maŁe elektrownie wodne kaskada rzeki raduni
DESCRIPTION
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIU WYDZIAŁ MELIORACJI I INŻYNIERII ŚRODOWISKA KATEDRA INŻYNIERII WODNEJ I SANITARNEJ. MAŁE ELEKTROWNIE WODNE Kaskada rzeki Raduni. dr inż. Paweł Zawadzki. Charakterystyka zlewni. - PowerPoint PPT PresentationTRANSCRIPT
MAŁE ELEKTROWNIE WODNE
Kaskada rzeki Raduni
dr inż. Paweł Zawadzki
UNIWERSYTET PRZYRODNICZY W POZNANIUWYDZIAŁ MELIORACJI I INŻYNIERII ŚRODOWISKAKATEDRA INŻYNIERII WODNEJ I SANITARNEJ
Charakterystyka zlewni
Rzeka Radunia wypływa z zespołu malowniczych jezior Wyżyny Kaszubskiej o łącznej powierzchni ok. 22 km2, położonych pomiędzy Kościerzyną a Kartuzami. Ujście rzeki do Motławy – lewobrzeżnego dopływu rz. Wisły znajduje się nieopodal m. Pruszcz Gdański. Całkowita długość rzeki wynosi ok. 105 km, powierzchnia zlewni 837 km2, zaś spad 162 m.
Charakterystyka zlewni
Radunia ma cechy rzeki o charakterze podgórskim, m.in. spadek sięgający 6,80‰ w Przełomie Babidolskim.
Charakterystyka zlewni
Początki wykorzystania energetycznego rzeki sięgają XIV wieku kiedy to oliwscy cystersi pobudowali młyn w okolicy Żukowa. W tym samym stuleciu Krzyżacy wybudowali w Gdańsku „Wielkie Młyny” a dla doprowadzenia do nich wody i uzyskania niezbędnego spadu wykorzystali istniejący od 1338 r. kanał lateralny o długości 13 km. wykonany dla napełniania fosy obronnej miasta.
Charakterystyka zlewni
W XXw. (lata 1910 – 1937) zbudowano na Raduni osiem elektrowni wodnych o łącznej mocy ok. 14 MW. Łączny spad wykorzystany przez te elektrownie wynosi 120 m co stanowi ponad 60% całkowitego spadku rzeki. Jeziora w górnym biegu rzeki, których poziom można regulować za pomocą trzech jazów umożliwiają magazynowanie wody (do 10 x 106 m3 ) w okresie zwiększonych dopływów i racjonalne jej wykorzystanie w pozostałych okresach.
Profil podłużny
http://www.imgw.pl/wl/internet/otkz/elektr_w/male_ew/rz_radunia/schemat.htm
Elektrownie wodne w kaskadzie Raduni
• Rutki 440 kW • Łapino 2 294 kW • Bielkowo 7 200 kW • Straszyn 2 450 kW • Prędzieszyn 872 kW • Kuźnice 785 kW • Juszkowo 232 kW • Pruszcz 100 kW
Profil podłużny
EW Rutki (moc 440 kW, spad 12.2 m)
Najwyżej położona, w km 51.0 rz. Raduni. Wybudowana w 1910 r.
W skład hydrowęzła Rutki wchodzą:• zapora ziemna (dług. 78 m, wys. 12 m) uszczelniona
ekranem gliniastym • kanał i sztolnia doprowadzające wodę (łączna długość
154 m) • przelew burzowy ze spustem dennym zamykany zasuwą
płaską drewnianą • kanał burzowy z kaskadami o długości 230 m • kanał odpływowy dług. 300 m • budynek elektrowni (część podziemna z betonu
dozbrajanego)
EW Rutki
Elektrownia wyposażona jest w 2 turbozespoły o charakterystyce:Turbina typu Francis bliźniaczy w komorze otwartej, z wałem poziomym.Wytwórca – f-ma Voith. Moc 224 kW; 300 obr./min; przełyk 3.00 m3/s.Generator typu synchronicznego. Wytwórca – Siemens Schuckert. Napięcie 8.0kV.Śr. roczna produkcja elektrowni wynosi 2.3x106 kWh.
EW Rutki
http://www.imgw.pl/internet/otkz/elektr_w/male_ew/rz_radunia/rutki.htm
EW Łapino (moc 2294 kW, spad 13.8m)
Zlokalizowana na 34+800km rz. Raduni, poniżej el. Rutki jest najwyżej położoną z siedmiu elektrowni wodnych tworzących tzw. „kaskadę Raduni”.
Wybudowana w latach 1925-1927.• W skład hydrowęzła Łapino wchodzą: • zapora ziemna (dług. 552 m, wys. 13,8 m) uszczelniona
ekranem gliniastym • zbiornik o pojemności energetycznej 0.53 x 106 m3 • jaz burzowy z zamknięciem segmentowym o świetle 10 m
i kaskadą
EW Łapino
• spust denny w postaci sztolni żelbetowej o przekroju eliptycznym dług. 58 m z podwójnymi zamknięciami na wlocie
• kanał odprowadzający wodę ze sztolni spustu dług. 130 m • kanał odpływowy z elektrowni i jazu burzowego dług.
172 m • żelbetowy rurociąg doprowadzający wodę z ujęcia w
korpusie zapory do elektrowni Ø 3.60 m, przechodzący w obrębie budynku w stalowy, spawany (pierwszy na ziemiach polskich rurociąg spawany elektrycznie)
• budynek elektrowni
EW Łapino
Na szczególną uwagę zasługuje rozwiązanie techniczne podnoszenia zamknięcia jazu burzowego.
Jest to zamknięcie typu segmentowego o konstrukcji stalowej wys. 2.20 m z klapą lodową. Segment podnosi się automatycznie przy podniesieniu poziomu wody w zbiorniku elektrowni powyżej dozwolonej rzędnej, przez wykorzystanie siły wyporu wody działającej na pływaki umieszczone w komorach w przyczółkach jazu. Po obniżeniu się poziomu wody segment wraca samoczynnie do pierwotnego położenia dzięki betonowym przeciwwagom umieszczonym na końcach ramion segmentu. Jest to unikatowe rozwiązanie w skali kraju.
EW Łapino
Elektrownia Łapino wyposażona jest w 2 turbozespoły o charakterystyce:Turbina: typu Francis bliźniaczy w układzie poziomym w spirali stalowej. Wytwórca – f-ma Schichau. Moc 1147 kW; 250 obr/min; przełyk 11.0 m3/sGenerator typu synchronicznego z hamulcem. Wytwórca – f-ma AEG. Napięcie 6.3 kV.Śr. roczna produkcja elektrowni wynosi 4.19x106 kWh.
EW Łapino
http://www.imgw.pl/internet/otkz/elektr_w/male_ew/rz_radunia/lapino.htm
EW Bielkowo ( moc 7200kW, spad 44.8 m)
Zlokalizowana w 26,5 kilometrze rzeki, pomiędzy stopniami energetycznymi Straszyn i Łapino. Znaczną wysokość spadu uzyskano dzięki kanałowi derywacyjnemu i systemowi 2 zbiorników.
Pierwszy z nich powstał poprzez spiętrzenie rzeki jazem w Kolbudach. Jego pojemność nie została pomierzona. Wiadomo natomiast, że jest ona niewielka i nie pełni funkcji retencyjnej.
Drugi, o pojemności 2,207 mln m3, wykonano wykorzystując naturalne obniżenie terenowe dochodzące do górnej krawędzi doliny rzeki, częściowo je obudowując zaporami bocznymi. Elektrownię wybudowano w latach 1923 - 1925.
EW Bielkowo
W skład obiektów umożliwiających energetyczne wykorzystanie rzeki wchodzą:
• jaz w Kolbudach piętrzący wodę i kierujący ją do kanału derywacyjnego
• kanał derywacyjny długości 1 320 m, w tym około 1 100 m w nasypie, zamykany na końcu dwuprzęsłowym jazem
• zbiornik retencyjny z zaporami bocznymi o łącznej długości około 1 560 m
• ujęcie wody i betonowy rurociąg zakończony cylindryczną komorą kompensacyjną, redukującą przyrost ciśnienia w rurociągu przypadku nagłego wyłączenia elektrowni
EW Bielkowo
• stalowy rurociąg energetyczny
• budynek elektrowni z wyposażeniem technologicznym
• kanał zrzutowy łączący dolne stanowisko elektrowni z korytem rzeki
Elektrownię wyposażono w trzy dwustrumieniowe turbiny Francisa wyprodukowane przez firmę Voith w latach 1924÷1925, napędzające generatory synchroniczne firmy Siemens
EW Bielkowo
http://www.imgw.pl/internet/otkz/elektr_w/male_ew/rz_radunia/bielkowo.htm
EW Straszyn ( moc 2450 kW, spad 14.9 m)
Zlokalizowana na km 23+500 rz. Raduni, poniżej elektrowni Bielkowo jest trzecią z kolei (po Łapinie i Bielkowie) z siedmiu elektrowni wodnych tworzących tzw. „kaskadę Raduni”. Elektrownię uruchomiono w 1910 r. jako pierwszą na Raduni a w 1937r rozbudowano o dodatkowy turbozespół.
EW Straszyn
W skład hydrowęzła Straszyn wchodzą:• zapora ziemna (dług. 260 m, wys. 17.0 m)
uszczelniona ekranem gliniastym • zbiornik o pojemności energetycznej 1.3x106 m3
(największy ze zbiorników kaskady) stanowiący jednocześnie źródło wody pitnej dla m. Gdańsk
• przelew burzowy stały o szerokości w świetle progu 45.0 m z kanałem i kaskadą
• budynek elektrowni • spust denny w postaci rurociągu stalowego Ø 1.5 m,
nitowanego ułożonego w betonowej sztolni
EW Straszyn
• rurociągi żelbetowe przechodzące przez korpus zapory i doprowadzające wodę o średnicy 1.8 m (do turbin z 1910 r) oraz 2.3 m (do turbiny z 1937 r)
• kanały odpływowe odprowadzające wodę z turbin, spustu dennego oraz kaskady kanału burzowego.
EW Straszyn
Wyposażenie elektrowni Straszyn stanowią:• 2 turbiny Francisa kotłowe z wałem poziomym wykonane
przez f-mę Voith o mocy 563 i 752 kW oraz przełyku odpowiednio 5.5 i 8.0 m3/s
• turbina śmigłowa (z 1937 r) z wałem pionowym, również f-my Voith o mocy 1 096 kW i przełyku 10.5 m3/s
• generatory synchroniczne f- my Siemens o napięciu 8.3 kV (dla turbin Francisa) i 3.15 kV (dla turb. śmigłowej).
• średnia roczna produkcja elektrowni wynosi 4.8 x106 kWh.
EW Straszyn
http://www.imgw.pl/internet/otkz/elektr_w/male_ew/rz_radunia/straszyn.htm
Kaskada Raduni:http://www.imgw.pl/internet/otkz/elektr_w/male_ew/rz_radunia/rz_radunia.htm
Profil podłużny Raduni:http://www.imgw.pl/wl/internet/otkz/elektr_w/male_ew/rz_radunia/schemat.htmTowarzystwo Elektrowni Wodnychhttp://www.tew.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=56&Itemid=81
http://pl.wikipedia.org/wiki/Radunia_(rzeka)http://alicja.borzyszkowska.webpark.pl/elektrownie.html
Artykuły:Szlakiem elektrowni wodnych Raduni – przewodnik kajakowy.http://www.pruszczgdanski.pl/templates/gminapruszcz_pl/_magazyn/2010_02/broszura.pdf
Kaskada Raduni i Wierzycyhttp://www.trmew.pl/uploaded/publikacje/normal/1161641617_kaskada_raduni_i_wiezycy.pdf