marxist telugu fibruary 2010

e÷]ÿ ‡düTº

1

|òæÁãe]

2010 46

á dü+∫ø£ À........

á X¯‘ê_› Ä<äs¡ÙH˚‘·

es¡Z#Ó’‘·q´+‘√H˚ ndüe÷q‘·\qT m<äTs√ÿ>∑\+

KeTà+ bÕØº düº&ûdü]ÿ Ÿ >∑T]+∫ ø=ìï $wüj·÷\T

ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘· ` Á|üC≤|ü+|æD° e´edüú

ôd’<ëú+‹ø£ b˛sê≥+: n‹ø£wüº+, n‹ eTTK´+

q&ç#˚ ¬s’\Tã+&ç À MTs¡T ‘·≥düú+>± ≈£Ls√Ã Òs¡T

C≤„HêìøÏ Á|üe÷D+

~<äT›u≤≥T ñ<ä eT+ ` ôd’<ëú+‹ø£ b˛sê≥+

yê‘êes¡D≤ìï ø±<äT e´edüúqT e÷sêÃ*

n~Ûø£ <Ûäs¡\≈£î e´‹πsø£+>± düyÓTÆø£ O<ä e÷\T

10 4

e÷]ÿ ‡düTº

2

dü÷Œ¤]Ô

($T>∑‘ê 34e ù|J˝À)

uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À Äj·Tq<=ø£ X¯ø£+.

á X¯‘êu≤›ìπø Äj·Tq Ä<äs¡Ùe+‘·yÓTÆq

Hêj·T≈£î&ÉT. e÷]ÿ‡düTº bÕØº À ≈£îs¡Teè<äT∆&ÉT.

ej·TdüT‡ XØsêìπø>±ì, Ä˝À#·q\≈£î ø±<äH+

<äT≈£î ì\TyÓ‘·TÔ ì<äs¡Ùq+. @&ÉT <äXÊu≤›\

Á|üC≤J$‘·+˝À eT#·Ã Òì e´øÏÔ‘·«+. Oqï‘·

$\Te\≈£î Á|ü‹s¡÷|ü+. $|ü¢e jÓ÷<ÛäT&ÉT. >=|üŒ

|ü]bÕ\Hê<ä≈£åî&ÉT. e÷]ÿ‡düTº yTs¡Tq>∑BÛs¡T&ÉT.

Äj·TH˚ >∑‘· HÓ\ XÊX¯«‘·+>± ø£qTïeT÷dæq

dæ|æ◊(m+) bı*Ÿã÷´s√ düuÛÑT´&ÉT, |ü•ÃeT

u…+>± Ÿ e÷J eTTK´eT+Á‹ CÀ´‹ãdüT.

CÀ´‹ãdüT ø√ Ÿø£‘ê (ø£\ø£‘êÔ)˝À Ç|ü⁄Œ&ÉT

ªeTVü‰‘êà>±+BÛ e÷sYZµ>± e÷s¡Ãã&çq ÄHêÏ

ªe÷]düHé s√&ÉTµ¶ À>∑\ z Ç+Ï À 1914

p …’ 8q »ìà+#ês¡T. Äπsfi¯ó¢ sê>±H˚ <Ûäs¡à

‘=˝≤¢ s√&ÉT¶ Àì À¬sÀ bÕsƒ¡XÊ˝À¢ #˚sêÃs¡T.

eT÷&fi¢ À øÏ+&ÉsY >±¬s¶ì+>¥ ø±¢düT\ qT |üP]Ô

#˚XÊs¡T. ôdsTT+Ÿ CÒ$j·TsY dü÷ÿ˝À¢ ¬s+&√

‘·s¡>∑‹˝À #sês¡T. d”ìj·TsY πø+Á_&ç®, Ç+≥sY

MT&çj·TŸ ≈£L&Ü n<˚ $<ë´dü+düú À |üP]Ô

#˚dæ _@ Ç+ ¢wüß ÄqsY‡ ø√dü+ Áô|dæ&Ó ‡

ø£fi≤XÊ\˝À #˚sês¡T. 1930˝À CÀ´‹ãdüT

mì$T<√ ‘·s¡>∑‹ #·~y≥|ü⁄Œ&ÉT u…+>± Ÿ À

ñÁ~ø£Ô yê‘êes¡D+ ñ+&~. $|ü¢e ø±s¡ ø£ ≤

bÕ\T eTTeTàs¡+>± kÕπ>$. ∫≥ºø±+>¥

kÕj·TT<Ûä <ë&ç, »&û®\q÷. yTõÁùdº≥¢q÷ Vü≤‘·

#˚j·T&É+, nH˚ø£#√≥¢ kÕj·TT<Ûä <ë&ÉT\T

#˚j·T&É+ e+ÏyÓH√ï »s¡T>∑T‘·T+&˚$.

sê»ø°j·÷\‘√ dü+ã+<Ûä+˝Òì CÀ´‹ãdüT

≈£î≥T+ã+ ≈£L&Ü yêÏ Á|üuÛ≤e+ qT+∫ ys¡T

|ü&˚+<äT≈£î M\T|ü&˚~ ø±<äT.

1930˝À >±+BÛJ ìsêVü‰s¡ Bø£ å

|üPHês¡T. @<√ˇø£Ï #˚j·÷\ì CÀ´‹ãdüT

Äs√E ø£fi≤XÊ\≈£î yÓfi¯¢&É+ e÷H˚XÊ&ÉT.

ø=~›ø±˝≤ìøÏ H˚&ÉT wüV”≤<é MTHêsY Oqï

Á|ü<˚X¯+˝À H˚‘êJ düTuÛ≤wt#·+Á<äuÀdt düuÛÑ

Oqï≥÷¢, nø£ÿ&Üj·Tq XÊdüH√\¢+|ò üTq

O<ä e÷ìï ÁbÕs¡+_Û+#·qTqï≥÷¢ ãdüT≈£î mes√

#ÓbÕŒs¡T. Ä düuÛÑ≈£î ãdüT ‘·q ô|<ä›Hêqï

≈£îe÷s¡T&ç‘√ ø£*dæ yÓfi≤¢&ÉT. Ç<ä›s¡÷ ÄdüuÛÑ≈£î

K<ä›s¡T <Ûä]+∫ yÓfi≤¢\ì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïs¡T.

ì»+>± yê] $wüj·T+˝À n~ kÕVü≤k˛ù|‘·

yÓTÆq #·πs´. m+<äTø£+fÒ n+‘·≈£îeTT+<äT yê¬s

á X¯‘ê_› Ä<äs¡ÙH˚‘·

|ü⁄Œ&É÷ K<ä›s¡T ã≥º\qT <Ûä]+#· Ò<äT. düuÛÑ

»q+‘√ ì+&ç O+~. düuÛÑø=∫Ãq b˛©düT\T

»Hêìï #Ó<äs¡>=fÒº+<äT≈£î yê]ì ˝≤Øƒ\‘√

u≤<äT‘·THêïs¡T. Ä dü+<äs¡“¤+>± ãdüT≈£L Ä‘·&ç

k˛<äs¡T&çø° <Óã“\T ‘·–˝≤sTT. nsTTq|üŒÏø°

yês¡T nø£ÿDTí+∫ bÕ]b˛≈£L&É<äì ìs¡ísTT+#·T

≈£îHêïs¡T. K<ä›s¡T <Ûä]+∫qyês¡T bÕ]b˛e&É+

|æ]øÏ‘·qeTì|æ+∫+~. m+<äs√ $|ü¢eø±s¡T\T

e∫Ã ‘·eT ô|<ä‘·*¢ì ø£*dæ e÷≤¢&É≥+ ãdüT

#·÷XÊ&ÉT. uÛÑs¡Ô #·ìb˛j·÷ø£ ÄyÓT ‘·q eTT>∑TZs¡T

≈£îe÷s¡T\T, Ç<ä›s¡T ≈£îe÷¬sÔ\‘√ ãdüT ≈£î≥T+;

≈£î\‘√H˚ ø£*dæ O+&˚~. ÄyÓT K∫Ã‘·yÓTÆq

C≤rj·Tyê~. C≤rjÓ÷<ä eT+ |ü≥¢ m+‘√

ÄdüøÏÔ ø£*– O+&˚~. n+<äTe\¢H˚ ÄyÓTqT

ø£\TdüT≈£îH+<äT≈£î $|ü¢eø±s¡T\T e#Ãyês¡T.

ãdüT ô|<äHêqï q[˙ø±+‘Y ãdüT ôV’≤ø√s¡Tº

»&ç®>± O<√´>∑$s¡eTD #˚XÊø£ eT#·÷´ ãC≤sY

u≤+ãT πødüT $#ês¡D¬ø’ Á|ü‘˚´ø£+>± ìj·T

$T+#·ã&çq ÁÏãT´q Ÿ≈£î »&ç®>± ìj·T$T+

#ês¡T. á πødüT˝À Oqïyês¡+‘ê <˚XÊìø°,

<X kÕ«‘·+Á‘ê´ìø° n+øÏ‘·yÓTÆqyês¡T. ÁbÕD≤

\qT ôd’‘·+ ã*e«&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&˚yês¡T. á

ÁÏãT´q Ÿ »&ç®>± q[˙ø±+‘Y O+&É≤ìï ãdüT

‘·+Á&ç |üP]Ô>± e´‹πsøÏ+#ês¡T. nsTT‘ ãdüT≈£î

≈£L&Ü Ç~ @e÷Á‘·+ Çwüº+ Ò<äT. z s√E

ãdüT ‘·q ô|<äHêqï≈£î Äø±XsêeTqï O‘·Ôs¡+

sêXÊ&ÉT. ªMTs¡T rÁeyÓTÆq H˚s¡+ #˚düTÔHêïs¡T.

u…+>±© nsTT O+&ç≈£L&Ü <˚X¯uÛÑ≈£îÔ\qT

$#ê]+#·&ÜìøÏ m˝≤ kÕVü≤dæ+#·T‘·THêïs¡T.

MT ÁbÕD+ Á|üe÷<ä+˝À O+~µ nì Ä

O‘·Ôs¡+˝À sêXÊs¡T. <XuÛÑ≈£îÔ\≈£î e´‹πsø£+>±

@sêŒ≥T #dæq Ä ÁÏãT´q Ÿ≈£î »&ç®>± ô|<äHêqï

n+^ø£]+#·≈£î+&Ü O+&˚+<äT≈£î ãdüT á

Á|üj·T‘·ï+ #XÊs¡T. Ä$<Ûä+>± ãdüT m\¢\T Òì

<˚X¯uÛÑøÏÔì ô|+#·T≈£îHêï&ÉT. ãdüT 1935˝À

Áô|dæ&Ó ‡ ø£fi≤XÊ\ qT+∫ Ç+ ¢wüT ÄqsY‡‘√

bÕdüj·÷´&ÉT. ‘·+Á&ç ø√]ø£ô|’ u≤]wüºs¡T #·~y+

<äT≈£î Ç+>∑¢+&é yÓfi¢&ÜìøÏ ìs¡íj·TyÓTÆ+~. 1935

∫e]˝À \+&ÉHé #s¡T≈£îHêï&ÉT. ‘=\T‘· ◊dæmdt

#·~yê&ÉT. |üØø£å À OrÔs¡Tí&ÉT ø± Ò<äT. B+‘√

u≤]düºsY ø±yê\qï jÓ÷#·q‘√ #·<äTe⁄ ÁbÕs¡+

_Û+#ê&ÉT.

ãdüT \+&ÉHé #s¡T≈£îH≥|üŒÏøÏ j·T÷s¡|t

OÁ~ø£Ô |ü]dæú‹˝À O+~. j·T÷s¡|t À ‘· …‹Ôq

bòÕdædüTº <Û√s¡DT\qT ‘Ó>∑Hê&ÉT‘·÷ ôV≤sê˝Ÿ¶

˝≤d”ÿ #düTÔqï Á|üdü+>±\qT $q&ÜìøÏ Á|ü»\T

m≈£îÿe>± eTT+<äTø=#˚Ãyês¡T. j·T÷s¡|t˝À

X¯s¡y˚>∑+‘√ yê´|ædüTÔqï bòÕdædüTº e´‹πsø£

O<ä e÷\T ãdüTqT Äø£]¸+#êsTT. Ä düeTdü ô|’

e#˚Ã |ü⁄düÔø±\T, ø£s¡|üÁ‘ê\T #·<äeHês¡+_Û+

#ê&ÉT. ÄHê&Éø£ÿ&É uÛ≤s¡‘· kÕ«‘·+Á‘· O<ä

e÷ìï eTT+<äT≈£î rdüT≈£îyÓfi¢&ÜìøÏ O<›•+∫q

ªÇ+&çj·÷ ©>¥µ≈£î $.¬ø. ø£èwüíMTqHé kÕs¡<∏ä +

eVæ≤düTÔHêïs¡T. Ç+&çj·÷ ©>∑T <ë«sê ãdüT≈£î

ø£èwüíMTqHé‘√ |ü]#·j·T+ @s¡Œ&ç+~. ø=+‘·

ø±˝≤ìøÏ uÛÑ÷ù|wt>∑TbÕÔ (nq+‘·s¡ø±\+˝À

uÛ≤s¡‘Y À dæ|æ◊ Á|üeTTK H˚‘·)qT z $TÁ‘·Tì

ìyêdü+˝À ø£\TdüT≈£îHêï&ÉT. Vü‰Ø bı*Ÿ,

s¡»˙bÕMT<ä‘Y, u…HéÁu≤&û¢ e+Ï Á_°wt

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº Hêj·T≈£î\‘√ ãdüT, >∑TbÕÔ

Á|üuÛ Ñè‘·T\≈£î dü+ã+<Ûë\T @s¡Œ&Ü¶sTT.

Ç+&çj·÷ ©>¥‘√ Á_°wt ø£eT÷´ìdüTº bÕØºøÏ

düìïVæ≤‘· dü+ã+<Ûë\T O+&É≥+‘√ M]øÏ á

|ü]#·j·÷\T @s¡Œ&Ü¶sTT. Á_≥Hé À uÛ≤s¡rj·T

$<ë´s¡Tú\qT dü+|òüTÏ‘·|üs¡#·&É+˝Àq÷,

Ç+&çj·÷ ©>∑TqT ì]à+#·&É+˝Àq÷ Á_Ïwt

ø£eT÷´ìdüTºbÕØº #ê˝≤ ø£èwæ #dæ+~. uÛ≤s¡‘Y À

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº @sêŒ≥T˝À düVü‰j·T|ü&+<äT≈£î

u…Hé Áu≤&û¢ <˚XÊìøÏ |ü+|æ+#·ã&Ü¶s¡T. Äj·Tq

uÛ≤s¡‘Y À Oqï|ü⁄Œ&ÉT MTs¡Ÿ ≈£îÁ≥ πødüT˝À

Ç]øÏ+#·ã&ç C…’\T •ø£å nqTuÛÑ$+#ês¡T. ãdüT

‘·~‘·s¡T\T \+&ÉHé, Äø˘‡|ò üsY ¶, πø+Á_&ç®

$X«$<ë´\j·÷˝À¢ #·<äTe⁄≈£î+≥Tqï uÛ≤s¡rj·T

$<ë´s¡Tú\‘√ ø£eT÷´ìdüTº XÊK\qT @sêŒ≥T

#˚XÊs¡T. yê] ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T s¡Vü≤dü +>±H˚

»]π>$. e÷]ÿ‡C≤ìøÏ dü+ã+~Û+∫q dæ<ëú+‘·

Ä#·s¡D\ô|’ Á_°wt ø£eT÷´ìdüTº Hêj·T≈£î\T

j·TT. sêeTø£èwüí

e÷]ÿ ‡düTº

3

m&ç≥sY,

e÷]ÿ‡düTº

(ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£)

Á|üC≤X¯øÏÔ Áô|dt,

>∑es¡ïsYù|≥,

$»j·Tyê&É 2

J$‘· #·s¡e÷+ø£+˝À eTs¡DX¯j·T´MT<ä Oqï e´øÏÔ ˇø£ÿkÕ] ‘·q

J$‘·+ yÓq≈£îÿ #·÷düT≈£îqï|ü&ÉT ªªHê j·÷eJ®$‘·eT÷, Hê düs¡«XøÏÔkÕeTsê∆ \÷

Á|ü|ü+#·+˝Àì n‘·T´qï‘· ÄX¯j·÷ìøÏ` e÷qyê[ $eTTøÏÔø√dü+ »]–q

b˛sê≤ìøÏ n+øÏ‘·yÓTTqsêÃqì #Ó|üø√>∑\–‘µµ Ä e´øÏÔ J$‘·+ kÕs¡úø£yÓTÆq≥¢ì

Á|üU≤´‘· s¡wü Hé s¡#·sTT‘·, b˛sê≥jÓ÷<ÛäT&ÉT ÄÁk ºyéd”ÿ ù|s=ÿHêï&ÉT. n≥Te+Ï

kÕs¡úø£Jeq+ >∑&ç|æq e´øÏÔ dæ|æ◊(m+) bı*Ÿã÷´s√ düuÛÑT´&ÉT, Á|üC≤Hêj·T≈£î&ÉT

ø±Áy˚T&é CÀ´‹ãdüT. 95 @fi¢ dü+|üPs¡í, Á|üjÓ÷»qø£s¡ Jeq+ >∑&ç|æq CÀ´‹

ãdüT »qe] 17q ø= Ÿø=‘ê˝À XÊX¯«‘·+>± ø£qTïeT÷XÊs¡T. uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) s¡÷|ü+˝À á <˚X¯+˝À $|ü¢eø£s¡ ø£eT÷´ìdüTº bÕØºì

eTq+<ä]ø° n+~+∫q eékÕú|üø£ H˚‘· À¢ ∫≥º∫e] e´øÏÔ Äj·Tq. kÕ«‘·+Á‘·

b˛sê≥+˝À |ü⁄Ïº, ø±]àø£es¡Z b˛sê≤˝À¢ ô|]– ∫e]øÏ eTs¡D+‘√ ≈£L&Ü

∫≥º∫e]es¡≈£î b˛sê&ç ìÁwüÿ$T+∫q jÓ÷<ÛäT&Üj·Tq. CÀ´‹ãdüT J$‘·eT÷,

ø£èw” ø£eT÷´ìdüTº\≈£î ì‘· bÕsƒê´+X¯+. bÕs¡¢yÓT+≥Ø s¡+>∑+˝À es¡Zb˛sê≤ìï

m˝≤ ìs¡«Væ≤+#ê˝À, ã÷s¡T®yê sêC≤´+>∑ #·Á≥+˝À ø£eT÷´ìdüTº\T kÕúìø£

Á|üuÛÑT‘ê«\qT »qs¡+»ø£+>± m˝≤ bÕ*+#ê˝À, |ü]$T‘· n~Ûø±sê\T, eqs¡T

\‘√ ≈£L&Ü Á|üC≤J$‘ê˝À¢ ô|qTe÷s¡TŒ\T rdüT≈£îe#˚Ã |ü⁄s√>±$T dü+düÿs¡D\T

m˝≤ #˚|ü≤º˝À, Á|ü»*∫Ãq n~Ûø±sê\qT ‹]– Á|ü»\≈£î m˝≤ #˚sêÃ˝À¢

CÀ´‹ãdüT J$‘·+ eTq≈£î dü$es¡+>± H˚s¡TŒ‘·T+~. es¡Z b˛sê≥+, bÕØº

dæ<ëú+‘·+, Áø£eT•ø£åD qT+&ç MdüyÓT‘·TÔ |üø£ÿ≈£î eTs¡\ì ìã<ä∆‘·, n<düeTj·T+˝À

◊ø£ ø±sê´#·s¡D˝À n+<ä]˙ ø£\T|ü⁄≈£îb˛>∑\ H˚s¡Œ]‘·q+ CÀ´‹ãdüT kı+‘·+.

ns¡∆X¯‘êã›+ô|’>± #·≥ºdüuÛÑ˝À¢ düuÛÑT´ì>± O+&ç, 23 @fi¯ó¢ u…+>±˝Ÿ eTTK´

eT+Á‹>± O+&ç ≈£L&Ü eT#·Ã Òì e÷DÏø£ +˝≤ yÓTs¡Tdü÷Ô sê»ø°j·÷\πø eHÓï

‘Ó∫Ãq e´øÏÔ Äj·Tq. ø±Áy˚T&é |ü⁄#·Ã\|ü*¢ düT+<äs¡j·T´, Çm+mdt q+ã÷Á~bÕ<é

‘·s¡Vü‰˝ÀH˚ C≤‹»qT\ Jeq+‘√..yê] ÄX¯\T, Äø±+ø£å\T, b˛sê≤\‘√

dü+|üPs¡í+>± ô|qydüT≈£îì C≤rj·T Hêj·T≈£îì>± m~–q H‘· Äj·Tq. CÀ´‹

ãdüT≈£î n+‹eT M&√ÿ\T |ü\ø£&ÜìøÏ e∫Ãq \ø£å ≤~ eT+~ »q+, Äj·Tq

eTè‹øÏ dü+‘ê|ü+ ‘Ó\T|ü⁄‘·÷ <˚X¯ $<˚XÊ\qT+&ç Á|üVü‰Vü≤ dü<äèX¯+>± e∫Ãq

dü+‘ê|ü dü+<˚XÊ\T Ä Á|üC≤Hêj·T≈£îì Á|üuÛ≤e+ >∑T]+∫ #Ó|üŒø£H˚ #ÓbÕŒsTT.

J$‘·+˝ÀH˚ ø±<äT eTs¡D+˝À ≈£L&Ü Ä<äs¡Ù+ #·÷|æ+#ê&Üj·Tq. uÛ≤s¡‘·

$|ü¢y√<äéT+˝Àq÷, ø£eT÷´ìdüTº O<äéT+˝Àq÷ CÀ´‹udüT bÕÁ‘· mqïÏø°

#Ó]–b˛ì~. Äj·Tq J$‘·+, ø£èw” ‘·s¡‘·sê\T>± ø£eT÷´ìdüTº\≈£î dü÷Œ¤]Ôìdü÷Ô

O+≥T+~. bÕsƒê\T #ÓãT‘·÷ O+≥T+~. Ä eTôVA‘·ÔeT ø£eT÷´ìdüTº H˚‘·øÏy˚

$|ü¢e CÀVü‰s¡T¢!

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº)

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh ø£$T° ‘·s¡T|òü⁄q

Á|ü#·Ts¡D ø£s¡Ô, eTTÁ<ë|ü≈£î&ÉT: _.$.sê|òüTe⁄\T

dü+bÕ<ä≈£î&ÉT : mdt. yÓ+ø£Á≤e⁄

eTTÁ<äD : Á|üC≤X¯øÏÔ &Ó’© Á|æ+Ï+>¥ Áô|dt,

bÕ¢Ÿ HÓ+ 21/1, nC≤e÷u≤<é, ôV’≤<äsêu≤<é 20

bò˛Hé: m&çÀ]j·T˝Ÿ 0866`2573822

y˚TH˚»sY: 040`27673787

EMail: [email protected] cpi(m) site at : cpim.org

m&ç≥sY:

mdt. yÓ+ø£Á≤e⁄

m&çÀ]j·T Ÿ uÀs¡T¶:

bÕ≥÷s¡T sêeTj·T´

_.$. sê|òüTe⁄\T

&Ü. yÓ’. sê<Ûëø£èwüíeT÷]Ô

‘Ó\ø£|ü*¢ s¡$

á dü+∫ø£ À...

$&ç|üÁ‹ø£ : s¡T.5.. dü+e‘·‡s¡ #·+<ë : s¡T.60

b˛düTº <ë«sê Ò<ë @C…+≥T <ë«sê ‘Ó|æŒ+#·Tø√e#·TÃ.

Ò<ë MT kÕúìø£ bÕØº ø±sê´\j·T+˝À dü+Á|ü~+#·+&ç.

Á|üC≤XøÏÔ ãTøVü≤Ödt nìï Áu≤+N\˝Àq÷ \_ÛkÕÔsTT.

#·+<ë $esê\T

ø±ÁyT&é CÀ´‹udüT

1. á X¯‘ê_› Ä<äs¡ÙH˚‘·

` j·TT. sêeTø£èwüí 2

2. es¡Z#Ó’‘·q´+‘√H˚ ndüe÷q‘·\qT

m<äTs√ÿ>∑\+

` $. Áoìyêdüsêe⁄ 4

3. KeTà+ bÕØº düº&ûdü]ÿ˝Ÿ >∑T]+∫ ø=ìï

$wüj·÷\T

` ‘·$TàHì Ms¡uÛÑÁ<ä+ 8

4. ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘· ` Á|üC≤|ü+|æD° eédüú

` eT<ÛäTs¡ kÕ«$THê<∏äHé 11

5. ôd’<ëú+‹ø£ b˛sê≥+: n‹ø£wüº+, n‹

eTTK´+

` ø° ˆX‚ ˆ nì Ÿ _kÕ«dt 14

6. q&ç#˚ ¬s’\Tã+&ç˝À MTs¡T ‘·≥düú+>±

≈£Ls√Ã Òs¡T

` ôVAyêsY¶ õHé 16

7. C≤„HêìøÏ Á|üe÷D+

` m+.$.mdt. Xs¡à 23

8. ~<äT›u≤≥T ñ<äéT+ ` ôd’<ëú+‹ø£

b˛sê≥+

` dü÷s¡ ø±+‘Y $TÁXÊ 26

9. yê‘êes¡D≤ìï ø±<äT eédüúqT e÷sêÃ*

` VüA´>√ #ÛêyÓCŸ 30

10. n~Ûø£ <Ûäs¡\≈£î e´‹πsø£+>± düyÓTÆø£´

O<ä e÷\T

` _$ sê|òüTe⁄\T 33

∫s¡THêe÷b˛düº Ÿ ø±|”\ø√dü+:

ªe÷]ÿ‡düTºµ

m+.ôV≤#Y uÛÑeHé,

bòÕ¢Ÿ HÓ+ 21/1,

nC≤e÷u≤<é,

ôV’≤<äsêu≤<é 20

e÷]ÿ ‡düTº

4

&çX¯+ãsY ‘=$Tà~ ‘·sê«‘· sêh

sê»ø°j·÷˝À¢ >∑D˙j·TyÓTÆq e÷s¡TŒ e∫Ã+~.

‘=+<äs¡bÕ≥T ìs¡íj·T+>± ø±+Á¬>düT n~ÛcÕºq+

Hê\Tø£ÿs¡#·T≈£îqï ∫<ä+ãs¡+ Á|üø£≥q‘√

‘Ó\+>±D≤ Á|ü»˝À¢ Á|ü‘˚´ø£sêh+ e#˚Ãdæ

qfÒ¢qqï uÛ≤eq $düè‘·+>± yê´|æ+∫+~.

n|üŒÏes¡≈£î ìÁ<ëD+>± e⁄qï Á|ü‘˚ ø£sêh

uÛ≤eq ‘·ø£åD Ä#·s¡D≤‘·àø£ düeTdü >± eTT+<äT≈£î

e∫Ã+~. <ë+‘√ O<ä eT+ e⁄yÓ«‘·TÔq Ò∫+~.

n+‘˚ ÄX¯Ãs¡´ø£s¡+>± n≥T ø√kÕÔ+Á<Û ä,

sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷ düyÓTÆø£ sêh+>±

ñ+&Ü\qï uÛ≤eq ≈£L&Ü rÁe+>± eTT+<äT≈£î

e∫Ã+~. Bì rÁe‘·qT ≈£L&Ü mes¡÷

eTT+<äT>± n+#·Hê y˚j·T Òø£b˛j·÷s¡T. nìï

ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷ $<ë´s¡T∆\T, y˚T<Ûëe⁄\T, ñ

bÕ<Ûë´j·TT\T, ñ<√´>∑T\T #·Ts¡T>±Z ñHêïs¡T.

yÓTT‘·Ô+ MT<ä Á|üdüTÔ‘·+ sêh sê»ø°j·T |ü]dæú‹

nì•Ã‘·+>± ñ+~. düeTdü´qT düèwæº+∫q

ø±+Á¬>ùd ÄK]øÏ sêJHêe÷\ ñ#·TÃ˝À

|ü&ç+~. mìïø£\q+‘·s¡+ ìÁ<ëD+>± ñqï

düeTdü Äs¡THÓ\˝À¢ ˇø£ÿkÕ]>± $»è+_Û+#·

&ÜìøÏ ø±s¡D+ @$TÏ? sêh sê»ø°j·÷˝À¢

e∫Ãq ì]›wüº e÷s¡TŒ Ò <ëìøÏ ø±s¡D+. sêqTqï

ø±\+˝À @ s¡ø£yÓTÆq eT\T|ü⁄\T rdüT≈£î+≥T+‘√

Ç|ü⁄Œ& Væ≤+#·&É+ ‘=+<äs¡bÕfÒ ne⁄‘·T+~.

nsTT‘ m+‘√ø±\+ bÕ\≈£î\T á Hê≥ø±ìï

ø=qkÕ–+#· Òs¡T. m|ü⁄Œ&√ ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ‘Ós¡~+

#ê*‡+<˚. edüT Ôqï |ü]D≤e÷\qT ãÏº

m|üŒÏø£|ü⁄Œ&ÉT n+#·Hê ydüT≈£î+≥÷, πø+Á<äbÕØº

$<ÛëHêìøÏ ˝Àã&ç m‘·TÔ>∑&É\T s¡÷bı+~+#·T

ø√yê\ì dæ|æ◊(m+) ìs¡ísTT+#·T≈£î+~.

á |ü]D≤e÷\T ø=ìï n+XÊ\qT

eTT+<äT≈£î ‘Ó#êÃsTT. ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï: $$<Ûä sê»ø°

j·T|üøå±\ ì»dü«s¡÷bÕìï Ç$ yÓ\¢&ç+#êsTT.

¬s+&ÉT:¬s+&ÉT:¬s+&ÉT:¬s+&ÉT:¬s+&ÉT: bÕ\ø£|üøå±˝ yÓ’s¡T<Ûë´\qT Á|ü»\ eT<Ûä

yÓ ’s¡T<Û ä´+>± e÷s¡Ã&É+˝À bÕ\ø£esêZ\T

ø=+‘·es¡≈£î »j·TÁ|ü<äeTj·÷´sTT. eT÷&ÉT:eT÷&ÉT:eT÷&ÉT:eT÷&ÉT:eT÷&ÉT:

düs¡∞ø£s¡D Ä]∆ø£$<ÛëHê\ |üs¡ékÕq+>±

‘· …‹Ôq q÷‘·q <Ûäìø£esêZ\ eT<Ûä yÓ’s¡T<Ûë´

\qT Ç$ eTT+<äT≈£î ‘Ó#êÃsTT. Hê\T>∑T:Hê\T>∑T:Hê\T>∑T:Hê\T>∑T:Hê\T>∑T:

ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú Àì ÁbÕ+rj·T, Ä]úø£

ndüe÷q‘·\qT Á|ü»\ Ä‘·à>ös¡e ìHê<ä+>±

eTT+<äT≈£î ‘>∑*>±s¡T. ◊<äT:◊<äT:◊<äT:◊<äT:◊<äT: 1980\ ‘·sê«‘·

s¡÷|ü⁄~<äT›≈£îqï ndæú‘·«sê»ø°j·÷\T Á|ü»˝À¢

|ü≥Tºdü+bÕ~+#êsTT. Äs¡T:Äs¡T:Äs¡T:Äs¡T:Äs¡T: sê»ø°j·÷˝À¢

dæ|æ◊(m+) $•wüº‘· ø=§º∫Ãq≥T¢>± á

dü+<äs¡“¤+˝À eTT+<äT≈£î e∫Ã+~.

1969˝À Á|ü‘´ø£ ‘Ó\+>±D≤ ñ<ä eT+

ˇø£kÕ], 1973˝À Á|ü‘˚´ø±+Á<Ûä ñ<äéT+

eTs√kÕ] e#êÃsTT. HêÏø° H˚Ïø° sê»ø°j·T,

kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T˝À¢ >∑D˙j·TyÓTÆq

e÷s¡TŒ\T »]>±sTT. eTØ eTTK´+>± 1990

\˝À e∫Ãq q÷‘·q Ä]úø£ $<ÛëHê\ ‘·sê«‘·

dü+|ü<ä ô|s¡T>∑T<ä\˝Àq÷, |ü+|æD°˝Àq÷

e÷s¡TŒ\T e#êÃsTT. neø±XÊ\ eT<Ûä n+‘·

sê\÷ ô|]>±sTT. MÏ Á|üuÛ≤e+ sê»ø°j·÷\

MT<ë, Á|ü»\ Ä˝À#·q\ MT<ë düVü≤»+>±H

|ü&É‘êsTT. yêÏì Ç|ü⁄Œ&ÉT |ü]o*<ë›+.

1. 1969 HêÏ‘√ b˛\TÃ≈£î+fÒ ‘Ó\+

>±D≤ uÛÖ‹ø£ dü«uÛ≤e+˝À e÷s¡TŒ e∫Ã+~.

ÄHê&ÉT u≤>± yÓqTø£ã&çq ø=ìï ÁbÕ+‘ê\T

Ä ‘·sê«‘· lsê+kÕ>∑sY, Hê>± s¡T®qkÕ>∑sY

˝≤+Ï ÁbÕC…≈£îº\T sêe&É+, uÛÑ÷>∑s¡“ ¤»˝≤\≈£î

$<äT´‘Y |ü+|ü⁄ôd≥T¢ ô|s¡>∑&É+‘√ ˙Ïeqs¡T

ô|]– eékÕsTTø£+>± ø=+‘·es¡≈£î n_Ûeè~∆

nj·÷´sTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ìC≤e÷ u≤<é,

ø£Ø+q>∑sY, KeTà+, q\¢>=+&É, es¡+>∑ Ÿ\˝À

ø=+‘·ÁbÕ+‘·+ n_Ûeè~∆ ø±>± $T>∑‘ê ÁbÕ+‘ê

\T u≤>±yÓqTø£ã&Ü¶sTT. ôV’≤<äsêu≤<é #·T≥Tº

|üø£ÿ\ ÁbÕ+‘ê\T bÕ]ÁXÊ$Tø£+>± n_Ûeè~∆

#Ó+<ësTT. n< düeTj·T+˝À n_Ûeè~ú #Ó+~q

õ˝≤¢˝À¢ Á|ü»\ eT<Ûä´ Ä]úø£ ndüe÷q‘·\T

es¡Z#Ó’‘·q´+‘√H˚

ndüe÷q‘·\qT m<äTs√ÿ>∑\+

á e÷dü+ eTTU≤´+X+

$. Áoìyêdüsêe⁄

Á|üdüTÔ‘·+ Á|ü» …<äTs=ÿ+≥Tqï nHø£ rÁe düeTdü \qT ôd’‘·+ |üø£ÿ≈£î HÓfÒºdæ Á|ü‘´ø£

‘Ó\+>±D≤jT @¬ø’Hê mC…+&Ü>± sêh sê»ø°j·T j·Teìø£ô|’ ñ+~. Ç˝≤ Bìï eTT+<äT≈£î

kÕ>∑ j·T&É+ m+<äT≈£î? n<<√ Ç#ÃùdÔ Ç+‘·Ï‘√ Ä mC…+&Ü≈£î eTT–+|ü⁄ |ü\ø£e#·TÃ,

‘·sê«‘· eTq+ Á|üC≤ düeTdü \ô|’ ¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷ ùd«#·Ã¤>± |üì#düTø√e#·TÃqì ø=+<äs¡T

uÛ≤$düTÔHêïs¡T. dæ|æ◊(m+) $<Ûëq+ eT+∫< ø±ì eTq+ Ä|æ‘ Ä>∑<äT ø£<ë! m+<äT≈£î eTq+

e´‹πs øÏ+∫ Á|ü»\≈£î <ä÷s¡+>± ø±yê*? nH yêeT|üø£å kÕqTuÛÑ÷‹|üs¡T\÷ ñHêïs¡T.

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) πø+Á<ä

ø±s¡ <ä]Ùes¡Z düuÛÑT´\T.

e÷]ÿ ‡düTº

5

n+<äTπø >∑‘êìøÏ _Ûqï+>± Ms¡÷ Á|üdüTÔ‘·+

düyÓTÆø±´+Á<ÛäH ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T.

5. 1980\ ‘·sê«‘· ôV’≤<äsêu≤<é‘√

ø√kÕÔ+Á<Ûä, sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘ê\ Á|ü»\≈£î

kÕìïVæ≤‘· + ô|]–+~.ñ<√´>±\T, ô|≥Tºã&ÉT

\T, yê´bÕsê\ Ø‘ê´ sê»<ÛëìøÏ e\dü\T

ô|]>±sTT. mHéÄsY◊\T Çø£ÿ&˚ ô|≥Tºã&ÉT\T

ô|≥ºkÕ>±s¡T. C≤rj·T, n+‘·sê®rj·T ø±s√ŒπsŸ

πø+ÁBø£s¡D ô|]–+~. á Ø‘ê´ ø√kÕÔ,

sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘ê˝À¢ì Á|ü»\T <Ûäìø£, ù|<ä

‘˚&Ü˝Ò≈£î+&Ü nìï esêZ\÷ H˚&ÉT sêh

$uÛÑ»q≈£î e´‹πsø£+>± ñHêïs¡T. ø√s√Œπs≥¢

Á|üjÓ÷»Hê\T ôV’≤<äsêu≤<é #·T≥÷º ‹s¡T>∑T‘·T

HêïsTT. sêh+ $&çb˛‘˚ ‘·eT≈£î ø£cÕº\T

ô|s¡T>∑T‘êj·Tqï uÛ≤e+ yê]˝À ñ+~.

6. ‘Ó\+>±D≤˝À ø=‘·Ô>± @s¡Œ&çq

qj·÷`<Ûäìø£esêZ\≈£î ã&Ü ã÷s¡T®yêesêZ\‘√

kÕìïVæ≤‘· +‘√ bÕ≥T yÓ’s¡T<Ûä + ≈£L&Ü ô|s¡T

>∑T‘·÷ e∫Ã+~. sêh+˝À ô|≥Tºã&ÉT\T,

˝≤uÛ≤˝À¢ yê≤ø√dü+ b˛°\T ô|]>±sTT.

‘·eTπø dü+|üPsêí~Ûø±s¡+ eùdÔ <ëì düVü‰j·T+‘√

á b˛°ì m<äTs=ÿì m<ä>=#·Ãì yê] ÄX.

7. 1990\ ‘·sê«‘· Á|ü»˝À¢ ô|s¡T>∑T

‘·Tqï ndü+‘·è|æÔì b˛düTº yÓ÷Á&ÉìdüTº <äèø£Œ<Ûä+‘√

ndæú‘·«sê»ø°j·÷\ yÓ’|ü⁄ eT[¢+#˚ Á|üj·T‘·ï+

|ü+<äT≈£î+~. BìøÏ ¬s+&ÉT Á|ü<Ûëq ø±s¡D≤\T

ø£ì|ækÕÔsTT. ˇø £ Ï :ˇø £ Ï :ˇø £ Ï :ˇø £ Ï :ˇø £ Ï : k˛$j·TŸ |ü‘·q+

‘·sê«‘· ø£eT÷´ìdüTº ñ<äéT+ yÓqTø£|ü≥Tº

|ü≥º&É+‘√ nuÛÑT´<äj·T yê<äT\T Á|ü‘êé÷ïj·T

Ä˝À#·q\ yÓ’|ü⁄ #·÷&É≥+ Äs¡+_Û+#ês¡T. Ç<

düeTj·T+˝À qø£‡ …’≥T ñ<ä eT+ ≈£L&Ü u≤>±

<Óã“‹qï~. e÷J qø£‡˝…’≥T¢ nH˚ø£eT+~

e÷y√sTT»+ô|’ $XÊ«dü+ ø√˝ÀŒj·÷s¡T.

Ç˝≤+Ï yês¡+‘ê ndæú‘·«sê»ø°j·÷\qT

ÄÁX¯sTT+#ês¡T. ¬s+&ÉT:. ¬s+&ÉT:. ¬s+&ÉT:. ¬s+&ÉT:. ¬s+&ÉT: k˛$j·TŸ |ü‘·q+

‘·sê«‘· nyÓT]ø£Hé kÕÁe÷»ýê<äT\T @ø£#·ÃÁ‘ê

~Û|ü‘·´+ ô|]–+<äqï dü+>∑‹ n+<ä]ø°

‘Ó*dæ+<. eTq˝≤+Ï <XÊ\qT ã\V”≤q|üs¡∫

‘·eT ô|‘·Ôq+˝ÀøÏ ‘Ó#·TÃø√&ÜìøÏ n+‘·s¡Z‘·+>±

ndæús¡|üs¡#˚ eP´Vü‰\≈£î ‘Ós¡ ÒbÕs¡T. ãVüQfi¯

C≤‹ ø£+ô|˙\T ô|<ä› m‘·TÔq mHéJy√\≈£î

(yêÏH˚ Ç|ü⁄Œ&ÉT dæ$ Ÿ kıôd’°\+≥THêïs¡T)

ì<ÛäT\T |ü+|ü&É+ Äs¡+_Û+#êsTT. b˛düTº

yÓ÷Á&ÉìdüTº <äèø£Œ<Ûä+‘√ |üì#ùd M] Ä˝À#·q\T

$X¯«$<ë´\j·T |ü+&ç‘·T*ï Äø£]¸+#êsTT.

yê]ì Á|üuÛ≤$‘·+ #j·T&ÜìøÏ $<XÊ˝À¢ »]π>

dü<ädüT‡\T, ôd$THês¡¢≈£î Á|ü‘˚ ø£+>± ÄVü‰«ì+

#yês¡T. n˝≤ yê] Ä˝À#·Hê Á|üuÛ≤e+ $düÔ

]+∫+~. á Ä˝À#·q Ò Ç˝≤+Ï yT<Ûëe⁄

\≈£î sê&çø£ Ÿ>± ø£ì|æ+#·kÕ>±sTT. (ndæú‘·«

sê»ø°j·÷\+fÒ @$TÀ Çø£ÿ& $&ç>± u≤≈£î‡˝À

Çe«ã&ç+~. #·÷&É>∑\s¡T`s¡#·sTT‘·)

Á|ü|ü+Ns¡D˝À uÛ≤>∑+>± sê»ø°j·÷˝§<ä›H

dæ<ë›+‘·+ u≤>± yê´|æ+∫+~. ÇC≤\≈£î

ø±\+ #Ó*¢+<äqï #·+Á<äu≤ãT yê≈£îÿ Ç+<äT˝À

uÛ≤>∑y˚T. ‘Ó\T>∑T<˚X¯+ ‘·q $<ë´]∆ $uÛ≤>±ìï

Hê&ÉT s¡<äT› #˚düT≈£î+~ ≈£L&Ü. (n~Ûø±s¡+

ø√˝ÀŒj·÷ø£ eTs¡\ |ü⁄qs¡T<ä∆]+#ês¡T. n~ yπs

$wüj·T+) n+‘·≈£î eTT+<äT $<ë´s¡T∆˝À¢

sê»ø°j·T uÛ≤yê\≈£î k˛wü*»+ πø+Á<ä+>± ñ

+&˚~. yê]ì ø£eT÷´ìdüTº dæ<ë›+‘·+ u≤>±

Äø£]¸+#~. dü+düÿs¡D\ ‘·sê«‘· ¬øØ]düTº <Û√s¡DÏ

ô|s¡>∑&É+, sê»ø°j·÷\ô|’ $XÊ«dü+ düqï–\¢

&É+‘√ á U≤∞ì ndæú‘·«sê»ø°j·÷\T |üP]+

#êsTT. $<ë´s¡T∆*ï $X«$<ë´\j·T |ü+&ç‘·T\T

Á|üuÛ≤$‘·+ #ùdyês¡T. á |ü]D≤eT+ ‘Ó\+>±

D≤˝À ø=+‘· m≈£îÿe>± ñqï|üŒÏø° sêheT+‘ê

|ü&ç+~.

Ç< düeTj·T+˝À kÕe÷õø£+>± yÓqTø£

ã&çq <ä[‘·T\T, z;d”\T, –]»qT\T, yÓTÆHê]

°\T ‘·~‘·s¡ ‘·s¡>∑‘·T˝À¢ es¡Z$uÛÑ»q ô|]

–+~. ñqï‘√<√´>±\T, yê´bÕsê\T, ø±+Á≤

≈£îº\˝À Ms¡ Àì ñqï‘·esêZ\ yês¡T Á|üy•+

#ês¡T. M]H˚ Áø°MT Òj·TsY n+≥THêïs¡T. á

qj·÷<Ûäìø£ esêZ\≈£î ô|≥Tºã&ÉT˝À¢ Ç‘·s¡T\‘√

bÕ≥T düe÷q neø±XÊ\T ø±yê\qï &çe÷+&ÉT


ªª

µµ

‘Ó\+>±D≤˝À ø=‘·Ô>± @s¡Œ&çq qj·÷`<Ûäìø£

esêZ\≈£î ã&Ü ã÷s¡T®yêesêZ\‘√ kÕìïVæ≤‘·´+‘√

bÕ≥T yÓ’s¡T<Ûä + ≈£L&Ü ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫Ã+~. sêh+˝À

ô|≥Tºã&ÉT\T, ≤uÛ≤˝À¢ yê≤ø√dü+ b˛°\T ô|]>±sTT.

‘·eTπø dü+|üPsêí~Ûø±s¡+ eùdÔ <ëì düVü‰j·T+‘√ á

b˛°ì m<äTs=ÿì m<ä>=#·Ãì yê] ÄX.

≈£L&Ü n+‘ rÁe+>± ô|]>±sTT.

2. n_Ûeè~ú #Ó+~q ÁbÕ+‘ê˝À¢ qj·÷

<Ûäìø£ esêZ\T @s¡Œ&Ü¶sTT. kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ

eTT+<äT, nq+‘·s¡+ ø√kÕÔ ÁbÕ+‘·+˝À »]–

q≥T¢>± >∑‘· ¬s+&ÉT <äXÊu≤› À¢ ‘Ó\+>±D≤,

sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘ê˝À¢ »]>±sTT. eé

kÕj·T+˝À $T–*q n<äq|ü⁄ dü+|ü<äqT

yê´bÕsê\T, ø±+Á≤≈£îº\T, |ü]ÁX¯eT\T,

]j·T Ÿmùdº≥Te+Ï s¡+>±˝À¢øÏ eT[¢+#ês¡T.

eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ Äô|’ esêZ\T ‘·eT |æ ¢*ï $<˚XÊ

\≈£î ôd’‘·+ |ü+|æ #·~$+#·Tø√ >∑\T>∑T‘·THêïs¡T.

n+<äTπø πød”ÄsY, ø√<ä+&ÉsêyéT ˝≤+Ïyês¡T

‘·eT~ n_Ûeè~› düeTdü ø±<äì, Ä‘·à>ös¡e

düeTdü ì n+≥THêïs¡T.

3. Ç< düeTj·T+˝À ø√kÕÔ À n_Ûeè~∆

#Ó+~q <Ûäìø£esêZ\T ‘·eT ô|≥Tºã&ÉT*ï sêh

|ü]<ÛäT*ï <ëÏ+∫ Ç‘·s¡ sêÁcÕº\≈£L, $<˚XÊ

\≈£L eT[¢+#ês¡T. n+<äTπø á ø±\+˝À

>∑T+≥÷s¡T, ø£ècÕí, ñuÛÑj·T >√<ëe], HÓ\÷¢s¡T

e+Ï &Ó ≤º u…\Tº À n_Ûeè~› ô|<ä›>± Ò<äT.

nø£ÿ&É qT+&ç ô|≥Tºã&ÉT\T ô|<ä›m‘·TÔq ãj·T≥≈£î

b˛e&Éy˚T ø±s¡D+. 1980\˝À ‘Ó\T>∑T<˚X¯+

@s¡Œ&çq HêÏøÏ á esêZ\≈£î C≤rj·T kÕúsTT˝À

ã&Üô|≥Tºã&ç<ëØ esêZ\‘√ dü+|òüTs¡D ñ+&~.

n<˚ ÁbÕ+rj·T bÕØº\ Ä$sê“¤yêìøÏ <ë]

rdæ+~. q÷‘·q Ä]úø£ $<ÛëHê\ ‘·sê«‘· á

yÓ’s¡T<Ûä´+ ‘·>∑TZeTTK+ |üÏº+~. sê»ø°j·T

n~Ûø±s¡ ‘·>±<ë\T ‘·|üŒ es¡ZØ‘ê´ yÓ’s¡T<Ûä +

‘·–Z+~. Hê&ÉT ÁbÕ+rj·T ã÷s¡T®yê>± ñ

qïyêπs Áø£eT+>± C≤rj·TkÕúsTT˝ÀøÏ m~>±s¡T.

2002˝À ôV’≤<äsêu≤<é À »]–q dæ|æ◊ (m+)

17e eTVü‰düuÛÑ á |ü]D≤e÷ìï >∑T]Ô+∫+~.

4. sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘·+˝À bòÕ´ø£ìdüTº\T

‘·eT X¯øÏÔì ñ|üjÓ÷–+∫ Ä]úø£+>± ≈£L&Ü

u≤>± ã\|ü&Ü¶s¡T. ‘·eT ô|≥Tºã&ÉT*ï yês¡T

≈£L&Ü ôV’≤<äsêu≤<é, u…+>∑fi¯Ss¡T e+Ï

q>∑sê\≈£î ‘·s¡*+#ês¡T. yÓTÆì+>∑T yê] #˚‘·T

˝À¢øÏ b˛sTT+~. ôV’≤<äsêu≤<é q>∑s¡+˝À

sêj·T\d”eT H‘·\T uÛÑ÷$yê<ë\qT |ü]wüÿ]

düTÔHêïs¡T. Ç<ä+‘ê nbÕs¡yÓTÆq dü+|ü<äqT

#≈£L]Ã+~. nq+‘·|ü⁄s¡+ e+Ï rÁe ø£s¡Te⁄

ÁbÕ+‘·+˝Àq÷ À‘Ó’q uÛÑ÷>∑s¡“»˝≤\qT ôd’‘·+

ãj·T≥≈£î s¡|æŒ+∫ ‘√≥\qT ô|+#ês¡T.

Á|üeTTK »s¡ï*düTº kÕsTTHê<∏é nqï≥T¢>±

ø£s¡Te⁄‘√ n˝≤¢&ÉT‘·Tqï õ˝≤¢ ÀH Ä<ÛäTìø£ ø±s¡T¢

≈£L&Ü ô|<ä›dü+K´˝À ø£ì|ækÕÔsTT. >∑‘· ¬s+&ÉT

<äXÊu≤›˝À¢ Çø£ÿ&É |òüP´&É˝Ÿ uÛÑ÷kÕ«eTT\T

ô|≥Tºã&ç<ëØ uÛÑ÷kÕ«eTT\T>± ne‘·]+#ês¡T.

e÷]ÿ ‡düTº

6

eTT+<äT≈£î ‘Ó#êÃs¡T. M]øÏ uÛÑ÷düeTdü n+‘·

eTTK´+ ø±<äT. ‘êeTT ñqï‘·+>± m<ä>±\+fÒ

sê»ø°j·÷~Ûø±s¡+˝À yê≤ ø±yê*. <ëì

ø√dü+ ô|’kÕúsTT˝À ≤;, øÏ+~ qT+&ç ªˇ‹Ô&çµ

sê»ø°j·÷\T (Áô|wüsY ≤øÏºø‡) ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T.

<ëìø√dü+ kÕe÷õø£ eT<ä›‘·TqT ≈£L&É>∑≥Tº

≈£î+≥THêïs¡T. (BHï k˛wü Ÿ cÕø nu≤« Ÿ‡

n+≥THêïs¡T) Bìø√düyT ndæú‘·«sê»ø°j·÷\qT

ÄÁXsTT+#ês¡T.

8. q÷‘·q Ä]úø£ $<ÛëHê˝À¢+∫ b˛sê&

q÷‘·q X¯≈£îÔ\T ≈£L&Ü |ü⁄≥Tºø=düTÔHêïsTT.

Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î dü+düÿs¡D\≈£î eTq sêh+

Á|üjÓ÷>∑XÊ\>± e÷]‘˚ <ëìô|’ b˛sê&˚

#Ûê+|æj·THé>± ≈£L&Ü eTq sêh+ O+~.

Oqï‘· $<ä ˝À e∫Ãq e÷s¡TŒ\‘√ eTs√‘·s¡+

y˚T<Ûëe⁄\T ‘·j·÷s¡j·÷´s¡T. yê]øÏ Á|ü|ü+N

ø£s¡Dô|’ yÓ÷E ‘·–Z Áø£eT+>± uÛÑT$øÏ ~>∑T

‘·THêïs¡T. nyÓT]ø±, dü‘· + dü+øå√uÛ≤\ nq+

‘·s¡+ yê]˝À |ü⁄qsê˝À#·q yÓTT<ä …’+~. ø=‘·Ô

Ä˝À#·q\yÓ’|ü⁄ yÓTT>∑TZ#·÷|ü⁄‘·THêïs¡T. Ç˝≤+Ï

yês¡T ‹]– k˛wü*düTº dæ<ë∆+‘ê\yÓ’|ü⁄ #·÷&É

≈£î+&Ü ndæú‘·«yê<ëìï Á|üjÓ÷–düTÔHêïs¡T.

á |üPs¡«s¡+>∑+˝ÀH˚ eTq+ áHê&ÉT

kÕ>∑T‘·Tqï Á|ü‘´ø£‘Ó\+>±D≤ Ò<ë Ç‘·s¡ ≈£î\,

eT‘·, ÁbÕ+rjÓ÷<ä e÷\qT |ü]o*+#ê*.

C≤rj·TkÕúsTTøÏ m<äT>∑T‘·Tqï bÕ‘· ÁbÕ+

rj·T ã÷s¡T®yêesêZìøÏ, Ç|ü⁄Œ&ç|ü⁄Œ&˚ sêh

kÕúsTT˝Àq÷, ÁbÕ+rj·TkÕúsTT˝Àq÷ ô|‘·Ôq+

ø√dü+ nÁs¡T\T #êdüTÔqï ñ|üÁbÕ+rj·T

ã÷s¡T®yêesêZìøÏ eT<Û ä´ yÓ ’s¡T<Û ä´+ H˚Ï

sê»ø°j·÷˝À¢ Á|ü‹_+_k Ô+~. yês¡T ‘·eT

yÓ’s¡T<Ûë´\ |ü]cÕÿsêìøÏ Á|ü»*ï bÕe⁄\T>±

yê&ÉT≈£î+≥THêïs¡T. Á|ü»˝À¢ì yÓqTø£u≤≥T‘·q+,

rÁe+>± eTT+<äTø=düTÔqï ìs¡T<√´>∑+, <ë]Á<ä +,

Ä]úø£ ndüe÷q‘·\T e+Ï düeTdü \T M]øÏ

<√Vü≤<ä|ü&ÉT‘·THêïsTT. bÕ\≈£î\T düèwæº+∫q

düeTdü Ò yê]øÏ bÕe⁄\T>± e÷s¡&É+ $∫Á‘·yT

eT]. Á|ü»\ Á|üC≤kÕ«$Tø£ yê+#Û·\qT ‘·eT

kÕ«s¡› sê»ø°j·T Á|üjÓ÷»Hê\≈£î ‘·+>±

yê&ÉT≈£î+≥THêïs¡T.

Á|ü‘˚ ø£ ‘Ó\+>±D≤ ñ<ä eT+˝À ¬s+&ÉT

ø√D≤\THêïsTT. ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï: ‘êeTT yÓqTø£ã&ç

b˛j·÷eTT n_Ûeè~› ø±yê\qï Á|üC≤kÕ«$Tø£

yê+#Û·. Ç~ K∫Ã‘·+>± yêdüÔ$ø£yÓTÆ+~.

nsTT‘ Ç˝≤ yÓqTø£ã&ç b˛e&ÜìøÏ ø±s¡DyÓTÆq

bÕ\≈£î*ï e~* eTs√ ÁbÕ+‘· Á|ü»\ô|’

<«wü+ ô|+#·Tø√e&É+ Bì≈£îqï eTs√ bÕs¡Ù«+.

ne‘·\ ÁbÕ+‘·+˝À u≤>± m~–q yê]ì

BìøÏ ñ<ëVü≤s¡D>± #·÷|ædüTÔHêïs¡T. Ms¡T ñ

<äVü≤]düTÔqï yês¡T ‘Ó\+>±D≤ Á|ü» Òï ø±<äT

Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê\ Á|ü»*ï ≈£L&Ü <√|æ&û

#˚düTÔHêïs¡T. ‘·eT dü+|ü<äqT yês¡T ‘·eT

ÁbÕ+‘ê˝À¢ ô|≥Tºã&ç>± ô|Ïº nø£ÿ&É ìs¡T<√´

>∑T\≈£î ≈£L&Ü ñbÕ~ ø£*Œ+#·&É+ Ò<äT. <ëìøÏ

ã<äT\T>± mø£ÿ&É m≈£îÿe ≤uÛ≤˝§ùdÔ nø£ÿ&Éø£ ≤¢

‘·s¡*+#·T≈£îb˛‘·THêïs¡T. n˝≤ yês¡T <˚XÊ

qï+‘ê <√#·T≈£î+≥THêïs¡T. á <√|æ&ûøÏ

e´‹πsø£+>± Á|ü»\+‘ê düyÓTÆø£ +>± kÕ–+#ê

*‡q b˛sê≤ìï ÁbÕ+rj·T<˚«cÕ\‘√

dü+≈£î∫‘·+ #˚j·T&Éy˚T ø±<äT Ä ÁbÕ+‘·+˝Àì

<√|æ&Ü<ës¡¢≈£î Á|ü»\ eT<ä›‘·TqT ≈£L&É>∑Ïº

ô|&ÉT‘·THêïs¡T. ø√kÕÔ, sêj·T\d”eT ÁbÕ+‘ê˝À¢

á ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T düyÓTÆø±´+Á<Ûä ù|s¡T‘√

kÕe÷q´ Á|ü»*ï ≈£L&É>∑≥Tºø√>∑\T>∑T‘·THêïs¡T.

<ëìøÏ Á|ü‘´ø£ ‘Ó\+>±D≤ ñ<ä eTyT ø±s¡D+.

bÕ\ø£esêZ\≈£L, Á|ü»\≈£L eT<Ûä´ ñ+&˚

yÓ’s¡T<Ûë´ìï #ê˝≤ #êø£#·ø£ +>± bÕ\ø£esêZ\T

Á|ü»\ eT<Ûä yÓ’s¡T<Ûä +>± e÷sêÃs¡T. á ñ

<ä eT+˝Àì Á|üe÷<äø£s¡yÓTÆq n+X¯$T<˚.

ndüe÷q‘·\ e\¢ sêh+˝À $$<Ûä

ÁbÕ+‘ê\ eT<Ûä yÓ’s¡T<Ûä + Oqï e÷≥ j·T<ë

s¡ú+. nsTT‘˚ n$ yÓ’wüe÷´\≈£î <ë]rùd$

ø±e⁄. $TÁ‘·yÓ’s¡T<Ûë´\T. MÏì bÕ\ø£|üøå±\T

X¯‘·èyÓ’s¡T<Ûë´\T>± e÷sêÃsTT. ÁbÕ+‘ê\

eT<Ûä´qTqï kÕ+düÿè‹ø£ yÓ’$<Ûë´\≈£î Bìï

CÀ&ç+∫ Á|ü»\qT ‘·|ü<ë] |üÏº+#·>∑*>±s¡T.

n+<äTe Ò¢ á dü+|òüTs¡D. yêdüÔyêìøÏ H&ÉTqï

ndæú‘·« sê»ø°j·÷\+fÒ...

ÁbòÕqT‡˝À $<ë´]› ñ<ä eT+ $|òü\yÓTÆq ‘·sê«‘· 1980\˝À j·T÷s√|ü⁄ πø+Á<ä+>±

q÷‘·q Ä˝À#·Hê $<Ûëq+ s¡÷|ü⁄~<äT›≈£î+~. <ëì Á|üø±s¡+ @B Ç<ä$T<ä›+>± ñ

+&É<äT. ˇø£ u≤D° À Ä˝À∫+#·&É+ ‘·|üŒ˙, ˙≈£î ‘√∫+~, eT+∫>± nì|æ+∫+~

#j·T&ÉyT eT+∫<ä Ms¡T #Ó|üŒkÕ>±s¡T. ø£eT÷´ì»+, k˛wü*»+, πø|æ≥*»+ n+‘ê

ˇÏº<qì @ Ç»eT÷ Ò<äì M] yê<äq. Ç~ yÓTT<ä≥ ∫Á‘·ø±s¡T˝À¢ e∫Ã+~. ns¡ú+

ø±ì ∫Á‘ê\qT ∫ Ç< b˛düTº yÓ÷Á&Éì»+nHêïs¡T. n+fÒ ‘Ó\T>∑T˝À Ä<ÛäTìø±q+‘·s¡

yê<ä+ nì ns¡ú+. ÇC≤\T Òeqïyês¡T ≈£L&Ü @<√ ø£ Ç»+ ù|s¡T ô|≥Tºø√yê*‡+<.

sê»ø°j·÷˝À¢ Bì ø=qkÕ–+ù| ndæú‘·«sê»ø°j·÷\T. n+fÒ eTqeTT nH uÛ≤eq

kÕúq+˝À y˚TeTT nì #Ó|ü⁄Œø√e&É+. y˚TeTT n+fÒ |òü ≤Hê es¡Z+, ‘·s¡>∑‹ Ò<ë ñ

|ü‘·s¡>∑‹ Ò<ë *+>∑+ @<Ó’Hê ø±e#·TÃ.

yTeTT nqT≈£îH yês¡+‘ê yTyT nì Ms¡T #Ó|ü⁄‘ês¡T. ñ<ëVü≤s¡D≈£î <ä[‘·T\eT+‘ê

ˇø£ÿÏ nqTø√e#·TÃ. ˝Ò<ë <ä[‘·T˝À¢H˚ ñ|ü≈£î˝≤\yêØ y˚TeT+‘ê ˇø£ÿ° nì

#Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ. Ò<ë ñ|ü≈£î\+˝Àìyêπs ÁbÕ+‘êìï ãÏº $&çb˛sTT yTeT+‘ê ˇø£ÿÏ

nì ≈£L&Ü #Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ. Ç˝≤ me¬s’‘ yTeT+‘ê ˇø£ÿÏ nì uÛ≤$kÕÔs√ yês¡+‘ê

‘·eTqT ‘êeTT ndæú‘·«yê<äT\eTqT≈£î+≤s¡T. ndæú‘·«+ Ä<Ûës¡+>± á uÛ≤e+

@s¡Œ&ÉT‘·T+<ä+≤s¡T. <ëìï Ç‘·s¡T\T >∑T]Ô+#ê*‡q nedüs¡+ Ò<ä+≤s¡T. n+‘ø±<äT

Ç‘·s¡T\‘√ _Ûqï+>± ñ+&˚≥T¢ #·÷düTø√e&Éy˚T á ndæú‘·«yê<ä+ eTTU≤´+X¯+.

Ç‘·s¡T\‘√ $uÛÒ~Û+#·&Éy˚T ndæú‘·«yê<ëìøÏ eT÷\+. ‘·<ë«sêH˚ ‘·eT≈£î ndæú‘·«+

(◊&Ó+Ï°R>∑T]Ô+|ü⁄) edüTÔ+<ä+≤s¡T. n+fÒ Á|ü»\H˚ Á|ü»\T X¯Á‘·Te⁄>±

|ü]>∑DÏ+#·&ÉeTqïe÷≥. es¡Z düŒèVü≤ kÕúq+˝À ÁbÕ+rj·T, ≈£î\, eT‘· #Ó’‘·Hê´ìï

rdüT≈£îsêe&ÉyT Bì |üì. es¡ZØ‘ê´ ◊ø£ + ø±≈£î+&Ü $&ÉBdæ N\Ã&ÉyT ndæú‘·«sê»ø°j·÷\

\ø£å +. ø±]à≈£î\T ‘·eTqT ‘êeTT ø±]à≈£î\eTqTø√≈£î+&Ü, ≈£L©\T ‘·eTqT ‘êeTT

≈£L©\eTqTø√≈£î+&Ü, ¬s’‘·T\T ‘·eTqT ‘êeTT ¬s’‘·T\eTqTø√≈£î+&Ü ≈£î\+, eT‘·+,

ÁbÕ+‘·+, *+>∑+ e+Ï n+XÊ\ Ä<Ûës¡+>± ‘·eTqT ‘êeTT >∑T]Ô+|ü⁄ ‘Ó#·TÃø√e&É+.

n˝≤+Ï Ç‘·s¡T\‘√ ø£\e&É+ Bì |üs¡´ekÕq+>± ñ+≥T+~. á ø£\sTTø£\T,

$&çb˛e&Ü\÷ ‘ê‘êÿ*ø£+. ìs¡+‘·s¡+ kÕúHê\T e÷s¡T‘·T+≤sTT. es¡Z#Ó’‘·Hê´ìï

<Óã“rj·T&É+ Bì n+‹eT \ø£å +. ‘·<ë«sê es¡Zb˛sê≤\qT yÓqøÏÿ ø=&É‘ês¡T.

ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T, kÕÁe÷»´yê<äT\T n+<äTπø Bìï ã\|üs¡TkÕÔs¡T. n+<äTπø ø£eT÷´ìdüTº\T

á uÛ≤eC≤˝≤ìøÏ e´‹πsø£+>± b˛sê&ÉT‘ês¡T. <˚X¯+˝ÀøÏ y˚>∑+>± #=#·TÃ≈£î edüTÔqï

$<˚o ãVüQfi¯C≤‹ ø£+ô|˙\ <√|æ&û yÓ’|ü⁄ Á|ü»\ <äèwæºì eTs¡\Ã≈£î+&Ü O+#˚+<äTπø

á ndæú‘·«yê<ä+ <√Vü≤<ä|ü&ÉT‘·T+~.

e÷]ÿ ‡düTº

7


ªª

µµ

Á|ü‹≈£L\ |ü]dæú‘·T*ï ôd’‘·+ n~Û>∑$T+∫ |ü⁄s√>∑

$T+∫q #·]Á‘· ø£eT÷´ìdüTº\≈£î+~. Ä XøÏÔ eTq sêh+˝Àì

ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä e÷ìø° ñ+~. ‘·TbÕqT\≈£î ‘ê‘êÿ*ø£+>±

‘·\e+∫Hê ‹]– Ò∫ Á|ü‹|òüTÏ+# XøÏÔ ôd’<ëú+‹ø£ ìã<ä›‘·

‘√H˚ edüTÔ+~. á Á|ü‹≈£L\ |ü]dæú‘·T˝À¢ ≈£L&Ü dü÷Á‘·

ã<ä›+>± ì\ã&É¶ dæ|æ◊(m+) $•wüº‘·qT Á|ü>∑‹ ø±eTT≈£î\T

n_Ûq+~düTÔHêïs¡T.

Á|ü<Ûëq yÓ’s¡T<Ûä + sêh Á|ü»\≈£î, yê]ì <√|æ&û

#˚düTÔqï bÕ\ø£|üøå±\≈£L eT<Ûä kÕ>∑T‘·Tqï~.

@ b˛sê≥yÓTÆHê Bì #·T≥÷º ‹]–‘H Á|ü»\≈£î

˝≤uÛÑ+ »s¡T>∑T‘·T+~. <ëìøÏ _Ûqï+>± ÁbÕ+

‘ê\ eT<Ûä´ yÓ’s¡T<Ûë´\qT bÕ\ø£ |üøå±\T

eTT+<äT≈£î ‘ÓdüTÔHêïsTT. Ç$ #·s¡Ã\ <ë«sê,

kÕeTs¡dü |üPs¡«ø£+>± |ü]cÕÿs¡+ ø±yê*‡q$.

ndæú‘·«yê<äT\T yÓ’s¡T<Ûë´\qT ‘·\øÏ+<äT\T>±

Á|ü»\≈£î #·÷|ædüTÔHêïs¡T. yê] ø£fi¢≈£î $TÁ‘·T\T

X¯‘·èe⁄\T>±q÷, X¯‘·èe⁄\T $TÁ‘·T\T>±q÷

ø£ì|ædüTÔHêïs¡T.

Hê´j·TyÓTÆq ø√]ø£ ø√dü+ kÕπ> @ Á|üC≤

ñ<ä e÷HÓ’ïHê ã\|üs¡#ê*‡+<. nsTT‘ Á|üC≤

ñ<äé÷˝À¢ ¬s+&ÉT s¡ø±\THêïsTT. ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï:ˇø£Ï:

uÛÑ÷kÕ«eTT\T, ô|≥Tºã&ç<ës¡T\T e+Ï <√|æ&û

esêZ\≈£L, M]øÏ ÁbÕ‹ì<Ûä + eVæ≤düTÔqï Á|üC≤

e´‹πsø£ Á|üuÛÑT‘ê«\≈£L e´‹πsø£+>± kÕπ> ñ

<äé÷\T. Ç$ K∫Ã‘·+>± Á|üC≤kÕ«$Tø£

dü«uÛ≤e+ ø£*– ñ+≤sTT. á ‘·s¡Vü‰ yÓ’s¡T<Ûä +

ô|]–‘˚ bÕ\≈£î\≈£î qwüº+. uÛÑ÷kÕ«eTT\T,

ô|≥Tºã&ç<ës¡T*ï @ø±≈£î*ï #ùd Ç˝≤+Ï Á|üC≤

ñ<ä e÷\T ô|s¡>∑&Üìπø Á|üC≤kÕ«$Tø£yê<äT\T

ø£èwækÕ–kÕÔs¡T. ¬s+&ÉT:¬s+&ÉT:¬s+&ÉT:¬s+&ÉT:¬s+&ÉT: Á|ü»˝À¢H˚ ø£ ‘·s¡>∑‹

Ò<ë esêZìøÏ e´‹πsø£+>± eTs√ ‘·s¡>∑‹ Ò<ë

es¡Z+ b˛sê&É≥+. ñ|ü‘·s¡>∑‹, ñ|üÁbÕ+rj·T

Ä+XÊ\T ≈£L&Ü Ç$T&ç ñ+≤sTT. <√|æ&ûøÏ

>∑Ts¡j˚T´ esêZ\T ‘êeTT #·eTÀ&çÃ düèwæº+∫q

n<äq|ü⁄ dü+|ü<ä À yê≤ø√dü+ ø±≈£î+&Ü ‘·eT

yê≤>± e∫Ãq dü+|ü<ä ÀH |ü+|æD° ø√dü+

n+‘·s¡Z‘·+>± ø√≤¢&ÉT≈£î+≤s¡T. á s¡ø£yÓTÆq

yÓ’s¡T<Ûë´\T düe÷»+˝À #ê˝≤H ñHêïsTT. n$

πøe\+ Ä]úø£|üs¡yÓTÆqy ø±≈£î+&Ü kÕ+düÿè‹ø£,

kÕe÷õø£, ÁbÕ+rj·T yÓ’s¡T<Ûë´\T>± ≈£L&Ü

ñHêïsTT. MÏ dü+K´ …ø£ÿ≈£î $TøÏÿ*>± ñ

+≤sTT. bÕ\≈£î\T á yÓ’s¡T<Ûë´\H˚ ô|+∫

b˛wædüT Ô+≤s¡T. n+<äT˝Àq÷ MT&çj·÷

dü+K´Ø‘ê´, dü«uÛ≤eØ‘ê´ ô|]>±ø£ yês¡T ≈£L&Ü

á b˛° À uÛ≤>∑kÕ«eTT\e⁄‘·THêïs¡T. Á|ü»\

eT<Ûä´ yÓ’s¡T<Ûë´\qT eTT+<äT≈£î ‘˚e&É+˝À

Ç~eTTK´bÕÁ‘· b˛wædüTÔqï~. bÕ\ø£ esêZ\

yÓ’s¡T<Ûë´\T, eT<ä›‘·T Ò≈£î+fÒ á O<ä e÷\T

Ç+‘· O<Ûäè‘·s¡÷|ü+ <ë*Ã O+&$ ø±e⁄. ø£

≈£î˝≤ìøÏ e´‹πsø£+>± eTs√ ≈£î\+, ˇø£

eT‘êìøÏ e´‹πsø£+>± eTs√ eT‘·+, ˇø£

ÁbÕ+‘êìøÏ e´‹πsø£+>± eTs√ ÁbÕ+‘·+ yês¡T

&çe÷+&ÉT¢ ô|Ïº ñ<ä $T+#·&É+ Ç°e\ ø±\+

˝À ô|]–+~. <ëìøÏ ô|’q #Ó|æŒq n+XÊ Ò

ø±s¡D+. Ç˝≤+Ï yÓ’s¡T<Ûë´\qT dü+|òüTs¡¸D

<ë«sê ø±≈£î+&Ü kÕeTs¡dü +>±, #·s¡Ã\ <ë«sê

|ü]wüÿ]+#·Tø√yê\ì ø£eT÷´ìdüTº\T #Ó|ü⁄‘ês¡T.

ø±ì bÕ\ø£|üøå±\T e÷Á‘·+ Væ≤+kÕj·TT‘·+>±H

|ü]wüÿ]+#·&ÜìøÏ #·÷kÕÔs¡T. ‘·<ë«sê Á|ü»\

ø√|ü+ ‘·eTô|’øÏ eTfi¢≈£î+&Ü C≤Á>∑‘·Ô eVæ≤düTÔ

Hêïs¡T. n< düeTj·T+˝À Á|ü»\ ÄÁ>∑Vü‰ìï

ø£eT÷´ìdüTº\ô|’ø°, Á|üC≤kÕ«$Tø£ ñ<ä e÷\ô|’ø°

eT[¢+#·&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïkÕÔs¡T. >∑‘· <äXÊã›+qïs¡

Á|ü|ü+#êqTuÛÑe+ Ç<. Á|üdüTÔ‘·+ eTq sêh+˝À

Ç< nqTuÛÑe+ |ü⁄qsêeè‘·+ ne⁄‘√+~.

Á|üdüTÔ‘·+ Á|ü» …<äTs=ÿ+≥Tqï nHø£ rÁe

düeTdü´\qT ôd’‘·+ |üø£ÿ≈£î HÓfÒºdæ Á|ü‘˚´ø£

‘Ó\+>±D≤j˚T @¬ø’Hê nC…+&Ü>± sêh

sê»ø°j·T j·Teìø£ô|’ ñ+~. Ç˝≤ Bìï

eTT+<äT≈£î kÕ>∑ j·T&É+ m+<äT≈£î? n<˚<√

Ç#˚ÃùdÔ Ç+‘·Ï‘√ Ä nC…+&Ü≈£î eTT–+|ü⁄

|ü\ø£e#·TÃ ‘·sê«‘· eTq+ Á|üC≤ düeTdü \ô|’

¬s+& É T ÁbÕ+‘ê˝À ¢q÷ ùd«# · Ã>±

|üì#˚düTø√e#·TÃqì ø=+<äs¡T uÛ≤$düTÔHêïs¡T.

dæ|æ◊(m+) $<Ûëq+ eT+∫<˚ ø±ì eTq+

Ä|æ‘˚ Ä>∑<äT ø£<ë! m+<äT≈£î eTq+ e´‹πs

øÏ+∫ Á|ü»\≈£î <ä÷s¡+>± ø±yê* nH˚

yêeT|üø£å kÕqTuÛÑ÷‹|üs¡T\÷ ñHêïs¡T. ø±ì

yês¡T >∑T]Ô+#ê*‡q $wüj·T+ ˇø£≥T+~.

ndæú‘·«yê<ëìøÏ n+‘·eT+≥÷ ñ+&É<äT. e⁄

ˇø£ <ëì‘√ sêJ|ü&ç‘ yês¡T eTs√ <ë+À¢øÏ

>∑T+E‘ês¡T. ø±]àø£es¡Z+ ø£ es¡Z+>± ‘·eTqT

‘êeTT Äs¡ZHÓ’CŸ #˚düTø√&ÜìøÏ yês¡T mqï&É÷

neø£yêX¯+ Çe«s¡T. n+<äTe\¢ <ëìï

m<äTs√ÿ≈£î+&Ü ‘·|ü⁄Œ≈£îb˛e&É+ ÄkÕ<Ûä´+.

nsTT‘ Ç~ Á|ü»\‘√ eTT&ç|ü&ç ñqï düeTdü

ø±ãÏº Bìï uÛÖ‹ø£+>± m<äTs√ÿe&É+ dü]ø±<äT.

yês ¡ T yêd ü Ôyê\T > ∑ T] Ô+# ˚<ëø±

m<äTs¡T#·÷&Ü*‡+<˚. Äy˚X¯+˝À ñqïyê]øÏ

eTq+ #Óù|Œ $wüj·÷\T $q|ü&Éø£b˛e#·TÃ

≈£L&Ü. nsTTHê z|æ>±Z eTq yÓ’K]ì $e]+#·T

ø√yê*. á <äX¯˝À ôd’<ë›+‹ø£, sê»ø°j·T

b˛sê≥y˚Tdü¬s’q Äj·TT<Ûä+. kÕº*Hé nqï≥T¢>±

˙e⁄ @ ô|&ÉyÓ’K]‘√ sêJ|ü&É‘êy√ ÄK]øÏ

n< ìqTï ‹+≥T+~.

Á|ü‹≈£L\ |ü]dæú‘·T*ï ôd’‘·+ n~Û>∑$T+∫

|ü⁄s√>∑$T+∫q #·]Á‘· ø£eT÷´ìdüTº\≈£î+~. Ä

XøÏÔ eTq sêh+˝Àì ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä e÷ìø°

ñ+~. ‘·TbÕqT\≈£î ‘ê‘êÿ*ø£+>± ‘·\

e+∫Hê ‹]– Ò∫ Á|ü‹|òüTÏ+# XøÏÔ ôd’<ëú+‹ø£

ìã<ä›‘√H˚ edüTÔ+~. á Á|ü‹≈£L\ |ü]dæú‘·T˝À¢

≈£L&Ü dü÷Á‘·ã<ä›+>± ì\ã&É¶ dæ|æ◊(m+)

$•wüº‘·qT Á|ü>∑‹ø±eTT≈£î\T n_Ûq+~düTÔHêïs¡T.

Ç‘·s¡ bÕØº\‘√ b˛\TÃ≈£îqï|ü⁄Œ&ÉT

ÁbÕ+rj·T $<Û«cÕ\≈£î >∑T]ø±≈£î+&Ü dü«#·Ã¤+>±

ñqï bÕØº sêh+˝À dæ|æ◊(m+) ˇø£ÿfÒ.

$T>∑‘ê nìï bÕØº\÷ Äj·÷ ÁbÕ+‘ê\qT

ãÏº sê>±\T e÷s¡TÃ‘·THêïsTT. πø bÕØº ¬s+&ÉT

eTTsƒê\T>± N* ‹≥Tº≈£î+≥THêïsTT. ˇπø

ÁbÕ+‘·+˝À nìï bÕØº\T øö>∑*+#·T ≈£î+≥T

HêïsTT. M] ì»dü«s¡÷bÕìï Áø£eT+>± Á|ü»\T

ns¡ú+ #˚düT≈£î+≥THêïs¡T. ìqïÏ<ëø± Á|ü‘˚ ø£

‘Ó\+>±D≤ nqï bÕØº\T Ç|ü⁄Œ&ÉT u≤D° e÷]Ã

bÕ&ÉT‘·T+fÒ Ç‘·s¡ ÁbÕ+‘ê˝À¢ì Á|ü»\T yê]ì

m˝≤ $X«dæ+#·>∑\s¡T? ás√E ø£]ï yÓ÷dü+

#dæqyês¡T πs|ü⁄ eTq*ï yÓ÷dü+ #j·Tsê nqï

dü+<˚Vü‰\T yÓTT<ä\j·÷´sTT. düŒwüºyÓTÆq yÓ’K]

Á|üø£Ï+#·≈£î+&Ü @ m+&Éø±>=&ÉT>∑T |ü&ÉT‘·Tqï

bÕØº\ dü«s¡÷bÕ\T ≈£L&Ü yÓ\¢&Ée⁄‘·THêïsTT.

Ç˝≤+Ï yêÏì ì\Bùd #Ó’‘·Hê´ìï Á|ü»˝À¢

ô|+#ê*. ás√E ø±≈£î+fÒ πsô|’Hê dæ|æ◊

(m+) $X«dü j·T‘·q÷, Ç‘·s¡ bÕØº\ neø±X

yê<ë˙ï Á|ü»\T ‘·|üŒ≈£î+&Ü ns¡∆+ #˚düT

≈£î+≤s¡T. ôd’<ëú+‹ø£, Á|üC≤ b˛sê≤\qT

dü$Tàfi¯‘·+ #˚j·T&É+ <ë«sê ø£eT÷´ìdüTº\T

Á| ü»\≈£î #˚s ¡ Teø±yê*. yê] dü«+‘·

düeTdü \ô|’H yê]ì ◊ø£ + #j·÷*. <ëìøÏ

eTs√ Á|ü‘êé÷ïj·T+ Ò<äT.1234512345123451234512345

e÷]ÿ ‡düTº

8

nqTuÛÑyê\T

KeTà+ bÕØº düº&ûdü]ÿ Ÿ >∑T]+∫

ø=ìï $wüj·÷\TKeTà+ düº&û dü]ÿ Ÿ ¬s+&ÉTqïs¡ dü+e‘·‡sê\ Bs¡Èø±\+˝À Ç|üŒÏøÏ #ê˝≤ düeTdü \T

n~Û>∑$T+#· >∑*–+~. Ç°e*ø±\+˝À mes¡÷ >∑Ts¡TÔ#ùd |üì Ò≈£î+&Ü, bò Hé, yÓTùdCŸ

Ç˝≤+Ï nedüs¡yT Ò≈£î+&Ü Ä~yês¡+ eùdÔ #ê\T Äs¡Tqïs¡ø£ ≤¢ #s¡Tø√e≥+ n+<ä]ø°

n\yêf…Æ b˛sTT+~. ø±˙ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À #ê˝≤ düeTdü \÷, Ä≥+ø±\÷ m<äTs¡j·÷´sTT.

Vü‰»s¡T˝À ì\ø£&É ñ+&~ ø±<äT. ø£ yês¡+ ø=+<äs=ùdÔ, eTs√ yês¡+ eT]ø=+<äs¡T e#Ãyês¡T.

#·s¡Ã\˝À ÄdüøÏÔ ô|+#·≥+ <ë«sê Bìì n~Û>∑$T+#· >∑*>±eTT.

‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<ä+

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) πø+Á<ä ø£$T°

düuÛÑT´\T, sêh ø±s¡ <ä]Ùes¡Z düuÛÑT´\T.

ªªXÊÁd”Ôj·T ne>±Vü≤q≈£î sê#·

u≤≥ Ò<äT. me¬s’‘˚ ñqï‘· •Ksê\qT

n~Ûs√Væ≤+#·≥+˝Àì n\dü≥qT ˝…ø£ÿ

#j·Ts√, yêπs Ä •KsêÁ>∑ ø±+‹|ü⁄+C≤

\qT ÄkÕ«~+#·>∑\s¡Tµµ ` ø±sY¢ e÷sYÿ‡

(ø±|æ≥ ŸqT <ësêyêVæ≤ø£ d”]j·T Ÿ>± (Áô|ò+∫

˝À) Á|ü#·T]+#·≤ìï ìs¡dædü÷Ô sêdæq ÒK

qT+&ç )

ã÷s¡T®yê u≤eC≤˝≤ìï ì\e]+#·≤ìøÏ,

Á|ü‘êé÷ïj·T ÁXÊ$Tø£es¡Z uÛ≤yê~Û|ü‘ê´ìï

ì]à+#·≤ìøÏ e÷]ÿ‡düTº dæ<ëú+‘· Ä<Ûä j·Tq+

ˇø£ nìyês¡ ÄeX¯ ø£‘·. á neX¯ ø£‘·qT

>∑T]Ô+#·≥+ $|ü¢e ø±sê´#·s¡D˝À ÁbÕ<∏ä$Tø±+

X+>± ñ+&Ü*. #·]Á‘· À á n+XÊìï >∑eT

ì+#·ì $|ü¢y√<ä e÷\˙ï ø£cÕº\ bÕ\j·÷´sTT.

ø£~ Ò ¬s’\T˝À mø±ÿ\+fÒ m˝≤? Ä ¬s’\T

@ ~X¯˝À ≈£<äT\T‘√+<√, m+‘· y˚>∑+‘√

ø£<äT\T‘√+<√ ns¡∆+ ø±yê*. Ä ~X¯˝ÀH˚

n+‘ y>∑+‘√ eTq XØsêìï ø£~*+#ê*.

n|ü⁄&ÉT düTHêj·÷dü+>± Ä ¬s’\T mø£ÿ>∑\+.

n˝≤H˚ ìs¡+‘·s¡ #·\q+˝À ñqï e÷qe

düe÷C≤ìï ns¡ú+ #˚düTø√˝Òø£ b˛‘˚ <ëìï

e÷s¡Ã≤ìøÏ Á|üj·T‹ï+#·≥+ nkÕ<Ûä eTÚ‘·T+~.

Á|üdüTÔ‘· ô|≥Tºã&ç<ëØ düe÷C≤ìï, <ëì #·\q

Áø£e÷\qT düÁø£eT+>± ns¡ú+ #˚düTø√>∑*–‘˚

‘·|üŒ, ˝Ò<ä+fÒ <ëì e÷j·T˝À eTqeT÷

|ü&çb˛e≥+, $|ü¢e+ |ü≥¢ $XÊ«kÕìï ø√˝ÀŒ

e≥+ »s¡T>∑T‘·T+~. Ä ns¡ú+ #˚düT≈£îH˚ X¯øÏÔì

eTqøÏ#Ã< e÷]ÿ‡»+ ` …ìì»+.

e÷]ÿ‡C≤ìï q$Tà‘ \_Û+# XøÏÔøÏ #ê˝≤

|ü]$T‘·T\THêïsTT. ø±˙ n<Ûä j·Tq+ <ë«sê

|ü≥Tº kÕ~ÛùdÔ, nq+‘·yÓTÆq $X‚¢wüD≤XøÏÔì eTq≈£î

e÷]ÿ‡»+ sTTÛdüTÔ+~. ø£eT÷´ìdüTº>± J$+#·

≤ìø°, |üì#j·T≤ìø° eTq |üì˝À HêD´‘·

ñ+&É≤ìøÏ e÷]ÿ‡»+, …ìì»+ n<Ûä j·Tq+

#ê˝≤ nedüs¡+. á $wüj·÷ìï eTqbÕØº

&Ü≈£îýÓT+≥T¢ #ê˝≤ kÕs¡T¢ $e]+ #êsTT.

ø±ø£b˛‘˚ Ä#·]+#·≥+˝ÀH˚ nH˚ø£ ˝ÀbÕ\T

»s¡T>∑T‘·THêïsTT. Ç°e\ ≈£L&Ü bÕØº

πø+Á<äø£$T° ~<äT›u≤≥T ñ<ä e÷ìï #·]Ãdü÷Ô

ªªeTq+ bÕØº ø±&ÉsY≈£î ìs¡«Væ≤düTÔqï sê»ø°j·T

$<ë´ø±s¡ Áø£e÷\T m+‘·e÷Á‘·eT÷ dü]b˛e⁄.

á $wüj·T+˝À eTq |üì #ê˝≤ ˝À|üuÛÑ÷

sTTwüº+>± ñ+~µµ nì ù|s=ÿ+~.

kÕ<ës¡D+>± eTq+ dü+e‘·‡sêìø√kÕ]

ø±¢düT\T ìs¡«Væ≤düTÔ+≤eTT. ø±˙ ô|≥Tºã&ç<ëØ

düe÷»+˝À y˚>∑+>± »s¡T>∑T‘·Tqï e÷s¡TŒ\T,

ø±]àø£ es¡Z Á|üjÓ÷»Hê\≈£î e´‹πsø£+>±

XøÏÔe+‘·+>± eTT+<äT≈£î edüTÔqï nHø£ yê<äq\

H˚|ü<∏ä +˝À dü+e‘·‡sêìø√kÕ] ø±¢düT m+‘·

e÷Á‘·+ dü]b˛<äì eTq+ Á>∑Væ≤+#ê*. ìs¡+

‘·s¡ sê»ø°j·T $<ëýê´|æÔøÏ ªªdüº&û dü]ÿ˝Ÿ‡µµ

ìs¡«Vü≤D dü¬s’q |ü<äú‹ nì|æk Ô+~. KeTà+

õ˝≤¢ À sTT°e\ á ~X>± kÕ>∑T‘·Tqï ø£èwæ À

nqTuÛÑyê\qT |ü]o*+#·≥+ eTq≈£î ñ

|üjÓ÷>∑+>± ñ+≥T+~.

>∑‘· ¬s+&ÉTqïs¡ dü+e‘·‡sê\T>± õ˝≤¢

πø+Á<ä+ KeTà+˝À á düº&û dü]ÿ˝Ÿ Á|ü‹

Ä~yês¡+ q&ÉTk Ô+~. 30, 40 eT+~ ø±ÁyT&é‡

Vü‰»s¡e⁄‘·T+≤s¡T. ñ<äj·T+ Äs¡Tqïs¡ qT+&ç

11>∑+≥\es¡≈£L »s¡T>∑T‘·T+~. eT<Ûä´˝À

9>∑+≥\≈£î Ï|òæHé ÁuÒø˘ ns¡>∑+≥ ñ+≥T+~.

Ç|üŒÏøÏ 120 Ä~yêsê\T á πø+Á<ä+ q&ç

∫+~. qqTï n$T‘·+>± Ä ø£≥Tº≈£îqï Ä~yês¡+

2009, y˚T 17 Ä~yês¡+. m+<äTø£+fÒ y˚T

16 nôd+;¢, bÕs¡¢yÓT+≥T mìïø£\ |òü*‘ê\T

yÓ\Te&Ü¶sTT. <˚X¯yê´|üÔ+>± bÕØºøÏ rÁe

m<äTs¡T<Óã“\T ‘·–˝≤sTT. u…+>±˝Ÿ, πøs¡fi¯

˝Àq÷, sêh+˝Àq÷ nq÷Vü≤´ |üsê»j·÷\T.

e÷]ÿ ‡düTº

9

KeTà+ düº&ûdü]ÿ Ÿ u≤´qsY À ù|s¡T |üø£ÿq ªu≤´ø ≥T

uÒdæø˘‡µ nH˚ ˇø£ ≤´>¥ ñ+≥T+~. >∑‘·+˝À ªª>∑DÏ‘·+,

dü+^‘·+˝À ÄdüøÏÔ Òì yê]øÏ á |”sƒ¡+˝À Á|üyX+ Ò<äTµµ

nì Á|üU≤´‘· ‘·‘·«y‘·Ô ªù|¢Àµ ‘·q bÕsƒ¡XÊ\ eTT+<äT uÀs¡T¶

ø£≤º&É≥. n˝≤+Ï< Ç~≈£L&Ü.

ªª

KeTà+ bÕØº düº&ûdü]ÿ Ÿ >∑T]+∫ ø=ìï $wüj·÷\T

µµ

õ˝≤¢ À ≈£L&Ü ˇø£ÿ d”≥÷ sêì |ü]dæú‹.

nsTTHê j·T<∏ëÁ|üø±s¡+ düº&û dü]ÿ Ÿ Äs¡Tqïs¡πø

ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+~. Ä s√»+‘ê mìï\ >∑T]+∫

e÷]ÿ‡düT º ne>±Vü≤q @$TÏ, e÷sYÿ‡,

m+¬>˝Ÿ‡, ˝…ìHé\T á $wüj·÷\ô|’ @+

#ÓbÕŒs¡T nH˚<ëì >∑T]+#˚ #·s¡Ã+‘ê kÕ–+~.

Ä s√E≈£L&Ü düº&û dü]ÿ Ÿ Ä|ü≈£î+&Ü q&ç|æq

e÷>∑T]+∫ ªªe÷]ÿ‡düT º |æ#√Ãfi¯ó ¢µµ nì

yêÚ≤´ì+∫q yêfi¯ó¢Hêïs¡T. n~ yπs dü+>∑‹.

õ˝≤¢ πø+Á<ä+˝À q&ÉTdüTÔqï á düº&ûdü]ÿ Ÿ

nqTuÛÑe+‘√q÷, dü÷Œ]Ô‘√q÷ dü+e‘·‡s¡

ø±\+>± õ˝≤¢ À eT]ìï πø+Á<ë\T ÁbÕs¡+uÛÑ

eTj·÷´sTT. 8 &ç$»Hé πø+Á<ë\˝À yêsêì

ø√kÕ], <ë<ë|ü⁄ 30 eT+&É\ πø+Á<ë\˝À

15s√E\ ø=ø£kÕ] düº&ûdü]ÿ Ÿ‡ q&ÉTdüTÔHêïsTT.

õ˝≤¢ πø+Á<ä+˝À eTVæ≤fi≤ düº&ûdü]ÿ˝Ÿ Á|ü‹

Xìyês¡+ kÕj·T+Á‘·+ Äs¡Tqïs¡ >∑+≥\ qT+&ç

2>∑+≥\bÕ≥T q&ÉTk Ô+~. 15, 20 eT+~

ø±ÁyT&é‡ Vü‰»s¡jT´ eTVæ≤fi≤ düº&ûdü]ÿ Ÿ Ç|üŒÏøÏ

83 yêsê\T q&ç∫+~.

KeTà+ düº&û dü]ÿ Ÿ yÓTT<äÏkÕ] Äs¡T>∑T]

‘√ »]–+~. Á|ü‹yês¡+ ˇø£ |üP≥+‘ê

düe÷yX+ ø±e≥+, #·]Ã+#·≥+ m˝≤ ≈£î<äTs¡T

‘·T+~? eTq≈£î _J ª|üqT\T+≤sTT>∑<ëµ nH

#·s¡Ã ÄHê&ÉT »]–+~. eTq≈£î |üqT\T+≤sTT

>∑<ë nH˚ dü+<˚Vü≤+˝ÀH˚, ªdüº&û dü]ÿ˝Ÿ nH˚~

|üìø±<äTµ nH˚ ns¡ú+ ñ+~. Ç~ #ê˝≤

‘·|ü⁄Œ n_ÛÁbÕj·T+. ø£ ø£eT÷´ìdüTº≈£î Á|ü»˝À¢

|üì #j·T≥+ m+‘· eTTKýÓ÷, Ä |üì˝À

HêD´‘·ø√dü+ dæ<ëú+‘· n<Ûä j·Tq+ ≈£L&Ü n+‘

eTTK´+. Ç+ø± #ÓbÕŒ\+fÒ Ä ø£èwæ ‘·≈£îÿe>±

ñqïø±\+˝À, ÁbÕ+‘·+˝À ø=+‘·ø±\+ bÕ≥T

n< eTTKýÓTÆq |üì>± ≈£L&Ü ñ+&Ü*. b˛˙

ø±Áy˚T&é‡ n+‘ê @ s√p U≤∞˝Ò≈£î+&ÜH˚

|üì#düTÔHêïs¡qT≈£îHêï, kÕ<ës¡D+>± 9 >∑+≥

\≈£î >±˙ ãj·T≥≈£î yÓfi¢s¡T nH˚~ ˇø£kÕ]

#·s¡Ã˝À ‘˚*+~. nsTTq|ü⁄&ÉT ñ<äj·T+ Äs¡T

>∑+≥\πø ÁbÕs¡+_ÛùdÔ 2, 3 >∑+≥\T

q&É|üe#·TÃ>∑<ë nì ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï+. n+<äT

ø√düy˚T Äs¡Tqïs¡ nH˚ ìs¡íj·T+ »]–+~.

‘·s¡Tyê‘· nqTuÛÑe+˝À düº&û dü]ÿ Ÿ‡ e\¢

u≤>± ñ|üjÓ÷>∑+ »s¡T>∑T‘√+<äì uÛ≤$+∫q

bÕØº õ˝≤¢ ø£$T° Ä~yês¡+ neø±XeTTqï

yTs¡≈£î Ç‘·s¡ ø±s¡ Áø£e÷ ÒM ìs¡ísTT+#·≈£L&É<ä ,

Á|ü‹ ø±Áy˚T&É÷ $$<Ûä kÕúsTT˝À¢ düº&ûdü]ÿ˝Ÿ‡˝À

bÕ˝§ZHê\˙, Bìì Áø£eT•ø£åD |ü]~Û ÀøÏ ≈£L&Ü

‘Ódü÷Ô rsêàì+∫+~.

ñ<äj·T+ me]øÏwüºyÓTÆq~(yês¡T#·<äTe⁄≈£î

e∫Ã+~) yês¡T #Ó|üŒ≥+‘√ düº&ûdü]ÿ Ÿ ÁbÕs¡+uÛÑ

eTÚ‘·T+~. Ç~ 7.30 >∑+≥\πø eTT–+#ê*‡

ñqŒ|üŒÏø°, m≈£îÿeeT+~ ‘·j·÷¬s’ e∫Ãq|ü⁄&ÉT

˝Ò<ë ˇø£ n+X¯+ô|’ m≈£îÿe>± yê<äq\T

»]–q|ü⁄&ÉT 8 <ëø±, ˇø√ÿkÕ] Ï|æHéÁuÒø

(9>∑+≥\T) <ëø± ≈£L&Ü »s¡T>∑T‘·T+≥T+~.

Ä ‘·sê«‘· yÓTsTTHé düã®≈£îºqT ˇø£ ø±Áy˚T&é

$e]+#·≥+, <ëìô|’ #·s¡Ã, eTT–+|ü⁄ ñ

+≤sTT.

KeTà+ düº&ûdü]ÿ Ÿ u≤´qsY À ù|s¡T |üø£ÿq

ªu≤´ø ≥T uÒdæø‡µ nH ˇø£ ≤´>¥ ñ+≥T+~.

>∑‘·+˝À ªª>∑DÏ‘·+, dü+^‘·+˝À ÄdüøÏÔ Òì

yê]øÏ á |”sƒ¡+˝À Á|üy˚X¯+ ˝Ò<äTµµ nì

Á|üU≤´‘· ‘·‘·«y˚‘·Ô ªù|¢Àµ ‘·q bÕsƒ¡XÊ\

eTT+<äT uÀs¡T¶ ø£≤º&É≥. n˝≤+Ï< Ç~≈£L&Ü.

düº&û dü]ÿ˝Ÿ n+fÒ es¡Ôe÷q sê»ø°j·÷\T,

˝Òø£ ø=ìï n+XÊ\ô|’ e÷Á‘·y˚T #·s¡Ã≈£î

|ü]$T‘·+ ø±≈£L&É<äT. ˇø£ e´øÏÔJ$‘êìï

eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq k˛wü*düTº ÄXj·÷ìøÏ ø£Ïº|ü&ùd$

e÷]ÿ‡düTº eT÷\ dæ<ëú+‘ê\T ‘·|üŒ s√EyêØ

sê»ø°j·÷\T, m‘·TÔ>∑&É\T ø±e⁄. n+<äTπø

e÷]ÿ‡düTº eT÷\ dæ<ëú+‘ê\ô|’H Á|ü<Ûëq+>±

uÀ<Ûäq, #·s¡Ã kÕ>±\ì ìs¡ísTT+#·Tø√e≥+

»]–+~. nH˚ø£ eT÷\ Á>∑+<∏ë\ô|’ kÕπ>

#·s¡Ã\‘√ bÕ≥T, 40 yêsê\ bÕ≥T >∑‹

‘ê]ÿø£, #ê]Á‘·ø£ uÛÖ‹ø£yê<ëìøÏ dü+uÛÑ+~+∫

$$<ä n+XÊ\qT yês¡+, yês¡+ dæ\ãdt>±

ìs¡ísTT+#·Tø=ì #·]Ã+#·≥+ »] –+~. >∑‘·

50 yêsê\T>± ø±sY¢ e÷sYÿ‡ n<äT“¤‘· Á>∑+<∏ä+

ªªªø±´|æ≥ Ÿµµ ô|’ #·s¡Ã kÕ>∑T‘√+~.

#·sêÃ|ü<ä ›‹ e\¢ #ê˝≤ ñ|üjÓ÷>±

\T+≤sTT. #·~$q $wüj·÷\H #·s¡Ã ≈£L&Ü

#˚ùdÔ @<Ó’Hê u≤>± e+≥ã&ÉT‘·T+~. #·~$

q|ü⁄&ÉT eTqπøs¡Œ&çq ne>±Vü≤q˝À bıs¡

bÕ≥T¢+fÒ, eTqø£+fÒ ‘Ó*dæq yê]‘√ #·s¡Ãe\¢

n$ dü]CÒj·Tã&É‘êsTT. Ç$ #·~$ #·]Ã+#

yê]øÏ »]π> ñ|üjÓ÷>±\T. #·<äeø£b˛sTTHê

¬s>∑T´\sY>± düº&û dü]ÿ˝Ÿ≈£î e#˚Ã yê]øÏ ≈£L&Ü

ñ|üjÓ÷>±\T+≤sTT. n<˚$T≥+fÒ ‘êeTT

ø£wüº|ü&É≈£î+&ÜH˚ $T>∑‘ê yês¡T ø£wüº|ü&ç #·~$

#Ó|æŒq $wüj·÷\qT $q≥+, #·s ¡Ã˝À

bÕ˝§Zq≥+ <ë«sê ‘êeTT Ä kÕsê+XÊìï

Á>∑Væ≤+#M\T+≥T+~. Çø£ á ¬s+&É÷ #j·Tì

yês¡T ≈£L&Ü ‘·|üŒ≈£î+&Ü ø=+<äs¡T+≤s¡T.

kÕ<ës¡D+>± n+<äs¡÷ #·<äTe⁄≈£îì

sêyê\ì Á|ü‹ ˇø£ÿs¡÷ #Ó|üŒ≤ìøÏ Á|üj·T‹ï+

#ê\ì #ÓãT‘·T+≤+. $$<Ûä n+XÊ\ô|’ #·~$

e#˚Ã ø±Áy˚T&é‡ yêÏ >∑T]+∫ $e]düTÔ+≤s¡T.

ndü\T #·s¡Ã˝À bÕ˝§Zqì düuÛÑT´&ÉT ˇø£ÿs¡÷ ñ

+&És¡T. n+X¯+ rdüT≈£îì uÛÀ~düTÔqï yêπs 20

eT+~ es¡≈£L ñHêïs¡T. Ç˝≤ uÛÀ~+# yê]

dü+K´ Áø£eT+>± ô|s¡T>∑T‘√+~. n|ü⁄&É|ü⁄&É÷

ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£ô|’Hê, |üÁ‹ø£ Àì ì]úwüº yê´kÕ\ô|’Hê MT

n_ÛÁbÕj·÷\q÷, dü÷#·q\q÷ ÄVü‰«ìdüTÔHêï+. Äj·÷ yê´kÕ\ô|’ MTs¡T #·]Ã+#ê*‡q

n+XÊ\THêï, n<äq|ü⁄ düe÷#ês¡eTTHêï ≈£î¢|üÔ+>± sêdæ |ü+|ü+&ç

MT ÒK\T n+<ë*‡q ∫s¡THêe÷!

m&ç≥sY,

ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£

Á|üC≤X¯øÏÔ Áô|dt, >∑es¡ïs¡Tù|≥, $»j·Tyê&É-2

ªe÷]ÿ‡düTºµ ô|’

MT n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó\|ü+&ç!

e÷]ÿ ‡düTº

10

µµ

düº&û dü]ÿ Ÿ À ªªX¯ó<ä∆ dæ<ëú+‘ê\µµ #·s¡Ã e÷Á‘·y˚T #ùdÔ @MT

ñ|üjÓ÷>∑+ ñ+&É<äT. eTq s√EyêØ |üìøÏ, <ëì˝À e#˚Ã

dü+<Vü‰\≈£î *+≈£î#dæ #·s¡Ã »s¡>±*. n˝≤ mH√ï #·s¡Ã\T KeTà+

düº&ûdü]ÿ˝Ÿ˝À »]>±sTT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î ~<äT›u≤≥T ñ<ä´eT+

#·s¡Ã˝À $˝≤düJeq+ nH˚ n+X¯+ ñ+~. $˝≤dü edüTÔe⁄\T

nì yÏì nHê*, yÏì nq≈£L&É<äT, BìøÏ ìuÛÑ+<äq Ò$TÏ?

e÷sYÿ‡ ø±´|æ≥ Ÿ Á>∑+<∏ä+˝À $˝≤düedüTÔe⁄≈£î Ç∫Ãq ìs¡«#·Hêìï

e]Ô+|üCÒdü÷Ô Ä #·s¡Ã kÕ–+~.

ªªKeTà+ bÕØº düº&ûdü]ÿ Ÿ >∑T]+∫ ø=ìï $wüj·÷\T

u…’_˝Ÿ, KTsêHé, uÛÑ>∑eBZ‘· ˝≤+Ï Á>∑+<∏ë\T,

yêÏ kÕsê+XÊ\T ≈£L&Ü düº&û dü]ÿ˝Ÿ˝À

#·]Ã+#·ã&Ü¶sTT. n+fÒ e÷]ÿdüTº eT÷\

Á>∑+<∏ë Ò ø±≈£î+&Ü sTT‘·s¡Á‘ê yÓ’$<Ûä uÛÑ]‘·yÓTÆq

nHø£ $wüj·÷\T ≈£L&Ü e÷]ÿ‡düTº <äèø√ÿD+˝À

#·]Ã+#·ã&ÉT‘·THêïsTT.

düº&û dü]ÿ˝Ÿ˝À ªªX¯ó<ä› dæ<ë›+‘ê\µµ #·s¡Ã

e÷Á‘·y˚T #˚ùdÔ @MT ñ|üjÓ÷>∑+ ñ+&É<äT.

eTq s√EyêØ |üìø Ï , <ëì˝À e#˚Ã

dü+<˚Vü‰\≈£î *+≈£î#˚dæ #·s¡Ã »s¡>±*. n˝≤

mH√ï #·s¡Ã\T KeTà+ düº&ûdü]ÿ Ÿ À »]>±sTT.

ñ<ëVü≤s¡D≈£î ~<äT›u≤≥T ñ<ä eT+ #·s¡Ã˝À

$˝≤düJeq+ nH n+X+ ñ+~. $˝≤dü

edüT Ôe⁄\T nì y˚Ïì nHê*, y˚Ïì

nq≈£L&É<äT. BìøÏ ìuÛÑ+<äq Ò$TÏ? e÷sYÿ‡

ø±´|æ≥ Ÿ Á>∑+<∏ä+˝À $˝≤düedüTÔe⁄≈£î Ç∫Ãq

ìs¡«#·Hêìï (n<äq|ü⁄ $\Te qT+&ç ø=H˚

edüTÔe⁄˝Ò $˝≤düedüTÔe⁄\˙, J‘·+ qT+&ç

ø=q>∑*–‘˚ ø±<ä˙) e]Ô+|üCÒdü÷Ô Ä #·s¡Ã

kÕ–+~. Ç˝≤+Ï mH√ï ñ|üjÓ÷>∑ø£s¡ #·s¡Ã\T

KeTà+ düº&û dü]ÿ Ÿ À »]>±sTT.

KeTà+ düº&û dü]ÿ˝Ÿ ¬s+&ÉTqïs¡ dü+e‘·‡

sê\ Bs¡Èø±\+˝À Ç|üŒÏøÏ #ê˝≤ düeTdü \T

n~Û>∑$T+#· >∑*–+~. Ç°e*ø±\+˝À

mes¡÷ >∑Ts¡TÔ#˚ùd |üì Ò≈£î+&Ü, bò Hé, yÓTùdCŸ

Ç˝≤+Ï nedüs¡y˚T Ò≈£î+&Ü Ä~yês¡+ eùdÔ

#ê\T Äs¡Tqïs¡ø£ ≤¢ #˚s¡Tø√e≥+ n+<ä]ø°

n\yêf…Æ b˛sTT+~. ø±˙ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À #ê˝≤

düeTdü´ \÷, Ä≥+ø±\÷ m<äTs¡j·÷´sTT.

Vü‰»s¡T˝À ì\ø£&É ñ+&˚~ ø±<äT. ˇø£ yês¡+

ø=+<äs=ùdÔ, eTs√ yês¡+ eT]ø=+<äs¡T

e#˚Ãyês¡T. #·s¡Ã\˝À ÄdüøÏÔ ô|+#·≥+ <ë«sê

Bìì n~Û>∑$T+#· >∑*>±eTT. #·]ÃdüTÔqï

n+X¯+ô|’ |üP]Ô ne>±Vü≤q ø£*Zq ø±Áy˚T&é

‘·|üŒ≈£î+&Ü ñ+&Ü*. eTØ nedüs¡yÓTÆ‘ ãTø‡

n|üŒÏø£|ü⁄&ÉT #·÷dæ ìsê∆s¡D≈£î sêe≥+,

‘Ó*dæq Hêj·T≈£î\‘√ bò˛Hé <ë«sê ø±¢]ô|ò’

#˚düTø√e≥+ »s¡>±*. ‘Ó*d”, ‘Ó*j·Tì

$wüj·÷\T, ‘√∫+~ #Ó|üŒ≥+ ñ+&É≈£L&É<äT.

yÓTT<ä≥ eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ y˚T<Ûëe⁄\T ‘·|üŒ

bÕØº Äs¡ZHÓ’»s¡T¢ ø=~›eT+<˚ Vü‰»s¡j˚T´yês¡T.

õ˝≤¢ πø+Á<ä+˝À ñqï ø±s¡ <ä]Ùes¡Z düuÛÑT´\T,

ø£$T° düuÛÑT´\T, ôVA˝Ÿf…ÆeTs¡T¢ n+<äs¡÷

e#˚Ãyês¡T ø±<äT. |üqT\THêïj·Tì kÕ≈£î\T

#Óù|Œyês¡T. #ê˝≤ ø±\+ yÓ+≥|ü&ç Á|ü‹

ø£$T° À #·s¡Ã˙j·÷+X+ #ùdÔ >±˙ yês¡+<ä]ø°

Vü‰»s¡T ø±e≥+ n\yê≥T ø± Ò<äT.

Vü‰»s¡T ø±e≥+ n\yêf…ÆHê #ê˝≤

eT+~ #·~$ sês¡T. #·<äe≤ìøÏ f…ÆeTT dü]b˛

˝Ò<äT nì #Óù|Œyês¡T. #·<äe≤ìøÏ ˇø£fÒ

e÷s¡Z+. me]‘√HÓ’‘ #·~$+#ê\qT≈£î+≤yÓ÷

yê]ì uÛÀ~+#·≤ìøÏ ìs¡ísTT+#·≥y˚T Ä

e÷s¡Z+. Ä |ü<ä ∆‹ <ë«sêH˚ #ê˝≤eT+~

KeTà+ düº&û dü]ÿ Ÿ À ñ|üHê´dü≈£î\T>± ‘·j·÷

s¡j·÷´s¡T.

Ï|òæHé ÁuÒø˘ ‘·sê«‘· yÓ[¢b˛e≥+ eTs√

düeTdü . ÁuÒø ‘·sê«‘·H ÄdüøÏÔø£s¡ n+XÊ\ #·s¡Ã

#j·T≥+ <ë«sê ø=+‘· n~Û>∑$T+#·>∑*>±eTT.

|ü]àwüHé Ò≈£î+&Ü Ç|ü⁄&ÉT mes¡÷ yÓfi¢≥+ Ò<äT.

n+‘·es¡≈£L u≤>±H ñ+~ ø±˙ bÕØº |üqT\

ù|s¡T‘√ |ü]àwüHé\T rdüTø=ì Ç+ø± 5, 6

eT+~ <ëø± ÁuÒø˘ ‘·sê«‘· Vü‰»s¡T ‘·>∑TZ‘√+~.

dæ◊Ïj·TT ø±Áy˚T&é‡~ eTs√ düeTdü´.

ø±]à≈£î\≈£î Ä~yês¡+ ôd\e⁄ ø±ãÏº dü+|òüT

ø±s¡´Áø £e÷\˙ï Äs√CÒ ñ+≥T+≤sTT.

n+<äTe\¢ yêfi¯ó¢ Vü‰»s¡T ø±e≥+ kÕ<Ûä´+

ø±e≥+ Ò<äT. |ü<˚, |ü<˚ #·]Ã+∫ ∫e]øÏ

yê]øÏ $TqVü‰sTT+|ü⁄ Çe«≥+ »]–+~.

nsTT‘ ÄXÃ¤s¡ ø£s¡+>± $TqVü‰sTT+|ü⁄ Òq|ü⁄Œ&ÉT

yê] Vü‰»s¡Tø£+fÒ Ç|ü⁄&ÉT yê] Vü‰»s¡T

ô|]–+~. yêfi¯¢≈£î ô|]–q ÄdüπøÔ Ç+<äT≈£î

ø±s¡D+.

#·s¡Ã\ $wüj·÷ìøÏ eùdÔ n+<äs¡÷

bÕ˝§ZHê*‡+< nì e‹Ô&ç #dæqs√Eq ‘·|üŒ,

ùd«#·Ã sTTùdÔ Ç|üŒÏø° dü>∑+ eT+~ e÷Á‘·y˚T

#·s¡Ã\˝À bÕ˝§Z+≥THêïs¡T. ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À ñ

qï nHø£ ã\V”≤q‘·\˝À ø=ìï+Ïì Ç|üŒÏøÏ

n~Û>∑$T+#·>∑*qfÒ¢, Ç+ø± Ç|üŒÏø° ñqï á

ã\V”≤q‘ ·\qT sêuÀj˚T ø±\+˝À

n~>∑$T+#·e#·TÃ.

á düº&û dü]ÿ Ÿ À Hêj·T≈£î\T, ø±s¡ ø£s¡Ô Ò

>±ø£, m+|æø£ #˚j·Tã&çq ø=+<äs¡T ø=‘·Ô

j·TTe≈£î\T bÕ˝§Z+≥THêïs¡T. n˝≤ ‘·ØŒ¤<äT

bı+~ bÕØº sê»ø°j·T ‘·s¡>∑‘·T\˝À |üP≥,

s√E ø±¢düT #ÓãT‘·Tqï yê] dü+K´ <ë<ë|ü⁄

8, 10 øÏ #]+~. õ˝≤¢ düº&û dü]ÿ Ÿ À \_Û+∫q

ø=‘·Ô ø±s¡ ø£s¡Ô Ò uÀ&˚|üP&ç $C≤„q πø+Á<ä+˝À,

n˝≤π> Ä~yês¡+ kÕj·T+Á‘·+ $uÛ≤>∑+˝À

#·Ts¡T≈£î>± |üì #˚düTÔHêïs¡T. Ç$ j·TTe‘·ô|’q

kÕqT≈£L\ Á|üuÛ≤e+ ø£*ZdüTÔHêïsTT. |ü<äT\

dü+K´˝À j·TTe≈£î\T e÷]ÿ‡»+ n<Ûä j·Tq+

|ü≥¢ ÄdüøÏÔ ô|+#·T≈£îHêïs¡T. ì‘· Á>∑+<∏ä |üsƒ¡q+

#˚düTÔHêïs¡T. Bs¡Èø±\+˝À Bì |òü*‘ê\T

n<äT“‘·+>± ñ+≤j·Tq≥+˝À dü+<Vü≤+ Ò<äT.

eT<∏äTs¡ kÕ

KeTà+ bÕØº düº&ûdü]ÿ Ÿ À e÷≤¢&ÉT‘·Tqï ‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<ä+

1234512345123451234512345

e÷]ÿ ‡düTº

11

ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘· >∑T]+∫ eTq+ e÷≤¢&ÉT

≈£î+≥THêï+ n+fÒ Ä #·s¡Ã C≤rj·T kÕúsTT˝À

ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘· >∑T]+#˚ ne⁄‘·T+~. Á|ü»\

nedüsê\≈£î ‘·–q+‘· ÄVü‰s√‘·Œ‹Ôì <˚X¯+

kÕ~Û+# XøÏÔì >∑T]+∫ e÷≤¢&ÉTø√yê*. á

~X>± eTq+ ø=+‘· $»j·T+ kÕ~Û+#êeT+fÒ

n~ 1960`70 <äXø±\˝À Á|üuÛÑT‘·«+ nqTdü

]+∫q Vü≤]‘· $|ü¢e+, <ëì ø=qkÕ–+|ü⁄

$<ÛëHê\ |ü⁄Dý˚T. 1990`2000 <äX¯ø±˝À¢

eékÕj·÷_Ûeè~Û› eT+<ä–+∫q |òü*‘·+

Çyêfi¯ Á|üC≤|ü+|æD° eédü∆ MT<ä rÁeyÓTÆq

ˇ‹Ô&çì ô|+∫+~. ÄVü≤s√‘·Œ‹Ôì ‘·–q+‘·

kÕ∆sTT˝À kÕ~Û+#·˝Òø£b˛‘˚ @Ïπø&ÜB á

ˇ‹Ô&çì ìuÛ≤sTT+#·T≈£îH˚ |ü]dæ∆‹ O+&É<äT.

ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·qT e´øÏÔ>∑‘· kÕ∆sTT˝À`

|æ\¢\≈£î, eTVæ≤fi\≈£î, eT>∑yêfifl≈£î` e]Ô+|ü#dæ

#·÷ùdÔ |ü]dæú‹ _Ûqï+>±q÷, Á|üe÷<äø£s¡+>±q÷

eTq≈£î >√#·]düTÔ+~.

Á|ü|ü+#·+˝ÀH˚ H˚&ÉT eTq <˚X¯+ b˛wüø±

Vü‰s¡ Ò$T‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï »HêuÛ≤≈£î |ü⁄Ïºì

\T¢>± ‘·j·÷s¡sTT+~. b˛wüø±Vü‰s¡ Ò$T n+fÒ

$düèÔ‘·kÕúsTT˝À, ìø£s¡+>± Äe]+∫ Oqï

≈£åî<ë“¤<ä øÏ+<ä …πøÿ. dæ>∑TZ|ü&Ü*‡q $wüj·T+

@+≥+fÒ, á $wüj·T+˝À düuŸ düVü‰sê, ÄÁ|òæ

ø£Hé <˚XÊ\ø£Hêï rdæø£≥Tº>± Oqï~ uÛ≤s¡‘·

<˚X¯+˝À |ü]dæ∆‹. j·TTìôd|òt yÓ\Te ]+∫q

#·+Ï |æ\¢\ n_Ûeè~∆ ìy~ø£ 2007 Á|üø±s¡+

b˛wüø±Vü‰s¡˝Ò$T e\¢ dü+uÛÑ$+#˚ ãs¡Te⁄

‘·≈£îÿe ∫qï |æ\¢\ XÊ‘·+ düuŸ düVü≤sê ÄÁ|òæø±

<XÊ˝À¢ 27 XÊ‘·+>± O+fÒ, eTq <X+˝À

42 XÊ‘·+>± O+~.

b˛wüø±Vü≤s¡ Ò$T düeTdü Ç+‘· $düÔè+>±

e÷]+~ >∑‘· |ü~ |ü~ùV≤Hfifl ø±\+˝ÀH.

á ø±\+˝ÀH˚ eTq <˚X¯+˝À O<ës¡yê<ä

$<ÛëHê\T neT\T˝ÀøÏ e#êÃj·Tqï $wüj·T+

eTq+ >∑eTì+#ê*. <ä|òü<äbòÕ\T>± ìs¡«Væ≤+

∫q C≤rj·T ≈£î≥T+ã Äs√>∑ düπs« $esê\T

eTq≈£î á $wüj·÷ìï düŒwüº+ #˚düTÔHêïsTT.

1998 ` 99 ˝À ìs¡«Væ≤+∫q düπs« ` 2

Á|üø±s¡+ eT÷&fifl˝À|ü⁄ |æ\¢\˝À 46.7 XÊ‘·+

eT+~ b˛wüø±Vü‰s¡ Ò$T‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·THêïs¡T.

@&˚fi¯fl ‘·s¡Tyê‘· 2005 ` 06˝À »]–q

düπs« ` 3 Á|üø±s¡+ #·÷ùdÔ á XÊ‘·+ 45.9

>± O+~. n~Ûø£ Ä]úø±_Ûeè~∆ kÕ~Û+#êeTì

#Ó|ü⁄Œ≈£î+≥Tqï ø±\+˝À ≈£L&Ü b˛wüø±Vü‰s¡

Ò$T düeTdü >∑Ïº>± &É\T ‘·qTïø=ìe⁄+~.

b˛wüø±Vü‰s¡+ n+fÒ @$TH˚ Ç‘·s¡

Á|üe÷D≤\ Ø‘ê´ #·÷dæHê ≈£L&Ü eTVæ≤fi\T,

|æ\¢˝À¢ á düeTdü´ <äTs¡“¤s¡kÕúsTT˝À O+~.

15 qT+&ç 49 @fifl ej·TdüT‡˝À Oqï $yêVæ≤‘·

eTVæ≤fi¯ À¢ s¡ø£ÔV”≤q‘·‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT ‘·Tqïyê]

XÊ‘·+ 1998 ` 99 ˝À 52 XÊ‘·+ O+fÒ

2005 06 HêÏøÏ 56 XÊ‘ê ìøÏ ô|]–+~.

n˝≤π> Äs¡THÓ\\ qT+&ç eT÷&fiflej·TdüT‡>∑\

•X¯óe⁄\˝À á s¡ø£ÔV”≤q‘· düeTdü 98 ` 99

˝À 74 XÊ‘·+>± O+fÒ 2005 ` 06 HêÏøÏ

79 XÊ‘êìøÏ ô|]–+~.

á e÷dü+ Á|ü‘´ø£+

ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘· `

Á|üC≤|ü+|æD° eédüú

s¡#·sTT‘· ø= Ÿø=‘ê˝Àì Ç+&çj·THé ÇHédæº≥÷´Ÿ Ä|òt kÕºÏdæºø˘‡˝À Ä]úø£XÊÁdüÔ

Ábıô|òdüsY. ªªuÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À Ä]úø£ dü+düÿs¡D\T, Á>±MTD s¡TD+µµ (2005)‘√ düVü‰

|ü\T Á>∑+<∏ë\T sêXÊs¡T. Á>±MTD Ä]úø£ eédüú, ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·ô|’ nH˚ø£ yê´kÕ\T

sêXÊs¡T. áyÓT Á|üU≤´‘· eékÕj·T XÊÁdüÔy‘·Ô m+.mdt. kÕ«$THê<∏äHé ≈£îe÷¬sÔ. >∑T+≥÷s¡T˝À

Ç°e\ nœ\uÛ≤s¡‘· øÏkÕHé eTVü‰düuÛÑ dü+<äs¡“¤+>± ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·ô|’ »]–q dü<ädüT‡˝À

ÄyÓT #˚dæq O|üHê´dü+ |üP]Ô bÕsƒêìï ~>∑Te ÇdüTÔHêï+:

eT<∏äTs¡ kÕ«$THê<∏äHé

e÷]ÿ ‡düTº

12

ªª

µµ

n_Ûeè~∆ #Ó+~q <˚XÊ˝À¢ s¡øÏå‘· ÄVü‰s¡ |ü<∏äø£+ ô|<ä› m‘·TÔq

neT\e‘√+~ nyÓT]ø±˝ÀH. ‘·eT Ä<ëj·T+˝À eT÷&√e+‘·T

uÛ≤>±ìï ÄVü‰s¡+ MT<ä e´j·T+ #ùd ≈£î≥T+u≤\˙ï nqï+ Ï¬ø≥T¢

(|òü⁄&é kÕº+|t‡) bı+<ä≤ìøÏ ns¡TΩ\ì nyÓT]ø± ìs¡ísTT+#·T

≈£î+~. nìï+≤ nyÓT]ø± uÛÑ»q #ùdyêfiófl á dü÷Á‘êìï eTq

<XÊìøÏ e]Ô+|ü #ùdÔ, q÷ÏøÏ ‘=+u…’ @&ÉT eT+~øÏ á Á|üuÛÑT‘·«yT

s¡øÏå‘· ÄVü‰s¡ |ü<∏äø£+ neT\T #Ój·÷´*‡edüTÔ+~.


Ç˝≤ mìï >∑D≤+ø±\sTTHê #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥÷

b˛e#·TÃ. yêÏ nìï+Ï kÕs¡+ ˇø£ÿfÒ. á

<˚X¯+ b˛wüø±Vü‰s¡ Ò$T dü+øå√uÛÑ+˝À ∫≈£îÿ≈£î

b˛sTT+~. >∑‘· ø=H˚ïfi¯ófl>± á dü+øå√uÛÑ+

eT]+‘· rÁe‘·s¡eTsTT+~. n~≈£L&Ü kÕù|ø£å+

>± n~Ûø£ Ä]úø±_eè~∆ πs≥T kÕ~Û+#ê+ nì

#Ó|ü⁄Œ≈£î+≥Tqï ø±\+˝À. á <XÊìøÏ |ü<∏ä

ìπs∆X¯+ #˚ùdyêfi¯ófl uÛ≤s¡‘·<˚X¯+ n_Ûeè~∆˝À

#Ó’Hê‘√q÷, Ç‘·s¡ Ädæj·÷ <XÊ\‘√q÷ b˛°

|ü&ÉT‘·T+~ nì >=|üŒ\T #Ó|ü⁄Œ≈£î+≥Tqï <äX¯

˝ÀH˚ á b˛wüø±Vü‰s¡ Ò$T düeTdü ≈£L&Ü

eè~∆ #Ó+<äT‘√qï $wüj·÷ìï eTq+ >∑eT

ì+#ê*.

b˛wüø±Vü‰s¡ Ò$T dü+øå√uÛÑ+ eTTK´\ø£åD+

@+≥+fÒ ` Á|ü»\≈£î ‘·–q+‘· ÄVü‰s¡+

\_Û+#·ø£b˛e&É+. ÄVü‰s¡ O‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡es¡\≈£î

>∑‘· ¬s+&fifl˝À ne÷+‘·+ ¬sø£ÿ\T e∫Ãq+<äTq

Á|ü»\ ø=qT>√\T X¯øÏÔ, ÄVü‰s¡ $ìeTj·T+

<ës¡TD+>± |ü&çb˛j·÷sTT. Á<äy√´\“D+ e\¢

>∑‘· ¬s+&fifl˝À ÁbÕ<∏ä$Tø£ ÄVü‰s¡ O‘·Œ‘·TÔ\sTTq

_j·T´+, >√<ÛäTeT\T, ‘·èD<ÛëHê´\T, q÷HÓ,

O*¢bÕj·T\T, ã+>±fi<äT+|ü\T e+Ï yêÏ

<Ûäs¡\T nq÷Vü≤´+>± ô|]–b˛j·÷sTT. #Ó|ü⁄Œ

ø√e&ÜìøÏ eTq <ä>∑Zs¡ ‘êC≤>∑D≤+ø±\T Òe⁄.

ø±˙ n‹Á<äy√´\“D+ e\¢ b˛wüø±Vü‰s¡ Ò$T

düeTdü´ eT]+‘·>± ~>∑C≤]b˛sTT+~. á

H|ä<∏ä +˝À eTq+ Á|ü‹≈£î≥T+ã+ ‘·q Ä<ë

j·T+˝À ÄVü‰s¡+ ø√dü+ m+‘· Ks¡TÃ ô|&ÉT

‘·T+<√ |ü]o*+#·&É+ O|üj·TTø£Ô+>± O+

≥T+~. n+‘·sê ®rj·T+>± á n+X¯+

Á|üe÷DÏø£+>±H ù|<ä]ø±ìï n+#·Hê ykÕÔs¡T.

Ä<ëj·T+˝À m≈£îÿe uÛ≤>∑+ ÄVü‰s¡+

ø√dü+ Ks¡TÃ #˚ùd ≈£î≥T+u≤\ MT<ä ÄVü‰

s√‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T<ä\ ø±˙, Ä<ëj·÷\

ø°åD‘· >±ì Á|ü‹≈£L\ Á|üuÛ≤e+ #·÷|ædüTÔ+~.

<Ûäs¡es¡ À¢ dü«\Œ ô|s¡T>∑T<ä\ ≈£L&Ü Äj·÷

≈£î≥T+u≤\ ÄVü‰s¡ø=qT>√\T X¯øÏÔì <Óã“

rdüTÔ+~.

n_Ûeè~∆ #Ó+~q <˚XÊ˝qT |ü]o*ùdÔ

s¡øÏå‘· ÄVü‰s¡ |ü<∏äø£+ ô|<ä› m‘·TÔq neT\e⁄

‘√+~ nyÓT]ø±˝ÀH˚. ‘·eT Ä<ëj·T+˝À

eT÷&√e+‘·T uÛ≤>±ìï ÄVü‰s¡+ MT<ä e´j·T+

#˚ùd ≈£î≥T+u≤\˙ï nqï+ Ï¬ø≥T¢ (|òü⁄&é

kÕº+|t‡) bı+<ä≤ìøÏ ns¡TΩ\ì nyÓT]ø±

ìs¡ísTT+#·T≈£î+~. nìï+≤ nyÓT]ø± uÛÑ»q

#ùdyêfiófl á dü÷Á‘êìï eTq <XÊìøÏ e]Ô+|ü

#˚ùdÔ, q÷ÏøÏ ‘=+u…’ @&ÉT eT+~øÏ á

Á|üuÛÑT‘·«y˚T s¡øÏå‘· ÄVü‰s¡ |ü<∏äø£+ neT\T

#Ój·÷´*‡edüTÔ+~. nyÓT]ø±˝À HÓ\ø=qï Ä]úø£

dü+øå√uÛÑ+ <ä]$T˝≤ Á|ü‹ q\T>∑Ts¡T nyÓT]ø£q¢ À

ˇø£s¡T ‘·eT ø£ dü nedüsê\T rs¡TÃø√e&É+

ø√dü+ á nqï+ Ï¬ø≥¢ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&çq≥T¢

n+#·Hê.

≈£î≥T+ã ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘·, ù|<ä]ø±\qT

n+#·Hê yÓj·T´&ÜìøÏ #Ó’Hê ≈£L&Ü Çy˚ Á|üe÷

D≤\qT nqTdü]k Ô+~. ≈£î≥T+ã Ä<ëj·T+˝À

50 XÊ‘·+ ÄVü‰s¡+ ø√dü+ Ks¡TÃ #˚ùd ≈£î≥T+

u≤\qT ù|<ä\T>± |ü]>∑DÏkÕÔs¡T.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝Àì Á>±MTD ÁbÕ+‘ê\qT

|ü]o*ùdÔ ≈£î≥T+ã Ä<ëj·T+˝À 60 XÊ‘·+

ÄVü‰s¡+ ø√dü+ Ks¡TÃ #˚düTÔqï |ü]dæú‹ O+~.

n+fÒ dü>∑≥Tq Á>±MTD ÁbÕ+‘ê˝À¢ ìedæ+#

≈£î≥T+u≤\T ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘ê Ò$T düeTdü qT

n~Ûø£+>± m<äTs=ÿ+≥THêïj·Tqïe÷≥. ø±ãÏº

ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘·≈£î O<∆•+∫q @ dü+πøåeT |ä<∏ä

ø±ìø£sTTHê Á>±MTD ÁbÕ+‘· ≈£î≥T+u≤\T

ns¡TΩ Ò.

H&ÉT <X+˝À Ç+‘· $düèÔ‘·yÓTÆq kÕúsTT˝À

n\TeTT≈£îì e⁄qï b˛wüø±Vü‰s¡ Ò$T düeTdü

<äècÕº´q÷, ô|]–b˛‘·Tqï Á<äy√´\“D+ `

ÄVü‰s¡ <Ûäs¡es¡\ <äècÕº q÷ Á|üuÛÑT‘·«+ s¡÷bı+

~+∫q ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘ê |ü<∏äø±\ |ü]~ÛøÏ+<ä≈£î

á »HêuÛ≤ n+<ä]˙ rdüT≈£îsêyê*. n˝≤+Ï

neø±X+ Oqï |ü<∏äø£+ Á|üC≤ |ü+|æD° eédüú.

<äTs¡<äèwü ºeXÊ‘·T Ô á |ü<∏ äø£+ \øå±´\qT

dü+≈£î∫‘·+>± e÷πsÃkÕs¡T. \øÏå‘· Á|üC≤ |ü+

|æD° eédüú ù|]≥ \ø£å ≤~ eT+~ ù|<ä*ï

á |ü<∏äø±ìøÏ <ä÷s¡+ #˚kÕs¡T.

1996 ` 97˝À uÛ≤s¡‘· düsêÿs¡T á

n&É¶>√\T |üìøÏ |üPqT≈£î+~. Á|ü|ü+#· u≤´+≈£î

Ä<˚XÊ\ y˚Ts¡≈£î <ë]Á<ä πsK≈£î ~>∑Teq Oqï

»HêuÛ≤, m>∑Teq Oqï »HêuÛ≤ n+≥÷

ù|<ä\qT eØZø£]+#ês¡T. eTT+<äT Ç~ πøe\+

…ø£ÿ\ø√düyT nì #ÓbÕŒs¡T. ‘·s¡Tyê‘· 2000e

dü+e‘·‡s¡+ qT+&ç πswüqT _j·÷´ìï πøe\+

<ë]Á<äπsK ~>∑Teq Oqï ≈£î≥T+u≤\πø |ü]$T

‘·+ #˚kÕs¡T. (Ä ‘·s¡Tyê‘· á ‘·s¡>∑‹ ù|<ä

\qT ≈£L&Ü eT∞fl $uÛÑõ+∫, ù|<ä À¢ ìs¡T

ù|<ä\T n+≥÷ MfifløÏ n+‘√´<äj·T |ü<Ûäø£+

øÏ+<ä _j·T´+ ÇkÕÔ+ nì #ÓbÕŒs¡T.) Á|üC≤

|ü+|æD° eédüú |üìrs¡T ˇø√ÿ sêh+˝À ˇø√ÿ

rs¡T>± O+~. ø±˙ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ á

eédüú À ‘·\ô|Ïºq e÷s¡TŒ\ e\¢ <ë<ë|ü⁄

nìï sêÁcÕº\÷ Çã“+<äT˝À¢ |ü&Ü¶sTT.

61e $&É‘· H˚wüq˝Ÿ XÊ+|æ˝Ÿ düπs«

$esê\qT |ü]o*ùdÔ ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘·≈£î ns¡ΩyÓTÆq

Á|üC≤|ü+|æD° eédüúqT <Ûä«+dü+ #˚düTÔqï Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\≈£î e´‹πsø£+>± 2009 Ä>∑düTº

30q &Ûç©¢ À Á|ü<äs¡Ùq »s¡T|ü⁄‘·Tqï dæ|æ◊(m+) ø±s¡ ø£s¡Ô\T

e÷]ÿ ‡düTº

14

ø±s¡ ø£s¡Ô\ ø√dü+

ôd’<ëú+‹ø£ b˛sê≥+:

n‹ ø£wüº+, n‹ eTTK´+düe÷#ês¡ e÷<ä eT+ Áø£eT+>± ã\|ü&ÉT‘√+~. dæús¡|ü&çq, $düÔè‘·yÓTqÆ yêsêÔ e÷<ä eT+

|üH ô|≥Tºã&ç<ës¡¢ |üøå±q ìs¡+‘·s¡+ Á|ü#ês¡+ #dü÷Ô e⁄+&É≥+. ø£wüºJe⁄\T, eT<Ûä ‘·s¡>∑‹

Á|üC≤˙ø±ìï á Á|ü#ês¡+ Á|üuÛ≤$‘·+ #düTÔ+~. BìøÏ e´‹πsø£+>± ì]«sêeT dæ<ëú+‘· b˛sê≥+

q&É|ü Òø£b˛‘ ø±yê*‡q #Ó’‘·q´+ ‘·j·÷s¡T #düTø√ Ò+. #ê˝≤kÕs¡T¢ Ä]úø£ b˛sê≤˝À¢ #ê˝≤eT+~

Á|ü»\T bÕ˝§Zq≥+ ø£q|ü&ÉT‘·T+~. ø±ì Ä Á|ü»*ï Bì qT+&ç ãj·T≥≈£î rdüT≈£îb˛e≥+

M\e≥+ Ò<äT. dæ<ëú+‘·|üs¡yÓTÆq b˛sê≥ À|ü+ e Ò¢ n˝≤ »s¡T>∑T‘√+~.

Á|ü|ü+#·+˝À $_Ûqï <˚XÊ˝À¢ $_Ûqï

|ü]dæú‘·T\ eT<Ûä´ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº |üì

#j·Te\dæ edüTÔ+~. Äj·÷ <XÊ\ sê»ø°j·T,

kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\ø£qT>∑TD+>±

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ‘·q ‘·q ø±s¡ Áø£eT+, ø±sê´

#·s¡D Á|üD≤[ø£ ìsê∆]+#·Tø√yê*‡ e⁄+≥T+~.

@ <X ì]úwüº |ü]dæú‘·T\T Ä <XÊìøÏ Oqï|üŒÏø°

nìï <˚XÊ\ ø£eT÷´ìdüT º bÕØº˝À¢ ˇø£

@ø£s¡÷|ü ‘· e÷Á‘·+ e⁄+≥T+~. XÊÁd”Ôj·T `

k˛wü*»+ nH dæ<ëú+‘·+ Ä<Ûës¡+>± nìï

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\÷ q&ÉTkÕÔsTT. e÷sYÿ‡,

m+¬> Ÿ‡ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº >∑T]+∫ #Ó|æŒq|ü⁄Œ&

ø±]àø£es¡Z Ä+<√fi¯q\ ªn+‹eT kÕ<Ûës¡D

|òü*‘ê\µô|’ <äèwæº ô|≤ºs¡T. ø£eT÷´ìdüTº\T

ø±]àø£es¡Z+ jÓTTø£ÿ nÁ>∑>±$T <äfi¯+. n+<ä]

ø£+fÒ <ä÷s¡<äèwæº >∑\ uÛ≤>∑+. m+<äTø£+fÒ á

ªn+‹eT kÕ<Ûës¡D |òü*‘ê\µ >∑T]+∫ yê]πø

düŒwüº‘· e⁄+≥T+~. n+fÒ ˇø£ eTÚ*ø£ dæ<ë›+

‘·+yÓ’ù| ø£eT÷´ìdüTº\T |üj·TìkÕÔs¡T. …ìHé

m\¢|ü⁄Œ&É÷ ≈£L&Ü düe÷» |ü]es¡Ôq j·÷<Ûäè

∫Ã¤ø£+>± »s¡T>∑T‘·T+<äqï dæ<ë∆+‘êìï $eT]Ù+

#ês¡T. k˛wü*düTº O<ä e÷ìï j·÷<Ûäè•Ã¤ø£‘·≈£î

e~* ô|≥º≈£L&É<äqï $wüj·T+ MT<äH˚

uÀ …$≈£îÿ\T ÄHêÏ s¡cÕ´ k˛wü Ÿ &ÓyÓ÷Áø£Ïø

˝ÒãsY bÕØº ˝À|ü\ b˛sê≥+ kÕ–+#ês¡T.

ª$|ü¢yêìøÏ ø±s¡ ø£s¡Ô ø£+&ç, $|ü¢e+ Á|üD≤[ø£qT

|üP]Ô #j·T+&çµ nì e÷y√ C… &Ü+>¥ #ÓãT

‘·T+&yês¡T. Òø£b˛‘ ø£eT÷´ìdüTº bÕØºøÏ ns¡ú+

Ò<äT. ˇø£ÿe÷≥˝À #ÓbÕŒ\+fÒ sê»ø°j·T+,

dæ<ë∆+‘·y˚T ø£eT÷´ìdüTº bÕØºì Á|ü<Ûëq+>±

ìj·T+Á‹+#˚$. q&ç|æ+#˚$. Ç‘·s¡ nH˚ø£

sê»ø°j·T bÕØº ≤¢>± πøe\+ ã\+ ô|+#·Tø√

e≥+˝À ø£eT÷´ìdüTº bÕØºøÏ ÄdüøÏÔ ˝Ò<äT.

ìsêàD+ ø√dü+ ìsêàD+ ø±<äT. sê»ø°j·T+

ø√dü+, sê»ø°j·T+ Ä<Ûës¡+>±H˚ ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº ìsêàD+. Ç~ eTÚ*ø£yÓTÆq $wüj·T+.

m|ü⁄Œ&É÷ >∑Ts¡TÔ+#·Tø√<ä–q $wüj·T+.

ø£eT÷´ìdüTº bÕØºøÏ e⁄qï á sê»ø°j·T

\ø£å +˝ÀH˚ Áø£eT•ø£åD Á|üX¯ï Ç$T&ç e⁄+~.

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº düe÷»+˝À sê»ø°j·T, Ä]úø£

e´edüú\≈£î dü+ã+~Û+∫ nìï $wüj·÷˝À¢q÷

‘êqT $düÔ]+∫ e⁄+≥T+~. Á|ürs√E Ä+<√

fiq\T ì]à+#·e\dæ e⁄+≥T+~. $$<Ûä s¡ø±\

|ü]dæú‘·T\qT m<äTs√ÿe\dæ O+≥T+~. n+<äTπø

bÕØº À|ü\ n_ÛÁbÕj·÷\T Ç∫Ã |ü⁄#·TÃø√e≥+.

Ç+ø± #ÓbÕŒ\+fÒ n_ÛÁbÕj·÷\ $eTs¡Ùq

nedüs¡+. n~ kÕ«uÛ≤$ø£+ ≈£L&Ü. n+<äTπø

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº˝À n‘·T´qï‘·kÕúsTT Á|üC≤

kÕ«eT´+ O+≥T+~. XÁ‘·T düe÷»+˝À e⁄+&ç

Ä düe÷C≤ìï ≈£L*Ãyj·T≤ìπø bÕØº ø£èwæ

#˚düTÔ+~. n+<äT#˚‘· ø£]ƒqyÓTÆq Áø£eT•ø£åD

Òø£b˛‘ bÕØº <Óã“‹ì b˛‘·T+~. b˛sê≥+

q&ÉTdü÷ÔH˚ O+≥T+~. s¡÷bÕ\T e÷s¡T‘·÷

e⁄+&=#·TÃ. ø£|ü&ÉT Á|ü‘· ø£å+>±, Ç+ø=ø£|ü⁄Œ&ÉT

Á|ü#·Ã¤q+>± ø±ì Bs¡Èø±\+bÕ≥T ø=qkÕπ> á

b˛sê≥+˝À bÕØº ã˝≤ìï |ü⁄+Eø√yê\+fÒ

Á|üC≤kÕ«e÷´ìøÏ πø+ÁBø£‘·qT düeTq«j·T

|üs¡#·≥+..n+fÒ πø+ÁBø£è‘· Á|üC≤kÕ«e÷´ìï

neT\T |üs¡#·&É+ ˇø£ÿfÒ e÷s¡Z+.

b˛sê≤ìøÏ eT÷&ÉT s¡÷bÕ\T

es¡Z b˛sê≥+, Á|üC≤b˛sê≤\ <ë«sê

$TqVü‰ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ‘·q sê»ø°j·T \øå±´ìï

kÕ~Û+#·≥+ ndü+uÛÑe+. ìC≤ìøÏ Ç$ Ò≈£î+&Ü

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ø£ÿ n&ÉT>∑T ≈£L&Ü eTT+<äT≈£î

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) bı*Ÿã÷´s√

düuÛÑT´\T>±, |ü•ÃeT u…+>± Ÿ sêh ø±s¡ <ä]Ù>±, >∑D X¯øÏÔ

dü+bÕ<ä≈£î\T>± u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤+#ês¡T. 2003˝À <˚X¯ Væ≤‘Ó’wæ

XÊs¡<ä dü+∫ø£ qT+&ç á yê´dü+ Á>∑Væ≤+#·ã&ç+~

ø° ˆX‚ ˆ nì Ÿ _kÕ«dt

e÷]ÿ ‡düTº

16

ìyê[

$T#·>±Hé sêh+˝Àì ø£ ≤àp ÁbÕ+‘ê

ìøÏ e∫Ã O|üq´dæ+#·eTì qqTï ÄVü‰«ì+

#ês¡T. ìC≤ìøÏ n~ 1992 n<Ûä ø£å mìïø£\

‘·T~ |òüT≥º+. n<Ûä ø£å nuÛÑ s¡Tú\ eT<Ûä ∫≥º∫e]

mìïø£\ dü+yê<ä+ »]π>B, °M\˝À Á|ü‘· ø£å

Á|ükÕs¡+ nj˚T´~ Ä s√EH˚. nsTTHê Ä

s√E düuÛÑ≈£î y˚ ≤~eT+~ Á|ü»\T $#˚ÃXÊs¡T.

ÄXÃs¡ +>± (ãVüQXÊ |æ∫Ã møÏÿ+#˝≤ ‘·j·÷s¡

sTTq mìïø£\ Á|ü#ês¡y˚&ç qT+&ç ø±düÔ O|üX¯

eTq+ bı+<ë\ì Mfi¯fl+‘ê ìs¡ísTT+#·T

≈£îHêïπsyÓ÷) ø=\+ãdt <äøÏåD≤s¡∆ uÛÑ÷>√fi+ MT<ä

ø±\T yÓ÷|æ Hê\T>∑T e+<ä\ @fiófl nsTTq

dü+<äs¡“¤+>± yê]¸ø£ dü+ãsê\T »s¡T|ü⁄≈£î+

≥THêï+ eTq+. HqT e÷≤¢&Ü*‡+B ªHê\T>∑T

e+<ä\ @fifl ø=\+ãdt |òüTq yês¡dü‘·«+µ nqï

n+X+ MT<.

|ü<˚fi¯fl ÁøÏ‘·+ H˚qT sêdæq ªnyÓT]ø£Hé

Á|üC≤#·]Á‘·µ nqï |ü⁄düÔø£+ ‘=*|ü⁄≥˝À¢H˚

bÕsƒ¡≈£î\T dü+ÁuÛÑe÷XÃsê´\≈£î >∑Ts¡jT´ Ø‹˝À

ªø=\+ãdtµ >∑T]+∫ $e]+#ê. bÕsƒ¡≈£î\T

≈£L&Ü Hê˝≤π> ÁbÕ<∏ä$Tø£ bÕsƒê´+XÊ\˝À

ªø=\+ãdt Á|ü|ü+#· #·]Á‘· ÀH Á|üdüTÔ‹+#·<ä–q

O<ë‘·Ô Hêj·T≈£î&ÉT, n‘·ì <ÛÓ’s¡ +, Vü‰X¯øÏÔ,

kÕVæ≤ry‘Ô· >∑TD≤\T Äsê~Û+#·<ä–q$µ nH

#·<äTe⁄≈£îHêïs¡T. Hê <äèwæº À ≈£L&Ü n‘·qT

ˇø£ kÕVü≤k˛ù|‘· Hêj·T≈£î&˚. nsTT‘˚ á

<äøÏåD≤s¡∆ uÛÑ÷>√fi¯+ MT<ä ø±\T yÓ÷|æq|ü⁄Œ&ÉT

m<äTs¡sTTq ªÄsê«ø˘ Ç+&çj·THé‡µ (ˇø£ ‘Ó>∑

¬s&é Ç+&çj·TqT¢) |ü≥¢ n‹ øÏsê‘·ø£+>± eéVü≤

]+∫q rs¡TqT HqT m‹Ô #·÷bÕqT. ($$<Ûä

|üÁ‹ø£\T, Á|ü‘· ø£å kÕ≈£åî\ ø£<∏äHê\ Ä<Ûës¡+>±H

HqT á $eTs¡Ù #XÊqT.) ø=\+ãdt Ä ¬s&é

Ç+&çj·THé ‘Ó>∑ Á|ü»*ï u≤ìdü\T>± e÷sêÃ&ÉT.

∫Á‘·Væ≤+dü\≈£î >∑T]#˚XÊ&ÉT. øÏsê‘·ø£+>±

Vü≤‘·e÷sêÃ&ÉT. Ç<ä+‘ê yê] ÁbÕã\´+˝À

Oqï dü+|ü<äqT Vü≤]+#·&Üìπø. <äTsêX¯,

Væ≤+k˛qà‘·Ô‘·, <√|æ&ç‘·q+, C≤‘· Vü≤+ø±s¡+,

n_ÛC≤‘·´+ e+Ï |ü•ÃeT Hê>∑]ø£‘êV”≤q

$\Te\≈£î n‘·qT ø£ Á|ü‹ì~Û. (nsTT‘ ‘êqT

Á¬ø’düÔe eT‘· $XÊ«dæqì Äj·Tq #Ó|ü⁄Œ≈£îHyê&ÉT.)

ªnyÓT]ø£Hé Á|üC≤#·]Á‘·µ |ü⁄düÔø£+ kÕ~Û+∫q

nq÷Vü≤´ $»j·÷\ |ü≥¢ HqT, |ü⁄düÔø£ eTTÁ<ë

|ü≈£î\T ø£ $<Ûä+>± ÄXÃsê´ìøÏ Àqj·÷´+.

24 eTTÁ<äD\T, 3 \ø£å\ ø±|”\ neTàø±\T,

nyÓT]ø£Hé ãTø˘ nyêsY¶≈£î ªHê$TH˚Ÿµ ø±e&É+,

Á_≥Hé, »bÕHé <XÊ\˝À ≈£L&Ü Á|ü#·T]+|ü

ã&É≥+ kÕ<Ûës¡D $wüj·T+ø±<äT. <X+ q\T

eT÷\\ qT+&ç Hê≈£î O‘·Ôsê\T sêXÊs¡T.

n+<äT˝À m≈£îÿeuÛ≤>∑+ ‘=* n<Ûë´j·T+˝À

HqT ø=\+ãdt >∑T]+∫ #Ó|æŒq $wüj·÷\|ü≥¢

Á|ü‹düŒ+<äq Ò.

q&ç# ¬s’\Tã+&ç À

MTs¡T ‘·≥düú+>± ≈£Ls√Ã Òs¡TôVAyêsY¶ õHé nyÓT]ø±˝À ãVüQfiÁbÕ#·Ts¡ + bı+~q #·]Á‘·ø±s¡T&ÉT. Äj·Tq sêdæq ªªnyÓT]ø± Á|üC≤ #·]Á‘·µµ nqï

Á>∑+<∏ä+ Á|üC≤<äèø√ÿD+ qT+&ç nyÓT]ø± #·]Á‘·qT $e]+∫+~. nyÓT]ø± y˚T<∏ëe⁄˝À¢q÷, Á|ü»˝À¢q÷ #·s¡Ã πs¬ø‹Ô+∫+~. õHé

nyÓT]ø± kÕÁe÷»ýê<ä j·TT<ë∆\≈£î e´‹πsø£+>±, bÂs¡Vü≤≈£îÿ\ ø√dü+ nH˚ø£ |ü⁄düÔø±\T, yê´kÕ\T sêXÊ&ÉT. $j·T‘êï+ j·TT<ä∆e´‹πsø£

O<ä eT+‘√ Á|üuÛ≤$‘·T&Ó’q õHé Çsêø, Ä|òüÈìkÕÔHé j·TT<ë∆\≈£î e´‹πsø£+>±, Á|ü|ü+#·+ô|’ nyÓT]ø± »s¡T|ü⁄‘·Tqï <ëw”ºø±\≈£î e´‹πsø£+>±

sêj·T&Éy˚T ø±≈£î+&Ü Á|ü‘·´ø£å+>± O<äé÷˝À¢ bÕ˝§ZHêï&ÉT. Á|üdüTÔ‘· nyÓT]ø± düe÷»+ô|’ ‘·q s¡#·q\ <ë«sê >=|üŒ Á|üuÛ≤e+

ø£*–+∫q õHé >∑‘· HÓ\ 27q ‘·q |üs¡ ≥q˝À uÛ≤>∑+>± ø±*bò ]ïj·÷˝Àì XÊ+≤ yÓ÷ìø± yÓ[¢ nø£ÿ&É á‘·ø=&ÉT‘·÷ >∑T+&Ób˛≥T

sêe&É+‘√ eTs¡DÏ+#ês¡T. 1993˝À Äj·Tq sêdæq ªq&ç# ¬s’\Tã+&ç À MTs¡T ‘·≥düú+>± ≈£Ls√Ã Òs¡Tµ (j·TT ø±+Ÿ _ q÷´Á≥ Ÿ ÄHé m

eT÷$+>¥ Áf…ÆHé) nqï Á>∑+<∏ëìøÏ eTT+<äTe÷≥qT+&ç ø=ìï uÛ≤>±\T bÕsƒ¡≈£î\≈£î n+<äCÒdüTÔHêï+. q&ç#˚ ¬s’\T˝À eTq+ ‘·≥düú+>±

O+&É˝Ò+ nH˚~ ôd’qT‡ dü÷Á‘·+. ¬s’\T n|üπø+Á<äø£ ~X¯˝À |üj·TìdüTÔ+fÒ eTq X¯Øs¡+ >∑Ts¡‘ê«ø£s¡¸D X¯øÏÔøÏ n_Ûπø+Á<ä ~X¯>±

|üì#˚düTÔ+~. á ¬s+&ÉT ã˝≤\eT<Ûä düeT‘·T\´‘·e\¢ eTq+ ¬s’\T˝À dæú$T‘·+>± ≈£Ls√Ã>∑\T>∑T‘ê+. ¬s’\T ÁuÒ≈£î |ü&çq|ü&ÉT ã˝≤˝À¢

e∫Ãq e´‘ê´dü+ e\¢ eTq+ eTT+<äTø√ yÓqø√ÿ ‘·÷>∑T‘ê+. düe÷»+˝À Á|ü‹eTìwæ Á|ükÕúq+ ¬s’\T Á|üj·÷D+ e+Ï<. HqT

‘·≥düú+>± O+≤, Hê≈£î sê»ø°j·÷˝§<äT›, sê»ø°j·÷\T #j·Tø£+&ç e+Ï e÷≥˝À¢ì uÀ\T‘·Hêìï á yê´dü+˝À õHé m+&É>∑≤º&ÉT:

` ôVAyêsY¶ õHé

e÷]ÿ ‡düTº

17

m≈£îÿe˝À m≈£îÿe eT+~ #·]Á‘· Nø£Ï

ø£&ÉT|ü⁄q <ë– Oqï dü‘ê´\qT yÓ*øÏ rdæq+

<äT≈£î n_Ûq+~+#ês¡T. Ç+ø=+<äs¡T á

yêdüÔyê*ï J]í+#·Tø√ Òø£b˛j·÷s¡T.

z¬s>±yé ˝Àì ˇø£ $<ë´]ú, ‘·q dü÷ÿ\T

°#·s¡T #·<äeeTì Ç∫Ãq |ü⁄düÔø£+ #·~yêø£

ªªMTs¡T ø=\+ãdt >∑T]+∫ sêdæq $wüj·÷\T

n‘·qT dü«j·T+>± Á|ü#·T]+∫q |üÁ‹ø£\ qT+&ç

ùdø£]+∫qy nì ù|s=ÿHês¡T. ndü\T n˝≤+Ï

|üÁ‹ø£ ˇø£Ï Oqï<ë nì Hê≈£î ÄX¯Ãs¡´+

ø£*–+~. O+&çO+fÒ <ëìï eTq <X #·]Á‘·

˝À m+<äT≈£î bı+<äT|üs¡#· Ò<ä÷? MTs¡T #Ó|æŒq

$wüj·÷\≈£î eTq #·]Á‘· À #√≥T Ò≈£î+&Ü

m+<äT≈£î b˛sTT+~µµ nì Á|ü•ïdü÷Ô O‘·Ôs¡+

sêXÊ&ÉT.

ø±*bò ]ïj·÷ qT+&ç ø£ _&É¶‘·*¢ dü÷ÿ\T

qT+&ç ‘·q ≈£L‘·Ts¡T Ç+ÏøÏ ‘Ó∫Ãq |ü⁄düÔø£+

#·~$ ø±[ø±e‘ês¡y˚T m‹Ô+~. ª°#·s¡T¢

Ç˝≤+Ï |ü⁄düÔø£+˝À n+XÊ\T ø±¢düT˝À #ÓãT‘·÷

O+&ç O+fÒ K∫Ã‘·+>± dü÷ÿ\T uÀs¡T¶ á

$wüj·TyÓTÆ $#ês¡D »]|æ+#ê*‡+<˚µ nì

&çe÷+&é #˚dü÷Ô O‘·Ôs¡+ sêdæ+~.

n+fÒ H˚qT ø=\+ãdtqT n>ös¡e|ü]

#êqH~ ø£fÒ ø±<äT düeTdü , nyÓT]ø± #·]Á‘·qT

Á|ü»\ <äèø√ÿD+ qT+&ç n$wüÿ]+∫q rπs

düeTdü >± e÷]+~. Hê |ü⁄düÔø±ìï düMTøÏå+∫q

ˇø£ ô|<ä›eTìwæ ªHqT ‘·\¢øÏ+<äT\T <äèø£Œ<∏ä+‘√

OHêïq˙, nyÓT]ø£Hé #·]Á‘· À Hêj·T≈£î\q÷,

Á|ü‹Hêj·T≈£î\q÷ ($\Hé\T) yê]ì Ms¡÷>±

M]ì yês¡T>± e÷πsÃXÊq˙µ n_ÛjÓ÷>∑+

yÓ÷bÕ&ÉT. nsTTHê H˚ eTTø£ÿ eT∞fl düŒwüº+>±

#Ó|üŒ<ä*#êqT. C≤‹|æ‘· …’q eTq Hêj·T≈£î\T

Á|ü‹uÛ≤e+‘·yÓTÆq <˚X¯ ìsêà‘· Ò ø±<äT, yêfi¯ó

fl nbÕs¡ <Ûäqe+‘·T …’q u≤ìdü j·T»e÷qT\T.

yê´bÕs¡T\T. u≤+&É¢ s¡÷|ü+˝À nbÕs¡ dü+|ü<ä

b π>düT≈£îqïyêπs ø±<äT n≥º&ÉT>∑T Á|üC≤˙ø£+

‹s¡T>∑Tu≤≥T #˚kÕÔπsyÓ÷ nì nqT ì‘·´+

uÛÑj·T|ü&˚ yêfi¯ófl ≈£L&Ü. CÒyéT‡ e÷&çdüHé

e÷≥˝À¢ #ÓbÕŒ\+fÒ ªdü+|ü<ä ndüeT |ü+|æD°

ìsêà‘·\T.µ

Çø£ eTq ôd’ìø£ V”≤s√ …’q n<Ûä ≈£åî\T `

Ä+Á&É÷ C≤ø£‡Hé, ~∏jÓ÷&ÉsY s¡÷»yÓ˝Ÿ º

e+Ïyês¡T ` C≤‘· Vü≤+ø±s¡T\T, ¬s&é Ç+&ç

j·Tq¢ Vü≤+‘·≈£î\T, j·TT<ä∆ |æbÕdüT\T, kÕÁe÷»´

yê<äT\T. eTq+ O<ës¡yê<ä n<Ûä´≈£åî\T>±

#Ó|ü⁄Œ≈£îH C…|òüs¡‡Hé, *+ø£Hé, $\‡Hé, s¡÷CŸyÓ Ÿº,

¬øq&û\T X‚«‘·C≤‹j˚T‘·s¡ Á|ü»\ Vü≤≈£îÿ\ø£Hêï

‘·eT sê»ø°j·÷~Ûø±s¡yT |üs¡e÷e~Û>± uÛ≤$+

#ês¡T.

Hê <äèwæº À nyÓT]ø£Hé #·]Á‘· À Hêj·T

≈£î\T mes¡+fÒ ` ùw ‹s¡T>∑Tu≤≥T≈£î

|üPqT≈£îqï ¬s’‘·T\T, q\¢C≤‹ Á|ü»\ø√dü+

#·≤ºìï O\¢+|òæT+∫q ªu≤¢ø nuÀ*wüìdüTº\Tµ,

yÓTT<äÏ Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆ìï e´‹πsøÏdü÷Ô C…’fi¯fl

bÕ\sTTq yês¡T, b˛©düT $T*wæj·÷qT Á|ü‹

|òüTÏ+∫ eTØ X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq ø±s=ŒπsŸ ø£+ô|

˙\≈£î e´‹πsø£+>± düyÓTà ø£Ïºq ø±]à≈£î\T,

$j·T‘êï+ j·TT<ä∆ >±j·÷\‘√ u≤<Ûä|ü&ÉT‘·Tqï

XÖs¡ Ms¡T\T, j·TT<ë∆ìï e´‹πsøÏ+∫ Ç|üŒÏø°

e÷qe J$‘·+˝À düø £\ bÕsêÙ«\˝À

eTVæ≤fi\≈£î düe÷q‘·«+ ø±yê\ì ìq~+∫

O<ä $T+∫qyêfiS¢... Mfi‚fl Hêj·T≈£î\+fÒ.

nHø£ eT+~ #·]Á‘·ø±s¡T\T, n<Ûë´|ü≈£î\T

Hê |ü⁄düÔø±ìï ÄVü‰«ì+#ês¡T. Ç+ø=+‘· eT+~

øÏ+<äMT<ä\sTTb˛j·÷s¡T. yêfifl <äèwæº À ªHqT

|üP]Ô>± eT‹ ‘·|æŒqyêDÏïµ ªe÷s¡D≤j·TT<Ûä+‘√

(Hê |ü⁄düÔø£+) <ë&ç #dæq+<äT≈£î, ªÁ|üXÊ+‘·+>±

q&ÉTdüTÔqï ø£¢ãT“˝À¢ nqedüs¡ s¡>∑&É düèwæº+#˝≤

q&ÉT#·T≈£îqï+<äT≈£îµ, ª|ü$Á‘ê‹ |ü$Á‘·yÓTÆq

#ê]Á‘·ø£ dü+Á|ü<ëj·÷\ |ü]~Ûì O\¢+|òæT+∫q

Hsê\≈£îµ >±qT HêMT<ä n_ÛjÓ÷>±\T yÓ÷|æ

ÁøÏ$Tq˝Ÿ •ø£å $~Û+#ê\ì ≈£L&Ü ø=+<äs¡T

ø√s¡T≈£î+≥THêïs¡T.

eT]ø=+‘·eT+~ nsTT‘˚ Hê≈£î eT‹

‘·|üŒ≥y˚Tø±<äT, Hê J$‘·y˚T |üP]Ô>± ‘·|ü⁄Œ

>±&çq q&ç∫+<yÓ÷ nì nqTe÷q+ ≈£L&Ü

e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. n+<äTπø \e˝ÒX¯+ <˚X¯uÛÑøÏÔ

≈£L&Ü Ò≈£î+&Ü düe÷»+ MT<ë, nyÓT]ø£Hé

#·]Á‘· MT<ë Ç˝≤+Ï Á|üe÷<äø£s¡ $eTs¡Ù\≈£î

|üPqT≈£îHêïqì yêfi¯fl ì•Ã‘ê_ÛÁbÕj·T+.

1991˝À >∑ ŸŒ¤ j·TT<ä∆+ »s¡T>∑T‘·Tqï H|ä<∏ä +

˝À H˚qT eTkÕ‡#·T´ôdŸ‡ ˝Àì ˇø£ ÁyÓ’y˚≥T

ôV’≤dü÷ÿ\T nôd+;¢ düe÷yX+˝À e÷≤¢&Ü*‡

e∫Ã+~. Ä dü÷ÿ˝À¢ #·~y˚~ m≈£îÿe>±

<Ûäqe+‘·T\ ≈£î≥T+u≤\ qT+&ç e∫Ãq |æ\¢ Ò.

nôd+;¢ düe÷y˚XÊìøÏ Vü‰»s¡sTTq yê]˝À

q÷ÏøÏ 95 XÊ‘·+ eT+~ j·TT<ë∆ìï düeT]∆+

∫qyêfi‚fl. n|ü⁄Œ&ÉT H˚qT j·TT<ë∆ìï m+<äT≈£î

e´‹πsøÏ+#ê˝À Hê Ä˝À#·q\T @$TÀ $e

s¡+>± yêfifl eTT+<äT O+#êqT. HqT Væ≤+

#·ì $<Ûä+>± n+<äs¡÷ Vü≤sê¸yÓ÷<ë\‘√

ã\+>± #·|üŒ≥T¢ #·]#ês¡T. Ä ‘·s¡Tyê‘· ˇø£

‘·s¡>∑‹ >∑~˝À ø=+‘·eT+~ |æ\¢\T Hê‘√

ÇcÕº>√wæºøÏ ~>±s¡T. Ä >∑T+|ü⁄˝À ˇø£ Ä&É|æ\¢

yÓTT<ä≥qT+&û Hêπødæ #ê˝≤ ndüVü≤q+>± #·÷kÕÔ

O+&ç+~. ‘·q e+‘·T e#˚Ãdü]øÏ ªqTM« <˚X¯+

˝À m+<äT≈£î Áã‘·T≈£î‘·THêïy√ ns¡∆+ ø±≈£î+&Ü

O+~µ n+≥÷ ‘·q ø√bÕqï+‘ê yÓfifl>∑øÏÿ+~.

Ä e÷≥\‘√ u≤D+ >∑T#·TÃ≈£îqï≥T¢

nì|æ+∫+~ Hê eTqdüTøÏ. Ç~ #ê˝≤ eT+~

eT~˝À Oqï Á|üX‚ï. ø±˙ Ç|üŒÏ<ëø± mes¡÷

Ä |æ\¢ ≤ H√s¡T ‘Ós¡∫ nq Ò<äT n+‘. <XuÛÑøÏÔ,

e÷‘·èuÛÑ÷$T |ü≥¢ n+øÏ‘· uÛ≤e+!? mes¡Hêï

nyÓT]ø£Hé $<XÊ+>∑ $<ÛëHêìï $eT]Ù+∫Hê,

$T\≥Ø ùde\T n+~+#·≤ìøÏ ìsêø£]+

∫Hê, #ês¡\ ` qø£åÁ‘ê\ nyÓT]ø£Hé C…+&Ü≈£î

ø£≥Tºã&ç O+&É Ò<äHêï yêfi¯fl |ü≥¢ Ç˝≤+Ï

ndüVü≤HêHï Á|ü<ä]ÙdüTÔ+≤s¡T.

Ä Ä&É|æ\¢ n&ç–q rs¡T qT+&ç H˚

‘˚s¡T≈£îì Hê n_ÛÁbÕj·÷\T @$TÀ ≈£î¢|üÔ+>±

$e]+#êqT. ªªHqT Áù|$T+#~ Hê <XÊìï,

Hê Á|ü»\H˚ ø±˙, n~Ûø±s¡+ n&É¶+ ô|≥Tº≈£îì

m+‘·Ï |òü÷‘·Tø±ìø£sTTHê ‘Ó>∑ã& Á|üuÛÑT‘ê«ìï

ø±<äT. Á|üC≤kÕ«eT´+˝À qeTàø£+ O+#·&É+

n+fÒ eTq <˚X¯+ kÕ«‘·+Á‘· + Á|üø£Ï+#·T≈£îH˚

dü+<äs¡“¤+˝À #Ó|ü⁄Œ≈£îqï eTÚ*ø£ dü÷Á‘ê\≈£î

ø£≥Tºã&ç O+&É&É+. Á|üuÛÑT‘ê«\T nH$ ndüe÷

|üø£ ÁøÏj·T\T. á <˚X¯+˝À Á|ü‹ bÂs¡T&É÷

ùd«#·Ã¤>±, düTK dü+‘√cÕ\‘√ J$+#·&ÜìøÏ

düe÷q Vü≤≈£îÿ\T ø£*– OHêï&ÉT. n$ Á|üuÛÑT

‘ê«\ <äj·÷ <ëøÏåD≤´\ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç Ç#Ã$

ø±e⁄. Ä&Ü ` eT>±, ∫Hêï ` ô|<ë› nH

q&ç# ¬s’\Tã+&ç À MTs¡T ‘·≥düú+>± ≈£Ls√Ã Òs¡T

Hê <äèwæº À nyÓT]ø£Hé #·]Á‘· À Hêj·T≈£î\T mes¡+fÒ

` ùw ‹s¡T>∑Tu≤≥T≈£î |üPqT≈£îqï ¬s’‘·T\T, q\¢C≤‹ Á|ü»\

ø√dü+ #·≤ºìï O\¢+|òæT+∫q ªu≤¢ø˘ nuÀ*wüìdüTº\Tµ,

yÓTT<äÏ Á|ü|ü+#· j·TT<ë∆ìï e´‹πsøÏdü÷Ô C…’fi¯fl bÕ\sTTq

yês¡T, b˛©düT $T*wæj·÷qT Á|ü‹|òüTÏ+∫ eTØ XøÏÔe+‘·

yÓTÆq ø±s=ŒπsŸ ø£+ô|˙\≈£î e´‹πsø£+>± düyÓTà ø£Ïºq

ø±]à≈£î\T. ... Mfi‚fl Hêj·T≈£î\+fÒ.

ªª

µµ

e÷]ÿ ‡düTº

18


e÷Hêyê[˝À nHø±Hø£ n<äT“¤‘·yÓTÆq düT>∑TD≤\T OHêïsTT.

nsTT‘ <äTwüº‘ê«ìøÏ e∫Ãq+‘· Á|ü#ês¡+ Ä<äs¡Ù˙j·T, Ä#·s¡D°j·T

O<ä+‘ê\≈£î <äø£ÿ<äT. |òü*‘·+>± eTq eTqdüT\T >±j·T|ü&É ‘êsTT.

eTq˝À O‘ÔC≤ìï ˙s¡T>±s¡TkÕÔsTT. nsTTq|üŒÏø° #ê] Á‘·ø£+>±

#·÷dæHê e÷qe dü«uÛ≤e+ n+‘· düT\Te⁄>± §+– b˛<äT. nHø£

Á|ü‹≈£L\ |ü]dæú‘·T\qT m~]+∫ b˛sê&ç »sTT+∫q <äècÕº+

‘ê\T eTq≈£î #·]Á‘· ì+&Ü nHø£+ ø£qã&É‘êsTT.

ªª

µµuÛÒ<ä+ ˝Ò≈£î+&Ü eTq+<äs¡+ Ä•düTÔqï á

düe÷q Vü≤≈£îÿ\T Á|ü|ü+#·+˝À Oqï Á|ü‹

e÷qe⁄&É÷ ø√s¡T≈£î+≤&ÉT. Äq+<äeTj·TyÓTÆq

J$‘êìï >∑&çù| Vü≤≈£îÿ á uÛÑ÷MTà<ä Á|ü‹

eTìwæø° O+≥T+~. <ëìï Á|üuÛ ÑT‘ê«\T

<√#·Tø√e&Üìï mø£ÿ&Ó’Hê me] $wüj·T˝ÀHÓ’Hê

nqTeT‹+ #·sê<äTµµ

ªª@ Á|üuÛÑT‘·«yÓTÆHê á Á|üC≤kÕ«$Tø£

dü÷Á‘ê\qT s¡T>±s¡TdüTÔ+<ä+fÒ Ä Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ

á e÷Á‘·+ <XuÛÑøÏÔ ÒqfÒ¢ …ø£ÿ. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT

Á|üC≤kÕ«e÷´ìï Áù|$T+#˚yêfi¯fl≈£î Ä Á|üuÛÑT

‘ê«ìï e´‹πsøÏ+#·&É+ $TqVü‰ eTs√ e÷s¡Z+

Ò<äT. n<äT|ü⁄ ‘·|æŒq n˝≤+Ï Á|üuÛÑT‘ê«\qT

‘·|æŒ+#·&É+ $T–*q e÷s¡Z+µµ

ªnyÓT]ø£Hé Á|üC≤ #·]Á‘·µµ yÓ\T>∑T˝ÀøÏ

e#êÃø£ <X+ q\TeT÷\\ qT+&û düuÛÑ\÷,

düe÷y˚XÊ˝À¢ qqTï Á|üdü+–+#·e\dæ+~>±

nHø£ $C≤„|üq\T n+<ësTT. Ä s√E kÕj·T+

Á‘·+ ø£ ≤àp˝À HqT OqïB Ç+<äTπø. πøe\+

ø=\+ãdt >∑T]+∫ ø=‘·Ô ø√D+˝À #Ó|üŒ&ÜìøÏ

e÷Á‘·yT ø±<äT ` ìC≤ìøÏ ø=\+ãdt Hê≈£î

n+‘· ÇwüTº&É÷ ø±<äT. ø=\+ãdt >∑T]+∫

yêdüÔyê\T ‘Ó\düTø√e&É+ m+<äT≈£î nedüs¡yÓ÷

≈£L&Ü H˚qT #Ó|üŒ<ä*#êqT. nyÓT]ø£Hé

eT÷\yêdüT\ |ü≥¢ n‘·qT n+‘· ø£s¡ÿX+>±

m˝≤ eéVü≤]+#ê&ÉT? n˝≤+Ï |òü÷‘·Tø£

#·]Á‘· qT+&ç >∑TDbÕsƒê\T rdüT≈£îì Á|ü»\T

◊ø£eT‘·´+‘√, VüQ+<ë>± ùd«#·Ã¤>± düVü≤J

eq+ kÕ–+#·&É+ kÕ<Ûä yÓ÷ ø±<√ #·]Ã+#·

&ÜìøÏ H˚qT nø£ÿ&çøÏ yÓfi≤flqT.

Ä s√E Á|üdü+>∑+ nsTTb˛j·÷ø£ ø£‘·qT

ˇø£ Á|üX¯ï y˚kÕ&ÉT. Á|üX¯ï j·T<∏ë‘·<∏ä+>± n<˚

ø±ø£b˛sTTHê n< O<›X+‘√ Ä Á|üXï qqTï

Ç|üŒÏøÏ #ê˝≤ eT+~ #ê˝≤ #√≥¢ n&ç>±s¡T.

ªªeTq #·T≥÷º Oqï Á|ü|ü+#·+˝À HÓ\ø=ì Oqï

<ës¡TDyÓTÆq ìsêXÊ ìdüèŒVü≤ dæú‹˝À ≈£L&Ü

ÄXÃs¡ ø£s¡+>± MT]+‘· ÄXÊeVü≤+>± m˝≤

OHêïs¡T? @+ #·÷düT≈£îì ? nH< Ä Á|üXï

O<˚›X¯+.

eTq #·T≥÷º uÀ …&ÉT <äTsêàsêZ\T »s¡T>∑T

‘·THêïsTT. eTìwüqï Á|ü‹yê&É÷ á <ës¡TD≤\T

#·÷dæ ≈£î+–b˛‘ê&ÉT. ì»y˚T. H˚ø±<äqqT.

Ç+‘·Ï nHê´j·TyÓTÆq Væ≤+k˛qà‘·Ô düe÷»+˝À

HqT Ç+ø± ÄXÊyê~>± O+&É&É+ eT÷s¡â‘·«+

(nã‡sYº) @yÓ÷ nì n‘·ì, n‘·ì ˝≤+Ï

nHø£ eT+~ O<›X+ ø±uÀ\T. ÄXÊyê<ä+

n+fÒ HÓs¡y˚s¡ì Äø±+ø£å>±H√, uÛ≤y√<˚«>∑

O<ë‘·Ô uÛ≤yê\T>±H√ ø=Ïº bÕ¬sj·T´qø£ÿs¡ Ò<äT.

Ä Äø±+ø£å\≈£î, O<ë‘·Ô uÛ≤eq\≈£î Je+

bıj·T´&ÜìøÏ e÷qdæø£+>± uÛÖ‹ø£+>± ‘·–q

ø±sê´#·s¡D≈£î dü<ë dü+dæ<ä∆+>± O+&˚yêfi¯fl

ÄXÊyê<ëìï ø=Ïº bÕ¬sj·T´qø£ÿs¡ Ò<äT.

Ä dü+dæ<ä∆‘· ì]∆wüº+>± Ç~>√ Ç˝≤>±

O+&Ü\ì @+ Ò<äT. #·]Á‘·qT dü+Á|ü<ëj·T

|ü<ä∆‘·T\˝À, πøe\+ e÷qeÁ≈£Ls¡‘ê«ìøÏ

Äqyêfiófl>± ì*∫q dü+|òüT≥q\πø |ü]$T‘·

eTj˚T´ |ü<ä∆‹ ø£Hêï _ÛqïyÓTÆq |ü<ä∆‘·T˝À¢ n<Ûä

j·Tq+ #Ój·÷´*. n|ü⁄Œ& eTq+ ø£ j·TT<ä∆+

‘√bÕ≥T Ä j·TT<ë∆ìøÏ e´‹πsø£+>± »]–q

Á|ü‹|òüT≥q, ˇø£ nHê´j·T+‘√ bÕ≥T ˇø£

n‘·à‘ê´>∑+, ìj·T+‘·\ ø±\|ü⁄ eTÚq+‘√

bÕ≥T ˇø£ ~Ûø±ÿs¡ dü«s¡+, ˇø£ $<˚«wü Á|ü#ê

sêìøÏ m<äTs¡T>± ø£ Äràj·T düVü≤Jeq+...

Çe˙ï eTq |ü]o\q≈£î ekÕÔsTT.

e÷Hêyê[˝À nH˚ø±H˚ø£ n<äT“¤‘·yÓTÆq

düT>∑TD≤\T OHêïsTT. nsTT‘˚ <äTwüº‘ê«ìøÏ

e∫Ãq+‘· Á|ü#ês¡+ Ä<äs¡Ù˙j·T, Ä#·s¡D°j·T

O<ä+‘ê\≈£î <äø£ÿ<äT. |òü*‘·+>± eTq eTqdüT\T

>±j·T|ü&É‘êsTT. eTq˝À O‘ÔC≤ìï s¡T>±s¡T

kÕÔsTT. nsTTq|üŒÏø° #ê]Á‘·ø£+>± #·÷dæHê

e÷qe dü«uÛ≤e+ n+‘· düT\Te⁄>± ˝§+–

b˛<äT. nHø£ Á|ü‹≈£L\ |ü]dæú‘·T\qT m~]+∫

b˛sê&ç »sTT+∫q <äècÕº+‘ê\T eTq≈£î #·]Á‘·

ì+&Ü nHø£+ ø£qã&É‘êsTT. á #·]Á‘·qT

‘Ó\TdüT≈£î+fÒ >∑‘· $wüj·÷\T #·÷dæ eTT]dæ

b˛e&Éy˚T ø±≈£î+&Ü $»j·T+ kÕ~Û+#·&É+

nkÕ<Ûä + ø±<äH >=|üŒ $XÊ«dü+ ø£\T>∑T‘·T+~.

Hê´j·T+ ø√dü+, ùd«#·Ã¤ ø√dü+ »]–q

á b˛sê≤˝À¢ nkÕ<Ûës¡D bÕÁ‘· b˛wæ+∫+~

n‹ kÕ<Ûës¡D Á|üC≤˙ø£y˚T. ìs¡“¤j·T+>±

bÕ\ø£es¡Z uÛ≤eC≤\ \ø£åàDπsKqT n‹Áø£$T+∫

eTØ yês¡T #˚|üÏºq m+‘·Ï ∫qï ø±s¡ yÓTÆHê,

Ms√∫‘· #·s¡ ø±ø£b˛sTTHê, _+<äTe⁄ _+<äTe⁄

ø£*dæ dæ+<ÛäTyÓ’q≥T¢ Ç˝≤+Ï #·s¡ \T nH˚ø£+

ø£*dæ ì|ü⁄Œ s¡–*+∫ ô|<ä› O<ä e÷\≈£î <ë]

rdæq dü+<äsê“¤\T mH√ï OHêïsTT.

@ O<äé÷ìø£sTTHê Á|ü»˝Ò dü÷Á‘·

<Ûës¡T\T, bÕÁ‘·<Ûës¡T\T. Hê J$‘·eT+‘ê

n˝≤+Ï Á|ü»\ kÕ+>∑‘·´+˝ÀH˚ >∑&ç∫+~.

ø=+<äs¡T kÕ<Ûës¡DyÓTÆq e´≈£îÔ\T, Ç+ø=+<äs¡T

nkÕ<Ûës¡DyÓTÆqyês¡T ` M] OìøÏ eT÷\+

>±H Hì|üŒÏø° Ç+‘· ÄXÊeVü≤+>± OHêïqT.

Ä e÷≥≈£îeùdÔ H˚ì+‘· ÄXÊeVü≤+>±

m≤¢ OHêïqT nì qqTï n&ç–q ÁXÀ‘·‘√ bÕ≥T

ø£ ≤àp˝À¢ »]–q düe÷yXÊìøÏ Vü‰»s¡sTTq

Á|ü»\+<äs¡÷ n<Ûä ø£å mìïø£\ ‘·T~ Á|ü#ês¡

O|üHê´kÕìø£Hêï Hê Á|üdü+>±ìπø ÁbÕ<Ûëq´‘·

Ç∫Ã e#êÃs¡+fÒ ` Ç~ ≈£L&Ü e÷s¡TŒ≈£î

dü+πø‘·yT nq&ÜìøÏ düJe O<ëVü≤s¡D ø£<ë!

Á|ü»\+<äs¡÷ πø yÓ’|ü⁄≈£î ø=≥Tº≈£îb˛e&É+ Ò<äT

ø£<ë! Ç+‘· dü+øÏ¢wüºyÓTÆq Á|ü|ü+#·+˝À e÷s¡TŒ

kÕ~Û+#·&ÜìøÏ yÓTs¡T¬>’q neø±XÊ\T OqïfÒ¢

ø£<ë!!

Ä s√E ø£ ≤àp˝À düe÷yX nq+‘·s¡+

HqT q>∑s¡+˝À Oqï Ç+ø=+‘· eT+~ì ø£*

XÊqT. sêÁ‹ $+<äT≈£î eTT+<äT nø£ÿ&Ü

Á|üdü+–+#êqT. n+‘·ø£Hêï eTT+<äT H˚qT ø£

ø± ÒJ ø±´+|üdt À eT‘· uÀ<Ûä≈£î&ç>± (Á|”dtº)

|üì#düTÔqï n‘·ì‘√ e÷≤¢&ÜqT. #·÷&Ü¶ìøÏ

ã\+>±, <äè&ÛÉ+>± |òü⁄Ÿu≤˝Ÿ Ä≥˝À es¡dü

ø±#·T≈£îH˚yê&ç˝≤ nì|æ+#ê&ÉT. e÷≥˝À¢

‘Ó*dæ+~ n‘·ì yê´|üø£+ ˇø£|ü⁄Œ&ÉT n<q≥.

düVü≤»+>±H Hê düuÛÑ\T, düe÷yXÊ\≈£î Vü‰»s¡

j˚Týêfi¯ófl ø±düÔ _ÛqïyÓTÆq Ä˝À#·q\T ø£\

yêfi¯flsTT O+≤s¡T. Ä O<˚›X¯´+‘√H˚ H˚qT

mø£ÿ&çøÏ yÓ[flHê ø£[fl<ä›]qsTTHê ‘·s¡#·÷ ø£

Á|üX¯ï n&ÉT>∑T‘·T+≤qT. ªÇ|ü⁄Œ&ÉT MT≈£î Oqï

Ä˝À#·q\≈£î ø±s¡Dy˚T+°µ nì. <ë<ë|ü⁄

Ç|üŒÏes¡≈£L Hê≈£î πø düe÷<Ûëq+ e∫Ã+~.

nB πø ø£ÿ |ü<ä+ ª$j·T‘êï+µ. J$‘êH«

wüq˝À Ç˝≤+Ï @ø£|ü<ä düe÷<ÛëHê\T ‘·s¡#·÷

m<äTs¡e⁄‘·÷H O+≤sTT nì|æ+∫+~Hê≈£î.

ˇø£|ü⁄Œ&ÉT ªÄwæ«CŸµ (HêJ\ ø±Héôd+ÁfÒwüHé

ø±´+|ü⁄) eTs=ø£|ü⁄Œ&ÉT ªVü≤+π>Øµ ‘·s¡Tyê‘·

ªnÏºø±µ Ä ‘·s¡Tyê‘· Ç< ` $j·T‘êï+.

e÷]ÿ ‡düTº

19

s¡#·sTT‘·\T, ø£fi≤ø±s¡T\T, n<Ûë´|ü≈£î\T, ≤j·Ts¡T¢

` yêfi¯fl+<äs¡÷ düe÷C≤ìøÏ |üs√ø£å+>± ‘√&ÉŒ&É‘ês¡T.

ø±ì ¬s’‘·T\T, qs¡T‡\T, #˚‹ eè‘·TÔ\ yêfi¯ófl, _&É¶\

‘·\T¢\T, Mfifl+‘ê düe÷C≤ìøÏ ‘·ø£åD ‘√&ÜŒ≥TqT n+~

kÕÔs¡T. n+<äTπø yêfifl+fÒ Hê≈£î m&É‘Ó>∑ì Äsê<Ûäq.

ªª

µµ


>∑‘·+˝À á eT‘· uÀ<Ûä≈£î&ÉT ôd’ìø£

¬sõyÓT+≥T‘√ O+&ç eT‘·|üs¡yÓTÆq ÁbÕs¡úq\T,

ùde\T n+~+#˚yê&ÉT. n‘·qT |üì#˚dæq

|ü≤\+ ø£e÷+&ç+>¥ Ä|ò”düs¡T>± ø£\ï Ÿ C≤sY®

bÕ´≥Hé ` 3 O+&yê&É≥. m|ü⁄Œ&ÉT #·÷&É÷

bÕ´≥Hé ‘·q ôd’ì≈£î\qT ª&ÜyéT >∑T&é øÏ\¢sY‡µ

nì |æ*#yê&É≥. nsTT‘ ª&ÜyéTµ nH |ü<ëìï

q‹Ôq‹Ô>± nHêï øÏ\¢sY‡ nH |ü<ëìï e÷Á‘·+

y=‹Ô y=‹Ô |ü*πøyê&É≥. j·TT<ä∆ s¡+>∑+˝À

O+&É>± eTq eT‘· uÀ<Ûä≈£î&çì ª‘·TbÕøÏµ

O+#·Tø√eTì Ç#êÃ&É≥. nsTT‘ eTqyê&ÉT

‹s¡düÿ]+#·&É+‘√ Ç~ ªÄs¡¶sYµ |ü≥Tº≈£î+≤yê

Ò<ë nì |ü<|ü< u…~]+#yê&É≥ bÕ´≥Hé.

nsTTHê eTqyê&ÉT ‘·\ ˇ>∑Z˝Ò<äT. ∫e]øÏ

$j·T‘êï+ j·TT<ä∆y˚Tø±<äT. ndü\T j·TT<ë∆\H˚

ìs¡dædü÷Ô ãj·TÏøÏ e#ÃXÊ&ÉT. Á|üdüTÔ‘·+ n‘·qT

ù|<ä]ø±ìøÏ, øÏsêsTTVü≤+‘·ø£ eTTsƒê\≈£î

(&Ó‘YkÕÿ«&é‡) e´‹πsø£+>± b˛sê&ÉT‘·Tqï

m ŸkÕ\«&ÜsY Á|üC≤˙ø±ìøÏ kÕj·T+ n+~dü÷Ô

nø£ÿ&çø° Çø£ÿ&çø° ‹s¡T>∑T‘·THêï&É≥.

n˝≤π> $+<äT düeTj·T+˝À $T∫>±Hé ùdºŸ

j·T÷ìe]Ù° À |üì#ùd ø£ j·TTe k˛wæj·÷

*J °#·s¡T Hê≈£î ‘ês¡dü|ü&Ü¶&ÉT. Væ≤jÓ÷˝Àì

ˇø£ ø±]àø£ es¡Z ≈£î≥T+ã+ qT+&ç e#êÃ&ÉT.

n‘·qT ≈£L&Ü $j·T‘êï+ j·TT<ë∆ìï e´‹πsøÏ

dü÷ÔH s√&ÉT¶ MT<ä≈£î e#êÃ&ÉT. n‘·ì|ü⁄Œ&ÉT Hs¡

|ü]XÀ<ÛäHê Á|üeè‹Ô >∑T]+∫ uÀ~ÛdüTÔHêï&ÉT.

n˝≤π> |ü]XÀ<Ûäq\T ≈£L&Ü #düTÔHêï&ÉT. ∫\¢s¡

<=+>∑\T, <ë]ø±∫ <√#·T≈£îH˚ yêfi¯flqT

>∑T]+∫ø±<äT, @ø£+>± Á|üuÛÑT‘ê«~Ûø±s¡T\T,

ø±s=ŒπsŸ n~Û|ü‘·T\T bÕ\Œ&ÉT‘·Tqï n‘·T´qï‘·

H˚sê\ >∑T]+∫. á H˚sê\ e\¢H˚ ø£<ë

j·÷e‘Y düe÷»+ u≤~Û‘·Tsê*>± e÷s¡T‘·T+~.

#·÷XÊsê, Hê #·T≥÷º Oqï n‹ ∫qï

düeT÷Vü≤+˝ÀH˚ m+‘· #·]Á‘· <ë– O+<√.

HqT z dü+>∑‹ eT]#b˛j·÷qT. e÷‘√ bÕ≥T

‘êC≤>± |ü≥ºuÛÑÁ<äTsê˝…’q ˇø£ qej·TTe‹

≈£L&Ü O+~. q]‡+>¥ ø√s¡T‡˝À¢ #˚]+<ä≥.

eT<Ûä nyÓT]ø± K+&É+˝À Oqï e÷s¡TeT÷\

|ü …¢ Á|ü»\≈£î yÓ’<ä ùde\T n+~+#·≥+ ‘·q

\ø£å + nì #Ó|æŒ+~. Ä ne÷àsTTì #·÷ùdÔ

Hê≈£î ndü÷j·T nì|æ+∫+~. s¡#·sTT‘·\T,

ø£fi≤ø±s¡T\T, n<Ûë´|ü≈£î\T, ˝≤j·Ts¡T¢ `

yêfi¯fl+<äs¡÷ düe÷C≤ìøÏ |üs√ø£å+>± ‘√&ÉŒ&É

‘ês¡T. ø±ì ¬s’‘·T\T, qs¡T‡\T, #˚‹ eè‘·TÔ\

yêfi¯ófl, _&É¶\ ‘·\T¢\T, Mfi¯fl+‘ê düe÷C≤ìøÏ

‘·ø£ åD ‘√&ÜŒ≥TqT n+~kÕÔs¡T. n+<äTπø

yêfifl+fÒ Hê≈£î m&É‘Ó>∑ì Äsê<Ûäq. ãVüQXÊ

n+<äTπøH˚yÓ÷ ∫© <˚X¯|ü⁄ ø£$ bÕuÀ¢ HÓs¡T&Ü

‘·q J$‘· ø±\|ü⁄ ø√¬sÿ @$TÀ ˇø£ ø£$‘·

s¡÷|ü+˝À e´ø°Ôø£]dü÷Ô, H˚ ¬s+&ÉT #˚‘·T˝ÀÔ

@<äHêï O|üj·TTø£ÔyÓTÆq |üì #Ój·÷´*. ø£ dü+

ˇø£ N|ü⁄s¡T ø£≥ºsTTHê #·T≤º*... ø£ÿ N|ü⁄s¡T

ø£≥ºsTTHê n+≤&ÉT.

ø£˝≤àE˝À ªMT¬s+<äT≈£î n+‘· ÄXÊe

Vü≤+>± O+&É>∑\T>∑T‘·THêïs¡T, @+ #·÷d”?µ

nì qqTï Á|ü•ï+∫q n‘·ìøÏ H˚qT Ç+‘·

»yêãT @ø£s¡Te⁄ ô|≥º Ò<äT. eTq+ #·÷dæq

Á|ü|ü+#·+ qT+& eTq+ ÄXÊeVü≤+>± O+&=

#·TÃ nì n‘·ìøÏ #Ó|üŒe#·TÃ. Hê >∑‘· J$‘·yT

n+<äT≈£î O<ëVü≤s¡D≈£L&Ü.

HqT Hê |ü<Ó›ì$T<äe @≥ wæ|tj·÷sY¶ À

|üìøÏ ≈£î~sêqT. Ä y˚&çøÏ ø±>∑T‘·÷, #·*øÏ

y=DT≈£î‘·÷, #Óe⁄\T ~ã“fiófl m‘Ô Xu≤›\˝À,

$wü‘·T\´|ü⁄ eT+≥˝À¢ (yÓ*¶+>¥ #˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT

ÇqTeTT, õ+ø ø£\>∑*dæ ø±*q yêdüq m+‘·

<äTs¡“¤s¡+>± O+≥T+<√ e]í+#· Ò+) ` <ë<ë

|ü⁄ eTT&fiflbÕ≥T |üì#kÕ. 21e @≥ yêj·TT

ôd’q´+˝À #˚sêqT. u≤+ãsY $e÷Hê\T

q&çù|+<äT≈£î •ø£åD bı+<ëqT. j·T÷s¡|t

<˚XÊ˝À¢ »]–q j·TT<ë∆˝À¢ |üì#˚XÊqT.

n|üŒÏï+N j·TT<ä∆+˝À H˚qT #˚dæq |üH˚$TÏ

nH Á|üXï qqTï ‘=*#Ój·T´kÕ–+~.

Ç+‘·˝À Hê≈£î ô|fi¯flsTT+~. ‘·+Á&çì

≈£L&Ü nj·÷´qT. õ.@. _\T¢ ø±s¡D+>± HqT

eT∞fl ø± ÒJ #·<äTe⁄\≈£î yÓfi≤¢*‡ e∫Ã+~.

|æ\¢*<ä›]˙ O∫‘·+>± kÕπø ªπøsY ôd+≥sYµ˝À

~>∑$&ç∫ Hê uÛ≤s¡ s√CŸ ≈£L&Ü ø± ÒõøÏ e#Ã

~. sêÁ‹|üP≥ HqT >√<ëeTT˝À¢ Á≥≈£îÿ\≈£î

ãkÕÔ\T, eT÷≥\T m‘Ô |üì #XÊqT. eTHéVü‰

≥Hé ‘·Ts¡TŒ ~≈£îÿq ø£Ïºq n˝≤Œ<ëj·T esêZ\

>∑èVü≤ düeTT<ëj·T+˝Àì ˇø£ Ç+À¢ e÷

ø±|ü⁄s¡+.

ø=\+_j·÷ j·T÷ìe]Ù° À |æ.ôV≤#Y.&ç.

|ü⁄#·T≈£îHêïø£ HqT ndü …’q n<Ûë´|üø£ eè‹Ô ÀøÏ

n&ÉT>∑Tô|≤ºqT. (n+‘·≈£î eTT+<äT ≈£L&Ü °#·s¡T

O<√´>±\T #˚XÊqT ø±˙ yêÏì ì»yÓTÆq

eè‹Ô˝À uÛ≤>∑+>± |ü]>∑DÏ+#·˝ÒqT). <äøÏåD

nyÓT]ø±˝Àì ˝À‘·≥Tº ÁbÕ+‘·+˝À q\¢C≤r

j·TT\T ìedæ+<˚ #√fÒ H˚q÷ ø±|ü⁄s¡+ O+&ç

@&˚fi¯flbÕ≥T dü+‘·è|æÔø£s¡yÓTÆq n<Ûë´|üø£ eè‹Ô

ìs¡«Væ≤+#êqT. ôdŒ˝Ÿe÷Hé ø±˝ÒJ˝À H˚qT

|üì#˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT Hê <ä>∑Zs¡ #·<äTe⁄ HπsÃ $<ë´

s¡Tú\T ˇø£ s√Eq ø± ÒJ ø±´+|üdt #·T≥÷º

Oqï Á|üVü≤Ø>√&ÉqT mø±ÿs¡T.

Ç+ø± Ç˝≤+Ïy˚ mH√ï O<ä eT nqT

uÛÑyê\T ` n≤¢+≤˝À n˝Ò“˙, C≤]®j·÷,

ôd˝≤à, n\u≤e÷, Vü‰ÏdtãsYZ, C≤ø£‡Hé, Á^Hée⁄&é,

$Tdæ‡|”\˝À Ä ‘·s¡Tyê‘· O‘·Ôsê~ nyÓT]ø±˝Àì

uÀdüºHé j·T÷ìe]Ù° À Ábıô|òdüsY>± #˚sêqT.

$j·T‘êï+ j·TT<ä∆ e´‹πsø£ ø±s¡´ø£˝≤bÕ˝À¢

#·Ts¡T>±Z bÕ˝§ZHêïqT. <ë<ë|ü⁄ ns¡&É»qT kÕs¡T¢

n¬sdüTº #kÕs¡T qqTï. m|ü⁄Œ&É÷ Çy Äs√|üD\T.

ªn|üdüe´ q&É‘· ø£*– O+&É≥+µ, ªì\TÃqï#√≥

qT+&ç U≤∞ #Ój·T´eTq>±H˚ U≤∞ #Ój·T´ø£

b˛e&É+µ, ª]ø±$T>± ‹s¡>∑&É+µ Ç˝≤ O+≥T+~

b˛©düT n_ÛjÓ÷>±\ |ü]uÛ≤wü. nø£ÿ&É qT+∫

Hê Á|üj·÷D+ yÓTT<ä\sTT+~. »bÕHé, O‘·Ôs¡

$j·T‘êï+\˝À »]–q e+<ä ≤~ sê´©\T,

düuÛÑ\T düe÷yXÊ˝À¢ Á|üdü+–+#·&ÜìøÏ yÓfi≤flqT.

#·≤º*ï n‹Áø£$T+#ê&Éqï Hsês√|üD m<äTs=ÿ+

≥Tqï ˇø£ ø±´<∏ä*ø˘ eT‘·>∑Ts¡Te⁄ nC≤„‘·+˝À

O+&É&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&Ü¶qT.

j·TT<ä∆ e´‹πsø£ Á|ü<äs¡Ùq˝À¢ bÕ˝§Zì

n¬sdüºsTTq yê] $&ÉT<ä\ ø√dü+ »]–q ø£èwæ À

uÛ≤>∑+>± 1970 ` 80e <äX¯ø£+ eT<Ûä ˝À

H˚qT mìïkÕs¡T¢ ø√s¡Tº yÓT≥T¢ møÏÿ~>±H√ #Ó|üŒ

˝ÒqT. n+<äT˝À ø=+‘·eT+~øÏ dü«\Œø±*ø£

•ø£å\T |ü&ç‘ ø=+‘· eT+~øÏ j·÷eJ®e+ |ü&ç+

~. n|ü⁄Œ&˚ C…’\T J$‘·+ |ü≥¢ Hê <äèø£Œ<∏ä+˝À

e÷s¡TŒ e∫Ã+~.

H˚qT n<Ûë´|üø£ eè‹Ô˝À Oqï|ü⁄Œ&ÉT

e÷]ÿ ‡düTº

20


Ç˝≤+Ï <ë|ü]ø£+ e\¢ ˇø£ >∑Ts¡Te⁄ ‘·q $<ë´

]úøÏ @+ yT\T #dæq≥T¢? #·]Á‘·, kÕVæ≤‘· +, ‘·‘·«

XÊÁdüÔ+, ø£fi¯\T, sê»ø°j·÷\÷ ` Çe˙ï J$‘·+

qT+&ç ys¡T|ü&ç O+≤j·÷? ‘·bıŒ|ü*ï m+#·>∑*π>

HÓ’‹ø£ ôd’ús¡ + Òì ªπs|üÏ bÂs¡T\qTµ ‘·j·÷s¡T #˚dæ

@+ kÕ~Û+#≥T¢?

ªª

µµø±¢dts¡÷yéT ãj·T≥ Hê J$‘·+ >∑T]+∫, Hê

nqTuÛÑyê\ >∑T]+∫ H˚qT ô|]– ô|<ä›e&É+,

mø£ÿ&Óø£ÿ&É @y˚T+ |üì #˚kÕqT, j·TT<ä∆+˝ÀøÏ

m˝≤ n&ÉT>∑Tô|≤ºqT, bÂs¡ Vü≤≈£îÿ\T j·TT<ä∆

e´‘· πsø£ O<äé÷˝À¢ m˝≤ uÛ≤>∑kÕ«$T

qsTT´+B, ø√s¡Tº\T, C…’fiófl, kÕøå±´\T.. M≥ìïÏì

Hê $<ë´s¡Tú\‘√ |ü+#·T≈£îHyê&çì. ø=+‘·eT+~

°#·s¡¢qT #·÷düTÔ+fÒ Hê≈£î Ç|üŒÏø° ÄX¯Ãs¡ +

y˚düTÔ+~. @&Ü~ bı&ÉT>∑THê j·÷u…’, ns¡yÓ’

eT+~ $<ë´s¡T∆\‘√ >∑&ç|æ yêfi¯fl≈£î ‘·qT

@$TÀ, mø£ÿ&É qT+∫ e#êÃ&√, m˝≤+Ï

J$‘·+ >∑&çbÕ&√, ‘·q Ä˝À#·q\T m$TÀ,

qeTàø±\T @$TÀ, yêÏøÏ Ä<Ûësê\T @$TÀ,

ˇø£ >∑Ts¡Te⁄>± ‘êqT yêfi¯fl qT+∫ @+

ø√s¡T≈£î+≥THêï&√, á Á|ü|ü+#·+ @$T

Ä•düTÔ+<√ M≥ìïÏ düT Ò≈£î+&Ü, $<ë´

s¡Tú\‘√ |ü+#·Tø√≈£î+&Ü ‘·q eè‹ÔøÏ m˝≤

Hê´j·T+ #˚kÕÔs√ Hê≈£î Ç|üŒÏø° ns¡∆+ø±<äT.

Ç˝≤+Ï <ë|ü]ø£+ e\¢ ˇø£ >∑Ts¡Te⁄

‘·q $<ë´]úøÏ @+ y˚T\T #˚dæq≥T¢? #·]Á‘·,

kÕVæ≤‘· +, ‘·‘·«XÊÁdüÔ+, ø£fi\T, sê»ø°j·÷\÷

` Çe˙ï J$‘·+ qT+&ç ys¡T|ü&ç O+≤j·÷?

‘·bıŒ|ü*ï m+#·>∑*π> HÓ’‹q ôd’ús¡´+ ˝Òì

ªπs|üÏ bÂs¡T\qTµ ‘·j·÷s¡T #˚dæ @+ kÕ~Û+∫

q≥T¢?

Hê eè‹Ô ìs¡«Vü≤D˝À HqT @Hê&É÷ Hê

sê»ø°j·T <äèø£Œ<∏ëìï <ë∫ ô|≥Tºø√˝Ò<äT.

j·TT<ä∆+, ôd’ìø°ø£s¡D |ü≥¢ Hê nsTTwüº‘·, <«wü+,

es¡í ndüe÷q‘·\ |ü≥¢ Hê ø√|ü+, Á|üC≤

kÕ«$Tø£ k˛wü*»+ |ü≥¢ Hê $XÊ«dü+, Ä<ëj·T

Ädüe÷q‘·\T Òì dü+|ü<ä |ü+|æD° ` düeT

düe÷» kÕú|üq |ü≥¢ Hê≈£î Oqï Äø±+ø£å\T...

yêÏ À yÏ Hê $<ë´s¡Tú\ <ä>∑Zs¡H <ë∫ô|≥º

Ò<äT. n~Ûø±s¡ <äsêŒìï H˚qT dü<ë e´‹πsøÏ+

#yê&çì. <«wæ+#yê&çì. n~ ã\V”≤qyÓTÆq

<˚XÊ\ |ü≥¢ ã\yÓTÆq <˚XÊ\ <äs¡Œ+ ø±e#·TÃ.

bÂs¡T\ MT<ä Á|üuÛÑT‘·«+ #Ó ≤sTT+#˚ ô|‘·Ôq+

ø±e#·TÃ. ø±]à≈£î\ MT<ä j·T»e÷qT\T #˚ùd

<ëw”ºø£+ ø±e#·TÃ.

á s¡ø£+>± uÀ<ÛäHê |ü<ä∆‘·T\˝À ø±sê´

#·s¡DqT y˚Tfi¯$+#·&É+, düeTø±©q ø°\ø£

n+XÊ\ |ü≥¢ $<ë´s¡+>∑+ ‘·≥düú‘· ø=qkÕ–+

#·&É+ kÕ<Ûä + ø±<äì H=øÏÿ #Ó|üŒ&É+, ‘·s¡>∑‹

>∑<äT\≈£L ` ãj·TÏ b˛sê≤\≈£î eT<Ûä´

yêVü≤ø£+>± |üì #Ój·T´&É+, $<ë´s¡Tú\T ≈£L&Ü

>∑Ts¡Te⁄\T #Ó|æŒq u≤≥˝À q&ÉTkÕÔs¡ì

Ä•+#·&É+ Çe˙ï dü+Á|ü<ëj·T $<ëéédüú

ø=eTTàø±ùd yêfi¯fl˝À ˇDT≈£î |ü⁄ÏºkÕÔsTT.

düVü≤»+>±H˚ Ç˝≤+Ï yêfi¯fl+‘ê qe‘·s¡+

HπsÃ $<ë´ ãT<äT∆\T bÕ‘· eédüúqT j·T<∏ë‘·<∏ä+

>± ø=qkÕ–+#·&Üìπø O|üø£]+#ê* ‘·|üŒ

düyê\T #Ój·T´≈£L&Éq<äì uÛ≤$+#˚yêfi¯ófl.

Hê ÁbÕ|ü+∫ø£ <äèø£Œ<∏ä+ nkÕ<Ûä yÓTÆq<√,

Äø±+øÏå+|üì<√ ø±<äì Hê $<ë´s¡T∆\≈£î ªø√s¡T‡µ

yÓTT<ä\Tô|fÒº yÓTT<äÏs√EH düŒwüº+ #düTÔ+≤qT.

n˝≤π> Ç‘·s¡ <äèø£Œ<∏ë*ï ≈£L&Ü $e]dü÷Ô

O+≤qT. Hê‘√ $uÛÒ~+# $<ë´s¡Tú\ yê<äq

\q÷ Áb˛‘·‡Væ≤kÕÔqT. m+<äTø£+fÒ yêfiófl Hê

ø±¢düT\T≈£î sêe&Üìø£Hêï eTT+<äT ≈£î≥T+ã

H|ü<∏ä + qT+&ç, dü÷ÿ˝À¢ #Óù|Œ bÕsƒê\T, °M˝À¢

»]π> Á|ü#·sê\ Á|üuÛ≤e+‘√ sê»ø°j·T+>±

Á|üuÛ≤$‘·yÓTÆ O+≤s¡T. dü+Á|ü<ëj·T Ä˝À#·Hê

<Û√s¡DÏ e÷¬sÿŸ eédüú n+‘· ã\+>± À‘·T>±

bÕ<äTø=ì e⁄qï á s√E˝À¢ HqT Á|ü‘êé÷ïj·T

Ä˝À#·q\T, $<ÛëHê\T Hê $<ë´s¡Tú\ eTT+<äT

O+#·T‘·THêïqT. @~ eT+#√, @~ #Ó&√?

m+|æø£ #˚düT≈£îH˚ $y˚ø£+, u≤<Ûä´‘ê yê]øÏ

O+≤sTT nì Á|ü>±&ÛÉ $XÊ«dü+.

ø=H˚ïfi¯flbÕ≥T Hê <ä>∑Zs¡ n˝≤ #·<äTe⁄

H˚]Ãq $<ë´s¡Tú\T qej·TTe≈£î\T>± u≤Vü≤´

Á|ü|ü+#·+˝ÀøÏ n&ÉT>∑T ô|Ïºq Ä y˝≤~ eT+<

uÛÑ$wü´‘Y |ü≥¢ Hê≈£î ÄXÊeVü≤ <äèø£Œ<∏ä+

ø£*Œ+#ês¡T. 1970 80 <äXø±\+˝À Ç|ü⁄Œ

&ÉT #·<äTe⁄≈£î+≥Tqï |æ\¢\T m+‘· nC≤„q+‘√

OHêïs¡÷, m+‘· ìsêdüø£Ô+>± OHêïs¡÷ n+≥÷

ãj·TÏ düe÷»+˝À m+‘· eT+~ >=DT≈£îÿ

Hêïs√, $düT≈£îHêïs√ $eT]Ù+#ês√ Hê≈£î ‘Ó\T‡.

z|æø£>± yêfi‚fl+ #ÓãT‘·THêïs√ $HêïqT. yêfió

fl s¡÷bı+~+∫q |ü]XÀ<ÛäHê |üÁ‘ê\T, |üÁ‹

ø£\T ‹]π>dæHê, ìyêdü ÁbÕ+‘ê˝À¢ (ø£eT÷´ì°)

yêfiófl #|üÏºq ø£èwæ |ü]o*+∫Hê Hê≈£î @eTì

|æ+∫+<ä+fÒ` yêfi¯ófl nHê´j·÷ìøÏ e´‹πs

ø£+>± düŒ+~düTÔHêïs¡T, ˇø£ eT+∫ ø±s¡ +˝À

uÛ≤>∑kÕ«eTT\T ø±yê\H˚ ‘·|üq O+~, á

Á|ü|ü+#êìï e÷s¡Ã>∑\ dü‘êÔ ≈£L&Ü yêfi¯fl≈£î

O+~ nì|æ+∫+~.

1980e <äX¯ø£+˝À q&ç∫q $<ë´]ú

O<ä eT+ ∫qïbÕÏ<, ø±ì Ä ø±\+˝À <X

yê´|üÔ+>± #√≥T #˚düT≈£îqï ô|<ä› O<ä e÷\T

@MT Òe⁄. <ëìøÏ ‘√&ÉT $|üØ‘·yÓTÆq Ä]úø£

uÛ≤sê\T, ªÁ|ü|ü+#·+˝Àì n‘· +‘· dü+|ü<ä«+‘·

yÓTÆq kÕ+πø‹ø£ ì|ü⁄DT\‘√ MTs¡T e∫Ã #s¡+&ç,

á neø±XÊìï O|üjÓ÷>∑ô|≥Tºø√+&ç, $»j·T+

kÕ~Û+#·+&çµ n+≥÷ nìï yÓ’|ü⁄\ qT+&û

Á|ü ÀuÛ≤\÷, ˇ‹Ô&ÉT\÷, nìï+Ï ‘·≥Tº≈£îì

Ç+‘·ø£Hêï yÓTs¡T>±Z, düe÷C≤ìøÏ O|üjÓ÷>∑|ü&

$<Ûä+>± @eTHêï #Ój·÷´\ì ìs¡ísTT+#·T ≈£îqï

yêfiflqT #·÷XÊø£ ˙s¡£dü |ü&Ü*‡q nedüs¡+

Ò<äì Hê ø£ì|æ+∫+~. Hê≈£î u≤>± >∑Ts¡TÔ..

50e <äXø£+˝À ≈£L&Ü Ç˝≤H ø=+‘·eT+~

n‹X¯j·T|ü⁄ |ü]o\≈£î\T, ªÇ<˚+ j·TTe‘·s¡+

u≤ã÷ #·|üŒ>± |ü&ÉT≈£î+~µ nì ‘Ó>∑ yêb˛jT

yês¡T. n<˚ ªø£fiËfl<äTÏ yêdüÔe+µ nì ≈£L&Ü

<äu≤sTT+#˚yêfi¯ófl. n≤¢ 60e <äX¯ø£+˝À

n&ÉT>∑Tô|≤ºyÓ÷ Ò<√ ` á s¡ø£+ yê<äq\˙ï

‘*b˛j·÷sTT. nyÓT]ø± q\TeT÷\˝≤ ôd>∑\T

|ü⁄Ïº+# Ø‹˝À $<ë´]ú O<ä e÷\T q&ç#êsTT.

n˝≤ nì eTq #·÷≥÷º HêHêÏø°

~>∑C≤s¡T‘·Tqï |üs¡dæú‘·T\T >∑eTì+#·≈£î+&Ü HqT

ø£fi¯ófl eT÷düT≈£î ≈£Ls¡TÃHêïqìø±<äT. eTT|æŒ]

>=+≥Tqï á |ü]D≤e÷\T es¡<ä ≤ qqTï

#·TfÒºdüTÔHêïsTT. n&É|ü<ä&ÉbÕ qqTï ≈£î+>∑BdüTÔ

HêïsTT. ø£è<äT∆&çì #düTÔHêïsTT.

á s√Eq ù|<ä\ |ü]dæú‹ @$TÏ?

m≈£îÿe eT+~ X‚«‘˚‘·s¡ C≤‘·T\ Á|üC≤˙ø£+,

<äTs¡“¤s¡yÓTÆq eTT]øÏyê&É˝À¢ Jeq+ kÕ–düTÔ

Hêïs¡T. ‘˚]bÕs¡ #·÷ùdÔ n\¢+‘· <ä÷s¡+˝À

nbÕs¡ dü+|ü<ä«+‘·yÓTÆq J$‘ê\T ø£qã&ÉT‘·T+

≤sTT. sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\ ~yêfi≤ø√s¡T

‘·HêìøÏ n+‘·÷<äØ Ò≈£î+&Ü b˛sTT+~. düe÷

#êsêìï ‘=øÏÿ ô|≥º&É+, yÓ÷dü–+#·&É+, ìC≤\T

<ë#·&É+ ` düs¡« kÕ<Ûës¡D+ nsTTb˛j·÷sTT

yêfi¯fl≈£î. Çø£ Á|ü|ü+#·+˝À @ ~≈£îÿq #·÷dæHê

Á|üuÛÑT‘ê«\T C≤‹ ù|s¡T‘√H√, eT‘·+ ù|s¡T‘√H√

e÷]ÿ ‡düTº

21

e÷s¡TŒ sêyê*, sêyê* nH˚ O<˚«>∑+˝À|ü&ç ` eTq

Äø±+ø£å\≈£î Ä#·s¡D≈£î eT<Ûä Oqï n+‘·sê\düT&ç À |ü&ç `

eTq+ á ø°\ø£ |ü]D≤e÷\qT $düà]+#ê+. n+<äTπø eTq+

ÄX¯Ãsê´\≈£î ˝Àqe⁄‘·THêï+. $&ç$&ç>± , nø£ÿ&Ü Çø£ÿ&Ü

yÓTT<ä\j˚T´ ìs¡düq˝Ò ø£\>∑*dæ @ø£s¡÷|ü‘· dü+‘·]+#·T

≈£î+≤sTT. e´≈£îÔ\T>± yÓTT<ä\sTT ìsêàD≤‘·àø£ e÷s¡TŒ\T

ø£*dæ >∑TD≤‘·àø£ e÷s¡TŒ≈£î <ë]rkÕÔsTT.

ªª

µµ


$<˚«wü+ s¡–*düTÔHêïsTT. Á|ü»\qT $&ÉBdüTÔ

HêïsTT. e÷qeC≤‹ H˚&ÉT m<äTs=ÿ+≥Tqï

Væ≤+k˛qà‘·Ôø±+&É Äy<äq s¡–*k Ô+~. ÄK]øÏ

|üdæ|æ\¢\T ≈£L&Ü Ç+<äT≈£î ÄVüQ‘·sTTb˛‘·T

Hêïs¡T. ˇø£#√≥ #·÷ùdÔ Äø£*#êe⁄\≈£î

ã\e⁄‘·Tqï |æ\¢\T, ys=ø£ #√≥ nej·Tyê\T

‘Ó– $ø£ ≤+>∑T\T ne⁄‘·Tqï <äèX´+, Vü≤qq

<äèXÊ´ Ò. ô|’ ô|#·TÃ ªø= Ò¢≥s¡ Ÿ &ÜyTõµ Ä+≥÷

bÕ\ø£esêZ\ düeT]∆+|ü⁄\T ≈£L&Ü.

1993 ydü$˝À H˙ $wüj·÷\˙ï sêdüTÔqï

á düeTj·÷ìøÏ »q+˝À m≈£îÿ&É #·÷dæHê

Äy˚<äHê, Ä+<√fi¯Hê n\TeTT≈£îì OHêïsTT.

nyÓT]ø± ` s¡cÕ´\ eT<Ûä Á|ü#·Ã¤qïj·TT<ä∆+

(ø√ Ÿ¶yêsY) eTT–dæHê á Á|ü|ü+#·+˝À XÊ+‹øÏ

#√≥T <äø£ÿ Ò<äT. eTTø£ÿ #Óø£ÿ\T>± $&çb˛sTTq

k˛$j·TŸ k˛wü*düTº s¡cÕ´ <XÊ\˝À nXÊ+‹

HÓ\ø=ìOHêïsTT. j·TT>±k ¢$j·÷ nH e÷J

k˛wü*düTº <˚X¯+˝À Ç|ü⁄Œ&ÉT m&É‘Ó>∑ì j·TT<ä∆+

ø=qkÕ>∑T‘√+~. ÄÁ|òæø± K+&É+˝À Væ≤+dü

ù|ÁfÒ– b˛‘√+~. ù|<ä]ø£+‘√ n\eTÏ+∫

b˛‘·Tqï <XÊ˝À¢ Äø£*, nHês√>∑ düeTdü \qT

Á|ü|ü+#· dü+|üqï <˚XÊ\T $düà]düTÔHêïsTT.

nyÓT]ø±, <ëì nqTã+<Ûä $TÁ‘· <˚XÊ\T

Á|ü|ü+#·+˝À m≈£îÿ&É ˝≤uÛ≤\T <ä+&ÉTø√e#·Ã

ì|æùdÔ nø£ÿ&É ≤¢ Äj·TT<Ûë\T n$Tà kıeTTà

#˚düT≈£î+≤sTT. Ç+<äTø√dü+ Äj·÷ <˚XÊ˝À¢

Á|üC≤˙ø£+ #Ó*¢düTÔqï eT÷\´+ >∑T]+∫ MÏøÏ

yÓs¡ù| Ò<äT.

Ç+‘· n<ë«qï|ü⁄ es¡Ôe÷q+˝À yÓ\T>∑T\T

ø√s¡T≈£îH˚yês¡T dü¬s’q #ê]Á‘·ø£ <äèø£Œ<∏ä+‘√

eéVü≤]+#ê*. á X‘êã∆+˝À Vü≤sƒê‘·TÔ>±

OyÓ«‘·TÔq m–dæq Á|üC≤ O<äé÷\T mìï

ÒeP. ìj·T+‘·\ bÕ\qqT n\y√ø£>± Á|ü»\T

≈£L ÒÃdæq |òüT≤º\T mìï eTq ø£fi¯fleTT+<äs¡

»s¡>∑˝Ò<ä÷. eTq+ düeTdæb˛sTT+<äqT≈£îqï

Á|üC≤Á>∑Vü≤C≤«\ mìï #√≥¢ Á|ü»«]\¢ Ò<ä÷.

M≥ìïÏ #·÷dæ, eTq+ ÄXÃs¡ b˛ Ò<ë? eTq+

n˝≤ dü+ÁuÛÑeT, $ÁuÛÑe÷X¯Ãsê´\≈£î m+<äT≈£î

>∑Ts¡j·÷´+? m+<äTø£+fÒ ` Á|ü»\˝À s¡>∑T\T

‘·Tqï ndü+‘·è|æÔì eTq+ |üdæ>∑≥º Òø£b˛j·÷+.

|”\>± OHêïsTT ø£<ëì ìs¡düq <Ûä«qT\qT

eTq+ #Ó$ ˇ–Z $q&É+ e÷H˚kÕ+. #Ó˝≤¢

#Ó<äTs¡T>± Oqï Á|ü‹|òüT≥Hê‘·àø£ <Û√s¡DT\qT

düeTÁ>∑ <äèwæº‘√ eTq+ #·÷&É Òø£ b˛j·÷+.

e÷s¡TŒ sêyê*, sêyê* nH O<«>∑+˝À|ü&ç

` eTq Äø±+ø£å\≈£î Ä#·s¡D≈£î eT<Ûä Oqï

n+‘·sê\düT&ç˝À |ü&ç ` eTq+ á ø°\ø£

|ü]D≤e÷\qT $düà]+#ê+. n+<äTπø eTq+

ÄX¯Ãsê´\≈£î ˝Àqe⁄‘·THêï+. $&ç$&ç>± ,

nø£ÿ&Ü Çø£ÿ&Ü yÓTT<ä\jT´ ìs¡düq Ò ø£\>∑*dæ

@ø£s¡÷|ü‘· dü+‘·]+#·T≈£î+≤sTT. e´≈£îÔ\T>±

yÓTT<ä\sTT ìsêàD≤‘·àø£ e÷s¡TŒ\T ø£*dæ

>∑TD≤‘·àø£ e÷s¡TŒ≈£î <ë]rkÕÔsTT.

@<√ ø£ s√Eq ø£ eT¨<ä eT+ uÛÑfió

flq yÓ\T>∑T˝ÀøÏ edüTÔ+~. eTq+ O|ü]‘·\

n+XÊ\qT #·÷dæ rsêàHê\T, rs¡TŒ\T #Óù|Œ

düTÔHêï+. ˝À‘·T\qT |ü]o*+#·&É+ ˝Ò<äT.

n+<äTπø eTq≈£î á e÷s¡TŒ\T n˝≤ m˝≤

Vü≤sƒê‘·TÔ>± e#êÃjÓ÷ nì >∑+ô|&ÉT ÄXÃs¡ +.

dü«uÛ≤e Ø‘ê´H˚ e÷qe⁄&ÉT e÷s¡TŒ ø√s¡T≈£î+

≤&ÉT. n|üŒÏ<ëø± eTÚq+>± nìï s¡ø±\

<ëw”ºø±\q÷ uÛÑsêsTTdü÷Ô e∫Ãq Á|ü»˝Ò

$y˚ø£+‘√ ‘·eT _&É¶\ uÛÑ$wü ‘·TÔ ø√dü+, ‘·eT

C≤‹ Á|üjÓ÷»Hê\ø√dü+ dü¬s’q düeTj·T+ ø√dü+

m<äTs¡T #·÷dü÷Ô O+≤s¡T. eTq‘√ mes¡T ø£*dæ

ekÕÔsê nì #·T≥÷º >∑eTìdü÷Ô O+≤s¡T.

@<Ó’Hê O<ä eT+ yÓTT<ä\sTT+<ä+fÒ Ç˝≤+Ï

»Hê\T n+<äs¡÷ e∫Ã <ëì˝À #s¡‘ês¡T.

Á|ü»\˝À ø=ìï ªÁbÕøÏºø£ Ÿµ Ä˝À#·q\T

O+≤sTT. yêfió¢ e÷s¡TŒ ø√s¡T≈£î+≤s¡T. ø±˙

‘·eT≈£î e÷s¡TŒ rdüT≈£îe#˚Ã X¯øÏ Ô ˝Ò<äì

uÛ≤$düTÔ+≤s¡T. ˇø£ÿ&ç>± H˚H˚+ #˚j·T>∑\qT

nì nqT≈£îHyêfió¢ ø=+<äs¡sTT‘, Ç+ø=+<äs¡T

>∑&ç¶b˛#· ≤¢+Ï yêfi¢+, nDÏ– eTDÏ– e⁄+&Éø£

‘·\ m>∑πsùdÔ $T>∑‘ê yêfi¢‘√ düe÷q+ #Ój·T´

&ÜìøÏ ‘·eTì nD∫ ykÕÔπsyÓ÷ nì uÛ≤$düTÔ+

≤s¡T. nsTTHê Mfi¢+‘ê n<äqT ø√dü+ m<äTs¡T

#·÷düTÔ+≤s¡T. mes√ ˇø£fiÀ¢ Ç<ä›s√ s√&ÉT¶

MT<ä≈£î sêø£b˛‘êsê n|ü⁄Œ&ÉT eTqeT÷

<ä÷≈£î<ë+ nì dæ<ä∆+>± O+≤s¡T. ì»+>±H

n˝≤+Ï kÕVü≤k˛ù|‘· e´≈£îÔ\T ìs¡“¤j·T+>±

eTT+<äT≈£î e∫Ãq dü+<äsê“¤\T #·]Á‘· À eTq+

nHø£+ #·÷XÊ+. >∑&ç¶b˛#· ø£<ë, ‘·\ m>∑TπsùdÔ

Ä bı>∑s¡TqT nD#˚kÕÔs¡ì ø±≈£î+&Ü n˝≤

nD∫yÓj·T´≈£î+&Ü #·÷&Ü¶ìøÏ #·T≥÷º e⁄qï

»Hê\T eTT+<äT≈£î ekÕÔs¡T. n|ü⁄Œ&ÉT >∑&ç¶b˛#·

\˙ï @ø£yÓT Æ ã\yÓTÆq @qT>∑TqT ≈£L&Ü

ã+~Û+#·>∑\eqï $XÊ«dü+‘√ eTT+<äT≈£î

ekÕÔs¡T. á kÕ+|òæTø£ dü÷Á‘êìï bÕÏùdÔ me]øÏ

yêfi¯ó¢ m<äTÏ yêfi¯ó¢ mes√ eTT+<ä&ÉT>∑T y˚kÕÔ

s¡T Ò nì m<äTs¡T #·÷&É≈£î+&Ü, yêfi¢+‘·≥ yêfi‚¢

eTT+<ä&ÉT>∑T yÓj·T´>∑\T>∑T‘ês¡T.

Ç<˚<√ eTãT“\ qT+&ç ø√dæq ø£\

nqT≈£îH˚s¡T. >∑‘· #·]Á‘·qT ‹s¡π>ùdÔ ªe÷s¡TŒµ

ø√dü+ yÓTT<ä\sTTq O<ä e÷\˙ï Ç˝≤ Äs¡+uÛÑ

yÓTÆqy nqï yêdüÔyêìï >∑eTì+#·e#·TÃ. n<<√

>∑‘· yÓ’uÛÑe+ nì O<ëoq |ü&Éqø£ÿs¡ Ò<äT ≈£L&Ü.

<X+˝À Á|ü|ü+#·+˝À s√p mø£ÿ&√ nø£ÿ&É

e÷s¡TŒ ø√dü+ yÓTT<ä …’q O<ä e÷\T es¡Ôe÷q+

˝Àq÷ eTq ø£fi¢≈£î ø£qã&É‘êsTT. n˝≤+≥|ü⁄Œ&ÉT

eTq+ ÄXÊyê<ä+‘√ O+&É≥+˝À ‘·ù|Œ$TÏ?

Çe˙ï >∑eTq+˝À e⁄+#·T≈£îH˚ H˚qT Ç|üŒÏø°

ÄXÊeVü≤ <äèø£Œ<∏ ä+‘√ e⁄HêïqT. nH˚ø£

$<Ûë\T>± H˚qT n<äèwüºe+‘·TDÏí ≈£L&Ü.

Hê n<äèwüº+ @$T≥+fÒ Hê ‘·*¢<ä+Á&ÉT\

C≤„|üø± Ò. e÷ ne÷àHêqï\T e\dü ø±]à≈£î

\T>± ˇø£ bòÕ´ø£ºØ˝À |üì#˚dü÷Ô Ç<ä›s¡÷ ô|[¢

#˚düT≈£îHêïs¡T. J$‘ê+‘·+ ¬sø£ÿ\T eTTø£ÿ\T

#˚düTø=ì |üì #˚XÊπs>±˙ <ä]Á<ä+ qT+&ç

ãj·T≥|ü&É Òø£ b˛j·÷s¡T. ªeTq~ n<äT“¤‘·yÓTÆq

eédüú, qTe⁄« ø£wæº+∫ |üì #Ój·÷´ Ò>±˙ qTe⁄«

nqT≈£îqï~ kÕ~Û+#+<äT≈£î neø±XÊ\T e⁄qï,

Á|ü|ü+#·+ >∑]«+#·<ä–q eédüú eTq~µ n+≥÷

OH√ïfi¯ó¢ #Óù|Œ düT<äT›\T $qï|ü⁄Œ&É ≤¢ Hê˝À

qs¡qs¡+ s¡–*b˛‘·T+~. Áã÷øÏ¢Hé˝À ø±\e

>∑≥Tºq ydüT≈£îqï ø£ Ç+À¢ q\T>∑Ts¡T _&É¶\qT

ã‹øÏ+#·Tø√&ÜìøÏ e÷ ‘·*¢<ä+Á&ÉT\T J$‘ê+

‘·+ m+‘· ô|qT>∑T˝≤&Üs√ Hê≈£î ‘Ó\TdüT. Ä

ô|qT>∑T˝≤≥, á OH√ïfi¢ düT<äT›\T >∑Ts¡TÔ≈£î e∫Ãq

|ü⁄Œ&É ≤¢ Hê≈£î á eédüú MT<ä s√‘· |ü⁄≥Tº

ø=düTÔ+~.

Hê n<äèwüº+ @+≥+fÒ ` ‘·\≈£î e÷dæq

e÷]ÿ ‡düTº

22

|üqT\T #dæ bı≥º b˛düTø√e&ÜìøÏ mø£ÿ&Óø£ÿ&çø√

‹s¡>±*‡ sêe≥+. ∫e]øÏ Hê≈£î ÇwüºyÓTÆq

|üìH˚ <äøÏÿ+#·T≈£îHêïqqTø√+&ç, n~ y˚πs

$wüj·T+. ø±˙ á Áø£eT+˝À Hê≈£î nHø£eT+~

n<äT“¤‘· e´≈£îÔ\ |ü]#·j·T+ <äøÏÿ+~. >=|üŒ>=|üŒ

ùdïVü‰\T <äø±ÿsTT.

Ç+ø± Hê n<äèwüº+ @+≥+fÒ Hì+ø±

J$+#˚ e⁄+&É≥+. H˚qT yêj·TTôd’q´+˝À

|üì#˚ùd≥|ü⁄Œ&ÉT Hê ÁbÕDùdïVæ≤‘·T\T Ç<ä›s¡T

CÀô|ÁØ (19), m&é bÕ¢ŸøÏHé (26) j·TT<ä∆+

∫e]Hêfi¢ À $>∑‘·Je⁄\j·÷´s¡T. $Tk˛‡Ø˝Àì

C…|òüs¡‡Hé u≤´s¡ø‡˝À ªuÒdæø Áf…Æì+>∑µ˝À ø£*kÕ+

yT+ eTT>∑TZs¡+. q&ç ydü$˝À n+~q j·T÷ì

bòÕsê\T, øÏ≥T¢ yÓ÷düT≈£î+≥÷ |ò” Ÿ¶ e÷]Ã+>¥

#XÊ+. yêsê+‘·|ü⁄ ôd\e⁄\T ø£*ùd ÄkÕ«~+

#ê+. yÓs√ï+Ÿ˝À ‘=*kÕ]>± $e÷Hê\T

q&É|ü≥+ H˚s¡TÃ≈£îHêï+. ø±*bò ]ïj·÷˝Àì

XÊ+≤*Hê˝À u≤ôdÿŸu≤ Ÿ Ä≥ Ä&yêfi¢+.

j·TT<ä∆+˝À e÷ e+‘·T |æ\T|ü⁄ø√dü+ y˚∫

e⁄Hêï+. ªCÀµ Ç≥©øÏ yÓfi≤¢&ÉT. u≤+_+>¥

$e÷Hê\T q&çù| |üìMT<ä. ªm&éµ |òüdæ|òæø˘

ÁbÕ+‘·+˝À |üì #j·T≤ìøÏ, HqT Ç+>±¢+&é≈£î

yÓfi≤¢+. CÀ ‘√ O‘·Ôs¡ Á|ü‘·T´‘·Ôsê\T q&ç#$.

Hq÷, CÀ _`17 ‘·s¡Vü‰ u≤+_+>¥ $e÷

Hê\T q&çù|yêfi¢+. _`24 ‘·s¡Vü‰ $e÷Hê\T

q&çù| yêfi¢ MT<ä CÀ≈£î\T y˚düT≈£îH˚yêfi¢+.

ª_ &Üwt ≥T Áø±wt bò sYµ (u≤+ãs¡T Ç<ä›]ï

|ü&É>=≥º&ÜìøÏ Hê\T>∑TkÕs¡T¢ ≈£L*+~) nì.

j·T÷s¡|t À j·TT<ä∆+ eTT–dæ+~. e÷

|ü≤\+ n+‘ê ‘·÷s¡TŒ Ä+–¢j·÷˝À e⁄qï

Á|ü<Ûëq q>∑s¡+ ªHê]«#Yµ≈£î #˚s¡T≈£î+~.

»Hê\+‘ê s√&É¢ MT<ä≈£î e#˚ÃXÊs¡T. ˇø£fÒ

πø]+‘·\T, ‘·T[¢+‘·\T, q>∑s¡+ yÓTT‘· Ô+

B|üø±+‘·T\‘√ <ä>∑<ë∆j·Te÷q+>± yÓ*–

b˛‘√+~. Äπsfi¢bÕ≥T n+<Ûäø±s¡+˝À eT–Z+~

eT]. ;s¡T es¡<ä …’ bÕ]+~. Á|ü»\T ˇø£fi¢

H=ø£fi¯ó¢ øö–*+#·T≈£î+≥÷ qè‘·´+ #˚dü÷Ô

|üs¡e•+∫ b˛j·÷s¡T.

Ä ‘·sê«‘· ø=ìï s√E\πø H˚qT ªCÀ

ô|ÁØµøÏ sêdæq O‘·Ôs¡+ yÓqøÏÿ e∫Ã+~.

ª∫s¡THêe÷<ës¡T eTs¡DÏ+#ê&ÉTµ nqï yêø£ +

sêdæe⁄+~. yÓqøÏÿ ‹]– e∫Ãq Hê O‘·Ôs¡+

MT<ä ¬s+&˚ ¬s+&ÉT |ü<ë\T ` |ü]düe÷

|üÔeTsTTq Hê Ä|üÔ$TÁ‘·T&ç ì+&ÉT J$‘·+.

j·TT<ä∆eT+fÒ u…<äTs¡T≈£îH˚ bÕ‘· _`17

‘·s¡Vü‰ u≤+ãs¡¢qT n≤¢+Ïø˘ düeTTÁ<ä+

MT<äT>± |òüdæ|òæø˘ eTVü‰düeTTÁ<ä+ ~X¯>±

q&ç|æ+#ê+. u≤+ãT\T ≈£î]|æ+#·≤ìøÏ.

n|ü⁄Œ& Væ≤s√wæe÷ |ü≥ºD+ MT<ä nDTu≤+ãT

Á|üjÓ÷>∑+ >∑T]+∫q düe÷#ês¡+ $Hêï+.

#ê˝≤ >=|üŒ>± uÛ≤$+#ê+. Ä ‘·sê«‘· j·TT<ä∆+

eTT–dæ+~. nsTT‘ Ä s√Eq HqT Væ≤+#·

Ò<äT. @<√ ˇø£ s√Eq Hq÷ Væ≤s√wæe÷øÏ

yÓfi≤Ôqì. nDT<Ûë]àø£ Á|üuÛ≤e+‘√ ø£+Ï#·÷|ü⁄

Òì, H√Ïe÷≥ Òì, Je#·Ã¤yê˝≤¢+Ï Á|üC≤˙

ø±ìï #·÷dæ #·*+∫ b˛‘êqì. Ä s√E qT+&

j·TT<ë∆\≈£î e´‹πsø£+>± Hê Ä˝À#·q\T

eT\#·T≈£î+≤j·Tì.

j·TT<ä∆+ eTT–XÊø£ H˚qT q÷´j·÷sYÿ≈£î

‹]– e#êÃqT. Hê eTs√ $TÁ‘·T&ÉT m&é

bÕ¢ŸøÏHé uÛ≤s¡´qT ø£\TdüT≈£îHêïqT. $<˚o

Á|üj·÷D≤ìøÏ eTT+<äT sêÁ‹ z&É À qT+&ç

‘·|æŒ+#·T≈£îì e∫Ã ÄyÓT‘√ >∑&ç|æ yÓfi≤¢&É≥

m&é. n< ‘·eT ∫e] #·÷|ü⁄ ne⁄‘·T+<äì

Væ≤+#·HÓ’Hê ˝Ò<äì yêb˛sTT+~ ÄyÓT.

|òüdæ|òæø˘ ÁbÕ+‘·+˝À $e÷q+ ≈£L* m&é

eTs¡DÏ+#ê&É≥. ÄyÓT≈£î m&é >∑Ts¡TÔ>± ø£ bÕ|ü

ø£*–+~. Ä ‘·sê«‘· ø=Hêïfi¢≈£î m|ü⁄Œ&√, HqT

uÀdüºHé˝À °#·sY O<√´>∑+ #˚düTÔqï|ü⁄Œ&ÉT,

ˇø£s√E HqT ø±¢dt À bÕsƒê\T #ÓãT‘·T+&É>±

Hêø√ ∫°º e∫Ã+~. ªm&é bÕ¢ŸøÏHé ≈£L‘·Ts¡T

$TeTà*ï ø£\yê\ì y˚∫ e⁄+~µ nì Ä

∫°º À düe÷#ês¡+. HHê Äe÷àsTTì ø£*dæ

kÕ<äs¡+>± e÷≤¢&ÜqT. ‘·qT m|ü⁄Œ&É÷

#·÷&Éì Hêqï >∑T]+∫ Hê≈£î ‘Ó*dæq $wü

j·÷\˙ï Ä ne÷àsTTøÏ #ÓbÕŒqT.

Hê ÁbÕD$TÁ‘·T\‘√ b˛*ùdÔ Hê≈£î Ç+ø√

j·÷uÛ…’ @fi¢ J$‘·+ n<äq+>± \_Û+#·≥+

Hê n<äèwüº+>±H˚ nì|æ+∫+~. j·TT<ä∆+

eTT–dæq #êHêfi¢ es¡≈£L Hê≈£î ‘·s¡#·÷ ˇø£

ø£\ e#˚Ã~. n+<äT˝À Ç<ä›s¡T e´≈£îÔ\T Hê

m<äTs¡T>±H˚ M~Û˝À q&ÉT#·T≈£î+≥÷ yÓ[¢

n<äèX´yÓTÆb˛sTT, ‹]– e#Ã≥|ü⁄Œ&ÉT m&é, CÀ

s¡÷bÕ˝À¢ Hê≈£î ø£ì|æ+#˚yêfi¯ó¢.

Hê eTqdüT bıs¡ À¢ mø£ÿ&√ >±&ÛÉ+>±

ˇø£ eTTÁ<ä |ü&çb˛sTT+~. Hê≈£î n<äq+>±

<äøÏÿq á 50 @fi¢ J$‘êìï e´s¡ú+ #j·T

≈£î+&Ü πøe\+ Hê ø√dü+ H˚qT>± ø±≈£î+&Ü

ã‘·ø£&Éy˚T Hê $TÁ‘·T\≈£î H˚qT n+~+#˚

ì»yÓTÆq ìyê[ nì|æ+∫+~. n+‘ø±<äT.

@ j·TT<ë∆ì¬ø’‘˚ yê[¢<ä›] ì+&ÉT J$‘ê\T

ã˝…’b˛j·÷jÓ÷ Ä j·TT<ë∆\T ˝Òì q÷‘·q

Á|ü|ü+#·+ kÕ~Û+#·≥+ ø√dü+ Hê J$‘êìï

Ks¡TÃ #j·÷\ì HHê s√EH ìs¡ísTT+#·Tø£Hêï.

n<˚ $<Ûä+>± Hê J$‘·+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêï.

n+<äTπø Hê J$‘·+˝À ìsêX≈£î ‘êe⁄

Ò<äT. Ç~ yÓTs¡T¬>’q düe÷»+ ø√dü+ O<›•+

∫q J$‘·+. n+<äTπø Hì+‘· ÄXÊeVü≤+>±

O+&É>∑\T>∑T‘·THêïqT.

Ç~ Ïº uÛ≤y√<«>∑+ nì nì|æ+#·e#·TÃ

ø=+<ä]øÏ. H˚qT ø±<äqqT. ø±ì Ç~

nXÊs¡Væ≤‘·yÓTÆq~ nsTT‘˚ ø±<äT>±. ì»y˚T

Á|ü»\T Ç‘·s¡T\ eTH√uÛ≤yê\qT >ös¡$kÕÔs¡T.

nsTTHê ø±s¡D≤\T ‘Ó\TdüTø√yê\ì ø√s¡T

≈£î+≤s¡T. @e÷Á‘·+ sêJ |ü&É≈£î+&Ü O+&É

&ÜìøÏ, e´øÏÔ>∑‘·+>± $˝≤düe+‘·yÓTÆq J$‘·+

ø√dü+ bÕ≈£î˝≤&É≈£î+&Ü O+&É&ÜìøÏ, #ê≥Tq

≈£î$T*b˛e&ÜìøÏ ø±s¡D≤\T e⁄qïfÒ¢ `

M≥ìï+Ï n~Û>∑$T+∫ J$+#·≤ìøÏ ≈£L&Ü

ø±s¡D≤\T e⁄+≤sTT. e÷qe dü«uÛ≤e+˝À

Ç+‘· kÕ«s¡ ú s¡Væ≤‘·+>± J$+#·≤ìøÏ

neø±X+ e⁄+<ë, n˝≤+Ï kÕøå±´\T @eTHêï

e⁄Hêïj·÷ nH˚ Á|üX¯ï\≈£î Hê düe÷<Ûëq+

ˇø£ÿfÒ. yêdüÔyê\ n+^ø£]+#·>∑*π> #e O+fÒ

eTq #·T≥÷ºH˚ n˝≤+Ï kÕøå±´\T uÀ˝…&ÉT

eTq≈£î ø£ì|ækÕÔsTT. ne˙ï O≥+øÏ+#ê\+fÒ

ˇø£ Á>∑+<∏äy˚T ne⁄‘·T+~.

Ä Á|üj·T‘·ï+˝À uÛ≤>∑+>±H˚ H˚qT á

|ü⁄düÔø£+ sêj·T&ÜìøÏ ìs¡ísTT+#·T≈£îHêïqT.

(nqTyê<ä+: dü‘·´s¡+»Hé) (nqTyê<ä+: dü‘·´s¡+»Hé) (nqTyê<ä+: dü‘·´s¡+»Hé) (nqTyê<ä+: dü‘·´s¡+»Hé) (nqTyê<ä+: dü‘·´s¡+»Hé)


Hê eTqdüT bıs¡ À¢ mø£ÿ&√ >±&ÛÉ+>± ˇø£ eTTÁ<ä |ü&çb˛

sTT+~. Hê≈£î n<äq+>± <äøÏÿq á 50 @fi¢ J$‘êìï e´s¡ú+

#j·T≈£î+&Ü πøe\+ Hê ø√dü+ HqT>± ø±≈£î+&Ü ã‘·ø£&ÉyT

Hê $TÁ‘·T\≈£î HqT n+~+# ì»yÓTÆq ìyê[ nì|æ+∫+~.

n+‘˚ø±<äT. @ j·TT<ë∆ì¬ø’‘˚ yê[¢<ä›] ì+&ÉT J$‘ê\T

ã …’b˛j·÷jÓ÷ Ä j·TT<ë∆\T Òì q÷‘·q Á|ü|ü+#·+ kÕ~Û+#·

≥+ ø√dü+ Hê J$‘êìï Ks¡TÃ #˚j·÷\ì H˚Hê s√EH˚

ìs¡ísTT+#·T≈£îHêï. n< $<Ûä+>± Hê J$‘·+ >∑&ÉT|ü⁄‘·THêï.

ªª

µµ

12345123451234512345

e÷]ÿ ‡düTº

23

ø°]ÔX‚wüß\T dü˝≤~ uÛ≤düÿs¡sêe⁄ Vü≤]

ø£<∏ä\T #Óù|Œyês¡T. >√<ëe] õ˝≤¢˝À¢q÷,

$XÊK˝Àq÷ Äj·Tq #Ó|æŒq qs¡ÔqXÊ\ nH

Vü≤]ø£<∏ä Á|üC≤<äs¡D bı+~+~. Ä ø£<∏ä˝À

uÛ≤düÿs¡sêe⁄ z |æ≥º ø£<∏ä #Óù|Œyês¡T. ‘ê≤≈£î

$düq ø£Ás¡\T ny˚Tàyê&=ø£&ÉT ªHê <ä>∑Zs¡ ø=qï

$düq ø£Ás¡ eT÷D…ífi¢ À|ü⁄ ∫]–b˛‘˚ >∑qTø£

Ç+ø√ $düq ø£Ás¡ ñ∫‘·+>± ÇkÕÔqTµ nì

Á|ü#ês¡+ #˚dæ $düqø£Ás¡\T ‘Ó>∑ ny˚TàXÊ&É≥.

n‘·>±&ç <ä>∑Zs¡ $düqø£Ás¡ ø=ì n~ ø±kÕÔ

∫]–b˛j˚Tdü]øÏ »Hê\T yêÏì rdüTø=∫Ã

ø=‘·Ô$ ÇeTàì n‘·&çì &çe÷+&é #˚ùds¡T.

ªªn˝≤π> ÇkÕÔqT ø±ì eTT+<äT MTs¡T MÏì

m˝≤ yê&s√ #Ó|üŒ+&çµµ nì n&ç>±&ÉT. ªªzdt!

Äe÷Á‘·+ ‘Ó*j·T<ë e÷≈£î? $dæqø£Ás¡ #‘√Ô

|ü≥Tº≈£îì Ç˝≤ n≥÷ Ç≥÷ Ä&ç+#ê+

>±*ø√dü+. ø=~› s√E˝À¢H˚ n~ ø±kÕÔ

∫]–b˛sTT+~µµ nì #ÓbÕŒ&É≥ z ô|<ë›j·Tq.

ªªn<äZB dü+>∑‹. MT≈£î $düqø£Ás¡ yê&ÉTø√e&É+

#‘·ø± Ò<äT. n+<äTπø ∫]–b˛sTT+~. <ëHÓï˝≤

yê&ÉTø√yê˝À #ÓbÕÔqT $q+&ç. #‘√Ô $dæqø£Ás¡ì

|ü≥Tº≈£îì ‘·\ì n≥÷ Ç≥÷ y˚>∑+>±

Ä&ç+#ê*. MTs¡T ‘·\ì Ä&ç+#·&É+ e÷H˚dæ

$düq ø£Ás¡ì Ä&ç+#˚s¡T. n+<äT πø n~

∫]–b˛sTT+~. bıs¡bÕ≥T MT~. H˚HÓ+<äT≈£î

ø=‘·Ô $düqø£Ás¡ Çyê«*? Çe«qø£ÿs¡ Ò<äTµµ nì

#Óù|Œ&É≥ Ä $düqø£Ás¡ yê´bÕ]. Ä yê´bÕ]

Á|ü<ä]Ù+∫q ~≈£îÿe÷*q ‘Ó*$‘˚≥\T á

HêÏ$ ø±e⁄. #ê˝≤ bÕ‘·y. <e‘·\ Áe‘ê\T,

eTVæ≤eT\T >∑T]+∫ Á|ü#ês¡+ #ùd yês¡T ≈£L&Ü

Ç˝≤+Ï ‘Ó*$‘≥*ï #·÷|ædü÷Ô ñ+≤s¡T.

j·T»„j·÷>±\ e\q Ä•+∫q |òü*‘ê\T

ekÕÔj·Tì y˚<ë\˝À #ÓbÕŒs¡T. |ü⁄Á‘·ø±y˚Twæº

j·÷>∑+ #˚ùdÔ |æ\¢\T |ü⁄&É‘ês¡ì #ÓbÕŒs¡T.

ˇø£ yfi j·÷>∑+ #XÊø£ ≈£L&Ü |ü⁄≥ºø£b˛‘?

j·÷>∑+ #dæHê |ü⁄≥º Ò<ä+fÒ Ä ‘·|ü j·÷>±ì~

ø±<äT. j·÷>∑+ ìs¡«Væ≤+∫q uÛ≤sê´uÛÑs¡Ô\˝À

˝À|ü+ ñ+&ç ñ+&Ü*. Ò<ë j·÷>∑ ìs¡«Vü≤D

˝À ˝À|ü+ ñ+&ç ñ+&Ü*. Ä Ád”ÔøÏ ãVüQXÊ

@ s√>∑yÓ÷, Äej·Te ìsêàD˝À|üyÓ÷ ñ

+&=#·TÃ. Ò<ë Ä |ü⁄s¡Twüß&çøÏ e+<Ûä ‘·«+ ñ

+&=#·TÃ. Ò<ë |ü⁄s√Væ≤‘·T\T eT+Á‘ê\T dü]>±

#·<äeø£b˛sTT ñ+&=#·TÃ. `Ç˝≤ yê~+#ês¡T

y˚<ë\qT düeT]ú+∫q yês¡T.

BìøÏ >ö‘·eTT&ÉT Ç˝≤ »yê_#êÃ&ÉT

ªª\ø£å\eT+~ »+≥\T @ j·÷>∑eT÷ #j·T≈£î+

&ÜH |æ\¢*ï ø£+≥THêïs¡T. yê]˝À @ À|üeT÷

Ò<äT ø±ãÏº. |æ\¢\ø√dü+ j·÷>∑+ #˚dæqŒÏø°

ø=+<ä]øÏ |æ\¢\T ø£\>∑&É+ Ò<äT. yê]˝À @<√

˝À|ü+ ñ+&ÉãÏº. ø£qTø£ dü+‘êq+ ø£\>±\+fÒ

Ád”Ô |ü⁄s¡Twüß*s¡Te⁄s¡÷ Äs√>∑ Ø‘ê´ düÁø£eT+>±

ñ+&É&É+ nedüs¡+. n+fÒ j·÷>±ìø°, dü+‘ê

q+ ø£\>∑&Üìø° dü+ã+<Ûä+ Ò<äqï e÷≥.µµ

Á|üdüTÔ‘· ø±\+˝À ≈£L&Ü #ê˝≤eT+~

s¡ø£sê\ rs¡ì ø√]ø£\‘√, |ü]cÕÿs¡+ø±ì

düeTdü \‘√ dü‘·eT‘·eTjTyês¡T ñHêïs¡T. M]øÏ

ø=+<äs¡T Á|üãT<äT∆\T |ü\T $<Ûë˝≤ ÄX¯\T

#·÷|ædü÷Ô ñ+≤s¡T. ªª|òü ≤Hê <˚e⁄&çøÏ yÓTT≈£îÿ

ø√+&ç. MT ø√]ø£ rs¡T‘·T+~µµ nH√ ªª|òü ≤Hê

Áe‘·+ #˚j·T+&ç MT düeTdü |ü]cÕÿs¡+ ne⁄

‘·T+~µµ nH√ #Ó|üPÔ ñ+≤s¡T. rsê n~ q$Tà

Ä#·]+#êø£ ø√]ø£ rs¡ Ò<äqTø√+&ç. n|ü&ÉT

ªªMT Áe‘·+˝À/|üP»˝À @<√ <√wü+ ñ+&ç

e⁄+≥T+~. n+‘ ‘·|üŒ Ä <e⁄&ÉT e÷Á‘·+

eTVæ≤eT >∑\yê&˚µµ nì <äu≤sTT+#˚kÕÔs¡T.

∫\T≈£Ls¡T yÓ+ø£fÒ«s¡kÕ«$Tì <ä]Ù+#·T≈£î+fÒ

MkÕ >±´s¡+° nqï~ sêÁwüº+˝À $<˚o ñ

<√´>±\ø√dü+ yÓ+|üs¡ ≤&˚ yê] eT<Ûä u≤>±

Á|ü#ês¡+˝À ñ+~. Ä kÕ«$Tì <ä]Ù+#·T≈£îHêïø£

≈£L&Ü MkÕ\T sêìyês¡T #ê˝≤eT+~ ñ

Hêïs¡T. Ä kÕ«$TøÏ eTVæ≤eT >∑qTø£ ñ+fÒ

yês¡+<ä]ø° MkÕ\T e∫Ã ñ+&Ü* >∑<ë?

Ç+‘·ø° Ç+<ëø± >ö‘·eTT&ç >∑T]+∫

Á|ükÕÔeq e∫Ã+~. meØ >ö‘·eTT&ÉT? Áø°.|üP.

300 dü+ˆˆ ø±˝≤ìøÏ #Ó+~q Á|üU≤´‘·

‘·‘·«y˚‘·Ô. @$TÏ Äj·Tq ‘·‘·«+? Äj·Tq

#Ó|æŒq$ Hê´j·T dü÷Á‘ê\T n+≤s¡T. ‘·s¡ÿ+

(˝≤õø˘) <ë«sê dü‘ê´ìï Á>∑Væ≤+#·&É+ m˝≤>∑

nqï~ ÁbÕe÷DÏø£+>± Áø√&ûø£]+∫q yT<Ûë$

á >ö‘·eTT&ÉT. ªHê´j·T+µ n+fÒ Çø£ÿ&É

e÷eT÷\T>± Hê´j·TkÕúHê\ |ü]~Û ÀøÏ e#Ã

‘·‘·«XÊÁdüÔ |ü]#·j·T yê´kÕe[`8


C≤„HêìøÏ Á|üe÷D+ @~? nqï düeTdü m|üŒÏ qT+#√ e⁄+~. @~ dü‘· +, @~

ø±<äT, @~ ¬s’≥T, @~ ‘·|ü, nqï~ ‘\&É+ m˝≤? áX«s¡yê<äT\T |üs¡e÷‘·à dü‘· +,

‘·øÏÿq<ä+‘ê e÷j·T Òø£ ndü‘· + nì n+≤s¡T. $XÊ«düyT C≤„HêìøÏ ø=\ã<ä› n+≤s¡T.

<ëqs¡ú+ @$TÏ? eTq+ yêfió¢ #Ó|æŒq <ëìì q$Tà rsê*‡+<. Òø£b˛‘ eTq+ nC≤„qT\

øÏ+< …ø£ÿ. düeTdüÔ eT÷&ÛÉ $XÊ«kÕ\≈£L nHê#êsê\≈£L, nuÛÑ÷‘· ø£\Œq\≈£L ªqeTàø£+µ

ˇø£ÿfÒ Á|üe÷D+. áX«s¡yê<äT\ HÓ~]+∫q uÛÖ‹ø£yê<äT\T Ä#·s¡DÒ C≤„HêìøÏ dü]jÓÆTq

ø=\ã<ä› (Á|üe÷D+) nHêïs¡T.

m+.$.mdt. Xs¡à

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) sêh

ø£$T° düuÛÑT´\T, sêh XÊdüqeT+&É* düuÛÑT´\T.

e÷]ÿ ‡düTº

24

Hê´j·T+ nqï |ü]$T‘· ns¡ú+‘√ #·÷&Ésê<äT.

dü]jÓÆTq C≤„q+ @<√ ‘Ó\TdüTø√e&É+ m˝≤>∑?

Ç+<äTø√dü+ s¡÷bı+~+∫q XÊÁdüÔyT ªHê´j·T+µ.

BìH Á|üe÷DXÊÁdüÔ+ nì ≈£L&Ü nqe#·TÃ

qHêïs¡T &Üˆˆ düπs«|ü*¢ sê<Ûëø£èwüíHé. 1. ‘Ó\TdüT

ø√>√s¡T e´øÏÔ (Á|üe÷Á‘·) 2. ‘Ó\TdüTø√e\dæq

edüTÔe⁄/n+X¯+ (Á|üy˚Tj·T) 3. ‘Ó\TdüT≈£îqï/

Á>∑Væ≤+∫q~ (Á|ü$T‹) 4. ‘Ó\TdüT≈£îH kÕ<Ûäq+

(Á|üe÷D+)`á Hê\T>∑÷ ñ+fÒH˚ C≤„q+

ø£\T>∑T‘·T+~. á Hê\T–+À¢q÷ Á|üe÷D+

eTTK´yÓTÆq~.

ˇø£ ] qT+&ç Ç+ø√ ]øÏ <ä÷s¡+

m+‘·? n+fÒ Çìï yÓTÆfi¯ó¢/Çìï øÏ ÀMT≥s¡T¢

nì #ÓbÕÔ+. |üPs¡«ø±\+˝À ø√düT\T/ÄeT&É\T/

jÓ÷»Hê\T nì yê&yêfió¢. Çe˙ï <ä÷s¡+

‘Ó\TdüT≈£îH˚ Á|üe÷D≤\T. n<˚ $<Ûä+>±

ãs¡Te⁄øÏ øÏ ÀÁ>±eTT\T e¬>’sê, bÕ\T/q÷HÓ

ø=\e&ÜìøÏ ©≥s¡T¢, $<äT´‘·TÔøÏ øÏ Àyê≥Tº,

Ç+»Hé kÕeTsê∆ ìøÏ Vü‰sY‡|üesY, ø±˝≤ìøÏ

ôd¬ø+&ÉT¢/ìeTTcÕ\T/dü+e‘·‡sê\T.. Ç˝≤

s¡ø£s¡ø±\T>± Á|üe÷D≤\T s¡÷bı+~+#·T

≈£îHêï+. n< $<Ûä+>± C≤„HêìøÏ Á|üe÷D+

@~? nqï düeTdü m|üŒÏ qT+#√ e⁄+~.

@~ dü‘· +, @~ ø±<äT, @~ ¬s’≥T, @~ ‘·|ü,

nqï~ ‘\&É+ m˝≤? áX«s¡yê<äT\T |üs¡e÷

‘·à dü‘· +, ‘·øÏÿq<ä+‘ê e÷j·T Òø£ ndü‘· +

nì n+≤s¡T. $XÊ«düyT C≤„HêìøÏ ø=\ã<ä›

n+≤s¡T. <ëqs¡ú+ @$TÏ? eTq+ yêfi¯ó¢

#Ó|æŒq <ëìì q$Tà rsê*‡+<˚. ˝Òø£b˛‘˚

eTq+ nC≤„qT\ øÏ+<˚ …ø£ÿ. düeTdüÔ eT÷&ÛÉ

$XÊ«kÕ\≈£L nHê#êsê\≈£L, nuÛÑ÷‘· ø£\Œ

q\≈£L ªqeTàø£+µ ø£ÿfÒ Á|üe÷D+.

áX¯«s¡yê<äT\ HÓ~]+∫q uÛÖ‹ø£yê

<äT\T Ä#·s¡DÒ C≤„HêìøÏ dü]jÓÆTq ø=\ã<ä›

(Á|üe÷D+) nHêïs¡T. Ç~ dü¬s’q<˚. ø±ì

Á|ür<ë˙ï Ä#·s¡D˝À Á|ür dü+<äs¡“¤+˝Àq÷

‘\TÃø√>∑\e÷? ñ<ëVü≤s¡D≈£î: ªª‘êCŸeTVü≤ Ÿ

qT cÕ»Vü‰qT #·Áø£e]Ô Vü≤j·÷+˝À ì]à+#ês¡Tµµ

nqï~ dü¬s’q~ ø±<√ Ä#·s¡D˝À ‘\Ã&É+ m˝≤

kÕ<Ûä +? #·]Á‘· Á>∑+<∏ë\T ˇø£ÿfÒ Ä<Ûës¡+.

Ä #·]Á‘· Á>∑+<∏ë\˝À sêdæqe˙ï dü‘· yÓ÷

ø±<√ ‘\Ã&É+ m˝≤? uÛÑ÷$T >∑T+Á&É+>± ñ

+<äì ÁbÕNq ø±\+˝ÀH m˝≤ ìsê∆]+#ês¡T?

Ä s√E˝À¢ sê¬ø≥T¢ Òe⁄ ø£<ë? Ç˝≤+Ïy

mH√ï düeTdü \T ªÄ#·s¡DÒ C≤„HêìøÏ Á|üe÷D+µ

nqï uÛÖ‹ø£yê<äT\≈£î e#êÃsTT. á düeTdü

\qT |ü]wüÿ]+∫ uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À XÊÁdü Ô

$C≤„q+ ÁbÕNq ø±\+˝ÀH˚ |ü⁄s√>∑$T+#·

&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&çq~ ªHê´j·T+µ nqã& Á|üe÷D

XÊÁdüÔ+.

Hê\T>∑T s¡ø±\ Á|üe÷D≤\T ñHêïj·T

Hêïs¡T HÓ’j·÷sTT≈£î\T (ªHê´j·T+µ nqï XÊÁkÕÔìï

Á|ü‹bÕ~+∫qyês¡T, ã\ |üs¡∫qyês¡T) n$:

1 Á|ü‘· ø£å Á|üe÷D+ 2. nqTe÷q Á|üe÷D+

3. ñ|üe÷q Á|üe÷D+ 4. Xã› Á|üe÷D+

eTq+ H˚s¡T>± C≤„H˚+Á~j·÷\ <ë«sê

Á>∑Væ≤+#·>∑*π>~ Á|ü‘· ø£å Á|üe÷D+. nsTT‘˚

Á|ür dü+<äs¡“¤+˝Àq÷ Á|ü‘· ø£å+>±H ‘Ó\TdüTø=ì

rsê* n+fÒ kÕ<Ûä + ø±<äT.

2. eTq≈£î >√#·]+# $$<Ûä n+XÊ\

eT<Ûä n+‘·dü‡+ã+<Ûëìï >∑T]Ô+∫ sê>∑*–q

ìsê∆s¡DÒ nqTe÷q Á|üe÷D+. ªªì|ü Òì<

bı>∑sê<äTµµ. n\¢+‘· <ä÷sêq ø=+&É MT<äbı>∑

ek Ô+~. n+fÒ nø£ÿ&É ì|ü ñqï<äqï e÷≥`

Ç~ ø£ ñ<ëVü≤s¡D. düeTTÁ<ä+ &ÉT¶q ≈£L#·Tqï

yê&çøÏ <ä÷s¡+ qT+&ç edüTÔqï z&É bı>∑>=≥º+

eTT+<äT ø£qã&ç+~. ø=+‘·ùd|ü⁄ ‘·sê«‘· z&É

ô|’uÛ≤>∑+, Ä‘·sê«‘· z&É yÓTT‘·Ô+ `Ç˝≤

ø£q|ü&ç+~. Bìì ãÏº uÛÑ÷$T ñ|ü]‘·\+

>∑T+Á&É+>± ñ+~ nì ìsê∆]+#ês¡T. Ç~

Ç+ø√ ñ<ëVü≤s¡D.

3. ˇø£ <ëì‘√ b˛*Ã Ç+ø=ø£ <ëìì

‘Ó\TdüTø√e&É+ ñ|üe÷q Á|üe÷D+. uÛÑ÷$T

>∑T+Á&É+>± ñ+~ n+fÒ me¬s’Hê ns¡ú+ ø± Ò<äT

nHêïs¡qTø√+&ç. n|ü&+ #kÕÔ+? ø£ >∑T+Á&Éì

edüTÔe⁄ ‘Ó∫Ã #·÷|æ+∫ Ç˝≤ ñ+≥T+~ nì


Hê\T>∑T s¡ø±\ Á|üe÷D≤\T ñHêïj·THêïs¡T

HÓ’j·÷sTT≈£î\T (ªHê´j·T+µ nqï XÊÁkÕÔìï Á|ü‹bÕ~+

∫qyês¡T, ã\ |üs¡∫qyês¡T) n$: 1 Á|ü‘· ø£å Á|üe÷D+

2. nqTe÷q Á|üe÷D+ 3. ñ|üe÷q Á|üe÷D+ 4. Xã›

Á|üe÷D+

ªª

µµ

#ÓbÕÔ+. Bìì ñ|üe÷q Á|üe÷D+ n+≤+.

4. ˇø£ e´øÏÔøÏ »«s¡+ e∫Ã+~. yÓ’<äT´&ç

<ä>∑Z]øÏ rdüT≈£îb˛j·÷+. Äj·Tq nìï |üØø£å\÷

#˚dæ ]b˛s¡Tº\T #·÷dæ |òü ≤Hê yÓ’s¡dt k˛øÏq+

<äTq »«s¡+ e∫Ã+~ nì #ÓbÕŒ&ÉqTø√+&ç.

Ä yÓ’s¡dtqT #·÷|æ+#·+&ç nì n&É>∑+ ø£<ë?

yÓ’<ä XÊÁdüÔ+ ‘Ó*dæqyê&ÉT, nqTuÛÑe+ ø£\yê&ÉT

ù|s¡Tqï yÓ’<äT´&ÉT #Ó|æŒq <ëìì eTq+ dü¬s’q

$wüj·T+>± n+^ø£]kÕÔ+. Ç< Xã› Á|üe÷

D+. Ç˝≤ nì Á|üryê&É÷ #Ó|æŒq Á|ür

$wüj·÷ìï n+^ø£]+#·+ ø£<ë. eTq+‘·≥

eTq+>± ‘Ó\TdüTø√˝Òì $wüj·÷ìï, eTq

ne>±Vü≤HêkÕúsTTøÏ $T+∫q $wüj·÷ìï

‘Ó\TdüTø√&ÜìøÏ ì|ü⁄DT\MT<ä Ä<Ûës¡|ü&É‘ê+.

yês¡T ì|ü⁄DT … ≤ nj·÷´s¡T? yês¡T Á|ü‘˚ ø£

ø£èwæ #˚dæ ì|ü⁄DT\T nj·÷´s¡T. ø£qTø£ yês¡T

#Ó|æŒq~ dü¬s’q C≤„q+>± d”«ø£]+#·e#·TÃqT.

n+fÒ eTq≈£î Á|ü‘· ø£å C≤„q+ ø±ø£b˛sTTHê

yê]øÏ n~ Á|ü‘· ø£å C≤„q+ >∑qTø£H d”«ø£]kÕÔ+.

á Hê\T>∑÷ ø±ø£ eT]ø=ìï |ü<ä∆‘·T\ì

≈£L&Ü HÓ’j·÷sTT≈£î\T #ÓbÕŒs¡T.

5. nuÛ≤e+: ñìøÏ À ñqï ø£ edüTÔe⁄

‘√ b˛*Ã Ç+ø=ø£ edüTÔe⁄ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT

ø√e&É+ ñ|üe÷q Á|üe÷D+. ñìøÏ À Òì

<ëìì Á|ükÕÔ$+∫ <ëìøÏ $s¡T<ä∆+>± ñqï

<ëì >∑T]+∫ ‘Ó\TdüTø√e&É+ nuÛ≤e+.

ªªÁbÕD+ ñqï eTìwæ |æ]|”*Ã e<äT\T‘·÷

ñ+≤&ÉT. Çø£ÿ&É ñqï e´øÏÔ |æ] ‹j·T´

&ÉeT÷ Ò<äT, e<ä\&ÉeT÷ Ò<äT. ø£qTø£ Ç‘·&çøÏ

ÁbÕD+ Ò<äTµµ` Ç~ ˇø£ ñ<ëVü≤s¡D.

‘·]ÿ+#·&É+ <ë«sê, yê~+#·&É+ <ë«sê

dü¬s’q ìsêús¡D\≈£î sêe#·TÃqT. n<˚ $<Ûä+>±

≈£î‘·s¡ÿ+ <ë«sê, ‘·|ü&ÉT |ü<ä ∆‘·T\˝À

yê~+#·&É+ <ë«sê dü¬s’q ìsêús¡D\T sêe⁄.

@~ dü¬s’q ‘·s¡ÿ+, @~ ø±<äT, @~ nqTdüs¡

D°j·T+, @~ ø±<äT, nqï $wüj·÷ìï ≈£L&Ü

HÓ’j·÷sTT≈£î\T Áø√&ûø£]+#ês¡T. n$ 1.

»\ŒeTT: ne‘·* e´øÏÔì @<√ $<Ûä+>±

z&ç+#ê\ì #ùd yê<äq. Çø£ÿ&É ì»yT$TÀ

‘Ó\TdüTø√yê\qï \ø£å + |üø£ÿøÏ b˛‘·T+~. <ëì

e\q bıs¡bÕ≥T ìsêús¡D\T ekÕÔsTT.

2. $‘·+&É+: ‘·q yê<ëìï #Ó|üŒ≈£î+&Ü

m<ä] yê<ëìï @<√ $<Ûä+>± K+&ç+∫, Äqø£

‘·q yê<ä+ dü¬s’+<äì Á|üø£Ï+#·&É+. á |ü<ä∆‹

yê<äq\ì kÕ>∑‹j·T´&ÜìøÏ, >∑+<äs¡>√fi¯+

ô|+#·&ÜìøÏ <ë] rdüTÔ+<˚ ‘·|üŒ dü‘ê´ìï

Á>∑Væ≤+#·&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ&É<äT.

3. #Û·\eTT: ne‘·*yê&ÉT ˇø£ ns¡ú+˝À

e÷]ÿ ‡düTº

25

yÓ’X‚wæø£+ uÛÖ‹ø£yê<ä dæ<ë∆+‘·+. ◊‘˚ Bì˝À

j·÷+Á‹ø£‘· ñqï~. ~>∑Te kÕúsTT qT+&ç ô|’kÕúsTTøÏ

n_Ûeè~∆ »s¡T>∑T‘·÷ ñ+≥T+<äqï Á>∑Væ≤+|ü⁄ ˝Ò<äT.

ìØ®e+ qT+&ç Je |ü<ës¡ú+, @ø£ ø£DJ$ qT+&ç ãVüQ

ø£D Je⁄\T.... Ç˝≤ Á|üø£è‹˝À >∑\ |ü]D≤eT o\‘·

yÓ’X‚wæø£+ >∑T]Ô+#· Òø£b˛sTT+~.


ªª

µµ

yê&çq e÷≥≈£î eTq+ eTs=ø£ ns¡ú+˝À uÛ≤wü +

#Ó|æŒ n‘·&çì K+&ç+#·&É+. ªª H˚qT eT+<äT

ydüT≈£îHêïqT nì ne‘·*yê&ÉT n+fÒ n~>√

n‘·>±&ÉT kÕsê ‘ê>∑e#·Ãì ˇ|ü≈£îHêï&ÉTµµ

nì ªeT+<äTµ nqï |ü<ëìøÏ yπs ns¡ú+ ‹j·T´

&É+. #Û·\eTT n+fÒ e÷≥øÏ ô|&Üsêú\T

rj·T&É+ nqï e÷≥.

4. C≤‹: ne‘·*yê&ÉT ydæq Á|üXï≈£î

düe÷<Ûëq+ Çe«≈£î+&Ü <ë≥y˚ùd |ü<ä∆‹.

HÓ’j·÷sTT≈£î\T Á|üø£è‹øÏ eT÷\ø±s¡D+

@$TÏ nqï Á|üXï≈£î düe÷<Ûëq+>± yÓ’X‚wæ≈£î\T

Á|ü‹bÕ~+∫q ªnDTµ yê<ëìï d”«ø£]+∫

düeT]ú+#ês¡T.

n+<äTø£H˚ ø±\Áø£eT+˝À Hê´j·T+,

yÓ’X‚wæø£+ ø£\>∑*dæb˛sTT ‘·‘·« XÊÁdüÔ |ü]~Û À

πø ‘ê‹«ø£ <äs¡Ùq+>± |ü]>∑DÏ+#·&Ü¶sTT.

Ç+‘·≈£L yÓ’X‚wæø£+ n+fÒ @$TÏ?

á ‘ê‹«ø£ <äs¡Ùq+ ≈£L&Ü Áø°.|üP.300

ø±\+ HêÏ<. Bìì ‘=\T‘· Á|ü‹bÕ~+∫+~

ø£D≤<äT&ÉT nì #ÓbÕÔs¡T. uÛ≤s¡rj·T ‘·‘·«

XÊÁdüÔ+˝À nDTyê<ëìï Á|ü‹bÕ~+∫ <ëìì

≈£L\+≈£Lwü+>± |ü]o*+∫q dæ<ë∆+‘·+

yÓ’X‚wæø£+. <ë<ë|ü⁄ ø£D≤<äT&çøÏ düeTø±©qT&Ó’q

Á^≈£î ‘·‘·«y‘·Ô &ÓyÓ÷ÁøÏ≥dt ≈£L&Ü nDTyê<ëìï

Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT. ÄHêÏπø á ¬s+&ÉT <XÊ\

eT<Ûä dü+ã+<Ûä u≤+<Ûäyê´\T @s¡Œ&Ü¶sTT >∑qTø£

ˇø£] uÛ≤yê\T eTs=ø£s¡T ‘Ó\TdüT≈£îH M\T+~.

ø±˙ n+‘· e÷Á‘êH &Óe÷ÁøÏ≥dt, ø£D≤<äT&ÉT

ˇø£] dæ<ë∆+‘êìï Ç+ø=ø£s¡T d”«ø£]+#ês¡ì

#Ó|üŒ ÒeTT. Ç<ä›s¡÷ á Á|üø£è‹øÏ nDTe⁄\T

eT÷\eTì, nDTe⁄\T $$<Ûä s¡ø±\T>±

ø£*dæq+<äTe\¢ $$<Ûä edüTÔe⁄\T @s¡Œ&Ü¶j·Tì,

nDTe⁄\T $&çb˛‘ n$ Äj·÷ edüTÔe⁄\T,

|ü<ësêú\ $HêX¯HêìøÏ <ë] rkÕÔj·Tì

#ÓbÕŒs¡T. ◊‘ &Óe÷ÁøÏ≥dt nDTe⁄\˙ï πø

>∑TD+ ø£*– ñqïeì Á|ü‹bÕ~ùdÔ, ø£D≤<äT&ÉT

yπs $<Ûä+>± Á|ü‹bÕ~+#ê&ÉT. Á|ü|ü+#·+˝À

uÛÑ÷$T, ˙s¡T, >±*, ø±+‹ nH˚ Hê\T>∑÷

eT÷\ |ü<ësêú\T. Á|ür eT÷\|ü<ësêúeT÷

nDTe⁄\ ø£\sTTø£ |òü*‘·+>± @s¡Œ&çq<. á

nDTe⁄\T @ eT÷\ |ü<ësêúìø±$<Ûä+>±

Á|ü‘˚ ø£ \ø£åD≤\T ø£*– ñ+≤sTT. Á|ü‘˚ ø£

nDTe⁄\T>± $X‚wü \ø£åD≤\T ø£*– ñHêïsTT

>∑qTø£ á dæ<ë∆+‘êìï yÓ’X‚wæø£+ nHêïs¡T.

nDTe⁄\T XÊX¯«‘·+. yêÏøÏ HêX¯q+

Ò<äT. Ç$ dü«‘·'dæ<ä∆+>± @s¡Œ&Ü¶sTT. ¬s+&ÉT

nDTe⁄\T ø£*ùdÔ @s¡Œ&çq$ <ä«´DT≈£îÿ. eT÷&ÉT

<ä«´DT≈£îÿ\T ø£*ùdÔ @s¡Œ&çq~ Á‘· DT≈£îÿ. á

Á‘· DT≈£îÿ\T eTq ø£+ÏøÏ ø£q|ü&˚ n‹ dü÷ø£åà

|ü<ësêú\T. <ä«´DT≈£îÿ\T >±ì, nDTe⁄\T >±ì

eTqøÏ >√#·]+#·e⁄. nDTe⁄\ ìs¡+‘·s¡

dü+jÓ÷>∑, $jÓ÷>±\ |òü*‘·+>±H Á|üø£è‹˝À

e÷s¡TŒ\T dü+uÛÑ$kÕÔsTT.

yÓ’X‚wæø£+ uÛÖ‹ø£yê<ä dæ<ë∆+‘·+. ◊‘˚

Bì˝À j·÷+Á‹ø£‘· ñqï~. ~>∑Te kÕúsTT

qT+&ç ô|’kÕúsTTøÏ n_Ûeè~∆ »s¡T>∑T‘·÷ ñ

+≥T+<äqï Á>∑Væ≤+|ü⁄ ˝Ò<äT. ìØ®e+ qT+&ç

Je |ü<ës¡ú+, @ø£ ø£DJ$ qT+&ç ãVüQø£D

Je⁄\T.... Ç˝≤ Á|üø£è‹˝À >∑\ |ü]D≤eT

o\‘· yÓ’X‚wæø£+ >∑T]Ô+#· Òø£b˛sTT+~.

Hê´j·T`yÓ’X‚wæø£ dæ<ë∆+‘·+ ø±s¡ `ø±s¡D

dü+ã+<Ûëìï n+^ø£]+∫+~. ø±s¡´`ø±s¡D

dü+ã+<Ûëìï m˝≤ ns¡ú+ #düTø√yê˝À, m˝≤

<ÛäèMø£]+#ê˝À, m˝≤ <ÛäèMø£]+#·≈£L&É<√ dü$

es¡+>± #·]Ã+∫+~. ◊‘ Bìì nDT dæ<ë∆+

‘êìøÏ e]Ô+|ü CÒùd Áø£eT+˝À n~ uÛÖ‹ø£

yê<ä+ qT+∫ |üø£ÿ≈£î yÓ’<=*–b˛sTT+~.

nDTe⁄\T m+<äT≈£î ø£\TkÕÔsTT? nqï Á|üXï≈£î

düe÷<Ûëq+>± yÓTT≥ºyÓTT<äÏ ¬s+&ÉT nDTe⁄\T

ø£\e&ÜìøÏ ø±s¡D+ |üs¡e÷‘·à nì #Ó|æŒ+~.

Ä ‘·sê«‘· Ä ø£<ä*ø£ ìs¡+‘·s¡+ ø=qkÕ>∑T

‘·Tqï<äì, Á|üø£è‹˝À »]π> yêÏø° |üs¡e÷‘·à≈£L

mÏº dü+ã+<Ûä+ Ò<äì #Ó|æŒ+~. |üs¡e÷‘·à

ñìøÏì n+^ø£]+#·&É+‘√u≤≥T Ä‘·à, eTqdüT‡

nH$ ≈£L&Ü nDT ì]à‘ê\ì dü÷Árø£]+∫+~.

Ä‘·à nDTe⁄\‘√ ì]à‘·yÓTÆ+~ >∑qTø£

Ä‘·à≈£î HêX¯q+ ˝Ò<äT. ø£qTø£ |ü⁄qs¡®qà≈£î

n+^ø£]+∫+~. Ç˝≤ ‘·sê«‹ ø±\+˝À

Hê´j·T yÓ’X‚wæø£+ uÖ<ä∆+, C…’q+, kÕ+K´+ e+Ï

uÛÖ‹ø£yê<ä <äs¡ÙHê\qT ‹|æŒ ø=≥º&ÜìøÏ

uÛ≤eyê<äT\ #˚‘·T˝À¢ eT+∫ kÕ<Ûäq+>±

e÷]b˛sTT+~.

@~ @yÓTÆHê, Hê´j·T`yÓ’X‚wæø£ <äs¡Ùq+

‘ê]ÿø£ C≤„q Á|üe÷D≤ìï n_Ûeè~∆ #dæq rs¡T

nkÕ<Ûës¡DyÓTÆ+~. uÛ≤eyê<ä|ü⁄ eT÷&ÛÉ $XÊ«

kÕ\ nXÊÁd”Ôj·T |ü<ä∆‘·T\ ‘êøÏ&çì ‘·≥Tº≈£î+≥÷

ì\ã&ç XÊÁdü Ô |ü]XÀ<Û äHê |ü<ä ∆‹øÏ Ç~

m+‘·>±H√ ‘√&ÉŒ&ç+~. ◊‘ ø±\Áø£eT+˝À á

<äs¡Ùq+ jÓTTø£ÿ |ü⁄s√>±$T bÕs¡Ù«+ bÕ\ø£

esêZ\ |ü⁄D´e÷ nì eTs¡T>∑Tq |ü&çb˛sTT+~.

á bÕsêÙ«ìï yÓ\T>∑T˝ÀøÏ ‘Ó∫Ã, Ä ÁbÕNq

düTdü+|üqï‘·qT $ìjÓ÷–+#·Tø√e&É+ eTq

u≤<Ûä´‘·.1234512345123451234512345

ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£ À dæ|æ◊(m+) sêh ø±s¡ <ä]Ù _$ sê|òüTe⁄\T

Á|ü‹HÓ˝≤ bÕsƒ¡≈£î\ dü+<˚Vü‰\≈£î düe÷<ÛëHê*düTÔqï dü+>∑‹ MT≈£î ‘Ó\TdüT. Á|üdüTÔ‘·

n+‘·sê®rj·T, C≤rj·T, sêh sê»ø°j·T |ü]D≤e÷\ô|’ MT dü+<˚Vü‰\qT ìeè‹Ô

#˚düT≈£îH˚+<äT≈£î Á|üX¯ï\qT sêdæ |ü+|ü+&ç! Á|ü‹HÓ ≤ 20e ‘˚B˝À|ü⁄ MT Á|üX¯ï\T e÷≈£î

#˚]‘˚ ‘·<äT|ü] dü+∫ø£ À sê|òüTe⁄\T düe÷<ÛëHê\T \_ÛkÕÔsTT.

MT Á|üXï\T n+<ë*‡q ∫s¡THêe÷!

m&ç≥sY,

ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£,

Á|üC≤X¯øÏÔ Áô|dt, >∑es¡ïs¡Tù|≥, $»j·Tyê&É-2

ªe÷]ÿ‡düTºµ≈£î

MT dü+<Vü‰\T sêj·T+&ç!

e÷]ÿ ‡düTº

26

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº nH~ ø±]àø£es¡Z $|ü¢

ø£s¡ bÕØº. ªø£eT÷´ìdüTº Á|üD≤[ø£µ sêùd≥|ü&ÉT

e÷sYÿ‡ @+¬>˝Ÿ‡ 1848e dü+e‘·‡s¡+˝ÀH˚

á düeTdü ô|’ düŒwüºyÓTÆq yÓ’K] rdüT≈£îHêïs¡T.

n|üŒÏ k˛wü*düTº\‘√ ø±]àø£ es¡Z $|ü¢e+

|ü≥¢ qeTàø£+ Oqï yê]ì ø£\>±|ü⁄\>∑+

ø±˙j·T≈£î+&Ü ñ+&É≤ìøÏ yês¡T ‘·eTqT

ø£eT÷´ìdüTº\ì Á|üø£Ï+#·T≈£îHêïs¡T. n+<äT

ø√düy˚T ø£eT÷´ìdüTº ©>¥ @s¡Œ]#ês¡T. Ä ©>¥

ø±s¡ Áø£eT+>± ø£eT÷´ìdüTº Á|üD≤[ø£ Á|ü#·T]+#

uÛ≤<ä ‘·qT ‘·eT uÛÑT»düÿ+<Ûë\ô|’ ydüT≈£îHêïs¡T.

ø£eT÷´ìdüTº ©>¥ $∫Ã¤qï+ nsTTHêø£ yê]

ø£èwæ‘√H˚ 1864e dü+e‘·‡s¡+˝À yÓTT<äÏ

ÁXÊ$Tø£ es¡Z n+‘·sê®rj·T dü+düú ªÁ|ü|ü+#·

ø±]à≈£î˝≤sê @ø£+ø£+&çµ nH düeTs¡ ìHê<ä+‘√

eTT+<äT≈£î e∫Ã+~. á ìHê<ä+ n+‘·≈£î

eTT+<äT ø£eT÷´ìdüTº ©>¥ Á|üD≤[ø£ À yÓTT≥º

yÓTT<äÏkÕ] $ì|æ+∫+~. bÕ]dt ø£eT÷´Hé

≈£L*b˛sTTq ‘·s¡Tyê‘· 1872 dü+e‘·‡

s¡+˝ÀH˚ yêdüÔe+>± Á|ü<∏äeT n+‘·sê®rj·T

dü+dü ú eTT–dæ+~. Bìï Ä~Ûø±]ø£+>±

Á|üø£Ï+#·≤ìøÏ e÷Á‘·y˚T ø=~› dü+e‘·‡sê\T

|üÏº+~. ÁbòÕHé‡ $|ü¢e+˝À u≤´dæº˝Ÿ ø√≥

|ü‘·qeTsTTq e+<fifl≈£î ¬s+&Ée n+‘·sê®rj·T

dü+düú @s¡Œ&ç+~. n|ü&ÉT e÷sYÿ‡ J$+∫

Òs¡T. n+<äTe\¢ e÷sYÿ‡ $&ç∫ô|ÏºyÓ[flq |üì

u≤<Ûä´‘·qT @+¬>˝Ÿ‡ rdüTø√e*‡ e∫Ã+~.

¬s+&Ée n+‘·sê®rj·T dü+düú 1889e dü+e

‘·‡s¡+ qT+&ç 1914e dü+e‘·‡s¡+ es¡≈£î ñ

ìøÏ˝À O+~. yÓTT<äÏ Á|ü|ü+#· j·TT<äú+

Äs¡+uÛÑyÓTÆq yÓqTyÓ+≥H ¬s+&Ée n+‘·sê®rj·T

dü+düú Hêj·Tø£‘·«+˝À ô|<ä› uÛ≤>∑+ ªÁ|ü|ü+#·

ø±]à≈£î˝≤sê @ø£+ø£+&çµ nH˚ ìHê<ëìøÏ

Á<√Vü≤+ #XÊs¡T. á kÕÁe÷»ýê<ä j·TT<äú+˝À

‘·eT ‘·eT <XÊ\ kÕÁe÷»ýê<äT\ |üøå±q

yêfi¯ó¢ ì*#ês¡T. yê] eT+Á‹esêZ˝À¢ #˚s¡

≤ìøÏ ≈£L&Ü dæ>∑TZ|ü&É Ò<äT. @+¬> Ÿ‡ e÷Á‘·+

á ªdæ>∑TZ#˚f…Æq |ü‘·q+µ #·÷&É≤ìøÏ J$+∫

Òs¡T. ¬s+&Ée n+‘·sê®rj·T dü+düú À |ü‘·qyÓTÆq

á Hêj·T≈£î\+<ä]ø° e´‹πsø£+>± »]π>

b˛sê≤ìøÏ …ìHé Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T.

ø±]àø£es¡Z n+‘·sê®rj·Tyê<ä C…+&ÜqT Äj·Tq

ô|’¬ø‹Ô |ü≥Tº≈£îHêïs¡T. kÕÁe÷»ýê<ä j·TT<ä∆+

Á|ü|ü+#êìï |ü+#·Tø√e≤ìøÏ »s¡T>∑T‘·Tqï

j·TT<ä∆eTì Äj·Tq #·÷|æ+#ês¡T. Ä <˚XÊ˝À¢

bÕ\ø£esêZ\ |üøå±q ì\e≤ìøÏ ã<äT\T

yê]øÏ e´‹πsø£+>± ‘·TbÕøÏ |ü≥Tº≈£îì

kÕÁe÷»ýê<ä j·TT<ë∆ìï ÁXÊ$Tø£ es¡Z|ü⁄

n~Ûø±s¡+ ø√dü+ »]π> n+‘·s¡T´<ä∆∆+>± e÷s¡Ã

≤ìøÏ Á|ü|ü+#· ø±]à≈£î*ï ◊ø£´+ ø£eTàì

|æ\T|æì#êÃs¡T. Äj·Tq Hêj·Tø£‘·«+˝ÀH˚

1917e dü+e‘·‡s¡+˝À s¡cÕ´˝À á |æ\T|ü⁄

kÕø±s¡yÓTÆ+~. eTVü≤‘·Ôs¡ nø√ºãsY $|ü¢e+

|üPs¡ÔsTT+~. Äj·Tq Hêj·Tø£‘·«+˝ÀH˚ eT∞fl

Á|ü|ü+#·+˝À $$<Ûä <˚XÊ\ ø±]àø£ es¡Z

$|ü¢eø£s¡ bÕØº\ n+‘·sê®rj·T dü+düú nsTTq

eT÷&Ée n+‘·sê®rj·T dü+düú (<∏äsY¶ Ç+≥πsï

wüq˝Ÿ) @s¡Œ&ç+~. eT÷&Ée n+‘·sê®rj·T

dü+düú≈£î ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq˝Ÿ ˝Òø£

dü+øÏå|üÔ+>± ø=$T+≥sYï nì HêeTø£s¡D

#XÊs¡T. ¬s+&Ée n+‘·sê®rj·T dü+düú≈£î #Ó+~q

bÕØº\÷, Á≤Ÿd”ÿ |ü+<∏ë nqTdü]+# yês¡÷

e¬>’sê\T y˚πs«s¡T>± ‘·eT n+‘·sê®rj·T

dü+düú\T @s¡Œs¡T#·T≈£îHêïs¡T. ¬s+&Ée n+‘·sê®

rj·T dü+düú≈£î #Ó+~q bÕØº\T ˇø£yÓ’|ü⁄

k˛wü*»+ »|ü+ #˚dü÷ÔH˚ eTs√yÓ’|ü⁄ Ä#·s¡D

˝À kÕÁe÷»ýê<äT\ |üø£å+ Äe\+_+#êsTT.

n+<äT≈£î …ìHé M]ì kÕe÷õø£ kÕÁe÷»´

yê<äT\ì |æ*#ês¡T. á bÕØº\qT eTq+

kÕÁe÷»ýê<ä <XÊ\ eT+Á‹esêZ À¢ Ç|üŒÏø°

#·÷dü÷Ô O+≤+. k˛wü Ÿ &ÓyÓTTÁø£≥Ïø˘ bÕØº\T

Òø£ Á|üC≤kÕ«$Tø£ k˛wü*düTº\T ô|≥Tºã&ç<ëØ

ø±s¡ ø£s¡Ô\ ø√dü+

~<äT›u≤≥T ñ<ä eT+:

ôd’<ëú+‹ø£ b˛sê≥+

dü÷s¡ ø±+‘· $TÁXÊ

s¡#·sTT‘· |ü•ÃeT u…+>± Ÿ |ü+#êsTTrsêCŸ, yÓ’<ä , ≈£î≥T+ã dü+πøåeT XÊK

eT+Á‹. dæ|æ◊(m+) πø+Á<ä ø£$T° düuÛÑT´\T.

ø£eT÷´ìdüTº ñ<äéT+˝À dü+düÿs¡Dyê<ä+ mø£ÿ&çqT+&ç |ü⁄≥Tºø=düTÔ+~?

uj·T≥qT+&ç kÕÁe÷»ýê<äT\ ‹Ô&ç, ø£eT÷´ìdüTº bÕØº À|ü\ ã÷s¡T®yê Á|üuÛ≤e+ dü+düÿs¡D

yê<ëìøÏ eT÷\eTì ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq Ÿ #Ó|æŒ+~. m|ü&Ó’‘ bÕØº À|ü\ ã÷s¡T®yê

Á|üuÛ≤e+‘√ kÕÁe÷»ýê<äT\ ˇ‹Ô&çøÏ <ë] @s¡Œ&ÉT‘·T+<√ n|ü& bÕØº À $T‘·yê<ä

neø±Xyê<ä+ |ü⁄&ÉT‘·T+~. eT∞¢ n< kÕÁe÷»ýê<ä ‹Ô&çøÏ >∑T¬s’ ~≈£îÿ‘√#·ì, Á|ü‘´ø£+>±

ô|Ïº ã÷s¡T®yê ÁX‚DT\T ø£+>±s¡T|ü&ç yêeT|üø£å <äT+<äT&ÉT≈£î ô|&É<Û√s¡DÏøÏ ÀHÍ‘ês¡T.

e÷]ÿ ‡düTº

27

$<Ûëq+ XÊ+‹j·TT‘·+>± n_Ûeè~› #Ó+<äT‘·Tqï

ø±\+˝À Ä$s¡“¤$+#ês¡T. n+<äTe\¢ yês¡T

ã÷s¡T®yê bÕs¡¢yÓT+≥Ø Á|üC≤kÕ«eT´ |ü]~Û À

πøe\+ bÕs¡¢yÓT+≥Ø b˛sê≤\πø |ü]$T‘·

yÓTÆb˛j·÷s¡T. 20e XÊ‘êã›+ yÓTT<äÀ¢H˚

ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú n_Ûeè~∆ O#·Ã¤ <äX˝À...

kÕÁe÷»ýê<äT\ j·TT>∑+˝À Á|ü|ü+#êìï

|ü+#·Tø√e≤ìøÏ kÕÁe÷»ýê<ä X¯≈£îÔ\ eT<Ûä

j·TT<ë∆\T nìyês¡ eTì …ìHé #·÷|æ+#ê&ÉT.

n+<äTe\¢ ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú XÊ‹j·TT‘·+>±

n_Ûeè~∆ nj˚T´ j·TT>∑+ n+‘·yÓTÆ+~. <˚X¯

<˚XÊ˝À¢ ÁXÊ$Tø£es¡Z $|ü¢yê\ ø=‘·Ô j·TT>∑+

Äs¡+uÛÑyÓTÆ+~. á j·TT>∑+˝À k˛wü Ÿ &ÓyÓTTÁø£Ïø

bÕØº\T #Ó\¢e⁄. ø±]àø£ es¡Z $|ü¢eø£s¡ bÕØº

nedüs¡+.

2

ô|’q #Ó|æŒq ø±˝≤ìï ˝…ìHé ¬s+&ÉT

uÛ≤>±\T>± $uÛÑõ+#ê&ÉT. yÓTT<äÏ uÛ≤>∑+

e÷]ÿ‡»+ $düÔ]+#˚ yÓTT<äÏ <äX¯. ÁXÊ$Tø£

es¡Z|ü⁄ á $|ü¢e dæ<ë∆+‘êìï Á|ü‹wæº+|ü

CÒj·T≤ìøÏ e÷sY‡, @+¬>˝Ÿ‡\T s¡ø£s¡ø±\

ã÷≥ø£|ü⁄ k˛wü*düTº\≈£L, nsê#·ø£ yê<äT\≈£L

e´‹πsø£+>±, n+fÒ n‹yê<ä, $T‘·yê<ä

<ë&ÉT\≈£î e´‘·πsø£+>± b˛sê&Ée\dæ e∫Ãq

düeTj·T$T~. á b˛sê≥+˝À $»j·T+

kÕ~Û+#·&É+ <ë«sê m|ü&Ó’‘˚ e÷]ÿ‡»+

Á|ü|ü+#·eT+‘·≤ ø±]àø£es¡Z|ü⁄ $|ü¢eø£s¡

dæ<ë∆+‘·+>± Á|ü‹wü˜jÓÆTb˛sTT+<√ n|ü&ÉT

¬s+&Ée <äX¯ Äs¡+uÛÑyÓTÆ+~. e÷]‡ÿ»+ á

<äX¯ À Çø£ ãj·TÏqT+&ç ø±≈£î+&Ü ˝À|ü\

qT+&˚ dü+düÿs¡Dyê<äT\ <ë&çì m<äTs=ÿqï~.

u…sYïôdºsTTHé Hêj·Tø£‘·«+˝À dü+düÿs¡Dyê<äT\T

‘·eTqT ‘êeTT e÷]ÿ‡düTº\eTì Á|üø£Ï+#·T

≈£îqï|üŒÏø° e÷]ÿ‡C≤ìï ø±˝≤qT>∑TD+>±

dü+düÿ]+# ù|s¡T‘√ yêÏ eT÷\ dü÷Á‘ê\qT

ìsêø£]+#ês¡T. e÷]ÿ‡C≤ìï dü+düÿ]+#ê\H

&çe÷+&é eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ã ndü\T e÷]ÿ‡»+

kÕsê+XÊìøÏ e´‹πsø£+>± ‹s¡T>∑Tu≤≥T

Á|üø£Ï+#ês¡T. e÷sYÿ‡ sêdæq ªô|≥Tºã&çµ ¬s+&√

Á|ü#·Ts¡D≈£î dü+bÕ<ä≈£î\T>± eéVü‰]+∫q

ø±Ÿd”ÿj˚T Ç‘·s¡T\‘√ ø£*dæ ¬s+&Ée Ç+≥πsï

wüq Ÿ |ü‘·q+ ‘·s¡Tyê‘· dü+düÿs¡Dyê<äT\≈£î

Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+#ês¡T. ˝…ìHé uÛ≤wü˝À

#ÓbÕŒ\+fÒ ø£|ü&ÉT $|ü¢eø±s¡T&Ó’q ø±Ÿd”ÿ...

ªÁ<√Væ≤µ ø±Ÿd”ÿ>± e÷sê&ÉT. eT÷&Ée

Ç+≥πsïwüq Ÿ @s¡Œ&çq ‘·s¡Tyê‘· <ëì À|ü ≤,

ãj·T≤ ˝…ìHé Hêj·Tø£‘·«+˝À n‹ yê<ä,

$T‘·yê<ä Ádüe+‘·T\≈£î e´‹πsø£+>± »]|æq

b˛sê+˝À uÛ≤>∑+>± ˝…ìHé ªªyêeT |üø£å

ø£eT÷´ì»+` ˇø£ u≤˝≤]wüº+µµ nH |üÁ‘êìï

sêXÊ&ÉT. eT÷&Ée Ç+≥πsïwüq˝Ÿ ˝Òø £

ø=$T+≥sYï k˛wü˝Ÿ &ÓyÓTTÁø£Ïø˘ bÕØº\‘√

|üP]Ô>± dü+ã+<Ûë\T ‘Ó+|ü⁄≈£îì πøe\+

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\ n+‘·sê®rj·T dü+düú>±

s¡÷bı+~+~. Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä eT

$düÔs¡D≈£î eTTK´bÕÁ‘· eVæ≤+∫+~. Bì

|òü*‘·+>± Á|ü|ü+#·+˝À $$<Ûä <XÊ˝À¢ ≈£eT÷´

ìdüTº bÕØº\T @s¡Œ&ç $düÔ]+#êsTT. dü+düÿs¡D

yê<ä+ á ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\ Á|ü|ü+#·

ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä eT+ qT+&ç |ü⁄Ïº+~. n+<äTπø

dü+düÿs¡Dyê<ä+ nH˚~ n~ $T<äyê‘·

neø±Xyê<äyÓTÆHê, n‹yê<ä <äT+<äT&ÉT≈£î yê<ä

yÓTÆHê.. á ¬s+&ç+Ï À @ s¡ø£yÓTÆq<Ó’Hêø±˙

πøe\+ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\πø e]ÔdüTÔ+~. k˛wü Ÿ

&ÓyÓTTÁø£Ïø˘ bÕØº\≈£î ø±<äT. Á|ü|ü+#·+˝À

mø£ÿ&Ó’Hê neø±Xyê<ä+ ø±\Áø£yTD≤ #ê]Á‘·

ø£+>± k˛wü˝Ÿ &ÓyÓTTÁø£Ïø˘ bÕØº\ kÕúsTTøÏ

~>∑C≤s¡T‘·T+~. 1960e <äX¯ø£+˝À j·T÷s√

ø£eT÷´ì»+ ñ<ä“¤$+#·≥+ BìøÏ ˇø£ ñ

<äVü≤s¡D e÷Á‘·yT. n˝≤π> yêeT|üø£å neø±X

yê<äT\T @$<Ûä+>± ø±]àø£es¡Z bÕØº \ø£åD≤\T

$&ç∫ô|Ï º ø±\Áø£y˚TD≤ kÕÁe÷»ýê<ä

ã÷s¡T®yê bÕØº\ uÛÑ‘· + d”«ø£]+∫q ñÁ>∑yê

<äT\T>± e÷]b˛‘ês√....eTq+ Çø£ÿ&É

u…+>±˝Ÿ˝Àq÷, $T>∑‘ê <˚X¯+˝Àq÷ e⁄qï

dü«j·T+Á|üø£Ï‘· e÷y√sTTdüTº\ O<ëVü≤s¡D

qT+&ç #·÷kÕÔ+. 160@fifl ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä eT

#·]Á‘·˝À Ç˝≤+Ï <äècÕº+‘ê\T nH˚ø£+

Á|ükÕÔ$+#·e#·TÃ.

3

ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq˝Ÿ kÕ~Û+∫q

ø£èwæ˝À ø=ìïÏì Çø£ÿ&É Á|ükÕÔ$+#·&É+

nedüs¡+. Á|ü|ü+#·+˝À $$<Ûä <˚XÊ\ ø£eT÷´

ìdüTº bÕØº\T Ç+≥πsïwüq Ÿ düuÛÑ ‘·«+ ø±yê

\+fÒ yêÏ Á|üD≤[ø£ »eT #j·Te\dæ O+&~.

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº≈£L&Ü ø£ eTTkÕsTT<ë

Á|üD≤[ø£ »eT #˚dæ düuÛÑ´‘·«+ rdüTø√e\dæ

e∫Ã+~. eT∞¢ ‘·s¡Tyê‘· bÕØº˝À #·]Ã+∫

ÄyÓ÷~+#·ã&çq ‘·T~ Á|üD≤[ø£ »eT #j·T

ø£b˛e&É+ e\¢ ø=~›ø±\+ bÕ≥T düuÛÑ´‘·«+

b˛>√≥Tºø√e\dæe∫Ã+~. á $<Ûä+>± <˚X¯

<˚XÊ˝À¢ ø±]àø£es¡Z $|ü¢eø£s¡ bÕØº\qT ì]à+

#·≥+ <ë«sê Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä e÷ìï

ì]à+#·≥+˝Àq÷, düe]+#·≥+˝Àq÷ Ç+≥πsï

wüq˝Ÿ >∑D˙j·TyÓTÆq ‘√&ÜŒ≥Tq+~+∫+~.

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ìsêàD eT÷\dü÷Á‘ê\T

m˝≤O+&Ü˝À ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq˝Ÿ

#Ó|æŒ+~. <ëì Ä<Ûës¡+>±H˚ eTq‘√bÕ≥T

Á|ü|ü+#·+˝À Ç‘·s¡ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\ ìsêàD

s¡÷|ü+ @s¡Œs¡T#·Tø√e&É+ »]–+~. ø£eT÷´ìdüTº

ñ<äéT+˝À dü+düÿs¡Dyê<ä+ mø£ÿ&çqT+&ç

|ü⁄≥Tºø=düTÔ+~? uj·T≥qT+&ç kÕÁe÷»ýê<äT\

ˇ‹Ô&ç, ø£eT÷´ìdüTº bÕØº˝À|ü\ ã÷s¡T®yê

Á|üuÛ≤e+ dü+düÿs¡D yê<ëìøÏ eT÷\eTì

ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq Ÿ #Ó|æŒ+~. m|ü&Ó’‘˚

bÕØº À|ü\ ã÷s¡T®yê Á|üuÛ≤e+‘√ kÕÁe÷»´

yê<äT\ ˇ‹Ô&çøÏ <ë] @s¡Œ&ÉT‘·T+<√ n|ü&˚

bÕØº À $T‘·yê<ä neø±Xyê<ä+ |ü⁄&ÉT‘·T+~.

eT∞¢ n<˚ kÕÁe÷»ýê<ä ˇ‹Ô&çøÏ >∑T ¬s’

~≈£îÿ‘√#·ì, Á|ü‘´ø£+>± ô|Ïº ã÷s¡T®yê ÁX‚DT\T

ø£+>±s¡T|ü&ç yêeT|üø£å <äT+<äT&ÉT≈£î ô|&É<Û√s¡DÏøÏ

˝ÀHÍ‘ês¡T. n˝≤+Ï dü+<äsê“¤˝À¢ n‹yê<ä

neø±Xyê<äT\T, …ìHé uÛ≤wü À #ÓbÕŒ\+fÒ

‘·eT˝À zs¡TŒ ˝Òø£b˛e≤ìï \ø£ å´+|ü≥¢

ìã<ä∆‘·>± ù|s=ÿì ‘·eTqT‘êeTT düeT]∆+#·T

≈£î+≤s¡T. Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº O<ä eT+ á

¬s+&ÉT s¡ø±\ neø±Xyê<ëìøÏ e´‹πsø£+>±

ìs¡+‘·s¡+ b˛sê&ç eTT+<äT≈£î kÕ>∑e\dæ

e∫Ã+~. ø£eT÷´ìdüT º O<äéT+ k˛wü˝Ÿ

&ÓyÓTTÁø£Ïø dü+düÿs¡Dyê<äT\≈£î e´‹πsø£+>± ‘·q

dü«‘·+Á‘· ôd’<ë∆+‹ø£ yÓ’K]ì ì\T|ü⁄≈£î+≥÷H˚

¬s+&Ée Á|ü|ü+#·j·TT<ä∆ düeTj·T+˝À bòÕdæ»+

ñ<ä“¤$+∫q |üPs¡«s¡+>∑+˝À bòÕdædüTº e´‹πsø£

ø±]àø£es¡Z ◊ø£´‘·qT ì]à+#·≤ìøÏ k˛wü˝Ÿ

~<äT›u≤≥T ñ<ä eT+: ôd’<ëú+‹ø£ b˛sê≥+

<˚X¯ <˚XÊ˝À¢ ø±]àø£es¡Z $|ü¢eø£s¡ bÕØº\qT ì]à+#·≥+

<ë«sê Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº ñ<äé÷ìï ì]à+#·≥+˝Àq÷,

düe]+#·≥+˝Àq÷ Ç+≥πsïwüq˝Ÿ >∑D˙j·TyÓTÆq ‘√&ÜŒ≥T

q+~+∫+~. ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ìsêàD eT÷\dü÷Á‘ê\T m˝≤

O+&Ü˝À ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq˝Ÿ #Ó|æŒ+~. <ëì Ä<Ûës¡+

>±H eTq‘√bÕ≥T Á|ü|ü+#·+˝À Ç‘·s¡ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\ ìsêàD

s¡÷|ü+ @s¡Œs¡T#·Tø√e&É+ »]–+~.

ªª

µµ

e÷]ÿ ‡düTº

28

&ÓyÓTTÁø£Ïø˘‡‘√ ◊ø£´dü+|òüT≥q @sêŒ≥T≈£î

eTT+<äT≈£î e∫Ã+~. ◊ø£ dü+|òüT≥q ì]à+#˚

á m‘·TÔ>∑&É ÁbÕ<Ûëq´‘· Ç|üŒÏ Á|ü|ü+#·+˝À

≈£L&Ü @ e÷Á‘·+ ‘·>∑Z Ò<äì eTq+ nqTuÛÑe

|üPs¡«ø£+>± Á|ü‹ì‘· + ‘Ó\TdüT≈£î+≥THêï+.

Bqs¡ú+ ôd’<ë∆+‹ø£ b˛sê≤ìï >±*øÏ e~ Òdæ

◊ø£ dü+|òüT≥q ì]à+#·≥+ kÕ<Ûä eTì ø±<äT.

dü]>±Z BìøÏ $s¡T<ä∆+>± »s¡>±*. rÁeyÓTÆq

ôd’<ë∆+‹ø£ b˛sê≥+, ◊ø£ ‘· b˛sê≥+ nqï

dü÷Á‘·+ Ä<Ûës¡+>± ◊ø£ dü+|òüT≥q ì]à+#˚

◊ø£ dü+|òüT≥q $|ü¢e+ b˛sê≤ìï eTT+<äT≈£î

rdüT≈£îb˛>∑\T>∑T‘·T+~.

@<˚yÓTÆq|üŒÏøÏ Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº ñ

<ä eT+ u≤>± $düÔ]+∫q <äècÕº Çø£ <ëìï

πø πø+Á<ä+ qT+&ç ìs¡«Væ≤+#·≥+ nkÕ<Ûä

yÓTÆ+~. <ë+‘√ ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆+

ÄK] <äX¯˝À ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq˝Ÿ

ø±s¡ ìs¡«Vü≤ø£ ø£$TÏ ìs¡íj·T+ Á|üø±s¡+ <ëìï

s¡<äT› #j·T≥+ »]–+~. ø±ì n‹yê<ä ô|&É

<Û√s¡DT\≈£î e´‹πsø£+>± ôd’<ë∆+‹ø£ b˛sê≥+

e÷Á‘·+ Ä>∑ Ò<äT. …ìHé #·ìb˛sTTq ‘·s¡Tyê‘·

kÕº*Hé MÏøÏ e´‹πsø£+>± b˛sê&Ü&ÉT. ø±ì

Äj·Tq #·ìb˛ø£ eTT+< k˛$j·TŸ ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº ˝À|ü\ ø=ìï $ø£è‘ê+XÊ\T, ô|&É

<Û√s¡DT\T #√≥T#˚düT≈£îHêïsTT. n$ ø£èXËÃyé

Hêj·Tø£‘·«+˝À Ä bÕØº Çs¡ej·Té eTVü‰düuÛÑ

˝À¢ Ä<ÛäTìø£ dü+düÿs¡Dyê<ä Á|üø£Ï‘· s¡÷|ü+>±

ãVæ≤s¡Z‘·yÓTÆHêsTT. á dü+düÿs¡D yê<ëìøÏ

e´‹πsø£+>± #Ó’Hê ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, e÷y√

CÒ &Ü+>¥ Hêj·Tø£‘·«+˝À b˛sê≥+ kÕ–+

∫+~. á |üPs¡«s¡+>∑+˝À 1957e dü+e‘·‡

s¡+ 12 n~Ûø±s¡ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\T, 1960e

dü+e‘·‡s¡+˝À 81 Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\T

düe÷y˚X¯yÓTÆ ¬s+&ÉT |üÁ‘ê\T @ø£Áê+>±

ÄyÓ÷~+∫Hê n$ Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº ñ

<ä e÷ìï ◊ø£ |üs¡Ã≤ìøÏ e÷Á‘·+ ‘√&ÉŒ&É Ò<äT.

k˛$j·TŸ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ôd’<ë∆+‹ø£

‹s√>∑eTq+ n+‹eT+>± k˛$j·TŸ j·T÷ì

j·THé $∫Ã¤qï+‘√düVü‰ ‘·÷s¡TŒ j·T÷s¡|t À

k˛wü*»+ ≈£L*b˛≤ìøÏ <ë] rdæ+~. #Ó’Hê

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº n‹yê<ä ô|&É<Û√s¡DT\ u≤]q

|ü&ç+~. Bì e\¢ düTe÷s¡T ø£ <äXÊã›ø±\+

bÕ≥T kÕ+düÿè‹ø£ $|ü¢e+ ù|s¡T‘√ #Ó’Hê˝À|ü\

ˇø£ nsê#·ø£ |ü]dæú‹ @s¡Œ&ç+~. $$<Ûä <XÊ\

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\ ◊ø£´‘·<ë&çøÏ >∑T¬s’+~.

e÷y√ eTs¡D≤+‘·s¡+ #Ó’Hê bÕØº á ‘·|ü

\q÷, ô|&É<Û√s¡DT\q÷ düe]+#·T≈£îì k˛wü

*»+ ì]à+#˚ |üì˝À $$<Ûä Á|üjÓ÷>±\T

`|ü]o\q\ <ë«sê eTT+<äT≈£î kÕ>∑T‘√+~.

≈£Lú≤, ñ‘·Ôs¡ ø=]j·÷, $j·T‘·ï+˝À yêdüÔe

|ü]dæú‹ Á|ü‘˚´ø£‘·\≈£î nqT>∑TD+>± yêÏ

|ü+<∏ëqT ìsêú]+#·T≈£î+≥THêïsTT. ˝≤ÏHé

nyÓT]ø±˝Àì $$<Ûä <˚XÊ˝À¢ yêeT|üø£ å

Á|üuÛÑT‘ê«\T ñ<ä“¤$+#êsTT. <ë+‘√ Ç|ü&ÉT

Ä K+&ÉeT+‘ê ø£ Á|ü‘êé÷ïj·T b˛sê≤ìï

ã\|üs¡Tk Ô+~. Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\T

Á|ü‹ @&Ü~ ø£ dü+ ˇø£kÕ] ø£*dæ n_ÛÁbÕ

j·÷\T e÷]Œ&ç #düT≈£î+≥THêïsTT. ø£eT÷´ìdüTº

Á|üD≤[ø£ Á|ü#·T]+∫ 162 @fi¯ófl |üP¬s’Ôq

‘·s¡Tyê‘· á dü+e‘·‡s¡+ #·÷ùdÔ ø£eT÷´ìdüTº

dæ<ë∆+‘· eT÷\ dü÷Á‘ê\≈£î Ç|üŒÏø° ø±\

<√wü+ |ü≥º˝Ò<äì H˚&ÉT dü+øå√uÛÑ+˝À ñqï

Á|ü|ü+#· ô|≥Tºã&ç<ëØ eédü ú s¡TEe⁄

#düTÔqï~.

4

>∑‘· á 150 @fi¯ó¢, n+‘·≈£î eTT+<äT

HêÏ #·]Á‘·qT+&ç dæ|æ◊(m+) dü¬s’q >∑TDbÕsƒ¡+

rdüT≈£î+~. 1920e dü+e‘·‡s¡+ nø√ºãsY

17q ø£eT÷´ìdüTº bÕØº Ä$s¡“¤$+∫+~. bÕØº

@s¡Œ&ç 44 @fifl ‘·s¡Tyê‘· 1964˝À »]–q

bÕØº @&Ée eTVü‰düuÛÑ À »q‘ê Á|üC≤kÕ«eTø£

$|ü¢e ø±s¡ Áø£e÷ìï s¡÷bı+~+#·T≈£î+~. >∑‘·

45 @fi¯fl ø±\ |üØø£å˝À bÕØº es¡Zb˛sê≥

m‘·TÔ>∑&É\T dü]>±ZH˚ ñHêïj·Tì s¡TEyÓ’+~.

ˇø£ dü]jÓÆTq eP´Vü≤+ m‘·TÔ>∑&É\ yÓ’K]

ìsê∆]+#·Tø√e≤ìøÏ eTq |üP]«≈£î\T düTBs¡È

47 @fi¯flø±\+bÕ≥T n‹yê<ä, $T‘·yê<ä

neø±X¯yê<ëìøÏ e´‹πsø£+>± q&ç|æq

b˛sê≤ìï ‘·≈£îÿe>± n+#·Hê yj·Tsê<äT.

>∑‘· 45@fi¯fl˝À ≈£L&Ü bÕØº á b˛sê+

ìs¡«Væ≤dü÷Ô sêyê*‡e∫Ã+~. k˛$j·TŸ

j·T÷ì j·THé $∫Ã¤qï+, ‘·÷s¡TŒ ◊s√bÕ˝À

k˛wü*»+ |ü‘·q+ ‘·s¡Tyê‘· eTq bÕØºjT

yÓTT≥ºyÓTT<ä≥ ø£\ø£‘êÔ˝À Á|ü|ü+#· k˛<äs¡

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\ eT<Ûä´ #·s¡Ã≈£î #=s¡e

rdüT≈£îqï~. Á|ü|ü+#· |ü]dæú‹˝À ô|<ä› e÷s¡TŒ

e∫Ãq |üPs¡«s¡+>∑+˝À @&Ée eTVü‰düuÛÑ˝À¢

ÄyÓ÷~+∫q ø±s¡ Áø£e÷ìï 2000e dü+e‘·‡

s¡+˝À ‘êC≤|üs¡Ã&É+ »]–+~. ø±s¡ Áø£e÷ìï

‘êC≤|üsêÃy˚T >±ì e÷s¡Ã≥+ »s¡>∑˝Ò<äqï

$wüj·T+ >∑Ts¡T Ô+#·Tø√yê*. k˛$j·TŸ

j·T÷ìj·THé, ‘·÷s¡TŒ◊s√bÕ |ü]D≤e÷\qT+&ç

>∑TDbÕsƒ¡+ rdüT≈£îì≈£îì ø=ìï ôd’<ë∆+‹ø£

$wüj·÷\≈£î dü+ã+~Û+∫ bÕØº rdüT≈£îqï

yÓ’K]ì Á|ü|ü+#·+˝À mH√ï ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\T

>∑T]Ô+#êsTT. Ç+ø± nqTuÛÑyê\qT |ü+#·T

ø√e&É+ <ë«sê ˇø£ düeTÁ>∑yÓTÆq |üÁ‘·+

s¡÷bı+~+#·≤ìøÏ ø£èwæ »s¡T>∑T‘√+~. Çe˙ï

ñHêï ø±˙ 15e ˝Àø£düuÛÑ mìïø£\ |òü*‘ê\T

|ü]o*+∫q|ü&ÉT bÕØº Àì n˙ï kÕúsTT˝À¢

ø=+‘· >∑+<äs¡>√fi¯ |ü]dæú‹ yÓ\¢&Ó’+~. @

m&Üô|&Ü yÓ’Ks¡T\≈£î e´‹πsø£+>±HÓ’‘˚ bÕØº

b˛sê&ç eTT+<ä+» ydæ+<√ yêÏ neX‚cÕ\T

bÕØº À eT<Ûä eT<Ûä ‘· …‘·TÔ‘·÷ O+≤sTT.

bÕØº À dæ<ë∆+‘·|üs¡yÓTÆq e÷qdæø£ n_Ûeè~∆

|üs¡+|üs¡qT |ü]s¡øÏå+#·T≈£îH˚ $wüj·T+˝À ñ

qï ã\V”≤q‘·\î BìøÏ ø±s¡D+. e÷]ÿ‡»+

eT÷\dü Ô+uÛ≤˝… ’q >∑‹‘ê]ÿø£, #ê]Á‘·ø£

uÛÖ‹ø£yê<ä+, e÷]ÿ‡düTº sê»ø°j·T ns¡úXÊÁdüÔ+,

XÊÁd”Ôj·T k˛wü*»+ dæ<ë∆+‘ê\qT Äø£[+|ü⁄

#düTø√e&É+˝Àq÷, n˝≤π> ndüe÷q Ä]úø£,

kÕe÷õø£ n_Ûeè~∆ ñqï uÛ≤s¡‘Y˝≤+Ï

ãVüQfiC≤‹ <X+˝Àì ì]wüºyÓTÆq |ü]dæú‹˝À

Ä dæ<ë∆+‘ê\qT neT\T #j·T&É+˝À e#Ã

düeTdü \T ns¡∆+ #düTø√e≥+˝Àq÷ ø£ì|æ+#

ã\V”≤q‘·\qT+&ç Á|üdüTÔ‘· >∑+<äs¡>√fi n_ÛÁbÕ

j·÷\T ñ<ä“¤$+#êsTT. e÷]ÿ‡»+` …ìHé»+

nH˚~ Ä#·s¡D≤‘·àø£yÓT Æq XÊÁdü Ô+. dü<ë

e÷s¡TŒ#Ó+< XÊÁdüÔ+. ø£+sƒ¡kÕÔ ô|Ïº n|üŒ–+#

Væ≤‘·e#·q+ ø±<äT. dæ<ë∆+‘êìï Ä#·s¡D≈£î

~≈£L‡∫>± ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îH˚ HÓ’|ü⁄D´+

dü+bÕ~+#˚ XÊÁdü Ô+. πøe\+ |ü]dæ ú‹ì

$e]+#·≥+ ø±<äT <ëìï e÷πsÃXÊÁdüÔ+.

Ä#·s¡D≤‘·àø£ XÊÁdüÔ+ n+fÒ XÊÁkÕÔìï Ä#·s¡D˝À


@<˚yÓTÆq|üŒÏøÏ Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº ñ<äéT+ u≤>±

$düÔ]+∫q <äècÕº Çø£ <ëìï πø πø+Á<ä+ qT+&ç ìs¡«Væ≤+

#·≥+ nkÕ<Ûä yÓTÆ+~. <ë+‘√ ¬s+&Ée Á|ü|ü+#· j·TT<ä∆+ ÄK]

<äX¯˝À ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq˝Ÿ ø±s¡´ìs¡«Vü≤ø£ ø£$TÏ

ìs¡íj·T+ Á|üø±s¡+ <ëìï s¡<äT› #j·T≥+ »]–+~. ø±ì n‹

yê<ä ô|&É <Û√s¡DT\≈£î e´‹πsø£+>± ôd’<ëú+‹ø£ b˛sê≥+

e÷Á‘·+ Ä>∑ Ò<äT.

ªª

µµ

e÷]ÿ ‡düTº

29

ô|≥º&É+. ns¡ø=s¡ C≤„Hêìï Á|üjÓ÷–+#·≥+

ø±<äT. dü<ë e÷s¡TŒ#Ó+< XÊÁdüÔ+ n+fÒ e÷]ÿ‡

»+`˝…ìì»+ eT÷\ dü÷Á‘ê\qT n‹

yê<ä,$T‘·yê<ä Äeø±X¯yê<ä <Û√s¡DT\≈£î

eT[¢+#·&É+ ø±<äT. e÷]ÿ‡»+ nH˚~ ªVæ≤‘·e

#·q+ ø±<äT Ä#·s¡D≈£î e÷s¡Z<ä]Ùµ n+fÒ ns¡∆+

e÷]ÿ‡C≤ìï $&ç∫ô|Ïº Ä#·s¡D˝À ø±s=ŒπsŸ

HÓ’|ü⁄D´+ dü+bÕ~+#˚ \øå±´ìï Á|üø£Ï+#·≥+

ø±<äT. |ü]dæ ú‘·T˝À ñqï Á|ü‘˚´ø£‘·\qT

|ü]o*+∫ <ëì Ä#·s¡D≤‘·àø£ $X‚¢wüD MT<ä

Ä<Ûës¡|ü&ç e÷s¡TŒ\T#s¡TŒ\T #düTø√e&É+ n+fÒ

nuÛÑT´<äj·T ìs√<Ûä≈£î\ ìHê<ë\ Á|üyêVü≤+˝À

ø=≥Tº≈£îb˛e≥+ ø±<äT. eTq bÕØº À ~<äT›u≤≥T

ñ<äéTeT+fÒ n|ü&É|ü&ÉT |ü+&ÉT>∑ #˚düT

≈£îqï≥Tº ø±<äT. ˇø£ ìs¡+‘·s¡ ø±s¡ Áø£eT+.

m+<äTø £+fÒ Ç~ bÕØ º˝À d æ<ë ∆+‘ ·+,

sêCø°j·T+, ìsêàD+ e¬>’sê nìï $wüj·÷˝À¢ì

˝ÀbÕ\q÷ düe]+#·T≈£îH b˛sê≥+. bÕØº ÀøÏ

es¡Z b˛sê≥+ ã<äT\T>± Á|üy˚•+∫q es¡Z

kÕeTs¡düýÓ ’K], bÕs¡ ¢y ÓT+≥Ø ‘·‘·«+,

kÕÁe÷»ýê<ä e´‹πsø£ yÓ’K]˝À –dü ≤≥,

ø£eT÷´ìdüTº ‹, HÓ’‹ø£$\Te\qT ø√˝ÀŒe&É+,

˝ÀbÕ\qT ø£|æŒ|ü⁄#·TÃø√&ÜìøÏ eTTsƒê‘·‘ê«ìï

s¡ø£åDø£e#·+>± yê&ÉTø√e≥+, eTTsƒêÁ|üjÓ÷

»Hê\ ø√dü+ bÕØº À e´øÏÔ>∑‘· $<Ûj·T‘·qT

ø=\ã<ä›>± rdüTø√e≥+, $|ü¢eø£s¡ Á|üC≤ bÕØº

ìHê<ëìï πøe\+ Á|üC≤bÕØº ì]à+# ìHê

<ä+>± e÷s¡Ã≥+, bÕØº ìsêàD eT÷\

dü÷Á‘·yÓTÆq πø+ÁBø£è‘· Á|üC≤kÕ«e÷´ìï ˙s¡T

>±s¡Ã≥+ e+Ï ˝ÀbÕ\qT dü]~<äT›ø√≈£î+&Ü

bÕØº ‹]– ì\<=≈£îÿø√e≥+ ndü+uÛÑe+.

u…+>±˝Ÿ˝À dæ|æ◊(m+) H˚‘·è‘·«+˝À sêÁwüº

Á|üuÛÑT‘·«+ Bs¡Èø±\+ bÕ≥T |ü+#êj·Tr\q÷,

|ü⁄s¡bÕ\ø£ dü+|òü÷\q÷ ìs¡«Væ≤+∫q nqT

uÛ Ñe+ dü+bÕ~+∫+~. sê»´+, $|ü¢e+

dü+ã+~Û+∫ e÷]ÿ‡»+`˝…ìì»+ H˚]Œq

eT÷\ bÕsƒê\T áHê&ÉT ≈£L&Ü |üP]Ô>±

e]ÔkÕÔj·Tì á nqTuÛÑe+ s¡TEe⁄ #k Ô+~.

e÷]ÿ‡»+`˝…ìì»+ eTÚ*ø£ dü÷Á‘ê\qT

n+Ïô|≥Tº≈£îì O+≥÷, Ä dæ<ë∆+‘êìï

˙s¡T>±πsÃ neø±X¯yê<ä <Û√s¡DT\≈£î e´‹

πsø£+>± ôd’<ë∆+‹ø£ b˛sê≥+ »s¡|ü&É+ <ë«sê

bÕØº eTT+<äT≈£î kÕ–+~. Ç|ü&ÉT ≈£L&Ü n<˚

u≤≥˝À eTT+<äT≈£î kÕ>±*.

e÷]ÿ‡»+ eT÷\düÔ+uÛ≤˝…’q >∑‹‘ê]ÿø£, #ê]Á‘·ø£

uÛÖ‹ø£ yê<ä+, e÷]ÿ‡düTº sê»ø°j·T ns¡úXÊÁdüÔ+, XÊÁd”Ôj·T

k˛wü*»+ dæ<ëú+‘ê\qT Äø£[+|ü⁄ #˚düTø√e&É+˝Àq÷,

n˝≤π> ndüe÷q Ä]úø£, kÕe÷õø£ n_Ûeè~∆ ñqï uÛ≤s¡‘Y

˝≤+Ï ãVüQfi¯C≤‹ <˚X¯+˝Àì ì]wüºyÓTÆq |ü]dæú‹˝À Ä

dæ<ëú+‘ê\qT neT\T #j·T &É+˝À e#Ã düeTdü \T ns¡∆+

#˚düTø√e≥+˝Àq÷ ø£ì|æ+#˚ ã\V”≤q‘·\qT+&ç Á|üdüTÔ‘·

>∑+<äs¡>√fi n_ÛÁbÕj·÷\T ñ<ä“¤$+#êsTT.

ªª

µµ

1234512345123451234512345

ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘· ` Á|üC≤|ü+|æD° eédüú(13e ù|J ‘·s¡TyêsTT)


‘·T+~. <ë<ë|ü⁄ kÕs¡«»˙q Á|üC≤ |ü+|æD°

eédüúqT neT\T #düTÔqï @¬ø’ø£ sêh+>± Bqï

eTq+ #Ó|ü⁄Œø√e#·TÃ. @ ≈£î≥T+ã+ nsTTHê

◊∫Ãø£+>± á |ü<∏äø£+ qT+&ç yÓ’<=\>∑e#·TÃ.

Ò<ä÷ |ü+#·<ës¡, øÏs√dæHé ø=qTø√ÿe#·TÃ. nìï

≈£î≥T+u≤\÷ düe÷q+>± HÓ\≈£î 20 πøJ\

_j·÷´ìï øÏ À s¡÷bÕsTTøÏ #=|ü⁄Œq bı+<

M\T+~. á |ü<∏äø±ìøÏ njT´ n<äq|ü⁄ Ä]úø£

uÛ≤sêìï sêh Á|üuÛÑT‘·«+ uÛÑ]düTÔ+~. ø±ì πø+Á<ä

Á|üuÛÑT‘·«+ á u≤<Ûä ‘· rdüTø√yê*.

eT] j·TT.|æ.m` 2 Á|üuÛÑT‘·«+ eéd”ú

ø£è‘·yÓTÆq á b˛wüø±Vü‰s¡ Ò$T düeTdü ≈£î @+

|ü]cÕÿs¡+ dü÷∫düTÔ+~? ø±+Á¬>dt bÕØº ‘·q

e÷´ìô|òk˛º˝À <ë]Á<ä´πsK ~>∑Teq Oqï

≈£î≥T+u≤\≈£î HÓ\≈£î 35 πøJ\ _j·T´+ øÏ À≈£î

3 s¡÷bÕj·T\ ˝…ø£ÿq n+~+#·&É+ <ë«sê

ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘· ø£*ŒkÕÔqì yê>±›q+ #˚dæ+~.

n~Ûø±sêìøÏ e∫Ãq 100 s√E\˝À á yê>±›

Hêìï HÓs¡y˚s¡TkÕÔqì Vü‰MT Ç∫Ã+~. ø±˙

Ç|üŒÏø° <ëì nr>∑r Ò<äT. <X+ m<äTs=ÿ+

≥Tqï n‹ rÁeyÓTÆq düeTdü |ü≥¢ Á|üuÛÑT‘·«+

ìs¡¢ø£å |üP]‘· kÕ∫y˚‘· yÓ’K] Á|ü<ä]Ù düTÔqï~.

Ç|ü⁄Œ&ÉT ø=‘·Ô>± ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘ê _\T¢

ˇø£Ï eTT+<äT≈£î ‘Ó∫Ã+~. á _\T¢qT

ì\Te]+#ê*. ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·qT ÁbÕ<∏ä$Tø£

Vü≤≈£îÿ>± |ü]>∑DÏ+#˚ #·≥º+ rdüT≈£îsêyê*.

◊ø£ sê»´dü$T‹ Ä]úø£ ` kÕe÷õø£ eT+&É*

rsêàq+ Ä]ºø£ Ÿ 2 Á|üø±s¡+ düuÛÑ <˚XÊ\T

ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘ê Vü≤≈£îÿqT ø£*Œ+#ê*. ªªnìï

Vü≤≈£îÿ\˝Àø° #ê*q+‘· ÄVü‰s¡+ \_Û+# Vü≤≈£îÿ

ø°\ø£yÓTÆq ÁbÕ<Ûëq´‘· ø£\<äT. Á|ü‹ e÷qe⁄&çø°

Ç~ düe÷q+>± e]ÔdüTÔ+~µµ nì Ä]ºø£ Ÿ 2

$e]+∫+~. ø±ãÏº ÄVü‰s¡Vü≤≈£îÿ Á|ü‹

e÷qe⁄&ç Vü≤≈£îÿ. n+<äTπø _.|æ.j·T Ÿ, n+‘√´

<äj·T |ü<∏äø±\ <ë«sê á Vü≤≈£îÿqT ø=+<ä]πø

|ü]$T‘·+ #Ój·T´≈£î+&Ü n+<ä]ø° e]Ô+#˚ ≤

kÕs¡«»˙q Á|üC≤ |ü+|æD° eédüúqT neT\T

#Ój·÷´*. nìï Vü≤≈£îÿ\˝Àø° ÄVü‰s¡ Vü≤≈£îÿ

ÁbÕ<∏ä$Tø£ ÁbÕ<Ûëq´‘ê Vü≤≈£îÿ>± >∑T]Ô+#ê*.

eTVæ≤fi¯\T, eT>∑yêfi¯ófl, |æ\¢\T ‘˚&Ü

Ò≈£î+&Ü Á|ü‹ eTìwæø° #ê*q+‘· ÄVü‰sêìï

Vü≤≈£îÿ>± ø£*Œ+#ê*. n+<äT≈£î ‘·–q uÛÖ‹ø£,

Ä]úø£ yÓdüT\Tu≤≥TqT ø£*Œ+#ê\ì Ä]ºø£ Ÿ

2 düŒwüº+ #˚dæ+~. n+<äTπø #·≥º+‘√bÕ≥T

n+<äT≈£î ‘·–q uÛÖ‹ø£, Ä]∆ø£ yÓdüT\Tu≤≥T≈£î

Á|üuÛÑT‘·«+ |üPN|ü&Ü*. n+‘ ‘·|üŒ &ÉãT“ *∫Ã

e÷¬sÿÀ¢ ÄVü‰s¡ O‘·Œ‘·TÔ\T ø=qTø√ÿeTì

#Ó|üŒ&É+ Á|üe÷<äø£s¡+>± |ü]D$TdüTÔ+~.

&ÉãT“\T, ≈£L|üq¢ ì»$\TeqT Á<äy√´\“D+

m˝≤ Vü≤]+∫ y˚düTÔ+<√ me]ø° ‘Ó*j·Tì

$wüj·T+ ø±<äT. ∫e]>± Ä]ºø£ Ÿ ` 2 ÄVü‰s¡

Vü≤≈£îÿ ø£*Œ+#·&É+ sê»´+ $~Û nì düŒwüº+

#˚dæ+~. á $~Û ìs¡«]Ô+#·&É+˝À Á|üuÛÑT‘·«+

$$<Ûä <äX¯\˝À ÁøÏj·÷o\+>± CÀø£ + #˚düT

ø√yê*. ôdŒ≈£î´ ÒwüHéqT ì\Te]+#·&É+ <ë«sê

sê»´+ ÄVü‰s¡Vü≤≈£îÿqT |ü]s¡øÏå+#ê*. Á>±MTD

ObÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø±ìï $düèÔ‘·+ #˚dæ ÄVü‰s¡

Vü≤≈£îÿqT kÕø±s¡+ #düTø√e&ÜìøÏ ‘·–q Ä]úø£

yÓdüT\Tu≤≥TqT ø£*Œ+#ê*. Á|üC≤|ü+|æD°

e«edüú <ë«sê ÄVü‰s¡Vü≤≈£îÿqT ø£*Œ+#˚+<äT≈£î

|üPN|ü&Ü*.

bÂs¡T\+<ä]ø° ÄVü‰s¡uÛÑÁ<ä‘ê Vü≤≈£îÿ

ø£*Œ+#ê\qï ìHê<ëìï ÁbÕ#·Ts¡ +˝ÀøÏ rdüT≈£î

sêe&ÜìøÏ Ç< n<äTqT. kÕs¡«»˙q Á|üC≤|ü+

|æD° eédüú @sêŒ≥TqT á Vü≤≈£îÿqT kÕ~Û+#·T

≈£îH ø°\ø£yÓTÆq q÷‘·q eP´Vü≤+>± >∑T]Ô+#ê*.

(nqTyê<ä+ ` dü‘·´s¡+»Hé)(nqTyê<ä+ ` dü‘·´s¡+»Hé)(nqTyê<ä+ ` dü‘·´s¡+»Hé)(nqTyê<ä+ ` dü‘·´s¡+»Hé)(nqTyê<ä+ ` dü‘·´s¡+»Hé)12345123451234512345

e÷]ÿ ‡düTº

30

Á|üdü+>∑+

yê‘êes¡D≤ìï ø±<äT

eédüúqT e÷sêÃ*

` VüA´>√ #ÛêyÓCŸ

2009 &çôd+ãsY 7 qT+&ç 18 es¡≈£î &ÓHêàsYÿ˝Àì ø√|üHéVü‰>∑Hé q>∑s¡+˝À

yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\ô|’ »]–q •KsêÁ>∑ dü<ädüT‡˝À nHø£ <XÊ\, Á|üuÛÑT‘ê«\ n~ÛH‘·\T

Á|üdü+–+#ês¡T. Ms¡+<ä]˝Àø° yÓìE˝≤ n<Ûä´≈£åî&ÉT VüA´>√ #ÛêyÓCŸ Á|üdü+>∑+

Á|ü‘´ø£+>±q÷, $•wüº+>± kÕ–+~. •KsêÁ>∑ düuÛÑ eTT–+|ü⁄ <äX˝À &çôd+ãsY 17e

‘Bq düuÛÑqT<›•+∫ Äj·Tq #dæq Á|üdü+>∑+ |üP]ÔbÕsƒêìï ~>∑Te ÇdüTÔHêï+:

á eT<Ûë´Vü≤ï+ #ê˝≤eT+~ e÷≤¢

&çq <ëìø£Hêï H˚qT m≈£îÿe düeTj·T+

rdüTø√uÀqì MT≈£î Vü‰MT ÇdüTÔHêïqT. Áu…õ Ÿ,

#Ó’Hê, uÛ≤s¡‘Y, u§©$j·÷\ Á|ü‹ì<ÛäT\T

e÷≤¢&çq <ëìô|’ HqT ≈£L&Ü ø±düÔ e÷≤¢

&ÉT‘êqT. dü<ädüT‡˝À Á|üy˚X¯ô|Ïºq |üÁ‘·+

Á|üC≤kÕ«eT´j·TT‘·+>± ˝Ò<äì, düeTÁ>∑+>±

Ò<äì u§©$j·÷ Á|ü‹ì~Û yêÚ≤´ì+#ês¡T.

H˚qT Ç|ü&˚ e#êÃqT. Ç+‘·≈£îeTT+<äT

düe÷y˚XÊ\≈£î n<Ûä ≈£å‘· eVæ≤+∫q yês¡T ø£

|üÁ‘·+ edüTÔqï≥T¢ #ÓbÕŒs¡T. H˚qT <ëìø√dü+

n&ç>±qT. ø±˙ Ç+ø± n~ Hê #‹øÏ sê Ò<äT.

Ä |üÁ‘·+˝À Oqï ÁãVü≤à s¡Vü≤düý˚T$TÀ

me]ø° ‘Ó*j·T<äH HqT nqT≈£î+≥THêïqT.

n~ Á|üC≤kÕ«eT´j·TT‘·+>± Ò<äì, düeTÁ>∑+>±

˝Ò<äì u§©$j·THé ø±Áy˚T&é ù|s=ÿHêïs¡T.

Á|ü|ü+#· yêdüÔe+ ≈£L&Ü n+‘>∑<ë? eTq+

Á|üC≤kÕ«eT´ Á|ü|ü+#·+˝À ìedædüTÔHêïe÷?

Á|ü|ü+#· eédü∆ düeTÁ>∑‘·qT ø£*–e⁄qï<ë?

á uÛÑ÷>√fi+ô|’ kÕÁe÷»ýê<ä ìj·T+‘·è‘·«+

eTq¬ø<äTs¡e⁄‘·Tqï~. Çø£ÿ&É qT+#˚ <ëìì

eTq+ ìs¡dædüTÔHêïeTT. kÕÁe÷»ýê<ä ìj·T+

‘·è‘·«+ q•+#·T>±ø£! Á|ü»\T, Á|üC≤kÕ«

eTéT÷, düe÷q‘·«eT÷ ∫s¡ø±\+ e]∆ ≤¢*!

(Á|ü‹ì<ÛäT\ Vü≤s¡<Ûë«Hê\T $TqTïeTT≤ºsTT).

‘·èrj·T Á|ü|ü+#·+˝Àì eTqø£Hêï n~Û≈£î

\eTì uÛ≤$+#˚ <˚XÊ\T ø=ìï OHêïsTT.

Ç˝≤+Ï |ü]dæú‹˝À Á|üC≤kÕ«eT´+ Òø£b˛e

≥+˝À ÄXÃs¡ + Ò<äT. Á|ü|ü+#· kÕÁe÷»´

yê<ä ìs¡+≈£îX¯‘ê«ìøÏ ‹s¡T>∑T Òì s¡TEe⁄qT

eTq+ Çø£ÿ&˚ #·÷düTÔHêïeTT. ø√ô|HéVü‰>∑Hé

M<ÛäT\˝À ìs¡düq Á|ü<äs¡Ùq\T »s¡T>∑T‘·THêïsTT.

#ê˝≤eT+~ n¬sdüTº nj·÷´s¡T. yê]˝À

m≈£îÿeeT+~ j·TTe»qT Ò. yês¡+<ä]ø° H˚qT

n_Ûq+<äq\T ‘Ó\T|ü⁄≈£î+≥THêïqT. j·TTe»

qT\qT πs|üÏ bÂs¡T\T>± eTq+ uÛ≤$+#·≥+

ø£<äT›. Çø£ÿ&Ée⁄qï eTq˝À m≈£îÿe eT+~

ej·TdüT |ü&ÉeTÏ bı<äT›e+Ï~. á bı<äT›

‘·«s¡ ÀH ndüÔ$T+#·qTqï~. ø±˙ j·TTe‘·s¡+

n˝≤ø±<äT. yês¡T, O<äsTT+∫ ô|’ô|’øÏ edüTÔqï

dü÷s¡T´ìe+Ï yês¡T. yê]πø Ä+<√fi¯q

m≈£îÿe.

eT¨qï‘·T&Ó’q ø±sY¢ e÷sYÿ‡ e÷≥\qT

nqTø£]dü÷Ô, ø√ô|HéVü‰>∑Hé M<ÛäT˝À¢ ø£ uÛÑ÷‘·+

yÓ+≤&ÉT‘·Tqï≥T¢ ø±H=ø£s¡T yêÚ≤´ì+#ês¡T.

yêdüÔyêìøÏ á Vü‰\T˝ÀH˚, eTq eT<Ûä H˚ ˇø£

uÛÑ÷‘·+ eTÚq+>± ‹s¡T>±&ÉT‘·Tqï<äì H˚qT

uÛ≤$düTÔHêïqT. n<=ø£ uÛÑj·T+ø£s¡ uÛÑ÷‘·+. @

ˇø£ÿs¡÷ <ëì >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$+#·≤ìøÏ

Çwüº|ü&És¡T. ô|≥Tºã&ç<ëØ $<ÛëqyT Ä uÛÑ÷‘·+

(Á|ü‹ì<ÛäT\ Vü≤s¡<Ûë«Hê\T).

e÷]ÿ ‡düTº

31


ªª

µµ

ø±\Twü + ô|]– b˛‘·Tqï~. eqs¡T\qT n‹>±

$ìjÓ÷–+# yê] sê»ø°j·T dü+≈£î∫‘·‘·‘·«eT÷, kÕ«s¡ú

eT÷ ù|<ä\qT, nHêïs¡TÔ\qT, s√>±\ u≤]q |ü&ÉT‘·Tqï

yê]˙, Á|üø£è‹ $|ü‘·TÔ\q÷ |üÏº+#·T ø√e≥+ Ò<äT. Ä]ú

ø£+>±, kÕ+πø‹ø£+>± n_Ûeè~∆ #Ó+~q yêπs ø±\Twü´

ìyês¡D≈£î m≈£îÿe u≤<Ûä ‘· eVæ≤+#ê*.

M<ÛäT˝À¢ nH˚ø£ ìHê<ë\T e÷s√à>∑T

‘·THêïsTT. yêÏì $q+&ç. HqT ø=ìïÏì MT≈£î

$ì|ækÕ ÔqT. n˝≤ ìq~düT Ôqï yê]˝À

m≈£îÿeeT+~ j·TTø£Ôej·TdüTÿ Ò. ø=+‘·eT+~

j·TTe‘·T\T ≈£L&Ü OHêïs¡T. O<ëVü≤s¡D≈£î

¬s+&ÉT n<äT“¤‘·yÓTÆq ìHê<ë\qT MT≈£î #Ó|ü⁄

‘êqT. ˇø£Ï: yê‘êes¡D≤ìï e÷s¡Ãø£+&ç,

eédü∆qT e÷s¡Ã+&ç. <ëìH˚ Hê e÷≥˝À¢

#Ó|ü⁄‘êqT. eTq+ yê‘êes¡D≤ìï e÷s¡Ãe<äT›,

eédü∆qT e÷s¡TÃ≈£î+<ëeTT! n˝≤ #dæq≥¢sTT‘

eTq uÛÑ÷Á>∑Vü‰ìï s¡øÏå+#·≤ìï ÁbÕs¡+_Û+∫q

yês¡eTe⁄‘êeTT. ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+ nH~

$HêXø£s¡yÓTÆq n_Ûeè~∆ e÷sêZìï nqTdü]düTÔ+~.

á e÷s¡Z+ JyêìøÏ eTs¡D XÊdüq+ sêdüTÔ+~.

e÷qe C≤‹ì ìs¡÷à*düTÔ+~.

¬s+&Ée ìHê<ä+ ≈£L&Ü Ä˝À∫+|ü #˚ùd

~>± Oqï~. Á|ü|ü+#êìï <Óã“rdæq u≤´+≈£î\

dü+øå√uÛ≤ìï n~ Á|ükÕÔ$düTÔqï~. u≤´+ø£s¡¢≈£L,

ã&Ü u≤´+≈£î\≈£L dü+|üqï <XÊ\T ô|<ä›jÓT‘·TÔq

düVü‰j·T+ #˚XÊsTT. Hê≈£î n+¬ø dü]>±Z

>∑Ts¡TÔ Ò<äT>±ì u≤´+≈£î\qT s¡øÏå+#·&ÜìøÏ>±qT

nyÓT]ø± ô|<ä›yÓTT‘·Ô+˝ÀH˚ düVü‰j·T+ #˚dæ+~.

yê‘êes¡D+ ≈£L&Ü u≤´+≈£î\ e+Ï< nsTT‘

<ëìì ≈£L&Ü Ç|üŒÏπø s¡øÏå+∫ O+&Ée\dæ+<äqï

ìHê<ä+ M<ÛäT˝À¢ e÷s√à>∑T‘·Tqï~. Ç~ ì»yT

qì HqT ≈£L&Ü uÛ≤$düTÔHêïqT. yê‘êes¡D+

n‹ô|<ä› ô|≥Tºã&ç<ëØ u≤´+≈£î njT´≥≥¢sTT‘

dü+|üqï <XÊ\ Á|üuÛÑT‘ê«\T <ëìì ø±bÕ&Ü*.

nyÓT]ø± n<Ûä´≈£åî&ÉT ˇu≤e÷ Ç+ø±

sê˝Ò<äH˚ nqT≈£î+≥THêïqT. eT]+‘·eT+~

ne÷j·T≈£î\qT #·+ù|+<äT ø√dü+ Äj·Tq>±s¡T

Ä|üÈìkÕ∆Hé≈£î 30,000 eT+~ ôd’ì≈£î\qT

|ü+|æq s√EH H√u… Ÿ XÊ+‹ ãVüQeT‹ì

n+<äT≈£îHêïs¡T. nyÓT]ø± n<Ûä ≈£åî&Ó’q Äj·Tq

>±s¡T Ç|ü&ÉT H√u…˝Ÿ XÊ+‹ ãVüQeT‹ì

|ü≥Tº≈£îì Çø£ÿ&É ì\euÀ‘·THêï&ÉT. &ÉãT“qT

‘·j·÷s¡T #˚ùd j·T+Á‘ê+>∑+ nyÓT]ø±≈£î

Oqï~. yês¡T &Ü\s¡¢qT eTTÁ~kÕÔs¡T. u≤´+≈£î

\qT, ô|≥Tºã&ç<ëØ eédü∆qT s¡øÏå+#·>∑\eTì

uÛ≤$kÕÔs¡T. Ç+‘·≈£îeTT+<äT ≈£L&Ü H˚qT á

$wüj·÷ìï #ÓbÕŒqT. n~ n˝≤ O+&Éìe«+&ç.

eTq+ Áu…õ Ÿ, uÛ≤s¡‘Y, u§©$j·÷, #Ó’Hê\≈£î

eT<ä›‘·T |ü\T≈£î<ëeTT.

eTq uÛÑ÷>√fi≤ìï dü+|üqï <XÊ\T m˝≤

<Ûä«+dü+ #˚düTÔqïB dü+U≤´ $esê\‘√ düVü‰

$e]+#˚ |ü⁄düÔø£+ ˇø£Ï Hê <ä>∑Zs¡ Oqï~.

Bìì Áô|ò+∫ s¡#·sTT‘· ôV≤sY« ¬ø+|òt sêXÊs¡T.

@düTÁø°düTÔ #Ó|æŒq e÷≥ ˇø£Ï Hê≈£î >∑Ts¡TÔ≈£î

edüTÔqï~. ªªdü÷~ u…»®+˝À>∑T+&Ü ˇ+f…

<ä÷s¡T‘·T+~>±ì <Ûäì≈£î&ÉT dü«s¡Z Àø£ sê»´+˝À

Á|üy˚•+#·˝Ò&ÉTµµ nqï<˚ Ä e÷≥. eTq

uÛÑ÷>√fi≤ìï <Ûäì≈£î\T HêXq+ #düTÔHêïs¡T. Bìï

HêXq+ #ùdÔ eTs√<ëìøÏ yÓfifle#·TÃqì yês¡T

uÛ≤$düTÔHêïsê? eTs√ Á>∑Vü‰ìøÏ yÓfifl≤ìøÏ yês¡T

|ü<∏äø£+ y˚düTÔHêïsê? ø±ì eTq bÕ\|ü⁄+‘· À

J$+#·≤ìøÏ nqT≈£L\yÓTÆq Á>∑Vü≤+ Ò<! ô|’q

H˚qT ù|s=ÿqï s¡#·sTT‘· Ç˝≤ sêXÊ&ÉT. eTq+

$ìjÓ÷>±ìï ‘·–Z+#·≈£î+&Ü, ndüe÷q‘·ô|’

b˛sê&É≈£î+&Ü edüTÔ $ìjÓ÷>±ìï ‘·–Z+#· ÒeTT.

ªÁbÕ|ü+∫ø£ <äèwæº‘√ Ä˝À∫+∫ kÕ∆ìø£+>±

Ä#·]+#·Tµ. ª‘·≈£îÿe $ìjÓ÷>∑+ #·ø£ÿì |ü+|æD°µ

nqï <ëìì ≈£L&Ü BìøÏ »‘· ø£\T|ü⁄<ëeTT.

Áô|ò+∫ s¡#·sTT‘· eTq≈£î #·ø£ÿì dü\Vü‰ Ç#êÃ&ÉT.

düuÛ≤<Ûä øå±, yê‘êes¡D+˝À e÷s¡TŒ\H$

á X‘êu≤›ìøÏ #Ó+~q n‘· +‘· $HêXø£s¡yÓTÆq

düeTdü´ nq≥+˝À m˝≤+Ï dü+<˚Vü≤eT÷

˝Ò<äT. es¡<ä\T, ø£s¡Te⁄\T, ô|qT >±\T\T,

‘·TbòÕqT\T, eT+#·T ø£s¡>∑&É+, düeTTÁ<ä eT≤º\T

ô|s¡>∑≥+, düeTTÁ<ë\˝À s¡kÕj·THê\ bÕfi¯ófl

ô|s¡>∑≥+, y&ç >±\T\Te+Ïe˙ï Á|ü|ü+#·+˝À

dü+øå√uÛ≤ìï düèwæºdüTÔHêïsTT. H˚Ï e÷qe⁄ì

ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T $|üØ‘·+>± ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT.

ÁbÕDÏø√Ï eTqT>∑&Éπø eTT|ü edüTÔqï~. nsTT‘

Ç+<äT˝À ≈£L&Ü eTq+ u≤>± yÓqTø£|ü&ç

OHêïeTT. H˚ìø£ÿ&=ø£ $wüj·÷ìï C≤„|üø£+

#˚düT≈£î+≥THêïqT. 50 ø√≥¢eT+~ <Ûäì≈£î\T,

Ms¡T Á|ü|ü+#· »HêuÛ≤˝À 7 XÊ‘·+>± OHêïs¡T.

50 XÊ‘·+ ø±\TcÕ´ìøÏ á 7 XÊ‘·y˚T

ø±s¡D+. ø±>± 50 XÊ‘·+>± Oqï ù|<ä\

ø±s¡D+>± πøe\+ 7 XÊ‘·+ ø±\Twü´+

e÷Á‘·y˚T $&ÉT<ä\ ne⁄‘·Tqï~. nyÓT]ø±,

#Ó’Hê\qT ˇπø >±≥q ø£≥º≥+ Hê≈£î ø±düÔ

ÄX¯Ãsê´ìï ø£*–düTÔqï~. nyÓT]ø± »HêuÛ≤

‘·«s¡ À 30 ø√≥¢≈£î #˚s¡Tø√qTqï~. nyÓT]ø±

»HêuÛ≤ø£Hêï #Ó’Hê »HêuÛ≤ ◊<äT¬s≥T¢ m≈£îÿe.

nyÓT]ø± s√E≈£î 2 ø√≥¢ u≤ ¬s Ÿ‡ #·eTTs¡TqT

$ìjÓ÷–düTÔqï~. #Ó’Hê πøe\+ 50 Ò<ë 60

\ø£å\ u≤´¬s˝Ÿ‡qT $ìjÓ÷–düTÔqï~. ø£qTø£

nyÓT]ø±, #Ó’Hê\qT πø >±≥q ø£≥º ÒeTT. BìøÏ

dü+ã+~Û+∫q dü‘ê´dü‘ê´\ >∑T]+∫ <˚XÊ~Û

H˚‘·\T #·]Ã+#·e\dæ O+~. düuÛ≤<Ûä øå±, uÛÑ÷

Á>∑Vü≤ |üsêés¡D+˝À 60 XÊ‘·+ <Óã“ ‹qï~,

uÛÑ÷$T ô|’bıs¡ À 20 XÊ‘·+ ‘·s¡T>∑T b˛sTT+~,

uÛÑ÷eTT\T ø√‘·|ü&ÉT‘·THêïsTT, n&Ée⁄\T ‘·s¡–

b˛‘ · THêïsTT , | ü]X ¯ ó Áu Û Ñy Ó T Æq ˙s ¡ T

ø£s¡Tee⁄‘·Tqï~, düeTTÁ<ä dü+|ü<ä\ $ìjÓ÷>∑+

ô|s¡T>∑T‘·Tqï~, Je yÓ’$<Ûä + qwüº|ü&ÉT‘·Tqï~.

uÛÑ÷$T $ìjÓ÷>∑+ ô|]– b˛‘·Tqï~. Á|ü‹s√p

‘·j·÷Øø£Hêï eè<Ûë m≈£îÿe>± O+≥Tqï~.

ø±\Twü + ô|]– b˛‘·Tqï~. eqs¡T\qT

n‹>± $ìjÓ÷–+# yê] sê»ø°j·T dü+≈£î∫

‘·‘·«eT÷, kÕ«s¡∆eT÷ ù|<ä\qT, nHêïs¡TÔ\qT,

s√>±\ u≤]q |ü&ÉT‘·Tqï yê]˙, Á|üø£è‹

$|ü‘·TÔ\q÷ |üÏº+#·T ø√e≥+ Ò<äT. Ä]úø£+>±,

kÕ+πø‹ø£+>± n_Ûeè~∆ #Ó+~q yêπs ø±\Twü

ìyês¡D≈£î m≈£îÿe u≤<Ûä ‘· eVæ≤+#ê*. ù|<ä

<XÊ\≈£î kÕ+πø‹ø£, Ä]úø£ düVü‰j·÷ìï n+<ä

#j·÷*. n+‘ø±ø£, ∫qï∫qï <XÊ\qT, ù|<ä

<˚XÊ\qT <äèwæº˝À O+#·Tø√yê*. ø±\Twü´+

nH~ e÷qe C≤‹ m<äTs=ÿ+≥Tqï $|ü‘·TÔ

e÷Á‘·y˚T ø±<äT. <Ûäìø£, ù|<ä <˚XÊ\ eT<Ûä´

ndüe÷q‘·\T ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT.

Á|üdüTÔ‘· Á|ü|ü+#·+˝À 500 eT+~ ≈£îuÒ

s¡T\ Ä<ëj·T+, 41.60 ø√≥¢ ù|<ä\ Ä<ë

j·T+ø£Hêï m≈£îÿe. s√E≈£î ¬s+&ÉT &Ü\s¡¢ø£Hêï

‘·≈£îÿe Ä<ëj·T+‘√ <ë<ë|ü⁄ 280 ø√≥¢eT+~

Áã‘·T≈£î‘·THêïs¡T. Á|ü|ü+#· »HêuÛ≤˝À 40

XÊ‘·+>±e⁄qï Ms¡T Á|ü|ü+#· Ä<ëj·T+˝À

πøe\+ 5 XÊ‘êìï e÷Á‘·yT bı+<äT‘·THêïs¡T.

Á|ü‹jT≤ 92 \ø£å\eT+~ |æ\¢\T ◊<√jT&ÉT

sê≈£î+&ÜH eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T. M]˝À 99 XÊ‘·+

ù|<ä <˚XÊ\≈£î #Ó+~q |æ\¢\T. Á|ü‹ y˚sTT

»qHê\˝À 47 eT+~ •X¯óe⁄\T eTs¡DÏ

düTÔHêïs¡T. dü+|üqï <XÊ\˝À ysTT »qHê\≈£î

e÷]ÿ ‡düTº

32


ªª

µµ

ø±sY¢ e÷sYÿ‡ ù|s=ÿqï eTs√ uÛÑ÷‘·+ k˛wü*»+.

Ç~≈£L&Ü Çø£ÿ&˚ ‹s¡T>∑T‘·Tqï~. k˛wü*düTº |ü+<∏ë˝À

|üj·Tì+#·≥+ <ë«sê e÷Á‘·yT á uÛÑ÷>√fi≤ìï ø±bÕ&É

>∑\eTT. Ç+<äT˝À Hê≈£î nDTe÷Á‘·yÓTÆHê nqTe÷q+

Ò<äT. ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+ qs¡ø±ìøÏ e÷s¡Z+. n~ Á|ü|ü+

#êìï HêXq+ #düTÔ+~.

πøe\+ ◊<äT>∑Ts¡T e÷Á‘·y˚T eTs¡DÏdüTÔHêïs¡T.

Á|ü|ü+#· dü>∑≥T Äj·TTsê∆j·T+ 67 dü+e‘·‡

sê\Tø±>±, <Ûäìø£ <˚XÊ\˝À Ç~ 79 dü+e‘·‡

sê\T>±q÷, ø=ìï ù|<ä <XÊ\˝À 40 dü+e‘·‡

sê\T>±q÷ O+≥Tqï~. BìøÏ ‘√&ÉT 110

ø√≥¢eT+~øÏ XóÁuÛÑyÓTÆq ‘ê>∑T˙s¡T \_Û+#·≥+

Ò<äT. 260 ø√≥¢eT+~øÏ bÕ]Xó<ä∆ kÂø£sê´\T

O+&É≥+ Ò<äT. 80 ø√≥¢eT+~øÏ eT+~øÏ

ô|’>± ìs¡ø£ åsêdüT´\T, 102 ø√≥¢eT+~

nHêïs¡TÔ\T H˚Ï Á|ü|ü+#·+˝À OHêïs¡T.

Bq+‘·Ïø° ø±s¡Dy˚T$TÏ?Bq+‘·Ïø° ø±s¡Dy˚T$TÏ?Bq+‘·Ïø° ø±s¡Dy˚T$TÏ?Bq+‘·Ïø° ø±s¡Dy˚T$TÏ?Bq+‘·Ïø° ø±s¡Dy˚T$TÏ?

ndü\T ø±s¡D≤˝Ò$TÀ #·]Ã+#·T<ë+.

eTq+ u≤<Ûä ‘·\qT+&ç ‘·|üø√sê<äT. eTq+

düeTdü eT÷˝≤\qT ‘·&Ée≈£î+&Ü $&É∫ô|≥º

sê<äT. á $HêXHêìø£+‘·Ïø° ô|≥Tºã&ç<ëØ

eéùd∆ ø±s¡D+. ùd«#êÃ¤ |æbÕdæ *jÓ÷HêsY¶

ã|òt á $<Ûä+>± #Ó|ü⁄‘ê&ÉT. ªªBq+‘·Ïø°

ø±s¡Dy˚T$TÏ? y˚Ï düVü‰j·T+‘√ düeTdüÔ uÛÑ÷

eqs¡T\q÷ j·T<Û˚#·Ã¤>± <√|æ&û #˚j·÷\qT

≈£î+≥THêïs√, Ä XÊg`kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„Hêìï

$ìjÓ÷–+#·T≈£îì bÕ<ë]úø£ dü+#·j·THêìï,

nq+‘·yÓTÆq |ü⁄s√>∑‹˙ kÕ~Û+#·≥+ <ë«sê

Äq+<ë‹X¯j·÷ìï bı+<ë\qï dü«|üïy˚T

Ç+<äT≈£î ø±s¡D+>± O+~µµ. #Ûê¬s¢dt &Ü]«Hé

Á|üe∫+∫q H#·Ts¡ Ÿ ôd …ø£Hé dæ<ë∆+‘êìï á

dü+<äs¡“¤+>± Äj·Tq Á|ükÕÔ$kÕÔ&ÉT. ã\V”≤q

yÓTÆq <ëìô|’ Ä<Ûës¡|ü&ç ã\yÓTÆq~ Áã‘·T≈£î‘·T+

<äqï dü+>∑‹ eTq≈£î ‘Ó\TdüT. ã\yÓTÆq <ëìø°,

ã\V”≤qyÓTÆq <ëìø° q&ÉTeT ùd«#·Ã¤ q*–b˛

‘·T+<äì s¡÷k˛ #Ó|ü⁄‘ê&ÉT. ùd«#·Ã¤ >∑T]+∫

sê»éédü∆ #Ó|üŒ≥+ ≈£L&Ü Ç+<äTπø. nD∫

y˚j·T&Üìø°, <ä+&Ó‘·Ô≤ìø°, #·+|ü≤ìø°,

$<Ûä«+kÕìø° ùd«#·Ã¤ ø±yê\ì kÕÁe÷»´+ ø√s¡T

‘·T+~.

Á|üdüTÔ‘êìøÏ eùdÔ, á dü<ädüT‡˝À m˝≤+Ï

|üÁ‘·eT÷ yÓ\Te&ÉuÀ<äì ø=ìï <XÊ\T uÛ≤$düTÔ

HêïsTT. n$ #·≤º\qT ø√s¡≥+ ˝Ò<äT.

Á|üe÷D≤\qT ø√s¡≥+ Ò<äT. m+<äTø£+fÒ ÇyM

Ò≈£î+fÒ ùd«#·Ã¤>± <√#·Tø√e#·TÃ. ø£qTø£ Çø£ÿ&Ü,

M<ÛäT˝À¢q÷ eTq+ ˇ‹Ô&ç ‘yê*. XøÏÔeT+‘·

yÓTÆq <˚XÊ\T ≈£L&Ü <ëìøÏ ø£≥Tºã&˚˝≤

#·÷&Ü*. |ü]$T‘· uÛÑ÷>√fi¯+ n|ü]$T‘·

|ü⁄s√>∑‹ì ø√s¡>∑\<ë? n|ü]$T‘· |ü⁄s√>∑‹

nH ô|≥Tºã&ç<ëØ dæ<ë∆‘·+ $HêXqø£s¡yÓTÆq~.

Bìì eTq+ m<äTs=ÿ+<ëeTT. düuÛ≤<Ûä´øå±,

>ös¡e˙j·TyÓTÆq dü_Û≈£î˝≤sê, á s¡ø£yÓTÆq

nHê´j·÷\q÷, ndüe÷q‘·\q÷ m+‘· ø±\+

uÛÑ]+#ê*? es¡Ôe÷q n+‘·sê®rj·T Ä]úø£

Áø£e÷˙ï, e÷¬sÿŸ j·T+Á‘ê>±˙ï m+‘·ø±\+

düVæ≤+#ê*? msTT&é‡ e+Ï Á|üe÷<äø£s¡

yê´<ÛäT\T j·÷eÁ‘·ŒC≤˙ø±˙ï |üÏº|”&ç+#·≤ìï

m+‘·ø±\+ #·÷dü÷Ô s¡Tø√yê*? Äø£*

u≤<Ûä\q÷, |æ\¢\≈£î ‹+&ç ô|≥º Òì ndü+U≤´

≈£î\ nX¯ø£Ô‘·qT Ç+¬ø+‘· ø±\+ nqTeT

‹+#ê*. qj·T+ #j·T≤ìøÏ M …’q s√>±\

u≤]q|ü&ç ø√≤¢~ •X¯óe⁄\T ÁbÕD≤\qT

$&ÉTdüTÔ+&É≤ìï Ç+¬ø+‘· ø±\+ #·÷&Ü*?

Ç‘·s¡T\ eqs¡T\qT #˚õøÏÿ+#·T≈£îH˚+<äT¬ø’

ø√≤¢~ ne÷j·T≈£î\ ÁbÕD≤\qT ã*>=+≥Tqï

kÕj·TT<Ûä |òüTs¡D\qT Ç+¬ø+‘· ø±\+ uÛÑ]+

#ê*?

<äTsêÁø£eTD\q÷, j·TT<ë∆\q÷ Ä|ü+&ç.

Á|ü|ü+#· ô|‘·Ôq+ ø√düeT÷, eTq\qT ì\Te⁄

<√|æ&û #˚j·T≤ìøÏ #˚düTÔqï Á|üj·T‘êï\qT

$s¡$T+#·e\dæ+~>± Á|ü|ü+#· Á|ü»\yÓTÆq

eTq+ nÁ>∑sêC≤´\≈£î #Ó|ü⁄‘·THêïeTT.

kÕÁe÷»ýê<äT\ ôd’ìø£ kÕ∆esê\÷,

ôd’ìø£ ‹s¡T>∑Tu≤≥T¢ Ç+¬ø+‘·e÷Á‘·+ O+&É>∑÷

&É<äT. Hê´j·T‘·«eT÷, düe÷q‘·«eT÷ ø£*–q

Ä]úø£, kÕ+|òæTø£ eédü∆qT ì]à+#·T≈£î+<ëeTT.

<ë]Á<Ûë´ìï ìs¡÷à*<ë›eTT. ô|]–b˛‘·Tqï

ø±\TcÕ´ìï ìs√~Û+#·T<ëeTT. |üsêés¡D+

HêXq+ ø±e≤ìï n&ÉT¶≈£î+<ëeTT. $HêXHêìøÏ

<ë]rùd yê‘êes¡D e÷s¡TŒ\qT n&ÉT¶≈£î+

<ëeTT. eT]+‘· ùd«#·Ã¤, eT]+‘· düe÷q‘·«+

nH eTôVAqï‘· \ø£å + ø√dü+ eTq+ #‘·T\T

ø£\T|ü⁄<ëeTT. ªªÁ|üø£è‹ eTq\≈£î e´‹πsø£+>±

ì*ùdÔ <ëìï §+>∑BdüT≈£îH˝≤ <ëìô|’ b˛sê

&ÉT<ëeTTµµ, n+≥÷ $eTTøÏÔ Á|ü<ë‘· ôd’eTHé

u§*esY Á|üø£Ï+#ê&ÉT. dü]>±Z |ü<˚fi¯fl ÁøÏ‘·+

yÓìE˝≤ Á|üø£è‹ $|ü‘·TÔqT m<äTs=ÿqï~. Bì

‘·s¡Tyê‘· düø£\ Á|üC≤˙ø±ìøÏ Hê´j·÷ìï

ø£*Œ+#+<äT≈£î>±qT $|ü¢e+ Á|üj·T‹ï+∫+~.

k˛wü*»+ <ë«sê e÷Á‘·yT Ç~ kÕ<Ûä eTì

y˚TeTT #ÓbÕÔeTT.

ø±sY¢ e÷sYÿ‡ ù|s=ÿqï eTs√ uÛÑ÷‘·+

k˛wü*»+. Ç~≈£L&Ü Çø£ÿ& ‹s¡T>∑T‘·Tqï~.

k˛wü*düTº |ü+<∏ë˝À |üj·Tì+#·≥+ <ë«sê

e÷Á‘·y˚T á uÛÑ÷>√fi≤ìï ø±bÕ&É>∑\eTT.

Ç+<äT˝À Hê≈£î nDTe÷Á‘·yÓTÆHê nqTe÷q+

Ò<äT. ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+ qs¡ø±ìøÏ e÷s¡Z+.

n~ Á|ü|ü+#êìï HêXq+ #düTÔ+~. yÓìE

˝≤˝À y˚TeTT BìH˚ #ÓbÕŒeTT. ø£qTø£H˚

nyÓT]ø£Hé kÕÁe÷»ýê<ä+ qT+∫ k˛wü*»+

u…~]+|ü⁄\qT m<äTs=ÿ+≥Tqï~. ªô|≥Tºã&ç<ëØ

$<Ûëq+ jÓTTø£ÿ $HêXø£s¡ dü«uÛ≤e+ eTq\qT

e´‹πsøÏ+∫q≥¢sTT‘, <ëìô|’ b˛sê&ç ˝§+>∑

rdüT≈£î+<ëeTT. Ç+<äTø√dü+ e÷qe C≤‹

q•+∫ b˛jTes¡≈£î y∫e⁄+&Éqedüs¡+ Ò<äT.

düyÓTÆø£ ‘·, b˛sê≥+ nH˚ u≤<Ûä ‘·\qT

#·]Á‘· eTqô|’ ì*|æ+~. ô|≥Tºã&ç<ëØ

$<Ûëq+ eTq\qT e´‹πsøÏ+∫q≥¢sTT‘ <ëìô|’

b˛sê&ÉT<ëeTT. Äs¡ø£+>± e÷qe C≤‹

yÓ÷øå±ìøÏ <ës¡T\T r<ë›eTT. eTq+>±˙ n˝≤

#˚j·Tq≥¢sTT‘˚ n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆq á düèwæº

n+‘·sê ∆qeTe⁄‘·T+~. eTq+, n+fÒ,

e÷qeC≤‹ Ò≈£î+&ÜH á uÛÑ÷Á>∑Vü≤+ e+<ä\

ø√≥¢ dü+e‘·‡sê\bÕ≥T OìøÏ À Oqï~. <ëì

OìøÏøÏ eTq nedüs¡+ m+‘·e÷Á‘·+ Ò<äT.

ø±ì uÛÑ÷$T Ò≈£î+fÒ eTq≈£î Oìø£qï< Ò<äT.

ˇø£ C≤‹ Á|üe÷<ä+˝À |ü&ç+~. n~ e÷qe

C≤‹j˚Tqìµ ô|ò’&É Ÿ ø±Ák º ˇø£ dü+<äs¡“¤+˝À

yêÚ≤´ì+#ê&ÉT. Ç<˚$<Ûä+>± k˛wü*»e÷,

Ä≥$ø£‘·«e÷ @~ ø±yê\+≥÷ ˇø£kÕ]

s√C≤ \¬ø‡+ãs¡TZ Á|ü•ï+#ês¡T. ªù|<ä\T B$+#·

ã&çq yês¡T, dü«s¡Z sê»éTT yê]<˚µ q+≥÷

@düTÁø°düTÔ #ÓbÕŒ&ÉT.

düuÛ≤<Ûä øå±, á uÛÑ÷$Tì e÷qeC≤‹øÏ

düe÷~Û>± e÷s¡Ãe<äT›. düø£\ e÷qe⁄\T ø√dü+

á uÛÑ÷$Tì dü«s¡Z‘·T\´+>±, XÊ+‹øÏ HÓ\e⁄>±,

dü <äs¡‘ê«ìøÏ Á|ürø£>± e÷s¡TÃ<ëeTT.1234512345123451234512345

e÷]ÿ ‡düTº

33

` _.$.sê|òüTe⁄\T

dü+<Vü‰\T

düe÷<ÛëHê\T

n~Ûø£ <Ûäs¡\≈£î e´‹πsø£+>±

düyÓTÆø£ O<ä e÷\T

Ä+Á<Ûä, ‘Ó\+>±D≤, sêj·T\d”eT eT÷&ÉT

ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷ düyÓTÆø£ sêÁcÕºìï ø√s¡T≈£îH Á|ü»\T

>∑D˙j·T+>± OHêïs¡T. ysêŒ≥Tyê<äT\T Á|ü»

\qT ø£~*düTÔqï rs¡T˝ÀH˚ düyÓTÆø£ ‘·qT ø√s¡T

≈£î+≥Tqï dæ|æ◊(m+) ¬s+&ÉT ÁbÕ+‘ê˝À¢ì

Á|ü»\qT m+<äTø£ì ø£~*+∫ Ä+<√fi¯q\T

ìs¡«Væ≤+#·&É+ Ò<äT?

m+. uÛÑø£Ôe‘·‡\+, (]f…ÆsY¶ °#·sY)

dæ+>∑sêj·Tø=+&É,

Á|üø±X+ õ˝≤¢

e÷]ÿ‡düTº bÕØº sêh düyÓTÆø£´‘· ø√dü+

ì\ã&ç+~. mìï bÕØº\T mìï |æ*¢ yÓTT>∑Z\T

y˚dæHê bÕØº e÷Á‘·+ ‘·q dü÷Á‘·u<ä∆ yÓ’K]øÏ

ø£≥Tºã&ç e⁄qï~. sêh $uÛÑ»q ø√dü+ n+<√fiq

#˚düTÔqï X¯≈£îÔ\ qT+&ç m+‘· e‹Ô&ç e∫ÃHê

‘Ó\+>±D≤ ÁbÕ+‘· bÕØºÁX‚DT\T bÕØº

$<ÛëHê\ ø√dü+ ì\ã&ç |üì #˚düTÔHêïsTT.

|ü]dæú‹øÏ m<äTØ<äT‘·T |”&ç‘· Á|ü»\ Á|üjÓ÷»

Hê\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü& e÷]ÿ‡»+, …ìì»+

dæ<ë∆+‘êìøÏ ø£≥Tºã&ç ñ+&É&ÉyT Bs¡Èø±\+˝À

Á| üC≤ ñ<äé÷ìøÏ Á| üjÓ÷»qø£s ¡eTH˚

qeTàø£+‘√H bÕØº ˇ+≥] njT´ neø±X+

ñqï|üŒÏø° yÓqTø£+» y˚j·T&É+ Ò<äT.

Á|ü»˝À¢ uÛ≤y√<Û«>±\qT ¬s#·Ã>=Ïº ‘·eT

kÕ«s¡›, es¡Z Á|üjÓ÷»Hê\ø√dü+ bÕ\ø£ esêZ\T

sêh+˝À $<˚«cÕ\qT, nHÓ’ø£´‘·qT düèwæºdüTÔ

HêïsTT. n~Ûø±s¡+˝À ñqï|ü⁄&ÉT yÓqTø£ã&çq

ÁbÕ+‘ê\ n_Ûeè~› ø√dü+, 610 õ.y√ neT\T

ø√dü+ ø£èwæ #˚j·Tì bÕ\ø£ bÕØº\ eTTsƒê\

Hêj·T≈£î\T, á s√E Á|ü‘˚ ø£ sêh+ >∑T]+∫,

n_Ûeè~∆ >∑T]+∫ Äy˚XÊ\T ¬s#·Ã>=&ÉT‘·÷

Hê≥ø±\T Ä&ÉT‘·THêïs¡T. ìqï, yÓTTqïÏ es¡≈£î

sêh$uÛÑ»q ø√dü+ rsêàHê\T, Á|üø£≥q\T #dæ

Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‹øÏ ø±s¡DyÓTÆq bÕ\ø£ bÕØº Àì

Hêj·T≈£î\T Ç|ü⁄Œ&ÉT ø√kÕÔ, sêj·T\d”eT

ÁbÕ+‘ê˝À¢ n|üs¡ düyÓTÆø£ýê<äT˝≤¢ b˛E\T

ô|Ïº Äy˚X¯|ü&ÉT‘·THêïs¡T. Ç≥Te+Ï bÕ\ø£

bÕØº\ m‘·TÔ\T ô|’m‘·TÔ\˝À uÛ≤>∑kÕ«eTT\+

ø±≈£L&É<äì e÷]ÿ‡düTºbÕØº $<Ûëq+. dü«‘·+Á‘·+

>±H˚ bÕØº ‘·q düyÓTÆø£´ sêh $<ÛëHêìï

Á|ü»\≈£î $e]+#ê\qT≈£îqï~. Á|üC\

düeTdü´\T rÁe+ ne⁄‘·Tqï H˚|ü<∏ ä´+˝À

yêÏqT+∫ Á|ü»\ <äèwæº eT*¢+#+<äT≈£î ≈£L&Ü

Á|üdüTÔ‘·+ sêh+˝À »s¡T>∑T‘·Tqï ñ<ä e÷\T

bÕ\ø£ esêZ\≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·THêïsTT.

Á|ü»˝À¢ ndü+‘·è|æÔ ô|s¡T>∑T‘·Tqï|ü⁄&ÉT ≈£î˝+,

eT‘·+, ÁbÕ+‘·+ ù|s¡T‘√ $∫Ã¤qïø£s¡ ñ

<ä e÷\qT Áb˛‘·‡Væ≤+#·&É+, Á|ü»\ nÁ>∑Vü≤+

qT+∫ ‘·|æŒ+#·Tø√e&ÜìøÏ bÕ\ø£esêZ\T nqTd

ü]+#˚ sê»ø°j·T Áø°&É Ç|ü⁄Œ&ÉT eTq sêh+˝À

≈£L&Ü »s¡T>∑T‘·Tqï~. n+<äTπø m+‘· ø£wüºyÓTÆHê

bÕ\ø£ esêZ\T yÓq≈£îÿ HÓ≤º qT≈£îqï Á|üC≤

düeTdü \qT nC…+&Ü MT<ä≈£î rdüT≈£îsêyê\ì

bÕØº XÊj·TX¯≈£îÔ\ Á|üj·T‘·ï+ #ÓdüTÔqï~.

ø±ÁyT&é sê|òüTe⁄\T>±]øÏ, j·TT|æm Á|üuÛÑT

‘·«+ ¬s+&√kÕ] n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e#êÃø£ <Ûäs¡\T

$|üØ‘·+>± ô|]>±sTT. >∑‘·+˝À Á|üuÛÑT‘·«+

neT\T #dæq dü+πøåeTø±s¡ Áø£e÷\≈£î ‹˝À<äø±

*k Ô+~. |üqTï\T ô|+∫ kÕe÷qT´\ q&ç¶

$s¡Tk Ô+~. Ç≥Te+Ï |ü]dæú‘·T˝À¢ eTq bÕØº

<Xyê´|æ‘·+>± Ä+<√fiq\≈£î m+<äT≈£î dæ<ä∆+

ø±e&É+ Ò<äT? n~Ûø£ <Ûäs¡\ô|’ Ç‘·s¡ bÕØº\qT

ø£\T|ü⁄ø=ì b˛sê≤\T O<Ûäè‘·+ #j·Te#·TÃ

ø£<ë!

ÄsY. sêeT#·+Á<äsêe⁄,

uÀqø£\T¢,

KeTà+ õ˝≤¢

<Ûäs¡\T rÁe+>± ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. πø+Á<ä,

sêh Á|üuÛÑT‘ê«\ $<ÛëHê\T <Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T

<ä\≈£î Á|ü<Ûëq ø±s¡D≤\T. ô|]–q <Ûäs¡\ uÛ≤s¡+

qT+&ç Á|ü»\qT n<äT≈£îH+<äT≈£î ñ|üjÓ÷>∑|ü&

Á|üC≤|ü+|æDÏ eédüúqT ≈£L&Ü bÕ\≈£î\T

u\V”≤q+ #˚düTÔHêïs¡T. ô|]–q <Ûäs¡\ uÛ≤s¡+

qT+&ç ø=+‘· es¡¬ø’Hê s¡≥ ø£*–+# ñ

bÕ~ÛVü‰MT |üqT\qT ≈£î~düTÔHêïs¡T. Á|üuÛÑT‘·«

dü+πøåeT |ü<∏äø±\≈£î Á|üuÛÑT‘·«+ ø√‘· ô|&ÉT

‘·Tqï~.

<Ûäs¡\ ô|s¡T>∑T<ä\≈£î e´‹πsø£+>± <˚X¯

yê´|üÔ n+<√fiq≈£î yêeT|üøå±\T e÷]Ã 12q

#·˝À bÕs¡¢yÓT+Ÿ |æ\T|ü⁄ì#êÃsTT. BìøÏ

düe÷q+>± sêÁcÕº\ kÕúsTT˝À ø±s¡ Áø£e÷\T

»s¡T>∑T‘·THêïsTT. »qe] 24e ‘˚~q dæ|æ◊,

dæ|æ◊ (j·T+) sêh kÕúsTT dü<ädüT‡ ≈£L&Ü

»]–+~. &çôd+ãsY 29e ‘~q dæ|æ◊ (j·T+)

sêh yê´|üÔ+>± <Ûäsêï\T ìs¡«Væ≤+∫+~. uÛÑ$wü

‘·TÔ À Ç+ø± Ç‘·s¡ X≈£îÔ\qT ≈£L&Ü düMTø£]+∫

ñ<ä e÷ìï ø=qkÕ–+#·&É+ »s¡T>∑T‘·T+~.

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº düuÛÑT´\T uÛÖ‹ø£yê<äT\T>±

O+&Ü\ì bÕØº #ÓãT‘·T+~ ø£<ë! uÛÖ‹ø£ yê<ä+

eT‘êìï e´‹πsøÏdüTÔ+~. eT‘· qeTàø±\T, uÛ≤e

yê<ä+ ø£eT÷´ìdüTº dæ<ë∆+‘êìøÏ <ä÷s¡+. eT]

n˝≤+≥|ü&ÉT dæ|æ◊(m+) düuÛÑT´\T>± O+fÒ

yêfió¢ eT‘· qeTàø±\T ø£*–O+&Ée#êÃ? >∑TfiS¢,

>√|ü⁄sê\≈£î yÓfi‚ ¢yês¡T bÕØº düuÛ Ñ´‘ê«ìøÏ

ns¡TΩ˝ÒHê? n≥Te+Ï qeTàø±\Tqï yês¡T

bÕØº À Òsê?

|æsê≥¢ πøXeeT÷]Ô,

mìπøbÕ&ÉT,

$»j·Tyê&É.

eT‘·+ |ü¢, eT‘·uÛ≤yê\ |ü¢, eT‘·

‘·‘ê+>±\ |ü¢ uÛÖ‹ø£ yê<äT\≈£î düŒwüºyÓTÆq

n_ÛÁbÕj·÷\T ñ+≤sTT. yêÏì ãÏº uÛÖ‹ø£

yê<äT\T q&ÉT#·Tø√yê*. ø£eT÷´ìdüTº bÕØº

nqTj·÷j·TT\T n+<äs¡÷ uÛÖ‹ø£ yê<äT\T>±

ñ+&És¡T. mes¡T @ s¡ø£yÓTÆq Ä˝À#·q\T ø£*–

ñ+≤s√ n~ yê] e´øÏÔ >∑‘· $wüj·T+.

sê»ø°j·÷\‘√ eT‘êìï eTT&ç ô|≥º&ÜìøÏ

e÷]ÿ‡düTº bÕØº n+^ø£]+#·<äT. e÷]ÿ‡düTº bÕØº

ìã+<ÛäHêe[ì n+^ø£]+∫q yê]ì bÕØº

düuÛÑT´\T>± rdüT≈£î+≥T+~. sê»ø°j·÷\‘√

$T[‘·+ #˚j·T≈£î+&Ü eT‘êìï e´øÏÔ>∑‘·+>±

uÛ≤$+∫ ôd≈£î´\]C≤ìï nqTdü]+#ê\ì bÕØº

düuÛÑT´*ï e÷]ÿ‡düTº bÕØº ø√s¡T‘·T+~. <ëìøÏ

˝Àã&ç ñqï+‘· ø±\+ bÕØº düuÛÑT´\T>± ñ

+≤s¡T. nsTT‘˚ uÛÖ‹ø£ yê<äT\eTì #Ó|ü⁄Œ

≈£î+≥÷ uÛ≤eyê<ä uÛ≤yê\qT nqTdü]+#˚

|ü<Ûä›‹ì n+^ø£]+#·<äT. á ne>±Vü≤qqT

bÕ\ø£esêZ\T ø£eT÷´ìdüT º e´‹πsø£+>±

eÁø°ø£]+∫ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\qT eT‘ê\≈£î,

eT‘· uÛ≤yê\qT nqTdü]+#˚ Á|ü»\≈£î

e´‹πs≈£î\T>± ∫Árø£]+∫ <Óã“rj·÷\ì

#·÷düTÔ+≤sTT. bÕØº ø±s¡ <ä]Ù ø±ÁyT&é Á|üø±XŸ

ø±s¡‘Y sêdæq »qe] 17q ‘~ Á|üC≤XøÏÔ À

Áyêdæq yê´kÕìï #·~$‘˚ á n+X¯+ ô|’

bÕØº n_ÛÁbÕj·T\T Ç+ø± düŒwüº+>± ‘Ó\TkÕÔsTT.1234512345123451234512345

e÷]ÿ ‡düTº

34

á X‘ê_› Ä<äs¡ÙH‘·(¬s+&Ée ù|J ‘·s¡TyêsTT)

MT sê»ø°j·T ne>±Vü≤q ø√dü+...

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº)

Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ ø£$T° Á|ü#·Ts¡D\T

Á|ü‘·T\≈£î

Á|üC≤X¯øÏÔ ãTø˘Vü≤Ödt

1-1-187/1/2, ∫ø£ÿ&É|ü*¢

ôV’≤<äsêu≤<é-20, bò˛Hé:27660013

(1) ‘Ó\+>±D≤b˛sê≥ yês¡dü‘·«+

ù|J\T :48 yÓ\ : s¡T.5/-

eTeT‘·, e÷y√sTTdüTº\

(2) Væ≤+kÕ sê»ø°j·÷\qT ‹|æŒø=≥º+&ç

ù|J\T :40 yÓ\ : s¡T.4/-

(3) ‘·|ü #˚dæ+~ >±ø£ ‘·|ü&ÉT Á|ü#ês¡+

2009 ˝ÀødüuÛÑ, nôd+;¢ mìïø£ À¢

sêh+˝À dæ|æ◊ yÓ’K]ì ìs¡÷|æ+#·T ÒK\T

ù|J\T :48 yÓ\ : s¡T.5/-

(4)~<äT›u≤≥T O<ä eT+ - düHêïVü≤ø£ Á|ü‘ê\T

ù|J\T :48 yÓ\ : s¡T.5/-

˝≤ Ÿ|òüT&é À e÷]ÿ‡düTº e´‹πsø£ ≈£L≥$T e÷s¡Dø±+&É

(5) e÷y√sTT»e÷ ? eTeT‘êsTT»e÷?

ù|J\T :32 yÓ\ : s¡T.2/-

(6)2009 ˝Àø˘düuÛÑ , nôd+;¢ mìïø£\

|òü*‘ê\ düMTø£å

πø+Á<ä ø£$T°, sêh ø£$T°\ ìy~ø£\T (bÕØº düuÛÑT´\≈£î)

ù|J\T :48 yÓ\ : s¡T.5/-

(7) eTTdæ¢+ yÓTÆHê]°\ s¡ø£åD˝À dæ|æ◊(m+)

ù|J\T :12 yÓ\ : s¡T.2/-

(8) πø+Á<ä - sêh dü+ã+<Ûë\ |ü⁄qs¡«´ed”úø£s¡D

e÷s¡Zìπs›Xø£|üÁ‘·+

2008, nø√ºãsY 12 qT+&ç 14 es¡≈£î ø£\ø£‘êÔ À

»]–q πø+Á<äø£$T° düe÷yX+˝À ÄyÓ÷~+∫q~

ù|J\T :24 yÓ\ : s¡T. 4/-

(9) nyÓT]ø± Ä]úø£ dü+øå√uÛ≤ìï ns¡ú+

#düTø√e&É+ m˝≤?

ù|J\T :16 yÓ\ : s¡T. 2/-

(10) Á|ü|ü+#êìï ≈£î~|æy˚düTÔqï

nyÓT]ø± Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ+ uÛ≤s¡‘Y ô|’ Á|üuÛ≤e+

ù|J\T :16 yÓ\ : s¡T. 1/-

(11) eT‘√Hêà<ä+ n+fÒ @$TÏ

ù|J\T :24 yÓ\ : s¡T. 4/-

(12) 19e eTVü‰düuÛÑ sê»ø°j·T rsêàq+

ù|J\T :56 yÓ\ : s¡T. 8/-

(13) dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ ãè+<ë\T : bÕØº yÓ’K]

ù|J\T :20 yÓ\ : s¡T. 4/-

Vü‰] bı*Ÿ, s¡»˙bÕMT<ä‘·TÔ, ¬ø¢$THé‡ <ä‘·TÔ,

u…Hé Áu≤&û¢\T ìs¡+‘·sêj·T+>± yê] XÊK˝À¢

e÷≤¢ &ÉT‘·T+&˚yês¡T.

n|üŒÏ πø ôdŒsTTHé˝À n+‘·s¡T´<ä ∆+

ÁbÕs¡+uÛÑ yÓTÆ+~. ôdŒsTTHé À »qs¡ Ÿ ÁbòÕ+ø√

b ò Õd æd ü T º | ü]bÕ\q≈ £ î e´‹ πsø £+>±

n+‘·sê®rj·T Á_π>&é ˝À |üì#˚j·T&ÜìøÏ

düuÛÑT´\T>± Á_≥Hé À ø£eT÷´ìdüTº\qT ]Á≈£LŸ

#˚düTÔ+&˚yês¡T. sê© bòÕø˘‡, ÁøÏk º|òüsY ø±&éyÓ Ÿ

yÓTT<ä\T>±>∑\ ø£eT÷´ìdüTº\T ôdŒsTTHé yÓfi≤¢s¡T.

n~ ˇø£ $<Ûä+ >± ãdüT J$‘·+˝À ˇø£

eT\T|ü⁄. Äj·TqqT sê»ø°j·÷˝À¢øÏ ‘Ó∫Ãq$

á |òüT≥q˝Ò. j·T÷s¡|t ˝À bòÕdæC≤ìøÏ

e´‹πsø£+>± Á_°wt ø£eT÷´ ìdüTº\T Bø£å>±

b˛sê&É≥+ ãdüTqT e÷]ÿ‡C≤ìï ˝À‘·T>±

n<Ûä j·Tq+ #˚j·T&ÜìøÏ Áb˛‘·‡Væ≤+ ∫+~.

B+‘√ \+&ÉHé Àì uÛ≤s¡rj·T $<ë´s¡Tú \‘√

ªeTõ¢dtµqT HÓ\ø=˝≤Œs¡T. Ç+>∑¢+&é≈£î e#Ã uÛ≤s¡‘·

kÕ«‘·+Á‘· O<ä eT Á|üeTTK Hêj·T≈£î \qT

düHêàì+#·&É+ ªeTõ¢dtµ Á|ü<ÛëqyÓTÆq $<ÛäT˝À¢

ˇø£Ï. eTõ¢dt düHêàq+ #dæ >ös¡$+∫qyê]˝À

»eVü≤sY˝≤˝Ÿ HÓÁVüA, düTuÛ≤wt#·+Á<äuÀdt,

$»j·T\ø°åà |ü+&çŸ, j·T÷dü|òt yÓTVü≤sê©

OHêïs¡T. <ëì Á|ü<∏äeT ø±s¡ <ä]Ù CÀ´‹ãùd.

ìùdÔ»+>± Oqï ªÇ+&çj·THé dü÷º&Ó+Ÿ‡ ô|ò&Éπs

wüHéµqT |ü⁄qs¡T<ä∆]+#ês¡T. á dü+düú ‘·s¡|òü⁄q

ªÇ+&çj·THé dü÷º&Ó+Ÿ n+&é k˛wü*»+µ ù|s¡T‘√

ˇø£ |üÁ‹ø£qT ≈£L&Ü ÁbÕs¡+_Û+#ês¡T. Ç+&çj·÷

©>∑T Hêj·T≈£î&ÉT $.¬ø. ø£èwüíMTqHé \+&ÉHé À

CÀ´‹ãdüTqT »eVü≤sY˝≤˝Ÿ HÓÁVüA Oqï

ìyêdü>∑èVü‰ìøÏ rdüT≈£îyÓ[¢ Äj·Tq≈£î |ü]#·j·T+

#XÊs¡T. ãdüT ‘·q≈£î k˛wü*»+ô|’ @s¡Œ&çq

$XÊ«kÕìï HÓÁVüA≈£î #ÓbÕŒs¡T. Ä dü+<äs¡“¤+>±

HÓÁVüA, ªuÛ≤s¡‘· <XÊìøÏ kÕ«‘·+Á‘· + kÕ~Û+#·

&ÉyT uÛ≤s¡rj·TT\+<ä] yÓTT≥ºyÓTT<äÏ ø£s¡Ôe´+µ

nì ãdüT≈£î #ÓbÕŒs¡T. HÓÁVüA \+&ÉHé ˝À

O+&É>±H˚ bòÕdædüTº Hêj·T≈£î˝…’q Væ≤≥¢sY,

eTTk˛‡*˙\T ‘·eTqT ø£\TdüTø√yê\ì HÓÁVüAqT

ÄVü‰«ìùdÔ n+<äTø±j·Tq ìsêø£]+#·&É+ ãdüT

≈£L, \+&ÉHé À Oqï uÛ≤s¡rj·T $<ë´s¡Tú \≈£î

m+‘√ q∫Ã+~. O‘Ô»|ü]∫+~.

zkÕ] \+&ÉHé À bòÕdædüTº bÕØº eTVü‰düuÛÑ

»]–+~. Ä düuÛÑ˝À Á|üdü+–+∫q z eø£Ô

Ç+&çj·÷ >∑T]+∫ Á|ükÕÔ$+#ê&ÉT. yÓ+≥H˚

ãdüT, uÛÑ÷ù|wt>∑TbÕÔ nuÛÑ +‘·s¡+ #ÓbÕŒs¡T. MT

bòÕdædüTº O<ä eT+ ÄXj·÷\÷, dü÷Á‘ê\÷

$e]+#˚+<äT≈£î MT≈£î Vü≤≈£îÿ+~ø±˙, Ç+&ç

j·÷qT Ç]øÏ+#˚+<äT≈£î Vü≤≈£îÿ˝Ò<äì ãdüT,

uÛÑ÷ù|wt n]∫ #ÓbÕŒs¡T. nHø£ e+<ä\ eT+~

yê]ì ã\|ü]#ês¡T. MTs¡T Á|üXï\&É>∑e#·TÃ>±˙

düuÛÑqT $∫Ã¤qï+ #j·Tsê<äì b˛©düT\T ôV≤#·Ã

]+#ês¡T. nsTT‘˚ Ä düuÛÑ #Ó ≤¢#Ó<äT¬s’ eTT–

dæ+~. ø=Hêïfi¢≈£î j·T÷s¡|t À j·TT<ä∆+ ÁbÕs¡+

uÛÑyÓTÆ+~. Væ≤≥¢sY »ø√k ¢yøÏj·÷, b˛ …+&é\qT

ÄÁø£$T+#ê&ÉT. 1939 pHé, p …’ HÓ\˝À¢

Væ≤≥¢sY yÓ’e÷ìø£ <äfi¯+ \+&ÉHéô|’ <ë&ÉT\T

#˚k Ô+~. ôdô|º+ãsY 3q Á_≥Hé j·TT<ä∆+ Á|üø£

Ï+∫+~. Ä @&Ü~ &çôd+ãsY À ãdüT Hê´j·T

XÊÁdüÔ |üØø£å\≈£î ≈£Ls¡TÃHêï&ÉT. Ç+ø± |üØø£å

|ò ü*‘ê\T yÓ\Te&Éø£eTT+<˚ ãdüT 1940

»qe]˝À uÛ≤s¡‘Y≈£î ‹]– e#êÃ&ÉT. ãdüT Á|üuÛÑè

‘·T\+‘ê Ç+&çj·÷≈£î ‹]– yÓfi¯¢>±H˚ bÕØº

ôVA Ÿf…ÆeTs¡T¢>± |üì#˚j·÷\ì Ç+>∑¢+&é ÀH˚

ìs¡ísTT+#ês¡T. ãdüT, uÛÑ÷ù|wt>∑TbÕÔ, yÓ÷Vü≤q

≈£îe÷s¡eT+>∑fi+, ns¡TDY uÀdt u§+u≤sTT˝Àì

bÕØº Hêj·T≈£î\qT ø±+≤≈£îº #˚XÊs¡T.

ãdüT ø£\ø£‘êÔ≈£î ‹]– e#êÃø£ nø£ÿ&ç bÕØº

CÀ´‹u≤düT ø£&ÉkÕ] #·÷|ü⁄ø√dü+

e÷]ÿ ‡düTº

35

Hêj·T≈£î\qT |ü]#·j·T+ #˚düT≈£îHêï&ÉT. yês¡T

ãdüTqT nC≤„‘·yêkÕìøÏ yÓ[¢ s¡Vü≤dü´+>±

|üì#j·Te\dæ+~>± dü÷∫+#ês¡T. yê] dü\

Vü‰qT Äj·Tq bÕÏ+#ê&ÉT. ø£\ø£‘êÔ ôV’≤ø√s¡Tº À

ãdüT u≤]düºs¡T>± ù|s¡T qyÓ÷<äT #˚sTT+#·T

≈£îHêï&ÉT. nsTT‘ Äj·Tq @Hê&É÷ ≤j·TsY>±

ÁbÕø°ºdt #j·T Ò<äT. m+<äTe\¢q+fÒ \+&ÉHé À

O+&É>±H Äj·Tq bÕØº À |òü⁄ Ÿf…ÆyéT ø±s¡ ø£s¡Ô>±

|üì#˚j·÷\ì ìs¡ ísTT+#·T≈£îHêï&ÉT. á

ìs¡íj·T+‘√ ãdüT ‘·+Á&ç ndü+‘·è|æÔ #Ó+<ës¡T.

n< düeTj·T+˝À ãdüT $yêVü≤ Á|ü‹bÕ<äq

#˚XÊs¡T. $yêVü≤yÓTÆ‘˚ O<ä eT |ü<∏ä+˝À nH˚ø£

ø£cÕº\T m<äTs¡e⁄‘êj·Tì ãdüT uÛ≤eq. Áô|dæ&Ó ‡

ø£fi≤XÊ\˝À ‘·q≈£î Ç+ ¢wüT n<Ûë´|ü≈£î&ÉT>±

|üì#˚dæq Ábıô|òdüsY nqT≈£î|t |òüTÀwt ≈£îe÷¬sÔ

$eT˝≤ |òüTÀwtqT $yêVü≤+ #˚düT≈£îHêï&ÉT.

$yêVü≤yÓTÆq ø=~›s√E\πø ÄyÓT nHês√>∑ +‘√

eTs¡DÏ+#ês¡T. 1941˝À ãdüT ‘·*¢>±s¡T

eTs¡DÏ+#ês¡T. HêÏ qT+∫ ãdüT bÕØº ø±s¡

ø£s¡Ô>± j·÷e‘Yø±˝≤˙ï $ìjÓ÷ –+#·&É+

ÁbÕs¡+_Û+#ê&ÉT. nø£ÿDTí+∫ ãdüT u…+>±˝Ÿ

sê»ø°j·T j·Teìø£ô|’ n+#Ó\+#Ó\T>±

m~>±s¡T. Hêj·Tø£‘·« kÕúsT÷ ô|]–+~.

1941`43 eT<Ûä u…+>± Ÿ, ÄkÕ‡+ ¬s’ Ò«

es¡ÿsY‡ j·T÷ìj·THé ø±s¡ <ä]Ù>± u≤<Ûä ‘·\T

d”«ø £]+#ês¡T. 1944˝À qT+∫ ÁfÒ& é

j·T÷ìj·THé u≤<Ûä ‘·\T #˚|ü≤ºs¡T. 1946`

47˝À u…+>±˝Ÿ˝À kÕ–q ‘ÓuÛ≤>∑ b˛sê≥+

˝Àq÷, ø±]àø£ es¡Z düyÓTà˝À¢q÷, eT‘· |òüTs¡D\

ìs√<Ûä+˝Àq÷ >=|üŒ bÕÁ‘· eVæ≤+#ês¡T.

1948˝À u…+>±˝Ÿ˝À ø£eT÷´ìdüTºbÕØºô|’

ìùw<Ûä+ $~Û+#ês¡T. Ä dü+<äs¡“¤+>± ãdüT

nC≤„‘·yêdü+˝ÀøÏ yÓfi≤¢s¡T. 1950˝À n$uÛÑø£Ô

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº u…+>±˝Ÿ sêh ø£$T°øÏ

mìïø£j·÷´s¡T. 1953 qT+∫ 1961 es¡≈£L

sêh ø£$T° ø±s¡ <ä]Ù>± u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤+

#ês¡T. 1951˝À πø+Á<ä ø£$T°øÏ mìïø£j·÷´s¡T.

OeTà&ç bÕØº e÷]ÿ‡düTº |ü<∏ä+qT+&ç |üø£ÿ≈£î

eT[¢ eÁø£ e÷s¡Z+ |üÏºq 1962˝À C≤rj·T

øöì‡ Ÿ qT+∫ yêøöŸ #dæq 32 eT+~˝À

CÀ´‹ ãdüT ˇø£s¡T. 1964˝À dæ|æ◊(m+)

@s¡Œ&çqHêÏ qT+∫ bı*Ÿã÷´s√ düuÛÑT´ì>±,

2008 qT+∫ ÄVü‰«ì‘·Tì>± u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«

Væ≤+#ês¡T. 1948, 49, 53, 55, 63, 65

dü+e‘·‡sê˝À¢ C…’\T J$‘·+ nqTuÛÑ$+ #ês¡T.

1970 e÷]Ã 31 ;Vü‰sY sê»<Ûëì bÕ≤ï

¬s’ Ò« ùdºwüHé À CÀ´‹ãdüT ¬s’\T ~>∑T‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT

z <äT+&É>∑T&ÉT Äj·Tqô|’ ø±\TŒ\T »]bÕ&ÉT.

nsTT‘ Ä düeTj·T+˝À dæ|æm+ n_Ûe÷ì n©

Çe÷+ CÀ´‹ãdüT‘√ ø£s¡#ê\q+ #ùd+<äT≈£î

eTT+<äT≈£î sêe&É+‘√ ‘·TbÕø° >∑T+&ÉT Äj·Tq≈£î

‘·–*+~. <ëì‘√ Äj·Tq nø£ÿ&çø£ÿ& ÁbÕD≤

˝§~˝≤&ÉT. Ä düeTj·T+˝À CÀ´‹ãdüT ìXÃ

\+>± ñ+&çb˛j·÷s¡T. Çe÷+ Ç+ÏøÏ yÓ[¢

≈£î≥T+;≈£î\qT z<ë]Ã yê]øÏ ‘·–q kÕj·T+

ø√dü+ @sêŒ≥T¢ #˚XÊs¡T. 71˝À ¬s+&ÉTkÕs¡T¢

ø±+Á¬>dt <äT+&É>∑T\T CÀ´‹ ãdüTô|’ <ë&çøÏ

j·T‹ï+#ês¡T.

<X+ yÓTT‘·Ô+ MT<ä XÊdüqdüuÛÑT´&ç>±q÷,

eTTKéT+Á‹>±q÷ m≈£îÿe ø±\+ u≤<Ûä ‘·\qT

ìs¡«Væ≤+∫+~ Äj·TH˚. kÕ«‘·+Á‘ê´ìøÏ

|üPs¡«+ ˇø£kÕ], kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+ 11

kÕs¡T¢ XÊdüq düuÛÑT´&ç>± |üì#XÊs¡T. 1946˝À

‘=*kÕ]>± n$uÛÑø£Ô u…+>± Ÿ XÊdüqdüuÛÑ ÀøÏ

n&ÉT>∑Tô|≤ºs¡T. 1946 qT+∫ 2000˝À

bÕs¡¢yÓT+≥Ø sê»ø° j·÷\ qT+∫ dü«#·Ã+<ä+

>± ‘·|ü⁄Œ≈£îHes¡≈£L Á|ü‹ mìïø£ Àq÷ Äj·Tq

$»j·T<äT+<äT_Û yÓ÷–+#ês¡T. (1972˝À

ø±+Á¬>dt ns¡∆bòÕdædüTº ;uÛÑ‘·‡ø±+&É≈£î bÕ\Œ&ç

ôd’q´+ kÕj·T+‘√ mìïø£ À¢ ]–Z+>¥≈£î bÕ\Œ&É

≤ìï ìs¡dædü÷Ô b˛° qT+∫ ‘·|ü⁄Œ≈£î Hêïs¡T).

1957˝À _dæ sêjYT eTTKéT+Á‹>± Oqï

ø±\+˝À Á|ü‹|üø£å H˚‘·>± |üì#˚XÊs¡T. 1967,

1969\˝À |ü•ÃeT u…+>± Ÿ À @s¡Œ&çq ◊ø£

dü+|òüT≥q eT+Á‹ esêZ À¢ ôVA+ eT+Á‹>±,

O|üeTTK´ eT+Á‹>±, 1977 pHé qT+∫

2000 dü+e‘·‡s¡+ qe+ãsY es¡≈£L dæ|æm+

H˚‘·è‘·«+ ˝Àì yêeT |üø£å dü+|òüT≥q |üøå±q

23 @fi¯ó¢ eTTKéT+Á‹>± |üì#˚dæ uÛ≤s¡‘·

sê»ø°j·T #·]Á‘· À ]ø±s¡T¶ düèwæº+#ês¡T.

1977˝À yÓTT<äÏkÕ] eTTUéT+Á‹>±

Á|üe÷D d”«ø±s¡+ #dæq nq+‘·s¡+ yÓ\Te

]+∫q ‘=* Á|üdü+>∑+˝ÀH CÀ´‹ãdüT ‘·q

Á|üuÛÑT‘·« dü«uÛ≤yêìï $XBø£]+#ê&ÉT. ªÁ|ü»\≈£î

ùde #ùd+<äT≈£î yêeT|üø£å dü+|òüT≥q u≤<Ûä ‘·\T

d”«ø £]+∫+~. n+‘˚>±ì n~Ûø±sêìï

kÕ«BÛq+ #˚düTø√ Ò<äT. ‘·q Á|üuÛÑT‘·«+ πøe\+

¬s’≥sY‡ _*¶+>¥ (u…+>± Ÿ dü∫yê\j·T+) qT+∫

>±ø£ Á|ü»\ eT<Ûä qT+∫ bÕ\q kÕ–düTÔ+~.

Á|ü» \≈£î e´‹πsø£+>± Ò<ë ÁXÊ$Tø£, ¬s’‘·T

b˛sê≤\qT nD#·&ÜìøÏ b˛©düT\qT ñ

|üjÓ÷–+#·uÀeTTµ nì #ÓbÕŒs¡T. ‘·<äq+‘·s¡

ø±\+˝À Ä yê>±›Hêìï Äj·Tq ì»+ #XÊs¡T.

á ne>±Vü≤q‘√H˚ Äj·Tq H˚‘·è‘·«+˝Àì

Á|üuÛÑT‘·«+ uÛÑ÷ dü+düÿs¡D\≈£î lø±s¡+ #·TÏº+~.

Á>±MTD u…+>± Ÿ dü«s¡÷bÕìï e÷]Ã yj·T&É+

˝À á dü+düÿs¡D\T m+‘·>±H√ ñ|üjÓ÷>∑

|ü&Ü¶sTT. |ü+#êj·TrsêCŸ dü+düú\ n_Ûeè~∆

ø±s¡D+>± n~Ûø±s¡ $πø+ÁBø£s¡D ~>∑Te

kÕúsTTøÏ #˚]+~. Bìe\q Á|ü»\≈£î Vü≤≈£îÿ\T

\_Û+#·&Éy˚T>±ø£, Á|üC≤‘·+Á‘·Áø£eT+˝À yês¡T

uÛ≤>∑kÕ«eTT\T>± e÷sês¡T. Á|üC≤kÕ«e÷´ìï

Ç+‘· ~>∑Te kÕúsTTøÏ rdüT≈£îyÓfi¢&É+ eTTqT

ô|qï&É÷ »s¡>∑˝Ò<äT. Ç~ »]–q <äXÊã›+

‘·s¡Tyê‘· uÛ≤s¡‘· sêC≤´+>±ìøÏ sêJyé>±+BÛ

Á|üuÛÑT‘·«+ dües¡D\T ‘Ó∫Ã á |ü<ä∆‹ <˚X¯yê´

|üÔ+>± yê´|æ+|ü#˚XÊs¡T. eTq <˚X¯ ˝ÖøÏø£

Á|üC≤‘·+Á‘· dü«uÛ≤yêìø°, bÕ\Hê j·T+Á‘ê+

>±ìø° CÀ´‹ãdüT <äè&ÛÉ+>± ø£≥Tºã&Ü¶s¡T. Äj·Tq

ø±s¡ ø£ ≤bÕ˝À¢ á n+X+ XÊX«‘·+>± ì*∫

b˛‘·T+~. u≤ãØ eTd”< äT ≈ £L*Ãy˚‘ ·,

eT‘√Hêà<ä X¯≈£îÔ\ ø±s¡´ø£˝≤bÕ\T Ä≥$ø£

yÓTÆqeì yêÚ≤´ì+#ês¡T. m+<äTø£+‘· rÁeyÓTÆq

|ü<ë\qT yê&Üs¡ì yê»ù|sTT Á|ü•ï+∫q|ü⁄Œ&ÉT

Ç+‘·ø£Hêï ‘·–q |ü<ë\T Ä+>∑¢ uÛ≤wü À Òeì

CÀ´‹ãdüT ã<äT*#êÃs¡T. Ç+~sê>±+BÛ Vü≤‘·

nq+‘·s¡+ dæ≈£îÿ\ô|’ <ë&ÉT\qT ì\Te]+#·

&É+˝Àq÷, u≤ãØ eTd”<äT ≈£L*Ãy‘· nq+

‘·s¡+ j·÷e<›X¯+˝À eT‘· ø£\Vü‰\T #Ó\πs–

q|ü⁄Œ&ÉT u…+>± Ÿ À m˝≤+Ï |òüTs¡D\T #√≥T

#˚düTø√≈£î+&Ü CÀ´‹ãdüT |üÏwüº #·s¡´\T

rdüT≈£îHêïs¡T. Ä<ÛäTìø£ uÛ≤s¡‘· uÛ≤eC≤˝≤ìøÏ

Äj·Tq n+‘·>± düìïVæ≤‘·eTj·÷´s¡T. ø£|ü&ÉT

eT‘· ø£\Vü‰\≈£î ì\j·T+>± ñqï u…+>± ŸqT

eT‘·, kÕe÷õø£ kÕeTs¡kÕ´ìøÏ ÄXÊB|ü+>±

ì\u…≤ºs¡T. Ä$<Ûä+>± Äj·Tq <˚XÊìπø z

e÷s¡Z+ #·÷|æq >=|üŒ H˚‘· nj·÷´s¡T.

CÀ´‹ãdüT uÛÖ‹ø£ ø±j·÷ìï ‘·s¡*düTÔqï bÕØº bı*Ÿã÷´s√ düuÛÑT´\T Á|üø±wt ø£s¡‘Y, d”‘êsêyéT

@#·÷], ãT<ä› <yé, es¡<äsê»Hé, ãè+<ëø£s¡‘Y, sêeT#·+Á<äHé |æfi¢jYT, _$ sê|òüTe⁄\T Á|üuÛÑè‘·T\T

1234123412341234

e÷]ÿ ‡düTº

36Marxistu, monthly organ of Communist Party of India (Marxist) A.P . State Committee.

Printer & Publisher B.V. Raghavulu. RNI Reg.No. APTEL/2006/17554. Vol.4, No.10, Fibruary 2010

e÷qyê[øÏ n‹ ô|<ä› X¯Á‘·Te⁄ ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú. ô|≥Tºã&ç<ëØeédüú n+fÒ... H˚qT #ÓãT‘·Tqï~ ùV≤‘·Ts¡Væ≤‘·yÓTÆq n_Ûeè~∆

>∑T]+∫. |üsêés¡D≤ìï HêX¯q+ #˚düTÔqï n<äT|ü⁄ Òì bÕ]ÁXÊ$Tø°ø£s¡D $<ÛëHê\>∑T]+∫. n≥Te+Ï ùV≤‘·Ts¡Væ≤‘·yÓTÆq bÕØÁXÊ$Tø°ø£s¡DÒ

ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú. n+<äTe\¢ eTq+ á $<ÛëHê\qT düMTøÏå+#·T≈£îì, yÓq≈£îÿ eTs¡\Ãø£b˛‘˚ e÷qyê[˙, uÛÑ÷MTà<ä Jesêdæ

s¡øÏå+#·Tø√e&É+ kÕ<Ûä + ø±<äT.

...á $<ÛëHê\qT yÓq≈£îÿeTs¡\Ã&É+ n+fÒ Á|üdüTÔ‘· Ä]úø£$<ÛëHê˝À¢ e÷s¡TŒ ‘yê*. $˝≤kÕ\‘√ ≈£L&çq $#·Ã\$&ç $ìjÓ÷>∑<ëØ

‘·‘ê«ìï s¡÷|ü⁄e÷bÕ*. Ç‘·s¡T\ø£Hêï yÓTs¡T¬>’q Jeq+ ø√dü+ ‘ê|üÁ‘·j·÷ìï $&ÉHê&Ü*. Ç‘·s¡T\ø£Hêï yÓTs¡T¬>’q Jeq+ ø√dü+

Äsê≥+ n+fÒ Ç‘·s¡T\qT <√#·Tø√e&Éy˚T. Á|üø£è‹eqs¡T\qT ø=\¢>=≥º&Éy˚T. Ç‘·s¡T\ø£Hêï yÓTs¡T¬>’q J$‘·+ n+fÒ uÛÒwü»+. e´øÏÔyê<ä+.

n+<äTe\¢ ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú n+~+#˚ Vü‰MT\ yÓqTø£ kÂVü‰Ás¡ú‘· O+&É<äT, |üs¡düŒs¡ düVü≤ø±s¡+ O+&É<äT, Ç∫Ã|ü⁄#·TÃø√e&É+ O+&É<äT.

n+<äTe\¢H˚ eTq+ Ç|ü&ÉT eTq J$‘ê\qT J$+#·&Üìø°, Ç‘·s¡\ø£Hêï yÓTs¡T>∑T>± ø±≈£î+&Ü eT+∫>± J$+#·&Üìø° Ç‘·s¡ e÷sêZ\qT

nH˚«wædüTÔHêï+. yÓTs¡T>±Z J$+#·&ÜìøÏ ø±<äT nì m+<äTø£+≥THêïq+fÒ yÓTs¡T>±Z J$+#·&É+ n+fÒH˚ Ç+ø=ø£]ì |üD+>± ô|≥º&É+.

yÓTs¡T>±Z J$+#·&É+ n+fÒH˚ |üsêés¡D≤ìï HêX¯q+ #˚j·T&É+.

...H˚ìø£ÿ&çøÏ |ü⁄&É$T ‘·*¢ Vü≤≈£îÿ\ s¡ø£åD ø√dü+ e#êÃqT. á uÛÑ÷$T eTq≈£î ÁbÕD≤<Ûës¡+. Á|üø£è‹ eTq ìyêdü+. n+<äTπø

◊ø£ sê»´dü$T‹ |ü⁄&É$T ‘·*¢ ~Hêìï Á|üø£Ï+∫+~. á uÛÑ÷$T eTq ‘·*¢. n+<äTe\¢ Ä ‘·*¢ì neTTàø√≈£L&É<äT. uÛÑ÷$T Oqï~

neTàø±ìøÏ ø±<äT. |ü$Á‘·yÓTÆq á Á|üø£è‹, á uÛÑ÷$T Vü≤≈£îÿ\ s¡ø£åDø√dü+, Jeq Vü≤≈£îÿ\ s¡ø£åD ø√dü+, e÷qyê[ì s¡øÏå+#·&É+ ø√dü+,

|ü⁄&É$T‘·*¢ì s¡øÏå+#·Tø√e&É+ ø√dü+ H˚qT Çø£ÿ&çøÏ e#êÃqT.

...eTq+ eTT+<äT#·÷|ü⁄‘√ eéVü≤]+#ê*. eTT+<äT#·÷|ü⁄‘√ eéVü≤]+#·&É+ n+fÒ ô|≥Tºã&ç<ëØ eeédüú #dæq Á|ü‹<ë˙ï

düMTøÏå+#·&ÉyT. &ÉãT“‘√ |ü]wüÿ]+#· Òì düeTdü \T #ê˝≤ OHêïsTT. eTq+ |ü]wüÿ]+#ê*‡q düeTdü \T J$‘êìøÏ, e÷qyê[ eTqT>∑&É≈£î

dü+ã+~Û+∫q$. áHê&ÉT |ü⁄&É$T‘·*¢ m<äTs=ÿ+≥Tqï düeTdü qT eTq+ |ü]wüÿ]+#ê*. n+fÒ ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüúqT n+‘·+ #j·÷*.

...á s√E nyÓT]ø± Çsêø˝À, Ä|òüÈìkÕúHé À eTqTwüT\qT #·+|ü&ÜìøÏ ø√≤qTø√≥¢ &Ü\s¡T¢ Ks¡TÃ #k Ô+~. eTqTwüT\ J$‘ê\T

ø±bÕ&Ü¶ìøÏ ø±≈£î+&Ü #·+|ü&ÜìøÏ &ÉãT“ Ks¡TÃ#˚j·T&Éy˚T$TÏ? eTqTwüT*ï ø±bÕ&Ü¶ìøÏ &ÉãT“ Ks¡TÃ #˚j·T+&ç, #·+|ü&ÜìøÏ ø±<äT.

ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú‘√ e÷≈£î $uÛÒ<ë\T á $wüj·T+˝ÀH.

...á s√E nyÓT]ø± OÁ>∑yê<ëìï n&É¶+ ô|≥Tº≈£îì j·TT<ë∆\qT düeT]∆+#·T≈£î+À+~. ø±ì ‘·q <XÊìøÏ ãj·T≥ Á|ü»\qT

#·+|ü&É+ ø√dü+ ôd’Hê´\qT |ü+|ü&É+ O+<˚ n<˚ OÁ>∑yê<ä+ n+fÒ. OÁ>∑yê<ä+ πøe\+ dæ$ Ÿ Á&Édt‡\˝ÀH˚ ø±<äT, $T*≥Ø j·T÷ìbòÕsê˝À¢

≈£L&Ü O+≥T+~. Á|ü»\T #Ó*¢+# |üqTï\qT+&ç Ç≥Te+Ï OÁ>∑yê<ëìøÏ ô|≥Tºã&ç ô|≥º&É+ eT]+‘· ìø£èwüºyÓTÆq $wüj·T+....

(Ç°e\ ø√ô|HéVü‰>∑Hé À »]–q |üsêés¡D •KsêÁ>∑ dü<ädüT‡˝À bÕ˝§Zq&ÜìøÏ e∫Ãq u§©$j·÷ n<Ûä ≈£åî&ÉT Çy√ yÓ÷¬s Ÿ‡

2009 &çôd+ãsY 23q Ç∫Ãq ˇø£ »s¡àHé $ Òø£]øÏ Ç∫Ãq Ç+≥s¡÷«´ qT+&ç á yê´K´\T Á>∑Væ≤+#·ã&Ü¶sTT)

` Çy√ yÓ÷¬s Ÿ‡

ô|≥Tºã&ç<ëØ eéùdú

|üsêés¡D≤ìøÏ ô|<ä› XÁ‘·Te⁄

marxist telugu fibruary 2010

Documents