BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO

TRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH

*******

NGUYỄN VĂN PHÁT

BỆNH VIÊM VÚ BÒ SỮA VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2010

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠOTRƯỜNG ĐẠI HỌC NÔNG LÂM TP. HỒ CHÍ MINH

*******

NGUYỄN VĂN PHÁT

BỆNH VIÊM VÚ BÒ SỮA VÀ MỘT SỐ BIỆN PHÁP PHÒNG TRỊ

Chuyên ngành: Bệnh lý học và chữa bệnh vật nuôiMã số : 62.62.50.01

LUẬN ÁN TIẾN SĨ NÔNG NGHIỆP

Người hướng dẫn khoa học:1. PGS.TS. LÊ MINH CHÍ2. PGS.TS. NGUYỄN NGỌC TUÂN

Thành phố Hồ Chí Minh – Năm 2010

LỜI CAM ĐOANLỜI CAM ĐOAN

Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu

của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là

trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ

công trình nào khác.

Tác giả

ii

LỜI CẢM ƠNLỜI CẢM ƠN

Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến:

- PGS. TS. Lê Minh Chí

- PGS. TS. Nguyễn Ngọc Tuân

đã tận tình hướng dẫn, động viên và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành

luận án này.

Chân thành cám ơn Đảng ủy, Ban Giám Hiệu, Phòng Đào tạo sau Đại học,

Ban Chủ nhiệm khoa Chăn nuôi Thú y – trường Đại học Nông Lâm Tp. Hồ Chí

Minh đã tạo điều kiện thuận lợi cho tôi hoàn thành chương trình nghiên cứu sinh.

Chân thành cám ơn quý thầy cô và cán bộ công nhân viên khoa Chăn nuôi

Thú y đã động viên và hỗ trợ tôi nhiều mặt trong thời gian thực hiện đề tài và hoàn

thành luận án tốt nghiệp.

Xin bày tỏ lòng biết ơn đến ban Giám đốc và phòng Phân Tích Chất Lượng

công ty sữa VINAMILK; ban Giám đốc và phòng Kỹ Thuật xí nghiệp bò sữa An

Phước; các hộ chăn nuôi bò sữa khu vực Tp. Hồ Chí Minh và các vùng lân cận đã

tạo điều kiện cho chúng tôi thực hiện đề tài.

Xin cám ơn các bạn sinh viên đã cùng tham gia nghiên cứu.

Xin cám ơn đến tất cả người thân, bạn bè và đồng nghiệp đã động viên, giúp

đỡ và tạo điều kiện cho tôi hoàn thành luận án.

Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 15 tháng 02 năm 2010

iii

TÓM TẮTTÓM TẮT

Đề tài nghiên cứu “Bệnh viêm vú bò sữa và biện pháp phòng trị” được

thực hiện tại khu vực Tp. Hồ Chí Minh và các vùng phụ cận từ năm 2002 đến năm

2007. Kết quả ghi nhận được như sau:

(1) Bằng phương pháp thử CMT, tỉ lệ bò viêm vú tiềm ẩn trung bình hàng

tháng là 65,99% (tỉ lệ số thùy vú viêm 42,11%). Trong đó số bò viêm 1 thùy vú là

26,56%, viêm 2 thùy vú (25,96%), viêm 3 thùy vú (20%) và viêm 4 thùy vú là

27,48%. Mức độ viêm với CMT 2 (+) là 54,90%; CMT 3 (++) là 30,71% và CMT 4

(+++) chiếm tỉ lệ 14,40%. Bò có máu lai HF càng cao, tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn càng

nhiều (1/2 HF có 31,45%, 3/4 HF: 41,25%, 7/8 HF: 49,45% và cao nhất là > 7/8HF

với 50,64% số thùy vú bị viêm tiềm ẩn). Bệnh viêm vú tiềm ẩn gia tăng theo lứa đẻ

(bò đẻ 1 – 2 lứa: 39,67%, 3 – 4 lứa: 40,27%, 5 – 6 lứa: 49,17% và bò đẻ trên 6 lứa

có 54, 67% số thùy vú bị viêm). Bệnh viêm vú tiềm ẩn có xu hướng tăng theo giai

đoạn cho sữa trong một chu kỳ sữa (giai đoạn 3 tháng sữa đầu: 36,13%, tháng thứ 4

– 6: 39,42%, tháng thứ 7 – 9: 47,20% và trên 9 tháng sữa có 56,32% số thùy vú bị

viêm tiềm ẩn). Vắt sữa bằng máy ít bị viêm vú tiềm ẩn hơn vắt bằng tay (31,32% so

với 45,60% số thùy vú bị viêm). Mức độ vệ sinh có liên quan rất rõ đến tỉ lệ viêm

vú tiềm ẩn, vệ sinh khá tốt thì tỷ lệ viêm vú tiềm ẩn thấp hơn so với mức vệ sinh

trung bình và vệ sinh kém (35,45% so với 41,85% và 84,46% thùy vú bị viêm).

(2) Tỉ lệ bò bị viêm vú lâm sàng trung bình hàng tháng khá cao (5,11%), dao

động từ 1,98% đến 7,34%.

(3) Số giống vi khuẩn hiện diện trong 1 mẫu sữa bò bị viêm vú chủ yếu là 1

giống (81,49%) còn 2 giống (15,61%), 3 giống chỉ chiếm (0,55%). Vi khuẩn chính

ghi nhận được là Staphylococcus (52,17%) và Streptococcus (40,34%), E. coli

chiếm tỉ lệ thấp (2,54%), còn các loại vi khuẩn khác chiếm tỉ lệ rất thấp.

Vi khuẩn Staphylococcus đề kháng khá cao với amoxicillin, ampicillin, bactrim,

erythromycin và penicillin. Streptococcus đề kháng với amoxicillin, ampicillin,

bactrim, ciprofloxacin, erythromycin, neomycin, norfloxacin, ofloxacin, penicillin

iv

và tobramycin. E. coli đề kháng với amoxicillin, ampicillin, bactrim, doxycycline,

tetracycline và streptomycin. Enterococcus faecalis đề kháng với ampicillin,

bactrim, ciprofloxacin, colistin, erythromycin, norfloxacin, tetracycline và

tobramycin, còn vi khuẩn Pseudomonas aeruginosa đề kháng amoxicillin,

ampicillin, bactrim, cephalexin, ciprofloxacin, erythromycin và streptomycin.

(4) Bệnh viêm vú tiềm ẩn làm giảm tỉ lệ đường lactose của sữa tỉ lệ thuận với

mức độ CMT tăng dần, tổng số vi khuẩn hiếu khí tăng cao ở mức độ CMT 4 (+++).

Tỉ lệ chất béo, protein, vật chất khô và pH sữa có xu hướng tăng nhưng không theo

qui luật.

(5) Kết quả phòng bệnh viêm vú bằng biện pháp vệ sinh thú y mang lại hiệu quả

tốt. Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn từ 39,58% giảm còn 15,63% sau 3 tháng thực hiện.

(6) Việc điều trị viêm vú lâm sàng có tỉ lệ khỏi cao (97,16%) với thời gian điều

trị trung bình là 4,05 ngày. Thời gian điều trị khỏi phụ thuộc vào sản phẩm sử dụng

và đường cấp thuốc. Thời gian điều trị ngắn nhất khi dùng chế phẩm có chứa kháng

sinh kết hợp với Masticum bơm trực tiếp vào thùy vú (2,94 ngày), thời gian điều trị

dài nhất khi dùng chế phẩm chứa kháng sinh dạng tiêm (5,66 ngày), chế phẩm

không có kháng sinh Masticum (5,10 ngày), các chế phẩm chứa kháng sinh dạng

bơm trực tiếp vào thùy vú (3,87 ngày), còn kết hợp cả 2 đường cấp thuốc tiêm và

bơm kháng sinh vào thùy vú (3,18 ngày).

Việc điều trị viêm vú tiềm ẩn trong thời gian bò đang cho sữa có kết quả khá tốt

với tỉ lệ khỏi 83,25% sau 3 ngày điều trị. Kết quả kém nhất khi dùng chế phẩm

kháng sinh dạng tiêm (56,67% khỏi), chế phẩm kháng sinh dạng bơm vào thùy vú

khỏi 85,81%, kết quả đạt cao nhất khi kết hợp cả 2 đường cấp kháng sinh toàn thân

và cục bộ tại thùy vú với 96,67% thùy vú điều trị khỏi bệnh.

Trong công tác điều trị viêm vú, khi dùng chế phẩm kháng sinh dạng kem bơm

vào thùy vú viêm thì các thùy vú không điều trị vẫn có tồn dư kháng sinh khi định

lượng bằng phương pháp sắc ký lỏng cao áp, còn phương pháp định tính bằng vi

sinh vật cho kết quả âm tính.

v

MỤC LỤC

CHƯƠNG TRANG

Trang tựa......................................................................................................................i

Lời cam đoan.............................................................................................................. ii

Lời cảm ơn ................................................................................................................iii

Tóm tắt ..................................................................................................................... iv

Mục lục .....................................................................................................................vi

Danh sách các bảng ..................................................................................................xii

Danh sách các biểu đồ..............................................................................................xiv

Danh sách hình..........................................................................................................xv

.......................................................................................................................................

Danh sách chữ viết tắt..............................................................................................xvi

MỞ ĐẦU ..................................................................................................................1

1. TỔNG QUAN........................................................................................................4

1.1 Khái niệm về bệnh viêm vú bò sữa .....................................................................4

1.2 Phân loại viêm vú bò sữa......................................................................................4

1.2.1 Viêm vú lâm sàng ............................................................................................4

1.2.2 Viêm vú tiềm ẩn ................................................................................................7

1.3 Những yếu tố có ảnh hưởng đến bệnh viêm vú ở bò sữa .......................................8

1.3.1 Vật chủ...............................................................................................................8

1.3.1.1 Giống ..............................................................................................................8

1.3.1.2 Tuổi ................................................................................................................8

1.3.1.3 Giai đoạn cho sữa............................................................................................8

1.3.1.4 Cấu tạo bầu vú.................................................................................................9

1.3.2 Nguyên nhân vi sinh vật .................................................................................10

1.3.2.1 Vi khuẩn .......................................................................................................10

1.3.2.2 Nấm...............................................................................................................14

1.3 2.3 Virus..............................................................................................................14

vi

1.3.3 Ngoại cảnh.......................................................................................................14

1.3.3.1 Thời tiết ........................................................................................................14

1.3.3.2 Phương thức chăn nuôi.................................................................................15

1.3.3.3 Chuồng trại................................................................................................... 15

1.3.3.4 Dinh dưỡng ..................................................................................................16

1.3.3.5 Vệ sinh .........................................................................................................18

1.3.3.6 Kỹ thuật vắt sữa ...........................................................................................18

1.3.3.7 Stress.............................................................................................................18

1.4 Chẩn đoán bệnh viêm vú bò sữa ........................................................................19

1.4.1 Chẩn đoán viêm vú lâm sàng...........................................................................19

1.4.1.1 Dựa vào triệu chứng lâm sàng .....................................................................19

1.4.1.2 Phân lập vi khuẩn .........................................................................................21

1.4.2 Chẩn đoán viêm vú tiềm ẩn .............................................................................22

1.4.2.1 Đếm số lượng tế bào trong sữa ....................................................................22

1.4.2.2 Định lượng tế bào trong sữa bằng phương pháp gián tiếp

CMT (California Mastitis Test) ...............................................................................23

1.4.2.3 Phân lập, định danh vi khuẩn trong sữa .......................................................25

1.4.2.4 Các phương pháp khác..................................................................................25

1.5 Biện pháp phòng bệnh viêm vú bò sữa ...............................................................28

1.5.1 Vệ sinh ............................................................................................................28

1.5.1.1 Vệ sinh chuồng trại ......................................................................................28

1.5.1.2 Vệ sinh vắt sữa .............................................................................................28

1.5.2 Kỹ thuật vắt sữa ..............................................................................................29

1.5.2.1 Thứ tự bò khi vắt sữa ...................................................................................29

1.5.2.2 Vắt sữa bằng tay ...........................................................................................29

1.5.2.3 Vắt sữa bằng máy..........................................................................................29

1.5.3 Quản lý ............................................................................................................30

1.5.3.1 Chuồng trại................................................................................................... 30

1.5.3.2 Chất lót chuồng ............................................................................................30

vii

1.5.3.3 Ngăn ngừa côn trùng.....................................................................................31

1.5.3.4 Phòng ngừa các bệnh khác ...........................................................................31

1.5.3.5 Sự thay thế đàn..............................................................................................31

1.5.3.6 Cạn sữa sớm những trường hợp cần thiết ....................................................32

1.5.3.7 Điều trị bò cạn sữa .......................................................................................32

1.5.4 Nuôi dưỡng .....................................................................................................32

1.5.5 Phòng bệnh viêm vú bằng vaccine ..................................................................33

1.5.6 Phòng bệnh viêm vú bằng kháng sinh ............................................................34

1.5.7 Kết hợp kháng sinh với vaccine phòng bệnh viêm vú.....................................34

1.6 Các phương pháp điều trị viêm vú bò sữa .........................................................34

1.6.1 Dùng kháng sinh .............................................................................................34

1.6.1.1 Chọn lựa kháng sinh......................................................................................35

1.6.1.2 Đường cấp kháng sinh ..................................................................................36

1.6.2 Biện pháp điều trị không dùng kháng sinh......................................................37

1.6.2.1 Thuốc kháng viêm ........................................................................................38

1.6.2.2 Điều trị bằng oxytocin ..................................................................................38

1.6.2.3 Dùng chất sát trùng ......................................................................................38

1.6.2.4 Điều trị bằng Masticum ................................................................................38

2. NỘI DUNG – NGUYÊN VẬT LIỆU VÀ PHƯƠNG PHÁP

NGHIÊN CỨU.........................................................................................................39

2.1 Thời gian, địa điểm và đối tượng........................................................................39

2.2 Nội dung nghiên cứu ..........................................................................................39

2.2.1 Điều tra tổng quát về tình hình chăn nuôi và khai thác sữa ở các

cơ sở chăn nuôi bò sữa .............................................................................................39

2.2.2 Khảo sát tỉ lệ viêm vú lâm sàng, tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn và phân tích

một số yếu tố có liên quan đến viêm vú tiềm ẩn ......................................................40

2.2.3 Phân lập, xác định vi khuẩn gây bệnh trong mẫu sữa bò bị viêm

vú và thử kháng sinh đồ...........................................................................................40

2.2.4 Phân tích chất lượng sữa bò bị viêm vú tiềm ẩn..............................................40

viii

2.2.5 Thử nghiệm biện pháp phòng viêm vú bò sữa bằng biện pháp

vệ sinh - thú y ...........................................................................................................40

2.2.6 Thử nghiệm điều trị viêm vú bò sữa và khảo sát sự tồn dư

kháng sinh trong sữa khi đang điều trị......................................................................40

2.3 Nguyên vật liệu dùng trong nghiên cứu..............................................................40

2.4 Phương pháp thực hiện ......................................................................................42

2.4.1 Nội dung 1: Tình hình tổng quát về chăn nuôi và khai thác sữa ở

các cơ sở chăn nuôi bò sữa .......................................................................................42

2.4.2 Nội dung 2: Xác định tỉ lệ bò bị viêm vú lâm sàng, viêm vú tiềm ẩn

và phân tích một số yếu tố có liên quan đến viêm vú tiềm ẩn ................................42

2.4.2.1 Xác định bò bị viêm vú lâm sàng..................................................................42

2.4.2.2 Xác định viêm vú thể tiềm ẩn ......................................................................42

2.4.3 Nội dung 3: Phân lập xác định vi khuẩn gây bệnh trong mẫu sữa bò

bị viêm vú và thử kháng sinh đồ ..............................................................................45

2.4.3.1 Phân lập xác định vi khuẩn gây bệnh trong mẫu sữa bò bị viêm vú ............45

2.4.3.2 Thử kháng sinh đồ ........................................................................................46

2.4.4 Nội dung 4: Khảo sát một số chỉ tiêu liên quan đến chất lượng sữa bò

bị viêm vú tiềm ẩn ....................................................................................................47

2.4.4.1 Phương pháp phân tích chỉ tiêu béo, protein, lactose, tổng vật chất khô .....47

2.4.4.2 Đo pH sữa ....................................................................................................48

2.4.4.3 Xác định tổng số vi sinh vật hiếu khí ...........................................................48

2.4.5 Nội dung 5: Thử nghiệm biện pháp phòng viêm vú bò sữa

bằng biện pháp vệ sinh -thú y ..................................................................................49

2.4.6 Nội dung 6: Thử nghiệm điều trị viêm vú bò sữa và khảo sát sự tồn dư

kháng sinh trong sữa khi đang điều trị ....................................................................50

2.4.6.1 Thử nghiệm biện pháp điều trị viêm vú........................................................50

2.4.6.2 Xác định tồn dư kháng sinh trong sữa khi đang điều trị viêm vú..........52

2.5 Xử lý số liệu........................................................................................................54

3. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN............................................................................55

ix

3.1 Tình hình chăn nuôi bò sữa ở các hộ dân ...........................................................55

3.2 Kết quả khảo sát viêm vú ..................................................................................58

3.2.1 Viêm vú tiềm ẩn ..............................................................................................58

3.2.1.1 Tỉ lệ bò và thùy vú bị viêm tiềm ẩn .............................................................58

3.2.1.2 Tỉ lệ bò viêm vú tiểm ẩn theo số thùy vú viêm trên 1 cá thể........................61

3.2.1.3 Tỉ lệ thùy vú viêm tiềm ẩn ở các mức độ CMT ...........................................62

3.2.1.4 Một số yếu tố liên quan đến tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn........................................63

3.2.1.5 Xác định số lượng tế bào bản thể (somatic cell counts) trong sữa....................

ở các mức độ CMT bằng phương pháp đếm máy....................................................73

3.2.2 Viêm vú lâm sàng............................................................................................74

3.3 Kết quả phân lập vi khuẩn và thử kháng sinh đồ ...............................................76

3.3.1 Kết quả phân lập vi khuẩn ...............................................................................76

3.3.1.1 Số giống vi khuẩn phân lập được trong một mẫu sữa bị viêm vú ................77

3.3.1.2 Kết quả xác định loài vi khuẩn trong mẫu sữa dương tính ..........................78

3.3.2 Kết quả thử kháng sinh đồ ..............................................................................82

3.3.2.1 Kết quả thử kháng sinh đồ đối với Staphylococcus spp. ..............................82

3.3.2.2 Kết quả thử kháng sinh đồ đối với Streptococccus spp. ..............................84

3.3.2.3 Kết quả thử kháng sinh đồ đối với E. coli ....................................................87

3.3.2.4 Kết quả thử kháng sinh đồ đối với Enterrococcus faecalis .........................89

3.3.2.5 Kết quả thử kháng sinh đồ đối với Pseudomonas aeruginosa......................91

3.4 Kết quả khảo sát một số chỉ tiêu chất lượng sữa liên quan đến viêm vú

tiềm ẩn......................................................................................................................93

3.4.1 Chất béo của sữa .............................................................................................93

3.4.2 Protein của sữa.................................................................................................94

3.4.3 Lactose của sữa............................................................................................... 95

3.4.4 Vật chất khô của sữa....................................................................................... 96

3.4.5 pH sữa ở các mức CMT ..................................................................................98

3.4.6 Tổng số vi sinh vật hiếu khí trong sữa ở các mức CMT .................................99

3.5 Kết quả thử nghiệm phòng viêm vú tiềm ẩn bằng biện pháp vệ sinh - thú y....100

x

3.6 Kết quả thử nghiệm điều trị viêm vú................................................................104

3.6.1 Kết quả điều trị viêm vú lâm sàng.................................................................104

3.6.2 Kết quả điều trị viêm vú tiềm ẩn ...................................................................109

3.6.3 Đánh giá kết quả điều trị viêm vú tiềm ẩn về mặt vi sinh .............................112

3.6.4 Kết quả khảo sát tồn dư kháng sinh ở sữa trong thời gian điều trị ...............115

3..6.4.1 Kết quả định tính kháng sinh tồn dư bằng phương pháp vi sinh vật..........115

3.6.4.2 Định lượng kháng sinh tồn dư bằng phương pháp sắc ký lỏng cao áp ......116

4. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ .............................................................................118

4.1 Kết luận ............................................................................................................118

4.2 Đề nghị..............................................................................................................119

DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ ..............120

TÀI LIỆU THAM KHẢO....................................................................................121

PHỤ LỤC...............................................................................................................139

xi

DANH SÁCH BẢNG

Bảng 1.1 Mối tương quan giữa bệnh viêm vú lâm sàng và sản lượng sữa ............. 21

Bảng 1.2 Liên hệ giữa số lượng từng loại tế bào trong sữa và tình trạng sức khỏe

bầu vú bò...................................................................................................................22

Bảng 1.3 Đọc và giải thích kết quả CMT.................................................................24

Bảng 2.1 Đọc phản ứng và đánh giá kết quả CMT..................................................43

Bảng 2.2 Bố trí thử nghiệm phòng viêm vú bằng biện pháp vệ sinh thú y..............49

Bảng 2.3 Phác đồ điều trị viêm vú lâm sàng........................................................... 50

Bảng 2.4 Cách bố trí thí nghiệm điều trị viêm vú tiềm ẩn.......................................51

Bảng 2.5 Khảo sát tồn dư kháng sinh bằng phương pháp vi sinh vật……………..53

Bảng 2.6 Khảo sát tồn dư kháng sinh bằng phương pháp sắc ký lỏng cao áp…….54

Bảng 3.1 Tỉ lệ bò và thùy vú bị viêm tiềm ẩn bình quân theo tháng trong năm

2004 và 2005.............................................................................................................58

Bảng 3.2 Tỉ lệ bò viêm vú tiềm ẩn theo số thùy vú viêm.........................................61

Bảng 3.3 Tỉ lệ thùy vú viêm tiềm ẩn ở các mức độ CMT........................................62

Bảng 3.4 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo nhóm giống....................................................64

Bảng 3.5 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo lứa đẻ .............................................................65

Bảng 3.6 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo giai đoạn cho sữa trong một chu kỳ

sữa………………………………………………………………………………….67

Bảng 3.7 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo phương thức vắt sữa ......................................68

Bảng 3.8 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo mức độ vệ sinh ..............................................71

Bảng 3.9 Số lượng tế bào bản thể trong 1ml sữa ở các mức độ CMT.....................73

Bảng 3.10 Tỉ lệ viêm vú lâm sàng bình quân theo tháng của năm 2004 và 2005... 74

Bảng 3.11 Số giống vi khuẩn phân lập được trong một mẫu sữa.............................77

Bảng 3.12 Kết quả xác định loài vi khuẩn trong mẫu sữa bò bị viêm vú ................79

Bảng 3.13 Kết quả kháng sinh đồ của Staphylococcus spp......................................82

Bảng 3.14 Kết quả kháng sinh đồ của Streptococccus spp......................................85

xii

Bảng 3.15 Kết quả kháng sinh đồ của E. coli...........................................................87

Bảng 3.16 Kết quả kháng sinh đồ của Enterrococcus faecalis................................89

Bảng 3.17 Kết quả kháng sinh đồ của Pseudomonas aeruginosa ...........................91

Bảng 3.18 Tỉ lệ chất béo của sữa ở các mức độ CMT .............................................93

Bảng 3.19 Tỉ lệ protein của sữa ở các mức CMT ....................................................94

Bảng 3.20 Tỉ lệ lactose của sữa ở các mức CMT ....................................................95

Bảng 3.21 Tỉ lệ vật chất khô của sữa ở các mức CMT.............................................96

Bảng 3.22 pH sữa ở các mức CMT......................................................................... 98

Bảng 3.23 Tổng số vi sinh vật hiếu khí trong sữa ở các mức CMT ........................99

Bảng 3.24 Kết quả thử nghiệm phòng viêm vú tiềm ẩn........................................ 100

Bảng 3.25 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo mức độ viêm .............................................102

Bảng 3.26 Kết quả điều trị viêm vú lâm sàng........................................................105

Bảng 3.27 Kết quả điều trị viêm vú tiềm ẩn ..........................................................110

Bảng 3.28 Tổng số vi khuẩn hiếu khí trước và sau khi điều trị .............................112

Bảng 3.29 Tổng số vi khuẩn Staphylococcus aureus trước và sau khi điều trị......113

Bảng 3.30 Kết quả định tính kháng sinh tồn dư bằng phương pháp vi sinh vật.....115

Bảng 3.31 Kết quả định lượng kháng sinh tồn dư bằng phương pháp sắc ký

lỏng cao áp (HPLC)…………………..…………… ………………………........116

xiii

DANH SÁCH BIỂU ĐỒ

Biêu đồ 1.1.Tính dẫn điện của sữa bò bình thường và viêm vú ..............................27

Biêu đồ 3.1 Tỉ lệ bò và thùy vú bị viêm tiềm ẩn bình quân theo tháng của 2 năm

2004 và 2005 ...........................................................................................................59

Biêu đồ 3.2 Tỉ lệ bò viêm vú tiềm ẩn theo số vú viêm ............................................62

Biêu đồ 3.3 Tỉ lệ thùy vú viêm tiềm ẩn ở các mức độ CMT....................................63

Biêu đồ 3.4 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo nhóm giống................................................65

Biêu đồ 3.5 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo lứa đẻ..........................................................67

Biêu đồ 3.6 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo giai đoạn cho sữa trong một chu kỳ

sữa……………………………………………………………………………….....68

Biêu đồ 3.7 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo phương thức vắt sữa.................................. 69

Biêu đồ 3.8 Tỉ lệ viêm vú tiềm ẩn theo mức độ vệ sinh...........................................72

Biêu đồ 3.9 Số lượng tế bào bản thể trong 1ml sữa ở các mức độ CMT.................74

Biêu đồ 3.10 Tỉ lệ viêm vú lâm sàng bình quân theo tháng của năm 2004–2005... 75

Biêu đồ 3.11 Số giống vi khuẩn phân lập được trong một mẫu sữa.........................78

Biêu đồ 3.12 Kết quả kháng sinh đồ của Staphylococcus spp..................................83

Biêu đồ 3.13 Kết quả kháng sinh đồ của Streptococccus spp..................................86

Biêu đồ 3.14 Kết quả kháng sinh đồ của E. coli ......................................................88

Biêu đồ 3.15 Kết quả kháng sinh đồ của Enterococcus faecalis............................. 90

Biêu đồ 3.16 Kết quả kháng sinh đồ của Pseudomonas aeruginosa .......................92

Biêu đồ 3.17 Tỉ lệ chất béo của sữa ở các mức độ CMT.........................................93

Biêu đồ 3.18 Tỉ lệ protein của sữa ở các mức CMT.................................................94

Biêu đồ 3.19 Tỉ lệ lactose của sữa ở các mức CMT.................................................96

Biêu đồ 3.20 Tỉ lệ vật chất khô của sữa ở các mức CMT........................................97

Biêu đồ 3.21 pH sữa ở các mức CMT......................................................................98

Biêu đồ 3.22 Tổng số vi khuẩn hiếu khí của sữa ở các mức CMT.......................... 99

Biêu đồ 3.23 Kết quả thử nghiệm phòng viêm vú tiềm ẩn.....................................101

xiv

DANH SÁCH HÌNH

Hình 1.1 Vú bò bị viêm lâm sàng.............................................................................20

Hình 1.2 Đọc phản ứng CMT và ghi chú ................................................................24

Hình 2.1 Máy Delaval và kít chuyên dụng...............................................................44

xv

DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮTDANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT

xvi

Tiếng Việt

ctv

kl

ksđ

:

:

:

Cộng tác viên

Khuẩn lạc

Kháng sinh đồ

tp HCM : thành phố Hồ Chí Minh

0

10

20

30

40

50

60

1/2 HF 3/4HF 7/8 HF >7/8 HF

31,45

41,25

49,45 50,64%

GiốngCatalase370C/24 – 48 giờNitrate

Coagulase (+), dung huyết β

Oxidase (-), Manitol (+)

xvii