1

PLANIFIKIMI si funksion i menaxhmentit

Venet Shalav.shala@cebd-ks.org

Permbajtja e kapitullit II

� Planifikimi si funksion i menaxhmentit

� Parashikimi

� Premisat

� Qellimet

� Procesi i vendosjes

� Planifikimi strategjik

� Planifikimi operativ

� Planifikimi financiar

� Buxheti

� Modelet bashkekohore te menaxhmentit

2

Natyra e planifikimit

Planifikimi si funksion i menaxhmentit

� Planifikimi është funksion i menaxhmentit me të cilin zgjedhet drejtimi i aksioneve me qëllim të sigurimit, shfrytëzimit dhe vendosjes të resurseve të organizatës. Ai eshte aktivitet i vetedijshem i menaxherit ne perpjekje per te qene i gatshem ndaj te ardhmes ne kompani.

� Planifikimi paraqet procesin e përcaktimit të fatit të kompanisë ashtu që ajo të ”eci rrugës të cilën e dëshiron” perkatesisht te arrije ne cakun e deshiruar. Prandaj me plote te drejte konsiderohet se planifikimi eshte faza e pare dhe me e rendesishme e menaxhmentit.

Modeli themelor i planifikimit menaxherial ka pese faza:

1. Definimi i qellimeve2. Percaktimi i rrugeve te mundshme per t’u arritur qellimet e definuara3. Zgjedhja e alternatives me te mire per realizimin e qellimit4. Zhvillimi i alternatives se zgjedhur5. Aktivizimi i planeve

Parashikimi-kuptimi dhe natyra e parashikimit

� Kuptimi i parashikimit mbeshtetet ne zvogelimin e pasigurise dhe paqartesise se kompanise si sistem nga aspekti i ndikimit te mjedisit, si dhe shtimin e aftesise se kompanise per sukses ndaj ndryshimeve qe vijne nga mjedisi.

� Parashikimi paraqet ate pjese te planifikimit e cila mbeshtetet ne tendencen e matjes se pasigurise se ngjarjeve te ardhme, ato qe mund dhe qe nuk mund te kontrollohen dhe mund te ndikojne ne realizimin e qellimeve te kompanise.

� Arsyeshmeria e parashikimit qendron ne faktin se pa ndonje vleresim te se ardhmes nuk ka as plane respektivisht vlene parimi:

“ai qe nuk e mendon te ardhmen as qe do ta kete ate”.

5

Premisat

� Premisat jane hipotezat mbi ngjarjet e te ardhmes te cilat mund te ndikojne ne veprimtarine e kompanise.

� Kerkese e domosdoshme e menaxherit gjate parashikimit te ardhmerise eshte krijimi i nje tabloje te qellimit te parashikimit, e cila perbehet nga premisat:

6

Parasupozimet e përgjithshme

ekonomike

Parasupozimet mbi industrinë

Parasupozimet mbi kompani

Parashikimi

Metodat e parashikimit

1. Ekstrapolacioni i trendit

2. Analiza ekonomike

3. Hulumtimi i tregut

4. Mendimet e eksperteve

7

Qellimet - percaktimi dhe llojet e qellimeve

� Qellimi i nje organizate apo subjekti paraqet arsyeshmerine e ekzistimit te tij.

� Te format e ndryshme te organizimit ekziston nje tendence qe veprimtarite te definohen ne menyre mjaft te gjere, ashtu qe te mundesohet transformimi perkatsisht kalimi nga nje fushe ne fushen tjeter.

Llojet e qellimeve:

• Qellimi per te arritur fitim• Ekzistenca• Shtimi • Pozita e caktuar ne treg• Te ardhurat ne kapitalin e deponuar, etj.

8

Drucker propozon ndarjen e qellimeve ne 8 fusha:

1. Pozita ne treg2. Inovacionet3. Organizimi4. Resurset fizike5. Resurset financiare6. Pergjegjesia shoqerore7. Produktiviteti8. Pergjegjesia per fitim

Aksionaret ………………. fitimi dhe dividentaKonsumatoret ………….. cmimi dhe cilesiaPuntoret …………………….. paga dhe puna e perhershmeFurnitoret …………………. pagesa me koheShoqeria………………………. kujdesi per bashkesine

Hierarkia e qellimeve

� Hierarkia e qellimeve percaktohet ne baze te marredhenieve midis qellimeve individuale dhe atyre te pergjithshme, si dhe qellimeve te niveleve te uleta dhe te larta organizative.

Cfare bene te mundshme hierarkia e qellimeve?

a) Integrimin e qellimeve

b) Koordinimin dhe shmangien nga mosmarrveshjet eventuale ne mes qellimeve

c) Percaktimin e rendit, gjendjes se hierarkise se qellimeve

9

Procesi i vendosjes

10

� Vendosja menaxheriale eshte ne kompetence te menaxhereve dhe paraqet pjesen me domethenese dhe ekzekutive te firmes.

� Procesi i vendosjes mund te jete nen ndikim te emocioneve apo te arsyes, perkatesisht te dyjave se bashku.

� Modeli themelor i vendosjes perbene 7 faza:

Vendosja menaxheriale

� Procesi i vendosjes menaxheriale perfshine zbatimin e metodave shkencore per zgjidhjen e problemeve ne menaxhimin e organizatave.

� Modeli i zgjidhjes shkencore te problemit kryesisht perfshine metodat shkencore-hulumtuese, qe i pergjigjet zbatimit te te dhenave statistikore dhe matematikore.

� Modeli i zgjidhjes shkencore te problemit perfshine 3 faza:

11

Tipet e vendimeve

� Vendimet strategjike jane vendime afatgjata me anen e te cilave percaktohet vizioni dhe misioni i ndermarrjes.

� Vendimet taktike jane vendime afatshkurtera dhe bazohen ne analizen e nje numri relativisht te vogel te variablave.

� Vendimet administrative jane vendime percjellese me rastin e realizimit te vendimeve strategjike dhe operative.

12

Modelet e vendosjes

Ekzistojne 4 lloje te modeleve:

1. Modelet fizike

2. Modelet skematike

3. Modelet matematikore

4. Modelet probabilistike

13

• Modeli paraqet mundesine e konceptimit abstrakt te realitetit objektiv, ne ate kuptim qe behet zgjedhja e simboleve permes te cilave paraqitet dicka nga realiteti.

• Modeli behet edhe per shkak te thjeshtesimit te problemeve qe jane mjaft te komplikuara nga realiteti objektiv.

Teknikat e vendosjes

� Kerkimet operacionale

� Teknika “druri” ne vendosje

� Teknika “brainstorming”

� Teknika “delfi”

14

Brainstorming

Brainstorming ështe një ndër metodat kreative të gjenerimit të ideve në grup.

Principi kryesor i brainstorming qëndron në eliminimin e të gjitha kufizimeve

gjatë procesit të të menduarit, në mënyrë që të krijojmë sa më shumë ide.

� Cdo ide është valide, nuk ka ide të keqe � Krijoni sa më shume ide që është e mundshme – lejoni imagjinatën dhe kreativitetin tëju udhëheq.

� Merrni sygjerime nga sa ma shumë persona� Pjesëmarrësit nuk mund të largohen jashtë dhomës gjatë sesionit të brainstorming� Zgjedhni liderin (fasilitatorin) detyra e të cilit ështe të shkruaj cdo gjë që ofrohet nga ana e pjesëmarrësve.

� Identifikoni idenë më premtuese.

Planifikimi strategjik

� Menaxheri i nje organizate duhet patjeter te formuloje strategjine konkrete e cila mundeson realizimin e qellimeve

� Strategjia i bene te mundur nje menaxheri te krijoje perparesi ndaj konkurrenteve, perkatesisht ia mundeson perqendrimin e resurseve te nevojshme me qellim qe ato te shfrytezohen ne menyre efikase

� Menaxheri me qellim qe ti siguroje firmes pozite te mire ne nje mjedis te caktuar, zgjedhe piken apo fushen e caktuar ne te cilen organizata me se miri mund te ekzistoje, perkatesisht te perparoje.Zgjedhja e pikes se caktuar perfshine ate qe ne e quajme “lufte” per perparesi diferenciale

16

Planifikimi Operativ

� Ka per qellim krijimin e planeve specifike (afatshkurta) dhe buxhetit per tu pergatitur per ngjarjet e parashikuara.

� Planet dhe buxheti precizojne menyren sipas te ciles behet furnizimi shfrytezimi renditja e resurseve. Planifikimi operativ udheheqet nga planet e qendrueshme

� Planifikimi operativ perfshine:

- mbledhjen e informatave

- vleresimin e alternativave te mundshme

- zgjedhjen e drejtimit me te sukseshem

Planet e qendrueshme

Planet e qendrueshme bejne shnderrimin e mendimeve menaxheriale

ne detyra rutinore

� Ekzistojne 3 lloje themelore te planeve te qendrueshme:

1. Politikat

2. Procedurat

3. Rregullat

18

Buxhetet

Buxhetet jane mjetet per formulim sasior te planeve ne fusha te caktuara.

Buxheti percakton pergjegjesine e menaxherit duke i siguruar resurset

e nevojshme per realizimin e qellimit

� Buxheti me bazen fillestare zero

� Buxheti si baze per ndarje ne nivele te pergjegjesise

- participimi ne buxhet

- buxheti i arritshem

- buxheti i ndryshueshem

19

Planifikimi financiar

� Rentabiliteti i ndermarrjes – paraqet marredheniet midis fitimit te realizuar dhe mjeteve te nevojshme per realizimin e tij

� Likuiditeti i ndermarrjes – paraqet aftesine e firmes per tu pergjegjur me kohe ndaj obligimeve financiare

20

Modeli i menaxhimit permes qellimeve

21

Menaxhmenti sipas qellimeve eshte mjet apo instrument per te bere

integrimin e qellimeve (fitimi, shtimi dhe zhvillimi) me nevojat

individuale te menaxherit (te ardhurat, paga, perparimi etj)

Karakteristikat e ketij modelitjane:

� Orientimi ne rezultate e jo në aktivitete

� Shendrrimi i qellimeve te pergjithshem ne ato individuale te menaxherit

� Insistimi ne rritjen e efekteve të menaxherit

Plani strategjik 5+1vit

Plani operativ 1 vit

Qellimet e njesive afariste

Qellimet individuale menaxherike

Rezultatet

Qellmiet afatshkurtëra

1 vit

1 vit

3-6 muaj

Modeli

Teknika PERT

SWOT analiza

� S - strengths (përparësitë)

� W - weaknesses (dobësitë)

� O - opportunities (mundësitë)

� T- threats (rreziqet)

TOWS matrica

Sipas kesaj teknike ekzistojne 4 strategji alternative te mundshme :

1. WT – strategjia (Mini – Mini)2. WO – strategjia (Mini – Maxi)3. ST – strategjia (Maxi – Mini)4. SO - strategjia (Maxi – Maxi)

Matrica BCG (Boston Consulting Group)

� Ne qofte se ndermarrja ka pak pervojë ne biznes dhe kerkesa per prodhime dhe shërbime është e ulët ajo lehtë mund të falimentojë

� Ne qofte se kerkesa per produkte dhe sherbime eshte e lartë,por përvoja e saj e paket ,situata nuk eshte shume dramatike

� Ne qofte se biznesi i ndermarrjes eshte me kerkes mjaft te larte, ndersa pervoja ne biznis poashtu e larte atëherë ajo prin në treg

� Ne qofte se ndermarrja ka pervoj te madhe dhe kapital te madh ndersa tregu zvogelohet atëherë duhet te ofroje prodhime dhe sherbime të reja

26

Matrica BCG (Boston Consulting Group)

Yjet Pikepyetjet

Lopet me para Qente

E ulet

E larte

E larte E ulet

Pjesa relative e tregut

Ritmi i rritjes se industrise