ls times feb 16. 28 2019 issue - lok satta party · 2019-02-16 · ls times feb 16. 28 2019 issue -...

»q sê»ø°j·T+ ø√dü+....

˝Àø˘dü‘êÔ f…ÆyéT‡3 |òæÁãe] 16`28, 2019

˝À|ü* ù|J˝À¢...

#·+<ë $esê\T

»q sê»ø°j·T yêDÏ ª˝Àødü‘êÔ f…ÆyéT‡μ |üÁ‹ø£

#·+<ë<ës¡T\T>± #˚s¡+&ç... #˚]Œ+#·+&ç.

dü+Á|ü~+#·e\dæq bò Hé q+: 040-23311816

$&ç Á|ü‹ : s¡T. 10 ,

@&Ü~ #·+<ë : s¡T. 200

eT÷&˚fi¯fl #·+<ë : s¡T. 500

#·+<ë s¡TdüTeTTqT ªª˝Àø˘dü‘êÔ f…ÆyéT‡μμ

møö+Ÿ q+: 62007167836, SBI |ü+C≤>∑T≥º

Áu≤+#Y, ôV’≤<äsêu≤<é ù|]≥ ÄHé˝…’Hé Á¬ø&çŸ

#˚dæ $esê\qT Ç`yÓTsTT˝Ÿ #Ój·T´e#·TÃ.

s¡#·q\T |ü+|ü+&ç

ª˝Àø˘dü‘êÔ f…ÆyéT‡μ |üÁ‹ø£˝À Á|ü#·Ts¡D ø√dü+

yê´kÕ\T, π>j·÷\T, ø±s¡÷ºHé\T, ñ‘·Ôsê\T á

øÏ+~ ∫s¡THêe÷≈£î |ü+|ü+&ç.

m&ç≥sY, Àødü‘êÔ f…ÆyéT‡,

‘·T*|t‡ nbÕsYºyÓT+Ÿ‡

6`3`655, bÕ¢Ÿ HÓ+. 407

dæ$˝Ÿ dü|ü¢sTTdt Ä|ò”dt yÓqTø£

k˛e÷õ>∑÷&É, ôV’≤<äsêu≤<é 500 082

˝Àø˘dü‘êÔ Á|üø£≥q πs≥T¢

Á|üø£≥q s¡TdüTeTT Loksatta Times

ù|]≥ ôV’≤<äsêu≤<é˝À #Ó\T¢u≤≥T nj˚T´

$<Ûä+>± #Óø/&ç&ç s¡÷|ü+˝À |ü+|ü>∑\s¡T.

u≤¢ø˘ yÓ’Ÿ, eT©ºø£\sY

dü>∑+ ù|J ` 2,500

|üP]Ô ù|J ` 5,000 ` 10,000

ôd+≥sY ÁôdŒ&é ` 10,000 ` 20,000

u≤´øù|õ ` ` 20,000

Á|òü+Ÿ ÇHéôd’&é ` ` 15,000

u≤´ø ÇHéôd’&é ` ` 15,000

bò Hé : 040`23310288

bò Hé / bòÕ´ø‡ : 040-23311816

[email protected]

[email protected]

&Üˆˆ »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY

dü+bÕ<äø£ es¡Z+

ã+&Üs¡T sêyÓ÷àVü≤Hésêe⁄

&Üˆˆ Ä\÷] $»j·T\øÏåà

¬ø.$.≈£î≥T+ãsêe⁄

Á|ü<Ûëq dü+bÕ<ä≈£î\T

»q sê»ø°j·T+ ø√dü+...

|òæÁãe] 16`28, 2019 dü+|ü⁄Ï - 10 dü+∫ø£ - 04

˝Àø˘dü‘êÔ f…ÆyéT‡ |üø£å|üÁ‹ø£

12345678901234567890123456789012123456781234567890123456789012345678901212345678123456789012345678901234567890121234567812345678901234567890123456789012123456781234567890123456789012345678901212345678123456789012345678901234567890121234567812345678901234567890123456789012123456781234567890123456789012345678901212345678

ãTø˘ ø£esY &çC…’Hé : düT˙‘· Ä]$T*¢ IFSC No: SBIN0020072

ø±s¡÷ºHéø±s¡ïsY

bÕ\qq #·÷dæ zfÒj·TeTH kÕVü≤dü+ ............ 5

ªj·T÷ìj·THé ã&Ó®Ÿ 2019`20μ ‘ê‘êÿ*ø£..... 6

m≥ºπø\≈£î ‘Ó\+>±D˝À Á>±eTHê´j·÷\j·÷\T.. 11

Á>±eTHê´j·÷\j·÷\‘√ kÕe÷qT´&çøÏ ...........13

|òæÁãe] 28q rHéeT÷]ÔuÛÑeHé À ................... 14

<X #·]Á‘· À |æ.$. kÕúq+ ø°\ø£+, |ü~\+ ! ...... 15

qe‘·s¡+ Hêj·T≈£î\T MTs¡T uÛ≤$ (uÛÑ$wü ‘·TÔ).... 16

ª‘Ó\+>±D˝À |ü+#êsTTr\Tμ Ç+ø± dü>±ìøÏ.....21

dü«‘·+Á‘· ì|ü⁄DT\ ãè+<ä+ ìy~ø£ &Ûç©¢ À .........22

@|”øÏ ªÁ|ü‘´ø£ <ë |üqTï sêsTTr\Tμ ............ 24

ô|ò&És¡*C≤ìï $düÔ]+#+<äT≈£î ìsêàD≤‘·àø£........ 27

(MT&çj·÷) ªø°μ ø±yÓT+≥T¢ ! ............................ 28

]»s¡T« düú ≤\qT nHê Áø±+‘·+ #ùd ............... 29

˝Àødü‘êÔ düVü≤#·s¡T˝≤sê ! (eTqdüT˝À e÷≥)...... 30

&ÉãT“ mìïø£\qT Á|ü‘ê´e÷ïj·T sê»ø°j·T .......... 33

yÓ’<ä \ |ü≥¢ >ös¡e+ ‘·>∑Z≥+ Á|üC≤s√>±´ìøÏ........ 34

4


˝Àø˘dü‘êÔ f…ÆyéT‡ |òæÁãe] 16`28, 2019



‘·eT ◊<fi¢ bÕ\qqT #·÷dæ z≥T yj·TeTH kÕVü≤dü+ #j·T Òø£ mìïø£ À¢

¬>\e≤ìøÏ #˚dæq Ä|ü<ä yÓTT≈£îÿ˝≤¢ j·T÷ìj·THé ã&Ó®Ÿ ñ+<äì ˝Àø˘dü‘êÔ

eékÕú|ü≈£î&ÉT &Üˆˆ »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY nHêïs¡T.

eT+Á‹ |”j·TTwt >√j·T˝Ÿ ˝ÀødüuÛÑ À Á|üyXô|Ïºq j·T÷ìj·THé ‘ê‘êÿ*ø£

u&Ó®Ÿ 2019ô|’ CÒ|” düŒ+~dü÷Ô.. Ç~ |üP]Ô>± mìïø£\ ã&Ó®Ÿ, mìïø£\

ñ|üHê´dü+˝≤ ñqï ã&Ó®Ÿ nì yêÚ≤´ì+#ês¡T.

¬s’’‘·T\T, ndü+|òüTÏ‘·s¡+>∑ ø±]à≈£î\T, eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ ñ<√´>∑T\T

nH eT÷&ÉT esêZ\qT \ø£å +>± #düT≈£îì ñ|üXeTq Vü‰MT*ï

Á|üø£Ï+#ês¡ì, nsTT‘ yÓTT≥ºyÓTT<äÏkÕ]>± sêÁwüº+‘√ dü+ã+<Ûä+

Ò≈£î+&Ü j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ Hs¡T>± Á|ü»\≈£î sêsTTr*ï

Á|ü‘·´ø£ å+>± ã~© #˚ùd <Û√s¡DÏ Ç+<äT˝À Á|üdüTŒ¤≥+>±

ø£ì|æk˛Ô+<äì CÒ|” nHêïs¡T. ∫qï, düqïø±s¡T ¬s’‘·T\≈£î

bÕ\qqT #·÷dæ zfÒj·TeTH˚ kÕVü≤dü+ ˝Òì Á|üuÛÑT‘·«|ü⁄

Ä|ü<ä yÓTT≈£îÿ\ mìïø£\ ã&Ó®Ÿ: CÒ|”

@&Ü~øÏ#Ã s¡÷.6,000qT Hs¡T>± j·T÷ìj·THé u≤´+≈£î

nøö+≥¢˝ÀøÏ ã~© #˚kÕÔeTì #ÓãT‘√+<äHêïs¡T.

Ç|üŒÏ<ëø± Ç˝≤+Ï sêsTTr\T, |æ+#Û·qT¢ e+Ï yêÏì

sêÁcÕº\‘√ ø£*|æ ‘·q e+‘·T yê≤‘√ Çe«≥+

ÄqyêsTTr>± ek˛ Ô+< äHêïs ¡ T . sê ÁcÕ º˝À ¢ì

Á|üuÛÑT‘ê«\qT, eTTKéT+Á‘·T\qT #·÷dæ |ü+#êj·Tr

qT+∫ bÕs¡¢yÓT+≥T es¡≈£L z≥T¢ y˚düTÔqï Á|üdüTÔ‘·

‘·s¡TD+˝À.. sêÁcÕº\‘√ dü+ã+<Ûä+ ˝Ò≈£î+&Ü Hs¡T>±

j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü»\≈£î ã<ä˝≤sTT+|ü⁄\T

#˚j·T≥+ m˝≤+Ï e÷s¡TŒ\≈£î <ë]rdüTÔ+<√ y˚∫

#·÷&Ü\Hêïs¡T.

ã&Ó®Ÿ À e&û¶\T s¡÷. 6,65,000 ø√≥T¢, sêÁcÕº\≈£î

$$<Ûä s¡÷bÕ˝À¢ Çyê«*‡q s¡÷.13,70,000 ø√≥T¢

b˛>± $T–˝Ò~ s¡÷.7,30,000 ø√≥T¢ e÷Á‘·yTqì,

Ç+<äT˝À 3,00,000 ø√≥T¢ s¡ø£ åD s¡+>±ìøÏ

b˛‘êj·Tì, |”ÄsYd”\ e+Ï yêÏøÏ Ç+ø=+‘· Ks¡TÃ

ñ+≥T+<äì, $T–*q yÓTT‘·Ô+˝À ~yêfi≤ rùdØ‹˝À

ø±≈£î+&Ü, ø=+‘· ‘Ó*$>±, <XÊìï eT]+‘· n|ü⁄Œ˝À¢

eTT+#·≈£î+&Ü |ü]$T‘·+>± ‘ê‘êÿ*ø£ ‘êsTT˝≤*ï

Á|üø£Ï+#·≥yÓTTø£ÿfÒ >∑T&ç¶ À yÓT\¢ nì CÒ|” nHêïs¡T.

‘·q bÕ\Hê yÓ’|òü ≤´ìï >∑T]Ô+∫, >∑‘·+ qT+∫

bÕsƒê\T #s¡TÃ≈£îì ø£ düŒwüºyÓTÆq |ü<∏äø±ìï, Á|üD≤[ø£qT

Á|üø£Ï+# Á|üj·T‘êìï j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ #j·Tø£b˛e≥+ á

∫e] ã&Ó®Ÿ˝À ô|<ä› ˝À≥ì CÒ|” nHêïs¡T. @ yÓ’|òü˝≤´\ e\¢

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ y˚>∑+>± m<ä>∑˝Òø£b˛‘√+<√, Ä yÓ ’|ò ü˝≤´\qT

dü]~<˚›eTÚ*ø£ e÷s¡TŒ\ ø√dü+ ã&Ó®Ÿ˝À ˇø£ÿ n&ÉT>∑T ≈£L&Ü

eTT+<äT≈£î |ü&É Ò<äHêïs¡T. $<ä , Äs√>±´\qT u≤>∑T #j·T≥+ ø√dü+,

ñbÕ~Û, Á|üuÛÑT‘·« ø±sê´\j·÷˝À¢ \+#ê Ò¢ì ùde\T n+~+#·≥+,

kÕúìø£ dü«j·T+bÕ\q, #·≥ºã<ä∆bÕ\q, eékÕj·T+ ˝≤uÛÑkÕÏ

#j·T+ ø√dü+ m≥Te+Ï Á|üj·T‘·ï+ #j·T≈£î+&Ü.. >∑‘· Á|üuÛÑT‘ê«\

‘·s¡Vü‰˝ÀH ‘·eT bÕ\q ≈£L&Ü bÕ‘· $<ÛëHê\‘√ ñ+≥T+<äì,

mìïø£\ düeTj·T+ e#Ã dü]øÏ ‘êsTT˝≤\qT yÓTTVü≤+ MT<ä |ü&kÕÔeTì

yÓ÷B Á|üuÛÑT‘·«+ ã&Ó®Ÿ <ë«sê #Ó|æŒq≥T¢+<äHêïs¡T. bÕ\≈£î\ $<ÛëHê\

e\¢ ø±≈£î+&Ü πøe\+ 130 ø√≥¢ »HêuÛ≤ ñ+&É≥+ e\¢ uÛ≤s¡‘·<X

Ä]úø£ eédüú ô|s¡T>∑T‘√+<äì, Ç~≈≈£L&Ü eT+Á‹ #Ó|æŒq≥T¢ e#Ã

◊<fi¢ À 5 ÁÏ*j·THé &Ü\s¡¢≈£î, mì$T<fi¢ À 10 ÁÏ*j·THé &Ü\s¡¢≈£î

#s¡≥+ nkÕ<Ûä eTHêïs¡T. &Ü\sY‘√ b˛*ùdÔ s¡÷bÕsTT >∑‘· ø=ìï

HÓ\˝À¢H 20 XÊ‘·+ yTs¡ |ü‘·qyÓTÆ+<äHêïs¡T. <X+˝À ìs¡T<√´>∑+

ô|]–q e÷≥ yêdüÔeeTq≥+˝À dü+<˚Vü≤+˝Ò<äì, yêdüÔyê*ï,

>∑D≤+ø±*ï nD∫ô|fÒº+<äT≈£î Á|üj·T‹ï+∫Hê Á|ü»\ J$‘ê˝À¢ á

dü+øå√uÛÑ+ ø£ì|æk Ô+<äì nHêïs¡T. uÛ≤s¡‘·<XÊìøÏ Ä\dü +>±HÓ’Hê

áyfi ø±e\dæ+~ eTÚ*ø£ e÷s¡TŒ\ì, á ~X>± Á|üj·T‘êï\T

»s¡>∑q+‘· es¡≈£L Ç˝≤+Ï ã&Ó®Ÿ\ e\¢ Á|ü»\≈£î ˇ]π><˚MT

ñ+&É<äì »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY nHêïs¡T.

6



2014 mìïø£ À¢ ‘êqT Ç∫Ãq Vü‰MT\≈£î

_Ûqï+>±, Á|ü< ÛëqeT+Á‹>± u≤<Û ä ´‘ ·\T

d”«ø£]+#êø£ ‘·q bÕ\q≈£î #Ó|ü ⁄Œ≈£îqï

dü+ø£ ≤ŒìøÏ $s¡T<ä∆+>± qπs+Á<ä yÓ÷B 2019

j·T÷ìj·THé ‘ê‘êÿ*ø£ ã&Ó®ŸqT ‘ê‘êÿ*ø£

‘êsTT˝≤\ ã&Ó®Ÿ>± e÷sêÃs¡T.

<X+˝Àì düTe÷s¡T 12 ø√≥¢ eT+~ ∫qï,

düqïø±s¡T ¬s’‘·T\≈£î s¡÷.75,000 ø√≥¢ \_∆

ø£*–+#˝≤ ø=‘·Ô |ü<∏äø±ìï yÓ÷B Á|üuÛÑT‘·«+

‘êC≤ ã&Ó®Ÿ˝À Á|üø£Ï+∫+~. kÕ>∑T˝À ñqï

uÛÑ÷$T ¬s+&ÉT ôV≤ø±ºs¡¢ ø£Hêï ‘·≈£îÿe>± ñqï

ªj·T÷ìj·THé ã&Ó®Ÿ 2019-20μ..

‘ê‘êÿ*ø£ |ü<äT› - ‘ê‘êÿ*ø£ ‘êsTT˝≤\T

2017-18

yêdüÔe

>∑D≤+ø±\T

2017-18

ã&Ó®Ÿ

n+#·Hê\T

2017-18

düe]+∫q

n+#·Hê\T

2017-18

ã&Ó®Ÿ

n+#·Hê\T

j·T÷ìj·THé ‘ê‘êÿ*ø£ ã&Ó®Ÿ 2019-20 düeTÁ>∑ dü«s¡÷|ü+ (s¡÷.ø√≥¢ À)

1) ¬syÓq÷´ edü÷fi¯ó¢ 14,35,233 17,25,738 17,29,682 19,77,693

m) |üqTï Ä<ëj·T+ 12,42,488 14,80,649 14,84,406 17,05,046

_) |üHï‘·s¡ Ä<ëj·T+ 1,92,745 2,45,089 2,45,276 2,72,647

2) eT÷\ <Ûäq edü÷fi¯ó¢ 7,06,742 7,16,475 7,27,553 8,06,507

m) s¡TD edü÷fió¢ 15,633 12,199 13,155 12,508

_) Ç‘·s¡ edü÷fió¢ 1,00,045 80,000 80,000 90,000

dæ) s¡TD≤\T 5,91,064 6,24,276 6,34,398 7,03,999

3) yÓTT‘·Ô+ edü÷fi¯ó¢ 21,41,975 24,42,213 24,57,235 27,84,200

4) yÓTT‘·Ô+ e´j·T+ 21,41,975 24,42,213 24,57,235 27,84,200

5) ¬syÓq÷´ ˝À≥T 4,43,602 4,16,034 4,10,930 4,70,214

6) Á<äe´ ˝À≥T 5,91,064 6,24,276 6,34,398 7,03,999

¬s’‘·T\≈£î @≤ s¡÷.6,000 eT÷&ÉT <äbòÕ\T>±

Hs¡T>± yê] u≤´+≈£î U≤‘ê˝À¢ Á|üuÛÑT‘·«+ »eT

# ˚j·TqT+~ (| ”m+-ø ÏkÕH é | ü< ∏ äø £+).

ndü+|òüTÏ‘· ø±]à≈£î\≈£L HÓ\≈£î s¡÷.3,000

|æ+#Û ·H é Çe«uÀ‘·Tqï≥T ¢ Á|üø £Ï+∫+~

(Á|ü<ÛëHéeT+Á‹ ÁX¯yéT jÓ÷– e÷Hé<ÛäHé). eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ y˚‘·q Je⁄\≈£î

s¡÷.5\ø£å\ es¡≈£L Ä<ëj·T|ü⁄ |üqTï ]uÒ≥T≈£î s¡÷.18,500 ø√≥¢ yTs¡

yÓ∫Ã+#·qTqï≥T¢ ‘Ó*|æ+~. ∫qï yê´bÕs¡T\≈£î Jmdt° s¡≥, Ç+&É¢

ø=qT>√\T<ës¡T\≈£î |üqTï sêsTTr.. Ç˝≤ es¡Tdüô|Ïº Á|üC≤ø£s¡ø£ |ü<∏äø±\qT

Á|ü‹bÕ~+#ês¡T.

8



ô|ò Àwæ|t øÏ+<ä Ç#Ã πø+Á<ä kÕÿ\sYwæ|t\T,

mdt.dæ\T, z;d”\øÏ#˚Ã Á|üyêdü uÛ≤s¡rj·T

kÕÿ\sYwæ|t\ ì<Û ä T\≈£î uÛ≤Ø>± ø√‘·

$~Û+#ês¡T. MÏ ø√dü+ >∑‘· ã&Ó®Ÿ˝À

s¡÷.500 ø√≥T¢ πø≤sTT+#·>±, Á|üdüTÔ‘·

ã&Ó®Ÿ˝À <ëìì s¡÷.390.50 ø√≥¢≈£î

Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·–Z+∫+~. mdt.dæ, ;d”, dübòÕsTT

ø£s¡à#êØ\‘√bÕ≥T yÓTT‘·Ô+ ◊<äT C≤rj·T

ø£$Twüq¢≈£î s¡÷.39.87 ø√≥T¢ πø≤sTT+#ês¡T.

>√ dü+|ü<ä eè~∆øÏ s¡÷.750 ø√≥¢‘√

sêÁw”ºj·T ø±eT<ÛqT ÄjÓ÷>¥qT Á|üø£Ï+#ês¡T.

$uÛÑ»q H|ü<∏ä +˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ≈£î 2014

qT+∫ ô|+&ç+>¥ À ñqï eqs¡T\ À≥T uÛÑØÔ

düVü‰ @ n+XÊ˙ï ã&Ó®Ÿ˝À Á|ükÕÔ$+#· Ò<äT.

‘Ó\+>±D Á|üuÛ ÑT‘·«+ ø=ìï |ü<∏ äø±\T,

ÁbÕC…≈£îº\ |üs¡+>± n&ç–q kÕj·÷ìï ≈£L&Ü

<ë≥yXÊs¡T.

sêuÀjT ◊<fi¢ À \ø£å Á>±e÷\T &çõ≥ Ÿ

Á>±e÷\T>± e÷s¡TkÕÔeTHêïs¡T. ø£èÁ‹eT yT<Ûä

n_Ûeè~∆øÏ #·s¡ *ï Á|üø£Ï+#ês¡T.

sêuÀjT ◊<fi¢ À 5 ÁÏ*j·THé &Ü\s¡¢

kÕúsTTøÏ (s¡÷.360 \ø£å\ ø√≥T¢), Ä ‘·sê«‘·

eT÷&fi¢ À 10 ÁÏ*j·THé &Ü\s¡¢øÏ (s¡÷.720

\ø £ å\ ø√≥T ¢ ) eTq Ä] úø £ s ¡+> ∑+

m<äT>∑T‘·T+<äì eT+Á‹ #ÓbÕŒs¡T. sêuÀjT

<äXÊ_›øÏ <ës¡Ùìø£‘·qT $»Hé-2030 ù|s¡T‘√

q÷‘·q ã&Ó®Ÿ À Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü‹bÕ~+∫+~.

Bìø√dü+ 10 eTTK´yÓTÆq <äèø√ÿD≤\qT

Ä$wüÿ]+∫+~.

e#Ã Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+˝À Á|üuÛÑT‘·«

KC≤Hê≈£î e#Ã Á|ü‹ s¡÷bÕsTT˝À 70 ô|’dü\T

@|”, ‘Ó\+>±D≈£î |üqTï˝À¢ yê≤ ô|s¡T>∑T<ä\

πø+Á<ä |üqTï\ qT+∫ 2019-20 Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ, ‘Ó\+>±D≈£î yê≤\T ô|]>±sTT. @|”øÏ 2018-

19 ø£Hêï 10 XÊ‘·+ (s¡÷.3,573.23 ø√≥T¢) n~Ûø£+>± s¡÷.36,360.26 ø√≥T¢ sêqTHêïsTT. 14e Ä]úø£ dü+|òüT+

dæbòÕs¡T‡\ yTs¡≈£î πø+Á<ä+ sêÁcÕºìøÏ j·T÷ìj·THé |üqTï˝À¢ 4.305 XÊ‘·+ yê≤qT |ü+#·T‘√+~. ø±s=ŒπsŸ ≤´ø‡

s¡÷|ü+˝À n‘· ~Ûø£ yê≤ <ä≈£îÿ‘√+~. Ä ‘·sê«‘· kÕúq+˝À d”Jmdt°, Ä<ëj·T|üqTï\T ñHêïsTT. ‘Ó\+>±D≈£î j·T÷ìj·THé

|üqTï\ yê≤ >∑‘&Ü~ ø£+fÒ s¡÷.2,022.17 ø√≥T¢ ô|]–+~. ‘êC≤ ã&Ó®Ÿ Á|üø±s¡+ sêÁcÕºìøÏ s¡÷.20,583.05 ø√≥T¢

\_Û+#êsTT. |üqTï\ yê≤>± eTVü‰sêÁwüº≈£î s¡÷.46,630.66 ø√≥T¢, ø£sêí≥ø£≈£î s¡÷.39,806.26 ø√≥T¢, ‘·$TfiHê&ÉT≈£î

s¡÷.33,978.47 ø√≥T¢, ñ‘·Ôs¡ Á|ü<XŸ≈£î s¡÷.1,51,682.70 ø√≥T¢, ;Vü‰sY≈£î s¡÷.81,631.13 ø√≥T¢, eT<Ûä Á|ü<XŸ≈£î

s¡÷.63,750.81 ø√≥T¢, |ü•ÃeT u…+>±˝Ÿ≈£î s¡÷.61,858.90 ø√≥T¢ \_Û+#êsTT.

¬s’ Ò«\≈£î s¡÷. 64,587 ø√≥T¢

ã&Ó®Ÿ À ¬s’ Ò«\≈£î s¡÷.64,587 ø√≥T¢ Á|ü‹bÕ~+#ês¡T. ¬s’ Ò« eT÷\<Ûäq

e´j·÷ìøÏ s¡÷.1.58 \ø£å\ ø√≥¢qT πø≤sTT+#ês¡T. ¬s’\T #ÛêØ®\ ô|+|ü⁄

CÀ*øÏ b˛˝Ò<äT. 2018-19 dü+e‘·‡s¡+ ¬s’˝Ò« #·]Á‘·˝ÀH˚ n‘·´+‘·

uÛÑÁ<äyÓTÆq~>± ì*∫+<äì |”j·TTwt >√j·T Ÿ ‘·q Á|üdü+>∑+˝À n_Ûe]í+#ês¡T.

<X+˝À ø±|ü ≤ Òì Áu≤&éπ>CŸ ¬s’ Ò« Áø±dæ+>¥\T n+≥÷ ñ+&Ée⁄, nìï

#√≤¢ ø±|ü ≤ @sêŒ≥T #j·TqTHêïs¡T. Á|üdüTÔ‘· Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+˝À 96.2>±

ñqï ¬s’ Ò« Ä|üπsÏ+>¥ ìwüŒ‹Ôì e#Ã Ä]úø£ dü+e‘·‡s¡+ qT+∫ 95 XÊ‘êìøÏ

‘·–Z+#ê\ì \ø£å +>± ô|≥Tºø=Hêïs¡T. 2014‘√ b˛*ùdÔ Á|üD≤[ø±e´j·T+

148 XÊ‘·+ ô|s¡>∑qT+~. ø=‘·Ô …’q¢ ìsêàD≤ìøÏ s¡÷.7,255 ø√≥T¢, π>CŸ\

e÷]Œ&çøÏ s¡÷.2,200 ø√≥T¢, &É_¢+>¥ |üqT\≈£î s¡÷.700 ø√≥T¢, dæ>∑ï*+>¥≈£î

s¡÷.1750 ø√≥T¢ πø≤sTT+#ês¡T. <oj·T+>± n_Ûeè~∆ #dæq ôdMT ôV’≤d”Œ&é

Áf…sTTHé ªe+<uÛ≤s¡‘Y mø‡Áô|dtμ y>∑+˝À Á|üj·÷DÏ≈£î\≈£î Á|ü|ü+#·kÕúsTT

nqTuÛÑ÷‹ìdüTÔ+<äì eT+Á‹ #ÓbÕŒs¡T. ‘Ó\+>±D, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ\˝À düVü‰

|ü\T#√≥¢ ø=‘·Ô ˝…’q÷¢, ¬s’fi¯¢ CÀ*øÏ yÓfi¯¢≈£î+&Ü bÕ‘· ÁbÕC…≈£îº\qT |üP]Ô

#˚j·T≤ìπø ¬s’˝Ò« XÊK ÁbÕ<Ûëq´‘·ì∫Ã+~. kÂø£sê´\ ø£\Œq≈£î

πø≤sTT+|ü⁄*ï ô|+∫+~.

Á|ü‘· ø£å, |üs√ø£å |üqTï\ qT+# \_Û+#·qTHêïsTT. n< düeTj·T+˝À Á|üuÛÑT‘·«+

Ks¡TÃ #ùd Á|ü‹ s¡÷bÕsTT˝À 23 ô|’dü\T |üqTï\T, düT+ø±˝À¢ sêÁcÕº\ yê≤>±

ñ+~. Bì ‘·sê«‘· ¬s+&√kÕúq+˝À 18 ô|’dü\T e&û¶ #Ó*¢+|ü⁄\ s¡÷|ü+˝À

ø√XÊ>±s¡+ qT+∫ ‘·s¡*b˛qTHêïsTT. ø£ÿ Jmdt° qT+# Á|ü‹ s¡÷bÕsTT˝À

21 ô|’dü\ Ä<ëj·T+ \_Û+#·qT+~.

>∑èVü≤ìsêàD+, |ü≥ºD e´eVü‰sê\ XÊK≈£î ã&Ó®Ÿ˝À ÁbÕ<Ûëq´+

\_Û+∫+~. >∑‘·kÕ]‘√ b˛*ùdÔ 2019-20˝À 17 XÊ‘·+ yTs¡ ì<ÛäT\T

ô|]>±sTT. á XÊK≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ yÓTT‘·Ô+ s¡÷.48,000 ø√≥T¢ πø≤sTT+∫+~.

Ç+<äT˝À Á|ü<ÛëqeT+Á‹ |ü≥ºD Äyêdt jÓ÷»q≈£î s¡÷.6,853.26 ø√≥T¢,

neTè‘Y |ü<∏äø±ìøÏ s¡÷.7,300 ø√≥T¢, Äø£s¡D°j·T q>∑sê\≈£î s¡÷.6,600

ø√≥T¢, dü«#·Ã¤uÛ≤s¡‘Y $TwüHé≈£î s¡÷.2,750 ø√≥T¢ πø≤sTT+#ês¡T.

eTVæ≤fi≤ •Xó n_Ûeè~∆ eT+Á‹‘·« XÊK≈£î j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ á



ã&Ó®Ÿ˝À s¡÷.29y\ ø√≥¢qT πø≤sTT+∫+~. >∑‘· @&Ü~‘√

b˛*ùdÔ á <äbòÕ πø≤sTT+|ü⁄\qT 20 XÊ‘·+ ô|+∫+~.

Á|üdü÷‹ ø±s¡ Áø£e÷\≈£î ¬sÏº+|ü⁄ πø≤sTT+|ü⁄\qT #dæ+~.

q\¢<Ûäq+ ìs√<Ûäø£ #·s¡ \ Á|üuÛ≤e+‘√ >∑‘· Hê\T>∑Tqïπsfi¢

eé~Û À <Xyê´|üÔ+>± ãj·T≥|ü&Éì s¡÷.1,30,000 ø√≥¢

Ä<ëj·÷ìï |üqTï |ü]~Û ÀøÏ ‘>∑*>±eTì |”j·TTwt >√j·T˝Ÿ

Á|üø£Ï+#ês¡T. s¡÷.6,900 ø√≥¢ _HêMT ÄdüTÔ\T, 1,600

ø√≥¢ $<o ÄdüTÔ\T kÕ«BÛq+ #düT≈£îHêïeTì, 3,38,000

&=\¢ ø£+ô|˙\ ÄqTbÕqT\T ø£ìô|Ïº yêÏ >∑T]Ô+|ü⁄

s¡<äT›#XÊeTì #ÓbÕŒs¡T.

ø±\Twü´ ìj·T+Á‘·D≈£î ã&Ó®Ÿ˝À 50 XÊ‘·+ ø√‘·

|ü&ç+~. q÷‘·q, |ü⁄qs¡T‘êŒ<äø£ Ç+<Ûäq eqs¡T\ s¡+>±ìøÏ

m˝≤+Ï πø≤sTT+|ü⁄\T »s¡|ü Ò<äT.

|üsêés¡D eT+Á‹‘·« XÊK≈£î ì<ÛäT\T á @&Ü~ 20.27

XÊ‘·+ ô|]>±sTT. á XÊK≈£î s¡÷.3,111.20 ø√≥T¢

πø≤sTT+#ês¡T.

mdt.dæ, mdt.Ï\ dü+πøåe÷ìøÏ ì<ÛäT*ï >∑‘&Ü~ ø£+fÒ

>∑D˙j·T+>± ô|+#ês¡T. mdt.dæ\≈£î 2018-19 ø£+fÒ 35.6

XÊ‘·+ n~Ûø£+>± ákÕ] ì<ÛäT\qT s¡÷.76,801 ø√≥¢≈£î

ô|+#ês¡T. mdt.Ï\ dü+πøåe÷ìøÏ ôd’‘·+ ì<ÛäT\qT 28 XÊ‘·+

ô|+∫ s¡÷.50,086 ø√≥¢qT Á|üø£Ï+#ês¡T.

Äs√>∑´s¡+>±ìøÏ s¡÷.61,398 ø√≥¢qT Á|üuÛÑT‘·«+

πø≤sTT+∫+~. Ç+<äT˝À s¡÷.6,400 ø√≥¢qT Á|ü‹cÕ‘·àø£

ªÄj·TTcÕàHé uÛ≤s¡‘Y - Á|ü<ÛëHéeT+Á‹ »HéÄs√>∑ jÓ÷»qμ≈£î

Á|ü‘´øÏ+#ês¡T. Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ HêDýÓTÆq yÓ’<ä ùde\

ø√dü+ Äj·TTcÕàHé uÛ≤s¡‘Y øÏ+~ yÓ ŸHÓdt ôd+≥s¡¢ @sêŒ≥≈£î

s¡÷.250 ø√≥T¢ Ç#êÃs¡T. C≤rj·T |ü≥ºD Äs√>∑ $TwüHé

øÏ+<ä yÓ ŸHÓdt ôd+≥s¡¢ @sêŒ≥T≈£î s¡÷.1,350.01 ø√≥T¢

πø≤sTT+#ês¡T. ø°\ø£yÓTÆq Äs√>∑´s¡+>±ìøÏ á s¡ø£yÓTÆq

$~*+|ü⁄\ |ü≥¢ rÁe ndü+‘·è|æÔ e´ø£ÔeTe⁄‘√+~.

πø+Á<ä Vü≤À+ XÊK≈£î ã&Ó®Ÿ πø≤sTT+|ü⁄\T ‘=*kÕ]>±

\ø£å ø√≥¢ e÷s¡TÿqT <ë≤sTT.

eTVü‰‘êà>±+BÛ C≤rj·T ñbÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø±ìøÏ πø+Á<ä+

s¡÷.60,000 ø√≥T¢ πø≤sTT+∫+~. >∑‘&Ü~ ø£+fÒ Ç~ 11

XÊ‘·+ m≈£îÿe.

Á|ü<ÛëHéeT+Á‹ Á>±yéT dü&Éø jÓ÷»q |ü<∏äø£+˝À e÷s¡TŒ

Ò<äT. s¡÷.19,000 ø√≥T¢ πø≤sTT+#ês¡T.

˝ÀødüuÛÑ mìïø£\ ø√dü+ s¡÷.yÓsTT´ ø√≥T¢, Ks¡TÃ\

ø√dü+ s¡÷.339.54 ø√≥T¢ ÇdüTÔqï≥T¢ Á|üø£Ï+#ês¡T.

<˚X¯+˝Àì yÓTÁÀ ¬s’˝Ÿ ÁbÕC…≈£îº\ìï+Ïø° ø£*|æ

s¡÷.19,152 ø√≥T¢ ÇdüTÔqï≥T¢ Á|ükÕÔ$+#ês¡T. Ç+<äT˝À

$»j·Tyê&É, $XÊK|ü≥ï+ yÓTÁÀ ¬s’fi¯ ¢‘√bÕ≥T &Û ç©¢,

10 n+XÊ\‘√ <ës¡Ùìø£ |üÁ‘·+ 2030

Á|ü|ü+#· Ä]úø£ eédüú À¢ y>∑+>± n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·Tqï eTq <˚X¯+ e#˚Ã nsTT<˚fi¯¢˝À 5 ÁÏ*j·THé &Ü\s¡¢≈kÕúsTTøÏ

#s¡Tø√qT+<äì eT+Á‹ |”j·TTwt >√j·T˝Ÿ #ÓbÕŒs¡T. nsTT‘, eTq <XÊìøÏ Ç+‘·≈£î$T+∫q XøÏÔkÕeTsêú \T ñHêïj·Tì,

e#Ã <äXÊu≤›ìøÏ (2030) 10 ÁÏ*j·THé &Ü\s¡¢ kÕúsTTøÏ #s¡Tø√yê\ì Ä+ø±øÏådüTÔqï≥T¢ ‘Ó*bÕs¡T. á \ø£å kÕ<Ûäq ø√dü+

|ü~ ø°\ø±+XÊ\‘√ ≈£L&çq <äX ~X\ <ës¡Ùìø£ |üÁ‘êìï s¡÷bı+~+∫q≥T¢ ‘Ó*bÕs¡T. ‘·q ã&Ó®Ÿ Á|üdü+>∑+˝À #·~$

$ì|æ+#ês¡T.

1. Á|ü»\ Jeq Á|üe÷D≤\qT ñqï‘·+>± r]Ã~<˚›+<äT≈£î, 10 ÁÏ*j·THé &Ü\s¡¢ Ä]úø£ eédüúqT s¡÷bı+~+#+<äT≈£î

nedüs¡yÓTÆq uÛÖ‹ø£, kÕe÷õø£ eTÚ*ø£ edü‘·T\ ø£\Œq á <ës¡Ùìø£ |üÁ‘·+˝Àì ‘=* n+X+. n‘ê´<ÛäTìø£yÓTÆq s¡Vü≤<ës¡T\T,

¬s’ Ò«e÷sêZ\T, z&Éπse⁄\T, $e÷HêÁXj·÷\T, |ü≥ºD s¡yêD≤ eédüú\T, düVü≤»yêj·TTe⁄, $<äT´‘·TÔ düs¡|òüsê\T, n+‘·s¡Z‘·

»\e÷sêZ\ @sêŒ≥T e+Ï$ Bì˝À uÛ≤>∑+. Çø£ kÕe÷õø£ eTÚ*ø£ edü‘·T\T.. Á|ü‹ ≈£î≥T+ã+ Äs√>∑ ø£s¡yÓTÆq, |ü]Xó

ÁuÛÑyÓTÆq, dü«#·Ã¤yÓTÆq |ü]düsê\qT ø£*– ñ+&˝≤ ñ+≤sTT. n‘·T´qï‘·yÓTÆq $<ë´dü+düú\ <ë«sê ñqï‘·yÓTÆq Hêj·Tø£‘ê«ìï

n+~+#˝≤ HêDýÓTÆq, $C≤„q Ä<Ûë]‘· $<ëéédüúqT s¡÷bı+~kÕÔ+.

2. <X+˝Àì e÷s¡TeT÷\\≈£L, Ä]úø£ eédüú Àì Á|ü‹ s¡+>±ìø° #s¡Tø=H˝≤, Á|ü‹ bÂs¡T&ç J$‘êìï Á|üuÛ≤$‘·+

#ùd˝≤ &çõ≥ Ÿ Ç+&çj·÷qT r]Ã~<ä›≥+. Ç°e* dü+e‘·‡sê\˝À Áô|’y≥T, Á|üuÛÑT‘·« ≤yê<M\T &çõ≥©ø£s¡D #j·T≥+‘√

kÕ~Û+∫q $»j·÷\ Ä<Ûës¡+>± 2030 HêÏøÏ &çõ≥˝Ÿ Ä]úø£ eédüúqT, &çõ≥˝Ÿ eTÚ*ø£ edü‘·T\qT ì]àkÕÔ+. eTq

j·TTe‘· ÁbÕs¡+_ÛdüTÔqï ndü+U≤´ø£ n+≈£îs¡ dü+düú\T, yês¡T düèwæºdüTÔqï \ø£å\ ñ<√´>±\T eTq*ï á >∑eT´+ ~X>±

q&ç|ækÕÔsTT.

3. uÛÑ÷e÷‘·qT dü‘·‘· Vü≤]‘·+>± eT\#·Tø√e≥+, uÛ≤s¡‘YqT ø±\Twü s¡Væ≤‘· <X+>± r]Ã~<äT›ø√e≥+. $<äT´‘·TÔ

yêVü≤Hê\T, |ü⁄qs¡T‘êŒ<äø£ Ç+<ÛäHê\ uÛ≤Ø $ìjÓ÷>∑+. ~>∑TeT‘·T\ô|’ Ä<Ûës¡|ü&É≤ìï ‘·–Zdü÷Ô, Á|ü»\≈£î Ç+<Ûäq uÛÑÁ<ä‘·

10



ø£*Œdü÷Ô.. $<äT´‘·TÔ ì\« ñ|üø£s¡D≤\T, $<äT´‘·TÔ yêVü≤Hê\ $ìjÓ÷>∑+˝À $|ü¢yê‘·àø£ $<ÛëHê\qT n+~|ü⁄#·TÃø√e≥+˝À

Á|ü|ü+#êìøÏ eTq <X+ e÷s¡Zìπs›X+ #düTÔ+~.

4. Ä<ÛäTìø£ &çõ≥ Ÿ kÕ+πø‹ø£‘·\ <äqTï‘√ Á>±MTD bÕ]ÁXÊ$Tø°ø£s¡DqT $düÔ]+|üCÒdü÷Ô ô|<ä›m‘·TÔq ñbÕ~Û neø±XÊ\T

düèwæº+#·≥+. yTøÏHé Ç+&çj·÷ #·÷|æq e÷s¡Z+˝À <X+˝Àì e÷s¡TeT÷\ ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷ n+≈£îs¡ dü+düú\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+,

eT<Ûä , ∫qï‘·s¡Vü‰ |ü]ÁXeT\qT kÕú|æ+#·≥+ <ë«sê á \øå±´ìï #s¡T≈£î+≤+.

5. q<äT\T, »˝≤Xj·÷ Ò eTq JeHê<Ûës¡+. >∑+>± q~ Xó~∆øÏ Á|üuÛÑT‘·«+ m+‘√ ø£èwæ #k Ô+~. 2030 ø£ ≤¢ |ü]Xó

<ä∆yÓTÆq q<äT\T, <˚X¯ Á|ü»\+<ä]ø° düTs¡øÏå‘·yÓTÆq ‘ê>∑T˙s¡T n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ rdüT≈£îsêe≥+, kÕ>∑T s¡+>∑+˝À düeTs¡ú ˙Ï

j·÷»e÷q´ |ü<ä∆‘·T\T nqTdü]+#˝≤ #j·T≥+.

6. düTBs¡ÈyÓTÆq düeTTÁ<ärs¡+ <X Ä]úø£ eédüú ã˝Àù|‘êìøÏ yÓqTï<äqTï>± ì\TdüTÔ+~. rs¡ ÁbÕ+‘· Á|ü»\ Jeq

Á|üe÷D≤\qT yÓTs¡T>∑T|ü]#+<äT≈£î düeTTÁ<ä dü+|ü<äqT eTq+ |üP]ÔkÕúsTT˝À $ìjÓ÷–+#·Tø√yê*. kÕ>∑s¡e÷\ ø±s¡ Áø£e÷ìï

y>∑e+‘·+ #j·T≥+‘√bÕ≥T Ç‘·s¡ »\e÷sêZ\q÷ dü‘·«s¡yT n_Ûeè~∆ #düTø√e≥+.

7. eTq n+‘·]ø£å ø±s¡ Áø£e÷ìï eT]+‘· $düÔ]+#·Tø√e≥+. ñ|üÁ>∑Vü‰\ Á|üjÓ÷>±\≈£î eTq <X+ Á|ü|ü+#· <XÊ\≈£L

y~ø£>± e÷]+~. Ç< Áø£eT+˝À 2022 HêÏøÏ eTq <X y√éT>±$Tì n+‘·]ø£å+˝ÀøÏ |ü+|æ+#·≥+.

8. ùd+Á~j·T $<ÛëHê˝À¢ ÄVü‰s√‘·Œ‹Ôì ô|+#·≥+, á s¡+>∑+˝À dü«j·T+düeTè~∆ì kÕ~Û+#·≥+. Á|ü|ü+#· <XÊ\ Á|ü»\

nedüsê\T rπsÃ˝≤ ÄVü‰s√‘·Œ‘·TÔ\qT m>∑TeT‹ #j·T≥+. eékÕj·T+˝À n‘ê´<ÛäTìø£ $<ÛëHê\T nqTdü]+#·≥+, n~Ûø√‘·Œ‹Ôì

kÕ~Û+#·≥+, n<äq|ü⁄ $\Te\T CÀ&ç+#·≥+.. Bì˝À uÛ≤>∑+>±H ÄVü‰s¡Xó~∆, ì\«, bÕ´øÏ+>¥, >=\TdüTø£≥Tº $<Ûëq+˝À

o‘·\ >√<ëeTT\ ìsêàD+ ‘·~‘·sê\ô|’ <äèwæº kÕ]+#·≥+.

9. Äs√>∑ uÛ≤s¡‘Y ìsêàD+˝À uÛ≤>∑+>± Á|ü»\+<ä]ø° Äs√>∑ uÛÑÁ<ä‘· ø£*Œ+#·≥+. BìøÏ nedüs¡yÓTÆq eTÚ*ø£ edü‘·T\T

düeT≈£Ls¡Ã≥+. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ Ç|üŒÏπø Äj·TTcÕàHé uÛ≤s¡‘Y |ü<∏äø±ìï ÁbÕs¡+_Û+∫q $wüj·T+ ‘Ó*dæ+<. 2030 ø£˝≤¢

Äs√>∑ dü+s¡ø£åD≈£î düeTÁ>∑ eédüú\qT Á|ü»\+<ä]ø° n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ rdüT≈£îsêe≥+, eTVæ≤fi\≈£î kÕ~Ûø±s¡‘·, düe÷q

Vü≤≈£îÿ\T, |üP]ÔkÕúsTT uÛÑÁ<ä‘· ø£*Œ+#·≥+‘√bÕ≥T yê]ì dü+|üPs¡í uÛ≤>∑kÕ«eTT\qT #j·T≥+ <ë«sê Äs√>∑ ø£s¡yÓTÆq <X

ìsêàD+.

10. ªø£ìwüº Á|üuÛÑT‘·«+.. >∑]wü bÕ\qμ n+~+#˚ ≤ <XÊìï eT\#·Tø√e≤ìøÏ Á|üC≤Á|üuÛÑT‘ê«\‘√ ø£\dæø£≥Tº>± ñ

<√´>∑T\T |üì#düTÔHêïs¡T. n+<ä] ø£èwæ‘√H \øå±´\qT kÕ~Û+#·Tø√>∑\+. 2030 ø£ ≤¢ Á|ü»\ |ü≥¢ ùdïVü≤|üPs¡«ø£+>±,

u≤<Ûä ‘êj·TT‘·+>±, kÕqT≈£L\ <äèø£Œ<∏ä+‘√ düŒ+~+# n~Ûø±s¡ j·T+Á‘ê+>±ìï <X+ ø£*– ñ+&Ü*.

ø±>±, á $»Hé ù|\e+>± ñ+<äì, <X+˝À e÷qe eqs¡T\ n_Ûeè~∆øÏ <√Vü≤<ä+ #ùd eTÚ*ø£ #·s¡ \T Ç+<äT˝À

Òeì kÕe÷õø£ sê»ø°j·T H‘·\T n_ÛÁbÕj·T|ü&ÉT‘·THêïs¡T.

u…+>∑fiSs¡T, #ÓHÓ’ï ‘·~‘·s¡ ÁbÕC…≈£îº\˙ï #sêÃs¡T. yÏ¬ø+‘√

#Ó|üŒ Ò<äT.

ôV’≤<äsêu≤<é Àì Ä≥$Tø $Tqs¡ Ÿ‡ &Ó’¬sø£ºπsŸ |òüsY

mø˘‡bı¢πswüHé n+&é ØôdsYÃ dü+düú≈£î s¡÷.319.39 ø√≥T¢

πø≤sTT+#ês¡T.

πø+Á<ä ã&Ó®Ÿ˝À C≤rj·T $<ë´dü+düú\ ì<ÛäT\qT

Á|ü‘´ø£+>± #·÷|ü≈£î+&Ü Vü≤j·T´sY m&ÉT πøwüHé ô|ò’HêHé‡ @C… ‡

(ôV≤bòÕ) <ë«sê ÇdüTÔqï≥T¢ dü÷∫+#ês¡T. Ç+<äT˝À @|” Àì

$uÛÑ»q #·≥º+ Á|üø±s¡+ |üP]Ô #j·÷*‡q ‹s¡T|ü‹ ◊◊°

e+Ï yêÏøÏ @y˚Ts¡≈£î ì<ÛäT˝£kÕÔjÓ÷ düŒwüº‘· ˝Ò<äT.

n+‘·]ø£å $uÛ≤>±ìøÏ s¡÷.338 yTs¡ ã&Ó®ŸqT ô|+#·>±,

nDTXøÏÔ $uÛ≤>±ìøÏ s¡÷.240 ø√≥¢ yTs¡ ‘·–Z+∫ s¡÷.16,725

ø√≥T¢ πø≤sTT+#ês¡T.

ÄVü‰s¡ dü_‡&û øÏ+<ä 2013-14˝À s¡÷.92,000 ø√≥T¢

Çe«>±, Ç|ü⁄Œ&ÉT <ë<ë|ü⁄ ¬sÏº+|ü⁄>± s¡÷.1,70,000 ÇdüTÔqï≥T¢

Á|üuÛÑT‘·«+ ‘Ó*|æ+~.

$<ë´s¡+>±ìøÏ ã&Ó®Ÿ˝À s¡÷.93,847.64 ø√≥T¢

πø≤sTT+#ês¡T. Ç+<äT˝À bÕsƒ¡XÊ\ $<ä ≈£î s¡÷.56,386.63

ø√≥T¢.

<Xyê´|üÔ+>± Á|ü‹cÕ‘·àø£yÓTÆq ◊◊°\T, ◊◊m+\T,

◊düsY\T, #·≥ºã<ä∆ dü+düú\sTTq j·T÷Jd”, @◊d”°á\≈£î á

ã&Ó®Ÿ˝À πø≤sTT+|ü⁄*ï ‘·–Z+#ês¡T. Ä]úø£+>± yÓqTø£ã&çq

esêZ\yê]øÏ ]»πs«wüqT¢ ø£*ŒdüTÔqï H|ü<∏ä +˝À nìï ñqï‘·

$<ë´dü+düú À¢ 25 XÊ‘·+ d”≥T¢ ô|+#·qTHêïs¡T. á |ü]dæú‘·T˝À¢

πø≤sTT+|ü⁄\ ‘·–Z+|ü⁄ >∑eTHês¡Ω+.



ª»q+ ø√dü+ CÒ|”μ düTsê»´ j·÷Á‘· Àì

6 \øå±´\˝À #·≥ºã<ä∆bÕ\q-eTVæ≤fi≤

s¡ø£åD≈£î ªkÕúìø£ ø√s¡Tº\ @sêŒ≥Tμ ø£Ï.

Bìe\¢ ∫qï πødüT\≈£î ø=ìï yêsê\˝À

rs¡TŒ\T yÓ\Te&ç, kÕe÷qT´\≈£î

yÓ+≥H #Íø£>± Hê´j·T+ n+<äT‘·T+~,

ô|<ä›Hsê\T »s¡>∑ø£eTT+< ìyê]+#˚

dü+düÿè‹ ô|s¡T>∑T‘·T+~. eTTK´+>±

eTVæ≤fi¯\ô|’ n‘ê´#êsê\T, rÁe H˚sê\T

»s¡>∑≈£î+&Ü áyé°õ+>¥ kÕúsTT˝ÀH n&ÉT¶ø£≥º yùd

neø±XeTT+≥T+~. á kÕúìø£ ø√s¡Tº\ @sêŒ≥T≈£î Àødü‘êÔ

ø£èwæ e˝Ò¢ 2008˝À e∫Ãq ªÁ>±eT Hê´j·÷\j·÷\μ #·≥ºyT

eT÷\+ (2003˝À Á>±eT Hê´j·÷\j·÷\ #·≥º+

eTTkÕsTT<ëqT CÒ|” s¡÷bı+~+∫ uÛ≤s¡‘· Á|üuÛ ÑT‘·«+

eTT+<äT+#ês¡T. 2005˝À Ç~ πø_HÓŸ ÄyÓ÷<ä+ bı+~, Ä

‘·sê«‘· eT÷&fi¢≈£î bÕs¡¢yÓT+≥T ÄyÓ÷<ä+ bı+~+~. 2009

nø√ºãsY 2 qT+∫ neT˝À¢øÏ e∫Ã+~). á #·≥º+ e∫Ã

<ë<ë|ü⁄ |ü<fi¢e⁄‘·THêï Ç|üŒÏ <ëø± ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº À¢ ˇø£ÿ

kÕúìø£ ø√s¡T ºqT ≈£L&Ü @sêŒ≥T #˚j·T˝Ò<äT. ñeTà&ç

Ä+Á<Û ä Á| ü<˚XŸ˝À CÒ|” nôd+;¢˝À n&ç>±s¡T, Ç<ä ›s ¡T

eTTK´eT+Á‘·T\≈£î ˝ÒK\T sêXÊs¡T. eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷\

Ks¡TÃqT πø+Á<ä+ uÛÑ]düTÔHêï, eTVæ≤fi\ô|’ Hsê\T ‘·–Z+#·≤ìøÏ,

kÕe÷qT´\≈£î dü‘·«s¡ Hê´j·T+ n+~+#·≤ìøÏ neø±XeTTHêï

sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T kÕúìø£ ø√s¡Tº\ @sêŒ≥TqT |üÏº+#·Tø√e≥+

˝Ò<äT. ªÁ>±eT Hê´j·÷\j·÷\ #·≥º+-2008μ ôdø£åHé 31

Á|üø±s¡+ Á>±eT Hê´j·÷\j·÷\qT @sêŒ≥T #ùd˝≤ Á|üuÛÑT‘ê«ìï

Ä<˚•+#ê\ì eqdüú*|ü⁄s¡+ ìyêdæ qπs+Á<ä>ö&é Ç°e\

ôV’≤ø√s¡Tº À Á|üC≤Á|üjÓ÷»q yê´»´+ <ëK\T #XÊs¡T. Bìô|’

sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ ôV’≤ø√s¡Tº ndüVü≤q+ e´ø£Ô+ #dæ+~. á

yê´»´+˝À yÓ’K]ì ‘Ó*j·TCÒdü÷Ô Á|üe÷D|üÁ‘·+ m+<äT≈£î

<ëK\T #˚j·T˝Ò<äì Á|ü•ï+∫+~. ‘Ó\+>±D yê´|üÔ+>±

düTe÷s¡T 55 Á>±eTHê´j·÷\j·÷\qT @sêŒ≥T #j·÷\ì

dü÷∫+∫+~. B+‘√, sêÁw ü ºyê´| ü Ô+>± 55 Á>±eT

Hê´j·÷\j·÷\qT @sêŒ≥T #düTÔqï≥T¢ ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+

m≥ºπø\≈£î ‘Ó\+>±D˝À Á>±eTHê´j·÷\j·÷\T˝Àø˘dü‘êÔ ø£èwæ‘√ 2008˝À e∫Ãq #·≥º+.. ªkÕúìø£ ø√s¡Tº\Tμ>± |ü≥ºD≤˝À¢q÷ neT\T#˚ùdÔ eTVæ≤fi¯\ uÛÑÁ<ä‘·≈£î uÛÑs√kÕ

ôV’≤ø√s¡Tº≈£î ìy~+∫+~. BìøÏ dü+ã+~Û+∫

|òæÁãe] 1q C≤Ø #dæq ñ‘·Ôs¡T«\q÷

C≤Ø #dæ+~.

n+fÒ, Á>±eTHê´j·÷\j·÷\

#·≥º+.. e∫Ãq <ë<ë|ü⁄ |ü<fi¢ ‘·sê«‘·

(_\T ¢ ‘=* Á&Ü|ò t ºqT ˝Àø˘d ü‘ê Ô

‘·j·÷s¡T#˚dæq 16 @fi¯¢ ‘·sê«‘·)

‘ Ó\+>±D˝À neT\T≈ £ î

H√#·T≈£î+À+~.

Á>±MTD ÁbÕ+‘·+˝À @sêŒ≥T #˚ ùd

Á>±eTHê´j·TkÕúHêìøÏ uÛÑeq+, ø±sê´\j·T+, |òüØï#·sY,

ø£+|üP´≥sY ‘·~‘·s¡ edü‘·T\≈£î πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«y˚T Ä]úø£

kÕj·÷ìï n+~düTÔ+~. ˇø£kÕ] s¡÷.18 \ø£å\T, ìs¡«Vü≤D

ì$T‘·Ô+ @&Ü~øÏ s¡÷.3.25 \ø£å\T #=|ü⁄Œq eT÷&fi¢ bÕ≥T

eT+ps¡T #düTÔ+~. Á>±eTHê´j·÷\j·÷\T.. Hê´j·÷~Ûø±]

(yÓTT<äÏ ‘·s¡>∑‹ E´&ûwæj·T Ÿ yTõÁùdºŸ sê´+≈£î) Ä<Ûä«s¡ +˝À

q&ÉTkÕÔsTT. |ü …¢ À¢ »]π> dæ$˝Ÿ, ÁøÏ$Tq˝Ÿ πødüT\‘√ bÕ≥T

dæ$˝Ÿ $yê<ë\qT $#ê]+#·e#·TÃ. s¡÷.20 y˚\ ˝À|ü⁄

<=+>∑‘·q+, ]ø£eØ πødüT\T, uÛ≤s¡ , |æ\¢\ uÛÑs¡D+ πødüT\T,

eTVæ≤fi\ >ös¡yêìøÏ uÛÑ+>∑+ ø£*–+# Hsê\T, ø£ dü y‘·Hê\

#·≥º+, yÓÏº#êøÏ], bÂs¡Vü≤≈£îÿ\T, XÊ+‹uÛÑÁ<ä‘·\T, >∑èVü≤Væ≤+dü,

ÄdæÔ ‘·>±<ë\T, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T #dæq #·≤º\T Á>±eTkÕúsTT˝À

neT\T, ø±\Te >∑≥Tº, ˙Ï |ü+|æD°, bı\+ dü]Vü≤<äT›

$yê<ë\qT $#ê]+#·e#·TÃ. yÓTTu…’ Ÿ ø√s¡Tº ìs¡«Vü≤D, nø£ÿ&

kÕ≈£åî\ $#ês¡D, sêJøÏ ÁbÕ<Ûëq´+, rs¡TŒô|’ πø n|”Œ\T,

Äs¡T HÓ\˝À¢ |ü]cÕÿs¡+.. e+Ï$ Á>±eTHê´j·÷\j·÷\

Á|ü‘´ø£‘·. MÏøÏ Hê´j·÷~Ûø±]ì ôV’≤ø√s¡Tº dü\Vü‰‘√ Á|üuÛÑT‘·«+

ìj·T$T+#ê*‡ ñ+≥T+~. Á>±eT Hê´j·÷~Ûø±]øÏ düVü≤ø±s¡+

n+~+#·≤ìøÏ q\T>∑Ts¡T dæã“+~ ñ+≤s¡T. Hê´j·÷~Ûø±]

$TqVü‰ $T>∑‘êyê]ì |üŒ+<ä ÁbÕ‹|ü~ø£q ìj·T$TdüTÔqï≥T¢

Á|üuÛÑT‘·«+ ù|s=ÿ+~.

ˇø√ÿ Á>±eT Hê´j·÷\j·÷ìøÏ y‘·q ì$T‘·Ô+ s¡÷.18

\ø£å\ #=|ü⁄Œq s¡÷.9.90 ø√≥T¢, eTÚ*ø£ edü‘·T\ ø£\Œq

øÏ+<ä s¡÷.5 \ø£å\ #=|ü⁄Œq s¡÷.2.75 ø√≥T¢ πø≤sTTdüTÔqï≥T¢

12



‘Ó*|æ+~. bÕ‘· õ˝≤¢\ Á|üø±s¡+ Ä~˝≤u≤<é À 5, ø£Ø+q>∑sY À 15,

KeTà+˝À 6, yÓT<äø˝À 1, eTVü≤ã÷uŸ q>∑sY À 3, q˝§Z+&É À 15,

s¡+>±¬s&ç¶ À 4, es¡+>∑ Ÿ˝À 6 Hê´j·÷\j·÷\T @sêŒ≥T #j·TqTqï≥T¢

sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ ‘Ó*|æ+~.

n˝≤π> neTsêe‹˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ ôV’≤ø√s¡Tº ≈£L&Ü neì>∑&É¶≈£î #Ó+~q

_ø£å+ nH e´øÏÔ <ëK\T #dæq |æÏwüHéô|’ düŒ+~dü÷Ô, Á>±eT Hê´j·÷\j·÷\T

@sêŒ≥T #˚j·÷*‡+<˚ qì sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ düŒwüº+ #˚dæ+~. 82

Á>±eTHê´j·÷\≈£î @|” Á|üuÛÑT‘·«+ dü+dæ<ä∆‘·qT ‘Ó*|æ $esê*ï∫Ã+~.

yêdüÔyêìøÏ Àødü‘êÔ s¡÷bı+~+∫q _\T¢ Á>±e÷\T, |ü≥ºD≤\T ‘&Ü

˝Ò≈£î+&Ü nìï ÁbÕ+‘ê\≈£L e]Ô+#˚ kÕúìø£ ø√s¡Tº\ @sêŒ≥T≈£î ñ

<›•+∫q~. nsTT‘ Á>±e÷\ es¡≈£î @sêŒ≥T≈£î e÷Á‘·yT πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+

düTeTTK‘· e´ø£Ô+ #j·T≥+‘√ eTT+<äT>± Á>±eT Hê´j·÷\j·÷\≈£î _\T¢qT

|ü]$T‘·+ #XÊs¡T. Á>±eTHê´j·÷\j·÷\ #·≥º+˝À dü«\Œ e÷s¡TŒ\T #dæ

kÕúìø£ ø√s¡Tº\T>± |ü≥ºD ÁbÕ+‘ê\≈£î ≈£L&Ü e]Ô+|ü#j·÷\ì, Á|ü‹ \ø£å

»HêuÛ≤≈£L ˇø£ ø√s¡TºqT @sêŒ≥T #j·÷\ì, Bìe\¢ Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ

‘Ó\+>±D˝À Á>±eT Hê´j·÷\j·÷\T @sêŒ≥T #ùd |ü+#êj·Tr*y˚

1. Ä~˝≤u≤<é : eTT<∏√˝Ÿ u≤düs¡, qdü÷ŒsY, lsê+|üPsY, eT+<äeTÁ], ÄsY.¬ø |ü⁄s¡+ |æ.mdt

2. ø£Ø+q>∑sY : ∫>∑Ts¡Te÷$T&ç, ø√ôV≤&É, u…»®+øÏ, eT˝≤´\, <Ûäs¡à|ü⁄], ô|>∑&É|ü*¢, ø√\¢|ü*¢, kÕs¡+>±|üPsY, sêsTTø£ Ÿ,

πøXe|ü≥ï+, ôd’<ë|üPsY, m\ÿ‘·T]Ô, »$Tà≈£î+≥, MDe+ø£, ø£eT˝≤|üPsY

3. KeTà+ : $.m+ ã+C≤sê, nXÊ«sêe⁄ù|≥, <äeTàù|≥, uÀqø£ Ÿ, yÓ’sê, ‘· ≤¢&É

4. yÓT<äø : |ü≤Hé#Ós¡T

5. eTVü≤ã÷uŸq>∑sY : ÄeTq>∑\T¢, ø=‘·÷Ôs¡T, ø=+<äTs¡TZ

6. q˝§Z+&É : eTTq>±\, yeTT\|ü*¢, Á‹|ü⁄sês¡+, q&ÉeTq÷s¡T, n˝≤«˝Ÿ (Vü‰*j·÷), ô|<ä›ePs¡, <ëeTs¡#Ós¡¢, ∫+‘·|ü*¢,

∫≤´\, e*>=+&É, #Í≥T|üŒ˝Ÿ, yÓ÷‘·÷ÿs¡T, ;; q>∑sY, j·÷<ä–]>∑T≥º, u£eTà\sêe÷s¡+

7. s¡+>±¬s&ç¶ : XÊMTsYù|≥, ≈£î‘·T“˝≤¢|üPsY, ù|Ÿãw”sêu≤<é, ø°düs¡

8. es¡+>∑ Ÿ : uÛÑ÷bÕ˝Ÿ|ü*¢, ^düTø=+&É, es¡úqïù|≥, |üs¡«‘·–], dü+>∑+, ¬ø.düeTTÁ<ä+

eT÷\yÓTÆq Hê´j·T+ kÕe÷qT´\≈£î ‘·«s¡>±

n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ sêe≥+‘√bÕ≥T, eTVæ≤fi¯\

s¡ø£åD ≈£L&Ü yÓTs¡T>∑T|ü&ÉT‘·T+<äì ˝Àø˘dü‘êÔ

ù|s=ÿ+À+~. á s¡ø£+>± <˚X¯yê´|ü Ô+>±

düTe÷s¡T 5,000 kÕúìø£ ø√s¡Tº*ï @sêŒ≥T

#j·÷\ì ø√s¡T‘√+~. Á|üdüTÔ‘·+ 11 sêÁcÕº À¢

343 Á>±eT Hê´j·÷\qT H√Ïô|ò’ #j·T>± 9

sêÁcÕº À¢ 210 e÷Á‘·yT |üì#düTÔHêïsTT. <X+˝À

yÓTT≥ºyÓTT<äÏkÕ]>± eT<Ûä´Á|ü<˚XŸ 2009˝ÀH˚

MÏì ÁbÕs¡+_Û+∫ Ç‘·s¡ sêÁcÕº\≈£î Ä<äs¡Ù+>±

ì*∫+~. πøs ¡fi ¯˝À 2012 qT+∫ Ç$

neT\e⁄‘·THêïsTT. yês¡+˝À ¬s+&ÉT s√E\

bÕ≥T Hê´j·÷~Ûø±s¡T\T Á>±e÷˝À¢H˚ ñ+&ç

πødüT\qT |ü]wüÿ]düTÔHêïs¡T. rs¡TŒ\T ≈£L&Ü

eT\j·÷fi+˝ÀH ÇdüTÔHêïs¡T. ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº\T

á $wüj·T+˝À #ê˝≤ yÓqTø£ã&ç ñHêïsTT.

Bì|ü≥¢ bÕ\≈£î˝À¢, sê»ø°j·T bÕØº˝À¢ ô|<ä›

e´‹πsø£‘· Ò≈£îHêï.. Ç~ z≥T¢ ‘Ó#Ã dü+#·\q

n+X+>± ø£ì|æ+#·ø£b˛e≥+, dü+düÿs¡D≤_Û ≤wü

Òø£b˛e≥+, ‘·eT &çe÷+&é |ü&ç b˛‘·T+<yÓ÷qï

uÛ≤eq ôV’≤ø√s¡Tº Hê´j·Tyê<äT˝À¢ ≈£L&Ü ø=+‘·

ñ+&É≥+ e+Ï ø±s¡D≤\ e\¢ Á|ü»\≈£î m+‘√

yT\T #ùd<Ó’Hê, Hê´j·T |ü≥ºuÛÑÁ<äT\≈£î j·TTe‘·≈£î

ñbÕ~Û ø£*Œ+#˚<Ó ’Hê á #·≤ºìï neT\T

#j·T≤ìøÏ H‘·\T #=s¡e #·÷|ü Ò<äT.



Á|ü»\ e<ä›πø Hê´j·÷~Ûø±s¡T\T yÓ[¢, πødüT\˝À Ä<Ûësê\

ùdø£s¡D, $#ês¡D, rs¡TŒqT nø£ÿ&çø£ÿ&˚ Ç#˚Ã #·]Á‘ê‘·àø£

Á>±eTHê´j·T\j·÷\ _\T¢, 2008 m≥ºπø\≈£î sê»´düuÛÑ

ÄyÓ÷<ä+ bı+<ä≥+ |ü≥¢ Àødü‘êÔ bÕØº Vü≤s¡+ e´ø£Ô+ #dæ+~.

Ç~ ‘·«s¡˝À bÕs¡¢yÓT+≥T ~>∑TedüuÛÑ˝À ≈£L&Ü @ø£Áê

ÄyÓ÷<ëìï bı+~ Á|ü»\≈£î n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ edüTÔ+<äì

Ä•düTÔqï≥Tº bÕØº n<Ûä ≈£åî&ÉT &Üˆˆ »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY

ù|s=ÿHêïs¡T. kÕe÷qT´\≈£î ‘·«]‘·>∑‹q, ‘·≈£îÿe Ks¡TÃ‘√

Hê´j·T+ n+~+# Á>±eTHê´j·÷\j·÷\ @sêŒ≥T ø√dü+

12@fi¢ ÁøÏ‘·+ Àødü‘êÔ ñ<ä eT+ yÓTT<ä\Tô|ÏºqHêÏ qT+∫

ø£èwæ #˚düTÔHêïeTì, 2003˝À kÕúìø£ ø√s¡Tº\ _\T¢qT

s¡÷bı+~+∫ C≤rj·T dü\Vü‰eT+&É* <ë«sê 2005˝À πø+Á<ä

πø_HÓŸ ÄyÓ÷<ëìøÏ |ü+bÕeTì ‘Ó*bÕs¡T. ¬s+&fi¢≈£î πø_HÓŸ

ÄyÓ÷<ä+ bı+~q _\T¢, Ç|ü⁄Œ&ÉT sê»´düuÛÑ ÄyÓ÷<ä+

bı+~+<äHêïs¡T. kÕe÷õø±_Ûeè~∆ y>∑+>± »s¡T>∑T‘·÷, Á|ü‹

ˇø£ÿs¡÷ dü+|ü<ädüèwæº À uÛ≤>∑kÕ«eTT\T ø±yê\+fÒ Á|ü»\≈£î

Hê´j·Teédüú |ü≥¢ $XÊ«dü+ nedüs¡eTHêïs¡T. ù|<ä\≈£î

‘·«]‘·>∑‹q, n+<äTu≤≥T˝À Hê´j·T+ n+~q|ü⁄Œ& yês¡T á

Á|üÁøÏj·T˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\T ø±>∑\T>∑T‘ês¡Hêïs¡T. Á_≥Hé˝À

<ës¡TDVü≤‘·´≈£î >∑T¬s’q yÓ+|ü\ kÕÁe÷»´ CÀ´‹s¡àsTT

Vü≤+‘·≈£î&çøÏ πøe\+ @&ÉTHÓ\\ eé~Û À ø£]ƒq•ø£åqT nø£ÿ&ç

ø√s¡Tº Ksês¡T#dæ+<äì, n< Çø£ÿ&É e÷J Á|ü<Ûëì sêJyé>±+BÛ

Vü≤‘·´πødüTπø @&˚˚fi¯ó¢ |üÏº+<äHêïs¡T. Á>±eTHê´j·÷\j·÷\

@sêŒ≥T‘√H á |ü]dæú‹ì e÷]Ã, Á|ü»*ï sêC≤´+>∑ã<ä∆

bÂs¡T\T>± #˚j·T>∑\eTHêïs¡T. n+<äTπø Á|ü‹ bÂs¡Tìø°

dü‘·«s¡Hê´j·T+ n+~+#·≥+ ‘·eT bÕØº eTÚ*ø£$<ÛëHê\˝À

ˇø£≥ì CÒ|” ù|s=ÿHêïs¡T.

sê»´düuÛÑ˝À Á>±eTHê´j·÷\j·÷\ _\T¢ ÄyÓ÷<ä+,

ÁbÕDVæ≤‘·- #yÓfi¢ô|’ Àødü‘êÔ Á|ü‘êé÷ïj·T+ô|’ eTTKéT+Á‹

(sê»´düuÛÑ À Á>±eTHê´j·÷\j·÷\ _\T¢ ÄyÓ÷<ä+ dü+<äs¡“¤+>± &çôd+ãsY 18, 2008q ôV’≤<äsêu≤<é À CÒ|” ìs¡«Væ≤+∫q

MT&çj·÷ düe÷y˚X¯+ H√Ÿ Ç~)..

Á>±eTHê´j·÷\j·÷\‘√ kÕe÷qT´&çøÏ Hê´j·T+

˝Àø˘dü‘êÔ @fi¯¢ ‘·s¡ã&ç ø£èwæøÏ |òü*‘·eTqï CÒ|”... _\T¢ ÄyÓ÷<ä+ |ü≥¢ Vü≤s¡¸+

$eTs¡Ù\ >∑T]+∫ »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY >∑Ts¡Tyês¡+ bÕØº

Á|ü<Ûëq ø±sê´\j·T+˝À MT&çj·÷‘√ e÷≤¢&Üs¡T. n~Ûø±s¡

Á|ü‹ì<ÛäT\T ø£≤] lìyêdüsêe⁄, _. ø£ècÕí¬s&ç¶ ≈£L&Ü

bÕ˝§ZHêïs¡T.

ás√E <Xyê´|üÔ+>± ~>∑Teø√s¡Tº À¢ düTe÷s¡T 2.6ø√≥¢

πødüT\T ô|+&ç+>¥˝À ñHêïj·Tì, ôV’≤ø√s¡Tº˝À¢ 42\ø£å\T,

düTÁ|”+ø√s¡Tº À 40y\ πødüT\T n|ü]wüÿè‘·+>± ñHêïj·Tì

CÒ|” ù|s=ÿHêïs¡T. eTqsêÁwüº+˝À <ë<ë|ü⁄ 10\ø£å\≈£î ô|’>±

Ç˝≤ ô|+&ç+>¥πødüT\T ñHêïj·THêïs¡T. Hê´j·T+ Ä\dü´+

ø±e≥+ e˝¢ ø√≥¢eT+~ kÕe÷q´ Á|ü»\≈£î nHê´j·T+

»s¡T>∑T‘√+<äì, á ìdüŒèVü≤qT ‘·≥Tºø√ Òø£ ndü\T ø√s¡Tº\

|üø£ÿπø sêì πødüT\ dü+K´ ô|+&ç+>¥πødüT\ ø£+fÒ ≈£L&Ü

m≈£îÿeì nHêïs¡T. Á|ü»˝À¢ Hê´j·Teédüú |üìrs¡T |ü≥¢

ñ<ëd”q‘·, ìs¡düqqT Ädüsê>± #˚düT≈£îì sö&û<äsê“s¡T\

dü+düÿè‹ ô|s¡T>∑T‘√+<äì, >∑÷+&Ü\T, sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\T

≈£îeTà¬ø’ÿ j·T<Û˚#·Ã¤>± uÛÑ÷ø£u≤®\T, Á|üC≤<Ûäq+ \÷°\T

#˚düTÔHêïs¡ì ù|s=ÿHêïs¡T. á H˚s¡sê»ø°j·÷\qT e÷πsÃ

Á|üj·T‘·ï+˝À uÛ≤>∑+>± ˝Àødü‘êÔ kÕúìø£ ø√s¡Tº\qT (Á>±eT

Hê´j·÷\j·÷\qT) Á|ü‹bÕ~dü÷Ô e∫Ã+<äHêïs¡T. dæ$˝Ÿ,

ÁøÏ$Tq Ÿ πødüT\≈£î dü+ã+~Û+∫ ‘·≈£îÿe Ks¡TÃ‘√, ‘·«]‘·>∑‹q

rs¡TŒ\T yÓ\Te&É≥+ e\¢ á |ü]dæú‹ e÷s¡T‘·T+<äHêïs¡T.

Á|ü‹ eT+&É\+˝À ø£˙dü+ ˇø£ kÕúìø£ ø√s¡Tº @sêŒ≥T

#˚j·Te#·ÃHêïs¡T. bÕs¡¢yÓT+≥T˝À #·≥º+ s¡÷|ü+ <Ûä]+∫q

nq+‘·s¡+, á ~X¯>± sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ |üÏwüº #·s¡´\T

rdüTø√yê\ì, Á>±eTHê´j·÷\j·T+˝À Hê´j·Tyê<äT\≈£î ≈£L&Ü

bÕÁ‘· ø£*Œdü÷Ô, eéVü‰sê\T kÕúìø£uÛ≤wü ÀH ñ+&˝≤ #·s¡ \T

rdüTø√yê\ì ù|s=ÿHêïs¡T. M≥ìïÏ‘√bÕ≥T b˛©düTeédüú À

H ˚s ¡| ü]XÀ<Û äq≈ £î d ü«j·T+Á|ü‹|ü‹ Ô ø £*Œùd Ô, kÕ úìø£

Hê´j·÷\j·÷\ <ë«sê |üP]ÔkÕúsTT |òü*‘ê\qT kÕ~Û+#·e#·Ãì

»j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY nHêïs¡T.



eTq<XÊì≈£îqï ô|<ä› À≥T- dü¬s’q eédüú\ ìsêàD+

˝Òø£b˛e≥+! ìC≤j·Tr, kÕeTs¡ ú´+, Ä<äs¡Ù uÛ≤yê˝À¢

Á|ü|ü+#·+˝Àì @ <X+˝Àìyê]ø° eTq Á|ü»\T rdæb˛ìyêπs

nsTTHê, ªeT+∫ì Áb˛‘·‡Væ≤+#, #Ó&ÉTqT ìs¡T‘ê‡Vü≤|ü]#μ

eédüú\ ìsêàD+ ø=s¡e&É≥+ <X+˝À <√|æ&ûì, $eø£å*ï

ô|+∫ b˛wæk Ô+~. #·≥ºdüuÛÑ À¢ uÛ≤Ø yÓTC≤]° ñ+&ç, Á|ü»˝À¢

‹s¡T>∑T Òì Ä<äs¡D ñqï Hêj·Tø£‘·«+ <XÊìï bÕ*+∫q

<äX˝À.. sêC≤´+>∑+˝Àì Ä ˝ÀbÕ*ï ‘·–q dü+düÿs¡D\‘√

‘*>±Z dü]~<› neø±XeTT+&~. ø±˙ Ä ‘·sê«‘· e∫Ãq

Hêj·Tø£‘·«+ ≈£L&Ü.. e´≈£îÔ\ #·T≥÷º n~Ûø±sêìï, bÕ\qqT

‹|ü⁄Œø√e≥+, e÷≈£î yÓTC≤]° ˝Ò<äT ø£<ë nì <XÊìøÏ

n‘·édüs¡yÓTÆq düeTdü´\ qT+∫ ≈£L&Ü ‘·|æŒ+#·Tø√e≥+

ÄqyêsTTr nsTT+~. n˝≤+Ï |ü˝≤j·Tq, kÕ«s¡ú|üP]‘·

<Û√s¡DT\≈eT<Ûä .. Ä ‘·s¡Vü‰ H‘·\≈£î _Ûqï+>± eéVü≤]+∫

Ä]úø£s¡+>∑+˝À dü+düÿs¡D\≈£î Hê+~ |ü*øÏqyês¡T l |æ.$

qs¡dæ+Vü‰sêe⁄! <˚X¯+ >=|üŒ dü+øå√uÛ Ñ+˝À ∫≈£îÿ≈£îì

|ü‘·HêedüúqT m<äTs=ÿ+≥Tqï|ü⁄Œ&ÉT Äj·Tq Á|ü<Ûëì u≤<Ûä ‘·*ï

#|ü≤ºs¡T. $wüj·÷ìï ns¡ú+ #düT≈£îì düyê\T≈£î B≥T>±

düŒ+~+#ês¡T. nkÕ<Ûës¡D Hêj·Tø£‘·« kÕeTsê ú´ìï

Á|ü<ä]Ù+#ês¡T. $~Û˝Òì |ü]dæú‘·T˝À¢H˚ Ä]úø£s¡+>∑+˝À

dü+düÿs¡D*ï #˚|ü≤ºs¡qT≈£îHêï.. ndüTÔ_düTÔ yÓTC≤]°

Á|üuÛÑT‘·«+>± yêÏì kÕ~Û+#+<äT≈£î Äj·Tq #·÷|æq #ê‘·Ts¡ +,

<ä÷s¡<äèwæº, <XuÛÑøÏÔ n|üPs¡«yÓTÆq$. #düTÔqï~ #ê˝≤ ô|<ä› |üH

nsTTHê.. mø£ÿ&Ü Äsê“¤≤\T Òe⁄. ø°]Ô ø£+&É÷‹ Ò<äT. ô|<ä›

e÷s¡TŒ ø√dü+ n+≥÷ Vü≤+>±e÷ #˚j·T≈£î+&Ü.. m+‘√

nD≈£îe‘√, @ø±Á>∑‘·‘√ n\y√ø£>± |üì#dæ á <X+˝À

Ä]úø£ ùd«#·Ã¤≈£î Hê+~ |ü*ø±s¡T. Äj·Tq Vü≤j·÷+ ø£∫Ã‘·+>±

eTq C≤‹ ìsêàD+˝À ø°\ø£ |òüT≥º+! dü+øå√uÛÑ düeTj·T+˝À...

z ìs¡Tù|<ä düe÷»+˝À... k˛wü*»+, kÕeTýê<ë\≈£î |æ∫Ã

nsêúì∫Ãq düe÷»+˝À... ndüe÷q‘·\T, ≈£î˝≤\T eT‘ê\Tqï

düe÷»+˝À... @ s¡ø£yÓTÆq ndæús¡‘·«+ ˝Ò≈£î+&Ü ø±]àø£

<˚X¯ #·]Á‘·˝À |æ.$ kÕúq+ ø°\ø£+, |ü~\+!

- &Üˆˆ »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY

dü+|òü÷˝À¢, kı+‘·|üø£å+˝À, $|üø£å+˝À, Á|ü»\+<ä]˝Àq÷

@ø±_ÛÁbÕj·÷ìï n\y√ø£>± ì+bÕ~>±... kÕ~Û+∫ Ç+‘·

XÊ+‹j·TT‘·+>± Ç+‘· ô|<ä›e÷s¡TŒqT ‘Ó#˚Ã Á|üj·T‘·ï+

Á|ü|ü+#·+˝À eTπs <X+˝Àq÷ »s¡>∑ Ò<äT. |æ.$ >=|üŒ‘·q+

n~! Ä]úø£ dü+düÿs¡D\T ø±e#·TÃ, $<o eéVü‰sê\T ø±e#·TÃ,

nDT|üØø£å e+Ï dü+#·\q $wüj·÷\T ø±e#·TÃ.. Hê ù|s¡T

ø£ìŒ+#ê\ì ‘·|æ+#·≈£î+&Ü, Hê <X+ ø√dü+ ø=ìï \øå±´\T

HÓs¡y˚sê\H˚ ñ<˚›X¯+‘√ ìsê&É+ãs¡+>± yÓqø±\ ñ+≥÷

dü+j·TeTHêìï bÕÏ+∫ ø°]Ôì yπsyê]øÏ∫Ã... düe÷»+˝À

uÛÑj·÷+<√fiq\T ˝Ò≈£î+&Ü #dæ... n<äT“¤‘·yÓTÆq #ê‘·Tsê´ìï,

<ä÷s¡<äèwæºì, <˚X¯uÛÑøÏÔì Á|ü<ä]Ù+#êsêj·Tq! H˚qT |ü\Te÷s¡T¢

ãVæ≤s¡+>∑+>±H #ÓbÕŒqT- |æ.$ ì Äj·Tq bÕØº ø£+fÒ Ç‘·s¡

bÕØº …≈£îÿe>± >ös¡$+#êsTT. dü«sêÁwüº+ ø£+fÒ <X+ m≈£îÿe>±

>ös¡$+∫+~. ˇø£s¡ø£+>± <X+ ø£+fÒ Á|ü|ü+#·+ Äj·TqTï

m≈£îÿe>± ne>±Vü≤q #düT≈£îì >∑T]Ô+∫+~. ø=+‘·eT+~øÏ

Ä <äTs¡<äèwüº+ ñ+≥T+~. yêfió¢ #ùd|üì #·T≥÷º ñqïyêfi¢ø£+fÒ

Ç‘·s¡T\T, <ä÷s¡+>± ñqïyêfió¢ eTT+<äT >∑T]ÔkÕÔs¡T. ø±˙ <X

#·]Á‘·˝À |æ.$ kÕúq+ #ê˝≤ ø°\ø£yÓTÆ+~. |ü~\yÓTÆ+~.

‘Ó\T>∑Tyêfi¯ó¢, uÛ≤s¡rj·TT\+<äs¡÷ ‘·˝…‘·T Ô≈£îì Øƒ$>±

#Ó|ü⁄Œø√>∑*π> Ø‹˝À |æ.$ qs¡dæ+Vü‰sêe⁄ ‘·q |ü<äe⁄\qT

ìs¡«Væ≤+#ês¡T. Äj·Tq‘√ H˚qT e´øÏÔ>∑‘·+>± Ä˝À#·q*ï

|ü+#·T≈£îH˚≥|ü⁄Œ&ÉT m+‘√ eTè<äTe⁄>±, |ü]D‹‘√,

eTT+<äT#·÷|ü⁄‘√ e÷≤¢&yês¡T. Äj·Tq‘√ dü+uÛ≤wüD m+‘√

$\TyÓ’q~>± ñ+&~.

ª|æ.$ ˝≤+Ï e´øÏÔ J$‘·#·]Á‘·qT sêuÀjT ‘·sê\≈£î

n+~ùdÔ.. yê] uÛÑ$wü ‘·TÔqT C≤>∑è‘·+ #dæqyês¡eTe⁄‘êeTTμ

n+≥÷ ªªdü+düÿs¡D\ s¡÷|ü•*Œ, dæú‘·Á|ü»„ |æ.$ qs¡dæ+Vü‰sêe⁄μμ

|ü⁄düÔø±ìï n+~düTÔqï+<äT≈£î k˛<äs¡T&ÉT u…*¢ sê»j·T´qT

eTqkÕsê n_Ûq+~düTÔHêï. #ê˝≤ nedüs¡yÓTÆq á ø£èwæì

Ä<ä]+#·≥+ düe÷»+ u≤<Ûä ‘·.

(|”Mô|’ u…*¢ sê»j·T´ |ü⁄düÔø±ìøÏ CÒ|” eTT+<äTe÷≥)

16



‘Ó\+>±D sêÁwüºyê´|üÔ+>± »qe] 2019˝À eT÷&ÉT

$&É‘·\T>± Á>±eT |ü+#êj·Tr mìïø£\T |üPs¡Ôj·÷´sTT. yÓTT‘·Ô+

12,751 |ü+#êj·Tr\˝À düTe÷s¡T |üHÓï+&ÉT y\ @&ÉTe+<ä\

|ü+#êj·Tr\≈£î ø=‘· Ô bÕ\ø£esêZ\T e#êÃsTT. Ç+<äT˝À

#Ó|ü⁄Œø√yê*‡q ø=ìï $X‚cÕ\THêïsTT.

2000 dü+e‘·‡s¡+ »qe] 1 ‘·sê«‘· |ü⁄Ïºqyê]øÏ 2018

»qe] ‘·sê«‘· |ü<Ó›ì$T~ @fió¢ ì+&ÉT‘êsTT. Çs¡yÓ’ ø£À X‘êã›|ü⁄

‘=* z≥s¡T¢>± Ms¡T qyÓ÷<Ó’Hês¡T. qe‘·s¡+ z≥s¡T¢>± M]ì

#Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ. yÓTTqï 2018 &çôd+ãsY˝À »]–q ‘Ó\+>±D

nôd+;¢ mìïø£ ‘√bÕ≥T, Ç|üŒÏ |ü+#êj·Tr mìïø£ À¢ ≈£L&Ü

Ms¡T (»qπswüHé »&é) ‘·eT z≥T Vü≤≈£îÿqT yÓTT<äÏkÕ]>±

$ìjÓ÷–+#·T≈£îHêïs¡T. n+<äTπø z≥T >∑\¢+‘·T düeTdü düŒwüº+>±

ñqï|üŒÏø°, nôd+;¢ mìïø£ À¢ 2014 mìïø£ À¢ ø£+fÒ zÏ+>¥ À

ø=+‘· ô|s¡T>∑T<ä\ ø£ì|æ+∫+~. n˝≤π> 2019 Á>±eT |ü+#êj·Tr

mìïø£ À¢ eT÷&ÉT $&É‘· \ b˛*+>¥ XÊ‘êìï ˝…ø£ÿ rùdÔ düTe÷s¡T

93 XÊ‘·+ qyÓ÷<Ó’+~. 2014 nôd+;¢ mìïø£ À¢ zÏ+>¥ ø£+fÒ

Ç~ 25 XÊ‘·+ m≈£îÿe ø±>±, 2018 XÊdüqdüuÛÑ z≥T XÊ‘·+

ø£+fÒ 20 XÊ‘·+ m≈£îÿe. Á|ü»\ ø£fi¢ eTT+<äT ø£qã& Á|üuÛÑT‘·«+>±

#Ó|ü⁄Œ≈£îH |ü+#êj·Tr mìïø£ À¢ zÏ+>¥ XÊ‘·+ ô|s¡>∑&É+ düVü≤»yT.

‘·eT Ç+Ï eTT+<√, |üø£ÿ Ç+À¢H√, ˝Òø£ eTs√ M~∏˝ÀH√,

yê&É˝ÀH√ ñ+&˚ nuÛÑ´s¡Tú\T düVü≤»+>±H˚ z≥s¡¢qT b˛*+>¥

ã÷‘Y\˝ÀøÏ Äø£]¸+#·>∑\T>∑T‘ês¡T.

ô|’ n+#Ó\≈£î yÓfi‚¢ ø=B› z≥s¡¢ ÄdüøÏÔ ‘·>∑TZ‘·T+&É≤ìøÏ ø±s¡D+

Ä n+#Ó\T- z≥s¡¢≈£î Áø£eTÁø£eT+>± <ä÷s¡+ ø±e&ÉyT! ‘·eT

qe‘·s¡+ Hêj·T≈£î\T MTs¡T - uÛ≤$ (uÛÑ$wü ‘·TÔ) MT<˚q+&ç!

e\dü\T yÓfi≤¢*‡q nedüs¡+ Òì Á>±e÷\T>± r]Ã~<ë›*

- ã+&Üs¡T sêyÓ÷àVü≤qsêe⁄

|üqTï\ &ÉãT“‘√- ‘·eT ø£fi¯ ¢ eTT+<äT ø£<ä˝≤&˚-

ìyêdüeTT+& Hêj·Tø£‘·«+ |ü≥¢ Á|ü»\T düVü≤»+>± ÄdüøÏÔ

#·÷|ü⁄‘ês¡T. n< eT+&É\, õ˝≤¢ |ü]wü‘Y\‘√ bÕ≥T

nôd+;¢ mìïø£\≈£î z≥s¡T¢ eTs√$<Ûä+>± düŒ+~kÕÔs¡T.

Çø£ bÕs¡¢yÓT+≥T mìïø£\˝À b˛*+>¥ XÊ‘·+ eT]+‘·

‘·≈£îÿe>± qyÓ÷<äT ø±e&É+ ≈£L&Ü düVü≤»yT. nôd+;¢,

bÕs¡¢yÓT+≥T mìïø£\T »$T*>± e∫Ãq dü+<äsê“¤ìï

$TqVü‰sTTùdÔ ˇø£ÿ bÕs¡¢yÓT+≥T mìïø£ Ò eùdÔ- zÏ+>¥

XÊ‘·+ ‘·>∑TZ‘·T+~. ø±˙ Çø£ÿ&É ø=ìï $TqVü‰sTT+|ü⁄\T

≈£L&Ü ñHêïsTT.

z≥s¡T kÕúìø£ mìïø£ À m≈£îÿe>± bÕ˝§Zqï|üŒÏø°..

z≥TqT e÷Á‘·+ eTTK´eT+Á‹ì, sêÁwüº+˝Àì bÕØº\qT

#·÷ùd nqT≈£L\+>±H√, Á|ü‹≈£L\+>±H√ n‘· ~Û≈£î\T

ydüTÔHêïs¡T. |ü+#êj·Tr mìïø£ À¢ bÕØº\T Á|ü‘· ø£å+>±

CÀø£ + #düT≈£îqï≥T¢ ø£ì|æ+#·≥q|üŒÏø° mìïø£\T e÷Á‘·+

bÕØº\ #·T≥TºH ‹s¡>∑≥+ Ç°e*ø±\+˝À eTØ m≈£îÿyÓ’+~.

bÕØº\ sêÁwüº kÕúsTT Hêj·Tø£‘·«+ |ü≥¢ Äø£s¡D≈£î kÕúìø£

Hêj·Tø£‘·« CÀwt ≈£L&Ü ‘√&ÉsTT‘˚, Çø£ $»j·T+ q˝Ò¢s¡T

MT<ä q&Éπø. mø£ÿ&Óø£ÿ&√ ñqïyê]ì ≈£L&Ü fi¯¢≈£î

s¡|æŒ+∫ z≥T ysTT+# kÕeTs¡ú + |ü\Te⁄s¡T kÕúìø£ H‘·\

kı+‘·+. sêÁwüº+˝Àì bÕØº\qT, Hêj·Tø£‘ê«ìï #·÷dæ z≥T

yùd <Û√s¡DÏ |ü+#êj·Tr˝À¢H ø±≈£î+&Ü, |ü≥ºD ÁbÕ+‘·

kÕúìø£ Á|üuÛÑT‘ê«˝À¢ ≈£L&Ü ñqï|üŒÏø°, nø£ÿ&É zÏ+>¥

XÊ‘·+ Á>±e÷˝À¢ ñqï+‘· ô|<ä›kÕúsTT˝À ø£ì|æ+#·≥+

ns¡T<äT. ôV’≤<äsêu≤<é eTVü‰q>∑s¡+ e+Ï #√f…Æ‘ kÕúìø£

mìïø£ À¢ ‘·≈£îÿe zÏ+>¥ |ü\T dü+<äsê“¤ À¢ qyÓ÷<Ó’+~.

M≥ìïÏ n~Û>∑$T+∫, Á|ü»\T ‘·eT J$‘êìï n‹

m≈£îÿe>± Á|üuÛ≤$‘·+ #ùd kÕúìø£ mìïø£ À¢ ø£ C≤‘·s¡ ≤

z≥T yj·÷\+fÒ, ‘·eT z≥T≈£î - düãT“ _fi¯¢ qT+∫

‘êeTT ø£fÒº |üqTï\ &ÉãT“≈£î - ‘·eT J$‘·+˝À m~π>

neø±XÊ\≈£î eT<Ûä dü+ã+<Ûëìï yês¡T ns¡ú+ #düT≈£îH



bÕ\Hê e÷s¡TŒ\T nedüs¡+. eTq Á|ü»˝ÒMT

yÓ÷düø±s¡T˝À, <=+>∑ À, ‘Ó*$‘·≈£îÿeyês√ ø±<äT.

yê]˝Àì ìC≤j·Tr, ‘Ó*$‘≥\T $ø£dæ+#ê\+fÒ..

<ëìøÏ ‘·–q e´edüú, Áb˛‘ê‡Vü≤ø±\T ñ+&Ü*. kÕúìø£

dü«j·T+bÕ\q≈£î ‘·–q ì<ÛäT\T, n~Ûø±sê\T ñ+fÒ,

yêfió¢ eTTK´eT+Á‹ >∑T]+#√, Á|ü<ÛëqeT+Á‹ >∑T]+#√

Ä˝À∫+#·≈£î+&Ü, |üP]Ô>± ‘·eT |ü+#êj·Tr˝À,

yês¡T¶˝À bÕ\qqT yÓTs¡T>∑T|üs¡#·Tø√e≥+ ø√düy˚T

z≥TqT dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚j·T≥+ MT<ä <äèwæº ô|&É‘ês¡T.

Ç˝≤+Ï bÕ\q≈£î mìïø£\ ø£$TwüHé Á|ü#ês¡+, Á|üC≤dü+|òü÷\

#Ó ’‘ ·q´+ z≥s¡T # Ó ’‘ ·Hê´ìø Ï ‘√& ÉsTT‘ ˚- Çø£ Ä

Á|üC≤kÕ«eT´+˝À z≥T y˚j·T≥+ ˇø£ Äs√>∑´ø£s¡yÓTÆq

ì‘· |ü+&ÉT>∑ ≤ e÷s¡T‘·T+~.

‘Ó\+>±D ‘êC≤ |ü+#êj·Tr mìïø£ À¢ yÓTT<äÏ $X‚wü+-

j·TTe z≥s¡T¢ ø°\ø£bÕÁ‘· eVæ≤+#·≥yÓTÆ‘, ¬s+&Ée $X‚wü+-

ô|<ä›dü+K´˝À j·TTe Hêj·Tø£‘·«+ yês¡T¶ yÓT+≥s¡T¢>±,

düs¡Œ+#Y\T>± mìïø£ ø±e&É+. Á>±e÷\≈£î mìï¬ø’q ø=‘·Ô

Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\ dü>∑≥T ej·TdüT 35 @fi¯¢˝Àù| ø±e&É+

>∑eTHês¡Ω+. z≥T Vü≤≈£îÿ 18 @fi¯¢πø e∫ÃHê, nuÛÑ s¡Tú\T>±

ì\ã&Ü\+fÒ, |ü+#êj·Tr, eT+&É\, õ˝≤¢ |ü]wü‘Y,

eTTìdæbÕ*°\≈£î ø£ dü ns¡Ω‘· ej·TdüT 21 dü+e‘·‡sê\T>±

ñ+~. nôd+;¢, bÕs¡ ¢yÓT+≥Tø£sTT‘˚ (˝Àø˘düuÛ Ñ) 25

dü+e‘·‡sê\T ì+&Ü*. bÕs¡¢yÓT+≥T˝Àì sê»´düuÛÑ≈£î nsTT‘

@ø£+>± 35 dü+e‘·‡sê\T ñ+fÒH b˛° #ùd ns¡Ω‘· ñ+~.

n˝≤ #·÷ùdÔ 21 qT+&ç 50 dü+e‘·‡sê\ ˝À|ü⁄yêπs ø=‘·Ô>±

Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T>± Á>±e÷\˝À mìïø£j·÷´s¡T. Çø£ eT÷&Ée

$X‚wüy˚T$T≥+fÒ- düTe÷s¡T 95 XÊ‘·+ yÓTT<äÏkÕ] yês¡T¶

yÓT+ãs¡T¢>±H√, düs¡Œ+#Y\T>±H√ mìïø£j·÷´s¡T. >∑‘·+˝À á

|ü<äe⁄\≈£î mìï¬ø’qyês¡T πøe\+ ◊<äT XÊ‘·+ Àù| ñ+&É≥+

j·÷<äè∫Ã ¤ø £+ ø±<äT. j·TTe‘·≈£î sê»ø°j·÷\ |ü≥¢

@<√ø£s¡÷|ü+˝À ÄdüøÏÔ>± á |ü]D≤e÷ìï #Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ.

Çø£ Äø±X¯+˝À dü>∑+, neø±XÊ˝À¢ dü>∑+ m+<äT≈£î

bı+<ä≈£L&É<äì yÓTT‘·Ô+ |ü<äe⁄\˝À 50 XÊ‘·+ eTVæ≤fi\≈£î

neø±X+ e∫Ã+~. 73e sêC≤´+>∑ dües¡D˝À- #·≥ºÁ|üø±s¡+

33 XÊ‘êìøÏ eTVæ≤fi\≈£î neø±X+ Ç#êÃs¡T. ø±˙ ñeTà&ç

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À 2013˝À »]–q |ü+#êj·Tr mìïø£\ qT+&

eTVæ≤fi\≈£î sêÁwüº+˝À 50 XÊ‘·+ ]»πs«wüHé neø±X+ Ç∫Ã

>ös¡$+#·T≈£îHêïeTT. Ä neø±X+ ‘Ó\+>±D˝À sêÁwüº+˝Àì

‘=* |ü+#êj·Tr mìïø£˝À¢ ≈£L&Ü ø=qkÕ–+#ês¡T. Ç~

Hê\T>∑e $X‚wü+.

Çø£ ◊<äe $X‚wüeTT @$Tf+fÒ- mdt.dæ, mdt.Ï, ;d”\

]Cπs«wüq¢ s=fÒwüHé |ü<ä∆‹ ◊<fi¢ø√kÕ] e÷πs~. |ü<ä$ #|üÏº

n~Ûø±s¡+ |ü]~Û, neø±XÊ\ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT≈£îì nqTuÛÑe+

e#Ã˝À>± ◊<fió¢ |üPs¡ÔsTTb˛jT$. ¬s+&ÉekÕ] ]»πs«wüqT¢

eT∞¢ s=fÒwüHé |ü<ä∆‹˝À ìs¡ísTT+#·&É+ e\¢ ]»πs«wüq¢

eT÷\+>± bÕ‘·yê]øÏ ¬s+&ÉekÕ] b˛° #˚ùd neø±X¯+

sêø£b˛jT~. n+fÒ ÄdüøÏÔ, nqTuÛÑe+ ñHêï, Á>±e÷ìï m+‘·

n_Ûeè~∆ #dæHê- ¬s+&ÉekÕ] b˛° #ùd neø±X+ #ê˝≤

‘·≈£îÿe>± ñ+&É≥+‘√- ¬s+&ÉT nqsêú\T »]>±sTT. eTq+

ñ+&˚~ ◊<˚fi¯¢ |ü]$T‘· ø±˝≤ìπø ø£<ë, n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT-

sêeTT&Óe«&√, ndüTs¡T&Óe«&√- ø£qTø£ n+~qø±&çøÏ

<ä+&ÉT≈£î+<ëeTH eTqdüÔ‘·«+‘√ ªn$˙‹μ ù|ÁfÒ–q dü+<äs¡“¤+

#·÷XÊeTT. ¬s+&ÉekÕ] sêeTT>∑qø£- @$T #˚dæHê, eT∞¢

neø±X¯+ sê<äT ø£qTø£ ìj·T+‘·è‘·« b˛ø£&É\≈£L- Ç~

<ë]rdæ+~.

ákÕ] ø=‘·Ô |ü+#êj·Tr #·≥º+˝À Á|ü<Ûëq e÷s¡TŒ

@$T≥+fÒ- Á|ür ]»πs«wüHéq÷ ¬s+&ÉT |üsê´j·÷\T

ø=qkÕ>∑ìe«&É+. n+fÒ, ‘Ó\+>±D sêÁwüº+˝À 2019˝À @

]»πs«wüqT¢ Á|üø£Ï+#ês√, 2024˝À ≈£L&Ü ny esêZ\≈£î

Äj·÷ d”≥¢ À ny ]»πs«wüqT¢ ¬s+&ÉekÕ] ø=qkÕ>∑T‘êsTT.

Bìe\¢ ª]»πs«wüqT¢ ˇø£ <äTπs“¤<ä yÓTÆq p<ä+μ>± e÷]q

|ü]dæú‹ qT+&ç, n<äècÕºìï |üØøÏå+#·T≈£îH˚ ˝≤≥Ø ‘·s¡Vü‰

qT+&ç- ¬s+&ÉekÕ] ≈£L&Ü b˛° #ùd neø±X¯+ Äj·÷

esêZ\≈£î <äøÏÿ+~. eT+∫ #ùdÔ eT∞¢ mìïø£ ø±e#·TÃ nH

18



düø±sê‘·àø£ <äèø£Œ<∏ëìï Ç~ ô|+bı+~+|ü #dæ+~. eT∞¢ b˛°

#˚ùd neø±X¯+ ñ+<äH˚ ÄX¯.. n$˙‹ bÕ\qqT ø=+‘·

‘·–ZdüTÔ+~. ÄX¯ <äTsêX¯>± e÷s¡≈£î+&Ü n]ø£&ÉT‘·T+~.

¬s+&ÉekÕ] ]»πs«wüqT¢ #ê˝≤ @fi¯¢ qT+&ç neT\T #düÔqï

‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝≤+Ï sêÁwüº+ düs¡düq eTq ‘Ó\+>±D sêÁwüº+

≈£L&Ü #]+~. eTVæ≤fi\, j·TTe Hêj·Tø£‘ê«ìøÏ ô|<ä› |”≥

ydæ+~.

n+>∑&çdüs¡≈£î>± e÷]q Á|üC≤kÕ«eT´+

Ç˝≤+Ï $X‚cÕ\‘√ ≈£L&çq mìïø£ À¢ ≈£L&Ü Á|üC≤kÕ«eT´+

n+>∑&ç düs¡≈£î kÕúsTT qT+&ç m<ä>∑&Éø£b˛e&É+ <äTs¡<äèwüºø£s¡+.

Á>±e÷˝À¢ nôd+;¢ mìïø£\ ø£+fÒ |ü~+‘·\T Ks¡TÃø±e&É+-

nuÛÑ s¡Tú\T, n&É¶>√\T>± eT<ä +, &ÉãT“˝Ò ø±≈£î+&Ü Ns¡\T,

kÕ¬s\T, ôd˝Ÿbò qT¢, ã+>±s¡T, yÓ+&ç ÄuÛÑs¡D≤\qT z≥s¡¢≈£î

ms¡>± #·÷|ü&É+‘√ á |ü+#êj·Tr mìïø£\T KØ<äT˝À ø=‘·Ô

]ø±s¡T¶qT düèwæº+#êsTT. Á|ü‹ ˇø£ÿ z≥÷ ø°\ø£yT ø£qTø£-

∫e] z≥T es¡≈£î ø=qT>√\T ø±s¡ Áø£eT+ j·T<Û#·Ã¤>± »]–+~.

Çø£ y\+ bÕ≥\ @ø£Á^yê\T, ≈£î˝≤\ ≈£L≥eTT\T.. @ø£Á^e

mìïø£ dü÷Œ¤]Ôì s¡T>±sêÃsTT. mø£ÿ&√ ø£° nsê, ì»yÓTÆq

@ø£Á^e mìïø£\T »]–‘˚ »s¡>=#·TÃ>±ø£ (q˝§Z+&É õ˝≤¢

Hê+|ü*¢ eT+&É\+ eT\¢|ü⁄sêE|ü*¢ Á>±eTdüTÔ\T Á|ü ÀuÛ≤\≈£î

˝§+>∑≈£î+&Ü, Ks¡TÃ\ ø√dü+ $sêfi≤*∫Ã eTØ $ÁXÊ+‘·

ñbÕ<Ûë´j·TT&ÉT eTTq>±\ düT<Ûëø£sY ¬s&ç ¶ì düs¡Œ+#Y>±

b˛°#sTT+∫ ¬>*|æ+#·T≈£îHêïs¡T. eè<ë∆|ü |æ+#Û·qT<ës¡T\T

≈£L&Ü $sêfi≤*#êÃs¡T. á mìïø£ À¢ s¡÷.2 y\T Hê$THwüHé

<ëK\T≈£î, s¡÷.3 y\T ø£s¡|üÁ‘ê\≈£î Ks¡TÃ #XÊqì, #·+<ë\

s¡÷|ü+˝À e∫Ãq s¡÷.1,70,000 \˝À $T–*q ì<ÛäT\qT

Á>±e÷_Ûeè~∆ πø $ìjÓ÷–kÕÔqì düs¡Œ+#Y ‘Ó*bÕs¡T),

eT÷≈£îeTà&ç>± Á>±eT+ Á>±eTyT n+>∑&ç düs¡T≈£î>± e÷]

neTTà&ÉTb˛sTTq \C≤®ø£s¡yÓTÆq dü+|òüT≥q\T |ü+#êj·Tr

mìïø£\˝À mqï&É÷ Òq+‘· <äTsêàs¡Z ø√D≤ìï #·÷|æ+#êsTT.

@<yÓTÆ‘H+- mìïø£\T »]>±sTT. ø=‘·Ô bÕ\ø£ esêZ\T

Á>±e÷\˝À ø=\Te⁄ rsêsTT. Çø£ Ç|ü⁄Œ&˚+ #˚j·÷˝À

Ä˝À∫<ë›+. ìsêXÊyê<ä+ |ü]cÕÿs¡+ ø±<äT .. kÕqT≈£L\‘·\

qT+# e÷s¡TŒqT Áù|πs|æ+#ê*.

2013˝À »]–q mìïø£\|ü⁄&ÉT ‘Ó\+>±D sêÁwüº+˝À

ñqï 8,000 |ü+#êj·Tr\≈£î ‘√&ÉT, ø=‘·Ô>± 2018˝À eTs√

4,000ô|’∫\T≈£î |ü+#êj·Tr\T ‘√&Ó’, 12,751 |ü+#êj·Tr\T

…ø£ÿ ‘˝≤sTT. bÕ‘· |ü+#êj·Tr\˝À, e+<ä\ dü+K´˝À ø=‘·Ô>±

@s¡Œ&É¶ eTTìdæbÕ*°\˝À #sêsTT. ªe÷yê>±yé, e÷yêsêCŸμ

nH ìHê<ä+‘√ ‘Ó\+>±D sêÁwüº+˝À eT÷&ÉT y\≈£îô|’>±

‘·+&Ü\T ø=‘·Ô |ü+#êj·Tr\T>± ne‘·]+#êsTT. ô|<ä›

|ü+#êj·Tr˝À¢, n_Ûeè~∆øÏ H√#·Tø√≈£î+&Ü ñqï eT]ø=ìï

•yês¡T |ü …¢\T ≈£L&Ü ø=‘·Ô |ü+#êj·Tr\T>± e÷sêsTT. Çe˙ï

n_Ûeè~∆ |ü<∏ä+˝À q&Éyê*‡ ñ+~.

ø=‘·Ô |ü+#êj·Tr\‘√bÕ≥T q÷‘·q+>± mìï¬ø’q bÕ\ø£

esêZ\≈£î •ø£åD <ë«sê ‘êeTT #j·÷*‡q |üqT\ >∑T]+∫-

Á>±e÷\˝À •ø£åDì#Ã ø±s¡ Áø£e÷ìï Ç|üŒÏπø sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+

ÁbÕs¡+_Û+∫+~. Ç<=ø£ XóuÛÑ|ü]D≤eT+. e#Ã Äs¡T HÓ\˝À¢

es¡Tdü>± eT+&É\, õ˝≤¢ |ü]wü‘Y\T, eTTìdæbÕ*°\T,

düVü≤ø±s¡ mìïø£\‘√ bÕ≥T <X bÕs¡¢yÓT+≥T≈mìïø£\T ≈£L&Ü

»s¡>∑qTHêïsTT. ø£qTø£ Ç~ mìïø£\ HêeTdü+e‘·‡s¡+>±

#Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ. eTs√ Äs¡T HÓ\\T Á>±e÷˝À¢ ì‘· sê»ø°j·T

yê‘êes¡D+ ‘·|üŒ<äT. ndü …’q n_Ûeè~∆øÏ eTs√ Äs¡THÓ\\T

Ä>±*‡+<. n+<ëø£ sêÁwüº, πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘ê«\~ zŸ ÄHé

nøö+Ÿ ã&Ó®Ÿ ø£qTø£- Á>±e÷\≈£î ì<ÛäT\ sêã&ç ≈£L&Ü

‘·≈£îÿy˚. ø£qTø£ á Äs¡T HÓ\\ ø±\+ ø=‘·Ô Hêj·T≈£î\T

#j·÷*‡q |üqT\ >∑T]+∫ #Ó|ü⁄Œ≈£î+<ë+.

e\dü\T yÓfi≤¢*‡q nedüs¡+ Òì Á>±e÷\T>± r]Ã~<ë›*.

n+<äTø√dü+..

1. \ø£å +: ø=‘·Ô bÕ\ø£ esêZ\T ‘·eT Á>±e÷\≈£î e#Ã ◊<fiS¢

@$T #Ój·÷´˝À ˇø£ \ø£å + ô|≥Tºø√yê*.

2. e÷s¡Z+: m+‘· eT+∫ \ø£å + ô|≥Tº≈£îHêï <ëìøÏ #sêÃ*‡q

e÷s¡Z+ ≈£L&Ü eT+∫< ø±yê\qï >±+B dü÷øÏÔì eTs¡Tesê<äT.



<ëìøÏ e÷s¡Zìπs›Xq+ #düTø√yê*. n~Ûø±s¡T\qT ø£\e&É+,

ô|’qTqï e´edüú\T, Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\‘√ #·]Ã+#·&É+- eT+&É\,

õ˝≤¢ |ü]wü‘Y, myÓTà Ò , m+|”\ qT+&ç Á>±e÷\≈£î e#Ã

ì<ÛäT\qT n+#·Hê y˚j·T&É+ #˚j·÷*. ô|‘·Ôq+‘√ ø±<äT,

Áù|eT‘√ e´eVü≤]+#ê*, dü+j·TeTq+ bÕÏ+#ê*.

3. Á>±eT+ MT<ä ne>±Vü≤q.. eTq s¡T - eTq Á|üD≤[ø£:

yÓTT<ä≥>± ‘·eT Á>±eT+ MT<ä ø£ ne>±Vü≤q @s¡Œs¡#·Tø√yê*.

MT Á>±eT+˝À »HêuÛ≤ m+‘· nH˚ Á|üX¯ï- Á>±eT+˝À

mes¡ï&ç–Hê ªdü+K´μ #·|ü⁄Œq #Óù|ŒkÕÔs¡T. <äTs¡<äèwüºyT$T≥+fÒ,

Ä dü+K´ »HêuÛ≤~ ø±<äT, Ä Á>±eT z≥s¡¢ dü+K´. »HêuÛ≤

dü+>∑‹ kÕe÷q´ »Hêìπø ø±<äT, mìï¬ø’q düs¡Œ+#Y\≈£î ≈£L&Ü

#ê˝≤eT+~øÏ ‘Ó*j·T<äT. yês¡T #·÷ùd <äèø£Œ<∏ä+ z≥T u≤´+≈£î

sê»ø°j·Ty˚T ø£qTø£, z≥s¡¢ dü+K´qT >∑Ts¡TÔ+#·T≈£î+≥THêïs¡T.

»HêuÛ≤qT eT]Ãb˛‘·THêïs¡T.

4. düπs«: Á>±eT+˝À bÂs¡T\≈£î Á|üdüTÔ‘·+ ñqï kÂø£sê´\T,

Ç+ø± ø=‘·Ô>± ø±yê*‡q kÂø£sê´\T @$TÏ nH~ ˇø£ düπs«

#|ü≤º*. Á|üuÛÑT‘·« XÊK\ e<ä›- Ç|üŒÏπø ñqï düe÷#êsêìï

rdüTø√yê*.

5. eTÚ*ø£ edü‘·T\ düπs« #j·÷*.

6. ø=‘·Ô>± #|ü≤º*‡q- n_Ûeè~∆ |üqT\qT >∑T]Ô+#ê*.

7. kÕe÷õø£ |ü]dæú‘·T\T- kÕe÷õø£ ndüe÷q‘·\qT

>∑T]Ô+#ê*.

8. $<ä´, Äs√>∑´, ñbÕ~Û neø±XÊ\T: eqs¡T\T, dü+düú\qT

dü+<ä]Ù+∫ Á>±e÷\yêØ edü‘·T\qT >∑T]Ô+#ê*. ø=s¡‘·\qT

>∑eTì+#ê*. kÕe÷õø£ #Ó’‘·Hê´ìøÏ Á|üj·T‹ï+#ê*.

9. ì<ÛäT\T - n+#·Hê: |üqT\T #j·÷\+fÒ ì<ÛäT\T ø±yê*.

Á>±e÷ìøÏ j·T÷ìj·THé, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\ qT+∫ e#Ã ì<ÛäT\

>∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√yê*.

10. dü«+‘· eqs¡T\T: Á>±eT |ü+#êj·TrøÏ Ç+Ï |üqTï\

qT+&ç yÓTT<ä\Tô|Ïº, ˙Ï |üqTï, eT+∫˙s¡T, ˝…’ôdqT‡\T,

Á|üø£≥q\ <ë«sê e#Ã dü«+‘· Ä]úø£ eqs¡T\ >∑T]+∫ ˇø£

ne>±Vü≤q≈£î sêyê*.

11. |üqTï\T - ùde\T: |üqTï\T edü÷\T #˚ùdÔ eT∞¢

¬>\eeTH nb˛Vü≤ M&Ü*. |üqTï\≈£î ‘·>∑Z ùde\T n+~ùdÔ-

Á>±eTdüTÔ\T ‘·|üŒø£ |üqTï\T ø£&É‘ês¡T. |ü+#êj·Tr bÕ\ø£

esêZ\T ‘êeTT eTT+< |üqTï\T #Ó*¢+∫ Á>±e÷ìπø Ä<äs¡Ù+

ø±yê*.

12. mìïø£\ es¡πø bÕØº sê»ø°j·÷\T: mìïø£\ es¡πø bÕØº

sê»ø°j·÷\T+&Ü*. Ä ‘·sê«‘· n+‘ê n_Ûeè~∆ eT+Á‘·yT

|ü]ƒ+#ê*. <ëìøÏ bÕ\ø£es¡Z+ ø£ø£åkÕ~Û+|ü⁄ #·s¡ \T e÷Hê*.

Á>±eTeT+‘ê eTq< nH uÛ≤eq ô|s¡>±*.

13. e÷J\ düVü≤ø±s¡+: Á>±e÷ìøÏ #Ó+~q >∑‘·+˝À

düs¡Œ+#Y\T>±, yês¡T¶ yÓT+ãs¡T¢>±, m+|”°d”, »&ûŒ°d”, Ç‘·s¡

myÓTà˝Ò´\T, m+|”\T>± |üì#˚dæq yês¡T+fÒ- yê]‘√

düe÷yXyÓTÆ Á>±e÷_Ûeè~∆ >∑T]+∫ #·]Ã+#ê*. yê] dü\Vü‰\T,

dü÷#·q\T rdüTø√yê*. yê]ì n_Ûeè~∆ À uÛ≤>∑+ #j·÷*.

yê] düVü≤ø±s¡+ rdüTø√yê*.

Á>±e÷_Ûeè~∆ nH˚ ªñÏºμ ø=fº≥y˚T \ø£å´+ nsTTq|ü⁄Œ&ÉT,

me]‘√ ø£*dæ \ø£å + kÕ~Û+#êyÓ÷- nÁ|üdüTÔ‘·eTe⁄‘·T+~.

ø±s¡ kÕ<ÛäH eTqqT q&ç|ædüTÔ+~.

14. ãè+<ä Hêj·Tø£‘ê«ìï ô|+bı+~+#ê*: n+‘ê Hê

Çwüº+.. nH˚ bÕ≥ bÕ&ÉT‘·÷- ÇcÕºsê»´+>± bÕ\q

#˚j·T≈£î+&Ü, Á>±eT+˝Àì n+<ä]˙ ø£\T|ü⁄≈£îì ãè+<ä

Hêj·Tø£‘ê«ìï ô|+bı+~+#ê*.

15. Á|ü»\≈£L - bÕ\q≈£î yês¡~Û>± e÷sê*: Á|ü»\

n|ü]$T‘·yÓTÆq ø√]ø£\≈£L, |ü]$T‘·yÓTÆq eqs¡T\≈£L eT<Ûä q

düeTq«j·T+ #düTø√yê*. Á|ü»\≈£L- bÕ\q≈£î eT<Ûä yês¡~Û>±

e÷sê*.

16. <ë‘·\ düVü≤ø±s¡+: Á>±e÷\˝À eqs¡T\ ø=s¡‘·qT

n~ Û> ∑$T+# ·&Üìø Ï Á>±eT+˝Àì- ñ<√´> ∑ T\T,

bÕ]ÁXÊ$Tø£y‘·Ô\T, yê´bÕs¡T\‘√bÕ≥T mHé.ÄsY.◊\T ñ+fÒ

yê] düVü≤ø±s¡+‘√- n_Ûeè~∆ ì<ÛäT\T ùdø£]+#ê*. Äj·÷

ìsêàD≤\≈£î yê] ù|s¡T ≈£L&Ü ô|≤º*. Á>±eT düuÛÑ\˝À, Ç‘·s¡

düe÷y˚XÊ\˝À uÛÑ÷] $sêfi≤*∫Ãq <ë‘·\qT bı>∑&Ü*.

düHêàHê\T #Ój·÷´*. yê] <ë‘·è‘ê«ìï >∑T]Ô+#ê*- yê]

ùde\qT n_Ûq+~+#ê*.

17. Á>±eT+ qT+∫ ]f…Æs¡T¶ ñ<√´>∑T\T, ñbÕ<Ûë´j·TT\

düVü≤ø±s¡+ rdüTø=ì yê] HÓ’|ü⁄D≤´ìï $ìjÓ÷–+#·Tø√yê*.

yê]ì >ös¡$+#ê*. n˝≤π> eT+&É\, õ˝≤¢ n~Ûø±s¡T\qT

20



düe÷yXÊ\≈£î Á|ü‘´ø£ ÄVü‰«ì‘·T\T>± |æ\yê*. ‘·eT Á>±eT

düeTdü \ |ü]cÕÿsêìøÏ yê] düVü≤ø±sêìï ø√sê*.

18. düe÷y˚XÊ\T: |ü+#êj·Tr düe÷yXÊ\T HÓ\≈£î ø£kÕ]

‘·|üŒø£ ìs¡«Væ≤+#ê*. Á>±eTdüuÛÑ\qT Á|ü‹ ¬s+&ÉT HÓ\\≈£î

ˇø£kÕ] (ø=‘·Ô #·≥º+ Á|üø±s¡+) ìs¡«Væ≤+#ê*. á düe÷yXÊ˝À¢

#·]Ã+#ê*. ìs¡íj·÷\qT rdüT≈£îsêyê*.

19. \_∆<ës¡T\ m+|æø£: \_∆<ës¡T\ m+|æø£, n~ πswüHé

ø±s¡T¶ ø±e#·TÃ, Ç\T¢, Ç+ø± ô|q¸qT¢, kÕe÷õø£ dü+πøåeT

|ü<∏äø±\T ø±e#·TÃ. \_∆<ës¡T\ m+|æø£qT ‘·|üŒø£ Á>±eTdüuÛÑ\˝À

»s¡bÕ*. bÕs¡<äs¡Ùø£‘· <ë«sê »yêãT<ëØ‘·HêìøÏ ô|<ä›|”≥

yj·÷*.

20. düe÷yXÊ\≈£î ì|ü⁄DT\qT ÄVü‰«ì+#ê*. $<ä , Äs√>∑ ,

eékÕj·T s¡+>±\˝À ì|ü⁄DT\‘√ dü\Vü‰\T, dü÷#·q\T

Ç|æŒ+#ê*.

21. |òü+ø£åq˝Ÿ ø£$T°: ø±s¡ ìsê«Vü≤ø£ ø£$T°\˝À- $<ä ,

Äs√>∑´+, eékÕj·T+, eT+∫˙s¡T, bÕ]X¯ó<ä∆´ ø£$T°\T

ø°\ø£+>± |üì#˚j·÷*. n+<äT˝À bÕØº sê»ø°j·÷\≈£î

nr‘·+>± ÄdüøÏÔ >∑\yê]ì ø£$T° yÓT+ãs¡T¢>± m+|æø£

#j·÷*.

ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢ r>∑\>∑T≥º Á>±eT+ düπs« HÓ+ãsY 232˝À

eTTKéT+Á‹ ôV≤*bÕ´&é ìsêàD+ ø√dü+ #|üÏºq uÛÑ÷ùdø£s¡D

ñ‘·Ôs¡T«\qT ì*|æy˚düTÔqï≥T¢ Á|üuÛÑT‘·«+ Á|üø£Ï+∫+~.

ø£Ø+q>∑sY ø£ …ø£ºπsŸ À Ç|üŒÏπø ¬s+&ÉT ôV≤*bÕ´&é\THêïj·Tì,

nsTTHê eT∞¢ eTTKéT+Á‹ πød”ÄsY kı+‹+Ï eTT+<äT

ôV≤*bÕ´&é ø√düeT+≥÷ Á|ü»\ ìyêdüuÛÑ÷eTT*ï ùdø£]+#·≥+

‘·>∑<äì ˝Àødü‘êÔ Á|üC≤Á|üjÓ÷»q yê´»´+ <ëK\T #dæ+~.

ø=+<äs¡T bÂs¡T\T ≈£L&Ü ø√s¡TºqT ÄÁXsTT+#ês¡T. uÛÑ÷ùdø£s¡D

#·≥º+-2013 ìã+<Ûäq\qT ≈£L&Ü |üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü

ùdø£s¡D≈£î Ä<XÊ\T C≤Ø #XÊs¡ì yê~+#ês¡T. düMT|ü+˝À

πød”ÄsY, Äj·Tq ã+<ÛäTe⁄\ uÛÑ÷eTT\T ñqï|üŒÏø° Ç‘·s¡T\

uÛÑ÷eTT\qT ùdø£]düTÔHêïs¡ì u≤~Û‘·T\ ‘·s¡|ü⁄ yê<äqqT

$ì|æ+#ês¡T. B+‘√, uÛÑ÷ùdø£s¡D≈£î dü+ã+~Û+∫ |üP]Ô

22. Á|ü|ü+#·yê´|üÔ+>± ◊ø£ sê»´dü$T‹ ìπs›•+∫q $<Ûä+>±,

$T©ìj·T+ >√ Ÿ‡ (düVü≤ÁkÕ_› \øå±´\T)‘√bÕ≥T düTdæús¡ n_Ûeè~∆

\øå±´\T (düôdºsTTqãT Ÿ &Óe\|tyÓT+Ÿ >√ Ÿ‡)qT >∑eTq+˝ÀøÏ

rdüTø√yê*.

23. n_Ûeè~∆ ns¡ú+ e÷sêÃ* - ns¡úe+‘·+ #˚j·÷*:

e÷qyê_Ûeè~∆ n+fÒ πøe\+ uÛÑeHê\ ìsêàD+, s√&ÉT¢

ìsêàDyT ø±<äT. düe÷C≤_Ûeè~∆ À $<ä , Äs√>±´\‘√bÕ≥T,

eékÕj·T+, |üXób˛wüD, ∫qï, eT<Ûä ‘·s¡Vü‰ |ü]ÁXeT\ <ë«sê

n+‹eT+>± Ä]úø£, kÕe÷õø£ n_Ûeè~∆ì kÕ~Û+#ê*.

24. e\dü\T b˛yê*‡q nedüs¡+ Òì ìyêdüjÓ÷>∑ yÓTÆq

Á>±eT+>± r]Ã~<ë›*

ªªn|æŒ#·TÃyê&ÉT, yÓ’<äT´&ÉT, m|ü⁄Œ&É÷ m&É‘Ó>∑ø£ bÕs¡T @s¡TqT

ñqï s√¢H ñ+&ÉeTqï nqï düTeT‹ X‘·ø£ø±s¡T&ç |ü<ë´ìï

>∑Ts¡TÔ ô|≥Tºø√yê*.

<√eT\T, á>∑\T, ô|+≥≈£î|üŒ\T Òì Á>±e÷ìï, ø£&ÉT|ü⁄

ì+&Ü bÂwæºø±Vü‰s¡+, #˚‹ ì+&Ü |üì ñqï Á>±e÷ìï,

kÕe÷õø £ nd üe÷q‘·\T ˝ Òì Á>±e÷ìï, Á| ü»\

uÛ≤>∑kÕ«eT´+‘√ q&ç# Á>±e÷ìï ì]à+#·Tø√yê*.

Hêj·Tø£‘ê«ìøÏ yÓTs¡T>∑T\T ~<äT›ø√yê*,

qeXø±ìøÏ Hê+~ |ü\ø±*.

˝Àø˘dü‘êÔ, bÂs¡T\ $»j·T+: eTTKéT+Á‹ kı+‹+Ï eTT+<äT

ôV≤*bÕ´&é≈£î uÛÑ÷ùdø£s¡D ñ‘·Ôs¡T«\qT ì\T|ü⁄<ä\ #˚dæq Á|üuÛÑT‘·« j·T+Á‘ê+>∑+

$esê\‘√ øö+≥s¡T¢ <ëK\T #j·÷\ì ¬syÓq÷´, ÄsY n+&é

;, Vü≤À+ XÊK\ eTTK´ ø±s¡ <äs¡TÙ\T, ø£Ø+q>∑sY õ˝≤¢ ø£ …ø£ºsY,

b˛©dt ø£$TwüqsY, ÄØ¶y√\qT ôV’≤ø√s¡Tº Ä<•+∫+~. Bìô|’

eTTKéT+Á‹ yÓ+fH düŒ+~+∫ ìs¡íj·T+ rdüTø√e≥+‘√,

uÛÑ÷ ùdø£s¡D≈£î dü+ã+~Û+∫q ñ‘·Ôs¡T«\qT ì\T|ü⁄<ä\

#˚düTÔqï≥T¢ õ˝≤¢ ø£ …ø£ºsY düs¡Œ¤sêCŸ nVü≤à<é Á|üø£Ï+#ês¡T.

22



ªsêÁwüº $uÛÑ»q - Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ≈£î j·T÷ìj·THé Vü‰MT\T - yêÏ neT\T -

Á|üdüTÔ‘· dæú‹μô|’ yêdüÔyê\ Ä<Ûës¡+>±, ìcÕŒøÏåø£+>±, bÕØº\T, uÛ≤y√<«>±\ø£r‘·+>±

Á|üC≤kÕ«eT´ |”sƒ¡+ (bòÂ+&wüHé |òüsY &ÓyÓ÷Áø±Ïø ]bòÕsYà‡ - m|òt&çÄsY) #=s¡e‘√

dü«‘·+Á‘· ì|ü⁄DT\ ãè+<ä+ (Ç+&çô|+&Ó+Ÿ Á>∑÷|t Ä|òt mø˘‡|üsYº‡ - ◊õÇ)

s¡÷bı+~+∫q ìy˚~ø£qT.. ªñ‘·Ôsê+Á<Ûä #·sêÃ y˚~ø£μ Ä<Ûä«s¡´+˝À »]–q

ø±s¡ Áø£eT+˝À &Ûç©¢ À $&ÉT<ä\ #XÊs¡T.

ìy˚~ø£qT ≈£åîDí+>± |ü]o*+∫ ÄyÓ÷<äeTTÁ<ä y˚dæq ‘Ó\Tπ>‘·s¡ sêÁcÕº\

ì|ü⁄DT\T (Hwüq˝Ÿ Á>∑÷|t Ä|òt mø‡|üsYº‡ - mHéõÇ) ≈£L&Ü bÕ˝§ZHêïs¡T.

&Ûç©¢ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ uÛÑeHé Àì n+uÒ<äÿsY Ä&çÀ]j·T+˝À »]–q ø±s¡ Áø£eT+˝À..

yÓ’ ¬ø n\>¥ (πø+Á<ä e÷J eT+Á‹, mHéõÇ düuÛÑT´\T), »dæºdt m+mHé sêe⁄

(Væ≤e÷#· ŸÁ|ü<XŸ e÷J Á|ü<Ûëq Hê´j·TeT÷]Ô, ◊õÇ düuÛÑT´\T), Ábıô|òdüsY n‘·T˝Ÿ

Xs¡à (13e Ä]úø£ dü+|òüT+ düuÛÑT´\T, mHéõÇ düuÛÑT´\T), ¬ø. |ü<äàHêuÛÑj·T´ (πø+Á<ä

Vü≤À+ XÊK e÷J ø±s¡ <ä]Ù, ◊õÇ düuÛÑT´\T), nCÒj·YT ø£ ≤¢+ (Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ e÷J

Á|ü<Ûëq ø±s¡ <ä]Ù, ◊õÇ düuÛÑT´\T), ø=D‘ê\ sêeTø£èwüí (e÷J m+|”, e÷J eT+Á‹,

ñ‘·Ôsê+Á<Ûä #·sêÃ y˚~ø£ ø£˙«qsY), ;ÛXËÏº u≤;® (˝Àø˘dü‘êÔ), &Üˆˆ »j·TÁ|üø±wt

Hêsêj·TDY (◊õÇ ø£ «qsY, m|òt&çÄsY Á|ü<Ûëq ø±s¡ <ä]Ù, Àødü‘êÔ e´ekÕú|ü≈£î&ÉT)

ìy~ø£qT $&ÉT<ä\ #XÊs¡T.

ìy~ø£qT »qe] 7q ‘=\T‘· $»j·Tyê&É À $&ÉT<ä\ #XÊeTì, sêÁwüº+˝Àì

nìï bÕØº\ H‘·\≈£L, XÊdüqdüuÛ≤ |üø£å Hêj·T≈£î\≈£L n+~+#êeTì, Ç+<äT˝Àì

n+XÊ\qT, ô|ò&És¡ Ÿ <äèø√ÿD≤ìï C≤rj·T kÕúsTT˝ÀøÏ rdüT¬øfi‚¢+<äT≈£î, bÕs¡¢yÓT+≥T

düuÛÑT´\≈£î ≈£L&Ü $e]+#+<äT≈£î &Ûç©¢ À ø±s¡ Áø£e÷ìï @sêŒ≥T #XÊeTì CÒ|”

$e]+#ês¡T.

$uÛÑ»q ø±s¡D+>± ôV’≤<äsêu≤<é eTVü‰q>∑s¡ Ä<ëj·÷ìï ø√˝ÀŒsTTq Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ≈£î

2014-15 ¬syÓq÷´ ˝À≥TH Ç+‘·es¡≈£L uÛÑØÔ #j·T Ò<äì, b˛\es¡+ $wüj·T+˝À

πø+Á<ä-sêÁcÕº\ eT<Ûä eT+∫ düeTq«j·T+ ø£ì|ædüTÔHêï, Á|ü‘´ø£ kÕj·T+ düVü‰ |ü\T

n+XÊ˝À¢ j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ rs¡T ñ<ëd”q+>±, ø=ìï#√≥¢ u≤<Ûä ‘ê s¡Væ≤‘·+>±

ªsêÁwüº $uÛÑ»q - Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ≈£î j·T÷ìj·THé Vü‰MT\T - yêÏ neT\T - Á|üdüTÔ‘· dæú‹μ

dü«‘·+Á‘· ì|ü⁄DT\ ãè+<ä+ ìy˚~ø£ &Ûç©¢˝À $&ÉT<ä\

ñ+<äì C Ò| ” nHêïs ¡ T . πø+Á< ä

ÁbÕjÓ÷õ‘· |ü<∏äø±˝À¢ 90 XÊ‘·+ yTs¡

ñ+&Ü*‡q πø+Á<ä yê≤≈£î ã<äT\T

Çyê«\ì Á|ü‹bÕ~+∫q s¡÷.16,447

ø√≥¢ Á|ü‘˚´ø£kÕj·T+ ˝…ø£ÿ|üs¡+>±

dü]>±H˚ ñHêï, Ä ì<ÛäT*ï ã~©

#˚j·T≤ìøÏ nqTdü]düT Ôqï Çm|æ

($<˚o ‘√&ÜŒ≥T ÁbÕC…≈£îº˝) |ü<ä∆‹

n+<äT≈ £ î d ü]b˛< äì nHêïs ¡ T .

n<äT“¤‘·eTH Ø‹˝À Á|ü‘´ø£ kÕj·÷ìï

n+~+∫Hê ≈£L&Ü Çm|æ <ë«sê

◊<fi¢ À s¡÷.5,000 ø√≥¢qT $T+∫

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ≈£î n+~+#·≥+ kÕ<Ûä +

ø±<äHêïs¡T. <ëìøÏ ã<äT\T Hêu≤sY¶,

V ü ≤&√ ÿ\ <ë«sê s ¡ TD≤\T

rdüTø√e≤ìøÏ @|”øÏ neø±X¯+

ø £*Œ+∫, yêÏì πø+Á< ä+ u Û ÑØ Ô

#˚j·÷\ì, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ düVü‰j·T

u≤+& É ¢qT $& É T< ä\ # ˚j ·÷\ì

ìy~ø£ À dü÷∫+#êeTHêïs¡T. n˝≤π>

sêÁwüº+˝Àì yÓqTø£ã&çq ÁbÕ+‘ê\≈£î

ãT+<˚˝ŸK+&é ‘·s¡Vü‰ düVü‰j·÷ìï

n+~kÕÔeTì j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+

Vü‰MT Ç∫Ã+<äì, Ä Vü‰MT Á|üø±s¡+

sêÁwü+˝À yÓqTø£ã&çq sêj·T\d”eT,

ñ‘·Ôsê+Á<Ûä 7 õ˝≤¢\≈£î s¡÷.24,500

ø√≥T¢ sêyê*‡ ñHêï, @&Ü~øÏ õ˝≤¢≈£î

s¡÷.50 ø√≥T¢ e÷Á‘·y˚T $&ÉT<ä\

# ˚XÊs ¡Hêïs ¡ T . sê Áw ü º Á| ü»\

@ø±_ÛÁbÕj·T+, XÊdüqdüuÛÑ ÄyÓ÷<ä+

˝ Ò≈ £ î+&Ü $u Û Ñ»q # ˚j · T& É+‘√

düeTdü´\T e#êÃj·Tì, Çø£eTT+<äT

Ç˝≤+Ï $uÛ Ñ»q\T #˚j·T≈£î+&Ü

ô| ò& És ¡˝ Ÿ e´ed ü úqT ã˝À ù|‘ ·+

#j·÷\Hêïs¡T. j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+

qT+∫ s¡÷.1,16,000 ø√≥T¢ sêyê\ì

sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ #ÓãT‘√+<äì, nsTT‘



‘êeTT e÷Á‘·+ sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·« kı+‘· |ü<∏äø±\≈£î dü+ã+~Û+∫q

n<äq|ü⁄ uÛ≤sêìï πø+Á<ä+ #Ó*¢+#·&É+ ‘·>∑<äH uÛ≤eq‘√ yêÏì

$TqVü‰sTT+#êeTHêïs¡T. n+‹eT+>± b˛\es¡+ ø±≈£î+&Ü,

s¡÷.86,000 ø√≥T¢ sêyê*‡ ñ+<äì ‘*Ãq≥T¢ #ÓbÕŒs¡T.

$T–*q À≥T˝À πø+Á<ä+ ‘·q $#·ø£åD≤~Ûø±sêìï ñ<ës¡+>±

ñ|üjÓ÷–+#ê\ì dü÷∫+#êeTHêïs¡T. Á|ü‘´ø£Vü≤À<ë˝À rÁe

$yê<ëdüŒ<äyÓTÆq bÕ]ÁXÊ$Tø£ |üqTï sêsTTr\ n+XÊìøÏ

ìy~ø£ À eT÷&ÉT Ä#·s¡D≤‘·àø£ |ü]cÕÿsê*ï #·÷bÕeTHêïs¡T.

$ìjÓ÷>∑ <Ûäèe|üÁ‘ê\T (j·T÷d”\T) ô|<ä› düeTdü ø±<äì,

eTÚ*ø£ edü‘ ·T\T, sê»<ÛëìøÏ s ¡yêD≤ kÂø £sê´\

nqTdü+<Ûëq+, C≤rj·T ÁbÕ<Ûëq´‘· >∑\ dü+düú\ @sêŒ≥TqT

ìØí‘· ø±\eé~Û À y>∑+>± |üP]Ô #j·÷\ì dü÷∫+#ês¡T.

‘Ó\+>±D düVü‰ Ç‘·s¡ <äøÏ åD≤~ sêÁcÕº\‘√ ‘·\dü]

Ä<ëj·T+˝À Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ düe÷qkÕúsTTøÏ sêe≤ìøÏ 14

@fió¢ |ü&ÉT‘·T+<äì, n˝≤π> @|” À ≈£L&Ü dü>±ìøÏô|’>± ñ+&

ñ‘·Ôsê+Á<Ûä, sêj·T\d”eT õ˝≤¢\T sêÁwüº düsêdü] ø£+fÒ ≈£L&Ü

yÓqTø£ã&ç ñHêïj·Tì nHêïs¡T. á yÓqTø£u≤≥T‘·Hêìï

dü]#ùd Ø‹˝À ô|ò&És¡ Ÿ dü÷Œ¤]Ô‘√ Hê´j·TyÓTÆq |ü]cÕÿsê\qT

<˚X¯yê´|üÔ+>± ne>±Vü≤q ñqï düTÁ|üdæ<äT∆˝…’q dü«‘·+Á‘·

ì|ü⁄DT\T n+~+#ês¡Hêïs¡T. Á|ü»\T á yêdüÔyê\qT

‘Ó\TdüT≈ £îì |ü]cÕÿsê\ ø√dü+ |ü≥T ºã≤º\ì, á

dæbòÕs¡düT\qT j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ |ü]>∑D˝ÀøÏ rdüT≈£îì

@|”øÏ Hê´j·T+ #j·÷\ì nHêïs¡T.

13e Ä]úø£dü+|òüT+ e÷J düuÛÑT´&ÉT Ábı. n‘·T˝ŸX¯s¡à

e÷≤¢&ÉT‘·÷.. Ç~ es¡≈£î sêÁcÕº\qT $uÛÑõ+∫q|ü⁄Œ&ÉT Ä]úø£

dü+|òü÷\T yêÏô|’ Á|ü‘´ø£<äèwæº kÕ]+#eì, |òü*‘·+>± yêÏøÏ

Á|ü‘´ø£ Á>±+≥T¢ <äπøÿeì ‘Ó*bÕs¡T. $uÛÑ»q˝À ôV’≤<äsêu≤<é

‘Ó\+>±D≈£î yÓ[¢b˛sTT+<äì, |ü\T yÓqTø£ã&çq ÁbÕ+‘ê\T

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ≈£î $T–˝≤j·Tì nHêïs¡T. @|”˝Àì @&ÉT

yÓqTø£ã&çq õ˝≤¢\≈£î Ç~es¡ø£Ï Á|üD≤[ø± dü+|òüT+ ‘·s¡Vü‰˝À

Ä]úø£ dü+|òüT+ Á|ü‘˚´ø£ kÕj·T+ #˚j·÷\ì dü÷∫+#ês¡T.

Væ≤e÷#· ŸÁ|ü<XŸ ôV’≤ø√s¡Tº e÷J N|òt »dæºdt m+.mHé sêe⁄

e÷≤¢&ÉT‘·÷, ∫qï sêÁcÕº\T+fÒ πø+Á<ä+ ã\+>± ñ+≥T+~..

ô|<ä› sêÁcÕº\T+fÒ πø+Á<ä+ ã\V”≤q+>± ñ+≥T+<äH uÛ≤eq

ñ+<äHêïs¡T. j·T÷ìj·THé ã\V”≤q+>± ñ+&É≈£L&É<äì, n<

düeTj·T+˝À ã\+>± ñqï sêÁcÕº\ô|’ j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+

ìs¡+≈£îX+>±, ô|‘·Ôq+ #j·T&É+ ‘·>∑<äì nHêïs¡T. <X Á|ü<Ûëì

bÕs¡¢yÓT+≥T˝À Ç∫Ãq Vü‰MT #·≥º+ ≤+Ï<äì, @ Á|üuÛÑT‘·«+

n~Ûø±s¡+˝À ñHêï <ëìï neT\T #dæ rsê*‡+<qì düŒwüº+

#XÊs¡T.

πø+Á<ä Vü≤À+XÊK e÷J ø±s¡´<ä]Ù ¬ø.|ü<äàHêuÛÑj·T´

e÷≤¢&ÉT‘·÷, bÕs¡¢yÓT+≥T˝À Á|ü<Ûëì #Ó|æŒq<ëì <ëø±

b˛≈£î+&ÜH.. ndü\T #·≥º+˝À ù|s=ÿqï n+XÊ\qT ≈£L&Ü

neT\T #j·T&É+ ˝Ò<äHêïs¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ $uÛÑ»q #·≥º+˝À

Hê\T>∑T ôdø£åqT¢ #·~$‘ j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ @+ #j·T Ò<√

ns¡úeTe⁄‘·T+<äHêïs¡T. bÕs¡¢yÓT+≥T˝À Á|ü<Ûëì Ç∫Ãq Á|ü‘´ø£

Vü≤À<ë Vü‰MTjT ø±≈£î+&Ü bÕs¡¢yÓT+≥T ÄyÓ÷~+∫q #·≥º+˝À

#ê˝≤ Vü‰MT\T ñHêïj·Tì nHêïs¡T. $XÊK|ü≥ï+˝À yÓTÁÀ

¬s’\T kÕ<Ûë´kÕ<Ûë´\qT Äs¡T HÓ\˝À¢ ‘˚*Ã neT\T

#˚kÕÔeTHêïs¡ì.. ¬s+&˚fi¯¢ ‘·sê«‘· yÓTÁÀ Çe«˝ÒeTq&É+

dü]ø±<äì nHêïs¡T. n˝≤π> ¬s’ Ò« CÀHé, d”º Ÿ bÕ¢+Ÿ e+Ï

n+XÊ\qT |üÏº+#·Tø√e≥+ ˝Ò<äHêïs¡T. πø+Á<ä+ neT\T

#˚düTÔqï rs¡TqT #·÷düTÔ+fÒ, eTs√ 50 @fi¯¢≈£î ÁbÕC…≈£îº\T

|üPs¡Ôe⁄‘êjÓ÷eTqHêïs¡T.

πø+Á<ä Á|üD≤[ø£, XÊÁdüÔ kÕ+πø‹ø£ XÊK e÷J eT+Á‹

Ábı. jÓ÷^+<äsY ¬ø. n\>¥ e÷≤¢&ÉT‘·÷, Ç˝≤+Ï ø£düs¡‘Ô

u≤+uÒ sêÁwüº+ >∑T»sê‘Y, eTVü‰sêÁwüº\T>± $&çb˛sTTq|ü⁄Œ&ÉT

»]–+<äHêïs¡T. düe÷q‘·«+, |üìrs¡T nH˚$ düe÷K´

dü÷Œ¤]Ô À eTTKýÓTÆqeì nHêïs¡T.

ø=D‘ê\ sêeTø£èwü í e÷≤¢&ÉT‘·÷, Ä+Á<Û ä Á|ü<˚XŸ

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À uÛ≤>∑+ ø±<äH˚ Ø‹˝À πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+

eéVü≤]k˛Ô+<äì Äy˚<äq e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. ãT+<˚˝ŸK+&é

bÕ πøJ˝À ˇø=ÿø£ÿ]øÏ s¡÷.6,000 eùdÔ, @|” À yÓqTø£ã&çq

õ˝≤¢\ Á|ü»\≈£î ˇø=ÿø£ÿ]øÏ s¡÷.40 ≈£L&Ü sê˝Ò<äHêïs¡T.

ì|ü⁄DT\T ‘˚*Ãq ìy˚~ø£ô|’ düTÁ|”+ø√s¡TºqT ÄÁX¯sTT+∫

#·≥º|üs¡yÓTÆq b˛sê≥+ #kÕÔeTHêïs¡T.

ìy˚~ø£ $esê\qT nCÒj·YT ø£˝≤¢+ |üesY bÕsTT+Ÿ

Á|ü»+fÒwüHé <ë«sê $e]+#ês¡T.

ø±s¡´Áø£eT+˝À m+|” ne+‹ lìyêdt, ‘·~‘·s¡T\T

bÕ˝§ZHêïs¡T.

(j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ Á|üuÛÑT‘·«+ eT<Ûä´

n~Ûø±]ø£ ñ‘·Ôs¡ Á|ü‘·T´‘·Ôsê\qT, ¬s+&ÉT Á|üuÛÑT‘ê«\÷

n~Ûø±]ø £+>± $& É T< ä\ # ˚d æq Á| üø £≥q\qT

$ìjÓ÷–+#·T≈£î+≥÷ >∑D≤+ø±\qT ìcÕŒøÏåø£+>±, bÕØº\T,

uÛ≤y√<˚«>±\ø£r‘·+>± $X‚¢wæ+∫ dü«‘·+Á‘· ì|ü⁄DT\T á

ìy~ø£ À $\TyÓ’qØ‹˝À n_ÛÁbÕj·÷\qT yÓ\¢&ç+#·≥+‘√

bÕ≥T.. Ç‘·s¡ sêÁcÕº\‘√ $yê<ä+ Ò≈£î+&Ü, πø+Á<ä+ô|’ Ä]úø£

uÛ≤s¡+ Ò≈£î+&Ü, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ≈£î Ç∫Ãq Vü‰MT*ï HÓs¡ys¡Ã≤ìøÏ

ÁbÕe÷DÏø£ |ü]cÕÿsê\qT #·÷bÕs¡T. ô|ò&És¡*»+˝À uÛ≤s¡‘·

Á|üuÛÑT‘·«+, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«+ eT<Ûä ñ+&Ü*‡q düeT‘·÷ø±ìï

bÕÏdü÷Ô.. mø£ÿ&Ü πø+Á<ä+ nH |ü<ëìï yê&É≈£î+&Ü j·T÷ìj·THé

Á|üuÛÑT‘·«+ nì e÷Á‘·yT ìy~ø£ À Á|ükÕÔ$+#ês¡T)

24



(1) 2014-15 dü+e‘·‡sêìøÏ eqs¡T\ ˝À≥T

2014-15 dü+e‘·‡sêìøÏ j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ $&ÉT<ä\

#˚dæq s¡÷.3979.50 ø√≥T¢ b˛>± Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêÁcÕºìøÏ

ñqï eqs¡T\ À≥T s¡÷.19,015.48 ø√≥T¢. Ç+<äT˝À Ç|üŒÏπø

#dæq Ks¡TÃ\T, ì<ÛäT\ ø=s¡‘· e\¢ $~Û>± #Ó*¢+#ê*‡Hê yêsTT<ë

ydæq e´j·T+ ø£*|æ ñHêïsTT.

á yÓTT‘·Ô+ ˝À≥T˝À s¡÷.10,335.07 ø√≥T¢ düŒwüº+>±

ìπs›•‘· Á|üe÷D≤\ Á|üø±s¡+ j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ uÛÑØÔ

#˚j·÷*‡q ˝À≥T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ |ü⁄qs¡«´ed”úø£s¡D #·≥º+,

bÕs¡ ¢y ÓT+≥T˝À Á|ü<ÛëqeT+Á‹ Ç∫Ãq ìã<ä ∆ Vü‰MTøÏ

nqT>∑TD+>± á yÓTT‘êÔìï (s¡÷.10,335.07 ø√≥T¢)

j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ |üP]Ô>± uÛÑØÔ #j·÷*.

$T–*q s¡÷.8,660.41 ø√≥T¢ eqs¡T\ ˝À≥T nsTTHê,

ø=‘·Ô |ü<∏äø±\T, Á|üe÷D°ø£]+#·ì e´j·T+ øÏ+<ä |ü]>∑DÏ+∫,

uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·q $#·ø£åD‘√ ìs¡íj·T+ rdüTø√e#·TÃ.

(2) #·≥º+˝Àì ndü+ã<ä∆‘·\ e\¢ ø£*–q qwüº+

#·≥º+˝Àì ndü+ã<ä∆‘· e\¢ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ≈ìø£s¡ Ä<ëj·T+˝À

s¡÷.3,820.36 ø√≥¢ (ìø£s¡ Ä<ëj·T+) qwüº+ e∫Ã+~.

$uÛ Ñ»q #·≥º+, 2014 Á|üø±s¡+.. Ädæ Ô |üqTï\T

@|”øÏ ªÁ|ü‘˚´ø£ Vü≤À<ë |üqTï sêsTTr\Tμ Çe«&ÜìøÏ eT÷&ÉT e÷sêZ\T.. $uÛÑ»q #·≥º+˝Àì 10 n+XÊ\ô|’ dü«‘·+Á‘· ì|ü⁄DT\ ãè+<ä+ (◊õÇ) #˚dæq dæbòÕs¡T‡\T

$TqVü‰sTT+∫, $T>∑‘ê |üqTï\ ãø±sTT\T @ sêÁwüº+˝À Ä

dü+düú ø±sê´\j·T+ ñ+fÒ Ä sêÁcÕºìøÏ #Ó+<äT‘êsTT. ø±˙

n<äq+>± |üqTï\T edü÷\T #dæ ñ+fÒ, yêÏ #Ó*¢+|ü⁄

(Ø|òü+&é) u≤<Ûä ‘·qT ¬s+&ÉT sêÁcÕº\T »HêuÛ≤ ÁbÕ‹|ü~ø£q

|ü+#·Tø√yê*. ôV’≤<äsêu≤<äT q>∑s¡+ n‹ ô|<ä› yêDÏ»´ q>∑s¡+

ø±e≥+‘√, neX‚wü Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ˝À ñqï yêDÏ»´ dü+düú\T

<ë<ë|ü⁄ nìï+Ï πø+Á<ä ø±sê´\j·÷\T ôV’≤<äsêu≤<é ÀH

@sêŒ≥j·÷´sTT. B+‘√, dü+düú ø±sê´\j·T+ ñqï sêÁwüº+

ãø±sTT\T edü÷\T #düTø√e≥+, ‹]– #Ó*¢+|ü⁄\ uÛ≤sêìï

e÷Á‘·+ ¬s+&ÉT sêÁcÕº\T |ü+#·Tø√e≥+.. nH dü÷Á‘·+

eTVü‰q>∑s¡eTsTTq ôV’≤<äsêu≤<äTì bı+~q ‘Ó\+>±DøÏ

˝≤uÛ≤ìï #≈£Ls¡Ã>±, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸøÏ qcÕºìï ø£*–+∫+~.

n˝≤ø±ø£ |üqTï\ ãø±sTT*ï, ‹]– #Ó*¢+|ü⁄\ uÛ≤sêìï ¬s+&ÉT

sêÁcÕº\÷ »HêuÛ≤ <ëe÷cÕ˝À |ü+#·T≈£î+fÒ, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸøÏ

n<äq+>± s¡÷.3,820.36 ø√≥T¢ sêyê*.

Ç~ bÕs¡¢yÓT+≥T ÄyÓ÷~+∫q #·≥º+˝Àì ìã+<Ûäq˝À¢ì

‘·|æŒ<ä+ e\¢ ø£*–q qwüº+ ø±ãÏº, nedüs¡yÓTÆ‘ ˇø£kÕ]

‘·ìF #düT≈£îì, á yÓTT‘êÔìï (s¡÷.3,820.36 ø√≥T¢)

|üP]Ô kÕúsTT˝À j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«y˚T uÛÑØÔ #˚j·÷*.

(3) πø+Á<ä ÁbÕjÓ÷õ‘· |ü<∏äø±\T (dæmdtmdt)˝À πø+Á<ä ì<ÛäT\

yê≤ 90 XÊ‘êìøÏ ã<äT\T>± Á|ü‘´ø£ kÕj·T+

dæmdtmdt À πø+Á<ä ì<ÛäT\ yê≤ 90 XÊ‘êìøÏ ã<äT\T>±

s¡÷.16,447 ø√≥T¢ j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ sêÁcÕºìøÏ

#Ó*¢+#ê*‡ ñ+~. á Á|ü‘´ø£ kÕj·÷ìï n+~+#·≤ìøÏ

Çm|æ ($<˚o ‘√&ÜŒ≥T ÁbÕC…≈£îº\) |ü<ä∆‹ @ e÷Á‘·+

dü]b˛<äT. Bì <ë«sê Ç|üŒÏ<ëø± ns¡ø=s¡ ì<ÛäT˝Ò

$&ÉT<ä\j·÷´sTT.

ø±ãÏº, Ç‘·s¡ e÷sêZ\ <ë«sê kÕj·T+ n+~+#ê*.

sêÁcÕºìï ô|+&ç+>¥ Çm|æ s¡TD≤\T, Á|ü‘˚´ø£ n_Ûeè~∆

s¡TD≤\T, j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ Ò<ë Á|üuÛÑT‘·« dü+düú\≈£î

ñqï Ç‘·s¡ s¡TD≤\ #Ó*¢+|ü⁄\≈£î nqTeT‹+#·≥+, Á>±+Ÿ≈£î

ã<äT\T>± Hêu≤sY¶, Vü≤&√ÿ ‘·~‘·s¡ <oj·T s¡TD<ë‘·\ qT+∫

n|ü⁄Œ\T rdüTø√e≤ìøÏ nqTeT‹+#·≥+, ‹]– #Ó*¢+|ü⁄\

u≤<Ûä´‘·qT j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«y˚T rdüT≈£î+≥T+~ ø±ãÏº

sêÁwü º m|ò tÄsY_m+ |ü]$T‹ qT+∫ á yÓTT‘êÔìï



$TqVü‰sTT+#·≥+, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ düVü‰j·T u≤+&É¢qT dü«\Œ,

eT<Ûä ø±˝ eé~ÛøÏ $&ÉT<ä\ #j·T≥+- e+Ï e÷sêZ\ <ë«sê

j·T÷ìj·THé Á|ü‘˚´ø£ kÕj·÷ìï (s¡÷.16,447 ø√≥T¢)

n+~+#ê*.

(4) b˛\es¡+ ÁbÕC…≈£îºqT |üP]Ô #˚j·T≤ìøÏ nedüs¡yÓTÆq

kÕj·T+

b˛\es¡+ ÁbÕC…≈£îº yÓTT<äÏ <äX¯qT (41.15 MT. m‘·TÔ)

2019 HêÏøÏ |üP]Ô #j·T≤ìøÏ, Ç|üŒÏ<ëø± #dæq e´j·T+

‘ê\÷≈£î ô|+&ç+>¥ À ñqï s¡÷.3342.40 ø√≥¢ _\T¢\‘√

ø£*|æ s¡÷.8,711.19 ø√≥T¢ nedüs¡+. ¬s+&Ée <äX¯qT

(45.72 MT. m‘·TÔ) |üP]Ô #˚j·T≤ìøÏ 2019-20˝À

s¡÷.27,494 ø√≥÷¢ j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·« kÕj·T+>± n+<ë*.

¬s+&Ée<äX¯˝À 90 XÊ‘·+ô|’>± e´j·T+ uÛ Ñ÷ùdø£s¡D,

|ü⁄qsêyêkÕìøÏ dü+ã+~Û+∫q<.

d üe]+∫q ÁbÕC …≈ £ î º e´j · T n+# ·Hê\qT

ìã+< Û äq\ø £qT> ∑ TD+>± j· T÷ìj·TH é Á| üu Û Ñ T‘ · «+

ÄyÓ÷~+#·e#·TÃ.

b˛\es¡+ $wüj·T+˝À j·T÷ìj·THé, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T

#·ø£ÿì düeTq«j·T+‘√ eéVü≤]+#êsTT. ÁbÕC…≈£îº |ü⁄s√>∑‹

Äø£≥Tº≈£îH˚˝≤ ñ+~. ÁbÕC…≈£îº ¬s+&ÉT <äX¯\q÷ ìØí‘·

ø±\eé~Û‘√ |üP]Ô #ùd $<Ûä+>± ‘·–qìï ì<ÛäT\ $&ÉT<ä\≈£î

#·s¡ \T rdüTø√yê*.

(5) yÓqTø£ã&çq ÁbÕ+‘ê\ n_Ûeè~∆øÏ düVü‰j·T+

yÓqTø£ã&çq ÁbÕ+‘ê\ n_Ûeè~∆øÏ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|üuÛÑT‘·«+

s ¡÷.24,350 ø√≥ ¢ n+# ·Hê‘√ Á| ü‹bÕ< äq*ï

s¡÷bı+~+∫+~. »HêuÛ≤, Á<äy√´\“D≤\ø£qT>∑TD+>± Ç~

<ë<ë|ü⁄>± ãT+<˝ŸK+&é bÕ πøJ‘√ düe÷q+>± ñ+~.

j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ yÓqTø£ã&çq ÁbÕ+‘ê\≈£î Á|ü‘´ø£

bÕ´πøJ øÏ+<ä Ç|üŒÏ<ëø± >∑‘· Hê\T>∑Tqïπsfi¯¢ ø±˝≤ìøÏ

s¡÷.1,050 ø√≥¢qT $&ÉT<ä\ #dæ+~. sêqTqï dü+e‘·‡sê\˝À

s¡÷.700 ø√≥T¢ #Ó*¢+#·qT+~. j·T÷ìj·THé Ç∫Ãq ì]›wüº

Vü‰MTøÏ, yÓqTø£ã&çq sêj·T\d”eT, ñ‘·Ôs¡ ø√kÕÔ+Á<Ûä ÁbÕ+‘ê\

nedüsê\≈£î - õ˝≤¢≈£î s¡÷.50 ø√≥¢ #=|ü⁄Œq #˚düTÔqï

kÕj·÷ìøÏ eT<Ûä #ê˝≤ n+‘·s¡+ ñ+~.

◊<fi¢ >∑&ÉTe⁄˝À ìØí‘· ø±\ |ü<ä∆‹˝À s¡÷.24,350 ø√≥¢

Á|ü‘´ø£ bÕ πøJì Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ˝Àì yÓqTø£ã&çq ÁbÕ+‘ê\≈£î

neT\T #j·T≤ìøÏ j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ ÁbÕ<Ûëq´‘·‘√

#·s¡ \T rdüTø√yê*.

(6) <äT>∑Zsê»|ü≥ï+ eT]j·TT/˝Ò<ë Á|ü‘êé÷ïj·T b˛s¡Tº

ìsêàD+

<äT>∑Zsê»|ü≥ï+ e<ä› HÍø±ÁXj·T+ n_Ûeè~∆øÏ s¡÷.7,988

ø√≥T¢ Ks¡Ãe⁄‘·T+<äì ‘ê‘êÿ*ø£+>± n+#·Hê yXÊs¡T. nsTT‘,

Ä ÁbÕ+‘·+˝À b˛s¡Tº @sêŒ≥T Ä#·s¡D˝À qwüº<ëj·Tø£eTì

j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ ‘*Ã+~. Á|ü‘êé÷ïj·T+>± eTs√

ÁbÕ+‘êìï dü÷∫+#ê\ì sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«ìï ø√]+~.

kÕ<Ûë´kÕ<Ûë´\ $wüj·÷ìï j·T÷ìj·THé, sêÁwüº Á|üuÛÑT‘ê«\T

‘\TÃ≈£îì b˛s¡Tº @sêŒ≥T≈£î Ä#·s¡DØ‘ê´ dü¬s’q ÁbÕ+‘·yT<√

‘·«s¡>± ìsêú]+∫, @e÷Á‘·+ Ä\dü + Ò≈£î+&Ü Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À

Á|ü<Ûëq b˛s¡Tº n_Ûeè~∆ì neT\T #j·÷*, ˝Ò<ë n+<äT≈£î

düe÷qyÓTÆq Ç‘·s¡ eTÚ*ø£ dü<äTbÕj·÷*ï sêÁwüº Á|üuÛÑT‘·«

dü÷#·q\ yTs¡≈£î ø£*Œ+#ê*.

(7) C≤rj·T ÁbÕ<Ûëq´‘· >∑\ |ü<äø=+&ÉT dü+dü ú\qT

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À @sêŒ≥T #˚j·T≥+

s¡÷.12,746.38 ø√≥¢ yTs¡ ñqï yÓTT‘·Ô+ ÁbÕC…≈£îº À

πøe\+ 845.42 ø√≥¢qT, n+fÒ 6.63 XÊ‘êìï e÷Á‘·yT

j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ Ç|üŒÏ<ëø± $&ÉT<ä\ #dæ+~. 93

XÊ‘·+ Ç+ø± Ks¡TÃô|≤º*‡ ñ+~. $<ä , yÓ’<ä Ç˝≤ <ë<ë|ü⁄

nìï dü+düú\÷ ‘ê‘êÿ*ø£ ÁbÕ+>∑D≤˝À¢ |üì#düTÔHêïsTT.

$T–*q ì<ÛäT*ï $&ÉT<ä\ #˚dæ nìï dü+dü ú\q÷

2024˝À>± |üP]ÔkÕúsTT˝À @sêŒ≥T #j·÷*.

(8) Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À eTÚ*ø£ edü‘·T\T, s¡yêD≤ nqTdü+<Ûëq‘·,

ô|≥Tºã&ÉT\ ÁbÕC…≈£îº\T

|ü<äeT÷&√ ôw&É÷´˝Ÿ˝Àì eTÚ*ø£ edü‘·T\ ÁbÕC…≈£îº\qT

düMTøÏåùdÔ.. ◊<äT ÁbÕC…≈£îº\T neT\T ø± Ò<äì, eT÷&ÉT neT\T

‘=* <äX˝À ñHêïj·Tì ‘*+~. MÏ À¢.. ô|ÁÀ ¬ø$Tø£ Ÿ

ø±+ô|¢ø‡, yÓTÁÀ ¬s’\T ÁbÕC…≈£îº\T, yÓ’C≤>¥-#ÓHÓ’ï bÕ]ÁXÊ$Tø£

ø±]&ÜsY ($dæ◊dæ), sê»<Ûëì ÁbÕ+‘êìøÏ y>∑e+‘·yÓTÆq ¬s’\T,

s√&ÉT¶ s¡yêD≤ dü+<Ûëq‘·, n+‘·sê®rj·T $e÷HêÁXj·÷\T

ø °\ø £+. | ü] ÁX ¯eT\T, ùde\ s ¡+>±˝À ¢ ‘ ·≈ £ î ÿe

ñ<√´>±eø±XÊ\Tqï Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ˝À.. á ÁbÕC…≈£îº\T Ä]úø£

ø£˝≤bÕ\≈£î ñB›|üqì∫Ã, ô|≥Tºã&ÉT\qT ô|+#·T‘êsTT.

|ü]ÁXeT\T, ñ<√´>±eø±XÊ\≈£î |ü⁄ìkÕÔsTT. ø±ãÏº, sêÁwüº

Ä]úø£ eédüúqT ôV≤∫Ã+# á ÁbÕC…≈£îº\≈£î uÛ≤s¡‘· Á|üuÛÑT‘·«+

ñ<ës¡+>± ‘√&ÜŒ≥Tq+~+#ê*.

(9) Á|üuÛÑT‘·« eTÚ*ø£ edü‘·T\T, sê»<Ûëì ÁbÕ+‘·+ n_Ûeè~∆øÏ

kÕj·T+

Ç|üŒÏ<ëø± sê»<Ûëì n_Ûeè~∆øÏ s¡÷.1,500 ø√≥¢qT

j·T÷ìj·THé Á|üuÛ Ñ T‘ ·«+ $&ÉT<ä\ #˚dæ+~. sêÁwü º+

s¡÷.1,632.48 ø√≥¢≈£î $ìjÓ÷>∑ <Ûäèe|üÁ‘ê\ (j·TT.dæ\T)qT

düeT]Œ+∫+~. á j·TT.dæ\ Ä<Ûës¡+>±H s¡÷.666 ø√≥¢qT



>∑D‘·+Á‘· eédüú n+fÒ @$TÀ ≈£L&Ü dü÷ÿ\T |æ\¢\≈£î

‘Ó*j·Tì bÕsƒ¡XÊ\ $<ä qT eTq <X+˝À neT\T #dü÷Ô

sêC≤´+>±ìøÏ, <X uÛÑ$wü ‘·TÔ≈£î rÁe Á<√Vü≤+ #düTÔHêïs¡ì

˝Àødü‘êÔ bÕØº Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ ø±s¡ ìsê«Vü≤ø£ n<Ûä ≈£åî&ÉT ;ÛXËÏº

u≤; ® nHêïs ¡ T. Á| ü»\≈ £î d ü ¬s ’q $<ä´, Äs√> ∑ ´+

n+~+#+<äT≈£î, kÕúìø£+>± mø£ÿ&çø£ø£ÿ&É Á|ü»\≈£î s√EyêØ

|üqT\T #˚düT≈£îH˚+<äT≈£î n~Ûø±sê\T &Ûç©¢ qT+∫ >∑©¢øÏ

sêyê\ì, á ~X>± n~Ûø±sêìï $πø+ÁBø£]+∫ ô|ò&És¡*C≤ìï

eT]+‘· ã˝Àù|‘·+ #˚ùd+<äT≈£î ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº˝À ¢,

C≤rj·TkÕúsTT˝À ≈£L&Ü Àødü‘êÔ ñ<ä eTkÕúsTT˝À ìsêàD≤‘·àø£

ø£èwæ #˚k˛Ô+<äHêïs¡T. $»j·Tq>∑s¡+˝À @+ »s¡>±˝À

Á|ü<ÛëqeT+Á‹ #Ó|üŒ≥+, Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À $<ÛëHê\T m˝≤

ñ+&Ü˝À &Ûç©¢ XÊdæ+#·≥+ n<Ûë«qï Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ

dü+πø‘·eTHêïs¡T. HÓ*¢eTs¡¢˝À düeTdü´*ï neTsêe‹˝Àì

eTTKéT+Á‹ |ü]wüÿ]kÕÔqq≥+ Vü‰kÕ´düŒ<äeTHêïs¡T.

n~Ûø±sê*ï πø+Á<ä+ qT+∫ sêÁcÕºìøÏ, sêÁwüº+ qT+∫ kÕúìø£

Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ ã<ä ≤sTT+#ê\Hêïs¡T. <X 70e >∑D‘·+Á‘·

~H√‘·‡e+ dü+<äs ¡ “ ¤+>± $»j·Tq>∑s ¡+˝Àì bÕØ º

ô|ò&És¡*C≤ìï $düÔ]+#˚+<äT≈£î ìsêàD≤‘·àø£ ñ<äéT ø£èwæ

@|”øÏ ¬s’ Ò« CÀHéqT @sêŒ≥T #j·÷\ì, á Áø£eT+˝À >∑T+‘·ø£ ŸqT $düÔ]+#ê\ì

˝Àødü‘êÔ bÕØº ìjÓ÷»ø£es¡Z ø£ «qsY mdt.sêeTyÓ÷Vü≤Hé ¬s’ Ò« eT+Á‹ sê»Hé >√ôV≤HéqT

ø√sês¡T. >∑T+‘·ø£ Ÿ ÁbÕ+‘·+˝À 9,000 mø£sê\ düT$XÊ\ uÛÑ÷$T ñ+<äì, Bìï

dü~«ìjÓ÷>∑+ #ùdÔ Á|ü‘· ø£å+>± y\eT+~øÏ, |üs√ø£å+>± 2\ø£å\ eT+~øÏ ñbÕ~Û

Á|üjÓ÷»q+ \_ÛdüTÔ+<äHêïs¡T. <äøÏåD≤~q n~Ûø±<ëj·÷ìïdüTÔqï >∑T+‘·ø£ Ÿ &ç$»Hé n_Ûeè~∆ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« u≤<Ûä ‘·Hêïs¡T.

Bìe\¢ sêÁwüº+˝À yÓqTø£ã&çq sêj·T\d”eT≈£î \_∆ #≈£Ls¡T‘·T+<äHêïs¡T. Àødü‘êÔ bÕØº |ü≥ºD n<Ûä ≈£åî&ÉT õ.Hê>±s¡T®q, ø√XÊ~Ûø±]

K© Ÿ, j·TTedü‘êÔ n<Ûä ≈£åî&ÉT eT<ÛäT, >√bÕ Ÿ, U≤<äsY u≤cÕ, yDT>√bÕ Ÿ ‘·~‘·s¡T\T bÕ˝§ZHêïs¡T.

ø±sê´\j·T+˝À @sêŒ≥T #˚dæq ø±s¡´Áø£eT+˝À Äj·Tq

e÷≤¢&Üs¡T. sêC≤´+>∑yT Òø£b˛‘, á <X+˝Àì kÕe÷q´,

nD>±]q esêZ\ MT<ä <ë&ÉT\T ø=qkÕ>∑T‘·÷ ñ+&eì,

n+<äTπø sêC≤´+>±ìï ‘·eT≈£î q∫Ãq≥T¢ neT\T #˚dü÷Ô

<Óã“rj·÷\ì #·÷düTÔqï ô|‘·Ô+<ëØ bÕ\ø£ esêZ\ |ü≥¢

nÁ|üeT‘·Ô+>± ñ+&Ü\Hêïs¡T. ˝Àø˘dü‘êÔ bÕØº Hêj·T≈£î\T

Hê>∑uÛÑ÷wüD+, Hêj·TT&ÉT, |”m˝ŸmHé, sêE, |ü‹yê&É

#·+Á<äsêe⁄, b˛\T|ü]Ô nbÕŒsêe⁄, •eTà lqT, ø±fi¯¢ lqT,

düTπswt, ∫Hêïsêe⁄, uÛ≤düÿsY, uÀs¡ s¡y˚Twt ‘·~‘·s¡T\T

bÕ˝§ZHêïs¡T.

õ˝≤¢ À –]»qT\≈£î Á|üuÛÑT‘·« |ü<∏äø±\T düÁø£eT+>± n+<ä≥+

Ò<äì, yê] ø√dü+ eTs√e÷s¡T kÕ~Ûø±s¡ düπs«qT ìs¡«Væ≤+#ê\ì

u≤;® ø√sês¡T. $»j·Tq>∑s¡+ yÓTbÕà ÁbÕC…≈£îº n~Ûø±] &ç.nì˝Ÿ

≈£îe÷sYqT ø£*dæ á yTs¡≈£î $C≤„|üq |üÁ‘·+ n+<äCÒXÊs¡T. #·+Á<äqï

;e÷ ¬ø¢sTTeTT\qT yÓ+≥H |ü]wüÿ]+#ê\ì ø√sês¡T. |ü≥ºD ù|<ä]ø£

ìs¡÷à\Hê dü+düú |üP]Ô>± eTTKéT+Á‹ #·+Á<äu≤ãT CÒãT dü+düú>±

e÷]b˛sTT+<äì, dü«j·T+düVü‰j·Tø£ dü+|òü÷\qT Á|ü ÀuÛÑô|Ïº düuÛÑ\≈£î

‘·s¡*düTÔHêïs¡ì u≤;® ndü+‘·è|æÔ e´ø£Ô+ #XÊs¡T.

–]»qT\ ø√dü+ eTs√kÕ] kÕ~Ûø±s¡ düπs« #˚j·T+&ç

n_Ûeè~∆øÏ nqTyÓ’q~ >∑T+‘·ø£ Ÿ &ç$»Hé

28



2019 mìïø£\ eTT+<äT ¬s+&ÉT ‘Ó\T>∑T sêÁcÕº À¢ |ü]dæú‹ Ç˝≤ ñ+~. $uÛÑ»qqT m<äTs√ÿe&ÜìøÏ ªdüyÓTÆø£ Ä+Á<Ûä ñ

<ä eT+μ q&É|ü&É+ ˇø£ÿfÒ |ü]cÕÿs¡+ nì q$Tàq Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ ˇø£yÓ’|ü⁄, ñ<ä eT $»j·÷ìï, eTs√kÕ] mìïø£ À¢ ‘·q≈£î

nqT≈£L\+>± eT\#·T≈£îqï ‘Ó\+>±D eTs=ø£yÓ’|ü⁄ ñHêïsTT. nsTT‘, Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À n|üŒÀ¢ á düyÓTÆø£ Ä+Á<Ûä ñ<ä e÷ìï

q&ç|æ+∫q ñ<√´>∑ dü+|òüT Hêj·T≈£î\T ø±\Áø£eT+˝À $X«dü j·T‘· ø√˝ÀŒ>±, 2019øÏ >±qT ‘Ó\+>±D˝À, eTs√ ◊<fió¢

MTπs n~Ûø±s¡+˝À ñ+&ÉeTì °ÄsYmdt≈£î nqT≈£L\+>± nø£ÿ&ç Á|ü»\T rs¡TŒ Ç#êÃs¡T. nsTT‘ düyÓTÆø£ Ä+Á<Ûä ñ<ä eT

Hêj·T≈£î\T >∑&É∫q Hê\T>∑Tqïs¡ @fi¯¢ À - n|üŒÀ¢ m+<äT≈£î ‘êeTT $uÛÑ»qqT e´‹πsøÏ+#êeTì ˇø£ &Ü≈£î´yÓT+Ÿq÷

$&ÉT<ä\ #j·T Òø£b˛j·÷s¡T. ø£˙dü+ Ç|üŒÏ¬ø’Hê @|” Á|ü»\ ø√dü+, ‘·eT ÁbÕ+‘·+ ø√dü+ Á|üuÛÑT‘·«+, sê»ø°j·T bÕØº\T @$T

#j·÷* nH ~X¯˝À bÂs¡ düe÷C≤\qT ø£\T|ü⁄≈£îì, ÁbÕ+rj·T düe÷yXÊ\qT ìs¡«Væ≤+#·˝Òø£b˛j·÷s¡T. $uÛÑ»q #·≥º+

neT\T MT<ä ìs¡+‘·s¡ ì|òü÷‘√ <ëìï düMTøÏådü÷Ô sê»ø°j·÷\≈£î Á|üuÛÑT‘ê«\≈£î düe÷+‘·s¡+>± ˇø£ ˇ‹Ô&ç ãè+<ëìï (Áô|wüsY

Á>∑÷|t)ì ì]à+#·˝Òø£b˛j·÷s¡T. á |ü]dæú‹øÏ _Ûqï+>± ‘Ó\+>±D Á|üuÛÑT‘·«+˝À ñqï °ÄsYmdt $uÛÑ»q \ø£å´+>± ˇø£ <äXÊã›

ø±\+ô|’>± Á|ü»\T, ÁbÕ+‘·+, Á|üuÛÑT‘·«+.. nH ø√D+˝À $düÔè‘·yÓTÆq yT<Û√eT<∏äq+ #dæ ñ+~. n˝≤+Ï~ Ç≥T Ä+Á<Ûä ñ

<ä eTø±\+˝À »s¡>∑ Ò<äT. ¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê\ eT<Ûä ‘&Ü $uÛÑ»q »]–q yÓTT<äÏ @&Ü< düŒwüºyÓTÆ+~. Ç|üŒÏes¡≈£î @|” À

ª~∏+ø ≤´+øμ e+Ï$ HêeTe÷Á‘·+>± ≈£L&Ü Òe⁄ nqï~ >∑T]Ô+∫ rsê*.

- C≤HédüHé #√s¡>∑T&ç, n_Ûeè~∆-kÕe÷õø£ $X‚¢wü≈£î\T

»q>±+ eT+&É\+˝Àì ô|+ã]Ô Á>±eT+˝À Ç<ä›s¡T |ü+#êj·Tr mìïø£\ nuÛÑ´s¡Tú˝ Ks¡TÃ yÓTT‘·Ô+ s¡÷.1.80 ø√≥T¢. 3394

z≥s¡T¢ ñqï á |ü+#êj·Tr˝À b˛° qT+∫ ‘·|ü⁄Œ≈£î+fÒ s¡÷.2 ø√≥T¢ Ç#˚Ã+<äT≈£î z nuÛÑ ]ú Á|ü‹bÕ~+∫Hê mes¡÷ ‘·|ü⁄Œø√ Ò<äT.

¬s+&ÉT bÕØº\ eT<ä›‘·T ñqï z Ç<ä›s¡T Á|ü‹ ≈£î≥T+u≤ìø° H√≥T¢ |ü+∫ô|≤ºs¡T. B+‘√ ø=ìï ≈£î≥T+u≤\≈£î s¡÷.bÕ‹ø£y˚\≈£îô|’>±

n+~q≥T¢ Á>±eTdüTÔ\T #·]Ã+#·T≈£î+≥THêïs¡T. |ü~ s√E\ qT+∫ Ä Ç<ä›s¡T nuÛÑ´s¡Tú\T Á>±eT+˝À s√E≈£î s¡÷.\ø£å˝À¢ Ks¡TÃ ô|Ïº

eT<ä +, e÷+dü+‘√ $+<äT Ç#êÃs¡T. j·÷<ëÁ~ #·T≥÷º $düÔ]+∫q |ü+#êj·Tr˝À¢ z≥T≈£î ‘·≈£îÿe˝À ‘·≈£îÿe>± s¡÷.5y˚\T |ü+|æD°

#˚XÊs¡T. j·÷<ä–]>∑T≥º eT+&É\+ ôd’<ë|üPsY˝À düs¡Œ+∫ kÕúHêìøÏ b˛° #˚dæq ˇø£s¡T s¡÷.50\ø£å\≈£îô|’>± e´j·T+ #˚dæq≥T¢

n+#·Hê\T ñHêïsTT. 1191 z≥T¢ ñqï á |ü+#êj·Tr˝À ˇø£ ≈£î≥T+u≤ìøÏ s¡÷.10,000 ø£Hêï ‘·≈£îÿe sê Ò<ä+fÒ |ü]dæú‹ ns¡ú+

#˚düTø√e#·TÃ. yês¡T¶\≈£î b˛° #˚dæq yês¡T ≈£L&Ü s¡÷.5 \ø£å\≈qT+∫ s¡÷.10 \ø£å\T Ks¡TÃ #˚dæq≥T¢ kÕúì≈£î\T ‘Ó*bÕs¡T. Ç<˚

eT+&É\+˝Àì eT˝≤¢|üPsY˝Àq÷ ≈£î≥T+u≤ìøÏ s¡÷.15,000 es¡≈£î n+<ësTT. eT<ä´+ d”kÕ n<äq+. yês¡T¶ düuÛÑT´˝À¢ ø=+<äs¡T

yê]øÏ πø≤sTT+∫q >∑Ts¡TÔ\≈£î qeT÷Hê\T ‘·j·÷s¡T#˚dæ yêÏ À H√≥¢ ø£≥º\T ô|Ïº |ü+#ês¡ì |ü\Te⁄s¡T n+≥THêïs¡T. nsTT‘˚ á

H√≥¢kÕ«eT´+ e÷s¡TeT÷\ Á>±e÷˝À¢ ‘·≈£îÿe>± ø£ì|æ+∫+~. yÓTT‘·Ô+>± Äπsfi¯¢ nq+‘·s¡+, ‘Ó\+>±D sêÁwüº+˝À ‘=*kÕ]>±

»]–q |ü+#êj·Tr mìïø£˝À¢ z≥T ø√dü+ |ü≥ºD, q>∑s¡yêdüT\T ô|<ä›m‘·TÔq Á>±e÷\≈£î ‘·s¡*e#êÃs¡T.

- z ]b˛s¡ºs Y

|ü]bÕ\q˝À e÷s¡TŒ sêyê\Hêï, kÕe÷õø£ Hê´j·T+ »s¡>±\Hêï n~Ûø±s¡ $πø+ÁBø£s¡D‘√H kÕ<Ûä +.

- ;mdt sêeTT\T, ‘Ó\+>±D ;d” ø£$TwüHé #ÛÓ’s¡àHé

(ø£¬sºd”: áHê&ÉT, Ä+Á<ÛäCÀ´‹, qeTùdÔ ‘Ó\+>±D)

(MT&çj·÷˝À) ªø°μ ø±yÓT+≥T¢!



düTÁ|”+ø√s¡Tº Ä<XÊ\ yTs¡≈£î |ü≥ºD ÁbÕ+‘· ]»s¡T«

düú˝≤\qT Ä≥\ yÓTÆ<ëq+, bÕs¡Tÿ\T, |üsê´es¡D≤ìøÏ

dü+ã+~Û+∫ e÷Á‘·y˚T ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê\ì, Ç‘·s¡Á‘ê

ìsêàD≤\≈£î, ©E\≈£î $ìjÓ÷–+#·Tø√sê<äì, nsTT‘ Ä

Ä<˚XÊ\qT uÒU≤‘·s¡T #˚dü÷Ô sêj·T<äTs¡Z+ eTTìdæbÕ*°

|ü]~Û˝Àì ]»s¡T« düú˝≤ìï ©EøÏ#˚Ã+<äT≈£î bÕ\ø£es¡Z+

Á|üj·T‹ïk˛Ô+<äì ˝Àø˘dü‘êÔ bÕØº sêj·T<äTs¡Z+ Ç+#Ûê]®

yÓ+ø£≥s¡eTDu≤ãT nHêïs¡T. uÛÑ+uÛÑ+kÕ«$T ÄÁXeT+ e<ä›

ã*» ø£fi≤´DeT+≥|ü+ m<äTs¡T>± zô|Hé ]»s¡T« ôd’ŸqT

°&û|” H˚‘·≈£î ø£≥ºô|fÒº+<äT≈£î bÕe⁄\T ø£~bÕs¡Hêïs¡T.

eTTìdæ|ü˝Ÿ #ÛÓ’sY|üs¡‡Hé‘√ ø£*dæ °&û|” Hêj·T≈£î\T, ]j·T˝Ÿ

mùdºŸ <ä+<ë˝À Ä]‘˚]q øöì‡\s¡T¢ ≈£îeTàø£ÿsTT ©E

n+XÊìï øöì‡ Ÿ À bı+<äT|ü]∫q≥T¢ düe÷#ês¡+ n+~+<äì

nHêïs¡T. ©E ø√]q e´øÏÔ °&û|” |ü≥ºD n<Ûä ≈£åî&Éì nHêïs¡T.

Bìô|’ eTTìdæ|ü Ÿ ø£$TwüqsY‘√bÕ≥T ø£ …ø£ºsYøÏ ≈£L&Ü |òæsê´<äT

õ˝≤¢ πø+Á<ä ÄdüŒÁ‹˝À Àødü‘êÔ bÕØº dü÷#·q yTs¡≈£î 40.80 \ø£å\ ì<ÛäT\‘√

ì]à+∫q s√>∑T\ düVü‰j·T≈£î\ edü‹ uÛÑeHêìï yÓ+≥H yê&ÉTø£ ÀøÏ ‘yê\ì

˝Àødü‘êÔ bÕØº $»j·Tq>∑s¡+ ìjÓ÷»ø£es¡Z n<Ûä ≈£åî&ÉT n\¢+XËÏº Hê>∑uÛÑ÷wüD+

&çe÷+&é #˚XÊs¡T. ÄdüŒÁ‹ ìs¡«Vü≤D˝À ìs¡¢øå±´ìøÏ ìs¡düq>± Äj·Tq bÕØº

ø±s¡ ø£s¡Ô\‘√ ø£*dæ q÷‘·q uÛÑeq+ e<ä› Á|ü<äs¡Ùq #XÊs¡T. s√>∑T\ düVü‰j·T≈£î\

ø√dü+ edü‹ uÛÑeq+, Ä<ÛäTìø£ kÂø£sê´\‘√ q÷‘·q e÷s¡TÃØ ìsêàD+, πø+Á<ä

ÄdüŒÁ‹ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ñqï e÷s¡TÃØ ‘=\–+|ü⁄ ø√dü+ Àødü‘êÔ ìs¡+‘·s¡+ b˛sê≤\T

#k Ô+<äHêïs¡T. ÄdüŒÁ‹ ìs¡«Vü≤D s√>∑T\ #·T≥÷º ‹s¡>±* ‘·|üŒ ñ<√´>∑T\T,

Hêj·T≈£î\ #·T≥÷º ø±<äHêïs¡T. nq+‘·s¡+ ¬sdæ&Ó+Ÿ yÓT&çø£ Ÿ Ä|ò”düsY &Üˆˆ >öØ

X+ø£sY, &Üˆˆ dü‘ê´lìyêdt\qT ø£*dæ bÕØº H‘·\T $q‹|üÁ‘·+ n+<äCÒXÊs¡T.

˝Àødü‘êÔ d”ìj·TsY H‘·\‘√bÕ≥T ;Û+|ü*¢ uÛ≤düÿs¡T&ÉT, dü÷]u≤ãT, Ä~j·T´, s¡eTD, düTπswt ‘·~‘·s¡T\T bÕ˝§ZHêïs¡T.

]»s¡T« düú˝≤\qT nHê´Áø±+‘·+ #˚ùd Á|üj·T‘·ï+ô|’ Àø˘dü‘êÔ |òæsê´<äT

#˚XÊeTHêïs¡T. Á|üC≤Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+ ]»s¡T«düú ≤\qT

ø±bÕ&Ü*‡q u≤<Ûä ‘· eTTìdæ|ü Ÿ bÕ\≈£î\T, n~Ûø±s¡T\ MT<ä

ñ+≥T+<äHêïs¡T. ø±˙ yêπs nHê´Áø±+‘·+ #˚ùd+<äT≈£î

Á|üj·T‹ï+#·≥+ ‘·>∑<äHêïs¡T. ø±>±, øöì‡ Ÿ dæbòÕs¡T‡ yTs¡≈£î

nC…+&Ü˝À n+XÊìï ñ+∫q|üŒÏø°, ]»s¡T« düú + Jy√ yTs¡≈£î

©E≈£î Ç#Ã+<äT≈£î ìã+<Ûäq\T n+^ø£]+#·eì düŒwüº+ #dæ

‹s¡düÿs¡DqT ]ø±s¡T¶ #dæq≥T¢ eTTìdæ|ü Ÿ ø£$TwüqsY ‘Ó*bÕs¡T.

|ü<Ó›ì$T<fió¢ <ëÏq Á|ü‹ ø£ÿs¡÷ z≥s¡T>± qyÓ÷<äyê«\ì,

z≥T ÁbÕ<Ûëq´‘·qT >∑T]Ô+∫ dü¬s’q nuÛÑ ]úøÏ, bÕØºøÏ yj·÷\ì Àødü‘êÔ

bÕØº sêj·T<äTs¡Z+ Ç+#Ûê]® yÓ+ø£≥s¡eTDu≤ãT $»„|æÔ #˚XÊs¡T.

j·TTe‘· À z≥s¡T #Ó’‘·q´ ø±s¡ Áø£e÷ìï Äj·Tq ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

b˛kÕº|ò”düT*ï z≥s¡T qyÓ÷<äT≈£î XÊX«‘· H√&É Ÿ πø+Á<ë\T>± @sêŒ≥T

#ùd+<äT≈£î mìïø£\ dü+|òüT+ #·s¡ \T rdüTø√yê\Hêïs¡T.

˝Àø˘dü‘êÔ z≥s¡T #Ó’‘·q´ ø±s¡ Áø£e÷\T,

b˛kÕº|ò”düT*ï XÊX¯«‘· z≥T qyÓ÷<äT πø+Á<ë\T>± #˚j·÷\ì &çe÷+&é

edü‹ uÛÑeHêìï yê&ÉTø£˝ÀøÏ rdüT≈£îs¡+&ç

30



$TÁ‘·T\≈£î, >ös¡e˙j·T Àø˘dü‘êÔ bÕØº düVü≤#·s¡T\≈£î,

»qe] 6, 7 ‘B\˝À $»j·Tyê&É À ˝Àødü‘êÔ bÕØº

düe÷yXÊ\≈£î s¡eTàì MTs¡T |ü+|æq dü+<XÊìï nyÓT]ø±˝À

n+<äT≈£îHêï+. <Ûäqýê<ë\T. Ä ‘·sê«‘·, düe÷y˚X¯+˝À

rdüT≈£îqï ìs¡íj·÷*ï ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. >∑‘· mìïø£\ ‘·sê«‘·

$sêeT+ rdüT≈£îqï düeTj·T+˝À ≈£L&Ü sêÁwüº Hêj·T≈£î\T,

düuÛÑT´\T, ø±s¡ ø£s¡Ô\T ‘·eT |ü]~Û À ø£ ≤bÕ\T ø=qkÕ–dü÷ÔH

ñHêïs¡T. bÕØº kÕú|ü≈£î\T »j·TÁ|üø±wt Hêsêj·TDY >±¬s’‘

ì]«sêeT+>± |üì#˚dü÷Ô ˝Àø˘dü‘êÔ |ü]cÕÿsê*ï ‘Ó\T>∑T

sêÁcÕº\, <X Á|ü»\ eTT+<ä÷, sê»ø°j·T bÕØº\ eTT+<ä÷

ñ+#·T‘·÷H ñHêïs¡T. nsTT‘ uÛÑ$wü ‘·TÔ À mìïø£\|üs¡+>±

m˝≤+Ï ìs¡íj·T+ rdüT≈£î+≤s√ ‘Ó*j·Tø£ düuÛ ÑT´\T,

ø±s¡ ø£s¡Ô\T, Á|ü»\T ø=+‘· njÓ÷eTj·Tdæú‹˝À, ì]¢|üÔ‘· À

ñqïe÷≥ yêdüÔe+. á ì]¢|üÔ‘·qT ôV’≤<äsêu≤<é À ‘Ó\+>±D

sêÁwüº bÕØº düe÷yXÊ\T, Ä ‘·sê«‘· $»j·Tyê&É À »]–q

˝Àø˘dü‘êÔ düVü≤#·s¡T˝≤sê ! (eTqdüT˝À e÷≥)

- m. nqï|üPs¡í, πø*bò ]ïj·÷ e∫Ãb˛j˚T ˝≤+‘·s¡¢ yÓ\T‘·Ts¡T≈£î

|ü]$T‘·+ ø±≈£î+&Ü <ä÷s¡ qø£åÁ‘· ø±+‘·T\

u≤≥˝À kÕ–b˛yê\ì ˝Àødü‘êÔøÏ ˝À>√>±

qø£åÁ‘êìï s¡÷bı+~+#ês¡T. ˝Àødü‘êÔ

Á|üj·T‘êïìï #·÷dæ Ç<˚<√ Ç|üŒÀ¢ »]π> |üì

ø±<äqï CÀ≈£î*ï nH˚ø£+ $Hêï+. ø±˙

düT<ä÷s¡ rs¡+˝Àì #·+<äe÷eTì, Á>∑Vü‰*ï,

qø£åÁ‘ê*ï n\y√ø£>± #˚s¡Tø√e≥+ Ç|ü⁄Œ&ÉT

yÓTT<ä˝…’+~. ªÇÁk˛μ XÊÁdüÔy˚‘·Ô\ ø£èwæ‘√ n+‘·]ø£å+ >∑T]+∫ kÕe÷qT´\T ≈£L&Ü e÷≤¢&ÉT≈£î+≥THêïs¡T. @<√ø£s√E

y˚πs Á>∑Vü‰ìøÏ ≈£L&Ü yÓfi¯¢>∑*–‘˚H˚ e÷qeC≤‹ eTqT>∑&É kÕ<ÛäéTì d”ºô|òHé Vü‰øÏ+>¥ e+Ï XÊÁdüÔy˚‘·Ô\T ≈£L&Ü

#ÓbÕŒs¡T. áy˚fi¯ <ë<ë|ü⁄ Á|ü‹s√p yêsêÔ|üÁ‹ø£˝À¢, Ç‘·s¡ e÷<Ûäé÷˝À¢ ≈£L&Ü bÕ\|ü⁄+‘·\T, qø£åÁ‘· eT+&É˝≤\

>∑T]+∫q yês¡Ô\T ]b˛s¡Tº ne⁄‘·THêïsTT. Á>∑Vü‰+‘·s¡ ìyêkÕ\ MT<ä _*j·T˙s¡T¢ ô|≥Tºã&ÉT\T ô|&ÉT‘·T+&É≥y˚T

n+‘·]ø£å+ ~X¯>± ô|<ä› e÷s¡TŒ yÓTT<ä\e⁄‘√+<äq≤ìøÏ, nkÕ<Ûä´+ düTkÕ<ÛäéTe⁄‘√+<äq≤ìøÏ ã+&É >∑Ts¡TÔ!

Ç<˚Ø‹˝À <ä÷s¡ qø£åÁ‘· ø±+‘·T\ kÕπ> eT+∫ sê»ø°j·÷ìï ≈£L&Ü eTq+ kÕø±s¡+ #˚düTø√>∑\+. kÕ+πø‹ø£

|ü]C≤„q+ neT\T #dæq+‘· ‘*>±Z e÷qyê[ Ä˝À#·qqT e÷]Ã eédüúqT ì]à+#·≥+ kÕ<Ûä + ø±ø£b˛e#·TÃ.. ø±˙

nkÕ<Ûä´+ e÷Á‘·+ ø±<äT. Ç+<äT≈£î >∑D˙j·TyÓTÆq kÕúsTT˝À |ü]dæú‘·T\T.. ñqïø=B› nqT≈£L\+>± e÷s¡T‘·THêïsTT.

bÕ\≈£î\T, Ç‘·s¡ Á|ü<Ûëq bÕØº\ Hêj·T≈£î\T ø°\ø£ düeTj·T+˝À >=|üŒ neø±XÊ*ï C≤s¡$&Ée≥+ e\¢, ø=ìï

nes√<Ûë\T ‘·˝…‘·TÔ‘·THêïsTT. nsTTHê ≈£L&Ü kÕúìø£+>± m<ä>∑≤ìøÏ ˝Àø˘dü‘êÔ≈£î nqT≈£L\yÓTÆq yê‘êes¡D+

HÓ\ø=+À+~.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ sêÁwüº bÕØº düe÷yXÊ\T #Ó<äs¡>=≤ºsTT. 2019

qT+∫ 2024 es¡≈£L ◊<äT dü+e‘·‡sê\bÕ≥T ø£ düŒwüºyÓTÆq

s√&ée÷´|tqT s¡÷bı+~+#·Tø√e≤ìøÏ ì]›wüº |ü⁄Hê~ì

yXÊsTT.

‘Ó\+>±D˝À ì»yÓTÆq sê»ø°j·T ø£èwæ »s¡>±*‡ ñ+<äì,

@|” À sêqTqï nôd+;¢ mìïø£ qT ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îì ˇø£

mC…+&ÜqT Á|ü»˝À¢øÏ rdüT¬øfi¯¢≥+‘√bÕ≥T ô|ò&És¡*C≤ìï

ã˝Àù|‘·+ #˚ùd˝≤ ÁbÕ+rj·T bÕØº\ düVü≤ø±s¡+‘√

|üì#j·÷\ì CÒ|” ~XÊìπs›X+ #XÊs¡T. $uÛÑ»q düeTj·T+˝À

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ≈£î j·T÷ìj·THé Á|üuÛÑT‘·«+ Ç∫Ãq Vü‰MT\ neT\T

rs¡T, bıs¡T>∑T sêÁcÕº\≈£î qwüº+ ˝Ò≈£î+&Ü @|” ‘·q

Á|üjÓ÷»Hê\qT kÕ~Û+#·Tø√e≤ìøÏ @+ #˚j·÷*,

ô|ò&És¡*C≤ìï |üÏwüº+ #˚j·T≥+ ‘·~‘·s¡ eTTU≤´+XÊ\‘√

˝Àødü‘êÔ, Á|üC≤kÕ«eT´ |”sƒ¡+ (m|òt&çÄsY) #=s¡e‘√ dü«‘·+Á‘·

ì|ü⁄DT\T s¡÷bı+~+∫q ìy~ø£qT ≈£L&Ü Ç< düeTj·T+˝À



$»j·Tyê&É˝À Ä$wüÿ]+#ês¡T. ndü\T @+

»s¡T>∑T‘·T+<√, @|”øÏ mìï ì<ÛäT\T sêyê˝À

ns¡ú+ø±ø£.. n~Ûø±s¡ Áø°&É À eTTì– yêdüÔyê\

Ä<Ûës¡+>± ø±ø£ uÛ≤y√Á<ø±\qT ¬s#·Ã>=Ïº ‘·eTqT

$uÛÑõ+∫ \_∆ bı+<äT<ëeTqT≈£î+≥Tqï bÕØº\

rs¡T‘√ @+ #j·÷˝À ‘√#·ø£, ‘·eTqT mes¡÷

|üÏº+#·Tø√≈£î+&Ü <ä>± #˚XÊs¡qï ÄÁø√X¯+‘√

ñqï ◊<äTqïs¡ ø√≥¢ eT+~ Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|ü»˝À¢

nH˚ø£eT+~øÏ á ìy˚~ø£ m+‘√ s¡≥

ø£*–+∫+~. ‘·eT≈£î Hê´j·T+>± sêyê*‡q

ì<ÛäT˝…H√ï, yêÏì m˝≤ kÕ~Û+#·Tø√yê˝À

Ç|ü⁄Œ&ÉT yê]øÏ düŒwüº‘· e∫Ã+~. á $esê*ï

Ç+ø± Á|ü»˝À¢øÏ #sêÃ\T‡+~. m+‘√ z|æø£‘√

düe÷#êsêìï ùdø£]+∫ $X‚¢wæ+#·≥+‘√bÕ≥T,

dü«‘·+Á‘· e´øÏÔ‘ê«\T, $X‚wü bÕ\Hê, Hê´j·T

|üs¡yÓTÆq H|ü<∏ä eTTqï ì|ü⁄DT*ï ø£#√ÏøÏ #]Ã,

yês ¡ T e´ø £ Ô+ # ˚ ùd _ ÛHêï_ Û ÁbÕj·÷\qT

düeTq«j·T+ #˚j·T≥+˝À CÒ|” #˚dæq ø£cÕºìï

‘Ó\T>∑T Á|ü»\T dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚düTø√yê*.

Ç+<äT≈£î ˝Àø˘dü‘êÔ y˚~ø£>±, yêVü≤ø£+>±

|üì#j·÷*.

HqT ôV’≤<äsêu≤<é πøåÁ‘·+>± ≈£L&Ü ˝Àødü‘êÔ

bÕØº˝À |üì#˚dæHê ‘êC≤>± Hê≈£î ÄVü‰«q+

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ qT+∫ e∫Ã+~ ø±ãÏº bÕØº ô|<ä›\

ìs¡íj·T+ yTs¡≈£î Á|üdüTÔ‘êìøÏ nø£ÿ&ç sê»ø°j·÷\πø

|ü]$T‘·eTe⁄‘êqT. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À Àødü‘êÔ bÕØº

2019 mìïø £˝À ¢ b˛ ° # ˚j · Te# · T Ã ,

#˚j·Tø£b˛e#·TÃ. ø±˙ b˛°¬ø’‘˚ dæ<ä∆eTyê«*.

sêÁcÕºìøÏ es¡à>±] H‘·è‘·«+˝À @sêŒf…Æq ø=‘·Ô

sêÁwüº ø£$T° áy˚Ts¡≈£î rdüT≈£îqï ìs¡íj·T+

dü¬s’q<äq≥+˝À dü+<Vü≤+ ˝Ò<äT. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ

Á|ü»\ Ä]úø£ uÛÑ$wü ‘·TÔ |ü]s¡ø£åD≈£î yT<Û√|üs¡yÓTÆq

ø£èwæ #dæ ìy~ø£qT s¡÷bı+~+∫, sêÁwüº - πø+Á<ä

Á|üuÛÑT‘ê«\ eT<Ûä düeTdü |ü]cÕÿs¡ eT<Ûä e]Ô‘·«+

#˚j·T≥eTH˚ bÕØº\ø£r‘·yÓTÆq ø£èwæ‘√bÕ≥T,

bÕØº|üs¡+>± ≈£L&Ü sê»ø°j·T ø£èwæì sêÁwüº+˝À

πøåÁ‘·kÕúsTT˝À #˚j·÷*. Ç+<äTø√dü+ sêÁwüº

kÕúsTT˝À Á|ü#ês¡+ #dü÷ÔH, ø=ìï m+|æø£ #dæq

ìjÓ÷»ø£esêZ˝À¢ b˛° ~X¯>± |ü⁄Hê<äT\T

ydüTø√yê*. kÕúìø£+>± ∫qï ∫qï e÷s¡TŒ*ï kÕ~Û+#·≥+ #j·T>∑*–Hê

Á|ü»\T eTq*ï n≈£îÿq #s¡TÃ≈£î+≤s¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ Á|ü»\T #·Ts¡T¬ø’qyês¡T,

<ä÷s¡<äèwæº, uÛÑ$wü´‘·TÔ |ü≥¢ uÛÑs√kÕ ø£\yês¡T. ‘·eT _&É¶\T dü«#·Ã¤yÓTÆq

bÕ\qqT #·÷&Ü\ì, nqTuÛÑ$+#ê\˙ ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T. eTq≈£î Á|üuÛ≤e+

#·÷|ü>∑*π> kÕúsTT˝À yê] düVü‰j·T düVü≤ø±sê\T n+<äT‘êj·Tì Á|ü>±&ÛÉ+>±

qeTTà‘·THêïqT. Ç|ü⁄Œ&ÉT sêÁwüº+˝À bÕØº\T ø£]MT<ä eTs=ø£s¡T ãTs¡<äqT

#·\T¢ø√e&É+, Á|ü»\ u≤>∑T |üÏº+#·Tø√ø£b˛e&É+, ø£ø£å kÕ~Û+|ü⁄ #·s¡ \‘√

ø±\+ >∑&çù|j·T&É+, ô|‘·Ôq+ #j·T&É+ »s¡T>∑T‘√+~. Á|ü»\≈£î |üìøÏe#Ã

$<ÛëHê\qT neT\T #j·T&É+ Ò<äT. Á|ü»\ ndü+‘·è|æÔì, Äy<äqqT

ìs¡÷à*+#˚ Ä˝À#·qqT bÕ\≈£î\T, Á|ü<Ûëq bÕØº\T #˚j·T&É+ ˝Ò<äT.

bÕ\Hê~Ûø±sê\qT ‘·eT ≈£î≥T+ã+˝À e´≈£îÔ\≈£î n|üŒ–+#ê\qï <Ûë´dü À

eTTì–b˛j·÷s¡T. ìqï yÓTTqïÏ <ëø± HÓ‹Ô¬ø‘·TÔ≈£îqïyês¡T ás√E

|òæsêsTT+|ü⁄\≈£î dæ<ä∆eTe⁄‘·THêïs¡T. ìqï Hs¡düTÔ\T áyfi ø£&ç–q eTT‘· +.

n+‘‘·|üŒ ns¡TΩ&Ó’q eT+∫ e´øÏÔì n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ sê˙j·T&É+ Ò<äT. Á|ü»\T

≈£L&Ü À‘·T>± |ü]o*+∫ dü¬s’q sê»ø°j·÷\qT ÄVü‰«ì+#ê*. XÊX«‘·

JeH√bÕ~ÛøÏ, uÛ≤$ ‘·sê\T m<ä>∑&ÜìøÏ ‘·–q ìs¡íj·÷\T rdüTø√yê*.

HÓ’|ü⁄D´+‘√bÕ≥T Hêj·Tø£‘·« ns¡Ω‘·\T ø£*– ñqïyê]øÏ Áb˛‘ê‡Vü‰ìïyê«*,

dü+bÕ<äq ø√düyT |ü<ä$ nH <Û√s¡DÏ ø£\yê]ì ìsêø£]+#ê*. Á|ü»\≈£î

Á|üjÓ÷»q+ #≈£LπsÃ n+XÊ\ Ä<Ûës¡+>± sê»ø°j·÷\qT ÄVü‰«ì+#·≥+

eTq≈£î eTTK´+ ‘·|üŒ H‘·\ ≈£î\eT‘ê\T, &ÉãT“, >±¢eTsY ø±<äT.

á n+XÊ\qT Á|ü»˝À¢øÏ kÕúìø£+>±, ì\ø£&Ü Á|ü»˝À¢øÏ rdüT¬øfióÔ+fÒ

Á|üuÛÑT‘·«+ ø£∫Ã‘·+>± ø£ì|ædüTÔ+~. Ç‘·s¡ bÕØº\yê]ì ø£~*+# kÕúsTT

Á|üuÛ≤yêìøÏ Àødü‘êÔyês¡T z≥s¡¢qT düMTø£]+#·Tø√e#·TÃ. Ç+<äT≈£î eTq

e´ekÕú|ü≈£îì‘√bÕ≥T kÕúìø£+>± ñ+& j·TTe dü«#·Ã¤+<ä ùde≈£î\qT ≈£L&Ü

dü÷Œ¤]Ô>± rdüTø√e#·TÃ. Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T …’q j·TTe‘· Á|üC≤ùde‘√ Á|ü»\≈£î

#s¡Tee⁄‘·Tqïyê] dü+K´ ô|s¡T>∑T‘√+~. M]ì Ä<äs¡Ù+>± rdüT≈£îì Ä<äs¡D

bı+<äe#·TÃ. Ç|ü⁄Œ&ÉT mìïø£ À¢ b˛° #dæHê, Ç+ø=+‘·ø±\+ y∫#·÷dæHê..

mìïø£\≈£î ø±e\dæq sê»ø°j·T ø£èwæøÏ Àødü‘êÔ bÕØº Ç|ü⁄Œ&ÉT eTq+<ä]ø°

eTs√ neø±XÊìï Ç∫Ã+~. Ä neø±XÊìï kı+‘·+ #düTø√+&ç. M\T+fÒ

32



mìïø£\T, ¬>\T|ü⁄.. ø±˙ mìïø£\‘√ dü+ã+<Ûä+ Ò≈£î+&ÜH

(n+‘·ø£+fÒ eTTK´+>± ≈£L&Ü) Á|ü»\ J$‘ê*ï u≤>∑T #ùd

sê»ø°j·T+ #dæ Hêj·T≈£î\T>± m<ä>±*. >∑T]Ô+|ü⁄ bı+<ë*.

eTq+ @ \øå±´\‘√ ˝Àødü‘êÔ ñ<ä eT dü+düú À #sêyÓ÷,

ny˚ \øå±´\ kÕ<Û äq bÕØºì ã˝Àù|‘·+ #˚kÕ Ôj·Tì

>∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*.

e∫Ãb˛jT ˝≤+‘·s¡¢ yÓ\T‘·Ts¡T≈£î |ü]$T‘·+ ø±≈£î+&Ü

<ä÷s¡ qø£åÁ‘· ø±+‘·T\ u≤≥˝À kÕ–b˛yê\ì ˝Àødü‘êÔøÏ

˝À>√>± qø£åÁ‘êìï s¡÷bı+~+#ês¡T. ˝Àødü‘êÔ Á|üj·T‘êïìï

#·÷dæ Ç<<√ Ç|üŒÀ¢ »]π> |üì ø±<äqï CÀ≈£î*ï nHø£+

$Hêï+. ø±˙ düT<ä÷s¡ rs¡+˝Àì #·+<äe÷eTì, Á>∑Vü‰*ï,

qø£åÁ‘ê*ï n\y√ø£>± #s¡Tø√e≥+ Ç|ü⁄Œ&ÉT yÓTT<ä …’+~. ªÇÁk˛μ

XÊÁdüÔy‘·Ô\ ø£èwæ‘√ n+‘·]ø£å+ >∑T]+∫ kÕe÷qT´\T ≈£L&Ü

e÷≤¢&ÉT≈£î+≥THêïs¡T. @<√ø£s√E y˚πs Á>∑Vü‰ìøÏ ≈£L&Ü

yÓfi¢>∑*–‘H e÷qeC≤‹ eTqT>∑&É kÕ<Ûä eTì d”ºô|òHé Vü‰øÏ+>¥

e+Ï XÊÁdüÔy‘·Ô\T ≈£L&Ü #ÓbÕŒs¡T. áyfi <ë<ë|ü⁄ Á|ü‹s√p

yêsêÔ|üÁ‹ø£ À¢, Ç‘·s¡ e÷<Ûä e÷˝À¢ ≈£L&Ü bÕ\|ü⁄+‘·\T, qø£åÁ‘·

eT+&É ≤\ >∑T]+∫q yês¡Ô\T ]b˛s¡Tº ne⁄‘·THêïsTT. Á>∑Vü‰+‘·s¡

ìyêkÕ\ MT<ä _*j·T˙s¡T¢ ô|≥Tºã&ÉT\T ô|&ÉT‘·T+&É≥y˚T

n+‘·]ø£å+ ~X¯>± ô|<ä› e÷s¡TŒ yÓTT<ä\e⁄‘√+<äq≤ìøÏ,

nkÕ<Ûä + düTkÕ<Ûä eTe⁄‘√+<äq≤ìøÏ ã+&É >∑Ts¡TÔ! Ç<Ø‹˝À

<ä÷s¡ qø£åÁ‘· ø±+‘·T\ kÕπ> eT+∫ sê»ø°j·÷ìï ≈£L&Ü eTq+

kÕø±s¡+ #düTø√>∑\+. kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q+ neT\T #dæq+‘·

‘*>±Z e÷qyê[ Ä˝À#·qqT e÷]Ã e´edüúqT ì]à+#·≥+

kÕ<Ûä + ø±ø£b˛e#·TÃ.. ø±˙ nkÕ<Ûä + e÷Á‘·+ ø±<äT. Ç+<äT≈£î

>∑D˙j·TyÓTÆq kÕúsTT˝À |ü]dæú‘·T\T.. ñqïø=B› nqT≈£L\+>±

e÷s¡T‘·THêïsTT. bÕ\≈£î\T, Ç‘·s¡ Á|ü<Ûëq bÕØº\ Hêj·T≈£î\T

ø°\ø£ düeTj·T+˝À >=|üŒ neø±XÊ*ï C≤s¡$&Ée≥+ e\¢,

ø=ìï nes√<Ûë\T ‘· …‘·TÔ‘·THêïsTT. nsTTHê ≈£L&Ü kÕúìø£+>±

m<ä>∑≤ìøÏ ˝Àø˘dü‘êÔ≈£î nqT≈£L\yÓTÆq yê‘êes¡D+

HÓ\ø=+À+~.

@ sê»ø°j·T bÕØº ≈£L&Ü yÓTC≤]° ã&ÉT>∑TJe⁄\T,

eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ Á|üC≤˙ø£+ ø√s¡T≈£îqï ø£˙dü nedüsê\qT

n+~+#·˝Ò<äT. yê]øÏ #˚s¡Tø£ø±˝Ò<äT. yê]ì Á|ü˝ÀuÛÑô|Ïº,

¬s#·Ã>=Ï º, uÛ Ñj·Tô|Ï º e÷Á‘·y˚T ‘ê‘êÿ*ø£+>± z≥T¢

<ä+&ÉT≈£î+≥THêïsTT. $dæ–b˛sTTq Á|ü»\T me]˙ qeTà&É+

Ò<äT. >∑‘·+˝À j·TTe‘· ñbÕ~Û, uÛÑÁ<ä‘· ø√dü+ $<XÊ\≈£î

yÓfi‚¢ neø±XÊ\T |ü⁄wüÿ\+>± ñ+&$. Ç|ü⁄Œ&ÉT Ä neø±XÊ\T

≈£L&Ü düqï–*¢b˛‘·THêïsTT. n_Ûeè~∆ #Ó+~q <XÊ˝À¢ ≈£L&Ü

ñbÕ~Û neø±XÊ\T ‘·–Zb˛‘·THêïsTT. n+<äTe\¢ <˚X¯+˝À

ñqï düeTdü \qT ‘·|æŒ+#·T≈£îH ø£+fÒ, |ü]wüÿ]+#·Tø√e≥+

<ë«sêH j·TTe‘· \_∆ bı+<ä>∑\s¡T. yêdüÔyê*ï $X‚¢wæ+∫

eTq≈£î ø±e\dæ+<˚$TÏ, yêÏì kÕ~Û+#·Tø√e≤ìøÏ

Ä#·s¡D≤‘·àø£eTsTTq |ü]cÕÿsê˝Ò+Ï ‘Ó\TdüT≈£îH˚+<äT≈£î,

n+<äT˝À uÛ≤>∑eTj˚T´+<äT≈£î s√E˝À, yêsê+‘·+˝À

ø=~›düeTj·T+ πø≤sTT+#ê*. Ç+õ˙]+>¥ &çÁ^ ø±–‘·+

dü+bÕ~+∫, ≤´ø°‡ Á&Ó’es¡T¢>±, ãdt ø£+&Éø£ºs¡T¢>±, ‘ê|”

y˚TÁdüTÔ\T>±, ôd≈£L´]° >±s¡T¶\T>± |üì#˚düTÔqïyês¡T eTq

<X+˝À nHø£eT+~ ñHêïs¡T. kı+‘·+>± ‘Ó*$‘≥\T+&ç,

|üì#j·÷\H Äø±+ø£å ñ+&ç, e´edüú ‘·|æŒ<ä+ e\¢, Hêj·T≈£î\

yÓ÷dü+ e\¢ qwüºb˛sTTq Ç˝≤+Ï yêfi¢+‘ê á Ä˝À#·q≈£î

eTT+<äT≈£î sêyê*. Ç˝≤+Ï j·TTe‘·qT ˝Àø˘dü‘êÔ yês¡T

düMTø£]+∫ ~XÊìπs›X+ #j·÷*. mìïø£ À¢ ‘·|üŒø£ z≥T

yùd˝≤, Ä˝À#·q‘√ dü¬s’q nuÛÑ ]úøÏ z≥T yùd˝≤ #j·÷*.

CÒ|” #=s¡e‘√ dü«‘·+Á‘· ì|ü⁄DT\ ø£$T° Ç∫Ãq ìy~ø£qT

$düÔè‘·+>± Á|ü»˝À¢øÏ rdüT¬ø[¢ ne>±Vü≤q ø£*Œ+#·≥+‘√bÕ≥T,

n~Ûø±s¡+ &Ûç©¢ ÀH√, sêÁwüº sê»<ÛëqT˝À¢H√ ø±≈£î+&Ü Á|ü»˝À¢øÏ

$πø+ÁBø£è‘·+ ø±yê*‡q nedüsêìï ‘Ó*j·TCÒj·T+&ç. kÕúìø£

Á|üuÛÑT‘ê«\≈£î kÕ~Ûø±s¡‘·‘√ dü«j·T+bÕ\q e\¢ ø£*π>

˝≤uÛ≤\qT $e]+#·+&ç.

nôd+;¢ mìïø£˝À¢ b˛° #˚j·÷\qT≈£î+fÒ ˝Àø˘dü‘êÔ

ˇ+≥]>± ø±≈£î+&Ü.. mC…+&Ü ÁbÕ‹|ü~ø£q Á|ü<Ûëq

bÕØº‘√HÓ’Hê düπs bı‘·TÔ ô|≥Tºø√e≥+ yT\T. n˝≤π> ˇø£ÿ

m+|” d”f…ÆHê b˛° #j·÷*. 2014˝À $»j·Tyê&É À b˛°

#j·TeTì n&ç–‘ CÒ|” n+^ø£]+#· Ò<äT. Ç|ü⁄Œ&ÉT n+<äs¡÷

≈£Ls¡TÃì eT+N#Ó&ÉT e÷≤¢&ÉT≈£îì ø£ ìs¡íj·T+ rdüTø√yê\ì

$»„|æÔ #düTÔHêïqT. eTq+ me]‘√ bı‘·TÔ\T ô|≥Tº≈£îqï|üŒÏø°

eTq mC…+&Ü≈£î, sê»ø°j·T dü+düÿè‹øÏ uÛÑ+>∑+ ø£\>∑≈£î+&Ü

e÷Á‘·+ C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√yê*. mC…+&ÜjT ˝Àødü‘êÔ bÕØº

Á|ü<Ûëq ã\+. á ã˝+ ñ+fÒ, Ä|ü<ä∆s¡à+>±, sê»˙‹|üs¡+>±

∫qï ∫qï $wüj·÷˝À¢ sêJ|ü&çHê qwüºyTMT ñ+&É<äT. MT

n+<ä]˝À #˚] ‹]– |üì#˚j·÷\ì ÄX¯>± ñ+~. ø=‘·Ô

ñ‘ê‡Vü≤+ ø£\T>∑T‘√+~. neø±X+ ø£*ŒùdÔ \_ÛùdÔ ‘·|üŒ≈£î+&Ü

ekÕÔqT. nìï bÕØº˝À¢q÷ $TÁ‘·T\T, düìïVæ≤‘·T\T,

Äràj·TT\÷ ñHêïs¡T. n+<äØï ø£\TdüTø√yê\ì MT‘√

|ü+#·Tø√yê\ì ÄX¯>± ñ+~. Á|üj·T‹ïkÕÔqT. ‘Ó\T>∑T

Á|üC≤˙ø±ìøÏ, ÁX‚jÓ÷_Û˝≤wüß\≈£î, ˝Àø˘dü‘êÔ bÕØº, dü+düú

$TÁ‘·T\+<ä]ø° ñ>±~ XóuÛ≤ø±+ø£å\T.



Ä+Á<Û ä Á|ü<˚XŸ˝À <Û äqsê»ø°j·÷ìøÏ Á|ü‘êé÷ïj·T+>±

»qsê»ø°j·÷ìï rdüT≈£îsêe≥y˚T \ø£ å´+>± ˝Àø˘dü‘êÔ bÕØº

|üì#k Ô+<äì bÕØº sêÁwüº n<Ûä ≈£åî&ÉT &ûMMmdt es¡à ‘Ó*bÕs¡T. sêqTqï

mìïø£ À¢ »qsê»ø°j·T mC…+&Üô|’ Á|ü»*ï #Ó’‘·q´ |ü]#+<äT≈£î ì]›wüº

mC…+&ÜqT Á|üø£Ï+∫ Á|ü#ês¡+ #kÕÔeTHêïs¡T. $»j·Tyê&É Áô|dtø£¢uŸ À

Äj·Tq ˝Àødü‘êÔ bÕØº eTTkÕsTT<ë yTìô|òk ºì $&ÉT<ä\ #XÊs¡T.

mìïø£ À¢ &ÉãT“ Á|üyêVü≤+ ‘·>∑Zø£b˛‘ Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ eTT|ü⁄Œ

‘·|üŒ<äì @|” m&ç≥sY‡ nk˛dæjTwüHé n<Ûä ≈£åî&ÉT $.$.ÄsY ø£èwüí+sêE

nHêïs¡T. $»j·Tyê&É Áô|dtø£¢uŸ˝À »]–q ªe÷ z≥T neTàø±ìøÏ

Ò<äTμ Á|ü#ês¡ ÁuÀ#·s¡¢ Ä$wüÿs¡D nq+‘·s¡+ Äj·Tq e÷≤¢&ÉT‘·÷,

2004˝À »]–q ÀødüuÛÑ mìïø£ À¢ ¬>*∫qyê]˝À 30 XÊ‘·+ eT+~

ø√°X¯«s¡T\T ø±>±, 2014˝À yê] dü+K´ 82 XÊ‘êìøÏ

ô|]–+<äHêïs¡T. nk˛dæjTwüHé |òüsY &ÓyÓ÷Áø±Ïø ]bòÕsYà‡ (@&ûÄsY)

n+#·Hê Á|üø±s¡+, Äj·÷ bÕØº\T ˝ÀødüuÛÑ, XÊdüqdüuÛÑ mìïø£ À¢

s¡÷.35,000 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T Ks¡TÃ #XÊj·Tì, 2009 mìïø£\‘√

b˛*ùdÔ Ç~ 20,000 ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\T m≈£îÿeì nHêïs¡T. e#Ã

mìïø£ À¢ á nq~Ûø±s¡ e´j·T+ s¡÷.50,000 ø√≥T¢ <ëfÒ neø±X+

ñ+<äHêïs¡T. Á|ü|ü+#·+˝À eTπs <X+˝Àq÷ z≥T¢ ø=qT>√\T #j·Ts¡ì,

Ç+‘· ô|<ä› yÓTT‘·Ô+˝Àq÷ mìïø£ À¢ &ÉãT“, n~ ≈£L&Ü nq~Ûø±s¡

&ÉãT“ Ks¡TÃ ô|≥ºs¡ì nHêïs¡T. n‘· +‘· KØ<Ó’q$>± #Ó|ü⁄Œ≈£îH nyÓT]ø±

mìïø£\T ≈£L&Ü eTq eTT+<äT ã˝≤<ä÷sY˝≤ e÷sêj·THêïs¡T.

<ÛäqÁ|üyêVü≤+ ø±s¡D+>± #·≥ºdüuÛÑ À¢øÏ yT<Ûëe⁄\T, Á|üC≤dü+|òü÷\

&ÉãT“ mìïø£\qT

Á|ü‘êé÷ïj·T sê»ø°j·T mC…+&Ü‘√ m<äTs=ÿ+≤+

Ç+<äT˝À n$˙‹ ìs¡÷à\q, n<Ûë«qï+>± ‘·j·÷¬s’q

$<ë´Á|üe÷D≤\qT, yÓ ’<ä´ eédü úqT Á|üøå±fi¯q

#j·T≥+, kÕúìø£ bÕ\qqT ã˝Àù|‘·+ #j·T≥+,

ÁbÕ+rj·T ndüe÷q‘·*ï dü]~<ä›≥+, eékÕj·÷ìï

˝≤uÛÑkÕÏ #˚j·T≥+, #·≥º+ eTT+<äT n+<ä]˙

düe÷qT*ï #˚ùd #·s¡´*ï #˚|ü≥º≥+, j·TTe‘·≈£î

ñbÕ~Û ø£*Œ+#˚ bÕ]ÁXÊ$Tø£ $<Ûëq+ e+Ï

n+XÊ\THêïsTT. dü÷#·q\T, dü\Vü‰\qT Áø√&ûø£]+∫

‘·T~ y˚Tìô|òk˛ºqT |òæÁãe] eT÷&Ée yês¡+˝À

$»j·Tyê& É˝À »] π> sê Áw ü º d ü< äd ü T ‡˝À

Á|üø£ÏkÕÔeTHêïs¡T. düe÷yX+˝À Àødü‘êÔ bÕØº sêÁwüº

ø±s¡´ìsê«Vü≤ø£ n<Û ä´≈£ åî&ÉT #ÓqTïbÕÏ eJsY,

ñbÕ<Ûä´≈£åî&ÉT qÁsê l<ÛäsY ‘·~‘·s¡T\T bÕ˝§ZHêïs¡T.

ªe÷ z≥T neTàø±ìøÏ Ò<äTμ..

<Ûäq Á|üyêVü≤+ ‘·>∑Zø£b˛‘˚ Á|üC≤kÕ«e÷´ìπø eTT|ü⁄Œ

Hêj·T≈£î\T Á|üy•+#· Òø£b˛‘·THêïs¡ì, Bìe\¢ <X+

rÁe+>± qwüºb˛‘√+<äì nHêïs¡T. u…≥sY Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ

(u≤|t) ø£ «qsY &ûmHémHéM Á|ükÕ<éu≤ãT e÷≤¢&ÉT‘·÷,

Á|üdüT Ô‘· #·≥ºdüuÛ Ñ˝À¢ 30 XÊ‘·+ eT+~ Á|üC≤

Á|ü‹ì<ÛäT\ô|’ ÁøÏ$Tq˝Ÿ πødüT\T ñHêïj·THêïs¡T.

Ç+‘·eT+~ ÁøÏ$Tq˝Ÿ Á|üC≤Á|ü‹ì<ÛäT\T @ <˚X¯

#·≥ºdüuÛÑ˝Àq÷ ø£ìŒ+#·s¡Hêïs¡T. mìïø£˝À¢ <Ûäq

Á|üyêVü≤+, z≥s¡¢qT &ÉãT“‘√ Á|ü ÀuÛÑô|≥º≥+ e+Ï

nHÓ’‹ø£ #·s¡ \ ìyês¡D≈£î sêÁwüºyê´|üÔ+>± m&ç≥sY‡

nk˛dæjTwüHé, u≤|t Ä<Ûä«s¡ +˝À Á|ü#ês¡ ñ<ä e÷ìï

ìs¡«Væ≤düTÔqï≥T¢ ‘Ó*bÕs¡T. ªe÷ z≥T neTàø±ìøÏ Ò<äTμ

nH ìHê<ä+‘√ ñqï Á|ü#ês¡ b˛düºs¡¢qT nìï Á>±e÷˝À¢

Á|ü<ä]ÙkÕÔeTHêïs¡T. ˝Àødü‘êÔ bÕØº q>∑s¡ n<Ûä ≈£åî&ÉT

nXÀø ≈£îe÷sY, ôd’ø£+ uÛ≤düÿs¡sêe⁄, &Üø£ºsY <äT>∑ZsêE

lìyêdt, |æ.düTu≤“sêe⁄, ‘·Ts¡¢bÕÏ Hê>∑uÛÑ÷wüD+,

#≈£L] dü‘· Hêsêj·TD sêE, ‘·~‘·s¡T\T bÕ˝§ZHêïs¡T.

ls times feb 16. 28 2019 issue - lok satta party · 2019-02-16 · ls times feb 16. 28 2019 issue -...

Documents