madde ve isi
DESCRIPTION
MADDE VE ISI. FEN VE TEKNOLOJİ DERSİ (VI. SINIF VI. ÜNİTE). Konular:. Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı Isının Yayılma Yolları İletim Yoluyla Yayılma Işıma Yoluyla Yayılma Isının Tutulması Ve Yansıtılması Konveksiyon (Madde Akımı) Yoluyla Yayılma Isı Yalıtımı. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
![Page 1: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/1.jpg)
MADDE VE ISIMADDE VE ISIMADDE VE ISIMADDE VE ISI
FEN VE TEKNOLOJİ DERSİFEN VE TEKNOLOJİ DERSİ
(VI. SINIF VI. ÜNİTE)(VI. SINIF VI. ÜNİTE)
![Page 2: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/2.jpg)
2
Konular:• Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı• Isının Yayılma Yolları
– İletim Yoluyla Yayılma– Işıma Yoluyla Yayılma– Isının Tutulması Ve Yansıtılması– Konveksiyon (Madde Akımı) Yoluyla Yayılma
• Isı Yalıtımı
![Page 3: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/3.jpg)
3
Maddenin Tanecikli Yapısı ve Isı
• Üzerinde yaşadığımız Dünya’da maddeler katı, sıvı ve gaz halde bulunur.
• Bu maddeler hangi halde bulunursa bulunsun, bunları oluşturan tanecikler hareket halindedir.
• Bir maddenin taneciklerin hareketliliği, yani hareket enerjisi katı haldeyken en az, gaz haldeyken en fazladır.
KATI
SIVI
GAZ
![Page 4: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/4.jpg)
4
• Maddelerin sıcaklığı artar.• Taneciklerin hareket enerjisi artar.• Taneciklerinin arasındaki uzaklık artar.
Isınma Hareketlenmedir
![Page 5: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/5.jpg)
5
• Maddelerin sıcaklıkları azalır.• Taneciklerinin hareket enerjisi azalır.• Taneciklerinin arasındaki uzaklık azalır.
Isınma Hareketlenmedir
![Page 6: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/6.jpg)
6
UYARI
• Sıcaklıkları farklı iki madde yan yana geldiğinde maddeler arasında ısı akışı olur.
• Isı akışı sıcaklığı yüksek olandan alçak olana doğrudur.
• Bu durumda ısı alan yada veren maddelerin• taneciklerinin hareketlilikleri değişir.
Isı alıverişinde bulunan maddelerin ilk sıcaklıkları farklıdır.
![Page 7: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/7.jpg)
7
• Maddelerde sıcaktan soğuğa doğru hareket eder.
• Bir maddeyi oluşturan taneciklerin hareket enerjileri farklıysa o maddede sıcaklık farklılıkları vardır, her yerinde sıcaklık aynı değildir.
Isı
![Page 8: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/8.jpg)
8
Katı maddelerde ısı aktarımı
tanecikler çarpışmasıyla sağlanır.
Sıcaklık farkından dolayı maddenin tanecikleri arasında aktarılan enerjiye ısı denir.
![Page 9: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/9.jpg)
9
Isının Yayılma Yolları:• Soğuk bir kış günü dışarıdan eve geldiğinizi
düşünün: – Ev soğuk olduğundan odanın sıcaklığı henüz
düşüktür. – Anneniz sobayı yaktı. Bir süre sonra oda sıcaklığı
sizin rahatlıkla üşümeden oturabileceğiniz bir değere yükselir.
– Anneniz sobanın üzerine bir maşa koymuş ve üzerine ekmekler dizmiş yanına da su dolu çaydanlığı bırakmıştır.
– Zaman içinde maşanın üzerindeki ekmeklerin ısınıp kızarmaya, başladığını gördünüz.
![Page 10: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/10.jpg)
10
Isının Yayılma Yolları:• Bu örnekte gözlemlerimiz bize ısının
gösterir.
suda yayıldığını
maşa üzerinde,
oda içinde,
![Page 11: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/11.jpg)
11
Isının yayılma yolları
İletim
Işıma
Konveksiyon
![Page 12: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/12.jpg)
12
1. Isının İletim Yoluyla Yayılması
• Bir katı maddeyi A ucundan ısıtmaya başlayalım.• Maddenin o uçtaki taneciklerinin hareketliği artar.• Tanecikler daha hızlı titreşmeye başlar.• Böylece ısı enerjisi madde boyunca B ucuna doğru
akar.
A B
![Page 13: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/13.jpg)
13
Isının, maddeyi oluşturan taneciklerinçarpışmasıyla aktarılmasına
ısının iletim yoluyla yayılması denir.
![Page 14: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/14.jpg)
14
Her maddenin ısıyı iletme özelliği aynı değildir. Isıyı iyi ileten maddeler ısı iletkeni, iyi iletmeyen maddeler isi ısı yalıtkanı olarak adlandırılır.
Isı İletkenler
Isıyı iyi iletir.
Tanecikleri arasında
ki boşluk azdır.
Demir, alüminyum altın, bakır gümüş.
Isı Yalıtkanları
Isıyı iyi iletmezler.
Tanecikleri arasındaki
boşluk fazladır.
Tahta, plastik, yün, kum, hava, köpük.
![Page 15: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/15.jpg)
15
2. Isının Işıma Yoluyla Yayılması• Soğuk, ama güneşli bir kış gününde camların
soğuk olmasına rağmen, güneş evin içini ısıtır. • Benzer şekilde kapının önünde duran arabanın
kaportası soğuk iken içinin ısındığını hissederiz.
![Page 16: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/16.jpg)
16
2. Isının Işıma Yoluyla Yayılması
Bu örnekte ısı, Güneş’ ten bize taneciklerin çarpışmasıyla, yani iletim yoluyla değil de farklı bir yolla gelmiştir. Çünkü bildiğimiz gibi uzay boşluğunda madde yoktur. Isı, uzay boşluğunda ışıma yoluyla yayılmıştır.
Isının ışınlarla yayılmasınaışınma yoluyla yayılma denir.
![Page 17: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/17.jpg)
17
UYARI
Tüm sıcak cisimlerde ışıma yoluyla etrafa ısı
yayılır.
![Page 18: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/18.jpg)
18
3. Isının Konveksiyonla YayılmasıSu dolu kabı ocağın üzerine koyalım.• İlk olarak kap tabanındaki su tanecikleri ısınır.• Isınan tanecikler genleşir. • Genleşip yoğunluğu azalan tanecikler
yukarılara yükselir. Yerlerine ise daha soğuk yoğunluğu küçük tanecikler gelir.
• Su taneciklerinin hareketlerinin hareketleri ile ısı kabın içinde aktarılmış olur.
![Page 19: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/19.jpg)
19
Isının, maddeyi oluşturan taneciklerin yer değiştirmesiyle aktarılmasına
ısının konveksiyon yoluyla yayılması denir.
![Page 20: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/20.jpg)
20
Isının Yalıtımı• Birçok canlı türü kalın kürkleri, kabarık
tüyleriyle ısı yalıtımı sağlayıp vücut ısılarını korurlar.
• İnsanlar için, enerji tasarrufu sağlama adına ısı yalıtımı birçok yerde önem kazanır.
• Isı yalıtımsız binalar kışın soğuk, yazın ise çok sıcak olur.
![Page 21: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/21.jpg)
21
• Isı yalıtımında ısı yalıtkanı malzemeleri kullanır. Bunların başında plastik, köpük, ahşap, cam silikon yönü gelir.
• Bu malzemeler yanma özellikleri ve dayanıklılıklarına göre farklı yerlerde değişir.
![Page 22: MADDE VE ISI](https://reader035.vdocuments.pub/reader035/viewer/2022062408/5681352a550346895d9c9398/html5/thumbnails/22.jpg)
22