mahinungdanong mensahe sa pagtukod og … sa bagyo ang pagpangbutang og lig-on nga babag magpugog sa...

ShelterCluster.orgCoordinating Humanitarian Shelter

Shelter Cluster Philippines

PALIG-ONA ANG MGA SUMPAY

Itulak sa hangin ang balay

Ang hangin moharos sa atup

MAHINUNGDANONG MENSAHE SA PAGTUKOD OG BALIK

UNSAON SA USA KA BAGYO PAGTAY-OG ANG BALAY?

1 PAGTUKOD IBABAS SA MAS LIG-ON NGA PUNDASYON, FOOTING O SUKARANAN

2

3 4 5 6

7

8

PAGHIKLIN

PANG KOMUNIKASYON

GAMIT SA PAGHIKLIN

Ang bagyong Yolanda nagtug-an nga ang atong mga pamaagi sa pagtukod og mga balay, kinahanglan pa’ng palig-onon. Ania’y

walo ka mga mahinungdanong timan-an alang sa pagpahi-uli ug pagtukod og mas lig-on ug mas luwas nga mga balay.

30°

IBAKUS ANG MGA BABAG GIKAN SA UBOS, PATAAS

PANGBABAGI UG PANAGANG BATOK SA BAGYO

ANG MAAYONG BALAY MAY MAAYONG ATOPANAN

IPABARUG ANG BALAY SA MAAYONG LUGAR

ANG YANO NGA PORMA KANUNAY MAGPAHILAYO

KANIMO SA KAKUYAW

PANGANDAMI ANG LABING DAUTANG SITWASYON

V1.1

Ang hangin nga mo-igo sa bongbong mobanda

paingon sa atup og molarut sa balay

Ang hangin moharos sa atup

Ang hangin moharos sa balay



MAHINUNGDANONG MENSAHE SA PAGTUKOD OG BALIK 1 of 8

UNSAY MGA MAGAMIT ISIP PUNDASYON O FOOTING?

Haligi nga butana’g babag ug humigon og kemikal pamatay

sa anay sa dili pa ilubong magseguro nga dili kini anayon

Haligi nga butanga’g babag sa dili pa

ilubong madugang sa kalig-on niini

Haligi nga itisok lamang

sa yuta

Haligi nga kahoy nga ipatong

lamang sa yuta

Haligi nga hardwood nga ipalamon sa

minasa nga footing

Haligi nga hardwood nga ipalamon sa

minasa nga footing ug gibaksan og kabilya

Puthaw nga bakos nga iperno sa haligi ug

ihawin og dyutay aron dili malata

Huyang Lig-on Labing lig-on

A

C Magpaneguro nga ang haligi dili abton sa tubig nga maka-

padunot niini

Magpugog sa balay nga dili mapuklid o motakilidD Magpabug-at sa balay aron

dili kini maibot o malarutE

F Magpugong sa balay aron dili kini ma-unlod

sa humok nga yuta

Magpugong usab aron dili sak-on sa anayB

Ang lig-on nga footing nga gilubong sa

labing menos ¼ sa metros

Pagtukod Ibabaw sa lig-on nga pundasyon, sukaranan o footing

Ang lig-on nga pundasyon maoy mopaseguro nga ang imong balay dili malarot sa yuta. Ang pagseguro nga ang inyong

pundasyon haum gayud sa yuta nga gitukoran, maoy manalipud sa balay batok sa kusog nga hangin, paglinog ug pagbaha.

Magpugong aron dili maabut ang balay sa

baha

Mas lig-on

o gamit sa kemikal nga mopatay sa

peste

V1.1



Kahoy nga himoong atip (Timber cleats)

Puthaw nga strap nga ilansang o pernohan pagbaat sa haligi o

babag

Pisi nga nylon o baga nga nylon pamasol

Ayaw pagpanuko sa pag-tagik sa balay nagdto sa pundasyon gamit

ang lig-on nga pisi

Alambre nga gibalik-balik og kabud

Lig-on Labing Lig-on

UNSA MAY MAHIMONG GAMITON SA PAGBAKUS ug PAGBAAT?

Ibakos ang panawga-nan sa sagbayanB Ibakos ang sagunting

sa aptanan ug haligiC

Ibakos ang katsaw sa babag nga nabakog

usab sa haligi

CD

E

Ibakos ang haligi ngadto sa pundasyonA

A

B

C

E

D


Ibakus ang mga babag gikan sa ubos, pataaas

Sa usa ka bagyo, magimong higupon ang balay hangtud kini mapay-ag, o ipalid kini sa huros sa hangin. Mao nga ibakus ang tanang sumpay sa balay. Himoa kini gikan sa pundasyo

paingon na sa mga sumpay sa itaas.

Ibakus hangtud manggi-gunitay ang tanang sumpay

nagdto sa pundasyon

KON MAY NABALITAAN NGA NAGSINGABOT NGA

KUSOG NGA HANGIN

Ibakos ang aptanan sa haligi

V1.1



KabilyaBaga nga alambre Gilansang nga kahoy

Gilansang nga puthaw nga bareta

Kahoy nga gilansangan og puthaw nga bareta ang gamit pangbabag

Ta-ori og babag o brace ang matag

bongbongA

UNSAY MAGAMIT SA PAGBABAG (BRACE) SA BALAY?

Babagi usab pinaagi sa ekis ang aptananB Babagi ang ,mga

sagunting aron dili daling matumba

C Kon ang balay, habug, butango og

brace sa matag haligiD Kon magbutang og

babag, adto itagik sa mga lig-on nga bahin

sa balay

E Labing lig-on ang babag nga mag

handag nga 45’. Kon kapugngan, ayaw nag ipa-ubos pa sa handag nga 30’ og sobra sa 60’

45° is best

60°

30°

F

Pagbutang og babag palibot sa mga bintana ug pultahan, gikan sa lig-on nga bahin, pain-gon sa laing lig-on nga

bahin

G


Pangbabagi ug panagang batok sa bagyo

Ang pagpangbutang og lig-on nga babag magpugog sa balay nga tumbahon o pay-agon sa hangin. Ang babag kinahanglang

lig-on usab, aron dili madugmok o maibot. Igaid o ilansang ang babag ngadto sa mga lig-on nga parte sa balay.

V1.1

Lig-on Labing lig-onMas lig-on



Duha ka lansang nga gipadulot

pinatakilid

Paggamit sa screw

Paggamit sa perno (bolt)

Gipapaak nga sumpay ug gilansang

Pagbaat sa sinibit nga sinumpayan

UNSAY MAGAMIT SA PAGPALIG-ON SA SUMPAY?

Ipalapus ang mga babag sa sumpayanan,

aron dili dali nga mabuak ang nilansan-

gan

A

Ayaw palabii og tibhang ang mga pagpapaak sa mga kahoy

sumpayananB Baati sa tabla o puthay nga bareta

ang sinibit nga sinumpayan aron mas mapalig-on

E

Baati gamit ang gusset plates aron mas mapalig-on ang

sinumpayan

F

Ang paglansang nga nagtakilid mas mogunit ug maglikay sa

paglugnak sa gilansangDAyaw tungora ang nilansangan

aron dili molutak ang kahoyC

1/31/3

1/3

1/31/31/3


Palig-ona ang mga sumpay

Ang balay lig-on lamang taman sa labing huyang nga sumpay. Seguradoha nga ang mga sumpay, walay

kango: dili mabinat, ug mahandos. Kon maglansang, labing maayo ang isibit kay dili kini dali nga malarut

kon hanginon pataas o huypon pa-ubos.

1/31/3 1/3

Usa ra ka lansang ang itagik

V1.1

Huyang Lig-onLabing lig-onMas lig-on



Duha ka palid nga may giwang sa tunga

Upat ka palid nga nagtakob sa balay: Labing Lig-on.

Ang upat ka palid nagpa-kunhod sa posibilidad nga

tukason sa hangin ang atup

Umbrella nail nga may

trahaug may taban nga

washer

Ordinaryong lansang

UNSAY MAGAMIT SA PAGPALIG-ON SA PAGPALIG-ON SA ATUP UNSA MAY MAAYONG PORMA SA ATUP?

Himoa nga ang hawin sa atup igo ra gayud nga dili mosarap sa hangin og dili usab mosalibo ang uwan sa mga bin-

tana ug bongbong

45cm/1.5 ft max

A

15°Too flat

30° Strong

50°Too

steep

Ang labing maayong handag sa atup anaa sa 30 degrees. Ang 15 degrees kapa ra kayo ug ang 50 degrees, tuktok ra usab

30°

54321

1

2

3

B

Seguro-a ang pagpatong-sumpay (overlap) sa sin ng

gisumpay aron pagpalig-on sa

sinumpayan ug palihay sa tulo

E

German wire alang sa kawayan


Ang maayong balay may maayong atopanan

Ang pag-atup sa usa ka balay dakog mahimo sa pagpanalipod batok sa hangin ug uwan. Himoa nga ang

pag-atup anaa sa tukma nga porma ug gihandagon, unya ilansang og mayo aron makalahutay batok sa bagyo.

Overlap

C

CGI thickness 0.4mm5 across 3 up

Usa ka palid

Pakan-I og guma o silicone ang lansang sa

sin sa dili pa ipataup aron dili motulo ang

nilansangan

D

Lansang nga umbrella nail nga

gipatabanan og washer

Roofing Nail nga may traha ug washer

2 ft1 ft

2 ft

2 ft

V1.1

Dutdota ang lansang sa mga kilid-ki-lid nga bahin sa atup

Huyang Lig-onLabing lig-on Huyang Lig-on

Labing lig-on



Kon ang gitukoran may hulga sa pag-apaw sa

tubig, ipabarug sa habug nga haligi ang

balay

A

Ayaw pagtukod duol sa mga pangpang kay delikado sa pagtap-ok sa yuta, o duol sa ngilbit sa pangpang

kay basin modahile ang yutaB Ayaw pagtukod duol sa mga kahoy nga mahimong matumba, o pul-ongi ang

kahoy nga mahimong molumpag sa balay kon matumba kiniD

Gamita ang hangin mga higayon sa pagpanalipod sa

imong balay gikan sa kusog nga hangin

E

C Likaye ang disgrasya, ayaw pagtukod sa mga delikado nga lugar


Ipabarug ang balay sa maayong lugar

Tumboka ang mga risgo og peligro nga duol sa gitukoran unya pagtukod samtang gipangandaman kining mga risgo.

V1.1



Ang yano apan compact nga desinyo labing maayo. Ang gitas-on kinahanglang dili molapas sa katulo nga

bahin sa gibag-on. Labing lig-on ang balay nga eskinado o square.

Length no more than three times the width

Dili mayo ang durot nga pagtukod sa mga balay kay molaang na hinuon kini sa

kusog nga hangin

Mas mayo ang may ipabilin nga mga uwang sa gitukoran aron makalapos-la-

pos ang hangin

Ang dsinyo nga may pahawin o awil,

makapahuyang sa balay

Kon di kapugngan nga magdugang og palid sa

atup, ila-in kini

UNSAON PAGLANO SA DAGHANG TAPOK SA MGA BALAY?

A

B

D


Ang yano nga porma kanunay magpahilayo kanimo sa kakuyaw

Ang porma sa balay may mahimo aron kunhuran ang posibilidad niini nga maguba sa kusog nga hangin.

Kanunay nga idesinyo ang balay nga yano apan lig-on.

Ayaw palabi og pataas sa balayC

V1.1

UNSAON PAG-ANDAM ANG KAUGALINGON UG KOMUNIDAD KON MAY KATALAGMAN?

PAGHIKLIN KOMUNIKASYON GRAB BAG

Paghimo og laraw sa paghiklin ug anadon na ang tanan

pagsubay niini

Paghukom samtang sayo pa, kon kinahanglan pa ba nga mohikling

Pag-andam og luwas nga agi-anan paingon sa hiklinanan

Hibalo-I ada dapit ang hiklinanan

Hibalo-I kon may magamit bang kasakyan

Hibalo-I ang mga timailhan, senyas ug pahibalo kon may katalagman

Hibalo-I kon unsaon ninyo pagdawat sa pahibalo kon may umaabot nga katalagman

Pahibalo-a ang mga kabanay ug higalakon asa mohiklin

Kat-oni unsaon pagpakisayud og pagkomunikar sa mga higala o kabanay human sa katalagman

Kat-oni kon unsaon,ug kinsa ang pahibalo-on sa imong kahimtang human sa katalagman

Hibalo-I diin makakuha sa kasayuran kon may gipangita nga tawo

Pangandam og putos nga dili mabasa nga kasudlan sa imong tinubdan sa

pagkaon og gamit sa paghiklin saw ala pa ang katalagman.

Himoa nga kini nga putos, sayun og gaan nga bitbiton

Sudli kini sa mga tambal, first aid med-ical kit, mga uga ug limpyong ilisan,

sapatos, baterya sa suga nga iwag ug posporo, pagkaon ug de-lata,

lung-agan, mga kagamitan (basic tools), mga importanteng dokumento

ug limpyo nga tubig mainum

Bagyo?

Baha?

Tsunami?

Pagtaas sa dagat?

Linog?

Pagdahile sa yuta?

Pagtuto sa bulkan?

A HIBALO-I KON UNSA MAN ANG MGA DELIKADONG

LUGAR O HITABO SA NAHIMONTANGAN?

C KON MAY NAGSINGABOT NGA KATALAGMAN, UNSA

MAY MAHIMO SA PAGPALIG-ON SA BALAY?

B UNSA MAY AKO PA NGA MAHIMO ARON MAPALIG-ON ANG BALAY?

Magdugang og babag sa balaymagdugang og tabon sa mga bintana

tapak sa mga buslotmagmugna’g salipod sa hangin

pag-andam sa lig-on nga luwas nga lawak magtumba sa mga dagkong kahot nga mahimong matumba ug moguba sa

balay

Ibangan ang balay nagdto sa mga pundasyon

tabunan ang mga bintana ug mga giwang

ihiklin ug tipigan ang mga importanteng butang nga

mabasa kon may baha

ibangan ang mga butang nga mahimong mapalid

tangtanga sa mga saksakan ang mga himan

nga de-korente


Pangandami ang labing dautang sitwasyon

Ang pagpangandamimportante tungod kay kini makapakunhod sa epekto ug dangatan human sa

katalagman. Mao nga kinahanglan nga sugdan na ang pagpangandam karon, samtang sayo pa.

V1.1

mahinungdanong mensahe sa pagtukod og … sa bagyo ang pagpangbutang og lig-on nga babag magpugog sa...

Documents