12

13

ÑàìáàðÑàìáàðÑàìáàðÑàìáàðÑàìáàðÎëîí íèéòýä ¿çýë áîäëîî èëýðõèéëýõ çîðèëãîîð äààâóó áîëîí áóñàäìàòåðèàëààð õèéñýí ñàìáàð ýñâýë ¸ñëîëûí òóãèéã àøèãëàíà. Ýäãýýðíü áàéãóóëëàãà áîëîîä ò¿¿íèé ëîãîã ñóðòàë÷èëàõ, ¿çýë ñàíààã òàíèóëàõ,äýìæèõýä îðøèíî. Òóã äàëáààã íàðèéí ìîäíîîñ ºëãºæ, æàãñààëäîðîëöâîë ãàðòàà áàðèõ þìóó ýñâýë áàéøèíãèéí õàíà, õàøëàãààñ ºëãºæáîëíî.Èõýâ÷ëýí òîäîðõîé íºëººëºë õèéõèéí òóëä õóâü õ¿ì¿¿ñ íýãýí àñóóäàëä÷èãë¿¿ëýí ñàìáàð òóãèéã õèéäýã. Í¿äýíä ¿çýìæòýé, ñîíèðõîë òàòñàíñàìáàðûã õèéõýä àìàðõàí.

Õèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÈõýíõ äààâóóã øèðýý ñàíäàëààñ ºëãºæ õýðýãëýõýäòîõèðñîí óðòòàé íýã ìåòð áóþó ò¿¿íýýñ ºðãºíõèéäýã. Çóðàãò ñàìáàð áîãèíî ýñâýë íèëýýí óðò ÷áàéæ áîëíî. Äààâóóí áîëîí õóëäààñàí ñàìáàðûãºíäºð áàðèëãà, òàãòíààñ äîîø ºëãºæ õºíäëºí㺺ðíü õýâòýý áàéäëààð ä¿¿æëýõ, ìºí àëõàæ çîãñîæáàéãàà õ¿ì¿¿ñ óðä ýãíýýíèé ºìíº áàðèõ, çóðàãòñàìáàð áîëãîí õýðýãëýõýýð õèéæ áîëíî.

Æàãñààë öóãëààíû çóðàãò ñàìáàð íü çàðèì ¿åäí¿¿ð õýñýã áîëîí àðûí õýñýã äýý𠺺ð ä¿ðñ,óðèàòàé áàéäàã.

Óðò çóðàãò ñàìáàðààð ò¿¿õ ºã¿¿ëýõýýð õèéæáîëíî. Òîì ñàìáàð äýýðõ òîì ¿ñýã, ä¿ðñ õîëîîñõàðàãäàíà. Õàðèí õºðºã çóðàãíóóäûã äýëãýðýíã¿éìýäýýëýë ýñâýë àðàé æèæèãõýí ¿ñýãòýéìýäýãäýëòýé õàìò õèéõ õýðýãòýé.

Ò¿¿í÷ëýí ñàìáàðàà õàøëàãà, òºìºð ñàðààëæààñºëãºæ áîëíî.

Çàãâàð:Çàãâàð:Çàãâàð:Çàãâàð:Çàãâàð:1. ýíãèéí áàéëãà2. ¿ñãèéíõýý àëäààã øàëãà3. ëîãîãîî áèòãèé ìàðòààðàéØàë þìóó øèðýýí äýýð áóäàã àñãàõààñçàéëñõèéõèéí òóëä ãÿëãàð öààñ, äààâóó ýñâýë íîîðîãöààñàí äýýð òàâüæ õèéæ áàéãààðàé.

¯ñýã, çóðãàà äààâóóí äýýð çóðæ, ø¿ðøèæ,öàâóóäàæ áàñ î¸æ õèéæ áîëíî. Ñàìáàð äýýðãàðààðàà øóóä ø¿ðøñýí á¿ä¿¿ëýãä¿¿ õèéöòýé ÷ºíãºëºã áîëäãîîðîî îíöëîã.

Öààñààð ¿ñãýý õàé÷èëáàë ñàìáàð äýýðöàâóóäàõààñàà ºìíº çóðàõ õýðýãòýé. Äààâóóí äýýðýýøîõîéãîîð çóðñàí ÷ áîëíî.

14

Ñàìáàðûí ìàòåðèàëûíõàà áóäàã øèíãýýõ ÷àäâàðûãøàëãàõ íü ÷óõàë áºãººä çàðèì õèéìýë òîðãî íü áóäàãíü óóñ÷ òàðäàã ó÷ðààñ áóäãàà ò¿ðõýõýýñýý ºìíº öàâóóáîëîí õàíûí öààñíû æîíõóóòàé ò¿ðõâýë ç¿ãýýð.

Ïðîåêòîð àøèãëàõÏðîåêòîð àøèãëàõÏðîåêòîð àøèãëàõÏðîåêòîð àøèãëàõÏðîåêòîð àøèãëàõ¯ñýãí¿¿äèéã êîìïüþòåð áîëîí íýìýëò ïðîåêòîðûíòóñëàìæòàéãààð çóðæ, õàé÷èëæ õèéäýã. Êîìïüþòåð äýýðòåêñòýý áè÷ýýä òîõèðîìæòîé ôîíäûã ñîíãîîðîé. Òàçóðàã ýñâýë ãýðýë çóðãèéí ä¿ðñ íýìæ áîëíî. Äàðàà íüñëàéäàí äýýð çàãâàðàà õóâèëíà. Òýãýýä ¿¿íèéã ïðîåêòîðàøèãëàí õàíàí äýýð áóóëãàæ áîëíî.Õàíàí äýýð òîãòîîñîí äààâóóí äýýðýý çàãâàðàà áóóëãàíà.¯ñýã áîëîí ä¿ðñ ÷èíü ìàãàäã¿é ïðîåêòîðîî õààíàáàéðëóóëñíààñ ÷èíü õàìààðààä ºíäºð íàðèéí ÿíç á¿ðõàðàãäàæ áîëíî. Çàãâàðûíõàà õ¿ðýýã àíõààðàëòàé øîõîé,ºíãèéí õàðàíäààãààð äààâóóí äýýðýý çóðíà.Øîõîéãîîð çóðñàí ¿ñýãí¿¿äèéíõýý ìóðóé õ¿ðýýã íüøóãàì àøèãëàæ øóëóóí çóðæ, òýãø ºíöºã ãàðãàæáîëíî. Õóóëàãääàã òóóçûã ãî¸ õàðàãäóóëàõ øóëóóí çóðààñáîëãîõûí òóëä ¿ñãýý çóðæ áàéõ ¿åäýý áè÷èëòèéã çàõààðíü íààëäóóëíà.

Õýý ãàðãàõÕýý ãàðãàõÕýý ãàðãàõÕýý ãàðãàõÕýý ãàðãàõÒà çàãâàð õýý ãàðãàõûí òóëä ä¿ðñ, ¿ñãèéã ººð þìíààñõàé÷èëæ àâààä äààâóóí äýýðýý ò¿ð öàâóóãààð ¿ëãýðýýíààíà. Òýãýýä äýýðýýñ íü ø¿ðøýýä áóäíà. Áóäãàà õàòñàíûäàðàà íààñàí ¿ëãýðýý àâààðàé. Òîä ºíãºòýé ìàøèíûø¿ðøèõ áóäàã õàÿã øîøãî õèéäýã óðàí á¿òýýë÷äýäò¿ãýýìýë áàéäàã. Èéì áóäàã íü õóâàíöàð áîëîí òºìºðäýýð òîãòîõ íü ñàéí. Àíõààðóóëàõàä ø¿ðøèã÷ áóäàãøàòàìõàé, äàâ÷óó çàéòàé ãàçàð õîðòîé ø¿¿.

ªíãºòººð õýâëýñýí ¿ñýãªíãºòººð õýâëýñýí ¿ñýãªíãºòººð õýâëýñýí ¿ñýãªíãºòººð õýâëýñýí ¿ñýãªíãºòººð õýâëýñýí ¿ñýãªíºº ¿åä ºíãºòýé ¿ñýãí¿¿äèéã ºíãºò õóâèëàã÷ ìàøèíààðöààñàí äýýð õàðüöàíãóé õÿìä õýâëýæ áîëíî. Àðàé æèæèãñàìáàð äýýð áè÷èã õýðãèéí äýëã¿¿ðýýñ àâàõ áîëîìæòîéàð òàëäàà öààâóóòàé À4-èéí õýìæýýòýé öààñàí äýýðõýâëýñýí òîä ºíãºòýé ¿ñýãí¿¿äèéã òàâèàðàé.

15

Ñàìáàð äýýð õºðºã çóðàõÑàìáàð äýýð õºðºã çóðàõÑàìáàð äýýð õºðºã çóðàõÑàìáàð äýýð õºðºã çóðàõÑàìáàð äýýð õºðºã çóðàõÒà ñëàéä áîëîí ïðîåêòîðûí òóñëàìæòàéãààð çóðàãáîëîí áóñàä ãðàôèê ä¿ðñèéã áàéãóóëæ áîëíî. Çóðàãíûõóâüä òºëºâëºãººãºº ãàðãàõûí òóëä äààâóóí äýýðýýõàð áàëààð çóðíà. Õºðºã çóðàãòàé ñàìáàð íü õ¿íèéýðõèéí àñóóäëûã áîäèòîé õàðóóëàõàä ¿ð ä¿íòýéáàéäàã.Õºðºã çóðàã áîëîí áóñàä çóðàã, ñîíèðõîë òàòñàí òîäºí㺺ð õèéâýë ç¿ãýýð. Öààñíû òºðºëæñºí äýëã¿¿ðýýñºíãèéã òîõèðóóëæ àâ÷ áîëíî. Òà õî¸ð òàëäàà íààëääàãñêî÷îîð ñàìáàð äýýðýý òýäãýýð õýâëýñýí çóðãàà íààæáîëíî.

ÀíõààðóóëãàÀíõààðóóëãàÀíõààðóóëãàÀíõààðóóëãàÀíõààðóóëãàÃàëä òýñâýðòýéÊîíöåðò, áàãà õóðëûí çààëíû÷èìýãëýëä õýðýãëýñýí áàííåð áîëîíºëãºñºí ç¿éë íü ãàëä òýñâýðòýéøàòäàãã¿é áàéõ õýðýãòýé. Õèéìýëòîðãî çýðýã çàðèì ìàòåðèàë íü áàðàããàëä øàòàõã¿é áàéõ áîëîìæã¿é.

16

Ñàìáàðûí òóëãóóð ìîäÑàìáàðûí òóëãóóð ìîäÑàìáàðûí òóëãóóð ìîäÑàìáàðûí òóëãóóð ìîäÑàìáàðûí òóëãóóð ìîä

Åðºíõèé人 òàíä áàííåð õèéõèéí òóëä 3 ìîä ëõýðýãòýé. Áîñîî ìîä íü 2 îð÷èì ìåòð óðòòàé,äýýä òàëûí ìîä íü 0,5 ìåòð îð÷èì óðò áàéíà.Ìîäîî áàðèëãûí ìàòåðèàëûí íèéë¿¿ëýã÷, ãýðàõóéí õýðýãñëèéí äýëã¿¿ðýýñ àâ÷ áîëíî. Áîñîîñàâààíû äýýä õýñýãò ñàìáàðûí óÿà òîãòîõîîðóõëààäàñ ãàðãààðàé. Èéì ñàìáàð àâ÷ ÿâàõàä õÿëáàð.

Òîì áàííåðÒîì áàííåðÒîì áàííåðÒîì áàííåðÒîì áàííåðÒà 10ì ò¿¿íýýñ èë¿¿ ºðãºí òîì äààâóóí áîëîíõóëäààñàí ñàìáàð ûã õóðàë áîëîí ãàäàà çîõèîãäîæáàéãàà ¿éë àæèëëàãààíû ¿åýð õàíàíä õàäàæõýðýãëýíý. Áàéøèíãèéí òàë á¿ðä òàâüñàí ¿åä ìàøãî¸ õàðàãääàã.

Àâàðãà òîì ñàìáàðÀâàðãà òîì ñàìáàðÀâàðãà òîì ñàìáàðÀâàðãà òîì ñàìáàðÀâàðãà òîì ñàìáàðÕýðâýý òà á¿ð èõèéã ýðìýëçýã÷ áîë áàéøèíãèéíí¿¿ðèéã àøèãëàí ñàìáàð õèéõ áîëîìæòîé. Øèëýíáàéøèíã ãàäíà òàëààñàà õàðàãääàã, äîòîð íüàæèëëàæ àìüäàð÷ áàéãàà õ¿ì¿¿ñò ãýðýë íýâòýð÷ñààäã¿é áàéäàã ïëåíêîîð á¿ðæ õèéæ áîëíî. Õàðèíèéì ñóðòàë÷èëãàà õàìãèéí ¿íýòýé áàéõûí çýðýãöýýáàéðíû ýçíýýñ çºâøººðºë àâàõ õýðýãòýéãàíõààðààðàé. Ìýðãýæèëòí¿¿äèéí òóñëàìæèéã àâ÷áîëíî ø¿¿ äýý.

Àðã¿é ñàìáàðÀðã¿é ñàìáàðÀðã¿é ñàìáàðÀðã¿é ñàìáàðÀðã¿é ñàìáàðÑàìáàð õèéõäýý ¿ðãýëæ õàâòãàé ñàìáàð, äààâóóõýðýãëýõã¿é áàéæ áîëíî. Óðèàíûõàà ¿ñãèéãîéðîëöîîãîîð 2 ì ºíäºðòýé õèéæ õ¿í á¿ðòáàðèóëæ õèéæ áîëíî. Îëîí õ¿íèéã îðîëöóóëæíýãýí óðèàã á¿òýýæ áàéãàà áîëîõîðîðîëöîã÷èääîî ñîíèðõîëòîé.

17

Áîãèíî õàíöóéòàéÁîãèíî õàíöóéòàéÁîãèíî õàíöóéòàéÁîãèíî õàíöóéòàéÁîãèíî õàíöóéòàé

öàìööàìööàìööàìööàìöÄýëõèéí õàà ñàéã¿é áîãèíî õàíöóéòàé öàìöûã ÿìàðâàà óðèàãò¿ãýýõýä, àëèâàà áðýíäèéí òàíèõ òýìäãèéã îëîíä òàíèóëàõ,áàéãóóëëàãûí ä¿ð òºðõ, ¿éë àæèëëàãààã ñóðòàë÷èëàõàäòîõèðîìæòîé õýðýãñýë áîëæ ÷àääàã. Ýñýðã¿¿öëèéí öóãëààí, îëîííèéòèéí ¿éë àæèëëàãààíû ¿åýð æàãñàã÷èä õýñýã á¿ëãýýðýýíýãäýí èæèë áîãèíî õàíöóéòàé öàìö ºìñºõ íü îëîí íèéòýä ìàøòîì íºëººëëèéã ¿ç¿¿ëæ ÷àääàã.

Öàìöàí äýýð Ýìíåñòè Èíòåðíýøíëèéí ëààã“Øóäàðãà ¸ñ” ãýõ ìýò áîãèíî ¿ãòýé õýâëýæñàíààãàà èëýðõèéëâýë ç¿ãýýð. Öàìöíûõàà àð, óðäòàëä íü ººð ººð çóðàãòàé, óðèàòàé õèéâýë áàñçîõèìæòîé. Ñàéí ÷àíàðûí öàìöàí äýýðñîíèðõîëòîé êàìïàíèò àæëûí óðèàã ãî¸ äèçàéíòàéõýâëýí çàðàõ íü àøèãòàé áèçíåñ, ñàí àðâèæóóëàëòáîëäîã.

Òà èéì öàìöûã õóäàëäàí àâàõààñ ãàäíà ãýðèéííºõöºëä õèéõ áîëîìæòîé. Áàñ ººðèéí äóðòàéçàãâàðààð ñîíãîñîí óðèàãàà çàõèàëàí õýâë¿¿ëæáîëíî.Öàìöàí äýýðõ õýâëýëèéã çàõèàëæ õèéëãýõäýýáººíººð íü õèéëãýâýë ¿íý íü õÿìä áîëíî.

Áîãèíî õàíöóéòàéÁîãèíî õàíöóéòàéÁîãèíî õàíöóéòàéÁîãèíî õàíöóéòàéÁîãèíî õàíöóéòàé

öàìöàí äýýðõöàìöàí äýýðõöàìöàí äýýðõöàìöàí äýýðõöàìöàí äýýðõ

õýâëýëõýâëýëõýâëýëõýâëýëõýâëýëÒà ººðèéí õèéõèéã õ¿ñ÷ áàéãàà ¿ã áîëîí ä¿ðñýý òîðãîí õýâëýëèéãàøèãëàí ãýðèéí íºõöºëä õèéõ áîëîìæòîé. Øààðäëàãàòàéìàòåðèàëóóäûã óðàí çóðãèéí áàãàæ õýðýãñëèéí äýëã¿¿ðýýñ àâàõáîëîìæòîé. Õèéõ ¿éë ÿâö îëîí ¿å øàòòàé áîëîâ÷ äàðààõ ¿íäñýíøàòóóäààñ åðºíõèé人 á¿òíý.

Õèéõ àðãàÖàìöíû õóâüä 2.5 õ 5.0 ñì-ûí õàðüöààòàé õ¿ðýýìîäûã áýëòãýõ øààðäëàãàòàé. Õ¿ðýýãýý òýãøãàäàðãóóí äýýð òàâèíà. Áóäàõ öàìöàà õî¸ð çàõààñàà5 ñì ºðãºí, äýýä áîëîí äîîä òàëààñàà òóñ á¿ð 7.5ñì çàéòàé áàéõààð òàâèõ øààðäëàãàòàé• Áýëòãýñýí õ¿ðýý ìîäîí äýýðýý íèìãýí ñèéðýãíèéëýã áîëîí òîðãîí ìàòåðèàëèéã ñàéòàð ñóíãàíõ¿ðýýãýý ã¿éöýä á¿ðõòýë òàòàæ áàðèíà. Äààâóóãààõ¿ðýý ìîäíû ãàäíà òàëä áàðèí ¿äýýñ áîëîí ìîäíûöàâóóãààð ÷àíãà íààæ ¿äýæ áýõýëíý.

• Ñóíãàæ òàòñàí äààâóóãàà ñàéòàð öýâýðëýíý.• Íîéòîí ¿åäýý íààëäàìõàé áîëäîã öàâóóëàã áîðöààñûã çàõ õýñãýýð îðîîíî. Áóäàõ òàëáàé õ¿ðòëýýíààíà. Äàðàà íü õ¿ðýý ìîä á¿õèé í¿¿ðýí òàëààýðã¿¿ëýí õ¿ðýí ºíãèéí íààäàã òóóçààð õ¿ðýýãçàëãóóëàí íààíà. Òýãýýä òóóçíûõàà èðìýãèéã纺ëíººð äîîø íü äàðæ íààíà.• Íóãàñ á¿õèé õàâòãàé ìîäîí áàíçàí äýýð äýëãýöáýõëýí òîãòîîíî.• Õóñóóð /öîíõ àð÷èã÷/ - Îäîî ººðèéí óðèàëîîçîíãèéí çàãâàðûã ãàðãàí ò¿¿íäýý òîõèðñîí

18

õýâèéã õèéíý. Õýâèéã õèéõ îëîí ÿíçûí àðãàáàéäàã. Õèéõ ãàäàðãóóãàà öààâóóãààð íààõ, ÷óëóóíáàð õýðýãëýõ ãýõ ìýò ýñâýë ãýðýë çóðãèéí àðãûãàøèãëàñàí áàéäàã. Áîãèíî õóãàöààíä áîãèíîöàìöàí äýýð õýâëýë õèéõ õàìãèéí ýíãèéí àðãàáîë ººðèéí õèéõ ãýæ áóé çóðàã, ä¿ðñ, áè÷ãèéíä¿ðñèéã öààñàí äýýð áóóëãàí ò¿¿íèéãýý öààñíûñàéí èðòýé õóòãààð ç¿ñýæ àâàõ àðãà þì. Ç¿ñýæàâ÷ áýëýí áîëãîñîí ¿ëãýðýý äýýð áýëýí áîëãîñîíõàâòãàé ìîäîíä õàâñàðãàñàí äýëãýöèéíõýý äîîäòàëä áàéðëóóëíà. Ëàêàí õàëüñíû õýâèéã ÷ ìºíöààñààð õèéäýã øèã àøèãëàæ áîëíî. Òà õèéõ ãýæáóé ä¿ðñýý ãýðýëòäýã ºíãºëºã ëàêàí õàëüñàí äýýðáóóëãàíà. Äàðàà íü ìºí ò¿¿íèéãýý èðòýé õóòãààðç¿ñýæ àð òàëä íü íààëäààñòàé áóé ïëàñòèêãàäàðãóóãààñ íü ñàëãàõ áîëíî. ¯ëäýãäýë ëàêàíõàëüñûã äýëãýöíèé äîîä òàëä íààëäóóëæ ¿ëäýýíý.Èõýíõäýý òóñãàé óóñãàã÷èéã àøèãëàíà.• Õýâëýõ - Õýâëýëèéí áóäàã íü çºâõºí öîîëñîíõýñýãò ë ò¿ðõýãäýõ ¸ñòîé. Õàðèí áóñàä õýñýãöýâýðõýíýýðýý ¿ëäýõ ¸ñòîé. Èíãýæ õýâëýõäýýäààâóóí õýâëýëä çîðèóëñàí òóñãàé áóäãèéãàøèãëàäàã. Óñàí áóäàã íü áàòàëãààòàé ìºí èë¿¿õýðýãëýõýä õÿëáàð áàéäàã. Áóñàä áóäàãíóóäá¿äãýðýõ, óãààõàä óðñàæ àðèëàõ íü àìàðõàí áàéäàã.À3-èéí õýìæýýòýé êàðäîí öààñûã áîãèíîöàìíöíûõàà äîòîð òàëä áàéðëóóëíà. Èíãýñíýýðíºãºº òàëä íü áóäàã íýâòð¿¿ëýõã¿é áàéõ áîëíî.Öàìöàà òýíýãýð áàñ òýãøõýí áàéðëóóëñàí ýñýõýýøàëãàæ ¿çýõ õýðýãòýé. Äýëãýöýý öàìöíûõàà äýýäòàëä áàéðëóóëíà. Çóóøíû õàëáàãà àâààä áóäàãíààñõóòãàí äýëãýöíèé äýýä çàõààð äóñààíà. Áóäãèéíºòãºí øèíãýíèéã òààðóóëàõäàà ºòãºí êðåì áîëîíñàìðûí òîñ 2-ûã ÿã äóíäæààð áàéõààð òààðóóëíà.Óðüä íü áýëòãýñýí õóñóóðàíäàà áîëãîîìæòîé íýã÷èãò, ãóéâàëã¿éãýýð íààø öààø ã¿éëãýí äýëãýöèéãáóäíà. ̄ ¿íèéãýý õýä õýäýí óäàà äàâòàæ õèéíý.Ýíý ¿éëäëýý áóäàãäàõ ¸ñòîé á¿õ öàìöàà äóóñòàë¿ðãýëæë¿¿ëýýðýé. Íîéòîí áóäàãòàé öàìöàà õàòòàëíü äýëãýæ ýñâýë ºëãºæ òàâü. Õýðýãëýñýíáàãàæíóóäàà ñàéòàð óãààæ öýâýðëýõ õýðýãòýé.

Ãàðààð óðëàñàí ºâºðìºö ïóäáîëêÃàðààð óðëàñàí ºâºðìºö ïóäáîëêÃàðààð óðëàñàí ºâºðìºö ïóäáîëêÃàðààð óðëàñàí ºâºðìºö ïóäáîëêÃàðààð óðëàñàí ºâºðìºö ïóäáîëêÄààâóóí äýýð øóóä õýâëýõýä çîðèóëàãäñàí òóñãàéäààâóóíû áóäàã, õàðàíäààíóóä òºðºë á¿ðèéíºíãºíèé ñîíãîëòòîéãîîð õóäàëäààëàãäàõ áîëñîíáàéíà. Èéì áóäãààð çóðãàà çóðñíû äàðààèíä¿¿äñýíýýð öàìöàí äýýð àðèõëàõã¿é áîëíî.Öîîëòóóðûí òóñëàìæòàéãààð ä¿ðñ áîëîí òåêñòèéãõóóëàõ áîëîìæòîé áîëæýý. ̺í òóñãàéöààâóóíóóäûã ÷ õóäàëäààëàõ áîëñîí.Íýã óäààãèéí íààëòóóäûã õýðýãëýõ áîëîìæòîéþì. Ãýõäýý çóçààí ò¿ðõñýí òîõèîëäîëä óãààñíûäàðàà ïóäáîëêûã ¿ð÷èéëãýäýã òóë àíõààðàëòàéõýðýãëýõ ç¿éòýé.

19

Òºìºð óòñààðÒºìºð óòñààðÒºìºð óòñààðÒºìºð óòñààðÒºìºð óòñààð

õéèñýí á¿òýýëõéèñýí á¿òýýëõéèñýí á¿òýýëõéèñýí á¿òýýëõéèñýí á¿òýýë

Òºìºð óòñààð õÿìäõàí áîëîâ÷ õ¿íèé õàðàà áóëààì õººðõºíòàãòàà, ä¿ðñèéã õèéæ áîëíî. Çýâñãèéí õóäàëäààãõàðèóöëàãàòàé áîëãîõûã óðèàëñàí ÝÈ-èéí êàìïàíèò àæëûí¿åýð Ïèêàññîãèéí çóðñàí çàãâàðààð òàãòàà, ãàðíû õýëáýðýýðòºìºð óòàñ çàíãèäàí äààâóóãààð á¿ðæ 2002 îíû ÂÎÌÀÄ-ûíôåñòèâàëèéí ¿åýð ¿ç¿¿ëñýí íü ¿ð íºëººòýé áîëñîí áàéíà.

Ìàñê àâàðãàÌàñê àâàðãàÌàñê àâàðãàÌàñê àâàðãàÌàñê àâàðãà

òîëãîéíóóäòîëãîéíóóäòîëãîéíóóäòîëãîéíóóäòîëãîéíóóäÓëñ îðíóóäûí ò¿¿õýíä ìàñê õèéæ, ç¿¿õ íü òåàòð òîãëîëòõèéõ, øàøíû ¸ñëîë, áàãò íààäàì õèéõýä õýðýãëýãäýæáàéñàí. Íàñ áàðñàí áîëîí ñóðàãã¿é àëàã áîëîã÷äûí òàëààð¿éë àæèëëàãààíäàà ìàñê õèéæ àøèãëàæ áîëíî.Ìàñêèéã ÿíç á¿ðèéí ç¿éëýýð õèéæ áîëíî. Öààñ, ìîä,öàâóó, ãÿäãàð óóò, äààâóó, ºä, ñàâõè çýðýã ìàòåðèàëàøèãëàíà. Ìàñê íü àìüä þì øèã õàðàãäàõààð õèéñýí ÷áèé, àëü ýñâýë àáñòðàêò õýëáýðòýé ÷ áèé. Í¿¿ðíèé íýãõýíõýñãèéã õààõààð ÷, ýñâýë òîëãîéã òýð àÿàð äàëäëàõààð ÷õèéæ áîëíî. Áàñ ºí㺠ºí㺺ð ãî¸ëîí õéèæ ÷ áîëíî, öóëãàéöàãààíààð ÷ áîëíî.

Öààñààð ìàñê õèéõ àðãàÖààñààð ìàñê õèéõ àðãàÖààñààð ìàñê õèéõ àðãàÖààñààð ìàñê õèéõ àðãàÖààñààð ìàñê õèéõ àðãàÌàñêíèéõàà õýâèéã õèéõèéí òóëä áàðèìëûí øàâàðàøèãëàæ áîëîõîîñ ãàäíà ýíä õàðóóëæ áàéãàà øèãáºìáºëºã ¿ëýýãýýä õèéæ áîëíî. Äýýð íü øèíãýíöàâóóíä ñîíèíãèéí öààñ íîðãîí áºìáºëºã äýýðýýí¿¿ðíèé õýëáýðýýð äàâõàðëàí íààíà. Ñîíèíãõàòààíà. Õàòàõààð íü õ¿ññýíýýðýý áóäàõ þìóóõýëáýð îðóóëàí õàé÷èë. Í¿ä, õàìàð, àì ãàðãàíõàé÷èë. Ìàñê ç¿¿õ ðåçèí òîãòîî.Áîäèò õºð㺺ð ìàñê õèéõÁîäèò õºð㺺ð ìàñê õèéõÁîäèò õºð㺺ð ìàñê õèéõÁîäèò õºð㺺ð ìàñê õèéõÁîäèò õºð㺺ð ìàñê õèéõÈíãýõèéí òóëä òóõàéí õàðãàà áîäèò õýìæýýíýýñõàðüöàíãóé òîì õýâëý. Ñóðàãã¿é àëãà áîëñîí õ¿íèéõºðºã, ýñâýë ¿çýë ñàíààíû õîðèãäîë, á¿ð óëñòºð÷äèéí çóðãèéã À4 õýìæýýòýé õýâëýýä, õàòóóêàðòîí äýýð íààæ õ¿ðýýã íü õàé÷èë.

20

Í¿¿ð áóäàëòÍ¿¿ð áóäàëòÍ¿¿ð áóäàëòÍ¿¿ð áóäàëòÍ¿¿ð áóäàëòÖààñàí áàã õýðýãëýõèéí îðîíä õ¿íèé í¿¿ðèé㺺ðèéã íü áóäàæ ñóðòàë÷èëãààíû ãoë óðèàãõ¿ðãýõýä àøèãëàæ áîëíî. Ãî¸ëûí í¿¿ð áóäàëòÿëàíãóÿà õ¿¿õä¿¿ä í¿¿ðýý öýöãýí õ¿¿õýä,õ¿í ààëç, ìóóðàí ýìýãòýé áîëãîõ çýðãýýðáóäàõ íü ò¿ãýýìýë.

Õèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãà×àäâàðòàé í¿¿ð áóäàã÷ íàð õ¿ññýí ìåññåæ,èìèæèéã çóðàõàä õýðýãòýé. Äýëõèéí õºëáºìáºãèéí òýìöýýí äýýð äàëáààãàà í¿¿ðýí äýýðýýçóðæ ýñâýë ÿìàð íýãýí óëñàä ãàðñàí õ¿íèé ýðõèéíàñóóäëûã ä¿ðñëýí ¿ç¿¿ëýõèéí òóëä òàéâàí æàãñààëöóãëààíû ¿åýð õýðýãëýæ áîëíî.Æèøýý íü õýðâýý òà îíöãîé òîî áàðèìò çýðãèéã¿ç¿¿ëýõýä í¿¿ðýý áóäàæ öóâðàë “äàëáààò í¿¿ð”õàðóóëæ áîëîõ þì.

Æèøýýëáýë:Æèøýýëáýë:Æèøýýëáýë:Æèøýýëáýë:Æèøýýëáýë:Äýëõèéä öààçààð àâàõ ÿëûí ã¿éöýòãýëèéí 90%-èéã Õÿòàä, Èðàí, Èðàê, Ñàóäûí Àðàá, Êîíãî,ÀÍÓ çýðýã 6 óëñ áîëîí õ¿¿õäèéí ýðõèéí

êîíâåíöèä îäîî õ¿ðòýë íýãäýýã¿é óëñ Ñîìàëèáîëîí ÀÍÓ ãýõ ìýòýýð äàëáààã íü áàðèìòòàé íüóðæ áîëíî. ̺í í¿¿ðíèé áóäãèéã ¿ñýãëýõ ìàÿãààðíýã õ¿íèé í¿¿ðýí äýýð íýã ¿ñýã, àëü ýñâýë Õ¿íèéÝðõèéí Ò¿ãýýìýë Òóíõàãëàë /ÕÝÒÒ/ øèã ýõíèé¿ñãýýð íü áè÷èæ áîëíî.Öàãààíààð áóäñàí í¿¿ðèéã æàãñààë öóãëààí,ãóäàìæíû òåàòð, ¿ãã¿é æ¿æèã çýðýã öóãëààíû ¿åäõàð áàã ìýòýýð ºðãºí õýðýãëýäýã.‘Donde estan? áóþó “òýä õààíà áàéíà” ãýñýí ¿ãèéã“ñóðàãã¿é àëãà áîëñîí” õ¿ì¿¿ñèéí òºëºº ¿éëàæèëëàãààí äýýð ëàòèí àìåðèêò õ¿í á¿ð õàöàðäýýðýý áè÷èæ æàãñàæ áàéñàí àëäàðòàé àðãà áîëæáàéæýý.

Çóðãèéí òàéëáàð• 1999 îíû Ëîíäîí äàõü ×èëèéã ýñýðã¿¿öýæ áóé æàãñààëûí ¿åýðãåíåðàë Ïèíî÷åò áîëîí Ìàðãàðåò Òåò÷ýð íàðûí áàãòàé àëõàæ áàéãààíü, • Ëàòèí àìåðèê äàõü óëñ òºðèéí àëëàãûã ýñýðã¿¿öýõ ¿åýð öààñàíóóòà äýýð àìü ¿ðýãäýñãäèéí õºðãèéã õýâëýí æàãñàæ áàéãàà íü. Íîðâåãè.• Áóäñàí í¿¿ðòýé ãóäàìæíû õ¿¿õä¿¿ä íýãýí öàãäààãèéí õºíººñºíãóäàìæíû æ¿æèã÷èí Ìèãåë Àíæåë Ìàðòèíåçèéí îðøóóëãàí äýýð àâñûãíü áàðüæ áàéíà. /Êîëóìá 1993/. • Îðîãíîë õàéæ áóé ä¿ðâýã÷äèéíôåñòèâàë äýýðõ í¿¿ðíèé áóäàëò /Ñàóôâàðê, Ëîíäîí 2003/. •Õàììåðñìèòèéí á¿ëãèéí ãèø¿¿í Ýìíåñòè Èíòýðíýøíëèéí òºðñºíºäðèéã òýìäýãëýæ áàéíà.

21

Õàíûí çóðàãÕàíûí çóðàãÕàíûí çóðàãÕàíûí çóðàãÕàíûí çóðàã

Õàíûí çóðãèéã ò¿ð õóãàöààãààð áîëîí áàéíãà áàéõààð õèéæ áàéñàííü îëîí ìÿíãàí æèëèéí ò¿¿õòýé. Õàíûí çóðãèéã øàøíû çîðèëãîîð,á¿òýýë ÷èìýãëýë áîëãîæ, ñóðòàë÷èëãààíä ìºí ò¿¿õ, íèéãýì, óëñòºðèéí ñýäýâò óõóóëãàíä õýðýãëýæ áàéæýý. Ýðò äýýð ¿åä ñî¸ëûíãàéõàìøèãò õàíûí çóðãèéã õºðñ øîðîî, àìüòàí óðãàìëààñ ãàðãàíàâäàã áàéãàëèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèéã àøèãëàí àãóéí õàíàí äýýð çóðäàãáàéñàí.

Áàéðíû äîòîð ãàäíà õàíàí äýýðýý øóóäçóðæ, ýñâýë íààìàë õàâòàí çýðýã áóñàä ç¿éëäýýð õèéæ ºëãºæ áîëíî. Çóðãàà òºðºë á¿ðèéíòîñîí áóäãààð, õàíûí öààñààð, ìîçàéê, ìåòàë,ïÿëòààãààð çýðýã äóðòàé ç¿éëýýðýý õèéæõ¿íèé ýðõèéí òàëààðõè óðèàãàà õ¿ðãýæáîëíî.

Çóðãèéí òàéëáàð

• Äýâèä Áåííèíãòîíû Êýéáë ãóäàìæíû 1936îíû òóëàëäààíûã äóðñàí õ¿íäýòãýñýí õàíûíçóðàã,• Õàíûí çóðãèéã çóðæ áóé íü, Ê¿¿ïåðèéíñóðãóóëü 2002. • Ê¿¿ïåðèéí ñóðãóóëèéíõ¿¿õä¿¿äèéí “Øóäàðãà åðòºíö” óðàëäààíäîðîëöñîí á¿òýýë

22

Õàíûí çóðàã çóðàõàäÕàíûí çóðàã çóðàõàäÕàíûí çóðàã çóðàõàäÕàíûí çóðàã çóðàõàäÕàíûí çóðàã çóðàõàä

äàðààõ ç¿éëñ õýðýãòýéäàðààõ ç¿éëñ õýðýãòýéäàðààõ ç¿éëñ õýðýãòýéäàðààõ ç¿éëñ õýðýãòýéäàðààõ ç¿éëñ õýðýãòýé• Õèéõ á¿òýýëèéí õýìæýýíýýñ øàëòãààëæ íýã ºäðººñ õýä õýäýí äîëîî õîíîãèéí õóãàöàà• Ø¿ð¿¿í ¿ñòýé áàãñ• ßíç á¿ðèéí õýìæýýòýé õóâèí, ñàâ• Õàÿãäàë ìóó öààñ áîëîí ñîíèí• Øîõîé• Ïðîåêòîð• õóó÷èí íîîðõîé õóâöàñ• õàðàíäàà• ºíãèéí õàðàíäàà áîëîí ºíãèéí öýðä

Ýäãýýðèéã áýëäñýíèé äàðàà . . . .Õàíàà ñîíãîõÕàíàà ñîíãîõÕàíàà ñîíãîõÕàíàà ñîíãîõÕàíàà ñîíãîõÕàíûõàà áàéðëàë, õýìæýýíèé òóõàé áîäîîðîé.Õîëîîñ õàðàãäàõ óó? Øàò õýðýãòýé þó? Òàáàðèëãûí øàòàà ò¿ðýýñëýõ õýðýãòýé þó? ßâãàíçîð÷èã÷ íàðò ñààä áîëîõã¿éãýýð àæèëëàõàäõàíãàëòòàé çàé áàéíà óó ãýäãèéã àíõààðààðàé.Òóõàéí õàíûí ýçýìøèã÷, îðîí íóòãèéí àëáàíòóøààëòíóóäààñ çºâøººðëèéã íü àâàõ õýðýãòýé.Ãàäàðãóó íü òîîñãîí, øîõîé ÷óëóó ýñâýë øàâàðäñàíáåòîí áàéæ áîëíî. Èéíõ¿¿ çóðàõàä áýëòãýõõýðýãòýé þì.Õàíàà áýëòãýõÕàíàà áýëòãýõÕàíàà áýëòãýõÕàíàà áýëòãýõÕàíàà áýëòãýõÕýðâýý ãàäàà õàíàí äýýð àæèëëàæ áóé áîë ãàäàðãóóíü ñàéí íºõöºëòýé /áóäàã ÷èéãòýé ¿éðýìòãèéõàíàí äýýð íààëäàõã¿é/ ýñýõèéã íü øàëãààðàé.Õàíûí çóðãèéí õýð óäààí õàäãàëàãäàõ íü õàíûí÷àíàðààñ øàëòãààëäàã. Çàìàã, õºâä, õàã, ºâñèéãöýâýðëýæ øèð¿¿í ¿ñòýé áàãñ, æààõàí õëîðûíøîõîéí óóñìàëààð öýâýðëýõ õýðýãòýé áàéõ.Öàã àãààð ñàéõàí áàéõ ¿åä çóí õàíûí çóðãèéãáóäâàë õàìãèéí ñàéí áºãººä õàíûí çóðàã õàòàõõóãàöààòàé áàéõ áîëíî.Ø¿ëòýä òýñâýðòýé òîãòâîðæóóëàõ óóñìàëûã õàíûíãàäàðãóóíä áóäàã æèãä áóñ ä¿ðõýãäýõýýñ ñýðãèéëæñóóðü áóäàã áîëãîí õýðýãëýíý.

Ýõëýýä øèíãýëñýí ýìóëñýí áóäãèéí ñóóðü áóäãààðõýðýãëý. Õàíûí çóðãèéí ºíãºòýé òîõèðîõ ºí㺺ñîíãî. Õàòòàë íü õ¿ëýý.ÇàãâàðÇàãâàðÇàãâàðÇàãâàðÇàãâàðÑîíãîñîí õàíàí äýýðýý òîõèðîõ õàíûí çóðãèéííàðèéâ÷èëñàí çàãâàð äýýðýý àæèëëà. Çàãâàðààïðîåêòðèéí òóñëàìæòàéãààð õàíàí äýýðýýòºëºâëºæ áîëíî. Ýñâýë òàëáàéí îãòëîëöîëàøèãëàí àíõíû çàãâàðààñ òîìðóóëæ áîëîõ þì.Õàíàí äýýð áóóëãàñàí çàãâàðûí òºëºâëºãººãººòýìäýãëýõäýý øîõîé, ºíãèéí öýðä, õàðàíäàààøèãëààðàé.ÁóäàãÁóäàãÁóäàãÁóäàãÁóäàãÝíãèéí óñàí øîõîéí áóäàã íü õóäàëäàí àâàõàä¿íýòýé ÷ àæèëëàõàä õÿëáàð áàéäàã. Ýíý íü 6æèëèéí íàñòàé íàéäâàðòàé õàíûí çóðãèéã á¿òýýäýã.Òóñãàé ãàäààäûí ýìóëüñýí áóäàã íü èë¿¿ ºðòºãòýéáàéäàã. ªíãºíèé ñîíãîëò ìóóòàé ÷ 12 æèëèéííàñòàé áàéäàã.ªíãèéí áóäãàà æèæèã ñàâàíä þ¿ëýýä îéð îéðõîëèõ õýðýãòýé. Áóäàã äóñàëæ, áàãñ óíàæ, ëààçàààëäàæ øàë, ÿâãàí çàìàà õàëòàðòóóëàõààñ ñýðãèéëýíñîíèí äýâñýýðýé.Ãàäíà òàëûã íü ïààëàíäàõ, òîñëîõÃàäíà òàëûã íü ïààëàíäàõ, òîñëîõÃàäíà òàëûã íü ïààëàíäàõ, òîñëîõÃàäíà òàëûã íü ïààëàíäàõ, òîñëîõÃàäíà òàëûã íü ïààëàíäàõ, òîñëîõÕàíûí çóðãàà òýñâýðòýé áàéëãàõûí òóëä ëàê öàöàõþìóó, òîñîëáîë ç¿ãýýð

23

Àðä÷èëëûí õàíàÀðä÷èëëûí õàíàÀðä÷èëëûí õàíàÀðä÷èëëûí õàíàÀðä÷èëëûí õàíàÀðä÷èëàëûí õàíà õèéõ ñàíààã îëîí ñóðãóóëü äýýð òóðøæýý. Òîìóðò õàíà õèéãýýä õ¿¿õýä á¿ð õ¿íèé ýðõèéí òàëààðõ ¿çýë áîäëîîöààñàí äýýð èëýðõèéëýí çóðæ áè÷èõ çýðãýýð áýëäýæ ¿¿íèéãýýýâë¿¿ëæ íààñààð õàíàà á¿ðíý.Õàíà õèéõ ýíý õºäºë㺺íèé ñàíàà 1979 îíä Õÿòàäààñ ãàðàëòàé.Õÿòàäàä àðä÷èëàëûã àâ÷ðàõûã óðèàëæ õ¿ì¿¿ñ ººðñäèéí ¿çýëáîäîë, ø¿¿ìæëýëèéã áè÷èí Áýýæèíãèéí ×àí Àíû ãóäàìæèíäõàäæýý. Òýð õ¿ì¿¿ñèéã îëîíõèéã íü äàðàà íü áàðèâ÷èëæ õîðüñîíáàéíà.Èéì õàíà õèéõäýý çºâøººðºëòýé ãàçàð áîðîî öàñàíä íîðîõîîðã¿éáàéðàíä þìóó ãóäàìæèíä àëü áîëîõ îëîí õ¿í öóãëàäàã õýñýãòòàâèàðàé. Õ¿ì¿¿ñèéí ¿çýë áîäëûã À3-èéí õýìæýýòýé öààñàí äýýðáè÷¿¿ëæ, çóðóóëààä òîîñãî ìýò ç¿éí íààñààð õàíûã á¿ðíý.

Àðä÷èëëûí õàíûãÀðä÷èëëûí õàíûãÀðä÷èëëûí õàíûãÀðä÷èëëûí õàíûãÀðä÷èëëûí õàíûã

õèéõõèéõõèéõõèéõõèéõ• Õèéõýä 1 ºäºð õýðýãëýõýä 2 äîëîî õîíîã

• 2 ì ºíäºð 18 ì óðòòàé õàíà õèéõýä îëîí ìàø, îëîí æèæèãõàòóó öààñàí õàéðöàãíóóä

• Öàâóó, áàãñ

24

Ìîçàéê ÿàæÌîçàéê ÿàæÌîçàéê ÿàæÌîçàéê ÿàæÌîçàéê ÿàæõèéõ âýõèéõ âýõèéõ âýõèéõ âýõèéõ âý

• Öººõºí õýäýí ºäºðò õèéíý• Öåìåíòýí øàë þìóó òîîñãîí õàíàí äýýðìàø ñàéí öàâóóãààð õàãàðõàé øèë, øààçàí,ïëèòà, õóâàíöàð, ìîä, òºìºð, òîâ÷, ñàìðûí ÿñ,öàõèëãààí

Õèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÝõëýýä ìîçàéê õèéõ ñóóðèí äýýðýý çàãâàðûãíü ãàðãàæ çóðààä íààõ ç¿éëñýý áàéðëóóëæ ºíãºáîëîîä õýìæýýã íü òîõèðóóë. Äàðàà íü íààõç¿éëñýý àâààä ãàäàðãóóã ñàéí öýâýðëýæ öàâóóãààò¿ðõ. Öàâóóãàà õàòàõààñ ºìíº áýëäñýí æèæèãõýñã¿¿äýý àëü áîëîõ øàõàæ íààãààðàé. 24 öàãõàòààãààä òàíû óðàí á¿òýýë áýëýí áîëíî.Ìàðãààø íü òà õýðâýý øèë øààçàíãààð õèéñýíáîë óãààæ öýâýðëýõ þìóó ººð ç¿éëýýð õèéñýíáîë ëàêäàæ ºí㺠îðóóëáàë á¿ð ç¿ãýýð.

Çóðãèéí òàéëáàðËîíäîí äàõü Êîëóìáûí áàãà ñóðãóóëèéí õ¿¿õä¿¿äèéíõèéñýí ìîçàéê. • Õ¿¿õýä çàëóó÷óóä ¿çýë ñàíààíûõîðèãäëóóäàä ººðñäèéí õèéñýí èë çàõèäëàà èëãýýæáàéãàà íü. • Êîëóìáûí áàãà ñóðãóóëèéí õ¿¿õä¿¿äóðàí á¿òýýë÷ Ðàéìîíä Áðèãò ýðõ ÷ºëººíèé èëçàõèäàë õèéñíèéãýý ¿ç¿¿ëæ áàéãàà íü

25

Øèíý÷èëñýí èë çàõèäàëØèíý÷èëñýí èë çàõèäàëØèíý÷èëñýí èë çàõèäàëØèíý÷èëñýí èë çàõèäàëØèíý÷èëñýí èë çàõèäàë• ªðòºã áàãàòàé

• Õèéõýä íýã îðîé áîëíî. Çàðàõàä íýã ºäºð

• ªíãèéí öààñ, öàâóó, àøèãëàñàí èëçàõèäàë, õàé÷, øóãàì, êàìïàíèò àæëûíóäèðäàìæ

Èë çàõèäëàà äàõèí àøèãëàæ, áîðëóóëæ áàñ èëãýýíýÈõ Áðèòàíèä õ¿¿õýä çàëóó÷óóä 12 äóãààð ñàðäàøèãëàñàí èë çàõèäëóóäàà öóãëóóëäàã. Àæèë÷èíçºãèéí¿¿ä øèã ë öóãëàæ ñóóãààä ºí㺠¿çýìæòýéèë çàõèäëóóäûã íýã îðîé ë õèé÷èõäýã. Òýãýýä èë

çàõèäëàà äóãòóéëààä ìàðãààø íü ¿çýë ñàíààíûõîðèãäëóóä áîëîí, õ¿íèé ýðõèéí õàìãààëàã÷äàäèëãýýõèéã óðèàëàí, áîðëóóëäàã áàéíà. Ýíý àæèëÝÈ-èéí Èë çàõèäàë èëãýýõ óëàìæëàëò êàìïàíèòàæèë áîëîîä áàéíà.

Õèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÕèéõ àðãàÀ4-èéí õýìæýýòýé ºíãèéí öààñûã õî¸ð õóâààñíû òàëûãíóãàëæ íýã òàë äýýð íü õóó÷èí èë çàõèäëûí ºíãºëºã çóðãèéãõàé÷ëàí íààíà. Õàðèí ÝÈ-ýýñ èðñýí óäèðäàìæèéí äàãóóçàõèäàë áè÷èõ õ¿ì¿¿ñýý ñîíãîîðîé.

26

ÝÈ çàõèäàë áè÷èõ, ãàðûí ¿ñýã öóãëóóëàõ ¿éë àæèëëàãààäýëõèé äàÿàð çîõèîí áàéãóóëäàã. Áèäíèé õ¿íèé ýðõèéíàñóóäëààð äýâø¿¿ëñýí óðèàëãà, øààðäëàãà, èë çàõèäàëäýýð æèæèãõýí òîñãîíû õýäõýí çóóí õ¿íýýñ òîì õîòûí îëîíìÿíãàí èðãýä óóë îâîî øèã èõ ãàðûí ¿ñýã çóðàõ ÷ òîõèîëäîëáèé. Õàìãèéí ãîë íü èë çàõèàë öóãëóóëàõ ñîíèðõîëòîé àðãàáîäîæ îëîõ, ò¿¿íèéãýý õ¿ì¿¿ñò õ¿ðãýõýä àíõààðààðàé.

Èë çàõèäàëÈë çàõèäàëÈë çàõèäàëÈë çàõèäàëÈë çàõèäàë

Èë çàõèäëàà õèéñýí ñàìáàðÈë çàõèäëàà õèéñýí ñàìáàðÈë çàõèäëàà õèéñýí ñàìáàðÈë çàõèäëàà õèéñýí ñàìáàðÈë çàõèäëàà õèéñýí ñàìáàðÍýã òºðëèéí èë çàõèäàë ººð, ººð ºð㺺ðõýâëýãäñýí áàéâàë ò¿¿í äýýðýý ãàðûí ¿ñýãöóãëóóëààä ýâë¿¿ëæ íààñààð ¿ã á¿òýýí õàðóóëæáîëíî. Ýð¿¿ ø¿¿ëòèéã çîãñîî¸ ãýñýí ¿ãèéã îëîíçóóí èë çàõèäëààð á¿òýýæ îëíû ìýäýõ ãàçàð¿ç¿¿ëæ áàéñàí òîõèîëäîë áàéäàã.

Àâàðãà èë çàõèäàëÀâàðãà èë çàõèäàëÀâàðãà èë çàõèäàëÀâàðãà èë çàõèäàëÀâàðãà èë çàõèäàëÕýâëýëèéí ãàçðóóä îäîî þóã ÷ õýâëýõýýð õ¿÷èí÷àäàëòàé áîëæ õºãæèæ áàéíà. Õ¿íòýé çýðýãöýõýýðºíäºð èë çàõèäàë õýâë¿¿ëýýä õ¿ì¿¿ñýýð ãàðûí ¿ñýãçóðóóëæ áîëíî ø¿¿.

Õýâýýð èë çàõèäàë õèéõÕýâýýð èë çàõèäàë õèéõÕýâýýð èë çàõèäàë õèéõÕýâýýð èë çàõèäàë õèéõÕýâýýð èë çàõèäàë õèéõÂààðàí äýýð ä¿ðñýý ñèéëæ áýëäýýä äýýð íü õàðáýõ þìóó áóäãàà ºíõð¿¿øýýð ò¿ðõýæ èë çàõèäëûíöààñàí äýýðýý òàâèíà. Äàðàà íü õàòàõààð ä¿ðñá¿õèé õýñãýý õàé÷ëàí áýëäýýä èë çàõèäëûí öààñàí

äýýðýý íààãààðàé. Ýíý àðãààð îëîí èë çàõèäàëõýâëýõ òîõèðîìæòîé ø¿¿.

Çóðãèéí òàéëáàð

• ÀÍÓ: Óðèàëãàä ãàðûí ¿ñýã öóãëóóëæ áàéãàà íü,ªìíºä Ñîëîíãîñ: Õîõèðîã÷ Õîí Ñîí-äàìûí õèéñýíýð¿¿ ø¿¿ëòèéã ýñýðã¿¿öñýí èë çàõèäëóóä• Èõ Áðèòàíû Äàóíèí ãóäàìæíû ãàäàà ¿ç¿¿ëæáàéãàà àâàðãà èë çàõèäàë. • Õýâýýð èë çàõèäàëõèéæ áàéãàà íü

27

興興興興興

ÝÈ-èéí áýëýã òýìäýã íü ºðãºñò òºìðººð îðîîñîíàñààñàí ëàà áàéäàã. ÝÈ-èéã ¿¿ñãýí áàéãóóëàã÷Ïèòåð Áåíåíñîí “ßàñàí õàðàíõóé þì áý ãýæõàøãèðñíààñ ßäàæ òà ººðºº íýã ëàà àñàà” ãýñýíÕÿòàäûí Êóíçèéí ñóðãààëèéã áàéãóóëëàãûíõààóðèà áîëãîñîíòîé ýíý íü õîëáîîòîé. 1961 îíäÕàìüñòýäèéí ÝÈ-èéí á¿ëãèéí ãèø¿¿í óðëàà÷Äèàíà Ðýäâ¿¿ä ýíý ëîãîíèé çàãâàðûã á¿òýýñýíãýäýã. ÝÈ-èéí ýíý òàíèõ òýìäãèéã ¿éë àæèëëàãààá¿ðòýý çààâàë òóñãàæ áàéõ íü ÷óõàë þì. Ëààãààòºðºë á¿ðèéí ¿éë àæèëëàãààíä ÿíç á¿ðýýð õèéíõýðýãëýæ áîëíî.

Ñàí àðâèæóóëàëòÑàí àðâèæóóëàëòÑàí àðâèæóóëàëòÑàí àðâèæóóëàëòÑàí àðâèæóóëàëòÝÈ-èéí Áåëüãè, Àâñòðàëè çýðýã îëîí ñàëáàð æèëá¿ðèéí 12 äóãààð ñàðä Ëàà àñààõ õ¿íäýòãýëèéíºäºð çîõèîí áàéãóóëäàã. Ýíý ºäðººð ãýðýýðýýÝÈ-èéí õ¿íèé ýðõèéí òàëààðõè óðèà, ä¿ðñèéãõýâëýñýí ëàà îëîí çóóãààð íü áîðëóóëæ ñàíàðâèæóóëàëò õèéäýã áàéíà. Õðèñòèéí øàøèíòàéîðíóóä áîëîí á¿ëýã õ¿ì¿¿ñèéí õóâüä 12 äóãààðñàðä òóñãàé áàÿð òýìäýãëýäýã òóë ëàà õóäàëäààëàõèõ òîõèðîìæòîé ¿å þì.

Ëààí òýìäýã, ýýìýãËààí òýìäýã, ýýìýãËààí òýìäýã, ýýìýãËààí òýìäýã, ýýìýãËààí òýìäýã, ýýìýãÌåêñèêò òºìºð äýýð ÷óëóó íààæ ýýìýã, ÷èìýãëýëèõ õèéäýã. Ýíý ñàëáàðûí ãèø¿¿ä èéì ºíãºëºãëààã õèéæ 5-10 ôóíòýýð áîðëóóëæ àìæèëòòàéñàí àðâèæóóëàëò õèéæ áàéæýý. ̺í áóñàä ñàëáàðò÷ ìºí㺠áîëîí ìåòàëààð ýíãýðèéí òýìäýãõèéñíèéã õ¿ì¿¿ñ õóäàëäàí àâàõ äóðòàé.

1. Äýëã¿¿ðýýñ äàë ìîäíû òîñîîð õèéñýí ëààíûòîñîî àâààä 纺ëºí ãàëààð õàéëóóë2. Ëààãàà ºíãºëºã áîëãîõ áóäàã áîëîí ¿íýðîðóóëàã÷àà ç¿éëñýý õèéæ ìîäîí ñàâààãààð õóòãà3. Ýð÷èëñýí óòñàà ñóóðèíä áýõëýýä, òîñîîõàéëóóëàí õýâýíä öóòãàñíû äàðàà ¿ç¿¿ðèéã ìºíòàãàíä áýõýë.4. Öàðöàæ áýëýí áîëñíû äàðàà öàãààí ñàìáàðûíôëîìàñòåðààð çóðãàà çóðæ áîëíî. Áàñ íààäàã çóðàãáàéâàë õýâëýýä áýëäýæ áîëíî.

Ëààã ÿàæËààã ÿàæËààã ÿàæËààã ÿàæËààã ÿàæõèéõ âýõèéõ âýõèéõ âýõèéõ âýõèéõ âý

ÑàíóóëãàÑàíóóëãàÑàíóóëãàÑàíóóëãàÑàíóóëãà1. Òîñîî õàéëóóëæ îðõèæáîëîõã¿é2. Õàéëóóëàõ ñàâàíäàà äàâõàðàÿãà þìóó ëààçàíä õèéæ òîñîîõàéëóóëíà3. Òîñîíäîî óñ á¿¿ õîëü4. Òîñ àñãàðààä ãàë ãàðâàë óñ á¿¿öàö5. Òîñîî õýò õàëààæ áîëîõã¿é

28

Çóðãèéí òàéëáàð• Äåðáèãèéí íýãýí áàðàíä ëààíû õýëáýð ¿¿ñãýõýýð ñàíàðâèæóóëàëò õèéæ áàéãàà íü. • ÝÈ-èéí ¿¿ñãýí áàéãóóëàã÷Ïèòåð Áåíåíñîí ëàà àñààæ áàéãàà íü. • Ãðàíòõàìèéí ÝÈ-èéí á¿ëãèéí Æîí Êóññåëèéí õèéñýí ýýìýã, ç¿¿ëò. • Èëçàõèäëààð ÷èìýãëýñýí ìîä

Õÿòàäûí äýíë¿¿Õÿòàäûí äýíë¿¿Õÿòàäûí äýíë¿¿Õÿòàäûí äýíë¿¿Õÿòàäûí äýíë¿¿

Õÿòàäûí óäèðäàã÷ Æó Ðîíæè Ëîíäîíä àíõ àéë÷ëàõ¿åýð 2 ìåòðèéí ºíäºðòýé öààñàí äýíë¿¿ã õèéæ øºíº÷ ãýðýëò¿¿ëýí ¿ç¿¿ëæ áàéæýý. Çàéãààð àæèëëàäàããýðëèéã äîòîð íü àñààõàä õàð öàãààíààð õýâëýñýíÕÿòàäûí ¿çýë ñàíààíû õîðèãäëóóäûí çóðàã òîäãýðýëòýæ áàéñàí þì.

29

Äààâóóí äýíë¿¿ãÄààâóóí äýíë¿¿ãÄààâóóí äýíë¿¿ãÄààâóóí äýíë¿¿ãÄààâóóí äýíë¿¿ã

ÿàæ õèéõ âýÿàæ õèéõ âýÿàæ õèéõ âýÿàæ õèéõ âýÿàæ õèéõ âý

ÝÈ-èéí 40 æèëèéí îéãîîð òóõàéí æèëä ñóëëàõààðàæèëëàæ áàéñàí ¿çýë ñàíààíû õîðèãäëóóäûíçóðàã á¿õèé äààâóóí äýíë¿¿ã õèéæ áàéñàí þì.

Äààâóóí äýíë¿¿ õèéõ àðãàÄààâóóí äýíë¿¿ õèéõ àðãàÄààâóóí äýíë¿¿ õèéõ àðãàÄààâóóí äýíë¿¿ õèéõ àðãàÄààâóóí äýíë¿¿ õèéõ àðãà

• Òºìºð ðàìûã òóóçààð îðîîíî.

• Ñàâõ îãòëîëöóóëàí õàäíà

• 40 ñì-èéí ñàâõûã ãýðýëòýé õàìò äºëºíäîòîð áýõýëíý

• Ãÿëãàð äààâóó

• Îãòëîëöñîí ñàâààíóóäûã õàòóó õóâàíöàðöàãèðàãò í¿õëýí òîãòîîíî

• Äýíë¿¿íèé ãîë áîëãîæ 1,5 ì-èéí óðòñàâàà õèéíý

• Ãîëûí á¿ä¿¿í ñàâààíààñ ýíý õýñãýýðãàðàà îðóóëàí áàðèíà

• ¨ðîîëä áàñ ñàâõ îãòëîëöóóëàí áýõëýíý

• Ñàâõíóóäûí õ¿ðýýíä áàñ òîãòîîíî.