeDdü #· ˙#·dü ø°]Ô+ HêeT #· HêXjT‘Y ˆˆ 23

|ü<ä#ä<äeTT :` $<ÛäyT‘Y #· |ü⁄Ø+ \+ø±+ XÀwüjT‘Y #· eT¨<ä~ÛyéT,

sêeDdü ` #· ` ˙#·dü ` ø°]Ô+ ` HêeT ` #· ` HêXjT‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') \+ø±+ |ü⁄Ø+ $<ÛäyT#·Ã, eT¨<ä~Û+ XÀwüjT‘Y #·—

˙#·dü sêeDdü ø°]Ô+ HêeT #· HêXjT‘Y #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R n‘·&ÉT) \+ø±+ |ü⁄Ø R \+ø±q>∑s¡eTTqT, $<ÛäyT#·Ã R

}~yj·TTqT— eT¨<ä~Û+ XÀwüjT‘Y #· R eTVü‰kÕ>∑s¡eTTqT m+&ç+|ü#j·TTqT—

˙#·dü´ sêeDdü´ R ˙#·T&Ó’q sêeDTìjÓTTø£ÿ, ø°]Ô+ HêeT #· R j·TX¯düT‡qT

ù|s¡TqT >∑÷&É, HêXjT‘Y #· R q•+|üCÒdæ yj·TTqT >∑÷&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTiÏj·TT Hê lsêeTT &û \+ø±q>∑s¡eTT q+‘·qT uÛÑdüàeTT#dæ

m>∑Ts¡>={Ϻ yj·TTqT. á eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT ø£ÿ {Ï #·Tø£ÿ Ò≈£î+&É>∑ Xówæÿ+|üCÒdæ

j·TT+&ÉTqT. #·T&Ó’q á sêeDTì }s¡TqT ù|s¡TqT Ò≈£î+&É q•+|ü#dæ j·TT+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘√ ìVü≤‘·Hê<∏ëHê+ sêø£åd”Hê+ >∑èùV≤ >∑èùV≤,

j·T<∏ëVü≤ yTe+ s¡T<är ‘·<∏ë uÛÑ÷jÓ÷ q dü+Xj·T' ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ìVü≤‘·Hê<∏ëHê+ ` sêø£åd”Hê+ ` >∑èùV≤ ` >∑èùV≤ ` j·T<∏ë

` nVü≤yéT ` @e+ ` s¡T<är ` ‘·<∏ë ` uÛÑ÷j·T' ` q ` dü+Xj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' nVü≤yéT @e+ j·T<∏ë s¡T<är— ìVü≤‘·Hê<∏ëHê+ sêø£åd”Hê+

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT204

>∑èùV≤ >∑èùV≤ ‘·<∏ë uÛÑ÷j·T' (s√<äq+ uÛÑ$wü ‹) q dü+Xj·T'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, nVü≤+ R HqT, j·T<∏ë @e+ s¡T<är R @Ø‹>±

ì≥T¢ <äT'œ+#·T#·THêïH√, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, uÛÑ÷j·T' R ‹]–, ìVü≤‘·Hê<∏ëHê+

sêø£åd”Hê+ R uÛÑs¡ Ô\qT >√˝ÀŒsTTq{Ϻ sêø£ådüÅd” Ô\jÓTTø£ÿ— >∑èùV≤ >∑èùV≤ R

Á|ü‹Ç+{Ïj·T+<äTqT, (s√<äq+ uÛÑ$wü ‹ R XÀø£eTT ø£\T>∑>∑\<äT—) q dü+Xj·T' R

dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` H ì|ü &Ø‹>± <äT'KeTT\bÕ …’j·TTHêïH√ ‹]– Ç< Ø‹>± Hê

uÛÑs¡Ô \+ø£qT q•+|ü#dæ sêø£ådüXSq´eTT #dæq|ü&ÉT $>∑‘·uÛÑs¡Ô èø£ …’q sêø£ådüÅd”Ô

\+<äs¡TqT Ç+{Ï+≥qT s√<äqeTT\T >±$+∫ rs¡T<äTs¡T— dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

XÀ¢ ˆ nì«wü s¡ø£åkÕ+ \+ø±+ ≈£îsê´ Á<ëeT dü‡\ø£ÎD' ˆ

q Væ≤ ‘êuÛ≤´+ ]|ü⁄ s¡› èc º eTTVüAs¡Ô eT|æ Je‹ ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nì«wü ` s¡ø£åkÕ+ ` \+ø±+ ` ≈£îsê´‘Y ` sêeT' ` dü\ø£ÎD'

` q ` Væ≤ ` ‘êuÛ≤´+ ` ]|ü⁄' ` <äèwüº' ` eTTVüAs¡ÔyéT ` n|æ ` Je‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü\ø£ÎD' sêeT', s¡ø£åkÕ+ \+ø±yéT nì«wü (Vü≤‘·sêø£åkÕ+)

≈£îsê´‘Y— ‘êuÛ≤´+ <äèwüº' ]|ü⁄' eTTVüAs¡Ô eT|æ q Væ≤ Je‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü\ø£ÎD' sêeT' R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&ç j·TTqï lsêeTT&ÉT,

s¡ø£åkÕ+ \+ø±+ R sêø£ådüT\ \+ø£qT, nì«wü R yÓ<äøÏ, Vü≤‘·sêø£åkÕ+ ≈£îsê´‘Y R

sêø£ådüXSq´eTT>± #dæyj·TTqT. Væ≤ R m+<äT#‘· qq>±, ‘êuÛ≤´+ <äèwüº' ]|ü⁄' R

Ä k˛<äs¡T *s¡Te⁄]# #·÷&Éã&çq XÁ‘·Te⁄, eTTVüAs¡Ô eT|æ R ø£åDø±\eTT >∑÷&É,

qVæ≤ Je‹ R J$+∫ j·TT+&É&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` \ø£ÎDT&ÉT ‘√&ÉsTTj·TTqï{Ϻ Hê lsêeTT&ÉT \+ø£q+‘·j·TTqT yÓ<äøÏ,

ˇø£ÿ sêø£ådüT&ÉT >∑÷&É ˝Ò≈£î+&É>∑ q•+|üCÒj·TTqT. Ä k˛<äs¡T\ ø£+≥ã&çq

XÁ‘·TyÓe«&Ó’qqT JeeTT‘√ qT+&ÉT≥ ndü+uÛÑeeTT.

XÀ¢ ˆ ∫‘ê<Ûä÷e÷≈£î\|ü<∏ë >∑èÁ<ÛäeT+&É\dü+≈£î˝≤ ˆ

n∫πsD ‘·T \+πøj·T+ XàXÊqdü<äèo uÛÑy‘Y ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ∫‘ê<Ûä÷e÷≈£î\|ü<∏ë ` >∑èÁ<ÛäeT+&É\dü+≈£î˝≤ ` n∫πsD ` ‘·T `

\+ø± ` Çj·T+ ` XàXÊqdü<äèo ` uÛÑy‘Y ˆˆ

205(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` Çj·T+ \+ø± n∫πsD ∫‘ê<Ûä÷e÷≈£î\|ü<∏ë, >∑èÁ<ÛäeT+&É\

dü+≈£î˝≤ (#· dür) XàXÊqdü<äèo uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çj·T+ \+ø± R á \+ø±q>∑s¡eTT, n∫πsD R ø=~›ø±\eTT˝ÀH,

∫‘ê<Ûä÷e÷≈£î\|ü<∏ë R ∫‘ê<Ûä÷eTeTT yê´|æ+∫q{Ϻ M<∏äT\T >∑\~>∑qT, >∑èÁ<ÛäeT+&É\

dü+≈£î˝≤ R Á>∑<ä›\ >∑T+|ü⁄\‘√ ì+&çq~>∑qT, (dü‘Y R n>∑T#·T) X¯àXÊqdü<äèo

uÛÑy‘Y R e\¢ø±{Ïì b˛*q~ n>∑TqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` á \+ø±q>∑s¡eTT n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ M<∏ äT\ìïj·TT

∫‘ê<Ûä÷eTeTT\‘√ yê´|æ+∫ j·TT+&É>±, >∑T+|ü⁄\T >∑T+|ü⁄\T>± Á>∑<ä›\T dü+#·]+#·T

#·T+&É>±, XàXÊqyê{Ïø£ ø±>∑\<äT.

XÀ¢ ˆ n∫πs D…Æe ø± Òq ÁbÕbÕ‡´ yT´e eTH√s¡<∏äyéT ˆ

<äTÅwüŒkÕúH√-j·T e÷U≤´‹ düπs«cÕ+ y√ $|üs¡ j·TyéT ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT:` n∫πsD ` @e ` ø±˝Òq ` ÁbÕbÕ‡´$T ` @e `

eTH√s¡<∏äyéT, <äTÅwüŒkÕúq' nj·TyéT ÄU≤´‹ düπs«cÕ+ e' $|üs¡ j·TyéT ˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n∫πsD ø± Òq @e eTH√s¡<∏ä+ ÁbÕbÕ‡´$T @e— nj·T+

<äTÅwüŒkÕúq' e' düπs«cÕ+ $|üs¡ j·TyéT ÄU≤´‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n∫πsD ø± Òq @e R ø=~› ø±\eTTqH, eTH√s¡<∏ä+ ÁbÕbÕ‡´$T

@e R n;ÛwüºeTTqT ‘·|üŒø£ bı+<ä>∑\qT. nj·T+ <äTÅwüŒkÕúq' R á $<ÛäyÓTÆq

(MT)<äTsê#·s¡DyT, e' düπs«cÕ+ $|üs¡ j·T+ R MTj·T+<ä]jÓTTø£ÿ Á|üe÷<äeTTqT,

ÄU≤´‹ R ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` MTs¡T #j·TT#·Tqï á <äTsê#·s¡DyT MT≈£î ø£\T>∑uÀe⁄ ø°&ÉTqT

düŒwüºeTT>± ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. n+<äT#‘· n∫s¡ø±\eTTqH Hê eTH√s¡<∏äeTT ‘·|üŒø£

dæ~Δ+|ü>∑\<äT.

XÀ¢ ˆ j·÷<äèXÊ ˙Vü≤ <äèX´+‘ \+ø±j·÷ eTXóuÛ≤ì yÓ’ ˆ

n∫πsD ‘·T ø± Òq uÛÑ$wü ‹ Vü≤‘·Á|üuÛ≤ ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·÷<äèXÊì ` ÇVü≤ ` <äèX´+‘ ` \+ø±j·÷yéT ` nXóuÛ≤ì ` yÓ’

` n∫πsD ` ‘·T ` ø± Òq ` uÛÑ$wü ‹ ` Vü≤‘·Á|üuÛ≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ \+ø±j·÷+ j·÷<äèXÊì nX¯óuÛ≤ì <äèX¯ +‘˚, (‘˚q)

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT206

n∫πsD ø± Òq, (\+ø±) Vü≤‘·Á|üuÛ≤ uÛÑ$wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ \+ø±j·÷+ R á \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT, j·÷<äèXÊì

nXóuÛ≤ì <äèX´+‘ R m{Ϻ neT+>∑fiø£s¡yÓTÆq <äèX´eTT\T ø±ìŒ+#·T#·Tqïy√, ‘q

R Ä ø±s¡DeTTq, \+ø± R \+ø±q>∑s¡eTT, n∫πsD ø± Òq R n‹dü«\ŒyÓTÆq

ø±\eTTqH, Vü≤‘·Á|üuÛ≤ uÛÑ$wü ‹ R ‘CÀ$V”≤qyÓTÆq~ ø±>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` á \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT ø±ìŒ+#·T#·Tqï{Ϻ neT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq

n|üX≈£îqeTT\# n‹dü«\Œø±\eTT˝ÀH á \+ø±q>∑s¡eTT s¡÷|ü⁄ e÷dæb˛e⁄qì

‘Ó*j·TT#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ q÷q+ \+ø± Vü≤‘ bÕù| sêeDÒ sêø£åkÕ<ÛäyT ˆ

XÀwü+ j·÷dü ‹ <äTs¡Δsê¸ Á|üeT<ë $<Ûäyê j·T<∏ë ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q÷q+ ` \+ø± ` Vü≤‘ ` bÕù| ` sêeDÒ ` sêø£åkÕ<ÛäyT `

XÀwü+ ` j·÷dü ‹ ` <äTs¡Δsê¸ ` Á|üeT<ë ` $<Ûäyê ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ<ÛäyT bÕù| sêeDÒ Vü≤‘ (dü‹) <äTs¡Δsê¸ \+ø± $<Ûäyê

Á|üeT<ë j·T<∏ë q÷q+ XÀwü+ j·÷dü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕ<ÛäyT R ˙#·sêø£ådüT &Ó’q{Ϻ, bÕù| sêeDÒ R bÕbÕ‘·Tà&Ó’q

sêeDT&ÉT, Vü≤‘ (dü‹) R #·ìb˛e>∑H, <äTs¡Δsê¸ \+ø± R |üs¡T\≈£î #s¡ Xø£ eTT>±ì

\+ø±q>∑s¡eTT, $<Ûäyê Á|üeT<ë j·T<∏ë R uÛÑs¡ÔqT >√˝ÀŒsTTq ‘·s¡TDÏe …, q÷q+

R ìXÃj·TeTT>±, XÀwü+ j·÷dü ‹ R XówüÿyÓTÆ b˛e⁄qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£åkÕ<ÛäeTT&Ó’q eTVü‰bÕbÕ‘·Tà&É>∑T sêeDT&ÉT lsêeTTì #‹˝À

ÁbÕDeTT\T >√˝ÀŒe>∑H H{Ïei≈£î |üs¡T\≈£î <äTs¡ZeTeTT>± qTqï á \+ø±q>∑s¡eTT

πs|ü⁄ uÛÑs¡ÔqT b˛>=≥Tºø=qï j·TTe‹e …, ø£fi≤$V”≤qyÓTÆ $HêXeTT H=+<ä>∑\<äT.

XÀ¢ ˆ |ü⁄D√´‘·‡edüeTT‘êú #· qwüºuÛÑÁØÔ düsêø£åd” ˆ

uÛÑ$wü ‹ |ü⁄Ø \+ø± qwüºuÛÑÅØÔ j·T<∏ë-+>∑Hê ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü⁄D√´‘·‡edüeTT‘êú ` #· qwüºuÛÑÅØÔ ` düsêø£åd” ` uÛÑ$wü ‹ ` |ü⁄Ø

` \+ø± ` qwüºuÛÑÅØÔ ` j·T<∏ë ` n+>∑Hê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` qwüºuÛÑÅØÔ, |ü⁄D√´‘·‡edüeTT‘êú, düsêø£åd” \+ø±|ü⁄Ø, qwüºuÛÑÅØÔ

n+>∑Hê j·T<∏ë uÛÑ$wü ‹.

207(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qwüºuÛÑÅØÔ R #·ìb˛sTTq Hê<∏äT&ÉT>∑\, düsêø£åd” \+ø±|ü⁄Ø R

sêø£ådüT\‘√ >∑÷&çq á \+ø±|ü≥ºDeTT, qwüºuÛÑÅØÔ n+>∑Hê j·T<∏ë R $‘·+‘·TyÓ’q

Åd”Ô e …, |ü⁄D√´‘·‡edüeTT‘êú uÛÑ$wü ‹ R |ü⁄D√´‘·‡e$V”≤qyÓTÆq~ ø±>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` sêø£ åkÕ~Û|ü‹j·T>∑T sêeDTì >√˝ÀŒsTTq á \+ø±

q>∑s¡eT+‘·j·TTqT, yÓ’<Ûäe´eTT H=+~q Åd”Ôe …H, düs¡«XóuÛÑeTT\≈£îqT, ñ‘·‡eeTT

\≈£îqT <ä÷s¡yÓTÆq~ ø±>∑\<äT.

XÀ¢ ˆ q÷q+ sêø£ådüø£Hê´Hê+ s¡T<ä+rHê+ >∑èùV≤ >∑èùV≤ ˆ

ÅXÀcÕ´$T q∫sê <e <äT'U≤sêÔHê $TVü≤ <Ûä«ìyéT ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q÷q+ ` sêø£ådüø£Hê´Hê+ ` s¡T<ä+rHê+ ` >∑èùV≤ ` >∑èùV≤ `

ÅXÀcÕ´$T ` q∫sê‘Y ` @e ` <äT'U≤sêÔHêyéT ` ÇVü≤ ` <Ûä«ìyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ >∑èùV≤ >∑èùV≤ <äT'U≤sêÔHê+ s¡T<ä+rHê+ sêø£ådüø£Hê´Hê+

<Ûä«ì+ q÷q+ q∫sê<e ÅXÀcÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇVü≤ R á \+ø£ À, >∑èùV≤ >∑èùV≤ R Ç+{Ï+≥qT, <äT'U≤sêÔHê+

R XÀø±s¡Ô …’, s¡T<ä+rHê+ R $\|æ+#·Tq{Ϻ, sêø£ådüø£Hê´Hê+ R sêø£ådüj·TTe‘·T\

jÓTTø£ÿ, <Ûä«ì+ R <Ûä«ìì, q÷q+ R ìXÃj·TeTT>±, q ∫sê <e ÅXÀcÕ´$T R

dü«\Œø±\eTT˝ÀH $q>∑\qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á \+ø£ À Á|ü‹>∑èVü≤eTTq+<äTqT <äT'U≤s¡Ô …’ $\|æ+#·T#·Tqï sêø£ådü

ø£q´\ s√<äq<Ûä«ì, n\Œø±\eTT˝ÀH ‘·|üŒø£ Hê≈£î $ì|æ+#·TqT.

XÀ¢ ˆ kÕ+<Ûäø±sê Vü≤‘·<√´‘ê Vü≤‘·sêø£ådü|ü⁄+>∑yê ˆ

uÛÑ$wü ‹ |ü⁄Ø \+ø± ìs¡›>±Δ sêeTkÕj·T¬ø’' ˆˆ 32

XÀ¢ ˆ j·T~ HêeT dü XSs√ e÷+ sêyÓ÷ s¡ø±Ô+‘· À#·q' ˆ

C≤˙j·÷ <ä«s¡Ôe÷Hê+ Væ≤ sêeDdü ìyXH ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ+<Ûäø±sê ` Vü≤‘·<√´‘ê ` Vü≤‘·sêø£ådü|ü⁄+>∑yê ` uÛÑ$wü ‹ `

|ü⁄Ø \+ø± ìs¡›>±Δ sêeTkÕj·T¬ø’' j·T~ HêeT dü' XSs¡' e÷+

` sêeT' ` s¡ø±Ô+‘· À#·q' ` C≤˙j·÷‘Y ` es¡Ôe÷Hê+ ` Væ≤ ` sêeDdü `

ìyXH ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT208

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø±Ô+‘· À#·q', XSs¡' dü sêeT' e÷+ sêeDdü ìyXH

es¡Ôe÷Hê+ j·T~ HêeT C≤˙j·÷‘Y— (‘·<ë) \+ø± |ü⁄Ø sêeTkÕj·T¬ø’' ìs¡›>±Δ

(dür), kÕ+<Ûäø±sê Vü≤‘·<√´‘ê, Vü≤‘·sêø£ådü|ü⁄+>∑yê uÛÑ$wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø±Ô+‘· À#·q' R mi¿ì ø£+{Ï ø=q\T >∑*Zq{Ϻ, XSs¡' dü sêeT'

R XSs¡T&É>∑T Ä lsêeTT&ÉT, e÷+ R qqTï, sêeDdü ìyXH es¡Ôe÷Hê+ R

sêeDTì eT+~s¡eTT q+<äTqï <ëìì>±, j·T~ HêeT C≤˙j·÷‘Y R ‘Ó*dæø=ìjT

j·TTqï#√, \+ø±|ü⁄Ø R \+ø±q>∑s¡eTT, sêeTkÕj·T¬ø’' ìs¡›>±Δ(dür) R sêeT

u≤DeTT\# <äVæ≤+|üã&çq<Ó’, kÕ+<Ûäø±sê R Nø£≥T¢ Á>∑$Tàq~>∑qT, Vü≤‘·<√´‘ê R

ø±+‹XSq´ yÓTÆq~>±qT, Vü≤‘·sêø£ådü|ü⁄+>∑yê R Vü≤‘·e÷]q sêø£ådüT\T >∑\~>∑qT,

uÛÑ$wü ‹ R ø±>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, Áø√<ÛäeTT# ns¡TDeTT …’q ø£+{Ï ø=q\T >∑\yê&ÉTqT

n>∑T lsêeTT&ÉT H ì#·Ã≥ qTqï≥T¢ ‘Ó*dæø=qT≥jT »]–q#√ á \+ø±q>∑s¡

eT+‘·j·TTqT Ä‘·ì u≤D≤–ï# <ä>∑ΔyÓTÆ sêø£ådüT …\¢s¡TqT q•+∫b˛>± yÓ\T>∑T Òø£

Nø£≥T¢ Á>∑$Tà bÕ&ÉT|ü&çq |ü≥ºDyÓTÆ b˛e⁄qT.

XÀ¢ ˆ nHq ‘·T qèX+ùdq sêeDÒ Hê<ÛäyTq yT ˆ

düeTjÓ÷ j·TdüTÔ ì]›wüº düÔdü ø±˝À-j·T e÷>∑‘·' ˆ

dü #· yT $Væ≤‘√ eTè‘·T´s¡dæàHé <äTùwºq es¡Ô‘ ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nHq ` ‘·T ` qèX+ùdq ` sêeDÒq ` n<ÛäyTq ` yT `

düeTj·T' ` j·T' ` ‘·T ` ì]›wüº' ` ‘·dü ` ø±\' ` nj·TyéT ` Ä>∑‘·' ` dü' `

#· ` yT ` $Væ≤‘·' ` eTè‘·T´' ` ndæàHé ` <äTùwºq ` es¡Ô‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ÛäyTq, qèX+ùdq nHq sêeDÒq j·T' düeTj·T' ì]›wüº',‘·dü

nj·T+ ø±\' Ä>∑‘·'— (nHq) <äTùwºq $Væ≤‘·', dü' eTè‘·T´' #· ndæàHé ø± Ò es¡Ô‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ÛäyTq R ˙#·T&ÉTqT, qèX+ùdq R Á≈£Ls¡T&ÉTqT n>∑T, nHq

sêeDÒq R á sêeDTì#, yT R Hê≈£î, j·T' düeTj·T' ì]›wüº' R @ j·Te~Û

ìs¡ísTT+|üã&çq<√, ‘·dü nj·T+ ø±\' R <ëìjÓTTø£ÿ Ä >∑&ÉTe⁄ ø±\eTT, Ä>∑‘·'

R e∫Ãj·TTqï~. nHq <äTùwºq $Væ≤‘·' R á <äTsêàs¡TZì# ìs¡ísTT+|üã&çq, dü'

eTè‘·T´' #· R Ä eTè‘·T´e⁄ ≈£L&É, ndæàHé ø± Ò R á düeTj·TeTTq, es¡Ô‘ R

dü+uÛÑ$+#·TqT.

209(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` düeTj·T' ` <ë«<äXe÷düs¡÷|ü yÓTÆq{Ϻ ø±˝≤e~Û. á j·Te~Û Ç+ø£qT

¬s+&ÉT e÷düeTT\TqïqT, dü+e‘·‡s¡eTT >∑&ÉTe⁄ eTT–dæqfÒ¢ m+#·Tø=qe\dæ j·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <äTsêàs¡TZ&Ó’q á sêø£åkÕ<ÛäeTT&ÉT Hê≈£î ìs¡ísTT+∫q ¬s+&ÉTHÓ\\T

>∑&ÉTe⁄ düMT|æ+#·T#·Tqï~. Hê≈£î á <äTwüߺì#‘· eTè‘·T´e⁄ n‹düìïVæ≤‘·eTT>∑H

j·TTqï~.

XÀ¢ ˆ nø±s¡ + jT q C≤q+‹ HÓ’s¡è‘ê' bÕ|üø±]D' ˆ

n<Ûäsêà‘·TÔ eT¨‘ꌑ√ uÛÑ$wü ‹ Væ≤ kÕ+Á|ü‘·yéT ˆˆ 35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nø±s¡ + ` jT ` q ` C≤q+‹ ` HÓ’s¡è‘ê' ` bÕ|üø±]D' `

n<Ûäsêà‘Y ` ‘·T ` eT¨‘ꌑ·' ` uÛÑ$wü ‹ ` Væ≤ ` kÕ+Á|ü‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ|üø±]D' jT HÓ’s¡è‘ê' nø±s¡ + q C≤q+‹ (‘cÕ+) n<Ûäsêà‘Y

kÕ+Á|ü‘·+ eTôVA‘ꌑ·' uÛÑ$wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ|üø±]D' R bÕ|üø£s¡Tà …’q{Ϻ, jT HÓ’s¡è‘ê' R @ sêø£ådüT\T,

nø±s¡´+ q C≤q+‹ R <äTwüºø£è‘·´eTTqT >∑÷]à ‘Ó*dæø=q˝Òs√, ‘˚cÕ+ R Ä

sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ, n<Ûäsêà‘Y R n<Ûäsêà#·s¡DeTTe\q, kÕ+Á|ü‘·+ R Ç|ü&ÉT,

eTôVA‘ꌑ·' uÛÑ$wü ‹ R >=|üŒ ñ|üÁ<äeeTT dü+uÛÑ$+|ü uÀe⁄#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ø±sê´ø±s¡´ $#·ø£ åD≤C≤„qeTT˝Òì á sêø£ ådüT\T #˚j·TT

bÕ|üø£è‘·´eTT\#˚ ø£*–q n<Ûäs¡àeTTe\qH˚, Á|üdüTÔ‘·eTT M]øÏ eT¨|üÁ<äeeTT

dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ HÓ’‘ <Ûäs¡à+ $C≤q+‹ sêø£åkÕ' |æ•‘êXHê' ˆ

Á<ÛäTe+ e÷+ ÁbÕ‘·sêXÊπsú sêø£ådü' ø£\ŒsTTwü ‹ ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` @‘ ` <Ûäs¡à+ ` $C≤q+‹ ` sêø£åkÕ' ` |æ•‘êXHê' `

Á<ÛäTe+ ` e÷+ ` ÁbÕ‘·sêXÊπsú ` sêø£ådü' ` ø£\ŒsTTwü ‹.

nq«j·TÁø£eTeTT :` @‘ |æ•‘êXHê' sêø£åkÕ' <Ûäs¡à+ q $C≤q+‹— (nj·T+)

sêø£ådü' Á<ÛäTe+ e÷+ ÁbÕ‘·sêXÊπsú ø£\ŒsTTwü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @‘ |æ•‘êXHê' sêø£åkÕ' R á e÷+kÕVü‰s¡T …’q{Ϻ sêø£ådüT\T,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT210

<Ûäs¡à+ q $C≤q+‹ R <Ûäs¡àeTTqT >∑÷]à ‘Ó*dæø=q Òs¡T. (nj·T+) sêø£ådü' R á

sêeD≤düTs¡T&ÉT, Á<ÛäTe+ R ìXÃj·TeTT>±, e÷+ R qqTï, ÁbÕ‘·sêXÊπsú ø£\ŒsTTwü ‹

R ÁbÕ‘·'ø±\|ü⁄ ÄVü‰s¡eTTq¬ø’ $ìjÓ÷–+|ü>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` e÷+düuÛÀ»qT …’q á sêø£ådüT\≈£î <Ûäs¡àeTTqT >∑÷]à @$T ‘Ó*j·TTqT?

á sêeD≤düTs¡T&ÉT ‘·|üŒø£ qqTï ˇø£Hê&ÉT ‘·q ÁbÕ‘·'ø±\|ü⁄ ÄVü‰s¡eTTq¬ø’

$ìjÓ÷–+#·Tø=q>∑\&ÉT.

XÀ¢ˆˆ kÕ-Vü≤+ ø£<∏ä+ ø£]cÕ´$T ‘·+ $Hê Á|æj·T<äs¡ÙqyéT ˆ

sêeT+ s¡ø±Ô+‘·qj·Tq eT|üX´+r düT<äT'œ‘ê ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ nVü≤+ ø£<∏ä+ ø£]cÕ´$T ‘·+ $Hê Á|æj·T<äs¡ÙqyéT,

sêeT+ ` s¡ø±Ô+‘·qj·TqyéT ` n|üX´+r ` düT<äT'œ‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø±Ô+‘·qj·Tq+ sêeTyéT n|üX´+r düT<äT'œ‘ê kÕ nVü≤+

‘·+ Á|æj·T<äs¡Ùq+ $Hê <Vü≤<Ûës¡D+ ø£<∏ä+ ø£]cÕ´$T?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø±Ô+‘·qj·Tq+ sêeT+ R mi¿ì ø£+{Ï ø=q\T >∑*–q lsêeTTì,

n|üX´+r R #·÷&É Òì <ëqHÓ’, düT<äT'œ‘ê R <äT'KÁ>∑düTÔsê\HÓ’ j·TTqï, kÕ nVü≤+

R Ç{Ϻ HqT, ‘·+ Á|æj·T<äs¡Ùq+ $Hê R Ä Á|æj·TTì <äs¡ÙqeTT Ò≈£î+&É, <Vü≤<Ûës¡D+

R XØs¡<Ûës¡DeTTqT, ø£<∏ä+ ø£]cÕ´$T R m≥T¢ #j·T>∑\qT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˝Àø£yÓ÷Vü≤qyÓTÆq HÁ‘·kÂ+<äs¡ eTT‘√ $sêõ\T¢ Hê Á|æj·TT&Ó’q

lsêeTTì #·÷#·Tø=q Òø£ <äT'KeTT˝À eTTì– j·TTqï HqT á <Vü≤eTTqT m≥T¢

ì\T|ü⁄ø=q >∑\qT?

XÀ¢ ˆ j·T~ ø£•Ã Å‘·Œ<ë‘ê yT $wü kÕ´<ä uÛÑy ~Vü≤ ˆ

øÏåÁ|ü+ yÓ’edü«‘·+ <e+ |üX‚ j·T+ |ü‹Hê $Hê ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` ø£•Ã‘Y ` Á|ü<ë‘ê ` yT ` $wüdü ` n<ä ` uÛÑy‘Y `

ÇVü≤ ` øÏåÁ|ü+ ` yÓ’edü«‘·+ ` <e+ ` |üX‚ j·T+ ` |ü‹Hê ` $Hê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yT ÇVü≤ n<ä $wüdü Á|ü<ë‘ê ø£•Ã‘Y uÛÑy‘Y j·T~, |ü‹Hê

$Hê (nVü≤+) øÏåÁ|ü+, yÓ’edü«‘·+ <e+ |üX‚ j·TyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yT R Hê≈£î, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, n<ä R H&ÉT, $wüdü Á|ü<ë‘ê R

$wüeTT H=dü>∑T q{Ϻyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R me&Ó’qqT, uÛÑy‘Y j·T~ R ñqïjÓT&É\,

211(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

|ü‹Hê $Hê R uÛÑs¡Ô Ò≈£î+&É>± (qTqï) nVü≤+ R H˚qT, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>∑,

yÓ’edü«‘·+ <e+ R j·TeT<Ûäs¡àsêEqT, |üX‚ j·T+ R <ä]Ù+|ü>∑\qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T.

sê. •s√eTDÏ :` n<ä R Ç|ü&ÉT, nq>± sêø£ådüT\T qqTï e~Û+#·T≥≈£î |üPs¡«eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á düeTj·TeTTq Hê≈£î Ç+‘· $wüeTT ì∫à |ü⁄D´eTT >∑≥Tºø=qT

eTVü‰‘·Tà &Óe«&Ó’q qTqï jÓT&É\, uÛÑs¡Ô HÓ&Éu≤dæ j·TTqï HqT oÁ|òüTeTT>∑ á Àø£eTTqT

$&ç∫ b˛sTT j·TeT<Ûäs¡àsêEqT <ä]Ù+|ü>∑\qT.

XÀ¢ ˆ HêC≤Hê J®er+ sêeT dü‡ e÷+ \ø£ÎD|üPs¡«»' ˆ

C≤q+‘Í ‘Í q ≈£îsê´‘ê+ H√sê« ´+ Væ≤ eTeT e÷s¡ZDyéT ˆˆ39

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` nC≤Hê‘Y ` Jer+ ` sêeT' ` dü' ` e÷+ ` \ø£ÎD

|üPs¡«»' ` C≤q+‘Í ` ‘Í ` q ` ≈£îsê´‘ê+ ` q ` ñsê«´+ ` Væ≤ ` eTeT `

e÷s¡ZDyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø£ÎD|üPs¡«»' dü' sêeT', e÷+ Jer+, q nC≤Hê‘Y— Væ≤,

C≤q+‘Í ‘Í ñsê«´+ eTeT e÷s¡ZD+ q q ≈£îsê´‘êyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø£ÎD|üPs¡«»' R \ø£ÎD≤Á>∑E&Ó’q, dü' sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT,

e÷+ R qqTï, Jer+ R Áã~øÏj·TT+&çq<ëqqT>±, q nC≤Hê‘Y R miT>∑&ÉT,

Væ≤ R m+<äT#‘·qq>±, C≤q+‘Í R miÏ–j·TTqï (jÓT&É\), ‘Í R Ä k˛<äs¡T

*s¡Te⁄s¡TqT, ñsê«´+ R uÛÑ÷$Tô|’, eTeT e÷s¡ZD+ R Hê nH«wüDeTTqT, q q

≈£îsê´‘ê+ R #j·T≈£î+&É qT+&És¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeT\ø£ÎDT\T HqT J$+∫ j·TTqï dü+>∑‹ @$Tj·TT HÓiT>∑s¡T.

miÏ–jT j·TTqï#√ yê]s¡Te⁄s¡TqT qqTï >∑÷]à uÛÑ÷$T n+‘·j·TT >±*+∫ qqTï

yÓ~øÏ |ü≥Tºø=ì r¬s<äs¡T.

XÀ¢ ˆ q÷q+ eT yÓTÆe XÀπøq dü Ms√ \ø£ÎD≤Á>∑»' ˆ

<e˝Àø£ $T‘√ j·÷‘· düÔ ø±Ô« <Vü≤+ eTV”≤‘· Ò ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q÷q+ ` eTeT ` @e ` XÀπøq ` dü' ` Ms¡' ` \ø£ÎD≤Á>∑»'

` <e˝Àø£yéT ` Ç‘·' ` j·÷‘·' ` ‘· ø±Ô « ` <Vü≤+ ` eTV”≤‘· Ò ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø£ÎD≤Á>∑»' dü' Ms¡', q÷q+ eTeT XÀπøq @e <Vü≤+

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT212

eTV”≤‘· Ò ‘· ø±Ô « Ç‘·' <e˝Àø£+ j·÷‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø£ÎD≤Á>∑»' dü' Ms¡' R \ø£ÎDTì j·Tqï j·T>∑T Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT

lsêeTT&ÉT, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, eTeT XÀπøq @e R qqTï >∑÷]Ãq

<äT'KeTT‘√&ÉH˚, eTV”≤‘·˝Ò <˚Vü≤+ ‘·´ø±Ô « R uÛÑ÷$Tô|’ <˚Vü≤eTTqT M&ç, Ç‘·'

<e˝Àø£+ j·÷‘·' R á ˝Àø£eTTqT+&ç dü«s¡Z Àø£eTTq≈£î yÓ&É*b˛sTTHê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ìXÃj·TeTT>± \ø£ÎD≤Á>∑E&Ó’q Hê Hê<∏äT&ÉT Hê $s¡Vü≤<äT'KeTTqT

uÛÑ]+|ü Òø£jT XØs¡eTTqT $&ç∫ dü«s¡Z Àø£eTTq≈£î yÓ&É*b˛sTT j·TT+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ <ÛäHê´ <yê dü‡>∑+<Ûäsê« dæ‡<ëΔ Xà |üs¡eTs¡j·T' ˆ

eTeT |üX´+‹ jT Hê<∏ä+ sêeT+ sêJe˝À#·qyéT ˆˆ 41

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <ÛäHê´' ` <yê' ` dü>∑+<Ûäsê«' ` dæ<ëΔ' ` #· ` |üs¡eTs¡j·T' `

eTeT ` |üX´+‹ ` jT ` Hê<∏ä+ ` sêeT+ ` sêJe˝À#·qyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêJe˝À#·q+ eTeT Hê<∏ä+ sêeT+ jT |üX´+‹ (‘) <yê'

dü>∑+<Ûäsê«' dæ<ëΔ' |üs¡eTs¡j·T' #· <ÛäHê´'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêJe˝À#·q+ R |ü<äàeTT\e+{Ï ˝À#·qeTT\T >∑\, eTeT

Hê<∏ä+ sêeT+ R HêÁ|üuÛÑTyÓ’q lsêeTTì, jT |üX´+‹ R mes¡T #·÷&É>∑\T>∑T#·THêïs√,

(‘˚) <˚yê' R (Ä) <˚e‘·\TqT, dü>∑+<Ûäsê«' dæ<ëΔ' R >∑+<Ûäs¡T«\‘√ >∑÷&çq{Ϻ

dæ<äTΔ\TqT, |üs¡eTs¡j·T' #· R eTVü‰eTT˙X«s¡T\TqT, <ÛäHê´' R n<äèwüºe+‘·T\T.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` dü+kÕs¡eT+ <äTqï|ü&ÉT uÛÑ≈£îÔ ˝…{Ϻ s¡÷|üeTTq+ <ëdü≈£îÔ˝…’

#·÷&É>√s¡T<äTs√ yês¡T |üs¡eT|ü<äeTTq+ <ä{Ï º s¡÷|üeTTH˚ #·÷&É>∑\s¡T.

ÇVü≤˝Àø£eTTq+<äT d”‘êsêeTT\qT ùd$+#·T#·T eTT≈£îÔ\>∑Tyê]øÏ |üs¡eTTq+<äT

uÛÑ>∑yêqT&ÉT d”‘êsêeTeT÷]Ô>∑H ø±qe#·TÃ #·T+&ÉTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä dü«s¡Z Àø£eTTq+<äT ø£eT˝≤j·T‘· À#·qT&Ó’q Hê uÛÑs¡ÔqT ø£qTï˝≤s¡

<ä]Ù+#·T uÛ≤>∑ eTT>∑\ Ä <e‘·\TqT >∑+<Ûäs¡T«\TqT, dæ<äTΔ\TqT, |üs¡eTãTTwüß\TqT

m+‘· <ÛäqT´˝À >∑<ë!

XÀ¢ ˆ n<∏äyê øÏqTï ‘· kÕ´s√ú <Ûäs¡àø±eTdü BÛeT‘·' ˆ

eTj·÷ sêeTdü sê»πs¸ sꓤs¡ j·÷ |üs¡e÷‘·àq' ˆˆ 42

213(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` øÏ+ ` qT ` ‘·dü ` ns¡ú' ` <Ûäs¡àø±eTdü ` BÛeT‘·'

` eTj·÷ ` sêeTdü ` sê»πs¸' ` uÛ≤s¡ j·÷ ` |üs¡e÷‘·àq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê <Ûäs¡àø±eTdü BÛeT‘·', sê»πs¸' |üs¡e÷‘·àq' ‘·dü

sêeTdü uÛ≤s¡ j·÷ eTj·÷ øÏ+ qT ns¡ú'?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R n≥T¢>±ø£, <Û äs¡àø±eTdü´ R <Û äs¡àeTTq+<˚

Á|”‹>∑*–q{Ϻj·TT, BÛeT‘·' R Á|üC≤„e+‘·T &Ó’q{Ϻj·TT, sê»πs¸' R sê»ãTTwæ>±

qTqï{Ϻj·TT, |üs¡e÷‘·àq' R ñ‘·ÿ èwüºyÓTÆq{Ϻ eTqdüT‡>∑\, ‘·dü sêeTdü R Ä

lsêeTTq≈£î, eTj·÷ uÛ≤s¡ j·÷ R uÛ≤s¡ HÓ’q Hê‘√, øÏ+ qT ns¡ú' R @$T Á|üjÓ÷»q

(eTT+&ÉTqT?)

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` |üs¡e÷‘·àq' ` JeqTà≈£îÔ&Ó’j·TTqï{Ϻ.

>√$+<äsêJj·TeTT :` |üs¡e÷‘·àq' ` ñ‘·ÿ èwüºdü«uÛ≤eeTT ø£*Zj·TTqï.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` πøe\eTT <Ûäs¡àeTTH ø√s¡Tyê&ÉTqT, Á|üC≤„XÊ*j·TTqT, sê»]¸>±

#·]+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, Ä‘·àC≤„ìj·TTqT n>∑T lsêeTTq≈£î ` uÛ≤s¡ q>∑T Hê‘√

@$T Á|üjÓ÷»qeTT? HqT Ò≈£îqïqT n‘·ìøÏ ø=<äTe jT$T?

XÀ¢ ˆ <äèX´e÷H uÛÑy ÅrŒ‹ k‡Vü≤è<ä+ Hê düÔ |üX´‘·' ˆ

HêXj·T+‹ ø£è‘·|òü÷ïdüTÔ q sêyÓ÷ HêXsTTwü ‹ ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äèX´e÷H ` uÛÑy‘Y ` Á|”‹' ` kÂVü≤è<ä+ ` q ` ndæÔ `

n|üX´‘·' ` HêXj·T+‹ ` ø£è‘·|òü÷ï' ` ‘·T ` q ` sêeT' ` HêXsTTwü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äèX´e÷H Á|”‹' uÛÑy‘Y— n|üX´‘·' kÂVü≤è<ä+ HêdæÔ— ø£è‘·|òü÷ï'

‘·T kÂVü≤è<ä+ HêXj·T+‹— sêeT' ‘·T q HêXsTTwü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äèX´e÷H R #·÷#·T#·Tqï|ü&ÉT, Á|”‹' uÛÑy‘Y R Á|”‹ >∑\T>∑T

#·T+&ÉTqT— n|üX´‘·' R #·÷&É≈£îqïyêìøÏ, kÂVü≤è<ä+ HêdæÔ R ùdïVü≤eTT+&É<äT.

ø£è‘·|òü÷ï' R ø£è‘·|òüTTï …’q yês¡T, kÂVü≤è<ä+ HêXj·T+‹ R kÂVü‰s¡›eTTqT q•+|ü

#j·TT<äTs¡T. sêeT' ‘·T R sêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT, q HêXsTTwü ‹ R q•+|ü#j·T&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeT#·+Á<äeT÷]Ô ‘·q≈£î ø£ÿ ñ|üø±s¡eTT #dæqqT ø£\ø±\eTT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT214

<ëìì ‘·q düà è‹j·T+ <äT+#·Tø=qTqT. Äj·Tq Á|ü‘· ø£åeT+<äTqT |üs√ø£åeT+<äTqT

@ø£$<ÛäeTT>∑ qT+&ÉTqT. nq>± Jyê‘·à\T uÛÑ>∑e+‘·Tì $wüj·TeTTq mìï

n|ü#ês¡eTT …’qqT #j·TT<äTs¡T, >±ì uÛÑ>∑e+‘·T &É≥T¢ #j·T&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` kÕe÷q´eTT>± ˝Àø£eTT˝À m<äT≥qT+&ç #·÷#·T q{Ϻ edüTÔe⁄\ô|’

Á|”‹ ø£\T>∑T≥ düVü≤»eTT. ø£qTeTiT¬>’q yêìô|’ nqTsê>∑eTT+&ÉT≥ ø£wüºeTT. ø±ì

<ä÷s¡eTT>∑ qT+&ÉT≥# Á|”‹ì >√˝ÀŒe⁄ q{Ϻ ø£è‘·|òüTTï …’q Ä kÕe÷qT´\ $wüj·TeTT

yiT. Hê lsêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT Hê Áù|eTqT m{Ϻ |ü]dæú‹˝À≈£L&É eTi#·Tq{Ϻyê&ÉT

ø±&ÉT.

XÀ¢ ˆ øÏ+ qT yT q >∑TD≤' πø∫ ‹ÿ+ yê uÛ≤>∑ ø£åjÓ÷ eTeT ˆ

j·÷-Vü≤+ d”<ë$T sêyTD V”≤Hê eTTUÒ q uÛ≤$T˙ ˆˆ 44

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏ+ ` qT ` yT ` q ` >∑TD≤' ` πø∫‘Y ` øÏ+ ` yê `

uÛ≤>∑ ø£åj·T' ` eTeT ` j·÷ ` nVü≤+ ` d”<ë$T ` sêyTD ` V”≤Hê ` eTTUÒ q

` uÛ≤$T˙ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTTUÒ q sêyTD V”≤Hê uÛ≤$T˙ j·÷ nVü≤+ d”<ë$T, (‘·kÕ´')

yT πø∫‘Y >∑TD≤' q (dü+‹) øÏ+ qT? øÏ+ yê eTeT uÛ≤>∑ ø£åj·T'?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTTUÒ q sêyTD V”≤Hê R Á|ü<ÛëqT&Ó’q sêeTT&ÉT Òì<ëqHÓ’,

uÛ≤$T˙ R nã\ q>∑T, j·÷ nVü≤+ R @ HqT, d”<ë$T R ø°åDÏ+#·T#·THêïH√,

‘·kÕ´' R n{Ϻ, yT R Hê≈£î, πø∫‘Y >∑TD≤' R ø=ìï (ÄeX´ø£eTT …’q) >∑TDeTT\T,

q (dü+‹) øÏ+ qT R Ò≈£îqïyê jT$T! øÏ+ yê eTeT uÛ≤>∑ ø£åj·T' R Òø£ Hê uÛ≤>∑

ø°åD‘·jÓ÷!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` q>∑TD≤' ` nq>± bÕ|üeTT\T, Hê <äTdæú‹øÏ Hê bÕ|üeTT Ò

ø±s¡De÷?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` nã\HÓ’q H˚qT Ç≥T¢ Hê ÁbÕDHê<∏äT&Ó’q sêeTTìøÏ <ä÷s¡yÓTÆ

<äT'œ+#·T≥≈£î Hê˝Àì >∑TD˝À|üeTT ø±s¡DyÓTÆ j·TT+&ÉTHê Òø£ Hê j·T<äèwüºyT

ø°åDÏ+∫ j·TT+&ÓHê?

215(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ÅX‚jÓ÷ yT J$‘ê qàs¡TÔ+ $V”≤Hêj·÷ eTVü‰‘·àq' ˆ

sêe÷ <äøÏ¢wüº#ê]Á‘ê #·÷äsê #·Ã¤Á‘·Tìãs¡ΩD≤‘Y ˆˆ 45

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÅX‚j·T' ` yT ` J$‘ê‘Y ` eTs¡TÔ+ ` $V”≤Hêj·÷' ` eTVü‰‘·àq'

` sêe÷‘Y ` nøÏ¢wüº#ê]Á‘ê‘Y ` XSsê‘Y `XÁ‘·Tìãs¡ΩD≤‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nøÏ¢wüº#ê]Á‘ê‘Y, XSsê‘Y, XÁ‘·Tìãs¡ΩD≤‘Y, eTVü‰‘·àq' sêe÷‘Y

$V”≤Hêj·÷' yT, J$‘ê‘Y eTs¡TÔ+ ÅX‚j·T'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nøÏ¢wüº#ê]Á‘ê‘Y R ñ‘·ÔeTyÓTÆq es¡ÔqeTT >∑\yê&ÉTqT, XSsê‘Y

R Ms¡T&ÉTqT, XÁ‘·Tìãs¡ΩD≤‘Y R XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉTqT n>∑T, eTVü‰‘·àq' sêe÷‘Y

R eTVü≤˙j·TT&Ó’q lsêeTTìqT+&ç, $V”≤Hêj·÷' yT R m&Éu≤≥T H=+~ j·TTqï{Ϻ

Hê≈£î, J$‘ê‘Y R Áã~øÏ j·TT+&ÉT≥ø£+fÒ, eTs¡TÔ+ R eTs¡DÏ+#·T≥jT, ÅX‚j·T' R

y˚T\T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üs¡eT<äj·÷fióe⁄qT, eTVü‰Ms¡T&ÉTqT, XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉT q>∑T Ä

eTVü‰‘·Tà&Ó’q lsêeTT&ÉT Hê≈£î <ä÷s¡yÓTÆj·TTqï|ü&ÉT HqT J$+∫ j·TT+&ÉT≥ yT\T

ø±<äT. eTs¡DÏ+#·T≥jT j·TTø£ÔeTT.

XÀ¢ ˆ n<∏äyê q´düÔXÅkÂÔ ‘Í eH eT÷\|òü ≤•HÍ ˆ

ÁuÛ≤‘·sö Væ≤ qs¡ÅX‚c dü+eè‘ÍÔ eq>√#·sö ˆˆ 46

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` q´düÔXÅkÂÔ ` ‘Í ` eH ` eT÷\|òü ≤•HÍ ` ÁuÛ≤‘·sö

` Væ≤ ` qs¡ÅX‚c ` dü+eè‘ÍÔ ` eq>√#·sö ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê qs¡ÁX‚cÂ, ÁuÛ≤‘·sö, eH eT÷\|òü ≤•HÍ (dü+‘Í),

q´düÔXÅkÂÔ eq>√#·sö dü+eè‘ÍÔ (øÏyéT)?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R Òø£, qs¡ÁX‚c ‘Í ÁuÛ≤‘·sö R |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT …’q Ä

j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT, eH R ns¡D´eTTq+<äT, q´düÔXÅkÂÔ R Äj·TT<ÛäeTT\qT

$&ç∫ ydæqyê¬s’, eT÷\|òü ≤•HÍ (dü+‘Í) R ø£+<äeT÷\|òü\eTT\qT ‹qT#·Tqïyê¬s’,

eq>√#·sö dü+eè‘ÍÔ(øÏyéT) R eTTìeè‹Ôì ne\+_+∫qyê s¡sTTsê @$T?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Òø£ |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß …’q Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT Äj·TT<ÛäeTT\qT

$dü]®+∫ ns¡D´eTTq+<äT ø£+<äeT÷\eTT\qT ‹qT#·T ‘ê|üdüeè‹Ôì ne\+_+∫

j·TTHêïπsyÓ÷! n{Ϻyê]øÏ Åd”Ô∫+‘· jTeTT+&ÉTqT!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT216

XÀ¢ ˆ n<∏äyê sêø£åùd+Á<D sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆ

#Û·<äàHê |òü÷‹‘Í XSsö ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ ˆˆ 47

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` sêø£åùd+Á<D ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ` #Û·<äàHê `

|òü÷‹‘Í ` XSsö ` ÁuÛ≤‘·sö ` sêeT\ø£ÎDÖˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê XSsö ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ <äTsê‘·àHê sêø£åùd+Á<D

sêeDÒq #Û·<äàHê |òü÷‹‘Í!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R n≥T¢>±ø£, XSsö R eTVü‰Ms¡T …’q, ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ

R k˛<äs¡T …’q Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡TZ&Ó’q{Ϻ, sêø£åùd+Á<D

R sêø£ådüsêC…’q, sêeDÒq R sêeDTì#˚, #Û·<äàHê R yÓ÷düeTT#˚, |òü÷‹‘Í R

|ü]e÷s¡Ãã&ç j·TT+<äTs¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢>±ì jÓT&É\ m+‘·{Ï eTVü‰Ms¡T …’q|üŒ{ÏøÏì Ä j·Tqï<äeTTà\

ìs¡Te⁄]ì eTVü‰<äTsêàs¡TZ&Ó’q Ä sêeDT&ÉT @~jÓ÷ >=|üŒ yÓ÷düeTT #dæ #·+|æydæ

j·TT+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ kÕ-Vü≤ yTe+ >∑‘ ø± Ò eTs¡TÔ $T#êä$T düs¡«<∏ë ˆ

q #· yT $Væ≤‘√ eTè‘·T´ s¡dæàHé <äT'UÒ-|æ es¡Ô‹ ˆˆ 48

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` nVü≤+ ` @e+ ` >∑‘ ` ø± Ò ` eTs¡TÔyéT ` Ç#êä$T `

düs¡«<∏ë q #· yT $Væ≤‘·' eTè‘·T´' ndæàHé <äT'UÒ n|æ es¡Ô‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+ ø± Ò >∑‘, kÕ nVü≤+ düs¡«<∏ë eTs¡TÔyéT Ç#êä$T— ndæàHé

<äT'UÒ es¡Ô‹ n|æ, yT eTè‘·T´' q #· $Væ≤‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ ø± Ò >∑‘ R á Ø‹>± ø±\eTT >∑&É∫b˛e⁄#·T+&É>±, kÕ

nVü≤+ R n{Ϻ <äT'dæú‹˝À qTqï H˚qT, düs¡«<∏ë R m\¢ $<ÛäeTT\qT, eTs¡TÔyéT

Ç#êä$T R eTs¡DÏ+#·T≥πø ø√s¡T#·THêïqT, ndæàHé <äT'UÒ R Ç+‘·{Ï <äT'KeTT,

es¡Ô‹ n|æ R #·T≥Tºø=ìj·TTqï|üŒ{ÏøÏì, yT R Hê≈£î, eTè‘·T´' R eTs¡DeTT, q #·

$Væ≤‘·' R $~Û+|üã&ç j·TT+&É Ò<äT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` áØ‹>± ø±\eT+‘·j·TT >∑&É∫ b˛e⁄#·Tqï~ >±ì @ $<ÛäeT>∑T

ÄXj·TTqT Hê≈£î ø£ìŒ+#·T≥ Ò<äT. ø±ã{Ϻ Hê n+‘·≥ HqT #·ìb˛e⁄≥jT HqT

#j·T<ä–q|üì. Ç+‘· <äT'KeTT qqTï n\eTTø=qïqT Hê≈£î <Ó’eeTTe\q düVü≤»yÓTÆq

217(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

eTè‘·T´e⁄ ÁbÕ|æÔ+|ü≈£îqï~.

XÀ¢ ˆ <ÛäHê´' K\T eTVü‰‘êàH√ eTTqj·T düÔ ø£ÔøÏ*“cÕ',

õ‘ê‘êàH√ eTVü‰uÛ≤>± jTcÕ+ q düÔ' Á|æj·÷Á|æjT ˆˆ 49

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <ÛäHê´' ` K\T ` eTVü‰‘êàq' ` eTTqj·T' ` ‘· ø£ÔøÏ*“cÕ'`

õ‘ê‘êàq' ` eTVü‰uÛ≤>±' ` jTcÕ+ ` q ` düÔ' ` Á|æj·÷Á|æjT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` jTcÕ+ Á|æj·÷Á|æjT q düÔ' ‘ õ‘ê‘êàq', eTVü‰uÛ≤>±',

‘· ø£ÔøÏ*“cÕ', eTVü‰‘êàq' eTTqj·T' <ÛäHê´' K\T!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j˚TcÕ+ R @ eTVü≤˙j·TT\≈£î, Á|æj·÷Á|æj˚T R Á|æj·TeTT

nÁ|æj·TeTT nqTq$, q düÔ' R Ò≈£î+&É qT+&ÉTH√, ‘ R n{Ϻ, õ‘ê‘êàq' R

õ‘˚+Á~j·TT\TqT, eTVü‰uÛ≤>±' R eTVü‰uÛ≤>∑´e+‘·T\TqT, ‘·´ø£ÔøÏ*“cÕ' R

bÕ|ü$<ä÷s¡T\TqT n>∑T, eTVü‰‘êàq' eTTqj·T' R eTVü‰‘·Tà …’q ãTTwüß\T, <ÛäHê´'

K\T R n<äèwüºe+‘·T\T >∑<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` eTVü‰uÛ≤>±' |üPs¡«»Hêà<äT\j·T+<äT Ä]®+∫ q{Ϻ ñ‘·ÔeT ø£s¡às¡÷|üeTTq

eTVü‰uÛ≤>∑ eTT ø£*Zq{Ϻyês¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ç~ Á|æj·TeTT, Ç~ j·TÁ|æj·TeTT nqT uÛÒ<ä<äèwæº Òø£, Ç+Á~j·TeTT\qT

»sTT+∫, bÕ|üeTT\≈£î <ä÷s¡eTT>± qT+&ÉT uÛ≤>∑ e+‘·T …’q eTVü‰ãTTwüß\T m+‘·

<Ûäq´JeqT˝À >∑<ë!

XÀ¢ ˆ Á|æj·÷qï dü+uÛÑy <äT›'K eTÁ|æj·÷ <ä~Ûø£+ uÛÑj·TyéT ˆ

‘êuÛ≤´+ Væ≤ jT $j·TT»´+‘ qeT ùdÔcÕ+ eTVü‰‘·àHêyéTˆˆ50

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|æj·÷‘Y ` q ` dü+uÛÑy‘Y ` <äT'KyéT ` nÁ|æj·÷‘Y ` n~Ûø£+ `

uÛÑj·T+ ‘êuÛ≤´+ Væ≤ jT $j·TT»´+‘ qeT' ‘cÕ+ eTVü‰‘·àHêyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|æj·÷‘Y <äT'K+ q dü+uÛÑy‘Y— nÁ|æj·÷‘Y n~Ûø£+ uÛÑj·T+

dü+uÛÑy‘Y— jT Væ≤ ‘êuÛ≤´+ $j·TT»´HÔ, ‘cÕ+ eTVü‰‘·àHê+ qeT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àπø R ˝Àø£eTTq+<äT, Á|æj·÷‘Y R Á|æj·TyÓTÆq<ëìe\q,

<äT'K+ q dü+uÛÑy‘Y R <äT'KeTT dü+uÛÑ$+|ü≈£î+&ÉTqT, nÁ|æj·÷‘Y R nÁ|æj·TyÓTÆq<ëì

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT218

e\q, n~Ûø£+ uÛÑj·T+ dü+uÛÑy‘Y R n~Ûø£yÓTÆq uÛÑj·TeTT dü+uÛÑ$+#·TqT. jT Væ≤ R

me¬s’‘, ‘êuÛ≤´+ R Ä Á|æj·÷Á|æj·TeTT\ ¬s+&ç+{ÏqT+&ç, $j·TT»´+‘ R <ä÷s¡eTT>∑

qT+<äTs√, ‘cÕ+ eTVü‰‘·àHê+ R Ä eTVü‰qTuÛ≤e⁄\≈£î, qeT' R qeTkÕÿs¡eTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` <˚Vü‰_Ûe÷qeTT >∑\ yê]øÏ Á|æj·TeTT ø£*¬>Hê dü+‘√wüeTT

ø£\T>∑TqT. nÁ|æj·TeTT ø£*¬>Hê uÛÑj·TeTT ø£\T>∑TqT. ø±e⁄q eTqdüT‡ Á|æj·TeTT

MT~øÏì nÁ|æj·TeTT MT~øÏì b˛ø£ b˛jÓTHê eTT<äeTT Ò<äT, uÛÑj·TeTTqT Ò<äT.

(eTTqT\ì #Ó|üŒã&ÉT≥#˚ Ç#·≥ Ç~ yêqÁ|üdüTú\ $wüj·T eTì

j˚Ts¡Œ&ÉT#·Tqï~).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` @ eTVü‰qTuÛ≤e⁄\≈£î Á|æj·TedüTÔe⁄ ‘=\– b˛sTTqqT <äT'KeTT Òø£

düTKyT ø£\T>∑TH√, nÁ|æj·TedüTÔe⁄\e\q ≈£L&É uÛÑj·TeTT dü+uÛÑ$+|üø£ düTKyT

ø£\T>∑T#·T+&ÉTH√, n{Ϻ <ä«+<ë«r‘·T …’q eTVü‰‘·Tà\ ~e´XøÏÔøÏ qeTdüÿ]+#·T #·THêïqT.

XÀ¢ˆˆ kÕ- Vü≤+ ‘· ø±Ô Á|æj·÷πsΩD sêyTD $~‘ê‘·àHê ˆ

ÁbÕD≤+ düÔ øå±´$T bÕ|üdü sêeDdü >∑‘ê eXyéT ˆˆ 51

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªd”‘êÁbÕD‘ê´>∑∫+‘·q+μμ HêeT

wü&ç«+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` nVü≤+ ` ‘· ø±Ô ` Á|æj·÷πsΩD ` sêyTD ` $~‘ê‘·àHê `

ÁbÕD≤Hé ` ‘· øå±´$T ` bÕ|üdü ` sêeDdü ` >∑‘ê ` eXyéT.

nq«j·TÁø£eTeTT :` Á|æj·÷πsΩD, $~‘ê‘·àHê sêyTD ‘· ø±Ô bÕ|üdü sêeDdü

eX+ >∑‘ê kÕ nVü≤+ ÁbÕD≤Hé ‘· øå±´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Á|æj·÷πsΩD R $TøÏÿ* Á|æj·TT&ÉTqT, $~‘ê‘·àHê R

Ä‘·àC≤„qeTT>∑\yê&ÉT q>∑T, sêyTD R sêeTTì#, ‘· ø±Ô R $&ÉTeã&çq<ëqHÓ’,

bÕ|üdü sêeDdü R bÕbÕ‘·Tà&Ó’q sêeDTq≈£î, eX¯+ >∑‘ê R nBÛqTsê˝HÓ’

j·TTqï{Ϻ, kÕ nVü≤+ R Ä HqT, ÁbÕD≤Hé ‘· øå±´$T R ÁbÕDeTT\qT $&ç#Ó<äqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê≈£î n‘· +‘·Á|æj·TT&É>∑T eTVü‰‘·Tà&Ó’q Hê ÁbÕDHê<∏äTì# $&ÉTeã&ç

219(26) ` wü&ç«+X¯düs¡Z

eTVü‰bÕbÕ‘·Tà&Ó’q sêeDTq≈£î eX¯yÓTÆ Ç{Ϻ Bqdæú‹j·T+<äTqï H˚qT Ç|ü&˚

ÁbÕDeTT\qT $&ç#Ó<äqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªd”‘êÁbÕD‘ê´>∑∫+‘·qeTTμμ nqT

ÇiTe~j·÷iedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

dü|üÔ$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Ç ‘·T´ø±Ô d”‡‘·j·÷ |òüTÀsê sêø£ådü ' Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' ˆ

ø±•Ã »®>∑Tà düÔ <ëU≤´‘·T+ sêeDdü ‘·s¡dæ«q' ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` ñø±Ô' ` d”‘·j·÷ ` |òüTÀsê' ` sêø£ådü ' ` Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê'

` ø±•Ã‘Y ` »>∑Tà' ` ‘·‘Y ` ÄU≤´‘·T+ ` sêeDdü ` ‘·s¡dæ«q' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‹ d”‘·j·÷ ñø±Ô', |òüTÀsê', Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' ø±•Ã‘Y s¡ø£ådü '

‘·‘Y sêeDdü ÄU≤´‘·T+ ‘·s¡dæ«q' (dü‘· ') »>∑Tà'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‹ R á $<ÛäeTT>±, d”‘·j·÷ R d”‘ê<˚$#˚, ñø±Ô' R

#Ó|üŒã&çqyê¬s’, |òüTÀsê' R ;Ûø£s¡T\TqT, Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' R Áø√<ÛëyXeTT H=+~q

yês¡T q>∑T, ø±•Ã‘Y sêø£ådü ' R ø=\~eT+~ sêø£ådüÅd”Ô\T, ‘·‘Y R Ä $wüj·TeTTqT,

sêeDdü ÄU≤´‘·T+ R sêeDTq≈£î $qï$+#·T≥¬ø’, ‘·s¡dæ«q' (dü‘· ') »>∑Tà' R

y>∑eTT >∑\yê¬s’ yÓ&É*].

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` ‘·‘Y ÄU≤´‘·T+ nq>± d”‘ê<$ eTs¡DìXÃj·TeTTqT #Ó|ü≥≈£î.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á $<ÛäeTT>± d”‘ê<$ |ü\Tø£>± uÛÑj·T+ø£s¡T …’q Ä sêø£ådüÅd”Ô\T

Áø√<ÛëyXeTT H=+~ ø=+<äs¡T Ä d”‘ê<$ eTs¡DìXÃj·TeTTqT sêeDTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄≥¬ø’

yÓ+≥H ãj·T\T<] b˛sTT].

XÀ¢ ˆ ‘·‘· d”‡‘ê eTTbÕ>∑eT´ sêø£åk˛´ |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' ˆ

|ü⁄q' |üs¡Twü yTø±s¡ú eTqsêús¡ú eT <∏ëÁãTeHé ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` d”‘êyéT ` ñbÕ>∑eT´ ` sêø£ådü ' ` |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' ` |ü⁄q'

` |üs¡TwüyéT ` @ø±s¡úyéT ` nqsêús¡úyéT ` n<∏ä ` nÁãTeHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' sêø£ådü ' d”‘êyéT ñbÕ>∑eT´, n<∏ä |üs¡TwüyéT,

221(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

@ø±s¡úyéT, nqsêús¡ú+ (e#·') |ü⁄q' nÁãTeHé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, |òüTÀs¡<äs¡ÙHê' sêø£ådü ' R ;Ûø£sêø±s¡T …’q sêø£ådü

Åd”Ô\T, d”‘êyéT ñbÕ>∑eT´ R d”‘·qT düMT|æ+∫, |ü⁄q' R ‹]–, |üs¡Twü+ R

ø£≥TyÓ’q~j·TT, @ø±s¡úyéT R πø ns¡úeTT ø£*Zq{Ϻ~j·TT, nqsêús¡úyéT R nqs¡úø£s¡yÓTÆq

ns¡úeTT >∑\~j·TT q>∑T, (e#·' R e÷≥qT) n<∏ä R n+‘·≥, nÁãTeHé R |ü*øÏ].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ Ä ;Ûø£sêø±s¡T …’q sêø£ådüeì‘·\T d”‘·eTà düMT|üeTTq≈£î

e∫à ‹]– yÓqTø£{Ï e …H, nqs¡úø£s¡yÓTÆq e#·qeTT\qT |üs¡TwüeTT>± Ç≥T¢ |ü\Tø£

<=&É–].

XÀ¢ ˆ n <´<ë˙+ ‘·yêHêπs´ d”‘ bÕ|ü$ìXÃjT ˆ

sêø£åk˛´ uÛÑø£åsTTwü +‹ e÷+dü yT‘· <ä <∏ëdüTKyéT ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<ä ` Ç<ë˙+ ` ‘·e ` nHêπs´ ` d”‘ ` bÕ|ü$ìXÃjT `

sêø£ådü ' ` uÛÑø£åsTTwü +‹ ` e÷+düyéT ` @‘·‘Y ` j·T<∏ëdüTKyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nHêπs´ bÕ|ü$ìXÃjT d”‘— n<ä Ç<ë˙+ ‘·e @‘·‘Y e÷+dü+

sêø£ådü ' j·T<∏ëdüTK+ uÛÑø£åsTTwü +‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHêπs´ R z <äTwüߺsê˝≤! bÕ|ü$ìXÃjT R bÕ|üìXÃj·TeTT

ø£*Zq{Ϻ, d”‘! R z C≤qø°! n<ä R H&, Ç<ë˙+ R áø£åDeTTqH, @‘·‘Y R á,

‘·e e÷+dü+ R ˙ e÷+düeTTqT, j·T<∏ëdüTK+ R ‘·è|æÔø£s¡eTT>±, sêø£ådü ' R

sêø£ådüÅd”Ô\T, uÛÑø£åsTTwü +‹ R uÛÑøÏå+|ü>∑\s¡T!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <äTsêàs¡TZsê\yÓ’ bÕ|üìXÃj·TeTT ø£*–q z C≤qø°! H&ÉT á ø£åDeTT

q+< ˙XØs¡eTTq+<ä* e÷+düeTTqT e÷ sêø£ådüÅd”Ô\T m\¢s¡TqT ‘·è|æÔø£s¡eTT>±

uÛÑøÏå+|ü>∑\s¡T düTe÷!

XÀ¢ ˆ d”‘ê+ ‘ê_Û s¡Hêsê´_Û s¡› ècÕº« dü+‘·]®‘ê+ ‘·<ë ˆ

sêø£åd” Á‹»{≤ eè<Δë Xj·÷Hê yêø£ eTÁãM‘Y ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘ê+ ` ‘ê_Û' ` nHêsê´_Û' ` <äècÕº« ` dü+‘·]®‘ê+ ` ‘·<ë `

sêø£åd” ` Á‹»{≤ ` eè<ëΔ ` Xj·÷Hê ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê_Û' nHêsê´_Û' dü+‘·]®‘ê+ d”‘ê+ <äècÕº«, ‘·<ë Xj·÷Hê,

eè<ëΔ Á‹»{≤ sêø£åd” yêø£ yéT nÁãM‘Y.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT222

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê_Û' nHêsê´_Û' R Ä <äTsêàs¡TZsê+Å&Ó’q sêø£ådüÅd”Ô\#, dü+‘·]®‘ê+

R >∑~›+|üã&çq{Ϻ, d”‘ê+ R C≤qøÏì, <äècÕº« R #·÷∫, ‘·<ë R n|ü&ÉT, Xj·÷Hê

R |üs¡T+&çj·TTqï{Ϻ, eè<ëΔ R eè<äTΔsê …’q, Á‹»{≤ sêø£åd” R Á‹»≥ j·TqT sêø£ådæ,

yêø£ yéT nÁãM‘Y R á e÷≥\qT |ü*¬øqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` eè<ëΔ ` <Ûäs¡àeTTq+<äTqT, jÓ÷>∑eTTq+<äTqT, C≤„qeTTq+<äTqT,

ej·TdüT‡q+<äTqT≈£L&É eè<äTΔsê …’q~. X¯j·÷Hê nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªÁ|üãT<ëΔμ

j·Tì bÕsƒê+‘·s¡eTT. (ìÁ<äqT+&ç yT˝§ÿìq~ nì ns¡úeTT).

>√$+<äsêJj·TeTT:` Á‹»{≤ $;ÛwüDTì ≈£îe÷¬sÔ. Xj·÷Hê dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTT

‘Ó\T|ü⁄≥¬ø’ y–s¡bÕ≥T‘√ n|ü& Ò∫q~ j·Tì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á $<ÛäeTT>± <äTsêàs¡TZsê+Å&Ó’q Ä sêø£ådüÅd”Ô\T d”‘ê<$ì uÛÑj·Tô|≥Tº#·T

|ü\T≈£î#·T+&É>± #·÷∫ Á‹»≥ j·TqT ˇø£ eè<äTΔsê …’q sêø£ådüÅd”Ô n|ü& ìÁ<äqT+&ç

yT˝§ÿì yê]‘√ á $<ÛäeTT>± |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ Ä‘êàq+ U≤<ä ‘êHêsê´ q d”‘ê+ uÛÑø£åsTTwü <∏ä ˆ

»qø£dü düT‘ê $TcÕº+ düTïcÕ+ <äXs¡<∏ädü #· ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ä‘êàq+ ` U≤<ä‘· ` nHêsê´' ` q ` d”‘ê+ ` uÛÑø£åsTTwü <∏ä `

»qø£dü ` düT‘êyéT ` ÇcÕº+ ` düTïcÕ+ ` <äXs¡<∏ädü ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nHêsê´', Ä‘êàq+ U≤<ä‘·— »qø£dü düT‘ê+, <äXs¡<∏ädü ÇcÕº+

düTïcÕ+, d”‘ê+ q uÛÑø£åsTTwü <∏ä.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (ùV≤) nHêsê´' R z <äTwüºeì‘· ≤sê! Ä‘êàq+ U≤<ä‘· R qqTï

‹qT&ÉT. »qø£dü düT‘ê+ R »qø£eTVü‰sêE |ü⁄Á‹ø£j·TT, <äXs¡<∏ädü ÇcÕº+ düTïcÕ+

R <äXs¡<∏äeTVü‰sêEq≈£î Á|æj·TyÓTÆq ø√&É\Tq>∑T, d”‘ê+ R d”‘ê<$ì, q uÛÑø£åsTTwü <∏ä

R uÛÑøÏå+|ü≈£î&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z <äTs¡T“<äTΔ ≤sê! d”‘·eTàqT ‹HÓ<ä eTqT#·THêïsê? e\dæq#√

qqTï ‹qT&ÉT. n+‹jT ø±ì »qø£eTVü‰sêE ≈£îe÷¬sÔj·TTqT, <äXs¡<∏äTq≈£î Á|æj·TyÓTÆq

ø√&É\T q>∑T d”‘·eTàqT e÷Á‘·eTT ‹q≈£î&ÉT.

223(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ dü«b˛ï Vü≤´<ä eTj·÷ <äèc º <ës¡TD√ s√eTVü≤s¡D' ˆ

sêø£åkÕHê eTuÛ≤yêj·T uÛÑs¡TÔ s¡kÕ´ »j·÷j·T #· ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü«|üï' Væ≤ n<ä eTj·÷ <äèwüº' <ës¡TD' s√eTVü≤s¡D',

sêø£åkÕHêyéT ` nuÛ≤yêj·T ` uÛÑs¡TÔ' ` nkÕ´' ` »j·÷j·T ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕHêyéT nuÛ≤yêj·T, nkÕ´' uÛÑs¡TÔ' »j·÷j·T #·, eTj·÷

<ës¡TD', s√eTVü≤s¡D' dü«|üï' n<ä <äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕHêyéT nuÛ≤yêj·T R sêø£ådüT\ $HêXeTT ø=i≈£îqT, nkÕ´'

uÛÑs¡TÔ' R áyÓT ô|ì$T{ÏøÏ, »j·÷j·T #· R $»j·TeTTø=i≈£îqT, n<ä R Ç|ü&,

eTj·÷ R Hê#‘·, <ës¡TD' R uÛÑj·T+ø£s¡eTTqT, s√eTVü≤s¡D' R >∑>∑TsêŒ≥TqT

ø£*–+#·Tq~j·TT q>∑T, dü«|üï' R (ˇø£) ø£\, <äèwüº' R ø£qã&çq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` <ës¡TD' ` sêø£ådüT\≈£î $HêXø£s¡eTT ø±ã{Ϻ |òüTÀs¡yÓTÆq~,s√eTVü≤s¡D'

` lsêeTTq≈£î $»j·TeTTqT >∑*Z+#·Tq~ ø±ã{Ϻ n<äT“¤‘·yÓTÆq{Ϻ~.

ª»j·÷j·T #·μ nqT ∫e] e÷≥≈£î ã<äT\T>± uÛÑyêj·T #· nì u§+u≤sTT

eTTÁ<äDeTT (nq>± nuÛÑT´<äj·TeTTø=i≈£î)

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüe+XeTTq≈£î $HêXø£s¡yÓTÆq~j·TTqT, |òüTÀs¡yÓTÆq~j·TTqT áyÓT

uÛÑs¡Ô≈£î \_Û+#·uÀe⁄ $»j·TeTTqT dü÷∫+#·Tq~j·TT q>∑T n<äT“¤‘·yÓTÆq ˇø±H=ø£

dü«|üïeTT H&ÉT Hê≈£î ø£qe∫Ãq~.

XÀ¢ ˆ @e eTTø±Ô ÅdæÔ»≥j·÷ sêø£ådü ' Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' ˆ

düsê« @ yêÁãTe˙“¤‘ê ÅdæÔ»{≤+ ‘ê $T<ä+ e#·' ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô' ` Á‹»≥j·÷ ` sêø£ådü ' ` Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê',

düsê«' ` @e ` nÁãTeHé ` ;Û‘ê' ` Á‹»{≤+ ` ‘êyéT ` Ç<ä+ ` e#·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' sêø£ådü ', Á‹»≥j·÷ @e+ ñø±Ô' (dü‘· ')

düsê«' @e, ‘ê+ Á‹»{≤yéT Ç<ä+ e#·' nÁãTeHé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Áø√<ÛäeT÷]ä‘ê' R Áø√<ÛëyXeTT H=+~q, sêø£ådü ' R sêø£ådüÅd”Ô\T,

Á‹»≥j·÷ R Á‹»≥#, @eyéT ñø±Ô' R áØ‹>± |ü\Tø£ã&çqyê¬s’, ;Û‘ê' dü‘· ' R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT224

uÛÑj·T|ü&çqyê¬s’, düsê«' @e R n+<äs¡TqT, ‘ê+ Á‹»{≤+ R Ä Á‹»≥qT >∑÷]Ã,

Ç<ä+ e#·' R á e÷≥qT, nÁãTeHé R |ü*øÏ].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä Á‹»≥ Ç≥T¢ |ü\Tø£>∑H Áø√<ÛëyXeTT‘√ qTqï sêø£ådüÅd”Ô …\¢s¡TqT

$TøÏÿ* uÛÑj·TeTT H=+~ ÄyÓT‘√ áØ‹>± |ü*øÏ].

XÀ¢ ˆ ø£<∏äj·Tdü« ‘·«j·÷ <äèwüº' dü«b˛ï-j·T+ ø°<äèXÀ ì• ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£<∏äj·Tdü« ` ‘·«j·÷ ` <äèwüº' ` dü«|üï' ` nj·T+ ` ø°<äèX' `

ì• ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ì• ‘·«j·÷ <äèwüº', nj·T+ dü«|üï' ø°<äèX'? ø£<∏äj·Tdü«.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ì• R sêÁ‹yfi, ‘·«j·÷ <äèwüº' R ˙# ø£qã&çq{Ϻ, nj·T+

dü«|üï' R á dü«|üïeTT, ø°<äèX' R m{Ϻ~?, ø£<∏äj·Tdü« R #Ó|üeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á sêÁ‹ ˙≈£î e∫Ãq{Ϻ ø£\ m{Ϻ<√ e÷≈£î #Ó|üeTT.

XÀ¢ ˆ ‘êkÕ+ ÁXó‘ê« ‘·T e#·q+ sêø£åd”Hê+ eTTU≤ #·Tô‘·yéT ˆ

ñyê#· e#·q+ ø± Ò Á‹»{≤ dü«|üïdü+Á•‘·yéT ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘êkÕ+ ` ÁXó‘ê« ` ‘·T ` e#·q+ ` sêø£åd”Hê+ ` eTTU≤‘Y `

#·T´‘·yéT ` ñyê#· ` e#·q+ ` ø± Ò ` Á‹»{≤ ` dü«|üïdü+Á•‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘êkÕ+ sêø£åd”Hê+ eTTU≤‘Y #·T´‘·+ e#·q+ ÁXó‘ê«, Á‹»{≤

ø± Ò dü«|üïdü+Á•‘·+ e#·qyéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘êkÕ+ sêø£åd”Hê+ R Ä sêø£ådüÅd”Ô\jÓTTø£ÿ, eTTU≤‘Y R H√{ÏqT+&ç,

#·T´‘·+ R yÓ&É*q{Ϻ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, Á‹»{≤ R Á‹»≥ j·TqT

Ä s¡ø£ÿdæ, ø± Ò R ñwü'ø±\eTTq+<äT, dü«|üïdü+Á•‘·+ e#·q+ R dü«|üïdü+ã+<ÛäyÓTÆq

e#·qeTTqT, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‹\ø£eTT:` ªø± Òμ ` ÁbÕ‘·'ø±\eTTq+ <äì uÛ≤eeTT. ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq e∫Ãq{Ϻ

ø£\ ‘·|üŒø£ |òü*+#·Tqì XÊÅdüÔdæ<ëΔ+‘·eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüÅd”Ô\T ÄØ‹>± n&ÉT>∑>± Á‹»≥ ‘Ó\¢yês¡TC≤eTTq ‘·q≈£î

e∫Ãq ø£\˝Àì $wüj·TeTT\qT Ä sêø£ådüÅd”Ô\≈£î áØ‹>± ‘Ó*|æq~.

225(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ >∑»<ä+‘·eTsT÷+ ~yê´+ •_ø± eT+‘·]ø£å>±yéT ˆ

j·TTø±Ô+ Vü≤+düdüVü≤ÁùdD dü«j·T e÷kÕúj·T sê|òüTe' ˆ

Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs√ \ø£ÎDÒq düVü‰>∑‘·' ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` >∑»<ä+‘·eTsT÷+ ~yê´+ •_ø±yéT n+‘·]ø£å>±yéT, j·TTø±Ô+

` Vü≤+düdüVü≤ÁùdD ` dü«j·TyéT ` ÄkÕúj·T ` sê|òüTe' ` Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' `

\ø£ÎDÒq ` düVü≤ ` Ä>∑‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' \ø£ÎDÒq düVü≤ >∑»<ä+‘·eTsT÷yéT n+‘·]ø£å>±+

Vü≤+düdüVü≤ÁùdD j·TTø±Ô+ ~yê´+ •_ø±+ dü«j·TyéT ÄkÕúj·T Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡'

(düHé) Ä>∑‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, X¯óø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' R ‘Ó\¢ì

|ü⁄wüŒVü‰s¡eTT\qT eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫qyê&Ó’, \ø£ÎDÒq düVü≤ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&É,

>∑»<ä+‘·eTsT÷+ R @qT>∑T <ä+‘·eTT‘√ ì]à+#·ã&çq~j·TTqT, n+‘·]ø£å>±+ R

Äø£düeTTq+<äT |üj·Tì+#·T#·Tqï~ j·T>∑T, ~yê´+ •_ø±+ R ~e´yÓTÆq |ü\¢ø°ì,

dü«j·TyéT ÄkÕúj·T R dü«j·TeTT>± n~Ûwæ+∫, Ä>∑‘·' R e#ÓÃqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

ªVü≤+düdüVü≤ÁùdDμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªyêõdüVü≤ÁùdDμ j·Tì u§+u≤sTT

bÕsƒ¡eTT.

‹\ø£eTT:` á dü+<äs¡“¤eTT qqTdü]+∫ •_ø£ j·Tq>± $e÷q eTì ns¡úeTT

#Ó|üø=q e …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` @qT>∑T <ä+‘·eTT‘√ ì]à+|üã&ç y\ø=\~ Vü≤+dü\# eVæ≤+|üã&ÉT#·T,

n+‘·]ø£åeTTq |üj·Tì+#·T#·Tqï |ü\¢øÏj·T+<äT ‘Ó\¢ì |üP\ e÷\\qT, eÅdüÔeTT\qT

<Ûä]+∫q lsêeTT&ÉT \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&ç \+ø±q>∑s¡eTTq≈£î $#ÃôdqT.

XÀ¢ ˆ dü«ù|ï #ê<ä eTj·÷ <äècÕº d”‘ê Xóø±¢+ãsêeè‘ê ˆ

kÕ>∑πsD |ü]øÏå|üÔ+ X‚«‘·+ |üs¡«‘· e÷dæú‘ê ˆ

sêyTD dü+>∑‘ê d”‘ê uÛ≤düÿπsD Á|üuÛ≤ j·T<∏ë ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü«ù|ï #· n<ä eTj·÷ <äècÕº d”‘ê Xóø±¢+ãsêeè‘ê,

kÕ>∑πsD |ü]øÏå|üÔ+ X‚«‘·+ |üs¡«‘·yéT Ädæú‘ê sêyTD dü+>∑‘ê d”‘ê

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT226

` uÛ≤düÿπsD ` Á|üuÛ≤ ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ä eTj·÷ dü«ù|ï Xóø±¢+ãsêeè‘ê d”‘ê #· <äècÕº— uÛ≤düÿπsD

Á|üuÛ≤ j·T<∏ë, sêyTD d”‘ê dü+>∑‘ê, kÕ>∑πsD |ü]øÏå|üÔ+ X‚«‘·+ |üs¡«‘·yéT Ädæú‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ä R H&ÉT, eTj·÷ R Hê#‘·, Xóø±¢+ãsêeè‘ê d”‘ê #· R

<ÛäefieÅdüÔeTT\T <Ûä]+∫j·TTqï{Ϻ d”‘·j·TTqT, <äècÕº R #·÷&Éã&çq~, uÛ≤düÿπsD R

dü÷s¡T´ì‘√, Á|üuÛ≤ j·T<∏ë R ‘»düT‡ e …, sêyTD R sêeTTì‘√, d”‘ê R d”‘·,

dü+>∑‘ê R ø£\dæj·TTqï<Ó’, kÕ>∑πsD |ü]øÏå|üÔ+ R düeTTÁ<äeTT# |ü]ywæº+|üã&çq,

X‚«‘·+ |üs¡«‘·+ R ‘Ó\¢ì |üs¡«‘·eTTqT, Ädæú‘ê R n~Ûs√Væ≤+∫ j·TT+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` kÕ>∑πsD ` ø°ås¡kÕ>∑s¡eTT#.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` H&ÉT Ä dü«|üïeTTq+< d”‘ê<$ >∑÷&É X‚«‘·e÷˝≤´+ãs¡<Ûë]DÏjÓÆT

>±qe∫Ãq~. Á|üuÛ≤<$ uÛ≤düÿs¡Tì‘√ >∑÷&çj·TTqï≥T¢ d”‘ê<$ lsêeTTì‘√ ≈£L&çq<Ó’

ø°ås¡düeTTÁ<äeTT# |ü]ywæº+|üã&çq ‘Ó\¢ì |üs¡«‘·eTTqT n~Ûs√Væ≤+∫ j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ sê|òüTe Xà eTj·÷ <äèwüº XÑ·Ts¡›+‘·+ eTVü‰>∑»yéT ˆ

Äs¡÷&ÛÉ XËÙÌ\dü+ø±X+ #·#ês¡ düVü≤\ø£ÎD' ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sê|òüTe' ` #· ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` #·‘·Ts¡›+‘·+ `eTVü‰>∑»yéT `

Äs¡÷&ÛÉ' ` XË’\dü+ø±X+ ` #·#ês¡ ` düVü≤\ø£ÎD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ <äèwüº', sê|òüTe' #· düVü≤\ø£ÎD' #·‘·Ts¡›+‘·+, XË’\dü+ø±X+

eTVü‰>∑»yéT Äs¡÷&ÛÉ' #·#ês¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ <äèwüº' sê|òüTe' R Hê#˚‘· #·÷&Éã&çq lsêeTT&ÉT,

düVü≤\ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çqyê&Ó’, #·‘·Ts¡›+‘·+ R Hê\T>∑T <ä+‘·eTT\T

ø£*–q{Ϻ, XË’\dü+ø±X+ R |üs¡«‘·düìïuÛÑyÓTÆq{Ϻ, eTVü‰>∑»yéT Äs¡÷&ÛÉ' R uÛÑÁ<ä>∑»eTTqT

Äs√Væ≤+∫qyê&Ó’, #·#ês¡ R |üs¡ {Ï+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

u§+u≤sTTbÕsƒ¡eTT :` ªªsê|òüTeXà eTj·÷ <äèwüº'μ ≈£î ã<äT\T>± ªªsê|òüTeXà |ü⁄q'

<äèwüº'μμ nì >∑\<äT. eTiÏj·TT ªª#·#ês¡ düVü≤\ø£ÎD'μμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªª#·ø±dü

düVü≤\ø£ÎD'μμ nì >∑\<äT.

227(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

>√$+<äsêJj·TeTT :` Äs√Vü≤D+ >√eèwü≈£î+»sêD≤+ ÁbÕkÕ<äXË’ ≤Á>∑ eqdüŒrHê+,

$cÕqT Òb˛ s¡T~‘·+ eTè‘·+ #· dü«ù|ï wü«>∑e÷´>∑eTq+ #· <Ûäq´yéT.

(dü«bÕï<Ûë´j·TÁ>∑+<∏äeTT)

nq>± dü«|üïeTTq+<äT eTVü‰>∑»eTTqT Äs√Væ≤+∫q≥T¢ ø±qe#·TÃ≥

eTVü‰uÛ≤>∑´dü÷#·ø£eTT.

‹\ø£eTT:` sêyTD dü+>∑‘ê d”‘ê ` nqT≥# lsêeTT &û \+ø£j·T+< d”‘·qT

#·÷#·Tqì dü÷∫+|üã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üs¡«‘·eTTqT uÀ* j·TT+&ç, Hê\TZ <ä+‘·eTT\T>∑\<Ó’ j·TTqï ˇø£

eTVü‰>∑»eTTqT \ø£ÎDTì‘√ ø£\dæ Äs√Væ≤+∫ lsêeTT&ÉT d”‘·qT yÓ<äøÏø=qT#·T

e#·TÃ≥qT >∑÷&É HqT p∫‹ì.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÂÔ qs¡XÊs¡›÷˝Ö B|ü e÷HÍ dü«‘»kÕ ˆ

Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäsö C≤qø°+ |üs¡T´|üdæú‘Í ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘Í ` qs¡XÊs¡÷› Ö ` B|ü e÷HÍ ` dü«‘»kÕ ` Xó

ø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäsö ` C≤qø°+ ` |üs¡T´|üdæú‘Í ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' Xó≈£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäsö, dü«‘»kÕ B|ü e÷HÍ ‘Í qs¡XÊs¡÷› Ö

C≤qø°+ |üs¡T´|üdæú‘Í.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, X¯óø£ ¢e÷˝≤´+ãs¡<Û äsö R ‘Ó\¢ì

|ü⁄wüŒe÷*ø£\qT eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫q{Ϻj·TT, dü«‘˚»kÕ R ‘·eT ‘˚»eTT#˚,

B|ü e÷HÍ R $TøÏÿ* Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻj·TT, ‘Í qs¡XÊs¡÷› Ö R Ä |ü⁄s¡Twü |ü⁄+>∑e⁄

*s¡Te⁄s¡TqT, C≤qø°+ R d”‘ê<$ì, |üs¡T´|üdæú‘Í R düMT|æ+∫].

‘ê‘·Œs¡´eTT :` |æeTà≥ ‘Ó\¢ì |ü⁄wüŒe÷\\qT, eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫ ‘·eT

<˚Vü≤ø±+‘·T\‘√ $TøÏÿ*>± B|æ+#·T#·Tqï Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wüߘ *s¡Te⁄s¡TqT C≤qøÏì

düMT|æ+∫].

XÀ¢ ˆ ‘·‘· düÔdü q>∑ kÕ´Áπ> Vü‰´ø±Xdüúdü <ä+‹q' ˆ

uÛÑÁsêÔ |ü]>∑èV”≤‘·dü C≤qø° düÿ+<Ûä e÷Á•‘ê ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·dü ` q>∑dü ` nÁπ> ` Væ≤ ` Äø±Xdüúdü ` <ä+‹q' `

uÛÑÁsêÔ ` |ü]>∑èV”≤‘·dü ` C≤qø° ` düÿ+<ÛäyéT ` ÄÁ•‘ê ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT228

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' C≤qø° ‘·dü q>∑dü nÁπ> Äø±Xdüúdü , uÛÑÁsêÔ |ü]>∑èV”≤‘·dü

<ä+‹q' düÿ+<ÛäyéT ÄÁ•‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T |æeTà≥, C≤qø° R d”‘ê<$, ‘·dü q>∑dü nÁπ> R

Ä X‚«‘·|üs¡«‘·eTT jÓTTø£ÿ •Ks¡eTTq, Äø±Xdüúdü R Äø±XeTTq+ <äTqï{Ϻ, uÛÑÅsêÔ

|ü]>∑èV”≤‘·dü R uÛÑs¡ÔjÓÆTq lsêeTTì# d”«ø£]+|üã&çq{Ϻ (Äs√Væ≤+|üã&çq{Ϻ) <ä+‹q'

R @qT>∑TjÓTTø£ÿ, düÿ+<Ûä+ R eT÷|ü⁄qT, ÄÁ•‘ê R ÄÁXsTT+∫q~ (≈£Ls¡TÃ+&çq~)

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T:` á XÀ¢ø£eTTq≈£î |üPs¡«eTT |ü+Á&Ó+&ÉTy\ XÀ¢ø£eTT\T |üP]Ô

nsTTq$. á XÀ¢ø£eTT |ü<äeT÷&Ée düVü≤ÁdüeTTq yÓTT<ä{Ï~. >±j·TÁreT+Á‘·eTT˝Àì

|ü<äeT÷&Ée nø£ås¡yÓTÆq ªdü μ ‘·‘·düÔdü ` nqT á bÕ<äeTT˝Àì Hê\Ze nø£ås¡eTT>±

≈£Ls¡Ãã&çq~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` |æeTà≥ d”‘ê<˚$ Äø±X¯eTTq X‚«‘·|üs¡«‘·eTTô|’ lsêeTT

&É~Ûwæ+∫j·TTqï Ä ~e´>∑»eTT eT÷|ü⁄q, uÛÑs¡ÔqT CÒ] ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ uÛÑs¡TÔ s¡+ø± ‘·‡eTT‘·Œ‘· ‘·‘·' ø£eT\˝À#·Hê ˆ

#·+Á<ädü÷sö´ eTj·÷ <äècÕº bÕDÏHê |ü]e÷s¡®r ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑs¡TÔ' ` n+ø±‘Y ` düeTT‘·Œ‘· ` ‘·‘·' ` ø£eT\˝À#·Hê `

#·+Á<ädü÷sö´ ` eTj·÷ ` <äècÕº ` bÕDÏHê ` |ü]e÷s¡®r ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ø£eT\˝À#·Hê uÛÑs¡TÔ' n+ø±‘Y düeTT‘·Œ‘· bÕDÏHê #·+Á<ä

dü÷sö´ |ü]e÷s¡®r eTj·÷ <äècÕº.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ø£eT\˝À#·Hê R ø£eT˝≤øÏåjÓÆTq d”‘ê<$, uÛÑs¡TÔ'

n+ø±‘Y R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ ˇ&çqT+&ç, düeTT‘·Œ‘· R MT~øÏ Ò∫, #·+Á<ädü÷sö´ R

#·+Á<ädü÷s¡T´\qT, bÕDÏHê |ü]e÷s¡®r R #‹‘√ ‘·T&ÉT#·T#·Tqï~>±, eTj·÷ R

Hê#, <äècÕº R #·÷&Éã&çq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ :` ªªÄ~‘· eT+&É\+ yê|æ #·+Á<äeT+&É\ yTe yê, dü«ù|ï >∑èVü‰í‹

Vü≤kÕÔuÛ≤´+ eTVü≤ Á<ë»´+ düe÷|ü⁄ïj·÷‘Yμμ nì dü«|üïìs¡íj·TeTTq #Ó|üŒã&çq

Á|üø±s¡eTT d”‘·eTà≈£î Ç~ uÛ≤$XóuÛÑdü÷#·ø£eTT.

229(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

#·+Á<ädü÷sö´ eTj·÷ <äècº ` nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ d”‘ê<$ lsêeTTì ˇ&çqT+&ç Ò∫ #sTT #ê∫ Äø£düeTT

q+<äTqï dü÷s¡ #·+Á<äT\qT |ü≥Tºø=ì ‘·T&ÉT#·T#·Tqï≥T¢>± Hê≈£î ø±ìŒ+∫q~.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÕÔuÛ≤´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´ e÷dæú‘· dü‡ >∑CÀ‘·ÔeT' ˆ

d”‘·j·÷ #· $XÊ˝≤øå±´ \+ø±j·÷ ñ|ü] dæú‘·' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘êuÛ≤´+ ` ≈£îe÷sêuÛ≤´yéT ` Ädæú‘·' ` dü' ` >∑CÀ‘·ÔeT'

` d”‘·j·÷ ` #· ` $XÊ˝≤øå±´ ` \+ø±j·÷' ` ñ|ü] ` dæú‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘êuÛ≤´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´+ $XÊ˝≤øå±´ d”‘·j·÷ #·, Ädæú‘·'

dü' >∑CÀ‘·ÔeT' \+ø±j·÷' ñ|ü] dæú‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ‘êuÛ≤´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´+ R Ä j·TTe≈£î …’q

sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄]#‘·qT, $XÊ˝≤øå±´ d”‘·j·÷ #· R yÓ&É\ŒsTTq ø£qTï\T>∑\

d”‘·#‘·qT, Ädæú‘·' R n~Ûwæ+|üã&çq{Ϻ, dü' >∑CÀ‘·ÔeT' R Ä yT\T C≤‹ @qT>∑T,

\+ø±j·÷' ñ|ü] dæú‘·' R \+ø±q>∑s¡eTT MT<ä ì\#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªÄs√Vü≤D+ >√eèwü≈£î+»sêD≤+ ÁbÕkÕ<äXË’ ≤Á>∑eqdüŒrHê+,

$cÕqT Òb˛ s¡T~‘·+ eTè‘·+ #· dü«ù|ï wü«>∑e÷´>∑eTq+ #· <Ûäq´yéTμ (dü«bÕï<Ûë´j·TeTT)

ø£\\+<äT m<äT›\qT, @qT>∑T\qT, yT&É\qT, ø=+&É•Ks¡eTT\qT, ø±#·T#·Tqï{Ϻ

#Ó≥¢qT m≈£îÿ≥, eT\eTT |üPdæø=qT≥, @&ÉTÃ≥, #·#·TÃ≥, bı+<äsêì <ëìì bı+<äT≥

Ç$ XóuÛÑeTT\T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T |æeTà≥ sêeT\ø£ÎDT\TqT, d”‘ê<$j·TTqT n~Ûwæ+∫j·TTqï

Ä uÛÑÁ<ä>∑»eTT \+ø±q>∑s¡eTT MT<äøÏ e∫à ì\∫ j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ bÕ+&És¡s¡uÛÑj·TTπøÔq s¡<∏ Hêwüºj·TTC≤ dü«j·TyéT ˆ

Ç ¨|üj·÷‘·' ø±≈£î‘·ú‡ d”‡‘·j·÷ düVü≤ uÛ≤s¡ j·÷ ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` bÕ+&És¡s¡uÛÑj·TTπøÔq ` s¡<∏q ` nwüºj·TTC≤ ` dü«j·TyéT, ÇVü≤ `

ñ|üj·÷‘·' ` ø±≈£î‘Ydüú' ` d”‘·j·÷ ` düVü≤ ` uÛ≤s¡ j·÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘Ydüú' uÛ≤s¡ j·÷ d”‘·j·÷ düVü≤ bÕ+&És¡s¡uÛÑj·TTπøÔq nwüºj·TTC≤

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT230

s¡<∏q, ÇVü≤ ñ|üj·÷‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£î‘Ydüú' R lsêeTT&ÉT, uÛ≤s¡ j·÷ d”‘·j·÷ düVü≤ R uÛ≤s¡ jÓÆTq

d”‘ê<$‘√ >∑\dæ, nwüºj·TTC≤ bÕ+&És¡s¡uÛÑj·TTπøÔq R mì$T~ ‘Ó\¢ì eèwüuÛÑeTT\‘√

>∑÷&çq, s¡<∏q R s¡<∏äeTT#, ÇVü≤ R á \+ø±q>∑s¡eTTq≈£î, ñ|üj·÷‘·' R $#ÃôdqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT mì$T~ X‚«‘· eèwüuÛÑeTT\T eVæ≤+#·T#·Tqï s¡<∏äeTTô|’

d”‘ê<$‘√ >∑÷&ç á \+ø±q>∑s¡eTTq≈£î $#ÃôdqT.

XÀ¢ ˆ Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs√ \ø£ÎDÒq düVü‰>∑‘·' ˆ

‘·‘√ -q´Á‘· eTj·÷ <äèc º sêeT dü‡‘· |üsêÁø£eT' ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' ` \ø£ÎDÒq ` düVü≤ ` Ä>∑‘·', ‘·‘·' `

nq´Á‘· ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` sêeT' ` dü‘· |üsêÁø£eT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' nq´Á‘· Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡', dü‘· |üsêÁø£eT' sêeT'

\ø£ÎDÒq düVü≤ Ä>∑‘·' eTj·÷ <äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, nq´Á‘· R yi=ø£ dü«|üïeTTq, Xóø£¢e÷˝≤´ãs¡<Ûäs¡'

R ‘Ó\¢ì |üP\e÷\\qT <äTdüTÔ\qT <Ûä]+∫q{Ϻ, dü‘· |üsêÁø£eT' sêeT' Rdü‘· yÓTÆq

|üsêÁø£eTeTT >∑*Zq{Ϻ lsêeTT&ÉT, \ø£ÎDÒq düVü≤ Ä>∑‘·' R \ø£ÎDTì‘√ ø£\dæ

e∫Ãqyê&ÉT>±, eTj·÷ <äèwüº' R Hê#‘· #·÷&Éã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ Ç+ø=ø£ ø£\j·T+<äT eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q lsêeTT&ÉT

‘Ó\¢ì |üP\e÷\\qT NHê+ãs¡eTT\qT <Ûä]+∫ \ø£ÎDTì‘√ >∑\dæ e#·TÃ#·Tqï≥T¢>±

Hê≈£î ø±ìŒ+∫Hê&ÉT.

XÀ¢ ˆ \ø£ÎDÒq düVü≤ ÁuÛ≤Á‘ê d”‘·j·÷ düVü≤ Ms¡ yêHé ˆ

Äs¡TVü≤´ |ü⁄wüŒø£+ ~e´+ $e÷q+ dü÷s¡ düìïuÛÑyéT ˆ

ñ‘·Ôsê+ ~X e÷˝Àø£ »>±eT |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT' ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` \ø£ÎDÒq ` düVü≤ ` ÁuÛ≤Á‘ê ` d”‘·j·÷ ` düVü≤ ` Ms¡ yêHé `

Äs¡TVü≤´ ` |ü⁄wüŒø£+ ` ~e´+ ` $e÷q+ ` dü÷s¡ düìïuÛÑyéT, ñ‘·Ôsê+ ` ~XyéT

` Ä˝Àø£ ` »>±eT ` |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ yêHé |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT' dü÷s¡ düìïuÛÑ+, ~e´+, |ü⁄wüŒø£+ $e÷q+

ÁuÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq, d”‘·j·÷ #· düVü≤ Äs¡TVü≤´ ñ‘·Ôsê+ ~XyéT Ä˝Àø£ , »>±eT.

231(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ yêHé |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT' R |üsêÁø£eTe+‘·T&É>∑T lsêeTT&ÉT, ÁuÛ≤Á‘ê

R \ø£ÎDTì ‘√&ÉqT, d”‘·j·÷ #· düVü≤ R (uÛ≤s¡´jÓÆTq) d”‘·‘√&ÉqT >∑÷&ç,

dü÷s¡´düìïuÛÑ+ R dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qeTT>± qTqï{Ϻ, ~e´+ R eTVü‰Á|üuÛ≤e

dü+|üqïyÓTÆq, |ü⁄wüŒø£+ $e÷q+ R |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT, Äs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫,

ñ‘·Ôsê+ ~XyéT Ä˝Àø£ R ñ‘·Ôs¡~XqT ñ<›•+∫, »>±eT R yÓ&É*b˛jÓTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq lsêeTT&ÉT ‘·eTTà&Ó’q \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, uÛ≤s¡ jÓÆTq

d”‘·‘√&ÉqT >∑\dæ dü÷s¡T´ìe … >=|üŒ Á|üø±XeTT‘√ Á|ü»«*+#·T#·Tqï ~e´yÓTÆq Ä

|ü⁄wüŒø£$e÷qeTT Hês√Væ≤+∫ ñ‘·Ôs¡~X>± yÓ&É …qT.

XÀ¢ ˆ @e+ dü«ù|ï eTj·÷ <äèc º sêyÓ÷ $wüßí|üsêÁø£eT' ˆ

\ø£ÎDÒq düVü≤ ÁuÛ≤Á‘ê d”‘·j·÷ düVü≤ sê|òüTe' ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @e+ ` dü«ù|ï ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` sêeT' ` $wüßí|üsêÁø£eT' `

\ø£ÎDÒq ` düVü≤ ` ÁuÛ≤Á‘ê ` d”‘·j·÷ ` düVü≤ ` sê|òüTe' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` @e+, $wüßí|üsêÁø£eT', sê|òüTe' sêeT' dü«ù|ï eTj·÷ ÁuÛ≤Á‘ê

\ø£ÎDÒq düVü≤, d”‘·j·÷ #· düVü≤ <äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` @e+ R áØ‹>±, eTj·÷ R Hê#‘·, dü«ù|ï R dü«|üïeTTq+<äT,

$wüßí|üsêÁø£eT' R $wüßí‘·T\´yÓTÆq |üsêÁø£eTeTT ø£*–q{Ϻ, sê|òüTe' sêeT' R

s¡|ò üTTe+X¯‹\≈£î&Ó ’q lsêeTT&ÉT, ÁuÛ≤Á‘ê \ø£ÎDÒq düVü≤ R ‘·eTTà&Ó ’q

\ø£ÎDTì‘√&ÉqT, d”‘·j·÷ #· düVü≤ R uÛ≤s¡ jÓÆTq d”‘·‘√&ÉqT >∑÷&ç, <äèwüº' R

#·÷&Éã&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` Ç#·Ã≥ dü«|üïÁø£eT $T{Ϻ~ lsêeTT&ÉT (•_ø£) |ü\¢ø°j·T+<äT

>±ìŒ+∫Hê&ÉT. d”‘ê<$ X‚«‘·|üs¡«‘·eTTô|’ >±ìŒ+∫q~. lsêeTT&ÉT •_ø£qT+&ç

@qT>∑T HÓøÏÿ \ø£ÎDT&ÉT yÓ+ã&ç sê>± |üs¡«‘·eTT ø£&É≈£î e#ÓÃqT, n#·Ã≥ qTqï

d”‘·qT, ‘·q @qT>∑Tô|’ ≈£Ls¡TÃ+&É ô|≥Tºø=ì \+ø±q>∑s¡eTT MT~øÏ e∫à ì\#ÓqT.

|æeTà≥ yê ]s¡Te⁄]‘√ mì$T~ eèwüuÛÑeTT\T eVæ≤+#·T#·Tqï s¡<∏äeTT q~Ûs√Væ≤+∫,

ø=+‘·<ä÷s¡eTT e∫Ã, yê ]s¡Te⁄]‘√&ÉH˚ |ü⁄wüŒø£$e÷qeTT Hês√Væ≤+∫ ‘·q

q>∑s¡eTTq≈£î yÓ&É*b˛jÓTqT.

ø=ìï Á|ü‘·T\˝À ø±qe#·TÃ#·Tqï ªªkÕ+&É+ Á‹uÛÑTeq+μμ nì ÁbÕs¡+_Û+∫

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT232

ªªsêeT' dü‘· |üsêÁø£eT'μμ nqT XÀ¢ø£eTT ei≈£îqT >∑\ yÓTT‘·ÔeTT 14 XÀ¢ø£eTT\T

Á|üøÏå|üÔeTT\ì ‘Ó*j·Te …qT. @\qq>± |üPs¡«eTT #Ó|æŒq ª$wüßí|üsêÁø£eT'μ nqT

lsêeTTì $X‚wüDeTT‘√ á XÀ¢ø£eTT\+<ä* ª$wüßí πse dü«j·T+ uÛÑ÷‘ê«μ nqT

e#·qeTTq≈£î $s√<ÛäeTT düŒwüºeTT>± ø±qe#·TÃ#·Tqï~ ø±ã{Ϻ.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á $<ÛäeTT>± Hê ø£\˝À $wüßí‘·T\´|üsêÁø£eTT&Ó’q lsêeTT&ÉT ‘·eTTà&Ó’q

\ø£ÎDTì‘√&ÉqT uÛ≤s¡ jÓÆTq d”‘·‘√&ÉqT Hê≈£î n<äT“¤‘·eTT>± ø±qe#ÓÃqT.

á |ò üT≥ºeTTq≈£î dü+ã+~Û+∫q eTiÏø=ìï $X‚cÕ+X¯eTT\T `

ªªc˛&É•sêe÷j·TD s¡Vü≤dü eTT\Tμμ qT+&ç s¡#·sTT‘· l>∑T+≥÷s¡T X‚ùw+Á<äXs¡à.

á Á‹»{≤dü«|üï|òüT≥ºeTTq+<ä* ªªuÛÑs¡TÔ s¡+ø± ‘·‡eTT‘·Œ‘· μμ nqT 15e

XÀ¢ø£eTT sêe÷j·TDÁ>∑+<∏ääeTTjÓTTø£ÿ q≥ºq&ÉTeT qTqï{Ϻ |ü<äeT÷&Ée yÓsTT´øÏ

yÓTT≥ºyÓTT<ä{Ï~. á XÀ¢ø£eTTjÓTTø£ÿ Ä<ä´es¡íyÓTÆq uÛÑø±s¡eTT `ªªuÛÑs√Z <˚edü´

BÛeTVæ≤μμnqT >±j·TÁreT+Á‘· ~«rj·TbÕ<ä Á|ü<∏äe÷ø£ås¡eTT. nq>± eT+Á‘·eT<Ûä eTTq

qTqï nø£ås¡eTT.

yê©àøÏ#˚ á Á‹»{≤dü«|üï|òüT≥ºeTT nqT s¡‘·ïeTT ` sêe÷j·TD

s¡‘·ïVü‰s¡eTTq Hêj·Tø£eTDÏ>± ñ<˚ ›•+|üã&çq~. düT+<äs¡ø±+&ÉeTT

sêe÷j·TDeTTq≈£î Vü≤è<äj·TeTT ø±>± Á‹»{≤dü«|üïeTT Ä düT+<äs¡ø±+&ÉeTT q≈£î

Vü≤è<äj·TeTT nì ãTTwæVü≤è<äj·TeTT.

á Á‹»{≤dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT yê©àøÏ ñ‘·ÔeT|òü\eTT ì#·TÃ ø£ dü«|üïeTT

jÓTTø£ÿ es¡íqeTT >±H >±ø£ dü+|üPs¡í >±j·TÁr eTVü‰eT+Á‘·eTTjÓTTø£ÿ s¡÷|ües¡íqeTT>±

≈£L&É <Ûä«ìe÷s¡ZeTTq eTq≈£î Á|ükÕ~+∫Hê&ÉT.

á dü«|üïes¡íqeTTq sêeTTq≈£îqT >±j·TÁr eT+Á‘ê~ÛcÕq <Ó’e‘·yÓTÆq

|üs¡ÁãVü≤àeTTq≈£îqT nuÛÒ<äeTT #Ó|üŒã&çq~. m≥¢q>± ªª>∑»<ä+‘·eTsT÷+ ~yê´+

•_ø±eT+‘·]ø£å>±yéT, j·TTø±Ô+ Vü≤+düdüVü≤ÁùdD dü«j·T e÷kÕúj·T sê|òüTe'μμ nqT#·T

>∑»Xã›eTT#‘· >±j·TÁr ncÕºø£ås¡bÕ<äeTT dü÷∫+|üã&çq~. <ä+‘·Xã›eTT#‘· á

eT+Á‘·eTTjÓTTø£ÿ yÓTT‘·ÔeTT nø£ås¡eTT\T ` 32 nì #Ó|üŒã&çq~. ªªn+‘·]ø£å>±+

•_ø±+μμ nqT#·T Äø±X‘·‘·Ô «eTj·TeT>∑T $Xó<äΔ#·Áø£kÕúqyÓTÆq ø£+sƒ¡<XeTTq+<äT

#·]+#·Tq~ nq>± >±qeTT#j·Tã&ÉTq~ (>±j·T+‘·+ Á‘êj·T‘ Ç‹ >±j·TÁr)

nì #Ó|üŒã&çq~.

(‘·s¡Tyê‹ <äèX´eTTq ≈£L&É eTs¡\ ª#·‘·Ts¡›+‘·+ eTVü‰>∑»+μ nqT#·T

233(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

bÕ<ä#·‘·Twüºj·T $•wüºyÓTÆq dü+|üPs¡í>±j·TÁ‹jT #Ó|üŒã&çq~).

dü«j·T e÷kÕúj·T sê|òüTe' nqT#·T Ç{Ϻ ~e´yÓTÆq >±j·TÁreT+Á‘·eTTqT

n~Ûwæ+∫q |üs¡ÁãVü≤àjT sêeTT&ÉT nì e]í+|üã&çq~.

>±j·TÁreT+Á‘·eTTq nø£ås¡eTT\T 24 ø£<ë! 32 ñ+&ÉT≥ jÓT≥T¢? nq>±

` kÕe÷q´yÓTÆq >±j·TÁ‹ Á‹|ü<ä. á eT÷&ÉTbÕ<äeTT\ eT+Á‘·eTTq≈£î nø£ås¡eTT\T

(3I8) 24. j·T‘·T\T »|æ+#·Tq{Ϻ~ dü+|üPs¡í >±j·TÁ‹. <ëìøÏ Hê\T>∑TbÕ<äeTT\T.

n+<äT+&ÉTq$ (4I8) 32 nø£ås¡eTT\T.ªª|üs√ s¡»dæ kÕ e <√yéTμμ nqTq~ Ä

#·‘·Ts¡úbÕ<äeTT.

yÓqTø£{Ï <äèX´eTT‘√ ø£*|æ Ä dü«|üïeTTq+<äT Á‹»≥≈£î yÓTT‘·ÔeTT Hê\T>∑T

<äèX´eTT\T ø±qe∫Ãq$.

¬s+&Éee÷iT ªªsê|òüTe Xà eTj·÷ <äèwüº' #·‘·Ts¡›+‘·+ eTVü‰>∑»yéT, Äs¡÷&ÛÉ

XËÙÌ\dü+ø±X¯+ #·ø±dü düVü≤\ø£ÎD'.μμ Hê\T>∑T<ä+‘·eTT\ eTVü‰>∑»eTT nq>±

◊sêe‘·eTTHÓøÏÿ sêeTT&ÉT Á|üø±•+#ÓqT.

eT÷&Éee÷iT ªbÕ+&És¡s¡¸uÛ Ñj·TTπøÔq s¡<∏˚ Hêwüºj·TTC≤ dü«j·TyéT,

Ǩ|üj·÷‘·' ø±≈£î‘·ú‡ d”‡‘·j·÷ düVü≤ uÛ≤s¡ j·÷μμ ` ‘Ó\¢ì mì$T~ eèwüuÛÑeTT\T

|üPìÃq s¡<∏äyÓTøÏÿ sêeTT&ÉT d”‘·‘√≈£L&ç e#ÓÃqT.

Hê\Zee÷iT ªª\ø£ÎDÒq düVü≤ ÁuÛ≤Á‘ê d”‘·j·÷ düVü≤ Ms¡ yêHé, Äs¡TVü≤´

|ü⁄wüŒø£+ ~e´+ $e÷q+ dü÷s¡ düìïuÛÑyéTμμ d”‘ê\ø£ÎDdüVæ≤‘·T&Ó’ dü÷s¡ düìïuÛÑyÓTÆq

$e÷qeTT HÓøÏÿ lsêeTT&ÉT yÓ&É …qT.

á <äèX¯´eTT\˝À yÓTT<ä{Ï eT÷&ç{Ïj·T+<äTqT eiTdü>± Vü≤+dü,

◊sêe‘·eTT, eèwüuÛÑeTT yêVü≤qeTT\T>± #Ó|üŒã&ÓqT. eT÷&ÉT bÕ<äeTT\T >∑\

Á‹|ü<ë >±j·TÁ‹ ` dü>∑TDÁãVü‰à‘·àø£eTT>± ÁãVü≤à $wüßí •yê‘·àø£eTT n>∑T#·Tqï~.

ª>∑TDÁ‘·j·÷‘·àø±' Áb˛ø±Ô' ÁãVü≤à $wüßí eTùV≤X«sê'μ (<MuÛ≤>∑e‘·eTT) á Vü≤+dü,

◊sêe‘·eTT, eèwüuÛÑeTT nqTq$ Ä Á‹eT÷s¡TÔ\ yêVü≤qeTT Ò>∑<ë!μ ªªVü≤+dükúÕ

>∑s¡T&Üs¡÷&ÛÜ ‘·<∏ë eèwüuÛÑyêVü≤Hêμ, >±j·TÁ‹ Á‹dü+<Ûä´\j·T+<äTqT ÁãVü≤à$wüßí

eTùV≤X«s¡ s¡÷|üeTT\T ø£*– ‘·‘·Ô<ë«Vü≤q˝≤+#Û·qeTT\‘√ $\dæ\T¢#·T+&ÉTqT. Ç+<äT

>∑s¡T&ÉTìøÏ e÷iT>± ◊sêe‘·eTT #Ó|üŒã&çq~. $wüßíe⁄ ñù|+Á<äT&ÉT ø±ã{Ϻ

◊sêe‘·eTT n‘·ìøÏ≈£L&É yêVü≤qeTT ø±e#·TÃqT. n+<äT#˚‘·H˚ e÷<Ûë´Væ≤ïø£

>±j·TÁ‹jÓÆTq á yÓ’wüí$ ªª◊+ÁB ôV’≤´sêe‘ês¡÷&ÛÜ #Ó’Væ≤ø±eTTwæàø£Á|ü<ëμμ nì

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT234

#Ó|üŒã&çq~.

eT÷&Ée<äèX´eTTq ` ªbÕ+&És¡s¡uÛÑj·TTπøÔq s¡<∏ Hêwüºj·TTC≤ dü«j·TyéTμ

nqT#·T ªªs¡eT‘˚ |üs¡ÁãVü‰à nÁ‘· Ç‹ s¡<∏ä'μμ nì >±j·TÁr eTVü‰eT+Á‘·eTTqT

s¡<∏äeTT>± #Ó|æŒ mì$T~ X‚«‘·eèwüuÛÑeTT\T <ëìì eVæ≤+#·T#·Tqï≥T¢ #Óô|ŒqT.

dü|üÔyê´Vü≤è‹j·TTø£Ô >±j·TÁr eT+Á‘·eTT q+<ä* mì$T~ z+ø±s¡eTT˝Ò á

nwüºeèwüuÛÑeTT \ì ‘Ó*j·Te#·TÃqT. ªÁ‹<Ûë ã<√Δ eèwüuÛÀ s√s¡M‹μ nqT y<äeT+Á‘·eTT

Á|üdæ<äΔeTT. á eèwüuÛÑeTT\T ‘Ó\¢ì eqT≥≈£î ª#·‘·TXÙ è+>√ eMT<ÍZs¡ @‘·‘Yμ nì

ÁXó‹ Á|üe÷DeTT.

Hê\Ze<äèX¯´eTTq yêVü≤qeTT #Ó|üŒã&É˝Ò<äT. ªª~e´+ $e÷q+

dü÷s¡ düìïuÛÑyéTμμnì e÷Á‘·yT #Ó|üŒã&ÓqT. >±j·TÁreT+Á‘·eTTq ≈£îbÕdü <Ó’eeTT

dü÷s¡T´& ø±ã{Ϻ Ç#·{Ï dü÷s¡ Xã›eTT kÕs¡úø£eTT. á <äèX´eTT >±j·TÁr ‘·TØj·TbÕ<ä

>∑eT´yÓTÆq ìs¡TZD|üs¡ÁãVü≤àeTTH Á|ü‹bÕ~+#·T#·Tqï~ ø±e⁄q yêVü≤qÁ|üdüøÏÔ Ò≈£î+&ÉT≥

düeTT∫‘·y˚T>∑<ë!

á |òüT≥ºeTTq+<äT ù|s=ÿqã&çq ªÁ‹»≥μ Á‹bÕ<ädü$Tà‘·>± Á|üdæ<äΔyÓTÆq

>±j·TÁ‹jT j·Tì #Ó|üŒq>∑TqT. >±j·TÁr düVü≤ÁdüHêeTeTT\˝À ªÁ‹»{≤ ‹‹ÔØ ‘·ècíÕ

Á‹$<Ûë ‘·s¡TD≤ø£è‹'μ nì #Ó|üŒã&çq~.

ø=+<äs¡T ÁuÛÑ$T+#·T#·Tqï≥T¢ á Á‹»≥ $;ÛwüD|ü⁄Á‹ø£ ø±<äT. á Á‹»≥

eè<äTΔsê\T. ªsêø£åd” Á‹»{≤ eè<ëΔ Á|üãT<ëΔ yêø£ eTÁãM‘Yμ, $;ÛwüDTì |ü⁄Á‹ø£

ù|s¡T ªq\.μ CÒ cÕ ø£Hê´ q˝≤ HêeT $;ÛwüDdüT‘ê ø£ù|μ nì ø£<ë #Ó|üŒã&ÓqT.

$;ÛwüDT& eè<äTΔ&ÉT ø±&ÉT. n‘·ì ≈£îe÷¬sÔ eè<äTΔsê …≥¢>∑TqT? kÕj·T+dü+<Ûë´

<e‘·jÓÆTq >±j·TÁ‹ eè<äΔ, Á|üãT<äΔ, C≤„qdü«s¡÷|æDÏ nì Á|üdæ<äΔeTT. n+<äT# yê©àøÏ

Á‹»≥≈£î ñ|üjÓ÷–+∫q $X‚wüDeTT\T kÕs¡úø£eTT\T.

á dü«|üïeTT >±j·TÁrs¡÷|ü eTqT≥≈£î eTiÏjÓTTø£ ì<äs¡ÙqeTT >±j·TÁ‹

Á|ü<ÛëqeTT>± X‚«‘·es¡í, ªªX‚«‘·esêí kÕ+U≤´j·Tqdü>√Á‘ê >±j·TÁrμμ nìø£<ë >±j·TÁr

Á|üdüTÔ‹. Á‹»≥≈£î dü«|üïeTTq ø±ìŒ+∫q d”‘êsêeT\ø£ÎDeT÷s¡TÔ\T ` ªX¯óø£¢

e÷˝≤´+ãsêeè‘êμμ nìj·TT ªXóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäsöμ nìjT ø£<ë e]í+|üã&ç].

Ä <äèX´eTT >±j·TÁrs¡÷|üeTT ø±ø£ eT iÒeT>∑TqT?

Ç≥T¢ sêe÷j·TDeTVü‰ø±e´eTTq á Á‹»{≤dü«|üï<äèX¯´eTT#˚ yê©àøÏ

eTVü≤]¸ >±j·TÁrdü«s¡÷|üeTTqT ø±e´e÷s¡ZeTTq ˝Àø£eTTq≈£î Á|ükÕ~+∫ ‘·q

235(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

Ä~ø£$‘·qT ˝Àø£eTTq n~«rj·Tø£$‘· nì|æ+#·Tø=Hêï&ÉT.

(á $X‚cÕ+XeTT\≈£î eT÷\yÓTÆq Á|üø£s¡DeTT ªªÁ‹»{≤dü«|üïeTT >±j·TÁr

eT+Á‘·yTμμ nqTq~).

XÀ¢ ˆ q Væ≤ sêyÓ÷ eTVü‰‘C≤ XÙø√´ CÒ‘·T+ düTsêdüT¬s’' ˆ

sêø£åôd’ sê«|æ #êHÓ’ sê« dü«s¡Z' bÕ|ü»HÓ’ ]e ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` Væ≤ ` sêeT' ` eTVü‰‘C≤' ` Xø£ ' ` CÒ‘·T+ ` düTsêdüT¬s’'

` sêø£åôd’' ` yê ` n|æ ` #· ` nHÓ Ì' ` yê ` dü«s¡Z' ` bÕ|ü»HÓ’' ` Çe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü«s¡Z' bÕ|ü»HÓ’' Çe, eTVü‰‘C≤' sêeT' düTsêdüT¬s’', sêø£åôd’'

yê, n|æ #· nHÓ Ì' yê CÒ‘·T+ q Væ≤ Xø£ '.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü«s¡Z' bÕ|ü»HÓ’' Çe R dü«s¡Z Àø£eTT bÕbÕ‘·Tà\#‘·e …, eTVü‰‘C≤'

sêeT' R eTVü‰Á|ü‘ê|üXÊ*jÓÆTq lsêeTT&ÉT, düTsêdüT¬s’' R <yêdüTs¡T\ #‘·>±ì,

sêø£åôd’' yê R sêø£ådüT\#‘·>±ì, n|æ#· R eTiÏj·TTqT, nHÓ Ì' yê R yi…e«]

#‘·qT>±ì, CÒ‘·T+ qVæ≤ Xø£ ' R »sTT+#·T≥≈£î Xø£ yÓTÆq yê&ÉT>±<äT düT&û!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` dü«s¡Z Àø£eTT bÕbÕ‘·Tà\≈£î #s¡ kÕ<Ûä eTT >±q≥T¢>± eTVü‰|üsêÁø£eT

e+‘·T&Ó’q lsêeTT&ÉT <e<ëqe⁄\≈£î >±ì, sêø£ådüT\≈£î>±ì, Ç+¬øe«]øÏHÓ’q >±ì

»sTT+#·T≥≈£î M\T|ü&É&ÉTdüT&û!

XÀ¢ ˆ sêeD Xà eTj·÷ <äèwüº' øÏå‘Í ‘Ó’\düeTTøÏå‘·' ˆ

s¡ø£ÔyêkÕ' |æãqà‘·Ô' ø£s¡Ms¡ø£è‘·Ádü»' ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeD' ` #· ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` øÏå‘Í ` ‘Ó’\düeTTøÏå‘·' `

s¡ø£ÔyêkÕ' ` |æãHé ` eT‘·Ô' ` ø£s¡Ms¡ø£è‘·Ádü»' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeD' #·, ‘Ó’\düeTTøÏå‘·', s¡ø£ÔyêkÕ', ø£s¡Ms¡ø£è‘·Ádü»', |æãHé

eT‘·Ô', øÏå‘Í eTj·÷ <äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeD' #· R sêeDT&ÉT>∑÷&É, ‘Ó’\düeTTøÏå‘·' R q÷HÓ#˚

‘·&ÉT|üã&çqyê&Ó’, s¡ø£ÔyêkÕ' R mi¿ì eÁdüÔeTT\T >∑\yê&Ó’, ø£s¡Ms¡ø£è‘·Ádü»' R

>∑Hïs¡T |ü⁄e⁄«\<ä+&É\T >∑\yê&Ó’, |æãHé R Á‘ê>∑T#·T, eT‘·Ô' R ˇ&É …iT>∑ìyê&Ó’,

øÏå‘Í R H\ô|’ (bıs¡\T#·T), eTj·÷ R Hê#, <äèwüº' R#·÷&Éã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDT&ÉT ˇ&É* ì+&É q÷HÓ |üPdæø=ì mi¿ì <äTdüTÔ\T <Ûä]+∫

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT236

yÓT&Éì+&É >∑Hïs¡T |üP\<ä+&É\T ydæø=ì, ‘·|üŒÁ‘ê– eT‘ÓÔøÏÿ H\ô|’ <=s¡T¢#·T Hê≈£î

ø±qã&çHê&ÉT.

XÀ¢ ˆ $e÷Hê ‘·TŒwüŒø± <ä<ä sêeD' |ü‹‘√ uÛÑT$ ˆ

ø£èwü e÷D' ÁdæÔj·÷ <äèc º eTT+&É' ø£ècÕí+ãs¡' |ü⁄q' ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $e÷Hê‘Y ` |ü⁄wüŒø±‘Y ` n<ä ` sêeD' ` |ü‹‘·' ` uÛÑT$ `

ø£èwü e÷D' ` ÅdæÔj·÷ ` <äèwüº' ` eTT+&É' ` ø£ècÕí+ãs¡' ` |ü⁄q' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q', n<ä , sêeD', |ü⁄wüŒø±‘Y $e÷Hê‘Y ÅdæÔj·÷ ø£èwü e÷D',

ø£ècíÕ+ãs¡', eTT+&É' ` uÛÑT$ |ü‹‘·' <äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' R ‹]– yi=ø£ e÷iT ø£\˝À, n<ä R H&ÉT, sêeD' R

sêeDT&ÉT, |ü⁄wüŒø±‘Y $e÷Hê‘Y R |ü⁄wüŒø£$e÷qeTTqT+&ç, uÛÑT$ R H\ô|’, |ü‹‘·'

R |ü&çqyê&Ó’, ÅdæÔj·÷ ø£èwü e÷D' R ˇø£Åd”Ô# ˝≤>∑ã&ÉT #·Tqïyê&Ó’, eTT+&É' R

eTT+&ç‘·•s¡düTÿ&Ó’, ø£ècÕí+ãs¡' R eT*qeÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫qyê&Ó’, <äèwüº' R

#·÷&Éã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‹]– ø£\˝ÀH yi=ø£e÷iT sêeDT&ÉT q\¢ì eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫

eTT+&ç‘·•s¡düTÿ&Ó’ $e÷qeTTqT+&ç ÁøÏ+<ä ã&ç ˇø£ Åd”Ô#˚ ˝≤–y˚j·Tã&ÉT#·T

ø±qe∫ÃHê&ÉT.

XÀ¢ ˆ s¡<∏q Ks¡j·TTπøÔq s¡ø£Ôe÷˝≤´qT Ò|üq' ˆ

|æã+ ôdÔÌ\+ Vü≤dü qïè‘· Hé ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ≈£î Ò+Á~j·T' ˆ

>∑s¡›uÛÒq j·Tj·TÚ oÁ|òüT+ <äøÏåD≤+ ~X e÷dæú‘·' ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` s¡<∏q ` Ks¡j·TTπøÔq ` s¡ø£Ôe÷˝≤´qT Ò|üq' ` |æãHé ` ‘Ó’\+ `

Vü≤düHé ` qè‘· Hé ` ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ≈£î Ò+Á~j·T' ` >∑s¡›uÛÒq ` j·Tj·TÚ ` oÁ|òüT+ `

<äøÏåD≤+ ` ~XyéT ` Ädæú‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø£Ôe÷˝≤´qT Ò|üq', ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ≈£î Ò+Á~j·T', ‘Ó’\+ |æãHé,

Vü≤düHé, qè‘· Hé Ks¡j·TTπøÔq s¡<∏q <äøÏåD≤+ ~XyéT Ädæú‘·' >∑s¡›uÛÒq oÁ|òüT+ j·Tj·TÚ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø£Ôe÷˝≤´qT˝Ò|üq' R mi¿ì |üP\e÷*ø£\TqT, #·+<äq|ü⁄

|üP‘·j·TTqT >∑\yê&Ó’, ÁuÛ≤+‘·∫‘êÔ≈£î Ò+Á~j·T' R ÁuÛ≤+‹ H=+~q eTqdüT‡qT

Ç+Á~j·TeTT\TqT >∑\yê&Ó’, ‘Ó’\+ |æãHé R q÷HÓqT Á‘ê>∑T#·T, Vü≤düHé R qe⁄«#·TqT,

237(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

qè‘· Hé R Hê≥´eTT#j·TT#·T, Ks¡j·TTπøÔq s¡<∏q R >±&ç<ä\T |üPìÃq s¡<∏äeTT‘√,

<äøÏåD≤+ ~X¯+ R <äøÏåD~≈£îÿqT, Ädæú‘·' R #˚]qyê&Ó’, oÁ|òüT+ R y˚>∑eTT>±,

>∑s¡›uÛÒq j·Tj·TÚ R >±&ç<äMT<äH yÓ&É*b˛jÓTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` mi¿ì |üP\e÷\\qT yÓTÆ|üP‘·\qT <Ûä]+∫q yê&Ó’, ≈£î<äTs¡T Òì

eTqdüT‡, Ç+Á~j·TeTT\TqT >∑\yê&Ó’, n‘·&ÉT q÷HÓqT Á‘ê>∑T#·T, |æ∫Ã>± qe⁄«#·T,

>∑+‘·T\T yj·TT#·T, >±&ç<ä\T |üPìÃq s¡<∏äeTTHÓøÏÿ, ø=+‘·<ä÷s¡ yT– |æeTà≥ <äøÏåD

~≈£îÿ>± >±&ç<äô|’ eTVü‰y>∑eTT‘√ b˛e⁄#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ |ü⁄q πse eTj·÷ <äèc º sêeD√ sêø£åùdX«s¡' ˆ

|ü‹‘√ -yêøÏäsê uÛÑ÷eTÚ >∑s¡›uÛ≤ <䓤j·TyÓ÷Væ≤‘·' ˆ

düVü≤ k˛‘êúj·T dü+ÁuÛ≤+‘√ uÛÑj·÷s√Ô eT<ä$Vü≤«\' ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü⁄q' ` @e ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` sêeD' ` sêø£åùdX«s¡' `

|ü‹‘·' ` nyêøÏäsê' ` uÛÑ÷eTÚ ` >∑s¡›uÛ≤‘Y ` uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·' ` düVü≤kÕ `

ñ‘êúj·T ` dü+ÁuÛ≤+‘·' ` uÛÑj·÷s¡Ô' ` eT<ä$Vü≤«\' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄q' @e sêø£åùdX«s¡' sêeD' uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·' >∑s¡›uÛ≤‘Y uÛÑ÷eTÚ

nyêøÏäsê' |ü‹‘·', düVü≤kÕ ñ‘êúj·T dü+ÁuÛ≤+‘·', eT<ä$Vü≤«\', uÛÑj·÷s¡Ô' (düHé)

eTj·÷ <äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄q' @e R ‹]– Ç+ø=ø£e÷iT, sêø£åùdX¯«s¡' sêeD' R

sêø£ådüsêC…’q sêeDT&ÉT, >∑s¡›uÛ≤‘Y R >±&ç<äqT+&ç, uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·' R uÛÑj·T$Vü≤«\T&Ó’

nyêøÏäsê' R ‘·\ÁøÏ+<äT>±, uÛÑ÷eTÚ R H\ô|’, |ü‹‘·' R |ü&çqyê&Ó’, düVü≤kÕ

ñ‘êúj·T R yÓ+≥H Ò∫, eT<ä$Vü≤«\' R >∑s¡«eTT#‘· $eXó&Ó’, dü+ÁuÛ≤+‘·' R

‘=Á≥TbÕ≥T H=+<äT#·Tqïyê&Ó’, uÛÑj·÷s¡Ô' (düHé) R uÛÑj·TeTT# Bqdæú‹ H=+~qyê&Ó’,

eTj·÷ <äèwüº' R Hê# #·÷&Éã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ç+ø=ø£ ø£\˝À Ä sêeDT&ÉT Ä >±&ç<äqT+&ç uÛÑj·T$Vü≤«\T&Ó’

‘·\ÁøÏ+<äT>± H\ô|’ã&ç yÓ+≥H Ò∫ ‘=Á≥T|ü&ÉT#·T, ˇø£ e+ø£ >∑s¡«eTT, yi=ø£

e+ø£ uÛÑj·TeTT ‘·qqT |”&ç+#·T#·T+&É>± H\ô|’ <=s¡T¢#·T >±qe#ÓÃqT.

XÀ¢ ˆ ñqà‘·Ô Çe ~>±«kÕ <äTsê«ø£ + Á|ü\|ü q“VüQ ˆ

<äTs¡Z+<Ûä+ <äTdü‡Vü≤+ |òüTÀs¡+ ‹$Ts¡+ qs¡ø√|üeTyéT ˆ

eT\|ü+ø£+ Á|ü$ XÊ´Xó eT>∑ï düÔÁ‘· dü sêeD' ˆˆ 26

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT238

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñqà‘·Ô' ` Çe ` ~>±«kÕ' ` <äTsê«ø£ + ` Á|ü\|üHé ` ãVüQ `

<äTs¡Z+<Ûä+ ` <äTdü‡Vü≤+ ` |òüTÀs¡+ ` ‹$Ts¡+ ` qs¡ø√|üeTyéT, eT\|ü+ø£+ `

Á|ü$X´ ` ÄXó ` eT>∑ï' ` ‘·Á‘· ` dü' ` sêeD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ñqà‘·Ô' Çe ~>±«kÕ' düHé ãVüQ <äTsê«ø£ + Á|ü\|üHé, <äTs¡Z+<Ûä+,

<äTdü‡Vü≤+, |òüTÀs¡+ ‹$Ts¡+, qs¡ø√|üeT+ eT\|ü+ø£+ Á|ü$X´ dü' sêeD' ‘·Á‘·

ÄXó eT>∑ï'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñqà‘·Ô' Çe R |æ∫Ãyê&ÉTe …, ~>±«kÕ' (düHé) R ~>∑+ãs¡T&Ó’,

ãVüQ <äTsê«ø£´+ Á|ü\|üHé R ãVüQ<äTsê“ ¤wü ˝≤&ÉT#·T, <äTs¡ Z+<Û ä+ R

<äTsê«düq>∑\~j·TTqT, <äTdü‡Vü≤+ R ndüVü≤´yÓT Æq~j·TTqT, |ò üTÀs¡+ R

<ës¡TDyÓTÆq~j·TTqT, ‹$Ts¡+ R Nø£{Ï>∑qTqï~j·TTqT, qs¡ø√|üeT+ R qs¡ø£eTTe …

qTqï~j·TTqT n>∑T, eT\|ü+ø£+ R eT\|ü+ø£eTTqT, Á|ü$X´ R Á|üy•+∫, dü'

sêeD' R Ä sêeDT&ÉT, ‘·Á‘· R Ä ãTs¡<ä À, ÄXó R yÓ+≥H, eT>∑ï' R~>∑ã&ç

b˛jÓTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêeDT&ÉT ñqà‘·TÔì e … ~>∑+ãs¡T&Ó’ |ü\T $<ÛäeTT …’q <äTsꓤwü\

Hê&ÉT#·T, >=|üŒ<äTsê«düq‘√, |òüTÀs¡eTT>± ndüVü≤´eTT>±qTqï eT\eTT‘√ ì+&ç

qs¡ø£eTT e … qTqï ˇø£ u≤$˝ÀìøÏ ~– n+<äT ≈£Ls¡Tø=ì b˛jÓTqT.

XÀ¢ ˆ ø£+πsƒ ã<ëΔ« <äXÁ^e+ Á|üeT<ë s¡ø£Ôyêdæ ˆ

ø±© ø£s¡›eT*bÕÔ+^ ~X+ j·÷e÷´+ Á|üø£s¡‹ ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£+πsƒ ` ã<ëΔ« ` <äXÁ^e+ ` Á|üeT<ë ` s¡ø£Ôyêdæ ` ø±© `

ø£s¡›eT*bÕÔ+^ ` ~X+ ` j·÷e÷´+ ` Á|üø£s¡‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø£Ôyêdæ , ø£s¡›eT*bÕÔ+^, ø±© Á|üeT<ë <äXÁ^e+ ø£+πsƒ ã<ëΔ«

j·÷e÷´+ ~X+ Á|üø£s¡‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡ø£Ôyêdæ R mi¿ì eÅdüÔeTT <Ûä]+∫q, ø£s¡›eT*bÕÔ+^ R ãTs¡<ä‘√

|üPj·Tã&çq XØs¡eTT >∑*–q{Ϻ, ø±© Á|üeT<ë R q\¢ì Åd”Ô jÓTTø£‘Ó, <äXÁ^e+ R

sêeDTì, ø£+πsƒ R ø£+sƒ¡eTTq+<äT, ã<ëΔ« R bÕXeTTqT _–+∫, j·÷e÷´+ ~X+

Á|üø£s¡‹ R <äøÏåD ~≈£îÿq≈£î á&ÉTÃ#·T+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` mi¿ì eÅdüÔeTT\T <Ûä]+∫ &É*ì+&É ãTs¡<ä ø£*–j·TTqï<Ó’, ø±≥Tø£

ø=+&Ée … ø±ìŒ+#·T#·T ø±∞ j·TqT ø£ sêø£ådüÅd”Ô sêeDTì ø£+sƒ¡eTTq≈£î bÕXeTTqT

239(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

_–+∫, <äøÏåD ~≈£îÿ>± á&ÉTÃø=ì b˛e⁄#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ @e+ ‘·Á‘· eTj·÷ <äèwüº' ≈£î+uÛÑø£s√í ìXÊ#·s¡' ˆ

sêeDdü düT‘ê dü‡πs« <äècÕº ôdÔÌ\düeTTøÏå‘ê' ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @e+ ` ‘·Á‘· ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` ≈£î+uÛÑø£s¡í' ` ìXÊ#·s¡' `

sêeDdü ` düT‘ê' ` düπs« ` <äècÕº' ` ‘Ó’\düeTTøÏå‘ê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ìXÊ#·s¡' ≈£î+uÛÑø£s¡í' (#·) eTj·÷ ‘·Á‘· @e+ <äèwüº', sêeDdü

düπs« düT‘ê', ‘Ó’\düeTTøÏå‘ê' <äècÕº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·s¡' ≈£î+uÛÑø£s¡í' R sêø£ådüÁX‚wüߘ&Ó’q ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT ≈£L&É, ‘·Á‘·

R Ä dü«|üïeTTq+<äT, eTj·÷ R Hê#‘·, @e+ <äèwüº' R ÇfÒ¢ #·÷&Éã&ÓqT. sêeDdü

düπs« düT‘ê' R sêeDTì |ü⁄Á‘·T\+<äs¡TqT, ‘Ó’\düeTTøÏå‘ê' R q÷HÓ‘√ |üPj·Tã&çq

yês¡T>±, <äècÕº' R #·÷&Éã&ç].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê ø± dü«|üïeTTq+<äT sêeDk˛<äs¡T&Ó’q ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT >∑÷&É sêeDTì

Ø‹>∑H Ä dæú‹˝ÀH >±qe∫ÃHê&ÉT. eTiÏj·TT sêeDTì |ü⁄Á‘·T …\¢s¡TqT q÷HÓ À

eTTì– ‘\T#·T >±qe∫ÃHês¡T.

XÀ¢ ˆ esêùV≤D <äXÁ^e •Ù+Xóe÷πsD #+Á<äõ‘Y ˆ

ñÅùwºD ≈£î+uÛÑø£s¡íXà Á|üj·÷‘ê <äøÏåD≤+ ~XyéT ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äXÁ^e' ` esêùV≤D ` •+Xóe÷πsD ` #· ` Ç+Á<äõ‘Y `

ñÅùwºD ` ≈£î+uÛÑø£s¡í' ` #· ` Á|üj·÷‘ê' ` <äøÏåD≤+ ` ~XyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXÁ^e' esêùV≤D, Ç+Á<äõ‘Y •+Xóe÷πsD, ≈£î+uÛÑø£s¡í' ñÅùwºD

#·, <äøÏåD≤+ ~X+ Á|üj·÷‘ê'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXÁ^e' esêùV≤D R sêeDT&ÉT dü÷ø£s¡eTT MT<äqT, Ç+Á<äõ‘Y

•+Xóe÷πsD R Ç+Á<äõ‘·TÔ eTø£s¡eTT MT<äqT, ≈£î+uÛÑø£s¡í' ñÅùwºD R ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT

ˇ+f… MT<äqT, <äøÏåD≤+ ~X+ Á|üj·T‘ê' R <äøÏåD ~≈£îÿ>± yÓ&É*b˛sTT].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDT&ÉT esêVü≤yêVü≤qeTTqT, Ç+Á<äõ‘·TÔ eTø£s¡yêVü≤qeTTqT,

≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT ñÅwüºyêVü≤qeTTqT, Äs√Væ≤+∫qyê¬s’, <äøÏåD~≈£îÿ>± ‹]– b˛e⁄ #·T+&ç].

XÀ¢ ˆ @ø£ düÔÁ‘· eTj·÷ <äèwüº' X‚«‘·#·Ã¤Á‘√ $;ÛwüD' ˆ

Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡ XóÙø£¢>∑+<ÛëqT Ò|üq' ˆˆ 30

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT240

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @ø£' ` ‘·Á‘· ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` X‚«‘·#·Ã¤Á‘·' ` $;ÛwüD' `

Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' ` Xóø£¢>∑+<ÛëqT Ò|üq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· @ø£' $;ÛwüD' X‚«‘·#·Ã¤Á‘·', X¯óø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡',

X‚«‘·>∑+<ÛëqT Ò|üq' eTj·÷ <äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä dü«|üïeTTq+<äT, @ø£' $;ÛwüD' R $;ÛwüDT&=ø£ÿ&ÉT,

X‚«‘·#·Ã¤Á‘·' R ‘Ó\¢ì >=&ÉT>∑T >∑\yê&Ó’, Xóø£¢e÷˝≤´+ãs¡<Ûäs¡' R ‘Ó\¢ì |üP\e÷\\qT

eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫qyê&Ó’, X‚«‘·>∑+<ÛëqT Ò|üq' R ‘Ó\¢ì #·+<äqeTT |üP‘· ø£\yê&Ó’,

eTj·÷ <äèwüº' R Hê# #·÷&Éã&çHê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê≈£î Ä dü«|üïeTTq+<äT $;ÛwüDT&=ø£ÿ&ÉT e÷Á‘·eTT X‚«‘·#·Ã¤Á‘·eTT‘√

$sêõ\T¢#·T, ‘Ó\¢ì |ü⁄wüŒe÷\\qT NHê+ãs¡eTT\qT <Ûä]+∫ ‘Ó\¢ì >∑+<ÛäeTT\‘√

n\+ø£]+|üã&ç düT+<äs¡eTT>± >±q e∫ÃHê&ÉT.

XÀ¢ ˆ X+K<äT+<äT_Ûìs√Èôw’ s¡ï è‘·Ô ‘Ó’ s¡\+ø£è‘·' ˆ

Äs¡TVü≤´ XË’\dü+ø±X+ yT|òüTdüÔì‘· ìdü«qyéT ˆ

#·‘·Ts¡›+‘·+ >∑»+ ~e´ e÷ùdÔ ‘·Á‘· $;ÛwüD' ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` X+K<äT+<äT_Ûìs√Èôw’' ` qè‘·Ô ‘Ó’' ` n\+ø£è‘·' ` Äs¡TVü≤´ `

XË’\dü+ø±X+ ` yT|òüTdüÔì‘·ìdü«qyéT, #·‘·Ts¡›+‘·+ ` >∑»+ ` ~e´yéT ` ÄùdÔ `

‘·Á‘· ` $;ÛwüD'.

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· n\+ø£è‘·', $;ÛwüD' X+K<äT+<äT_Ûìs√Èôw’', qè‘·Ô ‘Ó’'

XË’\dü+ø±X+, yT|òüTdüÔì‘·ìdü«q+, #·‘·Ts¡›+‘·+ ~e´+ >∑»yéT Äs¡TVü≤´ ÄùdÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä dü«|üïeTTq+<äT, n\+ø£è‘·' R n\+ø£]+|üã&ç

j·TTqï, $;ÛwüD' R $;ÛwüDT&ÉT, X+K<äT+<äT_Ûìs√Èôw’' R X+KeTT\jÓTTø£ÿj·TT

<äT+<äTuÛÑT\jÓTTø£ÿj·TT ÁyÓ÷‘·\‘√&ÉqT, qè‘·Ô ‘Ó’' R Hê≥´eTT ‘√&ÉqT ^‘·eTT\

‘√&ÉqT, XË’\dü+ø±X+ R |üs¡«‘·düìïuÛÑyÓTÆq{Ϻj·TT, yT|òüTdüÔì‘·ìdü«q+ R yT|òüTeTT

ñiTeTT\ e+{Ï <Ûä«ì >∑*–q{Ϻj·TT, #·‘·Ts¡›+‘·+ R Hê\TZ<ä+‘·eTT\T ø£*Zq{Ϻj·TT,

~e´+ >∑»+ R n<äT“¤‘·yÓTÆq @qT>∑TqT, Äs¡TVü≤´ R n~Ûwæ+∫, ÄùdÔ R $sêõ\T¢

#·T+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ä dü«|üïeTTq+<˚ sê»˝≤+#Û·qeTT\‘√ #·ø£ÿ>± n\+ø£]+|ü

ã&çj·TTqï Ä $;ÛwüDT&ÉT, X¯+K<Ûë«qeTT\‘√&ÉqT <äT+<äT_Ûyê<ä eTT\‘√&ÉqT,

241(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

qè‘·Ô ‘·eTT\‘√&ÉqT ø£<ä*e#·TÃ#·T, |üs¡«‘·eTT\e … ñqï‘·yÓTÆ, yT|òüTeTT\ ñiTeTT\

e+{Ï >∑+;Ûs¡yÓTÆq <Ûä«qT\T #j·TT#·Tqï Hê\TZ <ä+‘·eTT\T>∑\ ˇø£ uÛÑÁ<ä>∑»eTTqT

n~Ûwæ+∫ sê»Øƒ$‘√ $sêõ\T¢#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ #·‘·T]“¤ dü‡∫yÓ’ kÕ‡s¡Δ+ yÓ’Vü‰j·Tdü eTT|üdæú‘·' ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #·‘·T]“¤' ` dü∫yÓ’' ` kÕs¡Δ+ ` yÓ’Vü‰j·TdüyéT ` ñ|üdæú‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') #·‘·T]“¤', dü∫yÓ’', kÕs¡Δ+, yÓ’Vü‰j·TdüyéT, ñ|üdæú‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä $;ÛwüDT&ÉT) #·‘·T]“¤' dü∫yÓ’' kÕs¡Δ+ R (‘·q) q\T>∑Ts¡T

eT+Á‘·T\‘√&ÉqT, yÓ’Vü‰j·TdüyéT ñ|üdæú‘·' R Äø±XeTTq dü+#·]+#·T #·T+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n{Ϻ Ä $;ÛwüDT&ÉT ‘·q q\T>∑Ts¡T eT+Á‘·T\‘√ ≈£L&ç >∑>∑qe÷s¡ZeTTq

#·]+#·T#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ düe÷» XÃ eTj·÷ <äèc º ^‘·yê~Á‘·ìdü«q' ˆ

|æã‘ê+ s¡ø£Ôe÷˝≤´Hê+ s¡ø£åkÕ+ s¡ø£ÔyêdükÕyéT ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düe÷»' ` #· ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` ^‘·yê~Á‘·ìdü«q' ` |æã‘ê+

` s¡ø£Ôe÷˝≤´Hê+ ` s¡ø£åkÕ+ ` s¡ø£ÔyêdükÕyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·Á‘·) |æã‘ê+, s¡ø£Ôe÷˝≤´Hê+, s¡ø£ÔyêdükÕ+ s¡ø£åkÕ+ ^‘·

yê~Á‘·ìdü«q' düe÷»' #· eTj·÷ <äèwüº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä dü«|üïeTTq+<äT, |æã‘ê+ R ‘Ó’\bÕqeTT

#j·TT#·Tqï{Ϻj·TT, s¡ø£Ôe÷˝≤´Hê+ R mi¿ì |üP\e÷\\T ø£*–q{Ϻj·TT, s¡ø£ÔyêdükÕ+

R mi¿ì eÅdüÔeTT\T ø£*–q{Ϻj·TT, s¡ø£åkÕ+ R sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ, ^‘·yê~Á‘·ìdü«q'

düe÷»' #· R bÕ≥\ jÓTTø£ÿj·TT yê<ä´eTT\ jÓTTø£ÿj·TT <Ûä«qT\‘√ >∑÷&çq

>∑T+|ü⁄≈£L&É, eTj·÷ <äèwüº' R Hê# #·÷&Éã&çq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` |æã‘ê+ R ‘Ó’ ≤~bÕqeTT #j·TT#·Tqï{Ϻ.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä dü«|üïeTTq+<äT q÷HÓ\T Á‘ê>∑T#·T mi¿ì |üP\e÷\\T, eÅdüÔeTT\T

<Ûä]+∫ bÕ≥\‘√qT yê<ä eTT\‘√qT ô|<ä›>√\ #j·TT#·Tqï sêø£ådüT\ eT÷ø£>∑÷&É

Hê≈£î >±qe#ÓÃqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT242

XÀ¢ ˆ \+ø± #j·T+ |ü⁄Ø s¡e÷´ düyêõs¡<∏ä≈£î+»sê ˆ

kÕ>∑πs |ü‹‘ê <äècÕº uÛÑ>∑ï>√|ü⁄s¡‘√s¡D≤ ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` \+ø± ` #· ` Çj·T+ ` |ü⁄Ø ` s¡e÷´ ` düyêõs¡<∏ä≈£î+»sê `

kÕ>∑πs ` |ü‹‘ê ` <äècÕº ` uÛÑ>∑ï>√|ü⁄s¡‘√s¡D≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡e÷´ Çj·T+ \+ø± |ü⁄Ø #· düyêõs¡<∏ä≈£î+»sê,

uÛÑ>∑ï>√|ü⁄s¡‘√s¡D≤ (dür) kÕ>∑πs |ü‹‘ê <äècÕº.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çj·T+ R á, s¡e÷´ R düT+<äs¡yÓTÆq, \+ø± |ü⁄Ø #· R

\+ø±|ü⁄s¡eTT>∑÷&É, uÛÑ>∑ï>√|ü⁄s¡‘√s¡D≤ (dür) R $iÏ–b˛sTTq >√|ü⁄s¡eTT\T,

‘√s¡DeTT\TqT >∑\<Ó’, düyêõs¡<∏ä≈£î+»sê R >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT, s¡<∏äeTT\‘√&ÉqT>∑÷&É,

kÕ>∑πs R düeTTÁ<äeTTq, |ü‹‘ê R ≈£L*b˛sTTq~>±, <äècÕº R #·÷&Éã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` m+‘·jÓ÷ s¡eTD°j·TyÓTÆq á \+ø±q>∑s¡eTT >∑÷&É, uÛÑeqeTT\T

>√|ü⁄s¡eTT\T $iÏ–b˛sTT, Ç#·Ã{Ï >∑Ti¿eTT\‘√&ÉqT @qT>∑T\‘√&ÉqT düeTTÁ<äeTT˝À

~>∑ã&çb˛sTTq~>± ø±qe∫Ãq~.

XÀ¢ ˆ \+ø± <äècÕº eTj·÷ dü«ù|ï sêeDÒ Hê_Ûs¡øÏå‘ê ˆ

<ä>±Δ sêeTdü <ä÷‘q yêqπsD ‘·s¡dæ«Hê ˆˆ 35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` \+ø± ` <äècÕº ` eTj·÷ ` dü«ù|ï ` sêeDÒq ` n_Ûs¡øÏå‘ê `

<ä>±Δ ` sêeTdü ` <ä÷‘q ` yêqπsD ` ‘·s¡dæ«Hê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ dü«ù|ï sêeDÒq n_Ûs¡øÏå‘ê \+ø± sêeTdü <ä÷‘q,

‘·s¡dæ«Hê yêqπsD <ä>±Δ <äècÕº.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#‘·, dü«ù|ï R dü«|üïeTTq+<äT, sêeDÒq n_Ûs¡øÏå‘ê

R sêeDTì# uÛÑÁ<äeTT>± ø±bÕ&Éã&çq{Ϻ, \+ø± R \+ø±q>∑s¡eTT, sêeTdü <ä÷‘q

R lsêeTTì <ä÷‘·jÓÆTq{Ϻ, ‘·s¡dæ«Hê yêqπsD R ã˝≤&ÛÉT´&Ó’q ˇø£ yêqs¡Tì#,

<ä>±Δ <äècÕº R <äVæ≤+|üã&çq~>± #·÷&Éã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä dü«|üïeTTq+<äT Hê≈£î sêeDT&ÉT uÛÑÁ<äeTT>± ø±bÕ&ÉT#·Tqï{Ϻ,

á \+ø±q>∑s¡eTTqT lsêeTTì <ä÷‘·jÓÆTq ˇø±H=ø£ ã\XÊ*j·T>∑T yêqs¡T&ÉT

uÛÑj·T+ø£s¡eTT>± ‘·>∑T\ô|≥Tº≥ ø±qe#ÓÃqT.

dü÷#·q :` á XÀ¢ø£+ Á|üøÏå|üÔeTì ø=+<ä] uÛ≤eeTT.

243(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ |”‘ê« ‘Ó’\+ Á|üqè‘êÔ Xà Á|üVü≤dü+‘√´ eTVü‰dü«Hê' ˆ

\+ø±j·÷+ uÛÑdüàs¡÷øå±j·÷+ Á|ü$cÕº sêø£ådüÅdæÔj·T' ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |”‘ê« ` ‘Ó’\+ ` Á|üqè‘êÔ' ` #· ` Á|üVü≤dü+‘· ' ` eTVü‰dü«Hê' `

\+ø±j·÷+ ` uÛÑdüàs¡÷øå±j·÷+ ` Á|ü$cÕº' ` sêø£ådüÅdæÔj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ådüÅdæÔj·T' ‘Ó’\+ |”‘ê«, Á|üqè‘êÔ', Á|üVü≤dü+‘· ' eTVü‰dü«Hê',

uÛÑdüàs¡÷øå±j·÷+ \+ø±j·÷+ Á|ü$cÕº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ådüÅdæÔj·T' R sêø£ådüÅd”Ô\T, ‘Ó’\+ |”‘ê« R q÷HÓqT Á‘ê–,

Á|üqè‘êÔ' R >∑+‘·T\T yj·TT#·Tqïyê¬s’, Á|üVü≤dü+‘· ' R $ø£≥eTT>± qe⁄«#·Tqïyê¬s’,

eTVü‰dü«Hê' R ô|<ä›>√\ #j·TT#·Tqïyê¬s’, uÛÑdüàs¡÷øå±j·÷+ R ã÷&ç<ä Á>∑$Tàj·TTqï,

\+ø±j·÷+ R \+ø£ ÀìøÏ, Á|ü$cÕº' R Á|üy•+∫].

ªªÁ|üqè‘êÔ'μμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªÁ|üeT‘êÔ'μμ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTiÏj·TT ì#·Ã{Ï sêø£ådü Åd”Ô …\¢s¡TqT ‘Ó’\bÕqeTT #j·TT#·T, >∑+‘·T\T

yj·TT#·T ô|<ä› >√\‘√, ã÷&ç<äjÓÆTj·TTqï \+ø£ ÀìøÏ b˛e⁄#·T ø±ìŒ+∫].

XÀ¢ ˆ ≈£î+uÛÑø£sêí<äj·T X‚ÃyT düπs« sêø£ådü|ü⁄+>∑yê' ˆ

s¡ø£Ô+ ìedüq+ >∑èVü≤´ Á|ü$cÕº >√eTj·TÁVü≤< ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ≈£î+uÛÑø£sêí<äj·T' ` #· ` ÇyT ` düπs« ` sêø£ådü|ü⁄+>∑yê' ` s¡ø£Ô+

` ìedüq+ ` >∑èVü≤´ ` Á|ü$cÕº' ` >√eTj·TÁVü≤< ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇyT ≈£î+uÛÑø£sêí<äj·T' düπs« sêø£ådü|ü⁄+>∑yê' s¡ø£Ô+ ìedüq+

>∑èVü≤´, >√eTj·TÁVü≤< Á|ü$cÕº'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÇyT ≈£î+uÛÑø£sêí<äj·T' R á ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT yÓTT<ä …’q{Ϻ, düπs«

sêø£ådü|ü⁄+>∑yê' R sêø£ådüMs¡T …\¢s¡TqT, s¡ø£Ô+ ìedüq+ >∑èVü≤´ R mi¿ì eÅdüÔeTT\qT

<Ûä]+∫, >√eTj·TÁVü≤< Á|ü$cÕº' R ù|&ÉeT&ÉT>∑T˝ÀìøÏ ~>∑ã&ç].

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` sêe÷j·TDeTTq+<äT <äX¯s¡<∏ädü«|üïeTT, uÛÑs¡‘·dü«|üïeTT

Á‹»{≤dü«|üïeTT, nì eT÷&ÉT ø£\\T >∑\e⁄. á eT÷&ÉT ø£\\TqT dü‘· eTT Ò

njÓT´qT. ø±e⁄q sêe÷j·TDeTT dü«|üïeTT\T dü‘· eTT Ò nì kÕ~Û+#·T#·Tqï~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT244

ãèVü≤<ës¡D´ø√|üìwüì‘·TÔq+ ~≥T¢ #Ó|üŒã&ÓqT 4`3`9

|ü⁄s¡Twüßq≈£î nq>± Jyê‘·à≈£î ¬s+&ÉT kÕúqeTT Ò >∑\e⁄. á ˝Àø£eTT,

|üs¡˝Àø£eTT. eT÷&Ée~ dü«|üïeTqT kÕúqeTT. Je⁄&ÉT ÇVü≤˝Àø£eTTq≈£î

|üs¡ Àø£eTTq≈£î dü+~ÛkÕúqeTT n>∑T á dü«|üïÁ|ü|ü+#·eTTq ì\∫ ¬s+{Ïì p#·TqT.

uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT Mìì ìÁ<ä|ü⁄#·TÃq|ü⁄&ÉT á‘·ìøÏ y˚T\Tø=qï|ü&ÉTqï C≤„qeTTqT,

Ç+Á~j·TeTT\qT ‘êH˚ Á>∑Væ≤+∫ u≤ùV≤´+Á~j·TeTT\ HÓ\¢ ìe]Ô+|üCÒdæ

dü«|üï|ü<ës¡úeTT\qT yê] yê] n<äèwüºeTT ø=\~ düèwæº+∫ j·÷ |ü<ës¡úeTT\qT

‘·q CÀ´‹# Á|üø±•+|üCÒdæ dü«|üïeTTq+<ä* Ä˝À#·qeTT ‘êH Á|üø±•+|ü#j·TTqT.

n|ü&ÉT J$ dü«j·T+CÀ´‹ j·T>∑TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ≈£î+uÛÑø£s¡Tí&ÉT eTTqï>∑T á sêø£ådüÁX‚wüߘ\+<äs¡TqT >∑÷&É mi¿ì

∫+øÏ>∑T&ɶ\qT ø£≥Tºø=ì, ù|&É‘√ ì+&çj·TTqï eT&ÉT>∑T˝À ~>∑ã&çb˛sTT].

XÀ¢ ˆ n|ü>∑#·Ã¤‘· qX´<Ûä«+ d”‘ê e÷|ü dü sê|òüTe' ˆ

|òü÷‘·jT ‘·Œs¡e÷eTظ dü¬s«Ì kÕ‡s¡Δ+ Væ≤ sêø£åôd’' ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n|ü>∑#·Ã¤‘· ` qX´<Ûä«yéT ` d”‘êyéT ` Ä|ü ` dü' ` sê|òüTe' `

|òü÷‘·jT‘Y ` |üs¡e÷eTظ ` dü¬s«Ì' ` kÕs¡Δ+ ` Væ≤ ` sêø£åôd’' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n|ü>∑#·Ã¤‘·— qX´<Ûä«yéT— dü' sê|òüTe' d”‘êyéT Ä|ü— |üs¡e÷eTظ

dü' dü¬s«Ì' sêø£åôd’' kÕs¡Δ+ (j·TTcÕàHé) |òü÷‘·jT‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|ü>∑#·Ã¤‘· R ‘=\–bı+&ÉT, qX´<Ûä«+ R q•+∫bı+&ÉT, dü'

sê|òüTe' R Ä lsêeTT&ÉT, d”‘êyéT Ä|ü R d”‘·qT bı+<ÓqT. (nq>± ‘·«s¡ ÀH

bı+<ä>∑\&ÉT) |üs¡e÷eTظ dü' R eTVü‰Áø√<Ûäj·TT≈£îÔ&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT, dü¬s«Ì' R

kÕs¡Δ+ R sêø£ådüT ˝…\¢]‘√ ≈£L&É, (j·TTcÕàHé R $TeTTà\qT) |òü÷‘·j˚T‘Y R

|ü]e÷s¡Ã>∑\&ÉT, u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT q+~≥T¢qï~ ` n|ü>∑#·Ã¤‘· |üX´<Ûä«+ d”‘ê

e÷b˛ï‹ sê|òüTe', |òü÷‘·jT‘Y |üs¡e÷eTظ j·TTcÕàHé kÕs¡Δ+ Væ≤ sêø£åôd’'.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` yÓ+≥H˚ d”‘·ø£&ÉqT+&ç MTs¡T ‘=\–b˛e⁄&ÉT, ˝Òì#√ MTs¡T

q•+∫b˛jÓT<äs¡T— Ä lsêeTT &ç|ü& e∫à d”‘·qT >=ìb˛e⁄#·THêï&ÉT— Áø√<ÛäeTT

H=+~q Ä‘·&ÉT Ç#·Ã{Ï sêø£ådüT …\¢]‘√ ø£*|æ $TeTTà ‘·«s¡ ÀH Vü≤‘·e÷s¡TÃqT.

XÀ¢ ˆ Á|æj·÷+ ãVüQeT‘ê+ uÛ≤sê´+ eqyêdü eTqTÁe‘êyéT ˆ

uÛÑ]Ô‡‘ê+ ‘·]®‘ê+ yê|æ HêqTeT+dü ‹ sê|òüTe' ˆˆ 39

245(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|æj·÷+ ãVüQeT‘ê+ uÛ≤sê´+ eqyêdüyéT nqTÁe‘êyéT,

uÛÑ]Ô‡‘ê+ ` ‘·]®‘ê+ ` yê ` n|æ ` q ` nqTeT+dü ‹ ` sê|òüTe' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' eqyêdüyéT nqTÁe‘ê+, Á|æj·÷+, ãVüQeT‘ê+

uÛ≤sê´+, uÛÑ]Ô‡‘ê+, ‘·]®‘ê+ yê n|æ q nqTeT+dü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, eqyêdüyéT nqTÁe‘ê+ R eqyêdüeTTqT

>∑÷&É nqTeT‹+∫ nqTdü]+#·T#·Tqï~j·TTqT, Á|æj·÷+ R Çwüߺsê\TqT,

ãVüQeT‘ê+ R >ös¡yês¡TΩsê\T q>∑T, uÛ≤sê´+ R uÛ≤s¡ jÓÆTq d”‘·qT, uÛÑ]Ô‡‘ê+ R

nee÷ì+|üã&çq<ëìì>± >±ì, ‘·]®‘ê+ yê n|æ R u…<ä]+|üã&çq<ëìì>±

>±ì, q nqTeT+dü ‹ R n+^ø£]+|ü&ÉT (düVæ≤+|ü&ÉT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·q≈£î $TøÏÿ* Çwüߺsê\TqT, $TøÏÿ* >ös¡yês¡TΩsê\TqT, ns¡D´

yêdüeTTq >∑÷&É ‘·qqT nqTdü]+#·T#·Tqï~j·TTq>∑T ‘·q uÛ≤s¡ qT MTs¡T @ e÷Á‘·eTT

nee÷ì+∫qqT, u…~]+∫qqT lsêeTT&ÉT @$Tj·TT düVæ≤+|ü&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘·<ä\+ Á≈£Ls¡yê¬ø Ì s¡« kÕ‡+‘·« yT yê_ÛBÛj·T‘êyéT ˆ

n_Ûj·÷#êeT yÓ’<V”≤ yT‘· ~Δ eTeT s√#·‘ ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘Y ` n\+ ` Á≈£Ls¡yê¬ø Ì' ` e' ` kÕ+‘·«yéT ` @e `

n_ÛBÛj·T‘êyéT ` n_Ûj·÷#êeT ` yÓ’<V”≤yéT ` @‘·‘Y ` Væ≤ ` eTeT ` s√#·‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y e' Á≈£Ls¡yê¬ø Ì' n\yéT— kÕ+‘·«yéT @e n_ÛBÛj·T‘êyéT—

yÓ’<V”≤yéT (ø£åe÷+) n_Ûj·÷#êeT— eTeT @‘·‘Y Væ≤ s√#·‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, e' Á≈£Ls¡yê¬ø Ì' n\+ R MT Á≈£Ls¡e#·qeTT\#

#ê\TqT, kÕ+‘·«yéT @e RkÕeTe#·qyT, n_ÛBÛj·T‘êyéT R |ü\Tø£ã&ÉT>±ø£! yÓ’<V”≤+

R d”‘·qT, (ø£åe÷+) n_Ûj·÷#êeT R (nuÛÑj·TeTTqT) y&ÉTø=+<äeTT, eTeT R

Hê≈£î, @‘·‘Y Væ≤ R Ç~jT, s√#·‘ R ÇwüºeT>∑T#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n+<äT# áyÓTqT >∑÷]à MT]ø£ Á≈£Ls¡e#·qeTT\T |ü\Tø£≈£î&ÉT.

kÕeTe#·qeTT Ò |ü\T≈£î&ÉT. eTq e÷yÓTqT nuÛÑj·TeTTqT y&ÉTø=+<äeTT. Ç~jT

Hê≈£î q∫Ãq |ü<äΔ‹.

XÀ¢ ˆ j·TkÕ´ yTe+$<Ûä' dü«b˛ï <äT'œ‘êj·÷+ Á|ü<äèX´‘ ˆ

kÕ <äT'U…’ ]«$<ÛÓ’ s¡Tàø±Ô Á|æj·T+ ÁbÕb˛ï‘· qT‘·ÔeTyéT ˆˆ 41

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT246

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·TkÕ´yéT ` @e+$<Ûä' ` dü«|üï' ` <äT'œ‘êj·÷+ ` Á|ü<äèX´‘ `

kÕ ` <äT'U…’' ` $$<ÛÓ’' ` eTTø±Ô ` Á|æj·T+ ` ÁbÕb˛ï‹ ` nqT‘·ÔeTyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TkÕ´+ <äT'œ‘êj·÷yéT @e+$<Ûä' dü«|üï' Á|ü<äèX´‘, kÕ,

$$<ÛÓ’' <äT'U…’' eTTø±Ô nqT‘·ÔeT+ Á|æj·T+ ÁbÕb˛ï‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TkÕ´+ <äT'œ‘êj·÷+ R @ eì‘· <äT'œ+#·T#·T+&É>±, @e+$<Ûä'

dü«|üï' R á $<ÛäyÓTÆq{Ϻ dü«|üïeTT, Á|ü<äèX´‘ R #·÷&Éã&ÉT#·Tqï<√, kÕ R Ä

eì‘·, $$<ÛÓ’' <äT'U…’' R düeTdüÔ$<ÛäeTT …’q <äT'KeTT\#‘·qT, eTTø±Ô R $&ÉTeã&çq<Ó’,

nqT‘·ÔeT+ Á|æj·T+ R düs¡«ÁX‚wüyÓTÆq yT\TqT, ÁbÕb˛ï‹ R bı+<äTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` áyÓT áØ‹>± <äT'KeTT\˝À ∫≈£îÿø=ì j·TT+&É>± Hêø°Ø‹ dü«|üïeTT

e∫Ãq~ ø±ã{Ϻ áyÓT≈£î ìXÃj·TeTT>± á <äT'KeTT \ìïj·TT ‘=\– >=|üŒyT\TqT

bı+<ä>∑\<äT.

XÀ¢ ˆ uÛÑ]Ô‡‘ê eT|æ j·÷#·<Ûä«+ sêø£ådü ' øÏ+ $eø£åj·÷ ˆ

sê|òüTyê~Δ uÛÑj·T+ |òüTÀs¡+ sêø£åkÕHê eTT|üdæú‘·yéT ˆˆ 42

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑ]Ô ‡‘êyéT ` n|æ ` j·÷#·<Ûä«+ ` sêø£ådü ' ` øÏ+ ` $eø£åj·÷ `

sê|òüTyê‘Y ` Væ≤ ` uÛÑj·T+ ` |òüTÀs¡+ ` sêø£åkÕHêyéT ` ñ|üdæú‘·yéT.

nq«j·TÁø£eTeTT :` (ùV≤) sêø£ådü ', uÛÑ]Ô ‡‘êyéT n|æ (d”‘êyéT nuÛÑj·T+) j·÷#·<Ûä«yéT—

øÏ+ $eø£åj·÷? sêø£åkÕHê+ sê|òüTyê‘Y |òüTÀs¡+ uÛÑj·TyéT ñ|üdæú‘·+ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (ùV≤) sêø£ådü ' R z sêø£åkÕ+>∑q˝≤sê! $eø£åj·÷ øÏ+ R e÷≥\‘√

|üì @$T? uÛÑ]Ô ‡‘êyéT n|æ R ì+~+#·ã&çq|üŒ{ÏøÏì, (d”‘êyéT R d”‘·qT, nuÛÑj·T+

R nuÛÑj·TeTT) j·÷#·<Ûä«+ R y&ÉTø=qT&ÉT— sêø£åkÕHê+ R sêø£ådüT\≈£î, sê|òüTyê‘Y

R lsêeTTìe\q, |òüTÀs¡+ uÛÑj·T+ R <ës¡TDyÓTÆq Á|üe÷<äeTT, ñ|üdæú‘·+ Væ≤ R

e∫Ãq~>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z sêø£ådüeì‘·˝≤sê! ô|≈£îÿe÷≥\T #Ó|üŒ e\dæq |üì˝Ò<äT.

Ç+‘·ei≈£î MTs¡T d”‘·qT m+‘· Væ≤+dæ+∫qqT, Ç|ü&ÉT yÓ+≥H ÄyÓTqT nuÛÑj·TeTT

y&ÉTø=qT&ÉT. H&ÉT lsêeTTìe\q sêø£ådüT\ ¬ø\¢s¡≈£îqT <ës¡TDyÓTÆq eTVü‰Á|üe÷<äeTT

e∫Ã|ü&ÉT#·Tqï~.

247(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Á|üDÏbÕ‘·Á|üdüHêï Væ≤ yÓTÆ~∏© »qø±‘·àC≤ ˆ

n\ yTcÕ |ü]Á‘ê‘·T+ sêø£åk˛´ eTVü≤‘√ uÛÑj·÷‘Y ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|üDÏbÕ‘·Á|üdüHêï ` Væ≤ ` yÓTÆ~∏© ` »qø±‘·àC≤ ` n\yéT ` @cÕ

` |ü]Á‘ê‘·T+ ` sêø£ådü ' ` eTVü≤‘·' ` uÛÑj·÷‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£ådü '! yÓTÆ~∏© »qø±‘·àC≤, Á|üDÏbÕ‘·Á|üdüHêï Væ≤— @cÕ

eTVü≤‘√ uÛÑj·÷‘Y (nkÕàHé) |ü]Á‘ê‘·TyéT n\yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£ådü´' R z sêø£åkÕ+>∑q˝≤sê! »qø±‘·àC≤ yÓTÆ~∏© R

»qø£eTVü‰sêE |ü⁄Á‹ø£jÓÆTq d”‘ê<$, Á|üDÏbÕ‘·Á|üdüHêï Væ≤ R qeTkÕÿs¡e÷Á‘·eTT

#˚‘·H˚ Á|üdüqTïsê \>∑Tq{Ï º~, @cÕ R áyÓTj˚T, eTVü≤‘√ uÛ Ñj·÷‘Y R

>=|üŒuÛÑj·TeTTqT+&ç (nkÕàHé R eTqqT) |ü]Á‘ê‘·T+ R ø±bÕ&ÉT≥≈£î, n\+

RdüeTs¡úTsê …’q{Ϻ~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` ªdüs¡«ø±eTÁ|ü<ë+ s¡e÷´+ dü+kÕsês¡íe‘ê]D°+, øÏåÁ|üÁ|ükÕ~˙+

\ø°Î+ Xs¡D≤´ eTqT∫+‘·jT‘Yμ düeTdüÔø±$T‘·eTT\ ì#·TÃq~j·TT, eTH√»„yÓTÆq~j·TT,

dü+kÕs¡düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï+#·Tq~j·TT, oÁ|òüTeTT>∑ qqTÁ>∑Væ≤+#·Tq~j·TT n>∑T

\ø°Î<$ì Xs¡DT y&É qs¡ΩeT>∑T s¡ø£å≈£îsê*ì>± <Ûë´ì+#·e …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` qeTkÕÿs¡e÷Á‘·eTT#‘·H Á|üdüqTïsê\>∑T á C≤qø°<$jT eTq≈£î

dü+uÛÑ$+∫q H{Ï eTVü‰$|ü‘·TÔqT+&ç eTqqT ø±bÕ&ÉT≥≈£î düeTs¡Túsê\TdüTe÷!

XÀ¢ ˆ n|æ #êkÕ´ $XÊ˝≤øå±´ q øÏ+∫ <äT|ü\ø£åjT ˆ

$s¡÷|ü eT|æ #ê+π>wüß düTdü÷ø£Î eT|æ \ø£åDyéT ˆˆ 44

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n|æ ` #· ` nkÕ´' ` $XÊ˝≤øå±´' ` q ` øÏ+∫‘Y ` ñ|ü\ø£åjT

` $s¡÷|üyéT ` n|æ ` #· ` n+π>wüß ` düTdü÷ø£ÎyéT ` n|æ `\ø£åDyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n|æ#·, nkÕ´' $XÊ˝≤øå±´' n+π>wüß øÏ+∫‘Y $s¡÷|üyéT n|æ,

düTdü÷ø£Î+ \ø£åDyéT n|æ q ñ|ü\ø£åjT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n|æ#· R eTiÏj·TTqT, nkÕ´' $XÊ˝≤øå±´' R á düT+<äØeTDÏ

jÓTTø£ÿ, n+π>wüß R nej·TeeTT\+<äT, øÏ+∫‘Y $s¡÷|üyéT n|æ R ø=+#ÓeTT

$s¡÷|üeTT>±ì, düTdü÷ø£Î+ \ø£åDyéT n|æ R ∫qï <Ó’q nXóuÛÑ\ø£åDeTT>±ì, q

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT248

ñ|ü\ø£åjT R #·÷&É≈£îHêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTiÏj·TT á düT+<äsê+– nej·Te eTT\+<äT $|ü‹Ôdü÷#·ø£yÓTÆq

@ ∫qï ne\ø£åDeTT>±ì, m{Ϻ <äTs¡¢ø£åDeTT>±ì ø=+#ÓeTT >∑÷&É ø±qe#·TÃ≥ Ò<äT.

XÀ¢ ˆ #Ûêj·÷yÓ’>∑TD´e÷Á‘·+ ‘·T X+πø <äT'K eTT|üdæú‘·yéT ˆ

n<äT'U≤sêΩ$Te÷+ <M+ yÓ’Vü‰j·Tdü eTT|üdæú‘êyéT ˆˆ 45

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #Ûêj·÷yÓ’>∑TD´e÷Á‘·+ ` ‘·T ` X+πø ` <äT'KyéT ` ñ|üdæú‘·yéT `

n<äT'U≤sêΩyéT ` Çe÷+ ` <M+ ` yÓ’Vü‰j·TdüyéT ` ñ|üdæú‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’Vü‰j·TdüyéT ñ|üdæú‘êyéT, n<äT'U≤sêΩyéT Çe÷+ <˚M+,

#Ûêj·÷yÓ’>∑TD´e÷Á‘·+ <äT'KyéT, ñ|üdæú‘·+ X+πø.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’Vü‰j·TdüyéT ñ|üdæú‘ê+ R ~e´uÛÀ>∑eTT\≈£î ns¡ΩyÓTÆq{Ϻj·TT,

n<äT'U≤sêΩ+ R <äT'KeTT\≈£î ‘·>∑ì~j·TTq>∑T, Çe÷+ <M+ R á d”‘ê<$ì>∑÷]Ã,

#Ûêj·÷yÓ’>∑TD´e÷Á‘·+ R ‘˚»düT‡ ‘·>∑TZ≥ e÷Á‘·yÓTÆq, <äT'K+ R <äT'KeTTqT,

ñ|üdæú‘·+ R dü+uÛÑ$+∫q<ëìì>±, X+πø R }Væ≤+#·T#·THêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` ª#Ûêj·÷yÓ’>∑TD´e÷Á‘·+μ ` kÕïqeTT, nqT˝Ò|üqeTT eTTqï>∑Tq$

Ò≈£î+&ÉT≥# XÀuÛÑ À|æ+#·T≥ nì uÛ≤eeTT. n+‹jT >±ì eTTKeTT bÕ*b˛e⁄≥,

≈£î&ç≈£qTï n<äTs¡T≥ eTTqï>∑T <äT]ï$T‘·ÔeTT\T, m$«j·TTqT Òeì ‘Ó\T|üã&çq~.

yÓ’Vü‰j·TdüyéT ñ|üdæú‘ê+ ` dü«|üïeTTq+<äT ø±ìŒ+∫q s¡÷|üeTTqT nqTdü]+∫

nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ~e´yÓTÆq uÛÀ>∑eTT\≈£î ‘·–q es¡ÃdüT‡ >∑*– <äT'KeTT\≈£î

m+‘·e÷Á‘·eTT ‘·>∑q{Ϻ á d”‘ê<$øÏ kÕïqbÕHê<äT\ nuÛ≤eeTT# XØs¡#êäj·T

‘·iT>∑T≥ nqT˝À|ü yÓTTø£ÿ{Ï e÷Á‘·yT >±qe#·Tà #·Tqï<äì Hê uÛ≤eeTT.

XÀ¢ ˆ ns¡údæ~Δ+ ‘·T yÓ’<Vü‰´' |üXÊ´ eT´Vü≤ eTT|üdæú‘êyéT ˆ

sêø£åùd+Á<ä$HêX+ #· $»j·T+ sê|òüTedü #· ˆˆ 46

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ns¡údæ~Δ+ ` ‘·T ` yÓ’<Vü‰´' ` |üXÊ´$T ` nVü≤yéT ` ñ|üdæú‘êyéT,

` sêø£åùd+Á<ä$HêX+ ` #· ` $»j·T+ ` sê|òüTedü ` #· ˆˆ

249(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ ’<˚Vü‰´' ns¡ údæ~ΔyéT ñ|üdæ ú‘êyéT nVü≤+ |üXÊ´$T—

sêø£åùd+Á<ä$HêX+ #·, sê|òüTedü $»j·T+ #· ñ|üdæú‘·+ |üXÊ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Vü‰´' R d”‘ê<$øÏ, ns¡údæ~Δ+ R ø±s¡ dæ~Δì, ñ|üdæú‘ê+ R

dü+ÁbÕ|æ Ô+∫q<ëìì>±, nVü≤+ R H˚qT, |üXÊ´$T R #·÷#·T#·THêïqT.

sêø£åùd+Á<ä$HêX¯+ #· R sêeDTì $HêX¯eTTqT, sê|òüTedü´ $»j·T+ #· R

lsêeTTq≈£î $»j·TeTTqT, ñ|üdæú‘·+ R düMT|æ+∫q<ëìì>±, |üXÊ´$T R

#·÷#·T#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` d”‘ê<˚$øÏ Çwüºdæ~Δ dü+uÛÑ$+|üuÀe⁄#·Tqï<äìj·TT, sêeDTq≈£î

$HêX¯eTT ø£\T>∑uÀe⁄#·Tqï<äìj·TT, lsêeTTq≈£î $»j·TeTT ÁbÕ|æ Ô+|ü

uÀe⁄#·Tqï<äìj·TT Hê≈£î düŒwüºeTT>± ‘Ó*j·TT#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ ì$T‘·ÔuÛÑ÷‘· yT‘· ‘·TÔ ÁXÀ‘·T eTkÕ´ eTVü≤Å‹Œj·TyéT ˆ

<äèX´‘ #· düTŒ¤s¡#·Ã≈£åî' |ü<äà|üÁ‘· $Tyêj·T‘·yéT ˆˆ 47

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ì$T‘·ÔuÛÑ÷‘·yéT ` @‘·‘Y ` ‘·T ` ÁXÀ‘·TyéT ` nkÕ´' ` eTVü≤‘Y `

Á|æj·TyéT ` <äèX´‘ ` #· ` düTŒ¤s¡‘Y ` #·≈£åî' ` |ü<äà|üÁ‘·yéT ` Çe ` Äj·T‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<äà|üÁ‘·yéT Çe Äj·T‘·+ (yêeT+) #·≈£åî' düTŒ¤s¡‘Y <äèX´‘

#·— eTVü≤‘Y Á|æj·T+ ÁXÀ‘·T+ @‘·‘Y ì$T‘·ÔuÛÑ÷‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<äà|üÁ‘·yéT Çe R ‘êeTs¡πs≈£îe …, Äj·T‘·+ R $XÊ\yÓTÆq{Ϻ,

nkÕ´' R áyÓTjÓTTø£ÿ , (yêeT+) #·≈£åî' R m&ÉeTø£qTï, düTŒ¤s¡‘Y R n<äTs¡T#·T,

<äèX´‘ R ø£qã&ÉT#·Tqï~. nkÕ´' R áyÓT≈£î, eTVü≤‘Y Á|æj·T+ R >=|üŒXóuÛÑeTTqT,

ÁXÀ‘·T+ R $qT≥≈£î, @‘·‘Y R Ç~, ì$T‘·ÔuÛÑ÷‘·yéT R ø±s¡DuÛÑ÷‘·yÓTÆ j·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$øÏ ‘·«s¡ À ø£\T>∑uÀe⁄ >=|üŒ<Ó’q Á|æj·TeTT $ì|æ+#·T≥≈£î

ø±s¡DuÛÑ÷‘·eTT>± ` ‘êeTs¡πs≈£îe … $XÊ\yÓTÆq áyÓT m&ÉeT ø£qTï n<äTs¡T≥

ø±qe#·TÃ#·Tqï~. #·÷&ÉT&ÉT!

XÀ¢ ˆ áwü#·Ã Vü≤èwæ‘√ yêkÕ´ <äøÏåD≤j·÷ Vü≤´<äøÏåD' ˆ

nø£kÕà<e yÓ’<Vü‰´ u≤VüQ πsø£' Á|üø£+|ü‘ ˆˆ 48

|ü<ä#˚ä<äeTT :` áwü‘Y ` #· ` Vü≤èwæ‘·' ` yê ` nkÕ´' ` <äøÏåD≤j·÷' ` Væ≤ `

n<äøÏåD' ` nø£kÕà‘Y ` @e ` yÓ’<Vü‰´' ` u≤VüQ' ` @ø£' ` Á|üø£+|ü‘.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT250

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äøÏåD≤j·÷', nkÕ´' yÓ’<Vü‰´', @ø£' n<äøÏåD' u≤VüQ' áwü‘Y

Vü≤èwæ‘·' nø£kÕà‘Y Á|üø£+|ü‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äøÏåD≤j·÷' R düeTs¡úTsê˝…’q{Ϻ, nkÕ´' yÓ’<˚Vü‰´' R á

d”‘ê<$jÓTTø£ÿ, @ø£' n<äøÏåD' u≤VüQ' R ˇø£ÿ m&ÉeT uÛÑT»eTT e÷Á‘·eTT, áwü‘Y

Vü≤èwæ‘·' R ø=\~>∑ >∑>∑TsêŒ≥T H=+~q<Ó’, nø£kÕà‘Y (@e) R Vü≤sƒê‘·TÔ>∑H, Á|üø£+|ü‘

R n<äTs¡T#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á ñ‘·ÔeTTsê* m&ÉeT uÛÑT» yÓTTø£ÿ{ÏjT ø=~›>∑ >∑>∑TsêŒ≥T H=+<äT#·T,

nø£kÕà‘·TÔ>∑ ø£+|æ+#·T#·Tqï~. #·÷&ÉT&ÉT!

XÀ¢ ˆ ø£πsDTVü≤düÔÁ|ü‹eT dü‡e´ XÀÃs¡T s¡qT‘·ÔeT' ˆ

y|üe÷q dü÷‡#·j·T‹ sê|òüTe+ |ü⁄s¡‘·' dæú‘·yéT ˆˆ 49

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£πsDTVü≤düÔÁ|ü‹eT' ` düe´' ` #· ` }s¡T' ` nqT‘·ÔeT' `

y|üe÷q' ` dü÷#·j·T‹ ` sê|òüTe+ ` |ü⁄s¡‘·' ` dæú‘·yéT.

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£πsDTVü≤düÔÁ|ü‹eT' nqT‘·ÔeT' (nkÕ´') düe´' }s¡T' #· y|üe÷q'

(düHé) sê|òüTe+ |ü⁄s¡‘·' dæú‘·+ dü÷#·j·T‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£πsDTVü≤düÔÁ|ü‹eT' R Ä&ÉT @qT>∑T ‘=+&ÉeTTqT uÀ*q{Ϻ,

nqT‘·ÔeT' (nkÕ´') düe´' }s¡T' #· R düT+<äs¡yÓTÆq{Ϻ áyÓT m&ÉeT‘=&É >∑÷&É,

y|üe÷q' (düHé) R ø£+|æ+#·T#·Tqï<Ó’, sê|òüTe+ R lsêeTTì, |ü⁄s¡‘·' dæú‘·+ R

m<äT≥ ì\∫j·TTqï yêìì>±, dü÷#·j·T‹ R dü÷∫+#·T#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` @qT>∑T ‘=+&ÉeTTqT uÀ*q düT+<äs¡yÓTÆq áyÓT m&ÉeT‘=&É >∑÷&É

n<äTs¡T#·T lsêeTT&ÉT m<äT{ÏøÏ e∫à ì\∫j·TTHêï &Éì ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~ #·÷∫‹sê!

XÀ¢ ˆ |üø°å #· XÊU≤ì\j·T' Á|üVü≤èwüº'

|ü⁄q' |ü⁄q XÀÑ·ÔeTkÕ+‘·«yêB ˆ

düTkÕ«>∑‘ê+ yê#· eTTBs¡j·÷q'

|ü⁄q' |ü⁄q XÀÃ<äj·Tre Vü≤èwüº' ˆˆ 50

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |üø°å ` #· XÊU≤ì\j·T' ` Á|üVü≤èwüº' ` |ü⁄q' `|ü⁄q' ` #· `

ñ‘·ÔeTkÕ+‘·«yêB `düTkÕ«>∑‘ê+ ` yê#·yéT ` ñBs¡j·÷q' ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `

#√<äj·T‹ ` Çe ` Vü≤èwüº' ˆˆ

251(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÊU≤ì\j·T', Á|üVü≤èwüº', |üø°å #· |ü⁄q' |ü⁄q' ñ‘·ÔeTkÕ+‘·«yêB

(düHé) Vü≤èwüº', düTkÕ«>∑‘ê+ yê#·yéT ñBs¡j·÷q', |ü⁄q' |ü⁄q' #√<äj·T‹ Çe.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÊU≤ì\j·T' R ø=eTà ìyêdüeTT>± >∑*–q{Ϻ, Á|üVü≤èwüº' R

dü+‘√wüeTT H=+~j·TTqï{Ϻ, |üø°å #· R (á) |üøÏå>∑÷&É, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\

eTi\, ñ‘·ÔeTkÕ+‘·«yêB (düHé) RÅX‚wüyÓTÆq kÕ+‘·«q e#·qeTT\T |ü\T≈£î #·Tqï<Ó’,

düTkÕ«>∑‘ê+ yê#·+ R Á|æj·Tã+<ÛäTe⁄ jÓTTø£ÿ sêø£qT ‘Ó\T|ü⁄q{Ϻ e÷≥qT,

ñBs¡j·÷q' R |ü\T≈£î#·Tqï<Ó’, Vü≤èwüº' R Äq+<äeTT H=+~q<Ó’, |ü⁄q' |ü⁄q' R

eTi\ eTi\, #√<äj·T‹ Çe R Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·Tqï~e … (qTqï~).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á |ü#·Ãì #Ó≥Tºø=eTàô|’ >∑÷{Ï ÀqTqï á |üøÏå≈£L&É eTVü‰q+<äeTT‘√

d”‘·eTà eTqdüT‡q≈£î }s¡≥ ø£\T>∑Tq≥T¢>± Ç+|ü⁄>± ≈£Lj·TT#·T, Á|æj·TyÓTÆq ÄyÓT

Ä‘·àã+<ÛäTe⁄ e#·TÃ#·THêï&Éì dü÷∫+#·T#·T ªª˙ eTqdüT‡˝Àì ~>∑T\T ‘=\–+#·Tø=ì

ñ‘ê‡Vü≤eTT>± qT+&ÉTμμeTì ÄyÓT≈£î <ÛÓ’s¡ eTT #Ó|ü⁄Œ#·Tqï<ë j·Tqï≥T¢qï~, #·÷&ÉT&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` Ç#·Ã≥ |üøÏå j·Tq>± >=|üŒ|üø£åeTT\T nq>± i…ø£ÿ\T >∑\~.

nq>± ã\yÓTÆq i…ø£ÿ\‘√ ùd«#·Ã¤>± $Vü≤]+|ü>∑\~.

XÊU≤ì\j·T' :` #·ø£ÿ>± |ü⁄wæŒ+∫ |ü\¢$+∫ j·TTqï XÊKj·T+<äT >∑\ ‘·q >∑÷{Ï À

uÛÑÁ<äeTT>∑ ≈£Ls=Ãìj·TTqï~. |ü#·Ãì ‘·s¡TXÊKπø XÊK j·Tì e´eVü‰s¡eTT. ‘·q

i…ø£ÿ\qT #·ø£ÿ>± #ê∫, Á|ü<äøÏåDeTT>± m>∑Ts¡T#·T |ü#·Ãì ø=eTàô|’ ≈£Ls=Ãì j·TT+&ÉT≥

ˇø£ XóuÛÑX≈£îqeTT.

Á|üVü≤èwüº' :` n#·Ã{Ï |òü\eTT ˝≤s¡–+#·T≥# $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT>∑ qTqï~.

|ü⁄q' |ü⁄q' #· ñ‘·ÔeTkÕ+‘·«yêB :` ñ‘·Ôs√‘·Ôs¡$X‚wüeTT>± kÕ+‘·«q

e#·qeTT\T |ü\T≈£î#·Tqï~. nq>± ª<äT'œ+|ü≈£îeTT. ˙ uÛÑs¡Ô Ç|ü& sê>∑\&ÉT.

<äT'œ+|üe\dæq nedüs¡eTT Ò<äTμ nì z<ës¡TÃ#·Tqï≥T¢>∑ qTqï~.

düTkÕ«>∑‘ê+ yê#·yéT ñBs¡j·÷q' : ` ñ‘·ÔeTã+<ÛäTe⁄jÓTTø£ÿ sêø£qT dü÷∫+#·T

e÷≥qT (düTGdü«GÄ>∑‘ê+, yê#·+ ` dü« nq>± ã+<ÛäTeì ns¡úeTT) |ü\T≈£î

#·Tqï~. ˙ Á|æj·TT&ÉT ˙ø£+f…qT n$T‘·yÓTÆq $s¡Vü≤‘ê|üeTT H=+<äT#·T ‘·«s¡ À

sêuÀe⁄#·THêï&Éì dü÷∫+#·T#·Tqï~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT252

|ü⁄q' |ü⁄q' #√<äj·Tre :` Á|æj·TTìsêø£ ìXÃj·TyÓTÆ j·TT+&É>±, @\ nuÛÑ +>∑qeTT,

n\+ø±s¡eTT eTTqï>∑Tq$ >±$+#·Tø=qe⁄ nì d”‘ê<$ì Áù|πs|æ+#·T#·Tqï~ e …

qTqï~.

Vü≤èwüº':` lsêeTTì sêø£e\q ø£\T>∑T Äq+<äeTT ‘êqT >∑÷&É bı+<äT#·Tqï≥T¢

‘·q XØs¡eTTq+<ä* |ü⁄\ø±+≈£îs¡eTT\# dü÷∫+#·T#·Tqï~.

á sêe÷j·TD ø±e´ eTT‘·ÔeTø±e´eTT >∑<ë! ñ‘·ÔeTø±e´ eTq>± <Ûä«ì

Á|ü<ÛëqyÓTÆq ø±e´eTT. Ä <Ûä«ì |ü<ä>∑‘·eTT, yêø£ >∑‘·eTT, Á|üã+<Ûä>∑‘·eTT nì

eT÷&ÉT $<ÛäeTT\ì XÊÅdüÔø±s¡T\jÓTTø£ÿ ìs¡íj·TeTT. Ç#·Ã≥qTqï <Ûä«ì á düT+<äs¡ø±+&É

s¡÷|üÁ|üã+<Ûä>∑‘·yÓTÆq~. m≥¢q>± nHê~>± uÛÑ>∑e‘Ydü+ã+<ÛäeTT>∑\ Je⁄ì

ñ<äΔ]+#·T≥≈£î |üPqTø=ìj·TTqï Ä#ês¡T´ìjÓTTø£ÿ Á|üeè‹Ô Ç#·Ã≥ <Ûä«ì+#·T #·Tqï~.

á $wüj·TyT á ø±+&ÉeTTjÓTTø£ÿ yÓTT<ä{Ï XÀ¢ø£eTTq+<äTqT ‘Ó\T|üã&çq~.

Ç#·Ã≥ ª\+ø£μ j·Tq>± XØs¡eTT. @ø±øÏå Á|üuÛÑè‘·T …’q{Ϻ sêø£åd”>∑DeTT

Ç+Á~j·TeTT\T. sêeD≈£î+uÛÑø£s¡Tí\T nVü≤+ø±s¡eTeTø±s¡eTT\T. Ç+Á<äõ‘Y

Á|üuÛÑè‘·T\T ø±eTÁø√<Ûä˝ÀuÛÑyÓ÷Vü≤ eT<ä e÷‘·‡s¡´ <ä+uÛ≤<äT\T. n{Ϻ \+ø£˝À

ã+~Û+|üã&çq~ d”‘ês¡÷|üeTT>∑ qTqï Je⁄&ÉT. Ä J$øÏ uÛÑ>∑e<éC≤„qeTTqT

ñ|ü<•+#·T Ä#ês¡T´& Vü≤qTeT+‘·T&ÉT. n{Ϻ Ä#ês¡T´ìjÓTTø£ÿ \ø£åDyT á XÀ¢ø£eTT#

dü÷∫+|üã&ÉT#·Tqï~.

|üøÏå j·Tq>± uÛÑ>∑eÁ‘êŒ|æÔø=i≈£î kÕ<ÛäqeTT …’q C≤„qø£s¡à\T nHÓ&ç, ¬s+&ÉT

|üø£åeTT\qT eVæ≤+∫qyê&ÉT.

ªªñuÛ≤uÛ≤´ yTe |üøå±uÛ≤´+ j·T<∏ë UÒ |üøÏåD≤+ >∑‹',

‘·<∏Ó’e C≤„qø£s¡àuÛ≤´+ ìj·T‘ê |üs¡e÷ >∑‹'.μμ

nì Ç≥T¢ C≤„qø£s¡à\≈£î n+>±+^uÛÑeeTT+&ÉT≥e\q Ä#ês¡T´&ÉT Ä

¬s+&ç+{Ïì ø£*–j·TT+&Ée\j·TTqT. Ç#·Ã≥ ÁX¯ó‹ Á|üe÷DeTT ` ªÁu≤Vü≤àD≤

$$~wü+‹, j·TCÒ„q <ëH˚q ‘·|ükÕ nHêX¯πøqμ. nq>± j·T»„eTT#˚‘·qT,

<ëqeTT#‘·qT, ñ|üyêdüeTT\#‘·qT, Áu≤Vü≤àDT&ÉT, C≤„ì j·T>∑T#·THêï&ÉT. Ä#ês¡

Xã›ìs¡«#·q $T≥T¢ #Ó|üŒã&ç j·TT+&ÓqT.

ªªÄ∫H√‹ Væ≤ XÊkÕÔÅs›êHé Ä#êπs kÕú|üj·T ‘· |æ,

dü«j·T e÷#·s¡‘ j·TkÕà‘Y, ‘·kÕà<ë#ês¡ ñ#· ‘.μμ

253(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

XÊU≤ì\j·T' :` Ç#·Ã{Ï XÊU≤Xã›eTT y<äXÊK\qT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. ì\j·TXã›eTT

Ä y˚<ë<Ûä j·TqìwüqT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. y˚<ä|ü]‘ê´>∑eTT#˚ >=|üŒ Á|ü‘· yêj·TeTT

ø£\T>∑Tqì XÊÅdüÔeTTq #Ó|üŒã&ç j·TTqï~ >∑<ë!

ªªnBÛ‘· eT|æ jÓ÷ y<ä+ $eTT+#·‹ qsê<ÛäeT',

ÁuÛÑ÷DVü‰ dü ‘·T $CÒ„j·T' $jÓ÷ì eT~Û>∑#·Ã¤‹.μμ

eTiÏj·TT XÊU≤ì\j·T' nqT≥# Ä y<ës¡ú $wüj·TeTT\jÓTTø£ÿ ÁXeD

eTqq ì~<Ûë´dü s¡÷|üyÓTÆq nqTcÕ˜qeTT\ì >∑÷&É #Ó|üŒã&ÉT#·Tqï~. n+‘·{Ï

nqTcÕqeTT >∑\yê& >∑Ts¡T|ü<äeTTq≈£î ns¡TΩ&Ó’ j·TT+&ÉTqT.

ªªÄ#ês√´ y<ädü+|üqï' $wüßíuÛÑø√Ô $eT‘·‡s¡',

eT+Á‘·CÀ„ eT+Á‘·uÛÑø£ÔXà dü<ë eT+Á‘êÁXj·T XóÙ∫',

>∑Ts¡TuÛÑøÏÔdüe÷j·TTø£Ô' |ü⁄sêDCÀ„ $X‚wü‘·',

@e+\ø£åDdü+|üH√ï >∑Ts¡T ] ‘· _ÛBÛj·T‘.μμ

Á|üVü≤èwüº' ` nq>± ì‘·´eTT dü+‘·TwüºVü≤è<äj·TT&Éì ns¡úeTT. nq>±

m\¢|ü&ÉTqT Äq+<äs¡÷|üeTT‘√ qT+&ç m\¢y˚fi¯\ ùde˙j·TT&Ó’ j·TT+&ÉTyê&Éì

ns¡úeTT.

ªªÄVü‰¢<äo‘·HÁ‘ê+ãT' |ü⁄\ø°ø£è‘·>±Á‘·yêHé,

dü<ë es¡>∑TD≤$c í Á<äwüºe´ dü‡s¡«<Væ≤_Û'.μμ

|ü⁄q' |ü⁄q' #· ñ‘·ÔeTkÕ+‘·«yêB ` ñ‘·ÔeTT &Éq>± ñ‘·ÔeT|ü⁄s¡Twüß&ÉT.

ªªñ‘·ÔeT' |ü⁄s¡Twü düÔ «q´' |üs¡e÷‘à ‘·T´<ëVü≤è‘·'μ nqT≥# ñ‘·ÔeT|ü⁄s¡Twüß &Éq>±

|üs¡e÷‘·à. Ä ñ‘·ÔeT|ü⁄s¡Twüßì $wüj·TyÓTÆq kÕ+‘·«eTTqT nq>± eT+∫ e÷≥qT

‘·q •wüß´\≈£î ‘Ó\T|ü⁄yê&ÉT ñ‘·ÔeTkÕ+‘·«yê~.

ª‘·«+ yTμ ª-Vü≤+ y˚T.μ ª≈£î‘·! ªdüÔ쪑·Ô<ä|æ ≈£î‘·?μ

ªÇ<ä+ y<äeT÷\Á|üe÷D≤‘Y.

@‘· #êÃHê~dæ<ëΔ, <äqTuÛÑe$uÛÑyê ª‘·Ô]Ω kÕÁø√X @e.μ ˆ

ø±«--Áø√X'? ø£dü ?μ ª^‘ê~wüß eTeT $~‘·'μ ªø√-Á‘· kÕø°å?μ

ªdüTBÛ' kÕ´μ ˆ

ª<äΔ+‘·! ‘·« ‘·Œø£åbÕr düμ Ç‹ qèø£\ùV≤ eTè>∑ eT<Ûä düúe‘·Ô «yéT.μˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT254

nì #Ó|üŒã&çq Ø‹>± uÛÑ>∑e+‘·Tì‘√ eT÷s¡Tâ …’q eTqTwüß´\≈£î ø£\Vü≤eTT

dü+uÛÑ$+|ü>±

ªªj·TyÓ÷ yÓ’edü«‘√ sêC≤ j·TdüÔyÓ’e Vü≤è~ dæú‘·', ‘q #<ä|æ yê<ä ùdÔ e÷

>∑+>±+ e÷ ≈£îs¡÷Hé >∑eT'μμ nqT#·T kÕ+‘·«qe#·qeTT\‘√ düeT´>¥ C≤„q

eTT|ü<•+#·Tyê&ÉT >∑Ts¡Ty.

|ü⁄q' |ü⁄q' nq>± ø£s¡≈£î&ÉT ø£|ü&ÉT ‘·q ø£èwæ |òü*+#· Ò<äqT ø±s¡DeTTq

n+‘·{Ï‘√ $&ÉTe≈£î+&É ‘·qø£èwæì eTi\eTi\ m≥T¢ kÕ–+#·TH√, nfÒ¢ Ä#ês¡T´&ÉT

>∑÷&É ‘·q e#·qeTT $qø£b˛sTTqqT •wüß´q ≈£î|ü<˚•+|üø£ e÷q&ÉT nì

‘Ó\T|üã&ÉT#·Tqï~. n+<äT#‘·H >∑Ts¡Te⁄ uÛÑ>∑e+‘·Tì ø£+f…qT >∑÷&É ÁX‚wüß&ÉT. lø£èwüí

uÛÑ>∑yêqT&ÉT ns¡T®qTq≈£î ^‘· qT|ü<˚•+∫ ‹]– eTiÏjÓTTø£ e÷iT (nX¯«y˚T<Ûä

|üs¡«eTTq+<äT) |üPs√«|ü<XeTTqT eTi∫‹ì, ‹]– ‘Ó\T|ü⁄eTT, nì n&ÉT>∑>±,

HqT ¬s+&Ée e÷iT #Ó|üŒqì lø£èwüí |üs¡e÷‘·à ‹s¡düÿ]+#ÓqT.

ªªq÷q eTÁX<ä›<ÛëH√-dæ, <äTπsà<Ûë XÊÃdæ bÕ+&Ée!μμ

eTiÏj·TT ªdüTkÕ«>∑‘ê+ yê#·yéT ñBs¡j·÷q'μ, nq>± ñ‘·ÔeT dü+Á|ü<ëj·T

|üPs¡«ø£yÓTÆq{Ϻ Ä#ês¡ |üs¡+|üs¡>± ‘·q≈£î ÁbÕ|æÔ+∫q e#·qeTT\qT nq>± ncÕºø£å]

Ç‘ê´~ eT+Á‘·eTT\qT ìπsΩ‘·Tø£yÓTÆq <äj·T‘√ •wüß´\≈£î ñ|ü<•+#·Tyê&ÉT.

ª|ü⁄q' |ü⁄q' #√<äj·T‹ Çeμ nq>± ‘Ó*dæq $wüj·TeTTqT Ä#·]+#·T≥

ø=i¬ø’ Áb˛‘·‡Væ≤+#·T#·Tqïyê&Ó’ j·Tì ns¡úeTT. n{Ϻ Áb˛‘ê‡Vü≤eTT Òì#√ ñ|ü<XeTT

e´s¡úyÓTÆ b˛e⁄qT>∑<ë! n+<äT#˚‘·H˚ ªkâÕ*‘˚´ XÊdæ‘ês¡+μ nì >∑Ts¡Te⁄qT

Á|üX¯+dæ+#Ó<äs¡T.

Vü≤èwüº' ` nqT≥# •wüß´\≈£î ñ|ü<•+#·T#·T Ä j·TT|ü<XeTT# ‘·q≈£î

Á|üjÓ÷»qeTT dæ~Δ+∫q≥T¢ >∑Ts¡Te⁄ dü+‘√wæ+#·Tqì dü÷∫+|üã&çq~.

eTùV≤X«s¡rs¡Tú\T:` XÊU≤ì\j·T+ Á|ü$wüº' ` nq>± ø=eTàô|’ qTqï{Ϻ

>∑÷{Ïì #]q~. ªñ‘·ÔeT kÕ+‘·«yêB μ ` ñ‘·ÔeTyÓTÆq XÊ+‘·dü«s¡eTT‘√ |ü\T≈£î

#·Tqï~. ªªdüTkÕ«>∑‘ê+ yê#·yéT ñBs¡j·÷q'μμ ˙≈£î eT+>∑fieTT dü+uÛÑ$+∫q <äqT

e÷≥qT |ü\T≈£î#·Tqï~. ªª|ü⁄q' |ü⁄q' #√<äj·T‹μμ ≈£î eT+>∑fieTT dü+uÛÑ$+∫q~.

Ò∫ m<äTπs>∑TeTì eTi\ eTi\ Á|üuÀ~Û+#·T #·Tqï~.

ª|üø°å #· XÊU≤ì\j·T+ Á|ü$wüº'μ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

255(27) ` dü|üÔ$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÕ‡ ÁV”≤eTr u≤˝≤ uÛÑs¡TÔ ]«»j·TVü≤]Ω‘ê ˆ

ny√#· <ä ~ ‘· ‘·Ô<∏ä + uÛÑyj·T+ Xs¡D+ Væ≤ e' ˆˆ 51

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªÁ‹»{≤düïb˛ïμ HêeT

dü|üÔ$+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` kÕ ` ÁV”≤eTr ` u≤˝≤ ` uÛÑs¡TÔ' ` $»j·TVü≤]¸‘ê,

ny√#·‘Y ` j·T~ ` ‘·‘Y ` ‘·<∏ä + ` uÛÑyj·T+ ` Xs¡D+ ` Væ≤ ` e' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ÁV”≤eTr kÕ u≤˝≤ uÛÑs¡TÔ' $»j·TVü≤]¸‘ê (dür) ny√#·‘Y

` ‘·‘Y ‘·<∏ä + ` (uÛÑy‘Y) j·T~, (nVü≤+) e' Xs¡D+ uÛÑyj·T+ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ÁV”≤eTr R \C≤®o\jÓÆTq, kÕ R Ä, u≤˝≤ R

eTT>∑ΔjÓÆTq d”‘·eTà, uÛÑs¡TÔ' R Hê<∏äTìjÓTTø£ÿ, $»j·TVü≤]¸‘ê (dür) R $»j·TeTTq≈£î

Äq+<äeTT H=+~q<Ó’, ny√#·‘Y R |ü*¬øqT. ‘·‘Y R Ä dü«|üï|òü*‘·eTT, ‘·<∏ä + R

j·T<∏ës¡úyÓTÆq~ (uÛÑy‘Y) j·T~ R nsTTq jÓT&É\, (nVü≤+) R HqT, e' R MT≈£î,

Xs¡D+ R s¡ø£å≈£îsê*ì, uÛÑyj·T+ Væ≤ R ø±>∑\qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Á‹»≥ ‘Ó*|æq dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT $ì d”‘·eTà ‘·q düVü≤»yÓTÆq

\C≤®dü«uÛ≤eeTT#˚ e+∫ø=ìj·TTqï ‘·\qT m‘·Ô≈£î+&É>∑H˚ ‘·q ÁbÕDHê<∏äTìøÏ

ø£\T>∑uÀe⁄ $»j·TeTTq≈£î Äq+<äeTT H=+~ Ä sêø£åkÕ+>∑\qT p∫ á dü«|üï

|òü*‘·eTT dæ~Δ+∫q|ü&ÉT MT≈£î m{Ϻ Vü‰ì ø£\T>∑≈£î+&É s¡ø£åDeTT ø£*–+#Ó<äqT

nì nuÛÑj·Te#·qeTT |ü*¬øqT.

dü÷#·q:` á ∫e] XÀ¢ø£eTT ø=ìï Á|ü‘·T\˝À e÷Á‘·yT ø±qe#·TÃ#·Tqï~.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªÁ‹»{≤dü«|üïeTTμμ nqT

ÇiTe~j˚T&Éedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

ncÕº$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ kÕ sêø£åùd+Á<ädü e#√ ìXeT´

‘· Á<ëeD kÕ´Á|æj·T eTÁ|æj·÷sêÔ ˆ

d”‘ê $‘·Á‘êdü j·T<∏ë eHê+‘

dæ+Vü‰_Û|üHêï >∑»sê»ø£Hê´ ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` sêø£åùd+Á<ädü ` e#·' ` ìXeT´ ` ‘·‘Y ` sêeDdü `

nÁ|æj·TyéT nÁ|æj·÷sêÔ d”‘ê $‘·Á‘êdü j·T<∏ë eHê+‘ dæ+Vü‰_Û|üHêï

` >∑»sê»ø£Hê´ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|æj·÷sêÔ kÕ d”‘ê sêø£åùd+Á<ädü sêeDdü ‘·‘Y nÁ|æj·T+

e#·' ìXeT´, eHê+‘, dæ+Vü‰_Û|üHêï >∑»sê»ø£Hê´ j·T<∏ë $‘·Á‘êdü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ|æj·÷sêÔ kÕ R nÁ|æj·T (dü+|òüT≥q) eTT\# e´<∏ä H=+~j·TTqï,

kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<$, sêø£åùd+Á<ädü R sêø£ådüsêC…’q, sêeDdü R sêeDTì

jÓTTø£ÿ, ‘·‘Y nÁ|æj·T+ e#·' R Ä <ës¡TDyÓTÆq e÷≥qT, ìXeT´ R $ì, eHê+‘

R ns¡D´eT<Ûä eTTq, dæ+Vü‰_Û|üHêï R dæ+Vü≤eTT# |ü≥Tºã&çq, >∑»sê»ø£Hê´ j·T<∏ë

R >∑CÒ+Á<äTì |ü⁄Á‹ø£e …, $‘·Á‘êdü R ;Û‹H=+<ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ :` Á‹»{≤dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT $ì, ø=+‘· j·T÷s¡≥ #Ó+~ q|üŒ{ÏøÏì,

n+‘·≈£î |üPs¡«eTT sêeDT&ÉT <ës¡TDeTT>± |ü*øÏqe÷≥\T, C≤„|üø£eTT e#·TÃ≥#

ø£*–q <äT'KeTT‘√ d”‘· Ç≥T¢ $\|æ+#·T #·Tqï<äì ø£$ Vü≤è<äj·TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüsêC…’q sêeDTì <ës¡TDe#·qeTT\qT $ì d”‘ê<$ j·÷

<äT'KeTT# $eXósê …’, n&É$ q&ÉTeT dæ+Vü≤eTTq≈£î ∫øÏÿq >∑»sê»e<ÛäTe⁄e …,

n$T‘·yÓTÆq ;Û‹H=+<ÓqT.

257(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ kÕ sêø£åd”eT<Ûä >∑‘ê #· ;Ûs¡T

sê«–“¤ s¡“¤ èX+ sêeD‘·]®‘ê #· ˆ

ø±+‘ês¡eT<Û $»H $düècÕº

u≤ Òe ø£Hê´ $˝˝≤|ü d”‘ê ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` sêø£åd”eT<Ûä >∑‘ê ` #· ` ;Ûs¡T' ` yê–“¤' ` uÛÑèX+ `

sêeD‘·]®‘ê ` #· ` ø±+‘ês¡eT<Û ` $»H ` $düècÕº ` u≤˝≤ ` Çe ` ø£Hê´

` $\˝≤|ü ` d”‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åd”eT<Ûä >∑‘ê, yê–“¤' uÛÑèX+ sêeD‘·]®‘ê #·, ;Ûs¡T' kÕ

d”‘ê, $»H ø±+‘ês¡eT<Û $düècÕº u≤˝≤ ø£Hê´ Çe, $˝˝≤|ü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åd”eT<Ûä >∑‘ê R sêø£ådüÅd”Ô\ eT<Ûä qTqï<Ó’, yê–“¤' R (Á≈£Ls¡)

e#·qeTT\#˚, uÛÑèX¯+ R rÁeeTT>±, sêeD‘·]®‘ê #· R sêeD≤düTs¡Tì#˚

>∑~›+|üã&çq<Ó’, kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<$, $»H R ìsêàqTwü yÓTÆq, ø±+‘ês¡eT<Û

R ns¡D´eT<Ûä eTTq+<äT, $düècÕº R $&ç∫ô|≥ºã&çq{Ϻ, u≤˝≤ ø£Hê´ Çe R ∫qï

Ä&ÉT|æ\¢e …, $˝˝≤|ü R XÀøÏ+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` $düècÕº u≤˝≤ ø£Hê´ Çe eTVü‰<äT]“¤ø£åeTT @s¡Œ&ç, Ä øå√uÛÑqT uÛÑ]+|ü

C≤\ø£ ø£qï_&ɶqT n&É$˝À $&ç∫ô|{Ϻq|ü&ÉT ‘·≥dæú+∫q Ä _&ɶjÓTTø£ÿ dæú‹ì

Ç#·Ã≥ düà]+#·Tø=qe …qT. (nq>± nÁø£eTdü+‘êqyÓTÆq{Ϻ _&ɶ ø±<äì uÛ≤eeTT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Á≈£Ls¡T …’q sêø£åd”>∑DeTT eT<Ûä qT+&ç <ës¡TDeTT …’q sêeDTì

e÷≥\# >∑T+&Ó #Ó~]b˛sTT j·TTqï d”‘ê<$ <ÛÓ’s¡ eTTqT >√˝ÀŒsTT, ìs¡®Hês¡D´eTT

q+<äT |ü]‘· õ+|üã&çq |üdæ_&ɶe … $\|æ+#·T#·T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ dü‘· + ã‘<ä+ Á|üe<ä+‹ ˝Àπø

Hêø±\eTè‘·T´ s¡“¤er‹ dü+‘·' ˆ

j·T Á‘êVü≤ yTe+ |ü]uÛÑs¡Ô‡´e÷Hê

Jyê$T øÏ+∫ ‘·øåD eT |ü |ü⁄D≤´ ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü‘· + ã‘· Ç<ä+ Á|üe<ä+‹ Àπø q nø±\eTè‘·T´'

` uÛÑe‹ ` Ç‹ ` dü+‘·' ` j·TÁ‘· ` nVü≤yéT ` @e+ ` |ü]uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê `

Jyê$T ` øÏ+∫‘Y ` ø£åDyéT ` n|æ ` n|ü⁄D≤´ ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT258

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· @e+ |ü]uÛÑs¡Ô ‡ ´e÷Hê, n|ü⁄D≤´ nVü≤+ ø£åDeT|æ øÏ+∫‘Y

Jyê$T— ‘·Á‘·, ã‘·! ˝Àπø nø±\eTè‘·T´' q uÛÑe‹, Ç‹ dü+‘·' j·T‘Y Á|üe<äìÔ, ‘·‘Y

Ç<ä+ dü‘· yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R @ø±s¡DeTTq, @e+ R áØ‹>±, |ü]uÛÑs¡Ô‡´e÷Hê R

u…<ä]+|üã&ÉT#·T, n|ü⁄D≤´ R |ü⁄D´V”≤qTsê\HÓ’q, nVü≤+ R HqT, ø£åD eT|æ R

ø£åDø±\yÓTÆqqT, øÏ+∫‘Y R ø=q }|æ]‘√, Jyê$T R Áã‹øÏ j·TTHêïH√, ‘·Á‘· R

Ä ø±s¡DeTTq, ã‘· R njÓ÷´, ˝Àπø R ˝Àø£eTTq, nø±\eTè‘·T´' R ø±\eTT

sê≈£î+&É>± eTs¡DeTT, q uÛÑe‹ R dü+uÛÑ$+|ü<äT, Ç‹ R nì, dü+‘·' R ô|<ä›\T,

j·T‘Y Á|üe<äìÔ R @ e÷≥qT |ü\T≈£î#·THêïs√, Ç<ä+ ‘·‘Y R Çj·T´~, dü‘· + R

j·T<∏ës¡úeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` n|ü⁄D≤´ R kÕïHê<äT\ nuÛ≤eeTT# Xó~ΔV”≤qHÓ’ j·TTHêïqì d”‘·eTà

uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` øÏ+∫‘Y Jyê$T ≈£î‹‡‘·yÓTÆq J$‘·eTTqT uÛÑ]+#·T#·THêïqì

uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <äTwüߺ&Ó ’q sêeDTì#˚ nyê#·´eTT˝…’q <äTs¡«e#·qeTT\≈£î

>∑TiÏj·T>∑T#·T, Hê |ü⁄D´$X‚wü yT$Tj·TTqT |òü*+|üø£ Ç≥T¢ ÁbÕDeTT\‘√ Ç+‘·ø±\eTT

ì\∫ j·TTHêï qq>±, ªªø±\eTT ‘·≥dæú+|üì< eTs¡DeTT me«]øÏì dü+uÛÑ$+|üμμ<äqT

ô|<ä›\e÷≥ |üs¡eTdü‘· eTT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ düTU≤ ~«V”≤q+ ãVüQ<äT'K|üPs¡í

$T<ä+ ‘·T q÷q+ Vü≤è<äj·T+ dæús¡+ yT ˆ

$os¡ ‘ j·Tqï düVü≤Ádü<Ûë-<ä

eÁC≤Vü≤‘·+ Xè+>∑ $T yê#·\dü ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düTU≤‘Y $V”≤q+ ãVüQ<äT'K|üPs¡íyéT Ç<ä+ ‘·T q÷q+

` Vü≤è<äj·T+ ` dæús¡+ ` yT ` $os¡ ‘ ` j·T‘Y ` q ` düVü≤Ádü<Ûë ` n<ä `

eÁC≤Vü≤‘·+ ` Xè+>∑yéT ` Çe ` n#·\dü ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTU≤‘Y $V”≤q+, ãVüQ<äT'K|üPs¡í+ Ç<ä+ yT Vü≤è<äj·T+,

eÁC≤Vü≤‘·yéT n#·\dü Xè+>∑yéT Çe düVü≤Ádü<Ûë j·T‘Y q $os¡ ‘, ‘·‘Y q÷qyéT

Ç<ä+ dæús¡yéT.

259(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTU≤‘Y R düTKeTTqT+&ç, $V”≤q+ R ‘=\–q~j·TT,

ãVüQ<äT'K|üPs¡í+ R ô|≈£îÿ<äT'KeTT\‘√ ì+&çq~j·TTq>∑T, yT R HêjÓTTø£ÿ, Ç<ä+

Vü≤è<äj·T+ R á >∑T+&Ó, eÁC≤Vü≤‘·+ R eÁC≤j·TT<ÛäeTT# Á|üVü≤]+|üã&çq, n#·\dü

R |üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ, Xè+>∑yéT Çe R •Ks¡eTTe …, düVü≤Ádü<Ûë R ysTT ‘·Tqø£\T>±,

j·T‘Y R @ ø±s¡DeTTq, q $os¡ ‘˚ R K+&ÉeTT\T >±≈£îqï<√, ‘·‘Y R Ä

ø±s¡DeTTq, q÷q+ R ìXÃj·TeTT>±, Ç<ä+ R á >∑T+&Ó, dæús¡+ R ø£]ƒqyÓTÆq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` dæús¡yéT ` Ä XË’\•Ks¡eTTø£+f…qT >∑÷&É ø£sƒ√s¡yÓTÆq<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düTKeTT\≈£î <ä÷s¡yÓTÆ, ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T <äT'KeTT\≈£î ì\j·TyÓTÆ

j·TTqï{Ϻ á Hê >∑T+&Ó |æ&ÉT>∑TbÕ≥Tq≈£î ysTT ‘·TqTø£\T n>∑T ø=+&É•Ks¡eTTe …

K+&ÉK+&ÉeTT\T >±≈£î+&É ìã“s¡eTT>± qTqï <äq>± Hê Vü≤è<äj·T e÷ bÕcÕD

•Ks¡eTT ø£+f…qT >∑÷&É ø£sƒ√s¡yÓTÆq~ >∑<ë!

XÀ¢ ˆ HÓ’ yêdæÔ <√wü+ eTeT q÷q eTÁ‘·

e<Ûë´-Vü≤ eTkÕ´-Á|æj·T<äs¡Ùqdü ˆ

uÛ≤e+ q #êkÕ´Vü≤ eTqTÁ|ü<ë‘·T

eT\+ ~«CÀ eT+Á‘· $T yê~«C≤j·T ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` @e ` ndæÔ ` <√wü+ ` eTeT ` q÷qyéT ` nÁ‘· ` e<Ûë´

` nVü≤yéT ` ndü ` nÁ|æj·T<äs¡Ùqdü ` uÛ≤e+ ` q ` #· ` ndü ` nVü≤yéT `

nqTÁ|ü<ë‘·TyéT ` n\+ ` ~«»' ` eT+Á‘·yéT ` Çe ` n~«C≤j·T ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|æj·T<äs¡Ùqdü´ ndü´ nVü≤+ e<Ûë´— nÁ‘· eTeT <√wü+

q÷q+ HÓ’e ndæÔ— ~«»' n~«C≤j·T eT+Á‘·+ nqTÁ|ü<ë‘·TyéT Çe, nVü≤yéT ndü

uÛ≤eyéT nqTÁ|ü<ë‘·T+ q n\yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ|æj·T<äs¡Ùqdü R ndüVü≤´s¡÷|üeTT ø£*–q{Ϻ, ndü R á

sêeDTq≈£î, nVü≤+ R HqT, e<Ûë´ R e~Û+|üã&Ée\dæq <ëqH, nÁ‘· R Ç|üŒ≥Tºq,

(nq>± Ä‘·àVü≤‘· j·T+<äT), eTeT R Hê≈£î, <√wü+ R <√wüeTT, HÓ’e ndæÔ R

m+‘·e÷Á‘·eTT Ò<äT, ~«»' R Áu≤Vü≤àDT&ÉT, n~«C≤j·T R Áu≤Vü≤àDÒ‘·s¡Tq≈£î, eT+Á‘·+

R eT+Á‘·eTTqT, nqTÁ|ü<ë‘·TyéT Çe R Ç#·TÃ≥≈£îe …, nVü≤+ R HqT, ndü R

á sêeDTq≈£î, uÛ≤e+ R eTqdüT‡qT, nqTÁ|ü<ë‘·T+ R Ç#·TÃ≥≈£î, q n\+ R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT260

düeTs¡Túsê\qT>±qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` e<Ûë´ nVü≤yéT ndü ` HÓ’yêdæÔ q÷q+ eTeT <√wü eTÁ‘· ` HqT

ÁbÕD‘ê´>∑eTT#dæqqT, Hê≈£î Ä‘·àVü≤‘ê´<√wüeTT Ò<äT. sêeDTì #‘·HÓ’qqT Hê≈£î

<äTs¡às¡DyT dü+uÛÑ$+|üqTqï~>∑<ë! <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT\T Ä‘·àVü≤‘· #dæø=qïyêìøÏì,

Áu≤Vü≤àDTì#˚ #·+|üã&çqyêìøÏì düe÷qeTT>∑H˚ <äVü≤Hê~dü+kÕÿs¡eTT\≈£î

ns¡Ω‘· Ò<äì eø±ÿDÏ+#·T#·Tqï$. n+<äT# ‘·q ÁbÕD‘ê´>∑eTT‘√ n‹Á|ü<ÛëqyÓTÆq

bÕ‹Áe‘· s¡ø£åDeTT #dæø=qT≥jT düs¡«<√wü|ü]Vü‰s¡eTì d”‘ê<$ uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` nVü≤+ ndü uÛ≤e+ Á|ü<ë‘·T+ q n\+ ` HêVü≤è<äj·TeTT

@Hê&√ lsêeTTq≈£î eXyÓTÆ b˛sTTj·TTqï~. n‘·ì kı‘·TÔ>± qTqï Hê eTqdüT‡qT

yi=ø£ìøÏ áj·T>∑\TZ≥ m≥T¢ kÕ<Ûä eT>∑Tqì d”‘ê<$ uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T:` ˇø£ ãTTw”X¯«s¡T&ÉT X¯SÁ<äTq ø=ø£ìøÏ yÓ’~ø£$<ÛëqeTT>∑

ô|’‘·èø£ø£s¡àeTT ‘Ó*|æ yêì#˚ q≥T¢ #˚sTT+∫, sê»|ü⁄s√Væ≤‘·T&ÉT>± ãT{Ϻq≥T¢>±

uÛ≤s¡‘·eTT ` nqTXÊdüq|üs¡«eTTq >∑\<äT. ø±ì á XÊÅdüÔeTT eTTeTT≈£åîe⁄q≈£î

uÛÑ>∑eqà+Á‘·eTT qT|ü<•+#·T≥qT ìùw~Û+|ü<äT. @\q ` uÛÑøÏÔ Á|ü|ü‹Ô e÷s¡ZeTTq

yÓ÷ø£åeTTq ø£+<äs¡T n~Ûø±s¡T˝Ò. ˇø£ÿ yÓ’~ø£ø£s¡àeTT\+<äT e÷Á‘·eTT X¯SÁ<äTq

ø£~Ûø±s¡eTT Ò<äT. ø±e⁄q yêì $<ÛëqeTT e÷Á‘·eTT #Ó|üŒsê<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á <äTsêàs¡TZ&ÉT m≥¢sTTqqT qqTï #·+|ü>∑\&ÉT. á ˙#·Tì #‹˝À

eTè‹ø£+f… Ä‘·àVü≤‘· m≈£îÿe <√cÕeVü≤yÓTÆq~ >±<äT. ~«CÒ‘·s¡Tq≈£î y<äeT+Á‘·eTTqT

ñ|ü<•+#·T≥ jÓ÷>∑ eTT ø±q≥Tº HqT Hê eTqdüT‡qT á <äTsêàs¡TZq øÏ#·TÃ≥e÷Á‘·eTT

kÕ<Ûä´eTTø±<äT.

XÀ¢ ˆ q÷q+ eTe÷+>±q´∫sê <äHês¡

XÙÅôdÔÌ •Ù‘Ó’ X‚ä‘·‡´‹ sêø£åùd+Á<ä' ˆ

‘·dæà qïHê>∑#·Ã¤‹ ˝Àø£Hê<∏

>∑s¡“¤düú»+‘√ ]e X\´ø£è+‘·' ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q÷q+ ` eTeT ` n+>±ì ` n∫sê‘Y ` nHês¡ ' ` XÅôdÔ’' `

•‘Ó’' #Û‘·‡´‹ sêø£åùd+Á<ä' ‘·dæàHé nHê>∑#·Ã¤‹ Àø£Hê<∏ >∑s¡“¤düú»+‘√'

` Çe ` X\´ø£è+‘·' ˆˆ

261(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` ˝Àø£Hê<∏ ‘·dæàHé nHê>∑#·Ã¤‹ dü‹, X\´ø£è+‘·' >∑s¡“¤düú»+‘√'

n+>±ì Çe, nHês¡ ' sêø£åùd+Á<ä', n∫sê‘Y •‘Ó’' XÅôdÔÌ' eTeT n+>±ì q÷q+

#Û˚‘·‡´‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£Hê<∏ ‘·dæàHé R »>∑Å‘·ŒuÛÑTyÓ’q Ä lsêeTT&ÉT, nHê>∑#·Ã¤‹ R

sê≈£îqïjÓT&É, nHês¡ ' R <äTsêàs¡TZ&Ó’q, sêø£åùd+Á<ä' R sêeDT&ÉT, X\´ø£è+‘·' R

X¯ÅdüÔ∫øÏ‘·‡≈£î&ÉT, >∑s¡“¤düú»+‘√' n+>±ì Çe R >∑s¡“¤eTT˝Àì •X¯óe⁄jÓTTø£ÿ

nej·TeeTT\qT e …, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, n+>±ì R nej·TeeTT\qT, q÷q+

R ìXÃj·TeTT>±, n∫sê‘Y R oÁ|òüTeTT>∑H, •‘Ó’' R yê&çjÓÆTq, XÅôdÔÌ' R XÅdüÔeTT\#,

#Û‘·‡´‹ R K+&ç+#·TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˝Àø£s¡ø£å≈£î&Ó’q lsêeTT&ÉT >∑&ÉTe⁄ eTT–j·Tø£ eTT+<äT sêì jÓT&É\

á <äTsêàs¡TZ&ÉT, eTs¡DÏ+∫q >∑s¡“¤düú•Xóe⁄qT yÓ*øÏ rj·TT≥≈£î XÅdüÔ∫øÏ‘·‡≈£î&ÉT

<ëìì K+&ÉK+&ÉeTT\T #j·TTq≥T¢>±, Hê nej·TeeTT\qT ‘·|üŒø£ eTTø£ÿ\T>±

K+&ç+∫ rs¡TqT.

XÀ¢ ˆ <äT'K+ ã‘<ä+ eTeT <äT'œ‘êj·÷

e÷k ∫sêj·÷~Û>∑$Twü ‘√ <Í« ˆ

ã<äΔdü e<Ûä dü ‘·<∏ë ìXÊ+‘

sêC≤|üsê<Ûë ~e ‘·düÿs¡dü ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äT'K+ ` u‘· ` Ç<ä+ ` eTeT ` <äT'œ‘êj·÷' ` e÷k `

∫sêj·T ` n~Û>∑$Twü ‘·' ` <Í« ` ã<äΔdü ` e<Ûä dü ` ‘·<∏ë ` ìXÊ+‘ `

sêC≤|üsê<Ûë‘Y ` Çe ` ‘·düÿs¡dü ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ã‘·! Ç<ä+ <äT'K+, sêC≤|üsê<Ûë‘Y ã<äΔdü , ‘·<∏ë ìXÊ+‘

e<Ûä dü ‘·düÿs¡dü Çe, ∫sêj·T <äT'œ‘êj·÷' eTeT <Í« e÷k n~Û>∑$Twü ‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã‘· R njÓ÷´! Ç<ä+ R Ç~, <äT'K+ R dü+‘ê|üø£s¡yÓTÆq~,

sêC≤|üsê<Ûë‘Y R sê»Á<√Vü≤ eTqT n|üsê<ÛäeTTe\q, ã<äΔdü´ R ã+~Û+|ü

ã&çq{Ϻj·TT, ‘·<∏ë R n≥T¢, ìXÊ+‘˚ e<Ûä´dü´ R ‘Ó\¢yês¡>∑H˚ #·+|üã&Ée\dæ

j·TTqï{Ϻj·TT, ‘·düÿs¡dü´ Çe R <=+>∑yêìøÏe˝…, ∫sêj·T R ∫s¡ø±\eTT,

<äT'œ‘êj·÷' R <äT'œ+∫ j·TTqï{Ϻ, eTeT R Hê≈£î, <Í« e÷k R ¬s+&ÉT HÓ\\TqT,

n~Û>∑$Twü ‘·' R düMT|æ+#·T#·Tqï$.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT262

‘ê‘·Œs¡´eTT :` sê»Á<√Vü≤ eTqT n|üsê<ÛäeTTq≈£î ã+~Û+∫ ‘Ó\¢yês¡>∑H˚

e~Û+|üe\dæj·TTqï #√s¡Tq≈£îe … ∫s¡ø±\eTT <äT'œ+∫ j·TTqï Hê≈£î $T–*q

á ¬s+&ÉT HÓ\\TqT ‘·«s¡ ÀH >∑&É∫b˛e⁄qT>∑<ë! Ä ‘·s¡Tyê‹ $wüj·T eT÷Væ≤+∫q

m+‘· |òüTÀs¡eTT>± qT+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ Vü‰ sêeT Vü‰ \ø£ÎD Vü‰ düT$TÁ‘

Vü‰ sêeTe÷‘· dü‡Vü≤ yT »qHê´ ˆ

@cÕ $|ü<ë´ eT´Vü≤ eT\ŒuÛ≤>±´

eTVü‰s¡íy HÍ ]e eT÷&ÛÉyê‘ê ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü‰ ` sêeT ` Vü‰ ` \ø£ÎD ` Vü‰ ` düT$TÁ‘˚ ` Vü‰ `

sêeTe÷‘·' ` düVü≤ ` y˚T ` »qHê´ ` @cÕ ` $|ü<ë´$T ` nVü≤yéT `

n\ŒuÛ≤>±´ ` eTVü‰s¡íy ` HÍ' ` Çe ` eT÷&ÛÉyê‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü‰ sêeT! Vü‰ \ø£ÎD! Vü‰ düT$TÁ‘! yT »qHê´ düVü≤ Vü‰

sêeTe÷‘·'! eTVü‰s¡íy eT÷&ÛÉyê‘ê HÍ' Çe n\ŒuÛ≤>±´ @cÕ nVü≤+ $|ü<ë´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰ sêeT R njÓ÷´ lsêe÷! Vü‰ \ø£ÎD R njÓ÷´ \ø£ÎD≤,

Vü‰ düT$TÁ‘ R njÓ÷´ düT$TÁ‘ê! yT »qHê´ düVü≤ R Hê‘·*¢‘√ >∑÷&çq, Vü‰

sêeTe÷‘·' R njÓ÷´ sêeTTì ‘·*¢yÓ’q z øödü ≤´ <M! eTVü‰s¡íy R q≥ºq&ç

düeTTÁ<äeTTq, eT÷&ÛÉyê‘ê R ô|qT>±* ø£*–j·TTqï, HÍ' Çe R z&Ée …, n\ŒuÛ≤>±´

R uÛ≤>∑´V”≤qTsê\HÓ’q{Ϻ, @cÕ nVü≤+ R á H˚qT, $|ü<ë´$T R q•+∫

b˛e⁄#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` njÓ÷´ lsêeT#·+Á<ë! Vü‰ \ø£ÎD≤! Vü‰ düT$TÁ‘ê! njÓ÷´! Hê

ø£qï‘·©¢! lsêeT»qìyÓ’q z øödü˝≤´! q≥ºq&çdüeTTÁ<äeTTq ô|qT‘·TbòÕqT˝À

∫≈£îÿø=qï HÍø£e˝… MT¬ø\¢s¡≈£îqT <ä÷s¡yÓTÆ Ç#·Ã≥ H˚qT áØ‹>± n+‘·]+∫

b˛e⁄#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ ‘·s¡dæ«HÍ <Ûës¡j·T‘ê eTè>∑dü

dü‘Ô«q s¡÷|ü+ eTqTCÒ+Á<ä|ü⁄Á‘Í ˆ

q÷q+ $XkÂÔ eTeT ø±s¡D≤ ‘ÍÔ

dæ+Vü≤s¡uÛÖ <ë« $e yÓ’<äT´‘q ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·s¡dæ«HÍ ` <Ûës¡j·T‘ê ` eTè>∑dü´ ` dü‘˚Ô«q ` s¡÷|ü+ `

263(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z

eTqTCÒ+Á<ä|ü⁄Á‘Í ` q÷q+ ` $XkÂÔ ` eTeT ` ø±s¡D≤‘Y ` ‘Í ` dæ+Vü≤s¡uÛÖ `

<Í« ` Çe ` yÓ’<äT´‘q ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTè>∑dü s¡÷|ü+ <Ûës¡j·T‘ê dü‘Ô«q yÓ’<äT´‘q <Í« dæ+Vü≤s¡uÛÖ

Çe ‘Í ‘·s¡dæ«HÍ eTqTCÒ+Á<ä|ü⁄Á‘Í eTeT ø±s¡D≤‘Y q÷q+ $XkÂÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTè>∑dü R Ò&çjÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ R s¡÷|üeTTqT, <Ûës¡j·T‘ê R

<Ûä]+∫q{Ϻ, dü‘Ô «q R ÁbÕDÏ#, yÓ’<äT´‘q R |æ&ÉT>∑T#‘·, <Í« dæ+Vü≤s¡uÛÖ Çe R

¬s+&ÉT dæ+Vü≤eèwüuÛÑeTT\e …, ‘·s¡dæ«HÍ R Á|ü‘ê|üe+‘·T …’q, ‘Í eTqTCÒ+Á<ä|ü⁄Á‘Í

R Ä sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄s¡TqT, eTeT ø±s¡D≤‘Y R HêeT÷\eTTqH, q÷q+ R

ìXÃj·TeTT>±, $XkÂÔ R e~Û+|üã&ç].

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` <Í« dæ+Vü≤s¡uÛÖ Çe ` ¬s+&ÉT dæ+Vü≤eTT\e …qT, ¬s+&ÉT

eèwüuÛÑeTT\ e …qT.

sê. •s√eTDÏ:` dæ+Vü≤s¡uÛÖ ` ¬s+&ÉT ÅX‚wüeTT …’q dæ+Vü≤eTT\e ….

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ô|<ä›|æ&ÉT>∑TbÕ≥T# Vü≤‘·e÷]q dæ+Vü≤eTT\ »+≥e …qT, eèwüuÛÑeTT\

»+≥e˝…qT, eTVü‰Ms¡T˝…’q á sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄s¡TqT <äTwüºyÓTÆq Hêø√]ø£

ø±s¡DeTT>±, ˝Ò&çs¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãq ˇø±H=ø£ <äTwüºdü‘·Ô «eTT #˚‹˝À

#·ìb˛sTT]. Ç< j·T<∏ës¡úeTT.

XÀ¢ ˆ q÷q+ dü ø±˝À eTè>∑s¡÷|ü<ÛëØ

e÷ eT\ŒuÛ≤>±´+ \T\TuÛÒ ‘·<ë˙yéT ˆ

j·T Á‘ês¡ |ü⁄Á‘·+ $düdüs¡® eT÷&ÛÜ

sêe÷qT»+ \ø£ÎD|üPs¡«»+ #· ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q÷q+ ` dü' ` ø±\' ` eTè>∑s¡÷|ü<ÛëØ ` e÷yéT ` n\ŒuÛ≤>±´+

\T\TuÛÒ ` ‘·<ë˙+ ` j·TÁ‘· ` Äs¡ |ü⁄Á‘·+ ` $düdüs¡® ` eT÷&ÛÜ ` sêe÷qT»+

` \ø£ÎD|üPs¡«»+ ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TÁ‘· nVü≤+ sêe÷qT»yéT Äs¡ |ü⁄Á‘·+ \ø£ÎD|üPs¡«»+ #·

eT÷&ÛÜ $düdüs¡®, ‘·<ë˙+ q÷q+ dü' ø±\' eTè>∑s¡÷|ü<ÛëØ düHé n\ŒuÛ≤>±´+

e÷+ \T\TuÛÒ.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT264

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TÁ‘· R m#·Ã≥, Äs¡ |ü⁄Á‘·+ R Hê uÛÑs¡Ôj·TTqT, \ø£ÎD|üPs¡«»+

R \ø£ÎDTì nqïj·TTHÓ’q{Ϻ lsêeTTì, sêe÷qT»+ R sêeTTìøÏ Á|æj·TT&Ó’q

‘·eTTà&É>∑T \ø£ÎDTì, eT÷&ÛÜ R eT÷s¡Tâsê\HÓ’, $düdüs¡® R |ü+|æ ydæj·TT+{ÏH√,

‘·<ë˙+ R Ä düeTj·TeTTq, ø±\' R j·TeT<Ûäs¡àsêCÒ, dü' eTè>∑s¡÷|ü<ÛëØ düHé R

Ä Ò&ç s¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫qyê&Ó’, q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±, n\ŒuÛ≤>±´+ R

uÛ≤>∑ V”≤qTsê\HÓ’q{Ϻ, e÷+ R qqTï, \T\TuÛÒ R ˝ÀuÛÑô|f…ºqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` sêe÷qT»+ \ø£ÎD|üPs¡«»+ #· ` u≤\´eTTqT+&çj·TT

|üs¡eTùdïVü≤eTT‘√ qT+&ÉT≥#˚‘·qT ˇø£]ì uÀ* ˇø£ s¡T+&ÉT≥#˚‘·qT,

sêeT\ø£ÎDT\≈£î á |üsê´j·T|ü<äeTT\T Ç≥ düs¡düeTT>∑ yê&Éã&çq$.

yê]ì yê©àøÏ |üs¡düŒs¡dü dü<äèXÖ ` nì |üPs¡«yT e]í+∫j·TT+&ÓqT.

yêdüT<ëdükÕ«$T:` ø£$ Ç#·Ã≥ á Á|üjÓ÷>∑eTT #j·TT≥ Çs¡Te⁄s¡TqT Ç+#·T $T+#·T

düe÷qT\ì ‘Ó\T|ü⁄≥ø£ì miT>∑Tq~. ª<Í« düT|üsöí düj·TTCÖ düU≤j·TÚμ nqT ÁXó‹

ì≥ nqTdü+~Û+#·Tq~. Bìe\q Xó<Δë‘·à |üs¡e÷‘·à *+#·T$T+#·T>± düe÷qT\ì

uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ìXÃj·TeTT>± ÄHê&ÉT Ä j·TeT<Ûäs¡àsêCÒ Ä Ò&çs¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫

ìsꓤ>∑T´sê\HÓ’q qqTï ÀuÛÑeTTq≈£î >∑TiÏ#ôdqT. Òì#√ Ä $<ÛäeTT>± eT÷s¡Tâsê\HÓ’

\ø£ÎDÁ|æj·Tk˛<äs¡T&Ó’q lsêeTTì, n‘·ì eTT<äT›\ ‘·eTTà&Ó’q \ø£ÎDTì, HqT

<ä÷s¡eTT #dæø=+<äTHê!

XÀ¢ ˆ Vü‰ sêeT dü‘· Áe‘· Bs¡Èu≤ôVA

Vü‰ |üPs¡í#·+Á<äÁ|ü‹e÷qeÅø£Ô ˆ

Vü‰ Je ˝Àø£dü Væ≤‘·' Á|æj·T XÃ

e<Ûë´+ q e÷+ y‹‡ Væ≤ sêø£åkÕHêyéT ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü‰ ` sêeT ` dü‘·´Áe‘· ` Bs¡ Èu≤¨ ` Vü‰ `

|üPs¡í#·+Á<äÁ|ü‹e÷qeÅø£Ô ` Vü‰ ` Je ` ˝Àø£dü ` Væ≤‘·' ` Á|æj·T' ` #· `

e<Ûë´+ ` q ` e÷+ ` y‹‡ ` Væ≤ ` sêø£åkÕHêyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

265(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü‰ sêeT R njÓ÷´ lsêe÷! dü‘· Áe‘· R dü‘· yêø£ |ü]bÕ\≈£î&Ü!,

Bs¡Èu≤¨ R eTVü‰Ms¡\ø£åDdü+j·TT‘·T&Ü, Vü‰ |üPs¡í#·+Á<äÁ|ü‹e÷qeÅø£Ô R njÓ÷´!

ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì uÀ*q eTTKeTT >∑\yê&Ü! Vü‰ Je! R njÓ÷´ Hê ÁbÕDe÷!

˝Àø£dü R »>∑‘·TÔq≈£î, Væ≤‘·' R ÅX‚j·TdüT‡qT >∑÷s¡TÃyê&Ée⁄qT, Á|æj·T Xà R Á|æj·TyÓTÆq

yê&Ée⁄q>∑T, ‘·«+ R ˙e⁄, sêø£åkÕHê+ R sêø£ådüT\≈£î, e<Ûë´+ R e<ÛäT´sê\qT>±

qTqï, e÷+ R qqTï >∑÷]Ã, q y‹‡ Væ≤ R miT>∑≈£îHêïe⁄ >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` njÓ÷´! lsêeT#·+Á<ë! dü‘· bÕ\≈£î&Ü! |üPs¡í#·+Á<ä düìïuÛÑ düT+<äs¡

e<äHês¡$+<äT&Ü! düeTdüÔ Àø£eTTq≈£îqT πøåeTeTTqT, Á|æj·TeTTqT >∑÷s¡Tà e⁄ Ç#·Ã≥

sêø£ådüT\ #‹˝À e~Û+|üã&ÉuÀe⁄#·Tqï qqTï >∑÷]à øÏ+‘·j·TTqT ‘Ó*j·T Ò≈£î+{Ï$

>∑<ë!

XÀ¢ ˆ nqq´<Ó’e‘·« $Tj·T+ ø£åe÷ #·

uÛÑ÷eTÚ #· Xj·÷´ ìj·TeT Xà <Ûäπsà ˆ

|ü‹Áe‘ê‘·«+ $|òü\+ eT yT<ä+

ø£è‘·+ ø£è‘·ù|òTï wæ«e e÷qTcÕD≤yéT ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nqq´<Ó’e‘·«yéT Çj·T+ ø£åe÷ #· uÛÑ÷eTÚ #· Xj·÷´

` ìj·TeT' ` #· ` <Ûäπsà, |ü‹Áe‘ê‘·«+ ` $|òü\+ ` eTeT ` Ç<ä+ ` ø£è‘·+ `

ø£è‘·ù|òTïwüß ` Çe ` e÷qTcÕD≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£è‘·ù|òTïwüß R #dæqyT\T eTi#·T <äTwüߺ\j·T+<äT, e÷qTcÕD≤+

R e÷qe⁄\jÓTTø£ÿ, ø£è‘·yéT Çe R ñ|üø±s¡eTT e …, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, Ç<äyéT R

á, nqq´<Ó’e‘·«+ R uÛÑs¡Ôô|’ @¬ø’ø£<Ó’e‘·«uÛ≤eeTTqT, Çj·T+ R á, ø£åe÷ #· R

ø£wüºdüVü≤qeTTqT, uÛÑ÷eTÚ R uÛÑ÷‘·\eT+<äT, Xj·÷´ #· R Xj·TqeTTqT, <Ûäπsà R

<Ûäs¡àeTTq+<äT, ìj·TeT' #· R ìj·TeTeTTqT, Ç<ä+ R á, |ü‹Áe‘ê‘·«+ #· R

bÕ‹Áe‘· <Ûäs¡àeTTqT, $|òü\yéT R e´s¡úeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` ª<Ûäs√à s¡ø£å‹ s¡øÏå‘·'μ R nqT ì]«yê<äyÓTÆq dü‘·´eTT HêjÓT&É\

ìwüŒ¤\yÓTÆq~. Hê ø£åe÷>∑TDeTT nq>± XÊ|üeTT# XÁ‘·Te⁄\qT dü+Vü≤]+#·Tq{Ϻ

X¯øÏÔj·TTqïqT <ëìì $ìjÓ÷–+|üø£ ø£wüºeTT\qT eVæ≤+#·T#·Tqï Hê zs¡TŒ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT266

ìwüŒ¤\yÓTÆq~.

>√$+<äsêJj·TeTT:` ª<Ûäπsà ìj·TeT' #·μ ` s¡ø£åø£‘·«<Ûäs¡àeTT (u≤<Ûä ‘·) lsêeTTì

j·T+< >∑\<äì, n‘·ì nqT»„ Òì< Ä‘·às¡ø£åDÁ|üj·T‘·ïeTT >∑÷&É n<Ûäs¡àyT j·T>∑Tqì

d”‘·eTà sêeDT&ÉT ô|≥Tº#·Tqï u≤<Ûä\qT düVæ≤+#ÓH˚ >±ì Á|ürø±s¡eTTq≈£î

|üPqTø=q Ò<äT. á $wüj·TyT ªq ‘ê«+ ≈£î]à <äXÁ^e uÛÑdüà uÛÑkÕàs¡Ω‘»kÕμ nì

sêeDTì‘√ |ü*øÏj·TTqï~ >∑<ë!

yêdüT<ëdükÕ«$T:` ªªnqq´<Ó’e‘·«+, |ü‹Áe‘ê‘·«+μμ uÛÑ≈£îÔ&ÉT, Á|ü|üqTï&ÉT, |ü‹Áe‘·

` á eTTe⁄«s¡TqT düe÷qT\T. ø±e⁄q |ü‹Áe‘·jÓÆTq d”‘·eTà uÛ≤e$T≥T¢qï~.

ªªHê<∏ë! ˙j·T+<äT H˚qT @ø£uÛÑøÏÔ>∑\<ëq q>∑T≥#˚‘·H˚ ˙e⁄ Hêsêj·TD|üP»

#j·TTq|ü&ÉT HqT ˙düVü‰j·TTsê\T>± qT+&ç ø±e\dæq$ n+~#·TÃ#·T+{ÏH>±ì

Hêsêj·TDTq+<äT >∑÷&É <Ó’eãT~Δ qT+∫ j·T]Ã+∫q<ëqqT ø±<äT >∑<ë!

μ@ø£uÛÑøÏÔ ]«•wü ‘.μ ªnqHê´ •Ã+‘·j·T+‘√ e÷+μ ªnqq´#‘ê dü‡‘·‘·+,

nqq´uÛ≤ø˘, nqq´eTqdü', nqq´jÓ÷π>qμ Ç‘ê´~ uÛÑ>∑eBZ‘êyêø£´eTT *#·≥

nqTdü+~Û+#·Tø=qe˝…qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` #dæq yT\T eTi#·Tq{Ϻ <äTsêàs¡TZ\ jÓT&É\ ø±$+∫q ñ|üø±s¡eTTe …,

HêuÛÑs¡Ô èùde, Hê düVü≤qo\eTT, Hê ìj·TeTbÕ\qeTT, Hê <Ûäsêà#·s¡DeTT, Hê

bÕ‹Áe‘· eTT, düs¡«eTT H&ÉT $|òü\eTjÓT´qT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ yÓ÷|òüTÀ Væ≤ <Ûäs¡à XÃ]‘√ eTj·÷-j·T+

‘· <∏Ó’ø£|ürï‘·« $T<ä+ ìs¡s¡úø£yéT ˆ

j·÷ ‘ê«+ q |üXÊ´$T ø£èXÊ $esêí

V”≤Hê ‘·«j·÷ dü+>∑eTH ìsêXÊ ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yÓ÷|òüT' ` Væ≤ ` <Ûäs¡à' ` #·]‘·' ` eTj·÷ ` nj·TyéT ` ‘·<∏ë `

@ø£|ürï‘·«yéT ` Ç<ä+ ` ìs¡s¡úø£yéT, j·÷ ` ‘ê«+ ` q ` |üXÊ´$T ` ø£èXÊ `

$esêí ` V”≤Hê ` ‘·«j·÷ ` dü+>∑eTH ` ìsêXÊ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«j·÷ dü+>∑eTH ìsêXÊ, V”≤Hê, ø£èXÊ, $esêí, j·÷ nVü≤+

‘ê«+ q |üXÊ´$T, (‘·j·÷) eTj·÷ #·]‘·' nj·T+ <Ûäs¡à' yÓ÷|òüT' Væ≤— ‘·<∏ë (eTeT)

Ç<äyéT @ø£|ürï‘·«+ ìs¡s¡úø£yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«j·÷ R ˙‘√&É, dü+>∑eTH R ø£\dæø=qT≥ j·T+<äT, ìsêXÊ R

267(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z

ÄX Òì<ëqHÓ’, V”≤Hê R uÛ≤>∑ V”≤qTsê\HÓ’, ø£èXÊ R ø£è•+∫q<ëqHÓ’, $esêí R

BqTsê\HÓ’j·TTqï, (j·÷) nVü≤+ R (@) HqT, ‘ê«+ R ìqTï, q |üXÊ´$T R

#·÷&É Òø£ b˛e⁄#·THêïH√, (‘·j·÷) eTj·÷ R n{Ϻ Hê#‘·, #·]‘·' R Ä#·]+|ü

ã&çq{Ϻ, nj·T+ <Ûäs¡à' R á <Ûäs¡àeTT, yÓ÷|òüT' Væ≤ R e´s¡úyT >∑<ë! ‘·<∏ë R nfÒ¢,

Ç<äyéT @ø£|ürï‘·«+ R á bÕ‹Áe‘· <Ûäs¡àeTT, ìs¡s¡úø£yéT R e´s¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ≈£î <ä÷s¡yÓTÆ, ìqTï ø£\dæø=qT ÄX Òì<ëqHÓ’, ø£è•+∫, <Ó’q´eTT‘√

ìqTï >∑q Ò≈£îqï{Ϻ HqT #dæq <Ûäs¡àeT+‘·j·TTqT e´s¡úyÓTÆq~>∑<ë! Hê bÕ‹Áe‘·

$X‚wüeTT >∑÷&É ìs¡s¡úø£yT jÓÆTq~ >∑<ë!

XÀ¢ ˆ |æ‘·T ]ï<X+ ìj·TyTq ø£è‘ê«

eHê ìïeè‘·Ô XÃ]‘·Áe‘·XÃ ˆ

Åd”Ô_Û düTÔ eTH´ $|ü⁄ Òø£åD≤_Û

düÔ «+ s¡+dü ùd M‘·uÛÑj·T' ø£è‘ês¡ú' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |æ‘·T' ` ì<X+ ` ìj·TyTq ` ø£è‘ê« ` eHê‘Y ` ìeè‘·Ô' `

#·]‘·Áe‘·' ` #· ` Åd”Ô_Û' ` ‘·T ` eTH´ ` $|ü⁄ Òø£åD≤_Û' ` ‘·«+ ` s¡+dü ùd `

M‘·uÛÑj·T' ` ø£è‘ês¡ú' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ìj·TyTq |æ‘·T' ì<X+ ø£è‘ê«, #·]‘·Áe‘·', eHê‘Y ìeè‘·Ô'

‘·«+ ø£è‘ês¡ú', M‘·uÛÑj·T' #· düHé, $|ü⁄ Òø£åD≤_Û' Åd”Ô_Û' s¡+dü ùd Ç‹ eTH´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìj·TyTq R ìj·TeTeTT‘√, |æ‘·T' R ‘·+Á&çjÓTTø£ÿ, ì<X+ R

Ä»„qT, ø£è‘ê« R bÕ*+∫, #·]‘·Áe‘·' R HÓiys¡TÃø=qï ìj·TeTbÕ\qeTT >∑\yê&ÉyÓ’,

eHê‘Y R ns¡D´eTT qT+&ç, ìeè‘·Ô' R yÓqTø£≈£î yÓ[¢qyê&ÉyÓ’, ø£è‘ês¡ú' R

#·]‘ês¡Tú&Ée⁄qT, M‘·uÛÑj·T' #·(düHé) R uÛÑj·TeTT‘=\–q yê&Ée⁄ q>∑T#·T, ‘·«+ R

˙e⁄, $|ü⁄ Òø£åD≤_Û' R ô|<ä›ø£qTï\T >∑*Zq{Ϻ, Åd”Ô_Û' R ø±+‘·\‘√, s¡+dü ùd R

Áø°&ç+|ü>∑\e⁄, Ç‹ R nì, eTH´ R ‘·\+#·T#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙ ‘·+Á&ç Ä»„qT j·T<∏ë$~Û>± HÓiy]à ø£è‘·ø£è‘·T´&ÉyÓ’ ns¡D´eTT

qT+&ç eTi* njÓ÷<Ûä ≈£î #s¡Tø=ì ‘·\ô|{Ϻq ø±s¡ eTTqT kÕ~Û+∫ dü+‘√wüeTT‘√qT,

‘=\–q XÁ‘·TuÛÑj·TeTT‘√&ÉqT ìqTï ø±$T+#·T ô|≈£îÿeT+~ ø±+‘·\qT #s¡Bdæ

˙e⁄ ùd«#·Ã¤>± $Vü≤]+|ü >∑\e⁄ >∑<ë! nì HqT ‘·\+#·T#·THêïqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT268

XÀ¢ ˆ nVü≤+ ‘·T sêeT ‘·«sTT C≤‘·ø±e÷

∫s¡+ $HêXÊj·T ìã<äΔuÛ≤yê ˆ

yÓ÷|òüT+ #·]‘ê« #· ‘·b˛ Áe‘·+ #·

‘· øå±´$T ~Û ®$‘· eT\ŒuÛ≤>±´ ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` sêeT ` ‘·«sTT ` C≤‘·ø±e÷ ` ∫s¡+ `

$HêXÊj·T ` ìã<äΔuÛ≤yê ` yÓ÷|òüT+ ` #·]‘ê« ` #· ` ‘·|ü' ` Áe‘·+ ` #· `

‘· øå±´$T ` ~Ûø ` J$‘·yéT ` n\ŒuÛ≤>±´ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤ sêeT! ‘·«sTT C≤‘·ø±e÷ nVü≤+ $HêXÊj·T ‘·«sTT

ìã<äΔuÛ≤yê, ‘·|ü' #· Áe‘·+ #· yÓ÷|òüT+ #·]‘ê«, n\ŒuÛ≤>±´ J$‘·+ ‘· øå±´$T—

e÷+ ~Ûø˘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤ sêeT R z sêe÷! ‘·«sTT R ˙ j·T+<äT, C≤‘·ø±e÷ R

»ì+∫q Áù|eT>∑\<ëqHÓ’, $HêXÊj·T R HêXqeTTø=i≈£î, ‘·«sTT R ˙j·T+<äT,

∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, ìã<äΔuÛ≤yê R \>∑ïyÓTÆq{Ϻ Vü≤è<äj·TeTT >∑\<ëqHÓ’, yÓ÷|òüT+

R e´s¡úyÓTÆq, ‘·|ü' R ‘·|üdüT‡qT, Áe‘·+ #· R Áe‘·eTTqT, #·]‘ê« R Ä#·]+∫,

n\ŒuÛ≤>±´ R ø°åDuÛ≤>∑T´sê\HÓ’, J$‘·+ R ÁbÕDeTTqT, ‘· øå±´$T R $&ç#Ó<äqT,

e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, ~Ûø R ì+<äj·T>∑T >±ø£!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` Ç+<äT #Ó|üŒã&çq eìïj·TT |üs¡eTuÛÑ≈£îÔ\j·TT, Á|ü|üqTï\j·TT

ø£è‘· eTT\T. @ø£<y√bÕdæÔ >∑\yê&Ó’q uÛÑ≈£îÔ&ÉT uÛÑ>∑e#·Ã]Á‘·eTT\T ‘·|üŒ yiT ˝ÖøÏø£

yês¡Ô\T $qsê<äT. ‘·q <Vü≤düTKeTT\T ø√s¡sê<äT. s¡ø£å≈£î&ÉT uÛÑ>∑e+‘·T& j·Tì

<äè&ÛÉ$XÊ«düeTT >∑*–, ‘·q jÓ÷>∑πøåeTeTT\¬ø’ ‘êqT>± Á|üj·T‹ï+#·sê<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêe÷! HqT ìqTï Áù|$T+∫q<ëqHÓ’ ˙j·T+< Vü≤è<äj·TeTTqT

ì\TŒø=ì ∫s¡ø±\eTT >∑&ç|æ ∫es¡≈£î $HêXeTT ‘Ó#·TÃø=ì e´s¡úyÓTÆq ‘·|üdüT‡qT,

Áe‘·eTTqT >±$+#·T#·T uÛ≤>∑ V”≤qTsê\HÓ’ ∫es¡ øÏ≥T¢ ÁbÕDeTT >√˝ÀŒe⁄#·THêïqT.

Ç{Ϻ H HÓ+‘· ìsꓤ>∑T´sê\H√ >∑<ë!

XÀ¢ ˆ kÕ J$‘·+ øÏåÁ|ü eTVü≤+ ‘· CÒj·T+

$ùwD XÅùdÔD •‘q yê|æ ˆ

269(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z

$wüdü <ë‘ê q Væ≤ yT -dæÔ ø£•Ã

#·Ã¤ÅdüÔdü yê yXàì sêø£ådüdü ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ J$‘·+ øÏåÁ|üyéT nVü≤+ ‘· CÒj·T+ $ùwD XÅùdÔD

` •‘q ` yê ` n|æ ` $wüdü ` <ë‘ê ` q ` Væ≤ ` yT ` ndæÔ ` ø£•Ã‘Y `

XÅdüÔdü ` yê ` yXàì ` sêø£ådüdü ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ nVü≤+ øÏåÁ|ü+ $ùwD, •‘q XÅùdÔD yê n|æ J$‘·+

‘· CÒj·T+, sêø£ådüdü yXàì yT $wüdü , XÅdüÔdü yê <ë‘ê ø£•Ã‘Y HêdæÔ Væ≤!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ nVü≤+ R n{Ϻ HqT, $ùwD R $wüeTT#‘· >±ì, •‘q R

yê&çjÓÆTq, XÅùdÔD yê n|æ R Äj·TT<ÛäeTT#‘· >±ì, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, J$‘·+

R J$‘·eTTqT, ‘· CÒj·T+ R $&ç∫ô|f…º<äqT, sêø£ådüdü R (á) sêø£ådüTìjÓTTø£ÿ,

yXàì R uÛÑeqeTTq+<äT, yT R Hê≈£î, $wüdü R $wüeTTjÓTTø£ÿ >±ì, XÅdüÔdü yê

R XÅdüÔeTTjÓTTø£ÿ >±ì, <ë‘ê R Ç#·TÃyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R me«&ÉTqT, q ndæÔ Væ≤ R

Ò&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á $<ÛäeTT>± ìsꓤ>∑T´sê\HÓ’q HqT @ $wüeTTqT Á$T+–jÓ÷, @

XÅdüÔeTTqT Á|üjÓ÷–+∫jÓ÷ oÁ|òüTeTT>± Hê J$‘·eTTqT n+‘·yÓTT+~+#·Tø=+<äTqT.

ø±ì njÓ÷´! á sêø£ådüTì eT+~s¡eTTq+<äT HêøÏ+‘· $wüeTT ì#·TÃyê&ÉT >±ì, @

K&ÉZeTTHÓ’q H=dü>∑Tyê&ÉT >±ì me«&ÉTqT Ò&ÉT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ Çre <M ãVüQ<Ûë $\|ü

düsê«‘·àHê sêeT eTqTdüàs¡+r ˆ

Á|üy|üe÷Hê |ü]XówüÿeÅø±Ô

q>√‘·ÔeT+ |ü⁄w挑· e÷dükÕ<ä ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` Çe ` <M ` ãVüQ<Ûë ` $\|ü ` düsê«‘·àHê ` sêeTyéT

` nqTdüàs¡+r ` Á|üy|üe÷Hê ` |ü]XówüÿeÅø±Ô ` q>√‘·ÔeT+ ` |ü⁄w挑·yéT `

ÄdükÕ<ä ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <M Çre ãVüQ<Ûë $\|ü düsê«‘·àHê sêeTyéT nqTdüàs¡+r,

Á|üy|üe÷Hê, |ü]XówüÿeÅø±Ô |ü⁄w挑·+ q>√‘·ÔeTyéT ÄdükÕ<ä.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <M R |üPE´sê …’q d”‘ê<$, Çre R Ç≥Te …, ãVüQ<Ûë R

ô|≈£îÿuÛÑ+>∑T\, $\|ü R $\|æ+∫, düsê«‘·àHê R düs¡«$<ÛäeTT\, sêeTyéT nqTdüàs¡+r

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT270

R sêeTTì <Ûë´ì+#·T#·T, Á|üy|üe÷Hê R $TøÏÿ* ø£+|æ+#·T#·Tqï<Ó’, |ü]XówüÿeÁø±Ô

R ‘·&ç j·÷]b˛sTTq H√s¡T >∑\~ j·T>∑T#·T, |ü⁄w挑·+ R |üP∫j·TTqï, q>√‘·ÔeT+

R ÅX‚wüyÓTÆq (•+XóbÕ) eèø£åeTTqT, ÄdükÕ<ä R #¬sqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ á $<ÛäeTT>± ô|≈£îÿØ‘·T\T>± $\|æ+#·T#·T düs¡«$<ÛäeTT\

lsêeTTH ∫+‹+#·T#·T, <äT'KuÛ≤s¡eTT# eDøÏb˛e⁄#·T dü+‘êbÕ‹Xj·TeTT# H√s¡T

m+&çb˛e⁄#·T+&É>±, #·ø£ÿ>± |ü⁄wæŒ+∫j·TTqï Ä •+XóbÕeèø£åeTT yÓTT<ä{ÏøÏ #¬sqT.

XÀ¢ ˆ XÀø±_Û‘·bÕÔ ãVüQ<Ûë $∫+‘·

d”‘ê-<∏ä yDT´Å<äZ<∏äq+ >∑èV”≤‘ê« ˆ

ñ<ä“<Ûä yDT´Å<äZ<∏äHq oÁ|òüT

eTVü≤+ >∑$TcÕ´$T j·TeTdü eT÷\yéT ˆˆ 18

XÀ¢ ˆ ñ|üdæú‘ê kÕ eTè<äTdüs¡«>±Ár

XÊU≤+ >∑èV”≤‘ê« -<∏ä q>∑dü ‘·dü . 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` XÀø±_Û‘·bÕÔ ãVüQ<Ûë $∫+‘· d”‘ê n<∏ä yDT´Å<äZ<∏äq+

` >∑èV”≤‘ê« ` ñ<ä“<Ûä ` yDT´Å<äZ<∏äHq ` oÁ|òüTyéT ` nVü≤+ ` >∑$TcÕ´$T `

j·TeTdü ` eT÷\yéT. ñ|üdæú‘ê ` kÕ ` eTè<äTdüs¡«>±Ár ` XÊU≤+ ` >∑èV”≤‘ê«

` n<∏ä ` q>∑dü ` ‘·dü ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä eTè<äTdüs¡«>±Ár kÕ d”‘ê yDT´Å<äZ<∏äHq ñ<ä“<Ûä nVü≤+

oÁ|òüT+ j·TeTdü eT÷\+ >∑$TcÕ´$T, Ç‹ XÀø±_Û‘·bÕÔ ãVüQ<Ûë $∫+‘· , n<∏ä

yDT´Å<äZ<∏äq+ >∑èV”≤‘ê« ‘·dü q>∑dü XÊU≤+ >∑èV”≤‘ê« ñ|üdæú‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ ä R |æeTà≥, eTè<äTdüs¡«>±Ár R ø√eT\yÓT Æq

düsê«ej·TeeTT\TqT >∑*–q{Ϻ, kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<˚$, y˚DT´Å<äZ<∏äH˚q R

»&ÉeTT&ç‘√, ñ<ä“<Ûä R ñ]b˛dæø=ì, nVü≤+ R HqT, oÁ|òüT+ R yÓ+≥H, j·TeTdü

R j·TeTTìjÓTTø£ÿ, eT÷\+ R düìï~Ûì>∑÷]Ã, >∑$TcÕ´$T R b˛jÓT<äqT, Ç‹ R

nì, XÀø±_Û‘·bÕÔ R XÀø£eTT# dü+‘ê|üeTT H=+~q<Ó’, ãVüQ<Ûë R ô|≈£îÿ$<ÛäeTT\T>±,

$∫+‘· R Ä˝À∫+∫, n<∏ä R nq+‘·s¡eTT, yDT´Å<äZ<∏äq+ R »&ÉqT, >∑èV”≤‘ê« R

|ü≥Tºø=ì, ‘·dü q>∑dü R Ä (•+X¯óbÕ) eèø£åeTTjÓTTø£ÿ, XÊU≤+ R ø=eTàqT,

>∑èV”≤‘ê« R (Ç+ø=ø£#‹‘√) |ü≥Tºø=ì, ñ|üdæú‘ê R ì\∫j·TT+&ÓqT.

u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT:` ªyDT´Å<äZ<∏äq+μ≈£î e÷iT>± ªyD°Á>∑<∏äq+μ nì bÕsƒ¡eTT ø£\<äT.

271(28) ` ncºÕ$+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T |æeTà≥ ≈£îdüTeTø√eT˝≤+–jÓÆTq Ä d”‘ê<$ |ü\T$<ÛäeTT\>∑T

∫+‘·\‘√ dü+‘êqeTT H=+~ ô|≈£îÿ Ä˝À#·q\T #dæ |æeTà≥ Hê πøXbÕXeTT‘√&ÉH

yÓT&É≈£î ñ]b˛dæø=ì ‘·«s¡ À j·TeTTì #s¡Tø=+<äTqì ‘·q »&ÉeTT&çì ˇø£ #‹‘√

|ü≥Tºø=ì Ä •+XóbÕeèø£åeTTjÓTTø£ÿ ø=eTàqT ÁøÏ+~øÏ ≤– Ç+ø=ø£ #‹‘√ |ü≥Tºø=ì

n#·≥ ì\∫ j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·kÕ´düTÔ sêeT+ Á|ü$∫+‘·j·T+‘ê´

sêe÷qT»+ dü«+ #· ≈£î\+ XóuÛ≤+>±´' ˆ

XÀø±ì$T‘êÔì ‘·<∏ë ãVüAì

<ÛÓ’sê´]®‘êì Á|üesêDÏ ˝Àπø ˆ

ÁbÕ<äT ]ï$T‘êÔì ‘·<ë ãuÛÑ÷e⁄'

|ü⁄sê-|æ dæ<ëΔ qT´|ü\øÏå‘êì ˆˆ 20

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªñ<ä“+<ÛäqÁ|üj·T‘√ïμμ HêeT

ncºÕ$+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·T ` sêeT+ ` Á|ü$∫+‘·j·T+‘ê´' ` sêe÷qT»+ `

dü«+ ` #· ` ≈£î\+ ` XóuÛ≤+>±´' ` XÀø±ì$T‘êÔì ` ‘·<∏ë ` ãVüAì `

<ÛÓ’sê´]®‘êì ` Á|üesêDÏ ` ˝Àπø ` ÁbÕ<äT' ` ì$T‘êÔì ` ‘·<ë ` ãuÛÑ÷e⁄' `

|ü⁄sê ` n|æ ` dæ<ëΔì ` ñ|ü\øÏå‘êì ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT+, sêe÷qT»+, dü«+ ≈£î\+ #· Á|ü$∫+‘·j·T+‘ê´',

XóuÛ≤+>±´' ‘·kÕ´' ãVüAì, XÀø±ì$T‘êÔì, <ÛÓ’sê´]®‘êì, ‘·<∏ë ˝Àπø Á|üesêDÏ,

|ü⁄sê n|æ dæ<ëΔì ñ|ü\øÏå‘êì ì$T‘êÔì ‘·<ë ÁbÕ<äTs¡“uÛÑ÷e⁄'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT+ R lsêeTTì >∑÷]Ãj·TT, sêe÷qT»+ R \ø£ÎDTì

>∑÷]Ãj·TT, dü«+ ≈£î\+ #· R ‘·q ≈£î\eTTqT >∑÷]Ãj·TT, Á|ü$∫+‘·j·T+‘ê´' R

$TøÏÿ*>± Ä˝À∫+#·T#·Tqï{Ϻ, XóuÛ≤+>±´' ‘·kÕ´' R XóuÛÑ\ø£åDdü+|üqïjÓÆTq{Ϻ Ä

d”‘·eTà≈£î, ‘·<ë R n|ü&ÉT, XÀø±ì$T‘êÔì R XÀø£eTTq≈£î ø±s¡DeTT >±q{Ϻj·TTqT,

<ÛÓ’sê´]®‘êì R <ÛÓ’s¡ eTTqT >∑÷s¡TÃq{Ϻ$j·TT, ‘·<∏ë R nfÒ¢, ˝Àπø R ˝Àø£eTTq,

Á|üesêDÏ R Á|üdæ<äΔyÓTÆq$j·TTqT, |ü⁄sê n|æ R |üPs¡«ø±\eTTq+<äT>∑÷&É, dæ<ëΔì

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT272

R dü|òü\yÓTÆq$>±, ñ|ü\øÏå‘êì R ìs¡ísTT+|ü ã&çq{Ϻ$j·TT q>∑T, ãVüAì ì$T‘êÔì

R ô|≈£îÿ XóuÛÑX≈£îqeTT\T, ÁbÕ<äTs¡“uÛÑ÷e⁄' R dü+uÛÑ$+∫q$.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` dü«+ ≈£î\+ #· $∫+‘·j·T+‘ê´' nqT≥# ‘·qe+XeTTq≈£î

eT#·Ã‘Ó#·Tà đ·àVü≤‘· ≈£î uÛÑj·T|ü&ÉT#·Tqï<äì dü÷∫+|üã&çq~.

sê.•s√eTDÏ :` |ü⁄sê n|æ dæ<ëΔì ` |üPs¡«eTT $T~∏\j·T+<äT ‘êqT sêeTTì

#·÷&ÉuÀe⁄≥≈£î eTT+ <Ó{Ϻ XóuÛÑX≈£îqeTT\T >±ìŒ+∫qy√, n{Ϻ XóuÛÑX≈£îqeTT\T

d”‘·eTà≈£î >√#·]+#Óqì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T:` nee÷qeTT e\q >±ì, n‹ø√|üeTT# >±ì, ùdïVü≤eTT#>±ì,

uÛÑj·TeTT#>±ì, ñ]b˛düTø=ìjÓ÷, @ ã\e+‘·|ü⁄ eTs¡DeTT #‘·H√ Åd”ÔjÓÆTqqT,

|ü⁄s¡Twüß&Ó’qqT #·∫Ãq jÓT&É\ <äTs¡Z+<ÛäeTT‘√ ≈£L&çq j·T+<Ûä‘·$TÁdü eTqT qs¡ø£eTTq

ã&ç j·TT+&Ée …qT.

»q≈£îì e+{Ï eTVü‰‘·Tàì e+XeTTq ãT{Ϻq<ëqHÓ’ Ç{Ϻ ˙#·|ü⁄ #êe⁄

m≥T¢ #·‘·TÔHê j·Tì Ä˝À∫+#ÓqT.

sêeT\ø£ÎDT\qT <ä\#·T≥ Hì≥T¢ #dæq yê] ø£|üø°]Ô sê<ë! yêπsyÓTÆq

j·T‘·ïeTT #j·TT#·THêïπsyÓ÷! Hì|ü&ÉT #·∫Ãq#√ yês¡T ndüeTs¡Tú …’ Ä&ÉT<ëìì

s¡øÏå+|ü Òø£ #êe$&ç∫s¡ì ˝À≈£î\T ‘·\b˛j·TT<äTπsyÓ÷! nìj·TT ‘·\#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·q uÛÑs¡ÔjÓÆTq lsêeTTì, n‘·ì Á|æj·Tk˛<äs¡T&Ó’q \ø£ÎDTì,

ìwüÿfi+ø£yÓTÆq ‘·q e+XeTTqT >∑÷]Ã ‘·\#·Tø=qT#·Tqï Ä d”‘ê<$øÏ <ÛÓ’s¡ eTTqT

ø£*Œ+#·Tq$j·TTqT, XÀø£eTT qD#·Tq$j·TTqT, X¯óuÛ ÑX¯≈£îqeTT\T>±

˝Àø£Á|üdæ<äΔyÓTÆq$j·TTqT, |ü\Te÷iT\T ‘·q≈£î XóuÛÑdü÷#·ø£eTT\T>± nqTuÛÑeeTTq

qTqï$j·TTqT n>∑T XóuÛÑX≈£îqeTT\T mìïjÓ÷ >±ìŒ+|ükÕ¬>qT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªñ<ä“+<ÛäqÁ|üj·T‘·ïeTTμμ nqT

ÇiTe~mì$T<äedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

@ø√qÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·<∏ë>∑‘ê+ ‘ê+ e´~∏‘ê eTì+~‘ê+

e´ù|‘·Vü≤sê¸+ |ü]Bqe÷qkÕ+ ˆ

XóuÛ≤+ ì$T‘êÔì XóuÛ≤ì uÛÒõπs

qs¡+ Á•j·÷ Ewüº$T y√|üJ$q' ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·<∏ë>∑‘ê+ ` ‘ê+ ` e´~∏‘êyéT ` nì+~‘ê+ ` e´ù|‘·Vü≤sê¸+

` |ü]Bqe÷qkÕyéT, XóuÛ≤+ ` ì$T‘êÔì ` XóuÛ≤ì ` uÛÒõπs ` qs¡+ ` Á•j·÷

` EwüºyéT ` Çe ` ñ|üJ$q' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<∏ë>∑‘ê+, e´~∏‘êyéT, nì+~‘ê+, e´ù|‘·Vü≤sê¸+, |ü]Bq

e÷qkÕ+, ‘ê+ XóuÛ≤+ Á•j·÷ Ewüº+ qs¡yéT ñ|üJ$q' Çe, XóuÛ≤ì ì$T‘êÔì

uÛÒõπs.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<∏ë>∑‘ê+ R n{Ϻdæú‹˝À qTqï{Ϻ~j·TT, e´~∏‘êyéT R ~>∑T\T

#Ó+~q~j·TT, nì+~‘ê+ R ñ‘·ÔeT dü«uÛ≤e⁄sê …’q{Ϻ~j·TTqT, e´ù|‘·Vü≤sê¸+ R

‘=\–b˛sTTq dü+‘√wüeTT >∑*Zq~j·TT, |ü]Bqe÷qkÕ+ R XÀø£eTT‘√ ì+&çq{Ϻ

eTqdüT‡ >∑\~j·TT q>∑T, ‘ê+ XóuÛ≤+ R Ä eT+>∑fidü«s¡÷|ü⁄sê …’q d”‘·qT, Á•j·÷

R ◊X¯«s¡´eTT‘√, Ewüº+ R ì+&çq, qs¡+ R |ü⁄s¡Twüßì, ñ|üJ$q' Çe R

nqT#·s¡T\Te …, XóuÛ≤ì R XóuÛÑdü÷#·ø£eTT …’q, ì$T‘êÔì R X≈£îqeTT\T, uÛÒõπs

R bı+~q$.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` ‘·<∏ë>∑‘ê+ ªs¡Vü≤dü + #· Á|üø±X+ #·μ nì Á>∑+<∏ë~j·T+<äT

#Ó|æŒq≥T¢>± d”‘êsêeTT\ #·]Á‘· düs¡«eTTqT ‘·q≈£î >√#·]+#·T#·Tqï{Ϻ <Ó’q|üŒ{ÏøÏì

Ä düeTj·TeTTq+<ä* d”‘·eTà <äT'KeTT ‘·q yê≈£îÿ\ ø£+<äì~>± ‘êH #Ó|üø=qT#·T

n{Ϻ <äT'KeTT˝À eTTì–j·TTqï<äì Ä~ø£$jÓÆTq yê©àøÏ j·T<∏ës¡úeTTqT yÓ\¢&ç+#·T

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT274

#·THêï&ÉT. nfÒ¢ á XÀ¢ø£eTTq ªd”‘ê+μ nì #Ó|üŒø£ ª‘ê+μ nì #Ó|ü≥# n#·Ã≥

d”‘·>±ø£ eT÷ØÔuÛÑ$+∫q ø£ XÀø£<e‘·jT j·TTqï<äì ø£$ eTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêï&ÉT.

ªnì+~‘ê+μ ` lsêeTTì m&Éu≤≥T ø±\eTTq n‘·ì <Ûäs¡à|ü‹ï ì+<ä≈£î

<ä÷s¡eTT>± m≥T¢+&Ée …H√ nfÒ¢ j·TTqï{Ϻ~.

XóuÛ≤ì ì$T‘êÔì uÛÒõπs ùdyêuÛ≤eeTT‘√ dü«j·TeTT>± XóuÛÑX≈£îqeTT\T

d”‘·eTà≈£î >±ìŒ+#·T#·T ‘·eT ñìøÏì n$ kÕs¡úø£eTT #dæø=qï$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` nbÕs¡yÓTÆq <äT'KuÛ≤s¡eTT‘√ eTTì– dü+‘√wüeTTq≈£î <ä÷s¡yÓTÆ,

~>∑T\T‘√ ì+&çq Vü≤è<äj·TeTT‘√ qT+&çj·TT ì+<ä≈£î <ä÷s¡yÓTÆq es¡ÔqeTT‘√

#·]+#·T#·Tqï Ä d”‘ê<$øÏ ◊X«s¡ e+‘·T&Ó’q ñ<ës¡|ü⁄s¡Twüßì (ø£&É≈£î #]) ÄÁ•‘·T\T

#·T≥Tº eTT≥Tºq≥T¢>± mìïjÓ÷ XóuÛÑX≈£îqeTT\T |üs¡+|üs¡>∑ >√#·]+|ükÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ ‘·kÕ´ XóÙuÛÑ+ yêeT eTsêfi|üø£Î

sêJeè‘·+ ø£èwüí$XÊ\Xóø£¢yéT ˆ

ÁbÕdüŒ+<ä ‘Ó’ø£+ qj·Tq+ düTπøXÊ´

MTHêVü≤‘·+ |ü<äà $T yê_Û‘êÁeTyéT ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·kÕ´' XóuÛÑ+ yêeTyéT nsêfi|üø£ÎsêJeè‘·+ ø£èwüí$XÊ\

` Xóø£¢+ ` ÁbÕdüŒ+<ä‘· ` @ø£+ ` qj·Tq+ ` düTπøXÊ´' ` MTHêVü≤‘·+ ` |ü<äàyéT

` Çe ` n_Û‘êÁeTyéT.

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕ´' düTπøXÊ´', X¯óuÛÑyéT, nsêfi¯|üø£ÎsêJeè‘·+, ø£èwüí

$XÊ\Xóø£¢yéT, n_Û‘êÁeT+, yêeTyéT @ø£+ qj·Tq+, MTHêVü≤‘·+ |ü<äàyéT Çe

ÁbÕdüŒ+<ä‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´' düTπøXÊ´' R düT+<äs¡yÓTÆq πøX dü+|ü<ä>∑\ Ä d”‘ê<$

jÓTTø£ÿ, XóuÛÑ+ R eT+>∑fiø£s¡eTTqT, nsêfi|üø£ÎsêJeè‘·+ R e+|ü⁄‹]– j·TTqï

ø£qT u§eT\ yÓ+Á&ÉTø£\‘√ #·T≥Tºø=qã&ç j·TTqï~j·TTqT, ø£èwüí$XÊ\X¯óø£¢+ R

q\¢ì~j·TTqT $kÕÔs¡yÓTÆq ‘Ó\T|ü⁄>∑\~j·TTq>∑T, n_Û‘êÁeT+ R #·T≥TºqT miT|ü⁄>∑\,

yêeTyéT @ø£+ qj·Tq+ R m&ÉeT ø£H=ïø£{Ï, MTHêVü≤‘·+ R #|ü# ø£<ä\Œã&çq{Ϻ,

|ü<äàyéT Çe R ‘êeTs¡ |ü⁄e⁄«e …, ÁbÕdüŒ+<ä‘· R ø£+|æ+#ÓqT.

275(29) ` @ø√qÁ‹+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` n_Û‘êÁeT+ qj·Tq+ ` ªªÁbÕ+‘·s¡πøÔ #· HÁ‘μμj·Tì ø£+{Ï

#·T≥TºqT mi¿ìπsK\T >∑*– j·TT+&ÉT≥ |ü~à˙ C≤‹ Åd”ÔøÏ \ø£åDeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` e+–j·TTqï ø£qTu§eT\‘√>∑÷&ç ø=q\+<äT mi¿ì πsK\‘√

Á|üø±•+#·T#·T, ‘Ó\¢ì ø£+{Ïj·T+<äT q\¢ì bÕ|ü‘√ XÀ_Û\T¢#·Tqï ÄyÓT m&ÉeT ø£qTï,

#|ü jÓTTs¡dæø=qT≥# #·*+∫q ‘êeTs¡|ü⁄e⁄« e … ø£+|æ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ uÛÑT» Xà #ês¡«+∫‘·|”qeè‘·Ô'

|üsêsΔ¡´ ø±˝≤>∑s¡T#·+<äHês¡Ω' ˆ

nqT‘·ÔyT Hê<ÛäT´wæ‘·' Á|æjTD

∫πsD yêeT dü‡eTy|ü‘ê--Xó ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑT»' ` #· ` #ês¡«+∫‘·|”qeè‘·Ô' ` |üsês¡Δ ø±˝≤>∑s¡T#·+<äHês¡Ω',

nqT‘·ÔyTq ` n<ÛäT´wæ‘·' ` Á|æjTD ` ∫πsD ` yêeT' ` düeTy|ü‘· ` ÄXó.

nq«j·TÁø£eTeTT :` #ês¡«+∫‘·|”qeè‘·Ô', |üsês¡Δ´ø±˝≤>∑s¡T #·+<äHês¡Ω', ∫πsD

nqT‘·ÔyTq Á|æjTD n<ÛäT´wæ‘·', yêeT' uÛÑT»' #· ÄXó düeTy|ü‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` #ês¡«+∫‘·|”qeè‘·Ô' R düT+<äs¡eTT>∑qT ÅX‚wü˜eTT>∑qT ã\dæ

>∑T+Á&ÉeTT>∑ qTqï~j·TTqT, |üsês¡Δ ø±˝≤>∑s¡T#·+<äHês¡Ω' R ÅX‚wüeTT …’q ø±˝≤>∑s¡T

#·+<äq Á<äe´eTT\≈£î bÕÁ‘·yÓTÆq~j·TTqT, ∫πsD R ∫s¡ø±\eTT, nqT‘·ÔyTq R

düs√«‘·ÔeTT&Ó’q, Á|æjTD R uÛÑs¡Ô#, n<ÛäT´wæ‘·' R ùd$+|üã&çq~j·TT q>∑T, yêeT'

uÛÑT»' #· R m&ÉeT uÛÑT»eTT>∑÷&É, ÄXó R ‘·‘Yø£åDyT, düeTy|ü‘· R ø£+|æ+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` nqT‘·ÔyT Hê<ÛäT´wæ‘·' Àø£eTT\ìï+{Ï Àì yê]ø£+f… ÅX‚wüß&Ó’q

Hê<∏äT&ÉT— ˝Àø£Hê<∏äT\ì|æ+#·Tø=qï yês¡+<äs¡≈£îqT Hê<∏äT&Éì uÛ≤eeTT. @ø√ <y√

Hêsêj·TD'. ªª@ø£yTyê~«rj·TyéT, q ‘·«‘·‡yÓ÷-düÔ ´uÛÑ ~Ûø£' ≈£î‘√-q´'μμ uÛÑ.^ `

11`43. nqT ÁX¯ó‹düà è‹yêø£´eTT\T Ç≥ düàs¡D°j·TeTT\T nì yê©àøÏ

n_ÛÁbÕj·TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düT+<äs¡eTT>±qT, ã\dæ >∑T+Á&ÉeTT>±qT ñ+&ç, ÅX‚wüyÓTÆq düT>∑+<Ûä

Á<äe´eTT\≈£î jÓ÷>∑ yÓTÆ, ∫s¡ø±\eTT düs√«‘·ÔeTT&Ó’q uÛÑs¡Ô# ùd$+|üã&çq Ä d”‘ê<$

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT276

m&ÉeTuÛÑT»eTT ≈£L&É Ä ø£åDeTTq ˇø£ÿ e÷iT ø£+|æ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ >∑CÒ+Á<äVü≤düÔÁ|ü‹eTXÃ |”q

düÔjÓ÷ s¡›«jÓ÷ dü‡+Vü≤‘·jÓ÷ düT‡C≤‘·' ˆ

Á|üdüŒ+<äe÷q' |ü⁄q s¡÷s¡T s¡kÕ´

sêeT+ |ü⁄s¡kÕÔ‘Y dæú‘· e÷#·#·πøå ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` >∑CÒ+Á<äVü≤düÔÁ|ü‹eT' ` #· ` |”q' ` ‘·jÓ÷' ` <ä«jÓ÷' `

dü+Vü≤‘·jÓ÷' ` düTC≤‘·' ` Á|üdüŒ+<äe÷q' ` |ü⁄q' ` }s¡T' ` nkÕ´' ` sêeT+

` |ü⁄s¡kÕÔ‘Y ` dæú‘·yéT ` Ä#·#·πøå.

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+Vü≤‘·jÓ÷' ‘·jÓ÷' <ä«jÓ÷', >∑CÒ+Á<äVü≤düÔÁ|ü‹eT', |”q',

düTC≤‘·', nkÕ´' (yêeT') }s¡T' #· |ü⁄q' Á|üdüŒ+<äe÷q' (düHé), sêeT+ |ü⁄s¡kÕÔ‘Y

dæú‘·yéT Ä#·#·πøå.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+Vü≤‘·jÓ÷' R |üs¡düŒs¡eTT #·ø£ÿ>∑ ø£*dæ j·TTqï{Ϻ, ‘·jÓ÷'

<ä«jÓ÷' R ÄyÓT j·T÷s¡T<ä«j·TeTTq+<äT, >∑CÒ+Á<äVü≤düÔÁ|ü‹eT' R @qT>∑T ‘=+&ÉeTTqT

uÀ*j·TTqï{Ϻ, |”q' R dü÷ú\yÓTÆq~j·TTqT, düTC≤‘·' R XóuÛÑ\ø£åD√ù|‘·yÓTÆq~j·TT

q>∑T, nkÕ´' R ÄyÓTjÓTTø£ÿ, (yêeT') }s¡T' #· R m&ÉeT‘=&É>∑÷&É, |ü⁄q' R yÓqT

yÓ+≥H˚, Á|üdüŒ+<äe÷q' (düHé) R ø£+|æ+#·T#·Tqï<ä>∑T#·T, sêeT+ R

lsêeTTì,|ü⁄s¡kÕÔ‘Y R m<äTs¡T>±, dæú‘·yéT R ñqïyêìì>±, Ä#·#·πøå R #Óô|ŒqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XóuÛÑ\ø£åD√ù|‘·yÓTÆj·TTqï Ä d”‘·eTà j·T÷s¡T<ä«j·TeTTq+<äT, @qT>∑T

‘=+&ÉeTTe … düT+<äs¡eTT>±qT dü÷ú\eTT>±qT ñqï m&ÉeT‘=&É≈£L&É n|ü& ø£+|üeTT

H=+<äT#·T, Ç< lsêeTT&ÉT ˙ m<äT{ÏøÏ e∫à ì\#·T#·THêï&ÉT #·÷&ÉTeTT ` nqT

Á|æj·Tyês¡Ô #Ó|æŒq≥Tº \T+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ XóuÛÑ+ |ü⁄q πsΩeTdüe÷qes¡í

MTwü Á<äCÀ<Ûä«düÔ$T yêeT˝≤øå±´' ˆ

yêdü dæú‡‘êj·÷ •ÙKsêÁ>∑<ä‘ê´'

øÏ+∫ ‘·Œ]Ádü+dü‘· #ês¡T>±Á‘ê´' ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` XóuÛÑ+ ` |ü⁄q' ` ùV≤eTdüe÷qes¡íyéT ` áwü‘Y ` s¡CÀ<Ûä«düÔyéT `

Çe neT˝≤øå±´' yêdü' dæú‘êj·÷' •KsêÁ>∑<ä‘ê´' øÏ+∫‘Y |ü]Ádü+dü‘·

` #ês¡T>±Á‘ê´' ˆˆ

277(29) ` @ø√qÁ‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` neT˝≤øå±´', •KsêÁ>∑<ä‘ê´', #ês¡T>±Á‘ê´', dæú‘êj·÷' d”‘êj·÷'

ùV≤eTdüe÷qes¡íyéT, áwü‘Y s¡CÀ<Ûä«düÔ+, XóuÛÑ+ yêdü' øÏ+∫‘Y |ü]Ádü+dü‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` neT˝≤øå±´' R ìs¡à\yÓTÆq HÁ‘·eTT\T >∑*Zq~j·TTqT, •KsêÁ>∑<ä‘ê´'

R <ë&çeT –+»\e+{Ï düT+<äs¡yÓTÆq |ü\TeiTdü >∑\~j·TTqT, #ês¡T>±Á‘ê´' R

düT+<äs¡yÓTÆq X¯Øs¡eTT >∑\~j·TTq>∑T, dæú‘êj·÷' d”‘·j·÷' R ì\∫j·TTqï Ä

d”‘ê<$jÓTTø£ÿ, ùV≤eTdüe÷qes¡í+ R düTes¡ídüìïuÛÑyÓTÆq #Ûêj·T>∑*Zq<Ó’, áwü‘Y R

ø=\~>∑, s¡CÀ<Ûä«düÔ+ R <Ûä÷[‘√ <Ûä÷dü]‘·yÓTÆq, XóuÛÑ+ R |ü$Á‘·yÓTÆq, yêdü' R

Ns¡, øÏ+∫‘Y R ø=\~>∑, |ü]Ádü+dü‘· R C≤i…qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` XóuÛÑ+ |ü]Ádü+dü‘· R XóuÛÑø£s¡eTT>± C≤iÏq~ j·Tì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` ø£≥Tºø=qï Ns¡ &É*qT+&ç C≤iT≥ Á|æj·÷>∑eTqdü÷#·ø£eTì

uÛ≤eeTT. •KsêÁ>∑<ä‘ê´' R ø=q\T<˚]q |ü\Teidü >∑*Zj·TT+&ÉT≥ kÕeTTÁ~ø£

XÊÅdüÔÁ|üø±s¡eTT n‘· +‘·eT+>∑fiø£s¡eTT.

ªªdæï>±Δ' düe÷qs¡÷bÕ' düT|ü+ø£Ôj·T' •K]D' X¢øå±í', <ä+‘ê uÛÑe+‹ j·÷kÕ+

‘êkÕ+ bÕ< »>∑‘·‡s¡«yéT.μμ ªªj·÷kÕ+ •K]D√ <ä+‘ê' Bs¡È+ Je+‹ ‘ê' ÅdæÔj·T'μμ.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düT+<äs¡yÓTÆq ø£qTï\‘√, ø=q\T<˚]q{Ϻ <ë&çeT –+»\ e+{Ï

|ü\TeiTdü‘√, düT+<äs¡‘·s¡yÓTÆq X¯Øs¡eTT‘√ n#·≥ ì\Teã&çj·TTqï d”‘ê<˚$

<Ûä]+∫j·TTqï `düTes¡í#êäj·T >∑*–qqT ø=\~>∑ <Ûä÷[<Ûä÷dü]‘·yÓTÆj·TTqï{Ϻ `

Ns¡ #Ói>∑T ÄyÓT uÛÑT»eTTqT+&ç ø=~›>± C≤i…qT.

XÀ¢ ˆ @‘ÓÔ ]ï$T‘ÓÔÌ s¡|ü¬s’ Xà düTÁuÛÑ÷

dü‡+uÀ~Û‘ê ÁbÕ >∑|æ kÕ<ÛäTdæ<ÓΔÌ' ˆ

yê‘ê‘·|üø±¢+‘·$Te Á|üDwüº+

eπs¸D ;»+ Á|ü‹dü+»Vü≤s¡ ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @‘Ó’' ` ì$T‘ÓÔÌ' ` n|ü¬s’' ` #· ` düTÁuÛÑ÷' ` dü+uÀ~Û‘ê ` ÁbÕø

` n|æ ` kÕ<ÛäT ` dæ<ÓΔÌ' ` yê‘ê‘·|üø±¢+‘·yéT ` Çe ` Á|üDwüº+ ` eπs¸D ` ;»+

` Á|ü‹dü+»Vü≤s¡ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁuÛÑ÷' ÁbÕø n|æ kÕ<ÛäTdæ<ÓΔÌ' @‘Ó’' dü+uÀ~Û‘ê yê‘ê‘·|ü

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT278

ø±¢+‘·+, Á|üDwüº+ ;»+, eπs¸D Çe, Á|ü‹dü+»Vü≤s¡ .

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁuÛÑ÷' R eT+∫ ø£qTu§eT\T >∑*Zq d”‘·, ÁbÕø˘ n|æ R

|üPs¡«ø±\eTTq+<äT >∑÷&É, kÕ<ÛäTdæ<ÓΔÌ' R #·ø£ÿ>± dæ~Δì ø£qãi∫q{Ϻ, @‘Ó’' R á

#Ó|üŒã&çq{Ϻ$j·TTqT, n|ü¬s’' #· R eTiÏ yisTTq{Ϻj·TTqT n>∑T, ì$T‘ÓÔÌ' R (Xó

uÛÑ) X≈£îqeTT\#, dü+uÀ~Û‘ê R #·ø£ÿ>± ‘Ó\T|üã&çq<Ó’, yê‘ê‘·|üø±¢+‘·+ R >±\T\

#‘·qT m+&É#‘·qT yê&çb˛sTTq<Ó’, Á|üDwüº+ R #Ó&çb˛sTTj·TTqï{Ϻ (nq>± H\

n&ÉT>∑Tq ã&çq) ;»+ R $‘·ÔqeTT, eπs¸D Çe R es¡eTT#‘·e …, Á|ü‹dü+»Vü≤s¡

R >=|üŒdü+‘√wüeTT H=+<ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` ÁbÕø n|æ kÕ<ÛäTdæ<ÓΔÌ' R |üPs¡«eTT $T~∏ ≤q>∑s¡eTTq+<äT >∑÷&É

ø±s¡ dæ~Δì dü÷∫+∫q XóuÛÑX≈£îqeTT\ì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` Á|üDwüº+ ;»+ ` H˚\˝À ˝À‘·Tq m+&çb˛sTT j·TTqï{Ϻ

$‘·ÔqeTì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üPs¡«ø±\eTTqT+&çj·TT ‘·q≈£î ø±s¡ dæ~Δì dü÷∫+#·T $wüj·TeTTq

nqTuÛÑeeTT˝À qTqï Ç{Ϻ á XóuÛÑX≈£îqeTT\#‘·qT, Ç{Ϻy j·T>∑T eTiÏø=ìï{Ï#‘·qT,

d”‘ê<$ ‘·>∑TØ‹>∑ }s¡≥ H=+~q<Ó’ m+&É≈£îqT >±*øÏì yê&çb˛sTT, nD–b˛sTT

j·TTqï $‘·ÔqeTT düTeèwæº# #·ø£ÿ>± n+≈£î]+∫q≥T¢ $TøÏÿ* Äq+<äeTT H=+<ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·kÕ´' |ü⁄q ]“+ã|òü ≤<Ûäs√wü+

dü«øÏåÁuÛÑTπøXÊ+‘· eTsêfi|üø£Î ˆ

eÅø£Ô+ ãuÛ≤ùd dæ‘·Xóø£¢<ä+Åwüº+

sêôVAs¡TàU≤ #·Ã+Á<ä Çe Á|üeTTø£Ô' ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·kÕ´' ` |ü⁄q' ` _+ã|òü ≤<Ûäs√wü+ ` dü«øÏåÁuÛÑTπøXÊ+‘·yéT `

nsêfi|üø£Î ` eÅø£Ô+ ` ãuÛ≤ùd ` dæ‘·Xóø£¢<ä+Åwüº+ ` sêôVA' ` eTTU≤‘Y `

#·+Á<ä' ` Çe ` Á|üeTTø£Ô' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` _+ã|òü ≤<Ûäs√wü+ dü«øÏåÁuÛÑTπøXÊ+‘·yéT nsêfi|üø£Î, dæ‘·Xóø£¢<ä+Åwüº+

‘·kÕ´' eÅø£Ô+, sêôVA' eTTU≤‘Y Á|üeTTø£Ô' #·+Á<ä' Çe ãuÛ≤ùd.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` _+ã|òü ≤<Ûäs√wü+ R <=+&É|ü+&ÉTe+{Ï ÁøÏ+~ ô|<ä$ >∑\~j·TTqT,

279(29) ` @ø√qÁ‹+X¯düs¡Z

dü«øÏåÁuÛÑTπøXÊ+‘·+ R düT+<äs¡eTT …’q ø£qTu§eT\TqT, eTT+>∑Ts¡T\TqT >∑*Zq~j·TT,

nsêfi|üø£Î R e+|ü⁄‹]–q ø£qTi…|üŒ\T ø£\~j·TTqT, dæ‘·Xóø£¢<ä+Åwüº+ R dü«#·Ã¤yÓTÆq

‘Ó\¢ì |ü\TeiTdü>∑\~j·TTqTq>∑T, ‘·kÕ´' R Ä d”‘·eTàjÓTTø£ÿ, eÅø£Ô+ R eTTKeTT,

|ü⁄q' R ‹]–, sêôVA' R sêVüQe⁄jÓTTø£ÿ, eTTU≤‘Y R H√{ÏqT+&ç, Á|üeTTø£Ô' R

$&ÉTeã&çq{Ϻ, #·+Á<ä' Çe R #·+Á<äTìe …, ãuÛ≤ùd R XÀ_Û …¢qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` <=+&É|ü+&ÉTe+{Ï ô|<ä$j·TT, düT+<äs¡yÓT Æq ø£qTï\TqT,

ø£qTu§eT\TqT, eTT+>∑Ts¡T\TqT, e+|ü⁄r]q ø£qTi…|üŒ\TqT, ‘Ó\¢ì #·ø£ÿì

|ü\Teidüj·TTqT ø£*–j·TTqï Ä d”‘ê<$ eTTKeTT sêVüQe⁄ H√{ÏqT+&ç $&çe&çq

#·+Á<ä_+ãeTTe … |üPs¡«‘»eTT‘√ eTi\ $ø£dæ‘·yÓTÆ $sêõ …¢qT.

XÀ¢ ˆ kÕ M‘·XÀø± e´|ü ‘·‘·+ÁB

XÊ+‘·»«sê Vü≤s¡$eè<äΔdü‘êÔ « ˆ

nXÀuÛÑ‘ê--sê´ e<äHq Xóπø¢

o‘ê+XóHê sêÁ‹ ] y√~‘q ˆˆ 8

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªX¯óuÛÑì$T‘êÔìμμ HêeT

@ø√qÁ‹+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` M‘·XÀø± ` e´|ü ‘·‘·+ÁB ` XÊ+‘·»«sê ` Vü≤s¡$eè<äΔ

dü‘êÔ « ` nXÀuÛÑ‘· ` Äsê´ ` e<äHq ` Xóπø¢ ` o‘ê+XóHê ` sêÁ‹' ` Çe `

ñ~‘q ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` M‘·XÀø±, e´|ü ‘·‘·+ÁB, XÊ+‘·»«sê, Vü≤s¡$eè<äΔdü‘êÔ « kÕ

Äsê´ Xóπø¢ ñ~‘q o‘ê+XóHê sêÁ‹' Çe, ($ø£dæ‘q) e<äHq nXÀuÛÑ‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` M‘·XÀø± R ‘=\–q ~>∑T\T >∑\~j·TTqT, e´|ü ‘·‘·+ÁB R

b˛sTTq{Ϻ ìs¡T‘ê‡Vü≤eTT >∑\~j·TTqT, XÊ+‘·»«sê R ñ|üX¯$T+∫q ‘ê|üeTT

>∑\~j·TTqT, Vü≤s¡$eè<äΔdü‘êÔ « R Äq+<äeTT# ô|+bı+~q ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\~j·TT

q>∑T, kÕ Äsê´ R Ä |üPE´sê …’q d”‘ê<$, Xóπø¢ R Xóø£¢|üø£åeTTq+<äT, ñ~‘q R

ñ<äsTT+∫q, o‘ê+XóHê R #·+Á<äTì#, sêÁ‹' Çe R sêÁ‹e …, ($ø£dæ‘q R

$bÕŒ]q) e<äHq R eTTKeTT‘√, nXÀ_Û‘· R XÀ_Û …¢qT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT280

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` o‘ê+XóHê sêÁ‹ ]e ` ìXÊø±+‘·Tì‘√ ≈£L&çq|üŒ{Ï ìXe …,

s¡|òüTTsêeTTì ø±+‘·j·T>∑T d”‘· uÛÑs¡Ô‘√ >∑÷&çq+‘· dü+‘√wüeTT >∑\ <äjÓT´qì

uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·q ~>∑T\T ìs¡T‘ê‡Vü≤eTT nDÏ–b˛>±, eTqkÕÔ|üeTT r], Äq+<äeTT

eè~Δ n>∑T#·T+&É>±, ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï d”‘ê<˚$ eTTKeTT, X¯óø£¢

|üø£åeTTq+<äT ì+&ÉT ø£fi¯\‘√ ñ<äsTT+∫q #·+Á<äTì kÕìï<Ûä´eTT H=+~q

ìXÊø±+‘·e … $TøÏÿ* XÀ_Û\T¢ #·T+&ÓqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªXóuÛÑì$T‘·ÔeTT\Tμμ nqT

ÇiTe~‘=$Tà<äedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡DY >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Vü≤qTe÷ q|æ $Áø±+‘· dü‡s¡«+ XóÁXÊe ‘·‘·Ô«‘·' ˆ

d”‘êj·÷ ÅdæÔ»{≤j·÷Xà sêø£åd”Hê+ #· ‘·s¡®qyéT ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé ` n|æ ` $Áø±+‘·' ` düs¡«+ ` XóÅXÊe ` ‘·‘·Ô«‘·' `

d”‘êj·÷' ` Á‹»{≤j·÷' ` #· ` sêø£åd”Hê+ ` #· ` ‘·s¡®qyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $Áø±+‘·' Vü≤qTe÷Hé n|æ d”‘·j·÷' ($˝≤|ü+) Á‹»{≤j·÷'

(dü«|üïeè‘êÔ+‘·+) #·, sêø£åd”Hê+ ‘·s¡®q+ #· düs¡«+ ‘·‘·Ô «‘·' XóÁXÊe.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Áø±+‘·' R |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq, Vü≤qTe÷Hé n|æ R

Vü≤qTeT+‘·T&ÉTqT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ($˝≤|ü+ R $˝≤|üeTTqT),

Á‹»{≤j·÷' R Á‹»≥jÓTTø£ÿ (dü«|üïeè‘êÔ+‘·+ R dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT) sêø£åd”Hê+

R sêø£ådüÅd”Ô\jÓTTø£ÿ, ‘·s¡®q+ #· R u…<ä]+|ü⁄qT, düs¡«+ R n+‘·j·TTqT, ‘·‘·Ô «‘·' R

j·T<∏ë‘·<∏äeTT>±, XóÁXÊe R Ä\øÏ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, d”‘ê<˚$ $˝≤|üeTTqT, Á‹»≥

dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT, sêø£ådüÅd”Ô\ u…<ä]+|ü⁄\TqT, n+‘·j·TT>∑÷&É düTdüŒwüºeTT>±

Äø£]í+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ nyø£åe÷D kÕÔ+ <M+ <e‘ê$Te q+<äH ˆ

‘·‘√ ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘ê+ ∫+‘·j·÷e÷dü yêqs¡' ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nyø£åe÷D' ` ‘ê+ ` <M+ ` <e‘êyéT ` Çe ` q+<äH `

‘·‘·' ` ãVüQ$<Ûë+ ` ∫+‘ê+ ` ∫+‘·j·÷e÷dü ` yêqs¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' yêqs¡' q+<äH <e‘êyéT Çe (dæú‘ê+) ‘ê+ <MyéT

nyø£åe÷D' ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘ê+ ∫+‘·j·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R ‘·s¡Tyê‘·, yêqs¡' R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, q+<äH˚ R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT282

q+<äqeqeTTq+<ä*, <e‘êyéT Çe (dæú‘ê+) R <e‘·e … (qTqï{Ϻ), ‘ê+ <M+

R Ä |üPE´sê …’q d”‘ê<˚$ì, ny˚ø£åe÷D' R #·÷#·T#·Tqïyê&Ó’, ãVüQ$<Ûë+

∫+‘ê+ R ô|≈£îÿ$<ÛäeTT\>∑T Ä˝À#·q\qT, ∫+‘·j·÷e÷dü R ∫+‹+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` dü«s¡ZeTTq+<ä* q+<äqeqeTTq+<äT >√#·]+#·T <e‘êeT÷]Ôe …

qTqï Ä d”‘êe÷‘·qT #·÷#·T#·T Vü≤qTeT ô|≈£îÿ $<ÛäeTT\T>± ì≥T¢ Ä˝À∫+|ükÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ j·÷+ ø£|”Hê+ düVü≤ÁkÕDÏ düTãVüA q´j·TT‘êì #· ˆ

~≈£åî düsê«düT e÷s¡Z+‘ ùdj·T e÷kÕ~‘ê eTj·÷ ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·÷+ ` ø£|”Hê+ ` düVü≤ÁkÕDÏ ` düTãVüAì ` nj·TT‘êì ` #·

` ~≈£åî ` düsê«düT ` e÷s¡Z+‘ ` kÕ ` Çj·TyéT ` ÄkÕ~‘ê ` eTj·÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|”Hê+ düTãVüAì nj·TT‘êì, düVü≤ÁkÕDÏ düsê«düT ~≈£åî

j·÷+ e÷s¡Z+‘, kÕ Çj·T+ eTj·÷ ÄkÕ~‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTãVüAì R nHø£eTT …’q, ø£|”Hê+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿ, nj·TT‘êì

R |ü~y\T, düVü≤ÁkÕDÏ R y\T, düsê«düT R düeTdüÔeTT …’q, ~≈£åî R ~≈£îÿ\j·T+<äTqT,

j·÷+ R @ eTVü≤˙j·TTsê*ì, e÷s¡Z+‘ R yÓ<ä≈£î#·THêïs√, kÕ Çj·T+ R n{Ϻ á

d”‘ê<$, eTj·÷ R Hê#‘·, ÄkÕ~‘ê R bı+<ä (#·÷&É)ã&çq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` yêqs¡T\+<äs¡TqT ø√s¡Tø=qT#·Tqï >ös¡e$X‚wüeTT ‘·q ø£ÿìπø

\_Û+∫q<äì Vü≤qTeT ÄXÃsê´q+<äeTT\ H=+<ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` y\ø=\~ yêqs¡düeT÷Vü≤eTT\T @ eTVü‰‘·Tàsê*ø=i≈£î düs¡«~≈£îÿ\

j·T+<äTqT rÁeeTT>∑ yÓ<ä≈£î#·THêïs√, Ä d”‘êeTVü‰kÕ~Û« Hê |ü⁄D´$X‚wüeTT#˚

Hêπø >√#·]+∫q~.

XÀ¢ ˆ #êπsD ‘·T düTj·TTπøÔq XÁ‘√ XÙøÏÔ eTyø£å‘ê ˆ

>∑÷&Ûq #·s¡‘ê ‘êe <äyøÏå‘· $T<ä+ eTj·÷ ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #êπsD ` ‘·T ` düTj·TTπøÔq ` XÁ‘√' ` XøÏÔyéT ` nyø£å‘ê `

>∑÷&Ûq ` #·s¡‘ê ` ‘êe‘Y ` nyøÏå‘·yéT ` Ç<ä+ eTj·÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTj·TTπøÔq #êπsD >∑÷&Ûq #·s¡‘ê, XÁ‘√' XøÏÔyéT nyø£å‘ê

eTj·÷ Ç<ä+ ‘êe‘Y nyøÏå‘·yéT.

283(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTj·TTπøÔq R #·ø£ÿ>± ìj·T$T+|üã&çq{Ϻj·TT, #êπsD R

#ês¡T&ÉHÓ’q{Ϻj·TT, >∑÷&Ûq R s¡Vü≤dü eTT>±, #·s¡‘ê R dü+#·]+#·T #·Tqï{Ϻj·TT,

X¯Á‘√' R X¯Á‘·Te⁄jÓTTø£ÿ, X¯øÏÔyéT R X¯øÏÔì, ny˚ø£å‘ê R Á>∑Væ≤+#·T #·Tqï{Ϻj·TT,

eTj·÷ R Hê#‘·— Ç<ä+ ‘êe‘Y R Ç~ j·T+‘·j·TTqT, nyøÏå‘·yéT R #·÷&Éã&çq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` ªªjÓ÷ j·T<∏ë es¡Ô‘ j·TdæàHé ‘·dæà Hïe+ Á|ües¡Ôj·THé, Hê<Ûäs¡à+

düeTyêb˛ï‹ q #êÁX‚j·TXà $+<ä‹.(uÛ≤s¡ ` ñ<√´) nq>± meì $wüj·TeTTq

me&Ó≥T¢ e]Ô+#·T#·THêï&√ yêì $wüj·TeTTq yê&É≥T¢ e]Ô+∫q#√ <Ûäs¡àVü‰ì Ò<äT.

(;Ûwüàyêø£ eTT.)

Áe»+‹ ‘ eT÷&ÛÉ~Ûj·T' |üsêuÛÑe+

uÛÑe+‹ e÷j·÷$wüß jT q e÷sTTq'.

(øÏsê‘ês¡T® j·TeTT ` 1 ` 30)

nq>± e÷j·÷e⁄\ $wüj·TyÓTÆ mes¡T e÷j·T‘√ e]Ô+|üs√ yês¡T HêXq

eT>∑T<äTs¡T.

ø±e⁄q #√s¡Tìe˝… e]Ô+∫q sêeDTì $wüj·TyÓTÆ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT

e+#·qeTT>∑ e]Ô+#·T≥ <Ûäs¡à$s¡T<äΔeTT>±<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` qeTàø£eTT‘√ ìjÓ÷–+|üã&çq #ês¡T&ÉHÓ’q HqT Ç#·Ã≥ XÁ‘·Te⁄\

X¯øÏÔkÕeTs¡ú´eTT\qT #·ø£ÿ>± |ü]øÏ+#·T#·T s¡Vü≤dü´eTT>± dü+#·]+#·T#·T Ç~

j·T+‘·j·TTqT düeTÁ>∑eTT>± ne˝ÀøÏ+∫‹ì.

XÀ¢ ˆ sêø£åkÕHê+ $X‚wüXà |ü⁄Ø #j·T eTyøÏå‘ê ˆ

sêø£åkÕ~Û|ü‘ s¡dü Á|üuÛ≤y√ sêeDdü #· ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêø£åkÕHê+ ` $X‚wü' ` #· ` |ü⁄Ø ` #· ` Çj·TyéT ` nyøÏå‘ê `

sêø£åkÕ~Û|ü‘' ` ndü ` Á|üuÛ≤e' ` sêeDdü ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕHê+ $X‚wü' #· (nyøÏå‘·')— Çj·T+ |ü⁄Ø #· nyøÏå‘ê—

sêø£åkÕ~Û|ü‘' ndü sêeDdü Á|üuÛ≤eXà nyøÏå‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕHê+ $X‚wü' #· R sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ $es¡eTTqT, (nyøÏå‘·'

R #·÷&Éã&ÓqT) Çj·T+ R á, |ü⁄Ø #· R \+ø±q>∑s¡eTTqT, ny˚øÏå‘ê R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT284

|ü]øÏ+|üã&çq~, sêø£åkÕ~Û|ü‘' R sêø£ådüsêC…’q, ndü sêeDdü R á sêeD≤düTs¡Tì

jÓTTø£ÿ, Á|üuÛ≤e' #· R |òüTq‘·j·TTqT, nyøÏå‘·' R #·÷&Éã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ç#·Ã≥ >∑\ sêø£ådüT\ |üsêÁø£eTeTT, ◊X«s¡ eTT eTTqï>∑T $X‚wüeTT\qT

>∑eTì+∫‹ì. \+ø±q>∑s¡ yÓ’uÛÑeeTT q+‘·qT >±+∫‹ì. \+ø±~Û|ü‹jÓÆTq sêeDTì

Á|üuÛ≤eeTT >∑÷&É ‘Ó*dæø=+{Ïì.

XÀ¢ ˆ j·TTø£Ô+ ‘·kÕ´Á|üyTj·Tdü düs¡«dü‘·Ô«<äj·÷e‘·' ˆ

düe÷XÊ«düsTT‘·T+ uÛ≤sê´+ |ü‹<äs¡Ùqø±+øÏåD°yéT ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·TTø£Ô+ ` ‘·dü´ ` nÁù|eTj·Tdü´ ` düs¡«dü‘·Ô«<äj·÷e‘·' `

düe÷XÊ«düsTT‘·T+ ` uÛ≤sê´+ ` |ü‹<äs¡Ùqø±+øÏåD°yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nÁ|üyTj·Tdü , düs¡«dü‘·Ô «<äj·÷e‘·' ‘·dü |ü‹<äs¡Ùqø±+øÏåD°+

uÛ≤sê´+ düe÷XÊ«düsTT‘·T+ j·TTø£ÔyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nÁ|üy˚Tj·Tdü´ R n|ü]$T‘·yÓTÆq |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT,

düs¡«dü‘·Ô«<äj·÷e‘·' R düeTdüÔÁbÕDT\+<äTqT, ø£s¡TD>∑\yê&ÉTq>∑T, ‘·dü R Ä

lsêeTTìjÓTTø£ÿ, |ü‹<äs¡Ùqø±+øÏåD°+ R uÛÑs¡Ô è<äs¡ÙqeTTqT ø±+øÏå+#·T#·Tqï{Ϻ, uÛ≤sê´+

R Ç˝≤¢*ì, düe÷XÊ«düsTT‘·T+ R z<ës¡TÃ≥≈£î, j·TTø£Ô+ R ‘·–j·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` nq+‘·eTVü‰eTVæ≤yÓ÷ù|‘·T&ÉTqT, düs¡«uÛÑ÷‘·<äj·÷|üs¡T&ÉT q>∑T Ä

lsêeTTì uÛ≤s¡ j·T>∑T á d”‘ê<$øÏ >∑\ uÛÑs¡Ô è<äs¡ÙHê_Û ≤wüqT |òü*+|ü#j·TT#·T

ÄyÓTqT z<ës¡TÃ≥ Ç|ü&ÉT Hê≈£î Hê´j·TeTT.

XÀ¢ ˆ nVü≤ e÷XÊ«düj·÷ yT´Hê+ |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHêyéT ˆ

n<äèwüº<äT'U≤+ <äT'U≤sêÔ+ <äT'K kÕ´+‘· eT>∑#·Ã¤ryéT ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤yéT ` ÄXÊ«düj·÷$T ` @Hê+ ` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHêyéT `

n<äèwüº<äT'U≤+ ` <äT'U≤sêÔ+ ` <äT'Kdü ` n+‘·yéT ` n>∑#·Ã¤ryéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHêyéT, n<äèwüº<äT'U≤+ <äT'U≤sêÔ+, <äT'Kdü

n+‘·yéT, n>∑#·Ã¤r+ @HêyéT nVü≤yéT ÄXÊ«düsTTcÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê+ R ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì e+{Ï eTTKeTT

>∑\~j·TTqT, n<äèwüº<äT'U≤+ R (|üPs¡«eTT) #·÷&Éì <äT'KeTT\T ø£\~j·TTqT,

<äT'U≤sêÔ+ R <äT'KeTT\# |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï~j·TTqT, <äT'Kdü R <äT'KeTTq≈£î,

285(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

n+‘·yéT R n+‘·eTTqT, n>∑#·Ã¤ryéT R #s¡≈£îqï~j·TTq>∑T, @HêyéT R á d”‘ê<$ì,

nVü≤yéT R HqT, ÄXÊ«düsTTcÕ´$T R z<ë¬sÃ<äqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` |üPs¡í#·+Á<äTì e+{Ï eTTKeTT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï áyÓT

<äT'KeTT\qT mqï&ÉTqT miT>∑q{Ϻ~. n{Ϻ áyÓT H&ÉT <äT'KeTT\# |”&ç+|üã&ÉT#·T,

á <äT'KeTT\≈£î ne~Û >±qø£ ‘·|æ+#·T#·Tqï~. áyÓTqT Hì|ü& z<ë¬sÃ<äqT.

XÀ¢ ˆ j·T<ä |ü Vü≤ $Te÷+ <M+ XÀø√|üVü≤‘·#‘·HêyéT ˆ

nHêXÊ«dü >∑$TcÕ´$T <√wüe <äZeTq+ uÛÑy‘Y ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` n|æ ` Çe÷+ ` <M+ ` XÀø√|üVü≤‘·#‘·HêyéT `

nHêXÊ«dü ` >∑$TcÕ´$T ` <√wüe‘Y ` >∑eTq+ ` uÛÑy‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀø√|üVü≤‘·#‘·HêyéT Çe÷+ <M+ j·T~ nVü≤yéT nHêXÊ«dü

>∑$TcÕ´$T (‘·<ë yT) >∑eTq+ <√wüe‘Y uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀø√|üVü≤‘·#‘·Hê+ R <äT'KeTT# Á≈£î+–j·TTqï Vü≤è<äj·TeTT

ø£*–q{Ϻ, Çe÷+ <˚M+ R á d”‘ê<˚$ì, nVü≤+ R H˚qT, nHêXÊ«dü´ R

z<ës¡Ã≈£î+&É, >∑$TcÕ´$T j·T~ R yÓ[¢b˛jÓT<äH˚ì, ‘·<ë R n|ü&ÉT, y˚T R

HêjÓTTø£ÿ, >∑eTq+ R Á|üj·÷DeTT, <√wüe‘Y R <√wüeTT‘√ ≈£L&çq~, uÛÑy‘Y R

ø±>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <äT'KuÛ≤s¡eTT#˚ $eX¯ósê˝…’j·TTqï á d”‘êe÷‘·qT H˚ì|ü&ÉT

z<ës¡Ã≈£î+&É ‹]– yÓ[¢b˛sTTq#√ Ç|üŒ{Ï á Hê sêø£ ìs¡T|üjÓ÷>∑yT ø±ø£ ˇø£

<äTwüÿ è‘·eTT ≈£L&É ø±>∑\<äT.

XÀ¢ ˆ >∑‘ Væ≤ eTsTT ‘·Á‘j·T+ sê»|ü⁄Ár j·TXdæ«˙ ˆ

|ü]Á‘êD eT$+<ä+r C≤qø° J$‘·+ ‘· CÒ‘Y ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` >∑‘ ` Væ≤ ` eTsTT ` ‘·Á‘· ` Çj·T+ ` sê»|ü⁄Ár ` j·TXdæ«˙

` |ü]Á‘êDyéT ` n$+<ä+r ` C≤qø° ` J$‘·+ ` ‘· CÒ‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT ‘·Á‘· >∑‘ (dü‹) Çj·T+ j·TXdæ«˙ sê»|ü⁄Ár C≤qø°

|ü]Á‘êDyéT n$+<ä+r J$‘·+ ‘· CÒ‘Y Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT R HqT, ‘·Á‘· R Ä sêeTTì düìï~ÛøÏ, >∑‘ (dü‹) R yÓ&É*

b˛sTTqyê&ÉqT ø±>±, j·TXdæ«˙ R ø°]ÔeT+‘·Tsê\TqT, sê»|ü⁄Ár R sê»≈£îe÷¬sÔj·TT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT286

q>∑T, C≤qø° R d”‘ê<$, |ü]Á‘êDyéT R s¡ø£åDeTTqT, n$+<ä+r R bı+<äì<Ó’,

J$‘·+ R ÁbÕDeTTqT, ‘· CÒ‘Y Væ≤ R $&ç∫ ô|≥TºqT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` HqT áyÓT‘√ e÷≥˝≤&É≈£î+&É>∑ ÇfÒ¢ lsêeTdüìï~ÛøÏ yÓ&É*b˛sTTq#√

n_Ûe÷qe+‘·Tsê˝…’q á eTVü‰kÕ~Û« ‘·q≈£î s¡ø£åD H=dü>∑Tyês¡T ø£qT|æ+#·ì

ø±s¡DeTT# ‘·q ÁbÕDeTT\H e<ä*yj·Te#·TÃqT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ eTj·÷ #· dü eTVü‰u≤VüQ' |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq' ˆ

düe÷XÊ«düsTT‘·T+ Hê´j·T´ d”‡‘ê<äs¡Ùq˝≤\dü' ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTj·÷ ` #· ` dü' ` eTVü‰u≤VüQ' ` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq' `

düe÷XÊ«düsTT‘·T+ ` Hê´j·T´' ` d”‘ê<äs¡Ùq˝≤\dü' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq', d”‘ê<äs¡Ùq˝≤\dü' dü' eTVü‰u≤VüQ' #·

eTj·÷ düe÷XÊ«düsTT‘·T+ Hê´j·T´'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq' R ì+&ÉT#·+Á<äTìe+{Ï eTTKeTT ø£*Zq

yê&ÉTqT, d”‘ê<äs¡Ùq˝≤\dü' R d”‘·qT #·÷#·T≥¬ø’ ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ÉT#·Tqïyê&ÉT q>∑T,

dü' eTVü‰u≤VüQ' #· R Ä eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT >∑÷&É, düe÷XÊ«düsTT‘·T+ R

z<ës¡TÃ≥≈£î, Hê´j·T´' R ‘·–qyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT ‘·q Á|æj·TTsê*ì ø£qT>=qe˝…qqT

ñ‘·ÿ+sƒ¡‘√ ì+&ÉT #·+<äTs¡Tì j·T+‘· ô|<ä›yÓTT>∑eTT #dæø=ì y∫j·TT+&ÉTqT>∑<ë!

n{Ϻ j·÷‘·ìøÏ d”‘êe#·qeTT\qT $ì|æ+∫ z<ës¡TÃ≥jT Hê´j·TeT>∑TqT.

XÀ¢ ˆ ìXÊ#·ØD≤+ Á|ü‘· ø£å eTqs¡Ω+ #ê|æ uÛ≤wüDyéT ˆ

ø£<∏ä+ qT K\T ø£s¡Ôe´ $T<ä+ ø£èÅ#·Ã¤>∑‘√ Vü≤´Vü≤yéT ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìXÊ#·ØD≤+ ` Á|ü‘· ø£åyéT ` nqs¡Ω+ ` #· ` n|æ ` uÛ≤wüDyéT `

ø£<∏ä+ ` qT ` K\T ` ø£s¡Ôe´yéT ` Ç<ä+ ` ø£èÅ#·Ã¤>∑‘·' ` Væ≤ ` nVü≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ìXÊ#·ØD≤+ Á|ü‘· ø£å+ uÛ≤wüDyéT n|æ nqs¡ΩyéT! Ç<ä+ ø£<∏ä+

qT K\T ø£s¡Ôe´yéT— nVü≤+ ø£èÅ#·Ã¤>∑‘·' Væ≤!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ìXÊ#·ØD≤+ Á|ü‘· ø£å+ R sêø£ådüÅd”Ô\ düeTø£åeTTq+<äT, uÛ≤wüDyéT

n|æ R e÷≥˝≤&ÉT≥>∑÷&É, nqs¡ΩyéT R ‘·>∑ì~, Ç<ä+ R Ç~, ø£<∏ä+ qT K\T R

m≥T¢>±, ø£s¡Ôe´yéT R #j·Te …qT. nVü≤+ R HqT, ø£èÅ#·Ã¤>∑‘·' Væ≤ R ∫≈£îÿ |ü]dæú‹˝À

|ü&çHê&ÉqT>∑<ë!

287(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡´eTT :` á sêø£åkÕ+>∑q\ jÓT<äT≥ d”‘ê<˚$‘√ e÷≥˝≤&ÉT≥≈£L&É

Á|üe÷<äø£s¡eTT. e÷≥˝≤&ÉT≥j·÷? e÷≥˝≤&É≈£î+&É>∑ yÓ&É\T≥j·÷ j·TqT

dü+<Vü≤eTT˝À ∫≈£îÿø=ì j·TT+{Ïì. Hì|ü&ÉT @$T #j·Te …H√ >∑<ë!

XÀ¢ ˆ nHq sêÁ‹X‚ùwD j·T~ HêXÊ«dü ‘ eTj·÷ ˆ

düs¡«<∏ë HêdæÔ dü+<Vü≤' |ü]‘· ø£å ´‹ J$‘·yéT ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nHq ` sêÁ‹X‚ùwD ` j·T~ ` q ` ÄXÊ«dü ‘ ` eTj·÷ `

düs¡«<∏ë ` q ` ndæÔ ` dü+<Vü≤' ` |ü]‘· ø£å ‹ ` J$‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nHq sêÁ‹X‚ùwD, @cÕ eTj·÷ HêXÊ«dü ‘ j·T~, düs¡«<∏ë

J$‘·+ |ü]‘· ø£å ´‹— dü+<Vü≤' HêdæÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nHq sêÁ‹X‚ùwD R á sêÁ‹X‚wüeTTq, @cÕ R á d”‘ê<$,

eTj·÷ R Hê#, HêXÊ«dü ‘ j·T~ R z<ës¡Œã&Éø£ b˛sTTq jÓT&É\, düs¡«<∏ë R

düs¡«$<ÛäeTT\, J$‘·+ R ÁbÕDeTTqT, |ü]‘· ø£å ‹ R $&É∫ô|≥TºqT. dü+<Vü≤' R

dü+<Vü≤eTT, HêdæÔ R Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á sêÁ‹ >∑&É∫ b˛≈£î+&É>∑H H˙yÓT H√<ës¡Ã≈£îqï#√ ‘·|üŒø£ áyÓT

ÁbÕDeTT\qT $&ç∫ ô|≥TºqT. Ç+<äT dü+<Vü≤ yT$Tj·TTqT Ò<äT.

XÀ¢ ˆ sêeTXà j·T~ |üè#ä Hêà+ øÏ+ e÷+ d”‘ê-ÁãM <ä«#·' ˆ

øÏ eTVü≤+ ‘·+ Á|ü‹ Áã÷j·÷ eTdü+uÛ≤wü düTeT<Ûä e÷yéTˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeT' ` #· ` j·T~ ` |üè#ä‘Y ` e÷+ ` øÏ+ ` e÷+ ` d”‘ê

` nÁãM‘Y ` e#·' ` øÏyéT ` nVü≤+ ` ‘·+ ` Á|ü‹ ` Áã÷j·÷yéT ` ndü+uÛ≤wü

` düTeT<Ûä e÷yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' #· e÷+ d”‘ê øÏ+ e#·' nÁãM‘Y (Ç‹) e÷+ |üè#ä‘Y

j·T~, düTeT<Ûä e÷yéT ndü+uÛ≤wü , nVü≤+ ‘·+ øÏ+ Á|ü‹ Áã÷j·÷yéT?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' #· R lsêeTT&ÉTqT, d”‘ê R d”‘ê<$, e÷+ R qqTï

>∑÷]Ã, øÏ+ e#·' R @ e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*øÏq~, (Ç‹ R nì) e÷+ R

qqTï, |üè#ä‘Y j·T~ R n&ç–qjÓT&É\, düTeT<Ûä e÷+ R #·ø£ÿìq&ÉTeTT>∑\ d”‘ê

kÕ~Û«ì, ndü+uÛ≤wü R |ü\Tø£]+#·≈£î+&É>∑, ‘·+ R lsêeTTì >∑÷]Ã, nVü≤+ R

HqT, øÏ+ Á|ü‹ Áã÷j·÷yéT R @eTì düe÷<ÛëqeTT #Ó|üŒ>∑\qT?

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT288

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTiÏj·TT lsêeTT&ÉT qqTï ªd”‘· Hê‘√ @eTì #Ó|üŒeTqï~μ nì

n&ç–q jÓT&É\ ÄyÓT‘√ e÷≥˝≤&É≈£î+&É lsêeTTq≈£î H HeTì düe÷<ÛëqeTT

#Ó|ü⁄Œ<äTqT?

XÀ¢ ˆ d”‘êdü+<Xs¡Væ≤‘·+ e÷ $T‘· düÔ «s¡j·÷-->∑‘·yéT ˆ

ìs¡›ùV≤<ä|æ ø±≈£î‘·ú ‡' Á≈£î<äΔ d”ÔÁyD #·≈£åîcÕ ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘êdü+<Xs¡Væ≤‘·+ ` e÷yéT ` Ç‘·' ` ‘·«s¡j·÷ ` Ä>∑‘·yéT `

ìs¡›ùV≤‘Y ` n|æ ` ø±≈£î‘Ydüú' ` Á≈£î<äΔ' ` rÁyD ` #·≈£åîcÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ç‘·' ‘·«s¡j·÷ d”‘êdü+<Xs¡Væ≤‘·yéT Ä>∑‘·+ e÷+ ø±≈£î‘Ydüú'

Á≈£î<äΔ' rÁyD #·≈£åîcÕ ìs¡›ùV≤‘Y n|æ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ç‘·' R á \+ø£qT+&ç, ‘·«s¡j·÷ R y˚–s¡bÕ≥T‘√,

d”‘êdü+<Xs¡Væ≤‘·+ R d”‘·jÓTTø£ÿ dü+<XeTT Ò≈£î+&É>±, Ä>∑‘·+ R e∫Ãj·TTqï{Ϻ,

e÷+ R qqTï, ø±≈£î‘Ydüú' R lsêeTT&ÉT, Á≈£î<äΔ' R ø√|æ+∫qyê&Ó’, rÁyD R

rø£åíyÓTÆq, #·≈£åîcÕ R ø£+{Ï‘√, ìs¡›ùV≤‘Y n|æ R e÷&çÃyj·TTqT >∑÷&É!

‘ê‘·Œs¡´eTT :` d”‘·qT+&ç dü+<˚X¯eTTqT rdæø=ì b˛≈£î+&É ‘=+<äs¡bÕ≥T‘√,

H˚ì≥TqT+&ç lsêeTTì ø£&É≈£î #˚]q#√, Ä‘·&ÉT Hê ‘Ó*$‘·≈£îÿe‘·qeTTq≈£î

Áø√<ÛäeTTH=+~ rÁeyÓTÆq mi¿ì Ä #·÷|ü⁄\‘√H qqTï e÷&çÃyj·TTqT >∑÷&É!

XÀ¢ ˆ j·T~ #√<√´»sTTcÕ´$T uÛÑsêÔs¡+ sêeTø±s¡D≤‘Y ˆ

e´s¡ú e÷>∑eTq+ ‘·dü düôd’q´dü uÛÑ$wü ‹ ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` #· ` ñ<√´»sTTcÕ´$T ` uÛÑsêÔs¡+ ` sêeTø±s¡D≤‘Y `

e´s¡úyéT ` Ä>∑eTq+ ` ‘·dü ` düôd’q´dü ` uÛÑ$wü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTø±s¡D≤‘Y, uÛÑsêÔs¡+ ñ<√´»sTTcÕ´$T j·T~ #·, düôd’q´dü

‘·dü Ä>∑eTq+ e´s¡ú+ uÛÑ$wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTø±s¡D≤‘Y R lsêeTTì ø±s¡ ìs¡«Vü≤DeTTq, uÛÑsêÔs¡+ R

sêC…’q düTÁ^e⁄ì, ñ<√´»sTTcÕ´$T j·T~ #· R Áb˛‘·‡Væ≤+#Ó<ä Hìj·TT, düôd’q´dü

R ôd’q´düyT‘·T&Ó’q, ‘·dü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, Ä>∑eTq+ R sêø£, e´s¡ú+ uÛÑ$wü ‹ R

ìs¡s¡úø£eTT ø±>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢>±ø£ sêeTTì ø£&É πø>∑T≥ e÷ì lsêeTTì ì$T‘·ÔyÓTÆ e÷

289(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

Á|üuÛÑTyÓ’q düTÁ^e⁄ì Áb˛‘·‡Væ≤+∫ Ç≥≈£î >=ìe∫Ãq|üŒ{ÏøÏì, n+‘·ei≈£î d”‘·

J$+∫ j·TT+&ÉT≥ dü+<Vü≤yT ø±ã{Ϻ ô|<ä› ôd’q´eTT‘√ e∫Ãq Ä‘·ì Ä>∑eTqeTT

≈£L&É e´s¡úyT j·T>∑TqT.

XÀ¢ ˆ n+‘·s¡+ ‘·«Vü≤ e÷kÕ<ä sêø£åd”Hê $TVü≤ dæú‘·' ˆ

XHÓ’ sêXÊ«düsTTcÕ´$T dü+‘ê|üãVüQfi≤ $Te÷yéT ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n+‘·s¡+ ` ‘·T ` nVü≤yéT ` ÄkÕ<ä ` sêø£åd”HêyéT ` ÇVü≤ `

dæú‘·' ` XHÓ’' ` ÄXÊ«düsTTcÕ´$T ` dü+‘ê|üãVüQfi≤yéT ` Çe÷yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÇVü≤ dæú‘·' nVü≤+ sêø£åd”HêyéT n+‘·s¡yéT ÄkÕ<ä´,

dü+‘ê|üãVüQfi≤yéT Çe÷+ XHÓ’' ÄXÊ«düsTTcÕ´$T ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R HqT, ÇVü≤ dæú‘·' R Ç#·Ã≥ qTqïyê&ÉHÓ’, sêø£åd”Hê+ R

sêø£ åkÕ+>∑q\jÓTTø£ÿ, n+‘·s¡+ R neø±X¯eTTqT, ÄkÕ<ä´ R bı+~,

dü+‘ê|üãVüQfi≤+ R dü+‘ê|üeTT‘√ ì+&çj·TTqï, Çe÷+ R áyÓTqT, XHÓ’' R

HÓeTà~>±, ÄXÊ«düsTTcÕ´$T R z<ë¬sÃ<äqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n+<äT#‘· HqT Ç#·Ã≥H j·TT+&ç á sêø£åkÕ+>∑q\T <ä÷s¡eTT>∑

qTqï düeTj·TeTT #·÷#·Tø=ì dü+‘ê|üeTT˝À eTTì– j·TTqï áyÓTqT z<ë]Ã

}i≥ ø£*–+#Ó<äqT.

XÀ¢ ˆ nVü≤+ ‘·«‹‘·qTXËÃÌe yêqs¡XÃ $X‚wü‘·' ˆ

yê#·+ #√<ëVü≤]cÕ´$T e÷qTw” $TVü≤ dü+düÿ è‘êyéT ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` ‘·T ` n‹‘·qT' ` #· ` @e ` yêqs¡' ` #· ` $X‚wü‘·'

` yê#·+ ` #· ` ñ<ëVü≤]cÕ´$T ` e÷qTw”yéT ` ÇVü≤ ` dü+düÿ è‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘·T n‹‘·qT', $X‚wü‘·' yêqs¡' #·, ÇVü≤ dü+düÿ è‘ê+,

e÷qTw”+ yê#·yéT ñ<ëVü≤]cÕ´$Tˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R HqT, n‹‘·qT' R $TøÏÿ* ∫qï XØs¡eTT>∑\yê&ÉqT,

$X‚wü‘·' R $X‚wæ+∫, yêqs¡XÃ R yêqs¡T&ÉqT >∑÷&ÉqT, ÇVü≤ R Ç|ü&ÉT, dü+düÿ è‘ê+

R dü+düÿ]+|üã&çq{Ϻ, e÷qTw”+ yê#·+ R e÷qeuÛ≤wüqT, ñ<ëVü≤]cÕ´$T R

|ü*¬ø<äqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT290

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` dü+düÿ è‘ê+ yê#·+ ` yê´ø£s¡Ddü+kÕÿs¡j·TTø£ÔyÓTÆq{Ϻ uÛ≤wüqT.

sê. •s√eTDÏ :` Á|üjÓ÷>∑kÂwüe\ø£åDeTT\T ø£*–q{Ϻ uÛ≤wüqT.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ^sê«DuÛ≤wüqT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ^sê«DuÛ≤wüqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` HHÓ≥T¢qT ∫qï XØs¡eTT >∑\yê&ÉqT, $X‚wæ+∫ yêqs¡s¡÷|üeTT‘√

qTqïyê&ÉqT, Ç|ü&ÉT á s¡ø£ÿdüT\≈£î ‘Ó*j·Tì dü+düÿ è‘·uÛ≤wü À d”‘êe÷‘·‘√

e÷{≤&ÉT<äTqT>±ø£!

XÀ¢ ˆ j·T~ yê#·+ Á|ü<ëkÕ´$T ~«C≤‹]e dü+düÿ è‘êyéT ˆ

sêeD+ eTq´e÷Hê e÷+ d”‘ê ;Û‘ê uÛÑ$wü ‹ ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` yê#·+ ` Á|ü<ëkÕ´$T ` ~«C≤‹' ` Çe ` dü+düÿ è‘êyéT

` sêeD+ ` eTq´e÷Hê ` e÷+ ` d”‘ê ` ;Û‘ê ` uÛÑ$wü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (øÏ+‘·T) ~«C≤‹' Çe, dü+düÿ è‘ê+ yê#·+ Á|ü<ëkÕ´$T j·T~

e÷+ sêeD+ eTq´e÷Hê d”‘ê ;Û‘ê uÛÑ$wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (øÏ+‘·T R ø±ì) ~«C≤‹' Çe R ~«E&ÉTe …, dü+düÿ è‘ê+

yê#·+ R dü+düÿ è‘·uÛ≤wüqT, Á|ü<ëkÕ´$T j·T~ R e÷{≤&çq jÓT&É\, d”‘ê R

d”‘ê<$, e÷+ R qqTï, sêeD+ R sêeDTì>±, eTq´e÷Hê R ‘·\#·T#·Tqï<Ó’,

;Û‘ê R uÛÑj·TÁ>∑düTÔsê\T, uÛÑ$wü ‹ R ø±>∑\<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` ‘·qqT n|üVü≤]+#·TdüeTj·TeTTq sêeDT&ÉT dü+düÿ è‘·eTTH˚

e÷{≤&Óqìj·TT, ‹]– Ç|ü&ÉT ‘·q dü+düÿ è‘·uÛ≤wüDeTTqT $ìq#√, ÄyÓT≈£î

ÄHê{Ï sêeDT&ÉT »„|æÔøÏe∫à ;Û‹ H=+<äTqT nìj·TTqT Vü≤qTeT }Væ≤+#·T#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ø±ì nÁ>∑C≤‹ yê]e … HqT dü+düÿ è‘·eTT˝ÀH e÷≥˝≤&çqjÓT&É\

d”‘ê<$øÏ |üPs¡«eTT sêeDT&ÉT e÷≥˝≤&çq Ä yÓqTø£{Ï uÛ≤wüjT C≤„|üø£eTTe∫Ã

uÛÑj·TÁ>∑düTÔsê\T ø±>∑\<äT.

291(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ yêqs¡dü $X‚ùwD ø£<∏ä+ kÕ´ <ä_ÛuÛ≤wüDyéT ˆ

neX´yTe eø£Ôe´+ e÷qTwü+ yêø£ eTs¡úe‘Y ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yêqs¡dü ` $X‚ùwD ` ø£<∏ä+ ` kÕ´‘Y ` n_ÛuÛ≤wüDyéT, `

neX´yéT ` @e ` eø£Ôe´+ ` e÷qTwü+ ` yêø£ yéT ` ns¡úe‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡dü ø£<∏ä+ $X‚ùwD n_ÛuÛ≤wüD+ kÕ´‘Y? neX´yTe

e÷qTwüyéT ns¡úe‘Y yêø£ + eø£Ôe´yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡dü R eTs¡ÿ≥eTTq≈£î, $X‚ùwD R $•wüºyÓTÆq Ø‹>±,

n_ÛuÛ≤wüD+ R dü+uÛ≤wæ+#·T≥, ø£<∏ä+ R m≥T¢, kÕ´‘Y R dü+uÛÑeeTT ø±>∑\<äT?

neX´yTe R ‘·|üŒìdü]>±, ns¡úe‘Y R #·ø£ÿ>± ns¡úeT>∑Tq{Ϻ, e÷qTwü+ yêø£ + R

e÷qe⁄\jÓTTø£ÿ uÛ≤wüqT, eø£Ôe´yéT R |ü\Tø£ e …qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` yêqs¡uÛ≤wü d”‘ê<˚$øÏ uÀ<Ûä|ü&Éø£ b˛e#·TÃqT >∑qTø£ ÄyÓTqT

z<ës¡TÃ≥≈£î eTqTwü uÛ≤wü ÀH e÷{≤&Ée …qì Vü≤qTeT ìXÃsTT+#·Tø=HÓqT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` ªªe÷qTwü+ yêø£ +μμ nq>± ø√dü\<X|ü⁄ eTqTwüß´\ uÛ≤wü

j·Tì ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ˇø£ yêqs¡eTT $•wüºyÓTÆq <˚euÛ≤wü˝À e÷{≤&ÉT≥ m≥T¢

dü+uÛÑ$+#·TqT? n+<äT#‘· HqT #·ø£ÿ>± uÀ<Ûä|ü&ÉTØ‹ì kÕ<Ûës¡De÷qe⁄\ uÛ≤wü ÀH

e÷{≤&ÉT<äTqT >±ø£!

XÀ¢ ˆ eTj·÷ kÕ+‘·«sTT‘·T+ Xø±´ Hêq´<∏j·T eTì+~‘ê ˆ

ùdj·T e÷˝Àø£ yT s¡÷|ü+ C≤qø° uÛ≤wæ‘·+ ‘·<∏ë ˆ

s¡øå√_Û ÅkÕÔdæ‘ê |üPs¡«+ uÛÑ÷j·T ÅkÕÔdü+ >∑$Twü ‹ ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTj·÷ ` kÕ+‘·«sTT‘·T+ ` Xø±´ ` q ` nq´<∏ë ` Çj·TyéT `

nì+~‘ê ` kÕ ` Çj·TyéT ` Ä˝Àø£ ` yT ` s¡÷|ü+ ` C≤qø° ` uÛ≤wæ‘·+ `

‘·<∏ë ` s¡øå√_Û' ` Á‘êdæ‘ê ` |üPs¡«+ ` uÛÑ÷j·T' ` Á‘êdü+ ` >∑$Twü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Çj·TyéT nì+~‘ê nq´<∏ë eTj·÷ kÕ+‘·«sTT‘·T+ q Xø±´,

|üPs¡«+ s¡øå√_Û' Á‘êdæ‘ê Çj·T+ kÕ C≤qø° yT s¡÷|ü+, ‘·<∏ë uÛ≤wæ‘·yéT Ä˝Àø£ ,

uÛÑ÷j·T' Á‘êdü+ >∑$Twü ‹.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT292

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çj·TyéT nì+~‘ê R á ñ‘·ÔeTTsê\T, nq´<∏ë R ys=ø£Ø‹>±,

eTj·÷ R Hê#‘·, kÕ+‘·«sTT‘·T+ R z<ës¡TÃ≥≈£î, q Xø±´ R X≈£î´sê\T >±<äT.

|üPs¡«+ R Ç+‘·≈£î eTT+<äT, s¡øå√_Û' Á‘êdæ‘ê R sêø£ådüT\# |”&ç+|üã&çq{Ϻ, kÕ

Çj·T+ C≤qø° R Ä á d”‘ê<$, yT s¡÷|ü+ R Hê s¡÷|üeTTqT, Ä˝Àø£ R #·÷∫,

‘·<∏ë R nfÒ¢, uÛ≤wæ‘·+ R e÷≥qT, (ÁXó‘ê« R $ìj·TTqT) uÛÑ÷j·T' R ‹]–,

Á‘êdü+ >∑$Twü ‹ R ;Û‹ H=+<ä>∑\<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` yêqs¡s¡÷|üeTTq m<äT≥ ì\∫ eTqTwü uÛ≤wü À e÷{≤&çq#√, Ç~

j·T+‘·j·TTqT sêeDTì e÷j·TjT j·Tì d”‘·eTà ;Û‹ H=+<äTqì Vü≤qTeT uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘·eTàqT z<ës¡TÃ≥≈£î eTqTwü uÛ≤wü À e÷{≤&ÉT≥ ‘·|üŒ >∑‘· +‘·s¡eTT

Ò<äT >±ì HqT yêqs¡s¡÷|üeTT˝À >±ìŒ+#·T#·T, eTqTwü uÛ≤wü À e÷≥˝≤&çq#√,

Ç+‘·ei≈£îqT s¡ø£ÿdüT\# |ü\T$<ÛäeTT …’q Ø‘·T\˝À yÓ÷dü–+|üã&ç u≤~Û+|üã&çq

áyÓT ‹]– Ç~ eTiÏjÓTTø£ yÓ÷düeTì ;Û‹ H=+<äTHyÓ÷?

XÀ¢ ˆ ‘·‘√ C≤‘·|ü]Á‘êkÕ Xã›+ ≈£îsê´ qàqdæ«˙ ˆ

C≤qe÷Hê $XÊ˝≤ø°å sêeD+ ø±eTs¡÷|æDyéT ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' C≤‘·|ü]Á‘êkÕ Xã›+ ≈£îsê´‘Y eTqdæ«˙ C≤qe÷Hê

` $XÊ˝≤ø°å ` sêeD+ ` ø±eTs¡÷|æDyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (e÷+) ø±eTs¡÷|æD+ sêeD+ C≤qe÷Hê, eTqdæ«˙ $XÊ˝≤ø°å

C≤‘·|ü]Á‘êkÕ, ‘·‘·' Xã›+ ≈£îsê´‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (e÷+ R qqTï) ø±eTs¡÷|æD+ sêeD+ R ø±eTs¡÷|ü⁄&Ó’q{Ϻ

sêeDTì>±, C≤qe÷Hê R ‘·\#·T#·Tqï<ä>∑T#·T, ‘·‘·' R n+<äTe\q, C≤‘·|ü]Á‘êkÕ

R »ì+∫q uÛÑj·TeTTø£*–q<Ó’, eTqdæ«˙ $XÊ˝≤ø°å R n_Ûe÷qe‹ jÓÆTq{Ϻ

d”‘êdüT+<ä], Xã›+ ≈£îsê´‘Y R πøø£ô|≥º e#·TÃqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTqTwü´uÛ≤wü˝À e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï yêqs¡T&Ó’q qqTï p∫

ø±eTs¡÷|æjÓÆTq sêeDT&˚ Ç≥T¢ e#ÓÃqì uÛ≤$+∫ n$T‘·yÓTÆq uÛÑj·TeTT‘√

d”‘êdüT+<ä] _>∑Zs¡>± ÄÁø£+<äqeTT #j·Te#·TÃqT.

293(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ d”‘·j·÷ #· ø£è‘ XuÒ› düVü≤kÕ sêø£åd”>∑D' ˆ

HêHêÁ|üVü≤s¡D√ |òüTÀs¡ dü‡yTj·÷ <ä+‘·ø√|üeT' ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘·j·÷ ` #· ` ø£è‘˚ ` X¯uÒ› ` düVü≤kÕ ` sêø£åd”>∑D' `

HêHêÁ|üVü≤s¡D' ` |òüTÀs¡' ` düyTj·÷‘Y ` n+‘·ø√|üeT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘·j·÷, XuÒ› ø£è‘, düVü≤kÕ n+‘·ø√|üeT', HêHêÁ|üVü≤s¡D'

|òüTÀs¡' sêø£åd”>∑D' düyTj·÷‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘·j·÷ R d”‘ê<$#, XuÒ› ø£è‘ R Xã›eTT #j·Tã&É>±, düVü≤kÕ

R ‘·‘Yø£åDyT, n+‘·ø√|üeT' R j·TeTTì uÀ*q{Ϻ, |òüTÀs¡' sêø£åd”>∑D' R ;Ûø£s¡T …’q

sêø£ådüÅd”Ô\ düeT÷Vü≤eTT, HêHêÁ|üVü≤s¡D' R $$<ÛäyÓTÆq Äj·TT<ÛäeTT\T >∑\yê¬s’,

düyTj·÷‘Y R MT<ä≈£î sêe#·TÃqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ #j·TTq{Ϻ ÄÁø£+<äq<Ûä«ìì $ì yÓ+≥H j·TeTTìe …

uÛÑj·T+ø£s¡T …’q ô|≈£îÿs¡T sêø£ådüÅd”Ô\T ãVüQ$<ÛäeTT …’q Äj·TT<ÛäeTT\qT #‘·ã÷ì

sêe#·TÃqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘√ e÷+ dü+|ü]øÏå|ü düs¡«‘√ $ø£è‘êqHê' ˆ

e<Û #· Á>∑Vü≤DÒ #Ó’e ≈£îs¡T´ s¡ ‘·ï+ j·T<∏ëã\yéT ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` e÷+ ` dü+|ü]øÏå|ü ` düs¡«‘·' ` $ø£è‘êqHê' ` e<Û `

#· ` Á>∑Vü≤DÒ ` #· ` @e ` ≈£îs¡T´' ` j·T‘·ï+ ` j·T<∏ëã\yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' $ø£è‘êqHê' (‘ê') e÷+ düs¡«‘·' dü+|ü]øÏå|ü e<Û #·,

Á>∑Vü≤DÒ #· @e j·T<∏ëã\+ j·T‘·ï+ ≈£îs¡T´'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R Ä≥T|æeTà≥, $ø£è‘êqHê'(‘ê') R $ø±s¡yÓTÆq eTTKeTT\T

>∑\ (Ä sêø£ådüÅd”Ô\T), düs¡«‘·' R q\TeT÷\\qT+&ç, e÷+ R qqTï, dü+|ü]øÏå|ü

R #·T≥TºeTT{Ϻ, j·T<∏ëu\+ R XøÏÔì nqTdü]+∫, e<Û #· R #·+|ü⁄≥j·T+<äTqT,

Á>∑Vü≤DÒ #Ó’e R ã+~Û+#·T≥j·T+<äTqT, j·T‘·ï+ R Á|üj·T‘·ïeTTqT, ≈£îs¡T´' R

#˚j·TT<äTs¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT $ø±s¡yÓTÆq eTTKeTT\T>∑\ Ä sêø£ådüÅd”Ô\T qqTï #·T≥TºeTT{Ϻ,

yê]øÏ #‘·HÓ’q+‘· ei≈£î qqTï ã+~Û+#·T≥≈£îqT #·+|ü⁄≥≈£îqT Á|üj·T‹ï+|üe#·TÃqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT294

XÀ¢ ˆ >∑èVü≤´ XÊU≤' Á|üXÊU≤Xà düÿ+<Ûë+ XÀÑ·ÔeTXÊœHêyéT ˆ

<äècÕº« $|ü]<Ûëe+‘·+ uÛÑyj·TT s¡“¤j·TX+øÏ‘ê' ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` >∑èVü≤´ ` XÊU≤' ` Á|üXÊU≤' ` #· ` düÿ+<ÛëHé ` #· ` ñ‘·ÔeT

XÊœHê+ ` <äècÕº« ` $|ü]<Ûëe+‘·+ ` uÛÑyj·TT' ` uÛÑj·TX+øÏ‘ê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·ÔeTXÊœHê+ XÊU≤' #·, Á|üXÊU≤' #·, düÿ+<ÛëHé #· >∑èVü≤´

$|ü]<Ûëe+‘·+ (e÷+) <äècÕº« (‘ê') uÛÑj·TX+øÏ‘ê' uÛÑyj·TT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·ÔeTXÊœHê+ R >=|üŒ eèø£åeTT\jÓTTø£ÿ, XÊU≤' #· R ø=eTà\qT,

Á|üXÊU≤Xà R ∫qï ø=eTà\qT, düÿ+<ÛëHé #· R uÀ<Ó\qT, >∑èVü≤´ R |ü≥Tºø=ì

$|ü]<Ûëe+‘·+ R n≥T ì≥T |üs¡T¬>‘·TÔ#·Tqï, (e÷+ R qqTï) <äècÕº« R #·÷∫,

(‘ê' R Ä sêø£ådüÅd”Ô\T) uÛÑj·TX+øÏ‘ê' R uÛÑj·TeTT# nqTe÷qeTT H=+~qyês¡T,

uÛÑyj·TT' R ø±>∑\s¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ô|<ä› ô|<ä› #Ó≥¢ ô|<ä› ø=eTà\qT, ∫qï ø=eTà\qT, uÀ<Ó\qT #‹‘√

|ü≥Tºø=ì q\TyÓ’|ü⁄\≈£îqT |üs¡T¬>‘·TÔ#·Tqï qqTï #·÷∫ Ä sêø£ådüÅd”Ô\≈£î uÛÑj·TeTTqT

nqTe÷qeTTqT ø£\T>∑e#·TÃqT.

XÀ¢ ˆ eTeT s¡÷|ü+ #· dü+Áù|ø£å eH $#·s¡‘√ eTVü≤‘Y ˆ

sêø£åk˛´ uÛÑj·T$Á‘·kÕÔ uÛÑyj·TT ]«ø£è‘êqHê' ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTeT ` s¡÷|ü+ ` #· ` dü+Áù|ø£å ´ ` eH ` $#·s¡‘·' ` eTVü≤‘Y

` sêø£ådü ' ` uÛÑj·T$Á‘·kÕÔ' ` uÛÑyj·TT' ` $ø£è‘êqHê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eH $#·s¡‘·' eTeT eTVü≤‘Y s¡÷|ü+ dü+Áù|ø£å ´ $ø£è‘êqHê'

sêø£ådü ' uÛÑj·T$Á‘·kÕÔ' uÛÑyj·TT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eH $#·s¡‘·' R eqeTTq+<äT ‹s¡T>±&ÉT#·Tqï{Ϻ, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,

eTVü≤‘Y R >=|üŒ<Ó’q, s¡÷|ü+ R s¡÷|üeTTqT, dü+Áù|ø£å ´ R #·÷∫, $ø£è‘êqHê' R

$ø±s¡yÓTÆq eTTKeTT\T>∑\, sêø£ådü ' R sêø£ådüÅd”Ô\T, uÛÑj·T$Á‘·kÕÔ' R uÛÑj·T|”&ç‘·T\T,

uÛÑyj·TT' R ø±>∑\s¡T.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` yê]øÏ ˝§+>∑≈£î+&ÉT≥¬ø’ HqT s¡÷|üeTTqT ô|+#·Tø=+<äTqT >∑qTø£ Hê

eTVü‰ø±j·TeTTqT p∫ yê]øÏ ø£+|üeTT >∑*– >∑T+&Ó\T #Ó<ä] $ø£è‘·dü«s¡eTT

295(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

Òs¡Œ&ç, á‘·&ÉT πøe\ yêqs¡T&ÉT >±&ÉT— ø±eTs¡÷|ü<Ûäs¡T&Ó’q X¯Á‘·T|üø£åeTTyê&Éì

X+øÏ+#Ó<äs¡ì uÛ≤eeTT.

ª$ø£è‘êqHê'μ ≈£î ã<äT\T>± ª$ø£è‘·dü«sê'μ j·Tì u§+u≤sTT bÕsƒ¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` HqT ô|<ä›<Ó’q Hê XØs¡eTT‘√ á eqeTTq+<äT dü+#·]+#·T≥

#·÷∫ á sêø£ådüÅd”Ô\T Ç+ø£qT $ø£è‘·eTT …’q eTTKeTT\‘√, dü«s¡eTT\‘√ rÁeyÓTÆq

uÛÑj·÷+<√fiqeTT\ H=+<ä>∑\s¡T.

XÀ¢ ˆ ‘·‘·' ≈£îs¡T´ dü‡e÷Vü‰«q+ sêø£åk˛´ s¡ø£åkÕ eT|æ ˆ

sêø£åùd+Á<äìj·TTø±ÔHê+ sêø£åùd+Á<äìyXH ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ≈£îs¡T´' ` düe÷Vü‰«q+ ` sêø£ådü ' ` s¡ø£åkÕyéT ` n|æ `

sêø£åùd+Á<äìj·TTø±ÔHê+ ` sêø£åùd+Á<äìyXH ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' sêø£ådü ' sêø£åùd+Á<äìyXH sêø£åùd+Á<äìj·TTø±ÔHê+ s¡ø£åkÕ+

düe÷Vü‰«q+ ≈£îs¡T´' n|æ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, sêø£ådü ' R Ä sêø£ådüÅd”Ô\T, sêø£åùd+Á<äìyXH

R sêø£ådüsêC…’q sêeDTì uÛÑeqeTTq+<äT, sêø£åùd+Á<äìj·TTø±ÔHê+ R sêeDTì#

ìj·T$T+|üã&çq{Ϻ, s¡ø£åkÕ+ R sêø£ådüT\ jÓTTø£ÿ, düe÷Vü‰«q+ R ÄVü‰«qeTTqT,

≈£îs¡T´' n|æ R #j·T>∑\s¡T ≈£L&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢ uÛÑj·T|”&ç‘· …’q Ä sêø£ådüÅd”Ô\T sêeDTì uÛÑeqeTTq+<äT

q>∑s¡s¡ø£åD¬ø’ n‘·ì# ìj·T$T+|üã&çq sêø£ådüMs¡T\qT |æ\T#·Tø=ì sê>∑\s¡T ≈£L&ÉqT.

XÀ¢ ˆ ‘ XS\XøÏÔìÅdæÔ+X$$<Ûëj·TT<ÛäbÕDj·T' ˆ

Ä|ü‘j·TT ]«eTπs›-dæà H«π> H√~«>∑ïø±]D' ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ XS\XøÏÔìÅdæÔ+X$$<Ûëj·TT<ÛäbÕDj·T' Ä|ü‘j·TT' $eTπs›

` ndæàHé ` yπ>q ` ñ~«>∑ïø±]D' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæàHé $eTπs› ñ~«>∑ïø±]D' ‘ XS\XøÏÔìÅdæÔ+X$$<Ûëj·TT<Ûä

bÕDj·T' (dü+‘·') yπ>q Ä|ü‘j·TT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæàHé $eTπs› R á ø√˝≤Vü≤\eTTq+<äT, ñ~«>∑ïø±]D' R

uÛÑjÓ÷<«>∑eTTqT ø£*Z+#·T q{Ϻ yê¬s’q, ‘ R Ä sêø£ådü Ms¡T\T, XS\XøÏÔìÅdæÔ+X

$$<Ûëj·TT<Ûä bÕDj·T' (dü+‘·') R X¯S\eTT\T, X¯≈£îÔ\T, K&ÉZeTT\T eTTqï>∑T,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT296

ãVüQ$<ÛäeTT …’q Äj·TT<ÛäeTT\qT #‘·T\+<äT <Ûä]+∫qyê¬s’, yπ>q R y>∑eTT‘√,

Ä|ü‘j·TT' R MT<äã&ÉT<äTs¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü &s¡Œ&çq Ä ø√˝≤Vü≤\eTTq+<äT Ç+ø£qT uÛÑjÓ÷<«>∑eTTqT

ø£*Z+#·T#·T sêeDTì uÛÑ≥T …’q sêø£ådüMs¡T\T XS\eTT\T, X≈£îÔ\T, Äj·TT<ÛäeTT\T,

K&ÉZeTT\T eTTqï>∑T XÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫ Hêô|’ ã&ÉT<äTs¡T.

XÀ¢ ˆ dü+s¡T<äΔ ôdÔÌdüTÔ |ü]‘√ $<ÛäeTHé s¡ø£åkÕ+ u\yéT ˆ

X≈£îïj·÷+ q‘·T dü+ÁbÕ|ü⁄Ô+ |üs¡+ bÕs¡+ eT¨<ä<Û' ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü+s¡T<äΔ' ` ‘Ó’' ` ‘·T ` |ü]‘·' ` $<ÛäeTHé ` s¡ø£åkÕ+ ` ã\yéT

` X≈£îïj·÷+ ` q ` ‘·T ` dü+ÁbÕ|ü⁄Ô+ ` |üs¡+ ` bÕs¡+ ` eT¨<ä<Û'.

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘Ó’' |ü]‘·' dü+s¡T<äΔ' s¡ø£åkÕ+, (‘·+ ã\+) $<ÛäeTHé, eT¨<ä<Û'

|üs¡+ bÕs¡+ ‘·T dü+ÁbÕ|ü⁄Ô+ q X≈£îïj·÷yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘Ó’' R Ä sêø£ådüMs¡T\#˚, |ü]‘·' R #·T≥TºqT, dü+s¡T<äΔ' R

n&ɶ–+|üã&çqyê&ÉHÓ’, s¡ø£åkÕ+ (‘·+ ã\+) R sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ Ä ôd’q´düeT÷Vü≤eTTqT,

$<ÛäeTHé R ‘·iÏ$Tø=≥Tº#·T, eT¨<ä<Û' R eTVü‰düeTTÁ<äeTT jÓTTø£ÿ, |üs¡+ bÕs¡+

‘·T R Äe* jÓTT&ÉT¶qT e÷Á‘·eTT, dü+ÁbÕ|ü⁄Ô+ R #s¡Tø=qT≥≈£î, q X≈£îïj·÷yéT R

X≈£îÔ&ÉqT >±ø£ b˛e#·TÃqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ :` sêø£ådüMs¡T\qT |ü]e÷s¡TÔqT>±ì, d”‘·eTà‘√ e÷{≤&çq≥T¢ $ì

sêø£ådüT˝≤yÓTqT #·+|æydæq jÓT&É\ Hê≈£î n|ü&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï e÷ yê

s¡Tqï{Ϻ rs¡eTTqT #s¡Tø=qT XøÏÔ j·TT+&É<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêø£ådüMs¡T\T qqTï #·T≥TºeTT{Ϻ m<äTs=ÿìq|ü&ÉT HqT yê]ì

|ü]e÷s¡TÃ#·T düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï Äe*jÓTT&ÉT¶≈£î #˚s¡Tø=qT≥≈£î M\T ˝Òø£

b˛e#·TÃqT.

XÀ¢ ˆ e÷+ yê >∑èV”≤íj·TT sê|ü⁄¢‘· ãVü≤e oÙÁ|òüTø±]D' ˆ

kÕ´ ~j·T+ #ê>∑èV”≤‘êsêú eTeT #· Á>∑Vü≤D+ uÛÑy‘Y ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷+ ` yê ` >∑èV”≤íj·TT' ` Ä|ü⁄¢‘· ` ãVü≤e' ` oÁ|òüTø±]D' `

Çj·T+ ` #· ` n>∑èV”≤‘êsêú ` eTeT ` #· ` Á>∑Vü≤D+ ` uÛÑy‘Y ˆˆ

297(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` ãVü≤e' oÁ|òüTø±]D' Ä|ü⁄¢‘· , e÷+ >∑èV”≤íj·TT' yê— Çj·T+ #·

n>∑èV”≤‘êsúê kÕ´‘Y, eTeT Á>∑Vü≤D+ #· uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` oÁ|òüTø±]D' R eTVü‰y>∑eTT ø£*Zq{Ϻ, ãVü≤e' R ô|≈£îÿ eT+~

Ms¡T\T, Ä|ü⁄ ¢‘·´ R m–] (e∫Ã), e÷+ R qqTï, >∑èV”≤ íj·TT' yê R

ã+~Û+|üe#·TÃHyÓ÷! Çj·T+ #· R á d”‘ê<$j·TTqT, n>∑èV”≤‘êsêú kÕ´‘Y R

‘Ó*j·Tì sêeTeè‘êÔ+‘·eTT >∑\~ ø±>∑\<äT. eTeT Á>∑Vü≤D+ #· R Hêã+<ÛäqeTT

≈£L&É, uÛÑy‘Y R dü+uÛÑ$+|üe#·TÃqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` m{À¢ HqT ‘·|æŒ+#·Tø=ì düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï b˛e⁄#·TqïqT eTVü‰»e

dü+|üqTï˝…’q sêø£ådüMs¡T\T ô|≈£îÿeT+~ qqTï yÓ+ã&ç+∫ Äø£düeTTq+<˚

u+~Û+|üe#·TÃqT. qqTï ã+~Û+∫q|ü&ÉT d”‘ê<$øÏ sêeTeè‘êÔ+‘·eTT ‘Ó*j·Tø£

b˛e⁄≥j·TT dü+uÛÑ$+#·TqT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ Væ≤+kÕ_Ûs¡T#·jÓ÷ Væ≤+düT´ ]e÷+ yê »qø±‘·àC≤yéT ˆ

$|üqï+ kÕ´‘·Ô‘·' ø±s¡ + sêeTdüTÁ^ejÓ÷ ]<äyéT ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Væ≤+kÕ_Ûs¡T#·j·T' ` Væ≤+düT´' ` Çe÷+ ` yê ` »qø±‘·àC≤yéT

` $|üqï+ ` kÕ´‘Y ` ‘·‘·' ` ø±s¡ + ` sêeTdüTÁ^ejÓ÷' ` Ç<äyéT.

nq«j·TÁø£eTeTT :` Væ≤+kÕ_Ûs¡T#·j·T', (sêø£åkÕ') Çe÷+ »qø±‘·àC≤+ Væ≤+düT´'

yê! ‘·‘·' sêeTdüTÁ^ejÓ÷' Ç<ä+ ø±s¡ + $|üqï+ kÕ´‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Væ≤+kÕ_Ûs¡T#·j·T' R Væ≤+düj·T+<äT n$T‘·Á|”‹ >∑*–q{Ϻ, sêø£åkÕ'

R sêø£ådüT\T, »qø±‘·àC≤+ R »qø£sê»|ü⁄Á‹ì, Væ≤+düT´' yê R #·+|æqqT

#·+|üe#·TÃqT, ‘·‘·' R n+<äTe\q, sêeTdüTÁ^ejÓ÷' R sêeTdüTÁ^e⁄\jÓTTø£ÿ,

Ç<ä+ ø±s¡ + R á j·TT<ä eTeTT, $|üqï+ kÕ´‘Y R #Ó&çb˛e>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` dü»®qT\qT Væ≤+dæ+#·T≥j·T+<äT n$T‘·yÓTÆq ÄdüøÏÔ >∑\ á sêø£ådüT\T

d”‘ê<$H Væ≤+dæ+∫ |ü]e÷s¡Ãe#·TÃqT. n≥T¢ »]–q jÓT&É\ sêeTdüTÁ^e⁄\T

‘·\ô|{Ϻq{Ϻ á j·TT<ä eTyT $|òü\yÓTÆ b˛e⁄qT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ ñ<›X‚ qwüºe÷πsZ -dæàHé sêø£åôd’' |ü]yê]‘ ˆ

kÕ>∑πsD |ü]øÏåù|Ô >∑Tù|Ô edü‹ C≤qø° ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ<›X‚ ` qwüºe÷πsZ ` ndæàHé ` sêø£åôd’' ` |ü]yê]‘ ` kÕ>∑πsD

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT298

` |ü]øÏåù|Ô ` >∑Tù|Ô ` edü‹ ` C≤qø° ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` qwüºe÷πsZ, kÕ>∑πsD |ü]øÏåù|Ô, sêø£åôd’', |ü]yê]‘, ndæàHé >∑Tù|Ô

ñ<›X‚ C≤qø° edü‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qwüºe÷πsZ R Á‘√e‘ÓqTï\T Òq{Ϻj·TT, sêø£åôd’' |ü]yê]‘ R

sêø£ådüT\#˚ ø±e* j·TT+#·ã&çq{Ϻj·TT, kÕ>∑πsD |ü]øÏåù|Ô R düeTTÁ<äeTT#˚

#·T≥ºã&çj·TTqï{Ϻj·TT, ndæàHé >∑Tù|Ô ñ<›X‚ R á s¡Vü≤dü yÓTÆq{Ϻ Á|ü<XeTTq+<äT,

C≤qø° R d”‘ê<$, edü‹ R edæ+#·T#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` á Á|ü<XeTT #·÷&É>± #s¡T≥≈£î ‘√e‘ÓqTï\T Òì~, q\TyÓ’|ü⁄\qT

eTVü‰düeTTÁ<äeTT#˚ eT÷dæy˚j·Tã&çq~, sêø£ådüuÛÑ≥T\#˚ ø±e* j·TT+#·ã&çq~.

Ç{Ϻ s¡Vü≤dü Á|ü<XeTTq+<äT >∑<ë d”‘ê<$ ∫≈£îÿø=ì j·TTqï~.

XÀ¢ ˆ $XùdÔ yê >∑èV”≤‘ yê s¡øå√_Û s¡àsTT dü+j·TTπ> ˆ

Hêq´+ |üXÊ´$T sêeTdü kÕVü‰j·T´+ ø±s¡ kÕ<ÛäH ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $XùdÔ ` yê ` >∑èV”≤‘ ` yê ` s¡øå√_Û' ` eTsTT ` dü+j·TTπ> `

q ` nq´+ ` |üXÊ´$T ` sêeTdü ` kÕVü‰j·T´+ ` ø±s¡ kÕ<ÛäH.

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+j·TTπ> s¡øå√_Û' $XùdÔ yê >∑èV”≤‘ yê sêeTdü ø±s¡ kÕ<ÛäH

nq´+ kÕVü‰j·T´+ q |üXÊ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+j·TTπ> R j·TT<äΔeTTq+<äT, s¡øå√_Û' R sêø£ådüT\#, eTsTT

$XùdÔ yê R HqT #·+|üã&çq>±ì, >∑èV”≤‘ yê R ã+~Û+|üã&çq>±ì, sêeTdü

ø±s¡´kÕ<ÛäH˚ R lsêeTTì ø±s¡´eTTqT kÕ~Û+#·T $wüj·TeTTq, kÕVü‰j·T´+ R

düVü‰j·T|ü&ÉTq{Ϻ yêìì, nq´+ R yi=ø£ÿìì, q |üXÊ´$T R #·÷&ÉqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` ‘·q eTs¡DeTT# yêqs¡Ms¡T …\¢s¡TqT $cÕ<äìeT>∑Tï …’ j·TT+<äTs¡T

>±e⁄q düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ïe#·TÃXøÏÔ me«]øÏì ñ+&É<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` á »s¡T>∑uÀe⁄ j·TT<äΔeTTq+<äT sêø£ådüT\T qqTï #·+|æqqT

ã+~Û+∫qqT lsêeTTì ø±s¡ eTTqT kÕ~Û+|ü>∑*Zq{Ϻ Ms¡T&ÉT yi…e«&ÉTqT ñqï≥T¢

Hê≈£î >±ìŒ+|ü&ÉT.

299(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ $eTèX+Xà q |üXÊ´$T jÓ÷ Vü≤‘ eTsTT yêqs¡' ˆ

X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡í+ \+|òüTjT‘· eT¨<ä~ÛyéT ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $eTèXHé ` #· ` q ` |üXÊ´$T ` j·T' ` Vü≤‘ ` eTsTT `

yêqs¡' ` X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡í+ ` \+|òüTjT‘· ` eT¨<ä~ÛyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTsTT Vü≤‘ (dü‹) X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡í+ eT¨<ä~Û+ j·T' yêqs¡'

\+|òüTjT‘· (‘·+) $eTèXHé #· q |üXÊ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTsTT Vü≤‘ (dü‹) R HqT #·+|üã&É>±, X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡í+ R

q÷s¡T jÓ÷»qeTT\ bı&Ée⁄ >∑*Zq, eT¨<ä~Û+ R eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, j·T'

yêqs¡' R @ yêqs¡T&ÉT, \+|òüTjT‘· R <ë≥>∑\TZH√ (‘·+ R n{Ϻyêìì), $eTèXHé

#· R Ä˝À∫+∫qqT, q |üXÊ´$T R #·÷&É Ò≈£îHêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` s¡ø£ÿdüT\ #‹˝À HqT eTs¡DÏ+∫q jÓT&É\ X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡íyÓTÆq

á eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë≥>∑\ yêqs¡T &Óe«&ÉTqT m+‘· Ä˝À∫+∫q|üŒ{ÏøÏì

Hê≈£î ø±ìŒ+#·T≥ Ò<äT.

XÀ¢ ˆ ø±eT+ Vü≤+‘·T+ düeTs√ú- dæà düVü≤ÁkÕD´|æ s¡ø£åkÕyéT ˆ

q ‘·T Xøå±´$T dü+ÁbÕ|ü⁄Ô+ |üs¡+ bÕs¡+ eT¨<ä<Û' ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±eT+ ` Vü≤+‘·T+ ` düeTs¡ú' ` ndæà ` düVü≤ÁkÕDÏ ` n|æ `

s¡ø£åkÕyéT ` q ` ‘·T ` Xøå±´$T ` dü+ÁbÕ|ü⁄Ô+ ` |üs¡+ ` bÕs¡+ ` eTôVA<ä<Û' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡ø£åkÕ+ düVü≤ÁkÕDÏ n|æ ø±eT+ Vü≤+‘·T+ düeTs¡ú' ndæà (øÏ+)

‘·T eTôVA<ä<Û' |üs¡+ bÕs¡+ dü+ÁbÕ|ü⁄Ô+ q Xøå±´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eT+ R ìsê≥+ø£eTT>±, s¡ø£åkÕ+ düVü≤ÁkÕDÏ n|æ R sêø£ådüT\qT

y\ø=\~ jÓÆTqqT, Vü≤+‘·T+ R Vü≤‘·e÷s¡TÃ≥≈£î, düeTs¡ú' ndæà R düeTs¡Tú&ÉqT

n>∑T<äTqT, (øÏ+) ‘·T R ø±ì, eT¨<ä<Û' R eTVü‰düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, |üs¡+ bÕs¡+

R Äe* jÓTT&ÉT¶qT, dü+ÁbÕ|ü⁄Ô+ R #s¡T≥≈£î, düeTs¡ú' q ndæà R kÕeTs¡ú eTTqïyê&ÉqT

>±qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` düeTTÁ<äeTTqT <ë≥T≥≈£î ‘·q j·TT<äΔ|ü]Áø±+‹ n&ɶeTT sêe#·TÃqì

uÛ≤eeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT300

sê. •s√eTDÏ:` sêø£ ådüT\ #˚‹˝À d”‘·eTà eTs¡DÏ+#·TqqT ~>∑T\T#˚

düeTTÁ<ä\+|òüTqeTTq≈£î ‘·–q XøÏÔ ‘·q≈£î+&É<äì Vü≤qTeT uÛÑj·TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` á sêø£ådüMs¡T\T mìï y\eT+~ e∫ÃqqT ìdü‡+Xj·TeTT>± HqT

‘Ó>∑{≤s¡Ã>∑\qT >±ì á eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï Äe*rs¡eTT #s¡T≥≈£î e÷Á‘·eTT

Hê≈£î XøÏÔ j·TT+&É<äT.

XÀ¢ ˆ ndü‘ê´ì #· j·TT<ëΔì dü+XjÓ÷ yT q s√#·‘ ˆ

≈£Xà ìdü‡+Xj·T+ ø±s¡ + ≈£îsê´ Á‘ꌻ„ dü‡dü+Xj·TyéT ˆˆ 35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ndü‘ê´ì ` #· ` j·TT<ëΔì ` dü+Xj·T' ` yT ` q ` s√#·‘, ø£'

` #· ` ìdü‡+Xj·T+ ` ø±s¡ + ` ≈£îsê´‘Y ` ÁbÕ»„' ` düdü+Xj·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·TT<ëΔì #· ndü‘ê´ì— yT dü+Xj·T' q s√#·‘— ø£' ÁbÕ»„'

ìdü‡+Xj·T+ ø±s¡ + düdü+Xj·T+ ≈£îsê´‘Y?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·TT<ëΔì #· R j·TT<äΔeTT\TqT, ndü‘ê´ì R (»j·TeTT $wüj·TeTTq)

ìX¯Ãj·TeTT ˝Òq{Ϻ$— y˚T R Hê≈£î, dü+X¯j·T' q s√#·‘˚ R dü+~>∑Δ$wüj·TeTT

ÇwüºeTT Ò<äT, ø£' #· ÁbÕ»„' R @ ‘Ó*yÓ’qyê&ÉT, ìdü‡+Xj·T+ ø±s¡ + R dü+Xj·T

s¡Væ≤‘·eTT>± qTqï ø±s¡ eTTqT, düdü+Xj·T+ ≈£îsê´‘Y R dü+<Vü≤Á>∑düÔyÓTÆq <ëìì>±

#˚j·TTqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` j·TT<äΔeTT ‘·≥dæú+∫q|ü&ÉT »j·TeTT ‘·|üŒø£ ø£\T>∑TqqT≥

dü+<Vü≤eTT>∑<ë! Ç{Ϻ dü+Xj·TÁ>∑düÔyÓTÆq j·TT<äΔeTT ø√] ‘Ó#·TÃø=qT≥ HêøÏwüºeTT Ò<äT.

‘Ó*yÓ’qyê&ÉT me«&ÉTqT ìdü‡+Xj·TeTT>∑ |òü\eTTì#·Tà u≤≥qT M&ç dü+Xj·TÁ>∑düÔyÓTÆq

e÷s¡ZeTTqT #|ü≥º&ÉT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ ÁbÕD‘ê´>∑Xà yÓ’<Vü‰´ uÛÑy<äq_ÛuÛ≤wüDÒ ˆ

@wü <√c˛ eTVü‰Hé Væ≤ kÕ´qàeT d”‘ê_ÛuÛ≤wüDÒ ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁbÕD‘ê´>∑' ` #· ` yÓ’<Vü‰´' ` uÛÑy‘Y ` nq_ÛuÛ≤wüDÒ ` @wü' `

<√wü' ` eTVü‰Hé ` Væ≤ ` kÕ´‘Y ` eTeT ` d”‘ê_ÛuÛ≤wüDÒ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nq_ÛuÛ≤wüDÒ yÓ’<Vü‰´' ÁbÕD‘ê´>∑' uÛÑy‘Y— d”‘ê_ÛuÛ≤wüDÒ Væ≤

eTeT @wü' eTVü‰Hé <√wü' kÕ´‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq_ÛuÛ≤wüDÒ R e÷{≤&Éì jÓT&É\, yÓ’<˚Vü‰´' R d”‘ê<˚$øÏ,

301(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

ÁbÕD‘ê´>∑Xà uÛÑy‘Y R eTs¡DeTT ø£\T>∑e#·TÃqT, d”‘ê_ÛuÛ≤wüDÒ Væ≤ R d”‘·eTà‘√

e÷{≤&çq jÓT&É\, eTeT R Hê≈£î, @wü' eTVü‰Hé <√wü' kÕ´‘Y R á $<ÛäyÓTÆq

eTVü‰<√wüeTT dü+uÛÑ$+#·TqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` d”‘·eTà‘√ e÷{≤&çq sêø£ådüT\ #˚‹˝À ÄyÓT≈£î eTs¡DeTT

dü+uÛÑ$+#·TqT. e÷{≤&É≈£îqï#√ dü«j·TeTT>∑H˚ d”‘ê<˚$ eTs¡DÏ+#·TqT. Ç~j˚T

Vü≤qTeT+‘·T &É÷Væ≤+∫q eTVü‰<√wüeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` d”‘ê<$øÏ sêeTdü+<XeTTqT $ì|æ+∫ e÷≥˝≤&Éì#√ uÛÑs¡Ôè$jÓ÷>∑

e´<∏ä#˚ ÄyÓT ‘·|üŒø£ eTs¡DÏ+#·TqT. n≥T¢>±ø£ ÄyÓT m<äT≥ ì\∫ sêø£ådüÅd”Ô\T

#·÷#·T#·T+&É>± sêeTTì eè‘êÔ+‘·eTTqT ‘Ó*|æq#√ Ä sêø£ådüÅd”Ô\ #‹˝À ÄyÓT≈£î

eTè‘·T´e⁄ dü+uÛÑ$+#·e#·TÃqT. Ç≥T¢ á |üø£åeTTq >∑÷&É Hê≈£î eTVü‰<√wüy˚T

‘·≥dæú+#·T#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ uÛÑ÷‘ê XÊÃsêú $qX´+‹ <Xø±\$s√~Û‘ê' ˆ

$ø£¢ã+ <ä÷‘· e÷kÕ<ä ‘·eT dü÷‡s√´<äjT j·T<∏ë ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑ÷‘ê' ` #· ` nsêú' ` $qX´+‹ ` <Xø±\$s√~Û‘ê' `

$ø£¢ã+ ` <ä÷‘·yéT ` ÄkÕ<ä ` ‘·eT' ` dü÷s√´<äjT ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑ÷‘ê' nsêúXà $ø£¢ã+ <ä÷‘·+ ÄkÕ<ä , dü÷s√´<äjT ‘·eT'

j·T<∏ë, <Xø±\$s√~Û‘ê' (dü+‘·') $qX´+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑ÷‘ê' R dæ~Δ+∫q{Ϻ, nsúêXà R ø±s¡ eTT\T>∑÷&É, $ø£¢ã+ R

eT÷s¡Tâ&Ó’q, <ä÷‘·+ R <ä÷‘·qT, ÄkÕ<ä R bı+~, dü÷s√´<äjT R dü÷s√´<äj·T

düeTj·TeTTq, ‘·eT' j·T<∏ë R Nø£{Ïe˝…, <˚X¯ø±\$s√~Û‘ê' (dü+‘·') R

<Xø±\eTT\‘√ $s√~Û+∫qyÓ’, $qX´+‹ R #Ó&çb˛e⁄#·Tqï$.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n+‘·ei≈£îqT #·ø£ÿ>± ìs¡«Væ≤+|üã&çj·TTqï{Ϻ ø±s¡ eTT\T >∑÷&É

n$y˚øÏjÓÆTq <ä÷‘·#˚‹˝À |ü&çq jÓT&É\, dü÷s¡T´&ÉT<äsTT+#·>∑H˚ Nø£{Ï q•+∫

b˛sTTq≥T¢, <Xø±\eTT\ W∫‘· yÓTiT>∑ø£ Á|üe]Ô+∫q Ä <ä÷‘·eT÷s¡â‘·«eTT e\q

|üP]Ô>± #Ó&çb˛e⁄#·T+&ÉTqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT302

XÀ¢ ˆ nsêúqsêú+‘·πs ãT~Δ ]ï•Ã‘ê-|æ q XÀuÛÑ‘ ˆ

|òü÷‘·j·T+‹ Væ≤ ø±sê´DÏ <ä÷‘ê' |ü+&ç‘·e÷ìq' ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nsêúqsêú+‘·πs ` ãT~Δ' ` ì•Ã‘ê ` n|æ ` q ` XÀuÛÑ‘ `

|òü÷‘·j·T+‹ ` Væ≤ ` ø±sê´DÏ ` <ä÷‘ê' ` |ü+&ç‘·e÷ìq'.

nq«j·TÁø£eTeTT :` ì•Ã‘ê n|æ ãT~Δ' nsêúqsêú+‘·πs q XÀuÛÑ‘. |ü+&ç‘·e÷ìq'

ø±sê´DÏ |òü÷‘·j·T+‹ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nsêúqsêú+‘·πs R ø±sê´ø±s¡ $wüj·TeTTq, ì•Ã‘ê ãT~Δ' n|æ R

ìs¡ísTT+|üã&çq Ä˝À#·qeTT >∑÷&É, $ø£¢ã+ R n$yøÏjÓÆTq, <ä÷‘·+ R <ä÷‘·qT,

ÄkÕ<ä R #], q XÀ_Û‘ R XÀ_Û\¢<äT. |ü+&ç‘·e÷ìq' R‘êyT Á|üC≤„e+‘·T\

eTqTø=qTq{Ϻ, <ä÷‘ê' R <ä÷‘·\T, ø±sê´DÏ R ø±s¡ eTT\qT, |òü÷‘·j·T+‹ Væ≤ R

#Ói∫yj·TT#·T+<äTs¡T >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ø£s¡Ôyê´ø£s¡Ôe´eTT\T ‘Ó*dæq ô|<ä›\T #·ø£ÿ>± ìs¡ísTT+∫ j·TT+∫q

Ä˝À#·q\T≈£L&É eT÷s¡Tâ&Ó’q <ä÷‘·e\q sêDÏ+|ü⁄ Òø£ ìwüŒ¤\eT>∑T#·Tqï$. ‘êyT

>=|üŒ Á|ü»„>∑\yês¡ eTqTø=qT <ä÷‘·\T #|ü{Ϻq ø±s¡ eTT\qT ‘·i#·T>± <Ûä«+düeTT

#˚j·TT#·T+<äTs¡T.

XÀ¢ ˆ q $qX‚ ‘·ÿ<∏ä+ ø±s¡ + yÓ’ø£¢ã´+ q ø£<∏ä+ uÛÑy‘Y ˆ

\+|òüTq+ #· düeTTÁ<ädü ø£<∏ä+ qT q eè<∏ë uÛÑy‘Y ˆˆ 39

XÀ¢ ˆ ø£<∏ä+ qT K\T yêø£ + yT XèDTj·÷ H√ï~«CÒ‘· yê ˆ

Ç‹ dü+∫+‘· Vü≤qTe÷+ XÃø±s¡ eT‹e÷ qà‹yéT ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q $qX‚ ‘Y ø£<∏ä+ ø±s¡ + yÓ’ø£¢ã´+ q ø£<∏ä+ uÛÑy‘Y

` \+|òüTq+ ` #· ` düeTTÁ<ädü ` ø£<∏ä+ ` qT ` q ` eè<∏ë ` uÛÑy‘Y, ø£<∏ä+ `

qT ` K\T ` yêø£ + ` yT ` XèDTj·÷‘Y ` q ` ñ~«CÒ‘· ` yê, Ç‹ `

dü+∫+‘· ` Vü≤qTe÷Hé ` #·ø±s¡ ` eT‹e÷Hé ` eT‹yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£<∏ä+ ø±s¡ + q $qX‚ ‘Y! ø£<∏ä+ yÓ’ø£¢ã´+ q uÛÑy‘Y? ø£<∏ä+ qT

düeTTÁ<ädü \+|òüTq+ eè<∏ë q uÛÑy‘Y, ø£<∏ä+ qT yT yêø£ + d”‘ê XèDTj·÷‘Y? q

yê ñ~«CÒ‘·? Ç‹ eT‹e÷Hé Vü≤qTe÷Hé dü+∫+‘· eT‹+ #·ø±s¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£<∏ä+ R m≥T¢, ø±s¡ + R |üì, q $qX‚ ‘Y R #Ó&çb˛eø£ j·TT+&ÉTqT?

ø£<∏ä+ R m≥T¢, yÓ’ø£¢ã´+ R ø£\es¡bÕ≥T #·s¡ , q uÛÑy‘Y R »s¡T>∑ø£ j·TT+&ÉTqT,

303(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

ø£<∏ä+ qT R m≥T¢>±, düeTTÁ<ädü \+|òüTq+ R düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT, eè<∏ë q uÛÑy‘Y

R e´s¡úeTT >±ø£ j·TT+&ÉTqT, ø£<∏ä+ qT R m≥T¢>±, yT R HêjÓTTø£ÿ, yêø£ + R

e#·qeTT, (d”‘ê R d”‘ê<$) XèDTj·÷‘Y R Ä\øÏ+#·TqT? q yê ñ~«CÒ‘· R

uÛÑj·T#·øÏ‘·Tsê\T >±ø£ j·TT+&ÉTqT, Ç‹ R nì, eT‹e÷Hé R uÛÑ$wü ‘·TÔ q÷Væ≤+#·T

Á|ü»„>∑\yê&Ó’q, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, dü+∫+‘· R Ä˝À∫+∫, eT‹+ R

ñ‘·ÔeT yÓTÆq{Ϻ ìs¡íj·TeTTqT, #·ø±s¡ R #ôdqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Hê kÕ«$T ø±s¡ eTT m≥T¢ #Ó&çb˛eø£ j·TT+&ÉTqT? ø£\es¡bÕ≥Tq≈£î

‘êe⁄ Ò≈£î+&É ø±s¡ eTT HÓ≥T¢ kÕ~Û+‘·TqT? Hê düeTTÁ<ä\+|òüTqÁ|üj·÷DeTT e´s¡úeTT

>±≈£î+&É m≥T¢ |òü*+#·TqT? Hê dü+<Xe#·qeTT\qT d”‘·eTà m≥T¢ ìs¡“¤j·TeTT>±

$q>∑\TZqT? $qTq|ü&ÉT X+ø£e\¢ ;Û‘·Tsê\T >±≈£î+&É m≥T¢+&É>∑\<äT? nì #·ø£ÿ>±

Ä˝À∫+∫ uÛ≤$ø£s¡Ôe´eTT\qT #·ø£ÿ>± ‘Ó*dæø=qT Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq Vü≤qTeT+‘·T&ÉT,

d”‘ê<$‘√ m{Ϻ Á|üe÷<äeTT Ò≈£î+&É>∑ dü+uÛ≤wæ+#·T |ü<äΔ‹ì ìs¡ísTT+#·Tø=HÓqT.

XÀ¢ ˆ sêeT eTøÏ¢wüºø£sêàD+ dü«ã+<ÛäT eTqTø°s¡Ôj·THé ˆ

HÓ’Hê eTT<«»sTTcÕ´$T ‘·<ä“+<ÛäT>∑‘·e÷qkÕyéT ˆˆ 41

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeTyéT ` nøÏ¢wüºø£sêàD+ ` dü«ã+<ÛäTyéT ` nqTø°s¡Ôj·THé ` q `

@Hê+ ` ñ<«»sTTcÕ´$T ` ‘·<ä“+<ÛäT>∑‘·e÷qkÕyéT.

nq«j·TÁø£eTeTT :` nøÏ¢wüºø£sêàD+ dü«ã+<ÛäT+ sêeTyéT nqTø°s¡Ôj·THé ‘·<ä“+<ÛäT

>∑‘·e÷qkÕyéT @Hê+ q ñ<«»sTTcÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nøÏ¢wüºø£sêàD+ R nπø¢Xø£s¡eTT>∑ ø£è‘· eTT\T >±$+#·T yê&ÉTqT,

dü«ã+<ÛäT+ R ‘·q≈£î Ä|ü⁄Ô&ÉTqT n>∑T, sêeT+ R lsêeTTì, nqTø°s¡Ôj·THé R

Á|üX+dæ+#·T#·T, ‘·<ä“+<ÛäT>∑‘·e÷qkÕ+ R ‘·q≈£î Ä|ü⁄Ô&Ó’q n‘·ìj·T+< \>∑ïyÓTÆj·TTqï

eTqdüT‡ ø£*Zq{Ϻ, @Hê+ R á d”‘ê<˚$ì, q ñ<˚«»sTTcÕ´$T R uÛÑj·TeTT

ø£\T>∑≈£î+&É #ôd<äqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` |üs¡T\≈£î πø¢XeTT düVæ≤+|üì Ä#·s¡DeTT ø£\yê&ÉTqT, ‘·q ø£‘· +‘·

Á|æj·TT&ÉT q>∑T lsêeTTì >∑TDyÓ’uÛÑeeTTqT ø°]Ô+#·T#·T á d”‘·eTà eTqdüT‡q≈£î

ñ<«>∑eTT ø£\T>∑≈£î+&É Hê e÷≥\T $qTq≥T¢ #ôd<äqT.

XÀ¢ ˆ Çø屫≈£LD≤+ e]wüdü sêeTdü $~‘ê‘·àq' ˆ

XóuÛ≤ì <Ûäs¡àj·TTø±Ôì e#·Hêì düeTs¡Œj·THé ˆˆ 42

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT304

XÀ¢ ˆ ÁXÊesTTcÕ´$T düsê«DÏ eT<ÛäTsê+ Á|üÁãTeHé –]yéT ˆ

ÁX<ëΔdü ‹ j·T<∏ë V”≤j·T+ ‘·<∏ë düs¡«+ düe÷<ä<Û ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Çø屫≈£LD≤+ ` e]wüdü ` sêeTdü ` $~‘ê‘·àq' ` XóuÛ≤ì `

<Ûäs¡àj·TTø±Ôì ` e#·Hêì ` düeTs¡Œj·THé ` ÁXÊesTTcÕ´$T ` düsê«DÏ ` eT<ÛäTsê+

` Á|üÁãTeHé ` –s¡yéT ` ÁX<ëΔdü ‹ ` j·T<∏ë ` Væ≤ ` Çj·T+ ` ‘·<∏ë ` düs¡«+ `

düe÷<ä<Û ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Çø屫≈£LD≤+ e]wüdü , $~‘ê‘·àq' sêeTdü , <Ûäs¡àj·TTø±Ôì,

XóuÛ≤ì e#·Hêì düeTs¡Œj·THé, eT<ÛäTsê+ –s¡+ Á|üÁãTeHé düsê«DÏ ÁXÊesTTcÕ´$T—

Çj·T+ j·T<∏ë ÁX<ëΔdü ‹, ‘·<∏ë düs¡«+ düe÷<ä<Û.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Çø屫≈£LD≤+ R Çø屫≈£îe+XeTTyê]˝À, e]wüdü R ÅX‚wüß&Ó’,

$~‘ê‘·àq' R Ä‘·ày˚~jÓÆTq{Ϻ, sêeTdü´ R sêeTTìjÓTTø£ÿ, <Ûäs¡àj·TTø±Ôì R

<Ûäs√àù|‘·eTT …’q{Ϻ, XóuÛ≤ì e#·Hêì R eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq{Ϻ e#·qeTT\qT, düeTs¡Œj·THé

R ìy~+#·T#·T, eT<ÛäTsê+ R nìï $wüj·TeTT\qT, ÅXÊesTTcÕ´$T R $ì|æ+#Ó<äqT,

Çj·T+ R á d”‘·eTà, j·T<∏ë R @ $<ÛäeTT>±, ÁX<ëΔdü ‹ R qeTà>∑\<√, ‘·<∏ë R

Ä $<ÛäeTT>±, düs¡«+ R düeTdüÔeTTqT, düe÷<ä<Û R düeT≈£L¬sÃ<äqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Çø屫≈£î≈£î\uÛÑ÷wüDT&ÉTqT Ä‘·àE„&ÉTqT n>∑T lsêeTT&ÉT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï

<Ûë]àø£eTT …’q XóuÛÑe#·qeTT\ qìï+{Ïì eT<ÛäTs¡yÓTÆq yê≈£îÿ\‘√ áyÓT C≤Á>∑‘·Ô>±

$ì qeTàø£eTT H=+<äTq≥T¢ düeTT∫‘·yÓTÆq Ø‹˝À áyÓT≈£î $ì|æ+#Ó<äqT.

XÀ¢ ˆ Ç‹ dü ãVüQ$<Ûä+ eTVü‰qTuÛ≤y√

»>∑‹|ü‘' Á|üeT<ë eTyø£åe÷D' ˆ

eT<ÛäTs¡ eT$‘·<∏ä+ »>±<ä yêø£ +

Á<äTeT$≥bÕ+‘·s¡ e÷dæú‘√ Vü≤q÷e÷Hé ˆˆ 44

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªVü≤qTeT‘Y ø£è‘ê´ø£è‘· $#ês¡D+μμ HêeT

Á‹+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` dü' ` ãVüQ$<Ûä+ ` eTVü‰qTuÛ≤e' ` »>∑‹|ü‘˚' `

Á|üeT<ëyéT ` nyø£åe÷D' ` eT<ÛäTs¡yéT ` n$‘·<∏ä+ ` »>±<ä ` yêø£ + `

305(30) ` Á‹+X¯düs¡Z

Á<äTeT$≥bÕ+‘·s¡yéT ` Ädæú‘·' ` Vü≤q÷e÷Hé.

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰qTuÛ≤e' dü' Vü≤q÷e÷Hé, Ç‹ ãVüQ$<Ûä+ ($∫+‘· )

»>∑‹|ü‘' Á|üeT<ëyéT nyø£åe÷D', Á<äTeT$≥bÕ+‘·s¡yéT Ädæú‘·', eT<ÛäTs¡yéT, n$‘·<∏ä+

yêø£ + »>±<ä.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰qTuÛ≤e' R eTVü‰‘·Tà&Ó’q{Ϻ, dü' Vü≤q÷e÷Hé R Ä Vü≤qTeT,

Ç‹ R Ç≥T¢, ãVüQ$<Ûä+ R ô|≈£îÿuÛÑ+>∑T\, ($∫+‘· R Ä˝À∫+∫), »>∑‹|ü‘' R

»>∑Å‘·ŒuÛÑTyÓ’q lsêeTTìjÓTTø£ÿ, Á|üeT<ë+ R <Ûäs¡à|ü‹ïì, nyø£åe÷D' R <ä]Ù+#·T

#·Tqïyê&Ó’, Á<äTeT$≥bÕ+‘·s¡yéT R •+XóbÕeèø£åeTTjÓTTø£ÿ ø=eTà#ê≥Tq, Ädæú‘·'

R Äd”qT&Ó’, eT<ÛäTs¡yéT R eT<ÛäTs¡eTTqT, n$‘·<∏ä+ R nyÓ÷|òüTeTTqT n>∑T, yêø£ +

R e#·qeTTqT, »>±<ä R |ü*¬øqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` ˝Àø£eTTq+<äT ‘·i#·T>± Ç+Á~j·TeTT\ eT÷\eTTq C≤„qeTT

Á|üdü]+∫, $wüj·TeTTqT Á>∑Væ≤+∫q|æeTà≥H˚ eTqdüT‡q ø±Vü‰¢<äeTT ø£\T>∑T≥

»s¡T>∑TqT. á e÷≥\T n≥T¢>±ø£, dü«j·TeTT>∑H nVü‰¢<äø£s¡eTT\T. Ç#·Ã≥ eTqdüTq≈£î

nVü‰¢<äø£s¡‘·«eTT Xã›eT÷\eTTq qì jÓTiT+>∑Tq~. á yêø£ eTT\T d”‘·eTà $ìq

‘√&ÉH dü+‘√wü|ü&ç ÁbÕD‘ê´>∑Á|üj·T‘·ïeTT e÷qTqì uÛ≤eeTT. @ j·TT<›X´eTT‘√

Ä e÷≥\T #Ó|üŒã&ÓH√ <ëìì HÓiy˚s¡Tà X¯øÏÔ j·÷ X¯ã›eTT\j·T+<äT >∑\<äì

uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` eTVü‰‘·Tà&Ó’q Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT »>∑Å‘·ŒuÛÑTyÓ’q lsêeTTì nsêΔ+–ì

ne˝ÀøÏ+#·T#·T, Ç≥T¢ ãVüQ$<ÛäeTT\T>∑ Ä˝À∫+∫ ‘êqT ≈£Ls¡TÃqï Ä

•+X¯óbÕeèø£åeTT ø=eTà #ê≥Tq≈£î #˚] eT<ÛäTs¡eTT\TqT dü|òü\eTT\TqT q>∑T

e#·qeTT\‘√ ì≥T¢ |ü*¬øqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªVü≤qTeT‘Yø£è‘ê´ø£è‘· $#ês¡DeTTμμ nqT

eTT|üŒ<äedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

@ø£Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ @e+ ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘ê+ ∫+‘·sTT‘ê« eTVü‰ø£|æ' ˆ

dü+ÁXy eT<ÛäTs¡+ yêø£ + yÓ’<Vü‰´ yê´»Vü‰s¡ Vü≤ ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @e+ ` ãVüQ$<Ûë+ ` ∫+‘ê+ ` ∫+‘·sTT‘ê« ` eTVü‰ø£|æ' `

dü+ÁXy ` eT<ÛäTs¡+ ` yêø£ + ` yÓ’<Vü‰´' ` yê´»Vü‰s¡ ` Vü≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£|æ' @e+ ãVüQ$<Ûë+ ∫+‘ê+ ∫+‘·sTT‘ê« yÓ’<Vü‰´'

dü+ÁXy, eT<ÛäTs¡+ yêø£ + yê´»Vü‰s¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£|æ' R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q{Ϻ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, @e+ R á

Ø‹>±, ãVüQ$<Ûë+ R |ü\T$<ÛäeTT\>∑T, ∫+‘ê+ R Ä˝À#·qqT, ∫+‘·sTT‘ê« R

Ä˝À∫+∫, yÓ’<˚Vü‰´' R d”‘ê<˚$øÏ, dü+ÁX¯y˚ R $q|ü&ÉTq≥T¢>± (nq>±

düMT|üeTTq+<äT) eT<ÛäTs¡+ R eT<ÛäTs¡yÓTÆq, yêø£ + R e#·qeTTqT, yê´»Vü‰s¡ R

|ü*¬øqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` ªdü+ÁXy eT<ÛäTs¡+μ nsêúeuÀ<ÛäeTT nø£ÿs¡ Ò≈£î+&É>∑H, ÁXeD

e÷Á‘·eTT#‘·H, |üPsê«|üs¡ dü+<äs¡“¤C≤„qeTT >∑÷&É ø√s¡≈£î+&É>∑H $ìq+‘·H eT<ÛäTs¡yÓTÆ

j·TT+&ÉTq{Ϻ e#·qeTT\ì uÛ≤eeTT. yÓ’<˚Vü‰´' ` <˚Vü≤ÁuÛ≤+‹ Òì C≤qø°<˚$øÏ

≈£L&É Vü≤qTeT e#·qeTT\T ÁXeDeT<ÛäTs¡eTT …’ j·TTqï$.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT á Ø‹>± sêeTdü+<X ø£<∏äqeTTø=i¬ø’,

ãVüQ $<ÛäeTT\T>∑ Ä˝À#·qqT #˚dæ, d”‘ê<˚$øÏ e÷Á‘·eTT $ì|æ+#·Tq≥T¢

düMT|üeTTq≈£î #] #ê≥T>∑H j·TT+&ç, ÁXeDeT<ÛäTs¡eTT …’q e#·qeTT\‘√ Ç≥T¢

|ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ sêC≤ <äXs¡<∏√ HêeT s¡<∏ä≈£î+»s¡yêõe÷Hé ˆ

|ü⁄D´o˝À eTVü‰ø°]Ô s¡èE sêd” qàVü‰j·TXÊ' ˆˆ 2

307(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêC≤ ` <äXs¡<∏ä' ` HêeT ` s¡<∏ä≈£î+»s¡yêõe÷Hé ` |ü⁄D´o\'

` eTVü‰ø°]Ô' ` ãTTE' ` Äd”‘Y ` eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äXs¡<∏ä' HêeT, s¡<∏ä≈£î+»s¡yêõe÷Hé, |ü⁄D´o\', eTVü‰ø°]Ô'

ãTTE' eTVü‰j·TXÊ', sêC≤ Äd”‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äXs¡<∏ä' HêeT R <äXs¡<∏äT&Éì $U≤´‹ H=+~q{Ϻ, s¡<∏ä≈£î+»s¡

yêõe÷Hé R yT …’q s¡<∏äeTT\T, >∑»eTT\T, nX«eTT\TqT >∑\yê&ÉTqT, |ü⁄D´o\'

R |ü$Á‘·o\T&ÉTqT, eTVü‰ø°]Ô' R |òüTqyÓTÆq j·TXdüT‡>∑\yê&ÉT q>∑T, sêC≤ R uÛÑ÷|ü‹,

Äd”‘Y R ñ+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` |üPs¡«eTT >=|üŒ<Ó’q s¡<∏ädü+|ü<ä, >∑»dü+|ü<ä, nX¯«dü+|ü<äj·TT

>∑*Zqyê&ÉTqT, |ü⁄D´#·]Á‘·T&ÉTqT, eTVü‰ø°]Ôdü+|üqTï&ÉTqT, ãTTEes¡ÔqT&ÉTqT,

j·TXXÊÙ*j·TT q>∑T, <äXs¡<∏äT&ÉqT »>∑Á‘·Œdæ<äTΔ&Ó’q sêE ñ+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ sê»Ø¸D≤+ >∑TDÅX‚wü düÔ|ükÕ #·]¸_Ûdü‡eT' ˆ

#·Áø£e]Ô≈£î Ò C≤‘·' |ü⁄s¡+<äs¡düyÓ÷ ã Ò ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sê»Ø¸D≤+ ` >∑TDÅX‚wü' ` ‘·|ükÕ ` #· ` ãTTwæ_Û' ` düeT' `

#·Áø£e]Ô≈£î Ò ` C≤‘·' ` |ü⁄s¡+<äs¡düeT' ` ã Ò ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä <äXs¡<∏äT&ÉT) sê»Ø¸D≤+ R sê»s¡T¸\˝À, >∑TDÅX‚wü' R

>=|üŒ>∑TDeTT\#˚ mqï<ä–q{Ϻyê&ÉT, ‘·|ükÕ R ‘·|üdü‡+|ü<ä#˚, ãTTwæ_Û' R

eTVü‰ãTTwüß\‘√, düeT' R düeTyÓTÆqyê&ÉT, #·Áø£e]Ô≈£î Ò R #·Áø£es¡TÔ\ e+XeTT

q+<äT, C≤‘·' R »ì+∫qyê&ÉT, ã˝Ò R |üsêÁø£eTeTTq+<äT, |ü⁄s¡+<äs¡düeT'

<y+Á<äTìøÏ kÕ{ÏjÓÆTqyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` Ä <äX¯s¡<∏ äT&ÉT sê»ãTTwüß \+<ä]˝ÀqT ÅX‚wüß ˜&Ó ’qyê&ÉT,

‘·|üdü‡+|ü<äj·T+<äT eTVü‰ãTTwüß\qT uÀ*q{Ϻyê&ÉT, >=|üŒ #·Áø£es¡TÔ\T »ì+∫q

e+X¯eTTq≈£î #Ó+~qyê&ÉT eTiÏj·TT ã\|üsêÁø£eTeTT\+<äT <˚y˚+Á<äTì‘√

‘·T\‘·÷>∑Tyê&ÉT.

XÀ¢ ˆ nVæ≤+kÕs¡‹ s¡≈£åîÁ<√ |òüTèD° dü‘· |üsêÁø£eT' ˆ

eTTK´ X‚Ãø屫≈£îe+Xdü \ø°ÎyêHé \øÏÎes¡Δq' ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVæ≤+kÕs¡‹' ` n≈£åîÁ<ä' ` |òüTèD° ` dü‘· |üsêÁø£eT' ` eTTK´' `

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT308

#· ` Çø屫≈£îe+Xdü ` \ø°ÎyêHé ` \øÏÎes¡Δq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVæ≤+kÕs¡‹' R nVæ≤+düj·T+<äT Á|”‹ >∑\yê&ÉTqT, n≈£åîÁ<ä' R

˙#·dü«uÛ≤eeTT ˝Òìyê&ÉTqT, |òüTèD° R <äj·÷e+‘·T&ÉTqT, dü‘·´|üsêÁø£eT' R

nyÓ÷|òüTyÓTÆq |üsêÁø£eTeTT>∑\yê&ÉTqT, \ø°ÎyêHé R >=|üŒdü+|ü<ä\T >∑\yê&ÉTqT,

\øÏÎes¡Δq' R düs¡«dü+|ü<ä\qT ô|+bı+~+#·T q{Ϻyê&ÉTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ä <äXs¡<∏äT&ÉT nVæ≤+kÕÁe‘·eTT >∑\yê&ÉT, ñ‘·ÔeTT&ÉT, <äj·÷fióe⁄,

nyÓ÷|òüT|üsêÁø£eTT&ÉT, Çø屫≈£î e+X $uÛÑ÷wüDT&ÉT, düs¡«dü+|ü<ä\ ø±düŒ<äyÓTÆqyê&ÉT,

eTiÏj·TT düeTdüÔdü+|ü<ä\qT eè~Δ#j·TT XøÏÔ>∑\yê&ÉT.

XÀ¢ ˆ bÕ]úee´+»HÓ’ s¡T´ø£Ô' |üè<∏äTl' bÕ]úes¡uÛÑ' ˆ

|üè~∏yê´+ #·‘·Ts¡+‘êj·÷+ $ÁXó‘· düT‡K<ä düT‡F ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` bÕ]úee´+»HÓ’' ` j·TTø£Ô' ` |üè<∏äTl' ` bÕ]úes¡uÛÑ' ` |üè~∏yê´+

` #·‘·Ts¡+‘êj·÷+ ` $ÁXó‘·' ` düTK<ä' ` düTF ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT>∑eTeTT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä <äXs¡<∏äT&ÉT) bÕ]úee´+»HÓ’' R düeTdüÔsê» \ø£åDeTT\‘√,

j·TTø£Ô' R ≈£L&çj·TTqïyê&ÉT, |üè<∏äTl' R $kÕÔs¡yÓTÆq{Ϻ dü+|ü<ä>∑\yê&ÉT, bÕ]úes¡uÛÑ'

sêE\˝À nÁ>∑>∑DT´&ÉT, #·‘·Ts¡+‘êj·÷+ R #·‘·Tdü‡eTTÁ<ä |üs¡ +‘·yÓTÆq, |üè~∏yê´+

R uÛÑ÷eT+&É\eTTq+<äT, $ÁXó‘·' R $U≤´‹ H=+~qyê&ÉT, düTK<ä' R (Á|ü»\qT)

düTKô|≥Tºyê&ÉT, düTF R (‘êqT) düTKeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` bÕ]úee´+»HÓ ’' j·TTø£ Ô' ` #Û ·Á‘·#êeTsê~ sê»∫Vü≤ïeTT\T

>∑*Zj·TT+&ÉT≥jT>±ø£ kÕeTTÁ~ø£ XÊÅdüÔ düeTà‘·yÓTÆq sêCÀ∫‘·yÓTÆq XØs¡\ø£åDeTT

\ìïj·TT >∑\ yê&Éì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` Ä <äX¯s¡<∏äT&ÉT düeTdüÔsê» \ø£åDeTT\‘√ Á|üø±•+#·Tq{Ϻyê&ÉT.

n$T‘·yÓTÆq dü+|ü<ä\T >∑\yê&ÉT. #·Áø£es¡TÔ\˝À nÁπ>düs¡T&ÉT. #·‘·Tdü‡eTTÁ<ä e\sTT‘·

uÛÑ÷eT+&É\eTT q+<Ó\¢ U≤´‹ >∑qï{Ϻyê&ÉT. ‘·q yê] HÓ\¢s¡qT ∫+‘·\T Ò≈£î+&É

düTKô|≥Tºyê&ÉT, eTiÏj·TT ‘êqT ì]«#ês¡eTT>∑ qT+&ç düTœ+|ü>∑\yê&ÉT.

309(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·dü |ü⁄Á‘·' Á|æjÓ÷ CÒ wü kÕÔsê~Û|üìuÛ≤qq' ˆ

sêyÓ÷ HêeT $X‚wü»„' ÅX‚wü dü‡s¡«<ÛäqTwüà‘êyéT ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` |ü⁄Á‘·' ` Á|æj·T' ` CÒ wü' ` ‘êsê~Û|üìuÛ≤qq' ` sêeT'

` HêeT ` $X‚wü»„' ` ÅX‚wü' ` düs¡«<ÛäqTwüà‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü , sêeT', HêeT, ‘êsê~Û|üìuÛ≤qq', $X‚wü»„' düs¡«<ÛäqTwüà‘ê+

ÅX‚wü', CÒ wü', |ü⁄Á‘·' Á|æj·T' (Äd”‘Y).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü´ R Ä <äX¯s¡<∏äTq≈£î, ‘êsê~Û|üìuÛ≤qq' R #·+Á<äTì‘√

düe÷qyÓTÆq eTTKeTT>∑\yê&ÉTqT, $X‚wü»„' R düs¡«<Ûäs¡à$X‚wüeTT\ HÓiÏ–qyê&ÉTqT,

düs¡«<ÛäqTwüà‘ê+ R $\Tø±+Á&É+<ä]˝ÀqT, ÅX‚wü' R yT{ÏjÓÆTq yê&ÉTqT n>∑T, sêeT'

R sêeTT&ÉqT, HêeT R ù|s¡T>∑\, CÒ wü' |ü⁄Á‘·' R ô|<ä›≈£îe÷s¡T&ÉT, Á|æj·T' (Äd”‘Y)

R Á|”‹bÕÁ‘·T&Ó’j·TT+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ä <äXs¡<∏äTq≈£î #·+Á<äTìe … düT+<äs¡yÓTÆq eTTKeTT ø£*–, düs¡«XÊÅdüÔ

$X‚wüeTT\qT ‘Ó*dæ, <ÛäqTsΔês¡T\˝À y˚T{Ï j·Tì|æ+#·Tø=qï ô|<ä› ≈£îe÷s¡T&É>∑T

lsêeTT&ÉT n‘· +‘·Á|”‹bÕÁ‘·T&Ó’ j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ s¡øÏå‘ê dü«dü <Ûäs¡àdü dü«»qdü #· s¡øÏå‘ê ˆ

s¡øÏå‘ê Je˝Àø£dü <Ûäs¡àdü #· |üs¡+‘·|ü' ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` s¡øÏå‘ê ` dü«dü ` <Ûäs¡àdü ` dü«»qdü ` #· ` s¡øÏå‘ê ` s¡øÏå‘ê `

Je˝Àø£dü ` <Ûäs¡àdü ` #· ` |üs¡+‘·|ü' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡+‘·|ü' (dü') dü«dü <Ûäs¡àdü s¡øÏå‘ê, dü«»qdü #· s¡øÏå‘ê,

Je˝Àø£dü `<Ûäs¡àdü #· s¡øÏå‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡+‘·|ü' (dü') R XÁ‘·Te⁄\qT ‘·|æ+|ü #j·TTq{Ϻ Ä lsêeTT&ÉT,

dü«dü´ <Ûäs¡àdü´ s¡øÏå‘ê R ‘·q <Ûäs¡àeTTqT ø±bÕ&ÉT q{Ϻyê&ÉT, Je˝Àø£dü´ R

ÁbÕDÏ Àø£eTTq≈£î, s¡øÏå‘ê R s¡ø£å≈£î&Ó’qyê&ÉT, <Ûäs¡àdü #· R (esêíÁXeT) <Ûäs¡àeTTq≈£î

>∑÷&É, s¡øÏå‘ê R s¡ø£å≈£î&Ó’q{Ϻyê&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

u§+u≤sTTbÕsƒ¡eTT:` yÓTT<ä{Ï <Ûäs¡àdü , nqT |ü<äeTTq≈£î ã<äT\T>∑ eè‘·Ôdü nì

bÕsƒê+‘·s¡eTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT310

yêdüT<ëdükÕ«$T:` nìï$wüj·TeTT\j·T+<äTqT |üPs¡Tí&ÉT nq>± düs¡«»„‘·« düs¡«XøÏÔ

eT‘·Ô « dü+Vü‰s¡ø£‘·« düs¡«s¡ø£åø£‘ê«~ >∑TDeTT\T >∑\yê&ÉT.

ªªzôVA jÓTes√ Hê eT>∑ì ù|s¡T Ç#·Ã≥ #Ó|ü#·THêïπs Äj·Tq >∑TiÏ+∫

Ç+ø£qT @$T #Ó|üH√ $+<äTqT >±ø£μμj·Tì, ‘·Vü≤‘·Vü≤‘√ #Ó$jÓTT–Z Vü≤è<äj·T

ø£eT\eTT $∫à $qT#·Tqï~ d”‘·eTà.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT ‘·q <Ûäs¡àeTT ‘êqT @eTiø£

bÕ*+#·Tq{Ϻyê&ÉT— ‘·q yê] HÓ\¢]ì ø±bÕ&ÉTq{Ϻyê&ÉT— düeTdüÔÁbÕDÏ Àø£eTTqT,

m\¢yê] <Ûäs¡àeTT\qT ≈£L&É s¡øÏå+#·T q{Ϻyê&ÉT.

XÀ¢ ˆ ‘·dü dü‘ê´_Ûdü+<Ûädü eè<äΔdü e#·Hê ‹Œ‘·T' ˆ

düuÛ≤s¡ dü‡Vü≤ #· ÁuÛ≤Á‘ê Ms¡' Á|üyêõ‘√ eqyéT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` dü‘ê´_Ûdü+<Ûädü ` eè<äΔdü ` e#·Hê‘Y ` |æ‘·T' ` düuÛ≤s¡ '

` düVü≤ ` #· ` ÁuÛ≤Á‘ê ` Ms¡' ` Á|üÁyêõ‘·' ` eqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘ê´_Ûdü+<Ûädü , eè<äΔdü , ‘·dü |æ‘·T' e#·Hê‘Y, düuÛ≤s¡ ',

ÁuÛ≤Á‘ê düVü≤ #· (dü') Ms¡' eq+ Á|üÁyêõ‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘ê´_Ûdü+<Ûädü R dü‘· eTT ‘·|üŒq{Ϻyê&ÉTqT, eè<äΔdü R eè<äTΔ&ÉTqT,

n>∑T, ‘·dü |æ‘·T' R n‘·ì ‘·+Á&çjÓÆTq <äXs¡<∏äTìjÓTTø£ÿ, e#·Hê‘Y R e÷≥e\q

(dü') Ms¡' R Ä Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT, düuÛ≤s¡ ' R uÛ≤s¡ ‘√ >∑÷&çqyê&Ó’, ÁuÛ≤Á‘ê #·

düVü≤ R ‘·eTTàì‘√&ÉqT >∑÷&É, eq+ Á|üÁyêõ‘·' R ns¡D´eTTq≈£î yÓ&É\T q≥T¢

#˚j·Tã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` dü‘· Á|ü‹E„&ÉTqT, eè<äTΔ&ÉTqT n>∑T ‘·q ‘·+Á&çjÓÆTq <äXs¡<∏äT&ÉT ‘·q

uÛ≤s¡ jÓÆTq ¬ø’ø£ øÏ∫Ãq es¡eTT\ qqTdü]+∫, <Ûäs¡àMs¡T&É>∑T Ä lsêeTT&ÉT ‘·q

uÛ≤s¡ ‘√&ÉqT ‘·eTTàì‘√&ÉqT sê»´eTT M&ç n&É$øÏ yÓ&É …qT.

XÀ¢ ˆ ‘q ‘·Á‘· eTVü‰s¡DÒ eTè>∑j·÷+ |ü]<Ûëe‘ê ˆ

sêø£åkÕ ìVü≤‘ê XSÙsê ãVü≤e' ø±eTs¡÷|æD' ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘q ` ‘·Á‘· ` eTVü‰s¡DÒ ` eTè>∑j·÷+ ` |ü]<Ûëe‘ê ` sêø£åkÕ'

` ìVü≤‘ê' ` XSsê' ` ãVü≤e' ` ø±eTs¡÷|æD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· eTVü‰s¡DÒ eTè>∑j·÷+ |ü]<Ûëe‘ê ‘q ãVü≤e' XSsê',

311(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z

ø±eTs¡÷|æD' sêø£åkÕ' ìVü≤‘ê'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· eTVü‰s¡DÒ R Ä |òüTÀsê≥$ j·T+<äT, eTè>∑j·÷+ |ü]<Ûëe‘ê

R y˚≥qT>∑÷]Ã |ü]ÁuÛÑ$T+#·T#·Tqï, ‘˚q R Ä lsêeTTì#˚, ø±eTs¡÷|æD' R

ø±eTs¡÷|ü⁄ …’q{Ϻj·TT, XSsê' R Ms¡T …’q{Ϻj·TT, ãVü≤e' sêø£åkÕ' R ô|≈£îÿeT+~

sêø£ådüT\T, ìVü≤‘ê' R e~Û+|üã&ç].

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ä eTVü‰s¡D´eTTq+<äT y{≤&ÉT≥¬ø’ |ü]ÁuÛÑ$T+#·T#·T Ä lsêeTT&ÉT

ø±eTs¡÷|ü<Ûäs¡T …’q eTVü‰Ms¡T\>∑T ô|≈£îÿeT+~ <äTwüºsêø£ådüT\qT e~Û+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ »qkÕúqe<Ûä+ ÁXó‘ê« Vü≤‘Í #· Ks¡<ä÷wüDÖ ˆ

‘·‘· düÔ «eTsê¸|üVü≤è‘ê C≤qø° sêeDÒq ‘·T ˆ

e+#·sTT‘ê« eH sêeT+ eTè>∑s¡÷ù|D e÷j·Tj·÷ ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` »qkÕúqe<Ûä+ ` ÁXó‘ê« ` Vü≤‘Í ` #· ` Ks¡<ä÷wüDÖ ` ‘·‘·' `

‘·T ` neTsê¸|üVü≤è‘ê ` C≤qø° ` sêeDÒq ` ‘·T ` e+#·sTT‘ê« ` eH `

sêeT+ ` eTè>∑s¡÷ù|D ` e÷j·Tj·÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúqe<Ûä+, Vü≤‘Í Ks¡<ä÷wüDÖ #·, ÁX¯ó‘ê«, sêeDÒq

e÷j·Tj·÷ eTè>∑s¡÷ù|D eH sêeT+ e+#·sTT‘ê«, C≤qø° ‘·‘·' neTsê¸|üVü≤è‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúqe<Ûä+ R »qkÕúqeTTq+<ä* sêø£ådüT\ dü+Vü‰s¡eTTqT

>∑÷]Ãj·TT, Vü≤‘Í Ks¡<ä÷wüDÖ #· R #·+|üã&çq Ks¡<ä÷wüDT\qT >∑÷]Ãj·TT,

ÁXó‘ê« R $ì, sêeDÒq R sêeD≤düTs¡Tì#, e÷j·Tj·÷ R e÷j·T#, eTè>∑s¡÷ù|D

R Ò&çs¡÷|üeTTq, eH R ns¡D´eTTq+<äT, sêeT+ R lsêeTTì, e+#·sTT‘ê«

yÓ÷dü–+∫, ‘·‘·' R Ä j·T&É$qT+&ç, C≤qø° R d”‘ê<$, neTsê¸|üVü≤è‘ê R

Áø√<ÛäeTT‘√ n|üVü≤]+|üã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ä j·Ts¡D´eTTq »qkÕúqeTTq+<ä* sêø£ådüT\e<ÛäqT >∑÷]Ãj·TT,

e~Û+|üã&çq Ks¡<ä÷wüD≤<äT\qT >∑÷]Ãj·TT $ì sêeDT&ÉT sêeTTìô|’ ø√|æ+∫,

ã+>±s¡T˝Ò&ç s¡÷|üeTTq n‘·ìì e+∫+∫, Ä j·T&É$j·T+<äTqï d”‘ê<˚$ì,

<=+–*+#·Tø=ì b˛jÓTqT.

XÀ¢ ˆ dü e÷s¡Ze÷DkÕÔ+ <M+ sêeTd”‡‘ê eTì+~‘êyéT ˆ

ÄdükÕ<ä eH $TÁ‘·+ düTÁ^e+ HêeT yêqs¡yéT ˆˆ 11

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT312

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` e÷s¡Ze÷D' ` ‘ê+ ` <M+ ` sêeT' ` d”‘êyéT `

nì+~‘êyéT ` ÄdükÕ<ä ` eH ` $TÁ‘·+ ` düTÁ^e+ ` HêeT ` yêqs¡yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêeT' nì+~‘ê+ ‘ê+ d”‘ê+ <M+ e÷s¡Ze÷D', eH

düTÁ^e+ HêeT yêqs¡+ $TÁ‘·yéT ÄdükÕ<ä.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT, nì+~‘ê+ R ñ‘·ÔeTTsê …’q{Ϻ,

‘ê+ d”‘ê+ <M+ R Ä d”‘ê<$ì, e÷s¡Ze÷D' R yÓ<ä≈£î#·Tqïyê&Ó’, eH R

ns¡D´eTTq+<äT, düTÁ^e+ HêeT yêqs¡+ R düTÁ^e⁄ &ÉqT yêqs¡sêEqT, $TÁ‘·+

R $TÁ‘·Tì>±, ÄdükÕ<ä R bı+<ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` Ä lsêeTT&ÉT |ü$Á‘·Tsê˝…’q ‘·q uÛ≤s¡´ j·T>∑T d”‘ê<˚$ì

nH«wæ+#·T#·T+&É>± Ä j·Ts¡D´eTTq+<äT düTÁ^e⁄ &ÉHÓ&ç yêqs¡ÁX‚wüß&ÉT $TÁ‘·T&ÉT>±

\_Û+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· dü‡ yê*q+ Vü≤‘ê« sêeT' |üs¡|ü⁄s¡+»j·T' ˆ

ÁbÕj·T#·Ã¤‘·ÿ|æsê»´+ ‘·‘·T‡Á^yêj·T eTVü‰ã\' ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` dü' ` yê*q+ ` Vü≤‘ê« ` sêeT' ` |üs¡|ü⁄s¡+»j·T' `

ÁbÕj·T#·Ã¤‘Y ` ø£|æsê»´+ ` ‘·‘Y ` düTÁ^yêj·T ` eTVü‰ã\' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' eTVü‰ã\' |üs¡|ü⁄s¡+»j·T' dü' sêeT' yê*q+ Vü≤‘ê«

‘·‘Y ø£|æsê»´+ düTÁ^yêj·T ÁbÕj·T#·Ã¤‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, |üs¡|ü⁄s¡+»j·T'

R XÁ‘·T|ü⁄s¡$CÒ‘·j·TT q>∑T, dü' sêeT' R Ä lsêeTT&ÉT, yê*q+ R yê*ì,

Vü≤‘ê« R #·+|æ, ‘·‘Y ø£|æsê»´+ R Ä yêqs¡sê»´eTTqT, düTÁ^yêj·T R düTÁ^e⁄q≈£î,

ÁbÕj·T#·Ã¤‘Y R ˇdü¬>qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` eTVü‰Ms¡T&ÉTqT XÁ‘·T$HêX≈£î&ÉT q>∑T lsêeTT&ÉT ‘·q $TÁ‘·T&Ó’q

düTÁ^e⁄ìøÏ XÁ‘·Te>∑T yê*ì dü+Vü≤]+∫, Ä‘·ì nBÛqeTTq qTqï yêqs¡sê»´eTTqT

düTÁ^e⁄q ø=dü¬>qT.

XÀ¢ ˆ düTÁ^yD≤|æ dü+~cÕº Vü≤s¡j·T' ø±eTs¡÷|æD' ˆ

~≈£åî düsê«düT ‘ê+ <M+ $∫q«+‹ düVü≤ÁdüX' ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düTÁ^yD ` n|æ ` dü+~cÕº' ` Vü≤s¡j·T' ` ø±eTs¡÷|æD' ` ~≈£åî

` düsê«düT ` ‘ê+ ` <M+ ` $∫q«+‹ ` düVü≤ÁdüX' ˆˆ

313(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁ^yD dü+~cÕº' ø±eTs¡÷|æD' Vü≤s¡j·T' n|æ düVü≤ÁdüX'

‘ê+ <M+ düsê«düT ~≈£åî $∫q«+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁ^y˚D R düTÁ^e⁄ì#˚, dü+~cÕº' R ÄC≤„|æ+|üã&çq{Ϻ,

ø±eTs¡÷|æD' R ø±eTs¡÷|ü<Ûäs¡T …’q{Ϻ, Vü≤s¡j·T' n|æ R yêqs¡T\T>∑÷&É, düVü≤ÁdüX'

R y\ø=\~>∑, düsê«düT ~≈£åî R nìï ~≈£îÿ\j·T+<äTqT, ‘ê+ <M+ R Ä d”‘ê<$ì,

$∫q«+‹ R yÓ<ä≈£î#·THêïs¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` yêqs¡sêC…’q düTÁ^e⁄ì# ÄC≤„|æ+|üã&ç y\ø=\~ ø±eTs¡÷|ü⁄ …’q

yêqs¡T\T nìï ~≈£îÿ\j·T+<äTqT Ä d”‘·eTàø=i¬ø’ yÓ<ä≈£î#·THêïs¡T.

XÀ¢ ˆ nVü≤+ dü+bÕ‹e#·Hê #·Ã¤‘·jÓ÷»q e÷j·T‘·yéT ˆ

nkÕ´ ùV≤‘√ ]«XÊ˝≤øå±´ kÕ‡>∑s¡+ y>∑yêHé |ü⁄¢‘·' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` dü+bÕ‹e#·Hê‘Y ` X‘·jÓ÷»qyéT ` Äj·T‘·yéT `

nkÕ´' ` ùV≤‘√' ` $XÊ˝≤øå±´' ` kÕ>∑s¡+ ` y>∑yêHé ` |ü⁄¢‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+bÕ‹e#·Hê‘Y nkÕ´' $XÊ˝≤øå±´' ùV≤‘√' X‘·jÓ÷»qyéT

Äj·T‘·+ kÕ>∑s¡+ y>∑yêHé nVü≤+ |ü⁄¢‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+bÕ‹e#·Hê‘Y R dü+bÕ‹ j·TqT |üøÏåjÓTTø£ÿ e÷≥e\q,

nkÕ´' $XÊ˝≤øå±´' ùV≤‘√' R á |ü<ëàøÏå j·T>∑T d”‘ê<$ø=i¬ø’, X‘·jÓ÷»q+

Äj·T‘·+ R q÷sêeT&É\ bı&Ée⁄>∑\, kÕ>∑s¡+ R düeTTÁ<äeTTqT, y>∑yêHé nVü≤+

R eTVü‰y>∑eTT >∑\yê&ÉHÓ’q HqT, |ü⁄¢‘·' R <ë{Ï‹ì.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` dü+bÕ‹ j·TqT |üøÏå #Ó|æŒq e÷≥ qqTdü]+∫ á eTVü≤˙j·TTsê*

ì$T‘·ÔyÓTÆ X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡íyÓTÆq á kÕ>∑s¡eTTqT ‘·]+∫ eTVü‰y>∑eTT‘√ H ì≥≈£î

#˚s¡Tø=+{Ïì.

XÀ¢ ˆ j·T<∏ës¡÷bÕ+ j·T<∏ëesêí+ j·T<∏ë\ø°Î+ #· ì•Ã‘êyéT ˆ

nÅXÖwü+ sê|òüTekÕ´Vü≤+ ùdj·T e÷kÕ~‘ê eTj·÷ ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ës¡÷bÕ+ ` j·T<∏ëesêí+ ` j·T<∏ë\ø°Î+ ` #· ` ì•Ã‘êyéT

` nÅXÖwü+ ` sê|òüTedü ` nVü≤+ ` kÕ ` Çj·TyéT ` ÄkÕ~‘ê ` eTj·÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTedü (eTTU≤‘Y) j·T<∏ës¡÷bÕ+, j·T<∏ë esêí+, j·T<∏ë\ø°Î+

#· ì•Ã‘êyéT nVü≤yéT nÅXÖwü+, kÕ Çj·T+ eTj·÷ ÄkÕ~‘ê.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT314

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTedü eTTU≤‘Y R lsêeTTì eTTKeTTqT+&ç, j·T<∏ës¡÷bÕ+

R m{Ϻ dü«s¡÷|üeTT>∑\~>∑qT, j·T<∏ëesêí+ R m{Ϻ es¡íeTT >∑\~>∑qT, j·T<∏ë\ø°Î+

#· R m{Ϻ kÂ+<äs¡ eTT>∑\~>∑qT, ì•Ã‘ê+ R ìXÃsTT+|üã&çq~>±, nVü≤+ R

HqT, nÅXÖwü+ R $ìj·TT+{ÏH√, kÕ Çj·T+ R Ä $<ÛäyÓTÆq{Ϻ áyÓT, eTj·÷ R

Hê#‘· ÄkÕ~‘ê R bı+<äã&çq~ (ø£qT>=qã&çq~).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

u§+u≤sTTbÕsƒ¡eTT:` j·T<∏ë\ø°Î+ #· ì•Ã‘ê+ nqT <ëìøÏ ã<äT\T>±,

ªªj·T<∏ë\ø£Îer+ #· ‘ê+μμ nì >∑\<äT.

yêdüT<ëdükÕ«$T:` sêeT#·+Á<äeT÷]Ô #Ó|æŒq Äø±s¡eTT, es¡íeTT, ø±+‹, >∑TDeTT,

kÂ+<äs¡ eTT >∑\ á |ü‹Áe‘·qT Hê|üPs¡«|ü⁄D´|òü\eTT>∑ #·÷∫‹ì.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` lsêeTTì e÷≥\qT ã{Ϻ ÄyÓT m{Ϻ dü«s¡÷|üeTT >∑\<Ó’ m{Ϻ es¡íeTT‘√,

m{Ϻ kÂ+<äs¡ eTT‘√, m{Ϻ XóuÛÑ\ø£åDeTT\‘√, qTqï{Ϻ~>± ‘Ó*dæø=+{ÏH√ dü]>±

n{Ϻ Äø£è‹jT >∑\ áyÓT Hê≈£î \_Û+∫q~.

XÀ¢ ˆ $s¡sê yÓTÆe eTTø±Ô «- k yê#·+ yêqs¡|ü⁄+>∑e' ˆ

C≤qø° #ê|æ ‘·Á#·Tä‘ê« |üs¡+ $düàj·T e÷>∑‘ê ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $s¡sêeT ` @eyéT ` ñø±Ô« ` nk ` yê#·+ ` yêqs¡|ü⁄+>∑e'

` C≤qø° ` #· ` n|æ ` ‘·‘Y ` ÁXó‘ê« ` |üs¡+ ` $düàj·TyéT ` Ä>∑‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nk yêqs¡|ü⁄+>∑e' @e+ yê#·yéT ñø±Ô « $s¡sêeT— C≤qø° #·

n|æ ‘·‘Y ÁXó‘ê« |üs¡+ $düàj·TyéT Ä>∑‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nk yêqs¡|ü⁄+>∑e' R á yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT, @e+ R

áØ‹>±, yê#·+ R e#·qeTTqT, ñø±Ô« R |ü*øÏ, $s¡sêeT R }s¡≈£î+&ÓqT,

C≤qø° #· n|æ R d”‘ê<$j·TTqT, ‘·‘Y R Ä e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, |üs¡+

$düàj·T+ Ä>∑‘ê R $TøÏÿ* ÄXÃs¡ eTT H=+<ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Vü≤qTeT á $<ÛäeTT>∑ |ü*øÏ }s¡≈£î+&ÓqT. d”‘ê<$ n~ n+‘·j·TT

$ì $TøÏÿ* ÄXÃs¡ eTT H=+<ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÕ‡ eÁø£πøXÊ+‘ê düTπøo πøXdü+eè‘·yéT ˆ

ñqïeT´ e<äq+ ;Ûs¡T •Ù+XóbÕeèø£å yÓTÆø£å‘· ˆˆ 17

315(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` kÕ ` eÁø£πøXÊ+‘ê ` düTπøo ` πøXdü+eè‘·yéT ` ñqïeT´

` e<äq+ ` ;Ûs¡T' ` •+XóbÕeèø£åyéT ` ◊ø£å‘· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' eÁø£πøXÊ+‘ê düTπøo kÕ ;Ûs¡T' πøXdü+eè‘·+ e<äqyéT

ñqïeT´ •+XóbÕeèø£åyéT ◊ø£å‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, eÁø£πøXÊ+‘ê R e+ø£s¡>∑ qTqï eTT+>∑Ts¡T\T

>∑*–q{Ϻj·TT, kÕ ;Ûs¡T' R Ä ;Û‘·∫‘·TÔsê …’q d”‘ê<$, πøXdü+eè‘·+ R E≥Tº#

ø£|üŒã&çq{Ϻ, e<äq+ R eTTKeTTqT, ñqïeT´ R ô|’øÏ m‹Ô, •+XóbÕeèø£åyéT R

•+XóbÕeèø£åeTTqT, ◊ø£å‘· R #·÷#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` πøXdü+eè‘·+ e<äq+ ` dü+kÕÿs¡sêVæ≤‘· eTT# #Ó<ä] d”‘ê<$ E≥Tº

eTTKeTTô|’ ã&çj·TT+&Óqì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` ªªdüTπøoμμ ` ˙\dü÷ø£Îπø•—

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n|ü&ÉT e+ø£s¡\T ‹]– eTT+>∑Ts¡T\‘√ ≈£L&çj·TTqï ‘·q eTè<äTyÓ’q

q\¢ì πøXeTT\qT eTTKeTTMT<äqT+&ç Á|üø£ÿ\≈£î ‘·|æŒ+∫ düe]+#·Tø=ì ;Û‘·∫‘·TÔsê …’

Ä d”‘ê<$ eTTKeTT MT~øÏ m‹Ô •+XóbÕeèø£åeTTqT #·÷#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ìXeT´ d”‘ê e#·q+ ø£ù|XÃ

~XXà düsê«' Á|ü~X Xà Mø£å ´ ˆ

dü«j·T+ Á|üVü≤s¡+ |üs¡eT+ »>±eT

düsê«‘·àHê sêeT eTqTdüàs¡+r ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìXeT´ ` d”‘ê ` e#·q+ ` ø£ù|' ` #· ` ~X' ` #· ` düsê«'

` Á|ü~X' #· Mø£å ´ dü«j·T+ Á|üVü≤s¡+ |üs¡eT+ »>±eT düsê«‘·àHê

` sêeTyéT ` nqTdüàs¡+r ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘ê ø£ù|' e#·q+ ìXeT´ düsê«' ~X' Á|ü~X' #· Mø£å ´

düsê«‘·àHê sêeTyéT nqTdüàs¡+r dü«j·T+ |üs¡eT+ Á|üVü≤s¡+ »>±eT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ê R d”‘ê<$, ø£ù|' R Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT,

ìXeT´ R Äø£]í+∫, düsê«' ~X' #· R nìï~≈£îÿ\qT, Á|ü~X' #· R eT÷\\qT

>∑÷&É, Mø£å ´ R #·÷∫, düsê«‘·àHê R @ø±Á>∑∫‘·ÔeTT‘√, sêeT+ R lsêeTTì,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT316

nqTdüàs¡+r R <Ûë´ì+#·T#·Tqï<Ó’, dü«j·T+ R ‘êqT, |üs¡eT+ R >=|üŒ<Ó’q, Á|üVü≤s¡+

R eTVü‰q+<äeTTqT, »>±eT R bı+<ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` n|ü<ä\j·T+<äT, uÛ Ñj·TeTT\j·T+<äT, Äq+<ä

düeTj·TeTT\j·T+<äT, sêeTHêeTdüàs¡D+>± ªªn|ü<ë eT|üVü≤sêÔs¡μμeTàqT

eT+Á‘·XÀ¢ø£eTTqT |ü]ƒ+∫q Ä|ü<ä, uÛÑj·TeTT ‘=\>∑TqT, Äq+<äeTT dæús¡eT>∑TqT.

Ç~ sêeTuÛÑ≈£îÔ\≈£î düT$~‘·eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` d”‘·eTà Vü≤qTeT e÷≥\T $ì nìï yÓ’|ü⁄\≈£îqT #·÷∫ m\¢yfi\

lsêeTTì <Ûë´ì+#·T n\yê≥T qqTdü]+∫ sêeT#·+Á<äTì düà]+#·Tø=qT#·T

Vü≤è<äj·TeTT ì+&É eTVü‰q+<äeTT H=+<ÓqT.

XÀ¢ ˆ kÕ ‹s¡ >∑÷s¡Δ«+ #· ‘·<∏ë |ü <ÛäkÕÔ

ìïØø£åe÷D≤ ‘· eT∫+‘· ãT~ΔyéT ˆ

<ä<äs¡Ù |æ+>±~Û|ü‘ s¡e÷‘· +

yê‘ê‘·à»+ dü÷s¡ $T y√<äj·TdüúyéT ˆˆ 19

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªsêeTeè‘êÔ+‘·ø°s¡Ôq+μμ HêeT

@ø£Á‹+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` ‹s¡ ø ` }s¡Δ «+ ` #· ` ‘·<∏ë ` n|æ ` n<ÛäkÕÔ‘Y `

ìØø£åe÷D≤ ` ‘·yéT ` n∫+‘· ãT~ΔyéT ` <ä<äs¡Ù ` |æ+>±~Û|ü‘' ` ne÷‘· + `

yê‘ê‘·à»+ ` dü÷s¡ yéT ` Çe ` ñ<äj·TdüúyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ ‹s¡´ø˘ }s¡Δ «+ #·, ‘·<∏ë n<ÛäkÕÔ‘Y n|æ ìØø£åe÷D≤,

ñ<äj·Tdüú+ dü÷s¡ yéT Çe, ‘·yéT n∫+‘· ãT~Δ+, |æ+>±~Û|ü‘' ne÷‘· + yê‘ê‘·à»+

<ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<$, ‹s¡ ø R n&ɶeTT>∑qT, }s¡Δ«+ #· R MT<äT>∑qT,

‘·<∏ë R nfÒ¢, n<ÛäkÕÔ‘Y n|æ R ÁøÏ+<äT>∑qT >∑÷&É, ìØø£åe÷D≤ R |ü]øÏ+∫

#·÷#·T#·Tqï<Ó’, ñ<äj·Tdüú+ dü÷s¡ yéT Çe R ñ<äj·TeTTq qTqï dü÷s¡T´ìe … qTqï{Ϻ,

n∫+‘·´ãT~Δ+ R n$T‘·yÓTÆq Á|ü»„>∑\, |æ+>±~Û|ü‘˚' ne÷‘·´+ R düTÁ^e⁄ì

317(31) ` @ø£Á‹+X¯düs¡Z

dü∫e⁄&Ó’q{Ϻ, ‘·+ yê‘ê‘·à»+ R n yêj·TTq+<äqTì, <ä<äs¡Ù R ne˝ÀøÏ+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` Vü≤qTeT e÷≥\T $qT#·TH á e÷≥\T |ü\T≈£î#·Tqï e´øÏÔ

uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq á Á|ü<˚X¯eTTq≈£î e∫Ãq yê&Éq>± n<äT“¤‘·yÓTÆq Á|ü»„ >∑\yê

&Éìj·TTqT, n‘·ì ø£+sƒ¡dü«s¡$X‚wüeTTqTã{Ϻ, á‘·&ÉT yêqs¡T&ÉT, ‘·qsêC…’qyêì

ø√]ø£ô|’ Ä sê»ø±s¡ eTTqT kÕ~Û+#·T≥≈£î e∫Ãq eTVü≤˙j·TT &Éìj·TTqT, sêeTTì

ÁbÕDeTT\qT, ‘·q ÁbÕDeTT\TqT, düs¡«Je⁄\ ÁbÕDeTT\qT ì\T|ü>∑*–q

yêj·TT<e⁄ì |ü⁄Á‘·T& j·Tìj·TTqT ÄyÓT #·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+∫q<äì uÛ≤eeTT.

Ä $<ÛäeTT>∑ ÄyÓT≈£î ø±qe∫Ãq Vü≤qTeT ñ<äj·T|üs¡«‘·eTTô|’ qTqï

nq÷s¡Tìe … >√#·]+∫ n∫s¡ø±\eTT˝À sêeT~yêø£s¡Tì sêø£qT yÓ\¢&ç+#·T#·Tqï

≥T¢+&ÓqT.

yêdüT<ëdükÕ«$T:` ‘·÷s¡T|ü⁄ ø=+&ÉMT<ä nq÷s¡T&ÉT mi¿ìyê&ÉT, m‘·TÔq qTqïyê&ÉT

nqT≥#, dü÷s¡ _+ãeTT ø±qe∫Ãj·TT ø±qsêì düeTj·TeTT dü÷∫+|üã&çq~.

Vü≤qTeT+‘·T &ÉHÓ&ç nq÷s¡Tì <äs¡Ùq eT>∑T≥# sêeT#·+Á<äeT÷]Ô j·THÓ&ç dü÷s¡T´ì

<äs¡ÙqeTT oÁ|òüTø±\eTTq+< ‘·|üŒø£ >∑\TZqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` d”‘ê<˚$ Á|üø£ÿ\≈£îqT, MT~øÏì, Ä •+X¯óbÕeèø£åeTT ÁøÏ+~øÏì,

|ü]øÏ+∫ #·÷#·T#·T, Ä eèø£åXÊKô|’, ñ<äsTT+#·T#·Tqï dü÷s¡T´ìe … ø£qTï\ |ü+&ÉTe⁄

#j·TT#·Tqï eTVü‰Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq yêj·TTq+<äqTì >±+#ÓqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªsêeTeè‘êÔ+‘·ø°s¡ÔqeTTμμ nqT

eTT|üŒ~jÓTTø£≥edüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

<ë«Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·‘· XÊÙU≤+‘·πs ©q+ <äècÕº« #·*‘·e÷qkÕ ˆ

yw溑ês¡T®qeÅdüÔ+ ‘·+ $<äT´‘·‡+|òü÷‘·|æ+>∑fiyéT ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` XÊU≤+‘·πs ` ©q+ ` <äècºÕ« ` #·*‘·e÷qkÕ `

yw溑ês¡T®qeÅdüÔ+ ` ‘·+ ` $<äT´‘·‡+|òü÷‘·|æ+>∑fiyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' (kÕ) yw溑ês¡T®qeÅdüÔ+, $<äT´‘·‡+|òü÷‘·|æ+>∑fi+, XÊU≤+‘·πs

©q+ ‘·+ <äècÕº« #·*‘·e÷qkÕ (nuÛÑe‘Y).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, (kÕ R Ä C≤qø°<$), yw溑ês¡T®qeÅdüÔ+ R

(<Ûä]+∫q) ‘Ó\¢ì ã≥º\T >∑\yê&ÉTqT, $<äT´‘·‡+|òü÷‘·|æ+>∑fiyéT R yÓTiT|ü⁄r>∑\

düeT÷Vü≤eTTe … |ü#·Ãì es¡íeTT >∑\yê&ÉTqT, XÊU≤+‘·πs ©q+ R ø=eTà\ q&ÉTeT

<ë–j·TTqïyê&ÉT q>∑T, ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, <äècÕº« R #·÷∫, #·*‘·e÷qkÕ R

#Ó<ä]q eTqdüT‡>∑\~, (nuÛÑe‘Y R njÓT´qT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` ª#·*‘·e÷qkÕμ $+‘·jÓÆTq s¡÷|üeTT‘√ qTqï á‘·&ÉT ‹]– @

e÷j·÷eTè>∑yÓTÆ j·TT+&ÉTH√ j·Tì ;Û‹Á>∑düTÔsê ˝≤jÓTqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` |æeTà≥ ‘Ó\¢ì eÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫, yÓTi|ü⁄\ düeT÷Vü≤eTT e+{Ï

|ü#·Ãì #Ûêj·T‘√, •+XóbÕeèø£åeTT ø=eTà\ q&ÉTeT <ë–j·TTqï Vü≤qTeTqT p∫

d”‘ê<$øÏ ;Û‹# eTqdüT‡q+<äT ø£\es¡bÕ≥T ø£*¬>qT.

XÀ¢ ˆ kÕ <ä<äs¡Ù ø£|æ+ ‘·Á‘· Á|üÁ•‘·+ Á|æj·Tyê~qyéT ˆ

|òü⁄˝≤¢XÀø√‘·ÿsêuÛ≤dü+ ‘·|üÔ#êMTø£πsø£åDyéT ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` <ä<äs¡Ù ` ø£|æ+ ` ‘·Á‘· ` Á|üÁ•‘·+ ` Á|æj·Tyê~q+ `

|òü⁄˝≤¢XÀø√‘·ÿsêuÛ≤dü+ ` ‘·|üÔ#êMTø£πsø£åDyéT ˆˆ

319(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ ‘·Á‘· Á|üÁ•‘·+, Á|æj·Tyê~q+, |òü⁄˝≤¢XÀø√‘·ÿsêuÛ≤dü+,

‘·|üÔ#êMTø£πsø£åD+, ø£|æ+ <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<$, ‘·Á‘· R n#·Ã≥, Á|üÁ•‘·+ R $qj·Te+‘·T&ÉTqT,

Á|æj·Tyê~q+ R Á|æj·TuÛ≤wæj·TTqT, |òü⁄˝≤¢XÀø√‘·ÿsêuÛ≤dü+ R $ø£dæ+∫q

nXÀø£|ü⁄wüŒeTT\ düeT÷Vü≤eTTe … Á|üø±•+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, ‘·|üÔ#êMTø£πsø£åD+ R

ø£]–+|üã&çq ã+>±s¡eTTe˝… |ü#·ÃHÓ’q ø£qTï\T >∑\yê&ÉTqT n>∑T, ø£|æ+ R

Vü≤qTeTqT, <ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` kÕ <ä<äs¡Ù ` d”‘ê<$ |üPs¡«eTT Vü≤qTeTqT #·÷∫q|ü&ÉT Vü≤sƒê‘·TÔ>±

q÷‘·qs¡÷|ü<äs¡ÙqeTT# uÛÑj·TeTT H=+~q~. |æeTà≥ XÊ+‘·eTT>± #·÷&É>± Vü≤qTeT

XÊ+‘·dü«s¡÷|üyT >±qe#ÓÃqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` d”‘ê<$ Ä #Ó≥Tºø=eTà\ q&ÉTeT, $qj·TeTT‘√ Á|æj·TyÓTÆq e÷≥\T

|ü\T≈£î#·T, #·ø£ÿ>∑ $ø£dæ+∫q nXÀø£|ü⁄wüŒeTT\e … Á|üø±•+#·T#·Tqï XØs¡eTT‘√&ÉqT,

ø£]–b˛dæq y˚T*$Tã+>±s¡eTT e˝… yÓTij·TT#·Tqï ø£qTï\‘√&ÉqT n<äT“¤‘·

s¡÷|üeTT‘√&ÉqT qTqï Vü≤qTeTqT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ kÕ-<∏ä <äècÕº« Vü≤]ÅX‚wü+ $˙‘·e <äedæú‘·yéT ˆ

yÓTÆ~∏© ∫+‘·j·÷e÷dü $düàj·T+ |üs¡eT+ >∑‘ê ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` n<∏ä ` <äècÕº« ` Vü≤]ÅX‚wü+ ` $˙‘·e‘Y ` nedæú‘·+ `

yÓTÆ~∏© ` ∫+‘·j·÷e÷dü ` $düàj·T+` |üs¡eT+ ` >∑‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä kÕ yÓTÆ~∏©, $˙‘·e <äedæú‘·+ Vü≤]ÅX‚wü+ <äècºÕ« |üs¡eT+

$düàj·T+ >∑‘ê ∫+‘·j·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, kÕ yÓTÆ~∏© R Ä d”‘ê<$, $˙‘·e‘Y R $TøÏÿ*

$qj·TeTT>∑\ yêìe …, nedæú‘·+ R ≈£Ls=Ãìj·TTqï{Ϻ, Vü≤]ÅX‚wü+ R yêqs¡ÅX‚wüß&Ó’q

j·÷ Vü≤qTeTqT, <äècÕº« R #·÷∫, |üs¡eT+ $düàj·T+ >∑‘ê R $TøÏÿ* ÄXÃs¡ eTT

H=+~q<Ó’, ∫+‘·j·÷e÷dü R Ä˝À∫+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n|ü&ÉT d”‘ê<$ n#·Ã≥ $TøÏÿ* $qj·TeTT‘√ ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï Ä

yêqs√‘·ÔeTTì >±+∫ >=|üŒ ÄXÃs¡ eTT H=+~ Ç≥T¢ Ä˝À∫+#ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT320

XÀ¢ ˆ n¨ ;ÛeT $T<ä+ s¡÷|ü+ yêqs¡dü <äTsêdü<äyéT ˆ

<äT]ïØø£å $T‹ C≤„‘ê« |ü⁄qπse eTTyÓ÷Vü≤ kÕ ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n¨ ` ;ÛeTyéT ` Ç<ä+ ` s¡÷|ü+ ` yêqs¡dü ` <äTsêdü<ä+ `

<äT]ïØø£å ´yéT ` Ç‹ ` C≤„‘ê« ` |ü⁄q' ` @e ` eTTyÓ÷Vü≤ ` kÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n¨, yêqs¡dü Ç<ä+ s¡÷|ü+ ;ÛeT+, <äTsêdü<äyéT— Ç<ä+

<äT]ïØø£å ´yéT Ç‹ C≤„‘ê« kÕ |ü⁄qπse eTTyÓ÷Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n¨ R ÄVü‰, yêqs¡dü R yêqs¡Tì jÓTTø£ÿ, Ç<ä+ s¡÷|ü+ R

á s¡÷|ü$X‚wüeTT, ;ÛeT+ R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq~j·TTqT, <äTsêdü<ä+ R #s¡Xø£ eTT

>±ì~>∑qT ñqï~, Ç<ä+ R á s¡÷|üeTT, <äT]ïØø£å ´+ R #·÷#·T≥≈£î Xø£ eTT>±

q{Ϻ~, Ç‹ R nì, C≤„‘ê« R ‘·\∫, kÕ R Ä d”‘ê<$, |ü⁄q' @e R eTi\,

eTTyÓ÷Vü≤ R eT÷]ä …¢qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` |ü⁄qπse eTTyÓ÷Vü≤ kÕ ` sêø£ådüe÷j·TjT Ç~ j·Tì Ä˝À#·q >∑*–

‹]– d”‘·eTà eT÷]ä*¢q~.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ªªÄVü‰! yêqs¡Tì á s¡÷|üeTT uÛÑj·T+ø£s¡eTT>∑ qT+&ç düMT|æ+#·T≥

ø£Xø£ eTT>∑ qTqï<! eTiÏj·TT #·÷#·T≥≈£î >∑÷&É á‘·ì s¡÷|üeTT <äTs¡“¤s¡eTT>∑H

j·TTqï~μμ nì ‘·\b˛j·TT#·T ;Û‹‘√ ‹]– d”‘ê<$ eT÷s¡Ã¤H=+<ÓqT.

XÀ¢ ˆ $\˝≤|ü uÛÑèX+ d”‘ê ø£s¡TD+ uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘ê ˆ

sêeT sêyT‹ <äT'U≤sêÔ \ø£ÎDÒ‹ #· uÛ≤$T˙ ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $\˝≤|ü ` uÛÑèX+ ` d”‘ê ` ø£s¡TD+ ` uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘ê ` sêeT

` sêeT ` Ç‹ ` <äT'U≤sêÔ ` \ø£ÎD ` Ç‹ ` #· ` uÛ≤$T˙ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ≤$T˙ d”‘ê uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘ê, <äT'U≤sêÔ sêeT sêyT‹, \ø£ÎDÒ‹

#· uÛÑèX+ ø£s¡TD+ $\˝≤|ü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ≤$T˙ d”‘ê R Åd”ÔjÓÆTq d”‘·, uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘ê R uÛÑj·TeTT#

$yÓ÷Væ≤‘·Tsê\TqT, <äT'U≤sêÔ R <äT'KeTT# |”&ç+|üã&çq~j·TTHÓ’, sêeT sêyT‹

R Vü‰ sêe÷! sêe÷! j·TqT#·T, \ø£ÎD Ç‹ #· R Vü‰ \ø£ÎD≤! j·TqT#·TqT,

uÛÑèX+ ø£s¡TD+ R $TøÏÿ* BqeTT>±, $\˝≤|ü R XÀøÏ+#ÓqT.

321(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT:` d”‘êuÛ≤$Tì uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·Tsê\TqT <äT'K|”&ç‘·Tsê\TqT n>∑T#·T,

Vü‰ sêe÷! Vü‰ \ø£ÎD≤! j·Tì $TøÏÿ* BqeTT>± $\|æ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ s¡Ts√<ä düVü≤kÕ d”‘ê eT+<ä+ eT+<ädü«sê dür ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` s¡Ts√<ä ` düVü≤kÕ ` d”‘ê ` eT+<ä+ ` eT+<ädü«sê ` dür ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘ê düVü≤kÕ eT+<ädü«sê dür eT+<ä+ s¡Ts√<ä.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ê R Ä d”‘·eTà, düVü≤kÕ R yÓ+≥H, eT+<ädü«sê dür R

$TøÏÿ* eT+<äyÓTÆq ø£+sƒ¡dü«s¡eTT >∑\<Ó’, eT+<ä+ R HÓeTà~>∑, s¡Ts√<ä R XÀøÏ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n≥T¢ d”‘ê<$ yÓ+≥H $TøÏÿ* eT+<äyÓTÆq dü«s¡eTT‘√ HÓeTà~>∑

ø=~›ùd|ü⁄ $\|æ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ kÕ-<∏ä <äècÕº« Vü≤]es¡+ $˙‘·e <äT|üdæú‘·yéT ˆ

yÓTÆ~∏© ∫+‘·j·÷e÷dü dü«b˛ï-j·T $T‹ uÛ≤$T˙ ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` n<∏ä ` <äècÕº« ` Vü≤]es¡+ ` $˙‘·e‘Y ` ñ|üdæú‘·+ `

yÓTÆ~∏© ` ∫+‘·j·÷e÷dü ` dü«|üï' ` nj·TyéT ` Ç‹ ` uÛ≤$T˙ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä kÕ uÛ≤$T˙ yÓTÆ~∏© $˙‘·e‘Y ñ|üdæú‘·+ Vü≤]es¡+ <äècÕº«

nj·T+ dü«|üï' Ç‹ ∫+‘·j·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, kÕ uÛ≤$T˙ yÓTÆ~∏© R Ä d”‘ê<$, $˙‘·e‘Y

ñ|üdæú‘·+ R $qj·TeTT>± #]j·TTqï, Vü≤]es¡+ R Vü≤qTeTqT, <äècÕº« R #·÷∫,

nj·T+ dü«|üï' Ç‹ R Ç~ dü«|üïe÷ j·Tì, ∫+‘·j·÷e÷dü R uÛ≤$+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n|ü&ÉT d”‘ê<$ n#·Ã≥ $TøÏÿ* $qj·TeTT‘√ ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï Ä

Vü≤qTeTqT p∫, Ç~ j·T+‘·j·TTqT ‘·q≈£î >∑*–q dü«|üïyTyÓ÷ j·Tì uÛ≤$+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ kÕ Mø£åe÷D≤ |üè<∏äTuÛÑT>∑ïeÅø£Ô+

XÊU≤eTèπ>+Á<ädü j·T<∏√ø£Ôø±s¡yéT ˆ

<ä<äs¡Ù |æ+>±~Û|ü‘ s¡e÷‘· +

yê‘ê‘·à»+ ãT~ΔeT‘ê+ e]wüyéT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` Mø£åe÷D≤ ` |üè<∏äTuÛÑT>∑ïeÅø£Ô+ ` XÊU≤eTèπ>+Á<ädü `

j·T<∏√ø£Ôø±s¡yéT, <ä<äs¡Ù ` |æ+>±~Û|ü‘' ` ne÷‘· + ` yê‘ê‘·à»+ ` ãT~ΔeT‘ê+

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT322

` e]wüyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ Mø£åe÷D≤, |üè<∏äTuÛÑT>∑ïeÅø£Ô+, XÊU≤eTèπ>+Á<ädü j·T<∏√ø£Ôø±s¡+,

|æ+>±~Û|ü‘' ne÷‘· +, ãT~ΔeT‘ê+ e]wü+ yê‘ê‘·à»+ <ä<äs¡Ù.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<˚$, Mø£åe÷D≤ R ÁX¯<ä›>± #·÷#·T#·Tqï<Ó’,

|üè<∏äTuÛÑT>∑ïeÅø£Ô+ R $XÊ\yÓTÆ e+–j·TTqï eTTKeTT >∑\yê&ÉTqT, XÊU≤eTèπ>+Á<ädü

R yêqs¡sê»sTTq düTÁ^e⁄ìjÓTTø£ÿ, j·T<∏√ø£Ôø±s¡+ R Ä»„qT HÓs¡y˚s¡Tà ã+≥T

nsTTqyê&ÉTqT, |æ+>±~Û|ü‘' R yêqs¡ sê»sTTq düTÁ^e⁄ìjÓTTø£ÿ, ne÷‘· + R

eT+Á‹j·TTqT, ãT~ΔeT‘ê+ e]wü+ R ãT~ΔXÊ\Ts¡ À ÅX‚wüß&ÉTqT n>∑T, yê‘ê‘·à»+

R yêj·TTq+<äqT&Ó’q{Ϻ Vü≤qTeTqT, <ä<äs¡Ù R #·÷#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` Mø£åe÷D≤ ` sêø£ådüÅd”Ô\T me«¬s’q á yêqs¡Tì dü+uÛ≤wüDeTTqT

$qT#·THêïπsyÓ÷ j·TqT X+ø£‘√ Ç≥T q≥T #·÷#·T#·Tqï<äì uÛ≤eeTT. |üè<∏äTuÛÑT>∑ïeÅø£Ô+

` <y+Á<äTìjÓTTø£ÿ eÁ»Á|üVü‰s¡eTT# nD– e+ø£s¡jÓÆTj·TTqï eTTKeTT>∑\yê&Éì

uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` d”‘ê<$ sêø£ådüÅd”Ô\≈£î yÓi∫ q\TyÓ’|ü⁄\≈£î #·÷#·T#·Tqï<Ó’ ‘·q≈£î

düMT|üeTTqqTqï düTÁ^e⁄ì eT+Á‹j·TTqT, ãT~ΔXÊ\Ts¡˝À nÁ>∑>∑DT´&ÉTqT,

e+–j·TTqï{Ϻ eTTKeTT >∑\yê&ÉT q>∑T Vü≤qTeTqT >±+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ kÕ ‘·+ düMT¬øåÌ ´e uÛÑèX+ $|üHêï

>∑‘êdüTø£ ÒŒe ãuÛÑ÷e d”‘ê ˆ

∫πsD dü+C≤„+ Á|ü‹\uÛÑ #Ó’e+

$∫+‘·j·÷e÷dü $XÊ\HÁ‘ê ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` ‘·+ ` düMTø£å ´ ` @e ` uÛÑèX+ ` $|üHêï ` >∑‘êdüTø£ ≤Œ

` Çe ` ãuÛÑ÷e ` d”‘ê ` ∫πsD ` dü+C≤„+ ` Á|ü‹\uÛÑ ` #· ` @e+ `

$∫+‘·j·÷e÷dü ` $XÊ\HÁ‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ d”‘ê ‘·+ düMTø£å ´ @e uÛÑèX+ $|üHêï >∑‘êdüTø£ ≤Œ Çe

ãuÛÑ÷e. $XÊ\HÁ‘ê (kÕ)∫πsD dü+C≤„+ Á|ü‹\uÛÑ @e+ $∫+‘·j·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<$, ‘·+ R Ä Vü≤qTeT+‘·Tì, düMTø£å ´ @e

323(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z

R #·÷∫q+‘·H, uÛÑèX+ $|üHêï R $TøÏÿ* πø¢XeTTH=+~q<Ó’, >∑‘êdüTø£ ≤Œ Çe R

ÁbÕDeTT\T >√˝ÀŒsTTq~e …, ãuÛÑ÷e R ÄjÓTqT, $XÊ\HÁ‘ê (kÕ) R $XÊ\yÓTÆq

ø£qTï\T>∑\ ÄyÓT, ∫πsD R #ê\ùd|ü{ÏøÏ, dü+C≤„+ R düŒ èVü≤qT, Á|ü‹\uÛÑ R

bı+~, @e+ R á Ø‹>±, $∫+‘·j·÷e÷dü R ∫+‹+|ükÕ¬>qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` >∑‘êdüTø£ ≤Œ $|üHêï ` d”‘·eTà ‘·q m<äT≥ qTqï Vü≤qTeT+‘·Tì

sêeDTì>±H ÁuÛÑ$T+∫ ;Û‹# düŒ èVü≤qT >√˝ÀŒsTT ÁbÕDeTT\T b˛sTTq{Ϻ <ëìe …

qjÓT´qì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` d”‘ê<˚$ n{Ϻ j·÷ Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫q yÓ+≥H˚ rÁeyÓTÆq

$|ü‘·ÿs¡<äXqT bı+~ ÁbÕDeTT\T >√˝ÀŒsTTq≥T¢ ø±ìŒ+#ÓqT. ‹]– ø=~›ùd|ü{ÏøÏ

m{À¢ düŒ èVü≤qT bı+~ Ç≥T¢ ∫+‹+|ükÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ dü«b˛ï eTj·÷j·T+ $ø£è‘√-<ä <äèwüº'

XÊU≤eTè>∑ XÊÙÅdüÔ>∑D…Æ]ïwæ<äΔ' ˆ

dü«düÔ düTÔ sêe÷j·T dü\ø£ÎD≤j·T

‘·<∏ë |æ‘·Tπsà »qø£dü s껄'ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü«|üï' ` eTj·÷ ` nj·T+ ` $ø£è‘·' ` n<ä ` <äèwüº' `

XÊU≤eTè>∑' ` XÊÅdüÔ>∑D…Æ' ` ìwæ<äΔ' ` dü«dæÔ ` ndüTÔ ` sêe÷j·T ` dü\ø£ÎD≤j·T

` ‘·<∏ë ` |æ‘·T' ` yT ` »qø£dü ` s껄' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<ä eTj·÷ nj·T+ $ø£è‘·' dü«|üï' <äèwüº'. XÊÅdüÔ>∑D…Æ' ìwæ<äΔ'

XÊU≤eTè>∑' (‘·Á‘·) <äèwüº'. dü\ø£ÎD≤j·T sêe÷j·T dü«dæÔ ndüTÔ. ‘·<∏ë yT |æ‘·T'

s껄' »qø£dü (dü«dæÔ ndüTÔ).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<ä R H˚&ÉT, eTj·÷ R Hê#˚‘·, $ø£è‘·' R $ø±s¡yÓTÆq{Ϻ,

nj·T+ dü«|üï' R á dü«|üïeTT, <äèwüº' R #·÷&Éã&çq~, XÊÅdüÔ>∑D…Æ' R <Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT\#,

ìwæ<äΔ' R ìùw~Û+|üã&çq{Ϻ, XÊU≤eTè>∑' R yêqs¡eTT (‘·Á‘· <äèwüº' R Ä dü«|üïeTTq

#·÷&Éã&ÓqT.) dü\ø£ÎD≤j·T R \ø£ÎDdüVæ≤‘·T&Ó’q{Ϻ, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î,

dü«dæÔ ndüTÔ R XóuÛÑeT>∑T>±ø£! ‘·<∏ë R nfÒ¢, yT |æ‘·T' R Hê ‘·+Á&çjÓÆTq{Ϻ, s껄'

»qø£dü R »qø£eTVü‰sêEq≈£î, (dü«dæÔ ndüTÔ R πøåeTeT>∑T>±ø£!)

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT324

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` XÊÅdüÔ>∑D…Æ' ìwæ<äΔ' ` dü«|üïeTTq yêqs¡Tì #·÷#·T≥ ã+<ÛäT

$HêXø£s¡eTì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` H&ÉT Hê≈£î m+‘· uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq dü«|üïeTT e∫Ãq~! Hê ø± dü«|üïeTTq

XÊÅdüÔeTT\T ìùw~Û+∫q yêqs¡<äs¡ÙqeTT ø£*–q~. Ç+<äTe\q e÷yê] ¬øe«]

πø$T ø°&ÉT eT÷&ÉTH√ >∑<ë! e÷ \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq lsêeTTq≈£î XóuÛÑeT>∑T>±ø£!

Hê ‘·+Á&çjÓÆTq »qø£eTVü‰sêEq≈£î πøåeT eT>∑T>±ø£!

XÀ¢ ˆ dü«b˛ï Væ≤ Hêj·T+ qVæ≤ yT-dæÔ ìÁ<ë

XÀπøq <äT'UÒq #· |”&ç‘êj·÷' ˆ

düTK+ Væ≤ yT HêdæÔ j·T‘√ $V”≤Hê

‘H+<äT|üPs¡íÁ|ü‹e÷qHq ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü«|üï' ` Væ≤ ` q ` nj·T+ ` q ` Væ≤ ` yT ` ndæÔ ` ìÁ<ë

` XÀπøq ` <äT'UÒq ` #· ` |”&ç‘êj·÷' ` düTK+ ` Væ≤ ` yT ` q ` ndæÔ `

j·T‘·' ` $V”≤Hê ` ‘q ` Ç+<äT|üPs¡íÁ|ü‹e÷qHq ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ dü«|üï' qVæ≤—XÀπøq <äT'UÒq #· |”&ç‘êj·÷' yT ìÁ<ë

qVæ≤ ndæÔ, j·T‘·' (nVü≤+) Ç+<äT|üPs¡íÁ|ü‹e÷qHq ‘q $V”≤Hê (ndæà n‘·') yT

düTK+ qVæ≤ ndæÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R Ç~, dü«|üï' R dü«|üïeTT, qVæ≤ ndæÔ R ø±Hø±<äT,

XÀπøq R XÀø£eTT#‘·qT, <äT'UÒq #· R <äT'KeTT#‘·qT, |”&ç‘êj·÷' R |”&ç+|üã&çq{Ϻ,

yT R Hê≈£î, ìÁ<ë R ìÁ<ä, qVæ≤ ndæÔ R ÒH Ò<äT, j·T‘·' R @ ø±s¡DeTTq,

(nVü≤+ R H˚qT) Ç+<äT|üPs¡íÁ|ü‹e÷qH˚q R |üPs¡í#·+Á<ädüìïuÛÑyÓTÆq eTTKeTT

ø£*–q{Ϻ, ‘q R Ä lsêeTTì#, $V”≤Hê R $jÓ÷>∑eTT H=+~q<ëqH√, n‘·' R

n+<äTe\q, yT R Hê≈£î, düTK+ R düTKeTT, qVæ≤ ndæÔ R ÒH Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` ì+&ÉT#·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT ø£*–q Hê lsêeTT&ÉT Hê≈£î

<ä÷s¡yÓTÆj·TT+&É>± Hê≈£î düTKeTT mø£ÿ&ç~? düTKeTT\≈£î <ä÷s¡yÓTÆ <äT'KeTT˝À

eTTì–j·TTqï Hê≈£î ìÁ<ä m≥T¢ dü+uÛÑ$+#·TqT? ìÁ<äj˚T ˝Òq|ü&ÉT dü«|üïeTT

ø£\T>∑T≥ m≥T¢ dü+uÛÑeeT>∑TqT? ø±ã{Ϻ HqT yêqs¡Tì p#·T≥ dü«|üï eTqT≥≈£î

M\T˝Ò<äT.

325(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ sêyT‹ sêyT‹ dü<Ó’e ãT<ëΔ

$∫+‘· yê#ê ÁãTer ‘·yTe ˆ

‘·kÕ´qTs¡÷|ü+ #· ø£<∏ë+ ‘·<äsêúyéT

@e+ Á|ü|üXÊ´$T ‘·<∏ë XèD√$T ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeT ` Ç‹ ` sêeT ` Ç‹ `dü<ë ` @e ` ãT<ëΔ ` $∫+‘·

` yê#ê ` ÁãTer ` ‘·yéT ` @e ` ‘·dü ` nqTs¡÷|ü+ ` #· ` ø£<∏ë+ `

‘·<äsêúyéT ` @e+ ` Á|ü|üXÊ´$T ` ‘·<∏ë ` XèD√$T ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (nVü≤+) dü<Ó’e sêyT‹ sêyT‹ ãT<ëΔ $∫+‘· yê#ê ‘·yTe

ÁãTer @e+ ‘·dü nqTs¡÷|ü+ Á|ü|üXÊ´$T ‘·<∏ë @e+ ‘·<äsêú+ ø£<∏ë+ #· XèD√$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (nVü≤+ R HqT) dü<Ó’e R m\¢|ü&ÉTqT, sêyT‹ sêyT‹ R

sêe÷ sêe÷ j·Tì, ãT<ëΔ $∫+‘· R eTqdüT‡q düà]+∫, yê#ê R yê≈£îÿ‘√, ‘·

yTe R Ä lsêeTTì >∑÷]ÃjT, ÁãTer R |ü\T≈£î#·Tqï<ëqHÓ’, @e+ R á

Ø‹>±, ‘·dü´ R Ä lsêeTTq≈£î, nqTs¡÷|ü+ R ‘·–q≥Tº>±, Á|ü|üXÊ´$T R

#·÷#·T#·THêïqT, ‘·<∏ë R nfÒ¢, @e+ R á Ø‹>±, ‘·<äsêú+ ø£<∏ë+ #· R lsêeTTì

(#·]Á‘·H uÀ~Û+#·Tq{Ϻ) eè‘êÔ+‘·eTTqT, XèD√$T R $qT#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` H˚qT ì‘·´eTT sêe÷ sêe÷ j·Tì eTqdüT‡q+<äT düà]+#·T#·T,

yê≈£îÿ\‘√ Ä lsêeTTH ø°]Ô+#·T#·Tqï<ëqqT ø±ã{Ϻ Hê uÛ≤eq ø£qT>∑TDyÓTÆq

<äèX¯´eTTH˚ m\¢jÓT&É\ #·÷#·T#·THêïqT. n{Ϻ j·÷‘·ì #·]Á‘·qT ‘Ó\T|ü⁄q{Ϻ

$wüj·TeTT\H m\¢yfi\ $qT#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ nVü≤+ Væ≤ ‘· kÕ´<ä eTH√uÛÑyq

dü+|”&ç‘ê ‘·<äZ‘·düs¡«uÛ≤yê ˆ

$∫+‘·j·T+r dü‘·‘·+ ‘·yTe

‘·<∏Ó’e |üXÊ´$T ‘·<∏ë XèD√$T ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` Væ≤ ` ‘·dü ` n<ä ` eTH√uÛÑyq ` dü+|”&ç‘ê `

‘·<äZ‘·düs¡«uÛ≤yê ` $∫+‘·j·T+r ` dü‘·‘·+ ` ‘·yéT ` @e ` ‘·<∏ë ` @e `

|üXÊ´$T ` ‘·<∏ë ` XèD√$T ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ n<ä eTH√uÛÑyq dü+|”&ç‘ê dü‘·‘·+ ‘·yTe ∫+‘·j·T+r

‘·<äZ‘·düs¡«uÛ≤yê ‘·<∏Ó’e ‘·dü s¡÷|ü+ |üXÊ´$T ‘·<∏ë (‘·dü ø£<∏ë+) XèD√$T.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT326

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R HqT, n<ä R H&ÉT, eTH√uÛÑyq R eTqà<∏äTì#,

dü+|”&ç‘ê R |”&ç+|üã&çq<ëqHÓ’, dü‘·‘·+ R ìs¡+‘·s¡eTT, ‘·yTe R Ä lsêeTTH,

∫+‘·j·T+r R düà]+#·T#·Tqï<ëqHÓ’, ‘·<äZ‘·düs¡«uÛ≤yê R Ä lsêeTTìj·T+<äT

\>∑ïyÓTÆj·TTqï Hê düeTdüÔyÓTÆq eTqdüT‡ >∑\<ëqHÓ’, ‘·<∏Ó’e R Ä Ø‹>∑H, ‘·dü

s¡÷|ü+ R Ä lsêeTTì s¡÷|üeTTqT, |üXÊ´$T R ø£qT>=qT#·THêïqT, ‘·<∏ë R Ä

Ø‹>±, (‘·dü ø£<∏ë+ R n‘·ì #·]Á‘·qT) XèD√$T R Ä\øÏ+#·T#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` H˚qT H˚&ÉT eTqà<∏äTì#˚ |”&ç+|üã&ÉT#·T ìs¡+‘·s¡eTT Hê Hê<∏äTH˚

düà]+#·T#·T, Hê düeTdüÔyÓTÆq Ä˝À#·qeTTqT Ä‘·ìj·T+< \>∑ïeTT#dæ j·TT+&ÉT≥#‘·

Hê ø£qTï\‘√ HÓ\¢ jÓT&É\qT lsêeTTì dü«s¡÷|üeTTH #·÷#·T#·THêïqT. nfÒ¢ Hê

#Óe⁄\≈£î $ì|æ+#·Tq~>∑÷&É Ä‘·ì #·]Á‘·jT n>∑T#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ eTH√s¡<∏ä kÕ‡´ ~‹ ∫+‘·j·÷$T

‘·<∏ë-|æ ãT<ëΔ |æ $‘·s¡ÿj·÷$T ˆ

øÏ+ ø±s¡D+ ‘·dü Væ≤ HêdæÔ s¡÷|ü+

düTe´ø£Ôs¡÷|üXà e<ä ‘· j·T+ e÷yéT ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTH√s¡<∏ä' ` kÕ´‘Y ` Ç‹ ` ∫+‘·j·÷$T ` ‘·<∏ë ` n|æ `

ãT<ëΔ ` n|æ ` $‘·s¡ÿj·÷$T ` øÏ+ ` ø±s¡D+ ` ‘·dü ` Væ≤ ` q ` ndæÔ `

s¡÷|ü+ ` düTe´ø£Ôs¡÷|ü' ` #· ` e<ä‹ ` nj·T+ ` e÷yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ eTH√s¡<∏ä' kÕ´‘Y Ç‹ ∫+‘·j·÷$T— ‘·<∏ë|æ ãT<Δë´

n|æ (dü' q Ç‹) $‘·s¡ÿj·÷$T— øÏ+ ø±s¡D+ (Ç‹ #‘Y) ‘·dü s¡÷|ü+ HêdæÔ Væ≤—

nj·T+ düTe´ø£Ôs¡÷|ü' e÷+ e<ä‹ #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á dü+|òüT≥qeTT, (yT) eTH√s¡<∏ä' kÕ´‘Y R Hê

e÷qdæø£yÓTÆq n_Û ≤wüjT j·T>∑TqT, Ç‹ R nì, ∫+‘·j·÷$T R uÛ≤$+‘·TqT,

‘·<∏ë|æ R nsTTqqT, ãT<ëΔ |æ R ìXÃ\yÓTÆq ãT~Δ‘√ (dü' q Ç‹ R n{Ϻ e÷qdæø£

uÛ≤eq ø±<äì) $‘·s¡ÿj·÷$T R }Væ≤+#·T#·THêïqT. øÏ+ ø±s¡D+ (Ç‹ #˚‘Y)

Rø±s¡DyT$T (nq>±), ‘·dü R Ä e÷qdæø£uÛ≤eq≈£î, s¡÷|ü+ HêdæÔ Væ≤ R Á|ü‘· ø£åyÓTÆq

s¡÷|üeTT+&É<äT >∑<ë! nj·T+ R á yêqs¡T&ÉT, düTe´ø£Ôs¡÷|ü' R Á|ü‘· ø£åyÓTÆq{Ϻ

s¡÷|üeTT>∑\yê&Ó’, e÷+ e<ä‹ #· R qqTï >∑÷]Ã e÷{≤&ÉT#·THêï&ÉT >∑÷&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` HqT #·÷#·T#·Tqï á dü+|òüT≥q\T Hê eTH√s¡<∏ëqT≈£L\yÓTÆq uÛ≤eq

327(32) ` <ë«Á‹+X¯düs¡Z

jTyÓ÷ nì H qqTø=qT#·THêïqT. ø±ì #·ø£ÿ>± Ä˝À∫+∫ #·÷∫q#√ eTi\ Ç~

πøe\eTT Hê uÛ≤eq ø±<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~. m+<äT#‘·qq>± e÷qdæø£yÓTÆq uÛ≤eq≈£î

ø£qTï\≈£î >√#·]+#·T dü«s¡÷|ü eTT+&É<äT >∑<ë! Ç|ü&û yêqs¡T&ÉT düŒwüºyÓTÆq

s¡÷|üeTT‘√ Hê m<äT≥H e÷{≤&ÉT#·THêï&ÉT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ qyÓ÷-düTÔ yê#·düŒ‘·jT düeÁõDÒ

dü«j·T+uÛÑTy #Ó’e VüQ‘êXHêj·T ˆ

nHq #√ø£Ô+ j·T~<ä+ eTe÷Á>∑‘·'

eHÍø£kÕ ‘·#·Ã ‘·<∏ë-düTÔ Hêq´<∏ë ˆˆ 15

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªd”‘ê$‘·s¡ÿ'μμ HêeT

<ë«Á‹+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` qeT' ` ndüTÔ ` yê#·düŒ‘·jT ` düeÁõDÒ ` dü«j·T+uÛÑTy ` #· `

@e ` VüQ‘êXHêj·T ` nHq ` #· ` ñø£Ô+ ` j·T‘Y ` Ç<ä+ ` eTeT ` nÁ>∑‘·'

` eHÍø£kÕ ` ‘·‘Y ` #· ` ‘·<∏ë ` ndüTÔ ` q ` nq´<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düeÁõDÒ yê#·düŒ‘·jT qeT' ndüTÔ— dü«j·T+uÛÑTy VüQ‘êXHêj·T

(qeT' ndüTÔ) eTeT nÁ>∑‘·' nHq eHÍø£kÕ j·T‘Y Ç<äyéT ñø£Ô+, ‘·‘Y ‘·<∏ëdüTÔ—

nq´<∏ë q ndüTÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeÁõDÒ R <y+Á<äTì‘√ ≈£L&çq{Ϻ, yê#·düŒ‘·jT R ãèVü≤düŒ‹øÏ,

qeT' ndüTÔ R qeTkÕÿs¡eT>∑T>±ø£! dü«j·T+uÛÑTy R ÁãVü≤à<e⁄q≈£î, VüQ‘êXHêj·T

#Ó’e R n–ï<e⁄q≈£îqT, qeT' ndüTÔ R qeTkÕÿs¡eT>∑T>±ø£! eTeT nÁ>∑‘·' R Hê

düeTø£åeTTq, nHq eHÍø£kÕ R á yêqs¡Tì#, Ç<ä+ j·T‘Y ñø£Ô+ R Ç~ @$T

#Ó|üŒã&ÓH√, ‘·‘Y R n~, ‘·<∏ëdüTÔ R nfÒ¢ j·T>∑T>±ø£! nq´<∏ë q ndüTÔ R ys=ø£Ø‹>±

ø±≈£î+&ÉT>±ø£!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` Vü≤qTeT+‘·Tì e#·qeTT\T dü‘·´eTT˝Ò ø±e˝…qì d”‘·eTà <˚e‘ê

e+<äqeTT >±$+#·T#·Tqï~. ãèVü≤düŒ‹, yê≈£îÿ\≈£î |ü‹ (yê#·düŒ‹) ø±e⁄q n‘·ìøÏ

qeTkÕÿs¡eTT #dæq~. <y+Á<äTìøÏ e+<äq yÓT+<äT\ ø£q>±, n‘·&ÉT ãèVü≤düŒ‹ø£&É

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT328

dü‘· e#·qeTT …’q Xã›eTT\qT eT+Á‘·s¡÷|üeTT>± bı+~ ñbÕdæ+∫ q{Ϻyê&ÉT >±e⁄q

n‘·ìøÏ ÁyÓTTøÏÿq~. ÁãVü≤àj·Tq>± dü‘· <e⁄&ÉT, yê≈£îÿq≈£î dü‘· ‘·«eTT Ä‘·ìe\qH

dæ~Δ+#·TqT. n–ï<e⁄&ÉT yê≈£îÿq ø£~ÛcÕq<Ó’eeTT ø±e⁄q ÁãVü≤à≈£îqT n–ïøÏì d”‘·eTà

e+<äq $T&ÓqT nì Á>∑Væ≤+#·e …qT. ªªn–ï πsà yê∫ Á•‘·'μμ nì ÁXó‹ Á|üe÷DeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` <y+Á<ädüVæ≤‘·T&Ó’q yê#·düŒ‹j·T>∑T ãèVü≤düŒ‹øÏ qeTdüÿ]+#·T#·THêïqT.

dü‘·´˝Àø£Á|üuÛÑTyÓ’q ÁãVü≤à<˚e⁄q≈£î qeTkÕÿs¡eTT. yê≈£îÿ\ ø£~ÛcÕ˜q<Ó’eyÓTÆq

n–ï<˚e⁄q≈£î qeTkÕÿs¡eTT. H˚&ÉT HêjÓT<äT≥ á yêqs¡T&ÉT |ü*øÏq{Ϻ áØ‹

n+‘·j·TTqT j·T<∏ës¡úeT>∑T >±ø£! Ç+ø=ø£ $<ÛäeTT>± >±≈£î+&ÉT>±ø£!

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªd”‘ê$‘·s¡ÿeTTμμ nqT

eTT|üŒ~¬s+&Éedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ k˛-ers¡ Á<äTe÷ ‘·ÔkÕà ~«Á<äTeTÁ|ü‹e÷qq' ˆ

$˙‘·ywü' ø£è|üD' Á|üDÏ|ü ‘√´|üdüè‘· #· ˆˆ 1

XÀ¢ ˆ ‘ê eTÁãM qàVü‰‘C≤ Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆ

•s¡ dü +»* e÷<Ûëj·T d”‘ê+ eT<ÛäTs¡j·÷ –sê ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ners¡ ` Á<äTe÷‘Y ` ‘·kÕà‘Y ` $Á<äTeTÁ|ü‹e÷qq' `

$˙‘·ywü' ` ø£è|üD' ` Á|üDÏ|ü‘· ` ñ|üdüè‘· ` #· ` ‘êyéT ` nÁãM‘Y `

eTVü‰‘C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` •s¡dæ ` n+»*yéT ` Ä<Ûëj·T `

d”‘ê+ ` eT<ÛäTs¡j·÷ ` –sê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $Á<äTeTÁ|ü‹e÷qq' $˙‘·y˚wü' ø£è|üD' eTVü‰‘˚C≤',

e÷s¡T‘ê‘·à»' dü' Vü≤qTe÷Hé ‘·kÕà‘Y Á<äTe÷‘Y ners¡ ‘ê+ d”‘ê+ Á|üDÏ|ü‘· ,

ñ|üdüè‘· #· •s¡dæ n+»*yéT Ä<Ûëj·T eT<ÛäTs¡j·÷ –sê (@eyéT) nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $Á<äTeTÁ|ü‹e÷qq' R |ü>∑&ÉeTT‘√ düe÷qyÓTÆq eTTKeTT>∑\

yê&ÉTqT, $˙‘·ywü' R $qj·TeTT>∑\ ywüeTT >∑\yê&ÉTqT, ø£è|üD' R BqT&ÉTqT,

eTVü‰‘C≤' R >=|üŒ ‘»düT‡ >∑\yê&ÉTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&ÉTqT

n>∑T, dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, ‘·kÕà‘Y Á<äTe÷‘Y R Ä #Ó≥TºqT+&ç, ners¡

R ~–, ‘ê+ d”‘ê+ R Ä d”‘ê<˚$ì, Á|üDÏ|ü‘·´ R ÁyÓTTøÏÿ, ñ|üdüè‘·´ #· R

düMT|æ+∫j·TT, •s¡dæ R •s¡düT‡q, n+»*yéT Ä<Ûëj·T R n+»*ì |òüT{Ï+∫,

eT<ÛäTs¡j·÷ –sê R eT<ÛäTs¡yÓTÆq{Ϻ yê≈£îÿ‘√, (@e+ R áØ‹>±) nÁãM‘Y R

|ü*¬øqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ø£è|üD' R d”‘·eTàjÓTTø£ÿ <äT'Kdæú‹ì <ä]Ù+#·T≥# Bqdæú‹ì

bı+~q yê&Éì ns¡úeTT. nÁãM‘Y ` sêø£ådüÅd”Ô\T sêÁ‹ y˚T˝§ÿì ìÁ<äeT‘·TÔ‘√

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT330

qT+&ÉT≥#‘·qT, Á‹»{≤dü«|üïeè‘êÔ+‘·eTTqT $ì uÛÑj·TeTTH=+~ ‘·eT≈£î s¡ø£å≈£îsê\T

d”‘·j˚T j·TqT uÛ≤eeTT‘√ yÓqTø£{Ïe˝… ÄyÓTqT |”&ç+|ü≈£î+&ÉT≥#˚‘·qT,

<Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTT#˚‘·qT, Ä d”‘êVü≤qTeT+‘·T\ dü+uÛ≤wüDeTT ìsê≥+ø£eTT>±

kÕ–q<äì ‘Ó*j·Te …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |ü>∑&ÉeTT e+{Ï mi¿ì eTTKeTT >∑*–q, $qj·TeTTqT dü÷∫+#·T

ywüeTTqT <Ûä]+∫j·TTqï Ä Vü≤qTeT düVü≤»eTT>± eTVü‰‘»XÊÙ*jÓÆTqqT d”‘·eTà

ø£wüºdæú‹ì p∫ BqT&Ó’ <ä÷s¡eTTqT+&çjT d”‘ê<$øÏ ÁyÓTTøÏÿ, $qj·TeTT‘√ ÄyÓTqT

düMT|æ+∫, (ô|’ ø=eTàqT+&ç ÁøÏ+~ ø=eTà MT~øÏe∫Ã) #‘·T\T CÀ&ç+∫ ‘·\MT~øÏ

#]à uÛÑøÏÔ‘√ ÄyÓTqT #·÷#·T#·T eT<ÛäTs¡eTT …’q e÷≥\‘√ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ø± qT |ü<äà|ü ≤XÊøÏå øÏ¢wüºøöX‚j·Tyêdæì ˆ

Á<äTeTdü XÊU≤ e÷\+ã´ ‹wüdæ ‘·« eTì+~‘ê ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø± ` qT ` |ü<äà|ü ≤XÊøÏå ` øÏ¢wüºøöX‚j·Tyêdæì ` Á<äTeTdü `

XÊU≤yéT ` Ä\+ã´ ` ‹wüdæ ` ‘·«yéT ` nì+~‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<äà|ü ≤XÊøÏå, øÏ¢wüºøöX‚j·Tyêdæì, Á<äTeTdü XÊU≤yéT Ä\+ã´

‹wüdæ, nì+~‘ê ‘·«+ ø± qT?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<äà|ü ≤XÊøÏå R |ü<äà|üÁ‘·eTT\ e+{Ï HÁ‘·eTT\T >∑\<ëqe⁄qT,

øÏ¢wüºøöX‚j·Tyêdæì R q*–b˛sTTq |ü≥TºeÅdüÔeTT\qT <Ûä]+∫q <ëqe⁄qT n>∑T

zj·Te÷à, Á<äTeTdü R eèø£åeTTjÓTTø£ÿ, XÊU≤+ R ø=eTàqT, Ä\+ã´ R |ü≥Tºø=ì,

‹wüdæ R ì\∫j·TTHêïe⁄, nì+~‘ê ‘·«+ R ñ‘·ÔeTTsê\yÓ’q{Ϻ ˙e⁄, ø± qT R

mes¡y√?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T:` ø± qT düŒwüºyÓTÆq \ø£åDeTT\# ÄyÓT d”‘·eTàjT j·Tì ‘·q≈£î

ìX¯Ãj·TeTT ø£*ZqqT ÄyÓT#˚‘·H˚ dü«j·TeTT>± #Ó|æŒ+#·T≥¬ø’ miT>∑ìyêìe˝…

Vü≤qTeTqï d”‘· ì≥¢&ÉT>∑T#·THêï&Éì ‘Ó*j·Te …qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` q*–b˛sTTq |ü≥TºNs¡ <Ûä]+∫ á eèø£åXÊKqT |ü≥Tºø=ì

ì\∫j·TTHêïe⁄. |üPE´sê\yÓ’q z |ü<ëàø°å! ˙e⁄ me«‘Óe⁄?

331(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ øÏeTs¡ú+ ‘·e HÁ‘êuÛ≤´+ yê] Ádüe‹ XÀø£»yéT ˆ

|ü⁄+&ÉØø£|ü ≤XÊuÛ≤´+ $Á|üø°s¡í $T y√<äø£yéT ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏeTs¡ú+ ` ‘·e ` HÁ‘êuÛ≤´+ ` yê] ` Ádüe‹ ` XÀø£»yéT `

|ü⁄+&ÉØø£|ü ≤XÊuÛ≤´+ ` $Á|üø°s¡íyéT ` Çe ` ñ<äø£yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄+&ÉØø£|ü ≤XÊuÛ≤´+ $Á|üø°s¡íyéT ñ<äø£yéT Çe, ‘·e HÁ‘êuÛ≤´+,

øÏeTs¡ú+ XÀø£»+ yê] Ádüe‹?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄+&ÉØø£|ü ≤XÊuÛ≤´+ R ¬s+&ÉT ‘êeTs¡|üÁ‘·eTT\ qT+&ç, $Á|üø°s¡íyéT

ñ<äø£yéT Çe R ø±]b˛e⁄#·Tqï ˙s¡Te …, ‘·e HÁ‘êuÛ≤´+ R ˙ ¬s+&ÉT ø£qTï\

qT+&çj·TT, øÏeTs¡ú+ R m+<äTø=i≈£î, XÀø£»+ yê] R <äT'Ku≤wüŒ»\eTT, Ádüe‹

R Ádü$+#·T#·Tqï~?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` ‘·e H˚Á‘êuÛ≤´+ ` Äq+<äu≤wüŒeTT\T Ádü$+#·e\dæq

ø£qTï\qT+&ç , øÏeTs¡ú+ nq>± me«ì e+X#ä<äeTT ø=iø√ >∑<ë nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` |ü<äà|üÁ‘·eTT\qT+&ç ˙s¡T C≤]|ü&ÉT#·Tqï≥T¢>± düT+<äs¡yÓTÆq

˙ø£qTï\qT+&ç Ç≥T¢ <äT'Ku≤wüŒeTT\T Ádü$+#·T#·Tqï$. ø±s¡DyT$T ‘·©¢!

XÀ¢ ˆ düTsêD≤ eTdüTsêD≤+ #· Hê>∑>∑+<Ûäs¡«s¡ø£åkÕyéT ˆ

j·Tøå±D≤+ øÏqïsêD≤+ #· ø± ‘·«+ uÛÑedæ XÀuÛÑH ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düTsêD≤yéT ndüTsêD≤+ #· Hê>∑>∑+<Ûäs¡«s¡ø£åkÕyéT, j·Tøå±D≤+

` øÏqïsêD≤+ ` #· ` ø± ` ‘·«+ ` uÛÑedæ ` XÀuÛÑH ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀuÛÑH, ‘·«+ düTsêD≤yéT, ndüTsêD≤+ #·, Hê>∑>∑+<Ûäs¡«s¡ø£åkÕ+,

j·Tøå±D≤+, øÏqïsêD≤+ #· ø± uÛÑedæ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀuÛÑH R z eT+>∑fidü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! ‘·«+ R ˙e⁄, düTsêD≤+ R

<e‘·\˝ÀqT, ndüTsêD≤+ #· R <ëqe⁄\˝ÀqT, Hê>∑>∑+<Ûäs¡«s¡ø£åkÕ+ R Hê>∑T\˝ÀqT

>∑+<Ûäs¡T«\˝ÀqT s¡ø£ÿdüT\˝ÀqT, j·Tøå±D≤+ R j·T≈£åî\˝ÀqT, øÏqïsêD≤+ R

øÏqïs¡T\˝ÀqT, ø± uÛÑedæ R me«‘ÓyÓ’ j·TTHêïe⁄?

‘ê‘·Œs¡ eTT:` zeT+>∑fi dü«s¡÷|æD°! e⁄ <e<ëqe⁄\˝ÀqT, Hê>∑>∑+<Ûäs¡T«\˝ÀqT,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT332

j·Tø£åsêø£ådüT\˝ÀqT, øÏqïs¡T\˝ÀqT @ es¡ZeTTq≈£î #Ó+~q<ëqe⁄?

XÀ¢ ˆ ø± ‘·«+ uÛÑedæ s¡TÁ<ëD≤+ eTs¡T‘ê+ yê esêqH ˆ

edü÷Hê+ yê esês√ùV≤ <e‘ê Á|ü‹uÛ≤dæ yT ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø± ` ‘·«+ ` uÛÑedæ ` s¡TÁ<ëD≤+ ` eTs¡T‘ê+ ` yê ` esêqH

` edü÷Hê+ ` yê ` esês√ùV≤ ` <e‘ê ` Á|ü‹uÛ≤dæ ` yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` esêqH, esês√ùV≤, s¡TÁ<ëD≤+ eTs¡T‘ê+ yê, edü÷Hê+ yê,

‘·«+ ø± uÛÑedæ— ‘·«+ yT <e‘ê Á|ü‹uÛ≤dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esêqH R |üP»´yÓTÆq eTTKeTT ø£*–q{Ϻ, esês√ùV≤ R z

düT+<äsê+^! s¡TÁ<ëD≤+ R s¡TÁ<äT\˝À>±ì, eTs¡T‘ê+ yê R eTs¡T‘·TÔ\˝À>±ì,

edü÷Hê+ yê R edüTe⁄\˝À>±ì, ‘·«+ R ˙e⁄, ø± uÛÑedæ? R @>∑DeTTq≈£î

#Ó+~q<ëqe⁄? ‘·«+ R ˙e⁄, yT R Hê≈£î, <e‘ê R <e‘·e⁄>±, Á|ü‹uÛ≤dæ R

‘√#·T#·THêïe⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

<e‘ê Á|ü‹uÛ≤dæ yT ` ~e´yÓTÆq ˙ düVü≤»‘»eTT# ˙ |üsê<e‘ês¡÷|üeTT Hê≈£î

uÛ≤dæ+#·T#·TH j·TTqï~. Bs¡ÈXÀø£eTT‘√ ñ|üyêdüø£èXyÓTÆ <Ûä÷[<Ûä÷dü]‘·yÓTÆ j·TTqï

˙ X¯Øs¡eTT>±ì, ˙ øÏ¢wüºøöX‚j·TedüqeTT>±ì, eT*qyÓTÆ @ø£yÓTÆb˛sTTj·TTqï ˙

πøXC≤\eTT>±ì ˙ ~e´‘·«eTTqT Hê≈£î eTiT>∑T |üi#· Ò≈£îqï$ düTe÷ nqT#·T

ªªãT~ΔeT‘ê+ e]wüßμμ <Ó’q Vü≤qTeT d”‘·eTà ì»s¡÷|üeTT #·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+#ÓqT, nì

uÛ≤eeTT.

πøe\ ‘êeTdæ≈£î˝… ’q s¡ø £ÿdüT\πø Vü≤qTeT+‘·Tì $Áø£eTeTTqT

>±+#·T#·Tqï|ü&ÉT Ä‘·ì dü«s¡÷|üeTT ~e´yÓTÆq~>±, Á‹eT÷sêÔ´‘·àø£yÓTÆq~>±,

ªªnq+‘· eTe´ø£Ô eT∫+‘· yTø£+μμ (54 düs¡ZeTT 36, 37, 38 XÀ¢ø£eTT\T) n>∑T

|üs¡‘·‘·Ô «eTT>± uÛ≤dæ+∫q|ü&ÉT |üs¡eTdü‘·Ô «dü+|üqTï &Ó’q Ä eTVü≤˙j·TTq≈£î

d”‘êe÷‘· dü«dü«s¡÷|üeTT‘√ uÛ≤dæ+#·T≥˝À ÄXÃs¡ yTeTTqï~!

‘ê‘·Œs¡´eTT:` |üPE´sê˝yÓ’q z düT+<äØ! s¡TÁ<äT\˝À>±ì eTs¡T‘·TÔ\˝À>±ì,

edüTe⁄\˝À>±ì, ˙e⁄ @ es¡ZeTTq≈£î #Ó+~q <ëqee÷à! Hê≈£î #·÷&É>± ˙e⁄

eT+>∑fi<e‘·e⁄>± >∑ìŒ+#·T #·THêïe⁄!

333(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ øÏqTï #·+Á<äeTkÕ V”≤Hê |ü‹‘ê $ãT<Ûë\j·÷‘Y ˆ

s√Væ≤D° CÀ´‹cÕ+ ÅX‚cÕ ÅX‚cÕ düs¡«>∑TD≤~Ûø± ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏ+ ` qT ` #·+Á<äeTkÕ ` V”≤Hê ` |ü‹‘ê ` $ãT<Ûë\j·÷‘Y `

s√Væ≤D° ` CÀ´‹cÕ+ ` ÅX‚cÕ ` ÅX‚cÕ ` düs¡«>∑TD≤~Ûø± ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (‘·«+) $ãT<Ûë\j·÷‘Y |ü‹‘ê, CÀ´‹cÕ+ ÅX‚cÕ, düs¡«>∑TD≤~Ûø±,

#·+Á<äeTkÕ V”≤Hê ÅX‚cÕ s√Væ≤D° øÏ+ qT?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (‘·«+ R ˙e⁄) $ãT<Ûë\j·÷‘Y |ü‹‘ê R dü«s¡Z Àø£eTTqT+&ç

|ü&çq{Ϻ, CÀ´‹cÕ+ ÅX‚cÕ˜ R qø£åÁ‘·eTT\˝À ÅX‚wüߘsê\TqT, düs¡«>∑TD≤~Ûø± R

dü<äTZDeTT\# eTVü≤˙j·TTsê\TqT, #·+Á<äeTkÕ V”≤Hê R #·+Á<äTì‘√ $jÓ÷>∑eTT

H=+~q~j·TT q>∑T, ÅX‚cÕ s√Væ≤D° øÏ+ qT R düs√«‘·ÔeTTsê\yÓ’q s√Væ≤DÏyê @$T?

ÅX‚wü>∑TD≤~Ûø± ` nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` düs¡«Á>∑Vü≤qø£ åÁ‘·eTT\˝À ÅX‚wüß ˜sê\TqT, düs¡«dü<äT ZDeTT\#˚

düsê«~Û≈£îsê\TqT, #·+Á<äTìqT+&ç $jÓ÷>∑eTT H=+~ dü«s¡ZeTTqT+&ç uÛÑ÷$TMT<ä≈£î

C≤]|ü&çq~j·TT q>∑T Ä s√Væ≤D°‘ês¡yê jT$T?

XÀ¢ ˆ ø±‘·«+ uÛÑedæ ø£ ≤´DÏ ‘·« eTì+~‘· À#·H ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø± ` ‘·«+ ` uÛÑedæ ` ø£ ≤´DÏ ` ‘·«yéT ` nì+~‘· À#·H ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£ ≤´DÏ, nì+~‘· À#·H! ‘·«+ ø± uÛÑedæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£ ≤´DÏ! R z eT+>∑fidü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! nì+~‘· À#·H R ñ‘·ÔeTyÓTÆq

HÁ‘·XÀuÛÑ>∑\ z düT+<äØ! ‘·«+ ø± uÛÑedæ R ˙e⁄ me«‘ÓyÓ’j·TTHêïe⁄?

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ñ‘·ÔeTyÓTÆq HÁ‘·XÀuÛÑ‘√ yÓ\T>=+<äT#·Tqï z eT+>∑fidü«s¡÷|æD°! ˙

yÓe«‘Óy√ Hê≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ ø√bÕ <ë« j·T~ yê yÓ÷Vü‰<䓤sêÔs¡ eTdæ‘ø£åDÒ ˆ

edæwü+ ø√|üsTT‘ê« ‘·«+ Hêdæ ø£ ≤´ D´s¡T+<Ûär ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø√bÕ‘Y ` yê ` j·T~ ` yê ` yÓ÷Vü‰‘Y ` uÛÑsêÔs¡yéT ` ndæ‘ø£åDÒ

` edæwü+ ` ø√|üsTT‘ê« ` ‘·«+ ` q ` ndæ ` ø£ ≤´D° ` ns¡T+<Ûär ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT334

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæ‘ø£åDÒ, (‘·«+) ø√bÕ‘Y yê, j·T~ yê yÓ÷Vü‰‘Y uÛÑsêÔs¡+

edæwü+ ø√|üsTT‘ê«, ($ãT<Ûë\j·÷‘Y |ü‹‘ê) ø£ ≤´D° ns¡T+<Ûär q ndæ øÏyéT?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæ‘ø£åDÒ R q\¢ìø£qTï\T>∑\ z düT+<äØ! (‘·«+ R e⁄) ø√bÕ‘Y

yê R ø√|üeTTe\q>±ì, j·T~ yê yÓ÷Vü‰‘Y R Òø£ yÓ÷Vü≤eTTe\q>±ì, uÛÑsêÔs¡+

edæwü+ R uÛÑs¡ÔjÓÆTq{Ϻ edæwüeTVü≤]¸ì, ø√|üsTT‘ê« R ø√|æ+|üCÒdæ, $ãT<Ûë\j·÷‘Y

|ü‹‘ê R dü«s¡ZeTTqT+&ç ÁøÏ+~øÏ |ü&çq, ø£ ≤´D° ns¡T+<Ûär q ndæ (øÏ+) R

eT+>∑fi dü«s¡÷|ü⁄sê …’q ns¡T+<Ûä‹$ ø±e⁄>∑<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` ªø£ ≤´D° ns¡T+<Ûärμ |üPs¡«eTT ø±+‹$X‚wüeTT# d”‘·eTàqT Vü≤qTeT

s√Væ≤DÏ>± X+øÏ+∫Hê&ÉT. Ç#·Ã≥ bÕ‹Áe‘· eTVü≤‘·Ô«eTT# ns¡T+<Ûä‹>± X+øÏ+#·T

#·THêï&Éì ‘Ó*j·Te …qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` z ˙*ø£qTï\ düT+<äØ! n\Tø£#˚>±ì, ÁuÛ≤+‹#˚>±ì, uÛÑs¡ÔjÓÆTq

edæwü˜eTVü≤]¸øÏ ø√|üeTT >∑*–+∫, ~$qT+&ç uÛÑT$øÏ ~– e∫Ãq{Ϻ düs¡«˝Àø£

|üPE´sê …’q ns¡T+<Ûä‹$ >±ì ø±<äT>∑<ë ˙e⁄?

XÀ¢ ˆ ø√ qT |ü⁄Á‘·' |æ‘ê ÁuÛ≤‘ê uÛÑsêÔ yê ‘ düTeT<Ûä yT ˆ

nkÕà˝À¢ø±<äeTT+ ˝Àø£+ >∑‘·+ ‘·« eTqTXÀ#·dæ ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£' ` qT ` |ü⁄Á‘·' ` |æ‘ê ` ÁuÛ≤‘ê ` uÛÑsêÔ ` yê ` ‘ `

düTeT<Ûä y˚T ` nkÕà‘Y ` ˝Àø±‘Y ` neTT+ ` ˝Àø£+ ` >∑‘·+ ` ‘·«yéT `

nqTXÀ#·dæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTeT<Ûä yT! nkÕà‘Y ˝Àø±‘Y neTT+ ˝Àø£+ >∑‘·+ (j·T+) ‘·«+

nqTXÀ#·dæ, (dü') ‘ |ü⁄Á‘·' |æ‘ê, ÁuÛ≤‘ê, uÛÑsêÔ yê, ø√ qT (uÛÑe‹?)

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTeT<Ûä yT R z düT+<äsê+^, nkÕà‘Y Àø±‘Y R á Àø£eTTqT+&ç,

neTT+ Àø£+ R Ä (ô|’) Àø£eTTq≈£î, >∑‘·+ R b˛sTTq{Ϻ, j·T+ R me«ìì>∑÷]Ã

nsTT‘, ‘·«+ R ˙e⁄, nqTXÀ#·dæ R XÀøÏ+#·T#·THêïy√ (dü' R n‘·&ÉT) ‘ R ˙≈£î,

|ü⁄Á‘·' R |ü⁄Á‘·T&Ü, |æ‘ê R ‘·+Á&çj·÷? ÁuÛ≤‘ê R k˛<äs¡T&Ü, uÛÑsêÔ yê R Òø£

uÛÑs¡Ôj·÷? ø√qT (uÛÑe‹) R me«&Ó’ j·TTHêï&ÉT?

335(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` ªneTT+ Àø£+ >∑‘êμ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT. dü«s¡Z Àø£eTTqT+&ç

uÛÑ÷˝Àø£eTTq≈£î e∫Ãq <ëqyÓ’q ˙e⁄, |ü⁄Á‘·Tì >∑÷]Ãj·÷? uÛÑs¡ÔqT>∑÷]Ãj·÷?

me«]ì>∑÷]à <äT'œ+#·T#·THêï?eì ns¡úeTT #Ó|üø=qe …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` á ˝Àø£eTTqT $&ç∫ |üs¡ Àø£>∑‘·T&Ó’q{Ϻ me«ì>∑÷]ÃjÓ÷ ˙e⁄,

<äT'œ+#·T#·Tqï≥T¢qï~. Ä‘·&ÉT ≈£î |ü⁄Á‘·T&É>∑THê? ‘·+Á&çj·T>∑THê? k˛<äs¡T &É>∑THê?

uÛÑs¡Ôj·T>∑THê? ˙ ø±‘· &eT>∑TqT ‘·©¢!

XÀ¢ ˆ s√<äHê <ä‹ìXÊÙ «kÕ <ä÷“¤$Tdü+düŒs¡ÙHê<ä|æ ˆ

q ‘ê«+ <M eTVü≤+ eTH´ s껄 dü‡+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` s√<äHê‘Y ` n‹ìXÊÙ«kÕ‘Y ` uÛÑ÷$Tdü+düŒs¡ÙHê‘Y ` n|æ ` q `

‘ê«+ ` <MyéT ` nVü≤+ ` eTH´ ` s껄' ` dü+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s√<äHê‘Y, n‹ìXÊÙ«kÕ‘Y, uÛÑ÷$Tdü+düŒs¡ÙHê‘Y n|æ s껄'

dü+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y, nVü≤+ ‘ê«+ <M+ q eTH´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s√<äHê‘Y R @&ÉTŒe\qqT, n‹ìXÊ«kÕ‘Y R Bs¡ÈyÓTÆq ì≥÷ºs¡TŒ\

e\qqT, uÛÑ÷$Tdü+düŒs¡ÙHê‘Y n|æ R uÛÑ÷$TjÓTTø£ÿ düŒs¡Ù#‘·qT, s껄' R sêC…’q

sêeTTìjÓTTø£ÿ, dü+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y R HêeTeTTqT Á>∑Væ≤+#·T≥#‘·qT, ‘ê«+ R ìqTï,

nVü≤+ R HqT, <M+ q eTH´ R <eeì‘·>± uÛ≤$+|üqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` <äT'Ku≤wüŒeTT\TqT, uÛÑ÷düŒs¡Ùj·TTqT <e‘·\≈£î >∑\T>∑eì Á|üdæ<äΔeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` s껄' dü+C≤„e<Ûës¡D≤‘Y sê»\ø£åDeTT\qT ø£*–j·TT+&ÉT≥

e\q, nq>± d”‘·eTà˝À sê»|ü⁄Á‹ø±\ø£åDeTT\T nìïj·TTqT düŒwüºeTT>±

>√#·]+#·T#·Tqïeì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T:` #·Áø£dü«dæÔø£eÁC≤+ø£+ <Ûä«»MTHê‘·|üÁ‘·e‘Y, j·TkÕ´' bÕ<ä‘·\+

ÁãVü≤àHé kÕ uÛÑy‘Y øÏå‹bÕ+>∑Hê, uÛÑy<äK+&ÉuÛÀ>±jÓ÷sê«´+ eT<Ûë´+>∑T[ dü+>∑‘·+,

ñqï‘√ e÷+dü À-+>∑Tc˛ es¡TÔ À-‘·T\uÛÀ>∑<ä'.

#·Áø£eTT dü«dæ Ôø£eTT eÁ»eTT <Û ä«»eTT eT‘·‡´eTT >=&ÉT>∑T Mì

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT336

j·÷ø±s¡eTTe+{Ï πsK\T, bÕ<äeTT\+ <äT+&çq#√ ÄyÓT sê»|ü‹ï j·T>∑TqT.

ø±*Áy˚fi¯¢q&ç$TuÛ≤>∑eTT uÛÑ÷$Tì <ëøÏj·TT+&çq nK+&ÉuÛÀ>∑eTT\T

ø£*Zj·TT+&ÉTqT. u§≥qÁy\T m‘·TÔ>∑qT, >∑T+Á&ÉeTT>∑qT qT+&çq $X‚wükÂK´eTT\T

ø£\T>∑TqT.

sêJ„‘·«dü÷#·ø£+ Åd”ÔD≤+ bÕ<ä|üèwü+ düeTTqï‘·yéT,

nùd«<ä eTdæsê&ÛÉ + #· eTdüèD+ eTè<äTe÷+dü\yéT.

MT>± …‘·TÔ>∑qT, #ÓeT≥ Òì~>∑qT, qs¡eTT\T ‘Ó*j·Tì~>∑qT, qTqT|ü⁄>∑qT,

yÓT‘·Ô>∑qT, ã\dæq~>∑qT qT+&çq#√ sê»uÛ≤s¡ j·T>∑TqT.

ÁuÛÑTy√s¡+‘· s¡¢ ≤fÒ yê eTXø√ sê»´dü÷#·ø£',

HêkÕÁπ> eTXø£XÀÙD√ eTVæ≤cÕ´XËÃÌe C≤j·T‘.

ø£qTu§eT\ q&ÉTeT>±ì, \˝≤≥eTTq+<äT>±ì <√eTe+{Ï düqïì eT#·Ã

j·TT+&çq sê»´ÁbÕ|æÔ >∑\<ä>∑TqT.

Ç‘ê´~∫Vü≤ïeTT\# d”‘ê<$ sê»|ü‹ï j·Tì kÕeTTÁ~ø£XÊÅdüÔÁ|üMDT&É>∑T

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT Á>∑Væ≤+#ÓqT nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÀøÏ+#·T≥, ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉT#·T≥, uÛÑ÷$Tô|’ ì\T#·T≥, sêC…’q

sêeTTì HêeTeTTqT ø°]Ô+#·T≥ sê»Åd”Ô\ø£åDeTT\‘√ XÀ_Û\T¢#·T+&ÉT≥ j·TqT

>∑Ts¡TÔ\qT ã{Ϻ ˙e⁄ <e‘êÅd”Ôeì HqT uÛ≤$+|üqT.

XÀ¢ ˆ e´+»Hêì Væ≤ ‘ j·÷ì \ø£åD≤ì #· \ø£åjT ˆ

eTVæ≤w” uÛÑ÷$TbÕ\dü sê»ø£Hê´-dæ yT eT‘ê ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e´+»Hêì ` Væ≤ ` ‘ ` j·÷ì ` \ø£åD≤ì ` #· ` \ø£åjT `

eTVæ≤w” ` uÛÑ÷$TbÕ\dü ` sê»ø£Hê´ ` #· ` yT ` eT‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ j·÷ì e´+»Hêì, \ø£åD≤ì #· \ø£åjT (‘êì) \ø£åj·T‘·'

yT (‘·«+) sê»ø£Hê´, uÛÑ÷$TbÕ\dü eTVæ≤w” eT‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ R ˙jÓTTø£ÿ, j·÷ì e´+»Hêì R @ kÕeTTÁ~ø£\ø£åDeTT\qT,

\ø£åjT R ø£qT>=qT#·THêïH√, (‘êì \ø£åj·T‘·' R yê{Ïì #·÷#·T#·Tqï{Ϻ,) yT R

Hê≈£î, ‘·«+ R ˙e⁄, sê»ø£Hê´ R sê»|ü⁄Á‹$>∑qT, uÛÑ÷$TbÕ\dü , eTVæ≤w” R

eTVü‰sêEjÓTTø£ÿ |ü≥ºeTVæ≤wæ$>∑qT, eT‘ê R ‘√#·T#·THêïe⁄.

337(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

>√$+<äsêJj·TeTT:` e´+»Hêì ` düÔq »|òüTHê~ nej·TeeTT\T, XóuÛÑø£s¡yÓTÆq

düT&ÉT\T, πsK\T eTTqï>∑TkÕeTTÁ~ø£ \ø£åDeTT\T.

yêdüT<ëdükÕ«$T:`

düTeè‘ÓÔÌ' ø£s¡uÛ≤ø±¬s’ s¡÷s¡T_Û s¡àdüèD…Æs¡ÈHÓ’',

düTeè‘ÓÔÌ' s√eTs¡Væ≤‘Ó’s¡“¤yj·TT s¡÷“¤$Te\¢uÛ≤'.

‘=&É\T <äè&ÛÉeTT>∑qT, @qT>∑T‘=+&ÉeTT e …qT, qTqT|ü⁄>∑qT, ˝≤e⁄>∑qT,

>∑T+Á&ÉeTT>∑qT, yÓ+Á&ÉTø£\T Òì$>∑qT, qT+&çq sê»uÛ≤s¡ j·T>∑TqT.

#·‘·T]“¤s¡+>∑TfiË’XÙkÕÔ ø£{Ï ]«+X‹ dü+j·TT‘Ó’',

düeTTqï‘·ì‘·+u≤&ÛÜ´ #·‘·Ts¡ÁXÊ eTè^<äèXÊyéT.

ì‘·+ã_+uÀ HêØD≤eTTqï‘√ e÷+dü\' |üè<∏äT',

eTVü‰uÛÀ>±j·T dü Áb˛ø£ÔdüÔ<äH√´- Xs¡àDÒ eT‘·'.

yÓTT\ Çs¡Te~ Hê\T>∑T n+>∑TfieTT\T yÓ&É\TŒ >∑*–, m‘ÓÔÌ #·<äs¡eTT>±

qT+&çq |æs¡T<äT\T>∑\~ sê»|ü‹ïj·T>∑TqT. |æs¡T<äT\Tqï‘·eTT>∑qT, ã\dæq$>∑qT,

$XÊ\eTT>∑qT qT+&çq eTVü‰uÛÀ>∑eTT >∑\~ j·T>∑TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` $•wüºeTT …’q j·Tej·TeeTT\ XÀuÛÑqT XÊÅdüÔdüeTà‘·yÓTÆq kÕeTTÁ~ø£

\ø£åDeTT\qT ã{Ϻ ˙e⁄ eTVü‰sê»|ü⁄Á‹ø£e⁄qT, eTVü‰sêE uÛ≤s¡ e⁄qT nì HqT

Á>∑Væ≤+#·T#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ sêeDÒq »qkÕúHê <ä“˝≤ Å‘·ŒeT~∏‘ê j·T~ ˆ

d”‘ê ‘·«eTdæ uÛÑÁ<ä+ ‘ ‘·qàe÷#·ø£å « |üè#·Ã¤‘·' ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeDÒq ` »qkÕúHê‘Y ` ã˝≤‘Y ` Á|üeT~∏‘ê ` j·T~ ` d”‘ê `

‘·«yéT ` ndæ ` uÛÑÁ<ä+ ` ‘ ` ‘·‘Y ` eTeT ` Ä#·ø£å « ` |üè#·Ã¤‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ »qkÕúHê‘Y sêeDÒq ã˝≤‘Y Á|üeT~∏‘ê d”‘ê ndæ j·T~,

‘ uÛÑÁ<äyéT (ndüTÔ). |üè#·Ã¤‘·' eTeT ‘·‘Y Ä#·ø£å «.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, »qkÕúHê‘Y R »qkÕúqeTTqT+&ç, sêeDÒq R

sêeDTì#, ã˝≤‘Y R ã\e+‘·eTT>±, Á|üeT~∏‘ê R |”&ç+|üã&çq{Ϻ, d”‘ê ndæ

j·T~ R d”‘·jÓÆTq jÓT&É\, ‘ uÛÑÁ<äyéT (ndüTÔ) R ˙≈£î XóuÛÑeT>∑T>±ø£, |üè#·Ã¤‘·'

eTeT R Á|ü•ï+#·T#·Tqï{Ϻ Hê≈£î, ‘·‘Y R Ä dü‘· eTTqT, Ä#·ø£å « R #Ó|üeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT338

‘ê‘·Œs¡ eTT:` »qkÕúqeTTqT+&ç ÄHê&ÉT sêeDT&ÉT ã\e+‘·eTT>± |”&ç+∫ ‘Ó∫Ãq

d”‘·eTày yÓ’q#√ ≈£î eT+>∑fieT>∑T>±ø£! ø√] n&ÉT>∑T#·Tqï Hê≈£î Ä j·T<∏ës¡úeTTqT

‘Ó\T|ü⁄eTT ‘·©¢!

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë Væ≤ ‘·e yÓ’ <Ó’q´+ s¡÷|ü+ #êÁ|ü‹e÷qTwüyéT ˆ

‘·|ükÕ #êì«‘√ ywüdüÔ«+ sêeTeTVæ≤w” Á<ÛäTeyéT ˆˆ 14

|ü<ä#ä<äeTT :` j·T<∏ë Væ≤ ‘·e yÓ’ <Ó’q´+ s¡÷|ü+ #· nÁ|ü‹e÷qTwüyéT

` ‘·|ükÕ ` #· ` nì«‘·' ` ywü' ` ‘·«+ ` sêeTeTVæ≤w” ` Á<ÛäTeyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·e <Ó’q´+, nÁ|ü‹e÷qTwü+ s¡÷|ü+, ‘·|ükÕ nì«‘·' ywü' #·,

j·T<∏ë (ÁXó‘·yéT) (‘·<∏ë) (dæú‘ê) ‘·«+ Á<ÛäTe+ sêeTeTVæ≤w” ndæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, <Ó’q´+ R Bqdæú‹j·TTqT, nÁ|ü‹e÷qTwü+

s¡÷|ü+ R e÷qyêr‘·yÓTÆq{Ϻ s¡÷|üeTTqT, ‘·|ükÕ nì«‘·' R ‘·|üdüT‡‘√ ≈£L&çq{Ϻ,

ywü' #· R ywüeTTqT, j·T<∏ë R @Ø‹>±, ÁXó‘·+ R $qã&çj·TT+&ÓH√, ‘·<∏ë

(dæú‘ê) R Ä Ø‹>± qTqï{Ϻ, ‘·«+ R ˙e⁄, Á<ÛäTe+ R ìXÃj·TeTT>±, sêeTeTVæ≤w”

ndæ R sêeT|ü‹ïy j·T>∑T<äTe⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` BqyÓTÆq ˙|ü]dæú‹j·TT, e÷qyêr‘·yÓTÆq ˙s¡÷|üeTTqT, ‘ê|ü

k˛∫‘·yÓTÆq ˙y˚wüeTTqT, H˚qT $ìj·TTqï<ëìøÏ dü]|ü&çj·TTqï$. ø±ã{Ϻ ˙e⁄

ìXÃj·TeTT>± lsêeTTì |ü≥ºeTVæ≤wæy.

XÀ¢ ˆ kÕ ‘·dü e#·q+ ÁXó‘ê« sêeTø°s¡ÔqVü≤]¸‘ê ˆ

ñyê#· yêø£ + yÓ’<V”≤ Vü≤q÷eT+‘·+ Á<äTe÷Á•‘·yéT ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` ‘·dü ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` sêeTø°s¡ÔqVü≤]¸‘ê ` ñyê#· `

yêø£ + ` yÓ’<V”≤ ` Vü≤q÷eT+‘·+ ` Á<äTe÷Á•‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ yÓ’<V”≤ ‘·dü e#·q+ ÅXó‘ê« sêeTø°s¡ÔqVü≤]¸‘ê (dür)

Á<äTe÷Á•‘·+ Vü≤q÷eT+‘·+ yêø£ yéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ yÓ’<V”≤ R Ä d”‘ê<$, ‘·dü R Ä Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ,

e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, sêeTø°s¡ÔqVü≤]¸‘ê R lsêeTTì ø°]Ô+#·T≥#

dü+‘√wæ+∫q<Ó’, Á<äTe÷Á•‘·+ R #Ó≥TºqT #˚]j·TTqï{Ϻ, Vü≤q÷eT+‘·+ R

Vü≤qTeT+‘·Tì>∑÷]Ã, yêø£ + ñyê#· R (á) e#·qeTTqT |ü*¬øqT.

339(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡´eTT:` d”‘ê<˚$ Vü≤qTeTe÷≥\qT Ä\øÏ+∫, Ä‘·ì#˚ >±$+|üã&çq

sêeTdü+ø°s¡ÔqeTTq≈£î Vü≤s¡eTT H=+~q<Ó’ Ä eèø£åeTT HêÁXsTT+∫j·TTqï Vü≤qTeT

qT<›•+∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ |üè~∏yê´+ sê»dæ+Vü‰Hê+ eTTK´dü $~‘ê‘·àq' ˆ

düTïcÕ <äXs¡<∏ä kÕ´Vü≤+ XÁ‘·Tôd’q´Á|üD≤•q' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |üè~∏yê´+ ` sê»dæ+Vü‰Hê+ ` eTTK´dü ` $~‘ê‘·àq', düTïcÕ `

<äXs¡<∏ädü ` nVü≤+ ` XÁ‘·Tôd’q´Á|üD≤•q' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üè~∏yê´+, sê»dæ+Vü‰Hê+, eTTK´dü´, $~‘ê‘·àq',

XÁ‘·Tôd’q´Á|üD≤•q' <äXs¡<∏ädü nVü≤+ düTïcÕ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üè~∏yê´+ R uÛÑ÷$Tj·T+<äT (>∑\), sê»dæ+Vü‰Hê+ R sê»ÅX‚wüß\˝À,

eTTK´dü´ R Á|ü<ÛëqT&ÉTqT, $~‘ê‘·àq' R (Ä‘·àC≤„ìj·TTqT) düTÁ|üdæ<äTΔ&ÉTqT,

XÁ‘·Tôd’q´Á|üD≤•q' R XÁ‘·Tôd’q´eTT\qT ìs¡÷à*+#·Tq{Ϻyê&ÉTq>∑T, <äXs¡<∏ädü R

<äXs¡<∏äTq≈£î, nVü≤+ R HqT, düTïcÕ R ø√&É*ì.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` XÁ‘·Tôd’q´Á|üD≤•q' ` Hê e÷eT>±s¡T <äXs¡<∏äT&ÉT XÁ‘·Te⁄\

qTù|øÏå+#·Tyês¡T >±<äT. n‘·& J$+∫j·TTqï#√ HqT á $<ÛäeTT>± XÁ‘·Te⁄\#

u≤<ÛäH=+<äT<ëqqT >±qì d”‘·eTà uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` uÛÑ÷$Tô|’>∑\ sê»ÅX‚wüß\˝À eTTKT´&Ó’qyê&ÉT, C≤„ì, XÁ‘·TMs¡T\qT

Vü≤‘·e÷s¡Tà XÖs¡ XÊ* nì Á|üdæ~Δ H=+~q <äXs¡<∏äeTVü‰sêEq≈£î HqT ø√&É*ì.

XÀ¢ ˆ <äTVæ≤‘ê »qø£ kÕ´Vü≤+ yÓ’<Vü≤dü eTVü‰‘·àq' ˆ

d”‘‹ Hêe÷ï #√ø±ÔVü≤+ uÛ≤sê´ sêeTdü BÛeT‘·' ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äTVæ≤‘ê ` »qø£dü ` nVü≤+ ` yÓ’<Vü≤dü ` eTVü‰‘·àq' ` d”‘ê

` Ç‹ ` Hêe÷ï ` #· ` ñø±Ô ` nVü≤+ ` uÛ≤sê´ ` sêeTdü ` BÛeT‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' yÓ’<Vü≤dü »qø£dü nVü≤+ <äTVæ≤‘ê, Hêe÷ï d”‘‹

ñø±Ô nVü≤+ BÛeT‘·' sêeTdü uÛ≤sê´ (ndæà).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘·àq' R eTVü‰‘·Tà&Ó’q, yÓ’<Vü≤dü »qø£dü R $<Vü≤<XÊ~Û|ü‹

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT340

j·T>∑T »q≈£îq≈£î, nVü≤+ R HqT, <äTVæ≤‘ê R ≈£îe÷¬sÔqT, Hêe÷ï R ù|s¡T#, d”‘ê

Ç‹ ñø±Ô R d”‘· j·Tì |æ\Teã&ÉT<ëqHÓ’q, nVü≤+ R HqT, BÛeT‘·' sêeTdü R

BÛXÊ*jÓÆTq sêeTTq≈£î, uÛ≤sê´ (ndæà) R uÛ≤s¡ HÓ’j·TTHêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` HqT eTVü‰‘·Tà&Ó’q $<Vü‰~Û|ü‹ j·T>∑T »q≈£îq≈£î ≈£îe÷¬sÔqT. d”‘·

j·Tì |æ\Teã&Ó&ÉT<ëqqT. BÛeT+‘·T&Ó’q lsêeTTq≈£î uÛ≤s¡ qT.

XÀ¢ ˆ düe÷ <ë«<äX ‘·Á‘êVü≤+ sê|òüTedü ìyXH ˆ

uÛÑT+C≤Hê e÷qTcÕHé uÛÀ>±Hé düs¡«ø±eTdüeTè~Δ ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düe÷' ` <ë«<äX ` ‘·Á‘· ` nVü≤+ ` sê|òüTedü ` ìyXH `

uÛÑT+C≤Hê ` e÷qTcÕHé ` uÛÀ>±Hé ` düs¡«ø±eTdüeTè~Δ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· sê|òüTedü ìyXH <ë«<äX düe÷' e÷qTcÕHé uÛÀ>±Hé

uÛÑT+C≤Hê, düs¡«ø±eTdüeTè~Δ (ÄdüyéT)

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, sê|òüTedü R s¡|òüTTe+Xes¡ΔqTì, ìyXH R

uÛÑeqeTTq, <ë«<äX düe÷' R |ü+Á&Ó+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T, e÷qTcÕHé uÛÀ>±Hé R

e÷qekÂK´eTT\qT, uÛÑT+C≤Hê R nqTuÛÑ$+#·T#·Tqï<ëqHÓ’, düs¡«ø±eTdüeTè~Δ

R nìïuÛÀ>∑ edüTÔe⁄\qT düeTè~Δ>± >∑*Zq<ëqqT>± (ÄdüyéT R ñ+{Ïì)

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` e÷qTcÕHé uÛÀ>±Hé uÛÑT+C≤Hê R e÷qes¡÷|üeTT˝À

qTqï+<äTq eTqTwü uÛÀ>∑eTT\qT Hê ©\>± nqTuÛÑ$+∫‹ì, nì d”‘·eTà ‘·q≈£î

e÷qes¡÷|üeTT düVü≤»yÓTÆq~ >±<äì Ç≥T¢ <Ûä«ì+|ü#dæq~.

yêdüT<ëdükÕ«$T:` Ç#·Ã≥ |ü~j·TT ¬s+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T sêeTTì+≥ qT+&ç‹

qì #Óô|ŒqT. ø±ì sêeD≤düTs¡Tì‘√ ‘êqT sêeTTì‘√ qs¡D´eTTq≈£î e#·TÃq|üŒ{ÏøÏ

|ü<äTHÓì$T~ dü+e‘·‡s¡eTT\ì #Óô|ŒqT. (#·÷ ns¡ 767) ø±e⁄q sêeT#·+Á<äeT÷]Ô

Ç+{ÏøÏ Äs¡edü+e‘·‡s¡eTTqH e#ÓÃqì jTs¡Œ&ÉT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä s¡|òüTT≈£î\‹\≈£îì eT+~s¡eTTq |ü+Á&Ó+&ÉT dü+e‘·‡s¡eTT\T

e÷qekÂK´eTT\ qìï+{Ïì nqTuÛÑ$+#·T#·T düs¡«uÛÀ>∑düeTè~Δ >∑*Z düTKeTT>∑

qT+{Ïì.

341(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·‘· ÅdüÔjÓ÷<äX‚ eπs¸ sêCÒ #ø屫≈£îq+<äqyéT ˆ

n_Ûùw#·sTT‘·T+ sêC≤ k˛bÕ<Ûë´j·T' Á|ü#·Áø£yT ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` Á‘·jÓ÷<äX‚ ` eπs¸ ` sêCÒ ` #· ` Çø屫≈£îq+<äqyéT `

n_Ûùw#·sTT‘·T+ ` sêC≤ ` k˛bÕ<Ûë´j·T' ` Á|ü#·Áø£yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' Á‘·jÓ÷<äX‚ eπs¸ k˛bÕ<Ûë´j·T' sêC≤ Çø屫≈£îq+<äq+

sêCÒ n_Ûùw#·sTT‘·T+ Á|ü#·Áø£yT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, Á‘·jÓ÷<äX‚ eπs¸ R |ü<äeT÷&Ée @≥, k˛bÕ<Ûë´j·T'

R >∑Ts¡TyÓ’q edæwüßì‘√ ≈£L&çqyê&Ó’, sêC≤ R <äXs¡<∏äeTVü‰sêE, Çø屫≈£îq+<äq+

R Çø屫≈£îe+Xes¡ΔqT&Ó’q lsêeTTì, sêCÒ R sê»´eTTq, n_Ûùw#·sTT‘·T+ R

|ü≥ºeTT>∑≥Tº≥≈£î, Á|ü#·Áø£yT R ñ|üÁø£$T+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` |æeTà≥ |ü<äTeT÷&Ée @≥ <äXs¡<∏äeTVü‰sêE ‘·q>∑Ts¡TyÓ’q edæwüßì‘√

>∑\dæ ì»e+X¯es¡ΔqT&Ó’q lsêeTTì sê»´eTTq |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔì #˚j·Te˝…qì

dü+ø£*Œ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·dæàHé dü+Á_Ûj·Te÷DÒ ‘·T sê|òüTe kÕ´_Ûùw#·H ˆ

¬ø’πøsT÷ HêeT uÛÑsêÔs¡ $T<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dæàHé ` dü+Á_Ûj·Te÷DÒ ` ‘·T ` sê|òüTedü ` n_Ûùw#·H `

¬ø’πøsT÷ ` HêeT ` uÛÑsêÔs¡yéT ` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dæàHé sê|òüTedü n_Ûùw#·H dü+Á_Ûj·Te÷DÒ ‘·T (dü‹), ¬ø’πøsT÷

HêeT (‘·dü |ürï) uÛÑsêÔs¡yéT Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dæàHé R Ä, sê|òüTedü n_Ûùw#·H R lsêeTTì |ü{≤º_Ûùwø£eTT,

dü+Á_Ûj·Te÷DÒ ‘·T (dü‹) R @sêŒ≥T #j·Tã&ÉT#·T+&É>±, ¬ø’πøsT÷ HêeT R ¬ø’ πøsTT

nHÓ&ÉT, (‘·dü |ürï R Ä‘·ì uÛ≤s¡ ), uÛÑsêÔs¡+ R ô|ì$T{Ïì >∑÷]Ã, Ç<ä+ e#·q+

nÁãM‘Y R á e÷≥\qT |ü*øÏq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` lsêeTTì |ü{≤º_Ûùwø£eTTqT >∑÷]à düHêïVü≤eTT »s¡T>∑T#·T+&É>±

¬ø’πøsTT j·TqT <äXs¡<∏äTì ∫qïuÛ≤s¡ ‘·q uÛÑs¡Ô‘√ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ q |æuÒj·T+ q U≤<j·T+ Á|ü‘· Vü≤+ eTeT uÛÀ»qyéT ˆ

@wü yT J$‘·kÕ´+‘√ sêyÓ÷ j·T <ä _Ûwæ#· ‘ ˆˆ 21

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT342

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` |æuÒj·T+ ` q ` U≤<j·T+ ` Á|ü‘· Vü≤+ ` eTeT `

uÛÀ»qyéT ` @wü' ` yT ` J$‘·dü ` n+‘·' ` sêeT' ` j·T~ ` n_Ûwæ#· ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' n_Ûwæ#· ‘ j·T~ nVü≤+ Á|ü‘· Vü≤+ q |æuÒj·TyéT— eTeT

uÛÀ»q+ q U≤<j·TyéT— @wü' yT J$‘·dü n+‘·' (uÛÑ$wü ‹).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, n_Ûwæ#· ‘ j·T~ R |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔ&Ó’q jÓT&É\,

nVü≤+ R HqT, Á|ü‘· Vü≤+ R Á|ü‹~qeTT, q |æuÒj·T+ R (˙s¡T) Á‘ê>∑qT, eTeT

uÛÀ»q+ R Hê uÛÀ»qeTTqT, q U≤<j·T+ R ‹qqT, @wü' R áj·T~, yT R

Hê≈£î, J$‘·dü n+‘·' R J$‘·eTTq≈£î n+‘·eTT, (uÛÑ$wü ‹ R ø±>∑\<äT).

‘ê‘·Œs¡´eTT:` lsêeTT&ÉT H˚&ÉT |ü{≤º_Ûwæ≈£îÔ&Ó’q#√ H˚{ÏqT+&ç H˚qT @Hê&ÉTqT

ÄVü‰s¡bÕ˙j·TeTT\qT eTT≥ºqT— á sêeT|ü{≤º_Ûùwø£|ü⁄ ~qyT Hê J$‘·eTTq≈£î

n+‘· ~qeTT ø±>∑\<äT.

XÀ¢ ˆ j·T‘·Ô<äTø£Ô+ ‘·«j·÷ yêø£ + Á|”‘ê´ qè|ü‹dü‘·ÔeT ˆ

‘·#Ãqï $‘·<∏ä+ ø±s¡ + eq+ >∑#·Ã¤‘·T sê|òüTe' ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T‘Y ‘·‘Y ñø£Ô+ ‘·«j·÷ yêø£ + Á|”‘ê´ qè|ü‹dü‘·ÔeT

` ‘·‘Y ` #‘Y ` q ` $‘·<∏ä+ ` ø±s¡ + ` eq+ ` >∑#·Ã¤‘·T ` sê|òüTe' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y, qè|ü‹dü‘·ÔeT, ‘·«j·÷ Á|”‘ê´ (|üPs¡«+) j·T‘Y yêø£ yéT

ñø£Ô+, ‘·‘Y q $‘·<∏ä+ ø±s¡ + #‘Y sê|òüTe' eq+ >∑#·Ã¤‘·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, qè|ü‹dü‘·ÔeT R z sêCÀ‘·Ôe÷! ‘·«j·÷

R ˙#‘·, (|üPs¡«+ R eTTqTï), Á|”‘ê´ R Áù|eT‘√, j·T‘Y yêø£ + R @ e#·qyÓTÆ‘,

ñø£Ô+ R #Ó|üŒã&çq<√, ‘·‘Y R Ä e#·qeTT, q $‘·<∏ä+ R ndü‘· eTTø±ì~>±,

ø±s¡ + #‘Y R #j·T<ä–q~jÓÆTq jÓT&É\, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, eq+ >∑#·Ã¤‘·T R

n&É$øÏ yÓ&É\T>±ø£!

‘ê‘·Œs¡ eTT:` z sêCÀ‘·Ôe÷! ˙ yêHê&ÉT HqT #dæq yT\Tq≈£î yÓT∫Ã, Hêô|’

Áù|eT‘√ @ es¡eTTqT yê>±›qeTT #˚dæ‹y√, Ä es¡<ëqe#·qeTTqT ˙e⁄

ì\u…≥Tºø=q<ä\∫q jÓT&É\ H&ÉT lsêeTT&ÉT n&É$øÏ yÓ&É\e\j·TTqT.

XÀ¢ ˆ dü sêC≤ dü‘· yêπ>›yê´ es¡<ëq eTqTdüàs¡Hé ˆ

eTTyÓ÷Vü≤ e#·q+ ÁXó‘ê« ¬ø’πøj·÷´' Á≈£Ls¡ eTÁ|æj·TyéT ˆˆ 23

343(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` sêC≤ ` dü‘· yêø ` <yê´' ` es¡<ëqyéT ` nqTdüàs¡Hé `

eTTyÓ÷Vü≤ ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` ¬ø’πøj·÷´' ` Á≈£Ls¡yéT ` nÁ|æj·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘· yêø dü' sêC≤ <yê´' (<ä‘·Ô+) es¡<ëqyéT nqTdüàs¡Hé,

Á≈£Ls¡yéT, nÁ|æj·T+, ¬ø’πøj·÷´' e#·q+ ÁXó‘ê« eTTyÓ÷Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘· yêø R dü‘· e#·qT&Ó’q, dü' sêC≤ R Ä <äXs¡<∏äT&ÉT, <yê´'

(<ä‘·Ô+) R uÛ≤s¡ ≈£î (Ç∫Ãq), es¡<ëq+ R es¡<ëqeTTqT, nqTdüàs¡Hé R C≤„|üø£eTT#dæ

ø=qT#·T, Á≈£Ls¡+ R |òüTÀs¡yÓTÆq{Ϻ~j·TTqT, nÁ|æj·T+ R u≤<Ûëø£s¡yÓTÆq{Ϻj·TT q>∑T,

¬ø’πøj·÷´' R ¬ø’πøsTTjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, eTTyÓ÷Vü≤ R

eT÷]ä …¢qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` dü‘·´|ü]bÕ\≈£î&Ó’q <äX¯s¡<∏äT&ÉT ‘êqT |üPs¡«eTT ÄyÓT≈£î #˚dæq

yê>±›qeTTqT C≤„|üø£eTT #dæø=qT#·T ÄyÓT |ü*øÏq Á≈£Ls¡yÓTÆ, nÁ|æj·TyÓTÆ j·TTqï Ä

e÷≥\≈£î yÓ+≥H eT÷s¡Ã¤H=+<ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· düÔ+ düú$s√ sêC≤ dü‘· <Ûäπsà e´edæú‘·' ˆ

CÒ wü+ j·TXdæ«q+ |ü⁄Á‘·+ s¡T<ä ÁHê»´eTj·÷#·‘· ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·+ ` düú$s¡' ` sêC≤ ` dü‘· <Ûäπsà ` e´edæú‘·' ` CÒ wü+

` j·TXdæ«q+ ` |ü⁄Á‘·+ ` s¡T<äHé ` sê»´yéT ` nj·÷#·‘·.

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' dü‘· <Ûäπsà e´edæú‘·' düú$s¡' sêC≤ s¡T<äHé, j·TXdæ«q+ ‘·+

CÒ wü+ |ü⁄Á‘·+ sê»´yéT nj·÷#·‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, dü‘· <Ûäπsà R dü‘· Áe‘·eTTq+<äT, e´edæú‘·'

R ø£≥Tºã&ç j·TTqï{Ϻyê&Ó’q, düú$s¡' sêC≤ R eè<äΔuÛÑ÷|ü‹, s¡T<äHé R $\|æ+#·T#·T,

j·TXdæ«q+ R ø°]ÔXÊ*j·T>∑T, CÒ wü+ |ü⁄Á‘·+ R ô|<ä› ≈£îe÷s¡Tì, sê»´yéT nj·÷#·‘·

R sê»´eTTqT j·÷∫+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` ªsê»´yéT nj·÷#·‘· eqsê»´+ nj·÷#·‘· Ç‘· s¡ú'μ eqsê»´eTTH

¬>’ø=qTeTì, lsêeTTì j·÷∫+#Óqì uÛ≤eeTT.

ªªdü‘· <Ûäπsà e´edæú‘·'μμ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªªdü‘´ <Ûäπsà e´edæú‘·'μμ nì

bÕsƒê+‘·s¡eTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT344

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n|ü&ÉT dü‘· eTTq≈£î ø£≥Tºã&çj·TT+&ÉT yê&Ó’q Ä eè<äΔuÛÑ÷|ü‹, á

<ës¡TD|ü]D≤eTeTTq≈£î $\|æ+#·T#·T, j·TX¯düT‡H˚ (ì»J$‘·\ø£å ´eTT>±)

uÛ≤$+#·Tq{Ϻ ô|<ä›≈£îe÷s¡T&Ó’q lsêeTTì ‘·q≈£î \_Û+|üe\dæq sê»´eTTqT

(uÛÑs¡‘·Tq≈£î) Ç∫à yj·TTeTì j·÷∫+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ dü |æ‘·T s¡«#·q+ le÷ q_Ûùwø± ‘·Œs¡+ Á|æj·TyéT ˆ

eTqkÕ |üPs¡« e÷kÕ<ä yê#ê Á|ü‹>∑èV”≤‘·yêHé ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` |æ‘·T' ` e#·q+ ` le÷Hé ` n_Ûùwø±‘Y ` |üs¡+ `

Á|æj·TyéT ` eTqkÕ ` |üPs¡«yéT ` ÄkÕ<ä ` yê#ê ` Á|ü‹>∑èV”≤‘·yêHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé (dü') n_Ûùwø±‘Y |üs¡+ Á|æj·T+ |æ‘·T' e#·q+ eTqkÕ

|üPs¡«yéT ÄkÕ<ä , (|ü⁄q') yê#ê Á|ü‹>∑èV”≤‘·yêHé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R XóuÛÑ\ø£åDdü+|üqTï&Ó’q, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, n_Ûùwø±‘Y

R |ü{≤º_Ûùwø£eTT ø£+f…qT, |üs¡+ Á|æj·T+ R $TøÏÿ* Á|æj·TyÓTÆq{Ϻ, |æ‘·T' e#·q+ R

‘·+Á&çe÷≥qT, eTqkÕ R eTq'|üPs¡«ø£eTT>±, |üPs¡«yéT ÄkÕ<ä R yÓTT<ä≥ d”«ø£]+∫,

(|ü⁄q' R ‘·s¡Tyê‘·) yê#ê R yêÁ>∑÷|üeTT>±, Á|ü‹>∑èV”≤‘·yêHé R d”«ø£]+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` ªeTqkÕ |üPs¡«yéT ÄkÕ<ä μ ‘·+Á&çjÓÆTq <äXs¡<∏äT&ÉT ‘·q H√{Ï‘√

#Ó|üŒø£ |üPs¡«yT <ëìì HÓs¡ys¡TÃ≥≈£î ìXÃsTT+#·T ø=HÓqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` X¯óuÛÑ\ø£åDeTT\≈£î ì\j·TyÓTÆq lsêeTT&ÉT, ‘·+Á&ç ‘·q≈£î #Ó|ü⁄Œ

e÷≥\qT Ä#·]+#·T≥jT |ü{≤º_Ûùwø£eTTø£+f…>∑÷&É |òüTqeTT>± m+#·Tø=ì, ‘·q‘·+Á&ç

#Ó|üŒø£ |üPs¡«y˚T ‘êqT #˚j·TT≥≈£î e÷qdæø£eTT>∑ ìs¡ísTT+#·Tø=ì, |æeTà≥

‘·+Á&çe÷≥\≈£î yêÁ>∑÷|üeTT>± ‘·q n+^ø±s¡eTT ‘Ó*ô|qT.

XÀ¢ ˆ <ä<ë´ qï Á|ü‹>∑èV”≤íj·÷ ‘·‡‘· + Áã÷j·÷qï #êqè‘·yéT ˆ

n|æ J$‘·ùV≤‘√ ]Ω sêeT dü‡‘· |üsêÁø£eT' ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <ä<ë´‘Y ` q ` Á|ü‹>∑èV”≤íj·÷‘Y ` dü‘· + ` Áã÷j·÷‘Y ` q `

#· ` nqè‘·yéT ` n|æ ` J$‘·ùV≤‘√' ` Væ≤ ` sêeT' ` dü‘· |üsêÁø£eT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘· |üsêÁø£eT' sêeT' (dü«j·T+) <ä<ë´‘Y— J$‘·ùV≤‘√' n|æ q

Á|ü‹>∑èV”≤íj·÷‘Y— dü‘· + Áã÷j·÷‘Y— J$‘·ùV≤‘√ n|æ nqè‘·+ q #· Áã÷j·÷‘Y.

345(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘· |üsêÁø£eT' R dü‘· bÕ\qì$T‘·Ô|üsêÁø£eTT&Ó’q, sêeT' R

lsêeTT&ÉT, (dü«j·T+ R ‘êqT) <ä<ë´‘Y R <ëqeTT #j·Te …qT, J$‘·ùV≤‘√' n|æ

R J$‘·s¡ø£åD ø=i≈£î >∑÷&É, q Á|ü‹>∑èV”≤íj·÷‘Y R |üs¡T\qT+&ç d”«ø£]+|üsê<äT,

dü‘· + Áã÷j·÷‘Y R ì»eTT |ü\Tø£e …qT, (J$‘·ùV≤‘√' n|æ R ÁbÕDs¡ø£åD≈£î

>∑÷&É), nqè‘·+ q#· Áã÷j·÷‘Y R ndü‘· eTT HÓ+‘·e÷Á‘·eTT |ü\Tø£sê<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` ª<ä<ë´‘Y q Á|ü‹>∑èV”≤íj·÷‘Yμ ` lsêeTT&ÉT @~ Ç∫Ãyj·TTH√

<ëìì ‘·q ÁbÕDeTT\qT ì\T|ü⁄ø=qT≥≈£î >∑÷&É ‹]– rdæø=q&Éì ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` dü‘· bÕ\qeTTø=i≈£î Ms¡T&Ó’ J$+#·T#·Tqï{Ϻ lsêeTT&ÉT, ‘êqT

ˇø£]øÏ Ç#·TÃ≥j˚T>±ì ‘·q ÁbÕDdü+s¡ø£åDeTTø=i≈£î >∑÷&É |üs¡T\qT+&ç

d”«ø£]+#·T≥≈£î n+^ø£]+|ü&ÉT. m{Ϻ|ü]dæú‹j·T+<Ó’qqT dü‘·´eTTH˚ |ü\Tø£

e\j·TTqT>±ì ÁbÕDs¡ø£åDeTTq≈£î >∑÷&É ndü‘· eTT H√≥ sê˙j·T>∑÷&É<äì Äj·Tq

ìX¯Ãj·TeTT.

XÀ¢ ˆ dü $Vü‰ jÓ÷‘·ÔØj·÷DÏ eTVü‰sêΩDÏ eTVü‰j·TXÊ' ˆ

$düè»´ eTqkÕ sê»´+ »qHÓ’ e÷+ düe÷~X‘Y ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` $Vü‰j·T ` ñ‘·ÔØj·÷DÏ ` eTVü‰sêΩDÏ ` eTVü‰j·TXÊ' `

$düè»´ ` eTqkÕ ` sê»´+ ` »qHÓ’ ` e÷+ ` düe÷~X‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰j·TXÊ' dü' eTVü‰sêΩDÏ ñ‘·ÔØj·÷DÏ $Vü‰j·T, eTqkÕ

sê»´+ $düè»´, e÷+ »qHÓ’ düe÷~X‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰j·TXÊ' R eTVü‰j·TXdü‡+|üqTï&Ó’q, dü' R Ä lsêeTT&ÉT,

eTVü‰sêΩDÏ R neT÷\´eTT …’q{Ϻ, ñ‘·ÔØj·÷DÏ R <äTdüTÔ\qT, $Vü‰j·T R $&É∫ô|{Ϻ,

sê»´+ R kÕÁe÷»´eTTqT, eTqkÕ $düè»´ R e÷qdæø£eTT>± |ü]‘· õ+∫, e÷+

R qqTï, »qHÓ’ R ‘·*¢j·T>∑T øödü\´≈£î, düe÷~X‘Y R n|üŒ–+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` j·TXÀ<ÛäqT&Ó’q{Ϻ lsêeTT&ÉT, neT÷\´eTT˝…’q ‘·q sêCÀ∫‘·

eÅdüÔeTT\qT yÓ+≥H $&ç∫ô|{Ϻ nfÒ¢ ‘·q kÕÁe÷»´eTTqT>∑÷&É eTq'|üPs¡«ø£eTT>±

|ü]‘· õ+∫, qqTï ‘·q ‘·*¢jÓÆTq øödü ≤´<$ø£&É qT+&ÉT≥≈£î Ä<•+#ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT346

XÀ¢ ˆ kÕ-Vü≤+ ‘· kÕ´Á>∑‘· dü÷Ôs¡í+ Á|üdæú‘ê eq#ê]D° ˆ

qVæ≤ yT ‘q V”≤Hêj·÷ yêdü dü‡«πsZ-|æ s√#·‘ ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` nVü≤+ ` ‘·dü ` nÁ>∑‘·' ` ‘·÷s¡í+ ` Á|üdæú‘ê ` eq#ê]D°

` q ` Væ≤ ` yT ` ‘q ` V”≤Hêj·÷' ` yêdü' ` dü«πsZ ` n|æ ` s√#·‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ nVü≤+, ‘·dü nÁ>∑‘·' ‘·÷s¡í+ Á|üdæú‘ê eq#ê]D° (nuÛÑeyéT),

‘q V”≤Hêj·÷' yT dü«πsZ yêdü' n|æ q s√#·‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ nVü≤+ R n{Ϻ HqT, ‘·dü nÁ>∑‘·' R n‘·ìøÏ eTT+<äT>∑H,

‘·÷s¡í+ R oÁ|òüTeTT>±, Á|üdæú‘ê R ãj·T\T<]q<ëqHÓ’, eq#ê]D° (nuÛÑeyéT) R

eq#ê]DÏ HÓ’‹ì, ‘q V”≤Hêj·÷' R n‘·ìqT+&ç $jÓ÷>∑eTT H=+~q{Ϻ, yT R

Hê≈£î, dü«πsZ yêdü' n|æ R dü«s¡ZeTTq+<ä* ìyêdüeTT>∑÷&É, q s√#·‘ R ÇwüºeTT>±<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ä Ø‹>± Ä<•+|üã&çq HqT, Äj·Tqø£+f…qT eTT+<äT>∑H ns¡D´

yêdüeTTq¬ø’ ãj·T\T<]‹ì. lsêeTT&ÉT Hê‘√ Òì jÓT&É\ dü«s¡ZeTTq+<äT>∑÷&É

ˇø£ÿ ø£åDeTT HqT edæ+|üC≤\qT.

XÀ¢ ˆ ÁbÕπ>e ‘·T eTVü‰uÛ≤>∑ k‡$TÁ‹ ]àÁ‘·q+<äq' ˆ

|üPs¡«» kÕ´qTj·÷Á‘êπsú ≈£îXN¬s’ s¡\+ø£è‘·' ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁbÕø ` @e ` ‘·T ` eTVü‰uÛ≤>∑' ` kÂ$TÁ‹' ` $TÁ‘·q+<äq' `

|üPs¡«»dü ` nqTj·÷Á‘êπsú ` ≈£îXN¬s’' ` n\+ø£è‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $TÁ‘·q+<äq', eTVü‰uÛ≤>∑' kÂ$TÁ‹' ÁbÕø @e |üPs¡«»dü

nqTj·÷Á‘êπsú ≈£îXN¬s’' n\+ø£è‘·' (nuÛÑe‘Y).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $TÁ‘·q+<äq' R $TÁ‘·T\ Hêq+~+|ü#j·TTyê&ÉTqT, eTVü‰uÛ≤>∑'

R eTVü‰‘·Tà&ÉTqT n>∑T, kÂ$TÁ‹' R düT$TÁ‘êq+<äqT&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT, ÁbÕπ>e R

eTT+<äT>∑H˚, |üPs¡«»dü´ R nÁ>∑E&Ó’q lsêeTTìjÓTTø£ÿ, nqTj·÷Á‘êπsú R

nqT>∑$T+#·T≥¬ø’, ≈£îXN¬s’' R Hês¡Ns¡\‘√, n\+ø£è‘·' (nuÛÑe‘Y) R n\+ø£]+#·T

ø=ìqyê &ÜjÓTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` ÁbÕπ>e ` lsêeTT&ÉT Hês¡eÅdüÔeTT \qT <Ûä]+∫q |æeTà≥H

\ø£ÎDT&ÉT <Ûä]+#ÓqT. ø±ì ÄHê{Ï n‘·ì ñ‘ê‡Vü≤eTTqT yÓ\¢&ç+#·T≥ø=iπø d”‘·eTà

347(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

Ç|ü&ç≥T¢ |ü*øÏq<äì ‘Ó*j·Te …qT.

eTVü‰uÛ≤>∑' ` <äX¯s¡<∏ä|ü⁄Á‘·T&ÉT>± lsêeTTì‘√ uÛÑ÷$Tô|’ ne‘·]+∫

leTVü‰$wüßíe⁄jÓTTø£ÿ ø£s¡Ôe´eTT˝À >=|üŒ uÛ≤>∑eTTqT ‘êqT ìs¡«Væ≤+‘·Tqì <e‘·\

ø£&É ‘êqT #˚dæq Á|ü‹C≤„qTkÕs¡eTT <äTwüº•ø£åD¬ø’ ns¡D´dü+#ês¡eTT #˚j·Te\dæ

j·TTqïyê&ÉT.

kÂ$TÁ‹' ` ªdüèwüº' ‘·«+ eqyêkÕj·Tμ nìj·TTqT ªnjÓ÷<Ûë´ eT≥M+

$~Δμ nìj·TTqT |ü\T≈£î#·T, ø£s¡Ôe´eT+‘·j·TTqT ns¡D´eTTq+< >∑\<äT— n+<äT\πø

˙e⁄ »ìà+∫‹$. <ëìì ˙e⁄ bÕ*+|ü⁄eTì Áb˛‘·‡Væ≤+∫q{Ϻ ñ<ës¡o\jÓÆTq ‘·*¢

düT$TÁ‘·≈£î ‘·–q |ü⁄Á‘·T&Éì uÛ≤eeTT.

$TÁ‘·q+<äq' ` lsêeTTq≈£î ñ∫‘·yÓTÆq ¬ø’+ø£s¡ eTTqT ìs¡«Væ≤+|ü>∑\

düeTs¡Tú&Éì $TÁ‘·T\# dü+‘√wü|üPs¡«ø£eTT>± Á|üX+dæ+|üã&çq yê&Éì ns¡úeTT.

|üPs¡«»dü nqTj·÷Á‘êπsú ‘·q≈£î eTT+<äT>∑ »ìà+∫q lsêeTTì ne‘ês¡

Á|üjÓ÷»qeTTqT dæ~Δ+|ü #j·TT≥¬ø’ lsêeTTì nqT>∑$T+#·T#·Tqïyê&Éì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` lsêeTTì dü+s¡ø£åD $wüj·TeTTq $TøÏÿ* C≤>∑s¡÷ø£‘· >∑\yê&Éì

$TÁ‘·T\#˚ n_Ûq+~+|üã&çq eTVü‰‘·Tà&ÉT düT$TÁ‘êq+<äqT&ÉT nqï‘√

eqyêdüj·÷Á‘·ø=i¬ø’ yÓ&É\T#·T n‘·ìø£+f… eTT+<äT>∑H ‘êqT Hês¡eÅdüÔeTT\qT

<Ûä]+∫ Ä‘·ì qqTdü]+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘ ej·T+ uÛÑs¡TÔ sê<X+ ãVüQe÷q´ <äè&ÛÉÁe‘ê' ˆ

Á|ü$cÕº' düà |ü⁄sê-<äèwüº+ eq+ >∑+;Ûs¡<äs¡ÙqyéT ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ ` ej·T+ ` uÛÑs¡TÔ' ` Ä<X+ ` ãVüQe÷q´ ` <äè&ÛÉÁe‘ê' `

Á|ü$cÕº' ` düà ` |ü⁄sê ` n<äèwüº+ ` eq+ ` >∑+;Ûs¡<äs¡ÙqyéT.

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ ej·T+ uÛÑs¡TÔ' Ä<X+ ãVüQe÷q´ <äè&ÛÉÁe‘ê', |ü⁄sê n<äèwüº+,

>∑+;Ûs¡<äs¡Ùq+ eq+ Á|ü$cÕº' düà.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ ej·T+ R Ä yTeTT (yTeTT eTTe⁄«s¡eTT) uÛÑs¡TÔ' Ä<X+ R

Á|üuÛÑTe⁄jÓTTø£ÿ Ä»„qT, ãVüQe÷q´ R >ös¡$+∫, <äè&ÛÉÁe‘ê' R dæús¡yÓTÆq ìXÃj·TeTT

>∑\yês¡yÓTÆ, |ü⁄sê n<äèwüº+ R |üPs¡«eTT #·÷∫j·TT+&Éq{Ϻ, >∑+;Ûs¡<äs¡Ùq+ R ;Ûø£s¡yÓTÆq

<äèX´eTT\T >∑\, eq+ R ns¡D´eTTqT, Á|ü$cÕº' düà R Á|üy•+∫q yês¡yÓTÆ‹$T.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT348

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ä $<ÛäeTT>± yTeTT eTVü‰sêE H껄qT •s¡kÕeVæ≤+∫, <äè&ÛÉyÓTÆq

ìXÃj·TeTT‘√ |üPs¡«|ü]#·j·T yT$Tj·TTqT Òì uÛÑj·T+ø£s¡<äèX´eTT\T ø£*Zq ns¡D´eTT

Á|üy˚•+∫‹$T.

XÀ¢ ˆ edü‘√ <ä+&Éø±s¡DÒ ‘· kÕ´Vü≤ eT$T‘Í»dü' ˆ

s¡ø£åkÕ-|üVü≤è‘ê uÛ≤sê´ sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` edü‘·' <ä+&Éø±s¡DÒ ‘·dü nVü≤yéT n$T‘Í»dü' s¡ø£åkÕ

` n|üVü≤è‘ê ` uÛ≤sê´ ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <ä+&Éø±s¡DÒ edü‘·', n$T‘Í»dü' ‘·dü uÛ≤sê´ nVü≤+, <äTsê‘·àHê,

s¡ø£åkÕ sêeDÒq n|üVü≤è‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <ä+&Éø±s¡DÒ R <ä+&Éø±s¡D´eTTq+<äT, edü‘·' R ìedæ+#·T

#·Tqï{Ϻyê&Ó’q, n$T‘Í»dü' R n$T‘·Á|ü‘ê|üXÊ*j·T>∑T, ‘·dü R Ä lsêeTTì

jÓTTø£ÿ, uÛ≤sê´ R uÛ≤s¡ HÓ’q{Ϻ, nVü≤+ R H˚qT, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡TZ&Ó’q{Ϻ,

sêeDÒq s¡ø£åkÕ R sêeD≤düTs¡Tì#, n|üVü≤è‘ê R n|üVü≤]+#·ã&ç‹ì.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï&Ó’q lsêeTT&ÉT <ä+&Éø±s¡D´eTTq+<äT,

ìedæ+#·T#·T+&É>± n‘·ì uÛ≤s¡ q>∑T qqTï <äTsêàs¡TZ&Ó’q sêeDT&ÉT n|üVü≤]+∫Hê&ÉT.

XÀ¢ ˆ <Í« e÷k ‘q yT ø±˝À J$‘êqTÁ>∑Vü≤' ø£è‘·' ˆ

}s¡Δ «+ <ë«uÛ≤´+ ‘·T e÷kÕuÛ≤´+ ‘·‘· düÔ øå±´$T J$‘·yéT ˆˆ32

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªVü≤qTeTr‡‘êdü+uÛ≤wüD√|üÁø£yÓ÷μμ HêeT

Á‘·j·TÅdæÔ+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <Í« ` e÷k ` ‘q ` yT ` ø±\' ` J$‘êqTÁ>∑Vü≤' ` ø£è‘·' `

}s¡Δ«+ ` <ë«uÛ≤´+ ` ‘·T ` e÷kÕuÛ≤´+ ` ‘·‘·' ` ‘· øå±´$T ` J$‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘q yT <Í« e÷k J$‘êqTÁ>∑Vü≤' ø£è‘·'. ‘·‘·' <ë«uÛ≤´+

e÷kÕuÛ≤´+ }s¡Δ«+, (dü«j·TyTe) J$‘·+ ‘· øå±´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘q R Ä sêeDTì#, yT R Hê≈£î, <Í« e÷k R ¬s+&ÉTHÓ\\T,

J$‘êqTÁ>∑Vü≤' R J$‘·eTTq≈£î nqTeT‹, ø£è‘·' R ø£*Œ+|üã&çq~, ‘·‘·' R

349(33) ` Á‘·j·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

n≥T|æeTà≥, <ë«uÛ≤´+ e÷kÕuÛ≤´+ }s¡Δ«+ R ¬s+&ÉTHÓ\\ nq+‘·s¡eTT, (dü«j·T

yTe R dü«j·TeTT>∑H) J$‘·+ ‘· øå±´$T R ÁbÕDeTT $&ç#Ó<äqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ä sêeDT&ÉT Hê≈£î ¬s+&ÉT HÓ\\ ø±\eTT e÷Á‘·yT J$‘êe~Û

nqTeT‹+∫Hê&ÉT. Ä ¬s+&ÉT HÓ\\ nq+‘·s¡eTT HH ÁbÕDeTT\qT $&ç∫ ô|f…º<äqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªVü≤qTeTr‡‘ê dü+uÛ≤wüD√|üÁø£eTeTTμμ nqT

eTT|üŒ~eT÷&Éedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

#·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·kÕ´ düÔ<ä«#·q+ ÁXó‘ê« Vü≤qTe÷Hé Vü≤]|ü⁄+>∑e' ˆ

<äT'U≤ <äT›'U≤_ÛuÛÑ÷‘êj·÷ kÕ‡+‘·« eTT‘·Ôs¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·kÕ´' ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` Vü≤]|ü⁄+>∑e'

` <äT'U≤‘Y ` <äT'U≤_ÛuÛÑ÷‘êj·÷' ` kÕ+‘·«yéT ` ñ‘·Ôs¡yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' Vü≤qTe÷Hé <äT'U≤_ÛuÛÑ÷‘êj·÷' ‘·kÕ´' ‘·‘Y

e#·q+ <äT'U≤‘Y ÁXó‘ê«, kÕ+‘·«yéT ñ‘·Ôs¡yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]|ü⁄+>∑e' R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, <äT'U≤_Û

uÛÑ÷‘êj·÷' R <äT'KeTT#˚ |”&ç+|üã&çq{Ϻ, ‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<˚$jÓTTø£ÿ, ‘·‘Y

e#·q+ R Ä e÷≥qT, <äT'U≤‘Y R <äT'KeTTq, ÁXó‘ê« R $ì, kÕ+‘·«yéT ñ‘·Ôs¡+

R z<ës¡TŒ >∑*Z+#·Tq{Ϻ Á|ü‹e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <äT'U≤‘Y <äT'U≤_ÛuÛÑ÷‘êj·÷' ìs¡+‘·s¡ <äT'K|”&ç‘·Tsê …’q{Ϻ

d”‘·eTàjÓTTø£ÿ nì ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q Vü≤qTeT ìs¡+‘·s¡eTT <äT'K|”&ç‘·Tsê˝…’ j·TTqï

d”‘ê<$ e÷≥\T $ì $cÕ<äeTT‘√ ÄyÓT H√<ës¡TÃ#·T á Ø‹>± |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ nVü≤+ sêeTdü dü+<XÊ <›$ <ä÷‘· düÔyê>∑‘·' ˆ

yÓ’<Væ≤ ≈£îX© sêeT dü‡ ‘ê«+ øöX\ eTÁãM‘Y ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` sêeTdü ` dü+<XÊ‘Y ` <$ ` <ä÷‘·' ` ‘·e ` Ä>∑‘·'

` yÓ’<Væ≤ ` ≈£îX© ` sêeT' ` dü' ` ‘ê«+ ` øöX\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$!, nVü≤+ sêeTdü dü+<XÊ‘Y ‘·e (düMT|ü+) Ä>∑‘·' (ndæà)

yÓ’<Væ≤, sêeT' ≈£îX©— dü' ‘ê«+ øöX\yéT nÁãM‘Y.

351(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$ R z C≤qø°<M!, nVü≤+ R HqT, sêeTdü R lsêeTTì

jÓTTø£ÿ, dü+<XÊ‘Y R dü+<XeTTe\q, ‘·e (düMT|ü+) R ˙<ä>∑Zs¡≈£î, Ä>∑‘·' R

e∫Ãq{Ϻ, <ä÷‘·' (ndæà) R <ä÷‘·HÓ’ j·TTHêïqT, yÓ’<Væ≤ R z C≤qø°, sêeT' R

lsêeTT&ÉT, ≈£îX© R πøåeTeTT>∑qTqïyê&ÉT, dü' R n‘·&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, øöX\+

R ≈£îX\yês¡ÔqT, nÁãM‘Y R n&ç–Hê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ‘·©¢! HqT lsêeTTì dü+<XeTTqT ¬>’ø=ì <ä÷‘·>± ˙ jÓTT<ä›≈£î

e∫Ëì. ne÷à! lsêeTT&ÉT πøåeTeTT>∑ qTHêï&ÉT. n‘·&ÉT ˙ πøåeTeTT q&ç–Hê&ÉT.

XÀ¢ ˆ jÓ÷ Áu≤Vü≤à eTÅdüÔ+ y<ë+ Xà y<ä y<ä$<ë+ es¡' ˆ

dü ‘ê«+ <ëXs¡B∏ sêyÓ÷ <$ øöX\ eTÁãM‘Y ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T' ` Áu≤Vü≤àyéT ` nÅdüÔ+ ` y<ëHé ` #· ` y<ä ` y<ä$<ë+ `

es¡' ` dü' ` ‘ê«+ ` <ëXs¡~∏' ` sêeT' ` <$ ` øöX\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! j·T' Áu≤Vü≤àyéT nÅdüÔ+, y<ëHé #· y<ä, y<ä$<ë+ es¡',

dü' <ëXs¡~∏' sêeT' ‘ê«+ øöX\yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <M! R z |üPE´sê˝≤!, j·T' R @ eTVü≤˙j·TT&ÉT, Áu≤Vü≤àyéT

nÅdüÔ+ R ÁãVü‰àÅdüÔeTTqT, y<ë+Xà R #·‘·Tπs«<äeTT\qT, y<ä R miÏ–j·TT+&ÓH√,

y<ä$<ë+ es¡' R y<äy‘·Ô\˝À nÁ>∑>∑DT´&É>∑T, dü' <ëXs¡~∏' sêeT' R Ä <äXs¡<∏ä

q+<äqT&Ó’q sêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, øöX\yéT nÁãM‘Y R ≈£îX\yês¡Ô q&ç¬>qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` j·T' Áu≤Vü≤àyéT nÅdüÔ+ y<ä nì ø£$ |ü\T≈£î≥# ÁãVü≤à düs¡«<e‘·\˝À

n~Û≈£î&Ó’qfÒ¢, ÁãVü‰àÅdüÔeTT düsê«ÅdüÔeTT\˝ÀqT ÅX‚wüeTT. ÁãVü‰àÅdüÔeTT H]Ãq yê&Éq>±

düsê«ÅdüÔeTT\TqT n‘·ìøÏ eXyÓTÆqfÒ¢ nì #Ó|æŒq≥T¢ ø±>∑\<äT.

y<ë+Xà y<ä R düs¡«ø£s¡à|ü]C≤„‘· j·Tì uÛ≤eeTT.

y<ä$<ë+ es¡' R C≤„qe÷s¡ZbÕs¡+>∑‘·T&Éì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T:` ÁãVü‰àÅdüÔeTT ‘Ó*dæq yê&ÉqT≥# düeTkÕÔÅdüÔeTT\T ‘Ó*dæq yê&Éì

ns¡úeTT. y<äeTT\T ‘Ó*dæqyê&ÉqT≥# ns¡úeTT‘√ y<äeTT\ q<Ûä j·TqeTT #ôdqìj·TT

<Ûäs¡àXÊÅdüÔeTT ø£sêàqTcÕqeTT ≈£L&É ‘Ó*dæqyê&Éìj·TT ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` nÅdüÔsê»yÓTÆq ÁãVü‰àÅdüÔeTTqT, ø£s¡àÁãVü≤à\qT uÀ~Û+#·T y<äeTT\qT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT352

#·ø£ÿ>± HÓiÏ–j·TTqï <äXs¡<∏äq+<äqT&Ó’q lsêeTT&ÉT ìqTï πøåeTyês¡Ô q&ÉT>∑T#·THêï&ÉT

‘·©¢!

XÀ¢ ˆ \ø£ÎD Xà eTVü‰‘C≤ uÛÑs¡TÔ ùdÔ-qT#·s¡' Á|æj·T' ˆ

ø£è‘·yêHé XÀø£dü+‘·|üÔ' •s¡kÕ ‘-_Ûyê<äqyéT ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰‘C≤' ` uÛÑs¡TÔ' ` ‘ ` nqT#·s¡' ` Á|æj·T'

` ø£è‘·yêHé ` XÀø£dü+‘·|üÔ' ` •s¡kÕ ` ‘ ` n_Ûyê<äqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ uÛÑs¡TÔ' Á|æj·T' nqT#·s¡', eTVü‰‘C≤' \ø£ÎD' #· XÀø£dü+‘·|üÔ'

düHé •s¡kÕ ‘ n_Ûyê<äq+ ø£è‘·yêHé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘˚ uÛÑs¡TÔ' R ˙uÛÑs¡Ô≈£î, Á|æj·T' nqT#·s¡' R Á|”‹bÕÁ‘·T&Ó’

‘√&ÉT>±qT+&ÉT, eTVü‰‘˚C≤' R ‘˚»XÊÙ*jÓÆTq, \ø£ÎDX¯Ã R \ø£ÎDT&ÉTqT,

XÀø£dü+‘·|üÔ' düHé R <äT'Kdü+‘·|ü⁄Ô&É>∑T#·T, •s¡kÕ R •s¡düT‡‘√, ‘ R ≈£î, n_Ûyê<äq+

ø£è‘·yêHé R n_Ûyê<äqeTT >±$+∫ j·TTHêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` ˙ uÛÑs¡Ô≈£î Á|”‹bÕÁ‘·T&Ó’q nqT#·s¡T&É>∑T ‘˚»XÊÙ* \ø£ÎDT&ÉT

<äT'Kdü+‘·|ü ÔyÓT Æq Vü≤è<äj·TeTT‘√ ˙≈£î •s¡düT‡ e+∫ n_Ûyê<äqeTT

>±$+∫j·TTHêï&Ée÷à!

XÀ¢ ˆ kÕ ‘·jÓ÷' ≈£îX\+ <M ìXeT´ qs¡dæ+Vü≤jÓ÷' ˆ

Á|”‹dü+Vü≤èwüºdüsê«+^ Vü≤q÷eT+‘· eT<∏ëÁãM‘Y ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` ‘·jÓ÷' ` ≈£îX\+ ` <M ` ìXeT´ ` qs¡dæ+Vü≤jÓ÷' `

Á|”‹dü+Vü≤èwüºdüsê«+^ ` Vü≤q÷eT+‘·yéT ` n<∏ä ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä kÕ <˚M ‘·jÓ÷' qs¡dæ+Vü≤jÓ÷' ≈£îX¯\+ ìX¯eT´,

Á|”‹dü+Vü≤èwüºdüsê«+^ (dür), Vü≤q÷eT+‘·yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, kÕ <M R Ä d”‘ê<$, ‘·jÓ÷' qs¡dæ+Vü≤jÓ÷'R

Ä qs¡ÅX‚wüß …’q sêeT\ø£ÎDT\jÓTTø£ÿ, ≈£îX\+ R πøåeTeTTqT, ìXeT´ R Äø£]í+∫,

Á|”‹dü+Vü≤èwüºdüsê«+^ (dür) R Äq+<äeTT# >∑>∑TsêŒ≥T H=+~q düeTdüÔXØs¡eTT

>∑\<Ó’, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì >∑÷]Ã, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n|ü&ÉT d”‘ê<$ sêeT\ø£ÎDT\jÓTTø£ÿ πøåeTyês¡ÔqT #Óe⁄˝≤s¡ $ì,

353(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

Äq+<äeTT# ˇ&É …\¢qT >∑>∑TsêŒ≥T H=+<äT#·T+&É>± Vü≤qTeT+‘·Tì p∫ Ç≥T¢

|ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ø£fi≤´D° ã‘· >±<∏j·T+ ˝ÖøÏø° Á|ü‹uÛ≤‹ e÷ ˆ

@‹ Je+‘· e÷q+<√ qs¡+ es¡ X‘ê <ä|æ ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£fi≤´D° ` ã‘· ` >±<∏ë ` Çj·T+ ` ˝ÖøÏø° ` Á|ü‹uÛ≤‹ ` e÷ `

@‹ ` Je+‘·yéT ` Äq+<ä' ` qs¡+ ` es¡ X‘ê‘Y ` n|æ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ã‘·! Je+‘·+ qs¡+ es¡X¯‘ê‘Y n|æ Äq+<ä' @‹, Ç‹

Çj·T+ ˝ÖøÏø° >±<∏ë e÷ ø£fi≤´D° Á|ü‹uÛ≤‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã‘· R ÄVü‰, Je+‘·+ qs¡+ R J$+∫j·TTqï e÷qe⁄ì,

es¡¸X¯‘ê‘Y n|æ R q÷iT dü+e‘·‡s¡eTT\≈£î |æeTà≥HÓ’qqT, Äq+<ä' @‹ R

Äq+<äeTT ÁbÕ|æÔ+#·TqT, Ç‹ R nqTq{Ϻ, Çj·T+ R á, ÖøÏø° >±<∏ë R ÖøÏø£yÓTÆq

dü÷øÏÔ, e÷ R Hê≈£î, ø£fi≤´D° Á|ü‹uÛ≤‹ R eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq dü‘· yê≈£îÿ>± ‘√#·T#·Tqï~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` ø£fi≤´D° ` dü‘ê´sêú R j·T<∏ës¡ú yÓTÆq<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ÄVü‰! ªªø£wüºeTT\qT düVæ≤+∫ J$+∫ j·TT+&ÉT qs¡T&ÉT, q÷iT

dü+e‘·‡s¡eTT\¬ø’qqT ‘·q J$‘·eTTq≈£î kÕ|òü˝´eTT \_Û+#·T Äq+<äeTTqT

bı+~rs¡TqTμμ nqT Àø£eTT˝Àì ô|<ä›\ dü÷øÏÔ m+‘·j·TT j·T<∏ës¡ú eTì H&ÉT Hê≈£î

nqTuÛÑe|üPs¡«ø£eTT>± uÀ<Ûä|ü&çq~.

XÀ¢ ˆ ‘·jÓ÷ dü‡e÷>∑yT ‘·dæà Å˙Œ‹s¡T‘êŒ~‘ê<äT“¤‘ê ˆ

|üs¡düŒπsD #ê˝≤|ü+ $X«kÂÔ ‘Í Á|ü#·Áø£‘·T' ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·jÓ÷' ` düe÷>∑yT ` ‘·dæàHé ` Á|”‹' ` ñ‘êŒ~‘ê ` n<äT“¤‘ê

` |üs¡düŒπsD ` #· ` Ä˝≤|ü+ ` $X«kÂÔ ` ‘Í ` Á|ü#·Áø£‘·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dæàHé düe÷>∑y˚T ‘·jÓ÷' n<äT“¤‘ê Á|”‹' ñ‘êŒ~‘ê— ‘Í

$X«kÂÔ |üs¡düŒπsD Ä˝≤|ü+ Á|ü#·Áø£‘·T'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dæàHé düe÷>∑y˚T R Ädüe÷>∑eTeTTq+<äT, ‘·jÓ÷' R

yê]s¡Te⁄]øÏì, n<äT“¤‘ê Á|”‹' R $TøÏÿ* >=|üŒ<Ó’q Á|”‹, ñ‘êŒ~‘ê R ø£*–+|ü

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT354

ã&çq~, ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, $X«kÂÔ R qeTàø£eTT ø£*–qyê¬s’, |üs¡düŒπsD R

ˇ+&=s¡T\‘√, Ä˝≤|ü+ Á|ü#·Áø£‘·T' R dü+uÛ≤wüDeTTqT >±$+∫].

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` n<äT“¤‘ê Á|”‹' ` sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT ‘·qqT ø£\dæø=qï+‘·

n<äT“¤‘·yÓTÆq{Ϻ dü+‘√wüeTT d”‘·eTà≈£î ø£*–q~.

>√$+<äsêJj·TeTT:` |üs¡düŒπsD Ä˝≤|ü+ Á|ü#·Áø£‘·T'. eTT+<äT düs¡Z À e]í+|üuÀe⁄

dü+uÛ≤wüDeTTqT >∑÷]à Ç#·Ã≥ Ç≥T¢ #Ó|üŒã&çq~ nì ‘Ó*j·Te …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` d”‘êe÷s¡T‘·T\ Ä düe÷yXeTTq, yê]s¡Te⁄] Vü≤è<äj·TeTT\+<äTqT,

n<äT“¤‘·yÓTÆq Äq+<äeTT, Á|”‹ ñ<äsTT+#ÓqT. ˇø£]ô|’ ˇø£s¡T |üP]Ô $XÊ«düeTT‘√

dü+uÛ≤wüDeTTq ≈£î|üÁø£$T+∫].

XÀ¢ ˆ ‘·kÕ´ düÔ <ä«#·q+ ÁXó‘ê« Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ

d”‘êj·÷ XÀÙø£‘·bÕÔj·÷ dü‡MT|ü eTT|ü#·Áø£yT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·kÕ´' ‘·‘Y e#·q+ ÁXó‘ê« Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»'

` d”‘êj·÷' ` XÀø£‘·bÕÔj·÷' ` düMT|üyéT ` ñ|ü#·Áø£yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘·kÕ´' ‘·<ä«#·q+ ÁX¯ó‘ê«

XÀø£‘·bÕÔj·÷' d”‘êj·÷' düMT|üyéT ñ|ü#·Áø£yT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé R yêj·TTq+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT, ‘·kÕ´'

R Ä d”‘ê<$jÓTTø£ÿ, ‘· <ä«#·q+ ÁXó‘ê« R Ä e÷≥ $ì, XÀø£‘·bÕÔj·÷' R

XÀø£eTT# dü+‘ê|üeTT H=+~j·TTqï{Ϻ, d”‘êj·÷' R d”‘·jÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R düìï~ÛøÏ,

ñ|ü#·Áø£yT R #s¡ <=&ɬ>qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` düMT|üyéT ñ|ü#·Áø£yT ` Ç+ø£qT ÁøÏ+~ø=eTàMT~øÏ e#·TÃ#·T+&Óqì

uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` yêj·TTq+<äqT&Ó ’q Vü≤qTeT d”‘·e÷≥\qT Äø£]í+∫,

XÀø£|ü]‘·|ü⁄Ôsê …’q ÄyÓT düMT|üeTTq≈£î ÄÁ‘·eTT‘√ #s¡ e#·TÃ#·T+&ÓqT.

355(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë j·T<∏ë düMT|ü+ dü Vü≤qTe÷ qT|üdüs¡Œ‹ ˆ

‘·<∏ë ‘·<∏ë sêeD+ kÕ ‘·+ d”‘ê |ü]X+ø£‘ ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` j·T<∏ë ` düMT|ü+ ` dü' ` Vü≤qTe÷Hé ` ñ|üdüs¡Œ‹ `

‘·<∏ë ` ‘·<∏ë ` sêeD+ ` kÕ ` ‘·+ ` d”‘ê ` |ü]X+ø£‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé j·T<∏ë j·T<∏ë (‘·kÕ´') düMT|üyéT ñ|üdüs¡Œ‹,

‘·<∏ë ‘·<∏ë kÕ d”‘ê ‘·+ sêeD+ |ü]X+ø£‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' Vü≤qTe÷Hé R Ä Vü≤qTeT, j·T<∏ë j·T<∏ë R @ $<ÛäeTT>±HÓ’‘

(‘·kÕ´'), düMT|ü+ R (Ä d”‘ê<$) düMT|üeTTq≈£î, ñ|üdüs¡Œ‹ R #s¡T#·THêï&√,

‘·<∏ë ‘·<∏ë R Ä $<ÛäeTT>∑H, kÕ d”‘ê R Ä C≤qø°<$, ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT,

sêeD+ R sêeDTì>±, |ü]X+ø£‘ R X+øÏ+#·T#·T+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` |ü]X+ø£‘ ` Ç+‘·≈£î |üPs¡«eTT sêeT≈£îX\ø°s¡ÔqeTT# $XÊ«düeTT

>∑*Zj·TTqï|üŒ{ÏøÏì, sêeD≤düTs¡Tì e÷j·÷~Ûø£ eTTjÓTTø£ÿ düàs¡DeTT ø£*–q+‘·H

X+ø£≈£î ˝ÀHÓ’q<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n|ü&ÉT ‘·qqT Vü≤qTeT+‘·T&ÉT düMT|æ+#·T#·Tqïø=\~j·TTqT, d”‘·eTà

n+‘·ø£+‘· ø£‘·ìì eTi\ sêeDTì>± X+øÏ+#·T#·T uÛÑj·T|ü&ÉkÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ n¨ ~Û –Δ ø£ÿ è‘· $T<ä+ ø£~∏‘·+ Væ≤ j·T<ädü yT ˆ

s¡÷bÕ+‘·s¡ eTTbÕ>∑eT´ dü @ yêj·T+ Væ≤ sêeD' ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n¨ ` ~Ûø ` ~Ûø ` ø£è‘·yéT ` Ç<ä+ ` ø£~∏‘·+ ` Væ≤ ` j·T‘Y

` ndü ` yT ` s¡÷bÕ+‘·s¡yéT ` ñbÕ>∑eT´ ` dü' ` @e ` nj·T+ ` Væ≤ `

sêeD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n¨, yT ndü j·T‘Y ø£~∏‘·+, Ç<ä+ ~Ûø ~Ûø (j·T‘·') nj·T+

s¡÷bÕ+‘·s¡yéT ñbÕ>∑eT´ (Ä>∑‘·') dü' sêeD' @e Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n¨ R nø£ÿ{≤, yT R Hê≈£î, ndü R á‘·ìjÓTTø£ÿ (#‘·),

j·T‘Y ø£~∏‘·+ R #Ó|üŒã&çq <~ j·TTqï<√, Ç<ä+ R Ç~, ~Ûøø£è‘·+ R $TøÏÿ*

ì+<ä yÓTÆq~, j·T‘·' R m+<äT#‘·qq>±, nj·T+ R á‘·&ÉT, s¡÷bÕ+‘·s¡yéT R

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT356

e÷iTywüeTTqT, ñbÕ>∑eT´ R bı+~ (Ä>∑‘·' R e∫Ãq{Ϻ) dü' sêeD' @e Væ≤ R

Ä sêeD≤düTs¡T& j·T>∑TqT>∑<ë.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` nø£ÿ{≤! á‘·&ÉT Hê‘√ |ü*øÏq~j·TT, H Hê‘·ì‘√ |ü*øÏq~j·TT

n+‘·j·TT $TøÏÿ* ì+<ä´yÓTÆq $wüj·Ty˚T nsTTq~. @\ qq>±, á‘·&ÉT

e÷j·÷s¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫ e∫Ãq Ä sêeD≤düTs¡T&>±ì eTi…e«&ÉTqT >±&ÉT.

XÀ¢ ˆ ‘ê eTXÀø£dü XÊU≤+ ‘·T $eTTø±Ô« XÀø£ø£]Ù‘ê ˆ

‘·kÕ´ yT yêqe<ë´+^ <Ûäs¡D≤´+ düeTTbÕ$X‘Y ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘êyéT ` nXÀø£dü ` XÊU≤+ ` ‘·T ` $eTTø±Ô « ` XÀø£ø£]Ù‘ê `

‘·kÕ´yéT ` @e ` nqe<ë´+^ ` <Ûäs¡D≤´+ ` düeTTbÕ$X‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀø£ø£]Ù‘ê, nqe<ë´+^ kÕ nXÀø£dü ‘ê+ XÊU≤+ $eTTø±Ô «,

‘·kÕ´yéT @e <Ûäs¡D≤´+ düeTTbÕ$X‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀø£ø£]Ù‘ê R XÀø£|”&ç‘·Tsê\TqT, nqe<ë´+^ R ñ‘·ÔeTyÓTÆq

<Vü≤eTT>∑\~j·TTq>∑T, kÕ R Ä d”‘ê<$, nXÀø£dü R nXÀø£eèø£åeTTjÓTTø£ÿ, ‘ê+

XÊU≤+ R Ä ø=eTàqT, $eTTø±Ô« R $&ç∫ô|{Ϻ, ‘·kÕ´+ <Ûäs¡D≤´yéT @e R n#·Ã{Ï

H\MT<äH, düeTTbÕ$X‘Y R ≈£Ls¡TÃ+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` nXÀø£dü XÊU≤+ nXÀø£eqeTTq+<ä* •+XóbÕeèø£åeTTjÓTTø£ÿ XÊKqT

nì ns¡úeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` nXÀø£dü XÊU≤+ ` n#·Ã≥ nXÀø£eTT, •+Xó|üeTT ¬s+&ÉT

eèø£åeTT\TqT ø£\dæjT j·TTqïeì ‘Ó*j·Te …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` XÀø£|”&ç‘·Tsê …’q Ä d”‘êkÕ~Û« ‘êqT |ü≥Tºø=ìj·TTqï eèø£åXÊKqT

$&ç∫ô|{Ϻ, Ä #Ó≥Tº ÁøÏ+<ä H\ô|’ #·~øÏ\ã&ÓqT.

XÀ¢ ˆ Vü≤qTe÷ q‹<äT'U≤sêÔ+ ‘ê+ <äècÕº« uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘êyéT ˆ

ne+<ä‘· eTVü‰u≤VüQ düÔ‘· kÕÔ+ »qø±‘·àC≤yéT ˆ

kÕ #Ó’q+ uÛÑj·Tdü+Á‘·kÕÔ uÛÑ÷jÓ÷ HÓ’q eTT<Ó’ø£å‘· ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤qTe÷Hé n‹<äT'U≤sêÔ+ ‘ê+ <äècÕº« uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘êyéT,

357(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

ne+<ä‘· ` eTVü‰u≤VüQ' ` ‘·‘·' ` ‘ê+ ` »qø±‘·àC≤yéT, kÕ ` #· ` @q+ `

uÛÑj·Tdü+Á‘·kÕÔ ` uÛÑ÷j·T' ` q ` @qyéT ` ñ<Ó’ø£å‘· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' Vü≤qTe÷Hé n‹<äT'U≤sêÔ+, uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘ê+

‘ê+ <äècÕº«, ‘ê+ »qø±‘·àC≤yéT ne+<ä‘·. @q+ <äècÕº« uÛÑj·Tdü+Á‘·kÕÔ (dür) kÕ

uÛÑ÷j·T' @q+ q ñ<Ó’ø£å‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' Vü≤qTe÷Hé R eTVü‰Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT, n‹<äT'U≤sêÔ+

R $TøÏÿ*>∑ <äT'K|”&ç‘·Tsê\TqT, uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘ê+ R uÛÑj·T$eXósê\TqT n>∑T,

‘ê+ R ÄyÓTqT, <äècÕº« R #·÷∫, ‘·‘·' R |æeTà≥, ‘ê+ »qø±‘·àC≤+ R Ä

d”‘ê<$ì >∑÷]Ã, ne+<ä‘· R qeTdüÿ]+#ÓqT. @q+ R á‘·ìì, <äècÕº« R

#·÷∫, uÛÑj·Tdü+Á‘·kÕÔ R uÛÑj·T$Vü≤«\Tsê …’q, kÕ R ÄyÓT, uÛÑ÷j·T' R ‹]–, @q+

R á Vü≤qTeTqT, q ñ<Ó’ø£å‘· R ø£HÓï‹Ô #·÷&É≈£î+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê. •s√eTDÏ:` ‘êyéT ne+<ä‘· sêeDX+ø±ìyês¡D≤s¡úyÓTÆ Vü≤qTeT n≥T¢ d”‘·eTà≈£î

ÁyÓTT¬øÿqì ‘Ó*j·Te …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n$T‘·yÓTÆq uÛÑj·TeTT‘√&ÉqT, <äT'KeTT‘√&ÉqT |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ

Ä d”‘ê<$ eTqdüT‡q+<äTqï uÛÑj·TeTTqT X+ø£qT ‘=\–+#·T≥¬ø’ Vü≤qTeT ÄyÓT≈£î

•s¡düT‡ e+∫ e+<äqeTT #ôdqT. ø±ì uÛÑj·T$Vü≤«\Tsê …’q Ä d”‘·eTà e÷Á‘·eTT

n‘·ì yÓ’|ü⁄ ø£HÓï‹Ô #·÷&É≈£î+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·+ <äècÕº« e+<äe÷q+ #· d”‘ê X•ìuÛ≤qHê ˆ

nÁãM B›s¡È eTT#·Ã¤«dü yêqs¡+ eT<ÛäTs¡dü«sê ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·+ ` <äècÕº« ` e+<äe÷q+ ` #· ` d”‘ê ` X•ìuÛ≤qHê `

nÁãM‘Y ` Bs¡ÈyéT ` ñ#·Ã¤«dü ` yêqs¡+ ` eT<ÛäTs¡dü«sê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` X•ìuÛ≤qHê d”‘ê e+<äe÷q+ ‘·+ yêqs¡+ <äècÕº«, Bs¡È+

ñ#·Ã¤«dü eT<ÛäTs¡dü«sê nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X•ìuÛ≤qHê d”‘ê R #·+Á<äTìe+{Ï eTTKeTT ø£*–q Ä d”‘ê<$,

e+<äe÷q+ R ÅyÓTT≈£îÿ#·Tqï{Ϻ, ‘·+ yêqs¡+ R Ä yêqs¡|ü⁄+>∑e⁄ì, <äècÕº« R

#·÷∫, Bs¡ÈyéT ñ#·Ã¤«dü R Bs¡ÈyÓTÆq ì≥÷ºs¡TŒqT yÓ&É*+∫, eT<ÛäTs¡dü«sê R rj·Tì

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT358

ø£+sƒ¡eTT>∑\<Ó’, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` #·+Á<äTìuÀ\T düT+<äs¡yÓTÆq eTTKeTT‘√ Á|üø±•+#·T#·Tqï Ä d”‘ê<$

‘·q≈£î ÅyÓTT≈£îÿ#·Tqï Ä yêqs¡ÁX‚wüßì >±+∫ ~>∑T\T‘√ Bs¡ÈeTT>∑ ì≥÷ºs¡TŒqT $&ç∫

eT<ÛäTs¡yÓTÆq ø£+sƒ¡dü«s¡eTT‘√ áØ‹>∑ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ e÷j·÷+ Á|ü$c º e÷j·÷M j·T~ ‘·«+ sêeD dü‡«j·TyéT ˆ

ñ‘êŒ<äj·Tdæ yT uÛÑ÷j·T' dü+‘ê|ü+ ‘·qï XÀuÛÑqyéT ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷j·÷+ ` Á|ü$wüº' ` e÷j·÷M ` j·T~ ` ‘·«+ ` sêeD'`

dü«j·TyéT ñ‘êŒ<äj·Tdæ yT uÛÑ÷j·T' dü+‘ê|ü+ ‘·‘Y q XÀuÛÑqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷j·÷M sêeD' ‘·«+ dü«j·T+ e÷j·÷+ Á|ü$wüº' (düHé) yT

dü+‘ê|ü+ ñ‘êŒ<äj·Tdæ j·T~, ‘·‘Y XÀuÛÑq+ q.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷j·÷M sêeD' R e÷j·÷$jÓÆTq sêeDT&Ée>∑T, ‘·«+ R

˙e⁄, uÛÑ÷j·T' R ‹]–, dü«j·T+ R dü«j·TeTT>∑H, e÷j·÷+ Á|ü$wüº', (düHé) R

e÷j·TqT d”«ø£]+∫qyê&ÉyÓ’, yT R Hê≈£î, dü+‘ê|ü+ R |ü]‘ê|üeTTqT, ñ‘êŒ<äj·Tdæ

j·T~ R ø£*Z+#·T#·Tqï jÓT&É\, ‘·‘Y R Ä e÷j·÷ø£è‘· eTT, XÀuÛÑq+ q R yT\T>±<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` sêeD≤! e÷j·÷$jÓÆTq ˙e⁄ ‹]– H˚&ÉT dü«j·TeTT>∑

e÷j·÷s¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫ á $<ÛäeTT>± Hê≈£î dü+‘ê|üeTTqT ø£*–+#·T≥ ˙

¬ø+‘·e÷Á‘·eTT yT\T>±<äT düTe÷!

XÀ¢ ˆ dü«+ |ü]‘· »´ s¡÷|ü+ j·T' |ü]Áyê»ø£s¡÷|üyêHé ˆ

»qkÕúH eTj·÷ <äèwüº düÔ«+ dü @e Væ≤ sêeD' ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü«+ ` |ü]‘· »´ ` s¡÷|ü+ ` j·T' ` |ü]Áyê»ø£s¡÷|üyêHé `

»qkÕúH ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` ‘·«+ ` dü' ` @e ` Væ≤ ` sêeD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' dü«+ s¡÷|ü+ |ü]‘· »´, |ü]Áyê»ø£s¡÷|üyêHé (düHé) »qkÕúH

eTj·÷ <äèwüº', ‘·«+ dü' sêeD' @e Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R @ ˙e⁄, dü«+ s¡÷|ü+ R ì»s¡÷|üeTTqT, |ü]‘· »´ R

$&ç∫, |ü]Áyê»ø£s¡÷|üyêHé (düHé) R j·T‹ywüeTTqT <Ûä]+∫qyê&ÉyÓ’, »qkÕúH R

»qkÕúqeTTq+<äT, eTj·÷ R Hê#‘·, <äèwüº' R #·÷&Éã&ç‹y√, ‘·«+ R ˙e⁄, dü'

sêeD' @e Væ≤ R Ä sêeDT&Éy>∑<ë!

359(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ä Hê&ÉT »qkÕúqeTTq+<äT ˙ ì»s¡÷|üeTTqT $&ç∫, j·T‹ywüeTT

<Ûä]+∫ Hê≈£î ø±q e∫Ãq{Ϻ Ä sêeDT&Éy eTi\ Ç|ü &û s¡÷|üeTTq Ç≥T¢

e∫Ë$>∑<ë.

XÀ¢ ˆ ñ|üyêdüø£èXÊ+ BHê+ ø±eTs¡÷|ü ìXÊ#·s¡ ˆ

dü+‘ê|üj·Tdæ e÷+ uÛÑ÷j·T' dü+‘ê|ü+ ‘·qï XÀuÛÑqyéT ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ|üyêdüø£èXÊ+ BHê+ ø±eTs¡÷|ü ìXÊ#·s¡ dü+‘ê|üj·Tdæ

` e÷+ ` uÛÑ÷j·T' ` dü+‘ê|ü+ ` ‘·‘Y ` q ` XÀuÛÑqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±eTs¡÷|ü, ìXÊ#·s¡, ñ|üyêdüø£èXÊ+, BHê+ e÷+ uÛÑ÷j·T'

dü+‘ê|ü+ dü+‘ê|üj·Tdæ, ‘·‘Y XÀuÛÑq+ q.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±eTs¡÷|ü! ìXÊ#·s¡! R ø±eTs¡÷|ü⁄&ÉyÓ’q z s¡ø£ÿdüT&Ü!

ñ|üyêdüø£èXÊ+ R ñ|üyêdüeTT# ø£è•+∫j·TTqï{Ϻ, BHê+ e÷+ R BqTsê\HÓ’q

qqTï! uÛÑ÷j·T' R ‹]–, dü+‘ê|ü+ R dü+‘ê|üeTT >∑\TZq≥T¢>±, dü+‘ê|üj·Tdæ R

|ü]‘·|æ+|ü CÒj·TT#·THêïe⁄, ‘·‘Y R Ä ø£è‘· eTT, XÀuÛÑq+ q R πøåeTeTT>±<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` ø±eTs¡÷|üeTTqT <Ûä]+#·T≥ dü«uÛ≤eyÓTÆq{Ϻ z sêeDT&Ü!

ñ|üyêdüeTT\T #˚j·TT#·T ø£è•+∫ BqTsê\HÓ’ j·TTqï qqTï áØ‹>∑ ì+ø£qT

dü+‘ê|üeTT H=+~+#·T≥ ¬ø+‘· e÷Á‘·eTTqT πøåeTeTT>±<äT düTe÷.

XÀ¢ ˆ n<∏äyê HÓ’‘· <e+ Væ≤ j·T qàj·÷ |ü]X+øÏ‘·yéT ˆ

eTqk˛ Væ≤ eTeT Á|”‹ s¡T‘·ŒHêï ‘·e <äs¡ÙHê‘Y ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` q ` @‘·‘Y ` @e+ ` Væ≤ ` j·T‘Y ` eTj·÷ `

|ü]X+øÏ‘·yéT ` eTqdü' ` Væ≤ ` eTeT ` Á|”‹' ` ñ‘·ŒHêï ` ‘·e ` <äs¡ÙHê‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê, eTj·÷ j·T‘Y |ü]X+øÏ‘·+ @‘·‘Y @e+ qVæ≤— Væ≤,

‘·e<äs¡ÙHê‘Y eTeT eTqdü' Á|”‹' ñ‘·ŒHêï.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R ˝Òø£, eTj·÷ R Hê#˚, j·T‘Y |ü]X¯+øÏ‘·+ R @

(nìwüºeTT) X+øÏ+|üã&çq<√, @‘·‘Y R Ç~, @e+ Rá Ø‹>±, qVæ≤ R ø±Hø±<äT,

Væ≤ R m+<äTe\¢qq>±, ‘·e <äs¡ÙHê‘Y R ìqTï p#·T≥e\q, eTeT eTqdü' R

Hê eTqdüT‡q≈£î, Á|”‹' ñ‘·ŒHêï R Äq+<äeTT ø£*–q~.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` ˝Òø£ H˚qT X¯+øÏ+∫q~ j·T<∏ës¡úeTT>±<äT nì ˇ|üø=qe˝…qT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT360

m+<äT#‘· qq>±, ìqTï #·÷#·T≥#‘· Hê eTqdüT‡q≈£î $T>∑T\ Vü≤s¡ yT ø£*–q~

>±ì yê´≈£î\‘· ø£\T>∑ Ò<äT.

XÀ¢ ˆ j·T~ sêeTdü <ä÷‘· düÔ« e÷>∑‘√ uÛÑÁ<ä eTdüTÔ ‘ ˆ

|üè#êä$T ‘ê«+ Vü≤]ÁX‚wü Á|æj·÷ sêeTø£<∏ë Væ≤ yT ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` sêeTdü ` <ä÷‘·' ` ‘·«yéT ` Ä>∑‘·' ` uÛÑÁ<äyéT ` ndüTÔ

` ‘ ` |üè#êä$T ` ‘ê«+ ` Vü≤]ÅX‚wü ` Á|æj·÷ ` sêeTø£<∏ë ` Væ≤ ` yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ sêeTdü (düø±XÊ‘Y) Ä>∑‘·' <ä÷‘·' j·T~, ‘ uÛÑÁ<äyéT

ndüTÔ— (sêeTø£<∏ë+) |üè#êä$T, Væ≤, yT sêeTø£<∏ë Á|æj·÷.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, sêeTdü (düø±XÊ‘Y) R sêeTTì ø£&ÉqT+&ç, Ä>∑‘·'

R e∫Ãq{Ϻ, <ä÷‘·' j·T~ R <ä÷‘·yÓ’q jÓT&É\, ‘ R ˙≈£î, uÛÑÁ<äyéT ndüTÔ R

eT+>∑fieT>∑T >±ø£! (sêeTø£<∏ë+) |üè#êä$T R sêeTTì ø£<∏äqT >∑÷]à n&ÉT>∑T#·THêïqT,

Væ≤ R m+<äT#‘·qq>±, yT R Hê≈£î, sêeTø£<∏ë R sêeTTì eè‘êÔ+‘·eTT, Á|æj·÷

R ÇwüºyÓTÆq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` e⁄ lsêeTTìø£&ÉqT+&ç e∫Ãq{Ϻ <ä÷‘·y jÓÆTqjÓT&É\, ≈£î eT+>∑fi

eT>∑T>±ø£! sêeTTì >∑÷]Ãq ø£<∏äqT $q>√s¡T#·THêïqT. Hê≈£î sêeTTì eè‘êÔ+‘·eTT

$TøÏÿ* ÇwüºeTT düTe÷!

XÀ¢ ˆ >∑TD≤ ÁHêeTdü ø£<∏äj·T Á|æj·Tdü eTeT yêqs¡ ˆ

∫‘·Ô+ Vü≤s¡dæ yT kÂeT´ qB≈£L\+ j·T<∏ë s¡j·T' ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` >∑TD≤Hé ` sêeTdü ` ø£<∏äj·T ` Á|æj·Tdü ` eTeT ` yêqs¡ `

∫‘·Ô+ ` Vü≤s¡dæ ` yT ` kÂeT´ ` qB≈£L\+ ` j·T<∏ë ` s¡j·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡, eTeT Á|æj·Tdü , sêeTdü , >∑TD≤Hé ø£<∏äj·T— kÂeT´,

s¡j·T' qB≈£L\+ j·T<∏ë, ‘·«+ yT ∫‘·Ô+ Vü≤s¡dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! eTeT Á|æj·Tdü R Hê≈£î Á|æj·TT&Ó’q{Ϻ,

sêeTdü R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, >∑TD≤Hé R >∑TDeTT\qT, ø£<∏äj·T R #Ó|üeTT, kÂeT´!

Rz yêqs√‘·Ôe÷!, s¡j·T' R Á|üyêVü≤y>∑eTT, qB≈£L\+ j·T<∏ë R @{Ï>∑≥TºqTe …,

‘·«+ R ˙e⁄, yT ∫‘·Ô+ R Hê eTqdüT‡qT, Vü≤s¡dæ R Vü≤]+#·T#·THêïe⁄.

361(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` Bìe\q uÛÑ>∑e<äTZD≤qTuÛÑeeT+<äT n_Û ≤wü >∑*–, uÛÑ>∑e<äTZD≤qT

dü+<ÛëqeTT #j·TT#·T, •wüß´q≈£î uÛÑ>∑e<äTZDeTT\T e]í+∫ #Ó|üyê&ÉT ì»yÓTÆq

>∑Ts¡Te⁄ nì ‘Ó*dæø=qe …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! Hê Á|æj·TT&Ó’q{Ϻ lsêeTTì >∑TDeTT\qT ø°]Ô+|ü⁄eTT.

Á|üyêVü≤y>∑eTT @{Ï>∑≥TºqT ˝À>=qTq≥T¢ ˙e⁄ Hê eTqdüT‡qT <√#·T#·THêïe⁄.

XÀ¢ ˆ n¨ dü«|üïdü düTK‘ê j·÷-Vü≤ yTe+ ∫sêVü≤è‘ê ˆ

Áù|wæ‘·+ HêeT |üXÊ´$T sê|òüTyD eHÍø£düyéT ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n¨ ` dü«|üïdü ` düTK‘ê ` j·÷ ` nVü≤yéT ` @e+ `

∫sêVü≤è‘ê ` Áù|wæ‘·+ ` HêeT ` |üXÊ´$T ` sê|òüTyD ` eHÍø£düyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ∫sêVü≤è‘ê, j·÷ nVü≤yéT @e+ sê|òüTyD Áù|wæ‘·+ eHÍø£dü+

|üXÊ´$T, (‘·kÕ´' yT) dü«|üïdü düTK‘ê n¨.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ∫sêVü≤è‘ê R ∫s¡ø±\eTT ÁøÏ+<ä≥ n|üVü≤]+|üã&çq{Ϻ, j·÷

nVü≤+ R @ HqT, @e+ R Ç≥T¢, sê|òüTyD Áù|wæ‘·+ R lsêeTTì# |ü+|üã&çq{Ϻ,

eHÍø£dü+ R yêqs¡Tì, |üXÊ´$T R #·÷#·T#·THêïH√, (‘·kÕ´' yT R n{Ϻ Hê≈£î),

dü«|üïdü R dü«|üïeTTjÓTTø£ÿ, düTK‘ê R kÂK´eTT, n¨ R m+‘· >=|üŒ<√!

‘ê‘·Œs¡´eTT:` ÄVü‰! á dü«|üïeTT m+‘· kÂK´eTT ø£*–+#·T#·Tqï~! @Hê&√

sêeDTì# n|üVü≤]+|ü ã&çq{Ϻ HqT Hê Á|æj·TT&ÉT |ü+|æq <ä÷‘·qT, Ç≥T¢ Hê

ø£qTï˝≤s¡ >±+#·>∑\TZ#·THêïqT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ dü«ù|ï -|æ j·T <ä Vü≤+ Ms¡+ sê|òüTe+ düVü≤\ø£ÎDyéT ˆ

|üX‚ j·T+ Hêed”<j·T+ dü«b˛ï-|æ eTeT eT‘·‡Ø ˆˆ 21

|ü<ä#ä<äeTT :` dü«ù|ï n|æ j·T~ nVü≤+ Ms¡+ sê|òüTe+ düVü≤\ø£ÎDyéT

` |üX‚ j·T+ ` q ` ned”<j·T+ ` dü«|üï' ` n|æ ` eTeT ` eT‘·‡Ø ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü«ù|ï n|æ, nVü≤+ düVü≤\ø£ÎD+, Ms¡+ sê|òüTe+ |üX‚ j·T+

j·T~, q ned”<j·TyéT. eTeT dü«|üï' n|æ eT‘·‡Ø uÛÑe‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü«ù|ï n|æ R dü«|üïeT+ <Ó’qqT, düVü≤\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT362

>∑÷&çq{Ϻ, Ms¡+ sê|òüTe+ R Ms¡T&Ó’q sêeTTì, nVü≤+ |üX‚ j·T+ j·T~ R HqT

#·÷&É>∑*ZqjÓT&É\, q ned”<j·TyéT R q•+|üqT. eTeT R Hê≈£î, dü«|üï' n|æ R

ø£\>∑÷&É, eT‘·‡Ø R e÷‘·‡s¡ eTT>∑\~, (uÛÑe‹ R n>∑T#·Tqï~).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT:` Ms¡+ sê|òüTe+ ` sêø£åd”eT<Ûä eTTq ìedæ+#·T#·Tqï{Ϻ Hê

<äT'KeTTqT, dü«|üïeTTq+<äT ø£qã&çq|üŒ{ÏøÏì Ms¡T&Ó’q sêeTT&ÉT |ü]Vü≤]+|ü>∑\&Éì

sêeT|üsêÁø£eTeTTqT d”‘·eTà Ç≥T¢ ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~.

düVü≤\ø£ÎD+ sê|òüTe+ :` ‘êqT |üPs¡«eTT Çs¡Te⁄]ì ø£*dæ #·÷∫q≥T¢>±, dü«|üïeTT˝À

>∑÷&É ‹]– Çs¡Te⁄]ì ø£*dæjT #·÷&É>√s¡T#·Tqï<äì uÛ≤eeTT. Òø£ ‘êqT yê]qT+∫

$jÓ÷>∑eTT H=+~q|ü⁄&ÉT Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT >∑÷&É |üs¡düŒs¡eTT $jÓ÷>∑eTT

H=+~j·TTHêïs¡T >±e⁄q, ‹]– yê]s¡Te⁄s¡TqT ø£*dæø=qï <äèX´eTT ø£\˝ÀHÓ’q

#·÷&Ée …qì d”‘·eTà ø√s¡T#·Tqï<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Hê dü«|üïeT+ <Ó’qqT ‘·eTTà&Ó’q \ø£ÎDTì‘√ ø£\dæj·TTqï eTVü‰Ms¡T&Ó’q

lsêeTTì Hê ø£qTï˝≤s¡ #·÷&É>∑*–q jÓT&É\ Hê ø£wüºeTT\qT m{À¢ z]Ã

J$+#·>∑\qT. ø±ì HêjÓT&É dü«|üïeTT >∑÷&É e÷‘·‡s¡ eTT eVæ≤+∫ j·TTqï~>∑<ë.

ø±e⁄qH ø£\jÓÆTqqT e#·TÃ≥ Ò<äT!

XÀ¢ ˆ HêVü≤+ dü«|üï $TeT+ eTH´ dü«ù|ï <äècÕº« Væ≤ yêqs¡yéT ˆ

q Xø√´-uÛÑT´<äj·T' ÁbÕ|ü⁄Ô+ ÁbÕ|üÔ XÊÃuÛÑT´<äjÓ÷ eTeT ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` nVü≤+ ` dü«|üïyéT ` ÇeT+ ` eTH´ ` dü«ù|ï ` <äècÕº« `

Væ≤ ` yêqs¡yéT, ` q ` Xø£ ' ` nuÛÑT´<äj·T' ` ÁbÕ|ü⁄Ô+ ` ÁbÕ|üÔ' ` #· `

nuÛÑT´<äj·T' ` eTeT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤yéT ÇeT+, dü«|üï+ q eTH´— dü«ù|ï yêqs¡+ <äècÕº«,

nuÛÑT´<äj·T' ÁbÕ|ü⁄Ô+ qVæ≤ Xø£ ', eTeT nuÛÑT´<äj·TXÃ ÁbÕ|üÔ'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R HqT, ÇeT+ R Bìì, dü«|üï+ R dü«|üïeTTqT>±, q

eTH´ R ‘·\b˛j·TqT— dü«ù|ï R dü«|üïeTTq+<äT, yêqs¡+ <äècÕº« R yêqs¡Tì

p∫, nuÛÑT´<äj·T' ÁbÕ|ü⁄Ô+ R ÅX‚j·TdüT‡ bı+<äT≥≈£î, qVæ≤ Xø£ ' R kÕ<Ûä eTT>±<äT

>∑<ë, eTeT R Hê≈£î, nuÛÑT´<äj·T' #· R ÅX‚j·TdüT‡>∑÷&É, ÁbÕ|üÔ' R dæ~Δ+∫q~.

363(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT:` HqT #·÷#·T#·Tqï dü+|òüT≥qeTT dü«|üïeTT nì nqTø=qqT. dü«|üïeTT

q+<äT yêqs¡T&ÉT ø£qã&çq|ü⁄&ÉT nuÛÑT´<äj·TeTT dæ~Δ+#·T≥ X¯ø£ eTT ø±<äT>∑<ë—

HêøÏ|ü&ÉT Vü≤è<äj·÷q+<äs¡÷|üyÓTÆq nuÛÑT´<äj·TeTTqT \_Û+∫j·TTqï~>∑<ë! n+<äT#

Ç~ dü«|üïeTTø±<äT.

XÀ¢ ˆ øÏqTï kÕ´ ∫Ñ·ÔyÓ÷¨-j·T+ uÛÑy <ë«‘·>∑‹ dæÔ «j·TyéT ˆ

ñHêà<äCÀ $ø±s√ yê kÕ´ <äj·T+ eTè>∑‘·èwæíø± ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏ+ ` qT ` kÕ´‘Y ` ∫‘·ÔyÓ÷Vü≤' ` nj·T+ ` uÛÑy‘Y ` yê‘·>∑‹'

` ‘·T ` Çj·TyéT— ñHêà<ä»' ` $ø±s¡' ` yê ` kÕ´‘Y ` Çj·T+ ` eTè>∑‘·èwæíø± ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ ∫‘·ÔyÓ÷Vü≤' øÏ+ qT? yê Çj·T+ yê‘·>∑‹' uÛÑy‘Y? yê

nj·T+ ñHêà<ä»' $ø±s¡' kÕ´‘Y? yê (Çj·T+) eTè>∑‘·èwæíø± uÛÑy‘Y?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R Ç~, ∫‘·ÔyÓ÷Vü≤' øÏ+ qT? R eTqdüT‡q+<Ó’q yÓ÷Vü≤e÷

jT$T— yê R Òø£, Çj·T+ R Ç~, yê‘·>∑‹' uÛÑy‘Y R yêj·TT\ø£åDyÓTÆ j·TT+&ÉTHê,

yê R Òø£, nj·T+ R Ç~, ñHêà<ä»' $ø±s¡' kÕ´‘Y R ñHêà<äeTT e\q »ì+∫q

\ø£åDyÓTÆ j·TT+&ÉTHê, yê R Òø£, (Çj·T+ R Ç~) eTè>∑‘·èwæíø± uÛÑy‘Y R m+&Ée÷$jÓÆT

j·TT+&ÉTHê!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` ∫‘·ÔyÓ÷Vü≤' ` ìs¡+‘·s¡sêeT<Ûë´qeTTe\q »ì+∫q ` sêeTT&ÉT

|ü+|æq <ä÷‘·qT p#·T≥, n‘·ì‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T≥ eTTqï>∑T Ø‹>±

ø£qã&çq{Ϻ ÁuÛÑeT.

yê‘·>∑‹' ` uÛÑ÷‘êyXeTT eTTqï>∑Tyêìe\q ø£*–q{Ϻ ÁuÛÑeT.

ñHêà<ä' $s¡Vü≤<äX˝À qTqïyê]øÏ ô|’‘√´Á<ø£eTTe\q >∑*–q{Ϻ $ø±s¡

s¡÷|üyÓTÆq ÁuÛÑeT.

eTè>∑‘·èwæíø± m+&Ée÷e⁄\e … Òì~ ñqï≥T¢ ø£ì|æ+#·T≥# >∑\TZÁuÛÑeT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` ∫‘·ÔyÓ÷Vü≤eTT, ñHêà<äeTT á ¬s+&ÉTqT eTqkÕ‡´düú´eTT

˝ÒìyêìøÏ »ì+#·T $ø±s¡eTT\T. yê‘·>∑‹, eTè>∑‘·èwæíø£ j·TqT á ¬s+&ÉTqT,

Äs√>∑ e+‘·TìøÏ >∑÷&É ø£\T>∑T ÁuÛÑeT\T.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Ç~ j·T+‘·j·TT Hê eTqdüT‡q+<äT >∑\TZ#·Tqï yÓ÷Vü≤yÓTÆ j·TT+&ÉTHê?

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT364

Òø£ yêj·TT\ø£åDeTT>± >∑*–q{Ϻ $ø±s¡yÓTÆ j·TT+&ÉTHê? Òø£ HqT ñHêà<ëedüú À

∫≈£îÿø=ì j·TT+{ÏHê? Òø£ á kÂK´eTT Hê ø=ø£ m+&Ée÷$jÓÆT j·TT+&ÉTHê?

XÀ¢ ˆ n<∏äyê Hêj·T eTTHêà<√ yÓ÷¨ -|ü⁄´Hêà<ä\ø£åD' ˆ

dü+ãT<Û #êVü≤ e÷‘êàq $TeT+ #ê|æ eHÍø£düyéT ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` q ` nj·TyéT ` ñHêà<ä' ` yÓ÷Vü≤' ` n|æ `

ñHêà<ä\ø£åD' ` dü+ãT<Û ` #· ` nVü≤yéT ` Ä‘êàqyéT ` ÇeT+ ` #· ` n|æ `

eHÍø£düyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê, nj·T+ ñHêà<ä' q— ñHêà<ä\ø£åD' yÓ÷Vü≤' n|æ q—

(j·T‘·'), nVü≤yéT Ä‘êàqyéT, ÇeT+ eHÍø£dü+ #· dü+ãT<Û .

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R Òø£, nj·T+ R Ç~, ñHêà<ä' q R ñHêà<äeTT>±<äT—

ñHêà<ä\ø£åD' R ñHêà<äeTTjÓTTø£ÿ \ø£åDyÓTÆq{Ϻ, yÓ÷Vü≤' n|æ R yÓ÷Vü≤eTT>∑÷&É,

q R ø±<äT, (j·T‘·' R m+<äT#‘·qq>±) nVü≤+ R HqT, Ä‘êàq+ R qqTï, ÇeT+

eHÍø£dü+ #· R á yêqs¡Tì ≈£L&É, dü+ãT<Û R #·ø£ÿ>± >∑Ts¡TÔ|ü≥Tº#·THêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` yÓqTø£ #Ó|æŒq{Ϻ Hê\T>∑T |üø£åeTT\TqT, ãT~Δ $yø£eTT >√˝ÀŒsTTq{Ϻ

yê]πø dü+uÛÑ$+#·T q{Ϻ$. ø±ì Hê≈£î Hê ãT~Δ kÕ«BÛqeTT˝ÀH j·TT+&ÉT≥#,

yÓTT<ä{Ï eT÷&ÉTqT ndü+uÛÑeeTT\T. Çø£ eTè>∑‘·èwæíø±s¡÷|ü ÁuÛÑeT, <ä÷s¡eTTq+<äTqï

$wüj·TeTTqT >∑÷]ÃjT >∑\T>∑TqT. á yêqs¡T&ÉT Hê≈£î Hê m≥ºm<äT≥H j·TTHêï&ÉT,

ø±ã{Ϻ n~j·TTqT ndü+uÛÑeyT. ø£qTø£ á $wüj·TeTTq Hê≈£î yÓqTø£{Ï ÁuÛÑeT\≈£î

‘êe⁄ Ò<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` H˚qT p#·T#·Tqï{Ϻ Ç~ j·T+‘·j·TT ñHêà<äeTT ø±H˚s¡<äT—

ñHêà<ä\ø£åDyÓTÆq{Ϻ yÓ÷Vü≤eTT >∑÷&É ø±uÀe<äT. m+<äT#˚‘·qq>± Hê ãT~Δ

HêeXeTTqH j·TT+&ç qqTï, á yêqs¡Tì >∑÷&É HqT m{Ϻ ÁuÛÑeT≈£î neø±XeTT

Ò≈£î+&É>∑ #·ø£ÿ>∑H >∑T]Ô+#·T#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ Ç‘´e+ ãVüQ<Ûë d”‘ê dü+Á|ü<Ûës¡ ã˝≤ã\yéT ˆ

s¡ø£åkÕ+ ø±eTs¡÷|ü‘ê« HàH ‘·+ sêø£åkÕ~Û|üyéT ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` @e+ ` ãVüQ<Ûë ` d”‘ê ` dü+Á|ü<Ûës¡ ` ã˝≤ã\yéT,

365(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

s¡ø£åkÕ+ ` ø±eTs¡÷|ü‘ê«‘Y ` yTH ` ‘·+ ` sêø£åkÕ~Û|üyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` d”‘ê Ç‹ @e+ ã˝≤ã\+ dü+Á|ü<Ûës¡ , s¡ø£åkÕ+ ø±eTs¡÷|ü‘ê«‘Y

‘·+ sêø£åkÕ~Û|ü+ yTH.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` d”‘ê R d”‘ê<$, Ç‹ R nì, @e+ R Ç≥T¢, ã˝≤ã\+ R

ã˝≤ã\eTT\qT, dü+Á|ü<Ûës¡ R ìX¯ÃsTT+#·Tø=ì, s¡ø£åkÕ+ ø±eTs¡÷|ü‘ê«‘Y R

sêø£ådüT\T ø±eTs¡÷|ü⁄ …’ j·TT+&ÉT≥e\q, ‘·+ R n‘·ìì, sêø£åkÕ~Û|ü+ R sêeDTì>±,

yTH R ‘·\#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` ã˝≤ã\+ ã\eTq>± sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ ø±eTs¡÷|ü‘·« eTHÓ&ÉT ã\eTT,

nã\eTT nq>± sêeT<ä÷‘·jÓÆTq yêqs¡T&ÉT düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï sê Òø£ b˛e⁄≥

nqTq~ j·Tìj·TT Á>∑Væ≤+#·e …qT.

>√$+<äsêJj·TeTT:` ã˝≤ã\+ ` sêeDTìjÓTTø£ÿ ã\eTTe\q ‘·q yÓ÷Vü‰<äT

\HÓ&ÉT ã\V”≤q‘·e\qqT Vü≤qTeTqïqT sêeDTì>± uÛ≤$+∫q<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` áØ‹>± ‘·q Ä˝À#·q\jÓTTø£ÿ ã˝≤ã\eTT\qT ìs¡ísTT+∫

sêø£ådüT\≈£î ø±eTs¡÷|üX¯øÏÔ j·TT+&ÉT≥#˚ m<äT≥ qTqï{Ϻ Ä yêqs¡ÁX‚wüߘì

sêeD≤düTs¡T&Éì ‘·\+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ @‘ê+ ãT~Δ+ ‘·<ë ø£è‘ê« d”‘ê kÕ ‘·qTeT<Ûä e÷ ˆ

q Á|ü‹yê´»Vü‰sê<∏ä yêqs¡+ »qø±‘·àC≤ ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @‘ê+ ` ãT~Δ+ `‘·<ë ` ø£è‘ê« ` d”‘ê ` kÕ ` ‘·qTeT<Ûä e÷

` q ` Á|ü‹yê´»Vü‰s¡ ` n<∏ä ` yêqs¡+ ` »qø±‘·àC≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘·qTeT<Ûä e÷, »qø±‘·àC≤ kÕ d”‘ê ‘·<ë @‘ê+ ãT~Δ+

ø£è‘ê« ‘·+ yêqs¡+ q Á|ü‹yê´»Vü‰s¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, ‘·qTeT<Ûä e÷ R düqïì q&ÉTeTT >∑*Zq~j·TTqT,

»qø±‘·àC≤ R »q≈£îì |ü⁄Á‹ø£jÓÆTq~j·TT q>∑T, kÕ d”‘ê R Ä d”‘ê<$, ‘·<ë R

Ä düeTj·TeTTq, @‘ê+ ãT~Δ+ ø£è‘ê« R á ìXÃj·TeTTqT #dæø=ì, ‘·+ yêqs¡+

R Ä yêqs¡Tì>∑÷]Ã, q Á|ü‹yê´»Vü‰s¡ R »yêãT #Ó|üŒ≈£î+&ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT366

‘ê‘·Œs¡ eTT:` n|ü &Ü d”‘êkÕ~Û« á $<ÛäyÓTÆq{Ϻ ìXÃj·TeTT >∑*–, m<äT≥qTqï{Ϻ

yêqs¡Tì‘√ @$Tj·TTqT |ü\Tø£ø£ }s¡T≈£î+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ d”‘êj·÷' ì•Ã‘·+ ãT<ëΔ« Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ

ÅXÀÁ‘êqT≈£L …’ s¡«#·HÓ’ düÔ<ë ‘ê+ dü+Á|üVü≤s¡j·THé ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘êj·÷' ` ì•Ã‘·+ ` ãT<ëΔ« ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `

ÁXÀÁ‘êqT≈£L …’' ` e#·HÓ’' ` ‘·<ë ` ‘ê+ ` dü+Á|üVü≤s¡j·THé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé d”‘êj·÷' ì•Ã‘·+ ãT<ëΔ« ‘·<ë

ÅXÀÁ‘êqT≈£L …’' e#·HÓ’' ‘·<ë ‘ê+ dü+Á|üVü≤s¡j·THé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,

d”‘êj·÷' R d”‘·jÓTTø£ÿ, ì•Ã‘·+ R ìXÃj·TeTTqT, ãT<ëΔ« R ‘Ó*dæø=ì, ‘·<ë R

n|ü⁄Œ&ÉT, ÅXÀÁ‘êqT≈£L …’' R #Óe⁄\ øÏ+|üsTTq{Ϻ, e#·HÓ’' R e÷≥\‘√, ‘ê+ R Ä

d”‘ê<$ì, dü+Á|üVü≤s¡j·THé R $TøÏÿ* dü+‘√wæ+|üCÒj·TT#·T, (nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.)

‘ê‘·Œs¡ eTT:` Vü≤qTeT+‘·T &É|ü⁄Œ&ÉT d”‘ê<$øÏ >∑*–q{Ϻ n_ÛÁbÕj·TeTTqT Á>∑Væ≤+∫

yÓ+≥H ÄyÓT #Óe⁄\≈£î Ç+|ü⁄>∑ qT+&ÉTq{Ϻ e#·qeTT\‘√ sêeTTì ø°]Ô+#·T#·T

ÄyÓT eTqdüT‡q≈£î $TøÏÿ* Äq+<äø£s¡eTT>± Ç≥T¢ |ü\T≈£<=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ Ä~‘· Çe ‘»d”« ˝Àø£ø±+‘· XÙo j·T<∏ë ˆ

sêC≤ düs¡«dü ˝Àø£dü <y√ yÓ’ÁXeD√ j·T<∏ë ˆˆ 28

XÀ¢ ˆ $Áø£yT D√|ü|üqï Xà j·T<∏ë $wüßí s¡àVü‰j·TXÊ' ˆ

dü‘· yêB eT<ÛäTs¡yêπ>›y√ yê#·düŒ‹ s¡ <∏ë ˆˆ 29

XÀ¢ ˆ s¡÷|üyêHé düTuÛÑ>∑' le÷Hé ø£+<äs¡Œ Çe eT÷]Ôe÷Hé ˆ

kÕúqÁø√<Û Á|üVü≤sêÔ #· ÅX‚c˛ ˝Àπø eTVü‰s¡<∏ä' ˆˆ 30

XÀ¢ ˆ u≤VüQ#êäj·÷ eTewüºuÀΔ j·Tdü ˝Àø√ eTVü‰‘·àq' ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ä~‘· ' ` Çe ` ‘»d”« ` ˝Àø£ø±+‘·' ` Xo ` j·T<∏ë ` sêC≤

` düs¡«dü ` ˝Àø£dü ` <e' ` yê#·düŒ‹' ` j·T<∏ë ` $Áø£yTD ` ñ|ü|üqï' `

#· ` j·T<∏ë ` $wüßí' ` eTVü‰j·TXÊ' ` dü‘· yêB ` eT<ÛäTs¡yêø ` <e' `

yÓ’ÁXeD' ` j·T<∏ë, ` s¡÷|üyêHé ` düTuÛÑ>∑' ` le÷Hé ` ø£+<äs¡Œ' ` Çe `

367(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

eT÷]Ôe÷Hé ` kÕúqÁø√<Û ` Á|üVü≤sêÔ ` #· ` ÅX‚wü' ` ˝Àπø ` eTVü‰s¡<∏ä' `

u≤VüQ#êäj·÷yéT ` newüºãΔ' ` j·Tdü ` ˝Àø£' ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Àø£' eTVü‰‘·àq' j·Tdü u≤VüQ#êäj·÷+ newüºãΔ', (dü' sêeT')

Ä~‘· ' Çe, ‘˚»d”«— X¯o j·T<∏ë ˝Àø£ø±+‘·'— yÓ’ÁX¯eD' <˚e' j·T<∏ë düs¡«dü

˝Àø£dü sêC≤— $wüßí' j·T<∏ë eTVü‰j·TXÊ' $Áø£yTD ñ|ü|üqï' #·, yê#·düŒ‹' <e'

j·T<∏ë dü‘·´yêB eT<ÛäTs¡yêø˘— eT÷]Ôe÷Hé ø£+<äs¡Œ' Çe le÷Hé, s¡÷|üyêHé,

düTuÛÑ>∑', kÕúqÁø√<Û Á|üVü≤sêÔ #·, ˝Àπø ÅX‚wü' eTVü‰s¡<∏ä' #· (ÄùdÔ).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ˝Àø£' R á »>∑‘·TÔ, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Ó’q, j·Tdü R @

|üs¡eT|ü⁄s¡TwüßìjÓTTø£ÿ, u≤VüQ#êäj·÷+ R uÛÑT»eTT\ ˙&ÉqT, newüºãΔ' R

ì\∫j·TTqï<√, (dü' sêeT' R Ä lsêeT#·+Á<äT&ÉT) Ä~‘· ' Çe R uÛ≤düÿs¡Tìe …,

‘»d”« R ‘»XÊÙ*— Xo j·T<∏ë R #·+Á<äTìe …, ˝Àø£ø±+‘·' R »>∑‘·TÔq ø±Vü‰¢<ä

ø£s¡yÓTÆqyê&ÉT— yÓ’ÁX¯eD' <˚e' j·T<∏ë R ≈£îuÒs¡Tì e˝…, düs¡«dü´ ˝Àø£dü´ R

düs¡«˝Àø£eTTq≈£îqT, sêC≤ R sêE— $wüßí' j·T<∏ë R eTVü‰$wüßíe⁄e …, eTVü‰j·TXÊ'

R n$T‘·yÓTÆq j·TXdüT‡>∑\yê&ÉTqT, $Áø£yTD ñ|ü|üqï' #· R n$T‘·|üsêÁø£eTeTT‘√

≈£L&çq{Ϻyê&ÉTqT— <e' yê#·düŒ‹' j·T<∏ë R |üPE´&Ó’q{Ϻ ãèVü≤düŒ‹e …, dü‘· yêB

R dü‘· e#·qT&ÉTqT, eT<ÛäTs¡yêø R eT<ÛäTs¡yÓTÆq{Ϻ yê≈£îÿ>∑\yê&ÉTqT— eT÷]Ôe÷Hé

ø£+<äs¡Œ' Çe R XØs¡eTT‘√ Á|üø±•+#·T eTqà<∏äT&ÉTe …, le÷Hé R >=|üŒXÀuÛÑ‘√

H=|üyê&ÉTqT, s¡÷|üyêHé R s¡eT´yÓTÆq s¡÷|üeTT‘√ Á|üø±•+#·Tyê&ÉTqT, düTuÛÑ>∑'

R ˝≤eD´eTT‘√ H=|üyê&ÉTqT— kÕúqÁø√<Û R ÄeX´ø£yÓTÆq Áø√<ÛädüeTj·TeTTq+<äT,

Á|üVü≤sêÔ #· R (XÁ‘·Te⁄\qT) s¡÷|ü⁄e÷|ü⁄yê&ÉTqT, ˝Àπø R »>∑‘·TÔq+<äT, ÅX‚wü'

Rdüs¡«ÅX‚wüß&Ó’q, eTVü‰s¡<∏ä' R eTVü‰Ms¡T&ÉTqT>±, ÄùdÔ R yÓ\j·TT#·THêï&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT:` düs¡«dü Àø£dü sêC≤ <Ûäq<ÛëHê´~Á|ü<ëqeTT#‘· düs¡«˝Àø£eTTq≈£îqT

s¡+»≈£î&ÉT. (≈£îuÒs¡T&ÉT n{Ϻyê&ÉT).

>√$+<äsêJj·TeTT:` düs¡«dü ˝Àø£dü sêC≤ ` ≈£îuÒs¡Tq≈£î düs¡«˝Àø£s껑·«eTT

ÁXó‹düeTà‘·eTT. ªªsêC≤~ÛsêC≤j·T Á|üdüVü≤´ kÕVæ≤H, qyÓ÷ ej·T+ yÓ’ÁXeD≤j·T

≈£îs¡àùV≤μμ.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` á Àø£eT+‘·j·TTqT @ eTVü‰‘·Tàì u≤VüQ#êäj·Tj·T+<äT $ÁX$T+∫

düTœ+#·T#·Tqï<√ n{Ϻ lsêeT#·+Á<äT&ÉT dü÷s¡T´ìe … rÁeyÓTÆq ‘»düT‡ >∑\yê&ÉT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT368

#·+Á<äTìe … Àø£Á|æj·TyÓTÆq #·\¢ì ø±+‹>∑\yê&ÉT— ≈£îuÒs¡Tìe … À≈£î …\¢]jÓTTø£ÿ

ø√¬sÿ\qT B]à s¡+õ+|ü#j·TT q{Ϻyê&ÉT— leTVü‰$wüßíe⁄ e … kÕ{Ï Òì ø°]Ô‘√qT,

n$T‘·yÓTÆq $Áø£eTeTT‘√qT yÓ\j·TTq{Ϻyê&ÉT— ãèVü≤düŒ‹e … dü‘· yÓTÆq eT<ÛäTs¡yÓTÆq

yê≈£îÿ\‘√ yÓ\j·TTyê&ÉT, XØs¡eTT‘√ yÓ\j·TT eTqà<∏äTì e … ~e´yÓTÆq XÀuÛÑ‘√&ÉqT,

kÂ+<äs¡´eTT‘√&ÉqT, ˝≤eD´eTT‘√&ÉqT ˇbÕŒs¡Tq{Ϻyê&ÉT— ø√|æ+|üe\dæq

düeTj·TeTTq+<äT XÁ‘·Te⁄qT |ü]e÷s¡Œ>∑\yê&ÉT— Àø£eTTq+<äT düsê«~Û≈£î&Ó’q Ms¡T&ÉT

nì ø°]Ô+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻyê&ÉT düTe÷.

XÀ¢ ˆ n|üÁø£e÷´--ÁXeT|ü<ë qà è>∑s¡÷ù|D sê|òüTeyéT ˆ

XSH´ jT Hê|ü ‘ê-dæ ‘·dü Á<äø£å ´dæ ‘·‘·Œ¤\yéT ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n|üÁø£eT´ ` ÄÁXeT|ü<ë‘Y ` eTè>∑s¡÷ù|D ` sê|òüTeyéT, XSH´

` jTq ` n|ü ‘ê ` ndæ ` ‘·dü ` Á<äø£å ´dæ ` ‘·‘Y|òü\yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÄÁXeT|ü<ë‘Y eTè>∑s¡÷ù|D sê|òüTeyéT n|üÁø£eT´ jTq XSH´

n|ü ‘ê ndæ, ‘·dü ‘·‘Y|òü\+ Á<äø£å ´dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÄÁX¯eT|ü<ë‘Y R ÄÁX¯eTkÕúqeTTqT+&ç, eTè>∑s¡÷ù|D R

e÷j·÷eTè>∑s¡÷|üeTT‘√, sê|òüTe+ R lsêeTTì, n|üÁø£eT´ R <ä÷s¡eTT#dæ, XSH´

R ìs¡®qyÓTÆq{Ϻ (dæú‹j·T+<äT), j˚Tq R @ sêeDTì#˚, n|ü˙‘ê ndæ R

n|üVü≤]+|üã&ç j·TT+{Ïy√, ‘·dü R Ä sêeDTq≈£î, ‘·‘Y|òü\+ R <ëìjÓTTø£ÿ

|òü*‘·eTTqT, Á<äø£å ´dæ R #·÷&É>∑\e⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X«s¡rs¡Tú\T :` ‘·dü ‘·‘Y |òü\+ Ä sêeDTq≈£î eTs¡Ds¡÷|üyÓTÆq{Ϻ |òü*‘·eTTqT

nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` ÄHê&ÉT ÄÁX¯eTeTTqT+&ç e÷j·T˝Ò&ç s¡÷|üeTT‘√ lsêeTTì

<ä÷s¡eTT#˚dæ ˇ+≥]>∑qTqï ìqTï @ ˙#·T&ÉT n|üVü≤]+#ÓH√ n‘·&ÉT ‘·q

bÕ|üø£è‘· eTTq≈£î ‘·>∑T |òü*‘·eTT qqTuÛÑ$+#·T≥ ø=~›ø±\eTT˝ÀH #·÷&É>∑\e⁄.

XÀ¢ ˆ n∫sê Á<ëeD+ dü+UÒ jÓ÷ e~Ûwü ‹ Ms¡ yêHé ˆ

Áø√<ÛäÁ|üeTT¬øÔÌ ]wüß_Û s¡® «\~“¤]e bÕe¬ø’' ˆ

‘ HêVü≤+ Áù|wæ‘√ <ä÷‘· düÔ «‘·‡ø±X $TVü‰>∑‘·' ˆˆ 33

369(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n∫sê‘Y ` sêeD+ ` dü+UÒ ` j·T' ` e~Ûwü ‹ ` Ms¡ yêHé `

Áø√<ÛäÁ|üeTT¬øÔÌ' ` Çwüß_Û' ` »«\~“¤' ` Çe ` bÕe¬ø’' ` ‘q ` nVü≤+ ` Áù|wæ‘·'

` <ä÷‘·' ` ‘·«‘·‡ø±XyéT ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ yêHé j·T', »«\~“¤' bÕe¬ø’' Çe, Áø√<ÛäÁ|üeTT¬øÔÌ' Çwüß_Û'

n∫sê‘Y dü+UÒ sêeD+ e~Ûwü ‹, ‘q Áù|wæ‘·' <ä÷‘·' nVü≤+ ÇVü≤ ‘·«‘Ydüø±X+

Ä>∑‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ yêHé j·T' R Ms¡ XÊ*jÓÆTq @ eTVü≤˙j·TT&ÉT, »«\~“¤'

bÕe¬ø’' Çe R Á|ü»«*+#·T #·Tqï n>∑Tï\e+{Ï, Áø√<ÛäÁ|üeTT¬øÔÌ' R Áø√<ÛäeTT# $&ÉTe

ã&çq{Ϻ, Çwüß_Û' R X¯s¡eTT\#˚, n∫sê‘Y R ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚, dü+UÒ´ R

j·TT<äΔeTTq+<äT, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, e~Ûwü ‹ R dü+Vü≤]+|ü>∑\&√, ‘q

R Ä eTVü≤˙j·TTì#, Áù|wæ‘·' R |ü+|üã&çq{Ϻ, <ä÷‘·' R <ä÷‘·HÓ’q, nVü≤+ R

HqT, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ‘·«‘Ydüø±X+ R ˙ düìï~ÛøÏ, Ä>∑‘·' R e∫Ãqyê&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` @ eTVü‰Ms¡T&ÉT rÁeyÓTÆq Áø√<ÛäeTT‘√ Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ï•K\

e+{Ï u≤DeTT\qT Á|üjÓ÷–+∫, ø=\~ø±\eTT˝ÀH˚ j·TT<äΔuÛÑ÷$T˝À sêeDTì

H\ >∑÷\ŒqTHêï&√, Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT lsêeTT&ÉT |ü+|ü>± ˙ø£&É≈£î HqT <ä÷‘·>±

e∫Ãj·TT+{Ïì.

XÀ¢ ˆ ‘·«~«jÓ÷π>q <äT'U≤s¡Ôdü‡ ‘ê«+ øöX\ eTÁãM‘Y ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·«~«jÓ÷π>q <äT'U≤s¡Ô' dü' ‘ê«+ øöX\yéT nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«~«jÓ÷π>q <äT'U≤s¡Ô' dü' ‘ê«+ øöX\yéT nÁãM‘Y ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«~«jÓ÷π>q R ˙ $jÓ÷>∑eTT#, <äT'U≤s¡Ô' R XÀø£|”&ç‘·T&Ó’

j·TTqï{Ϻ, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, øöX\yéT nÁãM‘Y R ≈£îX\eT&çHê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ˙ $jÓ÷>∑eTTe\q <äT'KeTT#˚ |”&ç+|üã&ÉT Ä lsêeTT&ÉT Hê

eTTKeTTq (<ë«sê) ìqTï πøåeTyês¡Ô q&ÉT>∑T#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ \ø£ÎD Xà eTVü‰‘C≤ düT‡$TÁ‘êq+<äes¡Δq' ˆ

n_Ûyê<ä eTVü‰u≤VüQ' dü ‘ê«+ øöX\ eTÁãM‘Y ˆˆ 35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` \ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰‘C≤' ` düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq' ` n_Ûyê<ä

` eTVü‰u≤VüQ' ` dü' ` ‘ê«+ ` øöX\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT370

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘C≤', eTVü‰u≤VüQ', düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq' dü' \ø£ÎDXÃ,

‘ê«yéT n_Ûyê<ä øöX\yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R ‘˚»XÊÙ*j·TTqT, eTVü‰u≤VüQ' R |üsêÁø£eT

XÊ*j·TTqT, düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq' R düT$TÁ‘êq+<äqT&ÉTqT n>∑T, dü' \ø£ÎDXà R

Ä \ø£ÎDT&ÉT >∑÷&É, ‘ê«yéT n_Ûyê<ä R ˙≈£î e+<äqeTT#dæ, øöX\yéT nÁãM‘Y

R ≈£îX\ eT&ç–Hê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` eTVü‰‘»dü‡+|üqTï&ÉTqT eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*j·TTqT, düT$TÁ‘·Á|æj·T

|ü⁄Á‘·T&ÉT HÓ’q, \ø£ÎDT&ÉT >∑÷&É, n_Ûyê<äqeTT >±$+∫ ìqTï ≈£îX¯\ yês¡Ô

q&ÉT>∑T#·THêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ sêeTdü #· düU≤ <$ düTÁ^y√ HêeT yêqs¡' ˆ

sêC≤ yêqs¡eTTU≤´Hê+ dü ‘ê«+ øöX\ eTÁãM‘Y ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeTdü ` #· ` düU≤ ` <$ ` düTÁ^e' ` HêeT ` yêqs¡' `

sêC≤ ` yêqs¡eTTU≤´Hê+ ` dü' ` ‘ê«+ ` øöX\yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! sêeTdü düU≤, yêqs¡eTTU≤´Hê+ sêC≤ dü' düTÁ^y√

HêeT yêqs¡' #· ‘ê«+ øöX\yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! sêeTdü düU≤ R lsêeTTq≈£î $TÁ‘·T&ÉTqT,

yêqs¡eTTU≤´Hê+ sêC≤ R yêqs¡ÅX‚wüß\≈£î Á|üuÛÑTe⁄qT n>∑T, dü' düTÁ^e' HêeT

yêqs¡' #· R Ä düTÁ^e⁄&ÉqT yêqs√‘·ÔeTT&ÉT >∑÷&É, ‘ê«+ R ìqTï, øöX\yéT

nÁãM‘Y R πøåeT eT&ç–Hê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ne÷à! lsêeTTìøÏ ùdïVæ≤‘·T&ÉTqT, yêqs¡T\≈£î eTVü‰sêEqT n>∑T

Ä düTÁ^e⁄&ÉT >∑÷&É ìqTï πøåeTyês¡ÔqT n&ÉT>∑T#·THêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ ì‘· + düàs¡‹ sêeTkÕÔ «+ düdüTÁ^e dü‡\ø£ÎD' ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ì‘· + ` düàs¡‹ ` sêeT' ` ‘ê«+ ` düdüTÁ^e' ` dü\ø£ÎD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düdüTÁ^e', dü\ø£ÎD' sêeT' ì‘· + ‘ê«+ düàs¡‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düdüTÁ^e' R düTÁ^e⁄ì‘√ >∑÷&çqyê&ÉTqT, dü\ø£ÎD' R \ø£ÎDTì‘√

>∑÷&çqyê&ÉTqT n>∑T, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ì‘· + R m\¢|ü⁄Œ&ÉTqT, ‘ê«+ R

ìqTï, düàs¡‹ R düà]+#·T#·THêï&ÉT.

371(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT:` düTÁ^e⁄ì‘√&ÉqT, \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, ≈£L&çj·TTqï lsêeT#·+Á<äT&ÉT

m\¢|ü&ÉT ìHï düà]+#·T#·THêï&ÉT düTe÷.

XÀ¢ ˆ ~cÕº Jedæ yÓ’<Væ≤ sêø£åd”eX e÷>∑‘ê ˆ

q ∫sê Á<ä›ø£å ´ùd sêeT+ \ø£ÎD+ #· eTVü‰s¡<∏äyéT ˆ

eT<Û yêqs¡ø√{°Hê+ düTÁ^e+ #ê$T‘Í»düyéT ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~cÕº ` Jedæ ` yÓ’<Væ≤ ` sêø£åd”eXyéT ` Ä>∑‘ê ` q ` ∫sê‘Y

` Á<äø£å ´ùd ` sêeT+ ` \ø£ÎD+ ` #· ` eTVü‰s¡<∏äyéT, ` eT<Û ` yêqs¡ø√{°Hê+

` düTÁ^e+ ` #· ` n$T‘Í»düyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Væ≤! sêø£åd”eXyéT Ä>∑‘ê, (‘·«+) ~cÕº Jedæ— yêqs¡ø√{°Hê+

eT<Û n$T‘Í»dü+ düTÁ^e+, eTVü‰s¡<∏ä+ \ø£ÎD+, sêeT+ #· q∫sê‘Y Á<äø£å dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<˚Væ≤ R z d”‘ê<˚M! sêø£åd”eX¯yéT Ä>∑‘ê R sêø£ådüT\≈£î

#õøÏÿq{Ϻ, (‘·«+ R ˙e⁄), ~cÕº R n<äèwüºeXeTT#, Jedæ R J$+∫j·TTHêïe⁄,

q∫sê‘Y R ‘·«s¡ ÀH, eTVü‰s¡<∏ä+ sêeT+ R eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTTì, \ø£ÎD+ #·

R \ø£ÎDTì, yêqs¡ø√{°Hê+ eT<Û R yêqs¡ø√≥T\ q&ÉTeT, n$T‘Í»dü+ R

nbÕs¡yÓTÆq Á|ü‘ê|üeTT>∑\, düTÁ^e+ #· R düTÁ^e⁄ì ≈£L&É, Á<äø£å ´ùd R ø£qT>=q>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ‘·©¢, á sêø£ådüÅd”Ô\≈£î õøÏÿ e⁄ e÷ n<äèwüºeXeTTqH ÁbÕDeTT\‘√

qTHêïe⁄. Çø£ $TøÏÿ* ‘·«s¡ ÀH eTVü‰Ms¡T …’q sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄]ì, nbÕs¡

yêqs¡ôd’q´eT<Ûä eTTq ‘»]\T¢ XÖs¡ XÊ* düTÁ^e⁄ì ø£qTï˝≤s¡ #·÷&É>∑\e⁄.

XÀ¢ ˆ nVü≤+ düTÁ^edü∫e' Vü≤qTe÷ HêïeT yêqs¡' ˆ

Á|ü$c º q>∑Ø+ \+ø±+ \+|òüTsTT‘ê« eT¨<ä~ÛyéT ˆˆ 39

XÀ¢ ˆ ø£è‘ê« eT÷]Δ ï |ü<äHê´dü+ sêeDdü <äTsê‘·àq' ˆ

‘ê«+ Á<äwüߺ eTT|üj·÷‘√-Vü≤+ düe÷Á•‘· |üsêÁø£eTyéT ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` düTÁ^edü∫e' ` Vü≤qTe÷Hé ` HêeT ` yêqs¡' `

Á|ü$wüº' ` q>∑Ø+ ` \+ø±+ ` \+|òüTsTT‘ê« ` eT¨<ä~ÛyéT, ø£è‘ê« ` eT÷]úï `

|ü<äHê´dü+ ` sêeDdü ` <äTsê‘·àq' ` ‘ê«+ ` Á<äwüߺyéT ` ñ|üj·÷‘·' ` nVü≤+

` düe÷Á•‘· ` |üsêÁø£eTyéT ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT372

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+, düTÁ^edü∫e' Vü≤qTe÷HêïeT yêqs¡' eT¨<ä~Û+

\+|òüTsTT‘ê«, \+ø±q>∑Ø+, Á|ü$wüº' (düHé), <äTsê‘·àq' sêeDdü eT÷]Δï |ü<äHê´dü+

ø£è‘ê« |üsêÁø£eT+ düe÷Á•‘· nVü≤+ ‘ê«+ Á<äwüߺyéT ñ|üj·÷‘·' ndæà.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁ^edü∫e' R düTÁ^e⁄ì eT+Á‹ì, Vü≤qTe÷HêïeT yêqs¡' R

Vü≤qTeT+‘·T&ÉqT ù|s¡T>∑\ yêqs¡T&ÉHÓ’q, nVü≤+ R H˚qT, eT¨<ä~Û+ R

eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, \+|òüTsTT‘ê« R <ë{Ï, \+ø±q>∑Ø+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT,

Á|ü$wüº' (düHé) R Á|üy•+∫qyê&ÉHÓ’, |üsêÁø£eT+ düe÷Á•‘· R |üsêÁø£eTeTTqT

ã÷ì, <äTsê‘·àq' R <äTsêàs¡TZ&Ó’q{Ϻ, sêeDdü R sêeDTìjÓTTø£ÿ, eT÷]Δ ï R

‘·\ô|’, |ü<äHê´dü+ ø£è‘ê« R bÕ<äeTTqT yÓ÷|æ, ‘ê«+ Á<äwüߺ+ R ìqTï ø£qT>=qT≥¬ø’,

nVü≤+ R HqT, ñ|üj·÷‘·' ndæà R e∫Ãj·TTHêïqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT:` düTÁ^e⁄ì eT+Á‹j·T>∑T Vü≤qTeT+‘·T&Éqì |æ\Teã&ÉT H˚qT,

eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT \+|òæT+∫, \+ø±q>∑s¡eTTqT C§∫à Hê |üsêÁø£eTeTTqT

Á|ü<ä]Ù+∫, <äTsêàs¡TZ&Ó’q sêeDTì •s¡eTTô|’ Hê yêeTbÕ<äeTTqT yÓ÷|æ ìqTï

‹\øÏ+#·T≥¬ø’ e∫Ãqyê&ÉqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ HêVü≤ eTdæà ‘·<∏ë <$ j·T<∏ë e÷ eTe>∑#·Ã¤dæ ˆ

$X+ø± ‘· »´‘ê yTcÕ ÁX<äΔ‘·‡« e<ä‘√ eTeT ˆˆ 41

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªsêeDX¯+ø±ìyês¡D+μμ HêeT

#·‘·TÅdæÔ+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` nVü≤+ ` ‘·<∏ë ` <$ ` j·T<∏ë ` e÷yéT ` ne>∑#·Ã¤dæ `

$X+ø± ` ‘· »´‘êyéT ` @cÕ ` ÁX<äΔ‘·‡« ` e<ä‘·' ` eTeT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! (‘·«+) j·T<∏ë e÷yéT ne>∑#·Ã¤dæ, nVü≤+ ‘·<∏ë q ndæà—

@cÕ $X+ø± ‘· »´‘êyéT— e<ä‘·' eTeT ÁX<äΔ‘·‡«.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤— (‘·«+ R ˙e⁄) j·T<∏ë R @Ø‹>±, e÷+

ne>∑#·Ã¤dæ R qqTï ‘·\#·T#·THêïy√, nVü≤+ R HqT, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, q ndæà

R ø±qT (düTe÷), @cÕ $X+ø± R á j·TqTe÷qeTT, ‘· »´‘ê+ R $&ÉTeã&ÉT>±ø£!

e<ä‘·' eTeT ÁX<äΔ‘·‡« R (˙‘√) e÷{≤&ÉT‘·Tqï qqTï qeTTàeTT.

373(34) ` #·‘·TÅdæÔ+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T:` d”‘·eTà Vü≤qTeT+‘·Tì |üØøÏå+#·T#·Tqï~. nfÒ¢ >∑Ts¡Te⁄qT

•wüß´&ÉT>± qT+&É>√s¡Tyê&ÉT |üØøÏå+#·e˝…qT. sêeT#·+Á<äeT÷]ÔjÓTT<ä›≈£î,

e÷s¡TywüeTT‘√ b˛e⁄≥≈£î kÕVü≤dæ+∫q Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, d”‘ê<$jÓTT<ä› ø£≥T¢ b˛e⁄≥

ì|ü‘√ Hê&ÉTø=qT≥ e+{Ï<äì ‘·\#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT:` ‘·©¢, qqTï e÷j·÷$jÓÆTq sêeDT&Éì ÁuÛÑ$T+#·T#·THêïe⁄. ø±ì

HqT n{Ϻyê&ÉqT>±qT düTe÷! eTqdüT‡q+<äTqï e´s¡úyÓTÆq ÄX+ø£qT $&ç∫ô|≥TºeTT.

˙≈£î dü‘· eTTqT ‘Ó\T|ü>√s¡T#·T #Ó|ü#·Tqï Hê e÷≥\qT $X«dæ+|ü⁄eTT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªsêeDX+ø±ìyês¡DeTTμμ nqT

eTT|üŒ~Hê\Zedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

|ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘ê+ ‘·T sêeTø£<∏ë+ ÁXó‘ê« yÓ’<V”≤ yêqs¡s¡uÛ≤‘Y ˆ

ñyê#· e#·q+ kÕ+‘·« $T<ä+ eT<ÛäTs¡j·÷ –sê ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê+ ` ‘·T ` sêeTø£<∏ë+ ` ÁXó‘ê« ` yÓ’<V”≤ ` yêqs¡s¡uÛ≤‘Y `

ñyê#· ` e#·q+ ` kÕ+‘·«yéT ` Ç<ä+ ` eT<ÛäTs¡j·÷ ` –sê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<V”≤ yêqs¡s¡uÛ≤‘Y ‘ê+ sêeTø£<∏ë+ ÁXó‘ê« eT<ÛäTs¡j·÷

–sê Ç<ä+ kÕ+‘·«+ e#·qyéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<V”≤ R C≤qø°<$, yêqs¡s¡uÛ≤‘Y R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT+‘·Tì

qT+&ç— ‘ê+ sêeTø£<∏ë+ R Ä lsêeTTì #·]‘·eTTqT, ÁXó‘ê« R $ì, eT<ÛäTs¡j·÷

–sê R rj·Tì e÷≥‘√, Ç<ä+ kÕ+‘·«+ e#·q+ R á kÂeT´yÓTÆq e÷≥qT,

ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT $ì|æ+∫q Ä lsêeTTì eè‘êÔ+‘·eTTqT

dü+‘√wüeTT‘√ $ì, eT<ÛäTs¡yÓTÆq e#·qeTT\‘√ kÂeT´eTT>± Vü≤qTeT+‘·Tì #·÷∫

Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ø£« ‘ sêyTD dü+düs¡Z' ø£<∏ä+ C≤Hêdæ \ø£ÎDyéT ˆ

yêqsêD≤+ qsêD≤+ #· ø£<∏ä e÷d” ‘·‡e÷>∑eT' ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£« ` ‘ ` sêyTD ` dü+düs¡Z' ` ø£<∏ä+ ` C≤Hêdæ ` \ø£ÎD+ `

yêqsêD≤+ ` qsêD≤+ ` #· ` ø£<∏äyéT ` Äd”‘Y ` düe÷>∑eT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ sêyTD dü+düs¡Z' ø£«? (‘·«+) \ø£ÎD+ ø£<∏ä+ C≤Hêdæ?

yêqsêD≤+ qsêD≤+ #· düe÷>∑eT' ø£<∏äyéT Äd”‘Y?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ R ˙≈£î, sêyTD R lsêeTTì‘√, dü+düs¡Z' R ø£\sTTø£, ø£« R

m#·Ã≥ ? (‘·«+ R ˙e⁄) \ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì, ø£<∏ä+ R m≥T¢, C≤Hêdæ R

miT>∑T<äTe⁄? yêqsêD≤+ R yêqs¡T\≈£îqT, qsêD≤+ #· R qs¡T\≈£îqT, düe÷>∑eT'

375(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

R düe÷yXeTT, ø£<∏ä+ Äd”‘Y R m≥T¢ ÄjÓTqT ?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‘·ìXÀ¢ø° :` >∑Ts¡T≈£î\yêdüjÓ÷>∑´‘· ˝Òq{Ϻ yêqs¡T\≈£îqT, edæwü˜•wüß´˝…’q

sêeT\ø£ÎDT\≈£îqT ø£\sTTø£ m≥T¢ dü+uÛÑ$+#ÓqT? yêqs¡T\T XÊÅdüÔ•øå±<ä÷s¡T\T

>±e⁄q Hê>∑]≈£î\‘√ yê]øÏ dü+|üs¡ÿeTT ndü+uÛÑeyÓTÆ j·TT+&ÉTqT >∑<ë j·Tì d”‘·eTà

uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ≈£î lsêeTTì‘√ |ü]#·j·TeTT m#·Ã≥ \_Û+∫q~? e⁄ \ø£ÎDTì

m≥T¢ miT>∑T<äTe⁄? yêqs¡T\TqT á k˛<äs¡T\TqT ø£\dæ e÷{≤&ÉTø=qT≥ m≥T¢

dü+uÛÑeeTsTTq~?

XÀ¢ ˆ j·÷ì sêeTdü ∫Vü‰ïì \ø£ÎDdü #· yêqs¡ ˆ

‘êì uÛÑ÷j·T dü‡e÷#·ø£å « q e÷+ XÀø£ dü‡e÷$X‚‘Y ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·÷ì ` sêeTdü ` ∫Vü‰ïì ` \ø£ÎDdü ` #· ` yêqs¡, ‘êì `

uÛÑ÷j·T' ` düe÷#·ø£å « ` q ` e÷+ ` XÀø£' ` düe÷$X‚‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! sêeTdü \ø£ÎDdü #· j·÷ì ∫Vü‰ïì (dü+‹) uÛÑ÷j·T'

‘êì düe÷#·ø£å «— e÷+ XÀø£' q düe÷$X‚‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z yêqs√‘·Ôe÷! sêeTdü R lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT,

\ø£ÎDdü #· R \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT, j·÷ì ∫Vü‰ïì R @>∑Ts¡TÔ\sTT‘, (dü+‹ R

ñqïy√) ‘êì R Ä >∑Ts¡TÔ\qT, uÛÑ÷j·T' R ‹]–, düe÷#·ø£å « R u≤>∑T>∑ #Ó|üeTT,

e÷+ R qqTï, XÀø£' R <äT'KeTT, q düe÷$X‚‘Y R #s¡≈£î+&ÉT>±ø£.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z ø£|ædü‘·Ôe÷! lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT

s¡÷|üeTT\+<äT >∑Ts¡TÔ …{ϺyÓ’ j·TTqïy√ yêìì Hê≈£î eTi\ $es¡eTT>∑ ‘Ó\T|ü⁄eTT.

HqT yêìì $qT#·T Hê XÀø£eTTqT b˛>=≥Tºø=+<äTqT.

XÀ¢ ˆ ø°<äèX+ ‘·dü dü+kÕúq+ s¡÷|ü+ ‘·dü #· ø°<äèXyéT ˆ

ø£<∏ä eT÷s¡÷ ø£<∏ä+ u≤VüA \ø£ÎDdü #· X+dü yT ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø°<äèX+ ` ‘·dü ` dü+kÕúq+ ` s¡÷|ü+ ` ‘·dü ` #· ` ø°<äèXyéT,

ø£<∏äyéT ` }s¡÷ ` ø£<∏ä+ ` u≤VüA ` \ø£ÎDdü ` #· ` X+dü ` yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü dü+kÕúq+ ø°<äèXyéT ? ‘·dü s¡÷|ü+ ø°<äèXyéT? }s¡÷

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT376

ø£<∏äyéT? u≤VüA ø£<∏äyéT? \ø£ÎDdü #· (dü+kÕúq+ s¡÷|ü+ #· ø°<äèXyéT?) yT

X¯+dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, dü+kÕúq+ R nej·Te düìïyXeTT,

ø°<äèXyéT R m{Ϻ~? ‘·dü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, s¡÷|ü+ #· R Äø±s¡eTTqT, ø°<äèXyéT R

m{Ϻ~? }s¡÷ ø£<∏äyéT R }s¡T<ä«j·T yÓT≥T¢+&ÉTqT? u≤VüA ø£<∏ä+ R uÛÑT»<ä«j·T

yÓT≥T¢+&ÉTqT? \ø£ÎDdü´ #· R \ø£ÎDTìøÏ>∑÷&É (dü+kÕúq+ s¡÷|ü+ #· R

nej·Tedæú‹j·TT Äø±s¡eTTqT, ø°<äèXyéT R m{Ϻ~?) yT X+dü R Hê≈£î #Ó|üeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` d”‘ê<$ Á|üXï $wüeTÁ|üXï. n+<äT ¬s+&ÉT uÛ≤>∑eTT\T ñqï$.

u≤VüQe⁄\T ãVæ≤s¡+>∑eTT …e¬s’qqT #·÷&Ée#·TÃqT. ‘=&É …{Ϻeì j·T&ç¬>qT. nq>±

eTsêà+>∑eTT …{Ϻeì Á|üXï. Ç$ eÅdüÔeTT eTiT>∑Tq qT+&ÉTq$. Mìì á‘·&Ó≥T¢

‘Ó*dæø=qTqT? ‘Ó*dæø=HÓuÀ! Åd”ÔjÓÆTq ‘·q‘√ yêìHÓ≥T¢ #Ó|üqT? W∫‘· yÓTiT>∑THê

jÓTiT>∑&Ü? sêeTTì <ä÷‘·j˚T jÓÆTq |üø£åeTTq+<äT á‘· &Í∫‘·´ yÓTiT>∑ø£

e÷{≤¢&É&ÉT. nì d”‘ê<$ ‘·\+∫ áÁ|üXï yôdqT.

Bìe\q Ä#ês¡T´&ÉT uÛÑ>∑e‘·Ô‘·Ô «eTT HêeT÷˝≤Á>∑eTT düs¡Vü≤dü´eTT>∑

‘Ó*dæqyê&Ó’ j·TT+&Ée˝…qT. <ëì HÓe] ¬ø≥T¢ #Ó|üŒe\j·TTH√ j·T~j·TTqT

‘Ó*dæqyê&Ó’ j·TT+&Ée\j·TTqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTTì nej·Tedüìïy˚X¯ yÓT{Ϻ~? Ä‘·ì es¡íeTT eTTqï>∑T

Äø±s¡$X‚wü yÓT{Ϻ~? n‘·ì }s¡Te⁄ …{Ϻ$? uÛÑT»eTT …{Ϻ$? eTiÏj·TT \ø£ÎDTì

nej·Te$X‚wüeTTqT Äø±s¡$X‚wüeTTqT m{Ϻy√ Hê≈£î ‘Ó*j·TC…|üeTT.

XÀ¢ ˆ @e eTTø£ÔdüTÔ yÓ’<Vü‰´ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ

‘·‘√ sêeT+ j·T<∏ë‘·‘·Ô « e÷U≤´‘·T eTT|ü#·Áø£yT ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ` ñø£Ô' ` yÓ’<Vü‰´ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ` ‘·‘·'

` sêeT+ ` j·T<∏ë‘·‘·Ô «yéT ` ÄU≤´‘·TyéT ` ñ|ü#·Áø£yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Vü‰´ @eyéT ñø£Ô' e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé ‘·‘·' sêeT+

j·T<∏ë‘·‘·Ô «yéT ÄU≤´‘·TyéT ñ|ü#·Áø£yT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Vü‰´ R d”‘ê<$#, @eyéT ñø£Ô' R áØ‹>± n&ÉT>∑ã&çqyê&Ó’,

e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&É>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, ‘·‘·' R

377(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

n≥T |æeTà≥, sêeT+ R lsêeTTì >∑÷]Ã, j·T<∏ë‘·‘·Ô «+ R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±,

ÄU≤´‘·TyéT R ù|s=ÿqT≥≈£î, ñ|ü#·Áø£yT R yÓTT<ä\Tô|f…ºqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ ‘·qqT áØ‹>± n&ÉT>∑>± yêj·TTq+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT

n|ü&ÉT lsêeTTì jÓTTø£ÿ j·T<∏ës¡úyÓTÆq s¡÷|üeTTqT $e]+#·T#·T Ç≥T¢

#Ó|üŒHês¡+_Û+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ C≤q+r ã‘· ~cºÕ´ e÷+ yÓ’<Væ≤ |ü]|üè#·Ã¤dæ ˆ

uÛÑs¡TÔ' ø£eT\|üÁ‘êøÏå dü+kÕúq+ \ø£ÎDdü #· ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` C≤q+r ` ã‘· ` ~cºÕ´ ` e÷+ ` yÓ’<Væ≤ ` |ü]|üè#·Ã¤dæ, uÛÑs¡TÔ'

` ø£eT\|üÁ‘êøÏå ` dü+kÕúq+ ` \ø£ÎDdü ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£eT\|üÁ‘êøÏå! yÓ’<Væ≤! uÛÑs¡TÔ', \ø£ÎDdü #· dü+kÕúq+ C≤q+r

(n|æ) ~cºÕ´ e÷+ |ü]|üè#·Ã¤dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£eT\|üÁ‘êøÏå R |ü<äà|üÁ‘·eTT\e+{Ï HÁ‘·eTT\T >∑\<ëqyÓ’q,

yÓ’<Væ≤ R z C≤qø°! uÛÑs¡TÔ' R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿj·TT, \ø£ÎDdü #· R \ø£ÎDTì jÓTTø£ÿj·TT,

dü+kÕúq+ R nej·TeeTT\ bı+~ø£qT, C≤q+r (n|æ) R ‘Ó*dæq<ëqyÓ’qqT,

~cºÕ´ R uÛ≤>∑ eXeTTq, e÷+ R qqTï, |ü]|üè#·Ã¤dæ R $es¡eTT>∑ n&ÉT>∑T#·THêïe⁄,

ã‘· R ÄVü‰! (Hê j·T<äèwüºeTT!).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! ˙ uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿj·TT \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT s¡÷|üπsU≤<äT\qT

#·ø£ÿ>± miÏ–j·TTqï<ëqyÓ’qqT Hê uÛ≤>∑ eXeTTq Hê# #Ó|æŒ+#·T≥¬ø’ qqï&ÉT>∑T

#·THêïe⁄ >∑<ë! ÄVü‰! @$T Hê j·T<äèwüºeTT.

XÀ¢ ˆ j·÷ì sêeTdü ∫Vü‰ïì \ø£ÎDdü #· j·÷ì yÓ’ ˆ

\øÏå‘êì $XÊ˝≤øÏå e<ä‘·' XèDT ‘êì yT ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·÷ì ` sêeTdü ` ∫Vü‰ïì ` \ø£ÎDdü ` #· ` j·÷ì ` yÓ’,

\øÏå‘êì ` $XÊ˝≤øÏå ` e<ä‘·' ` XèDT ` ‘êì ` yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øÏå! sêeTdü j·÷ì ∫Vü‰ïì \øÏå‘êì, (‘·<∏ë) \ø£ÎDdü

#· (j·÷ì ∫Vü‰ïì \øÏå‘êì) ‘êì e<ä‘·' yT (e#·') XèDT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå! R $XÊ\yÓTÆq ø£qTï\T>∑\<ëHê! sêeTdü R sêeTTì

jÓTTø£ÿ, j·÷ì ∫Vü‰ïì R @ ∫Vü≤ïeTT\sTT‘, \øÏå‘êì R >∑T]Ô+|üã&çqy√, (‘·<∏ë

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT378

R nfÒ¢) \ø£ÎDdü #· R \ø£ÎDTìjÓTTø£ÿj·TT, j·÷ì(∫Vü‰ïì) R @ (∫Vü≤ïeTT\sTT‘)

\øÏå‘êì R ø£qT>=qã&çqy√, ‘êì R Ä ∫Vü≤ïeTT\qT>∑÷]Ã, e<ä‘·' R ù|s=ÿqT

#·Tqï{Ϻ, yT R HêjÓTTø£ÿ, (e#·' R e÷≥qT) XèDT R Ä\øÏ+|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` C≤qø°! sêeTTì Äø±s¡ $X‚wüeTT\qT HH$T >∑T]Ô+∫‹H√, \ø£ÎDTì

s¡÷|ü$X‚wüeTT\qT HH$T #·÷∫‹H√ yêìì ˙≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT, Ä\øÏ+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ sêeT' ø£eT\|üÁ‘êø£å' |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq' ˆ

s¡÷|ü<ëøÏåD´dü+|üqï' Á|üdü÷‘√ »qø±‘·àCÒ ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeT' ` ø£eT\|üÁ‘êø£å' ` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq' ` s¡÷|ü<ëøÏåD´

dü+|üqï' ` Á|üdü÷‘·' ` »qø±‘·àCÒ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø±‘·àCÒ! sêeT' ø£eT\|üÁ‘êø£å', |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq'

s¡÷|ü<ëøÏåD´dü+|üqï', Á|üdü÷‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø±‘·àCÒ! R z C≤qø°! sêeT' R lsêeTT&ÉT, ø£eT\|üÁ‘êø£å' R

|ü<äà|üÁ‘·eTT\e+{Ï H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉT>∑qT, |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq' R

ì+&ÉT#·+Á<äTì‘√ düe÷qyÓTÆq eTTKeTT >∑\yê&ÉT>∑qT, s¡÷|ü<ëøÏåD´dü+|üqï' R

kÂ+<äs¡ eTT‘√&ÉqT, <äj·÷>∑TDeTT‘√&ÉqT ì+&çj·TTqï{Ϻyê&ÉT>∑qT, Á|üdü÷‘·' R

»ìà+∫q{Ϻyê&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª|üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qq'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªdüs¡«dü‘·Ô «

eTH√Vü≤s¡'μ nì ˇø£ bÕsƒ¡eTT. nq>± düs¡«ÁbÕDÏeTH√Vü≤s¡T&ÉT.

‹s¡ >±®‹yê&ÉHÓ’ #Ó≥Tºø=eTà\eT<Ûä ‹s¡T>∑T#·T+&ÉT Hê eTqdüT‡qT >∑÷&É

q|üVü≤]+∫qyê&ÉT. nq>± kÕe÷qT´\ <äèwæºì>∑÷&É Hêø£]¸+#·T kÂ+<äs¡´eTT

>∑\yê&Éì uÛ≤eeTT. s¡÷|ü<ëøÏåD´dü+|üqï' ` s¡÷|üeTqT≥#˚ düs¡«$<ÛäX¯Øs¡

kÂ+<äs¡ eTT‘√ ì+&çqyê&Éìj·TT, <ëøÏåD´eTqT≥# düs¡«$<ÛäeTT …’q Ä‘·à>∑TDeTT\‘√

ì+&çqyê&Éìj·TT uÛ≤eeTT. dü+|üqï' Á|üdü÷‘·' sêeTTì >∑TDeTT\ìïj·TT »qà‘·'

ÁbÕ|æÔ+∫qy>±ì ‘Ó∫Ãô|≥Tºø=qï$ >±eì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ø£eT\|üÁ‘êø£å' ‘êeTs¡ iÒ≈£î\e … yÓ&É\Œ>∑T ø£qTï\T >∑\yê&ÉT.

lsêeTT&ÉT düVü≤»düT+<äs¡T&ÉT. Äj·Tqj·T+ B ø£qTï \_ÛsêeTeTT …’ j·TTqï$. Ä

ªª|ü⁄+kÕ+ yÓ÷Vü≤qs¡÷|ü⁄ìμμ jÓTTø£ÿ kÂ+<äs¡ s¡düÁ|üyêVü≤eTTq, á ø£qTï\T <ä÷s¡eTT

379(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

qT+&ç #·÷#·Tyê]ì düMT|üeTTq≈£î Äø£]¸+#·TqT. düMT|üeTTq≈£î sê>±H˚ yê]

eTqdüT‡\qT ‘·eTj·T+< \>∑ïeTT #dæø=qTqT. s¡÷|ü<ëøÏåD´dü+|üqï' ` s¡÷|üeTT

#‘·qT <ëøÏåD´eTT#‘·qT |ü]|üPs¡íeTT>∑ ì+&çqyê&Ó’ |ü⁄f…ºqT. nq>± Äj·Tqø£fi≤´D

>∑TDeTT ˝≤j·Tq‘√&ÉH |ü⁄{Ϻq$, ø±ì q&ÉTeT e∫Ãq$ >±e⁄. Ç~ ªª|üPs¡íeT<ä'

|üPs¡í$T<äμμeTàqT ÁXó‘· s¡úeTTqT uÀ~Û+#·T#·Tqï~. nq>± |üs¡‘·«<äXj·T+ < cÕ&ÉTZD´

|ü]|üP]Ô >∑\<√ ne‘ês¡<äXj·T+<äTqT Hê j·÷s¡T >∑TDeTT\TqT >∑\eì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z d”‘ê<˚M! lsêeTT&ÉT |ü<äà|üÁ‘·eTT\qT uÀ*q $XÊ\yÓTÆq

H˚Á‘·eTT\T >∑\yê&ÉT, ì+&ÉT #·+Á<äTì uÀ*q eTTKeTT >∑\yê&ÉT, Ç{Ϻ <˚Vü≤

kÂ+<äs¡ eTT >∑*– >=|üŒ <äj·÷>∑TDeTT‘√ ì+&çj·TTqï Vü≤è<äj·TeTT >∑\yê&ÉT>±

»ìà+∫q{Ϻ eTVü‰|ü⁄s¡Twüß&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘˚»kÕ--~‘· dü+ø±X' ø£åeTj·÷ |üè~∏MdüeT' ˆ

ãèVü≤düŒ‹düyÓ÷ ãT<ëΔ j·TXkÕ yêdüy√|üeT' ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘˚»kÕ ` Ä~‘·´dü+ø±X¯' ` ø£åeTj·÷ ` |üè~∏MdüeT' `

ãèVü≤düŒ‹düeT' ` ãT<ëΔ ` j·TXkÕ ` yêdüy√|üeT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') ‘»kÕ Ä~‘· dü+ø±X', ø£åeTj·÷ |üè~∏MdüeT', ãT<ëΔ

ãèVü≤düŒ‹düeT', j·TXkÕ yêdüy√|üeT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) ‘»kÕ R ‘»düT‡#, Ä~‘· dü+ø±X' R

dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qT&ÉT, ø£åeTj·÷ R zs¡TŒ#, |üè~∏MdüeT' R uÛÑ÷$T‘√ düe÷qT&ÉT,

ãT<ëΔ R ãT~Δ#, ãèVü≤düŒ‹düeT' R ãèVü≤düŒ‹‘√ düe÷qT&ÉT, j·TXkÕ R ø°]Ô#,

yêdüy√|üeT' R Ç+Á<äTì‘√ düe÷qT&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ä lsêeTT&ÉT ‘˚CÀ$X‚wüeTT#˚‘· dü÷s¡T´ì uÀ*q{Ϻyê&ÉT,

düVü≤q>∑TDeTTq uÛÑ÷<˚$‘√ düe÷qT&ÉT, ãT~Δ$X‚wüeTTq ãèVü≤düŒ‹øÏ kÕ{Ï

e#·TÃyê&ÉT, j·TXdüT‡q+<äT <y+Á<äTì‘√ düe÷qT&ÉT.

XÀ¢ ˆ s¡øÏå‘ê Je˝Àø£dü dü«»qdü #· s¡øÏå‘ê ˆ

s¡øÏå‘ê dü«dü eè‘·Ôdü <Ûäs¡àdü #· |üs¡+‘·|ü' ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` s¡øÏå‘ê ` Je˝Àø£dü ` dü«»qdü ` #· ` s¡øÏå‘ê ` s¡øÏå‘ê ` dü«dü

` eè‘·Ôdü ` <Ûäs¡àdü ` #· ` |üs¡+‘·|ü' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡+‘·|ü' (dü') Je˝Àø£dü s¡øÏå‘ê, dü«»qdü #· s¡øÏå‘ê, dü«dü

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT380

eè‘·Ôdü <Ûäs¡àdü #· s¡øÏå‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡+‘·|ü' R XÁ‘·Te⁄\qT ‘·|æ+|üCÒj·TTq{Ϻ, (dü' R Ä lsêeTT&ÉT)

Je˝Àø£dü R ÁbÕDÏ Àø£eTTq≈£î, s¡øÏå‘ê R s¡ø£å≈£î&ÉT, dü«»qdü #· R ‘·qyê]øÏ,

s¡øÏå‘ê R s¡ø£å≈£î&ÉT, dü«dü eè‘·Ôdü R ‘·q q&Ée&çøÏì, <Ûäs¡àdü #· R <Ûäs¡àeTTq≈£îqT,

s¡øÏå‘ê R s¡ø£å≈£î&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` lsêeT#·+Á<äT&ÉT eTqTwüß´\qT Væ≤‘·e÷s¡ZeTTq+<äT Á|üe]Ô+|ü

#j·TT≥¬ø’ Àø£dü+Á>∑Vü‰s¡úeTT <Ûäs¡às¡ø£åDeTT, <ÛäsêàqTcÕqeTTqT≈£L&É #j·TT#·THêï&ÉT.

Ç≥T¢ sêeT#·+Á<äTq+ <äT|ü<˚X¯ bÕ+&ç‘·´y˚T>±ø£ nqTcÕ˜qkÕeTs¡ú´eTT ≈£L&É

#Ó|üŒã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÁ‘·TuÛÑj·T+ø£s¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT düeTdüÔJe˝Àø£eTTqT s¡øÏå+#·Tq{Ϻ

yê&ÉT, ‘·qyê] HÓ\¢s¡qT ø±bÕ&ÉTq{Ϻyê&ÉT. ‘·q #·]Á‘·eTTqT ø±bÕ&ÉTø=qT#·T

Ç‘·s¡T\ <Ûäs¡àeTTqT ≈£L&É C≤Á>∑‘·Ô>± s¡øÏå+#·Tq{Ϻyê&ÉT.

XÀ¢ ˆ sêyÓ÷ uÛ≤$Tì ˝Àø£dü #ê‘·Ts¡«s¡í ´dü s¡øÏå‘ê ˆ

eTsê´<ëHê+ #· ˝Àø£dü ø£sêÔ ø±s¡sTT‘ê #· dü' ˆˆ 11

|ü<ä#ä<äeTT :` sêeT' uÛ≤$Tì Àø£dü #ê‘·Ts¡«s¡í ´dü s¡øÏå‘ê eTsê´<ëHê+

` #· ` ˝Àø£dü ` ø£sêÔ ` ø±s¡sTT‘ê ` #· ` dü' ˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛ≤$Tì! sêeT' #ê‘·Ts¡«s¡í ´dü ˝Àø£dü s¡øÏå‘ê— dü' ˝Àø£dü

eTsê´<ëHê+ ø£sêÔ #· ø±s¡sTT‘ê #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛ≤$Tì! R eì‘ês¡‘·ïe÷! sêeT' R lsêeTT&ÉT, #ê‘·Ts¡«s¡í ´dü

R Hê\TZes¡íeTT\T ø£*–j·TTqï{Ϻ, ˝Àø£dü R ˝Àø£eTTq≈£î, s¡øÏå‘ê R s¡ø£å≈£î&ÉT. dü'

R Ä‘·&ÉT, ˝Àø£dü R ˝Àø£eTTjÓTTø£ÿ, eTsê´<ëHê+ R ø£≥Tºu≤≥T\≈£î, ø£sêÔ R

≈£Ls¡TÃyê&ÉTqT, ø±s¡sTT‘ê #· R Ä#·]+|ü#j·TTyê&ÉTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª˝Àø£dü ø£sêÔμ ` nqT≥# Vü≤s¡Ôj·TT uÛÑs¡Ôj·TT >∑÷&É qì |üP]+#·Tø=q

e …qT. Ç≥T¢ #Ó|ü≥# lsêeTT&ÉT düèwæºdæú‹dü+Vü‰s¡ø±s¡≈£î&Ó’q |üs¡ÁãVü≤à j·Tì,

>∑÷&ÛÉeTT>∑ dü÷∫+|üã&çq~. Ç≥T¢ Vü≤qTeT |ü\T≈£î≥ Ä ø£åDeTTq Vü≤qTeT+‘·Tì˝Àì

381(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

e÷j·÷+X¯eTTqT ‘=\–+∫ C≤„qeTTqT Á|üø±•+|ü#˚j·TT≥#˚ >∑*–q~.

ªeTsê´<ëHê+ ø£sêÔ ø±s¡sTT‘êμ ` ‘·q ne‘ês¡Á|üjÓ÷»qeTT>±, <Ûäs¡às¡ø£åDeTT

‘·q ø£s¡Ôe´eTì Ç≥T¢ ‘Ó\T|üã&çq~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·©¢! lsêeTT&ÉT #ê‘·Ts¡«s¡í´dü+j·TT‘·yÓTÆq á ˝Àø£eTTqT

s¡øÏå+#·Tyê&ÉT. ˝Àø£eTTq+<ä* <Ûäs¡àe´edüúqT ø±bÕ&ÉT#·T Ä <Ûäs¡àeTTqT ‘êqT

Ä#·]+#·Tyê&ÉTqT |üs¡T\# Ä#·]+|ü#j·TTq{Ϻyê&ÉTqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ n]ÃcÕà q]Ñ√ -‘· s¡ú+ ÁãVü≤à#·s¡ Áe‘ dæú‘·' ˆ

kÕ<Ûä÷Hê eTT|üø±s¡»„' Á|ü#ês¡»„Xà ø£s¡àD≤yéT ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n]ÃcÕàHé ` n]Ñ·' ` n‘· s¡ú+ ` ÁãVü≤à#·s¡ Áe‘ ` dæú‘·' `

kÕ<Ûä÷HêyéT ` ñ|üø±s¡»„' ` Á|ü#ês¡»„' ` #· ` ø£s¡àD≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') n]ÃcÕàHé, n‘· s¡úyéT n]Ñ·', ÁãVü≤à#·s¡ Áe‘˚ dæú‘·',

kÕ<Ûä÷HêyéT ñ|üø±s¡»„', ø£s¡àD≤+ Á|ü#ês¡»„' #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) n]ÃcÕàHé R >=|üŒ‘»düT‡ >∑\yê&ÉT,

n‘· s¡ú+ R $TøÏÿ*>±, n]Ñ·' R |üPõ+|üã&çq{Ϻyê&ÉT, ÁãVü≤à#·s¡ Áe‘ dæú‘·' R

ÁãVü≤à#·s¡ Áe‘·eTTqT bÕ*+#·Tyê&ÉT, kÕ<Ûä÷HêyéT R dü‘·TŒs¡Twüß\≈£î, ñ|üø±s¡»„'

R ñ|üø±s¡eTT #j·TT≥ ‘Ó*dæqyê&ÉT, ø£s¡àD≤+ R ø±s¡ eTT\jÓTTø£ÿ, Á|ü#ês¡»„' #·

R Ä#·s¡D $X‚wüeTT HÓiÏ–qyê&ÉTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` Á|ü#ês¡»„' ◊Væ≤ø±eTTwæàø£ ø£s¡à\ Á|üjÓ÷>∑eTT ‘Ó*dæqyê&ÉT.

‹\ø£eTT :` ªn]ÃcÕàHé düHé n]Ñ·'μ Á|üø±Xdü«s¡÷|ü⁄&Ó’q Ä~‘· s¡÷|ü⁄&Ó’ ãT<ÛäT\#

Äsê~Û+|üã&ÉT#·THêï&Éì uÛ≤eeTT. ªÁãVü≤à#·s¡´Áe‘˚ dæú‘·'μ ` XÊÅdüÔeTTq+<äT

‘Ó\T|üã&çq Ø‹>± >∑èVü≤düT ú>∑ qT+&ç $~Ûìùw<Û äeTT\qT bÕ{Ï+#·Tq{Ï º

ÁãVü≤à#·s¡ Áe‘·eTì uÛ≤eeTT.

sêe÷j·TD•s√eTDÏ :` ªn]ÃcÕàHé düHé n]Ñ·'μ Á|üø±Xdü«s¡÷|æjÓÆTq |üs¡e÷‘·àjÓÆT

düs¡«<e‘·\# |üPõ+|üã&ÉTq{Ϻyê&Éì uÛ≤eeTT. ªÁãVü≤à#·s¡ Áe‘ dæú‘·'μ ` ‘·q#

ì]à+|üã&çq eTsê´<ës¡÷|üeTT …’q y˚<√ø£Ôìj·TeTeTT\≈£î ã<äTΔ&Ó’ j·TTqïyê&Éì

uÛ≤eeTT. (ÁãVü≤à R y<äeTT) ñ|üø±s¡»„' ñ|üø±s¡eTT #j·TT≥jT miÏ–q{Ϻyê&ÉT,

nq>± n|üø±s¡eTT #j·TT≥ miT>∑ìyê&Éì uÛ≤eeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT382

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n‘·&ÉT eTVü‰‘»dü‡+|üqTï&Ó’ m\¢ Àø£eTT\# n]Ã+|üã&ÉTq{Ϻyê&ÉT.

XÊÅdüÔ$Væ≤‘·yÓTÆq ÁãVü≤à#·s¡ Áe‘·eTT qqTdü]+#·Tyê&ÉT. dü‘Y|ü⁄s¡Twüß\≈£î ñ|üø±s¡eTT

#j·T H]Ãqyê&ÉT. ø£s¡Ôe´eTT\ Ä#·s¡DeTT #·ø£ÿ>± ‘Ó*dæqyê&ÉT.

XÀ¢ ˆ sê»˙‘ê´+ $˙‘·Xà Áu≤Vü≤àD≤Hê eTTbÕdüø£' ˆ

C≤„qyêHé o\dü+|üH√ï $˙‘·Xà |üs¡+‘·|ü' ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sê»˙‘ê´+ $˙‘·' #· Áu≤Vü≤àD≤Hê+ ñbÕdüø£', C≤„qyêHé

` o\dü+|üqï' ` $˙‘·' ` #· ` |üs¡+‘·|ü' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') sê»˙‘ê´+ $˙‘·', Áu≤Vü≤àD≤HêyéT ñbÕdüø£', C≤„qyêHé,

o\dü+|üqï', $˙‘·' #·, |üs¡+‘·|ü' #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü') R Ä lsêeTT&ÉT, sê»˙‘ê´+ R sê»˙‹j·T+<äT, $˙‘·'

R •ø£åDeTT bı+~q{Ϻyê&ÉT, Áu≤Vü≤àD≤HêyéT ñbÕdüø£' R Áu≤Vü≤àDT\qT n]Ã+#·Tq{Ϻ

yê&ÉT, C≤„qyêHé R ñ‘·ÔeTC≤„qeTT ø£*–j·TTqïyê&ÉTqT, o\dü+|üqï' R ñ‘·ÔeT

#·]Á‘· ø£*–q{Ϻyê&ÉTqT, $˙‘·' R $qj·Te+‘·T&ÉTqT, |üs¡+‘·|ü' #· R XÁ‘·Te⁄\qT

‘·|æ+|ü#˚j·TTyê&ÉTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªsê»$<ë´$˙‘·'μ nì ˇø£ bÕsƒ¡eTT. sê»$<ä \T 4 `

1.Ä˙«øÏåøÏ, 2.Á‘·sTT, 3.yês¡Ô, 4.<ä+&É ‹ nqTq$. Ä˙«øÏåøÏ R ‘·s¡ÿ$<ä , Á‘·sTT

R eT÷&ÉT y<äeTT\T, yês¡Ô R yêDÏC≤´~ø£eTT, <ä+&ÉeTT R <√wüß\qT <ä+&ç+#·T≥.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ä lsêeTT&ÉT sê»˙‹j·T+<äT #·ø£ÿ>± •ø£åD H=+~qyê&ÉT,

Áu≤Vü≤àDT\ jÓT&É uÛÑøÏÔ>∑\yê&ÉT, ñ‘·ÔeTyÓTÆq C≤„qeTT Hê]®+∫qyê&ÉT, ÁX‚wüyÓTÆq

#·]Á‘· >∑\yê&ÉT, $qj·Tdü+|üqTï&ÉT, XÁ‘·Te⁄\ qD#·Tyê&ÉTqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ j·TEπs«<ä$˙‘·Xà y<ä$~“¤ düT‡|üPõ‘·' ˆ

<ÛäqTπs«< #· y<wüß y<ë+π>wüß #· ìwæ‘·' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·TEπs«<ä$˙‘·' ` #· ` y<ä$~“¤' ` düT|üPõ‘·', <ÛäqTπs«< ` #·

` y<wüß ` y<ë+π>wüß ` #· ` ìwæ‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') j·TEπs«<ä$˙‘·', y<ä$~“¤' düT|üPõ‘·', <ÛäqTπs«< #·,

y<wüß, y<ë+π>wüß #· ìwæ‘·'.

383(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) j·TEπs«<ä$˙‘·' R j·TEπs«<äeTTq+<äT

•ø£åqT bı+~q{Ϻyê&ÉT, (lsêeTTì~ j·TEπs«<äeTT) y<ä$~“¤' R y<äy‘·Ô\#,

düT|üPõ‘·' R $TøÏÿ* >ös¡$+|ü ã&çqyê&ÉT, <ÛäqTπs«< #· R <ÛäqTπs«<äeTT q+<äTqT,

y<wüß R #·‘·Tπs«<äeTT\+<äTqT, y<ë+π>wüß #· R y<äeTT\jÓTTø£ÿ wü&É+>∑eTT\

j·T+<äTqT, ìwæ‘·' R Á|ü»„qT dü+bÕ~+∫qyê&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+<äT j·TEπs«<äeTTqT Á|ü‘´øÏ+∫ #Ó|ü≥# lsêeT#·+Á<äeT÷]Ô

j·TEXÊÙœ j·Tì ‘Ó*j·Tq>∑TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·q y<äyÓTÆq j·TEπs«<äeTTqT #·ø£ÿ>± n<Ûä j·TqeTT #dæqyê&ÉT.

y˚<äy˚‘·Ô\#˚ |üPõ+|üã&ÉTyê&ÉTqT. <ÛäqTπs«<äeTTq+<äTqT Hê\TZy˚<äeTT\+<äTqT,

Äs¡T y<ë+>∑eTT\+<äTqT dü+|üPs¡íÁ|ü»„ >∑*–j·TTqïyê&ÉTqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ $|ü⁄˝≤+k˛ eTVü‰u≤VüQ' ø£+ãTÁ^e XóÙuÛ≤qq' ˆ

>∑÷&ÛÉ»Á‘·T düT‡‘êÁe÷øå√ sêyÓ÷ HêeT »HÓ’ÁXóÙ‘·' ˆˆ 15

|ü<ä#ä<äeTT :` $|ü⁄˝≤+dü' eTVü‰u≤VüQ' ø£+ãTÁ^e' XóuÛ≤qq' >∑÷&ÛÉ»Á‘·T'

` düT‘êÁe÷ø£å' ` sêeT' ` HêeT ` »HÓ’' ` ÁXó‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') $|ü⁄˝≤+dü', eTVü‰u≤VüQ', ø£+ãTÁ^e', X¯óuÛ≤qq',

>∑÷&ÛÉ»Á‘·T' düT‘êÁe÷ø£å', »HÓ’' sêyÓ÷ HêeT ÁXó‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä‘·&ÉT) $|ü⁄˝≤+dü' R $XÊ\yÓTÆq eT÷|ü⁄\T >∑\yê&ÉT,

eTVü‰u≤VüQ' R bı&ÉyÓ’q <äè&ÛÉyÓTÆq uÛÑT»eTT\T >∑\yê&ÉT, ø£+ãTÁ^e' R X+KeTTe+{Ï

ø£+sƒ¡eTT >∑\yê&ÉT, XóuÛ≤qq' R eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq eTTKeTT >∑\yê&ÉT, >∑÷&ÛÉ»Á‘·T'

R ô|’øÏ ø±ìŒ+|üì eT÷|ü⁄ dü+~Û meTTø£\T >∑\yê&ÉT, »HÓ’' R »qT\#, sêyÓ÷

HêeT R sêeTT&ÉqT ù|s¡, ÁXó‘·' R Á|üdæ~ΔH=+~qyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n‘·&ÉT $XÊ\yÓTÆq uÛÑT»•s¡düT‡\T >∑\yê&ÉT, >=|üŒyÓ’q uÛÑT»eTT\T

>∑\yê&ÉT, X+KeTTe+{Ï ø£+sƒ¡eTT >∑\yê&ÉT, eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq eTTKeTT >∑\yê&ÉT,

ô|’øÏ ø±ìŒ+|üì eT÷|ü⁄ dü+~Û meTTø£\T >∑\yê&ÉT, sêeTT&ÉqT ù|s¡ Á|ü»\˝À

Á|üdæ~Δ H=+~q{Ϻ yê&ÉTqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ <äT+<äT_Ûdü«qìs√Èwü' dæï>∑Δes¡í' Á|ü‘ê|üyêHé ˆ

düeTXà düT$uÛÑø±Ô+>√ es¡í+ XÊ´eT+ düe÷Á•‘·' ˆˆ 16

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT384

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äT+<äT_Ûdü«qìs√Èwü' ` dæï>∑Δes¡í' ` Á|ü‘ê|üyêHé ` düeT' ` #· `

düT$uÛÑø±Ô+>∑' ` es¡í+ ` XÊ´eT+ ` düe÷Á•‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') <äT+<äT_Ûdü«qìs√Èwü', dæï>∑Δes¡í', Á|ü‘ê|üyêHé, düeT',

düT$uÛÑø±Ô+>∑', XÊ´eT+ es¡í+ düe÷Á•‘·' #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) <äT+<äT_Ûdü«qìs√Èwü' R <äT+<äT_Û<Ûä«ìe+{Ï

ø£+sƒ¡dü«s¡eTT >∑\yê&ÉT, dæï>∑Δes¡í' R qTqïì #·ø£ÿì #Ûêj·T>∑\yê&ÉT, Á|ü‘ê|üyêHé

R >=|üŒ Á|ü‘ê|üeTT >∑\yê&ÉT, düeT' R düe÷qyÓTÆq (X¯Øsêej·TeeTT\T>∑\)

yê&ÉT, düT$uÛÑø±Ô+>∑' R #·ø£ÿì $&çe&çq nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT, XÊ´eT+ es¡í+

R yT|òüTes¡íeTTqT, düe÷Á•‘·' R bı+~j·TTHêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT <äT+<äT_Û<Ûä«ìe+{Ï ø£+sƒ¡dü«s¡eTT >∑\yê&ÉT, ì>∑ì>∑ ≤&ÉT

qTqïì ∫ø£ÿHÓ’q X¯Øs¡ø±+‹ >∑\yê&ÉT, |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉT, düe÷qyÓTÆq X¯Øs¡

Á|üe÷DeTT\T >∑\yê&ÉT, #·ø£ÿ>± ys¡T|ü&çj·TTqï nej·Te düìïyXeTT >∑\yê&ÉT,

düT+<äs¡yÓTÆq yT|òüTes¡íeTT e+{Ï ˙\#êäj·T‘√ yÓ\j·TTq{Ϻyê&ÉT.

XÀ¢ ˆ Á‹dæús¡ ÅdæÔÁ|ü\+ãXÃ Á‹düeT ÅdæÔwüß #√qï‘·' ˆ

Á‹‘êÁeT ÅdæÔwüß #· dæï>√Δ >∑+;Ûs¡ ÅdæÔwüß ì‘· X' ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á‹dæús¡' ` Á‹Á|ü\+ã' ` #· ` Á‹düeT' ` Á‹wüß ` #· ` ñqï‘·',

Á‹‘êÁeT' ` Á‹wüß ` #· ` dæï>∑Δ' ` >∑+;Ûs¡' ` Á‹wüß ` ì‘· X' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') Á‹dæús¡', Á‹Á|ü\+ã', Á‹düeT', Á‹wüß ñqï‘·', Á‹‘êÁeT',

Á‹wüß dæï>∑Δ', ì‘· X' Á‹wüß >∑+;Ûs¡' #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) Á‹dæús¡' R i=eTTà eTDÏø£≥Tº |æ&çøÏ*

j·TqT eT÷&ÉT kÕúqeTT\+<äTqT >∑{Ϻ‘·qeTT >∑\yê&ÉT, Á‹Á|ü\+ã' R ø£qTu§eTà\T,

eèwüDeTT\T, u≤VüQe⁄\T nqT eT÷&ÉTqT bı&Ée⁄>± qT+&ÉTyê&ÉT, Á‹düeT' R

πøXÊÁ>∑eTT\T, eèwüDeTT\T, C≤qTe⁄\T nqT eT÷&ÉTqT düeTeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT,

Á‹wüß ñqï‘·' R u§&ÉT¶, bı≥º, i=eTTà nqT eT÷&ÉTqT ñqï‘·eTT …’ j·TT+&ÉTyê&ÉT,

Á‹‘êÁeT' R ø£+{Ï ø=q\T, qKeTT\T, ns¡#‘·T\T (n]ø±fiófl) nqT eT÷&ç+{Ï

j·T+<äTqT mi¿<äqeTT >∑*Zj·TT+&ÉTyê&ÉT, Á‹wüß dæï>∑Δ' R bÕ<äπsK\T, πøXeTT\T,

*+>∑eTDÏ nqT eT÷&ç+{Ïj·T+<äTqT qTqï<äqeTT >∑\yê&ÉT, ì‘· X' R m\¢|ü&ÉTqT,

Á‹wüß >∑+;Ûs¡' #· R ø£+sƒ¡dü«s¡eTT, >∑eTqeTT, Hê_Û j·TqT eT÷&ç+{Ï j·T+<äTqT

>±+;Ûs¡ eTT >∑\yê&ÉT.

385(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` Á‹dæús¡' ` ªªñs¡Xà eTDÏã+<ÛäXà eTTwæºXà qè|ü‘' dæúsê'μμ nìj·TT,

Á‹Á|ü\+ã' ` ªªÁ|ü\+u≤ j·Tdü dü <Ûä Á‘·jÓ÷ ÁuÛÑ÷eTTwüÿu≤Vü≤e'μμ nìj·TT,

Á‹düeT' ªªπøXÊÁ>∑+ eèwüD+ C≤qT düeT+ j·Tdü dü uÛÑ÷|ü‹'μμ nìj·TT, Á‹wüß

ñqï‘·' ªHêuÛÑ +‘·'≈£îøÏåeøå√_Û' ñqï‘Ó’' øÏå‹b˛ uÛÑy‘Yμμ nìj·TT, Á‹‘êÁeT' ªªHÁ‘ê+‘·

qKbÕD´+Á|òæT‘· …’' ‘êÅyÓTÆ' Á‹_Û düT‡Fμμ j·Tìj·TT, Á‹wüß dæï>∑Δ' ªªdæï>±Δ uÛÑe+‹ yÓ’

jTcÕ+ bÕ<äπsU≤ •Ùs√s¡TVü‰', ‘·<∏ë *+>∑eTDÏ ùdÔcÕ+ eTVü‰uÛ≤>∑ + $ì]›X‚‘Yμμ

nìj·TT, Á‹wüß >∑+;Ûs¡' ªªdü«πs dü‘Ô « >∑‘Í HêuÛÖ >∑+;Ûs¡' Á‹wüß Xdü ‘μμ nìj·TTqT

kÕeTTÁ~ø£XÊÅdüÔeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` Á‹Á|ü\+ã' ªªBs¡ÈÁuÛÑ÷u≤VüQeTTwüÿdüTÔ ∫s¡+JM <Ûä qs¡'μμ

nìj·TT Òø£ ªªÁ‘·j·TXà j·Tdü $<ä +‘ Á|ü\+u≤ yTÁ&ÛÉu≤Vü≤e'μμ nìj·TT, Á‹wüß

ñqï‘·' ªªñqï‘·≈£îøÏå' øÏå‹|ü' |ü]eT+&É Àqï‘·HêuÛÑj·T' øÏå‹bÕ', Vü≤è<äj·T+ düy|üq+

|üè<∏äT düyÓ÷qï‘·+ e÷+düfi+ #· qè|ürHêyéTμμ ` esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT. Á‹‘êÁeT'

ªª•¢cÕº+>∑T∞ s¡T∫s¡‘êÁeTqUÖ düTbÕظí bÕ<Í ø£sêe|æ düTs¡ø£ÔqU≤‘·àπsUÖμμ. Á‹wüß

>∑+;Ûs¡' ªdü«s¡ dü‡‘·Ô «+ #· Hê_ÛXà >∑+;Ûs¡' Xdü ‘ ãT<ÛÓ’'μ es¡s¡T∫.

‘=&É\T, düÔqeTT\T, eèwüDeTT\T nqT#·T Åd”Ô\jÓT<äT≥ Ä j·÷

nej·TeeTT\ qìï+{Ïì ø£+sƒ¡‘·' ìπs›•+#·T≥ ñ∫‘·eTTø±<äT >±ã{Ϻ düs¡«

XÊÅdüÔ$XÊs¡<äTsê …’q Ä C≤qø°<$øÏ ‘Ó*j·TTq≥T¢>± kÕeTTÁ~ø£ XÊÅdüÔ Á|üdæ<äΔeTT …’q

|ü<äeTT\‘√ Vü≤qTeT Ç≥T¢ dü÷∫+#·T#·THêï&Éì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT i=eTTà eTDÏø£≥Tº |æ&çøÏ* j·TqT eT÷&ÉT nej·TeeTT

\+<äTqT >∑{Ϻ‘·qeTT >∑\yê&ÉT, ø£qTu§eTà\T u≤VüQe⁄\T eèwüDeTT\T nqT

eT÷&ÉTqT bı&Ée⁄>∑ qT+&ÉTyê&ÉT, πøXÊ+‘·eTT\T eèwüDeTT\T C≤qTe⁄\TqT

düe÷qeTT>± qT+&ÉTyê&ÉT, bı≥º u§&ÉT¶ Vü≤è<äj·TeTT nqT eT÷&ÉTqT m‘·TÔ>∑

qT+&ÉTyê&ÉT, ø£+{Ïø=q\T >√fi¯ófl n]ø±fi¯ófl (n]#˚‘·T\T) mi¿>∑qT+&ÉTyê&ÉT,

bÕ<äπsK\T πøXeTT\T *+>∑eTDÏ nqT eT÷&ÉTqT, qTqï>∑ qT+&ÉTyê&ÉT, e÷≥,

q&Éø£, u§&ÉT¶ nqT eT÷&ç+{Ï j·T+<äTqT m\¢|ü&ÉT >±+;Ûs¡ eTT >∑*Zj·TT+&ÉTq{Ϻ

yê&ÉTdüTe÷!

XÀ¢ ˆ Á‹e∞e÷+ ÅdüÔ eq‘· XÑ·Ts¡« ´+>∑ ÅdæÔos¡yêHé ˆ

#·‘·Twüÿ\ XÑ·Tπs¢K XÑ·T'øÏwüßÿ XÑ·Tdü‡eT' ˆˆ 18

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT386

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á‹e∞e÷Hé Á‘· eq‘·' #·‘·Ts¡« ´+>∑' Á‹os¡yêHé, #·‘·Twüÿ\'

` #·‘·Tπs¢K' ` #·‘·T'øÏwüßÿ' ` #·‘·Tdü‡eT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') Á‹e∞e÷Hé, Á‘·´eq‘·', #·‘·Ts¡« ´+>∑', Á‹os¡¸yêHé,

#·‘·Twüÿ\', #·‘·Tπs¢K', #·‘·T'øÏwüßÿ', #·‘·Tdü‡eT' #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT), Á‹e∞e÷Hé R bı≥ºj·T+<äT (ø£+sƒ¡eTTq,

ñ<äs¡eTTq >∑÷&É) eT÷&ÉT eTT&ÉT‘·\T ø£*–q{Ϻyê&ÉT, Á‘· eq‘·' RdüÔqeTT\T,

düÔHêÁ>∑eTT\T, bÕ<äπsK\T, á eT÷&ÉTqT e+–j·TT+&ÉTyê&ÉT, #·‘·Ts¡« ´+>∑' R

ø£+sƒ¡eTT, *+>∑eTT, |æø£ÿ\T, |æiT<äT\T nqT Hê\T>∑TqT bı{Ϻ$>∑ qT+&ÉTyê&ÉT,

Á‹os¡yêHé R eT÷&ÉT düT&ÉT\T>∑\ •s¡düT‡ >∑\yê&ÉT, #·‘·Twüÿ\' R Hê\T>∑T (y<äeTT\

ÁbÕ|æÔì dü÷∫+#·T) πsK\T u§≥q Áy*ô|’ >∑\yê&ÉT, #·‘·Tπs¢K' R \˝≤≥eTTq

Hê\T>∑T πsK\T >∑\yê&ÉT, #·‘·T'øÏwüßÿ' R ¬s+&ÉT yÓ÷#‘·T\T, ¬s+&ÉT yÓ÷ø±fiófl

nqT Hê\TZqT <äè&ÛÉeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT, #·‘·Tdü‡eT' R u≤VüQe⁄\T, |æø£ÿ\T, ‘=&É\T,

#ÓøÏÿfiófl nqT Hê\TZqT düeTeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` #·‘·Ts¡« ´+>∑' ªªÁ^yê Á|ü»qq+ |üèwü+ ÁVü≤ùd« »+ù|òT #· |üPõ‘μμ,

Á‹os¡yêHé ªªÄes¡ÔÁ‘·j·Tj·TTø£Ô+ j·Tdü •s¡' øÏå‹uÛÑè‘ê eTj·T+ Hê<∏ä'μμ #·‘·Twüÿ\'

ªªeT÷ Ò-+>∑Twüdü πsU≤Hê+ #·‘·Ádü' Á‹Ádü @e Væ≤, @ø± <« yê j·T<∏ëjÓ÷>∑+

y<äπsU≤ ~«»qàHêyéTμμ, #·‘·Tπs¢U≤' ªª\˝≤fÒ j·Tdü <äèX´+‘ #·‘·TÅdæÔ<« ´ø£πsœø±',

X‘·<ä«j·T+ X‘·+ wüwæº düÔkÕ´j·TT]«+X‹ düÔ<∏ëμμ. #·‘·T'øÏwüßÿ' ` øÏwüßÿ' nq>±

Çs¡Te~ Hê\T>∑T n+>∑TfieTT\ Vü≤düÔeTT. Ç{Ϻ Hê\TZ øÏwüßÿe⁄\ Á|üe÷DeTT >∑\yê&ÉT.

nq>± 96 n+>∑TfieTT\ bı&ÉyÓ’qyê&Éì uÛ≤eeTT. #·‘·Tdü‡eT' ªªu≤VüQC≤q÷s¡T

>∑+&Üì #·‘ê«s¡ <∏ä düe÷ì #·μμ nìj·TT ÁãVü‰à+&É |ü⁄sêDeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` Á‘· eq‘·' ªª|”H√-|ü∫‘Ó’ ]ïyÓTÆ ï' øÏå‹|ü‘·j·T XSÃ#·T¬ø’'

düÔ HÓ’ düT‡œq', dæï>±Δ ìe÷ï πsU≤ <ÛäìHê+ ‘· <ä« ´‘·´j˚Tq ì'kÕ«HêyéTμμ

esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT. #·‘·Tπs¢K' ` bÕ<ä‘·\eTTq Hê\TZ sê»\ø£åDπsK\T >∑\yê&ÉT.

ªj·Tdü bÕ<ä‘· Ò eÁ»<Ûä«»X+U≤+≈£îXÀ|üe÷', πsU≤' düeT´ø Á|üø±X+‘ eTqTCÒ+Á<ä+

‘· e÷~X‚‘Y.μμ nì Hês¡<äe#·qeTT.

#·‘·T'øÏwüßÿ' ªªwüDíe‘· +>∑TfiÀ‘‡<Û√ j·T' |ü⁄e÷Hé dü ~yÍø£dü'μμ ÁãVü‰à+&É

|ü⁄sêDeTT.

387(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT ø£+sƒ¡eTTq+<äTqT, ñ<äs¡eTTq+<äTqT eT÷&ÉT eTT&ÉT‘·\T

>∑\yê&ÉT— düÔqeTT\T, düÔHêÁ>∑eTT\T, bÕ<äπsK\T nqT eT÷&ÉTqT e+–j·TT+&ÉTyê&ÉT—

ø£+sƒ¡eTT, |üèwüeTT, |æø£ÿ\T nqT Hê\TZqT bı{Ϻ>∑ qT+&ÉTyê&ÉT— eT÷&ÉT düT&ÉT\‘√

>∑÷&çq •s¡düT‡ >∑\yê&ÉT— #·‘·Tπs«<äÁbÕ|æÔì dü÷∫+#·T Hê\TZπsK\T #˚‹u§≥q

Áy*ô|’ >∑\yê&ÉT— ‘=+ã~Äs¡T n+>∑TfieTT\ bı&Ée⁄>∑\yê&ÉT— u≤VüQe⁄\T, |æø£ÿ\T,

‘=&É\T, #ÓøÏÿfiófl nqT Hê\TZqT düeTeTT>∑ qT+&ÉTyê&ÉTqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ #·‘·Ts¡›X¯düeT<ä«+<ä« X¯Ã‘·Ts¡›+Åwüº X¯Ã‘·Ts¡Z‹' ˆ

eT¨wüVü≤qTHêdüXà |ü+#·dæï>√Δ -wüºe+XyêHé ˆˆ 19

|ü<ä#ä<äeTT :` #·‘·Ts¡›XdüeT<ä«+<ä«' #·‘·Ts¡›+Åwüº' #·‘·Ts¡Z‹' eT¨wüVü≤qTHêdü'

` #· ` |ü+#·dæï>∑Δ' ` nwüºe+XyêHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') #·‘·Ts¡ ›X¯düeT<ä«+<ä«' #·‘·Ts¡ ›+Åwüº' #·‘·Ts¡ Z‹',

eT¨wüVü≤qTHêdü', |ü+#·dæï>∑Δ', nwüºe+XyêHé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) #·‘·Ts¡›XdüeT<ä«+<ä«' R ø£qTu§eTà\T,

HêkÕ|ü⁄≥eTT\T, ø£qTï\T, #Óe⁄\T, ô|<äe⁄\T, düÔHêÁ>∑eTT\T, yÓ÷#˚‘·T\T,

eTDÏø£≥Tº\T, yÓ÷ø±fiófl, n+&Éø√XeTT, ø£{ÏÁ|ü<XeTT, #‘·T\T, bÕ<äeTT\T, |æiT<äT\T

nqT |ü<äTHê\TZ »+≥\TqT düe÷qeTT …’ j·TT+&ÉTyê&ÉT. #·‘·Ts¡›+Åwüº' R X¯óuÛÑ

\ø£åDeTT\T >∑\ Hê\T>∑T ø√i|üqTï\T >∑\yê&ÉT, #·‘·Ts¡Z‹' R dæ+Vü≤eTT, XÊs¡÷›\eTT,

>∑»eTT, eèwüuÛÑeTT nqT Hê*Z+{Ï >∑eTqeTT e+{Ï >∑+;Ûs¡yÓTÆq >∑eTqeTT >∑\yê&ÉT.

eT¨wü˜Vü≤qTHêdü' R ÁX‚wü˜eTT˝…’q ô|<äe⁄\T, #·s¡àeTT, πøX¯eTT\T, bÕ<äeTT\T

nqT HÓ’<äTqT qTqT|ü⁄>∑*– j·TT+&ÉTyê&ÉT, nwüºe+XyêHé R mì$T~ bı&ÉyÓ’q

meTTø£\T>∑\ nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT (yÓHÓïeTTø£, XØs¡eTT, Áyfiófl, #‘·T\T,

eTT≈£îÿ, ø£qTï\T, #Óe⁄\T, eT>∑>∑TiÏ nqT mì$T~ nej·TeeTT\TqT bı&Ée⁄>∑

qT+&ÉTyê&ÉT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` #·‘·Ts¡›XdüeT<ä«+<ä«' ªªÁuÛÑTyÍ HêkÕ|ü⁄fÒ HÁ‘ ø£sêíy√c #· #·÷#·Tπø,

≈£Ls¡Œπs eTDÏã+<ÛÍ #· C≤qT˙ eèwüDÖ ø£{°, ø£sö bÕ<Í d挤CÖ j·Tdü düeTÚ CÒ„j·T'

dü uÛÑ÷|ü‹'μμ #·‘·Ts¡›+Åwüº' ` ªªdæï>±Δ |òüTHêXà <äXHê' düTrø£åí<ä+ÅcÕºdü‡e÷Xà XóuÛ≤'μμ

esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT388

sêe÷j·TD •s√eTDÏ :` ªªu≤VüA #· q\øö #√s¡÷ »+ù|òT #‘· wüºe+Xø±'μμ q\øö

nq>± n+>∑T∞<ä«j·TeTì ns¡úeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` #·‘·Ts¡Z‹' ` ªª>∑»dæ+Vü≤>∑r Msö XÊs¡÷›\eèwüuÛÀ|üeTÚμμ

nqT u≤\ø±+&ÉeTT q+<ä* e#·q $T#·≥ nqT dü+~Û+#·Tø=qe˝…qT.

eT¨wüVü≤qTHêdü' ` ªªã+<ÛäTJe≈£îdüTyÓ÷|üyÓ÷-<Ûäs√, e÷+dü À s¡T∫s¡_+ã

s¡÷|ü<Ûäè‘Y, |üPs¡íe÷+düfi¯Vü≤qTdüTÔ uÛÑ÷$T|ü düTÔ+>∑‘·T+&És¡T∫sêø£è‹düÔ<∏ëμμ

(‘·T+&ÉeTq>± Hêdæø£ nì dü+Væ≤‘êe#·qeTT) |ü+#·dæï>∑Δ' #·≈£åî'ùdïùV≤q kÂuÛ≤>∑ +

<ä+‘·ùdïùV≤q uÛÀ»q+, ‘·«#·ùd‡ ïùV≤q Xj·Tq+ bÕ<äùdïùV≤q yêVü≤qyéTμμnì es¡s¡T∫

yêø£ eTT. ªªdæï>∑Δ ˙\ eTè<äT≈£î+∫‘ê' ‘·<∏ë, eT÷s¡ΔC≤ düT‡Kø£sê dü‡eT+ •s¡'μμ

esêVü≤$TVæ≤s¡T&ÉT. nwüºe+XyêHé ` ªª|üèwüe+X' XØs¡+ #· Vü≤düÔbÕ<ë+>∑T∞ ø£sö,

Hêdæø± #·≈£åîw” ø£söí Á|ü»H√ j·Tdü #êj·T‘ê'μμ nì kÕeTTÁ~ø£e#·qeTT.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` #·‘·Ts¡›X¯düeT<ä«+<ä«' ªªø£sêíøÏåÁuÛÑ÷>∑+&ÉHêkÕ<ä+‘√wü˜düÿ+<Ûä

»Á‘·TD°, bÕ<Í ø£sö düÔHê ePs¡÷ d挤CÖ <ä«+<Í« #·‘·Ts¡›Xμμ. |ü+#·dæï>∑Δ' ªªyê>∑«

Åø£ÔqK˝Àe÷ì ‘·«#·XÃμμ nqT |ü+#êej·TeeTT\T dæï>∑ΔeTT …’ j·TT+&ÉTyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` lsêeTT&ÉT ø£qTu§eT\T, HêkÕ|ü⁄≥eTT\T, ø£qTï\T, #Óe⁄\T,

ô|<äe⁄\T, düÔHêÁ>∑eTT\T, yÓ÷#˚‘·T\T, eTDÏø£≥Tº\T, yÓ÷ø±fi¯ófl, eèwüDeTT\T,

ø£{ÏÁ|ü<˚X¯eTT, #˚‘·T\T, bÕ<äeTT\T, |æiT<äT\T nqT |ü<äTHê\T>∑T »+≥\TqT

düe÷qeTT …’ j·TT+&ÉTyê&ÉT. XóuÛÑ\ø£åD√ù|‘·eTT …’q Hê\T>∑T ø√i|üqTï\T >∑*Zj·TTqï

yê&ÉT. dæ+Vü≤ XÊs¡÷›\ >∑» eèwüuÛÑ >∑eTqeTT\‘√ düe÷qyÓTÆq ؃$>∑\ >∑eTqeTT

>∑*Zj·TTqïyê&ÉT, ø£qTï\T, |üqTï\T, #·s¡àeTT, πøXeTT\T, bÕ<äeTT\T nqT ◊<äTqT

qTqT|ü⁄ >∑*–j·TT+&ÉTyê&ÉT. yÓHÓïeTTø£, XØs¡eTT, Áyfiófl, #‘·T\T, eTT≈£îÿ, ø£qTï\T,

#Óe⁄\T, eT>∑>∑TiÏ j·TqT mì$T~ nej·TeeTT\TqT Á|üX¯düÔ\ø£åD√ù|‘·eTT˝…’

j·TT+&ÉTyê&ÉTqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ <äX|ü<√à <äXãèVü≤ Å‹Ô_Û sê« ´b Ô ~«Xóø£¢yêHé ˆ

wü&ÉTqï‘√ qe‘·qT ÅdæÔ_Û sê« ´b˛ï‹ sê|òüTe' ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äX|ü<äà' ` <äXãèVü≤‘Y ` Á‹_Û' ` yê´|üÔ' ` ~«Xóø£¢yêHé `

wü&ÉTqï‘·' ` qe‘·qT' ` Á‹_Û' ` yê´b˛ï‹ ` sê|òüTe' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' <äX|ü<äà', <äXãèVü≤‘Y, Á‹_Û' yê´|üÔ' ~«Xóø£¢yêHé,

wü&ÉTqï‘·', qe‘·qT', Á‹_Û' yê´b˛ï‹.

389(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, <äX|ü<äà' R eTTKeTT, ø£qTï\T, Hê\Tø£,

ô|<äe⁄\T, #Óe⁄\T, düÔqeTT\T, >√fiófl, #‘·T\T, bÕ<äeTT\T nqT |ü~ nej·TeeTT\T

|ü<ëàø±s¡eTT>∑ >∑*Zj·TT+&ÉTyê&ÉT, <äXãèVü≤‘Y R eø£åeTT, •s¡düT‡, qT<äTs¡T, ø£+sƒ¡eTT,

u≤VüQe⁄\T, eT÷|ü⁄\T, u§&ÉT¶, Á|üø£ÿ\T, yÓqTø£uÛ≤>∑eTT, dü«s¡eTT nqT |ü~ m‘ÓÔÌq

nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT, Á‹_Û' yê´|üÔ' R ‘»düT‡, j·TXdüT‡, XÀuÛÑ j·TqT eT÷&ç+{Ï#

$düÔ]+∫ j·TTqïyê&ÉT, ~«X¯óø£¢yêHé R |üqTï\T, ø£qTï\T nqT ¬s+&ÉT ‘Ó\¢ì

nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT, wü&ÉTqï‘·' R ø£ø£åeTT, ø£&ÉT|ü⁄, eø£åeTT, eTT≈£îÿ, eT÷|ü⁄,

\˝≤≥eTT nqT Äs¡T ñqï‘·yÓTÆq nej·TeeTT\T >∑\yê&ÉT, qe‘·qT' R πøXeTT\T,

MTdüeTT\T, >√fi¯ófl, s√eTeTT\T, Áy˚fi¯ófl, ø£DT|ü⁄\T, #·s¡àeTT, *+>∑eTT, <äèwæº,

ãT~Δ nqT ‘=$Tà~ dü÷ø£ÎyÓTÆq$>± >∑\yê&ÉT, Á‹_Û' yê´b˛ï‹ R |üPsê«Vüí≤eTT,

eT<Ûë´Vü≤ïeTT, n|üsêVüí≤eTT nqT eT÷&ÉT ø±\eTT\+<äTqT <Ûäsêàs¡ú ø±eTeTT \qT

eT÷&ÉT |ü⁄s¡TcÕs¡úeTT\‘√ yê´|æ+∫j·TT+&ÉTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` <äX|ü<äà' ªªeTTKHÁ‘êdü õ¨«wü‘ê\TdüÔqqU≤' ø£sö, bÕ<Í #· <äX|ü<ëàì

|ü<ëàø±sêDÏ j·Tdü´ #·μμ (Ädü´eTq>± zwü˜eT<Ûä´eTT), <äX¯ãèVü≤‘Y ` ªñs¡•Ùs√

\˝≤≥+ #· Á^yê u≤Vü≤«+düHêuÛÑj·T', bÕs¡Ù«|üèwüdü«sê X‚Ë $XÊ˝≤ ùdÔ XóuÛÑÁ|ü<ë'

` kÕeTTÁ~ø£ e#·qeTT. ~«Xóø£¢yêHé. ªª<Í« Xó<ÍΔ ‘·T XóuÛÖ Xóøö¢ e+XÖ e÷‘·T'

|æ‘·TdüÔ<∏ëμμ nìj·TTqT, wü&ÉTqï‘·' ªªø£ø£å' ≈£îøÏåXà eø£åXà Á|òü÷D' düÿ+<Û√ \˝≤{Ïø±,

düs¡«uÛÑ÷‘wüß ì]›cÕº ñqï‘ê+>± XóÙuÛÑÁ|ü<ë'μμ es¡s¡T∫ yêø£ eTT. qe‘·qT' ªªdü÷øå±à

D´+>∑T[|üsê«DÏ πøX˝ÀeTqK‘·«#·', X‚|òüXà jTcÕ+ dü÷øå±àDÏ ‘ qsê Bs¡ÈJ$q'μμ

` nì es¡s¡T∫yêø£ eTT. eTè<äTXàÁXó‘·, dü÷ø£Î<äèwæº, dü÷ø£ÎãT~Δ nqT eT÷&ÉTqT

>∑\dæ yÓTT‘·ÔeTT ‘=$Tà~ j·T>∑TqT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` <äXãèVü≤‘Y ` ªª•s√\˝≤fÒ ÁXeDÒ Á^yê eø£åXà Vü≤è‘·Ô<∏ë,

ñ<äs¡+ bÕDÏbÕ<Í #· |üèwü+ <äX ãèVü≤+‹ #·μ (ÁãVü≤à|ü⁄sêDeTT). Á‹_Û sê« ´b˛ï‹

` ªª<Ûäsêàs¡úø±e÷' ø± Òwüß Á‹wüß j·Tdü dü«qTwæ‘ê'μμ (ÁãVü≤à|ü⁄sêDeTT).

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` Á‹_Ûsê« ´|üÔ' ªªÁ‹_Û sê« ´|æÔXà j·Tdü kÕ´‘Y ‘»kÕ j·TXkÕ

Á•j·÷μμ

lsêeTTì á nej·TeÁ|üX¯+dü˝À ø=ìï |ü⁄qs¡T≈£îÔ\T ø±qe#·TÃ≥≈£î

ø±s¡DeTT, kÕeTTÁ~ø£XÊÅdüÔø£s¡Ô\˝À >∑\ eT‘·uÛÒ<äeTT Ò. lsêeTT&ÉT düs¡«eT‘·eTT\qT

nqTdü]+∫ eTVü‰|ü⁄s¡Twü\ø£åDdüeTì«‘·T&Ó’ j·TTHêï&Éì ‘Ó\T|ü⁄≥jT ø£$\ø£å ´eTì

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT390

Á>∑Væ≤+#·e …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` s¡|òüTTe+X‹\≈£î&Ó’q lsêeTTì eTTKeTT, ø£qTï\T, H√s¡T, Hê\Tø£,

ô|<äe⁄\T, <äe&É\T, düÔqeTT\T, >√fi¯ófl, Vü≤düÔeTT\T, bÕ<äeTT\T nqT |ü~

nej·TeeTT\TqT ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\qT uÀ*j·TT+&ÉTqT. n‘·ì •s¡düT‡, \˝≤≥eTT,

ø£s¡eTT\T, ø£+sƒ¡eTT, eø£åeTT, Vü≤è<äj·TeTT, ñ<äs¡eTT, Vü≤düÔeTT\T, bÕ<äeTT\T,

|üèwüeTT nqT |ü~ nej·TeeTT\TqT dü÷ú\eTT …’ j·TT+&ÉTqT. n‘·ì ‘»düT‡,

ø°]Ô, XÀuÛÑ j·TqT eT÷&ÉTqT $TøÏÿ* $•wüºyÓTÆq$. n‘·ì <ä+‘·eTT\T, HÁ‘·eTT\T

nqT ¬s+&ÉTqT <Ûäefies¡íeTT >∑*Z n+<äeTT>∑ qT+&ÉTqT. Òø£ |æ‘·èe÷‘·èe+XeTT\T

¬s+&ÉTqT ìwüÿfi+ø£eTT>∑ qTqïyê&ÉT. n‘·ì #·+ø£, ø£&ÉT|ü⁄, i=eTTà, eTT≈£îÿ, eT÷|ü⁄,

qT<äTs¡T nqT Hês¡TqT ñqï‘·eTT …’q{Ϻ$. Ä‘·ì Áyfiflø£DT|ü⁄\T, ‘·\yÓ+Á&ÉTø£\T,

>√fiófl, s√eTeTT\T, #·s¡àeTT, *+>∑eTT, MTdüeTT\T, <äèwæº, ãT~Δ j·TqT ‘=$Tà~j·TTqT

$TøÏÿ* dü÷ø£ÎyÓTÆq{Ϻ$. n‘·&ÉT |üPs¡« eT<Ûä´ n|üsêVü≤íeTT\qT eT÷&ÉT

ø±\eTT\+<äTqT <Ûäsêàs¡úø±eTeTT\qT eT÷&ÉT |ü⁄s¡TcÕs¡úeTT\qT kÕ~Û+#·T dü«uÛ≤eeTT

>∑\yê&ÉT.

XÀ¢ ˆ dü‘· <Ûäs¡à|üs¡ ÁoÙe÷Hé dü+Á>∑Vü‰qTÁ>∑ùV≤ s¡‘·' ˆ

<Xø±\$uÛ≤>∑»„' düs¡«˝Àø£Á|æj·T+e<ä' ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü‘· <Ûäs¡à|üs¡' ` le÷Hé ` dü+Á>∑Vü‰qTÁ>∑ùV≤ ` s¡‘·' ` <Xø±\

$uÛ≤>∑»„' ` düs¡«˝Àø£Á|æj·T+e<ä' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') dü‘· <Ûäs¡à|üs¡', le÷Hé, dü+Á>∑Vü‰qTÁ>∑ùV≤ s¡‘·', <Xø±\

$uÛ≤>∑»„', düs¡«˝Àø£Á|æj·T+e<ä'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) dü‘·´<Ûäs¡à|üs¡' R dü‘·´eTTq+<äTqT,

<Ûäs¡àeTTq+<äTqT >=|üŒ ÄdüøÏÔ >∑*– j·TT+&ÉTyê&ÉT, le÷Hé R X¯óuÛÑ\ø£åD

düeTTù|‘·T&ÉT, dü+Á>∑Vü‰qTÁ>∑ùV≤ R dü+Á>∑Væ≤+#·T≥j·T+<äTqT, (Ä Á<äe´eTTqT)

$ìjÓ÷–+#·T≥j·T+<äTqT, s¡‘·' R $TøÏÿ* ÄdüøÏÔ >∑\yê&ÉT, <Xø±\$uÛ≤>∑»„' R

<XeTTjÓTTø£ÿj·TT, ø±\eTTjÓTTø£ÿj·TT $uÛÑ»qeTT ‘Ó*dæqyê&ÉT, düs¡«˝Àø£Á|æj·T+e<ä'

R düeTdüÔ »qT\≈£îqT Á|æj·TeTT>∑ e÷{≤&ÉTq{Ϻyê&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` dü+Á>∑Vü‰qTÁ>∑ùV≤ s¡‘·' ` <ÛäqeTTqT ã\eTTqT dü+Á>∑Væ≤+∫ yêì‘√

Á|üC≤s¡ø£åDeTT #j·TT≥˝À ì|ü⁄DT&ÉT.

391(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT dü‘· eTTq+<äTqT <Ûäs¡àeTTq+<äTqT $TøÏÿ* ÄdüøÏÔ >∑*Z

j·TT+&ÉTyê&ÉT. düs¡«XóuÛÑ\ø£åDdü+|üqTï&ÉT. dü+|ü<ä\qT dü+bÕ~+#·T≥j·T+<äTqT

Á|üC≤Væ≤‘·eTT>∑ $ìjÓ÷–+#·T≥j·T+<äTqT >=|üŒÁX<äΔ >∑\yê&ÉT. <XeTTjÓTTø£ÿj·TT,

ø±\eTTjÓTTø£ÿj·TT $uÛ≤>∑eTT\qT #·ø£ÿ>± >∑T]Ô+∫ dü~«ìjÓ÷>∑eTT #j·TH]Ãqyê&ÉT.

düeTdüÔ»qT\≈£îqT Á|æj·TeTT>∑ uÛ≤wæ+#·Tyê&ÉT.

XÀ¢ ˆ ÁuÛ≤‘ê ‘·dü #· <Ó’ «e÷Á‘·' kÂ$TÁ‹ s¡$T‘·Á|üuÛÑ' ˆ

nqTsêπ>D s¡÷ù|D >∑TD…Æ XÊÃ|æ ‘·<∏ë$<∏ä' ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁuÛ≤‘ê ` ‘·dü ` #· ` <Ó’ «e÷Á‘·' ` kÂ$TÁ‹' ` n$T‘·Á|üuÛÑ' `

nqTsêπ>D ` s¡÷ù|D ` >∑TD…Æ' ` #· ` n|æ ` ‘·<∏ë$<Ûä' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü <Ó’«e÷Á‘·' uÛ≤Á‘ê kÂ$TÁ‹' #· n$T‘·Á|üuÛÑ' nqTsêπ>D,

s¡÷ù|D, >∑TD…ÆXà n|æ ‘·<∏ë$<Ûä'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, <Ó’«e÷Á‘·' R ¬s+&Ée ‘·*¢ ≈£îe÷s¡T&Ó’q,

ÁuÛ≤‘ê kÂ$TÁ‹' #· R k˛<äs¡T&Ó’q düT$TÁ‘êq+<äqT&É>∑T \ø£ÎDT&ÉTqT, n$T‘·Á|üuÛÑ'

R nbÕs¡yÓTÆq ‘»düT‡>∑\yê&ÉT, nqTsêπ>D R Áù|eT#‘·qT, s¡÷ù|D R kÂ+<äs¡ eTT

#‘·qT, >∑TD…ÆXà R dü<äTZDeTT\#‘·qT, ‘·<∏ë$<Ûä' R Ä lsêeTTì e+{Ïyê&.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` <Ó’«e÷Á‘·' R Çs¡Te⁄s¡T ‘·\T¢\ _&ɶ&ÉT nq>± düT$TÁ‘ê øödü\´\

ìs¡Te⁄]ì ‘·q ‘·*¢>∑H #·÷#·Tø=qTq{Ϻyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` lsêeTTì düe‹‘·*¢jÓÆTq düT$TÁ‘· ≈£îe÷s¡T&É>∑T \ø£ÎDT&ÉT

øödü˝≤´düT$TÁ‘·\qT Çs¡Te⁄s¡qT ‘·q ø£qï‘·\T¢\e˝… #·÷#·Tø=qTyê&ÉT. n$T‘·

‘»dü‡+|üqTï&ÉT. nqTsê>∑eTT, kÂ+<äs¡ eTT eTTqï>∑T dü<äTZDeTT\# düs¡«$<ÛäeTT\

‘·q j·TqïjÓÆTq lsêeTTì uÀ*qyê&ÉT.

XÀ¢ ˆ dü düTes¡í#·Ã¤$ ÁoÙe÷ÁHêeT XÊÙ´yÓ÷ eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' düTes¡í#·Ã¤$' Áoe÷Hé sêeT' XÊ´eT' eTVü‰j·TXÊ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' (\ø£ÎD') düTes¡í#·Ã¤$'— le÷Hé eTVü‰j·TXÊ' sêeT' XÊ´eT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' (\ø£ÎD') R Ä \ø£ÎDT&ÉT, düTes¡í#·Ã¤$' R ã+>±s¡Tø±+‹

>∑\yê&ÉT— le÷Hé R düs¡«XóuÛÑ\ø£åDdü+j·TT‘·T&ÉTqT, eTVü‰j·TXÊ' R >=|üŒ ø°]Ô

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT392

>∑\yê&ÉT q>∑T, sêeT' R lsêeTT&ÉT, XÊ´eT' R ˙\es¡íeTT >∑\yê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä \ø£ÎDT&ÉT ã+>±s¡T#êj·T‘√ H=|ü yTqT >∑\yê&ÉT, eTVü‰‘·Tà&Ó’q

lsêeTT&ÉT e÷Á‘·eTT ˙\yT|òüT#êäj·T >∑\yê&ÉT.

dü÷#·q : á bÕ<äeTT ø=ìï Á|ü‘·T\˝À Ò<äT.

XÀ¢ ˆ ‘ê e⁄uÛÖ qs¡XÊs¡÷› Ö ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘·‡yÍ ˆ

$∫q«+‘Í eTV”≤+ ø£è‘ê‡ ï eTkÕà_Û dü‡Vü≤ dü+>∑‘Í ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê ` ñuÛÖ ` qs¡XÊs¡÷› Ö ` ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘·‡yÍ ` $∫q«+‘Í

` eTV”≤+ ` ø£è‘ê‡ ïyéT ` nkÕà_Û' ` düVü≤ ` dü+>∑‘Í ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` qs¡XÊs¡÷› Ö ‘Í ñuÛÖ ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘·‡yÍ, ø£è‘ê‡ ï+ eTV”≤+

$∫q«+‘Í, nkÕà_Û' düVü≤ dü+>∑‘Í.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qs¡XÊs¡÷› Ö ‘Í ñuÛÖ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß …’q Ä sêeT\ø£ÎDT\T

Çs¡Te⁄s¡TqT, ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘·‡yÍ R ìqTï #·÷#·T≥j·T+<äT y&ÉTø£>∑\yê¬s’, ø£è‘ê‡ ï+

eTV”≤+ R uÛÑ÷$Tì n+‘·qT, $∫q«+‘Í R yÓ<ä≈£î#·Tqïyê¬s’, nkÕà_Û' düVü≤ R

e÷‘√&É, dü+>∑‘Í R ø£*dæHês¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ …’q Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT ìqTï ø£qT>=qT

≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ uÛÑ÷$Tq+‘·qT |üs¡ {Ï+#·T#·T eTeTTà ø£*dæø=ì].

XÀ¢ ˆ ‘ê«yTe e÷s¡Ze÷DÖ ‘Í $#·s¡+‘Í edüT+<ÛäsêyéT ˆ

<ä<äs¡Ù‘·T s¡à è>∑|ü‹+ |üPs¡«CÒ Hêes√|æ‘·yéT ˆˆ 24

XÀ¢ ˆ ãTTwü eT÷ø£dü eT÷ Ò ‘·T ãVüQbÕ<ä|üdü+≈£î Ò ˆ

ÁuÛ≤‘·T s¡“¤j·÷s¡Ô e÷d”q+ düTÁ^e+ Á|æj·T<äs¡ÙqyéT ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê«yéT ` @e ` e÷s¡Ze÷DÖ ` ‘Í ` $#·s¡+‘Í ` edüT+<ÛäsêyéT

` <ä<äs¡Ù‘·T' ` eTè>∑|ü‹+ ` |üPs¡«CÒq ` nes√|æ‘·yéT ` ãTTwü eT÷ø£dü `

eT÷ Ò ‘·T ãVüQbÕ<ä|üdü+≈£î Ò ÁuÛ≤‘·T' uÛÑj·÷s¡ÔyéT Äd”q+ düTÁ^e+

` Á|æj·T<äs¡ÙqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :`‘ê«yTe e÷s¡Ze÷DÖ, edüT+<ÛäsêyéT $#·s¡+‘Í ãVüQbÕ<ä|ü

dü+≈£î Ò ãTTwü eT÷ø£dü eT÷ Ò Äd”q+, |üPs¡«CÒq nes√|æ‘·+, ÁuÛ≤‘·T' uÛÑj·÷s¡Ô+,

Á|æj·T<äs¡Ùq+ eTè>∑|ü‹+ <ä<äs¡Ù‘·T'.

393(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê«yTe R ìHï, e÷s¡Ze÷DÖ R yÓ<ä≈£î#·Tqïyê¬s’, edüT+<Ûäsê+

R uÛÑ÷$Tô|’, $#·s¡+‘Í R |üs¡´{Ï+#·T#·Tqï{Ϻ, ‘Í R Ä k˛<äs¡T*s¡Te⁄s¡TqT,

ãVüQbÕ<ä|üdü+≈£î˝Ò R ndü+K´eTT˝…’q eèø£åeTT\‘√ <ä≥ºeTT>∑qTqï{Ϻ, ãTTwü´

eT÷ø£dü´ eT÷˝Ò R ãTTwü´eT÷ø£|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ ~>∑TeuÛ≤>∑eTTq, Äd”q+ R

≈£Ls¡TÃ+&ç j·TTqï{Ϻj·TT, |üPs¡«CÒq R nqïjÓÆTq yê*#˚, nes√|æ‘·+ R

sê»´ÁuÛÑwüߺ&ÉT>∑ #j·Tã&çqyê&ÉTqT, ÁuÛ≤‘·T' uÛÑj·÷s¡Ô+ R nqï>±]e\q uÛÑj·TeTT#

|”&ç+|üã&ÉT#·Tqïyê&ÉTqT, Á|æj·T<äs¡Ùq+ R düT+<äs¡yÓTÆq s¡÷|üeTT‘√

ø±qe#·TÃyê&ÉTq>∑T, eTè>∑|ü‹+ R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q, düTÁ^e+ R düTÁ^e⁄ì, <ä<äs¡Ù‘·T'

R #·÷∫].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT ìqTï >∑÷]ÃjT yÓ<ä≈£î#·T <XeTT

n+‘·j·TT ‹s¡T>∑T#·T ãTTwü eT÷ø£|üs¡«‘·eTT ~>∑Te>∑\ #Ó≥¢ >∑TãTs¡Tq+<äT nqï#

sê»´ÁuÛÑwüߺ&Ó’, n‘·ìøÏ uÛÑj·T|ü&ÉT#·T ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï{Ϻ düT+<äs¡s¡÷|ü⁄&Ó’q yêqs¡ÁX‚wüßì

p∫].

XÀ¢ ˆ ej·T+ #· Vü≤]sê»+ ‘·+ düTÁ^e+ dü‘· dü+>∑s¡yéT ˆ

|ü]#·sê´eTùV≤ sêC≤´‘Y |üPs¡«CÒ Hêes√|æ‘·yéT ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ej·T+ ` #· ` Vü≤]sê»+ ` ‘·+ ` düTÁ^e+ ` dü‘· dü+>∑s¡yéT `

|ü]#·sê´eTùV≤ ` sêC≤´‘Y ` |üPs¡«CÒq ` nes√|æ‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ej·T+ #· |üPs¡«CÒq sêC≤´‘Y nes√|æ‘·+, dü‘· dü+>∑s¡+,

Vü≤]sê»+ düTÁ^e+ |ü]#·sê´eTùV≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ej·T+ #· R yTeTTqT, |üPs¡«CÒq R nqï>±]#, sêC≤´‘Y R

sê»´eTTqT+&ç, nes√|æ‘·+ R ~+|æyj·Tã&çq{Ϻ yê&ÉTqT, dü‘· dü+>∑s¡+ R dü‘· yÓTÆq

Á|ü‹»„>∑\yê&ÉTqT n>∑T, Vü≤]sê»+ ‘·+ düTÁ^e+ R yêqπs+Á<äT&Ó’q Ä düTÁ^e⁄ì,

|ü]#·sê´eTùV≤ R ùd$+#·T#·THêïeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ç#·Ã≥H yTeTT yê*# sê»´eTT >√˝ÀŒsTTj·TTqï ñ‘·ÔeTMs¡T&Ó’q

yêqs¡ÁX‚wüß&É>∑T Ä düTÁ^e⁄ìø£&É qT+&ç n‘·ìì ùd$+#·T#·T qT+{Ï$T.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÂÔ Ns¡edüHÍ <ÛäqT'Á|ües¡bÕDÏHÍ ˆ

ãTTwü eT÷ø£dü XË’\dü s¡eT´+ <X eTTbÕ>∑‘Í ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘Í ` Ns¡edüHÍ ` <ÛäqT'Á|ües¡bÕDÏHÍ ` ãTTwü eT÷ø£dü

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT394

` XË’\dü ` s¡eT´+ ` <XyéT ` ñbÕ>∑‘Í ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' Ns¡edüHÍ, <ÛäqT'Á|ües¡bÕDÏHÍ, ‘Í ãTTwü eT÷ø£dü XË’\dü

s¡eT´+ (‘·+) <XyéT ñbÕ>∑‘Í.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, Ns¡edüHÍ R Hês¡Ns¡\T <Ûä]+∫qyê¬s’,

<ÛäqT'Á|ües¡bÕDÏHÍ R >=|üŒ <ÛäqTdüT‡\qT #‹j·T+<äT |üPìj·TTqï{Ϻ, ‘Í R Ä

sêeT\ø£ÎDT*s¡Te⁄s¡TqT, ãTTwü eT÷ø£dü XË’\dü R ãTTwü eT÷ø£|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ,

s¡eT´+ ‘·+ <X+ R düT+<äs¡yÓTÆq Ä Á|ü<XeTTqT, ñbÕ>∑‘Í R #]Hês¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT Hês¡Ns¡\qT <Ûä]+∫ #‘·T\+<äT >=|üŒyÓ’q <ÛäqTdüT‡\qT

<ë*Ãj·TTqï{Ϻ Ä k˛<äs¡T *s¡Te⁄s¡TqT düT+<äs¡yÓTÆq Ä ãTTwü´eT÷ø£ |üs¡«‘·

Á|ü<XeTTq≈£î e∫Ã].

XÀ¢ ˆ dü ‘Í <äècºÕ« qs¡yê´Á|òüTÚ <Ûäì«HÍ yêqs¡s¡uÛÑ' ˆ

n_Û|ü⁄¢‘√ –πs düÔdü •Ks¡+ uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·' ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘Í ` <äècºÕ« ` qs¡yê´Á|òüTÚ ` <Ûäì«HÍ ` yêqs¡s¡uÛÑ' `

n_Û|ü⁄¢‘·' ` –πs' ` ‘·dü ` •Ks¡+ ` uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqs¡s¡uÛÑ' qs¡yê´Á|òüTÚ <Ûäì«HÍ ‘Í <äècºÕ« uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·'

‘·dü –πs' •Ks¡+ n_Û|ü⁄¢‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqs¡s¡uÛÑ' R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Ä düTÁ^e⁄&ÉT, qs¡yê´Á|òüTÚ R

|ü⁄s¡TwüÁX‚wüß\TqT, <Ûäì«HÍ R >=|üŒ <ÛäqTdüT‡\qT <Ûä]+∫qyês¡Tq>∑T, ‘Í R Ä

sêeT\ø£ÎDT\qT, <äècºÕ« R #·÷∫, uÛÑj·TyÓ÷Væ≤‘·' R uÛÑj·TÁ>∑düTÔ&Ó’, ‘·dü –πs' R

Ä ãTTwü eT÷ø£ |üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ, •Ks¡yéT n_Û|ü⁄¢‘·' R •Ks¡eTTqT n~Ûs√Væ≤+∫Hê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n|ü&ÉT düTÁ^e⁄&ÉT eTVü‰<ÛäqTdüT‡\qT <Ûä]+∫j·TTqï{Ϻ Ä

eTqT»ÁX‚wüߘ\ ìs¡Te⁄s¡qT >±+∫ uÛÑj·T#·øÏ‘·T&Ó’ Ä ãTTwü eT÷ø£|üs¡«‘·•Ks¡eTT

MT~øÏ |üs¡T>∑T‘√ b˛sTT #s¡Tø=HÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· dü‡ •Kπs ‘·dæàHé yêqπs+Á<√ e´edæú‘·' ˆ

‘·jÓ÷ dü‡MT|ü+ e÷yTe Áù|wüj·÷e÷dü dü‘·«s¡yéT ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' dü' •Kπs ‘·dæàHé yêqπs+Á<ä' e´edæú‘·' ‘·jÓ÷'

` düMT|ü+ ` e÷yéT ` @e ` Áù|wüj·÷e÷dü ` dü‘·«s¡yéT ˆˆ

395(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘·dæàHé •Kπs e´edæú‘·' dü' yêqπs+Á<ä' ‘·jÓ÷' düMT|ü+

dü‘·«s¡+ e÷yTe Áù|wüj·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ‘·dæàHé •Kπs R Ä |üs¡«‘·•Ks¡eTTq,

e´edæú‘·' R ≈£î<äT≥ã&çj·TTqï, dü' yêqπs+Á<ä' R Ä yêqs¡sê»>∑T düTÁ^e⁄&ÉT,

dü‘·«s¡+ R yÓ+≥H, e÷ yTe R qHï, ‘·jÓ÷' düMT|ü+ R Ä sêeT\ø£ÎDT\

ø£&É≈£î, Áù|wüj·÷e÷dü R |ü+|æ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ Ä |üs¡«‘·•Ks¡eTTq ø=+#ÓeTT ≈£î<äT≥ã&ç düTÁ^e⁄&ÉT

yÓ+≥H qHï |æ\∫ Ä sêeT\ø£ÎDT\qT >∑÷]à ‘Ó*dæø=ì s¡eTàì |ü+ô|qT.

XÀ¢ ˆ ‘ê eVü≤+ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ düTÁ^ee#·Hê Á‘·ŒuÛÑ÷ ˆ

s¡÷|ü\ø£åDdü+|üHÍï ø£è‘ê+»* s¡T|üdæú‘·' ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘Í ` nVü≤+ ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ ` düTÁ^ee#·Hê‘Y ` Á|üuÛÑ÷ `

s¡÷|ü\ø£åDdü+|üHÍï ` ø£è‘ê+»*' ` ñ|üdæú‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ düTÁ^ee#·Hê‘Y |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ, s¡÷|ü\ø£åDdü+|üHÍï,

‘Í Á|üuÛÑ÷ ø£è‘ê+»*' (düHé) ñ|üdæú‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R H˚qT, düTÁ^ee#·Hê‘Y R düTÁ^e⁄ì Ä»„e\q,

|ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüߘ˝…’q, s¡÷|ü\ø£åDdü+|üHÍï R kÂ+<äs¡´eTT‘√&ÉqT

ñ‘·ÔeT\ø£åDeTT\‘√&ÉqT ≈£L&çj·TTqï{Ϻ, ‘Í Á|üuÛÑ÷ R Ä kÕ«eTT\ ìs¡Te⁄]ì,

ø£è‘ê+»*' R <√dæ* ˇ–Zqyê&ÉHÓ’, ñ|üdæú‘·' R düMT|æ+∫Hê&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` HqT n|ü&ÉT düTÁ^e⁄ì Ä<XeTT qqTdü]+∫, >=|üŒ kÂ+<äs¡ eTT

‘√qT, eTVü‰|ü⁄s¡Twü\ø£åDeTT\‘√qT, yÓ\j·TT#·Tqï Ä |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ\ ø£&É≈£îb˛sTT

<√dæ* ˇ–Z $qj·TeTT‘√ #] ì\∫‹ì.

XÀ¢ ˆ ‘Í |ü]C≤„‘·‘·‘êÔ «söú eTj·÷ Á|”‹düeTì«‘Í ˆ

|üèwü e÷s√|ü ‘·+ <X+ ÁbÕ|æ‘Í |ü⁄s¡Twüs¡uÛÖ ˆˆ 31

ìy~‘Í #· ‘·‘Ô «q düTÁ^yêj·T eTVü‰‘·àH ˆˆ

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘Í ` |ü]C≤„‘·‘·‘êÔ «söú ` eTj·÷ ` Á|”‹düeTì«‘Í ` |üèwüyéT `

Äs√|ü ` ‘·+ ` <X+ ` ÁbÕ|æ‘Í ` |ü⁄s¡Twüs¡uÛÖ ` ìy~‘Í ` #· ` ‘·‘Ô «q `

düTÁ^yêj·T ` eTVü‰‘·àH ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT396

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ eTj·÷ |ü]C≤„‘·‘·‘êÔ «söú, Á|”‹düeTì«‘Í

|üèwüyéT Äs√|ü ‘·+ <X+ ÁbÕ|æ‘Í— eTVü‰‘·àH düTÁ^yêj·T ‘·‘Ô «q ìy~‘Í #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß *s¡Te⁄s¡TqT, eTj·÷ R

Hê#˚‘·, |ü]C≤„‘·‘·‘êÔ «söú R ‘Ó*j·T#˚j·Tã&çq j·T<∏ës¡ú$wüj·TeTT>∑\yê¬s’,

Á|”‹düeTì«‘Í R dü+‘√wüeTT‘√ >∑÷&çqyê s¡>∑T#·T, |üèwüyéT Äs√|ü R (Hê) M|ü⁄ô|’

HÓøÏÿ+#·Tø=ì, ‘·+ <X+ R (düTÁ^e⁄&ÉTqï) Ä Á|ü<XeTTqT, ÁbÕ|æ‘Í R #s¡Ãã&çHês¡T,

eTVü‰‘·àH˚ R eTVü‰qTuÛ≤e⁄&Ó’q, düTÁ^yêj·T R düTÁ^e⁄q≈£î, ‘·‘˚Ô «q R

j·T<∏ës¡ú$wüj·TeTT#, ìy~‘Í #· R $qï$+|üã&çHês¡T ≈£L&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß …’q Ä k˛<äs¡T\T HêqT+&ç e÷ #·]Á‘·q+‘·qT

‘Ó*dæø=ì dü+‘√wüeTT H=+~]. |æeTà≥ HqT yê]ì Hê M|ü⁄ô|’ HÓøÏÿ+#·Tø=ì

düTÁ^e⁄ì ø£&É≈£î rdæø=ìe∫à n‘·ìøÏ yê]s¡Te⁄] #·]Á‘·qT $qï$+∫‹ì.

XÀ¢ ˆ ‘·jÓ÷ s¡H√´q´dü+uÛ≤cÕ <䓤 èX+ Á|”‹ s¡C≤j·T‘· ˆˆ

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·jÓ÷' ` nH√´q´dü+uÛ≤cÕ‘Y ` uÛÑèX+ ` Á|”‹' ` nC≤j·T‘· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·jÓ÷' nH√´q´dü+uÛ≤cÕ‘Y uÛÑèX+ Á|”‹' nC≤j·T‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·jÓ÷' R Ä sêeTdüTÁ^e⁄\≈£î, nH√´q´dü+uÛ≤cÕ‘Y R |üs¡düŒs¡

dü+uÛ≤wüDeTT e\q, uÛÑèX+ R $TøÏÿ*>±, Á|”‹' nC≤j·T‘· R |üs¡düŒs¡ Áù|eT

»ì+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·Á‘· ‘Í ø°]Ôdü+|üHÍï Vü≤ØX«s¡qπsX«sö ˆ

|üs¡düŒs¡ø£è‘êXÊ«k ø£<∏äj·÷ |üPs¡«eè‘·Ôj·÷ ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·Á‘· ` ‘Í ` ø°]Ôdü+|üHÍï ` Vü≤ØX¯«s¡qπsX¯«sö ` |üs¡düŒs¡

ø£è‘êXÊ«k ` ø£<∏äj·÷ ` |üPs¡«eè‘·Ôj·÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· ø°]Ôdü+|üHÍï, ‘Í Vü≤ØX«s¡qπsX«sö, |üPs¡«eè‘·Ôj·÷ ø£<∏äj·÷

|üs¡düŒs¡ø£è‘êXÊ«k (nuÛÑe‘êyéT).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä düeTj·TeTTq+<äT, ø°]Ôdü+|üHÍï R >=|üŒ Á|ü‹wüH=+~

j·TTqï{Ϻ, ‘Í Vü≤ØX«s¡qπsX«sö R Ä düTÁ^e⁄&ÉTqT, lsêeTT&ÉTqT, |üPs¡«eè‘·Ôj·÷

R |üPs¡«eTT»]–q{Ϻ, ø£<∏äj·÷ R #·]Á‘·#, |üs¡düŒs¡ø£è‘êXÊ«k R ˇ+&=s¡T\qT

z<ës¡TÃø=qïyês¡T, (nuÛÑe‘êyéT) R nsTT].

397(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT ‘·eT |üPs¡«#·]Á‘·# >=|üŒ $U≤´‹ >∑*Zq Ä sêeTdüTÁ^e⁄

*s¡Te⁄s¡TqT ‘ê‘êÿ*ø£eTT˝…’q{Ϻ ‘·eT ‘·eT $cÕ<ä>±<∏ä\qT ˇø£] ø=ø£s¡T

‘Ó\T|ü⁄ø=qT#·T }s¡≥ H=+~].

XÀ¢ ˆ ‘·+ ‘·‘· kÕ‡+‘·«j·÷e÷dü düTÁ^e+ \ø£ÎD≤Á>∑»' ˆ

Åd”ÔùV≤‘√ sê«*Hê ÁuÛ≤Á‘ê ìs¡düÔ eTTs¡T‘»kÕ ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·+ ` ‘·‘·' ` kÕ+‘·«j·÷e÷dü ` düTÁ^e+ ` \ø£ÎD≤Á>∑»' `

Åd”ÔùV≤‘√' ` yê*Hê ` ÁuÛ≤Á‘ê ` ìs¡düÔyéT ` ñs¡T‘»kÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' \ø£ÎD≤Á>∑»' ñs¡T‘˚»kÕ, ÁuÛ≤Á‘ê yê*Hê Åd”ÔùV≤‘√'

ìs¡düÔ+ ‘·+ düTÁ^e+ kÕ+‘·«j·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, \ø£ÎD≤Á>∑»' R lsêeTT&ÉT, ñs¡T‘»kÕ R

eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï&Ó’q, ÁuÛ≤Á‘ê yê*Hê R k˛<äs¡T&Ó’q yê*#˚, Åd”ÔùV≤‘√' R

uÛ≤s¡ ø±s¡DeTT>±, ìs¡düÔ+ R yÓ&É\>=≥ºã&çq, ‘·+ düTÁ^e+ R Ä düTÁ^e⁄ì,

kÕ+‘·«j·÷e÷dü R z<ë¬sÃqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ lsêeTT&ÉT ` >=|üŒ |üsêÁø£eTeTT >∑*Zq ‘·q k˛<äs¡T&Ó’q

yê* ‘·q uÛ≤s¡ qT n|üVü≤]+∫, ‘·qqT sê»´eTT qT+&ç yÓ&É\>=≥º>± e´<∏äH=+<äT

#·Tqï{Ϻ Ä düTÁ^e⁄ì Áù|eTe#·qeTT\‘√ q÷s¡&ç+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· düÔ «HêïX»+ XÀø£+ sêeT kÕ´øÏ¢wüºø£s¡àD' ˆ

\ø£ÎD√ yêqπs+Á<ëj·T düTÁ^yêj·T q´y<äj·T‘Y ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·«HêïX»+ ` XÀø£+ ` sêeTdü ` nøÏ¢wüºø£s¡àD' `

\ø£ÎD' ` yêqπs+Á<ëj·T ` düTÁ^yêj·T ` q´y<äj·T‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' \ø£ÎD' nøÏ¢wüºø£s¡àD' sêeTdü´ ‘·«HêïX¯»+ XÀø£+

yêqπs+Á<ëj·T düTÁ^yêj·T q´y<äj·T‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, yêqπs+Á<ëj·T R

yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q{Ϻ, düTÁ^yêj·T R düTÁ^e⁄q≈£î, nøÏ¢wüºø£s¡àD' R |üs¡T\≈£î πø¢XeTT\T

>∑*Z+|üì ø£è‘· eTT\T ø£*–q{Ϻ, sêeTdü R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ‘·«HêïX»+ R ˙

$jÓ÷>∑eTT# >∑*–q{Ϻ, XÀø£+ R ~>∑T\TqT>∑÷]Ã, q´y<äj·T‘Y R miTø£|üi#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T|æeTà≥ düTÁ^e⁄ìøÏ \ø£ÎDT&ÉT $jÓ÷>∑eTTe\q sêeTuÛÑÁ<äTìøÏ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT398

ø£*–q XÀø£|ü]dæú‹q+‘·qT >∑÷]Ã ‘Ó*ô|qT.

XÀ¢ ˆ dü ÁXó‘ê« yêqπs+Á<ädüTÔ \ø£ÎDÒ H]‘·+ e#·' ˆ

‘· <ëd” ìïÁwüŒuÛÀ-‘· s¡ú+ Á>∑Vü≤Á>∑düÔ Çyê+Xóe÷Hé ˆˆ 35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ÁXó‘ê« ` yêqπs+Á<ä' ` ‘·T ` \ø£ÎDÒq ` á]‘·+ ` e#·'

` ‘·<ë ` Äd”‘Y ` ìÁwüŒuÛÑ' ` n‘· s¡ú+ ` Á>∑Vü≤Á>∑düÔ' ` Çe ` n+Xóe÷Hé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' yêqπs+Á<ä' \ø£ÎDÒq á]‘·+ e#·' ÁXó‘ê«, ‘·<ë Á>∑Vü≤Á>∑düÔ'

n+Xóe÷Hé Çe n‘· s¡ú+ ìÁwüŒuÛÑ' Äd”‘Y ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' yêqπs+Á<ä' R Ä yêqs¡ÁX‚wüß&É>∑T düTÁ^e⁄&ÉT, \ø£ÎDÒq R

\ø£ÎDTì#, á]‘·+ R #Ó|üŒã&çq{Ϻ, e#·' R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, ‘·<ë R

n|ü&ÉT, Á>∑Vü≤Á>∑düÔ' R sêVüQe⁄# Á$T+>∑ã&çq, n+Xóe÷Hé Çe R dü÷s¡T´&ÉTe …,

n‘· s¡ú+ R $TøÏÿ*, ìÁwüŒuÛÑ' R ‘CÀs¡Væ≤‘·T&ÉT, Äd”‘Y R ÄjÓTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT \ø£ÎDT&ÉT ‘Ó*|æq eè‘êÔ+‘· eT+‘·j·TTqT $ì düTÁ^e⁄&ÉT

sêVüQe⁄#˚ Á>∑dæ+#·ã&çq dü÷s¡ _+ãeTTe … $TøÏÿ* $#ês¡eTT‘√ ‘˚CÀ$V”≤qT

&ÉjÓT´qT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· düÔ «<ëZÁ‘·XÀ;Ûì s¡ø£åkÕ ÁVæ≤j·Te÷Dj·÷ ˆ

j·÷ Hê´uÛÑs¡DC≤˝≤ì bÕ‹‘êì eTV”≤‘· Ò ˆˆ 36

XÀ¢ ˆ ‘êì düsê«DÏ sêe÷j·T Ä˙j·T Vü≤]j·T÷<∏äbÕ' ˆ

dü+Vü≤ècÕº <äs¡Ùj·÷e÷düT' >∑‹+ ‘·T q $<äTdüÔe ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·«<ëZÁ‘·XÀ;Ûì ` s¡ø£åkÕ ` ÁVæ≤j·Te÷Dj·÷ ` j·÷ì `

ÄuÛÑs¡DC≤˝≤ì ` bÕ‹‘êì ` eTV”≤‘· Ò, ‘êì ` düsê«DÏ ` sêe÷j·T ` Ä˙j·T

` Vü≤]j·T÷<∏äbÕ' ` dü+Vü≤ècÕº' ` <äs¡Ùj·÷e÷düT' ` >∑‹+ ` ‘·T ` q ` $<äT'

` ‘·e ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' s¡ø£åkÕ ÁVæ≤j·Te÷Dj·÷ (‘·«j·÷) ‘·«<ëZÁ‘·XÀ;Ûì j·÷ì

ÄuÛÑs¡DC≤˝≤ì eTV”≤‘· Ò bÕ‹‘êì, ‘êì düsê«DÏ Ä˙j·T dü+Vü≤ècÕº' Vü≤]j·T÷<∏äbÕ'

sêe÷j·T <äs¡Ùj·÷e÷düT'. (‘) ‘·e >∑‹+ ‘·T q $<äT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, s¡ø£åkÕ R sêeDTì#, ÁVæ≤j·Te÷Dj·÷ R

n|üVü≤]+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ, (‘·«j·÷ R ˙#˚‘·), ‘·«<ëZÁ‘·XÀ;Ûì R ˙ X¯Øs¡eTTô|’

399(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻ, j·÷ì ÄuÛÑs¡DC≤˝≤ì R @ uÛÑ÷wüDeTT\ düeT÷Vü≤eTT\T,

eTV”≤‘· Ò R H\ô|’, bÕ‹‘êì R |ü&Éyj·Tã&çqy√, ‘êì düsê«DÏ R yêì qìï+{Ïì,

Ä˙j·T R rdæø=ìe∫Ã, dü+Vü≤ècÕº' R dü+‘√wüeTT H=+~j·TTqïyê¬s’, Vü≤]j·T÷<∏äbÕ'

R yêqs¡Ms¡T\T, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î, <äs¡Ùj·÷e÷düT' R #·÷|æ+∫], (‘ R

Ä yêqs¡Ms¡T\T) ‘·e R ˙ jÓTTø£ÿ, >∑‹+ ‘·T R ñìøÏì e÷Á‘·eTT, q $<äT' R

miT>∑s¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT ìqTï sêeD≤düTs¡T&ÉT n|üVü≤]+#·Tø=ì b˛e⁄#·Tqï|ü&ÉT

Äø£düeTTqT+&ç ˙e⁄ ˙ jÓTT&É*ô|’ yÓ\j·TT#·Tqï @ j·÷uÛÑs¡DeTT\qT rdæyÓ’∫

H\ô|’ ÁøÏ+~øÏ |ü&Éydæ‹y√ Ä j·÷uÛÑs¡DeTT\ qìï+{Ïì rdæø=ìe∫à e÷ yêqs¡

Ms¡T\T dü+‘√wüeTT‘√ Äqyê\T>± #·÷|ü⁄≥¬ø’ lsêeTTq≈£î Á|ü<ä]Ù+∫]. ø±ì

yê]øÏ ˙ yÓ#·Ã≥ qTHêïy√ e÷Á‘·eTT ‘Ó*j·T≈£î+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘êì sêe÷j·T <ä‘êÔì eTjÓÆT y√|üVü≤è‘êì #· ˆ

dü«qe+ ‘· eø°sêíì ‘·dæàHé $Vü≤‘·#‘·dæ ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘êì ` sêe÷j·T ` <ä‘êÔì ` eTj·÷ ` @e ` ñ|üVü≤è‘êì `

#· ` dü«qe+‹ ` neø°sêíì ` ‘·dæàHé ` $Vü≤‘·#‘·dæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dæàHé $Vü≤‘·#‘·dæ (dü‹) dü«qe+‹, neø°sêíì, ñ|üVü≤è‘êì

‘êì eTjÓÆTe sêe÷j·T <ä‘êÔì.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dæàHé R Ä lsêeTT&ÉT, $Vü≤‘·#‘·dæ (dü‹) R düŒ èVü≤ ‘·|æŒqyê&Ó’

j·TT+&É>±, dü«qe+‹ R #·|ü&É>∑T#·Tqï{Ϻ$j·TTqT, neø°sêíì R #Ó<ä]b˛sTT

j·TTqï{Ϻ$j·TTqT, ñ|üVü≤è‘êì R ‘˚ã&çq{Ϻ$j·TTqT n>∑T, ‘êì R Ä

j·÷uÛÑs¡DeTT\T, eTjÓÆTe R Hê#˚‘·H˚, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£î, <ä‘êÔì R

áj·Tã&çq$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Äj·÷uÛÑs¡DeTT\qT ø£qT>=q>∑H Á|æj·÷dü+düàs¡DeTT# lsêeTT&ÉT

düŒ èVü≤qT >√˝ÀŒjÓTqT. >∑\ >∑\ eTqT #·|ü&ÉT‘√ H\ô|’ ã&ç #Ó<ä]b˛sTTq{Ϻ, Ä

j·÷uÛÑs¡DeTT\qT nø£ÿ&É e÷yêqs¡T\T ‘Ó∫Ãj·TT+#·>± yê{Ïì HH lsêeTTì

#‘· qT+∫‹ì.

XÀ¢ ˆ ‘ê q´+πø <äs¡Ù˙j·÷ì ø£è‘ê« ãVüQ$<Ûä+ ‘·<ë ˆ

‘q <eÁ|üø±X‚q <yq |ü]<$‘·yéT ˆˆ 39

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT400

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘êì ` n+πø ` <äs¡Ù˙j·÷ì ` ø£è‘ê« ` ãVüQ$<Ûä+ ` ‘·<ë `

‘q ` <eÁ|üø±X‚q ` <yq ` |ü]<$‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë <eÁ|üø±X‚q ‘q <yq <äs¡Ù˙j·÷ì ‘êì n+πø ø£è‘ê«

ãVüQ$<Ûä+ |ü]<$‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, <eÁ|üø±X‚q R <e‘·\‘√ düe÷qyÓTÆq ‘»düT‡

ø£*Zq{Ϻ, ‘q <yq R Ä |üPE´ì#, <äs¡Ù˙j·÷ì R eTH√Vü≤s¡eTT …’q{Ϻ, ‘êì R

Ä j·÷uÛÑs¡DeTT\qT, n+πø ø£è‘ê« R ˇ&ç˝À qT+#·Tø=ì, ãVüQ$<Ûä+ R

|ü\T$<ÛäeTT\T>±, |ü]<$‘·yéT R <äT'œ+|üã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <˚e‘·\‘√ düe÷qyÓTÆq ‘˚»düT‡>∑\ Ä eTVü≤˙j·TT&ÉT n|ü&ÉT

ø£qTï\ |ü+&ÉTe⁄>± ø±qe∫Ãq Ä j·÷uÛÑs¡DeTT\qT rdæø=ì ‘·eT &ç À qT+#·Tø=ì

|ü]|ü]$<ÛäeTT\T>± $\|æ+|ü <=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ |üX´‘· kÕÔì s¡T<ä‘· kÕÔeT´‘·XÃ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ

ÁbÕB|üj·T <ë›Xs¡<∏ düÔ<ë XÀø£VüQ‘êXqyéT ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |üX´‘·' ` ‘êì ` s¡T<ä‘·' ` ‘êeT´‘·' ` #· ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `

ÁbÕB|üj·T‘Y ` <ëXs¡<∏' ` ‘·<ë ` XÀø£VüQ‘êXqyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë ‘êì |ü⁄q' |ü⁄q' |üX´‘·', s¡T<ä‘·', ‘êeT´‘·' <ëXs¡<∏'

(‘·‘Y) XÀø£VüQ‘êXq+ ÁbÕB|üj·T‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘êì R Ä j·÷uÛÑs¡DeTT\qT, |ü⁄q' |ü⁄q' R

eTi\ eTi\, |üX´‘·' R #·÷#·T#·Tqïyê&ÉTqT, s¡T<ä‘·' R XÀøÏ+#·T#·Tqï yê&ÉTqT,

‘êeT´‘·' R ≈£î$T* b˛e⁄#·Tqïyê&ÉT q>∑T, <ëXs¡<∏' R lsêeTTìøÏ, (‘·‘Y R Ä

j·÷uÛÑs¡D <äs¡ÙqeTT) XÀø£VüQ‘êXq+ R XÀø±–ïì, ÁbÕB|üj·T‘Y R Á|ü»«*+|ü

#˚ôdqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü &Ü j·÷uÛÑs¡DeTT\qT eTi\ eTi\ #·÷#·T#·T XÀøÏ+#·T#·T,

‘ê|üeTT H=+<äT#·Tqï Ä lsêeTTìøÏ ‘·q Vü≤è<äj·TeT+<äTqï XÀø±–ï ø£ÿ e÷iT>±

Á|ü»«*+|ü <=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ XÊsTT‘·+ #· ∫s¡+ ‘q <äT'U≤πsÔq eTVü‰‘·àHê ˆ

eTj·÷|æ $$<ÛÓ’ sê« ¬ø’ ´' ø£èÁ#êä<äT‘êú|æ‘·' |ü⁄q' ˆˆ 41

401(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` XÊsTT‘·+ ` #· ` ∫s¡+ ` ‘q ` <äT'U≤πsÔq ` eTVü‰‘·àHê `

eTj·÷ ` n|æ ` $$<ÛÓ’' ` yê¬ø’ ´' ` ø£èÁ#êä‘Y ` ñ‘êú|æ‘·' ` |ü⁄q' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äT'U≤πsÔq ‘q eTVü‰‘·àHê ∫s¡+ XÊsTT‘·+ #·— eTj·÷ n|æ

$$<ÛÓ’' yê¬ø’ ´' |ü⁄q' ø£èÁ#êä‘Y ñ‘êú|æ‘·' ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äT'U≤πsÔq R <äT'K|”&ç‘·T&Ó’q{Ϻ, ‘˚q eTVü‰‘·àHê R Ä

eTVü≤˙j·TTì#, ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, XÊsTT‘·+ #· R eT÷s¡Ã¤H=+<äã&ÓqT, eTj·÷

n|æ R Hê#‘·≈£L&É, $$<ÛÓ’' yê¬ø’ ´' R |ü\T$<ÛäeTT\>∑T e#·qeTT\‘√, |ü⁄q' R

‹]–, ø£èÁ#êä‘Y R n‹ø£wüºeTTq, ñ‘êú|æ‘·' R ÒeHÓ‘·Ôã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT <äTs¡“¤s¡yÓTÆq{Ϻ Ä <äT'KeTT# #ê\ùd|ü{Ïei≈£î eT÷]ä‘·T&Ó’

j·TT+&ÓqT. düTÁ^yê~yêqs¡T\TqT H˚qTqT >∑÷&É ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T kÕ+‘·«q

e#·qeTT\‘√ Ä‘·ìì n‹ø£wüºeTT MT<ä düŒ èVü≤ H=+<äTq≥T¢ #j·T >∑*–‹$T.

XÀ¢ ˆ ‘êì <äècºÕ« eTVü‰sêΩDÏ <äs¡ÙsTT‘ê« eTTVüQs¡TàVüQ' ˆ

sê|òüTe dü‡Vü≤kÂ$TÁ‹' düTÁ^y dü+q´yXj·T‘Y ˆˆ 42

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘êì ` <äècºÕ« ` eTVü‰sêΩDÏ ` <äs¡ÙsTT‘ê« ` eTTVüQ' ` eTTVüQ'

` sê|òüTe' ` düVü≤kÂ$TÁ‹' ` düTÁ^y ` dü+q´yXj·T‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düVü≤kÂ$TÁ‹' sê|òüTe' eTVü‰sêΩDÏ ‘êì eTTVüQs¡TàVüQ' <äècºÕ«

<äs¡ÙsTT‘ê« düTÁ^y dü+q´yXj·T‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düVü≤kÂ$TÁ‹' R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT,

eTVü‰sêΩDÏ R neT÷\´eTT …’q{Ϻ, ‘êì R Ä j·÷uÛÑs¡DeTT\qT, eTTVüQs¡TàVüQ' R

eTi\ eTi\, <äècºÕ« R #·÷∫, <äs¡ÙsTT‘ê« R (e÷≈£î) #·÷|æ+∫, düTÁ^y R

düTÁ^e⁄ì nBÛqeTTq+<äT, dü+q´yXj·T‘Y R ñ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä j·÷uÛÑs¡DeTT\ qìï+{Ïì ô|≈£îÿ e÷iT\T #·÷∫ #·÷∫ ‘·q

#·T≥TºqTqï e÷jÓT\¢s¡≈£îqT #·÷|æ #·÷|æ yêìì uÛÑÁ<ä|üi#·TeTì düTÁ^e⁄ì ø=dü¬>qT.

XÀ¢ ˆ dü ‘·yê<äs¡ÙHê <ëπs´ sê|òüTe' |ü]‘·|ü ‘ ˆ

eTVü≤‘ê »«\‘ê ì‘· eT–ïH yê–ï|üs¡«‘·' ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘·e ` n<äs¡ÙHê‘Y ` Äπs´ ` sê|òüTe' ` |ü]‘·|ü ‘ `

eTVü≤‘ê ` »«\‘ê ` ì‘· yéT ` n–ïHê ` Çe ` n–ï|üs¡«‘·' ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT402

nq«j·TÁø£eTeTT :` Äπs´! sê|òüTe' ‘·e n<äs¡ÙHê‘Y eTVü≤‘ê, »«\‘ê n–ïHê

n–ï|üs¡«‘·' Çe ì‘· + |ü]‘·|ü ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äπs´! R z |üPE´sê˝≤! sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, ‘·e n<äs¡ÙHê‘Y

R ˙e⁄ ø±ìŒ+|ü≈£î+&ÉT≥e\q, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, »«\‘ê n–ïHê R

eT+&ÉT#·Tqï{Ϻ n–ï#, n–ï|üs¡«‘·' Çe R n–ï|üs¡«‘·eTTe …, ì‘· + R ì‘· eTT,

|ü]‘·|ü ‘ R $TøÏÿ* ‘ê|üeTT H=+~+|üã&ÉT#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z |üPE´sê˝≤! lsêeTT&ÉT ˙e⁄ ø±ìŒ+|üø£ b˛e⁄≥# rÁeyÓTÆq

C≤«\\‘√ eT+&ÉT#·Tqï n–ï|üs¡«‘·eTTe … ‘·q˝À nVü≤]ïX\T m+‘·>∑H√ |ü]‘ê|üeTT

H=+<äT#·THêï&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘·«‘·ÿ è‘ ‘· eTìÁ<ë #· XÀø£ •Ã+‘ê #· sê|òüTeyéT ˆ

‘ê|üj·T+‹ eTVü‰‘êàq eT>∑ï ´>±s¡ $Tyê>∑ïj·T' ˆˆ 44

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·«‘·ÿ è‘ ` ‘·yéT ` nìÁ<ë ` #· ` XÀø£' ` ∫+‘ê ` #·

sê|òüTeyéT, ‘ê|üj·T+‹ ` eTVü‰‘êàqyéT ` n>∑ï ´>±s¡yéT ` Çe ` n>∑ïj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘êàq+ ‘·+ ‘·«‘·ÿ è‘ nìÁ<ë #·, XÀø£XÃ, ∫+‘ê #·

n>∑ï ´>±s¡yéT n>∑ïj·T' Çe ‘ê|üj·T+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘êàq+ ‘·+ R eTVü‰‘·Tà&Ó’q Ä lsêeTTì, ‘·«‘·ÿ è‘ R ˙

ø±s¡DeTT>±, nìÁ<ë #· R ìÁ<ä Òø£b˛e⁄≥j·TTqT, XÀø£Xà R <äT'KeTTqT, ∫+‘ê

#· R ∫+‘·j·TTqT, n>∑ï ´>±s¡+ R n–ï>∑èVü≤eTTqT, n>∑ïj·T' Çe R n>∑Tï\Te …,

‘ê|üj·T+‹ R ‘·|æ+|üCÒj·TT#·Tqï$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙ ø±s¡DeTT>± eTVü‰‘·Tà&Ó’q Ä lsêeTTìøÏ ìÁ<ä Ò≈£îqï~. n‘·ìøÏ

<äT'KeTT‘√ ∫+‘·‘√ ø£*–q y<äq\T n–ï>∑èVü≤eTTqT Ä>∑Tï\T »«*+|ü#dæq≥T¢>±

n|ü]$T‘·yÓTÆq ‘ê|üeTT ø£*Z+#·T#·Tqï$.

XÀ¢ ˆ ‘· yê<äs¡ÙqXÀπøq sê|òüTe' |ü]#ê\´‘ ˆ

eTVü≤‘ê uÛÑ÷$Tø£+ù|q eTVü‰ ìe •˝À#·Ãj·T' ˆˆ 45

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·e ` n<äs¡ÙqXÀπøq ` sê|òüTe' ` |ü]#ê\´‘ ` eTVü≤‘ê `

uÛÑ÷$Tø£+ù|q ` eTVü‰Hé ` Çe ` •˝À#·Ãj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' ‘·e n<äs¡ÙqXÀπøq, eTVü≤‘ê uÛÑ÷$Tø£+ù|q eTVü‰Hé

403(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

•˝À#·Ãj·T' Çe |ü]#ê\´‘ ˆˆ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n<äs¡ÙqXÀπøq R

ø£q|ü&Éø£ b˛e⁄≥e\q ø£*–q <äT'KeTT#, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, uÛÑ÷$Tø£+ù|q

R uÛÑ÷ø£+|üeTT#, eTVü‰Hé R >=|üŒ<Ó’q, •˝À#·Ãj·T' Çe R |üs¡«‘·eTTe …, |ü]#ê\´‘

R ø£+|æ+|ü #j·Tã&ÉT#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙e⁄ ø±ìŒ+|ü ≈£î+&ÉT≥# >∑*–q <äT'KeTT#, lsêeTT&ÉT ô|<ä›

uÛÑ÷ø£+|üeTTq≈£î eTVü‰|üs¡«‘·eTT ø£+|æ+∫q≥T¢>± ø£+|æ+∫ b˛e⁄#·THêï&ÉT düTe÷.

XÀ¢ ˆ ø±qHêì düTs¡e÷´DÏ qBÁ|üÁdüeD≤ì #· ˆ

#·s¡ qï s¡‹ e÷b˛ï‹ ‘ê« eT|üX´ qï èbÕ‘·àCÒ ˆˆ 46

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±qHêì ` düTs¡e÷´DÏ ` qBÁ|üÁdüeD≤ì #· ` #·s¡Hé ` q `

s¡‹yéT ` Äb˛ï‹ ` ‘ê«yéT ` n|üX´Hé ` qèbÕ‘·àCÒ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` qèbÕ‘·àCÒ, (sêeT') ‘ê«yéT n|üX´Hé düTs¡e÷´DÏ ø±qHêì,

qBÁ|üÁdüeD≤ì #· #·s¡Hé s¡‹+ q Äb˛ï‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qèbÕ‘·àCÒ R z sê»|ü⁄Ár! (sêeT' R lsêeTT&ÉT) ‘ê«yéT n|üX´Hé

R ìqTï >±qø£, düTs¡e÷´DÏ R $TøÏÿ* eTH√Vü≤s¡eTT …’q, ø±qHêì R eqeTT\qT,

qBÁ|üÁdüeD≤ì #· R q<äT\qT, ôd\jTfi¢qT, #·s¡Hé R |üs¡ {Ï+#·T#·T, s¡‹+ R

y&ÉTø£qT, q Äb˛ï‹ R bı+<äT≥ Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! lsêeTT&ÉT, e⁄ ø±qsê≈£î+&ÉT≥# m+‘·jÓ÷ s¡eT´eTT …’q

eqeTT\+<äTqT, qBrs¡eTT\+<äTqT, ôd\j˚Tfi¯fl düMT|üeTTqqT dü+#·]+#·T

#·Tqï|üŒ{ÏøÏì ‘·q eTqdüT‡q m{Ϻ Äq+<äeTT H=+<ä Òø£ b˛e⁄#·THêï&ÉTdüTe÷!

XÀ¢ ˆ dü ‘ê«+ eTqT»XÊs¡÷›\' øÏåÁ|ü+ ÁbÕ|ü‡ ´‹ sê|òüTe' ˆ

dü$TÁ‘·u≤+<Ûäe+ Vü≤‘ê« sêeD+ »qø±‘·àCÒ ˆˆ 47

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘ê«+ ` eTqT»XÊs¡÷›\' ` øÏåÁ|ü+ ` ÁbÕ|ü‡ ´‹ ` sê|òüTe',

dü$TÁ‘·u≤+<Ûäe+ ` Vü≤‘ê« ` sêeD+ ` »qø±‘·àCÒ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø±‘·àCÒ! eTqT»XÊs¡÷›\' dü' sê|òüTe' dü$TÁ‘·u≤+<Ûäe+

sêeD+ Vü≤‘ê« ‘ê«+ øÏåÁ|ü+ ÁbÕ|ü‡ ´‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø±‘·àCÒ! R z »qø£q+~˙! eTqT»XÊs¡÷›\' R |ü⁄s¡Twü

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT404

ÁX‚wüߘ&Ó’q, dü' sê|òüTe' R Ä lsêeTT&ÉT, dü$TÁ‘·u≤+<Ûäe+ R $TÁ‘·T\‘√&ÉqT

ã+<ÛäTe⁄\ ‘√&ÉqT >∑÷&çq, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, Vü≤‘ê« R #·+|æ, ‘ê«+ R

ìqTï, øÏåÁ|ü+ R ‘·«s¡ À, ÁbÕ|ü‡ ´‹ R bı+<ä>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z »qø£sê»≈£îe÷Ø! e÷qedæ+VüQ&Ó’q Ä Ms¡T&ÉT $TÁ‘·ã+<ÛäT

düyT‘·eTT>± sêeDTì j·TT<äΔeTTq Vü≤‘·e÷]à ìqTï n∫s¡ø±\eTT˝ÀH #s¡Tø=q

>∑\&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ düVæ≤‘Í sêeTdüTÁ^yê e⁄uÛ≤ e≈£îs¡T‘ê+ ‘·<ë ˆ

düeTj·T+ yê*q+ Vü≤+‘·T+ ‘·e #êH«wüD+ Á|ü‹ ˆˆ 48

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düVæ≤‘Í ` sêeTdüTÁ^yÍ ` ñuÛÖ ` n≈£îs¡T‘ê+ ` ‘·<ë `

düeTj·T+ ` yê*q+ ` Vü≤+‘·T+ ` ‘·e ` #· ` nH«wüD+ ` Á|ü‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë düVæ≤‘Í sêeTdüTÁ^yÍ ñuÛÖ yê*q+ Vü≤+‘·T+, ‘·e

nH«wüD+ Á|ü‹ #· düeTj·T+ n≈£îs¡T‘êyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, düVæ≤‘Í R ø£*dæø=qï{Ϻ, sêeTdüTÁ^yÍ ñuÛÖ R

sêeTdüTÁ^e⁄ *s¡Te⁄s¡TqT, yê*q+ Vü≤+‘·T+ R yê*ì e~Û+#·T≥≈£î, ‘·e nH«wüD+

Á|ü‹ #· R ˙ nH«wüDeTTqT >∑÷]Ãj·TTqT, düeTj·T+ n≈£îs¡T‘êyéT R Á|ü‹»„qT

#˚dæ].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT sêeTdüTÁ^e⁄ *s¡Te⁄s¡TqT |üs¡düŒs¡düVü≤ø±s¡eTT‘√ yê*ì

dü+Vü≤]+#·T≥≈£îqT, ìqTï yÓ<äøÏ ‘Ó*dæø=qT≥≈£îqT ø£*dæ Á|ü‹»„#dæ].

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÕÔuÛ≤´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´+ MsêuÛ≤´+ dü Vü≤ØX«s¡' ˆ

øÏwæÿ+<Ûë+ düeTTbÕ>∑eT´ yê© j·TT<Δ ìbÕ‹‘·' ˆˆ 49

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ‘êuÛ≤´+ ≈£îe÷sêuÛ≤´+ MsêuÛ≤´+ dü' Vü≤ØX«s¡',

øÏwæÿ+<Ûë+ ` düeTTbÕ>∑eT´ ` yê© ` j·TT<Δ ` ìbÕ‹‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' dü' Vü≤ØX«s¡' øÏwæÿ+<Ûë+ düeTTbÕ>∑eT´ MsêuÛ≤´+ ‘êuÛ≤´+

≈£îe÷sêuÛ≤´+ yê© j·TT<Δ ìbÕ‹‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, dü' Vü≤ØX«s¡' R Ä yêqs¡sêC…’q düTÁ^e⁄&ÉT,

øÏwæÿ+<Ûë+ R øÏwüÿ+<Ûä≈£î, düeTTbÕ>∑eT´ R #], MsêuÛ≤´+ R Ms¡T …’q{Ϻ, ‘êuÛ≤´+

R Ä, ≈£îe÷sêuÛ≤´+ R sê»|ü⁄Á‘·T\#, yê© R yê*, j·TT<Δ R j·TT<äΔeTTq+<äT,

405(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

ìbÕ‹‘·' R ≈£L\Ãã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T|æeTà≥ düTÁ^e⁄&ÉT sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡T‘√ ø£*dæ øÏwæÿ+<Ûä

#s¡Tø=ì yê*‘√ j·TT<äΔeTT #dæ Ä‘·ìì H\>∑÷\ CÒôdqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘√ ìVü≤‘· ‘·s¡kÕ sêyÓ÷ yê*q e÷Vü≤y ˆ

düs¡«s¡øåVü≤]ôd’Hê´Hê+ düTÁ^e eTø£s√ ‘·Œ‹yéT ˆˆ 50

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ìVü≤‘· ‘·s¡kÕ sêeT' yê*qyéT ÄVü≤y düs¡«s¡øå

Vü≤]ôd’Hê´Hê+ ` düTÁ^eyéT ` nø£s√‘Y ` |ü‹yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' sêeT' ‘·s¡kÕ ÄVü≤y yê*q+ ìVü≤‘· düTÁ^e+ düs¡«s¡øå

Vü≤]ôd’Hê´Hê+ |ü‹yéT nø£s√‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·s¡kÕ R ã\eTT#,

ÄVü≤y R j·TT<ä›eTTq+<äT, yê*q+ R yê*ì, ìVü≤‘· R |ü]e÷]Ã, düTÁ^e+ R

düTÁ^e⁄ì, düs¡«s¡øåVü≤]ôd’Hê´Hê+ R düeTdüÔyÓTÆq uÛÑ\÷¢ø£eTT\jÓTTø£ÿj·TT yêqs¡T\

jÓTTø£ÿj·TT ôd’q´eTT\≈£î, |ü‹+ R sêEqT>±, nø£s√‘Y R #ôdqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T |æeTà≥ lsêeTT&ÉT ‘·q |üsêÁø£eT$X‚wüeTT# yê*ì j·TT<äΔeTTq

dü+Vü≤]+∫ düTÁ^e⁄ì düeTdüÔyÓTÆq uÛÑ\÷¢ø£eTT\≈£îqT yêqs¡eTT\≈£îqT, Á|üuÛÑTe⁄

H=q]+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ sêeTdüTÁ^ejÓ÷ ¬s’ø£ + < y´e+ düeTC≤j·T‘· ˆ

Vü≤q÷eT+‘·+ #· e÷+ $~Δ ‘·jÓ÷ s¡÷›‘·$TVü‰>∑‘·yéT ˆˆ 51

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeTdüTÁ^ejÓ÷' ` ◊ø£ + ` <$ ` @e+ ` düeTC≤j·T‘· `

Vü≤q÷eT+‘·+ ` #· ` e÷+ ` $~Δ ` ‘·jÓ÷' ` <ä÷‘·yéT ` ÇVü≤ ` Ä>∑‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$— @e+ sêeTdüTÁ^ejÓ÷' ◊ø£´+ düeTC≤j·T‘·— e÷+

‘·jÓ÷' (düø±XÊ‘Y) ñbÕ>∑‘·+ <ä÷‘·+ Vü≤qTeT+‘·+ $~Δ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$ R z |üPE´sê˝≤! @e+ R áØ‹>±, sêeTdüTÁ^ejÓ÷' R

sêeTdüTÁ^e⁄\≈£î, ◊ø£ + R yÓTÆÁ‹, düeTC≤j·T‘· R @s¡Œ&çq~, e÷+ R qqTï,

‘·jÓ÷' R yê]jÓTTø£ÿ, (düø±XÊ‘Y R düìï~ÛqT+&ç) ñbÕ>∑‘·+ R e∫Ãq{Ϻ, <ä÷‘·+

R <ä÷‘·jÓÆTq, Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì>±, $~Δ R ‘Ó*dæø=qTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <M! sêeTdüTÁ^e⁄\ ø°$<ÛäeTT>∑ yÓTÆÁ‹ @s¡Œ&çq~. yê] düìï~Û

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT406

qT+&çjT e∫Ãq <ä÷‘·qT HqT. qqTï Vü≤qTeT+‘·T&Éì j·T+<äTs¡T.

XÀ¢ ˆ dü«+ sê»´+ ÁbÕ|ü düTÁ^e' kÕ« Hê˙j·T eTVü‰ø£|”Hé ˆ

‘·«<äs¡ú+ Áù|wüj·÷e÷dü ~XÀ <äX eTVü‰ã˝≤Hé ˆˆ 52

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü«+ ` sê»´+ ` ÁbÕ|ü ` düTÁ^e' ` kÕ«Hé ` Ä˙j·T `

eTVü‰ø£|”Hé ` ‘·«<äs¡ú+ ` Áù|wüj·÷e÷dü ` ~X' ` <äX ` eTVü‰ã˝≤Hé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düTÁ^e' dü«+ sê»´+ ÁbÕ|ü , kÕ«Hé eTVü‰ã˝≤Hé eTVü‰ø£|”Hé

Ä˙j·T ‘·«<äπsú <äX~X' Áù|wüj·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düTÁ^e' R düTÁ^e⁄&ÉT, dü«+ sê»´+ R ‘·q sê»´eTTqT, ÁbÕ|ü

R bı+~, kÕ«Hé R ‘·q yê¬s’q, eTVü‰ã˝≤Hé R n$T‘· ã˝≤&ÛÉT´ …’q, eTVü‰ø£|”Hé R

yêqs¡Ms¡T\qT, Ä˙j·T R s¡|æŒ+∫, ‘·«<äπsú R ø=i¬ø’, <äX~X' R |ü~ ~≈£îÿ\qT

>∑÷]Ã, Áù|wüj·÷e÷dü R |ü+|æ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` düTÁ^e⁄&ÉT ‘·q sê»´eTTqT ‹]– dü+bÕ~+#·Tø=qï |æeTà≥

q\TeT÷\\ qTqï eTVü‰ã\XÊ\T¬s’q ‘·q yêqs¡Ms¡T\ HÓ\¢s¡qT q>∑s¡eTTq≈£î

s¡|æŒ+∫ ìqTï yÓ<äT≈£î≥ø=i¬ø’ m\¢ ~≈£îÿ\≈£îqT |ü+ô|qT.

XÀ¢ ˆ Ä~cÕº yêqπs+Á<D düTÁ^yD eTVü≤Ö»dü' ˆ

nÁ~sê»Á|ürø±XÊ dü‡s¡«‘·' Á|üdæú‘ê eTV”≤yéT ˆˆ 53

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ä~cÕº' ` yêqπs+Á<D ` düTÁ^yD ` eTVü≤Ö»dü' ` nÁ~sê»

Á|ürø±XÊ' ` düs¡«‘·' ` Á|üdæú‘ê' ` eTV”≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqπs+Á<D düTÁ^yD Ä~cºÕ' eTVü≤Ö»dü' nÁ~sê»Á|ürø±XÊ'

(yêqsê') eTV”≤+ düs¡«‘·' Á|üdæú‘ê'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqπs+Á<D R yêqs¡Á|üuÛÑTesTTq, düTÁ^yD R düTÁ^e⁄ì#,

Ä~cºÕ' R ÄC≤„|æ+|üã&çqyê¬s’, eTVü≤Ö»dü' R eTVü‰Á|ü‘ê|üdü+|üqTï\TqT,

nÁ~sê»Á|ürø±XÊ' R eTVü‰|üs¡«‘·düìïuÛÑT\TqT n>∑T, yêqsê' R yêqs¡T\T, eTV”≤+

R uÛÑ÷$Tì, düs¡«‘·' R n+‘·≥qT, Á|üdæú‘ê' R ãj·T\TyÓ&É*].

‘ê‘·Œs¡´eTT :` yêqs¡sêC…’q düTÁ^e⁄ì#˚ ÄC≤„|æ+|üã&çq{Ϻ, eTVü‰|üsêÁø£eT

dü+|üqTï …’q eTVü‰|üs¡«‘·düìïuÛÑT\>∑T Ä yêqs¡Ms¡T\T uÛÑ÷$Tô|’ HÓ\¢jÓT&É\qT ìqTï

yÓ<ä≈£î≥¬ø’ ãj·T\T<] yÓ&É*].

407(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·‘· ùdÔ e÷s¡Ze÷D≤ yÓ’ düTÁ^ee#·Hê‘·Tsê' ˆ

#·s¡+‹ edüT<Ûë+ ø£è‘ê‡ ï+ ej·T eTH´ #· yêqsê' ˆˆ 54

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘ ` e÷s¡Ze÷D≤' ` yÓ’ ` düTÁ^ee#·Hê‘·Tsê' ` #·s¡+‹

` edüT<Ûë+ ` ø£è‘ê‡ ï+ ` ej·TyéT ` nH´ ` #· ` yêqsê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' düTÁ^ee#·Hê‘·Tsê' ‘ ej·T+, nH´ yêqsêXà ø£è‘ê‡ ï+

edüT<Ûë+ e÷s¡Ze÷D≤' #·s¡+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T |æeTà≥, düTÁ^ee#·Hê‘·Tsê' R düTÁ^e⁄ì Ä»„≈£î

;Û‹H=+~qyês¡yÓTÆ, ‘˚ ej·T+ R n{Ϻ y˚TeTT, nH˚ yêqsêX¯Ã R Ç‘·s¡T …’q

yêqs¡T\TqT, ø£è‘ê‡ ï+ edüT<Ûë+ R düeTdüÔyÓTÆq uÛÑ÷$Tì, e÷s¡Ze÷D≤' R

yÓ<ä≈£î#·Tqïyê¬s’, #·s¡+‹ R |ü]ÁuÛÑ$T+#·T#·THêïs¡T.

dü÷#·q :` ªdüTÁ^ee#·HêqT>±'μ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT nq>± düTÁ^e⁄ì

e÷≥qT nqTdü]+∫qyês¡yÓTÆ.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n≥T|æeTà≥ düTÁ^e⁄ì Ä»„≈£î ã<äTΔ\yÓTÆ y˚TeTTqT, Ç‘·s¡

yêqs¡T\eTTqT ìqTï yÓ<ä≈£î#·Tqïyês¡yÓTÆ uÛÑ÷eT+&É\eTT q+‘·≥qT |ü]ÁuÛÑ$T+#·T

#·T+{Ï$T.

XÀ¢ ˆ n+>∑<√ HêeT \ø°Îyê Hê«*dü÷qT s¡àVü‰ã\' ˆ

Á|üdæú‘·' ø£|æXÊs¡÷›\ ÅdæÔuÛ≤>∑ã\dü+eè‘·' ˆˆ 55

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n+>∑<ä' ` HêeT ` \ø°ÎyêHé ` yê*dü÷qT' ` eTVü‰ã\' `

Á|üdæú‘·' ` ø£|æXÊs¡÷›\' ` Á‹uÛ≤>∑ã\dü+eè‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑<ä' HêeT \ø°ÎyêHé eTVü‰ã\' ø£|æXÊs¡÷›\' yê*dü÷qT'

Á‹uÛ≤>∑ã\dü+eè‘·' Á|üdæú‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑<ä' HêeT R n+>∑<äT&ÉqT ù|s¡T>∑*–q{Ϻ, \ø°ÎyêHé R

XóuÛÑ\ø£åD düeTTù|‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã\XÊ*j·TTqT, ø£|æXÊs¡÷›\' R

yêqs¡ÁX‚wüß&ÉTqT n>∑T, yê*dü÷qT' R yê* ‘·qj·TT&ÉT, Á‹uÛ≤>∑ã\dü+eè‘·' R

eT÷&Éee+‘·T ôd’q´eTT‘√ >∑÷&çqyê&Ó’, Á|üdæú‘·' R ãj·T\T<¬sqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XóuÛÑ\ø£åDdüeTì«‘·T&ÉTqT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, yêqs¡ÁX‚wüß&ÉTqT

n>∑T yê*‘·qj·TT&Ó’q n+>∑<äT&ÉT eT÷&Éee+‘·T yêqs¡ôd’q´eTTqT yÓ+≥ì&ÉTø=ì

ìqTï yÓ<ä≈£î≥¬ø’ ãj·T\T<¬sqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT408

XÀ¢ ˆ ‘cÕ+ H√ $Á|üDcÕºHê+ $+<Û |üs¡«‘·dü‘·ÔyT ˆ

uÛÑèX+ XÀø£|üØ‘êHê eT¨sêÁ‘·>∑D≤ >∑‘ê' ˆˆ 56

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘cÕ+ ` q' ` $Á|üDcÕºHê+ ` $+<Û ` |üs¡«‘·dü‘·ÔyT ` uÛÑèX+

` XÀø£|üØ‘êHêyéT ` n¨sêÁ‘·>∑D≤' ` >∑‘ê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡«‘·dü‘·Ôy˚T $+<Û $Á|üDcÕºHê+, uÛÑèX¯+ XÀø£|üØ‘êHê+

‘cÕ+ q' n¨sêÁ‘·>∑D≤' >∑‘ê'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡«‘·dü‘·ÔyT R |üs¡«‘·ÁX‚wüyÓTÆq, $+<Û R $+<Ûä –]j·T+<äT,

$Á|üDcÕºHê+ R e÷s¡ZeTT >√˝ÀŒsTTq{Ϻj·TT, uÛÑèX+ R $TøÏÿ*>∑, XÀø£|üØ‘êHê+

R XÀø£Á>∑düTÔ\yÓTÆj·TTqïyês¡eTTq>∑T, ‘cÕ+ q' R n{Ϻ e÷≈£î, n¨sêÁ‘·>∑D≤' R

sêÁ‹+ãefifl düeT÷Vü≤eTT\T, >∑‘ê' R >∑&É∫b˛sTTq$.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰|üs¡«‘·yÓTÆq $+<Ûä´–]ô|’ e÷s¡ZeTTqT >√˝ÀŒsTT $TøÏÿ*>∑

XÀø£dü+‘·|ü⁄Ô\yÓTÆ ‹s¡T>∑T#·T+&É>±, e÷≈£î n#·Ã≥ mìïjÓ÷ |ü>∑fió¢qT, sêÁ‘·T\TqT

>∑&É∫b˛sTTq$.

XÀ¢ ˆ ‘ ej·T+ ø±s¡ HÓ’sêXÊ´ ‘êÿ\ kÕ´‹Áø£yTD #· ˆ

uÛÑj·÷#·Ã ø£|æsê»dü ÁbÕD≤+ düÔ ´≈£îÔ eTT|üdæú‘ê' ˆˆ 57

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ ` ej·T+ ` ø±s¡ HÓ’sêXÊ´‘Y ` ø±\dü ` n‹Áø£yTD ` #· `

uÛÑj·÷‘Y ` #· ` ø£|æsê»dü ` ÁbÕD≤Hé ` ‘· ≈£îÔyéT ` ñ|üdæú‘ê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ ej·T+ ø±s¡ HÓ’sêXÊ´‘Y, ø±\dü n‹Áø£yTD #·, ø£|æsê»dü

uÛÑj·÷‘Y #· ÁbÕD≤Hé ‘· ≈£îÔyéT ñ|üdæú‘ê'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ ej·T+ R n{Ϻ yTeTT, ø±s¡ HÓ’sêXÊ´‘Y R ø±s¡ eTT HÓ&É>∑*Zq

ìsêXe\qqT, ø±\dü n‹Áø£yTD #· R ø±\ eT‹Áø£$T+#·T≥#‘·qT, ø£|æsê»dü

uÛÑj·÷‘Y #· R düTÁ^e⁄ì uÛÑj·TeTTe\qqT, ÁbÕD≤Hé ‘·´≈£îÔ+ R ÁbÕDeTT\qT

$&ÉT#·T≥≈£î, ñ|üdæú‘ê' R dæ<äΔ|ü&ç‹$T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` e÷ ø£s¡Ôe´eTTqT HÓiys¡Ã Òq+<äTe\q >∑*–q ìsêXe\qqT,

e÷ yêqs¡sê C§dü–q ø±\ eT‹Áø£$T+#·T≥#‘·qT, #·+&ÉXÊdüqT&Ó’q düTÁ^e⁄ì

uÛÑj·TeTTe\qqT eTT+<äT Á‘√e >±qø£ ÁbÕDeTT\qT M&ÉT≥πø ìs¡ísTT+#·Tø=+{Ï$T.

409(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ $∫‘· –]<äTsêZDÏ qBÁ|üÁdüeD≤ì #· ˆ

nHêkÕ<ä |ü<ä+ <yê´' ÁbÕD≤+düÔ ´≈£îÔ+ e´edæú‘ê' ˆˆ 58

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $∫‘· ` –]<äTsêZDÏ ` qBÁ|üÁdüeD≤ì ` #· ` nHêkÕ<ä `

|ü<ä+ ` <yê´' ` ÁbÕD≤Hé ` ‘· ≈£îÔ+ ` e´edæú‘ê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` –]<äTsêZDÏ qBÁ|üÁdüeD≤ì #· $∫‘· <yê´' |ü<ä+ nHêkÕ<ä

ÁbÕD≤Hé ‘· ≈£îÔ+ e´edæú‘ê'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` –]<äTsêZDÏ R |üs¡«‘·<äTs¡ZeTT\qT, qBÁ|üÁdüeD≤ì #· R q<äT\qT

ôd\jTfiflqT >∑÷&É, $∫‘· R nH«wæ+∫, <yê´' |ü<ä+ R |üPE´sê\yÓ’q ˙

j·TTìøÏì, nHêkÕ<ä R ø£qT>=q Òø£, ÁbÕD≤Hé ‘· ≈£îÔ+ R ÁbÕDeTT\qT $&ÉT#·T≥≈£î,

e´edæú‘ê' R ìXÃsTT+#·Tø=HêïeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <äTs¡ZeTeTT …’q |üs¡«‘·eTT\qT, q<äT\qT, ôd\jTfiflqT m\¢jÓT&É\qT

yÓ<äøÏ yÓ<äøÏ |üPE´sê\yÓ’q ˙ j·TTìøÏì m+<äTqT ø£qT>=qC≤\ø£ ∫e]øÏ e÷

ÁbÕDeTT\qT ‘· õ+#·T≥πø ìXÃsTT+#·Tø=+{Ï$T.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· düÔdü –πs s¡÷à]Δ ï ej·T+ ÁbÕj·T eTTbÕdüàùV≤ ˆˆ

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·dü ` –πs' ` eT÷]Δ ï ` ej·TyéT ` ÁbÕj·T+ `

ñbÕdüàùV≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ej·T+ ‘·dü –πs' eT÷]Δ ï ÁbÕj·TyéT ñbÕdüàùV≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T |æeTà≥, ej·T+ R yTeTT, ‘·dü –πs' R Ä $+<Ûä

|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ, eT÷]Δ ï R •Ks¡eTTô|’, ÁbÕj·TyéT ñbÕdüàùV≤ R ÁbÕjÓ÷|üyXeTTqT

ã÷ì j·TT+{Ï$T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢ ÁbÕDeTT\T $&ÉT#·T≥≈£î ìXÃsTT+#·Tø=qï{Ϻ yTeTT yÓ+≥H

Ä $+<Ûä |üs¡«‘·•Ks¡eTTô|’ ÁbÕjÓ÷|üyXÁe‘·eTTqT ã÷ì ≈£Ls¡TÃ+{Ï$T.

dü÷#·q :` á bÕ<äeTT ñ‘·Ôs¡<XÁ|ü‘·T\˝À e÷Á‘·yT >±qe#·TÃ#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ <äècºÕ« ÁbÕjÓ÷|ü$cºÕ+XÃ düsê«Hê«qs¡|ü⁄+>∑yêHé ˆ

uÛÑèX+ XÀø±s¡íy eT>∑ï' |üs¡ <ej·T <ä+>∑<ä' ˆˆ 59

XÀ¢ ˆ ‘·e HêX+ #· yÓ’<Væ≤ yê*qXà ‘·<∏ë e<ÛäyéT ˆ

ÁbÕjÓ÷|üyX eTkÕàø£+ eTs¡D+ #· »{≤j·TTwü' ˆˆ 60

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT410

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äècºÕ« ` ÁbÕjÓ÷|ü$cºÕHé ` #· ` düsê«Hé ` yêqs¡|ü⁄+>∑yêHé `

uÛÑèX+ ` XÀø±s¡íy ` eT>∑ï' ` |üs¡ <ej·T‘Y ` n+>∑<ä' ` ‘·e ` HêX+ ` #· `

yÓ’<Væ≤ ` yê*q' ` #· ` ‘·<∏ë ` e<ÛäyéT ` ÁbÕjÓ÷|üyXyéT ` nkÕàø£+ `

eTs¡D+ ` #· ` »{≤j·TTwü' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Væ≤! n+>∑<ä' ÁbÕjÓ÷|ü$cºÕHé düsê«Hé yêqs¡|ü⁄+>∑yêHé

<äècºÕ«, ‘·e HêX+ #·, yê*q' e<Ûä+ #·, »{≤j·TTwü' eTs¡D+ #·, ‘·<∏ë nkÕàø£+

ÁbÕjÓ÷|üyX+ #· <äècºÕ« XÀø±s¡íy eT>∑ï' uÛÑèX+ |üs¡ <ej·T‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤ R z C≤qø°, ÁbÕjÓ÷|ü$cºÕHé R ÁbÕjÓ÷|üyXBø£åqT

ã÷ì j·TTqï{Ϻ, düsê«Hé yêqs¡|ü⁄+>∑yêHé <äècºÕ« R yêqs¡ÁX‚wüß\ q+<äs¡qT p∫,

‘·e HêX+ #· R ˙e⁄ ø£qã&É≈£î+&ÉT≥qT, yê*q' e<Ûä+ #· R yê* jÓTTø£ÿe<ÛäqT,

»{≤j·TTwü' eTs¡D+ #· R »{≤j·TTe⁄jÓTTø£ÿ eTs¡DeTTqT, ‘·<∏ë R nfÒ¢, nkÕàø£+

ÁbÕjÓ÷|üyX+ #· R e÷ ÁbÕjÓ÷|üyXeTTqT, <äècºÕ« R ø£qT>=ì, XÀø±s¡íy R

XÀø£kÕ>∑s¡eTTq, eT>∑ï' R ìeT>∑Tï&Ó’, uÛÑèX¯+ R $TøÏÿ*>±, |üs¡´<˚ej·T‘Y R

$\|æ+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÁbÕjÓ÷|üyXBø£åqT ã÷ìj·TTqï e÷ yêqs¡Ms¡T\qT #·÷&É>±H

n+>∑<äT&ÉT, e⁄ ø£ì|æ+|ü≈£î+&ÉT≥, yê* e~Û+|üã&ÉT≥, »{≤j·TTe⁄ eTè‹ H=+<äT≥,

nqTyêì‘√ u≤≥T e÷ ÁbÕjÓ÷|üyXeTTqT ‘·\#·Tø=ì XÀø£düeTTÁ<äeTTq eTTì–

n$T‘·eTT>∑ $\|æ+|ü <=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ ‘cÕ+ q kÕ‡«$Tdü+<XÊ ìïsêXÊHê+ eTTeT÷s¡‘êyéT ˆ

ø±s¡ ùV≤‘√ ] Vü‰j·÷‘·' X≈£îì Ø«s¡ yê qàVü‰Hé ˆˆ 61

XÀ¢ ˆ >∑èÁ<Ûäsê»dü k˛<äs¡ ' dü+bÕ‹ sêïeT >∑èÁ<Ûäsê{Ÿ ˆ

ÁXó‘ê« ÁuÛ≤‘·èe<Ûä+ ø√bÕ ~<ä+ e#·q eTÁãM‘Y ˆˆ 62

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘cÕ+ ` q' ` kÕ«$Tdü+<XÊ‘Y ` ìsêXÊHê+ ` eTTeT÷s¡‘êyéT

` ø±s¡ ùV≤‘√' ÇVü≤ Äj·÷‘·' X≈£îì' Ms¡ yêHé eTVü‰Hé >∑èÁ<Ûäsê»dü

` k˛<äs¡ ' ` dü+bÕ‹' ` HêeT ` >∑èÁ<Ûäsê{Ÿ ` ÁXó‘ê« ` ÁuÛ≤‘·èe<Ûä+ ` ø√bÕ‘Y

` Ç<ä+ ` e#·qyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘cÕ+ q' kÕ«$Tdü+<XÊ‘Y eTTeT÷s¡‘êyéT (dü‘ê+) >∑èÁ<Ûäsê»dü

k˛<äs¡ ' dü+bÕ‹' HêeT >∑èÁ<Ûäsê{Ÿ eTVü‰Hé Ms¡ yêHé X≈£îì' ø±s¡ ùV≤‘√' ÇVü≤

Äj·÷‘·', ÁuÛ≤‘·èe<Ûä+ ÁXó‘ê« ø√bÕ‘Y Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y.

411(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘cÕ+ q' R n{Ϻ yTeTT, kÕ«$Tdü+<XÊ‘Y R sêC≤»„e\q,

eTTeT÷s¡‘êyéT (dü‘ê+) R #·ìb˛e>√s¡T#·T+&É>±, >∑èÁ<Ûäsê»dü R >∑èÁ<ÛäsêC…’q

»{≤j·TTe⁄jÓTTø£ÿ, k˛<äs¡ ' R k˛<äs¡T&É>∑T, dü+bÕ‹' HêeT R dü+bÕ‹ j·Tì

U≤´‹ì >∑qï{Ϻ, >∑èÁ<Ûäsê{Ÿ R >∑èÁ<ÛäeTT\˝À ÁX‚wüß&Ó’q, eTVü‰Hé Ms¡ yêHé X≈£îì' R

>=|üŒ |üsêÁø£eTXÊ*j·T>∑T |üøÏå, ø±s¡ ùV≤‘√' R |üì ø±s¡DeTT>∑, ÇVü≤ R Ç#·Ã{ÏøÏ,

Äj·÷‘·' R e∫Ãqyê&Ó’, ÁuÛ≤‘·èe<Ûä+ ÁXó‘ê« R ‘·eTTàì eTs¡DeTTqT >∑÷]à $ì,

ø√bÕ‘Y R Áø√<ÛäeTTq, Ç<ä+ e#·q+ R á e÷≥qT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢ yTeTT yêqs¡sêE Ä»„≈£î ;Û‹H=+~, ÁbÕDeTT\T M&ÉT≥≈£î

dæ<äΔyÓTÆ j·TT+&É>±, »{≤j·TTe⁄ k˛<äs¡T&Ó’q eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&É>∑T dü+bÕ‹

j·THÓ&ç |üøÏåsêE ˇø±H=ø£ ø±s¡ eTTqT >∑÷]Ã yTeTTqï Ä $+<Ûä |üs¡«‘·•Ks¡eTT

MT<ä≈£î e∫à ‘·q k˛<äs¡T&Ó’q »{≤j·TTe⁄ eTs¡DeTTqT >∑÷]à $ì $TøÏÿ* Áø√<ÛäeTT‘√

eTeTTà #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ j·TMj·÷Hé πøq yT ÁuÛ≤‘ê Vü≤‘·' ø£« #· ìbÕ‹‘·' ˆ

@‘· <ëU≤´‘·T $T#êä$T uÛÑe~“¤ sê«qs√‘·Ôe÷' ˆˆ 63

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·TMj·÷Hé πøq yT ÁuÛ≤‘ê Vü≤‘·' ø£« #· ìbÕ‹‘·'

` @‘·‘Y ` ÄU≤´‘·TyéT ` Ç#êä$T ` uÛÑe~“¤' ` yêqs√‘·Ôe÷' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs√‘·Ôe÷'! yT j·TMj·÷Hé ÁuÛ≤‘ê πøq ìbÕ‹‘·'? ø£« #·

ìbÕ‹‘·'? uÛÑe~“¤' @‘·‘Y ÄU≤´‘·TyéT Ç#êä$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs√‘·Ôe÷' R z yêqs¡ÁX‚wüß˝≤sê! yT R HêjÓTTø£ÿ, j·TMj·÷Hé

R ∫qïyê&Ó’q, ÁuÛ≤‘ê R k˛<äs¡T&ÉT, πøq R me«ì#, ìbÕ‹‘·' R e~Û+|üã&ÓqT?

ø£« #· R m#·Ã≥, ìbÕ‹‘·' R H\>∑÷\Œã&ÓqT? uÛÑe~“¤' R MT#, @‘·‘Y R Ç~,

ÄU≤´‘·T+ R #Ó|ü≥≈£î, Ç#êä$T R ø√s¡T#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê ‘·eTTà&ÉT meì# e~Û+|üã&çHê&ÉT? m#·Ã≥ H\ >∑÷\Œã&çHê&ÉT?

z yêqs¡ÁX‚wüß˝≤sê! Hêø° $wüj·TeTTqT MTs¡T $es¡eTT>± ‘Ó\T|ü⁄&ÉT.

XÀ¢ ˆ n+>∑<√ -ø£<∏äj·T ‘·Ôdü »qkÕúH eTVü≤<ä«<ÛäyéT ˆ

s¡ø£åkÕ ;ÛeTs¡÷ù|D ‘ê«eTT~›X´ j·T<∏ës¡ú‘·' ˆˆ 64

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n+>∑<ä' ` nø£<∏äj·T‘Y ` ‘·dü ` »qkÕúH ` eTVü≤‘Y ` e<ÛäyéT `

s¡ø£åkÕ ` ;ÛeTs¡÷ù|D ` ‘ê«yéT ` ñ~›X´ ` j·T<∏ës¡ú‘·' ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT412

nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúH ‘ê«yéT ñ~›X´ ;ÛeTs¡÷ù|D s¡ø£åkÕ ‘·dü eTVü≤<ä«<Ûä+

n+>∑<ä' j·T<∏ës¡ú‘·' nø£<∏äj·T‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúH R »qkÕúqeTTq+<äT, ‘ê«+ R ìqTï, ñ~›X´ R >∑TiÏ+∫,

;ÛeTs¡÷ù|D R ;Ûø£sêø±s¡T&Ó’q, s¡ø£åkÕ R sêø£ådüTì#, ‘·dü R Ä »{≤j·TTe⁄

jÓTTø£ÿ, eTVü≤<ä«<Ûä+ R >=|üŒ<Ó’q e<ÛäqT >∑÷]Ã, n+>∑<ä' R n+>∑<äT&ÉT, j·T<∏ës¡ú‘·'

R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±, nø£<∏äj·T‘Y R #Óô|ŒqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` »qkÕúqeTTq+<äT ˙ >∑TiÏ+∫jT uÛÑj·T+ø£s¡T&Ó’q ˇø£ sêø£ådüTì#

Ä »{≤j·TTe⁄ j·TT<äΔeTTq ìVü≤‘·T&ÉjÓT´qì n+>∑<äT&ÉT »]–q Ä j·T<∏ës¡úeTTqT

dü+bÕ‹øÏ $e]+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ »{≤jÓ÷düTÔ e<Ûä+ ÁXó‘ê« <äT'œ‘· k˛‡-s¡TD≤‘·à»' ˆ

‘ê« e÷Vü≤ dü esês√ùV≤ edü+r+ sêeD≤\jT ˆˆ 65

|ü<ä#˚ä<äeTT :` »{≤jÓ÷' ` ‘·T ` e<Ûä+ ` ÁX¯ó‘ê« ` <äT'œ‘·' ` dü' `

ns¡TD≤‘·à»' ` ‘ê«+ ` ÄVü≤ ` dü' ` esês√ùV≤ ` edü+r+ ` sêeD≤\jT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` esês√ùV≤! »{≤jÓ÷' e<Ûä+ ÁXó‘ê« <äT'œ‘·' dü' ns¡TD≤‘·à»'

‘ê«+ sêeD≤\jT edü+ryéT ÄVü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esês√ùV≤! R z düT+<äsê+^! »{≤jÓ÷' R »{≤j·TTe⁄jÓTTø£ÿ,

e<Ûä+ R e<ÛäqT>∑÷]Ã, ÁX¯ó‘ê« R $ì, <äT'œ‘·' R <äT'KeTT H=+~q{Ϻ, dü'

ns¡TD≤‘·à»' R Ä nq÷s¡T‘·qj·TT&Ó’q dü+bÕ‹, ‘ê«+ R ìqTï, sêeD≤\jT R

sêeDTì uÛÑeqeTTq+<äT, edü+‘·+ R ñqï<ëìì>±, ÄVü≤ R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z d”‘ê düT+<äØ! »{≤j·TTe<ÛäqT >∑÷]à $ì <äT'œ‘·T&Ó’q Ä

dü+bÕ‹ ˙e⁄ sêeDTì uÛÑeqeTTq+ <äTHêïeì e÷≈£î ‘Ó*ô|qT.

XÀ¢ ˆ ‘·dü ‘· <ä«#·q+ ÁXó‘ê« dü+bÕ‘' Á|”‹es¡ΔqyéT ˆ

n+>∑<äÁ|üeTTU≤ dü‡πs« ‘·‘·' dü+Á|üdæú‘ê ej·TyéT ˆˆ 66

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` ‘·‘Y ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` dü+bÕ‘' ` Á|”‹es¡ΔqyéT `

n+>∑<äÁ|üeTTU≤' ` düπs« ` ‘·‘·' ` dü+Á|üdæú‘ê' ` ej·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü dü+bÕ‘', Á|”‹es¡Δq+ ‘·<ä«#·q+ ÁXó‘ê« n+>∑<äÁ|üeTTU≤'

ej·T+ düπs« ‘·‘·' dü+Á|üdæú‘ê'.

413(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü dü+bÕ‘' R Ä dü+bÕ‹jÓTTø£ÿ, Á|”‹es¡Δq+ R dü+‘√wü

es¡Δø£yÓTÆq{Ϻ, ‘·<ä«#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, n+>∑<äÁ|üeTTU≤' R

n+>∑<äT&ÉT eTTqï>∑T, ej·T+ düπs« R yT yÓT\¢s¡eTTqT, ‘·‘·' R n≥qT+&ç, dü+Á|üdæú‘ê'

R ãj·T\T yÓ&É*‹$T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` dü+bÕ‹ #Ó|æŒq dü+‘√wüø£s¡yÓTÆq Ä e÷≥qT $ì, n+>∑<äT&ÉT

eTTqï>∑T yTeT+<äieTTqT Ä $+<Ûä |üs¡«‘·eTTqT+&ç eTT+<äTq≈£î kÕ–b˛sTT‹$T.

XÀ¢ ˆ $+<Ûë´ <äT‘êúj·T dü+ÁbÕbÕÔ' kÕ>∑s¡ kÕ´+‘· eTT‘·ÔeTyéT ˆ

‘·«<ä›s¡ÙH ø£è‘√‘ê‡Vü‰ Vü≤ècºÕ' |ü⁄cºÕ' |ü¢e+>∑e÷' ˆˆ 67

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $+<Ûë´‘Y ` ñ‘êúj·T ` dü+ÁbÕbÕÔ' ` kÕ>∑s¡dü ` n+‘·yéT `

ñ‘·ÔeTyéT ` ‘·«<ä›s¡ÙH ` ø£è‘√‘ê‡Vü‰' ` Vü≤ècºÕ' ` |ü⁄cºÕ' ` |ü¢e+>∑e÷' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«<ä›s¡ÙH ø£è‘√‘ê‡Vü‰', Vü≤ècºÕ' |ü⁄cºÕ' |ü¢e+>∑e÷' $+<Ûë´‘Y

ñ‘úêj·T ñ‘·ÔeT+ kÕ>∑s¡dü n+‘·+ dü+ÁbÕbÕÔ'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«<ä›s¡ÙH R <äs¡ÙqeTTq+<äT, ø£è‘√‘ê‡Vü‰' R ø£*–q ñ‘ê‡Vü≤eTT

>∑\yês¡yÓTÆ, Vü≤ècºÕ' R dü+‘√wüeTT ø£*–j·TTqïyês¡eTTqT, |ü⁄cºÕ' R

ã\eTTH=+~j·TTqïyês¡eTT q>∑T, |ü¢e+>∑e÷' R yêqs¡T\eTT, $+<Ûë´‘Y ñ‘êúj·T

R $+<Ûä |üs¡«‘·eTTqT+&ç Ò∫, ñ‘·ÔeT+ R ÁX‚wüyÓTÆq, kÕ>∑s¡dü n+‘·+ R düeTTÁ<äeTT

jÓTTø£ÿ rs¡eTTqT, dü+ÁbÕbÕÔ' R #s¡Tø=+{Ï$T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ìqTï <ä]Ù+#·e …qì ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\yês¡yÓTÆ >=|üŒ Äq+<äeTT‘√,

>=|üŒ ã\eTT H=+~ e÷ yêqs¡T\eTT Ä $+<Ûä |üs¡«‘·eTTqT+&ç ø£<ä* $XÊ\yÓTÆq

düeTTÁ<ärs¡eTTqT #s¡Tø=+{Ï$T.

XÀ¢ ˆ n+>∑<äÁ|üeTTU≤ dü‡πs« y˝ÀbÕ+‘· eTTbÕ>∑‘ê' ˆ

∫+‘ê+ »>∑Tà' |ü⁄q Ø“¤e÷+ ‘·«<ä›s¡ÙqdüeTT‘·T‡ø±' ˆˆ 68

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n+>∑<äÁ|üeTTU≤' düπs« y˝ÀbÕ+‘·yéT ñbÕ>∑‘ê' ∫+‘ê+

` »>∑Tà' ` |ü⁄q' ` ;Ûe÷+ ` ‘·«<ä›s¡ÙqdüeTT‘·T‡ø±' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«<ä›s¡ÙqdüeTT‘·T‡ø±' n+>∑<äÁ|üeTTU≤' düπs« y˚ ÀbÕ+‘·yéT

ñbÕ>∑‘ê' |ü⁄q' ;Ûe÷+ ∫+‘ê+ »>∑Tà'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«<ä›s¡ÙqdüeTT‘·T‡ø±' R ˙ <äs¡ÙqeTTq+<äT y˚–s¡bÕ≥T

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT414

ø£*–q{Ϻyê¬s’q, n+>∑<äÁ|üeTTU≤' düπs« R n+>∑<äT&ÉT eTTqï>∑T yê¬s\¢s¡TqT,

y˝ÀbÕ+‘·+ R rs¡Á|ü<XeTTqT, ñbÕ>∑‘ê' R #]qyê¬s’, |ü⁄q' R ‹]–, ;Ûe÷+

R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq, ∫+‘ê+ R $#ês¡eTTqT, »>∑Tà' R bı+~].

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <äs¡ÙqeTTqT >∑÷]à ‘·Vü≤‘·Vü≤˝≤&ÉT#·Tqï n+>∑<ë~ yêqs¡T …\¢s¡TqT

düeTTÁ<ärs¡eTTqT #] n#·Ã≥ uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq Ä eTVü‰kÕ>∑s¡eTTqT p∫ $TøÏÿ*

∫+‘·≈£î ˝ÀqsTT].

XÀ¢ ˆ n <∏ëVü≤+ Vü≤]ôd’q´dü kÕ>∑s¡+ Áù|ø£å ´ d”<ä‘·' ˆ

e´e<Ûä÷j·T uÛÑj·T+ rÁe+ jÓ÷»HêHê+ X‘·+ |ü⁄¢‘·' ˆˆ 69

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏ä ` nVü≤+ ` Vü≤]ôd’q´dü ` kÕ>∑s¡+ ` Áù|ø£å ´ ` d”<ä‘·' `

e´e<Ûä÷j·T ` uÛÑj·T+ ` rÁe+ ` jÓ÷»HêHê+ ` X‘·+ ` |ü⁄¢‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä nVü≤+ kÕ>∑s¡+ Áù|ø£å ´ d”<ä‘·' Vü≤]ôd’q´dü rÁe+ uÛÑj·T+

e´e<Ûä÷j·T jÓ÷»HêHê+ X‘·+ |ü⁄¢‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, nVü≤+ R HqT, kÕ>∑s¡+ R düeTTÁ<äeTTqT,

Áù|ø£å ´ R #·÷∫, d”<ä‘·' R uÛÑj·T$Vü≤«\ eT>∑T#·Tqï, Vü≤]ôd’q´dü R yêqs¡ôd’q´eTT

jÓTTø£ÿ, rÁe+ R rÁeyÓTÆq{Ϻ, uÛÑj·T+ R ;Û‹ì, e´e<Ûä÷j·T R b˛>={Ϻ, jÓ÷»HêHê+

X‘·+ R q÷iT jÓ÷»qeTT\qT, |ü⁄¢‘·' R <ë{ÏHêqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT HqT düeTTÁ<äeTTqT p∫ ;Û‹Á>∑düTÔ …’ j·TTqï e÷ yêqs¡

ôd’q´eTTqT u≤~Û+#·T#·Tqï Ä rÁeyÓTÆq uÛÑj·TeTTqT b˛>={Ϻ q÷iT jÓ÷»qeTT\

$d”Ôs¡íeTT>∑\ düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï e∫Ëì.

XÀ¢ ˆ \+ø± #ê|æ eTj·÷ sêÁ‘Í Á|ü$cÕº sêø£åkÕ≈£î˝≤ ˆ

sêeDXà eTj·÷ <äèwüº' ‘·«+ #· XÀø£ì|”&ç‘ê ˆˆ 70

|ü<ä#˚ä<äeTT :` \+ø± ` #· ` n|æ ` eTj·÷ ` sêÁ‘Í ` Á|ü$cÕº ` sêø£åkÕ≈£î˝≤

` sêeD' ` #· ` eTj·÷ ` <äèwüº' ` ‘·«+ ` #· ` XÀø£ì|”&ç‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ sêø£åkÕ≈£î˝≤ \+ø± n|æ #· sêÁ‘Í Á|ü$cÕº, sêeDXÃ

eTj·÷ <äèwüº', XÀø£ì|”&ç‘ê ‘·«+ #· <äècÕº.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#‘·, sêø£åkÕ≈£î˝≤ R sêø£ådüT\# ì+&çq{Ϻ, \+ø±

n|æ #· R \+ø±q>∑s¡eTT>∑÷&É, sêÁ‘Í R sêÁ‹j·T+<äT, Á|ü$cÕº R Á|üy•+|üã&çq~,

sêeDXà R sêeDT&ÉT>∑÷&É, eTj·÷ R Hê#‘·, <äèwüº' R #·÷&Éã&çHê&ÉT, XÀø£ì|”&ç‘ê

415(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

R XÀø£dü+‘·|ü⁄Ôsê\yÓ’q, ‘·«+ #· R ˙e⁄>∑÷&É, <äècÕº R ø£qT>=qã&ç‹$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüT\‘√ ì+&çj·TTqï á \+ø±q>∑s¡eTTqT HqT sêÁ‹ø±\eTTq

Á|üy•+∫‹ì. sêeDTì >∑÷&É #·÷∫‹ì. XÀø£eTT# $TøÏÿ* ø£è•+∫j·TTqï ìqTïqT

ø£qT>=+{Ïì.

XÀ¢ ˆ @‘· ‘Ô düs¡« e÷U≤´‘·+ j·T<∏ëeè‘·Ô eTì+~‘ ˆ

n_ÛuÛ≤wüdü« e÷+ <$ <ä÷‘√ <ëXs¡<∏ s¡Vü≤yéT ˆˆ 71

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @‘·‘Y ` ‘ ` düs¡«yéT ` ÄU≤´‘·+ ` j·T<∏ëeè‘·ÔyéT ` nì+~‘

` n_ÛuÛ≤wüdü« ` e÷+ ` <$ ` <ä÷‘·' ` <ëXs¡<∏' ` nVü≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nì+~‘! @‘·‘Y düs¡«+ ‘ j·T<∏ëeè‘·ÔyéT nU≤´‘·yéT. <$

e÷+ n_ÛuÛ≤wüdü«, nVü≤+ <ëXs¡<∏' <ä÷‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘ R z |üPE´sê˝≤, @‘·‘Y R Ç~, düs¡«+ R n+‘·j·TTqT,

‘ R ˙≈£î, j·T<∏ëeè‘·Ô+ R ñqï~ j·TTqï≥T¢>±, nU≤´‘·yéT R #Ó|üŒã&çq~, <$ R

z |üPE´sê˝≤! e÷+ n_ÛuÛ≤wüdü« R Hê‘√ uÛ≤wæ+|ü⁄eTT. nVü≤+ R HqT, <ëXs¡<∏'

R <äXs¡<∏äsêeTTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘·' R <ä÷‘·qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z d”‘êkÕBÛ«! ˙≈£î ñqï~ j·TTqï≥T¢>± $wüj·TeT+‘·j·TTqT ‘Ó*|æ

j·TT+{Ïì— ‘·©¢! Hê‘√ e÷{≤&ÉTeTT. HqT <äXs¡<∏äsêeTTì <ä÷‘·qT>±ì yi=ø£&ÉqT

>±qT.

XÀ¢ ˆ ‘· Hêà+ sêeTø£è‘√<√´>∑+ ‘·«ìï$T‘·Ô $TVü‰>∑‘·yéT ˆ

düTÁ^edü∫e+ <$ ãT<Ûä dü« |üeHê‘·à»yéT ˆˆ 72

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘Y ` e÷+ ` sêeTø£è‘√<√´>∑+ ` ‘·«ìï$T‘·ÔyéT ` ÇVü≤ `

Ä>∑‘·yéT ` düTÁ^edü∫e+ ` <$ ` ãT<Ûä dü« ` |üeHê‘·à»yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! ‘·‘Y e÷+ sêeTø£è‘√<√´>∑+ ÇVü≤ ‘·«ìï$T‘·ÔyéT Ä>∑‘·+

düTÁ^edü∫e+ |üeHê‘·à»+ ãT<Ûä dü«.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTT#, e÷+ R qqTï,

sêeTø£è‘√<√´>∑+ R lsêeTTì>∑TiÏ+∫ #˚j·TT#·Tqï Á|üj·T‘·ïeTT>∑\yêìì>∑qT,

ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, ‘·«ìï$T‘·Ô+ R ˙ø=i≈£î>±, Ä>∑‘·+ R e∫Ãqyêìì>∑qT,

düTÁ^edü∫e+ R düTÁ^e⁄ì eT+Á‹jÓÆTq{Ϻ, |üeHê‘·à»+ R yêj·TT|ü⁄Á‘·Tì>∑qT,

ãT<Ûä dü« R ‘Ó*dæø=qTeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT416

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! Hì#·Ã≥≈£î sêeTø±sê´s¡úeTT>± ìqTï <ä]Ù+#·T≥¬ø’ e∫Ãq{Ϻ

düTÁ^e⁄ì eT+Á‹jÓÆTq yêj·TTdüT‘·T&Éqì qqTï >∑TiÏ+∫ ‘Ó*dæø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ ≈£îX© ‘·e ø±≈£î‘·ú ‡' düs¡«XÅdüÔuÛÑè‘ê+ es¡' ˆ

>∑Ts√ sêsê<ÛäH j·TTø√Ô \ø£ÎD XóÙuÛÑ\ø£åD' ˆˆ 73

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ≈£îX© ` ‘·e ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` düs¡«XÅdüÔuÛÑè‘ê+ ` es¡', >∑Ts√' `

Äsê<ÛäH ` j·TTø£Ô' ` \ø£ÎD' ` XóuÛÑ\ø£åD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düs¡«XÅdüÔuÛÑè‘ê+ es¡' ‘·e ø±≈£î‘·ú ‡', ≈£îX©, >∑Ts√' Äsê<ÛäH

j·TTø£Ô' XóuÛÑ\ø£åD' \ø£ÎD' #· ≈£îX©.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düs¡«XÅdüÔuÛÑè‘ê+ es¡' R XÅdüÔ<Ûës¡T …’q Ms¡T\+<ä]˝À, es¡' R

ÁX‚wüß&Ó’q, ‘·e ø±≈£î‘Ydüú' R ˙ lsêeTT&ÉT, ≈£îX© R πøåeTeTT >∑*– j·TTqïyê&ÉT,

>∑Ts√' R nqïjÓTTø£ÿ, Äsê<ÛäH R ùdej·T+<äT, j·TTø£Ô' R \>∑ïyÓTÆj·TTqïyê&ÉTqT,

XóuÛÑ\ø£åD' R XóuÛÑ\ø£åDdüeTì«‘·T&ÉTqT n>∑T, \ø£ÎD' #· R \ø£ÎDT&ÉTqT, ≈£îX©

R ≈£îX\eTT>∑ qTqïyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! ˝Àø£eTTq yT{ÏMs¡T&Ó’q ˙ lsêeTT&ÉT πøåeTeTT>∑ qTHêï&ÉT.

nqïjÓÆTq n‘·ì ùdej·T+<äT C≤>∑s¡÷≈£î&Ó’ j·TTqï XóuÛÑ\ø£åDdü+|üqTï&É>∑T \ø£ÎDT&ÉT

>∑÷&É ≈£îX\eTT>∑ qTHêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ ‘·dü Ms¡ e‘√ <$ uÛÑs¡TÔ düÔe Væ≤‘ s¡‘·' ˆ

nVü≤ yTø£düTÔ dü+ÁbÕ|üÔ' düTÁ^ee#·Hê ~Vü≤ ˆˆ 74

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü Ms¡ e‘·' <$ uÛÑs¡TÔ' ‘·e Væ≤‘ s¡‘·' nVü≤+

` @ø£' ` ‘·T ` dü+ÁbÕ|üÔ' ` düTÁ^ee#·Hê‘Y ` ÇVü≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! Ms¡ e‘·' ‘·dü ‘·e uÛÑs¡TÔ' Væ≤‘ s¡‘·' nVü≤yéT @ø£'

düTÁ^ee#·Hê‘Y ÇVü≤ dü+ÁbÕ|üÔ'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! Ms¡ e‘·' R |üsêÁø£eTe+‘·T&Ó’q{Ϻ, ‘·dü

R n{Ϻ, ‘·e uÛÑs¡TÔ' R ˙ ô|ì$T{ÏjÓTTø£ÿ, Væ≤‘ R πøåeTeTTq+<äT, s¡‘·' R ÄdüøÏÔ

>∑\yê&ÉHÓ’, nVü≤+ R HqT, @ø£' R ø£ÿ&ÉH, düTÁ^ee#·Hê‘Y R düTÁ^e⁄ì Ä»„e\q,

ÇVü≤ R Ç≥≈£î, dü+ÁbÕ|üÔ' R #]j·TT+{Ïì.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ne÷à! |üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq uÛÑs¡Ô≈£î Á|æj·TeTTqT kÕ~Û+|ü>√]qyê&ÉHÓ’

düTÁ^e⁄ì Ä»„Á|üø±s¡eTT ˇ+≥]>± á \+ø£≈£î #s¡Tø=+{Ïì.

417(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ eT jTj·T eTdüVü‰jTq #·s¡‘ê ø±eTs¡÷|æD≤ ˆ

<äøÏåD≤ ~ >∑qTÁø±HêÔ ‘·«Hêàs¡Z$#·jÓÆTwæD≤ ˆˆ 75

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTj·÷ ` Çj·T+ ` ndüVü‰jTq ` #·s¡‘ê ` ø±eTs¡÷|æD≤ `

<äøÏåD≤ ` ~ø ` nqTÁø±+‘ê ` ‘·«Hêàs¡Z$#·jÓÆTwæD≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndüVü‰jTq, ‘·«Hêàs¡Z$#·jÓÆTwæD≤, ø±eTs¡÷|æD≤ #·s¡‘ê eTj·÷

Çj·T+ <äøÏåD≤ ~ø nqTÁø±+‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«Hêàs¡Z$#·jÓÆTwæD≤ R C≤&ÉqT ‘Ó*dæø=q>√]q{Ϻj·TT, ndüVü‰jTq

R ˇ+≥]HÓ’q{Ϻj·TT, ø±eTs¡÷|æD≤ #·s¡‘ê R ø±eTs¡÷|üeTTqT <Ûä]+∫qyê&ÉHÓ’

dü+#·]+#·T#·Tqï{Ϻj·TT, eTj·÷ R Hê#‘·, Çj·T+ <äøÏåD≤ ~ø R á <äøÏåD~≈£îÿ,

nqTÁø±+‘ê R nqTdü]+|üã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ìqTï yÓ<äTø£>√] +≥]>∑H ø±eTs¡÷|üeTT‘√ ãj·T\T<] #·]+#·T

#·Tqï{Ϻ HqT á <äøÏåD~≈£îÿqT ¬>’ø=ì e∫Ëì.

XÀ¢ ˆ ~cºÕ´Vü≤+ Vü≤]ôd’Hê´Hê+ ‘·«HêïX eTqTXÀ#·‘êyéT ˆ

n|üHcÕ´$T dü+‘ê|ü+ ‘· yê~Û>∑eTX+düHê‘Y ˆˆ 76

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~cºÕ´ nVü≤+ Vü≤]ôd’Hê´Hê+ ‘·«HêïXyéT nqTXÀ#·‘êyéT,

n|üHcÕ´$T ` dü+‘ê|ü+ ` ‘·e ` n~Û>∑eTX+düHê‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ~cºÕ´ nVü≤+ ‘·«HêïXyéT nqTXÀ#·‘êyéT Vü≤]ôd’Hê´Hê+ dü+‘ê|ü+

‘·e n~Û>∑eTX+düHê‘Y n|üHcÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~cºÕ´ R uÛ≤>∑ eXeTTq, nVü≤+ R HqT, ‘·«HêïX+ R ˙e⁄

ø£qã&É≈£î+&ÉT≥qT >∑÷]Ã, nqTXÀ#·‘ê+ R |ü]‘·|æ+#·T#·Tqï{Ϻ, Vü≤]ôd’Hê´Hê+

R yêqs¡ôd’q´eTT\jÓTTø£ÿ, dü+‘ê|ü+ R XÀø£eTTqT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n~Û>∑eT

X+düHê‘Y R dü+ÁbÕ|æÔø£<∏äqeTTe\q, n|üHcÕ´$T R ‘=\–+#·>∑\qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` e⁄ ø£qã&ÉT≥ Ò<äì <äT'œ+#·T#·Tqï, e÷ yêqs¡Ms¡T\ dü+‘ê|üeTT

‘=\–+#·T#·T e⁄ ø±ìŒ+∫‹ eqT XóuÛÑyês¡ÔqT #Ó|æŒ Hê uÛ≤>∑ eXeTTe\q yê]øÏ

dü+‘√wüeTT ø£*–+#Ó<äqT.

XÀ¢ ˆ ~cºÕ´ Væ≤ q eTeT e´s¡ú+ kÕ>∑s¡ ùd´Vü≤ \+|òüTqyéT ˆ

ÁbÕbÕ‡ ´ eT´Vü≤ $T<ä+ <$ ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘·+ j·TX' ˆˆ 77

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT418

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~cºÕ´ ` Væ≤ ` q ` eTeT ` e´s¡ú+ ` kÕ>∑s¡dü ` ÇVü≤ `

\+|òüTqyéT, ÁbÕbÕ‡ ´$T ` nVü≤+ ` Ç<ä+ ` <$ ` ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘·+ ` j·TX' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ~cºÕ´ eTeT kÕ>∑s¡dü \+|òüTqyéT ÇVü≤ q Væ≤ e´s¡úyéT. <$!

nVü≤+ ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘·yéT Ç<ä+ j·TX' ÁbÕbÕ‡ ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ~cºÕ´ R n<äèwüºeXeTT#, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, kÕ>∑s¡dü \+|òüTq+

R düeTTÁ<ä\+|òüTqeTT, ÇVü≤ R Çø£ÿ&É, q Væ≤ e´s¡ú+ R ìÁwüŒjÓ÷»qeTT >± Ò<äT,

<$ R z |üPE´sê˝≤, nVü≤+ R HqT, ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘·+ R ìqTï <ä]Ù+#·T≥#

ø£*–q{Ϻ, Ç<ä+ j·TX' R á ø°]Ôì, ÁbÕbÕ‡ ´$T R bı+<ä>∑\qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Hê j·T<äèwüºeX¯eTTq H˚qT >±$+∫q{Ϻ á düeTTÁ<ä\+|òüTq

Á|üj·÷düeTT e´s¡úeTT >± Ò<äT. ‘·©¢! ìqTï <ä]Ù+∫‹ qqï ø°]Ô Hêπø <äø£ÿ>∑\<äT.

XÀ¢ ˆ sê|òüTeXà eTVü‰Ms¡ ' øÏåÁ|ü+ ‘ê« eT_Û|ü‘·‡ ´‘ ˆ

dü|ü⁄Á‘·u≤+<Ûäe+ Vü≤‘ê« sêeD+ sêø£åkÕ~Û|üyéT ˆˆ 78

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sê|òüTe' ` #· ` eTVü‰Ms¡ ' ` øÏåÁ|ü+ ` ‘ê«yéT ` n_Û|ü‘·‡ ´‘ `

dü|ü⁄Á‘·u≤+<Ûäe+ ` Vü≤‘ê« ` sêeD+ ` sêø£åkÕ~Û|üyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰Ms¡ ' sê|òüTeXà øÏåÁ|ü+ dü|ü⁄Á‘·u≤+<Ûäe+ sêø£åkÕ~Û|ü+

sêeD+ Vü≤‘ê« ‘ê«yéT n_Û|ü‘·‡ ´‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰Ms¡ ' R eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*j·T>∑T, sê|òüTeXà R lsêeTT&ÉTqT,

øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>∑, dü|ü⁄Á‘·u≤+<Ûäe+ R |ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT ã+<ÛäTe⁄\ ‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ϻ,

sêø£åkÕ~Û|ü+ R sêø£ådüsêC…’q, sêeD+ R sêeDTì, Vü≤‘ê« R dü+Vü≤]+∫, ‘ê«+

R ìqTï, n_Û|ü‘·‡ ´‘ R #s¡>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT n∫s¡ø±\eTT˝ÀH˚ ø=&ÉT≈£î\‘√&ÉqT,

ã+<ÛäTe⁄\ ‘√&ÉqT ≈£L&çq Ä sêø£ådüÁ|üuÛÑTyÓ’q sêeDTì |ü]e÷]à ìqTï

bı+<ä>∑\&ÉTdüTe÷!

XÀ¢ ˆ e÷\´yê HêïeT yÓ’<Væ≤ –ØD≤ eTT‘·ÔyÓ÷ –]' ˆ

‘·‘√ >∑#·Ã¤‹ >√ø£s¡í+ |üs¡«‘·+ πødüØ Vü≤]' ˆˆ 79

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷\´yêHé ` HêeT ` yÓ’<Væ≤ ` –ØD≤yéT ` ñ‘·ÔeT' ` –]',

‘·‘·' ` >∑#·Ã¤‹ ` >√ø£s¡í+ ` |üs¡«‘·+ ` πødüØ ` Vü≤]' ˆˆ

419(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Væ≤, e÷\´yêHé HêeT –ØD≤+ ñ‘·ÔeT' –]' (ndæÔ). πødüØ

Vü≤]' ‘·‘·' >√ø£s¡í+ |üs¡«‘·+ >∑#·Ã¤‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤ R z C≤qø°! e÷\´yêHé HêeT R e÷\´e+‘·eTT nqT

Á|üdæ<äΔyÓTÆq{Ϻ, –]' R |üs¡«‘·eTT (ndæÔ R ñqï~). πødüØ Vü≤]' R πødü] j·TqT

yêqs√‘·ÔeTT&ÉT, ‘·‘·' R n#·Ã{ÏqT+&ç, >√ø£s¡í+ |üs¡«‘·+ R >√ø£s¡í eTqT |üs¡«‘·eTTqT

>∑÷]Ã, >∑#·Ã¤‹ R yÓ&É …qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªªj·Tdü q C≤„j·T‘ o\+ ≈£î\+ j·Tdü #· dü+ÁXj·TyéT ˆ

q ‘·dü dü+>∑‹+ ≈£îsê´ ~‘·T´yê#· ãèVü≤düŒ‹' ˆˆμμ

meì j·÷#ês¡eTT, dü«uÛ≤eeTT, ≈£î\eTT, me]e<ä› HÓ#√Ã≥ qT+&ÉTq~,

‘Ó*j·T<√ yêì‘√&É >∑÷&ç j·TT+&Ésê<äT nì ãèVü≤düŒ‹ e#·qeTT. ø±e⁄q

≈£î\V”≤qTì‘√, Ä#ês¡V”≤qTì‘√, dü<ëÁXj·TeTT Òì yê]‘√ ùdïVü≤+ #j·T>∑÷&É<äT.

ø±ã{Ϻ Vü≤qTeT d”‘ê<$øÏ ‘·q $wüj·TeTT Ç#·Ã≥ #Ó|ü#·THêï&ÉT. n~j·TTqT>±ø£

•wüß´\T ôd’‘·eTT >∑Ts¡Te⁄ e+XÊ<äT\qT $#ê]+#·e …qì <Ûä«ì‘·eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°<M! e÷\´e+‘·eTì ù|s¡Te&Édæq |üs¡«‘·ÁX‚wüeTT ˇø£{Ï

>∑\<äT. n~ ìyêdüeTT>± #dæø=qï πødü] j·TqT yêqs√‘·ÔeTT&ÉT ˇø£e÷iT Ä

–]qT+&ç >√ø£s¡í|üs¡«‘·eTTq≈£î yÓ&É*j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ dü #· <e]¸_Û ]›wüº' |æ‘ê eTeT eTVü‰ø£|æ' ˆ

rπsú qB|ü‘' |ü⁄DÒ X+ãkÕ<äq eTT<äΔs¡‘Y ˆˆ 80

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` #· ` <e]¸_Û' ` ~wüº' ` |æ‘ê ` eTeT ` eTVü‰ø£|æ' ` rπsú

` qB|ü‘' ` |ü⁄DÒ ` X+ãkÕ<äqyéT ` ñ<äΔs¡‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT |æ‘ê dü' eTVü‰ø£|æ' <e]¸_Û' ~wüº' qB|ü‘' |ü⁄D´rπsú

X+ãkÕ<äqyéT ñ<äΔs¡‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT |æ‘ê R Hê ‘·+Á&çjÓÆTq{Ϻ, dü' eTVü‰ø£|æ' R Ä yêqs¡ÁX‚wüß&ÉT,

<e]¸_Û' R <eãTTwüß\#, ~wüº' R n<•+|üã&çqyê&Ó’, qB|ü‘' R düeTTÁ<äeTT

jÓTTø£ÿ, |ü⁄D´rπsú R |ü$Á‘·rs¡úeTTq+<äT, X+ãkÕ<äq+ R X+ãkÕ<äqT&ÉqT s¡ø£ÿdüTì,

ñ<äΔs¡‘Y R dü+Vü≤]+#ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT420

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê ‘·+Á&çjÓÆTq πødü] j·TqT Ä yêqs√‘·ÔeTT&ÉT n#·{Ï <eãTTwüß\#

ÄC≤„|æ+|üã&çqyê&Ó’ |ü$Á‘·yÓTÆq kÕ>∑s¡rs¡úeTTqT bÕ&ÉT#˚j·TT#·T n#·≥H˚

ìedæ+#·T#·Tqï X+ãkÕ<äqT&ÉqT sêø£ådüTì dü+Vü≤]+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ ‘· kÕ´Vü≤+ Vü≤]D' πøå Á‘ C≤‘√ yê‘q yÓTÆ~∏* ˆ

Vü≤qTe÷ì‹ $U≤´‘√ ˝Àπø ùd«HÓ’e ø£s¡àD≤ ˆˆ 81

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` nVü≤+ ` Vü≤]D' ` πøå Á‘ ` C≤‘·' ` yê‘q ` yÓTÆ~∏* `

Vü≤qTe÷Hé ` Ç‹ ` $U≤´‘·' ` ˝Àπø ` ùd«q ` @e ` ø£s¡àD≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*! nVü≤+ ‘·dü Vü≤]D' πøåÁ‘ yê‘q C≤‘·', ùd«q @e

ø£s¡àD≤ Vü≤qTe÷Hé Ç‹ $U≤´‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏*! R z C≤qø°! nVü≤+ R HqT, ‘·dü R Ä, Vü≤]D' R

yêqs¡TìjÓTTø£ÿ, πøåÁ‘˚ R ø£fi¯Á‘·eTTq+<äT, yê‘˚q R yêj·TT<˚e⁄ì#˚, C≤‘·' R

»ì+∫HêqT, ùd«q R Hê<Ó’q, ø£s¡àD≤ @e R |üì#˚‘·H˚, Vü≤qTe÷Hé Ç‹ R

Vü≤qTeT+‘·T&Éì, $U≤´‘·' R ù|s=+~‹ì.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! HqT Ä πødü] j·TqT yêqs¡ÁX‚wüßì ø£fiÁ‘·yÓTÆq n+»Hê<$

j·T+<äT yêj·TT<˚e⁄ì es¡eTT#˚ »ìà+∫q{Ϻyê&ÉqT. Hê #˚wüº ø±s¡DeTT>±H˚

Vü≤qTeT+‘·T&Éqì ù|s¡T >±+∫‹ì.

XÀ¢ ˆ $XÊ«kÕs¡ú+ ‘·T yÓ’<Væ≤ uÛÑs¡TÔ s¡Tø±Ô eTj·÷ >∑TD≤' ˆ

n∫sê‘êÔ « $T‘√ <$ sê|òüTy√ qsTT‘ê Á<ÛäTeyéT ˆˆ 82

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $XÊ«kÕs¡ú+ ` ‘·T ` yÓ’<Væ≤ ` uÛÑs¡TÔ' ` ñø±Ô' ` eTj·÷ ` >∑TD≤'

` n∫sê‘Y ` ‘ê«+ ` Ç‘·' ` <$ ` sê|òüTe' ` qsTT‘ê ` Á<ÛäTeyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Væ≤! (‘·e) $XÊ«kÕs¡ú+ eTj·÷ uÛÑs¡TÔ' >∑TD≤' ñø±Ô'— <$!

sê|òüTe' ‘ê«yéT Ç‘·' n∫sê‘Y Á<ÛäTe+ qsTT‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤! R z C≤qø°! ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, $XÊ«kÕs¡ú+ R qeTàø£eTT

ø=i≈£î, eTj·÷ R Hê#‘·, uÛÑs¡TÔ' R Á|üuÛÑTe⁄jÓTTø£ÿ, >∑TD≤' R >∑TDeTT\T, ñø±Ô' R

#Ó|üŒã&çq$, <$ R z |üPE´sê˝≤! sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, Ç‘·'

R Ç≥qT+&ç, n∫sê‘Y R ‘·«s¡ ÀH, Á<ÛäTe+ R ìXÃj·TeTT>±, qsTT‘ê R rdæø=ì

b˛e>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z C≤qø°<˚M! ˙≈£î qeTàø£eTTqT ø£*–+#·T≥ø=i¬ø’ kÕ«$T

421(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

>∑TDeTT\qT e]í+∫ #Ó|挋ì. ‘·©¢! lsêeTT&ÉT ìqTï sêø£ådüeT<Ûä´eTTqT+&ç

n‹oÁ|òüTø±\eTT˝ÀH ìXÃj·TeTT>± >=ìb˛>∑\&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ @e+ $XÊ«dæ‘ê d”‘ê ùV≤‘·T_Û XÀÙø£ø£]Ù‘ê ˆ

ñ|ü|üHÓ’ ï s¡_ÛC≤„HÓ’ s¡÷›‘·+ ‘· eT~Û>∑#·Ã¤‹ ˆˆ 83

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @e+ $XÊ«dæ‘ê d”‘ê ùV≤‘·T_Û' XÀø£ø£]Ù‘ê ñ|ü|üHÓ’ ï'

` n_ÛC≤„HÓ’' ` <ä÷‘·+ ` ‘·yéT ` n~Û>∑#·Ã¤‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÀø£ø£]Ù‘ê d”‘ê @e+ ùV≤‘·T_Û' $XÊ«dæ‘ê (dür) ñ|ü|üHÓ’ ï'

n_ÛC≤„HÓ’' ‘·+ <ä÷‘·yéT n~Û>∑#·Ã¤‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÀø£ø£]Ù‘ê R <äT'KeTT# |”&ç+|üã&çq{Ϻ, d”‘ê R d”‘ê<$,

@e+ R á Ø‹>±, ùV≤‘·T_Û' R ø±s¡DeTT\#˚, $XÊ«dæ‘ê (dür)

R qeTàø£eTT ø£*Z+|üã&çq<Ó’, ñ|ü|üHÓ’ ï' R j·TTø£ÔeTT …’q{Ϻ, n_ÛC≤„HÓ’' R >∑Ts¡TÔ\#,

‘·+ R Ä‘·ìì, <ä÷‘·+ R <ä÷‘·>±, n~Û>∑#·Ã¤‹ R Á>∑Væ≤+∫q~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÀø£|”&ç‘·Tsê …’ j·TTqï d”‘ê<$øÏ Vü≤qTeT á $<ÛäeTT>± j·TTø£ÔyÓTÆq

ø±s¡DeTT\# qeTàø£eTT ø£*–+#ÓqT. Ä‘·ì˝À ø±qe∫Ãq ñ‘·ÔeT\ø£åDeTT\#

d”‘·eTàj·TT Ä‘·ìì lsêeTTì<ä÷‘·>± q$Tàq~.

XÀ¢ ˆ n‘·T\+ #· >∑‘ê Vü≤s¡+ Á|üVü≤πs¸D ‘·T C≤qø° ˆ

HÁ‘êuÛ≤´+ eÁø£|üøå±àuÛ≤´+ eTTyÓ÷ #êq+<ä»+ »\yéT ˆˆ 84

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n‘·T\+ ` #· ` >∑‘ê ` Vü≤s¡+ ` Á|üVü≤πs¸D ` ‘·T ` C≤qø° `

HÁ‘êuÛ≤´+ ` eÁø£|üøå±àuÛ≤´+ ` eTTyÓ÷#· ` Äq+<ä»+ ` »\yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° n‘·T\+ Vü≤s¡+ >∑‘ê (dür) Á|üVü≤πs¸D eÁø£|üøå±àuÛ≤´+

HÁ‘êuÛ≤´+ Äq+<ä»+ »\+ eTTyÓ÷#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘ê<$, n‘·T\+ Vü≤s¡+ R kÕ{Ï Òì dü+‘√wüeTTqT,

>∑‘ê (dür) R bı+~q<Ó’, Á|üVü≤πs¸D R eTVü‰q+<äeTT‘√, eÁø£|üøå±àuÛ≤´+ R

e+ø£s¡jÓÆTq ø£qTu§eTà\T ø£*–q{Ϻ, HÁ‘êuÛ≤´+ R ø£qTï\qT+&ç, Äq+<ä»+ »\+

R dü+‘√wüu≤wüŒeTT\qT, eTTyÓ÷#· R $&ç#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ n$T‘·yÓTÆq Äq+<äeTT H=+~q<Ó’ Ä eTVü‰q+<äeTT‘√

düT+<äs¡eTT …’q ø£qTu§eT\‘√ yÓ\j·TTq{Ϻ ‘·q ≈£qTï\qT+&ç Äq+<äu≤wüŒeTT\qT

sê*Ãq~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT422

XÀ¢ ˆ #ês¡T ‘·<ä«<äq+ ‘·kÕ´ kÕÔÁeTXóø±¢j·T‘ø£åDyéT ˆ

nXÀuÛÑ‘· $XÊ˝≤øå±´ sêVüQeTTø£Ô Çy√&ÉTsê{Ÿ ˆˆ 85

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #ês¡T ` ‘·‘Y ` e<äq+ ` ‘·kÕ´' ` ‘êÁeTXóø±¢j·T‘ø£åDyéT `

nXÀuÛÑ‘· ` $XÊ˝≤øå±´' ` sêVüQeTTø£Ô' ` Çe ` ñ&ÉTsê{Ÿ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øå±´' ‘·kÕ´' ‘êÁeTXóø±¢j·T‘ø£åD+ #ês¡T ‘·<ä«<äq+

sêVüQeTTø£Ô' ñ&ÉTsê{Ÿ Çe nXÀuÛÑ‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øå±´' R $XÊ\eTT …’q HÁ‘·eTT\T ø£*Zq, ‘·kÕ´' R ÄyÓT

jÓTTø£ÿ, ‘êÁeTXóø±¢j·T‘ø£åD+ R mi¿ì, ‘Ó\¢ì yÓ&É …’ Œq HÁ‘·eTT\‘√ ≈£L&çq,

#ês¡T R düT+<äs¡yÓTÆq, ‘·<ä«<äq+ R ÄyÓT jÓTTø£ÿ eTTKeTT, sêVüQeTTø£Ô' R sêVüQe⁄#

$&ÉTeã&çq, ñ&ÉTsê{Ÿ Çe R #·+Á<äT&ÉTe …, nXÀuÛÑ‘· R XÀ_Û …¢qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` $XÊ˝≤øÏåjÓÆTq Ä d”‘ê<$jÓTTø£ÿ mi¿>∑qT ‘Ó\¢>∑qT bı&Ée⁄>∑qT

qTqï ø£qTï\‘√ eTH√Vü≤s¡yÓTÆq{Ϻ e<äqeTT, Ä düeTj·TeTTq ø£*–q Äq+<ä

$X‚wüeTT#˚ sêVüQe⁄#˚ $&ÉTeã&ç Á|üø±•+#·T#·Tqï |ü⁄qï$THê{Ï #·+Á<äTìe˝…

m+‘·jÓ÷ ø±+‹‘√ XÀ_Û …¢qT.

XÀ¢ ˆ Vü≤qTeT+‘·+ ø£|æ+ e´ø£Ô+ eTq´‘ Hê-q´<∏‹ kÕ ˆ

n<∏√yê#· Vü≤q÷e÷+ kÕÔ eTT‘·Ôs¡+ Á|æj·T<äs¡ÙHêyéT ˆˆ 86

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤qTeT+‘·+ ` ø£|æ+ ` e´ø£Ô+ ` eTq´‘ ` q ` nq´<∏ë ` Ç‹

kÕ ` n<∏ä ` ñyê#· ` Vü≤q÷e÷Hé ` ‘êyéT ` ñ‘·Ôs¡+ ` Á|æj·T<äs¡ÙHêyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ Vü≤q÷eT+‘·+ e´ø£Ô+ ø£|æ+ eTq´‘˚, nq´<∏ë q Ç‹

eTq´‘, n<∏ä Vü≤q÷e÷Hé Á|æj·T<äs¡ÙHêyéT ‘êyéT ñ‘·Ôs¡yéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ R Ä d”‘ê<$, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì, e´ø£Ô+

ø£|æ+ R düŒwüºyÓTÆq yêqs¡Tì>±, eTq´‘ R ‘·\#ÓqT, nq´<∏ë q Ç‹ R yi=ø£

$<ÛäeTT>± >±<äìj·TT, eTq´‘˚ R ‘·\∫q~, n<∏ä R |æeTà≥, Vü≤q÷e÷Hé R

Vü≤qTeT+‘·T&ÉT, Á|æj·T<äs¡ÙHê+ ‘ê+ R dü+‘√wüø£s¡eTT>∑ >±qe#·TÃ#·Tqï{Ϻ ÄyÓTqT,

ñ‘·Ôs¡+ ñyê#· R MT~ $wüj·TeTTqT |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ ‘·q‘√ e÷{≤&ÉT#·Tqï yêqs¡T&ÉT Vü≤qTeT+‘·T& >±ì

e÷j·÷$jÓÆTq y˚i=ø£&ÉT >±&Éì Á>∑Væ≤+∫q~. n|ü&ÉT dü+‘√wü∫Vü≤ïeTT\‘√

>±qe#·TÃ#·Tqï d”‘ê<$ì >∑÷]Ã Vü≤qTeT+‘·T&ÉT ô|’$<ÛäeTT>∑ |ü*¬øqT.

423(35) ` |ü+#·Á‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ @‘· ‘Ô düs¡« e÷U≤´‘·+ düe÷X«dæVæ≤ yÓTÆ~∏* ˆ

øÏ+ ø£s√$T ø£<∏ä+ yê ‘ s√#·‘ Á|ü‹j·÷ eT´Vü≤yéT ˆˆ 87

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @‘·‘Y ` ‘ ` düs¡«yéT ` ÄU≤´‘·+ ` düe÷X«dæVæ≤ ` yÓTÆ~∏* `

øÏ+ ` ø£s√$T ` ø£<∏ä+ ` yê ` ‘ ` s√#·‘ ` Á|ü‹j·÷$T ` nVü≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*! ‘ @‘·‘Y düs¡«+ (eTj·÷) ÄU≤´‘·yéT. düe÷X«dæVæ≤.

øÏ+ ø£s√$T? ø£<∏ä+ yê ‘ s√#·‘? nVü≤+ Á|ü‹j·÷$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏* R z d”‘ê<M! ‘ R ˙≈£î, (eTj·÷ R Hê#‘·) @‘·‘Y

düs¡«+ R Ç~ j·T+‘·j·TTqT, nU≤´‘·+ R #Ó|üŒã&çq~, düe÷X«dæVæ≤ R }s¡&ç\T¢eTT,

øÏ+ ø£s√$T? R @$T #j·TT<äTqT? ‘ R ˙≈£î, ø£<∏ä+ yê R @ Ø‹>±, s√#·‘ R

ÇwüºeT>∑TqT? nVü≤+ R HqT, Á|ü‹j·÷$T R yÓ&É*b˛e⁄<äTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! ˙e&ç–q <ëì ø£+‘·≈£îqT düe÷<ÛëqeTT #Ó|挋ì. ˙e⁄

}s¡≥ #Ó+~j·TT+&ÉTeTT. HqT ‹]– lsêeTTì ø£&É≈£î yÓ&É* b˛e⁄#·THêïqT. Çø£

HH$T #j·Te\dæ j·TT+&ÉTqT? ˙ ÇwüºyÓTÆq <eTTqï<√ #Ó|üeTT.

XÀ¢ ˆ Vü≤‘˚ -düTπs dü+j·T‹ X+ãkÕ<äH

ø£|æÁ|üMπsD eTVü≤]¸#√<äHê‘Y ˆ

‘·‘√ -dæà yêj·TTÁ|üuÛÑy√ Væ≤ yÓTÆ~∏*

Á|üuÛ≤e‘· düÔÁ‘·Œ‹eTXà yêqs¡' ˆˆ 88

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªª$XÊ«k˛‘êŒ<äq+μμ HêeT

|ü+#·Á‹+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤‘ ` ndüTπs ` dü+j·T‹ ` X+ãkÕ<äH ` ø£|æÁ|üMπsD `

eTVü≤]¸#√<äHê‘Y ` ‘·‘·' ` ndæà ` yêj·TTÁ|üuÛÑe' ` Væ≤ ` yÓTÆ~∏* ` Á|üuÛ≤e‘·'

` ‘·Á‘·Œ‹eT' ` #· ` yêqs¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*! eTVü≤]¸#√<äHê‘Y ø£|æÁ|üMπsD dü+j·T‹ X+ãkÕ<äH

ndüTπs Vü≤‘˚ (dü‹) ‘·‘·' nVü≤+ yêj·TTÁ|üuÛÑe' Á|üuÛ≤e‘·' ‘·Á‘·Œ‹eT' yêqs¡'

ndæà.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT424

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏*! R z C≤qø°! eTVü≤]¸#√<äHê‘Y R <˚es¡T¸\jÓTTø£ÿ

Áù|s¡De\q, ø£|æÁ|üMπsD R yêqs√‘·ÔeTTì#, dü+j·T‹ R j·TT<äΔeTTq, X+ãkÕ<äH

ndüTπs R X+ãkÕ<äqT&ÉqT sêø£ådüT&ÉT, Vü≤‘ (dü‹) R ìVü≤‘·T&Ó’ j·TT+&É>±, ‘·‘·'

R n+<äTe\q, nVü≤+ R HqT, yêj·TTÁ|üuÛÑe' R yêj·TT<e⁄ìe\q »ì+∫q{Ϻ

yê&ÉqT, Á|üuÛ≤e‘·' R Á|üuÛ≤eeTTq, ‘·‘YÁ|ü‹eT' R Ä‘·ì‘√ düe÷qT&Éq>∑T, yêqs¡'

ndæà R yêqs¡T&ÉHÓ’ j·TTHêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ‘·‘·' R n+<äTe\q X¯+ãkÕ<äqT&ÉqT sêø£ådüTì e~Û+#·T≥e\q

Á|”‹H=+~q eTVü≤s¡T¸\jÓTTø£ÿ nqTÁ>∑Vü≤eTTe\q nì uÛ≤eeTT.

eTùV≤X«s¡rs¡Tú\T :` Á|üuÛ≤e‘·' ‘·‘YÁ|ü‹eT', øÏ+ ø£s√$T? j·Tì d”‘ê<$ì n&ÉT>∑T#·T

Vü≤qTeT ‘êqT m{Ϻ |òüTqø±s¡ eTTHÓ’qqT kÕ~Û+|ü >∑\ kÕeTs¡ú eTT >∑\yê&ÉH j·Tì

ÄyÓT≈£î ‘Ó\T|ü⁄≥¬ø’ HqT Á|üuÛ≤eeTTq+<äT Hê ‘·+Á&çjÓÆTq yêj·TT<e⁄ì‘√ düe÷qT&ÉH

j·THÓqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü≤s¡T¸\ Áù|s¡D qqTdü]+∫ Hê ‘·+Á&çjÓÆTq πødü] s¡Ds¡+>∑eTTq

X+ãkÕ<äqTì e~Û+|ü>± ‘·‘·Œ¤*‘·eTT>± dü+‘√wüeTT H=+~j·TTqï yêj·TT<e⁄ì

es¡eTT e\q HqT »ìà+∫j·TTHêïqT. Á|üuÛ≤e$X‚wüeTTq HqTqT Hê ‘·+Á&çjÓÆTq

yêj·TT<e⁄ì j·T+‘·{Ïyê&ÉH düTe÷!

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªª$XÊ«k˛‘êŒ<äqeTTμμ nqT

eTT|üŒ~jÓÆT<äedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ uÛÑ÷j·T @e eTVü‰‘C≤ Vü≤qTe÷ qŒeHê‘·à»' ˆ

nÁãM Á‘·ŒÁ•‘·+ yêø£ + d”‘êÁ|ü‘· j·Tø±s¡D≤‘Y ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑ÷j·T' ` @e ` eTVü‰‘C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` |üeHê‘·à»' `

nÁãM‘Y ` Á|üÁ•‘·+ ` yêø£ + ` d”‘êÁ|ü‘· j·Tø±s¡D≤‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘˚C≤' |üeHê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé d”‘êÁ|ü‘· j·Tø±s¡D≤‘Y

uÛÑ÷j·T' @e Á|üÁ•‘·+ yêø£ yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘C≤' R eTVü‰‘»dü‡+|üqTï&Ó’q, |üeHê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé

R yêj·TTq+<äqT&É>∑T Vü≤qTeT, d”‘êÁ|ü‘· j·Tø±s¡D≤‘Y R d”‘·≈£î qeTàø£eTT ø£*Z+#·T

ì$T‘·ÔeTT>±, uÛÑ÷j·T' @e R ‹]– yÓ+≥H, Á|üÁ•‘·+ R $qj·TeTT‘√ >∑÷&çq,

yêø£ + R e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰‘»dü‡+|üqTï&É>∑T e÷s¡T‹ d”‘·≈£î Ç+ø£qT qeTàø£eTT ø£*Z+#·T

ø=i¬ø’ $qj·TeTT‘√ ‹]– á $<ÛäeTT>∑ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ yêqs√ -Vü≤+ eTVü‰uÛ≤π> <ä÷‘√ sêeTdü BÛeT‘·' ˆ

sêeTHêe÷+øÏ‘·+ #<ä+ |üX´ < e´+>∑T∞j·Tø£yéT ˆˆ 2

XÀ¢ ˆ Á|ü‘· j·÷s¡ú+ ‘· yê˙‘·+ ‘q <ä‘·Ô+ eTVü‰‘·àHê ˆ

düe÷X«dæVæ≤ uÛÑÁ<ä+ ‘ ø°åD<äT'K|òü ≤ Vü≤´dæ ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yêqs¡' ` nVü≤+ ` eTVü‰uÛ≤π> ` <ä÷‘·' ` sêeTdü ` BÛeT‘·'

sêeTHêe÷+øÏ‘·+ #· Ç<ä+ |üX´ <$ n+>∑T∞j·Tø£yéT ˆ Á|ü‘· j·÷s¡ú+

` ‘·e ` Ä˙‘·+ ` ‘q ` <ä‘·Ô+ ` eTVü‰‘·àHê ` düe÷X«dæVæ≤ ` uÛÑÁ<ä+ ` ‘ `

ø°åD<äT'K|òü ≤ ` Væ≤ ` ndæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰uÛ≤π>! nVü≤+ BÛeT‘·' sêeTdü <ä÷‘·' yêqs¡', <$! ‘q

eTVü‰‘·àHê <ä‘·Ô+ ‘·e Á|ü‘·´j·÷s¡úyéT Ä˙‘·+ sêeTHêe÷+øÏ‘·yéT Ç<äyéT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT426

n+>∑T∞j·Tø£+ #· |üX´, ø°åD<äT'K|òü ≤ ndæ Væ≤— düe÷X«dæVæ≤, ‘ uÛÑÁ<ä+ (ndüTÔ).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰uÛ≤π> R z eTVü‰‘·Tàsê˝≤! nVü≤+ R HqT, BÛeT‘·' R

Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq, sêeTdü R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, <ä÷‘·' R <ä÷‘·jÓÆTq, yêqs¡' R

yêqs¡T&ÉqT, <˚$! R z |üPE´sê˝≤! ø°åD<äT'K|òü ≤ R q•+∫b˛sTTq <äT'K

s¡÷|üyÓTÆq bÕ|ü|òü\eTT >∑\<ëqe⁄, ndæ Væ≤ R ne⁄#·THêïe⁄ düTe÷! ‘·e Á|ü‘· j·÷s¡ú+

R ˙≈£î qeTàø£eTTø=i¬ø’, ‘˚q eTVü‰‘·àHê R Ä eTVü≤˙j·TTì#˚, <ä‘·Ô+ R

ˇdü>∑ã&çq{Ϻ, (eTj·÷) Ä˙‘·+ R (Hê#) rdüTø=ì sêã&çq{Ϻ, sêeTHêe÷+øÏ‘·+

R sêeTHêeT∫Vü≤ïeTT ø£*–q{Ϻ, Ç<äyéT n+>∑T∞j·Tø£+ R á j·TT+>∑s¡eTTqT,

|üX´ R #·÷&ÉTeTT. düe÷X«dæVæ≤ R }s¡&ç\T¢eTT. ‘ R ≈£î, uÛÑÁ<ä+ R eT+>∑fieTT,

ndüTÔ R n>∑T>±ø£!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z eTVü‰‘·Tàsê˝≤! HqT BÛXÊ*jÓÆTq sêeTTì<ä÷‘·qT. Ä eTVü‰‘·Tà&ÉT

˙≈£î qeTàø£eTT ø£\T>∑T≥ø=i¬ø’ ˇdü–q sêeTHêe÷+øÏ‘·eT>∑T n+>∑T∞j·Tø£eTTqT

ø=ìe∫Ã‹ì— #·÷&ÉTeTT. |üPs¡«bÕ|ü|òü\yÓTÆq <äT'KeT+‘·j·TT q•+∫b˛sTTq~,

}s¡&ç\T¢eTT. ˙≈£î eT+>∑fieTT n>∑TqT.

XÀ¢ ˆ >∑èV”≤‘ê« Áù|ø£åe÷D≤ kÕ uÛÑs¡TÔ' ø£s¡$uÛÑ÷wüDyéT ˆ

uÛÑsêÔs¡ $Te dü+ÁbÕbÕÔ C≤qø° eTT~‘ê-uÛÑe‘Y ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` >∑èV”≤‘ê« ` Áù|ø£åe÷D≤ ` kÕ ` uÛÑs¡TÔ' ` ø£s¡$uÛÑ÷wüDyéT `

uÛÑsêÔs¡yéT ` Çe ` dü+ÁbÕbÕÔ ` C≤qø° ` eTT~‘ê ` nuÛÑe‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` C≤qø° uÛÑs¡TÔ' (‘·‘Y) ø£s¡$uÛÑ÷wüD+ >∑èV”≤‘ê« Áù|ø£åe÷D≤ uÛÑsêÔs¡+

dü+ÁbÕbÕÔ Çe eTT~‘ê nuÛÑe‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` C≤qø° R d”‘·eTà, uÛÑs¡TÔ' R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ, (‘·‘Y) ø£s¡$uÛÑ÷wüD+ R

Ä Vü≤kÕÔuÛÑs¡DeTTqT, >∑èV”≤‘ê« R ¬>’ø=ì, Áù|ø£åe÷D≤ R ø£qTï˝≤sê #·÷#·Tø=qT

#·Tqï<Ó’, uÛÑsêÔs¡+ R uÛÑs¡ÔqT, dü+ÁbÕbÕÔ Çe R bı+~q~ e …H, eTT~‘ê nuÛÑe‘Y

R Äq+<äeTT H=+~q<ëjÓTqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª>∑èV”≤‘ê« Áù|ø£åe÷D≤μ Ç#·Ã≥ ø£$, ªrdæø=ì #·÷∫μ nq≈£î+&É

#·÷#·T#·Tqï<Ó’ nì e∫+#·T≥#˚ d”‘·eTà≈£î Ä j·T+>∑T∞j·Tø£eTT m+‘·‘·&Ée⁄

#·÷∫qqT ‘·ì$ rs¡ø£ m+‘·jÓ÷ ‘·&Ée⁄ nfÒ¢ #·÷#·T#·T+&Óqì uÛ≤eeTT. ªuÛÑsêÔs¡+

427(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

dü+ÁbÕbÕÔ Çeμ uÛÑs¡ ÔqT bı+~q≥T¢>∑H˚ nq>± n+>∑T∞j·Tø£eTT \_Û+∫q

$yêVü≤düeTj·TeTT Hê{Ï qT+&ç <ëì $jÓ÷>∑ düeTj·TeTT ei≈£îqT d”‘êsêeTT\

Á|üDj·T$Vü‰s¡eTT\‘√ Ä j·TT+>∑s¡eTT Á|üdü+>∑eTTq e∫Ãq eT<ÛäTs¡|òüT≥ºeTT

\ìïj·TTqT ÄyÓTdüà è‹øÏ e#·TÃ#·T+&É>± d”‘·eTà≈£î ‘·q Á|æj·TTìjÓTTø£ÿ düT+<äs¡

s¡÷|üeTTqT, Á|üDj·T#wüº\TqT <äè>√Z#·s¡e÷jÓTqT. nq>± uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ kÕìï<Ûä eTT

‘·q≈£î \_Û+∫qfÒ¢ ÄyÓT Äq+<äeTT H=+<Óqì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` nHø£eTT\>∑T |üPs¡«ø£è‘· eTT ˝≤ j·TT+>∑s¡eTT eT÷\eTTq

»„|æÔøÏ sê>± Áø£eTÁø£eTeTT>± Hêø±s¡ eT+‘·j·TT düŒwüºeTT>∑ uÛ≤eHê‹Xj·Tã\eTTq

>√#·]+|ü>± ‘·q uÛÑs¡ÔjT m<äT≥e∫à ì*#Óqì lsêeTT &É≥≈£î e∫Ãq≥¢ì ø£$

>∑÷&ÛÉeTT>∑ dü÷∫+#·T#·THêï&ÉT. á Áø£eTeTT uÛÑ>∑eq÷à]ÔjÓTTø£ÿ <Ûë´qk˛bÕq

e÷s¡ZeTTqT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~. •wüß´&ÉT uÛÑ>∑eq÷à]Ô m<äTs¡T>∑e∫à ì\∫q≥T¢

‘√#·Tei≈£î ì≥T¢bÕdæ+#·e …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeD≤düTs¡T&yÓ÷ j·TqT X+øÏ# »+≈£î#·Tqï d”‘ê<$ Vü≤qTeT+‘·Tì

#‹qT+&ç Ä j·TT+>∑s¡eTTqT n$T‘·yÓTÆq Äq+<äeTT‘√ ¬>’ø=ì eTqdüT‡˝Àì X+ø£

‘=\–b˛e>± uÛÑs¡Ô#‹ n\+ø±s¡yÓTÆq Ä j·TT+>∑s¡eTTqT ‘·ì$rs¡ #·÷#·T#·Tqï<Ó’

uÛÑs¡ÔjT ‘·qjÓT<äT≥≈£î e∫à j·TTqï≥T¢>∑ Äq+<äeTT H=+~j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ #ês¡T ‘·<ä«<äq+ ‘·kÕ´ kÕÔÁeTXóø±¢j·T‘ø£åDyéT ˆ

ãuÛÑ÷e Vü≤s√¸<äÁ>∑+ #· sêVüQeTTø£Ô Çy√&ÉTsê{Ÿ ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #ês¡T ` ‘·‘Y ` e<äq+ ` ‘·kÕ´' ` ‘êÁeTXóø±¢j·T‘ø£åDyéT `

ãuÛÑ÷e ` Vü≤s√¸<äÁ>∑+ ` #· ` sêVüQeTTø£Ô' ` Çe ` ñ&ÉTsê{Ÿ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·kÕ´' ‘êÁeTXóø±¢j·T‘ø£åD+ ‘·‘Y e<äq+ sêVüQeTTø£Ô' ñ&ÉTsê{Ÿ

Çe Vü≤s√¸<äÁ>∑+ ãuÛÑ÷e.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·kÕ´' R Ä d”‘ê<$jÓTTø£ÿ, ‘êÁeTXóø±¢j·T‘ø£åD+ R mi¿HÓ’q,

‘Ó\¢HÓ’q, $XÊ\yÓTÆq ø£qTï\T >∑*Zq{Ϻ, ‘·‘Y e<äq+ R Ä eTTKeTT, sêVüQeTTø£Ô'

R sêVüQe⁄#˚ $&ÉTeã&çq{Ϻ, ñ&ÉTsê{Ÿ Çe R #·+Á<äT&ÉTe …, Vü≤s√¸<äÁ>∑+ R

Äq+<äeTT‘√ ì+&çq~, ãuÛÑ÷e R njÓT´qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä d”‘ê<$ eTTKeTT n|ü&ÉT sêVüQe⁄# $&ÉTeã&çq dü+|üPs¡í

#·+Á<ä_+ãeTTe … eTVü‰q+<äeTT‘√ $sêõ\T¢ #·T+&ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT428

XÀ¢ ˆ ‘·‘· kÕ‡ ÁV”≤eTr u≤˝≤ uÛÑs¡Ô èdü+<XVü≤]¸‘ê ˆ

|ü]‘·TcºÕ Á|æj·T+ ø£è‘ê« Á|üXX+dü eTVü‰ø£|æyéT ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` kÕ ` ÁV”≤eTr ` u≤˝≤ ` uÛÑs¡TÔ' ` dü+<XVü≤]¸‘ê `

|ü]‘·TcºÕ ` Á|æj·T+ ` ø£è‘ê« ` Á|üXX+dü ` eTVü‰ø£|æyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ÁV”≤eTr kÕ u≤˝≤ uÛÑs¡TÔ' dü+<XVü≤]¸‘ê, |ü]‘·TcÕº (‘·+)

eTVü‰ø£|æ+ Á|æj·T+ ø£è‘ê« Á|üXX+dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ÁV”≤eTr R \C≤®e‹jÓÆTq, kÕ u≤˝≤ R Ä

d”‘ê‘·s¡TDÏ, uÛÑs¡TÔ' R uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ, dü+<XVü≤]¸‘ê R dü+<XeTT# Äq+<äeTT H=+~q<Ó’,

|ü]‘·TcÕº R ì+&ÉT>∑ ‘·è|æÔ H=+~q<Ó’, (‘·+) eTVü‰ø£|æ+ R Ä yêqs¡ ÁX‚wüß&Ó’q

Vü≤qTeTqT, Á|æj·T+ ø£è‘ê« R Á|”‹bÕÁ‘·Tì>∑ #dæ, Á|üXX+dü R XÊ¢|òæT+∫q~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ÁV”≤eTr R n+>∑T∞j·Tø£kÕìï<Ûä eTT# uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ düìï~Ûì dæ>∑TZ|ü&ÉTq≥T¢>∑

dæ>∑TZ H=+~q<äì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ÁV”≤eTr R \»®>∑\~. d”‘·eTà Ç|ü&ÉT eTT|üŒ~¬s+&+&É¢~

>±e⁄q u≤\HêsTTø£ >±<äT. n≥T¢+&çj·TT u≤˝≤ nqT≥#˚ Hê düeTj·TeTTq

eTT>±ΔHêsTTø£ j·T+<ä* >∑TDeTT \»® ÄyÓTj·T+<äT >±qe∫à u≤\ njÓT´qì

uÛ≤eeTT.

Á|üX¯X¯+dü :` düÔeyÓTTq]+#Ó qqT≥. >∑Ts¡Tk ÔÁ‘·eTT >∑Ts¡TeTVü‰‘·à ´es¡íqeTT ‘Ó\T|ü⁄

#·Tqï~. uÛÑ>∑eq÷à]Ôì kÕø屑·ÿ]+|ü#dæq >∑Ts¡Te⁄ HÓ+‘· k ÔÁ‘·eTT #dæqqT >=i‘·jT!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ Ä j·T+>∑T∞j·Tø£eTTqT #·÷&É>∑H ‘·q uÛÑs¡ÔqT #·÷∫q≥T¢

ø±>± ø=~›>∑ dæ>∑TZH=+~ Á|æj·TTì dü+<XeTT \_Û+∫q+<äT≈£î n$T‘êq+<äeTT

H=+<äT#·T ‘·q≈£î Á|æj·TeTT>∑÷]à Áù|eTbÕÁ‘·T&Ó’q Ä Vü≤qTeTqT Ç≥T¢ Ä<äs¡eTT‘√

XÊ¢|òæT+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ $Áø±+‘· düÔ «+ düeTs¡ú düÔ+ ÁbÕ»„düÔ «+ yêqs√‘·ÔeT ˆ

jT H<ä+ sêø£ådü|ü<ä+ ‘·« jÓÆTπøq Á|ü<Ûä]¸‘·yéT ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $Áø±+‘·' ‘·«+ düeTs¡ú' ‘·«+ ÁbÕ»„' ‘·«+ yêqs√‘·ÔeT

` jTq ` Ç<ä+ ` sêø£ådü|ü<ä+ ` ‘·«j·÷ ` @πøq ` Á|ü<Ûä]¸‘·yéT ˆˆ

429(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs√‘·ÔeT! ‘·«+ ÁbÕ»„' jTq Ç<ä+ sêø£ådü|ü<äyéT @πøq

‘·«j·÷ Á|ü<Ûä]¸‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs√‘·ÔeT! R z yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ü! ‘·«+ $Áø±+‘·' R ˙e⁄

eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*$, ‘·«+ düeTs¡ú' R ˙e⁄ >=|üŒ düeTs¡ú‘· >∑\yê&Ée⁄, ‘·«+ ÁbÕ»„'

R ˙e⁄ eTVü‰ãT~ΔXÊ*$, jTq R m+<äT#‘·qq>±, Ç<ä+ sêø£ådü|ü<ä+ R á

sêø£ådüì\j·TeTT, @πøq ‘·«j·÷ R +≥]jÓÆTq #‘·, Á|ü<Ûä]¸‘·yéT R ìs¡“¤j·TeTT>±

Á|üy˚•+|üã&çq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` $Áø±+‘·' ` sêø£ådüT\qT øå√_Û+|ü#j·TT≥# |üsêÁø£eTXÊ*,

düeTs¡ú' R +≥]>∑H sêø£ådüT\qT »sTT+#·T≥# düeTs¡Tú&ÉT, ÁbÕ»„' R e÷j·÷e⁄ …’q

sêø£ådüT\qT »sTT+#·T≥# Á|üC≤„XÊ* j·Tì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` XSs¡T&Ée⁄, düeTs¡Tú&Ée⁄, ÁbÕE„&Ée⁄ nqT |ü<äeTT\T C≤„qXøÏÔ

ã\eTT\qT ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï$, nHêj·÷düeTT>∑ »\ì~Ûì \|òæT+#·T≥# ã\eTTqT,

ˇø£ÿ&Éy nqT≥# kÕeTs¡ú eTTqT, \+ø£j·T+<äT Á|üy•+∫ d”‘·eTàqT ‘Ó*dæø=qT≥#

C≤„qeTTqT ‘Ó\T|üã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ü! ˇ+≥]yÓ’ á |òüTÀs¡sêø£ådüT\ ìyêdüeTTqT

ìs¡“ ¤j·TeTT>± Á|üy˚•+∫q{Ϻ ˙e⁄ kÕe÷qT´&Ée⁄ ø±e⁄. $Áø£eTXÊ*$,

eTVü‰düeTs¡úT&Ée⁄ >=|üŒ Á|üC≤„e+‘·T&Ée⁄qT düTe÷!

XÀ¢ ˆ X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡í kÕ‡>∑s√ eTø£sê\j·T' ˆ

$Áø£eTXÊ¢|òüT˙jTq Áø£eT‘ê >√wüŒBø£è‘·' ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡í' kÕ>∑s¡' eTø£sê\j·T' $Áø£eTXÊ¢|òüT˙jTq

` Áø£eT‘ê ` >√wüŒBø£è‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡ í' eTø£sê\j·T' kÕ>∑s¡' Áø£eT‘ê

$Áø£eTXÊ¢|òüT˙jTq (‘·«j·÷) >√wüŒBø£è‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X‘·jÓ÷»q$d”Ôs¡í' R q÷i≤eT&É\ bı&ÉyÓ’q~j·TTqT, eTø£sê\j·T'

R yÓTTdüfi¢≈£î ìyêdüyÓTÆq{Ϻ~j·TTq>∑T, kÕ>∑s¡' R düeTTÁ<äeTT, Áø£eT‘ê R <ë≥T#·Tqï{Ϻ,

$Áø£eTXÊ¢|òüT˙jTq R |üsêÁø£eTeTT# ø°]Ô+|ü<ä–qyê&ÉyÓ’q, (‘·«j·÷ R ˙#‘·)

>√wüŒBø£è‘·' R >√e⁄bÕ<ä eT+‘·{Ï>∑ #j·Tã&çq~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT430

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÊ¢|òüT˙j·TyÓTÆq |üsêÁø£eTeTT >∑*Zq e⁄ q÷iTjÓ÷»qeTT\ bı&ÉyÓ’

;Ûø£s¡»\»+‘·Te⁄\≈£î ì\j·TyÓTÆj·TTqï á eTVü‰kÕ>∑s¡eTTqT ˇø£ >√e⁄bÕ<äeT+‘·

∫qï~>±#dæ <ë{Ïe∫Ë$>∑<ë!

XÀ¢ ˆ qVæ≤ ‘ê«+ ÁbÕø£è‘·+ eTH´ yêqs¡+ yêqs¡s¡uÛÑ ˆ

j·Tdü ‘ HêdæÔ dü+Á‘êk˛ sêeD≤ <ä|æ dü+ÁuÛÑeT' ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` Væ≤ ` ‘ê«+ ` ÁbÕø£è‘·+ ` eTH´ ` yêqs¡+ ` yêqs¡s¡uÛÑ

` j·Tdü ` ‘ ` q ` ndæÔ ` dü+Á‘êdü' ` sêeD≤‘Y ` n|æ ` dü+ÁuÛÑeT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¡uÛÑ j·Tdü ‘ (kÕ>∑sê‘Y) dü+Á‘êdü' HêdæÔ— sêeD≤‘Y

n|æ dü+ÁuÛÑeT' HêdæÔ— (‘·+) ‘ê«+ ÁbÕø£è‘·+ yêqs¡+ q eTH´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¡uÛÑ R z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! j·Tdü ‘ R @ ˙≈£î, (kÕ>∑sê‘Y

R düeTTÁ<äeTTe\q) dü+Á‘êdü' HêdæÔ R uÛÑj·TeTT Ò<√, (‘·+) ‘ê«+ R n{Ϻ ìqTï,

ÁbÕø£è‘·+ yêqs¡+ R kÕe÷q´yÓTÆq yêqs¡Tì>±, q eTH´ R ‘·\eqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! ìqTï HqT kÕe÷q´ yêqs¡Tì>± uÛ≤$+|üC≤\qT.

m+<äT#˚‘·qq>± ˙e⁄ eTVü‰düeTTÁ<äeTTq≈£î uÛÑj·TeTT H=+<ä˝Ò<äT. n+‘·{Ï

sêeD≤düTs¡Tì >∑÷]à u…<äs¡T H=+<ä≈£î+{Ï$.

XÀ¢ ˆ ns¡Ωùd #· ø£|æÁX‚wü eTj·÷ düeT_ÛuÛ≤wæ‘·TyéT ˆ

j·T<ä dæ Áù|wæ‘· ùdÔq sêyTD $~‘ê‘·àHê ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ns¡Ωùd ` #· ` ø£|æÁX‚wü ` eTj·÷ ` düeT_ÛuÛ≤wæ‘·TyéT ` j·T~ `

ndæ ` Áù|wæ‘·' ` ‘q ` sêyTD ` $~‘ê‘·àHê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æÁX‚wü! (‘·«+) $~‘ê‘·àHê sêy˚TD Áù|wæ‘·' ndæ j·T~,

eTj·÷ düeT_ÛuÛ≤wæ‘·TyéT ns¡Ωùd.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æÁX‚wü R z yêqs√‘·ÔeTT&Ü, ‘·«+ R ˙e⁄, $~‘ê‘·àHê R

Ä‘·ày‘·ÔjÓÆTq, sêyTD R lsêeTTì#, Áù|wæ‘·' ndæ j·T~ R |ü+|üã&çqyê&ÉyÓ’q

jÓT&É\, eTj·÷ R Hê‘√, düeT_ÛuÛ≤wæ‘·T+ R dü+uÛ≤wæ+#·T≥≈£î, ns¡Ωùd R ‘·>∑T<äTe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! ìqTï Ä eTVü‰‘·Tà&Ó’q lsêeTT& |ü+|æj·TTqï

jÓT&É\ ˙e⁄ Hê‘√ dü+uÛ≤wæ+#·T≥≈£î düs¡«$<ÛäeTT\ ‘·–qyê&Éeì jÓT+#Ó<äqT.

431(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Áù|wüsTTwü ‹ <äTs¡Δs√¸ sêyÓ÷ q Vü≤´|üØøÏå‘·yéT ˆ

|üsêÁø£eT eT$C≤„j·T eT‘·‡ø±X+ $X‚wü‘·' ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Áù|wüsTTwü ‹ ` <äTs¡Δs¡ ' ` sêeT' ` q ` Væ≤ ` n|üØøÏå‘·yéT `

|üsêÁø£eTyéT ` n$C≤„j·T ` eT‘·‡ø±X+ ` $X‚wü‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTs¡Δs¡¸' sêeT' |üsêÁø£eTyéT n$C≤„j·T (ø£eT|æ) qVæ≤

Áù|wüsTTwü ‹— $X‚wü‘·' eT‘·‡ø±XyéT n|üØøÏå‘·+ (qVæ≤) Áù|wüsTTwü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTs¡Δs¡¸' sêeT' R m~]+#·T≥≈£î X¯ø£´eTT>±ì lsêeTT&ÉT,

|üsêÁø£eTyéT n$C≤„j·T R |üsêÁø£eTeTTqT >∑÷]à ‘Ó*dæø=q≈£î+&É, (ø£eT|æ R

me«ìì ≈£L&É <ä÷‘·>±) q Væ≤ Áù|wüsTTwü ‹ R |ü+|üuÀe&ÉT, $X‚wü‘·' R $X‚wæ+∫,

eT‘·‡ø±X¯+ R Hê ø£&É≈£î, n|üØøÏå‘·+ R |üØøÏå+|üã&Éq{Ϻ (<ä÷‘·qT). (q Væ≤

Áù|wüsTTwü ‹ R m+‘·e÷Á‘·eTT |ü+|ü&ÉT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` nkÕ<Ûës¡DXÖs¡ XÊ*jÓÆTq lsêeTT&ÉT <ä÷‘·jÓTTø£ÿ |üsêÁø£eTeTTqT

>∑÷]à ‘Ó*dæø=q≈£î+&É |üs¡T\ ø£&É≈£î |ü+|ü&ÉT. n+<äTqqT $X‚wæ+∫ Hê ø£&É≈£î

|ü+|ü⁄q|ü⁄&ÉT <ä÷‘· kÕeTs¡ú eTTqT |üØøÏå+|ü≈£î+&É mqï&ÉTqT |ü+|ü&ÉT.

XÀ¢ ˆ ~cºÕ´ #· ≈£îX© sêyÓ÷ <Ûäsêà‘êà dü‘· dü+>∑s¡' ˆ

\ø£ÎDXà eTVü‰‘C≤ düT‡$TÁ‘êq+<äes¡Δq' ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~cºÕ´ ` #· ` ≈£îX© ` sêeT' ` <Ûäsêà‘êà ` dü‘· dü+>∑s¡' `

\ø£ÎD' ` #· ` eTVü‰‘C≤' ` düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü‘· dü+>∑s¡' <Ûäsêà‘êà sêeT' ~cºÕ´ ≈£îX©? düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq'

eTVü‰‘C≤' \ø£ÎDXà ≈£îX©?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü‘· dü+>∑s¡' R dü‘· dü+<ÛäT&Ó’q, <Ûäsêà‘êà R |üs¡eT<Ûë]à≈£î&Ó’q,

sêeT' R lsêeTT&ÉT, ~cºÕ´ R Hê uÛ≤>∑ eXeTTq, ≈£îX©! R πøåeTeTT>± qTHêï&ÉTø£<ë,

düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq' R düT$TÁ‘·eTT<äT› _&ɶ&Ó’q, eTVü‰‘C≤' R n$T‘·‘»dü‡+|üqTï&ÉT

n>∑T, \ø£ÎDXà R \ø£ÎDT&ÉTqT, ≈£îX©! R πøåeTeTT‘√ qTHêï&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` dü‘· bÕ\qBø£å >∑\yê&ÉTqT <Ûäsêà‘·Tà&ÉTqT n>∑T lsêeTT&ÉT Hê

j·T<äèwüºeXeTTq πøåeTeTT>∑ qTHêï&ÉT >∑<ë! düT$TÁ‘êq+<äqT&Ó’q eTVü‰‘»XÊÙ*

j·T>∑T \ø£ÎDT&ÉTqT πøåeTeTT>± qTHêï&ÉT>∑<ë!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT432

XÀ¢ ˆ ≈£îX© j·T~ ø±≈£î‘·ú ‡' øÏ+ q kÕ>∑s¡yTK˝≤yéT ˆ

eTV”≤+ <äVü≤‹ ø√ù|q j·TT>±+‘ê–ï]y√‹ú‘·' ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ≈£îX© ` j·T~ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` øÏ+ ` q ` kÕ>∑s¡yTK˝≤yéT `

eTV”≤+ ` <äVü≤‹ ` ø√ù|q ` j·TT>±+‘ê–ï' ` Çe ` ñ‹ú‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡' ≈£îX© j·T~ ø√ù|q ñ‹ú‘·' j·TT>±+‘ê–ï' Çe

kÕ>∑s¡yTK˝≤+ eTV”≤+ øÏ+ q <äVü≤‹?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡' R s¡|òüTTsêeTT&ÉT, ≈£îX¯© j·T~ R πøåeTeTT>∑

qTqïyê&ÉsTTq, ø√ù|q R Áø√<ÛäeTT#, ñ‹ú‘·' R Á|ü»«]*¢q{Ϻ, j·TT>±+‘ê–ï' Çe

R Á|üfij·÷–ïe …, kÕ>∑s¡yTK˝≤+ R düeTTÁ<äeT<Ûä eTTq+<äT>∑\ (kÕ>∑s¡yT yÓTT\

q÷\T>±>∑\) eTV”≤+ R uÛÑ÷$Tì, øÏ+ q <äVü≤‹ R @\ <äVæ≤+#·T≥ Ò<äT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT πøåeTeTT>±H j·TTqï#√ uÛ≤s¡ q|üVü≤]+∫q XÁ‘·Te⁄ô|’

Áø√<ÛäeTT H=+~ Á|üfij·Tø±\eTTq+<äT $»è+_Û+∫q dü+esêÔ–ïe … #·‘·Tdü‡eTTÁ<ä

eT<Ûä >∑‘·yÓTÆq uÛÑ÷eT+&É\eTTq+‘·qT yÓ+≥H @\ <äVæ≤+∫yj·TT≥ Ò<äT?

XÀ¢ ˆ n<∏äyê XøÏÔeT+‘Í ‘Í düTsêD≤eT|æ ìÁ>∑ùV≤ ˆ

eTyÓTÆe ‘·T q <äT'U≤Hê eTdæÔ eTH´ $|üs¡ j·T' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` XøÏÔeT+‘Í ` ‘Í ` düTsêD≤yéT ` n|æ ` ìÁ>∑ùV≤ `

eTeT ` @e ` ‘·T ` q ` <äT'U≤Hê+ ` ndæÔ ` eTH´ ` $|üs¡ j·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê ‘Í düTsêD≤+ ìÁ>∑ùV≤ n|æ XøÏÔeT+‘Í— ‘·T eTeT @e

<äT'U≤Hê+ $|üs¡ j·T' q (ndæÔ Ç‹) eTH´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R Òø£, ‘Í R Ä sêeT\ø£ÎDT\T, düTsêD≤+ R <e‘·\

jÓTTø£ÿ, ìÁ>∑ùV≤ n|æ R ì]®+#·T≥j·T+<äT >∑÷&É, XøÏÔeT+‘Í R kÕeTs¡Δ eTT>∑\yêπs,

‘·T R ø±ì, eTeT R HêjÓTTø£ÿ, <äT'U≤HêyéT @e R <äT'KeTT\πø, $|üs¡ j·T' R

n+‘·eTT, HêdæÔ Ç‹ R Ò<äT nì, eTH´ R ‘·\#·T#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Òø£ |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ …’q Ä j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT <e‘·\ qD∫

yj·TT≥˝À >∑÷&É kÕeTs¡ú eTT >∑\yês¡ Ò >±ì Á|üdüTÔ‘·eTT Hê <äT'KeTT\πø n+‘·

eTqTq~ Òø£ j·TTqï<äì HqT uÛ≤$+#·T#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ ø£∫à qï e´<∏ä‘ sêeT' ø£∫à qï |ü]‘·|ü ‘ ˆ

ñ‘·ÔsêDÏ #· ø±sê´DÏ ≈£îs¡T‘ |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT' ˆˆ 15

433(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£∫ÑY ` q ` e´<∏ä‘ ` sêeT' ` ø£∫ÑY ` q ` |ü]‘·|ü ‘ `

ñ‘·ÔsêDÏ ` #· ` ø±sê´DÏ ` ≈£îs¡T‘ ` |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' e´<∏ä‘ q ø£∫ÑY! |ü]‘·|ü ‘ q ø£∫ÑY! |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT'

ñ‘·ÔsêDÏ ø±sê´DÏ ≈£îs¡T‘ (ø£∫ÑY!).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, e´<∏ä‘ q ø£∫ÑY R ~>∑T\T H=+<äT#·T+&ÉT≥

Ò<äT>∑<ë! |ü]‘·|ü ‘ q ø£∫ÑY! R dü+‘ê|üeTT H=+<äT≥ Ò<äT>∑<ë! |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeT'

R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß&Ó’q j·÷‘·&ÉT, ñ‘·ÔsêDÏ R eTT+<äTø±\eTTq #j·T<ä–q, ø±sê´DÏ

R ø£è‘· eTT\qT, ≈£îs¡T‘ ø£∫ÑY! R #j·TT#·THêï&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT qqTï <ä\#·Tø=qT#·T e´<∏ä À eTTì– j·TT+&É Ò<äT>∑<ë!

|ü⁄s¡TwüÁX‚wüß&Ó’q j·÷‘·&ÉT Hê $yÓ÷#·qeTTø=i¬ø’ eTT+<äT »iT|üe\dæq ø£è‘· eTT\qT

yÓT\≈£îe‘√ #j·TT#·THêï&ÉT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø£∫à qï Bq dü‡+ÁuÛ≤+‘·' ø±πs´wüß #· q eTTVü≤´‹ ˆ

ø£∫à ‘·TŒs¡Twüø±sê´DÏ ≈£îs¡T‘ qè|ü‘ düT‡‘·' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£∫ÑY ` q ` Bq' ` dü+ÁuÛ≤+‘·' ` ø±πs´wüß ` #· ` q `

eTTVü≤´‹ ` ø£∫ÑY ` |ü⁄s¡Twüø±sê´DÏ ` ≈£îs¡T‘ ` qè|ü‘' ` düT‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Bq' dü+ÁuÛ≤+‘·' ø±πs´wüß q eTTVü≤´‹ ø£∫ÑY! qè|ü‘' düT‘·'

|ü⁄s¡Twüø±sê´DÏ ≈£îs¡T‘ ø£∫ÑY?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Bq' R <Ó’q´eTT H=+~qyê&ÉTqT, dü+ÁuÛ≤+‘·' R dü+ÁuÛÑeTeTT

>∑\yê&ÉTHÓ’, ø±πs´wüß R ø£s¡Ôe´eTT\+<äT, q eTTVü≤´‹ ø£∫ÑY R yÓ÷Vü≤Á>∑düTÔ&Ó’

j·TT+&ÉT≥ Ò<äT>∑<ë! qè|ü‘' düT‘·' R sê»≈£îe÷s¡T&Ó’q j·÷‘·&ÉT, |ü⁄s¡Twüø±sê´DÏ

R |ü⁄s¡Twüj·T‘·ïeTT‘√ #j·TT |üqT\qT, ≈£îs¡T‘ ø£∫ÑY R #j·TT#·THêï&ÉT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <Ó’q´eTTq≈£î ∫øÏÿqyê&Ó’ ÁuÛÑeT≈£î eXó&É>∑T#·T ‘·q ø£s¡Ôe´eTT\+<äT

yÓ÷Vü≤Á>∑düTÔ&Ó’ j·TT+&ÉT≥˝Ò<äT >∑<ë! Ä sê»≈£îe÷s¡T&ÉT |ü⁄s¡Twüj·T‘·ïeTT‘√

kÕ~Û+|üe\dæq ø±s¡ eTT\qT $&ÉTeø£ HÓiys¡TÃ#·THêï&ÉT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ ~«$<Ûä+ Á‹$<Û√bÕj·T eTTbÕj·TeT|æ ùde‘ ˆ

$õ^wüß düT‡Vü≤è‘·ÿ∫à ìàÁ‘wüß #· |üs¡+‘·|ü' ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~«$<Ûä+ ` Á‹$<Û√bÕj·T+ ` ñbÕj·TyéT ` n|æ ` ùde‘ `

$õ^wüß' ` düTVü≤è‘Y ` ø£∫ÑY ` $TÁ‘wüß ` #· ` |üs¡+‘·|ü' ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT434

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡+‘·|ü' (dü') $TÁ‘wüß düTVü≤è‘Y (düHé) ~«$<ÛäyéT ñbÕj·T+,

n$TÁ‘wüß #· $õ^wüß' (düHé) Á‹$<Û√bÕj·T+ n|æ ùde‘ ø£∫ÑY ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡+‘·|ü' R XÁ‘·T‘ê|üqT&Ó’q, (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) $TÁ‘wüß R

$TÁ‘·T\jÓT&É, düTVü≤è‘Y (düHé) R kÂVü‰s¡›eTT>∑\yê&Ó’, ~«$<ÛäyéT ñbÕj·T+ R

(kÕeT<ëqeTT\qT) ¬s+&ÉT ñbÕj·TeTT\qT, n$TÁ‘wüß #· R XÁ‘·Te⁄\+<äTqT,

$õ^wüß' (düHé) R $»j·Tyê+#Û·>∑\yê&Ó’, Á‹$<Û√bÕj·T+ R <ëquÛÒ<ä<ä+&ÉeTT\qT

eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\qT, n|æ ùde‘ ø£∫ÑY R ne\+_+#·T#·THêï&ÉT >∑<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rØúj·TeTT :` $TÁ‘˚wüß #· ~«$<Ûä+ ñbÕj·T+ nq>± $TÁ‘·T\jÓT&É

kÕeT<ëqeTT\qT ¬s+&ÉT ñbÕj·TeTT\T, #·ø±s¡eTT#˚ Ä $TÁ‘·T\jÓT&É uÛÒ<ä

<ä+&ÉeTT\qT ¬s+&ÉT ñbÕj·TeTT\qT nì #Ó|üŒq>∑TqT.

‹\ø£eTT :` ~«$<ÛäyéT ñbÕj·T+ ` kÂe÷´ kÂeT´ s¡÷|ü ~«$<Û√bÕj·TeTT\T `

Á‹$<Û√bÕj·T+ <Ûäsêàs¡úø±eTeTT\qT eT÷&ÉT |ü⁄s¡TcÕs¡úeTT\ dü+bÕ<äq≈£î kÕ<Ûäq

uÛÑ÷‘·yÓTÆq eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\qT.

sê.•s√eTDÏ :` $TÁ‘˚wüß #· düTVü≤è‘Y ` #·ø±s¡eTTe\q X¯Á‘·Te⁄\jÓT&É>∑÷&É

lsêeTT&ÉT kÂVü‰s¡›eTT>∑\yê&ÉT.

~«$<ÛäyéT ñbÕj·T+ :` ◊Væ≤ø±eTTwæàø£ ÁbÕ|æÔ ñbÕj·TeTT\T.

Á‹$<Û√bÕj·T+ :` ÁãVü≤à$wüßí eTùV≤X«s¡T\≈£î Á|”‹ dü+bÕ<äø£eTT\>∑T ñbÕj·TeTT\T.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT $TÁ‘·T\jÓT&É eT+∫ eTqdüT‡‘√

kÕeT<ëqeTT\HÓ&ç ~«$<Û√bÕj·TeTT\qT, XÁ‘·Te⁄\jÓT&É $»jT#·Ã¤‘√ <ëquÛÒ<ä

<ä+&És¡÷|üyÓTÆq eT÷&ÉT ñbÕj·TeTT\qT j·TTø£ÔeTT>∑ HÓi|ü⁄#·THêï&ÉT ø£<ë!

XÀ¢ ˆ ø£∫à ìàÁ‘êDÏ \uÛÑ‘ $TÅ‘ÓÌÔ XÊÃ|ü _Û>∑eT´‘ ˆ

ø£∫à ‘·ÿ˝≤´D$TÁ‘·Xà $TÅ‘ÓÌÔ XÊÃ|æ |ü⁄s¡düÿ è‘·' ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£∫ÑY ` $TÁ‘êDÏ ` \uÛÑ‘ ` $TÅ‘ÓÌÔ' ` #· ` n|æ ` n_Û>∑eT´‘

` ø£∫ÑY ` ø£ ≤´D$TÁ‘·' ` #· ` $TÅ‘Ó’' ` #· ` n|æ ` |ü⁄s¡düÿ è‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (dü') $TÁ‘êDÏ \uÛÑ‘˚ ø£∫ÑY? $TÅ‘ÓÌÔ' n_Û>∑eT´‘˚ ø£∫ÑY!

ø£ ≤´D$TÁ‘·' uÛÑe‹ ø£∫ÑY! $TÅ‘ÓÌÔ' |ü⁄s¡düÿ è‘·' n|æ (uÛÑe‹ ø£∫ÑY)?

435(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (dü' R Ä lsêeTT&ÉT) $TÁ‘êDÏ \uÛÑ‘ ø£∫ÑY R $TÁ‘·T\qT

bı+<äT#·THêï&ÉT>∑<ë! (dü+bÕ~+#·T#·THêï&ÉT>∑<ë), $TÅ‘ÓÌÔ' n|æ #· R $TÁ‘·T\‘√>∑÷&É,

n_Û>∑eT´‘˚ ø£∫ÑY R #˚s¡ã&ÉT#·THêï&ÉT>∑<ë, ø£˝≤´D$TÁ‘·' (uÛÑe‹) ø£∫ÑY R

ñ‘·ÔeTT …’q $TÁ‘·T\T >∑\yê&ÉT>∑ qTHêï&ÉT>∑<ë! $TÅ‘Ó’' #· n|æ R $TÁ‘·T\# >∑÷&É,

|ü⁄s¡düÿ è‘·' (uÛÑe‹) ø£∫ÑY R >ös¡$+|üã&ÉT#·THêï&ÉT >∑<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` n$TÅ‘Ó’' n_Û>∑eT´‘ ø£∫ÑY ‘·qe\q |üsêuÛÑ$+|üã&çq XÁ‘·Te⁄\#

Xs¡DT>√] ùd$+|üã&ÉT#·THêï&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê lsêeTT&ÉT $TÁ‘·T\qT dü+bÕ~+#·T#·T yê]# ùd$+|üã&ÉT

#·THêï&ÉT>∑<ë! dü‘·TŒs¡Twüß˝…’q $TÁ‘·T\‘√ >∑*dæj·TT+&ç yê]#˚ >ös¡$+|üã&ÉT

#·THêï&ÉT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø£∫à <ëXÊdæÔ <yêHê+ Á|ükÕ<ä+ bÕ]úyê‘·à»' ˆ

ø£∫à ‘·TŒs¡Twüø±s¡+ #· <Ó’e+ #· Á|ü‹|ü<ä ‘ ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£∫ÑY ÄXÊdæÔ <yêHê+ Á|ükÕ<ä+ bÕ]úyê‘·à»' ø£∫ÑY

` |ü⁄s¡Twüø±s¡+ ` #· ` <Ó’e+ ` #· ` Á|ü‹|ü<ä ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` bÕ]úyê‘·à»' <yêHê+ Á|ükÕ<äyéT ÄXÊdæÔ ø£∫ÑY! |ü⁄s¡Twüø±s¡+

#· <Ó’e+ #· Á|ü‹|ü<ä ‘ ø£∫ÑY!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` bÕ]úyê‘·à»' R sê»≈£îe÷s¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT, <yêHê+ R <e‘·\

jÓTTø£ÿ, Á|ükÕ<ä+ R nqTÁ>∑Vü≤eTTqT, ÄXÊdæÔ ø£∫ÑY R ø√s¡T#·THêï&ÉT>∑<ë!

|ü⁄s¡Twüø±s¡+ #· R |ü⁄s¡Twüj·T‘·ïeTTqT, <Ó’e+ #· R <Ó’yêqTÁ>∑Vü≤eTTqT, Á|ü‹|ü<ä ‘

ø£∫ÑY R bı+<äT#·THêï&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sê»|ü⁄Á‘·T&Ó’q lsêeTT&ÉT <˚e‘·\ nqTÁ>∑Vü≤eTTqT j·TTø£ÔyÓTÆq

Ø‹˝À ÁbÕ]ú+∫ bı+<äT#·THêï&ÉT>∑<ë! ‘·q |ü⁄s¡Twüø±s¡eTTq≈£îqT <Ó’yêqT

Á>∑Vü≤eTTq≈£îqT j·TTø£ÔyÓTÆq ÁbÕ<Ûëq´eTT ì#·TÃ#·THêï&ÉT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø£∫à qï $>∑‘·ùdïVü≤' Á|üyêkÕqàsTT sê|òüTe' ˆ

ø£∫à Hêà+ e´düHê <äkÕàH√àø£åsTTwü ‹ sê|òüTe' ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£∫ÑY ` q ` $>∑‘·ùdïVü≤' ` Á|üyêkÕ‘Y ` eTsTT ` sê|òüTe' `

ø£∫ÑY ` e÷+ ` e´düHê‘Y ` nkÕà‘Y ` yÓ÷ø£åsTTwü ‹ ` sê|òüTe' ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT436

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' Á|üyêkÕ‘Y eTsTT $>∑‘·ùdïVü≤' q (uÛÑe‹) ø£∫ÑY!

sê|òüTe' e÷+ nkÕà‘Y e´düHê‘Y yÓ÷ø£åsTTwü ‹ ø£∫ÑY!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, Á|üyêkÕ‘Y R Á|üyêdü ø±s¡DeTTq, eTsTT

R Hêj·T+<äT, $>∑‘·ùdïVü≤' R q•+∫q nqTsê>∑eTT >∑\yê&ÉT, q (uÛÑe‹) ø£∫ÑY

R ø±&ÉT>∑<ë! sê|òüTe' R s¡|òüTT≈£î\uÛÑ÷wüDT&ÉT, e÷+ R qqTï, nkÕà‘Y e´düHê‘Y

R á $|ü‘·TÔqT+&ç, yÓ÷ø£åsTTwü ‹ ø£∫ÑY R $&ç|æ+|ü>∑\&ÉT>∑<ë!

ªª$qX´‹ ùdïVü≤' Á|üyêkÕÁXj·÷‘Yμμ (ùdïVü≤eTT <ä÷s¡<XyêdüeTTe\q

q•+#·TqT.) uÛÑs¡Ô èVü≤] qT&ç$q á ˙‹dü÷øÏÔøÏ Á|üdüTÔ‘·yê©àøÏXÀ¢ø£yT eT÷\eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT Hê á <ä÷s¡<Xdæú‹e\q HêjÓT&É nqTsê>∑V”≤qT&Ó’

j·TT+&ÉT≥ Ò<äT>∑<ë! Hê≈£î dü+uÛÑ$+∫q á $|ü‘·TÔqT+&ç qqTï Ä‘·&ÉT ‘·«s¡ À

$&ç|æ+#·TqT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ düTU≤Hê eTT∫‘√ ì‘· eTdüTU≤Hê eTq÷∫‘·' ˆ

<äT'K eTT‘·Ôs¡ e÷kÕ<ä ø£∫à Á<ëyÓ÷ q d”<ä‹ ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düTU≤HêyéT ` ñ∫‘·' ` ì‘· yéT ` ndüTU≤HêyéT ` nq÷∫‘·' `

<äT'KyéT ` ñ‘·Ôs¡yéT ` ÄkÕ<ä ` ø£∫ÑY ` sêeT' ` q ` d”<ä‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ì‘· + düTU≤HêyéT ñ∫‘·', ndüTU≤HêyéT nq÷∫‘·' sêeT'

ñ‘·Ôs¡+ <äT'KyéT ÄkÕ<ä q d”<ä‹ ø£∫ÑY!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ì‘· + R m\¢|ü&ÉTqT, düTU≤Hê+ R düTKeTT\πø, ñ∫‘·' R

‘·–qyê&ÉTqT, ndüTU≤Hê+ R πø¢XeTT\≈£î, nq÷∫‘·' R ‘·>∑ìyê&ÉTq>∑T, sêeT'

R lsêeTT&ÉT, ñ‘·Ôs¡+ R >=|üŒ<Ó’q, <äT'K+ R <äT'KeTTqT, ÄkÕ<ä R bı+~,

q d”<ä‹ ø£∫ÑY R Á≈£î+–b˛e⁄≥ Ò<äT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` m\¢yfi\ düTKeTT\≈£î e÷Á‘·yT ‘·–j·TTqïyê&ÉTqT, ø£wüºeTT\≈£î

m+‘· e÷Á‘·eTT ‘·>∑ìyê&ÉT q>∑T lsêeTT&ÉT á rÁeyÓTÆq <äT'KeTTqT bı+~

Á≈£î+–b˛e⁄≥ Ò<äT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ øödü ≤´j·÷ düÔ<∏ë ø£∫à ‘·T‡$TÁ‘êj·÷ düÔ<∏Ó’e #· ˆ

n;Ûø£åí+ ÁXSj·T‘ ø£∫à ‘·TÿX\+ uÛÑs¡‘·dü #· ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øödü ≤´j·÷' ` ‘·<∏ë ` ø£∫ÑY ` düT$TÁ‘êj·÷' ` ‘·<∏ë ` @e

` #· ` n;Ûø£åí+ ` ÁXSj·T‘ ` ø£∫ÑY ` ≈£îX\+ ` uÛÑs¡‘·dü ` #· ˆˆ

437(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` øödü ≤´j·÷' ‘·<∏ë düT$TÁ‘êj·÷' ‘·<∏Ó’e uÛÑs¡‘·dü #· ≈£îX\+

n;Ûø£åí+ ÁXSj·T‘ ø£∫ÑY?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` øödü˝≤´j·÷' R øödü˝≤´<˚$jÓTTø£ÿj·TT, ‘·<∏ë R n≥T¢,

düT$TÁ‘êj·÷' R düT$TÁ‘·jÓTTø£ÿj·TT, ‘·<∏Ó’e R nfÒ¢, uÛÑs¡‘·dü´ #· R uÛÑs¡‘·Tì

jÓTTø£ÿj·TTqT, ≈£îX\+ R πøåeTeTT, n;Ûø£åí+ R ‘·i#·T>±, ÁXSj·T‘ ø£∫ÑY R

$qã&ÉT#·Tqï~>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` øödü ≤´<$ πøåeTeTTqT, düT$TÁ‘ê<$ ≈£îX\eTTqT, uÛÑs¡‘·Tì πøåeT

yês¡Ôj·TT ‘·i#·T $qe#·TÃ#·Tqï$>∑<ë!

XÀ¢ ˆ eTìï$T‘Ôq e÷Hês¡Ω' ø£∫à #√äπøq sê|òüTe' ˆ

ø£∫à Hêïq´eTHê sêeT' ø£∫à Hêà+ ‘ês¡sTTwü ‹ ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTìï$T‘Ôq ` e÷Hês¡Ω' ` ø£∫ÑY ` XÀπøq ` sê|òüTe' ` ø£∫ÑY

` q ` nq´eTHê' ` sêeT' ` ø£∫ÑY ` e÷+ ` ‘ês¡sTTwü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷Hês¡Ω' sê|òüTe' eTìï$T‘Ôq XÀπøq |ü]‘·|ü ‘ q ø£∫ÑY?

sêeT' nq´eTHê' q (uÛÑe‹) ø£∫ÑY? e÷+ ‘ês¡sTTwü ‹ ø£∫ÑY?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷Hês¡Ω' R >ös¡yês¡TΩ &Ó’q, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, eTìï$T‘Ôq

R Hê ø±s¡DeTT>∑ ø£*–q{Ϻ, XÀπøq R <äT'KeTT#, (|ü]‘·|ü ‘) (q ø£∫ÑY) R

dü+‘ê|üeTT H=+<äT≥ Ò<äT>∑<ë! sêeT' R lsêeTT&ÉT, nq´eTHê' R nq´eTqdüTÿ&ÉT,

q uÛÑe‹ ø£∫ÑY R n>∑T≥ Ò<äT>∑<ë? e÷+ R qqTï, ‘ês¡sTTwü ‹ ø£∫ÑY R

<ë{Ï+|ü>∑\&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` e÷q˙j·TT&Ó’q lsêeTT&ÉT Hê $jÓ÷>∑eTT# >∑*–q <äT'KeTT‘√

$TøÏÿ*>± ‘·|æ+#·T≥ Ò<äT>∑<ë! Ä‘·&ÉT |üs¡<Ûë´qeTT˝À qTqïyê&Ó’ ø£s¡Ôe´eT÷&ÛÉT

&É>∑T≥ Ò<äT>∑<ë! BÛs¡‘·«eTT eVæ≤+∫ á $|ü‘·TÔqT+&ç qqTï ‘·|üŒø£ ñ<äΔ]+|ü>∑\&ÉT

>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø£∫à <äøåöVæ≤D°+ ;Ûe÷+ uÛÑs¡‘√ ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' ˆ

<Ûä«õ˙+ eT+Á‹_Û s¡TZbÕÔ+ Áù|wüsTTwü ‹ eT‘·ÿ è‘ ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£∫ÑY ` nøåöVæ≤D°+ ` ;Ûe÷+ ` uÛÑs¡‘·' ` ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' `

<Ûä«õ˙+ ` eT+Á‹_Û' ` >∑TbÕÔ+ ` Áù|wüsTTwü ‹ ` eT‘·ÿ è‘ ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT438

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' uÛÑs¡‘·' eT+Á‹_Û' >∑TbÕÔ+ ;Ûe÷yéT nøåöVæ≤D°+

<Ûä«õ˙+ eT‘·ÿ è‘ Áù|wüsTTwü ‹ ø£∫ÑY ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤‘·èe‘·‡\' R k˛<äs¡Tìô|’ Áù|eT>∑\, uÛÑs¡‘·' R uÛÑs¡‘·T&ÉT,

eT+Á‹_Û' >∑TbÕÔ+ R eT+Á‘·T\# s¡øÏå+|üã&ÉT#·Tqï, ;Ûe÷+ R uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq{Ϻ,

nøåöVæ≤D°+ R ô|<ä›dü+K´>∑\ #·‘·Ts¡+>∑ã\eTT ø£*–q{Ϻ, <Ûä«õ˙+ R ôd’q´eTTqT,

eT‘·ÿ è‘ R Hê ì$T‘·ÔyÓTÆ, Áù|wüsTTwü ‹ ø£∫ÑY R |ü+|ü>∑\&ÉT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n$T‘·yÓTÆq k˛<äs¡Áù|eT>∑\ e÷ uÛÑs¡‘·T&ÉT nqï≈£î >∑*–q ø£wüºeTTqT

‘Ó*dæø=ì düeTs¡Tú …’q j·TT<äΔeT+Á‘·T\qT ‘√&ç∫à #·‘·Ts¡+>∑ã\dü+|üqïyÓTÆq XÁ‘·T

uÛÑj·T+ø£s¡eT>∑T eTVü‰ôd’q´eTTqT qqTï $&ç|æ+#·T≥¬ø’ |ü+|ü⁄qT >∑<ë.

XÀ¢ ˆ yêqsê~Û|ü‹' le÷Hé düTÁ^e' ø£∫à <wü ‹ ˆ

eT‘·ÿ è‘ Vü≤]_Û Ø«¬s’ s¡« è‘√ <ä+‘·qU≤j·TT<ÛÓ’' ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yêqsê~Û|ü‹' ` le÷Hé ` düTÁ^e' ` ø£∫ÑY ` @wü ‹ `

eT‘·ÿ è‘ ` Vü≤]_Û' ` M¬s’' ` eè‘·' ` <ä+‘·qU≤j·TT<ÛÓ’' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqsê~Û|ü‹' le÷Hé düTÁ^e' <ä+‘·qU≤j·TT<ÛÓ’' Vü≤]_Û' eè‘·'

eT‘·ÿ è‘ @wü ‹ ø£∫ÑY?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqsê~Û|ü‹' R yêqs¡sêC…’q, le÷Hé düTÁ^e' R leT+‘·T&Ó’q

düTÁ^e⁄&ÉT, <ä+‘·qU≤j·TT<ÛÓ’' R <ä+‘·eTT\TqT qKeTT\TqT Äj·TT<ÛäeTT\T>±

ø£*–q{Ϻ, Vü≤]_Û' R yêqs¡T\‘√, eè‘·' R ≈£L&çqyê&Ó’, eT‘·ÿ è‘ R Hê ì$T‘·ÔyÓTÆ,

@wü ‹ ø£∫ÑY R sê>∑\&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêqsêBÛXó&Ó’q eTVü≤˙j·TT&É>∑T düTÁ^e⁄&ÉT ‘·eT <ä+‘·eTT\qT,

qKeTT\qT Äj·TT<ÛäeTT\T>± #dæø=ì j·TT<äΔeTT#j·TT eTVü‰Ms¡T …’q yêqs¡T\qT

yÓ+≥u…≥Tºø=ì qqTï $&ç|æ+#·T≥ø=i¬ø’ á \+ø£≈£î ‘·«s¡ À sê>∑\&ÉT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø£∫à qï \ø£ÎD XSÙs¡ düT‡$TÁ‘êq+<äes¡Δq' ˆ

nÅdüÔ$ #·Ã¤s¡C≤ Òq sêø£åkÕ ì«<Ûä$Twü ‹ ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£∫ÑY ` q ` \ø£ÎD' ` XSs¡' ` düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq' `

nÅdüÔ$‘Y ` Xs¡C≤ Òq ` sêø£åkÕHé ` $<Ûä$Twü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq', X¯Ss¡', nÅdüÔ$‘Y \ø£ÎD' X¯s¡C≤ Òq

sêø£åkÕHé q $<Ûä$Twü ‹ ø£∫ÑY?

439(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT$TÁ‘êq+<äes¡Δq' R düT$TÁ‘·≈£î Äq+<äeTTqT ô|+bı+~+|ü

#j·TTyê&ÉTqT, XSs¡' R eTVü‰Ms¡T&ÉTq>∑T, nÅdüÔ$‘Y \ø£ÎD' R eTVü‰ÅdüÔy~jÓÆTq

\ø£ÎDT&ÉT, Xs¡C≤ Òq R u≤DdüeT÷Vü≤eTT#, sêø£åkÕHé R s¡ø£ÿdüT\qT, q $<Ûä$Twü ‹

ø£∫ÑY R Vü≤‘·e÷s¡Ã≈£î+&ÉTHê!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düT$TÁ‘êq+<äqT&ÉT, eTVü‰Ms¡T&ÉT, $$<ÛëÅdüÔø√$<äT&ÉT nsTTq e÷

eTi~ \ø£ÎDT&ÉT á sêø£ådüT\ô|’ u≤Des¡¸eTTqT ≈£î]|æ+∫ yê]ì ‘·«s¡˝À

|ü]e÷s¡Œ>∑\&ÉT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ söÁ<D ø£∫à <äÅùdÔD sêyTD ìVü≤‘·+ s¡DÒ ˆ

Á<äøå±´ eT´ ÒŒq ø± Òq sêeD+ düdüTVü≤è»®qyéT ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` söÁ<D ` ø£∫ÑY ` nÅùdÔD ` sêyTD ` ìVü≤‘·+ ` s¡DÒ `

Á<äøå±´$T ` n ÒŒq ` ø± Òq ` sêeD+ ` düdüTVü≤è»®qyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n ÒŒq ø± Òq söÁ<D nÅùdÔD sêyTD düdüTVü≤è»®q+ sêeD+

s¡DÒ ìVü≤‘·+ Á<äøå±´$T ø£∫ÑY!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n ÒŒq ø± Òq R dü«\Œø±\eTTqH, söÁ<D nÅùdÔD R ;Ûø£s¡yÓTÆq

nÅdüÔeTT‘√, sêyTD R lsêeTTì#, düdüTVü≤è»®q+ R $TÁ‘·es¡ZeTT‘√ >∑÷&çq{Ϻ,

sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq+<äT, ìVü≤‘·+ R e~Û+|üã&çq

yêìì>±, Á<äøå±´$T ø£∫ÑY R #·÷&É>∑\qT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n∫s¡ø±\eTT˝ÀH j·TT<äΔeTTq lsêeTT&ÉT ;Ûø£s¡yÓTÆq nÅdüÔeTT\qT

Á|üjÓ÷–+∫ $TÁ‘·ã+<ÛäTdüyT‘·eTT>± H\>∑÷\Œ>± #·∫Ã|ü&çj·TTqï sêeDTì ‘·«s¡ ÀH

HqT #·÷&É>∑\qT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø£∫à qï ‘· <ΔeTdüe÷qes¡í+

‘· kÕ´qq+ |ü<äàdüe÷q>∑+~Û ˆ

eTj·÷ $Hê Xówü ‹ XÀø£Bq+

»\ø£åjT |ü<äà$T yê‘·ù|q ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£∫ÑY ` q ` ‘·‘Y ` ùV≤eTdüe÷qes¡í+ ` ‘·dü ` Äqq+ `

|ü<äàdüe÷q>∑+~Û ` eTj·÷ ` $Hê ` Xówü ‹ ` XÀø£Bq+ ` »\ø£åjT `

|ü<äà+ ` Çe ` Ä‘·ù|q ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT440

nq«j·TÁø£eTeTT :` ùV≤eTdüe÷qes¡í+, |ü<äàdüe÷q>∑+~Û ‘·dü ‘·‘Y Äqq+ »\ø£åjT

Ä‘·ù|q |ü<äàyéT Çe eTj·÷ $Hê XÀø£Bq+ (dü‘Y) Xówü ‹ q ø£∫ÑY!

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùV≤eTdüe÷qes¡í+ R ã+>±s¡eTT‘√ düe÷qyÓTÆq es¡íeTT

>∑\~j·TTqT, |ü<äàdüe÷q>∑+~Û R |ü<äàeTT‘√ düe÷qyÓTÆq |ü]eTfieTT >∑\~j·TTq>∑T,

‘·dü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ‘·‘Y Äqq+ R Ä eTTKeTT, »\ø£åjT R ˙s¡T

ø°åDÏ+∫q|ü&ÉT, Ä‘·ù|q R m+&É#, |ü<äà+ Çe R ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«e …, eTj·÷ $Hê

R HqT Ò≈£î+&É>±, XÀø£Bq+ (dü‘Y) R <äT'KeTT# yÓ\yÓ\ uÀsTTq<Ó’, Xówü ‹ q

ø£∫ÑY R m+&çb˛e Ò<äT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ã+>±s¡eTTe … eTqdüT‡qT Äø£]¸+#·Tq{Ϻ s¡eT´yÓTÆq es¡íeTT>∑*–

|ü<äàkÂs¡uÛÑeTTqT yÓ<ä»\T¢q{Ϻ Hê Á|æj·TTì eTTKeTT Hê $jÓ÷>∑eTTq dü+‘ê|üeTT#

∫øÏÿb˛sTTq<Ó’, m+&çb˛e⁄#·Tqï düs¡düT‡˝À m+&É≈£î ø£$T*b˛sTTq ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«e …

Xówæÿ+∫ b˛ Ò<äT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ <Ûäsêà|ü<XÊ ‘·Ô ´»‘· dü‡ «sê»´+

e÷+ #ê |ü s¡D´+ qj·T‘·' |ü<ë‘' ˆ

Hêd” <ä« ´<∏ë j·Tdü q ;Û s¡ï XÀø£'

ø£∫à ‘·‡ <ÛÓ’s¡ + Vü≤è<äjT ø£s√‹ ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <Ûäsêà|ü<XÊ‘Y ` ‘· »‘·' ` dü«sê»´+ ` e÷+ ` #· ` n|æ `

ns¡D´+ ` qj·T‘·' ` |ü<ë‘' ` q ` Äd”‘Y ` e´<∏ë ` j·Tdü ` q ` ;Û' ` q

` XÀø£' ` ø£∫ÑY ` dü' ` <ÛÓ’s¡ + ` Vü≤è<äjT ` ø£s√‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûäsêà|ü<XÊ‘Y dü«sê»´+ ‘· »‘·', e÷yéT n|æ ns¡D´+ qj·T‘·',

|ü<ë‘' j·Tdü e´<∏ë Hêd”‘Y, ;Û' Hêd”‘Y, XÀø£' #· Hêd”‘Y, dü' n<ä Vü≤è<äjT

<ÛÓ’s¡ + ø£s√‹ ø£∫ÑY?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûäsêà|ü<XÊ‘Y R <Ûäs¡àeTT ì$T‘·ÔeTTq, dü«sê»´+ R ‘·q sê»´eTTqT,

‘· »‘·' R |ü]‘· õ+#·T#·Tqïyê&ÉTqT, e÷yéT n|æ R qqTï >∑÷&É, ns¡D´+ qj·T‘·'

R n&É$øÏ >=ìb˛e⁄#·Tqïyê&ÉTqT, |ü<ë‘˚' R ø±*q&Éø£qT b˛e⁄#·Tqïyê&ÉTqT

n>∑T, j·Tdü R @ BÛs¡Tq≈£î, e´<∏ë R ∫+‘·, Hêd”‘Y R Ò≈£î+&ÓH√, XÀø£' #· R

<äT'KeTT ≈£L&É, Hêd”‘Y R Ò≈£î+&ÓH√, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, n<ä R H˚&ÉT,

Vü≤è<äjT R eT~˝À, <ÛÓ’s¡ + ø£s√‹ ø£∫ÑY R <ÛÓ’s¡ eTTqT |üPìj·TTHêï&ÉT >∑<ë!

441(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ;Û' R C≤qøÏì yÓ+≥>√ì b˛e⁄≥≈£î uÛÑj·TeTT, XÀø£' ` sê»´|ü]

‘ê´>∑eTTq≈£î <äT'KeTT, e´<∏ë ` ns¡D´yêdüeTTq≈£î ~>∑T\T.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` e´<∏ë ` sê»´‘ê´>∑eTTe\q, ;Û' ` ns¡D´dü+#ês¡eTTqT

>∑÷]Ã, XÀø£' ` d”‘êeqdü+#ês¡eTTq≈£î.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` HqT |ü<äTHÓì$T<fifl |æ\¢qT ø±i&Ée⁄\˝À eTT+&É¢ À, sêfifl˝À

‘·q ø£qTï\jÓT<äT≥ ‹s¡T>∑T#·Tqï|ü&ÉTqT eTqdüTq BÛs¡‘· H=+~q <ÛÓ’s¡ XÊ* Ç|ü&ÉT

d”‘· b˛sTTq b˛ìeTàì <ÛÓ’s¡ eTT $&ÉTeø£j·TTHêï&ÉT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <Ûäs¡àbÕ\qeTTø=i¬ø’ sê»´eTTqT $&ç∫ ô|≥Tº#·Tqï|ü&ÉT >±ì,

qqTï ‘·q yÓ+≥ ns¡D´eTTq≈£î ø±*q&Éø£qT >=ìb˛e⁄#·Tqï|ü&ÉT >±ì @ BÛs¡T&ÉT

m{Ϻ e´<∏äj·TTqT uÛÑj·TeTTqT <äT'KeTTqT Òø£ j·TT+&É>∑ …ZH√ n{Ϻ Ä‘· &ûHê&ÉT Hê

$jÓ÷>∑eTT# eTqdüT‡q+<äT <ÛÓ’s¡ eTTqT >√˝ÀŒe⁄≥ Ò<äT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ q #êdü e÷‘ê q |æ‘ê q #êq´'

ùdïVü‰ ~«•cº -dæÔ eTj·÷ düyÓ÷ yê ˆ

‘êe <äΔ Vü≤+ <ä÷‘· õJ$ùwj·T+

j·÷e Á‘·Œeè‹Ô+ XèDTj·÷+ Á|æj·Tdü ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` #· ` ndü ` e÷‘ê ` q ` |æ‘ê ` q ` #· ` nq´' `

ùdïVü‰‘Y ` $•wüº' ` ndæÔ ` eTj·÷ ` düeT' ` yê, ‘êe‘Y ` Væ≤ ` nVü≤+ `

<ä÷‘· ` õJ$ùwj·T+ ` j·÷e‘Y ` Á|üeè‹Ô+ ` XèDTj·÷+ ` Á|æj·Tdü ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ùdïVü‰‘Y ndü e÷‘ê q $•cÕº, |æ‘ê #· q $•wüº', nq´XÃ

$•wüº' q ndæÔ, eTj·÷ düeT' #· yê HêdæÔ, <ä÷‘·' Á|æj·Tdü Á|üeè‹Ô+ j·÷e‘Y

XèDTj·÷+, ‘êe‘Y Væ≤ nVü≤+ õJ$ùwj·TyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ùdïVü‰‘Y R ùdïVü≤eTTe\q, ndü R lsêeTTq≈£î, e÷‘ê R ‘·*¢,

q $•cÕº R n~Û≈£îsê\Tø±<äT, |æ‘ê #· R ‘·+Á&çj·TTqT, q $•wüº' R n~Û≈£î&ÉT

ø±&ÉT, nq´Xà R Ç‘·s¡T&ÉTqT, $•wüº' R n~Û≈£î&ÉT, HêdæÔ R Ò&ÉT, eTj·÷ R Hê‘√,

düeT' #· yê R düe÷qT&ÉTqT>±ì, HêdæÔ R Ò&ÉT. <ä÷‘· R z #ês¡T&Ü! Á|æj·Tdü R

Á|æj·TTìjÓTTø£ÿ, Á|üeè‹Ô+ R yês¡ÔqT, j·÷e‘Y R m|üŒ{Ïei≈£î, XèDTj·÷+ R

$q>∑\T>∑T<äTH√, ‘êe‘Y Væ≤ R n+‘·eiπø düTe÷, nVü≤+ R HqT, õJ$ùwj·T+

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT442

R J$+|ü >√¬s<äqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªùdïVü≤‘Y $•wüº' eTj·÷ düyÓ÷ yê HêdæÔ ` Ä |üs¡eT|ü⁄s¡TwüßìjÓTTø£ÿ

XøÏÔs¡÷|üyÓTÆq <ëqqT nì d”‘·eTà yÓ\¢&ç+#·T#·Tqï<äì ‘Ó*j·Te …qT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` sêeT$jÓ÷>∑eTT ø£*–q ñ‘·Ôs¡ø£ åDeTTqH˚ d”‘·eTà

ÁbÕDeTT\qT $&ÉTee\dæj·TTqïqT n{Ϻ ÁbÕD‘ê´>∑eTT lsêeTTq≈£î n_ÛeT‘·eTT

>±<äì ÄyÓT ÁbÕDeTT\qT <Ûä]+∫j˚T j·TTqï~. ‘êqT J$+∫ j·TTqï|ü&˚

lsêeTT&ÉT X¯Á‘·Te⁄\ô|’ Á|ürø±s¡eTT >±$+#·T≥≈£î neø±X¯eTT+&ÉTqT. n{Ϻ

neø±XeTT sêeTTqø=dü– Ä‘·&ÉT \+ø£≈£î #s¡Tq+‘·ei≈£î ‘êqT J$+∫ j·TT+&ÉT≥

‘·q <Ûäs¡àeTì ‘Ó\T|ü⁄#·T n≥T|æeTà≥ $wüj·TeTTô|’ ‘·q≈£î ÄdüøÏÔ Ò<äì sêeTTì

yês¡Ôj·TT #·s¡ j·TT $qTei≈£îqT J$+∫ j·TT+<äTqì e´ø£Ô|üi#ÓqT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+‘·es¡≈£î yêqπs+Á<ä ø£|”+Á<ë j·Tì dü+uÀ~Û+∫q d”‘·

Ç|ü&ÉT <ä÷‘ê! j·Tì dü+uÀ~Û+∫q~. @\qq>± <ä÷‘·‘√ #Ó|æŒqe÷≥ Ä‘·ì

kÕ«$T‘√ #Ó|æŒqfÒ¢! Ä‘·ì kÕ«$T ø± e÷≥ \‘·&ÉT #Ó|üŒe\j·TTqìjT j·TT<›X´eTT.

á $wüj·TeTT leT<é uÛ≤>∑e‘·eTT˝Àì <äXeTdüÿ+<ÛäeTTq+<ä* ÁuÛÑeTs¡ ‘·\‘√

b˛*Ã #·÷&Ée …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <ä÷‘·yÓ’q z Vü≤qTe÷! lsêeTT&ÉT qHï $TøÏÿ* Áù|$T+∫Hê&ÉT.

Ä‘·&ÉT qqTï Áù|$T+∫q+‘·>±ì, n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe>± >±ì me«]ì Áù|$T+#· Ò<äì

Hê≈£î ‘Ó*j·TTqT. ‘·q ‘·*¢>±ì, ‘·+Á&ç >±ì, y˚i=ø£s¡T>±ì Ä‘·ì Áù|eTqT

#·÷i>=qT≥˝À Hê ‘·s¡Tyê‹yêπs düTe÷! n+<äT#‘·H Ä‘·ì πøåeTyês¡ÔqT $qe …qì

m{À¢ Ç+‘· ø±\eTTqT J$+∫j·TT+{Ïì. ‘·s¡Tyê‹ $wüj·TeTT HêeXeTT˝Àì~

>±<äT düTe÷!

XÀ¢ ˆ Çre <˚M e#·q+ eTVü‰s¡ú+

‘·+ yêqπs+Á<ä+ eT<ÛäTsês¡ú eTTø±Ô « ˆ

ÁXÀ‘·T+ |ü⁄q düÔdü e#√-_ÛsêeT+

sêe÷s¡új·TTø£Ô+ $s¡sêeT sêe÷ ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` Çe ` <M ` e#·q+ ` eTVü‰s¡ú+ ` ‘·+ ` yêqπs+Á<ä+

` eT<ÛäTsês¡úyéT ` ñø±Ô « ` ÁXÀ‘·T+ ` |ü⁄q' ` ‘·dü ` e#·' ` n_ÛsêeT+ `

443(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

sêe÷s¡új·TTø£Ô+ ` $s¡sêeT ` sêe÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <M sêe÷ ‘·+ yêqπs+Á<äyéT Ç‹ Çe eTVü‰s¡ú+ eT<ÛäTsês¡ú+

e#·qyéT ñø±Ô « sêe÷s¡új·TTø£Ô+ ‘·dü n_ÛsêeT+ e#·' |ü⁄q' ÁXÀ‘·T+ $s¡sêeT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <M R |üPE´sê …’q, sêe÷ R Ä d”‘ê<$, ‘·+ yêqπs+Á<ä+ R

Ä yêqs¡ÁX‚wüßì>∑÷]Ã, Ç‹ Çe R á $<ÛäeTT>±, eTVü‰s¡ú+ R >=|üŒ<Ó’q uÛ≤eeTT

ø£*–q{Ϻ~j·TTqT, eT<ÛäTsês¡ú+ R eT<ÛäTs¡yÓTÆq ns¡úeTT>∑\~j·TTq>∑T, e#·q+ R

e÷≥qT, ñø±Ô « R |ü*øÏ, sêe÷s¡új·TTø£Ô+ R lsêeTTì Á|üjÓ÷»qeTT‘√ ≈£L&çq{Ϻ,

‘·dü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, n_ÛsêeT+ e#·' R s¡eTD°j·TyÓTÆq yê≈£îÿqT, |ü⁄q' R

‹]–, ÁXÀ‘·T+ R $qT≥ø=i≈£î, $s¡sêeT R $s¡$T+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` eTVü‰s¡ú+ ` d”‘êsêeTT\ Á|üDj·TeTTq+<ä* dü÷ø£ÎeTT …’q

$wüj·TeTT *+ø£qT mìïjÓ÷ Vü≤qTeT≈£î ‘Ó*|æq~. Ä $wüj·TeTT\T ‘·q≈£î >∑÷&É

n>√#·s¡eTT …’qeìj·TT Äràj·TTì>± HÓ+∫q Vü≤qTeT≈£î e÷Á‘·yT ÄyÓT ‘Ó*|æq~

nìj·TT eTVü≤]¸ ªeTVü‰s¡ú+μ nqT |ü<äeTT‘√ dü÷∫+∫j·TTHêï&ÉT. eT<ÛäTsês¡ú+ `

d”‘êe÷‘· e#·qeTT q+<ä* e÷<ÛäTs¡ eTT# Vü≤qTeT @ø±Á>∑∫‘·TÔ&Ó’ ∫s¡ø±\eTT

$qT#·T ìX¯Ùã›eTT>∑ qT+&çb˛jÓTqT. n+<äT#˚‘·H˚ d”‘ê<˚$ Vü≤qTeTeTTKeTTq

‘·q Á|æj·TTì >∑÷]à Ç+ø£qT $qe\j·TTqqT ≈£î‘·÷Vü≤\eTT‘√ Ä‘·ìøÏ neø±XeTT

ì∫à ‘êqT $s¡$T+#Óqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ á Ø‹>± eTVü‰s¡ú|üPs¡íeTT\TqT, eT<ÛäTsês¡úuÛÑ]‘·eTT\TqT

n>∑T e#·qeTT\qT mìïjÓ÷ Vü≤qTeT≈£î ‘Ó*|æ Ä Vü≤qTeT eTTKeTTqT+&ç ‹]–

‘·q Á|æj·TTì>∑÷]Ã eTH√Vü≤s¡eTT˝…’q e#·qeTT\qT $q>√] ‘·q e÷≥\qT

#ê*+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁXó‘ê« e÷s¡T‹ Ø“¤eT$Áø£eT' ˆ

•s¡ dü +»* e÷<Ûëj·T yêø£ eTT‘·Ôs¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` e÷s¡T‹' ` ;ÛeT$Áø£eT' `

•s¡dæ ` n+»*yéT ` Ä<Ûëj·T ` yêø£ yéT ` ñ‘·Ôs¡yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛeT$Áø£eT' e÷s¡T‹' d”‘êj·÷' e#·q+ ÁXó‘ê« •s¡dæ n+»*yéT

Ä<Ûëj·T ñ‘·Ôs¡+ yêø£ yéT nÁãM‘Y.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT444

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛeT$Áø£eT' R ;Ûø£s¡|üsêÁø£eTXÊ*jÓÆTq, e÷s¡T‹' R Vü≤qTeT,

d”‘êj·÷' R d”‘·jÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, •s¡dæ R ‘·\ô|’,

n+»*+ R <√sTT*ì, Ä<Ûëj·T R ñ+∫, ñ‘·Ôs¡+ yêø£ + R Á|ü‘·T´‘·Ôs¡ e#·qeTTqT,

nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` ñ‘·Ôs¡+ yêø£ + ` ÁX‚wüyÓTÆq yêø£ eTTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑj·T+ø£s¡$Áø£eTT&Ó’q Vü≤qTeT d”‘ê<$ #Ó|æŒq e÷≥\qT $ì

>ös¡yê‹Xj·TeTT‘√ •s¡düT‡ e+∫ <√dæ* jÓTT–Z Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ q ‘ê« $TVü≤kÕú+ C≤˙‘ sêeT' ø£eT\˝À#·q' ˆ

‘q ‘ê«+ Hêqj·T ‘ê´Xó XN$Te |ü⁄s¡+<äs¡' ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` ‘ê«yéT ` ÇVü≤kÕú+ ` C≤˙‘ ` sêeT' ` ø£eT\˝À#·q' `

‘q ` ‘ê«+ ` q ` Äqj·T‹ ` ÄXó ` XNyéT ` Çe ` |ü⁄s¡+<äs¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£eT\˝À#·q' sêeT' ‘ê«yéT ÇVü≤kÕú+ q C≤˙‘, ‘q XN+

|ü⁄s¡+<äs¡' Çe (dü') ‘ê«yéT ÄXó q Äqj·T‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£eT\˝À#·q' R ‘êeTs¡|ü⁄e⁄«\e+{Ï $XÊ\yÓTÆq ø£qTï\T>∑\,

sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, ÇVü≤kÕú+ R Ç#·Ã≥ qTqï<ëìì>±, q

C≤˙‘ R miT>∑&ÉT, ‘q R n+<äT#‘·, XN+ R XN<$ì, |ü⁄s¡+<äs¡' Çe R

<y+Á<äT&ÉTe …, ‘ê«+ R ìqTï, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, ÄXó R oÁ|òüTeTT>±, q

Äqj·T‹ R rdæø=ì e#·TÃ≥ Ò<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` XN+ |ü⁄s¡+<äs¡ Çe ` nqTVü‰¢<ä<Ó’‘·T´ì# n|üVü≤]+|ü

ã&çq{Ϻ, XN<$ì e …qì uÛ≤eeTT, nqTÁVü≤<äTì #õøÏÿq XN<$ì Ç+Á<äT&ÉT

ø=+‘·ø±\eTT ‘Ó*dæø=q Òø£, |æeTà≥ ‘Ó*dæø=ìq yÓ+≥H @ $<ÛäeTT>± ‘Ó#·TÃø=HÓH√

n≥¢ì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ìqTï ÁbÕDeTT>± #·÷#·Tø=qT sêeTT&ÉT $#·Ã≥ qTqï≥T¢ miT>∑&ÉT

ø±ã{Ϻ |üPs¡«eTT XÁ‘·TVü≤düÔ>∑‘·jÓÆTq XN<$ì <y+Á<äT&ÉT ‹]– ‘Ó#·TÃø=ì q≥T¢>±

oÁ|òüTeTT>± ìqTï rdæø=ì b˛ Òø£j·TTHêï&ÉT.

445(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ÁXó‘Ó’ «e #· e#√ eTVü≤´+ øÏåÁ|ü yTwü ‹ sê|òüTe' ˆ

#·eT÷+ Á|üø£s¡ qàVü≤r+ Vü≤s¡ èø£å>∑Ddü+j·TT‘êyéT ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁXó‘ê« ` @e ` #· ` e#·' ` eTVü≤´+ ` øÏåÁ|üyéT ` @wü ‹ `

sê|òüTe' ` #·eT÷+ ` Á|üø£s¡Hé ` eTVü≤r+ ` Vü≤s¡ èø£å>∑Ddü+j·TT‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' eTVü≤´+ (eT‘·Ô') e#·' ÁX¯ó‘ê« @e Vü≤s¡ èø£å>∑D

dü+j·TT‘ê+ eTVü≤r+ #·eT÷+ Á|üø£s¡Hé øÏåÁ|üyéT @wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, eTVü≤´+ (eT‘·Ô') R Hê qT+&ç, e#·' R

e÷≥qT, ÁXó‘ê« @e R $q>∑H, Vü≤s¡ èø£å>∑Ddü+j·TT‘ê+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT

uÛÑ\÷¢ø£eTT\jÓTTø£ÿj·TT düeT÷Vü≤eTT\‘√ >∑÷&çq{Ϻ, eTVü≤r+ R >=|üŒ<Ó’q, #·eT÷+

R ôd’q´eTTqT, Á|üø£s¡Hé R rdæø=ìe#·TÃ#·T, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, @wü ‹ R

sê>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT HqT ‘Ó*|æqe÷≥ $ìq yÓ+≥H >=|üŒ >=|üŒ yêqs¡

Ms¡T\‘√ uÛÑ\÷¢ø£jÓ÷<ÛäT\‘√ >∑÷&çq ô|<ä› ôd’q´eTTqT q&ç|æ+#·Tø=qT#·T Ç#·Ã{ÏøÏ

n‹oÁ|òüTø±\eTT˝ÀH #s¡>∑\&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ $wüº+uÛÑsTT‘ê« u≤DÖô|òTÆ s¡øå√uÛÑ + es¡TD≤\j·TyéT ˆ

ø£]wü ‹ |ü⁄Ø+ \+ø±+ ø±≈£î‘·ú ‡ XÊÙ+‘·sêø£åkÕyéT ˆˆ 35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $wüº+uÛÑsTT‘ê« u≤DÖô|òTÆ' nøå√uÛÑ + es¡TD≤\j·TyéT, ø£]wü ‹

` |ü⁄Ø+ ` \+ø±+ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` XÊ+‘·sêø£åkÕyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡' nøå√uÛÑ + es¡TD≤\j·T+ u≤DÖô|òTÆ' $wüº+uÛÑsTT‘ê«

\+ø±|ü⁄Ø+ XÊ+‘·sêø£åkÕ+ ø£]wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø±≈£î‘·ú ‡' R lsêeTT&ÉT, nøå√uÛÑ´+ R n‹Áø£$T+|üC≤\ì,

es¡TD≤\j·T+ R düeTTÁ<äeTTqT, u≤DÖô|òTÆ' R u≤DdüeT÷Vü≤eTT\#, $wüº+uÛÑsTT‘ê«

R düÔ+_Û+|ü#dæ, \+ø±|ü⁄Ø+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT, XÊ+‘·sêø£åkÕ+ R q•+∫q

sêø£ådüT\T >∑\<ëìì>±, ø£]wü ‹ R #j·T>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT <äTs¡ZeTyÓTÆ ;Ûø£s¡yÓTÆj·TTqï kÕ>∑s¡eTTqT rÁeyÓTÆq ‘·q

u≤DdüeT÷Vü≤eTT# düÔ+_Û+|üCÒdæ <ë{Ïe∫à \+ø±q>∑s¡eTTqT sêø£ådüXSq´eTT>±

#dæyj·T>∑\&ÉT düTe÷!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT446

XÀ¢ ˆ ‘·Á‘· j·T <ä +‘·sê eTè‘·T´ s¡ ~ <yê eTVü‰düTsê' ˆ

kÕúdü +‹ |ü~∏ sêeTdü dü ‘ê q|æ e~Ûwü ‹ ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·Á‘· ` j·T~ ` n+‘·sê ` eTè‘·T´' ` j·T~ ` <˚yê' `

eTVü‰düTsê', kÕúdü +‹ ` |ü~∏ ` sêeTdü ` dü' ` ‘êHé ` n|æ ` e~Ûwü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· n+‘·sê eTè‘·T´' kÕúdü ‹ j·T~, sêeT' ‘·yéT n|æ e~Ûwü ‹,

sêeTdü |ü~∏ <yê' eTVü‰düTsê' kÕúdü +‹ j·T~ dü' ‘êq|æ e~Ûwü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R Ä j·T‘·ïeTTq+<äT, n+‘·sê R eT<Ûä ˝À, eTè‘·T´' R

eTè‘·T´<e‘·, kÕúdü ‹ j·T~ R ì\∫q jÓT&É\, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·yéT n|æ

e~Ûwü ‹ R <ëìì>∑÷&É e~Û+#·>∑\&ÉT, sêeTdü |ü~∏ R lsêeTTì e÷s¡ZeTTq,

<yê' R <e‘·\T, eTVü‰düTsê' R |òüTÀs¡sêø£ådüT\T, kÕúdü +‹ j·T~ R ì\Teã&çq

jÓT&É\, dü' R Ä‘·&ÉT, ‘êq|æ R yê]ì>∑÷&É, e~Ûwü ‹ R dü+Vü≤]+#·>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT ìqTï $&ç|æ+#·T≥¬ø’ #j·TT Á|üj·T‘·ïeTT˝À <e‘·\T

n&ɶyÓTÆqqT, |òüTÀs¡sêø£ådüT\T n&ɶ–+∫q|üŒ{ÏøÏì ‘·T<ä≈£î eTè‘·T´e⁄ e∫ÃqqT Ä‘·&ÉT

yê]HÓ\¢s¡qT >∑÷&É Vü≤‘·e÷]à ìqTï>=ì b˛e>∑\&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘· yê<äs¡ÙqCÒ Hêπs´ XÀπøq |ü]|üP]‘·' ˆ

q Xs¡à \uÛÑ‘ sêeT' dæ+Vü‰]›‘· Çe ~«|ü' ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·e ` n<äs¡ÙqCÒq ` Äπs´ ` XÀπøq ` |ü]|üP]‘·' ` q ` Xs¡à

` \uÛÑ‘ ` sêeT' ` dæ+Vü‰]›‘·' ` Çe ` ~«|ü' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Äπs´, sêeT' ‘·e n<äs¡ÙqCÒq XÀπøq |ü]|üP]‘·', dæ+Vü‰]›‘·'

~«|ü' Çe Xs¡à q \uÛÑ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Äπs´! R |üPE´sê˝≤! sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·e n<äs¡ÙqCÒq R

˙e⁄ >±ìŒ+|ü≈£î+&ÉT≥# >∑*Zq{Ϻ, XÀπøq R <äT'KeTT‘√, |ü]|üP]‘·' R ì+&çqyê&Ó’,

dæ+Vü‰]›‘·' R dæ+Vü≤eTT# |”&ç+|üã&çq, ~«|ü' Çe R @qT>∑Te …, Xs¡à R düTKeTTqT,

q \uÛÑ‘ R bı+<äT≥ Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! lsêeTT&ÉT $jÓ÷>∑eTT# >∑*Zq eTVü‰<äT'KeTT‘√ ‘·|æ+#·T#·T

dæ+Vü≤eTT# Væ≤+dæ+|üã&çq @qT>∑Te … düTKXÊ+‘·T\≈£î <ä÷s¡yÓTÆj·TTHêï&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ eT+<äπsD #· ‘ <$ Xù| eT÷\|òü Òq #· ˆ

eT\jTq #· $+<Û q yTs¡TD≤ <äs¡T›πsD #· ˆˆ 38

447(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë düTqj·Tq+ e\TZ _+uÀwü+ #ês¡T≈£î+&É\yéT ˆ

eTTK+ Á<äø£å ´dæ sêeTdü |üPs¡í#·+Á<ä$T y√~‘·yéT ˆˆ 39

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eT+<äπsD ` #· ` ‘ ` <$ ` Xù| ` eT÷\|òü Òq ` #· `

eT\jTq ` #· ` $+<Û q ` yTs¡TD≤ ` <äs¡T›πsD ` #· ` j·T<∏ë ` düTqj·Tq+

` e\TZ ` _+uÀwü˜+ ` #ês¡T≈£î+&É\yéT, eTTK+ ` Á<äø£å ´dæ ` sêeTdü´ `

|üPs¡í#·+Á<äyéT ` Çe ` ñ~‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! ñ~‘·+ |üPs¡í#·+Á<äyéT Çe(dæú‘·+) sêeTdü düTqj·Tq+,

e\TZ, _+uÀwü+ #ês¡T≈£î+&É\+ eTTK+ j·T<∏ë Á<äø£å ´dæ ‘·<∏ë eT+<äπsD #· eT\jTq

#· $+<Û q #· yTs¡TD≤ #· <äs¡T›πsD #· eT÷\|òü Òq #· Xù|.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! ñ~‘·+ R ñ<äsTT+∫q{Ϻ, |üPs¡í#·+Á<äyéT

Çe dæú‘·+ R ì+&ÉT#·+Á<äTìe … qTqï{Ϻ, sêeTdü R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, düTqj·Tq+

R düT+<äs¡yÓTÆq HÁ‘·eTT\T >∑*Zq{Ϻ~j·TT, e\TZ R eTH√Vü≤s¡yÓTÆq{Ϻ~j·TT, _+uÀwü+

R <=+&É|ü+&ÉTe+{Ï ô|<ä$ >∑*Zq{Ϻ~j·TTqT, #ês¡T≈£î+&É\+ R s¡eTD°j·TyÓTÆq

ø£sêíuÛÑs¡DeTT\T >∑*Zq{Ϻ~j·TTq>∑T, eTTK+ R eTTKeTT, j·T<∏ë R @ $<ÛäeTT>±,

Á<äø£å ´dæ R #·÷#Ó<äy√, ‘·<∏ë R Ä $<ÛäeTT>±, eT+<äπsD #· R eT+<äs¡–]‘√&ÉqT,

eT\jTq #· R eT\j·÷Á~‘√&ÉqT, $+<Û q #· R $+<Ûä |üs¡«‘·eTT‘√&ÉqT, yTs¡TD≤

#· R yTs¡Tq>∑eTT‘√&ÉqT, <äs¡T›πsD #· R <äs¡T›s¡–]‘√&ÉqT, eT÷\|òü Òq #· R

ø£+<äeT÷\|òü\düeT÷Vü≤eTT‘√&ÉqT, Xù| R ˇ≥Tºô|{Ϻ #Ó|ü#·THêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` <äs¡T›πsD ` <äs¡T›s¡ eTHÓ&ç~ eT\j·T–] |ü]düs¡e]ÔjÓÆTq

#·+<äqeèø£åeTT\≈£î ì\j·TyÓTÆq ˇø±H=ø£ |üs¡«‘·eTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n|ü&˚ ñ<äsTT+∫q |ü⁄qï$THê{Ï #·+Á<äTìe˝… $XÊ\yÓTÆq

H˚Á‘·eTT\‘√ <=+&É|ü+&ÉTe+{Ï ô|<ä$‘√ eTH√»„eTT˝…’q ø£sêíuÛÑs¡DeTT\‘√

XÀ_Û\T¢#·Tqï lsêeTTì düT+<äs¡ e<äHês¡$+<äeTTqT oÁ|òüTyT ˙e⁄ #·÷&É>∑\eì

eT+<äs¡|üs¡«‘·eTTMT<äqT, eT\j·T–]MT<äqT, $+<Ûä´q>∑eTTMT<äqT, y˚Ts¡T

eTV”≤<Û äs¡eTTMT<äqT, <äs¡T›sêÁ~MT<äqT, e÷≈£î uÛÀ»´eTT˝…’q ø£+<äeT÷\

|òü ≤~ø£eTTMT<äqT, ˇ≥Tºô|{Ϻ #Ó|ü#·THêïqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ øÏåÁ|ü+ Á<äø£å ´dæ yÓ’<Væ≤ sêeT+ Á|üÁdüeDÒ –sö ˆ

X‘·Áø£‘·T$T yêd”q+ Hê>∑|üèwüdü eT÷s¡Δì ˆˆ 40

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT448

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏåÁ|ü+ ` Á<äø£å ´dæ ` yÓ’<Væ≤ ` sêeT+ ` Á|üÁdüeDÒ ` –sö `

X‘·Áø£‘·TyéT ` Çe ` Äd”q+ ` Hê>∑|üèwüdü ` eT÷s¡Δì ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Væ≤, Hê>∑|üèwüdü eT÷s¡Δì Äd”q+ X‘·Áø£‘·TyéT Çe øÏåÁ|ü+

Á|üÁdüeDÒ –sö sêeT+ Á<äø£å ´dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤ R z C≤qø°! Hê>∑|üèwüdü eT÷s¡Δì R ◊sêe‘·>∑»eTT

jÓTTø£ÿ eT÷|ü⁄ô|’, Äd”q+ R ≈£Ls=Ãìj·TTqï, X‘·Áø£‘·TyéT Çe R <y+Á<äTìe …,

øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, Á|üÁdüeDÒ –sö R Á|üÁdüeD |üs¡«‘·eTTô|’, sêeT+ R lsêeTTì,

Á<äø£å ´dæ R #·÷&É>∑\e⁄.

dü÷#·q :` Hê>∑|üèwüdü nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªHêø£|üèwüdü μ nqT bÕsƒê+‘·s¡eTT>∑\<äT.

n|ü&ÉT dü«s¡ZeTTq+<äTqï{Ϻ nì ns¡úeTT #Ó|üø√e …qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` Hê>∑|üèwüeTT nì Ç+Á<äTìjÓTTø£ÿ nkÕ<Ûës¡D dü«s¡íuÛÑeqeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` d”‘ê<˚M! dü«s¡Z˝Àø£eTTq ◊sêe‘· >∑»eTTô|’ yÓ\j·TT#·T+&ÉT

<˚y˚+Á<äTìe˝… Ç#·Ã≥ Á|üÁdüeD–]ô|’ n~Ûedæ+∫j·TT+&ÉT ˙ Á|æj·TTì

n∫s¡ø±\eTT˝ÀH #·÷&É>∑\e⁄ düTe÷!

XÀ¢ ˆ q e÷+dü+ sê|òüTy√ uÛÑT+πøÔ q #Ó’e eT<ÛäT ùde‘ ˆ

eq´+ düT$Væ≤‘·+ ì‘· + uÛÑø£Ô eTXÊï‹ |ü+#·eTyéT ˆˆ 41

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` e÷+dü+ ` sê|òüTe' ` uÛÑT+πøÔ ` q ` #· ` @e ` eT<ÛäT `

ùde‘ ` eq´+ ` düT$Væ≤‘·+ ` ì‘· + ` uÛÑø£ÔyéT ` nXÊï‹ ` |ü+#·eTyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' e÷+dü+ q uÛÑT+πøÔ, eT<ÛäT #· q ùde‘˚, ì‘· +

düT$Væ≤‘·+ eq´+ |ü+#·eT+ uÛÑø£ÔyéT nXÊï‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, e÷+dü+ R e÷+düeTTqT, q uÛÑT+πøÔ R

‹qT≥ Ò<äT, eT<ÛäT #· R eT<ä eTTqT ≈£L&É, q ùde‘ R ñ|üjÓ÷–+#·T≥ Ò<äT,

ì‘· + R ì‘· eTTqT, düT$Væ≤‘·+ R XÊÅk Ôø£ÔyÓTÆq{Ϻ, eq´+ R eqeTTq \_Û+#·Tq{Ϻ,

uÛÑø£Ô+ R ÄVü‰s¡eTTqT, |ü+#·eT+ R ◊<äee+‘·T, nXÊï‹ R uÛÑTõ+#·T#·THêï&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` |ü+#·eTyéT nXÊï‹ ` |ü+#·eT ø±\eTTq ÁbÕ‘·' dü+>∑eT eT<Ûë´Vü≤ï

449(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

n|üsêVü≤íeTT\T <ë{Ïq|æeTà≥ ◊<äe~jÓÆTq kÕj·T+ø±\eTTqH˚ uÛÑTõ+#·Tqì

uÛ≤eeTT. Òø£ ÁbÕ‘·'ø±\eTT kÕj·T+ø±\eTT eTi\ ÁbÕ‘·'ø±\eTT kÕj·T+ø±\eTT

j·TqT Hê\TZ |üP≥\T >∑&ç∫q |æeTà≥ ◊<äe|üP≥≈£î e÷Á‘·yT ì‘· eTT uÛÑTõ+#·T

#·THêï&Éì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :`

ªª<äèvàqdü‡+>∑dü+ø£\ŒC≤>∑sê' ø£èX‘ê-s¡‹'

ÁV”≤‘ê´>√Hêà<äeT÷sêä+‘ê Ç‘· q+>∑<äXÊ <äX.μμ

nì eTqà<∏ëedüú\T |ü~, n+<äT ns¡‹ j·TqT nedüú Ç+<äT #Ó|üŒã&ÓqT.

ns¡‹ j·Tq>± <ìj·T+<äTqT Á|”‹ Òø£b˛e⁄≥.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! ˙ sêeTT&ÉT e÷+düeTTqT uÛÑTõ+#·T≥ e÷HÓqT. eT<ä eTTqT

eTT≥Tº≥j˚T ˝Ò<äT. XÊÅkÕÔqTkÕs¡eTT>± yêqÁ|üdüTú\≈£î $Væ≤‘·yÓTÆq{Ϻ eq´yÓTÆq

ÄVü‰s¡eTT˝À ‘êqT ‹HÓ&ç <ëì˝À ◊<äee+‘·T e÷Á‘·yT Ç|ü&ÉT uÛÑTõ+#·T#·THêï&ÉT

düTe÷!

XÀ¢ ˆ HÓ’e <ä+XÊ qï eTXø± qï ø°{≤ qï düØdüèbÕHé ˆ

sê|òüTy√- |üqjT <ëZÁ‘ê‘·Ô «<äZ‘ Hê+‘·sê‘·àHê ˆˆ 42

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` @e ` <ä+XÊHé ` q ` eTXø±Hé ` q ` ø°{≤Hé ` q `

düØdüèbÕHé ` sê|òüTe' ` n|üqjT‘Y ` >±Á‘ê‘Y ` ‘·«<äZ‘q ` n+‘·sê‘·àHê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' ‘·«<äZ‘q n+‘·sê‘·àHê >±Á‘ê‘Y <ä+XÊHé q n|üqjT‘Y,

eTXø±Hé q, ø°{≤Hé q, düØdüèbÕHé q n|üqjT‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, ‘·«<äZ‘˚q R ˙j·T+<äT \>∑ïyÓTÆq{Ϻ,

n+‘·sê‘·àHê R eTqdüT‡#, >±Á‘ê‘Y R XØs¡eTTqT+&ç, <ä+XÊHé R á>∑\qT, q

n|üqj˚T‘Y R ‘=\–+#·Tø=q&ÉT, eTX¯ø±Hé q n|üqj˚T‘Y R <√eT\qT

‘=\–+#·Tø=q&ÉT, ø°{≤Hé q n|üqjT‘Y R |ü⁄s¡T>∑T\qT ‘=\–+#·Tø=q&ÉT, düØdüèbÕHé

q n|üqjT‘Y R bÕeTT\qT ‘=\–+#·Tø=q&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT ‘·q eTqdüT‡qT ˙j·T+<˚ \>∑ïeTT #˚dæj·TTHêï&ÉT.

Ä‘·ìøÏ Ç‘·s¡ y˚T$Tj·TTqT ‘Ó*j·TT≥˝Ò<äT. ‘·q ˇ&É*ô|’ Áyê*q á>∑\qT

Á‘√\Tø=q&ÉT. <√eT\qT Á‘√dæyj·T&ÉT. |ü⁄s¡T>∑T\qT <äT\T|ü⁄ø=q&ÉT. ‘·T<ä≈£î bÕeTT\T

‘·q MT<ä ÁbÕ≈£î#·TqïqT ‘·|æŒ+#·Tø=q&ÉT düTe÷!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT450

XÀ¢ ˆ ì‘· + <Ûë´q|üs√ sêyÓ÷ ì‘· + XÀø£|üsêj·TD' ˆ

Hê q´ ∫Ã+‘·j·T‘ øÏ+∫ ‘·‡‘·T ø±eTeX+ >∑‘·' ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ì‘· + ` <Ûë´q|üs¡' ` sêeT' ` ì‘· + ` XÀø£|üsêj·TD' ` q `

nq´‘Y ` ∫+‘·j·T‘ ` øÏ+∫‘Y ` dü' ` ‘·T ` ø±eTeX+ ` >∑‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' ì‘· + <Ûë´q|üs¡', ì‘· + XÀø£|üsêj·TD', ø±eTeX+

>∑‘·' dü' ‘·T nq´‘Y øÏ+∫‘Y q ∫+‘·j·T‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, ì‘· + R m\¢|ü&ÉTqT, <Ûë´q|üs¡' R

∫+‘êìeT>∑Tï&É>∑TqT, ì‘· + R m\¢|ü&ÉTqT, XÀø£|üsêj·TD' R <äT'KìeT>∑Tï&Ó’

j·TT+&ÉTqT, ø±eTeX+ >∑‘·' R ø±eTeTTq≈£î ˝Àã&ç j·TTqï{Ϻ, dü' ‘·T R Ä‘·&ÉT,

nq´‘Y R yi…Æq~, øÏ+∫‘Y R ø=+#ÓeTT>∑÷&É, q ∫+‘·j·T‘ R Ä˝À∫+#·T≥ Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! ˙ sêeTT &Ó\¢|ü&ÉTqT @~jÓ÷ ∫+‘·‘√ <Ûë´qìeT>∑Tï&Ó’

j·TT+&ÉTqT. ìs¡+‘·s¡eTTqT <äT'KÁ>∑düTÔ&ÉT>∑H j·TT+&ÉTqT. ˙ ô|’q Áù|eT‘√ Ä‘·&ÉT

ø±eT|üs¡eXó&Ó’ yiÒ$Tj·TT Ä˝À∫+|ü Òø£ b˛e⁄#·THêï&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ nìÁ<ä dü‡‘·‘·+ sêeT düT‡b Ô-|æ #· qs√‘·ÔeT' ˆ

d”‘‹ eT<ÛäTsê+ yêD°+ yê´Vü≤s¡Hé Á|ü‹ãT<Ûä ‘ ˆˆ 44

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nìÁ<ä' ` dü‘·‘·+ ` sêeT' ` düT|üÔ' ` n|æ ` #· ` qs√‘·ÔeT' `

d”‘ê ` Ç‹ ` eT<ÛäTsê+ ` yêD°+ ` yê´Vü≤s¡Hé ` Á|ü‹ãT<Ûä ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' dü‘·‘·+ nìÁ<ä' (es¡Ô‘) (dü') qs√‘·ÔeT' düT|üÔ' n|æ #·

d”‘ê Ç‹ eT<ÛäTsê+ yêD°+ yê´Vü≤s¡Hé Á|ü‹ãT<Ûä ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, dü‘·‘·+ R m\¢|ü&ÉT, nìÁ<ä' (es¡Ô‘) R

ìÁ<ëXSqT´&Ó’j·TT+&ÉTqT, (dü') qs√‘·ÔeT' R Ä |ü⁄s¡Tc˛‘·ÔeTT&ÉT, düTb Ô-|æ #· R

ìÁ~+∫q yê&ÉsTTqqT, d”‘ê Ç‹ R C≤qø° j·Tì, eT<ÛäTsê+ yêD°+ R rj·Tì

e÷≥qT, yê´Vü≤s¡Hé R |ü\T≈£î#·T, Á|ü‹ãT<Ûä ‘ R yT˝§ÿqTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT m|ü&ÉT #·÷∫qqT ìÁ<ä Òø£jT >±q e#·TÃqT. ˇø£|ü

&Ó≥ºπø\≈£î ìÁ~+∫qqT ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚ Vü‰! d”‘ê j·TqT#·T eT<ÛäTs¡yÓTÆq ˙

HêeTeTTqT ñ#·Ã]+#·T#·T yT˝§ÿqTqT.

XÀ¢ ˆ <äècºÕ« |òü\+ yê |ü⁄wüŒ+ yê j·T #êÃq´‘Y Åd”ÔeTH√Vü≤s¡yéT ˆ

ãVüQXÀ Vü‰ Á|æjT ‘´e+ X«dü+ kÕÔ « eT_ÛuÛ≤wü‘ ˆˆ 45

451(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äècºÕ« ` |òü\+ ` yê ` |ü⁄wüŒ+ ` yê ` j·T‘Y ` #· ` nq´‘Y `

Åd”ÔeTH√Vü≤s¡yéT ` ãVüQX' ` Vü‰ ` Á|æjT ` Ç‹ ` @e+ ` X«düHé ` ‘ê«+ `

n_ÛuÛ≤wü‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |òü\+ yê |ü⁄wüŒ+ yê Åd”ÔeTH√Vü≤s¡+ j·T‘Y nq´‘Y #· yê <äècºÕ«

ãVüQX' X«düHé Vü‰ Á|æjT Ç‹ @e+ ‘ê«yéT n_ÛuÛ≤wü‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |òü\+ yê R |òü\eTTqT >±ì, |ü⁄wüŒ+ yê R |ü⁄wüŒeTTqT>±ì,

Åd”ÔeTH√Vü≤s¡+ R Åd”Ô\≈£î Á|æj·TyÓTÆq{Ϻ, j·T‘Y nq´‘Y #· yê R @ Ç‘·s¡yÓTÆq~j·TT>±ì,

<äècºÕ« R #·÷∫, ãVüQX' R |ü\Te÷iT\T, X«düHé R ì≥÷ºs¡TÃ#·T, Vü‰ Á|æjT R

z Á|æj·TTsê˝≤, Ç‹ R nì, @e+ R Ç≥T¢>±, ‘ê«+ R ìqTï >∑÷]Ã, n_ÛuÛ≤wü‘

R e÷{≤&ÉTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n‘·&ÉT eT<ÛäTs¡yÓTÆq |òü\eTTqT>±ì s¡eT´yÓTÆq |ü⁄wüŒeTTqT>±ì Åd”Ô\T

eTT#·Ã≥|ü&ÉT s¡eTD°j·TyÓTÆq @ edüTÔe⁄qT >±ì #·÷∫q|ü&ÉT |ü\Te÷iT\T

ì≥÷ºs¡TŒ\T $&ÉT#·T#·T Vü‰ Á|æj·÷ j·TqT#·T ìqTï>∑÷]ÃjT uÛ≤wæ+#·T#·T+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ dü <$ ì‘· + |ü]‘·|ü e÷q'

‘ê«yTe d”‘ ‘· _ÛuÛ≤wüe÷D' ˆ

<Ûäè‘·Áe‘√ sê»düT‘√ eTVü‰‘êà

‘·yÓ’e ˝≤uÛ≤j·T ø£è‘·Á|üj·T‘·ï' ˆˆ 46

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` <$ ` ì‘· + ` |ü]‘·|ü e÷q' ` ‘ê«yéT ` @e ` d”‘ê `

Ç‹ ` n_ÛuÛ≤wüe÷D' ` <Ûäè‘·Áe‘·' ` sê»düT‘·' ` eTVü‰‘êà ` ‘·e ` @e `

˝≤uÛ≤j·T ` ø£è‘·Á|üj·T‘·ï' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! eTVü‰‘êà dü sê»düT‘·' ì‘· + |ü]‘·|ü e÷q' d”‘ê! Ç‹

‘ê«yTe n_ÛuÛ≤wüe÷D' <Ûäè‘·Áe‘·' ‘·e ˝≤uÛ≤j·T ø£è‘·Á|üj·T‘·ï' @e (ndæÔ).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! eTVü‰‘êà R eTVü≤˙j·TT&Ó’q, dü' sê»düT‘·'

R Ä sê»|ü⁄Á‘·T&ÉT, ì‘· + R m\¢|ü&ÉTqT, |ü]‘·|ü e÷q' R |ü]‘·|æ+#·T#·Tqïyê&Ó’,

d”‘ê! Ç‹ R C≤qø° j·Tì, ‘ê«yTe R ìqTï>∑÷]ÃjT, n_ÛuÛ≤wüe÷D' R uÛ≤wæ+#·T

#·Tqïyê&Ó’, <Ûäè‘·Áe‘·' R <Ûä]+∫q Bø£å>∑\yê&Ó’, ‘·e ≤uÛ≤j·T R ìqTï dü+bÕ~+#·T≥

ø=i≈£î, ø£è‘·Á|üj·T‘·ï' @e (ndæÔ) R #j·Tã&çq Á|üj·T‘·ïeTT ø£\yê&ÉT>±H j·TTHêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! eTVü‰‘·Tà&Ó’q Ä sê»≈£îe÷s¡T&ÉT ìs¡+‘·s¡eTT ¬ø’ |ü]‘·|æ+#·T#·T

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT452

Vü‰! d”‘ê j·Tì ìqTï >∑÷]Ãj˚T uÛ≤wæ+#·T#·T <äè&ÛÉyÓTÆq Bø£å‘√ ìqTï ‹]–

dü+bÕ~+#·T≥¬ø’ rÁeyÓTÆq Á|üj·T‘·ïeTT #j·TT#·TH j·TTHêï&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ kÕ sêeTdü+ø°s¡ÔqM‘·XÀø±

sêeTdü XÀπøq düe÷qXÀø± ˆ

Xs¡qTàUÒ kÕ+ãT<äX‚wü#·+Á<ë

ìX‚e yÓ’<Vü≤düT‘ê ãuÛÑ÷e ˆˆ 47

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªn+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëq+μμ HêeT

wüÅ{ÏÔ+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` sêeTdü+ø°s¡ÔqM‘·XÀø± ` sêeTdü ` XÀπøq ` düe÷qXÀø±

` Xs¡qTàUÒ ` kÕ+ãT<äX‚wü#·+Á<ë ` ìXÊ ` Çe ` yÓ’<Vü≤düT‘ê ` ãuÛÑ÷e ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeTdü+ø°s¡ÔqM‘·XÀø±, sêeTdü´ XÀπøq düe÷qXÀø±, kÕ

yÓ’<Vü≤düT‘ê Xs¡qTàUÒ kÕ+ãT<äX‚wü#·+Á<ë ìXÊ Çe ãuÛÑ÷e.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeTdü+ø°s¡ÔqM‘·XÀø± R lsêeTTì dü+ø°s¡ÔqeTTe\q ‘=\–q

XÀø£eTT >∑\~j·TTqT, sêeTdü XÀπøq R lsêeTTì <äT'KeTT‘√, düe÷qXÀø± R

düe÷qyÓTÆq <äT'KeTT>∑\~j·TTq>∑T, kÕ yÓ’<Vü≤düT‘ê R Ä $<Vü≤s껑·qj·T,

Xs¡qTàUÒ R Xs¡‘Yø±˝≤s¡+uÛÑeTTq, kÕ+ãT<äX‚wü#·+Á<ë R yT|òüTX‚wüeTT‘√ >∑÷&çq{Ϻ

#·+Á<ä_+ãeTT ø£\<ä>∑T, ìXÊ Çe R sêÁ‹e …, ãuÛÑ÷e R ñ+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªM‘·XÀø±μ ` nìÁ<ä' dü‘·‘·+ sêeT', nì ‘·qô|’ Áù|eT>∑*–j·TTqï

Hê<∏äTì es¡ÔqeTTqT ‘·\#·Tø=ì <äT'KeTT ‘=\–j·TTqï~. q e÷+dü+ sê|òüTy√

uÛÑT+πøÔ nqTØ‹ì>∑\ lsêeTTì <äT'KeTTqT ‘·\∫ n{Ϻ <äT'KeTTH bı+<äT#·Tqï~.

Xs¡qTàUÒ ìXÊ Çe Xs¡<äè‘·TÁbÕs¡+uÛÑeTTq ìX\T |üP]Ô>∑ ‘=\–b˛eì yT|òüTeTT\#

#·+Á<äø±+‹ >∑\$>∑qT Òì$>∑qT >∑÷&É qTqïfÒ¢ ÄyÓT XÀø£eTT Òì~ >±qT ñqï~

>±qT ≈£L&É qT+&Óqì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` d”‘·eTà≈£î sêeTTì Vü≤è<äj·TeTT ‘Ó*j·Tø£ ø=+‘· XÀø£eTTqT,

Ä‘·ì $jÓ÷>∑eTT# ø=+‘· XÀø£eTTqT ø£*dæ yÓTT‘·ÔeTT ¬s{Ϻ+|ü⁄ XÀø£eTT >∑*–

453(36) ` wüÅ{ÏÔ+X¯düs¡Z

j·TT+&ÓqT. Ç+<äT yÓTT<ä{Ï dü>∑eTT Vü≤qTeT+‘·Tì e÷≥\e\q ‘=\–q~. ¬s+&Ée

XÀø£eTT $T–*j˚Tj·TTqï~. n+<äT#˚‘·H˚ dü>∑eTT XÀø£eTT ‘=\–qqT Ç+ø£qT

sêeTTì‘√ düe÷qyÓTÆq $jÓ÷>∑XÀø£eTT ø£*–jT j·TTqï<äì uÛ≤eeTT. (sêeTdü

XÀπøq düe÷qXÀø±).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTTì >∑÷]Ã $qT≥# ‘·q XÀø£eTT ø=+‘· ‘=\–qqT n‘·ì

<äT'KeTTqT >∑÷]Ã $qT≥# d”‘· Ç+ø£qT XÀø£eTTqT bı+~q<Ó’ Xs¡‘êÿ˝≤s¡+uÛÑeTTq

dü>∑eTT yT|òüTeTT ø£|æŒj·TTqï #·+Á<äø±+‹‘√ yÓ\T>∑TqT Nø£{Ïj·TTqT >∑\ sêÁ‹e …

qT+&ÓqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªn+>∑T∞j·Tø£Á|ü<ëqeTTμμ nqT

eTT|üŒ~j·÷iedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ kÕ d”‘ê e#·q+ ÁXó‘ê« |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê ˆ

Vü≤q÷eT+‘· eTTyê #<ä+ <Ûäsêàs¡údüVæ≤‘·+ e#·' ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` d”‘ê ` e#·q+ ` ÁX¯ó‘ê« ` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê `

Vü≤q÷eT+‘·yéT ` ñyê#· ` Ç<ä+ ` <Ûäsêàs¡údüVæ≤‘·+ ` e#·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê kÕ d”‘ê (‘·‘Y) e#·q+ ÁX¯ó‘ê«

Vü≤q÷eT+‘·yéT Ç<ä+ <Ûäsêàs¡údüVæ≤‘·+ e#·' ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üPs¡í#·+Á<äìuÛ≤qHê R ì+&ÉT #·+Á<äTì‘√ düe÷qyÓTÆq eTTKeTT

>∑*–q{Ϻ, kÕ d”‘ê R d”‘ê<$, (‘·‘Y) e#·q+ R Ä e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì,

Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì >∑÷]Ã, Ç<ä+ R á, <Ûäsêàs¡údüVæ≤‘·+ R <Ûäsêàs¡új·TTø£Ô

yÓTÆq{Ϻ, e#·' R e÷≥qT, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ì+&ÉT#·+Á<äTì e+{Ï eTTKeTT ø£*Zq d”‘ê<$ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT

|ü*øÏq e÷≥\T $ì n‘·ìì p∫ <Ûäsêàs¡úuÛÑ]‘·eTT …’q e÷≥\qT ‹]– Ç≥T¢

|ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ neTè‘·+ $wüdü+j·TTø£Ô+ ‘·«j·÷ yêqs¡ uÛ≤wæ‘·yéT ˆ

j·T#·Ã Hêq´eTHê sêyÓ÷ j·T#·Ã XÀø£|üsêj·TD' ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` neTè‘·+ ` $wüdü+j·TTø£Ô+ ` ‘·«j·÷ ` yêqs¡ ` uÛ≤wæ‘·yéT,

j·T‘Y ` #· ` q ` nq´eTHê' ` sêeT' ` j·T‘Y ` #· ` XÀø£|üsêj·TD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! sêeT' j·T‘Y #· Hêq´eTHê' Ç‹ (ñø£Ô+) ‘·‘Y neTè‘·+,

j·T‘Y #· XÀø£|üsêj·TD' Ç‹ (ñø£Ô+) ‘·‘Y $wüdü+j·TTø£Ô+ ‘·«j·÷ uÛ≤wæ‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! sêeT' R lsêeTT&ÉT, j·T‘Y #· R @,

Hêq´eTHê Ç‹ R nqq´eTqdüTÿ&Éì, (ñø£Ô+ R #Ó|üŒã&ÓH√) ‘·‘Y neTè‘·+ R n~

neTè‘·eTT>∑qT, j·T‘Y #· XÀø£|üsêj·TD' Ç‹ R @ <äT'K|üsêj·TDT&ÉT nì, ñø£Ô+

455(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

R #Ó|üŒã&çq<√, ‘·‘Y R n~, $wüdü+j·TTø£Ô+ R $wüdü+j·TT‘·eTT>∑qT, ‘·«j·÷ R

˙#, uÛ≤wæ‘·yéT R #Ó|üŒã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! sêeTT&ÉT nqq´eTqdüTÿ&Ó’ ìqTï <ä\#·T#·THêï&ÉT

nqïe÷≥ Hê≈£î neTè‘·eTTe … qTqï~. ø±ì Ä‘·&ÉT ìs¡+‘·s¡eTT XÀø£ìeT>∑Tï&Ó’

j·TTHêï&Éì ˙e⁄ ‘Ó*|æq~ e÷Á‘·eTT $wü$TÁ•‘·yÓTÆ j·TT+&ç Hê≈£î u≤<Ûä ø£*–+#·T

#·Tqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ ◊X«πs´ yê düT$d”Ôπsí e´düH yê düT<ës¡TDÒ ˆ

s¡CÒ®«e |ü⁄s¡Twü+ ã<Δë« ø£è‘ê+‘·' |ü]ø£s¡‹ ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ◊X«πs´ ` yê ` düT$d”Ôπsí ` e´düH ` yê ` düT<ës¡TDÒ ` s¡C≤®«

` Çe ` |ü⁄s¡Twü+ ` ã<Δë« ` ø£è‘ê+‘·' ` |ü]ø£s¡‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT$ùdÔπsí ◊X«πs´ yê, düT<ës¡TDÒ e´düH yê, ø£è‘ê+‘·' s¡C®≤«

ã<ëΔ« Çe |ü⁄s¡Twü+ |ü]ø£s¡‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT$d”Ôπsí R $TøÏÿ* $kÕÔs¡yÓTÆq, ◊X«πs´ yê R ◊X«s¡ eTTq+<äT>±ì,

düT<ës¡TDÒ R |òüTÀs¡yÓTÆq, e´düH yê R Ä|ü<äj·T+<äT>±ì, ø£è‘ê+‘·' R j·TeT<Ûäs¡àsêE,

s¡C®≤« R Á‘ê&ÉT‘√, ã<ëΔ« Çe R ø£{Ϻydæe …, |ü⁄s¡Twü+ R eTqTEì, |ü]ø£s¡‹ R

˝≤–ø=ì b˛e⁄#·T+&ÉTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` >=|üŒ<Ó’q ◊X«s¡ eTTq+<äT>±ì uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq Ä|ü<äj·T+<äT>±ì

<Ó’eeTT Á‘ê{Ï‘√ ø£{Ϻ rdæø=ì b˛e⁄q≥T¢>± qs¡Tì (|üPs¡«ø£s¡àeTTqTã{Ϻ ‘·q

ìs¡íj·TeTTq ø£qT≈£L\eTT>±) ˝≤–ø=ìb˛e⁄qT.

XÀ¢ ˆ $~Û s¡÷ïq eTdü+Vü‰s¡ ' ÁbÕDÏHê+ |ü¢e>√‘·ÔeT ˆ

kÂ$TÁ‹+ e÷+ #· sêeT+ #· e´düHÓ’' |üX´ yÓ÷Væ≤‘êHé ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $~Û' ` q÷qyéT ` ndü+Vü‰s¡ ' ` ÁbÕDÏHê+ ` |ü¢e>√‘·ÔeT `

kÂ$TÁ‹+ ` e÷+ ` #· ` sêeT+ ` #· ` e´düHÓ’' ` |üX´ ` yÓ÷Væ≤‘êHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü¢e>√‘·ÔeT! q÷q+ ÁbÕDÏHê+ $~Û' ndü+Vü‰s¡ ', e´düHÓ’'

yÓ÷Væ≤‘êHé kÂ$TÁ‹+, e÷+ #·, sêeT+ #· |üX´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü¢e>√‘·ÔeT R z yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ü! q÷q+ R ìX¯Ãj·TeTT>±,

ÁbÕDÏHê+ R Je⁄\≈£î, $~Û' R <Ó’eeTT, ndü+Vü‰s¡ ' R ‘·|æŒ+|üXø£ eTT>±ì~,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT456

e´düHÓ’' R Ä|ü<ä\#, yÓ÷Væ≤‘êHé R eT÷&ÛÉ∫‘·TÔ\yÓTÆj·TTqï, kÂ$TÁ‹+ R \ø£ÎDTì,

e÷+ #· R qqTï, sêeT+ #· R sêeTTì, |üX´ R #·÷&ÉTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! Je⁄\≈£î <Ó’eeTT ìdü‡+<Vü≤eTT>± nqT\¢+|òüT˙j·T

yÓTÆq~. m+<äT#‘· qq>± e÷ \ø£ÎDT&ÉTqT HqTqT ‘·T<ä≈£î sêeTT&ÉTqT m≥T¢

Ä|ü<ä\˝À ∫≈£îÿø=ì ÁuÛ≤+‘·∫‘·TÔ\yÓTÆ j·TTHêïyÓ÷ #·÷&ÉTeTT.

XÀ¢ ˆ XÀø£ kÕ´dü ø£<∏ä+ bÕs¡+ sê|òüTy√ -~Û>∑$Twü ‹ ˆ

|ü¢ee÷q' |ü]Áø±+‘√ Vü≤‘·HÍ kÕ‡>∑πs j·T<∏ë ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` XÀø£dü ` ndü ` ø£<∏ä+ ` bÕs¡+ ` sê|òüTe' ` n~Û>∑$Twü ‹ `

|ü¢ee÷q' ` |ü]Áø±+‘·' ` Vü≤‘·HÍ' ` kÕ>∑πs ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑πs Vü≤‘·HÍ' (|ü⁄s¡Twü') |ü]Áø±+‘·' (düHé) u≤VüQuÛ≤´+

|ü¢ee÷q' j·T<∏ë, sê|òüTe' ndü XÀø£dü bÕs¡+ ø£<∏ä+ n~Û>∑$Twü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑πs R düeTTÁ<äeTTq, Vü≤‘·HÍ' R #Ó&çb˛sTTq Hêe>∑\, |ü⁄s¡Twü'

R |ü⁄s¡Twüß&ÉT, |ü]Áø±+‘·' düHé R |ü]ÁuÛÑ$T+#·T #·Tqïyê&Ó’, u≤VüQuÛ≤´+ R

uÛÑT»eTT\‘√, |ü¢ee÷q' j·T<∏ë R á<äT#·Tqïyê&ÉT e …, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT,

ndü XÀø£dü R á <äT'KeTTq≈£î, bÕs¡+ R n+‘·eTTqT, ø£<∏ä+ n~Û>∑$Twü ‹ R

m≥T¢ bı+<ä>∑\&ÉT?

‘ê‘·Œs¡´eTT :` düeTTÁ<äeTTq+<äT Hêe #Ó&çb˛e>± ~≈£îÿ ‘√#·ø£ ‹s¡T>∑T#·T

u≤VüQe⁄\‘√ á<äT#·Tqï eTTqTwüß´&ÉTe … lsêeTT&ÉT ‘·q á <äT'KeTTq≈£î &ÉT¶qT

m|ü&ÉT #s¡Tø=q>∑\&√>∑<ë!

XÀ¢ ˆ sêø£åkÕHê+ e<Ûä+ ø£è‘ê« dü÷<äsTT‘ê« #· sêeDyéT ˆ

\+ø± eTTqà~∏‘ê+ ø£è‘ê« ø£<ë Á<äø£å ´‹ e÷+ |ü‹' ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêø£åkÕHê+ ` e<Ûä+ ` ø£è‘ê« ` dü÷<äsTT‘ê« ` #· ` sêeDyéT

` \+ø±yéT ` ñqà~∏‘ê+ ` ø£è‘ê« ` ø£<ë ` Á<äø£å ´‹ ` e÷+ ` |ü‹' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü‹' sêø£åkÕHê+ e<Ûä+ ø£è‘ê« sêeD+ dü÷<äsTT‘ê« #· \+ø±+

ñqà~∏‘ê+ ø£è‘ê« #· e÷+ ø£<ë Á<äø£å ´‹?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü‹' R Á|üuÛÑTyÓ’q lsêeTT&ÉT, sêø£åkÕHê+ R sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ,

e<Ûä+ R e<ÛäqT, ø£è‘ê« R #dæ, sêeD+ R sêeD≤düTs¡Tì, dü÷<äsTT‘ê« #· R

457(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

|ü]e÷]Ãj·TT, \+ø±+ R \+ø±q>∑]ì, ñqà~∏‘ê+ R ø£ À¢\eTT H=+~+#·ã&çq

<ëìì>±, ø£è‘ê« #· R #dæj·TT, e÷+ R qqTï, ø£<ë R m|ü&ÉT, Á<äø£å ´‹ R

#·÷&É>∑\&√.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªª|ü]Á‘êD≤j·T kÕ<Ûä÷Hê+ $HêXÊj·T #· <äTwüÿ è‘êμμ eTàqï≥T¢

d”‘ê<$ì Á>∑Væ≤+#·T≥j·TqT kÕ<ÛäT|ü]Á‘êDeTT eTTK´ø±s¡ eTT. <ëìøÏ $|òüTïeTT

>∑*–+#·T <äTwüÿ è‘·T\ $HêXeTT ¬s+&Ée ø±s¡ eTT nì @s¡Œ&ÉT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê uÛÑs¡Ô sêø£ådüT\ q+<äs¡qT Vü≤‘·e÷]Ã, sêeDTì |ü]e÷]Ã

\+ø£qT ø£ À¢*‘· yÓTTq]à qHÓï|ü&ÉT >±+#·TH√ ø£<ë!

XÀ¢ ˆ dü yê#· dü‡+‘·«s¡ ùd«‹ j·÷e<e q |üPs¡ ‘ ˆ

nj·T+ dü+e‘·‡s¡' ø±\ kÕÔe~Δ eTeT J$‘·yéT ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` yê#· ' ` dü+‘·«s¡dü« ` Ç‹ ` j·÷e‘Y ` @e ` q `

|üPs¡ ‘ ` nj·T+ ` dü+e‘·‡s¡' ` ø±\' ` ‘êe‘Y ` Væ≤ ` eTeT ` J$‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ dü+e‘·‡s¡' ø±\' j·÷e<e q |üPs¡ ‘, (‘êe<e)

dü+‘·«s¡dü« Ç‹ dü' yê#· ', eTeT J$‘·+ ‘êe‘Y Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ R á, dü+e‘·‡s¡' ø±\' R dü+e‘·‡s¡ ø±\eTT, j·÷e<e

R m+‘·ei≈£îqT, q |üPs¡ ‘˚ R |üP]Ô#˚j·Tã&çq<√, (‘êe<˚e R n+‘· ÀH˚)

dü+‘·«s¡dü« R y–s¡|ü&ÉTeTT, Ç‹ R nì, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, yê#· ' R #Ó|üŒã&É

e\j·TTqT, eTeT R Hê≈£î, J$‘·+ R J$‘·ø±\eTT, ‘êe‘Y Væ≤ R n|üŒ{Ïeiπø

düTe÷.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á dü+e‘·‡s¡ø±\eTT eTT–j·TT≥≈£î |üPs¡«yT qqTï $&ç|æ+#·T≥¬ø’

‘=+<äs¡|ü&Ée\j·TTqT nì lsêeTTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT. Hê Jeqø±\eTT á

dü+e‘·‡s¡eTT e÷Á‘·yT düTe÷!

XÀ¢ ˆ es¡Ô‘ <äXyÓ÷ e÷k˛ <Í« ‘·T X‚c |ü¢e+>∑eT ˆ

sêeDÒq qèX+ùdq düeTjÓ÷ j·T' ø£è‘√ eTeT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` es¡Ô‘ ` <äXeT' ` e÷dü' ` <Í« ` ‘·T ` X‚c ` |ü¢e+>∑eT `

sêeDÒq ` qèX+ùdq ` düeTj·T' ` j·T' ` ø£è‘·' ` eTeT ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT458

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü¢e+>∑eT! qè+Xùdq sêeDÒq eTeT j·T' düeTj·T' ø£è‘·',

‘·dü <äXeT' e÷dü' es¡Ô‘, <Í« ‘·T X‚cÂ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü¢e+>∑eT! R z Vü≤qTe÷!, qèX+ùdq R Á≈£Ls¡T&Ó’q, sêeDÒq R

sêeDTì#, eTeT R Hê≈£î, j·T' düeTj·T' R @ >∑&ÉTe⁄, ø£è‘·' R #j·Tã&çq<√,

‘·dü R Ä >∑&ÉTe⁄q≈£î, <äXeT' e÷dü' R |ü~j·Te e÷düeTT, es¡Ô‘ R »s¡T>∑T#·Tqï~,

<Í« ‘·T R ¬s+&ÉT (HÓ\\T) e÷Á‘·yT, X‚c R $T–*j·TTqï$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêqs√‘·Ôe÷! Á≈£Ls¡T&Ó’q sêeDT&ÉT Hê J$‘·eTTq≈£î ìs¡ísTT+∫q

>∑&ÉTe⁄˝À |ü~j·Tee÷dü $T|ü&ÉT »s¡T>∑T#·Tqï~. Ç+ø£ ¬s+&ÉT HÓ\\T e÷Á‘·yT

$T–*j·TTqï$.

XÀ¢ ˆ $;ÛwüDÒq #· ÁuÛ≤Á‘ê eTeT ìsê´‘·q+ Á|ü‹ ˆ

nqT˙‘·' Á|üj·T‘ïq q #· ‘· ‘·Tÿs¡T‘ eT‹yéT ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` $;ÛwüDÒq ` #· ` ÁuÛ≤Á‘ê ` eTeT ` ìsê´‘·q+ ` Á|ü‹ `

nqT˙‘·' ` Á|üj·T‘ïq ` q ` #· ` ‘·‘Y ` ≈£îs¡T‘ ` eT‹yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁuÛ≤Á‘ê $;ÛwüDÒq eTeT ìsê´‘·q+ Á|ü‹ Á|üj·T‘ïq nqT˙‘·',

(sêeD') ‘·‘Y (‘·dæàHé) eT‹+ q ≈£îs¡T‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁuÛ≤Á‘ê R k˛<äs¡T&Ó’q{Ϻ, $;ÛwüDÒq R $;ÛwüDTì#, eTeT R Hê

jÓTTø£ÿ, ìsê´‘·q+ Á|ü‹ R ‹]– n|üŒ–+#·T≥qT >∑÷]Ã, Á|üj·T‘ïq R >=|üŒ

Á|üj·T‘·ïeTT‘√, nqT˙‘·' R Áã‹e÷\Tø=qã&çq{Ϻ, (sêeD' R sêeDT&ÉT) ‘·‘Y

(‘·dæàHé) R Ä ‹]– Ç∫Ãyj·TT≥ j·TqT $wüj·TeTTq, eT‹+ q ≈£îs¡T‘ R Çwüº

|ü&ÉT≥ Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·eTTà&Ó’q $;ÛwüDT&ÉT qqTï ‹]– Ç∫à y˚j·TTeTì mìï

$<ÛäeTT\T>∑H√ Á|üj·T‹ï+∫ Áã‹e÷*Hê&ÉT>±ì sêeDT&ÉT Ä |üìøÏ m+‘·

e÷Á‘·eTTqT Çwüº|ü&ÉT≥ Ò<äT.

XÀ¢ ˆ eTeT Á|ü‹Á|ü<ëq+ Væ≤ sêeDdü q s√#·‘ ˆ

sêeD+ e÷s¡Z‘ dü+UÒ eTè‘·T´' ø±\eX+ >∑‘·yéT ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTeT ` Á|ü‹Á|ü<ëq+ ` Væ≤ ` sêeDdü ` q ` s√#·‘ `

sêeD+ ` e÷s¡Z‘ ` dü+UÒ ` eTè‘·T´' ` ø±\eX+ ` >∑‘·yéT ˆˆ

459(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT Á|ü‹Á|ü<ëq+ sêeDdü q Væ≤ s√#·‘, ø±\eX+ >∑‘·+

sêeD+ eTè‘·T´' dü+UÒ e÷s¡Z‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeDdü R sêeDTq≈£î, eTeT Á|ü‹Á|ü<ëq+ R qqTï ‹]–

Ç∫Ãyj·TT≥, qVæ≤ s√#·‘ R @$Tj·TTqT ÇwüºeTT n>∑T≥ Ò<äT. ø±\eX+ >∑‘·+ R

j·TeTTq≈£î nBÛqT&Ó’q, sêeD+ R sêeDTì, eTè‘·T´' R eTè‘·T´<e‘·, dü+UÒ R

j·TT<äΔeTTq+<äT, e÷s¡Z‘ R yÓ<äøÏ ø=qT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeDTq≈£î qqTï ‹]– Ç∫Ãyj·TT≥ m+‘· e÷Á‘·eTT ÇwüºeT>∑T≥

Ò<äT. ø±\eXó&Ó’j·TTqï n‘·ìì eTè‘·T´<e‘· j·TT<äΔeTTq+<äT m|ü&ÉT <=s¡≈£îHê

j·Tì nH«wæ+#·T#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ CÒ c˜Õ ø£Hê´ -q˝≤ HêeT $;ÛwüDdüT‘ê ø£ù| ˆ

‘·j·÷ eT yÓTÆ‘· <ëU≤´‘·+ e÷Á‘ê Á|üVæ≤‘·j·÷ dü«j·TyéT ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` CÒ cÕ ø£Hê´ nq˝≤ HêeT $;ÛwüDdüT‘ê ø£ù| ‘·j·÷

` eTeT ` @‘·‘Y ` ÄU≤´‘·+ ` e÷Á‘ê ` Á|üVæ≤‘·j·÷ ` dü«j·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£ù|! nq˝≤ HêeT $;ÛwüDdüT‘ê CÒ cÕ ø£Hê´ (ndæÔ). e÷Á‘ê

Á|üVæ≤‘·j·÷ ‘·j·÷ dü«j·T+ eTeT @‘·‘Y nU≤´‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£ù|! R z Vü≤qTe÷! nq˝≤ HêeT R nq\ j·TqT ù|s¡T>∑\,

CÒ cÕ R ô|<ä›<Ó’q{Ϻ, $;ÛwüDdüT‘ê R $;ÛwüDTì ≈£îe÷¬sÔjÓÆTq, ø£Hê´ R ˇø£ ø£q´,

(ndæÔ R ø£\<äT) e÷Á‘ê R ‘·*¢#, Á|üVæ≤‘·j·÷ R |ü+|üã&çq{Ϻ, ‘·j·÷ R ÄyÓT#,

dü«j·T+ R dü«j·TeTT>±, eTeT R Hê≈£î, @‘·‘Y R á $wüj·TeTT, ÄU≤´‘·+ R

#Ó|üŒã&çq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` @‘·‘Y ` nq>± $;ÛwüDT&ÉT sêeDTì nqTqsTT+#·T≥.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` $;ÛwüDTì uÛ≤s¡ düs¡eT j·TqT HêyÓT |ü‹ j·TqTeT‹ Bdæø=ì

‘·q ≈£L‘·Ts¡>∑T qq\ j·TqT ø£q´ø£# á $wüj·TeTT d”‘·≈£î <Ó*ô|qT. á $wüj·TyT

sêeTTq≈£î ‘Ó*dæ ìdü‡+ø√#·eTT>± $;ÛwüDTì $TÁ‘·Tì>± d”«ø£]+∫ Ä‘·ìøÏ

\+ø±sêC≤´_Ûùwø£eTT #j·TT≥˝ÀqT ø±s¡DyÓTÆq~.

bÕsƒê+‘·s¡eTT :` ªnq˝≤ HêeT $;ÛwüDdüT‘êμ nqT<ëìøÏ e÷iT>± ø£ ≤ HêeT

j·Tì ñ‘·Ôs¡<oj·TÁ|ü‘·T\+<äT ø±qe#·TÃ#·Tqï~.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT460

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêqs√‘·Ôe÷! $;ÛwüDTq≈£î nq\ j·TqT ù|s¡T>∑\ ø£q´jÓÆTq CÒ wü

|ü⁄Á‹ø£ >∑\<äT. ÄyÓT#‘·H ÄyÓT ‘·*¢ Hê ø° $wüj·TeTT dü«j·TeTT>± ‘Ó*|æj·TTqï~.

XÀ¢ ˆ n$+<Û√´ HêeT yT<ÛëM $<ë« ÁHêø£ådü|ü⁄+>∑e' ˆ

<Ûäè‹e÷Hé o\yêHé eè<√Δ sêeDdü düTdüeTà‘·' ˆˆ 12

XÀ¢ ˆ sêe÷‘·øå j·T eTqTÁbÕ|üÔ+ s¡ø£åkÕ+ Á|ü‘· #√<äj·T‘Y ˆ

q #· ‘·dü dü <äTcÕº‘êà XèD√‹ e#·q+ Væ≤‘·yéT ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n$+<Ûä ' ` HêeT ` yT<ÛëM ` $<ë«Hé ` sêø£ådü|ü⁄+>∑e' `

<Ûäè‹e÷Hé ` o\yêHé ` eè<äΔ' ` sêeDdü ` düTdüeTà‘·' ` sêe÷‘Y ` ø£åj·T+ `

nqTÁbÕ|üÔ+ ` s¡ø£åkÕ+ ` Á|ü‘· #√<äj·T‘Y, q ` #· ` ‘·dü ` dü' ` <äTcÕº‘êà

` XèD√‹ ` e#·q+ ` Væ≤‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yT<ÛëM $<ë«Hé <Ûäè‹e÷Hé o\yêHé eè<äΔ' sêeDdü düTdüeTà‘·'

n$+<Ûä ' HêeT sêø£ådü|ü⁄+>∑e' s¡ø£åkÕ+ sêe÷‘Y ÁbÕ|üÔ+ ø£åj·T+ Á|ü‹ n#√<äj·T‘Y,

dü' <äTcÕº‘êà ‘·dü Væ≤‘·+ e#·q+ q#· XèD√‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yT<ÛëM R yT<ÛëXÊ*j·TTqT, $<ë«Hé R $<ë«+düT&ÉTqT, <Ûäè‹e÷Hé

R <ÛÓ’s¡ XÊ*j·TTqT, o\yêHé R o\dü+|üqTï&ÉTqT, eè<äΔ' R eè<äTΔ&ÉTqT, sêeDdü

R sêeDTq≈£î, düTdüeTà‘·' R $TøÏÿ* Çwüߺ&ÉTqT n>∑T, n$+<Ûä´' HêeT R

n$+<ÛäT´&ÉqT ù|s¡T>∑\, sêø£ådü|ü⁄+>∑e' R sêø£ådüÁX‚wüß&ÉT, s¡ø£åkÕ+ R sêø£ådüT\≈£î,

sêe÷‘Y R lsêeTTìe\q, ÁbÕ|üÔ+ R dü+uÛÑ$+#·T, ø£åj·T+ Á|ü‹ R $HêXeTTqT

>∑÷]Ã, n#√<äj·T‘Y R Áb˛‘·‡Væ≤+#ÓqT. dü' <äTcÕº‘êà R Ä <äTsêàs¡TZ&Ó’q sêeDT&ÉT,

‘·dü R Ä j·T$+<ÛäT´ìjÓTTø£ÿ, Væ≤‘·+ e#·q+ R ÁX‚j·Tdüÿs¡yÓTÆq e÷≥qT, q#·

XèD√‹ R m+‘·e÷Á‘·eTT $qT≥ Ò<äT.

dü÷#·q : ` ô|’ ¬s+&ÉT XÀ¢ø£eTT\TqT ñ‘·Ôs¡<oj·TÁ|ü‘·T\˝À e÷Á‘·yT ø±qe#·TÃ

#·Tqï$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yT<Ûë$j·TT, $<ë«+düT&ÉTqT, BÛs¡T&ÉTqT, eè<äTΔ&ÉTqT, sêeDTq≈£î

$TøÏÿ* Çwüߺ&ÉTqT n>∑T n$+<ÛäT´&ÉqT sêø£åk˛‘·ÔeTT&ÉT lsêeTTìe\q sêø£ådü

≈£î\eTTq≈£î dü+uÛÑ$+#·T $HêXeTTqT >∑÷]à $X<äeTT>∑ ôV≤#·Ã]+#ÓqT. ø±ì Ä

<äTsêàs¡TZ&ÉT Ä‘·ì Væ≤‘·e#·qeTT\qT #Ó$ì u…≥º Ò<äT.

461(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ÄX+ùdj·T+ Vü≤]ÁX‚wü øÏåÁ|ü+ e÷+ ÁbÕ|ü‡´‘ |ü‹' ˆ

n+‘·sê‘êà Væ≤ yT Xó<äΔ düÔdæà+Xà ãVü≤y√ >∑TD≤' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÄX+ùdj·T+ ` Vü≤]ÁX‚wü ` øÏåÁ|ü+ ` e÷+ ` ÁbÕ|ü‡´‘ ` |ü‹' `

n+‘·sê‘êà ` Væ≤ ` yT ` Xó<äΔ' ` ‘·dæàHé ` #· ` ãVü≤e' ` >∑TD≤' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]ÁX‚wü! yT n+‘·sê‘êà Xó<äΔ', ‘·dæàHé #· ãVü≤e' >∑TD≤'

(n‘·') |ü‹' e÷+ øÏåÁ|ü+ ÁbÕ|ü‡´‘ Ç‹ ÄX+ùdj·TyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]ÁX‚wü! R yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! yT n+‘·sê‘êà R Hê n+‘·sê‘·à,

Xó<äΔ' R |ü]Xó<äΔeTT>± qTqï~, ‘·dæàHé R Ä lsêeTTìj·T+<äT, ãVü≤e' >∑TD≤' R

ô|≈£îÿ >=|üŒ>∑TDeTT\Tqï$, (n‘·' R n+<äTe\q) |ü‹' R (Hê) uÛÑs¡Ô, e÷+ R

qqTï, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, ÁbÕ|ü‡ ´‘ R bı+<ä>∑\&ÉT, Ç‹ R nì, ÄX+ùdj·T+

R Ä•+#·T #·THêïqT.

dü÷#·q : ` ÄX+ùdj·T+ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ndü+Xj·T+ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! Hê j·T+‘·sê‘·à |ü]Xó<äΔyÓTÆj·TTqï~. lsêeTTì

j·T+<äT #·÷&É>± ndü+U≤´ø£eTT …’q ñ‘·ÿ èwüº>∑TDeTT\Tqï$. n+<äT# Hê uÛÑs¡Ô

qqTï ‘·«s¡ ÀH bı+<ä>∑\&Éì Ä•+|ü >∑\TZ#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ ñ‘ê‡Vü≤' bÂs¡Twü+ dü‘·Ô « e÷qèX+dü + ø£è‘·»„‘ê ˆ

$Áø£eTXà Á|üuÛ≤eXà dü+‹ yêqs¡ sê|òüTy ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ‘ê‡Vü≤' ` bÂs¡Twü+ ` dü‘·Ô «yéT ` ÄqèX+dü + ` ø£è‘·»„‘ê `

$Áø£eT' ` #· ` Á|üuÛ≤e' ` #· ` dü+‹ ` yêqs¡ ` sê|òüTy ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! sê|òüTy ñ‘ê‡Vü≤', bÂs¡Twü+, dü‘·Ô «yéT, ÄqèX+dü +,

ø£è‘·»„‘ê, $Áø£eT', Á|üuÛ≤e' #· dü+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! sê|òüTy R lsêeTTìj·T+<äT, ñ‘ê‡Vü≤'

R ñ‘ê‡Vü≤eTT, bÂs¡Twü+ R |ü⁄s¡Twüø±s¡eTT, dü‘·Ô «+ R ã\eTT, ÄqèX+dü + R

nÁ≈£Ls¡dü«uÛ≤eeTT, ø£è‘·»„‘ê R ø£è‘·»„‘·j·TTqT, $Áø£eT' R |üsêÁø£eTeTT, Á|üuÛ≤e'

R eTVæ≤eT, dü+‹ R ñqï$.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ñ‘ê‡Vü≤' ` ˝Àø√‘·Ôs¡ø±s¡ eTT\+<äT dæús¡yÓTÆq Á|üj·T‘·ïeTT,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT462

bÂs¡Twü+ R n{Ϻ ø±s¡ kÕ<ÛäqeTT.

‹\ø£eTT :` ÄqèX+dü + ` ÄÁ•‘·»qT\+<äT yê‘·‡\´eTT, Á|üuÛ≤e' ` ~yê´ÅdüÔ

dü+|ü<äe\q »ì+∫q eTVæ≤eT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ø=+<äiÏj·T+<ë >∑TDeTT\T n\Œø±\y˚T j·TT+&ÉTqT.

eTiÏø=+<ä] j·T+ ~+<äT ø=ìïjT j·TT+&ÉTqT. lsêeTTì j·T+ <ä≥T¢ø±<äT. ø£fi≤´D

>∑TDeTT\ìïj·TT dü+|üPs¡íeTT>∑ XÊX«‘·eTT>∑ ì\∫j·TTqï$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! Hê lsêeTTìj·T+<äT n$T‘·yÓTÆq ñ‘ê‡Vü≤eTT,

bÂs¡TwüeTT, XøÏÔ, ÄÁ•‘·»qyê‘·‡\´eTT, ø£è‘·»„‘·, |üsêÁø£eTeTT, ~yê´ÅdüÔÁ|üuÛ≤eeTT

nqT n|üPs¡«>∑TDeTT\T ì+&ÉT>∑ ì‘· eTT>± yÓ\j·TT#·T+&ÉTqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ #·‘·Ts¡›X düVü≤ÁkÕDÏ sêø£åkÕHê+ »|òü÷q j·T' ˆ

»qkÕúH $Hê ÁuÛ≤Á‘ê XÁ‘·T' ø£ düÔdü H√~«CÒ‘Y ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` #·‘·Ts¡›X düVü≤ÁkÕDÏ sêø£åkÕHê+ »|òü÷q j·T' »qkÕúH

` $Hê ` ÁuÛ≤Á‘ê ` XÁ‘·T' ` ø£' ` ‘·dü ` q ` ñ~«CÒ‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` »qkÕúH ÁuÛ≤Á‘ê $Hê j·T' sêø£åkÕHê+ #·‘·Ts¡›X düVü≤ÁkÕDÏ

»|òü÷q, ‘·dü XÁ‘·T' ø£' H√~«CÒ‘Y?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qkÕúH˚ R »qkÕúqeTTq+<äT, ÁuÛ≤Á‘ê $Hê R k˛<äs¡T&Ó’q

\ø£ÎDT&ÉT Ò≈£î+&É, j·T' R @ Ms¡T&ÉT, sêø£åkÕHê+ R sêø£ådüT\jÓTTø£ÿ, #·‘·Ts¡›X

düVü≤ÁkÕDÏ R |ü<äTHê\TZy˚\eT+~ì, »|òü÷q R dü+Vü≤]+#ÓH√, ‘·dü´ R n{Ϻ

Ms¡TìøÏ, XÁ‘·T' R yÓ’]jÓÆTq, ø£' R me«&ÉT, q ñ~«CÒ‘Y R uÛÑj·TeTT H=+<ä≈£î+&ÉTqT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÄHê&ÉT »qkÕúqeTTq ‘·q k˛<äs¡Tì düVü‰j·TeTT Ò≈£î+&É>∑H @

Ms¡T&ÉT |ü<äTHê\T>∑T y\eT+~ sêø£ådüT\qT |ü]e÷¬sÃH√ Ä‘·ìì p∫ XÁ‘·TyÓ’q

yê&Óe«&ÉT uÛÑj·T|ü&É≈£î+&É>∑ qT+&É>∑\&ÉT?

XÀ¢ ˆ q dü Xø£ düTÔ\sTT‘·T+ e´düHÓ’' |ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' ˆ

nVü≤+ ‘· kÕ´qTuÛ≤eC≤„ XÁø£ùd´e |ü⁄˝ÀeTC≤ ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` dü' ` Xø£ ' ` ‘·T\sTT‘·T+ ` e´düHÓ’' ` |ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' `

nVü≤+ ` ‘·dü ` nqTuÛ≤eC≤„ ` XÁø£dü ` Çe ` |ü⁄˝ÀeTC≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' |ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' e´düHÓ’' ‘·T\sTT‘·T+ Xø£ ' q, |ü⁄˝ÀeTC≤

463(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

XÁø£dü Çe nVü≤+ ‘·dü nqTuÛ≤eC≤„.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' |ü⁄s¡Twüs¡uÛÑ' R Ä |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ&ÉT, e´düHÓ’' R Ä|ü<ä\#,

‘·T\sTT‘·T+ R #·*+|ü#j·TT≥≈£î, Xø£ ' q R kÕ<ÛäT´&ÉT>±&ÉT, |ü⁄˝ÀeTC≤ R |ü⁄˝ÀeTTì

|ü⁄Á‹ø£jÓÆTq XN<$, XÁø£dü Çe R <y+Á<äTìjÓTTø£ÿ (Á|üuÛ≤eeTTqT) e …, nVü≤+

R HqT, ‘·dü R Ä‘·ìjÓTTø£ÿ, nqTuÛ≤eC≤„ R Á|üuÛ≤eeTT HÓiÏ–q<ëqqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ&Ó’q lsêeTT&ÉT sêø£ådüT\T ø£*Œ+#·T Ä|ü<ä\≈£î

#·*+#·Tq{Ϻyê&ÉT >±<äT. XN<$ <y+Á<äTì Á|üuÛ≤eeTTqT |üP]Ô>± miÏ–j·TTqï≥T¢

HqT Hê lsêeTTì eTVæ≤eTqT dü+|üPs¡íeTT>± ‘Ó*dæj·TTqï<ëqqT.

XÀ¢ ˆ Xs¡C≤˝≤+Xóe÷Hé XSs¡' ø£ù| sêeT~yêø£s¡' ˆ

XÁ‘·Ts¡øå√eTj·T+ ‘√j·T eTT|üXÀwü+ qsTTwü ‹ ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` X¯s¡C≤˝≤+X¯óe÷Hé ` X¯Ss¡' ` ø£ù| ` sêeT~yêø£s¡' `

XÁ‘·Ts¡øå√eTj·T+ ` ‘√j·TyéT ` ñ|üXÀwü+ ` qsTTwü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£ù|! XSs¡' Xs¡C≤˝≤+Xóe÷Hé sêeT~yêø£s¡' XÁ‘·Ts¡øå√eTj·T+

‘√j·TyéT ñ|üXÀwü+ qsTTwü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£ù|! R z Vü≤qTe÷! XSs¡' R eTVü‰Ms¡T&É>∑T, Xs¡C≤˝≤+Xóe÷Hé

R u≤DdüeT÷Vü≤eTT\HÓ&ç øÏs¡DeTT\T >∑*–q, sêeT~yêø£s¡' R lsêeTT&ÉHÓ&ç

dü÷s¡T´&ÉT, X¯Á‘·Ts¡øå√eTj·T+ R X¯Á‘·Te⁄\HÓ&ç sêø£ådüT\ s¡÷|üyÓTÆq, ‘√j·T+ R

»\eTTqT, ñ|üXÀwü+ R m+&çb˛e⁄≥qT, qsTTwü ‹ R bı+~+|ü>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z Vü≤qTe÷! ‘·q u≤DeTT\HÓ&ç øÏs¡DeTT\‘√ ≈£L&çq XSs¡T&Ó’q

sêeT~yêø£s¡T&ÉT, XÁ‘·T|üø°åj·TT …’q sêø£ådüT \HÓ&ç {Ïì |üP]Ô>± m+&ç+∫ yj·T>∑\&ÉT

düTe÷!

XÀ¢ ˆ Ç‹ dü+»\Œe÷Hê+ ‘ê+ sêe÷πsú XÀø£ø£]Ù‘êyéT ˆ

nÁXódü+|üPs¡íe<äHê eTTyê#· Vü≤qTe÷ qÿ|æ' ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ dü+»\Œe÷Hê+ ‘ê+ sêe÷πsú XÀø£ø£]Ù‘êyéT, nÁXó

dü+|üPs¡íe<äHêyéT ` ñyê#· ` Vü≤qTe÷Hé ` ø£|æ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé Ç‹ dü+»\Œe÷Hê+, sêe÷πsú XÀø£ø£]Ù‘êyéT,

nÁXódü+|üPs¡íe<äHê+ ‘êyéT ñyê#·.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT464

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æ' Vü≤qTe÷Hé R yêqs¡ÁX‚wüß&É>∑T Vü≤qTeT, Ç‹ R áØ‹>±,

dü+»\Œe÷Hê+ R uÛ≤wæ+#·T#·Tqï~j·TTqT, sêe÷πsú R sêeTTìø=i¬ø’, XÀø£ø£]Ù‘ê+

R <äT'KeTT#˚ ø£è•+∫q~j·TTqT, nÁX¯ódü+|üPs¡íe<äHê+ R <äT'Ku≤wüŒeTT\‘√

ì+&çqeTTKeTT >∑\~j·TTq>∑T, ‘ê+ R Ä d”‘·eTàqT >∑÷]Ã, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q Vü≤qTeT á $<ÛäeTT>± uÛ≤wæ+#·T#·T,

lsêeTTì >∑÷]à XÀøÏ+#·T#·T, ø£è•+∫ ø£ ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT>∑\ d”‘·eTàqT

>∑÷]à Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ÁXó‘Ó’ «e #· e#√ eTVü≤´+ øÏåÁ|ü yTwü ‹ sê|òüTe' ˆ

#·eT÷+ Á|üø£s¡ qàVü≤r+ Vü≤s¡ èø£å>∑Ddü+≈£î˝≤yéT ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁXó‘ê« ` @e ` #· ` e#·' ` eTVü≤´+ ` øÏåÁ|üyéT ` @wü ‹ `

sê|òüTe' ` #·eT÷+ ` Á|üø£s¡Hé ` eTVü≤r+ ` Vü≤s¡ èø£å>∑Ddü+≈£î˝≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe' eTVü≤´+ (eT‘·Ô') e#·' ÁXó‘ê« @e Vü≤s¡ èø£å>∑Ddü+≈£î˝≤+

eTVü≤r+ #·eT÷+ Á|üø£s¡Hé øÏåÁ|üyéT @wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, eTVü≤´+ (eT‘·Ô') R HêqT+&ç, e#·' R

e÷≥qT, ÁXó‘ê« @e R $ìq+‘·H, Vü≤s¡ èø£å>∑Ddü+≈£î˝≤+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT,

uÛÑ\÷¢ø£eTT\jÓTTø£ÿj·TT düeT÷Vü≤eTT‘√ ì+&çq{Ϻ, eTVü≤r+ #·eT÷+ R >=|üŒ<Ó’q

ôd’q´eTTqT, Á|üø£s¡Hé R ‘Ó#·TÃ#·T, øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, @wü ‹ R sê>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT HqT #Ó|æŒq e÷≥qT $ìq yÓ+≥H nbÕs¡yÓTÆq yêqs¡T\

düeT÷Vü≤eTT‘√&ÉqT, uÛÑ\÷¢ø£>∑DeTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq n$T‘·yÓTÆq ôd’q´eTTqT

q&ç|æ+#·Tø=qT#·T n‹ oÁ|òüTø±\eTT˝ÀH Ç≥≈£î sê>∑\&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ n<∏äyê yÓ÷#·sTTcÕ´$T ‘ê« eT<Ó’ ´e esêqH ˆ

nkÕà <äT›'U≤ <äTbÕs√Vü≤ eTeT |üèwü eTì+~‘ ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` yÓ÷#·sTTcÕ´$T ` ‘ê«yéT ` n<ä ` @e ` esêqH `

nkÕà‘Y ` <äT'U≤‘Y ` ñbÕs√Vü≤ ` eTeT ` |üèwüyéT ` nì+~‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê n<ä @e ‘ê«yéT nkÕà‘Y <äT'U≤‘Y yÓ÷#·sTTcÕ´$T,

esêqH nì+~‘ eTeT |üèwüyéT Äs√Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R Òø£b˛sTTq#√, n<ä @e R Ç|ü&, ‘ê«+ R ìqTï,

465(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

nkÕà‘Y <äT'U≤‘Y R á <äT'KeTTqT+&ç, yÓ÷#·sTTcÕ´$T R $&ç|æ+#Ó<äqT, esêqH

R z #·+Á<äeTTF! nì+~‘! R z ñ‘·ÔeTTsê˝≤! eTeT |üèwü+ R Hê M|ü⁄qT,

ñbÕs√Vü≤ R Äs√Væ≤+|ü⁄eTT.

dü÷#·q :` ªªesêqHμμøÏ ã<äT\T>± ªªdü sêø£åkÕ‘Yμμ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT e#·TÃ≥ Ä\dü eT>∑Tqì X+øÏ+‘·Tyì Hì|ü& ìqTï

˙ <äT'KeTTqT+&ç $&ç|æ+#Ó<äqT. Hê M|ü⁄ô|’ ≈£Ls¡TÃ+&ÉTeTT.

XÀ¢ ˆ ‘ê«+ ‘·T |üèwü>∑‘ê+ ø£è‘ê« dü+‘·]cÕ´$T kÕ>∑s¡yéT ˆ

XøÏÔ s¡dæÔ Væ≤ yT y√&ÛÉT+ \+ø±eT|æ düsêeD≤yéT ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê«+ ` ‘·T ` |üèwü>∑‘ê+ ` ø£è‘ê« ` dü+‘·]cÕ´$T ` kÕ>∑s¡yéT,

XøÏÔ' ` ndæÔ ` Væ≤ ` yT ` y√&ÛÉT+ ` \+ø±yéT ` n|æ ` düsêeD≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘ê«+ |üèwü>∑‘ê+ ø£è‘ê« kÕ>∑s¡+ dü+‘·]cÕ´$T, düsêeD≤+

\+ø±yéT n|æ y√&ÛÉT+ yT XøÏÔ' ndæÔ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘ê«+ R ìqTï, |üèwü>∑‘ê+ ø£è‘ê« R M|ü⁄ô|’ qTqï<ëìì>±

#dæø=ì, kÕ>∑s¡+ R düeTTÁ<äeTTqT, dü+‘·]cÕ´$T R <ë≥>∑\qT, düsêeD≤+ R

sêeD≤düTs¡Tì‘√ >∑÷&çq, \+ø±yéT n|æ R \+ø±q>∑s¡eTTqT>∑÷&É, y√&ÛÉT+ R

eVæ≤+#·T≥≈£î, yT R Hê≈£î, XøÏÔ' R kÕeTs¡ú eTT, ndæÔ Væ≤ R ñqï~ düTe÷!

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ìqTï Hê M|ü⁄ô|’ HÓøÏÿ+#·Tø=ì á eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT <ë{Ï

y˚j·TT<äTqT. á sêeD≤düTs¡Tì‘√ düVæ≤‘·eTT>± \+ø±q>∑s¡eTTq+‘·qT >∑÷&É

yÓ÷dæø=ì b˛e⁄≥≈£î ø±e\dæq+‘· kÕeTs¡ú eTT Hê≈£îqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ nVü≤+ Á|üÁdüeDkÕúj·T sê|òüTyê j·÷<ä yÓTÆ~∏* ˆ

ÁbÕ|üsTTcÕ´$T XÁø±j·T Vü≤e´+ VüQ‘·$T yêq\' ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` Á|üdüeDkÕúj·T ` sê|òüTyêj·T ` n<ä ` yÓTÆ~∏* `

ÁbÕ|üsTTcÕ´$T ` XÁø±j·T ` Vü≤e´+ ` VüQ‘·yéT ` Çe ` nq\' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏*! nq\' VüQ‘·+ Vü≤e´+ XÁø±j·T Çe nVü≤yéT n<ä

(‘ê«+) Á|üÁdüeDkÕúj·T sê|òüTyêj·T ÁbÕ|üsTTcÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏*! R z C≤qø°! nq\' R n–ï¨Á‘·T&ÉT, VüQ‘·+ R

¨eTeTT #j·Tã&çq, Vü≤e´+ R Vü≤$düT‡qT, XÁø±j·T Çe R <y+Á<äTq≈£îe …,

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT466

nVü≤+ R H˚qT, n<ä´ R H˚&ÉT, ‘ê«+ R ìqTï, Á|üÁdüeDkÕúj·T R Á|üÁdüeD

|üs¡«‘·eTTô|’ qTqï{Ϻ, sê|òüTyêj·T R lsêeTTq≈£î, ÁbÕ|üsTTcÕ´$T R #¬sÃ<äqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! n–ï¨Á‘·T&ÉT ‘·q˝À eTeTT #j·Tã&çq{Ϻ edüTÔe⁄qT

<y+Á<äTq≈£î düeT]Œ+∫q≥T¢>± Hì|ü&ÉT Á|üÁdüeD|üs¡«‘·eTTô|’ qTqï lsêeTTq≈£î

ìqTï düeT]Œ+#Ó<äqT.

XÀ¢ ˆ Á<äø£å ´ dü <Ó’ ´e yÓ’<Væ≤ sê|òüTe+ düVü≤\ø£ÎDyéT ˆ

e´ekÕj·Tdüe÷j·TTø£Ô+ $wüßí+ <Ó’‘· e<Û j·T<∏ë ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á<äø£å ´dæ ` n<ä ` @e ` yÓ’<Væ≤ ` sê|òüTe+ ` düVü≤\ø£ÎDyéT `

e´ekÕj·Tdüe÷j·TTø£Ô+ ` $wüßí+ ` <Ó’‘· e<Û ` j·T<∏ë ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Væ≤! düVü≤\ø£ÎD+ sê|òüTe+ <Ó’‘· e<Û e´ekÕj·Tdüe÷j·TTø£Ô+

$wüßí+ j·T<∏ë n<ä @e Á<äø£å ´dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤! R z C≤qø°! düVü≤\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çq{Ϻ,

sê|òüTe+ R lsêeTTì, <Ó’‘· e<Û R sêø£ådüdü+Vü‰s¡eTTq+<äT, e´ekÕj·Tdüe÷j·TTø£Ô+

R Á|üj·T‘·ïdüeTì«‘·T&Ó’q{Ϻ, $wüßí+ j·T<∏ë R $wüßíe⁄qTe …, n<ä @e R H&,

Á<äø£å ´dæ R #·÷&É>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°<M! ‘·eTTà&Ó’q \ø£ÎDTì‘√ ≈£L&çq lsêeTTì sêø£ådü

dü+Vü‰s¡eTTq¬ø’ j·T‘·ï|üs¡T&Ó’j·TTqï $wüßíeT÷]Ôìe … H& ø£qT˝≤s¡ <ä]Ù+|ü>∑\e⁄

düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘ê‡Vü≤ e÷ÁXeTdüú+ eTVü‰ã\yéT ˆ

|ü⁄s¡+<äs¡$T yêd”q+ q>∑sê»dü eT÷s¡Δì ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘ê‡Vü≤yéT ÄÁXeTdüú+ eTVü‰ã\yéT |ü⁄s¡+<äs¡yéT

` Çe ` Äd”q+ ` q>∑sê»dü ` eT÷s¡Δì ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` q>∑sê»dü´ eT÷s¡Δì Äd”q+ |ü⁄s¡+<äs¡yéT Çe ‘·«<ä›s¡Ùq

ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ eTVü‰ã\yéT ÄÁXeTdüú+ (sê|òüTe+ Á<äø£å ´dæ).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` q>∑sê»dü R yTs¡T|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ, eT÷s¡Δì R •Ks¡eTTô|’,

Äd”q+ R ≈£Ls¡TÃqï{Ϻ, |ü⁄s¡+<äs¡yéT Çe R <y+Á<äTìe …, ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘ê‡Vü≤+

R ˙ <äs¡ÙqeTTq¬ø’ y˚–s¡|ü&ÉT#·Tqï ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R

eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, ÄÁXeTdüú+ R ÄÁXeTeTTq+<äTqïyê&ÉT q>∑T, (sê|òüTe+ R

467(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

lsêeTTì, Á<äø£å ´dæ R #·÷&É>∑\e⁄).

‘ê‘·Œs¡´eTT :` y˚Ts¡T|üs¡«‘·•Ks¡eTTô|’ Äd”qT&Ó’ j·TTqï <˚y˚+Á<äTìe˝… ìqTï

p#·T≥¬ø’ y–s¡|ü&ÉT#·Tqï lsêeTT&ÉT ‘·q ÄÁXeTeTTq+< j·TT+&É>± ˙$|ü&

Ä‘·ìì ø£qTï˝≤sê #·÷&É>∑\e⁄ düTe÷!

XÀ¢ ˆ |üèwü e÷s√Vü≤ yT <$ e÷ $ø±+ø£ådü« XÀuÛÑH ˆ

jÓ÷>∑ eTì«#·Ã¤ sêyTD XXÊ+πøHe s√Væ≤D° ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |üèwüyéT ` Äs√Vü≤ ` yT ` <$ ` e÷ ` $ø±+ø£ådü« ` XÀuÛÑH `

jÓ÷>∑yéT ` nì«#·Ã¤ ` sêyTD ` XXÊ+πøq ` Çe ` s√Væ≤D° ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! yT |üèwüyéT Äs√Vü≤, XÀuÛÑH! e÷ $ø±+ø£ådü«— s√Væ≤D°

XXÊ+πøq Çe (‘·«+) sêyTD jÓ÷>∑yéT nì«#·Ã¤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! yT R Hê jÓTTø£ÿ, |üèwü+ R M|ü⁄qT,

Äs√Vü≤ R m≈£îÿeTT, XÀuÛÑH˚! R z eT+>∑fi¯dü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! e÷ $ø±+ø£ådü« R

ñù|øÏå+|ü≈£îeTT, s√Væ≤D° R s√Væ≤D°‘ês¡, XXÊ+πøq Çe R #·+Á<äTì‘√e …, (‘·«+

R e⁄) sêyTD R lsêeTTì‘√, jÓ÷>∑+ R ø£\sTTø£qT, nì«#·Ã¤ R ø√s¡Tø=qTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <M! Hê M|ü⁄ô|’ Äs√Væ≤+|ü⁄eTT, ñù|ø£å eVæ≤+|ü≈£îeTT— Äø±XeTTô|’

|üj·Tì+∫, s√Væ≤D°‘ês¡ #·+Á<äTì‘√ ø£\dæj·TTqï≥T¢>± ˙e⁄ lsêeTTì‘√ ø£\dæ

j·TT+<äTe⁄.

XÀ¢ ˆ ø£<∏äj·T+r #· #·+Á<D dü÷πs´D #· eTVü‰]ÃcÕ ˆ

eT‘·Œ èwü eT~Ûs¡TVü≤´ ‘·«+ ‘· sêø±XeTVü‰s¡íyÍ ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£<∏äj·T+r ` Çe ` #·+Á<D ` dü÷πs´D ` #· ` eTVü‰]ÃcÕ `

eT‘·Œ èwüyéT ` n~Ûs¡TVü≤´ ` ‘·«+ ` ‘·s¡ ` Äø±XeTVü‰s¡íyÍ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ eT‘·Œ èwüyéT n~Ûs¡TVü≤´ #·+Á<D eTVü‰]ÃcÕ dü÷πs´D #·

ø£<∏äj·T+r Çe, Äø±XeTVü‰s¡íyÍ ‘·s¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R e⁄, eT‘·Œ èwü+ R Hê M|ü⁄qT, n~Ûs¡TVü≤´ R Äs√Væ≤+∫,

#·+Á<D R #·+Á<äTì‘√&ÉqT, eTVü‰]ÃcÕ R >=|üŒ‘»düT‡ >∑*Zq{Ϻ, dü÷πs´D #· R

dü÷s¡T´ì‘√&ÉqT, ø£<∏äj·T+r Çe R uÛ≤wæ+#·T#·Tqï<ëìe …, Äø±XeTVü‰s¡íyÍ R

Äø±XeTTqT eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT, ‘·s¡ R <ë≥TeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT468

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` #·+Á<˚D, dü÷πs´D ø£<∏äj·T+r Çe ` #·+Á<ädü÷s¡T´\‘√

e÷≥˝≤&É>∑*–q+‘·{Ï ñqï‘·e÷s¡ZeTTq ìqTï ¬>’ø=ì H˚qT Á|üj·÷DÏ+|ü>∑\qT

düTe÷ j·Tì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` e⁄ Hê M|ü⁄ q~Ûs√Væ≤+∫ dü÷s¡T´#·+Á<äT\‘√ e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï≥T¢>±

ñqï‘·e÷s¡ZeTTq Äø±XeTTq |üj·Tì+#·T#·T eTVü‰kÕ>∑s¡eTTqT <ë≥TeTT.

XÀ¢ ˆ q Væ≤ yT dü+Á|üj·÷‘·dü ‘ê«$T‘√ qj·T‘√ -+>∑H ˆ

nqT>∑+‘·T+ >∑‹+ Xø±Ô' düπs« \+ø±ìyêdæq' ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` Væ≤ ` yT ` dü+Á|üj·÷‘·dü ` ‘ê«yéT ` Ç‘·' ` qj·T‘·' `

n+>∑H ` nqT>∑+‘·T+ ` >∑‹+ ` Xø±Ô' ` düπs« ` \+ø±ìyêdæq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n+>∑H˚! ‘ê«+ Ç‘·' qj·T‘·', dü+Á|üj·÷‘·dü´ y˚T >∑‹+

nqT>∑+‘·T+ düπs« \+ø±ìyêdæq' q Xø±Ô' Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n+>∑H! R z uÛ≤$T˙! ‘ê«+ R ìqTï, Ç‘·' R Ç#·Ã{ÏqT+&ç,

qj·T‘·' R ø=ìb˛e⁄#·T, dü+Á|üj·÷‘·dü R yÓ&É*b˛e⁄#·Tqï{Ϻ, yT R HêjÓTTø£ÿ,

>∑‹+ R >∑eTqeTTqT, nqT>∑+‘·T+ R nqTdü]+#·T≥≈£î, \+ø±ìyêdæq' R \+ø£ À

ìedæ+#·T#·Tqï{Ϻ, düπs« R m\¢s¡TqT, q Xø±Ô' Væ≤ R düeTs¡Tú\T>±s¡T düTe÷!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ìqTï ¬>’ø=ì yÓ&É*b˛e⁄#·Tqï qqTï yÓ+ã&ç+#·T≥≈£î á \+ø£ À

ìedæ+#·T#·Tqï yê]˝À me«&ÉTqT düeTs¡Tú&ÉT >±&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ j·T<∏Ó’ yêVü≤ $TVü≤ ÁbÕ|üÔ düÔ<∏Ó’ yêVü≤ eTdü+Xj·TyéT ˆ

j·÷kÕ´$T |üX´ yÓ’<Væ≤ ‘ê« eTT<ä eT´ $Vü‰j·TdüyéT ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` @e ` nVü≤yéT ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|üÔ' ` ‘·<∏ë ` @e `

nVü≤yéT ` ndü+Xj·TyéT ` j·÷kÕ´$T ` |üX´ ` yÓ’<Væ≤ ` ‘ê«yéT ` ñ<ä eT´ `

$Vü‰j·TdüyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Væ≤! |üX´, nVü≤+ j·T<∏ë @e ÇVü≤ ÁbÕ|üÔ' ‘·<∏ë @e

‘ê«yéT ñ<ä eT´ ndü+Xj·T+ $Vü‰j·Tdü+ j·÷kÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤! R z C≤qø°! |üX´ R #·÷&ÉTeTT, nVü≤+ R HqT, ÇVü≤

R Ç#·Ã{ÏøÏ, j·T<∏ë @e R @Ø‹>±, ÁbÕ|üÔ' R #]‹H√, ‘·<∏Ó’e R Ä Ø‹>∑H, ‘ê«+

469(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

R ìqTï, ñ<ä eT´ R m‘·TÔø=ì, ndü+Xj·T+ R ìdü‡+<Vü≤eTT>±, $Vü‰j·Tdü+ R

Äø±Xe÷s¡ZeTTq, j·÷kÕ´$T R |üj·Tì+|ü>∑\qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<M! HqT á \+ø£≈£î m≥T¢ ne©\>∑ #s¡>∑*Z‹H√ n+‘·

‘*ø£>∑H Hê M|ü⁄ô|’ ìqTï+#·Tø=ì Äø±Xe÷s¡ZeTTq nHêj·÷düeTT>± |üj·Tì+‘·TqT.

˙y #·÷&ÉTeTT.

XÀ¢ ˆ yÓTÆ~∏© ‘·T Vü≤]ÁX‚cÕ Á#·Tä‘ê« e#·q eT<äT“¤‘·yéT ˆ

Vü≤s¡$dæà‘·düsê«+^ Vü≤q÷eT+‘· eT<∏ëÁãM‘Y ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yÓTÆ~∏© ` ‘·T ` Vü≤]ÁX‚cÕ‘Y ` ÁXó‘ê« ` e#·qyéT ` n<äT“¤‘·yéT `

Vü≤s¡$dæà‘·düsê«+^ ` Vü≤q÷eT+‘·yéT ` n<∏ä ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓTÆ~∏©! Vü≤]ÁX‚cÕ‘Y n<äT“¤‘·+ e#·q+ ÁXó‘ê« Vü≤s¡$dæà‘·

düsê«+^ (dür) Vü≤q÷eT+‘·yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓTÆ~∏© R d”‘ê<$, Vü≤]ÁX‚cÕ‘Y R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeTqT+&ç,

n<äT“¤‘·+ R ÄXÃs¡ ø£s¡yÓTÆq{Ϻ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, Vü≤s¡$dæà‘·

düsê«+^ R dü+‘√wüeTT#˚ >∑>∑Ts¡T bı&ç∫q X¯Øs¡eTT>∑\<Ó’, n<∏ä R |æeTà≥,

Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT>∑÷]Ã, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ Vü≤qTeT |ü*øÏq ÄXÃs¡ ø£s¡yÓTÆq e÷≥\qT Ä\øÏ+∫

Äq+<äeTT‘√ XØs¡eTT >∑>∑TsêŒ≥T H=+<äT#·T+&É Ä‘·ìì p∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ Vü≤qTeTHé <ä÷s¡ eT<Ûë«q+ ø£<∏ä+ e÷+ H‘·T $T#·Ã¤dæ ˆ

‘· <e K\T ‘ eTH´ ø£|æ‘·«+ Vü≤]j·T÷<∏ä|ü ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` <ä÷s¡yéT ` n<Ûë«q+ ` ø£<∏ä+ ` e÷+ ` H‘·TyéT `

Ç#·Ã¤dæ ` ‘·‘Y ` @e ` K\T ` ‘ ` eTH´ ` ø£|æ‘·«+ ` Vü≤]j·T÷<∏ä|ü ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! <ä÷s¡yéT n<Ûë«q+ e÷+ ø£<∏ä+ H‘·TyéT Ç#·Ã¤dæ?

Vü≤]j·T÷<∏ä|ü! ‘·<e K\T ‘ ø£|æ‘·«+ (Ç‹) eTH´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé! R z Vü≤qTe÷! <ä÷s¡+ R <ä÷s¡yÓTÆq{Ϻ, n<Ûë«q+ R

e÷s¡ZeTTqT, e÷+ R qqTï, ø£<∏ä+ R m≥T¢, H‘·T+ R ø=ìb˛e⁄≥≈£î, Ç#·Ã¤dæ R

ø√s¡T#·THêïe⁄? Vü≤]j·T÷<∏ä|ü! R z yêqsêÁ>∑D°! ‘·<e K\T R n~jT>∑<ë, ‘

ø£|æ‘·«+ R ˙ yêqs¡\ø£åDeTT, (Ç‹ R nì) eTH´ R ‘·\#·T#·THêïqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT470

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z Vü≤qTe÷! Ç+‘· <ä÷s¡yÓTÆq e÷s¡ZeTTq qqTï m≥T¢>± rdæø=ìb˛e

>√s¡T#·THêïe⁄? yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! ˙j·T+<ä* yêqs¡dü«uÛ≤eeTT ÇfÒ¢ j·TT+&ÉTqT>∑<ë!

j·Tì HqT ns¡úeTT #dæø=qT#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ ø£<∏ä+ #ê\ŒXØs¡ düÔ «+ e÷ $T‘√ H‘·T $T#·Ã¤dæ ˆ

düø±X+ e÷qy+Á<ädü uÛÑs¡TÔ πsà |ü¢e>∑s¡uÛÑ ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£<∏ä+ ` #· ` n\ŒXØs¡' ` ‘·«+ ` e÷+ ` Ç‘·' ` H‘·TyéT `

Ç#·Ã¤dæ ` düø±X+ ` e÷qy+Á<ädü ` uÛÑs¡TÔ' ` yT ` |ü¢e>∑s¡uÛÑ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü¢e>∑s¡uÛÑ! n\ŒXØs¡' ‘·«+ Ç‘·' e÷+ e÷qy+Á<ädü yT

uÛÑs¡TÔ' düø±X+ ø£<∏ä+ H‘·TyéT Ç#·Ã¤dæ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü¢e>∑s¡uÛÑ R z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! n\ŒXØs¡' R ∫qï<Ó’q XØs¡eTT

ø£*–q{Ϻ, ‘·«+ R ˙e⁄, Ç‘·' R Ç#·Ã{ÏqT+&ç, e÷+ R qqTï, e÷qy+Á<ädü R

eTqT»Hê<∏äT&ÉsTTq, y˚T R HêjÓTTø£ÿ, uÛÑs¡TÔ' R ô|ì$T{ÏjÓTTø£ÿ, düø±X¯+ R

düMT|üeTTq≈£î, ø£<∏ä+ R m≥T¢>±, H‘·T+ R ø=ìb˛e⁄≥≈£î, Ç#·Ã¤dæ R ø√s¡T#·THêïe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! Ç+‘· ∫qï XØs¡eTT>∑\ ˙e⁄ á \+ø±q>∑s¡eTT

qT+&ç Hê uÛÑs¡ÔjÓÆTq Ä qπs+Á<äTì düìï~ÛøÏ m≥T¢ >=ìb˛ee …qì Ä•+#·T#·THêïe⁄?

XÀ¢ ˆ d”‘êj·÷düTÔ e#· ÁXóÙ‘ê« Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ

∫+‘·j·÷e÷dü \ø°Îyê qïe+ |ü]uÛÑe+ ø£è‘·yéT ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘êj·÷' ‘·T e#·' ÁXó‘ê« Vü≤qTe÷Hé e÷s¡T‘ê‘·à»'

` ∫+‘·j·÷e÷dü ` \ø°ÎyêHé ` qe+ ` |ü]uÛÑe+ ` ø£è‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` \ø°ÎyêHé e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé d”‘êj·÷' e#·' ÁXó‘ê«

qe+ |ü]uÛÑe+ ø£è‘·+ Çe ∫+‘·j·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \ø°ÎyêHé R X¯óuÛÑ\ø£åD düeTì«‘·T&ÉTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R

yêj·TTq+<äqT&ÉTqT n>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<$jÓTTø£ÿ,

e#·' R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, qe+ R Áø=‘·Ô<Ó’q, |ü]uÛÑe+ R |üsêuÛÑeeTT,

ø£è‘·yéT Çe R #j·Tã&çq≥T¢, ∫+‘·j·÷e÷dü R ∫+‹+|ükÕ¬>qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T&Ó’q Vü≤qTeT, ‘·q kÕeTs¡ú eTT HÓiT>∑ø£ d”‘ê<$

e÷≥\T $ì, ‘·q≈£î eTTHÓïqï&ÉTqT »s¡T>∑ì eTVü‰|üsêuÛÑeeTT »]–q≥T¢>±

e´<∏äH=+<ÓqT.

471(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ q yT C≤Hê‹ dü‘·Ô «+ yê Á|üuÛ≤e+ yê -dæ‘ø£åD≤ ˆ

‘·kÕà ‘·ŒX´‘·T yÓ’<V”≤ j·TÁ<ä÷|ü+ eTeT ø±eT‘·' ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` yT ` C≤Hê‹ ` dü‘·Ô «+ ` yê ` Á|üuÛ≤e+ ` yê `

ndæ‘˚ø£åD≤ ` ‘·kÕà‘Y ` |üX¯´‘·T ` yÓ’<˚V”≤ ` j·T‘Y ` s¡÷|ü+ ` eTeT `

ø±eT‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndæ‘˚ø£åD≤, yÓ’<˚V”≤ y˚T dü‘·Ô «+ Á|üuÛ≤e+ yê q C≤Hê‹,

‘·kÕà‘Y eTeT ø±eT‘·' j·T‘Y s¡÷|ü+ (uÛÑe‹ ‘·‘Y) |üX´‘·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndæ‘ø£åD≤ R düT+<äs¡yÓTÆq ø£qTï\T>∑\, yÓ’<V”≤! R C≤qø°<$,

yT R Hê jÓTTø£ÿ, dü‘·Ô «+ R ã\eTTqT>±ì, Á|üuÛ≤e+ yê R eTVæ≤eTqT>±ì, q

C≤Hê‹ R miT>∑<äT, ‘·kÕà‘Y R n+<äTe\q, eTeT R Hê≈£î, ø±eT‘·' R Ç#·ÃqTã{Ϻ,

j·T‘Y s¡÷|ü+ R @ s¡÷|üeTT (uÛÑe‹ R ñ+&ÉTH√, ‘·‘Y R Ä s¡÷|üeTTqT) |üX´‘·T

R #·÷#·TqT>±ø£!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á ø√eT* Hê XøÏÔì>±ì Á|üuÛ≤eeTTqT>±ì @$Tj·TT HÓiT>∑<äT.

n+<äT# HqT ø√] m{Ϻ s¡÷|üeTTqT <Ûä]+|ü>∑\H√ áyÓT #·÷∫ ‘Ó*dæø=qTqT

>±ø£!

XÀ¢ ˆ Ç‹ dü+∫+‘· Vü≤qTe÷Hé ‘·<ë |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' ˆ

<äs¡Ùj·÷e÷dü d”‘êj·÷ dü‡«+ s¡÷|ü eT]eTs¡›q' ˆˆ 35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` dü+∫+‘· ` Vü≤qTe÷Hé ` ‘·<ë ` |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' `

<äs¡Ùj·÷e÷dü ` d”‘êj·÷' ` dü«+ ` s¡÷|üyéT ` n]eTs¡›q' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n]eTs¡›q', |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' Vü≤qTe÷Hé Ç‹ dü+∫+‘· ‘·<ë

d”‘êj·÷' dü«+ s¡÷|ü+ <äs¡Ùj·÷e÷dü.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]eTs¡›q' R XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ó’ q{Ϻj·TTqT, |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' R

yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q{Ϻj·TT, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, Ç‹ R á $<ÛäeTT>∑, dü+∫+‘· R

Ä˝À∫+∫, ‘·<ë R n|ü&ÉT, d”‘êj·÷' R d”‘ê<˚$øÏ, dü«+ s¡÷|ü+ R ‘·q

ì»s¡÷|üeTTqT, <äs¡Ùj·÷e÷dü R #·÷ô|qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ó’q Vü≤qTeT á $<ÛäeTT>± Ä˝À∫+∫ d”‘ê<˚$øÏ

XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡düeTs¡Tú&Ó’q Ä‘·&ÉT ‘·q ì»s¡÷|üeTTqT #·÷ô|qT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT472

XÀ¢ ˆ dü ‘·kÕà ‘êŒ<äbÕ BΔe÷ Hê|ü⁄¢‘· |ü¢e>∑s¡uÛÑ' ˆ

‘·‘√ e]Δ‘·T e÷πsuÛÒ d”‘êÁ|ü‘· j·Tø±s¡D≤‘Y ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘·kÕà‘Y ` bÕ<äbÕ‘Y ` BÛe÷Hé ` Ä|ü⁄¢‘· ` |ü¢e>∑s¡uÛÑ' `

‘·‘·' ` e]Δ‘·TyéT ` ÄπsuÛÒ ` d”‘êÁ|ü‘· j·Tø±s¡D≤‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` BÛe÷Hé dü' |ü¢e>∑s¡¸uÛÑ' ‘·kÕà‘Y bÕ<äbÕ‘Y Ä|ü⁄¢‘·´ ‘·‘·'

d”‘êÁ|ü‘· j·Tø±s¡D≤‘Y e]Δ‘·TyéT ÄπsuÛÒ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` BÛe÷Hé R Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq{Ϻ, dü' |ü¢e>∑s¡uÛÑ' R Ä yêqs¡ÁX‚wüß&ÉT,

‘·kÕà‘Y bÕ<äbÕ‘Y R Ä eèø£åeTTqT+&ç, Ä|ü⁄¢‘· R \+|òæT+∫, ‘·‘·' R |æeTà≥,

d”‘êÁ|ü‘·´j·Tø±s¡D≤‘Y R d”‘ê<˚$øÏ qeTàø£eTT ì$T‘·ÔeTT, e]Δ‘·T+ R eè~Δ

bı+<äT≥≈£î, ÄπsuÛÒ R yÓTT<ä*&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` bÕ<äbÕ‘Y Ä|ü⁄¢‘· ` ø=eTàqT+&ç ~>∑T≥ ‘·q XØs¡uÛ≤s¡eTT# #Ó≥T¢

$]– Ä <Ûä«ìøÏ sêø£ådüÅd”Ô\T ‘·qqT >∑T]Ô+‘·Ts¡qT ;Û‹‘√ qì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Á|üC≤„XÊ*jÓÆTq Vü≤qTeT ‘êqTqï Ä •+XóbÕeèø£åeTTqT+&ç ÁøÏ+~øÏ

<ä÷øÏ ‘·qô|’ d”‘ê<$øÏ qeTàø£eTT >∑\TZ≥ø=i¬ø’ ‘·q XØs¡eTTqT ô|+#·<=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ yTs¡TeT+<äs¡dü+ø±XÀ ãuÛÖ BbÕÔq\Á|üuÛÑ' ˆ

nÁ>∑‘√ e´e‘·ùdú #· d”‘êj·÷ yêqs√‘·ÔeT' ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yTs¡TeT+<äs¡dü+ø±X' ` ãuÛÖ ` BbÕÔq\Á|üuÛÑ' ` nÁ>∑‘·' `

e´e‘·ùdú ` #· ` d”‘êj·÷' ` yêqs¡s¡uÛÑ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡s¡uÛÑ' yTs¡TeT+<äs¡dü+ø±X' (düHé) ãuÛÖ, BbÕÔq\Á|üuÛÑ'

(düHé) d”‘êj·÷' nÁ>∑‘·' e´e‘·ùdú.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡s¡uÛÑ' R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT, yTs¡TeT+<äs¡dü+ø±X'

(düHé) R yTs¡T|üs¡«‘·eTT ‘√&ÉqT, eT+<äs¡–] ‘√&ÉqT, düe÷qyÓTÆq{Ϻyê&Ó’, ãuÛÖ R

Á|üø±•+#ÓqT, BbÕÔq\Á|üuÛÑ' R Á|ü»«*+∫q n–ïjÓTTø£ÿ ‘»düT‡e+{Ï Á|üuÛÑ>∑\yê&Ó’,

d”‘êj·÷' R d”‘ê<$jÓTTø£ÿ, nÁ>∑‘·' R m<äT≥, e´e‘·ùdú R ì\#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢ eè~Δbı+~j·TTqï Vü≤qTeT yTs¡T|üs¡«‘·eTT e …qT, eT+<äsêÁ~

e …qT #·÷#·T≥≈£î ÄX¯Ãs¡ eTT >=\TŒ#·T+&ÓqT. Ç≥T¢ d”‘ê<˚$eTT+<äT ì\∫q

473(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

j·÷‘·&ÉT Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ï<e⁄ì e …H Á|üø±•+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ Vü≤]' |üs¡«‘·dü+ø±X kÕÔÁeTeÅø√Ô eTVü‰ã\' ˆ

eÁ»<ä+ÅwüºqUÀ ;ÛyÓ÷ yÓ’<V”≤ $T<ä eTÁãM‘Y ˆˆ 38

|ü<ä#ä<äeTT :` Vü≤]' |üs¡«‘·dü+ø±X' ‘êÁeTeÅø£Ô' eTVü‰ã\' eÁ»<ä+ÅwüºqK'

` ;ÛeT' ` yÓ’<V”≤yéT ` Ç<äyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡«‘·dü+ø±X', ‘êÁeTeÅø£Ô', eTVü‰ã\', eÁ»<ä+ÅwüºqK', ;ÛeT'

(dü') Vü≤]' yÓ’<V”≤yéT Ç<äyéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡«‘·dü+ø±X' R |üs¡«‘·düe÷qT&ÉTqT, ‘êÁeTeÅø£Ô' R mi¿ì

eTTKeTT >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\' R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, eÁ»<ä+ÅwüºqK' R eÁ»eTT\

e+{Ï ø√i\TqT >√s¡T\TqT >∑\yê&ÉTqT, ;ÛeT' R uÛÑj·T+ø£s¡T&ÉTqT n>∑T, (dü')

Vü≤]' R Ä yêqs¡T&ÉT, yÓ’<V”≤+ R C≤qø°<$ì >∑÷]Ã, Ç<ä+ R á e÷≥qT,

nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |üs¡«‘·eTTe+{Ï XØs¡eTTqT mi¿ì eTTKeTTqT

eÁ»eTT\e+{Ï ø√i\TqT >√s¡T\TqT >∑*– eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉT>±qT, uÛÑj·T+ø£s¡T&ÉT

>±qT, ø±ìŒ+#·T#·T d”‘ê<$ì >∑÷]à Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ dü|üs¡«‘·eH√<›XÊ+ kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤yéT ˆ

\+ø± $Te÷+ düHê<∏ë+ yê qsTT‘·T+ XøÏÔ s¡dæÔ yT ˆˆ 39

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü|üs¡«‘·eH√<›XÊ+ kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤yéT \+ø±yéT Çe÷yéT

` düHê<∏ë+ ` yê ` qsTT‘·T+ ` XøÏÔ' ` ndæÔ ` yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü|üs¡«‘·eH√<›XÊ+, kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤+, düHê<∏ëyéT Çe÷+

\+ø±+ yê qsTT‘·T+ yT XøÏÔ' ndæÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü|üs¡«‘·eH√<›XÊ+ R |üs¡«‘·eTT\‘√&ÉqT eqÁ|ü<XeTT\‘√&ÉqT

≈£L&çq~j·TTqT, kÕ≥ºÁbÕø±s¡‘√s¡D≤+ R y˚T&É\‘√&ÉqT ÁbÕø±s¡eTT\‘√&ÉqT

‘√s¡DeTT\‘√&ÉqT >∑÷&çq~j·TTqT, düHê<∏ë+ R sêE‘√ >∑÷&çq~j·TTq>∑T, Çe÷+

\+ø±+ yê R á \+ø±q>∑]HÓ’qqT, qsTT‘·T+ R rdæø=ìb˛e⁄≥≈£î, yT R Hê≈£î,

XøÏÔ' R kÕeTs¡ú eTT, ndæÔ R ñqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düeTdüÔ|üs¡«‘·eTT\‘√qT ns¡D´Á|ü<˚X¯eTT\‘√qT kÂ<ÛäeTT\‘√qT

ÁbÕø±s¡eTT\‘√qT ãVæ≤sꛫs¡eTT\‘√qT ‘·q jT*ø£jÓÆTq sêeDTì‘√qT >∑÷&çj·TTqï

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT474

á \+ø±q>∑s¡eTT q+‘·qT yÓ÷dæø=ìb˛e⁄≥≈£î ø±e\dæq+‘· XøÏÔ Hê≈£îqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘· <äekúÕ|ü ‘ê+ ãT~Δ s¡\+ <$ $ø±+ø£åj·÷ ˆ

$XÀø£+ ≈£îs¡T yÓ’<Væ≤ sê|òüTe+ düVü≤\ø£ÎDyéT ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘Y ` nekúÕ|ü ‘ê+ ` ãT~Δ' ` n\+ ` <$ ` $ø±+ø£åj·÷ `

$XÀø£+ ` ≈£îs¡T ` yÓ’<Væ≤ ` sê|òüTe+ ` düVü≤\ø£ÎDyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y <$! ãT~Δ' nekúÕ|ü ‘ê+— $ø±+ø£åj·÷ n\yéT— yÓ’<Væ≤!

düVü≤\ø£ÎD+ sê|òüTe+ $XÀø£+ ≈£îs¡T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, <$! R z |üPE´sê˝≤! ãT~Δ' R ãT~Δ,

nekúÕ|ü ‘ê+ R ìXÃ\|üiT|üã&ÉT>±ø£! $ø±+ø£åj·÷ n\+ R yiT‘·\+|ü⁄e\<äT,

yÓ’<Væ≤! R z C≤qø°! düVü≤\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq{Ϻ, sê|òüTe+ R lsêeTTì,

$XÀø£+ R XÀø£s¡Væ≤‘·Tì>±, ≈£îs¡T R #j·TTeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! n+<äT# qqTï >∑÷]Ã eTqdüT‡q+<äT <ÛÓ’s¡ eTT‘√ ìXÃ\eTT>∑

qT+&ÉTeTT. ˙≈£î m{Ϻ X¯+ø£j·TT nø£ÿi˝Ò<äT. Hê ‘√&Ée∫à ‘·eTTàì‘√ >∑÷&ç

XÀø£ìeT>∑Tï&Ó’j·TTqï lsêeTTì XÀø£eTTqT ‘=\–+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ ‘·+ <äècºÕ«-#·\dü+ø±X eTTyê#· »qø±‘·àC≤ ˆ

|ü<äà|üÁ‘·$XÊ˝≤ø°å e÷s¡T‘· k´s¡dü+ düT‘·yéT ˆˆ 41

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·+ ` <äècºÕ« ` n#·\dü+ø±X+ ` ñyê#· ` »qø±‘·àC≤ `

|ü<äà|üÁ‘·$XÊ˝≤ø°å ` e÷s¡T‘·dü ` Ws¡dü+ ` düT‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü<äà|üÁ‘·$XÊ˝≤ø°å »qø±‘·àC≤ n#·\dü+ø±X+ e÷s¡T‘·dü Ws¡dü+

düT‘·+ ‘·+ <äècºÕ« ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü<äà|üÁ‘·$XÊ˝≤ø°å R ‘êeTs¡iÒ≈£î\e … $XÊ\yÓTÆq ø£qTï\T>∑\,

»qø±‘·àC≤ R C≤qø°<$, n#·\dü+ø±X+ R |üs¡«‘·düìïuÛÑT&Ó’q{Ϻ, e÷s¡T‘·dü R

yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ, Ws¡dü+ düT‘·+ R Ws¡dü|ü⁄Á‘·T&Ó’q, ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, <äècºÕ« R

#·÷∫, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘êeTs¡iÒ≈£î\e … $XÊ\eTT …’q{Ϻ ø£qTï\T>∑\ d”‘ê<$ ‘·q eTT+<äT

|üs¡«‘·eTTe … Á|üø±•+#·T#·Tqï{Ϻ Ä yêj·TTq+<äqTì p∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

475(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·e dü‘·Ô «+ ã\+ #Ó’e $C≤Hê$T eTVü‰ø£ù| ˆ

yêjÓ÷]e >∑‹+ #ê|æ ‘» XÊà π>ï]yê<äT“¤‘·yéT ˆˆ 42

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·e ` dü‘·Ô «+ ` ã\+ ` #· ` @e ` $C≤Hê$T ` eTVü‰ø£ù| `

yêjÓ÷' Çe >∑‹+ #· n|æ ‘»' #· nπ>ï' Çe n<äT“¤‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰ø£ù|! n<äT“¤‘·+ ‘·e dü‘·Ô «+, ã\+ #·, yêjÓ÷' Çe

>∑‹+ #·, nπ>ï' Çe ‘»' #· nVü≤+ $C≤Hê$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰ø£ù| R z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü, n<äT“¤‘·+ R ÄXÃs¡ ø£s¡yÓTÆq, ‘·e

R ˙jÓTTø£ÿ, dü‘·Ô «+ R X¯øÏ Ôì, ã\+ #· R ã\eTTqT, yêjÓ÷' Çe R

yêj·TTe⁄q≈£îe …, >∑‹+ #· R >∑eTqeTTqT, nπ>ï' Çe R n–ïøÏe …, ‘»' #· R

‘»düT‡qT, nVü≤+ R HqT, $C≤Hê$T R u≤>∑T>± ‘Ó*dæø=qT#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! n<äT“¤‘·yÓTÆq{Ϻ ˙ XøÏÔì >∑÷]Ãj·TT, kÕeTs¡ú eTTqT

>∑÷]Ãj·TT, yêj·TT<e⁄q ≈£îqï+‘·{Ï ˙ y>∑eTTqT >∑÷]Ãj·TT, n–ï<e⁄ìe+{Ï ˙

‘»düT‡qT >∑÷]Ãj·TTqT Hê≈£î u≤>∑T>∑ ‘Ó*dæq~.

XÀ¢ ˆ ÁbÕø£è‘√ -q´' ø£<∏ä+ #e÷+ uÛÑ÷$Te÷>∑+‘·T eTs¡Ω‹ ˆ

ñ<ä<Û s¡Á|üyTj·Tdü bÕs¡+ yêqs¡j·T÷<∏ä|ü ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁbÕø£è‘·' ` nq´' ` ø£<∏ä+ ` #· ` Çe÷+ ` uÛÑ÷$TyéT `

Ä>∑+‘·T+ ` ns¡Ω‹ ` ñ<ä<Û' ` nÁ|üyTj·Tdü ` bÕs¡+ ` yêqs¡j·T÷<∏ä|ü ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡j·T÷<∏ä|ü! nÁ|üyTj·Tdü ñ<ä<Û' bÕs¡yéT Çe÷+ uÛÑ÷$T+

nq´' ÁbÕø£è‘·' ø£<∏äyéT Ä>∑+‘·TyéT ns¡Ω‹?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡j·T÷<∏ä|ü R z yêqsêÁπ>düsê! nÁ|üyTj·Tdü R nbÕs¡yÓTÆq{Ϻ,

ñ<ä<Û' R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, bÕs¡+ R Äe*jÓTT&Ó¶Ìq{Ϻ, Çe÷+ uÛÑ÷$T+ R á

Á|ü<XeTTqT, nq´' R Ç‘·s¡T&Ó’q, ÁbÕø£è‘·' R kÕe÷qT´&ÉT, ø£<∏ä+ R m≥T¢, Ä>∑+‘·T+

R e#·TÃ≥≈£î, ns¡Ω‹ R düeTs¡Tú&É>∑TqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` yêqs√‘·Ôe÷! nbÕs¡yÓTÆq á eTVü‰kÕ>∑s¡eTTjÓTTø£ÿ Äe*

jÓTT&ÉT¶qqTqï á düT<ä÷s¡<XeTTqT e⁄>±ø£ eTi…e«&ÉT #s¡T≥≈£î düeTs¡Tú&É>∑TqT?

XÀ¢ ˆ C≤Hê$T >∑eTH XøÏÔ+ qj·TH #ê|æ ‘ eTeT ˆ

neX´+ dü+Á|ü<Ûësê´Xó ø±s¡ dæ~Δs¡àVü‰‘·àq' ˆˆ 44

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT476

|ü<ä#˚ä<äeTT :` C≤Hê$T ` >∑eTH ` XøÏÔ+ ` qj·TH ` #· ` n|æ ` ‘ ` eTeT

` neX´+ ` dü+Á|ü<Ûësê´ ` ÄXó ` ø±s¡ dæ~Δ' ` eTVü‰‘·àq' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT qj·TH, ‘ >∑eTH #· XøÏÔ+ C≤Hê$T, eTVü‰‘·àq' ÄXó

ø±s¡ dæ~Δ' neX´+ dü+Á|ü<Ûësê´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, qj·TH R ø=ìb˛e⁄≥j·T+<äTqT, >∑eTH #·

R >∑eTqeTTq+<äTqT, ‘ R ˙ jÓTTø£ÿ, XøÏÔ+ R kÕeTs¡ú eTTqT >∑÷]Ã, C≤Hê$T R

miT>∑T<äTqT (øÏ+‘·T R ø±ì), eTVü‰‘·àq' R eTVü‰‘·Tà&Ó’q lsêeTTìjÓTTø£ÿ, ÄXó

R oÁ|òüTyÓTÆq, ø±s¡ dæ~Δ' R ø±s¡ dæ~Δ, neX´+ R ‘·|üŒø£, dü+Á|ü<Ûësê´ R ìXÃsTT+|ü

e\dæj·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z Vü≤qTe÷! qqTï >=ìb˛e⁄≥≈£îqT, düeTTÁ<äeTTqT \+|òæT+#·T≥≈£îqT

˙≈£î>∑\ $X‚wüyÓTÆq kÕeTs¡ú eTTqT >∑÷]à Hê≈£î ‘Ó*j·TTqT >±ì Ä eTVü‰‘·Tà&Ó’q

lsêeTT&ÉT ‘·\ô|{Ϻq ø±s¡ dæ~Δì >∑÷]à ≈£L&É eTqeTT Ä˝À∫+|ü e\dæj·TTqï~

>∑<ë!

XÀ¢ ˆ nj·TTø£Ô+ Væ≤ ø£|æÁX‚wü eTj·÷ >∑+‘·T+ ‘·«j·÷ düVü≤ ˆ

yêj·TTy>∑düy>∑dü y>√ e÷+ yÓ÷Vü≤jT‘·Ôe ˆˆ 45

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nj·TTø£Ô+ ` Væ≤ ` ø£|æÁX‚wü ` eTj·÷ ` >∑+‘·T+ ` ‘·«j·÷ `

düVü≤ ` yêj·TTy>∑düy>∑dü ` y>∑' ` e÷+ ` yÓ÷Vü≤jT‘Y ` ‘·e ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æÁX‚wü! ‘·«j·÷ düVü≤ eTj·÷ >∑+‘·TyéT nj·TTø£Ô+ Væ≤, yêj·TTy>∑

düy>∑dü ‘·e y>∑' e÷+ yÓ÷Vü≤jT‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æÁX‚wü! R z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! ‘·«j·÷ düVü≤ R ‘√>∑÷&É, eTj·÷

R Hê#‘·, >∑+‘·T+ R nqTdü]+|üã&ÉT≥≈£î, nj·TTø£Ô+ Væ≤ R nj·TTø£ÔeTT düTe÷!

yêj·TTy>∑düy>∑dü R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ y>∑eTT‘√ düe÷qyÓTÆq y>∑eTT>∑*Zq{Ϻ, ‘·e

R ˙ jÓTTø£ÿ, y>∑' R y>∑eTT, e÷+ R qqTï, yÓ÷Vü≤jT‘Y R eXeTT ‘·|æŒq<ëìì

#˚j·TTqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêqs√‘·Ôe÷! ˙‘√>∑÷&É HqT e#·TÃ≥ ñ∫‘·eTT>±<äT. @\qq>±

yêj·TTy˚>∑eTT‘√ Äø£düeTTq m–]b˛e⁄#·Tqï{Ϻ ˙ >∑eTqy˚>∑eTTqT H˚qT

uÛÑ]+|üC≤\qT.

477(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ nVü≤ e÷ø±X e÷|üHêï VüQ´|üs¡T´|ü] kÕ>∑s¡yéT ˆ

Á|ü|ü‘j·T+ Væ≤ ‘ |üècÕ <䓤j·÷ <«π>q >∑#·Ã¤‘·' ˆˆ 46

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤yéT ` Äø±XyéT ` Ä|üHêï ` Væ≤ ` ñ|ü] ` ñ|ü] `

kÕ>∑s¡yéT ` Á|ü|ü‘j·T+ ` Væ≤ ` ‘ ` |üècÕ‘Y ` uÛÑj·÷‘Y ` yπ>q ` >∑#·Ã¤‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` kÕ>∑s¡+ ñ|ü] ñ|ü] Äø±XyéT Ä|üHêï nVü≤+ yπ>q >∑#·Ã¤‘·'

‘·e |üècÕ‘Y uÛÑj·÷‘Y Á|ü|ü‘j·T+ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` kÕ>∑s¡+ ñ|ü] ñ|ü] R düeTTÁ<äeTTq≈£î ô|’ô|’ì, Äø±X+ R

Äø±XeTTqT, Ä|üHêï R bı+~q{Ϻ, nVü≤+ R HqT, yπ>q R y>∑eTT>±, >∑#·Ã¤‘·'

R b˛e⁄#·Tqï{Ϻ, ‘·e R ˙ jÓTTø£ÿ, |üècÕ˜‘Y R M|ü⁄MT<ä qT+&ç, uÛÑj·÷‘Y R

uÛÑj·TeTTe\q, Á|ü|ü‘j·T+ Væ≤ R |ü&çb˛e⁄<äTqT >∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ $TøÏÿ* ô|’uÛ≤>∑eTT>∑ Äø±X¯eTTô|’ #˚]Ã

qqTï eTVü‰y>∑eTT‘√ >=ìb˛e⁄#·Tqï M|ü⁄MT<ä qT+&ç HqT uÛÑj·TeTT# |ü≥Tº‘·|æŒ

ÁøÏ+<ä |ü&çb˛e#·TÃqT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ |ü‹‘ê kÕ>∑πs #êVü≤+ ‹$TqÁø£s¡acÕ≈£î Ò ˆ

uÛÑyj·T e÷Xó $eXÊ j·÷<äkÕ eTqï eTT‘·ÔeTyéT ˆˆ 47

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü‹‘ê kÕ>∑πs #· nVü≤+ ‹$TqÁø£s¡acÕ≈£î Ò uÛÑyj·TyéT

` ÄXó ` $eXÊ ` j·÷<äkÕyéT ` nqïyéT ` ñ‘·ÔeTyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‹$TqÁø£s¡acÕ≈£î Ò kÕ>∑πs |ü‹‘ê nVü≤yéT ÄXó $eXÊ j·÷<äkÕ+

ñ‘·ÔeTyéT nqï+ uÛÑyj·T+ #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‹$TqÁø£s¡acÕ≈£î Ò R ‹$T+–\eTT\‘√&ÉqT, yÓTTdüfifl‘√&ÉqT,

MTqeTT\‘√&ÉqT dü+≈£î\yÓTÆj·TT+&ÉT, kÕ>∑πs R düeTTÁ<äeTTq+<äT, |ü‹‘ê R

|ü&çq<ëqHÓ’, nVü≤+ R HqT, ÄXó R oÁ|òüTeTT>±, $eXÊ R eXeTT‘·|æŒq<ëqHÓ’,

j·÷<äkÕ+ R »\»+‘·Te⁄\≈£î, ñ‘·ÔeT+ R ñ‘·ÔeTyÓTÆq, nqï+ R ÄVü‰s¡eTTqT,

uÛÑyj·T+ #· R n>∑T<äTqT>∑÷&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‹$T+>∑\eTT\‘√qT, yÓTTdüfifl‘√qT, eT‘·‡´eTT\‘√qT ;Ûø£s¡yÓTÆj·TT+&ÉT

eTVü‰kÕ>∑s¡eTTq+<äT |ü&çb˛sTT yiT>∑‹ Òø£ HqT n+<ä* »\»+‘·Te⁄\≈£î eT+∫

s¡T∫ø£s¡yÓTÆq ÄVü‰s¡eTT ø±>∑\qT >∑<ë!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT478

XÀ¢ ˆ q #· Xπøå ´ ‘·«j·÷ kÕs¡Δ+ >∑+‘·T+ XÁ‘·T$HêXq ˆ

ø£fiÁ‘·e‹ dü+<Vü≤düÔ «sTT kÕ´<ä |ü dü+Xj·TyéT ˆˆ 48

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` #· ` Xπøå ´ ` ‘·«j·÷ ` kÕs¡Δ+ ` >∑+‘·T+ ` XÁ‘·T$HêXq

` ø£fiÁ‘·e‹ ` dü+<Vü≤' ` ‘·«sTT ` kÕ´‘Y ` n|æ ` ndü+Xj·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XÁ‘·T$HêXq! ‘·«j·÷ kÕs¡Δ+ >∑+‘·T+ #· (nVü≤+) q Xπøå ´,

‘·«sTT ø£fiÁ‘·e‹ (Çe) ndü+Xj·T+ dü+<Vü≤' kÕ´‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XÁ‘·T$HêXq R XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ó’q z Vü≤qTe÷! ‘·«j·÷ kÕs¡Δ+

R ˙‘√>∑÷&É, >∑+‘·T+ R |üj·Tì+#·T≥≈£î, nVü≤+ R HqT, q Xπøå ´ R #ê\qT,

‘·«sTT R j·T+<äT, ø£fiÁ‘·e‹ Çe R uÛ≤s¡ ‘√ >∑÷&çqyêìj·T+<äTe …, ndü+Xj·T+

R ìdü‡+Xj·TeTT>±, dü+<Vü≤' n|æ R X+ø£>∑÷&É, kÕ´‘Y R ø£\T>∑TqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ø£fiÁ‘·e‹ dü+<Vü≤' ` ˇø£ Åd”Ôì yÓ+≥u…≥Tºø=ì b˛e⁄#·Tqïyêìì

p∫ sêø£ådüT\≈£î $|üØ‘·yÓTÆq X+ø£\T >∑\T>∑e#·TÃqì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ø£fiÁ‘·eTT nq>± s¡øÏå+|üe\dæq{Ϻ edüTÔe⁄ nì ns¡úeTT.

s¡øÏå+|üe\dæq qqTï yÓ+≥>=ì b˛e⁄#·Tqï ˙≈£î >∑÷&É sêø£ådüT\# ÁbÕDuÛÑj·TeTT

ø£\T>∑e#·TÃqqT dü+<Vü≤eTT ø£\T>∑Tqì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ˙‘√>∑÷&É HqT Á|üj·÷DeTT #j·TC≤\qT. ˙e⁄ XÁ‘·T$HêX≈£î&É

yÓ’qqT ˙‘√>∑÷&ÉqTqï Åd”Ô HÓ’q qqTï #·÷∫ ˙ uÛ≤s¡ HyÓ÷ nì, |üs¡T\T X+øÏ+|ü

e#·TÃqT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ÁVæ≤j·Te÷D≤+ ‘·T e÷+ <äècºÕ« sêø£åkÕ ;ÛeT$Áø£e÷' ˆ

nqT>∑#äj·TT sê~cÕº sêeDÒq <äTsê‘·àHê ˆˆ 49

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤+ ‘·T e÷+ <äècºÕ« sêø£åkÕ' ;ÛeT$Áø£e÷'

` nqT>∑#äj·TT' ` Ä~cÕº' ` sêeDÒq ` <äTsê‘·àHê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤+ e÷+ <äècºÕ« <äTsê‘·àHê sêeDÒq Ä~cÕº'

;ÛeT$Áø£e÷' sêø£åkÕ' nqT>∑#äj·TT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤+ R ø=ìb˛eã&ÉT#·Tqï, e÷+ R qqTï, <äècºÕ« R

#·÷∫, <äTsê‘·àHê R <äTsêàs¡TZ&Ó ’q, sêeDÒq R sêeDTì#˚, Ä~cÕº' R

479(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

ÄC≤„|æ+|üã&çq{Ϻ, ;ÛeT$Áø£e÷' R uÛÑj·T+ø£s¡|üsêÁø£eTeTT>∑*Zq, sêø£åkÕ' R

sêø£ådüT\T, nqT>∑#äj·TT' R yÓ+ã&ç+‘·Ts¡T.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ˙e⁄ qqTï >=ìb˛e⁄≥qT p∫ sêeDT&ÉT ÄC≤„|æ+|ü>±

uÛÑj·T+ø£s¡T …’q sêø£ådüT\T yÓ+≥H eTq\qT ‘·|üŒø£ yÓ+ã&ç+‘·Ts¡T.

XÀ¢ ˆ ‘Ó’ düÔ «+ |ü]eè‘· XSÙ¬s’ XSÙ\eTT<äZs¡bÕDÏ_Û' ˆ

uÛÑy düÔ «+ dü+Xj·T+ ÁbÕb Ô eTj·÷ Ms¡ ø£fiÁ‘·yêHé ˆˆ 50

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘Ó’' ` ‘·«+ ` |ü]eè‘·' ` XS¬s’' ` XS\eTT<äZs¡bÕDÏ_Û', uÛÑy' `

‘·«+ ` dü+Xj·T+ ` ÁbÕ|üÔ' ` eTj·÷ ` Ms¡ ` ø£fiÁ‘·yêHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯S\eTT<äZs¡bÕDÏ_Û' ‘Ó’' X¯S¬s’' |ü]eè‘·' ø£fi¯Á‘·yêHé ‘·«+

eTj·÷ dü+Xj·T+ ÁbÕ|üÔ' uÛÑy'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XS\eTT<äZs¡bÕDÏ_Û' R XS\eTT\T eTT<äZs¡eTT\T #‹j·T+<äT

>∑*–q{Ϻ, ‘Ó’' XS¬s’' R Ä XSs¡T\#, |ü]eè‘·' R #·T≥TºeTT≥ºã&çq, ‘·«+ R ˙e⁄,

ø£fiÁ‘·yêHé R ø£fiÁ‘·e+‘·T&Ée⁄>±, dü+Xj·T+ ÁbÕ|üÔ' R dü+Xj·TeTT H=+~qyê&Ée⁄,

uÛÑy' R ø±>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XS\eTT\T eTT<äZs¡eTT\T #‘·ã{Ϻ e∫Ãq Ä sêø£ådüT\T ìqTï

#·T≥TºeTT{Ϻ Hê‘√>∑÷&É qTqï ìqTï ø£fiÁ‘·e+‘·T&ÉeqT dü+<Vü≤eTTH bı+<Ó<äs¡T.

XÀ¢ ˆ kÕj·TT<Ûë ãVü≤y√ y√´$Tï sêø£åkÕ düÔ «+ ìsêj·TT<Ûä' ˆ

ø£<∏ä+ Xø£å ´dæ dü+j·÷‘·T+ e÷+ #Ó’e |ü]s¡øÏå‘·TyéT ˆˆ 51

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕj·TT<Ûë' ` ãVü≤e' ` y√´$Tï ` sêø£åkÕ' ` ‘·«+ ` ìsêj·TT<Ûä'

` ø£<∏ä+ ` Xø£å ´dæ ` dü+j·÷‘·T+ ` e÷+ ` #· ` @e ` |ü]s¡øÏå‘·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêø£åkÕ' ãVü≤e', kÕj·TT<Ûë', ‘·«+ ìsêj·TT<Ûä' y√´$Tï

dü+j·÷‘·T+, e÷+ |ü]s¡øÏå‘·T+ #· ø£<∏ä+ Xø£å ´dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêø£åkÕ' R sêø£ådüT\T, ãVü≤e' R ô|≈£îÿeT+~, kÕj·TT<Ûë' R

Äj·TT<ÛäeTT\T >∑*Zj·TTqïyês¡T, ‘·«+ R ˙e⁄, ìsêj·TT<Ûä' R Äj·TT<ÛäeTT\T

Òìyê&Ée⁄, y√´$Tï R Äø£düeTTq+<äT, dü+j·÷‘·T+ R b˛s¡T≥≈£îqT, e÷+ R

qqTï, |ü]s¡øÏå‘·T+ #· R ø±bÕ&ÉT≥≈£îqT, ø£<∏ä+ R m≥T¢, Xø£å ´dæ R #ê\T<äTe⁄?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTq\qT yÓ+ã&ç+#·T sêø£ådüT\T #·÷&É>± ô|≈£îÿeT+~ j·TT+<äTs¡T.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT480

ô|’>± yês¡T Äj·TT<ÛäeTT\qT <Ûä]+∫j·TT+<äTs¡T. ˙eqïH√ ˇ+≥]$, MT<äT$TøÏÿ*

ìsêj·TT<ÛäT&Ée⁄, n{Ϻ e⁄ Ä j·÷ø±XeTTq+<äT yês¡+<ä]‘√ HÓ≥T¢ b˛sê&É>∑\e⁄?

qHÓï≥T¢ s¡øÏå+|ü>∑\e⁄?

XÀ¢ ˆ j·TT<Ûä e÷qdü s¡øå√_Û düÔ‘· ôdÔÌ' Á≈£Ls¡ø£s¡à_Û' ˆ

Á|ü|ü‘j·T+ Væ≤ ‘ |üècÕ <䓤j·÷sêÔ ø£|ædü‘·ÔeT ˆˆ 52

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·TT<Ûä e÷qdü ` s¡øå√_Û' ` ‘·‘·' ` ‘Ó’' ` Á≈£Ls¡ø£s¡à_Û' `

Á|ü|ü‘j·T+ ` Væ≤ ` ‘ ` |üècÕ‘Y ` uÛÑj·÷sêÔ ` ø£|ædü‘·ÔeT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|ædü‘·ÔeT! ‘·‘·' Á≈£Ls¡ø£s¡à_Û' ‘Ó’' s¡øå√_Û' j·TT<Ûä e÷qdü ‘

|üècÕ‘Y uÛÑj·÷sêÔ Á|ü|ü‘j·T+ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|ædü‘·ÔeT! R z yêqs√‘·Ôe÷! ‘·‘·' R |æeTà≥, Á≈£Ls¡ø£s¡à_Û' R

Á≈£Ls¡#wüº\T >∑*Zq{Ϻ, ‘Ó’' s¡øå√_Û' R Ä sêø£ådüT\‘√, j·TT<Ûä e÷qdü R j·TT<äΔeTT

#˚j·TT#·Tqï{Ϻ, ‘˚ R ˙jÓTTø£ÿ, |üècÕ˜‘Y R M|ü⁄MT<äqT+&ç, uÛÑj·÷sêÔ R

uÛÑj·T|”&ç‘·Tsê\HÓ’, Á|ü|ü‘j·T+ Væ≤ R |ü&çb˛e⁄<äTqT>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! |üs¡eTÁ≈£Ls¡T …’q{Ϻ Ä sêø£ådüjÓ÷<ÛäT\‘√ ˙e⁄

b˛sê&ÉT#·T+&É>± M|ü⁄MT<äqT+&ç HqT uÛÑj·Tø£+|æ‘·Tsê\HÓ’ ÁøÏ+<ä≈£î |ü&çb˛e⁄<äTqT

>∑<ë!

XÀ¢ ˆ n<∏ä s¡øå±+dæ ;Ûe÷ì eTVü‰+‹ ã\e+‹ #· ˆ

ø£<∏ä+∫ ‘ê‡+|üsêjT ‘ê«+ »jTj·TT' ø£|ædü‘·ÔeT ˆˆ 53

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏ä ` s¡øå±+dæ ` ;Ûe÷ì ` eTVü‰+‹ ` ã\e+‹ ` #· `

ø£<∏ä+∫‘Y ` kÕ+|üsêjT ` ‘ê«+ ` »jTj·TT' ` ø£|ædü‘·ÔeT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|ædü‘·ÔeT! ;Ûe÷ì, eTVü‰+‹, ã\e+‹ #· s¡øå±+dæ n<∏ä

kÕ+|üsêjT ‘ê«+ ø£<∏ä+∫‘Y »jTj·TT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|ædü‘·ÔeT R z yêqs√‘·Ôe÷! ;Ûe÷ì R ;Ûø£s¡T\TqT, eTVü‰+‹

R ô|<ä›yês¡TqT, ã\e+‹ #· R ã˝≤&ÛÉT´\TqT n>∑T, s¡øå±+dæ R sêø£ådüT\T, n<∏ä R

|æeTà≥, kÕ+|üsêjT R j·TT<äΔeTTq+<äT, ‘ê«+ R ìqTï, ø£<∏ä+∫‘Y R m{À¢,

»jTj·TT' R »sTT+‘·Ts¡T.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡T\TqT ˙ ø£+f… ô|<ä›yês¡TqT

ã˝≤&ÛÉT´\TqT n>∑T Ä s¡ø£ÿdüT\T n≥T|æeTà≥ »s¡T>∑T j·TT<äΔeTTq+<äT m{Ϻ

481(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

e÷jÓ÷bÕj·TeTT‘√ HÓ’q ìqTï »sTT+#·e#·TÃqT.

XÀ¢ ˆ n<∏äyê j·TT<Ûä e÷qdü |ü‘j·T+ $eTTKdü ‘ ˆ

|ü‹‘ê+ #· >∑èV”≤‘ê« e÷+ qjTj·TT' bÕ|üsêø£åkÕ' ˆˆ 54

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` j·TT<Ûä e÷qdü ` |ü‘j·T+ ` $eTTKdü ` ‘ `

|ü‹‘ê+ ` #· ` >∑èV”≤‘ê« ` e÷+ ` qjTj·TT' ` bÕ|üsêø£åkÕ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê j·TT<Ûä e÷qdü $eTTKdü ‘ (|üècÕ‘Y nVü≤+) |ü‘j·TyéT,

bÕ|üsêø£åkÕ' |ü‹‘ê+ e÷+ >∑èV”≤‘ê« qjTj·TT' #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R Òø£, j·TT<Ûä e÷qdü R j·TT<äΔeTT #j·TT#·Tqï, $eTTKdü

R Á|üø£ÿ≈£î ‹]–j·TTqï{Ϻ, ‘ R ˙jÓTTø£ÿ, (|üècÕ‘Y R M|ü⁄qT+&ç, nVü≤+ R HqT)

|ü‘j·T+ R |ü&çb˛e#·TÃqT, bÕ|üsêø£åkÕ' R bÕbÕ‘·Tà …’q s¡ø£ÿdüT\T, |ü‹‘ê+ R

|ü&çb˛sTTq{Ϻ, e÷+ R qqTï, >∑èV”≤‘ê« R |ü≥Tºø=ì, qjTj·TT' #· R rdæø=ì

b˛e⁄<äTs¡T ≈£L&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä »sTT+#·T e÷≥ m≥T¢qïqT yê]‘√ ˙e⁄ b˛sê&ÉT#·T Á|üø£ÿ≈£î

‹]– j·TTqï|ü&ÉT M|ü⁄MT<ä qT+&ç HqT ÁøÏ+~øÏ |ü&çb˛e⁄<äTqT. n≥T¢ |ü&çb˛e>∑H

bÕbÕ‘·Tà …’q sêø£ådüT\T yÓ+≥H qqTï ã+~Û+∫ rdæø=ì b˛e⁄<äTs¡T.

XÀ¢ ˆ e÷+ yê Vü≤πsj·TT düÔ «<äΔkÕÔ ~«Xùdj·TT s¡<∏ë|æ yê ˆ

nqekÂú Væ≤ <äèX‚ ‘ j·TT<Δ »j·T|üsê»j·TÚ ˆˆ 55

|ü<ä#˚ä<äeTT :` e÷+ yê Vü≤πsj·TT' ‘·«<äΔkÕÔ‘Y $Xùdj·TT' n<∏ä n|æ

` yê ` nqekÂú ` Væ≤ ` <äèX‚ ‘ ` j·TT<Δ ` »j·T|üsê»j·TÚ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yê ‘·«<äΔkÕÔ‘Y e÷+ Vü≤πsj·TT', n<∏ë|æ yê, (e÷+) $Xùdj·TT',

j·TT<Δ »j·T|üsê»j·TÚ nqekÂú <äèX‚ ‘ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê R Òø£, ‘·«<äΔkÕÔ‘Y R ˙ #‹qT+&ç, e÷+ R qqTï, Vü≤πsj·TT'

R ˝≤–ø=ìb˛e⁄<äTs¡T, n<∏ë|æ yê R eTiÏj·TTqT, (e÷+ R qqTï) $Xùdj·TT' R

K+&ç+#Ó<äs¡T, j·TT<Δ R j·TT<äΔeTTq+<äT, »j·T|üsê»j·TÚ R »j·÷|ü»j·TeTT\T,

nqekÂú R nì•Ã‘·eTT\T>±, <äèX‚ ‘ Væ≤ R ø±ìŒ+#·TqTø£<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä s¡ø£ÿdüT\T ˙ #‹qT+&ç qqTï ã\e+‘·eTT>± ˝≤–ø=ìb˛sTT

yÓ+≥H eTTø£ÿ\T>± K+&ç+∫ yj·Te#·TÃqT. ˝Àø£eTTq j·TT<äΔeTTq+<äT »j·÷|ü

»j·TeTT\T ìXÃsTT+|üsêì$>∑<ë!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT482

XÀ¢ ˆ nVü≤+ yê|æ $|ü<´j·T+ s¡øå√_Ûs¡_Û‘·]®‘ê ˆ

‘·«Á‘·Œj·T‘√ï Vü≤]ÁX‚wü uÛÑy ìïwüŒ¤\ @e ‘·T ˆˆ 56

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` yê ` n|æ ` $|ü<´j·T+ ` s¡øå√_Û' ` n_Û‘·]®‘ê `

‘·«Á‘·Œj·T‘·ï' ` Vü≤]ÁX‚wü ` uÛÑy‘Y ` ìwüŒ¤\' ` @e ` ‘·T ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ s¡øå√_Û' n_Û‘·]®‘ê $|ü<´j·T+ yê n|æ, Vü≤]ÁX‚wü! ‘·T

‘·«Á‘·Œj·T‘·ï' ìwüŒ¤\' @e uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R HqT, s¡øå√_Û' R sêø£ådüT\#, n_Û‘·]®‘ê R u…~]+|üã&çq

<ëqHÓ’, $|ü<´j·T+ yê n|æ R q•+∫b˛e⁄<äTqT ≈£L&É, Vü≤]ÁX‚wü R yêqs¡ÁX‚wüß&Ü!

‘·T R n|ü&ÉT, ‘·«Á‘·Œj·T‘·ï' R ˙ Á|üj·T‘·ïeTT, ìwüŒ¤\' @e R e´s¡úyÓTÆq~jT,

uÛÑy‘Y R ø±>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` HqT Ä sêø£ådüT\# ãVüQ$<ÛäeTT\T>∑ Væ≤+dæ+|üã&çq<ëqHÓ’ HêXeTT

H=+<äe#·TÃqT >∑÷&ÉqT. yêqs√‘·Ôe÷! n|ü&ÉT ˙ Á|üj·÷düeT+‘·j·TTqT ìwüŒ¤\yT

nsTTb˛e⁄qT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ ø±eT+ ‘·« eTdæ |üsê´b Ô ìVü≤+‘·T+ düs¡«sêø£åkÕHé ˆ

sê|òüTedü j·TXÀ V”≤jT ‘·Ô «j·÷ XôdÔÌdüTÔ sêø£åôd’' ˆˆ 57

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±eT+ ` ‘·«yéT ` ndæ ` |üsê´|üÔ' ` ìVü≤+‘·T+ ` düs¡«sêø£åkÕHé

` sê|òüTedü ` j·TX' ` V”≤jT‘Y ` ‘·«j·÷ ` XôdÔÌ' ` ‘·T ` sêø£åôd’' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«+ düs¡«sêø£åkÕHé ìVü≤+‘·T+ ø±eT+ |üsê´|üÔ', n|æ‘·T sêø£åôd’'

‘·«j·÷ XôdÔÌ' (dü~“¤') sê|òüTedü j·TX' V”≤jT‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«+ R ˙e⁄, düs¡«sêø£åkÕHé R düeTdüÔsêø£ådüT\qT, ìVü≤+‘·T+ R

|ü]e÷s¡TÃ≥≈£î, ø±eT+ R ø±e\dæq+‘·>±, |üsê´|üÔ' R ‘·–j·TTHêïe⁄, n|æ‘·T R

ø±ì, sêø£åôd’' R sêø£ådüT\T, ‘·«j·÷ R #‘·, XôdÔÌ' (dü~“¤') R e~Û+|üã&çqyês¡Tø±>±,

sê|òüTedü R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, j·TX' R ø°]Ô, V”≤jT‘Y R ø°åDÏ+#·TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á sêø£ådüT\ HÓ\¢s¡qT |ü]e÷s¡TÃ≥≈£î ˙ yÓ+‘·j·TTqT düeTs¡úT&Éy

jÓÆTj·TTHêïe⁄ >±ì sêø£ådüT\T ˙#‘·H e~Û+|üã&çq#√ lsêeTTì ø°]ÔøÏ uÛÑ+>∑eTT

yê{Ï\T¢qT>∑<ë!

483(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ n<∏äyê --<ëj·T s¡øå±+dæ q´ùdj·TT dü‡+eè‘ Væ≤ e÷yéT ˆ

j·TÁ‘· ‘ Hê_ÛC≤˙j·TT s¡Ωs¡jÓ÷ Hê|æ sê|òüTe' ˆˆ 58

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n<∏äyê ` Ä<ëj·T ` s¡øå±+dæ ` q´ùdj·TT' ` dü+eè‘ ` Væ≤ `

e÷yéT ` j·TÁ‘· ` ‘ ` q ` n_ÛC≤˙j·TT' ` Vü≤s¡j·T' ` q ` n|æ ` sê|òüTe' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏äyê s¡øå±+dæ e÷yéT Ä<ëj·T j·TÁ‘· ‘ Vü≤s¡j·T', sê|òüTe'

n|æ q n_ÛC≤˙j·TT' (‘·Á‘·) dü+eè‘ q´ùdj·TT'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏äyê R Òø£, s¡øå±+dæ R sêø£ådüT\T, e÷+ R qqTï, Ä<ëj·T R

rdæø=ì, j·TÁ‘· R m#·Ã≥HÓ’‘, ‘ Vü≤s¡j·T' R Ä yêqs¡T\TqT, sê|òüTe' n|æ R

lsêeTT&ÉTqT >∑÷&É, q n_ÛC≤˙j·TT' R >∑T]Ô+|ü Ò≈£î+<äTs√, (‘·Á‘· R n{Ϻ) dü+eè‘

R >∑÷&ÛÉyÓTÆq{Ϻ#√≥, q´ùdj·TT' R ñ+#Ó<äs¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Òø£ sêø£ådüT\T qqTï >=ìb˛sTT yêqs¡T …e«s¡TqT >±ì lsêeTT&ÉT>±ì

ø£ìô|≥ºC≤\q{Ϻ n‹ s¡Vü≤dü yÓTÆq Á|ü<XeTTq+<äT qqTï <ë∫ j·TT+#Ó<äs¡T.

XÀ¢ ˆ Äs¡+uÛÑdüTÔ eT<äs√ú -j·T+ ‘·‘· düÔe ìs¡s¡úø£' ˆ

‘·«j·÷ Væ≤ düVü≤ sêeTdü eTVü‰ Hê>∑eTH >∑TD' ˆˆ 59

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Äs¡+uÛÑ' ` ‘·T ` eT<äs¡ú' ` nj·T+ ` ‘·‘·' ` ‘·e ` ìs¡s¡úø£'

` ‘·«j·÷ ` Væ≤ ` düVü≤ ` sêeTdü ` eTVü‰Hé ` Ä>∑eTH ` >∑TD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' eT<äs¡ú' nj·T+ Äs¡+uÛÑ' ìs¡s¡úø£' (uÛÑy‘Y) ‘·«j·÷ düVü≤

sêeTdü Ä>∑eTH eTVü‰Hé >∑TD' (kÕ´‘Y) Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, eT<äs¡ú' R Hêø=i¬ø’q{Ϻ, nj·T+ R á, ‘·e R

˙jÓTTø£ÿ, Äs¡+uÛÑ' R Á|üj·T‘·ïeTT, ìs¡s¡úø£' R ìwüŒ¤\eTT, uÛÑy˚‘Y R n>∑TqT,

‘·«j·÷ düVü≤ R ‘√>∑÷&É, sêeTdü R sêeTTìjÓTTø£ÿ, Ä>∑eTH R sêø£ À, eTVü‰Hé

R >=|üŒ<Ó’q, >∑TD' R yT\T, (kÕ´‘Y) Væ≤ R (ñ+&ÉTqT) düTe÷!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê ø=i¬ø’ ˙e⁄ |ü&çq ÁXeT n+‘·j·TTqT ìwüŒ¤\yÓTÆ b˛e⁄qT>∑<ë!

n+<äT#‘· ˙‘√ >∑÷&É lsêeTT&ÉT \+ø£≈£î e#·TÃ≥˝ÀH m+‘·jÓ÷ πøåeT eTTqï~.

XÀ¢ ˆ eTsTT J$‘· e÷j·T‘·Ô+ sê|òüTe kÕ´$T‘Í»dü' ˆ

ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ #· eTVü‰u≤¨ ‘·e sê»≈£î\dü #· ˆˆ 60

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTsTT ` J$‘·yéT ` Äj·T‘·Ô+ ` sê|òüTedü ` n$T‘Í»dü' `

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT484

ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ ` #· ` eTVü‰u≤¨ ` ‘·e ` sê»≈£î\dü ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤¨! n$T‘Í»dü' sê|òüTedü ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ #·, ‘·e,

sê»≈£î\dü #· J$‘·+ eTsTT Äj·T‘·ÔyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤¨! R eTVü‰Ms¡T&Ü! n$T‘Í»dü' R n$T‘· |üsêÁø£eTeTT

>∑*–q{Ϻ, sê|òüTedü´ R lsêeTTì jÓTTø£ÿj·TT, ÁuÛ≤‘·è≤D≤+ #· R k˛<äs¡T\

jÓTTø£ÿj·TTqT, ‘·e R ˙ jÓTTø£ÿj·TT, sê»≈£î\dü #· R düTÁ^e⁄ì ≈£î≥T+ãeTT

jÓTTø£ÿj·TT, J$‘·+ R J$‘·eTT, eTsTT R Hê j·T+<äT, Äj·T‘·Ô+ R nBÛqyÓTÆq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! eTVü‰|üsêÁø£eTdü+|üqTï&Ó’q lsêeTTìjÓTTø£ÿj·TT

Ä‘·ì k˛<äs¡T\jÓTTø£ÿj·TT, ˙ jÓTTø£ÿj·TT düTÁ^e⁄ì e+XeTTjÓTTø£ÿj·TT J$‘·eTT

\ìïj·TTqT Hê πøåeTeTT MT<äH Ä<Ûës¡|ü&ç j·TTqï$>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ‘Í ìsêXÖ eT<äs¡ú+ #· XÀø£dü+‘ê|üø£]Ù‘Í ˆ

düVü≤düs¡«s¡øå Vü≤]_Û düÔ ´ø£å ´‘·' ÁbÕDdü+Á>∑Vü≤yéT ˆˆ 61

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘Í ` ìsêXÖ ` eT<äs¡ú+ ` #· ` XÀø£dü+‘ê|üø£]Ù‘Í ` düVü≤ `

düs¡«s¡øåVü≤]_Û' ` ‘· ø£å ´‘·' ` ÁbÕDdü+Á>∑Vü≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eT<äs¡ú+ XÀø£dü+‘ê|üø£]Ù‘Í ‘Í ìsêXÖ (dü‘Í) düs¡«s¡øåVü≤]_Û'

düVü≤ ÁbÕDdü+Á>∑Vü≤+ ‘· ø£å ´‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT<äs¡ú+ R Hê ø=i≈£î, XÀø£dü+‘ê|üø£]Ù‘Í R <äT'KeTT #‘·qT

|ü]‘ê|üeTT #‘·qT |”&ç+|üã&çq{Ϻ, ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, ìsêXÖ dü+‘Í R ìsêX

H=+~qyê¬s’, düs¡«s¡øåVü≤]_Û' düVü≤ R düeTdüÔyÓTÆq uÛÑ\÷¢ø£eTT\‘√&ÉqT yêqs¡T\‘√&ÉqT

>∑÷&É, ÁbÕDdü+Á>∑Vü≤+ R ÁbÕD<Ûës¡DeTTqT, ‘· ø£å ´‘·' R $&ÉT‘·Ts¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê ì$T‘·ÔyÓTÆq <äT'KeTT‘√&ÉqT dü+‘ê|üeTT‘√&ÉqT ø£è•+∫j·TTqï{Ϻ

Ä k˛<äs¡T *s¡Te⁄s¡TqT ìsêXÊ|üP]‘·T …’ ‘·eT |ü]yês¡eTTq+<ä* düeTdüÔ uÛÑ\÷¢ø£eTT\

‘√&ÉqT yêqs¡T\‘√&ÉqT >∑÷&É ÁbÕDeTT\qT $&ç∫ ô|≥Tº<äTs¡T.

XÀ¢ ˆ uÛÑs¡Ô èuÛÑøÏÔ+ |ü⁄s¡düÿ è‘· sêe÷ <äq´dü yêqs¡ ˆ

HêVü≤+ ÁdüŒwüߺ+ dü«‘√ >±Á‘·$T#äj·T+ yêqs√‘·ÔeT ˆˆ 62

|ü<ä#˚ä<äeTT :` uÛÑs¡Ô èuÛÑøÏÔ+ ` |ü⁄s¡düÿ è‘· ` sêe÷‘Y ` nq´dü ` yêqs¡ ` q `

nVü≤+ ` ÁdüŒwüߺ+ ` dü«‘·' ` >±Á‘·yéT ` Ç#äj·T+ ` yêqs√‘·ÔeT ˆˆ

485(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! yêqs√‘·ÔeT! uÛÑs¡Ô èuÛÑøÏÔ+ |ü⁄s¡düÿ è‘· dü«‘·' nVü≤+

sêe÷‘Y nq´dü >±Á‘·+ ÁdüŒwüߺ+ q Ç#äj·TyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! yêqs√‘·ÔeT! R yêqs√‘·ÔeTT&Ó’q z Vü≤qTe÷! uÛÑs¡Ô èuÛÑøÏÔ+

R Hê<∏äTìj·T+<ä* uÛÑøÏÔì, |ü⁄s¡düÿ è‘· R |ü⁄s¡düÿ]+#·Tø=ì, dü«‘·' R dü«j·TeTT>±,

nVü≤+ R HqT, sêe÷‘Y R lsêeTTìø£+f…, nq´dü R yi…Æq{Ϻ yêìjÓTTø£ÿ,

>±Á‘·+ R XØs¡eTTqT, ÁdüŒwüߺ+ R ‘ê≈£î≥≈£î, q Ç#äj·TyéT R Ç#·Ã–+#·qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! Hê uÛÑs¡Ô èuÛÑøÏÔì nqTdü]+∫ Hêj·T+‘·≥ HqT

mqï&ÉTqT s¡|òüTTsêeTTì ‘·|üŒ yi…e«ì XØs¡eTTqT düŒ è•+|üuÀeqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ j·T <äVü≤+ >±Á‘·dü+düŒs¡Ù+ sêeDdü >∑‘ê ã˝≤‘Y ˆ

n˙XÊ øÏ+ ø£]cÕ´$T $Hê<∏ë $eXÊ dür ˆˆ 63

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T‘Y ` nVü≤+ ` >±Á‘·dü+düŒs¡Ù+ ` sêeDdü ` >∑‘ê ` ã˝≤‘Y

` n˙XÊ ` øÏ+ ` ø£]cÕ´$T ` $Hê<∏ë ` $eXÊ ` dür ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ã˝≤‘Y j·T‘Y sêeDdü >±Á‘·dü+düŒs¡ÙyéT nVü≤+ >∑‘ê (‘·‘Y)

n˙XÊ, $Hê<∏ë, $eXÊ (dür) ø£è‘·er— øÏ+ ø£]cÕ´$T?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ã˝≤‘Y R ã\e+‘·eTT>±, nVü≤+ R HqT, j·T‘Y R @, sêeDdü

R sêeDTìjÓTTø£ÿ, >±Á‘·dü+düŒs¡Ù+ R XØs¡düŒs¡ÙqT, >∑‘ê R bı+~j·TT+{ÏH√,

(‘·‘Y R n~) n˙XÊ R ndüeTs¡Túsê\qT, $Hê<∏ë R s¡ø£åD V”≤qTsê\qT, $eXÊ R

#cºÕs¡Væ≤‘·Tsê\qT, (dür R n>∑T#·T, ø£è‘·er R #dæ‹ì) øÏ+ ø£]cÕ´$T R @$T

#˚j·T>∑\qT?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` n˙XÊ Åd”Ô HÓ’ j·TT+&ÉT≥ #‘· ndüeTs¡Túsê\qT, $Hê<∏ë <ä÷s¡eTT

q+<äT+&ç b˛sTTq sêeT\ø£ÎDT\T >∑\<ëqqT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeT#·+Á<äeT÷]Ô jÓTTø£ÿ& |ü⁄s¡Twüß&ÉT, ‘·øÏÿq yês¡+<äs¡TqT

Åd”Ô\ì j·T_ÛÁbÕj·TeTT.

ªªdü @e yêdüT<y√-j·T+ kÕø屑·TŒs¡Twü ñ#· ‘ ˆ

Åd”ÔÁbÕj·T $T‘·s¡‘·‡s¡«+ »>∑Á<ä“Vü≤à|ü⁄s¡dü‡s¡yéT ˆˆμμ

ø±e⁄q Jyê‘·à uÛÑ>∑e+‘·Tì‘√ kÕj·TT»´eTT H=+~qH Äq+<äeTT >∑\<äT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT486

>±ì ÁãVü‰à<äT\‘√ kÕj·TT»´eTT >∑*–q eTi\ »ìà+|üe\dæq<˚, eTi\

<äT'œ+|üe\dæq<˚.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ÄHê&ÉT ã˝≤‘êÿs¡eTT >±$+|üã&ç eT÷s¡Ã¤b˛sTT |üsêBÛqHÓ’ j·TT+&ç

sêeDTì >±Á‘·düŒs¡ÙqT bı+~q e÷≥ ì»y˚T, n‘·ÔiÏ H˚qT ndüeTs¡Túsê\qT,

s¡ø£åD V”≤qTsê\qT, #wüº\qT >√˝ÀŒsTTj·TTqï <ëqqT ø±ã{Ϻ n+‘·ø£+f… HqT

ÄHê&ÉT yiÒ$T #j·T>∑\qT?

XÀ¢ ˆ j·T~ sêyÓ÷ <äXÁ^e $TVü≤ Vü≤‘ê« düsêø£ådüyéT ˆ

e÷$T‘√ >∑èVü≤´ >∑#ä‘· ‘·‘·Ôdü dü<äèX+ uÛÑy‘Y ˆˆ 64

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` sêeT' ` <äXÁ^eyéT ` ÇVü≤ ` Vü≤‘ê« ` düsêø£ådüyéT, `

e÷+ ` Ç‘·' ` >∑èVü≤´ ` >∑#ä‘· ` ‘·‘Y ` ‘·dü ` dü<äèX+ ` uÛÑy‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêeT' ÇVü≤ düsêø£ådü+ <äXÁ^e+ Vü≤‘ê« Ç‘·' e÷+ >∑èVü≤´

>∑#ä‘· j·T~ ‘·‘Y ‘·dü dü<äèX+ uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêeT' R lsêeTT&ÉT, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥, düsêø£ådü+ R sêø£ådüT\‘√

>∑÷&çq{Ϻ, <äXÁ^e+ R <äXø£+sƒ¡Tì, Vü≤‘ê« R |ü]e÷]Ã, Ç‘·' R Ç≥qT+&ç,

e÷+ R qqTï, >∑èVü≤´ R rdæø=ì, >∑#ä‘· j·T~ R yÓ[flqjÓT&É\, ‘·‘Y R n~,

‘·dü R n‘·ìøÏ, dü<äèX+ R j·TTø£ÔyÓTÆq~, uÛÑy‘Y R ø±>∑\<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªª‘·‘Y dü<äèX+ uÛÑy‘Yμμ ` sêø£ådüT \+<äiÏ‘√&ÉqT ø£*|æ sêeDTì

ìs¡÷à*+∫ ‘·qqT >=ìb˛e⁄≥ »]–q|ü&˚ lsêeTTì ne‘ês¡Á|üjÓ÷»qeTT

HÓiyiÏq≥¢>∑TqT >∑<ë! n≥T¢>±ø£ d”‘·eTàjT sêeTTìe<ä›≈£î m{À¢ #]q#√ ‘êqT

|üPìq ø±s¡ eTT HÓiyiq+<äT≈£î Ä‘·ìøÏ ø√|üeTT>∑÷&É >∑\T>∑e#·TÃqì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+<äT Ä‘·àìπøå|üeTT, bÕs¡‘·+Á‘· eTT düŒwüºeTT>± #Ó|üŒã&ÓqT.

Á|ü|üqTï&ÉT uÛÑ>∑eÁ‘êŒ|æÔøÏ ñbÕj·TeTT>± uÛÑøÏÔjÓ÷>∑eTT, ø£s¡àjÓ÷>∑eTT, C≤„qjÓ÷>∑eTT

eTTqï>∑T kÕ<ÛäqeTT\qT <ìì Ä•+|üø£ uÛÑ>∑eÁ‘êŒ|æÔøÏ uÛÑ>∑e+‘·T& kÕ<ÛäqeTT,

Äj·TqjT e∫à qqTï rdæø=ì b˛e …qì ø√s¡TqT. yêìøÏ uÛÑ>∑e+‘·Tì `

ªªnVü≤+ düàsê$T eT<䓤ø£Ô+— qj·÷$T |üs¡e÷+ >∑‹yéTμμ

ªnVü≤+ ‘ê« düs¡«bÕù|uÛÀ´ yÓ÷ø£åsTTcÕ´$Tμ

ªnuÛÑj·T+ düs¡«uÛÑ÷‘uÛÀ´ <ä<ë$Tμμ

487(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

j·TqT yêø£´eTT˝Ò j·T÷‘·ø√\\T, uÛÑ>∑e+‘·Tì ‘·|üŒ y˚i=ø£<˚e‘·

HêÁX¯sTT+∫q Á|ü|ü‹Ô #Ó&ÉTqT, |òü*+|ü<äT. bÕs¡‘·+Á‘·´eTT e<ä*q Á|ü|üqTïì

uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT d”«ø£]+|ü&ÉT. ø±e⁄q Á|ü|üqTï\ìï$<ÛäeTT\ nqqT´ …’ j·TT+&Ée …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêø£ådüã\eTT\‘√ düVæ≤‘·eTT>± sêeDTì ìs¡÷à*+∫ lsêeTT&ÉT

qqTï \+ø£qT+&ç >=ìb˛sTTq|ü& Ä‘·ì |òüTq‘·≈£î ‘·–q≥T¢>± ‘·q ø£s¡Ôe´eTT

HÓiy˚]Ãq≥¢>∑TqT.

XÀ¢ ˆ ÁXó‘êXà <äècÕº Væ≤ eTj·÷ |üsêÁø£e÷

eTVü‰‘·àq düÔdü s¡D≤eeT]›q' ˆ

q <e>∑+<Ûäs¡«uÛÑT»+>∑sêø£åkÕ

uÛÑe+‹ sêyTD düe÷ Væ≤ dü+j·TTπ> ˆˆ 65

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁX¯ó‘ê' ` #· ` <äècÕº' ` Væ≤ ` eTj·÷ ` |üsêÁø£e÷' `

eTVü‰‘·àq' ‘·dü s¡D≤eeT]›q' ` q ` <e>∑+<Ûäs¡«uÛÑT»+>∑sêø£åkÕ' ` uÛÑe+‹

` sêyTD ` düe÷' ` Væ≤ ` dü+j·TTπ> ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTj·÷ s¡D≤eeT]›q' ‘·dü eTVü‰‘·àq' |üsêÁø£e÷' ÁXó‘ê' #·,

<äècÕº Væ≤— dü+j·TTπ> sêyTD <e>∑+<Ûäs¡«uÛÑT»+>∑sêø£åkÕ' düe÷' q uÛÑe+‹ Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTj·÷ R Hê#‘·, s¡D≤eeT]›q' R j·TT<äΔeTTq+<äT XÁ‘·Te⁄\qT

Vü≤‘·e÷s¡TÃq{Ϻ, ‘·dü´ eTVü‰‘·àq' R Ä eTVü‰‘·TàìjÓTTø£ÿ, |üsêÁø£e÷' R

|üsêÁø£eTeTT\T, ÁXó‘ê' #· R $qã&çq$ >∑÷&ÉqT, <äècÕº' Væ≤ R #·÷&Éã&çq$

≈£L&ÉqT >∑<ë! sêyTD R lsêeTTì‘√, dü+j·TTπ> R j·TT<äΔeTTq+<äT, <e>∑+<Ûäs¡«

uÛÑT»+>∑sêø£åkÕ' R <e‘·\TqT, >∑+<Ûäs¡T«\TqT, Hê>∑T\TqT, sêø£ådüT\TqT, düe÷'

R dü]j·T>∑Tyês¡T, q uÛÑe+‹ Væ≤ R ø±C≤\s¡T >∑<ë!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ÁXó‘ê' #· R $XÊ«$TÁ‘· j·÷>∑s¡ø£åDeTT yê*e<Ûä eTTqï>∑T s¡|òüTTsêeTTì

|üsêÁø£eTeTT\T $qã&çq$. <äècºÕ' R Ks¡<ä÷wüD≤~ dü+Vü‰s¡eTT eTTqï>∑T

|üsêÁø£eTeTT\T dü«j·TeTT>± #·÷&Éã&çq$.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` uÛÑ≈£îÔq≈£î Á|ü|üqTïq≈£î uÛÑ>∑e+‘·T&ÉT ‘·q bÕ*≥ >∑\&ÉqT≥≈£î

nH˚ø£ ì<äs¡ÙqeTT \qTuÛÑeeTTq ‘Ó*j·TT#·T+&ÉTqT. u≤\ø±+&ÉeTTq ÁãVü≤à

s¡TÁ<˚+Á<ë<äT\ X¯s¡D≤>∑‹, j·TT<äΔø±+&ÉeTTq ÁãVü‰à<äT\ düTÔ‹ eTTqï>∑Tq$

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT488

j·Tìïj·TTqT uÛÑ>∑e+‘·T&É>∑T lsêeT#·+Á<äeT÷]ÔjT ‘·øÏÿq j·T+<äiÏ <e‘·\ø£+f…

>=|üŒyê&Éì kÕú|æ+#·T#·Tqï$.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` j·TT<äΔeTTq+<äT X¯Á‘·T;Ûø£s¡T&Ó’j·TT+&ÉT Ä eTVü‰‘·Tàì |üsêÁø£eT

$X‚wüeTT …ìïjÓ÷ HqT $ì j·TT+{Ïì— Çø£ mìïjÓ÷ HqT ø£qTï˝≤sê p∫

j·TT+{Ïì— j·TT<äΔeTTq <˚e‘·\+<äTqT >∑+<Ûäs¡T«\+<äTqT, Hê>∑T\+<äTqT

sêø£ådüT\+<äTqT m+<äTqT sêeTTì‘√ kÕ{Ïe#·Tà Ms¡T\T+&És¡T düTe÷!

XÀ¢ ˆ düMTø£å ´ ‘·+ dü+j·T‹ ∫Á‘·ø±s¡Tàø£+

eTVü‰ã\+ yêdüe‘·T\´$Áø£eTyéT ˆ

dü\ø£ÎD+ ø√ $wüùV≤‘· sê|òüTe+

VüQ‘êXq+ B|üÔ$Tyêì Ò]‘·yéT ˆˆ 66

|ü<ä#˚ä<äeTT :` düMTø£å ´ ` ‘·+ ` dü+j·T‹ ` ∫Á‘·ø±s¡Tàø£+ ` eTVü‰ã\+ `

yêdüe‘·T\´$Áø£eTyéT ` dü\ø£ÎD+ ` ø£' ` $wüùV≤‘· ` sê|òüTe+ ` VüQ‘êXq+

` B|üÔyéT ` Çe ` nì Ò]‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+j·T‹ ∫Á‘·ø±s¡Tàø£+ eTVü‰ã\+ yêdüe‘·T\´$Áø£eT+

nì Ò]‘·+ B|üÔ+ VüQ‘êXqyéT Çe (dæú‘·+) dü\ø£ÎD+ sê|òüTe+ düMTø£å ´ ø£'

$wüùV≤‘·?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+j·T‹ R j·TT<äΔeTTq+<äT, ∫Á‘·ø±s¡Tàø£+ R ãVüQ$<Ûäes¡íeTT\‘√

Á|üø±•+#·T <ÛäqTdüT‡ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰ã\+ R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT, yêdüe‘·T\´

$Áø£eT+ R <y+Á<äTì‘√ düe÷qyÓTÆq |üsêÁø£eTeTT >∑\yê&ÉTqT, nì Ò]‘·+ R

yêj·TTe⁄# s¡>∑T˝§ÿ\Œã&çq, B|üÔ+ R Á|ü»«*+∫q, VüQ‘êXqyéT Çe R n–ïe …,

dæú‘·+ R ñqïyê&ÉTq>∑T, dü\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çq{Ϻ, sê|òüTe+ R lsêeTTì,

düMTø£å ´ R #·÷∫, ø£' R me«&ÉT, $wüùV≤‘· R düVæ≤+|ü>∑\&ÉT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` s¡D≤+>∑DeTTq+<äT |ü\TeHÓï\‘√ yÓ\j·TT $\T¢ <Ûä]+∫ <y+Á<äTì‘√

düe÷qyÓTÆq |üsêÁø£eTeTTqT Á|ü<ä]Ù+#·T#·T yêj·TTe⁄#˚ Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ï

<e⁄ìe … ;Ûø£s¡T&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT yÓ+≥qT+&É>± Ä lsêeTTì m<äT≥ì\∫ #·÷#·T≥≈£î

>∑÷&É me«]¬ø’q Xø£ eT>∑THê!

489(37) ` dü|üÔÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ dü\ø£ÎD+ sê|òüTe e÷õeTs¡›q+

~XÊ>∑»+ eT‘·Ô$Te e´edæú‘·yéT ˆ

düùV≤‘· ø√ yêqs¡eTTK´ dü+j·TTπ>

j·TT>±+‘·dü÷s¡ Á|ü‹eT+ Xsê]ÃwüyéT ˆˆ 67

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü\ø£ÎD+ ` sê|òüTeyéT ` ÄõeTs¡›q+ ` ~XÊ>∑»+ ` eT‘·ÔyéT `

Çe ` e´edæú‘·yéT, ` düùV≤‘· ` ø£' ` yêqs¡eTTK´ ` dü+j·TTπ> ` j·TT>±+‘·

dü÷s¡ Á|ü‹eT+ ` Xsê]ÃwüyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡eTTK´! dü+j·TTπ> eT‘·Ô+ ~XÊ>∑»yéT Çe e´edæú‘·+,

j·TT>±+‘·dü÷s¡ Á|ü‹eT+, Xsê]ÃwüyéT, ÄõeTs¡›q+, dü\ø£ÎD+ sê|òüTe+ ø£' düùV≤‘·?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡eTTK´ R yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! dü+j·TTπ> R j·TT<äΔeTTq+<äT,

eT‘·Ô+ R eT~+∫q{Ϻ, ~XÊ>∑»yéT Çe R ~>∑Z»eTTe …, e´edæú‘·+ R ì\∫j·TTqï

yê&ÉTqT, Xsê]Ãwü+ R u≤DeTT\HÓ&ç C≤«\\T ø£*–q{Ϻ yê&ÉTqT, j·TT>±+‘·

dü÷s¡ Á|ü‹eT+ R Á|üfij·Tø±\ dü÷s¡T´ì‘√ düe÷qT&ÉTqT, ÄõeTs¡›q+ R j·TT<äΔeTTq

XÁ‘·Te⁄\qT Vü≤‘·e÷s¡TÃyê&ÉTqT n>∑T, dü\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√ >∑÷&çj·TT+&ÉT,

sê|òüTe+ R lsêeTTì, ø£' R me«&ÉT, düùV≤‘· R zs¡«>∑\&ÉT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! j·TT<äΔuÛÑ÷$Tj·T+<äT eT~+∫q @qT>∑Te … ì\∫

‘·q u≤DC≤«\\‘√ Á|üfij·Tø±\ dü÷s¡T´ìe … uÛÑj·TeTT >=\TŒ#·T, XÁ‘·Te⁄\qT

˝…ø£ÿ˝Ò≈£î+&É |ü]e÷s¡TÃ#·T, eTVü‰Ms¡T&Ó’q \ø£ÎDTì yÓ+≥u…≥Tºø=ìj·TTqï Ä

lsêeTTì m~]+#·T≥≈£î meìøÏ XøÏÔ j·TTqï~?

XÀ¢ ˆ dü yT ø£|æÁX‚wü dü\ø£ÎD+ Á|æj·T+

düj·T÷<∏ä|ü+ øÏåÁ|ü$T ¨|übÕ<äj·T ˆ

∫sêj·T sêeT+ Á|ü‹ XÀø£ø£]Ù‘ê+

≈£îs¡Twü« e÷+ yêqs¡Ms¡ Vü≤]¸‘êyéT ˆˆ 68

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªd”‘êÁ|ü‘ê´qj·THêHÍ∫‘· +μμ HêeT

dü|üÔÁ‹+X¯dü‡s¡Z'.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT490

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` yT ` ø£|æÁX‚wü ` dü\ø£ÎD+ ` Á|æj·T+ ` düj·T÷<∏ä|ü+ `

øÏåÁ|üyéT ` ÇVü≤ ` ñ|übÕ<äj·T, ∫sêj·T ` sêeT+ ` Á|ü‹ ` XÀø£ø£]Ù‘ê+ `

≈£îs¡Twü« ` e÷+ ` yêqs¡Ms¡ ` Vü≤]¸‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æÁX‚wü! dü' (‘·«+) düj·T÷<∏ä|ü+ dü\ø£ÎD+ yT Á|æj·T+ øÏåÁ|ü+

ÇVü≤ ñ|übÕ<äj·T— yêqs¡Ms¡! ∫sêj·T sêeT+ Á|ü‹ XÀø£ø£]Ù‘ê+ e÷+ Vü≤]¸‘ê+

≈£îs¡Twü«.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æÁX‚wü! R yêqs√‘·Ôe÷! dü' (‘·«+) R n{Ϻ ˙e⁄, düj·T÷<∏ä|ü+

R ùdHê~Û|ü‘·T\‘√&ÉqT, dü\ø£ÎD+ R \ø£ÎDTì‘√&ÉqT, yT Á|æj·T+ R Hê Hê<∏äTì,

øÏåÁ|ü+ R oÁ|òüTeTT>±, ÇVü≤ R Ç≥≈£î, ñ|übÕ<äj·T R s¡|æŒ+|ü⁄eTT. yêqs¡Ms¡! R

yêqs¡jÓ÷<ÛäT&Ü! ∫sêj·T R ∫s¡ø±\eTT, sêeT+ Á|ü‹ R lsêeTTì >∑÷]Ã,

XÀø£ø£]Ù‘ê+ R <äT'KÁ>∑düTÔsê\HÓ’q{Ϻ, e÷+ R qqTï, Vü≤]¸‘ê+ R dü+‘√wüeTT

H=+~q<ëìì>±, ≈£îs¡Twü« R #j·TTeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªsêeTyéT ñ|übÕ<äj·Tμ XÀø£ø£]Ù‘ê+ Vü≤]¸‘ê+ ≈£îs¡Twü« `

XÀø£ø£]Ù‘·T\≈£î sêeTkÕìï<Ûä yT Vü≤s¡ ÁbÕ|æÔ kÕ<ÛäqeT>∑TqT nì Ç≥ dü÷∫+|üã&çq~.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Jyê‘·à |üs¡e÷‘·à\≈£î q&ç$Tyê &Ü#ês¡T´&ÉT. Ä#ês¡T´ì

eT÷\eTTq uÛÑ>∑eÁ‘êŒ|æÔ düTø£s¡eTT, Ç~ uÛÑø£Ô Á|ü|üqTï\ #·s¡´. \ø£ÎDX¯ã›eTT

ì‘· XSs¡T\≈£îqT düTÁ^eXã›eTT eTT≈£îÔ\≈£î qT|ü\ø£åDeTT. uÛÑ>∑e+‘·Tì yÓ<ä≈£î#·T

H˚qT b˛˝ÒqT, Äj·Tqj˚T Ç#·{ÏøÏ e#·TÃq≥T¢ #˚j·TTeTì •wüß´&ÉT >∑Ts¡Te⁄qT

ÁbÕ]ú+#·e˝…qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! e⁄ yÓ+≥H düTÁ^yê~ yêqs¡Ms¡T\‘√&ÉqT \ø£ÎDTì

‘√&ÉqT ≈£L&çj·TTqï Hê Á|æj·TTì Ç≥≈£î >=ìs¡eTTà. ∫s¡ø±\eTT sêeTTì m&Éu≤≥T#

XÀø£ø£]Ù‘·Tsê\HÓ’ j·TTqï Hê≈£î Äq+<äeTTqT ≈£Ls¡TŒeTT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªd”‘êÁ|ü‘ê´qj·THêHÍ∫‘· eTTμμ nqT

eTT|üŒ~j˚T&Éedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ‘·‘· dü‡ ø£|æXÊs¡÷›\ ùdÔq yêπø´q ‘√wæ‘·' ˆ

d”‘ê eTTyê#· ‘· Á#·Tä‘ê« yêø£ + yêø£ $XÊs¡<ä' ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` dü' ` ø£|æXÊs¡÷›\' ` ‘q ` yêπø´q ` ‘√wæ‘·' ` d”‘êyéT

` ñyê#· ` ‘·‘Y ` ÁXó‘ê« ` yêø£ + ` yêø£ $XÊs¡<ä' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÁXó‘ê« ‘q yêπø´q ‘√wæ‘·', yêø£ $XÊs¡<ä', dü' ø£|æXÊs¡÷›\'

‘·‘·' d”‘ê+ yêø£ yéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y ÁXó‘ê« R n~ $ì, ‘q yêπø´q R Ä e#·qeTT#, ‘√wæ‘·'

R dü+‘√wüeTT ø£*Z+|üã&çqyê&Ó’, yêø£ $XÊs¡<ä' R yêøbÕ≥eeTT >∑*Zq{Ϻ, dü'

ø£|æXÊs¡÷›\' R Ä yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ó’q Vü≤qTeT, ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, d”‘ê+ R

d”‘·qT>∑÷]Ã, yêø£ yéT ñyê#· R á e÷≥qT |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ |ü*øÏq e÷≥\T $ì Ä e÷≥\≈£î $TøÏÿ* Äq+~+∫

j·TTø£ÔeTT>± e÷≥˝≤&ÉT≥j·T+<äT Á|ü»„ >∑*–q Vü≤qTeT ÄyÓTqT >∑÷]à Ç≥T¢

|ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ j·TTø£Ôs¡÷|ü+ ‘·«j·÷ <$ uÛ≤wæ‘·+ XóuÛÑ<äs¡ÙH ˆ

dü<äèX+ Åd”Ôdü«uÛ≤edü kÕBÛ«Hê+ $qj·Tdü #· ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·TTø£Ôs¡÷|ü+ ` ‘·«j·÷ ` <$ ` uÛ≤wæ‘·+ ` XóuÛÑ<äs¡ÙH `

dü<äèX+ ` Åd”Ôdü«uÛ≤edü ` kÕBÛ«Hê+ ` $qj·Tdü ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` XóuÛÑ<äs¡ÙH! ‘·«j·÷ Åd”Ôdü«uÛ≤edü , kÕBÛ«Hê+ $qj·Tdü #·

dü<äèX+, j·TTø£Ôs¡÷|ü+ uÛ≤wæ‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` XóuÛÑ<äs¡ÙH R eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq <äs¡ÙqeTT >∑*Zq{Ϻ, <$! R z

|üPE´sê˝≤! ‘·«j·÷ R ˙#‘·, Åd”Ôdü«uÛ≤edü R Åd”Ô\dü«uÛ≤eeTTq≈£î, kÕBÛ«Hê+ R

|ü‹Áe‘·\jÓTTø£ÿ, $qj·Tdü #· R $qj·TeTTq≈£îqT, dü<äèX+ R dü]>±, j·TTø£Ôs¡÷|ü+

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT492

R ‘·–q≥T¢>±, uÛ≤wæ‘·yéT R |ü\Tø£ã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eT+>∑fiÁ|ü<äyÓTÆq <äs¡ÙqeTT>∑\ z |üPE´sê˝≤! ;Ûs¡Tdü«uÛ≤e⁄ …’q

Åd”Ô\≈£îqT bÕ‹Áe‘· XÀ_Û‘·T …’q $qj·Te‘·T\≈£îqT ‘·–q≥T¢>± ˙e⁄ e÷≥˝≤&ç‹$

düTe÷!

XÀ¢ ˆ Åd”Ô‘ê« qï ‘·«+ düeTsêú-dæ kÕ>∑s¡+ e´‹e]Ô‘·TyéT ˆ

e÷ eT~ÛcÕj·T $d”Ôs¡í+ X‘·jÓ÷»q e÷j·T‘·yéT ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Åd”Ô‘ê«‘Y ` q ` ‘·«+ ` düeTsêú ` ndæ ` kÕ>∑s¡+ ` e´‹e]Ô‘·T+

` e÷yéT ` n~ÛcÕj·T ` $d”Ôs¡í+ ` X‘·jÓ÷»qyéT ` Äj·T‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷yéT n~ÛcÕj·T X‘·jÓ÷»qyéT Äj·T‘·+ $d”Ôs¡í+ kÕ>∑s¡+

e´‹e]Ô‘·T+ Åd”Ô‘ê«‘Y ‘·«+ düeTsúê q ndæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷+ R qqTï, n~ÛcÕj·T R n~Ûs√Væ≤+∫, X‘·jÓ÷»qyéT R

q÷i≤eT&É\, Äj·T‘·+ R bı&ÉyÓ’q{Ϻ, $d”Ôs¡í+ R $XÊ\yÓTÆq{Ϻ, kÕ>∑s¡+ R

düeTTÁ<äeTTqT, e´‹e]Ô‘·T+ R <ë≥T≥≈£î, Åd”Ô‘ê«‘Y R Ä&ÉT<ëìe>∑T≥ e\q,

‘·«+ R ˙e⁄, düeTsêú R X≈£îÔsê\e⁄, q ndæ R ø±e⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªÅd”Ô‘·«+ q ‘·T düeTs¡ú+ Væ≤μ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT. düeTTÁ<äeTT

e …H $TøÏÿ* $XÊ\yÓTÆj·TT+&ÉT qqTï n~Ûs√Væ≤+∫≈£L&É düeTTÁ<äeTT <ë≥T≥≈£î

Åd”ÔdüVü≤»yÓTÆq ˙ uÛÑj·TeTTqT ˙e⁄ <ë≥ Ò≈£îHêïeì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Åd”Ô$ ø±ã{Ϻ q÷i≤eT&É\ $d”Ôs¡íyÓTÆq eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT Hê M|ü⁄MT<ä

≈£Ls¡TÃ+&ç <ë≥T≥≈£î ˙e⁄ uÛÑj·T|ü&ÉT#·THêïe⁄.

XÀ¢ ˆ ~«rj·T+ ø±s¡D+ j·T#·Ã ÁãMwæ $qj·÷ì«‘ ˆ

sêe÷ <äq´dü HêsêΩ$T dü+düŒs¡Ù $T‹ C≤qøÏ ˆˆ 4

@‘· ‘Ô <$ dü<äèX+ |ü‘êï ´ düÔdü eTVü‰‘·àq' ˆ

ø± Vü≤´Hê´ ‘ê«eTè‘ <$ Áã÷j·÷ <ä«#·q MT<äèXyéT ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ~«rj·T+ ` ø±s¡D+ ` j·T‘Y ` #· ` ÁãMwæ ` $qj·÷ì«‘ `

sêe÷‘Y ` nq´dü ` q ` nsêΩ$T ` dü+düŒs¡ÙyéT ` Ç‹ ` C≤qøÏ ` @‘·‘Y ` ‘

` <$ ` dü<äèX+ ` |ü‘êï ´' ` ‘·dü ` eTVü‰‘·àq' ` ø± ` Væ≤ ` nHê´ ` ‘ê«yéT

493(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

` ãTT‘ ` <$ ` Áã÷j·÷‘Y ` e#·qyéT ` á<äèXyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $qj·÷ì«‘, <$! C≤qøÏ! sêe÷‘Y, nq´dü dü+düŒs¡Ù+ q

nsêΩ$T Ç‹ ~«rj·T+ j·T‘Y ø±s¡D+ ÁãMwæ @‘·‘Y eTVü‰‘·àq' ‘·dü |ü‘êï ´' ‘

dü<äèXyéT— <$! á<äèX+ e#·q+ ‘ê«yéT ãTT‘ nHê´ ø± Áã÷j·÷‘Y Væ≤?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $qj·÷ì«‘ R $qj·T dü+|üqTïsê\yÓ’q{Ϻ, <$! R |üPE´sê\yÓ’q,

C≤qøÏ! R z d”‘ê, sêe÷‘Y R sêeTTìø£+f…, nq´dü R yi…ÆqyêìjÓTTø£ÿ, dü+düŒs¡Ù+

R düŒs¡ÙqT, q nsêΩ$T R bı+<ä<ä>∑qT, Ç‹ R nì, ~«rj·T+ R ¬s+&Ée~jÓÆTq,

j·T‘Y R @, ø±s¡D+ R ø±s¡DeTTqT, ÁãMwæ R |ü\T≈£î#·THêïy√, @‘·‘Y R Ç~,

eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Ó’q{Ϻ, ‘·dü R Ä lsêeTTq≈£î, |ü‘êï ´' R uÛ≤s¡ yÓ’q{Ϻ,

‘ R ˙≈£î, dü<äèX+ R ‘·–j·TTqï~, <$! R z |üPE´sê˝≤!, á<äèX+ R á

$<ÛäyÓTÆq, e#·q+ R e÷≥qT, ‘ê«+ R ìqTï, ãTT‘ R ‘·|æŒ+∫, nHê´ R yi…Æq,

ø± R @ Åd”Ô, Áã÷j·÷‘Y Væ≤ R |ü\Tø£>∑\<äT?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` $qj·TuÛÑ÷wüDTsê\yÓ’q z C≤qø°<M, sêeTTì‘·|üŒ yi…e«]ì

HqT ‘êø£qHÓ&ç @ ¬s+&Ée ø±s¡DeTT e⁄ #Ó|ü#·THêïy√ n{Ϻ e#·qeTT eTVü‰‘·Tà&Ó’q

Ä lsêeTTq≈£î <Ûäs¡à|ü‹ïyÓ’q ˙ ¬ø+‘·j·TT ñ∫‘·yÓTÆ j·TTqï~. ‘·©¢! Ç{Ϻ e÷≥qT

˙e⁄ ‘·|üŒ yi…e«s¡T |ü\Tø£>∑\s¡T?

XÀ¢ ˆ ÁXÀwü ‘ #Ó’e ø±≈£î‘·ú ‡' düs¡«+ ìs¡eX‚wü‘·' ˆ

#w溑·+ j·T‘·Ô «j·÷ <$ uÛ≤wæ‘·+ #· eTe÷Á>∑‘·' ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁXÀwü ‘ ` #· ` @e ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` düs¡«+ ` ìs¡eX‚wü‘·' `

#w溑·+ ` j·T‘Y ` ‘·«j·÷ ` <$ ` uÛ≤wæ‘·+ ` #· ` eTeT ` nÁ>∑‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! eTeT nÁ>∑‘·' ‘·«j·÷ j·T‘Y #w溑·+ (j·T‘Y) uÛ≤wæ‘·+ #·

(‘·‘Y) düs¡«+ ìs¡eX‚wü‘·' ø±≈£î‘·ú ‡' (eT‘·Ô') ÁXÀwü ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, nÁ>∑‘·' R m<äT≥,

‘·«j·÷ R ˙#‘·, j·T‘Y R @~, #w溑·+ R Ä#·]+|üã&çq<√, (j·T‘Y) R (@~),

uÛ≤wæ‘·+ #· R |ü\Tø£ã&çq<√, (‘·‘Y) R (n~), düs¡«+ R n+‘·j·TTqT, ìs¡eX‚wü‘·'

R dü+|üPs¡íeTT>±, ø±≈£î‘·ú ‡' R lsêeTT&ÉT, eT‘·Ô' R Hêe\q, ÁXÀwü ‘ R $q>∑\&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª‘·«j·÷ #w溑·+ ` ñ]b˛dæø=qT≥ eTTqï>∑T ø£è‘· eTT\qT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT494

uÛ≤wæ‘·+ ` sêeDTì ‘·èD°ø£]+∫ |ü*øÏq e÷≥\qT nì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <$! <äT'KÁ>∑düTÔsê\yÓ’ e⁄ #dæq #wüº\qT, sêeDTì‘√ ìs¡“¤j·TeTT>∑

˙e⁄ |ü*øÏq e÷≥\qT, Hê‘√ #Ó|æŒq e#·qeTT\qT nìï+{Ïì dü+|üPs¡íeTT>±

HqT lsêeTTq≈£î $qï$+#Ó<äqT.

XÀ¢ ˆ ø±s¡D…Æ s¡“VüQ_Û πs›$ sêeTÁ|æj·T∫ø°s¡j·÷ ˆ

ùdïVü≤Á|üdüÿqïeTqkÕ eT jÓÆT‘· ‘·‡eTTB]‘·yéT ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±s¡D…Æ' ãVüQ_Û' <$ sêeTÁ|æj·T∫ø°s¡j·÷ ùdïVü≤Á|üdüÿqï

eTqkÕ ` eTj·÷ ` @‘·‘Y ` düeTTB]‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! sêeTÁ|æj·T∫ø°s¡j·÷ ãVüQ_Û' ø±s¡D…Æ' @‘·‘Y ùdïVü≤Á|üdüÿqï

eTqkÕ eTj·÷ düeTTB]‘·yéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! sêeTÁ|æj·T∫ø°s¡j·÷ R sêeTTq≈£î

Á|æj·TeTTqT #j·Te …qqT Ç#·Ã¤‘√&ÉqT, ãVüQ_Û' ø±s¡D…Æ' R ô|≈£îÿùV≤‘·Te⁄\#‘·qT,

@‘·‘Y R á e÷≥, ùdïVü≤Á|üdüÿqïeTqkÕ R ùdïVü≤eTT# Á<ä$+∫q Vü≤è<äj·TeTT

>∑*Zq{Ϻ, eTj·÷ R Hê#‘·, düeTTB]‘·yéT R |ü\Tø£ã&çq~.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ãVü≤_Û' ø±s¡D…Æ' ` ˙ jÓTTø£ÿ <äT'Kdæú‹ì #·÷#·T≥ eTTqï>∑T

ø±s¡DeTT\#˚.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! ˙ <äT'Kdæú‹ #·÷#·T≥ eTTqï>∑T ô|≈£îÿ ø±s¡DeTT\ #‘·qT,

lsêeTTq≈£î Á|æj·TeTTqT >∑÷s¡Tà ø√]ø£‘√&ÉqT, MT j·TTuÛÑj·TT\ô|’ >∑\ ùdïVü≤

>ös¡eeTT# Hê eTqdüT‡ Á<ä$+∫ sTT≥T¢ |ü*øÏ‹ì.

XÀ¢ ˆ \+ø±j·÷ <äTÁwüŒyX‘ê« <äT›düÔs¡‘ê« qà¨<ä<Û' ˆ

kÕeTsêú <ë‘·àqXËÌÃe eT jÓÆT‘· ‘·‡eTTB]‘·yéT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` \+ø±j·÷' ` <äTÁwüŒyX‘ê«‘Y ` <äTdüÔs¡‘ê«‘Y ` eT¨<ä<Û' `

kÕeTsêú ‘Y ` Ä‘·àq' ` #· ` @e ` eTj·÷ ` @‘·‘Y ` düeTTB]‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±j·÷' <äTÁwüŒyX‘ê«‘Y, eT¨<ä<Û' <äTdüÔs¡‘ê«‘Y, Ä‘·àq'

kÕeTsúê´‘Y #· @e @‘·‘Y eTj·÷ düeTTB]‘·yéT.

495(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø±j·÷' R \+ø±q>∑s¡eTT, <äTÁwüŒyX‘ê«‘Y R Á|üy•+#·T≥≈£î

ø£wüºyÓTÆq <ä>∑T≥ e\qqT, eT¨<ä<Û' R eTVü‰düeTTÁ<äeTT, <äTdüÔs¡‘ê«‘Y R <ë≥T≥≈£î

ø£wüºyÓTÆq<ä>∑T≥ e\qqT, Ä‘·àq' R HêjÓTTø£ÿ, kÕeTsúê´‘Y #· @e R Á|ü»„e\qqT

e÷Á‘·yT, @‘·‘Y R á e÷≥, eTj·÷ R Hê#‘·, düeTTB]‘·yéT R |ü\Tø£ã&çq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á \+ø±|ü≥ºDeTT kÕe÷qT´\≈£î Á|üy•+|üsêì<ä>∑T≥#‘·qT, á

eTVü‰düeTTÁ<äeTT m\¢s¡≈£îqT <ë≥sêì<ä>∑T≥#‘·qT H˙ <äTs¡È≥ø±s¡ eTTqT #j·T>∑\

düeTs¡Tú&ÉHÓ’ j·TT+&ÉT≥#‘·qT e÷Á‘·yT á $<ÛäeTT>∑ |ü*øÏ‹ì>±ì eTiÒ$Tj·TT>±<äT

düTe÷!

XÀ¢ ˆ Ç#êä$T ‘ê«+ düe÷H‘·T eT<Ó’ ´e s¡|òüTTq+~Hê ˆ

>∑Ts¡TùdïùV≤q uÛÑø±Ô ´ #· Hêq´<∏Ó’‘· <äT<ëVü≤è‘·yéT ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç#êä$T ` ‘ê«+ ` düe÷H‘·TyéT ` n<ä ` @e ` s¡|òüTTq+~Hê

` >∑Ts¡TùdïùV≤q ` uÛÑø±Ô ´ ` #· ` q ` nq´<∏ë ` @‘·‘Y ` ñ<ëVü≤è‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` s¡|òüTTq+~Hê ‘ê«+ n<ä @e düe÷H‘·T+ Ç#êä$T— >∑Ts¡TùdïùV≤q

uÛÑø±Ô ´ #· @‘·‘Y ñ<ëVü≤è‘·yéT— nq´<∏ë q.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` s¡|òüTTq+~Hê R s¡|òüTTq+<äqT&Ó’q lsêeTTì‘√, ‘ê«+ R ìqTï,

n<ä @e R H&, düe÷H‘·T+ R #s¡TÃ≥≈£î, Ç#êä$T R ø√s¡T#·THêïqT, >∑Ts¡TùdïùV≤q

R >=|üŒ<Ó’q nqTsê>∑eTT#‘·qT, uÛÑø±Ô ´ #· R uÛÑøÏÔ#‘·qT, @‘·‘Y R Ç~, ñ<ëVü≤è‘·yéT

R #Ó|üŒã&çq~, nq´<∏ë R yiT $<ÛäeTT>±, q R ø±<äT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª>∑Ts¡TùdïùV≤qμ ` lsêeTTìj·T+<ä* ùdïVü≤eTT#, nq´<∏ë q ` Hê

ã\eTTq+<ä* >∑s¡«eTT#‘· Hì≥T¢ |ü\Tø£ Ò<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! Ä s¡|òüTTq+<äqTì‘√ ìqTï áHê& #s¡Ãe …qqT rÁeyÓTÆq

yê+#Û· >∑\yê&ÉHÓ’ sêeTTìj·T+<ä* nqTsê>∑eTT#‘·qT, uÛÑøÏÔ$X‚wüeTT#‘·qT e÷Á‘·yT

Ç≥T¢ |ü*øÏ‹ì— n+‘·ø£qï yiT uÛ≤eeTT @$Tj·TT Hê≈£î Ò<äT düTe÷!

XÀ¢ ˆ j·T~ H√‘·‡Vü≤ùd j·÷‘·T+ eTj·÷ kÕs¡Δ eTì+~‘ ˆ

n_ÛC≤„q+ Á|üj·T#·Ã¤ ‘·«+ C≤˙j·÷ Á<ë|òüTy√ Væ≤ j·T‘Y ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` q ` ñ‘ê‡Vü≤ùd ` j·÷‘·T+ ` eTj·÷ ` kÕs¡ΔyéT `

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT496

nì+~‘, ` n_ÛC≤„q+ ` Á|üj·T#·Ã¤ ` ‘·«+ ` C≤˙j·÷‘Y ` sê|òüTe' ` Væ≤ `

j·T‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nì+~‘! eTj·÷ kÕs¡Δ+ j·÷‘·T+ q ñ‘·‡Vü≤ùd j·T~, sê|òüTe'

j·T‘Y C≤˙j·÷‘Y (‘·‘Y) n_ÛC≤„q+ ‘·«+ (yT) Á|üj·T#·Ã¤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘! R nì+<ä #·]Á‘·Tsê\yÓ’q C≤qø°! eTj·÷ kÕs¡Δ+ R

Hê‘√ >∑÷&É, j·÷‘·T+ R |üj·Tì+#·T≥≈£î, q ñ‘·‡Vü≤ùd j·T~ R Ç#·Ã–+|üì

jÓT&É\, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, j·T‘Y R <ìqsTT‘, C≤˙j·÷‘Y R ‘Ó*dæø=q>∑\&√,

‘·‘Y R Ä, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TÔqT, ‘·«+ R ˙e⁄, yT R Hê≈£î, Á|üj·T#·Ã¤ R ÇeTTà.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z |üPE´sê˝≤, Hê yÓ+ã&ç e#·TÃ≥≈£î $wüº|ü&ÉìjÓT&É\ lsêeTT&ÉT

#·ø£ÿ>± Á>∑Væ≤+|ü>∑*–q{Ϻ >∑Ts¡TÔ H=ø£<ëìì Hê ø=dü>∑TeTT.

XÀ¢ ˆ @e eTTø±Ô Vü≤qTeT‘ê d”‘ê düTs¡düT‘√|üe÷ ˆ

ñyê#· e#·q+ eT+<ä+ u≤wüŒÁ|üÁ>∑~∏‘êø£ås¡yéT ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ` ñø±Ô ` Vü≤qTeT‘ê ` d”‘ê ` düTs¡düT‘√|üe÷ ` ñyê#·

` e#·q+ ` eT+<ä+ ` u≤wüŒÁ|üÁ>∑~∏‘êø£ås¡yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeT‘ê @eyéT ñø±Ô düTs¡düT‘√|üe÷ d”‘ê eT+<ä+

u≤wüŒÁ|üÁ>∑~∏‘êø£ås¡+ e#·qyéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeT‘ê R Vü≤qTeT#, @e+ R Ç≥T¢, ñø±Ô R |ü\Tø£ã&çq{Ϻ,

düTs¡düT‘√|üe÷ R <eø£q´\‘√ kÕ{ÏjÓÆTq{Ϻ, d”‘ê R C≤qøÏ, eT+<ä+ R HÓeTà~>±,

u≤wüŒÁ|üÁ>∑~∏‘êø£ås¡+ R ø£ ï{Ï# ‘=Á≥T|ü&çq nø£ås¡eTT\T>∑\, e#·q+ R e÷≥qT,

eT+<ä+ R yÓT\¢>±, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTeT+‘·T &ç≥T¢ |ü\Tø£>∑H <eø£q´\qT uÀ*q XóuÛÑ\ø£åDeTT\T

>∑*–q d”‘ê<$ ø£ ï{Ï‘√ &É>∑TZ‹Ôø£ |ü&çq ø£+sƒ¡eTT‘√ yÓT\¢>± Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ Ç<ä+ ÁX‚wü eT_ÛC≤„q+ Áã÷j·÷ düÔ «+ ‘·T eTeT Á|æj·TyéT ˆ

XË’\dü ∫Á‘·≈£L≥dü bÕ< |üPs√«‘·Ôπs |ü⁄sê ˆˆ 12

XÀ¢ ˆ ‘ê|ükÕÅXeTyêdæHê´' ÁbÕ»´eT÷\|òü À<äπø ˆ

‘·dæàHé dæ<ΔëÁ•‘ <X‚ eT+<ëøÏHê´ Vü≤´<ä÷s¡‘·' ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç<ä+ ` ÁX‚wüyéT ` n_ÛC≤„q+ ` Áã÷j·÷' ` ‘·«+ ` ‘·T ` eTeT

497(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

` Á|æj·TyéT ` XË’\dü´ ` ∫Á‘·≈£L≥dü´ ` bÕ<˚ ` |üPs√«‘·Ôπs ` |ü⁄sê `

‘ê|ükÕÅXeTyêdæHê´' ` ÁbÕ»´eT÷\|òü À<äπø ` ‘·dæàHé ` dæ<ΔëÁ•‘ ` <X‚ `

eT+<ëøÏHê´' ` Væ≤ ` n<ä÷s¡‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄sê ∫Á‘·≈£L≥dü XË’\dü bÕ<, |üPs√«‘·Ô πs, eT+<ëøÏHê´'

n<ä÷s¡‘·', ÁbÕ»´eT÷\|òü À<äπø, ‘·dæàHé dæ<ΔëÁ•‘ <X‚ eTeT ‘ê|ükÕÁXeTyêdæHê´'

(dü‘ê´') (yT) Á|æj·T+ ÁX‚wüyéT Ç<äyéT n_ÛC≤„q+ ‘·«+ Áã÷j·÷'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄sê R |üPs¡«eTT, ∫Á‘·≈£L≥dü R ∫Á‘·≈£L≥ eTHÓ&ç, XË’\dü R

|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ, bÕ<˚ R ~>∑TeÁ|ü<˚X¯eTTq, |üPs√«‘· Ô πs R áXÊq´eTTq,

eT+<ëøÏHê´' R eT+<ëøÏ q~øÏ, n<ä÷s¡‘·' R düMT|üeTTq, ÁbÕ»´eT÷\|òü À<äπø

R düeTè<äΔyÓTÆq eT÷\eTT\TqT, |òü\eTT\TqT, »\eTT\TqT >∑*–q{Ϻ, ‘·dæàHé R

düTÁ|üdæ<äΔyÓTÆq, dæ<ΔëÁ•‘ R dæ<äTΔ\# ÄÁXsTT+|üã&çq{Ϻ, <X‚ R Á|ü<XeTTq, eTeT

R HqT, ‘ê|ükÕÁXeTyêdæHê´' (dü‘ê´') R ‘ê|ükÕÁXeTeTTq+<äT ìedæ+#·T#·Tqï

<ëq q>∑T#·T+&É>±, yT R Hê≈£î, Á|æj·T+ R Á|æj·TyÓTÆq{Ϻ, ÁX‚wü+ R >=|üŒ<Ó’q{Ϻ,

Ç<äyéT R á, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TÔqT, ‘·«+ R ˙e⁄, Áã÷j·÷' R #Ó|üeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ÁX‚wüyéT n_ÛC≤„q+ ` Ç‘·s¡T …e«]øÏì ‘Ó*j·Tq+<äTe\q lsêeTTìøÏ

qeTàø£eTT ø£*–+#·T≥˝À ÁX‚wüyÓTÆq<äì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` Á|æj·T+ Áã÷j·÷' ` Hê Á|æj·TT&Ó’q s¡|òüTTsêeTTì >∑÷]Ã

|ü\T≈£îeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üPs¡«eTT ∫Á‘·≈£L≥|üs¡«‘·eTTq≈£î ~>∑Te Á|ü<XeTTq, áXÊq´

~≈£îÿ>± Á|üeVæ≤+#·T#·Tqï eT+<ëøÏ q~øÏ düMT|üeTTq |ü⁄wüÿ\yÓTÆq ø£+<äeT÷\

|òü\eTT\T, ˙s¡T >∑*– dæ<äΔ|ü⁄s¡Twüß\≈£î ì\j·TyÓTÆq Ä |ü⁄D´uÛÑ÷$Tj·T+<äTqï

‘ê|ükÕÁXeTeTTq+<äT HqT edæ+#·T#·T+&É>± »]–q{Ϻ ÁX‚wüyÓTÆq á >∑Ts¡TÔqT ˙e⁄

Hê Á|æj·TT&Ó’q lsêeTTq≈£î ‘Ó\T|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ ‘· k˛´|üeqwü+&wüß HêHê|ü⁄wüŒdüT>∑+~Ûwüß ˆ

$Vü≤è‘· dü*\øÏ¢Hêï ‘·yê+πø düeTTbÕ$XyéT ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` ñ|üeqwü+&wüß ` HêHê|ü⁄wüŒdüT>∑+~Ûwüß ` $Vü≤è‘· `

dü*\øÏ¢Hêï ` ‘·e ` n+πø ` düeTTbÕ$XyéT ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT498

nq«j·TÁø£eTeTT :` HêHê|ü⁄wüŒdüT>∑+~Ûwüß ‘·dü ñ|üeqwü+&wüß $Vü≤è‘· dü*\øÏ¢Hêï

(nVü≤+) ‘·e n+πø düeTTbÕ$XyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` HêHê|ü⁄wüŒdüT>∑+~Ûwüß R ãTVüQ$<Ûä|ü⁄wüŒeTT\jÓTTø£ÿ |ü]eTfieTT\T

>∑*–q{Ϻ, ‘·dü R Ä j·÷ÁXeTeTTjÓTTø£ÿ, ñ|üeqwü+&wüß R ‘√≥\düeT÷Vü≤eTT

\+<äT, $Vü≤è‘· R $Vü≤]+∫, dü*\øÏ¢Hêï R ˙{Ï# ‘·&çdæq<ëqHÓ’, nVü≤+ R

HqT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, n+πø R ˇ&çj·T+<äT, düeTTbÕ$XyéT R ≈£Ls¡TÃ+{Ïì.

dü÷#·q :` Ç≥qT+&ç d”‘·eTà #Ó|ü#·Tqï e÷≥\T lsêeTTì‘√ ‘êqT Á|ü‘· ø£åeTT>±

#Ó|ü#·Tqï≥T¢>∑H |ü\T≈£î#·Tqï<äì ‘Ó*j·Te …qT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` H=øÏÿ #Ó|üŒe\dæq <ëìì sêeTTì dü+uÀ~Û+∫j·TT, ì‘·s¡yês¡Ô

Vü≤qTeT+‘·Tì dü+uÀ~Û+∫j·TT nqT#·Tqï<äì ø±ì, Hê‘√ e÷≥˝≤&ÉT#·TqïqT

eTqdü‡+‘·j·TT ˙ MT<äH˚ j·TT+&ÉT≥#˚ yÓTÆeTi∫ q&ÉTeT q&ÉTeT ìqTï

dü+uÀ~Û+#Óqì Vü≤qTeT+‘·T&ÉT sêeTTì‘√ #Ó|ü≥¬ø’ j·Tì ø±ì d”‘·eTà Ç≥T¢

|ü*øÏq<äì jÓTiT+>∑Tq~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ãVüQ$<ÛäeTT\>∑T |ü⁄wüŒeTT\ |ü]eTfieTT\‘√ ì+&çq Ä j·÷ÁXeTeTT

q+<äTqï ñ<ë´qeqeTT\+<äT ∫s¡ø±\eTT $Vü≤]+∫ n\dæ #ÓeT≥# ‘·&Édæq

<ëqHÓ’ ˙jÓTT&ç ÀìøÏ e∫à ≈£Ls¡TÃ+{Ïì.

XÀ¢ ˆ ‘·‘√ e÷+düdüe÷j·TTø√Ô yêj·Tdü' |üs¡ ‘·T+&Éj·T‘Y ˆ

‘· eTVü≤+ ˝Àwüº eTT<ä eT´ yês¡j·÷$T düà yêj·TdüyéT ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` e÷+düdüe÷j·TTø£Ô' ` yêj·Tdü' ` |üs¡ ‘·T+&Éj·T‘Y `

‘·yéT ` nVü≤+ ` ˝ÀwüºyéT ` ñ<ä eT´ ` yês¡j·÷$T düà ` yêj·TdüyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' e÷+düdüe÷j·TTø£Ô' yêj·Tdü' (e÷+) |üs¡ ‘·T+&Éj·T‘Y—

nVü≤+ ˝ÀwüºyéT ñ<ä eT´ ‘·+ yêj·Tdü+ yês¡j·÷$T düà.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, e÷+düdüe÷j·TTø£Ô' R e÷+düeTTq+<äT

˝ÀuÛÑeTT >∑*–q{Ϻ, yêj·Tdü' R ø±øÏ, (e÷+ R qqTï) |üs¡ ‘·T+&Éj·T‘Y R bı&ç∫q~,

nVü≤+ R HqT, ˝Àwüº+ R eT{Ϻu…&ɶqT, ñ<ä eT´ R m‹Ô (rdæø=ì), ‘·+ R Ä,

yêj·Tdü+ R ø±øÏì, yês¡j·÷$T düà R ìyê]+#·T#·T+{Ïì.

499(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` e÷+düdüe÷j·TTø£Ô' yêj·Tdü' ‘·qH√{Ï‘√ e÷+düeTTqT ø£i#·Tø=qï

ˇø£ ø±øÏ, e÷+ |üs¡ ‘·T+&Éj·T‘Y ` Ä e÷+düeTT‘√ qqTï ø={Ϻq~.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` e÷+ |üs¡ ‘·T+&Éj·T‘Y ` Hê düÔqeT<Ûä eTTq ‘·q eTT≈£îÿ‘√

bı&ç#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n≥T|æeTà≥ e÷+düeTTq+<äT yê+#Û· >∑*–q{Ϻ ˇø£ ø±øÏ Hê

i=eTTàô|’ ‘·q eTT≈£îÿ‘√ bı&ç∫q~. n+‘· H H=ø£ eT{Ϻu…&ɶqT rdæø=ì <ëìì

ìyê]+#·T #·T+{Ïì.

XÀ¢ ˆ <ës¡j·THé dü #· e÷+ ø±ø£ düÔÅ‘Ó’e |ü]©j·T‘ ˆ

q #ê|ü⁄´bÕs¡eT Hêà+kÕ <䓤øå±Øú ã*uÛÀ»q' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <ës¡j·THé ` dü' ` #· ` e÷+ ` ø±ø£' ` ‘·Á‘· ` @e `

|ü]©j·T‘ q #· n|æ ñbÕs¡eT‘Y e÷+kÕ‘Y uÛÑøå±Øú ã*uÛÀ»q' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø±ø£' e÷+ <ës¡j·THé ‘·Á‘· @e |ü]©j·T‘— uÛÑøå±Øú (dü')

ã*uÛÀ»q' e÷+kÕ‘Y q n|æ #· ñbÕs¡eT‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø±ø£' R Ä yêj·TdüeTT, e÷+ R qqTï, <ës¡j·THé R

bı&ÉT#·T#·T, ‘·Á‘· @e R n#·Ã≥H, |ü]©j·T‘ R <ë>∑Tø=qT#·T+&ÓqT, uÛÑøå±Øú R

uÛÑø£åDeTT ø√s¡Tq{Ϻ, dü' ã*uÛÀ»q' R Ä yêj·TdüeTT, e÷+kÕ‘Y R e÷+düuÛÑø£åDeTT

qT+&ç, q n|æ #· ñbÕs¡eT‘Y R m+‘· e÷Á‘·eTT >∑÷&É $s¡$T+|ü≈£î+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä ø±øÏ qqï≥T¢ bı&ÉT#·T#·T HqT yê]+#·T#·T+&É>± Á|üø£ÿ≈£î uÀsTT

<ë>∑Tø=qT#·T+&ÓqT. n~ Hê e÷+düuÛÑø£åDeTTqT+&ç m+‘· e÷Á‘·eTT $s¡$T+|ü

≈£î+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ ñ‘·ÿs¡+‘ê´+ #· s¡XHê+ Á≈£î<ëΔj·÷+ eTsTT |üøÏåDÏ ˆ

Ádü+düe÷H #· edüH ‘·‘√ <äècÕº ‘·«j·÷ Vü≤´Vü≤yéT ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ñ‘·ÿs¡+‘ê´+ ` #· ` s¡XHê+ ` Á≈£î<ëΔj·÷+ ` eTsTT ` |üøÏåDÏ

` Ádü+düe÷H ` #· ` edüH ` ‘·‘·' ` <äècÕº ` ‘·«j·÷ ` Væ≤ ` nVü≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' eTsTT |üøÏåDÏ Á≈£î<ëΔj·÷+, s¡XHê+ ñ‘·ÿs¡+‘ê´+ #·

(dü‘ê´+) edüH Ádü+düe÷H (dü‹) nVü≤+ ‘·«j·÷ <äècÕº.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT500

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, eTsTT R HqT, |üøÏåDÏ R yêj·TdüeTTq+<äT,

Á≈£î<ëΔj·÷+ R ø√|æ+∫j·TTqï<ëìHÓ’, s¡XHê+ R yÓTT\q÷\TqT, ñ‘·ÿs¡+‘ê´+ #·

(dü‘ê´+) R ô|’øÏ rj·TT#·Tqï<ëq q>∑T#·T+&É>±, edüH R Ns¡, Ádü+düe÷H dü‹ R

C≤iÏb˛e⁄#·T+&É>±, nVü≤+ R HqT, ‘·«j·÷ R ˙ #‘·, <äècÕº R #·÷&Éã&ç‹ì.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªª|üøÏåD≤ Ádüdü e÷H #· edüHμμ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT. ø±øÏ# Hê

Ns¡ ˝≤–y˚j·Tã&É>± nì ns¡úeTT ` ªªÁ≈£î<ëΔj·÷+ eTsTT |üøÏåDÒμμ nì ‹\ø£

düeTà‘·yÓTÆq bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` HH yêj·TdüeTTô|’ ø√|æ+∫ <ëìì ø=≥Tº≥¬ø’ Hê yÓTT\q÷\TqT

˝≤>∑T#·T+{Ïì. n|üŒ≥Tºq Hê Ns¡ C≤iÏb˛e⁄#·T+&É>± n{Ϻ j·Tedüú À qTqï qqTï

˙e⁄ ø£qT\T ‘Ói∫ #·÷∫‹$.

XÀ¢ ˆ ‘·«j·÷ $Vü≤dæ‘ê #êVü≤+ Á≈£î<ëΔ dü+\õ®‘ê ‘·<ë ˆ

uÛÑø£å ´>∑è<Ûïq ø±πøq <ë]‘ê ‘ê« eTTbÕ>∑‘ê ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·«j·÷ ` $Vü≤dæ‘ê ` #· ` nVü≤+ ` Á≈£î<ëΔ ` dü+\õ®‘ê ` ‘·<ë

` uÛÑø£å ´>∑è<Ûïq ` ø±πøq ` <ë]‘ê ` ‘ê«yéT ` ñbÕ>∑‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑø£å ´>∑è<Ûïq ø±πøq <ë]‘ê, nVü≤+ ‘ê«yéT ñbÕ>∑‘ê— ‘·«j·÷

$Vü≤dæ‘ê (dür) dü+\õ®‘ê, Á≈£î<ëΔ #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑø£å ´>∑è<Ûïq R e÷+düuÛÑø£åDeTTq ˝ÀuÛÑeTT>∑\, ø±πøq R ø±øÏ#,

<ë]‘ê R bı&Éeã&çq<ëqHÓ’, nVü≤+ R H˚qT, ‘ê«+ R ìqTï, ñbÕ>∑‘ê R

#]j·TT+{Ïì, ‘·<ë R n|ü&ÉT, ‘·«j·÷ R ˙#‘·, $Vü≤dæ‘ê (dür) R |ü]Vü≤dæ+|ü

ã&çq<ëq q>∑T#·T, dü+\õ®‘ê R dæ>∑TZqT u§+~‹ì, Á≈£î<ëΔ #· R ø√|æ+∫‹ì

≈£L&ÉqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªuÛÑø£å ´>∑è<Ûïq <ë]‘ê ‘ê«yéT ñbÕ>∑‘êμ ø±øÏ# bı&Éeã&ç

ìqTï #]‹ì nqT≥# d”‘ê<$ yêj·TdüeTTqT ‘·iTeTT#·T ø=+‘· <ä÷s¡eTT b˛sTT

‹]– e∫à sêeTTì jÓTT&ç À ≈£Ls¡TÃqï<äì ‘Ó*j·TT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢ e÷+dü À_ÛjÓÆTq yêj·TdüeTT# bı&Éeã&çq<ëqHÓ’ ø√|üeTT‘√

501(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

˙jÓTT<ä›≈£î e∫Ãj·TT+{Ïì. ø±ì ˙ e|ü&ÉT qqTï |ü]Vü‰düeTT‘√ #·÷&É>± Hê≈£î

#ê\ dæ>∑TZqT, ø√|üeTTqT ≈£L&É >∑*–q~.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· ÁXÊÙ+‘ê-Vü≤ eTT‘·‡+>∑ e÷d”qdü ‘· yê$XyéT ˆ

Á≈£î<äΔ +re Á|üVü≤èùwºq ‘·« j·÷Vü≤+ |ü]kÕ+‹«‘ê ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ÁXÊ+‘ê ` nVü≤yéT ` ñ‘·‡+>∑yéT ` Äd”qdü ` ‘·e `

n$XyéT ` Á≈£î<äΔ +r ` Çe ` Á|üVü≤èùwºq ` ‘·«j·÷ ` nVü≤+ ` |ü]kÕ+‹«‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ÁXÊ+‘ê nVü≤yéT Äd”qdü ‘·e ñ‘·‡+>∑yéT n$XyéT.

Á≈£î<Ûä +r Çe (dæú‘ê) nVü≤+ Á|üVü≤èùwºq ‘·«j·÷ |ü]kÕ+‹«‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, ÁXÊ+‘ê R n\dæj·TTqï{Ϻ, nVü≤+ R HqT,

Äd”qdü R ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï{Ϻ, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, ñ‘·‡+>∑+ R ˇ&çì, n$XyéT R

Á|üy•+∫‹ì, Á≈£î<Ûä +r Çe R Áø√<ÛäeTTH=+<äT#·Tqï≥T¢, dæú‘ê R ñqï{Ϻ, nVü≤+

R HqT, Á|üVü≤èùwºq R dü+‘√wæ+∫j·TTqï{Ϻ, ‘·«j·÷ R ˙#‘·, |ü]kÕ+‹«‘ê R

z<ës¡Ãã&ç‹ì.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT HqT n\dæb˛sTT n#·Ã≥H ≈£Ls¡TÃ+&çj·TTqï jÓTT&ç ÀìøÏ

#]‹ì. »]–q <ëìøÏ ø√|üeTT‘√ qTqï qqTï e⁄ dü+‘√wüeTT‘√ z<ë]Ãj·TTHêïe⁄.

XÀ¢ ˆ u≤wüŒ|üPs¡íeTTF eT+<ä+ #·≈£åîw” |ü]e÷s¡®r ˆ

\øÏå‘ê -Vü≤+ ‘·«j·÷ Hê<∏ä yêj·Tùdq Á|üø√|æ‘ê ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` u≤wüŒ|üPs¡íeTTF ` eT+<ä+ ` #·≈£åîw” ` |ü]e÷s¡®r ` \øÏå‘ê `

nVü≤+ ` ‘·«j·÷ ` Hê<∏ä ` yêj·Tùdq ` Á|üø√|æ‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Hê<∏ä! yêj·Tùdq Á|üø√|æ‘ê u≤wüŒ|üPs¡íeTTF eT+<ä+ #·≈£åîw”

|ü]e÷s¡®r ‘·«j·÷ nVü≤+ \øÏå‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê<∏ä! R Á|æj·TT&Ü! yêj·Tùdq R ø±ø£eTT#˚, Á|üø√|æ‘ê R

ø√|æ+|ü#j·Tã&çq<ëqHÓ’, u≤wüŒ|üPs¡íeTTF R ø£ ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT>∑\<ëqHÓ’,

eT+<ä+ R yÓT\¢>±, #·≈£åîw” R ø£qTï\qT, |ü]e÷s¡®r R ‘·T&ÉT#·Tø=qT#·Tqï <ëìì>±,

‘·«j·÷ R ˙#‘·, nVü≤+ R HqT, \øÏå‘ê R #·÷&Éã&ç‹ì.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` lsêeTTì &ç À qT+&É>± yêj·TdüeTT ‘·qqT bı&ç∫q|ü&ÉT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT502

<ëìì ‘·iTeTT≥¬ø’ d”‘·eTà Á|üj·÷dü|ü&ÉT#·T Ä ‘·iTeTT≥ Xø£ eTT >±q+<äT\≈£î

<äT'œ+#·T#·T+&É>± lsêeTT &ÜyÓTqT |ü]Vü‰düeTT #j·TT#·T z<ë¬sÃqT. nq>±

‘·q jÓTTø£ÿ s¡ø£ åDeTTqT>∑÷]Ã ‘êH˚ Á|üj·÷dü |ü&ÉT#·Tqï yêì jÓT&É\

|üs¡yTX«s¡T&ÉT ñù|øÏå+#·TqT. s¡ø£åDuÛ≤s¡eTT Hê~>±<äT < j·TqT uÛ≤eeTT >∑*Zq|ü&ÉT

n‘·& s¡øÏå+#·Tqì á eè‘êÔ+‘·eTT# yÓ\¢&ç+|ü ã&ÉT#·Tqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêe÷! yêj·TdüeTTô|’ HqT ø√|æ+∫ <ëìì ‘·iTeT Òq+<äT\≈£î

<äT'œ+#·T#·T ø£qTï\qT+&ç Ä XÀø£u≤wüŒeTT\qT ‘·T&ÉT#·Tø=qT#·T+&É>± ˙e⁄ qqTï

n|ü&ÉT nqTsê>∑eTT‘√ #·÷∫‹$.

XÀ¢ ˆ |ü]ÁXe÷ Á‘·ŒdüTbÕÔ #· sê|òüTyê+πø-düà ´Vü≤+ ∫s¡yéT ˆ

|üsê´jTD Á|üdüT|üÔXà eTe÷+πø uÛÑs¡‘êÁ>∑»' ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü]ÁXe÷‘Y ` Á|üdüTbÕÔ ` #· ` sê|òüTyê+πø `ndæà ` nVü≤+ `

∫s¡yéT ` |üsê´jTD ` Á|üdüT|üÔ' ` #· ` eTeT ` n+πø ` uÛÑs¡‘êÁ>∑»' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ |ü]ÁXe÷‘Y sê|òüTyê+πø ∫s¡+ Á|üdüTbÕÔ ndæà. uÛÑs¡‘êÁ>∑»'

#· |üsê´jTD eTeT n+πø Á|üdüT|üÔ'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ R HqT, |ü]ÁXe÷‘Y R n\dü≥e\q, sê|òüTyê+πø R

lsêeTTìjÓTT&ç˝À, ∫s¡+ R #ê\ùd|ü⁄, Á|üdüTbÕÔ ndæà R ìÁ~+∫j·TT+{Ïì,

uÛÑs¡‘êÁ>∑»' #· R lsêeTT&ÉTqT, |üsê´jTD R Áø£eTÁ|üø±s¡eTT>±, eTeT R HêjÓTTø£ÿ,

n+πø R ˇ&çj·T+<äT, Á|üdüT|üÔ' R ìÁ~+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` H˚qT lsêeTTì jÓTT&ç˝À #ê\ùd|ü{Ïei≈£î ìÁ<äuÀsTT‹ì.

lsêeTT&ÉT >∑÷&É e+‘·T Á|üø±s¡eTT yT˝§ÿqï |æ<ä|ü Hê jÓTT&ç À ‘êqT ìÁ~+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ dü ‘·Á‘· |ü⁄qπs yê<∏ä yêj·Tdü dü‡eTTbÕ>∑eT‘Y ˆ

‘·‘· düT‡|üÔÁ|üãT<ëΔ+ e÷+ sê|òüTyê+ø±‘·‡eTT‹ú‘êyéT ˆ

yêj·Tdü dü‡Vü≤kÕ-->∑‘· $<ä<ës¡ düÔHê+‘·πs ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘·Á‘· ` |ü⁄q' ` @e ` n<∏ä ` yêj·Tdü' `düeTTbÕ>∑eT‘Y `

‘·‘·' ` düT|üÔÁ|üãT<ëΔ+ ` e÷+ ` sê|òüTyê+ø±‘Y ` düeTT‹ú‘êyéT ` yêj·Tdü' `

düVü≤kÕ ` Ä>∑‘· ` $<ä<ës¡ ` düÔHê+‘·πs ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä ‘·Á‘· |ü⁄q' @e dü' yêj·Tdü' düeTTbÕ>∑eT‘Y— ‘·‘·' düT|üÔ

Á|üãT<ëΔ+, sê|òüTyê+ø±‘Y düeTT‹ú‘ê+ e÷+ yêj·Tdü' düVü≤kÕ Ä>∑‘· düÔHê+‘·πs

503(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

$<ä<ës¡.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, ‘·Á‘· R n#·{ÏøÏ, |ü⁄q' @e R eTi\, dü'

yêj·Tdü' R Ä ø±ø£eTT, düeTTbÕ>∑eT‘Y R e#ÓÃqT, ‘·‘·' R |æeTà≥, düT|üÔÁ|üãT<ëΔ+

R ìÁ~+∫ Ò∫q{Ϻj·TT, sê|òüTyê+ø±‘Y R lsêeTTì jÓTTø£ÿ &çqT+&ç, düeTT‹ú‘ê+

R Ò∫q<ëqq>∑T, e÷+ R qqTï, yêj·Tdü' R ø±ø£eTT, düVü≤kÕ R oÁ|òüTeTT>±,

Ä>∑‘· R e∫Ã, düÔHê+‘·πs R düÔqeTT\q&ÉTeT, $<ä<ës¡ R bı&ç#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ n#·{ÏøÏ Ä yêj·TdüeTT eTi\ e∫Ãq~. n|üŒ{ÏøÏ ìÁ<äqT+&ç

yT˝§ÿì lsêeTTì ˇ&ç qT+&ç Ò∫ ≈£Ls=Ãìj·TTqï Hê MT~øÏ n~ y>∑eTT>∑ e∫Ã

Hê i=eTTàô|’ bı&ç#ÓqT.

XÀ¢ ˆ |ü⁄q' |ü⁄q s¡<∏√‘·Œ‘· $<ä<ës¡ dü e÷+ uÛÑèXyéT ˆ

‘·‘·dü‡eTTøÏå‘√ sêyÓ÷ eTT¬øÔÌ' XÀDÏ‘·_+<äT_Û' ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü⁄q' ` |ü⁄q' ` n<∏ä ` ñ‘·Œ‘· ` $<ä<ës¡ ` dü' ` e÷+ `

uÛÑèXyéT ‘·‘·' ` düeTTøÏå‘·' ` sêeT' ` eTT¬øÔÌ' ` XÀDÏ‘·_+<äT_Û' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä dü' |ü⁄q' |ü⁄q' ñ‘·Œ‘· e÷+ uÛÑèX+ $<ä<ës¡. ‘·‘·'

eTT¬øÔÌ' XÀDÏ‘·_+<äT_Û' sêeT' düeTTøÏå‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, dü' R Ä yêj·TdüeTT, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\

eTi\, ñ‘·Œ‘·´ R m–], e÷+ R qqTï, uÛÑèX¯+ R $TøÏÿ*>±, $<ä<ës¡ R

bı&ÉekÕ¬>qT. ‘·‘·' R n≥T |æeTà≥, eTT¬øÔÌ' R $&ÉTeã&çq, XÀDÏ‘·_+<äT_Û' R

s¡ø£Ô_+<äTe⁄\#, sêeT' R lsêeTT&ÉT, düeTTøÏå‘·' R ‘·&ÉT|üã&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä yêj·TdüeTT eTi\eTi\ m>∑Ts¡T#·T e∫à qqTï bı&ÉekÕ¬>qT.

n|ü&ÉT lsêeTT&ÉT, Hê >±j·TeTTqT+&ç Ádü$+∫q s¡ø£Ô_+<äTe⁄\# ‘·&çôdqT.

XÀ¢ ˆ yêj·Tùdq ‘·‘· ùdÔq ã\e‘Y øÏ¢X´e÷qj·÷ ˆ

dü eTj·÷ uÀ~Û‘· ÁoÙe÷ qT‡KdüT|üÔ' |üs¡+‘·|ü' ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yêj·Tùdq ` ‘·‘·' ` ‘q ` ã\e‘Y ` øÏ¢X´e÷qj·÷ ` dü' `

eTj·÷ ` uÀ~Û‘·' ` Áoe÷Hé ` düTKdüT|üÔ' ` |üs¡+‘·|ü' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' ‘q yêj·Tùdq ã\e‘Y øÏ¢X´e÷qj·÷ eTj·÷ düTKdüT|üÔ'

|üs¡+‘·|ü' dü' le÷Hé eTj·÷ uÀ~Û‘·'.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT504

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, ‘q R Ä, yêj·Tùdq R ø±ø£eTT#, ã\e‘Y R

ã\eTT>±, øÏ¢X´e÷qj·÷ R |”&ç+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ, eTj·÷ R Hê#, düTKdüT|üÔ' R

düTKeTT>∑ ìÁ~+#·T#·Tqï{Ϻ, |üs¡+‘·|ü' R XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ó’q, le÷Hé R XóuÛÑ\ø£åD

düeTì«‘·T&Ó’q, dü' R Ä sêeTT&ÉT, uÀ~Û‘·' R yT˝§ÿ\Œã&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` dü' ` ìœ\˝Àø£eTT\j·T+<äTqT düT$~‘·yÓTÆq ìs¡‹Xj·T

kÂ+<äs¡ eTT#˚ düTÁ|üdæ<äTΔ&ÉT. eTj·÷ uÀ~Û‘·' ` ìÁ<ëø±\eTTq+<ä* kÂ+<äs¡

$X‚wüeTTqT nqTuÛÑ$+#·T≥ e÷ì yT˝§ÿ\TŒ≥# qqTï HH qwüº|üi#·Tø=+{Ïì.

le÷Hé ` yÓT\≈£îe‘√ dü+#·]+#·T#·Tqï|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T düT+<äs¡eTT>∑ qT+&ç

Xj·Tì+∫q|ü&ÉT $ø±s¡eTT>∑ ø£qã&ÉT≥>±ø£, ìÁ<ëdüeTj·TeTTq >∑÷&É düVü≤»

kÂ+<äs¡ $X‚wüeTT‘√ Á|üø±•+#·Tq{Ϻyê&ÉT. düTKdüT|üÔ' Ä‘·à\ø£åDyÓTÆq Äq+<ëqT

uÛÑ÷‹ H=+<äT#·T Xj·Tì+∫j·TTqïyê&ÉT. |üs¡+‘·|ü' Xj·Tì+∫qqT XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡

düeTs¡úT&ÉT>∑ qT+&ÉTyê&ÉT. ªdüTKdüT|üÔ' le÷Héμ nqT≥# ìÁ<ëedüú À >∑÷&É kÂ+<äs¡

$X‚wüeTTq≈£î <äèwæº<√wüeTT ‘·>∑T\≈£î+&É ª~wæºμ rj·Te\dæq+‘·{Ï kÂ+<äs¡ e+‘·T&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT HqT Ä yêj·TdüeTT ø£*–+#·T#·Tqï rÁeyÓTÆq |”&ÉqT

uÛÑ]+|üC≤\ø£ düTKeTT>∑ ìÁ~+#·T#·Tqï Ä eTVü≤˙j·TTì Ä eTVü‰Ms¡Tì Hê Á|æj·TTì

y˚T˝§ÿ*Œ‹ì.

XÀ¢ ˆ dü e÷+ <äècºÕ« eTVü‰u≤VüQ ]«‘·THêï+ düÔqjÓ÷ düÔ<ë ˆ

Äo$wü Çe Á≈£î<äΔ XÙ «dü Hê«ø£ eTuÛ≤wü‘· ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` e÷+ ` <äècºÕ« ` eTVü‰u≤VüQ' ` $‘·THêï+ ` düÔqjÓ÷' `

‘·<ë ` Äo$wü' ` Çe ` Á≈£î<äΔ' ` X«düHé ` yêø£ yéT ` nuÛ≤wü‘· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë dü' eTVü‰u≤VüQ' düÔqjÓ÷' $‘·THêï+ e÷+ <äècºÕ«

Á≈£î<äΔ' Äo$wü' Çe X«düHé yêø£ yéT nuÛ≤wü‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, dü' eTVü‰u≤VüQ' R Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT, düÔqjÓ÷'

R düÔqeTT\+<äT, $‘·THêï+ R >±j·TeTTH=+~j·TTqï, e÷+ R qqTï, <äècºÕ« R

#·÷∫, Á≈£î<äΔ' R Áø√~Û‘·T&Ó’, (Á≈£î<äΔ' R |ü>∑ã{Ϻ ø√|æ+∫q) Äo$wü' Çe R düs¡ŒeTTe …,

X«düHé R s√E#·T, yêø£ + R á yêø£ eTTqT, nuÛ≤wü‘· R |ü*¬øqT.

505(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` Á≈£î<äΔ' R Ç+‘·ei≈£îqT ø±øÏ#wüº\qT kÕe÷q´yÓTÆq$>± e÷Á‘·eTT

m+#ÓqT, |ü]Vü≤dæ+#ÓqT. Ç|ü&ÉT d”‘·eTà i=eTTàô|’ >±j·TeTTqT p∫ Á≈£î<äΔ

uÛÑT»+>∑eTTe … s√E#·T Ò#Óqì uÛ≤eeTT.

sê.•s√eTDÏ :` düÔqjÓ÷' $‘·THêï+ ` nq>± Ä yêj·TdüeTT ‘·q H√{Ïj·T+<äT

ø£i#·Tø=ìj·TTqï e÷+düeTT‘√ ≈£L&çq eTT{Ïºì ‘·–*+#·T≥# Ä e÷+düeTTq+<ä*

s¡ø£ÔeTT _+<äTe⁄\# >±j·T|ü&çq≥T¢ d”‘·eTà i=eTTà ø±ìŒ+∫q~. Ä <äèX´eTTqT

p∫ sêeTT&ÉT Áø√<ÛäeTT H=+<ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü &Ü eTVü‰Ms¡T&ÉT düÔqeTT\+<äT >±j·TeTT H=+~j·TTqï

qqTï p∫ eTVü‰Áø√<ÛäeTT H=+~ ‘√ø£Á‘=øÏÿq Á‘ê#·T ãTdüø=≥Tº#·Tqï≥T¢ s√E#·T

á $<ÛäeTT>∑ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ πøq ‘ Hê>∑Hêk˛s¡T $ø£å‘·+ yÓ’ düÔHê+‘·s¡yéT ˆ

ø£' Áø°&É‹ düs√ùwD |ü+#·eÅπøÔD uÛÀ–Hê ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` πøq ` ‘ ` Hê>∑Hêk˛s¡T ` $ø£å‘·+ ` yÓ’ ` düÔHê+‘·s¡yéT, ø£' `

Áø°&É‹ ` düs√ùwD ` |ü+#·eÅπøÔD ` uÛÀ–Hê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Hê>∑Hêk˛s¡T! ‘ düÔHê+‘·s¡+ πøq yÓ’ $ø£å‘·yéT ? düs√ùwD

|ü+#·eÅπøÔD uÛÀ–Hê ø£' Áø°&É‹ ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Hê>∑Hêk˛s¡T R @qT>∑T ‘=+&ÉeTTe+{Ï }s¡Te⁄\T >∑*Zq{Ϻ z

düT+<äØ! ‘ R jÓTTø£ÿ, düÔHê+‘·s¡+ R düÔqeT<Ûä eTT, πøq yÓ’ R me«ì#‘·, $ø£å‘·+

R >±j·T|üi#·ã&ÓqT ? düs√ùwD R Áø√<ÛäeTT‘√qTqï, |ü+#·eÅπøÔD R ◊<äTH√fiófl

>∑*–q{Ϻ, uÛÀ–Hê R düs¡ŒeTT‘√, ø£' R me«&ÉT, Áø°&É‹ R Ä≥˝≤&ÉT#·THêï&ÉT ?

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªª|ü+#·eÅπøÔD uÛÀ–Hêμμ ô|<ä›>∑ ‘Ói∫q H√s¡T>∑\ Á≈£î<äΔdüs¡ŒeTT

‘√qì uÛ≤eeTT. |ü+#· j·Tq>± $düÔ è‘·yÓTÆqj·Tì ns¡úeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äØ! ˙ düÔqeT<Ûä eTT meì# Ç≥T¢ >±j·T|üiT|üã&çq~?

s√cÕyXeTT H=+~ ◊<äT H√fifl‘√ ãTdüø=≥Tº#·Tqï ;Ûø£s¡düs¡ŒeTT‘√ me&ÉT Ä≥˝≤&ÉT

#·THêï&ÉT?

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT506

XÀ¢ ˆ Mø£åe÷D dü‘· düÔ+ yÓ’ yêj·Tdü+ düeTyÓ’ø£å‘· ˆ

qU…’ dü‡s¡T~Û¬s’ d”Ô¬øåíÌ sêàyT yê_ÛeTTK+ dæú‘·yéT ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Mø£åe÷D' ` ‘·‘·' ` ‘·+ ` yÓ’ ` yêj·Tdü+ ` düeTyÓ’ø£å‘· ` qU…’'

` düs¡T~Û¬s’' ` r¬øåíÌ' ` e÷yéT ` @e ` n_ÛeTTK+ ` dæú‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Mø£åe÷D' ‘·‘·' düs¡T~Û¬s’' r¬øåíÌ' qU…’' e÷yéT @e n_ÛeTTK+

dæú‘·+ ‘·+ yêj·Tdü+ düeTyÓ’ø£å‘·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Mø£åe÷D' R nìïyÓ’|ü⁄\≈£î #·÷#·T#·Tqïyê&Ó’, ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥,

düs¡T~Û¬s’' R s¡ø£ÔeTT‘√ ≈£L&çq$j·TTqT, r¬øåíÌ' R yê&çjÓÆTq$j·TTq>∑T, qU…’' R

qKeTT\‘√, e÷yTe R qqTï >∑÷]ÃjT, n_ÛeTTK+ R n_ÛeTTKeTT>±, dæú‘·+ R

ì\∫j·TTqï, ‘·+ yêj·Tdü+ R Ä ø±ø£eTTqT, düeTyÓ’ø£å‘· R #·÷#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T¢ |ü\T≈£î#·T lsêeTT&ÉT q\TyÓ’|ü⁄\≈£îqT #·÷#·T#·T+&É>± Hê

m<äT≥ s¡ø£Ô|ü⁄_+<äTe⁄\‘√ yê&ç>∑qTqï >√fifl‘√ ì\∫j·TTqï yêj·TdüeTT ø±ìŒ+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ |ü⁄Á‘·' øÏ\ dü XÁø£dü yêj·Tdü' |ü‘·‘ê+ es¡' ˆ

<Ûäsê+‘·s¡+ >∑‘· oÙÁ|òüT+ |üeqdü >∑‘Í düeT' ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü⁄Á‘·' ` øÏ\ ` dü' ` XÁø£dü ` yêj·Tdü' ` |ü‘·‘ê+ ` es¡' `

<Ûäsê+‘·s¡+ ` >∑‘·' ` oÁ|òüT+ ` |üeqdü ` >∑‘Í ` düeT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü‘·‘ê+ es¡' dü' yêj·Tdü' XÁø£dü |ü⁄Á‘·' øÏ\, >∑‘Í |üeqdü

düeT' (dü') oÁ|òüT+ <Ûäsê+‘·s¡+ >∑‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü‘·‘ê+ es¡' R |ü≈£åî\˝À ÁX‚wüß&Ó’q, dü' yêj·Tdü' R Ä ø±ø£eTT,

XÁø£dü R <y+Á<äTq≈£î, |ü⁄Á‘·' øÏ\ R ≈£îe÷s¡T&É≥, >∑‘Í R >∑eTqeTTq+<äT,

|üeqdü düeT' R yêj·TTdüe÷qT&Ó’q{Ϻ, dü' R n‘·&ÉT, oÁ|òüT+ R y˚>∑eTT>±,

<Ûäsê+‘·s¡+ R uÛÑ÷$Tj·T+<ä* _\eTTqT, >∑‘·' R #¬sqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` e÷qe⁄\ ˇ&É*ì ø±øÏ bı&ÉT#·T≥ ˝Àø£eTTq+<äT mqï&ÉTqT

ø±ìŒ+|üì $wüj·TeTT >∑<ë j·Tì Vü≤qTeT ‘·q eTqdüT‡q+<äT X+øÏ+|ü≈£î+&É>∑

á ø±ø£eTT $X‚wüyÓTÆq<äì <ëì$X‚wüeTTqT d”‘·eTà Vü≤qTeT≈£î ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï~.

yêj·TTy>∑eTT >∑\~ >∑qTø£ ‘·\∫q+‘·H uÛÑ÷$TMT<äøÏ sê>∑*–q~. á e#·TÃ≥

507(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

sêeTTì |üsêÁø£eTeTTqT |üØøÏå+#·T≥¬ø’ <y+Á<äTì Áù|s¡D#‘·H »]–j·TT+&ÉTqì

<Ûä«ì‘·eTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ø£ÿ ø±øÏ ì$T‘·ÔyÓTÆ (eTT+<äT ‘Ó\T|üuÀe⁄ Ø‹>±) ÁãVü‰àÅdüÔeTT

H˚\ sêeTT&ÉT Á|üjÓ÷–+#Óqì Vü≤qTeT X¯+øÏ+|ü≈£î+&É ‘·q≈£î lsêeTT&ÉT á

dü+|òüT≥qeTT »]–q |æeTà≥ ‘Ó*|æq{Ϻ yêj·Tdü|üPs¡«eè‘êÔ+‘·eTT d”‘·eTà Ç≥T¢

‘Ó*|æq~. á yêj·TdüeTT Ç+Á<ä|ü⁄Á‘·T&Ó’q »j·T+‘·T&Éì ø=+<äiTqT yêj·Tdü

s¡÷|üyÓTÆq |ü⁄Á‘·T &ç+ø=ø£&Éì eTiÏ ø=+<äiTqT #Ó|ü#·THêïs¡T.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+Á<äT&ÉT nVü≤\´qT C…iT|ü<ä\∫ jÓTTø£Hê{Ï sêÁ‹ ø±øÏjÓÆT

≈£LôdqT. >ö‘·eTT&ÉT ø±≈£î\T ≈£Lj·TTyfi jÓÆTq<äì Ò∫ jT{ÏøÏ uÀsTT Ä q~

ìÁ~+#·T#·T+&ÉT≥ #·÷∫ yÓqTø£≈£îe∫à Ç~ sTT+Á<äTì ≈£î#wüºj·Tì miÏ– Ä‘·ìì

˙≈£î ø±øÏ s¡÷|üyT XÊX«‘·eT>∑TqT >±ø£ j·Tì X|æ+#ÓqT. n|ü&ÉT <e‘·\T ãTTwüß\T

>ö‘·eTTì ÁbÕ]ú+|ü>± á XÊ|üeTT Ç+Á<äTì ø=&ÉT≈£îq≈£î ‘·>∑T\Tqìj·TT sêeTu≤D

|”&ç‘·T&Ó’ Äj·Tq# s¡øÏå+|üã&ç XÊ|ü$eTT≈£îÔ &É>∑Tqìj·TT >ö‘·eTT&ÉT #Óô|Œqì edæwü

sêe÷j·TDeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä yêj·TdüeTT kÕe÷q´yÓTÆq~ ø±<äT. n~ <y+Á<äTìjÓTTø£ÿ |ü⁄Á‘·T&

n≥. yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTÆq y>∑eTT >∑*–q Ä yêj·TdüeTT n|ü& eTVü‰y>∑eTT‘√

<ä÷s¡eTTq >∑\ uÛÑ÷$Tj·T+<ä* _\eTTqT #]q~.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· düÔdæà qàVü‰u≤VüQ' ø√|üdü+e]Ô‘ø£åD' ˆ

yêj·Tùd ø£è‘·yêHé Á≈£Lsê+ eT‹+ eT‹eT‘ê+ es¡' ˆˆ 29

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·dæàHé ` eTVü‰u≤VüQ' ` ø√|üdü+e]Ô‘ø£åD' ` yêj·Tùd `

ø£è‘·yêHé ` Á≈£Lsê+ ` eT‹+ ` eT‹eT‘ê+ ` es¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' eT‹eT‘ê+ es¡' (dü') eTVü‰u≤VüQ' ø√|üdü+e]Ô‘ø£åD'

(düHé) ‘·dæàHé yêj·Tùd Á≈£Lsê+ eT‹+ ø£è‘·yêHé.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, eT‹eT‘ê+ R Á|üC≤„e+‘·T\˝À, es¡' R

ÁX‚wüß&Ó’q{Ϻ, dü' eTVü‰u≤VüQ' R Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT, ø√|üdü+e]Ô‘ø£åD' düHé R Áø√<ÛäeTT#

Á‹|üŒã&ÉT#·Tqï ø£qTï\T >∑\yê&Ó’, ‘·dæàHé yêj·Tùd R Ä ø±øÏ $wüj·TeTTq+<äT,

Á≈£Lsê+ R Á≈£Ls¡yÓTÆq{Ϻ, eT‹+ R ‘·\+|ü⁄qT, ø£è‘·yêHé R #ôdqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT508

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` Á≈£Lsê+ eT‹+ ` Á≈£Ls¡eTT>± >±ìŒ+#·T Ä˝À#·q.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT eTVü‰yT<Ûë$jÓÆTq Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT Áø√<ÛäeTT# ø£qTï\T

#·*+#·T#·T+&É Ä yêj·TdüeTTqT >∑÷]à Á≈£Ls¡yÓTÆq ìXÃj·TeTTqT |üPHÓqT.

XÀ¢ ˆ dü <äs¡“¤+ dü+düÔsê <äZ èVü≤´ Áu≤ùV≤àD≤ÅùdÔD jÓ÷»j·T‘Y ˆ

dü B|üÔ Çe ø±˝≤–ï s¡®C≤«˝≤_ÛeTTUÀ ~«»yéT ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` <äs¡“¤+ ` dü+düÔsê‘Y ` >∑èVü≤´ ` Áu≤ùV≤àD ` nÅùdÔD `

jÓ÷»j·T‘Y dü' B|üÔ' Çe ø±˝≤–ï' »C≤«\ n_ÛeTTK' ~«»yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' dü+düÔsê‘Y <äs¡“¤+ >∑èVü≤´, Áu≤ùV≤àD nÅùdÔD jÓ÷»j·T‘Y dü'

B|üÔ' ø±˝≤–ï' Çe ~«»+ n_ÛeTTK' »C≤«\.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä‘·&ÉT, dü+düÔsê‘Y R ÄdüÔs¡DeTTqT+&ç, <äs¡“¤+ R ˇø£

<äs¡“¤qT, >∑èVü≤´ R Á>∑Væ≤+∫, (‘·+ R <ëìì) Áu≤ùV≤àD nÅùdÔD R ÁãVü‰àÅdüÔeTT‘√,

jÓ÷»j·T‘Y R dü+~Û+#ÓqT, dü' R Ä <äs¡“¤, ø±˝≤–ï' Çe R Á|üfij·Tø±˝≤–ïe …,

~«»yéT n_ÛeTTK' R yêj·TdüeTTq≈£î m<äTs¡T>± ì\∫q<Ó’, »C≤«\ R Á|ü»«]\¢

kÕ¬>qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yÓ+≥H lsêeTT&ÉT ‘êqT ≈£Ls¡TÃqï ÄdüqeTTqT+&ç ˇø£ <äs¡“¤qT

Á>∑Væ≤+∫ ÁãVü‰àÅdüÔeT+Á‘·eTT‘√ <ëìì n_ÛeT+Á‹+#ÓqT. yÓ+≥H˚ Ä j·TÅdüÔeTT

Á|üfij·Tø±˝≤–ïe … Ä |üøÏå m<äT≥≈£î uÀsTT uÛÑj·T+ø£s¡eTT>∑ Á|ü»«*+|ükÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ dü ‘·+ Á|üB|üÔ+ ∫πøå|ü <äs¡“¤+ ‘·+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ ˆ

‘·‘·düTÔ yêj·Tdü+ <äs¡“¤' k˛-+ãπs -qT»>±eT Vü≤ ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` Á|üB|üÔ+ ` ∫πøå|ü ` <äs¡“¤+ ` ‘·+ ` yêj·Tdü+ `

Á|ü‹ ` ‘·‘·' ` ‘·T ` yêj·Tdü+ ` <äs¡“¤' ` dü' ` n+ãπs ` nqT»>±eT ` Vü≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' Á|üB|üÔ+ ‘·+ <äs¡“¤+ ‘·+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ ∫πøå|ü. ‘·‘·' dü'

<äs¡“¤' ‘·+ yêj·TdüyéT n+ãπs nqT»>±eT Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R n‘·&ÉT, Á|üB|üÔ+ R Á|ü»«]\T¢#·Tqï{Ϻ, ‘·+ <äs¡“¤+ R Ä

<äs¡“¤qT, ‘·+ yêj·Tdü+ Á|ü‹ R Ä ø±ø£eTTqT >∑÷]Ã, ∫πøå|ü R $dü¬sqT, ‘·‘·' R

|æeTà≥, dü' <äs¡“¤' R Ä <äs¡“¤, n+ãπs R Äø±XeTTq, ‘·+ yêj·Tdü+ R Ä

509(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

yêj·TdüeTTqT, nqT»>±eT Vü≤ R yÓ+ã&ç+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT &É|ü&ÉT Á|ü»«*+#·T#·Tqï Ä <äs¡“¤qT yêj·TdüeTT MT~øÏ

$dü¬sqT. Ä <äs¡“¤ Äø±XeTTq+<äT Ä yêj·TdüeTTqT yÓ+ã&ç+∫ ‘·iTeT kÕ¬>qT.

XÀ¢ ˆ nqTdüèwüº düÔ<ë ø±ø√ »>±eT $$<Ûë+ >∑‹yéT ˆ

Á‘êDø±eT ÇeT+ ˝Àø£+ düs¡«+ yÓ’ $#·#ês¡ Vü≤ ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nqTdüèwüº' ` ‘·<ë ` ø±ø£' ` »>±eT ` $$<Ûë+ ` >∑‹yéT `

Á‘êDø±eT' ` ÇeT+ ` ˝Àø£+ ` düs¡«+ ` yÓ’ ` $#·#ês¡ Vü≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·<ë nqTdüèwüº' (dü') ø±ø£' $$<Ûë+ >∑‹+ »>±eT. Á‘êDø±eT'

(dü') düs¡«yéT ÇeT+ ˝Àø£+ $#·#ês¡ Vü≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·<ë R n|ü&ÉT, nqTdüèwüº' R ‘·iTeTã&ÉT#·Tqï{Ϻ, (dü') ø±ø£'

R (Ä) yêj·TdüeTT, $$<Ûë+ >∑‹+ R $$<ÛäyÓTÆq e÷s¡ZeTTqT, »>±eT R bı+<ÓqT,

Á‘êDø±eT' (dü') R s¡ø£åDeTTqT >√s¡T#·Tqï{Ϻ (Ä ø±ø£eTT), düs¡«+ R düeTdüÔyÓTÆq,

ÇeT+ ˝Àø£+ R á ˝Àø£eTTqT, $#·#ês¡ Vü≤ R ‹]¬>qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` $$<Ûë+ >∑‹+ »>±eT ` $$<ÛäeTT …’q ÄÁXj·TeTT\qT >∑÷]Ã

∫+‹+|ükÕ¬>qT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª$$<Ûë+ >∑‹+μ $$<ÛäeTT …’q kÕúqeTT\qT.

ªÁ‘êDø±eT'μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ª˝Àø£ø±eT'μ nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü &Ü j·TÅdüÔeTT# ‘·iTeTã&ÉT#·T Ä yêj·TdüeTT $$<ÛäeTT …’q

ÄÁX¯j·TeTT\qT >∑÷]à |üs¡T>∑T˝…‘·TÔ#·T ‘·qqT s¡øÏå+#·Tyê]ø=i¬ø’ á ˝Àø£eTT

q+‘·≥qT ø£\j·T~]¬>qT.

XÀ¢ ˆ dü |æÁ‘ê #· |ü]‘· ø£Ô düT‡¬s’ dü‡¬s’ « s¡àVü≤]¸_Û' ˆ

ÁrH√¢ø± q‡+|ü]Áø£eT´ ‘·yTe Xs¡D+ >∑‘·' ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` |æÁ‘ê ` #· ` |ü]‘· ø£Ô' ` düT¬s’' ` dü¬s’ «' ` eTVü≤]¸_Û' `

ÁrHé ` ˝Àø±Hé ` dü+|ü]Áø£eT´ ` ‘·yéT ` @e ` Xs¡D+ ` >∑‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' dü¬s’ «' düT¬s’' eTVü≤]¸_Û' |æÁ‘ê #· |ü]‘· ø£Ô' ÁrHé ˝Àø±Hé

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT510

dü+|ü]Áø£eT´ ‘·yéT @e Xs¡D+ >∑‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä yêj·TdüeTT, dü¬s’ «' R m\¢, düT¬s’' R <e‘·\#‘·qT,

eTVü≤]¸_Û' R eTVü≤s¡T¸\#‘·qT, |æÁ‘ê #· R ‘·+Á&ç#‘·qT, |ü]‘· ø£Ô' R $&ç∫yj·Tã&çq

yê&Ó’, ÁrHé ˝Àø±Hé R eT÷&ÉT ˝Àø£eTT\qT, dü+|ü]Áø£eT´ R |ü\Te÷iT\T

|ü]ÁuÛÑ$T+∫, ‘·yéT @e R Ä lsêeTTH, Xs¡D+ >∑‘·' R Xs¡DTC§#ÓÃqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªª|æÁ‘ê #· |ü]‘· ø£Ô'μμ ‘·+Á&ç#‘·qT >∑÷&É $&ÉTeã&ÓqT nqT≥#

yÓTT<ä≥ á‘·&ÉT ‘·*¢ ø£&É≈£î b˛jÓTqìj·TT |ü⁄s¡Twüø±s¡uÛÑ÷‘·jÓÆTq d”‘êe÷‘· jÓT&É

n|üsê<ÛäeTT #dæq{Ϻ Mìì >±#·T≥ ‘·q≈£îqT düeTà‘·eTT>±ø£ b˛e⁄≥# ÄyÓT $&É∫

ô|≥º>± n|ü&ÉT ‘·+Á&çì CÒ] Ä‘·ì# >∑÷&É $&ÉTeã&Óqì ‘Ó*j·Te …qT.

sêeTTq≈£î $s√~ÛjÓÆTqyêìì ªªÇ+Á<√ eTùV≤+Á<ädüT‡s¡Hêj·Tø√ yê ......

Á‘ê‘·T+ q düeTsêú'μμ nqTq~ düTÁ|üdæ<äΔyT >∑qTø£ <y+Á<äT&ÉT $&ÉT#·T≥ ÄXÃs¡ eTT

>±<äT.

ª|ü]‘· ø£Ô'μ nqT≥# Mìì ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T ø√]jT $&ç∫ô|{Ϻs¡ì uÛ≤eeTT.

düT¬s’dü‡¬s’ «' eTVü≤]¸_Û' |æeTà≥ á‘·&ÉT, ‘·qqT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T $&ç∫qqT

‘·q ã+<ÛäTe⁄\T Ä<ä]+|üe#·TÃqì yê]ø£&É≈£îb˛>± ` ªªø£dü _uÛÑ ‹ <yêXà C≤‘·

s√wüdü dü+j·TTπ>μμ nqT Á|üdæ~Δ qqTdü]+∫ Ä <e‘· …e«s¡TqT >∑÷&É á‘·ìì

s¡øÏå+|ü≈£î+&ç]. Ç≥T¢ <e‘· …\¢s¡TqT |ü]‘· õ+#·>± düVü≤»<äj·÷|üs¡T …’q eTVü≤s¡T¸\

ø£&É≈£î yÓ&É\>± düs¡«s¡ø£å≈£î&Ó’q lsêeTT &ÉT+&É>± Ä‘·ì jÓT&É q|üsê<ÛäeTT #dæq

MìjÓT&É\ <äj·T #·÷|æq#√ e÷≈£îqT n<Ûäs¡àeTT n+{Ï Vü‰ì yê{Ï\T¢qìj·TT,

∫e]ø°‘·&ÉT lsêeTTì#‘·H s¡øÏå+|üã&ÉTqìj·TT <ä÷s¡ e÷˝À∫+∫ yês¡TqT Mìì

$&É∫ô|{Ϻ].

Ç{≤¢‘·&ÉT eTT˝À¢ø£eTT\+<äTqT s¡ø£åDø=i¬ø’ |ü\Te÷iT\T ‹]– ‹]–

>∑‘· +‘·s¡eTT >±qø£ düs¡«˝Àø£Xs¡DT´&Ó’q lsêeTTH Xs¡DTC§#ÓÃqT.

düT¬s’dü‡¬s’ «s¡àVü≤]¸_Û' ` nqT<ëìøÏ ã<äT\T>± düT¬s’Xà düeTVü≤]¸_Û' `

nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü &Ü yêj·TdüeTT ‘·*¢<ä+Á&ÉT\#‘·qT, m\¢ <e‘·\#‘·qT,

düs¡«eTVü≤s¡T¸\ #‘·qT >∑÷&É s¡ø£åDqT u§+<äC≤\ø£ eTT˝À¢ø£eTT\+<äTqT |ü\Te÷iT\T

511(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

‹]–‹]– m+<äTqT s¡ø£åDeTTqT >±qø£ Ä lsêeT#·+Á<äTH Xs¡DTC§#ÓÃqT.

XÀ¢ ˆ dü ‘·+ ì|ü‹‘·+ uÛÑ÷eTÚ Xs¡D´ XÙs¡D≤>∑‘·yéT ˆ

e<Ûës¡ΩeT|æ ø±≈£î‘·ú ‡' ø£è|üj·÷ |üs¡ bÕ\j·T‘Y ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Xs¡D´' ` dü' ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` e<Ûës¡ΩyéT ` n|æ ` Xs¡D≤>∑‘·+ `

uÛÑ÷eTÚ ` ì|ü‹‘·+ ` ‘·+ ` ø£è|üj·÷ ` |üs¡ bÕ\j·T‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` X¯s¡D´' dü' ø±≈£î‘·ú ‡' e<Ûës¡ΩyéT n|æ X¯s¡D≤>∑‘·+ uÛÑ÷eTÚ

ì|ü‹‘·+ ‘·+ ø£è|üj·÷ |üs¡ bÕ\j·T‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Xs¡D´' R Xs¡DT y&çqyêìì s¡øÏå+#·T dü«uÛ≤eeTT >∑*–q{Ϻ, dü'

ø±≈£î‘·ú ‡' R Ä lsêeTT&ÉT, e<Ûës¡ΩyéT n|æ R e~Û+#·T≥≈£î <ä–qyê&Ó’ j·TTqï|üŒ{ÏøÏì,

Xs¡D≤>∑‘·+ R Xs¡DTy&çqyê&ÉTqT, uÛÑ÷eTÚ ì|ü‹‘·+ R H\ô|’ã&çj·TTqïyê&ÉT

q>∑T, ‘·+ R Ä yêj·TdüeTTqT, ø£è|üj·÷ R ø£s¡TD‘√, |üs¡ bÕ\j·T‘Y R s¡øÏå+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` ªªXs¡D≤>∑‘·+ ‘·+ ø£è|üj·÷ |üs¡ bÕ\j·T‘Yμμ nyê´»ø£èbÕfióyÓ’q

lsêeTT&ÉT á‘·ìì ø±bÕ&ÉT≥≈£î Ç+‘· Ä\dü eTT @\ #ôd qqsê<äT. ÁbÕ]ú+∫q

yê]πø |üs¡eTø£fi≤´DeTT\T Á|ükÕ~+|üã&ÉTqT.

ø£s¡TD≤yêq|æ e´ø£Ô+ Xø£Ô' kÕ«eT´|æ, <Væ≤HêyéT,

nÁbÕ]ú‘√ q >√bÕjT‘Y Ç‹ ‘·‘Y ÁbÕs¡úHêeT‹'. nì |ü⁄sêDe#·qeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` uÛÑ÷eTÚ ì|ü‹‘·+ ` <eC≤‹ j·T>∑T≥# H\qT ‘ê≈£î≥

Ä‘·ì dü«uÛ≤eeTT >±≈£îqïqT ‘·+Á&ç# •øÏå+|üã&çq |ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·*¢ bÕ<äeTT\ô|’

ã&çq≥T¢ ‘·q bÕ<äeTT\ #Ó+‘· |ü&çj·TT+&Óqì uÛ≤eeTT. e<Ûës¡Ω+ n|æ ø£è|üj·÷

|üs¡´bÕ\j·T‘Y ` ‘·q#˚ e~Û+|üã&Ée\dæj·TTqïqT ‘·q düVü≤»dü«uÛ≤eyÓTÆq

<äj·÷>∑TDeTT# yêìì s¡øÏå+#ÓqT.

<√c˛ j·T<ä |æ ‘·dü kÕ´‘Y nqT#·T lsêeTT&ÉT Xs¡D≤>∑‘·T\ <√wüeTT\qT

ñ<ës¡ãT~Δ‘√ ñù|øÏå+#·TqT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` ªj·T~ yê sêeD' dü«j·T+μ nq>± ªªsêeDT&ÉT e∫ÃqqT

s¡øÏå+‘·Tμμqì >∑<ë lsêeTTì j·T<Ûä ekÕj·TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` uÛÑø£ÔXs¡DT´&Ó’q lsêeTT&ÉT ‘·q bÕ<äeTT\eTT+<äT uÛÑ÷$Tô|’ ã&ç

Xs¡DT y&ÉT#·Tqï Ä yêj·TdüeTTqT #·+|üe\dæ j·TTqï{Ϻ Ä‘·ì <√wüeTT qTù|øÏå+∫

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT512

‘·q düVü≤»<äj·÷>∑TDeTT# s¡øÏå+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ |ü]<ä÷´q+ $wüDí+ #· dü ‘· e÷j·÷+‘· eTÁãM‘Y ˆ

yÓ÷|òüT+ ø£s¡TÔ+ q Xø£ + ‘·T Áu≤Vü≤à eTÅdüÔ+ ‘· <äT#· ‘êyéT ˆˆ35

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |ü]<ä÷´q+ ` $wüDí+ ` #· ` dü' ` ‘·yéT ` Äj·÷+‘·+ `

nÁãM‘Y ` yÓ÷|òüT+ ` ø£s¡TÔ+ ` q ` Xø£ + ` ‘·T ` Áu≤Vü≤àyéT ` nÅdüÔ+ ` ‘·‘Y

` ñ#· ‘êyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü]<ä÷´q+ $wüDíyéT Äj·÷+‘·+ ‘·yéT (dü') nÁãM‘Y— Áu≤Vü≤à+

nÅdüÔ+ yÓ÷|òüT+ ø£s¡TÔ+ ‘·T q Xø£ +— ‘·‘Y ñ#· ‘êyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü]<ä÷´q+ R |ü]‘ê|üeTT H=+~qyê&ÉTqT, $wüDí+ R

$cÕ<äeTT‘√ ≈£L&çqyê&ÉT q>∑T, Äj·÷+‘·+ R e#·TÃ#·Tqï{Ϻ, ‘·+ R Ä yêj·TdüeTTqT

>∑÷]Ã, dü' R Ä lsêeTT&ÉT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT. Áu≤Vü≤àyéT nÅdüÔ+ R ÁãVü‰àÅdüÔeTT,

yÓ÷|òüT+ ø£s¡TÔ+ R $|òü\eTTqT #j·TT≥≈£î, q Xø£ + R kÕ<Ûä eTTø±<äT, ‘·‘Y R Ä

ø±s¡DeTTq, ñ#· ‘êyéT R #Ó|üŒã&ÉT>±ø£!

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª‘·‘Y ñ#· ‘êyéTμ ÁãVü‰àÅdüÔeTT <ìì dü+Vü≤]+|üe …H√ n{Ϻ<ëìì

#Ó|üeTT. |üPs¡«eTT ‘·q≈£î |üs¡XósêeTT&ÉT #·÷|æ+∫q≥T¢ ˙e⁄qT #·÷|æ+#·TeTì

uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTT˝À¢ø£eTT\T ‹]– n\dæb˛sTT $cÕ<äÁ>∑düTÔ&Ó’ Xs¡DT>√] e#·TÃ#·Tqï

j·÷‘·ìì p∫ lsêeTT&ÉT ªÁãVü‰àÅdüÔeTT Á|üjÓ÷–+|üã&ç e´s¡úeTT>∑ yÓqTø£≈£î

sê<äT. ø±ã{Ϻ <ëìøÏ \ø£å ´eTT #j·Te\dæq~ @~jÓ÷ ‘Ó\T|ü⁄μeTì yêj·TdüeTT

q&ç¬>qT.

XÀ¢ ˆ Væ≤qdüTÔ <äøÏåD≤øÏå ‘·«#·Ã¤s¡ Ç‘· <∏ä k˛-ÁãM‘Y ˆ

‘·‘· düÔkÕ´øÏå ø±ø£dü Væ≤qdæÔ düà dü <äøÏåDyéT ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Væ≤qdüTÔ ` <äøÏåD≤øÏå ` ‘·«#·Ã¤s¡' ` Ç‹ ` n<∏ä ` dü' ` nÁãM‘Y

` ‘·‘·' ` ‘·dü ` ÄøÏå ` ø±ø£dü ` Væ≤qdæÔ ` düà ` dü' ` <äøÏåDyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` n<∏ä dü' ‘·«#·Ã¤s¡' (yT) <äøÏåD≤øÏå Væ≤qdüTÔ Ç‹ nÁãM‘Y— ‘·‘·'

dü' ‘·dü ø±ø£dü <äøÏåDyéT nøÏå Væ≤qdæÔ düà.

513(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n<∏ä R |æeTà≥, dü' R Ä yêj·TdüeTT, ‘·«#·Ã¤s¡' R ˙ u≤DeTT,

yT R HêjÓTTø£ÿ, <äøÏåD≤øÏå R ≈£î&çø£+{Ïì, Væ≤qdüTÔ R q•+|üCÒj·TTqT>±ø£, Ç‹ R

nì, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT, ‘·‘·' R |æeTà≥, dü' R Ä ÁãVü‰àÅdüÔeTT, ‘·dü ø±ø£dü R

Ä yêj·TdüeTTjÓTTø£ÿ, <äøÏåDyéT nøÏå R ≈£î&çø£+{Ïì, Væ≤qdæÔ düà R q•+|üCÒôdqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü &Ü yêj·TdüeTT j·TÅdüÔeTT Hê <äøÏåDHÁ‘·eTTqT q•+|ü#j·TT

>±ø£ j·Tì |ü*¬øqT. n+‘·≥ lsêeTT&ÉT ‘·q nÅdüÔeTTqT Ä yêj·TdüeTTjÓTTø£ÿ

≈£î&çø£+{ÏH \ø£å ´eTT #ôdqT.

XÀ¢ ˆ <ä‘êÔ « ‘·T <äøÏåD+ HÁ‘·+ ÁbÕDÒuÛÑ ' |ü]s¡øÏå‘·' ˆ

dü sêe÷j·T qeTdüÿ è‘ê« sêCÒ„ <äXs¡<∏ëj·T #· ˆˆ 37

XÀ¢ ˆ $düèwüºùdÔq MπsD Á|ü‹ù|< dü«e÷\j·TyéT ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <ä‘êÔ « ` ‘·T ` <äøÏåD+ ` HÁ‘·+ ` ÁbÕDÒuÛÑ ' ` |ü]s¡øÏå‘·' ` dü'

` sêe÷j·T ` qeTdüÿ è‘ê« ` sêCÒ„ ` <äXs¡<∏ëj·T ` #· ` $düèwüº' ` ‘q `

MπsD ` Á|ü‹ù|< ` dü«yéT ` Ä\j·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ÁbÕDÒuÛÑ ' <äøÏåD+ HÁ‘·+ <ä‘êÔ « |ü]s¡øÏå‘·'— dü' sêe÷j·T,

sêCÒ„ <äXs¡<∏ëj·T #· qeTdüÿ è‘ê« ‘q MπsD $düèwüº', dü«yéT Ä\j·T+ Á|ü‹ù|<.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä yêj·TdüeTT, ÁbÕDÒuÛÑ ' R ÁbÕDeTT\ø=i¬ø’, <äøÏåD+

HÁ‘·+ R ≈£î&çø£+{Ïì, <ä‘êÔ « R n]Œ+∫, |ü]s¡øÏå‘·' R ø±bÕ&Éã&çq~, dü' R Ä

yêj·TdüeTT, sêe÷j·T R lsêeTTq≈£îqT, sêCÒ„ R eTVü‰sê»sTTq, <äXs¡<∏ëj·T #·

R <äXs¡<∏äTq≈£îqT, qeTdüÿ è‘ê« R qeTdüÿ]+∫, ‘q MπsD R Ä Ms¡Tì#, $düèwüº'

R $&ÉTeã&çq<Ó’, dü«yéT Ä\j·T+ R ì»>∑èVü≤eTTqT, Á|ü‹ù|< R #¬sqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` ªª<äX¯s¡<∏ëj·T #· qeTdüÿ è‘ê«μμ nì <äX¯s¡<∏ äTq≈£î >∑÷&É

qeTdüÿ]+#Óqì #Ó|ü≥# á‘·&ÉT dü«s¡ZeTTq+<äT s¡ø£åDø=i≈£î |üs¡T–&çq|ü&ÉT

‘·eT e+X¯<Ûäs¡àyÓTÆq <äj·÷>∑TDeTT qqTdü]+∫ n#·Ã≥ qTqï <äX¯s¡<∏äT&ÉT ‘·q

≈£îe÷s¡Tì nÁ•‘·s¡ø£åø£‘·Ô «eTT miÏ–j·TTqïyê&ÉT >±e⁄q Ä‘·ìH Xs¡DTy&ÉTeTì

ñ|ü<•+|ü>± Ä j·TT|ü<XeTT qqTdü]+∫jT ‘·q ÁbÕDeTT\qT ì\T|ü⁄ø=HÓqT.

ø±ã{Ϻ lsêeTTì‘√ u≤≥T>± <äXs¡<∏äTq≈£î >∑÷&É qeTdüÿ]+#Óqì ‘Ó*j·Te …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä yêj·Tdü eT≥T¢ ‘·q <äøÏåD HÁ‘·eTTqT n]Œ+∫ ‘·q ÁbÕDeTT\qT

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT514

ì\T|ü⁄ø=HÓqT. |æeTà≥ Ä‘·&ÉT lsêeTTq≈£îqT <äX¯s¡<∏ äeTVü‰sêEq≈£îqT

qeTkÕÿs¡eTT#dæ lsêeTT&ÉT ‘·qqT $&ç∫ô|≥º>± ì»>∑èVü≤eTTq≈£î #s¡Tø=HÓqT.

XÀ¢ ˆ eT‘·ÿ è‘ ø±ø£e÷Á‘-|æ ÁãVü‰àÅdüÔ+ düeTTB]‘·yéT ˆ

ø£kÕà <√´ e÷-Vü≤s¡ ‘·Ô«‘·Ô' ø£åeTùd ‘·+ eTV”≤|ü‘ ˆˆ 39

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eT‘·ÿ è‘ ` ø±ø£e÷Á‘ ` n|æ ` ÁãVü‰àÅdüÔ+ ` düeTTB]‘·yéT `

ø£kÕà‘Y ` j·T' ` e÷ ` nVü≤s¡‘Y ` ‘·«‘·Ô' ` ø£åeTùd ` ‘·+ ` eTV”≤|ü‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTV”≤|ü‘˚ (‘·«j·÷) eT‘·ÿ è‘˚ ø±ø£e÷Á‘˚ n|æ ÁãVü‰àÅdüÔ+

düeTTB]‘·yéT— j·T' ‘·«‘·Ô' e÷ nVü≤s¡‘Y ‘·+ ø£kÕà‘Y ø£åeTùd?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTV”≤|ü‘ R z eTVü‰sêC≤!, ‘·«j·÷ R ˙#‘·, eT‘·ÿ è‘ R Hê

ì$T‘·ÔyÓTÆ, ø±ø£e÷Á‘˚ n|æ R ø±ø£e÷Á‘·eTTq+<˚, ÁãVü‰àÅdüÔ+ R ÁãVü‰àÅdüÔeTT,

düeTTB]‘·+ R Á|üjÓ÷–+|üã&çq~, j·T' R me«&ÉT, ‘·«‘·Ô' R ˙ qT+&ç, e÷ R

qqTï, nVü≤s¡‘Y R n|üVü≤]+#ÓH√, ‘·+ R yêìì, ø£kÕà‘Y R m+<äTe\q, ø£åeTùd

R düVæ≤+#·T#·THêïe⁄?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z sêe÷! ˙e⁄ Hê πøåeTeTTø=i¬ø’ n\ŒyÓTÆq ˇø£ ø±øÏ MT<äH

ÁãVü‰àÅdüÔeTTqT Á|üjÓ÷–+∫j·TTHêïe⁄ >∑<ë! n{Ϻ <äj·÷|üs¡T&Ée⁄ H&ÉT ˙ ø£&ÉqT+&ç

qqTï n|üVü≤]+∫q{Ϻ Ä <äTsêàs¡TZì áHê&ç+‘· ø±\eTT m≥T¢ düVæ≤+|ü>∑\T>∑T

#·THêïe⁄?

XÀ¢ ˆ dü ≈£îs¡Twü« eT¨‘ê‡Vü≤' ø£èbÕ+ eTsTT qs¡s¡uÛÑ ˆ

‘·«j·÷ Hê<∏äer Hê<∏ä Vü≤´Hê<∏ë Çe <äèX´‘ ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ≈£îs¡Twü« ` eT¨‘ê‡Vü≤' ` ø£èbÕ+ ` eTsTT ` qs¡s¡uÛÑ `

‘·«j·÷ ` Hê<∏äer ` Hê<∏ä ` Væ≤ ` nHê<∏ë ` Çe ` <äèX´‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` qs¡s¡uÛÑ! eT¨‘ê‡Vü≤' (düHé) eTsTT ø£èbÕ+ ≈£îs¡Twü«— Hê<∏ä!

‘·«j·÷ Hê<∏äer (@cÕ HêØ) nHê<∏ë Çe <äèX´‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` qs¡s¡uÛÑ R z eTqT»ÁX‚wüß&Ü! eT¨‘ê‡Vü≤' (düHé) R >=|üŒ<Ó’q

ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\yê&ÉyÓ’, eTsTT R Hê jÓT&É, ø£èbÕ+ R <äj·TqT, ≈£îs¡Twü« R

#j·TTeTT, Hê<∏ä! R z kÕ«MT! ‘·«j·÷ R ˙ #‘·, Hê<∏äer R düHê<∏äjÓÆTj·TTqï,

(@cÕ HêØ R á j·Tã\) nHê<∏ë Çe R nHê<∏äe …, <äèX´‘ R #·÷&Éã&ÉT#·Tqï~.

515(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<ä sêJj·TeTT :` qs¡s¡uÛÑ! e⁄ qs√‘·ÔeTT&Ée⁄ >∑<ë! e⁄ |üs¡T\ <äT'KeTTqT

düVæ≤+|ü Òì yê&Ée⁄>∑<ë! n{Ϻ ñ‘·ÔeT>∑TDeTTqT Hê jÓT&É\ Á|ü<ä]Ù+|ü ≈£î+&ÉT≥

˙ düs√‘·ÔeT‘·«eTTqπø Vü‰ì j·T>∑Tqì dü÷∫+#·T#·T d”‘·eTà Ç#·Ã≥ sêeTTì Ç≥T¢

dü+uÀ~Û+#Óqì ‘Ó*j·Te …qT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z qs¡ÁX‚wüß&Ü! ˙e⁄ eT¨‘ê‡Vü≤eTTqT ã÷ì Hêô|’ ø£è|üp|æ

qqTï s¡øÏå+|ü⁄eTT. ˝Àø£eTT#˚ ˙ uÛ≤s¡ qT nì nì|æ+#·Tø=qT#·Tqï H˚qT ˇø£

nHê<∏äe … Ç{Ϻ Bqdæú‹˝À qT+&ÉT≥ ˙≈£î ñ∫‘·eTTø±<äT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ÄqèX+dü + |üs√ <Ûäs¡à düÔ «‘·Ô @e eTj·÷ ÁXó‘·yéT ˆ

C≤Hê$T ‘ê«+ eTVü‰Ms¡ + eT¨‘ê‡Vü≤+ eTVü‰ã\yéT ˆˆ 41

XÀ¢ ˆ nbÕs¡bÕs¡ eTøå√uÛÑ + >±+;Ûsê´ ‘ê‡>∑s√|üeTyéT ˆ

uÛÑsêÔs¡+ düdüeTTÁ<ëj·÷ <Ûäs¡D≤´ yêdüy√|üeTyéT ˆˆ 42

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÄqèX+dü + |üs¡' <Ûäs¡à' ‘·«‘·Ô' @e eTj·÷ ÁXó‘·yéT

` C≤Hê$T ‘ê«+ eTVü‰Ms¡ + eT¨‘ê‡Vü≤+ eTVü‰ã\yéT nbÕs¡bÕs¡yéT

` nøå√uÛÑ + ` >±+;Ûsê´‘Y ` kÕ>∑s√|üeTyéT ` uÛÑsêÔs¡+ ` düdüeTTÁ<ëj·÷' `

<Ûäs¡D≤´' ` yêdüy√|üeTyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·«‘·Ô' @e ÄqèX+dü + |üs¡' <Ûäs¡à' Ç‹ eTj·÷ ÁXó‘·yéT.

‘ê«+ eTVü‰Ms¡ + eT¨‘ê‡Vü≤+ eTVü‰ã\yéT nbÕs¡bÕs¡yéT nøå√uÛÑ + >±+;Ûsê´‘Y

kÕ>∑s√|üeT+ düdüeTTÁ<ëj·÷ <Ûäs¡D≤´' uÛÑsêÔs¡+ yêdüy√|üeT+ C≤Hê$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·«‘·Ô' @e R ˙ qT+&çjT, ÄqèX+dü + R <äj·÷fió‘·«eTT, |üs¡'

R ÁX‚wüyÓTÆq, <Ûäs¡à' R <Ûäs¡àeTT, Ç‹ R nì, eTj·÷ R Hê#‘·, ÁXó‘·yéT R $qã&çq~,

‘ê«+ R ìqTï, eTVü‰Ms¡ + R >=|üŒ Ms¡‘·«eTT >∑\yêì>±qT, eT¨‘ê‡Vü≤+ R

>=|üŒ ñ‘ê‡Vü≤eTT >∑\yêì>±qT, eTVü‰ã\+ R >=|üŒ XøÏÔ >∑\yêì>∑qT, nbÕs¡bÕs¡+

R n|ü]$T‘·yÓTÆq kÕeTs¡ú eTT >∑\yêì>∑qT, nøå√uÛÑ + R øå√uÛÑH=+~+|ü Xø£ eTT>±ì

yêì>±qT, >±+;Ûsê´‘Y R >±+;Ûs¡ eTTq, kÕ>∑s√|üeT+ R düeTTÁ<ä‘·T\T´ì>∑qT,

düdüeTTÁ<ëj·÷' R (#·T≥TºqT) kÕ>∑s¡eTT\‘√ ≈£L&çq{Ϻ, <Ûäs¡D≤´' R uÛÑ÷$TøÏ,

uÛÑsêÔs¡+ R Á|üuÛÑTe⁄>∑qT, yêdüy√|üeT+ R <˚y˚+Á<ädü<äèX¯óì>∑qT, C≤Hê$T R

miT>∑T<äTqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT516

‘ê‘·Œs¡ eTT :` e÷qe>∑TDeTT\˝À <äj·÷fió‘·«eTT ÁX‚wüyÓTÆq <Ûäs¡àeTì ˙y Hê≈£î

#Ó|æŒj·TTHêïe⁄>∑<ë! n{Ϻ <äj·÷>∑TDeTT‘√ qHï\ ø±bÕ&É≈£î+{Ï$? M sêø£ådüT\qT

p∫ uÛÑj·TeTTH=+<äTyê&Ée⁄ ø±<äT>∑<ë! e⁄ Ms¡ XÊ*eìj·TT, ñ‘ê‡Vü≤dü+|üqTï&É

eìj·TT, eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&Éeìj·TT, n|üs¡$T‘·yÓTÆq kÕeTs¡ú eTT >∑\yê&Éeìj·TT,

|üs¡T\#˚ øå√uÛÑH=+<äT yê&Ée⁄ >±eìj·TT, düeTTÁ<äeTTe˝… >∑+;Ûs¡T&Éeìj·TT,

#·‘·Tdü‡eTTÁ<ä e\sTT‘·yÓTÆq uÛÑ÷eT+&É\eTTqT bÕ*+#·T Á|üuÛÑTe⁄eìj·TT, <y+Á<ä

düìïuÛÑT&Éeìj·TT, ˙ Á|üuÛ≤eeTTqT >∑÷]à Hê≈£î u≤>∑T>± ‘Ó*j·TTqT.

XÀ¢ ˆ @e eTÅdüÔ$<ë+ ÁX‚c˛ ã\yê q‡‘· yêq|æ ˆ

øÏeTs¡ú eTÅdüÔ+ s¡ø£ådüT‡ q jÓ÷»j·Tdæ sê|òüTe ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ` nÅdüÔ$<ë+ ` ÁX‚wü' ` ã\yêHé ` dü‘· yêHé ` n|æ `

øÏeTs¡ú+ ` nÅdüÔ+ ` s¡ø£ådüT‡ ` q ` jÓ÷»j·Tdæ ` sê|òüTe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe! @e+ nÅdüÔ$<ë+ ÁX‚wü˜' ã\yêHé dü‘·´yêHé n|æ

øÏeTs¡ú+ s¡ø£ådüT‡ nÅdüÔ+ q jÓ÷»j·Tdæ?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe! R z lsêe÷, @e+ R Ç≥T¢, nÅdüÔ$<ë+ R nÅdüÔy‘·Ô\˝À,

ÁX‚wü' R ÁX‚wüß&Ée⁄qT, ã\yêHé R ã\e+‘·T&Ée⁄qT, dü‘· yêHé n|æ R dü‘· e+‘·T&Ée⁄HÓ’

q|üŒ{ÏøÏì, øÏeTs¡ú+ R @\, s¡ø£ådüT‡ R s¡ø£ÿdüT\ô|’, nÅdüÔ+ R nÅdüÔeTTqT, q

jÓ÷»j·Tdæ R dü+~Û+|ü≈£î+{Ï$?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêe÷! á $<ÛäeTT>∑ <ÛäqT]«<ä ˝À ÁX‚wüß&ÉyÓ’ dü‘· e+‘·T&ÉyÓ’ kÕeTs¡ú

dü+|üqTï&ÉyÓ’ j·TT+&çj·TT ≈£L&É ˙ y\ á sêø£ådüT\ô|’ nÅdüÔeTTqT Á|üjÓ÷–+|ü

≈£î+{Ï$?

XÀ¢ ˆ q Hê>± Hê|æ >∑+<Ûäsê« HêdüTsê q eTs¡T<äZD≤' ˆ

sêeTdü düeTπs y>∑+ Xø±Ô' Á|ü‹düe÷~Û‘·TyéT ˆˆ 44

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` Hê>±' ` q ` n|æ ` >∑+<Ûäsê«' ` q ` ndüTsê' ` q `

eTs¡T<äZD≤' ` sêeTdü ` düeTπs ` y>∑+ ` Xø±Ô' ` Á|ü‹düe÷~Û‘·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düeTπs sêeTdü y>∑+ Á|ü‹düe÷~Û‘·T+ Hê>±' q Xø±Ô', >∑+<Ûäsê«

n|æ q Xø±Ô', eTs¡T<äZD≤' q Xø±Ô'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düeTπs R j·TT<äΔeTTq+<äT, sêeTdü R lsêeTTìjÓTTø£ÿ, y>∑+ R

ñ<äΔ‹ì, Á|ü‹düe÷~Û‘·T+ R m<äTs=ÿqT≥≈£î, Hê>±' R Hê>∑T\T, q X¯ø±Ô' R

517(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

düeTs¡Tú\T >±s¡T, >∑+<Ûäsê«' n|æ R >∑+<Ûäs¡T«\T>∑÷&É, q R düeTs¡Tú\T>±s¡T, eTs¡T<äZD≤'

R <e>∑DeTT\TqT, q Xø±Ô' R düeTs¡Tú\T>±s¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` s¡D≤+>∑DeTTq sêeTTì <Ûë{ÏøÏ ‘·≥Tºø=ì ì\T#·T≥≈£î Hê>∑jÓ÷<ÛäT\T

>±ì, >∑+<Ûäs¡«Ms¡T\T>±ì, sêø£ådüjÓ÷<ÛäT\T>±ì, <˚e>∑DeTT\T>±ì kÕeTs¡ú eTT

>∑\yês¡Tø±<äT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘·dü Ms¡ e‘·' ø£•Ã <ä <ä dæÔ eTsTT dü+ÁuÛÑeT' ˆ

øÏeTs¡ú+ q X¬s’ d”Ô¬øåíÌ ø£åj·T+ qj·T‹ sêø£åkÕHé ˆˆ 45

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ` Ms¡ e‘·' ` ø£•Ã‘Y ` j·T~ ` ndæÔ ` eTsTT ` dü+ÁuÛÑeT'

` øÏeTs¡ú+ ` q ` X¬s’' ` r¬øåíÌ' ` ø£åj·T+ ` qj·T‹ ` sêø£åkÕHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡ e‘·' ‘·dü eTsTT ø£•Ã‘Y dü+ÁuÛÑeT' ndæÔ j·T~ r¬øåíÌ' X¬s’'

sêø£åkÕHé øÏeTs¡ú+ ø£åj·T+ q qj·T‹?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ e‘·' R |üsêÁø£eTe+‘·T&Ó’q, ‘·dü R Ä sêeTTq≈£î, eTsTT

R Hêj·T+<äT, ø£•Ã‘Y R @yÓTÆqqT, dü+ÁuÛÑeT' R y–s¡bÕ≥T, ndæÔ j·T~ R ñqïjÓT&É\,

r¬øåíÌ' R yê&çjÓÆTq{Ϻ, X¬s’' R u≤DeTT\#, sêø£åkÕHé R sêø£ådüT\qT, øÏeTs¡ú+ R

@\, ø£åj·T+ q qj·T‹ R HêXeTT H=+~+#·T≥ Ò<äT?

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Ä lsêeTTq≈£î qqTï >∑÷]à ø=+#ÓyÓTÆqqT

dü+ÁuÛÑeTeTTqï jÓT&É\ ‘·q rø£åíyÓTÆq Xs¡eTT\≈£î sêø£ådüT\qT >∑TiÏ#dæ yê]HÓ\¢s¡

H\ q•+|üCÒj·T≈£îHêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ ÁuÛ≤‘·T sê<X e÷<ëj·T \ø£ÎD√ yê |üs¡+‘·|ü' ˆ

ø£dü ùV≤‘√s¡ï e÷+ Ms¡' |ü]Á‘ê‹ eTVü‰ã\' ˆˆ 46

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁuÛ≤‘·T' ` Ä<X+ ` Ä<ëj·T ` \ø£ÎD' ` yê ` |üs¡+‘·|ü' `

ø£dü ` ùV≤‘√' ` q ` e÷+ ` Ms¡' ` |ü]Á‘ê‹ ` eTVü‰ã\' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' |üs¡+‘·|ü' eTVü‰ã\' \ø£ÎD√ yê ø£dü ùV≤‘√' ÁuÛ≤‘·T'

Ä<XyéT Ä<ëj·T e÷+ q |ü]Á‘ê‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' R Ms¡T&ÉTqT, |üs¡+‘·|ü' R XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉTqT, eTVü‰ã\'

R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT n>∑T, \ø£ÎD√ yê R \ø£ÎDT&Ó’qqT, ø£dü ùV≤‘√' R <ì

ø±s¡DeTTe\q, ÁuÛ≤‘·T' R k˛<äs¡TìjÓTTø£ÿ, Ä<XyéT R Ä»„qT, Ä<ëj·T R ¬>’ø=ì,

e÷+ R qqTï, q |ü]Á‘ê‹ R s¡øÏå+|ü≈£îHêï&ÉT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT518

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰Ms¡T&ÉTqT X¯Á‘·TeTs¡›qT&ÉTqT eTVü‰düeTs¡Tú&ÉTqT n>∑T

\ø£ÎDT&Ó’qqT ‘·q nqï Ä»„qT ¬>’ø=ì qqTï s¡øÏå+|ü |üPq≈£îHêï&ÉT @ ø±s¡DeTT

#‘·H√ ø£<ë!

XÀ¢ ˆ j·T~ ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ yêj·T«–ïdüeT‘»k ˆ

düTsêD≤eT|æ <äTs¡Δsö¸ øÏeTs¡ú+ e÷eTTù|ø£å‘·' ˆˆ 47

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ‘Í |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ yêj·T«–ïdüeT‘»k düTsêD≤+

` n|æ ` <äTs¡Δsö¸ ` øÏeTs¡ú+ ` e÷yéT ` ñù|ø£å‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ yêj·T«–ïdüeT‘˚»k (‘Í dü+>∑‘Í) j·T~

düTsêD≤eT|æ <äTs¡Δsö¸ ‘Í øÏeTs¡ú+ e÷yéT ñù|ø£å‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüߘ …’q{Ϻ, yêj·T«–ïdüeT‘˚»k R

yêj·TTe⁄‘√&ÉqT n–ï‘√&ÉqT düe÷qyÓTÆq Á|ü‘ê|üeTT>∑\yê¬s’q{Ϻ, (‘Í dü+>∑‘Í)

j·T~ R yês¡T ø£\dæø=qïjÓT&É\, düTsêD≤yéT n|æ R <e‘·\≈£î>∑÷&É, <äTs¡Δsö¸ R

m<äTs=ÿq Xø£ eTT>±q{Ϻ, ‘Í R yês¡T, øÏeTs¡ú+ R @\, e÷+ R qqTï, ñù|ø£å‘·'

R ñù|øÏå+#·T#·THêïs¡T?

‘ê‘·Œs¡´eTT :` yêj·TTe⁄‘√&ÉqT n–ï‘√&ÉqT düe÷qyÓTÆq Á|ü‘ê|üeTT>∑\ Ä

j·Tqï<äeTTà *s¡Te⁄s¡TqT ÄHê&ÉT ‹]– ø£*dæø=qï jÓT&É\ <˚e‘·\≈£î ≈£L&É

nCÒj·TT …’q{Ϻ yês¡T HêjÓT&É H\ Ç≥T¢ ñù|ø£å eVæ≤+∫j·TTHêïs¡T?

XÀ¢ ˆ eTyÓTÆe <äTwüÿ è‘·+ øÏ+∫qàVü≤ <ädæÔ q dü+Xj·T' ˆ

düeTsêúe|æ ‘Í j·THêà+ Hêyπøå‘ |üs¡+‘·b ˆˆ 48

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTeT ` @e ` <äTwüÿ è‘·+ ` øÏ+∫‘Y ` eTVü≤‘Y ` ndæÔ ` q `

dü+Xj·T' düeTsöú n|æ ‘Í j·T‘Y e÷+ q nyπøå‘ |üs¡+‘·b ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡+‘·b ‘Í düeTsúö n|æ j·T‘Y e÷+ q nyπøå‘, ‘·‘Y eTeT

@e eTVü≤‘Y øÏ+∫‘Y <äTwüÿ è‘·+ ndæÔ— dü+Xj·T' q.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡+‘·b R XÁ‘·T‘ê|üdüT …’q, ‘Í R Ä j·Tqï<äeTTà\T, düeTsúö

n|æ R düeTs¡Tú …’qqT, j·T‘Y R @ ø±s¡DeTTq, e÷+ R qqTï, q nyπøå‘ R

|ü]øÏ+#·T≥ Ò<√, ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, eTeT @e R Hêj·T~jT, eTVü≤‘Y R

>=|üŒ<Ó’q, øÏ+∫‘Y R ˇø±H=ø£, <äTwüÿ è‘·+ R bÕ‘·ø£eTT, ndæÔ R ñqï~, dü+Xj·T'

R dü+<Vü≤eTT, q R Ò<äT.

519(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªeTyÓTÆe <äTwüÿ è‘·+ øÏ+∫‘Y eTVü≤<ädæÔμ ` sêeT\ø£ÎDT\T

‘·qqT s¡øÏå+#·T≥˝À »]–q ñù|ø£å≈£î ø±s¡DeTT q÷Væ≤+#·T#·T Ä k˛<äs¡T\ À|üyÓ÷

‘·q ˝À|üyÓ÷ jÓÆTj·TT+&Ée˝…qì m+#·Tø=ì sêeTTì nkÕ<Ûës¡DÁ|üuÛ≤eeTTqT

düà]+∫ sêeTTì ˝À|üeTT ø±<äT nì ìXÃsTT+∫ n~ ‘·q ˝À|üyT j·Tì d”‘·eTà

ˇ|üø=qT#·Tqï~. eqyêdüeTTq≈£î ‘·q nqT>∑eTqeTTqT n+^ø£]+|ü Ò<äì ‘êqT

ÄHê&ÉT Hê<∏äTì <ä÷wæ+∫ <äTwüÿ è‘·eTT #˚dæj·TTqï~. nfÒ¢ e÷j·÷eTè>∑e<Ûä

dü+<äs¡“¤eTTq sêeTTì >=ìe#·TÃ≥¬ø’ b˛ Ò<äì \ø£ÎDTì <ä÷wæ+∫j·TTqï~. n≥T¢

uÛÑ>∑e‘Y uÛ≤>∑e‘ê|ü#ês¡eTT\T ¬s+&ÉTqT ‘êqT #dæ‹qì Ç|ü&ÉT $#ês¡eTT‘√

Ç≥T¢ düà]+#·T#·Tqï<äì Á>∑Væ≤+#·e …qT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` sêeTTì‘√ #Ó|üeTì d”‘·eTà Vü≤qTeT≈£î #Ó|æŒq e÷≥\˝À

ø=ìï sêeTTì‘√ Á|ü‘· ø£åeTT>∑ #Ó|æŒq≥T¢>± |ü*øÏq~. ø=ìï Vü≤qTeTqT >∑÷]Ã

#Ó|æŒqfÒ¢ |ü*øÏq~. $ø£\eTqdüTÿsê …’q d”‘ê<$ <äT'U≤yXeTT‘√ á $<ÛäeTT>∑

yiTyiT Ø‘·T\T>± #Ó|ü≥ düVü≤»yÓTÆq $wüj·TeTT>∑ Á>∑Væ≤+|üe …qT. $|üØ‘·eTì

X¯+øÏ+|üsê<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡T …’q Ä j·Tqï<äeTTà\T Hê ø£wüºeTT\T ‘=\–+#·T≥≈£î

düeTs¡Tú˝…’qqT qqTï ñù|øÏå+#·T#·THêïs¡q>± H˚qT #˚dæq <√wüy˚T~jÓ÷ >=|üŒ~

j·TT+&Ée …qT— dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

XÀ¢ ˆ yÓ’<Vü‰´ e#·q+ ÁXó‘ê« ø£s¡TD+ kÕÁXóuÛ≤wæ‘·yéT ˆ

n<∏ëÁãM qàVü‰‘C≤ Vü≤qTe÷Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 49

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yÓ’<Vü‰´' e#·q+ ÁXó‘ê« ø£s¡TD+ kÕÁXóuÛ≤wæ‘·yéT n<∏ä

` nÁãM‘Y ` eTVü‰‘C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Vü‰´' ø£s¡TD+ kÕÁXóuÛ≤wæ‘·+ ÁXó‘ê« n<∏ä e÷s¡T‘ê‘·à»'

eTVü‰‘C≤' Vü≤qTe÷Hé nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Vü‰´' R C≤qø°<$jÓTTø£ÿ, ø£s¡TD+ R BqyÓTÆq{Ϻ, kÕÁXóuÛ≤wæ‘·+

R ø£˙ï{Ï‘√&ç e÷≥qT, ÁX¯ó‘ê« R $ì, n<∏ä R |æeTà≥, e÷s¡T‘ê‘·à»' R

yêj·TTq+<äqT&ÉTqT, eTVü‰‘˚C≤' R eTVü‰Á|ü‘ê|üe+‘·T&ÉTq>∑T, Vü≤qTe÷Hé R

Vü≤qTeT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT520

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘ê<$ ø£ ï{Ï‘√ BqeTT>± |ü*øÏq e÷≥\T $ì eTVü‰Á|ü‘ê|ü

XÊ*jÓÆTq yêj·TTq+<äqT&ÉT ÄyÓT‘√ ì≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ‘·«#√äø£$eTTUÀ sêyÓ÷ <$ dü‘´q yT Xù| ˆ

sêyT <äT'U≤_Û|üHï #· \ø£ÎD' |ü]‘·|ü ‘ ˆˆ 50

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·«#√äø£$eTTK' ` sêeT' ` <$ ` dü‘´q ` yT ` Xù| ` sêyT

` <äT'U≤_Û|üHï ` #· ` \ø£ÎD' ` |ü]‘·|ü ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! yT dü‘´q Xù|, sêeT' ‘·«#√äø£$eTTK'— sêyT <äT'U≤_Û|üHï

‘·T \ø£ÎD' |ü]‘·|ü ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! yT dü‘´q R Hê dü‘· Áe‘·eTT‘√, Xù|

R ˇ≥Tºô|≥Tºø=qT#·THêïqT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·«#√äø£$eTTK' R ˙ j·T+<ä*

XÀø£eTT# (˝Àø£) $eTTKT&Ó’j·TTHêï&ÉT, sêyT R lsêeTT&ÉT, <äT'U≤_Û|üHï ‘·T R

<äT'KìeT>∑Tï&Ó’ j·TT+&É>±, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, |ü]‘·|ü ‘ R <äT'œ+#·T#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê dü‘· bÕ\q Áe‘·eTTô|’ ˇ≥Tº ô|≥Tºø=ì #Ó|ü#·THêïqT. ‘·©¢!

lsêeTT&ÉT ˙ $jÓ÷>∑<äT'KeTT# düs¡«$wüj·TeTT\+<äTqT $eTTKT&Ó’ j·TTHêï&ÉT—

sêeTT &É≥T¢ XÀø£ìeT>∑Tï&Ó’ j·TT+&É>± \ø£ÎDT&ÉT >∑÷&É dü+‘ê|üeTTq eTTì–

j·TTHêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ ø£<∏ä+∫ <䓤er <äècÕº q ø±\' |ü]XÀ∫‘·TyéT ˆ

ÇeT+ eTTVüAs¡Ô+ <äT'U≤Hê+ Á<äø£å ´ dü +‘· eTì+~‘ ˆˆ 51

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£<∏ä+∫‘Y ` uÛÑer ` <äècÕº ` q ` ø±\' ` |ü]XÀ∫‘·TyéT `

ÇeT+ ` eTTVüAs¡Ô+ ` <äT'U≤Hê+ ` Á<äø£å ´dæ ` n+‘·yéT ` nì+~‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑer`ø£<∏ä+∫‘Y <äècÕº— |ü]XÀ∫‘·T+ (nj·T+) ø±\' q—

nì+~‘! ÇeT+ eTTVüAs¡Ô+ <äT'U≤HêyéT n+‘·+ Á<äø£å ´dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑer R ˙e⁄, ø£<∏ä+∫‘Y R m{À¢, <äècÕº R ø£qã&ç‹$ (nj·T+

R Ç~) |ü]XÀ∫‘·T+ R <äT'œ+#·T≥≈£î, ø±\' R düeTj·TeTT, q R ø±<äT, nì+~‘

R z ñ‘·ÔeTTsê˝≤! ÇeT+ eTTVüAs¡Ô+ R á ø£åDyT, <äT'U≤Hê+ R <äT'KeTT\≈£î,

n+‘·+ R n+‘·eTTqT, Á<äø£å ´dæ R #·÷&É>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! m{À¢ e÷ j·T<äèwüºeTT# ˙e⁄ Hê ø£+≥ã&ç‹$. Ç~ <äT'œ+|ü

521(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

e\dæq düeTj·TeTT >±<äT. n‹dü«\Œø±\eTT˝ÀH˚ ˙ <äT'KeTT\T n+‘·eTTqT

#s¡>∑\e⁄ düTe÷!.

XÀ¢ ˆ ‘ê e⁄uÛÖ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ sê»|ü⁄Á‘Í eTVü‰ã˝Ö ˆ

‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö \+ø±+ uÛÑd”àø£]wü ‘·' ˆˆ 52

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘Í ` ñuÛÖ ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ ` sê»|ü⁄Á‘Í ` eTVü‰ã˝Ö `

‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö ` \+ø±+ ` uÛÑd”àø£]wü ‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ, eTVü‰ã˝Ö ‘Í ñuÛÖ sê»|ü⁄Á‘Í ‘·«<ä›s¡Ùq

ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö (dü+‘Í) \+ø±+ uÛÑd”àø£]wü ‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüTÚ R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß\TqT, eTVü‰ã˝Ö R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´\T

q>∑T, ‘Í ñuÛÖ R Ä Çs¡Te⁄s¡T, sê»|ü⁄Á‘Í R sê»≈£îe÷s¡T\TqT, ‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö

(dü+‘Í) R ìqTï #·÷#·T≥j·T+<äT >∑*–q ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ ≈£L&çqyê s¡>∑T#·T,

\+ø±+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT, uÛÑd”àø£]wü ‘·' R uÛÑdüàeTT >±$+|ü>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´\TqT, |ü⁄s¡Twüdæ+VüQ\THÓ’q Ä sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄s¡TqT

ìqTï #·÷&Ée …qqT n$T‘·yÓTÆq ñ‘ê‡Vü≤eTT‘√ ãj·T\T<] á \+ø±q>∑s¡eTTqT

uÛÑdüàeTT #dæ yj·TT<äTs¡T, #·÷#·T#·T+&ÉTeTT.

XÀ¢ ˆ Vü≤‘ê« #· düeTπs Á≈£Ls¡+ sêeD+ düVü≤u≤+<ÛäeyéT ˆ

sê|òüTe kÕÔ «+ $XÊ˝≤øÏå Hwü ‹ kÕ«+ |ü⁄Ø+ Á|ü‹ ˆˆ 53

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤‘ê« ` #· ` düeTπs ` Á≈£Ls¡+ ` sêeD+ ` düVü≤u≤+<ÛäeyéT `

sê|òüTe' ` ‘ê«+ ` $XÊ˝≤øÏå ` Hwü ‹ ` kÕ«+ ` |ü⁄Ø+ ` Á|ü‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øÏå! sê|òüTe' Á≈£Ls¡+ sêeD+ düeTπs düVü≤u≤+<Ûäe+

Vü≤‘ê« ‘ê«+ kÕ«+ |ü⁄Ø+ Á|ü‹ Hwü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå R $XÊ\yÓTÆq HÁ‘·eTT\T >∑\ z C≤qø°! sê|òüTe' R

lsêeTT&ÉT, Á≈£Ls¡+ sêeD+ R Á≈£Ls¡T&Ó’q sêeDTì, düeTπs R j·TT<äΔeTTq,

düVü≤u≤+<Ûäe+ R ã+<ÛäTe⁄\+<ä]‘√&ÉqT>∑÷&É, Vü≤‘ê« R e~Û+∫, ‘ê«+ R ìqTï,

kÕ«+ |ü⁄Ø+ Á|ü‹ R ‘·q q>∑s¡eTTqT >∑÷]Ã, Hwü ‹ R ø=ìb˛e>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°! lsêeTT&ÉT j·TT<äΔeTTq á sêeDTì ã+<ÛäTdüyT‘·eTT>±

dü+Vü≤]+∫ ìqTï ì»|ü≥ºDeTTq≈£î ‘·«s¡ ÀH rdæø=ì b˛e>∑\&ÉT düTe÷!

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT522

XÀ¢ ˆ Áã÷Væ≤ j·TÁ<ë|òüTy√ yê#√´ \ø£ÎDXà eTVü‰ã\' ˆ

düTÁ^y√ yê|æ ‘»d”« Vü≤s¡jÓ÷ yê düe÷>∑‘ê' ˆˆ 54

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Áã÷Væ≤ ` j·T‘Y ` sê|òüTe' ` yê#· ' ` \ø£ÎD' ` #· `

eTVü‰ã\' ` düTÁ^e' ` yê ` n|æ ` ‘»d”« ` Vü≤s¡j·T' ` yê ` düe÷>∑‘ê' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sê|òüTe', eTVü‰ã\' \ø£ÎD' #·, ‘»d”« düTÁ^e' yê n|æ

j·T‘Y yê#· ', düe÷>∑‘ê' Vü≤s¡j·T' yê (j·T‘Y yê#ê´' ‘·‘Y Áã÷Væ≤).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sê|òüTe' R lsêeTT&ÉTqT, eTVü‰ã\' R ã\XÊ*jÓÆTq, \ø£ÎD'

#· R \ø£ÎDT&ÉTqT, ‘»d”« R Á|ü‘ê|üXÊ*, düTÁ^e' yê n|æ R düTÁ^e⁄&Ó’qqT,

j·T‘Y R @$T, yê#· ' R #Ó|üŒã&Ée\j·TTH√, düe÷>∑‘ê' R #]q{Ϻ, Vü≤s¡j·T' yê

R yêqs¡T\T >±ì, j·T‘Y R @$T, yê#ê´' R #Ó|üŒã&Ée\dæj·TTHêïs√, ‘·‘Y R

<ëìì, Áã÷Væ≤ R #Ó|üeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! lsêeTTì‘√ @eTì #Ó|üeT+<äTy√ #Ó|üeTT. eTVü‰ã\XÊ*

j·T>∑T \ø£ÎDTì‘√&ÉqT Á|ü‘ê|üe+‘·T&Ó’q düTÁ^e⁄ì‘√&ÉqT @ eTì #Ó|üeT+<äTe⁄?

qqTï #·÷&É>∑H n#·Ã{ÏøÏ #]q yêqs¡T \+<ä]‘√&ÉqT @eTì #Ó|üeT+<äTe⁄?

XÀ¢ ˆ Ç ‘·T´ø£Ôe‹ ‘·dæà+düTÔ d”‘ê düTs¡düT‘√|üe÷ ˆ

ñyê#· XÀø£dü+‘·bÕÔ Vü≤qTeT+‘·+ |ü¢e+>∑eTyéT ˆˆ 55

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç‹ ` ñø£Ôe‹ ` ‘·dæàHé ` ‘·T ` d”‘ê ` düTs¡düT‘√|üe÷ `

ñyê#· ` XÀø£dü+‘·bÕÔ ` Vü≤qTeT+‘·+ ` |ü¢e+>∑eTyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dæàHé Ç‹ ñø£Ôe‹, düTs¡düT‘√|üe÷ d”‘ê XÀø£dü+‘·bÕÔ (dür)

Vü≤qTeT+‘·+ |ü¢e+>∑eTyéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dæàHé R Ä‘·&ÉT, Ç‹ R Ç≥T¢, ñø£Ôe‹ R |ü\Tø£>±, düTs¡düT‘√|üe÷

R <eø£q´\‘√ düe÷qTsê\sTTq, d”‘ê R C≤qøÏ, |ü¢e+>∑eT+ R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q,

Vü≤qTeT+‘·+ R Vü≤qTeT+‘·Tì>∑÷]Ã, XÀø£dü+‘·bÕÔ (dür) R XÀø£eTT‘√ |ü]‘·|æ+#·T

#·Tqï<Ó’, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü*øÏq e÷≥\T $ì eTVü≤˙j·TTsê …’q d”‘ê<$

XÀø£dü+‘·|ü⁄Ôsê \>∑T#·T n‘·ì‘√ ì≥T¢ |ü*¬øqT.

523(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ øödü ≤´ ˝Àø£uÛÑsêÔs¡+ düTwüßy j·T+ eTqdæ«˙ ˆ

‘·+ eTe÷πsú düTK+ |üè#·Ã¤ •s¡kÕ #ê_Ûyê<äj·T ˆˆ 56

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øödü ≤´ ` ˝Àø£uÛÑsêÔs¡+ ` düTwüßy ` j·T+ ` eTqdæ«˙ ` ‘·+ `

eTeT ` nπsú ` düTK+ ` |üè#·Ã¤ ` •s¡kÕ ` #· ` n_Ûyê<äj·T ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTqdæ«˙ øödü ≤´ ˝Àø£uÛÑsêÔs¡+ j·T+ düTwüßy, ‘·+ eTe÷πsú

düTK+ |üè#·Ã¤— •s¡kÕ n_Ûyê<äj·T #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTqdæ«˙ R BÛs¡Tsê …’q, øödü ≤´ R øödü ≤´<$, ˝Àø£uÛÑsêÔs¡+ R

˝Àø£eTT\≈£î Á|üuÛÑTyÓ’q{Ϻ, j·T+ R meìHÓ’‘, düTwüßy R ø£ìq<√, ‘·+ R Ä‘·ìì,

eTe÷πsú R Hê ì$T‘·ÔyÓTÆ, düTK+ |üè#·Ã¤ R πøåeTeTTqT n&ÉT>∑TeTT, •s¡kÕ R

•s¡düT‡‘√, n_Ûyê<äj·T #· R qeTkÕÿs¡eTT ≈£L&É #j·TTeTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` eTqdæ«˙ øödü˝≤´ ` $XÊ\Vü≤è<äj·TTsê˝…’q øödü\´,

˝Àø£uÛÑsêÔs¡+ j·T+ düTwüßy ` ˝Àø£eTTq Åd”Ô\T kÕe÷q´eTT>± ‘·q≈£î s¡ø£å≈£î\T>∑

qT+&Ée …qì ø√s¡T#·T |ü⁄Á‘·T\qT ã&Éj·TT<äTs¡T, øödü\´ e÷Á‘·eTT $XÊ\uÛ≤eeTT

>∑\<Ó’ düs¡«˝Àø£s¡ø£å≈£î&Ó’q |ü⁄Á‘·T&ÉT ‘·q≈£î >∑\T>∑e …qì qeMTÁe‘·eTT Hê#·]+∫

˝Àø√|üø±s¡eTT ø=i¬ø’ ≈£îe÷s¡Tì >∑qï~. n{Ϻ ÄyÓT ø√]ø£ e´s¡úyÓTÆq <Ó≥¢>∑TqT?

Ä‘·ìe\¢ yT\T bı+<äe\dæq Àø£eTT˝À HqT >∑÷&É ø£‘ÓH >∑<ë! Ä‘·&ÉT düTKeTT>∑

qTqï ‘·|üŒø£ n+<äiÏ düTKeTT\TqT Ä‘·ì e\q dæ~Δ+#·TqT. n+<äTe\q Ä‘·ì

düTKyT yÓTT<ä≥ HqT ø√s¡e\dæq~. Hê s¡ø£åDuÛ≤s¡eTT Ä‘·ì<. Hê ∫+‘·jÓT\¢qT

Ä\dü eTT ø±>∑÷&É<äì e÷Á‘·yT. n+<äTπø Ä‘·ì düTKeTTqT>∑÷]à HqT n&ÉT>∑T

#·THêïqì #Ó|üeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n‘·T´‘·ÔeT Vü≤è<äj·TeTT>∑\ øödü˝≤´<˚$ düs¡«˝Àø£s¡ø£å≈£î&Ó’q @

eTVü≤˙j·TTì >∑ìq<√ Ä‘·ìì Hê ø√]ø£>± πøåeTyês¡ÔqT n&ÉT>∑TeTT. Hê≈£î e÷iT>±

‘·\e+∫ qeTkÕÿs¡eTT #j·TTeTT.

XÀ¢ ˆ Ádü»Xà düs¡«s¡‘êïì Á|æj·÷ j·÷Xà esê+>∑Hê' ˆ

◊X«s¡ + #· $XÊ˝≤j·÷+ |üè~∏yê´eT|æ <äTs¡¢uÛÑyéT ˆˆ 57

XÀ¢ ˆ |æ‘·s¡+ e÷‘·s¡+ #Ó’e düe÷à Hê´_ÛÁ|ükÕ<ä #· ˆ

nqTÁ|üÁeõ‘√ sêeT+ düT$TÁ‘ê jTq düTÁ|üC≤' ˆˆ 58

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT524

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ádü»' ` #· ` düs¡«s¡‘êïì ` Á|æj·÷' ` j·÷' ` #· ` esê+>∑Hê'

` ◊X«s¡ + ` #· ` $XÊ˝≤j·÷+ ` |üè~∏yê´yéT ` n|æ ` <äTs¡¢uÛÑyéT ` |æ‘·s¡+ `

e÷‘·s¡+ ` #· ` @e ` düe÷àq´ ` n_ÛÁ|ükÕ<ä ` #· ` nqTÁ|üÁeõ‘·' ` sêeT+

` düT$TÁ‘ê ` jTq ` düTÁ|üC≤' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düT$TÁ‘ê jTq düTÁ|üC≤' dü' \ø£ÎD', Ádü»' #·, düs¡«s¡‘êïì,

j·÷' Á|æj·÷' esê+>∑Hê' (‘ê') $XÊ˝≤j·÷+ |üè~∏yê´+ n|æ <äTs¡¢uÛÑ+ ◊X«s¡ +

#· ‘· ø±Ô « |æ‘·s¡+ düe÷àq´ e÷‘·s¡+ n_ÛÁ|ükÕ<ä #· sêeT+ nqTÁ|üÁeõ‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düT$TÁ‘ê R düT$TÁ‘ê<$, jTq R @ eTVü‰‘·Tàì#, düTÁ|üC≤' R

ñ‘·ÔeTyÓTÆq dü+‘êqeTT>∑\~ j·TjÓT´H√, dü' \ø£ÎD' R Ä \ø£ÎDT&ÉT, Ádü»' #· R

|üP\e÷\\qT, düs¡«s¡‘êïì R düeTdüÔs¡‘·ïeTT\qT, Á|æj·÷' R Á|æj·TyÓTÆq{Ϻ, j·÷'

esê+>∑Hê' R @ düT+<äsê+>∑q\T >∑\s√ (‘ê' R yê]ì) $XÊ˝≤j·÷+ R

$XÊ\yÓTÆq{Ϻ, |üè~∏yê´+ n|æ R uÛÑ÷eT+&É\eTTq+<äT >∑÷&É, <äTs¡¢uÛÑ+ R <äTs¡¢uÛÑyÓTÆq{Ϻ,

◊X«s¡ + #· R ◊X«s¡ eTTqT, ‘· ø±Ô « R $&ç∫ô|{Ϻ, |æ‘·s¡+ R ‘·+Á&çì, düe÷àq´

R >ös¡$+∫, e÷‘·s¡+ R ‘·*¢ì, n_ÛÁ|ükÕ<ä #· R q#·Ã#Ó|æŒj·TT, sêeT+ R

lsêeTTì, nqTÁ|üÁeõ‘·' R düHê´dæ>± yÓ+ã&ç+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` @ eTVü≤˙j·TTì düT$TÁ‘ê<$ n|üPs¡«dü+‘êqe+‘·Tsê\ì ù|s¡T

ã&Édæq<√ n{Ϻ eTVü‰‘·Tà&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT ÄHê&ÉT ‘êqT nqTuÛÑ$+|ü<ä\∫q

$˝≤düeTT˝… ’q |üP\e÷\\qT, s¡‘êïuÛ Ñs¡DeTT\qT, Á|æj·÷+>∑q\qT,

uÛÑ÷eT+&É\eTTq me«]øÏì \uÛÑ eTT>±ì Ä j·TK+&Ó’X«s¡ eTTqT ‘·èDÁbÕj·TeTT>∑

$&ç∫ ‘·+Á&çì ‘·>∑TØ‹>± >ös¡$+#·T#·T ‘·*¢øÏ q#·ÃC…|æŒ ns¡D´eTTq≈£î yÓ&É\T#·Tqï

lsêeTTì yÓ+ã&ç+∫Hê&ÉT>∑<ë!

XÀ¢ ˆ ÄqT≈£L Ò q <Ûäsêà‘êà ‘· ø±Ô « düTK eTqT‘·ÔeTyéT ˆ

nqT>∑#·Ã¤‹ ø±≈£î‘·ú ‡+ ÁuÛ≤‘·s¡+ bÕ\j·THé eH ˆˆ 59

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÄqT≈£L Ò q ` <Ûäsêà‘êà ` ‘· ø±Ô « ` düTKyéT ` nqT‘·ÔeTyéT `

nqT>∑#·Ã¤‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡+ ` ÁuÛ≤‘·s¡+ ` bÕ\j·THé ` eH ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <Ûäsêà‘êà (dü') ÄqT≈£L Ò q nqT‘·ÔeT+ düTK+ ‘· ø±Ô « eH

ÁuÛ≤‘·s¡+ ø±≈£î‘·ú ‡+ bÕ\j·THé nqT>∑#·Ã¤‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <Ûäsêà‘êà dü' R <Ûäsêà‘·Tà&Ó’q j·÷‘·&ÉT, ÄqT≈£L˝Ò´q R

nqT≈£L\yÓTÆq dü«uÛ≤eeTT‘√, nqT‘·ÔeT+ R ÁX‚wüyÓTÆq{Ϻ, düTK+ R düTKeTTqT,

525(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

‘· ø±Ô « R $&ç∫, eH R ns¡D´eTTq+<äT, ÁuÛ≤‘·s¡+ R k˛<äs¡T&Ó’q, ø±≈£î‘·ú ‡+ R

lsêeTTì, bÕ\j·THé R dü+s¡øÏå+#·T#·T, nqT>∑#·Ã¤‹ R nqTdü]+#·T#·THêï&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªÄqT≈£L˝Ò´q nqT>∑#·Ã¤‹μ uÛÑøÏÔuÛ≤eeTT‘√ nqTdü]+#·T

#·THêï&ÉT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` lsêeTTì nsêΔ+– q>∑T≥#˚ Hê≈£î n&Ée⁄\≈£î sêø£

‘·|æŒq~>±<äT. \ø£ÎDT &És¡D´eTT\≈£î sêe\dæq ø±s¡DeTT ˝Ò<äT. Äj·Tq

ø£qï>±]j·T+<äT>∑\ uÛÑøÏÔ Á|ü|ü‘·TÔ Ò n+<äT≈£î ø±s¡DeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <Ûäsêà‘·Tà&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT $TøÏÿ* nqTsê>∑eTT‘√ >=|üŒyÓ’q ‘·q

düTKeTT\qT nìï+{Ïì $&ç∫ ns¡D´yêdüeTT #˚j·TT#·Tqï k˛<äs¡Tì dü+s¡ø£åD

ø=i≈£î Ä‘·ìì yÓ+ã&ç+∫ e#·TÃ#·THêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ dæ+Vü≤düÿ+<Û√ eTVü‰u≤VüQ s¡àqd”« Á|æj·T<äs¡Ùq' ˆ

|æ‘·èe <ä«s¡Ô‘ sêyT e÷‘·èe Hêà+ düe÷#·s¡Hé ˆˆ 60

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dæ+Vü≤düÿ+<Ûä' ` eTVü‰u≤VüQ' ` eTqd”« ` Á|æj·T<äs¡Ùq' `

|æ‘·èe‘Y ` es¡Ô‘ ` sêyT ` e÷‘·èe‘Y ` e÷+ ` düe÷#·s¡Hé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dæ+Vü≤düÿ+<Ûä' eTVü‰u≤VüQ' eTqd”« Á|æj·T<äs¡Ùq' (dü') e÷‘·èe‘Y

e÷+ düe÷#·s¡Hé sêyT |æ‘·èe‘Y es¡Ô‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dæ+Vü≤düÿ+<Ûä' R dæ+Vü≤eTTe+{Ï eT÷|ü⁄ >∑\yê&ÉTqT, eTVü‰u≤VüQ'

R ã*wüyÓTÆq uÛÑT»eTT\T >∑\yê&ÉTqT, eTqd”« R BÛs¡T&Ó’qyê&ÉTqT, Á|æj·T<äs¡Ùq' R

Á|æj·TyÓTÆq s¡÷|üeTT >∑\yê&ÉT q>∑T, dü' R Ä‘·&ÉT, e÷‘·èe‘Y R ‘·*¢ìe …H,

e÷+ R qqTï, düe÷#·s¡Hé R |ü]#·]+#·T#·T, sêyT R lsêeTTìjÓT&É, |æ‘·èe‘Y

R ‘·+Á&çjÓT&Ée …H, es¡Ô‘ R Á|üe]Ô+#·T#·T+&ÉTyê&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡ \ø£åDeTT\T >∑\yê&ÉT, |üs¡eTBÛs¡T&ÉT Á|æj·T<äs¡ÙqT&ÉT

n>∑T Ä \ø£ÎDT&ÉT qqTï ‘·q ‘·*¢ìe …H˚ ùd$+#·T#·T lsêeTTì jÓT&É ‘·q

‘·+Á&çjÓT&Ée … Á|æj·TeTT‘√&ÉqT uÛÑøÏÔ‘√&ÉqT Á|üe]Ô+#·Tyê&ÉT.

XÀ¢ ˆ ÁVæ≤j·Te÷D≤+ ‘·<ë Ms√ q ‘·T e÷+ y<ä \ø£ÎD' ˆ

eè<Δ√|üùdM \ø°ÎyêHé Xø√Ô q ãVüQuÛ≤wæ‘ê ˆˆ 61

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT526

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁVæ≤j·Te÷D≤+ ` ‘·<ë ` Ms¡' ` q ` ‘·T ` e÷+ ` y<ä `

\ø£ÎD' ` eè<Δ√|üùdM ` \ø°ÎyêHé ` Xø£Ô' ` q ` ãVüQuÛ≤wæ‘ê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eè<Δ√|üùdM \ø°ÎyêHé, Xø£Ô', q ãVüQuÛ≤wæ‘ê, Ms¡' \ø£ÎD'

‘·<ë ÁVæ≤j·Te÷D≤+ e÷+ q ‘·T y<ä.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eè<Δ√|üùdM R ô|<ä›\qT $qj·TeTT‘√ ùd$+#·Tyê&ÉTqT, \ø°ÎyêHé

R XóuÛÑ\ø£åDdüeTì«‘·T&ÉTqT, Xø£Ô' R düeTs¡Tú&ÉTqT, q ãVüQuÛ≤wæ‘ê R m≈£îÿe>±

e÷≥˝≤&Éìyê&ÉT q>∑T, Ms¡' \ø£ÎD' R Ms¡T&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT, ‘·<ë R ÄHê&ÉT,

ÁVæ≤j·Te÷D≤+ R n|üVü≤]+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ, e÷+ R qqTï>∑÷]Ã, q ‘·T y<ä R

miT>∑H miT>∑&ÉT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªªMs¡' \ø£ÎD' ÁVæ≤j·Te÷D≤+ e÷+ q y<äμμ <äTsê«ø£ eTT\# ‘·q

eTqdüT‡q≈£î u≤<Ûä>∑*–q Ä Ms¡T&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT Hq≥T¢ s¡ø£ÿdüTì# n|üVü≤]+|ü

ã&ÉT<äTqì ‘Ó*dæø=q Òø£ b˛jÓTqT. Òì#√ qHêï‘·&ÉT $&ç∫ <ä÷s¡eTTq≈£î uÀe&ÉT.

Hê <äTs¡<äèwüºeXeTT#‘·H n≥T¢ n+‘·j·TTqT »]–q<äì Hê uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰$qj·TeTT‘√ ô|<ä›\qT ùd$+#·Tyê&ÉT, düs¡«X¯óuÛÑ\ø£åD

dü+XÀ_Û‘·T&ÉT, düeTs¡Tú&Ó’j·TT+&çj·TT m≈£îÿe>∑ e÷≥˝≤&Éì dü«uÛ≤eeTT>∑\yê&ÉT

eTVü‰Ms¡T&ÉT n>∑T Hê eTi~ \ø£ÎDT&ÉT ÄHê&ÉT q Hêï <äTsêàs¡TZ&ÉT n|üVü≤]+#·Tqì

@$Tj·TT miT>∑&ÉT >∑<ë!

XÀ¢ ˆ sê»|ü⁄Á‘·' Á|æj·T' ÁX‚wü dü‡<äèX XÙ «Xós¡dü yT ˆ

eT‘·Ô' Á|æj·T‘·s√ ì‘· + ÁuÛ≤‘ê sêeTdü \ø£ÎD' ˆˆ 62

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sê»|ü⁄Á‘·' ` Á|æj·T' ` ÁX‚wü' ` dü<äèX' ` X«Xós¡dü ` yT `

eT‘·Ô' ` Á|æj·T‘·s¡' ` ì‘· + ` ÁuÛ≤‘ê ` sêeTdü ` \ø£ÎD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yT X«Xós¡dü dü<äèX' Á|æj·T' ÁX‚wü' sê»|ü⁄Á‘·' ÁuÛ≤‘ê \ø£ÎD'

ì‘· + sêeTdü eT‘·Ô' Á|æj·T‘·s¡'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yT X«Xós¡dü R Hê e÷eT <äXs¡<∏äTq≈£î, dü<äèX' R ‘·–q{Ϻj·TT,

Á|æj·T' R Á|æj·TT&Ó’q{Ϻj·TT, ÁX‚wü' R ÁX‚wüß&Ó’q{Ϻj·TT, sê»|ü⁄Á‘·' R sê»≈£îe÷s¡T&ÉT

nsTTq{Ϻj·TT, ÁuÛ≤‘ê \ø£ÎD' R ‘·eTTà&Ó’q \ø£ÎDT&ÉT, ì‘· + R m\¢|ü&ÉTqT,

sêeTdü R lsêeTTq≈£î, eT‘·Ô' R Hêø£+f…qT, Á|æj·T‘·s¡' R $TøÏÿ* Çwüߺ&ÉT.

527(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` ªªeT‘·Ô' Á|æj·T' R eTe÷|æ Á|æj·T'μμ nq>± Hê≈£îqT $TøÏÿ* Çwüߺ&ÉT.

‹\ø£eTT :` sê»|ü⁄Á‘·Á|æj·TÁX‚wü' ` lsêeTTq≈£î Á|æj·TyÓTÆq yê]˝À ÁX‚wüß&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê e÷eTjÓÆTq <äXs¡<∏äTq≈£î m\¢$<ÛäeTT\ düe÷qyÓTÆq yê&ÉTqT,

Á|æj·TyÓTÆq yê&ÉTqT, ÁX‚wüß&Ó’q sê»|ü⁄Á‘·T&ÉTqT n>∑T Hê eTi~ \ø£ÎDT&ÉT lsêeTTq≈£î

‘·q nqT+>∑T ‘·eTTàì>± Hêø£+f…qT >∑÷&É $TøÏÿ* Á|æj·TyÓTÆqyê&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ìj·TTø√Ô <ÛäT] j·TkÕ´+ ‘·T ‘ê eTT<ä«Vü≤‹ Ms¡ yêHé ˆ

j·T+ <äècºÕ« sê|òüTy√ HÓ’e eè‘·Ô e÷s¡ eTqTdüàπs‘Y ˆˆ 63

XÀ¢ ˆ dü eTe÷sêúj·T ≈£îX\+ eø£Ôy√´ e#·Hê qàeT ˆ

eTè<äT ]ï‘· + Xó∫ s¡›ø£å' Á|æjÓ÷ sêeTdü \ø£ÎD' ˆˆ 64

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìj·TTø£Ô' ` <ÛäT] ` j·TkÕ´+ ` ‘·T ` ‘êyéT ` ñ<ä«Vü≤‹ `

Ms¡ yêHé ` j·T+ ` <äècºÕ« ` sê|òüTe' ` q ` @e ` eè‘·ÔyéT ` Äs¡ yéT `

nqTdüàπs‘Y ` dü' ` eTeT ` nsúêj·T ` ≈£îX\+ ` eø£Ôe´' ` e#·Hê‘Y ` eTeT

` eTè<äT' ` ì‘· + ` Xó∫' ` <äø£å' ` Á|æj·T' ` sêeTdü ` \ø£ÎD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (yêqs¡ÁX‚wü') j·T' Ms¡ yêHé j·TkÕ´+ <ÛäT] ìj·TTø£Ô' ‘ê+

ñ<ä«Vü≤‹— sê|òüTe' j·T+ <äècºÕ« eè‘·ÔyéT Äs¡ + HÓ’e nqTdüàπs‘Y, dü' eTè<äT',

X¯ó∫', <äø£å', ì‘· + sêeTdü Á|æj·T' \ø£ÎD' eTeT nsêúj·T eTeT e#·Hê‘Y

≈£îX\+ eø£Ôe´'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (yêqs¡ÁX‚wü R z yêqs√‘·Ôe÷) j·T' Ms¡ yêHé R @ |üsêÁø£eTXÊ*,

j·TkÕ´+ <ÛäT] R @ (ø±s¡ ) uÛ≤s¡eTTq+<äT, ìj·TTø£Ô' R ìjÓ÷–+|üã&çqyê&√,

‘ê+ R Ä uÛ≤s¡eTTqT, ñ<ä«Vü≤‹ R #·ø£ÿ>± ìs¡«Væ≤+#·TH√, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT,

j·T+ R me]HÓ’‘, <äècºÕ« R #·÷#·Tø=ì, eè‘·ÔyéT Äs¡ + R #·ìb˛sTTq ‘·+Á&çì,

HÓ’e nqTdüàπs‘Y R düà]+|ü≈£î+&ÓH√, dü' R n{Ϻ, eTè<äT' R kÂeTT´&ÉTqT, Xó∫' R

|ü]Xó<äTΔ&ÉTqT, <äø£å' R düeTs¡Tú&ÉTqT, sêeTdü R sêeTTq≈£î, ì‘· + R m\¢|ü&ÉTqT,

Á|æj·T' R Çwüߺ&ÉTqT n>∑T, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, eTeT e#·Hê‘Y R Hê e÷≥e\q,

eTeT nsêúj·T R Hê ì$T‘·ÔeTT, ≈£îX\+ R πøåeTeTT, eø£Ôe´' R n&ÉT>∑ã&Ée\j·TTqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` @ eTVü‰Ms¡T&ÉT ‘·q≈£î ìjÓ÷–+∫q ø±s¡´uÛ≤s¡eTTqT e÷

düTKeTTø=i¬ø’ n‹ düeTs¡ú‘·‘√ #·ø£ÿ>± HÓiys¡TÃ #·T+&ÉTyê&√, me«ìì #·÷#·Tø=qT#·T

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT528

lsêeTT&ÉT #·ìb˛sTTq ‘·+Á&çì eTi∫b˛>∑*–Hê&√ n{Ϻ kÂeT´dü«uÛ≤e⁄&ÉTqT,

|ü]X¯ó<äΔVü≤è<äj·TT&ÉTqT, n‹düeTs¡Tú&ÉTqT, lsêeTTq≈£î ì‘·´eTT n‘·´+‘·eTT

ÇwüºyÓTÆqyê&ÉTqT n>∑T n{Ϻ e÷ \ø£ÎDTì‘√ Hê e÷≥>± Hêø=i¬ø’ Á|ü‘´ø£eTT>±

πøåeTyês¡Ô q&ç–‹qì #Ó|üeTT.

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë Væ≤ yêqs¡ÁX‚wü <äT'Kø£åj·Tø£s√ uÛÑy‘Y ˆ

‘·« eTdæàHé ø±s¡ ìs√ π> Á|üe÷D+ Vü≤]dü‘·ÔeT ˆ

sê|òüTe düÔ «‘·‡e÷s¡+uÛ≤ qàsTT j·T‘·ï|üs√ uÛÑy‘Y ˆˆ 65

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` Væ≤ ` yêqs¡ÁX‚wü ` <äT'Kø£åj·Tø£s¡' ` uÛÑy‘Y ` ‘·«+ `

ndæàHé ` ø±s¡ ìs√ π> ` Á|üe÷D+ ` Vü≤]dü‘·ÔeT ` sê|òüTe' ` ‘·«‘·‡e÷s¡+uÛ≤‘Y

` eTsTT ` j·T‘·ï|üs¡' ` uÛÑy‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡ÁX‚wü! Vü≤]dü‘·ÔeT! j·T<∏ë (sê|òüTe' eTeT) <äT'Kø£åj·Tø£s¡'

uÛÑy‘Y (‘·<∏ë) ‘·«yéT ndæàHé ø±s¡ ìs√ π> Á|üe÷D+ Væ≤! sê|òüTe' ‘·«‘·‡e÷s¡+uÛ≤‘Y

eTsTT j·T‘·ï|üs¡' uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡ÁX‚wü! R z ø£|æÁX‚wüß&Ü! Vü≤]dü‘·ÔeT! R z yêqs√‘·Ôe÷!

j·T<∏ë R @ $<ÛäeTT>±, (sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, eTeT R Hê≈£î) <äT'Kø£åj·Tø£s¡' R

<äT'KeTTqT b˛>=≥Tºyê&ÉT, uÛÑy‘Y R n>∑TH√, (‘·<∏ë R nfÒ¢) ‘·«+ R ˙e⁄, ndæàHé

R á, ø±s¡ ìs√ π> R ø±s¡ ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, Á|üe÷D+ Væ≤ R Ä<Ûës¡eTT düTe÷!

sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, ‘·«‘·‡e÷s¡+uÛ≤‘Y R ˙ Á|üj·T‘·ïeTT e\q, eTsTT R

HêjÓT&É, j·T‘·ï|üs¡' R Á|üj·T‘·ïo\T&ÉT, uÛÑy‘Y R ø±e …qT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! @ $<ÛäeTT>± lsêeTT&ÉT Hê <äT'KeTTqT

b˛>=≥Tºq{Ϻyê&ÉT n>∑TH√ Ä $<ÛäeTT>± ø±s¡ eTTqT #·ø£ÿu…≥ºe\dæqyê&Ée⁄ ˙y

düTe÷! |üPìø£e\qH lsêeTT&ÉT Hê $eTTøÏÔ jÓT&É j·T‘·ï|üs¡T&ÉT >±e\dæj·TTqï~.

XÀ¢ ˆ Ç<ä+ Áã÷j·÷Xà yT Hê<∏ä+ XSs¡+ sêeT+ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ

J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T e÷dü+ <äXs¡<∏ë‘·à» ˆ

}s¡Δ«+ e÷kÕ qï Jyj·T+ dü‘´ HêVü≤+ ÁãM$T ‘ ˆˆ 66

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Ç<ä+ ` Áã÷j·÷' ` #· ` yT ` Hê<∏ä+ ` XSs¡+ ` sêeT+ `

|ü⁄q' ` |ü⁄q' ` J$‘·+ ` <Ûës¡sTTcÕ´$T ` e÷dü+ ` <äXs¡<∏ë‘·à» ` }s¡Δ«+ `

e÷kÕ‘Y ` q ` Jyj·T+ ` dü‘´q ` nVü≤+ ` ÁãM$T ` ‘ ˆˆ

529(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` yT Hê<∏ä+ XSs¡+ sêeT+ |ü⁄q' |ü⁄q' Ç<ä+ #· Áã÷j·÷'—

<äXs¡<∏ë‘·à»! e÷dü+ J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T— e÷kÕ‘Y }s¡Δ«+ q Jyj·TyéT— nVü≤+

dü‘´q ‘ ÁãM$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yT R Hê jÓTTø£ÿ, Hê<∏ä+ R uÛÑs¡ÔjÓÆTq, XSs¡+ R XSs¡T&Ó’q,

sêeT+ R sêeTTì>∑÷]Ã, |ü⁄q' |ü⁄q' R eTi\eTi\, Ç<ä+ #· R á e÷≥qT≈£L&É,

Áã÷j·÷' R #Ó|üeTT— <äXs¡<∏ë‘·à»! R z sêe÷! e÷dü+ R ˇø£ÿ e÷düeTT,

J$‘·+ R J$‘·eTTqT, <Ûës¡sTTcÕ´$T R <Ûä]+#·>∑\qT— e÷kÕ‘Y }s¡Δ«+ R

ˇø£HÓ\ø£qï $T+∫, q Jyj·T+ R Áã<äTø£qT, nVü≤+ R HqT, dü‘´q R j·T<∏ës¡úeTT>±,

‘ R ˙≈£î, ÁãM$T R #Ó|ü#·THêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Ç+ø£qT sêeDT&ç∫Ãq >∑&ÉTe⁄ ¬s+&ÉT HÓ\\≈£î $T+∫ j·TT+&É>±

ˇø£ÿ HÓ\πø ÁbÕDeTT\T $&ç#Ó<ä qq H\!

Ç~ |ü<äTHê\T>∑e dü+e‘·‡s¡eTT, bòÕ\TZDe÷düeTT, d”‘êsêeT\ø£ÎDT\T

njÓ÷<Ûä $&ç∫q~ #Ó’Á‘·Xó<äΔ#·‘·T]ú. |ü<äTHê\T>∑T dü+e‘·‡s¡eTT\T |üP]Ô j·T>∑T≥≈£î

|ü+<=$Tà~ ~qeTT Ò ø=i‘·j·TTqï~. |ü<äTHÓ’<äe dü+e‘·‡s¡eTT yÓTT<ä{Ï~qeTT

lsêeTT &ÉjÓ÷<Ûä ≈£î sê≈£îqï#√ uÛÑs¡‘·T &É–ïÁ|üyXeTT #ôd<äqì X|ü<∏äeTT #ôdqT.

ø±e⁄q H{Ï øÏs¡Te<äeHê &ÉjÓ÷<Ûä ˝À sêeT#·+Á<äeT÷]Ô j·TT+&Éø£ ‘·|üŒ<äT. Äj·Tq

Ç≥T sêø£ njÓ÷<Ûä ≈£î uÀjÓTHì Hê j·÷X uÛÑ+>∑eT>∑TqT. <ëì‘√ Áu≤DeTT\T

b˛e⁄qT. ø±e⁄q HÓ\~qeTT\T Áã~øÏj·TT+&Ó<ä qHÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Hê uÛÑs¡Ô‘√ á $wüj·TeTTqT eTi\ eTi\ #Ó|üeTT.

sêe÷! ˇø£ÿ HÓ\ e÷Á‘·eTT HqT ÁbÕDeTT\qT <Ûä]+∫ j·TT+&É>∑\qT. e÷düeTT

>∑&É∫q |æeTà≥ HqT ÁbÕDeTT\‘√ qT+&ÉqT. HqT j·T<∏ës¡úeTT>∑H ø° $wüj·TeTTqT

‘Ó\T|ü⁄#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ sêeDÒ H√|üs¡T<ëΔ+ e÷+ ìø£è‘ê´ bÕ|üø£s¡àD≤ ˆ

Á‘ê‘·T eTs¡Ωdæ Ms¡ ‘·«+ bÕ‘êfi≤~e øö•ø°yéT ˆˆ 67

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêeDÒq ` ñ|üs¡T<ëΔ+ ` e÷+ ` ìø£è‘ê´ ` bÕ|üø£s¡àD≤ `

Á‘ê‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ` Ms¡ ` ‘·«+ ` bÕ‘êfi≤‘Y ` Çe ` øö•ø°yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! ìø£è‘ê´ bÕ|üø£s¡àD≤ sêeDÒq ñ|üs¡T<ëΔ+ e÷+ bÕ‘êfi≤‘Y

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT530

øö•ø°yéT Çe Á‘ê‘·TyéT ns¡Ωdæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R z Ms¡T&Ü! bÕ|üø£s¡àD≤ R bÕbÕ‘·Tà&Ó’q{Ϻ, sêeDÒq R

sêeDTì#, ìø£è‘ê´ R nee÷qeTT#‘·, ñ|üs¡T<ëΔ+ R ìs√~Û+|üã&çq{Ϻ, e÷+

R qqTï, bÕ‘êfi≤‘Y R bÕ‘êfi˝Àø£eTTqT+&ç, øö•ø°yéT Çe R øö•øÏìe …, Á‘ê‘·T+

R s¡øÏå+#·T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·–j·TTHêïe⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªbÕ‘êfi≤~e øö•ø°+μ |üPs¡«eTT eèÁ‘êdüTs¡e<Ûä# Ç+Á<äTq≈£î

ÁãVü≤àVü≤‘ê´bÕ‘·ø£eTT dü+uÛÑ$+|ü>± Ä Ç+Á<äTìjÓTTø£ÿ \øÏÎ dü«s¡ZeTTqT $&ç∫

bÕ‘êfieTTq≈£î uÀjÓTqT. n|ü&ÉT uÛÑ>∑yêqT&É>∑T Ä~Hêsêj·TDTì <e‘·\+<äiTqT

ÁbÕ]ú+|ü>± Ä‘·&ÉT bÕ‘êfieTTqqTqï Ä \øÏÎì dü«s¡ZeTTq≈£î >=ìe∫à <y+Á<äTq≈£î

Á|ükÕ~+#ÓqT. Ä |ü⁄sêDÁ|üdæ<äΔyÓTÆq >±<∏äqT Ç#·Ã≥ nqTdü+~Û+#·T ø=qe …qT.

sê.•s√eTDÏ :` |üPs¡«eTT esêVü‰e‘ês¡eTTq leTVü‰$wüßíe⁄ bÕ‘êfiìeT>∑ïjÓÆTq

øö•øÏì nq>± |üè~∏$ì ñ<äΔ]+∫ s¡øÏå+∫q≥T¢>± qì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ñ#·<∏äT´ì uÛ≤s¡ j·TeTTq˝À kÕïqeTT #j·TT#·T+&É>± es¡TDT

&ÜyÓT q|üVü≤]+∫ bÕ‘êfieTTq≈£î >=ìb˛jÓTqT. n|ü&ÉT ñ#·<∏äT´&ÉT Hês¡<äTì

<ë«sê ‘·q uÛ≤s¡ qT ‹]– ÇeTàì es¡TDTì j·÷∫+#ÓqT. ø±ì Ä‘· &çj·T´≈£î+&ÉT≥#

ñ#·<∏äT´&ÉT ≈£î|æ‘·T&Ó’ bÕ‘êfiÁVü≤<äeTTqT XÀwæ+|üCÒdæ ÄyÓTqT dü+bÕ~+#·Tø=HÓqT.

Ä ñ#·<∏äT´ì uÛ≤s¡ jT øö•øÏ j·Tì j·T+<äTs¡T. (uÛ≤s¡‘·eTT)

‘ê‘·Œs¡´eTT :` bÕbÕ‘·Tà&Ó’q sêeDTì#˚ yÓ÷düeTT‘√ ìs√~Û+|üã&çq{Ϻ qqTï

bÕ‘êfi˝Àø£eTTqT+&ç |üPs¡« $T+Á<äT&ÉT øö•øÏ qT<äΔ]+∫q≥T¢>± eTVü‰Ms¡T&ÉyÓ’q

˙e⁄ qqTï ø±bÕ&ÉT≥≈£î düeTs¡Tú&Ée⁄.

XÀ¢ ˆ ‘·‘√ eÅdüÔ>∑‘·+ eTTø±Ô « ~e´+ #·÷&ÜeTDÏ+ XóuÛÑyéT ˆ

Á|ü<jÓ÷ sê|òüTyêjT‹ d”‘ê Vü≤qTeT‘ <ä<Í ˆˆ 68

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` eÅdüÔ>∑‘·+ ` eTTø±Ô « ` ~e´+ ` #·÷&ÜeTDÏ+ ` XóuÛÑyéT

` Á|ü<j·T' ` sê|òüTyêj·T ` Ç‹ ` d”‘ê ` Vü≤qTeT‘ ` <ä<Í ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' d”‘ê eÅdüÔ>∑‘·+ ~e´+ XóuÛÑ+ #·÷&ÜeTDÏ+ eTTø±Ô «

sê|òüTyêj·T Á|ü<j·T' Ç‹ (ñø±Ô «) Vü≤qTeT‘ <ä<Í.

531(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘·eTà, eÅdüÔ>∑‘·+ R Ns¡j·T+<äTqï,

~e´+ R ~e´yÓTÆq{Ϻ, XóuÛÑ+ R eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq{Ϻ, #·÷&ÜeTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì

(•s√uÛÑ÷wüDeTTqT), eTTø±Ô « R (eTT&ç) $|æŒ, sê|òüTyêj·T R lsêeTTq≈£î, Á|ü<j·T'

R áj·Te\dæj·TTqï~, Ç‹ R nì, (ñø±Ô « R |ü*øÏ) Vü≤qTeT‘ R Vü≤qTeT≈£î,

<ä<Í R Ç#ÓÃqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<˚$ ‘·q Ns¡ø=+>∑Tq eTT&çy˚dæj·TTqï ~e´yÓTÆq

eT+>∑fi¯ø£s¡yÓTÆq{Ϻ ‘·q #·÷&ÜeTDÏì $|æŒ Bìì lsêeTTq≈£î düeT]Œ+|ü⁄eTì

Vü≤qTeT #‹j·T+ <äT+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ Á|ü‹>∑èVü≤´ ‘·‘√ Ms√ eTDÏs¡‘·ï eTqT‘·ÔeTyéT ˆ

n+>∑Tfi≤´ jÓ÷»j·÷e÷dü q Vü≤´dü ÁbÕuÛÑe <äT“¤»' ˆˆ 69

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á|ü‹>∑èVü≤´ ` ‘·‘·' ` Ms¡' ` eTDÏs¡‘·ïyéT ` nqT‘·ÔeTyéT `

n+>∑Tfi≤´ ` jÓ÷»j·÷e÷dü ` q ` Væ≤ ` ndü ` ÁbÕuÛÑe‘Y ` uÛÑT»' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' Ms¡' nqT‘·ÔeT+ eTDÏs¡‘·ï+ Á|ü‹>∑èVü≤´ n+>∑Tfi≤´

jÓ÷»j·÷e÷dü— ndü uÛÑT»' q Væ≤ ÁbÕuÛÑe‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R n≥T|æeTà≥, Ms¡' R Ms¡T&Ó’q Vü≤qTeT, nqT‘·ÔeT+ R

ÁX‚wüyÓTÆq{Ϻ, eTDÏs¡‘·ï+ R #·÷&ÜeTDÏì, Á|ü‹>∑èVü≤´ R d”«ø£]+∫, n+>∑Tfi≤´ R

Áy*‘√, jÓ÷»j·÷e÷dü R #s¡TÃø=HÓqT, ndü R n‘·ìjÓTTø£ÿ, uÛÑT»' R uÛÑT»eTT,

q Væ≤ ÁbÕuÛÑe‘Y R #ê\≈£î+&ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` n+>∑Tfi≤´ jÓ÷»j·÷e÷dü— q Vü≤´dü ÁbÕuÛÑe‘Y uÛÑT»' `

#·÷&ÜeTDÏ ÄuÛÑs¡DeTTq+<äT πøXeTT\T C§qT|ü⁄≥¬ø’ j·TT+&ÉT s¡+Á<ÛäeTTq Áy*øÏ

‘=&ÉT>∑Tø=HÓqT. Vü≤qTeT $TøÏÿ* dü÷ø£Îs¡÷|üeTTq qTHêï&ÉT >∑<ë! Ä‘·ìøÏ <ëìì

uÛÑT»eTTqπø ‘=&ç–ø=q e#·TÃH˚yÓ÷ nì|æ+#ÓqT. ø±ì Ä‘·ì uÛÑT»eTT <ëìì

‘=&ç–ø=qT≥≈£î dü]|ü&É Ò<äT. n+<äT#‘· Áy*øÏ ‘=&ç–ø=HÓqì uÛ≤eeTT.

‹\ø£eTT :` #·÷&ÜeTDÏ uÛÑ÷wüDeTTqπø ∫qï <ës¡ eTTqï~. <ëìì Vü≤qTeT ‘·q

Áy*øÏ eTT&çydæø=HÓqT <ëìì uÛÑT»eTTq≈£î ø£≥Tºø=qT≥≈£î e÷Á‘·eTT dü]|ü&É Ò<äT.

n+<äT# Áy*øÏ ø£≥Tºø=HÓqT. n+‹jT >±ø£ uÛÑT»eTTq≈£î ø£≥Tºø=qï#√ m\¢yês¡\≈£îqT

>±q e#·TÃqT. ‘·q >∑T|æŒ{Ïj·T+<äT >∑÷&É <ë#·T≥≈£î M\T|ü&É<äT nì jÓT+∫

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT532

Vü≤qTeT Áy*øÏ <Ûä]+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` d”‘·eTà jÓTTdü–q Ä ~e´yÓTÆq #·÷&ÜeTDÏì Vü≤qTeT Á>∑Væ≤+∫

‘·q Áy*øÏ ‘=&ç–ø=HÓqT. uÛÑT»eTTq≈£î ø£≥Tºø=qT≥ ‘·>∑<äì uÛ≤$+∫ Ä‘·&ÉT Áy*øÏ

<Ûä]+#ÓqT.

XÀ¢ ˆ eTDÏs¡‘·ï+ ø£|æes¡' Á|ü‹>∑è Vü‰´_Ûyê<ä #· ˆ

d”‘ê+ Á|ü<äøÏåD+ ø£è‘ê« Á|üD‘·' bÕs¡Ù«‘·' dæú‘·' ˆˆ 70

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTDÏs¡‘·ï+ ` ø£|æes¡' ` Á|ü‹>∑èVü≤´ ` n_Ûyê<ä ` #· ` d”‘ê+

` Á|ü<äøÏåD+ ` ø£è‘ê« ` Á|üD‘·' ` bÕs¡Ù«‘·' ` dæú‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ø£|æes¡' eTDÏs¡‘·ï+ Á|ü‹>∑èVü≤´ d”‘êyéT n_Ûyê<ä #· Á|ü<äøÏåD+

ø£è‘ê« Á|üD‘·' bÕs¡Ù«‘·' dæú‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ø£|æes¡' R yêqs¡ÁX‚wüß&Ó’q Vü≤qTeT, eTDÏs¡‘·ï+ R #·÷&ÜeTDÏì,

Á|ü‹>∑èVü≤´ R Á>∑Væ≤+∫, d”‘ê+ R d”‘·eTàqT, n_Ûyê<ä #· R ÁyÓTTøÏÿj·TT, Á|ü<äøÏåD+

ø£è‘ê« R Á|ü<äøÏåDeTTqT >±$+∫, Á|üD‘·' R $qj·Te+‘·T&Ó’, bÕs¡Ù «‘·' R Á|üø£ÿ>±,

dæú‘·' R ì\#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT d”‘·eTà≈£î Á|ü<äøÏåDeTT #dæ qeTdüÿ]+∫q≥T¢

#Ó|üŒã&ÉT≥# Vü≤qTeT+‘·Tq≈£î d”‘êsêeTT *s¡Te⁄s¡TqT düe÷qT Ò jÓÆTqqT uÛÑøÏÔeTT\T¢

ø=+#ÓqT d”‘·eTàyÓ’|ü⁄ Áyê …HyÓ÷ j·Tì #Ó|üŒe\dæj·TTqï~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT Vü≤qTeT Ä #·÷&ÜeTDÏ q≥T¢ Á>∑Væ≤+∫ d”‘ê<$øÏ ÁyÓTTøÏÿ,

Á|ü<äøÏåDeTT >±$+∫ •s¡eTTe+∫ Á|üø£ÿ>± ì\∫j·TT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ Vü≤πs¸D eTVü≤‘ê j·TTø£Ô d”‡‘ê<äs¡ÙqCÒq dü' ˆ

Vü≤è<äjTq >∑‘√ sêeT+ XØπsD #· $wæ‘·' ˆˆ 71

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤πs¸D eTVü≤‘ê j·TTø£Ô' d”‘ê<äs¡ÙqCÒq dü' Vü≤è<äjTq

` >∑‘·' ` sêeT+ ` XØπsD ` #· ` $wæ‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' d”‘ê<äs¡ÙqCÒq eTVü≤‘ê Vü≤πs¸D j·TTø£Ô' Vü≤è<äjTq sêeT+

>∑‘·', XØπsD $wæ‘·' #·.

533(38) ` nwüºÁ‹+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä Vü≤qTeT, d”‘ê<äs¡ÙqCÒq R d”‘·eTàjÓTTø£ÿ <äs¡ÙqeTT

e\q >∑*Zq{Ϻ, eTVü≤‘ê R >=|üŒ<Ó’q, Vü≤πs¸D R Äq+<äeTT‘√, j·TTø£Ô' R ≈£L&çqyê&Ó’,

Vü≤è<äjTq R eTqdüT‡‘√, sêeT+ R lsêeTTì, >∑‘·' R bı+<ÓqT. XØπsD R

XØs¡eTT#, $wæ‘·' R ì\∫j·TT+&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä Vü≤qTeT d”‘ê<$ì <ä]Ù+∫q Äq+<äeTT‘√ ì+&çqyê&Ó’ ˇø£ÿ

kÕ]>∑ eTqdüT‡‘√ lsêeTTì düìï~ÛøÏ #s¡Tø=HÓqT. Ä‘·ì XØs¡eTT e÷Á‘·yT n#·≥

qT+&ÓqT.

XÀ¢ ˆ eTDÏes¡ eTT|ü>∑èVü≤´ ‘·+ eTVü‰s¡Ω+

»qø£qèbÕ‘·à»j·÷ <Ûäè‘·+ Á|üuÛ≤yê‘Y ˆ

–]]e |üeHêe<Ûä÷‘·eTTø£Ô'

düTœ‘·eTHê' Á|ü‹dü+Áø£eT+ Á|üù|< ˆˆ 72

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªyêj·Tdüeè‘êÔ+‘·ø£<∏äq+μμ HêeT

nwüºÁ‹+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTDes¡yéT ñ|ü>∑èVü≤´ ‘·+ eTVü‰s¡Ω+ »qø£qèbÕ‘·à»j·÷

` <Ûäè‘·+ ` Á|üuÛ≤yê‘Y ` –]' ` Çe ` |üeHêe<Ûä÷‘·eTTø£Ô' ` düTœ‘·eTHê' `

Á|ü‹dü+Áø£eT+ ` Á|üù|< ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` »qø£qèbÕ‘·à»j·÷ Á|üuÛ≤yê‘Y <Ûäè‘·+ eTVü‰s¡Ω+ ‘·+ eTDÏes¡+

ñ|ü>∑èVü≤´ (dü') |üeHêe<Ûä÷‘·eTTø£Ô' –]' Çe düTœ‘·eTHê' Á|ü‹dü+Áø£eT+ Á|üù|<.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` »qø£qèbÕ‘·à»j·÷ R C≤qø°<$#, Á|üuÛ≤yê‘Y R eTVæ≤eTe\q,

<Ûäè‘·+ R <Ûä]+|üã&çq{Ϻ, eTVü‰s¡Ω+ R neT÷\´yÓTÆq{Ϻ, ‘·+ eTDÏes¡+ R Ä

>=|üŒ<Ó’q #·÷&ÜeTDÏì, ñ|ü>∑èVü≤´ R d”«ø£]+∫, (dü' R Ä Vü≤qTeT) |üeHêe

<Ûä÷‘·eTTø£Ô' R yêj·TTe⁄jÓTTø£ÿ ø£+|üqeTTqT+&ç $&ÉTeã&çq{Ϻ, –]' Çe R

|üs¡«‘·eTTe …, düTœ‘·eTHê' R dü+‘√wüeTT H=+~q eTqdüT‡>∑\yê&Ó’, Á|ü‹dü+Áø£eT+

R ‹s¡T>∑T Á|üj·÷DeTTqT, Á|üù|< R |üPHÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT534

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` Á|üuÛ≤yê‘Y <Ûäè‘·+ ` d”‘ê<$ ‘·q kÕeTs¡ú eTT# sêø£ådüÅd”Ô\ ¬øe«]øÏì

ø±ìŒ+|ü≈£î+&É Ä #·÷&ÜeTDÏì <Ûä]+#Óqì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` X´eT+‘·ø£eTDÏìe … ˙ eTDÏ q+<äiTqT <Ûä]+|üjÓ÷>∑T´\T

>±s¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` C≤qø°<$ ‘·q Á|üuÛ≤e$X‚wüeTT# sêø£åkÕ+>∑q\ ø£+≥ã&É≈£î+&É

<Ûä]+∫q{Ϻ neT÷\´yÓTÆq Ä #·÷&ÜeTDÏì ÄyÓTø£&ÉqT+&ç d”«ø£]+∫ Vü≤qTeT

ô|qT>±*#˚ ø£+|æ+∫ eTi\ j·T<∏ëdæú‹ H=+~q |üs¡«‘·eTTe˝…, d”‘ê<˚$

>±ìŒ+#·˝Ò<äqT <äT'KeTT‘√ yê´≈£î\‘· #Ó+~qqT ‹]– ÄyÓT <äs¡ÙqeTT#˚

eTVü‰q+<äeTT H=+~ ‘·q ‹s¡T>∑T Á|üj·÷DeTTq≈£î düeTø£f…ºqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªyêj·Tdü eè‘êÔ+‘· ø£<∏äqeTTμμ nqT

eTT|üŒ~jÓTì$T<äedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

@ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ eTDÏ+ <ä‘êÔ « ‘·‘· d”‡‘ê Vü≤q÷eT+‘· eT<∏ëÁãM‘Y ˆ

n_ÛC≤„q eT_ÛC≤„‘· yT‘· Á<ëeTdü ‘·‘·Ô «‘·' ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTDÏ+ ` <ä‘êÔ « ` ‘·‘·' ` d”‘ê ` Vü≤q÷eT+‘·yéT ` n<∏ä `

nÁãM‘Y ` n_ÛC≤„qyéT ` n_ÛC≤„‘·+ ` @‘·‘Y ` sêeTdü ` ‘·‘·Ô «‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' d”‘ê eTDÏ+ <ä‘êÔ « n<∏ä Vü≤q÷eT+‘·yéT nÁãM‘Y ªª@‘·‘Y

sêeTdü ‘·‘·Ô «‘·' n_ÛC≤„‘·+ n_ÛC≤„qyéT.μμ

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<$, eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì,

<ä‘êÔ « R Ç∫Ã, n<∏ä R nq+‘·s¡eTT, Vü≤q÷eT+‘·+ R Vü≤qTeTqT>∑÷]Ã, nÁãM‘Y

R |ü*¬øqT, @‘·‘Y R Ç~, sêeTdü R lsêeTTq≈£î, ‘·‘·Ô «‘·' R j·T<∏ës¡úeTT>±,

n_ÛC≤„‘·yéT R >∑T]Ô+|üã&çq{Ϻ, n_ÛC≤„qyéT R ∫Vü≤ïeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n≥T|æeTà≥ d”‘ê<˚$ Vü≤qTeT≈£î #·÷&ÜeTDÏ H=dü– n‘·ì‘√

ì≥T¢ |ü*¬øqT. á #·÷&ÜeTDÏ sêeTTq≈£î qqTï u≤>∑T>± >∑Ts¡TÔ #j·TTq{Ϻ eT+∫

Äqyê \>∑TqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ eTDÏ+ <äècºÕ« ‘·T sêyÓ÷ yÓ’ Á‘·j·÷D≤+ dü+düà]wü ‹ ˆ

Ms√ »qHê´ eTeT #· sêCÀ„ <äXs¡<∏ädü #· ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTDÏ+ <äècºÕ« ‘·T sêeT' yÓ’ Á‘·j·÷D≤+ dü+düà]wü ‹

` Ms¡' ` »qHê´' ` eTeT ` #· ` s껄' ` <äXs¡<∏ädü ` #· ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' sêeT' eTDÏ+ <äècºÕ« »qHê´', eTeT #·, s껄', <äXs¡<∏ädü

#·, Á‘·j·÷D≤+, dü+düà]wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' R Ms¡T&Ó’q{Ϻ, sêeT' R lsêeTT&ÉT, eTDÏ+ R #·÷&ÜeTDÏì,

<äècºÕ« R #·÷∫, »qHê´' R ‘·*¢ì, eTeT #· R qqTïqT, s껄' R sêC…’q,

<äXs¡<∏ädü #· R <äXs¡<∏äTìì, Á‘·j·÷D≤+ R eTTe⁄«s¡qT, dü+düà]wü ‹ R u≤>∑T>∑

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT536

düà]+|ü>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á #·÷&ÜeTDÏì #·÷∫q+‘·H Hê $yêVü≤ düeTj·TeTTq Hê≈£î

Bìì ø±qTø£>± H=dü–q eTVü‰sêC…’q <äXs¡<∏äTì, Bìì ‘·\ô|’ n\+ø£]+∫q{Ϻ

Hê ‘·*¢ì, Ä n\+ø±s¡eTTqT <Ûä]+∫q{Ϻ qqTïqT, á e÷ eTTe⁄«]ì ≈£L&É Hê

Hê<∏äT&ÉT C≤„|üø£eTT ‘Ó#·TÃø=qTqT.

XÀ¢ ˆ dü uÛÑ÷j·T düÔ «+ düeTT‘ê‡Vü≤#√~‘√ Vü≤]dü‘·ÔeT ˆ

ndæà Hêÿs¡ düe÷s¡+uÛÒ Á|ü∫+‘·j·T j·T<äT‘·Ôs¡yéT ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` uÛÑ÷j·T' ` ‘·«+ ` düeTT‘ê‡Vü≤#√~‘·' ` Vü≤]dü‘·ÔeT `

ndæàHé ` ø±s¡ düe÷s¡+uÛÒ ` Á|ü∫+‘·j·T ` j·T‘Y ` ñ‘·Ôs¡yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘·ÔeT! dü' ‘·«+ uÛÑ÷j·T' düeTT‘ê‡Vü≤#√~‘·' (düHé) ndæàHé

ø±s¡ düe÷s¡+uÛÒ j·T‘Y ñ‘·Ôs¡+ (‘·‘Y) Á|ü∫+‘·j·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘·ÔeT! R z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! dü' ‘·«+ R n{Ϻ ˙e⁄, ndæàHé

ø±s¡´düe÷s¡+uÛÒ R á ø±s¡´düe÷s¡+uÛÑeTTq, uÛÑ÷j·T' R m≈£îÿe>±,

düeTT‘ê‡Vü≤#√~‘·' R >=|üŒñ‘ê‡Vü≤eTT# Áù|πs|æ+|üã&çqyê&ÉyÓ’, j·T‘Y ñ‘·Ôs¡+ R

MT~ ø£s¡Ôe´eTT @~jÓ÷, (‘·‘Y R <ëìì) Á|ü∫+‘·j·T R u≤>∑T>± Ä˝À∫+|ü⁄eTT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

sê.•s√eTDÏ :` ªdüeTT‘ê‡Vü≤#√~‘·'μ ` eTDÏ<äs¡ÙqeTTe\q ø£*–q{Ϻ lsêeTTì

j·TT<√Δ‘ê‡Vü≤eTTqT #·÷#·T düeTj·TeTTq ˙e⁄ Ç+ø£qT Ä lsêeTTì# Áù|πs|æ+|ü

ã&ÉT<äTeì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ü! á Á|üdüTÔ‘· ø±s¡´düe÷s¡+uÛÑeTTq+<äT ˙e⁄

düeT~Ûø√‘ê‡Vü≤|üP]‘·T&ÉyÓ ’ uÛ≤$ø£s¡ Ôe´eTTqT >∑÷]à u≤>∑T>± Ä˝À∫+|ü

e\dæj·TTqï~.

XÀ¢ ˆ ‘·« eTdæà Hêÿs¡ ìs√ π> Á|üe÷D+ Vü≤]dü‘·ÔeT ˆ

‘·dü ∫+‘·j·T jÓ÷ j·T‘·ï' <äT'Kø£åj·Tø£s√ uÛÑy‘Y ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·«+ ` ndæàHé ` ø±s¡ ìs√ π> ` Á|üe÷D+ ` Vü≤]dü‘·ÔeT ` ‘·dü

` ∫+‘·j·T ` j·T' ` j·T‘·ï' ` <äT'Kø£åj·Tø£s¡' ` uÛÑy‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]dü‘·ÔeT! ndæàHé ø±s¡ ìs√ π> ‘·«+ Á|üe÷DyéT. ‘·dü j·T'

537(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

j·T‘·ï' <äT'Kø£åj·Tø£s¡' (‘·+) ∫+‘·j·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]dü‘·ÔeT! R z yêqs√‘·Ôe÷!, ndæàHé ø±s¡ ìs√ π> R á

ø±s¡ ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄, Á|üe÷D+ R Á|üe÷DeTT, ‘·dü R <ëìøÏ,

j·T' j·T‘·ï' R @ Á|üj·T‘·ïeTT, <äT'Kø£åj·Tø£s¡' R <äT'KeTT q•+|ü#j·TTq{Ϻ~,

uÛÑy‘Y R n>∑TH√, (‘·+ R <ëìì) ∫+‘·j·T R Ä˝À∫+#·TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêqs√‘·Ôe÷! á uÛ≤$ ø±s¡ ìs¡«Vü≤DeTT n+‘·j·TTqT ˙ MT<äH

Ä<Ûës¡|ü&ç j·TTqï~. n+<äT Hê <äT'KeTT ‘=\– b˛e⁄q≥T¢>± #˚j·Te\dæq

Á|üj·T‘·ïeTT m{Ϻ<√ ˙y Ä˝À∫+|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ Vü≤qTeTHé j·T‘·ï e÷kÕúj·T <äT'Kø£åj·Tø£s√ uÛÑe ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` j·T‘·ïyéT ` ÄkÕúj·T ` <äT'Kø£åj·Tø£s¡' ` uÛÑe ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! (‘·«+) (‘·+) j·T‘·ïyéT ÄkÕúj·T <äT'Kø£åj·Tø£s¡'

uÛÑe.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Ä+»Hj·÷! (‘·«+ R ˙e⁄) (‘·+) j·T‘·ïyéT R

(n{Ϻ) j·T‘·ïeTTqT, ÄkÕúj·T R #|ü{Ϻ, <äT'Kø£åj·Tø£s¡' R <äT'KeTTqT b˛>=≥Tºyê&Ée⁄,

uÛÑe R n>∑TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z Vü≤qTe÷! y n{Ϻ ‘·–q Á|üj·T‘·ïeTTqT >±$+∫ Hê <äT'KeTTqT

ìs¡÷à*+|ü e\dæj·TTqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ dü ‘·<∏‹ Á|ü‹C≤„j·T e÷s¡T‹ Ø“¤eT$Áø£eT' ˆ

•s¡kÕ--e+<ä yÓ’<V”≤+ >∑eTHê jÓ÷|ü#·Áø£yT ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘·<∏ë ` Ç‹ ` Á|ü‹C≤„j·T ` e÷s¡T‹' ` ;ÛeT$Áø£eT' `

•s¡kÕ ` Äe+<ä ` yÓ’<V”≤+ ` >∑eTHêj·T ` ñ|ü#·Áø£yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ;ÛeT$Áø£eT' dü' e÷s¡T‹' ‘·<∏ë Ç‹ Á|ü‹C≤„j·T yÓ’<˚V”≤+

•s¡kÕ Äe+<ä >∑eTHêj·T ñ|ü#·Áø£yT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ;ÛeT$Áø£eT' R uÛÑj·T+ø£s¡|üsêÁø£eTT&Ó’q, dü' e÷s¡T‹' R Ä

Vü≤qTeT, ‘·<∏ë Ç‹ R nfÒ¢ j·Tì, Á|ü‹C≤„j·T R Á|ü‹»„#dæ, yÓ’<V”≤+ R d”‘ê<$ì

>∑÷]Ã, •s¡kÕ R •s¡düT‡‘√, Äe+<ä R ÁyÓTTøÏÿ, >∑eTHêj·T R |üj·TqeTTq≈£î,

ñ|ü#·Áø£yT R ÁbÕs¡+_Û+#ÓqT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT538

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰ |üsêÁø£eT dü+|üqTï&Ó’q Vü≤qTeT nfÒ¢ jÓTTq¬sÃ<äqì ÄyÓT≈£î

yê>±›qeTT#dæ •s¡eTTe+∫ ÁyÓTTøÏÿ ‘·q Á|üj·÷DeTTq≈£î dæ<äΔeTjÓT´qT.

XÀ¢ ˆ C≤„‘ê« dü+Á|üdæú‘·+ <M yêqs¡+ e÷s¡T‘ê‘·à»yéT ˆ

u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ yê#ê yÓTÆ~∏© yêø£ eTÁãM‘Y ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` C≤„‘ê« ` dü+Á|üdæú‘·+ ` <M ` yêqs¡+ ` e÷s¡T‘ê‘·à»yéT `

u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ ` yê#ê ` yÓTÆ~∏© ` yêø£ yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚M yÓTÆ~∏© e÷s¡T‘ê‘·à»+ yêqs¡+ dü+Á|üdæú‘·+ C≤„‘ê«

u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ yê#ê yêø£ yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <M yÓTÆ~∏© R |üPE´sê\sTTq C≤qø°<$, e÷s¡T‘ê‘·à»+ R

yêj·TTq+<äqT&Ó’q, yêqs¡+ R Vü≤qTeTqT, dü+Á|üdæú‘·+ R ãj·T\T<]qyêìì>±,

C≤„‘ê« R ‘Ó*dæø=ì, u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ R ø£ ï{Ï#˚ &É>∑TZ‹Ôø£ |ü&çq{Ϻ, yê#ê R

yê≈£îÿ‘√, yêø£ yéT R yêø£ eTTqT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` C≤qø°<$ Vü≤qTeT n≥qT+&ç ãj·T\T<s¡T#·T+&ÉT≥ >∑eTì+∫

bı+>∑T#·Tqï <äT'KeTT# &É>∑TZ‹Ôø£ |ü&çq dü«s¡eTT‘√ Ä‘·ìì #·÷∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ Vü≤qTeTHé ≈£îX\+ Áã÷j·÷ dü‡Væ≤‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ˆ

düTÁ^e+ #· düVü‰e÷‘· + düsê«Hé eè<ëΔ+ Xà yêqsêHé ˆ

Áã÷j·÷ düÔ «+ yêqs¡ÁX‚wü ≈£îX\+ <Ûäs¡àdü+Væ≤‘·yéT ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤qTeTHé ` ≈£îX\+ ` Áã÷j·÷' ` düVæ≤‘Í ` sêeT\ø£ÎDÖ `

düTÁ^e+ ` #· ` düVü‰e÷‘· + ` düsê«Hé ` eè<ëΔHé ` #· ` yêqsêHé ` Áã÷j·÷'

` ‘·«+ ` yêqs¡ÁX‚wü ` ≈£îX\+ ` <Ûäs¡àdü+Væ≤‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! düVæ≤‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ‘·«+ ≈£îX\+ Áã÷j·÷'—

yêqs¡ÁX‚wü! düVü‰e÷‘· + düTÁ^e+ #·, eè<ëΔHé yêqsêHé #· <Ûäs¡àdü+Væ≤‘·+ ≈£îX\+

Áã÷j·÷'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Ä+»Hj·÷! düVæ≤‘Í R ø£\dæø=qï{Ϻ, sêeT\ø£ÎDÖ

R sêeT\ø£ÎDT\qT, ‘·«+ R e⁄, ≈£îX\+ R πøåeTeTTqT, Áã÷j·÷' R |ü\T≈£îeTT,

yêqs¡ÁX‚wü! R z yêqs√‘·Ôe÷! düVü‰e÷‘· + R eT+Á‘·T\‘√ >∑÷&çq{Ϻ, düTÁ^e+

#· R düTÁ^e⁄ìì, eè<ëΔHé R ô|<ä› …’q{Ϻ, yêqsêHé düsê«Hé #· R yêqs¡T\ q+<äiÏì

>∑÷&É, <Ûäs¡àdü+Væ≤‘·+ R <Ûäs¡àdü+j·TT‘·eTT>±, ≈£îX\+ R πøåeTeTTqT, Áã÷j·÷' R

539(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

|ü\T≈£îeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z Ä+»Hj·÷! nqï<äeTTà …’q sêeT\ø£ÎDT\ ìs¡Te⁄s¡qT ≈£îX\eTT

q&ç–‹qì #Ó|üeTT. eTiÏj·TT ‘·q eT+Á‘·T\‘√ >∑÷&çj·TTqï düTÁ^e⁄ì, n#·Ã≥

>∑\ ô|<ä› …’q yêqs¡T\ HÓ\¢s¡qT <Ûäs¡àdüeTà‘·eTT>∑ HqT πøåeTeTT q&ÉT>∑T#·Tqï≥T¢>±

‘Ó\T|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë #· dü eTVü‰u≤VüQ sêà+ ‘ês¡j·T‹ sê|òüTe' ˆ

nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘·Ô «+ düe÷<Ûë‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` #· ` dü' ` eTVü‰u≤VüQ' ` e÷+ ` ‘ês¡j·T‹ `

sê|òüTe' ` nkÕà‘Y ` <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y ` ‘·«+ düe÷<Ûë‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' eTVü‰u≤VüQ' sê|òüTe' nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y j·T<∏ë

e÷+ ‘ês¡j·T‹ #·, ‘·«+ (‘·<∏ë) düe÷<Ûë‘·TyéT ns¡Ωdæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R eTVü‰Ms¡T&Ó’q, dü' sê|òüTe' R Ä lsêeTT&ÉT,

e÷+ R qqTï, nkÕà‘Y R á, <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y R <äT'KeTHÓ&ç ñô|ŒqqT+&ç,

j·T<∏ë R @ $<ÛäeTT>±, ‘ês¡j·T‹ R <ë{Ï+#·TH√, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, ‘·«+ R ˙e⁄,

düe÷<Ûë‘·T+ R ˇq]+#·T≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>∑T<äTe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT q˙ï <äT'KdüeTTÁ<äeTT qT+&ç m≥T¢

<ë{Ï+|ü>∑\&√ Ä $<ÛëqeTTqT ˙y düeT≈£Ls¡TÃ≥≈£î ns¡TΩ&Ée⁄ düTe÷!

XÀ¢ ˆ Je+r+ e÷+ j·T<∏ë sêeT dü‡+uÛ≤ej·T‹ ø°]Ôe÷Hé ˆ

‘·‘·Ô «j·÷ Vü≤qTeT Hê«#· + yê#ê <Ûäs¡à eTyê|ü⁄ïVæ≤ ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Je+r+ ` e÷+ ` j·T<∏ë ` sêeT' ` dü+uÛ≤ej·T‹ ` ø°]Ôe÷Hé

` ‘·‘Y ` ‘·«j·÷ ` Vü≤qTe÷Hé ` yê#· + ` yê#ê ` <Ûäs¡àyéT ` nyê|ü⁄ïVæ≤ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! ø°]Ôe÷Hé sêeT' Je+r+ e÷+ j·T<∏ë dü+uÛ≤ej·T‹

‘·‘Y ‘·«j·÷ yê#· yéT— yê#ê <Ûäs¡àyéT nyê|ü⁄ïVæ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R z Ä+»H˚j·÷, ø°]Ôe÷Hé R j·TX¯XÊÙ*jÓÆTq,

sêeT' R lsêeTT&ÉT, Je+r+ e÷+ R Áã~øÏj·TTqï{Ϻ qqTï, j·T<∏ë R m≥T¢>±,

dü+uÛ≤ej·T‹ R Ä<ä]+#·TH√, ‘·‘Y R Ä $<ÛäeTTqT, ‘·«j·÷ R ˙#, yê#· yéT R

#Ó|üŒã&Ée …qT, yê#ê R e÷≥‘√, <Ûäs¡àyéT R <Ûäs¡àeTTqT, nyê|ü⁄ïVæ≤ R bı+<äTeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT540

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z Ä+»Hj·÷! ø°]ÔXÊ*jÓÆTq lsêeTT&ÉT HqT J$+∫j·TT+&É>∑H

qqTï #] Ä<ä]+#·Tq≥T¢>± ˙ e‘·ì‘√ ‘·>∑T $<ÛäeTT>± |ü\Tø£e …qT. á e÷≥

düVü‰j·TeTT#dæ ˙e⁄ |ü⁄D´eTT >∑≥Tºø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ ì‘· eTT‘ê‡Vü≤j·TTø±ÔXà yê#· ÁXóÙ‘ê« ‘·« jT]‘ê' ˆ

e]Δwü ‘ <ëXs¡<∏' bÂs¡Twü+ eT<äyê|üÔjT ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ì‘· yéT ` ñ‘ê‡Vü≤j·TTø±Ô' ` #· ` yê#·' ` ÁXó‘ê« ` ‘·«j·÷ `

á]‘ê' ` e]Δwü ‘ ` <ëXs¡<∏' ` bÂs¡Twü+ ` eT<äyê|üÔjT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ì‘· + ‘·«j·÷ á]‘ê' ñ‘ê‡Vü≤j·TTø±Ô' yê#·' ÁXó‘ê« <ëXs¡<∏'

eT<äyê|üÔjT bÂs¡Twü+ e]Δwü ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ì‘· + R ìs¡+‘·s¡eTT, ‘·«j·÷ R #‘·, á]‘ê' R |ü\Tø£ã&çq{Ϻ,

ñ‘ê‡Vü≤j·TTø±Ô' R ñ‘ê‡Vü≤ø£s¡eTT …’q{Ϻ, yê#·' R e÷≥\qT, ÁXó‘ê« R $ì,

<ëXs¡<∏' R lsêeTTq≈£î, eT<äyê|üÔjT R qqTï bı+<äT≥¬ø’, bÂs¡Twü+ R bÂs¡TwüeTT,

e]Δwü ‘ R eè~ΔH=+<ä>∑\<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ñ‘ê‡Vü≤eTTqT ø£*Z+#·Tq{Ϻ e÷≥\T ì‘· eTT $qT#·T+&ÉT≥e\q

lsêeTTì˝À qqTï dü+bÕ~+#·T≥¬ø’ >=|üŒ bÂs¡TwüeTT ô|+bı+<äTqT.

XÀ¢ ˆ eT‘·‡+<Xj·TT‘ê yê#· düÔ «‘·Ô ÁXóÙ‘ê« #· sê|òüTe' ˆ

|üsêÁø£yT eT‹+ Ms√ $~Ûe ‘·‡+$<Ûëdü ‹ ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eT‘·‡+<Xj·TT‘ê' ` yê#·' ` ‘·«‘·Ô' ` ÁXó‘ê« ` #· ` sê|òüTe'

` |üsêÁø£yT ` eT‹+ ` Ms¡' ` $~Ûe‘Y ` dü+$<Ûëdü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡' sê|òüTe' ‘·«‘·Ô' eT‘Ydü+<Xj·TT‘ê' yê#·' ÁXó‘ê« #·

$~Ûe‘Y |üsêÁø£yT eT‹+ dü+$<Ûëdü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡' R Ms¡T&Ó’q{Ϻ, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, ‘·«‘·Ô' R ˙qT+&ç,

eT‘Ydü+<Xj·TT‘ê' R Hê dü+<XeTT‘√ >∑÷&çq{Ϻ, yê#·' R e÷≥\qT, ÁXó‘ê« #·

R $ìq+‘·H, $~Ûe‘Y R ‘·>∑T|ü<äΔ‹qqTdü]+∫, |üsêÁø£yT R |üsêÁø£$T+#·T≥j·T+<äT,

eT‹+ R ìXÃj·TeTTqT, dü+$<Ûëdü ‹ R ø±$+#·TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q lsêeTT&ÉT e⁄ ‘Ó*|æq{Ϻ Hê dü+<XeTT yêø£ eTT\qT

$ìq+‘·H Hê´j·TyÓTÆq $<ÛëqeTTq ‘·q |üsêÁø£eTeTT p|ü⁄≥≈£î ìs¡íj·TeTTqT

rdæø=q>∑\&ÉT.

541(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ d”‘êj·÷ e#·q+ ÁXó‘ê« Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ

•s¡ dü +»* e÷<Ûëj·T yêø£ eTT‘·Ôs¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` d”‘êj·÷' ` e#·q+ ` ÁXó‘ê« ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `

•s¡dæ ` n+»*yéT ` Ä<Ûëj·T ` yêø£ yéT ` ñ‘·Ôs¡yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé d”‘êj·÷' e#·q+ ÁXó‘ê« •s¡dæ

n+»*yéT Ä<Ûëj·T ñ‘·Ôs¡+ yêø£ yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R |üeqdüT‘·T&Ó’q{Ϻ, Vü≤qTe÷Hé R Ä+»Hj·TT&ÉT,

d”‘êj·÷' R d”‘·jÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, •s¡dæ R ‘·\ô|’,

n+»*yéT R <√dæ*ì, Ä<Ûëj·T R ñ+∫, ñ‘·Ôs¡+ yêø£ yéT R düe÷<Ûëq yêø£ eTTqT,

nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |üeq q+<äqT&Ó’q Vü≤qTeT d”‘·eTàe÷≥\qT $ì ‘·\e+∫ <√dæ*

jÓTT–Z á Ø‹>∑ |ü\Tø£<=&ɬ>qT.

XÀ¢ ˆ qVæ≤ |üXÊ´$T eTπsÔ ´wüß HêdüTπswüß düTπswüß yê ˆ

j·T düÔdü øÏå|ü‘√ u≤D≤Hé kúÕ‘·T eTT‘·‡Vü≤‘-Á>∑‘·' ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` Væ≤ ` |üXÊ´$T ` eTπsÔ ´wüß ` q ` ndüTπswüß ` düTπswüß ` yê

` j·T' ` ‘·dü ` øÏå|ü‘·' ` u≤D≤Hé ` kúÕ‘·TyéT ` ñ‘·‡Vü≤‘ ` nÁ>∑‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTπsÔ ´wüß ndüTπswüß düTπswüß yê u≤D≤Hé øÏå|ü‘·' ‘·dü nÁ>∑‘·'

kúÕ‘·T+ j·T' ñ‘·‡Vü≤‘ (‘·+) q Væ≤ |üXÊ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTπsÔ ´wüß R e÷qe⁄\+<äT>±ì, ndüTπswüß R sêø£ådüT\+<äT>±ì,

düTπswüß yê R <e‘·\+<äT>±ì, u≤D≤Hé R Xs¡eTT\qT, øÏå|ü‘·' R Á|üjÓ÷–+#·T#·Tqï{Ϻ,

‘·dü R Ä lsêeTTìjÓTTø£ÿ, nÁ>∑‘·' R m<äT≥, kúÕ‘·T+ R ì\#·T≥≈£î, j·T' R

me«&ÉT, ñ‘·‡Vü≤‘ R ñ‘·‡Væ≤+#·TH√, (‘·+ R n{Ϻyêìì) q Væ≤ |üXÊ´$T R m+‘·

e÷Á‘·eTT #·÷&ÉqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` e÷qe⁄\+<äT>±ì, <ëqe⁄\+<äT>±ì, <e‘·\+<äT>±ì, j·TT<äΔ

uÛÑ÷$T˝À u≤DeTT\qT e]¸+#·T#·Tqï Ä lsêeTTì m<äTs¡T>∑ ì\T#·T≥ ø£+^ø£]+#·T

Ms¡Tì HqT m+<äTqT >±qqT.

XÀ¢ ˆ øÏåÁ|ü y˚Twü ‹ ø±≈£î‘ú√‡ Vü≤s¡ èø£åÁ|üe¬s’ s¡« è‘·' ˆ

j·T ùdÔ j·TT~Û $õ‘ê´ØHé XÀø£+ e´|üqsTTwü ‹ ˆˆ 15

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT542

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏåÁ|üyéT ` @wü ‹ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` Vü≤s¡ èø£åÁ|üe¬s’' ` eè‘·' ` j·T'

` ‘ ` j·TT~Û ` $õ‘· ` nØHé ` XÀø£+ ` e´|üqsTTwü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` j·T' j·TT~Û nØHé $õ‘· ‘ XÀø£+ e´|üqsTTwü ‹, dü' ø±≈£î‘·ú ‡'

Vü≤s¡ èø£åÁ|üe¬s’' eè‘·' øÏåÁ|üyéT @wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` j·T' R @ eTVü‰‘·Tà&ÉT, j·TT~Û R j·TT<äΔeTTq+<äT, nØHé R

XÁ‘·Te⁄\qT, $õ‘· R »sTT+∫, ‘ R jÓTTø£ÿ, XÀø£+ R <äT'KeTTqT, e´|üqsTTwü ‹

R ‘=\–+|ü>∑\&√, dü' ø±≈£î‘·ú ‡' R Ä lsêeTT&ÉT, Vü≤s¡´ èø£ åÁ|üe¬s’' R

yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT, uÛÑ\÷¢ø£eTT\jÓTTø£ÿj·TT Ms¡T\‘√, eè‘·' R ≈£L&çqyê&Ó’, øÏåÁ|ü+

R oÁ|òüTeTT>∑, @wü ‹ R sê>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` j·TT<äΔuÛÑ÷$Tj·T+<äT XÁ‘·Te⁄\qT <äTqTe÷&ç XÀø£eTT ìs¡÷à*+|ü

#j·TTq{Ϻ Ms¡T&Ó’q Ä ø±≈£î‘·úT‡&ÉT yêqs¡Ms¡T\‘√qT, uÛÑ\÷¢ø£jÓ÷<ÛäT\‘√qT ø£\dæ

n∫s¡ø±\eTT˝ÀH Ç≥≈£î sêqTHêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ n|ü s¡ÿ eT|æ |üs¡®q´ eT|æ yÓ’edü«‘·+ j·TeTyéT ˆ

dü Væ≤ k˛&ÛÉT+ s¡DÒ Xø£Ô düÔe ùV≤‘√ ]«X‚wü‘·' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n|æ ` ns¡ÿyéT ` n|æ ` |üs¡®q´yéT ` n|æ ` yÓ’edü«‘·+ `

j·TeTyéT ` dü' ` Væ≤ ` k˛&ÛÉT+ ` s¡DÒ ` Xø£Ô' ` ‘·e ` ùV≤‘√' ` $X‚wü‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' s¡DÒ ns¡ÿyéT n|æ |üs¡®q´yéT n|æ, yÓ’ edü«‘·+ j·TeTyéT n|æ

k˛&ÛÉT+ Xø£Ô' Væ≤— ‘·e ùV≤‘√' $X‚wü‘·' Xø£Ô' (uÛÑe‹).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R n‘·&ÉT, s¡DÒ R j·TT<äΔeTTq+<äT, ns¡ÿyéT n|æ R dü÷s¡T´HÓ’qqT,

|üs¡®q´yéT n|æ R Ç+Á<äTHÓ’qqT, yÓ’edü«‘·+ j·TeTyéT n|æ R $edü«+‘·Tì düT‘·T&Ó’q

j·TeTTHÓ’qqT, k˛&ÛÉT+ R düVæ≤+#·T≥≈£î, Xø£Ô' Væ≤ R düeTs¡Tú&ÉT düTe÷! ‘·e ùV≤‘√'

R ˙ ì$T‘·ÔyÓTÆ, $X‚wü‘·' R Ç+ø£qT $TøÏÿ*>±, Xø£Ô' R düeTs¡Tú&ÉT, (uÛÑe‹ R

n>∑TqT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ms¡T&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT s¡Ds¡+>∑eTTq+<äT dü÷s¡T´&Ó<äTs=ÿqïqT,

<˚y˚+Á<äT&˚ m<äT≥ ì\∫qqT j·TeT<Ûäs¡àsêCÒ e∫à m~]+∫qqT ne©\>∑

H√&ç+|ü>∑\&ÉT düTe÷! n+<äTqqT ˙ ø=iπøjÓÆTq#√ yiT>± #Ó|üŒqø£ÿi Ò<äT.

XÀ¢ ˆ dü Væ≤ kÕ>∑s¡|üs¡ +‘ê+ eTV”≤+ kÕ~Û‘·T eTs¡Ω‹ ˆ

‘·«ìï$T‘√Ô Væ≤ sêeTdü »jÓ÷ »qø£q+~ì ˆˆ 17

543(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` Væ≤ ` kÕ>∑s¡|üs¡ +‘ê+ ` eTV”≤+ ` kÕ~Û‘·TyéT ` ns¡Ω‹ `

‘·«ìï$T‘·Ô' ` Væ≤ ` sêeTdü ` »j·T' ` »qø£q+~ì ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' kÕ>∑s¡|üs¡ +‘ê+ eTV”≤+ kÕ~Û‘·TyéT ns¡Ω‹ Væ≤— »qø£q+~ì!

sêeTdü »j·T' ‘·«ìï$T‘·Ô' Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' R Ä lsêeTT&ÉT, kÕ>∑s¡|üs¡ +‘ê+ R düeTTÁ<äeTT\ ei≈£îqT

>∑\, eTV”≤+ R edüT<ÛäqT, kÕ~Û‘·T+ R eX|üi#·Tø=qT≥≈£î, ns¡Ω‹ Væ≤ R düeTs¡Tú&ÉT

n>∑T#·THêï&ÉT düTe÷! »qø£q+~ì! R z »qø£|ü⁄Ár! sêeTdü R lsêeTTq≈£î,

»j·T' R $»j·TeTT, ‘·«ìï$T‘·Ô' Væ≤ R ˙ ì$T‘·ÔyÓTÆq< düTe÷!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Ä eTVü‰Ms¡T&ÉT kÕ>∑s¡|üs¡ +‘·eTT >∑\ uÛÑ÷eT+&É\eTT q+‘·j·TT

kÕ«BÛqeTT #dæø=q>∑\ düeTs¡Tú&ÉT! ‘·©¢! lsêeTT&ÉT kÕ~Û+#·T á $»j·T eT+‘·j·TT

˙ >∑TiÏ+∫jT düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘·dü ‘·<ä«#·q+ ÁXó‘ê« düeT´ ø£‡‘· + düTuÛ≤wæ‘·yéT ˆ

C≤qø° ãVüQyTH ‘·+ e#·q+ #<ä eTÁãM‘Y ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü ‘·‘Y e#·q+ ÁXó‘ê« düeT´ø dü‘· + düTuÛ≤wæ‘·yéT

` C≤qø° ` ãVüQ ` yTH— ` ‘·+ ` e#·q+ ` #· ` Ç<äyéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·dü dü‘· + düTuÛ≤wæ‘·+ ‘·<ä«#·q+ düeT´ø ÁXó‘ê« C≤qø° ‘·+

ãVüQ yTH. Ç<ä+ e#·qyéT nÁãM‘Y #·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·dü R Vü≤qTeT+‘·TìjÓTTø£ÿ, dü‘· + R j·T<∏ës¡úyÓTÆq~j·TTqT,

düTuÛ≤wæ‘·+ R #·ø£ÿ>∑ #Ó|üŒã&çq~j·TTq>∑T, ‘·<ä«#·q+ R Ä e÷≥qT, düeT´ø R

…dü‡>±, ÁXó‘ê« R $ì, C≤qø° R d”‘ê<$, ‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, ãVüQyTH R

yÓT#·TÃø=HÓqT, Ç<ä+ e#·q+ R á e÷≥qT, nÁãM‘Y #· R |ü*¬øqT ≈£L&É.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü*øÏq{Ϻ j·T<∏ës¡úyÓTÆq Ä eT+∫e÷≥\qT d”‘ê<$

dü+‘√wüeTT>± $ì m+‘·jÓ÷ yÓT#·TÃø=ì Ä‘·ì‘√ ‹]– Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ‘·‘· düÔ+ Á|üdæú‘·+ d”‘ê Mø£åe÷D≤ |ü⁄q' |ü⁄q' ˆ

uÛÑs¡Ô èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£ + kÂVü‰sê› <äqTe÷qj·T‘Y ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘·' ` ‘·+ ` Á|üdæú‘·+ ` d”‘ê ` Mø£åe÷D≤ ` |ü⁄q' ` |ü⁄q' `

uÛÑs¡Ô èùdïVü‰ì«‘·+ ` yêø£ + ` kÂVü‰sꛑY ` (ÁãTeHé) nqTe÷qj·T‘Y ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT544

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘·' d”‘ê Á|üdæú‘·+ ‘·+ |ü⁄q' |ü⁄q' Mø£åe÷D≤ kÂVü‰sꛑY

uÛÑs¡Ô èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£ yéT (ÁãTeHé) nqTe÷qj·T‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘·' R |æeTà≥, d”‘ê R d”‘ê<$, Á|üdæú‘·+ R ãj·T\T<]q{Ϻ,

‘·+ R Ä Vü≤qTeTqT, |ü⁄q' |ü⁄q' R ‹]– ‹]–, Mø£åe÷D≤ R #·÷#·T#·Tqï<Ó’,

kÂVü‰sꛑY R ùdïVü≤eTTe\q, uÛÑs¡Ô èùdïVü‰ì«‘·+ R uÛÑs¡Ô èÁù|eT‘√>∑÷&çq{Ϻ, yêø£ +

R yêø£ eTTqT, (ÁãTeHé R |ü\T≈£î#·T) nqTe÷qj·T‘Y R >ös¡$+#ÓqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªuÛÑs¡Ô èùdïVü‰ì«‘·+ yêø£ yéT nqTe÷qj·T‘Yμ ‘·q uÛÑs¡Ôô|’ ùdïVü≤eTT‘√

Vü≤qTeT |ü*øÏq e÷≥qT d”‘·eTà Áù|eT‘√ >ös¡$+#ÓqT.

sê.•s√eTDÏ :` Á|üdæú‘·+ ‘·yéT nqTe÷qj·T‘Y ‹s¡T>∑T eTTKeTTã{Ϻ ãj·T\T<]q

Vü≤qTeTqT d”‘ê<$ $TøÏÿ* >ös¡$+∫q<äì uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` ªyêø£´yéT nqTe÷qj·T‘Yμ eTT+<äT #Ó|üŒuÀe⁄Ø‹>±

>ös¡$+#·T#·T |ü*øÏq<äì uÛ≤eeTT.

eTùV≤X¯«s¡rs¡Tú\T :` ªyêø£ yéT nqTe÷qj·T‘Yμ Vü≤qTeT+‘·T&ÉT |ü*øÏq e÷≥\qT

>ös¡$+#·T#·Tqï<Ó’ nì nq«j·TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |æeTà≥ ‹]– yÓ&É* b˛e düeTø£{Ϻq Vü≤qTeT+‘·Tì eTi\ eTi\

p#·T#·T d”‘ê<$ uÛÑs¡Ôj·T+<ä* Áù|eT# >ös¡e|üPs¡«ø£eTT>± Ä‘·ì‘√ ‹]– Ç≥T¢

|ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ j·T~ yê eTq´ùd Ms¡ e ôd’ø±Vü≤ eT]+<äeT ˆ

ø£dæà+•Ã ‘·‡+eè‘ <X‚ $ÁXÊ+‘· XÀÙ « >∑$Twü dæ ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T~ ` yê ` eTq´ùd ` Ms¡ ` edü ` @ø±Vü≤yéT ` n]+<äeT

` ø£dæàHé ` ∫‘Y ` dü+eè‘ ` <X‚ ` $ÁXÊ+‘·' ` X«' ` >∑$Twü dæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! n]+<äeT! j·T~ yê eTq´ùd @ø±Vü≤+ edü— ø£dæà+•Ã‘Y

dü+eè‘ <X‚ $ÁXÊ+‘·' (düHé)X«' >∑$Twü dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡ R eTVü‰Ms¡T&Ü! n]+<äeT R XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ü! j·T~ yê

eTq´ùd R ‘·\#·T#·TqïjÓT&É\, @ø±Vü≤+ R ˇø£ÿ~qeTT, edü R edæ+|ü⁄eTT,

ø£dæà+•Ã‘Y R @~jÓÆTq, dü+eè‘ R >∑÷&ÛÉyÓTÆq{Ϻ, <X‚ R Á|ü<XeTTq+<äT, $ÁXÊ+‘·'

545(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

(düHé) R $ÁX$T+∫qyê&ÉyÓ’, X«' R iÒ|ü⁄, >∑$Twü dæ R yÓ&É\>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉyÓ’q z eTVü‰Ms¡T&Ü! øÏwüºyÓTÆq#√ Ç+ø=ø£ÿ~qeTT

edæ+|ü⁄eTT. |üs¡T\≈£î ø±qsê≈£î+&É >∑÷&ÛÉyÓTÆq @ Á|ü<XeT+<Ó’qqT $ÁXÊ+‹ rdæø=ì

iÒ|ü⁄ yÓ&É*b˛e#·TÃqT.

XÀ¢ ˆ eTeT #Ó’ yê\ŒuÛ≤>±´j·÷' kÕìï<Ûë´ ‘·Ôe yêqs¡ ˆ

ndü XÀø£dü eTVü≤‘·' eTTVüAs¡Ô+ yÓ÷ø£åD+ uÛÑy‘Y ˆˆ 21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTeT ` #· ` @e ` n\ŒuÛ≤>±´j·÷' ` kÕìï<Ûë´‘Y ` ‘·e `

yêqs¡ ` ndü ` XÀø£dü ` eTVü≤‘·' ` eTTVüAs¡Ô+ ` yÓ÷ø£åD+ ` uÛÑy‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! n\ŒuÛ≤>±´j·÷' eTeT #· ‘·e kÕìï<Ûë´‘Y ndü eTVü≤‘·'

XÀø£dü eTTVüAs¡Ô+ yÓ÷ø£åD+ uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! n\ŒuÛ≤>±´j·÷' R eT+<äuÛ≤>∑T´sê\HÓ’q{Ϻ,

eTeT #· R Hê≈£îqT, ‘·e R ˙jÓTTø£ÿ, kÕìï<Ûë´‘Y R <ä>∑ZiqT+&ÉT≥e\q, ndü R

á, eTVü≤‘·' R >=|üŒ<Ó’q, XÀø£dü R <äT'KeTTq≈£î, eTTVüAs¡Ô+ R ø£åDø±\eTT,

yÓ÷ø£åD+ R $eTTøÏÔ, uÛÑy‘Y R n>∑TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z Ä+»Hj·÷! ˙e⁄ Hê jÓTT<ä› Ç+ø£qT ø=~›ø±\ eTT+&ÉTeTT.

eT+<äuÛ≤>∑T´sê\HÓ’q Hê≈£î Ä ø=~› ø±\yÓTÆqqT qqTï <äVæ≤+#·T#·Tqï á XÀø£‘ê|üeTT

qT+&ç $yÓ÷#·qeTT ø£\T>∑TqT.

XÀ¢ ˆ >∑‘ Væ≤ Vü≤]XÊs¡÷›\ |ü⁄qsê>∑eTHêj·T ‘·T ˆ

ÁbÕD≤HêeT|æ dü+<¨ eTeT kÕ´ HêïÁ‘· dü+Xj·T' ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` >∑‘ ` Væ≤ ` Vü≤]XÊs¡÷›\ ` |ü⁄q' ` Ä>∑eTHêj·T ` ‘·T `

ÁbÕD≤HêyéT ` n|æ ` dü+<Vü≤' ` eTeT ` kÕ´‘Y ` q ` nÁ‘· ` dü+Xj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]XÊs¡÷›\! |ü⁄q' Ä>∑eTHêj·T (‘·«sTT) >∑‘ (dü‹) Væ≤ eTeT

ÁbÕD≤HêyéT n|æ dü+<Vü≤' kÕ´‘Y— nÁ‘· dü+Xj·T' q (ndæÔ).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]XÊs¡÷›\ R z yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ü! |ü⁄q' Ä>∑eTHêj·T R

‹]–e#·TÃ≥¬ø’, ‘·«sTT R ˙e⁄, >∑‘ (dü‹) Væ≤ R yÓ[flqyê&Ée⁄ ø±>±, eTeT R Hê

jÓTTø£ÿ, ÁbÕD≤HêyéT n|æ R ÁbÕDeTT\≈£î>∑÷&É, dü+<Vü≤' R dü+Xj·TeTT, kÕ´‘Y

R n>∑TqT, nÁ‘· R á $wüj·TeTTq, dü+Xj·T' R dü+<Vü≤eTT, q (ndæÔ) R Ò<äT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT546

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! eTi\ e#·TÃ≥¬ø’ ˙ $|ü&ÉT yÓ&É*b˛sTTq#√

eTi\ Hê j·÷‘·q Äs¡+uÛÑyÓTÆ Hê ÁbÕDeTT\πø dü+Xj·TeTT yê{Ï\T¢qT. Ç+<äT

dü+<Vü≤eTT Ò<äT.

XÀ¢ ˆ ‘· yê<äs¡Ùq» XÀÙø√ uÛÑ÷jÓ÷ e÷+ |ü]‘ê|üjT‘Y ˆ

<äT'U≤ <äT›'K|üsêeTècÕº+ B|üj·Tìïe yêqs¡ ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·e ` n<äs¡Ùq»' ` XÀø£' ` uÛÑ÷j·T' ` e÷+ ` |ü]‘ê|üjT‘Y

` <äT'U≤‘Y ` <äT'K|üsêeTècÕº+ ` B|üj·THé ` Çe ` yêqs¡ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! <äT'U≤‘Y <äT'K|üsêeTècºÕ+ e÷+ ‘·e n<äs¡Ùq»'

XÀø£' B|üj·THé Çe uÛÑ÷j·T' |ü]‘ê|üjT‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! <äT'U≤‘Y R <äT'KeTTqT+&ç,

<äT'K|üsêeTècºÕ+ R <äT'KeTT\# ø£|üŒã&ÉT#·Tqï{Ϻ, e÷+ R qqTï, ‘·e R ˙

jÓTTø£ÿ, n<äs¡Ùq»' R <äs¡ÙqeTT Òq+<äTe\q >∑*–q{Ϻ, XÀø£' R <äT'KeTT,

uÛÑ÷j·T' R Ç+ø£qT, B|üj·THé Çe R eT+&ç+#·T#·Tqï≥T¢>±, |ü]‘ê|üjT‘Y R

$TøÏÿ*>± ‘·|æ+|üCÒj·TTqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z yêqs√‘·Ôe÷! ˇø£ <äT'KeTT |æeTà≥ Ç+ø=ø£ <äT'KeTT

ø£|æŒyj·TT#·Tqï Hê≈£î ˙ kÕìï<Ûä eTT>∑÷&É <ä÷s¡yÓTÆq jÓT&É\ á XÀø£eTT Ç+ø£qT

qqTï <äVæ≤+∫ Hê≈£î n$T‘·yÓTÆq dü+‘ê|üeTT ø£\T>∑CÒj·TTqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ nj·T+ #· Ms¡ dü+<Vü≤ dæÔwüre eTe÷Á>∑‘·' ˆ

düTeTVü‰+ düÔ «‘·‡Vü‰jTwüß Vü≤s¡ èπøåwüß Vü≤ØX«s¡ ˆˆ 24

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nj·T+ ` #· ` Ms¡ ` dü+<Vü≤' ` ‹wü‹ ` Çe ` eTeT `

nÁ>∑‘·' ` düTeTVü‰Hé ` ‘·«‘·‡Vü‰jTwüß ` Vü≤s¡ èπøåwüß ` Vü≤ØX«s¡ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Ms¡! Vü≤ØX«s¡! ‘·«‘·‡Vü‰jTwüß Vü≤s¡ èπøåwüß düTeTVü‰Hé dü+<Vü≤'

eTeT nÁ>∑‘·' ‹wü‹ Çe.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Ms¡! R eTVü‰Ms¡T&ÉyÓ’q, Vü≤ØX«s¡! R yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! ‘·«‘·‡Vü‰jTwüß

R ≈£î düVü‰j·T≈£î …’q{Ϻ, Vü≤s¡ èπøåwüß R yêqs¡uÛÑ\÷¢ø£eTT\ $wüj·TeTTq, düTeTVü‰Hé

R $TøÏÿ* >=|üŒ<Ó’q, nj·T+ dü+<Vü≤' R á dü+<Vü≤eTT, eTeT nÁ>∑‘·' R Hê

jÓT<äT≥, ‹wü‹ Çe (ndæÔ) R ì\∫j·TTqï≥T¢qï~.

547(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z MsêÁπ>düsê! ˙≈£î düVü‰j·T≈£î˝…’q MT yêqs¡ uÛÑ\÷¢ø£eTT\

$wüj·TeTTq >=|üŒ dü+<Vü≤ yÓTTø£{Ï jÓT<äT¬s’ qqTï y~Û+#·T#·Tqï~.

XÀ¢ ˆ ø£<∏ä+ qT K\T <äTcÕŒs¡+ ‘·]wü +‹ eT¨<ä~ÛyéT ˆ

‘êì Vü≤s¡ èø£åôd’Hê´ì ‘Í yê qs¡esê‘·àCÖ ˆˆ 25

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø£<∏ä+ ` qT ` K\T ` <äTcÕŒs¡+ ` ‘·]wü +‹ ` eT¨<ä~ÛyéT `

‘êì ` Vü≤s¡ èø£åôd’Hê´ì ` ‘Í ` yê ` qs¡esê‘·àCÖ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <äTcÕŒs¡+ eT¨<ä~Û+ ‘êì Vü≤s¡ èø£åôd’Hê´ì, ‘Í qs¡esê‘·àCÖ

yê ø£<∏ä+ qT K\T ‘·]wü +‹?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <äTcÕŒs¡+ R <ë≥Xø£ eTT>±ì, eT¨<ä~Û+ R eTVü‰düeTTÁ<äeTTqT,

‘êì R Ä, Vü≤s¡ èø£åôd’Hê´ì R yêqs¡uÛÑ\÷¢ø£ôd’q´eTT\T>±ì, ‘Í R Ä, qs¡esê‘·àCÖ

yê R sê»≈£îe÷s¡T *s¡Te⁄s¡T >±ì, ø£<∏ä+ qT K\T R m≥T¢>∑, ‘·]wü +‹ R

<ë≥>∑\s¡T?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTe÷! MT yêqs¡uÛÑ\÷¢ø£ ôd’q´eTT\T>±ì, Ä sê»|ü⁄Á‘·T *s¡Te⁄s¡T

>±ì <ë≥ Xø£ eTT>±q{Ϻ á eTVü‰kÕ>∑s¡eTTqT @ Ø‹>± <ë{Ï sê>∑\s¡T?

XÀ¢ ˆ Á‘·j·÷D≤yTe uÛÑ÷‘êHê+ kÕ>∑s¡ kÕ´dü \+|òüTH ˆ

XøÏÔ kÕ‡ ´ <Ó’ «q‘j·Tdü ‘·e yê e÷s¡T‘·dü yê ˆˆ 26

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Á‘·j·÷D≤yéT ` @e ` uÛÑ÷‘êHê+ ` kÕ>∑s¡dü ` ndü ` \+|òüTH

` XøÏÔ' ` kÕ´‘Y ` yÓ’q‘j·Tdü ` ‘·e ` yê ` e÷s¡T‘·dü ` yê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndü kÕ>∑s¡dü \+|òüTH yÓ’q‘j·Tdü yê ‘·e yê e÷s¡T‘·dü

yê Á‘·j·÷D≤+ uÛÑ÷‘êHêyéT @e XøÏÔ' kÕ´‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndü´ R á, kÕ>∑s¡dü´ R düeTTÁ<äeTTjÓTTø£ÿ, \+|òüTH˚ R

\+|òüTqeTTq+<äT, yÓ’q‘j·Tdü yê R >∑s¡T‘·à+‘·Tq≈£î >±ì, ‘·e yê R ˙≈£î >±ì,

e÷s¡T‘·dü yê R yêj·TTe⁄q≈£î >±ì, Á‘·j·÷D≤+ uÛÑ÷‘êHêyéT @e R eT÷&ÉT

ÁbÕDT\≈£î e÷Á‘·yT, XøÏÔ' R kÕeTs¡ú eTT, kÕ´‘Y R ñ+&ÉTqT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` á kÕ>∑s¡eTTqT \+|òæT+#·T≥≈£î >∑s¡T‘·à+‘·Tq≈£îqT ˙≈£îqT

yêj·TT<e⁄q≈£îqT e÷Á‘·yT XøÏÔ>∑\<äT. á eTTe⁄«s¡T ‘·|üŒ yi…e«]#·Ã≥ á kÕ>∑s¡

\+|òüTqeTTq≈£î düeTs¡Tú\T ø±s¡T.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT548

XÀ¢ ˆ ‘· <ädæà Hêÿs¡ ìs√ π> M¬s’e+ <äTs¡‹Áø£yT ˆ

øÏ+ |üX´dæ düe÷<Ûëq+ ‘·«+ Væ≤ ø±s¡ $<ë+ es¡' ˆˆ 27

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘Y ` ndæàHé ` ø±s¡ ìs√ π> ` Ms¡ ` @e+ ` <äTs¡‹Áø£yT ` øÏ+

` |üX´dæ ` düe÷<Ûëq+ ` ‘·«+ ` Væ≤ ` ø±s¡ $<ë+ ` es¡' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y Ms¡! @e+ <äTs¡‹Áø£yT ndæàHé ø±s¡ ìs√ π> øÏ+ düe÷<Ûëq+

|üX´dæ? ‘·«+ ø±s¡ $<ë+ es¡' Væ≤.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R Ä ø±s¡DeTTq, Ms¡! R z Ms¡T&Ü! @e+ R á Ø‹>±,

<äTs¡‹Áø£yT R nkÕ<Ûä yÓTÆq{Ϻ, ndæàHé R á, ø±s¡ ìs√ π> R ø±s¡ ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT,

øÏ+ düe÷<Ûëq+ R @$T düe÷<ÛëqeTTqT, |üX´dæ R ø£qT>=qT#·THêïe⁄, ‘·«+ R

˙e⁄, ø±s¡ $<ë+ R ø±s¡ y‘·Ô\˝À, es¡' Væ≤ R ÁX‚wüß&Ée⁄>∑<ë!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z eTVü‰Ms¡T&Ü! Ç{Ϻ nkÕ<Ûä yÓTÆq á ø±s¡ eTTqT ìs¡«Væ≤+#·T≥¬ø’

#j·T<ä>∑T ø£s¡Ôe´ yÓT{Ϻ<äì jÓT+#·T#·THêïe⁄? ˙y ø±s¡ kÕ<Ûä≈£î\˝À nÁ>∑>∑DT´&Ée⁄

düTe÷!

XÀ¢ ˆ ø±eT eTdü ‘·« yT yÓ’ø£' ø±s¡ dü |ü]kÕ<ÛäH ˆ

|üsê´|üÔ' |üs¡Ms¡|òüTï j·TXdü ùdÔ |òü À<äj·T' ˆˆ 28

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ø±eTyéT ` ndü ` ‘·«yéT ` @e ` @ø£' ` ø±s¡ dü ` |ü]kÕ<ÛäH

` |üsê´|üÔ' ` |üs¡Ms¡|òüTï ` j·TXdü ' ` ‘ ` |òü À<äj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡Ms¡|òüTï! ndü ø±s¡ dü |ü]kÕ<ÛäH ‘·«yéT @ø£' @e ø±eT+

|üsê´|üÔ'. |òü À<äj·T' ‘ j·TXdü '.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡Ms¡|òüTï R XÁ‘·TMs¡T\qT |ü]e÷s¡TÃq{Ϻ Vü≤qTe÷, ndü

ø±s¡ dü R á ø±s¡ eTT jÓTTø£ÿ, |ü]kÕ<ÛäH R ìs¡«Vü≤DeTTq+<äT, ‘·«+ R ˙e⁄,

@ø£' @e R ø£ÿ&Éy, ø±eT+ R $TøÏÿ*>±, |üsê´|üÔ' R #ê*q{Ϻyê&Ée⁄, |òü À<äj·T'

R |òü\ÁbÕ|æÔ, ‘ R ˙≈£î, j·TXdü ' R ø°]Ôø£s¡yÓTÆq{Ϻ~.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉyÓ’q z Vü≤qTe÷! qqTï $&ç|æ+∫, sêeTTìø£&É

#˚s¡TÃq{Ϻ á ø±s¡´eTTqT ìs¡«Væ≤+#·T≥≈£î ˙ y=ø£ÿ&Éy˚ düeTs¡Tú&Ée⁄. á

ø±s¡ ìs¡«Vü≤DeTT ˙ ¬ø+‘·jÓ÷ ø°]Ôì >∑÷s¡TÃqT.

XÀ¢ ˆ ã …’ dü‡eTŬ>’ s¡ ~ e÷+ sêeD+ õ‘· dü+j·TTπ> ˆ

$»sT÷ dü«|ü⁄s¡+ j·÷j·÷ ‘·Ô ‘·Ôdü dü<äèX+ uÛÑy‘Y ˆˆ 29

549(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ã …’' ` düeTŬ>’' ` j·T~ ` e÷+ ` sêeD+ ` õ‘· ` dü+j·TTπ>

` $»sT÷ ` dü«|ü⁄s¡+ ` j·÷j·÷‘Y ` ‘·‘Y ` ‘·dü ` dü<äèX+ ` uÛÑy‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (sêeT') düeTŬ>’' ã …’' dü+j·TTπ> sêeD+ õ‘· $»sT÷ (düHé)

e÷+ (>∑èV”≤‘ê«) dü«|ü⁄s¡+ j·÷j·÷‘Y j·T~ ‘·‘Y ‘·dü dü<äèX+ uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (sêeT' R lsêeTT&ÉT), düeTŬ>’' R düeTÁ>∑eTT …’q, ã …’' R

ôd’q´eTT\‘√, dü+j·TTπ> R j·TT<äΔeTTq+<äT, sêeD+ R sêeDTì, õ‘· R »sTT+∫,

$»sT÷ (düHé) R $»j·TeTT>∑\yê&Ó’, e÷+ R qqTï, (>∑èV”≤‘ê« R rdæø=ì),

dü«|ü⁄s¡+ R ‘·q q>∑s¡eTTqT >∑÷]Ã, j·÷j·÷‘Y j·T~ R yÓ&É*qjÓT&É\, ‘·‘Y R

n~, ‘·dü R Ä‘·ìøÏ, dü<äèX+ R j·TTø£ÔyÓTÆq~, uÛÑy‘Y R ø±>∑\<äT.

dü÷#·q :` Ç#·Ã≥ ª‘·‘Y ‘·dü dü<äèX+ uÛÑy‘Yμ nqT≥≈£î ã<äT\T>±, ª‘·‘·TÔ yT kÕ´‘Y

j·TXdüÿs¡yéTμ nì ø=ìï Á|ü‘·T\˝Àì bÕsƒ¡eTT. á |üø£åeTTq, ˙e⁄ sêø£ådüT\qT

Vü≤‘·e÷]à qqTï >=ìb˛e⁄≥ø£+f… lsêeTT&˚ e∫à sêeDTì z&ç+∫ qqTï

>=ìb˛e⁄≥jT Hê≈£î Á|ü‹cÕø£s¡yÓTÆq $wüj·TeTT >±>∑\<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT düeTÁ>∑eTT …’q ôd’q´eTT\‘√ Ç#·{ÏøÏe∫à s¡Ds¡+>∑eTTq

sêeDTì »sTT+∫ $»jÓ÷ù|‘·T&Ó’ qqTï ‘·q |ü⁄s¡eTTq≈£î >=ìb˛e⁄≥jT Ä‘·ì

|üsêÁø£eTeTTq≈£î j·TTø£ÔyÓTÆ j·TT+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ X¬s’düTÔ dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« \+ø±+ |üs¡ã˝≤s¡›q' ˆ

e÷+ qjT<ä ~ ø±≈£î‘·ú ‡' ‘· ‘·Ôdü dü<äèX+ uÛÑy‘Y ˆˆ 30

|ü<ä#˚ä<äeTT :` X¬s’' ` ‘·T ` dü+≈£î˝≤+ ` ø£è‘ê« ` \+ø±+ ` |üs¡ã˝≤s¡›q' `

e÷+ ` qjT‘Y ` j·T~ ` ø±≈£î‘·ú ‡' ` ‘·‘Y ` ‘·dü ` dü<äèX+ ` uÛÑy‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` |üs¡ã˝≤s¡›q' ø±≈£î‘·ú ‡' X¬s’' \+ø±+ dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê« e÷+

qjT‘Y j·T~ ‘·‘Y ‘·dü dü<äèX+ uÛÑy‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` |üs¡ã˝≤s¡›q' R X¯Á‘·Tôd’q´eTTqT nD#·Tq{Ϻ, ø±≈£î‘·ú ‡' R

lsêeTT&ÉT, X¬s’' R u≤DeTT\‘√, \+ø±+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT, dü+≈£î˝≤+ ø£è‘ê«

R ø£ À¢*‘·eTT >±$+∫, e÷+ R qqTï, qjT‘Y j·T~ R ø=ìb˛sTTq#√, ‘·‘Y R

n~, ‘·dü R Ä‘·ìøÏ, dü<äèX+ R ‘·–j·TTqï{Ϻ~, uÛÑy‘Y R n>∑TqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTT&ÉT XÁ‘·Tã\ dü+Vü‰s¡≈£î&Ó’ ‘·q Xs¡|üs¡+|üs¡\# \+ø±

q>∑s¡eTTqT ø£ À¢\eTT >±$+∫ qqTï >=ì b˛sTTq#√ Ä Ms¡ø£è‘· yT Ä‘·ìøÏ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT550

j·TTø£ÔyÓTÆ j·TT+&ÉTqT.

XÀ¢ ˆ ‘· <ä <∏ë ‘·dü $Áø±+‘· eTqTs¡÷|ü+ eTVü‰‘·àq' ˆ

uÛÑy <ëVü≤eXSs¡dü ‘·<∏ë ‘·« eTT|übÕ<äj·T ˆˆ 31

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘Y ` j·T<∏ë ` ‘·dü ` $Áø±+‘·yéT ` nqTs¡÷|ü+ ` eTVü‰‘·àq'

` uÛÑy‘Y ` ÄVü≤eXSs¡dü ` ‘·<∏ë ` ‘·«yéT ` ñ|übÕ<äj·T ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÄVü≤eXSs¡dü ‘·dü eTVü‰‘·àq' nqTs¡÷|ü+ $Áø±+‘·+

j·T<∏ë uÛÑy‘Y ‘·<∏ë ‘·«yéT ñ|übÕ<äj·T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, ÄVü≤eXSs¡dü R j·TT<äΔMs¡T&Ó’q, ‘·dü

eTVü‰‘·àq' R Ä eTVü≤˙j·TTq≈£î, nqTs¡÷|ü+ R ñ∫‘·yÓTÆq, $Áø±+‘·+ R

|üsêÁø£eTeTT, j·T<∏ë R @ Ø‹>±, uÛÑy‘Y R n>∑TH√, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, ‘·«+ R

˙e⁄, ñ|übÕ<äj·T R Á|ü‹bÕ~+#·TeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n+<äT# eTVü‰Ms¡T&Ó’q Ä eTVü‰‘·Tàq≈£î ñ∫‘·yÓTÆq Ø‹>± Ä‘·ì

|üsêÁø£eT$»è+uÛÑDeTT m≥T¢>∑ »s¡T>∑e\dæj·TTqï<√ Ä Ø‹>± ˙e⁄ Ä˝À∫+∫

ìs¡ísTT+#·TeTT.

XÀ¢ ˆ ‘·<äs√ú|üVæ≤‘·+ yêø£ + düVæ≤‘·+ ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yéT ˆ

ìXeT´ Vü≤qTe÷Hé X‚wü+ yêø£ eTT‘·Ôs¡ eTÁãM‘Y ˆˆ 32

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘Y ` ns√ú|üVæ≤‘·+ ` yêø£ + ` düVæ≤‘·+ ` ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yéT `

ìXeT´ ` Vü≤qTe÷Hé ` X‚wü+ ` yêø£ yéT ` ñ‘·Ôs¡yéT ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTe÷Hé ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·yéT, nsú√|üVæ≤‘·+, düVæ≤‘·+ ‘·‘Y

yêø£ + ìXeT´ X‚wüyéT ñ‘·Ôs¡+ yêø£ yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, ùV≤‘·Tdü+Væ≤‘·+ R düùV≤‘·Tø£yÓTÆq{Ϻj·TT,

ns√ú|üVæ≤‘·+ R Á|üjÓ÷»qj·TTø£ÔyÓTÆq{Ϻj·TT, düVæ≤‘·+ R Væ≤‘·eTT‘√ >∑÷&çq{Ϻ~j·TT

q>∑T, ‘·‘Y yêø£ + R Ä yêø£ eTTqT, ìXeT´ R $ì, X‚wü+ R $T–*q{Ϻ, ñ‘·Ôs¡+

R düe÷<ÛëqyÓTÆq, yêø£ + R e#·qeTTqT, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` düùV≤‘·Tø£eTT>∑qT, Á|üjÓ÷»qe+‘·eTT>∑qT, Væ≤‘·ø£s¡eTT>∑qT d”‘ê<$

|ü*øÏq{Ϻ e#·qeTT\qT Ä\øÏ+∫ Vü≤qTeT ‘êqT #Ó|üŒe\dæq $T–*q e÷≥\qT

á Ø‹>∑ |ü*¬øqT.

551(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ <$ Vü≤s¡ èø£åôd’Hê´Hê MTX«s¡' |ü¢e‘ê+ es¡' ˆ

düTÁ^e dü‡‘·Ô «dü+|üqï düÔyêπsú ø£è‘·ìXÃj·T' ˆˆ 33

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <$! ` Vü≤s¡´ èø£åôd’Hê´Hê+ ` áX«s¡' ` |ü¢e‘ê+ ` es¡' `

düTÁ^e' ` dü‘·Ô «dü+|üqï' ` ‘·e ` nπsú ` ø£è‘·ìXÃj·T' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! Vü≤s¡ èø£åôd’Hê´Hê+ áX«s¡' dü‘·Ô «dü+|üqï' |ü¢e‘ê+ es¡'

düTÁ^e' ‘·e nπsú ø£è‘·ìXÃj·T' (ndæÔ).

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! Vü≤s¡´ èø£åôd’Hê´Hê+ R yêqs¡T\jÓTTø£ÿj·TT

uÛÑ\÷¢ø£eTT\jÓTTø£ÿj·TT ôd’q´eTT\≈£î, áX¯«s¡' R Á|üuÛÑTe⁄qT, dü‘·Ô «dü+|üqï' R

ã\dü+|üqTï&ÉTqT, |ü¢e‘ê+ es¡' R yêqs¡T\˝À ÁX‚wüß&ÉTqT n>∑T, düTÁ^e' R

düTÁ^e⁄&ÉT, ‘·e nπsú R $wüj·TeTTq+<äT, ø£è‘·ìXÃj·T' R #j·Tã&çq ìXÃj·TeTT

>∑\yê&ÉT>±, (ndæÔ R ñHêï&ÉT).

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z d”‘ê<M! nbÕs¡yÓTÆq yêqs¡ uÛÑ\÷¢ø£ ôd’q´eTT\≈£î n~Û|ü‹j·TT,

eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´&ÉTqT n>∑T yêqs¡ÁX‚wüߘ&Ó’q düTÁ^e⁄&ÉT ˙ XÀø£eTTqT ‘=\–+#·T

ø±s¡ eTTq+<äT <Ûäè&ÛÉyÓTÆq ìXÃj·TeTT‘√ qTHêï&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ dü yêqs¡düVü≤ÁkÕD≤+ ø√{°_Û s¡_Ûdü+eè‘·' ˆ

øÏåÁ|ü yTwü ‹ yÓ’<Væ≤ sêø£åkÕHê+ ìãs¡ΩD' ˆˆ 34

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` yêqs¡düVü≤ÁkÕD≤+ ` ø√{°_Û' ` n_Ûdü+eè‘·' ` øÏåÁ|üyéT `

@wü ‹ ` yÓ’<Væ≤ ` sêø£åkÕHê+ ` ìãs¡ΩD' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yÓ’<Væ≤! sêø£åkÕHê+ ìãs¡ΩD' dü' yêqs¡düVü≤ÁkÕD≤+ ø√{°_Û'

n_Ûdü+eè‘·' øÏåÁ|üyéT @wü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yÓ’<Væ≤! R z d”‘ê<M! sêø£åkÕHê+ ìãs¡ΩD' R sêø£ådüT\qT

Vü≤‘·e÷s¡TÃq{Ϻ, dü' R Ä düTÁ^e⁄&ÉT, yêqs¡düVü≤ÁkÕD≤+ R y\ø=\~ yêqs¡T\

jÓTTø£ÿ, ø√{°_Û' R ø√≥¢ø=\~#˚, n_Ûdü+eè‘·' R ≈£L&çj·TTqïyê&Ó’, øÏåÁ|ü+ R

‘·«s¡ À, @wü ‹ R sê>∑\&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°<M! sêø£ådüT\qT ‘·T<äeTT{Ϻ+|ü >∑\yê&Ó’q{Ϻ Ä düTÁ^e⁄&ÉT

y\ø=\~ ø√≥T¢>∑qTqï yêqs¡ôd’q´eTT‘√ ø£*dæ ìqTï $&ç|æ+#·T≥¬ø’ ‘·«s¡ À Ç#·Ã≥≈£î

sê>∑\&ÉT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT552

XÀ¢ ˆ ‘·dü $Áø£eTdü+|üHêï dü‡‘·Ô «e+‘√ eTVü‰ã˝≤' ˆ

eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê ì<X‚ Vü≤s¡j·T dæú ‡‘ê' ˆˆ 35

XÀ¢ ˆ jTcÕ+ H√|ü] Hê<ÛäkÕÔqï‹s¡ ø£‡»®‘ >∑‹' ˆ

q #· ø£s¡àdüT d”<ä+‹ eTVü≤ ‘·‡ «$T‘·‘»dü' ˆˆ 36

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·dü´ ` $Áø£eTdü+|üHêï' ` dü‘·Ô «e+‘·' ` eTVü‰ã˝≤' `

eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê' ` ì<X‚ ` Vü≤s¡j·T' ` dæú‘ê' ` jTcÕ+ ` q ` ñ|ü] `

q ` n<ÛäkÕÔ‘Y ` q ` ‹s¡ ø ` dü»®‘ ` >∑‹' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` jTcÕ+ >∑‹' ñ|ü] q dü»®‘— n<ÛäkÕÔ‘Y q dü»®‘— ‹s¡ ø q

dü»®‘— ‘ $Áø£eTdü+|üHêï' dü‘·Ô «e+‘·' eTVü‰ã˝≤' eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê' Vü≤s¡j·T'

‘·dü ì<X‚ dæú‘ê'— n$T‘·‘»dü' eTVü≤‘·T‡ ø£s¡àdüT q #· d”<ä+‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` jTcÕ+ R me]jÓTTø£ÿ nsTT‘, >∑‹' R >∑eTqeTT, ñ|ü] R

}s¡Δ«eTTq, q dü»®‘ R n&ɶ–+|üã&É<√, n<ÛäkÕÔ‘Y R ÁøÏ+~˝Àø£eTT\+<äT, q

dü»®‘ R n&ɶ–+|üã&É<√, ‹s¡ ø R n&ɶeTT>∑, q dü»®‘ R n&ɶ–+|üã&É<√, ‘ R

n{Ϻ, $Áø£eTdü+|üHêï' R |üsêÁø£eTdü+|üqTï\TqT, dü‘·Ô «e+‘·' R XøÏÔ dü+|üqTï\TqT,

eTVü‰ã˝≤' R eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´\TqT, eTqdü‡+ø£\Œdü+bÕ‘ê' R eTqdü‡+ø£\ŒeTTqT

ã{Ϻ #·]+#·Tyês¡T q>∑T, Vü≤s¡j·T' R yêqs¡T\T, ‘·dü R Ä düTÁ^e⁄ìjÓTTø£ÿ, ì<X‚

R Ä»„j·T+<äT, dæú‘ê' R ñHêïs¡T, n$T‘·‘»dü' R nbÕs¡yÓTÆq Á|ü‘ê|üeTT >∑*Zq{Ϻ

Ä yêqs¡T\T, eTVü≤‘·T‡ R >=|üŒyÓ’q, ø£s¡àdüT R ø±s¡ eTT\+<äT, q #· d”<ä+‹ R

~>∑T\TH=+<äs¡T.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰|üsêÁø£eTe+‘·T\TqT, n$T‘·X¯øÏ ÔeT+‘·T\TqT, eTVü‰

ã˝≤&ÛÉT´\TqT, eTqdü‡+ø£˝≤ŒqTkÕs¡eTT>± n$T‘·y˚>∑eTT>∑ #·]+|ü>∑\yês¡TqT,

}s¡Δ«˝Àø£eTT\˝À >±ì n<Û√˝Àø£eTT˝À >±ì q\TeT÷\\ >∑\ <XeTT\˝À >±ì

n&ÉT¶˝Ò≈£î+&É #·]+|ü>∑\yês¡TqT n>∑T yêqs¡T\T ndü+U≤´≈£î\T Ä‘·ì Ä»„≈£î

ø£≥Tºã&çj·TTHêïs¡T. n+<äT#˚ ˙e⁄ ~>∑T\T H=+<äe\dæq |üì˝Ò<äT. Á|ü‘ê|ü

dü+|üqTï\>∑T yêqs¡T\T m+‘·{Ï |òüTqø±s¡ eTT\+<äTqT yê´≈£î\‘· H=+<äs¡T.

XÀ¢ ˆ ndüø£è ‘ÓÔÌ s¡à¨‘ê‡ôV’≤ dü‡kÕ>∑s¡<Ûäsê<Ûäsê ˆ

Á|ü<äøÏåD°ø£è‘ê uÛÑ÷$T sê«j·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' ˆˆ 37

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ndüø£è‘Y ‘Ó’' eT¨‘ê‡ôV’≤' dükÕ>∑s¡<Ûäsê<Ûäsê Á|ü<äøÏåD°ø£è‘ê

` uÛÑ÷$T' ` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' ˆˆ

553(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêj·TTe÷sêZqTkÕ]_Û' eT¨‘ê‡ôV’≤' ‘Ó’' dükÕ>∑s¡<Ûäsê<Ûäsê

uÛÑ÷$T' ndüø£è‘Y Á|ü<äøÏåD°ø£è‘ê.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eT¨‘ê‡ôV’≤' R >=|üŒ<Ó’q ñ‘ê‡Vü≤eTT ø£*–q{Ϻ, yêj·TTe÷sêZqT

kÕ]_Û' R Äø±X¯e÷s¡ZeTTq dü+#·]+#·T#·Tqï{Ϻ, ‘Ó’' R Ä yêqs¡T\#˚,

dükÕ>∑s¡<Ûäsê<Ûäsê R düeTTÁ<äeTT‘√&ÉqT |üs¡«‘·eTT\‘√&ÉqT ≈£L&çq{Ϻ, uÛÑ÷$T' R

uÛÑ÷$T, ndüø£è‘Y R |ü\Te÷iT\T, Á|ü<äøÏåD°ø£è‘ê R Á|ü<äøÏåDeTT #j·Tã&çq~.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` n$T‘√‘ê‡Vü≤dü+|üqTï˝…’q Ä yêqs¡T\T yêj·TTe÷s¡ZeTTqT

nqTdü]+∫qyê¬s’ düeTTÁ<äeTT\‘√qT |üs¡«‘·eTT\‘√qT ≈£L&çq á uÛÑ÷eT+&É\eTTqT

|ü\Te÷iT\T Á|ü<äøÏåDeTT #dæ].

XÀ¢ ˆ eT~«•cÕºXÃ ‘·T˝≤´XÃ dü+‹ ‘·Á‘· eHÍø£dü' ˆ

eT‘·Ô' Á|ü‘· es¡' ø£•Ã HêïdæÔ düTÁ^edüìï<ÛÍ ˆˆ 38

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eT~«•cÕº' ` #· ` ‘·T˝≤´' ` #· ` dü+‹ ` ‘·Á‘· ` eHÍø£dü' `

eT‘·Ô' ` Á|ü‘· es¡' ` ø£•Ã‘Y ` q ` ndæÔ ` düTÁ^edüìï<ÛÍ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·Á‘· eHÍø£dü' eT~«•cºÕ' ‘·T˝≤´' #· dü+‹— düTÁ^edüìï<ÛÍ

eT‘·Ô' Á|ü‘· es¡' ø£•Ã‘Y q ndæÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·Á‘· R n#·Ã≥, eHÍø£dü' R yêqs¡T\T, eT~«•cºÕ' R Hêø£+f…

|òüTqT …’q yês¡T>∑qT, ‘·T˝≤´' #· R düe÷qT …’qyês¡T>∑qT, dü+‹ R ñHêïs¡T, düTÁ^e

düìï<ÛÍ R düTÁ^e⁄ìø£&É, eT‘·Ô' R Hêø£+f…, Á|ü‘· es¡' R ‘·≈£îÿeyê&ÉT, ø£•Ã‘Y R

ˇø£ÿ&ÉTqT, HêdæÔ R Ò&ÉT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Ä düTÁ^e⁄ì düìï~Ûj·T+<äT ñqï yêqs¡T\T m+<äs√ Hê‘√

düe÷qT\THêïs¡T. eTi…+<äs√ Hê ø£qïqT >=|üŒyê s¡THêïs¡T. Ä‘·ì ø£&É Hêø£+f…

‘·≈£îÿeyê &Óe«&ÉTqT Ò&ÉT düTe÷!

XÀ¢ ˆ nVü≤+ ‘êe ~Vü≤ ÁbÕ|üÔ' øÏ+ |ü⁄q ùdÔ eTVü‰ã˝≤' ˆ

qVæ≤ Á|üø£ècºÕ' Áù|wü +‘ Áù|wü +‘ V”≤‘·πs »Hê' ˆˆ 39

|ü<ä#˚ä<äeTT :` nVü≤+ ` ‘êe‘Y ` ÇVü≤ ` ÁbÕ|üÔ' ` øÏ+ ` |ü⁄q' ` ‘ `

eTVü‰ã˝≤' ` q ` Væ≤ ` Á|üø£ècºÕ' ` Áù|wü +‘ ` Áù|wü +‘ ` Væ≤ ` Ç‘·πs `

»Hê' ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT554

nq«j·TÁø£eTeTT :` nVü≤+ ‘êe‘Y ÇVü≤ ÁbÕ|üÔ'— ‘ eTVü‰ã˝≤' øÏ+ |ü⁄q'? Á|üø£ècºÕ'

q Áù|wü +‘ Væ≤— Ç‘·πs »Hê' Væ≤ Áù|wü +‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nVü≤+ ‘êe‘Y R HH, ÇVü≤ R Ç#·Ã≥≈£î, ÁbÕ|üÔ' R #s¡Tø=+{Ïì,

‘ eTVü‰ã˝≤' R Ä eTVü‰ã˝≤&ÛÉT´\T, øÏ+ |ü⁄q' R @$T Çø£ #Ó|üq~? Á|üø£ècºÕ'

R ÁX‚wüß\T, q Áù|wü +‘ Væ≤ R |ü+|üã&És¡T >∑<ë!, Ç‘·πs »Hê' Væ≤ R kÕe÷q´»qT Ò

>∑<ë, Áù|wü +‘ R |ü+|üã&ÉT<äTs¡T.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Hêe+{Ïyê&ÉH˚ Ç#·{Ï ø£Hêj·÷düeTT>∑ e∫à j·TT+{Ïì. Ä

eTVü‰ã\XÊ\Ts¡ $wüj·TeTT Çø£ H$T #Ó|üŒe\j·TTqT? m#·Ã≥HÓ’qqT |òüTqT …’q

yê]ì <ä÷‘·\T>∑ |ü+|üs¡T >∑<ë! kÕe÷qT´\H˚ >∑<ë <ä÷‘·ø£è‘·´eTTq≈£î

$ìjÓ÷–+‘·Ts¡T.

XÀ¢ ˆ ‘· <ä\+ |ü]‘êù|q <$ XÀø√ e´ô|’‘·T ‘ ˆ

@ø√‘ꌑq ‘ \+ø± yTwü +‹ Vü≤]j·T÷<∏äbÕ' ˆˆ 40

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘Y ` n\+ ` |ü]‘êù|q ` <$ ` XÀø£' ` e´ô|’‘·T ` ‘ `

@ø√‘ꌑq ` ‘ ` \+ø±yéT ` @wü +‹ ` Vü≤]j·T÷<∏äbÕ' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! ‘·‘Y |ü]‘êù|q n\+— ‘ XÀø£' e´ô|’‘·T— ‘ Vü≤]j·TT<∏äbÕ'

@ø√‘ꌑq \+ø±yéT @wü +‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤!, ‘·‘Y R n+<äTe\q, |ü]‘êù|q n\yéT

R dü+‘ê|üeTT e\<äT, ‘ R jÓTTø£ÿ, XÀø£' R <äT'KeTT, e´ô|’‘·T R ‘=\–b˛e⁄>±ø£,

‘ Vü≤]j·TT<∏äbÕ' R Ä yêqs¡Ms¡T\T, @ø√‘ꌑq R ˇø£ÿ >∑+‘·T˝À, \+ø±+ R

\+ø±q>∑s¡eTTqT, @wü +‹ R #s¡T<äTs¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z d”‘ê<M! e⁄ $#ê]+|üe\dæq |üì Ò<äT. <äT'KeT+‘·j·TTqT

‘=\–b˛e⁄qT. Ä yêqs¡Ms¡T\T ø£ÿ ¬>+‘·T˝ÀH á \+ø±q>∑s¡eTTq≈£î sêqTHêïs¡T.

XÀ¢ ˆ eTeT |üèwü>∑‘Í ‘Í #· #·+Á<ädü÷sê´ $y√~‘Í ˆ

‘·«‘·‡ø±X+ eTVü‰dü‘ÍÔ « qèdæ+Vü‰ yê>∑$Twü ‘·' ˆˆ 41

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTeT ` |üèwü>∑‘Í ` ‘Í ` #· ` #·+Á<ädü÷sö´ ` Çe ` ñ~‘Í

` ‘·«‘·‡ø±X+ ` eTVü‰dü‘ÍÔ « ` qèdæ+Vü≤Ö ` Ä>∑$Twü ‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰dü‘ÍÔ « ‘Í qèdæ+Vü≤Ö eTeT |üèwü>∑‘Í (dü+‘Í) ñ~‘Í

#·+Á<ädü÷sö´ Çe ‘·«‘·‡ø±XyéT Ä>∑$Twü ‘·'.

555(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰dü‘ÍÔ « R >=|üŒXøÏÔ >∑\yês¡>∑T, ‘Í qèdæ+Vü≤Ö R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß

*s¡Te⁄s¡TqT, eTeT |üèwü˜>∑‘Í (dü+‘Í) R Hê M|ü⁄ô|’qTqïyê¬s’, ñ~‘Í R

ñ<äsTT+∫q{Ϻ, #·+Á<ädü÷sö´ Çe R #·+Á<ädü÷s¡T´\e˝…, ‘·«‘·‡ø±X¯+ R ˙

düMT|üeTTqT >∑÷]Ã, Ä>∑$Twü ‘·' R sê>∑\s¡T.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` eTVü‰ã\dü+|üqTï\TqT |ü⁄s¡TwüÁX‚wüߘ\TqT n>∑T sêeT\ø£ÎDT

*s¡Te⁄s¡TqT Hê |üèwü˜eTT q~Ûs√Væ≤+∫qyê¬s’ ˇø£ÿ e÷iT>∑ qT<äsTT+∫q

#·+Á<ädü÷s¡T´\e … ˙ düMT|üeTTq Á|ü‘· ø£åeTT >±>∑\s¡T.

XÀ¢ ˆ ‘Í Væ≤ Msö qs¡esö düVæ≤‘Í sêeT\ø£ÎDÖ ˆ

Ä>∑eT´ q>∑Ø+ \+ø±+ kÕj·T¬ø’ ]«<Ûä$Twü ‘·' ˆˆ 42

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘Í Væ≤ Msö qs¡esö düVæ≤‘Í sêeT\ø£ÎDÖ Ä>∑eT´

` q>∑Ø+ ` \+ø±+ ` kÕj·T¬ø’' ` $<Ûä$Twü ‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düVæ≤‘Í qs¡esö Msö ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ Ä>∑eT´ kÕj·T¬ø’'

\+ø±+ $<Ûä$Twü ‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düVæ≤‘Í R ø£\dæø=qïyês¡TqT, qs¡esö R |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß\TqT,

Msö R Ms¡T\TqT n>∑T, ‘Í sêeT\ø£ÎDÖ R Ä sêeT\ø£ÎDT\T, Ä>∑eT´ R e∫Ã,

\+ø±+ R \+ø£qT, kÕj·T¬ø’' R u≤DeTT\‘√, $<Ûä$Twü ‘·' R HêXyÓTT+~+‘·Ts¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` |ü⁄s¡TwüÁX‚wüß …’q eTVü‰Ms¡T\>∑T Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT ø£\dæe∫Ã

á \+ø±q>∑s¡eTTqT u≤DeTT\‘√ HêXyÓTT+~+‘·Ts¡T.

XÀ¢ ˆ dü>∑D+ sêeD+ Vü≤‘ê« sê|òüTy√ s¡|òüTTq+<äq' ˆ

‘ê« e÷<ëj·T esês√ùV≤ dü«|ü⁄Ø+ Á|ü‹ j·÷dü ‹ ˆˆ 43

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü>∑D+ ` sêeD+ ` Vü≤‘ê« ` sê|òüTe' ` s¡|òüTTq+<äq' `

‘ê«yéT ` Ä<ëj·T ` esês√ùV≤ ` dü«|ü⁄Ø+ ` Á|ü‹ ` j·÷dü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` esês√ùV≤! s¡|òüTTq+<äq' sê|òüTe' dü>∑D+ sêeD+ Vü≤‘ê«

‘ê«yéT Ä<ëj·T dü«|ü⁄Ø+ Á|ü‹j·÷dü ‹.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` esês√ùV≤! R ÁX‚wüyÓTÆq ø£{Ïd”eT>∑\ z C≤qø°! s¡|òüTTq+<äq' R

s¡|òüTTe+Xes¡ΔqT&Ó’q, sê|òüTe' R lsêeTT&ÉT, dü>∑D+ R |ü]yês¡eTT‘√>∑÷&çq,

sêeD+ R sêeDTì, Vü≤‘ê« R #·+|æ, ‘ê«+ R ìqTï, Ä<ëj·T R rdæø=ì,

dü«|ü⁄Ø+ R ì»q>∑s¡eTTqT >∑÷]Ã, Á|ü‹j·÷dü ‹ R yÓ&É*b˛e⁄qT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT556

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z düT+<äsê+^! s¡|òüTT≈£î\uÛÑ÷wüDT&Ó’q lsêeTT&ÉT sêeDTì |ü]yês¡

düyT‘·eTT>± |ü]e÷]à ìqTï ¬>’ø=ì ì»q>∑s¡eTTq≈£î yÓ&É*b˛e>∑\&ÉT.

XÀ¢ ˆ ‘· <ëX«dæVæ≤ uÛÑÁ<ä+ ‘ uÛÑe ‘·«+ ø±\ø±+øÏåD° ˆ

q∫sê Å<ä›ø£å ´ùd sêeT+ Á|ü»«\+‘·$T yêq\yéT ˆˆ 44

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·‘Y ` ÄX«dæVæ≤ ` uÛÑÁ<ä+ ` ‘ ` uÛÑe ` ‘·«+ ` ø±\ø±+øÏåD° `

q ` ∫sê‘Y ` Á<äø£å ´ùd ` sêeT+ ` Á|ü»«\+‘·yéT ` Çe ` nq\yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ‘·‘Y ÄX«dæVæ≤— ‘ uÛÑÁ<äyéT, ‘·«+ ø±\ø±+øÏåD° uÛÑe— q∫sê‘Y

Á|ü»«\+‘·yéT nq\yéT Çe sêeT+ Á<äø£å ´ùd.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ‘·‘Y R n+<äTe\q, ÄX«dæVæ≤ R }s¡&ç\T¢eTT, ‘ R ˙≈£î,

uÛÑÁ<äyéT R eT+>∑fieTT, ‘·«+ R e⁄, ø±\ø±+øÏåD° R düeTj·TeTTqT ø√s¡T#·Tqï<ëqe⁄,

uÛÑe R n>∑TeTT— q∫sê‘Y R ‘·«s¡ À, Á|ü»«\+‘·+ R Á|ü»«*+#·T#·Tqï, nq\yéT

Çe R n–ï<e⁄ìe …, sêeT+ R lsêeTTì, Á<äø£å ´ùd R #·÷&É>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! }s¡&ç\T¢eTT. ˙≈£î XóuÛÑeT>∑T>±ø£! <äT'K$yÓ÷#·qø±\eTT

ø=i¬ø’ ìØøÏå+#·T#·T+&ÉTeTT. dü«\Œø±\eTT˝ÀH Á|ü»«*+#·T#·Tqï n–ï<e⁄ìe …

bı&É#·÷|ü⁄ lsêeTTì ˙e⁄ ø£qT>=q>∑\e⁄.

XÀ¢ ˆ ìVü≤‘˚ sêø£åùd+Á<˚-dæàHé dü|ü⁄Á‘êe÷‘· u≤+<Ûäy ˆ

‘·«+ düyTwü dæ sêyTD XXÊ+πøHe s√Væ≤D° ˆˆ 45

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ìVü≤‘ ` sêø£åùd+Á< ` ndæàHé ` dü|ü⁄Á‘êe÷‘· u≤+<Ûäy ` ‘·«+ `

düyTwü dæ ` sêyTD ` XXÊ+πøq ` Çe ` s√Væ≤D° ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü|ü⁄Á‘êe÷‘· u≤+<Ûäy ndæàHé sêø£åùd+Á< ìVü≤‘ dü‹ XXÊ+πøq

s√Væ≤D° Çe sêyTD ‘·«+ düyTwü dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü|ü⁄Á‘êe÷‘·´u≤+<Ûäy˚ R |ü⁄Á‘·T\‘√&ÉqT, eT+Á‘·T\‘√&ÉqT,

ã+<ÛäTe⁄\‘√&ÉqT >∑÷&çq{Ϻ, ndæàHé sêø£åùd+Á< R á sêø£ådüsêE, ìVü≤‘ dü‹ R

#·+|üã&çqyê&ÉTø±>±, X¯XÊ+πøq R #·+Á<äTì‘√, s√Væ≤D° Çe R s√Væ≤DÏe˝…,

sêyTD R lsêeTTì‘√, ‘·«+ R ˙e⁄, düyTwü dæ R ø£\dæø=q>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` lsêeTTì#‹˝À ‘·q |ü⁄Á‘·T\T, eT+Á‘·T\T eTTqï>∑T |ü]»qeTT‘√

düVæ≤‘·eTT>± sêeDT&ÉT ø£&É‘s¡>∑H #·+Á<äTì‘√ s√Væ≤D°dü‹e … lsêeTTì‘√ ˙e⁄

ø£\dæø=q>∑\e⁄ düTe÷!

557(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ øÏåÁ|ü+ ‘·«+ <$ XÀø£dü bÕs¡+ j·÷dü dæ yÓTÆ~∏* ˆ

sêeD+ #Ó’e sêyTD ìVü≤‘·+ Á<äø£å ´ùd-∫sê‘Y ˆˆ 46

|ü<ä#˚ä<äeTT :` øÏåÁ|ü+ ` ‘·«+ ` <$ ` XÀø£dü ` bÕs¡+ ` j·÷dü dæ ` yÓTÆ~∏* `

sêeD+ ` #· ` @e ` sêyTD ` ìVü≤‘·+ ` Á<äø£å ´ùd ` n∫sê‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! yÓTÆ~∏*! ‘·«+ øÏåÁ|ü+ XÀø£dü bÕs¡+ j·÷dü dæ— sêyTD

ìVü≤‘·+ sêeD+ #Ó’e n∫sê‘Y Á<äø£å ´ùd.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! yÓTÆ~∏*! R |üPE´sê\yÓ’q z C≤qø°, ‘·«+ R ˙e⁄, øÏåÁ|ü+

R ‘·«s¡ À, XÀø£dü R <äT'KeTTjÓTTø£ÿ, bÕs¡+ R n+‘·eTTqT, j·÷dü dæ R #s¡>∑\e⁄,

n∫sê‘Y R ‘·«s¡ ÀH, sêyTD R lsêeTTì#, ìVü≤‘·+ R #·+|üã&çq{Ϻ, sêeD+

#· @e R sêeDTì>∑÷&É, Á<äø£å ´ùd R #·÷&É>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z d”‘ê<M! ‘·«s¡ ÀH ˙ XÀø£eTTq≈£î n+‘·eTT >∑\T>∑TqT. $TøÏÿ*

‘·«s¡ ÀH sêeTTì# ìVü≤‘·T&Ó’q sêeDTì ˙e⁄ ø£qT>=q >∑\e⁄.

XÀ¢ ˆ @e e÷XÊ«dü yÓ’<V”≤+ Vü≤qTe÷Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆ

>∑eTHêj·T eT‹+ ø£è‘ê« yÓ’<V”≤+ |ü⁄q s¡ÁãM‘Y ˆˆ 47

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @eyéT ` ÄXÊ«dü ` yÓ’<V”≤+ ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' `

>∑eTHêj·T ` eT‹+ ` ø£è‘ê« ` yÓ’<V”≤+ ` |ü⁄q' ` nÁãM‘Y ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé yÓ’<V”≤yéT @eyéT ÄXÊ«dü >∑eTHêj·T

eT‹+ ø£è‘ê« |ü⁄q' yÓ’<V”≤yéT nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` e÷s¡T‘ê‘·à»' R yêj·TTq+<äqT&Ó’q, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT,

yÓ’<V”≤+ R C≤qøÏì, @e+ R Ç≥T¢, ÄXÊ«dü R }s¡&ç+∫, >∑eTHêj·T R yÓ&É\T≥¬ø’,

eT‹+ ø£è‘ê« R ìXÃsTT+∫, |ü⁄q' R ‹]–, yÓ’<V”≤+ R d”‘·qT>∑÷]Ã, nÁãM‘Y R

|ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Vü≤qTeT á Ø‹>∑ d”‘·eTà H√<ë]à |üj·TqeTTq ≈£î<äT´≈£îÔ&Ó’ ‹]–

ÄyÓTqT p∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ‘· eT]|òüTï+ ø£è‘ê‘êàq+ øÏåÁ|ü+ Á<äø£å ´dæ sê|òüTe+ ˆ

\ø£ÎD+ #· <ÛäqTcÕŒDÏ+ \+ø±<ë«s¡ eTT|üdæú‘·yéT ˆˆ 48

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·yéT ` n]|òüTï+ ` ø£è‘ê‘êàq+ ` øÏåÁ|ü+ ` Á<äø£å ´dæ ` sê|òüTeyéT

` \ø£ÎD+ #· ` <ÛäqTcÕŒDÏ+ ` \+ø±<ë«s¡yéT ` ñ|üdæú‘·yéT ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT558

nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±<ë«s¡yéT ñ|üdæú‘·yéT n]|òüTï+ ø£è‘ê‘êàq+ ‘·+ sê|òüTe+

<ÛäqTcÕŒDÏ+ \ø£ÎD+ #· øÏåÁ|ü+ Á<äø£å ´dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]|òüTï+ R XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉTqT, ø£è‘ê‘êàq+ R ìs¡«Væ≤+∫q

Ä‘·àø£è‘· eTT>∑\yê&ÉT q>∑T, <ÛäqTcÕŒDÏ+ R >=|üŒ<ÛäqTdüT‡ Vü≤düÔeTTq+<äT >∑\yê&ÉT

q>∑T, ‘·+ sê|òüTe+ R Ä lsêeTTì, \ø£ÎD+ #· R \ø£ÎDTì, \+ø±<ë«s¡+ R

\+ø±q>∑s¡<ë«s¡eTTqT, ñ|üdæú‘·+ R #s¡Tø=qïyêìì>±, øÏåÁ|ü+ R ‘·«s¡ À, Á<äø£å ´dæ

R #·÷&É>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! e⁄ ‘·«s¡ ÀH XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ó’, ø£è‘·ø£è‘·T´&Ó’, eTVü‰ <ÛäqTsêΔ]jÓÆT

ì\#·T lsêeTTì, \ø£ÎDTì á \+ø±q>∑s¡<ë«s¡eTTq+<äT #·÷&É>∑\e⁄ düTe÷!

XÀ¢ ˆ qK<ä+ÅcÕºj·TT<Ûë ˙«sê ì‡+Vü≤XÊs¡÷›\$Áø£e÷Hé ˆ

yêqsê Hê«s¡DÒ+Á<ëuÛ≤Hé øÏåÁ|ü+ Á<äø£å ´dæ dü+>∑‘êHé ˆˆ 49

|ü<ä#˚ä<äeTT :` qK<ä+ÅcÕºj·TT<ÛëHé MsêHé dæ+Vü≤XÊs¡÷›\$Áø£e÷Hé yêqsêHé

` yês¡DÒ+Á<ëuÛ≤Hé ` øÏåÁ|ü+ ` Á<äø£å ´dæ ` dü+>∑‘êHé ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü+>∑‘êHé qK<ä+ÅcºÕj·TT<ÛëHé dæ+Vü≤XÊs¡÷›\$Áø£e÷Hé

yês¡DÒ+Á<ëuÛ≤Hé MsêHé yêqsêHé øÏåÁ|ü+ Á<äø£å ´dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü+>∑‘êHé R >∑T+|ü⁄>∑÷&çq{Ϻ, qK<ä+ÅcºÕj·TT<ÛëHé R qKeTT\T

<ä+Åwüº\T Äj·TT<ÛäeTT>± >∑\yês¡TqT, dæ+Vü≤XÊs¡÷›\$Áø£e÷Hé R dæ+Vü≤eTT

yê´Á|òüTeTTe+{Ï |üsêÁø£eTeTT>∑\yês¡TqT, yês¡DÒ+Á<ëuÛ≤Hé R eT<ä>∑»eTT\

e+{Ïyês¡TqT, MsêHé R Ms¡T\TqT n>∑T, yêqsêHé R yêqs¡T\qT, øÏåÁ|ü+ R

‘·«s¡ À, Á<äø£å ´dæ R #·÷&É>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·©¢! ø=~›ø±\eTT˝ÀH˚ ‘·eT >√fi¯flqT ø√i\qT Äj·TT<ÛäeTT>±

#dæø=ì dæ+Vü≤eTT\e …qT yê´Á|òüTeTT\e …qT $Áø£$T+#·T#·T eT~+∫q @qT>∑T\e …

>±qe#·TÃ yêqs¡Ms¡T\qT \+ø±q>∑s¡eTTq+<äT >∑T$T>∑÷&çj·TT+&ÉT≥ #·÷&É>∑\e⁄

düTe÷!

XÀ¢ˆˆ XË’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ \+ø±eT\j·TkÕqTwüß ˆ

qs¡›‘ê+ ø£|æeTTU≤´Hê eT∫sê Á#√äwü dæ dü«qyéT ˆˆ 50

|ü<ä#˚ä<äeTT :` XË’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ ` \+ø±eT\j·TkÕqTwüß ` qs¡›‘ê+ `

ø£|æeTTU≤´HêyéT ` n∫sê‘Y ` ÁXÀwü dæ ` dü«qyéT ˆˆ

559(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

nq«j·TÁø£eTeTT :` \+ø±eT\j·TkÕqTwüß n∫sê‘Y XË’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+ qs¡›‘ê+

ø£|æeTTU≤´Hê+ dü«q+ ÁXÀwü dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` \+ø±eT\j·TkÕqTwüß R \+ø£j·T+<ä* eT\j·T|üs¡«‘·|ü⁄

#·]j·T\ô|’, n∫sê‘Y R ‘·«s¡ ÀH, qs¡›‘ê+ R >∑]®+#·T#·Tqï{Ϻ, XË’ ≤+ãT<äìø±XÊHê+

R |üs¡«‘·eTT\e …qT, yT|òüTeTT\e …qT ñqï{Ϻ, ø£|æeTTU≤´Hê+ R yêqsêÁπ>düs¡T\

jÓTTø£ÿ, dü«q+ R <Ûä«ìì, ÁXÀwü dæ R $q>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` C≤qø°<˚M! á \+ø±q>∑s¡eTT˝Àì eT\j·T|üs¡«‘·eTTjÓTTø£ÿ

#·iÏj·T\ô|’ uÛÑj·T+ø£s¡eTT>∑ >∑]®+#·T#·Tqï |üs¡«‘·eTT\e …qT, yT|òüTeTT\e …qT

>±qe#·TÃ ø£|æeTTKT´\ VüQ+ø±s¡eTT\qT ‘·«s¡ ÀH $q>∑\e⁄.

XÀ¢ ˆ dü ‘·T eTs¡àDÏ |òüTÀπsD ‘ê&ç‘√ eTqà<∏wüßD≤ ˆ

q Xs¡à \uÛÑ‘ sêeT' dæ+Vü‰]›‘· Çe ~«|ü' ˆˆ 51

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘·T ` eTs¡àDÏ ` |òüTÀπsD ` ‘ê&ç‘·' ` eTqà<∏wüßD≤ ` q `

Xs¡à ` \uÛÑ‘ ` sêeT' ` dæ+Vü‰]›‘·' ` Çe ` ~«|ü' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' sêeT' ‘·T |òüTÀπsD eTqà<∏wüßD≤ eTs¡àDÏ ‘ê&ç‘·' (düHé)

dæ+Vü‰]›‘·' ~«|ü' Çe Xs¡à q \uÛÑ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' sêeT' ‘·T R Ä sêeTT&ÉT, |òüTÀπsD R rÁeyÓTÆq, eTqà<∏wüßD≤

R eTqà<∏äXs¡eTT#, eTs¡àDÏ R JekÕúqeTTq+<äT, ‘ê&ç‘·' (düHé) R y~Û+|üã&çqyê&Ó’,

dæ+Vü‰]›‘·' R dæ+Vü≤eTT# Væ≤+dæ+|üã&çq{Ϻ, ~«|ü' Çe R @qT>∑Te …, Xs¡à R

düTKeTTqT, q \uÛÑ‘ R bı+<äT≥ Ò<äT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! Ä sêeTT&ç|ü⁄&ÉT rÁeyÓTÆq eTqà<∏äXs¡eTT\# Vü≤è<äj·TeTT

y˚~Û+|üã&ÉT#·T+&É>± dæ+Vü≤eTTq≈£î ∫øÏÿ Væ≤+düH=+<äT#·Tqï @qT>∑Te˝…H˚

düTKeTTq≈£î <ä÷s¡yÓTÆ j·TTHêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ s¡T<√ e÷ <$ XÀπøq e÷ uÛÑ÷‘Ô eTqk˛ uÛÑj·TyéT ˆ

XNe uÛÑÅsêÔ XÁπøD dü+>∑ yTwü dæ XÀuÛÑH ˆˆ 52

|ü<ä#˚ä<äeTT :` s¡T<ä' ` e÷ ` <$ ` XÀπøq ` e÷uÛÑ÷‘Y ` ‘ ` eTqdü' `

uÛÑj·TyéT ` XN ` Çe ` uÛÑÅsêÔ ` XÁπøD ` dü+>∑yéT ` @wü dæ ` XÀuÛÑH ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! XÀπøq e÷ s¡T<ä'— ‘ eTqdü' uÛÑj·T+ e÷ uÛÑ÷‘Y— XÀuÛÑH!

XN uÛÑÅsêÔ XÁπøD Çe dü+>∑yéT @wü dæ.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT560

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! XÀπøq R <äT'KeTT‘√, e÷ s¡T<ä' R

XÀøÏ+|ü≈£îeTT, ‘ R ˙ jÓTTø£ÿ, eTqdü' R eTqdüT‡q≈£î, uÛÑj·T+ R ;Û‹, e÷ uÛÑ÷‘Y

R Ò≈£î+&ÉT>±ø£, XÀuÛÑH R z eT+>∑fidü«s¡÷|ü⁄sê˝≤! XN R XN<$, XÁπøD Çe

R <y+Á<äTì‘√e …, uÛÑÅsêÔ R uÛÑs¡Ôj·T>∑T sêeTTì‘√, dü+>∑+ R ø£\sTTø£qT, @wü dæ

R bı+<ä>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·©¢! ~>∑T\T‘√ XÀøÏ+|ü≈£îeTT. ˙ eTqdüT‡qT+&ç uÛÑj·TeTT

‘=\–b˛e⁄>±ø£! XN<$ <y+Á<äTì ø£\dæø=qï≥T¢>± e⁄ Hê<∏äTì ø£\dæø=+<äTe⁄.

XÀ¢ ˆ sêe÷ ~«•wüº' ø√-H√´-dæÔ ø£•Ã ‘͇$TÁ‹D≤ düeT' ˆ

n–ïe÷s¡T‘·ø£ ÖŒ ‘Í ÁuÛ≤‘·sö ‘·e dü+ÁXj·TÚ ˆˆ 53

|ü<ä#˚ä<äeTT :` sêe÷‘Y ` $•wüº' ` ø£' ` nq´' ` ndæÔ ` ø£•Ã‘Y ` kÂ$TÁ‹D≤

` düeT' ` n–ïe÷s¡T‘·ø£ ÖŒ ` ‘Í ` ÁuÛ≤‘·sö ` ‘·e ` dü+ÁXj·TÚ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` sêe÷‘Y $•wüº' nq´' ø£' ndæÔ? kÂ$TÁ‹D≤ düeT' ø£•Ã‘Y

(≈£îÁ‘· ndæÔ?) n–ïe÷s¡T‘·ø£ ÖŒ ‘Í ‘·e dü+ÁXj·TÚ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` sêe÷‘Y R sêeTTìø£qï, $•wüº' R n~Û≈£î&ÉT, nq´' R Ç‘·s¡T&ÉT,

ø£' R me&ÉT, ndæÔ R ñHêï&ÉT? kÂ$TÁ‹D≤ R \ø£ÎDTì‘√, düeT' R düe÷qT&ÉT,

ø£•Ã‘Y R me«&Ó’q, (≈£îÁ‘· ndæÔ R m#·Ã≥ qTHêï&ÉT?) n–ïe÷s¡T‘·ø£ ÖŒ R n–ï‘√qT

yêj·TTe⁄‘√qT, düe÷qT …’q{Ϻ, ‘Í R yê]s¡Te⁄s¡TqT, ‘·e R ˙≈£î, dü+ÁXj·TÚ R

ÄÁX¯j·TyÓTÆj·TTHêïs¡T.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

yêdüT<ëdükÕ«$T :` Àø£eTTq <äVü≤qø£s¡àj·T+ <ä–ïì $T+∫q~ Ò<äT. Ç~ s¡÷|üyT

Ò≈£î+&É #j·TTqT. ã\eTTq+<äT yêj·TTe⁄‘√ düe÷qyÓTÆq~ Ò<äT. á ¬s+&ÉTqT

@ø£yÓTÆq|ü&ÉT n$ XÁ‘·TìX‚ÙwüeTT #j·T>∑\e⁄. n{Ϻ Ä Çs¡Te⁄s¡T ≈£î düVü‰j·TT\T.

Çø£ ˙≈£î e∫Ãq uÛÑj·TyT$T?

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêeTTì ø£+f… n~Û≈£î&Ó’qyê&ÉT Ç‘·s¡T &Óe«&Ó’q qTHêï&Ü? \ø£ÎDTì

uÀ*q{Ϻ Ms¡T &Ó#·Ã≥HÓ’q qTHêï&Ü? |üs¡düŒs¡eTT ‘√&Ó’ n–ïyêj·TTe⁄\e … qT+&ÉT

yê]s¡Te⁄s¡TqT ˙≈£î ÄÁXj·TyÓTÆ j·TT+&É>± ~>∑T\T #Ó+<äe\dæq|üì πøeTTqï~?

561(39) ` @ø√q#·‘ê«]+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ Hêdæà+ •Ãs¡+ e‘·‡´dæ <$ <X‚

s¡øå√>∑D…Æ s¡<ÛäT´wæ‘ -‹söÁ< ˆ

q ‘ ∫sê <ë>∑eTq+ Á|æj·Tdü

ø£åeTdü« eT‘·‡+>∑eTø±\e÷Á‘·yéT ˆˆ 54

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªVü≤q÷eT‘·‡+<˚XÀμμ HêeT

@ø√q#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` q ` ndæàHé ` ∫s¡+ ` e‘·‡ ´dæ ` <$ ` <X‚ ` s¡øå√>∑D…Æ' `

n<ÛäT´wæ‘ ` n‹söÁ< ` q ` ‘ ` ∫sê‘Y ` Ä>∑eTq+ ` Á|æj·Tdü ` ø£åeTdü« `

eT‘·‡+>∑eTø±\e÷Á‘·yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <˚$! s¡øå√>∑D…Æ' n<ÛäT´wæ‘˚ n‹söÁ<˚ ndæàHé <˚X‚ ∫s¡+ q

e‘·‡ ´dæ— ‘ Á|æj·Tdü Ä>∑eTq+ q∫sê‘Y (uÛÑ$wü ‹)— eT‘·‡+>∑eTø±\e÷Á‘·+ ø£åeTdü«.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤!, s¡øå√>∑D…Æ' R sêø£ådüT\ düeT÷Vü≤eTT\#,

n<ÛäT´wæ‘ R ìedæ+|üã&ÉT#·Tqï{Ϻ, n‹söÁ< R eTVü‰uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq, ndæàHé <X‚

R á <˚X¯eTTq+<äT, ∫s¡+ R ∫s¡ø±\eTT, dü e‘·‡ ´dæ R ìedæ+|üuÀe⁄, ‘˚

Á|æj·Tdü R ˙ uÛÑs¡ÔjÓTTø£ÿ, Ä>∑eTq+ R sêø£, q ∫sê‘Y R ‘·«s¡ À, (uÛÑ$wü ‹ R

ø±>∑\<äT), eT‘·‡+>∑eTø±\e÷Á‘·+ R Hê‘√ ˙ uÛÑs¡Ô (eTi\) ø£*dæø=qTq+‘·

ø±\eTT e÷Á‘·eTT, ø£åeTdü« R zs¡TÃø=qTeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` ‘·©¢! s¡ø£ÿdüT\ eT÷ø£\‘√ ì+&çj·TTqï uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq á

\+ø±q>∑s¡eTTq ∫s¡ø±\eTT e⁄ edæ+|üqø£ÿi Ò<äT. n∫s¡ø±\eTT˝ÀH Á|æj·TT&ÉT

˙ ø£&É≈£î e#·TÃ≥ »s¡T>∑TqT. πøe\eTT HHê eTVü≤˙j·TTì‘√ ø£\dæø=qTq+‘·ei≈£îqT

ÄeX´ø£yÓTÆq ø=~›ø±\eTT e÷Á‘·eTT m{À¢ düVæ≤+|ü⁄eTT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªVü≤q÷eT‘·‡+<XeTTμμ nqT

eTT|üŒ~‘=$Tà<äedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

lsêe÷j·T qeT'

lsêeT Xs¡D >∑Ts¡TuÛÀ´ qeT'

#·‘ê«]+X¯düs¡Z

XÀ¢ ˆ ÁXó‘ê« ‘·T e#·q+ ‘·dü yêj·TTdü÷H√ s¡àVü‰‘·àq' ˆ

ñyê #ê‘·àVæ≤‘·+ yêø£ + d”‘ê düTs¡düT‘√|üe÷ ˆˆ 1

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÁXó‘ê« ` ‘·T ` e#·q+ ` ‘·dü ` yêj·TTdü÷H√' ` eTVü‰‘·àq'

` ñyê#· ` Ä‘·àVæ≤‘·+ ` yêø£ + ` d”‘ê ` düTs¡düT‘√|üe÷ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘·àq' yêj·TTdü÷H√' ‘·dü e#·q+ ÁXó‘ê« düTs¡düT‘√|üe÷

d”‘ê Ä‘·àVæ≤‘·+ yêø£ yéT ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêj·TTdü÷H√' R yêj·TT|ü⁄Á‘·T&Ó’q, eTVü‰‘·àq' R eTVü≤˙j·TT&Ó’q{Ϻ,

‘·dü R Ä Vü≤qTeTjÓTTø£ÿ, e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, düTs¡düT‘√|üe÷ R

<eø£q´qT uÀ*q, d”‘ê R d”‘ê<$, Ä‘·àVæ≤‘·+ R ‘·q≈£î Væ≤‘·yÓTÆq{Ϻ, yêø£ + R

e÷≥qT, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêj·TTq+<äqT&Ó’q Ä eTVü‰‘·Tà&É>∑T Ä+»Hj·TTì e÷≥\qT $ì

<eø£q´qT uÀ*q d”‘ê<$ ‘·q≈£î Væ≤‘·yÓTÆq e÷≥\qT á Ø‹>∑ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ‘ê«+ <äècºÕ« Á|æj·Teø±Ôs¡+ dü+Á|üVü≤ècÕ´$T yêqs¡ ˆ

ns¡Δdü+C≤‘·düùd´e eèwæº+ ÁbÕ|ü edüT+<Ûäsê ˆˆ 2

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘ê«+ ` <äècºÕ« ` Á|æj·Teø±Ôs¡+ ` dü+Á|üVü≤ècÕ´$T ` yêqs¡ `

ns¡Δdü+C≤‘·dükÕ´ ` Çe ` eèwæº+ ` ÁbÕ|ü ` edüT+<Ûäsê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yêqs¡! Á|æj·Teø±Ôs¡+ ‘ê«+ <äècºÕ« ns¡Δdü+C≤‘·dükÕ´ edüT+<Ûäsê

eèwæº+ ÁbÕ|ü Çe dü+Á|üVü≤ècÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yêqs¡! R z Vü≤qTe÷! Á|æj·Teø±Ôs¡+ R Á|æj·TeTT>∑

e÷≥˝≤&ÉT#·Tqï{Ϻ, ‘ê«+ R ìqTï, <äècºÕ« R #·÷∫, ns¡Δdü+C≤‘·dükÕ´ R dü>∑eTT

yÓTT\∫q ô|’s¡T>∑\, edüT+<Ûäsê R uÛÑ÷$T, eèwæº+ R es¡eTTqT, ÁbÕ|ü Çe R

bı+~e …, dü+Á|üVü≤ècÕ´$T R $TøÏÿ* dü+‘√wüeTT H=+<äT#·THêïqT.

563(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z Vü≤qTe÷! Hê eTqdüT‡q ø±q+<äø£s¡eTT>± eT+∫ e÷≥\T

#Ó|ü#·Tqï ìqTï p∫ dü>∑eTT ô|]–q ô|’s¡T‘√ es¡eTT Òø£ m+&çb˛e⁄#·Tqï{Ϻ

#qT n|ü& ≈£î]dæq es¡eTTe\q m+‘· Äq+~+#·TH√ n+‘· >=|üŒ Äq+<äeTT

bı+<äT#·THêïqT düTe÷!

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë ‘·+ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüT+ >±Å‘Ó’ XÀÙø±_Ûø£]Ù‘Ó’' ˆ

dü+düŒ èX‚j·T+ düø±e÷Vü≤+ ‘·<∏ë ≈£îs¡T <äj·÷+ eTsTT ˆˆ 3

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` ‘·+ ` |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüT+ ` >±Å‘Ó’' ` XÀø±_Ûø£]Ù‘Ó’' `

dü+düŒ èX‚j·T+ ` düø±e÷ ` nVü≤+ ` ‘·<∏ë ` ≈£îs¡T ` <äj·÷+ ` eTsTT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` düø±e÷ nVü≤+ XÀø±_Ûø£]Ù‘Ó’' (eTeT) >±Å‘Ó’' ‘·+ |ü⁄s¡Twü

yê´Á|òüT+ j·T<∏ë dü+düŒ èX‚j·T+ ‘·<∏ë eTsTT <äj·÷+ ≈£îs¡T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` düø±e÷ R ø√]ø£‘√ ≈£L&çq{Ϻ, nVü≤+ R HqT, XÀø±_Ûø£]Ù‘Ó’' R

<äT'KeTT# $TøÏÿ* ø£è•+∫j·TTqï{Ϻ, (eTeT R Hê jÓTTø£ÿ) >±Å‘Ó’' R nej·TeeTT\‘√,

‘·+ |ü⁄s¡Twüyê´Á|òüT+ R Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wüßì, j·T<∏ë R @ $<ÛäeTT>∑, dü+düŒ èX‚j·T+ R

‘êø£>∑\H√, ‘·<∏ë R Ä Ø‹>±, eTsTT R Hêj·T+<äT, <äj·÷+ ≈£îs¡T R <äj·TqT

HÓiT|ü⁄eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` $TøÏÿ* ø√]ø£‘√ qTqï{Ϻ HqT $jÓ÷>∑<äT'KeTT# ø£è•+∫j·TTqï

Hê nej·TeeTT\‘√ Ä |ü⁄s¡TwüÁX‚wüßì düŒ è•+#·Tq{Ϻ uÛ≤>∑ eTTqT Hê≈£î <äj·T‘√

düeT≈£Ls¡TŒeTT.

XÀ¢ ˆ n_ÛC≤„q+ #· sêeTdü <ä<ë´ Vü≤]>∑D√‘·ÔeT ˆ

øÏåbÕÔ $Tw”ø±+ ø±ø£dü ø√bÕ <ø±øÏåXÊ‘· yéT ˆˆ 4

|ü<ä#˚ä<äeTT :` n_ÛC≤„q+ ` #· ` sêeTdü ` <ä<ë´' ` Vü≤]>∑D√‘·ÔeT ` øÏåbÕÔyéT

` Çw”ø±+ ` ø±ø£dü ` ø√bÕ‘Y ` @ø±øÏåXÊ‘· yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤]>∑D√‘·ÔeT! ø√bÕ‘Y øÏåbÕÔ+ ø±ø£dü @ø±øÏåXÊ‘· yéT Çw”ø±+

sêeTdü n_ÛC≤„q+ #· <ä<ë´'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤]>∑D√‘·ÔeT! R z yêqs¡j·T÷<∏ëÁπ>düs¡T&Ü! ø√bÕ‘Y R ø√|üeTT

e\q, øÏåbÕÔ+ R $dü]q{Ϻ, ø±ø£dü R ø±øÏøÏ, @ø±øÏåXÊ‘· + R ˇø£ ø£qTïqT

b˛>={Ϻq{Ϻ, Çw”ø±+ R <äs¡“¤qT>∑TiÏ+∫q eè‘êÔ+‘·eTTqT, sêeTdü R lsêeTTq≈£î,

n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TÔqT>±, <ä<ë´' R ˇdü>∑TeTT.

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT564

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! ÄHê&ÉT ø√|üeTT‘√ $dü] yêj·TdüeTTjÓTTø£ÿ ˇø£

ø£+{Ïì Vü≤]+∫q{Ϻ Ä <äs¡“¤eè‘êÔ+‘·eTTqT lsêeTTq≈£î >∑Ts¡TÔ>± ‘Ó\T|ü⁄eTT.

XÀ¢ ˆ eTq•Ù˝≤j·÷ dæÔ\ø√ >∑+&ÉbÕπsÙ « ìy•‘·' ˆ

‘·«j·÷ Á|üDùwº ‹\πø ‘·+ øÏ\ düàs¡TÔ eTs¡Ωdæ ˆˆ 5

|ü<ä#˚ä<äeTT :` eTq•Ù˝≤j·÷' ` ‹\ø£' ` >∑+&ÉbÕπsÙ « ` ìy•‘·' ` ‘·«j·÷ `

Á|üDùwº ` ‹\πø ` ‘·+ ` øÏ\ ` düàs¡TÔyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` (eTeT) ‹\πø Á|üDùwº (dü‹) >∑+&ÉbÕπsÙ« (j·T') eTq•Ù˝≤j·÷'

‹\ø£' ‘·«j·÷ ìy•‘·' ‘·+ düàs¡TÔyéT ns¡Ωdæ øÏ\.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` (eTeT R Hê jÓTTø£ÿ), ‹\πø R u§≥Tº, Á|üDùwº (dü‹) R

#ÓiÏ–b˛e>±, >∑+&ÉbÕπsÙ « R #ÓøÏÿ*j·T+<ä*, eTq•Ù˝≤j·÷' R eTDÏ•\<Ûë‘·Te⁄

jÓTTø£ÿ, ‹\ø£' R ‹\ø£eTT, ‘·«j·÷ R ˙ #‘·, ìy•‘·' R (u§≥Tº>±) ô|≥ºã&çq~,

‘·+ R Ä $wüj·TeTTqT, düàs¡TÔ+ R C≤„|üø£eTT ‘Ó#·TÃø=qT≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·>∑T<äTe⁄.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªeTeT >∑+&ÉbÕπsÙ « eTq•Ù˝≤‹\ø£' ìy•‘·'μ ` ãT>∑Zô|’ u§≥Tº #ÓiÏ–

b˛e>± ø=+&Éô|’ qTqï eTDÏ•˝≤<Ûë‘·Te⁄‘√ ‹]– Ä #·Tø£ÿqT Hê≈£î ô|{Ϻ‹$ nì

uÛ≤eeTT.

>√$+<äsêJj·TeTT :` >∑+&ÉbÕπsÙ « ‹\ø£' ìy•‘·' ` >∑+&Édüú\eT+<äT nì >±ì,

>∑+&ÉXË’\eTTq ˇø£ Á|üø£ÿ ≈£Ls¡TÃ+&É>± >±ì u§≥Tºô|≥ºã&çq<äì uÛ≤eeTT.

yêdüT<ëdükÕ«$T :` >∑+&ÉXË’\eTTq+<äT #ÓeT≥≈£î Hê eTTKeTTq #·Tø£ÿu§≥Tº

ø£s¡–b˛e>± bÕ&ÉT eTTKeTT‘√ qTqï Hê≈£î ‘êH˚ Áù|eT‘√ eTDÏ•\qT C≤~

‹\ø£eTT+#ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` sêe÷! ˇø£ e÷iT Hê qT<äT{Ïô|’ ‹\ø£eTT #Ó<ä]b˛e>±, ˙e⁄

yÓ+≥H Hê ãT>∑Zô|’ qTqï eTDÏ•˝≤‹\ø£eTTqT ˇ*∫ Hê qT<äT{Ïô|’ u§≥Tº>±

ô|{Ϻ‹$— Ä $wüj·TeTTqT C≤„|üø£eTT ‘Ó#·TÃø=qTeTT.

XÀ¢ ˆ dü Ms¡ yêHé ø£<∏ä+ d”‘ê+ Vü≤è‘ê+ düeTqTeTq´ùd ˆ

edü+r+ s¡ø£åkÕ+ eT<Û eTùV≤+Á<äes¡TD√|üeT' ˆˆ 6

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` Ms¡ yêHé ` ø£<∏ä+ ` d”‘ê+ ` Vü≤è‘ê+ ` düeTqTeTq´ùd `

565(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z

edü+r+ ` s¡ø£åkÕ+ ` eT<Û ` eTùV≤+Á<äes¡TD√|üeT' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTùV≤+Á<äes¡TD√|üeT' Ms¡ yêHé dü' (‘·«+) d”‘ê+ Vü≤è‘ê+,

s¡ø£åkÕ+ eT<Û edü+r+ ø£<∏ä+ düeTqTeTq´ùd?

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTùV≤+Á<äes¡TD√|üeT' R <y+Á<äTì‘√&ÉqT, es¡TDTì‘√&ÉqT

kÕ{ÏjÓÆTqyê&Ée⁄ n>∑T, Ms¡ yêHé R |üsêÁø£eTe+‘·T&ÉyÓ’q, dü' ‘·«+ R Ä ˙e⁄,

d”‘ê+ R d”‘·qT, Vü≤è‘ê+ R n|üVü≤]+|üã&çq<ëì>∑qT, s¡ø£åkÕ+ R sêø£ådüT\

jÓTTø£ÿ, eT<Û R q&ÉTeT, edü+r+ R ìedæ+#·T#·Tqï <ëìì>∑qT, ø£<∏ä+ R m≥T¢,

düeTqTeTq´ùd R düeTà‹+#·T#·THêïe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` <y+Á<äTìe …qT es¡TD<e⁄ìe …qT eTVü‰|üsêÁø£eTXÊ*e>∑T ˙e⁄

˙ uÛ≤s¡ jÓÆTq d”‘·qT sêø£ådüT\T n|üVü≤]+#·T≥j·TTqT ÄyÓT Ä Á≈£Ls¡T\ q&ÉTeT

ìedæ+#·T≥j·TT m≥T¢ düeTà‹+#·T#·THêïe⁄?

XÀ¢ ˆ @wü #·÷&ÜeTDÏ]›y√´ eTj·÷ düT|ü]s¡øÏå‘·' ˆ

@‘·+ <äècºÕ« Á|üVü≤ècÕ´$T e´düH ‘ê«$T yêq|òüT ˆˆ 7

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @wü' ` #·÷&ÜeTDÏ' ` ~e´' ` eTj·÷ ` düT|ü]s¡øÏå‘·' ` @‘·+

` <äècºÕ« ` Á|üVü≤ècÕ´$T ` e´düH ` ‘ê«yéT ` Çe ` nq|òüT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nq|òüT! @wü' ~e´' #·÷&ÜeTDÏ' eTj·÷ düT|ü]s¡øÏå‘·'— e´düH

@‘·+ <äècºÕ« ‘ê«+ <äècºÕ« Çe Á|üVü≤ècÕ´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nq|òüT! R z bÕ|üs¡Væ≤‘·T&Ü! @wü' R á, ~e´' R |üP»´yÓTÆq{Ϻ,

#·÷&ÜeTDÏ' R #·÷&ÜeTDÏ, eTj·÷ R Hê#, düT|ü]s¡øÏå‘·' R #·ø£ÿ>± uÛÑÁ<äeTT

#j·Tã&çq~, e´düH R ø£wüºø±\eTTq+<äT, @‘·+ R Bìì, <äècºÕ« R #·÷∫, ‘ê«+

R ìqTï, <äècºÕ« Çe R #·÷∫q≥T¢e˝…, Á|üVü≤ècÕ´$T R >=|üŒ Äq+<äeTT

H=+<äT#·THêïqT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

>√$+<äsêJj·TeTT :` ª@‘·+ <äècºÕ« Á|üVü≤ècÕ´$Tμ á #·÷&ÜeTDÏì ˙e⁄ $TøÏÿ*

Áù|eT>± |ü\Te÷iT\T #‹˝À ì&çø=ì #·÷#Ó&çyê&Ée⁄ >±e⁄q Bìì#·÷∫ ìqTï

#·÷∫q≥T¢ dü+‘√wæ+#·T#·THêïqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á #·÷&ÜeTDÏ Hê≈£î $TøÏÿ* |ü$Á‘·yÓTÆq<ä>∑T≥# Bìì $TøÏÿ*

Á|æj·TeTT>± uÛÑÁ<ä|üi#·Tø=+{Ïì. H˚qT á ø£wüºø±\eTT˝À Bìì #·÷∫ø=ìj˚T

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT566

ìqTï p∫q≥T¢ dü+‘√wæ+#·T#·THêïqT.

XÀ¢ ˆ @wü ìsê´‹‘· ÁoÙe÷ qàj·÷ ‘ yê]dü+uÛÑe' ˆ

n‘·' |üs¡+ q Xøå±´$T J$‘·T+ XÀø£ ≤\kÕ ˆˆ 8

|ü<ä#˚ä<äeTT :` @wü' ` ìsê´‹‘·' ` Áoe÷Hé ` eTj·÷ ` ‘ ` yê]dü+uÛÑe' `

n‘·' ` |üs¡+ ` q ` Xøå±´$T ` J$‘·T+ ` XÀø£ ≤\kÕ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` yê]dü+uÛÑe' le÷Hé @wü' eTj·÷ ‘ ìsê´‹‘·', XÀø£ ≤\kÕ

(dür) n‘·' |üs¡+ J$‘·T+ q Xøå±´$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` yê]dü+uÛÑe' R düeTTÁ<äeTTqT+&ç ñ<䓤$+∫q{Ϻ, le÷Hé R

XÀuÛ≤e+‘·yÓTÆq{Ϻ, @wü' R á #·÷&ÜeTDÏ, eTj·÷ R Hê#‘·, ‘ R ˙ø=i¬ø’,

ìsê´‹‘·' R |ü+|üã&çq~, XÀø£ ≤\kÕ R <äT'KÁ>∑düTÔsê\HÓ’, n‘·' |üs¡+ R Ç≥Tô|’ì,

J$‘·T+ R J$+#·T≥≈£î, q Xøå±´$T R #ê\qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª@‘·‘Y#·÷&ÜeTDÏdüìï<ÛëH s¡øå√_ÛuÛÑedü ndü+uÛÑyê‘Yμ á #·÷&ÜeTDÏ

Á|üuÛ≤eeTT e\qH d”‘·eTà≈£î sêø£ådüT\ Áøös¡ eTTqT, Væ≤+düj·TTqT m{Ϻ ñ|üÁ<äeeTTqT

nbÕj·TeTTqT ø£*–+#· Ò<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` s¡‘êïø£s¡düeTT<䓤eyÓTÆ \ø°Îø£s¡yÓTÆj·TTqï á ~e´yÓTÆq #·÷&ÜeTDÏì

Ç|ü&ÉT ˙≈£î |ü+|æy˚j·TT#·THêïqT. Çø£ MT<ä≥ ∫s¡ø±\eTT H˚qT ˇ+≥]>±

JeeTT‘√ qT+&ÉC≤\qT.

XÀ¢ ˆ ndüVü‰´ì #· <äT'U≤ì yê#·Xà Vü≤è<äj·T∫ä<ä' ˆ

sêø£åôd’ dü‡Vü≤ dü+yêdü+ ‘·«‘·ÿ è‘ eTs¡j·÷ eT´Vü≤yéT ˆˆ 9

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ndüVü‰´ì ` #· ` <äT'U≤ì ` yê#·' ` #· ` Vü≤è<äj·T∫ä<ä' `

sêø£åôd’' ` düVü≤ ` dü+yêdü+ ` ‘·«‘·ÿ è‘ ` eTs¡j·÷$T ` nVü≤yéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ndüVü‰´ì <äT'U≤ì #·, Vü≤è<äj·T∫ä<ä' yê#·' #·, sêø£åôd’' düVü≤

dü+yêdü+ #· ‘·«‘·ÿ è‘ nVü≤+ eTs¡j·÷$T.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ndüVü‰´ì R uÛÑ]+|üsêì, <äT'U≤ì #· R <äT'KeTT\qT,

Vü≤è<äj·T∫ä<ä' R >∑T+&Ó\qT Áã<ä›\T#j·TT, yê#·' #· R e÷≥\qT, sêø£åôd’' düVü≤

R sêø£ådüT\‘√&É, dü+yêdü+ R ìyêdüeTTqT, ‘·«‘·ÿ è‘ R ˙ ì$T‘·ÔyÓTÆ, nVü≤+ R

567(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z

HqT, eTs¡j·÷$T R düVæ≤+#·T#·THêïqT.

dü÷#·q :` ªsêø£åôd’' düVü≤ dü+yêdü+μ nqT≥≈£î ã<äT\T>± ªsêø£åd”Hê+ düT|òüTÀsêD≤+μ

nì bÕsƒê+‘·s¡eTT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` á uÛÑ]+|üsêì <äT'KeTT\qT á sêø£ådüÅd”Ô\T |ü\T≈£î Vü≤è<äj·T

uÛÒ<äø£eTT …’q e÷≥\qT, á <ëqe⁄\ q&ÉTeT ìyêdüeTTqT HqT düVæ≤+#·T#·Tqï~

˙ ì$T‘·ÔyT düTe÷!

XÀ¢ ˆ <Ûës¡sTTcÕ´$T e÷dü+ ‘·T J$‘·+ XÁ‘·Tdü÷<äq ˆ

e÷kÕ <ä÷s¡Δ«+ q J$ùw´ ‘·«j·÷ V”≤Hê qèbÕ‘·à» ˆˆ 10

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <Ûës¡sTTcÕ´$T ` e÷dü+ ` ‘·T ` J$‘·+ ` XÁ‘·Tdü÷<äq `

e÷kÕ‘Y ` }s¡Δ «+ ` q ` J$ùw´ ` ‘·«j·÷ ` V”≤Hê ` qèbÕ‘·à» ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` qèbÕ‘·à»! XÁ‘·Tdü÷<äq! e÷dü+ ‘·T J$‘·+ <Ûës¡sTTcÕ´$T—

e÷kÕ‘Y }s¡Δ«+ ‘·«j·÷ V”≤Hê q J$ùw´.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` X¯Á‘·Tdü÷<äq R z X¯Á‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&ÉyÓ’q{Ϻ, qèbÕ‘·à» R

sê»≈£îe÷sê!, e÷dü+ ‘·T R ˇø£ e÷düeTT e÷Á‘·eTT, J$‘·+ R J$‘·eTTqT,

<Ûës¡sTTcÕ´$T R <Ûä]+|ü>∑\qT, e÷kÕ‘Y R e÷düeTTø£+f…, }s¡Δ«+ R |æeTà≥,

‘·«j·÷ V”≤Hê R ˙e⁄ Òì<ëìHÓ’, q J$ùw´ R J$+|üqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î&Ü! ˇø£ e÷düeTT e÷Á‘·yÓT{À¢ Hê J$‘·eTTqT

ì\u…≥Tºø=+<äTqT. n≥T|æeTà≥ ˙e⁄ Ò≈£î+&É ˇø£ÿ ø£åDeTT>∑÷&É J$+|üC≤\qT.

XÀ¢ ˆ |òüTÀs√ sêø£ådüsêCÀ-j·T+ <äèwæºXà q düTU≤ eTsTT ˆ

‘ê«+ #· ÁXó‘ê« $wü»®+‘·+ q Jyj·T eTVü≤+ ø£åDyéT ˆˆ 11

|ü<ä#˚ä<äeTT :` |òüTÀs¡' ` sêø£ådüsê»' ` nj·T+ ` <äèwæº' ` #· ` q ` düTU≤ `

eTsTT ` ‘ê«+ ` #· ` ÁXó‘ê« ` $wü»®+‘·+ ` q ` Jyj·TyéT ` nVü≤+ `

ø£åDyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nj·T+ sêø£ådüsê»' |òüTÀs¡'— eTsTT (ndü ) <äèwæº' #· q düTU≤—

‘ê«+ $wü»®+‘·+ #· ÁXó‘ê« nVü≤+ ø£åD+ q Jyj·TyéT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nj·T+ sêø£ådüsê»' R á sêeDT&ÉT, |òüTÀs¡' R Á≈£Ls¡T&ÉT, eTsTT

R Hêj·T+<äT, (ndü R MìjÓTTø£ÿ), <äèwæº' #· R #·÷|ü⁄≈£L&É, q düTU≤ R düTKyÓTÆq~

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT568

>±<äT, ‘ê«+ R ìqTï, $wü»®+‘·+ R $\+ãeTT >±$+#·T#·Tqïyêìì>±, ÁXó‘ê«

#· R $ì>∑÷&É, nVü≤+ R HqT, ø£åD+ R ø£åDø±\eTT, q Jyj·TyéT R Áã<äTø£C≤\qT,

(Ç‹ sêeT+ Áã÷Væ≤ R nì sêeTTì >∑÷]Ã #Ó|üeTT).

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ª<äèwæºXà q düTU≤μ Ç#·Ã≥ <äèwæº>∑÷&É <äT'Kø£s¡eTT>∑ qTqï~ nqT≥#

ãT~Δ>∑÷&É ‘·q jÓT&É Á≈£Ls¡eTT>∑H˚ j·TTqï~ nìj·TT ne~Û ø±\eTT >∑&É∫q

yÓ+≥H˚ qqTï e~Û+|üø£ e÷q&Éìj·TTqT ¬s+&ÉT HÓ\\ |æeTà≥ n‘·ì #˚‹˝À

#·ìb˛e⁄≥ ø£+f… e÷düeTT ei≈£î #·÷∫ ˙e⁄ >±ìŒ+|üì#√ HqT #·ìb˛e⁄≥jT

j·TTø£Ô eTìj·TT d”‘·eTà ‘Ó\T|ü⁄#·Tqï<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` á sêø£ådüsêE eTVü‰Á≈£Ls¡T&ÉT. á‘·ì <äèwæº ≈£L&É Hê≈£î

<äT'Kø£s¡eTT>∑H˚ j·TTqï~. Ç{Ϻ dæú‹˝À ˙e⁄ qqTï ñ<äΔ]+#·T≥˝À $\+ãeTT

#dæq jÓT&É\ HqT ø£åDeTT >∑÷&É J$+|üC≤\qT.

XÀ¢ ˆ yÓ’<Vü‰´ e#·q+ ÁXó‘ê« ø£s¡TD+ kÕÁXóuÛ≤wæ‘·yéT ˆ

n<∏ëÁãM qàVü‰‘C≤ Vü≤qTe÷ Hêàs¡T‘ê‘·à»' ˆˆ 12

|ü<ä#˚ä<äeTT :` yÓ’<Vü‰´' e#·q+ ÁXó‘ê« ø£s¡TD+ kÕÁXóuÛ≤wæ‘·yéT n<∏ä

` nÁãM‘Y ` eTVü‰‘C≤' ` Vü≤qTe÷Hé ` e÷s¡T‘ê‘·à»' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰‘C≤' e÷s¡T‘ê‘·à»' Vü≤qTe÷Hé yÓ’<Vü‰´' kÕÁXóuÛ≤wæ‘·+

ø£s¡TD+ e#·q+ ÁXó‘ê« n<∏ä nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰‘˚C≤' R ‘˚»XÊÙ*j·TTqT, e÷s¡T‘ê‘·à»' R

yêj·TTq+<äqT&ÉTqT n>∑T, Vü≤qTe÷Hé R Vü≤qTeT, yÓ’<˚Vü‰´' R C≤qøÏjÓTTø£ÿ,

kÕÁXóuÛ≤wæ‘·+ R ø£ ï{Ï‘√ |ü\Tø£ã&çq~j·TTqT, ø£s¡TD+ R BqyÓTÆq~j·TT q>∑T,

e#·q+ R e÷≥qT, ÁXó‘ê« R $ì, n<∏ä R |æeTà≥, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰‘»dü‡+|üqTï&Ó’q e÷s¡T‘ê‘·àE&ÉT ø£ ï{Ï‘√ BqeTT>± |ü*øÏq

C≤qø°<$ e#·qeTT ˝≤\øÏ+∫ yÓ+≥H ÄyÓT‘√ ì≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ ‘·«#√äø£$eTTUÀ sêyÓ÷ <$ dü‘´q ‘ Xù| ˆ

sêyT <äT'U≤_ÛuÛÑ÷‘ ‘·T \ø£ÎD' |ü]‘·|ü ‘ ˆˆ 13

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·«#√äø£$eTTK' ` sêeT' ` <$ ` dü‘´q ` ‘ ` Xù| ` sêyT

569(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z

` <äT'U≤_ÛuÛÑ÷‘ ` ‘·T ` \ø£ÎD' ` |ü]‘·|ü ‘ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` <$! dü‘´q ‘ Xù|— sêeT' ‘·«#√äø£$eTTK'— ` sêyT `

<äT'U≤_ÛuÛÑ÷‘ ‘·T \ø£ÎD' |ü]‘·|ü ‘.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` <$! R z |üPE´sê˝≤! dü‘´q ‘ Xù| R ì»eTTô|’ ˇ≥Tºô|{Ϻ

˙≈£î #Ó|ü#·THêïqT, sêeT' R lsêeTT&ÉT, ‘·«#√äø£$eTTK' R ìqTï>∑÷]Ãq XÀø£eTT#

(nìï{ÏjÓT&É\) $eTTKT&Ó’ j·TTHêï&ÉT, sêyT R lsêeTT&ÉT, <äT'U≤_ÛuÛÑ÷‘ ‘·T R

XÀø£dü+‘·|ü⁄Ô&Ó’ j·TT+&É>±, \ø£ÎD' R \ø£ÎDT&ÉT, |ü]‘·|ü´‘˚ R dü+‘ê|üeTT

H=+<äT#·THêï&ÉT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z C≤qø°<M! dü‘· eTTô|’ Á|üe÷DeTT #dæ #Ó|ü#·THêïqT. lsêeTT&ÉT

Ç|ü&ÉT ˙j·T+<ä* XÀø£eTT#˚ ˝Àø£e´eVü‰s¡eTT \ìï+{Ï jÓT&ÉqT $eTTKT&Ó’

j·TTHêï&ÉT. n‘· &ç≥T¢ |ü]‘·|æ+#·T#·T+&É>± \ø£ÎDT&ÉT >∑÷&É dü+‘ê|üÁ>∑düTÔ&ÉsTT

j·TTHêï&ÉT.

XÀ¢ ˆ <äècºÕ ø£<∏ä+∫ <䓤er q ø±\' |ü]XÀ∫‘·TyéT ˆ

ÇeT+ eTTVüAs¡Ô+ <äT'U≤Hê eT+‘·+ Á<äø£å ´dæ uÛ≤$Tì ˆˆ 14

|ü<ä#˚ä<äeTT :` <äècºÕ ` ø£<∏ä+∫‘Y ` uÛÑer ` q ` ø±\' ` |ü]XÀ∫‘·TyéT `

ÇeT+ ` eTTVüAs¡Ô+ ` <äT'U≤HêyéT ` n+‘·+ ` Á<äø£å ´dæ ` uÛ≤$Tì ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` uÛÑer ø£<∏ä+∫‘Y <äècºÕ— (nj·T+) |ü]XÀ∫‘·T+ ø±\' q—

uÛ≤$Tì! ÇeT+ eTTVüAs¡Ô+ <äT'U≤HêyéT n+‘·+ Á<äø£å ´dæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` uÛÑer R ˙e⁄, ø£<∏ä+∫‘Y R m{À¢, <äècºÕ R ø£qã&ç‹$, nj·T+

R Ç~, |ü]XÀ∫‘·T+ R <äT'œ+#·T≥≈£î, ø±\' q R düeTj·TeTT>±<äT, uÛ≤$Tì R

z ‘·s¡TD°! ÇeT+ eTTVüAs¡Ô+ R á |òüT&çj·T˝ÀH, <äT'U≤Hê+ R <äT'KeTT\≈£î,

n+‘·+ R n+‘·eTTqT, Á<äø£å ´dæ R #·÷&É>∑\e⁄.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` e÷ uÛ≤>∑´eTT#˚ ˙yÓ{À¢ >±qe∫Ë$. Ç~ <äT'œ+|üe\dæq

düeTj·TeTT>±<äT. ø=ìï |òüT&çj·T\˝ÀH ˙ <äT'KeTT ø£&É‘s¡T#·Tqï~ düTe÷!

XÀ¢ ˆ ‘ê e⁄uÛÖ qs¡XÊs¡÷› Ö sê»|ü⁄Á‘ê e]+<äeTÚ ˆ

‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö \+ø±+ uÛÑd”àø£]wü ‘·' ˆˆ 15

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘Í ` ñuÛÖ ` qs¡XÊs¡÷›˝Ö ` sê»|ü⁄Á‘Í ` n]+<äeTÚ `

‘·«<ä›s¡Ùqø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö ` \+ø±+ ` uÛÑd”àø£]wü ‘·' ˆˆ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT570

nq«j·TÁø£eTeTT :` n]+<äeTÚ, qs¡XÊs¡÷›˝Ö, ‘Í ñuÛÖ sê»|ü⁄Á‘Í ‘·«<ä›s¡Ùq

ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö (dü+‘Í) \+ø±+ uÛÑd”àø£]wü ‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` n]+<äeTÚ R XÁ‘·Te⁄\ qD#·Tyês¡TqT, qs¡XÊs¡÷› Ö R |ü⁄s¡Twü

ÁX‚wüß\TqT n>∑T, ‘Í ñuÛÖ R Ä Çs¡Te⁄s¡T, sê»|ü⁄Á‘Í R sê»|ü⁄Á‘·T\TqT, ‘·«<ä›s¡Ùq

ø£è‘√‘ê‡Vü≤Ö (dü+‘Í) R ìqTï #·÷#·T≥j·T+<äT ø£&ÉT ñ‘ê‡Vü≤eTT>∑\yê s¡>∑T#·T,

\+ø±+ R \+ø±q>∑s¡eTTqT, uÛÑd”àø£]wü ‘·' R uÛÑdüàeTT #j·TT<äTs¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XÁ‘·Tdü+Vü‰s¡≈£î …’q eTVü‰Ms¡T\>∑T Ä sêeT\ø£ÎDT *s¡Te⁄s¡TqT

ìqTï #·÷#·T≥j·T+<äT eT¨‘ê‡Vü≤eTT‘√ Ç≥≈£î #] á \+ø±q>∑s¡eTTqT uÛÑdüàeTT

>±$+‘·Ts¡T düTe÷!

XÀ¢ ˆ Vü≤‘ê« ‘·T düeTπs Á≈£Ls¡+ sêeD+ düVü≤u≤+<ÛäeyéT ˆ

sê|òüTyÍ ‘ê«+ $XÊ˝≤øÏå kÕ«+ |ü⁄Ø+ ÁbÕ|üsTTwü ‘·' ˆˆ 16

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤‘ê« ` ‘·T ` düeTπs ` Á≈£Ls¡+ ` sêeD+ ` düVü≤u≤+<ÛäeyéT

` sê|òüTyÍ ` ‘ê«+ ` $XÊ˝≤øÏå ` kÕ«+ ` |ü⁄Ø+ ` ÁbÕ|üsTTwü ‘·' ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` $XÊ˝≤øÏå! sê|òüTyÍ düeTπs Á≈£Ls¡+ sêeD+ düVü≤u≤+<Ûäe+

Vü≤‘ê« ‘ê«+ kÕ«+ |ü⁄Ø+ ÁbÕ|üsTTwü ‘·'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` $XÊ˝≤øÏå R $XÊ\yÓTÆq HÁ‘·eTT\T>∑\ z C≤qø°<$!, sê|òüTyÍ

R sêeT\ø£ÎDT\T, düeTπs R j·TT<äΔeTTq, Á≈£Ls¡+ R Á≈£Ls¡T&Ó’q, sêeD+ R

sêeDTì, düVü≤u≤+<Ûäe+ R ã+<ÛäTe⁄\‘√>∑÷&É, Vü≤‘ê« R dü+Vü≤]+∫, ‘ê«+ R

ìqTï, kÕ«+ |ü⁄Ø+ R ‘·q q>∑s¡eTTqT, ÁbÕ|üsTTwü ‘·' R #s¡Ã>∑\s¡T.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` z ø£eT˝≤ø°å! Ä sêeT\ø£ÎDT\T <äTsêàs¡TZ&Ó’q sêeDTì ã+<ÛäT

>∑DeTT\‘√ ≈£L&É j·TT<äΔeTTq+<äT |ü]e÷]à ìqTï ‘·eT q>∑s¡eTTq≈£î >=ìb˛e>∑\s¡T

düTe÷!

XÀ¢ ˆ j·T‘·TÔ sêyÓ÷ $C≤˙j·÷ <ä_ÛC≤„q eTì+~‘ ˆ

Á|”‹dü+»qq+ ‘·dü uÛÑ÷j·T düÔ «+ <ë‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 17

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T‘Y ` ‘·T ` sêeT' ` $C≤˙j·÷‘Y ` n_ÛC≤„qyéT ` nì+~‘

` Á|”‹dü+»qq+ ` ‘·dü ` uÛÑ÷j·T' ` ‘·«+ ` <ë‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` nì+~‘˚! sêeT' j·T‘Y n_ÛC≤„q+ $C≤˙j·÷‘Y (‘·+)

Á|”‹dü+»qq+ ‘·«+ uÛÑ÷j·T' <ë‘·TyéT ns¡Ωdæ.

571(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` nì+~‘˚ R z |üPE´sê˝≤!, sêeT' R lsêeTT&ÉT, j·T‘Y

n_ÛC≤„q+ R @ >∑Ts¡TÔqT, $C≤˙j·÷‘Y R ‘Ó*dæø=q>∑\&√, (‘·+) Á|”‹dü+»qq+

R n{Ϻ Äq+<äø£s¡yÓTÆq<ëìì, ‘·«+ R e⁄, uÛÑ÷j·T' R ‹]–, <ë‘·T+ R Ç#·TÃ≥≈£î,

ns¡Ωdæ R ‘·>∑T<äTe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` ‘·©¢! lsêeTT&ÉT @ >∑Ts¡TÔe\q Ç#·Ã{Ï $wüj·TeTT ‘Ó*j·T>∑\&√

Ä‘·ì ø±q+<äø£s¡ eT>∑T n{Ϻ >∑Ts¡TÔqT ˇø£ <ëìì ‹]– Hê≈£î ÇeTTà.

XÀ¢ˆˆ kÕ-ÁãM <䛑·Ô yT y‹ eT j·÷_ÛC≤„q eTT‘·ÔeTyéT ˆ

@‘·<e Væ≤ sêeTdü <äècºÕ« eT‘ÿXuÛÑ÷wüDyéT ˆ

ÁX<Δj·T+ Vü≤qTeT Hê«ø£ + ‘·e Ms¡ uÛÑ$wü ‹ ˆˆ 18

|ü<ä#˚ä<äeTT :` kÕ ` nÁãM‘Y ` <ä‘·ÔyéT ` @e ` Ç‹ ` eTj·÷ ` n_ÛC≤„qyéT

` ñ‘·ÔeTyéT ` @‘·‘Y ` @e ` Væ≤ ` sêeTdü ` <äècºÕ« ` eT‘ÿXuÛÑ÷wüDyéT `

ÁX<Δj·T+ ` Vü≤qTeTHé ` yêø£ + ` ‘·e ` Ms¡ ` uÛÑ$wü ‹ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘·ÔeTyéT n_ÛC≤„q+ eTj·÷ <ä‘·ÔyéT @e, Ms¡! Vü≤qTe÷Hé!

@‘·‘Y eT‘YπøXuÛÑ÷wüD+ <äècºÕ« @e ‘·e yêø£ + ÁX<Δj·T+ uÛÑ$wü ‹, Ç‹ kÕ

nÁãM‘Y.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘·ÔeTyéT R ÁX‚wüyÓTÆq, n_ÛC≤„q+ R >∑Ts¡TÔ, eTj·÷ R Hê#‘·,

<ä‘·ÔyéT @e ndæÔ R áj·Tã&çj˚T j·TTqï~, Ms¡! Vü≤qTeTHé! R Ms¡T&Ó’q z

Vü≤qTeT+‘·T&Ü! @‘·‘Y eT‘YπøXuÛÑ÷wüD+ R á Hê #·÷&ÜeTDÏì, <äècºÕ« @e R

#·÷∫jT, ‘·e R ˙ jÓTTø£ÿ, yêø£ + R e÷≥, ÁX<Δj·T+ R $X«dæ+|ü<ä–q~,

uÛÑ$wü ‹ R ø±>∑\<äT, Ç‹ R nì, kÕ R Ä d”‘ê<$, nÁãM‘Y R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` yT …’q >∑Ts¡TÔqT ≈£î H ì~eiπø Ç∫à j·TT+{Ïì. z eTVü‰Ms¡T&Ü!

Hê πøXuÛÑ÷wüDyÓTÆq{Ϻ á #·÷&ÜeTDÏì #·÷&É>∑H lsêeTTq≈£î ‘·|üŒø£ ˙ e÷≥\

j·T+<äT $XÊ«düeTT ø£\T>∑TqT.

XÀ¢ ˆ dü ‘·+ eTDÏes¡+ >∑èVü≤´ le÷Hé |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' ˆ

Á|üDeT´ •s¡kÕ <M+ >∑eTHê jÓ÷|ü#·Áø£yT ˆˆ 19

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` ‘·+ ` eTDÏes¡+ ` >∑èVü≤´ ` le÷Hé ` |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' `

Á|üDeT´ ` •s¡kÕ ` <M+ ` >∑eTHêj·T ` ñ|ü#·Áø£yT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` le÷Hé |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' dü' ‘·+ eTDÏes¡+ >∑èVü≤´ <M+ •s¡kÕ

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT572

Á|üDeT´ >∑eTHêj·T ñ|ü#·Áø£yT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` le÷Hé R XóuÛÑ\ø£åD≤&ÛÉT´&Ó’q, |ü¢e>∑dü‘·ÔeT' R yêqs¡ÁX‚wüß&É>∑T,

dü' R Ä Vü≤qTeT, ‘·+ eTDÏes¡+ R Ä eTDÏÁX‚wüeTTqT, >∑èVü≤´ R Á>∑Væ≤+∫, <M+

R d”‘ê<$ì, •s¡kÕ R •s¡düT‡‘√, Á|üDeT´ R ÁyÓTTøÏÿ, >∑eTHêj·T R |üj·TqeTTq≈£î,

ñ|ü#·Áø£yT R dæ<äΔ|ü&ÓqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` XóuÛÑ\ø£åDXÀ_Û‘·T&Ó’q Ä yêqs¡ÁX‚wüß&ÉT d”‘· jÓTTdü–q #·÷&ÜeTDÏì

Á>∑Væ≤+∫ •s¡eTTe+∫ ÄyÓT≈£î ÁyÓTTøÏÿ ‹s¡T>∑T Á|üj·÷DeTTq≈£î ñ<äT´≈£îÔ&ÉjÓT´qT.

XÀ¢ ˆ ‘· eTT‘ꌑ·ø£è‘√‘ê‡Vü≤ eTyø£å ´ Vü≤]|ü⁄+>∑eyéT ˆ

es¡Δe÷q+ eTVü‰y>∑ eTTyê#· »qø±‘·àC≤ ˆ

nÁXó|üPs¡íeTTF BHê u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ –sê ˆˆ 20

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ‘·+ ` ñ‘ꌑ·ø£è‘√‘ê‡Vü≤yéT ` ny˚ø£å ´ ` Vü≤]|ü⁄+>∑eyéT `

es¡Δe÷q+ ` eTVü‰y>∑yéT ` ñyê#· ` »qø±‘·àC≤ ` nÁXó|üPs¡íeTTF ` BHê `

u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ ` –sê ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` ñ‘ꌑ·ø£è‘√‘ê‡Vü≤+, eTVü‰y>∑+, es¡Δe÷q+ ‘·+ Vü≤]j·T÷<∏ä|ü+

nyø£å ´ »qø±‘·àC≤ nÁXó|üPs¡íeTTF, BHê (dür) u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ –sê ñyê#·.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` ñ‘ꌑ·ø£è‘√‘ê‡Vü≤+ R m–]b˛e⁄≥j·T+<äT ñ‘ê‡Vü≤eTT ø£*–q{Ϻ

yê&ÉTqT, eTVü‰y>∑+ R >=|üŒy>∑eTT>∑\yê&ÉTqT, es¡Δe÷q+ R eè~Δbı+<äT#·Tqï

yê&ÉTqT n>∑T, ‘·+ Vü≤]j·T÷<∏ä|ü+ R Ä Vü≤qTeTqT, nyø£å ´ R #·÷∫, »qø±‘·àC≤

R C≤qø°<$, nÁXó|üPs¡íeTTF R ø£ ï{Ï‘√ ì+&çq eTTKeTT >∑\~j·TTqT, BHê

(dür) R BqTsê\T q>∑T#·T, u≤wüŒ>∑<äZ<äj·÷ R ø£ ï{Ï# &É>∑TZ‹Ôø£ ã&çq{Ϻ, –sê R

yê≈£îÿ‘√, ñyê#· R |ü*¬øqT.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` n|ü&ÉT d”‘ê<$ Äø£düeTT MT~øÏ m–] b˛e⁄≥≈£î ñ‘ê‡Vü≤|ü&ÉT#·T

eTVü‰y>∑eTT‘√ ‘·q XØs¡eTTqT ô|+#·Tø=qT#·Tqï{Ϻ Ä Vü≤qTeTqT p∫ ø£ ï{Ï‘√

‘·&Édæq eTTKeTT>∑\<Ó’ <äT'Ku≤wüŒeTT\# &É>∑TZ‹Ôø£ ã&çq ø£+sƒ¡eTT‘√ BqeTT>±

p∫ Ç≥T¢ |ü*¬øqT.

XÀ¢ ˆ Vü≤qTeTHé dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ ˆ

düTÁ^e+ #· düVü‰e÷‘· + düsê«Hé Áã÷j·÷ Vü≤´HêeTj·TyéTˆˆ21

|ü<ä#˚ä<äeTT :` Vü≤qTeTHé dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ düTÁ^e+

573(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z

` #· ` düVü‰e÷‘· + ` düsê«Hé ` Áã÷j·÷' ` Væ≤ ` nHêeTj·TyéT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` Vü≤qTeTHé! dæ+Vü≤dü+ø±XÖ ÁuÛ≤‘·sö sêeT\ø£ÎDÖ, düVü‰e÷‘· +

düTÁ^e+ #·, düsê«Hé nHêeTj·T+ Áã÷j·÷'.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` Vü≤qTeTHé R Ä+»Hj·÷! dæ+Vü≤dü+ø±XÖ R dæ+Vü≤düìïuÛÑT\>∑T,

ÁuÛ≤‘·sö R k˛<äs¡T˝…’q, sêeT\ø£ÎDÖ R sêeT\ø£ÎDT\qT, düVü‰e÷‘·´+ R

eT+Á‘·T\‘√ >∑÷&çq, düTÁ^e+ #· R düTÁ^e⁄ìì, düsê«Hé R m\¢s¡qT, nHêeTj·T+

R πøåeTeTTqT, Áã÷j·÷' R |ü\T≈£îeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` z Vü≤qTeT+‘·T&Ü! dæ+Vü≤$Áø£eTT\>∑T k˛<äs¡T˝… ’q Ä

sêeT\ø£ÎDT\qT, eT+Á‹düyT‘·T&Ó’q düTÁ^e⁄ì, eTqyê] HÓ\¢s¡qT HqT πøåeTeTT

q&ç–q≥T¢ #Ó|üeTT.

XÀ¢ ˆ j·T<∏ë #· dü eTVü‰u≤VüQ sêà+ ‘ês¡j·T‹ sê|òüTe' ˆ

nkÕà <äT›'U≤+ãTdü+s√<Ûë ‘·Ô «+ düe÷<Ûë‘·T eTs¡Ωdæ ˆˆ 22

|ü<ä#˚ä<äeTT :` j·T<∏ë ` #· ` dü' ` eTVü‰u≤VüQ' ` e÷+ ` ‘ês¡j·T‹ `

sê|òüTe' ` nkÕà‘Y ` <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y ` ‘·«+ ` düe÷<Ûë‘·TyéT ` ns¡Ωdæ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTVü‰u≤VüQ' dü' sê|òüTe' nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y j·T<∏ë

e÷+ ‘ês¡j·T‹ ‘·<∏ë ‘·«+ düe÷<Ûë‘·TyéT ns¡Ωdæ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTVü‰u≤VüQ' R |üsêÁø£eTe+‘·T&Ó’q, dü' sê|òüTe' R Ä lsêeTT&ÉT,

nkÕà‘Y <äT'U≤+ãTdü+s√<Ûë‘Y R á <äT'KeTHÓ&ç ˙{ÏyÓ\T¢eqT+&ç, j·T<∏ë R @

$<ÛäeTT>±, e÷+ R qqTï, ‘ês¡j·T‹ R <ë{Ï+#·TH√, ‘·<∏ë R Ä $<ÛäeTT>±, ‘·«+

R ˙e⁄, düe÷<Ûë‘·T+ R düqï<äTΔì #j·TT≥≈£î, ns¡Ωdæ R ‘·–j·TTHêïe⁄.

‘ê‘·Œs¡ eTT :` eTVü‰Ms¡T&Ó’q Ä lsêeTT&ÉT q˙ï <äT'KkÕ>∑s¡eTT qT+&ç @ $<ÛäeTT>∑

<ë{Ï+#·>∑\&√ Ä $<ÛëqeTT Hê˝À∫+∫ <ëìì ˙y düeT≈£Ls¡Œ <ä>∑T<äTe⁄.

XÀ¢ ˆ ÇeT+ #· rÁe+ eTeT XÀø£y>∑+

s¡øå√_Û πs_Û' |ü]uÛÑs¡Ô ‡q+ #· ˆ

Áã÷j·÷düTÔ sêeTdü >∑‘· dü‡MT|ü+

•eXà ‘-<Ûë«düTÔ Vü≤]Á|üMs¡ ˆˆ 23

|ü<ä#˚ä<äeTT :` ÇeT+ ` #· ` rÁe+ ` eTeT ` XÀø£y>∑+ ` s¡øå√_Û' ` @_Û' `

|ü]uÛÑs¡Ô ‡q+ ` #· ` Áã÷j·÷' ` ‘·T ` sêeTdü ` >∑‘·' ` düMT|ü+ ` •e' ` #·

düT+<äs¡ø±+&ÉeTT574

` ‘ ` n<Ûë« ` ndüTÔ ` Vü≤]Á|üMs¡ ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` eTeT ÇeT+ XÀø£y>∑yéT @_Û' s¡øå√_Û' |ü]uÛÑs¡Ô ‡q+ #· sêeTdü

düMT|ü+ >∑‘·' Áã÷j·÷' ‘·T Vü≤]Á|üMs¡! ‘ n<Ûë« •e' ndüTÔ.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` eTeT R Hê jÓTTø£ÿ, ÇeT+ XÀø£y>∑+ R á Hê <äT'Ky>∑eTTqT,

@_Û' s¡øå√_Û' R á s¡ø£ÿdüT\#, |ü]uÛÑs¡Ô ‡q+ #· R >∑~›+|ü⁄qT, sêeTdü R lsêeTTì

jÓTTø£ÿ, düMT|ü+ R kÕìï<Ûä eTTqT, >∑‘·' R bı+~qyê&ÉyÓ’, Áã÷j·÷' R #Ó|üeTT,

Vü≤]Á|üMs¡! R z yêqs¡ÁX‚wüß&Ü! ‘ R ˙jÓTTø£ÿ, n<Ûë« R e÷s¡ZeTT, •e' R

eT+>∑fiø£s¡yÓTÆq~, ndüTÔ R n>∑T >±ø£!

‘ê‘·Œs¡ eTT :` Hê sT÷ <äT'Ky>∑eTTqT, á sêø£ådüT\# #j·Tã&ÉT >∑~›+|ü⁄\qT

sêeTTì ø£&Éπø– Ä‘·ìøÏ n+‘·j·TT ‘Ó\T|ü⁄eTT. ˙≈£î e÷s¡ZeTT eT+>∑fiø£s¡eT>∑T

>±ø£!

XÀ¢ ˆ dü sê»|ü⁄Å‘êÔ ´ Á|ü‹y~‘ês¡ú'

ø£|æ' ø£è‘ês¡ú' |ü]Vü≤èwüº#‘ê' ˆ

n˝≤ŒeX‚wü+ Á|üdüMTø£å ´ ø±s¡ +

~X+ VüQ´BN+ eTqkÕ »>±eT ˆˆ 24

Ç‘ê πs¸ leT<ë«©àøÏsêe÷j·TDÒ

Ä~ø±y˚ düT+<äs¡ø±+&˚

ªªVü≤q÷eTÁ‘˚ ŒwüD+μμ HêeT

#·‘ê«]+X¯dü‡s¡Z'.

|ü<ä#˚ä<äeTT :` dü' ` sê»|ü⁄Å‘êÔ ´ ` Á|ü‹y~‘ês¡ú' ` ø£|æ' ` ø£è‘ês¡ú' ` |ü]Vü≤èwüº

#‘ê' ` n˝≤ŒeX‚wü+ ` Á|üdüMTø£å ´ ` ø±s¡ + ` ~X+ ` Væ≤ ` ñBN+ ` eTqkÕ

` »>±eT ˆˆ

nq«j·TÁø£eTeTT :` dü' ø£|æ' sê»|ü⁄Á‘ê´ Á|ü‹y~‘ês¡ú', ø£è‘ês¡ú', |ü]Vü≤èwüº#‘ê'

(düHé) ø±s¡ yéT n˝≤ŒeX‚wü+ Á|üdüMTø£å ´ eTqkÕ ñBN+ ~X+ »>±eT.

Á|ü‹|ü<ës¡úeTT :` dü' ø£|æ' R Ä Vü≤qTeT, sê»|ü⁄Á‘ê´ R d”‘·eTà#, Á|ü‹y~‘ês¡ú'

R ‘Ó\T|üã&çq $wüj·TeTT>∑\yê&Ó’, ø£è‘ês¡ú' R ø£è‘·ø£è‘·T´&Ó’, |ü]Vü≤èwüº#‘ê' (düHé)

R $TøÏÿ* dü+‘·TwæºH=+~q eTqdüT‡>∑\yê &É>∑T#·T, ø±s¡ + R ø£s¡Ôe´eTTqT, n˝≤Œe

X‚wü+ R ø=\~>∑ $T–*q<ëìì>±, Á|üdüMTø£å ´ R ø£qT>=ì, eTqkÕ R eTqdüT‡#,

575(40) ` #·‘ê«]+X¯düs¡Z

ñBN+ ~X+ R ñ‘·Ôs¡ ~≈£îÿqT>∑÷]Ã, »>±eT R yÓ&É …qT.

$X‚cÕs¡úeTT\T, yê´U≤´‘·\ n_ÛÁbÕj·TeTT\T

‹\ø£eTT :` ªø±s¡ yéT n˝≤ŒeX‚wü+ Á|üdüMTø£å ´μ Á|ü<ÛëqyÓTÆq d”‘ê dü+<äs¡Ùq ø£s¡Ôe´eTT

kÕ~Û+|üã&çqqT, X¯Á‘·Tã\|ü]$T‹<äs¡ÙqeTHÓ&ç ÄqTwü+–ø£yÓTÆq ∫qï ø±s¡ eTT

e÷Á‘·eTT $T–*j·TTqï<äì uÛ≤eeTT.

‘ê‘·Œs¡´eTT :` Vü≤qTeT+‘·T &û $<ÛäeTT>∑ d”‘ê<˚$#˚ ‘Ó\T|üã&çq ÄeX¯´ø£

$wüj·TeTT\ìïj·TTqT $ìqyê&Ó’ ø£è‘·ø£è‘·T´&Ó’ eTVü‰q+<äeTT H=+~q eTqdüT‡‘√

‘·q <Í‘·´ø£è‘·´eTT˝À X¯Á‘·Tã\<äs¡ÙqeTT nHÓ&ç $T–*q ø£è‘·´eTTqT >∑÷&É

düà]+#·Tø=qT#·T ˇø£ÿe÷iT ñ‘·Ôs¡~≈£îÿq≈£î e÷qdæø£eTT>∑ |üj·Tì+#ÓqT.

Ç~ leT‘·T‡+<äs¡ø±+&ÉeTTq

ªªdüTuÀ~Ûìμμj·TqT Ä+Á<Ûä$es¡DeTTq+<äT

ªªVü≤q÷eTÁ‘ŒwüDeTTμμ nqT

q\Tã~j·Tedüs¡ZeTT.

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.

✫✫✫

eT+>∑fi XÀ¢ø±'

XÀ¢ ˆ dü«dæÔ Á|üC≤uÛÑ ' |ü]bÕ\j·T+‘ê+

Hê´jT´q e÷πsZD eTV”≤+ eTV”≤XÊ' ˆ

>√Áu≤Vü≤àDÒuÛÑ XóÙuÛÑeTdüTÔ ì‘· yéT

˝Àø± dü‡eTkÕÔ' düTœH√ uÛÑe+‘·T ˆˆ

XÀ¢ ˆ eT+>∑fi+ ø√dü Ò+Á<ëj·T

eTVü≤˙j·T>∑TD≤‘·àH ˆ

#·Áø£e]Ô‘·q÷C≤j·T

kÕs¡«uÛÖe÷j·T eT+>∑fiyéT ˆˆ

XÀ¢ ˆ ø±jTq yê#ê eTq ùd+Á~jÓÆT sê«

ãT<Δë´--‘·àHê yê Á|üø£è‘' dü«uÛ≤yê‘Y ˆ

ø£s√$T j·T<ä ‘·‡ø£\+ |üs¡ôd’ à

Hêsêj·TD≤ jT‹ düeTs¡Œj·÷$T ˆˆ

Vü≤]' z+ ‘·‘Y dü‘Y.