MANTARLARALEMİ

Konu süresi: 3 Ders saati

VIDEO

Hedefler

• Mantarların genel yapılarını hücre biçimlerini kavramak.

• Mantarların beslenme biçimlerini ve doğadaki rollerini açıklamak.

• Mantarların üreme biçimlerini açıklamak.

• Mantarların ilaçların elde edilmesinde ve sanayideki kullanım alanlarını kavramak.

GENEL ÖZELLİKLER

•Mantarlar son 2.5 milyar yıldır dünyada yaşamaktadırlar.

•Yaklaşık 100.000 üzerinde mantar türü tanımlanmıştır.

•Bütün mantarlar ökaryotik heterotrof hücrelerden oluşmuştur.

•Maya mantarları hariç birçoğu çok hücreli canlılardır.

•Maya mantarları ekmek , bira ve şarap yapımında kullanılırlar.

•Şapkalı mantarlar besin olarak kullanılır fakat zehirli bileşiklerde içerebilirler.

•Mantar hücrelerin de sil ve kamçı bulunmaz.

•Mantarlar çürükçül ya da besinlerini emilimle alan parazitik heterotroflardır.

•Çoğunluk mantar hücreleri iplik yapılardan hiflerden meydana gelmiştir.Bu hifler yan yana gelerek miselyum adı verilen dokuyu oluşturur.

•Yedek besin olarak nişasta oluşturmazlar yağ ve glikojen meydana getirirler.

•Hifler mantar hücrelerinden meydana gelmiştir aralarında septa adı verilen sınırlar vardır.

VİDEO

Çürükçül Parazit Mutualist beslenme

•Mantarların önemli bir kısmı besinlerini ölen canlıların üzerlerinden sağlar bu beslenme sayesinde doğadaki madde döngüsü sağlanır.

•Bazı mantarlar parazit olarak beslenir ikinci şekilde bir solucanı yakalayan mantar hifleri gösterilmiştir.

•Mutualist olarak bitki kökleri ile ortak yaşayan mantarlarda vardır.Mantar bitki köklerinden besin alırken çeşitli mineral ve suyu bitki köklerine verir.

Mantarlarda beslenme

Mantarlarda üreme

•Tomurcuklanma Bira mayası mantarı daha çok tomurcuklanarak eşeysiz yolla üremesini gerçekleştirir.

•Fragmantasyon(Kırıp parçalanma) Hayvanlar toprağı kazdıkça mantar miselyumları ve hifleri parçalanarak etrafa yayılır daha sonra bu miselyumlardan yeni mantarlar meydana gelir bu da eşeysiz bir üreme biçimidir bitkilerdeki vejetatif üremeye benzetilebilir.

•Sporla üreme Mantarlar eşeyli ve eşeysiz üreyen hayat evrelerine sahiptir.Bu üreme biçiminde sporla üreme önemli bir yer kaplar.

•Küf mantarları çok hücreli mantarlardır.Çoğu çürükçül yaşar bitkilerle ortak yaşayan türleri de vardır.Ekmek küfü eşeyli ve eşeysiz üreme gösterir.Eşeysiz üremesini haploid sporlarla gösterir.

•Eşeyli üremede farklı eşeye ait hifler arasında döllenme olur ve 2n lik zigospor meydana gelir daha sonra mayoz bölünme geçirir ve n koromozoma ait sporları ve onlarda n kromozomlu hifleri meydana getirir.

Küf Mantarları

Askuslu Mantarlar

•Karasal ve sucul ortamlarda yaşarlar.

•Genellikle çok hücrelidirler , maya mantarları ise askuslu tek hücreli mantarlardır.

•Çürükçül yaşayan türleri daha çokdur.

•Eşeyli ve eşeysiz üremenin ikisini de birlikde gösterirler.

•Askus adı verilen yapının içindeki sporların etrafa yayılması ile üremelerini gerçekleştirir ler.

Kav mantarları

Şapkalı Mantarlar

•Birçoğu çok hücrelidir.

•Genelde çürükçül yaşarlar.

•Üremleri sıklıkla eşeyli yolla gerçekleşir.

•İki çekirdekli hücreler sahip olarak (Dikaryotik) bulunabilirler.

•Şapkaları(Basidiyum) bir gece içerisinde büyüyebilir.

Basidiyospor

Basidiyum

LİKENLER

•Mantarları alg ya da cyanobakterilerle birlikte ortak yaşamından oluşan birliktelik ler liken adı verilen yaşam birliğini meydana getirir. Alg fotosentez yaparak mantarın besin ihtiyacını karşılar , mantarda alge su ve karbondioksit verir.

•Liken birlikteliği bu canlıların tek başlarına yaşayamayacakları kadar zor ortamlara uyum yeteneği verir.

Değerlendirme

• Mantarların bitkilere benzerlik ve farklılıkları nelerdir.

• Mantarların üremesi ve beslenmesi nasıl gerçekleşir.

• Mantarlar insanlara nasıl faydalarda bulunur.

• Mantarların ilaç yapımındaki önemi nedir.

• Mantarların doğadaki rolleri nelerdir.