ĐẠI HỌC QUỐC GIA THÀNH PHỐ Hổ CHÍ MINH ; KHOA KINH TẾ l

eo cs

PGS-TS N G U Y Ễ N VÃN L U Y Ệ N - TS LÊ TH Ị BÍCH THỌ TS DƯƠNG A N H SƠN

GIÁO TRÌNH

LUẬT HỢP ĐỔNG THƯƠNG MẠI . QUỐC TẾ ỉm

OẠI HỌC QUỐC GIA HA NOI RUNG TÂM THÔNG TÍN THƯ VIỆN

NHA XUAT BAN ĐẠI HỌC Q ư o c GIA TP HỒ CHÍ MINH - 2095

M Ụ C L Ụ C

LỜI nói đẩu 4*ẹ**+, I ,,,. . . . . 3

PHẨN THỨ NHẤT

NHỮNG VAN ĐỄ CHUNG VE HỢP ĐỔNG THƯƠNG MẠI QUỐC TỀ';!?. . : :?!^: . . . ; . . . !^ .. .Jỵ.,.:Z:. ^.....s CHƯƠNG ị KHAI QUÁT Hộp ĐỔNGl^ươNG MẠI QUỐC TẾ ........m.....ì. 5 Ị KHÁI NIỆM 5

1.1. Kháríliệm hợp đồng thương mại quốc tế..^;:-.^..„.........:....:...lír:.:.J..Ằ. 5 1.2. Chủ thể của hợp đồng thương mại quốc wJ!JL,*!...<.Ị!L.„*Sl~Jtz.**.1ẩ 1.3. Đối tượng của hợp đổng thương mại quốc tế 12 1.4. Hình thức của hợp đổng thương mạt quốc ỉế.h.. 13 í .5. Phân loại hợp đồng thương mại tịuốc tế ... 14 1.6. Đặc điểm của hợp đổng thương mại quoc tế ...... 16

li. Cơ SỞ PHÁP LÝ CỦA HỢP ĐÓNG THƯƠNG MẠI QUỐC TỂ S.L^'L.. 18 2.1. Điều ước quốc tế 18 2.2. Pháp luật quốc gia ĩ 20 2.3. 'Tập quán thương mại quốc tế và hợp đồng mẫu 25 2.4. Án lệ. Ị :.. : 28

MI. HIỆU L ự c CỦA HỢP ĐỔNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ..... .28 3.1. Điểu kiện có hiệu lực của hợp đồng thương mại quốc tế 28 3.2. Hợp đồng vô hiệu và hiệu quả pháp lý do hợp đống vô hiệu 28

CHƯƠNG li. KÝ KẾT VÀ ĐIỀU CHỈNH Hộp ĐỒNG đmĩf?Ệ THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ 30

I KÝ KẾT HỘP ĐỔNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ 30 1.1! Đàm phán trực tiếp giữa các bên 30 1.2. Ký kết hợp đồng bằng cách gián tiếp 33 1.3. Giải thích hợp đồng 39

li. Điểu CHỈNH NỘI DUNG Hộp ĐỔNG THƯƠNG MẠI QUỐC TẾ 43 2.1 ị Nhu cầu điều chỉnh nội dung cửatiợp đồng thưởng mại quốc tế 43 2.2. Những điểu khoản thường sử dụng cho phép điều

chỉnh nội dung hợp đồng 4 4

344

CHƯƠNG HI. CÁC BIÊN PHÁP CHE TAI ĐO PHẠM VI HỢP ĐÔNG THƯƠNG MAI QUỐC TỂ . 47

KHÁI QUÁT 47

1.1. Buộc thực hiện đúng hợp đổng ị 43

1.2. Tam ngửng và đinh chỉ thực hiện hợp đổng — 51

1.3. Hủy hợp đổng 51

I TRÁCH NHIỆM D O VI P H Ạ M H Ộ P Đ Ổ N G THƯƠNG MẠI Q U Ố C TỂ 53

2.1. Khái niêm, hình thức trách nhiệm do vi phạm hợp đổng thương mại quốc tế 53

2.2. Căn cử phát sinh trách nhiệm do vi phạm hợp đổng thương mại quốc tế 61

2.3. Các trường hợp miễn trừ trách nhiệm do vi phạm hợp đổng thưong mại quốc tế M 1 68

CHƯƠNG IV. THẠNH TOÁN QUỐC TẾ ị 77

Ì KHÁI QUÁT. . . Ì -.rrnrttvr. tề 7 7

l i . CÁC PHƯONG T IỆN T H A N H T O Á N - Í . ^ M 79

2.1. Hối phiếu ...ùa 80

2.2. Séc — MkU j j M 86

Si CÁC HÌNH T H Ứ C T H A N H T O Á N ...... ....89 3.1. Thanh toán quốc tế bằng hình thức trả t iền vảo tài

khoản đước chì đinh á A. s 89

95

.... .102 3.2. Phương thức nhờ thu trong thanh toán quôc tê

3.3. Thanh toán bằng tín dụng chứng từ

CHƯƠNG V. GIẢI QUYẾT TRANH CHẤP PHÁT SINH TỪ Hộp Đ Ó N G -THƯƠNG MẠI QUỐC TẺ 'Ềkễặm...<mSffl&S&J&MM 124

k KHÁI QUÁT TRANH CHẤP VÀ GIẢI Q U Y Ể P T R A N H CHẤP Ị f f H u o N G MẠIiQUỐC T Ế ^ ụ m :íti.aệ& 124

1.1. Khái niệm ..; ........iv:.'...........^......" ^24

1.2. Giải quyết tranh chấp bằng thương lượng .Ếr.iS&í.^.SlílU;.'. 127

1.3. Giải quyếftranh chấp bằng hòa giẳ^^....:..í../..V.^C.A......ilầl........ 129

l i . TRỌNG TÀI THƯƠNG MẠI QUỐC TỂ .1.,^., ,^,. . . . , ,^.. . . . .» 135

2.1. Khải niệm và đặc điểm của trọng tài thương mại quốc tế 135

2.2. Cơ sở pháp lý của trọng tải thương mai quốc tế 141-

2 3. Thỏa thuản trong tài ..Ì....: 147

2 4. Tố tụng trọng tài ......... ................. - .153

2.5. Công nhận và cho thi hành quyết định của trọng tài

nước ngoài IU 162

PHẨN THỨ HAI 1.

CÁC HỢP Đ Ổ N G THƯƠNG MẠI Q U Ố C TẾ T H Ô N G DỤNG. .166

CHƯƠNG VI. HỢP ĐỐNG MUA BÁN HÀNG HÓA QUỐC TẾ 166

[ị KHÁI QUÁT HỌP ĐỒNG MUA BÁN HÀNG HÓA Q U Ố C TỂ 166

1.1. Khái niệm 1 ...,v-3ír 166

1.2. I N C O T E R M S và thực tiễn sử dụng I N C O T E R M S ỏ Việt Nam .-. -

1 6 7

l i . NÔI D U N G C Ủ A HỌP ĐỔNG MUA BÁN HÀNG HÓA Q U Ố C TẾ I ..... 175 2.1. Các điều khoản cơ bản c ủ a hợp đổng mua bán hàng

hóa quốc tế /»175

2.2. Quyến và nghĩa vụ c ủ a các bên iq 182

IU. THƠI ĐIỂM C H U Y Ể N Q U Y Ể N sở HỮU VÀ THỜ! Đ I Ể M

e e C H U Y Ể N RỦI R O . .........192

3.1. Thời điểm chuyển quyền sỏ hữu ... ......... 192

€8 3.2, Thời điểm chuyển rủi ro 194

CHƯƠNG VII. TRUNG GIAN TRONG THƯƠNG MẠI QUỐC TE?.. . .?."... . . 199

ĩ. H O P ĐỒNG ĐẠI DIỆN T R O N G THƯƠNG MẠI Q U Ố C TỂ .-í-199

1.1. Khái niệm đại diện nhương mạỉ3/à hợp đồng đgHCriàện trong thương mại quốc tẽ 3T.oC.-....liá.....í3^GU*r|ĩ 199

.1.2. Các văftti>ản pháp lý quốc tế điều cWnh hợp dong đại diện trong thương mại quốc tế.......... ýQ4Â|yiíôị4QMI

,

$$i 1.3. Nghĩa vụ c ủ a người đại diện A .Ẩ.S.206

1.4. Nghĩa vụ c ủ a bèn giao đại diên .. a **rt*t ••• 210

1.5. Quyền c ủ a người được đại diện chấp nhặn hay từ chối đơn đặt hàng do người đại diện cung c ấ p / . . . . . . . a 2 1

4

1.6. Quyền đặc biệt c ủ a người đại d iên. .... .... 215

346

1.7. Mối quan hệ của người được dại diện vả người dại ..diện với người thứ ba 215

1.8. Quyển sỏ hữu đối với hảng hóa được giao cho người đại diện V.... . v . 217

1.9. Chấm dứt hợp đổng đại diện thương mại và hậu quả pháp lý — .: 21Ồ

li. HỢP ĐỔNG ĐỘC QUYỂN PHÂN PHỐI (SOLODỈSTRIBUTION CONTRACTS) J 219

2.1. Khái niêm hợp đổng độc quyền piầi*ỊÌhế^AđilẬẨMiÌVtẬi ọAflMfg

2.2. Sự khác biệt của hợp đống phân phối độc quyển với một sốt loại hợp đống tương tự khác..;* s4ft 221

2.3. Các điều kiện của hợp đồng phân phối trong thương mại quốc tế 222

CHƯƠNG VUI. HỢP ĐÓNG NHƯỢNG QUYỀN CHƯƠNG HẸ QR Z

QUỐC TẾ (FRANCHISE) .... : ! .n^. l^ ' .^ .?M^. - ; . : i i . .^ . . : . . - : .225 Ị. KHÁI NIỆM NHƯỢNG QUYỂN VÀ h ỉỢP ;ĐỒĩ4G NHƯỢNG x

QUYỂN THƯƠNG MẠI ....I,.........T Í I 3 Ị 2 • • • • • •2 2 5

ẠQ AC 1.1. Khái niệm nhượng quyền thướng mại........... 225

ĩ ũf 1.2. Hợp đổng nhượng quyển thương mại 228 1.3. Các loại nhượng quyền thương mại - : .. 231

1.4. Sự khác biệt giữa hợp đồng nhượng quyên thương mại với hợp đổng chuyển giao công nghệ theo quy? định của pháp^KiỆt Việt NâiW.£MQL

!

.ũ..Q,k1Ẫ.8.M)Jri.£M&hi.lA.ĩ..fclậ231

UOìNGHĨA VỤ CỦA CÁC BÊN TRONG Hộp ĐONG NHƯỢNG QUYÊN T H U O N ^ j M A ! . . . . . i f o . . . . . ^ B b i i . i : 5 Y 1 . . . . . T r w r t ; y ^ v ^ q ộ t t " S : S -

2 3 3

2.1. Nghĩa vụ của bên Qiao . - * . ^ * . - . ^ , . . .,v....^...,................ 233

2.2. Nghĩa vụ của bên sử dụng . .(.ộ f ị ? ị^0rt-Đn' &esềé"Bé^^fỶầfị 237

IU. THỎA THUẬN HẠN CHẾ CẠNH TRANH ĩ Q . ^ ^ . 0 v í Á t t - i * 3 ¥ W a - f r t ậ \ ^4 0

IV. TRÁCH NHIỆM C Ủ A CÁC BÊN THEO H ộ p ĐỐNG NHƯỢNG QUYỂN THƯƠNG MẠI ......„ì..,.r..!!l - đ T .1 242

V. THAY ĐỔI, CHẤM DỨT H ộ p ĐÓNG NHƯỢNG QUYỂN THƯƠNG MẠI j . . / . . . : : ! . . _ . . . „ . ? . . T . ^ ? . . 2 4 3

rin -rtor

CHƯƠNG IX. TÀI TRỢ XUẤT NHẬP KHAU .&£.ịAkV>&MÒ& 2 4 8

í. HỘP ĐÓNG THUÊ TÀI CHÍNH QUỐC TỂ m :£s*.#tf..-.ij.0248

347

1.1. Khái niệm và đặc điểm c ủ a hợp đống thuê tát dhầnh quốc tế ..... ^U.-" lữ • 248

1.2. Nội dung cưa hợp đóng thuê tài chính... Ị • -254

1.3. Chấm dứt hợp đổng thuê tài chính 1 258

l i. HỢP ĐỔNG B A O T H A N H TOÁN (FACTORING) 259

2.1. Khái niệm và đặc điểm hợp đổng bao thanh toán .......................... 259

2.2, Nội dung c ủ a hợp đổng bao thanh toán ........267

HI BẢO LÁNH NGÂN HÀNG -^'f^'fih ••• ụ "•' Ị PHI 3.1 ị Khái niệm bảo lãnh ngân hàng r:

2

^2

' 3.2. C ả n cứ píiáp lý của bảo rãnh ngân hàng trong thương mại quốc tệ..... - V - 2 7 4

3.3: Đặc điểm của bảo lãnh ngân hàng .......L...t 276

3.4. Hợp đọng bảo lãnh ngạn hàng - • :. - • 278

3.5. Các loại bảo lãnh ngân hàng. .282

CHƯƠNG X. HỢP ĐỔNG VẬN CHUYÊN HÀNG HÓA..Ễ$?í.!.... JỈ.?.l!ỉLiỀỉj285 L HỌP ĐỔNG V Ậ N CHUYÊN HÀNG HÓA B Ằ N G ĐƯỜNG BIÊN..... „!r.285

11. Khái quát hợp đồng vận chuyển hàng hóa bằng đường biển......................! • 285

1.2. Hớp đồng vận chuyển hàng hóa theo chứng từ vận chuyển.......... 296

1.3. Hợp đồng chuyên chở bằng t à i chuyến " to-ar^"ơnrtr iờy ram 3Qf

l i. VẬN TẢI HÀNG HÓA B Ằ N G ĐƯỜNG HÀNG KHÔNG..rtQ.fiu,....mtì 307

2.1 ì Khái niệm, đặc điểm và cơ sở pháp lý ...JằB.".Di..XÁ.ti Mi 307

2.2. Hợp đổng vận chuyển hàng hóa bằng đường ừkng không H.309

2.3. Trách nhiệm của các bên theo hợp đổng^/ận chuyển

hàng hóa bằng đường hàng không .Ay.r..H.-..niN ifife ^ỵ. B&ỉ&Ịt 310

IM. VẬN C H U Y Ể N HÀNG HÓA B Ằ N K ^ ề ư Ờ N G BỘ Q U Ố C TỂ ÌySkậèíSB 3.1. Công ước quốc tế về vận chuyển hàng hóa bằng

đường bộ...... li ị ; . ;AM 0WQ °4'.'.í;.313 3.2. Hợp đổng vận chuyển hàng hóa bằng đường bộ..'if....

:

*Í....314 3.3. Trách nhiệm của các bên 316

IV. HỘP ĐÓNG VẬN C H U Y Ể N HÀNG HÓA Q U Ố C TẾ-HÌNG vr xrouệl ĐƯỜNG SẮT S?-QỒUi fti „319

348

4.1. Công ước vế vận chuyển đường sắt qaốc tế (COTIF) 319

4.2. Hiệp định liên vận hàng hóa đường sắt quốc tế (SMGS) 322

4.3. Vận đơn đường sắt 325

VÂN TẢI HÀNG HÓA ĐA PHƯƠNG THỨC Q U Ố C TẾ 326

5.1. Khái niêm vả ý nghĩa 326

5.2. Chứng từ vận tải hàng hóa đa phương thức 328

5.3. Nghĩa vụ của những người tham gia hợp đổng vận tải đa phương thức 331

5.4. Trách nhiệm của người kinh doanh vận tải đa phương thức 333

5.5. Một số đặc điểm c ủ a vận chuyển hàng hóa bằng container ....337

liêu tham khảo .'. 340