maliye kulubu 2012-2 - aykut...

0

05

04

08

00

14

53

www.istanbulmaliye.org

�aktif gen�lerin dergisi�MaliyeKulübü

2 0 1 1 - 2 0 1 2 - İ s t a n b u l Ü n i v e r s i t e s i2012

Say› 02

Maliye Radyo Yayını

Güncel Ekonomi Haberler

Araştırm

a Yazıları

Mak

alel

er

En S

on E

tkin

likle

r

Vide

olar

Resim

ler

gümüşsuyu mah. sarayarkası sk. no.31 kat 1 d.2 beyoğlu / istanbul

T : 0212 293 0 800 F: 0212 293 0 806

[email protected]

iyi fikiriyi sanat...

‹MT‹YAZ SAH‹B‹‹.Ü ‹ktisat Fakültesi ad›na

Mustafa Ersen ERGUNBerat BEKTAfi

Kurucu‹.Ü. Maliye Kulübü

Genel Yay›n YönetmeniÖmer ÇANAKÇI

Yay›n Kurulu Baflkan›Abbas YAMAN

Yay›n KuruluAzem ÜNSAL

Ahmet GÖKALP

Reklam ve Medya‹brahim Kutlu HANER

Katk›da BulunanlarProf. Dr. Toktam›fl ATEfi

Yahya ARIKANArfl.Gör. Serdar SERDARO⁄LU

Adres‹stanbul Üniversitesi

Merkez Kampüs,Beyaz›t/‹STANBUL

0212 440 01 75www.istanbulmaliye.org

Dergi yaz›lar›n›n tüm sorumlulu¤u yazar›na

aittir. Her hakk› sakl›d›r. 2012 May›s

Soyk›r›mlar

17

Kurul

02

MaliyeKulübü�aktif gen�lerin dergisi�

TTK De¤erlendirmeleriYahya ARIKAN

27

RöportajEkonomi Bakanı

Zafer ÇA⁄LAYAN

31

‹çindekiler

03

Ekonomik Entegrasyon

24

Bafllarken‹.Ü. Maliye Kulübü

“En Büyük fief”‹stanbul Üniversitesi “Yang›nKulesi”

Eski Bir “Maliye” Ö¤rencisi

Bir Krizin Anatomisi

‹flsizlik Psikolojisi

Krizin Sanata ve Sanatç›yaEtkisi

De¤iflen Dünya ‹çerisindeki“Devlet-S›n›f ‹liflkileri”

Soyk›r›mlar Tarihi

Yeni Bakanl›klar ve Görevleri

Demokrasiye Kriz Molas›Atanm›fllar ve Seçilmifller


Yeni Türk Ticaret KanunuTTK De¤erlendirmeleri

RöportajEkonomi Bakan› ZaferÇA⁄LAYAN

Ba¤›ms›z Denetim Sektörü veKariyer Olanaklar›

Kredi Derecelendirme ve Önemi

‹nsan› Hat›rlayan ‹ktisat

Bir Kaplumba¤a Öyküsü

E-Ticaret ve Sosyal Medya

Tüm Yönleriyle Lojistik Sektörü

Ekonominin Enleri

Edebiyat Köflesi

Özgür ‹nsan

EPDS FOTOROMAN

Bulmaca

5.

6.

9.

10.

13.

15.

16.

17.

21.

22.

24.

27.

31.

34.

36.

39.

42.

43.

45.

47.

49.

50.

52.

56.

2012 - Sayı 02 - İ s t a n b u l Ü n i v e r s i t e s i

‹stanbul Üniversitesi Maliye Kulübü Yönetim Kurulu (2011 – 2012)

Yönetim Kurulu Baflkan›Berat BEKTAfi

Yönetim Kurulu Baflkan Yard›mc›s›Ömer ÇANAKÇIAykut DURDA⁄I

Akademik Araflt›rmalar Departman›Bayram ALABAfiMehmet KÖMÜRCÜBurak YAfiAREmre AYKUTLU⁄Ahmet GÖKALP

Kariyer Destek Departman›Tuncay GÜNDÜZErdi ALTAYAhmet Murat YAVUZElif ARSLAN

‹letiflim Departman›Güven DEM‹R‹shak GEYB‹O⁄LUAyflenur GÜRELEyüp SANCAR

Organizasyon Departman›Burkay YAPA⁄CIO⁄LUAbbas YAMANF›rat ERGÜNY›ld›r›m Ç‹FTÇ‹

Yönetim Kurulu

04


Berat BEKTAfi‹.Ü. Maliye Kulübü Baflkan›

Maliye Kulübünün eneski ve köklü gelene¤iolan ve her y›l be¤enitoplayan Ekonomide

Paradigmatik De¤iflimSempozyumu ise bu y›l

büyük titizliklehaz›rland›.

Maliye Kulübü’nün bünyesi alt›nda çal›flanAktifGENÇ dergisinin ikinci say›s› ile karfl›n›zday›z.

Öncelikle belirtmek isterim ki, AktifGENÇ dergisininbu say›s›, yeni e¤itim ö¤retim dönemine geçmiflolmam›z›n getirdi¤i bir gereklilikten ziyade ‹ktisatFakültesi ö¤rencilerinin kendi bilgi birikim vetecrübeleriyle, çeflitli konular› akademik bir dillesöyleme taleplerinden do¤mufltur.

Daha ilk say›s›nda gerek tasar›m gerek içerikbak›m›ndan tüm çevrelerce be¤eni toplayandergimiz bu say›s›nda da ayn› kaliteyi korudu¤ugibi içerik olarak daha zengin bir hale kavuflmufltur.

Dergimiz içersinde uzun süreli s›k› çal›flma ileyaz›lm›fl ve yetkin komisyonlarca de¤erlendirilipyay›nlanmas› karar› al›nan ö¤renci yaz›lar› ile çeflitlidestekçilerimizin kaleme ald›¤› yaz›lar yer al›rkenEkonomi Bakan› Say›n Zafer ÇA⁄LAYAN Bey’leyap›lan röportajda dikkat çekmektedir. Tüm bufaktörler AktifGENÇ’ in bir “ö¤renci dergisi”s›fat›ndan s›yr›l›p profesyonel çizgiye ulaflt›¤›n›nda bir göstergesidir.

Güven, özveri ve tecrübenin sa¤lad›¤› bu baflar›,Maliye Kulübünün di¤er çal›flma alanlar›nda dakendisini göstermektedir.

Bilimsel çerçevede düflündürmeyi ö¤reten veö¤rencilere söz hakk› tan›yan Akademik OkumaProgram›; ö¤rencileri okul hayat› sonras›gerçekleriyle tan›flt›rmay› amaçlayan fiirket Gezilerive Sektör Tan›t›m Programlar› kulübün ö¤rencileresa¤lad›¤› hizmetlerdendir.

Maliye Kulübünün en eski ve köklü gelene¤i olanve her y›l be¤eni toplayan Ekonomide ParadigmatikDe¤iflim Sempozyumu ise bu y›l büyük titizliklehaz›rland›.

Gelene¤i sürdürmenin yan›nda, yenilikçi ve öncüs›fatlar›yla hareket eden kulübümüz, bu y›lsempozyumun bir aya¤›n› il d›fl›na, Manisa’yatafl›yarak büyük bir hizmet gerçeklefltirmektedir.‹stanbul’a s›k›flm›fl olan bilgi, birikim ve tecrübeleriAnadolu’ya tafl›nmas›n› görev addedensempozyumun bir di¤er yenili¤i ise ülke ve dünyageliflmelerine lisans ö¤rencilerinin yorum getirece¤ibir “ö¤renci panel”i düzenlemifl olmas›d›r. Bu panelile akademik düflünce sistem ve düzenine, yeni birsoluk getirme amaçlanmaktad›r.

2011- 2012 E¤itim Ö¤retim dönemleri boyuncayapt›¤›m›z çal›flmalar›n lanse edilmesi f›rsat›n›sunan, fikir ve düflüncelerimizin ete kemi¤ebürünmesini sa¤lay›p üniversitemiz ö¤rencilerininsesini daha do¤ru zeminde ve yüksek sesleduyurmas›n› sa¤layan AktifGENÇ dergisi yönetimineve ilgisinden ötürü Editör Say›n Ömer ÇANAKÇI’ya teflekkür ediyor, bu yolda bizlerden desteklerinihiçbir zaman esirgemeyen baflta bölüm ve fakültehocalar›ma sayg›lar›m› sunuyorum.

Daha büyük baflar›lar› izleyip, bilimsel ve sosyalyaflam› okuyabilece¤imiz gelecek say›larda buluflmaümidiyle,

‹yi okumalar.

Sevgili okurlar,

05


Tuncay GÜNDÜZ‹.Ü. Maliye Bölümü 2. S›n›f

Mavi ›fl›k; ertesi gün havan›n aç›kve güneflli olaca¤›n›, Yeflil ›fl›k;havan›n ya¤murlu olaca¤›n›,Sar››fl›k; havan›n sisli olaca¤›n›, K›rm›z››fl›k ise; havan›n kar ya¤›fll›olaca¤›n› simgeler. Bugün derenkler orijinal anlamlar›n›korumaktad›r.

Bir orkestra flefi düflünün… Her dakika, her saniyegözü üzerimizde olan, verdi¤i komutlara harfiyenuyulan usta bir flef… En nihayetinde de bu flefinyönetti¤i, dünyan›n en nadide orkestralar›ndanbiri olan; tarih kokan ‹stanbul…

06


Kulemizin tarihine flöyle bir bakt›¤›m›zda; Osmanl›Devleti taraf›ndan ‹stanbul’daki yang›nlar› tespitetmek ve bu yang›nlara müdahale etmek amac›yla1744 y›l›nda ahflap olarak yapt›r›lm›flt›r. Ancak 1749y›l›ndaki “Cibali Yang›n›” ile tamamen yokolmufltur.1826’da Sultan 2. Mahmut’un emri ile Serasker 1.Pafla taraf›ndan Mimar Senekerim Balyan’a tekraryapt›r›lm›flt›r. Yapt›r›lan bu kulenin uzunlu¤u 85m’dir ve genifl saçakl› ahflap bir külahla örtülüdür.Kulenin taban›n›n Beyaz›t’a bakan k›sm›nda 2.Mahmut’un tu¤ras› ve kitabesi bulunmaktad›r. Kule;1849’da eklenen son üç katla beraberfluan ki halinialm›flt›r.

Sekizgen olan yap›, yukar›dan afla¤› inmek suretiyle;• Sancak Kat›,• Sepet Kat›,• ‹flaret Kat›,• Nöbet Kat›, olmak üzere dört kattan oluflmaktad›r.Sonradan ilave edilen bu üç kat sayesinde kuleninfluan ki uzunlu¤u 118 m’dir. ‹lk içeri girdi¤inizde sizi “Nöbet Kat›” karfl›lar, ayn› zamanda turist ziyaretinede aç›k olan bu kat; 180 tane ahflap merdiven, 12tane pencereden oluflmaktad›r.Bu pencerelersayesinde 360 derecelik harika bir ‹stanbul resitalisizi beklemektedir.

Kule Cumhuriyet Döneminde de yang›n tespitiamac›yla kullan›lmaya devam etmifltir. Anlat›lan birhikâyeyegöre; 1962 y›l›nda hava son derece aç›kkenBüyük Ada’da ç›kan bir yang›n› kuleden gören biritfaiyeci yang›n yerini soka¤›na varana kadar tarifedebilmifltir. Kulede yang›n tarifi gelene¤ine göre;yang›n› gören nöbetçi Köflklü A¤a’ya yani yetkilikifliye “A⁄A B‹R ÇOCU⁄UN OLDU!” diye ba¤›r›r,A¤a’da “KIZ MI O⁄LAN MI?” diye sorar. Yap›lanayr›ma göre k›z çocu¤u; “Anadolu yakas›, Beyo¤lu

ve Bo¤az’›n Rumeli Yakas›”d›r. O¤lan çocu¤u ise;“‹stanbul ‹çi” dir. Haberi alan a¤a, hemen kalkar vedolaptan bir çanak maytap ç›kar›p yakar ve‹cadiye’den yedi pare top at›fl› yap›larak yang›n tümahaliye duyurulur. Yang›n söndürülünceye kadarkuleden sepetler sark›t›lmaya devam eder ve ›fl›klaryanar. Tüm bunlar›n yan›nda kule sadece yang›ntespitinde de¤il, hava durumu ve köprü trafi¤i içinde kullan›lm›flt›r. 1995’e kadar ertesi günün havadurumu kuleden yak›lan renkli ›fl›klarla ifadeedilmifltir.

Mavi ›fl›k; ertesi gün havan›n aç›k ve güneflli olaca¤›n›,Yeflil ›fl›k; havan›n ya¤murlu olaca¤›n›,Sar› ›fl›k;havan›n sisli olaca¤›n›, K›rm›z› ›fl›k ise; havan›n karya¤›fll› olaca¤›n› simgeler. Bugün de renkler orijinalanlamlar›n› korumaktad›r. Köprü trafi¤ini ifadeediflte ise; sabah saat 4 ile 6 aras›nda yeflil ›fl›kyanmas›, Haliç’ten Marmara Denizi’ne gemi trafi¤ini,k›rm›z› ›fl›k yanmas›, Marmara Denizi’nden Haliç’egemi trafi¤ini simgeler. Çift k›rm›z› ›fl›k yanmas› daGalata ve Haliç Köprülerinin kapal› oldu¤u anlam›nagelir.

Son y›llara do¤ru üniversitemizin de¤erliçal›flmalar›yla görevine kald›¤› yerden devamedebilen ve hala ertesi günümüze ›fl›k tutan bu kocaflefin sosyal fayday› da gözetti¤ini söylemek gerek.Tak›lan yeni armatürlerin uzun ömürleri sayesindeayd›nlatma maliyeti %70 ve do¤aya b›rakt›¤›radyasyon sal›n›m› %19 azalt›lm›flt›r. Son olarak herköflesinde bir ahenk bulunan buram buram tarihkokan ‹stanbul’umuzun ve üniversitemizin bu enrenkli de¤erine hep hak etti¤i ilgiyi gösterip, sahipç›kmak ümidiyle…

Yolumuz aç›k olsun. Ifl›¤›m›z hiç sönmesin…

07


Sekizgen olan yap›, yukar›dan afla¤› inmek suretiyle;Sancak Kat›, Sepet Kat›, ‹flaret Kat› ve Nöbet Kat›,olmak üzere dört kattan oluflmaktad›r.

“EN BÜYÜK fiEF”

MartTürkiye ile Rusya aras›nda vizeler kald›r›ld›.‹.Ü. Maliye Kulübü taraf›ndan geleneksel olarak düzenlenen “Ekonomide Paradigmatik De¤iflim Sempozyumu” düzenlendi.Türkiye, 10 y›l aradan sonra Yen piyasas›ndan borçland›. JBIC garantili tahvilde 10 y›l vadeli ihrac›n tutar› 180 milyar yen (yaklafl›k2,17 milyar ABD Dolar›) oldu.Devlet Personel Baflkanl›¤›, kamuya bu y›l 23 bin 968 yeni memur al›naca¤›n› bildirdi.Japonya’n›n do¤usunda 9,1 fliddetinde deprem ve ard›nda gelen tsunami 15 bin 840 kiflinin ölümüne sebep oldu. Dört nükleer tesisteola¤anüstü hal ilan edildi. Japonya Merkez Bankas› (BoJ), deprem ve tsunami ard›ndan finansal piyasalar› istikrara kavuflturmakiçin bankac›l›k sistemine 3 trilyon yen (26 milyar avro) likidite sa¤lad›.G-20'nin en h›zl› büyüyen üçüncü ekonomisi de Türkiye oldu.Merkezi yönetim bütçesi flubat ay›nda 988 milyon lira fazla verdi. Faiz d›fl› fazla geçen y›l›n ayn› ay›na göre 3,1 kat artarak, 7,2milyar lira olarak gerçekleflti. 28 y›ll›k dönemde, ilk kez 2011 y›l›nda, hem ocak hem de flubat ay›nda bütçe fazlas› verildi.

Abbas YAMAN‹.Ü. Maliye Bölümü 2. S›n›f

Merhaba de¤erli okurlar›m›z, Bu çal›flmay› yaparken hep flunudüflündüm: “ Keflke imkân›m olsayd› da bütün tarihimizi araflt›r›psiz de¤erli okurlar›m›za sunabilseydim ”. Lakin bunu yapmak birö¤rencinin alt›ndan kalkamayaca¤› bir ifltir. Bende elimden geldi¤ikadar›yla 2011 y›l›nda gerçekleflen sosyal, siyasi, ekonomik, sportifve daha birçok alanda önemli olaylar›, yafland›¤› aylara göre araflt›r›pbir araya getirdim ve siz de¤erli okurlar›m›zla paylaflmak istedim.

2011’DE NELER OLDU?

Türkiye, ekonomisi Çin’den sonra en h›zl› büyüyen dünya ülkesi oldu.FIFA, Hamit Alt›ntop’un 2012 Avrupa fiampiyonas› elemelerinde Kazakistan’a att›¤›golü , ‘2010 y›l›n›n en iyi golü’ ödülüne lay›k gördü.Erzurum, Dünya Üniversiteler K›fl Spor Oyunlar›’na ev sahipli¤i yapt›.TÜ‹K, ülke nüfusunun, 2010 sonu itibariyle 73 milyon 722 bin 988 kifliye ulaflt›¤›n›aç›klad›. Nüfus son bir y›lda 1 milyon 161 bin 676 kifli artt›.Brezilya’n›n Rio de Janerio eyaletinde sel ve toprak kaymas› sonucu 903 kifli öldü.Tunus hükümeti bir ay süren protestolar sonucunda çöktü. Devlet Baflkan› ZeynelAbidin Bin Ali Arabistan’a kaçt›.

fiubatM›s›r’›n 30 y›ll›k Devlet Baflkan› Hüsnü Mübarek 18 gün süren protestolar›n ard›ndan iktidar› b›rakt›.Elektrikli otomobile teflvik öngören elektrikli otomobillerde al›nacak Ö.T.V. iliflkin karar yürürlü¤e girdi.Libya’daki isyan nedeniyle ham petrol fiyatlar› iki haftada %20 artarak 2011 enerji krizine neden oldu.ABD’nin d›fl ticaret aç›¤› 2010 y›l› genelinde bir önceki y›la göre yüzde 32,8 art›flla 497,8 milyar dolara ç›kt›.Çin, 1968 y›l›ndan buyana dünyan›n ikinci büyük ekonomisi ünvan›n› koruyan Japonya’y› geçerek dünyan›n ikinci büyük ekonomisioldu. 2010’da Japonya’n›n GSY‹H’si 5.74 trilyon dolar, Çin’in ise 5,8 trilyon dolar oldu.Yeni Türk Ticaret Kanunu Resmi Gazete ’de yay›mland›. Kanun 1 Temmuz 2012’den itibaren yürürlü¤e girecek.Brezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’in oluflturdu¤u BRIC, Güney Afrika’n›n kat›l›m›yla BRICS oldu.Türkiye’ye 2010 y›l›nda net do¤rudan uluslararas› yat›r›m girifli yüzde 5,8 artt›, net 8 milyar 899 milyon dolar uluslararas› do¤rudanyat›r›m girifli oldu.

08


Bir y›l daha geldi geçti. Bu süre zarf›nda bazen güldük bazen a¤lad›k. Yaflanan olumsuz olaylar umutlar›m›z›k›rarken, bunun yan›nda yaflanan olumlu olaylar ise ileriye daha pozitif bakmam›z› sa¤lad›. Her zaman olaylarapozitif bakman›z dile¤iyle… ‹yi okumalar…

Ocak• TÜFE AYLIK% 0.41• TÜFE YILLIK%4.90

• ÜFE YILLIK%10.80• ÜFE AYLIK%2.36

• ‹HRACAT: 9.552 M‹LYON $• ‹THALAT: 16.904 M‹LYON $

DIfi T‹CARET DENGES‹-7.354 M‹LYON $

2011’de geliflmifl ülkelerin borç sorunlar›na karfl›l›k geliflmekte olan ekonomiler “küresel ekonomide” a¤›rl›klar›n› hissettirdi. ÖzellikleBrezilya, Rusya, Hindistan ve Çin’den oluflan grubun küresel ekonomi paylar› önemli ölçüde artt›.Avrupa Voleybol Konfederasyonu (CEV), Bayanlar Avrupa Ligi’nde 2011 y›l› Dörtlü Finali’ni düzenleme hakk›n› Türkiye’ye verdi.

• TÜFE AYLIK% 0.73• TÜFE YILLIK%4.16

• ÜFE AYLIK%1.72• ÜFE YILLIK%10.87








Prof. Dr.Toktam›fl ATEfi

‹‹stanbul Üniversitesi‹ktisat Fakültesi

Siyaset Bilimi veUluslararas› ‹liflkiler

Bölümü

Maliye E¤itimi

09

Maliye e¤itimi ; bugün birbirindenayr›lmas› çok güç olan üç bilimdal›ndan birinin,’’maliye biliminin’’e¤itimidir. Gerçekten; günümüzde‘iktisat, iflletme ve maliye’ bilim dallar›,birbirinden ayr›lamaz biçimde, içiçegeçmifl durumdad›r. Ve maliye, bualanlar›n öncüsü durumdad›r.

Maliye biliminin ‘öncü’ konumdaolmas›na karfl›l›k; iktisat ve iflletmebilim dallar› farkl› uzmanl›klara vemodern teknolojilerin daha çokkullan›ld›¤› alanlara sahip olmufltur,bunun yan›nda ise maliye nispetendaha 'muhafazakâr’ ve ‘biçimsel’özelliklerini sürdürebilmifltir.

Asl›nda; insanlar›n ‘gelir’ ve‘giderlerini’ hesaplamaya, dahado¤rusu düflünmeye bafllad›klar›anda, en ilkel biçimiyle, ’bütçe ilkeleri’gündeme gelmifltir. Daha sonra, budüflüncelerin ka¤›da dökülmesiylebirlikte, en ilkel biçimiyle, bütçelerortaya ç›km›flt›r. Önce düflüncedüzeyinde, sonra yaz›l› kay›tbiçiminde…

En ufak bir dükal›ktan daha büyükdevletlere ve nihayet en büyükimparatorluklara kadar, bu kay›tlartutulurken; gelirleri art›rma vegiderleri k›sma konusunda düflünceve gayret bafllad›¤› anda da,gene ilkelbiçimiyle “maliye politikas›” bafllam›flolur.

‹flin bu aflamas›nda ‘ekonomi’ ve/veya‘iktisat’ kavram› da duyulmayabaflland›ysa da kavram›n dilegetirilmesi, genellikle ‘ekonomi politik’olarak gerçeklefliyordu. Ancak, ne ogünlerin maliye biliminin günümüzmodern maliye bilimiyle fazla ilgisivard›, ne de o günlerin ekonomipoliti¤inin günümüz ekonomi bilimiyleilgisi vard›. Ve bugün da¤ gibi birkaynak birikimi olan iflletme biliminino zamanlarda ad› bile duyulmam›flt›.‹stanbul Dar-ül Fünunu’nun hukukfakültesinde; özellikle 1933sonras›nda, Almanya’da Hitlerinzulmünden kaçan ö¤retim üyelerinin

kat›lmas›yla güçlenen bir‘‹ktisadiyat ve ‹ctimaiyat’enstitüsü kurulmufltu. ‹fltebu enstitüye ba¤l› olarak,1936 y›l›nda ‹stanbulÜniversitesi ‹ktisatFakültesi oluflturulunca,bu yeni fakültenin ilkdisiplinlerinden biri‘Maliye disiplini’ idi.

Fakülte aç›lm›flt› fakatyeterince ö¤retim üyesi yoktu. Bubak›mdan özellikle hukuk ve edebiyatfakültelerinden hoca takviyesiyap›ld›¤› gibi, kamu kesimi ve özelkesim bürokratlar›ndan da ciddidestek sa¤lan›yordu. Maliye bölümüö¤rencileri için, Maliye Bakanl›¤›‹stanbul örgütünün bürokratlar›vazgeçilmez elemandurumundayd›lar. Ve ne kadar desteksa¤larsa sa¤las›n, ‹stanbul Üniversitesi‹ktisat Fakültesi kendi alan›nda belkide Avrupa’n›n öncü kurumudurumundayd› ve örnek al›n›yordu.

‹stanbulÜniversitesi‹ktisatFakültesi’ndekie¤itim biranlamda öncüolmakla birlikte,o dönemdeokutulankonular›ngünümüzde ayn›isimle okutulan derslerle ilgisi yoktu.Ancak bu durum, dönemin Abd veAvrupa üniversiteleri için fazla farkl›de¤ildi. Bir örnek olarak; fakülteyegirdi¤im 1962–1963 ö¤retim y›l›nda,o zamanki mikro iktisat derslerinegelen ve yeni doçent olan Say›nSencer Divitçio¤lu’ndan bir anekdotpaylaflmak istiyorum: ‘Sizler, flansl›bir kuflaks›n›z. Bizim ö¤rencili¤imizde,’ihtiyaç’ ve ‘bedarf’ aras›ndakifarkl›l›klar›, Alman hocam›z bize birsömestr boyunca anlatm›flt›.’’

Her gün; biraz daha iyiye, her gün;biraz daha ayr›nt›ya…

Bugün birbirinden ayr›lmas›çok güç olan üç bilimdal›ndan birinin,’’maliyebiliminin’’ e¤itimidir.

Kapitalizmin tarihinde karfl›laflt›¤› en sanc›l› dönemolarak nitelendirilen Küresel Finans Krizi ve hemenard›ndan yaflanan Avrupa Borç Krizi süreci, biziktisat fakültesi ö¤rencilerine teori ile pratikaras›ndaki iliflkiyi aç›k bir flekilde görebilme imkan›sa¤l›yor.

Bilindi¤i üzere Amerikan finans piyasalar›nda oluflanlikitide krizi türev araçlar gibi çeflitli yat›r›menstrümanlar› arac›l›¤›yla çok geçmeden küreselekonomiye de yay›ld›. Krizin ilk dalgalar›n›n enfliddetli flekilde hissedildi¤i bölgelerden biri deAmerika ile yo¤un ekonomik faaliyetlerde bulunanAvrupa ülkeleriydi. Amerika ‘da krizinin fliddetiningiderek artt›¤›, Wall Street’in 5 büyük yat›r›mbankas›ndan biri olan 158 y›ll›k Lehman Brothers’›n14 Eylül 2008 günü ard›nda 683 milyar $ l›k(Türkiye’nin 2007 y›l› GSMH’ s› kadar) borç b›rakarakiflas baflvurusunda bulundu¤u bir dönemde iflleriyice kar›flt›. Finans piyasalar›nda yaflanan tüm bugeliflmeler sistemdeki güven krizini iyice tetiklerkenyaflanan sorunlar›n sadece ABD ekonomisi ile s›n›rl›kalmayaca¤› belliydi. Nitekim krizin Avrupa’yayans›mas›yla bir Alman bankas›, IKB (DeutscheIndustriebank) risklerini çok iyi idare etti¤inisöylerken korkunç boyutta bir zarar aç›klad›. Buzarar›n önemli bir bölümünün Amerika’da ki konutkredileri yat›r›mlar›ndan kaynakland›¤› çokgeçmeden anlafl›ld›.

Yaflanan ekonomik çalkant›lar 2009 y›l›nda geliflmiflekonomilerin %3,4 küçülmesine neden olurken,sorunlar›n AB aya¤›nda avro bölgesi (euro-zone)ülkeleri % 4,1 ile tarihinin en büyük ekonomikdaralmas›n› yaflad›.

Euro bölgesi ülkelerinin yaflad›klar› ekonomikdaralman›n yan› s›ra sahip olduklar› yüksek kamuborçlar› ve yüksek Cari Aç›k /GSMH oranlar›,durumun bir anda borç krizine dönüflmesine nedenolurken Yunanistan, ‹rlanda, ‹spanya gibi birli¤innispeten zay›f ekonomileri olan güney ülkelerindedaha fliddetli sorunlar› da beraberinde getirerek

bu ülkelerin adlar›n›n ‘iflas’ sözcü¤ü ile birliktean›lmas›na dahi yol açt›. Bu ülkelerinsürdürülemez/yönetilemez borç yükleri AB’yitarihinin en büyük ekonomik sorunuyla yüz yüzegetirmiflti.

Yaflanan borç krizini daha iyi analiz edebilmek içinbaz› AB ülkelerinin krizin ilk y›llar›ndaki borçmiktarlar›na bakmakta fayda var. Örne¤in; 2009y›l›n›n sonunda ‹spanya’n›n Fransa’ya 220 milyar$, Almanya’ya 238 milyar $ ve ‹ngiltere’ye 114milyar $ l›k borcu bulunmakla beraber, ‹spanya’daki ekonomik sorunlar›n ‹talya’y› etkilemesidurumunda ‹talya’n›n Almanya’ya olan 190 milyar$ ve Fransa’ya olan 511 milyar $ l›k borçlar› datehlikeye girecekti. Birlik içerisinde riskliekonomilerin, nispeten sa¤lam ekonomilere sahipülkelere olan borçlar›n›n yan› s›ra, birbirlerine olankarmafl›k borç yap›lar› da sorunu içinden ç›k›lmazbir duruma getirmekteydi. fiöyle ki; ‹spanya’n›n‹talya’ya ve Portekiz’e olan borçlar› s›ras›yla 31 ve28 milyar $ tutar›nda iken Portekiz’in ‹spanya’yave ‹talya’ya olan borçlar› yine s›ras›yla 86 ve 6,7milyar $ idi. ‹talya’n›n ‹spanya’ya 47 milyar $ vePortekiz’e 5,2 milyar $ borcunun bulunmas› borçiliflkilerinin karmafl›kl›¤›n› ortaya ç›karmakta. Soruntek bafl›na basit bir kamu borçlar› sorunu de¤il, buborçlar›n karmafl›k bir iliflkiler a¤› oluflturmas› vekriz zaman›nda kamu borcu haline gelen özelsektör borçlar›d›r.

AB içerisindeki borç iliflkilerine kümülatif olarak(dönem sonundaki borçlar toplam›) bakt›¤›m›zdaYunanistan’›n Euro üyelerine toplamda 236 milyar$, Portekiz’in 286 milyar $,‹spanya’n›n ise 1,1 trilyondolar ve ‹talya’n›n 1,4 trilyon $ tutar›nda borcubulunmakta.

Bir Krizin Anatomisi

Erdi ALTAY‹.Ü. ‹ktisat Bölümü4. Sınıf

10


Sadece ekonomik ve ticari iliflkileraç›s›ndan de¤il ayn› zamandafinansman/borçlanma aç›s›ndan da derinbir bütünleflme yaflayan AB ‘de , bir ülkeninkrizi k›sa sürede di¤er ülkelerin de krizihaline gelebilmektedir. Nitekim ülkelerinbirbirine bu kadar borçlu oldu¤u, karfl›l›kl›ekonomik ve ticari iliflkilerin bu denliderinleflti¤i bir ekonomik ortamda dominoetkisine aç›k olan ekonomilerin gelecekte de benzersorunlar yaflamas› kaç›n›lmazd›r.

Birlik ülkelerinin kamu borçlar›n›n ve bütçeaç›klar›n›n GSMH lar›na olan oranlar›n›n yüksekli¤iborçlar›n sürdürülemezli¤inin temel sebebi olup,oranlar yukardaki tabloda sunulmufltur.

Tabloda yer alan baz› AB ülkelerinin BütçeAç›¤›/GSY‹H ve Kamu Borcu/GSY‹H oranlar› Birli¤in Maastricht kriterlerinden biri olan, ‘’Üye ülkeninbütçe aç›klar› GSY‹H’n›n %3’ünü, kamu borçlar›ise %60 ›n› aflmamal›d›r.’’ Kriterinin birlik ülkelerininneredeyse tamam› taraf›ndan ihlal edilmifl oldu¤unugösteriyor. Bu durum yaflanan ekonomik s›k›nt›lar›nalt›nda yatan sebepleri aç›klar nitelikte.Bu borç iliflkileri içerisinde Yunanistan’›n birli¤inen zay›f halkas› olmas› ve borçlar›n› mevcutekonomik durumuyla çeviremeyecek bir konumadüflmesi sonucu ekonomik krize girmesi küreseldünya gündeminin ilgisinin Amerikan Mortgagekrizinden Avrupa’da ki sorunlu ekonomik yap›larayönelmesine açt›.

Yunanistan’›n yukar›daki tabloda görülen istatistikibilgilerinin yarataca¤› sorunlar› engellemek içinMaliye Bakanl›¤›’na ba¤l› olan ‹statistik Kurumu

NSSG (National StatisticalService of Greece) taraf›ndanverilerin çarp›t›larak aç›kland›¤›gerçe¤i Karamanlis hükümetinin iktidar› Papandreou’yadevretmesi ile gün yüzüneç›k›nca ve 30 Kas›m 2009’daPapandreou taraf›ndando¤rulan›nca Avrupa’dayat›r›mc›lar aras›nda panik havas›yaflanmaya bafllam›flt›. . Ayn›kurum taraf›ndan 2009 baharaylar›nda 3,7 olarak öngörülen

bütçe aç›¤› Ekim 2009’da, beklentininneredeyse 3.5 kat› daha fazla ç›kmas› ve

Avrupa Komisyonu ‹statistik Kurumu Eurostat Ocak2010’da yapt›¤› aç›klamada NSSG’nin verilerini“güvenilmez” olarak nitelemesi piyasalarda yaflananpanik havas›n›n daha da artmas›na sebep olmufltu.Di¤er sorunlu ülkelerinde siyasi müdahaleyeu¤rat›lm›fl istatistiki veriler aç›klayarak gerçeklerisaklam›fl olabilecekleri fikri bu ülkelere borç verenkesimlerde yaflanan panik havas›n›n artmas›naneden oldu. Euro bölgesine üye olabilmek içindedaha önce de istatistiklerde oynama yapanYunanistan’›n ayn› hileye tekrar baflvurmas› uluslararas› arena da ülkeye ciddi itibar kayb› yaflatt›.

‹lk tabloda görülebilece¤i gibi AB üyesi ülkelerinkamu borcu ve bütçe aç›¤› seviyeleri birbirilerindençok farkl› düzeylerde seyretmekte. Bu durumdasorunlar›n çözümü için üye ülkelere verileceköncelikler tabii olarak farkl›laflmakta, bu noktadaçat›flmalar do¤maktad›r. Yani bir ülke için öncelikliolan bir çözüm önerisi bir baflka ülkenin ç›kar veöncelikleriyle çat›flmakta ve bu durum çözümsürecini zorlaflmas›na neden olmaktad›r. Bu noktadasoruna bütüncül bir çözüm önerisi getirebilmekmümkün olamamaktad›r.

Yüksek düzeyde cari aç›k veren Güney Avrupaülkeleri bu aç›klar›n› büyük oranda Almanya, Belçika;Avusturya ve Hollanda gibi 2002-2008 döneminde

11


‹rlanda

Yunanistan

Büyük Britanya

‹spanya

Portekiz

Letonya

Litvanya

Romanya

Fransa

Polonya

‹talya

Almanya

-14,3

-13,6

-11,5

-11,2

-9,4

-9

-8,9

-8,3

-7,5

-7,1

-5,3

-3,3

64

115,1

68,1

53,2

76,8

36,1

29,3

23,7

77,6

51

115,8

73,2

Bütçe Aç›¤› Kamu Borcu

GSY‹H’ye oranla

Ülke

Kaynak Eurostat

Kaynak: IMF (2010:13-10)™ Bu tablodaki vriler Yunanistan makamlar› ve IMF’nin ortak tahminlerini yans›tmaktad›r.

Genel Bütçe Dergisi

(Bütçe Aç›¤›)

Toplam Kamu Borcu

Cari ‹fllemleri Dergisi

-7,7

99

-14,7

-13,6

115

-11,2

Yunanistan için 2008-2005 Y›llar› aras› temel ekonomi veriler ve tahminler *

GSYH’nin yüzdesi olarak

-8,1

133

-8,4

-7,6

145

-7,1

-6,5

149

-5,6

-4,9

149

-4,0

-2,6

145

-2,8

-2,0

139

-1,9

‹flsizli¤in Birey ve Toplum Üzerindeki Psikolojik Etkisi


Yıldırım Ç‹FTÇ‹‹.Ü. Maliye Bölümü

1. S›n›f

‹flsizlik, bireyin çal›flmaya elveriflli veistekli oldu¤u halde ifl bulamamas› veyamevcut iflini yitirmesi sonucunda ortayaç›kan bir durumdur. Ancak iflsiz kalanbireyin kendisi ve toplum üzerinde nederece tehlikeli bir boyuta ulaflt›¤›n›biliyor muydunuz?

‹flsizli¤in birey üzerinde oluflturdu¤uetkinin yan›nda, bireyin arkadafl, dost,aile yak›n çevresi üzerinde çok büyüketkileri vard›r. Bu etki, bireyindavran›fllar›n›n psikolojik olarak d›flavurmas›na sebep olmaktad›r. Özellikleekonomilerin kötü gidiflatta oldu¤udönemlerde bu duruma s›kça rastlan›r.Sosyal bir varl›k olan insan›n, tümgününü iflte geçirirken, iflinden kopmas›ve ifl çevresinden uzaklaflmas›, sosyalçevrelerinin bir k›sm›n›n da yok olmas›anlam›na gelmektedir. Bundan dolay›iflini kaybeden bireylerin çevresindenalaca¤› maddi veya manevi destek çokönemlidir. Baflta aile olmak üzere,sosyal çevrenin deste¤ini almak busüreçte önemli bir rol oynar. ‹flsiz kalanbireyin sosyal çevreyle olan ba¤lar›n›nbozulmas› stres, yaln›zl›k, kendini yoksayma gibi olumsuz duygulara yol açar.‹flsizli¤in yaln›zca bireyle s›n›rl› olmad›¤›,bireyin çevresini önemli derecedeetkiledi¤i aflikârd›r. J.P.SARTRE‘indedi¤i gibi ‘‹nsan tek bafl›na aç kalmaz;bir adam aç kal›rsa, bütünarkadafllar›yla kal›r. Bir iflsizli¤in açl›¤›,ayn› zamanda, bütün öteki iflsizbireylerin de açl›¤›d›r.’ Bu tespitülkelerin geliflmifllik düzeyi farketmeksizin bütün ülkeler için geçerliolabilecek bir durumdur.

‹flsizlik, uzun vadede stresin ortayaç›kmas›na binaen bireyin ak›l ve ruhsa¤l›¤›n› derinden etkileyebilen birdurumdur. Bu da kiflinin sa¤l›¤›n›olumsuz yönde etkileyecek ve bunaçözümü kötü al›flkanl›klarda bulmayaçal›flmas›yla çevresine de zararvermeye bafllamas›na sebepolabilecektir. Çünkü iflsiz birey, kendinigüçsüz kabul eder, bir ifle yaramad›¤›n›

düflünür ve yaln›zl›k, huzursuzluk vekendini küçümseme gibi duygularakap›larak k›sa süre sonra kifliselpsikolojik bozukluklar yaflamaya bafllar.Kiflisel psikolojik bozukluklar, sosyaldöngünün temelidir: Bundan dolay›d›rki, özellikle alkol, uyuflturucu, depresyonilaçlar›n›n kullan›m› kriz dönemlerindehad safhaya ulaflmakta, iflsizliksonras›nda ço¤alan ve giderekyayg›nlaflan cinayetler, intiharlar,soygunlar ve ahlak d›fl› davran›fllartoplum hayat›n›n yavafl yavaflçökmesine neden olmaktad›r. Bireyiniflsizlik sürecinde insan iliflkileri giderekzay›flar. ‹flsiz kalan kifli bu süre içindekendisine, ailesine, topluma her türlüzarar› verebilecek duruma gelir. Ço¤uzaman televizyon haberlerindegörüyor, gazete manfletlerinde vedergilerde okuyoruz. Nerdeyse her günifl bulamayan gençlerin intihar etti¤iya da çeflitli maddi s›k›nt›lar çekenkiflilerin aile ve/veya çevresine zararverdi¤i, h›rs›zl›k yapt›¤› fleklinde niceörnekler göze çarpmaktad›r.

Uluslararas› üne sahip, sosyal iliflkileruzman› ve ekonomi uzman› W.H.Beveridge, iflsizlikten do¤an iki büyüksorunu ‘ilk olarak iflsiz kalan kifliyarars›z, istenmeyen insan oldu¤u

1312


her fleye ra¤men ödemelerdengesi hesaplar›n› aç›kvermeden kapatabilenülkelerle finanse etmifllerdir.‹hracat›n›n %60 ›ndan fazlas›n›AB ülkeleri ile gerçeklefltirenAlmanya’n›n Güney Avrupaülkeleri için önemi çokbüyüktür.

Yunanistan’›n toplamithalat›n›n %13ünü ‹spanya’n›n ise %15ini Almanyaile yapmas› Almanya’ya ithalat aç›s›ndan olanba¤›ml›l›klar›n› göstermektedir. Birli¤in temelfinansörü ve zorda kalan devletlerin kurtar›c›s›konumunda olan Almanya ve di¤er merkezülkelerinin çevre ülkeler için bir çeflit can simidikonumunda olmalar› ve merkez ülkelerinin buduruma bir son vermek istemeleri nedeniylekurtarma paketlerine çok s›cak bakmamalar›yaflanan sorunlar›n çözümünün önünde duran birdi¤er önemli engeldir.

Benzer flekilde Çeltik Kaplan› olarak nitelendirilen‹rlanda’n›n yaflad›¤› sorunlar neticesinde GSY‹H’n›n %13 ler seviyesinde düflmesi ve iflsizli¤in %4 ten%14 e ç›kmas› ‹rlanda Hükümetini çeflitli ekonomikönlemler almak durumunda b›rakm›fl ancak tümönlemlere ra¤men 115 milyar $ l›k AB kurtarmapaketi kabul edilmek zorunda kal›nm›flt›r.Yaflanan ekonomik s›k›nt›lar›n pek çok siyasitart›flmay› ve hatta krizi de beraberinde getirmesisorunlar›n çözümüne yönelik ortak ad›mlar›nat›lmas›n›n önündeki bir di¤er büyük engeldir.Yaflanan süreçte Yunanistan’da Papendreoukoltu¤unu b›rakm›fl ayn› flekilde ‹talya’da da MarioMonti yeni baflbakan olmufltur.

Geçti¤imiz günlerde uluslar aras› krediderecelendirme kuruluflu Standart&Poor’staraf›ndan baflta Fransa olmak üzere ‹talya, ‹spanya,Malta, Portekiz,Slovenya,Slovakya gibi ülkelerdenot indirimine gitmesi ve Almanya, Lüksemburg,Avusturya, Finlandiya, Fransa ve Hollanda gibi AAAnota sahip ülkeleri olas› not indirimine karfl› izlemeyealmas›, yaflanan bu sürecin bir süre daha piyasalar›etkileyece¤inin göstergesi. Son olarak AvrupaBirli¤i liderleri 30 Ocak'ta Brüksel'den Yunanistan'›nartan bütçe aç›¤›n›n azalt›lmas› için toplanmas›nakarfl›n anlaflma sa¤layamadan ayr›ld›lar. 2012 fiubatitibariyle yaflanan geliflmelere bakt›¤›m›zda yeni

kemer s›kma önlemlerinin 2008 denbu yana yaflanan en fliddetliprotestolara yol açmas› ,iflsizli¤in%20 nin üzerinde seyretmesi yenikurtarma paketinin yol açaca¤› di¤ersosyal sorunlar Yunanistan›n bir süredaha sanc›l› günler yaflayaca¤›n›ngöstergesi durumunda.

Türkiye’nin d›fl talebe ba¤l› olarakgerçeklefltirdi¤i büyüme iledikkatleri üzerine çekti¤i birdönemde Avrupa ülkelerinde bafltaAlmanya olmak üzere beklenen birresesyon flüphesiz Türkiyeekonomisinin de Avrupa’da yaflanan

sorunlardan etkilenme oran›n› art›racakt›r. Toplamihracat›m›z›n %60 gibi bir oran›n› Avrupa’yayapt›¤›m›z gerçe¤i göz önünde bulundurulursaAlmanya ile birlikte Avrupa Birli¤inde yaflanacakolan bir daralman›n yans›malar› Türkiye’ye olan d›fltalepte azalmaya neden olaca¤› için yüksek büyümeoranlar›n›n da düflüfle geçmesine neden olacakt›r.Nitekim baz› fakülte hocalar›m›zda dahil pek çokekonomist taraf›ndan yaflanmas› en muhtemelsenaryo olarak görülen bu duruma iliflkin olarak2012 y›l›n›n ilk çeyre¤inde Türkiye’nin eksi büyümekaydetmesini bekleyen ekonomist say›s› daaz›msanamayacak düzeyde. Nitekim Bank ofAmerica Türkiye’den 2012 ilk iki çeyrekte %-2,5büyüme gerçeklefltirece¤ini 2013 ile birlikte yenidenbüyüme trendine geçece¤ini öngörüyor. Avrupakanad›ndan yaflayaca¤› ihracat s›k›nt›s›na yönelikalternatif pazarlar bulma çabas›yla do¤u ülkeleriyleihracat iliflkileri gelifltirmeye çal›flan Türkiye’ninbaflar›l› olup olamayaca¤›n› önümüzdeki süreçgösterecek. Ancak küresel anlamda ABDekonomisinin toparlanmas› ve Almanya’n›n daFransa ile birlikte birlik ülkelerindeki sorunlara ortakçözüm bulmas› ne kadar çabuk olursa Türkiye’ninde bu süreçten o kadar az olumsuz etkilenece¤iniöngörebiliriz.Tüm bu gerçekler ›fl›¤›nda resmin tamam›nabakt›¤›m›zda, bir süre daha hayli yo¤un bir ekonomikgündemin biz iktisat ö¤rencilerini bekledi¤i söylemekhiç de zor de¤il.

KAYNAKÇA:‹ktisadi Kalk›nma Vakf› De¤erlendirme Notu 2010,Ulusal Stratejik Araflt›rmalar Kurulu, Rapor No:11-01 KrizdekiBirlik , Maliye Dergisi Say›:160 Ocak-Haziran 2011

Basir KAYA‹.Ü. Maliye Bölümü

1. S›n›f

duygusuna kap›l›r. ‹kincisi ise, insan yaflam›nakorkuyu getirir ve bu korkudan nefret do¤ar.’fleklinde özetler. Bu tespiti ülkemizdeki örneklerlekarfl›laflt›rd›¤›m›zda da ne kadar do¤ru oldu¤unugörmekteyiz. Bu verilere bakacak olursak ülkemizdeözellikle son y›llardaki toplumsal bozukluk veçürümenin en önemli nedeninin iflsizlik oldu¤ukendili¤inden ortaya ç›kacakt›r. Bu saptaman›nülkemizde daha ileri bir boyuta ulaflmamas› içinönlemler al›nmal›d›r. Günümüzde çal›flmak bireyintemel haklar›ndan biri olarak kabul edilmektedir.‹flsizli¤in birey ve üzerindeki etkisinin tüm bireylerüzerinde ortak oldu¤u bilinmesine ra¤men, yap›lanaraflt›rmalar erkeklerde kad›nlara göre çok dahaderin psikolojik rahats›zl›klara yol açt›¤›n›göstermektedir. Özellikle erke¤in egemen oldu¤utoplumlarda bu durum daha çok belirgindir.

Erkeklerin, kendilerini evin reisi görerek evigeçindirmede birinci dereceden kendisini sorumlugörememesi intihara kadar varabilecek psikolojikboyutlara ulaflabilir. Bunun sonucunda erkek bireyne yapaca¤›n› bilmez duruma gelir, aile içi çat›flmaiçinden ç›k›lmaz bir hal al›r ve bu ekonomik sorunuzun süreli oldu¤unda ise aile reisinin ya daçocuklar›n›n suça yönelmeleriyle ailenin da¤›lmas›nakadar uzanabilir.

‹ntihar, h›rs›zl›k, alkol, gasp, madde ba¤›ml›l›¤› gibifaktörlerin özellikle iflsizlikten mi kaynakland›¤›araflt›r›lm›fl ve halada araflt›r›lmaya devam ediyor.‹ngiliz t›p dergisi Lancet taraf›ndan konuya iliflkinyay›nlanan bir rapor, bütün ülkelerin bas›n yay›nkurulufllar›nda dikkat çekti. Raporunyay›nlanmas›n›n ard›ndan tüm bas›n kurulufllar›yay›nlar›nda bu rapora yer verdi. Dünya sa¤l›körgütünün verilerinden yararlan›larak 2007–2009y›llar› aras›nda 10 Avrupa ülkesini konu alan buraporda söylenenler k›saca flöyledir: Avrupa’daçal›flabilir nüfus aras›nda, intihar vakalar›nda yüzde5 ile 7 aras›nda art›fl görülmüfl, bu oran›n alkolkullan›m›, madde ba¤›ml›l›¤› ve h›rs›zl›k oranlar›nda;intihar oran›na göre nerdeyse iki kat›na ç›kt›¤›görülmüfltür. Bahsi geçen bu y›llarda Avrupa’daiflsizlik rakamlar› üç kat›na ç›km›flt›r. Araflt›rmadada görülece¤i gibi iflsizli¤in psikolojik olarak bireydeve toplumda ne derece tehlikeli bir boyuta ulaflt›¤›gözler önündedir. Bu intiharlar yaln›zca birey odakl›düflünülmemeli, bunun toplum üzerinde ifl kayg›s›manevi çöküfl ve daha birçok soruna yol açt›¤›unutulmamal›d›r. Çal›flmak ve istihdam insan›n varolma amaçlar›ndan biridir. Psikoloji biliminin öndegelen isimlerinden Sigmund Freud, üretmeninöneminden bahsederken flöyle demifltir: ’Çal›flmak,Üretmek ve Sevmek’. Birey zenginleflir, hayat›n›devam ettirebilir, içinde bulundu¤u koflullardanmemnun olur ve ‘baflard›m’ hissini yaflar. Buba¤lamda çal›flmak, yaln›zca gelir elde etmenin vehayat›n› devam ettirebilmenin ötesinde bir yaflamfleklidir ve kiflinin toplumla bütünleflmesi, kendisinitopluma ait hissetmesi için gerekli bir durumdur.

Görüldü¤ü gibi iflsizlik sadece bireyin ifltenç›kar›lmas› ya da ifl bulamamas› gibi basit bir kavramolarak de¤erlendirilmemelidir. ‹flsizli¤in sadecebireyde de¤il toplumda da ne kadar psikolojik olarakdepresyondan intihara kadar genifl bir etkisininoldu¤u görülüyor. Bu ba¤lamda birey ve toplumolarak bu olumsuz durum engellenmeyeçal›fl›lmal›d›r. K›sa vadede iflsiz kalanlar›n iflsizliksigortas› ve sosyal yard›mlar ile bu olumsuzdurumdan korunmalar› sa¤lanmal›; uzun vadedeise bu koruma, iflsizli¤i azaltan ve kiflinin psikolojikbunal›ma girmesini engelleyen, hane halk›kompozisyonuna duyarl› bir asgari gelir deste¤inikapsamal›d›r. Aksi takdirde yukar›da bahsedilendurumlar birer birer ortaya ç›kacakt›r.

14


Krizlerin Sanata ve Sanatç›ya Etkisi


Ayflenur GÜREL‹.Ü. ‹ktisat 3. s›n›f

Sanat›n tan›m›n›n ne oldu¤uyla ilgili biraç›klamada bulunmayaca¤›m. Çünkühepimiz kendimize göre bir sanatanlay›fl›na sahibiz art›k. Ortak dilde birsanat tan›m› oldu¤unu düflünmüyorumben. Herkesin sanat tan›m› kendi hayatanlay›fl›na göre de¤iflebilir. Ancak krizgibi somut ve ne oldu¤u herkesçe ortakolarak kabul edilen bir olgunun sanataneler yapabilece¤ini konuflabiliriz.

Ekonomik krizler önce sistemleri dahasonra bireyleri etkileyen bir süreçtir.Sanatta ise bu durum farkl›d›r. Krizlerinsanat› etkileme sirkülasyonu tamtersidir bence. Kriz - Sanatç› - Sanatetkileflim döngüsü vard›r.

Sanatç› ekonomik krizlerde budurumdan her zaman etkilenir, kaç›fl›yoktur. Ancak krizlerin öyle bir hoflyönü vard›r ki o da sanatç› üzerindeolumsuz etki b›rakan krizlerin sanat›noluflmas›nda tetikleyici rol üstleniyorolmas›d›r. Kimi sanatç› s›rf ekonomikbuhran›n yaratt›¤› para s›k›nt›s›n›giderebilmek için, kimi sanatç› krizinüstünde oluflturdu¤u bask›y› bir flekildebertaraf edebilmek maksad›yla, kimisanatç›ysa krizin hayat›nda yaratt›¤›de¤iflimler ve geliflimler karfl›s›ndaiçinde biriktirdi¤i sanatsal enerjiyi dahafazla tutamamas› sebebiyle eserlerortaya ç›karmaya bafllarlar. Baz›s› yaz›,baz›s› resim, baz›s› film, baz›s› müzik,baz›s› tiyatro olarak ulafl›r bizlere.Hepimiz e¤itim hayat›m›z boyuncagördü¤ümüz edebiyat derslerindenbiliriz. Sanatç›; buhran ve savafldönemlerinde veya düflünce ak›mlar›n›nkendini var etme süreçlerinde tümbunlardan ister istemez etkilenir veeserlerini bu etkilerden ba¤›ms›z ortayakoyamaz. Çünkü duyarl›d›r sanatç›hayata karfl›, sezgileri kuvvetlidir. Krizinyaratt›¤› etkiler patlak verir mutlakave sanat olarak geri döner bize.

Herkes s›k›nt›l› oldu¤u dönemlerde birflekilde s›k›nt›s›n› gidermek ister. Budurum krizlerin yol açt›¤› s›k›nt›larlamücadele etmek isteyen bireylerin

sanata ulaflma sebeplerinden sadecebiridir. Böyle zamanlarda insanlare¤lenmek için sinemaya, konsere,tiyatroya vb. giderek bir nebze olsuns›k›nt›s›ndan uzaklaflm›fl olurlar. Budurum da ekonomik krizden etkilenmiflolan bireylerin sanata etkisidir.

Ekonomik krizlerin toplumsal krizleredönüflmeye bafllamas›yla birlikte sanat,niteliksel ve niceliksel olarak ciddi birgeliflme kaydeder ve toplumu etkilemegücü yads›namaz bir flekilde artar. Budurum tarih boyunca devinimini buflekilde gerçeklefltirmifltir. En büyükeserler ve en büyük sanatç›larço¤unlukla bu dönemlerde ortayaç›km›flt›r.

Ekonomik krizler önce sistemleridaha sonra bireyleri etkileyen birsüreçtir. Sanatta ise bu durumfarkl›d›r. Krizlerin sanat› etkilemesirkülasyonu tam tersidir bence.Kriz - Sanatç› - Sanat etkileflimdöngüsü vard›r.

15


‹rem HORUZ‹.Ü. Çeko Bölümü

2. S›n›f

S›rplar insanlar› fabrikalara doldurupkurfluna dizmediler. Onlar› asit dolukazanlara atarak erittiler. O insanlardangeriye ne bir kemik parças› ne de birsaç teli kald›. Hunharca katledilen buinsanlar›n yak›nlar›, onlara dair birkemik bulduklar›nda, en az›ndan asitkazan›na at›lmad›klar›n› anlayarakseviniyorlard›. Buradaki kad›nlartecavüze u¤ram›fl, çoluk çocukdemeden herkes yak›lm›fl, iflkencegörmüfltür. Gözlerini kan bürüyençentikler(S›rplar) için bu kadar› bileyeterli gelmemifl olmal› ki; cesetleritoplu mezarlara gömdükten sonra, iflmakineleri ile deflerek, kamyonlarlafarkl› bölgelere götürüp yenidengömmüfllerdir. Öyle ki, kurulankliniklerde, kimlik tespitinde bir kifliyeait kaval kemi¤i, 7 ayr› mezardabulunmufltur.

Yugoslavya’n›n 1992 de içsavafl›m›ndan sonra, 16 Nisan 1993y›l›nda yap›lan ola¤anüstü toplant›n›nard›ndan, aralar›nda Srebrenitsa’n›nda bulundu¤u 6 bölge BM GüvenlikKonseyi taraf›ndan güvenli bölge ilanedildi. Ve bu karardan sonraSrebrenitsa’ya Hollandal› bir birlikkonuflland›r›ld›. Bu birlik, S›rplar›n ifllerinikolaylaflt›racak tutars›z kararlaralmakta gecikmedi. Bu kararlariçerisinde sözde “Güvenli Bölge”tan›m›na dayanarak, Boflnaklar›nellerindeki silahlar›n toplanmas›,kendilerine yap›lacak herhangi birsald›r›ya karfl› koymakta engelleyiciolmufltur. Hâlbuki 1993 y›l›ndaSrebrenitsa’ya gelen Bar›fl KorumaMisyonunun kendilerinikurtaracaklar›na inanan birçok insanbu bölgeye yerleflmiflti.

Hollandal› askerlerden sorumlukomutan Thom Karremans, bir geceyar›s›, BM Bar›fl Gücü komutan› Frans›zgeneralden ald›klar› emirdo¤rultusunda, kendisine s›¤›nan 25bin mülteci ve flehri S›rplara teslim etti.

fiehri teslim alan Ratko Mladiç,komutas›ndaki 10 binden fazla çetnikle,flehri iflgal etmifl ve bir hafta süren bukatliam›n ilk gecesinde büyük bir k›y›mgerçeklefltirmifltir. Ve bu k›y›mtamamen soylar›n› kaz›maya yönelikbir sald›r› olarak tarihe geçmifltir.Soyk›r›mdan 15 y›l sonra bile yafll›lardanbaflka Boflnak kalmam›fl, hayattakalanlar farkl› yerlere da¤›lm›flt›r. Geridönmek isteyenlere ise oran›n halagüvenli olmad›¤› söylenmifl, buray› ohale getiren vahflilerin ço¤u ise hiçbirfley olmam›fl gibi burada hayatlar›nadevam etmifllerdir.

Bir hafta süren katliam, 2.DünyaSavafl›’ndan sonra insanl›¤a yap›lan enbüyük suç olarak arflivlerde yer ald›.Avrupa’n›n göbe¤indeki bu Müslümansoyk›r›m›, dünya taraf›ndan ise sadeceseyredilmifltir.

De¤iflen Dünya ‹çerisindeki “Devlet-S›n›f ‹iliflkileri”

F›rat ERGÜN‹.Ü. Maliye Bölümü2. s›n›f

Karl MARX2012 y›l›na girmemiz ile birliktedünyan›n makroekonomik anlamdaiçinde bulundu¤u durum Avrupa’dakiEuro krizi, ekonomik büyümeden çokvar olan› koruma politikas› uygulamayaçal›flan devletler, yaflan›lan Ortado¤ukrizi asl›nda devlet ve s›n›f aras›iliflkilerin de¤iflimi ad›na çok güzel birtespit, neden mi?

Geliflen dünya ve küreselleflmenin etkisiTürkiye’de ve dünyada verili toplumsaliliflkiler ( S›n›f-devlet, S›n›f-S›n›f) yaflananher yeni süreçte h›zl› bir de¤iflimdengeçmektedir. Kurumsal Yeni Anayasa,Krizler, Etkin Aktörler ve bu seyirdebiçimlenen süreç, di¤er yandan yerelve küreselleflmenin içsel etkileride¤iflimin h›z›n› artt›rmaktad›r. Süreçiçi verili güç iliflkilerinin yenidenyap›lanmas›, getirdi¤i ölçüde s›n›flararas› ve s›n›f içi çat›flma/uzlaflmalar›sembolize edebilmesinden ziyade temelbir kurum olan devletin yenidenflekillenip yap›land›r›lmas›na yolaçmaktad›r.

Dünyam›zdan bu konuyu ele al›rsak:Oluflan krizler sonras›nda uygulananpolitikalar ülke içerisinde kimi zamans›k›nt›lara yol açm›flt›r. Almanya’n›nkriz hamlesi olarak Hypo Real Estate

(HRE), Deutsche Bank gibibankalara devlet olarak

müdahalede bulunmas›nda,Yunanistan’›n Eurobölgesinden ç›kar›labilmetehlikesinde ve içerisindekibitmek bilmeyen ekonomikkrizde, yine buna benzer‹talya’da ki ekonomik

süreçte, elbette ne kadaryo¤un bir fark gözetilmese

de yaflan›lan de¤iflimidi¤er süreçlerden ay›raniki temel özellik gözeçarp›yor.1. De¤iflimin getirdi¤i yasalsüreç ve dolay›s›ylakurumlar›n de¤iflmesi.2. De¤iflimigerçeklefltirecek olan

aktörler ve onlar›n ortaya koydu¤ugerçeklikle hareket eden yeni bir s›n›f.

Bu özelliklerden devam edecek olursakoluflturulan her yeni anayasa toplumayeni bir kan getirmektedir. Türkiye’denörnek verelim: 1961 anayasas›ndamemurlara verilmifl olan sendika kurmahakk›, devlet-s›n›f iliflkilerini farkl› birboyuta getirmifl ve iyi iliflkilerigetirebilmeyi, asl›nda yasal hakk› olansendikay› devlet güvencesi alt›naalm›flt›r. 1982 anayasas› iseoluflturuldu¤u dönem itibariylekazuistik (her fleyi kuralla çözmeyöntemi, ayr›nt›c›) bir yönle ele al›nd›¤›için s›n›flar aras› daha farkl› alg›lan›lm›flve çekiflmeleri en üst düzeyeç›karm›flt›r.

Elbette bu süreçlerin en önemlisi olarakortaya ç›kan aktörlerin insanlarüzerindeki etkisi ayr› bir boyut olarakele al›nmal›. Çünkü görüfllerin insanakatt›¤› her farkl› düflünce anlay›fl›, Lider-S›n›f olarak konuya bakt›¤›m›zda ortayaç›kan yeni düflünce ve insanlar›nüzerinde yaratt›¤› etki tüm al›fl›la gelmifldurumlar›n yeniden oluflmas›na nedenolabilmektedir. Dünyada örnekleri okadar çok ki; 1917 de olan Sovyetdevriminin getirdi¤i sosyalistcumhuriyet veya 1991 de Ukrayna’daolan turuncu devrim,1923 Kurtuluflsavafl›… Hepsinin aktörler üzerindekietkisi tart›fl›lamaz elbet.

Tabi ki her yeni düzen fark›nda olmadankendi boflluklar›n› da beraberindegetirmektedir. S›n›flar aras› etkileflimsürecinde devletin rolü arabulucuolmaktan ziyade, fikri anlamdauzlaflt›r›p eksiklerin giderilmesi ve budurumda neler yap›lmas› üzerine fikridüflünce temeline dayanmal›d›r. Fikirtafllar›n›n temelleri iyi bir flekilde gözdengeçirilmeli ve eksiksiz olmas›na özengösterilmelidir. Aksi takdirde oluflacaken ufak bir sorun yine s›n›flar aras› birsorun do¤uracakt›r.

Yasal süreçler, mali krizler veya hukukiyenilikler; asl›nda her fley yeni bir

“Mademki insan›bilinçlendiren yaflad›¤›koflullar; Koflullaren insani flekildebiçimlendirilmelidir…”

16


Soyk›r›mlar

Srebrenitsa; Asla Unutma!

“Çocuklar› küçük kurflunla öldürürler” de¤il mi anne?

“...Düflmanlar›m›zsadece tek bir ›rk

tan›yorlar; kendi ›rklar›,tek bir din tan›yorlar;kendi dinleri, tek bir

siyasi parti tan›yorlar;kendi partileri.Kendilerinden

olmayan ne varsaonlar aç›s›ndan yok

edilmeyemahkûmdur...”

Aliya‹zzetbegoviç

17

Fransa’n›n yapt›¤› katliam› yazmak için de¤il busayfa bu derginin tamam› yetersiz kalacakt›r. Çünkü1830–1962 y›llar› aras›nda yaklafl›k 130 y›l süren birkatliam› yazmak gerekecektir. Ancak biz buraya,Cezayir devlet baflkan› Abdülaziz Bouteflika’ n›nda ”Fransa sadece insanlara karfl› de¤il, insanlar›nkimlikleri ve kültürlerine karfl› da bir soyk›r›muygulam›flt›r.” Dedi¤i olaylara k›saca de¤inece¤iz.

Fransa yönetimi alt›nda 1,5 milyon kifli hayat›n›kaybetmifltir. Bunun yan› s›ra çok say›da kifli deiflkence ve kötü muameleden geçmifltir. Tecavüzeu¤rayan kad›n say›s› ve öldürülen çocuk say›s›hakk›nda henüz tam bir bilgiye ulafl›lamam›flt›r.(!)Cezayir deki May›s 1945 Vakf› Baflkan› MuhammedEl Korso “Frans›zlar ve uluslararas› kamuoyubilmelidir ki, Fransa May›s 1945’de gerçek birsoyk›r›m ifllemifltir” demifltir.

8 May›s 1945 de Setif flehrinde savafltan sonravaat edilen ba¤›ms›zl›k için gösteri yapan

savunmas›z halka makineli tüfek ile atefl aç›lm›fl vebinlerce kifli öldürülmüfltür.

‹flkence tekni¤i uzman› emekli tu¤general PaulAussaresses hat›ralar›nda Cezayir dekigörevindeyken en az 1509 kifliyi yarg›s›z infazetti¤ini itiraf etmifltir. ‹flin as›l komik olan taraf› iseFransa’n›n olaylardaki sorumlulu¤unu hiçbir flekildekabul etmemesidir.

Türkiye’nin tutumuna gelince, NATO’ya yeni üyeolan ülkemiz, NATO’nun belkemi¤i Fransa’y›elefltirmek bir yana o y›l Fransa’ya giden AdnanMenderes’e Legion d’Hoonneur niflan› tak›ld›. Vemedyam›z da(iktidara yak›n Zafer ve CHP’ye yak›nUlus da )hükümetin NATO üyeli¤i ve Fransamüttefikli¤i veya Nas›r aleyhtarl›¤› temelindekipolitikalar›n› destekliyordu. Ve Cezayir deki halkayaklanmalar›n› “ eflk›yal›k ”,”tedhifl(fliddet,terör)hareketleri”,”çapulculuk” olaraknitelendiriyorlard›.

Fransız Cezayir'i

18


Bafll›ktaki vahfli kelimesi flu an sizin için bir gerçekli¤iyans›t›yor olabilir tabii yap›lan K›z›lderili soyk›r›m›n›bilmiyorsan›z. ‹flte burada buna de¤inece¤iz. ‘Solukbenizliler’ in yapt›¤› soyk›r›m› duymayan yokturancak yaflay›fllar›, inançlar› ve de efsanelerinebakt›¤›m›zda buna karfl› ç›kmak yerine, ço¤umuzbunu destekler nitelikte tav›rlar tak›n›yoruz. Peki,bu gerçekten do¤ru mudur? Bir soyun s›rf farkl›l›klar›oldu¤u için katledilmesine göz yumman›n ya daunutman›n neresindedir insanl›k?

Yap›lan soyk›r›mdan yerine burada “Geronimo”danbahsedece¤iz. Geronimo, Apaçi K›z›lderililerinin ensavaflç› ve de en sayg› duyulan “Çiriçahu”kolundand›r. “Bereketli topraklar›” K›z›lderililerdenar›nd›rma fikri Amerikal›lar için var olagelmifl ve debunu baflar›ncaya kadar ak›llar›ndan ç›kmam›fl birdüflüncedir. Geronimo bu bask›ya isyan etmifltir.K›z›lderili köylerini basan “beyazlar” a pusular kuruponlar› gafil avlam›flt›r.

Öyle ki bir ihbar sonucu sakland›¤› yeri ö¤renenMeksika hükümeti, onu yakalamak için befl yüz iztakipçisi ve üç bin asker gönderdi. Ancak belki deen iyi saklanma becerilerine sahip Geronimo’nunizini bile bulamad›lar. Ve bunu neticesinde baflkabir yönteme baflvurdular. Beyazlarla hiç kavgaetmemifl bar›flç›l kabilelerin bile köyleri bas›lm›fl,vahfli k›y›mlar gerçeklefltirmifller. ‹nsanlar›nöldürülmesine dayanamayan Geronimo 1870’tehükümetle anlafl›p teslim olmufltur.

Ancak kamplara toplanan insanlar›naçl›ktan ve hastal›klardan ölmelerinedayanamay›p isyan ç›karm›fl ve kaçm›flt›r.

1858 de annesi, kar›s› ve üç çocu¤unusebepsiz yere öldüren hükümetleanlaflmaya raz› olmufltu. Ama halk›n›ngöz göre göre k›r›lmas›n› içinesindirememiflti. Kaçarken yan›nda 35savaflç› ve 109 kad›n, çocuk ve gençvard›. Amerikan hükümeti Geronimo’nunpefline befl bin kiflilik bir tümen takm›flt›.Arizona Da¤lar›na s›¤›nan Geronimo veberaberindekilerin izine bilerastlayamad›lar.

Pefline düflen askerler kabilesineyaklaflt›¤›nda her seferindeberaberindeki savaflç›larla pefline tak›puzaklaflt›rm›flt›r. Amerikan hükümeti s›rfGeronimo’yu yakalamak için yirmi beflbin askerini seferber etmifltir. Geronimo,1894 y›l›nda kamplarda tutulanK›z›lderililere kendisi ,

19


Vahfli K›z›lderililer

8 May›s 1945 de Setif flehrinde savafltan sonra vaat edilenba¤›ms›zl›k için gösteri yapan savunmas›z halka makineli tüfek

ile atefl aç›lm›fl ve binlerce kifli öldürülmüfltür.

Yeni Kurulan Bakanl›klar ve Görevleri


MehmetKÖMÜRCÜ

‹.Ü. Maliye Bölümü4. s›n›f

Hükümet bakanl›klar›nabakt›¤›m›z zaman yeni kurulanbakanl›klar ve de etkinli¤i

geniflletilmifl birkaç bakanl›k görülmektedir.Burada bunlar›n neler oldu¤u ve görevleriincelenecektir. Öncelikle 60. Bakanlarkuruluna bak›ld›¤›nda 23 bakanl›k varken,61.Hükümet kabinesinde 26 bakanl›k vard›r.60. bakanlar kurulunda 3 devlet bakan› vebaflbakan yard›mc›s› ve de 5 devlet bakan›varken, 61. Bakanlar kurulunda 4 baflbakanyard›mc›s› yer almaktad›r. Bu bakanl›klardagörülen azalman›n aksine kabinedaralamam›fl, 23 olan bakanl›k say›s› 26’yaç›km›flt›r.

fiimdi bakanl›klarda görülen geliflmeleri veyeni kurulan bakanl›klara bakal›m.

Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl›¤›Bu bakanl›k, Kad›n ve Aileden SorumluDevlet Bakanl›¤› geniflletilerek kurulmufltur. Kad›n, aile, çocuk, yafll› ve engellilerinsorunlar›yla ilgilenmek için kurulmufltur.Bunun yan› s›ra flehit yak›nlar›ndan dado¤rudan sorumludur. Bu yeni bakanl›¤›nönemli hizmet birimleri flunlard›r:

1- Aile ve Toplum Hizmetleri Gen. Müd.2- Çocuk Hizmetleri Genel Müdürlü¤ü3- Kad›n›n Statüsü Genel Müdürlü¤ü4- Özürlü ve Yafll› Hizmetleri Gen Müd.5- Sosyal Yard›mlarGenel Müdürlü¤ü6- fiehit Yak›nlar› ve Gaziler

Dairesi Baflkanl›¤›

fiehircilik ve Çevre Bakanl›¤›Bay›nd›rl›k ve ‹skân Bakanl›¤› yerinekurulmufltur. fiehirleflme konusunda tümülkeyi kapsayan ulusal bir plan›nhaz›rlanmas› bekleniyor. Ülke alt yap›s› veüst yap›s›n›n tek merkezden planlanmas›hedefleniyor. Bu yeni bakanl›k ile gecekondukültürünün tamamen bitirilmesiamaçlan›yor. Baflbakanl›k bünyesindekiTOK‹’nin bu bakanl›¤a ba¤lanmas›planlanm›flt›r.

Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanl›¤›Sanayi Bakanl›¤› kapat›lm›fl ve yerine 2bakanl›k kurulmufltur. ‹flte bu yeni bakanl›kbu iki bakanl›ktan birisidir. Bu bakanl›kSanayi ile ilgili tüm görevleri devralm›flt›r.Bunun yan› s›ra baflbakanl›¤a ba¤l› olanTÜB‹TAK ‘›n bu yeni bakanl›¤a ba¤lanmas›planlanm›fl olup, teknolojinin geliflmesi içinde çal›flmalar yapmas› amaçlanm›flt›r.Ayr›cakurulmas› planlanan Türk Uzay Kurumu’nun

da bu bakanl›¤a ba¤lanmas›planlanmaktad›r.

Gümrük ve Ticaret Bakanl›¤›

Sanayi bakanl›¤›n›n kapat›lmas›yla kurulanbir di¤er bakanl›kt›r. ‹ç ticaret ve d›fl ticaretbirlefltirilerek kurulmas› hedeflenmifltir.Gümrük Müsteflarl›¤›’n›n da bu kurumaba¤lanmas› amaçlanm›flt›r. Bakanl›¤›n2023’te 500 milyar dolar ihracat hedefiiçin çal›flmalar yürütmesi amaçlanm›flt›r.‹hracatç› say›s› att›r›lma hedefinin yan› s›ra,ihracat›n ülke genelinde yap›lmas›hedeflenmifltir.

Avrupa Birli¤i Bakanl›¤›Türkiye’nin Avrupa Birli¤i ile olanmüzakerelerini yürüten kurum olan AvrupaBirli¤i Genel Sekreterli¤i büyütülerekkurulmufltur. Bakan, ayn› zamanda baflmüzakerecilik görevini yürütecektir. Buyeni bakanl›¤›n, Türkiye’nin AB’ye tamüyeli¤i için uyum çal›flmalar›n› yürütmesiamaçlanm›flt›r.

Kalk›nma Bakanl›¤›

Ekonomiden sorumlu devlet bakanl›¤›kald›r›larak yerine 2 yeni bakanl›kkurulmufltur. Bunlardan bir tanesi kalk›nmabakanl›¤›d›r. Bu bakanl›k ekonomik kalk›nmaiçin kurulmufl olup ekonominingöstergelerini baz alarak planlarhaz›rlanmas› planlanm›flt›r. DPT bubakanl›¤a ba¤lanm›fl olup haz›rlanacakplanlar da göstergelerin etkin kullan›m›amaçlanm›flt›r.

Ekonomi Bakanl›¤›Ekonomiden sorumlu devlet bakanl›¤›n›nkald›r›lmas›yla kurulan di¤er bakanl›kt›r. Entemel amac› flüphesizd›fl ticarethizmetlerine iliflkin ana hedef ve politikalar›nbelirlenmesine yard›mc› olmak ve belirlenend›fl ticaret politikas›n› gelifltirmek veyürütmektir.

Ekonomik faaliyetlerin d›fl ticarete dönükyap›land›r›lmas› için gerekli tedbirleri almak,uygulamak ve bu tedbirlerin ilgili kamu veözel kurum ve kurulufllarca uygulanmas›n›nve koordinasyonunun sa¤lanmas›konusunda çal›flmalar yürüme amac› vard›r.

Genel olarak ekonomik dengeninsa¤lanmas› amac›yla kurulan bu bakanl›k,d›fl ticaret dengesinin sa¤lanmas› amac›n›da gerçeklefltirmek üzere kurulmufltur.

21

Haziran

Yeni kurulan bakanl›klar; Aile ve Sosyal Politikalar Bakanl›¤›, Avrupa Birli¤iBakanl›¤›, Ekonomi Bakanl›¤›, Gençlik ve Spor Bakanl›¤›, Gümrük ve TicaretBakanl›¤›, Kalk›nma Bakanl›¤›’d›r. Bunun yan› s›ra de¤iflen baz› bakanl›klarda vard›r. Bunlar; Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤›’n›n yerine Bilim, Sanayi veTeknoloji Bakanl›¤›, Çevre ve Orman Bakanl›¤› ile Bay›nd›rl›k ve ‹skânBakanl›¤›’n›n birleflmesiyle Çevre, Orman ve fiehircilik Bakanl›¤›, Tar›m veKöyiflleri Bakanl›¤› yerine G›da, Tar›m ve Hayvanc›l›k Bakanl›¤›’d›r.TÜ‹K, bu y›l›n ilk çeyre¤inde, Türkiye'nin yüzde 11 büyüdü¤ünü aç›klad›.


‹ktisat Fakültesi Mevzunlar Cemiyetinin düzenledi¤i 35. ‹ktisatç›lar haftas›gerçeklefltirildi.Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas› (TCMB) Baflkanl›¤›na bankada baflkanyard›mc›s› olarak görev yapan Erdem Baflç› atand›.Baflbakan Recep Tayyip Erdo¤an ‹stanbul'un bat›s›ndan Marmara Denizi'niKaradeniz'e ba¤layacak bir kanal yap›lmas›n› öngören Kanal ‹stanbulprojesini aç›klad›.‹stanbul Deniz Otobüsleri Sanayi ve Ticaret A.fi'nin (‹DO) yüzde 100oran›ndaki hissesinin özellefltirilmesi ihalesinin aç›k art›rmas›nda en yüksekteklifi 861 milyon dolar ile Tepe-Akfen-Souter-Sera Ortak Giriflim Grubuverdi.

May›sJapon otomobil üreticisi Toyota, dünyan›n en çok otomobil satan flirketiunvan›n› y›l›n ilk çeyre¤inde ABD'li otomobil üreticisi General Motors’ akapt›rd›.El Kaide Lideri Bin Ladin, Pakistan'›n baflkenti ‹slamabad yak›nlar›nda ABDaskerleri taraf›ndan düzenlenen bir sald›r› sonucu öldürüldü.Avrupa fiampiyonlar Ligi finalinde Barcelona, Manchester United’› 3–1yenerek, kupay› 4. Kez müzesine götürdü.

20


Nisan• TÜFE AYLIK% 0.87• TÜFE YILLIK%4.26












Çin 6 y›l sonra ilk kez bu y›l›n ilk çeyre¤inde 1,02 milyar dolar düzeyinde d›fl ticaret aç›¤› verdi.Sporda fiiddet ve Düzensizli¤in Önlenmesine Dair Kanun, Resmi Gazete ’de yay›mlanarak yürürlü¤e girdi.

Söz konusu dönemde, cari fiyatlarla Gayri Safi Yurtiçi Has›la 284 milyar 868 milyon lira oldu. Böylece Türkiye,dünyada bu y›l›n ilk çeyre¤inde ekonomisi en h›zl› büyüyen ülke oldu.Merkez Bankas› döviz sat›fl›na bafllad›. Merkez Bankas› 27 ay sonra döviz sat›fl›na bafllama karar› ald›. Merkez bankas›,Para Politikas› Kurulu Toplant›s›nda belirlenen strateji çerçevesinde bankan›n 5 A¤ustos'tan itibaren itibaren gerekgördü¤ü günlerde döviz sat›m ihaleleri yoluyla piyasaya döviz likiditesi sa¤lamas›na karar verildi.Türkiye 24.dönem milletvekili genel seçim için sand›k bafl›na gitti.NBA’de 2010–2011 sezonunun flampiyonu Dallas Mavericks oldu.Futbol Federasyonu yeni baflkan› Mehmet Ali Ayd›nlar oldu.Hazar Bölgesi ve Kafkaslar 'daki do¤algaz› Türkiye üzerinden Avrupa’ya tafl›yacak olan Nabucco Do¤algaz Boru Hatt›Projesi için haz›rlanan Proje Destek Anlaflmalar› (PSA) resmi imza töreni gerçeklefltirildi.Fransa Maliye Bakan› Largarde’› IMF’nin Baflkanl›¤›na seçildi.

2008 y›l›nda Amerika da bafllayan kriz, Dünya’dave özellikle Avrupa’da büyük hasara yol açmaktad›r.Geçti¤imiz aylarda önce Yunanistan ve daha sonrada ‹talya içine düfltükleri borç bata¤›; bununsonucunda bu ülkelerde krizin boyutu sosyal-siyasi-politik bir süreçte devam etmektedir. ‹ki ülkede dehalk›n deste¤i ile seçilip ülkenin yönetiminde olanPapandreou ve Berlusconi hükümetleri Avrupa

Birli¤i liderlerininbask›s›yla çekilipgörevlerini daha çokbürokrat veakademisyen kökenliolan Papadimos veMarioMonti’yedevrettiler. Budurumda akla flusorular geliyor:

Göreve getirilen teknokrat hükümetler borç bata¤›ndaolan bu ülkeleri düzlü¤e ç›karabilecekler mi?

Yaflanan kriz sonras› iktidara seçilmifllerin yerineatanm›fllar›n getirilmesi Avrupa’da demokrasinin hasargörmesine neden oldu mu?

IMF ve Avrupa Birli¤i Merkez Bankas› müdahalesisonucu yap›lan kurtarma ve yard›m program› a¤›rflartlar içeriyor. ‹lk olarak ülke bütçelerinin disiplinalt›na al›nmas›, iflgücü verimsizli¤inin önünegeçilmesi, sosyal harcamalar›n azalt›lmas›, kamukesimi ücretlerinin düflürülmesi ve kal›c› bir sosyalgüvenlik reformunun gerçeklefltirilmesi gibiyapt›r›mlar içeriyor. Bunlar›n yan›nda Yunanistan’›nyüksek askeri harcamalar› ve kay›t d›fl› ekonomisikrizin etkisini art›rm›flt›r. Atanan hükümetler bupaketi ne derece uygulayacaklar› ve ne sonuçlargetirece¤ini ise flu an bilinmemektedir.

Yunanistan ve ‹talya’da baflbakanlar›n görevinib›rakmas› Euro bölgesindeki borç krizinin siyasalyans›mas› olarak de¤erlendiriliyor. LukasPapadimosAvrupa Merkez Bankas›n›n baflkan yard›mc›l›¤›n›

yapm›fl biri, MarioMonti ise hem akademisyen, hemde daha önce AB komisyonunda çal›flm›fl. fiüphesizbu iki baflbakan AB’nin kurtarma plan›n› daha h›zl›bir flekilde uygulamaya geçirecekler ama uzun y›llarcömert sosyal haklara sahip olmufl Avrupatoplumlar›n›n kemerlerini s›kma önlemlerinikolayl›kla kabul etmesi ve ac› ilac› içmesi hiç kolaygörünmüyor.

Yunanistan’da ve ‹talya’da ekonomik krizin etkileri;demokrasinin normal iflleyiflini sarsm›flt›r. Bununen aç›klay›c› örne¤i Papandreu’nun AB kurtarmaplan›n› halk›n oylamas›na(referandum) götürmeiste¤inin reddedilmesi ve sonucunda istifa ederekyerine teknokrat(atanm›fl) birinin görevegetirilmesidir. Ne var ki Yunanl›larda da bir süredir,Türkiye örne¤ini hat›rlanarak: ‘Bize Kemal Derviflgibi biri laz›m’ sesleri duyulmaktayd›. Yine ayn›flekilde ‹talya’da 17 y›ld›r ‹talyan siyasetine damgavuran ve Senato’dan 52 defa güvenoyu alanseçilmifl baflbakan, görevini teknokrat birinedevretmifltir.

Almanya ve Fransa’n›n öncülü¤ünde yürütülen ABborç krizi ve kurtarma plan› çok yönlü ve çok geniflkapsaml› önlemleri gündeme tafl›yor. Mali piyasalaradisiplin getirilmesi, bankalar›n korunmas›zorunlulu¤unun yan› s›ra idari reformlar›n ve sosyalyap›ya iliflkin reformlar›n da gerçekleflmesigerekiyor. Bütün bunlar›norta s›n›f›n ve halkço¤unlu¤unun deste¤i olmadan yap›lmas› imkâns›z.Krizin as›l yükünü omzuna yüklenen kesim olarakorta s›n›f vatandafllar, yap›lan ekonomik kalk›nmave kemerleri s›kma önlemlerinden en fazla zarargören kesim olduklar› için ödedikleri bedelin sonucuolarak öfkelerini soka¤a tafl›yacaklard›r. Sosyalhaklardan, maafl ve di¤er hak edilmifl gelirlerdenyap›lan veya yap›lacak k›s›tlamalara paralel olarakdaha çok ‘Wall Street’te gördü¤ümüz halkhareketlerine ve protestolara yak›n zamandaAvrupa’da da rastlanmas› muhtemel.

Avrupa’da; Atanm›fllar Ve Seçilmifller Darbo¤az›nda Demokrasi Can Çekifliyor

Burak YAfiAR‹.Ü. Maliye 3. Sınıf

22


23


aç›s›ndan en ileri toplum olan Avrupa’daiktidarlar›nborçlar›n› ödeyemedikleri içingörevlerinden al›nmas›, yerlerine IMF veAB’nin atad›¤› kiflilerin yönetime getirilmesidemokrasinin ne derece uyguland›¤›n›,ekonomik bir olay›n yönetim ve demokraside nas›l korozyona sebep oldu¤unugöstermektedir.

Di¤er taraftan Avrupa’y› toparlamayaçal›flan Merkel ve Sarkozy cephesinde deifllerin çok yolunda gitti¤i söylenemez. Heriki ülkede de mevcut iktidarlar her geçengün biraz daha seçmen deste¤inikaybediyor. Kriz, Avrupa’y› siyasi ve

ekonomik anlamda etkilemekte ve büyükbir de¤iflim yaflatmaktad›r. ‹lerleyendönemde Yunanistan ve ‹talya’y› ‹spanyave Portekiz gibi Avrupa ülkeleri takipedebilir. Sorun art›k borç sorunu olman›nötesinde sosyal ve politik sorunlarla dahaciddi boyuta ulaflm›fl durumda.

Bütün bu olanlar ve özellikle d›fl bask›larla‘’seçilmifller’’in yerine ‘’atanm›fllar’’›nyönetime getirilmesi, demoktasi’ye olangüveni sarsacak geliflmelerdir. Tek umutve temenni, bu geçici yönetim sürecinink›sa olmas› ve k›sa zamanda krizinatlat›lmas›d›r.

Yaflanan kriz sonras› iktidara seçilmifllerin yerine atanm›fllar›ngetirilmesi Avrupa’da demokrasinin hasar görmesine nedenoldu mu?

1776’da Adam Smith ile “Milletlerin zenginli¤i” adl›eserinden sonra sürekli geliflen iktisat bilimi,zamanlaçeflitli disiplinleri ortaya ç›km›flt›r.Bu disiplinlerdenbir tanesi de Entegrasyon ekonomisidir.

Ekonomik entegrasyonkavram›n›n

temelinde,farkl› ülkeekonomileriaras›ndaki hertürlü engellerinkald›r›lmas›,mallar›n,

hizmetlerin, üretimfaktörlerinin ve

fikirlerin serbestdolafl›m›n›n söz konusu

oldu¤u görülmektedir. En genel tan›m› ile ekonomikentegrasyon; entegrasyona kat›lan ekonomileraras›nda mal ve hizmet ak›mlar›n› serbestlefltirmekve ticaretteki tarifeleri ve di¤er k›s›tlamalar› ortadankald›rarak ortak Pazar oluflturmakt›r.Geliflen pazarve artan sanayileflme h›z›,kaynaklar›nverimlili¤iniyükseltmekte,içsel ve d›flsal ölçekekonomileri yaratmakta ve teknolojinin geliflmesinisa¤layarak rekabet gücünü artt›rmaktad›r.Ayr›caMolle’ye göre entegrasyona kat›lan ülkeler aras›ndabir savafl›n ç›kma olas›l›¤› azal›r ve bölge d›fl›ndakalanlara karfl› beraber hareket ederek uluslararas›politikada daha etkili olmalar› sa¤lan›r.

Tüm dünyay› kapsayacak bir ekonomikentegrasyonun,yani dünyadaki tüm ülkeleraras›ndaki tam rekabet ve serbest ticaretin sözkonusu olmamas›ndan dolay› bölgesel ekonomikentegrasyon ya da birkaç ülke aras›ndaki ticaretteengellerin kald›r›lmas› toplumsal refahlar›n› olumluetkileyecektir.Birlik sa¤layarak entegrasyon kuranülkeler zamanla d›fl ticaretini gelifltirecek ve bugeliflim sonucu iç ticarette de rahatlamaolacakt›r.Entegrasyonu en iyi kullanan ve giderekartan d›fl ticaret hacminesahip ülkeler ya da bölgelerdünya ticaretinde önemli yere gelecektir.Ülkeler

ekonomik bak›mdan üretim kapasitelerinigeniflleterek verimlili¤i artt›rmak ve bununneticesinde de toplumsal refah düzeyini yükseltmekamac›yla ekonomik entegrasyona girerler.Böyleceekonomik ve siyasal egemenliklerinden k›smi olarakvazgeçmeleri karfl›s›nda toplumsal refah› art›r›c›garantiler alabilirler.

Birleflme derecesine göre ekonomikentegrasyonlar;iktisadi birlik,serbest ticaretanlaflmalar›,gümrük birli¤i,ortak pazar ve ekonomikve parasal birlik olarak ayr›lmaktad›r.

Ekonomikentegrasyonun tarihinebakacak olursak;bölgesel entegrasyon

hareketi 1834 y›l›ndaAlmanya’da Alman Gümrük

Birli¤i’nin (Zollverein)kurulmas› ile

gerçekleflmifltir.1834 y›l›ndanBirinci Dünya Savas›na kadar liberal

bir siyasetin benimsenmesi ve alt›npara sisteminin genelleflmesi sonucu


Bayram ALABAfi‹.Ü. ‹ktisat Bölümü3. Sınıf

24


iktisadi entegrasyon hareketi, bölgesel yap›y› aflarakdünya çap›nda önemli bir duruma gelmiflti.‹ki dünyasavas› aras›ndaki sürede ise iki tarafl› ticaretanlaflmalar›, d›fl ticarete konan çeflitli k›s›tlamalarve özellikle kambiyo kontrolleri iktisadientegrasyonu temelinden sarst›.Bu sars›nt› ‹kinciDünya Savas› ile yeni bir görününüm kazanmayabafllad›.Çünkü bu savafl bir taraftanuluslararas› ekonomik entegrasyonungerçekleflmesini engellerken di¤ertaraftan savafl sonras›nda ülkelerindaha önce uygulad›klar› yanl›fl iktisatpolitikalar›n› de¤ifltirmelerine veuluslararas› entegrasyonlar›n öneminianlamalar›na neden olmufltur.‹kinciDünya Savas›ndan sonra uluslararas›ekonomik iliflkilerin yenidendüzenlenmesi gayretleri, gerçekteekonomik entegrasyona duyulanihtiyac›n bir sonucudur.

Ülkeler,‹kinci dünya savafl›n›nsonlar›nda ve sonras›nda daha önceuygulad›klar› iktisat politikalar›n›nyanl›fl oldu¤unu anlam›fllard›.Yanl›flpolitikalar› gözden geçirmelerigerekti¤ini ve yeni bir yap›yaihtiyaçlar› olduklar›n›n fark›navarm›fllard›.Bu gözlemler sayesindesomut ad›mlar at›lmaya bafllanm›flt›.1960 y›llar› h›zkazanan entegrasyon hareketleri somut ad›mlar›nöncüsü olmaya bafllam›flt›r.

1960’l› y›llarda h›z kazanan entegrasyonhareketlerinin en belirgin özellikleri;birleflmelerinkuzey-kuzey (EC), güney-güney tipi (LAFTA)birleflmeler olmalar› ve iktisadi birleflmehareketlerinde amac›n farkl›l›klar göstermesidir.EC (Avrupa Toplulu¤u) için bafllang›çta politiknedenler iktisadi nedenlerden daha önemli ikenEFTA (Avrupa Serbest Ticaret Bölgesi) ve güney-güney birleflmelerinde iktisadi faktörlerin daha önplana ç›kt›¤› belirtilmektedir. Bu dönemde geliflmekte

olan ülkeler h›zla kalk›nmak istemifller ve bu ülkeleriktisadi birleflmeler ile geliflmifl ülkelere karfl› pazarl›kgüçlerini artt›racaklar›n› beklemifllerdir. Böylece d›flticaret hadlerinin kendileri lehine geliflebilece¤inidüflünmüfllerdir.

Ancak üye ülkelerin ekonomik entegrasyonlardanbeklentileri gerçekleflmemifl ve 1960’l› y›llardakurulan ekonomik entegrasyonlar›n ço¤u 1970’liy›llar›n bas›nda da¤›lmaya bafllam›flt›r. 1960’l› y›llardakurulan ekonomik entegrasyonlar›n genel olarakbaflar›s›z olma nedenlerini söyle aç›klayabiliriz. Ayn›iktisadi yap›ya ve benzer milli kaynaklarasahipgeliflmekte olan ülkeler birleflmekle kazançl›ç›kmam›fllard›r.Ayn› mallar› üreten bu ülkeler benzermallar› ithal etmek durumunda kalm›fllar ve birleflmeile bölge içi ticareti artt›ramam›fllard›r. Benzer do¤alkaynaklara sahip olan ülkeler sanayi-içi ticaretigelifltirerek kazançl› ç›kabilmifllerdir. Ancak böylebir durumgeliflme yolunda olan ülkeler için söz

konusu olmam›flt›r.Ekonomik entegrasyonlar 1980y›l›nda yeniden önem kazanmayabafllam›flt›r.Budönemdeki birleflmeler daha çokkuzey-güney tipi birleflmeler seklindemeydanagelmifltir. ABD’nin entegrasyon hareketinedaha s›cak bakmaya bafllamas› sonucunda, geliflmebu kez Kuzey Amerika’da daha yo¤un bir flekildesa¤lanm›flt›r. 1988 y›l›nda ABD-Kanada serbestticaret bölgesinin kurulmas›ndan sonra 1989 y›l›ndaABD-‹srail serbest ticaret bölgesi kurulmufltur. 1992y›l›nda ABD-Kanada serbest ticaret bölgesiMeksika’y› da içerecek flekilde genifllemifltir. Böylecebölgede Kuzey Amerika Serbest Ticaret Bölgesi(NAFTA) kurulmufltur. Di¤er taraftan Güney

25


Ekonomik entegrasyon 3 aflamadagerçekleflir. Bunlar;

• Bir ülkenin farkl› bölgelerininentegrasyonu,• Farkl› ülkelerin ekonomikentegrasyonu• Farkl› bölgesel gruplar›n birleflmesi

ve tek bir ekonomik birim halinegelen entegrasyondur.

TTK De¤erlendirmeleri


Yahya ARIKAN‹SMMMO

Yönetim KuruluBaflkan›

Yeni Türk Ticaret Kanunu genel olarak 1Temmuz 2012’de yürürlü¤e girecek. Butarihe kadar yap›lacak birçok ifl var. Ancak;Gerek Yeni TTK’da gerekse 6103 Say›l›Türk Ticaret Kanununun Yürürlü¤ü veUygulama fiekli Hakk›nda Kanun’dabelirtilen hükümler kapsam›nda dikkatedilmesi gereken tarihler ve ifller flöyledir.

1 Ocak 2012: Bu tarihten itibaren tümflirketler art›k finansal tablolar›n› TürkiyeMuhasebe Standartlar›’na göre haz›rlamakzorunda. Ancak TMS’ye göre mali tablolar›nkarfl›laflt›rmal› olarak haz›rlanmas›gerekmektedir. Bu sebeple 31 Aral›k 2013tarihi itibariyle haz›rlanacak mali tablolar31 Aral›k 2012 tarihli mali tablolar ilekarfl›laflt›rmal› olarak sunulacak. Ayr›ca2013 y›l› muhasebe aç›l›fl kayd›n›n TMS’yeuygun yap›lmas› da di¤er bir zorunluluk.Bu sebeple ilgili tüm kesimler 1 Ocak 2012tarihine kadar TMS’n›n uygulamas›nayönelik haz›rl›klar›n› tamamlamalar› yararl›olacakt›r.

14 A¤ustos 2012: Anonim flirketler esassözleflmelerini, limited flirketler

sözleflmelerini bu tarihe kadar yeni TürkTicaret Kanunu ile uyumlu halegetireceklerdir.

1 Ocak 2013: Bu tarihten itibaren muhasebekay›tlar› ve finansal tablolar›n TMS/TFRS’yegöre düzenlenmesi gerekecektir.1 Mart 2013: Ba¤›ms›z denetçi seçilmesiiçin son tarihtir. Atama yapmayanflirketlere mahkemece atama yap›lacakt›r.

1 Temmuz 2013: Sermaye flirketleri içininternet sayfalar›n›n haz›rlanmas› veyay›nlanmas› için son tarih. Bu tarihtenitibaren üç ay içinde internet sitesi kurmazorunlulu¤unu yerine getirmeyenler içinçeflitli hapis ve para cezalar›öngörülmektedir.

14 fiubat 2014: Anonim ve limited flirketler,Türk Ticaret Kanunu’nun yay›m› tarihindenitibaren üç y›l içinde yani 14 fiubat 2014tarihine kadar sermayelerini, Kanunun 332ve 580’inci maddelerinde öngörülentutarlara yükseltmek zorundad›rlar. Sanayive Ticaret Bakanl›¤› bu süreyi birer y›lolarak en çok iki defa uzatabilecektir.

1 Ocak 2012tarihindenitibaren tümflirketlerart›k finansaltablolar›n›TürkiyeMuhasebeStandartlar›’na görehaz›rlamakzorunda.

27

Amerika ve Asya’da da de¤iflik ekonomikentegrasyonlar görülmüfltür. Malezya 1990 y›l›ndaDo¤u Asya ‹ktisadi Toplulu¤unun (EAEC)kurulmas›n› önermifltir. Bu toplulu¤un ASEANülkeleri; Çin, Kore, Tayvan ve Japonya’dan oluflmas›önerilmifltir. 1991 y›l›nda Tayland ASEAN ülkeleriaras›nda serbest ticaret birli¤inin kurulmas›n›önermifltir. Avustralya ise 1980’li y›llar›n sonundaAsya-Pasifik ‹ktisadi Kooperasyon grubununkurulmas›n› önermifltir. Bu grubun ASEAN ülkeleri,Avustralya, Yeni Zelanda, Japonya ve Kore aras›ndad›flticaretin liberalleflmesini sa¤lamaya yönelikçal›flmalar yapmas› beklenmifltir.

Dünyada pek çok bölgesel iktisadi birleflme hareketigörülmesine ra¤men,bunlardan çok az›kuruluflundan itibaren hem geniflleme hem dederinleflmekaydedebilmifltir. Bir ço¤u yafaaliyetlerini durdurmak yada yeni düzenlemelerdengeçirilmek durumunda kalm›flt›r. Entegrasyonhareketleri dünyan›n dört ayr› k›tas› üzerindebulunmakla beraber en önemlileri sanayileflmiflülkeler taraf›ndan oluflturulmufltur. Avrupa k›tas›ndaAvrupa Birli¤i (AB), Amerika k›tas›nda KuzeyAmerika Serbest Ticaret Bölgesi ( NAFTA ) veGüney Amerika Ortak Pazar› (MERCOSUR), AsyaK›tas›nda Güney Do¤u Asya ülkeleriToplulu¤u(ASEAN) ve Afrika k›tas›nda Orta ve Güney AfrikaOrtak Pazar› (COMESA) bulunduklar› K›talar›n enönemli geliflme ve derinleflme kaydedebilmiflbölgesel entegrasyonlar›d›r.

2000’li y›llara gelindi¤inde ise y›llar içinde geliflme

ve derinleflme kaydeden bu birliklerin dünyaticaretinden ald›¤› pay giderek artm›fl ve dikkatçekici rakamlara ulaflm›flt›r. Örne¤in; Dünyaticaretinde NAFTA'n›n oran› yaklafl›k olarakihracatta %16 ve ithalatta %24civar›ndad›r.LAIA'n›n dünya ticaretinde ihracattave ithalattaki paylar› yaklafl›k olarak %5civar›ndad›r.AB dünyadaki toplam mal ticaretinin%17’sini ve hizmet ticaretinin ise %28,5’ini tekbafl›na yapmaktad›r.

Burada AB’ye ayr› bir parantez açmak gerekir.Tekbir ekonomi olarak düflünüldü¤ünde Avrupa Birli¤i,16,8 trilyon dolarl›k gayri safi yurtiçi has›las›yladünya toplam›n›n %31'lik bölümünü oluflturur. Bu,Avrupa Birli¤i'ni dünyan›n nominal gayri safi yurtiçihas›la s›ras›nda birinci, GSY‹H bazl› sat›n al›m gücüparitesi s›ras› içinde de ikinci büyük ticaret blokuyapar. Avrupa Birli¤i ayr›ca, dünyadaki en büyükihracatç› oluflum, ikinci en büyük ithalatç› veHindistan ile Çin Halk Cumhuriyeti gibi ülkelerin deen büyük ticaret orta¤›d›r.AB gibi yaln›zca ekonomikde¤il, bir yandan siyasi yönü a¤›r basan birentegrasyon özeli¤i tafl›yan yap›, son birkaç y›ld›rözellikle ekonomik sorunlarla bo¤uflan üyelerindenkaynaklanan mali nedenlerle da¤›lma tart›flmalar›n›gündeme gelmifltir. Bu çerçevede AB’nin, benzerbirliklerden farkl› olarak mali, hukuki, politik vekültürel bir birliktelik oluflu ancak hedefledi¤i buyap›n›n gereklerinden olan ortak merkez bankas›ve savunma gücünüuzun zamand›r oluflturamay›fl›,dünya arenas›nda oynamak istedi¤i rol aç›s›ndanbelirli ölçüde zaafiyet yaratm›flt›r.

26


Yeni Türk Ticaret Kanunu (TTK) flirketlerde ne gibi de¤iflimler istiyor?fiirketlerin yeni kanuna uyum için neler yapmas› gerekiyor?1

Yeni kanunla flirket say›lar›nda birleflme ve kapanma yoluyla azalmayaflanacak m›?2

TTK’daki birçok hüküm flirket birleflmesiniözendiriyor. Hükümler bir bütün olarakdaha çok kurumsal modelleri ortayakoyuyor. Bu di¤er aç›dan, aile flirketikavram›n›n zay›flamas› anlam›na gelirken,profesyonel yap›lar› daha çok ortayaç›karmaya teflvik ediyor. Birçok meslekgrubunda da güç birli¤inin yolunu aç›yor.

Ayr›ca yeni TTK, fazla faaliyeti olmayanflirketleri kendi içinde zorunlu gözden

geçirmeye tabi k›l›yor. Bu niteliktekiflirketleri tasfiye anlam›nda dayatmayapm›yor ama buna zorluyor. Tasfiyegerektirecek durumlar› tan›ml›yor. Tasfiyehalinde anonim ve limited flirketlerdeyap›lmas› gerekenleri tek tek ifade ediyor.Bir bütün olarak bu ifadeler de flirketleri,piyasada canl›, dinamik bir çal›flmayazorluyor. Bunu uymayacaklar› do¤alay›klanmayla karfl› karfl›ya b›rak›yor.

Yeni kanunu Türkiye’nin uluslararas› arenada yat›r›m notunu nas›letkiler?3

Bu tamamen Türkiye’nin di¤er ekonomikgöstergelerle birlikte performans›na ba¤l›bir durum. Türkiye uluslararas› yat›r›mc›laraç›s›ndan yasalar›n› uyum noktas›nda birde¤iflime zaten tutmaktad›r. Tahkim gibi,yabanc› sermayeye yat›r›m ve vergi

teflvikleri gibi uygulamalar da d›fl sermayeyiözendirmektedir. Bu anlamda yeni TTKgerek bürokrasiyi azaltmas› gerekse detan›mlama mant›¤›nda bir çok yasa ve flirketformlar›n› uluslararas› standartlarda ortayakoydu¤u için yabanc›lara cazip gelebilir.

Yeni kanunla flirket denetimlerinas›l olacak?4

28


29


Süreçte, di¤er ekonomik dengelerde pozitif geliflmelerindevam› halinde yabanc› yat›r›mc›lar aç›s›ndan bir cazibeyarat›labilir.

Öte yandan yabanc› flirketlerin Türkiye flubelerine iliflkinolarak yeni TTK’n›n getirdi¤i düzenlemeler de mevcuttur. Türk Ticaret Kanununun Yürürlü¤ü ve Uygulama fiekliHakk›nda Kanun ile 30 Teflrinisani 1330 tarihli EcnebiAnonim ve Sermayesi Eshama Münkasim fiirketlerleEcnebi Sigorta fiirketleri Hakk›nda Kanunu Muvakkatyürürlükten kald›r›lm›flt›r. Merkezi yurt d›fl›nda bulunanflirketlerin Türkiye’de açacaklar› flubelerle ilgili düzenlemeyap›ld›¤›ndan ve yine ayn› maddeye göre tescil edilecekhususlarla, flubenin tesciline iliflkin ayr›nt›l› düzenlemeninTicaret Sicili Tüzü¤ü ile yap›laca¤› belirtildi¤inden KanunuMuvakkat yürürlükten kald›r›lm›flt›r. Ayr›ca, bu düzenlemeile merkezi yurt d›fl›nda bulunan flirketlerin Türkiye’de

açacaklar› flubelerin kurulufluna iliflkin Sanayi ve TicaretBakanl›¤›’ndan al›nan izin aflamas› kald›r›lacak ve busayede an›lan flirketlerin Türkiye’de açacaklar› flubelerinkurulufl ifllemlerinin kolaylaflt›r›lmas› sa¤lanacakt›r.

Öte yandan, Yeni TTK yabanc› flirketlerin Türkiye flubeleriaç›s›ndan yeni bir düzenleme getirmifltir. Bu husustagetirilen yenili¤e göre; yabanc› flirketlerin Türkiye flubemüdürleri, flubeye özgü finansal tablolar›, flubesi olduklar›flirketin dahil oldu¤u toplulu¤un y›l sonu finansal tabloözet ve y›ll›k raporlar›n› tabi oldu¤u hukuka göre gereklionaylar›n al›nmas›ndan itibaren alt› ay içinde Türkiye’deyay›nlamakla görevlidirler. Söz konusu hükmün kamuyuayd›nlatma yükümlülü¤ü çerçevesinde getirildi¤i vemevcut olan yabanc› flirketlerin finansal aç›dantan›t›lmas›n›n amaçland›¤› söylenebilir.

ve muhasebe ilkelerinden etkilenerek haz›rland›¤›görülmektedir. Özellikle, madde gerekçelerinde,muhasebenin temel ilkelerinden olan fleffafl›k ve tutarl›l›kilkelerine at›f yap›ld›¤› görülmektedir. Buna göre birülkenin, sermaye ve kredi piyasalar›n›n, uluslararas›piyasalar›n bir parças› olabilmesi, ülkenin yabanc›sermayeyi çekebilmesi, rekabet piyasas›nda bir güç olarakyer alabilmesi ve pay senetlerini büyük borsalarda koteedebilmesi için tam fleffafl›¤a dayal› bir sistemi kabuletmesi gerekmektedir. Bunun için de uluslararas› arenadaortak dil olarak kabul edilen Uluslararas› FinansalRaporlama Standartlar›’n›n mevcut kanunidüzenlemelerde yer almas› gerekmektedir.

Dolay›s›yla yeni düzenlemenin tümünde UFRS vemuhasebe ilkelerinin dikkate al›nmas›, daha fleffaf flirketyap›lar›n› yaratacak flirketlerin büyümesi aflamas›ndadaha gerçekçi veriler verecek ve küresel piyasalardaentegrasyon anlam›nda kolayl›k sa¤layacakt›r.Öte yandan Yeni TTK ticari defterlerin tutulmas›konusunda ulusal ve uluslararas› standartlara uyularak

ticari defter tutma yükümlülü¤üne iliflkin emredici birdüzenleme getirmektedir. Söz konusu yeni düzenlemedefter tutma yükümlülü¤ünü düzenlemekle birlikte geniflbir ifade içermektedir. Buna göre tutulmas› gerekendefterlerin sadece envanter, defteri kebir ve yevmiyedefterleri oldu¤u düflünülmemelidir. Yeni TTK hesaplar›nbir sistem dâhilinde tutulmas›n› öngördü¤ündenbahsedilen defter tutma yükümlülü¤ü sadece ticaridefterler bak›m›ndan de¤il, tacirlerin bir muhasebe sistemidâhilinde belge ve kay›tlar›n› tutmas› olarak anlafl›lmal›d›r.Defter tutma yükümlü¤ü; gerçek kifli tacirler ve tüzelkifliler aç›s›ndan yöneticilere ve Yönetim Kurulunaverilmifltir. Defteri bizzat tutacak kiflilerin uzman kiflileraras›ndan seçilmesi zorunlulu¤u, yöneticiye ve yönetimorganlar›na yüklenen bir sorumluluktur. Bununla birlikte;defter ve gerekli di¤er kay›tlar›n Türkçe tutulaca¤› yeniTTK’da aç›kça düzenlenmifltir. ‹fllem yapan kiflilerin adlar›da aç›kça belirtilmeli ve anlamlar› duraksamaya yerb›rakmayacak flekilde tekdüze olmal›d›r. Defter tutmayükümünü yeni TTK’da belirtildi¤i flekilde yerinegetirmeyenler, 200 günden az olmamak üzere adli paracezas›yla cezaland›r›l›r.

Ayr›ca yeni TTK ile tüm defterlerin aç›l›fl ve kapan›fllar›noter onay›na tabi tutulmufltur. Herhangi bir uyuflmazl›ktamahkemelerin önüne getirilen defterlerin gerçe¤iyans›tmamas› nedeniyle ticari defterlerin aç›l›fl ve kapan›fltasdikleri zorunlu hale getirilmifltir. Sanayi ve TicaretBakanl›¤›’n›n Tebli¤i‘ne uygun flekilde ticari defterlerinaç›l›fl ve kapan›fl onaylar›n› yerine getirmeyenler 200günden az olmamak üzere adli para cezas›ylacezaland›r›l›r.

Yeni TTK’da defterlerin bir delil olarak öngörülmesi yan›s›ra defterlerin tutulmas›nda esas al›nan evrensel bilançoilkeleri gibi mesle¤imizi yak›ndan ilgilendiren daha birçokbafll›k vard›r.

Yeni TTK’da denetçinin anonim flirketin bir organ›olmaktan ç›kar›lmas› farkl› bir denetim mekanizmas›n›da beraberinde getirdi. Mevcut yap›da murak›pl›kmüessesesinin, herhangi bir meslek bilgisi ve/veya flartgerektirmedi¤inden, bu kurumun çok da ifllevsel veyönlendirici olmad›¤› aflikar. Bu durumda flirketlerdeistenen fleffal›k ve tutarl›l›k ilkelerinden sap›lmas› yenidüzenlemeleri gerekli k›ld›. Getirilen bu yeni sistemdemurak›pl›k müessesesi flirketin bir organ› olmaktanç›kar›lm›flt›r. Bunun yerine flirketlerin ölçekleri ile paralelolarak denetim, ba¤›ms›z denetim kurulufllar›na veya enaz bir SMMM veya YMM’ye b›rak›lm›flt›r. Kabul edilen buyeni sistemde, denetimin daha ifllevsel bir hale getirildi¤inisöyleyebiliriz. Zira Yeni TTK’n›n haz›rlanmas› aflamas›ndadenetime iliflkin yeni sistem oluflturulurken, uluslararas›denetim standartlar› göz önünde bulundurulmufl ve buyeni yap›n›n flirketlerin mevcut durumlar›n› daha iyigörmeleri aç›s›ndan daha ifllevsel bir yap›yakavuflturulmas› amaçlanm›flt›r.

Denetçi olabileceklerden SMMM veya YMM’ler 3568say›l› Kanun ile düzenlenen ve lisansl›, regüle edilmifl birfaaliyet alan›d›r. Ba¤›ms›z denetleme kurulufllar› isekurulufl ve çal›flma esaslar› ile denetleme elemanlar›n›nnitelikleri Sanayi ve Ticaret Bakanl›¤› taraf›ndan haz›rlan›pBakanlar Kurulunca yürürlü¤e konulacak bir yönetmelikile düzenlenecektir.

Yeni düzenlemenin anonim flirketler bak›m›ndan 3 ayr›tür olarak denetimi düzenlenmifltir. Buna göre; mevcutdüzenlemede yer alan ancak uygulama bak›m›ndan ifllerolmayan murak›pl›k müessesesi yerine flirket yap›lar›nagöre ihtiyaç duyulmas› halinde uygulanacak olan belirlidenetim mekanizmalar› oluflturulmufltur. Bumekanizmalar;

• Ba¤›ms›z denetim• ‹fllem denetçisi• Özel denetçi’dir.

Kanunda ba¤›ms›z denetim konusunda getirilen yenidüzenlemeler flirketler aç›s›ndan baflka bir amaca dahizmet edecektir.

Yeni TTK’n›n tamam›na yay›lan kurumsal yönetim vekamunun ayd›nlat›lmas› ilkeleri çerçevesinde, flirketlerinhesap verilebilirli¤ini artt›rmak amac›yla ba¤›ms›z denetimkonusunda yeni düzenlemelerin yap›lmas› öngörülmüfltür.Ba¤›ms›z denetimin yap›lmas› iflletmelerin d›fl pazarlardarekabet edebilir bir hale gelmesi için güçlü bir yap›yakavuflmalar›n›, vergi avantajlar›ndan yararlanmalar›n›,bilançolar›n›n daha fleffaf olmalar›n› sa¤layacakt›r.

Bu durum flirketlerin karl›l›¤›n› dolayl› olarak artt›racakve daha güçlü bir yap›ya kavuflturacakt›r.

Kanun Serbest Muhasebeci, Mali Müflavirler ve Yeminli MaliMüflavirlere ne gibi ek yükümlülükler getiriyor?5Yasa yürürlü¤e girince bir çok fley de¤iflmifl olacak.Bunun radikal bir de¤iflim oldu¤u aç›k. Üstelik degeri dönüflümü olmayan bir süreç. 1 Ocak 2013gününü meslek grubumuz çal›flanlar› aç›s›ndandevrim günü diye tan›mlamak abart›l› olmaz. Çünküart›k Vergi Usul Kanunu’na göre tutulun tümdefterler Türkiye Muhasebe Standartlar›'na göreyap›lacak. Çat› örgütümüz TÜRMOB ve ‹SMMMO

olarak e¤itimlere bafllad›k bile. Yeni TTK’dauluslararas› muhasebe standartlar› ve muhasebegenel ilkelerinin ticari hayata yans›yacak olmas› daönemlidir.

Yeni TTK’n›n geneli incelendi¤inde denetimle ilgilihükümler baflta olmak üzere birçok hükmünUluslararas› Finansal Raporlama Standartlar› (UFRS)

Yeni TTK farkl› ifl alanlar›yaratacak m›?6

Yeni kanun baz› yeni ifl alanlar› yarataca¤› gibi birçokalanda da mevcut ifllerin potansiyelini art›racak. fiirketlerindefterlerini saklamak için arflivleme mant›¤›nda çal›flacakyeni ifl alanlar›n›n aç›laca¤› ortada. Yasadaki saklamakoflullar›na göre flirket defterlerinin yanmaz, ›slanmazflekilde saklanmalar› zorunlu. Ayn› flekilde elektronik

arflivleme de yayg›nl›k kazanacak. Öte yandanhukukçulara büyük ifl düflecek. Dan›flmanlar ve denetçilerise sürekli devrede olmak zorunda. Her flirketin bir internetsitesi olma zorunlulu¤u nedeniyle bu alanda da ifl piyasadayap›lacak ifl hacmi büyüyecektir.

Kay›td›fl› ve merdiven alt› üretimle mücadelede yeni TTK’n›n nas›lbir ifllevi olacak?7TTK’daki envanter konusundaki düzenlemelerkay›td›fl›n› önlemede önemli bir ad›m olacakt›r.Envanter bir iflletmenin aktif ve pasiflerininç›kar›lmas›, say›lmas›, ölçülmesi, tart›lmas› vede¤erlendirilmesi suretiyle, bilanço günündekimevcutlar›n, alacaklar›n ve borçlar›n detayl› birflekilde tespit edilmesidir. Her gerçek ve tüzel kiflitacirin ticari iflletmesini açmas›, tafl›nmazlar›n›,alacaklar›n›, borçlar›n›, nakit paras›n›n tutar›n› ve

di¤er varl›klar›n› eksiksiz ve do¤ru bir flekildegöstermesi ve bu konuda bir envanter ç›karmas›gerekmektedir. Envanter ifllemi her hesap dönemisonunda tekrarlanacak olup, taml›k ve do¤rulukilkeleri esas al›nacakt›r. Hileli envanter ç›karanlar,200 günden az olmamak üzere adli para cezas›ylacezaland›r›l›r. Bu da cayd›r›c› olabilir. Ayn› flekildemerdiven alt› firmalar›n da iflleri önemli orandazorlaflacakt›r.

Röportaj

Ece ÖZDEM‹R‹.Ü. Siyaset Bilimi ve Uluslararas› ‹liflkiler 3.S›n›f

T.C. Ekonomi BakanıZafer ÇA⁄LAYAN ile

Röportaj


Son dönemde birçok yeni bakanl›¤›n kuruldu¤ugörülmekte. Bunlardan biri olan Ekonomi Bakanl›¤›hangi gereksinimleri ve ihtiyaçlar› karfl›lamak üzerekurulmufltur?

D›fl ticaret aç›¤›n› ve buna ba¤l› olarak cari aç›¤›azaltma amac›na yönelik politikalar›n hayatageçirilebilesi için, teflvik-yat›r›m-üretim-ihracatzincirinin koordinasyon içerisinde yürütülebilmesive konuya bütüncül bir yaklafl›mla e¤ilinmesineyönelik olarak Ekonomi Bakanl›¤› oluflturulmufltur.

Ülkemiz yak›n dönem ekonomik hedeflemeleriönündeki en büyük problemin cari aç›k ve kay›t d›fl›ekonomi oldu¤unu görüyoruz. Bakanl›¤›n bu yoldayapt›klar› nelerdir?

Ülkemiz ekonomisi geçmiflte yaflad›¤› s›k›nt›lardanedindi¤i tecrübeler sayesinde son yaflanan küreselkrizi h›zl› bir flekilde atlatabilmeyi baflarm›flt›r.Hükümetimizin ortaya koydu¤u 2012-2014 dönemineait Orta Vadeli Program’da Türkiye ekonomisinin2011 y›l›nda %7,5 oran›nda büyümesi hedeflenmifltir.2012 y›l›na yönelik büyüme tahmini ise %4’tür.Program kapsam›nda 2012 y›l› itibariyle kifli bafl›namilli gelirin yaklafl›k 11.000 dolar seviyesine; iflsizlikoran›n›n ise 10,4 seviyesine gerilemesiöngörülmektedir.

Orta Vadeli Programda ele al›nan di¤er bir husus isecari aç›¤› azaltmakt›r. Ekonomi Bakanl›¤› olarak cariaç›¤›n azalt›lmas›na yönelik kal›c› çözümler üretilmesiiçin bafllad›¤›m›z çal›flmalar›m›zdan yola ç›karakoluflturdu¤umuz orta ve uzun vadeli politikalar›m›z›2012 y›l›nda h›zla hayata geçirmeye bafllayaca¤›z.

Ekonomimiz aç›s›ndan cari aç›¤›n en önemli kayna¤›n›teflkil eden d›fl ticaret aç›¤›n› azaltmak üzereçal›flmalar›m›z iki eksende devam etmektedir:Bunlar; ‹hracat›n ve ihracata yönelik üretiminart›r›lmas› ve ithalat›n kontrol alt›na al›nmas›.

Kay›t d›fl› ekonomi ile mücadelede Bakanl›¤›m›z, Gelir‹daresi Baflkanl›¤›’nca haz›rlanan “Kay›t D›fl›Ekonomiyle Mücadele Stratejisi Eylem Plan›”çerçevesinde, di¤er kamu kurum ve kurulufllar›ylaortak bir çal›flma içindedir.

Say›n Bakan›m, bak›fl aç›m›z› biraz daha evrenselçerçeve yöneltecek olursak, küresel finansal krizinikinci aya¤› Avrupa’y› çok ciddi flekilde etkiledi¤inigörüyoruz. Öyle ki Avrupa Birli¤i’nin da¤›lmas›konuflulmaya baflland›. Böyle bir ortamda ihracat›nyar›s›n› Avrupa’ya yapan Türkiye bu durumdan nas›letkilenir. Bu krizin ihracat›m›z› minimum düzeydeetkilemesi için nas›l politikalar izliyorsunuz?

31

Eylül

Hindistan ve Bangladefl 40 y›l›k s›n›r anlaflmazl›klar›n› sona erdiren anlaflmay› imzalad›.ABD halk›, ülkenin kötü finansal yönetimini protesto etmek için dünya ekonomisinin kalbi olarak tan›mlanan WallStreet’te birkaç ay sürecek ‘iflgal’ eylemine bafllad›.Uluslararas› kredi derecelendirme kuruluflu Standard and Poor's, Türkiye'nin "BB" olan yerel para cinsinden kredinotunu "BBB-"ye yükseltti, kredi not görünümünü ise "pozitif" olarak belirledi.Avrupa Birli¤inin (AB) krizdeki ülkeleri kurtarmak için oluflturdu¤u Avrupa Finansal ‹stikrar Fonunun (EFSF)geniflletilmesini öngören yasa Alman Federal Meclisi taraf›ndan onayland›. Almanya'n›n EFSF'deki pay› 123 milyareurodan 211 milyar euroya ç›kt›.


Genelkurmay Baflkan› Org. Ifl›k Koflaner, görev süresi 1 y›l› doldurmadanistifa etti¤ini aç›klad›. Koflaner ile birlikte Deniz, Kara ve Hava KuvvetleriKomutanlar›n›n da istifa ederek emekliliklerini istedikleri ö¤renildi.Temmuz ay›na hatta 2011’e damgas›n› vuran olay ‘Futbolda fiike’soruflturmas› bafllad›.Vergi denetim birimleri tek çat› alt›nda topland›, Vergi Denetim KuruluBaflkanl›¤› kuruldu.Güney Sudan referandum sonucu Sudan’dan ayr›ld›, BM’nin 193’üncüülkesi oldu.Euro, ‹stanbul serbest piyasada sat›flta 2,3770 liraya kadar ç›karak Türkliras› karfl›s›ndaki rekorunu yeniledi.

A¤ustos

Dünya Y›ld›z K›zlar Voleybol fiampiyonas›’nda Y›ld›z Milli Tak›m, finalmaç›nda Çin’i 3-0 yenerek flampiyon oldu. Türkiye, böylece voleyboltarihinin ilk Dünya flampiyonlu¤unu elde etti..Euro tüm zamanlar›n rekorunu k›rd›. ‹stanbul serbest piyasada Euro 2,50liray› aflarak Türk Liras› karfl›s›nda tüm zamanlar›n rekorunu k›rd›.Teknoloji dünyas›n›n en önemli isimlerinden Apple'›n patronu, SlikonVadisi’nin efsanevi ismi Steve Jobs, Apple'›n Üst Yöneticili¤i (CEO)görevinden istifas›n› yay›mlad›¤› bir elektronik posta ile aç›klad›.Kredi derecelendirme kurumu Standard&Poor's (S&P), ABD'nin kredinotunu 'AAA'dan 'AA+'ya düflürdü¤ünü aç›klad›. Dünyan›n süper gücüAmerika, kredi derecelendirme tarihinde ilk kez kredi notunundüflürülmesiyle karfl› karfl›ya kald›.

30


Temmuz• TÜFE AYLIK% 0.41• TÜFE YILLIK%6.31












Futbol Federasyonu Baflkan› Mehmet Ali Ayd›nlar, Spor Toto Süper Lig’de 2011–2012 futbol sezonunda play-offsisteminin uygulanaca¤›n› aç›klad›.Türkiye'de tasarlanan ve üretilen ilk yer gözlem uydusu RASAT'›n Rusya'dan uzaya baflar›yla f›rlat›ld›.Trablus’ta isyanc›lar kent merkezini ele geçirdi. Muammer Kaddafi’nin 42 y›ll›k rejimi devrildi.Kamuoyunda “Tam Gün Yasas›” olarak bilinen yap›lan yeni düzenlemeyle devlet hastanelerinde çal›flan hekimleremuayenene açma, herhangi bir ifl yeri veya vak›f üniversitelerinde çal›flma yasa¤› getirildi.Abdullah Gül, 30 A¤ustos Zafer Bayram› ve Türk Silahl› Kuvvetleri Günü dolay›s›yla Genelkurmay Karargah›’ndadüzenlenen tebrikleri “Baflkomutan “ s›fat›yla kabul eden ilk cumhurbaflkan› oldu.

De¤iflen dünyada önemli bir güç olmak içinçal›flan Türkiye’nin h›zla büyüyenekonomisi ile yap›lan de¤ifliklikleri veyap›lmak istenen dönüflümleri biz “AktifGençler” olarak T.C. Ekonomi Bakan› Say›nZafer ÇA⁄LAYAN ile sizler için konufltuk.

32


33


Avrupa’da yaflanan bütçe ve borçlanma krizininetkilerinin ülkemiz ekonomisini en az etkilemesikonusu öncelikli çal›flmalar›m›z› oluflturuyor. Buamaçla yeni ihraç pazarlar›na aç›l›m›n en yo¤unflekilde yaflanaca¤› bir y›l olmas› gerekti¤inidüflünüyoruz. Bu do¤rultuda hedef pazarlarla alakal›analitik çal›flmalar yap›yor rotam›z› en do¤ru flekildeçizmeye gayret ediyoruz.

Bu durum ve flartlar içinde her türlü geliflmeyi çokyak›ndan takip etti¤imizi ve Türkiye ekonomisiningelece¤i ile alakal› olarak bütün senaryolara haz›rl›kl›oldu¤umuzu ifade etmek isterim.

Biz tabi ki bu durumdan hiç etkilenmeyece¤izdemiyoruz. Avrupa Birli¤i bizim en büyük ihracatpazar›m›z konumundad›r. AB’ye olan ihracat›m›zdayaflanmas› muhtemel bir gerilemeyi pazarçeflitlendirmesini art›rarak aflmay› düflünüyoruz.AB Ülkelerine ihracat performans›m›zda bir düflüflgözlenmiyor, aksine art›fllar kaydediliyor. Bundansonra da olas› kay›plar›n di¤er pazarlarda telafisi içingerekli analizler üzerinde her zaman çal›fl›lmaktad›r.Bunun ötesinde, ülkemiz krizlerden f›rsatlar ç›karmay›baflar›yor, Avrupa’daki baz› firmalar birleflme vedevralma yoluyla sat›n al›n›yor. Bu flekilde, hembölgedeki pazar pay›m›z güçlendiriliyor, hem demarkalaflma yolunda önemli ad›mlar at›l›yor.

Pazar pay›ndan söz aç›lm›flken; son dönemlerdekomflularla iliflkilerin gelifltirilmesi ve birçok devletile uygulamaya konulan vizelerin kald›r›lmas›n›nihracat›m›z üzerindeki olumlu etkisi oldu san›r›m?

Elbette, çok hakl›s›n›z. Vizelerin karfl›l›kl› olarakkald›r›lmas›, ifl insanlar›m›z›n seyahat özgürlü¤ünepozitif katk› sa¤lamaktad›r.

Gidemedi¤imiz yer bizim de¤ildir.Vizesiz seyahat az bürokratik ifllem, daha az zaman,daha az para ve daha az emek kayb› demektir. Bukapsamda zamanlar› çok de¤erli olan ifl insanlar›m›z›n

önündeki önemli engellerden birisi olan vizeninkald›r›lmas› uluslararas› pazarlarda onlara iyi birkatk› demektir. Yak›n co¤rafyam›zdan örnek vermekgerekirse komflumuz ‹ran ile vizesiz seyahat edebilmeözgürlü¤ü çerçevesinde ülkemize gelen turistsay›s›nda önemli art›fllar olmufltur.

Son dönemlerde komflular›m›zla olan ikili iliflkilerimizins›kl›¤›n›n artmas› ve iliflkilerimizin gelifltirilmesi do¤alolarak ihracat›m›za da 2023 stratejimizdo¤rultusunda olumlu bir katk› yapmaktad›r. 2011y›l›nda sadece Komflu Ülkelere olan ihracat›m›z birönceki y›la göre %22,6 oran›nda artarak 19,9 milyardolar olmufl. Tüm bu geliflmeler komflu ve çevreülkelere yönelik faaliyetlerimizin birer meyvesidir.

Ayn› hedeflerle yurtiçine bakt›¤›m›zda, art›k“Serbest Bölge” kavram›ndan “Özel EkonomikBölge” kavram›na geçildi¤ini görüyoruz. Bu ikikavram›n, ekonomiye olan etkileri ve uygulamayöntemleri aç›s›ndan farkl›l›klar› nelerdir?

Türkiye’nin yabanc› sermaye yat›r›mlar›ndan dahafazla yararlanabilmesi için, yabanc› yat›r›mc›n›nihtiyaç duydu¤u biçimde, haz›r alt yap› ve destekhizmetleri sunan, esnek yap›l› planl› kalk›nmaalanlar›n›n oluflturulmas› gerekmektedir.

Özel ekonomi bölgeleri Konsepti ile oluflturulmayaçal›fl›lan bölgeler, bu ihtiyaca cevap vermek üzeretasarlanmakta ve yabanc› sermaye yat›r›mc›lar›na,alt yap› ve destek hizmetleri yan›nda esnek ve dinamikteflvik mekanizmalar›yla donat›lm›fl alanlar sunulmas›amaçlamaktad›r.

Türkiye’de uygulanmas› planlanan özel ekonomibölgeleri, esnek arazi uygulamas› ve dinamik teflviksistemi, haz›r alt yap› ve destek hizmetleri sunumu,azalt›lm›fl bürokrasi ve bürokratik iflbirli¤i, ülkeekonomisi ve ekonomik stratejilerine entegrasyonve mevzuat güvencesi ayaklar› üzerindekurgulanmaktad›r. Bu bak›mdan, sektörelihtisaslaflma ve kümelenmeye imkan veren, ar-ge,ür-ge, lojistik, e¤itim, fuar, sergi, konferansfaaliyetlerine yönelik destek alanlar›yla entegre, otelvb. sosyal donat› alanlar›n› ihtiva edebilecek bölgelerinkurulmas› planlanmaktad›r. Konsept ayn› zamanda,yerel potansiyelin gelifltirilmesi ve d›fl ticareteyönlendirilmesi maksad›yla bölge/flehir ve sektörbaz›nda teflvik çeflitlendirmeleri ile daha genifl ölçekteuygulamaya geçilebilecek dinamikleri de ihtivaedebilecek biçimde tasarlanmaktad›r.

Konseptin hayata geçirilmesiyle, sektörlerin esnek,dinamik, yenilikçi, küresel pazarlara eriflebilen ve“zaman›nda üretim”, “kaliteli hizmet” anlay›fl›na

sahip bir yap›da d›fl ticarete dönük kümelendi¤i,uygun vergi indirim ve istisnalar› yan›nda, daha azbürokrasi, nitelikli alt yap›, lojistik avantaj, ucuz enerjigirdisi, sosyal tesis ve alanlar ile sürekli destekhizmetlerine sahip, daha çevreci ve insanc›l yat›r›malanlar›n›n oluflturulmas›n›n önü aç›lm›fl ve ülkemizuluslararas› rekabet gücü yüksek, sanayileflmestratejisine hizmet edebilecek çok yönlü, esnek veiflbirli¤ine aç›k ekonomi araçlar› kazanm›fl olacakt›r.

Son dönemler çokça konuflulan, Türkiye’nin 2023hedeflerini ne kadar gerçekçi görüyorsunuz?Ülkemizin 2023 Vizyonunda yer alan 500 milyardolarl›k ihracat rakam›n›n gerçeklefltirilmesi içinyap›lan projeler nelerdir?

Cumhuriyetimizin 100. y›l› kapsam›nda oluflturulan“2023 Stratejisi” ile ülkemizi, 2023 y›l›nda 500 MilyarDolarl›k ihracat yapan, dünya ekonomi ve politi¤indeetkin rol oynayan bir ülke yapmay› hedefliyoruz. Buhedefe ulaflmak için, Türkiye sanayisinin üretimyap›s›n›n ihracat odakl› yap›ya dönüfltürülmesininkaç›n›lmaz oldu¤u bir gerçektir. Bakanl›¤›m›z da busüreçte bir “ç›pa” görevi üstlenerek, Türkiyeekonomisinin ihracat odakl› yap›lanmas›için yasal ve zihinsel altyap› haz›rl›klar›n›tamamlam›fl, somut ve gerçekçi ad›mlaratm›flt›r.

Öncelikle “Yeni ‹hracat Stratejisi” ileorta ve uzun vadede, sürdürülebilirihracat art›fl›n› sa¤layabilmek amac›yla,üretimle ihracat›n bir bütün halindede¤erlendirildi¤i bir yap› oluflturmaçabas› içinde oldu¤umuzu belirtmekisterim. Di¤er taraftan, “Pazara Girifl Komitesi” ilehedef pazarlar için pazara girifl projeleri haz›rlamaktave ihracatç›lar›m›z›n karfl›laflt›klar› sorunlar›nçözümüne yönelik öneriler gelifltirmektedir.

Ayr›ca, “‹hracata Dönük Üretim Stratejisi” ve hangigirdilerin yabanc› ve/veya yerli kaynaklarla ikameedilebilece¤i, üretimi gerçeklefltirilebilecek ürünlerin tespit edildi¤i “G‹TES” çal›flmalar›m›z ile ortayakonan ihtiyaçlar do¤rultusunda “Yat›r›m Ortam›n›n‹yilefltirilmesi” ve do¤rudan yabanc› yat›r›mlar›nart›r›lmas› ile teflvik sisteminin iyilefltirilmesikonusunda çal›flmaktay›z. TURQUALITY® MarkaProgram› kapsam›nda desteklerimiz de sürmektedir.‹hracat bilincinin artt›r›lmas› için Bakanl›¤›m›zcahaz›rlanan ve her bir ilimizin üretim ve ihracatpotansiyelini hangi ülkelere yönlendirmesi gerekti¤iniortaya koyan “‹l ‹l D›fl Ticaret Potansiyeli” çal›flmam›zda, ihracata yönelik üretim hedefimizin önemli birparças›d›r. Bu çal›flmayla birlikte art›k illerimiz enrekabetçi ve kolay flekilde ürünlerini hangi ülkelere

ihraç edeceklerini biliyor olacaklar. Her il için belirlenengüçlü ve hedef sektörlerin uygun teflvikmekanizmalar›yla desteklenmesinin hem bölgeselkalk›nmaya, hem istihdama hem de ülkemizin 2023Stratejisi’ne katk› sa¤layaca¤›na inan›yorum.

Gelece¤e yönelik hedeflemeler böyleyken geçmiflinizebakt›¤›m›zda, bakanl›k süreçleriniz kadar çeflitli kurumve kurulufllarda yöneticilik görevlerindebulundu¤unuzu görüyoruz. Peki, siyasal yaflam›ndi¤er tecrübelerinizden fark› nedir?

Cemiyet hayat›na çok erken girdim. Ankara SanayiOdas›'n›n en genç baflkan›yd›m. 27 May›s 1960'takiihtilal ma¤duru bir ailenin üyesi oldu¤umdan asl›ndasiyasete girmeyi hiç istemiyordum ama 2007'deBaflbakan›m›z›n teklifini kabul ettim.

Siyaset çok zor; sosyal veya ekonomik hayat›n›z yok.Birçok fleyden vazgeçmeniz gerekiyor. Türkiye'ninekonomisini büyüten, kifli bafl›na geliri ve standartlar›yükselten, demokratikleflme ad›na önemli kararlaralan bir ekipteyim. Beni bugüne dek baflka hiçbir fleybu kadar çal›flt›rmad›.

Bu durum sosyal yaflant›n›z› etkiliyor olmal›?

Evet, en büyük s›k›nt›m siyasetin sporu elimdenalmas›. Önceleri düzenli spor yaparken maalesefflimdilerde vakit bulam›yorum. Kilo almaya bilebafllad›m. Görevim öncesi hafta sonlar› asla kravattakmazd›m. Her pazar› aileme ay›r›rd›m. Çok nefleligünlerdi ama art›k pazar›m›z yok. Çok nadirenakflamlar› sinemaya ve yeme¤e gitme f›rsat›bulabiliyoruz. Senede birkaç gün arkadafl grubumuzlarahat vakit geçirebilece¤imiz tekneye gitmeyi tercihediyorum.

Say›n bakan›m, bu samimi sohbetiniz için çok teflekkürederiz.

Ben teflekkür ederim. Kulübünüze ve dergiçal›flmalar›nda sizlere baflar›lar diliyorum.

Röportaj›n tamam›n› www.istanbulmaliye.orgadresinde bulabilirsiniz.

Yak›n co¤rafyam›zdan örnek vermekgerekirse komflumuz ‹ran ile vizesizseyahat edebilme özgürlü¤ü çerçevesindeülkemize gelen turist say›s›nda önemliart›fllar olmufltur.

Ba¤›ms›z Denetim Sektörü ve Kariyer Olanaklar›

Aykut DURDA⁄I‹.Ü. Maliye Bölümü4. S›n›f

13.01.2011 tarihinde kabul edilip01.07.2012 tarihinde yürürlü¤e girecekolan Yeni Türk Ticaret Kanunu(TTK)ciddi düzenlemeleri ve de¤ifliklikleriiçermektedir. Yeni TTK’yla birliktedenetim sektörü daha da önemli halegelecektir. Bununla birlikte bu sektördeçal›flanlar da de¤er kazanacaklard›r.

fiu anda ba¤›ms›z denetim, ‹MKB’yekote olan flirketleri, bankalar› ve sigortaflirketlerini kaps›yor. Yeni TTK’n›nyürürlü¤e girmesiyle tüm sermayeflirketlerinin ba¤›ms›z denetime tabiolmas› kanunileflmifl olacak. Böylecebu sektörde hem çal›flan say›s›nda hemde denetlenen flirket say›s›nda bir

patlama meydana gelecek. Çal›flansay›s›n›n artmas› yeni mezunlaraönemli f›rsatlar sunuyor. Çünkü kanun,flirketlerin muhasebe kay›tlar›n›Uluslararas› Finansal RaporlamaStandartlar›(UFRS) ›fl›¤›nda haz›rlananTürkiye Muhasebe Standartlar›(TMS)’na göre tutmas›n› zorunlu halegetiriyor. Uluslararas› flirketlerinTürkiye’ deki ofisleri hariç, UFRS’yegöre muhasebe kayd› tutan flirketneredeyse yok. Yani haz›rlanan TMS’yibilen yeni mezunlar bugünlerde elüstünde tutuluyor. Bu bir f›rsat ve buf›rsat› ancak haz›r ve durumunciddiyetinin fark›nda olanlarde¤erlendirebilecek.

34


Ba¤›ms›z denetçi olmak için baz› önkoflullar› sa¤lamak gerekmektedir.Öncelikle 3568 Say›l› SMMM ve YMMYasas›’nda belirtildi¤i üzere hukuk,iktisat, iktisadi ve idari bilimlerfakültelerinden mezun olmalar›gerekmektedir. Daha sonras›nda,denetçi olman›n ön koflulu olan SMMMya da YMM ruhsatlar›na sahip olmalar›gerekmektedir. Bundan sonraki aflamaise SPK’ dan al›nmas› gereken sermayepiyasas›nda ba¤›ms›z denetim lisans›nasahip olunmas› gerekmektedir. Tümbu aflamalar› baflar›yla geçen kifli art›k

“ba¤›ms›z denetçi” unvan›n› al›r. Di¤ertaraftan ayr›nt›l› ve önemli olan birnokta var ki, unutulmamal›d›r; SMMMstajyeri olmak için en az lisansseviyesinde mezun olmak flartken,ba¤›ms›z denetim lisans› almak için buflart yoktur. fiöyle ki; naçizane önerim,ö¤renciyken lisanslama s›navlar›nagirip, bu lisans› alman›z ve 3 y›ll›kSMMM staj›n› tamamlad›ktan sonradirekt ba¤›ms›z denetçi olman›zd›r.Di¤er taraftan SPK Ba¤›ms›z DenetimLisans› tek bafl›na ifle yaramamaktad›r.

35


flletmelerin y›ll›k finansal tablo ve di¤erfinansal bilgilerinin, bu tablo ve bilgileriçin belirlenen kriterlere uygunlu¤u vedo¤rulu¤u hususunda, makul güvencesa¤layacak yeterli ve uygun ba¤›ms›zdenetim kan›tlar›n›n elde edilmesiamac›yla, genel kabul görmüfl ba¤›ms›z

denetim standartlar›nda öngörülengerekli tüm ba¤›ms›z denetimtekniklerinin uygulanarak, defter, kay›tve belgeler üzerinden denetlenmesi vede¤erlendirilerek rapora ba¤lanmas›n›ifade eder.

Ba¤›ms›z DenetimNedir?

Öncelikle bu sektörde çal›flmakisteyenlerin elbette baz› olmazsa olmazözelliklere sahip olmalar›gerekmektedir. Bunlar meslekiözellikler olmakla birlikte, bu sektördeçal›flacak kiflilerin ifllerini yaparken keyifalmalar› için gereklidir.Bir denetçi,olaylara ve ifllemlere karfl› flüpheciyaklaflmal›d›r. Bu, denetçinin en önemliözelli¤idir. Çünkü denetçi denetimraporunu haz›rlarken, belirlenenkriterlere uygunlu¤u hususunda görüflbildirecektir.

‹kincisi ise kay›tlar› incelerken kesinsonuca varmadan hükümvermemesidir. Baflka bir özelli¤i iseinsanlarla iletiflim becerisinin yüksekolmas› gereklili¤idir. Bu özellik, denetimyapaca¤› esnada birçok flirket yöneticisive çal›flan› ile tan›flaca¤› için gereklidir.Asl›nda yapaca¤› denetimin verileri bukiflilerin çal›flmas› sonucu oldu¤u için,bunlarla iletiflimin iyi olmas› verilerinincelenmesinde, usulsüzlük ve hatalar›nbulunmas›nda kolayl›k sa¤layacakt›r.

Di¤er taraftan, ba¤›ms›z denetçi;dürüst, ad›nda da yer ald›¤› gibiba¤›ms›z ve tarafs›z olmal›d›r. Meslekiyetkinli¤i olan, mesleki standartlara veetik kurallara ba¤l› olarak çal›flabilenkifliler ba¤›ms›z denetçi olmal›d›r.Ba¤›ms›z denetim ço¤u zaman tak›mhalinde çal›flmay› gerektirir. Bu nedenletak›m çal›flmas›na yatk›n olunmal›d›r.Son olarak da denetim anlay›fl› art›kuluslararas› standartlara göreyap›ld›¤›ndan en az bir yabanc› dili EN‹Y‹ flekilde bilmek ve mobil olmakgerçekten sahip olunmas› gereken birözelliktir. Zihinsel mobilite, fizikselmobiliteden daha önemlidir.

Bu sektörde belli dönemlerde ciddianlamda yo¤unluk yaflanmaktad›r. Bunedenle, zevkli ve e¤lenceli olan bu ifl,ciddi çal›flma temposuna ayakuyduracak kiflilerin çal›flmas› gerekenbir meslektir. Y›lbafl›nda ço¤u kifli partivb. organizasyonlara kat›l›rken, birdenetçi müflterisinin deposundakiçimentolar› sayabilmektedir.

Ba¤›ms›z DenetçininSahip Olmas› Gereken

Özellikler

Nas›l Ba¤›ms›z DenetçiOlunur?

Denetim SektöründeKariyer Basamaklar›

Yeni mezunlar, ortalama 23-25yafllar›nda mezun olurlar. Buna göre,önlerinde yaklafl›k 40 y›l gibi bir çal›flmasüreleri vard›r. Bu nedenle, k›sa, ortave uzun vadeli kariyer hedeflerikoyarak çal›flma hayat›na bafllamalar›daha gerçekçi ve daha do¤ru olacakt›r.Bu sektörde kariyer basamaklar›flirketlerin befleri sermaye politikalar›naba¤l› olarak de¤iflmektedir.

Kariyerlerine denetim sektöründebafllayan yeni mezunlar, denetçiyard›mc›s› olarak bafllarlar. Dahasonras›nda denetçi, k›demli denetçi,bafl denetçi ve sorumlu ortak bafldenetçi gibi unvanlar› al›rlar.Yine flirketten flirkete de¤iflmeklebirlikte, bu sektörde genel kabul görendurum, ifle yeni bafllayanlar›n flirketortaklar› seviyesine kadar yükselmeolanaklar›n›n olmas›d›r. fiöyle ki, bilgi,beceri ve tecrübeleriyle ön planaç›kanlar bu sektörde yer alanflirketlerde ortak olabilirler.

Bu sektörde yükselme olanaklar›,sadece tecrübeye ba¤l› olmamakta,konu hakk›nda her geçen gün geliflenve de¤iflen dünyadaki bilgilerdenhaberdar olmaya ve ona göre hareketetmeye de ba¤l›d›r.

Di¤er taraftan, uluslararas› profesyonelhizmet veren denetim flirketleri,yurtd›fl›ndaki ofislerinde çal›flmaf›rsatlar› da sunmaktad›r. Yurtd›fl›ndakiofislerde çal›flma olana¤›, hem yurtd›fl›ifl tecrübesi kazand›r›yor hem deülkeye dönüflte bilgisini ispatlam›flbireyler olarak döndüklerinden bir ad›möne ç›k›yor.

Bu sektörde ö¤renmenin s›n›r› yoktur.S›n›r kifliye ba¤l›d›r. Her geçen günyeni fleyler ö¤renilir. Kendinigelifltirmeyi ve sürekli e¤itimi hayat›nauygulayanlar kariyer basamaklar›nadaha h›zl› bir flekilde geçerek hemmesleki tatmin hem de maddi tatminsa¤larlar.

Yeni TTK’yla birlikte bu sektörünöncüsü olan flirketler, ciddi anlamdayeni mezun al›mlar› gerçeklefltirecekler.Bu f›rsat› de¤erlendirmek yine sizlerinelindedir. Kariyerinizi bu sektördeflekillendirmek istiyorsan›z ve gelece¤insektörü oldu¤una inan›yorsan›z, hangis›n›fta olursan›z olun çal›flmalara biran önce bafllamal›s›n›z.

Unutmay›n; flans haz›r olana güler…

Kredi Derecelendirme ve Önemi

‹brahim HANER‹.Ü. Maliye 4. S›n›f

Toplum halinde yaflaman›n birgereklili¤ide bireylerin belirli konulardauzmanlaflmas›d›r. ‹ktisat bilimininkurucusu olarak görülen Adam Smith’egöre de bireyler belirli alanlardauzmanlaflmal›d›r çünkü belirli bir alandauzmanlaflma hem üretimi hem deüretimin kalitesi artt›r›r. Di¤er önemlibir konu bireylerin rasyonel davrand›¤›varsay›m›,kifliler kendilerine en fazlafayda sa¤layan seçene¤i seçmelidirler.‹flte iktisattaki bu iki önemli konuyaz›m›z›n konusu olan krediderecelendirme kurulufllar›n›n varl›¤›n›aç›klamakta.

Finansal piyasalar bilindi¤i gibi karmafl›kbir yap›ya sahiptirler. Finansalpiyasalar›n karmafl›kl›¤› doyay›s›ylayat›r›mc›lar tam bilgiye sahip de¤ildirler.Bu da piyasa aksakl›¤›na neden olansebeplerden asimetrik bilgi sorununudo¤urmaktad›r. Yat›r›mc›ya yolgösteren kifliler veya kurumlar bualanda uzmanlaflm›fl ve karmafl›kfinansal olaylar› basite indirgererekyat›r›mc›ya sunan ve yat›r›mc›yayat›r›mlar›nda kolayl›k sa¤layan taraft›r.Di¤er taraftan finansal piyasalar›nkarmafl›kl›¤›ndan kurtulmufl olanyat›r›mc› kendisi için en karl› yat›r›m›yapabilir. Kredi derecelendirmekurulufllar› iflte tamda bu noktadaortaya ç›kmaktad›rlar ve yat›r›mc›yayol göstermektedirler.

Kredi derecelendirmesi bir flirketin veyaülkenin mali yükümlülüklerinizaman›nda ve tam olarak yerine getiripgetiremeyece¤inin ölçülmesidir. Krediderecelendirme kurulufllar› flirketlerinve ülkelerin geçmifllerini ve içindebulunduklar› durumu de¤erlendirerekraporlar haz›rlamakta ve bu raporlara

göre kolay anlafl›lmas› için ne anlamageldi¤i belirli olan sembollerle bunlar›sunmaktad›rlar. Uluslararas› tan›nm›flüç büyük kredi derecelendirme flirketivard›r bunlar; Standard&Poor’s,Moody’s ve Fitch dir.

Kredi derecelendirme kurulufllar›n›nfinansal piyasalar› gelifltirmek,ekonomik istikrar› sa¤lamak, fleffafl›¤›artt›rmak, riskleri azaltmak, yat›r›mc›yayol göstermek, borçlanan kesim içindaha ucuza fon bulma gibi ekonomiye,flirketlere ve bireylere birçok katk›s›vard›r. Ancak son y›llarda bukurulufllar›n ekonomilere veyat›r›mc›lara katk›lar›ndan daha çokzararlar› tart›fl›lmakta. Özellikle 2008Mortgage krizi öncesinde yüksek risklimenkul k›ymetlere verdikleri yüksekratinglerin cevab› hala verilmifl de¤ildir.Goldman Sachsve, Morgan Stanley gibikurulufllar›n krizin patlak vermesininhemen öncesindeki yüksek ratinglerikredi derecelendirme kurulufllar›ndakianalistlerinin acaba ifllerinibilmediklerini mi, yoksa bu kurulufllaracaba baz› kesimler taraf›ndankullan›l›yor mu, gibi sorular›aklagetiriyor. Bu kurulufllar›n 2008 krizininpatlak vermesinde kilit rolleri vard›r.2008 krizi öncesi fleffafl›¤› sa¤lamagörevlerinin aksine bu kurulufllar krizinnedenlerinin üstlerini örtmüfllerdir.Özellikle 2008 krizindensonra globalekonomiyezarar› trilyon dolarlar› bulankrizin derinleflmesinde ki katk›lar›dolay›s›yla bu kurulufllar›n denetimiüzerine dünya genelinde tart›flmalarbafllam›flt›r.

Kredi derecelendirme kurulufllar›n›nelefltirildi¤i di¤er bir nokta ise bukurumlar›n ekonomik kriz s›ras›nda

Zaten alarm içinde olan ekonomiler ülkelerinkredi notlar›n›n düflürülmesi ile daha da panikdurumuna düflmekteler. Kredi derecelendirmekurumlar› böylece ekonomik istikrara katk›dabulunmak yerine istikrars›zl›klar› artt›rmaktalar.

36


ülkelerin notlar›n› düflürmeleriyle krizden ç›kmayakatk› sa¤lamak yerine krizi daha daderinlefltirmeleridir. Zaten alarm içinde olanekonomiler ülkelerin kredi notlar›n›n düflürülmesiile daha da panik durumuna düflmekteler. Krediderecelendirme kurumlar› böylece ekonomikistikrara katk›da bulunmak yerine istikrars›zl›klar›artt›rmaktalar.

Kredi derecelendirme kurulufllar›n›n verdi¤iratinglerin, raporlar›n ve aç›klamalar›n ekonomiketkileri ile birlikte siyasi ve politik sonuçlar› daolabilmekte. Kredi notlar›n›n ülkeler aç›s›ndan önemiyüksek kredi notlar› alarak borçlanma maliyetlerinidüflürmek,yabanc› yat›r›mc›y› kendine çekmek veiktidardaki siyasetçilerinde hedefi popülariteleriniartt›rmak. Ülkelerin kredi notlar›n›n yükselmesi oülkeye olan risk alg›s›n›n düflmesine ve devletinihraç etti¤i kâ¤›tlar›n faiz oranlar›n› düflürerekborçlanma maliyetlerini düflürmekte ve bununlabirlikte risk alg›s›n›n azalmas›yla ülkeye yabanc›sermaye giriflide artmakta böylece büyüme oranlar›artmakta bunun tam tersi ülkenin kredi notlar›n›ndüflürülmesi dolayl› olarak büyümeyiyavafllatabilmekte bu da iktidardaki siyasileri zorduruma düflürebilmekte. Böylece krediderecelendirme kurulufllar› verdikleri notlarlaülkelerin siyasetinide etkileyebilmekte. Bunun sonörne¤ini Fransa’da görebiliriz S&P’nin 13 Ocak daFransa n›n notunu indirmesi Fransa da yaklaflanseçimlerde Sarkozy’yi zor duruma düflürmüfltür.

Bu kurulufllar bu güçlerinin fark›ndal›¤› ile bazensiyasileri etkileyebilmekte bunun örne¤inide yineAvrupa da ki borç krizinde gördük. Avrupa dasiyasilerin krize karfl› acil önlem almalar› konusundauyaran Standart and Poor’s krize karfl› acilen önlemal›nmamas› durumunda birçok Avrupa ülkesininkredi notlar›n› düflürebilece¤ini aç›klamas› Avrupa’daliderleri harekete geçirmifl ve ard› ard›na krize karfl›al›nabilecek önlemler tart›fl›lm›flt›. Krediderecelendirme kurulufllar›n›n dünya genelinde bukadar etkin olmalar› siyasileri ve politika yap›c›lar›dabu kurumlar üzerinde etkin olmaya itebilmekte. Bugibi geliflmeler kredi derecelendirme yapankurumlar›n tarafs›zl›¤›na darbe vurmakta ve bunlar›netkin çal›flmas›n› engellemekte.

Sonuç olarak ekonomiye istikrar kazand›rmak,finansal piyasalar› gelifltirmek, yat›r›mc›ya yolgöstermek, fleffafl›¤› artt›rmak,derecelendirilenflirketlerin piyasada güvenirli¤ini artt›rmak,gelecekteki risklere karfl›l›k piyasa aktörleriniuyarmak gibi amaçlarla çal›flmas› gereken kredi

derecelendirme flirketleri bu amaçlardan sapm›fltarafs›zl›klar›n›, güvenirliklerini fleffafl›¤›n› yitirmifldurumdalar. Ve kredi derecelendirme kurumlar›verdikleri notlar›n, yay›mlad›klar› raporlar›n›n veaç›klamalar›n›n tavsiye niteli¤inde olmad›¤›n›belirterek üstlerindeki sorumlulu¤uda atmaktad›rlar.Bütün bu geliflmeler bu sektörde acil reformlar›gerektirmektedir. Bu reformlar›n nas›l olmas›gerekti¤ide önemli bir konudur. Bu reformlar›n;

-Büyük ço¤unlu¤u 3 büyük kredi derecelendirmekuruluflunun elinde olan piyasada rekabeti artt›r›c›ve yeni kurulufllar›n sektöre girmesini teflvik etmek-Derecelendirme flirketlerinin vermifl olduklar›notlar›n ve raporlar›n›n etkin flekilde ancak krediderecelendirme flirketlerinin ba¤›ms›zl›klar›na zararvermeyecek flekilde denetimi

-Derecelendirme sistemlerinin son dönemdeyaflanan örneklerde görüldü¤ü üzere büyüksapmalar yapt›¤› gerçe¤inden hareketle yeni veetkin metadolojilerin gerçeklefltirilmesi fleklindeyap›lmas› ilk olarak akla gelen reformlardansay›labilir.

Ve son olarak Türkiye menfleili uluslararas› arenadaetkin bir kredi derecelendirme flirketi kurmakamac›nda olmal› ve bir an önce harekete geçmeliyiz.Yoksa tarafs›zl›klar› tart›flmal› olan bu kurulufllar›nnotlar›na boyun e¤mekten baflka yapabilecek birfleyimiz yok.

37


Aral›k

Van'a ba¤l› Tabanl› köyünde 7.2 büyüklü¤ünde bir deprem meydana geldi.Libya’n›n firari lideri Muammer Kaddafi öldürüldü.Serbest piyasada dolar 1.9050 lira seviyesine ulaflarak Türk Liras›karfl›s›ndaki tarihi rekorunu k›rd›.Merkez Bankas›, Türk liras› yükümlülükleri için tesis edilmesi gerekenzorunlu karfl›l›klar›n yabanc› para olarak tutulabilecek k›sm›na iliflkin üsts›n›r› yüzde 10'dan yüzde 20'ye yükseltti.

Kas›m

Ekim• TÜFE AYLIK% 3.27• TÜFE YILLIK%7.66












Yunanistan Maliye Bakanl›¤›, AB mali yard›m›n› referanduma götürme plan›ndan vazgeçildi¤ini aç›klad›.Türkiye'nin cari ifllemler hesab› aç›¤›, bu y›l›n ocak-eylül döneminde, geçen y›l›n ayn› dönemine göre yüzde 100,7artarak, 60 milyar 656 milyon dolar oldu.Japonya'n›n iki büyük borsas› Tokyo Stock Exchange (TSE) ve Osaka Securities Exchange (OSE) birleflme karar› ald›.‹stanbul Büyükflehir Belediyesinin 2012 y›l› konsolide bütçesi 19 milyar 445 milyon 178 bin lira olarak belirlendi.Büyükflehir Belediyesi bu bütçesiyle 18 bakanl›¤›n bütçesini geride b›rakt›.Fitch, Türkiye'nin kredi not görünümünü “pozitif”ten “dura¤an”a çevirdi.Seslendirme sanatç›s›, tiyatrocu 'Kurtlar Vadisi' dizisinde 'Laz Ziya' karakteriyle haf›zalara kaz›nan ‹stemi Betil Öldü.Global krizin en çok vurdu¤u ABD ve AB, yeni y›la girerken global piyasalardaki atefli söndürmek Avrupa MerkezBankas› (ECB) ve ABD Merkez Bankas› (Fed), ‹ngiltere, Kanada, Japonya ve ‹sviçre merkez bankalar›yla birliktehareket ederek, dolar likiditesi sa¤lama karar› ald›.

ABD'nin bütçe aç›¤› art arda üçüncü y›lda da 1 trilyon dolar› aflt›.Nobel Ekonomi Ödülü'nü ABD'li ekonomistler Thomas Sargent ve Christopher Sims paylaflt›.Türkiye otomotiv pazar›, 2010 y›l›nda ulaflt›¤› 790 bin adetlik tüm zamanlar›n sat›fl rekoruna yaklaflt›.31 Ekim 2011 BM taraf›ndan dünya nüfusunun 7 milyara ulaflt›¤› sembolik tarih olarak seçildi.UNESCO 107’ye karfl› 14 oyla Filistin’i üye kabul etti.

Kamuoyunda ''flike yasas›'' olarak bilinen ve flike cezalar›nda indirim öngören kanun, Resmi Gazete ‘de yay›mlanarakyürürlü¤e girdi.TBMM Baflkanl›¤› ‹dari Teflkilat› Kanun Teklifi’nin kabulüyle Meclisteki askeri birli¤in görevi sona erdi.YÖK Genel Kurulu, üniversiteye girifl s›nav›ndaki katsay›y› kald›rd›.Türkiye ekonomi y›l›n üçüncü çeyre¤inde yüzde 8,2 büyüdü. Türkiye, bu oranla Çin'den sonra dünyan›n en h›zl›büyüyen ikinci ekonomisi oldu. Milli gelir 957.3 milyar dolar, kifli bafl›na düflen gelir ise 10 bin 761 dolara ç›kt›.ABD resmen Irak Savafl›’na son verdi.1915 olaylar›na iliflkin Ermeni iddialar›n› reddetmeyi suç sayan yasa teklifi Fransa Meclisi Genel Kurulu’nda kabul edildi. Filipinler’de Washitorpik f›rt›nas› 1500 kiflinin ölümüne neden oldu.‹.Ü. Maliye Kulübü taraf›ndan “SEKTÖRLER‹ TANIYALIM” ad› alt›nda flu etkinlikler yap›ld›:

“‹MKB” gezisi“Ulaflt›rma ve Lojistik” konferans›“Bankac›l›k” söyleflisiUzmanlarla Söylefli: “ Yat›r›m Yap›yorum”


38


‹nsan› Hat›rlayan ‹ktisat


Levent C‹V‹L‹.Ü. ‹ktisat 2. s›n›f

‹ktisat biliminin matematikleyo¤unlaflan iliflkisi, iktisad›n kurumsalve tarihsel yönünün ihmal edilmesineyol açm›fl ve iktisat, s›n›rland›r›c›varsay›mlarla oluflturulmuflmatematiksel modellerile aç›klanmayabafllanm›flt›r. Oysa iktisat d›fl›ndakipsikoloji, antropoloji, sosyoloji gibi insandavran›fl›n› inceleyen sosyal bilimlerdenelde edilen bulgular, insan›n iktisadîmodellerde varsay›ld›¤›ndan farkl›özellikleri oldu¤unu ve farkl› davran›flbiçimleri sergiledi¤ini göstermektedir.Bu nedenle son y›llarda iktisadîmodeller, di¤er sosyal bilimlerdeki,özellikle psikoloji alan›ndakiçal›flmalardan elde edilen bulgularladesteklenmeye çal›fl›lmaktad›r.‹ktisat ve psikoloji bilimlerine bak›ld›¤›zaman her ikisinin de ilgi alanlar›n›ntemelinde insan›n yatt›¤› görülmektedir.‹ktisat bilimi insan›n ekonomik tercihlerive seçimleriyle ilgilenirken psikolojibilimi insan davran›fllar› ve budavran›fllar›n nedenleriyleilgilenmektedir. Bunun sonucundaiktisat literatüründe, psikoloji vesosyoloji biliminin karar alma süreçleriile ilgili teori ve bulgular›ndanetkilenilerek yeni bir araflt›rma alan›olarak davran›flsal iktisat do¤mufltur.

Davran›flsal iktisat, insanlar›n iktisadîtutum ve davran›fllar› hakk›ndadeneysel ve günlük hayat tecrübelerinedayanan veriler ›fl›¤› alt›nda analizleryapmaktad›r. Göreceli olarak k›sasürede davran›flsal iktisat genifl orandaiktisad›n ve benzer alanlar›n›n altkonular›n› etkilemifltir.

E¤er iktisad› anlamak istiyorsak onuniçindeki bireyin davran›fl›n› anlamam›zgerekmektedir.

‹ktisadi düflünenin evrimiyle birliktepsikolojinin de¤iflen rolleri

‹ktisad›n temelleri, 18. Yüzy›ldan öncemerkantilistler ve fizyokratlartaraf›ndan at›lm›flt›r. Ticari kapitalizme

uygun bir görüflle merkantalizm parayave d›fl ticarete önem vermifltir. Paran›nkayna¤› d›fl ticaret fazlas› ve dolay›s›ylasömürge hareketleriydi. Ticaretedayanan ve böyle bir iktisadi düzenindevlet taraf›ndan desteklenmesi veticaretin devletin askerlerince güvencealt›na al›nmas› da bu dönemin bafll›caözelli¤iydi.

Klasik iktisatta psikoloji

Klasik iktisatç›lar devletin ekonomiyemüdahalesinin olmamas› gerekti¤ini,serbest piyasaya yap›lacak hermüdahalenin sistemin iflleyiflinibozaca¤›n› düflünüyorlard›. Devletsadece s›n›rl› bir biçimde sisteminkorunmas›na yard›mc› olmal›yd›.Klasik iktisat, psikoloji ile yak›ndanilgilenmifltir. Adam Smith, David Humeve Jeremy Bentham bireylerin iktisadialandaki davran›fllar›n›n temellerinipsikolojiden yararlanarak aç›klamayaçal›flm›fllard›r.

Neo-klasik iktisatta psikoloji

Neo-klasik sentez, iktisada mikro bazdaiyilefltirmeler getirmifltir. Özelliklebireylerin tercih ve davran›fllar›

Erken Kurumsal iktisatç›lar,iktisadî davran›fllar› analiz etmekiçin psikolojideki içgüdü teorisininönemi üzerinde durmufllard›r.Özellikle Thorstein B. Veblen,Wesley C. Mitchell veCarletonParker ekonomik olgular›aç›klamak için içgüdü teorisi ileilgili bilimsel çal›flmalaryapm›fllard›r.

39

40


41


üzerinde durmufl, emek-de¤er teorisini elefltirerekmallar›n insanlara sa¤lad›¤› fayda ile de¤erininolufltu¤unu savunmufllard›r.

Erken neo-klasik iktisatta psikoloji

Erken neo-klasik iktisat da klasik iktisat gibi psikolojikkonulara önem vermifltir. Neo-klasik iktisad›n enönemli bulgusu marjinal faydad›r. Bu kavram›ntemellerini, psikolog ErnstWeber ve GustavFechner’in görüflleri oluflturmaktad›r.

William StanleyJevons, Carl Menger ve LeonWalrasbirbirlerinden habersiz olarak ayr› ayr› ülkelerdeBentham’›n fayda yaklafl›m›n› yenidenbiçimlendirerek marjinal fayda kavram›n› ortayaatm›fllard›r.

Bu çal›flmalar›n ortak noktas›, de¤iflim de¤erinibelirleyen etkenin üretim maliyeti de¤il, marjinalfayda oldu¤unu öne sürmeleri ve teorilerini bireyseldavran›fl›n zevki maksimize, ac›y› minimize etmearay›fl›na dayal› hazc› psikoloji temelleri üzerinekurmalar›d›r.

Matematikçi okul, son birimin yarar›n› matematikselformüllere ba¤lamaya çal›fl›rken; psikolojik okul,bu yarar› tüketicinin ruhsal e¤ilimlerine göreölçmeye yönelik çal›flmalar yapm›flt›r.

Savafl sonras› neo-klasik dönem: iktisad›npsikolojiden uzaklaflmas›

‹kinci dünya savafl› sonras› neo-klasik iktisatta,1930’lar›n ortalar›ndan 1950’lerin ortalar›na kadar,psikolojinin iktisadî analizlerdeki önemi giderekazalm›flt›r. VilfredoPareto ile kardinalizmdenordinalizme geçilmesi ile bafllayan Pareto’cuDönüflüm John Hicks, Roy George Allen ve PaulSamuelson ile devam etmifl, rasyonel seçimlerprensibinin iktisat teorisinde temel al›nmas›ylapsikolojik konular ekonomiden elimine edilmifltir.

1940’l› y›llarda, iktisadî analizlerde a¤›rl›kl› olarakmatematik kullanan modeller içine s›k›flt›r›lan insan,karmafl›koptimizasyon problemlerini baflar›ylaçözen ultra-rasyonel bir varl›k haline getirilmifl vebunun sonucunda 1950’lerde iktisadî analizlerderasyonel seçim teorisi, risk ve belirsizlikleu¤rafl›lmaya bafllanm›flt›r.

Neo-klasik iktisada karfl› iktisatta psikolojikyaklafl›mlar

Yirminci yüzy›l›n bafllar›nda, neo-klasikteorinininsan›n seçim davran›fl›n› tan›mlamakta yetersizkald›¤›, çözümün psikolojik inand›r›c›l›k ilebulunabilece¤i tart›fl›lmaya bafllanm›flt›r. Bukapsamda kurumsal iktisad›n ve Keynesyen iktisad›nrolü büyüktür.

Erken Kurumsal iktisatç›lar, iktisadî davran›fllar›analiz etmek için psikolojideki içgüdü teorisininönemi üzerinde durmufllard›r. Özellikle ThorsteinB. Veblen, Wesley C. Mitchell ve CarletonParkerekonomik olgular› aç›klamak için içgüdü teorisi ileilgili bilimsel çal›flmalar yapm›fllard›r. ClarenceAyresve Morris A. Copeland gibi kurumsalc›lar, içgüdüteorisini elefltirmifllerdir.

Böylece birçok kurumsal iktisatç›, iktisatta insanunsuruna alternatif bir teori infla etmek içingünümüz yaklafl›m›ndaki gibi davran›flsalc›l›¤akaym›flt›r.

Keynes’e göre ordinalizmden iki flekilde sapmaolmaktad›r: Birincisi, gerçek davran›fl›n beklenenfayda modeli ile aç›klanamayaca¤›n› önermesi;ikincisi ise iktisadî davran›fl›n güdüsü hakk›ndakidüflüncesidir. Keynes tüketim e¤ilimi ve giriflimcilerinhayvani içgüdüleri gibi kavramlarla psikolojikkonulara girifl yapm›flt›r. Keynes’e göre iktisadîkararlar, yat›r›mc›n›n ve giriflimcinin para kazanmah›rs›n› simgeleyen hayvani içgüdü sonuncundaal›nabilmektedir.

Keynes, örtülü olarak, toplumda di¤erkamduygular›n güçlü oldu¤unu ve kamu görevlilerininpiyasada faaliyette bulunan müteflebbislerden daharasyonel ve erdemli davranarak kamu yarar›n›maksimize edeceklerini varsayarak, teorisindepsikolojik kavramlara yer vermifltir.

Davran›flsal iktisad›n ortaya ç›k›fl›

HerbertSimon’un ortaya att›¤› s›n›rl› rasyonellikkavram› büyük önem tafl›r. S›n›rl› rasyonellikkavram›, bireylerin sadece belli bir ölçüde rasyonelolabilece¤ini anlat›r. ‹lk kez 1957’de ortaya at›lanbu kavram Katona, Scitovsky, Leibenstein gibiiktisatç›lar›n iktisad›, psikolojiye yaklaflt›rmalar›nada önayak olmufltur.

Eski davran›flsal iktisatç›lar

Birinci dalga davran›flsaliktisatç›lar›n ortak noktas›,geleneksel iktisad›n yetersiz oldu¤udüflüncesi ile geleneksel iktisadapsikoloji içerikli alternatif birmodelleme oluflturma amac›ndaolmal›d›r.

Geleneksel iktisatç›lar faydamaksimizasyonundan yolaç›karken, eski davran›flsal iktisatç›lardavran›fllar› do¤ru olaraktan›mlayan ampirik kanunlar›bulmaya yönelmifllerdir. Neo-klasikiktisatç›lar rasyonalite ile fayda vekar maksimizasyonunu incelerkendavran›flsal iktisatç›lar neo-klasikvarsay›mlar›m içindeki gerçekdavran›fllar› incelemifllerdir.Geleneksel iktisatç›lar veri olanalternatifleri ve bilinen sonuçlar›ele al›rken eski davran›flsaliktisatç›lar fayda fonksiyonununiçeri¤i ve flekli hakk›nda ampirikdelilleri ele alm›fllard›r. Ancak 1950’live 1960’l› y›llarda flekillenen eskidavran›flsal iktisat dikkat çekiciolmakla beraber iktisad›n temelyönünü de¤ifltirememifltir.

Yeni davran›flsal iktisat

Yeni davran›flsal iktisatç›lar,geleneksel iktisad›n yöntemleriyledaha fazla deneysel alternatiflerlebireysel karar alman›n basit iktisadîmodelini gelifltirmeyeçal›flm›fllar›d›r. Böylece psikolojidenyöntem ve fikirlerin kat›l›m› ile

iktisad› analiz eden davran›flsaliktisat sayesinde Pareto’cuDönüflüm’e karfl› devrim yap›lm›flt›r.Yeni davran›flsal iktisad›n öncüleriaslen biliflsel psikolog olanAmosTversky ve DanielKahneman’d›r. Daniel Kahnemanve AmosTversky’nin davran›flsaliktisatla ilgili çal›flmalar› temeldeüç k›sma ayr›lmaktad›r.

‹lk olarak insanlar›n belirsizlikalt›nda karar almas›nda etkili olan,sübjektif olas›l›kl› k›sa yollar› vebiliflsel yanl›l›klar› incelemifllerdir.‹kinci olarak beklenti teorisinigelifltirerek beklenen faydateorisinin baflar›s›zl›klar›n›göstermifller, insan›n zevk veseçimlerinin, risk alt›nda kararverifllerinin flimdiki duruma ve baz›referans noktalar›na ba¤l› oldu¤unubelirtmifllerdir. Son olarakçerçeveleme etkisini araflt›rm›fllarve problemin yap›s›n›n insan›nseçimini etkiledi¤ini göstermifllerdir.Kahneman 2002 y›l›nda NobelEkonomi Ödülü’nü kazanm›flt›r.

1980’li ve 1990’l› y›llarda yap›lantüm çal›flmalarla, geleneksel iktisatteorisinin kabul etti¤i rasyonalitevarsay›m› psikolojik unsurlarla testedilerek, s›n›rl› rasyonaliteninortaya ç›kmas›na neden olananomaliler, inan›fllar, yanl›l›klar ilemotivasyon ve mutluluk gibikonular, iktisatta tasarruf, emekpiyasas›, tüketici seçimleri ve finansalan›na uygulanm›fl ve davran›flsaliktisad›n kurumsallaflmas›sa¤lanm›flt›r.

Bir Kaplumba¤a Öyküsü

Murat YAVUZ‹.Ü. Maliye Bölümü4. S›n›f

Zaman›nda dünyada en çok sat›lan araba,flu s›ralar ise en çok sat›lan arabalars›ralamas›nda 4. S›rada olan VolkswagenBeetle... Volkswagen Beetle’ ›n çeflitliülkelerde ne ile özdeflleflti¤ini ve anlam›üzerinde durmak gerekirse flöyle bir listekarfl›m›za ç›k›yor; Türkiye de kaplumba¤aveya tosba¤a, Almanya da böcek, Polonyada kambur.

Volkswagen’in kelime anlam›ysa halkarabas›d›r. Volkswagen sembolünü kale, suve kurt simgelerinden almaktad›r.Sembolünü bu simgelerden almas›n›nsebebiyse kale kadar sa¤lam, su gibi ak›c›ve kurt kadar sad›k olmas›d›r.

Volkswagen Beetle 1938ve 2003 y›llar› aras›ndaüretimi yap›lm›fl vesat›lm›flt›r. Araç, ilk defaAdolf Hitler’in iste¤iüzerine ilerleyen y›llardaPorsche firmas›n›nkurucusu olanFerdinandPorsche taraf›ndanüretilmifltir. ‹lküretilenkaplumba¤alarsavaflta kullan›lmaküzere basit bir flekilde

dizayn edilmiflve kullan›lm›flt›r. Basitbirflekilde dizayn edilmesindeki amaç olabilecekmekanik sorunlar› s›f›ra indirmektir.Karakteristik e¤imli bir buruna ve arkayap›ya sahip olmas› al›fl›lmad›k bir görüntüortaya ç›karm›flt›r. Buradaki amaç iseakranlar›na göre daha sa¤lam bir arabayapabilmektir.

Volkswagen’i di¤erarabalardan ay›ran birbaflkafark› isemotorununarkada olmas›d›r. Bununnedeni ise yol tutuflunu en iyiseviyeye ç›karmakt›r. Araban›nen büyük özelliklerindenbiriside o zamanki havaflartlar›n›n olumsuz olmas›

nedeniyle so¤uk havalara karfl› dayan›kl›olarak tasarlanmas›d›r. ‹flte bu özelliklerinisayd›¤›m araban›n meydana gelmesindekien büyük sebep savafl y›llar›nda Hitler’in ikiyetiflkini ve üç çocu¤u saatte 100 km h›zlabir noktadan di¤erine götürebilecek ve sekizayl›k maaflla al›nabilecek bir araba yapmaiste¤inden do¤mufltur.

Savafl y›llar›n kaplumba¤an›n yol versiyonuseçkin Naziler için üretilmiflti. Senelergeçtikçe kaplumba¤a üretimi artt› öyleki1954 y›l›nda bir milyonuncu otomobilbanttan indirildi. Ça¤dafllar› ilek›yasland›¤›nda hem ekonomisi hem deperformans› üstün kal›yordu. Motorlar hiçtereddüt etmeden çal›fl›yordu. Enönemlisikullan›m› ve bak›m› oldukça zevkli veekonomikti. 1960’l› y›llarda baflar›l›reklamlarla güvenilir ve sa¤lam oluflunedeniyle onbefl milyondan çok satarakFord model t’nin sat›fl rekorunu ele geçirerek1. s›raya oturdu. 1992 y›l›nda bu rakamyirmibir milyonu geçmifltir.1970 y›llar›nortalar›nda Volkswagen kaplumba¤an›nsat›fl› düflmeye bafllam›fl ve tekrarcanland›r›lmaya çal›fl›lsada baflar›l›olunamam›flt›r. 1974’de selefi olanVolkswagen Golf’ün üretimine bafllan›r.2003 y›l›nda 21.529.464’üncü Volkswagenkaplumba¤a üretilmifltir. 2012 y›l›ndaVolkswagen New Beetle olarak Volkswagenkaplumba¤an›n yeni flekliyle piyasayayeniden sunulmak üzere haz›rlanm›flt›r.

1970’li y›llarda Herbie adl› sinema yap›t›ndabir Volkswagen kaplumba¤an›n baflroldeolmas› arac›n bir efsane olmas›na yard›mc›olmufltur. Volkswagen kaplumba¤an›nba¤›ml›lar› oluflmakta bu nedenle fansayfalar› artmakta kulüpleri kurulmakta vesadece kaplumba¤alar›n kat›labildi¤iyar›flmalar düzenlenmektedir. Günümüzdesay›s› gittikçe azalmakta olan Volkswagenkaplumba¤a tarihi incelendi¤inde birçoktarihi olaya tan›kl›k etmifltir. fiekli, yap›s› vekendine özgü mizac›yla geleneksel bir kültürhaline gelmifltir.

42


E-Ticaret ile ilgili Veriler


Ömer ÇANAKÇI‹.Ü. Maliye Bölümü

4. s›n›f

BKM verilerine göre 2011 y›l›nda, yerli veyabanc› kartlar›n yurtiçi kullan›m›ndando¤an e-ticaret hacmi yaklafl›k 22,9 MilyarTL olarak gerçekleflti.

2010 y›l›nda 15,2 Milyar TL olan hacim,nominal (aç›klanan) de¤erlere görehesapland›¤›nda 2011 y›l›nda yüzde 50artm›fl görünüyor.

Ülkemizde 2011 y›l›nda 15 Milyon TL’ye yak›nparay› internet üzerinden harcad›k.

2020 y›l›nda ön görülen rakam y›ll›k 100Milyar TL e-ticaret harcamas›.

Kalk›nma Bakanl›¤› Bilgi Toplumu Dairesitaraf›ndan haz›rlanan Bilgi Toplumu‹statistikleri (2011) verilerine göre,Türkiye’deher 3 kiflide biri düzenli olarak internetkullan›rken, hanelerde bilgisayar bulunmaoran› yüzde 44,2 olarak belirlendi. ‹nternetkullan›m›ndaki bu art›fl e-Ticaret ifllemlerinede büyük ölçüde yans›maya bafllad›. 2005y›l›nda 1.38 Milyar Lira seviyesine olane-Ticaret hacmi geçen y›l 15 Milyar 225Milyon Liray› gördü. Merkezi kamukurumlar› ise biliflim yat›r›mlar› için 2011y›l›nda 2 Milyar Liray› aflk›n ödenek ay›rd›.

Türkiye’de internetten al›flverifl yapanlar›nsay›s› 4,2 Milyon kullan›c›, en fazla sat›lanürün grubu ise yüzde 27,5’lik oranla uçakbileti ve tatil amaçl› yap›lan otelrezervasyonlar› olarak görülüyor. En fazlasat›lan ürün gruplar›ndan ilk üçe giren ikikategori ise söyle; Elektronik aletler (ceptelefonu dâhil) ve giyim/aksesuar, kozmetikürünleri.

E-ticaret hacmindeki y›ll›k reel art›fl sa¤dakigrafikten de görülece¤i gibi 2006 y›l›ndanitibaren bir önceki y›la göre yüzde 58 artm›flve art›fl oranlar› 2007’de yüzde 112, 2008’deyüzde 49, 2009’da yüzde 6, 2010’da yüzde39 ve 2011’de yüzde 36 olarakgerçekleflmifltir.

Bu analizlerde de ayl›k ve dönemsel e-ticaret hacimleriyle ilgili verilerin reelde¤erleri baz al›nm›flt›r. Ayl›k dalgalanmalar›gösteren yandaki grafikte ise son 7 y›l›nayl›k dalgalanmalar›n›n birbirine oldukçaparalel seyretti¤i görülüyor. Özellikle sony›llar dikkat çekici bir biçimde benzerlikgösteriyor.

BKM sitesinde yay›nlad›¤› bas›nbültenlerinde kredi kartlar› ile Türkiye’dee-ticaret sitelerinden yap›lan harcamalar›nsektörel da¤›l›m› olarak üç alt k›r›l›mverilerini sunmaktad›r. Bunlar hizmetsektörü, havayollar›, elektronik eflya vebilgisayar.

Aral›k 2011 araflt›rmas›na göre Türkiye’dedahil olmak üzere Avrupa’da toplam 381milyon internet kullan›c›s› bulunuyor.Türkiye Avrupa tekil ziyaretçi say›s›s›ralamas›nda alt›nc› s›rada yer al›yor.Türkiye’de 15 yafl üstü 23.3 milyon tekilinternet kullan›c›s› var.

Türkiye’deki ziyaretçiler internette aydaortalama 33.7 saat zaman geçiriyor.Türkiye’deki internet kullan›c›lar› ortalama3 bin 974 sayfa görüntülüyor.

Aral›k 2010’da 22,5 milyon olan 15 yafl üzeriinternet kullan›c›s›ndan 7,49 milyonu bankasitelerini ziyaret ederken, 2011’in Aral›kay›nda bu rakamlar›n 23,3 milyonakullan›c›ya karfl›l›k, 9,47 milyon bankaziyaretçisine yükselmifl.

En çok ziyaret edilen banka s›ralamas›ndaise ilk s›ray› 3,62 milyon ziyaretçiyleGaranti.com.tr alm›fl. ‹kinci s›radaisbank.com, üçüncü s›rada ise Akbanksiteleri gelmifl. ‹lk 3 s›radaki siteler toplamtrafi¤in yüzde 87’sini çekmifl.

Avrupal› internet kullan›c›lar›n›n yaklafl›kyüzde 50’sinin online gazeteleri ziyaretetti¤ini söylüyor. Listede Hürriyet.com.trve Milliyet.com.tr bulunuyor.

Türkiye’den listeye giren Hürriyet 10,4milyon ziyaretçi ile yine 3. s›rada geliyor.Milliyet ise Bild.de’nin küçük bir farklaarkas›nda kal›yor ve 9,6 milyon ziyaretçiile 5. s›radaki yerini koruyor. Alt s›ralardaFransa, ‹spanya ve Rusya’dan gazetelerbulunuyor.

43

2006

2012

20072008

2009

20102011

E-ticaret hacmindekiy›ll›k reel art›fl›

Hürriyet ve Milliyet’in toplam ziyaretçi say›s›20 milyon

Yaz›n en s›cak ay›nda internette toplam 45,3 milyardakika geçirdi¤imizi paylafl›yor. En çok vakit harcad›¤›m›zsitenin 13,1 milyar dakika ile Facebook.com var. Facebookinternette geçirdi¤imiz tüm zaman›n yaklafl›k yüzde30‘una denk düflüyor.

2009 – 2011 y›llar› aras›ndaki e-ticaret ifllem adedi vecirosu de¤iflimi afla¤›da inceleyebilirsiniz.

Ayn› dönemde banka kartlar›ndan yap›lan ifllem adedi1 milyar 69 milyon adedi bularak, 255 milyar TL’lik hacmeulaflt›. Geçti¤imiz y›l›n ayn› dönemiyle k›yasland›¤›ndaysabanka kartlar›n›n ifllem adedinde yüzde 15 oran›nda art›flkaydedildi.

Rapora göre Türkiye’deki kredi kart› say›s› 51 milyon360 bin 809 adet, banka kart› say›s› 81 milyon 879 bin926 adet, otomatik vezne makinas› (ATM) say›s› 32 bin462 adet, sat›fl noktas› terminali (POS) say›s› ise 1 milyon976 bin 843 adet olarak aç›kland›.

Facebook aktif kullan›c› say›s› 800Milyondan fazla. 200 Milyonu 2011tarihinde üye oldu.

Bir facebook kullan›c›s› ortalama olarak 130arkadafla sahip ve be¤endi¤i sayfa, etkinlik, grup say›s›80. Tüketicilerin %77’si markalar›n facebook üzeridenpaylaflt›¤› postlar› ve güncellemeleri görerek etkileflimegeçiyor. Tüketicilerin %56’s› markalar›n facebook fansayfas›n› be¤endikten sonra arkadafllar›na tavsiye ediyor.

Tüketicilerin be¤enmelerindeki sebep :1-Marka müflterisi olmalar› %58,2-Markadan indirim ve promosyon almak istemeleri %57.

Her hafta facebookta 3.5 milyardan fazla içerikpaylafl›l›yor.(web link, yeni hikaye, blog postlar› vs.)

Twitter 100 Milyon aktif kullan›c›ya sahip.Pazarlamac›lar›n %34’ü stratejilerinde twitter› kullanarakde¤iflimfller ve ifl gelifltirmeleri yarat›yor.Fiili içeren twitter güncellemeleri ortalama tweetlerden%2 daha fazla olarak paylafl›rl›l›¤a sahip.Kullan›c›lar›n %40’› asl›nda tweet atm›yor ama insanlar›nne dedikleriyle ilgili detayl› bir flekilde okuyor.Kullan›c›lar›n %65’i twittera telefondan ulafl›yor.

B2B pazarlamac›lar›n %30’u sosyal pazarlamaprogramlar›na her y›l milyarlarca dolar harcan›yor.Ulusal Restoran Derne¤i taraf›ndan onaylanan bilgiyegöre Mobil aplikasyon,twitter,facebook,foursquare vb.sosyal medya mecralar›n› kullanan tüketiciler daha çokyemiyor ancak gittikleri yerin devaml› müflterisi oluyor.Linkedin’in sadece Kuzey Amerikada 64 Milyon kullan›c›s›var.

Sosyal Medya kullan›c›lar›n 3te2si sosyal a¤lar› ço¤unluklamevcut arkadafllar› ve aile fertleri ile iletiflimde kalmakiçin kulland›klar›n› belirtiyor.Bu kitlenin yar›s› isegörüflmedikleri eski arkadafllar›yla yeniden iletiflimegeçmenin de sosyal medyay› kullanmada büyük etkinoldu¤u söylüyor.

Kat›l›mc›lar›n 3te1i sosyal medyan›n getirdi¤i özgürlü¤ünve kullan›m esnekli¤inin tercih öncellikleri oldu¤unubelirtiyor.

Kullan›c›lar›n 3te1i konuflmak yerine mesajlaflmay› tercihediyor.

-Asya Mobil Pazarlama Kurumunun yapt›¤› araflt›rmadadünya üzerinde 6 Milyar kifli yafl›yor.Mobil telefonkullananlar›n say›s› 4.8 Milyar,difl f›rças› sahiplerininsay›s› ise 4.2 Milyar.

44


Y›l

2009-2010

2010-2011

‹fllem Adedi De¤iflimi (%)

%43

%40

‹fllem Crosu De¤iflimi (%)

%58

%57 0 100%

‹lginç ‹çerikler

Mizah, komik paylafl›mlar

Kiflisel ba¤lant›lar

Ünlülerindurumu

Teflvik edici teklifler (maddi veya sanal)

Lütfen RT

Kullan›c›lar›n Retweet (RT) yapmas›n› sa¤layan fleyler? (%)

%26

%32

%21

%66

%84

%92

Sosyal Medya

Ulaflt›rma Ve Lojistik Sektörünün Türkiye’deki Geliflimi


Güven DEM‹R‹.Ü. Maliye Bölümü

3. s›n›f

Lojistik Nedir ?Lojistik (Logictics) kelime kökü itibariyleLatin dilinden Logic (mant›k) ve statics(istatistik) kelimelerinin birleflmesindenmeydana gelmifltir ki, sözlük anlam›“mant›kl› istatistik (hesap)” tir.“Lojistik, müflterilerin ihtiyaçlar›n›karfl›lamak üzere her türlü ürün, servishizmeti ve bilgi ak›fl›n›n bafllang›çnoktas›ndan (kayna¤›ndan), tüketildi¤i sonnoktaya (nihai tüketici) kadar olan tedarikzinciri içindeki hareketinin etkili ve verimlibir biçimde planlanmas›, uygulanmas›,tafl›nmas›, depolanmas› ve kontrol alt›ndatutulmas› hizmetidir. ”

Lojistik, günümüz ifl dünyas›nda gittikçedaha fazla kullan›lmas›na ihtiyaç duyulankarmafl›k enformasyon, iletiflim ve kontrolsistemlerin içinde yer ald›¤›, mal, hizmet,bilgi ve sermaye ak›m›n›n ifl planlamaçerçevesi olarak tan›mlanmaktad›r. Bubilgiler ›fl›¤›nda yukar›daki tan›m›n günümüzkoflullar›na uyarlanm›fl hali ;“Lojistik, mal ve hizmet tedarikine yönelikplanlama, organizasyon, nakliye ve yönetimfaaliyetlerinin bütünüdür.”

Sektörün Türkiyedeki GeliflimiLojistik sektörü ülkemizde son y›llardageliflme gösteren genç bir sektördür.Türkiye, lokasyon olarak Orta Do¤u, TürkCumhuriyetleri ve Avrupa aras›nda biraktarma merkezi oluflturmas›ndankaynaklanan avantajl› konumu ile birçokotorite taraf›ndan lojistik üssü olma iddias›veya ideali ile tan›mlanmaktad›r.

Dünya üzerinde geliflmifl ülkelerintamam›n›n entegre oldu¤u, günden günegeliflen lojistik sektörü, Türkiye’de de1980’lerle 1990’l› y›llar aras›nda kara, hava,deniz, ve kombine tafl›mac›l›k alanlar›ndakiyat›r›mlarla alt yap›s›n› oluflturmufl ve 1990’l›y›llarda da at›l›ma geçmifltir. Özellikle 1996y›l›nda yürürlü¤e giren Türkiye ile ABaras›ndaki Gümrük Birli¤i anlaflmas› veTürkiye’nin olas› AB üyeli¤i sektörde yeniyat›r›mlar› teflvik edecek önemli f›rsatlaryaratacakt›r. Tafl›mac›l›k halihaz›rdaTürkiye’nin AB’ye uyum süreci gündemindeyer alan befl önemli bafll›k aras›ndad›r. AB’yeuyum süreci altyap›, araçlar ve çevrestandartlar› ile uyumu, lojistik a¤›n

gelifltirilmesini ve d›fl ticaret politikalar›n›niyilefltirilmesini kapsamaktad›r.

Dünyadaki benzer uygulamalara paralelbiçimde hizmetlerini çeflitlendiren veuzmanlaflt›ran Türkiye’de yerleflik lojistiksektörü, 2000 y›l›n›n bafl›na gelindi¤inde, emekleme devresini geride b›rakarak, yerlive uluslar aras› flirketlerde iflbirli¤ine giden,yurtd›fl› bürolar› açan hizmetlerinin kalitesinisürekli art›ran dinamik bir sektör halinegelmifltir. Bu ba¤lamda lojistikle ilgili çeflitlipolitika, strateji ve uygulamalargelifltirilmeye bafllanm›flt›r. Firmalarsektörde yeni uygulamalar yoluyla, yeniortakl›klar ve geliflme gayretleriyle dikkatçekmektedir. Bu alanda sektörel fuar vekonferanslar›n düzenlenmesi ve gelenekselhale getirilmeye çal›fl›lmas›, kat›l›m›n hery›l giderek art›fl göstermesi, sektörünbüyüdü¤ünün göstergesi olarakyorumlanabilir.

Avrupa’da yaflanan ekonomik krizlerin,Ortado¤u ülkelerinde yaflanan rejimde¤iflikliklerinin ve Orta Asya’da h›zlayükselen refah ve kalk›nma ortam›n›n öneç›kt›¤› 2011 y›l›nda 100’ün üzerinde firmayetki belgesi alarak ulaflt›rma ve lojistiksektörüne girerek %6’l›k bir art›flgerçeklefltirmifltir. Sektöre yeni girifl yapanbu firmalar›n sahip oldu¤u 2000’e yak›nyeni çekici %3’lük bir art›fl ortaya koyarken,Ulaflt›rma Bakanl›¤›’ndan al›nan bu verilersektörde yat›r›mlar›n h›z kazand›¤›na veolumlu beklentilerin varl›¤›na iflaretetmektedir.

45

Son y›llarda, Türkiye ekonomisindekigeliflmeye paralel bir geliflme gösterenLojistik sektörü, co¤rafi avantaj›n› dakullanarak, 15-20 y›ll›k bir süre içindebölgesel bir güç haline geldi. Sektörünbugün geldi¤i noktada Türkiye, 1500flirket ve 46.000 araçla Avrupa’n›n enbüyük filosuna sahip durumda. 5 milyarEuro ciro yapan lojistik sektörü,400.000 kifli istihdam eden bir konumaulaflm›fl durumda…

Geliflmifl ülkelerde GSMH'n›n yüzde 12-15'ini oluflturalojistik sektörünün, Türkiye ekonomisindeki pay› iseyüzde 7-8 ‘lerle ifade ediliyor. Dünyada lojistik pazar›nabak›ld›¤›nda, ülkelerin lojistik harcamalar› GSMH’lerinyüzde 1.5 -2’si olarak tahmin edilmekte, lojistik pazar›her y›l Avrupa’da yüzde 7-9, Kuzey Amerika’da yüzde15 ve Asya’da yüzde 20 büyüme göstermektedir.

Uluslararas› tafl›ma rakamlar›na bakt›¤›m›zda 23 s›n›rkap›s›ndan gerçeklefltirilen tafl›malar; ihracatta 1,5 milyonrakam›na ulafl›rken (2011 sonu itibariyle Türktafl›mac›lar›n›n pay›nda % 6’l›k, yabanc› tafl›mac›lar›ntafl›malar›nda ise %19’luk bir art›fl oldu), ithalatta 505.000tafl›ma ile toplamda %10’luk bir art›fl sergiliyor. Ülkemizüzerinden gerçeklefltirilen transit tafl›malarda yap›lan85.000 sefer ile geçti¤imiz y›la oranla %4’lük bir art›flkaydedilirken, yap›lan bu tafl›malar›n %60’›n›n yabanc›ülke araçlar› taraf›ndan gerçeklefltirildi¤ini göz önündebulundurarak Türkiye’nin uluslararas› bir transit güzergâh›olarak tercih edilirli¤inin giderek artmakta oldu¤ugözleniyor.

Öyle ki Türk lojistik sektörü, son y›llarda gösterdi¤iperformans ile tüm dünyan›n ilgisini çekiyor. Uluslararas›arenada, Türkiye’nin yüz ak› olan sektör, h›zl› geliflmesiyle,Dünya Ekonomik Forumu’nun yap›ld›¤› Davos Zirvesi’nede konu oldu. Türkiye, Davos Zirvesi’nde lojistik alan›nda

dünyada en h›zl› büyüyen 10 ülke aras›nda gösterildi.Dünya Ekonomik Forumu toplant›lar› çerçevesindeyay›mlanan endekse göre, dünya genelinde h›zl› yükselen39 pazar karfl›laflt›r›ld›. Ülkeleri, lojistik alan›ndakicazibeleri aç›s›ndan de¤erlendiren endekse göre, Türkiye,dünyan›n en h›zl› geliflen 10 ülkesi aras›nda gösterildi.Türkiye’nin içinde bulundu¤u Brezilya, Hindistan, Rusyave Çin’in (BRIC ülkeleri) h›zl› bir yükseliflte olduklar›belirtilen endekste, Türkiye’nin lojistikteki en önemliavantaj›n›n, üretim merkezleri ile tüketim merkezlerineolan co¤rafi avantaj›ndan kaynakland›¤› vurguland›.

46


Bütün bunlar›n yan›nda sektörün en temels›k›nt›lar› aras›nda hukuki altyap› eksiklikleri,mevzuatlar›n getirdi¤i bürokratik engeller,lojistik konusunda e¤itimli iflgücü eksikli¤i veteknolojik altyap›n›n yetersizli¤iyle teknolojininyeterince etkin kullan›lamamas› yer al›yor.Di¤er s›k›nt›lar ise ihtiyaçtan fazla araç, depokapasitesinin eksikli¤i ve piyasada çok say›dafirma olmas› olarak belirlendi. Öte yandanmüflterilerin lojistik firmalar› ile yaflad›klar› enönemli ilk 3 sorun da teslimattaki gecikmeler,ürünlerin zarar görmesi ve fiyatlar›n sürekliyükselmesi olarak tespit edildi.

Ancak genel olarak bak›ld›¤›nda lojistiksektörünün yap›lan yat›r›m ve alt yap›harcamalar›yla Türkiye ekonomisi içindekipay›n›n giderek artt›¤›n› ve bu sektörün güngeçtikçe geliflmekte oldu¤unu görüyoruz.

Sektörün S›k›nt›lar›

Ekonomideki EN’ler


Serap BALABAN‹.Ü. EkonometriBölümü 3. S›n›f

47

Dünyan›n En Büyük EkonomisiABDABD’nin 2010, 2011 ve 2015 y›l› için öngörülen GSYHrakamlar› flöyle:Not : Liste s›ralamas›nda 2015 y›l› esas al›nd›.2010 : 14.624.184 (milyon dolar)2011 : 15.157.2852015 : 18.029.317

Ekonomidegerçekleflen en’lerisizin için derledik.

Büyük bir zevkleokuman›zdile¤iyle…

Türkiye’nin ‹hracat fiampiyonu ‹li‹STANBUL

T‹M kay›tlar›na göre, ocak-kas›m dönemi itibariyle birmilyar dolar›n üzerinde ihracat yapan il ve rakamlar› flöyle:

‹hracat: 53 milyar 910 milyon 537 bin dolar

Dünyan›n En Be¤enilen fiirketiAPPLE

Türkiye'nin En Zengin fiehriBOLU

Kiflibafl›Gelir : 88 bin 778 TL

En Fakir ÜlkeDemokratik Kongo CumhuriyetiNüfus :66,514,5006Kifli bafl›na düflen y›ll›k milli gelir ($): 300 dolar

Türkiye'nin En Pahal› ‹halesiTÜRK TELEKOM ‹HALES‹

6 milyar 550 milyon dolarTürk Telekom'un yüzde 55 hissesine Oger Telekom 6.550milyar dolar vererek Türkiye'nin en büyük ihalesini kazand›.

Dünyan›n En ‹yi CeosuHoward D. SchultzStarbucks’›n Kurucusu

Dünyan›n En Büyük fiirketiWAL-MART STORES

Dünyan›n en büyük flirketi 421 milyar 849 milyon dolargelirle ABD'li perakende devi Wal-Mart oldu.

Kar› ise 16 milyar 389 milyon dolar

En Cimri OtomobilVW POLO BLUEMOTIONKilometrede 11.868 kurufl harcayan bu otomobil 100kilometreyi 3.4 litreyle tamamlayabiliyor. 1.2 litrelik 3silindirli dizelmotora sahip olan model, 75 beygir güç ve180 nm tork üretiyor.


4948


Dünya Tarihindeki En Büyük ‹flasLEHMAN BROTHERS‹flas Tarihi : 09/15/2008Varl›klar : 691.000.000.000 $ LehmanBrothersHoldingsInc'›n çöküflüyle finansalekonomik kriz bafllad› ve tüm dünyay› sarst›. LehmanBrothers, Wall Street'teki enbüyük dördüncü yat›r›mc› konumundayd›.

Türkiye'nin En Zengin fiehriMark Zuckerberg

16-Dünyan›n En Zengin Genç MilyarderiMark Zuckerberg ABD vatandafl› 26 yafl›nda

Kiflisel serveti: 13.5 milyar dolar fiirketi: Facebook

Dünyan›n En Zengin ‹fl Adam›Carlos Slim Helú

Meksikal› telekominikasyon devi, Osmanl› torunu Carlos Slim(Selim) 74 milyardolarl›k servetiyle dünyan›n en zengin adam› oldu.Geçen y›lki listede serveti 53,5

milyar olan olan Helu, bu y›l servetini 20,5 milyar dolar art›rarak iki y›ld›r ''dünyan›nen zengini'' unvan›n› elinde tutmay› baflard›.

Türkiye’nin En H›zl› Büyüyen fiirketiKÇSBirincili¤i yüzde 2 bin 609 büyüme ile KÇS Kahramanmarafl Çimento Beton Sanayive Madencilik ‹flletmeleri A.fi. ald›.Ciro (Net sat›fllar, TL): 1.589.424.211 Vergi öncesi kâr (TL): 2.412.517‹hracat ($):304.668.631 Özsermaye (TL): 150.000.000 Çal›flan say›s› : 1.000

Dolar Cinsinden En Çok Rezervi Olan ÜlkeÇ‹N

Ülkelerin merkez bankalar› ve para otoritelerinin ellerinde bulundurduklar› döviz,tahvil ve alt›n gibi varl›klar›n dolar cinsinden toplam de¤eri s›ralamas›nda Çin aç›k

arayla bafl› çekiyor.

Ekonomisi En H›zl› Büyüyen ÜlkelerÇ‹NÇin 9,1TÜRK‹YE 8,2Estonya 7,9Üçüncü çeyrekte yüzde 8.2, 9 ayl›k dönemde ise yüzde 9.6 büyüyen Türkiyeekonomisi, Çin'den sonra en h›zl› büyüyen ikinci ülke oldu.

Hindistan 6,9Litvanya 6,6Endonezya 6,5

Dünyan›n En Zengin ÜlkeleriKATAR

Kifli bafl›na düflen y›ll›k gelir2010: 90 bin 149 dolar

2009: 83 bin 841 dolar 2008: 84 bin 350 dolar

En Çok Kazanan Bankac›JamieDimon2010 y›ll›k maafl›: 20 milyon 776 bin dolar2009 maafl› : 1 milyon 266 bin dolarY›ll›k de¤iflim : % 1541

Dünyan›n En Güçlü ‹fl Kad›n›Irene Rosenfeld

Yiyecek ve içecek alan›nda faaliyetgösteren bir flirket olan Kraft Foods

un ceosu Irene Rosenfeld

En De¤erli MarkaCoca ColaDaha önceki 11 raporda oldu¤u gibi Coca Cola bu y›l haz›rlanan 12. listede de dünyan›nen de¤erli markas› olarak aç›kland›. Dünyan›n en de¤erli markas›n›n de¤eri son biry›lda yüzde 2 artarak 71,8 milyar dolara ulaflt›.

Merve KATILMIfi‹.Ü. ‹ngilizce

‹ktisat Bölümü3. S›n›f

Edebiyat Köflesi

‹ngiliz yazar George Orwell (1903-1950),ülkemizde daha çokBindokuzyüzseksendört adl› kitab›ylatan›n›r. Hayvan Çiftli¤i, onun ça¤daflklasikler aras›na girmifl ikinci ünlüyap›t›d›r. 1940’lardaki reel sosyalizminelefltirisi olan bu roman, dünyaedebiyat›nda yergi türününbaflyap›tlar›ndan biridir.HayvanÇiftli¤i’nin kiflileri hayvanlard›r.Birçiftlikte yaflayan hayvanlar, kendilerinisömüren insanlara baflkald›r› için çiftli¤inyönetimini ele geçirirler. Amaçlar› dahaeflitlikçi bir topluluk oluflturmakt›r.Aralar›nda en ak›ll› olanlar domuzlar;k›sa sürede önder bir tak›m olufltururlar,devrimi de onlar yolundan sapt›r›rlar.Ne yaz›k ki insanlardan daha bask›c›,daha ac›mas›z bir diktatörlükkurulmufltur art›k. George Orwell, buroman›nda tarihsel bir gerçe¤ielefltirmektedir. Romandaki önderdomuzun, düpedüz Stalin’i simgeledi¤iaç›kça görülecektir. Öbür kifliler bire bir belli olmasalar da, bir diktatörlükortam›nda olabilecek kiflilerdir. Roman›nalt bafll›¤› Bir Peri Masal›’d›r. Küçüklerie¤lendirecek bir peri masal› de¤ildir;amaroman, bir masal anlat›m›yla yaz›lm›flt›r.

Hayvan Çiftli¤i

Tercih

Russell R. Roberts bu roman›nda,Amerika ve Amerikan ifl aleminin karfl›karfl›ya oldu¤u önemli uluslararas›ekonomik sorunlara k›flk›rt›c› veenteresan bak›fl›yla tüm kurallar› altüstediyor. Tercih’in y›ld›z› bir 19. yüzy›lekonomisti olan David Ricardo’nunhayaleti. Kanatlar›n› alabilmek için birAmerikan televizyon imalat flirketiningenel müdürünü, yerel televizyonendüstrisini yok etme pahas›na olsa bileithalat›n Amerika için iyi oldu¤una iknaetmek zorundad›r.

Tercih, iktisat jargonunu kullanmadanuluslar aras› ticaretin ifl hayat›n› vegünlük yaflant›m›z› nas›l etkiledi¤ineiliflkin okuyucuya yeni bir perspektifkazand›r›yor. Serbest ticaret ilekorumac›l›k taraftarl›¤› aras›ndakiçat›flma iktisat tarihi kadar, hatta ondanda eskidir. Zaman›n ilerlemesi,teknolojinin geliflmesi,globalleflme gibigeliflmelerin hiç biri bu tart›flmay›bitirmemekte, serbest ticaret -korumac›l›k çat›flmas› giderekklasikleflen, her devirde yenidenalevlenen,k›smen form de¤ifltirse deözü itibariyle varl›¤›n› koruyan birtart›flma haline gelmektedir. Buçerçevede Tercih son derece ilginç birkurgu ve ak›c› bir üslupla serbest ticaretve korumac›l›k aras›ndaki farklar›,ikipolitika aras›nda yap›lacak bir tercihinmuhtemel implikasyonlar›n›tart›flmaktad›r.

Üniversite Gençli¤i Öncülü¤ündeÖzgür ‹nsan Projesi

Alper AYSALTUN‹DERÖzgür ‹nsanProjesiKoordinatörü

Genç Nüfus

Dünya nüfusu 7 milyara do¤ru ilerliyor.Toplumun temeli ve gelece¤in teminat›genç nüfus 2 milyara yaklaflm›fldurumda.

Tüm dünya, ihtiyarl›¤›n efli¤inde ihmaletti¤i gençli¤in gözlerinin içine bak›yor.Ekonomik dinamiklerin ve sosyalhayat›n varl›¤›n›n gençlerinomuzlar›nda oldu¤u, ihtiyarlayannüfusun ekonominin çarklar›n›yavafllatmas›yla bir kez daha anlafl›ld›…Geçte olsa…

Türkiye’de 15–24 yafl olarak tabir edilengenç nüfus 11.5 milyon ve nüfusunyaklafl›k % 25’ini genç nüfusoluflturuyor. Ekonominin çarklar›

Avrupa ve ABD’nin aksine Türkiye’debüyüyen bir h›zla sa¤lamlafl›yor.Düzelen ekonomiyle istihdam gençnüfusta da art›fl yönündedir. Bunüfusun 3,7 milyonu ekonomiye katk›sa¤l›yor, 4,2 milyonu ise e¤itim görüyor.

Genç nüfusun bir ülkeyi ileriyegötürmesi onun nitelikli hale gelmesineba¤l›d›r. Nitelik e¤itimle kazan›l›r, fluurlataçlan›r. Her geçen y›l ülkemizdee¤itime ayr›lan bütçenin art›fl› olumlubir geliflmedir. Nitelikli genç nüfusunart›fl› kaliteli üretimi artt›r›r, ekonomibüyür.

Genç nüfusun dinamik gücünü iyikullanan Kore, Tayvan gibi Do¤u Asyaülkeleri 1970 ve 80’li y›llarda zenginülkeler haline geldi.

Bir ülkenin gençli¤inindüflünce yap›s› ve profili,gelece¤ini ifade eder.

Bugünkü siyaset vebürokrasiyi yar›n, bugünkügençlik devralacakt›r.Dünya siyasetini oluflturantüm oluflumlar gücünügençlikten alm›flt›r.Sokaklarda yaflanançat›flmalar gençli¤in

üzerinden sahnelenmifltir.Gençlik sayfalar›n kal›b›nas›¤mayacak kadar engin birtan›md›r… Kelimeleryetmez…

Dünya ve bir ülkeninistikametini tayin edengençli¤i ülkemizde tehditeden bir sorun var ve busorunlar›n en tehlikelisi;

50


Ba¤›ml›l›k…

Madde ba¤›ml›l›¤›, kullan›ld›¤›ndaba¤›ml›l›k yapan, belirli dozlardaal›nd›¤›nda ise kullanan kiflinin sinirsistemine tesir eden fiziki vepsikolojik dengeleri sarsanmaddelerin kullan›m›d›r. Ba¤›ml›l›ktoplumun düzenini bozar, sosyal veekonomik tüm çöküntüleri peflindensürükler.

Hücre insan vücuduna al›nan hermaddeyi haf›zas›na kaydeder. Butür maddeler, insan için gerekliolmayan ama art›k hücrenin tan›d›¤›ve organizmalar›n ifllevini de¤ifltirenpsikoaktif maddeler halini al›r.

Bu maddeleri bir kez kullanman›nzarar› olmaz denilemez. Kiflinin ‘birkez kullan›r›m ard›ndan kontrolalt›na al›r ve istedi¤im zamankullanabilirim’ düflüncelerim›r›ldanmadan ibarettir. Bir kezkullan›m›n ard› arkas› kesilmiyorkifliyi kendini kontrol edilemez halegetiriyor. Kifli maddenin kendinesundu¤u geçici, suni ve sanalzevklerin esiri hale geliyor. Birmüddet sonra sanal dünya sonbuluyor… Krizler… Ard›ndan fizikive psikolojik çöküntüler… En kötüsübaflkalar›n›n de¤erli metal isimleribuldu¤u ve bizim ‹NT‹HAR VURUfiUolarak tabir etti¤imiz afl›r› dozlu sonkullan›m ölümle neticeleniyor.

51


Gençlik,toplumunaynas›d›r

Yeflilay’›n verdi¤i bilgilere göre madde ile tan›flmayafl› 13-15 yafllar›na kadar inmifl durumda ve 16 yaflüstü ergenlerin % 17,2’i hayatlar› boyunca en az birkere esrar kullanm›fllard›r. TUB‹M’in yay›nlad›¤›verilerde ilk kullan›m yafl› 21,6’ya kadar yaklaflm›fl…Tablo hazin, vazife azim ve toplumun tümunsurlar›na görev düflüyor.

Madde Ba¤›ml›l›¤› ile mücadele ve tedavi, kifliyi omaddeden uzak tutmakla bafllar. Esiri olan kullan›c›madde kullan›m›n› kolay kolay b›rakamaz. B›rakmaoran›n 1/1000 oldu¤unu ifade eden bu alandauzmanlar var. Yeflilay’›n tabiriyle ba¤›ml›l›k flekerhastal›¤› gibidir. Geçmez ama iyileflir. Ömür boyusürer, düzelir ama hiçbir zaman tam olarakiyileflemez.

Öte yandan toplumda teknolojinin geliflmesiyleözellikle aileleri endiflelendirir hale getiren baflkabir ba¤›ml›l›k türü ortaya ç›km›flt›r ‘internet

ba¤›ml›l›¤›’. ‹nternette amaçs›zca saatlerce zamanharcama ve ihtiyaçlar›n› dahi unutacak hale getirenbir ba¤›ml›l›k türü...

Özgür ‹nsan Projesi, üniversite gençli¤ininöncülü¤ünde toplumun tüm unsurlar›n›;ilkö¤retimden üniversiteye kadar tüm ö¤rencileri,gençleri, ö¤retmeninden velisine kadar tüm halk›,madde ba¤›ml›l›¤›na karfl› sak›nd›rma vebilinçlendirme projesidir. Her türlü zararl›ba¤›ml›l›klardan ar›nm›fl insan özgürdür düflüncesiylebu proje Özgür ‹nsan olarak isimlendirilmifltir.

Bu proje gönüllük üzerine kuruludur. Üniversitegençli¤i gelece¤in sosyal sorumlulu¤u yüklenmiflbir misyonla bu projeyi yüklenmifl ve gönül vermifltir.Bu proje, gönüllü olarak görev olacak bütün Özgür‹nsanlara aç›kt›r. Gençlik bu toplumum vicdan›d›r.Vicdan›m›za sahip ç›kal›m.

Özgür ‹nsan Projesi:

52

Fotoroman


53


Program Bafllarken

Konuklar›n ani gelifli ile

yüzlerde oluflan flaflk›nl›k

Aç›l›fl Konuflmalar›nda, TOBBGGK ‹stanbul Kurul Baflkan›

Ümit K‹LER söz al›yor…

ve solunum ihtiflam›...

Sonras›nda ise Prof. Dr.

Numan KURTULMUfi’un

Konferans› bafllad›

Aç›l›fl BölümününArd›ndan ‹lk PanelimizBafll›yor ama ÖncesindeK›sa Bir Çay Sohbeti

ve tabi biraz at›flt›rmal›k

yemek molas›…

Doktora Salonunda ‹lk Panel

Heyecan›.Bafll›¤›m›z; EURO Bölge

Krizi ve Küresel Yans›malar›

Konuklar›m›z daProgram›m›z› takip ediyor.

EPDS Ekibi def›rsat buldukçapaneldenfaydalan›yor…

H›z kesmeden ‹kinci

Panelimiz Olan EURO Bölge

Krizi ve Ülkemiz

Ekonomisine Yans›malar›

Bafllad›.Sunumlar anlat›mlar›

güçlendiriyor.Program

biterken

Ö¤rencilerden

kaliteli ve bir

o kadar da

ilginç sorular

geldi.Cevaplar

tart›fl›l›yor…

ve ‹lk Günü Kapat›yoruz…

Yorgunlu¤un yan› s›ra ‹kinci Gün heyecan

ve endiflesi bizleri sar›yor.

54

Fotoroman


55

2011 - Say� 01 - � s t a n b u l � n i v e r s i t e s i

kinci Gün (14 Mart) ‹lkOturum; De¤iflen Dünyada

Siyasi Yap›. .

Panelimiz Bafllad›.Konuflmac›lardan çokönemli bilgiler geliyor

Panelin Soru-Cevapk›sm› ad›na yak›fl›rflekilde iddial› ve

çetin geçiyor.

SonPaneldeKulübümüzden ÜniversiteyeBir ‹lk Daha;Ö¤renciPaneli

Maliye Bölüm

Baflkan›m›zdan

Panelist Ö¤renciyi

Terleten soru

Neyse ki Panelistimizönceden eline birfleyleryazm›flt›.

Kapan›flta Dekan›m›z Prof. Dr.

Sedat MURAT, Ö¤renci Panelini

ve Sempozyumumuzu

de¤erlendiriyor…

Kapan›fl Öncesi Son

Bir Hat›ra

Yorgunluk Belirtileribafllam›fl gibi :)

AmaSon birkonuflmadaha

Kapan›flta iyi bir ifl

ç›karman›n gurur

ve gelece¤e

dönük umutlu

gözler

Sempozyuma Bas›n›n

ilgisi de yo¤undu…

Bloomberg HT ve Kanal 24 ile Cihan

Haber Ajans› arac›l›¤›yla ekranlarda yer

bulan 4.EPDS yaz›l› bas›nda da kendisine

yer buldu.

Bizi izledi¤iniz için Teflekkür Ederiz.5.EPDS’de görüflmek üzere….Maliye Kulübü

1) 1944 y›l› sonras›, Avrupa’n›n yenidenimar›na yönelik olarak kurulan,ülkelerinkalk›nmas›na destek amac›yla kredi verenuluslararas› bir örgüt.2) Al›m ve sat›m ifllemlerine belli birkomisyon karfl›l›¤› arac›l›k eden, ifllemlerikendi ad›na ancak taraf oldu¤u kifli veyakurumlar hesab›na yapan ifllemcilere verilenisim.3) Hazine tarafindan vadesi 1 y›ldan k›sasüreli olarak ç›kar›lan ve iskontolu olarakifllem gören borçlanma senedi.4) Bir ülkenin ihraç etti¤i mal vehizmetlerden elde etti¤i gelirin, ülkenin yurtd›fl›ndan ithal etti¤i mal ve hizmetlere yapt›¤›ödemelerden az olmas›.5) Parasal terimlerle (nominal) ifade edilmiflolan bir iktisadi büyüklü¤ün de¤erinin gerçekde¤ere (reel) çevrilmesinde kullan›lan fiyatendeksi.6) Yasal ifllerden elde edilmemifl veya vergisiödenmemifl para7) Üretim faktörlerinden sermayenin eldeetti¤i getiri.8) Mevduat kabul eden finansal kurumlar›n,

bu mevduatlara karfl›l›k olarak merkezbankas›nda tutmak zorunda olduklar›mevduatlar›n›n kanunen saptanan oran›n9) Gelirden tüketimin ç›kar›lmas›yla eldeedilen k›s›m.10)Bir ülkenin paras› esas al›narak di¤er ülkeparas›n›n bu esas al›nan ülke paras›karfl›s›ndaki de¤eri.11) Tafl›yana, üzerinde yazan miktar›nödenmesinin, ç›karan kurulufl taraf›ndangaranti edildi¤i faiz tafl›mayan k›ymetler.Yasal ödeme arac›.12) Merkezi yönetim bütçesi kapsam›ndakikamu idareleri ile sosyal güvenlikkurumlar›n›n bütün gelir ve giderleri ilemallar›n› TBMM ad›na denetleyen kurum.13) Ulusal paran›n yabanc› paralar karfl›s›ndakide¤erinin azalmas›.14) Devletin kamu harcamalar›n› karfl›lamakamac›yla vergi, harç, resim, para cezalar›,mülk-teflebbüs gelirleri, borçlanmalar, yard›m-ba¤›fl, devalüasyondan do¤an fark gibigelirler.15) Toplam has›lattan toplam maliyetindüsmesi ile elde edilen de¤er.

56

Haz›rlayan: ‹brahim Kutlu HANER

2011 - Say� 01 - � s t a n b u l � n i v e r s i t e s i

1 2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

15

maliye kulubu 2012-2 - aykut...

Documents