"14 nga armas...," sundan ha paypay 3

KATORSE NGA ARMAS an na kum ‐pis ka han BHB-Isa be la ha igin lan ‐sar hi ni nga ar ma do nga ak syon di da han Hul yo 5 ha Ba ra ngay Sin dun Ba ya bo, Ili gan City. Li ma nga pis to la an na kum pis ka ha ope ra syon dis-ar ma kontra ha Task Force Ka li ka san (TFK) ha Sit ‐yo La gis han na se ring nga Ba ra ‐ngay. An TFK na ka pai la rum ha pa mu mu no han Provincial Envi ‐ron ment and Na tu ral Re so urces Office ngan ak ti bo nga gin su su ‐bay ba yan han lo kal nga mga pwer sa han pu lis ngan sun da lo.

Na ngu na ha pag pa pa la yas ngan de mo li syon ha Sit yo La gis had ton Hun yo an TFK ka kun sa bo an AFP ngan PNP. Uma bot ha 56 nga pa mil ya nga ma sob ra tu lo ka ‐de ka da na nga nag-uu ma din hi an gin pa la yas.

Ka du ngan hi ni, na kum pis ka han mga Pu la nga ma nga ra way an

14 nga ar mas, naa gaw

han BHB-Isa be la

"Mapapakyas...," sundan ha paypay 2

Imbes nga ma per di, igin du du so han igin lan sar hi ni nga to do-ger ra, ha kum pas han DSSP Ka pa ya pa an ngan AFP-PNP Joint Cam pa ign Ka ‐pa na ta gan, an mil yun-mil yon nga ka taw han ha da lan han mi li tan te ngan ar ma do nga pag-a to.

Ha pan ka bug-u san, wa ray yu ‐nit han BHB an na ru mok ti kang han gin bag sak ni Du ter te an eres tor ya pan ka mu ra ya wan giu tan han iya re hi men ngan han Na tio nal De ‐

mocra tic Front of the Phi lip pi nes. Gin-uu wat la han AFP an ka lu ga ri ‐ngon ha pag hi hi nam bog nga “naa ‐ga wan” hi ni han te ri tor yo an BHB (nga pa ta raw-an tu ngod kay se ring ni Du ter te, wa ray man ka lu ga ri ‐ngon nga te ri tor yo an BHB). Maa ‐ram gud kau pay an AFP ngan hi Du ter te ha ma gi os nga ki nai ya han mga yu nit ge ril ya han BHB ngan ma hi hi mo ini bu ma se diin man ha hi lu ag nga ka bar yu han. Ha bug-os

Su gad han ru ba nga pla ka hi Rod ri go Du ter te ha iya pau ru-ut ro nga pag de dek la ra nga ma pe per di han iya re hi men an Ba gong Huk bong Ba yan (BHB). Di ri pa la mai ha, nag tar hug na li wat hi ya nga may "da ‐

ko nga ma hi ta ta bo" atu ba ngan han mga ka pak ya san han na ka po kus ngan sus te ni do nga ope ra syon mi li tar ngan say war han Armed Forces of the Phi ‐lip pi nes (AFP) ha ka bar yu han.

Ma pa pak yas an prog ra ma nga kontra-in sur hen si ya ni Du ter te

Bolyum L Ihap 17Septyembre 7, 2019

www.cpp.ph

Editoryal: Ma pa pak yas an prog ra ma nga “kontra-in sur hen si ya” ni Du ter te 114 nga ar mas, na kum pis ka han BHB-Isa be la 1 FMO ha Agu san Del Nor te, pak yas 4 Pangi ngin la bot han AFP ha mga es koy la han, nag ti ti kag ra be 5 Mul ti-tril yon nga bad yet pa ra ha dik ta du ra 6 Ku rap syon ha E-CLIP, sam wak 7 Eskoy la han han nag-e bak wet , nag-ab re 7 Kon sul tant han NDFP, ili gal nga gin-a res to 8 Wel ga ha Mon de Nis sin, ma di nau gon 8 Pre syo han hu may, bu mag sak ha P7 8 Mga pa rag-u ma han ta ba ko, gin-gi gi pit 9 Mga kri mi nal, gin pa ga was 9 Se se syo n, igin pa kig-a way han West Pa pu an 10

"Mapapakyas...," tikang ha paypay 1

lay an iya mga kaal ya do pa ra ha mas dag ko nga alo ka syon ha pon do han na sud (pork bar rel), kik bak han mga kontra ta han gub yer no, bu ruk ‐ra ti ko nga pa bor ngan par te han ki ‐ta han mga sin di ka to ha sa kob han di ri mga tang kod nga mga ahen sya su gad han Bu reau of Cus toms ngan Bu reau of Inter nal Reve nue. Nag si ‐sig-u na hay li wat an iya mga ali pu ‐res ha su hol han mga kri mi nal nga sin di ka to ha is mag ling ngan ili gal nga dru ga. Usa nga da ko nga pa ta ‐raw-an an iya "kam pan ya kontra-ku rap syo n" atu ba ngan han ag sub nga pag ka ka bis to han dag ko nga ka so han ire gu la ri dad han iya gub ‐yer no.

Di ri tal was bi san an kam pan ya nnga "kontra-in sur hen sya" ha mga ka wa tan nga mga upi syal ni Du ter ‐te. Mil yun-mil yon na an gin ta ta go nga kik bak han iya mga he ne ral ngan ira mga ka kun sa bo nga kontrak tor ti kang ha pag pa lit han daan na nga mga bar ko ngan he li ‐kop ter, su gad li wat han mga ar mas, bom ba ngan ba la nga gin-ga ga mit ha mga ope ra syon mi li tar. Gin ka ka ‐wa tan han mga he ne ral an pon do nga pan-o pe ra syon han ira mga sun da lo. Igin bu bur sa ni ra an mga swel do han ira mga ele men to, la bi na han mga pa rag-u ma nga pi rit ni ‐ra gin re rek rut ha CAFGU. Gin pu pu ‐ga ni ra bi san an pon do pa ra ha pwer sa do nga pag pa pa su ren der han mga si bil yan ngan pa ki ta-ha-ta wo nga mga pro yek to ngan ser bi ‐syo so sya l. Pi na ka sam wak ini nga ku rap syon ha Min da nao, kun diin may pi na ka hi ta as nga nai lis ta han mga bri ga da ngan ba tal yon nga “su mu ren der” nga mga Pu la nga ma nga ra way.

Pe ro la baw pa hi ni, ma pa pak yas an kontra-re bo lu syu nar yo nga pla ‐no han re hi men tu ngod kay gin ka ‐kaa tu bang hi ni an usa nga par ti do ngan huk bo han ka taw han nga may hi ta as nga di sip li na ngan hi la rum nga na ka ga mot ha rang go han ma ‐sa. Ini an pi na ka ma dig-on ngan pi ‐na ka kon so li da do nga pwer sa nga

nga na sud, pa da yon nga nag pu pur ‐si ge an BHB nga ata ki hon an mga yu nit han AFP nga wa ray-hu nong nga nag si si nu doy-su doy ngan nag ‐sa sab rag han ma ka ri ma di ma ha mga bar yo ngan ko mu ni dad.

Wa ray du da, ma pa pak yas an "who le- of- na ti on approach" ni Du ‐ter te, usa nga prog ra ma nga gin ‐kop ya ha ha "who le-of-government" ngan "who le-of-society" han "kontra-in sur hen si ya" nga man wal han iya im per ya lis ta nga amo nga Ame ri ka no. Di ri mai ta ta go han mga pa sa li da nga "pa ki ki pag bub li gay" han mi li tar ha mga si bil nga ahen sya an pag-ung baw han mi li ta ris mo ngan pa sis mo han iya re hi men.

Ha ka bar yu han, "who le-of-na ‐tion" an ta wag han AFP ha pwer sa ‐do nga pag pa pa su ren der han mga si bil yan, pag hi hi mo han ka had lok ha ira mga ko mu ni dad ngan pan wa wa ‐kay ha ira pa ka bu hi an. "Who le-of-na ti on gi ha pon an pan mi mi rit han AFP ha mga lo kal nga gub yer no pa ra ig dek la ra nga "per so na non gra ta"

an BHB ngan an pag di di ri ha mga "ma ka-wa la nga gru po" nga naa to pa ra ha ira mga ka tu ngod. Tu yo hi ni nga mga ma ni ob ra nga ig pai la rum an mga si bil yan nga insti tu syon ha mi li tar, bung ka gon an mga de mok ‐ra ti ko nga or ga ni sa syon han ka taw ‐han ngan bal yu an ini han mga por ‐ma syon nga nag-uun dong han pa ‐sis ta nga doktri na. Ha nga ran han "who le-of-na ti on" na hi ta ta bo an hul-os nga pag ta la pas han mga ka ‐tu ngod pan ta wo ngan pag pa pai la ‐rum han bu ru bug-os nga ko mu ni dad ha pag ha ha di mi li tar.

Ma pa pak yas an kam pan ya nga "kontra-in sur hen sya" ni Du ter te tu ‐ngod kay ma ti wog-ti wog an iya pag ‐ha ha di. Pu no an iya gub yer no han hig la rum ngan mag ba ngis nga in ter ‐nal nga kontra dik syon nga du rot han iya ka ha kog ha pun do ngan pag ka hu bog ha ga hum. Nag ti ti kag ‐ra be an bi ru bing kil ha rang go han mag kaa way nga sin di ka to nga bu ‐ruk ra ta ngan kri mi nal ha sa kob han iya gub yer no. Bu tad nga nag ri ri ba ‐

Gin-uunod

Igin-gagawas an Ang Bayan ha

yinaknan nga Pilipino, Bisaya, Iloko,

Hiligaynon, Waray ngan Ingles.

Nakarawat an Ang Bayan han

mga kontribusyon ha porma han

mga artikulo ngan balita. Gin-aaghat

liwat an mga mambarasa nga

magpaabot han mga suson ngan

rekomendasyon ha ikauuswag han

aton mantalaan.

Bolyum L Ihap 17 | Septyembre 7, 2019

An Ang Bayan igin-gagawas duha kabeses kada bulan

han Komite Sentral han Partido Komunista ng Pilipinas "Mapapakyas...," sundan ha paypay 3

"14 nga armas...," tikang ha paypay 1usa nga M14, usa nga AK47 ngan pi to nga pis to la ti kang ha li ma nga pu lis han ta pu on ni ra an usa nga kom boy han PNP ha gin tin dog ni ra nga tsek poynt ha hi ra ni nga lu gar. Na kum pis ka gi ha pon han BHB an mga ba la ngan rad yo nga pan ko ‐mu ni ka syo n.

Sa mar. Li ma nga sun da lo han 63rd IB an na pa tay ha ar ma do nga ak syon han BHB- Wes tern Sa mar di da han Set yembre 2 ha Sit yo Rizal, Ba ra ngay Bu lao, Ba ‐sey. Alas 2 han ku lop, ut ro nag ‐kaa da han engkwentro giu tan han usa pa nga yu nit han BHB ngan usa nga ko lum han mga sun da lo ha Sit yo Guin pon do an, Ba ra ngay Co gon ha pa re ho nga bung to.

Gin la la nat had to han mga sun da lo an mga Pu la nga ma nga ‐ra way nga nag hi mo han ope ra ‐syon ha ras kontra ha 63rd IB.

Di da han Agos to 30, du ha nga sun da lo na man an na ma tay sam ‐tang upat an na sa ma ran ha ope ‐ra syon ha ras han mga Pu la nga ma nga ra way ha Pu rok 1, Ba ra ‐ngay Ma bi ni, Ba sey. Ko mo pag bu ‐los, wa ray wan tas nga na ngistra ‐ping an mga sun da lo. Naigo ni ra ngan na sa mad an usa nga 14 an ‐yos nga ba ta.

An 46th IB an yu nit nga nag ‐pa tay ha ka pi tan han Ba ra ngay Be ri di da han Abril, pi rit nga pag ‐pa pa su ren der ha mga pa rag-u ma han Cal bi ga ngan Pi na bacdao ngan nag pa ku ri ha tu lo nga pa ‐rag-u ma ha Ba sey.

Mas ba te. Upat nga ope ra syon ha ras an igin lan sar han BHB-Mas ‐ba te di da han Agos to 18 ngan Agos to 19 kontra ha PNP ngan 2nd IB. Di da han Agos to 18, gin ‐ha ras han mga Pu la nga ma nga ra ‐way an de tatsment han mga pu lis ha Ba ra ngay Ba yom bon, Mas ba te City. Ha su mu nod nga ad law, usa nga sun da lo an na pa tay ha ope ra ‐syon is nayp han BHB ha de ‐tatsment han 2nd IB ha Del Car ‐men, Uson. Ha pa re ho nga ad law, gin pa but han na man han BHB an mga de tatsment han PNP ha Gui ‐wa non, Ba ra ngay Da nao, San

Jacin to ngan San Rafael, San Pascual.

Neg ros Occi den tal. Gin-am ‐bus han BHB-North Neg ros an tro pa han 79th IB ha Sit yo Mo re ‐no, Ba ra ngay Pai tan, Esca lan te City di da han Agos to 31. Tu lo nga sun da lo an na sa ma ran. Wa ray wan tas nga nag pi na bu to an mga sun da lo, bi san ha lu gar kun diin maiigo ni ra an ira ka lu ga ri ngon nga tro pa. Gin ta tan ti ya nga 10 an na pa tay han AFP ha ka lu ga ri ngon hi ni nga pwer sa.

Ha ta hub han "peace and deve lop ment" ha ros usa ka tu ig na nga gin-oo ku pa ran han 79th IB an Ba ra ngay Pai tan ngan gin ri ring gal an pa ka bu hi an ngan ki na bu hi han ka taw han din hi. Pi rit ni ra nga gin ‐pa pa su ren der an mga si bil yan. May nai re port gi ha pon nga mga ka so han ili gal nga pa nga res to ngan ekstra hu di syal nga pan ma ‐tay. An kum pan ya nga ka da ku on nga ope ra syon kom bat ngan nag ‐ti ti ka da mo nga pre sen sya han mi ‐li tar ha mga ba ra ngay han Esca ‐lan te an nag du so ha mga re si den ‐te nga mag-e bak wet.

naa to ha iya ti ran ya ngan nag de de ‐pen sa ha in te res han ka taw han. Na ‐ta ta gam ta man hi ni an pag ta pod ngan su por ta han ka taw han nga di ri igin pa paa gi ha pa mi mi rit ngan ka ‐ba ngis.

Hi la ba an eksper yen sya han Par ti do Ko mu nis ta ng Pi li pi nas ngan Ba gong Huk bong Ba yan ha pag pak ‐yas ha kontra-re bo lu syo nar yo nga ope ra syon han reak syu nar yo nga mga re hi men. Wa ray la hi ni gin la hu ‐san an pa sis ta nga dik ta du ra ni Fer ‐di nand Marcos ha sa kob han 14 ka ‐tu ig, nai pun dar ngan na pa ku sog hi ni ha bug-os nga na sud an huk bo han ka taw han. Wa ray ini ma per di han bru tal nga mga kam pan ya han pan ‐muy poy han su mu nod nga bu wa nga mga de mok ra ti ko nga re hi men.

Wa ray ka pa ga lan an pag pu pur ‐si ge han BHB agud de pen sa han an ka taw han ti kang ha mga bru ta li dad han ger ra nga na ka po kus prin si pal ha mga si bil yan. Ka du ngan hi ni, pa ‐da yon an ira pag pu pur si ge agud pak ya son an mga kam pan ya han pan muy poy han re hi men Du ter te. Wa ray pu tas an ira su por ta ha mga Pu la nga ma nga ra way ngan mga kad re han Par ti do.

Ha bug-os nga na sud, hul-os an mga pa na li ngu ha han ka taw han agud de pen sa han an ira mga de ‐mok ra ti ko nga or ga ni sa syon ngan an mga ka dau gan han pi ra ka de ka da na nga ira igin pa pa kig-a way. Di ru diret ‐so an ira pag la lan sar han ag rar yo nga pa kig-a way ngan pag pa pa us wag han ira pa ngi na bu hi, ka du ngan han pag tu tu kod han ira mga or ga no han po der pam pu li ti ka. Ha mga lu gar kun diin naek sis ter na ini nga mga or ga no ngan an gub yer no han ka ‐taw han, gin pa pa da la gan han ka taw ‐han an de mok ra sya ha ira rang go agud mas pa nga pa hi lua gon ngan pa dig-u non an pag ka kau ru sa.

Su gad ha pa na hon han dik ta du ‐ra Marcos, si gu ra do an pag ku sog han ar ma do nga re bo lu syon ngan pag ku sog han pag-a to han ka taw ‐han ha ti ra ni ya.

"Mapapakyas...," tikang ha paypay 2

ag way. Ko mo bu los ata ke, gin ba li kan

han AFP an mga si bil yan nga ko mu ‐ni dad han mga ba ra ngay han Ma ‐ha ba ngan Pu ting Ba to ha Ca ba ‐bad ba ran City. Nag bu hi ini han 15 nga bom ba han kan yon ha sa kob han upat ka ad law. Na mom ba gi ha ‐pon ha ti kang ha ka ha ngi nan an mga he li kop ter nga Au gus ‐taWestland. Mga he li kop ter nga Huey na man an ira gin pa lu pad pa ra ha ebak wa syon han ira mga sa ma ‐ran ngan pag du dul-ong han sup lay ha ira mga tro pa.

Antes ngan pag ka hu man han ope ra syon mi li tar, di ru di ret so an mi li ta ri sa syon han AFP ha 15 nga ba ra ngay ha pa li bot han Mt. Hi ‐long-hi long ha ta hub han mga ope ‐ra syon nga "com mu nity or ga nizing for peace and deve lop ment" o COPD. Ila rum hi ni, gin su su yod han mga sun da lo an mga ba ra ngay agud pi rit nga mag pa su ren der ha mga si bil yan, man-gi pit ngan ma ‐nar hug pi naa gi han pau ru-ut ro nga pag pa pa ta wag ha mga ba ra ngay hall kun diin da nay nga na ka ba se an ira mga tro pa. Agsub hi ra nga nag ba ba lay-ba lay agud pwer sa hon an mga re si den te nga "su mu ren ‐der" ngan ma kig mau pay ha ira. Ha Ba ra ngay San Anto nio ha RTR, gin ‐pa tay han mga pwer sa han 29th IB an pa rag-u ma nga hi Ro ger Man dag di da han Hul yo 30. Antes hi ni, pau ‐ru-ut ro hi ya nga gin tar hug han mga sun da lo agud su mu ren der.

Ma hiaa gi an an Mt. Hi long-hi ‐long ha tub tu ban han tu lo nga pru ‐bin sya -- Agu san del Nor te, Su ri gao del Sur ngan Agu san del Sur. Ka ‐par te ini han ka bub ki ran han Di wa ‐ta, ngan may-a da da mo nga kla se han ha yop ngan mga ta na man.

Igin lan sar han 402nd IBde, ga ‐mit an mga ba tal yon hi ni nga 29th IB ngan 36th IB, kau pod an mga ele men to han Phi lip pi ne Na tio nal Po lice han Ca ra ga ngan CAFGU, an na ka po kus nga ope ra syon ti kang Hul yo 20 tub tub Agos to 15. Gin-ga ‐mit an na se ring nga ope ra syon ko ‐mo test mis si on han 11th ngan 12th Scout Ra nger Com pany. Ha pan ka ‐bug-u san, nag pa gi os an AFP ngan PNP han 1,000 nga tro pa. Su gad han iba nga FMO, may da ini su por ta nga mga he li kop ter nga pan-ger ra, ar te li ri ngan dro ne.

Gin lup gop han ope ra syon an mga bung to han Si ba gat ha Agu san del Sur, Car men, Can ti lan, Mad rid ngan San Mi gu el ha Su ri gao del Sur ngan Re me di os T. Ro mu al dez ha Agu san del Nor te. Nag pa da ra li wat han tro pa ha mga syu dad han Bu tu ‐an ngan Ca bad ba ran ha Agu san del Nor te. Ini nga mga lu gar, par ti ku lar an bung to han Can ti lan, amo an sa ‐

kop han ma pan hi bang nga ope ra ‐syon han mga mi na. Usa ha mga kom pa ni ya din hi, an Marcven tu res Mi ning Deve lop ment Cor po ra ti on, an gin ha ta gan han per mi so nga mag mi na ha ma sob ra 4,799 ek tar ya nga ka gu gub-an. Gin sa kop han mga ope ra syon hi ni an sentral nga wa ‐tershed nga kru syal ha iri ga syon ngan sup lay han maii nom nga tu big han re hi yon. Du ha ka be ses na nga igin sus pen dir an per mi so han kom ‐pa ni ya du rot han ka hi ba ngan nga da ra hi ni ha na tu ra li sa.

Igin da da ko han AFP nga may na per di an ira mga tro pa nga mga "kam po" han BHB bi san kun ini daan na nga tak ti kal nga ba se o di ri nga ni mga um ha nan han mga Lu ‐mad. An un god, nag ka may-a da han si yam nga ag way giu tan han mga tro pa han AFP ngan mga yu nit han han BHB ti kang Hul yo 25 tub tub Agos to 12. Nag re sul ta ini ha tu lo nga kum pir ma do nga pa tay, kau pod an usa nga tin yen te han 29th IB. Ka dak-an han mga kas wal ti ha ira rang go du rot han ope ra syon nga de mo li syon ha ka bu ki ran han Ba ra ‐ngay Ma ha ba, Ca ba bad ba ran City di da han Agos to 12. Usa nga Pu la nga ma nga ra way an na ma tay ha

Gin ta ta hu ban han Armed Forces of the Phi lip pi nes an ka ma tuo ran nga pak yas an focu sed mi li tary ope ra ti on (FMO) nga igin lan sar hi ni ha Mt.

Hi long-hi long ha North Eas tern Min da nao di da han na ka la bay nga bu lan agud ma ka pag hi nam bog ngan lik yan an kaa raw dan. Ini an pa ma ha yag ni Ka Sanda ra Sid la kan, ta ga pag ya kan han Ba gong Huk bong Ba yan (BHB)-North Eas tern Min da nao Re gi on had ton Septyembre 4.

FMO ha Agu san Del Nor te, pak yas

es tud yan te han hayskul ha Neg ros ko mo ka par te daw han ira Com mu ‐nity Sup port Prog ram. Ha Northern Sa mar, mga tro pa han 803rd IBde an nag li bot ha mga es koy la han ha ira kam pan ya nga "in doktri na syon." Usa hi ni an ta la ka yan ha mga es ‐tud yan te han Na tio nal Service Trai ‐ning Prog ram ha Univer sity of Eas ‐tern Phi lip pi nes di da han Agos to 31. Hul yo pa la, ga tus-ga tos nga ka ba t ‐an-unan na an gin ti rok han AFP agud uma ten der ha ira mga asembli ya. Nag pa pa sam wak na man han mga pa ka ra ut ngan bu wa an AFP pi naa gi han mga ca re er gui ‐dance se mi nar ha mga es tud yan te han se ni or high scho ol.

Prin si pal nga tar get hi ni nga mga ope ra syon say war an mga es ‐tud yan te ngan ka ba tan-u nan ha mga pru bin sya nga po kus han mga kom bat ope ra syon han AFP. Ini nga su gad nga gin hi hi mo mai ha na nga ka par te han ira mga ope ra syon mi ‐li tar, la bi na ha mga tay-aw nga bar yo.

Du gang ha mga ope ra syon say ‐war, nai re kord an pa nik tik ngan sur bey lans han mga ele men to han AFP ngan PNP ha mga ak ti bis ta nga es tud yan te han Polytechnic Univer ‐sity of the Phi lip pi nes ngan Univer ‐sity of Sto. To mas. Ha Sa mar, gin-in te ro gar han PNP Re gio nal Mo bi le Gro up an mga kaa pi han The Pil lar, pub li ka syon han mga es tud ‐yan te ha Univer sity of Eas tern Phi ‐lip pi nes. Ha UP Pam pa nga, na ngin ‐la bot li wat an mga tro pa han PNP ha kam pus ka hu man ig lan sar han mga es tud yan te an ira pag gi os ka ‐du ngan han UP Day of Wal ko ut and Acti on. Igin rek la mo na man han Ri se for Educa ti on Alli ance ha Univer sity of San Car los-Ce bu an pa ni nik tik han tro pa han PNP ha ira mga ak ti ‐bi dad ha sa kob han es koy la han. Igin dek la ra na man han 3rd ID nga mag de dep loy ini han tro pa ha West Vi sa yas Sta te Univer sity ngan pi ra pa nga uni ber si dad su gad han UP Vi sa yas kun diin ak ti bo daw an Lea ‐gue of Fi li pi no Stu dents ngan Anak ‐ba yan.

Pi na ka ka tu yua nan hi ni nga bung ka gon an mga de mok ra ti ko nga or ga ni sa syon han mga es tud yan te ngan ig-im po ner an pa sis ta nga ideo lo hi ya ha mga kam pus. Pa ra hi ‐ni, igin la lan sar han mga sun da lo (nga uni por ma do ngan ar ma do) an ku no hay mga "yo uth fo rum," “infor ma ti on drive," “pag pa pa hia ‐ra, "”yo uth lea dership sum mit," ha sa kob han mga kam pus. Unod hi ni nga mga ak ti bi dad an bu ta ray nga pag pa pa ka ra ut ha mga de mok ra ti ko nga or ga ni sa syon su gad han Anak ‐ba yan, Lea gue of Fi li pi no Stu dents ngan ma gin han mga prog re si bo nga par ti do su gad han Ka ba ta an Partylist ngan Ba yan Mu na. Din hi ma li syo so nga gin ba ban sa gan han AFP an na se ring nga mga or ga ni sa ‐syon ko mo "pren te han ko mu nis ta" o "sim pa ti sa dor han BHB" agud hi ‐mu on nga ili gal ini ngan ta gan ka ta ‐du ngan an ma ba ngis nga pag puy ‐poy ha ira mga membro. Nag pa pa ‐ga was an AFP han mga pa ka ra ut nga bid yo ngan nag pa paa tu bang han mga bi nay dan nga “bik ti ma” ngan bu wa nga su ren de ri.

Pi ra nga lan daw nga ak ti bi dad di ri pa la mai ha amo an mga asembliya han ka ba tan-u nan ngan es tud yan te ha Min da nao. Pa nang li ‐

tan hi ni an youth lea dership sum mit ha Mt. Mo ri ah Camp, Ma lay ba lay ngan pag bi si ta ha Bu kid non Na tio ‐nal Scho ol of Ho me Industri es. Pa ‐re ho gi ha pon nga mga asembliya an gin hi mo han 8th IB ha Bangcud Na ‐tio nal High Scho ol ngan Ma lay ba lay Na tio nal High Scho ol. Pi na ka ag sub an mga ak ti bi dad han AFP ha Bu ‐kid non Sta te Univer sity. Ha Agu san del Nor te, gin ti rok han AFP di da han Agos to 31 an 280 nga ka ba tan-u nan ti kang ha tu lo nga ba ra ngay han Re me di os Tri ni dad Ro mu al dez pa ra ha usa nga po rum kun diin gin ‐pa ka ra ut han mi li tar an mga prog ‐re si bo nga or ga ni sa syo n. Na ka ta la ‐an gi ha pon nga mag lan sar han "lea dership deve lop ment trai ning" an 402nd IBde ha mag ka la in-la in nga ti nag la was han Sang gu ni ang Ka ba ta an ha Bu tu an. Gin pa ta wag gi ha pon han 3rd IB an ma sob ra 150 nga ka ba tan-u nan ti kang ha mga ba ra ngay han Ca li nan, Davao City.

Na hi ta ta bo gi ha pon an su gad nga mga ka ti ti rok ha Luzon ngan Vi sa yas. Nag lan sar han po rum an 303rd IBde ha Univer sity of St. La Sal le Integ ra ted Scho ol ha Baco lod di da han Agos to 23. Por mal nga igin-a nun syo han AFP an pla no nga "yo uth lea dership sum mit" ha mga

GINPAPAGRABE HAN MGA tro pa han Armed Forces of the Phi lip pi nes (AFP) an pa ngi ngin la bot hi ni ha mga es koy la han ngan uni ber si dad ha bug-os nga na sud. Ba sar ini ha kum pas han Na tio nal Task Force to End Local Com mu nist Armed Conflict nga gin tu kod ha man do han Execu tive Order No. 70. Na ka ba ‐la yan ini ha kam pan ya nga "kontra-in sur hen siya" ha "who le-of-na ti on approach" ngan da ko nga par te han ope ra syon say war (ya na gin ta ta wag na nga mga ope ra syon nga pan-im por ma syo n) han AFP ha bug-os nga na sud.

Pa ngi ngin la bot han AFP ha mga es koy la han, nag ti ti kag ra be

gud ti nga pro yek to nga iri ga syo n. Da mo hi ni nga mga pro yek to di ri un god nga gin ti tin dog, ngan kaag ‐su ban igin bu bur sa la han mga kong re sis ta ngan lo kal nga upi syal an pon do. May dag ko nga pon do gi ‐ha pon nga igin-a lu ta ga pa ra ha pag tu tu kod han na syu nal nga sis ‐te ma pan-i ri ga syo n, bi san pa an pi ‐ra hi ni mai ha na nga gin ti ti pa han han ka taw han. Pa nang li tan hi ni an P919-mil yon nga Ja la ur River Mul ‐ti pur po se Project Sta ge II, an P890 mil yon nga Ba log-ba log Mul ti pur ‐po se Project ha Isa be la, an P800 mil yon nga Lo wer Agno River Irri ‐ga ti on System Exten si on Project ha Pa nga si nan, ngan an P500 mil yon Ma li tu bog-Ma ri da gao Irri ga ti on Project Pha se II ha North Co ta ba ‐to.

Ka par te gi ha pon han 2020 bad yet an pag pa pa da yon han pag ‐tu tu kod ha Chico River Pump Iri ga ‐ti on Project, nga ma hu got nga gin ‐ti ti pa han han mga ka tu tu bo did to. Da ko nga par te han pon do uu ta ‐ngon ha Chi na.

Pon do pa ra ha pa sis mo La bot ha pa ngu ngu ra kot, gin ‐

pa lo bo gi ha pon han re hi men Du ter ‐te an bad yet pa ra ha pag pa pa hu got han pa sis mo hi ni.

Mas pa nga du ma ko an pon do han Phi lip pi ne Na tio nal Po lice ti ‐kang ha P173.5 bil yon ya na nga 2019 ngad to ha P184.9 bil yon ha

An P4.1 tril yon nga ginproponer nga bad yet pa ra ha 2020 mas hi ta ‐as hin 12% itan ding ha P3.662 tril ‐yon nga bad yet ya na nga 2019. Na ‐ka ba sar an pag da ko han bad yet han gub yer no ha tan ti ya nga P6.5 tub ‐tub 7.5% nga pag tu bo han lo kal nga pro duk syon o gross do mes tic pro ‐duct (GDP) ha 2020, usa nga tar get nga di ri na pi ho nga maa bot tu ngod ha pag ha li got han mag ka la in-la in nga sek tor han eko no mi ya, par ti ku ‐lar an ag ri kul tu ra ngan ma nu pak tu ‐ra. Ha ka ma tuo ran, ha ika du ha nga kwar ter han 2019, hu ma li got an GDP hin 5.5%, pi na ka ma hi nay ha nag la bay nga 17 nga kwar ter.

Ga gas tu san prin si pal han ma ti ‐ti rok nga bu his an ginpro po ner nga bad yet. Gin ta tan ti ya han re hi men Du ter te nga ma da ko ngad to ha P3.54 tril yon an ki ki ta on ti kang ha bu his, kau pod an ma ti ti rok ti kang ha pag pa pa tu man han ba la ud nga TRAIN, ngan iba pa nga gin su su kot han es ta do. Mas da ko ini hin 12.3% ha tan ti ya nga P3.15 tril yon nga ki ‐ta han gub yer no ya na nga 2019. Su gad man, ku ku la ngon ini han P677 bil yon ngan pa ra ma ba ton an de pi ‐sit, ki ki na hang la non han re hi men nga to do-to do pa nga ma ngu tang.

Ha ka bug-u san, na ka ta la an nga ma ngu tang han maa bot P1.4 tril yon an gub yer no ha 2020. Ha pag ta ta ‐pos han 2019, maa bot na ha P7.853 tril yon an ka bug-u san nga utang hi ‐ni. Pag-a bot han 2020, ma lo bo pa ini ngad to ha P8.767 tril yon. Ma ‐nga nga hu lu gan ini han pag hi ta as han utang han ka da Pi li pi no ti kang ha P72,518 ha 2019 ngad to ha P79,780 ha 2020.

Pork bar rel han pre si den te ngan han iya mga ali pu res

Pu no han ano ma li ya an ginpro ‐po ner nga bad yet pa ra ha 2020. Ha P4.1 tril yon, P2.36 tril yon la an na ‐kaa lu ta ga ha mga ahen sya ngan de ‐par ta men to. An na hi bi bi lin nga P1.73 tril yon na kaa lu ta ga ha "Special Pur po se Funds," mga bu ‐

ru bug-os nga kan ti dad nga mai ha na nga gin ban sa gan nga "pre si den ‐ti al pork bar rel" tu ngod kay an pre ‐si den te an per so nal nga ma ka ka ‐pag se ring kun tiu nan-o ngan diin ini ga ga mi ton. Ha su gad, ha ka da P10 nga ga gas tu hon han gub yer no ha 2020, ma sob ra P4 an mai ku kun si ‐de ra nga per so nal nga pon do ni Du ‐ter te.

Bu ta ray gi ha pon an pagpwes to han mga pro yek to nga ka sa ga ran gin ti ti ka ngan han kik bak han mga mag ba ra la ud. Ka par te hi ni an P972.5 bil yon nga pon do nga na ‐kaa lu ta ga pa ra ha engran de nga "Build, Build, Build," mga pro yek to nga pan-imprastruk tu ra nga gin ba ‐ba hin-ba hin han iya gin pa pa bo ran nga mga bu ruk ra ta ngan kumpra dor bur ges.

Ka par te gi ha pon hi ni an na kaa ‐lu ta ga pa ra ha iba pa nga pro yek to nga mai ha na nga gin hi hi mo nga ga rat san han mga pu li ti ko, su gad han pag la la tag han kal sa da ngan ku no hay pag-i na yad han mga ru ba nga par te hi ni. Usa nga pa nang li tan hi ni an tar get han gub yer no nga mag pa hi mo han may ka bug-u san nga 338.3 ki lo met ro nga bag-o nga kal sa da, nga may ka hi la ba on han dis tan sya ti kang Ma ni la tub tub Na ‐ga City. Usa pa nga uu sa hon nga pro yek to an P16.9-bil yon nga pon do pa ra ha "preven tive main te nance" o pag si si gu ro nga di ri ma ru ru ba an maa bot ha 955 ki lo met ro nga kal sa ‐da (ka tug bang han dis tan sya ti kang Ba guio City tub tub Hong kong.) An gin se se ring nga "preven tive main ‐te nance" pa maa gi la han mga ku ra ‐kot nga mga upi syal nga bung ka gon an mag-u pay pa nga kal sa da agud ut ro ila tag ngan ma ku ku ha an han pon do nga pan ku ra kot.

Usa pa nga kaag su ban nga pa ‐la bi ga san amo an pon do pa ra ha pro yek to nga pan-i ri ga syo n. Maa ‐bot ha P36.3 bil yon an pon do pa ra ha mga pan-na syu nal ngan ko mu nal nga pro yek to nga iri ga syo n, sam ‐tang P2.2 bil yon na man an pa ra ha

Bad yet pa ra ha ka mu ra ya wan ngan pag-us wag-- su gad hi ni igin la da wan han re hi men US-Du ter te an ginpro po po ner nga P4.1 tril yon nga na syu nal

nga bad yet pa ra ha 2020. Pe ro hi ra yo ini ha ka ma tuo ran. An mul ti-tril yon nga bad yet han reak syu nar yo nga gub yer no na kaa lu ta ga pa ra ha pa ngu ngu ‐ra kot, pag pon do ha kontra-ka taw han nga mga prog ra ma ngan pro yek to, ngan pag pa papintas han pa sis mo.

Mul ti-tril yon nga bad yet pa ra ha dik ta du ra

(LIDAR), ngan iba pa nga hi ga mit pa ra daw ha pag mo ni tor han mga pro yek to nga gin tu kod ha ka bar yu ‐han, pe ro ha ka ma tuo ran pa ra ha pag pa pa ku sog han pag ban tay ngan pa nik tik ha mga tay-aw nga lu gar.

La bot hi ni nga mga pro yek to, lu mo bo li wat an pon do pa ra ha confi den ti al and in tel li gence funds, par ti ku lar ha Office of the Pre si ‐dent (OP). Ha 2020, may ka bug-u ‐san nga P4.5 bil yon pa ra ha confi ‐den ti al and in tel li gence fund ha ila ‐rum han OP. Ha ka bug-u san, may P8.28 bil yon nga gin-a lu ta ga nga pon do pa ra ha confi den ti al and in ‐tel li gence expen ses ha mag ka la in-la in nga ahen sya. Din hi nag ti ti kang an pon do pa ra ha mag ka la in-la in nga "black ope ra ti on" han gub yer ‐no su gad han pag me men ti nar han mga "de ath squad" ngan pag lan sar han mag ka la in-la in nga ma ka ngi ‐ngir hat nga pa nga ta ke ha ka taw ‐han.

NAG-ABRE HADTON Septyembre 2 ha Univer sity of the Phi lip pi nes-Di li man ha Quezon City an Bak wit Scho ol (Eskoylahan nga Bak wit) pa ra ha pre sen te nga tuig. Maa bot ha 50 nga es tud yan te nga Lu mad, ira mga mag tu rut do ngan li der an uma ten der ha ak ti bi dad.

Sam tang, 155 nga mag-aa ‐ram an uma ten der ha pag-ab re han Bak wit Scho ol ha UCCP Ha ‐ran ha Davao City. Su ma la ha ad ‐mi nistra syon han Sa lug po ngan, nag de si syon hi ra nga ab ri han an mga Bak wit Scho ol tu ngod kay wa ray ba wia han DepEd an igin ‐pa tok nga sus pen syon ha ira mga es koy la han.

Ka du ngan hi ni, nag pi ket an mga li der han mga ko mu ni dad han Lu mad ngan es tud yan te ti ‐kang ha Save Our Scho ols Net ‐work ha atu ba ngan han Hou se of Rep re sen ta tives sam tang gin hi hi ‐mo an pag pa ma ti ha bad yet pa ra ha De partment of Educa ti on di da han Septyembre 3.

Eskoy la han han mga nag-e bak wet, nag-ab re ha

Quezon City ngan Davao

An un god, ma yo ri ya ha ira wa ‐ray na ka ka ra wat. Pi na ka da ko na an P5,000 nga na ka ka ra wat han pi pi ra ha ira. May mga ka so pa nga gin-ga ga mit an P5,000 ko mo pa siu na nga ba yad han pau tang nga mo tor ‐sik lo. Ka du ga yan, gin-oob li ga an mga “nag su ren der” nga bay dan han bug-os an ba lan se nga P65,000. Dob le-dob le an kik bak han mga upi syal han AFP din hi, la bot ha na ku ku ra kot ti kang ha bad yet han E-CLIP, naak to li wat hi ra nga mga ahen te han mga kom pa ni ya han mo tor sik lo. An iba nga gin pa su ren ‐der gin pi rit nga magtrey ning pa ra ma gin ele men to han CAFGU ha saad nga ma ka ra wat hi ra han da ko nga swel do. Pe ro an ka ma tuo ran, wa ray hi ra na ka ka ra wat nga pon do ngan gin sus wel du han la hi ra han pi ra ka ki lo nga bu gas ngan pi ra ka ‐bug-os nga de la ta nga sar di nas.

Ha da tos nga na ku ha han NDF-NEMR, di ri ma me nos ha P5.8 mil ‐

yon an nai bur sa han mga upi syal han AFP ha E-CLIP ha re hi yon. Maa bot na man ha P480 mil yon an ira na ku ra kot ha 8,000 nga su mu ‐ren der nga membro han “BHB” ha bug-os nga Min da nao.

Kla ro ha ka taw han ha re hi yon nga wa ray iba nga nai du rot an E-CLIP kun di du gang pa nga pag pa ‐pag ra be han ka ku ri an han ka taw ‐han. Gin-ga ga mit la ini nga ga rat ‐san han mga ku rap nga upi syal han AFP. Mai ha na nga gin pan hi mu wa han BHB ha re hi yon an pag pa pa sa ‐rang han bu wa nga pag su ren der han ber du go nga AFP. Pau ru-ut ro la hi ni nga gin-ga ga mit ngan igin ‐re re port nga “su mu ren der” an ira mga as set ha ba ra ngay, mga had to anay nga kaa pi han BHB nga mai ha na nga nag pa hu way, o di ri nga ni in si bil yan nga na pi ri tan su mu ren der ha ka had lok nga ka su han o pa ta yon han mi li tar.

HA NORTH EASTERN MINDANAO Re gi on (NEMR), igin su mat ni Ma ria Ma la ‐ya nga maa bot ha P60,000 an nai bu bur sa han ka da upi syal han AFP ha ira mga pa sa li da han pe ke nga pag pa pa su ren der. Ha su mat han pi ra nga mga ba ra ngay ngan ko mu ni dad ha re hi yon, gin sa saa ran an mga na pi pi ri tan nga su mu ren der han P65,000 ka da usa.

Ku rap syon ha E-CLIP, sam wak

2020. Ka par te hi ni nga pon do an P3 bil yon pa ra ha pag rek rut han 10,000 nga bag-o nga pu lis ngan P14.4 bil yon pa ra mag du gang han 26,685 upi syal nga pu lis.

May igin-a lu ta ga li wat nga du ‐gang nga P546 mil yon pa ra ha pag ‐pa pa tu man han gin ka ka hang ri tan nga "ger ra kontra-dru ga," ngan P1.4 bil yon pa ra ha iba nga mga ahen sya su gad han De partment of Health ngan De partment of Inte ri ‐or and Local Government, pa ra ha ka bug-u san nga P1.9 bil yon pa ra ha Oplan Tok hang.

Na ka ta la an li wat nga du ma ko an pon do pa ra ha De partment of Na tio nal Defen se, ti kang P183.9 bil yon ya na nga 2019 ngad to ha P189 bil yon ha 2020. May P25 bil ‐yon li wat pa ra ha ika du ha nga ser ‐ye han pag pa lit han mga ga mit-mi ‐li tar ila rum han Revi sed AFP Mo ‐der niza ti on Plan. Kau pod ha na ka ‐ta la an nga pa li ton han AFP an du ‐

gang nga mga se gun da-ma no nga bar ko, sis te ma nga ra dar ngan pa ‐nik tik, pan-a ta ke nga mga he li kop ‐ter ngan edro ngan da mo pa nga ga mit pa ra ha prog ra ma nga "kontra-in sur hen si ya."

May bu lag pa nga P522 mil yon nga igin-a lu ta ga pa ra ha "Na tio nal Task Force to End Local Com mu nist Armed Conflict," nga na ka de po si to ha mag ka la in-la in nga ahen sya. Ini nga pon do amo an pa ra pag ra bi hon pa an pa mu muy poy ngan pa nar hug ha mga si bil yan nga ko mu ni dad ga ‐mit an "who le-of-na ti on approach" han mga sun da lo ngan pu lis.

May mga pro yek to li wat nga nag tu tu mu yo nga pa hi lua gon an kapas nga ma nik tik han reak syu ‐nar yo nga gub yer no. Kau pod din hi an P20 mil yon pa ra ha project D.I.M.E. (Di gi tal Ima ging for Mo ni ‐to ring and Eva lua ti on) nga na ka-a ‐la lu ta ga ha pag pa lit han dro ne, light de tecti on and ra nging

SUMANGLAD NGADTO HA pi na ‐ka hi bu bo nga pre syo nga P7/ki lo an pre syo han lo kal nga hu may di da han Agos to ti kang ha pi na ‐ka hi ta as nga P22-24/ki lo had ton na ka la bay nga tuig. Ka hu man ini ba ha on an mga mer ka do han re ‐la ti bo nga mas ba ra to nga bu gas ti kang ha ga was han na sud. Tu ‐ngod hi ni, bu mag sak hin 1.27% an pro duk syon nga ag ri kul tu ral ha ika du ha nga kwar ter han tuig, pi ‐na ka hi bu bo ha na ka la bay nga tu lo katuig. Aram han nga ta nan, la bi ‐na han mga pa rag-u ma, nga du rot ini han ba la ud nga li be ra li sa syon ha pag-iim port han bu gas nga gin pir ma han ni Rod ri go Du ter te di da han na ka la bay nga tuig.

Had to pa man, gin me nos na han mga pa rag-u ma an igin-a lu ‐ta ga nga sub sid yo nga P10 bil yon pa ra ha gin ta tan ti ya nga ma lu lu gi ha ira sek tor. Si gon ha Ban tay Bi ‐gas, di ri ini ma ka ka sa dang ha P2.7 mil yon nga pa rag-u ma nga maa pek ta ran la bi pa nga P10 la hi ni an di rek ta nga ma hi nga ngad ‐to ha mga pa rag-u ma ha por ma pa han pau tang. Had to pa nga lu ‐bong ha utang an mga pa rag-u ma du rot han hig ta as nga gas tos ha pro duk syo n, su gad man han ple te ha tu na. Imbes nga ga mi ton pa ra ikabubuhi han gud ti nga pa rag-u ‐ma, ga gas tu hon an ka tu nga han na se ring nga sub sid yo (P5 bil yon) ha pag pa lit han mga ma ki nar ya nga pan-u ma.

Ka du ngan hi ni, hi nay-hi nay nga na ma ma tay an lo kal nga in ‐dustri ya han mo li nu han han bu ‐gas. Si gon han Phi lip pi ne Confe ‐de ra ti on of Gra ins Associa ti on, maa bot na na ha 4,000 nga mo li ‐nu han (40% han pan ka bug-u san nga ihap han mo li nu han ha na ‐sud) an nag ser ra du rot han pag ‐ka lu gi atu ba ngan han pag ba ha han mas ba ra to nga bu gas ti kang ha iba nga na sud. Ha usa nga ta ‐la ka yan ha Kong re so di da han Agos to 28, na na wa gan an Ma ka ‐ba yan Bloc, kau sa han mga pa ‐rag-u ma ngan ope rey tor han mo ‐li nu han, nga iba su ra na an ba la ud han li be ra li sa syon nga nag pa pa ‐tay ha pro duk syon han bu gas.

Pre syo han hu may, lu mu ros ha P7

Sya han na nga nag wel ga an MNLA di da han Agos to 6 kun diin tu mang do an ma neydsment nga hi ‐mu on nga re gu lar an mga kontraktwal. Pe ro im bes nga su mu ‐nod han ka sa ra bu tan, ma lim bong hi ni nga gin pai was an na se ring nga mga tra ba ha dor.

Si gon ha MNLA-LIGA, an pag ‐ka ra wat han mga gin tang gal han se pa ra ti on pay di ri ka ru yag sid ngon nga ihu nong na ni ra an ira pag-a to

pa ra ha re gu la ri sa syo n. Ha ad law han mga ba ya ni di da

han Agos to 26, kau pod an mga tra ‐ba ha dor han Mon de-Nis sin ha pag ‐gi os kontra ha hi bu bo nga swel do, kontraktwa li sa syon ngan ka ma da ‐ra hug.

Uma ten der li wat ha pro tes ta an mga tra ba ha dor ti kang ha Nut riAsia ngan Peer less Pro ducts Ma nufactu ‐ring Cor po ra ti on.

MADINAUGON AN IKADUHA nga wel ga han mga tra ba ha dor ha Mon de Nis ‐sin di da han Agos to 27 ma ta pos mag ka sa bot an Mon de Nis sin La bor Associa ‐ti on-LIGA (MNLA-LIGA) ngan ma neydsment ka sum pay ha is yu han pa na ‐nang gal han 176 nga tra ba ha dor. Kau pod han gin ka sa ra bu tan an pag ba ba ‐yad han ma neydsment han di ri ma mi nos ha P100,000 nga se pa ra ti on pay han ka da gin tag gal nga kontraktwal nga tra ba ha dor.

Wel ga ha Mon de Nis sin, ma di nau gon

Igin-in sis ter han Par ti do Ko mu ‐nis ta ng Pi li pi nas (PKP) an da yon nga pag pa ga was kan Suay ba guio tu ngod kay pro tek ta do hi ya han Joint Agree ment on Safety and Immu nity Gua ran te es (JASIG) nga pir ma do han gub yer no han Pilipinas ngan NDFP. Na ka da ha pa ngi lal-an ha Docu ment of Iden tifica ti on ni Suay ba guio an iya ka tin dog ko mo kon sul tant pa ra ha ka ru ka yak non ha Min da nao.

Gin kun de nar ni Fi del Agcaoi li, pu no nga ne go sya dor han NDFP , an pag-a res to. Se ring ni ya, usa na li ‐wat ini nga ulang ha po si bi li dad nga ma da yon an ne go sa syo n. Gin-iin sis ‐ter han PKP ngan NDFP nga iba su ra an nga ta nan nga hi mo-hi mo nga ka ‐so nga igin salawad kan Suay ba guio su gad man ha iba pa nga de te ni do nga kon sul tant ngan is tap han NDFP.

Sam tang, wa ray ukoy an pan la ‐la sur bo han mga ar ma do nga pwer ‐sa han re hi men Du ter te ngan han ka kun sa bo hi ni nga mga aga ron may tu na ha ka bar yu han.

Pa da yon nga gin-oo ku pa ran han mga sun da lo han 2nd IB an 23 nga

ba ra ngay ha mga bung to han Ca ‐wa yan ngan San Fer nan do, Mas ba te ti kang pa han Ma yo 23. Hi ni nga sya han nga se ma na han Septyembre, igin su mat han BHB-Mas ba te nga gin su lod na gi ha pon han mga pa sis ta an upat nga ba ra ‐ngay ha Unson. Hi ni nga mga bar yo, sam wak an mga pag ta la pas han 2nd IB ha ka tu ngod pan ta wo. Gin pa pa ‐mu nu an ni Lt. Col. Fa bon ini nga ber du go nga ba tal yon.

Ha Bu lacan, pa da yon nga gin-gi gig pit han Ro yal Mol lucan Realty Hol ding s Inc. an mga pa rag-u ma ha Sit yo Compra, Ba ra ngay San Ma teo ha Norza ga ray. Gin-aa gaw han na ‐se ring nga kom pa ni ya an 75.5 ek ‐tar ya nga um ha nan nga ti kang pa de ka da 1960 gin hu hu lad han mga pa rag-u ma. Di da han Septyembre 2, gin hi bang ngan pi rit nga gin su lod han mga ma ton an ba lay han membro han Sa ma hang Mag bu bu kid ha San Ma teo. Gin pa ngu tod hi ni an mga lin ya han kur yen te ha lu gar, gin pa nga wat an ina ta man nga mga kan ding ngan gin pan hi bang an mga pa ni na num.

ILIGAL NGA GIN-ARESTO di da han Agos to 23 han gin tig-ob nga mga ele ‐men to han Phi lip pi ne Na tio nal Po lice ngan Armed Forces of the Phi lip pi nes hi Ester li ta Suay ba guio 60, ha Cu bao, Quezon City. Hi Suay ba guio kon sul tant han Na tio nal De mocra tic Front of the Phi lip pi nes (NDFP) ha pa ki kig-es tor ya pan ka mu ra ya wan hi ni ha GRP. Gin-a res to hi ya ba sar ha igin ta num nga ebi ‐den sya nga pu sil nga pa bu rut hon, pa re ho ha ka so han iba pa nga kon sul tant han NDFP. Gin sa law dan gi ha pon hi ya han hi ni mu-hi mo nga ka so nga pag pa ‐tay ngan pak yas nga pag pa tay.

Kon sul tant han NDFP, ili gal nga gin-a res to

MASOBRA ha 1,700 nga kri mi nal nga na sen ten sya han ha ma ka ‐ngi ngir hat nga mga kri men an gin bu hi an han re hi men Du ter te ila rum han Good Con duct Ti me Alla wance (GCTA).

Igin se se ring han ba la ud han GCTA nga ma hi hi mo ma ka ga was hin mas tempra no an mga pri so, bi san ad ton na si ru tan hin bug-os nga ki na bu hi nga pag kap ri so, kun mag pa ki ta ini han mau pay nga pa ma ta san. Na buk sas ini nga iskema han bu mu klos an ka ‐si na han ka taw han, la bi na an mga kau rup dan han bik ti ma, ha ba li ta nga pa ga gaw son hi Anto ‐nio Sanchez, had to anay me yor han Ca lauan, La gu na. Gin de si ‐syu nan nga na ka sa la hi Sanchez ha pag reyp ngan pag pa tay kan Ei le en Sar men ta ngan sang kay ni ya nga hi Alan Go mez ngan pag pa tay ha mag ta laa may nga Nel son ngan Rickson Peña lo sa.

Mas pa nga igin ka si na han ka taw han an di rek ta nga pag-en dor so han ali pu res ni Du ter te nga hi Sal Pa ne lo ha pag pa pa ga ‐was kan Sanchez ha Bu reau of Par dons and Pa ro le. Ka par te hi Pa ne lo ha mga abo ga do han pa ‐mil ya Sanchez ha iya ka so nga pag pa pa la mad ya ngan pag pa ‐tay.

Agud sal ba ron an iya re hi ‐men, gin tang gal ni Du ter te an ko mi syu ner han Bu reau of Cor ‐recti ons (BuCor) nga hi Nica nor Fael don. Sya han na nga na tang ‐gal hi Fael don ha Bu reau of Cus ‐toms du rot han is mag ling han sha bu.

Ma yo ri ya han gin bu hi an ila ‐rum han re hi men Du ter te amo an mga rey pist ngan mga pa ru ‐pan ma tay. La bot kan Sanchez, gin bu hi an li wat hi ni an upat ha pi to nga da bi ha pag reyp ngan pag pa tay ha mag bug to nga Chi ‐ong ha Ce bu had ton 1997.

An ba la ud nga GCTA igin pa ‐sar ila rum han re hi men Be nig no Aqui no III had ton 2013.

Mga kri mi nal, gin bu hi an han re hi men Du ter te

Igin pa pa kig-a way han Stop Exploi ta ti on an di rek ta nga pan ha ‐ha tag ha ira han 15% han exci se tax ha ta ba ko nga igin sa ba la ud had to pa han 1992 (RA 8240). Gin-a lu ta ga daw ini pa ra pa hi tas-on an ka pas ha pro duk syon ngan ka mu ta ngan pan-e ko no mi ya han mga pa rag-u ma. Han tuig 2016 la, nag ka kan ti dad ini nga pon do han P15.8 bil yon (15% han P105.4 bil yon) Pe ro si gon ha gru po, mu mo la an na ka kaa bot ha ira. Ti kang han ig sa ba la ud ini, may ‐da la pi pi ra nga na ka ka ka ra wat han P15,000 o mas gra be pa, han usa ka sa ko nga abo no.

Gin-iin sis ter han mga pa rag-u ‐ma an sub sid yo ngan in sen ti bo ha pro duk syon ngan mga prog ra ma nga kong kre to nga nag ba ba ton ha hi ta as nga ga ras tu hon ha pro duk ‐syon ngan hi mu bo nga ki ta. Du gang hi ni an su por ta pa ra ha pag ta ta num han hu may nga kaag su ban nga pa ‐ka bu hi han mga pa rag-u ma ka hu ‐man han pag-a ni han ta ba ko.

Si gon na man ha pa nga nga lis kay han Na tio nal De mocra tic Front-Ilocos, an pon do had ton 2016 na ‐ka pag la la tag na han sis te ma han iri ga syon ha ma sob ra 26,800 ek tar ‐ya ha re hi yon han Ilocos, ngan ma ‐ka ka pan ha tag pa gi ha pon han mga trak to ra ngan iba pa nga hi ga mit ha pa ngu ma. An 38% hi ni sa dang na pa ra ta gan-sub sid yo an usa nga bug-os nga kat-a ni ngan mag ka kaa ‐da han tig-u sa kaek tar ya nga tu na nga mauu ma an maa bot 37,000 nga pa rag-u ma. May da pa ma hi bi bi lin nga ma hi hi mo iga hin ha pan la was ngan edu ka syon han mga pa mil ya han pa rag-u ma.

Ma su gad pa man, naa bot ha 85% han pon do na hi nga ngad to la ha mga imprastruk tu ra nga di ri di rek ta nga gin pu pul san han mga pa rag-u ‐ma ngan mai ha na nga gin hi hi mo nga pa la bi ga san han lo kal nga mga pu li ti ko ngan war lord ha re hi yon. Had ton 2001, na buk sas an pag ku ‐

ra kot han P224 mil yon han di nas ti ‐ya nga Sing son han Ilocos Sur. May ba ra tu non gi ha pon hi Sen. Imee Marcos ha pag ka wat ni ya han P213 mil yon ti kang ha pon do han hi ya an gu ber na dor pa ha Ilocos Nor te di da han 2011 ngan 2013.

Na ki ki ba hin gi ha pon ha pag bur ‐sa ha bu his an mga sin di ka to nga re hi men nga na kap wes to ha Ma la ‐kan yang. Di da han 2001, usa han igin ka so kan had to anay pre si den te ngan "jue teng lord" nga hi Jo seph Estra da amo an pag-a ro kan had to anay Gov. Luis Sing son han P130 mil yon ti kang ha pon do. Sam tang, ha nga ran han "pro tek syon han ka ‐lib su gan han pub li ko," gin-u men tu ‐han na man ni Rod ri go Du ter te di da han Hul yo 25 an igin-im po ner nga exci se tax ha ta ba ko. Di da han Ene ‐ro, maa bot na ha P20.5 bil yon nga bu his ti kang ha ta ba ko an su mu lod ha ka ban han na sud.

Ma gin an uruu bos nga mga upi ‐syal han reak syu nar yo nga gub yer ‐no may ka da tag sa nga par te ha pa ‐nu nu kot. Ti kang 2016 2018, wa ray pa gi ha pon re port an di ri ma me nos ha upat nga lo kal nga gub yer no ha re hi yon han Ilocos kun diin na hi ‐ngad to an gin-a lu ta ga ha ira nga ma sob ra tig-P1 bil yon. Ma sob ra P41 bil yon nga bu his an na ti rok han gub yer no ha na se ring nga pa na ‐hon.

Ka sum pay hi ni, gin-aa ro li wat han Stop Exploi ta ti on an pag-u ‐men to han pre syo han ta ba ko ngad ‐to ha P128 ka da ki lo, hin wa ray kla ‐si pi ka syo n. Kontra ini ha naek sis ter nga na pa ka me nos nga pag pa lit ti ‐kang ha P28-P82 ngan malimbong nga paggra do han mga ne go sya nte ngan dag ko nga kom pa ni ya ha gin-aa ni nga Vir gi nia, Bur ley ngan Na ‐tive nga kla se han ta ba ko. Ka kun sa ‐bo ha su gad hi ni nga pa na na lum pi ‐gos an Na tio nal To bacco Admi ‐nistra ti on.

Gin kun de nar han So li da rity of Pea sants Aga inst Exploi ta ti on (Stop Exploi ‐ta ti on) an pag nga nga ran ha ira ni Lt. Col. Char les Cas til lo han 81st IB

ko mo li gal nga pren te han PKP-BHB. Gin hi mo ini ni Cas til lo ka hu man han da ‐ya lo go han gru po han mga pa rag-u ma ngan mi li tar ha upi si na ni Gov. Ryan Sing son ha ka pi tol yo han Ilocos Sur di da han Agos to 8.

Mga pa rag-u ma han ta ba ko, gin-gi gi pit

Di da han 2015, gin ki la la han Me la ‐ne si an Spe ar he ad Gro up, usa nga or ga ni sa syon han mga na sud nga maaa gi an ha sub re hi yon han Ocea ‐nia, an koa li syon han mga gru po nga Pa pu an nga nag kau ru sa ha ila ‐rum han Uni ted Li be ra ti on Move ‐ment of West Pa pua.

Agud puy puyon an pag-a to han mga Pa pu an, di ru di re so nga igin ‐pai la rum an pru bin sya ha di ri-dek ‐la ra do nga ba la ud mi li tar. Ini an pi na ka mi li ta ri sa do nga pru bin sya ha na sud ngan pre sen te nga gin ‐tal ta gan han masobra 45,000 nga pwer sa pan se gu ri dad han Indo ne ‐sia. Kau pod han igin tam bak din hi an Konstrand Com man dos nga gin ‐pa hia ra, gin-ar ma san ngan gin po ‐pon do han han US ngan Austra lia.

Nag re sul ta an gra be nga mi li ‐ta ri sa syon ha he no sid yo ngan hi ‐lua gan nga pag pa pa la yas ha mga Pa pu an. Ti kang 1969, ma sob ra 100,000 Pa pu an na an gin pa tay sam tang yi nu kot-yu kot na man an na gin bik ti ma han iba pa nga mga pag ta la pas ha ka tu ngod pan ta wo.

Atu ba ngan han nag ti ti kag ra be nga pa ngi ngin la bot han mga lang-yaw han ira an sestral nga ka tu na ‐an ngan pagpuypoy ha mga ka tu ‐ngod, pa da yon nga iginpapasu long han West Pa pua Na tio nal Li be ra ‐tion Army an ge ril ya nga pa kig ger ‐ra han mga Pa pu an pa ra ha na syu ‐nal nga pag ta tal was.

Imbes nga ba tu non an ira pa na ‐wa gan, nag dep loy an gub yer no han Indo ne sia han du gang nga 1,200 nga sun da lo ngan pu lis ha pru bin sya pa ra ma ba ngis nga puy puyon an mga pag gi os. Di da han Septyembre 3, di ri ma me nos ha du ha nga es tud ‐yan te nga Pa pu an an na ma tay ha pa nga nga ta ke han pa ra mi li tar ha ira es koy la han. Unom na man an na ‐ma tay, kau pod an usa nga ba ta, sam tang ma sob ra do se na an na sa ‐ma ran, han pau ra nan han ba la ngan tir gas han mga tro pa han Indo ne sia an mga ra li yis ta ha Dei ya di da han Agos to 28. An pa ni bag-o nga buk los hi ni nga mga pa nga ta ke ka par te han nag pa pa da yon nga kam pan ya nga he no sid yo han es ta do nga Indo ne si ‐an kontra ha mga Pa pu an.

Ka say sa yan han lang yaw nga pa ‐ngi ngin la bot

An West Pa pua (da ti nga Nether lands New Gui nea) had to anay ka par te han Dutch East Indi es (ya na Indo ne sia) nga gin ko lon ya han The Net her lands ti kang 1880. Han ki lal-on han Dutch an in de pen ‐den sya han Indo ne sia had ton 1949, wa ray hi ni bul-i wi an West Pa pua pa ra si gu ru hon an eko no mi ko nga in te res hi ni ha re hi yon.

Pe ro di da han de ka da 1960, igin la rang han had to anay nga pre ‐sidente han US nga hi John F. Ken ‐nedy an pag pa pai la rum han West Pa pua ha kontrol han Indo ne sia ko ‐mo pa bor ha nag ha ha di nga kla se din hi. Di da han 1969, igin lan sar an bu wa nga re pe ren dum kun diin gin ‐pa pi li an mga Pa pu an kun ka ru yag ni ra mag pai la rum ha re pub li ka han Indo ne sia. Nag pi li an mga sun da lo nga Indo ne si an han 1,025 nga Pa ‐pu an nga gin pa par ti si par ha re pe ‐

ren dum ngan pi rit nga gin pa bo tos pa ra ha in teg ra syo n.

Gin si gu ro han in teg ra syon an tal was nga pag su lod ngan pan-nga ‐wat han mga lo kal nga mul ti na syu ‐nal nga kom pa ni ya nga mi na ngan plan ta syon ha mga re kur so han West Pa pua. Kau pod hi ni an Free ‐port han US ngan Rio Tin to han Austra lia, mga kom pa ni ya nga la ‐nong ha pan hi hi bang ha ka li bu ngan. Na ngu ngu na na man an mga kom pa ‐ni ya nga Ja pa ne se ha pag ka kal bo han mga ka gu gub-an ha is la, su gad gi ha pon ha pag hut hot han mga na ‐tu ral nga gas (kau pod an US). Sam ‐tang, gin kum pis ka han dag ko nga kumpra dor ngan ka pi ta lis ta nga Indo ne si an an hig lu ag nga ka tu na an han mga Pa pu an ngan gin tin du gan han mga plan ta syo n.

De ka-de ka da na nga pag-a to Ti kang ha ti ni ka ngan, kla ro na

an un ga ra han mga West Pa pu an pa ra ha pag de de si syo n-ha-ka lu ga ri ‐ngon ngan na syu nal nga pag tal was. Di da han 1965, na bug-os an Free Pa pua Move ment, an ar ma do nga gru po han New Gui nea Raad, an gub yer no han ka taw han han West Pa pua nga gin tu kod had ton 1961.

Yu kot-yu kot nga ka taw han han West Pa pu an an di ru di ret so nga nag lan ‐sar han de monstra syon ti kang Agos to17. Sya han nga igin ka sa han mga

Pa pu an an mga ra li ka du ngan han na syu nal nga ad law han ka ga wa san han Indo ne sia agud ma na wa gan han na syu nal nga pag tal was ngan se se syon (pag bu lag ha Indo ne sia ko mo na sud).

Pag-a to han mga West Pa pu an pa ra ha na syu nal nga pagtatalwas