luaÄn ÑaÏi thÖØa a tyØ ÑaÏt ma taÄpsachbaoluutru.viengiac.de/bodugialuan/bo du gia...

LINH SÔN PHAÙP BAÛO ÑAÏI TAÏNG KINHTAÄP 110

LUAÄN ÑAÏI THÖØA A TYØ ÑAÏT MA TAÄP

SOÁ 1605( QUYEÅN 1 07 )

HOÄI VAÊN HOÙA GIAÙO DUÏC LINH SÔN ÑAØI BAÉC XUAÁT BAÛN

SOÁ 1605

LUAÄN ÑAÏI THÖØA A-TYØ-ÑAÏT-MA TAÄP

Taùc giaû: Boà-taùt Voâ Tröôùc Haùn dòch: Tam Taïng Phaùp Sö Huyeàn Trang ñôøi Ñöôøng

QUYEÅN 1

A. PHAÀN BAÛN SÖÏ

PHAÅM 1: BA PHAÙP

Baûn söï vaø quyeát traïch, Moãi phaàn coù boán thöù,Ba phaùp nhieáp neân thaønh, Ñeá phaùp ñöôïc luaän nghò.Bao nhieâu nhaân chaáp töôùng, Kieán laäp vaø thöù lôùp,Nghóa, Duï, phaân bieät roäng, Nhoùm tuïng chung neân bieát.

Uaån, Giôùi, Xöù, moãi thöù coù bao nhieâu phaùp? Uaån coù naêm phaùp: 1. Saéc uaån. 2. Thoï uaån. 3. Töôûng uaån. 4. Haønh uaån. 5. Thöùc uaån. Giôùi coù möôøi taùm phaùp: 1. Nhaõn giôùi.

4 BOÄ DU GIAØ 7

2. Saéc giôùi. 3. Nhaõn thöùc giôùi. 4. Nhó giôùi. 5. Thanh giôùi. 6. Nhó thöùc giôùi. 7. Tyû giôùi. 8. Höông giôùi. 9. Tyû thöùc giôùi. 10. Thieät giôùi. 11. Vò giôùi. 12. Thieät thöùc giôùi. 13. Thaân giôùi. 14. Xuùc giôùi. 15. Thaân thöùc giôùi. 16. YÙ giôùi. 17. Phaùp giôùi. 18. YÙ thöùc giôùi.- Xöù coù möôøi hai thöù: 1. Nhaõn xöù. 2. Saéc xöù. 3. Nhó xöù. 4. Thanh xöù. 5. Tyû xöù. 6. Höông xöù. 7. Thieät xöù. 8. Vò xöù. 9. Thaân xöù. 10. Xuùc xöù. 11. YÙù xöù. 12. Phaùp xöù.Vì sao uaån chæ coù naêm thöù? Vì ñeå hieån baøy naêm thöù ngaõ söï (vieäc

cuûa ngaõ): 1. Thaân cuï ngaõ söï (söï vieäc cuûa ngaõ coù ñuû ôû thaân). 2. Thoï duïng ngaõ söï (vieäc cuûa ngaõ thoï duïng). 3. Ngoân thuyeát ngaõ söï (vieäc cuûa ngaõ veà ngoân thuyeát). 4. Taïo taùc nhaát thieát phaùp phi phaùp ngaõ söï (vieäc cuûa ngaõ taïo taùc

taát caû phaùp phi phaùp). 5. Bæ sôû y chæ ngaõ töï theå söï.

SOÁ 1605 - LUAÄN ÑAÏI THÖØA A TYØ ÑAÏT MA TAÄP, Quyeån 1 5

Vì sao giôùi chæ coù möôøi taùm thöù? Vì thaân cuï v.v… coù theå trì saùu haïnh nôi taùnh thoï duïng cuûa quaù khöù vaø hieän taïi.

Vì sao xöù chæ coù möôøi hai thöù? Vì chæ do thaân cuï ngaõ söï coù theå cuøng vôùi saùu haïnh thoï duïng cuûa vò lai laøm moân sinh tröôûng.

Vì sao goïi laø thuû uaån? Vì chaáp hôïp neân goïi laø thuû uaån.Theá naøo laø thuû? Laø taát caû duïc tham trong caùc uaån.Vì sao duïc tham goïi laø thuû? Laø vì ñoái vôùi vò lai vaø hieän taïi, caùc

uaån coù theå daãn maø khoâng buoâng xaû. Mong caàu vò lai nhieãm chaáp, hieän taïi duïc tham, goïi laø Thuû.

Taïi sao giôùi xöù goïi laø höõu thuû phaùp? Phaûi bieát nhö ñaõ noùi veà uaån.Saéc uaån coù töôùng gì? Töôùng bieán hieän laø töôùng saéc. Töôùng naày coù

hai thöù: 1. Xuùc ñoái bieán hoaïi. 2. Nôi choán thò hieän.Xuùc ñoái bieán hoaïi laø gì? Laø do tay chaân, ñaát ñaù, dao gaäy, laïnh

noùng, ñoùi khaùt, muoãi moøng, raén reát, khi ñoái xuùc thì lieàn bieán hoaïi.Nôi choán thò hieän laø gì? Laø do nôi choán coù theå hieän töôùng, thò hieän

saéc nhö vaäy nhö vaäy. Saéc nhö vaäy nhö vaäy hoaëc do taâm ñònh, hoaëc do taâm baát ñònh taàm tö töông öng vôùi caùc töôùng trong töôûng töôïng.

Thoï uaån coù töôùng gì? Töôùng laõnh naïp laø töôùng cuûa thoï, laõnh naïp caùc quaû dò thuïc cuûa nghieäp tònh vaø nghieäp baát tònh.

Töôûng uaån coù töôùng gì? Töôùng roõ raøng trong töôûng töôïng laø töôùng cuûa töôûng, do töôûng maø vaïch veõ caùc thöù phaùp töôïng töông töï, tuøy nghóa thaáy nghe hieåu bieát maø khôûi noùi naêng.

Haønh uaån coù töôùng gì? Töôùng taïo taùc laø töôùng haønh. Do haønh khieán cho taâm taïo taùc ñoái vôùi phaåm Thieän, phaåm Baát thieän vaø phaåm Voâ kyù, trong ñoù sai khieán taâm.

Thöùc uaån coù töôùng gì? Töôùng phaân bieät nhaän bieát laø töôùng cuûa thöùc, vì thöùc maø phaân bieät caùc thöù caûnh giôùi cuûa saéc thanh höông vò xuùc phaùp.

Nhaõn giôùi coù töôùng gì? Laø nhaõn töøng hieän thaáy saéc, vaø haït gioáng chöùa nhoùm dò thuïc nôi thöùc A-laïi-da naày, laø töôùng cuûa nhaõn giôùi. Nhö nhaõn giôùi, töôùng cuûa nhó, tyû, thieät, thaân vaø yù giôùi cuõng vaäy.

Saéc giôùi coù töôùng gì? Laø saéc, nhaõn töøng hieän thaáy, vaø nhaõn giôùi ñoái vôùi saéc naày taêng thöôïng, ñoù laø töôùng cuûa saéc giôùi. Nhö saéc giôùi, töôùng cuûa thanh, höông, vò, xuùc vaø phaùp giôùi cuõng vaäy.

Nhaõn thöùc giôùi coù töôùng gì? Laø nöông vaøo nhaõn duyeân saéc, töông töï saéc maø phaân bieät roõ, vaø haït gioáng chöùa nhoùm trong thöùc A-laïi-da naày

6 BOÄ DU GIAØ 7

laø töôùng cuûa nhaõn thöùc giôùi. Cuõng nhö töôùng cuûa nhaõn thöùc giôùi, nhó, tyû, thieät, thaân vaø yù thöùc giôùi cuõng vaäy.

Xöù coù töôùng gì ? Phaûi bieát cuõng nhö giôùi, tuøy theo thích öùng cuûa noù.

Laøm sao kieán laäp saéc uaån? Laø taát caû saéc, hoaëc laø boán ñaïi chuûng vaø do boán Ñaïi chuûng taïo ra.

Theá naøo laø boán ñaïi chuûng ? Laø Ñòa giôùi, Thuûy giôùi, Hoaû giôùi vaø Phong giôùi.

Theá naøo laø ñòa giôùi ? Laø taùnh cöùng chaéc. Theá naøo laø thuûy giôùi ? Laø taùnh öôùt chaûy.Theá naøo laø hoaû giôùi ? Laø taùnh aám noùng.Theá naøo laø phong giôùi ? Laø taùnh ñoäng nhö nheï nhaøng v.v…Theá naøo laø saéc ñöôïc taïo? Laø nhaõn caên, nhó caên, tyû caên, thieät caên,

thaân caên, moät phaàn saéc, thanh, höông, vò, phaàn xuùc vaø saéc thuoäc veà phaùp xöù.

Theá naøo laø nhaõn caên? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo nhaõn thöùc, choã nöông cuûa saéc thanh tònh.

Theá naøo laø nhó caên? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo nhó thöùc, choã nöông cuûa saéc thanh tònh.

Theá naøo laø tyû caên? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo tyû thöùc, choã nöông cuûa saéc thanh tònh.

Theá naøo laø thieät caên? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo thieät thöùc, choã nöông cuûa saéc thanh tònh.

Theá naøo laø thaân caên? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo thaân thöùc, choã nöông cuûa saéc thanh tònh.

Theá naøo laø saéc? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo nhaõn caên vaø ñaõ hieän haønh nghóa, laø sanh vaøng ñoû traéng daøi ngaén vuoâng troøn, thoâ teá, cao thaáp, chaùnh, baát chaùnh, aùnh saùng, boùng aûnh, toái saùng, maây khoùi, söông buïi, saéc xa, saéc bieåu hieän vaø saéc khoâng nhaát hieån. Saéc naày laïi coù ba thöù, laø saéc dieäu, saéc khoâng dieäu vaø saéc coù caû hai.

Theá naøo laø thanh? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo nhó caên vaø ñaõ chaáp laáy nghóa, hoaëc hôïp yù hoaëc khoâng hôïp yù, hoaëc cuøng coù caû hai, hoaëc chaáp thoï Ñaïi chuûng laøm nhaân, hoaëc khoâng chaáp thoï Ñaïi chuûng laøm nhaân, hoaëc cuøng vôùi chuûng laøm nhaân, hoaëc laø choã thaønh töïu toät böïc cuûa theá gian, hoaëc daãn ñeán söï thaønh töïu, hoaëc Bieán keá ñaõ khôûi, hoaëc söï thaâu nhieáp cuûa thaùnh ngoân, hoaëc söï thaâu nhieáp cuûa phi thaùnh ngoân.

Theá naøo laø höông? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo tyû caên vaø choã chaáp laáy nghóa, laø höông toát, höông xaáu, höông bình ñaúng, höông cuøng sinh,


höông hoøa hôïp vaø höông thay ñoåi.Theá naøo laø vò ? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo thieät caên vaø ñaõ chaáp laáy

nghóa, laø ñaéng chua ngoït cay maën nhaït, hoaëc vöøa yù hoaëc khoâng vöøa yù, hoaëc coù caû hai, hoaëc cuøng sinh, hoaëc hoøa hôïp, hoaëc ñoåi khaùc.

Theá naøo laø moät phaàn cuûa xuùc? Laø boán Ñaïi chuûng ñaõ taïo thaân caên vaø chaáp laáy nghóa, laø coù taùnh trôn, taùnh nhaùm, taùnh nheï, taùnh naëng, taùnh meàm, taùnh hoaõn, gaáp, laïnh, ñoùi, khaùt, no, söùc yeáu, buoàn böïc, ngöùa, dính, beänh, giaø cheát, meät, thôû, maïnh meõ.

Theá naøo laø saéc thuoäc veà phaùp xöù? Coù naêm thöù phaûi bieát, laø cöïc löôïc saéc, cöïc huùynh saéc, thoï sôû daãn saéc, bieán keá sôû khôûi saéc vaø ñònh töï taïi sôû sinh saéc.

Theá naøo laø kieán laäp thoï uaån ? Laø saùu thoï thaân: 1. Thoï do nhaõn xuùc sinh. 2. Thoï do nhó xuùc sinh. 3. Thoï do tyû xuùc sinh. 4. Thoï do thieät xuùc sinh. 5. Thoï do thaân xuùc sinh. 6. Thoï do yù xuùc sinh. Saùu thoï thaân nhö vaäy, hoaëc vui hoaëc khoå, hoaëc khoâng khoå khoâng

vui. Laïi coù thaân thoï vui, thaân thoï khoå, thaân thoï khoâng vui khoâng khoå, thaân thoï khoâng khoå khoâng vui, taâm thoï vui, taâm thoï khoå, taâm thoï khoâng vui khoâng khoå. Laïi coù thoï vui höõu vò, thoï khoå höõu vò, thoï höõu vò khoâng khoå khoâng vui, thoï vui voâ vò, thoï khoå voâ vò, thoï voâ vò khoâng khoå khoâng vui.

Laïi coù thoï laïc döïa vaøo ñam meâ, thoï khoå döïa vaøo ñam meâ, thoï khoâng khoå khoâng vui döïa vaøo ñam meâ, thoï vui döïa vaøo xuaát ly, thoï khoå döïa vaøo xuaát ly, thoï khoâng khoå khoâng vui döïa vaøo xuaát ly thoï.

Theá naøo laø thaân thoï? Laø naêm thöùc töông öng vôùi thoï.Theá naøo laø taâm thoï? Laø yù thöùc töông öng vôùi thoï.Theá naøo laø thoï höõu vò? Laø töï theå aùi töông öng vôùi thoï.Theá naøo laø thoï voâ vò? Laø aùi naày khoâng töông öng vôùi thoï.Theá naøo laø thoï döïa vaøo ñam meâ? Laø naêm duïc aùi haáp daãn töông

öng vôùi thoï.Theá naøo laø thoï döïa vaøo xuaát ly? Laø aùi naày khoâng töông öng vôùi

thoï.Theá naøo laø kieán laäp töôûng uaån? Laø saùu töôûng thaân: 1. Töôûng do nhaõn xuùc sinh. 2. Töôûng do nhó xuùc sinh.

8 BOÄ DU GIAØ 7

3. Töôûng do tyû xuùc sinh. 4. Töôûng do thieät xuùc sinh. 5. Töôûng do thaân xuùc sinh. 6. Töôûng do yù xuùc sinh. Do töôûng naày, hoaëc bieát roõ coù töôùng, hoaëc bieát roõ voâ töôùng, hoaëc

bieát roõ veà nhoû, hoaëc bieát roõ veà lôùn, hoaëc bieát roõ voâ löôïng, hoaëc bieát roõ veà Voâ thieåu sôû höõu xöù, Voâ sôû höõu xöù.

Theá naøo laø töôûng cuûa höõu töôùng? Laø tröø lôøi noùi baát thieän ôû ñònh Voâ Töôûng, ñònh töôûng Höõu Ñaûnh vaø caùc töôûng khaùc.

Theá naøo laø töôûng cuûa voâ töôùng? Laø caùc töôûng coøn laïi.Theá naøo laø töôûng nhoû? Laø coù theå bieát roõ töôûng coõi Duïc .Theá naøo laø töôûng lôùn? Laø coù theå bieát roõ töôûng coõi Saéc .Theá naøo laø töôûng voâ löôïng ? Laø coù theå bieát roõ töôûng Khoâng voâ

bieân xöù vaø töôûng Thöùc voâ bieân xöù .Theá naøo laø Voâ thieåu sôû höõu Voâ sôû höõu xöù töôûng? Laø coù theå bieát

roõ Voâ sôû höõu xöù töôûng.Theá naøo laø kieán laäp haønh uaån? Laø saùu tö thaân: 1. Tö do nhaõn xuùc sinh. 2. Tö do nhó xuùc sinh. 3. Tö do tyû xuùc sinh. 4. Tö do thieät xuùc sinh. 5. Tö do thaân xuùc sinh. 6. Tö do yù xuùc sinh. Do tö naày maø tö duy taïo taùc caùc thieän, suy nghó taïo taùc taïp nhieãm,

tö duy taïo taùc phaàn vò sai khaùc. Laïi nöõa, ngay treân tö naày maø tröø thoï, töôûng, caùc phaùp taâm sôû vaø taâm baát töông öng haønh khaùc, goïi chung laø haønh uaån.

Nhöõng gì goïi laø caùc phaùp taâm sôû khaùc? Laø taùc yù, xuùc, duïc, thaéng giaûi, nieäm, Tam-ma-ñòa, tueä, tín, taøm, quí, voâ tham, voâ saân, voâ si, caàn, an, khoâng buoâng lung, xaû, baát haïi, tham, saân, maïn, voâ minh, nghi, Taùt-ca-da kieán, bieân chaáp kieán, kieán thuû, giôùi caám thuû, taø kieán, phaãn, haän, phuù, naõo, taät, san, cuoáng, sieåm, kieâu, haïi, voâ taøm. Voâ quí, hoân traàm, traïo cöû, baát tín, bieáng nhaùc, buoâng lung, thaát nieäm, baát chaùnh tri, taùn loaïn, nguû nghæ, oá taùc, taàm töù.

Theá naøo laø tö? Laø ñoái vôùi taâm taïo taùc, yù nghieäp laøm theå, trong ba phaåm thieän baát thieän voâ kyù, sai khieán taâm taïo nghieäp.

Theá naøo laø taùc yù? Laø phaùt ñoäng taâm laøm theå, ñoái vôùi caûnh cuûa ñoái töôïng duyeân giöõ taâm laøm nghieäp.


Theá naøo laø xuùc? Laø nöông vaøo ba hoøa hôïp, caùc caên thay ñoåi phaân bieät laøm theå, thoï sôû y laøm nghieäp.

Theá naøo laø duïc? Laø ñoái vôùi caùc vieäc vui, duïc kia phaùt khôûi söï taïo taùc mong caàu laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa chaùnh caàn.

Theá naøo laø thaéng giaûi? Laø ñoái vôùi caùc söï quyeát ñònh tuøy ñaõ quyeát ñònh, aán trì laøm theå, khoâng theå daãn chuyeån laøm nghieäp.

Nhöõng gì laø nieäm? Laø caùc söï taäp quen khieán cho taâm nhôù roõ khoâng queân laøm theå, khoâng taùn loaïn laøm nghieäp.

Nhöõng gì laø Tam-ma-ñòa? Laø ñoái vôùi quaùn söï, khieán cho taâm chuyeân moät caûnh laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa trí.

Nhöõng gì laø tueä ? Laø ñoái vôùi söï ñöôïc quaùn, choïn löïa phaùp laøm theå, döùt nghi laøm nghieäp.

Theá naøo laø tín? Laø ñoái vôùi coù theå, coù ñöùc, coù khaû naêng nhaãn, coù theå hy voïng thanh tònh laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa laïc duïc.

Theá naøo laø taøm (hoå)? Laø ñoái vôùi caùc toäi aùc hoå theïn vôùi chính mình laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa cuûa söï döùt boû haønh vi aùc.

Theá naøo laø quí (theïn) laø ñoái vôùi caùc toäi aùc hoå theïn vôùi ngöôøi khaùc laøm theå, nghieäp nhö taøm.

Theá naøo laø voâ tham? Laø ñoái vôùi höõu vaø vaät duïng cuûa höõu khoâng meâ ñaém laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa haønh vi aùc khoâng chuyeån.

Theá naøo laø voâ saân? Laø ñoái vôùi caùc höõu tình khoå vaø khoå cuï, khoâng coù giaän döõ laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa haønh vi aùc khoâng chuyeån.

Theá naøo laø voâ si? Laø do baùo, giaùo, chöùng, trí quyeát ñònh löïa choïn laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa haønh vi aùc khoâng chuyeån.

Theá naøo laø caàn? Laø taâm maïnh meõ laøm theå, hoaëc maëc aùo giaùp, hoaëc gia haïnh, hoaëc khoâng thaáp keùm, hoaëc khoâng lui suït, hoaëc khoâng ñaày ñuû, thaønh töïu phaåm maõn thieän sai khaùc laøm nghieäp.

Theá naøo laø an? Laø ngöøng döùt thaân taâm thoâ naëng, thaân taâm ñieàu phuïc thoâng suoát laøm theå, döùt tröø taát caû chöôùng ngaïi laøm nghieäp.

Theá naøo laø khoâng buoâng lung? Laø nöông vaøo chaùnh caàn, voâ tham, voâ saân, voâ si tu caùc phaùp thieän, ñoái vôùi taâm ngaên ngöøa caùc phaùp höõu laäu laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa söï thaønh töïu taát caû phöôùc theá gian, xuaát theá gian.

Theá naøo laø xaû? Laø nöông vaøo chaùnh caàn, voâ tham, voâ saân, voâ si, cuøng truï taïp nhieãm traùi nhau, taâm taùnh bình ñaúng, taâm taùnh ngay thaúng , taâm truï taùnh voâ coâng duïng laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa söï khoâng dung chöùa taïp nhieãm.

Theá naøo laø baát haïi? Laø moät phaàn cuûa goác laønh voâ saân, taâm thöông

10 BOÄ DU GIAØ 7

xoùt laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa khoâng toån naõo.Theá naøo laø tham? Laø aùi ôû ba coõi laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa

sinh nhieàu khoå.Theá naøo laø saân? Laø ñoái vôùi höõu tình khoå vaø vaät duïng khoå, taâm

giaän döõ laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa truï haønh vi aùc khoâng an oån .Theá naøo laø maïn? Laø nöông vaøo Taùt-ca-da kieán (thaân kieán), taâm

cao ngaïo laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa baát kính, sinh khoå.Theá naøo laø voâ minh? Laø voâ tri coõi laøm theå, nghieäp laø choã nöông

cuûa taø quyeát ñònh vaø nghi taïp sinh khôûi trong caùc phaùp.Theá naøo laø nghi? Laø ñoái vôùi ñeá, do döï laøm theå, nghieäp laø choã

nöông cuûa phaåm thieän baát sinh.Theá naøo laø Taùt-ca-da kieán? Laø ñoái vôùi naêm thuû uaån v.v… tuøy theo

quaùn maø chaáp ngaõ vaø ngaõ sôû, caùc chaáp chaët veà nhaõn, duïc, giaùc, quaùn, laøm theå, nghieäp laø choã nöông cuûa taát caû kieán thuù.

Theá naøo laø bieân chaáp kieán? Laø ñoái vôùi naêm thuû uaån v.v… tuøy theo quaùn chaáp hoaëc ñoaïn hoaëc thöôøng, caùc thöù caùc chaáp chaët veà nhaãn, duïc, giaùc, quaùn, laøm theå, nghieäp laøm haïnh xuaát ly trong xöù chöôùng .

Theá naøo laø kieán thuû? Laø ñoái vôùi naêm thuû uaån… cuûa caùc kieán vaø choã nöông cuûa kieán, tuøy theo quaùn maø chaáp laøm toái, laøm thaéng, laøm thöôïng, laøm dieäu, caùc chaáp chaët veà nhaãn, duïc, giaùc, quaùn, laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cuûa chaáp khoâng chaùnh kieán.

Theá naøo laø giôùi caám thuû? Laø ñoái vôùi caùc giôùi caám vaø choã nöông naêm thuû uaån… cuûa giôùi caám, tuøy quaùn chaáp laøm thanh tònh, laøm giaûi thoaùt, laøm xuaát ly, caùc thöù chaáp chaët veà nhaãn, duïc, giaùc, quaùn, laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cuûa söï lao nhoïc maø khoâng coù quaû.

Theá naøo laø taø kieán? Laø cheâ bai nhaân, quaû, hoaëc cheâ bai taùc duïng, hoaëc hoaïi söï thaät, hoaëc taø phaân bieät, caùc thöù chaáp chaët veà nhaãn, duïc, giaùc, quaùn, laøm theå, döùt goác laønh laøm nghieäp, vaø choã nöông vöõng chaéc cuûa caên baát thieän laøm nghieäp, baát thieän sinh khôûi laøm nghieäp, thieän khoâng sinh khôûi laøm nghieäp.

Naêm kieán nhö vaäy, coù bao nhieâu kieántaêng ích, bao nhieâu kieán toån giaûm? Coù boán kieán taêng ích, laø ñoái vôùi töï taùnh taêng ích vaø sai khaùc cuûa caûnh sôû tri, laø taêng ích thöù nhaát vaø thanh tònh trong caùc kieán.

Phaàn nhieàu laø kieán toån giaûm, chaáp taát caû caùc kieán ôû tieàn teá vaø haäu teá.

Ñoái vôùi naêm thöù naày coù bao nhieâu choã thaâu nhieáp cuûa kieán? Laø hoaëc hai hoaëc taát caû. Töùc ñoái vôùi choã coù caùc kieán vôùi söï vieäc khoâng theå ghi cheùp. Caùc kieán ñoù ñoái vôùi naêm thöù naày coù bao nhieâu choã thaâu nhieáp


cuûa kieán? Hoaëc hai, hoaëc taát caû. Ñöùc Baïc-giaø-phaïm quaùn loãi gì ñoái vôùi uaån, giôùi, xöù, duøng naêm thöù

töôùng khoâng phaûi cheâ bai chaáp ngaõ? Do quaùn nhieáp thoï Taùt-ca-da kieán kia neân coù naêm thöù loãi, laø loãi dò töôùng, loãi voâ thöôøng, loãi khoâng töï taïi, loãi voâ thaân, loãi khoâng do coâng duïng giaûi thoaùt.

Ñoái vôùi naêm thuû uaån coù hai möôi caâu Taùt-ca-da kieán: 1. Chaáp saéc laø ngaõ. 2. Ngaõ coù caùc saéc. 3. Saéc thuoäc veà ngaõ. 4. Ngaõ ôû trong saéc. Nhö vaäy keá chaáp thoï, töôûng, haønh vaø thöùc laø ngaõ, ngaõ coù thöùc…,

thöùc v.v… thuoäc veà ngaõ, ngaõ ôû trong thöùc… Ñoái vôùi caùc thöù kieán naày, coù bao nhieâu thöù laø ngaõ kieán, bao nhieáu

thöù laø ngaõ sôû kieán? Coù naêm thöù laø ngaõ kieán, möôøi laêm thöù laø ngaõ sôû kieán.

Do vì sao möôøi laêm thöù laø ngaõ sôû kieán ? Do töông öng vôùi ngaõ sôû, tuøy chuyeån ngaõ sôû, khoâng lìa ngaõ sôû.

Taùt-ca-da kieán phaûi noùi ñoái vôùi caùc söï laø bieát roõ hay khoâng bieát roõ? Phaûi noùi laø ñoái vôùi caùc söï khoâng ñöôïc bieát roõ, ví nhö sôïi daây maø nhaän laàm laø con raén.

Theá naøo laø phaãn? Laø ñoái vôùi töôùng tröôùc maét khoâng lôïi ích, moät phaàn saân vaø taâm noä laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cho vieäc noùng giaän caàm dao gaäy.

Theá naøo laø haän? Laø töø ñaây veà sau ngay moät phaàn saân, oâm loøng oaùn haän, khoâng xaû laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cho baát nhaãn.

Theá naøo laø phuù? Laø ñoái vôùi toäi ñaõ laøm, khi ngöôøi khaùc noùi ñeán thì moät phaàn si vaø che giaáu laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cho hoái khoâng an truï.

Theá naøo laø naõo? Moät phaàn saân maø phaãn haän maø laøm ñaàu vaø taâm aùc laøm theå, nghieäp laø choã nöông cho haønh vi baïo ngöôïc ngoân ngöõ thoâ, sinh khôûi phi phöôùc laøm nghieäp, truï khoâng an oån laøm nghieäp.

Theá naøo laø Taät? Laø ñam meâ lôïi döôõng, khoâng nhaãn nhòn ñöôïc tröôùc söï vinh quang cuûa ngöôøi khaùc, moät phaàn saân vaø taâm ganh gheùt laøm theå, nghieäp khieán cho taâm lo laéng truï khoâng an oån.

Theá naøo laø San? Laø ñam meâ lôïi döôõng ñoái vôùi taøi saûn, moät phaàn tham vaø taâm keo kieät laøm theå, nghieäp laøm choã möông cho baát xaû.

Theá naøo laø cuoáng? Laø ñam meâ lôïi döôõng, moät phaàn tham si, doái traù hieän coâng ñöùc khoâng thaät laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cho taø

12 BOÄ DU GIAØ 7

maïng.Theá naøo laø sieåm? Laø ñam meâ lôïi döôõng, moät phaàn tham si, giaû doái

laäp baøy phöông tieän ñeå che giaáu söï thaät toäi loãi laøm theå, che chöôùng vieäc daïy trao chaùnh giaùo laøm nghieäp.

Theá naøo laø kieâu? Hoaëc laø döïa vaøo tuoåi treû, töôùng khoâng beänh, soáng laâu, hoaëc ñöôïc tuøy moät söï vinh hoa lôïi döôõng höõu laäu, moät phaàn cuûa tham khieán cho taâm vui thích tham döï laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cho taát caû phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo.

Theá naøo laø haïi? Laø moät phaàn cuûa saân, khoâng thöông khoâng xoùt khoâng töø bi laøm theå, toån naõo höõu tình laøm nghieäp.

Theá naøo laø voâ taøm? Laø phaàn tham saân si, ñoái vôùi caùc toäi loãi khoâng töï hoå theïn laøm theå, nghieäp laøm giuùp ñôõ cho taát caû phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo.

Theá naøo laø voâ quyù? Laø phaàn tham saân si, ñoái vôùi caùc toäi loãi khoâng hoå theïn vôùi ngöôøi laøm theå, nghieäp laøm giuùp ñôõ cho taát caû phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo.

Theá naøo laø hoân traàm? Laø phaàn cuûa ngu si, taâm khoâng chòu ñöïng noåi laøm theå, chöôùng ngaïi Tyø-baùt-xaù-na (quaùn) laøm nghieäp.

Theá naøo laø traïo cöû ? Laø phaàn tham duïc, töôùng theo nieäm tònh, taâm khoâng vaéng laëng laøm theå, chöôùng ngaïi Xa-ma-tha (chæ) laøm nghieäp.

Theá naøo laø baát tín? Laø phaàn ngu si, ñoái vôùi caùc phaùp thieän, taâm khoâng nhaãn nhòn, taâm khoâng thanh tònh, taâm khoâng hy voïng laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cho bieáng nhaùc.

Theá naøo laø bieáng nhaùc? Laø phaàn ngu si, meâ ñaém nguû nghæ, nghæ ngôi nhaøn haï laøm öa thích, taâm khoâng sieâng naêng coá gaéng laøm theå, chöôùng ngaïi tu phöông tieän phaåm thieän laøm nghieäp.

Theá naøo laø buoâng lung? Laø nöông vaøo bieáng nhaùc vaø tham saân si khoâng tu phaùp thieän, ñoái vôùi phaùp höõu laäu, taâm khoâng ngaên ngöøa laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cho ganh gheùt toån thieän.

Theá naøo laø vong nieäm? Laø caùc phieàn naõo töông öng vôùi nieäm laøm theå, nghieäp laøm choã nöông cho taùn loaïn.

Theá naøo laø baát chaùnh tri? Laø caùc phieàn naõo töông öng vôùi tueä laøm theå, do tueä naày maø khôûi thaân ngöõ baát chaùnh tri, nghieäp laøm choã nöông cho taâm haïnh cheâ bai.

Theá naøo laø taùn loaïn? Laø phaàn tham saân si, taâm löu taùn laøm theå, taâm naày laïi coù saùu thöù:

1. Töï taùnh taùn loaïn. 2. Ngoaïi taùn loaïn.


3. Noäi taùn loaïn. 4. Töôùng taùn loaïn. 5. Thoâ naëng taùn loaïn. 6. Taùc yù taùn loaïn.Theá naøo laø töï taùnh taùn loaïn? Laø naêm thöùc thaân.Theá naøo laø ngoaïi taùn loaïn? Laø khi ñang tu thieän, ñoái vôùi naêm thöù

duïc haáp daãn, taâm rong ruoåi theo.Theá naøo laø noäi taùn loaïn? Laø khi ñang tu thieän, vöôùng maéc vò cuûa

hoân traàm vaø traïo cöû.Theá naøo laø töôùng taùn loaïn? Vì keû khaùc maø quy y tín ngöôõng chæ

baøy tu thieän.Theá naøo laø thoâ naëng taùn loaïn? Döï vaøo ngaõ chaáp, ngaõ sôû chaáp vaø

löïc thoâ naëng cuûa phaåm ngaõ maïn, khi tu phaùp thieän, ñoái vôùi taát caû caùc thoï ñaõ sinh khôûi maø khôûi ngaõ chaáp, ngaõ sôû chaáp vaø cuøng vôùi ngaõ maïn chaáp thoï xen laãn chaáp töôùng.

Theá naøo laø taùc yù taùn loaïn? Laø nöông vaøo caùc thöøa khaùc, caùc ñònh khaùc, hoaëc nöông hoaëc nhaäp, taát caû löu taùn laøm chöôùng ngaïi vieäc lìa duïc laøm nghieäp.

Theá naøo laø nguû nghæ? Laø nöông vaøo nhaân duyeân cuûa nguû nghæ, laø phaàn ngu si, taâm sô soùt laøm theå, hoaëc thieän, hoaëc baát thieän, hoaëc voâ kyù, hoaëc ñuùng thôøi, hoaëc phi thôøi, hoaëc ñuùng nhö vaäy, hoaëc khoâng ñuùng nhö vaäy, nghieäp laøm choã nöông coù theå gaây ra nhieàu loãi.

Theá naøo laø oá taùc? Laø nöông vaøo choã öa taïo taùc, khoâng öa taïo taùc, neân laøm khoâng neân laøm laø phaàn ngu si, taâm ñuoåi theo hoái haän laøm theå, hoaëc thieän, hoaëc baát thieän, hoaëc voâ kyù, hoaëc ñuùng thôøi, hoaëc phi thôøi, hoaëc ñuùng nhö vaäy, hoaëc khoâng ñuùng nhö vaäy, nghieäp laøm chöôùng cho taâm truï.

Theá naøo laø taàm? Hoaëc nöông vaøo tö, hoaëc nöông vaøo tueä maø taàm caàu yù ngoân khieán cho taâm thoâ chuyeån thaønh theå.

Theá naøo laø töù? Hoaëc nöông vaøo suy tö, hoaëc nöông vaøo tueä maø rình ngoù doø xeùt yù ngoân khieán cho taâm teá chuyeån thaønh theå.

Nhö vaäy hai thöù taàm töù, nghieäp laø choã nöông cho truï an vaø truï baát an .

Laïi nöõa, caùc taâm sôû thieän, ñaõ döùt söï ñoái trò cuûa mình laøm nghieäp, phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo chöôùng ngaïi chuû theå trò cuûa chính mình laøm nghieäp.

Theá naøo laø taâm baát töông öng haønh? Laø ñaéc, ñònh Voâ töôûng, ñònh Dieät taän, Voâ töôûng dò thuïc, maïng caên, chuùng ñoàng phaàn, sinh, giaø, truï,

14 BOÄ DU GIAØ 7

voâ thöôøng, danh thaân, cuù thaân, vaên thaân, taùnh dò sanh, troâi laên, ñònh dò, töông öng, theá toác, thöù lôùp, thôøi, phöông, soá, hoøa hôïp…

Theá naøo laø ñaéc? Laø ñoái vôùi caùc phaùp thieän, baát thieän vaø voâ kyù, hoaëc theâm hoaëc bôùt maø giaû laäp laø ñaéc, laø ñöôïc thaønh töïu.

Theá naøo laø ñònh Voâ Töôûng? Laø ñaõ lìa duïc Bieán Tònh, chöa lìa duïc töôûng xuaát ly cuûa coõi treân, vì taùc yù laøm ñaàu, ñoái vôùi caùc taâm, taâm sôû khoâng thöôøng haønh vaø taâm, taâm sôû dieät giaû laäp ñònh Voâ töôûng.

Theá naøo laø ñònh Dieät taän? Laø ñaõ lìa duïc Voâ sôû höõu xöù, vöôït qua Höõu ñaûnh taïm thôøi döøng töôûng, vì taùc yù laøm ñaàu, ñoái vôùi caùc taâm taâm sôû khoâng thöôøng haønh vaø moät phaàn taâm taâm sôû dieät thöôøng haønh, giaû laäp ñònh Dieät taän.

Theá naøo laø voâ töôûng dò thuïc? Laø ñaõ sinh leân taàng trôøi voâ töôûng höõu tình, ñoái vôùi caùc taâm taâm sôû dieät khoâng thöôøng haønh, giaû laäp voâ töôûng dò thuïc.

Theá naøo laø maïng caên? Laø ñoái vôùi söï daãn nghieäp ñôøi tröôùc cuûa chuùng ñoàng phaàn, khi truï maø quyeát ñònh giaû laäp maïng caên.

Theá naøo laø chuùng ñoàng phaàn? Laø caùc höõu tình nhö vaäy nhö vaäy, ñoái vôùi caùc thöù chuûng loaïi töï theå töông töï, giaû laäp chuùng ñoàng phaàn.

Theá naøo laø sinh? Laø ñoái vôùi chuùng ñoàng phaàn, caùc haønh voán hieän taïi khoâng coù, giaû laäp laøm sinh.

Theá naøo laø giaø? Laø ñoái vôùi chuùng ñoàng phaàn, caùc haønh noái nhau thay ñoåi, giaû laäp laøm giaø.

Theá naøo laø truï? Laø ñoái vôùi chuùng ñoàng phaàn, caùc haønh noái nhau bieán hoaïi, giaû laäp laø truï.

Theá naøo laø voâ thöôøng? Laø ñoái vôùi chuùng ñoàng phaàn, caùc haønh noái nhau bieán hoaïi, giaû laäp laø voâ thöôøng.

Theá naøo laø danh thaân? Laø ñoái vôùi töï taùnh cuûa caùc phaùp taêng theâm ngoân (vaên töï) giaû laäp danh thaân.

Theá naøo laø cuù thaân? Laø ñoái vôùi caùc phaùp sai khaùc taêng theâm ngoân, giaû laäp goïi laø cuù thaân.

Theá naøo laø vaên thaân? Laø ñoái vôùi hai choã nöông cuûa caùc töï (chöõ), giaû laäp vaên thaân. Vì ngoân vaên naày coù theå laøm roõ danh thaân vaø cuù thaân kia, ngoân vaên naày cuõng goïi laø hieån, vì coù theå hieån nghóa kia, ngoân vaên naày laïi goïi laø töï (chöõ) vì khoâng coù dò chuyeån.

Theá naøo laø taùnh dò sanh? Laø ñoái vôùi thaùnh phaùp chöa ñaéc maø giaû laäp taùnh dò sanh.

Theá naøo laø troâi laên? Laø ñoái vôùi nhaân quaû noái nhau khoâng döùt maø giaû laäp troâi laên.


Theá naøo laø ñònh dò? Laø ñoái vôùi caùc thöù sai khaùc cuûa nhaân quaû giaû laäp ñònh dò.

Theá naøo laø töông öng? Laø ñoái vôùi nhaân quaû töông xöùng, giaû laäp töông öng.

Theá naøo laø theá toác? Laø ñoái vôùi nhaân quaû troâi laên nhanh choùng, giaû laäp theá toác.

Theá naøo laø thöù ñeä? Laø ñoái vôùi nhaân quaû moãi moãi troâi laên, giaû laäp thöù ñeä.

Theá naøo laø thôøi? Laø ñoái vôùi nhaân quaû troâi laên noái nhau, giaû laäp laø thôøi.

Theá naøo laø phöông? Laø Ñoâng Taây Nam Baéc, boán duy, thöôïng haï, theo nhaân quaû sai khaùc maø giaû laäp laøm phöông.

Theá naøo laø soá? Laø ñoái vôùi caùc haønh moãi haønh sai khaùc, giaû laäp laøm soá.

Theá naøo laø hoøa hôïp? Laø ñoái vôùi nhaân quaû nhieàu duyeân taäp hôïp giaû laäp hoøa hôïp.

Theá naøo laø kieán laäp thöùc uaån? Laø söï sai khaùc cuûa Taâm - yù - thöùc.Theá naøo laø taâm? Laø choã huaân taäp taäp khí cuûa uaån, giôùi, xöù, taát caû

haït gioáng cuûa thöùc A-laïi-da cuõng goïi laø thöùc dò thuïc, cuõng goïi laø thöùc A-ñaø-na, vì coù theå chöùa nhoùm caùc taäp khí.

Theá naøo laø y? Laø taát caû thôøi, duyeân theo thöùc A-laïi-da, suy löôøng xeùt laøm taùnh, thöôøng töông vôùi boán phieàn naõo öng, laø ngaõ kieán, ngaõ aùi, ngaõ maïn, voâ minh. YÙ naày ñi khaép (bieán haønh) caùc vò thieän, baát thieän vaø voâ kyù, chæ tröø khi thaùnh ñaïo hieän tieàn, hoaëc ôû ñònh Dieät taän vaø taïi ñòa Voâ hoïc. Laïi cuõng saùu thöùc laáy thöùc voâ giaùn dieät laøm yù.

Theá naøo laø thöùc? Laø saùu thöùc thaân: nhaõn thöùc, nhó thöùc, tyû thöùc, thieât thöùc, thaân thöùc vaø yù thöùc.

Theá naøo laø nhaõn thöùc? Laø nöông nhaõn duyeân saéc sinh phaân bieät bieát roõ laøm taùnh.

Theá naøo laø nhó thöùc? Laø nöông nhó duyeân thanh sinh phaân bieät bieát roõ laøm taùnh.

Theá naøo laø tyû thöùc? Laø nöông tyû duyeân höông sinh phaân bieät bieát roõ laøm taùnh.

Theá naøo laø thieät thöùc? Laø nöông thieät duyeân vò sinh phaân bieät bieát roõ laøm taùnh.

Theá naøo laø thaân thöùc? Laø nöông thaân duyeân xuùc sinh phaân bieät bieát roõ laøm taùnh.

Theá naøo laø yù thöùc? Laø nöông yù duyeân phaùp sinh phaân bieät bieát roõ

16 BOÄ DU GIAØ 7

laøm taùnh.Theá naøo laø kieán laäp giôùi? Laø saéc uaån, töùc möôøi giôùi vaø moät phaàn

yù giôùi: 1. Nhaõn giôùi. 2. Saéc giôùi. 3. Nhó giôùi. 4. Thanh giôùi. 5. Tyû giôùi. 6. Höông giôùi. 7. Thieät giôùi. 8. Vò giôùi. 9. Thaân giôùi. 10. Xuùc giôùi. Thoï uaån, töôûng uaån, haønh uaån töùc moät phaàn phaùp giôùi; thöùc uaån

töùc laø baûy thöùc giôùi: 1. Nhaõn thöùc giôùi. 2. Nhó thöùc giôùi. 3. Tyû thöùc giôùi. 4. Thieät thöùc giôùi. 5. Thaân thöùc giôùi. 6. Thöùc giôùi. 7. YÙ giôùi.Theá naøo laø giôùi phaùp maø uaån khoâng thaâu nhieáp? Laø caùc phaùp voâ

vi trong phaùp giôùi. Phaùp voâ vi naày laïi coù taùm thöù: 1. Phaùp thieän chaân nhö. 2. Phaùp Baát thieän chaân nhö. 3. Phaùp Voâ kyù chaân nhö. 4. Hö khoâng chaân nhö. 5. Phi traïch dieät chaân nhö. 6. Traïch dieät chaân nhö. 7. Baát ñoäng dieät chaân nhö. 8. Töôûng thoï dieät chaân nhö.Theá naøo laø phaùp thieän chaân nhö? Laø taùnh voâ ngaõ, cuõng goïi laø

khoâng taùnh voâ töôùng thaät teá thaéng nghóa phaùp giôùi.Taïi sao chaân nhö goïi laø chaân nhö? Vì töï taùnh cuûa chaân nhö khoâng

thay ñoåi.Taïi sao chaân nhö goïi laø taùnh voâ ngaõ? Vì lìa hai ngaõ.Taïi sao chaân nhö goïi laø khoâng taùnh? Vì taát caû taïp nhieãm khoâng


hieän haønh.Taïi sao chaân nhö goïi laø voâ töôùng? Vì taát caû töôùng ñeàu vaéng laëng.Taïi sao chaân nhö goïi laø thaät teá? Vì taùnh sôû duyeân khoâng ñieân

ñaûo.Taïi sao chaân nhö goïi laø thaéng nghóa? Vì laø söï haønh xöù cuûa thaùnh

trí toái thaéng.Taïi sao chaân nhö goïi laø phaùp giôùi? Vì laø töôùng choã nöông caùc phaùp

maàu cuûa taát caû thanh vaên Ñoäc giaùc vaø chö Phaät. Nhö phaùp thieän chaân nhö, phaûi bieát phaùp baát thieän chaân nhö vaø voâ kyù chaân nhö cuõng vaäy.

Theá naøo laø hö khoâng? Laø taát caû nghieäp ñaõ taïo cuûa taùnh voâ saéc dung chöùa thoï.

Theá naøo laø phi traïch dieät? Laø dieät chaúng phaûi ly heä.Theá naøo laø traïch dieät? Laø dieät ly heä.Theá naøo laø baát ñoäng? Laø ñaõ lìa duïc bieán tònh, chöa lìa duïc dieät khoå

vui cuûa coõi treân.Theá naøo laø töôûng thoï dieät? Laø ñaõ lìa duïc Voâ sôû höõu xöù, vöôït qua

coõi höõu ñaûnh taïm döøng töôûng, vì taùc yù laøm ñaàu, caùc taâm taâm sôû khoâng thöôøng haønh dieät, vaø moät phaàn taâm taâm sôû thöôøng haønh dieät.

Laïi nöõa, hoaëc naêm thöù saéc, hoaëc thoï töôûng haønh uaån vaø ñaõ noùi taùm phaùp voâ vi naày, nhö vaäy möôøi saùu thöù goïi chung laø phaùp giôùi.

Theá naøo laø kieán laäp xöù? Möôøi coõi Saéc töùc laø möôøi saéc xöù, baûy thöùc giôùi töùc laø yù xöù, phaùp giôùi töùc laø phaùp xöù.

Do ñaïo lyù naày maø söï thaâu nhieáp cuûa ba phaùp uaån, giôùi, xöù laø saéc uaån, phaùp giôùi vaø yù xöù.

Nhö noùi nhaõn vaø nhaõn giôùi, hoaëc coù nhaõn cuõng laø nhaõn giôùi: Coù khi naøo nhaõn giôùi cuõng laø nhaõn hay chaêng?

Hoaëc coù khi naøo nhaõn khoâng phaûi laø nhaõn giôùi: Laø nhaõn sau cuøng cuûa A-la-haùn.

Hoaëc coù khi naøo nhaõn giôùi khoâng phaûi nhaõn: Laø ôû taïi noaõn khi laø Yeát-la-lam, khi laø AÙt-boä-ñaøm, khi laø Beá-thi, trong buïng meï thì hoaëc khoâng ñöôïc nhaõn, neáu ñöôïc roài thì maát. Neáu taát caû nhaõn nhaân cuûa dò sinh sinh nôi coõi Voâ saéc. Hoaëc coù nhaõn cuõng laø nhaõn giôùi, laø choã caùc vò khaùc. Hoaëc coù khoâng nhaõn khoâng nhaõn giôùi laø ñaõ nhaäp Nieát-baøn giôùi voâ dö y vaø caùc baäc Thaùnh sinh coõi Voâ saéc.

Nhö nhaõn vaø nhaõn giôùi, nhö vaäy nhó tyû thieät thaân cuøng vôùi nhó giôùi… tuøy theo söï thích öùng cuûa noù phaûi bieát taát caû laø nhö vaäy.

Hoaëc coù khi naøo yù cuõng laø yù giôùi, hay coù yù giôùi cuõng laø yù chaêng? Hoaëc coù khi naøo yù khoâng phaûi yù giôùi, laø yù sau cuøng cuûa A-la-

18 BOÄ DU GIAØ 7

haùn.Hoaëc coù khi naøo yù giôùi khoâng phaûi yù, laø ngöôøi ôû trong dieät ñònh

taát caû nhaân yù.Hoaëc coù khi naøo yù cuõng laø yù giôùi, laø choã caùc vò khaùc. Hoaëc coù khoâng yù khoâng yù giôùi, laø ñaõ nhaäp Nieát-baøn giôùi voâ dö. Neáu sinh tröôûng ôû ñòa kia, töùc laø duøng nhaõn cuûa ñòa kia trôû laïi thaáy

saéc cuûa ñòa kia hay sao? Hoaëc coù khi duøng nhaõn cuûa ñòa kia trôû laïi thaáy saéc cuûa ñòa kia, hoaëc caùc ñòa khaùc nöõa.

Neáu sinh tröôûng ôû coõi Duïc, töùc laø duøng nhaõn saéc traàn ñeå thaáy traàn saéc duïc, hoaëc duøng nhaõn saéc traàn cuûa ñòa treân ñeå thaáy saéc cuûa ñòa döôùi.

Nhö laáy nhaõn ñoái vôùi saéc, nhö vaäy laáy nhó ñoái vôùi thanh, cuõng nhö sinh tröôûng ôû coõi Duïc, nhö vaäy maø sinh tröôûng coõi Saéc.

Neáu sinh tröôûng ôû coõi Duïc, töùc laø laáy tyû thieät thaân cuûa duïc traàn trôû laïi ngöûi neám nhaän bieát höông vò xuùc cuûa duïc traàn.

Neáu sinh tröôûng ôû coõi Saéc, töùc laø laáy thaân saéc traàn trôû laïi bieát xuùc cuûa töï ñòa, töï taùnh cuûa coõi ñoù chaéc chaén khoâng coù höông vò, vì lìa tham ñoaïn thöïc. Do lyù naày cuõng khoâng coù thöùc cuûa tyû vaø thieät.

Neáu sinh tröôûng ôû coõi Duïc, töùc laø yù cuûa duïc traàn bieát phaùp cuûa ba giôùi vaø phaùp voâ laäu. Nhö sinh tröôûng coõi Duïc, sinh tröôûng coõi Saéc cuõng nhö vaäy.

Neáu sinh tröôûng ôû coõi Voâ saéc, laø laáy yù cuûa voâ saéc traàn ñeå bieát phaùp cuûa töï ñòa ôû voâ saéc traàn.

Hoaëc duøng yù voâ laäu ñeå bieát phaùp cuûa ba giôùi vaø phaùp voâ laäu.Taïi sao caùc uaån theo thöù lôùp nhö vaäy? Do thöùc truï, laø boán thöùc truï

vaø thöùc. Laïi nöõa, thöùc tröôùc laøm choã nöông cho thöùc sau. Nhö theo saéc töôùng cuûa noù maø laõnh thoï. Nhö söï laõnh thoï maø nhaän bieát, nhö söï nhaän bieát maø tö duy taïo taùc. Nhö ñieàu tö duy taïo taùc tuøy caùc xöù aáy ñeå phaân bieät roõ raøng. Laïi do nhieãm oâ vaø thanh tònh, hoaëc ôû xöù ñoù maø khôûi nhieãm, tònh, hoaëc do laõnh thoï chaáp laáy töôùng taïo taùc neân coù nhieãm oâ thanh tònh, hoaëc do ñoái töôïng nhieãm oâ vaø ñoái töôïng thanh tònh. Do lyù naày cho neân noùi thöù lôùp cuûa uaån.

Taïi sao caùc giôùi theo thöù lôùp nhö vaäy? Do tuøy choã chuyeån sai khaùc cuûa theá söï.

Theá naøo laø choã chuyeån sai khaùc cuûa theá söï? Nghóa laø caùc theá gian ñaàu tieân laø thaáy nhau, ñaõ thaáy nhau roài laïi hoûi nhau, ñaõ hoûi nhau roài lieàn ñöôïc taém goäi, thoa höông ñeo traøng hoa, keá ñoù laø thoï thöùc aên uoáng thôm ngon, keá laø thoï caùc thöù ñoà naèm vaø ngöôøi haàu nöõ, roài sau ñoù yù giôùi phaân


bieät khaép nôi, vì thöù lôùp cuûa noäi giôùi neân laäp ra ngoaïi giôùi, tuøy theo thöù lôùp naày maø kieán laäp thöùc giôùi. Nhö giôùi coù thöù lôùp, xöù cuõng vaäy.

Theá naøo laø nghóa cuûa uaån? Laø taát caû saéc, hoaëc quaù khöù, vò lai, hieän taïi, hoaëc noäi ngoaïi, hoaëc thoâ, teá, hoaëc hôn keùm, hoaëc xa gaàn, taát caû nhöõng thöù ñoù löôïc noùi laø moät saéc uaån, laø nghóa chöùa nhoùm, nhö chöùa nhoùm taøi saûn vaät duïng. Nhö vaäy cho ñeán thöùc uaån. Laïi nöõa, töôùng khoå roäng lôùn neân goïi laø uaån, nhö tích chöùa lôùn cuûa uaån, nhö kheá kinh noùi: “Nhö vaäy toaøn laø chöùa nhoùm ñaïi khoå uaån”. Laïi nöõa, vì gaùnh vaùc söï taïp nhieãm neân goïi laø uaån, nhö vai mang gaùnh.

Nghóa cuûa giôùi laø theá naøo? Laø nghóa haït gioáng cuûa taát caû phaùp, laïi cuõng coù nghóa coù theå duy trì töï töôùng, laïi cuõng coù nghóa laø coù theå duy trì taùnh nhaân quaû, laïi cuõng coù nghóa thaâu nhieáp taát caû phaùp sai khaùc.

Nghóa cuûa xöù laø theá naøo? Nghóa moân sinh tröôûng cuûa thöùc laø nghóa xöù.

Nhö ñieàu Phaät noùi, saéc nhö chuøm boït nöôùc, thoï nhö hoøn boït noåi, töôûng nhö soùng naéng, haønh nhö caây chuoái, thöùc nhö huyeãn hoùa. Vì sao saéc nhö chuøm boït nöôùc cho ñeán thöùc nhö huyeãn hoùa ? Vì voâ ngaõ, vì lìa tònh, vì thieåu vò, vì khoâng beàn chaéc cho neân khoâng thaät.

20 BOÄ DU GIAØ 7


QUYEÅN 2

PHAÅM 1: BA PHAÙP TRONG PHAÀN BAÛN SÖÏ (Phaàn 2)

Laïi nöõa, uaån, giôùi, xöù neáu phaân bieät roäng thì theá naøo? OÁt-tha-nam raèng:

Taùnh thaät coù thaûy, sôû tri thaûy,Saéc, thaûy, laäu thaûy, ñaõ sinh thaûy,Ñôøi quaù khöù thaûy caùc duyeân thaûy,Bao nhieâu thöù duyeân, laø nghóa gì.

Trong uaån, giôùi, xöù, theá naøo laø thaät coù? Coù bao nhieâu thöù laø thaät coù? Vì sao laïi quaùn thaät coù? Laø khoâng chôø danh ngoân, caùc caên caûnh khaùc naày laø nghóa thaät coù, taát caû ñeàu laø thaät coù. Ñeå lìa boû chaáp tröôùc thaät coù ngaõ, neân quaùn saùt thaät coù.

Theá naøo laø giaû coù? Coù bao nhieâu giaû coù? Vì sao laïi quaùn giaû coù? Laø chôø danh ngoân, caùc caên caûnh khaùc naày laø nghóa giaû coù, taát caû ñeàu laø giaû coù. Ñeå lìa boû chaáp tröôùc thaät coù ngaõ, neân quaùn saùt giaû coù.

Theá naøo laø theá tuïc coù? Coù bao nhieâu theá tuïc coù? Vì sao laïi quaùn theá tuïc coù? Söï baùm laáy taïp nhieãm, laø nghóa cuûa theá tuïc coù, taát caû ñeàu laø theá tuïc coù. Ñeå xaû chaáp tröôùc taïp nhieãm laø töôùng ngaõ, neân quaùn saùt theá tuïc coù.

Theá naøo laø thaéng nghóa coù? Coù bao nhieâu thaéng nghóa coù ? Vì sao laïi quaùn thaéng nghóa coù? Söï baùm laáy thanh tònh laø nghóa thaéng nghóa coù, taát caû ñeàu laø thaéng nghóa coù. Ñeå xaû chaáp tröôùc töôùng ngaõ thanh tònh, neân quaùn saùt thaéng nghóa coù.

Theá naøo laø sôû tri (ñoái töôïng nhaän bieát)? Coù bao nhieâu sôû tri? Vì sao quaùn sôû tri? Sôû tri coù naêm thöù:

1. Saéc. 2. Taâm. 3. Phaùp sôû höõu cuûa taâm. 4. Taâm baát töông öng haønh.


5. Voâ vi. Hoaëc ôû xöù ñoù laø taïp nhieãm vaø thanh tònh, hoaëc laø sôû taïp nhieãm vaø

sôû thanh tònh, hoaëc naêng taïp nhieãm vaø naêng thanh tònh, hoaëc ôû phaàn vò naày, hoaëc taùnh thanh tònh naày, do nöông vaøo naêm thöù aáy maø taát caû ñeàu laø sôû tri.

Saéc trong ñaây laø saéc uaån, möôøi coõi Saéc, möôøi saéc xöù vaø caùc saéc thuoäc veà phaùp giôùi phaùp xöù

Taâm laø thöùc uaån, thaát thöùc giôùi vaø yù xöù, phaùp sôû höõu cuûa taâm, laø moät phaàn cuûa thoï uaån, töôûng uaån töông öng vôùi haønh uaån vaø phaùp giôùi phaùp xöù.

Taâm baát töông öng haønh laø moät phaàn cuûa baát töông öng haønh uaån vaø phaùp giôùi phaùp xöù.

Voâ vi laø moät phaàn cuûa phaùp giôùi phaùp xöù. Laïi nöõa, phaùp sôû tri laø sôû haønh cuûa trí thaéng giaûi, sôû haønh cuûa trí

ñaïo lyù, sôû haønh cuûa trí baát taùn, sôû haønh cuûa trí noäi chöùng, sôû haønh cuûa trí tha taùnh, sôû haønh cuûa haï trí, sôû haønh cuûa thöôïng trí, sôû haønh cuûa trí yeám hoaïn, sôû haønh cuûa trí baát khôûi, sôû haønh cuûa trí voâ sinh, sôû haønh cuûa trí trí, sôû haønh cuûa trí roát raùo, sôû haønh cuûa trí ñaïi nghóa. Ñoù laø nghóa sôû tri, taát caû ñeàu laø sôû tri. Ñeå xaû chaáp tröôùc ngöôøi bieát, ngöôøi thaáy laø ngaõ, neân quaùn saùt sôû tri.

Theá naøo laø sôû thöùc? Coù bao nhieâu sôû thöùc? Vì sao laïi quaùn sôû thöùc? Vì khoâng phaân bieät, coù phaân bieät, vì nhaân, vì chuyeån, vì töôùng, vì töôùng sôû sinh, vì naêng trò sôû trò, khaùc nhau nhoû nhieäm ñoù laø nghóa sôû thöùc, taát caû ñeàu laø sôû thöùc. Ñeå xaû chaáp tröôùc ngöôøi, naêng thaáy ñoàng vôùi ngaõ, neân quaùn saùt sôû thöùc.

Theá naøo laø sôû thoâng ñaït? Coù bao nhieâu sôû thoâng ñaït? Vì sao laïi quaùn sôû thoâng ñaït? Vì chuyeån bieán, vì tuøy nghe, vì nhaäp haïnh, vì ñeán, vì ñi, vì xuaát ly, laø nghóa cuûa sôû thoâng ñaït, taát caû ñeàu laø sôû thoâng ñaït. Ñeå xaû chaáp tröôùc ngaõ laø coù oai ñöùc, cho neân quaùn saùt sôû thoâng ñaït.

Theá naøo laø höõu saéc? Coù bao nhieâu höõu saéc? Vì sao laïi quaùn höõu saéc? Vì töï taùnh cuûa saéc, döïa vaøo Ñaïi chuûng, vui taäp hôïp, coù nôi choán, xöù ñuû khaép, nôi choán coù theå noùi, sôû haønh cuûa phöông xöù, caû hai ñoàng sôû haønh, vì thuoäc nhau, vì theo ñuoåi, hieån roõ, bieán hoaïi, neâu baøy, chöùa nhoùm, kieán laäp, ngoaïi moân, noäi moân, laâu daøi, giôùi haïn, taïm thôøi, thò hieän, ñoù laø nghóa cuûa höõu saéc, taát caû ñeàu laø höõu saéc, hoaëc tuøy theo söï thích öùng, ñeå xaû chaáp tröôùc höõu saéc laø ngaõ, neân quaùn saùt höõu saéc.

Theá naøo laø voâ saéc ? Coù bao nhieâu voâ saéc? Vì sao phaûi quaùn voâ saéc? Traùi vôùi höõu saéc laø nghóa cuûa voâ saéc, taát caû ñeàu laø voâ saéc, hoaëc tuøy

22 BOÄ DU GIAØ 7

theo söï thích öùng, ñeå xaû chaáp tröôùc voâ saéc laø ngaõ, neân quaùn saùt voâ saéc.Theá naøo laø höõu kieán? Coù bao nhieâu höõu kieán? Vì sao laïi quaùn

höõu kieán? Caûnh sôû duyeân haønh cuûa nhaõn (maét) laø nghóa coù kieán, caùc sai khaùc khaùc cuõng noùi nhö höõu saéc, taát caû ñeàu laø höõu kieán, hoaëc tuøy theo söï thích öùng, ñeå xaû chaáp tröôùc caûnh cuûa nhaõn laø ngaõ, neân quaùn saùt höõu kieán.

Theá naøo laø voâ kieán? Coù bao nhieâu voâ kieán? Vì sao laïi quaùn voâ kieán? Traùi vôùi höõu kieán laø nghóa cuûa voâ kieán, taát caû ñeàu laø voâ kieán, hoaëc tuøy theo söï thích öùng, ñeå xaû chaáp tröôùc chaúng phaûi caûnh cuûa nhaõn laø ngaõ, neân quaùn saùt voâ kieán.

Theá naøo laø höõu ñoái ? Coù bao nhieâu höõu ñoái? Vì sao laïi quaùn höõu ñoái? Caùc thöù höõu kieán ñeàu laø höõu ñoái. Laïi nöõa, coù ba nhaân neân goïi laø höõu ñoái:

1. Chuûng loaïi. 2. Chöùa nhoùm. 3. Khoâng tu trò chuûng loaïi, laø caùc saéc phaùp laøm naêng ngaïi laãn nhau

vaø laøm sôû ngaïi laãn nhau. Chöùa nhoùm, laø cöïc vi trôû leân. Khoâng tu trò laø chaúng phaûi saéc ôû Tam-ma-ñòa töï taïi chuyeån.

Laïi nöõa, toån haïi choã nöông laø nghóa coù ñoái, taát caû ñeàu laø höõu ñoái hoaëc tuøy theo söï thích öùng, ñeå xaû boû chaáp tröôùc haønh baát bieán laø ngaõ, neân quaùn saùt höõu ñoái.

Theá naøo laø voâ ñoái? Coù bao nhieâu voâ ñoái? Vì sao laïi quaùn voâ ñoái? Traùi vôùi höõu ñoái laø nghóa cuûa voâ ñoái, taát caû ñeàu laø voâ ñoái, hoaëc tuøy theo söï thích öùng, ñeå xaû boû chaáp tröôùc bieán haønh laø ngaõ, neân quaùn saùt voâ ñoái.

Theá naøo laø höõu laäu? Coù bao nhieâu höõu laäu? Vì sao laïi quaùn höõu laäu? Vì töï taùnh cuûa laäu, töông thuoäc laäu, choã leä thuoäc cuûa laäu, thuaän theo laäu, chuûng loaïi laäu, ñoù laø nghóa höõu laäu. Toaøn phaàn naêm thuû uaån, möôøi laêm giôùi, möôøi xöù vaø phaàn ít cuûa hai xöù nôi ba giôùi laø höõu laäu. Ñeå xaû chaáp tröôùc laäu hôïp vôùi ngaõ, neân quaùn saùt höõu laäu.

Theá naøo laø voâ laäu? Coù bao nhieâu voâ laäu? Vì sao laïi quaùn voâ laäu? Traùi vôùi höõu laäu laø nghóa voâ laäu. Toaøn phaàn naêm voâ thuû uaån vaø phaàn ít ba giôùi hai xöù laø voâ laäu, vì xaû chaáp tröôùc lìa laäu laø ngaõ, neân quaùn saùt voâ laäu.

Theá naøo laø höõu traùnh (tranh caõi)? Coù bao nhieâu höõu traùnh? Vì sao laïi quaùn höõu traùnh? Vì döïa theo tham saân si nhö vaäy, maø caàm chaéc dao gaäy phaùt khôûi taát caû tranh chaáp thöa kieän caõi laåy. Ñoù laø töï taùnh, nhöõng caùi ñoù thuoäc nhau troùi nhau tuøy thuoäc, thuaän theo, chuûng loaïi kia, ñoù laø


nghóa höõu traùnh, cho ñeán höõu laäu coù soá löôïng côõ naøo thì höõu traùnh cuõng vaäy. Ñeå xaû chaáp tröôùc tranh caõi hôïp vôùi ngaõ, neân quaùn saùt höõu traùnh.

Theá naøo laø voâ traùnh? Coù bao nhieâu voâ traùnh? Vì sao laïi quaùn voâ traùnh? Traùi vôùi höõu traùnh laø nghóa voâ traùnh, cho ñeán voâ laäu coù soá löôïng côõ naøo, thì voâ traùnh cuõng vaäy. Ñeå xaû chaáp tröôùc lìa tranh chaáp laø ngaõ, neân quaùn saùt voâ traùnh.

Theá naøo laø höõu nhieãm? Coù bao nhieâu höõu nhieãm? Vì sao laïi quaùn höõu nhieãm? Nghóa laø y theo tham saân si nhö vaäy maø ñaém nhieãm chaáp haäu höõu cuûa mình, töï taùnh, leä thuoäc troùi buoäc, theo ñuoåi thuaän theo, chuûng loaïi, ñoù laø nghóa höõu nhieãm, cho ñeán höõu traùnh coù soá löôïng côõ naøo, thì höõu nhieãm cuõng vaäy. Ñeå xaû chaáp tröôùc nhieãm hôïp vôùi ngaõ, neân quaùn saùt höõu nhieãm.

Theá naøo laø voâ nhieãm? Coù bao nhieâu voâ nhieãm? Vì sao laïi quaùn voâ nhieãm? Traùi vôùi höõu nhieãm laø nghóa voâ nhieãm, cho ñeán voâ traùnh coù soá löôïng côõ naøo, thì voâ nhieãm cuõng vaäy. Ñeå xaû chaáp tröôùc lìa nhieãm laø ngaõ, neân quaùn saùt voâ nhieãm.

Theá naøo laø döïa vaøo ñam meâ? Coù bao nhieâu döïa vaøo ñam meâ? Vì sao laïi quaùn döïa vaøo ñam meâ? Döïa vaøo theo tham saân si nhö vaäy neân ñaém nhieãm naêm duïc, vì töï taùnh, thuoäc nhau troùi buoäc, theo ñuoåi, thuaän theo, chuûng loaïi, ñoù laø nghóa cuûa ñam meâ, cho ñeán coù nhieãm coù soá löôïng côõ naøo thì döïa theo ñam meâ cuõng vaäy. Ñeå xaû chaáp tröôùc ñam meâ hôïp vôùi ngaõ, neân quaùn saùt döïa vaøo ñam meâ.

Theá naøo laø döïa vaøo xuaát ly? Coù bao nhieâu döïa vaøo xuaát ly? Vì sao laïi quaùn döïa vaøo xuaát ly? Traùi vôùi döïa vaøo ñam meâ laø nghóa cuûa döïa vaøo xuaát ly, cho ñeán voâ nhieãm coù soá löôïng côõ naøo thì xuaát ly cuõng vaäy. Ñeå xaû chaáp tröôùc lìa ñam meâ laø ngaõ, neân quaùn saùt xuaát ly.

Theá naøo laø höõu vi? Coù bao nhieâu höõu vi? Vì sao laïi quaùn höõu vi? Neáu phaùp coù sinh dieät truï dò, neân bieát ñoù laø nghóa coù vi, taát caû ñeàu laø höõu vi, chæ tröø moät phaàn cuûa phaùp giôùi phaùp xöù. Ñeå xaû chaáp tröôùc voâ thöôøng laø ngaõ, neân quaùn saùt höõu vi.

Theá naøo laø voâ vi? Coù bao nhieâu voâ vi? Vì sao laïi quaùn voâ vi? Traùi vôùi höõu vi laø nghóa cuûa voâ vi, moät phaàn cuûa phaùp giôùi phaùp xöù laø voâ vi. Ñeå xaû chaáp tröôùc thöôøng truï laø ngaõ, neân quaùn saùt voâ vi.

Khoâng chaáp giöõ naêm uaån phaûi noùi laø höõu vi hay voâ vi? Khoâng chaáp giöõ naêm uaån khoâng neân noùi laø höõu vi hay voâ vi. Taïi sao? Vì nghieäp phieàn naõo khoâng laøm nhieãm ñöôïc, do ñoù khoâng neân noùi laø höõu vi. Vì tuøy theo duïc hieän tieàn hay khoâng hieän tieàn, do ñoù khoâng neân noùi laø voâ vi. Nhö Theá toân noùi: “phaùp coù hai thöù, laø höõu vi vaø voâ vi”, vì sao nay noùi

24 BOÄ DU GIAØ 7

phaùp naày khoâng phaûi höõu vi, khoâng phaûi laø voâ vi? Töùc hoaëc do nghóa aáy neân noùi laø höõu vi, khoâng do nghóa aáy neân noùi laø voâ vi, hoaëc do nghóa naày noùi laø voâ vi, khoâng do nghóa naày noùi laø höõu vi. Döïa theo ñaïo lyù ñoù chæ noùi hai thöù.

Theá naøo laø theá gian? Coù bao nhieâu theá gian? Vì sao laïi quaùn theá gian? Laø söï thaâu nhieáp cuûa ba coõi vaø trí xuaát theá, trí haäu sôû ñaéc töông töï hieån hieän, laø nghóa theá gian. Moät phaàn caùc uaån, toaøn phaàn möôøi laêm giôùi, möôøi xöù vaø moät phaàn, hai xöù laø cuûa ba giôùi theá gian. Ñeå xaû chaáp tröôùc theá gian nöông vaøo ngaõ, neân quaùn saùt theá gian.

Theá naøo laø xuaát theá gian? Coù bao nhieâu xuaát theá gian? Vì sao laïi quaùn xuaát theá gian? Laø coù theå ñoái trò ba coõi, khoâng ñieân ñaûo, khoâng hyù luaän, khoâng phaân bieät, ñoù laø nghóa xuaát theá gian voâ phaân bieät. Laïi nöõa, sôû ñaéc sau khi xuaát theá cuõng goïi laø xuaát theá, vì nöông vaøo theá xuaát gian, neân nghóa laø xuaát theá gian. Moät phaàn cuûa caùc uaån vaø moät phaàn, hai xöù cuûa ba giôùi laø xuaát theá gian. Ñeå xaû chaáp tröôùc ngaõ toàn taïi rieâng, neân quaùn saùt xuaát theá.

Theá naøo laø ñaõ sinh (dó sinh)? Coù bao nhieâu ñaõ sinh? Vì sao laïi quaùn dó sinh? Nghóa laø quaù khöù vaø hieän taïi laø nghóa ñaõ sinh, moät phaàn cuûa taát caû laø nghóa ñaõ sinh. Ñeå xaû chaáp tröôùc ngaõ laø phi thöôøng neân quaùn saùt ñaõ sinh. Laïi coù hai möôi boán thöù ñaõ sanh laø: Toái sô ñaõ sinh, noái nhau ñaõ sinh, tröôûng döôõng ñaõ sinh, y chæ ñaõ sinh, chuyeån bieán ñaõ sinh, thaønh thuïc ñaõ sinh, thoaùi ñoïa ñaõ sinh, thaéng tieán ñaõ sinh, thanh tònh ñaõ sinh, baát thanh tònh ñaõ sinh, vaän chuyeån ñaõ sinh, höõu chuûng ñaõ sinh, voâ chuûng ñaõ sinh, aûnh töôïng töï taïi thò hieän ñaõ sinh, trieån chuyeån ñaõ sinh, saùt-na hoaïi ñaõ sinh, ly hoäi ñaõ sinh, dò vò ñaõ sinh, sinh töû ñaõ sinh, thaønh hoaïi ñaõ sinh, tieân thôøi ñaõ sinh, töû thôøi ñaõ sinh, trung thôøi ñaõ sinh, tuïc thôøi ñaõ sinh.

Theá naøo laø chaúng phaûi ñaõ sinh? Coù bao nhieâu chaúng phaûi ñaõ sinh? Vì sao laïi quaùn chaúng phaûi ñaõ sinh? Laø vò lai vaø phaùp voâ vi laø nghóa chaúng phaûi ñaõ sinh, moät phaàn cuûa taát caû laø chaúng phaûi ñaõ sinh. Ñeå xaû chaáp tröôùc ngaõ thöôøng truï, neân quaùn saùt chaúng phaûi ñaõ sinh. Laïi nöõa, traùi vôùi ñaõ sinh laø nghóa chaúng phaûi ñaõ sinh.

Theá naøo laø naêng thuû? Coù bao nhieâu naêng thuû? Vì sao laïi quaùn naêng thuû? Caùc saéc caên vaø taâm, taâm sôû laø nghóa cuûa naêng thuû. Toaøn phaàn ba uaån, moät phaàn cuûa saéc uaån vaø haønh uaån, toaøn phaàn möôøi hai giôùi, saùu xöù vaø moät phaàn cuûa phaùp giôùi phaùp xöù laø naêng thuû. Ñeå xaû chaáp tröôùc naêng thoï duïng laø ngaõ, neân quaùn saùt naêng thuû. Laïi nöõa, naêng thuû coù boán thöù laø:


1. Baát chí naêng thuû. 2. Chí naêng thuû. 3. Töï töôùng hieän taïi naêng thuû cuûa moãi moãi ñeàu caûnh giôùi rieâng.4. Naêng thuû cuûa töï töôùng coäng töôùng ôû taát caû thôøi taát caû caûnh

giôùi. Laïi nöõa, do thöùc hoøa hôïp v.v… Cuøng sinh neân giaû laäp laøm naêng

thuû.Theá naøo laø sôû thuû? Coù bao nhieâu sôû thuû? Vì sao laïi quaùn sôû thuû?

Caùc naêng thuû cuõng laø sôû thuû, hoaëc coù khi sôû thuû khoâng phaûi naêng thuû, chæ laø nghóa veà choán haønh cuûa thuû, taát caû ñeàu laø sôû thuû. Ñeå xaû chaáp tröôùc caûnh giôùi laø ngaõ, neân quaùn saùt sôû thuû.

Theá naøo laø ngoaïi moân? Coù bao nhieâu ngoaïi moân? Vì sao laïi quaùn ngoaïi moân? Phaùp leä thuoäc coõi Duïc laø nghóa ngoaïi moân, tröø söï sinh vaên, tö tueä do nöôøng vaøo Phaät giaùo hoùa vaø choã thaâu nhieáp taâm taâm sôû cuûa tuøy phaùp haønh. Toaøn phaàn hai xöù cuûa boán giôùi vaø moät phaàn coøn laïi, choã thaâu nhieáp cuûa coõi Duïc laø ngoaïi moân. Ñeå xaû chaáp tröôùc khoâng lìa duïc laø ngaõ, neân quaùn saùt ngoaïi moân.

Theá naøo laø noäi moân? Coù bao nhieâu noäi moân? Vì sao laïi quaùn noäi moân? Traùi vôùi ngoaïi moân laø nghóa noäi moân, tröø ra toaøn phaàn hai xöù cuûa boán giôùi vaø moät phaàn coøn laïi, laø noäi moân. Ñeå xaû chaáp tröôùc lìa duïc laø ngaõ, neân quaùn saùt noäi moân.

Theá naøo laø nhieãm oâ? Coù bao nhieâu nhieãm oâ? Vì sao laïi quaùn nhieãm oâ? Phaùp baát thieän vaø phaùp höõu phuù voâ kyù laø nghóa nhieãm oâ. Höõu phuù voâ kyù, laø yù bieán haønh töông öng vôùi phieàn naõo vaø phieàn naõo thuoäc coõi Saéc vaø coõi Voâ saéc, moät phaàn caùc uaån, möôøi giôùi, boán xöù laø nhieãm oâ. Ñeå xaû chaáp tröôùc phieàn naõo hôïp vôùi ngaõ, neân quaùn saùt nhieãm oâ.

Theá naøo laø khoâng nhieãm oâ? Coù bao nhieâu khoâng nhieãm oâ? Vì sao laïi quaùn khoâng nhieãm oâ? Phaùp thieän vaø phaùp voâ phuù voâ kyù laø nghóa khoâng nhieãm oâ. Toaøn phaàn taùm giôùi, taùm xöù, moät phaàn caùc uaån vaø caùc giôùi, xöù coøn laïi laø khoâng nhieãm oâ. Ñeå xaû chaáp tröôùc lìa phieàn naõo laø ngaõ, neân quaùn saùt khoâng nhieãm oâ.

Theá naøo laø quaù khöù? Coù bao nhieâu quaù khöù? Vì sao laïi quaùn quaù khöù? Vì töï töôùng ñaõ sinh ñaõ dieät, nhaân quaû ñaõ thoï duïng, coâng duïng nhieãm tònh ñaõ lui maát, thaâu nhieáp nhaân ñaõ hoaïi, coù hay khoâng coù quaû vaø töï töôùng, töôùng nhôù nghó phaân bieät, töôùng luyeán aùi laøm taïp nhieãm, töôùng xaû laøm thanh tònh, ñoù laø nghóa cuûa quaù khöù, moät phaàn cuûa taát caû laø quaù khöù, vì boû chaáp tröôùc troâi laên laø ngaõ, neân quaùn saùt quaù khöù.

Theá naøo laø vò lai? Coù bao nhieâu vò lai? Vì sao laïi quaùn vò lai? Höõu

26 BOÄ DU GIAØ 7

nhaân khoâng phaûi laø ñaõ sinh, töï töôùng chöa ñaéc, nhaân quaû chöa thoï duïng, taùnh taïp nhieãm vaø taùnh thanh tònh chöa hieän tieàn, coù hay khoâng nhaân vaø töï töôùng, hy voïng laø töôùng taïp nhieãm, baát hy voïng laø töôùng thanh tònh, ñoù laø nghóa vò lai, moät phaàn cuûa taát caû laø vò lai. Ñeå xaû chaáp tröôùc troâi laên laø ngaõ, neân quaùn saùt vò lai.

Theá naøo laø hieän taïi? Coù bao nhieâu hieän taïi? Vì sao laïi quaùn hieän taïi? Vì töï töôùng ñaõ sinh chöa dieät, nhaân quaû thoï duïng vaø chöa thoï duïng, taïp nhieãm, thanh tònh chaùnh thöùc hieän tieàn, coù theå hieån töôùng cuûa quaù khöù vaø vò lai ôû taùc duïng hieän tieàn, ñoù laø nghóa hieän taïi, moät phaàn cuûa taát caû laø hieän taïi. Ñeå xaû chaáp tröôùc troâi laên laø ngaõ, neân quaùn saùt hieän taïi.

Vì sao quaù khöù, vò lai vaø hieän taïi, noùi laø vieäc cuûa danh, ngoân khoâng phaûi Nieát-baøn v.v…? Vì laø ñieàu chöùng beân trong, khoâng theå noùi, nhöng ñaõ töøng ngay trong hieän taïi laø choã nöông cuûa lôøi noùi.

Theá naøo laø thieän? Coù bao nhieâu thieän? Vì sao laïi quaùn thieän? Vì töï taùnh, leä thuoäc, theo ñuoåi, phaùt khôûi, thaéng nghóa, sinh ñaéc, gia haïnh, hieän tieàn cuùng döôøng, laøm lôïi ích, daãn daét, ñoái trò, vaéng laëng, ñaúng löu, ñoù laø nghóa thieän, moät phaàn naêm uaån, möôøi giôùi vaø boán xöù laø thieän. Ñeå xaû chaáp tröôùc phaùp hôïp vôùi ngaõ, neân quaùn saùt thieän.

Theá naøo laø thieän töï taùnh? Laø möôøi moät phaùp sôû höõu cuûa taâm nhö tín…

Theá naøo laø thieän cuøng thuoäc? Laø cuøng thuoäc veà phaùp.Theá naøo laø thieän theo ñuoåi? Laø taäp khí cuûa caùc phaùp.Theá naøo laø thieän phaùt khôûi? Laø söï phaùt khôûi thaân nghieäp vaø ngöõ

nghieäp .Theá naøo laø thieän thaéng nghóa? Laø chaân nhö.Theá naøo laø thieän sinh ñaéc? Töùc laø caùc phaùp thieän, do tröôùc kia ñaõ

taäp quen neân chieâu caûm ñöôïc quaû baùo nhö vaäy, vì töï taùnh naày ngay ôû choã ñoù, khoâng do tö duy tuøy yù laïc truï.

Theá naøo laø thieän gia haïnh? Laø nöông vaøo thieän thaân caän tröôïng phu thieän, nghe chaùnh phaùp, taùc yù nhö lyù tu taäp tònh, phaùp thieän, tuøy phaùp maø haønh.

Theá naøo laø thieän hieän tieàn cuùng döôøng? Laø nghó töôûng ñoái vôùi Nhö Lai, xaây döïng toân mieáu, hoaï veõ toân dung, hoaëc nghó töôûng ñoái vôùi chaùnh phaùp, bieân cheùp phaùp taïng cuùng döôøng.

Theá naøo laø kheùo laøm lôïi ích? Laø duøng boán nhieáp söï maø laøm lôïi ích cho höõu tình.

Theá naøo laø thieän daãn daét? Laø taùnh thí, phöôùc söï nghieäp vaø giôùi taùnh phöôùc nghieäp söï maø daãn daét goàm sinh vui coõi trôøi, khi dò thuïc thì


daãn daét sinh nhaø giaøu sang. Söï daãn daét thuaän theo phaùp thanh tònh.Theá naøo laø thieän ñoái trò? Laø ñoái trò chaùn hoaïi, ñoái trò ñoaïn, ñoái trò

trì, ñoái trò vieãn phaàn, ñoái trò phuïc, ñoái trò ly heä, ñoái trò chöôùng phieàn naõo, ñoái trò chöôùng sôû tri.

Theá naøo laø thieän vaéng laëng? Laø döùt haún tham duïc, döùt haún saân haän, döùt haún ngu si, döùt haún taát caû phieàn naõo, döùt haún töôûng thoï dieät, laø hoaëc Nieát-baøn giôùi höõu dö y, hoaëc Nieát-baøn giôùi voâ dö y, hoaëc Nieát-baøn giôùi voâ sôû truï.

Theá naøo laø thieän ñaúng löu? Laø ngöôøi ñaõ ñöôïc vaéng laëng, do naêng löïc taêng thöôïng naày maø phaùt khôûi coâng ñöùc coäng, coâng ñöùc baát coäng theá gian xuaát theá cuûa thaàn thoâng phaåm thuø thaéng.

Theá naøo laø baát thieän? Coù bao nhieâu baát thieän? Vì sao laïi quaùn baát thieän? Vì töï taùnh, leä thuoäc nhau, theo ñuoåi, phaùt khôûi, thaéng nghóa, sinh ñaéc, gia haïnh, hieän tieàn cuùng döôøng, toån haïi, daãn daét, choã ñoái trò, chöôùng ngaïi, ñoù laø nghóa cuûa baát thieän. Moät phaàn cuûa naêm uaån, möôøi giôùi vaø boán xöù laø baát thieän. Ñeå xaû chaáp tröôùc phi phaùp hôïp vôùi ngaõ, neân quaùn saùt baát thieän.

Theá naøo laø baát thieän töï taùnh? Laø tröø nhieãm oâ töông öng yù vaø phieàn naõo coõi Saéc, coõi Voâ Saéc, caùc choã coøn laïi coù theå phaùt khôûi haønh vi aùc theo phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo.

Theá naøo laø baát thieän leä thuoäc nhau? Töùc laø phieàn naõo vaø tuøy phieàn naõo naày töông öng vôùi phaùp.

Theá naøo laø baát thieän theo ñuoåi? Töùc laø taäp khí.Theá naøo laø baát thieän phaùt khôûi? Laø söï khôûi thaân nghieäp, ngöõ

nghieäp.Theá naøo laø baát thieän thaéng nghóa? Laø taát caû troâi laên.Theá naøo laø baát thieän sinh ñaéc? Do taäp quen baát thieän maø chieâu

caûm quaû dò thuïc nhö vaäy, do töï taùnh naày, ngay nôi baát thieän nhaäm vaän laïc truï.

Theá naøo laø baát thieän gia haïnh? Laø nöông töïa gaàn guõi tröôïng phu khoâng phaûi thieän, nghe phaùp baát chaùnh, khoâng khôûi yù maø nhö lyù thöïc haønh haønh vi aùc nôi thaân vaø ngöõ.

Theá naøo laø baát thieän hieän tieàn cuùng döôøng? Laø nghó töôûng ñoái vôùi trôû veà nöông töïa theo moät thieân chuùng, hoaëc yù saùt haïi laøm ñaàu, hoaëc yù taø aùc laøm ñaàu, kieán laäp mieáu thôø taïo söï cuùng döôøng roäng, khieán cho voâ löôïng chuùng laøm nhieàu vieäc phi phöôùc.

Theá naøo laø baát thieän toån haïi? Laø ñoái vôùi taát caû xöù khôûi caùc thöù haïnh taø cuûa thaân ngöõ yù.

28 BOÄ DU GIAØ 7

Theá naøo laø baát thieän daãn daét? Laø ñaõ thöïc haønh caùc haønh vi aùc cuûa thaân ngöõ yù roài, hoaëc ñöôøng aùc hoaëc ñöôøng thieän daãn daét quaû dò thuïc khoâng yeâu thích, hoaëc daãn hoaëc taïo ñuû.

Theá naøo laø baát thieän sôû trò? Laø caùc phaùp ñoái trò vaø sôû ñoái trò.Theá naøo laø baát thieän chöôùng ngaïi? Laø coù theå laøm chöôùng ngaïi caùc

phaùp phaåm thieän.Theá naøo laø voâ kyù? Coù bao nhieâu voâ kyù? Vì sao laïi quaùn voâ kyù? Vì

töï taùnh, leä thuoäc nhau, theo ñuoåi, phaùt khôûi, thaéng nghóa, sinh ñaéc, gia haïnh, hieän tieàn cuùng döôøng, laøm lôïi ích, thoï duïng, daãn daét, ñoái trò, vaéng laëng, ñaúng löu, ñoù laø nghóa cuûa voâ kyù. Toaøn phaàn taùm giôùi taùm xöù vaø moät phaàn caùc uaån giôùi xöù coøn laïi laø voâ kyù. Ñeå xaû chaáp tröôùc laøm phaùp, phi phaùp laø ngaõ, neân quaùn saùt voâ kyù.

Theá naøo laø voâ kyù töï taùnh? Laø taùm coõi Saéc xöù töông öng vôùi yù, maïng caên, chuùng ñoàng phaàn, danh, cuù, vaên thaân…

Theá naøo laø voâ kyù leä thuoäc nhau? Laø ngöôøi giöõ oâm taâm khoâng ueá, khoâng tònh, taát caû do nhieáp thoï taâm phaùp taâm sôû cuûa danh cuù, vaên thaân.

Theá naøo laø voâ kyù theo ñuoåi? Töùc laø hyù luaän vaø taäp khí.Theá naøo laø voâ kyù phaùt khôûi? Laø söï thaâu nhieáp caùc phaùp taâm, taâm

sôû, söï phaùt khôûi thaân nghieäp vaø ngöõ nghieäp.Theá naøo laø voâ kyù thaéng nghóa? Laø hö khoâng vaø phi traïch dieät.Theá naøo laø voâ kyù sinh ñaéc? Laø caùc phaùp baát thieän, phaùp thieän höõu

laäu vaø dò thuïc.Theá naøo laø voâ kyù gia haïnh? Laø ngöôøi coù taâm thieân khoâng nhieãm

khoâng thieän, taát caû ñöôøng oai nghi vaø xöù phaùp coâng xaûo.Theá naøo laø voâ kyù hieän tieàn cuùng döôøng? Nhö coù moät töôûng ñoái nôi

quy y theo moät thieân chuùng, xa lìa yù saùt haïi, taø aùc kieán, döïng laäp mieáu thôø, roäng laøm vieäc cuùng döôøng, khieán cho voâ löôïng chuùng taïi xöù nhö vaäy sinh tröôûng phöôùc vaø phi phöôùc.

Theá naøo laø voâ kyù laøm lôïi ích? Nhö coù ngöôøi ñoái vôùi toâi tôù vôï con cuûa mình, ñem taâm khoâng ueá khoâng tònh maø thöïc haønh aân tueä thí.

Theá naøo laø voâ kyù thoï duïng? Nhö coù ngöôøi duøng taâm khoâng choïn löïa khoâng nhieãm oâ, thoï duïng vaät duïng taøi saûn.

Theá naøo laø voâ kyù daãn nhieáp? Nhö coù ngöôøi ñoái vôùi xöù coâng xaûo luyeän taäp quen, trong ñôøi sau seõ daãn daét thaân töôùng nhö vaäy, do thaân naày neân luyeän taäp xöù coâng xaûo mau choùng roát raùo.

Theá naøo laø voâ kyù ñoái trò? Nhö coù ngöôøi vì trò taät beänh maø ñöôïc an laïc, vì taâm choïn löïa kheùo uoáng thuoác.


Theá naøo laø voâ kyù vaéng laëng? Laø caùc phieàn naõo coõi Saéc vaø coõi Voâ saéc, do choã aån taøng cuûa Xa-ma-tha.

Theá naøo laø voâ kyù ñaúng löu? Laø phaåm cuøng sinh cuûa taâm bieán hoùa.

Laïi coù thò hieän phaùp thieän baát thieän voâ kyù. Phaùp naày laø theá naøo? Laø Phaät vaø Ñaïi Boà-taùt ñaéc roát raùo baäc nhaát, vì muoán laøm lôïi ích cho höõu tình neân coù choã thò hieän, phaûi bieát trong ñaây khoâng coù moät phaùp naøo thaät coù.

Theá naøo laø leä thuoäc coõi Duïc? Coù bao nhieâu leä thuoäc coõi Duïc? Vì sao laïi quaùn leä thuoäc coõi Duïc? Laø choã coù phaùp thieän baát thieän vaø voâ kyù cuûa ngöôøi chöa lìa duïc, ñoù laø nghóa leä thuoäc coõi Duïc. Toaøn phaàn boán giôùi hai xöù vaø moät phaàn caùc uaån giôùi xöù coøn laïi laø raøng buoäc coõi Duïc. Ñeå xaû chaáp tröôùc chöa lìa duïc cuûa coõi Duïc laø ngaõ, neân quaùn saùt leä thuoäc coõi Duïc.

Theá naøo laø leä thuoäc coõi Saéc? Coù bao nhieâu leä thuoäc coõi Saéc? Vì sao laïi quaùn leä thuoäc coõi Saéc? Laø ngöôøi ñaõ lìa duïc cuûa coõi Duïc, chöa lìa duïc coõi Saéc, choã coù phaùp thieän vaø voâ kyù, ñoù laø nghóa leä thuoäc coõi Saéc. Tröø choã noùi boán giôùi hai xöù ra, coøn laïi moät phaàn uaån giôùi xöù laø leä thuoäc coõi Saéc ñeå xaû boû chaáp tröôùc lìa duïc cuûa coõi Duïc laø ngaõ, neân quaùn saùt leä thuoäc coõi Saéc.

Theá naøo laø leä thuoäc coõi Voâ saéc? Coù bao nhieâu leä thuoäc coõi Voâ saéc? Vì sao laïi quaùn leä thuoäc coõi Voâ saéc? Laø ngöôøi ñaõ lìa duïc cuûa coõi Saéc, chöa lìa duïc cuûa coõi Voâ saéc, choã coù phaùp thieän vaø voâ kyù ñoù laø nghóa leä thuoäc coõi voâ saéc. Moät phaàn ba giôùi hai xöù boán uaån, laø leä thuoäc coõi Voâ saéc. Ñeå xaû chaáp tröôùc lìa duïc coõi Saéc laø ngaõ, neân quaùn saùt leä thuoäc coõi Voâ saéc.

Laïi nöõa, coù ly duïc nhaát phaàn, ly duïc cuï phaàn, ly duïc thoâng ñaït, ly duïc toån phuïc, ly duïc vónh haïi. Laïi coù möôøi thöù ly duïc:

1. Ly duïc töï taùnh. 2. Ly duïc toån haïi. 3. Ly duïc nhaäm trì. 4. Ly duïc taêng thöôïng. 5. Ly duïc ngu si. 6. Ly duïc ñoái trò. 7. Ly duïc bieát khaép. 8. Ly duïc döùt haún. 9. Ly duïc höõu thöôïng. 10. Ly duïc voâ thöôïng.

30 BOÄ DU GIAØ 7

Theá naøo laø ly duïc töï taùnh? Laø khoå thoï vaø thuaän khoå thoï nôi xöù phaùp sinh taùnh chaùn traùi.

Theá naøo laø ly duïc toån haïi? Laø ngöôøi quen taäp caùc duïc, thuaän thích vaø nhieät naõo ñaõ sinh taùnh chaùn traùi.

Theá naøo laø ly duïc nhaäm trì ? Laø ñaõ aên no roài ñoái vôùi caùc moùn ngon sinh taùnh chaùn traùi.

Theá naøo laø ly duïc taêng thöôïng ly duïc? Laø ñaõ ñaéc xöù thuø thaéng ñoái vôùi xöù thaáp keùm sinh taùnh chaùn traùi.

Theá naøo laø ly duïc ngu si? Laø keû ngu ñoái vôùi Nieát-baøn giôùi sinh taùnh chaùn traùi.

Theá naøo laø ly duïc ñoái trò? Laø do ñaïo theá gian vaø xuaát theá gian döùt caùc phieàn naõo.

Theá naøo laø ly duïc bieát khaép? Laø ngöôøi ñaõ ñöôïc kieán ñaïo, ñoái vôùi phaùp ba coõi sinh taùnh chaùn traùi.

Theá naøo laø ly duïc döùt haún? Laø ñaõ döùt haún caùc phieàn naõo ôû caùc ñòa roài sinh taùnh chaùn traùi.

Theá naøo laø ly duïc höõu thöôïng? Laø taát caû söï ly duïc cuûa Thanh vaên, Ñoäc giaùc ôû theá gian.

Theá naøo laø ly duïc voâ thöôïng? Laø taát caû söï ly duïc cuûa Phaät vaø Boà-taùt, laø vì muoán taïo lôïi laïc cho caùc höõu tình.

Theá naøo laø Höõu hoïc? Coù bao nhieâu Höõu hoïc? Vì sao laïi quaùn Höõu hoïc? Laø taát caû phaùp thieän cuûa ngöôøi giaûi thoaùt, laø nghóa cuûa Höõu hoïc. Moät phaàn cuûa möôøi giôùi boán xöù vaø caùc uaån, laø Höõu hoïc. Ñeå xaû chaáp tröôùc caàu giaûi thoaùt laø ngaõ, neân quaùn saùt Höõu hoïc.

Theá naøo laø Voâ hoïc? Coù bao nhieâu Voâ hoïc? Vì sao laïi quaùn Voâ hoïc? Laø taát caû phaùp thieän cuûa ngöôøi ñoái vôùi caùc hoïc xöù ñaõ ñöôïc roát raùo, laø nghóa cuûa Voâ hoïc. Vì xaû chaáp tröôùc ñaõ giaûi thoaùt laø ngaõ, neân quaùn saùt Voâ hoïc.

Theá naøo laø Phi hoïc phi Voâ hoïc? Coù bao nhieâu Phi hoïc phi Voâ hoïc? Vì sao laïi quaùn Phi hoïc phi Voâ hoïc? Laø taát caû phaùp thieän, baát thieän, voâ kyù cuûa haøng dò sinh, phaùp nhieãm oâ, voâ kyù cuûa caùc vò hoïc vaø phaùp Voâ kyù cuøng phaùp Voâ vi cuûa caùc baäc Voâ hoïc, laø nghóa cuûa Phi hoïc phi Voâ hoïc. Toaøn phaàn taùm giôùi taùm xöù vaø moät phaàn uaån giôùi xöù coøn laïi, laø Phi hoïc phi Voâ hoïc. Ñeå xaû chaáp tröôùc khoâng giaûi thoaùt laø ngaõ, neân quaùn saùt Phi hoïc phi Voâ hoïc.

Theá naøo laø kieán sôû ñoaïn (do thaáy ñaïo maø ñoaïn)? Coù bao nhieâu kieán sôû ñoaïn? Vì sao laïi quaùn kieán sôû ñoaïn? Laø söï khôûi, kieán, nghi, nhieãm oâ kieán xöù, nghi xöù cuûa phaân bieät, ñoái vôùi söï khôûi haïnh taø, phieàn


naõo, tuøy phieàn naõo cuûa kieán…, vaø do choã phaùt nghieäp thaân ngöõ yù cuûa kieán… goàm uaån giôùi xöù cuûa taát caû ñöôøng aùc… laø nghóa cuûa kieán sôû ñoaïn. Moät phaàn cuûa taát caû laø kieán sôû ñoaïn. Ñeå xaû chaáp tröôùc kieán vieân maõn laø ngaõ, neân quaùn saùt kieán sôû ñoaïn.

Theá naøo laø tu sôû ñoaïn (do tu ñaïo maø döùt tröø)? Coù bao nhieâu tu sôû ñoaïn? Vì sao laïi quaùn tu sôû ñoaïn? Laø ñaéc kieán ñaïo sau kieán sôû ñoaïn, traùi vôùi caùc phaùp höõu laäu laø nghóa cuûa tu sôû ñoaïn. Moät phaàn cuûa taát caû laø tu sôû ñoaïn. Ñeå xaû chaáp tröôùc tu vieân maõn laø ngaõ, neân quaùn saùt tu sôû ñoaïn.

Theá naøo laø phi sôû ñoaïn? Coù bao nhieâu phi sôû ñoaïn? Vì sao laïi quaùn phi sôû ñoaïn? Laø caùc phaùp voâ laäu tröø thuaän phaàn quyeát traïch ra laø phi sôû ñoaïn. Moät phaàn cuûa möôøi giôùi boán xöù vaø caùc uaån laø phi sôû ñoaïn. Ñeå xaû chaáp tröôùc thaønh töïu ñuû laø ngaõ, neân quaùn saùt phi sôû ñoaïn.

Theá naøo laø duyeân sinh? Coù bao nhieâu duyeân sinh? Vì sao laïi quaùn duyeân sinh? Vì töôùng, chi phaân bieät, chi löôïc nhieáp, chi kieán laäp duyeân, chi kieán laäp neâu nghieäp, chi taïp nhieãm nhieáp, nghóa, saâu xa, sai khaùc, thuaän nghòch, laø nghóa duyeân sinh. Taát caû ñeàu laø duyeân sinh, chæ tröø moät phaàn cuûa phaùp giôùi phaùp xöù vaø caùc phaùp Voâ vi. Ñeå xaû boû chaáp tröôùc voâ nhaân vaø nhaân baát bình ñaúng laø ngaõ phaùp, neân quaùn saùt duyeân sinh.

Theá naøo laø töôùng? Laø duyeân sinh voâ taùc, duyeân sinh voâ thöôøng, duyeân sinh theá duïng, ñoù laø töôùng duyeân sinh.

Theá naøo laø chi phaân bieät? Laø chia duyeân sinh laøm thaønh möôøi hai phaàn, möôøi hai phaàn? Laø voâ minh, haønh, thöùc, danh saéc, saùu nhaäp, xuùc, thoï, aùi, thuû, höõu, sinh, giaø cheát.

Theá naøo laø chi löôïc nhieáp? Laø chi naêng daãn, chi sôû daãn, chi naêng sinh, chi sôû sinh, chi naêng daãn: Laø voâ minh, haønh, thöùc. Chi sôû daãn: Laø danh saéc, saùu xöù, xuùc thoï. Chi naêng sinh: Laø aùi, thuû, höõu. Chi sôû sinh: Laø sinh, giaø, cheát.

Theá naøo laø kieán laäp chi duyeân? Laø taäp khí, daãn phaùt, tö duy, cuøng hieän höõu. Kieán laäp chi duyeân tuøy theo söï thích öùng cuûa noù.

- Theá naøo laø kieán laäp chi taïo nghieäp? Laø voâ minh coù hai thöù ng-hieäp:

1. Khieán caùc höõu tình ñoái vôùi höõu ngu si. 2. Laøm duyeân vôùi haønh.- Haønh coù hai thöù nghieäp: 1. Khieán caùc höõu tình trong caùc coõi coù voâ soá sai khaùc. 2. Laøm duyeân vôùi thöùc, vì do huaân taäp. - Thöùc coù hai thöù nghieäp:

32 BOÄ DU GIAØ 7

1. Giöõ vöõng taát caû nghieäp troùi buoäc cuûa caùc höõu tình. 2. Laøm duyeân vôùi danh saéc. - Danh saéc coù hai thöù nghieäp: 1. Thaâu nhieáp töï theå cuûa caùc höõu tình. 2. Laøm duyeân vôùi saùu xöù. - Saùu xöù coù hai thöù nghieäp: 1. Thaâu nhieáp töï theå vieân maõn cuûa caùc höõu tình. 2. Laøm duyeân vôùi xuùc. - Xuùc coù hai thöù nghieäp: 1. Khieán caùc höõu tình ñoái vôùi ñieàu thoï duïng caûnh giôùi troâi laên. 2. Laøm duyeân vôùi thoï. - Thoï coù hai thöù nghieäp: 1. Khieán caùc höõu tình ñoái vôùi ñieàu thoï duïng sinh quaû troâi laên. 2. Laøm duyeân vôùi aùi. - AÙi coù hai thöù nghieäp: 1. Daãn caùc höõu tình troâi laên nôi sinh töû. 2. Laøm duyeân vôùi thuû. - Thuû coù hai thöù nghieäp: 1. Thuû Haäu höõu, khieán caùc höõu tình phaùt thöùc höõu thuû. 2. Laøm duyeân vôùi sinh. - Höõu coù hai thöù nghieäp: 1. Khieán caùc höõu tình haäu höõu hieän tieàn. 2. Laøm duyeân vôùi sinh. - Sinh coù hai thöù nghieäp: 1. Khieán danh saéc, saùu xöù, xuùc, thoï cuûa caùc höõu tình thöù lôùp sinh

khôûi. 2. Laøm duyeân vôùi giaø cheát. - Giaø cheát coù hai thöù nghieäp: 1. Thöôøng khieán cho thôøi phaân cuûa höõu tình thay ñoåi. 2. Thöôøng khieán cho thoï maïng cuûa höõu tình thay ñoåi.Theá naøo laø thuoäc veà chi taïp nhieãm thaâu nhieáp? Hoaëc voâ minh,

hoaëc aùi, hoaëc thuû, laø söï thaâu nhieáp cuûa phieàn naõo taïp nhieãm. Hoaëc haønh, hoaëc thöùc, hoaëc höõu, laø söï thaâu nhieáp cuûa nghieäp taïp nhieãm, ngoaøi ra laø thuoäc veà sinh taïp nhieãm.

Theá naøo laø nghóa? Laø nghóa khoâng taùc giaû, nghóa coù nhaân, nghóa lìa höõu tình, nghóa y tha khôûi, nghóa voâ taùc duïng, nghóa voâ thöôøng, nghóa coù saùt-na, nghóa nhaân quaû noái nhau khoâng döùt, nghóa nhaân quaû töông töï nhieáp thoï, nghóa nhaân quaû sai khaùc, nghóa nhaân quaû quyeát ñònh, ñoù laø


nghóa duyeân khôûi.Theá naøo laø saâu xa? Laø nhaân saâu xa, töôùng saâu xa, sinh saâu xa, truï

saâu xa, chuyeån saâu xa, ñoù laø nghóa saâu xa. Laïi nöõa, caùc phaùp duyeân khôûi tuy saùt-na dieät nhöng truï coù theå ñaït ñöôïc, tuy khoâng coù duyeân taùc duïng nhöng coù duyeân coâng naêng coù theå ñaït, tuy lìa höõu tình nhöng höõu tình coù theå ñaït ñöôïc, tuy khoâng taùc giaû nhöng caùc nghieäp quaû khoâng hoaïi coù theå ñaït ñöôïc, ñoù laø saâu xa. Laïi nöõa, caùc phaùp duyeân khôûi, khoâng töø töï sinh, khoâng töø tha sinh, khoâng töø coäng sinh, khoâng phaûi khoâng coù nhaân cuûa töï taïo, tha taïo sinh, ñoù laø saâu xa.

Theá naøo laø sai khaùc? Laø thöùc sinh sai khaùc, noäi töû sinh sai khaùc, ngoaïi coác v.v... Sinh sai khaùc, thaønh hoaïi sai khaùc, thöïc trì sai khaùc, coõi aùi phi aùi phaân bieät sai khaùc, thanh tònh sai khaùc, oai ñöùc sai khaùc. Ñoù laø nghóa sai khaùc.

Theá naøo laø thuaän nghòch? Laø taïp nhieãm thuaän nghòch, thanh tònh thuaän nghòch, ñoù laø noùi thuaän nghòch cuûa duyeân khôûi.

34 BOÄ DU GIAØ 7


QUYEÅN 3

PHAÅM 1: BA PHAÙP TRONG PHAÀN BAÛN SÖÏ (Phaàn 3)

Theá naøo laø duyeân? Coù bao nhieâu duyeân? Vì sao laïi quaùn duyeân? Laø do nhaân, do ñaúng voâ giaùn, do sôû duyeân, do taêng thöôïng, ñoù laø nghóa duyeân. Taát caû laø duyeân. Vì xaû boû chaáp tröôùc ngaõ laø nhaân, phaùp, neân quaùn saùt duyeân.

Theá naøo laø nhaân duyeân? Laø thöùc A-laïi-da vaø taäp khí thieän. Laïi nöõa, töï taùnh, sai khaùc, giuùp ñôõ, cuøng haønh, taêng ích, chöôùng ngaïi, nhieáp thoï, laø nghóa nhaân duyeân.

Töï taùnh, laø nhaân naêng taùc. Töï taùnh sai khaùc, laø nhaân naêng taùc sai khaùc, löôïc coù hai möôi thöù: 1. Sinh naêng taùc, laø thöùc hoøa hôïp ñoái vôùi thöùc. 2. Truï naêng taùc, laø thöïc (aên) ñoái vôùi ñaõ sinh vaø caàu sinh höõu tình. 3. Trì naêng taùc, laø ñaïi ñòa ñoái vôùi höõu tình. 4. Chieáu naêng taùc, laø ñaêng (ñeøn) ñoái vôùi caùc saéc. 5. Bieán hoaïi naêng taùc, laø löûa ñoái vôùi cuûi. 6. Phaân ly naêng taùc, laø löôõi lieàm ñoái vôùi caùi bò caét.7. Chuyeån bieán naêng taùc, laø coâng xaûo trí ñoái vôùi caùc vaät nhö vaøng

baïc v.v... 8. Tín giaûi naêng taùc, laø khoùi ñoái vôùi löûa. 9. Hieån roõ naêng taùc, laø toâng nhaân duï ñoái vôùi söï thaønh nghóa. 10. Ñaúng chí naêng taùc, laø thaùnh ñaïo ñoái vôùi Nieát-baøn. 11. Tuøy thuyeát naêng taùc, laø danh, töôûng, kieán. 12. Quaùn ñaõi naêng taùc, laø quaùn chôø ñaây ñoái vôùi kia caàu muoán sinh,

nhö chôø ñoùi khaùt maø tìm kieám thöùc uoáng aên. 13. Khieân daãn naêng taùc, laø duyeân caùch xa, nhö voâ minh ñoái vôùi

giaø cheát. 14. Sinh khôûi naêng taùc, laø duyeân laân caän, nhö voâ minh ñoái vôùi

haønh.


15. Nhieáp thoï naêng taùc, laø caùc duyeân khaùc, nhö do ruoäng nöôùc phaân ñoái vôùi haït luùa sinh.

16. Daãn phaùt naêng taùc, laø thuaän theo duyeân, nhö quan chaùnh söï cuûa vua laøm cho vua vui veû.

17. Ñònh bieät naêng taùc, laø duyeân sai khaùc, nhö duyeân naêm coõi ñoái vôùi quaû naêm coõi.

18. Ñoàng söï naêng taùc, laø duyeân hoøa hôïp, nhö caên khoâng hoaïi caûnh giôùi hieän tieàn, taùc yù chaùnh khôûi ñoái vôùi thöùc ñaõ sinh.

19. Töông vi naêng taùc, laø duyeân chöôùng ngaïi, nhö möa ñaù ñoái vôùi gioáng luùa.

20. Baát töông vi naêng taùc, laø duyeân khoâng chöôùng ngaïi, nhö luùa gioáng khoâng chöôùng ngaïi.

Giuùp ñôõ, laø caùc phaùp cuøng coù chung maø sinh thì khoâng thieáu giaûm, nhö boán Ñaïi chuûng vaø saéc ñöôïc taïo ra, tuøy theo söï thích öùng cuûa noù.

Cuøng haønh, laø caùc phaùp cuøng coù cuøng haønh sôû duyeân, khoâng coù khuyeát giaûm, nhö taâm, taâm sôû.

Taêng ích, laø ñôøi tröôùc tu phaùp thieän, baát thieän vaø voâ kyù, coù theå khieán cho ñôøi sau caùc phaùp thieän… Laàn löôït taêng thaéng, sinh khôûi maõi veà sau.

Chöôùng ngaïi, laø tuøy choã taäp quen caùc phieàn naõo, tuøy choã coù hoaëc ñeàu ñöôïc taêng tröôûng noái nhau vöõng chaéc, khieán cho söï noái tieáp xa laùnh Nieát-baøn.

Nhieáp thoï, laø phaùp baát thieän vaø thieän höõu laäu coù theå nhieáp thoï töï theå.

Theá naøo laø duyeân ñaúng voâ giaùn? Laø khoaûng giöõa khoâng coù ngaên caùch, vì ñeàu khoâng giaùn ñoaïn. Ñoàng phaàn, dò phaàn, taâm, taâm sôû sinh, vì ñeàu khoâng giaùn ñoaïn.

Theá naøo laø duyeân sôû duyeân? Laø coù caûnh sai khaùc ôû sôû duyeân, khoâng coù caûnh sai khaùc ôû sôû duyeân, khoâng coù caûnh cuûa haønh t�

luaÄn ÑaÏi thÖØa a tyØ ÑaÏt ma taÄpsachbaoluutru.viengiac.de/bodugialuan/bo du gia...

Documents