mÔ hÌnh quẢn lÝ tĂng huyẾt pvnha.org.vn/upload/hoinghi/dh14/ps2- mo hinh ql tha 2014 bs pham...

MÔ HÌNH QUẢN LÝ TĂNG HUYẾT ÁP

TS.BS. PHẠM THÁI SƠN

Viện Tim mạch Việt Nam, Bệnh viện Bạch Mai

Chương trình Quốc gia Phòng, chống Tăng huyết áp

Điều tra THA (9832 người lớn, >= 25 tuổi) Quần thể ước tính: 44 million

THA có đ/trị & K/soát được (36.3%; 265/730)

Quần thể ước tính: 1.2 triệu

THA có điều trị (61.1%; 730/1194)


Biết bị THA (48.4%)


THA có Đ/trị nhưng chưa K/S (63.7%; 465/730)


Không điều trị THA (38.9%; 464/1194)


Không biết THA (51.6%; 1273/2467)


THA (25.1%; 2467/9832)

Quần thể ước tính: 11 triệu

Huyết áp bình thường (74.9%; 7356/9832 )

Quần thể ước tính: 33 triệu

9.8 triệu có sức khoẻ bị THA ảnh hưởng

CÁC TỶ LỆ VỀ THA Ở NGƯỜI LỚN VN & DÂN SỐ ƯỚC TÍNH (*)

(*): Son PT et al. J Hum Hypertens 2012;26(4):268-80.

Tăng huyết áp Điều tra 1992

(%)

Điều tra 2008

(%)

- Tỷ lệ (prevalence) 11.2 25.1

- Biết bị THA (awareness) 32.5 48.4

- Điều trị (treatment) 13.5 29.6

- Kiểm soát (control) (*)

4.0 10.7

(*) HA < 140/90 mmHg

Tỷ lệ, nhận biết, điều trị và kiểm soát THA qua 2 điều tra quốc gia THA 1992 & 2008

(*): Trần Đỗ Trinh Dịch tễ học THA, BC đề tài cấp nhà nước, 1992 (**): Son PT et al. J Hum Hypertens 2012;26(4):268-80.

(*) (**)

Phân loại HA

Người lớn VN ≥ 25 tuổi

(Số dân ước tính: 44 triệu)

Nam

(Số dân ước tính: 21.8 triệu)

Nữ

(Số dân ước tính: 22.2 triệu)

%

Số dân ước tính

(triệu)

%

Số dân ước tính

(triệu)

- Tối ưu 32.9 7.2 45.6 10.1

- Bình thường 25.3 5.5 23.2 5.2

- Tiền THA 16.6 3.6 11.8 2.6

- THA gđ 1 (Nhẹ) 16.6 3.6 11.7 2.6

- THA gđ 2 (Vừa) 5.9 1.3 5.1 1.1

- THA gđ 3 (Nặng) 3.7 0.8 2.6 0.6

6,2

8,6

TỶ LỆ & DÂN SỐ ƯỚC TÍNH (*) THEO PHÂN LOẠI HA (**) CỦA NGƯỜI LỚN VN ≥ 25 TUỔI

(*): Son PT et al. J Hum Hypertens 2012;26(4):268-80. (**): Bộ Y tế. Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị THA, 2010

TỶ LỆ THA CAO

TỶ LỆ THA ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ THẤP

SỐ NGƯỜI DÂN BỊ THA CẦN ĐƯỢC ĐIỀU TRỊ BẰNG THUỐC HẠ HA LỚN

SỐ BN THA ĐIỀU TRỊ ĐẠT HUYẾT ÁP ĐÍCH

THA VN

LÀM THẾ NÀO ĐỂ QL >11tr

NGƯỜI BỊ THA ?

RẤT THẤP

Cấp hành chính

Y tế Cơ sở y tế

Cấp trung ương

Bộ Y tế - Các Vụ, Cục, Ban

- 36 BV, Viện trực thuộc TW

Tỉnh / thành phố

Sở Y tế

- 63 Sở Y tế - 321 BVĐK tỉnh/ thành phố, BV CK - 63 TTYTDP - 63 TTTTGDSK

Quận / huyện

TTYT BVĐK Phòng YT

- 697 TTYT quận/ huyện - 645 BVĐK, Phòng khám - 3,014 Đơn vị YTDP

Xã / phường Trạm YT - 11,112 Trạm YT xã/ phường - CTV thôn bản

HỆ THỐNG Y TẾ CHĂM SÓC SỨC KHOẺ (*)

Tuyến bệnh viện Tổng số Bệnh viện

SL %

BV trực thuộc Bộ Y tế 36 3,1

BV tuyến tỉnh 321 27,9

BV tuyến huyện 645 56,2

BV ngành 25 2,1

BV tư nhân 121 10,5

Tổng 1148 100

(*) Theo số liệu của Cục Quản lý khám, chữa bệnh tính đến 31/12/2010

QUẢN LÝ TĂNG HUYẾT ÁP TẠI TUYẾN CƠ SỞ (*)

Sàng lọc chủ động (cơ

hội) và sàng lọc có định

kỳ để phát hiện ca THA

mới trong cộng đồng

Quản lý và điều trị THA ngay tại tuyến cơ sở

Tích cực thay đổi lối sống kết hợp với thuốc hạ áp

Truyền thông về THA và

các yếu tố nguy cơ tim

mạch cho cả cộng đồng

Các đơn vị điều trị THA tuyến trên, Viện/khoa/phòng chuyên khoa về tim mạch

Kết hợp với các chương

trình quản lý bệnh không

lây nhiễm trong cộng đồng

Ghi nhận về các biến cố

tim mạch hoặc tác dụng

phụ khi điều trị thuốc

Đánh giá nguy cơ tim

mạch tổng thể

Giám sát & Theo dõi định kỳ Tìm tổn thương cơ quan đích và

biến chứng

Đánh giá nguy cơ tim mạch tổng

thể

Chuyển tuyến trên khi: THA tiến triển

THA với số HA quá cao

(>220/120 mmHg) có đe dọa biến

chứng

Nghi ngờ THA thứ phát

THA kháng trị

(*): Hướng dẫn chẩn đoán & Điều trị THA, Bộ Y tế - 2010

Truyền thông về THA và các yếu tố nguy cơ tim mạch cho cả cộng đồng

82

30 29

17 17

10

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

Truyền hình Đài phát thanh quốc gia

Báo chí Đài phát thanh địa phương

Nhân viên y tế Tài liệu truyền thông

Nguồn cung cấp thông tin, kiến thức về THA cho người dân, 2010

- Đa phương tiện, đặc biệt các phương tiện truyền thông đại chúng - Trên phạm vi toàn quốc, lồng ghép với CT P/C các bệnh NCD - Đa đối tượng, ngay cả cho học sinh, sinh viên

Sàng lọc phát hiện THA mới trong cộng đồng

• Lồng ghép việc phát hiện sớm tăng huyết áp trong khám, chữa bệnh thường quy tại tất cả các tuyến.

• Lồng ghép với sàng lọc phát hiện sớm bệnh của các bệnh NCD khác như ĐTĐ

• Đối tượng người dân từ 40 tuổi, có nguy cơ bị bệnh tim mạch cao.

• Sàng lọc "cơ hội", chủ động nhất là tại tuyến xã/ phường.

• Sàng lọc tập trung, định kỳ có chuẩn bị, khoảng 5 - 10 năm/lần

4 BƯỚC ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP TẠI TUYẾN CƠ SỞ (*)


PHÂN TẦNG NGUY CƠ MẮC BỆNH TM Ở BN THA (*)

Bệnh cảnh

Huyết áp

Bình Thường

Tiền

Tăng Huyết áp*

Tăng Huyết áp

Độ I

Tăng Huyết áp

Độ II

Tăng Huyết áp

Độ III

Huyết áp Tâm thu

120 - 129 mmHg

và

Huyết áp Tâm trương

80 - 84 mmHg


130 - 139 mmHg

và


85 - 89 mmHg


140 - 159 mmHg

hoặc


90 - 99 mmHg


160 - 179 mmHg

hoặc


100 - 109 mmHg


≥ 180 mmHg

hoặc


≥ 110 mmHg

Không có

yếu tố nguy cơ tim

mạch nào khác

Nguy cơ thấp Nguy cơ

trung bình Nguy cơ cao

Có từ 1-2 yếu tố

nguy cơ tim mạch

(YTNCTM) khác

Nguy cơ thấp Nguy cơ thấp Nguy cơ

trung bình

Nguy cơ

trung bình

Nguy cơ

rất cao

Có ≥ 3 YTNCTM khác

hoặc hội chứng

chuyển hóa

hoặc tổn thương

cơ quan đích

hoặc tiểu đường

Nguy cơ

trung bình Nguy cơ cao Nguy cơ cao Nguy cơ cao

Nguy cơ

rất cao

Đã có biến cố hoặc

bệnh tim mạch hoặc

có bệnh thận mạn tính

Nguy cơ

rất cao

Nguy cơ

rất cao

Nguy cơ

rất cao

Nguy cơ

rất cao

Nguy cơ

rất cao


Bệnh cảnh

Huyết áp

Bình Thường

Tiền

Tăng Huyết áp*

Tăng Huyết áp

Độ I

Tăng Huyết áp

Độ II

Tăng Huyết áp

Độ III


120 - 129 mmHg

và


80 - 84 mmHg


130 - 139 mmHg

và


85 - 89 mmHg


140 - 159 mmHg

hoặc


90 - 99 mmHg


160 - 179 mmHg

hoặc


100 - 109 mmHg


≥ 180 mmHg

hoặc


≥ 110 mmHg

Không có

yếu tố nguy cơ

tim mạch nào khác

Theo dõi Huyết áp định kỳ Theo dõi Huyết áp định kỳ

Tích cực thay đổi lối sống

Kiểm soát YTNC vài tháng

+

Dùng thuốc nếu không

kiểm soát được huyết áp


Kiểm soát YTNC vài tuần

+




Kiểm soát yếu tố nguy cơ

+

Dùng thuốc hạ áp ngay

Có từ 1-2

yếu tố nguy cơ

tim mạch (YTNCTM)

khác







+





+





+


Có ≥3 YTNCTM khác

hoặc hội chứng

chuyển hóa

hoặc tổn thương

cơ quan đích





+

Cân nhắc điều trị thuốc Tích cực thay đổi lối sống


+

Điều trị thuốc



+




+


Có bệnh

tiểu đường





+


Đã có biến cố hoặc

có bệnh tim mạch

hoặc có bệnh thận

mạn tính



+




+




+




+




+


ĐIỀU TRỊ THA DỰA TRÊN PHÂN TẦNG NGUY CƠ MẮC BỆNH TM


75

64

38

25

11

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Trạm Y tế Bệnh viện huyện Bệnh viện tỉnh,

bệnh viện TW

Phòng khám tư

nhân

Tự điều trị

Tập quán & thói quen KCB về THA của người lớn VN, 2010

- Phân tầng nguy cơ tổng thể mắc bệnh tim mạch trong 10 năm tới - Áp dụng chặt chẽ các biện pháp điều trị không dùng thuốc - Sử dụng các thuốc hạ áp genegic hiện có sản xuất trong nước - Điều trị các bệnh và các YTNC TM khác kèm theo - Theo dõi, khám, đánh giá lại nguy cơ tổng thể mắc bệnh tim mạch định kỳ khi

bệnh đã ổn định tối thiểu 1 tháng / 1lần hoặc lâu hơn - Giám sát tuân thủ điều trị, ghi nhận các biến cố tim mạch và các tác dụng phụ ĐT

ĐIỀU TRỊ TĂNG HUYẾT ÁP TẠI TUYẾN CƠ SỞ (tiếp)

KIẾN NGHỊ • Đưa tăng huyết áp vào danh sách các bệnh mạn tính và được khám cấp phát thuốc

định kỳ theo chế độ bệnh CẦN CHỮA TRỊ DÀI NGÀY tại cơ sở khám chữa bệnh ở tất cả các tuyến từ trung ương đến địa phương, tối thiểu khám và cấp thuốc 1 tháng / 1 lần.

KIẾN NGHỊ • Đưa tăng huyết áp vào danh sách các bệnh được khám chữa bệnh tại các

trạm y tế. Bảo hiểm y tế chi trả thù lao cho người khám & chi phí cho điều trị tăng huyết áp

• Xây dựng danh mục thuốc hạ huyết áp bao gồm 5 nhóm thuốc cơ bản: 1/ Lợi tiểu thiazide; 2/ thuốc ức chế men chuyển; 3/ thuốc chẹn kênh canxi; 4/ thuốc chẹn thụ thể AT1; 5/ thuốc chẹn bêta giao cảm có chọn lọc trên tim và đưa các thuốc này vào Danh mục các thuốc thiết yếu tại tuyến quận/ huyện và tuyến xã/phường (đề nghị có danh mục thuốc giống nhau và được bảo hiểm y tế chi trả như nhau ở cả 2 tuyến cơ sở này), ưu tiên các thuốc genegic đã được sản xuất trong nước.

• Để có thể QL được 12 triệu người bị THA hiện có cần triển khai mô hình 4 bước điều trị THA tại tuyến cơ sở mà BYT đã ban hành 2010 tại tất cả 11.100 TYT xã/phường trên toàn quốc, .

KIẾN NGHỊ • Đưa khám sàng lọc tăng huyết áp vào quy trình khám bệnh thường quy tại

trạm y tế. Bảo hiểm y tế chi trả thù lao cho người khám sàng lọc tăng

huyết áp

• Xây dựng cơ chế chính sách cán bộ chuyên trách về tăng huyết áp tại tuyến

tỉnh/ thành phố và tuyến quận/ huyện.

• Xây dựng quy trình báo cáo thường niên tại các cơ sở y tế các cấp về ghi

nhận các ca mới mắc THA cũng như tử vong do các bệnh tim mạch nói

riêng và một số bệnh NCD khác giống như chế độ báo cáo hiện hành về các

bệnh lây nhiễm và DS SKSS.

• Có chủ trương, cơ chế và ngân sách cho nghiên cứu dịch tễ, khoa học ứng

dụng trong phòng chống THA nói riêng và bệnh tim mạch nói chung. Điều

tra dịch tễ học THA và các bệnh tim mạch định kỳ 10 năm/ 1 lần và từng

bước hoàn thiện hệ thống dữ liệu quốc gia về THA và các bệnh tim mạch

(có lồng ghép với các bệnh NCD khác).

KIẾN NGHỊ

• Huy động các đoàn thể, các tổ chức chính trị xã hội cùng tham gia phòng chống THA, BTM và các bệnh NCD khác.

• Lồng ghép với các hoạt động phòng chống NCD đặc biệt là công tác TTGDSK và kiểm soát các YTNC chung như béo phì, ăn mặn, hút thuốc lá, sử dụng nhiều rượu bia, ít vận động thể lực…

Xin cảm ơn sự chú ý của quý vị đại biểu!

mÔ hÌnh quẢn lÝ tĂng huyẾt pvnha.org.vn/upload/hoinghi/dh14/ps2- mo hinh ql tha 2014 bs pham...

Documents