iV %

|H b i fcti 1

D I S PU T A T1ONMDoUSU LOGICES

P A I At Jt, ' ij Ml

'IONEM! PROTONENS USUS LOGI-

C A. GENE RA L t M.Quam.»

Divinå affulgente gratiå,In inclyta R t'gu Upfalienft /Lcademi<t->y g

I S 11 B P R ii S 1 D l O ^ x-

I Ctä iffimi FiriM LAURENTII STIGZE-

L 1 i Logices Prüfessc.ris Ordinarij.

Puh'tce £xan>i#&ndAm propontt .

DANIEL JOHANNIS BEL-therns Ubfal.

In Collegio novo,ad diemp. OQobmhortea 7. matutinps.

.... y

Fur. in Bptft.NihH prodefl facienda didicille, & non faccre. Me-iius e(t oékire aliquid, quam cum periculo diicere.

Ubfalise, txcudebac ti b.iius Matthias, Arino 1650,

-, „H.N.. 5 4?rt

iÄfeöi'V

-

•• N i "V '■

'"V

im faxtre atcommodari: manumdt tabula. Kmm

#?©O60O©©o©©o0'©o©€oee©oeo©o©^&Vi r i f"

*s4dmodum Reverendts at% Clarißimi* inAcadc-mia Patria Ubfalienft Profefferibus.

Dn.M. OlavoLaurelio Dn.M. JohanniLenmoS.S. Tbtol. p. f. paßori tn-> S. S. Tbeot. p. ord. Scclcfié514Sdpercximio acp.t. Rcfl. Vaxalicnftspaß. diligent, acMagnifico. I p.t. R. M. Stipend.infpcHo~

Dn. M. SvENONt J. Wc- ri commendattßimo.ßrog. lingDar. ontntaL p.p. Dn. M JohAnni Staleno*acp.t. facult. pbtlojopb. De- Grac* hng. Profiß. ord.catto folertiß. Do. Jo h ann i Logc en i o J-

Dn. M. Mart INO Ol AI U. D.Ht/ior.p.p, tloq. extrcNycopcnfi> optices& Mecba- acp.t.R,M. Stip.wff.fidel.nices Profeß. pubU

ur et

Clarißtmo& Praflanttßmo ViroDn. M. JOHANNI PET. Huntero, SchoUUbf Rt&pr

dcxterr. tf dtftg. Pail. tnNEC N O N

Confultiß. ornatiß. at% ampltß Doflrtn* purttäte Humaniß1civit. Ubfaltcnfis. | at% Dottißitnis.

Da. Thomas Lau. 1 Dn. Pctro in QJreb paß. fid.Dn. Jonas Q. defig. / Conk Dn.Simooi*«@ammdp&fa*Olao Petri •vSena- | (aPaft.Dtgtlantßsmo.Johann i L. patri fuolt ori.

cbartßimo. \but.Gcrhardo@ffppfT.jlThum ac i<S$rm4ttmipriman

Dn. Laurentia in @farp*låfiäbf} dtligentiß\

Dn. Johanm Schonoaero in^3100 Cümmimßro aßtduo.

Ulis,(uia fautori&ut)protnotorihut acpraceptorihwy bisht nefaflortbuétpaert,Mécenatbm ac atnicoydtfputattonem hatteLogicam in gratt anitnt Tttijuyg/ov ac promottonts (fem jubmtßb& bumtltter tnjetibere duxjt, voluit ac d'buity

Daniel Job. Bclthci us Ubial. Reffondcns,

De*

USU LOGICjETitulusL

Quod fit aliquis Logicae ufusrV/.

rOD IN RELIQFORUMtraBatione ftudiorum arBé te¬ilendum monent cordati hominesjcjui fåfibißmitamfapiunt3($ean¬dern reBius alpsmonßrant; non_»efje ea fine ullo ad eximium ali-

quem, in communi vita ufum fYu&umq;, intrafcbo-larumparietes urgenda : id cumprimi* in tradeadiscognofcendifq; Logicae praeceptis, omnicurd dili¬gentia%provrdendumefl.

2. Ut enim Logica hoc, d reliquarum fiiett-tiarum, qua* reales vocant, indolediver[um ac'pecu-liare habet, quod non tarn in demonftrandis explican-dps% rerumjeu notionum primarum naturis-, quamin tradendps fabricandifq; utilibu6omnisfcienti&Cognition^ humana inftrumentis occupetur: ita totaad praeclarum aliquem in quot>ps accurata cognitio-A i nis

tio cLextri^actomntodari t mättum d' t/t&ul* +*»*41*:

ni* fapienti* fiudio ufum atq; frudlum referen¬da eft.

5. JQud etiam de caufa, mtnime eum ad fi-nem traduntur arti* Logic* pnecepta, ut in quali-cunt^ eorum cognitione fecurus acquiefcas, eaq;perre&um te atq; beatuai prasdices,^ Ü re jarru»eonfeffa, nihil ampliusprxceptorum beneßcio conje-quendum reßaret.

4. Licet enim ipfa pr*ceptorum cognitioContemnendanonfitiquippequread Logicam piaxinrefte inflituendam tam efl neceffaria, ut nifiiUifuppo-natur,praxi* ordinarie nulla} nifi velinconfiderata_»(fifinita, 'Velfaltem rudi*, inco'nfians nimiumij in-certa expeBandafit: tamen cum prascepta Logica_»cju6 fint generis > ut (fi fua natura in praxin feran-tur, ßf^'xnotionibus quas fecundas vocamus, ex-preffafint j qui* tanti illafaceret, ut in ijs addifcendi*multum laboris temporis infamere vettet, nifipraeclarum aliquod inde commodum, in aliarurrL.fcientiarum atq; facultatum tra$:ationibus, velin-telligendis refolvendifq;,velconcinnanais aceden-di*fe capfhrum (peraret?

f. Hocfiire quid proderit fineufu, quidcui£confentaneum argumentum fit, quid diffentaneum^jquo genus, quidfpecies, qu* enunchti, qu* fyllo- -gi/mi forma l Tanti id nimirumfucrit, quanti alte-

"

', tum

rum iUud qttorundam in pulvere opus^qui longo tem-pcrej multo Labore, plagus få doloribusmultvs didtce*runt tandem-, quid Grammaticas Genusfit-, quid Nu¬merus, quid Declinatio få conjugatio,ahaq, id genushorrida få velipfo fonopueris tremenda notionurrL*Grammaticarum nomina, ftne loquendi fcribendifapraxi.

6. Itaq ft ufpiam, hic certé omniummaximé„ veterum illuä-, CuiBono/ In cujuslibet Logictraßationüsfrontifpicio ob oculosponemum eft.contraqiiod varijsmodus bodiepeccari videmus ja nonpaucisNon nulli enim cum medtocridiligentia art is didice-runtprdcepta,ad nullaalia,nifiquditt libeüis fuis lo¬giets exprtfkviderunt, exempla åccommodant un-quam-, contenti bac fola laboris mercede,quod alijsLogicam edidiciße nonfalso poßintaffirmaro*

7- Sunt quiprdcepta ad ufum quendtim> extraanguftos Logicarum pagellarum limites , aliquandotränsferunttiliquidem\jed tamen ufum ifium-jn folasumbraticorum hominum difputationes, tanquamin piitrinum aliquod , compingere non verentur.lindenecj an få quomodo Logica Oratorum, Poeta-mm, Hißoricorum aliorumcj optimorum, cum in Di-vind tum bumand (apientidßudio,autborum leétio-niatque analyfiinferviat,/?e«/i'^e«/; ne^quern inin aliarum traßationum Genefi fraßum afferat,experirt conantur. £• Re-

tkJejei£Å tu&mmodari: tahuh. 4t|Ü "9*se»éj fa M

8. Reperlas denic^ nonnuUos tam vclfatuos]Velextreme infelices,quiomne tempuo omnem£ labo-rem-ique confumerepar erat,partim inmediocriprx-eeptorum Logicorum intelligentia,partim in plento'ri eorundem ufu , tribuunt fpinofis quibutåam nimi-um^fubtilibm ac prolixps ,deprxceptorum Logico¬rum ordine^ veritate & accuratione altercationbbus ac controverfijs, qu* non id tantühabent incom-trtodt^quod nonnifid do&ioribus pf inphilofophorumJcriptts diu multum^ volutatüs percipiantur; Jedetiam quod magna ex partefrugis fint expertes, (ßadolefcentibus alpsc^, qui in hocfiudio confenefcerc^non debent, admediocrem Logier cognitionemu/umpercattendum minus necellariae.

p. Dep/oranda borum conditio (ß imprüden*tia eß,idco nondifeentium neceffaria,quiafapervacuadidicerunt. Nunquam enim *velrarißime ad totiusLogic4 notitiam verum^prxceptorum ufum afpira-re queunt. Nam poßquam in contortps hifeegf in-IricatMdifputatiombmaliquot annorum curriculam-*confecermt, adaliud uitrt genmjaliave fludta anterapiuntur, quam optatum Logicorumßudiorum par¬tum , in necejßaria prxeeptorum intelligentia (fi ufuconfiftentem, con/picerepoßint.

to. Exemplo id fuo comprobatum eunO,plures forte quam Vellerns, ac belle admodum hatcferibe,

jiribentibut inmentem venit cujutdam , ridiculi di-carn an miferi ambigo j quiex Academijs redtensjduos fe integros in aßiduo Logier fiudio annoscontrivijfe amicisfaffut efl: ita tarnenut nondum abingentem perplexißimarum controverßarum molemcircaLogica definitionem (ß divifionem at<^ metho-dum occurrentem, ad Snunciationum nedumSyllogififimi do&rinam atyirare potuerit. Primum enim~*annum in celebrantißimtt bifce controVerfijs evol-venditconjumptum effe ; Sitne Logicae genus arr*Sc fyjftema, an facultas,an habitus inftrumentalis,an aliud quippiam ? Quodnam genuinum Logicaefubjedlum fit, ensne folüm, an vero ens Sc non ensfimul? Num Logicagfinisper *• bené differere re-diiüs, quam per veritatis inveftigationem explice-tur l lltra Logicae divifiö praeferendafit, illane in__»Inventionem Sc Judicium, an altera in partem_»communem & propriam \ An Inventionis dodtri-na Difpofitionempraecederedebeat ? Alterum de-indeannum reliquis depredicamentoru (ß argumen-torum inventionis naturaycontroverßjs datum ejjc^*

iu De tahbut non injuria td dixerisy quoä d^»Grammatico quodam alieubi Seneca: quatvormil-lia, */>,librorum Didymus Grammaticus feripfit:mifer erat^fi tam multa legerat fupervacaneai^V?/quod de alio quodam extat hb. t. Flori. leg. Grac.€p*&- A4 Mi

<iJ.cxtfJ_A£iommodafii manutnd* taLul*. xf***. ' -

Mi eft cum literulis duodenos pugnaperannos;Tandern inträmånes, rnorte lenator ago.22. Sed de praepofiera bac fiudiorumtra&a-

tionepturaalibi. Id duntaxa t bic addidero, nos (u-periori cenfurdnullatenusomne>, depr^ceptorum^Logicorum veritate inftitutas DTputa-tiones& difcurfus perftringere. Sicut enimLoguC&proecepta nonnifi vera^eruditéac methodicédtfpo-fitay omninofyad omnem in Theölögia, Philofophia,Eloquentia ($c. legitimum ufim fuffifientia re-quirimm: ita nonminimam iniis trade disaccura-tionem & diligentiam prorius neceffariam judica-mus, totofa animo nonnuUorum averjamur femi do+Horum &plebetorum Fbilofopborumflultam non mi¬nut quam rußicam, in traBanda Logica ofcitationem(ß incuriam,parum intertffe exißimantium->\erane& omnibus numerisabfoliita, an falia^adukerina,manca &: infulfis atcp fophifticis injterpcetationi-bus depravata fint artis Logicaepraecepta^t.

iß. Non poteft autepft b#cpr&ceptorum veri-tdSy concinnitas (jj perfeElioyabs4 accurata illa inqui-fttione (ff examine, quod ner graves eruiitas di-Jputdtiones inflHuitur, loelfatps inteilgiac explicar?•>Del diu ab incrudttorum (jj jophßirum infuitatibii-hut atqr depra vationlbw, farta tetia confervari.

14. Difpucationum itaq; > de inccrrupta^Logi-

Loglcafum definltionum & Canonum integrita-teinliitutarumutilitatemin totum tollere, nemanifignaviterimpudens,aut penéflultus tentarit.'

zy. Relinquantur ergo controverfia Logica->Jsd ernått#-^ fed utiles,fed accurata, non inept#•> noninexplicabiles, non imménfa. Attingantur åPbilo-lojcphia tum tyronihns-) tum etiam veterante ; ab htequidem allquantb diutim-, accuratitus £jf curofim: abillte verbparceßn&im (jfjerme obiter^obplenioremnimirumpraceptorum Cognitionem (ß ujum 3 queminprimte fpe&are Qf quarere convenii, cutcj omnteille controverfiarurn apparatus, quantus quantutfuerit-, jervire cumpfimte debet. Attingantur,fiplacetAb omnihus itatamen ut ne ufu? prseferantur,yel ab eoperatus divellantur. c^utetj etiam(quodin omnißudio joMcite objervandum eß J vitas genusad quod äipirat, rejptciat, £§* tantum opera in btjcccolocet, quantum éxcommodo iHttusforepravtdetv

tp. Lrailenturettam fermonisgenere puro& peripicuo , viteturdßn totum monftrofa illa &Cnimium inculta atg-perplexa Logicorum Schola-fticorurn lacjuendi fcribendiq; ratio^ quibus baudinjuria dixerte,quodnonminus bujus-, qudm aliarumforiomnwmpraßantißimarum difciplinarumfontesac rivulosaded f&da bärbarie conturbarint,*#,//^resjapiutilißimasjcitu^digmßimas paßentfelide

$ nervosé

t in dfirtrü åccommodari • manum dir tahula. \JMtM

nerDo ce ac diligentißime > nuUim tarnen inde feien-tum fß cognitionem haurirequeus-, dfordibus (ß im-munditie diBionüspuram. Sed communis !mc omni-um artium cfi quocrela>ideotj longiorem omninomordrequirit> quam ut tili poßimus boc loco fatmfacere.

/7. Ut igttur ad rem redeamw , cvv diBia //-quido*,utopinor,conjldt, in affiduo &accurato Lo-gicae ftudio, unk cum integra omnium pr&ceptorumcognitionf ^eorundemgermanum ac multiplicem fru-Slum quatrendum (ß ßeBanduminprimis eße. £^uoreBepofito fundamento explirandu ulterim eJ},quo-tuplex omninö fit ufus ille Logices tantoperé d nobis-dlijstd decantatus ? ßPjam aa rem inJequentirejlon-debimm quxßione^.

T ITU LUS II.Quam amplus &c multiplex fit ger-

manus Logicae ufus l18. ~Etfiqua fuperim diBa funt diligenterpon~

deranti y bauddiffiale eß, altquam de ufus Logicivaiietate Sc copia conjeBuram facere, quo tarnen 0-mnia clariora fint, apertins (ß jigidatim hac dereagendum duximus.

ip* cydc primüm pro explorato habendum^»eß y latiflimum elfe verum Logicae ufumadeo utijsdemquodammodo, quibus humanaerationis ufus,,finibus atep regionibus terminetur," ~

20,Eß

20. 8tt enim Logica ad jüvandas 0 dirigen*dtä qttasvU intelleftus no(tri operationesinventa^quarum tria vulgbpr&cipua recenferi generafolent:i. Simplicium notionum apprebenßp. 2. Compofttio0 Divißo. 3. Ratiocinatio, cui ordinationem quametbodiperagitur opera adjüngere licet.

2/. Et verb quanquam terti& iIIi mentus aBio-#z,:quaeindifcurfa &c ratiocinatione confiftit,Lo¬gica praecipue infervit,inq; illiusgratiampriorurvL*etiam operationum inllrumentafabricat: minime ta-men reliqüfäftM ope 0 minißerio prorfus deßituit,fed untcultp apta inftrumenta, quibmfelicitét juyärhpotett, commodat 0(ubmtniftrat.

22. Eine a / biloföpbo ogpcwo» ooydvoav rdf Tyg fpiÅs«eiQlctg dilla h&c ars ett. si Cicerone in Bruto ar-tium maxima, ab Augnffino ars artium 0 difcipli"nadifcipltnarum, qua0 docere doceat 0 dijcerc^>.8jmq? (ubjettum, feu ObjeBum in quo occupata ett, Itfhilofopbis omne Ens in latißima poteßate (id etttampilum quam verums ßatu/tur. Ad quam lati-tudinern0 communitatem ihåicandam, Kamus o j

mne ens 0 non ens Logicd jubjeBum aßigHottiit :flato ä tthw o?.

23. Summatim igitur, riullä accurata0 eru-dita cognitio ac trattatto ett, (tve interna tantum.mentps operationeperßciuturßtte Bäefno[érmpn0

ß 2 fcripto-

3 a « Mi JM/JIM //« t-stln.1* ■» /1 _

fcriptoye exprimatur-, in qtta nen aliquis Logier upi4clucejcit. 8t qvticquid in hominis cadit intalliyen-

fermonemfcriptionempid fimiliter in Logic#exercitationem cadere certa quddam ratione potefl.

24. g)u$m fuppofiti? 3 maxirqam iüam ufuaLogici vanetatemduabw exponemm divifionibus :Prima eß ex traBandimodo de/umpta,unde Logicaeufu^ almsdicitur eiTe Analyticus,alius Synthetic5*.

2y. Analyticus vocatur, qui in alicujus tra-ftationis refolutione confißit, queaa , quae ab åliisr,velf quodrarius tarnen fit) nobisrnetipfis tradla-ta &: compofita funt, ad artis praecepta ac reapplicamus & exigimus.

26. Syntheticus £ contrario 3 in novae con*ffderationis, feu traöationis compofitione corifi-ftit, quåaliquid fecundum artis praecepta fros ef-formamus & conteximus.

2/. 8t licet utercfo ufws ingentem pariatutili-tatem, tum ad tp/a Logic# prßcepta exaßtus intelli-genda-,limanda (ßperficiendia >tpm adaliarum re-rum fcientiarum cognitionem aßequendam : Ana- :lyticus tamen omnium cordatiorum confeßione > dt-Jcentibuamaximam creatcommoditatem-, adfolidampr#ceptorum notitiam comparandam->pr#fertimfiinpr#flantißimorum authorumferiptis enodandh(ßre~folvendus inßituatur?poteßm LogkaAnaljfis infiutui exerem in varyu ' 28* L la

gulas

h> j „ t —|„|M

23. I. In fcriptis authoram veterum Sc pro-batorum> quos claßicos vocant Ccriptores, ysg, cumGraecis,tüm Latinis. Non n. cumijsfaciendum eßyqui fola Latinorum le&ione evo!utioneqf contentirGraco rum fcripia > é quorum fontibus omnis ele-gantiae folidaecp eruditionis copiam, Sc quicquidusquam eft Logicarum praeceptionum fluxiflT^conftat,afpernantur. Fideanturfuper hac rerfreeterCiceronem alios£ é vetertbus j duorumgravißimorti(ß eruditißimorum noftri temporis Dtrorurn Oratio-nes , Mureti 4. lib.2. LtHenfijig. Quorum ille in-terrehqua, etiamforeprMicit > utji bomines noHrifeculipaulömagis Grneas literär negltgere cxperintyomnibm bonis artibus certißimapefiis acperniciesimmineat. Årrigite aures quiGrxcorum Fbilofephixcontmptiiihabetis ! Sed hdc obiter hocloco,

29. Scripta igitur claßicorum in quibusfuam~*exercere Analjßn Logicmpoteß, ueljunt Oratortet:F.G. Orationes Demoftenis, Ciceronis, (ßc. FelHifioricaE.G. Narrationes Hiftoricae Xenophon*tis, Livij, Taciti (ß c„ VelPhilofophica: qua iiajuntira&ationes (ß diflertatäoneS philofbphicae Plato-nis, Ariftotelis,Ciceronis,Plutarehi,Pl.inij fecundi,Senecae (ßc. FdPoetica : F.G. HomerijjVirgilijjHoratij, fß c. 0mitto aliafcriptorum claßicorum ge-

B q neray

Uextrl dctnmmoda.fi * mänumd» tnhuU. xLm*_+-„.n-Z.

neray velex hus mißa,velpeculiaria, in quibmprAte-reafuam limare analyfin Logicatalumnmpotefi.\

30. Sed nunquid horum fcriptorum can-cellis circumfcribenda elt Logica refolutio ? Idnimirmn cfi, quod agere videntur nonnuüi, quikmmhilomwm nihil tam folenne, quam Logicam cre-pare ff venditare Analy(ins. Sed faIva res eff >nullatenus in ißiwsmodi angußias dnalyßs noftrau*compellipoteß : fupereß enirri, pr&ter recentiora^*praflantißimorum JCtorum , Medicorum , Philofo-pborum, Oratorum, Hifloricorum ff Poetarum fcri"pu> ut ita dicam humana, quAdam aJbuc aliudJcri-ptorum genus, omnibm fupra enumeratus longe ex-cellentiuSf quod rheolpgicum Sc facrum vocamuSjquod res complcBatur (acrm ff ad xternx beatitvtdi-ups myfleriapertinentes.

31, Hoc duplex omnino tß. Unum quodSacroruni ßibliorum nomine appeilamus :Alterumquod ex ffpropter hoc, dpijs ff jolide erüditis Sa-crarumliterarum interpretibus at-% EcvleßadoEh-r'ibßs coÜeBum ff traditum eß. in uf'o.j. maximacumfrdiu ff commodo Logicam ana/jßn infiitue-repotes.

?2. In Sacra quidé fcriptura,analyßs tum l>eeofenjui cmndoßum ordini ff memoria inj'ervit, ipßs

etiam

etidmpraeeptls nonparum certkudmit-perfpicuita~tps (ß roborvs addit. Sacrarutn vmm literarum de-ßnitionibua £ß comparationihu* quid cerVtus ac iüwfiriius ? Earundem enunciatus (ß dtfpuUitonibmquidevidentim^ßrmim atcf efficacim I

33. Ne^ alienumjuo ducetmutiere accutatio-rus analjfeos feBator > praßantißimorum Theologo¬rum lucuhratiombm fuam rejoluüonem applicaFG. aureus veterum Eccleßa Fatrum fcrip-tis, Baßtijy Nazianzeni, Auguftwi>Hieronymi,£ßc*Item recentiorum ? B. Luthert, Brentij, Chemnitij,Librorum Sjmbolicorum (ßc. gravtßimis nervoßßumusife dijputationibus attfe homilijs.

34. Sed neque ddTertationes & tradlatio-nes, vivå voce prolacas, proeterire analyfis debeO.Non purum enimprodeß contendenttbm ad bené duJerendiiaudem■> muitum operaindußrta in eopo-nereyut expedite(ß (ßquanio res itapoßulatJextem-pore aliorumfermones (ß difputationes vivi Dotc^prolatas, enodare ac refolvere poßinh Aon ihnen,aliahic eH refolvendi ratio, quam qua in fcriptr ol-Jervarifolet, undenec muitum difficultaip? ^ L . restili affert ? quiprius in fcriptorum re/otuacne e6 rt iéDerfatus eß, tantum crebrä excercitaUone <rm e/Jfad boc7 ut expeditior effe queas.

B 4 33,Ca*

t±(iÅ£xiri ACtnmn^Ä/uft * »idnutnd* taktilA \fMtALt Aax./.1 .

37. Cotterum quibm in relu* quot rnodiY**Inflitui Genefis pollit, expsqua ba&enu6 de Analy-jfeos varietate di&afiint, non difficile eH intelle&u>modo id ftudiosé notetur> inter omnes eam Genefin-*eminerey qua non tantum ex prsefcripto praecepto-rum &regularum Logicarum, verum ad imitatio-nemetiam claflicorum& optimorum authorum.*Infiituitur. Ne igitur infingulus dilatandvs longimpro'vehamur^quam propofiti ratio pofiulat;pluribmea de re non agimw.

$(f. Jam porro de altera ufus Logici divF-fione nonnihildicendum efi, qua ex jubjeffi feu ma¬teria diverfitate peti fölet. Gum.^ varps inftitmmodis queatmateria (ß rerum traBandarum diftri-lutio ; hinc aliter. atq; alitér ejufmodi divifio-nem Logici proponunO. Primo enim fecundumFacultatum feu artium dißmßionesfpettatur ufusLogicae, vel in Theologia , vel Jurisprudentia^velMedicina j vel Philofophia 3 Eloquentia, Hi-ftoricis, &c.

57. II. Juxta diverfos vitae communis fla¬tus j, quari vulgofölet: Sfijü fit Logicaufua in Ec-clefiaftico, qui* /«poiitico, quus in Oeconomico/Jffta tamen divifio exfuperiorifluxit* necdifficulterex film enodatione intelligt poteß.

3<?.IIL Se-

3<?. III. Secundum Thematum tfadando-rum varietatem, quaritur quem Logica prüftet u~fum in Themate fimplici tradando, quem in con-jundo ? Atty hbie adparticularta defcendendo ; quemhabeat ujum in integro a licujhö artis [yftemate com*ponendo explicandove? quem porrb incerta quapi-am qii&fiione ( E. G. an calummoveatur / c. ) e-nodandayqucm item in alicujus textus velcapitis tra-datione refoluiione^ ?

q c. Sed fpeciales tü& ususdifferentiapro Tbe-matfim quceftionum Partieularium varietateplu~rifflet fmtyinveniunturdf paßim in autborum fcriptif?

vid. Keck, gf dlios. ffl.ee dubium efl quin adhucplures å. quovis attento cxcq-

gitaripoßint.F I N I S.

COROLLARIi

Uberioris dißquifitiom•* at£ explicationisgratiå additOL»•

t reda ratio non nifiunica & fimplex efb necaiia Philofophica;alia&priori contraria The-

C oio-

tUiiüMr} Mxommodarit manumd' tahuU. \?*M •

ologica, alia deniq; Jufidica: ita non nifi unica eftveraLogica, cujus genuina prajcepta in indagari¬da veritate, non magis fheologo, aut Idto, quamPhiloföpho migrare integrum eft. Tantum pru-denti circumfpeéHtfrie opus fuerit., inyaria eorumadvarias materias applic-atione, ne qucdvis prae-ceprum cuivisoblåtaemäteriae temereaccommo-demus,non attendentesfitne ejusgeneriSjUt re-rum tradhtndarum natura adverfetur.

2. Verbi gratia : ex puris negativus argu-mentari, nön minus prohibicum Theologo eft,quam Philofopho,imo tanto magis ilii quam huic,quänto majore cum periculo talis argumentandimodus in SS. Theoiogia conjunftus eft.

Ineptus tarnen foretLogicus, qui omnescanonesperfecftae & accuratae dehnitionis, in tra-denda Dei defcripfione rigorose urgere velletJ iCum vel ipfa Logica pro rerum varietate, variummonftret definiendi modurru. Adde: in artiuixupraceptis femper il:ud (ut ita dicam) fubintelli-gendum eft: quantumfieri poteft. Nonraroe-tiamfit,ut diverfa propofiti ratio, minus accura-tam quarundam regularum Logicarum obferva-tionem excufeo.

4. Unde patefeit pueriliter nimis & audaöerpeccare eos? qui graviffimorum virorum tra&ati-

ones

s

oiies,nervofam omnino Sr profüridam ff rum ipfa*rum explicationcm continentes, obleviculi alicu-*jus Logici canonis violationem na fo i u fp cn dun t,&Ctanrümnon exquilltis qontumelijsinfedlantuny. SufpeCfa nihilomi'us nobis elfe clcbebit quo-

rundam moderncrumfuDtiliras, qui nov ab cudereLogicasincipiunt,aliam TheoIog!cam.,aLam juri-dicam, aliam deniq; veterem illam Philofophicamdiébtantes. V erendüiane^ne quid himoniiri alant&quammvis faiiiffimarum opinionum defenilonemeditentur, quam cum veteri illa & vera Logic åveméter labeki&ari ac impediri videant, ut ejus i-<5iuseludantfuaeq;ignorantiae quoddam quafive-lum obducant, eliminatå genuina fibi contraria,a-dulterinam quibulvislomnijsfaventemfoité fub-ftituunO.6. Si tarnen de varia & prudenti,verae ilüus atqj

communis Logicaeapplicatione& ufu agere cen-fendi Tunt, excufationem imo laudem merentur,modo novasillas Logicas veteri contrarias no:n *

faciant; ut qui ratiocinandi&diOerendi modus iahac vitiofus fuerit,inillis ut legitimus be veritadconfentaneus commendetun

7. NormampraeceptorumLogicorurn conf Ltuunt i. Principia cognitionis prima, feuconanu-nia illa&evidentifllma effata,qu«e omnis in artibus

C a £c

11

. m'änum dr uiuU.

> V \

fcientijs ceftitudinis atq; fundamenta funt,2. Lumen fyllogffiicum, feu firma ratiocinatioSc colledtio certarum conclufionum ex veris atq;manifeftis pronunciatirL 3. Legitimus rationier*humanaeufus, in veterum prascipue Sc clafficorumaut'iorum fcriptis SS.toq; Dei verbo elucens^.8. Indijudicandisitaq; Logicis controverfiis de-

monltrandäq; prseceptorum Logicorum perfedli-one,nullatenus firma efl; haec affertio : quaecunq;praeccpta veterum Sc clafficorum authorum ufuprobari poffunt, illa vera Sc genuina funt. Et vi.ciffim, quaecunq; eodem illo ufu demoftari neque-unt, ea tanquam fpuria atq;prorfus inutilia Sc lu-pervacua^meriro conternptui habentur .& å cor¬pore Logico refecantur.

9, Logicse fufrjeäutn feu objcfluna genui-nu cd omneen*,in latiffimå poteftatc, quånon modoeotiß vera, fcd & fiäa comprehenduntur. Confide-rabit tarnen illud Logica non quovis modo, fed cuitljreipe^u adnotiones fccuodas; quaelunt inftrumcn-labené dHlerencif (curatioeinandi.

io, Non cniro eft Logicae munus,quid corpus,autbomo, aut numerus,aut virt^fitaccurate expli-

care,- (cd quomodo rcfté his accommoda-Y$ns Logic a s noticncs : Genus,(pe«

cicm j definitioncm, Syllo-gifmum &c.