(yÓTT<äÏ eTTÁ<äD)

ø£è‘·»„‘·\T

yTeTT &çôd+ãs¡T 99˝À Á|ü#·T]+∫q ªªe÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· m+<äT≈£î? m˝≤?µµ

≈£î $X‚wü düŒ+<äq \_Û+∫q~. nHø£ eTTÁ<äD\≈£î H√#·T≈£îqï~. n‘· ~Ûø£+>±

|ü⁄düÔø£+qT ø=qT>√\T #dæq sêeTø£èwüí eTsƒ¡+, ôV’≤<äsêu≤<äT yê]øÏ nHø£kÕs¡T¢

ø £ è‘ ·» „‘ ·\T. # ·ø £ÿ Ï nqTyê< ä+ n+~+∫q

&܈ˆ |üHêï\ XÊ´eTdüT+<äs¡ eT÷]Ô >±]ÿ nH˚ø£kÕs¡T¢ ø£è‘·»„‘·\T

#Ó|ü≈£î+≥THêïeTT. myéT.$.|æ. Ï.Ï.&ç. ø£fi≤´DeT+&É|üeTTq+<äT qe+ãs¡T

29 qT+&ç &çôd+ãs¡T 1 es¡≈£î »s¡T>∑T‘·Tqï VVYM s¡»‘√‘·‡e y˚&ÉTø£\˝À

uÛ≤>∑+>± á Á>∑+<∏ëìï |ü⁄q'eTTÁ<äD #˚düTÔHêïeTT. Á>∑+<∏äeTTÁ<äD≈£î

düVü≤ø£]+∫q <$ ì\j·T+ ìyêdæ l ∫\T≈£L] sêCÒwt, $XÊK|ü≥ï+,

yê]øÏ ø£è‘·»„‘·\T |ü⁄düÔø£eTTqT #·ø£ÿ>± eTTÁ~+∫ Ç∫Ãq dü‘· + Ä|òt ôdŸ

Ç+Á|æ+Ÿ‡ n~ÛH‘· l j·TyéT.¬ø. ≈£îe÷sY >±]ÿ, yê] ãè+<ä+≈£î ø£è‘·»„‘·\T.

e÷ eTT+<äÏ eTTÁ<äD\ e\H˚ á |ü⁄q'eTTÁ<äDqT bÕsƒ ¡≈£î\T

Ä<ä]+#·>∑\s¡ì Ä•düTÔHêïeTT.

$XÊK|ü≥ï+ Ç≥T¢

qe+ãsY 29, 2013 j·THé. \ø°åàHêsêj·TD

(Á|üø±X¯≈£î\T)

Á>∑+<∏ä$&ÉT<ä\ : &çôd+ãs¡T 1999˝À eTVü‰eT+&É* 33e nœ\ uÛ≤s¡‘·

j·TTe»q düyTàfiqeTT q+<äT.

Á|ü‘·T\≈£î : l _. l<ÛäsY, e÷J ø±s¡ <ä]Ù

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*.

(kÕú|æ‘·+ : qe+ãs¡T 6, 1988, ]õwüºsY¶ HÓ+. 913/2008)

C/o. l >∑D|ü‹ ùdyê dü$T‹, >∑÷sêÿ …’qT, ¬s’ Ò«ùdºwüHé <ä>∑Zs¡

$XÊK|ü≥ï+ - 530 004. bò Hé : 2564451, 9849811940e-mail : vvym@yahoo.co.in, Blog : www.vvym.blogspot.com

Mental Concentration Why and How ? (Telugu) ISBN 978-81-86974-82-7

1

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· m+<äT≈£î? m˝≤?

eTT+<äTe÷≥

eTq'dü+jÓ÷>∑eTT Òø£ e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· m≥Te+Ï<ä+fÒ n~ Òì<

@B kÕ<Ûä |ü&É<äT. $<ä , kÂo\´ ìsêàDeTT, dü+|òüTÁX‚j·TdüT‡ n˙ï e÷qdæø£

@ø±Á>∑‘· MT<äH Ä<Ûës¡|ü&ç e⁄HêïsTT. ø±˙, Ç~ #ê˝≤ nedüs¡yÓTÆq yê]øÏ

B˙ï uÀ~Û+# Á|üj·T‘êï\T n‹ ‘·≈£îÿe>± »s¡T>∑T‘·THêïsTT.

n+<äT#˚‘·H˚ eTVü‰eT+&É* kÂo\´ ìsêàD ø±s¡ Áø£e÷\˝À á

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· nH n+X+ ‘·|üŒìdü]>± #s¡Ãã&ÉT‘·T+~. á n+X+ô|’

eTVü‰eT+&É* ˇø£ Áø£eTyÓTÆq |ü<䛋ì s¡÷bı+~+∫+~. >∑‘· 25

dü+e‘·‡sê\T>± nHø£ eT+~ j·TTe≈£î\T Bìï nuÛÑ dæ+∫, Ä#·]+∫,

n<äT“¤‘·yÓTÆq |òü*‘ê\T bı+<ës¡T.

e÷qdæø£ XÊÅkÕÔìøÏ dü+ã+~Û+∫q+‘· es¡≈£î, bÕXÊÑ· Á|ü|ü+#·+

Ç+ø± XË’Xe <äX˝À e⁄+~ ø±˙ eTq <X+˝À n~ n‹|ü⁄sê‘·qyÓTÆq~.

n+<äTø£H bÕXÊÑ· e÷qdæø£XÊÁkÕìï >∑÷&Ü <äèwæº À e⁄+#·Tø=ì,uÛ≤s¡‘·

<X|ü⁄ eTeü≤‘·Ôs¡ XÊÁkÕÔ\sTTq y<ë\T, ñ|üìwü‘·TÔ\T, ^‘·, uÛ≤>∑e‘·eTT,

|ü‘·+»* jÓ÷>∑ dü÷Á‘·eTT\T, neT÷\´yÓTÆq $y˚ø±q+<ä kÕVæ≤‘·´

düs¡«dü«eTT\˝À nkÕ<Ûës¡D Ø‹˝À Á|ü‹bÕ~+∫, $e]+#·ã&çq e÷qdæø£

XÊÁd ü Ô d æ<ë ›+‘ê\ô|’ Ä<Ûës ¡| ü& ç á |ü ⁄d ü Ôø £+ s¡∫+#·ã&ç+~.

j·TTebÕsƒ¡≈£î\ø√dü+ á XÊÁkÕÔ\ >∑T]+∫ mø£ÿ&Ü Áyêj·T Ò<äT. ø±ãϺ

á |ü⁄düÔø£+˝À kÕ<Ûä yÓTÆq+‘· düT\uÛÑ+>± ns¡úeTjT´ uÛ≤wü À »Ï\yÓTÆq

á n+X+ Áyêj·Tã&ç+~.

bÕsƒ¡XÊ\, ø£fi≤XÊ\ $<ë´s¡T›\≈£L, Ç‘·s¡T\≈£L á |ü⁄düÔø£+

ñ|üjÓ÷>∑|ü&É>∑\<äì e÷ Á|ü>±&ÛÉ Äø±+ø£å. $<ë´s¡T›\qT á |ü⁄düÔø£+

2

#·<äeeTì Áb˛‘·‡Væ≤+#·≥+ <ë«sê ñbÕ<Ûë´j·TT\T yê] #·<äTe⁄\˝À yê]ì

ìcÕí‘·T\qT #j·T≥yTø±ø£, <X ÁX‚j·TdüT‡ ø=s¡≈£î >∑÷&Ü >=|üŒùde #dæq

yês¡e⁄‘ês¡ì e÷ <äè&ÛÉ $XÊ«dü+.

- Ä+>∑¢ Á>∑+<∏ä Á|ü#·Ts¡Dø£s¡Ô

$y˚ø±q+<äyêDÏ

ùd«#êäJe⁄\+! ˇø£ÿø£åD+ ùdô|’Hê, eTqdüT‡\qT ìj·T$T+#· Òì eTq+,

ˇø£ÿ $wüj·T+ô|’Hê ø£åDyÓTÆHê eTqdüT‡+#· Òì eTq+, Ç‘·s¡ $wüj·÷\ìïÏ ‘=\–+∫

πø πø+Á<ä+ô|’ eTqdüT‡qT ø£åDyÓTÆHê dæús¡+>± ñ+#· Òì eTq+ ùd«#êäJe⁄\e÷!

Ä$<Ûä+>± eTqøÏ eTqyT nqTø√e≥e÷! Ä˝À∫+#·+&ç! kÕ«BÛq+˝À Òì eTqdüT‡,

ˇø£ e÷s¡Z<äs¡Ùø£‘·«+ Òì eTqdüT‡ eTqqT ÁøÏ+~øÏ, eTØ ÁøÏ+~øÏ ≤– |ü‘·q+ #Ó+~+∫,

HêXq+ #düTÔ+~. kÕ«BÛq+˝À qTqï eTqdüT‡, dü]>±Z q&ÉT|üã&çq eTqdüT‡, eTqqT

s¡øÏå+∫ ùd«#êäJe⁄\ì #düTÔ+~µµ.

e÷qe⁄\øÏ, »+‘·Te⁄\øÏ >∑\ eTTK´uÛÒ<ä+ - yê] eT<Ûä q >∑\ @ø±Á>∑‘êXøÏÔ À

>∑\ uÛÒ<ä+˝ÀH ñ+~. @ |üì˝ÀHÓ’Hê $»j·÷ìøÏ eT÷\dü÷Á‘·$T<! á @ø±Á>∑‘êXøÏÔ À

>∑\ ‘ês¡‘·eT´yT e÷qe⁄ìøÏ, e÷qe⁄ìø° >∑\ uÛÒ<ë\øÏ >∑÷&Ü ø±s¡DeTe⁄‘·T+~.

n‹V”≤qyÓTÆq e÷qe⁄ì‘√ n‘·T´qï‘·yÓTÆq e÷qe⁄ì b˛\Ã+&ç. yê] eT<Ûä´>∑\

‘ês¡‘·eT´+ @ø±Á>∑‘ê kÕúsTT˝À >∑\ ‘ês¡‘·eT´yT!

ªªe÷qe⁄&˚$TÀ, eTq˝À Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ @$TÀ, e÷qdæø£ XÊg+

‘Ó*j·TCÒj·T Ò<äT. eTqyT$Tø±<√ <ëìH ‘Ó*j·Tãs¡TdüTÔ+~. Á|ü‹ ø£ÿ]˝Àq÷

>∑\ $•wüº n+XyÓTÆq ªªÄ‘·àµµ mqïÏø° ne>±Vü≤qøÏ n+<ä<äT. n~ sTT+‘·es¡≈£L

dü]>±Z $e]+|üã&É Ò<äT - e]í+|üã&É Ò<äTµµ.

- m]#Y Ábò eTHé

3

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· Ò≈£î+&Ü eTqyTMT kÕ~Û+#· ÒeTT. n+‘ø±<äT

@ $wüj·T+ >∑T]+N C≤„q+ bı+<ä ÒeTT. @ |üìHÓ’Hê dü]>±Z #j·÷\Hêï,

|ü]C≤„q+ ùdø£]+#ê\Hêï, eTqdüT‡ |üP]Ô>± \>∑ïeTyê«*. ø±˙ á

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· >∑T]+∫ @$÷ ‘Ó*j·Tq|ü&ÉT eTq+ #ê˝≤

ÁøÏj·÷V”≤qT\T>±, eT+<äø=&ç>± e⁄Hêïe÷? @ $wüj·÷ìï >∑T]+∫q C≤„q+

eTq+ bı+<ä Ò<ë? nì dü+<Vü≤+ sêe#·TÃ. $wüj·T+ n~ ø±<äT. Á|ü‹

ø£åDeT÷ eTqeTT @<√ ˇø£ |üì#dü÷ÔH e⁄HêïeTT. n˝≤π> nedüs¡yÓTÔq

$wüj·T |ü]C≤„Hêìï bı+<äT‘·÷H e⁄HêïeTT. ø±˙ ˇø£ $wüj·T+ jÓT&É\

dü]jÓÆTq |ü]C≤„q+ bı+~ Hs¡TŒ‘√, #·‘·Ts¡‘·‘√ Ä |üì #j·T≥+ e÷Á‘·+

rÁee÷qdæø£ @ø±Á>∑‘ê |òü*‘·+>±H kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~. e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·

>∑T]+∫ dü]jÓÆTq |ü]C≤„q+ Òø£b˛sTTHê, s¡ø£s¡ø±\ $wüj·÷\ô|’ eTq+

eTqdüT‡qT e⁄+#·T‘·÷He⁄Hêï+. ø±˙ á e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· >∑T]+N,

eTq dü+ø£ ≤ŒqTkÕs¡+,eTqøÏwüºyÓTÆq Ø‹˝À eTq ø£èwæ <ë«sê eTqdüTqT

@ø±Á>∑+ #˚ùd |ü<䛑·T\ >∑T]+∫ düŒwüºyÓTÆq ne>±Vü≤q ø£*–‘˚, n~

øöX¯\+>± |üì#˚j·T≤ìøÏ @ $wüj·÷ìï >∑T]+∫, ◊Hê düŒwüº+>±

‘Ó\TdüTø√e≤ìø° ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~.

eTq+ #ùd Á|ü‹ |üìô|’Hê eTqdüT‡qT+#ê*. Ä $<Ûä+>± #j·T≈£î+&Ü

@ |üì˙ kÕ~Û+#·˝ÒeTT. ñ<ëVü≤s¡DøÏ - eTqeTT+<äs¡ mes¡Hêï

q&ç∫yÓfi≤fls¡qTø√+&ç Ò<ë @<Ó’Hê e÷≤¢&Ü&ÉqTø√+&ç. Hqø£ÿ&e⁄Hêï

<ëìì >∑eTì+#·˝Ò<äT. m+<äTø±$<Ûä+>± »]–+~.? Ä e´≈£îÔ\qT

#·÷&É≥+j·T+<äT >±˙, e÷≤¢& É≥+j·T+<äT >±˙ eTqdüT‡qT

\>∑ï+#j·T Ò<äT >∑qTø£ Ä $<Ûä+>± »]–+~. n≥Te+Ï |ü]dæ∆‘·T\˝À

4

H˚qT Hê eTqdü‡ø £ ÿ& É˝ Ò< äì ˇ|üø=ì rsê*. n+<äTe\qH˚

#·÷&É Òø£b˛j·÷qT, $q Òø£b˛j·÷qT.

Ä$<Ûä+>± - #·÷&É≤ìø°, $q≤ìø° ˇø£ $wüj·T+ >∑T]+∫

‘Ó*dæø√e&Üìø°, Ä $wüj·T+ >∑T]+∫ eT]+‘· $es¡+>± C≤„q+

dü+bÕ~+#·≤ìø° - Ç˝≤ @~ #j·÷\Hêï düπs eTqdüT‡qT <ëìj·T+<äT

\>∑ï+ #j·÷\ì düTdüŒwüºeTe⁄‘·Tqï~. m+‘· m≈£îÿe>± eTqdüT‡qT \>∑ï+

#ùdÔ, n+‘· u≤>± |üì »s¡T>∑T‘·T+~.

eT]sTT|ü&ÉT, @ |üì ô|’q>±˙, $wüj·T+ô|’q >±˙ eTqdüT‡qT

\>∑ï+ #j·T≤ìï @eTì|æ\yê*? Bìï eTH√jÓ÷>∑eTT n+<ë+n+fÒ

eTqdüT‡qT ˇø£ |üìøÏ>±˙, $wüj·÷ìøÏ ø±˙ ÁX¯<ë∆|üPs¡«ø£+>± ã<ä∆+

#j·T≥+. á ã<ä∆‘·, ÁX<ä∆, Òø£ eTqdüT‡qT \>∑ï+ #j·T≥+ dü+|üPs¡íeTsTT‘

Òø£ |ü]|üPs¡í‘·qT #s¡T≈£î+fÒ, <ëìH e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· n+≤s¡T.

á$<Ûä+>± e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· n+fÒ @$TÀ, <ëì Á|üjÓ÷»q+

@$TÀ ‘Ó\TdüT≈£îHêï+.eTq+ #˚düTÔqï |üì j·T+<äT>±˙, #·<äTe⁄‘·Tqï

$wüj·T+ j·T+<äT>±˙, dü]jÓÆTq $<Ûä+>± eTqdüT‡qT \>∑ï+ #j·T≥yT

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·. m+‘· m≈£îÿe>± eTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #j·T>∑*–‘,

n+‘· m≈£îÿe>± @ |üì˝ÀHÓ’Hê $»j·TkÕ<Ûäq≈£î neø±XÊ\THêïsTT. n<

$<Ûä+>± ø£ $wüj·÷ìï >∑T]+∫ düe÷#ês¡+ ùdø£]+#·≥+ >±˙, |ü]C≤„q+

bı+<ä≥+>±˙ <ëìô|’ eTq eTqdüT‡qT m+‘· es¡≈£î \>∑ï+ #XÊeTqï<ëìô|’

Ä<Ûës¡|ü&ç j·TT+≥T+~. Ç~ nìï $wüj·÷\≈£î, nìï ø±˝≤\≈£L e]Ô+#

Á|ü>±&ÛÉ dü‘· +. ñ<ëVü≤s¡DøÏ ªª#·<äTe⁄µµ $wüj·TyT rdüTø√+&ç. eTqdüT‡qT

dü]>±Z \>∑ï+ #j·Tø£b˛‘ dü]>±Z #·<äe ÒeTT ø±˙ rÁe+>± eTqdüT‡qT

#·< äTe⁄ ô| ’ ì*|æ‘ ˚ , d üT\uÛ Ñ+>± #·< äTe⁄qT ns¡ ∆+ #˚d ü Tø=ì,

5

ìcÕí‘·T\eTe>∑\eTT, #·~$q<ä ≤¢ C≤„|üø£+ ñ+#·Tø√>∑\+. n+‘ø±<äT

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·‘√ #·~$‘, m≈£îÿe $wüj·÷\ì ‘·≈£îÿe düeTj·T+˝À

|üP]Ô #j·T>∑\+, dü]>±Z ns¡ú+ #düTø√>∑\>∑≥yT ø±ø£ #·~$q Á|ü‹<ëì˙

>∑Ts¡TÔ+#·Tø√>∑\+. e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· e\q n≥Te+Ï ˝≤uÛ≤\THêïsTT.

n~˝À|æùdÔ n˙ï ˝À|ækÕÔsTT. ˇø£ Á|üø£ÿ @ |ü dü]>±Z #j·T ÒeTT eTs=ø£

|üø£ÿ ø±˝≤ìï eè<Ûë>± e´s¡∆ |üs¡#·≥eTe⁄‘·T+~. dü]>±Z @ø±Á>∑+ #j·Tã&çq

eTqdüT‡ düVü‰j·T+‘√ @ |üìHÓ’Hê |ü]|üPs¡í‘·‘√ y˚>∑+>± n‹ ‘·≈£îÿe

düeTj·T+˝À kÕ~Û+#·e#·TÃ. Ä $<Ûä+>± kÕ~Û+#·>± \uÛÑ eTjT´ $T–*q

düeTj·÷ìï eTs=ø£ |üìøÏ >±ì, #·<äTe⁄≈£î >±˙, Òø£ eTq sTTcÕºqTkÕs¡+

@$<Ûä+>±HÓ’Hê $ìjÓ÷–+#·Tø√e#·TÃ.

n+<äT#‘·, e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·qT kÕ~Û+#·≥eTH~ $»„‘· ne⁄‘·T+~.

nC≤„q+‘√ <ëìï $düà]ùdÔ, eTq J$‘· düeTj·T+˝À b˛>=≥Tºø=H~ #ê˝≤

m≈£îÿe>± e⁄+≥T+~. <ëìï Hs¡TÃ≈£î+fÒ, Áø£eTÁø£eT+>± eTq≈£î ÁX‚j·TdüT‡qT

#≈£L]Ã, ∫e]øÏ $»j·TkÕ<Ûäq≈£î <ë]rdüTÔ+~.

|üì n+fÒ - ?

@|üìHÓ’Hê Hs¡TŒ>± #j·T≤ìø°, @ $wüj·T+ >∑T]+#Ó’Hê dü]>±Z

ne>±Vü≤q ø£\>∑≤ìø° e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· #ê˝≤ nedüs¡eTì

‘Ó\TdüT≈£îHêï+. Ç|ü⁄&çø£ ªª|üìµµ n+fÒ @$TÀ dü]jÓÆTq ne>±Vü≤qøÏe<ë›+.

á $wüj·T+ >∑T]+∫ eTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #ùdÔ m˝≤e⁄+≥T+<ä+≤s¡T?

á Á|ü|ü+#·+˝À #ê˝≤ $wüj·÷\T nìï ø±˝≤\˝À nìï Á|ü<XÊ\˝À

m|ü⁄&É÷ »s¡T>∑T‘·÷H e⁄HêïsTT. á dü+|òüT≥q\˝À Á|ü‹ ø£° ø£ |üH!

ñ<ëVü≤s¡DøÏ, ñc˛<äj·÷q dü÷s¡T´&ÉT ñ<äsTTkÕÔ&ÉT, |ü⁄cÕŒ\T $ø£dækÕÔsTT,

6

sêÁ‹|üP≥ ñqï >±&ÛÜ+<Ûäø±sêìï |ü≤|ü+#·\T #dæ |ü>∑Ï |üP≥ m+&É

ø±düTÔ+~. m+&çq uÛÑ÷$T yêq ˙Ï‘√ ‘·&É|üã&ÉT‘·T+~. uÛÑ÷$T˝Àì

‘˚eT dü÷s¡´s¡•à‘√ Ä$s¡e⁄‘·T+~. á $<Ûä+>± nH˚ø£ dü+|òüT≥q\T

»s¡T>∑T‘êsTT. Çe˙ï Á|üø£è‹ ìj·Te÷\T. Ç$ @<√ ˇø£ e´øÏÔ jÓTTø£ÿ

dü+ø£\Œ+‘√ >±ì, sTTwüº+‘√>±˙, Vü≤‘√>±˙ »]π>$ ø±e⁄.

e÷qe⁄ì dü+ø£\ŒeTT, ø£èwæ‘√ Ä<Ûës¡|ü&ç »]π> ø±s¡´Áø£e÷\T

Ç+ø±ø=ìï ñHêïsTT. ø±˙ e÷qe⁄ì n_Û ≤wü, ÄX yÓqø£ Ä<Ûës¡uÛÑ÷‘·+>±

e⁄qï n‘·ì dü+ø£\ŒeTT, ø£èwæ- n‘·ì eTqùd‡! ñ<ëVü≤s¡DøÏ - ¬s’‘·T

bı\+ <äTqï≥+, eT‘·‡´ø±s¡T&ÉT #˚|ü\T |ü≥º≥+, ≈£L©\T ø£wüº|ü&ç

|üì#˚j·T≥+, ø=+‘· eT+~ |æ\¢\T Ä&ÉTø√e≥+, eT]ø=+‘·eT+~

#·<äTe⁄ø√e≥+, - á $<Ûä+>± mH√ï ø±s¡ Áø£e÷\T #·÷düTÔ+≤+. M≥ìïÏ

yÓqø±\ e÷qe⁄ì eTqdüT‡ e⁄qï~. Ä eTqdüT‡˝À ø£ ø√]ø£, dü+ø£\Œ+

e⁄HêïsTT. yêÏø=ø£ \ø£å´+, <äè&ÛÉìs¡íj·T+, n+‘·≈£î$T+∫ ø£wüº|ü&ç

|üì#j·T≥+, <äè&ÛÉBø£å, ø£èwæ, ÁXeT Òø£ Á|üj·T‘·ï+ e⁄HêïsTT.

ãVüQXÊ ø=+‘·eT+~ ‘·eT dü«j·T+ dü+ø£\Œ+, ìs¡íj·T+ Á|üø±s¡+

|üì#˚dü÷Ô e⁄+≤s¡T. eT]ø=+‘·eT+~ Ç‘·s¡T\ Ä<˚XÊ\ y˚Ts¡≈£î

|üì#düTÔ+≤s¡T. n‘·qT J$+#·≤ìøÏ ø=+‘· <Ûäq+ dü+bÕ~+#ê* ø±ãϺ

sTT‘·s¡T\ sTTcÕºqTkÕs¡+, Ä<XÊqTkÕs¡+ |üì#j·Te\dæ edüTÔ+~. ø±˙

á ¬s+&ÉT |ü]dæú‘·T\˝Àq÷ |üì#ùd e´øÏÔ ‘êqT #j·Te\dæq |üìì >∑T]+∫

eTT+<äT>± Ä˝À∫+#·e\dæe⁄+≥T+~.

n‘·qT Ä |üìì >∑T]+∫ Ä˝À∫+∫, <ëìì #j·÷\ì dü+ø£*Œ+∫,

n+<äT≈ £î ‘·–q ø£èw æ, Á| üj·T‘êï\T, ÁX ¯eT, ÁX ¯< ä ∆ Ä |üì˝À

ô|≥ºe\dæe⁄+≥T+~. Ä ÁXeT, ø£èwæ >∑T]+∫ ø=+‘· XøÏÔì ø√˝ÀŒe\dæ

7

e⁄+≥T+~.ø±˙ á Ä˝À#·qøÏ, dü+ø£ ≤ŒìøÏ ø=+‘· XøÏÔì b˛>=≥Tºø√e\dæ

e⁄+≥T+<äì eTq+ >∑Ts¡TÔ+#·T ø√yê*. n< e÷qdæø£ XøÏÔ. XÊØ]ø£ ÁXeT

#˚ùd≥|ü⁄&ÉT uÛÖ‹ø£ ˝Òø£ XÊØ]ø£ X¯øÏÔì qwüºb˛‘êeTT. n|ü⁄&ÉT>∑÷&Ü

XÊØs¡ø£X¯øÏÔ düeTs¡›e+‘·+>± $ìjÓ÷–+|üã&Ü\+fÒ eTqdüT‡qT Ä

|üìj·T+<äT ìeT>∑ï+ #j·Te\dæ+<!

Ç+ø±ø=+‘· ˝À‘·T>± Ä˝À∫ùdÔ, eTq+ #˚düTÔqï |üì |ü]es¡Ôq

# Ó+< ä≥+, e÷s ¡ T Œ# Ó+< ä≥+, ‘ês ¡ Te÷s ¡ T ne⁄‘ · T+& É≥+

>∑eTì+#·>∑\T>∑T‘ê+.ø=ìï #Óø£ÿ eTTø£ÿ\T ≈£îØÃ>± s¡÷bÕ+‘·s¡+

#Ó+<äT‘êsTT. ø=ìï |ü‹ÔeT÷≥\T ˇø£ ‘·Tyê«\T ne⁄‘êsTT. Äe⁄ù|&É

qT+∫ |æ&Éø£\T#kÕÔs¡T. u§>∑TZbı&ç qT+∫ e+≥ #Ói≈£î>± ñ|üjÓ÷–+#

sêfiófl ‘·j·÷s¡T #j·Tã&É‘êsTT. u≤>± yÓTiø£ |ü ≤¢\T>±, ø£s¡≈£î>± e⁄+&

eTϺ <äTqïã&ç yÓT‘·Ô>± #j·Tã&ÉT‘·T+~ - Ç˝≤ mHÓïH√ï »s¡T>∑T‘êsTT.

ˇø£ |ü⁄düÔø£+ #·~$‘ <ëH√¢e⁄qï |ü]C≤„q+ Hê≈£î edüTÔ+~. Hê Vü≤è<äj·T+˝À

yÓT~*q uÛ≤e+ #‹˝Àì ≈£î+#Ó <ë«sê ø±–‘·+ MT<ä düT+<äs¡yÓTÆq ∫Á‘·+>±

s ¡÷bı+< ä T‘ · T+~. rÁe Ä˝À# ·q <ë«sê ˇø £ d æ<ë ∆+‘êìï

ø£qT>=q>∑\T>∑T‘êqT- Çe˙ï $$<Ûä s¡ø± …’q |üqT Ò ! nsTT‘ |üì˝Àì

$$<Ûä n+XÊ˝ÒMTÏ nqï Á|üX¯ï ñ<äsTT+#·e#·TÃ. <˚ìe\q nsTT‘˚

<˚ì˝ÀHÓ’Hê e÷s¡TŒ »s¡T>∑T‘·T+<√, |ü]es¡Ôq edüTÔ+<√, ñqï Á|ü<˚X¯+

qT+&ç eTs=ø£ #√ÏøÏ e÷s¡Ãã&ÉT‘·T+<√, <ìe\HÓ’‘ @<√ ˇø£ s¡÷|ü+˝À

X¯øÏÔì ø=˝ÀŒe≥+ »s¡T>∑T‘·T+<√, <˚ìyÓqø±\ e÷qe⁄ì eTqdüT‡

ñ+≥T+<√, <ëìH˚ ªª|üìµµ n+≤s¡T. á s¡ø£s¡ø±\ e÷s¡TŒ\qT,

|ü]es¡Ôq\qT, dü«dü∆\+ qT+&ç ne‘·*øÏ |ü+|üã&É≥eTTqT, M≥ìïÏ e\q

ø£*π> ˝≤uÛ≤\q÷ Væ≤+#~ eTqùd‡. Ä ‘·s¡Tyê‘· Çe˙ï #j·T≤ìøÏ

ø±e\dæq X¯øÏÔì bı+<ä≤ìøÏ Ä eTqùd‡ nH˚«wüD ø=qkÕ–düTÔ+~.

8

dü+ø£\Œ+, ìs¡íj·T+, ø£èwæ, düVü≤q+, |ü≥Tº<ä\, Á|üj·T‘êï\T, ìC≤sTTr>±

e⁄+&É≥+ Çe˙ï eTqdüT‡ qT+&ç ø£*π> |ü]D≤e÷ Ò! eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ

ø√]ø£qqTdü]+# XØs¡+ ‘·–q ø£èwæ, ÁXeT »]|æ, e÷qdæø£ uÛ≤yê\qT

ì»s¡÷bÕ\T>± |ü]es¡Ôq+ #Ó+~düTÔ+~.rÁe |ü]o˝Hêq+‘·s¡+ ∫e]øÏ

e÷qdæø£ uÛ≤e |ü]es¡ÔH |üì n˙, eTqùd‡ |üì jÓTTø£ÿ neT÷\´ dü+|ü<ä

n˙ Á>∑Væ≤+#· >∑\T>∑T‘ê+.

Á|ü‹ ˇø£ÿ |ü , |ü]|üPs¡í+>± #j·÷\+fÒ,

eTqdüT‡qT dü]jÓÆTq $<Ûä+>± ñ|üjÓ÷–+#·Tø√yê*.

eTqdüT‡qT Á|üXÊ+‘·+>±, e⁄+#·Tø=ì, nBÛq+˝À e⁄+#·T≈£î+fÒ e÷qdæø£

XøÏÔ eT]+‘·>± n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·T+~.

eT+∫ uÛ≤yêìï eTqdüT‡˝À b˛wæ+#·Tø√yê*.

|üP]Ô ne>±Vü≤q‘√ e÷qdæø£ XøÏÔq+‘ê #düTÔqï |üìô|’qH @ø±Á>∑

∫‘·Ô+‘√ πø+ÁBø£]+#ê*.

á $<Ûä+>± #ùdÔ, m≥Te+Ï |üìHÓ’Hê n‹ #·ø£ÿ>± #j·Te#·TÃqì

düT\uÛÑ+>± n+<ä]ø° ns¡∆eTÚ‘·T+~ >∑<ë !

C≤„q+ n+fÒ ?

ˇø£ $wüj·T+ >∑T]+∫q Òø£ edüTÔe⁄qT >∑T]+∫q C≤„q+ n+fÒ

Ä$wüj·T+ Òø£ edüTÔe⁄ >∑T]+∫ u≤>± ‘Ó\TdüTø√e≥yT! @ C≤„q+ eTq+

bı+~Hê, n~ eTqdüT‡ <ë«sêH ø±ãϺ, eTqdüT‡ düVü‰j·T+ Ò≈£î+&Ü @

$<ÛäyÓTÆq C≤„qeT÷ bı+<ä ÒeTì eTqø£s¡∆eTe⁄‘·T+~. á Á|ü|ü+#·+˝À

ndü+U≤´ø£yÓTÆq edüTÔe⁄\T, $wüj·÷\T ñHêïsTT. düT<ä÷s¡ Äø±X+˝À

9

>∑\ Á>∑Vü‰\T, qø£åÁ‘ê\qT+&ç n‘· \ŒyÓTÆq nDTe⁄\T, |üs¡e÷DTe⁄\<ëø±

nHø£ edüTÔe⁄\T á $X«+˝À yê´|æ+∫ ñHêïsTT. n+‘ø±ø£ e+<ä ≤~

$wüj·÷\ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·e\dæ e⁄+≥T+~. M≥ìïÏ >∑T]+∫ eTqøÏ

‘Ó\TdüTqï< $$<Ûä $wüj·T |ü]C≤„q+ nqã&ÉT‘·T+~.

á uÛÑ÷$T, $$<Ûä <XÊ\T, ñ|üK+&Ü\T, düeTTÁ<ë\T, |üs¡«‘ê\T,

»+‘·Te⁄\T, |ü≈£åî\T, eTq sTT\T¢, e÷qe⁄ì XØs¡eTT, n‘·ì Äs√>∑ eT÷,

yê´<ÛäT\T, yêÏìyês¡D√bÕj·÷\T, e÷qeC≤‹ #·]Á‘·, e÷qe⁄ì Áù|eT

- <«wü+, e÷qe J$‘·+, düTK<äT'U≤\T - á$<Ûä+>± $wüj·÷\≈£î,

edüTÔe⁄\≈£L n+‘·T ñqï<ë? á nìï $wüj·÷\ >∑T]+N dü‘·´+

‘Ó\TdüTø√yê\ì e÷qe⁄&ÉT Á|üj·T‹ïkÕÔ&ÉT. n‘·ìøÏ ‘Ó*dæq<ä+‘ê

C≤„qy˚Tqì |æ\eã&ÉT‘·T+~. eTq+ \ø£å +>± m+#·T≈£îqï edüTÔe⁄ô|’q

m+‘· m≈£îÿe>± eTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #ùdÔ, n+‘· düeTÁ>∑+>± <ëìï >∑T]+∫q

C≤„q+ bı+<äe#·TÃ. Hê ø£fifl <ësê« HqT ˇø£ |ü⁄cÕŒìï>±˙, |üøÏåì >±˙

#·÷XÊqT. ˇø£ Äø£*>=qï eTìwæ yêÏH˚ ˇø£ ‘˚\T>±H√, |æ*¢>±H√

#·÷XÊ&ÉT. #·÷ùdedüTÔe⁄qT ns¡∆+ #düTø√e≤ìøÏ #ê˝≤ C≤„Hêìï #ê˝≤

ø±\+ qT+&ç ùdø£]+#·e\dæ e∫Ã+~. <ëì |òü*‘·+>± HqT Ä edüTÔe⁄

jÓTTø£ÿ ì»yÓTÆq s¡÷bÕìï Á|ü‘˚´ø£ <äèwæº>∑\ eTqdüT‡ düVü≤j·T+‘√

#·÷&É>∑*>±qT.

Áø£eTÁø£eT+>±, #ê˝≤ u≤>± |ü]#·j·TeTTqï edüTÔe⁄\ rÁe|ü]o\q

<ë«sê yêÏ >∑T]+∫ eTqdüT‡≈£î düŒwüºyÓTÆq ne>±Vü≤q @s¡Œ&ÉT‘·T+~

‘·‘·Œ¤*‘·+>± eTqdüT‡˝À ì\ee⁄qï C≤„q+ |ü]e÷D+˝Àq÷, rÁe‘· Àq÷

u≤>± n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·T+~.

n< düeTj·T+˝À eTs=ø£ $wüj·T+ >∑÷&Ü »s¡T>∑T‘·T+~. ø£ ∫qï

10

düe÷#ês¡+ Òø£ C≤„q+, Ç+ø=ø£ ∫qï düe÷#êsêìøÏ >±˙ C≤„HêìøÏ>±˙

@<√$<Ûä+>± ø£\|üã&ÉT‘·T+~. $$<Ûä $wüj·÷\T, edüTÔe⁄\ >∑T]+∫ bı+~q

C≤„q+, ˇø£ Á|ü‘´ø£ $wüj·÷ìï >∑T]+∫ $düÔè‘·+>± ô|+bı+~q C≤„q+,

Áø£eTÁø£eT+>± $X¯«»˙q+>±q÷, nìïÏ˙ ø£\T|ü⁄≈£îqï~>±q÷

‘·j·÷s¡e⁄‘·T+~. á $<Ûä+>± ∫qï yêÏ qT+&ç $düÔè‘·yÓTÆq |ü]~Û ÀìøÏ

C≤„q+ $düÔ]+#·≥+, eTqdüT‡ m+‘·>± <äè&ÛÉ|üs¡#·T≈£î+fÒ, m+‘·>± <ëìì

ˇø£ edüTÔe⁄ô|’ @ø±Á>∑+ #j·T>∑*–‘, n+‘·>± eTqC≤„q+, C≤„q rÁe‘·

ô|s¡T>∑T‘êsTT.

Ç+ø± #·÷ùdÔ, $$<Ûä s¡ø±\ ø±s¡ Áø£e÷\T eTq+ ˇø£ ì]›wüºyÓTÆq

\ø£å +‘√ #kÕÔ+. m|ü&É÷ eTqøÏ ˝≤uÛ≤ìï #≈£Lπsà |üqT\j·T+< eTq≈£î

n_Ûs¡T∫ ñ+≥T+~. Ä |üqT\qT >∑T]+∫ dü]jÓÆTq |ü]C≤„q+‘√ |üì#ùdÔ,

$»j·T+ \_Û+∫, Ä|üqT\ <ë«sê eTq+ ø√s¡T≈£îqï |òü*‘ê\qT

bı+<ä>∑\T>∑T‘ê+. n+<äTø£H ø£ |üì˝À $»j·T+, \ø£å + kÕ~Û+#ê\+fÒ

Ä |üìì >∑T]+∫q |ü]C≤„q+ n‘ê´eX´ø£+. Ç+‘·≈£î eTT+<äT »]|æq

#·s¡Ã˝À @|üìHÓ’Hê eTqdüT‡ düVü≤j·T+‘√H˚ #˚j·Te\dæ ñ+≥T+<äì

>∑eTì+#ê+. |üì>∑T]+∫ dü]jÓÆTq |ü]C≤„q+ ñ+fÒ |üìì #·ø£ÿ>±

#j·Te#·TÃ. n+‘ø±ø£ Ä C≤„Hêìï bı+<ë\+fÒ, eTqdüT‡qT |ü]|üPs¡í+>±

@ø±Á>∑+ #j·Te\dæ e⁄+≥T+<äì >∑÷&Ü >∑eTì+#ê+.

‘·è|æÔø£s¡+>±, Vü≤sTT>± J$+#·≥+˝À e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· jÓTTø£ÿ

ÁbÕ<Ûëq´‘· m+‘· nedüs¡yÓ÷ eTq≈£î ‘Ó*dæ+~. n+<äTø£ì $T>∑‘êyyÓTÆHê

Hs¡TÃ≈£îH eTT+<äT, <ëì >∑T]+# Hs¡TÃø√yê*.

á ø±s¡D+ #‘·H ÁbÕ<Ûä$Tø£ $<ä ˝À Á|ü<ÛäeT k˛bÕq+ e÷qdæø£

@ø±Á>∑‘· nì $yø±q+<äkÕ«$T n_Ûe]í+#ês¡T.

11

eTqdü‡+fÒ

ô|’q #Ó|æŒq<ä+‘ê |ü]o*+∫q|ü⁄&ÉT, dü+|òüT+˝À ñqï‘·+>±

J$+#ê\+fÒ |üì˝À $»j·T+ kÕ~Û+#ê\˙, $$<Ûä $wüj·÷\T >∑T]+∫

dü]jÓÆTq |ü]C≤„q+ e⁄+&Ü\˙ ns¡∆eTe⁄‘·T+~. M≥ìïÏøÏ eTT+<äs¡

ø±e\dæq~ - e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· - kÕ<Ûës¡D J$‘·+ >∑&É|ü≤ìπø

ø±≈£î+&Ü, J$‘êìï eT]+‘· düT+<äs¡+>±, ns¡∆e+‘·+>±, Äø£s¡D°j·T+>±

eT\#·Tø√e≤ìøÏ, yÓTT≥º yÓTT<ä≥ dü]jÓÆTq |ü<ä∆‹˝À e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·ì

n\es¡#·Tø√yê*. BìøÏ >∑÷&Ü C≤„q+, ìs¡+‘·s¡ ø£èwæ nedüs¡eTe⁄‘·T+~

n+<äTø£H, Jeq ìsêàD≤ìøÏ e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· ‘·|üŒìdü]jÓÆTq n+X+.

Ç|ü⁄&çø£ á ªªeTqdüT‡µµ nqã&~ @$TÏ? nqï~ #·÷<ë∆+. n~

eTqøÏ ø£qã&É<äT. ns¡∆eTe<äT. ◊Hê Á|ü‹ e´øÏÔ Bìì s¡ø£s¡ø±\T>±

e]ídüTÔ+≤s¡T. eTqdüT‡ ˝Ò<äT nì me«s¡÷ nqs¡T. #ê˝≤ ‘·s¡#·T>±

eTqeT+<äs¡eT÷ eTqdüT‡ u≤>± ˝Ò<äH√, ˝Òø£ dü+‘√wü+>± e⁄+<äH√

<äT'K+>± e⁄+<äH√ n+≥T+≤eTT. á eTqdüT‡ nH~ @$TÏ? eTqdüT‡

nH˚~ ñ+<äì eTq≈£î düŒwüº+>± ‘Ó\TdüT. n|ü⁄&É|ü⁄&É÷ eTq+ ªªHê≈£î

>∑Ts¡TÔqï~µµ, ªªHê≈£î >∑Ts¡TÔ Ò<äTµµ - Ç≥Te+Ï uÛ≤yê\T e´ø£Ô|üs¡düTÔ+≤+.

ø±˙ Ç+ø± À‘·T>± á eTqdü‡H $wüj·T+ >∑T]+∫ m+<äT≈£î Ä˝À∫+#·+?

ì»+>± #·÷ùdÔ eTqdüT‡qT $&ç>± #·÷&É Òq+‘· düìïVæ≤‘·+>±, n‹ <ä>∑Zs¡>±

e⁄qï~. ø±˙ n~ nø£ÿ&É ñ+<äì eTqøÏ u≤>± ‘Ó\TdüT.

eTq+ m|ü&É÷ nH á ªªHqTµµ nH~ @$TÏ? yÓ+≥H Hê≈£î

nì|æ+#~ - ªªá XØs¡+µµ nì. á XØs¡yT HqT nsTT‘ ªªÇ~ HêXØs¡+µµ

nì m+<äTø£+≥THêï+? #ê˝≤ ‘·s¡#·T>± eTq+ ªªHêeTqdüT‡ u≤>± Ò<äTµµ

n+≥÷+≤+. |ü]o*ùdÔ, e÷qdæø£ dæ∆‹ dü]>±Z Ò<äì ns¡∆eTe⁄‘·T+~.

12

n+fÒ, eTqdü÷‡ Hê<, XØs¡eT÷ Hê<. n+<äTø£H á ªªHqTµµ nH~ ˇø£

Á|ü‘´ø£yÓTÆq n+X+. n~ eTqdüT‡, XØsê\ø£Hêï _ÛqïyÓTÆq~. ì»yÓTÆq

HqT ªªÄ‘·àµµjT. BìïãϺ Á|ü‹eTìw” - XØs¡eTT, eTqdüT‡, Ä‘·à - nH

eT÷&ç+Ï $TÁXeTyT nì ‘\T‘·T+~. eTq ì»yÓTÆq ñìøÏ Ä‘·àj·T+<

e⁄qï~. á Á|ü|ü+#·+˝Àì uÛÖ‹ø£ |ü<ës¡ú+ <ë«sê XØs¡+ @s¡Œ&ÉT‘·T+~.

eTq eTqdüT‡ - ˇø£ Á|üø£ÿ XØsêìøÏ, á Á|ü|ü+#êìøÏ, eTs=ø£ Á|üø£ÿ

Ä‘·àø° eT<Ûä q yês¡~Û ≤>±, MÏì ø£*ù| e+‘Óq˝≤>± |üì #düTÔ+~.

á $X«+˝À >∑\ dü÷∆\ |ü<ës¡∆+‘√ á XØs¡+ ì]à+#·ã&ÉT‘·T+~,

eTqdüT‡ dü÷ø£åà |ü<ës¡∆+‘√ ‘·j·÷s¡T #˚j·Tã&ÉT‘·T+~. Ä‘·à dü÷øå±à‹

dü÷ø£åàeTsTTq~. ø±˙ XØs¡eTT, eTqdüT‡\e … ø±ø£ Ä‘·àì |ü<ës¡∆+ nì>±˙,

$wüj·TeTì>±˙ nq ÒeTT.

dü÷∆\ |ü<ës¡∆+ kÕ<Ûës¡D+>± 3 s¡ø±\T>± e⁄+≥T+~. |òüTq|ü<ës¡∆+,

Á<äe|ü<ës¡∆+, yêj·TT|ü<ës¡∆+ - |òüTq|ü<ës¡∆+ düT\uÛÑ+>± ø£qã&ÉT‘·T+~.

Á<äe|ü<ësê∆\T ˇø£ÿkÕ] #·÷&É>±H ns¡∆eTee⁄. ˇø£ >±¢düT ˙fiflì #·÷d”

#·÷&É>±H, n$ nø£ÿ&É e⁄Hêïj·Tì >±˙, Òeì >±˙ ns¡∆+ #düTø√e≥+

ø£wüº+.

>±* á #·s¡à#·≈£åîe⁄\≈£î ø£qã&É<äT. ø±˙ Ç+ø=ø£ $<Ûä+>± >±*

M#·≤ìï nqTuÛÑ÷‹#Ó+~, ªªn~e⁄qï~µµ nì ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. eèøå±\˙,

∫qï yÓTTø£ÿ\˙, ˙Ï‘·s¡+>±\˙ #·÷dæ >±*MdüTÔqï<äì ‘Ó\TdüT ø√e#·TÃ.

n< $<Ûä+>±, eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ñìøÏì, <ëì <ë«sê »s¡|üã& ÁøÏj·T\T

Òø£ |üqT\qTãϺ ‘Ó\TdüTø√e#·TÃ. ø±˙ Ä‘·àì n≥Te+Ï |ü<䛑·T\

<ë«sê ne>±Vü≤q #˚düTø√˝ÒeTT. ø±ì n~ düs¡«edüTÔe⁄\j·T+<ä÷

yê´|æ+∫j·TTqï~. n+‘ø±<äT á Á|ü|ü+#·+˝À ø£ì|æ+# XøÏÔ n+‘ê

Ä‘·à jÓTTø£ÿ e´ø°Ôø£s¡DyT!

13

Ä‘·àqT ‘Ó\TdüTø√e≤ìøÏ yπs |ü<ä∆‘·T\THêïsTT. Ç‘·s¡ edüTÔe⁄\qT

>±˙ eTqdüT‡ì >±˙ ‘Ó\TdüTø√e≤ìøÏ ñ|üjÓ÷–+# |ü<ä∆‘·T ÒM Ä‘·àqT

eTq≈£î #·÷|æ+#· Òe⁄. ø±˙ <ëìï ‘Ó\TdüTø√e≤ìøÏ ˇø£ Á|ü‘´ø£ |ü<ä∆‹

ñqï~.

eTq˝À me¬s’Hê á Á|ü|ü+#·+˝À >∑\ nìï |ü<ësê∆\˙ #·÷XÊsê?

ôd’qT‡# e]í+#·ã&çq $wüj·÷\ìïÏ eTq˝À m+‘· eT+~ #·÷XÊ+?

nsTTHê XÊgE„\T qeTàeTì #Óù|Œ $wüj·÷\ìïÏ eTq+ qeTTà‘·THêï+.

n< $<Ûä+>± Ä‘·àqT >∑T]+∫ u≤>± ‘Ó*dæqyês¡T #Ó|æŒq <ëìì ÁX<ä∆>±

$q≥+ <ë«sê, Ä‘·àqT >∑T]+∫q |ü]C≤„q+ eTqøÏ ‘Ó\TdüTÔ+~ ø±˙

XÊgE„\πø ‘Ó*dæq nìï $wüj·÷\˙ ÁX<ä∆>±, ìC≤sTTr>± Á|üj·T‹ïùdÔ

eTq+‘·≥ eTqyT @$<Ûä+>± ‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘êyÓ÷, n< $<Ûä+>± u≤>±

|ü]o*+#·ã&ç ìj·T$T‘· |ü<ä∆‘·T\˝À Ä‘·àqT ‘Ó\TdüTø√e≤ìøÏ ì»sTTr>±,

eTq'|üPs¡«ø£+>± Á|üj·T‹ïùdÔ, Á|ü‹ ˇø£ÿs¡eT÷ Ä‘·àC≤„q dü+|üqTï\eTT

ø±>∑\eTT

ì»yÓTÆq uÛ≤e+˝À eTqeTT Ä‘·à dü«s¡÷|ü⁄\yT! eTq eTT+<äs¡ á

Á|ü|ü+#·eT÷, eTqeT<Ûä >∑\ U≤∞dü∆\+˝À eTqdü÷‡ ñHêïsTT. á eTqdüT‡

<ë«sêH˚ eTq+ á $XÊ«qï+‘ê <ä]Ù+#·>∑\+, ‘Ó\TdüTø√>∑\+,

ñ|üjÓ÷–+#·Tø√>∑\+.

Ç|üŒÏ es¡≈£L Á|ü|ü+#·+ ô|’ ì*|æq eTq<äèwæºì ~Xe÷]à đ·àyÓ’|ü⁄

ìπs∆•ùdÔ n|ü⁄&ÉT eTq+‘·≥ eTqπø á Ä‘·àyπs<MT ø±<ä eTq˝ÀH ñqï

ªªÄ‘·àµµ jT n˙ ‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘êeTT.

∫e]>± Ä‘·à nH~ ø£≥Tqï<ä , eTq+ Ä Ä‘·à dü«s¡÷|ü⁄\yTqqï

$wüj·TeT÷ m\¢|ü⁄&É÷ eTqdüT‡˝À >∑Ts¡TÔ+#·Tø√yê*. Ç|ü&ÉT á eTqdüT‡

14

>∑T]+∫, XÀuÛ≤j·Te÷qyÓTÆq, ns¡∆e+‘·yÓTÆq JeHêìï >∑≥|ü≤ìøÏ

eTqdüT‡qT |òü\Á|ü<ä+>± ñ|üjÓ÷–+# |ü<ä∆‘·T\ >∑T]+N #·]Ã<ë∆+.

eTqdü‡+fÒ @$TÏ? nH˚~ eTTK´yÓTÆq Á|üX¯ï. <˚ì<ë«sêHÓ’‘˚,

nqTuÛ Ñ÷‹ #Ó+<äT‘êyÓ÷, uÛ≤edüŒ+<äq bı+<äT‘êyÓ÷, nìïÏ˙

ns¡∆+#˚düTø√>∑\T>∑T‘êyÓ÷ n<˚ ªªeTqdüT‡µµ. eTqdüT‡ ˝Òø£b˛‘˚ <˚ì˙

nqTuÛÑ÷‹ #Ó+<ä ÒeTT. u≤Vü≤´ edüTÔe⁄\ >∑T]+∫, $wüj·÷\ >∑T]+∫

|ü+#+Á~j·÷ …’q - ø£fiófl, #Óe⁄\T, eTT≈£îÿ, Hê*ø£, #·s¡à+ <ë«sê Á>∑Væ≤kÕÔ+

ø±˙ á Ç+Á~j·÷\˙ï #·÷&É≥+ $q≥+, yêdüq, s¡T∫, düŒs¡Ù nH˚

ÁøÏj·T\ <ë«sê ˇø£ dü+πø‘êìï, dü+<XÊìï eTqdüTøÏ n+~kÕÔsTT. á

dü+<XÊ\ì n+<äTø=ì u≤Vü≤´edüTÔe⁄\T, $wüj·÷\ >∑T]+∫ ø£ $<ÛäyÓTÆq

uÛ≤yêìï, Á|ü‹_+u≤ìï eTqdüT düèwæº+#·Tø√>∑\T>∑T‘·T+~.

u≤ ùV≤´+Á~j·÷\ <ë«sê u≤V ü ≤ ´ $w üj ·÷\ > ∑ T]+∫

ns¡∆+#düTø√e≥+ düT\uÛÑyT ø±ì Ç+Á~j·T ne>±Vü≤qøÏ nr‘·+>± ñqï

$wüj·÷\ >∑T]+∫ Á>∑Væ≤+#·≥+ #ê˝≤ ø£wüº+. ªªeTqdüT‡µµ >∑T]+∫

ns¡∆+ø±e≥+ eT]+‘· ø£wüº+ø£<ë! ◊Hê, Ç+Á~j·T ne>±Vü≤qqT

ìs¡÷|æ+#˚~>±H√, Ç‘·s¡ u≤Vü≤´ e⁄düTÔe⁄\T, $wüj·÷\ <ë«sê »]π>

ø±s¡ Áø£e÷ Ò eTqdüT‡ <ë«sê >∑÷&Ü »s¡T>∑T‘êj·TH√ Væ≤ùdÔ, eTqdüT‡

>∑∑T]+∫ ‘·|üŒø£ ˇø£ düŒwüºyÓTÆq uÛ≤eq ø£\>∑≤ìøÏ neø±X¯+ e⁄+~.

eTqdüT‡qT ns¡∆+#düTø√>∑\ @¬ø’ø£ e÷s¡Z+sTT<! á |ü<ä∆‹ <ë«sêH eTq+

dü÷∆\ $wüj·÷\ >∑T]+# ø±ø£ dü÷ø£åà $wüj·÷\ >∑T]+∫ >∑÷&Ü C≤„q+

bı+<ä>∑\+. n+‘˚ø±ø£ $$<Ûä edüTÔe⁄\ >∑T]+∫ nH˚ø£ uÛ≤yê\T

@s¡Œs¡#·Tø√>∑\+.

>±* ø£+ÏøÏ ø£q|ü&É<äT. #˚‘·T\‘√ |ü≥Tºø√˝ÒeTT. n<˚$<ä+>±

eTqdüT‡ ≈£L&Ü eTq ø£+ÏøÏ ø£qã&É<äT, eTq#‘·T\˝À ∫ø£ÿ<äT. ø±˙

15

$$<Ûä |üqT\<ë«sê, ø±s¡´Áø£e÷\<ë«sê eTqdüT‡ ñqï<äì Á>∑Væ≤+#·

>∑\T>∑T‘êeTT.

eTqdüT‡ì Á|ü‘´ø£ \ø£åD≤\T>∑\ ø£ n<ä›+‘√ b˛\Ãe#·TÃ. Ç+Á~j·T

>√#·sê\sTTq Xã›, düs¡Ù, s¡dü, >∑+<ÛäeTT\T eTqdü‡H á n<ä›+ô|’ Á|ü‘´ø£

Á|ü‹_+u≤ìï Òø£ eTTÁ<äqT düèwæºkÕÔsTT. MÏ À ø=ìï Á|ü‹_+u≤\T Òø£

eTTÁ<ä\T ø=~›ø±\+ e÷Á‘·y˚T ñ+&ç, yÓ+≥H˚ #ÓiÏ|æy˚j·Tã&É‘êsTT.

eT]ø=ìï #ê˝≤ø±\+ ñ+≤sTT. MÏ Àø=ìï ô|’øÏ #ÓiÏ|æ yj·Tã&çq≥T¢

ø£ì|æ+∫Hê, eT∞fl düTŒ¤s¡D≈£î ‘Ó#·TÃ≈£îH Á|üj·T‘·ï+ #ùdÔ eTT+<äT≈£î ekÕÔsTT.

MÏH ªªC≤„|üø£XøÏÔµµ n+≤s¡T.

eTqdüT‡ düVü‰j·T+‘√ C≤„q+ dü+bÕ~+#·>∑\T>∑T‘ê+, Ä˝À∫+#·

>∑\T>∑T‘ê+, Væ≤+#·>∑\>∑T‘ê+, eTqdüT‡ À|ü* bıs¡\˝À |üP&çà ô|≥ºã&ç

ñqï Ä˝À#·q\qT eTs¡\ ô|’øÏ rdüT≈£îsê>∑\T>∑T‘ê+ yêÏì $X‚¢wæ+∫,

‘·]ÿ+∫, eT+∫ - #Ó&ÉT\ $#·ø£åD#dæ, dü+ø£*Œ+∫, <äè&ÛÉ ìs¡íj·T+‘√

Ä#·]+∫, düTK<äT'U≤\qT nqTuÛÑ$kÕÔeTT

Çe˙ï #˚j·T≤ìøÏ ‘·–q |ü]ø£s¡£y˚T ˝Òq≥¢sTT‘˚, n≥Te+Ï

|ü]ø£s¡yT |üì#j·Tq≥¢sTT‘, Çe˙ï »s¡>∑≥+ kÕ<Ûä yTHê? ø±˙ Ç‘·s¡

u≤Vü≤´ edüTÔe⁄\e … á |ü]ø£sêìï n<Ûä j·Tq+ #j·T≥+ kÕ<Ûä |ü&É<äT.

m+<äTe\q+fÒ n~ dü÷∆\yÓTÆq~ ø±<äT, #ê˝≤ dü÷ø£åàyÓTÆq~. u≤Vü≤´

edüTÔe⁄\qT #·÷&É≥+ eTqøÏ u≤>± n\yê≥T n< $<Ûä+>± <äè&ÛÉBø£å‘√

Á|üj·T‘êï\T, kÕ<Ûäq ø=qkÕ–ùdÔ, eTqdüT‡ >∑T]+∫ $kÕÔs¡yÓTÆq C≤„qeTT,

<ëì dü÷øå±à‹dü÷ø£åà dü«uÛ≤eeTT ‘Ó\TdüTø√>∑\eTT. eTq+ Ä˝À∫+#·>∑\+,

bÕ‘· $wüj·÷\ì »„|æÔøÏ ‘Ó#·TÃø√>∑\+, Væ≤+#·>∑\+, $eT]Ù+#·>∑\+,

‘·]ÿ+#·>∑\+, ìs¡ísTT+#·>∑\+, - Çe˙ï eTq+ ø±<äq˝ÒeTT>∑<ë!

n<$<Ûä+>± eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ñìøÏì >∑÷&Ü Ò<äì nq ÒeTT.

16

$XÊ«qï+‘ê ne>∑Vü≤q #düTø=ì, |ü]o*+#·≤ìøÏ á eTqdüT‡

Ä‘·àeTT+<äs¡ ˇø£ n<äT“¤‘·yÓTÆq H˚Á‘·+>± ñ+#·ã&ç+~. Ĭs+&É÷

(Ä‘·àeTqdüT‡) ø£ f…*k˛ÿ|üP, yÓTÆÁø√k˛ÿ|ü⁄ ( Òø£ …qT‡) ø£ #√≥ ø£*|æô|&ç‘

m˝≤ñ+≤jÓ÷, Ä$<Ûä+>± ñ+#·ã&ܶsTT. düe÷#êsêìï ùdø£]+∫.

ì\ee⁄+#·T≥jT >±ø£ <ëìï nHø£s¡ø±\T>± $X‚¢wæ+∫, $e]+∫, <ëì˝Àì

n+‘·sêsê∆ìï ø£qT>=qT≥jT>±ø£ ø£ ø±sê´#·s¡D Á|üD≤[ø£qT s¡÷bı+~+∫

ìs¡ísTT+∫, yê+∫Û+∫, Á|üj·T‘·ï+ #˚ùd≥≥Te+Ï ˇø£ $+‘·jÓÆTq

ø£+|üP´≥s¡T>± eTqdüT‡qT n_Ûe]í+#·e#·TÃ. ì»+>± #·÷ùdÔ eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ

XøÏÔ e\qH eTq+ @<Ó’Hê ‘Ó\TdüTø√>∑\+, #j·T>∑\+.eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ

XøÏÔ nq+‘·yÓTÆq~.

eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ‘·‘·«+

Çìï X¯≈£î Ô\THêï #·|ü\+>±, n\»&ç>± ì\ø£&É˝Ò≈£î+&Ü

ñ+&ÉT≥jT eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ‘·‘·«+. eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ y>∑+>∑÷&Ü #ê˝≤

m≈£îÿe>± ñ+≥T+~. á ì$TcÕìøÏ n~ sTTø£ÿ&ÉT+≥T+~. eTs¡Tø£åD+

uÛÑ÷$TøÏ Äe*yÓ’|ü⁄q>±ì, nq+‘êø±X+˝À ˇø£ eT÷\q>±ì ñ+≥T+~.

Xã∆y>∑+ø£Hêï, y>∑+>∑\ ø±+‹ ø£Hêï>∑÷&Ü eTqdüT‡ n‘· +‘· y>∑+>±

|üj·TìdüTÔ+~

|ü+#+Á~j·÷\ <ë«sê eTqdüT‡ $kÕÔs¡yÓTÆq düe÷#êsêìï nìï~X\

qT+&çùdø£]düTÔ+~. Ä$<Ûä+>± eTqdü‡+‘ê nH˚ø£ Ä˝À#·q\‘√q÷,

Vü≤\‘√q÷ øÏøÏÿ]dæ ñ+≥T+~. ø£\\˝À >∑÷&Ü eTqdüT‡ ìsêàD+

#düTÔ+~, |ü]o*düTÔ+~, n+‘>±ø£ nHø£ $wüj·÷\qT s¡T∫#·÷düTÔ+~.

eTqôd‡\¢|ü&ÉT $_Ûqï edüTÔe⁄\, dü+|òüT≥q\ >∑T]+∫q düe÷#ês¡

‘·s¡+>±\‘√ eTT+∫yj·Tã&ÉT‘·T+~. Áø£eTÁø£eT+>±, ‘·q≈£î‘êqT>± eTqdüT‡

17

Ç+Á~j·T $wüj·÷\ jÓT&É\ Äø£]¸‘·eTe⁄‘·T+≥T+~.

eTqdüT‡qT ‘·s¡#·÷ ˇø£ düs¡düT‡‘√ b˛\Tdü÷Ô ñ+≤s¡T. ˙Ïô|’

>±* Á|üuÛ≤e+ e\q ndü+U≤´ø£yÓTÆq ∫qï ∫qï n\\T, ‘·s¡+>±\T ˙Ï

ñ|ü]‘·\+ô|’ @s¡Œ& $<Ûä+>±, $_Ûqï edüTÔe⁄\T, dü+|òüT≥q\T, m\¢|ü⁄&É÷

ndü+U≤´ø£yÓTÆq uÛ≤e‘·s¡+>±\qT eTqdüT‡˝À @s¡Œs¡TkÕÔsTT. Á|ü‹ø£åDeT÷

ô|<ä›dü+K´˝À Vü‰‘·s¡+>±\T, ø√]ø£\T nÁ|üj·T‘·ï+>± eTqdüT˝À |ü⁄&ÉT‘·÷

ñ+≤sTT.

$y˚ø±q+<äkÕ«$T eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ‘·‘êÔ«ìï ˇø£ ø£<∏ä <ë«sê

$e]+#ês¡T. ø£ #√≥ ø£ ø√‹ ñ+&~. düVü≤»+>±H n~ #·|ü\yÓTÆq~.

nìï ø√‘·T\˝≤>± n~ >∑÷&Ü Á|üXÊ+‘·+>±, eTÚq+>± ˇø£ #√≥

≈£Ls√à Ò<äT. ø£kÕ] ø£‘·qT Äø√‹ì ø=~›>± kÕsêsTT ‘êπ>≥≥T¢ #XÊ&ÉT.

ndü Ò #·|ü\+>± ñqï Ä ø√‹ á kÕsêsTT eT‘·TÔe\q eT]+‘· #·|ü\+>±

‘·j·÷¬s’+~. Ädæú‹˝À n~ ˇø£ ‘\T# ≈£î≥ºã&ç+~. Ä ø√‹ m+‘·

ñÁ>∑+>± nsTT, rÁeyÓTÆq nXÊ+‹, #·|ü\‘·‘√ ñ+&çñ+≥T+<√

Væ≤+#·+&ç ! ø£<Ûä nø£ÿ&ç‘√ Ä–b˛ Ò<äT. n~ dü]b˛ Ò<äqï≥T¢>±, Ä

ø√‹ì ø£ <äj·T´+ ÄeVæ≤+∫+~. Ä |ü]dæú‹˝À Ä ø√‹ m+‘· Ä+<√fiq>±

ñ+&ç ñ+≥T+<√ Ä˝À∫+#·+&ç ! e÷qe⁄ì eTqdüT‡ dü]>±Z Ä ø√‹˝≤>±H

ñ+≥T+~. eTqdüT‡ düVü≤»+>±H˚ #ê˝≤ #·Ts¡T≈£î>± ñ+≥T+~. nH˚ø£

∫qï, ô|<ä› ‘·s¡+>±\T <ëì˝À @s¡Œ&É‘êsTT. M≥ìï+Ïø° $T+∫ eTqdüT‡

ø±eT+‘√q÷, ø√]ø£\‘√q÷, eT‹Ô*¢ e⁄+≥T+~. n|ü⁄&çø£ Ç‘·s¡T\

dü+‘√wüeTT, u≤>∑T, $»j·T+ jÓT&É\ ás¡´, ndü÷j·T nH ‘\T≈£î&ÉT‘·T+~.

M≥ìï+Ïø° ô|’q >∑s¡«+ nH <äj·T´+ ÄeVæ≤+∫, Çø£ mqïÏø° eTqdüT‡qT

$&ç∫b˛<äT. eT] n≥Te+Ï eTqdüT‡qT ìj·T+Á‹+#·≥+ m+‘· ø£wüºyÓ÷

eTq+ sTT|ü⁄&ÉT Væ≤+#·e#·TÃ.

18

á À≥TbÕf…¢ìï ñHêï, eTqdüT‡ düVü‰j·T+‘√H, <ëì XøÏÔ <ë«sêH

eTq+ nìï |üqT\÷ #˚j·÷*, nìï s¡ø±\ C≤„q+ dü+bÕ+~+#ê*.

J$‘êìï dæús¡+>± ø=qkÕ–+#·≤ìøÏ e÷qdæø£ XøÏÔ n‘· +‘êeX´ø£+.

ñqï‘·yÓTÆq, eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq J$‘êìï ì]à+#·Tø√yê\+fÒ, J$‘êìï

‘ê´>∑+#˚XË’Hê düπs e÷qyê[ ùde #˚j·÷\+fÒ eTqdüT‡ X¯øÏÔe+‘·+>±

ñ+&É≥+ Ç+ø± m≈£îÿe>± nedüs¡eTe⁄‘·T+~. dü]jÓÆTq C≤„q+

dü+bÕ~+∫, eT+N - #Ó&ÉT $#·ø£ åD\ <ë«sê, J$‘·\øå±´ìï

ìs¡ ísTT+#·Tø√yê*. Çe˙ï eTqdüT‡˝À |ü$Á‘·yÓT Æq Ä˝À#·q\

düVü‰j·T+‘√q÷, nqT≈£L\yÓTÆq ìs¡íj·÷\‘√q÷ #˚j·÷*. |ü$Á‘·‘·,

düVü≤q+, <äè&ÛÉBø£å - Ç$ eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ \ø£åD≤\T. MÏ À @ ˇø£ÿÏ

Òø£b˛sTTHê, J$‘êìï ns¡úe+‘·+>± #˚düTø√ ÒeTT. á >∑TD≤\ìïÏ

eTqdüT‡˝À ô|+bı+~+#·T ø√yê\+fÒ eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ #·|ü\‘ê«ìï,

yÓTT+&ç‘·Hêìï ‘·|üŒìdü]>± nDÏ∫yj·÷*. eTqdüT‡qT Á|üXÊ+‘· |ü]∫,

kÕ«BÛq+˝ÀìøÏ ‘Ó#·TÃø=ì , <ä>∑Zs¡>± #]Ã, ìj·T$T+∫ @ø±Á>∑+ #j·÷*.

n|ü& J$‘êìï dü]>±Z ì]à+#·Tø√>∑*–, eTT+<äπs ìs¡ísTT+#·Tø=qï \ø£å +

~X>± |ü⁄s√>∑$T+#·>∑\+.

ø±ì eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ‘·‘ê«ìï ‘·\#·T≈£î+fÒ ìsêX ø£\T>∑ø£ e÷q<äT.

J$‘· >∑e÷´ìï kÕ~Û+# #·s¡eT\ø£å +‘√ á eTqdüT‡qT ìs√~Û+∫, @ø±Á>∑+

#j·T≥+ m˝≤ ? @~ @yÓTÆHê, eTq+ ìs¡T‘ê‡Vü≤ |ü&É≈£L&É<äT.

#·÷&É≤ìøÏ ô|’øÏ ø£wü º+>± nì|æ+∫Hê, eTqdüT‡ ‘·|üŒø£

ìs√~Û+#·ã&ÉT‘·T+~. eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ‘·‘·Ô«+ >∑T]+∫q C≤„q+ <ëìï

kÕ«BÛq+ #düT≈£îH |ü<ä∆‘·T\ >∑T]+∫ ‘Ó\T|ü⁄ø√e≤ìøÏ <√Vü≤<ä+ #düTÔ+~.

Ä$<Ûä+>± eTqdüT‡qT @<√ ˇø£ |ü<䛋 <ë«sê kÕ«BÛq|üs¡T#·Tø√ Òø£b˛‘

19

J$‘êìøÏ ns¡∆y˚T ˝Ò<äT. eTqdüT‡qT kÕ«BÛq |üs¡#·T≈£îH˚ Á|üÁøÏj·T\qT

Hs¡TÃ≈£î+fÒ, J$‘êìï ns¡∆e+‘·+>±, eTVü≤Àqï‘·+>± XÀuÛ≤j·Te÷q+>±,

|òü\ Á|ü<ä+>±, Äq+<äeTj·T+>± #düTø=qe#·TÃ.

eTqôd‡+<äT≈£î #·|ü\+>± ñ+≥T+~ ?

eTqkı‡ø£ ø√‹˝≤>± #·|ü\yÓTÆq<äì ì+~düTÔ+≤eTT. n< >∑qø£

Ä$<Ûä+>± #·|ü\+>± ñ+&˚ã<äT\T düÔãT›>± ñ+fÒ, n~ Ç+πøyÓTÆHê

ne⁄‘·T+~>±ì eTqdü‡e<äT. ñ<ëVü≤s¡DøÏ ø=+‘·eT+~ bÕ<äs¡dü+

|òüTq|ü<ës¡∆+>± ñ+fÒ u≤>∑T+≥T+<äì nqT≈£î+≤s¡T. ø±˙ Ä$<Ûä+>±

nsTT‘˚ bÕ<äs¡dü+‘√ |üì#˚ùd <ÛäsêàMT≥s¡T¢, u≤sêMT≥s¡T¢ yÓTT<ä˝…’q

|ü]ø£sê\T ñ+&ÉH ñ+&Ée⁄. Á|ü‘´ø£ >∑TD≤\sTTq $•wüº kÕ+Á<ä‘·, ∫ø£ÿ<äq+

e\q bÕ<äs¡dü+ nHø£ $<Ûë\T>± ñ|üjÓ÷–+#·ã&ÉT‘·Tqï~ eT] @ sTT‘·s¡

|ü<ës¡∆+e\Hê bÕ<äs¡dü+ e\q ø£*–q Á|üjÓ÷»q+ #≈£Ls¡<äT.

eTqdüT‡≈£î ø=ìï düVü≤» \ø£åD≤\T>∑÷&Ü ñHêïsTT. á düVü≤»

>∑TD≤\ e\qH eTqdüT‡ s¡ø£s¡ø±\T>± ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·Tqï~. Ä$<Ûä+>±

ø±≈£î+&Ü ˇø£ »&ÉedüTÔy√ #·\q+˝Òì edüTÔy√ eTqdüT‡ kÕ∆q+˝À

Vü≤è<äj·T+˝À>±˙, •s¡düT‡˝À>±˙ e⁄+fÒ eTq+>∑÷&Ü #·\q+˝Òì

»&ÉedüTÔe⁄\T ≤>±H njT´yêfifl+. m+<äTe\q+fÒ, eTqdüT‡≈£î @$<ÛäyÓTÆq

ø£<ä*ø± ˝Òø£b˛‘˚, eTqdüT‡˝À @$<ÛäyÓTÆq Ä˝À#·Hê ø£\>∑<äT. #Ó&ɶ

Ä˝À#·Hêsê<äT. Ä dæú‹˝À e÷qe⁄ì J$‘·yT eTs=ø£ s¡ø£+>± ñ+≥T+~.

@$<ÛäyÓTÆq Á|üXï eTqdüT‡˝À ñ<äsTT+#·<äT. ˇø£yfi n≥Te+Ï Á|üXï

@<Ó’Hê ø£*–Hê, <ëìøÏ |ü]cÕÿs¡+ ø£qT>=q≤ìøÏ m≥Te+Ï Á|üj·T‘·ïeT÷

»s¡T>∑<äT. ø£<ä*ø£, n\»&ç ˝Òì dæ∆‹˝À eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ |üqT˝ÒM

kÕ<Ûä |ü&Ée⁄. eTqdüT‡ m+‘·Ï n<äT“¤‘·yÓTÆq |üqT\T #düTÔqï~!

20

Çe˙ï #·|ü\‘·‘·Ô«+>∑\ eTqdüT‡ <ë«sêH kÕ<Ûä eTe⁄ ‘·THêïsTT.

ø±˙, eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ n\»&çì ìj·T+Á‹+#· Òø£b˛‘ <ëì<ë«sê eTq+

ø±yê\ì nqT≈£îqï |üqT\qT kÕ~Û+#·˝ÒeTT. eTqdüT‡ eTqô|’ Ä~Û|ü‘·´+

eVæ≤+∫, <ëì ÄBÛq+˝À eTq+ e⁄+fÒ, n~ HêX¯HêìøÏ <ë]rdüTÔ+~.

n+<äT#‘·, |üP]Ô>± eTqdüT‡ #‘·H q&É|üã&É≈£î+&Ü eTq+ C≤Á>∑‘·ÔeVæ≤+#ê*.

eTqdüT‡ #·|ü\+>± ñ+&É≥eTH~ #ê˝≤ eT+∫< !

eTqdüT‡øÏ #·|ü\‘·«+ ñ+~>∑<ë nì <ëìì #Ó&ɶ~ nq ÒeTT. eTqdüT‡qT

dü]>±Z $ìjÓ÷–+#·Tø√ø£ b˛e≥yT <ëìï Áø£eT•ø£åD≤ s¡Væ≤‘·+>± #düTÔ+~.

ndæ∆s¡‘·«+ n+fÒ eTqdüT‡ Ä+<√fiq>± ñqï<äqï e÷≥! eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ á

ndæ∆s¡‘·«+ Òø£ –dü ≤& ‘·‘·Ô«yT eTTK´yÓTÆq yê´≈£î\‘·øÏ ø±s¡D+ ne⁄‘·T+~.

eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ìs¡+‘·s¡ –dü˝≤≥ n+‘·T˝Òì uÛ≤e‘·s¡+>±\øÏ

ø±s¡DeTe⁄‘·T+~. ø±˙, eTqdüT‡ <ëì sTTwüºÁ|üø±s¡+ –dü˝≤&ÉT‘·÷,

kÕ«BÛq+˝À Òø£, @$<Ûä+>±q÷ ìj·T$T+#·ã&Éø£b˛‘, n‹ <äTs¡“¤s¡yÓTÆq |ü]dæ∆‹

@s¡Œ&ÉT‘·T+~. n≥Te+Ï dæú‹ì eTq˝À n+<äs¡÷ m|ü⁄&√ ø£|ü⁄&ÉT nqTuÛÑ$+∫

ñ+≤s¡T.

ì\ø£&É Ò≈£î+&Ü ñ+&É≥+ eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ \ø£åD+. n~ @ ø£åD+˝À

@dæú‹˝À, m≤¢ ñ+≥T+<√ Væ≤+#· ÒeTT. ø±˙ eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ n\»&çì

Á|üXÊ+‘· |üs¡#·>∑*–q J$ e÷qe⁄&=ø£ÿ&˚ ! n~#˚j·T>∑*–qyê&ÉT

$X¯«$CÒ‘·, BÛs¡T&ÉT, eTVü‰ eTìwæ ne⁄‘ê&ÉT. BìqT+∫ eTqø=ø£

ÄXÊøÏs¡D+, ˇø£ e÷s¡Z+ <=s¡T≈£î‘·T+~. Á|ü‹B ˇø£ m&É‘Ó>∑ì Á|üyêVü≤|ü⁄

dæú‹˝ÀH e⁄+≥T+~. eTqkı‡ø£ÿfÒ ø±<äT á $X«eT+‘ê ø£ >=|üŒ n\»&çøÏ

eT÷\kÕúqyT ! á n\»&ç e\qH $X«eT+‘ê düèwæº+#·ã&ÉT‘·Tqï~.

Ç+‘· >=|üŒ n\»&ç˝À ≈£L&Ü eTq˝À|ü\ ‘=DÏøÏdü˝≤&Éì CÀ´‹e˝…

n+‘·sê‘·à HÓ\ø=ì ñqï~. rÁe n\»&ç eT<Ûä q >∑÷&Ü ìXÃ\+>±

21

ñ+&É>∑\>∑≥y˚T e÷qe⁄ì BÛs¡‘·«eTT, XÀuÛÑ, eTVü≤˙j·T‘·«eTT. Ç<˚

e÷qe⁄DÏí ì»yÓTÆq e÷qe⁄ì>± #düTÔ+~. rÁe Ä+<√fiq ,n\»&ÉT\

eT<Ûä |æ∫Ñ·HêìøÏ, eT÷s¡â‘ê«ìøÏ ÀqsTTqyês¡T ‘ê‘êÿ*ø£+>± Äq+<ä+>±

ñ+&Ée#·TÃ. ø±˙ ø=+‘·ø±\+ ‘·sê«‘·, n‘·qT uÛÑ]+#· Òq≥Te+Ï u≤<ÛäqT

nqTuÛÑ$kÕÔ&ÉT. $E„\sTTq yês¡T á #·|ü\‘ê«ìï, |æ∫Ñ·Hêìï kÕ≈£åî\e …

<ä]ÙkÕÔs¡T. ø±˙ yêÏø£qT>∑TD+>± ‘·eTqT‘êeTT e÷s¡TÃø√s¡T, Á|üe]Ô+#·s¡T.

Çe˙ï mø£ÿ&çøÏ <ë]rkÕÔjÓ÷, yê]øÏ ‘Ó\TdüT ø±ãϺ yês¡T C≤Á>∑‘·Ô>±

ñ+≤s¡T. nìï n\»&ÉT\ eT<Ûä Hê, ìXÃ\+>± ñ+&É≥+ m˝≤>√ yê]øÏ

‘Ó\TdüT. Ç≥Te+Ï yê]øÏ nkÕ<Ûä´yÓTÆq<˚B ñ+&É<äT. s¡ø£s¡ø±\T>±

kÕ<Û ä ´eTsTTq yêÏ˝À eTqy˚T$<Û ä+>± |üì#˚j·÷˝À eTqy˚T

ìs¡ísTT+#·Tø√yê*. BìMT<˚ eTqyÓT≥Te+Ï eTqTwüß´\+ nqï~

Ä<Ûës¡|ü&çj·TT+≥T+~. eTqTwüß´\qqTdü]+#˚ <˚X¯dæú‹, dü+|òüT |ü]dæú‹

ñ+≤sTT.

eTq<X+˝À #ê˝≤ ø£wüº|ü&ç |üì#dæHê ø£ÿ |üP≥>∑÷&Ü bı≥º>∑&Éeì

yês¡T ndü+U≤´ø£+>± ñHêïs¡qï $wüj·T+ >∑T]+∫ MTs¡T Ä˝À∫+#êsê?

yê¬s+‘· nC≤„Hê+<Ûäø±s¡+˝À J$düTÔHêïs√ >∑<ë ! á|ü]dæú‹ qT+∫

e÷s¡TŒqT rdüT≈£îsêyê\+fÒ, n\»&ÉT\T - Ä+<√fiq\T, |æ∫Ñ·q+ eT<Ûä q

ìXÃ\+>±, dæús¡+>± ñ+&É≥+ eTq+ Hs¡TÃø√yê*. eTqdüT‡qT πø <äèw溑√

@ø±Á>∑+ #j·T>∑\>±*. n|ü⁄&ÉT Á|ü‹$wüj·÷ìï Á|üXÊ+‘·yÓTÆq eTqdüT‡‘√

#·÷dæ, dü]>±Z ne>±Vü≤q #düTø=ì, düeTdü \ø£ìï+Ïø° eT÷\ø±s¡D≤ìï

ø£qT>=q >∑\T>∑T‘êeTT. |ü]cÕÿs¡e÷s¡Z+ eTq ø£fifløÏ düŒwüº+>± ø£ì|ædüTÔ+~.

Ä‘·à>ös¡e+, Ä‘· $XÊ«dü+, ìs¡“¤j·T‘·«+, ‘ê´>∑+, ìkÕ«s¡› ùdyêuÛ≤eeTT

˙≈£î n|ü]$T‘·yÓTÆq ã˝≤˙ï, <äè&ÛÉdü+ø£ ≤Œìï ÇkÕÔsTT. Ä$<Ûä+>± n$,

|æ∫Ñ·q|ü⁄, eT÷s¡â‘·«|ü⁄ >±*˝À ø=≥Tºø=ì b˛≈£î+&Ü ˙≈£î yÓTT≈£ÿy√ì

22

<ÛÓ’sê´ìï sTTkÕÔsTT. M≥ìï+Ï qT+N $&ç|ü&ç, eTq n+‘·s¡+>∑ XøÏÔ

Á|üø£Ï+#·ã&ç, e÷qyê[ ÁX‚j·TdüT‡ ø√dü+ eTqJ$‘êH˚ï ‘ê´>∑+

#j·T>∑\T>∑T‘ê+. ì\ø£&É Òì eTqdüT‡qT kÕ«BÛq+˝ÀìøÏ ‘Ó#·TÃø√e≥+

Hs¡TÃø=ì, <ëìì dü]>±Z ñ|üjÓ÷–+#·T≈£î+fÒ, eTq J$‘ê Ò ø±ø£ á

Á|ü|ü+#·eT+‘ê n<äT“¤‘·+>± |ü]es¡Ôq #Ó+<äT‘·T+~.

@$T ø±yê* ?

eTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #˚j·T≈£î+&Ü, @ |ü˙ #˚j·T˝ÒeT˙, @

|ü]C≤„qeT÷ bı+<ä˝ÒeT˙, jÓ÷>∑´yÓTÆq J$‘êìï ì]à+#·Tø√˝ÒeT˙,

ns¡∆e+‘·yÓTÆq J$‘êìï >∑&É|ü ÒeTì Á>∑Væ≤+#ê+ >∑<ë ! n+‘>±ø£, eTq

nedüsê\øÏ, dü+ø£˝≤ŒìøÏ nqT>∑TD+>± e÷qdæø£ X¯øÏ Ôì dü]>±Z

ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e≥+ ‘Ó\TdüT≈£î+fÒ, eTq dü«+‘· Á|üj·T‘êï\‘√ @<Ó’Hê

kÕ~Û+#·e#·TÃqì >∑÷&Ü ns¡∆yÓTÆ+~. eTqdüT‡øÏ >∑\ XøÏÔ nq+‘·yÓTÆq~

ø±˙ eTqdüT‡ m\¢|ü⁄&É÷ rÁeyÓTÆq n\»&ç À ñ+&ç, ‘·q+‘·≥ ‘êqT>±

á ÁbÕ|ü+∫ø£ edüTÔe⁄\ yÓ’|ü⁄ |üs¡T>∑T\T ô|&ÉT‘·T+≥T+~.

<ëì |òü*‘·+>±, ‘·s¡#·÷ ìdü‡Vü‰j·TT\eTe⁄‘·÷, eTq+ ø£wüº|ü&ç#ùd

Á|üj·T‘êï\˝À >∑÷&É n|ü»j·T+ bÕ\e⁄‘·T+≤+. Á|ü|ü+#·+˝À »]π> mH√ï

dü+|òüT≥q\ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√≈£î+&Ü, J$‘êìï ìs¡s¡∆ø£+ #düT≈£î+≤+.

eT] BH√¢+∫ ãj·T≥|ü& e÷s¡ZyT$TÏ ? eTq dü+ø£ ≤ŒqTkÕs¡+,

eTq Á|üj·T‘êïqTkÕs¡+ eTq eTqdüT‡qT eTq øÏwüºyÓTÆq, eTqeTqT≈£îqï

edüTÔe⁄ô|’ \>∑ï+ #˚j·T>∑\ j·TTøÏÔì H˚s¡TÃø√yê*. n|ü⁄&˚ ì\ø£&É˝Òì

eTqdüT‡ì dæ∆s¡ |üs¡∫, Á|ü|ü+#·+˝Àì sTT‘·s¡ edüTÔe⁄\ qT+&ç <ëì <äèwæºì

sTTe‘·\øÏ ˝≤–, eTqøÏ ø±e\dæq πø edüTÔe⁄ô|’ \>∑ï+ #j·T>∑\eTT.

23

BìH ªªeTq'dü+jÓ÷>∑eTTµµ Òø£ ªªe÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·µµ n+≤s¡T. Bìì

dü]>±Z #˚j·T>∑*–‘˚, @|üìHÓ’Hê eT+∫H˚s¡TŒ>± #˚j·T>∑\T>∑T‘êeTT. @

$wüj·÷ìï >∑T]+#Ó’Hê C≤„q+ bı+<ä>∑\T>∑T‘êeTT. eTq+ Hs¡TÃ≈£îqï<ä+‘ê

eTqdüT‡˝À ñ+&çb˛‘·T+~. Bì düVü‰j·T+‘√ Ç‘·s¡ |üqT\˙ï eT]+‘·

Hs¡TŒ‘√ #j·T>∑*–, J$‘êìï eTVü≤Àqï‘·+>±, XÀuÛ≤j·Te÷q+>± ì]à+#·T

ø√>∑\T>∑T‘êeTT. ø£#√≥ yÓ\T>∑T‘·Tqï B|ü|ü⁄ ø±+‹øÏs¡D≤\T nìï ~X\˝À

Á|üdü]+|ü ã&≥≥T¢, e÷qdæø£ XøÏÔ >∑÷&Ü nìï~X\˝À Á|üdü]düTÔ+~. $$<Ûä

~≈£îÿ\˝À Á|üdü]+# dü÷s¡ øÏs¡D≤\ yÓ\T>∑T˝À düŒwüº+>±, ø±+‹e+‘·+>±

edüTÔe⁄˝ÒyÓ’Hê ø£ì|æ+#˚ $<Ûä+>±H˚ eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ øÏs¡D≤\T |ü&çq

edüTÔe⁄>∑÷&Ü #ê˝≤ Á|üø±Xe+‘·+>± eTqdüT‡eTT+<äs¡ ø£qã&ÉT‘·T+~.

Á|ü‹edüTÔeP ˇø£ n<ä›|ü⁄ ø£≥ø£+ e+Ï~. ø±+‹ øÏs¡D+ Ä

ø£≥ø£+>∑T+&Ü Á|üdü]+∫q|ü⁄&ÉT, <ëìe+|ü⁄qT ãϺ Ä ø±+‹øÏs¡D+

Äø£≥ø±ìøÏ <ä>∑Zs¡>±>±˙, <ä÷s¡+>±>±˙ ˇø£ Á|ü<˚X¯+ô|’ πø+ÁBø£]+|ü

ã&ÉT‘·T+~. á Á|ü<X+˝À ñqï edüTÔe⁄ Ä øÏs¡D≤\ yÓ\T>∑T˝À #ê˝≤

ø±+‹e+‘·eTe⁄‘·T+~. ø±+‹øÏs¡D≤\˝À y&ç (ñcÕíÁ>∑‘·) >∑÷&Ü ñ+≥T+~.

ø±ãϺ ÄkÕúq+˝À >∑\ edüTÔe⁄ >∑÷&Ü y&Ó≈£îÿ‘·T+~.

Ä$<Ûä+>± ˇø£ ø£≥ø£+ <ë«sê Á|üdü]+# dü÷s¡ øÏs¡D≤\T πø#√≥

πø+Á~ø£]+|üã&çq|ü⁄&ÉT, Ä Á|ü<X+˝À ñ+#·ã&çq ø±–‘·+ ø±*b˛‘·T+~.

n< $<Ûä+>±, e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· <ë«sê πø+ÁBø£]+|üã&çq e÷qdæø£XøÏÔ

øÏs¡D≤\T Á|üdü]+|üã&çq edüTÔe⁄, eTqdüT m<äT≥ Á|üø±Xe+‘·+ ne⁄‘·T+~.

<ëìj·T+<äT >∑\ s¡Vü≤kÕ´\˙ï nìï $esê\‘√ Á>∑Væ≤+|üã&É‘êsTT.

n+‘>±ø£ ø£s¡à˝≤#·]+# $wüj·T+˝À >∑÷&Ü eTqdüT‡qT yêÏô|’ ìeT>∑ï+

#j·T≥+ <ë«sê n‹Hs¡TŒ>±, øöX\+>± yêÏì #j·T>∑\T>∑T‘êsTT.

24

ì»yÓTÆq e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· n+fÒ, ø£+ÏøÏ ø£ì|æ+#·ø£ nìï ~X\˝À

yêÏ sTTwüº+ e∫Ãq≥T¢ $$<Ûä edüTÔe⁄\ <√Vü≤<ä+‘√ Á|üdü]dü÷Ô, yêÏ

qT+&ç ñ|üXeTq+ bı+<äT‘·Tqï e÷qdæø£ XøÏÔ øÏs¡D≤\qT ìs√~Û+∫ yêÏì

Ä edüTÔe⁄\ qT+∫ Çe‘·\≈£î ˝≤–, eTs¡*+∫, $_Ûqï ~X\˝À qTqï Ä

e÷qdæø£ XøÏÔ øÏs¡D≤\qT ùdø£]+∫, ø£ Á|ü<X+ô|’q >±˙, kÕúq+ ô|’q>±˙

πø+ÁBø£]+|üCÒdæ, @ø±Á>∑+ #dæ, eTq≈£î ø±e\dæq edüTÔe⁄ Òø£ |üìô|’

Á|üdü]+|üCÒj·TT≥jT! Ç+ø=ø£ $<Ûä+>± #ÓbÕŒ\+fÒ, e÷qdæø£ XøÏÔì eè<Ûë

#j·Tø£, <ëì˝À m≈£îÿe uÛ≤>±ìï ø±˙, kÕ<Ûä yÓTÆ‘ yÓTT‘êÔìï >±˙ eTq+

#˚ùd |üì j·T+<äT>±˙, bı+<ä<ä\∫q C≤„q+ j·T+<äT>±˙ $ìjÓ÷>∑

|üs¡#·≥yT e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·. Ç~ n+<ä]ø° n‘ê´eX´ø£eTT.

J$‘·|ü⁄ Áø°&É À »j·÷|ü»j·÷\T

@ Áø°&É ÀHÓ’Hê, ∫e]øÏ e#Ã≥|üŒÏøÏ ¬>\T|üP - z≥$T\ |ü]dæú‹˝À

Ä+<√fi¯q, ñÁ<˚ø£eT÷ ‘·|üŒø£ @s¡Œ&É‘êsTT. Ä ‘·s¡Tyê‘· Ä Ä≥˝À

¬>*ùdÔ eTqdüT‡ Äq+<ä+‘√, dü+‘·è|æÔ‘√ >∑+‘·T ÒdüTÔ+~. ø±˙, á $»j·T+

bı+<ä≤ìøÏ ns¡TΩ …es¡T? á Áø°&Ü ìj·Te÷\T u≤>± ‘Ó*dæqyês¡T, »j·T+

bı+<ä≤ìøÏ ø±e\dæq Hs¡TŒqïyês¡T, e÷qdæø£ dæús¡‘ê«ìï ì\T|ü⁄ø=q>∑*–,

dü+|üPs¡í+>± <ëìï Áø°&Éj·T+< ìeT>∑ï+ #j·T>∑*–q yês¡T, ÁãVü‰à+&ÉyÓTÆq

düV ü≤q|üs ¡T\T, Áø °& É˝À n$ÁXÊ+‘· ø £èw æd ü*ù|yês¡T »j·÷ìï

bı+<ä>∑\T>∑T‘ês¡T. ¬>\T|ü⁄bı+<yês¡T Ä ¬>\T|ü⁄ì#à Ä≥≈£î ø±e\dæq

Hs¡TŒqT kÕ~Û+#·≤ìøÏ m+‘·Ï rÁeø£èwæ, kÕ<Ûäq #j·Te\dæ ñ+≥T+<√

Væ≤+#·>∑\sê? Ä≥ u≤>± Ä&É≤ìøÏ ‘êqT Hs¡TÃ≈£îqï Ä≥˝À Hs¡TŒqT

Á|ü<ä]Ù+#·≤ìøÏ, n‘·qT #ê˝≤ ìj·Te÷\≈£î ã<äT∆&Ó’ ñ+&É≥y˚T >±ø£

Á|ü‹s√p Ä Ä≥qT Ä&ÉT‘·÷ ñ+&Ü*. ‘·q n<äT“¤‘·yÓTÆq Ä≥‘√ Áù|ø£å≈£î\ì

25

n\]+#˚ H˚s¡TŒ>∑\ Ä≥>±&ÉT ø=ìï ìj·Te÷\≈£î ‘·|üŒø£ ø£≥Tºã&ç

ñ+&Ü*. n|ü⁄& n‘·qT n+<ä] Á|üX+dü\≈£L bÕÁ‘·T&ÉsTT, $»j·T øÏØ≥+

bı+<ä>∑\T>∑T‘ê&ÉT.

eTq J$‘·+ >∑÷&Ü eTVü≤Àqï‘·yÓTÆq Áø°&É. á Áø°&É˝À bı+<˚

»j·÷|ü»j·÷\ô|’H eTq J$‘·+ ns¡∆e+‘·eT÷, kÕs¡∆ø£eT÷ nsTT+<ë Òø£

eè<Ûë nsTT+<ë nqï~ Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~. á J$‘·|ü⁄ Áø°&É À bı+<

$»j·T+ e\q ø£*π> Äq+<ä+ nqT|üe÷q+. BìøÏ _Ûqï+>± á Áø°&É À

bı+<˚ n|ü»j·T+ e\q @s¡Œ&˚ ìs¡T‘ê‡Vü≤eT÷, <äT'KeT÷ >∑÷&Ü

e÷≥˝‘√ e]í+#· ÒeTT. @~ @yÓTÆHê #ê˝≤ eT+~ »qT\ J$‘·+

ìs¡s¡úø£eTe⁄‘·T+≥T+~. J$‘· Áø°&É˝À bı+<˚ $»j·÷\T e÷qyê[

XÊX¯«‘·+>± >∑Ts¡T Ô+#·Tø=q≥y˚T >±ø£ >ös¡$+|üã&ç uÛ≤$‘·s¡+

nqTdü]+#·≤ìøÏ n&ÉT>∑TC≤&É\qT e~* yÓfi‘êsTT. n+<äT#‘· J$‘·|ü⁄

Ä≥˝À n|ü»j·÷\HÓes¡÷ ø√s¡s¡T. Ä Ä≥˝À Hs¡TŒ\qT |ü]|üPs¡í+>±

eTq+ ‘Ó\TdüTø√yê*. eTq J$‘·+˝À n~ m+‘· ‘·«s¡>± #ùdÔ n+‘·

u≤>± ñ+&É>∑\T>∑T‘ê+, n+‘· ÁX‚j·TdüT‡ »s¡T>∑T‘·T+~. m+<äTe\q+fÒ

∫qï ej·TdüT‡˝ÀH J$‘·|ü⁄ Ä≥˝À Hs¡TŒ dü+bÕ~+#·≥+ e\q J$‘·|ü⁄

Ä≥ Òø£ b˛sê≥+ ø=qkÕ–+#·≤ìøÏ m≈£îÿe düeTj·T+ \_Û+∫, $»j·T+

U≤j·T+ ne⁄‘·T+~. Bìï eTq+ ìs¡¢ø£å + #j·T>∑\e÷? Ä˝À∫+#·+&ç?

ø±˙ á »j·÷|ü»j·÷\ Ä≥˝À nqTdü]+#·<ä>∑Z ñbÕj·TyT$TÏ?

Bìø£+‘·Ïø° kÕsê+XyÓTÆq n+X+ - eTqdüT‡qT kÕ«BÛq+˝ÀøÏ ‘Ó#·TÃø=ì,

ìj·T$T+∫, @ø±Á>∑+#dæ, á @ø±Á>∑yÓTÆq eTqdüT‡qT eTq≈£î @ edüTÔe⁄ô|’q,

$wüj·T+ô|’q |üP]Ô |ü]C≤„q+ ø±yê\qT ≈£î+≤yÓ÷ Ä edüTÔe⁄ ô|’q Òø£

$wüj·T+ô|’q \>∑ï+ #j·T≥+.

26

eTqdüT‡qT m|ü&É÷ kÕ«BÛq+˝ÀìøÏ ‘Ó#·TÃø=ì, eTqeX+ ‘·|æŒ

Á|üe]Ô+#·≤ìøÏ nqTeT‹+#·>∑÷&É<äT. eTqdüT‡qT eX+˝À ñ+#·Tø=ì,

n≥÷sTT≥÷ b˛˙j·T≈£î+&Ü #ùdÔ n~ nDT>∑T‘·T+~. nìï ~≈£îÿ\≈£L

$düÔ]+#·ã&çq e÷qdæø£ X¯øÏÔì ˇø£ #√≥ #˚s¡Ã≥y˚T ªªe÷qdæø£ X¯≈£îÔ\

ùdø£s¡Dµµ nì |æ\eã&ÉT‘·T+~. ø£+ÏøÏ ø£ì|æ+#·ì e÷qdæø£ XøÏÔ øÏs¡D≤\ì

πø #√≥ Á|üdü]+|ü#j·T≤Hï eTqdüTqT @ø±Á>∑+ #j·T≥+ n+≤s¡T.

@ø±Á>∑+ #j·Tã&çq eTqdüT‡qT ø£ Á|ü‘´ø£ edüTÔe⁄ô|’ Á|üdü]+|ü#ùd |ü<ä∆‘

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· nqã&ÉT‘·T+~.

@ Á|üj·T‘·ï+˝ÀHÓ’Hê $»j·T+ nH˚~ e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·ô|’qH˚

Ä<Ûës¡|ü&ç ñ+≥T+~. eTq J$‘ê+‘·eT÷ á Á|üj·T‘êï\≈£î>±˙ #ùd

|üqT\≈£î>±˙ n+‘·T ñ+≥T+<ë? á |üqT\ìï+Ï @ø±Á>∑yÓTÆq eTqdüT‡

<ë«sê kÕ~Û+#· >∑*–‘ $»j·T+ ‘·<∏ä + ne⁄‘·T+~. n+<äT#‘· eTqdüT‡qT

kÕ«BÛq+˝ÀìøÏ ‘Ó#·TÃø√yê*. Ç~ ø£wüºyÓTÆq |üì nì eTq≈£î ‘Ó\TdüT>±˙

nkÕ<Ûä yÓTÆq~ e÷Á‘·+ ø±<äT. e÷qe⁄&ÉT #j·T Òì<MT Ò<äT. m+<äTø£+fÒ

e÷qe⁄ì˝À nq+‘·yÓTÆq XøÏÔ ñqï~. n+‘>±ø£ á XøÏÔ e÷qe⁄ì eTqdüT‡

˝À‘·T\˝À <ë– ñqï~. n+<äT#‘· ˇø£ÿ ø£åD+ >∑÷&Ü eè<Ûë #j·Tø£, á

X¯øÏÔô|’ Ä~Ûø£´‘· dü+bÕ~+#·≤ìøÏ ø±e\dæq ø£èwæ, Á|üj·T‘êï\T #˚dæ

J$‘êìï kÕs¡∆ø£+ #˚düTø√yê*. mqï&É÷ ndüVü≤HêìøÏ, nXÊ+‹øÏ

>∑T]ø±≈£L&É<äT. eTqdüT‡qT kÕ«BÛq+˝ÀìøÏ ‘Ó#·TÃø√e≥+ <ë«sê, J$‘·|ü⁄

Ä≥qT ¬>\ee#·TÃ. Ä$<Ûä+>± J$‘êìï JeqjÓ÷>∑ +>± #düT≈£î+<ë+.

bı>∑&ÉÔ\ø√dü+ yÓ+|üsê¢&Éø£, eTq≈£î e÷qeXØs¡+ \_Û+∫+~ >±ãϺ á

J$‘êìï |üs¡eT |ü$Á‘·+>±, eTVü≤Àqï‘·+>± #düT≈£î+<ë+.

27

ÁbÕ<∏ä$Tø£ Á|üj·T‘êï\T

Çø£ sTT|ü⁄&ÉT e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·qT kÕ~Û+#˚ Á|üÁøÏj·TqT

Hs¡TÃø√e≥yÓT˝≤>√ #·÷<ë›+. J$‘·+˝À ìj·TeT+ Ò≈£î+&Ü eTqdüT‡qT

ìj·T$T+#·≥+ nkÕ<Ûä +. n+<äTø£ì ÁbÕs¡+uÛÑ <äX qT+&û J$‘êìï

ìj·T$T+#·≤ìøÏ Á|üj·T‹ï+#ê*. dü]>±Z #ÓbÕŒ\+fÒ <ëìøÏ eTTK´+>±

bÕÏ+#·e\dæq~ Ä˝À#·q\T, e÷≥\T, |üqT\˝À dü+j·TeTqy˚T!

ìs¡¢ø£å +>± J$‘·+ >∑&ç|æ‘ eTH√ìj·Te÷ìï >±˙, e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·qT

>±˙ mqï&É÷ kÕ~Û+#· ÒeTT. J$‘·eT÷, eTqdü÷‡ eTqeX+˝À ñ+&Ü\+fÒ

<äè&ÛÉdü+ø£\ŒeT÷, e÷qdæø£ ôdú Ìs¡´eT÷, ñ‘ê‡Vü≤eT÷, düVü≤qeTT,

n$ÁXÊ+‘·ø£èwæ ìs¡+‘·s¡ kÕ<Ûäqø±yê*. ø£ $<ÛäyÓTÆq ìj·TeT ìã+<Ûäq\≈£î

ø£≥Tºã&ç ñ+&Éø£ b˛‘ Çe˙ï kÕ<Ûä |ü&Ée⁄. e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· kÕ~Û+∫,

<ëìì Áø£eT•ø£åD≤j·TT‘·yÓTÆq Jeq ìsêàD≤ìøÏ ñ|üjÓ÷–+# eTT+<äs¡

ÁbÕ<∏ä$Tø£ •ø£åD @eT+fÒ - Çwüº+ e∫Ãq≥T¢ ne\+_+#·e\dæq eTq

ø√]ø£\, eTH√ $ø±sê\ ùd«#êä$Vü‰sêìï n]ø£Ïº Ä˝À#·q\T, e÷≥\T

|üqT\˝À dü+j·TeTqyT>±ø£ ø=ìï HÓ’‹ø£ $\Te\qT >∑÷&É bÕÏ+#ê*.

n|ü⁄& e÷qdæø£ ìj·TeTeTT >∑T]+∫q Á|üÁøÏj·T\T Hs¡TÃø=ì, <ëìHê#·]+#

$<Ûëq+˝À eTT+<äT≈£î kÕ>∑>∑\eTT.

J$‘êìï dü+j·TeTq+‘√ >∑&É|ü≤ìøÏ <√Vü≤<ä|ü& ø=ìï \ø£åD≤\qT

eTq+ eTqdüT‡˝À ô|+#·Tø√yê*. ñ<ëVü≤s¡DøÏ ªªnVæ≤+düµµ. ì»yÓTÆq

ns¡ú+˝À nVæ≤+dü n+fÒ Ä˝À#·q‘√ >±ì, e÷≥\‘√ >±ì, |üqT\‘√

>±ì me]ø°, @$<ÛäyÓTÆHê Vü‰˙ ø£\>∑CÒj·T≈£î+&ÉT≥. Ç‘·s¡T\≈£î @$<ÛäyÓTÆq

Vü‰ì #˚j·T≈£î+&Ü ñ+&Ü\ì ìs¡ ísTT+#·Tø√e≥+ e\q bı+<˚

eTVü≤<ëq+<ä+ sTT‘·s¡ $<Ûë\T>± eTq+ bı+< Äq+<ë\ìïÏ ø£Hêï

28

m+‘√ >=|üŒB, $\TyÓ’qB, n~Ûø£yÓTÆq~ nì $yø±q+<äkÕ«$T n+≤s¡T.

Ä ‘·s¡Tyê‘· eTTK´yÓTÆq >∑TD+ ªªdü‘· eTTH n+Ïô|≥Tºø=ì ñ+&É≥+µµ

nìï |ü]dæú‘·T\˝Àq÷ dü‘· eTTH |ü\ø£≥eTT nH~ eTVü≤Àqï‘· >∑TD+.

Ç‘·s¡T\ ÄdæÔì s¡Vü≤dü +>± >±˙, ã\e+‘·+>± >±˙ªª<=+–*+#·≥+µµ

#ê˝≤ #Ó&ɶ >∑TD+. mqï&É÷ Ä |üì#j·Tsê<äT. eTs=ø£ >=|üŒ \ø£åD+ -

ªªÁãVü≤à#·s¡ +µµ. nìï |ü]dæú‘·T\˝Àq÷ @<√ ø£ $<Ûä+>± XØs¡+, eTqdüT‡,

yê≈£îÿ\ XøÏÔì eè<Ûë#j·T≈£î+&É≥yT ÁãVü≤à#·s¡ + nqã&ÉT‘·T+~. Ç+ø=ø£

$<Ûä+>± #ÓbÕŒ\+fÒ Ä˝À#·q\j·T+<äT, yê≈£îÿ\j·T+<äT, ÁøÏj·T\j·T+<äT

dü«#·Ã¤‘·, |ü$Á‘·‘· ø£*–j·TT+&É≥y˚T ÁãVü≤à#·s¡´+. eTH√<Ís¡“˝≤´ìï,

ã\V”≤q‘·qT, n<ÛÓ’sê´ìï, ìs¡T‘ê‡Vü‰ìï ø£*–+# Ä˝À#·q, e÷≥, |üqT\qT

‹s¡düÿ]+#·≥yT ÁãVü≤à#·s¡ eTT jÓTTø£ÿ kÕsê+XeTT. eTs=ø£ ˝ø£åD+ -

ªªn|ü]Á>∑Vü≤+µµ. Ç‘·s¡T\ qT+∫ @<Ó’Hê ø±yê\ì ø√s¡Tø√e≥eTT, n~

<=]øÏq|ü⁄&ÉT d”«ø£]+#·≥eT÷, eTqdüT‡qT n|ü$Á‘·|ü]∫, ã\V”≤q+

#düTÔ+~. n+<äT#‘· á $<Ûä+>± #j·T >∑÷&É<äT. á eTT+<äs¡ #Ó|üŒã&çq

>∑TD≤\˙ï eTqdüT‡qT |ü]X¯ó<ä∆+#˚kÕÔsTT. ø±ãϺ Jeq dü+j·Te÷ìøÏ

n‘·´+‘· ÄeX¯´ø£+. á J$‘·y˚T >∑qø£ ìj·TeTã<ä∆+>±˝Òø£, eTqdüT‡

n|ü$Á‘·+>± ñ+fÒ e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· kÕ~Û+#· ÒeTT.

n+‘˚>±ø£ ø=ìï ìj·Te÷\T, HÓ’‹ø£ ìã+<Ûäq\T Ä#·s¡D˝ÀøÏ

rdüT≈£îsêyê*. ‘·|üŒø£ yêÏì bÕÏ+#ê*. Òqf…Æ¢‘ JeqÁø°&É >∑T]+∫

Hs¡TÃø=q≤ìøÏ m+‘· rÁe+>± Á|üj·T‹ï+∫Hê $»j·T+ kÕ~Û+#· Ò+.

MÏ À yÓTT<äÏ~ - ªª|ü]XóÁuÛÑ‘·µµ - XØs¡+, eTqdüT‡ - ¬s+&É÷ |ü]Xó

ÁuÛÑ+>± ñ+#·Tø√yê*. eTq+ ìedæ+# Á|ü<X+, <äTdüTÔ\T, XØs¡+ -

Çe˙ï |üP]Ô>± XóÁuÛÑ+>± ñ+&Ü*. n+‘>±ø£ eTqdüT‡ >∑÷&Ü dü«#·Ã¤+>±,

|ü$Á‘·+>±, |ü]Xó<ä∆+>± ñ+&Ü*. ¬s+&Ée~ ªªdü+‘·è|æÔµµ. <ì‘√q÷

29

dü+‘·è|æÔ #Ó+<äø£, m|ü&É÷ Ç+ø± Ç+ø± @<√ ø±yê\ì ø√s¡T≈£îH á

eTqdüT‡mqï&É÷ <˚ì‘√q÷ dü+‘·è|æ Ô #Ó+<ä<äT. ø±ãÏ º <ëìï

ìj·T$T+#· ÒeTT, kÕ«BÛq+˝À ñ+#·Tø√ ÒeTT n+<äTø£H @ edüTÔe⁄ô|’Hê

<ëìì dæús¡+>± ñ+#· ÒeTT. Çø£ eT÷&Ée~ - nìï s¡ø±\ ø£cÕº\T,

Ä|ü<ä\qT zs¡TŒ‘√ ªªdüVæ≤+#·≥+µµ. @<Ó’Hê ø=+‘· ø£cÕºìï ø±yê\ì

ø√s¡Tø√e≥+ >∑÷&Ü #ê˝≤ eT+∫~. J$‘êìï ì]à+#·Tø√e≤ìøÏ nHø£

ø£cÕ º\T |ü&Ée\dæ ñ+≥T+~. m|ü&É÷ düTK, dü+‘√cÕ\˝À

eTTì–b˛<ëeTqï ø√]ø£ ñ+fÒ |òü\Á|ü<äyÓTÆq J$‘êìï ì]à+#·Tø√e≥+

#ê˝≤ ø£wüº+. n+<äTø£ì ñqï‘· \øå±´\ì kÕ~Û+#·≤ìøÏ ø=ìï ø£cÕº\

HÓ<äTs√ÿe≤ìøÏ dæ<ä∆+>± ñ+&Ü*. BìH ªª‘·|üdüT‡µµ n+≤s¡T. Hê\>∑e~

ªªìj·TeTã<ä∆yÓTÆq Á|ü‘´ø£ |üsƒ¡q+.µµ e÷eT÷\T>∑ #·~y #·<äTe⁄ n\yê≥T

#düTø√e≥+ #ê˝≤ eTTK´+. Ä kÕVæ≤‘· + e÷qe J$‘êìï >∑T]+∫q

düŒw ü ºy Ó T Æq ne>±V ü≤q ø £\> ∑C Òd æ , J$‘·| üs ¡e÷s ¡ ú+ > ∑ T]+∫

‘Ó*j·TCÒj·T>∑\>±*. <ëì qT+∫ Jeq ìsêàD≤ìøÏ ø±e\dæq dü]jÓÆTq

|ü<ä∆‹ì, Hs¡TŒq÷ bı+<ä>∑\T>∑T‘êeTT. á |üsƒ¡q+, kÕ<Ûä yÓTÆq+‘· es¡≈£L

eTq <Ó’q+~q J$‘·+˝À ˇø£ uÛ≤>∑+>± nsTTb˛yê*. ˇø£ÿs√E >∑÷&Ü

ÄVü‰sêìï, ìÁ<äq÷ eTq+ e<ä\Tø√ ÒeTT>∑<ë! n<˚$<Ûä+>± Ä Á>∑+<Ûä

|üsƒ¡q+ >∑÷&Ü eTq ì‘· J$‘·+˝À ø£ uÛ≤>∑eTsTTb˛yê*. eTVü‰qTuÛ≤e⁄\

J$‘· #·]Á‘·\T, dü÷≈£îÔ\T >∑T]+∫q Á>∑+<∏ë …H√ï ñHêïsTT. yêÏ À n‘· +‘·

ÁX‚wüyÓTÆq~ ªª$yø±q+<äkÕ«$T J$‘· #·]Á‘·, dü+<XeTTµµ. Ç< ø±≈£î+&Ü

eTs=ø£ dü÷Á‘·eTT >∑÷&Ü e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·≈£î u≤>± <√Vü≤<ä+ #düTÔ+~.

n#·+#·\ $XÊ«dü+‘√ uÛÑ>∑eHêïeTdüàs¡D+ #j·T&É+ >∑÷&Ü eTqdüT‡qT

düT\uÛÑ+>± eX+ #düTø√e≤ìøÏ <√Vü≤<ä+ #düTÔ+~. ìs¡TZD, ìsêø±s¡

|üs¡e÷‘·àqT >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·≥yT #ê˝≤ eT+~øÏ ø£wüº+>± ‘√düTÔ+~.

30

n+<äTø£H˚ e÷qe⁄\T>± »ìà+∫q lsêeTT&ÉT, lø£èwüßí&ÉT, ãT<äT∆&ÉT,

@düTÁø °d üT Ô , l #Ó ’‘ ·q´eTVü‰ Á|üu Û Ñ Te⁄, lsêeTø£èwüß í& ÉT e+Ï

uÛÑ>∑e<äe‘ês¡eT÷s¡TÔ\qT >±˙, uÛÑ>∑e+‘·Tì <ä÷‘·\qT >±˙ düà]+#·≥+

e\q eTqd ü T ‡qT, J$‘êìï d ü T\u Û Ñ+>± d ü+j·TeTq+˝À

ñ+#·Tø√>∑\>∑T‘êeTT.

kÕ<Ûäq

eTq≈£î >∑\ neT÷\´ dü+|ü<ä ªªeTqdüT‡µµ. eTqùd‡ Òø£b˛‘ Çø£

eTq≈£î $T– Ò<eTTqï~? e÷qdæø£ XøÏÔ düVü‰j·T+‘√H eTqyT<Ó’Hê |üqT\T

#j·T>∑\+, ‘Ó\TdüTø√>∑\+, <ì>∑T]+#Ó’Hê uÛ≤$+#·>∑\+. ◊Hê eTqdüT‡≈£î

>∑\ ¬s+&ÉT eTTK´ ø±s¡D≤\e\q, J$‘êìï ns¡úe+‘·+>± ì]à+#·T ø√e≥+

nH \øå±´ìï kÕ~Û+#·≥+ ‘·s¡#·÷ #ê˝≤ ø£wüºyÓTÆb˛‘·T+~. Ä ¬s+&É÷

ªªe÷qdæø£ #·+#·\‘·µµ eT]j·TT ªª$$<Ûä edüTÔe⁄\ jÓT&É\ e÷qdæø£

b˛sê≥eTT.µµ @~ @yÓTÆHê, á ¬s+&ÉT >∑TD≤\ e\qH eTq+ @<Ó’Hê

#j·T>∑\T>∑T‘·THêï+, ‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘·THêï+, Ä˝À∫+#· >∑\T>∑T‘·THêï+,

uÛ≤$+#·>∑\T>∑T‘·THêï+. eT]|ü&˚$T #˚j·÷*? eTqdüT‡ <ëq+‘·≥<˚

Ä+<√fiq #Ó+<ä≈£î+&Ü, ‘·q≈£î Á|”‹ø£s¡yÓTÆq edüTÔe⁄yÓqø£ @ düeTj·T+˝ÀHÓ’Hê

‘·q sTTwüº+ e∫Ãq|ü⁄&ÉT |ü]¬>‘·Ô≈£î+&Ü #·÷&É≥+ #ê˝≤ nedüs¡+. n+fÒ

eTqdüT‡qT dü+j·T$T+∫, kÕ«BÛq+˝À ñ+#·Tø√e≥eTqïe÷≥. n|ü⁄&

<ëìì ˇø£ #√≥ ùdø£]+∫, ìj·T$T+∫, eTq øÏwüºyÓTÆq edüTÔe⁄ô|’q

πø+ÁBø£]+|ü CÒj·T>∑\eTT.

<ëìHê$<Û ä+>± m˝≤ # ˚j · T> ∑\eTT? kÕ< Û äq e\qH˚

n~kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~. ìs¡+‘·s¡ kÕ<Ûäq, ìj·TeTã<ä∆‘·\T Áø°&Üø±s¡T&ç

$»j·÷ìøÏ eTTK´yÓTÆq $<Ûä+>± eTq $wüj·T+˝À >∑÷&Ü eTqdüT‡qT

31

ìj·T$T+∫, kÕ«BÛq+˝À ñ+#·Tø=ì dü]jÓÆTq $<Ûä+>± $ìjÓ÷–+#·T

ø√e≤ìøÏ, Ç+‘·≈£î eTT+<äT e]í+|üã&çq ìj·TeTìã+<Ûäq\˙ï

‘Ó\TdüTø=ì, eTqì eTq+ kÕ«BÛq+˝À ñ+#·Tø=ì, |üP]Ô ÁX¯<ä∆‘√

nqT~qeT÷ e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·qT kÕ<Ûäq #j·÷*. ø±˙ kÕ<Ûäq ˇø£ÿfÒ

#ê\<äT. Bì‘√ bÕ≥T Ç+ø=ø£Ï >∑÷&Ü nedüs¡eTe⁄‘·T+~. n<eT+fÒ,

@$wüj·T+ j·T&É ≤ n‹>± Äø£]¸+|üã&É≈£î+&Ü ñ+&É≥+. @<Ó’Hê ˇø£

Á|ü‘´ø£ $wüj·T+, edüTÔe⁄\ j·T&É\ eTqdüT‡ eTØ m≈£îÿe>± Äø£]¸+|üã&ç‘,

n|ü⁄&ÉT <ëìì Ä edüTÔe⁄ qT+∫ eTs¡*Ã, eTq+ eTT+< ìs¡ísTT+#·T≈£îqï

eTq≈£î ø±e\dæq $wüj·T+ô|’q ñ+#· ÒeTT. n+<äT#‘· á ¬s+&É÷ -

yÓ’sê>∑ + Òø£ @ edüTÔe⁄ j·T+<ä÷ Äø£]¸+|üã&É≈£î+&ÉT≥, kÕ<Ûäq - e÷qdæø£

#·+#·\‘·qT, $$<Ûä edüTÔe⁄\yÓ’|ü⁄ eTqdüT‡ |ü]¬>‘·Ô≤ìï n]ø£Ïº, ∫e]øÏ

<ëìï eTq kÕ«BÛq+˝À ñ+# eTTK´yÓTÆq |ü<ä∆‘·T\T.

◊‘, á kÕ<Ûäq Á|ü‹s√p #j·÷*. ø£ÿs√E >∑÷&Ü Ä|ü>∑÷&É<äT.

s√E≈£î ¬s+&ÉTkÕs¡T¢ ñ<äj·TeT÷, kÕj·T+Á‘·eT÷ ˝Òø£ sêÁ‹ - BìøÏ

πø≤sTT+#ê*. á kÕ<Ûäq ÁbÕs¡+_Û+# eTT+<äs¡ eTTKeT÷, ø±fiófl,

#‘·T\T ø£&ÉTø=ÿì |ü]XóÁuÛÑ+>± ≈£Ls√Ãyê*. ñ<äj·TeT÷, kÕj·T+Á‘·eT÷

u≤Vü≤´ Á|üø£è‹ düVü≤»+>±H˚ m+‘√ Á|üXÊ+‘·+>± ñ+&ç eTqdüT‡qT

ìXÃ\+>± ñ+#·≤ìøÏ ø=+‘·es¡≈£î <√Vü≤<ä+ #düTÔ+~. n+<äT#‘· á

düeTj·÷\˝À kÕ<Ûäq #j·T≥+ eT+∫ |òü*‘ê\ìe«>∑\<äT.

m˝≤ ≈£Ls√Ãyê*?

eTqdüT‡ m\¢|ü⁄&É÷ eTq‘√H ñ+≥T+~. <ëìï >∑T]+∫ m≈£îÿe>±

yÓ<äø£qø£ÿπs¢<äT. ◊Hê eTÚq+>±, @ø±+‘·+˝À ≈£Ls√Ãe≥+ eTqdüT‡ À|ü*

bıs¡\ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#·≤ìøÏ düVü‰j·T|ü&ÉT‘·T+~. @ uÛÑ+–eT˝À

32

≈£Ls¡TÃHêï eTqdüT‡qT |ü]o*+#·e#·TÃ. ø±ì ø=~›ùd|ü⁄ ≈£Ls=Ãq>±H˚

ø±fiófl H=|æŒ ô|≥º&É+ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT‘, n|ü⁄&ÉT eTqdü‡+‘ê Ä H=|æŒyÓ’ù|

Äø£]¸‘ ·eTe⁄‘ ·T+~. ø±ãÏ º # ·ø £ ÿ Ï u Û Ñ+–eT˝À ≈ £Ls√Ãyê*.

X¯Øsêìπø$<ÛäyÓTÆq nkÂø£s¡´+ ˝Ò≈£î+&Ü, ø=+‘·ùdô|’Hê Á|üXÊ+‘·+>±

ñ+&≥≥T¢ ≈£Ls√Ãyê*.

Ä Á|ü<X+ |ü]XóÁuÛÑ+>±qT, Á|üXÊ+‘·+>±q÷ ñ+&Ü*. ªªdüTU≤düq+µµ

˝À ≈£Ls√Ãe#·Tà Ò<ë ˇø£ uÛÑ+–eT˝À ≈£Ls=Ãì ø±fiófl m<äTÏ ‘=&É\ô|’

ydüT≈£î+fÒ düTK+>±, M\T>± ≈£Ls√Ãe#·TÃ. BìH ªª|ü<ëàdüq+µµ n+≤s¡T.

|ü<ëàdüq+ n\yê≥T Òì yê]øÏ, ø=+#Ó+ ø±fióflH=|æŒ ô|≥ºe#·TÃ. ø±˙

ˇø£ ø±\T m‘·Ô≥+ e\q á uÛÑ+–eT ªªdüTU≤düq+µµ ø£qï Vü‰sTT>± ñ+&ç,

#ê˝≤ ùd|ü⁄ M\T>± ≈£Ls√Ãe#·TÃ. BHï ªªns¡∆|ü<ëàdüq+µµ n+≤s¡T. Bì˝À

eTs=ø£ Á|üjÓ÷»q+ ≈£L&Ü e⁄qï~. q&ÉTeTT, yÓT&É, yÓHÓïeTTø£ ˇπø

es¡Tdü À ì≤s¡T>± ñ+#·ã&É‘êsTT. Bì e\q ñ#êä«dü - ìXÊ«kÕ\T

düT\uÛÑe⁄‘êsTT. á$<Ûä+>± ø±q≥¢sTT‘, ø=+‘·ùd|ü⁄ ≈£Ls√Ã>∑H, $düT>∑T

@s¡Œ&ç, eTqdüT‡ <ëìyÓ’ù| eTs¡*+#·ã&ÉT‘·T+~. á uÛÑ+–eT˝À ≈£Ls=Ãì

- Bs¡È - ñ#êä«dü, ìXÊ«kÕ\T rdüTø√e≥+ eT+∫~. Ä$<Ûä+>± eTqdüT‡qT

|üϺ ñ+#ê*. n+<äT#‘·, eTqdüT‡qT XØs¡+ yÓ’|ü⁄>±˙, XÊ«düyÓ’|ü⁄ >±˙

Òø£ @ sTT‘·s¡ $wüj·÷\yÓ’|ü⁄ >±˙ eTs¡\≤ìøÏ nqTeT‹+#·>∑÷&É<äT.

XØsêìï ì≤s¡T>± ñ+∫ <äèwæºì eTT+<äTyÓ’|ü⁄ kÕ]+#ê*. Òq≥¢sTT‘

ø=~› ø£åD≤\˝ÀH XØs¡+ nkÂø£sê´ìøÏ >∑Ts¡e⁄‘·T+~. #‘·T\T Vü‰sTT>±

ˇ&ç À ñ+#·Tø√e#·TÃ.

M≥ìïÏ‘√ eTqdüT‡≈£î XØs¡+ ˇø£ Ä≥+ø£+>± ‘=*–b˛‘·T+~.

ø±˙, sTT+ø± sTT‘·s¡ u≤Vü≤´edüTÔe⁄ \T+≤sTT >∑<ë ! á $<Ûä+>±

33

≈£Ls¡TÃqï|ü⁄&ÉT s¡T∫, düŒs¡Ù\qT bı+< neø±XyT Ò<äT. eT] yêdüq

Vü≤sƒê‘·TÔ>± edüTÔ+<ë? |üP\yêdüq>±˙, n>∑s¡Te‘·TÔ\ yêdüq >±˙ eùdÔ

eT+∫<˚! Ä yêdüq\≈£î düTkÕ«>∑‘·+. eTè<äTe⁄>±, eT<ÛäTs¡+>± e#˚Ã

düTyêdüq eTqdüT‡≈£î >∑÷&Ü n≥Te+Ï \ø£åD≤Hï ø£\>∑CÒdüTÔ+~. s¡ø£s¡ø±\

Xu≤›\T, dü+uÛ≤wüD\T, dü+^‘·+ sTT≥Te+Ï$ #Óe⁄\≈£î $qã&Ée#·TÃ

ø±˙ M≥ìïÏ Äù| e÷s¡ZyT Ò<äT. ◊‘ MÏj·T+<äT @$<ÛäyÓTÆq Ädüø°Ô

#·÷|ü≈£î+&Ü #˚j·Te#·TÃ. Ç+Á~j·T edüTÔe⁄\ e\q n+‘·sêj·T+

ø£\>∑≈£î+&Ü ø£fiflqT eT÷düTø=ì ≈£Ls√Ãe#·TÃ.

eTqdüT‡qT >∑eTì+#·≥+

Ç|ü&ÉT ndü\T $wüj·÷ìøÏ e<ë›+ - eTqdüT‡qT eTTU≤eTTF

m<äTs√ÿyê*. <ëìï eTq kÕ«BÛq+ ˝ÀìøÏ, eX+˝ÀìøÏ ‘Ó#·TÃø√yê*.

Ä$<Ûä+>± n<äT|ü⁄˝À ñ+#·Tø=ì, <ëìï Á|üXÊ+‘·+>±, ìXÃ\+>± #dæ,

ùdø£]+∫, @ø±Á>∑+#˚dæ, ˇπø edüTÔe⁄ô|’ πø+ÁBø£]+|üCÒdæ <ëìô|’qH˚

ñ+#ê*. Ä$<Ûä+>± #j·÷\+fÒ yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ eTqdüT‡qT >∑eTì+#ê*.

n+fÒ <ëì˝Àì Ä˝À#·Hê Á|üyêVü‰\ì |ü]o*dü÷Ô <ëì y>±˙ï, $$<Ûä

~≈£îÿ\˝À n~ Á|üdü]+#˚ $<ÛëHêìï #·÷düTÔ+&Ü*. u≤Vü≤´edüTÔe⁄\ì

eTq+ ø£+Ï <ë«sê #·÷kÕÔ+. ø±˙ eTqdüT‡ e÷Á‘·+ á #·s¡à#·≈£åîe⁄\øÏ

ø£ì|æ+#·<äT. dü÷ú\ edüT Ôe⁄\T dü÷ú\yÓT Æq ø£+Ï#·÷|ü⁄ <ë«sê

>∑eTì+#·ã&É‘êsTT. ø±˙ eTqdüT‡ n‹ dü÷ø£ÎyÓTÆq<äì sTT+‘·≈£î eTT+<

‘Ó\TdüT≈ £îHêï+. n+<äT#˚‘· Bìì dü÷ø£ÎyÓT Æq <ëì <ë«sêH˚

‘Ó\TdüTø√>∑\T>∑T‘ê+. ø±˙ eTqdüT‡ ø£Hêï dü÷ø£ÎyÓTÆq<B Ò<äT. n+<äT#‘·

eTqdüT‡ #‘·H >∑eTì+#·ã&Ü*. Ç~ ÄXÃs¡ ø£s¡+>± nì|æ+#·e#·TÃ.

ø±˙ kÕ<Ûës¡D+>± eTq+ sTT< #düTÔ+≤+. ˇø√ÿkÕ] rÁe Ä˝À#·q˝À

34

eTTì– ñqï|ü&ÉT eTq+ @<√ ø£ $wüj·÷ìï >∑T]+∫ Ä˝À∫düTÔHêïeTqï

dü+>∑‹ >∑÷&Ü eTs¡∫b˛‘ê+. Vü≤sƒê‘·TÔ>± y˚T\Tø=ì, »s¡T>∑T‘·Tqï

$w üj ·÷\qT > ∑eTì+∫, m+‘·ø±\+>± Ä Ä˝À# ·q\˝À

ìeT>∑ïeTsTTe⁄HêïyÓ÷! nì ÄXÃs¡ |ü&É‘ê+. n+fÒ Vü≤sƒê‘·TÔ>± eTq+

eTqdüT‡ yÓ’|ü⁄ #·÷kÕeTqï e÷≥! á Ä˝À#·Hê $<Ûëq+˝À eTq≈£î

düVü‰j·T+#ùd <$TÀ ns¡úeTsTT+<ë? n~ eTq eTqùd‡! n< eTq

Ä˝À#·Hê $<Ûëq+˝À düVü‰j·T+ #˚düTÔ+~. n<Ó˝≤ e⁄+≥T+<äfÒ,

eTqdüT‡˝Àì $T–*q uÛ≤>∑+ #˚ùd |üqT\T #·÷dü÷Ô ñ+≥Tqï≥T¢>±

nì|ædüTÔ+~. dü]jÓÆTq uÛÑ+–eT˝À ≈£Ls¡TÃqï ‘·s¡Tyê‘· ø=+‘·ùd|ü⁄ eTq

Ä˝À#·q\qT, n\»&ÉT\qT, eTH√$ÁuÛ ÑeTeTTqT |ü]o*+#ê*.

ndü+U≤´ø£yÓTÆq dü+|òüT≥q\T eTq eTqdü‡H˚ ‘Ós¡ô|’ n$ÁXÊ+‘·+>±

yÓT<ä\T‘·Tqï≥÷¢,- nHø£ ∫Á‘ê\÷, e÷≥\T yÓTT<ä …’qe˙ï »s¡T>∑T‘·Tqï≥÷¢

>∑eTì+#· >∑\T>∑T‘êeTT. #ê˝≤ kÕs¡T¢ Çìï Ä˝À#·Hê‘·s¡+>±\T eTqdüT‡˝À

@$<Ûä+>± »ìdüTÔHêïj·Tì ÄXÃs¡ #·øÏ‘·T\eTe⁄‘·T+≤eTT.

eTqdüT‡qT Áø£eT•ø£åD˝À ñ+#·≥+

Ä ‘·sê«‘·, eTq+ nqT≈£îqï \ø£å´kÕ<Ûäq˝À eTs=ø£ n&ÉT>∑T

eTT+<äT≈£î yj·÷*. Ç|ü⁄&çø£, eTqdüT‡qT $$<Ûä ø±s¡ ø£ ≤bÕ\˝À ìeT>∑ï+

ø±≈£î+&Ü ‘·q sTTwüº+ e∫Ãq edüTÔe⁄\ yÓ’|ü⁄ |ü]¬>‘·Ô≈£î+&Ü n]ø£≤º*.

n≥Te+Ï |üqT\ìïÏ sTTø£ kÕ>∑ìe«sê<äT. Bìì eTq+ >∑T]Ô+#ê*.

sTT+‘·ø±\+ Ä $wüj·T+˝À n|ü»j·T+ bı+<ë+>∑qø£H˚ Ç+‘·es¡≈£î

eTqdüT‡ #‘·H q&ç|æ+|üã&ܶ+. n+‘>±ø£ n~ #Ó|æŒqfÒ¢ Á|üe]Ô+#ê+.

eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ sTTcÕº\T, nsTTcÕº\T Hê sTTcÕº\T, Hê nsTTcÕº\T

nsTTHêsTT. n+<äTe\qH eTqdüT‡ @~ #·÷&ÉeT+fÒ, $qeT+fÒ, @~

35

#˚j·TeT+fÒ n~ ‘·T.#·. ‘·|üŒ≈£î+&Ü #˚XÊqT. Ç|ü&ÉT Hê≈£î sTT~

ªªu≤ìdü‘·«+µµ nì ns¡∆eTsTT+~. n+<äTø£ì sTTø£ô|’ eTqdüT‡≈£î u≤ìdü>±

ñ+&É≈£L&É<äì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïqT. eTq≈£îqï XøÏÔe+‘·yÓTÆq |ü]ø£s¡+

eTqdüT‡. n~ Hê nedüsê\≈£î ‘·–q≥T¢>± |üì#j·÷*. Ç|ü⁄&ÉT eTqdüT‡ô|’

Ä~Û|ü‘· + dü+bÕ~+#ê*. eTqdüT‡qT Áø£eT•ø£åD˝À ñ+#·≥+˝À #·÷|æq

ìs¡¢ø£å + e\q n~ Çø£ eTq e÷≥\qT mqï&É÷ $qì dæú‹øÏ e∫Ã+~.

ø±˙ sTT|ü⁄&ÉT <ëìø=ø£ bÕsƒ¡+ #Ó|æ‘˚ n~ ‘·|üŒø£ eTq uÀ<Ûä\≈£î

nqT≈£L\+>± düŒ+~düTÔ+~.

eTq+ eTqdüT‡‘√ dü+uÛ≤wæ+#ê*. <ëìì n<äT|ü⁄˝À ñ+&ÉeT˙,

n≥T sTT≥÷ b˛e<ä› ìπs›•+#ê*. ndü\T $wüj·TyT$T≥+fÒ - ì»+>±

eTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #<ë›eTqï <äè&ÛÉìs¡íj·TyT eTq≈£î+fÒ, Ä ìs¡íj·T+

neT\T |üs¡#·T<ëeTqï dü+ø£\Œy˚T ñ+fÒ, <ëìøÏ dü+ã+~Û+∫q

ìj·TeTìã+<Ûäq\≈£î ã<äT∆\yÓTÆ ñ+fÒ, ø=ìï edüTÔe⁄\yÓ’|ü⁄ rÁe+>±

Äø£]¸‘·T\+ ø±≈£î+fÒ, eTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #j·T≤ìøÏ rÁe Á|üj·T‘êï\T

#ùdÔ, n|ü⁄&ÉT Áø£eTÁø£eT+>± eTqdüT‡ @$<Ûä+>± Á|üe]Ô+#ê˝À Hs¡TÃø=ì,

Á|üXÊ+‘·+>±q÷, ìXÃ\+>±q÷ nsTT, kÕ«BÛq+˝ÀìøÏ e∫Ã, @ø±Á>∑+

nsTT, eTq+ mqTïø=qï edüTÔe⁄ô|’H πø+ÁBø£]+|ü ã&ÉT‘·T+~.

e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·

n+<äT#˚‘·, eTqdüT‡qT u≤Vü≤´ edüTÔe⁄\ qT+&ç Çe‘·*øÏ

eTs¡\e\dæ+~>± |ü< |ü< #ÓãT‘·÷ ñ+&Ü*. ø±˙ n< düeTj·T+˝À

<ëìï @<√ ø£ edüTÔe⁄ô|’ πø+ÁBø£]+|üCÒj·÷*. n+<äT#‘·H @ edüTÔe⁄ô|’q

eTqdüT‡qT πø+ÁBø£]+|üCÒj·÷˝À eTT+<äπs ìs¡ísTT+#·T ø√yê*. n~ @

edüTÔyÓ’Hê ø±e#·Tà - B|ü|ü⁄ CÀ´‹>±˙, >√&Éô|’ ∫Árø£]+∫q eè‘·Ô+>±˙,

36

Á|ü‹eT>±˙, <˚M, <˚e‘·\ ∫Á‘· |ü≤\T>±˙ ˝Òø£ eTq≈£î n‘·´+‘·

>ös¡e˙j·TT …’q e´≈£îÔ\T>±˙, á $<Ûä+>± @<√ ˇø£ <ëìô|’q eTqdüT‡qT

\>∑ï+ #˚j·÷*. eTqdüT‡qT ˇø£ eTVü‰qTuÛ≤e⁄ì Á|ü‹eT ô|’q>±˙,

∫Á‘·|ü≥+ ô|’q >±˙ @ø±Á>∑+ #j·T≥+ e\q e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘·ì kÕ<Ûäq

#j·T≥yT >±ø£, n< düeTj·T+˝À Äe´øÏÔ jÓTTø£ÿ |ü$Á‘· >∑TD≤\ >∑T]+∫,

ø=ìï ñqï‘· Ä<äsêÙ\ >∑T]+∫ >∑÷&Ü Ä˝À∫+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.

n+<äT#‘· á $<Ûëq+ nìïÏ ÀøÏ ÁX‚wüyÓTÆq~. Ç+‘·es¡≈£î n≥Te+Ï

Á|ü‹eT Òø£ ∫Á‘·|ü≥+ >∑T]+∫ eTT+<äT>± ìs¡ísTT+#·Tø=ì ñ+&Éø£b˛‘

sTT|ü⁄&Ü ìs¡íj·T+ rdüTø=qe#·Tà - ñ<ëVü≤s¡DøÏ ªª$y˚ø±q+<äkÕ«$T

∫Á‘·|ü≥+µµ H m+#·Tø=qe#·TÃ.

$y˚ø±q+<äkÕ«$T >=|üŒø£s¡à jÓ÷–j˚T ø±ø£ <Ûë´q dæ<äT∆&ÉT.

BÛs¡\ø£ åD≤\˙ï Äj·Tq˝À eT÷ØÔuÛ Ñ$+#êsTT. e÷qyê[ jÓT&É\

Äj·Tq¬ø+‘·Ï n~«rj·T Áù|eT! J$‘·\øå±´ìï, ì»yÓTÆq e´øÏÔ>± ‘·j·÷s¡jT´

$<ÛëHêìï Äj·Tq m+‘√ düŒwüº+>± $e]+#ês¡T! dü+j·TeTq+ ø£*–

ñ+&ÉeTì, eTqdüT‡≈£î >±˙, á Á|ü|ü+#êìøÏ >±˙, u≤ìdü\T ø±e<ä›ì

Äj·Tq eTq≈£î #·ø£ÿÏ dü\Vü‰sTT#êÃs¡T. Äj·Tq ñ<›X¯ +˝À @ø±Á>∑‘˚

Á|üÁ|ü<∏äeT+>± Hs¡TÃø√e\dæq bÕsƒ¡+. Ä‘·à$XÊ«dü+ ô|+bı+~+#·T ø√eTì

Äj·Tq Á|üuÀ~Û+#ês¡T. eTqdüT‡qT $yø±q+<ä kÕ«$Tô|’ @ø±Á>∑+ #ùdÔ,

eTq˝À <ëq+‘·≥< Ä‘·à$XÊ«dü+ ô|]–b˛‘·T+~. Äj·Tq n_ÛÁbÕj·T+˝À

e÷qe⁄ìøÏ nkÕ<Ûä yÓTÆq<MT Ò<äT. n‘·qT n˙ï #j·T>∑\&ÉT. n+<äTø£H

eTq eTqdüT‡ Äj·Tqô|’ πø+ÁBø£]+#ê*. Äj·Tq e÷qe⁄\˝À yês¡÷,

Ms¡ì ‘ês¡‘·eT´+ #·÷|ü Ò<äT. Äj·Tq mqï&É÷ eTqTwüß\˝À ≈£î\, eT‘·,

C≤„q dü+|ü<ä\qT ãϺ $#·ø£åD #·÷|ü Ò<äT. Äj·Tq <äèwæº À n+<äs¡÷

düe÷qyT! n+<äTø£H HqT me¬s’Hê, @yÓTÆHê, Äj·TqqT Hê Ä<äs¡Ù+>±

37

d”«ø£]+∫ Äj·Tq Á|ü‹eTô|’ HêeTqdüT‡qT @ø±Á>∑+ #˚j·T≤ìøÏ

Á|üj·T‹ïkÕÔqT.

ø£fi¯ófl eT÷düT≈£îH˚ eTT+<äs¡ eTq+ @ø±Á>∑+ #˚j·T<ä\#·T≈£îqï

edüTÔe⁄qT n‹ÁX<ä∆>± #·÷&Ü*. m+‘· u≤>±, düìïVæ≤‘·+>± #·÷&Ü\+fÒ,

ø£fi¯ófleT÷düT≈£îqï ‘·sê«‘· >∑÷&É Ä Á|ü‹eT eTq eTqdüT‡˝À |üP]Ô>±

eTTÁ~‘·eTsTT b˛yê*. ‘·sê«‘· >∑÷&É ÄÁ|ü‹eT eTqdüT‡≈£î @<√ ˇø£

$<Ûä+>± q#·ÃC…|æŒ, u≤Vü≤´ edüTÔe⁄\ qT+&ç eTs¡*à eTq≈£î q∫Ãq,

eTqøÏwüºyÓTÆq edüTÔe⁄ô|’q (Á|ü‹eT Òø£ ∫Á‘·|ü≥+) πø+ÁBø£]+|üCÒj·÷*.

eTqdüT‡ eTs¡ ≤ n≥÷ Ç≥÷ |ü]¬>‘·Ôe#·TÃ. ø±˙ e<ä\≈£î+&Ü, eTs=ø£kÕ]

<ëìï eTqøÏwüºyÓTÆq edüTÔe⁄ô|’ @ø±Á>∑+ neeTì ìπs›•+#ê*. ø=ÿø£ÿkÕ]

eTqdüT‡ eTq+ @ø±Á>∑+ #düTÔqï edüTÔe⁄qT+&ç eTs¡*, ys=ø£ Ä˝À#·qô|’

m+‘·>± ìeT>∑ïeTe⁄‘·T+<ä+fÒ, n~ Ä $<Ûä+>± nsTT+<äqï $wüj·TeT÷,

eTqyTdæú‹˝À ñHêïeTqï $wüj·TeT÷ |üP]Ô>± eTs¡∫b˛‘ê+.

Çe˙ï á $<Ûä+>± ñHêïsTTø£<ë nì eTq ÄX\qT Á|üj·T‘êï\q÷

e~*ô|≥º>∑÷&É<äT. eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ ‘·‘·Ô«y˚T Ä$<Ûä+>± ñ+≥T+~.

n+‘>±ø£ <ëì¬ø|ü&É÷ <ëì kÕ«BÛq+˝À <ëìï ñ+&ÉeTì #Ó|üŒ Ò<äT.

n+<äT#‘· sTT<ä+‘ê düs¡«düVü≤»yT! rÁeyÓTÆq eTH√#·+#·\‘·, nkÂø£s¡ +

ø£*–q|ü⁄&ÉT e÷Á‘·+ ø£fi¯ófl‘Ós¡∫, eTq m<äTs¡T>± qTqï, eTq+

@ø±Á>∑+#düTÔqï edüTÔe⁄ô|’ n‘· +‘· ÁX<ä∆‘√ <äèwæº kÕ]ùdÔ, eTqdüT‡qT Ä

edüTÔe⁄ô|’ eTs¡\ dæús¡+>± ñ+#·≤ìøÏ <√Vü≤<ä|ü&ÉT‘·T+~.

@ø±Á>∑+ #j·T<ä\#·T≈£îqï edüTÔe⁄ô|’ eTqdüT‡qT dæús¡+>± ñ+#·+

n+fÒ ndü\T @$TÏ? $$<Ûä ~X\˝À Á|üdü]düTÔqï, ø£+ÏøÏ ø£ì|æ+#·ì

e÷qdæø£ XøÏÔ øÏs¡D≤\qT düMTø£]+∫ πø Á|ü<X+ô|’ πø+ÁBø£]+|üCÒj·T≥+

38

>∑T]+∫ sTT+‘·≈£î eTT+<äT ‘Ó\TdüT≈£îHêï+. á Á|ü|ü+#·+˝Àì nHø£

düe÷#êsê\T eTqøÏ á sTT+Á~j·÷\ <ë«sê #s¡T‘·T+≤sTT. Ç|ü&ÉT

yêÏ À ˇø£ <ëìì |ü]o*<ë›+. ñ<ëVü≤s¡DøÏ, @<Ó’Hê ˇø£ edüTÔe⁄qT

eTq ø£fi¯fl <ë«sê #·÷düTÔHêïeTqTø√+&ç. ªª#·÷düTÔHêï+µµ nì eTq+

#ÓãT‘·THêïeT+fÒ, eTqdüT‡ ªª #·÷&É≥eTH|üìµµ ˝À ìeT>∑ïeTsTT ñqï<äH

ø£<ë! n+fÒ ªªø£+Ï#·÷|ü⁄µµ, ªªeTqdüT‡ #·÷|ü⁄µµ - ˇπø edüTÔe⁄ô|’

πø+ÁBø£]+|üã&ç ñHêïsTT. ˇø=ÿø£ÿkÕ] ø£+Ï#·÷|ü⁄ eTq+ #·÷&É<ä\∫q

edüTÔe⁄ ô|’H˚ ñ+fÒ, eTqdüT‡ #·÷|ü⁄ e÷Á‘·+ ÄedüTÔe⁄ô|’ |ü&É≈£î+&Ü,

e÷qdæø £ X ¯ø Ï Ô ø Ïs ¡D≤\T eTs=ø£ edüT Ôe⁄ ô| ’ Á| üd ü]+|üã&É≥+

»s¡T>∑T‘·T+≥T+~. n≥Te+Ï |ü]dæú‹˝À ø£fi‚flMT #·÷&É Òe⁄. e÷qdæø£

@ø±Á>∑‘· >∑T]+∫ dü]>±Z #ÓbÕŒ\+fÒ, ø£fiflqT, eTqdüT‡qT πø $wüj·T+ô|’

yê≥+‘·≥y Á|üdü]+|üCÒj·T≥yT! e÷qdæø£ XøÏÔ øÏs¡D≤\qT yπs edüTÔe⁄\

qT+&ç ‘=\–+∫, ùdø£]+∫, yêÏì |ü]|üPs¡í+>± eTq sTTwüº edüTÔe⁄ ô|’

Á|üdü]+|üCÒj·÷*. ÄXøÏÔq+‘ê eTq+ #·÷dæq, #·÷düTÔqï edüTÔe⁄\ô|’qH

|üP]Ô>± ñ+#ê*. n+‘ø±<äT ÄXøÏÔ À ÒX+>∑÷&Ü e´s¡∆+ ne≤ìøÏ

nqTeT‹+#·≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤+#ê*.

|üØø£å - |òü*‘·eTT

eTqXøÏÔ n+‘ê eTqøÏwüºyÓTÆq edüTÔe⁄ô|’H @ø±Á>∑+ nsTTe⁄+<äì

<äè&ÛÉ|üs¡#·Tø√e≥yÓT˝≤? ˇø£ edüTÔe⁄ô|’ eTqdüT‡qT πø+ÁBø£]+|üCÒùdÔ,

eTqdüT‡˝À yπs @$<ÛäyÓTÆq Ä˝À#·Hê ‘· …‘·Ô<äT. eTq Ä˝À#·q |üP]Ô>±

m<äTs¡T>± ñqï Ä ∫Vü≤ï+ô|’q >±˙, Á|ü‹eTô|’q >±˙ ñ+≥T+~. n<

düeTj·T+˝À eTqdüT‡ ÄedüTÔe⁄ dü÷∫+#, Á|ü‹_+_+# \ø£å + >∑T]+#

Ä˝À∫düTÔ+≥T+~. eTqdüT‡ @ø±Á>∑+ #j·Tã&çq Ä edüTÔe⁄H |ü≥Tºø=ì

39

ñ+≥T+~. Áø£eTÁø£eT+>± <ëì n_ÛÁbÕj·T+, uÛ≤e+ düŒwüº+>±, eT]+‘·

düŒwüº+>± ne⁄‘·T+~. eTqdüT‡˝À @$<ÛäyÓTÆq sTT‘·s¡ Ä˝À#·Hê Á|üy•+#·<äT.

á @ø±Á>∑‘ê ø±s¡ Áø£eT+˝À ìeT>∑ïeTsTTq|ü⁄&ÉT >∑&ç∫b˛sTTq ø±˝≤ìï

>∑÷&Ü eTs¡∫b˛‘ê+.

ˇø£ Á|ü‘´ø£yÓTÆq edüTÔe⁄ô|’ Áø£eT+ ‘·|üŒ≈£î+&Ü eTqdüT‡qT ø=+‘·

düeTj·T+ dæ ús ¡+>± ñ+#·>∑*–‘˚, e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘ê kÕ<Û äq

düT\uÛ Ñ‘ ·s ¡eTe⁄‘·T+~. s√p kÕ<Û äq #˚ ùd Ô, eTqdüT‡qT eTq

dü+ø£ ≤ŒqTkÕs¡+ eTq sTTwüºyÓTÆq edüTÔe⁄ô|’ @ø±Á>∑+ #ùd XøÏÔ Áø£eTÁø£eT+>±

n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·T+~. n< düeTj·T+˝À, eTqdüT‡qT @ edüTÔe⁄qT+#Ó’Hê

‘=\–+∫, eTs¡*+#˚ X¯øÏÔ >∑÷&Ü ô|+bı+<äT‘·T+~. m+<äTe\q+fÒ

eTqdüT‡ô|’ eTq Ä~Û|ü‘ê´ìï, eTq n;ÛcÕºìï ã\e+‘êq ñ+#·>∑\T>∑T‘ê+

ø±ãϺ ne˙ï kÕ<Ûä eTe⁄‘êsTT. ˇø£ÿkÕ] nqT≈£î+fÒ #ê\T eTqdüT‡qT

s¡ø£s¡ø±\ edüTÔe⁄\qT+∫ eTs¡*+#·>∑\T>∑T‘êeTT.

Ç<ä+‘ê eTqdüT‡≈£î #Ó+~q ø£ yê´j·÷eT+. XÊØs¡ø£ yê´j·÷eT+

e\q, ÄVü‰s¡+ e\Hê X¯Øs¡ <ës¡T&ÛÉ´+ ô|]π> $<Ûä+>±, e÷qdæø£

yê´j·÷eT+ #‘· eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ XøÏÔ ô|s¡T>∑T‘·T+~. eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ

b˛wüD ì$T‘·Ô+ e÷qdæø£ ÄVü‰s¡+ >∑÷&Ü @sêŒ≥sTT ñ+~. ñqï‘·

uÛ≤yê Ò á b˛wüø£ ÄVü‰s¡+. düÁ<äZ+<Ûë\T, dü‘ê‡+>∑‘· +, Äs√>∑ ø£s¡yÓTÆq

#·s¡Ã\T, |ü$Á‘·yÓTÆq Ä˝À#·q\÷ eTqdüT‡≈£î eT+∫ b˛wüø±Vü‰sêìï

n+~kÕÔsTT. á ÄVü‰s¡+, e÷qdæø£ yê´j·TeT+‘√ ø£*dæ, eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ

ã˝≤ìï, XøÏÔ eè~∆|üs¡TdüTÔ+~. kÕ«BÛq+˝À ñ+&ç, ìj·T$T+|üã&çq

X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq eTqdüT‡≈£î nkÕ<Ûä´yÓTÆq<˚B ˝Ò<äT. eTqdüT‡≈£î u≤ìdü

ø±ìyê&ÉT, eTqdüT‡≈£î j·T»e÷ì nsTTqyê&ÉT, eTqdüTô|’ $»j·T+

40

kÕ~Û+∫qyê&ÉT, ì»+>± $X«$CÒ‘· ne⁄‘ê&ÉT. m+<äTe\q+fÒ eTqdüT‡

jÓTTø£ÿ nq+‘·XøÏÔ n‘·ì˝À ñ+~. ø±ãϺ, mø£ÿ&Ü @ |ü]dæú‘·T\˝Àq÷

n‘·qT n|ü»j·T+ bı+<ä&ÉT. XøÏÔe+‘·yÓTÆq eTqdüT‡ düVü‰j·T+‘√ n‘·qT

@$wüj·T+ >∑T]+#Ó’Hê ø±e\dæq |ü]C≤„q+ bı+<ä>∑\&ÉT. @|üì#|üϺHê

$»j·Te+‘·eTT>± ìs¡«Væ≤+#·>∑\&ÉT. kÕ«BÛqyÓTÆq eTqdüT‡ jÓTTø£ÿ XøÏÔ

qT|üjÓ÷–+∫ n‘·qT ‘·q kÂo˝≤´ìï, J$‘êìï ì]à+#·Tø√>∑\&ÉT. J$‘·

|üs¡e÷sêúìï ìs¡ísTT+#·Tø=ì J$‘·\øå±´ìï kÕ~Û+#·≤ìøÏ ‘·–q

|ü<ä∆‘·T\qe\+_Û+∫ J$‘êìï ns¡úe+‘·eTT>±q÷, XÀuÛ≤j·Te÷q+>±q÷

#düTø=ì düTKXÊ+‘·T\H >±ø£ ~yê´q+<ëìï >∑÷&Ü bı+<ä>∑\T>∑T‘ê&ÉT.

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É* uÛÑeq ìsêàD ì~Û

$XÊK|ü≥ï+ q+<äT eTVü‰eT+&É* ø±s¡ Áø£e÷\qT $düÔ]+∫ nHø£eT+~øÏ

#˚s¡T≥≈£î ªeTVü‰eT+&É* uÛÑeqìsêàD+µ nH˚ ãèVü≤‘·Ôs¡ Á|üD≤[ø£

Ä˝À∫düTÔHêï+. ñ<ës¡Vü≤è<äj·TT\T, $TÁ‘·T\T, ÁX‚jÓ÷_Û ≤wüß\T, lsêeTø£èwüí

uÛÑ≈£îÔ\T $]$>± $sêfieTT\ì∫à ‘√&ÉŒ&É>∑\s¡T.

eTVü‰sê»b˛wü≈£î\T s¡÷.10,116/` Òø£ Äô|’q

sê»b˛wü≈£î\T s¡÷.5,116/`, b˛wü≈£î\T s¡÷.2,516/`

<ë‘·\T s¡÷.1,116/` á $<Ûä+>± $sêfieTT\T Ç∫Ãq <ë‘·\ ù|s¡¢qT

ªeTVü‰eT+&É* uÛÑeq+µ ˝À Á>±HÓ’Ÿ sê‹ô|’ ÁyêsTT+#·ã&ÉTqT.

#Ó≈£îÿ\T, Á&Ü|ü⁄º\T"Visakhapatnam Vivekananda Yuva Mahamandal

Building Fund" (SBI Account No.30769194180) ù|s¡Tq rdæ ø±s¡ <ä]Ù,

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*, l >∑D|ü‹ ùdyêdü$T‹,

>∑Tsêÿ …’qT, $XÊK|ü≥ï+`4 nÁ&Édt≈£î |ü+|ü>∑\s¡T. ôd Ÿ :98498 11940

$XÊK|ü≥ï+ $yø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*

kÕ«$T $yø±q+<äTì dü+<X dü÷Œ¤]Ô‘√ nœ\ uÛ≤s¡‘· $yø±q+<ä

j·TTe eTVü‰eT+&É* e÷s¡Z<äs¡Ùø£‘·«+‘√ Ä+Á<Ûëj·T÷ìe]ÙÏ

Ç+»˙]+>¥ ø±´+|üdt À 6`11`1988 q düº&û dü]ÿ Ÿ s¡÷|ü+˝À VVYM

Ä$s¡“ ¤$+∫+~. > ∑‘ · 25 d ü+e‘·‡sê\T>± j·TTe‘·sêìï

Á|üuÛ≤$‘·T\qT#dü÷Ô yê] Jeq ìsêàD≤ìøÏ ñ|üø£]düTÔqï~.

ùdyêø±s¡´Áø£e÷\T : düº&ûdü]ÿ˝Ÿ‡ (m.j·TT. Ç+»˙]+>¥ ø±´+|üdt,

>∑÷sêÿ˝…’Hé, mHé.m.&ç., eTTs¡∞q>∑sY Á|üXÊ+‹ bÕsYÿ, n&É$es¡+

>∑Ts¡T≈£î\ bÕsƒ ¡XÊ\, ÄHé˝… ’Hé˝À Skype <ë«sê ìs¡«Vü≤D),

u≤\u≤*ø£\≈£î $yø£yêVæ≤ì (u≤\$Vü‰sY) ìs¡«Vü≤D, j·TTe»q •ø£åD≤

•_sê\T, s¡ø£Ô<ëq •_sê\T, esYÿcÕ|ü⁄\T, o\ìsêàD Á>∑+<∏ë\

Á|ü#·Ts¡D, $yø±q+<äTì bò À m–®_wüHé ìs¡«Vü≤D yÓTT<ä\>∑Tq$.

eTVü‰eT+&É* ‘Ó\T>∑T Á|ü#·Ts¡D\T : • eTVü‰eT+&É* \ø£å eTT eT]j·TT

ø±s¡´Áø £eTeTT\T • uÛ≤s¡rj·T j·TTe‘· - $y˚ø±q+<äT&ÉT

• C≤rj·T düyÓTÆø£ ‘· ` kÕ«$T $yø±q+<ä • $<ë´]ú Àø±ìøÏ #·Tø±ÿì

• o\ìsêàD $<ÛëqeTT • e÷qdæø£ @ø±Á>∑‘· m+<äT≈£î m˝≤?

• ‘ê´>∑eTT `ùde • kÕ«$T $y˚ø±q+<äTì e÷s¡ZeTT˝À düeTdü \

|ü]cÕÿs ¡+ • eTVü‰eT+&É* uÛ≤eeTT eT]j·TT | ü< ä ∆‹

• eTq yês¡dü‘·« yês¡<ÛäT\T • MTs¡T Hêj·T≈£î\T ø±<ä\#·T≈£îHêïsê!

• j·TTe‘·s¡+ düeTdü `<ëì |ü]cÕÿs¡+

$y˚ø£ uÛ≤s¡‹ : nœ\uÛ≤s¡‘· $y˚ø±q+<ä j·TTe eTVü‰eT+&É*,

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ $uÛ≤>∑+ ‘·s¡|ü⁄q $y˚ø£uÛ≤s¡‹ nqT Á‘Ó’e÷dæø£ |üÁ‹ø£

VVYM yê]# Á|ü#·T]+#·ã|ü&ÉT#·Tqï~.

eTVü‰eT+&É* Á|ü<ÛëH√<›X¯ eTT

uÛ≤s¡rj·T dü+düÿè‹˝À düTdæÔs¡yÓTÆq $\Te\qT, eTTK´eTT>±

$yø±q+<ä kÕ«$Tyê] \ø£å eTT\˝À bı+<äT|üs¡T|üã&çq

- o\ ìsêàDeTT, eTqTwüß´ì eT˙wæ>± r]Ã~<äT›≥ -

nqT yêìì j·TTe‘·˝À Á|ü#ês¡eTT#˚dæ, Ä j·TTeX¯øÏÔì

Áø£eT•ø£åD≤ $<ÛëqeTT˝ÀìøÏ eT[fl+∫, ìkÕ«s¡ú <˚X¯ùde <ë«sê,

ñ‘·ÔeT düe÷»eTTq≈£î ñ‘·ÔeT bÂs¡T\qT ‘·j·÷s¡T #˚j·TTfÒ

eTVü‰eT+&É* Á|ü<ÛëH√<˚ ›X¯´eTT. eTVü‰eT+&É* ø±s¡´πøåÁ‘·eTT

j·÷e<들s¡‘·<˚X¯eTT.

$y˚ø˘-JeHé

‘·q Ä<äs¡ÙeTT jÓTTø£ÿ ø±s¡ Áø£eTeTT\ düe÷#ês¡eTTqT sTT‘·s¡T\≈£î

n+~+#·T≥¬ø’ eTVü‰eT+&É* ª$yø JeHéµ nqT ªÄ+>∑¢ - u…+>±©µ

~«uÛ≤cÕ e÷dü|üÁ‹ø£qT Á|ü#·T]+#·T#·Tqï~. yê]ø£ #·+<ë : s¡÷.50/-

Published by Sri N. Lakshmi Narayana (President, Visakhapatnam

Vivekananda Yuva Mahamandal) on behalf of Akhil Bharat

Vivekananda Yuva Mandamandal, Bhuban bhavan, Balaram

Dharma Sopan (P.O.), Khardaha, North 24 Parganas, West Bengal

- 700 116. Ph: 033-23506898, 23524714. www.abvym.org.

Printed at Sathyam Offset Imprints, # 49-28-5, Madhuranagar,

Visakhapatnam. Ph. 2735878

Price Rs. 10.00

MENTAL CONCENTRATION : WHY AND HOW (TELUGU)

First Published Dec, 1999 2000 Copies

I Reprint July, 2000 5000 Copies

II Reprint Mar,2002 3000 Copies

III Reprint Nov, 2013 5000 Copies

Mental Concentration Why and How ? (Telugu) ISBN 978-81-86974-82-7

Sath

yam

984

999

653

8