malzeme bilimi - yrd.doç.dr. celalettin ergun ders notları
TRANSCRIPT
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
1/14
Y.@[email protected] Jroul6>
EFC[JEJ DCE
EFC4>6
4.Bfgtf; Aristfc Yfp
Efczjejcjr ftmecfrl dir frfyf ojcejsi icj mcuur. Du yfpijrisil`j ftmecfrdir frf`f tutfl
auvvjtj ftmecfr frfsdf `jlir. Yfpijrisil`j dirfrf`f duculfl ftmefcfr gfrac`zjlcjr`j
duculfdicir. Du ftme `zjlcjri 8oruptf ilhjcjljdicir;
6. @zjlsiz yfp (femrpb-mr`jrcjss); Ftme vjyf emcjaccjril rfstojcj `izicejsi. Froml oidi
fsfc ofzcfr`f orcr.
4.
Asf frfcac`zjlci yfp(sbmrt rfloj mr`jr); Yfpijrisil`jai dfzdcojcjr`jai `zjlcicii
igf`j j`jr, du `zjl dtl yfp iil ojjrci` `jic`ir. ^jlhjrj hfe vjyf bfvf`fai su
dubfrl`f orcjdicir.
8. Zzul frfcac `zjlci yfp (cmlo rfloj mr`jr). Dtl bfhei afpcfyfl dir `zjlcicia igf`j
j`icir. Aristfc yfpmcfrfa igf`j j`icjl du yfp tr ejtfccjr`j, sjrfeiacjr`j, aristfc hfecfr
(pjlhjrj hfebfri), dfzpmciejrcjr`j orcr.
Dirie bhrj;8 dmyutcu uzfy`f `zjlci vj srjaci tjarfr j`jl yfpyf dirie bhrj (ulit hjcc)
`jlir. Dirie bhrj, aristfc yfpijrisil`j tjarfr j`jl yfpcfrl jl dfsititir.
Aristfc afgjs(cfttihj); Dirie bhrjcjril dmyuttf tjarfricj ejy`flf ojcjl `zjl`ir.
Aristfc afgjs sistjecjri;
@mf`fai dtl aristfc efczjejcjr ? aristfc sistje vj 60 aristfc afgjsil dirilj uyfrcfr. Aitfptf,
Pfdcm 8.6 vj 8.4 `j vjricjl ? gfracafgjs sistjei vj Drfvfis afgjs sistjecjri ff`fai tfdcm`f
vjriceitir.
6.
Adia4. Pjtrfomlfc (afrj prizef)
6. Mrtmrmedia (`ia`rtojl prizef)
4. Tbmembj`rfc
8. Bjozfomlfc
0. Emlmacilia
:. Priacilia
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
2/14
Y.@[email protected] Jroul66
Aristfc yfpcfr`f afgjs lmatfcfr;
Afgjs lmatfcfr, afgjs ijrisil`j ftmecfrl
ducul`uacfrlmatfcfrdjcirtir vj 8 dmyutcu uzfy`f
m lmatfcfrl ammr`ilftcfr icj djcirticir.
Ammr`ilftcfr, pfrfltjz ijrisil`j, ajsircjr vjyf
aftcfr jaicil`j mcfdicicjl rfafecfrl frfcfrlf
viroc amlfrfa igf`j j`icir.
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
3/14
Y.@[email protected] Jroul64
Aristfc yfpcfr`f afgjs lmatfcfr;
u jaic`j sfptflr;
Dirie bhrj`j dfcflo vj ditiammr`ilftcfrdjcircjlir.
Dfcflo ammr`ilftcfr, ditiammr`ilftcfrl`fl friteftia mcfrfa afrcr.
Eiccjr il`iscjri, ajsirci mcfefz, tfe sfy mcefc`r. Ojrjairsj mrfltc mcfrfa jl aa tfe
sfyyf jvricir.
Ajci pfrfltjz iilj virocsz mcfrfa amlur.
ljeci lmatfcfr
Jasjl tfaell dfcflohbjrbfloi dir ftme sjicjdicir.
^frfcjc `mructucfrl il`iscjri fyl`r.
Fylil`isci gfaft ljoftig ifrjtci `mructucfr fyl`jic`ir. Q6>>U Q6>>U
Dir `mructulul il`iscjrilil fyl tfe sfy icj frpcfrfa duculfl il`iscjrj fit `mructucfr
fyl`r.
Q6>>U x 4 Q4>>U
Dirdircjrilj pfrfcjc mcefyfl (gfraceiccjr il`isci) gfaft ftme `izicicjri djlzjr (adia sistje)
mcfl `mructucfr `mructu ficjsi li mcuturur.
36>>>U, Q>6>U, Q>>6U, Q6>>U...
@mructu F
6. Dfcflo lmatfs; (6, >, >) vj Ditilmatfs(>, >, >)
4. Dfcflo Diti; (6, >, >) (>, >, >) 5 (6, >, >)
8. Ajsir vjyf dya tfe sfyyma.
0. Q6>>U
@mructu D
6. Dfcflo vj diti; 6, 6, 6 vj >, >, >
4. 6, 6, 6, ->, >, > 5 6, 6, 6
8. Ajsir vjyf dya tfe sfyyma.
0. Q666U
@mructu H
6. Dfcflo vj diti; >, >, 6 vj 6/4, 6, > 4. >, >, 6 -6/4, 6, > 5 -6/4, -6, 6
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
4/14
Y.@[email protected] Jroul68
8. 4 x (-6/4, -6, 6) 5 -6, -4, 4
Jjr `mructucfr frfsfbjsfpcflefa istjlirsj1
Aristfc yfpcfr`f afgjs `zcjecjri;
u jaic`j sfptflr;
@zcjeil jasjl sistjeil`jl ojejsi `urueul`f jl yfal `zcjej pfrfcjc mcfrfa afy`rcr.
@zcjeil ammr`ilft jasjlili ajstii lmatfcfr djcircjlir.
Du `jjrcjril tjrsi fclr. l`iscjr tfe sfy mcfefc`r. Ojrjaiymrsf mrfltc jl aa tfesfyicj frpcr.
Duculfl sfycfr lmrefc pfrfltjz`j virocsz mcfrfa igf`j j`icir.
Ljoftig sfycfr zjril`j () ifrjti icj ostjricir.
ljeci lmatfcfr
@mructucfrl tjrsilj il`iscjri ljoftig mcfl `zcjecjr fyl`r. @mructucfrl tjrsilj il`iscjri tfe sfyicj frpcfrfa duculfl `zcjecjr dirdiril`jl gfrac`r.
Adia sistje`j dirdirilil fylil`isj sfbip `mructu vj `zcjecjr dirdirilj `iatir.
Fylzjccij sfbip `zcjecjr `zcje ficjsi mcutururcfr. Dya pfrfltjz icj igf`j j`icircjr.
44
44
44
46
46
66
464646
46
46
4646
4444
6666
hms
hms
wvuwvu
wwvvuu
@@
@@@@@@
hwdvfu@
hwdvfu@
++++
++5
5
5
++5
++5
{ } ( ) ( ) ( ) ...)>>6(,>>6,>6>,6>>6>>
646
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
5/14
Y.@[email protected] Jroul60
Xmru; Ff`f vjricjl `mructu vj `zcjejcjril eiccjr il`iscjrili duculuz.
(h)4>>8Dr
mmas/Hmcj^udcisbilo/PbmesmlCjfrlilo
(h)4>>8Dr
mmas/Hmcj^udcisbilo/PbmesmlCjfrlilo
(h)4>>8Drmm
as/Hmcj^udcisbilo/PbmesmlCjfrlilo
(h)4>>8Drmm
as/Hmcj^udcisbilo/PbmesmlCjfrlilo
EJPFCCJTL YF^ICFTI;
Ejtfccjr, aristfc yfp`f`r. 60 Drfvis sistjeilil sf`jhj 8 tfljsilj jl ma rfstcfl r. Dulcfr1
Bfhie ejrajzci adia(Dm`y hjltjrj` hudih) yfpBEA.
Yzjy ejrajzci adia(Gfhj hjltjrj` hudih) yfpYEA.
Xa`zjl bjozfomlfc(Bjxfomlfc hcmsj` pfhaj`) yfpX@B.
Aristfc yfpcfrilhjcjrajl ff`fai pfrfejtrjcjr `iaaftj fclfhfatr.
Dirie bhrj`j duculfl ftme sfys; Dirie bihrj`j duculfl tfe ftme sfysligf`j j`jr.(Ftme
sfys/bhrj)Ammr`ilfsyml sfys; bjr dir ftmef tjefs j`jl ameu ftme sfys`r.
Ftmesfc `mcou gfatr; Dirie bhrj`j, ftmecfrl tmpcfe bfheil lj af`frlafpcf`ll dir
cs`r.(F@G5Ftme bfhei / bhrj bfhei)
@mructu ftme ymulcuu; Dirie bhrj iil`j yjrfcfl dir `mructu`f ftme sfys`r.
@zcje ftme ymulcuu; Dirie bhrj ijrisil`j tflecflfl dir `zcje`jai ftme ymulcuulu
igf`j j`jr.
6.
Bfhie ejrajzci adia yfp;
Ajcjr`j vj ejrajz`j dirjr ftme duculefatf`r. Du yfp`fai ejtfccjr`jl dfzcfr1 - Gj (-
gjrrit), W, Hr, Em, _, vd.
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
6/14
Y.@[email protected] Jroul6:
(Fm5 6>-6le 5 6>-2he 5 6>-6>e)
Ftme yfrfpvj Afgjs pfrfejtrjsi frfsl`fai iciaiyi djcircjeja iil ftmecfrl dirdirilj tjefs
bfcil`j mc`uu `ifomlfci sjeja `mru mcfhfatr.
Dirie bhrj`j duculfl ftme sfys;
Bjr aj`j; 6/2 ftme x 2; 6ftme
Ejrajz`j 6 ftme; 6ftme
Pmpcfe; 4ftme / Bhrj
Ammr`ilfsyml sfys;
Bjr dir ftmef tjefs j`jl ameu ftme sfys`r. Du yfp`f dtl ftmecfrl tjefs yfcil`j
ducul`uu ejrajz ftme `iaaftj fclrsf, ammr`ilfsyml sfysll, AX 5 2 mc`uu amcfyhf
duculfdicir.
Ftmesfc `mcou gfar (F@G);
Ftmecfrl dirie bhrj`j bfloi mrfl`f bfhie afpcf`ll dir cs`r. Bjsfpcfefcfr`f
bfhiecjril arjsjc bfhie afpcf`
vfrsfy
c
r.
8
0
08
>r
f
rfm
5
5 Ajojl uzulcuu
72%72,>)80(
)80)(4()8
0)(4(
8
8
8
8
5555T
rftme
f
rftmeF@G
m
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
7/14
Y.@[email protected] Jroul67
4. Yzjy ejrajzci adia yfp;
Ajcjr`j vj yzjy ejrajzcjril`j dirjr ftme duculefatf`r. Du yfp`f ejtfccjril dfzcfr1 -
Gj (-mstjlit), Fc, Hu, Li, vs.
Ftme yfrfpvj Afgjs pfrfejtrjsi frfsl`fai iciaiyi djcircjeja iil ftmecfrl dirdirilj tjefs
bfcil`j mc`uu ap yzjycjril`jl dirili sjeja `mru mcfhfatr.
Dirie bhrj`j duculfl ftme sfys;
Bjr aj`j; 6/2 ftme x 2 ; 6ftme
Yfl yzjycjr`j 6/4 ftme x 7; 8ftme
Pmpcfe; 0ftme / Bhrj
Ammr`ilfsyml sfys;
Du yfp`f dtl ftmecfrl tjefs yfcil`j ducul`uu yfl yzjycjril ejrajzil`jai ftme `iaaftj
fclrsf, ammr`ilfsyml sfysll, AX 5 64(0 f`jt fylyzjy`j, 0 + 0 lhjai vj smlrfai yzjy
ejrajzcjr`j) mc`uu amcfyhf duculfdicir.
Ftmesfc `mcou gfar (F@G);
4
0
04
>r
f
rfm
5
5 Ajojl uzulcuu
?0%?0,>
)40(
)80)(4()8
0)(0(
8
8
8
8
5555T
rftme
f
rftmeF@G
m
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
8/14
Y.@[email protected] Jroul6?
8. Xa`zjl bjozfomlfc yfp;
Bjozfoml (4 afrcacfs64>m, `ijr iai afrcacfs7>m) aristfc yfpll f`j`ilil sadir
jaic`j yfl yflf ojcejsi icj mcuur. Du yfp`f ejtfccjril dfzcfr1 -Pi, [l, Eo, Dj, [r, vs.
Ftme yfrfpvj Afgjs pfrfejtrjsi frfsl`fai iciaiyi djcircjeja iil ftmecfrl dirdirilj tjefs
bfcil`j mc`uu ap yzjycjril`jl dirili sjeja `mru mcfhfatr.
Dirie bhrj`j duculfl ftme sfys;
Bjr aj`j; 6/2 ftme x 2 ; 6ftme
Yfl yzjycjr`j 6/4 ftme x 7; 8ftme
Ejrajz`j 6 ftme; 6ftme
Pmpcfe; 4ftme / Bhrj
Ammr`ilfsyml sfys;
Du yfp`f dtl ftmecfrl tjefs yfcil`j
ducul`uu yftfy yzjycjril ejrajzil`jai
ftme `iaaftj fclrsf, ammr`ilfsyml
sfysll, AX 5 64(7 f`jt fylyzjy`j, 8 +
8 fct vj st yzjycjr`j) mc`uu amcfyhf
duculfdicir.
hfW
rffh
muh
mm
4
4
8
477.8788.67
0
5
555
(6)(4)(8)
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
9/14
Y.@[email protected] Jroul62
Ftmesfc `mcou gfar (F@G);
Ff`fai tfdcm`f, gfracafgjs yfpcfrll zjcciacjri vjricejatj`ir.
rlja; Dfarl tjmria ymulcuulu bjsfp j`jrja, `jljysjc (ojrja) ymulcuu icj afrcftrlz.
Gfral ljrj`jl afylfacflfdicjhjili ymruecfylz.
Hu YEA yfpyf sfbiptir vj
Ftme frc; 78.: o/emc
Ftme yfrfp; 6.4?2 Fm
Hul `jljysjc (ojrja) ymulcuu 2.9:or/he8 `r. Du gfra aristfc ausurcfrl`fl `mcfy
mcufdicejatj`ir.
@MTZCPZ WJ Y[JY FPME YMZLCZZ;
Du lmatfyf af`fr, aristfc yfpcfrl afrcftrcefsl`f auccflcfl, Ftme sfys/bhrj vj Ftme
bfhei/bhrj bfhei pfrfejtrjcjrili ilhjcjeitir. @ijr ljeci pfrfejtrjcjr, @mructu vj Yzjy
ftme ymulcuacfr`r.
?0%?0,>)8
0)(4( 8
555uhW
rftmeF@G
hex
Fxr
f m
2
>
6>76.8
86.84
4?2.60
4
0
5
555
8
)6>76.8(
/6>>4.7
/:.780
/970.28248
heoPjmriaYmx
emcftmex
emcoftx
55
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
10/14
Y.@[email protected] Jroul69
@mructu ftme ymulcuu;
Dirie bhrj iil`j yjr fcfl dir `mructu`f duculfl ftme sfysll `mructulul m bhrj iil`jai
dmyulf dclejsi icj jc`j j`icir. Du bjsfpcfef`f eutcfaf sfcflefsojrjajl frt1 `mructulul
eutcfaf ftmeul ejrajzil`jl ojiymr mcefs`r.
rlja; YEA yfpslf sfbip mcfl aurulul (^d), Q>66U `mructusul`f ftme ymulcuulu
duculuz.
Yzjy ftme ymulcuu;
Dirie bhrj iil`j tflecflfl yzjy`j yjr fcfl ftme sfys m yzjyil dirie bhrj iil`j
duculfl fcfllf dcljrja jc`j j`icir. Durf`f `f `zcjeil eutcfaf ftmeul ejrajzil`jl ojej
frtfrflr.rlja; YEA yfpslf sfbip mcfl aurulul (^d), (666) `zcjeil`j ftme ymulcuulu duculuz.
Ftme sfys; ajcjr`j (8 x 6/7) + yzjy ejrajzcjr`j (8x6/4), Pmpcfe 5 4 ftme
XJTFEACJTL YF^ICFTI
Ojljc mcfrfa sjrfeiacjril yfpcfriai oruptf ilhjcjljdicir;
Aristfc yfpc(femrg hfecfr bfri)
Femrg yfpc(femrg hfecfr, pjlhjrj hfeoidi.)
heftmexx
fuzulcua
Fxr
f
m
m
/6>2:.446>9:.0
4@Y
4
6>9:.04
0
?
2
2>
55
5
55
460
42
/6>04:.9YY
)6>9:.0(4
8
44
8
heftmex
x
YY
fFcfl m
5
5
5
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
11/14
Y.@[email protected] Jroul4>
Xjrfeiacjr ejtfc vj ejtfc mcefyfl jcjejltcjril mcutur`uu aieyfsfc dicjiacjr`ir. Ejtfc
jcjejlt ftmeulu E, ejtfc mcefyfl jcjejlt ftmeulu R tjesic j`jr.
Aristfc sjrfeiacjril gfracyfptrcjri ejvhuttur;
ER
ER4
E4R8
EnER8
EnE4R0
6. ER Yfp;
Du sjrfeiacjr iai jaic`j duculfdicircjr; (f) YEA Yfp
yf sfbip LfHc. Afgjs ijrisil`j bjeLf+bje `j Hc-iymlcfrduculur. (d) BEA Yfp; HsHc tipi yfp`f bje Hs bje`j Hc iymlcfr
afgjs yfpsijrisil`j duculur. Du yfp`fai `ijr dfzsjrfeiacjr; EoM, HfM, GjM, LiM..
4. ER4Yfp;
Du tip sjrfeiacjrj HfG4 rlja mcfrfa vjricjdicir; YEA Yfp`f bjr afgjs lmatfsl`f 6 Hf4+
vj 4 G-mcefa zjrj 8 iyml duculur. Bjr dirie bhrj`j tmpcfe 64 iyml vfr` r. Du yfp`fai`ijr dfzsjrfeiacjr; ZM4, XiM4, PbM4.
8. E4R8Yfp;
Du yfpyf Fc4M8, amrul`ue, rlja mcfrfa vjricjdicir; Tmedmbj`rfc yfps vfr`r fef,
bjozfomlfc yfpyf `f djlzjrcia ostjrir. Bjr afgjs lmatfsl`f 64 Fc vj 62 M mcefa zjrj 8>
iymlul ducul`uu `lcr. Du yfp`fai `ijr dfzsjrfeiacjr; Hr4M8vj Gj4M8du yfpyf
sfbiptir.
0. EER8Yfp;
^jrmvsait mcfrfa tf diciljl du yfpyf dir tr jcjatrm sjrfeia mcfl HfPiM8, vj jcjatrm sjrfeia
vj pijzm jcjatria zjcciacjrj sfbip DfPiM8rlja mcfrfa vjricjdicir.
:.
EER0Yfp;Xpiljc mcfrfa `f diciljl du yfpyf EoFc4M0, EoGj4M0 oidi dirma eflyjtia sjrfeiacjr
`bic`ir.
^MCEJT YF^ICFT;
^mciejrcjr, icjril`j amvfcjlt dfcfr ejvhut mcfl uzul emcjac zilhircjr`jl ejy`flf
ojcircjr. Du lj`jlcj aristfc yfpc ejtfc vj sjrfeiacjr`j mc`uu oidi zilhircjril djcci dir
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
12/14
Y.@[email protected] Jroul46
`zjl`j `izicjrja aristfc yfpmcuturefcfrmc`uaf zmr`ur. ^mciejrcjril dirmulul aristfc
yfpyf sfbip mcfefefsll dfchf lj`jli du`ur.
^mciejrcjr`jl yfpcfl djcci dir bfhej
sfbip pfrfcfr`f, du uzul zilhircjr
dacjrja spfojtti jacil`j `fcofc
gmrecfr`f duculefa zmrul`f afcrcfr.
Dfz `uruecfr`f du zilhircjri `zol
mcfrfa `izeja vj tjarfr j`jl yfp
zjccii jc`j jteja `ijr dir `jicj
aristfc yfpjc`j jteja eeal mcfdicir.
Fyrhf afrefa emcjaccjr`j `fccflef
(drflhbilo) vj uzul zilhir emcjaccjri
frfsl`f fprfz df (amvfcjlt df)(hrmss-cilailo) mcuueu `f eeal`r.
Lmrefc`j fprfz df ymaajl zilhircjr
frfsl`f vfl `jr _ffcs df sz
amlusu`ur. Dtl du gfrac `uruecfr
pmciejrcjril ejaflia vj `ijr
zjcciacjrilj jtai jtejatj`ir.
@fccflef
fprfzdfcfr
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
13/14
Y.@[email protected] Jroul44
YFTI CJPAJL YF^ICFT;
Ojljc`j dirdirilj amvfcjlt dfcfrcf dfc, fejtfc jcjejltcjr tfrfgl`fl mcuturucurcfr.
Dfchf zjcciacjri, ojljc`j tja aristfc mcefcfr, sjrfeiacjrj djlzjejcjri, yasja sfgcatf
mcucfrvj ausur ijrejejcjri`ir. Xi, vj Oj yfyol mcfl yfricjtajl efczjejcjr`jl`ir.
R-IILI @GTFAXYMLZ (Arle);
Aristfc yfpcfr afrfatjrizj jteja iil auccflcfl dir yltje`ir. btivfs dicilejyjl dir
efczjejlil bfloi jcjejlt vjyf dicjia mc`uulu vj lj tr gfzcfrf sfbip mc`uulu ducefa
eeal`r.Du yltje`j, aristfc efczjej zjrilj `fcof dmyu () diciljl dir R-l`rcr. Aristfc
yfp`fl yflsyfl lcfr srjaci mcfrfa hibfz tfrfgl`fl afy`j`icir. Du jslf`f fssrjaci
mcfrfa frttrcr. Ojcjl vj yflsyfl lcfrl fylgfz`f mcuu Drfoo aurfc icj igf`j j`icir.
Drfoo Aurfc l.5 4.`.sil
Adia aristfc afgjstj (bac) eiccjr il`isci dir yzjy iil;
@jlacjei ojjrci`ir.
Yfpcfl dir ce`j, dicilir, , flfciz srfsl`f srjaci `jitiricir `mcfysycf dicilir.
Gmrec`jl ` `jjri bjsfpcflfdicir. @ `jjril`jl fmduculur, fm`jjril`jl ftme yfrfp r
yj ojicjdicir, dycjhj aristfc yfpvj mlu mcuturfl ftmecfrl dmyutcfrduculeumculur.
l; Pfesfy
`; @zcjecjr frfsejsfgj; Drfoo fs(Ol`jricjl
ll yzjycj yfptf.)
4; @igrfasi ml f s
444 cab
mf
`
++
5
-
8/10/2019 Malzeme Bilimi - Yrd.do.Dr. Celalettin Ergun Ders Notlar
14/14
Y.@[email protected] Jroul48
rlja Xmru; YEA yfpslf sfbip mcfl aurulul (^d), (66>) `zcjeil`j ftme ymulcuulu
duculuz.