makĠne teknolojĠsĠ mekanĠzma devre ġemasi ve … devre... · hidrolik ve pnömatik...

69
T.C. MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI MAKĠNE TEKNOLOJĠSĠ MEKANĠZMA DEVRE ġEMASI VE MONTAJ RESMĠ 521MMI189 Ankara, 2011

Upload: others

Post on 29-Oct-2019

39 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

T.C.

MĠLLÎ EĞĠTĠM BAKANLIĞI

MAKĠNE TEKNOLOJĠSĠ

MEKANĠZMA DEVRE ġEMASI VE

MONTAJ RESMĠ 521MMI189

Ankara, 2011

Bu modül, mesleki ve teknik eğitim okul/kurumlarında uygulanan

Çerçeve Öğretim Programlarında yer alan yeterlikleri kazandırmaya

yönelik olarak öğrencilere rehberlik etmek amacıyla hazırlanmıĢ bireysel

öğrenme materyalidir.

Millî Eğitim Bakanlığınca ücretsiz olarak verilmiĢtir.

PARA ĠLE SATILMAZ.

i

AÇIKLAMALAR .................................................................................................................... ii GĠRĠġ ....................................................................................................................................... 1 ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1 .................................................................................................... 3 1. DEVRE ġEMASI ................................................................................................................. 3

1.1. Pnömatik ....................................................................................................................... 3 1.1.1. Kompresör (Basınçlı Hava Kaynağı) ..................................................................... 5 1.1.2. Basınç Ayar Valfi .................................................................................................. 5 1.1.3. KoĢullandırma Birimi ............................................................................................ 6 1.1.4. Elle Kumandalı Valfler .......................................................................................... 7 1.1.5. Yönlendirme Valfleri ............................................................................................. 8 1.1.6. Makaralı Valfler .................................................................................................... 9 1.1.7. Temassız Algılayıcılar (Sensör) ............................................................................ 9

UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 39 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 41

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2 .................................................................................................. 43 2. ÖLÇEKLĠ MONTAJ RESMĠ ............................................................................................ 43

2.1. Hidrolik ve Pnömatik Devre Elemanları ..................................................................... 43 UYGULAMA FAALĠYETĠ .............................................................................................. 58 ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME .................................................................................... 60

MODÜL DEĞERLENDĠRME .............................................................................................. 61 CEVAP ANAHTARLARI ..................................................................................................... 62 KAYNAKÇA ......................................................................................................................... 65

ĠÇĠNDEKĠLER

ii

AÇIKLAMALAR KOD 521MMI189

ALAN Makine Teknolojisi

DAL/MESLEK Bilgisayar Destekli Makine Ressamlığı

MODÜLÜN ADI Mekanizma Devre ġeması ve Montaj Resmi

MODÜLÜN TANIMI Hidrolik ve pnömatik devre elemanları sembollerini

seçerek devre Ģemasını çizebilme ile ilgili bilgilerin

verildiği öğrenme materyalidir.

SÜRE 40/24

ÖN KOġUL 10. sınıf ortak alan ders modüllerini almıĢ olmak

YETERLĠK Mekanizma devre Ģeması ve montaj resmi çizmek

MODÜLÜN AMACI

Genel Amaç

Gerekli ortam sağlandığında hidrolik-pnömatik

mekanizma devrelerinin Ģemasını, ölçekli montaj resmini;

ilgili standartları, diğer katalog ve çizelgeleri kullanarak

çizebileceksiniz.

Amaçlar

1. Hidrolik ve pnömatik mekanizmalara ait

devrelerin Ģemasını ilgili standartları, diğer katalog ve

çizelgeleri kullanarak çizebileceksiniz.

2. Hidrolik ve pnömatik mekanizmalara ait

devrelerin montaj resimlerini devre Ģemasına göre, ilgili

standartları ile diğer katalog ve çizelgeleri kullanarak

çizebileceksiniz. Ayrıca mekanizmaya ait parçaları

numaralandırıp parça listesini hazırlayarak antede

yazabileceksiniz.

EĞĠTĠM ÖĞRETĠM

ORTAMLARI VE

DONANIMLARI

Ortam:Teknik resim çizim ortamı, bilgisayar destekli

çizim (BDÇ) ortamı,

Donanım: Çizim araç gereçleri, data show, resim masası,

örnek hidrolik ve pnömatik sistemleri

ÖLÇME VE

DEĞERLENDĠRME

Modül içinde yer alan her öğrenme faaliyetinden sonra

verilen ölçme araçları ile kendinizi değerlendireceksiniz.

Öğretmen modül sonunda ölçme aracı (çoktan seçmeli

test, doğru-yanlıĢ testi, boĢluk doldurma, eĢleĢtirme vb.)

kullanarak modül uygulamaları ile kazandığınız bilgi ve

becerileri ölçerek sizi değerlendirecektir.

AÇIKLAMALAR

1

GĠRĠġ Sevgili Öğrenci,

Bilgisayar destekli makine ressamlığında, makine elemanları ve mekanizmalar resmini

çizmenin makine imalatçılığında yeri çok büyüktür. Üretimi yapılan makine parçalarının

resmi çizilmeden üretiminin yapılması mümkün değildir. Bu çizimleri yapabilmeniz için

ortak 10. sınıf alan derslerini alarak uygun bilgisayar ortamında çalıĢacaksınız.

Bu modülü tamamladığınızda mekanizmalara ait devre Ģemaları ile bunlara ait montaj

resimlerini bilgisayar ortamında ilgili çizim programlarını kullanarak yapabileceksiniz.

BaĢarılı olabilmeniz için modülde istenenleri dikkatli bir Ģekilde yapmalısınız.

GĠRĠġ

2

3

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1

Hidrolik ve pnömatik mekanizmalara ait devrelerin Ģemasını ilgili standartları, diğer

katalog ve çizelgeleri kullanarak çizebileceksiniz.

Hidrolik ve pnömatik mekanizmalara ait devre Ģemalarının olduğu iĢletmeleri

ziyaret edip çizilen mekanizmalardan örnekler getirerek sınıfta arkadaĢlarınızla

paylaĢınız.

1. DEVRE ġEMASI

1.1. Pnömatik

Eski Yunan dilinde rüzgâr ya da nefes manasına gelen "pneuma" kelimesinden gelen

pnömatik, basınçlı hava ile çalıĢan mekanik sistemlerin hareket ve kontrolünü inceleyen

bilim ve mühendislik dalıdır.

Basınçlı hava ile aktarılan kuvvet, moment, hareket, güç gibi iĢlevleri oluĢturmak için

geliĢtirilen sistemlere “pnömatik sistemler” denir. SıkıĢtırılmıĢ havanın gücü eskiden beri

bilinir ama bundan pek yararlanılmazdı. 1861'de Alpler'den geçen ve Fransa ile Ġtalya'yı

birbirine bağlayan Mont Cenis (Frejus) Tüneli'ni yapmakla görevli Ġtalyan mühendis

Germain Sommeiller, kayalarda delik delmek için bir pnömatik matkap geliĢtirdi. Aslında

tünel yapım iĢi birkaç yıl önce ve tamamen insan gücüne dayalı olarak baĢlatılmıĢtı; bu yeni

aygıtın kullanılmasıyla çalıĢmalar büyük bir hız kazandı.

Doğrusal, dairesel ya da açısal bir hareket elde edebilmek için pnömatik ve hidrolik

sistemler oluĢturulur.

ARAġTIRMA

AMAÇ

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1

4

ġekil 1.1: Basit pnömatik devre

ġekil 1.2: Pnömatik devre Ģeması

5

1.1.1. Kompresör (Basınçlı Hava Kaynağı)

Ortamdan emilen havayı sıkıĢtırarak mekanik enerjiyi pnömatik enerjiye dönüĢtürür.

Sembolü içi boĢ eĢkenar üçgen olup üçgen üzerine küçük bir çizgi eklenir. Kompresör

ile hava tankı birlikte sembolize edilir.

Resim 1.1: Kompresör

1.1.2. Basınç Ayar Valfi

GiriĢine verilen basınçlı havayı ayarlar ve basınç değiĢimlerini dengeler. Manometre,

2 numaralı bağlantıdaki basıncı gösterir.

Resim 1.2: Manometreli basınç ayar valfi

6

1.1.3. KoĢullandırma Birimi

ġartlandırıcı, bir su tutuculu basınç hava filtresinden ve bir basınç ayar valfinden

oluĢur.

Su tutuculu basınçlı hava filtresi

Basınç ayar valfi

Yağlayıcı

ġekil 1.3: ġartlandırıcı

7

1.1.4. Elle Kumandalı Valfler

8

1.1.5. Yönlendirme Valfleri

2

1

2

1 3

4 2

1 3

4 2

5

1

3

2

1 3

2

1 3

2

1 3

ġekil 1.4: Makara kumandalı valf

Dört yollu iki konumlu (4/2’lik) yön kontrol valfi

Normalde kapalı üç yollu, iki konumlu (3/2’lik) yön kontrol valfi

Ġki yollu, iki konumlu ( 2/2’lik) yön kontrol valfi

Yüzer merkezli üç yollu, üç konumlu (3/3’lük) yön kontrol valfi

BeĢ yollu iki konumlu (5/2’lik) yön kontrol valfi

Açık merkezli üç yollu, iki konumlu (3/2’lik) yön kontrol valfi

Kapalı merkezli üç yönlü iki konumlu (3/2’lik) yön kontrol valfi

9

1.1.6. Makaralı Valfler

2

1 3

2

1

2

1 3

4 2

1 3

4 2

5 3

1.1.7. Temassız Algılayıcılar (Sensör)

A

P

A

P

A

P

ġekil 1.5: VE ve VEYA valfleri

Makara ile kumandalı valf

Bobin ile kumandalı valf

BoĢ geri dönüĢlü makara ile kumandalı valf

BoĢ geri dönüĢlü makara ile kumandalı valf

5 yollu, 2 konumlu yön kontrol valfi

Bobinle kumandalı valf

Pnömatik kumandalı valf

Bobinli ve pnömatik kumandalı valf

10

ġekil 1.6: Hava uyartımlı, yay geri

dönüĢlü,3 yollu, iki konumlu impuls

bellek valfi

ġekil 1.7: Çift taraftan hava

uyartımlı, 5 yollu, 2 konumlu impuls

bellek valfi

ġekil 1.8: Yön kontrol valf kesitleri

11

ġekil 1.9: 4/2 yön kontrol valfi

ġekil 1.10: 5/2 yön kontrol valfi

SilindirlerTeleskobik,

Tandem,

Diferansiyel,

Milsiz silindirler

olmak üzere dört ana baĢlık altında toplanır. Sistemde iĢi yapan elemana “silindir”

denir.

12

ġekil 1.11: Tek etkili silindir kesiti

ġekil 1.12: Çift etkili silindir kesiti

ġekil 1.13: Son konum yastıklamalı silindir kesiti

13

Tandem silindir

ġekil 1.14: Tandem silindirler

Milsiz silindir (piston kolsuz silindir)

Resim 1.3: Milsiz silindirler

Döner silindirler

ġekil 1.15: DiĢli tip döner silindir ġekil 1.16: Kanatlı tip döner silindir

14

Basınç sıralama valfi

ġekil 1.17: Ayarlanabilir vakum valfi

Resim 1.4: Pnömatik temassız algılayıcı Resim 1.5: Adımlayıcı – valf modülü

15

PNOMATĠK SEMBOLLER

16

17

18

19

20

21

22

PNOMATĠK SĠSTEM ÇĠZĠMLERĠNDE KULLANILAN ÇĠZGĠ ÇEġĠTLERĠ

23

ALIġTIRMALAR

24

25

26

27

28

5/N yön kontrol valfi

A B

T T

Çift etkili silindir

Resim 1.6: Çift etkili silindir

29

Son konum yastıklamalı çift etkili silindir

Tek etkili silindir

Çift taraflı piston kollu son konum yastıklamalı çift etkili silindir

Mesafe cetveli

Kapama valfi

100%

Resim 1.7: Kapama valfi

Çek valf

Resim 1.8: Çek valf

30

B

A

X

Açılabilir çek valf

Basınç sınırlama valfi

P

T

Resim 1.9: Basınç sınırlama valfi

Ön kumandalı basınç ayarlama valfi

P

T DıĢarıdan kontrollü basınç sınırlama valfi

PX

T

3 yollu basınç ayar valfi

A

P T

Resim 1.10: Basınç ayar valfi

31

Ġki yönlü akıĢ kontrol valfi

100%

Resim 1.11: AkıĢ kontrol valfi

Ġki yönlü akıĢ kontrol valfi

Ġki yollu akıĢ ayar valfi

AkıĢ bölücü valf

Resim 1.12: AkıĢ bölücü valfi

32

Emniyet bloklu diyaframlı hidrolik akümülatör

Resim 1.13: Emniyet bloklu diyaframlı hidrolik akümülatör

Hidrolik motor

Resim 1.14: Hidrolik motor

Debimetre

ġekil 1.18: Debimetre

33

Basınç ölçme aleti

Resim 1.15: Manometre

Valf selenoidi

Gerilim kaynağı

0V

IĢıklı ikaz

Sesli ikaz

Normalde açık kontak

Normalde kapalı kontak

34

DeğiĢtirici kontak

Röle

Tutmalı normalde açık kontak

Normalde kapalı kontaklı anahtar

TuĢ (değiĢtirici kontak)

Açma gecikmeli röle

35

DDE-giriĢi

7

Inp

ut

0

1

2

3

4

5

6

DDE-çıkıĢı

7

0

1

2

3

4

5

6 Ou

tpu

t

Basınç Ģalteri

Resim 1.16: Basınç Ģalteri

Sayıcı röle

5

Resim 1.17: Sayıcı röle

36

Ġndüktif temassız algılayıcı

Resim 1.18: Temassız algılayıcı

Kapasitif temassız algılayıcı

Optik temassız algılayıcı

Resim 1.19: Optik temassız algılayıcı

Manyetik temassız algılayıcı

Resim 1.20: Manyetik temassız algılayıcı

37

Gerilim kaynağı (24 V)

Normalde açık kontak

Normalde kapalı kontak

TuĢ (değiĢtirici kontak)

Resim 1.21: TuĢ değiĢtirici kontak

Elektrik bağlantısı

Valf selenoidi (Amerikan normu)

TuĢ normalde açık kontak

38

TuĢ normalde kapalı kontak

Röle

Açma gecikmeli röle

Kapama gecikmeli röle

39

UYGULAMA FAALĠYETĠ

Kutuların basınçlı bir hava silindiri ile yukarı kaldırılması gerekmektedir. Kaldırma

silindiri, son noktaya varmadan kısa bir süre önce ikinci bir silindir kabı yatay bir iletim

bandına ötelemelidir. Dikey hareketin kumandası elle baĢlatılmalı, yatay hareketin

kumandası yola bağlı olarak dikey silindirden kumanda edilmelidir.

Sistemin devre Ģemasını tasarlayarak çiziniz.

ULAMA FAALĠYETĠ

UYGULAMA FAALĠYETĠ

40

ĠĢlem Basamakları Öneriler

Enerji kaynağı sembolünü çiziniz.

GiriĢ elemanları sembollerini çiziniz.

ĠĢlem elemanları sembolünü çiziniz.

Kumanda elemanı sembolünü çiziniz.

ĠĢ elemanı sembolünü çiziniz.

Pnömatik devre elemanlarının

sembollerini hatasız olarak seçiniz.

Devre Ģemasını hatasız olarak seçip

çiziniz.

Hidrolik devre elemanlarının

sembollerini hatasız olarak seçiniz.

Devre Ģemasını hatasız olarak seçip

çiziniz.

KONTROL LĠSTESĠ

Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız beceriler için

Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

1. Enerji kaynağı sembolünü çizebildiniz mi?

2. GiriĢ elemanları sembollerini çizdiniz mi?

3. ĠĢlem elemanları sembolünü çizdiniz mi?

4. Kumanda elemanı sembolünü çizdiniz mi?

5. ĠĢ elemanı sembolünü çizdiniz mi?

DEĞERLENDĠRME

Değerlendirme sonunda “Hayır” Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.

Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız

“Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme” ye geçiniz.

41

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME AĢağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği iĢaretleyiniz.

1. AĢağıdaki sembol hangi elemanı tanımlamaktadır?

A) Debimetre

B) Basınç ölçme aleti

C) Hidrolik motor

D) IĢıklı ikaz

2. AĢağıdaki sembol hangi elemanı tanımlamaktadır?

5

A) Röle

B) Temassız algılayıcı

C) Sayıcı röle

D) Basınç Ģalteri

3. AĢağıdaki sembol hangi elemanı tanımlamaktadır?

A) Kapama valfi

B) Tank

C) Filtre

D) Çift Etkili silindir

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME

42

4. AĢağıdaki sembol hangi elemanı tanımlamaktadır? A B

P T A) Enerji besleme birimi

B) 4/N yön kontrol valfi

C) VEYA valfi

D) 5/N yön kontrol valfi

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.

Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki öğrenme faaliyetine geçiniz.

43

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2

Hidrolik ve pnömatik mekanizmalara ait devrelerin Ģemasını ilgili standartları, diğer

katalog ve çizelgeleri kullanarak çizebileceksiniz. Ayrıca çizilen bu Ģemalar ıĢığında montaj

resimlerini çizeceksiniz.

Hidrolik ve pnömatik mekanizmalara ait devre Ģemalarının çizimini yapıp bunlardan

mekanizmaların montajı yapılmıĢ sistemlerin olduğu iĢletmeleri ziyaret ediniz ve

mekanizmalardan örnekler getirerek sınıfta arkadaĢlarınızla paylaĢınız.

2. ÖLÇEKLĠ MONTAJ RESMĠ

2.1. Hidrolik ve Pnömatik Devre Elemanları

Hidrolik ve pnömatik devre elemanları ile ilgili gerekli bilgiler Öğrenme Faaliyeti-

1’de verilmiĢtir

ġekil 2.1: Kepçe mekanizması

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2

ARAġTIRMA

AMAÇ

44

Kepçe mekanizması (Çift etkili bir silindirin tahrik ve kontrolü)

Bir sıcak tutma fırınında bulunan sıvı, alüminyum bir oluk tertibatı ile basınçlı döküm

makinesine iletilecektir. Konum planında olduğu gibi bir tertibat düĢünülmüĢtür. Burada çift

etkili silindir kullanılacaktır. Silindirin tahrik ve kontrolü 4/2 yönlendirme valfi

kullanılacaktır. Burada kepçeyi fırına daldırma hareketinin valfe kumanda etmedikçe

mümkün olmaması gerektiğine dikkat edilmelidir.

Kepçe mekanizmasının hidrolik olarak tahrik ve kontrolüne iliĢkin devre

Ģeması

ġekil 2.2: Kepçe mekanizması devre Ģeması

Hidrolik kren (hız azaltma) konum planı

Kesme presine ait değiĢik ağırlıklardaki takımlar, hidrolik bir kren yardımıyla ilgili

prese yerleĢtirilmektedir. Burada takımı indirme hareketi, çift etkili bir silindir tarafından

yapılmaktadır. Sistemde hızı düĢürmek için kontrol sistemine tek yönlü bir akıĢ kontrol valfi

yerleĢtirilecektir.

45

ġekil 2.3: Hidrolik kren

Hidrolik fren (hız azaltma) akıĢ kontrolü besleme hattında devre Ģeması

ġekil 2.4: Hidrolik fren devre Ģeması

46

Hidrolik kren (hız azaltma) akıĢ kontrolü dönüĢ hattında devre Ģeması

Burada iki çeĢit çözüm gösterilmiĢtir. Hidrolik kren için uygun olan çözümü seçiniz

ve nedenini açıklayınız.

Engelleme valfini içeren devre Ģeması, resimdeki Ģekliyle henüz iĢlevini yapabilecek

durumda değildir. Nedenini açıklayıp devre Ģemasını tamamlayınız.

ġekil 2.5: Hidrolik kren devre Ģeması

47

Matkap tezgâhı

ġekildeki matkap tezgâhında iĢ parçasını sıkıĢtırma ve delme iĢlemlerindeki hareket ve

güç iletimi hidrolik olarak yapılmaktadır.

Basınç ayar valfi devre Ģemasını çiziniz.

Basınç kontrol devre Ģemasını çiziniz.

SıkıĢtırma basınç ayar devre Ģemasını çiziniz.

ġekil 2.6: Matkap tezgâhı

Matkap tezgâhı (basınç ayar valfi) hidrolik devre Ģeması

Bu valflerle giriĢ basıncı, daha düĢük çıkıĢ basınçlarına düĢürülür. Valfin çıkıĢındaki

basınç değeri, kontrol basıncı olarak esas alınır. Bu valfler, sakin konumda açıktır. Burada 2

yollu basınç ayar valfi kullanılmıĢtır.

48

ġekil 2.7: Matkap tezgâhı (basınç ayar valfli) devre Ģeması

Matkap tezgâhı (basınç kontrol) hidrolik devre Ģeması

SıkıĢtırma basıncının ayarlanmasını mümkün kılan bir devre Ģeması çiziniz. SıkıĢtırma

silindirinin pistonunun geri hareketi maksimum hızla olmalıdır. Delme iĢleminde ileri

hareketin değiĢik hızlara ayarlanması sağlanmalıdır. Gerekli parça listesi verilmiĢtir.

49

ġekil 2.8: Matkap tezgâhı (basınç kontrol valfli) devre Ģeması

Tornada ilerleme hızı (konum planı)

AĢağıdaki torna tezgâhında Ģimdiye kadar elle yapılan ilerleme hareketi, hidrolik

olarak gerçekleĢtirilmek istenmektedir. Ġlerleme

hareketinin ayarlanabilir olması ve takıma etkiyen kuvvetlerin değiĢiminden

etkilenmemesi istenmektedir.

50

ġekil 2.9: Torna tezgâhı

Tornada ilerleme hızı ayarı (dıĢ kuvvetlerin etkimesi durumunda devre

Ģeması)

ġekil 2.10: Torna tezgâhı ilerleme devre Ģeması (yüklü)

51

Tornada ilerleme hızı ayarı (yüksüz iĢletme durumunda devre Ģeması)

ġekil 2.11: Torna tezgâhı ilerleme devre Ģeması (yüksüz)

52

Planya (baypas devresi) konum planı

Planyada kızak hareketi hidrolik olarak tahrik ve kontrol edilmektedir. Hidrolik

sistemin güç bölümünde çift etkili silindir olarak bir diferansiyel silindir mevcuttur. Bu

silindirde piston yüzeyinin piston halka yüzeyine oranı 2:1’dir. Piston kolu boĢluğu, piston

boĢluğunun yarısı kadar olduğundan piston kolunun geri hareketi ileri hareketine göre iki kat

daha hızlı olur. Ayrıca hızın ayarlanabilir olmasını göz önüne alınız.

ġekil 2.12: Planya tezgâhı

Planya (baypas devresi) ileri ve geri hareketin hızı

Silindir 4/2 yönlendirme valfi ile tahrik ve kontrol edildiğinde ileri hareketin hızı geri

hareketin hızının yarısına eĢit olmaktadır. Piston yüzeyi Ap=10 cm2, piston halka yüzeyi

ApH=5 cm2, strok s= 100 cm, pompa debisi Qp=10 l/dk. ve maksimum basınç 100 bar

(1000N/cm2).

53

ġekil 2.13: Planya (baypas devresi) ileri ve geri hareketin hızı devre Ģeması

54

Oturmalı valfler ile piston çakıĢması devre Ģeması

ġekil 2.14: Oturmalı valfler ile piston çakıĢması devre Ģeması

55

Hidrolik devre elemanlarını çizmek için kullanılan standartlar listesi

56

FORMÜLLER

57

58

UYGULAMA FAALĠYETĠ ġematik resmi verilen hidrolik sistemin devre Ģemasını çiziniz.

ĠĢlem Basamakları Öneriler

Enerji kaynağı sembolünü çiziniz.

GiriĢ elemanları sembollerini çiziniz.

ĠĢlem elemanları sembolünü çiziniz.

Kumanda elemanı sembolünü çiziniz.

ĠĢ elemanı sembolünü çiziniz.

Pnömatik devre elemanlarının

sembollerini hatasız olarak seçiniz.

Devre Ģemasını hatasız olarak seçip

çiziniz.

Hidrolik devre elemanlarının

sembollerini hatasız olarak seçiniz.

Devre Ģemasını hatasız olarak seçip

çiziniz.

UYGULAMA FAALĠYETĠ

59

KONTROL LĠSTESĠ

Bu faaliyet kapsamında aĢağıda listelenen davranıĢlardan kazandığınız beceriler için

Evet, kazanamadığınız beceriler için Hayır kutucuğuna (X) iĢareti koyarak kendinizi

değerlendiriniz.

Değerlendirme Ölçütleri Evet Hayır

Enerji kaynağı sembolünü çizebildiniz mi?

GiriĢ elemanları sembollerini çizdiniz mi?

ĠĢlem elemanları sembolünü çizdiniz mi?

Kumanda elemanı sembolünü çizdiniz mi?

ĠĢ elemanı sembolünü çizdiniz mi?

DEĞERLENDĠRME

Değerlendirme sonunda “Hayır” Ģeklindeki cevaplarınızı bir daha gözden geçiriniz.

Kendinizi yeterli görmüyorsanız öğrenme faaliyetini tekrar ediniz. Bütün cevaplarınız

“Evet” ise “Ölçme ve Değerlendirme” ye geçiniz.

60

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME Açıklama: Bir taĢıma bandı iĢ parçalarını kesintisiz olarak bir boya kuruta fırınından

geçiriyor. Fırın kapağının gerektiğinden fazla açık olmasından dolayı oluĢacak ısı kayıplarını

en az düzeye indirmek için , kapağı açıklığının geçen iĢ parçasının yüksekliğine göre

ayarlanması gerekmektedir.

Bunun için planlanan hidrolik sistem kapağı aĢağı kaydırmadan uzun süre bulunduğu

konumda tutabilmelidir.

Verilen bilgilere göre aĢağıdaki hidrolik Ģema çizimini tamamlayınız.

DEĞERLENDĠRME

Cevabınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.

Cevaplarınızın tümü doğru “Modül Değerlendirme”ye geçiniz.

ÖLÇME VE DEĞERLENDĠRME

61

MODÜL DEĞERLENDĠRME

Eġematik resmi verilen hidrolik sistemin devre Ģemasını çiziniz.

DEĞERLENDĠRME

Cevaplarınızı cevap anahtarıyla karĢılaĢtırınız. YanlıĢ cevap verdiğiniz ya da cevap

verirken tereddüt ettiğiniz sorularla ilgili konuları faaliyete geri dönerek tekrarlayınız.

Cevaplarınızın tümü doğru ise bir sonraki modüle geçmek için öğretmeninize baĢvurunuz.

MODÜL DEĞERLENDĠRME

62

CEVAP ANAHTARLARI ÖĞRENME FAALĠYETĠ–1’ĠN CEVAP ANAHTARI

1 C

2 C

3 C

4 B

UYGULAMA FAALĠYETĠ–2’NĠN CEVAP ANAHTARI

CEVAP ANAHTARLARI

63

ÖĞRENME FAALĠYETĠ–2’NĠN CEVAP ANAHTARI

Silindirin ileri hattına pilot uyarılı bir açılabilir çek valf yerleĢtirilir.Dolayısı ile yön

kontrol valfi kumanda edildiğinde silindir ileri hareketine baĢlar. Ġstenilen konuma

geldiğinde yine yön kontrol valfinin kumandası ile durdurulur.

4/3 yön kontrol valfi geri hareket için tetiklendiğinde ise açılabilir çek valfte konum

değiĢtirir ve silindir kapanır

64

MODÜL DEĞERLENDĠRMENĠN CEVAP ANAHTARI

65

KAYNAKÇA

KARACAN Ġsmail, Hidrolik-Pnömatik Ders Kitabı, Ankara, 1978.

KARTAL Faruk, Hidrolik-Pnömatik Ders Kitabı, Manisa, 1998.

Türk Standartları Enstitüsü

KAYNAKÇA