madde bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/bağımlılık...

49
Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde Pozitif Psikoterapi Yaklaşımı Doç. Dr. Tuğba Sarı Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı

Upload: others

Post on 31-May-2020

19 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde

Pozitif Psikoterapi Yaklaşımı

Doç. Dr. Tuğba Sarı

Abant İzzet Baysal ÜniversitesiEğitim Fakültesi

Psikolojik Danışma ve Rehberlik Anabilim Dalı

Page 2: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy
Page 3: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy
Page 4: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

"Güzellik insanın içinde uyanmak isteyen bir hatıradır..."

Page 5: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Dr. Tuğba Sarı

Dünya Pozitif Psikoterapi Derneğiwww.positum.org

Prof. Dr. Nossrat Peseschkian«Eğer Hiç Sahip Olmadığın

Bir şeye Sahip Olmak

İstiyorsan, Hiç yapmadığın

Bir şey Yapmalısın»

Page 6: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

„Pozitif“

Pozitif Psikoterapiby Nossrat Peseschkian

(1977)

Pozitif Psikiyatriby Dilip V. Jeste

(2012)

Pozitif Psikolojiby Martin E.P. Seligman

(1998)

Page 7: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi’nin (PPT)Temel Özellikleri

• Bütünleyici bir metot.

• İnsancıl Psikodinamik bir yaklaşım

• Çatışma çözme odaklı, kısa süreli bir psikoterapi metotu (35 oturum)

• Sistemik and yarı-yapılandırılmış bir yaklaşım

• Kültüre duyarlı bir yaklaşım

• Mizah kullanımı, hikayelerin, atasözlerin, öykülerin bir metafor olarak kullanılması

• Yaratıcı teknikler

• Psikoterapi, danışma, eğitim, önleme, yönetim, eğitim alanlarından kullanılıyor.

Page 8: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

PozitifPsikoterapi

(insancıl psikodinamik)

BilişselDavranışçı

İnsancıl

Analitik

Sistemik

Page 9: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

„pozitif“ Liatince, positum/positivus

Gerçek ve var olan, somut, - teorik ya da spekülatif değil

http://en.wiktionary.org/wiki/positive

Page 10: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy
Page 11: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

„Positum“ (lat.):

Mevcut nitelikler ve kaynaklar

Geliştirilecek nitelikler, Başa çıkılacak güçlükler

Page 12: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Positive procedure

Traditional procedure

Yeteneklere Odaklanmak

Capacities/Disease

Disease

Therapist

TherapistTerapist

Patient

Patient

Geleneksel Yöntem

Pozitif Süreç

Terapist Hasta

Hasta

Hastalık

Yetenekler/Hastalıklar

Page 13: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

İnsana Olumlu Bakış Açısı

İnsan keşfedilecek ve yontulacak bir

mücevher gibidir ve değerlidir.

Page 14: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Dr. Tuğba Sarı

Page 15: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Dr. Tuğba Sarı

Page 16: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Kendi kalbine eğilmek

Page 17: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy
Page 18: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif psikoterapinin temel prensipleri

Umut

Denge

Konsültasyon

Çatışmayı kabul etmek, gelişim için fırsat olarak görmek

Yetenekler arasındaki dengesizleri fark etmek ve gidermek

Birlik ve uyum için bazı değişikliler yapmak üzerinde anlaşmak

Page 19: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy
Page 20: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Şikayetlerin ve semptomların pozitif yorumlanması

Her şikayetin ve semptomun

ardında tamamlanması

gereken bir ihtiyaç vardır1

48

Foto: © Fotolia

Page 21: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Bunu yapıyor olmalarının/olmanızın iyi sebebi ne olabilir?

Hangi ihtiyaç karşılanıyor?

Foto: © Fotolia

Page 22: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Karsılaştığımız semptomda nasıl bir pozitif yon vardır?

49

Foto: © Fotolia

Page 23: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Bunun için iyi neden nedir?

Tepkisi/ Problem ya da hastalık?

Bunların içindeki güçler nelerdir?

Foto: © Fotolia

Page 24: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Acı sevgiden başka bir şey değildir bize, kendimize dikkat etmemizi

anlatan!!!

Foto: © Fotolia

Page 25: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

İsten kaçmasorumluktan kaçışhatalı karakter

Kişinin kendi ihtiyaçlarını öne çıkarabilme yeteneği

Tembellik

Pozitif Yorumlamanın Pratik Kullanımı

Page 26: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

DepresyonGeleneksel Yorum

Emosyonel olarak düşük enerjili olma durumu

Çatışmalara güçlü duygularla cevap verebilme yeteneği

Pozitif Yorum

Page 27: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Öfke

Gelenkesel Yorum

Yıkıcılık, şiddet Doğal ve duygusal olarak davranabilme yeteneği

Pozitif Yorum

Page 28: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Korku

77

Foto: © Fotolia

Page 29: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

✴Anereksiyo Nevroza: Azla hayatta kalabilme yeteneği. Dünyadaki açlığa dahil olabilme yeteneği. ✴Aşırı obezite: Burada ve simdi kendine güzel bir şey verebilme yeteneği✴Korku: Tehlikeli ve zor görünen durumlardan kaçınabilme yeteneği✴Depresyon: derin duygusallıkla reaksiyon gösterebilme yeteneği✴Astım bronşit: Kişinin problemlerinin vücut aracılığıyla duyulmasını sağlama yetenegi✴Ulseratif kolit: kişinin problemlerine ayni yemeklerde olduğu gibi sindirmeye calısarak yaklaşması✴Diabet: Kisinin kendisine eksik olan sicakligi vermesi✴Soğuk algınlığı ve küçük enfonsksiyonel rahatsızlıklar: gunluk yasamın küçük problemlerini solunum sistemi aracılığı ile süreçten geçirmesi ve bu sayede rahatlaması ve kendisini umursaması

Bozuklukların Pozitif Yorumu

Page 30: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

✴Dermatit: problemlerinizin derinizin altına girmesine izin vermek ve bu sayede onları ortaya çıkartmak yeteneği✴Uykusuzluk: az uyku ile ayakta kalabilmek, rüyalarını gerçekleştirmek için ayakta kalabilmek ✴Hiper tansiyon: Dışsal bir baskıya kan basıncınızın artması ile tepki gösterebilmek. ✴Basagrısı: çatışmaların kafanızın içinden geçmesine izin verebilme yeteneği✴Gastrit: çatışmalarınızla geviş getirebilme veya onları yutabilme yeteneği ✴Şizofreni: Günlük yasamın normlarını değerlendirme ve gerçekliğin sınırında yasayabilme yeteneği.✴Cinsel soğukluk: Kişinin vücudu ile hayır diyebilme yeteneği✴Alkolizm: Problemleri geçici olarak katlanabilir kılma, ilizyonel olarak da olsa iç sıcaklık ve güvenlik yaratabilme, kişinin kendi kişiliğini ve varlığı kabul edebilmesi ve alkol yoluyla korkularından kurtulabilme yeteneği.

Bozuklukların Pozitif Yorumu

Page 31: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Madde Kullanımı:

Kendini iyileştirme çabası

Madde kullanımıyla sorunlarını çözme çabası

Varlığını hissetme çabası

(Battegay, 1976)

Pozitif Psikoterapi

Page 32: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Bunu yapıyor olmalarının/olmanızın iyi

sebebi ne olabilir?

Hangi ihtiyaç karşılanıyor?

Foto: © Fotolia

Page 33: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

„Eski Ayakkabıları Çıkarmak“

Foto: © Fotolia

Page 34: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Beden/Duyular

Başarı

İlişkiler

Sezgi,hayal, gelecek

DENGE MODELİ

Page 35: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

50

50

50

50

25

25

25

25

Beden, Sağlık

İlişkiler

BaşarıGelecek

Anlam

Page 36: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Beden

Başarı

İlişki

Gelecek

Umut

Page 37: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Beden

Başarı

İlişki

Gelecek

Umut

Page 38: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Dr. Tuğba Sarı

0

BEDEN/SAĞLIK

İŞ/BAŞARI

İLİŞKİLER

GELECEK

MANEVİYAT

Page 39: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Temel yetenekler bizim kaynaklarımızdır.

SevmeKapasitesi Bilme

Kapasitesi

Page 40: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

Sosyal

interaksiyon

İçe YansıtmaBaba

Akrabalar

Anne Partner

Arkadaşlar Okul

Komşular

Çocuk

Din

Toplum

Klup

Organizma

Page 41: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

İlişki kurmanın boyutları

“Sevme” Kapasitesi Modelleri

Asıl Biz Sen

Ben

Biz

Kendini sevmek

Partneri sevmek

Diğer insanları sevmek

İnsanlığı sevmek

Page 42: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Model Boyutları

Ben

Sen

Biz

Temel

Biz

GEÇMİŞ

ŞİMDİ

GELECEK

Page 43: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

1. Gözlem/Mesafe koyma

2. Envanter

3. Durumsal cesaretlendirme

4. Sözelleştirme

5. Amaçların genişletilmesi

37

Çatışma Çözümünde Beş Adim

Danışanlarımızı nasıl gördüğümüz

Foto: © Fotolia

Page 44: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif Psikoterapi

International Academy

of Positive Psychotherapy

37

Çatışma Çözümünde Beş Adim

Danışanlarımıza ne ilettiğimiz

Foto: © Fotolia

1. Gözlem/Mesafe koymak

2. Envanter

3. Durumsal Cesaretlendirme

4. Sözelleştirme

5. Amaçları genişletme

Page 45: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Pozitif psikoterapinin temel prensipleri

Umut

Denge

Konsültasyon

Çatışmayı kabul etmek, gelişim için fırsat olarak görmek

Yetenekler arasındaki dengesizleri fark etmek ve gidermek

Birlik ve uyum için bazı değişikliler yapmak üzerinde anlaşmak

Page 46: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Psikosexsüel gelişim

İdtatmin ilkesi

Egogerçeklik ilkesi

Superego ahlak ve değerler

Anal evre18 ay – 3 yaş

Oral evre0-18 ay

Phallic evre3 – 6 yaş

Algılama-– kendilik ve

diğerlerinin

Düzenleme- öz ve

nesnelerin

İletişim- kendi ve dış

dünyayla

Latent evre6 -7 yaş

Genital evreBağlı olmak- iç/dış

değer ve nesnelere

Kişiliğin bölümleri Gelişim evresi Yapısal yetenekler

Page 47: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Dilek…

Page 48: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

“ Mutlu olmak

uMUTLU

olmaktır.

50

Page 49: Madde Bağlılığın Önlenmesinde ve İyileştirilmesinde ...rehab.ibu.edu.tr/pdf/Bağımlılık Panel_Tugba Sarı.pdf · Pozitif Psikoterapi International Academy of Positive Psychotherapy

Dinlediğiniz için Teşekkürler…