MİKROBİYOLOJİK TARAMASİSTEMLERİ

VE

MEKANİZMALARI

MİKROBİYOLOJİK TARAMASİSTEMLERİ

VE

MEKANİZMALARI

Dr. Nafiz KOÇAKGATA Haydarpaşa Eğt.Hst.

Mikrobiyolojik donör tarama testleri

Transfüzyonla bulaşan enfeksiyonlar

yönünden bağışlanan kanların taranması,

kan güvenliği ve kullanılabilirliği

stratejilerinin bir parçasını oluşturmaktadır.

Transfüzyonla bulaşan enfeksiyonlar

yönünden bağışlanan kanların taranması,

kan güvenliği ve kullanılabilirliği

stratejilerinin bir parçasını oluşturmaktadır.

• Son 30 yıl içinde kan taramalarında kullanılmak üzere çeşitlitipte mikrobiyolojik testler geliştirilmiştir.

• En yaygın kullanılan testler– enfeksiyon ajanlarına karşı oluşan antikor, antijenlerveya– nükleik asiti belirlemek üzere tasarlanmışlardır.

• Geliştirilmiş olan bütün testler her durum için uygunolmayıp, her bir testin kısıtlamaları mevcuttur, bu sebepletest seçerken bunların göz önünde bulundurulmasıgerekmektedir.

• Son 30 yıl içinde kan taramalarında kullanılmak üzere çeşitlitipte mikrobiyolojik testler geliştirilmiştir.

• En yaygın kullanılan testler– enfeksiyon ajanlarına karşı oluşan antikor, antijenlerveya– nükleik asiti belirlemek üzere tasarlanmışlardır.

• Geliştirilmiş olan bütün testler her durum için uygunolmayıp, her bir testin kısıtlamaları mevcuttur, bu sebepletest seçerken bunların göz önünde bulundurulmasıgerekmektedir.

Kan taramasında kullanılan başlıca test tipleri

İmmuntestlerEnzim immunassay (EIA)Kemilüminesans immunoassay (CLIA)Hemaglutinasyon (HA)/partikül aglutinasyon (PA) testleriHızlı/ basit tek kullanımlık testler (hızlı testler)

Nükleik asit amplifikasyon teknolojisi (NAT) prensibinedayanan testler

İmmuntestlerEnzim immunassay (EIA)Kemilüminesans immunoassay (CLIA)Hemaglutinasyon (HA)/partikül aglutinasyon (PA) testleriHızlı/ basit tek kullanımlık testler (hızlı testler)

Nükleik asit amplifikasyon teknolojisi (NAT) prensibinedayanan testler

• Testlerin– Duyarlılık, özgüllük,– Maliyet– Kolay kullanımgibi kritik özeliklerine göre her bir enfeksiyöz etken için uygun test

tipinin seçilmesi gerekmektedir.

• Ayrıca son zamanlarda test üreticileri, otomasyon ileduyarlılık ve özgüllükleri yükselen ürün geliştirmeye devametmektedir.

• Testlerin– Duyarlılık, özgüllük,– Maliyet– Kolay kullanımgibi kritik özeliklerine göre her bir enfeksiyöz etken için uygun test

tipinin seçilmesi gerekmektedir.

• Ayrıca son zamanlarda test üreticileri, otomasyon ileduyarlılık ve özgüllükleri yükselen ürün geliştirmeye devametmektedir.

FDA (Food and Drug Administration), kan

kaynaklarının güvenliğinden emin olmak için lisanslı

tarama testlerinin kullanılması gerektiğini ifade

etmektedir

FDA (Food and Drug Administration), kan

kaynaklarının güvenliğinden emin olmak için lisanslı

tarama testlerinin kullanılması gerektiğini ifade

etmektedir

Kan donörlerinde enfesiyöz etkentaramasında kullanılan testler

Serolojik tarama testleri HBsAgAnti-HBcAnti-HCVAnti-HIV-1Anti-HIV-1/2Anti-HIV-2Anti-HTLV-I/IIAnti- Treponema pallidum (Sifiliz antikorları)Anti-CMV

HBsAgAnti-HBcAnti-HCVAnti-HIV-1Anti-HIV-1/2Anti-HIV-2Anti-HTLV-I/IIAnti- Treponema pallidum (Sifiliz antikorları)Anti-CMVKombo testlerAnti-HIV-1/2 testi ve HIV-1 Antigen

Nükleik asit testleri (NAT) HBV-DNA NATHCV-RNA NATHIV-1-RNA NATWest Nile Virus-RNA NATMultipleks testler

Ülkemizde kullanılan mikrobiyolojik donörtarama testleri:

• Ülkemizde şu anda yürürlükte olan 9/1/2007 tarih ve 26398 sayılı ResmiGazetede yayınlanmış olan Kan ve Kan Ürünleri Yönetmeliği’ne göre

• Donör kanlarına uygulanan zorunlu mikrobiyolojik tarama testleri;HBsAg,anti-HCV,anti-HIV-1/2sifiliz (RPR/VDRL) markırlarını içermektedir.

• Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış test kitlerinden seçilmeli veüretici firmanın önerdiği çalışma prosedürleri takip edilerekgerçekleştirilmelidir.

• Ülkemizde şu anda yürürlükte olan 9/1/2007 tarih ve 26398 sayılı ResmiGazetede yayınlanmış olan Kan ve Kan Ürünleri Yönetmeliği’ne göre

• Donör kanlarına uygulanan zorunlu mikrobiyolojik tarama testleri;HBsAg,anti-HCV,anti-HIV-1/2sifiliz (RPR/VDRL) markırlarını içermektedir.

• Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanmış test kitlerinden seçilmeli veüretici firmanın önerdiği çalışma prosedürleri takip edilerekgerçekleştirilmelidir.

İmmunteknikler• İmmunteknikler, antijen, antikor veya her

ikisinin tespit edilmesinde kullanılabilen, çeşitlitest formatlarında temin edilebilen test sistemleridir.

• Antikor belirleyen testler,– donör örneğinde bulunan spesifik antikoru yakalayan

immobilize antijenlerin kullanımına dayanmaktadır (indirektimmunoassay).

• Antijen belirleyen testler,– örnekte bulunan patojene spesifik antijenleri yakalayan

immobilize antikorların kullanımı prensibine dayanmaktadır.

İmmunteknikler,– orta ölçekli laboratuvarlarda tam otomasyon,– küçük ölçekli laboratuvarlarda yarı otomasyongibi farklı şekillerde kullanılabilmektedir.

• İmmunteknikler, antijen, antikor veya herikisinin tespit edilmesinde kullanılabilen, çeşitlitest formatlarında temin edilebilen test sistemleridir.

• Antikor belirleyen testler,– donör örneğinde bulunan spesifik antikoru yakalayan

immobilize antijenlerin kullanımına dayanmaktadır (indirektimmunoassay).

• Antijen belirleyen testler,– örnekte bulunan patojene spesifik antijenleri yakalayan

immobilize antikorların kullanımı prensibine dayanmaktadır.

İmmunteknikler,– orta ölçekli laboratuvarlarda tam otomasyon,– küçük ölçekli laboratuvarlarda yarı otomasyongibi farklı şekillerde kullanılabilmektedir.

Antikor belirleyen testler

Antijen belirleyen testler

• Günümüzde en yaygın kullanılan serolojik testmekanizmaları– Enzim immunassay (EIA)– Kemilüminesans immunassay (CLIA)

• EIA ve CLIA’ların tasarımı benzerdir.• Sadece oluşan immun komplekslerin belirlenme şekli farklılık

göstermektedir.

• EIA…………….renk oluşumu• CLIA…………..kimyasal reaksiyonun ürettiği ışığın ölçümü

değerlendirilmektedir.

• Yüksek duyarlılıktaki bu testlerden herhangi biri, kantaramalarının uygun bir şekilde değerlendirmesi için gerekliolan hedef enfeksiyon markırlarını belirlemektedir.

• Günümüzde en yaygın kullanılan serolojik testmekanizmaları– Enzim immunassay (EIA)– Kemilüminesans immunassay (CLIA)

• EIA ve CLIA’ların tasarımı benzerdir.• Sadece oluşan immun komplekslerin belirlenme şekli farklılık

göstermektedir.

• EIA…………….renk oluşumu• CLIA…………..kimyasal reaksiyonun ürettiği ışığın ölçümü

değerlendirilmektedir.

• Yüksek duyarlılıktaki bu testlerden herhangi biri, kantaramalarının uygun bir şekilde değerlendirmesi için gerekliolan hedef enfeksiyon markırlarını belirlemektedir.

•• EIAEIA veve CLIACLIA;;

– Çok sayıda örneğin taranması için uygundur• özel ekipman gerektirmektedir.

– Manuel veya özel olarak tahsis edilmemiş otomatize testsistemlerinde gerçekleştirilebilmektedir (açık sistem)

– Özel olarak belirli otomatize sistemler için deüretilebilmektedir (kapalı sistem)

•• EIAEIA veve CLIACLIA;;

– Çok sayıda örneğin taranması için uygundur• özel ekipman gerektirmektedir.

– Manuel veya özel olarak tahsis edilmemiş otomatize testsistemlerinde gerçekleştirilebilmektedir (açık sistem)

– Özel olarak belirli otomatize sistemler için deüretilebilmektedir (kapalı sistem)

EIA ve CLIA’lar, antijen veya antikoru immobilize edendeğişik katı fazlar içermektedir

•• EnEn yaygınyaygın kullanılankullanılan katıkatı fazlarfazlar Polistiren mikrokuyucukların taban veya kenarları

Polistiren veya diğer materyallerin yüzeyi

Mikropartiküller

Otomatize, kapalı test sistemlerinde kullanılan özeltek kullanımlık araçların yüzeyleri; bunlar üretici firmaya göre değişmekte olup, genelde

polistiren yapıdadır

•• EnEn yaygınyaygın kullanılankullanılan katıkatı fazlarfazlar Polistiren mikrokuyucukların taban veya kenarları

Polistiren veya diğer materyallerin yüzeyi

Mikropartiküller

Otomatize, kapalı test sistemlerinde kullanılan özeltek kullanımlık araçların yüzeyleri; bunlar üretici firmaya göre değişmekte olup, genelde

polistiren yapıdadır

Günümüzde, kan kaynaklarının güvenliğinden

emin olmak için kullanılan FDA lisanslı veya

FDA tarafından açıklanmış zorunlu donör

tarama testlerine ulaşılabilmektedir

Günümüzde, kan kaynaklarının güvenliğinden

emin olmak için kullanılan FDA lisanslı veya

FDA tarafından açıklanmış zorunlu donör

tarama testlerine ulaşılabilmektedir

Ticari test isim(leri) Yöntem Üretici Onay yılıHepatit B virus (HBV)HBsAg testleri (Hepatit B yüzey antijenini belirler)Auszyme Monoclonal* EIA Abbott Laboratories 2001Genetic Systems HbsAg EIA 3.0 EIA Bio-Rad Laboratories 2003ORTHO Antibody to HbsAg ELISATest System 3

EIA Ortho-Clinical Diagnostics, Inc 2003

Abbott Prism HbsAg Assay CLIA Abbott Laboratories 2006*Donör tarama için lisans almıştır, ancak temin edilemeyebilir

HBsAg’nin rutin taraması, katı fazı Anti-HBs ile kaplı mikroplaklarda gerçekleşmektedir.

EIA prensibi ile çalışan test örneğinde;enzimatik reaksiyon sonucu oluşan renk yoğunluğu mikroplak okuyucularındaspektrofotometrik olarak okunmaktadır.

CLIA prensibi ile çalışan test örneğinde;örnekler, fare monoklonal anti-Hbs antikorları ile kaplı mikropartiküllerin bulunduğu reaksiyonkuyularında inkube olmaktadır.Mikropartiküllerdeki antijen-antikor kompleksi, akridinium ile işaretli (keçi) poliklonal anti-HBskonjugatı ile tespit edilmektedir.

Sandwich ELISA (antijen)

Y3. Konjugat eklenir(genelde anti-insan Ab)

4. Substrat eklenir, renkgelişmesine neden olur

5. Renk gelişiminin(reaksiyonun)durdurulmasında geneldeasit solüsyonu kull. ODokunur.

YY

1. Ab kaplımikroplak tabanı

2. Hasta örneğindeAntijen (var ise) antikorabağlanır

1 & 2

3

45

• Reaktif bulunan örnekler için doğrulama testi yapılmalıdır.

• HBsAg doğrulama testi,• anti-HBs (insan) antikorlarının kullanıldığı, lisanslı

nötralizasyon doğrulama prosedürü ileyapılmaktadır.

• Nötralizasyon testi doğrulanan örnekler HBsAg pozitifolarak kabul edilmektedirler.

• Reaktif bulunan örnekler için doğrulama testi yapılmalıdır.

• HBsAg doğrulama testi,• anti-HBs (insan) antikorlarının kullanıldığı, lisanslı

nötralizasyon doğrulama prosedürü ileyapılmaktadır.

• Nötralizasyon testi doğrulanan örnekler HBsAg pozitifolarak kabul edilmektedirler.

Anti-HBc Testleri (Hepatit B kor antijenine karşı oluşantoplam antikorları (IgG+IgM) belirler)CORZYME* EIA Abbott Laboratories 1991Ortho HBc ELISA Test System EIA Ortho-Clinical Diagnostics, Inc 1991

ABBOTT PRISM HBcore CLIA Abbott Laboratories 2005*Donör tarama için lisans almıştır, ancak temin edilemeyebilir

• HBsAg’den hemen sonra ortaya çıkan bu antikor, HBsAgtemizlenmesini takiben tespit edilebilir hale gelir.

• HBsAg’nin kaybolduğu ve anti-HBs’nin ortaya çıkmasıgeciktiğinde, anti-HBc; yakın zamanda geçirilmekte olanHBV enfeksiyonunun tek markırı olabilmektedir.

• Donörlerde anti-HBc taranması (IgG ve IgM) rekombinant-hepatit Bkor antijeni (rHBcAg) ile kaplı plaklarda gerçekleştirilmektedir

• EIA prensibi ile çalışan test örneklerinde;• Enzimatik reaksiyon sonucu oluşan renk yoğunluğu mikroplak okuyucularında

spektrofotometrik olarak okunmaktadır.

• CLIA prensibi ile çalışan test örneklerinde,– rekombinant HBc antijeni ile kaplı mikropartiküller kullanılır– Antijen-antikor kompleksi akridinium ile işaretli insan anti-HBc konjugatı ile

belirlenmektedir.

• Reaktif bulunan örneklerin tekrar test edilmesi gerekmektedir• Tekrarında da pozitif bulunan donör örnekleri pozitif olarak

kabul edilmektedir.

• Donörlerde anti-HBc taranması (IgG ve IgM) rekombinant-hepatit Bkor antijeni (rHBcAg) ile kaplı plaklarda gerçekleştirilmektedir

• EIA prensibi ile çalışan test örneklerinde;• Enzimatik reaksiyon sonucu oluşan renk yoğunluğu mikroplak okuyucularında

spektrofotometrik olarak okunmaktadır.

• CLIA prensibi ile çalışan test örneklerinde,– rekombinant HBc antijeni ile kaplı mikropartiküller kullanılır– Antijen-antikor kompleksi akridinium ile işaretli insan anti-HBc konjugatı ile

belirlenmektedir.

• Reaktif bulunan örneklerin tekrar test edilmesi gerekmektedir• Tekrarında da pozitif bulunan donör örnekleri pozitif olarak

kabul edilmektedir.

indirekt ELISA (antikor)

antijen

Hasta serumundakiantikorlar

Substrat kullanımı ilerenk değişimiAnti-human

antikoru

Substrat kullanımı ilerenk değişimi

+ -

ANTİ HCV TANISINDA ELISA TESTLERİHer yöntemden bir sonra çıkan yeni jenerasyon kitler HCV serolojisini bir adım

daha ileriye götürmüştür.

1 nci kuşak 2 nci kuşak 3 üncü kuşak

•Rekombinant antijenC-100-3 (NS3 ve NS4)

•Rekombinant antijenler•C-100-3•C-22 (kor bölg.)•C-33-c (NS3)

•Rekombinant antijenler•C-100-3•C-22 (kor bölg.)•C-33-c (NS3)•NS5 antijenleri

•Rekombinant antijenC-100-3 (NS3 ve NS4)

•HCV epidemiyolojisindeki ilkbilgiler bu testlerle elde edilmiştir.•Duyarlılık ve özgüllükleri düşükolup, serokonversiyonusaptamada yetersiz testlerdir.

•Günümüzde kullanımdan kalkmışolan testlerdir.

•Rekombinant antijenler•C-100-3•C-22 (kor bölg.)•C-33-c (NS3)

•Rekombinant antijenler•C-100-3•C-22 (kor bölg.)•C-33-c (NS3)•NS5 antijenleri

•daha duyarlı ve özgül•destekleyici testlere ihtiyaç var

•Herhangi bir 2 nci kuşak ELISA kitiile alınan sonucun farklı birantijenik yapı gösteren başka birkit ile doğrulanmasıgerekmektedir.

•HCV genomunun uçbölgelerindeki antijenleri içerdiğiiçin;

•infeksiyonun herhangi birdöneminde tanıyı daha daolanaklı kılmaktadır.

Hepatit C virus (HCV)Anti-HCV testleri (HCV’ye karşı oluşan antikorları belirler)Chiron RIBA HCV 3.0 StripImmunoblot Assay

SIA Novartis Vaccinesand Diagnostics, Inc

1999

Abbott HCV EIA 2.0 EIA Abbott Laboratories 2004

Abbott PRISM HCV CLIA Abbott Laboratories 2007Abbott PRISM HCV CLIA Abbott Laboratories 2007

Ortho HCV Version 3.0 ELISA TestSystem

EIA Ortho-ClinicalDiagnostics, Inc

2009

EIA ile çalışan test örneğinde;– plak kuyu yüzeyleri rekombinant HCV protein

antijenleri ile kaplıdır.

• Testte 3 rekombinant HCV antijeni kullanılmaktadır:– (i) c22-3 proteini……...kor bölgesi– (ii) c200 proteini….......NS3 ve NS4– (ii) NS5 proteini…….HCV replikasyon enzimini (viral polimeraz)

kodlayan, yapısal olmayan gen bölgesi

EIA ile çalışan test örneğinde;– plak kuyu yüzeyleri rekombinant HCV protein

antijenleri ile kaplıdır.

• Testte 3 rekombinant HCV antijeni kullanılmaktadır:– (i) c22-3 proteini……...kor bölgesi– (ii) c200 proteini….......NS3 ve NS4– (ii) NS5 proteini…….HCV replikasyon enzimini (viral polimeraz)

kodlayan, yapısal olmayan gen bölgesi

CLIA ile çalışan test örneğinde;

– Reaksiyon kuyularında rekombinant antijenler ile kaplımikropartiküller içerir.

• Kullanılan rekombinant antijenler;– c100-3 proteini……....NS3 ve NS4– HCr43 proteini………...kor (1-150 aa) ve NS3 (1192-1467 aa )– NS5 proteini……………(2054-2995 aa)

• Ag-Ab kompleksi, akridinium ile işareti konjugat (anti-insanIgG) ile belirlenir.

– Reaktif sonuçlar tekar edilir.– Tekrar testlerinde de reaktif bulunan donasyon örneklerin

doğrulaması;• Kalitatif RIBA-immunblot strip test (SIA) ile yapılır.

CLIA ile çalışan test örneğinde;

– Reaksiyon kuyularında rekombinant antijenler ile kaplımikropartiküller içerir.

• Kullanılan rekombinant antijenler;– c100-3 proteini……....NS3 ve NS4– HCr43 proteini………...kor (1-150 aa) ve NS3 (1192-1467 aa )– NS5 proteini……………(2054-2995 aa)

• Ag-Ab kompleksi, akridinium ile işareti konjugat (anti-insanIgG) ile belirlenir.

– Reaktif sonuçlar tekar edilir.– Tekrar testlerinde de reaktif bulunan donasyon örneklerin

doğrulaması;• Kalitatif RIBA-immunblot strip test (SIA) ile yapılır.

İnsan immun yetmezlik virus (HIV)-1 ve -2Anti-HIV-1/2 Testleri (HIV tip 1 ve2’ye karşı oluşan antikorları belirler)Genetic Systems HIV-1/HIV-2 Plus OEIA

EIA Bio-Rad Laboratories 2003

HIVAB HIV-1/ HIV-2 (rDNA) EIA EIA Abbott Laboratories 2004

ABBOTT PRISM HIV O Plus CLIA Abbott Laboratories 2009

Anti-HIV-1 testleri (HIV-1’e karşı oluşan antikorları belirler)Anti-HIV-1 testleri (HIV-1’e karşı oluşan antikorları belirler)Genetic Systems rLAV EIA EIA Bio-Rad Laboratories 1998HIV-1 (Western Blot) EIA Cambridge Biotech

Corp2008

Anti-HIV-2 testi (HIV-2’ye karşı oluşan antikorları belirler)Genetic Systems HIV-2 EIA EIA Bio-Rad Laboratories 1990

EIA test örneği (1);– HIV-1 ve HIV-2 env (zarf)– HIV-1 ve HIV-2 pol (polimeraz)gen ürünlerinin korunmuş immunodominant bölgelerinden üretilmiş

sentetik 4 peptit karışımı kullanılmaktadır.

EIA test örneği (2);– HIV-1 kor ve env– HIV-2 env viral proteinlerinden üretilen rekombinant DNA (rDNA)

kullanılmaktadır– HIV-1/2’ye karşı oluşan IgG ve IgM antikorlarını birlikte

belirleyebilmektedir.

CLIA test örneği;– HIV-1 grup M env,– HIV-1 grup O env– HIV-2 env viral proteinlerinden üretilmiş rDNA

– HIV-2 env sentetik peptidi kullanılmaktadır.

EIA test örneği (1);– HIV-1 ve HIV-2 env (zarf)– HIV-1 ve HIV-2 pol (polimeraz)gen ürünlerinin korunmuş immunodominant bölgelerinden üretilmiş

sentetik 4 peptit karışımı kullanılmaktadır.

EIA test örneği (2);– HIV-1 kor ve env– HIV-2 env viral proteinlerinden üretilen rekombinant DNA (rDNA)

kullanılmaktadır– HIV-1/2’ye karşı oluşan IgG ve IgM antikorlarını birlikte

belirleyebilmektedir.

CLIA test örneği;– HIV-1 grup M env,– HIV-1 grup O env– HIV-2 env viral proteinlerinden üretilmiş rDNA

– HIV-2 env sentetik peptidi kullanılmaktadır.

• Reaktif bulunan örnekler, tekrar testine alınmalı• İkinci testte de reaktif bulunduklarında doğrulama

testlerinin yapılması gereklidir.

• Doğrulama testi,• HIV-1 Western blot yöntemi• Ancak test HIV-1 ve HIV-2 reaktivitesinin ayrımını

yapamamaktadır.

• Reaktif bulunan örnekler, tekrar testine alınmalı• İkinci testte de reaktif bulunduklarında doğrulama

testlerinin yapılması gereklidir.

• Doğrulama testi,• HIV-1 Western blot yöntemi• Ancak test HIV-1 ve HIV-2 reaktivitesinin ayrımını

yapamamaktadır.

• HIV-1/2 taramasında son yıllarda kullanıma girenkombo test örnekleri;

• Kemilüminesans mikropartikül immunassay (CMIA)veya• EIA prensibi ile çalışmaktadır.

Ticari test isim(leri) Yöntem Üretici Onay yılı

Anti-HIV-1/2 ve HIV-1 antijen testiARCHITECT HIV Ag/Ab Combo CMIA Abbott

Laboratories2010

Bio-Rad GS HIV Ag/Ab Combo EIA EIA Bio-RadLaboratories

2011

Chemi-luminescent Microparticle Immunoassay (CMIA)

• HIV-1/2 taramasında son yıllarda kullanıma girenkombo test örnekleri;

• Kemilüminesans mikropartikül immunassay (CMIA)veya• EIA prensibi ile çalışmaktadır.

CMIA• HIV p24 antijeni + HIV-1 (grup M ve grup O) ve/veya HIV-2

antikorlarının birlikte kalitatif belirlenmesine imkantanımaktadır.

• Sonuçlar kemilüminesan reaksiyonun ölçülmesi ile eldeedilmektedir.

EIA• HIV-1 p24 antijeni + HIV-1 (grup M ve O) + HIV-2

antikorlarını taramaktadır

CMIA• HIV p24 antijeni + HIV-1 (grup M ve grup O) ve/veya HIV-2

antikorlarının birlikte kalitatif belirlenmesine imkantanımaktadır.

• Sonuçlar kemilüminesan reaksiyonun ölçülmesi ile eldeedilmektedir.

EIA• HIV-1 p24 antijeni + HIV-1 (grup M ve O) + HIV-2

antikorlarını taramaktadır

• Reaktif bulunan örneklerde test tekrarı yapılmaktadır.• Tekrarda reaktif bulunan örnekler büyük ihtimal pozitif olarak kabul

edilmektedir.• Ancak enfeksiyonun düşük prevelansta görüldüğü yerlerde non-spesifik

reaksiyonlardan dolayı,– immun blot testleri,– antijen testleri– HIV NAT ile doğrulanması gerekmektedir.

• Kombo testler akut veya primer HIV-1/2 enfeksiyonunun tanısınıdesteklemek için kullanılmaktadır.– Kombo test ile reaktif bulunan sonuçlarda belirlenen p24 antijeni,

HIV-1 veya HIV-2 antikor ayrımı yapılamamaktadır.

• Şu an donör serum veya plazma örneklerinin taranmasındaetkinlikleri tam olarak ortaya konulmadığı için rutin

kullanımları yoktur.

• Reaktif bulunan örneklerde test tekrarı yapılmaktadır.• Tekrarda reaktif bulunan örnekler büyük ihtimal pozitif olarak kabul

edilmektedir.• Ancak enfeksiyonun düşük prevelansta görüldüğü yerlerde non-spesifik

reaksiyonlardan dolayı,– immun blot testleri,– antijen testleri– HIV NAT ile doğrulanması gerekmektedir.

• Kombo testler akut veya primer HIV-1/2 enfeksiyonunun tanısınıdesteklemek için kullanılmaktadır.– Kombo test ile reaktif bulunan sonuçlarda belirlenen p24 antijeni,

HIV-1 veya HIV-2 antikor ayrımı yapılamamaktadır.

• Şu an donör serum veya plazma örneklerinin taranmasındaetkinlikleri tam olarak ortaya konulmadığı için rutin

kullanımları yoktur.

Human T-Lymphotrophic Virus Types I ve IIAnti-HTLV-I/II TestleriAbbott HTLV-I/HTLV-II EIA EIA Abbott Laboratories 1997

Vironostika* HTLV-I/II MicroelisaSystem

EIA bioMerieux, Inc 1998Vironostika* HTLV-I/II MicroelisaSystemABBOTT PRISM HTLV-1/HTLV-II Assay CLIA Abbott Laboratories 2008

*Donör tarama için lisans almıştır, ancak temin edilemeyebilir

HTLV-I/II EIA;– mikroplak kuyu tabanları

• pürifiye HTLV-I ve HTLV-II viral lizatı• rekombinant HTLV-I p21E antijeni ile kaplıdır.

HTLV-I/II CLIA;– katı faza sabitlenmiş viral antijenler

– Ancak HTLV-I ve HTLV-II reaktivitelerinin ayrımını yapamamaktadır.

• Test tekrarında (farklı örnek) reaktif bulunduğunda;• Doğrulama testleri;

– Western Blot– RIPA (radyoimmunopresipitasyon– Bu testlerin kombinasyonları HTLV kor (gag), p24 ve env (gp46,

gp61/68) antijenlerine karşı oluşan atikorların ayrımınıyapabilmektedir.

HTLV-I/II EIA;– mikroplak kuyu tabanları

• pürifiye HTLV-I ve HTLV-II viral lizatı• rekombinant HTLV-I p21E antijeni ile kaplıdır.

HTLV-I/II CLIA;– katı faza sabitlenmiş viral antijenler

– Ancak HTLV-I ve HTLV-II reaktivitelerinin ayrımını yapamamaktadır.

• Test tekrarında (farklı örnek) reaktif bulunduğunda;• Doğrulama testleri;

– Western Blot– RIPA (radyoimmunopresipitasyon– Bu testlerin kombinasyonları HTLV kor (gag), p24 ve env (gp46,

gp61/68) antijenlerine karşı oluşan atikorların ayrımınıyapabilmektedir.

Sifilizin günümüzde kan transfüzyonu ile taşınması, soğuk saklama

koşullarında 72 saatten daha fazla yaşayamadığı için çok nadirdir.

Bu sebeple transfüzyon riski göz ardı edilebilmektedir.

Non-treponemal flokülasyon kart testiRapid plazma reagin (RPR) testVeneral disease research laboratory (VDRL) test

Test, enfeksiyonun erken dönemleride hasara uğrayan hücrelerdensalınan reagin olarak adlandırılan lipoidal materyallere ve T. pallidumlipidlerine karşı oluşan IgG ve IgM anti-lipid antikorlarının flokülasyonprensibi ile ölçmektedir.

Non-treponemal testler sifiliz tanısında faydalıolsa da, spesifik değildir.

Non-treponemal flokülasyon kart testiRapid plazma reagin (RPR) testVeneral disease research laboratory (VDRL) test

Test, enfeksiyonun erken dönemleride hasara uğrayan hücrelerdensalınan reagin olarak adlandırılan lipoidal materyallere ve T. pallidumlipidlerine karşı oluşan IgG ve IgM anti-lipid antikorlarının flokülasyonprensibi ile ölçmektedir.

• Treponemal testler– Hemaglutinasyon testi– Mikrohemaglutinasyon testi

(otomatize mikroplak sistemlerinde T.pallidum antikorlarının taranması)

• Test,– Aglutinasyon ve patern tanımına prensibine

dayanmaktadır.– Testte T. pallidum ile sensitize edilmiş tavuk

eritrositleri kullanılır.– Donör örnekleri ile sensitize eritrositler karıştırılır,

etkene karşı antikorların varlığındahemagutinasyonun oluşması beklenir.

– Reaktif örnekler T. pallidum’a karşı IgG ve/veyaIgM antikorlarının varlığını gösterir.

• Treponemal testler– Hemaglutinasyon testi– Mikrohemaglutinasyon testi

(otomatize mikroplak sistemlerinde T.pallidum antikorlarının taranması)

• Test,– Aglutinasyon ve patern tanımına prensibine

dayanmaktadır.– Testte T. pallidum ile sensitize edilmiş tavuk

eritrositleri kullanılır.– Donör örnekleri ile sensitize eritrositler karıştırılır,

etkene karşı antikorların varlığındahemagutinasyonun oluşması beklenir.

– Reaktif örnekler T. pallidum’a karşı IgG ve/veyaIgM antikorlarının varlığını gösterir.

Tekrar pozitif sonuçların lisanslı doğrulama testi ile değerlendirilmesigereklidir.

Bir örneği, EIA ile çalışmaktadır ve T. pallidum’a karşı IgG antikorları kalitatifolarak belirlemektedir.

Non-treponemal test pozitif olarak belirlendiğinde treponemaldoğrulama testi (floresan treponemal absorbsiyon testi, FTA-ABS) ile

tekrar analiz edilmelidir

• Bu örnekler treponemal testte negatif bulunduğunda örnek negatif olarakkabul edilmektedir.

• Treponemal testler ile pozitif bulunan donörler donasyon için uygundeğillerdir.

Ticari test isim(leri) Yöntem Üretici Açıklanmayılı

Açıklanmış serolojik donör tarama testleriCapture®-S Non-treponemal Immucor 2000Olympus PK TP System Treponemal Fujirebio Inc. 2003ASI TPHA Test Treponemal Arlington Scientific, Inc 2003CAPTIA TM Syphilis (T. Pallidum)-G Treponemal Trinity Biotech 2010Açıklanmış serolojik doğrulama testleri

Sifiliz yönünden donör taramalarında FDA tarafından açıklanmıştanısal serolojik testlerin yeterli olduğu belirtilmektedir

Açıklanmış serolojik doğrulama testleriFTA-ABS Test System Treponemal SCIMEDX CorporationAçıklanmış tanısal serolojik testlerREMEL RPR Card Test Non-treponemal Abbott Laboratories,

Diagnostic Division1996

ASI VDRL Antigen Test Non-treponemal Arlington Scientific, IncASI RPR Card Test Non-treponemal Arlington Scientific, IncTRUST (Toluidine Red UnheatedSerum Test)

Non-treponemal New Horizons DiagnosticsCorporation

1983

Ticari test isim(leri) Yöntem Üretici Açıklanmayılı

CMV için de FDA tarafından açıklanmış donör tarama testleribulunmaktadır.

CMV tarama testleri IgG ve IgM total antikorları belirlemektedir.CMV taşınma riskinin yeterince azaltılması için taramaların lökositten zengin doku,hücre ve plazmalardan test edilmesi gerekmektedir.

CMV reaktif bulunan antikor testlerinin donörün uygun olmadığı anlamınagelmemektedir

Ticari test isim(leri) Yöntem Üretici Açıklanmayılı

Anti-CMV testi (CMV’ye karşı oluşan antikorları belirler)BD CMVscan Card Test Lateks Aglutinasyon Becton, Dickinson &

Company1995

Capture - CMV Solid phase red celladherence

Immucor, Inc. 1995

Abbott CMV* Total ABEIA

Solid phase enzymeimmunoassay

Abbott Laboratories,Diagnostic Division

Olympus PK CMV-PASystem

Passive particleagglutination

Fujirebio, Inc. 2007

*Donör tarama için lisans almıştır, ancak temin edilemeyebilir

Partikül aglutinasyon testleri

• Test örneğindeki spesifik antikor veya antijeninvarlığını, komplementer spesifik antijen veyaantikor ile kaplı partiküllerin aglutinasyonu yolu ilebelirlemektedirler.

• Aglutinasyon testlerinde, özellikle antikortestlerinde eritrosit (hemaglutinasyon) ilejelatin ve lateks gibi inert partiküllerkullanılmaktadır.

• Bu inert partiküllerin kullanılması kros-reaktivite gösteren eritrosit antijenlerinekarşı, nonspesifik reaksiyonları azalttığıiçin avantaja sahiptir.

• Aglutinasyon testlerinde, özellikle antikortestlerinde eritrosit (hemaglutinasyon) ilejelatin ve lateks gibi inert partiküllerkullanılmaktadır.

• Bu inert partiküllerin kullanılması kros-reaktivite gösteren eritrosit antijenlerinekarşı, nonspesifik reaksiyonları azalttığıiçin avantaja sahiptir.

Hemaglutinasyon ve partikül aglutinasyon testlerinin temelprensibi, kullanılan partikül tiplerine bakılmaksızın aynıdır.

• Partikül aglutinasyon testleri, sifiliz antikorlarınınbelirlenmesinde halen yaygınlıkla kullanılmaktadır.

• Bu testler, çok basamaklı değildirler veya yıkama ekipmanınaihtiyaç duyulmamaktadır.

• Manuel sistemde, test sonuçları görsel olarak okunmaktadır vedeğerlendirme subjektiftir.

• Test sonuçlarının kalıcı kaydı yapılamadığı içinsaklanamamaktadır.

• Partikül aglutinasyon testleri, sifiliz antikorlarınınbelirlenmesinde halen yaygınlıkla kullanılmaktadır.

• Bu testler, çok basamaklı değildirler veya yıkama ekipmanınaihtiyaç duyulmamaktadır.

• Manuel sistemde, test sonuçları görsel olarak okunmaktadır vedeğerlendirme subjektiftir.

• Test sonuçlarının kalıcı kaydı yapılamadığı içinsaklanamamaktadır.

Hızlı/basit tek kullanımlı testler(hızlı testler)

• Hızlı/basit tek kullanımlı testler kullanıldıktan sonra atılmaktadırlar.

• Bu testlerin çok sayıda farklı hazırlanış şekilleri vardır.

• Birçok hızlı test immunokromatografik şekilde olup,– örnek, sabit bir strip üzerine eklenmektedir ve daha önce immobilize edilen

reaktif ile reaksiyona girmektedir.

– Örnekler serum, plazma veya bazı durumlarda tam kan olabilmektedir.

– Pozitif reaksiyon strip üzerinde nokta veya band şeklinde gözlenmektedir.

– Testlerin çoğu, her bir testte sonuçların değerlendirilebilmesi için kontrolnoktası veya bandı da içermektedir

• Hızlı/basit tek kullanımlı testler kullanıldıktan sonra atılmaktadırlar.

• Bu testlerin çok sayıda farklı hazırlanış şekilleri vardır.

• Birçok hızlı test immunokromatografik şekilde olup,– örnek, sabit bir strip üzerine eklenmektedir ve daha önce immobilize edilen

reaktif ile reaksiyona girmektedir.

– Örnekler serum, plazma veya bazı durumlarda tam kan olabilmektedir.

– Pozitif reaksiyon strip üzerinde nokta veya band şeklinde gözlenmektedir.

– Testlerin çoğu, her bir testte sonuçların değerlendirilebilmesi için kontrolnoktası veya bandı da içermektedir

Reaktif Negatif

• Hızlı testlerın kullanımı basittir ve test kiti içinde gelenlerdışında başka reaktifler gerektirmemektedir.

• Sonuçlar görsel olarak okunmaktadır ve dakikalar içindebasit kalitatif sonuç vermektedir.

• Sonuçların okunması subjektif değerlendirmeye bağlıdır vesonuçların saklanması için orijinal testin kalıcı kaydıyapılamamaktadır.

Hızlı testler, çok sayıda kan örneğinin taranması içingenelde uygun değildirler

• Hızlı testlerın kullanımı basittir ve test kiti içinde gelenlerdışında başka reaktifler gerektirmemektedir.

• Sonuçlar görsel olarak okunmaktadır ve dakikalar içindebasit kalitatif sonuç vermektedir.

• Sonuçların okunması subjektif değerlendirmeye bağlıdır vesonuçların saklanması için orijinal testin kalıcı kaydıyapılamamaktadır.

Hızlı testler, çok sayıda kan örneğinin taranması içingenelde uygun değildirler

Nükleik asit amplifikasyon teknolojisi (NAT)prensibine dayanan testler

• Kan taramasında kullanılan NAT, donasyon örneklerinde;– viral nükleik asit, DNA veya RNA’nın varlığını belirlemektedir.

• Bu teknolojide, virusun spesifik RNA/DNA parçası hedeflenmektedir vein-vitro amplifiye edilmektedir.

• Amplifikasyon basamağı, orijinal örnekte düşük seviyelerde bulunanvirusun miktarını artırarak tespit edilebilir düzeye getirmektedir.

• Spesifik nükleik asitin varlığı, virusun varlığını gösterir ve donasyonmuhtemelen enfeksiyözdür.

• Kan taramasında kullanılan NAT, donasyon örneklerinde;– viral nükleik asit, DNA veya RNA’nın varlığını belirlemektedir.

• Bu teknolojide, virusun spesifik RNA/DNA parçası hedeflenmektedir vein-vitro amplifiye edilmektedir.

• Amplifikasyon basamağı, orijinal örnekte düşük seviyelerde bulunanvirusun miktarını artırarak tespit edilebilir düzeye getirmektedir.

• Spesifik nükleik asitin varlığı, virusun varlığını gösterir ve donasyonmuhtemelen enfeksiyözdür.

• NAT teknikleri,– bireysel (tek) donasyonlardaveya– mini havuzlardagerçekleştirilebilmektedir.

• Genellikle kullanılan NAT testleri– HBV-DNA– HCV-RNA– HIV-1-RNA– WNV-RNA

• NAT teknikleri,– bireysel (tek) donasyonlardaveya– mini havuzlardagerçekleştirilebilmektedir.

• Genellikle kullanılan NAT testleri– HBV-DNA– HCV-RNA– HIV-1-RNA– WNV-RNA

NAT teknolojisi emek yoğun olduğu için kanendüstrisi genellikle mini havuz test algoritmalarını

benimsemiştir

• Donasyon örnekleri 16-24’lü havuzlarda testedilmektedir.

• Pozitif çıkan havuzlar sonra pozitif örneğibulmak için tek tek analiz edilmektedir.

• Donasyon örnekleri 16-24’lü havuzlarda testedilmektedir.

• Pozitif çıkan havuzlar sonra pozitif örneğibulmak için tek tek analiz edilmektedir.

FDA onaylı NAT prensibine dayanan donör tarama testleri

Ticari test isim(leri) Yöntem Üretici Onay yılıHBV NAT (Direkt HBV DNA’yı belirler)Procleix Ultrio Plus assay TMA Gen-Probe, Inc. 2006

COBAS AmpliScreen HBV Test PCR Roche Molecular Systems Inc. 2007

UltraQual™ HBV PCR Assay PCR National Genetics Institute 2011UltraQual™ HBV PCR Assay PCR National Genetics Institute 2011

HCV NAT (HCV RNA’yı direkt belirler)UltraQual HCV RT-PCR Assay PCR National Genetics Institute 2001

Procleix Ultrio TMA Gen-Probe, Inc. 2006

HCV RT-PCR assay PCR BioLife Plasma Services 2007COBAS Ampliscreen HCV Test Version2.0

PCR Roche Molecular Systems 2007

HIV-1 NAT (HIV-1 RNA’yı direkt belirler)UltraQual HIV-1 RT-PCR Assay PCR National Genetics Institute 2001

Versant HIV-1 RNA 3.0 (bDNA) Signal amplificationnucleic acid probe

Siemens Healthcare Diagnostics, Inc 2002

Procleix Ultrio TMA Gen-Probe, Inc. 2006

APTIMA HIV-1 RNA Qualitative Assay TMA Gen-Probe, Inc. 2006

HIV-1 RT-PCR Assay PCR BioLife Plasma Services 2007

COBAS AmpliScreen HIV-1 Test, version 1.5 PCR Roche Molecular Systems 2007COBAS AmpliScreen HIV-1 Test, version 1.5 PCR Roche Molecular Systems 2007

Abbott RealTimeHIV-1 Amplification Kit

PCR ABBOTT Molecular, Inc 2007

WNV NAT (WNV RNA’sını direkt belirler)Procleix WNV Assay TMA Gen-Probe, Inc 2005

Cobas TaqScreen West Nile Virus Test PCR Roche Molecular Systems, Inc. 2008

Birden fazla virusa ait DNA veya RNA’yı aynı anda

belirleyebilen multipleks NAT tarama testleri geliştirilmiştir

Ticari test isim(leri) Yöntem Üretici Onayyılı

Ticari test isim(leri) Yöntem Üretici Onayyılı

Procleix HIV-1/HCV Assay/Nucleic Acid PooledTesting/Synthetic

TMA Gen-Probe, Inc 2004

COBAS TaqScreen MPX Test HBV, HCV, HIV-1(Grup 0 ve M RNA), HIV-2

PCR Roche Molecular Systems, Inc. 2008

• Günümüzde, NAT kullanan ülkeler;– ABD, Kanada, Fransa, Avustralya, Yeni Zelanda,

Güney Afrika, Avrupa ve Asya

PCR ve TMA

• NAT-tarama teknolojisi;– PCR (polymerase chain reaction)– TMA (transcription-mediated amplification)

prensibi ile çalışılmaktadır.

• NAT-tarama teknolojisi;– PCR (polymerase chain reaction)– TMA (transcription-mediated amplification)

prensibi ile çalışılmaktadır.

En yaygın kullanılan NAT testlerinden biri, HBV-DNA, HCV ve HIV-1 RNA’yıTMA prensibi ile amplifiye etmekte ve amplifikasyon

ürünlerinin tespiti hibridizasyon prensibine dayanmaktadır.

TMA, transkripsiyon temelli nükleik asit amplifikasyonudur. MMLV revers transkriptaz ve T7 RNA polimeraz enzimleri kullanılmaktadır.

Revers transkriptaz…….. DNA kopyasını (T7 RNA polimeraz için promoter diziiçermektedir) oluşturmakta,

T7 RNA polimeraz…….DNA kalıplarından birçok RNA amplikonlarıüretmektedir.

Tespit ise kemilüminesan ile işaretli tek zincirli nükleik asit problarınınhibridizasyonu ile olmaktadır.

En yaygın kullanılan NAT testlerinden biri, HBV-DNA, HCV ve HIV-1 RNA’yıTMA prensibi ile amplifiye etmekte ve amplifikasyon

ürünlerinin tespiti hibridizasyon prensibine dayanmaktadır.

TMA, transkripsiyon temelli nükleik asit amplifikasyonudur. MMLV revers transkriptaz ve T7 RNA polimeraz enzimleri kullanılmaktadır.

Revers transkriptaz…….. DNA kopyasını (T7 RNA polimeraz için promoter diziiçermektedir) oluşturmakta,

T7 RNA polimeraz…….DNA kalıplarından birçok RNA amplikonlarıüretmektedir.

Tespit ise kemilüminesan ile işaretli tek zincirli nükleik asit problarınınhibridizasyonu ile olmaktadır.

• Yaygın kullanılan diğer test PCR tabanlı HBV, HCV ve HIV-1testleridir .

• Amplikonların tespiti biotin ile işaretli problarınhibridizasyonu prensibine dayanmaktadır.

• Yaygın kullanılan diğer test PCR tabanlı HBV, HCV ve HIV-1testleridir .

• Amplikonların tespiti biotin ile işaretli problarınhibridizasyonu prensibine dayanmaktadır.

Tarama platformları

• Tam entegre ve otomatize,• Yarı-otomatize• Modüler otomatize

• Bireysel donör testleri;– Örnek dilüsyonu yapılmadan, bağışlanan her bir kan ünitesine yapılır.– Bu sebeple NAT testi için en duyarlı yöntemdir.– Pencere dönemi süresince viral titre genellikle düşüktür ve bireysel donör testleri

yüksek duyarlılığını bu süreçte devam ettirmektedir.

• Havuzlanmış test;– Birçok donörden alınan örneklerin test edilmeden önce birleştirildiği havuzlanmış test

ise, büyük hacimde kan işleyen birçok kan merkezi tarafından tercih edilir

• Tam entegre ve otomatize,• Yarı-otomatize• Modüler otomatize

• Bireysel donör testleri;– Örnek dilüsyonu yapılmadan, bağışlanan her bir kan ünitesine yapılır.– Bu sebeple NAT testi için en duyarlı yöntemdir.– Pencere dönemi süresince viral titre genellikle düşüktür ve bireysel donör testleri

yüksek duyarlılığını bu süreçte devam ettirmektedir.

• Havuzlanmış test;– Birçok donörden alınan örneklerin test edilmeden önce birleştirildiği havuzlanmış test

ise, büyük hacimde kan işleyen birçok kan merkezi tarafından tercih edilir

Tarama testi olarak NAT kullanımı

• Pozitif test sonucu için antikor yanıtının başlamasını gerektirmediği içinkonvansiyonel testlerden daha duyarlı bir test metodu

• İnfeksiyon meydana geldiğinde bulunan düşük seviyelerde virusgenetik materyalini belirleyebilmekte

• “Pencere dönemi” veya donörün virusa maruz kalması ile antikorlarınortaya çıkması arasında kalan süreyi belirgin biçimde düşürmektedir.Pencere döneminin azalması ile enfeksiyon etkenlerinn daha erkenbelirlenmesine izin vermekte ve böylece transfüzyon ile bulaş olasılığıazalmaktadır.

• Ayrıca mutantları (immunovaryant viruslar), okkült olguları (kroniktaşıyıcılar) ve serolojide yanlış negatiflikleri de belirleyebilmektedir.

• Pozitif test sonucu için antikor yanıtının başlamasını gerektirmediği içinkonvansiyonel testlerden daha duyarlı bir test metodu

• İnfeksiyon meydana geldiğinde bulunan düşük seviyelerde virusgenetik materyalini belirleyebilmekte

• “Pencere dönemi” veya donörün virusa maruz kalması ile antikorlarınortaya çıkması arasında kalan süreyi belirgin biçimde düşürmektedir.Pencere döneminin azalması ile enfeksiyon etkenlerinn daha erkenbelirlenmesine izin vermekte ve böylece transfüzyon ile bulaş olasılığıazalmaktadır.

• Ayrıca mutantları (immunovaryant viruslar), okkült olguları (kroniktaşıyıcılar) ve serolojide yanlış negatiflikleri de belirleyebilmektedir.

Test seçimi• Uygun testlerin seçilmesi, tarama programlarının önemli bir

parçasıdır.• Güvenilir sonuçlar, geçerliliği olan etkin testlerin tutarlı

(sürekli) kullanılmasına bağlıdır.

• Birçok faktör test seçimine etki etmektedir.– Tarama ihtiyaçları ve mevcut kaynaklar (mali durum, uzman

personel, ekipman, tek kullanımlık sarf malzemeler) arasında dengesağlanması gerekir

• Uygun testlerin seçilmesi, tarama programlarının önemli birparçasıdır.

• Güvenilir sonuçlar, geçerliliği olan etkin testlerin tutarlı(sürekli) kullanılmasına bağlıdır.

• Birçok faktör test seçimine etki etmektedir.– Tarama ihtiyaçları ve mevcut kaynaklar (mali durum, uzman

personel, ekipman, tek kullanımlık sarf malzemeler) arasında dengesağlanması gerekir

• Her bir tarama sisteminin avantaj ve kısıtlamaları mevcuttur,bu sebeple test seçerken bunların göz önündebulundurulması gereklidir.

• Bazı kısıtlamalar şunlardır;– Enfeksiyonun, tarama testlerinin belirleyemediği pencere

dönem uzunluğu– Donasyonların boşa harcandığı ve gereksiz donör

reddine sebep olan, yanlış pozitiflik oranı– Otomasyon gerektiren bazı sistemlerin karmaşıklığı

• Her bir tarama sisteminin avantaj ve kısıtlamaları mevcuttur,bu sebeple test seçerken bunların göz önündebulundurulması gereklidir.

• Bazı kısıtlamalar şunlardır;– Enfeksiyonun, tarama testlerinin belirleyemediği pencere

dönem uzunluğu– Donasyonların boşa harcandığı ve gereksiz donör

reddine sebep olan, yanlış pozitiflik oranı– Otomasyon gerektiren bazı sistemlerin karmaşıklığı

• EIA, CLIA ve partikül aglutinasyon testleri– Birçok durumda, nisbeten küçük veya çok sayıda örneğin

taranmasında uygun testlerdir.

– Bu test formatları, sonuçların hızlı testlerden daha objektif analizedilmesine ve kayıt altında tutulmasına izin vermektedir.

– Ancak, kullanım öncesi bütün testlerin sıkı bilimsel değerlendirmedengeçmesi, duyarlılık ve özgüllük bakımından uygunluğununbelirlenmesi gerekmektedir.

– Birçok EIA ve CLIA testi, partikül aglutinasyon testleri veya hızlıtestlerden daha yüksek duyarlılık ve özgüllüğe sahiptir.

– Bütün rutin markırlar için, ticari yüksek kalitede partikül aglutinasyontestleri mevcut değildir.

• EIA, CLIA ve partikül aglutinasyon testleri– Birçok durumda, nisbeten küçük veya çok sayıda örneğin

taranmasında uygun testlerdir.

– Bu test formatları, sonuçların hızlı testlerden daha objektif analizedilmesine ve kayıt altında tutulmasına izin vermektedir.

– Ancak, kullanım öncesi bütün testlerin sıkı bilimsel değerlendirmedengeçmesi, duyarlılık ve özgüllük bakımından uygunluğununbelirlenmesi gerekmektedir.

– Birçok EIA ve CLIA testi, partikül aglutinasyon testleri veya hızlıtestlerden daha yüksek duyarlılık ve özgüllüğe sahiptir.

– Bütün rutin markırlar için, ticari yüksek kalitede partikül aglutinasyontestleri mevcut değildir.

• Hızlı/basit – tek kullanımlık testler– Kan taramasında kullanımları tavsiye edilmemektedir.

– Bu testler esas olarak tanısal amaçlı olup, az sayıda örneklerin hızlıbiçimde test edilmesi için tasarlanmışlardır.

– Manuel teknikler ile çalışıldığı için orta ve büyük ölçeklilaboratuarlarda kullanımı sınırlı olabilmektedir.

– Hızlı sonuç almak için acil durumlarda kullanıldıklarında, testin dahasonra EIA, CLIA veya partikül aglutinasyon testlerinden birikullanarak tekrar edilmesi gerekmektedir.

• Hızlı/basit – tek kullanımlık testler– Kan taramasında kullanımları tavsiye edilmemektedir.

– Bu testler esas olarak tanısal amaçlı olup, az sayıda örneklerin hızlıbiçimde test edilmesi için tasarlanmışlardır.

– Manuel teknikler ile çalışıldığı için orta ve büyük ölçeklilaboratuarlarda kullanımı sınırlı olabilmektedir.

– Hızlı sonuç almak için acil durumlarda kullanıldıklarında, testin dahasonra EIA, CLIA veya partikül aglutinasyon testlerinden birikullanarak tekrar edilmesi gerekmektedir.

• NAT uygulamaları– NAT enfeksiyonun pencere dönemini azaltmasına

rağmen, enfeksiyonun düşük insidanslı olduğu ülkelerde,donasyon sırasında pencere dönemindeki donör sayısıdüşük olduğu için kazanç (verim) minimaldir.

– Ancak enfeksiyonun yüksek insidanslı oluğu ülkelerde,NAT ile pencere dönemindeki çok sayıda donasyonbelirlenebilmektedir.

– Bu sebeple, pencere döneminde toplanan kanünitelerinin transfüzyon riski NAT ile azaltılabilmektedir.

• NAT uygulamaları– NAT enfeksiyonun pencere dönemini azaltmasına

rağmen, enfeksiyonun düşük insidanslı olduğu ülkelerde,donasyon sırasında pencere dönemindeki donör sayısıdüşük olduğu için kazanç (verim) minimaldir.

– Ancak enfeksiyonun yüksek insidanslı oluğu ülkelerde,NAT ile pencere dönemindeki çok sayıda donasyonbelirlenebilmektedir.

– Bu sebeple, pencere döneminde toplanan kanünitelerinin transfüzyon riski NAT ile azaltılabilmektedir.

Yeterli kaynaklara sahip ülkeler için,

NAT antikor/antijen testleri ile kombine

edildiğinde önemli fayda sunmaktadır.

Yeterli kaynaklara sahip ülkeler için,

NAT antikor/antijen testleri ile kombine

edildiğinde önemli fayda sunmaktadır.

Testlerin önemi özellikleri• Özgüllük ve duyarlılığın mümkün veya mevcut en yüksek seviyede

olması gereklidir.

• Her bir testin, kullanılacağı ülke veya bölgede, test performansı ile ilgiliteknik veriler doğrulanarak ve mümkün ise diğer çalışmaların verilerianaliz edilerek değerlendirilmelidir.

• Testin güvenilirliği ve uyumunu,– test ve kullanıldığı laboratuvar ile ilgili birçok faktör belirlemektedir.– Her bir testin kullanılacağı yerde, değerlendirme sonuçlarının

performansına göre onaylanması gerekmektedir.

• Özgüllük ve duyarlılığın mümkün veya mevcut en yüksek seviyedeolması gereklidir.

• Her bir testin, kullanılacağı ülke veya bölgede, test performansı ile ilgiliteknik veriler doğrulanarak ve mümkün ise diğer çalışmaların verilerianaliz edilerek değerlendirilmelidir.

• Testin güvenilirliği ve uyumunu,– test ve kullanıldığı laboratuvar ile ilgili birçok faktör belirlemektedir.– Her bir testin kullanılacağı yerde, değerlendirme sonuçlarının

performansına göre onaylanması gerekmektedir.

• Teste spesifik faktörler:– Test tanıtımı– Talimatların anlaşılırlığı– Kullanım kolaylığı– Test özellikleri (duyarlılık ve özgüllük gibi)– Örnek hacmi– Örnek ve reaktif takibi– Dayanıklılık– Test tekrarlanabilirliği ve hassasiyeti– Her teknik için test sayısı– Kit ölçüsü– Toplam test süresi

• Teste spesifik faktörler:– Test tanıtımı– Talimatların anlaşılırlığı– Kullanım kolaylığı– Test özellikleri (duyarlılık ve özgüllük gibi)– Örnek hacmi– Örnek ve reaktif takibi– Dayanıklılık– Test tekrarlanabilirliği ve hassasiyeti– Her teknik için test sayısı– Kit ölçüsü– Toplam test süresi

• Laboratuvara spesifik faktörler:– Test edilen örnek sayısı

• Personel seviyesi:– Personel yeterliliği–Mevcut ekipman– Laboratuvar kalite sistem düzeyi

• Laboratuvara spesifik faktörler:– Test edilen örnek sayısı

• Personel seviyesi:– Personel yeterliliği–Mevcut ekipman– Laboratuvar kalite sistem düzeyi

• Tedarik ile ilgili dikkat edilmesi gerekenler:

– Bayi seçimi ve geçerlilik– Fiyat– İhale sistemi– Test kitleri ve reaktif kaynaklarına ulaşılabilirlik ve

güvenilirliği– Kit ve reaktiflerin raf ömrü– Altyapı: örn., kontrollü depolama koşulları ve kesintisiz

güç kaynakları– Sorun çözme için teknik destek– Ekipman bakımı, servis ve onarım

• Tedarik ile ilgili dikkat edilmesi gerekenler:

– Bayi seçimi ve geçerlilik– Fiyat– İhale sistemi– Test kitleri ve reaktif kaynaklarına ulaşılabilirlik ve

güvenilirliği– Kit ve reaktiflerin raf ömrü– Altyapı: örn., kontrollü depolama koşulları ve kesintisiz

güç kaynakları– Sorun çözme için teknik destek– Ekipman bakımı, servis ve onarım

Testlerin gerçekleştirilmesindeotomasyon kullanımı

• Otomasyon kullanımı, çok sayıda tarama testi gerçekleştiren kan transfüzyonservislerinde büyük önem taşımaktadır.

• EIA’ler için basit düzeyde otomasyon gerekse de (otomatik plak yıkayıcı veokuyucu), örneklemeden sonuçların okunmasına kadar tüm aşamalarıgerçekleştiren bazı komplike otomatize tarama sistemleri de bulunmaktadır.

• Mikroplak tabanlı olan ve ekipman veya test ile bağlantılı olmayan bu testsistemler “açık sistemler” olarak adlandırılmaktadır.

• Özel “kapalı sistemler” ise tamamen otomatizedir ve ekipman üreticisitarafından temin edilen reaktif ve kontroller ile çalışmaktadır.

• Tamamen otomatize bu sistemler, kullanıcı hatalarını azaltmak ve testperformansını artırmak için yoğun merkezlerde tavsiye edilmektedir.

• Bununla birlikte açık sistemlerin maliyeti daha azdır

• Otomasyon kullanımı, çok sayıda tarama testi gerçekleştiren kan transfüzyonservislerinde büyük önem taşımaktadır.

• EIA’ler için basit düzeyde otomasyon gerekse de (otomatik plak yıkayıcı veokuyucu), örneklemeden sonuçların okunmasına kadar tüm aşamalarıgerçekleştiren bazı komplike otomatize tarama sistemleri de bulunmaktadır.

• Mikroplak tabanlı olan ve ekipman veya test ile bağlantılı olmayan bu testsistemler “açık sistemler” olarak adlandırılmaktadır.

• Özel “kapalı sistemler” ise tamamen otomatizedir ve ekipman üreticisitarafından temin edilen reaktif ve kontroller ile çalışmaktadır.

• Tamamen otomatize bu sistemler, kullanıcı hatalarını azaltmak ve testperformansını artırmak için yoğun merkezlerde tavsiye edilmektedir.

• Bununla birlikte açık sistemlerin maliyeti daha azdır