mandacÜnincunawan chalapacuynincuna · tayta diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis...

22
44 Siñalay Cay siñalay nishan walaśhcunätam umri cayninćhu siñalaycächipäcula. Cayta lulapäcula simänayu walaśh iñacha cayaptinmi. Chay lulayćhu iñachäpa pishuchanpa puntanćhu utächantam uchuyllacta cuchuycapäcula. Chaytam paycuná siñalaynipäcula. Ya'anchic'a chay lulayta manam lisinchicchu. Cay lulayta Abrahammi lluy nunantin wamäta lulachicula. Tayta Diosmi chaynu lulachiculcänanpä nila, aclacuśhan nunancuna caśhanta camalaycälichinanpä. Chaymi Israel caśhta cayta munal'a chaynu siñalachiculcäla juc-lädu malcayüpis. Chayta mana lulachicul'a manam Israel caśhtachu capäcula, sinu'a juc-lädu caśhta nisham. Jesus wañuśhanpïmi cay lulaycunacta Tayta Dios manaña lulanapä nimanchic. Jesusninchicwanmi cay lulaycuna lluy lulacacüla. Caycunapi limayan: Génesis 17:9-14; Lucas 2:21; Hechos 15:1- 13; Gálatas 5:2-6. Jesus caśhan timpućhu Israel caśhtacunap cawsaynin MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA (Gobierno y religión) Idioma Wanca

Upload: others

Post on 27-Sep-2020

2 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

44

Siñalay

Cay siñalay nishan walaśhcunätam umri cayninćhu

siñalaycächipäcula. Cayta lulapäcula simänayu walaśh iñacha

cayaptinmi. Chay lulayćhu iñachäpa pishuchanpa puntanćhu

utächantam uchuyllacta cuchuycapäcula. Chaytam paycuná

“siñalay” nipäcula. Ya'anchic'a chay lulayta manam

lisinchicchu. Cay lulayta Abrahammi lluy nunantin wamäta

lulachicula. Tayta Diosmi chaynu lulachiculcänanpä nila,

aclacuśhan nunancuna caśhanta camalaycälichinanpä. Chaymi

Israel caśhta cayta munal'a chaynu siñalachiculcäla juc-lädu

malcayüpis. Chayta mana lulachicul'a manam Israel

caśhtachu capäcula, sinu'a juc-lädu caśhta nisham.

Jesus wañuśhanpïmi cay lulaycunacta Tayta Dios

manaña lulanapä

nimanchic.

Jesusninchicwanmi

cay lulaycuna lluy

lulacacüla.

Caycunapi

limayan: Génesis

17:9-14; Lucas

2:21; Hechos 15:1-

13; Gálatas 5:2-6.

Jesus caśhan timpućhu Israel caśhtacunap cawsaynin

MANDACÜNINCUNAWAN

CHALAPACUYNINCUNA

(Gobierno y religión)

Idioma Wanca

Page 2: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

2

Misión Wanca (AMWAN)

Av. Giraldez 304 of. 205

Huancayo, Perú

Adaptado de la obra Daily Life in Bible Times

Wycliffe Bible Translators, Inc.

Dallas, Texas

Titulo: ©Jesus caśhan timpućhu Israel caśhtacunap cawsaynin

MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA (Gobierno y religión)

Traductores: Área de producción y difusión-AMWAN

Asesores:

Rick Floyd, Ph. D.

Director, SIL at Biola

Department of Applied Linguistics and TESOL

Cook School of Intercultural Studies

Biola University Academia Autónoma del Idioma Wanca

Ilustraciones: Cristina R. Capcha Flores

Primera edición 1,000 ejemplares

43

Manam yataycälinanchu wañüśha nunacunactapis cala, nïtac

ishyacuyninćhu cä walmicunactapis, ütac chayllalä

waćhacüśha walmictapis. Caycunam mićhacuśha paycunapá

cala. Mayanpis caycunacta yataycücá mana allin anla

nunañam cacula. Cay anlapi, allinman muyunanpá

camachicuyćhu lulananpä nishancätam lulapäcunan cala.

Chayta lulapäcula yacuwan, yawarwan, ućhpawan,

ninawanmi. Ninäshi mas allin chuyaman muyuchicä cacula.

Ñatac juc uywacta Diospä cañapäculpis allinmanmi

muyupäculatac. Chaynütacmi yacuwan pa'aculpis chuya

nishatac capäcula. Ñatac mayanpis juc taytachacta

yataycülul'a chay taytachäta cañalculmi ućhpanta lluy

mächipäcunan cala. Chaynüpatacmi anlatacülulpis chuyaman

muyupäcula.

Chaypïtañatacmi chay mana anla caypi ütac anla caypi

camachicuyta yaćhachicücunaca milälächila “tantiayächicmi”

nil achca-achcamanña. Cayta lulapäcula Fariseocunämi:

“sasirdütip camachicuyninta lluy nunam cäsupäcunan” nil.

Chaynu achca-achcaman milälächiptinmi sasa-sasaña

nunacunaca lulaycälinanpä cacula. Chaynu achca captinmari

mayannin camachicuyta mana cäsuśhantapis nï

yaćhapäculañachu.

Chaynu lluypäpis sasa-sasa captinmi Jesusninchic

wañuśhan pachapi'a Diosninchic manaña mañanñachu chay

camachicuyta lulaycunapä. Jesusñamari jinantin nunap mana

allinninpi wañuyninta uycula. Chay camachicuycuna

Jesuswanmi lluy camacanña.

Caycunapi limayan: Levítico 11, 15, 19:31; Números 19;

Deuteronómio 14:1-21; Isaías 6:5-7; Hebreos 9:1-15; 10:1-

23.

Page 3: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

42

Anlawan mana anla

Egipto nasyuncäpi yalapämulmi intiru chunyä arinal

ulucunap śhapämula. Chayćhümi Tayta Dios Israel

nunacunaca imanuy cawsaycälinanpäpis lulaycälinanpäpis

Moiséswan camachicuyta uycula. Chay camachicuytam

“Torá” nipäcula. Torá ninan'a “imaymana camachicuy”

nimanmi. Cay camachicuycunaca manam imanuy

cawsapäcunallanpächu limala. Sinu'a jinantin Israel malcaca

imanuypa mandanaculcänanpäpis nilam. Chayćhümi limala

juc bisinun malcacunäwan imanuy capäcunanpäpis, imanuy

nuna-masincunawan jawca cawsaycälinanpäpis, nuna

wañuchïcunäta imanuypa mućhuchinanpäpis, imanuypa Tayta

Diosta sirbinanpäpis, imanuypa uywacta cañapunanpäpis,

chaynütac juccunapïpis.

Cay camachicuycunaćhümi limala, mayanpis jucnin

camachicuyta mana cäsüluptin Tayta Dios mana allinpaña

licaśhanta. Chaynu Tayta Diospa mana allinña

caycuśhancätam “anlaña” nipäcula.

Cay Israel nunacunaca mana allin anla nunaman muyupäcula

camachicuyninćhu mićhacuśhanta micülulmi, ütac

yataycülulmi. Paycunapá waquin uywacunaca mana

yataycuna, mana micuycunam cacula: Allucunaca,

ucuśhcunaca, culibracunaca, cuchi aychapis. Jinaman'a

waquinnin challwacunapis, waquinnin culuchacunäpis.

3

Contenido Página

Allaycuynin ………………………………………………… 5

Malcacuna, malcap prinsipalnincuna, malcap jatun

puncuncuna ………………………………………………… 6

Malcaćhu puydï lulaynincuna

Fariseo caśhtacuna ………………………………………… 8

Saduceo caśhtacuna ……………………………………….. 10

Libructa isquirbïcuna ……………………………………... 12

Sasirdüticuna, Levi caśhtacuna …………………………… 14

Sanedrin nishanca ………………………………………… 17

Diospi willacücuna ………………………………………. 18

Diosta alawanancuna

Uycuna patacwan quiquin cañaycapuśhanca ……………. 20

Diosta alawanan carpa …………………………………… 23

Diosta alawanan puydï wasi …………………………….. 25

Juntunaculcänan wasi …………………………………… 27

Alawayninćhu imaymana lulaynincuna

Taytachancuna ……………………………………………. 29

Jamana muyun …………………………………………… 31

Israel caśhtap fistancuna

Llullu quilla curnitawan fista ……………………………. 35

Jucha pampachachicuy fista ……………………………… 36

Chuclla fista ………………………………………………. 37

Unanchay fista ……………………………………………. 38

Purim nishan fista ………………………………………… 38

Pentecostes nishan fista ………………………………….. 39

Mana linadürayu tantacta micuna fista ………………….. 40

Anlawan mana anla ……………………………………… 42

Siñalay …………………………………………………… 44

Page 4: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

4

śh

śhapla

Letras especiales del Wanca La mayoría de las letras usadas en el alfabeto wanca

son idénticas a las usadas en el alfabeto castellano. Letras que representan sonidos que no existen en el

castellano son:

El (') Apostrofo es una “letra muda” en palabras como:

En el idioma wanca hay vocales alargadas que se

representan con dos puntos sobre la vocal. Las vocales que

llevan dos puntos se leen con más duración.

Este libro utiliza el alfabeto y la ortografía wanca

aprobados por Directiva N° 19 DSREJ/DTC-96.

sh

ashuti

ćh

ćhaqui

ya'a “yo” sin'a “nariz” a'ay “moler”

liman “él habla”

lïman “puedo ir”

pucayan “se vuelve rojo”

pücayan “está soplando”

41

Chay micuyta caynüpam micapäcula: puntallactá

bïnuctam upyapäcun. Jina ipanmanmi ćhacćha ulacunacta

caćhupäcun. Chayta lulapäcula unay Egipto nasyuncäćhu

uyway nuna capäcul ñacapäcuśhanta yalpalmi. Jina

ipanmanmi chapu tantacta partinacuycul micapäcula. Chayta

lulapäcula awiluncuna Egipto nasyuncäpi mana-mana

yalacamul manaña tantacta puñuchinapäpis timpu caśhanta

yalpaćhaculcalmi. Chaymi chay fista muyuncunäćhu'a mana

libadürayu chapu tantacta micapäcula.

Cay fistam lluy ipa wiñaycunacta yaćhachila, yalpachila

malcanpa bïdan chaynu caśhanta. Chaynütacmi jinantin

malcan jucllaćhu sumä caycälishantapis yaćhachila.

Caycunapi limayan: Éxodo 12; Deuteronómio 16:1-8; Mateo

26:2; Marcos 14:1; Lucas 2:41,42; 22:1; Juan 12:12; 13:1.

Page 5: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

40

Mana libadürayu tantacta micuna fista

Jina ipanmanmi “mana libadürayu tantacta micuna

fista” nishan (ütac “pascua fista” nishan) śhamula. Cay fistam

jinantin Israel malcap puydï fistan cacula. Cay fistacta

lulapäcula Nisan quillaćhümi. Ya'anchic timpućhu'a marzo

quillam. Cay fistawanmi yalpapäcula Egipto nasyuncäćhu

tawa paćhac wata (400) uywaynin cayalcaptin Dios

julaycamuśhanta. Chaynu śhutichapäcula, chay pun Egipto

nunap mayur chulincunacta wañuyca lluy camacäśhanpïmi.

Ñatac Israel nunacunäpa chulintá manam nï uchucllapis

wañuyca tupayculachu. Chay wañuyca chulincunap

janällanpa pasananpämi uwishta ćhipicuycul yawarninwan

intiru puncup marcuncunacta pasapäcula. Chaymi yawarcäta

licalcul egiptocunap wasincunaman pasal mana yawarnin

chächuśha wasicunäćhu cäcunatá lluy wañüchila.

Chay fistam simäna intiru watan-watan cala.

Sasirdüticunämi tuqui allin chuya uwishta Diospa puydï wasin

lulićhu ćhipipäcula. Ñatac wispira tardićhümi lluypis

wasintin-cama ütac juccunawan jucllachanacaycälil chay

fistapä micuy lulaśhancunäta micapäcula.

5

Allaycuynin

Cay Israel nunacunaca chalapaculcäla cay pachäta janay

pachäta camä Tayta Diosllamanmi. Chaynu chalapacullalmi

muyun-muyunpis cawsapäcula. Chaynapäcula Egipto

nasyuncäćhu unay uyway nuna sirbipacuyalcaptin, quiquin

Diosninchic julalcamul Moiséswan juc camachicuyta

uśhanpïmi. Chay camachicuytam llapanpis manchacuywan

licapäcula. Ñatac puydïnincuna Moiséspa camachicuyninta

masta lisï-cama, yaćhä-cama capäculmi lluy nunacunätapis

maquinćhu-yupay cachipäcula. Paycunam yaćhachipäcula

camachicuy ima nishantapis. Ñatac malcacta gubirnäcunämi

chalapacücunäpa puydïninpis capäcula. Chaymi camachicuyta

yaćhäcunaca malcaćhu masta yalatälipäcula.

Page 6: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

6

Malcacuna, malcap

prinsipalnincuna, malcap jatun

puncuncuna

Cay timpucuna ayllu ayllu-camallam yaćhapäcula. Chaymi

juc wasićhu capäcula: awquillucuna, taytacuna, tiyucuna,

chulincunapis. Lluy paycunam jucllaćhu yaćhapäcula.

Chaynu cayäśhanpïmi allipi-allipi'a masman milapäcul

malcamanña muyupäcula. Chay malcaćhu lluypis ayllu-

camallam capäcula, masqui juc caśhtacunawan waquinnin

masanchaculcaptinpis. Ñatac wasićhu mas yaśhanninmi

puydïca capäcula.

Chaynütacmi

malcaćhüpis mas

yaśhannin puydïca

capäcula.

39

Pentecostes nishan fista

Jina ipanmanñatacmi “Pentecostes” nishan fista

śhamula. Pentecostes nipäcula picha chunca muyun

ninantam. Chaymi Egiptopi yalapämuśhanta yalpay fista

picha ćhunca muyun pasäluptin cay fista śhamula. Cay

fistaćhümi Tayta Diosman wamä cusichanta uycapäcula.

Chaymi cusichay allaycunanpä llapanpis wamä cusichanta

upäcula. Cay fistacta lulapäcula Sivan quillaćhümi.

Ya'anchic timpućhu'a mayo quillam.

Cay fista allaycunanpämi Jerusalen jatun malcaman

mayćhu chayćhu cä Israel caśhtacunäpis śhapämula. Chay

fistaćhümi sasirdütica ishcay jatućhaćha luläśha tantacta

aptiycula. Chay tanta muśhü micuycäwanmi luläśha cala.

Malcanpa śhutinćhu lulacaycälilmi chay tantacta cachipäcula.

Caycunapi limayan: Levítico 23:15-19; Deuteronómio 16:9-

12; Hechos 2:1.

Page 7: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

38

Unanchay fista

Jina ipanman “unanchay fista” nishan śhamula. Cay

fistactatacmi lisipäcula “acchicuna fista” nil. Cay fistaćhümi

ayllu ayllu-cama simänaćhu sïracta walachipäcula. Ñatac

chay Macabeo nunacunaca Siria nasyuncäta llallilcul, caśhan

Diospa puydï wasinta pichalcul sindiculcäśhantam

yalpapäcula. Chaymi chayćhu acchiculcäla. Cay fista cala

Chislev quillaćhümi. Ya'anchic timpućhu'a noviembre

quillam.

Caypi limayan: Juan 10:22.

Purim nishan fista

Jina ipanmanmi śhamula “Purim” nipäcushan fista. Cay

fistacta Adar quillaćhümi lulapäcula. Cay quilla ya'anchic

timpućhu'a febrero quillam. Cay fistawanmi yalpapäcun

Persia nasyunpa maquinćhu cayal wañülächinanpi

salbaculcäśhanta. Chay timpu lluy Israel nunacunämi

chincanan cayalcäśhanpi aśhwanpa salbacälälila. Chay

libraculcäśhantam cay fistäwan yalpapäcun. Jinalmi juc

muyun imallactapis mana micaycälinchu, chay ishcay pun

atimünincaćhüñatacmi alli cumbïducunawan fistachaculcan.

Caypi limayan: Ester 9:20,22.

7

Chay timpu lluy malcapis sircuyü-camam capäcula.

Chaymi achca puncucuna cala nunacunaca yalapäcunanpä

yaycapäcunanpä. Chaynu puncuyü-cama captinmi

puncuncunaćhu lantinacuycunapis cacula.

Chay jatun puncu yaycunancunämi mas puydïninca

cacula ima nigusyucunapäpis. Chaymi chay puncucunaćhu

lantinaculcäla, lantipäcula, chaynütac imacta

cambiapäcunanpäpis calatac. Chay puncucunäćhutacmi

lulapacuy ashïpis ütac piyun ashïpis śhäcapäcula. Chay

puncucunap läduncunamanmi malcap prinsipalnincunapis

juntunaculcäla imacta limanaculcänanpäpis. Chay malcap

mas puydïnin puncunćhümi malca mandäpa limanacuy

wasinpis cacula.

Caycunapi limayan: Génesis 19:1; 23:17-18. Rut 4:1-10;

Hechos 9:24.

Page 8: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

8

Malcaćhu puydï lulaynincuna

Fariseo caśhtacuna Cay fariseo nishancunaca capäcula Moiséspa

camachicuyninman masta chalapacücunämi. Cay caśhtaman

mayanpis yaycunanpa munäcá awnisham cala. Paycuna

sasirdüti caśhtachu manam capäcula. Sinu'a imapis

muyuchicü nigusyanticunam. Ñatac jinantin malcap puydïnin

nunacuna capäculmi juntunacuna wasicunactapis maquinćhu

cachipäcula.

Juc-lädu nasyuncuna Israelman lluy ćhäpämuptinpis

cay fariseocunämi imanuy Israel nunacunap custumrin

caśhantanu lulaycälil cawsachipäcula. Chaynütacmi malca-

masincunawan cusca-cusca cayalcal yaćhachipayä capäcula.

Paycuna chay sumä puydï mandacü malca-masincunap

nishancunactawan munaynincunacta manam awnipäculachu.

Chaymi parti malca-masincuna allinpä rispïtuwan licapäcula.

Cay fariseocunämi Moiséspa camachicuyninta mana juc

litrallactapis chincachipäcüchu cala. Allipi-allipïtañatacmi

malca-masincunacta lluy camachicuycäta cäsucuyta

yanapayninwan quiquinpa tantiayninmannu camachicuy

nishanta tantiaycul-tantiaycul mas camachicuycunacta

lulapäcula. Chaynu isquirbicalcälilmi “cay camachicuy

prinsipalcunap camachicuyninmi, yaćhachicuyninmi” nil

nipäcula. Chaynüpam achca-achca camachicuycunamanña

muyuchipäcula. Chaynu camachicuy sasa-sasanninman

muyüluptinmi mana pipis lulayta atipapäculañachu.

37

Chuclla fista

Chay quilläćhütacmi “chuclla fista” nishantapis lulala.

Cay fistam simäna intiru cacula. Cay fista ćhämuptin'a lluy

nunam wasinpi liculcäla ulucunäta. Jinalculmi simäna intiru

chucllachacaycälil chayćhu yaćhapämula. Chayta lulapäcula

unay awiluncunacta Tayta Dios Egipto malcap maquinpi

julaycamuptin chunyä ulucunäćhu chucllachacuycullal

śhapämuśhanta yalpayninwanmi. Chaymari jinantin Israel

malcaca chay fistacta lulapäcula. Chay awiluncuna

chucllachacuycul-chucllachacuycullalmi intiru chunyä

ulucunäta śhapämula aśhta Canaan malcanman

ćhäpämunancama.

Cay fistaćhümi cusichancuna ishpishanpïta Tayta

Diosta anradisiculcäla alawapäcula. Jinaman chay malcanpa

imanuy bïdan caśhantapis chulincunacta cay fistaćhütacmi

willapapäcula yaćhachipäcula. Cay fista Tishri quillaćhümi

cala. Ya'anchic timpućhu'a setiembre quillam.

Caycunapi limayan: Deuteronómio 16:13-15; Juan 7:2.

Page 9: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

36

Jucha pampachachicuy fista

Ñatac “uywap yawarninta chächuy muyun” nishan juc

muyunmi cala. Chaymanmi lluy Israel nunacunaca

juntanacalcämula. Paycunapá cay muyunmi juc

fistacunapïtapis mas puydïnin cacula. Cay lulayta watäćhu

jucllactam lulapäcula. Chay muyunćhümi sumä chuya Dios

caśhan nishan cuartuman sasirdüticunap sumä puydïnin

sasirdütica yaycula. Caynu yaycula Diosta mañacü

wataćhülämi jucllacta. Chay lulićhu jinantin malcap

juchanpïmi mañacamula. Jinalculmi malcap juchancuna lluy

pampachaycuśha cananpä cañaycapula uywacunacta. Watan

watanmi quiquin sasirdüticunap juchancunapäpis juc

türucunacta cañaycapula.

Malcap juchancunapïñatacmi juc capishta cañaycapula.

Chaynu jinalculmi chunyäcäman licunanpä juc capishta

caćhaycula, ‘malcap juchanta apacunanpä’ nil. Chaynaptinmi

chay capish mayćhüpis quiquillanpi wañucula. Chaynu lulay

“expiación” nishan jucha pampachachicuymi cala. Ñatac

sasirdütillam Diospa śhutinta limalcüca cala, manam juc

nunacuná uchuyllapis limaycälinmanchu cala. Payllatacmi

Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis

yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala.

Cay quilla ya'anchic timpućhu'a setiembre quillam.

Caycunapi limayan: Levítico 23:26-32.

9

Cay fariseocunaca malca-masin Israel caśhtacunänüpis

quiripäculam anjilcuna caśhanta, supaycuna caśhanta,

jinaman wañüluptinchic juc bïdaćhu almanchic

cawsanantapis.

Lluy Israel nunap custumrinmi cala ulcunman sinta

watacuy, ñatac uchuchä yana cäjachacunallacta “filacterias”

nishanta apaypis. Chay

cäjachaćhümi waquinnin

camachicuy

isquirbïshacunacta

apapäcula. Chaymi lluy

fariseocunäpis maytapis

lipäcula ulcunćhu, ichü

maquinćhu watacuśha-cama.

Ñatac chay fariseocunacá

malca-masincunapïtapis mas

jatun cäjachacta

lulacuycul'lämi apacuśha

pulipäcula. Chay

cäjachanpä tawan

isquinanćhüñatacmi asulwan

aläjan pintäśha cacula.

Waquinnin'a chaynin

apacuśham śhalcüpis

puñüpis capäcula. Chaynu

pulipäcula parti malca-

masincuna Diosman maynu-

maynu chalapacuśhanta

licapäcunanpämi.

Page 10: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

10

Saduceo caśhtacuna Cay saduceo caśhtacunaca capäcula chay

fariseocunänüpis Diosman chalapacücunam. Cay

saduceocunaca lluy-yupay Israelćhu Leví caśhta

sasirdüticunäpïmi capäcula. Chaymi Israel caśhtaćhu

lluypïtapis sumä mas puydïninpä licaśha capäcula. Paycunam

Moiséspa camachicuyninman chalapacul imam nishantanülla

lluy lulapäcula. Ñatac uchucllapis manam ćhasquipäculachu

fariseocunaca camachicuyman yapaycuśhancunactá. Paycuna

manam nï uchucllapis quiripäculachu anjilcuna caśhanman

nïtac wañulcul juc bïdaćhu almanchic cawsanantapis, nïtac

ima ispiritucunamanpis.

35

Israel caśhtap fistancuna

Llullu quilla curnitawan fista

Cay Israel nunacunämi fistanta watan-watan lulapäcula.

Chay fistam lluy nunapapis jatun puydï fista cacula. Cay

fistanmi lluy Israel nunacunäta yalpachila unay malcan

ñacayaptin Dios libraycul caminunćhu yanapämuśhanta.

Chaymi llapanpis cay fistanta sumä cushicuywan lulapäcula.

Chaymi awiluncunacta imanuypa yanapaycamuśhantapis lluy

yalpaćhaculcal Tayta Diosta anradisiculcäla. Chaynütac chay

capäcuśhan timpu yanapapäcuśhanpïpis. Cay fistam lluy

Israel nunacunäta mayćhu chayćhu captinpis jucllaman

juntumula. Chaynu jucllachanacuyculmi Diosman

licaćhaculcäla unay awiluncunacta yanapaycamuśhanpi.

Chaynütacmi muśhü wata allaycuynin quillacunäćhu juc

fistacta lulapäcula. Chay fistap śhutinmi cala “llullu quilla

curnitawan fista” nishan. Cay fistaćhu tucuy anyaśhmi fista

sumayä cala. Jesus näsimunan timpućhüñatacmi malcap

läsan ćhawpićhu lïgipäcula Diospa camachicuyninta, chay

fistäćhu llapa nunapis uyalipäcunanpä.

Caycunapi limayan: Levítico 23:23-25.

Page 11: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

34

Cay wataćhütacmi lantishan uyway nunacunactapis

libricta caćhaycapäcü cala. Chay wata ćhämuptin'a lantishan

nunancunactapis upällam caćhaycü cala libri liculcänanpä.

Cay watap śhutinmi “anćhishyänan wata” nisha cala.

Chay anćhishyänan watapïtam śhamula cushicuy wata. Cay

wata ćhämula picha ćhunca watapïta-camam (50). Chay wata

ćhämuptin'a illaypi luläśha curnitawan tucaśhtinmi fistacta

allaycapäcula. Wata intirum, chaynu wata nisha cala. Cay

watäćhümi Israel caśhta-masinpi ćhacla lantishancunacta

duyñunman caśhan cutiycachipäcula.

Chay jamana muyunca chaynu aclaśha cala, lluy

nunacuna jamaycälinanpä chaynütac Tayta Diosta

alawaycälinanpämi. Ñatac chaynu cayaptinmi allipi-allipi'a

achca-achcaman jamana muyunpi camachicuynincunacta

milälächila. Chaynu allí-alliman muyülächiptinmi manyapi

lluy imanuy nishancunactapis yalpapäcunan yaćhapäcunan

cacula. Chaymi Israel caśhtacunaca jamana muyunćhu allin

jawca jamaycälinantá, chay muyunca ćhämunanta

manchaculcälaña. Chaynu manchaculcäla achca-achca

camachicuy captin mana sumäta tantial yaćhal pantalcälil

jalutacunanpïmi.

Caycunapi limayan: Éxodo 20:8-11; 23:10-12; Levítico 25;

Mateo 12:1-14; Marcos 2:23-28; Lucas 6:1-11; Hechos 1:12.

11

Paycunam Jerusalenćhu Diosta alawana puydï

wasictapis maquinćhu cachipäcula. Chaymi chayman lluy

pägaśhancunaca paycunap maquinman ćhäla. Cay

saduceocunäta chalapacuy cüsacuna manam ancha imapis

uculachu. Aśhwanpam malcanta imanuypapis gubirnay

wañuynin cacula. Chaymi Roma-lädu nasyunca Israel

malcacta maquinćhu uywayaptinpis saduceocunaca chay

nunacunäwan lisinaculcäla. Paycunactá quiquinpa malca-

masincuna manam imapis uculcälachu. Chaynu captinmi lluy

malca-masincunapis ćhïnipapäculañatac. Masqui chaynu

mandananpä juc nunacunaman śhatipacuptinpis malca-

masincuná fariseocunätam mas allinpä licapäcula.

Caycunapi limayan: Mateo 3:7; 16:1-12; 22:23; Lucas 20:27

-33; Hechos 4:1-2; 5:17; 23:6-10.

Page 12: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

12

Libructa isquirbïcuna

Cay “escriba” nishan nunacunaca allin sumä yaćhayniyu

nunacunam capäcula. Paycunam yaćhachipäcula lluy malca-

masincunacta imam camachicuyćhu limaśhantanülla. Pipis

isquirbï cayta munal'a yaycümi capäcula, istudiyun

camaptin'a. Caynu cananpä uchucllanpi allayculmi tawa

ćhunca watanćhüla camacapäcula. Chaypïlämi isquirbï

ishpipäcula. Chay yaćhapacuyninćhümi isquirbïcunäta

wicman cayman lishancunaćhu lïshipäcula paypi yaćhananpä.

Chay yaćhäcunaca, müsu caśhancamam aśhta watan

ćhämunancama punta tistamintup ijuylunta juluy-juluy

juccunaman capäcula. Chayćhu juc nuna limaypa-camalla

lïgipaptinmi, ishcaypi aśhta süta müsucuna pampäćhu

taycacaycälil juc jatun pitwina papilman isquirbipäcula.

33

Chay camachicuynincunaćhümi camachisha cala: Chay

jamana muyuncäćhu pipis ćhaclanta mana lulananpä, nï

tantacta lulananpä, mana yanucunanpä, millwacta mana

lutunanpä, mana täśhacunanpä, mana chaquichicunanpä,

mana puchcananpä, mana tïjinanpä, puchcacta mana

chullapänanpä, uluchäśhacta pulan maquinwan mana

pasquinanpä, ishcayllactapis awjawan mana jilaycunanpä, nï

ishcay litrallactapis isquirbiycunanpä, nï isquinalcü pilaćhu

isquirbinanpä, nï librup pulan lädunćhu isquirbinanpä, ninacta

mana walachinanpä nï wañuchinmanpishchu, nïtac wasinpi

juc quilümitructa pulinmanpischu cala. Cay nishan

yaćhachicücunaca mana jalutaculcänanpämi calucta lipäcul

quilümitructanüña ćhälul'a milcapanta ütac imantapis

chayman caćhaycapäcü cala. Jinalculmi “Cay'a ya'ap istansa

wasïmi” nipäcula. Nilculmi chaypi pasapäcula juc

quilümitructanu. Chaynütam lulapäcula Diospa

camachicuyninta yaćhachicücunaca. Calatacmi “jamacuna

wata” nishan watapis. Chay wata ćhämuptin'a lluy talpuśhan

ćhaclancunactam jamachipäcula. Chay wata ćhämula cada

anćhish watapïmi. Chay wataćhu'a manañam talpüchu nï

cusichächu capäcula masqui ima wiñacuptinpis, üba

lantacunactapis manam cuchuchipäcüñachu cala.

Page 13: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

32

Ñatac juntunacuna wasicuna ishpïluptin'a chay

muyuncuna Israel nunacunaca Diospa camachicuyninta

lïgipäcul yaćhachinaculcälam. Manañam jamacunan

muyunllañachu cala, sinu'a Diosta alawananpä, paypi

yaćhapäcunan muyunmanñam

muyüla. Ñatac Israel

malcacta juc-lädu malca

uywayninpa apacunan

timpućhümi sumä yaćhayniyu

isquirbïcunaca cay jamana

muyunta imanuypa

alawaycunancunapäpis

camachicuyman masta

yapapaycula. Jinalmi

“Jamana muyunćhu'a

caycunacta mana

lulananchicchu” nil

camachicuynincunacta lluy

milälächila. Chaymi

Jesus näsinan timpupá jamana

muyunpi imaymana

camachicuycuna chaspuyäla.

13

Chayta Israel caśhtacunaca simäna-simäna lïgï-lïgï

capäcuptinmi mawcälü-mawcälü cala. Chaymi cay

isquirbïcunaca imaypis lulay-lulay capäcula.

Chaynu camachicuyta imaypis lulay-lulay cayalcalmi sumä

yaćhaysapamanña muyülälila. Paycuna imam nishantanüllam

isquirbipäcula. Waquinnin mana tantiapaśh-

nilänincunaćhümi masta tantialpachiyninwan iwityapäcula,

ütac mascascacta yapapaycälila. Chaynu camachicuyta

tuquicta lisïca calmi malcanćhu paycuna cäraycüca licaycüca

capäcula. Chay isquirbïcunaca mastá capäcula fariseo

caśhtacunapïmi.

Cay isquirbïmi jinantin puydï jatućhä

yaćhachinacunaćhüpis yaćhachipäcula. Chaynütacmi

camachicuycunacta imam nishantanülla juntunaculcänan

wasicunaćhüpis yaćhachipäcula. Paycuna tuquicta lisï-cama

capäcuptinmi yaćhachicuynin'a allin-allin cala.

Caycunapi limayan: Mateo 16:21; Marcos 7:5-8; 12:38-40;

Lucas 2:46; 5:17; 11:45-54.

Page 14: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

14

Sasirdüticuna, Leví caśhtacuna

Egipto nasyuncäpi Israel malcaca yalamulmi chay

chunyä ulućhu achca watacuna capäcula. Chayćhümi

Moisésta Dios nila juc chucllactanu wasinta śhalcachinanpä.

Chaynu lulacaycachilmi Leví caśhtacunacta unanchäla chay

wasinta licaycunanpä. Chaymi lluy Leví caśhtacuna Diospa

lulaynincunapi incargaculcäla.

Chayćhümi Moiséspa mayurnin Aaron ćhulaśha cala

wamä puydï sasirdütipä. Chaymi paypa mandaśhan'a

cäsucuna cala. Paytacmi lluy sasirdüticunap mandäninpis

cacula. Ñatac Diospä ima uywacta ütac imacta cañapulpis

ćhulacula juc müdanactalämi. Paymi aśhta wañuynincama

sasirdüti cananpä ćhulaśha cala. Chaymi chay puydï

wañuptinpis lulayninta ayllullancunallaman pasanaculcäla.

Manam juc Leví caśhtacunamanpis pasaycüchu cala.

Ñatac Israel malcaca juc-lädu nasyunpa maquinman

apachilculcäśhanpïta caśhan cutïlälimulmi Jerusalenćhu juc

jatun Diospa wasinta caśhan śhalcachipäcula. Jinalculmi lluy

lulaycunacta lulayta allaycapäcula. Ñatac waquin'a Leví

caśhta cayalpis manañam sumä tantiapäculañachu Aaron

caśhtapi milaynin rasunpa capäcuśhantapis. Chaymi sasirdüti

capäcunantá, juntunacuna puydï wasicunaćhu imapis

lulaycunacta lulaycüña capäcula. Chaynütac

licaycünincunaña, täpänincunaña, taquïnincunaña,

müsicuncunaña capäcula. Chayćhu mas sumä puydïnin

sasirdutïllam Aaronpa caśhta caśhan sumä camaläla.

31

Jamana muyun

Sabado ninan'a hebreo limayćhu'a anćhishyänan

ninanmi. Cay muyuncäćhümi jinantin Israel malcaca

jamapäcul, Tayta Diosta alawapäcula. Caynu jamana muyun

cananpä quiquin Diosninchicmi unanchäla. Ñatac chay timpu

Israel nunacunaca pinsapäcula inti jiyalpuśhanpi juc muyun

allaycuśhantam. Chaymi cay jamanan muyunca allaycula

birnis inti jiyalpuypi, aśhta walantin sabado inti

jiyalpuycamatac. Cay muyunca allaycunanpä tucapäcula wäla

curnitactam. Chay curnita wa'amuptin'a manañam pipis

imactapis lulalcälilañachu. Chay curnitam carnip wälanpi

lulaśha cala.

Chay muyuncäta lluy nunapis cäsupäculam. Chaymi

mana mayanpis imallactapis nï lulalcapäculañachu. Lluy

nunam chay muyun'a jamapäcula masqui uyway nuna, masqui

biajiru, ashta uywancunapis. Chay muyun sumä-sumä

manchacuywan licaycunanmi cacula. Chay muyuncäćhu

uchucllapis mana lulana caśhanta tuquicta yaćhayal, luläcá,

wañuchisham capäcula. Masqui imanicuptinpis mana

cäsucätá lluymi wañuchisha cala. Chaymi Macabeo nishan

nunacunäwan gïrranacuyal Israel caśhtacunaca chay muyun

ćhämuptin'a manaña imactapis lulalachu masqui chay pilyäca

wañuchinan captinpis. Chay jamana muyuncäta pilyayninwan

mana jalutacunanpämari.

Page 15: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

30

Ñatac chay nunacunaca manam uchucllapis

tantiaycälilachu tuqui allin cawsapäcunanpïtá. Chaymari “cay

taytacha tuqui bïda pasaytam yaćhachiman” nïllapis mana

nilcälilachu. Chaynu mana limalï taytachan cayaptinpis lluy

nunam fistachacul alawaycuyninćhu uchucha

nunacunallactapis cañaycälipula, anla mansibacuycunactapis

lulapäcula, aśhta quiquincunapis “caynüpa alawananchictam

pay'a munan” nil aychantapis cuchuculcäla.

Chaymi Tayta Dios Israel malcanta nila: “Chay

taytachacunapi, chaynütac chay alawänin nunacunäpi

japächäculcay” nil. Cay nishanta linlinwan uyaliyalcalpis

Israel caśhtacunaca manam cäsupäculachu. Chaynu mana

uyalicuyculmi bisinun malcacunaca lulaśhanta atichipäcula,

aśhta taytachacunactapis lulacaycälil alawapäcula. Chaynu

Israel malcan mana uyaliculcaptinmi Tayta Dios tincüninman

mućhuycachila.

Ñatac Jesus näsinan timpupä Roma nasyuncämi

maquinćhu cachila Israel caśhtacunäta. Chay Roma-lädu

nunacunämi tantiapäcula puydï mandacünin diosnin caśhanta.

Chaymi mandäninpa liträtunta caśhpipi lulacaycälil, suytu

wancamannu śhaycacaycachil insinsucunactapis

untaycachipäcula. Chaymari nunacunaca payta

alawapäcunanpäpis nila.

Caycunapi limayan: Éxodo 20:3-5; 23:24; Deuteronómio

18:9-14; 1 Reyes 18:18-25; 1 Corintios 10:19-21; Efesios 5:5;

Colosenses 3:5.

15

Macabeo timpućhüñatacmi quiquin malcap

puydïnincuna “ya'am puydï sasirdütiqui cayá” nil

waquinnincuna nipäcula. Chay mandacücunäta Roma-

läducuna ćhämulmi chincachipäcula. Jinalculmi quiquin

munaśhanta mayantapis puydï sasirdütipä ćhulapäcula.

Chaynu ćhulapäcula mayanpis chalapacuśhan nunactam;

paytam lluy imaćhüpis yanapapäcula. Ñatac puydï sasirdüti

ćhulacunan müdanantá Antonius nishan jucnin türinmanmi

wardächila. Imapis jatun fistacunallaćhu ćhulacunanpämi

julachimula. Chay Roma nunacunaca tuquictam tantiapäcula

puydï sasirdütip müdanancuna sumä munayninta

camalachishanta. Chaymi chay munayniyu cayninta

pacayninwan, chincachïninwan mana ćhulacachipäculachu.

Masqui chaynu jinapäcuptinpis jinantin Israel malcaćhu

puydï sasirdütim sumä munayniyüca cacula.

Page 16: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

16

Chay timpu ishcay paćhac Israel caśhtacunam puydï

sasirdütipä ćhulaśha capäcula, chay juntunacuna wasićhu lluy

lulaycunacta lulapäcunanpä. Paycunam Aaronpa

milaynincuna capäcula. Chay juntunacuna Diospa wasinćhu

paycunap mandänincuna cala chay puydï sasirdüticunap sumä

puydïnincäpa atimüninmi. Ñatac puydï sasirdüticunäpa

puydïnin sasirdütillam lluypïpis sumä puydïninca cacula.

Ñatac cay puydï sasirdüticunämi muyun-muyun

simänacunäćhüpis Diospa lulaycälinancunäta licapäcula,

lulaycapäcula. Paycunatacmi chay wasićhu lluy

cänincunactapis licapäcula, jinaman Diosta alawayninwan

cañaycälipunanpä apamuśhancunätapis incargaculcäla.

Chaymi Jesus śhamunan timpupá anćhish walanga

ishcay paćhacña (7200) chayćhu lulä sasirdüticuna cayalcäla.

Chaymi ayllunpi-camaña tücachinaculcäla chayćhu

lulapäcunanpäpis. Chaynu tücachinaculculmi simäna intiru

chayćhu lluy lulapäcula; chay cañaycapunanpä

latachiycunaćhu, jinaman chay quiquin

cañaycälipuśhancunaćhüpis.

Juc muyunćhu lluy lulapäcula walangam (1,000):

sasirdüticunaca puydï sasirdüticuna, Leví ayllucuna. Chaymi

juc jatun puydï fistapä walanga pusä paćhac (1,800)

nunacunacta munapäcula chay juntunacuna wasićhu

lulapäcunanpä, allichapäcunanpä.

Caycunapi limayan: Esdras 2:61-63, 70; Nehemías 7:63-65,

73; Marcos 11:26-27; Lucas 1:5; 19:47; 10:31-32; Hechos

9:1.

29

Alawayninćhu imaymana lulaynincuna

Taytachancuna Taytacha ütac mamacha alawaśhancuna manam cay

allpäta janay pachäta camacücächu. Sinu'a nunap imaymana

lulaśhallancunam. Imactapis camacü cawsä sumä Tayta

Diosmi cay Israel malcacta nila imanuy cawsapäcunanpäpis,

imanuy alawapäcunanpäpis. Jinal chay matäninćhu cä

malcacunänu taytachacunacta mana sirbilcänanpämi. Chay

lulayninpa Diospa malcan caśhanta lluy lisipäcunanpämi.

Chay taytachancunam luläśha

capäcula caśhpipi, lumipi,

ürupi, illaycunapïpis. Chaynu

lulacaycälilmi lluy nunapis

“cay'a diosmi” nil alawapäcula.

Chaynütacmi intïtapis,

quillätapis, uyllurcunätapis,

aśhta waclicunactapis,

ninacunactapis alawapäcula.

Jinapäcula imapis tantiaynin

mana tantiayta

atipaśhancunätam ütac

“ya'anchicpi mas

muynayniyümi” nilcälilmi.

Page 17: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

28

Chaynu lïgilcamulmi lluypis tantiananpä arameo

limayman muyulcachil tantialpachipäcula. Chay timpupá

arameo limaytam lluy nunapis limapäcula; manam hebreo

limaytachu. Chaymi cay yaćhachicücunaca limayninman

muyulcachil llapantapis tantialpachila.

May malcapis ćhunca wasiyu ütac ćhunca nunayu

captin'a juntunacuna wasinta śhalcachipäcunanñam cala.

Chay wasicta śhalcachipäcula ulup jananćhu janä-läduman

licapayätam. Chay wasicuna lumillapi piläśham cacula.

Chay wasicuna Diosta alawanapächu manam cala, sinu'a

yaćhachinapä wasim cala. Chayćhümi lluy walaśhcuna

camachicuyta yaćhapäcula. Paycunactam isquirbïcuna ütac

yaćhachicücunaca yaćhachipäcula. Cay yaćhachicücunätam

“rabí” nipäcula. Rabi ninan'a yaćhachicü ninanmi. Ñatac

lïgiyta camacalcul'a caśhan aytilculmi cäjanman winaycul

chay wasillaćhu caćhaycapäcula. Chay timpu'a mana cay

librunchicnüchu cala sinu'a jatućhaćha-cama pitwina-camam.

Caycunapi limayan: Mateo 10:17; Marcos 1:21-22; Lucas

4:14-21; Hechos 13:14-15; 17:1-3.

17

Sanedrin nishanca

Jesus timpupä, cay “sanedrin” nishanmi, lluy Israel

caśhtacunap mas puydïnin cacula. Chaynu śhutiyu cala

anćhish chunca jucniyu (71) wayapacuna aśhta wañunancama

ćhulaśha capäcuptinmi. Cay nunacunam ima quijactapis

allichaycälï capäcula. Caycuna quimsa caśhtapi ćhulaśham,

aclaśham capäcula: sasirdüticunap puydïnin caśhtacunapi,

malcap prinsipalnincunapi, jinaman isquirbïcunäpïpis. Chay

malcap prinsipalnincuna mas capäcula saduceo

caśhtacunapïmi. Isquibïcunäñatacmi fariseo caśhtacunäpi.

Ñatac cay “sanedrin” nishanćhu lluypä puydïninmi

sasirdüticunap sumä mas puydïninca cala. Pay saduceo

caśhtapïmi cala. Chaynu cayalcaptinmi Roma nasyunca

yaycülul'a munaśhanta ćhulapäcula, pipis paycunaman

śhalcücäta.

Page 18: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

18

Cay anćhish ćhunca jucniyu (71) nunacunämi ima

camachicuycunactapis malcäman upäcula. Chaymi paycuna

imam nishantanülla lluy lulachipäcula. Jalutacücunätapis

paycunatacmi cäraycüca capäcula. Mućhuchina captinpis

paycunactami mućhuycachïca capäcula. Chay Roma nasyun

Israel malcacta maquinćhu cachishan timpu cay sanedrin

nishanca Israel caśhta-masincunallactam licaycälinan

capäcula. Wañuchiywan mućhuchiyta munapäcul'a Romap

puydïnintalämi mañaculcäla. Paycuna awniycuptinlämi

suwacunätapis nuna wañuchicücunätapis wañuycälichinan

capäcula.

Caycunapi limayan: Números 11:16-17; Mateo 16:21; 27:1; 28:12-13; Marcos 14:55; Los Hechos 4:5-6; 5:17, 21; 6:12-13; 23:15.

Diospi willacücuna

Cay Diospa willacünincuna capäcula quiquin Diospa

aclacuśhancuna paypi willacunanpämi. Chaymi Israel

malcanta Diospi willaculcäla. Paycuna mana manalculmi

Tayta Diospa shiminpi anyapayalcäla mana cäsuculcaptin,

mana alawapäcuptin, mana allin cawsapäcuptin ima

pasanantapis. Paycunapis Tayta Dios imam nishancunätam

isquirbipäcula.

Cay Diospi willacücunaca manam sasirdütichu

capäcula. Chay sasirdüticunacá Levípa caśhtallanpi śhamümi

cala. Ñatac Diospi willacücunätá quiquin Diosmi aclala

mayannin caśhtapïpis.

27

Juntunaculcänan wasi

Cay juntunacuna wasi malcaćhü-cama śhalcachisham

cala. Chayman lluy nuna juntunaculmi camachicuyta

uyalipäcula. Chay uyalï munaywanmi lluy nunacunapis

juntunaculcäla chay wasiman. Chayćhümi aycam

yaćhachïcunäpis, lïgipäcula, chaynütac camachicuypïta

tapunaculcäla. Paycuna sumä-sumätam yaćhaculcällälä

camachicuycunäta. Chaymi chay lïgipäcuśhanpi ima

ninantapis tuquicta tantialpachï nunacunäta cala. Lluy

juntunacuna wasicunaćhümi caynu yaćhachïnin caycula.

Puydïnincunam munaśhanmanu chaynu yaćhachïnin

cananpä aclaycälila. Cay yaćhachicücämi camachicuyta

hebreo limayćhu lïgimula. Hebreo limayćhümari isquirbïśha

cala.

Page 19: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

26

Chaynu allin cayalcaptinmi Babilonia nasyunca

Jerusalenta llallilcul jatun puydï wasictapis cañaycüla.

Jinalculmi mana caśhanman lluy cutïchila. Chaypi paćhac

(100) watapïtanümi yapañatac chay puydï wasicta caśhan

śhalcachipäcula. Caynu mandacü Herodesmi mas jatuntalä,

yulä-cama lumiwan, üruwanla canpis mas tuquishllacta

śhalcachila. Chaynu chipyayä wasicta pusä ćhunca quimsa

(83) watactalämi ishpichipäcula. Chaynu ishpïchisha

cayaptinmi manaläpis unaytá Roma-lädu cachacucunäñatac

lluy pampaman muyüchin. Chay muyunpïmi aśhta

canancama manalä śhalcachishachu.

Caycunapi limayan: 1 Reyes 6-7; 2 Crónicas3-6; Esdras 1:3;

3:12; Marcos 12:41; 13:1; 15:38; Lucas 2:22-24; 46-49;

Juan 2:13-20; 10:23; Hechos 3:2,11; 5:12; 21:26-28.

19

Ñatac sasirdüticunacá chaca-yupaymi caycälila

Diospäwan nunacunäpa. Chaymi Diospa imallactapis

cañapunanpä nunacunaca sasirdüticunäman uycapäcula.

Ñatac Diospi willacünincunacá quiquin Dios imapis

nishancätam malcäman willaycapäcula.

Ñatac chaypunpis Diospi willacütucu yan'al

pasachicücunapis calatacmi. Chaycuna manam Diospa

aclaycuśhan rasun willacünincunachu capäcula. Chaymi ima

nishanpis mana lulacaculachu. Chaynu captinpis waquinnin

nunacunaca “rasunpaćh” nil manchäśham capäcula.

Caycunapi limayan: Éx 3:1-12; Dt 3:1-11; 18:15-22; 1 Reyes

22:5-28; Is 6:8-9a; Jer 1:1-10; 14:14-16; 23:21-22, 28-32;

Ezequiel 2-3; Amós 3:7; 7:14-16; Mt 11:11-14; Lc 7:24-30.

Page 20: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

20

Diosta alawanancuna

Uycuna patacwan quiquin

cañaycapuśhanca

Israel nunacunaca Tayta Diosta alawaycuyninwanmi

cañaycapäcü cala. Chay alawaycälinan sumä puydïninmi

cala. Lluymi uywancunapïpis ütac talpuyninpïpis sumä

allinninta Tayta Diospä japachaycapula. Chaytam

sasirdütinman apaycuptin Tayta Diosta alawayninwan

payñatac cañaycapula. Paycunallam chayta lulaycälinan

capäcula. Caynu lulapäcula lluy nunapis Diosman

aśhuycälinanpämi, allinña paywan caycälinanpämi,

chaynütac anradisiculcänanpämi, imapis juchancunacta

pampachaycälinanpämi ütac alawaycälinanpämi.

Caycunacta lulananpä quiquin Diosmi juc camachicuyta

Israel malcäta uycula. Chaymi nishantanülla lluy caycunacta

lulapäcula.

25

Diosta alawanan puydï wasi Jinantin Israel nunacunaca Jerusalenćhu cä jatun puydï

wasićhümi Tayta Diosta alawapäcunan cala. Chay wasi

carpap pudirnin śhalcachisham cala. Chay carpaćhu

alawapäcuśhannümi cay wasićhüpis alawapäcunan cala.

Ñatac calućhu yaćhäcunacá wataćhülämi juntunacalcämula

chayćhu Diosta alawapäcunanpä. Chay śhamuyninćhümi

paycunapis Diosman uycälinanpä imallantapis apapämula.

Chaynüpam Israel caśhtacuna lluypis Diosta alawapäcula.

Jerusalen malcaćhu cay wamä jatun puydï wasicta puydï

mandacü Salomonmi śhalcachila. Cay wasi sumä-sumä

tuquish-tuquishmi cacula. Chaynu ancha-anchap sasa

lulacuynin captinmi achca-achca watacunalä ishpichipäcula.

Page 21: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

24

Chay chucllacta Leví caśhta sasirdüticunämi

licaycälinan cala. Paycunam malcaca maycäman aśhuptinpis

pasquipäcula śhaycachipäcula. Paycunallactacmi chay

carpaman yaycupäcunan cala. Juc nunacuná manam

yaycunmanchu. Paycunatacmi nunacunaca uśhan

uywacunätapis Diospä cañaycälipunan cala. Chaymi lluy

nuna chay carpap puncunman uywacunactapis

micuycunactapis apapämula. Jinaptinmi sasirdüticunäñatac

Tayta Diospä cañaycapü cala. Paycunatacmi Tayta Diosta

alawayninwan altuman juluyninwan sumä puydïnin

cañacućhu insinsucta cañaycälila. Cay insinsu fïnunnin

asaytipïtawan sumä mishqui jaćhacunapïtam luläśha cacula.

Chaymi tuqui-tuqui aśhnaynin cala.

Chay carpacta ishpichishanpïtá wasinćhu alawayninwan

uchucha cañacuncunacta lluyñam chincachipäcula. Chaymi

cayllaña sumä puydïninca cacula lluy nuna alawapäcunanpä.

Caynu cala aśhta limalicuśhan Canaan malcaman

ćhäpacunancamam. Chayman ćhälulñatacmi puydï mandacü

Salomon chay carpap pudirninta tuquish-tuquish jatun puydï

wasicta śhalcachila. Chaymi lluy Israel nunacunaca

chayćhüña Diosta alawapäcula.

Caycunapi limayan: Éxodo 26, 27,35-40; 19; Levítico 17:3-

9; Deuteronómio 18:6-8; Hebreos 8:5-9.

21

Chay cañanancäñatacmi lumipi piläśha uycuna patac

cala. Cay cañaycunancämi Tayta Diosta alawaycälinanpä

sumä puydïninca cala. Chay mana captin'a manam ima-

nuypapis alawaycälinanpä canmanchu cala. Ñatac waqui-

waquincuná chaynu uycuna patacta lulapäcula mayćhüpis

Dioswan limaśhancäćhümi. Chaymi mayantapis yalpachila

Dioswan tincuśhanta. Jinaman'a wasincunaćhüpis waquin'a

uchucha śhaywacunallacta lulapäculatacmi.

Caycunapi limayan: Génesis 22:1-14; 28:11-22,33; Éxodo

20:24-26; Josué 22:10-34; Hebreos 10:5-7.

Page 22: MANDACÜNINCUNAWAN CHALAPACUYNINCUNA · Tayta Diospa wasinćhu sumä chuyannin cuartumanpis yaycunan cala. Cay fistaca “Tishri” nishan quillaćhümi cala. Cay quilla ya'anchic

22

Chaypïtañam Israel caśhtacunäpa cañaycälipunancuna

brunsipi, tuquinnin caśhpipi, marmol nishancunapi, ütac

ladrillucunapïta lulaśha cala. (Cay “marmol” nishan yulä ütac

yana llampu lumipïmi cala.) Ñatac waquinnincunam sumä-

camawan tuqui-tuqui ishpichisha cacula. Chaycunap sasa-

sasam lulacuyninpis cacula. Waquincunañatacmi ichá mana

ancha ćhaniyu fäsil ishpichishacunalla cala. Chay waquinnin

cañacucunämi uywacunacta cañaycälinanpä cala. Uchucha

cañacunäñatacmi insinsucta cañapäcunanpä cala. Waquinnin

cañacućhu'a tawan isquinanćhümi wälaniläcuna ćhuläśha cala.

Mayanpis nuna-masinta wañuchiptin paytapis wañuchinanpä

aticaćhacuyalcaptin chay cañacup wälanmanmi ayinan cala.

Chay jucnin wälaman chalapacuycul wañuchinanpä

aticaćhaśhancäta llaquipaycunanpä mañacuptin'a manam

wañuchïchu cala.

Chaynu cañacucuna

cala alawapäcunan

carpaćhümi. Chaypïta

Diospa puydï

wasinćhupis calatacmi.

Caycunapi limayan: Éxodo 27:1-2; 29:12; 30:1-10; 38:1-2; Dt. 12:17-18; 26-27; 1 Reyes 1:29-53; 2:28-34; 8:22; Mateo 5:23-24; Hebreos 13:10-12.

23

Diosta alawanan carpa

Lluy Israel nunacunaca Egipto nasyunpi Dios

julämuptinmi carpallaćhu alawapäcula. Chay alawanan carpa

capish utapi luläśha juntulcunallam cala. Chayta chalachila

caśhpicunawanmi. Chaynüpam chunyä arinal a’u ulućhu

śhayalcämulpis, śhalcachipäcula. Chaynütacmi juclla

juntulcul imay ürapis pasacalcämü cala. Cay carpa quiquin

Dios nishan chicallanmi lulaśha cala. Chayta lulananpä

Moisésta niptinmi, imam nishantanülla pay lulachila. Chay

lulićhu imapis sirbichicunanpä cäcunaca brunsipïmi, illaypïmi

cacula. Chay cuartu-cuartu japächäśhan curtinancunapis

ürupïmi cacula. Caynu chipyayäta lluy lulananpä llapallan

Israel nunacunämi apapämula. Chaypa sircascallanpïmi

nunacunaca Tayta Diosta alawapäcula. Chaypa

chimpallanćhütacmi

uywacunactapis

cañaycapäcula.

Caynu lluy

lulaycälila Moisésta,

Tayta Dios imam

nishantanüllam.