marxistu 2013 january

e÷]ÿ ‡düTº

3

m&ç≥sY,

e÷]ÿ‡düTº

(ôd’<ëú+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£)

Á|üC≤X¯øÏÔ Áô|dt, >∑es¡ïsYù|≥,

$»j·Tyê&É 2

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº)

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ sêh ø£$T° ‘·s¡T|òü⁄q

Á|ü#·Ts¡D ø£s¡Ô, eTTÁ<ë|ü≈£î&ÉT: _.$.sê|òüTe⁄\T

dü+bÕ<ä≈£î&ÉT : mdt. yÓ+ø£Á≤e⁄

eTTÁ<äD : Á|üC≤X¯øÏÔ &Ó’© Á|æ+Ï+>¥ Áô|dt,

bÕ¢Ÿ HÓ+ 21/1, nC≤e÷u≤<é, ôV’≤<äsêu≤<é 20

bò˛Hé: m&çÀ]j·T˝Ÿ 0866`2573822

y˚TH˚»sY: 040`27673787

EMail: [email protected] cpi(m) site at : cpim.org

m&ç≥sY:

mdt. yÓ+ø£Á≤e⁄

m&çÀ]j·T Ÿ uÀs¡T¶:

bÕ≥÷s¡T sêeTj·T´

_.$. sê|òüTe⁄\T

‘·$TàH˚ì Ms¡uÛÑÁ<ä+

mdt. Ms¡j·T´

‘Ó\ø£|ü*¢ s¡$

b˛düTº <ë«sê Ò<ë @C…+≥T <ë«sê ‘Ó|æŒ+#·Tø√e#·TÃ.

Ò<ë MT kÕúìø£ bÕØº ø±sê´\j·T+˝À dü+Á|ü~+#·+&ç.

Á|üC≤XøÏÔ ãTøVü≤Ödt nìï Áu≤+N\˝Àq÷ \_ÛkÕÔsTT.

#·+<ë $esê\T ∫s¡THêe÷

$&ç|üÁ‹ø£ : s¡T.5 dü+e‘·‡s¡ #·+<ë : s¡T.60

á dü+∫ø£ À...

ø±\+ –Ás¡Tq ‹s¡T>∑T‘√+~. 2012 b˛sTT Ç+‘· ÀH 2013 e∫Ã+~. bÕ‘· dü+e‘·‡s¡+

$T–*Ãq r|æ, #˚<äT nqTuÛÑyê\qT C≤„|üø±\T>± e÷s¡TÃ≈£îì düVü≤»+>±H˚ ø=‘·Ô ÄX¯\‘√ ø=‘·Ô

dü+e‘·‡s¡+˝ÀøÏ n&ÉT>∑Tô|&É‘ê+. ø±ì á ø=‘·Ô dü+e‘·‡s¡+˝À eTq≈£î ø=‘·Ô ÄX ÒM ø£ì|æ+#·&É+

Ò<äT. uÛÑj·T+ø£s¡yÓTÆq uÛ≤sê\÷, uÛÑ]+#· Òì u≤<Ûä\÷ ø£ì|ædüTÔHêïsTT.

2008˝À ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq Á|ü|ü+#· Ä]úø£ dü+øå√uÛÑ+ 2012˝À eT]+‘· rÁeyÓTÆ+~. ◊s√bÕqT

n\¢ø£ À¢\+˝À eTT+∫+~. dü_‡&û À¢ ø√‘·\T, dü+πøåeT+˝À ø√‘·\T, J‘ê˝À¢ ø√‘·\T, ObÕ~Û À

ø√‘·\T... Á|üC≤Jeqy˚T ø√‘·\≈£î >∑T¬s’+~. ø±]àø£es¡Z+ uÛÑ>∑TZeT+~. düyÓTà\T, Ä+<√fi¯q\‘√

M<ÛäT\¬øøÏÿ+~. eTs√yÓ’|ü⁄ $T‘·yê<ä X¯≈£îÔ\T, qj·÷`bòÕdædüTº X¯≈£îÔ\T ‘· …‹Ô ◊s√bÕ kÕe÷õø£

J$‘êìï Äsê#·ø£+yÓ’|ü⁄ q&É|ü&ÜìøÏ Á|üj·T‹ïdüTÔHêïsTT.

dü+øå√uÛÑ+qT+&ç nyÓT]ø± ãj·T≥|ü&ÉT‘·Tqï<äì edüTÔqï yês¡Ô\T yÓqøÏÿb˛j·÷sTT. n~

eTs√ ô|<ä› dü+øå√uÛÑ+˝À ≈£Ls¡T≈£îb˛&ÜìøÏ dæ<ä∆+>± O+<äì ø=‘·Ôyês¡Ô\T #ÓãT‘·THêïsTT. dü+øå√uÛÑ+

Á|ü|ü+#·+˝Àì Ç‘·s¡ <˚XÊ\qT eTTK´+>± es¡∆e÷q <˚XÊ\ìïÏ˙ rÁe+>± Á|üuÛ≤$‘·+

#düTÔqï~.

2012˝À ô|s¡T>∑T‘·T+<äqT≈£îqï uÛ≤s¡‘· C≤rjÓ÷‘·Œ‹Ô ô|s¡>∑ø£b˛>± ‘·–Z+~. m>∑TeT‘·T\T

ø°åDÏ+#êsTT. Á<äe´˝À≥T |üP&˚Ã ù|s¡T‘√ Á|ü»\ô|’ uÛ≤sê\T ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT.

yÓTT‘·Ô+>± #·÷ùdÔ 2013 Á|ü»\≈£î eT]ìï uÛ≤sê\T rdüT≈£îek Ô+~. ø=‘·Ô dü+e‘·‡s¡+˝À

ô|s¡T>∑T<ä\ ø√dü+ $<äT´‘Y #ÛêØ®\T, ÄØºdæ #ÛêØ®\T, ¬s’ Ò« #ÛêØ®\T, ô|ÁÀ˝Ÿ, &ûõ˝Ÿ πs≥T¢

m<äTs¡T #·÷düTÔHêïsTT. q>∑<äT ã~© |ü<∏äø£+ dü+πøåe÷ìøÏ mdüs¡T ô|≥ºuÀ‘·Tqï~. Hê\T>∑T

ø√≥¢eT+~øÏ ObÕ~Û ø£*‡düTÔqï ∫\¢s¡ <äTø±D≤\≈£î Á|üe÷<ä+ e∫Ã+~. Ç|üŒÏπø uÛÑj·T+ø£s¡

s¡÷|ü+ <ë*Ãq ìs¡T<√´>∑+ ‘·π>ZC≤&É ø£ì|æ+#·ø£b˛>± eT]+‘· ô|s¡T>∑T‘·T+<äì >∑D≤+ø±\T

#ÓãT‘·THêïsTT.

ô|s¡T>∑T‘·Tqï uÛ≤sê\ yÓ+fÒ Á|ü»˝À¢ Ä+<√fi¯q, ø±]àø£ es¡Z+˝À nXÊ+‹ ô|s¡T>∑T‘√+~.

2012˝À ø±]àø£es¡Z b˛sê≤\T O<Ûäè‹ q+<äTø√>± 2013 b˛sê≤\‘√H ÁbÕs¡+uÛÑeTe⁄‘√+~.

|òæÁãe] 20,21 ‘˚B˝À¢ ¬s+&ÉT s√E\bÕ≥T kÕs¡«Á‹ø£ düyÓTà≈£î ø±]àø£es¡Z+ dæ<ä∆eTe⁄‘√+~.

◊mHéÏj·TTdæ, _m+mdt\‘√ düVü‰ nìï πø+Á<ä ø±]àø£ dü+|òü÷\÷ ø£*dæ düyÓTà≈£î |æ\T|ü⁄ìe«≥+

ˇø£ Á|ü‘˚´ø£‘·. Ç|üŒÏ es¡≈£î »]–q 14 kÕs¡«Á‹ø£ düyÓTà\qT $T+∫, <˚X¯ #·]Á‘·˝À

yÓTT<äÏkÕ]>± ¬s+&ÉTs√E\ düyÓTà≈£î |æ\T|ü⁄ì#êÃsTT. ô|’>± ø±]à≈£î\ y˚‘·Hê\T, kÂø£sê´\≈£î

dü+ã+~Û+∫q ø√¬sÿ\≈£î |ü]$T‘·+ ø±≈£î+&Ü Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\qT Á|ü•ïdüTÔHêïsTT. n+<äTπø

Ç~ #ê]Á‘ê‘·àø£ düyÓTàø±qTqï~. düyÓTà≈£î düHêïVü≤ø£+>± ø±]à≈£î\T |ü\T Ä+<√fi¯Hê, Á|ü#ês¡

ø±s¡ Áø£e÷\T #|ü≤ºs¡T. ¬s’‘ê+>∑+ Ç|üŒÏø° HÓ’sêX´+˝À O+~. Ä‘·àVü≤‘· \T ø=qkÕ>∑T‘·THêïsTT.

j·TTe‘· rÁeyÓTÆq ndü+‘·è|æÔ‘√ O+~. Ç~ |ü\T#√≥¢ Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ ÄÁ>∑Vü≤C≤«\>±

ô|\T¢ãT≈£î‘√+~. Ç°e …H <Xsê»<Ûë˙ q>∑s¡+ ÄÁ>∑Væ≤+∫q j·TTe‘· eTT≥º&çì m<äTs=ÿ+~.

yÓTT‘·Ô+ MT<ä #·÷ùdÔ 2013 b˛sê≤\qT |ü≥Tºø=∫Ã+~. eTH√àVü≤Hé dæ+>¥ Á|üuÛÑT‘·«+

dü«<˚o, $<˚o ø±s=ŒπsŸ ô|≥Tºã&çøÏ Á|ü‘· ø£å+>± &ç>∑+ #˚j·T&ÜìøÏ dæ<ä∆eTe⁄‘·T+fÒ <ëì

qj·÷Ò<ës¡yê<ä $<ÛëHê\ô|’ Á|ü‘· ø£å b˛sê≤ìøÏ ø±]àø£es¡Z+ dæ<ä∆eTe⁄‘√+~. b˛sê≤\T

ekÕÔsTT. b˛‘êsTT. Á|ü‹ b˛sê≥+˝À ø£eT÷´ìdüTº\T ø£\T>∑ CÒdüTø√yê*. q&ÉbÕ*. yê≥ìïÏ

qj·÷Ò<ës¡yê<ä e´‹πsø£ b˛sê≥ Á|üyêVü≤+yÓ’|ü⁄ eT[¢+#ê*. n+‘·sê®rj·T Á<äe´ ô|≥Tºã&çì

&Û ûø=Hê*. ˝≤ÏHé nyÓT]ø±˝À e÷~]>± Á|ü‘êé÷ïj·T sê»ø°j·T $<ÛëHê\yÓ’|ü⁄

<˚X¯sê»ø°j·÷\qT eT[¢+#˚+<äT≈£î ø=‘·Ô dü+e‘·‡s¡+ neø±XÊ\T ‘Ó∫Ã+~. eTq+ yêÏì

$ìjÓ÷–+#·Tø√yê*.

ø=‘·Ô dü+e‘·‡s¡+1. Á|üC≤ ∫Á‘·ø±s¡T&ÉT ∫‘·ÔÁ|ükÕ<é

` ‘·$T] ‹s¡T|ü‹sêe⁄ 2

2. |ü]dæú‘·T\T nqT≈£L*düTÔHêïsTT,

es¡Zb˛sê≤\T ô|+#·T<ë+!

` d”‘êsêyéT @#·÷] 4

3. eT‘·+ ` e÷]ÿ‡»+

` _.$. sê|òüTe⁄\T 9

4. MT&çj·÷, dü+düÿè‹ ` Á|ü»\T

` mHé. sêyéT 14

5. ø±s¡´ø£s¡Ô\ düeTdü´

` mdt. Ms¡j·T´ 21

6. Á|üC≤ dü+πøåeT+... e÷¬sÿ≥Tº≈£î ã~©

` ø=+&É÷s¡T Ms¡j·T´ 25

7. ø±Áy˚T&é‡, eTq O|üHê´kÕ\ >∑T]+∫

$X‚¢wæ+#·T≈£î+<ëe÷!

` dæôV≤#Y. ø£ècÕísêe⁄ 30

8. n+‘·sê®rj·T, C≤rj·T |ü]D≤e÷\T

` ùdø£s¡D C…. u≤ã÷sêe⁄ 31

9. O<ä eT Á|üjÓ÷»Hê\ <äèwæº‘√H˚

mìïø£\ bı‘·TÔ\T

` _$ sê|òüTe⁄\T 33

e÷]ÿ ‡düTº

4

á e÷dü+ eTTU≤´+X¯+

>∑‘· &çôd+ãsY 15, 16 ‘˚B˝À¢ s¡wü Hé

ô|ò&ÉπswüHé ≈£eT÷´ìdüTº bÕØº (dæÄsY|æm|òt)

n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\ düe÷yXÊìï

@sêŒ≥T #˚dæ+~. ªªn+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüTº

O<ä eT+` H˚&ÉT, πs|ü⁄µµ nH˚ n+X¯+ô|’ á

düe÷y˚X¯+ »]–+~. düe÷y˚XÊìøÏ ø=ìï

m+|æø£ #˚dæq ≈£eT÷´ìdüTº bÕØº\qT e÷Á‘·y˚T

|æ*#ês¡T. á n+X¯+ô|’ Äj·÷ bÕØº\T ‘·eT

n_ÛÁbÕj·÷\qT |üÁ‘ê\ s¡÷|ü+˝À Á|üy˚X¯

ô|≤ºsTT. Á|ü|ü+#· Á<äe´, ô|≥Tºã&ç<ëØ

dü+øå√uÛÑ+ H˚|ü<∏ä´+˝À Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº

O<äéT düeTdü´\T, düeTÁ>∑ dü«s¡÷bÕ\ô|’

#·]Ã+#·&É+ á düe÷yX \ø£å eTì dæÄsY|æm|òt

ù|s=ÿ+~. k˛$j·TŸ j·T÷ìj·THé (j·TTmdt

mdtÄsY) @s¡Œ&ç 90 dü+e‘·‡sê\T nsTTq

dü+<äs¡“¤+>± düe÷y˚XÊìï @sêŒ≥T #˚XÊs¡T.

(1922 &çôd+ãsY˝À j·TTmdtmdtÄsY @s¡Œ

&ç+~). sö+&é fÒãT˝Ÿ düe÷y˚XÊìøÏ øÏ+~

bÕØº\T Vü‰»s¡j·÷´sTT: #Ó’Hê ø£eT÷´ìdüTº bÕØº,

$j·T‘êï+ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, ≈£Lú≤ ø£eT÷´

ìdüTº bÕØº, Áu…õ Ÿ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, b˛s¡TÃ^düT

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, Á^düT ø£eT÷´ìdüTº bÕØº,

OÁ¬øsTTHé ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, u§V”≤$Tj·÷,

eTÁH√$j·÷ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº, …ãHêHé ø£eT÷´

ìdüTº bÕØº, uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº),

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (dæ|æ◊). MÏ‘√ bÕ≥T

n‹<∏j·T bÕØº nsTTq dæ|æÄsYm|òt bÕ˝§Zqï~.

Ç°e* mìïø£ À¢ s¡wü Hé ô|ò&ÉπswüHé ø£eT÷´

ìdüTº bÕØº eT+∫ $»j·÷\T kÕ~Û+∫q H˚|ü

<∏ä +˝À á düe÷yX+ »]–+~. á mìïø£ À¢

n~ düTe÷s¡T 20 XÊ‘·+ z≥T¢ kÕ~Û+∫

bÕs¡¢yÓT+≥T ~>∑Te düuÛÑ nsTTq &É÷é÷˝À

‘·q ÁbÕ‹ì<Ûë´ìï ô|+#·T≈£î+~. Ç˝≤ <ëì

ÁbÕ‹ì<Ûä + ô|s¡>∑&É+ e\¢ yÓTT‘·Ô+ 30 bÕs¡¢

yÓT+≥Ø kÕúsT÷ dü+|òü÷\≈£î >±qT Äs¡T kÕúsT÷

dü+|òü÷\≈£î #ÛÓ’sYô|s¡‡Hé\T>± dæ|æÄsYm|òt düuÛÑT´

\qT ìj·T$T+#ês¡T.

dæ|æÄsYm|òt πø+Á<ä ø£$T° #ÛÓ’s¡àHé ¬>qï&û

E>∑H√yé düuÛÑ˝À ÁbÕs¡+uÛÀ|üHê´dü+ #˚dü÷Ô

#ê˝≤ ø±\+ ‘·s¡Tyê‘· e÷k˛ÿ˝À ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº\ düe÷y˚X¯+ »s¡T>∑T‘·Tqï<äì nHêïs¡T.

k˛$j·TŸ j·T÷ìj·THé @s¡Œ&ç 90 @fi¯ó¢

|üPs¡ÔsTTq dü+<äs¡“¤y˚T ø±≈£î+&Ü #ê]Á‘·ø£

kÕº*HéÁ>±&é b˛sê≤ìøÏ 70 @fi¯ó¢ ne⁄‘·Tqï

dü+<äs¡“¤+>± ≈£L&Ü á düe÷yX+ »s¡T>∑T‘·Tqï

<äì Äj·Tq >∑Ts¡TÔ#˚XÊs¡T. kÕº*HéÁ>±&é b˛sê

≥+˝ÀH˚ Væ≤≥¢s¡T bòÕdædüTº ôd’q´+ z≥$T

bÕ …’+~. 27 eT+~ »qs¡ Ÿ‡‘√ düVü‰ yÓTT‘·Ô+

eT÷&ÉT \ø£å\ eT+~ bòÕdædüTº ôd’ì≈£î\T kÕº*Hé

Á>±&é˝À ˝§+–b˛j·÷s¡T. ¬s+&Ée Á|ü|ü+#·

j·TT<ë∆ìï á b˛sê≥+ ìs¡íj·÷‘·àø£yÓTÆq

eT\T|ü⁄ ‹|æŒ+~. á b˛sê≥+ ‘·s¡Tyê‘·

bòÕdædüTº ôd’q´+ yÓq≈£îÿ eT[¢+~. eT÷&fi¢ ‘·s¡T

yê‘· n~ z&çb˛sTT+~. u…]¢Hé Àì Væ≤≥¢sY

Á|ü<Ûëq ø±sê´\j·T+ Ø#YkÕº>¥ MT<ä mÁs¡C…+&Ü

m>∑Ts¡y˚j·T&É+‘√ z≥$T |üPs¡ÔsTT+~.

Á|ü|ü+#· ô|≥Tºã&ç<ëØ dü+øå√uÛÑ+ ø=q

kÕ>∑T‘√+<ä , Ç+ø± $düÔ]k Ô+<ä E>∑H√yé

#ÓbÕŒs¡T. sêqTqï ø£Ï ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê˝À¢

Ç~ eT]+‘· rÁeeTe⁄‘·T+<äHêïs¡T. á sö+&é

fÒãT˝Ÿ düe÷y˚X¯+˝À bÕ˝§Zqï bÕØº\ìïÏø°

¬s+&ÉT $wüj·÷˝À¢ kÕs¡÷|ü ‘· O+<äì nHêï

s¡T. yÓTT<äÏ~, á bÕØº\˙ï e÷]ÿ‡»+` …ì

ì»+ $|ü¢e dü÷Á‘ê\≈£î ø£≥Tºã&ç OHêïsTT.

¬s+&Ée~, á dü+øå√uÛ≤ìøÏ ô|≥Tºã&ç<ëØ

eédüú˝À |ü]cÕÿs¡+ ˝Ò<äT, ô|≥Tºã&ç<ëØ

eédüúqT ≈£L\<√dæ k˛wü*C≤ìï kÕú|æ+#·T

ø√e&É+ <ë«sê ì»yÓTÆq e÷qe $eTTøÏÔ ,

ùd«#·Ã¤q÷ kÕ~Û+#·&É+ $TqVü‰ eTs√ e÷s¡Z+

Ò<äT nì á bÕØº\˙ï qeTTà‘·THêïsTT. Bì

ÁbÕ‹|ü~ø£>± eTq+ dü]ø=‘·Ô k˛wü*C≤ìï

ì]à+#+<äT≈£î #·]Á‘·qT+&û, <ëì nqTuÛÑyê\

qT+&û Hs¡TÃø√yê* nì Äj·Tq #ÓbÕŒs¡T. á

dü+<äs¡“¤+>± Äj·Tq kÕÁe÷»ýê<ä|ü⁄ dü]ø=‘·Ô

<ë&ÉT\ >∑T]+N, dæ]j·÷˝À |ü]dæú‹ >∑T]+N,

HêÀ $düÔs¡Dyê<ä+ >∑T]+N $e]+#ês¡T.

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº)

‘·s¡|òü⁄q bÕØº bı*Ÿ ã÷´s√ düuÛÑT´\T d”‘ê

sêyéT @#·÷] düe÷y˚XÊìøÏ Vü‰»s¡j·÷´s¡T.

sö+&éfÒãT˝Ÿ düe÷y˚X¯+˝À ¬s+&ÉT <äbòÕ\T

#·s¡Ã\T »]>±sTT. bÕ˝§Zqï bÕØº\T n_ÛÁbÕ

j·÷\T #Ó|üŒ&ÜìøÏ yÓTT<äÏ <äbòÕ˝À ˇø√ÿ

bÕØºøÏ 20 ì$TcÕ\T πø≤sTT+#ês¡T. ‘·s¡T

yê‘· ¬s+&√ <äbòÕ #·s¡Ã\T »]>±sTT. yÓTT<äÏ

<äbòÕ #·s¡Ã˝À¢ e∫Ãq n_ÛÁbÕj·÷\ô|’ Á|ü‹ì<ÛäT

\T ‘·eT Á|üX¯ï\q÷, n_ÛÁbÕj·÷\q÷ á

<äbòÕ˝À #ÓbÕŒs¡T. n+‘·sê®rj·T |ü]dæú‹ô|’

Äj·÷ bÕØº\ n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó\TdüTø√&Üìø°,

Ä bÕØº\T |üì#˚düTÔqï <˚XÊ˝À¢ì |ü]dæú‹ì

ns¡∆+ #˚düTø√&Üìø°, n$ nqTdü]düTÔqï m‘·TÔ

>∑&É\T, n$ #düTÔqï O<ä e÷\ >∑T]+∫ ‘Ó\TdüT

ø√&Üìø° á düe÷y˚X¯+ O|üjÓ÷>∑|ü&ç+~.

düe÷yX+˝À d”‘êsêyéT @#·÷] #dæq Á|üdü+

` d”‘êsêyéT @#·÷]

|ü]dæú‘·T\T

nqT≈£L*düTÔHêïsTT,

es¡Zb˛sê≤\T

ô|+#·T<ë+!

e÷]ÿ ‡düTº

5

>∑ bÕsƒêìï ~>∑Te ÇdüTÔHêï+:

eTT+<äT>± á düe÷yX+ @sêŒ≥T #dæq

dæ|æÄsYm|òt≈£î <Ûäqýê<ë\T ‘Ó\T|ü⁄‘·THêïqT.

E>∑H√yé #Ó|æŒq≥T¢ ì»+>±H˚ eTq+ #ê˝≤

ø±\+ ‘·s¡Tyê‘· e÷k˛ÿ˝À düe÷y˚X¯eTe⁄

‘·THêï+. >∑‘·+˝À Çø£ÿ&É 1987˝À eTVü≤‘·Ôs¡

nø√ºãsY $|ü¢e &Óã“sTTe yê]¸ø√‘·‡e+

dü+<äs¡“¤+>± k˛$j·TŸ j·T÷ìj·THé ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº (dæ|æmdtj·TT) @sêŒ≥T #dæq düe÷yXÊìøÏ

Vü‰»s¡j·÷´qT. ‘·s¡Tyê‘· »]–q |ü]D≤e÷˝À¢

k˛$j·TŸ j·T÷ìj·THé $∫Ã¤qï+ ø±e&É+,

Á|ür|òü÷‘· $|ü¢e+ $»j·T+ bı+<ä&É+ eTq+

<ä]ø° ‘Ó\TdüT.

Çø£ÿ&É ùd«#·Ã¤>± #·s¡Ã\T »s¡bÕ\ì MTs¡T

ÄVü‰«q |üÁ‘·+˝ÀH˚ #ÓbÕŒs¡T ø±ãÏº H˚qT

eTT+<äT>± sêdüT≈£îqï |üÁ‘·+‘√ sê˝Ò<äT.

nqTyê<ä≈£î\qT+&ç ø£åe÷|üD\T ø√s¡T‘·÷ HqT

E>∑H√yé Ç|ü&ÉT #Ó|æŒq ø=ìï n+XÊ\ô|’ Hê

n_ÛÁbÕj·÷\T #ÓãT‘êqT.

Äj·Tq #Ó|æŒq≥T¢ eTq+ #ê]Á‘·ø£ nqT

uÛÑyê\qT+&ç dü¬s’q bÕsƒê\T H˚s¡TÃø√yê*.

k˛$j·TŸ j·T÷ìj·THé À k˛wü*»+ n+‘·+

ø±e&É+ô|’ Á|ü|ü+#·+˝Àì nH˚ø£ ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº\T ‘·eTyÓ’q >∑TDbÕsƒê\T rXÊsTT, ‘·eT

yÓ’q $X‚¢wüD\T #düT≈£îHêïsTT. yêÏì ‘·eT‘·eT

<XÊ˝À¢ì Á|ü»\î ns¡∆+ #düT≈£îH+<äT≈£î $e]+

#êsTT. y˚TeTT 1992 »qe]˝À »]–q e÷

bÕØº 14e eTVü‰düuÛÑ ÀH Bìï $X‚¢wæ+#êeTT.

nsTT‘˚ á Áø£eT+˝À uÛ≤>∑+>± Oqï s¡wü Hé

ø£eT÷´ìdüTº\T dü¬s’q eT÷˝≤´+ø£q+ #j·T≈£b˛‘

e÷ Á|üj·T‘êï\˙ï düVü≤»+>±H˚ ndü+|üPs¡í

eTe⁄‘êsTT. >∑‘· ¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T>± MT qT+&ç

n≥Te+Ï $X‚¢wüD edüTÔ+<äì y˚TeTT m<äTs¡T

#·÷düTÔHêï+. <äTs¡<äèwüº eXÊ‘·÷Ô Ç|üŒÏes¡≈£î

n≥Te+Ï<MT sê Ò<äT. dæ|æÄsYm|òt á U≤∞ì

` ø°\ø£yÓTÆq U≤∞ì ` |üP]düTÔ+<äì H˚qT

Ä•düTÔHêïqT. k˛$j·TŸ j·T÷ìj·THé À @&ÉT

<äXÊu≤›\ k˛wü*»+ nqTuÛÑyê\ >∑T]+∫ dü¬s’q

eT÷˝≤´+ø£q+ #˚j·T&É+ Á|ü|ü+#· ø£eT÷´ìdüTº

O<ä e÷ìøÏ ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. á ø±\+˝À k˛$

j·TŸ Á|ü»\T >=|üŒ #ê]Á‘·ø£ ø£s¡Ôyê´\T ìs¡«

Væ≤+#ês¡T. eTìwæì eTìwæ <√#·Tø√&ÜìøÏ M Ò¢ì

k˛wü*düTº düe÷C≤ìï #·]Á‘·˝À ‘=*kÕ]

kÕ~Û+#ês¡T. <ëì Á|üuÛ≤e+‘√ bòÕdæ»+ z&ç+

#·ã&ç+~. Á|ü|ü+#·+˝À e\dü\ ìs¡÷à\q

»]–+~. ø=~›bÕÏ ø±\+˝ÀH˚ n~ kÕÁe÷

»ýê<ëìï m~]+#˚ eTVü‰X¯øÏÔ>± ì*∫+~.

á |ü]D≤e÷\T 20e X¯‘êã›|ü⁄ #·]Á‘·ô|’

‹s¡T>∑T Òì eTTÁ<äyXÊsTT. e÷qyê[ uÛÑ$wü ‘·TÔ

>∑eTHêìï ‹s¡T>∑T Òì $<Ûä+>± eT*#êsTT.

<äTs¡<äèwüºeXÊ‘·÷Ô Ç|ü&É<ä+‘ê >∑‘·+ nsTTb˛

sTT+~.

>∑‘· nqTuÛÑyê\qT+&ç H˚s¡TÃ≈£îqï <ëìï

ãÏº H˚qT nsTT<äT n+XÊ\T #Ó|üŒ<ä\T#·T

≈£îHêïqT. yÓTT<äÏ~, …ìHé #Ó|æŒq≥T¢ ªì]∆wüºyÓTÆq

|ü]dæú‘·T\ ì]∆wüºyÓTÆq $X‚¢wüDµ nqï<ëH√¢H˚

e÷]ÿ‡»+ kÕs¡+ <ë>∑Tqï<äì á nqTuÛÑyê\T

ìsê∆]düTÔHêïsTT. ¬s+&√~, k˛$j·TŸ j·T÷ì

j·THé ≈£L*b˛e&É+ e\¢ düè»Hê‘·àø£ ôd’qT‡

nsTTq e÷]ÿ‡»+` …ììC+ >±˙ Òø£ k˛wü

*düTº \øå±´ìï kÕ~Û+#ê\H˚ e÷qyê[ ø√¬sÿ

>±˙ ˝Ò≈£î+&Üb˛e⁄. eT÷&√~, >∑‘·+˝À

uÛ≤$+∫q≥T¢ ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüúqT+&ç

k˛wü*C≤ìøÏ |ü]es¡ÔHê ø±\+ πø ~X¯ À

kÕ–b˛j˚T ø±\+ ø±<äT. Ç~ es¡Z b˛sê≥+

rÁeeTj˚T´ ø±\+. n+<äT˝À nH˚ø£ m>∑T&ÉT

~>∑T&ÉT\T+≤sTT. |ü⁄s√>∑eTHê\÷, yÓqTø£&ÉT

>∑T\÷ O+≤sTT. Çs¡ejÓ÷´ X‘êã›+ |ü⁄s√>∑

eTq ø±\+. nsTT‘˚ <ëì eTT–+|üP, Çs¡e

jÓTT´ø£À X‘êã›+ ÁbÕs¡+uÛÑ+ yÓqTø£|ü≥Tº |üÏºq

ø±\+. Hê\T>√~, ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú m+‘·

ô|<ä› dü+øå√uÛÑ+˝À ∫≈£îÿ≈£îqï|üŒÏø° ‘·q+‘·

‘êqT ≈£L*b˛<äT. Çø£ ∫e] n+X¯+, #·]Á‘·

˝Àì @ düeTj·T+˝ÀHÓ’Hê ÄHêÏ ì]∆wüº

sê»ø°j·T |ü]dæú‘·T˝À¢ es¡ZX≈£îÔ\ ã˝≤ã˝≤\qT

dü]>±Z n+#·Hê yj·T&ÉyT |ü]es¡ÔHê ø±\+˝À

k˛wü*düTº X¯≈£îÔ\ |ü⁄s√>∑eTHêìï eTÚ*ø£+>±

ìs¡ísTTdüTÔ+~. H˚Ï |ü]dæú‘·T˝À¢ ã˝≤ã˝≤\T

kÕÁe÷»ýê<ëìøÏ nqT≈£L\+>± OHêïsTT.

Á|üdüTÔ‘· sê»ø°j·T |ü]dæú‘·T\T

HÏ sê»ø°j·T |ü]dæú‘·T\≈£î dü+ã+~Û+∫

H˚qT Äs¡T n+XÊ\T #ÓãT‘êqT. yÓTT<äÏ~,

á |ü]dæú‘·T\qT O|üjÓ÷–+#·T≈£îì kÕÁe÷»´

yê<ä+ Á|üdüTÔ‘· Á|ü|ü+#êìï @ø£<Ûäèe Á|ü|ü+#·+

yÓ’|ü⁄>± eT[¢+#·&ÜìøÏ <ä÷≈£î&ÉT>± Á|üj·T‹ï

k Ô+~. e÷eT÷\T>± e~ ÒùdÔ H˚Ï Á|ü|ü+#·+

ãVüQfi<Ûäèe+ yÓ’|ü⁄>± |üj·TìdüTÔ+~. kÕÁe÷»´

yê<ä+ #düTÔqï á Á|üj·T‘·ï+ nìï s¡+>±˝À¢q÷

` Ä]úø£, sê»ø°j·T, ôd’ìø£, kÕe÷õø£, kÕ+düÿè

‹ø£ yÓTT<ä …’q nìï s¡+>±˝À¢q÷ ø£ì|æk Ô+~.

¬s+&√~, á ø±\+˝À Á|ü|ü+#· ô|≥Tºã&ç...

n+‘·sê®rj·T Á<äe´ ô|≥Tºã&ç H‘·è‘·«+˝À >∑]wüº

˝≤uÛ≤\ø√dü+ ìsê∆øÏåD´+>± eéVü≤]k Ô+~.

ô|≥Tºã&ç ÁbÕ<∏ä$Tø£ dü+#·j·Tq+ ø√dü+ nH˚ø£

|ü<ä∆‘·T\T ne\+_Ûk Ô+~. n+‘·sê®rj·T Á<äe´

ô|≥Tºã&ç Ä$s¡“¤$+∫q+<äTe\¢... kÕÁe÷»´

yê<ëìøÏ ˝…ìHé Ç∫Ãq ne>±Vü≤q @

$<Ûä+>±q÷ |üìøÏsê≈£î+&Üb˛<äT. bÕ]ÁXÊ$Tø£

ô|≥Tºã&ç, u≤´+øÏ+>¥ ô|≥Tºã&ç #˚‘·T\T ø£\|ü

&É+e\¢ ªÁ<äe ô|≥Tºã&ç Á|üuÛÑTes¡Z+µ (ô|ò’Hêì¸j·T Ÿ

z*>±Øâ) ‘·j·÷s¡e⁄‘·T+<ä˙, yês¡T ‘·eT

˝≤uÛ≤\qT >∑]wüº+>± ô|+#·T≈£îH ‘·èwüí À yÓTT‘·Ô+

Á|ü|ü+#êìï ‘·eT ‘·eT Á|üuÛ≤yê\øÏ+<ä

$uÛÑõ+#·T≈£î+≤s¡˙ ˝…ìHé #ÓbÕŒ&ÉT. <ëì

|üs¡ ekÕq+>± kÕÁe÷»ýê<äT\ eT<Ûä @s¡Œ&

‘·>±<ë\T nìyês¡´+>± j·TT<ë∆\≈£î <ë]

rkÕÔj·Tì ù|s=ÿHêï&ÉT. á …ììdüTº ne>±Vü≤q

s¡÷bı+~q <äXÊã› ø±\+˝ÀH yÓTT<äÏ Á|ü|ü+#·

j·TT<ä∆+ e∫Ã+~. <ë+‘√ á ne>±Vü≤q

dü¬s’q<˚qì ìs¡÷|æ‘·yÓTÆ+~. ¬s+&√ Á|ü|ü+#·

j·TT<ä∆+‘√ Ç~ eTs√e÷s¡T ìs¡÷|æ‘·yÓTÆ+~.

á neø±XÊ\qT ñ|üjÓ÷–+#·T≈£îì kÕÁe÷»´

yê<äT\ eT<Ûä j·TT<ë∆ìï n+‘·s¡T´<ä∆+>±, n+fÒ

Á|ü‹ <˚X¯+˝Àq÷ es¡Z b˛sê≥+>± e÷]Ã

kÕÁe÷»ýê<ä >=\TdüTqT <ëì ã\V”≤qyÓTÆq

*+≈£î e<ä› ‘Ó>=Z≤º\ì …ìHé #Ó|æŒq eP´Vü≤+

≈£L&Ü dü¬s’q<˚qì á |ü]D≤e÷\T eTs√

e÷s¡T s¡TEe⁄ #˚XÊsTT. s¡wü Hé $|ü¢e+ á

ne>±Vü≤qqT ‹s¡T>∑T˝Òì $<Ûä+>± U≤j·T

|ü]∫+~.

nsTT‘ Ç<ä+‘ê á s√Eq... @<√ ø£ÿ

<XÊìø√ |ü]$T‘·+ ø±≈£î+&Ü Á|ü|ü+#· kÕúsTT˝À

˝≤uÛ≤\T ô|+#·Tø√&ÜìøÏ |üì#ùd n+‘·sê®rj·T

Á<äe´ ô|≥Tºã&ç Ä$sê“¤e+‘√ |üìøÏsê≈£î+&Ü

b˛‘·T+<ë? b˛<äT. ìC≤ìøÏ~ …ììdüTº ne


µµ

ªª eTq+ #ê]Á‘·ø£ nqT uÛÑyê\qT+&ç dü¬s’q bÕsƒê\T

H˚s¡TÃø√yê*. k˛$j·TŸ j·T÷ìj·THé À k˛wü*»+ n+‘·+

ø±e&É+ô|’ Á|ü|ü+#·+˝Àì nH˚ø£ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\T ‘·eTyÓ’q

>∑TDbÕsƒê\T rXÊsTT, yTeTT 1992 »qe]˝À »]–q e÷

bÕØº 14e eTVü‰düuÛÑ ÀH˚ Bìï $X‚¢wæ+#êeTT. nsTT‘˚ á

Áø£eT+˝À uÛ≤>∑+>± Oqï s¡wü´Hé ø£eT÷´ìdüTº\T dü ¬s’q

eT÷˝≤´+ø£q+ #j·T≈£b˛‘ e÷ Á|üj·T‘êï\˙ï düVü≤»+>±H

ndü+|üPs¡íeTe⁄‘êsTT.

e÷]ÿ ‡düTº

7

á <ë&ÉT\qT m<äTs=ÿ+≥÷H˚ y˚TeTT

qj·÷`ñ<ës¡yê<ä Ä]úø£ $<ÛëHê\≈£î e´‹πs

ø£+>± Á|üC≤b˛sê≤\qT ñ<Ûäè‘·+ #˚XÊ+. á

bÕø Ï åø £ b˛sê≤\ <ë«sê e÷Á‘ ·y ˚ T

eTVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq es¡Z b˛sê≤\T ì]à+#·>∑\+.

á $<Ûä+>± e÷Á‘·y˚T e÷qMj·T ø±s¡ø±ìï

(düã®øÏºyé bòÕø£ºsY) ã˝Àù|‘·+ #j·T>∑\eTì e÷

nqTuÛÑe+ #ÓãT‘·Tqï~.

$T–*q ø±ÁyT&é‡ #Óù|Œ~ $ì yê] nqT

uÛÑyê\qT+&ç H˚s¡TÃø√yê\ì H˚qT m<äTs¡T

#·÷düTÔHêïqT.

á @&Ü~ e÷k˛ÿ˝À #ê˝≤ #·*>± ñ

+~. Ç‘·s¡ $wüj·÷\˝≤ ñ+∫, Ç≥Te+Ï

#·*˝ÀH …ìHé nø√ºãsY $|ü¢yêìøÏ Hêj·Tø£‘·«+

eVæ≤+∫ $»j·T+ kÕ~Û+#ês¡ , Ç≥Te+Ï

yê‘êes¡D+˝ÀH˚ kÕº*Hé bòÕdæ»+ô|’ $»j·÷

ìøÏ H˚‘·è‘·«+ eVæ≤+#ês¡ >∑Ts¡TÔ #˚düT≈£îqï

|ü&ÉT n~ eTq+<ä]ø° dü÷Œ¤]Ô <ëj·Tø£+>±

O+≥T+~. >∑Ïº |ü≥Tº<ä\, ‹s¡T>∑T Òì ôd’<ë∆+

‹ø£ |ü⁄Hê~ ñ+fÒ $|ü¢y√<ä eT+ nìï s¡ø±\

Ä≥+ø±\q÷ n~>∑$T+#·>∑\<äì Ç~ eTq≈£î

‘Ó*j·TCÒk˛Ô+~.

ÁX¯<ä∆>± $qï+<äT≈£î MT n+<ä]ø° <Ûäq´

yê<ë\T.

¬s+&√ <äbòÕ Á|üdü+>∑+

ø±Áy˚T&é‡ #˚dæq Á|üdü+>±\ìïÏ H˚qT

#ê˝≤ ÄdüøÏ Ô‘√ $HêïqT. ne˙ï $_Ûqï

nqTuÛÑyê\qT+&ç e#êÃsTT. ø=+<ä]~ ‘·eT

<˚X¯+˝À Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T˝À¢ k˛wü*C≤ìï

|üÏwüº|üs¡T#·T≈£îH˚ nqTuÛÑe+. Ç+ø=+<ä]~

b˛sTTq k˛wü*C≤ìï |ü⁄qs¡T<ä∆]+#·T≈£îH˚

nqTuÛÑe+. e÷˝≤+Ï <˚XÊ˝À¢ì eT] ø=+<ä

]~, e÷ <˚XÊ˝À¢ k˛wü*C≤ìï kÕú|æ+#·Tø√

&ÜìøÏ b˛sê&˚ nqTuÛÑe+. nsTT‘˚ eTq˝À

#ê˝≤ eT+~ #Ó|æŒq≥T¢ eTq+<ä]ø° ñqï

OeTà&ç \ø£å + k˛wü*»+. eTq+<äs¡+ nqT

dü]+#˚ ñeTà&ç dæ<ë∆+‘·+ e÷]ÿ‡»+`˝…ì

ì»+. nsTT‘, eTq <XÊ˝À¢ì ì]∆wüº |ü]dæú‘·T

\qT <äèwæº À ô|≥Tº≈£îì eTq+ eTq \øå±´ìï

m˝≤ kÕ~Û+#·>∑\+ nH˚<˚ eTTKýÓTÆq $wü

j·T+. >∑‘·+˝À ø£eT÷´ìdüTº Ç+≥πsïwüq˝Ÿ

eTqT>∑&É À ñqï|ü&ÉT n~ n≥Te+Ï C≤rj·T

ì]úwüº‘·\qT |ü]>∑Dq˝ÀøÏ rdüTø√≈£î+&Ü,

‘·s¡Tyê‹ ø±\+˝À Á|ü<Ûëq bÕØº\T Ç‘·s¡

<˚XÊ˝À¢ì ì]∆wüº |ü]dæú‘·T\T >∑eTì+#·≈£î+&Ü

‘·|ü\T #˚XÊj·Tì ø£\wæïø√yé (dæ|æÄsYm|òt

πø+Á<ä ø£$T° n<Ûä ø£åes¡Z düuÛÑT´\T) #ÓbÕŒs¡T.

Äj·Tq #Ó’Hê, $j·T‘êï+ ñ<ëVü≤s¡D\T #ÓbÕŒ

s¡T. HqT uÛ≤s¡‘· <X+˝Àì e÷ nqTuÛÑyê\qT

≈£L&Ü $qÁeT+>± MT <äèwæºøÏ ‘<ä\#·T≈£îHêïqT.

dæ|æ◊(m+) @s¡Œ&çq ‘·s¡Tyê‘· Çs¡yÓ’ @fi¯¢

es¡≈£L, á sö+&é fÒãT˝Ÿ düe÷y˚X¯+˝À

bÕ˝§Zqï bÕØº ÒM eTeTà*ï ø£eT÷´ìdüTº bÕØº>±

ø±<äT dü]ø£<ë ø£ dü+ @<√ ˇø£ bÕØº>±H˚

>∑T]Ô+#· Ò<äT. e÷ C≤rj·T ì]∆wüº |ü]dæú‘·T\

Ä<Ûës¡+>± dæ|æ◊(m+) <˚X¯+˝À ã\yÓTÆq

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº>± Ä$s¡“¤$+∫, uÛ≤s¡‘·

<X+˝À yêeT|üø£å dü+|òüT≥q\≈£î Hêj·Tø£‘·«+

eVæ≤+∫, ø=ìï sêÁcÕº À¢ Á|üuÛÑT‘ê«\T @sêŒ≥T

#dæq|ü&ÉT e÷Á‘·yT n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüTº

ñ<äéT+ eTeTà*ï >∑T]Ô+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+

∫+~. <ëì >∑T]+∫ HHMT |òæsê´<äT #j·T&É+

Ò<äT. eTq+<äs¡+ ≈£L&Ü Ç≥Te+Ï nqTuÛÑ

yê\qT+&ç H˚s¡TÃ≈£îì e÷qyê[øÏ eT+∫

uÛÑ$wü ‘·TÔø√dü+ ø£èwæ #j·÷\ì e÷Á‘·yT $»„|æÔ

#düTÔHêïqT.

Ç+‘·≈£î eTT+<äT H˚qT #Ó|æŒq≥T¢, e÷q

Mj·T ø±s¡ø±ìï ã\|üs¡T#·T≈£îH˚ Áø£eT+˝À

eT<Ûä +‘·s¡ ìHê<ë\ô|’Hê, ø£s¡Ôyê´\ô|’Hê ìs¡+

‘·s¡+ es¡Z b˛sê≤\T ì]à+#ê*‡q nedüs¡+

ñ+~. á Áø£eT+˝À ã\+ |ü⁄+E≈£îì ∫e]øÏ

ô|≥Tºã&ç bÕ\qô|’H˚ <ë&çøÏ ~>∑>∑\+. e÷

<˚X¯ |ü]dæú‘·T˝À¢ yÓTs¡T¬>’q Jeq+ ø√dü+,

Á|üC≤kÕ«eT´ Vü≤≈£îÿ\T, kÕ«‘·+Á‘· |ü]s¡ø£åD

yÓTT<ä …’q yêÏø√dü+ |”&ç‘· Á|ü»\T #ùd bÕøÏåø£

b˛sê≤\T e÷ Á|ü»\≈£î eTTKýÓTÆq$. á

bÕøÏåø£ düeTdü \ô|’ ìs¡+‘·s¡ b˛sê≤\ <ë«sê

e÷Á‘·y˚T e÷qMj·T ø±s¡ø±ìï ì]à+#·T

ø√>∑\+. n+<äTe\¢ H˚qT Á^düT ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº (¬ø¬øÇ)øÏ #Ó+~q m*d”dt #Ó|æŒq <ë+‘√

$uÛÒ~düTÔHêïqT. n≥Te+Ï bÕøÏåø£ b˛sê≤\T

#˚j·T&ÉeT+fÒ ø£eT÷´ìdüTº ñ<ä e÷ìï k˛wü Ÿ

&ÓyÓ÷Áø£Ïø u≤≥ |üÏº+#·&ÉyTq˙, ô|≥Tºã&ç<ëØ

eédüú≈£î k˛wü*»y˚T düe÷<ÛëqeT˙ m*d”dt

#ÓbÕŒs¡T. ne⁄qT, ∫e]øÏ #·÷ùdÔ ô|≥Tºã&ç<ëØ

eédüú≈£î k˛wü*»+ ˇø£ÿfÒ düe÷<Ûëq+.

ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú≈£î á bÕøÏåø£ b˛sê≤\T

düe÷<Ûëq+ ø±<äT. nsTT‘˚ á bÕøÏåø£ b˛sê

≤\ <ë«sê y˚TeTT sê»ø°j·T Á|ü‘êé÷ï

j·÷ìøÏ n+fÒ k˛wü*C≤ìøÏ e÷ ã˝≤ìï

ˇø√ÿ Ç≥Tø£ ô|+#·T≈£îì ∫e]øÏ Ä ˝ø£å +

#˚s¡T≈£î+≤+. ãVüQXÊ Á^düT˝À H˚&ÉTqï |ü]dæú


µµ

ªª HqT uÛ≤s¡‘· <X+˝Àì e÷ nqTuÛÑyê\qT ≈£L&Ü $qÁeT+

>± MT <äèwæºøÏ ‘<ä\#·T≈£îHêïqT. dæ|æ◊(m+) @s¡Œ&çq ‘·s¡Tyê‘·

Çs¡yÓ’ @fi¢ es¡≈£L, á sö+&é fÒãT Ÿ düe÷y˚X¯+˝À bÕ˝§Zqï

bÕØº ÒM eTeTà*ï ø£eT÷´ìdüTº bÕØº>± ø±<äT dü]ø£<ë ø£ dü+

@<√ ø£ bÕØº>±H >∑T]Ô+#· Ò<äT. e÷ C≤rj·T ì]∆wüº |ü]dæú‘·T\

Ä<Ûës¡+>± dæ|æ◊(m+) <˚X¯+˝À ã\yÓTÆq ø£eT÷´ìdüTº bÕØº>±

Ä$s¡“ ¤$+∫q|ü&ÉT e÷Á‘·y˚T n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´ìdüTº

O<ä eT+ eTeTà*ï >∑T]Ô+#·&É+ ÁbÕs¡+_Û+∫+~.

e÷k˛ÿ düe÷y˚X¯+˝À Á|üdü+–düTÔqï @#·÷]

e÷]ÿ ‡düTº

8


µµ

ªª#·* >∑T]+∫ eTs√kÕ] #Ó|üŒ<ä\T#·T≈£îHêïqT. á

s√E n‘· +‘· m≈£îÿe #·* ñqï≥T¢+~. á X‘êã›+˝ÀH

Ç~ n‹ ìø£èwüº yÓTÆq o‘êø±\+ nì #ÓbÕŒs¡T. Ç≥Te+Ï

#·* yê‘êes¡D+˝ÀH˚ ˝…ìHé nø√ºãsY $|ü¢yêìøÏ

Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫ $»j·T+ kÕ~Û+#ê&ÉT. ãVüQXÊ

s¡cÕ´˝À eTs√ $|ü¢yêìøÏ düeTj·T+ ÄdüqïyÓTÆ+<˚yÓ÷!

‘·T˝À¢ n≥Te+Ï bÕøÏåø£ b˛sê≤\ nedüs¡+

Ò<˚yÓ÷. <ëì >∑T]+∫ ¬ø¬øÇ e÷Á‘·y˚T dü¬s’q

ìs¡íj·T+ #˚j·T>∑\<äT. ø±ì uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À

n≥Te+Ï düeTdü \ô|’ n≥Te+Ï b˛sê≤\T

#j·T&É+ #ê˝≤ ø°\ø£yÓTÆq $wüj·T+. n~ e÷

ì]∆wüº yêdüÔ$ø£‘·. ªªì]∆wüº |ü]dæú‘·T\≈£î ì]∆wüº

$X‚¢wüD #˚j·T&Éy˚T >∑‹‘·s¡ÿ+ jÓTTø£ÿ düJe

kÕs¡+µµ nì …ìHé #Ó|æŒq e÷≥\qT Çø£ÿ&É

HqT eTs√e÷s¡T #Ó|üŒ<ä\#·T≈£îHêïqT. C≤rj·T

ì]∆wüº‘·\ ÁbÕeTTK´‘· Ç~. eTq #Ó’Hê ø±ÁyT&é‡

≈£L&Ü #Ó’Hê \ø£åD≤\‘√ k˛wü*»+ nì

#Ó|æŒq|ü&ÉT Bì >∑T]+#˚ eTTK´+>± $»„|æÔ

#˚XÊs¡T.

Á|ü|ü+#· kÕúsTT˝À $_Ûqï bÕj·T\

ìs¡düq\q÷, b˛sê≤\q÷ πø XøÏÔe+‘·yÓTÆq

Á|ü|ü+#· kÕúsTT kÕÁe÷»ýê<ä e´‹πsø£ ñ

<ä eT+>± eT\#ê\+fÒ n+‘·sê®rj·T ø£eT÷´

ìdüTº ñ<ä eT+ ø=ìï ø°\ø£ düeTdü \ô|’ ñ

eTà&ç yÓ’K] rdüTø√e\dæ ñ+≥T+~. ìs¡+≈£îX

Á|üuÛÑT‘ê«\≈£î e´‹πsø£+>± Á|ü»\ Á|üC≤‘·+Á‘·

Äø±+ø£å nH˚ eTTKýÓTÆq düeTdü qT ªns¡uŸ

edü+‘·+µ (ns¡uŸ ÁdæŒ+>¥) eTT+<äT≈£î rdüT≈£î

e∫Ã+~. á Á|üuÛÑT‘ê«˝À¢ ø=ìï kÕÁe÷»ýê<ä

e´‹πsø£ yÓ’K] rdüTø√e#·TÃ>±ø£, ø±˙ kÕÁe÷

»ýê<ä e´‹πsø£‘· ù|s¡T‘√ eTq+ ìs¡+≈£îX¯

Á|üuÛÑT‘ê«\qT düeT]∆+#·>∑\e÷? Á|ü»\ Á|üC≤

‘·+Á‘· Äø±+ø£å\qT $düà]+#·>∑\e÷? n˝≤π>

Á|üC≤kÕ«eT´+ ù|s¡T‘√ eTq+ @ <X+˝ÀHÓ’Hê,

@ ÁbÕ+‘·+˝ÀHÓ’Hê kÕÁe÷»ýê<äT\ \øå±´\≈£î

nqT≈£L\+>± eéVü≤]+#·˝Ò+. eT∞¢ á

n+X+˝À ≈£L&Ü eTq+ C≤rj·T ì]∆wüº‘·\ô|’

ø°\ø£+>± Ä<Ûës¡|ü&ç yÓ’Ks¡T\T rdüTø√e&É+

<ë«sê düeTdü qT |ü]wüÿ]+#·>∑\+. á <˚XÊ

˝À¢ì ì]∆wüº |ü]dæú‘·T\qT ì]úwüº+>± $X‚¢wæ+

#· Òø£b˛‘˚ πøs¡ø£yÓTÆq ñeTà&ç ne>±Vü≤q

sê<äT.

nH˚ø£ <˚XÊ˝À¢ nyÓT]ø£Hé kÕÁe÷»´

yê<ëìï e´‹πsøÏ+#˚ X¯øÏ Ô>± ÇkÕ¢$Tø˘

#Ûê+<ädüyê<ä+ eTT+<äTø=∫Ã+~. nHø£ dü+<ä

sê“¤˝À¢, nyÓT]ø£Hé kÕÁe÷»ýê<äy˚T ‘·q

eP´Vü‰‘·àø£ \øå±´\T HÓs¡y˚s¡TÃ≈£îH˚+<äT≈£L,

n_Ûeè~∆ø£s¡, k˛wü*düTº nqT≈£L\ Á|üuÛÑT‘ê«\T

sê≈£î+&Ü n&ÉT¶≈£îH+<äT≈£L Ç≥Te+Ï #Ûê+<ädü

X¯≈£îÔ\≈£î ã˝≤ìï düeT≈£L]Ã+~. #Ûê+<ädü

X¯≈£îÔ\T ‘·eT e+‘·T>± Ç≥Te+Ï eT<ä›‘·TqT

O|üjÓ÷–+#·T≈£îì ø£eT÷´ìdüTº\ Hêj·Tø£‘·«+

˝Àì yêeT|üø£ å ñ<äé÷\qT ã\V”≤q

|ü]#êsTT. nHø£ dü+<äsê“¤ À¢ yêÏì |üP]Ô>±

ìs¡÷à*+#êsTT. ns¡uŸ <˚XÊ˝À¢q÷, Ç‘·s¡

<XÊ˝À¢q÷ nyÓT]ø± eT<ä›‘·T>∑\ Á|üuÛÑT‘ê«\˙ï

#dæ+~<. ÇkÕ¢$Tø #Ûê+<ädüyê<ä+ ‹s√>∑eTq

kÕe÷õø£, Ä]úø£ mC…+&Ü ø£*– ñ+~. n~

ø£eT÷´ìdüTº e´‹πsøÏ. n+<äTe\¢ eTq Á|ü|ü+#·

kÕÁe÷»ýê<ä e´‹πsø£ ñ<äéT+ #Ûê+<ädü

yê<ä+ nqTdü]+#˚ n≥Te+Ï <Û√s¡DT\ô|’

Ä<Ûës¡|ü&ÉuÀ<äT. Ç≥Te+Ï düe÷y˚XÊ˝À¢

uÛÑ$wü ‘·TÔ ÀHÓ’Hê á düeTdü \ô|’ ≈£L\+ø£wü+>±

#·]Ã+∫ ø=+‘· düŒwüº‘·≈£î sêyê*‡q nedüs¡+

ñ+~.

∫e]>±, nyÓT]ø± Hêj·Tø£‘·«+ ˝Àì

kÕÁe÷»ýê<ä+ Á|ü|ü+#ê~Û|ü‘ê´˙ï, ‘·q

Hêj·Tø£‘·«+˝À @ø£<Ûäèe Á|ü|ü+#ê˙ï kÕ~Û+#·

&É+ ø√dü+ düs¡yÓ*¢ ≤>± ìs¡+‘·s¡+ s¡+>∑T

\T e÷s¡TdüTÔ+~. ‘·q mC…+&ÜqT eTT+<äT≈£î

rdüT¬øfi¢&ÜìøÏ ø=ìï kÕs¡T¢ ‘·q $<ÛëHê\qT

≈£L&Ü e÷s¡TÃ≈£î+≥T+~. ¬s+&√ Á|ü|ü+#·

j·TT<ä∆+ ‘·s¡Tyê‘· e\dü\ ìs¡÷à\q Áø£eT+

»s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT C≤rj·T $eTTøÏÔ O<ä´

e÷\≈£î mø£ÿ&Óø£ÿ&É ø£eT÷´ìdüTº\T Hêj·Tø£‘·«+

eVæ≤+#ês√ ñ<ë:` #Ó ’Hê, $j·T‘êï+,

ø=]j·÷, nø£ÿ&É˝≤¢ $|ü¢yê\T $»j·÷\T

kÕ~Û+#êj·Tqï $wüj·÷ìï kÕÁe÷»ýê<ä+

Á>∑Væ≤+∫+~. <ë+‘√ n~ ÄÁ|òæø± K+&É+˝À

mø£ÿ&Óø£ÿ&É n≥Te+Ï neø±XÊ\THêïjÓ÷

nø£ÿ&É˝≤¢ Ä ñ<äéT Hêj·T≈£î\qT Vü≤‘·´

#˚dæ+~. bÕÁÏdt \TeTT+u≤, Ä>∑dæºH√ HÓÀ,

n$T˝≤ÿsY ø±Áã˝Ÿ, dü]ø=‘·Ô>± <äøÏåD≤Á|òæø±˝À

ÁøÏdt Vü‰˙\qT n˝≤π> bı≥ºqô|≥Tº≈£î+~.

kÕÁe÷»ýê<ä ≈£îj·TT≈£îÔ\ô|’ eTq+ ø£ ø£Hïdæ

ñ+#ê*‡q nedüs¡eTT+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î,

Ç|ü&É~ ‘·q HÍø± ã\>∑+˝Àì 60 XÊ‘êìï

Væ≤+<ä÷ eTVü‰ düeTTÁ<ëìøÏ ‘·s¡*+∫+~.

Ädæj·÷`|üdæ|òæø˘ ÁbÕ+‘êìï ìj·T+Á‹+#·

&Üìø°, eTØ eTTK´+>± ª#Ó’HêqT ì\Te]+#µ

‘·q eP´Vü‰‘·àø£ \øå±´ìï HÓs¡ys¡TÃ≈£îH+<äT≈£L

n~ Ç<ä+‘ê #˚k˛Ô+~. á ÁbÕ+‘·+˝Àì

Ç‘·s¡ <˚XÊ\ô|’ Bì Á|üuÛ≤e+ @$TÏ? á

ÁbÕ+‘ê˝À¢ì $|ü¢e X≈£îÔ\ô|’ Á|üuÛ≤e+ @$TÏ?

uÛÑ$wü ‘·TÔ À á n+XÊ\ô|’ ≈£L&Ü dü¬s’q #·s¡Ã

»s¡>±*.

#·* >∑T]+∫ eTs√kÕ] #Ó|üŒ<ä\T#·T

≈£îHêïqT. á s√E n‘· +‘· m≈£îÿe #·* ñ

qï≥T¢+~. á X¯‘êã›+˝ÀH˚ Ç~ n‹ ìø£èwüº

yÓTÆq o‘êø±\+ nì #ÓbÕŒs¡T. Ç≥Te+Ï

#·* yê‘êes¡D+˝ÀH˚ …ìHé nø√ºãsY $|ü¢yê

ìøÏ Hêj·Tø£‘·«+ eVæ≤+∫ $»j·T+ kÕ~Û+

#ê&ÉT. ãVüQXÊ s¡cÕ´˝À eTs√ $|ü¢yêìøÏ

düeTj·T+ ÄdüqïyÓTÆ+<yÓ÷! Ç°e* mìïø£ À¢

$»j·÷\T kÕ~Û+∫q dæ|æÄsYm|òt≈£î n_Ûq+

<äq\T ‘Ó\T|ü⁄‘·THêïqT. e#Ã |òæÁãe]˝À yê]

15e bÕØº eTVü‰düuÛÑ\T »j·TÁ|ü<ä+ ø±yê\ì

ø√s¡T≈£î+≥THêïqT.

ÁX¯<ä∆>± $qï+<äT≈£î ø£è‘·»„‘·\T.

123123123

ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£ ô|’Hê, |üÁ‹ø£ Àì ì]úwüº yê´kÕ\ô|’Hê

MT n_ÛÁbÕj·÷\q÷, dü÷#·q\q÷ ÄVü‰«ìdüTÔ Hêï+. Äj·÷ yê´kÕ\ô|’ MTs¡T

#·]Ã+#ê *‡q n+XÊ\THêï, n<äq|ü⁄ düe÷#ês¡ eTTHêï ≈£î¢|üÔ+>± sêdæ |ü+|ü+&ç

MT ÒK\T n+<ë*‡q ∫s¡THêe÷!

m&ç≥sY,

ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£

Á|üC≤X¯øÏÔ Áô|dt, >∑es¡ïs¡Tù|≥, $»j·Tyê&É-2

ªe÷]ÿ‡düTºµ ô|’

MT n_ÛÁbÕj·÷\T ‘Ó\|ü+&ç!

e÷]ÿ ‡düTº

9

á e÷dü+ Á|ü‘˚ ø£+

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) bı*Ÿã÷´s√ düuÛÑT´\T, sêh ø±s¡ <ä]Ù.

eT‘·+ ` e÷]ÿ‡»+

eT‘·+ n+fÒ @$TÏ? eT‘êìï m˝≤

ìs¡«∫kÕÔ+?

eT‘·+ nq>±H˚ eTq+ Væ≤+<ä÷eT‘·+,

uÖ<ä∆+,Á¬ø’düÔe+, ÇkÕ¢+... Ç˝≤ #Ó|ü≈£î+≥÷

b˛‘ê+. ø±˙ |òü ≤Hê~ eT‘·+ nì @ \ø£åD≤

\qT ãÏº >∑T]ÔkÕÔ+?

eT‘ê\ìïÏ˝À kÕ<Ûës¡D+>± ñ+&˚

\ø£åD≤\qT ãÏº <ëìï ìs¡«∫+#·>∑\+. @<√

ˇø£ nr‘· X¯øÏÔ ‘·eT uÛÑ$wü ‘·TÔqT ìj·T+Á‘·D

#˚düTÔ+<äì eTìwæ qeTTà‘ê&ÉT. á nr‘· X¯øÏÔ

<ë«sê ≤uÛÑ+ bı+<äe#·TÃ, qwüº+ ø£\>∑e#·TÃ.

ø±ãÏº ˝≤uÛÑ+ bı+<ä&É+ ø√dü+, qwüº+ »s¡>∑

≈£î+&Ü #·÷ùd+<äTø√dü+ Ä nr‘· XøÏÔì Á|üdüqï+

#düTø√yê*. Ç+<äTø√dü+ Ä XøÏÔì |üPõ+#·&É+,

Äsê~Û+#·&É+, •s¡XÊeVæ≤+#·&É+ ‘·|üŒ<äì n‘·qT

$X¯«dækÕÔ&ÉT. Áø£‘·Te⁄\T, |üP»\T ìs¡«Væ≤kÕÔ

&ÉT. eT‘· $XÊ«kÕìïãÏº düe÷C≤˙ï, Ç‘·s¡

Á|ü»\q÷ #·÷ùd <äèø£Œ<∏ä+˝Àq÷, nqTdü ]+#

HÓ’‹ø£ Á|ües¡Ôq˝Àq÷ n‘·qT ø=ìï |ü<ä∆‘·T\qT

bÕÏkÕÔ&ÉT. M≥ìï+Ï düe÷Vü‰s¡y˚T eT‘·+.

ÁbÕs¡úq˝À¢q÷, Áø£‘·Te⁄˝À¢q÷, |üP»˝À¢q÷,

uÛ≤eq˝À¢q÷ eT‘êìï ãÏº ø=ìï ‘&Ü\T O+&É

e#·TÃ. ø±˙ nìï eT‘ê˝À¢q÷ nr‘·XøÏÔ, ÇVü≤

˝Àø£+`|üs¡ Àø£+, |ü⁄qs¡®qà, Ä‘·à`|üs¡e÷‘·à,

ø£s¡à, yÓ÷ø£å+, bÕ|ü+`|ü⁄D´+, |ü]Vü‰s¡+,

n<äèwüº+`<äTs¡<äèwüº+... á uÛ≤yê\˙ï kÕ<Ûës¡

D+>± ñ+≤sTT.

Á|ü‹ eT‘·+˝Àq÷ ‘·q dü«+‘· ndæú‘ê«ìï

ì\u…≥Tº≈£îH+<äT≈£L, yê´|æÔ#düT≈£îH+<äT≈£L ø=ìï

e´edüú\T, |ü<ä∆‘·T\T, Ä#êsê\T, dü+Á|ü<ë

j·÷\T O+≤sTT. <yê\j·÷\T, ôd’q>√>∑T\T,

#·]Ã\T, eTd”<äT\T, eTsƒê\T, |ü⁄D πøåÁ‘ê\T,

<Ó’edü+<X Á>∑+<Ûë\T, |ü⁄wüÿsê\T, O|üyêkÕ\T,

ÄVü‰s¡ìj·Te÷\T, ywü<Ûës¡D\T, |ü+&ÉT>∑\T,

ñ‘·‡yê\T, <Ó’ìø£|üPC≤ ÁbÕs¡úHê |ü<ä∆‘·T\T

O+≤sTT.

nìï eT‘ê\÷ ‘·eT nqTj·÷j·TT\T

‘·eT‘·eT s√EyêØ J$‘·+˝À nqTdü]+#ê

*‡q ìj·Te÷\q÷, Á|üe÷D≤\qT ≈£L&Ü

Á|ü‹bÕ~kÕÔsTT. á ‹ìj·Te÷\˙ï kÕ+Á|ü

<ëj·÷\T, Ä#êsê\ s¡÷|ü+˝À ø=+‘· yTs¡≈£î

e´ø£ÔeTe⁄‘·T+≤sTT. eTTK´eT‘·Á>∑+<Ûë\

<ë«sê |üP»\T, Áø£‘·Te⁄\T, ÁbÕs¡úq\ <ë«sê

yê´|æÔ Àe⁄+≤sTT. $s¡T<ä∆yÓTÆq ñ|ü<˚XÊ\÷,

ìj·Te÷\÷ O+&ç, dü+<äsê“¤ìïãÏº <qïsTTHê

düeT]ú+#·T≈£îH˚≥T¢e⁄Hêï yÓTT‘·Ô+ MT<ä eT‘·

O|ü<˚XÊ\T j·T<∏ë‘·<∏ädæú‹ì ø±bÕ&É&Üìø°,

Ä~Û|ü‘· ‘·s¡>∑‘·T\TqT ã\|üs¡Ã&Üìø° ‘√&ÉŒ&É

‘êsTT.

uÛÖ‹ø£yê<ä+ ` eT‘·+

eT‘êìøÏ dü+ã+~Û+∫q Á|üX¯ï\≈£î uÛ≤e

yê<ä+ ˇø£ s¡ø£+>± düe÷<Ûëq+ #ÓãT‘·T+~.

uÛÖ‹ø£ yê<ä+ eTs√ s¡ø£+>± düe÷<Ûëq+ #ÓãT

‘·T+~. eT‘·+ nH˚~ uÛ≤e yê<ëìøÏ ˇø£

eTT‘·ø£ s¡÷|ü+, Á|ü»\ J$‘·+˝À s√EyêØ

e´ø£ÔeTjT´ s¡÷|ü+ nì e÷]ÿ‡»+ #ÓãT‘·T+~.

#Ó’‘·q´+ qT+&ç |ü<ës¡∆+ ñ‘·Œqï+ ø±<äT,

|ü<ës¡∆+ qT+&˚ #Ó’‘·q´+ ñ‘·ŒqïeTe⁄‘·T+~

nìø±s¡ Ÿ e÷sYÿ‡ #ÓbÕŒ&ÉT. <ëH˚ï eT‘êìøÏ

nq«sTT+∫ #Ó_‘, e÷qe⁄& eT‘êìï düèwæº+

#ê&ÉT, eT‘·+ e÷qe⁄ì düèwæº+#· Ò<äT nì

ns¡úeTe⁄‘·T+~. e÷qe⁄&ÉT nìï uÛ≤eq\q÷,

nìï Ä˝À#·q\q÷ düèwæº+#·T≈£îqïfÒ¢ eT‘·+ nH

Ä˝À#·qqT ≈£L&Ü düèwæº+#·T≈£îHêï&ÉT. Ç‘·s¡

kÕe÷õø£, Ä]úø£ uÛ≤eq\T ø£fi≤‘·àø£ uÛ≤eq\T,

sêC≤´ìøÏ dü+ã+~Û+∫q uÛ≤eq\T, ‹ìj·T

e÷\≈£î dü+ã+~Û+∫q uÛ≤eq\T Ç+ø± s¡ø£

s¡ø±\ uÛ≤eq\T ÄHêÏ kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú

‘·T\qT+&ç @s¡ø£+>± nsTT‘˚ ñ<ä“¤$+#êjÓ÷

eT‘· uÛ≤eq\T ≈£L&Ü n˝≤π> O<ä“¤$+#êsTT.

eT‘·+ Ä$sê“¤yêìøÏ ø±s¡D≤\T

e÷qe⁄ì y˚T<ÛädüT‡ ø±s¡ ø±s¡D dü+ã+

<Ûëìï |ü]o\q #˚j·T>∑\ dæú‹øÏ e∫Ãq ‘·s¡T

yê‘· e÷Á‘·y˚T eT‘· uÛ≤eq\T eTìwæ À @s¡Œ

&Ü¶sTT. ø±s¡´ø±s¡D dü+ã+<Ûä+ n+fÒ ˇø£

|òüT≥q »]–‘˚ Ä |òüT≥q≈£î ø±s¡Dy˚T$TÏ,

<ëì |üs¡ ekÕq+ @$TÏ nqï $X‚¢wüD. ø±s¡

D+ n+fÒ >∑‘·+ >∑T]+N, |üs¡ ekÕq+ n+fÒ

uÛÑ$wü ‘·TÔ >∑T]+N Ä˝À∫+#·>∑\>∑&É+.

ø±\Áø£eT+˝À Ä˝À#·q #Ój·T´&ÜìøÏ ‘√&ÉŒ

&≥Tº yÓT<ä&ÉT ôd’Eô|]–+~. ÄVü‰s¡ nedüsê\

ñ‘·Œ‹ÔøÏ nedüs¡yÓTÆq |üìeTT≥T¢ ‘·j·÷s¡T

#j·T&Üìø°, $ìjÓ÷–+#·&Üìø° Á|üø£è‹ì >∑T]+

∫ ns¡ú+ #˚düTø√yê*‡ e∫Ã+~. ‘√Ï e÷qe⁄

\‘√ dü+uÛ≤wæ+#ê*‡q Ä>∑‘·´+ @s¡Œ&ç+~.

Ç~ uÛ≤wü n_Ûeè~∆øÏ ‘√&ÉŒ&ç+~. uÛ≤wü <ë«sê

Ä˝À#·q\qT e´ø£Ô+ #Ój·T´&É+ e∫Ãq ‘·sê«‘·

eT‘· uÛ≤eq\≈£î ÄkÕÿs¡+ @s¡Œ&ç+~.

e÷qe⁄&ÉT ñ‘·Œ‹Ô ø±sê´˝À¢ bÕ˝§ZH˚≥

|ü&ÉT nr‘· X¯≈£îÔ\≈£î dü+ã+~Û+∫q uÛ≤eq

‘=\T‘· @s¡Œ&ç+~. Á|üø£è‹ X¯≈£îÔ\T y˚T\T #˚ùdÔ

‘·q J$‘·+ u≤>∑T+≥T+~. ø£˙dü+ ø°&ÉT

` _.$. sê|òüTe⁄\T

e÷]ÿ ‡düTº

10

#˚j·T≈£î+&Ü ñHêï u≤>∑T+≥T+~. ø±˙ n$

Vü‰ì m+<äT≈£î #˚düTÔHêïsTT, y˚T\T m+<äT≈£î

#düTÔHêïsTT nqï~ ns¡ú+ ø±q|ü⁄&ÉT nr‘·X≈£îÔ

\≈£î ÄbÕ~+#ê&ÉT. yêÏì yÓT|æŒ+#˚+<äT≈£î

˝Òø£ ˇ|æŒ+#˚+<äT≈£î e÷qe⁄&ÉT Á|üj·T‘·ï+

#˚XÊ&ÉT. á nuÛÑ´s¡∆q\ s¡÷|ü+˝À ÁbÕNq

eT‘·+ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~.

Á|üø£è‹ì nqTø£]+#·&É+<ë«sê n~ ‘·q

e÷≥ $+≥T+~ nqT≈£îHyês¡T. esê¸\T e∫Ã

q|ü&ÉT ø£|üŒ\T u…ø£u…ø£ ≤&ÉT‘êsTT. á <äè–«

wüj·T+ HêÏ e÷qe⁄&ÉT ì‘·´+ #·÷ùd<˚.

<ëìø£‘·qT ø£|üŒ\T u…ø£u…ø£ ˝≤&ç‘˚ esê¸\T

≈£îs¡TkÕÔj·TqT≈£îHêï&ÉT. n+<äTe\¢ esê¸\T

≈£îs¡e&É+ ø√dü+ ø£|üŒ\ ô|[¢ #˚j·T&É+ ˇø£

Áø£‘·Te⁄>± e÷]+~. esê¸\T ≈£î]ùdÔ ø£|üŒ\T

u…ø£u…ø£ ≤&ÉT‘êj·Tì >∑T]Ô+#·&É+ uÛÖ‹ø£ yêdüÔ

e+. ø±˙ ø£|üŒ\T u…ø£u…ø£ ≤&ç‘ esê¸\T ≈£îs¡T

kÕÔj·Tqï~ n‘·ì qeTàø£+. Á|üø£è‹øÏ dü+ã+~Û+

∫q $wüj·÷\˝À nC≤„q+ qT+&ç Ç≥Te+Ï

uÛ≤yê\T @s¡Œ&Ü¶sTT.

#êe+fÒ uÛÑj·T+ nHê~qT+&ç edüTÔqï~.

n~ m+<äT≈£î dü+uÛÑ$düTÔqï<√ ‘Ó*j·T<äT. ‘·q‘√

ø£*dæ, ‘·q‘√ nìï $wüj·÷˝À¢ uÛ≤>∑+ |ü+#·T

≈£îqï yês¡T m+<äT≈£î #·ìb˛‘·THêïs¡T? #·ìb˛

sTTq ‘·s¡Tyê‘· m≈£ÿ&çøÏ b˛‘·THêïs¡T? XØs¡+

qT+&ç @~ ãj·T≥≈£î b˛sTTq+<äTq #·\q+

q•düTÔ+~? Ç˝≤+Ï Á|üX¯ï\˙ï eTìwæøÏ

e#êÃsTT. #êe⁄ sê≈£î+&Ü ∫s¡ø±\+ ã‘·ø±\H

yê+#Û·, J$‘·+ ø=qkÕ>±* nH Äø±+ø£å eTìwæ

˝À ã\+>± e⁄+≥T+~. »qà Çø£ÿ&É n+‘·eT

sTTHê eTs√kÕ] eTs√#√≥ nHêï O+≥T+<äqï

uÛ≤eq qT+&˚ |ü⁄qs¡®qà, |üs¡ Àø£+ nH˚ uÛ≤e

q\T e#êÃsTT.

Ä~e÷qe⁄\≈£î dü+ã+~Û+∫q+‘·es¡≈£î

eTq≈£î <=]πø n‹ ÁbÕNq eT‘· ∫Vü≤ï+ #·ì

b˛sTTq yê]ì |üP&çÃô|fÒº düú˝≤\T. HêÏ

e÷qe⁄\T #·ìb˛sTTq ‘·eT düVü≤#·s¡T\qT

|üP&çÃô|fÒº≥|ü&ÉT Ä e´øÏÔ‘√ bÕ≥T ÄVü‰s¡

<ÛëHê´\T, ÇwüºyÓTÆq edüTÔe⁄\T O+#˚yês¡T.

m+<äTø£+fÒ #·ìb˛sTTq yê] Ä‘·à\≈£î ≈£L&Ü

ÄVü‰s¡+ nedüs¡+ nì yê] qeTàø£+.

eT‘· |ü]D≤eT+

e÷qe⁄&ÉT y≤&, ùdø£s¡D <äX˝À Oqï

|ü&ÉT Á|üø£è‹ X¯≈£îÔ\qT Äsê~Û+#˚ eT‘·

uÛ≤yê\T e⁄+&$. n|üŒÏes¡≈£î eéd”úø£è‘·yÓTÆq

eT‘·+ Ä$s¡“¤$+#·&ÜìøÏ neø±X¯+ ˝Ò<äT.

m+<äTø£+fÒ eéd”úø£è‘· eT‘êìï ªb˛wæ+#·>∑*π>µ

n<äq|ü⁄ ñ‘·Œ‹Ô HêÏ düe÷»+˝À Ò<äT.

eéd”úø£è‘· eT‘·+

eTìwæ eékÕj·÷ìï n_Ûeè~∆ #düT≈£îì,

n+<äT˝À n<äq|ü⁄ O‘·Œ‹Ô kÕ~Û+#·&É+‘√ eT‘ê

#êsê\T ìs¡«Væ≤+#˚ ø=~›eT+~ ôdŒwü*düTº\T

@s¡Œ&Ü¶s¡T. eT‘·+ ø£ Á|ü‘˚ ø£ eédüú>± @s¡Œ

&Ü¶ìøÏ neø±X¯+ e∫Ã+~. <ë+‘√bÕ≥T es¡Z

eédüúqT ø±bÕ&ÉTø√e\dæq nedüs¡+ e∫Ã

#˚]+~. <ëì e\¢ eéd”úø£è‘· eT‘·+ Ä$s¡“¤

$+∫+~.

á ø±\+˝À |üs¡ Àø£+, |ü⁄qs¡®qà nH˚

uÛ≤eq eT]+‘· ã\|ü&ç+~. u≤ìdü düe÷

»+˝À u≤ìdü\T rÁeyÓTÆq ø£cÕº\≈£î >∑T]#j·T

ã&Ü¶s¡T. yê] ø£cÕº\≈£î $eTTøÏÔ |üs¡ Àø£+˝ÀH

ñ+≥T+<äì bÕ\ø£ esêZ\T Á|ü#ês¡+ ÁbÕs¡+

_Û+#êsTT. |ü⁄qs¡®qà ñ+≥T+<ä , á Àø£+˝À

<Ûäsêàìï (u≤ìdü u≤ìdü<Ûäsêà˙ï, j·T»e÷ì

j·T»e÷ì <Ûäsêà˙ï) bÕÏùdÔ e#˚Ã »qà˝À

ø£s¡à|òü\+ nqTuÛÑ$kÕÔ+ nH˚ uÛ≤eq\T eT‘·+

˝ÀøÏ e∫Ã #˚sêsTT. á uÛ≤yê\qT düeT]∆+#˚

Áø£‘·Te⁄\÷, Ä#êsê\÷ @s¡Œ&Ü¶sTT.

|òüP´&É*»+

uÛÑ÷kÕ«eTT\÷, sêE\÷, #·Áø£es¡TÔ\÷

ˇø£] ô|’q ˇø£s¡T bÕ*+#˚ ˇø£ bÕs¡+|üs¡ +

|òüP´&É*»+˝À @s¡Œ&ç+~. á bÕs¡+|üs¡´+

eT‘·+˝À ≈£L&Ü e∫Ã #]+~. |òüP´&É*»+˝À

eTqTwüß˝À¢ ≤ <˚e⁄fi¢ À ≈£L&Ü n+‘·düTú\T,

n+‘·sê\T @s¡Œ&Ü¶sTT. n˝≤π> |òüP´&É*»+˝À

ˇø£ Á|ü<Ûëq \ø£åD+ nsTTq •düTÔ edü÷\T

≈£L&Ü eT‘·+˝À |ò”E\T, ø±qTø£\ edü÷fi¢

s¡÷|ü+˝À e∫Ã #˚]+~. kÕúìø£ ‘Ó>∑\ eT<Ûä

j·TT<ë∆\T yêÏ <ë«sê sêC≤´\÷, kÕÁe÷

C≤´\÷ @s¡Œ&çq|ü&ÉT kÕúìø£ ‘Ó>∑\ eT‘ê\T

$X« yê´|æ‘· eT‘ê\T>± $düÔ]+#êsTT. kÕÁe÷

»ýê|æÔ À uÛ≤>∑+>± eT‘· yê´|æÔ, eT‘· yê´|æÔ À

uÛ≤>∑+>± kÕÁe÷»ýê´|æÔ Ç˝≤ ˇø£<ëìø=ø£Ï

‘√&ÉT #düT≈£îì $düÔ]+#êsTT.

uÛ≤s¡‘· <X+˝À eTÚs¡ kÕÁe÷»´ $düÔs¡D

‘√ uÖ<ä∆+ $düÔ]+∫+~. >∑T|ü⁄Ô\ ø±\+˝À

Áu≤Vü≤àD°ø£+ eéd”úø£è‘·yÓTÆ+~. Çø£ÿ&É ñ‘·Œ‹Ô

X≈£îÔ\ n_Ûeè~∆ À e∫Ãq |üì $uÛÑ»qqT eT‘·+

ÇeTT&ÉTÃ≈£îì |òüT˙uÛÑ$+|üCÒdæ ≈£î\ eédüú>±

n_Ûeè~∆ #Ó+~+~.

#Ó’Hê˝À |üPØ«≈£î\qT nr‘· X≈£îÔ\T>±

uÛ≤$+∫ |üPõkÕÔs¡T. yêfi¢≈£î |üPØ«≈£î Ò <e⁄fió¢.

ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+ `

|üsêsT÷ø£s¡D ` eT‘·+

ôd’qT‡, f…ø±ï\J u≤>± n_Ûeè~∆ #Ó+~q

‘·sê«‘· nC≤„q+ |ü⁄Hê~>± ø=qkÕ>∑T‘·Tqï

eT‘·+ ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú˝À ìC≤ìøÏ

n+‘·+ ø±yê*. ø±˙ ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+

˝À XÊÁdüÔ$C≤„q+ ñ#·Ã¤kÕúsTTøÏ #˚]Hê, ÁX¯eT

ª|üsêsT÷ø£s¡Dµ nH˚~ eTìwæì eT‘êìøÏ

eT]+‘· <ä>∑Zs¡ #˚dæ+~.

eTìwæ ÁX¯y˚T ˇø£ X¯øÏÔ>± e÷s¡TŒ#Ó+~

n~ ø£ u≤Vü≤´, e÷qyêr‘· dü÷Á‘·+>± eTìwæ

ô|’ ô|‘·Ôq+ #j·T&Üìï |üsêsT÷ø£s¡D n+≤+.

ø±]à≈£î\≈£î ‘·eT J$‘ê\ MT<ä ìj·T+Á‘·D

Ò≈£î+&Üb˛‘·T+~. ‘·eT |üìMT<ä ‘·eT≈£î n»

e÷sTTw” ñ+&É<äT. ñ‘·Œ‹Ô Á|üÁøÏj·T, O‘·Œ‘·TÔ\T

‘·eT ÄBÛq+˝À ñ+&Ée⁄. ø±]à≈£î\ eT<Ûä´

|üs¡düŒs¡ dü+ã+<Ûë\T j·T+Á‘·+˝Àì uÛ≤>±\T>±

e÷]b˛‘êsTT. ø±]à≈£î\T dü«‘·+Á‘· e´øÏÔ‘·«+

>∑\yê]>± $T>∑\s¡T. Ç≥Te+Ï |ü]dæú‘·T˝À¢

eTìwæ ‘·q dü«uÛ≤yêìøÏ <ä÷s¡eTe⁄‘ê&ÉT.

ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú Àì ÁXeT |üsêsT÷

ø£s¡D˝À 4 s¡ø±\T :

ñ‘·Œ‹Ô |üsêsT÷ø£s¡D : ‘·qT #dæq düs¡T≈£î

‘·q~ ø±<äì j·T»e÷ì~ nì eTìwæ uÛ≤$

kÕÔ&ÉT. ‘·qT ñ‘·Œ‹Ô #dæq düs¡T≈£î j·T»e÷ì~

m+<äT¬ø’+~? ñ‘·Œ‹Ô |ü]ø£sê\T j·T»e÷ì$

ø±ãÏº, ‘·q #˚‹˝À ñ‘·Œ‹Ô |ü]ø£sê\T Òe⁄

ø±ãÏº. n+fÒ Ä düe÷»+ düèwæº+∫q ÄdæÔ

dü+ã+<Ûë\ e\¢ ‘·qT ñ‘·Œ‹Ô #dæq düs¡T≈£î ‘·q~

ø±≈£î+&Ü b˛sTT+~. ‘·qT #dæq O‘·Œ‹Ô ‘·q~

ø±<äqT≈£îH dæú‹øÏ eTìwæ |üsêsT÷ø£s¡D #Ó+<ë&ÉT.

Ç˝≤ |üsêsT÷ø£s¡D #Ó+<ä&É+ ˇø£ uÛ≤>∑yÓTÆ‘˚,

n˝≤ |üsêsT÷ø£s¡D #Ó+<ëqqï #Ó’‘·q´+ ≈£L&Ü

n‘·ìøÏ Ò≈£î+&Ü b˛‘·T+~. Ç~ ô|≥Tºã&ç<ëØ

eédüú≈£î s¡ø£åD>± e÷]+~.

eT‘·+ e÷]ÿ‡»+

µµ

ªª e÷qe⁄&ÉT ñ‘·Œ‹Ô ø±sê´˝À¢ bÕ˝§ZH≥|ü&ÉT nr‘· X≈£îÔ\≈£î

dü+ã+~Û+∫q uÛ≤eq ‘=\T‘· @s¡Œ&ç+~. Á|üø£è‹ X¯≈£îÔ\T y˚T\T

#ùdÔ ‘·q J$‘·+ u≤>∑T+≥T+~. ø£ dü+ ø°&ÉT #j·T≈£î+&Ü OHêï

u≤>∑T+≥T+~. ø±˙ n$ Vü‰ì m+<äT≈£î #˚düTÔHêïsTT, y˚T\T

m+<äT≈£î #˚düTÔHêïsTT nqï~ ns¡ú+ ø±q|ü⁄&ÉT nr‘·X¯≈£îÔ\≈£î

ÄbÕ~+#ê&ÉT. yêÏì yÓT|æŒ+#˚+<äT≈£î Òø£ ˇ|æŒ+#˚+<äT≈£î

e÷qe⁄&ÉT Á|üj·T‘·ï+ #XÊ&ÉT. á nuÛÑ s¡∆q\ s¡÷|ü+˝À ÁbÕNq

eT‘·+ ÁbÕs¡+uÛÑeTsTT+~.

e÷]ÿ ‡düTº

11

eT‘·+ e÷]ÿ‡»+

µµ

ªª eT‘·+ eTìwæøÏ ˇø£ ñ|üX¯eTq+>± |üì#˚düTÔ+~.

Á|ü»\≈£î ÁuÛÑe÷‘·àø£ Äq+<ëìï ø£*ŒdüTÔ+~. eT‘·TÔeT+<äT

˝≤>± |üì #˚düTÔ+~. |ü⁄qs¡®qà, ø£s¡àdæ<ëú+ Çe˙ï ≈£L&Ü

á Àø£+˝Àì ø£cÕº\≈£î |ü]cÕÿs¡+ |üs¡ Àø£+˝À <=s¡T≈£î

‘·T+~ nì ñ<√“~ÛkÕÔsTT.

ñ‘·Œ‹Ô Á|üÁøÏj·T |üsêsT÷ø£s¡D: j·T»

e÷ì ø±]à≈£îì ÁX¯eTqT s√E≈£î 8 >∑+≥\T

ø=+≤&ÉT. ‘·qT ‘·q ÁXeTqT ne÷à&ÉT ø±ãÏº

n~ ‘·q~ ø±<äT. n+fÒ ‘·qT Ä mì$T~

>∑+≥˝À¢ mø£ÿ&É |üì#j·÷*. m|ü&ÉT #j·÷*.

m+‘·y˚>∑+>± #˚j·÷*. m|ü&ÉT uÛÀ»q+

#j·÷*. m|ü&ÉT fió¢ ‘ê>±*. m|ü&ÉT eT÷Á‘·

$düs¡®q\≈£î b˛yê*...M≥ìïÏ ìj·T+Á‹+#~

j·T»e÷ì.

düVü≤#·s¡T\ qT+&ç |üsêsT÷ø£s¡D: ñ‘·Œ‹Ô

Á|üÁøÏj·T˝À bÕ˝§Z+≥Tqï ø±]à≈£î\ eT<Ûä´

dü+ã+<Ûë\T j·÷+Á‹ø£+>± ‘·j·÷s¡e⁄‘êsTT.

Ä dü+ã+<Ûë\qT j·T»e÷ì ìπs∆wækÕÔ&ÉT.

ˇø£]‘√ ˇø£] dü+ã+<Ûë\ø£Hêï n+<äs¡÷

j·T+Á‘êìøÏ ñbÕ+>±\T>± ‘·j·÷s¡e⁄‘ês¡T.

ˇø£]øÏ ˇø£]øÏ eT<Ûä´ ìs¡+‘·s¡ b˛° HÓ\

ø=+≥T+~.

eTìwæ ‘·q n+‘·kÕ‡s¡+ qT+&ç |üsêsT÷

ø£s¡D: eTìwæ J$‘êìøÏ ˇø£ kÕs¡∆ø£‘· ñ+~.

á X¯ØsêìøÏ ˇø£ $\Te ñ+~. J$‘êìï

ÄkÕ«~+#ê*. ø±˙ ô|≥Tºã&ç<ëØ $<Ûëq+˝À

‘·q XØsêìï Ç‘·s¡T\ø√dü+ |üì#ùd j·T+Á‘·+

>± e÷]Ã, dü+øå√uÛ≤\T e∫Ãq|ü&ÉT u≤<Ûä\T

|ü&ÉT‘·÷ u≤<ÛëeTj·TyÓTÆq á J$‘·+ |ü≥¢

nqTs¡øÏÔ, ÄdüøÏÔ Ò≈£î+&Ü ã‘·ø£&ÜìøÏ n\yê≥T

|ü&É‘ê&ÉT. á s¡ø£+>± eTìwæ ‘·q n+‘·kÕ‡s¡+

qT+&ç |üsêsT÷ø£s¡D #Ó+<ä&É+ nH˚~ ô|≥Tº

ã&ç<ëØ $<ÛëHêìøÏ |üsêø±wüº.

ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú À nH˚ø£ n+XÊ\T

‹s¡ø±düT>± ø£ìŒkÕÔsTT. eTqTwüß\ eT<Ûä dü+ã+

<Ûë\T edüTÔe⁄\ eT<Ûä dü+ã+<Ûë\T>± ø£ìŒ

kÕÔsTT. e÷qe⁄ì ø±s¡ ø£ ≤bÕ\qT XÊdæ+#˚

X¯øÏÔ Je+ Òì edüTÔe⁄\≈£î+<äì qeTTà‘ês¡T.

e÷s¡Tÿ‡ BìH düs¡T≈£î\ e÷j·T nì nHêï&ÉT.

ÁX¯eT qT+&ç ø±≈£î+&Ü düs¡T≈£î qT+&ç $\Te

edüTÔ+<äqT≈£î+≤s¡T. ô|≥Tºã&ç qT+&ç ≤uÛÑ+,

uÛÑ÷$T qT+&ç •düTÔ, s¡TD+ qT+&ç e&û¶ edüTÔ+<ä

qT≈£î+≤s¡T. ô|≥Tºã&ç<ëØ$<Ûëq+ ÁX¯eT

<√|æ&ûì >∑eTì+#·≈£î+&Ü eTTdüT>∑Ty˚düTÔ+~.

düs¡∞ø£s¡D $<ÛëHê\ Á|üy˚X¯+‘√ düs¡T≈£î\

e÷j·T Ç+ø± rÁeyÓTÆ+~. düe÷»+˝Àì nìï

ø±s¡´ø£˝≤bÕ\ qT+&ç Á|üuÛÑT‘·«+ O|üdü+Vü≤

]+#·T≈£îì e÷¬sÿ≥Tº X¯≈£îÔ\≈£î ô|<ä›|”≥ yÓj·T´

&É+‘√ eTìwæ J$‘·+˝À @~ m+<äT≈£î,

m|ü&ÉT »s¡T>∑T‘·Tqï<√ #Ó|üŒ Òì n>∑eT´>√#·s¡

|ü]dæú‹ @s¡Œ&ç+~. kÕºø˘ e÷¬sÿ≥T¢, |òüP´#·sY

e÷¬sÿ≥¢º m˝≤ q&ÉTkÕÔjÓ÷ ‘Ó*j·Tø£ nuÛÑÁ<ä‘·,

ñ<√´>∑+ ñ+≥T+<√ Ò<√ qeTàø£+ Òì nì•Ã

‹, ô|q¸Hé bı<äT|ü⁄ qT+&ç sêã&ç edüTÔ+<√

Ò<√, |ü+≥≈£î –≥Tºu≤≥T<Ûäs¡ edüTÔ+<√ Ò<√

@B K∫Ã‘·+>± #Ó|üŒ Òìdæú‹. @<√ n<äèX¯

X¯øÏÔ, n<äèX¯ Vü≤düÔ+ ‘·eT J$‘ê\‘√ Ä&ÉT

≈£î+≥Tqï≥T¢ nìŒdüTÔ+~. |üsêsT÷ø£s¡D rÁe

kÕúsTTøÏ #˚s¡T≈£îqï|ü&ÉT eTìwæ ‘·qqT ‘êqT

s¡øÏå+#·Tø√&Üìø°, ‘·q kÕsêìï yÓ<äTø√ÿ&Üìø°

eT‘êìï ÄÁXsTTkÕÔ&ÉT. n+<äTe\¢H ô|≥Tºã&ç

<ëØ eédüú ô|s¡T>∑T‘·Tqï ø=B› eT÷&ÛÉqeTà

ø±\T, eT‘· uÛ≤eq\T ô|s¡T>∑T‘·THêïsTT. á

ø±\+˝À u≤u≤\T, neTà\T, eT‘· ≈£LeTT\T,

j·÷>±\î, j·TC≤„\T, jÓ÷>±\î, CÀ´‹cÕ´\î,

yês¡|òü ≤\î, yêdüTÔ dü\Vü‰\î yÓTT<ä …’q yêÏøÏ

–sêø° ô|]–+~.

|üsêsT÷ø£s¡D\T, düs¡T≈£îe÷j·T\e\¢

e÷qe⁄ì #Ó’‘·q´+, eTTK´+>± ù|<ä Á|ü»\

#Ó’‘·q´+ eÁø°ø£]+#·ã&ÉT‘·T+~. eÁø°ø£]+#·

ã&çq #Ó’‘·q´+ yêdüÔe |ü]dæú‹ì ns¡∆+ #düTø√

≈£î+&Ü #˚düTÔ+~. J$‘êìï yÓTs¡T>∑T #˚düTø√

yê*, n+<äTø√dü+ b˛sê&Ü*, m<äTs¡e⁄‘·Tqï

Ä≥+ø±\qT ‘=\–+#·Tø√yê* nqï #Ó’‘·q´+

ñ+&É<äT. Á|ü»\T yêdüÔe |ü]dæú‹ì m|ü&Ó’‘˚

ns¡∆+ #˚düTø√˝Òs√ n|ü&ÉT ô|≥Tºã&ç<ëØ

eédüú dæús¡+>± ø=qkÕ>∑&ÜìøÏ neø±X¯+

@s¡Œ&ÉT‘·T+~.

eT‘·+ ` dü«uÛ≤e+

ø±s¡ Ÿ e÷sYÿ‡ eT‘·+ dü«uÛ≤e+ >∑T]+∫

#Ó|æŒq $wüj·÷\ kÕsê+XÊìï eTq+ #·÷<ë›+:

e÷qe kÕs¡+ nH˚~ yêdüÔe+>± O+&É

<äT ø£qTø£ Ä e÷qe kÕsêìï yêdüÔe+>±

#·÷|æ+#˚ n<äT“¤‘· ø£\Œq eT‘·+. n+fÒ

e÷qe⁄&ÉT ‘·qT m˝≤ e⁄+&Ü\qT≈£î+≤&√

Ä \ø£åD≤\qT <e⁄ìøÏ ÄbÕ~+∫ yê≥ìïÏ

‘·q≈£î Çe«eTì #Ó|æŒ ‹]– <e⁄ì nuÛÑ ]∆düTÔ+

≤&ÉT.

eTìwæ ‘·qqT ‘êqT ø£qT>=q Òø£b˛sTT

q|ü&ÉT, Òø£ ‘·q dü«s¡÷bÕìï ‘êH˚ b˛>=≥Tº

≈£îqï|ü&ÉT n‘·ì˝À ø£*π> d”«j·T düŒèVü≤, d”«j·T

>ös¡ey˚T eT‘·+. eT‘·eT+fÒ Á|ü|ü+#·

kÕ<Ûës¡D dæ<ë∆+‘·+. <ëì düs¡« kÕsê+X¯

dü+|ü⁄≥+. <ëì ‘·s¡ÿ+.

u≤<ÛëeTj·T Á|ü|ü+#êìøÏ #·T≥÷º ñqï

‘CÀe\j·T+ eT‘·+. Ä Á|üuÛ≤yêìï düeT]ú+#

kÕs¡«»˙q kÕ<Ûäq+. Vü≤è<äj·T+ Òì Á|ü|ü+#·+

jÓTTø£ÿ |ò”*+>¥, Äràj·T‘· Òì |ü]dæú‘·T\≈£î

Ä‘·à eT‘·+.

eT‘·+ eTìwæøÏ ø£ ñ|üX¯eTq+>± |üì

#˚düTÔ+~. Á|ü»\≈£î ÁuÛÑe÷‘·àø£ Äq+<ëìï

ø£*ŒdüTÔ+~. eT‘·TÔeT+<äT˝≤>± |üì #˚düTÔ+~.

|ü⁄qs¡®qà, ø£s¡àdæ<ëú+ Çe˙ï ≈£L&Ü á ˝Àø£+

˝Àì ø£cÕº\≈£î |ü]cÕÿs¡+ |üs¡ Àø£+˝À <=s¡T≈£î

‘·T+~ nì ñ<√“~ÛkÕÔsTT. n+<äTø£H &ÉãT“qï

yêfi¯ó¢ e÷Á‘·y˚T ø±≈£î+&Ü ù|<ä Á|ü»\T, ÁXÊ$T

≈£î\T Mfi¢+‘ê ≈£L&Ü eT‘êìøÏ Äø£]¸+#·ã&É

‘ês¡T. n+fÒ eT‘·TÔ ùd$+∫qyê&çøÏ eT Ò¢ eT‘·+

eTìwæøÏ yêdüÔe |ü]dæú‹ì eT]Ãb˛j˚T+<äT≈£î

‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~.

n˝≤π> eT‘·+ yêdüÔe |ü]dæú‹qT+&ç |ü ≤

j·TqeTj˚T´ ÁuÛÑy˚T ø±≈£ n~ yêdüÔe |ü]dæú‹øÏ

ìs¡düq ≈£L&Ü nì e÷sYÿ‡ #ÓbÕŒ&ÉT. ìs¡düq

n+fÒ H˚qT <äTdæú‹˝À ñHêïqT nì >∑eTì+#·

&É+, <äTdæú‹˝À <äTsêàs¡ZyÓTÆq eédüúqT+&ç s¡øÏå+#·

&ÜìøÏ <˚e⁄&Ü y˚ ñHêïe⁄ nì y˚&ÉTø√e&É+.

düe÷»+˝À eT‘·+ bÕÁ‘·

eT‘ê˝À¢ nuÛÑT´<äj·T eT‘ê\÷, n_Ûeè~∆

ìs√<Ûäø£ eT‘ê\T n+≥÷ ñ+&Ée⁄. eT‘·+

@<Ó’Hê ˇø£fÒ. nXÊÁd”Ôj·TyÓTÆqy˚. n_Ûeè~∆

ìs√<Ûäø£yÓTÆqy. ø£ <√|æ&ûesêZìøÏ e´‹πsø£+>±

eTs√ <√|æ&ûes¡Z+ b˛sê&ÉT‘·Tqï|ü⁄Œ&ÉT Ä es¡Z

b˛sê≥+˝À eT‘·+˝ÀH˚ dü+|òüTs¡D s¡÷|ü+˝À

e´ø£Ô+ ø±e#·TÃ. ø=‘·Ô <Û√s¡DÏ nuÛÑT´<äj·T+>±

eéVü≤]+#·e#·TÃ. Á¬ø’düÔe eT‘·+ ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À

düe÷»+˝À n_Ûeè~∆ø£s¡yÓTÆq bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+

∫+~. ‘·s¡Tyê‘· n~ bÕ\ø£ esêZ\ nD∫

y˚‘· kÕ<Ûäq+>± e÷s¡&Éy˚T ø±<äT n<˚ |òüP´&É Ÿ

bÕ\ø£es¡Z+˝À uÛ≤>∑+>± e÷]+~. <ëìøÏ

e´‹πsø£+>± »]–q b˛sê≥+˝À e÷]ºHé

\÷<∏äsY Ábıf…ôdº+Ÿ <Û√s¡DÏì kÕú|æ+#ê&ÉT.

ô|≥Tºã&ç<ëØ es¡Z ÁbÕs¡+uÛÑ nuÛÑT´<äj·T <äX¯

e÷]ÿ ‡düTº

12

eT‘êìøÏ ˇø£ Ä~ ñ+≥T+~. n_Ûeè~∆ ñ+≥T+~.

n+‘·+ ≈£L&Ü ñ+≥T+~. kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\T

e÷]q|ü&É ≤¢ eT‘·+ e÷s¡T‘·T+~. eT‘·+ @s¡Œ&Ü¶ìøÏ ø±s¡D

yÓTÆq kÕe÷õø£, Ä]úø£, e÷qdæø£ |ü]dæú‘·T\T n+‘·yÓTÆq|ü&ÉT

eT‘·+ ≈£L&Ü n+‘·eTe⁄‘·T+~. n+fÒ eT‘êìøÏ |ü⁄Hê~>±

ñqï, <ëìï ô|+∫ b˛wædüTÔqï kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\T

n+‘·+ ø±≈£î+&Ü eT‘·+ n+‘·+ ø±<äT.

eT‘·+ e÷]ÿ‡»+

µµ

ªª

>∑&É∫q ‘·s¡Tyê‘· n< \÷<∏äsY bÕ\ø£ esêZ\qT

düeT]∆+#ês¡T. ø±˙ <√|æ&çH n+‘·+ #ùd+<äT

≈£î es¡Zb˛sê≥+ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT eT‘·+ |”&ç

‘·esêZ\ ‘·s¡|ü⁄q nuÛÑT´<äj·T bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+#·

&É+ kÕ<Ûä +ø±<äT.

eT‘·+ m˝≤ ã\V”≤qeTe⁄‘·T+~?

Á|ü»\T eT‘êìï nqTdü]+#·&É+ <ë«sê

ø=+‘· e÷qdæø£ Äq+<ëìï bı+<äT‘·THêïs¡T.

ø±ì yêdüÔyêìøÏ Ä Äq+<ä+ ì»yÓTÆq Äq+<ä+

ø±<äT. ÁuÛÑe÷‘·àø£ Äq+<ä+. ø±ãÏº Á|ü»\≈£î

Ä ÁuÛÑeT nedüs¡+ Ò≈£î+&Ü ì»yÓTÆq Äq+<ë

ìø£edüs¡yÓTÆq |ü]dæú‘·T\T yêdüÔe Á|ü|ü+#·+˝À

ø£*ŒùdÔ n|ü&ÉT yê]øÏ eT‘·+ nedüs¡+

Ò≈£î+&Ü b˛‘·T+~.

eT‘·+ô|’ b˛sê≥+ n+fÒ kÕe÷õø£,

Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\ô|’ b˛sê≥+ ‘·|üŒ eTs=ø£Ï

ø±<äT. ø£qTø£ eT‘·+ô|’ b˛sê≥+ n+fÒ yêdüÔ

e+˝À @ Á|ü|ü+#·+ Ä Ä<Ûë´‹àø£ <äTs¡Z+<Ûëìï

ÄeX¯ ø£+>± #˚dæ+<√ Ä Á|ü|ü+#·+ô|’ #˚ùd

b˛sê≥+.

eT‘êìøÏ ø£ Ä~ ñ+≥T+~. n_Ûeè~∆

ñ+≥T+~. n+‘·+ ≈£L&Ü ñ+≥T+~. kÕe÷

õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\T e÷]q|ü&É ≤¢ eT‘·+

e÷s¡T‘·T+~. eT‘·+ @s¡Œ&Ü¶ìøÏ ø±s¡DyÓTÆq

kÕe÷õø£, Ä]úø£ e÷qdæø£ |ü]dæú‘·T\T n+‘·yÓTÆ

q|ü&ÉT eT‘·+ ≈£L&Ü n+‘·eTe⁄‘·T+~. n+fÒ

eT‘êìøÏ |ü⁄Hê~>± ñqï, <ëìï ô|+∫ b˛wæ

düTÔqï kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\T n+‘·+

ø±≈£î+&Ü eT‘·+ n+‘·+ ø±<äT.

k˛wü*düTº $|ü¢e+‘√ eT‘·+ e÷s¡&É+

ø±<äT n+‘·eTe⁄‘·T+~. m+<äTø£+fÒ k˛wü*düTº

$|ü¢e+ eT‘êìøÏ |ü⁄Hê~ nsTTq <√|æ&û

eédüúH˚ n+‘·+ #˚düTÔ+~ ø£qTø£.

nsTTHê k˛wü*»+ e∫Ãq ‘·s¡Tyê‘·

eT‘·uÛ≤yê\T yÓ+≥H |üP]Ô>± b˛‘êj·Tì nqT

ø√≈£L&É<äT. kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T\T e÷]q

‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü eT‘·uÛ≤yê\T #ê˝≤ ø±\+

ñ+≤sTT. n+fÒ |ü]dæú‘·T\T e÷]q ‘·s¡Tyê‘·

≈£L&Ü Á|ü»\≈£î uÛÖ~∆ø£ nedüsê\T ñ+≤sTT.

n+fÒ $C≤„q XÊÁdüÔ+ |ü]wüÿ]+#ê*‡q$

e⁄+≤sTT. BìøÏ #ê˝≤ ø±\+ |ü&ÉT‘·T+~.

n+fÒ k˛wü*»+ e∫Ãq ‘·s¡Tyê‘· ≈£L&Ü

eT‘·uÛ≤yê\T b˛e&ÉeTH˚~ düTBs¡È Á|üÁøÏj·T.

eT‘·+ ` HêdæÔø£ / ùV≤‘·Tyê<ä+

eT‘êìøÏ e´‹πsø£+>± |ü⁄düÔø±\T sêdæ,

ô|<ä› m‘·TÔq Á|ü#ês¡+ #Ój·T´&É+ <ë«sêH√,

$C≤„Hê_Ûeè~∆ <ë«sêH√ e÷Á‘·y˚T eT‘·

uÛ≤eq\T n+‘·+ ø±e⁄. kÕe÷õø£, Ä]úø£

|ü]dæú‘·T˝À¢ e÷s¡TŒ rdüT≈£îe#˚Ã+<äT≈£î »]π>

es¡Zb˛sê≥+ <ë«sê e÷Á‘·y˚T düe÷»+˝Àì

eT‘· uÛ≤eq˝À¢ e÷s¡TŒ\T ekÕÔsTT. es¡Zb˛

sê≤ìï $TqVü‰sTT+∫, eT‘·+ô|’ »]ù| b˛sê

≥+ eT‘êìï ã\|üs¡TdüTÔ+~ ‘·|üŒ yêdüÔe+>±

eT‘êìï ã\V”≤q|üs¡#·<äT. Çø£ÿ&˚ ùV≤‘·Tyê

<äT\T, HêdæÔø£yê<ë\≈£L, e÷]ÿ‡C≤ìø° eT<Ûä

e´‘ê´dü+ e⁄+~.

eT‘·+ nH eTTdüT>∑T, Òø£ ÁuÛÑeT ‘=\–+

#·&É+˝À ùV≤‘·Tyê<ä+, HêdæÔø£yê<ä+ e+Ï$

eTq≈£î O|üjÓ÷>∑|ü&É‘êsTT. MÏì @|üjÓ÷

–+#·T≈£îì eT‘·+ ø£*Œ+# ÁuÛÑeT\qT ‘=\–+

#·&É+ <ë«sê eTìwæ O|üXeTq+ ø√dü+ eT‘·+

yÓ’|ü⁄ m<äTs¡T#·÷&É≈£î+&Ü yêÏì n~>∑$T+#+

<äT≈£î Á|ü‘· ø£å b˛sê≤˝À¢øÏ e#Ã≥T¢ #j·Te#·TÃ.

n+<äTπø ø£eT÷´ìdüTº\T ùV≤‘·Tyê<ëìï Áb˛‘·‡

Væ≤+#ê*. XÊÁdüÔ $C≤„Hêìï Áb˛‘·‡Væ≤+#ê*.

eT÷&ÛÉqeTàø±\≈£î e´‹πsø£+>± »]π> b˛sê

≤ìï Áb˛‘·‡Væ≤+#ê*. HêdæÔø£yê<ëìï Áb˛‘·‡

Væ≤+#ê*. MÏì Áb˛‘·‡Væ≤+#·≈£î+&Ü, eT‘·

uÛ≤yê\qT m<äTs√ÿ≈£î+&Ü eTq+ düe÷C≤ìï

eTT+<äT≈£î rdüT≈£îb˛ Ò+ nì @+¬> Ÿ‡ ª&Éj·T …

øÏºø˘‡ Ä|òt H˚#·sYµ˝Àq÷, ªk˛wü*»+ Vü‰»

ì‘·+ XÊÁd”Ôj·T+µ Àq÷ düŒwüº+>± #ÓãT‘ê&ÉT.

Ç˝≤+Ï b˛sê+˝À ø£eT÷´ìdüTº +>± eTq+

s¡ø£s¡ø±\ X¯≈£îÔ\qT ñ|üjÓ÷–+#·Tø√e#·TÃ.

yês¡T e÷]ÿ‡düTº Ò ø±qø£ÿs¡ Ò<äT. $XÊ\yÓTÆq

<äèø£Œ<∏ä+‘√ eTq+ eéVü≤]+#ê*.

eT‘·+ ` ìùw<Ûä+

eT‘·+ es¡ZeédüúqT |ü]s¡øÏå+#~ ø£qTø£

eT‘·+ HêX¯q+ ø±yê\H˚~ ø£eT÷´ìdüTº O<ä

eT+ ø√s¡T≈£î+≥T+~. nsTT‘˚ eT‘·+ n+‘·+

ø±yê\+fÒ <ëìï $eT]Ù+#·&É+ ø±<äT, eT‘·+

jÓTTø£ÿ |ü⁄Hê~ì HêX¯q+ #˚j·÷*. eT‘êìï

ìùw~Û+∫ <ëìï n+‘·+ #j·Te#·Ãì ø=+<äs¡T

uÛ≤$kÕÔs¡T. yêdüÔyêìøÏ eT‘êìï ìùw~Û+#·&É+

<ë«sê <ëìï ã\|üs¡#·&Éy˚T ne⁄‘·T+~.

n+<äTe\¢ ˇø£ sê»ø°j·T bÕØº>±, sê»ø°j·T

O<ä eT+>± ø£eT÷´ìdüTº bÕØº eT‘êìï ìùw~Û+

#˚+]+#·&Üìï e´‹πsøÏdüTÔ+~.

eT‘·+ ` sê»´+

eT‘ê\≈£î nr‘·+>± sê»´+ ñ+&Ü*

nH˚~ e÷]ÿ‡düTº <äèø£Œ<∏ä+. sêC≤´ìøÏ dü+ã+

~Û+∫q+‘· es¡≈£î eT‘êìï e´øÏÔ>∑‘· $wüj·T+>±

|ü]>∑DÏ+#ê*. eT‘·+, sê»´+ y˚s¡T y˚s¡T

ø±ãÏº e´≈£îÔ\≈£î @ eT‘êqïsTTHê ne\+

_Û+#˚ ùd«#·Ã¤ ñ+&Ü*. e´≈£îÔ\≈£î |üP]Ô eT‘·

ùd«#·Ã¤ ñ+<ä+fÒ ns¡∆+ sê»´+ ‘·q #·≤º\

<ë«sê, b˛©düT\ <ë«sê <ëH√¢ CÀø£ + #düTø√

≈£L&É<äì. |òüP´&É Ÿ j·TT>∑+˝À eT‘·+, sê»´+

ˇø£Ï>± ñ+&$. sêE <Ó’yê+X dü+uÛÑ÷‘·T&Éì

Á|ü#ês¡+ #˚ùdyês¡T. Ç|ü&ÉT ô|≥Tºã&ç<ëØ

eédüú À eT‘·+ nH~ Á|üsTTy≥T eéVü‰s¡+

$TqVü‰ Á|üuÛÑT‘·« eéVü‰s¡+>± ñ+&É≈£L&É

<ä+≥THêï+. sêC´+˝À e⁄qï e´≈£îÔ\T ‘êeTT

nqTdü]+#˚ eT‘êìï sê»´ ø±s¡ ø£ ≤bÕ\˝À

#=|æŒ+#·≈£L&É<äT. sê»´+ eT‘· ø±s¡ ø£ ≤bÕ

\qT ìs¡«Væ≤+#·≈£L&É<äT. n˝≤π> sê»´+ nBÛ

q+˝À ñ+&˚ $<ëéédüú À eT‘· Á|üy˚Tj·T+

ñ+&É≈£L&É<äT. BH˚ï eTq+ ˝ÖøÏø£‘·‘·«+

(ôd≈£î´\]»+) n+≥THêï+. ø±˙ Á|üdüTÔ‘·+

ã÷s¡T®yê es¡Z+ Bìï eÁø°ø£]+∫ sê»´+ <äèwæº

˝À nìï eT‘ê\T düe÷q+>± ñ+&Ü* nì

#ÓãT‘·T+~. eT‘êìøÏ nr‘·+>± sê»´+

O+&Ü* nì #Ó|üŒ<äT.

eT‘êìï sê»ø°j·÷\ø√dü+, sê»´+ø√dü+,

sêC≤´~Ûø±s¡+˝À uÛ≤>∑+ ø√dü+ ñ|üjÓ÷–+#·T

ø√e&É+ »]–q|ü⁄Œ&ÉT n~ eT‘√Hêà<ä+>±,

eTÚ&ÛÉ +>± e÷s¡T‘·T+~.

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ` eT‘· ùd«#·Ã¤

sê»´+ qT+&ç e´≈£îÔ\≈£î eT‘· ùd«#·Ã¤

O+&Ü\+≥THêï+ ø±ãÏº ø£eT÷´ìdüTº bÕØº À

≈£L&Ü düuÛÑT´\≈£î n≥Te+Ï eT‘· ùd«#·Ã¤ O+&Ü

˝≤? ñ+&É≈£L&É<äT. ø£eT÷´ìdüTº bÕØº e÷]ÿ‡

»+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç q&ÉTdüTÔ+~. e÷]ÿ‡»+

uÛÖ‹ø£ yê<ä+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç O+≥T+~.

uÛÖ‹ø£ yê<ä+ eT‘·uÛ≤yê\≈£î e´‹πsø£+. n+<äT

e\¢ bÕØº À eT‘· ùd«#·Ã¤ e⁄+&É<äT. bÕØº y~ø£\

MT<ä eT‘· Á|ü#ês¡+ #ùd ùd«#·Ã¤ e⁄+&É≈£L&É<äT.

e÷]ÿ ‡düTº

13

eT‘·+ ` bÕØº düuÛÑ ‘·«+

Çø£ÿ&É ≈£L&Ü Ä#·s¡D˝À ø=ìï düeTdü \T

ekÕÔsTT. n<eT+fÒ bÕØº ÀøÏ eT‘êìï qeTàì

yê&ç , uÛÖ‹ø£ yê~˙ e÷Á‘·y˚T nqTeT‹+

#ê*, $T>∑‘ê yêfi¢qT nqTeT‹+#·≈£L&É<ë?

bÕØº ÀøÏ øÏ+~ kÕúsTT b˛sê≤\qT+&û, O<ä

e÷\qT+&û e#Ãyês¡T kÕ<Ûës¡D+>± n|üŒÏπø

HêdæÔø£yê~, uÛÖ‹ø£yê~ nsTT e⁄+&És¡T. ø±ãÏº

ÁbÕ<∏ä$Tø£ düuÛÑ´‘·«+ Ç#˚Ã≥|ü&ÉT n‘·qT

eT‘êìï qeTTà‘ê&Ü Ò<ë nH<ëì‘√ ì$T‘·Ô+

Ò≈£î+&Ü n‘·qT bÕØº ø±s¡ Áø£e÷ìï nyÓ÷~düTÔ

Hêï&Ü Ò<ë, ñ<ä eT+ |ü≥¢ ìã<ä∆‘· ø£*–

OHêï&Ü Ò<ë nH~ #·÷&Ü\ì …ìHé #ÓbÕŒ&ÉT.

bÕØº düuÛÑ ‘·«+ rdüT≈£îqï e´øÏÔ es¡Z b˛sê≥

Áø£eT+˝À uÛ≤e yê<ëìï $&ÉHê&ç uÛÖ‹ø£

yê~>± e÷s¡T‘ê&ÉT. nsTT‘˚ bÕØº˝ÀøÏ

Á|üy˚•+∫q ‘·s¡Tyê‘· eT‘·uÛ≤yê\T Áø£y˚T|”

‘·π>Z≥T¢, uÛÖ‹ø£ yê<ä+ yê]˝À ô|]π>≥T¢ #·s¡ \T

rdüø√yê*. n˝≤ ø±≈£î+&Ü n$ ã\|ü&ç eTq

bÕØºH <Óã“rùd+<äT≈£î neø±X+ Çe«≈£L&É<äT.

nsTT‘˚ u≤>± #·<äTe⁄≈£îì bÕØº˝ÀøÏ e#˚Ã

e´≈£îÔ\T uÛ≤eyê<äT …’ ñ+fÒ yê] |ü]dæú‹ì

eT]+‘· ì•‘·+>± |ü]o*+∫ ìs¡íj·T+ rdüTø√

yê*. n≥Te+Ï yês¡T b˛sê≤˝À¢ m˝≤+Ï

bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤düTÔHêïs¡T nqï<ëìï ãÏº ìs¡íj·T+

rdüTø√yê*.

bÕØº eT‘· dü+düú\ ñ<ä e÷\T

ì]∆wüº kÕe÷õø£, Ä]úø£ |ü]dæú‘·T˝À¢ eT‘·

dü+düú\T O<ä e÷\T ìs¡«]Ô+#˚ bÕÁ‘·qT ãÏº

eT‘·+ ù|s¡T‘√ »]π> ñ<ä e÷\ |ü≥¢, eT‘·

dü+düú\ |ü≥¢ eTq yÓ’K] ñ+≥T+~. ø±H=ø£

eT‘·uÛ≤e+ ù|s¡T‘√ kÕÁe÷»ýê<ä+ |ü≥¢ Òø£

Ç+ø√ ‹s√>∑eTq yÓ’K]øÏ e´‹πsø£+>± b˛sê&ÉT

‘·T+fÒ Ä b˛sê≥+ ìs¡«Væ≤+#˚ kÕqT≈£L\

Á|ü‹≈£L\ bÕÁ‘·qT ãÏº eTq+ <ëì|ü≥¢ yÓ’K]

ìs¡ísTT+#·T≈£î+≤+. eT‘· eédüú |ü≥¢ e÷Á‘·+

eTÚ*ø£+>± e´‹πsø£+>±H˚ ñ+&Ü*.

bÕØº ` |üP»\T, Ä#êsê\T

eT‘·+ >∑T]+∫ Ä˝À∫+#˚≥|ü⁄Œ&ÉT e´øÏÔ

<˚e⁄DÏí qe÷à&Ü, Ò<ë nH˚~ ˇø£ÿfÒ düeTdü

ø±<äT. Ä e´øÏÔ Áø£‘·Te⁄\T #düTÔHêï&Ü, rs¡∆j·÷

Á‘·\≈£î yÓfió‘·THêï&Ü, n‘·ìøÏ eT÷&ÛÉqeTàø±\T

Hêïj·÷ nH yê≥ìïÏ #·÷&Ü*. M≥ìïÏø°

e´‹πsø£+>± eTq+ Á|ü#ês¡+ #˚j·÷*. ø=ìï

eT÷&ÛÉqeTàø±\T kÕe÷q´ Á|ü»\≈£î qwüº+

ø£*–+#˚$ OHêïsTT. yêÏøÏ e´‹πsø£+>±

b˛sê&Ü*. bÕØº À ≈£L&Ü yêÏøÏ e´‹πsø£+>±

eTq+ eéVü≤]+#ê*‡ ñ+≥T+~.

Çø£ÿ&É ≈£L&Ü ø=ìï Ä#·s¡D≤‘·àø£ düeTdü

\THêïsTT. eTq Á|üC≤dü+|òü÷˝À, bÕØºH√

ø±sê´\j·T+ ÁbÕs¡+_ÛkÕÔs¡T. nø£ÿ&É ø=ã“]

ø±j·T\T ø=≤º\+≤s¡T. n˝≤ ø=≥º&ÜìøÏ

M Ò¢<äT. n˝≤ ø±≈£î+&Ü Ç+ø=ø£fió¢ mes√ yê]

ø±sê´\j·T+ ÁbÕs¡+_Ûdü÷Ô eTq*ï |æ*∫ ø=ã“]

ø±j·T ø=≥ºeT+≤s¡T. eTq+ ø=≥º≈£L&É<äT.

ø±sê´\j·T+ e⁄ ø=≥Tºø√ HqT ø=≥ºuÀqT nì

#ÓbÕŒ*. Ç+<äT˝À yÓTTVü≤e÷≥+ ñ+&É≈£L

&É<äT. ô|<ä› es¡Z b˛sê≥+ »s¡T>∑T‘·Tqï|ü&ÉT

eT‘· $XÊ«kÕ\T ø£*–q yês¡T b˛sê≥+

»j·TÁ|ü<ä+ njT´+<äT≈£î ø=ìï eT‘· dü+ã+<Ûä

|üqT\T #dæq|ü⁄&ÉT $yê<ëdüŒ<ä+ #Ój·T´qedüs¡+

Ò<äT. n˝≤π> ø=ìï kÕs¡T¢ eTq+ ø=ìï eT‘·

uÛ≤yê\T >∑\ dü+düú\‘√ ◊ø£´ ø±sê´#·s¡D

#˚j·÷*‡ sêe#·TÃ. n≥Te+Ï dü+<äsê“¤ À¢

eTq≈£î ø£fÒ ≥TsêsTT>± ñ+&Ü*. á ◊ø£

ø±sê´#·s¡D\qT>±˙, eT‘· ô|<ä›\ ÁbÕs¡∆q\T,

Á|üe#·Hê\T e¬>’sê\qT >±˙ eTq+ ‹s¡düÿ

]+#·&ÜìøÏ Òø£ düVæ≤+#·&ÜìøÏ n$ eTq es¡Z

b˛sê≤\≈£î Á|üjÓ÷»q+ #˚≈£Ls¡TdüTÔHêïj·÷

Ò<ë nqï<˚ ^≥TsêsTT. nsTT‘˚ #êe⁄\T,

ô|[¢fi¯ó¢, |ü⁄≥Tºø£\T Ç‘·s¡ nH˚ø£ Áø£‘·Te⁄\≈£î

es¡Z b˛sê≤\‘√ @MT dü+ã+<Ûä+ ñ+&É<äT.

n˝≤+≥|ü&ÉT eTq+ yêÏì bÕÏ+#·≈£L&É<äT.

ø=ìï dü+<äsê“¤ À¢ eTq+ bÕÏ+#·ø£b˛sTTHê

Ç‘·s¡T\T bÕÏ+#˚≥|ü&ÉT eTq+ düs¡T›u≤≥T

#˚düTø√e&Ée÷, ‹s¡düÿ]+#·&Ée÷ nH˚~ eTq

es¡Zb˛sê≥ Á|üjÓ÷»Hê\ Ø‘ê´ eTq+ Ä˝À

∫+#ê*. n+fÒ yêÏ|ü≥¢ eTq+ kÕqT≈£L

\+>± m|ü&É÷ ñ+&É≈£L&É<äT.

bÕØº ` kÕ+Á|ü<ëj·÷\T

bÕØº À eT‘· Áø£‘·Te⁄\qT bÕÏ+∫qyês¡T

yÓTTVü≤e÷≤ìøÏ b˛j·÷eT˙, dü+Á|ü<ëj·T+

bÕÏ+#ê\˙, Ç‘·s¡T\+‘ê ˇ‹Ô&ç #˚XÊs¡

düeT]ú+#·T≈£î+≤s¡T. ø±˙ bÕØº düuÛÑT´\T

n≥Te+Ï dü+Á|ü<ëj·÷˝qT m~]+#ê*.

e´‹πsøÏ+#ê*.

yêdüÔyêìøÏ dü+Á|ü<ëj·T+ ù|s¡T‘√H eTq

MT<ä e‹Ôfió¢ edüTÔ+≤sTT. dü+Á|ü<ëj·T+ n+fÒ

@$TÏ? >∑‘êì~ Ç|ü&ÉT bÕÏ+#·&É+. >∑‘·+

qT+&ç bÕÏdüT ÔHêïs¡T ø±ãÏ º Ç|ü&ÉT

bÕÏ+#·eTì #Óù|Œ~ kÕ+Á|ü<ëj·T+. e÷s¡TŒqT

ìs√~Û+#˚~ dü+Á|ü<ëj·T+. n~ eédüÔqT

ø±bÕ&˚, e÷s¡TŒ »s¡>∑≈£î+&Ü Äù| eTTKýÓTÆq

kÕ<Ûäq+. kÕ+Á|ü<ëj·÷\ ù|s¡T‘√ e‹Ô&ç #˚düTÔ

Hêïs¡T nì #Ó|æŒ eTq+ ‘·˝§>∑TZ‘êeTq&É+

dü]ø±<äT. nsTT‘˚ ˇø£ es¡Z b˛sê≥+ »s¡T>∑T

‘·Tqï|ü&ÉT ˇø±H=ø£ kÕ+Á|ü<ëj·T+ <ëìøÏ

‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+<äqT≈£î+fÒ n|ü&ÉT eTq+ ‘ê‘êÿ

*ø£+>± ø=+‘· ñù|øÏå+#·e#·TÃ. ø=ìï ≈£î˝≤˝À¢

ô|<ä› eTqTwüT\T #Óù|Œ~ n+‘ê $Hê* nqï

kÕ+Á|ü<ëj·T+ ñ+~. ˇø√ÿkÕ] düyÓTà≈£î

nqT≈£L\+>± ô|<ä› eTqTwüT\T #Ó_‘ Ä kÕ+Á|ü

<ëj·T+ düyÓTà≈£î ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~. m≈£îÿekÕs¡T¢

Ä ô|<ä› eTqTwüT˝Ò j·T»e÷qT\ <ä>∑ Zs¡

&ÉãT“rdüT≈£îì kÕ+Á|ü<ëj·T+ ù|s¡T‘√ Ä

≈£î\+˝Àì ø±]à≈£î\qT düyÓTà≈£î e´‹πsø£+>±

ì\T|ü⁄‘ês¡T. n|ü&ÉT düyÓTà≈£î qwüº+ #˚≈£Ls¡T

‘·T+~. n+<äTe\¢ ø=ìï ì]∆wüº dü+<äsê“¤ À¢

kÕ+Á|ü<ëj·÷\ e\¢ ñ<äé÷ìøÏ ˝≤uÛÑ+

#˚≈£Ls¡e#·TÃ. ø±˙ ì]∆wüº |ü]dæú‘·T˝À¢ ˝≤uÛÑ+

ø£\T>∑T‘·T+~ ø±ãÏº kÕ+Á|ü<ëj·T+ eT+∫~

nqTø√e&É+ bıs¡bÕ≥T. |ü+&ÉT>∑\ dü+<äs¡“¤+>±

»q+ kÕeT÷ Væ≤ø£+>±, ãVæ≤s¡+>∑+>± bÕ˝§ZH

ø±s¡ Áø£e÷\T »s¡T>∑T‘·T+≤sTT. á dü+<äs¡“¤+

>± »]π> eT‘· dü+ã+<Ûä ø±s¡´Áø£e÷\˝À

bÕ˝§Zq≈£L&É<äT. ø±˙ Ç‘·s¡ kÕ+düÿè‹ø£ s¡÷bÕ

\‘√ á dü+<äs¡“¤+˝À eTq+ CÀø£ + #düT ø√yê*.

eT‘·eTÚ&ÛÉ , eT‘· ‘·‘·«X¯≈£îÔ\T @ø£|üø£å+ >±

$ìjÓ÷–+#·≈£î+&Ü ìs√~Û+#·&ÜìøÏ~ nedüs¡+.

eT‘·+ sê»ø°j·T <äèwæº

bÕØº˝À m˝≤ eéVü≤]+#ê*, eT‘·

uÛ≤yê\T >∑\ e´≈£îÔ\‘√ m˝≤ eéVü≤]+#ê*,

eT‘· uÛ≤yê\T ø£*–q ñ<äé÷\‘√ m˝≤

eéVü≤]+#ê* nH $wüj·÷\≈£î e∫Ãq|ü&ÉT

eTq+ sê»ø°j·T <äèwæº‘√ eéVü≤]+#ê*.

sê»ø°j·T <äèwæº n+fÒ es¡Zb˛sê≥ <äèùwº.

eT‘·+ e÷]ÿ‡»+

sê»´+ qT+&ç e´≈£îÔ\≈£î eT‘· ùd«#·Ã¤ O+&Ü\+≥THêï+

ø±ãÏº ø£eT÷´ìdüTº bÕØº À ≈£L&Ü düuÛÑT´\≈£î n≥Te+Ï

eT‘· ùd«#·Ã¤ O+&Ü˝≤? ñ+&É≈£L&É<äT. ø£eT÷´ìdüTº bÕØº

e÷]ÿ‡»+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç q&ÉTdüTÔ+~. e÷]ÿ‡»+ uÛÖ‹ø£

yê<ä+ MT<ä Ä<Ûës¡|ü&ç O+≥T+~. uÛÖ‹ø£yê<ä+ eT‘·

uÛ≤yê\≈£î e´‹πsø£+. n+<äTe\¢ bÕØº À eT‘· ùd«#·Ã¤ e⁄+&É<äT.

µµ

ªª

123123123

e÷]ÿ ‡düTº

14

düT+<äs¡j·T´ X¯‘·»j·T+‹ kÕàs¡ø√|üHê´dü+

MT&çj·÷,dü+düÿè‹ Á|ü»\T

` mHé. sêyéT

düT+<äs¡j·T´ X‘·»j·T+‹ dü+<äs¡“¤+>±

ªMT&çj·÷, dü+düÿè‹`Á|ü»\Tµ nqï n+X+MT<ä

e÷≤¢& neø±X+ sêe&É+ Hê≈£î <äøÏÿq >ös¡

e+>± uÛ≤$düTÔHêïqT. düT+<äs¡j·T´ eTôVAqï‘·

$|ü¢eø±s¡T&ÉT. O<ë‘·Ô e÷qe⁄&ÉT. düT+<ä

s¡j·T´≈£î ìyê[>± e÷]ÿ‡düTº (Ç+ ¢wüT) |üÁ‹

ø£ À Á|üø±wt ø£s¡‘Y ø£ yê´dü+ sêdü÷Ô uÛ≤s¡‘·

ø£eT÷´ìdüTºbÕØº ìsêà‘·>±, eékÕj·T $|ü¢e

eP´Vü≤ø£s¡Ô>±, e÷]ÿ‡düTº …ììdüTº dü÷Á‘ê\

|ü]s¡ø£å≈£î&ç>± Á|ü»\‘√ eTy˚Tø£yÓTÆq >=|üŒ

Hêj·T≈£î&ç>± n_Ûe]í+#ês¡T. uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº

bÕØºè÷]ÿ‡düTº Ä$sê“¤eø±\+ (1964)

qT+&ç 1976 es¡≈£L Á|ü<Ûëq ø±s¡ <ä]Ù>±

|üì#˚XÊs¡T. Çø£ Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ≈£î ø±Áy˚T&é

düT+<äs¡j·T´ J$‘· $X‚cÕ\T, ø±s¡ ø£ ≤bÕ\

>∑T]+∫ ø=‘·Ô>± HqT #Ó|üŒ<ä–+~ @MT Ò<äT.

ne˙ï Çø£ÿ&ç Á|ü»\≈£î ‘Ó\TdüT. n+<äTπø

Äj·Tq≈£î n+‘· >∑T]Ô+|ü⁄, düT+<äs¡j·T´ n+fÒ

n+‘· Äsê<Ûäq. nsTT‘˚ düT+<äs¡j·T´‘√ Hê

e´øÏÔ>∑‘· |ü]#·j·T+ >∑T]+∫ ø=+‘·sTTHê #Ó|üŒ

&É+ nÁ|üdüTÔ‘·+ ø±<äqT≈£î+≥THêïqT.

H˚qT $<˚XÊ˝À¢ #·<äTe⁄ eTT–+#·Tø=ì

e∫Ãq $<ë´]ú>± ‘=*kÕ]>± |æ.mdt. (|ü⁄#·Ã\

|ü*¢ düT+<äs¡j·T´)qT ø£*kÕqT. ø=\+_j·÷

$X«$<ë´\j·T+˝Àì »s¡ï*»+ dü÷ÿ Ÿ À Hê

#·<äTe⁄ eTT–+#·Tø=ì 1968˝À Çø£ÿ&çøÏ ‹]–

e#êÃqT. $j·T‘êï+˝À nyÓT]ø± kÕ–düTÔqï

kÕÁe÷»ýê<ä j·TT<ë∆ìøÏ e´‹πsø£+>± ô|<ä›

m‘·TÔq Á|üC≤ O<ä e÷\T kÕ>∑T‘·Tqï ø±\+

n~.q\¢C≤‹ Á|üC≤˙ø£+ …eHé bòÕØº (11.40)

O<äéT+‘√ nyÓT]ø£Hé $X¯«$<ë´\j·÷\T

ôVA¬s‹Ôq ø±\+ n~. ãVüQXÊ Ä Á|üuÛ≤

yê\÷ HêMT<ä OHêïsTT. 1969 HêÏøÏ HqT

n‹yê<ä (sê&çø£ Ÿ) sê»ø°j·÷\yÓ’|ü⁄ yÓTT>±ZqT.

Ä @&Ü~˝ÀH |æ.mdt.qT ‘=*kÕ]>± #ÓHÓ’ï˝À

ø£*kÕqT. ‘·s¡Tyê‘· ‘·s¡Tyê‘· ‘·s¡#·÷ ø£*ùd

yê&çì. 1970 e#˚Ãdü]øÏ uÛ≤s¡‘· $<ë´]ú

ô|ò&ÉπswüHé (mdt.m|òt.◊) @s¡Œ&ç+~. 1970

&çôd+ãsY˝À mdt.m|òt.◊. ‘=* eTVü‰düuÛÑ

‹s¡Teq+‘·|ü⁄s¡+˝À »]–+~. bÕØº Á|ü<Ûëq

ø±s¡ <ä]Ù>± Oqï ø±Áy˚T&é |æ.mdt. <ë<ë|ü⁄

<äXÊã›+bÕ≥T $<ë´]ú O<äéT u≤<Ûä´‘·\T

≈£L&Ü #·÷kÕs¡T. ø±Áy˚T&é |æ.mdt. $<ë´]ú

O<ä eT+˝À ø±´&ÉsYqT ì]à+#+<äT≈£î n$T‘·

ÁX¯<ä∆ #·÷|æ+#˚yês¡T. Hê≈£î ø£fi≤XÊ\ s√E˝À¢

$<ë´]ú O<ä eT+‘√ dü+ã+<Ûë\T Òe⁄. bÕØº

‘√ dü+ã+<Ûë\T @s¡Œ&Ü¶ø£ ø=+‘·ø±\+ &Ûç©¢

˝Àì »eVü≤sY ≤ Ÿ HÓÁVüA $X«$<ë´\j·T+˝À

#·~yêqT. nsTT‘˚ Ä ø±\+˝À $<ë´]ú O<ä

eT+˝À ø±´&ÉsY>± m~–e∫Ãq nH˚ø£eT+~

Çyêfi $$<Ûä sêÁcÕº À¢ uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTºbÕØº

(e÷]ÿ‡düTº) nÁ>∑ Hêj·T≈£î\T>± e⁄Hêïs¡T. á

y˚~ø£MT<ä Hê‘√bÕ≥T Oqï ø±Áy˚T&é eT<ÛäT

≈£L&Ü Ä ø√e≈£î #Ó+~q Hêj·T≈£î&. Mfifl+‘ê

düT+<äs¡j·T´ ª‘·j·÷Øµ nì #Ó|üø√e&É+ ø£<äT›.

ø=+‘·ø±\+ nC≤„‘·yêdü+ >∑&ç|æHê

yÓTT‘·Ô+>± ø±ÁyT&é düT+<äs¡j·T´ J$‘·+ ‘Ó]∫q

|ü⁄düÔø£+˝≤+Ï~. düT+<äs¡j·T´>∑~ Áø£eT•ø£åD

>∑\, m+‘√ ìsê&É+ãs¡yÓTÆq JeqXË’*. ‘=*

kÕ] Äj·Tìï ø£*dæq|ü&˚ Hê≈£î n˝≤+Ï

n_ÛÁbÕj·T+ @s¡Œ&çb˛sTT+~. #ÓHÓ’ï ôd+Á≥˝Ÿ

(n|üŒÏ eTÁ<ëdüT) ¬s’ Ò«ùdºwüHé ÀH˚ ‘=*kÕ]

ø±ÁyT&é |æ.mdt.qT ø£*dæq|ü&ÉT Äj·Tq #‹˝À

Á≤ì‡düºsY O+&ç+~. n<<√ XÊÏ …’Ÿ ≤+Ï<√

@+À nqT≈£îHêïqT HqT. Á≤ì‡düºs¡+fÒ eTVü‰

Äù|ø£å Äj·TqøÏ. <ëìï me]ø£Hêï Çe«>±

HqT #·÷&É Ò<äT. n˝≤π> Äs√>∑ + u≤>∑Tqï+‘·

ø±\+ ‘·q u≤ π>J ‘êH˚ yÓ÷düT≈£îH˚yês¡T.

me] #˚‹ø° Ç#˚Ãyês¡T ø±<äT. ø±˙ Çyêfi¯

#·÷&É+&ç ªô|<ä›eTqTwüT\Tµ #˚‘·T\T U≤∞>±,

|ü⁄≈£î+≥÷ yÓfifl&É+ MT≈£î mø£ÿ&Éã&ç‘ nø£ÿ&É

ø£qã&ÉT‘·T+≥T+~.

ø±Áy˚T&é |æ.mdt. ‘êqT dü«j·T+>± #˚j·T

>∑*–q |üqT\T yπs yêfi¯fl≈£î n|üŒ–+#·&Üìï

@Hê&É÷ nqTeT‹+#· Ò<äT. Äj·Tq≈£î MT&çj·÷

n+fÒ n$T‘· ÄdüøÏÔ. πøs¡fi¯ À Ç.m+.mdt.

q+ã÷Á~bÕ<é ≤>± |æmdt yÓTT<ä≥qT+&û #ÓsTT´

‹]–q s¡#·sTT‘ê ø±<äT. ø±˙ ø±ÁyT&é j·T+._.

(e÷øÏHì ãdüe|ü⁄qïj·T´) ‘·~‘·s¡T\qT+&ç HqT

$qï~ @$T≥+fÒ Ä+Á<Ûä Á|ü<XŸ À Á|üC≤|üøå±q

ì*# |üÁ‹ø£\qT @sêŒ≥T #Ój·T´&É+˝À ø±ÁyT&é

düT+<äs¡jT´ Ä<ÛäT´&ÉT. Á|üC≤XøÏÔ ø£Hêï eTT+<äT

ªdü«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘Yµ |üÁ‹ø£qT kÕú|æ+#ê&ÉT. n+fÒ

|æ.mdt. m+‘· ìsêàD<ä≈£åî&√ ø£<ë. bÕØº

ìsêàD+‘√bÕ≥T |üÁ‹ø± ìsêàD+ yÓTfi≈£îe\T

‘Ó*j·T&É+, n+‘·≈£î$T+∫ Ä |üÁ‹ø£≈£î ˇø£

<ës¡Ùìø£‘·qT s¡÷bı+~+#·&É+, @jT n+XÊ\

qT |üÁ‹ø£ ªø£esY #Ój·÷´*µ nH<ëìMT<ä düŒwüº‘·

O+&É&É+, |üÁ‹ø£≈£î ø±e*‡q dü+kÕú>∑‘· ìsêà

D≤ìøÏ |ü⁄Hê~ yÓj·T´&É+ Çe˙ï >=|üŒ n+XÊ

\T. ø£fi\T, dü+düÿè‹ e÷~πs MT&çj·÷ ≈£L&Ü

Á|ü»\ø√dü+ nH˚ düŒwüºyÓTÆq <äèø£Œ<∏ä+ ø±Áy˚T&é

|æ.mdt.~. ÄHêÏπø kÕVæ≤‘· ø£fi≤ kÕ+düÿè‹ø£

s¡+>±˝À¢ ø£fiø£fi ø√düe÷, Á|ü»\ø√düe÷ nqï

#·s¡Ã kÕ>∑T‘·÷ O+~. MT&çj·÷ ≈£L&Ü dü+düÿè

‹˝À ˇø£ uÛ≤>∑y˚T. düe÷»+˝À n++‘·sê“¤

>∑y˚T. ø±ãÏº yÓTTs¡≥T Á|ü#êsê\T ø£Ïºô|Ïº

ÁøÏj·÷o\+>±, X¯øÏÔe+‘·+>± Á|ü»\|üøå±q

ì\ã&Ü* nqï yê<äq≈£î ø±Áy˚T&é |æ.mdt.

ã<äT∆&Ó’ OHêïs¡T.

|ü⁄düÔø±\Hêï, e÷´|ü⁄\Hêï |æ.mdt.≈£î

m+‘· ÇwüºyÓ÷ n+<ä]ø° ‘Ó\TdüT. J$‘· |üs¡ +

>∑‘· HÓ\ 14e ‘˚Bq ôV’≤<äsêu≤<é Àì düT+<äs¡j·T´ ø£fi≤ì\j·T+˝À »]–q

ø±ÁyT&é |ü⁄#·Ã\|ü*¢ düT+<äs¡j·T´ kÕàs¡ø√|üHê´dü+ dü+<äs¡“¤+>± Á|üeTTK bÕÁ‹πøj·TT\T,

Væ≤+<ä÷ |üÁ‹ø£ e÷J dü+bÕ<ä≈£î\T mHé.sêyéT #˚dæq Á|üdü+>∑+ |üP]Ô bÕsƒêìï

~>∑Te ÇdüTÔHêï+. ` dü+bÕ<ä≈£î&ÉT

e÷]ÿ ‡düTº

16

Ò≈£î+&Ü nìï uÛ≤s¡rj·T uÛ≤wü\÷ düe÷qyÓTÆq

eì uÛ≤$+#ê&ÉT. |æ.mdt.‘√ bÕ‘· C≤„|üø±\T

ø£\uÀdüTø√e&ÜìøÏ $.¬ø. sêeT#·+Á<äHé‘√

e÷≤¢&ÉT‘·÷ O+&É>± ‘Ó\T>∑TuÛ≤wü Wqï‘ê´ìï,

kıã>∑Tì <Ûä«ì+#˚ ≤ ªe÷ ‘Ó\T>∑T uÛ≤s¡rj·T

uÛ≤wü À¢ Ç≤*j·THé uÛ≤wü ≤++Ï<äìµ #Óù|Œ

yês¡ì >∑Ts¡TÔ #˚düT≈£îHêï+. nsTT‘˚ #Ó|üø√e

&É+˝À m˝≤+Ï #Ûê+<ädüyê<ä+ O+&~ ø±<äT.

uÛ≤wüMT<ä Çyêfi¯ H˚H=ø£ yê´dü+ #·÷XÊqT...

düπs¢+&ç Ç|üŒÏø£~ nÁ|üdüTÔ‘·+... e~ Ò<ë›+..

‘Ó\T>∑T uÛ≤wü Wqï‘ê´ìï #êÏ #ÓãT‘·÷H |üs¡

uÛ≤wü\qT düe÷<ä]+#·&É+ |æ.mdt.˝Àì $•

wüº‘·. uÛ≤wü ˇø£ C≤‹ dü+düÿè‹>± uÛ≤$+#˚

yêsêj·Tq. ãVüQXÊ düT+<äs¡j·T´˝À Oqï $•

wüº‘·\˙ï Çyêfi HqT #Ój·T´uÀjT kÕàs¡ø√|üHê´

dü+‘√ @<√ ˇø£ y˚Ts¡≈£î kÕMT|ü ‘· Oqïy˚.

Çø£ H˚s¡T>± Hê Á|üdü+>∑+˝ÀøÏ ekÕÔqT.

MT&çj·÷ >∑T]+∫, Á|ü‘´øÏ+∫ >√¢ã Ÿ &çõ≥ Ÿ

X¯ø£+˝À Oqï eTq+ e÷≤¢&ÉTø√e&ÜìøÏ

eTT+<äT H˚H√ $wüj·T+ #ÓbÕŒ*. Çyêfi¯ O<ä

j·TyT uÛ≤s¡‘·<X+˝À ªÁ|ò” kÕ|òtºysYµ O<ä e÷ìøÏ

dü+ã++~Û+∫q ø=+<äs¡T $TÁ‘·T\T qqTï

ø£*dæq|ü&ÉT Çyêfi¯ |æ.mdt. ã‹øÏO+fÒ @+

#ùdyês¡T nì ‘·]ÿ+#·T≈£îHêï+. ‘·|üŒìdü]>±

|æ.mdt. <ëìï ÄVü‰«ì+#˚yês¡T nqT≈£îHêï+.

Á|ò” kÕ|òtºy˚sY O<ä e÷ìøÏ Ä<ÛäT´&ÉT ]#·sY¶

kÕº ŸeTHé Á|ü‹cÕº‘·àø£yÓTÆq eTkÕ‡#·÷´Ÿ‡ ÇHédæº

≥÷´Ÿ Ä|òt f…ø±ï\J (nyÓT]ø±)˝À ‘·q

ø=\Te⁄qT y=~*ô|Ïº 1983`85 eT<Ûä´

ø±\+˝À (ô|’dü\T ô|Ïº) ø=qTø√ÿyê*‡q

nedüs¡+ Òì (ø£+|üP´≥sY) Ä|üπsÏ+>¥ dædüºyéT

Áb˛Á>±+ sêj·T&ÜìøÏ dæ<ä∆|ü&Ü¶&ÉT. ø£+|üP´≥sY

s¡+>∑+˝À e∫Ãq uÛ≤Ø e÷s¡TŒ\ H˚|ü<∏ä +˝À

dü]>±Z Ä ø±\+˝ÀH˚ (1983`85) ]#·sY¶

kÕº ŸeTHé á Ä˝À#·q #Ój·T´&É+`‘·<ë«sê

Á|ü»\≈£î \_∆ #≈£LsêÃ\ì ìs¡ísTT+#·Tø√e&É+

‘·qì m+‘·>±H√ Á|üuÛ≤$‘· #dæ+<äì Ä $TÁ‘·T

&ÉT #Ó|üø=#êÃ&ÉT. n+<äTπø |æ.mdt. á O<ä

e÷ìï ÄVü‰«ì+#yês¡ì HqT #ÓbÕŒqT. MT&ç

j·÷ e÷<Ûä eT+ @<Ó’Hê düπs Á|ü»\ Á|üjÓ÷»

Hê\ø√dü+ ì\ã&É&É+, Á|ü‘· ø£å+>±H√ |üs√ø£å+

>±H√ Á|ü»\≈£î yT\T #Ój·T´&É+... nM ø±ÁyT&é

|æ.mdt. ø√s¡T≈£îH˚~.

Çyêfi¯ MT&çj·÷ nH˚~ eTq dü+düÿè‹

ø£Hêï $Tqï>± ‘·j·÷s¡sTT´+~ ø±ãÏº n~

ø£wüºJe⁄\ Á|üjÓ÷»Hê\ø√dü+ m˝≤ bÕ≥T

|ü&É>∑\<√ HqT $e]kÕÔqT. n_Ûeè~∆ #Ó+~q

<˚XÊ˝À¢ H˚&ÉT ªq÷´dt MT&çj·÷µ dü+øå√uÛÑ+˝À

O+~. nyÓT]ø±, ◊s√bÕ <˚XÊ˝À¢ »s¡ï*»+

|ü‘·qyÓTÆb˛‘·÷ O+<ä˙, n&ÉT>∑TC≤]b˛‘·÷

O+<ä , ø±düÔ n‹ #˚dæ #ÓãT‘·÷ OHêïs¡T.

Äj·÷ <XÊ˝À¢ »]–q nHø£ dü<ädüT‡\≈£î HqT

Vü‰»s¡j·÷´qT. eTTK´+>± Ä+>∑¢+ e÷≤¢&˚

<XÊ˝À¢ ªá |ü]ÁXeT uÛÑ$wü ‘·TÔ ‘·qøÏ ‘êqT>±,

@ø±øÏ>± dü+uÛ≤[+#·Tø√ Ò<äH˚µ ã\yÓTÆq n_Û

ÁbÕj·T+ O+~. ø±düÔ n≥÷ Ç≥T>±, Ç+ø±düÔ

n‹X¯jÓ÷≈£îÔ\‘√ <ë<ë|ü⁄ n+‘·≤ á

n_ÛÁbÕj·T+ ‘· …‘·TÔ‘·÷ O+~. Á|ü|ü+#· Á<äe´

ô|≥Tºã&ç dü+øå√uÛÑ+, 2008`09˝À HÓ\ø=qï

Ä]úø£e÷+<Ûä´+ eT÷\+>± nH˚ø£ dü+düú\T

–+>∑sê\T ‹]–b˛j·÷sTT. yêDÏ»´ Á|üø£≥q\

Ä<ëj·T+ |ü&çb˛sTT+~. yêsêÔ|üÁ‹ø£\

Á|ü<Ûëq Ä<ëj·T eqs¡T>± Oqï Ç~ <Óã“‹H˚

dü]øÏ nHø£ ã&Ü |üÁ‹ø£\T ~yêfi≤ rùd |ü]dæú

‹øÏ HÓ≥ºã&Ü¶sTT. n|üŒÏ<ëø± á |üÁ‹ø£\≈£î

ã\+>± ì*∫q yêDÏ»´ Á|üø£≥q\ Ä<ëj·TyT

yêÏ ã\V”≤q‘·>± e÷]+~. ÄK]øÏ q÷´

j·÷sYÿ f…ÆyéT‡ |üÁ‹ø£ ≈£L&Ü ~yêfi≤ m‹Ôb˛

≈£î+&Ü O+&É&ÜìøÏ yÓTøÏ‡ø£Hé _*j·T˙sY ø±s√¢dt

dæ¢yéT qT+&ç 25 ø√≥¢ &Ü\s¡T¢ n‘· edüs¡+>±

n|ü⁄Œ ‘Ó#·TÃ≈£î+~. Ç+‘· uÛ≤Ø yÓTT‘·Ô+ |üÁ‹ø£

$düÔs¡D≈£î >±ø£ s√EyêØ>± q&ç#˚ <ëìøÏ

‘Ó#·TÃø√e&Üìï ãÏº |ü]dæú‹ rÁe‘·qT eTq+

ns¡ú+ #˚düTø√e#·TÃ. nsTT‘˚ |ü]dæú‹ Ç|ü&ÉT

ø±düÔ yÓTs¡T>∑T|ü&ç+~. ø±˙ dü+øå√uÛÑ+ j·T<∏ë

‘·<∏ä+>± O+~. Ç~ eT]+‘· rÁe+ ≈£L&Ü

ø±qT+~.

Á|ü|ü+#· yêsêÔ|üÁ‹ø£\, eTTÁ<ë|ü≈£î\

düe÷K´ (˝≤Hé ÇÁbòÕ) dü<ädüT‡ á eT<Ûä H˚

$j·THêï˝À »]–+~. Ä dü<ädüT‡≈£î H˚q÷

yÓfi≤flqT. düe÷K´ Á|ü<Ûëq ø±s¡´ìsê«Vü≤ø£

n~Ûø±] (dæ.Ç.z.) dü<ädüT‡qT<›•+∫ Á|üdü+

–dü÷Ô ÄXÃs¡ + >=*ù| e÷≥ ø£Ï #ÓbÕŒ&ÉT.

nB yêsêÔ|üÁ‹ø£\ düs¡Tÿ´˝ÒwüHé >∑T]+∫.

|ü•ÃeT<XÊ˝À¢ yêsêÔ|üÁ‹ø£\ düs¡Tÿ ÒwüHé |ü&çb˛

‘·T+fÒ ‘·÷s¡TŒ <˚XÊ˝À¢ ô|s¡T>∑T‘·÷ O+<ä≥.

n+fÒ yêsêÔ|üÁ‹ø± Á|ü|ü+#·+˝À ≈£L&Ü ¬s+&ÉT

Á|ü|ü+#ê\T OHêïsTT. ø£Ï n_Ûeè~∆ #Ó+~q

<XÊ\ e÷¬sÿ≥Tº, ¬s+&ÉT n_Ûeè~∆ #Ó+<äT‘·Tqï

<XÊ\ e÷¬sÿ≥Tº. á ¬s+&√ Á|ü|ü+#· e÷¬sÿŸ

˝À Ç+ø± $düÔs¡D≈£î neø±XÊ\T OHêïsTT.

Á|ü<Ûëq+>± #Ó’Hê, uÛ≤s¡‘Y, <äøÏåD≤Á|òæø±, ≤ÏHé

nyÓT]ø±, ‘·÷s¡TŒ Ädæj·÷ <XÊ˝À¢ á neø±

XÊ\T OHêïsTT. n+fÒ Á|üdüTÔ‘êìøÏ Á|ü|ü+#·

yêsêÔ |üÁ‹ø£\ e÷¬sÿŸ˝À Çy˚ Á|ü<Ûëq Äø£

s¡D. nsTT‘ ‘·÷s¡TŒ Ädæj·÷, Ädæj·÷, <äøÏåD≤

Á|òæø± <˚XÊ\T ø=ìï+Ï À á e÷¬sÿŸ >∑]wüº

kÕúsTTøÏ #˚s¡Te˝À O+~. eT]ø=ìï <˚XÊ˝À¢

MT&çj·÷ |ü]ÁXeT ô|s¡T>∑T<ä\≈£î neø±XÊ\T

OHêïsTT. nsTT‘ nø£ÿ&É eè‹Ô|üs¡yÓTÆq kÕeTsê∆

\T ˇø£ kÕúsTT˝À ì*∫b˛‘êsTT. sê»ø°j·T

b˛sê≤\T, kÕe÷õø£, sê»ø°j·T b˛sê≤\T

ô|]π> Áø£eT+˝À MT&çj·÷ ô|]π>+<äT≈£î >∑\

neø±XÊ\÷ ô|s¡T>∑T‘êsTT. O<ëVü≤s¡D≈£î

<äøÏåD≤Á|òæø±qT #·÷&Ée#·TÃ. nsTT‘ uÛ≤s¡‘·<X+

˝À á ¬s+&ÉT <Û√s¡DT\÷ Á|üã\+>±H˚ OHêï

sTT. ø=ìï#√≥¢ $düÔs¡D düÔ+_Û+∫b˛‘ eT]ø=ìï

#√≥¢ $kÕÔs¡yÓTÆq neø±XÊ\T OHêïsTT.

Á|ü‘˚ øÏ+∫ ‘Ó\T>∑T˝À á neø±XÊ\T #ê˝≤

y˚>∑+>± n+~e#êÃsTT.

Á|üeTTK s¡#·sTT‘·, sê»ø°j·T XÊgy˚‘·Ô

nsTTq sê_Hé C…Á|ò” á ô|s¡T>∑T<ä\ >∑T]+∫

#ê˝≤H $es¡+>± sêkÕ&ÉT. Çs¡yÓ’ @fiflÁøÏ‘·yT

á sêh+˝À e´ekÕj·T ≈£L©\T ≈£L&Ü ˇø£

»≥Tº>± »≥Tº≈£î ø£ ù||üs¡T ø=qTø=ÿì #·~y˚

n\yê≥T O+~. düe÷»+˝À n≥º&ÉT>∑T kÕúsTT

Á|üC≤˙ø£+ es¡≈£L |üÁ‹ø£ #πs~. kÕúìø£ m&ç

wüHé\T ≈£L&Ü ÁbÕs¡+_Û+#·&É+‘√ <äøÏåD≤~

sêÁcÕº˝À¢H˚ n‘·´+‘· nÁ>∑>±$T sêh+>±,

sêh+˝À eT÷\eT÷\\≈£L ~q|üÁ‹ø£ #˚s¡T

‘·Tqï sêh+>± Ä+Á<Ûä Á|ü<˚XŸ e÷]+~. Ç‘·

s¡Á‘ê ø±s¡D≤\≈£î ‘√&ÉT Äj·÷ düú\ø±˝≤˝À¢ì

sê»ø°j·T |ü]D≤e÷\T ≈£L&Ü MT&çj·÷

$düÔs¡D≈£î <√Vü≤<ä+ #˚dæ+~. sê»ø°j·T O<˚«

>±\T yÓT+&ÉT>± Oqï|ü&ÉT, eT+#√ #Ó&√

Á|ü»\qT @ø£+ #ùd dü+<äsê“¤ À¢q÷, $&ÉBùd

dü+<äsê“¤ À¢q÷ |üÁ‹ø£ düs¡Tÿ´ ÒwüHé ô|s¡>∑&É+


µµ

ªª |ü•ÃeT<˚XÊ˝À¢ yêsêÔ|üÁ‹ø£\ düs¡Tÿ˝ÒwüHé |ü&çb˛

‘·T+fÒ ‘·÷s¡TŒ <˚XÊ˝À¢ ô|s¡T>∑T‘·÷ O+<ä≥. n+fÒ yêsêÔ

|üÁ‹ø± Á|ü|ü+#·+˝À ≈£L&Ü ¬s+&ÉT Á|ü|ü+#ê\T OHêïsTT.

ˇø£Ï n_Ûeè~∆ #Ó+~q <XÊ\ e÷¬sÿ≥Tº, ¬s+&ÉT n_Ûeè~∆

#Ó+<äT‘·Tqï <XÊ\ e÷¬sÿ≥Tº. á ¬s+&√ Á|ü|ü+#· e÷¬sÿŸ

˝À Ç+ø± $düÔs¡D≈£î neø±XÊ\T OHêïsTT.

e÷]ÿ ‡düTº

17

MTs¡T >∑eTì+#·e#·TÃ. πøs¡fi¯ sêh+˝À #·÷ùdÔ

nø£ÿ&É yêeT|üø£å Á|üuÛ≤e+ ô|]π> Áø£eT+˝À

n˝≤+Ï ô|s¡T>∑T<ä\ #√≥T #düT≈£î+~. n<=ø£

>=|üŒ $»j·Te+‘·yÓTÆq nqTuÛÑe+. Çø£b˛‘˚

Væ≤+B e÷≤¢&˚ sêÁcÕº˝À¢ ≈£L&Ü Ç˝≤+Ï

ô|s¡T>∑T<ä\, <äTs¡<äèwüºeXÊ‘·÷Ô sêeT»qàuÛÑ÷$T

düeTdü ø±\+˝À eTq≈£î ø£ì|ædüTÔ+~. sêeT»qà

uÛÑ÷$T O<ä eT+˝À MT&çj·÷ ≈£L&Ü ø£ uÛ≤>∑+

nqTø√+&û. ø±ãÏº MT&çj·÷ ô|s¡T>∑T<ä\≈£î Oqï

H˚|ü<∏ë´\ |ü≥¢ eTq+ ø£&ÉT C≤>∑s¡÷ø£‘·‘√

O+&Ü*. eT+∫ø°, #Ó&ÉTø° MT&çj·÷ <√Vü≤<ä+

#˚düTÔ+~. nsTT‘˚ sê»ø°j·T uÛ≤y√<˚«>±\≈£î

nqT>∑TD+>± yêsêÔ|üÁ‹ø£\ düs¡Tÿ´˝ÒwüHé,

|üsƒ¡˙j·T‘· ô|s¡>∑&É+ nH˚~ ˇø£ nìyês¡´

|ü]D≤eT+. °M\≈£î dü+ã+~Û+∫ ≈£L&Ü Ç<

dü÷Á‘·+ e]ÔdüTÔ+~. uÛ≤s¡‘·<˚X¯ |ü]XÀ<Ûäø£

n<Ûä j·THê\T á $wüj·÷Hï <Ûäèe|üs¡TdüTÔHêïsTT.

á sêh+˝À Á|üC≤X¯øÏÔøÏ n<äT“¤‘·yÓTÆq

$»j·T>±<Ûä O+~. e÷≈£î Ç<ä+‘ê #ê˝≤

ÄX¯Ãs¡ +>± O+≥T+~. Væ≤+<ä÷e+Ï ô|<ä›

|üÁ‹ø£ À¢ m˝≤+Ï e÷s¡TŒ\T »s¡T>∑T‘·THêïjÓ÷

n<Ûä j·Tq+ #Ój·T´&ÜìøÏ ø±ÁyT&é‡ e#Ãyês¡T.

yê]qT+&ç Á|üC≤X¯øÏÔøÏ dü+ã+~Û+∫ ø=+‘·

düe÷#ês¡+ ‘Ó\TdüT≈£îì, |üÁ‹ø£ m<äTs=ÿ+≥Tqï

düeTdü´\MT<ä #·]Ã+#·T≈£îH˚yêfi¯fl+. Ç+‘·

düTBs¡Èø±\+ bÕ≥T Ä |üÁ‹ø£ q&É|ü&É+ ˇø£

m‘·ÔsTT‘˚... <ëì kÕeTs¡ú´+ Ç+ø=ø£ m‘·TÔ

nì|æ+∫+~ Hê≈£î. u…+>±˝Ÿ, πøs¡fi¯ e+Ï

sêÁcÕº À¢ ã\yÓTÆq ø£eT÷´ìdüTº O<ä eT+ O+&ç,

n+‘˚ ã\yÓTÆq Á|üC≤ O<ä e÷\T, ø±]àø√<ä

e÷\≈£î HÓ\esTTq Ä sêÁcÕº À¢ bÕØº |üÁ‹ø£\T

Çø£ÿ&É Á|üC≤XøÏÔ düMTø£]+∫q kÕúsTT˝À n&É«sY

f…ÆCŸyÓT+Ÿ\ Ä<ëj·T+ kÕ~Û+#· Òø£b˛e&É+

Hê¬ø’‘ nq÷Vü≤´+>±, ÄXÃs¡ +>± nì|ædüTÔ+~.

n+<äT≈£î Á|üC≤X¯øÏÔì n_Ûq+~+#·˝Ò≈£î+&Ü

O+&É Òø£b˛‘·THêï. ‘·«s¡ ÀH °M #Ûêq Ÿ ≈£L&Ü

‘ÓkÕÔs¡ì Ä•düTÔHêï... \øå± ns¡yÓ’y˚\ eT+~

qT+&ç, n+<äT˝Àq÷ eékÕj·T ≈£L©\T düVü‰

$$<Ûä ‘·s¡>∑‘·T\ »HêuÛ≤qT+&ç °M #Ûêq˝Ÿ≈£î

ô|≥Tºã&ç düMTø£]+#·&É+ m+‘· yÓTT‘·Ô+ nì

H˚qT #Ó|üŒ&É+ uÛ≤e´+ ø±<˚yÓ÷>±˙` |ü<äT\

ø√≥¢ s¡÷bÕj·T˝À¢ düMTø£]+#·&É+ n#·ÃyÓTÆq

$»j·T+>± uÛ≤$düTÔHêïqT. e÷ ‘·$TfiHê&ÉT˝À

Ç˝≤ #Ój·T´&É+ eTVü‰ eTVü‰ ø£wüº+. U≤j·T+

>±H˚ #ÓãTÔHêïqT. #ê˝≤ ]düTÿ‘√ ≈£L&çq $wü

j·T+ Ç~. ãèVü≤‘·Ôs¡yÓTÆq Ä˝À#·q #Ój·T´&É+,

Á|üD≤[ø±ã<ä∆+>± ø£èwæ #Ój·T´&É+`ÇB sêqTqï

ø±\+˝À MT ø£s¡Ôe´+. Á|üC≤ Á|üjÓ÷Hê\ ø√dü+

|üì#ùd MT&çj·÷≈£î n‘· +‘· ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«

&É+ <ë«sê ø±Áy˚T&é |æ.mdt. <ës¡Ùìø£‘·qT

kÕø±s¡+ #Ój·Té#·TÃ.

MT&çj·÷˝À Ç+<äT≈£î _ÛqïyÓTÆq <Û√s¡DT\÷

ã\+>± |üì#˚düTÔHêïsTT. Ä <Û√s¡DT\q÷,

ô|s¡T>∑T<ä\q÷ n‹>± n+#·Hê yÓjÓTT´<äT›.

BH˚ï @eT+≤eT+fÒ ª&çõ≥˝Ÿ bÕs¡&Üø˘‡µ.

$X¯«dü j·T‘·, b˛*ø£... °M e÷<Ûä eT+˝À

á ¬s+&É÷ ø°\ø£ $wüj·÷\T. Ä*+&çj·÷

πs&çjÓ÷ $+≤s¡T »Hê\T. nsTT‘˚ n+<äT˝À

@~ qeTà<ä>∑Z yês¡Ô, @~ Á|üuÛÑT‘·« Á|ü#ês¡

ø£+&É÷‹ nH~ yês¡T ms¡T>∑T<äTs¡T. @~ $X«dü

˙j·TyÓTÆq~, @~ düe÷#ês¡ dü+|ü<ä«+‘·yÓTÆq~

nH$ Á|ü»\T dü]>±H n+#·Hê ykÕÔs¡T. ø±ãÏº

MT&çj·÷≈£î $X¯«dü j·T düe÷#ês¡+ nH˚~

ªeTT&ç edüTÔe⁄µ ø±yê*. ì•‘· |ü]o\q,

e´‹πsø£ Á|üuÛ≤yê\ |ü]XÀ<ÛäHê... á ¬s+&ÉT

kÕ<ÛäHê\‘√ ªeTT&ç düs¡T≈£îµqT |ü⁄≥+ ô|≤º*.

Ç~ #ê˝≤ #ê˝≤ ø°\ø£yÓTÆq Á|üÁøÏj·T. $X¯«

dü˙j·T düe÷#êsêìï düe÷C≤ìøÏ #˚s¡Te⁄

#Ój·T´&ÜìøÏ <√Vü≤<ä+ #˚ùd Á|üÁøÏj·T Ç~.

<ëìøÏ MTs¡T @ ù|s¡Hêï ô|≥Tºø√+&ç. »s¡>±

*‡+~ n~. $X‚¢wüD. ˇø√ÿkÕ] düe÷C≤ìøÏ

#Ó&ÉT #ùd düe÷#ês¡+ nsTT O+≥T+~. <ëìï

‘·>∑TØ‹˝À m<äTs√ÿyê*. á düe÷»+˝À,

á eédüú À #ê˝≤ #Ó&ÉT\T OHêïsTT. yêÏøÏ

e´‹πsø£+>± ì\ã&Ü*. MT&çj·÷≈£î nuÛÑT´<äj·T

ø±eTTø£, |ü⁄s√>±$T <äèø£Œ<∏ä+ O+&Ü*. n~

n˝≤+Ï ÁøÏj·÷o\ bÕÁ‘· b˛wæ+#·>∑*–‘˚H˚

>ös¡eÁ|ü<äyÓTÆq Á|üC≤qT≈£L\ $~Û $<ÛëHê\T

(bÕ\d”\T) rdüT≈£îsêe&É+ kÕ<Ûä |ü&ÉT‘·T+~.

ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·, Äø£*, eTÚ*ø£ kÂø£sê´\ ø=s¡‘·

Çe˙ï Á|üC≤ düeTdü \T. MT&çj·÷ Á|ü»\≈£î

Vü≤≈£îÿ\T kÕ~Û+#˚ kÕ<Ûäq+>± |üì#Ój·÷´*.

á ~X>± À‘·T>±, ãèVü≤‘·Ôs¡+>± ø£èwæ »s¡>±*.

yêsêÔ|üÁ‹ø£\T, °M\T á n+XÊ\qT

m+‘· $düÔè‘·+>±, ˝À‘·T>± rdüT≈£îyÓfi¯‘êjÓ÷

MÏ‘√ bÕ≥T>± n‘ê´#êsê\T ‘·~‘·s¡ kÕe÷

õø£ nDÏ∫y‘· düeTdü \qT ≈£L&Ü yÓ\T>∑T˝ÀøÏ

‘˚yê* kÕ«‘·+Á‘√<ä eT ø±\+˝À n≥T kÕ«

‘·+Á‘· b˛sê≥+‘√ bÕ≥T kÕe÷õø£ s¡T>∑à‘·\

MT<ä ≈£L&Ü O<ä e÷\T q&ç#êsTT. áeT<Ûä

ø±\+˝À bÕ\>∑T$Tà kÕsTTHê<Ûé n≥Te+Ï

ø£èwæ #˚XÊs¡T. ¬s’‘·T\ Ä‘·àVü≤‘·´\T, |ü˝…¢˝À¢

‘ê+&É$düTÔqï ø£s¡Te⁄ >∑T]+∫ ˝Àø±ìøÏ #êÏ

#ÓbÕŒ\ì ãj·T˝Ò›]q|ü&ÉT m+‘√ eT+~

j·TTe≈£î\T Ä |üì˝À kÕj·T+>± ì\ã&Ü¶s¡T.

nìï+Ï ø£Hêï Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ˝À eT+∫ ø£èwæ

»]–+<äì kÕsTTHê<Ûé Hê‘√ dü«j·T+>±

#ÓbÕŒs¡T. sêÁwüºkÕúsTT˝Àq÷, πøåÁ‘·kÕúsTT˝Àq÷

n‘·ìøÏ \_Û+∫q düVü≤ø±s¡+ n+‘ê Ç+‘ê

ø±<äT. ø=‘·Ô ‘·s¡Vü‰ »s¡ï*C≤ìøÏ lø±s¡+

#·T≤ºs¡T. eékÕj·T ø±]àø£ dü+|òü÷\q÷, Ç‘·s¡

yêsêÔ|üÁ‹ø£\˝À |üì #˚düTÔqï ∫Hêï, ô|<ë›

$ Òø£s¡T\q÷ m+<ä]H√ uÛ≤>∑kÕ«eT´+ #düT≈£îì


µµ

ªª \øå± ns¡yÓ’y˚\ eT+~qT+&ç, n+<äT˝Àq÷ eékÕj·T

≈£L©\T düVü‰ $$<Ûä ‘·s¡>∑‘·T\ »HêuÛ≤qT+&ç °M #Ûêq Ÿ≈£î

ô|≥Tºã&ç düMTø£]+#·&É+ m+‘· yÓTT‘·Ô+ nì H˚qT #Ó|üŒ&É+

uÛ≤e´+ ø±<˚yÓ÷>±˙` |ü<äT\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T˝À¢ düMTø£

]+#·&É+ n#·ÃyÓTÆq $»j·T+>± uÛ≤$düTÔHêïqT. ãèVü≤‘·Ôs¡

yÓTÆq Ä˝À#·q #Ój·T´&É+, Á|üD≤[ø±ã<ä∆+>± ø£èwæ #Ój·T´

&É+`ÇB sêqTqï ø±\+˝À MT ø£s¡Ôe´+.

dæ|æ◊(m+) sêh ø±s¡ <ä]Ù _$ sê|òüTe⁄\T qT+&ç yÓTTyÓT+À d”«ø£]düTÔqï mHé. sêyéT

e÷]ÿ ‡düTº

18

¬s’‘·T\ ã\eqàs¡D≤\T, Á>±MTD <ë]Á<ä +,

eékÕj·T+ <Óã“‹ìb˛e&É+ e+Ï ø°\ø£yÓTÆq

n+XÊ\ô|’ kÕ~Ûø±]ø£ ø£<∏äHê\÷, yê´kÕ\÷

Á|ü#·T]+#ês¡T. Á|üC≤ düeTdü \ô|’ |üì #Ój·T´

&ÜìøÏ Ç<√ ø=‘·Ô |ü<ä∆‹. <äTs¡<äèwüº+ @$T≥+fÒ

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À Á|üC≤ düeTdü \ MT<ä Ç˝≤+Ï

ø£èwæ ÄXÊ»qø£+>± »s¡>∑&É+ Ò<äT.

Çø£ °M\T #˚|üfÒº eT÷&√ |üì ` Ç~

#ê˝≤ uÛ≤Ø ø±s¡ Áø£eT+. bı<äT›|ü⁄#·Ã&É+, $H√

<ä+ ù|]≥ HêHês¡ø±\ #Ó‘·Ô Á|ükÕs¡+ #Ój·T´

&É+, |òü≈£îÔ |ü ≤j·Tqyê<ä, yÓøÏ* Á≤ø˘c˛\T,

kÕÿ+&Éfi¯ófl, ôd\Á_° Äsê<Ûäq\T, Ç‘·s¡T\

e´øÏ Ô>∑‘· $wüj·÷\˝ÀøÏ ‘·\<ä÷s¡Ã&Ü\T

(ejÓ÷]»+) uÛÑ÷‘ê\ ø£<∏ä\T, Áù|‘ê‘·à\

eéVü‰sê\T, Á¬ø’+ k ºØ\T ˇø£fÒ$TÏ |üìøÏ

e÷*q Á|ükÕsê\T mH√ï edüTÔHêïsTT. ô|’ô|#·TÃ

#êHÓfiófl $&ç$&ç>± á ø±s¡ Áø£e÷\T q&ÉT|ü⁄

‘êsTT. m+‘√ $\TyÓ’q düeTj·÷ìï eè<Ûë

#˚kÕÔsTT. n+<äTπø H˚qT ªbı<äT›|ü⁄#·Ã&É+µ nH˚

e÷≥ yê&ÜqT. Bìø£Hêï J$‘·+˝À ∫qï

∫qï Äq+<ë\qT Á|ü‹_+_+#$>± Vü‰;\T,

$H√<ä+, Vü‰dü +, e´+>∑ + (ôdf…ÆsY) e¬>’sê\‘√

#·ø£ÿì ø±s¡´Áø£e÷\T n+~+#·&É+ <ë«sê

Áù|ø£åø£ »qs¡+»ø£+>± eTq (10 Ï$)

#ÛêHÓ ŸqT r]Ã~<ä›e#·TÃ. ã\yÓTÆq sê»ø°j·T

$wüj·T+ eTq <ä>∑Zs¡ O+~. n~ O+&É j·T+&ç

˝Òø£ b˛˙j·T+&ç m+≥sYf…ÆHéyÓT+Ÿ #Ûêq˝Ÿ

q&É|ü&É+ ì»+>± ô|<ä› düyê\T ø±qT+~.

n< q÷´dt #ÛêHÓ Ÿ $wüj·÷ìøÏeùdÔ á u≤<äs¡

ã+B O+&É<äT. $wüj·T+ dü÷Ï>± O+≥T+~.

düT‹Ô ø=≥º≈£î+&Ü e÷≤¢&ç‘ dü]b˛‘·T+~. ø±ì

m+≥sYf…ÆHéyÓT+Ÿ #ÛêHÓ Ÿ $wüj·T+ düyê\T>±

rdüT≈£îì |üì #Ój·÷´*. eTq Áô|dt øöì‡˝Ÿ

#ÛÓ’s¡àHé »dæºdt e÷¬sÿ+&j·T ø£≥÷® ÁøÏ¬øŸ n+fÒ

Ç#·Ã–+#·&ÉT. ÁøÏ¬øŸ >∑T]+∫ yÓTT<äÏù|J˝À

yÓj·T´&É+ @$T° nq&ÉT>∑T‘ês¡T. HqT Äj·Tq

‘√ @ø°uÛÑ$+#· ÒqT. MT&çj·÷ nH~ »HêìøÏ

$H√<ä+ ≈£L&Ü |ü+#ê*. nsTT‘˚ 90 XÊ‘·+

Á|ükÕsê\T $H√<ëìøÏ πø≤sTT+∫ πøe\+

10 XÊ‘·y˚T kÕe÷õø£ ` Ä]˜ø£ $wüj·÷\≈£î

πø≤sTT+#˚ |ü]dæú‘·T˝À¢ e÷Á‘·+ MT&çj·÷

ÁbÕ<Ûëq´‘·\T >±*øÏ m–]b˛sTTq≥T¢>±H˚

uÛ≤$+#ê*. n˝≤+Ï dü+<äs¡“¤+˝À e÷Á‘·+

eTq düTÁ|”+ ø√s¡Tº e÷J Á|ü<Ûëq Hê´j·TeT÷]Ô

≈£≥T® ÒeHÓ‹Ôq nuÛÑ +‘·s¡+ q÷ÏøÏ q÷s¡TbÕfió

fl düeT+»düyÓTÆq<˚ nì H˚qT düeT]∆kÕúqT.

ÁøÏ¬øŸ‘√ düVü‰ $$<Ûä Áø°&É\≈£î 10`12 XÊ‘·+

düeTj·T+ πø≤sTT+#·e#·TÃ nqT≈£î+≥THêïqT.

Çe˙ï ‘·–q ìwüŒ‘·TÔ À¢ s¡÷bı+~+#·Tø√yê*.

HqT Ç+‘·≈£î eTT+< MT&çj·÷ ìs¡«Væ≤+

#ê*‡q ¬s+&ÉT ø°\ø£ ø£s¡Ôyê´\qT >∑T]+∫ #ÓbÕŒ

qT. $X¯«dü˙j·T düe÷#ês¡+ n+~|ü⁄#·TÃ

ø√e&É+, düTì•‘·yÓTÆq, $X‚¢wüD≤‘·àø£yÓTÆq,

|ü]XÀ<ÛäHê‘·àø£ rs¡T‘√ Ä düe÷#êsêìï

Á|üC≤˙ø±ìøÏ n+~+#·&É+. n˝≤H˚ MT&çj·÷

ìs¡«Væ≤+#ê*‡q eTs√ ø£s¡Ôe´+ ` eT÷&√

ø£s¡Ôe´+ Á|ü»\≈£î ‘·–q $H√<ä+ n+~+#·&É+.

MT&çj·÷ nH˚~ Á|ü»\qT #Ó ’‘·q´|ü]#˚

kÕ<Ûäq+. |üÁ‹ø£\T, °$, πs&çjÓ÷, &çõ˝Ÿ

MT&çj·÷ ` Ç$ Á|ü»\≈£î $C≤„q+ n+~+

#·&É+˝À $T–*q yêÏø£Hêï _ÛqïyÓTÆq bÕÁ‘·

b˛wækÕÔsTT. sê»ø°j·÷\T, Á|üC≤ dü+ã+<Ûä

ø±s¡ ø£ ≤bÕ\T, Ä]úø£ eédüú, XÊÁdüÔ kÕ+πø‹ø£

$C≤„q+, ø£fi\T, dü+^‘·+, Ä≥\T... M≥ìï+

Ï Á|üuÛ≤$‘·+ #kÕÔsTT. nsTT‘ ø=ìï <XÊ˝À¢

á kÕeTsêú´ìï Ç+ø± |üP]Ô>± $ìjÓ÷

–+#·Tø√ Ò<äT. Ä bÕÁ‘· b˛wæ+#·&ÜìøÏ dæ<ä›+

ø±yê*.

n˝≤π> MT&çj·÷ nH˚ø£ kÕe÷õø£ sê»

ø°j·T Ä]úø£ n+XÊ©ï, J$‘·+˝Àì düø£\

bÕsêÙ«©ï $X‚¢wæ+#·>∑\, $uÛÒ~+#·>∑\, $eT]Ù

+#·>∑\, yêÚ≤´ì+#·>∑\ kÕ<Ûäq+ ≈£L&Ü.

nyÓT]ø£Hé Hê≥ø£ s¡#·sTT‘· Äs¡úsY $T\¢sY ø£

Ç+≥s¡÷«˝À @+ #ÓbÕŒ&É+fÒ ` ˇø£ eT+∫

yêsêÔ|üÁ‹ø£ O+<ä+fÒ n~ ˇø£ C≤‹ ‘·q‘√

‘êqT dü+uÛ≤wæ+#·Tø√e≥+ ≤+Ï~, Ä<äsêÙìï

ô|+bı+~+#·Tø√e&É+ ˝≤+≥~ nHêïs¡T.

ø±ãÏº °M #ÛêHÓ Ÿ nH˚~ Á|ü»\qT #Ó’‘·q´

|ü]#+<äT≈£î ø°\ø£yÓTÆq n+XÊ\ qT+&ç kÕ<ë

d”<ë $wüj·T+ es¡≈£L nìï+Ï $X‚¢wæ+∫,

$uÛÒ~+∫, $eT]Ù+∫, yêÚ≤´ì+#·>∑\>±*.

MT&çj·÷ ìs¡«Væ≤+#·>∑\ eTs√ eTTK´

bÕÁ‘· @$T≥+fÒ ` nC…+&Ü s¡÷bı+~+#·

>∑\>∑&É+. nC…+&Ü ô|≥º&ÜìøÏ, s¡÷bı+~+#·

&ÜìøÏ ‘˚&Ü O+~. nC…+&Ü ô|≥º&É+ nH˚~

nHÓ’‹ø£+. nC…+&Ü s¡÷bı+~+#·&É+ nH˚~

ˇø£ Á|üC≤kÕ«$Tø£ Á|üÁøÏj·T |ü⁄s√>±$T Á|üC≤qT

≈£L\ nC…+&Ü s¡÷bı+~+#·>∑\>∑&Üìπø. HqT

z≥T y˚kÕÔqT. nC…+&ÜqT s¡÷bı+~+#·&É+

#Ó’‘·q´ |üPs¡«ø£+>± #Ój·÷´*‡q ø£èwæ. á ø£èwæ

»]–‘ n<äT“¤‘· |òü*‘ê\T ekÕÔsTT. yêsêÔ|üÁ‹

ø£\ <ë«sê eTq+ n˙ï ìj·T+Á‹+#·&É+

kÕ<Ûä +ø±<äT. MT&çj·÷ <ë«sê nHø£ n+XÊ\T

>√#·]kÕÔsTT. $XÊ\ <äèø£Œ<∏ä+‘√ |üì #˚ùdÔ

Á|üC≤qT≈£L\ Á|üC≤‘·+Á‘·, nuÛÑT´<äj·T nC…+

&ÜqT ì]à+#·&É+ kÕ<Ûä |ü&ÉT‘·T+~. <ëìøÏ eTq+

nH˚ø£ O<ëVü≤s¡D\T #Ó|üø√e#·TÃ. ˇø£Ï

¬s+&ÉT e÷Á‘·+ MT <äèwæºøÏ ‘ÓkÕÔqT. p*j·THé

nkÕ+CÒ eTT+<äT |ò”sƒêq ì\ã&ç $ø°©ø˘‡qT

$&ÉT<ä\ #˚XÊ&ÉT. Ç|üŒÏ <ëø± >∑T≥Tº>±,

n‹ s¡Vü≤dü +>± <ë∫ô|Ïºq nHø£ $wüj·÷\T

ã≥ºãj·T\T #˚XÊ&ÉT. Á|ü|ü+#· Àì n‹X¯øÏÔ

e+‘·yÓTÆq <X+( nyÓT]ø±), <ëì sêj·Tu≤s¡

eéVü‰sê\qT ªm+ãd” πøãT˝Ÿ‡µ (sêj·Tu≤s¡

ø±sê´\j·÷\ düe÷#ês¡+) <ë«sê ãj·T≥

ô|≤º&ÉT.† Ç$ #ê˝≤ Á|üuÛ≤e+ #·÷bÕsTT.

n‹ s¡Vü≤kÕ´\qT ã≥ºãj·T\T #ùdÔ á ãèVü≤

‘·Ôs¡ ø±s¡ Áø£eT+˝À ªVæ≤+<ä÷µ Ä+>∑¢ ~q|üÁ‹ø£

uÛ≤>∑kÕ«$T>± ì\ã&ç+~.

HqT nkÕ+CÒqT e´øÏÔ>∑‘·+>± #ê˝≤kÕs¡T¢

ø£*XÊqT. Á|üdüTÔ‘·+ \+&ÉHé Àì á¬ø«&ÜsY

sêj·Tu≤s¡ ø±sê´\j·T+˝À ÄÁXj·T+ bı+~q

nkÕ+CÒqT á eT<Ûä H˚ n<˚#√≥ ø£*kÕqT

>∑÷&Ü. $ø°©ø‡ $•wüº‘· @$T≥+fÒ Ç+<äT˝À

yê´bÕs¡ ≤yê<M\T Òe⁄. $ø°*ø‡ ãVæ≤s¡Z‘·+

ø±≈£î+&Ü #·÷&É&ÜìøÏ düs¡«$<Ûë˝≤ Á|üj·T‹ï+

#ês¡T. nsTTHê ª$øÏ©ø‡µqT kıeTTà #düTø√yê

\ì nkÕ+CÒ Á|üj·T‹ï+#· Ò<äT. ªøÏsêsTT »s¡ï

*»+µ (ô|sTT&é »s¡ï*»+) q&ÉTdüTÔqï ø±\+˝À

$ø°©ø˘‡ ì»+>±H˚ n<äT“¤‘·+ø£<ë. $øÏ©ø˘‡

yÓ\Te]+#·&ÜìøÏ nsTTq ªKs¡TÃ\Tµ ≈£L&Ü

sêã≥Tºø√yê\ì #·÷&É˝Ò<äT. dü«#·Ã ¤+<ä

$sêfi≤\ <ë«sê á ø£èwæì ø=qkÕ–+#+<äT≈£î

Á|üj·T‹ï+ #ês¡T. $øÏ©ø˘‡ yÓ\Te]+∫q

düe÷#ês¡+ #·÷düTÔ+fÒ Á|ü|ü+#·+ #ê˝≤

e÷]b˛‘√+<äì ns¡∆+ ne⁄‘·T+~. $øÏ©ø˘‡

ø=‘·Ô ˇs¡e&çì düèwæº+∫+~. $øÏ©ø˘‡ nH˚ø£

yês¡Ô|üÁ‹ø£\qT uÛ≤>∑kÕ«eTT\T #˚düTø√e≥+

<ë«sê ªnC…+&Ü ìsêàD+µ n+fÒ @$TÀ

ÁbÕøÏ ºø£˝Ÿ>± #·÷sTT+ ∫+~. ªbÕøÏkÕúHé

πøãT˝Ÿ‡µqT Ä <˚X¯+˝Àì ª&ÜHéµ yêsêÔ|üÁ‹ø£


µµ

ªª á düe÷»+˝À, á eédüú À #ê˝≤ #Ó&ÉT\T OHêïsTT.

yêÏøÏ e´‹πsø£+>± ì\ã&Ü*. MT&çj·÷≈£î nuÛÑT´<äj·T ø±eTTø£,

|ü⁄s√>±$T <äèø£Œ<∏ä+ O+&Ü*. n~ n˝≤+Ï ÁøÏj·÷o\ bÕÁ‘·

b˛wæ+#·>∑*–‘H >ös¡eÁ|ü<äyÓTÆq Á|üC≤qT≈£L\ $~Û $<ÛëHê\T

(bÕ\d”\T) rdüT≈£îsêe&É+ kÕ<Ûä´|ü&ÉT‘·T+~. ÄVü‰s¡ uÛÑÁ<ä‘·,

Äø£*, eTÚ*ø£ kÂø£sê´\ ø=s¡‘· Çe˙ï Á|üC≤ düeTdü \T. MT&çj·÷

Á|ü»\≈£î Vü≤≈£îÿ\T kÕ~Û+#˚ kÕ<Ûäq+>± |üì#Ój·÷´*.

e÷]ÿ ‡düTº

19


µµ

ªª Á|ü<Ûëq Ádüe+‹ |üÁ‹ø£, Á|ükÕs¡ e÷<Ûä e÷\T... qj·÷`

O<ës¡yê<ä $<Ûëq\MT<ä $eTs¡Ù\q÷, nuÛÑ´+‘·sê\q÷,

yêÏ Á|ü‹≈£L\ |òü*‘ê\q÷ ‘·≈£îÿe #˚dæ#·÷|ü&É+, Ä $<Ûë

Hê\qT n<˚|üì>± ø°]Ô+#·&É+, yêÏ Á|ü‹≈£L\ kÕe÷õø£,

Ä]∆ø£ |üs¡ékÕHê\qT ‘=øÏÿ|ü≥º&É+, Á|ü‘˚´øÏ+∫ ªù|<ä\

>=+‘·Tø£≈£î kÕúq+ ø£*Œ+#·ø£b˛e&É+µ... á $wüj·÷˝À¢ ø£

s¡ø£+>± nÁ|üø£Ï‘· ôdHê‡sYwæ|tqT bÕÏdüTÔHêïsTT.

yÓ\Te]+∫+~. n˝≤π> eTq<˚X¯+ ˝À

ªVæ≤+<ä÷µ ~q|üÁ‹ø£ø£‘√bÕ≥T j·THé.&ç.Ï. $.

≈£L&Ü Ä u≤<Ûä ‘· rdüT≈£î+~. $øÏ©ø‡ CÀ*øÏ

b˛≈£î+&Ü ªnC…+&Ü ì]à+#·&É+˝Àµ Á|ü|ü+#·

yê´|üÔ+>± nH˚ø£ |üÁ‹ø£\T dü«#·Ã¤+ <ä+>±,

‘·eT<Ó’q Áø£eT•ø£åD‘√ uÛ≤>∑kÕ«eTT\T nj·÷´sTT.

ªnC…+&Ü ìsêàD+µ <ë«sê MT&çj·÷

m|ü&É÷ kÕqT≈£L\ bÕÁ‘·H˚ b˛wædüTÔ+<äH˚

ã\yÓTÆq n_ÛÁbÕj·T+ ø£*Œ+#·&ÜìøÏ H˚qT

dæ<ä∆+>± ÒqT. n˝≤ Ä•+#·&É+ u≤e⁄ø£‘˚.

ªnC…+&Ü ìsêàD+˝Àµ MT&çj·÷ b˛wæ+#˚

Á|ü‹≈£L\ bÕÁ‘· >∑T]+∫ ªn+^ø±s√‘·Œ‹Ôµ

(e÷qT´bòÕ´ø£Ã]+>¥ ø£HÓ‡+Ÿ) nH˚ |ü⁄düÔø£+˝À

H√yéT #√yéTd”ÿ $es¡+>± ‘Ó*j·TCÒkÕ&ÉT. nyÓT

]ø± Ç+<äT˝À Ä]‘˚]+~. »Hê_ÛÁbÕj·÷ìï

(bÕ\ø£ Á|üjÓ÷»Hê\≈£î nqT≈£L\+>±) eT\#·

&ÜìøÏ düe÷#êsêìï ‘=øÏÿ|ü≥º&É+, ø±e\dæq

Ø‹˝À eT*∫ »q+˝ÀøÏ e<ä\&É+..nqT≈£îqï

\ø£å + HÓs¡y˚sêø£ r]>±Z ndü\T $wüj·÷ìï

<ë≥yÓj·T´&É+ ` Ç<ä+‘ê ˇø£ eP´Vü≤+>±

q&ÉT|ü⁄‘·T+~. eTq |üÁ‹ø£\T ≈£L&Ü Ç+<äT˝À

@+ rdæb˛ Ò<äT. eTTK´+>± Væ≤+B |üÁ‹ø£\T.

1990 nø√ºãs¡T ` qe+ãs¡T HÓ\\ eT<Ûä

ø±\+˝À ªø£s¡ùdeµ O<ä+‘·+ $wüj·T+˝À Væ≤+B

|üÁ‹ø£\T Ç˝≤+Ï Á|ü‹≈£L\bÕÁ‘· b˛wæ+#êsTT.

Áô|dt øöì‡ Ÿ Ä|òt Ç+&çj·÷ ìj·T$T+∫q ø£

ø£$TwüHé ‘·q n<Ûä j·Tq+˝À ~Á>±“¤+‹ >=*ù|

$wüj·÷\qT yÓ\¢&ç+∫+~. 1991˝À Ä ìy˚

~ø£ yÓ\Te&ç+~ #·÷&É+&ç. Væ≤+B |üÁ‹ø£\T

Ä ø±\+˝À dü«j·÷Hê ø£s¡ùde≈£î\T>±

e÷sêsTT. nsTT‘˚ <ëì<ë«sê |üÁ‹ø£\T

düs¡Tÿ‡ ÒwüHé, #ÛêHÓfiófl Mø£å≈£î\qT ô|+#·Tø√>∑*

>±sTT n~ yπs $wüj·T+. u≤Á;eTd”<äT ≈£L*Ã

y‘· ˇø£ nHê>∑]ø£ #·s¡ . n≥Te+Ï Ä≥$ø£

ø±s¡ Áø£eT+˝À MT&çj·÷ ‘·qe+‘·T bÕÁ‘· b˛wæ+

∫+~.

Çø£ ¬s+&√ O<ëVü≤s¡D 2002`2003

eT<Ûä ø±\+˝À >∑T»sê‘Y À »s¡–q <ës¡TD

e÷qe e÷s¡DëT+ dü+<äs¡“¤+>± MT&çj·÷

eéVü≤]+∫q rs¡T. Á|üuÛÑT‘·« ÁbÕjÓ÷õ‘·

<ës¡TD e÷s¡Dø±+&ÉqT düuÛÑ´düe÷»+˝À

m+&É>∑≥º&É+˝À Ä+>∑¢ |üÁ‹ø£\T, °M\÷

düeTT∫‘· bÕÁ‘· b˛wæ+#sTT. ø±˙ >∑T»sê‘Y À

Væ≤+B |üÁ‹ø£\T e÷Á‘·+ ~>∑C≤s¡T&ÉT bÕÁ‘·

b˛wæ+#êsTT. m&ç≥sY‡ –˝Ÿ¶ Ä|òt Ç+&çj·÷

yÓ\Te]+∫q ˇø£ n<Ûä j·Tq ìy˚~ø£ À Ä

$esê\˙ï ãVæ≤s¡Z‘·+ nj·÷´sTT.

Ç|üŒÏø° á ô|&É <Û√s¡DT\T ø=qkÕ>∑T

‘·THêïsTT. Á|ü<Ûëq Ádüe+‹ |üÁ‹ø£, Á|ükÕs¡

e÷<Ûäé÷\T eT‘√Hêà<ä $wüj·T+˝À ø£Hêï

m≈£îÿe>± qj·÷Ò<ës¡yê<ä $<ÛëHê\ $wü

j·T+˝À n˝≤+Ï bÕÁ‘· b˛wædüTÔHêïsTT. qj·÷

Ò<ës¡yê<ä $<Ûëq\MT<ä $eTs¡Ù\q÷,

nuÛÑ +‘·sê\q÷, yêÏ Á|ü‹≈£L\ |òü*‘ê\q÷

‘·≈£îÿe #dæ#·÷|ü&É+, Ä $<ÛëHê\qT n<|üì

>± ø°]Ô+#·&É+, yêÏ Á|ü‹≈£L\ kÕe÷õø£,

Ä]∆ø£ |üs¡ ekÕHê\qT ‘=øÏÿ|ü≥º&É+, Á|ü‘´øÏ+∫

ªù|<ä\>=+‘·Tø£≈£î kÕúq+ ø£*Œ+#·ø£b˛e&É+µ...

á $wüj·÷˝À¢ ø£ s¡ø£+>± nÁ|üø£Ï‘· ôdHê‡sY

wæ|tqT bÕÏdüTÔHêïsTT. Á|ü‹|üøå±\ $eTs¡Ù\qT

sê»ø°j·T ø±s¡D≤\‘√ ‘Ó*>±Z rdüT≈£îHêï

>∑D‹¬øøÏÿq Ä]úø£y˚‘·Ô\T Á|üuÛ≤‘Y |ü≤ïj·Tø˘,

»j·T+‹|òüTÀwt, neTs¡Ô ùdHé e+Ïyê] $eTs¡Ù

\q÷, nuÛÑ +‘·sê\q÷, Á|ü‘êé÷ïj·T dü÷#·q

\q÷ |üPs¡«|üø£å+ #˚düTÔHêïsTT. Ç<ä+‘ê

ªn+^ø±s√‘·Œ‹Ôµ (e÷qT´bòÕ´ø£Ã]+>¥ ø£HÓ‡+Ÿ)˝À

uÛ≤>∑yT. sêqTsêq÷ MT&çj·÷ ≈£L&Ü es¡Z <äèø£Œ

<Ûä+‘√ |üì#düTÔ+<äHø£<ë Ç<ä+‘ê #ÓãT‘√+~!.

Ç|ü&ÉT MT&çj·÷≈£î ªˇø£ kÕúsTT ø=qT>√\T

X¯øÏÔµ Òì »HêuÛ≤ m+<äT≈£L ø=s¡>±ì yêfi¢sTT

b˛j·÷ s¡T. Hê $TÁ‘·T&ÉT dü∫Hé ≈£îe÷sY á

n+X+ MT<ä #·ø£ÿÏ $X‚¢wüD≤‘·àø£ |üÁ‘·+ ø£Ï

yÓ\Te ]+#ê&ÉT. #·÷&É+&ç.

Çø£ øÏsêsTT yês¡Ô (ô|sTT&é q÷´dt) $wü

j·÷ìøÏ e#˚Ãdü]øÏ ` Ç+<äT˝À me]bÕÁ‘·

@$TÀ ô|<ä ›>± $e]+#·qø£ ÿs ¡˝ Ò< ä T.

yÓTT‘·Ô+>± n$˙‹ eéVü‰s¡+ Ç~. |òü ≤Hê

sê»ø°j·T bÕØº<ä>∑Zs¡ø√, sê»ø°j·T Hêj·T≈£î&ç

<ä>∑Zs¡ø√ yÓfi¯fl&É+, Ç~>√ MTs¡T e÷≈£î Ç+‘·

ÇùdÔ MT >∑T]+∫q yês¡Ô\T ekÕÔsTT Ò≈£î+fÒ

Ò<äT nì e÷≤¢&ÉTø√e&É+ ø£ |ü<ä›‹. Ò<ë

e÷ >∑Ts¡+∫ Äø£s¡D°j·T+>± yês¡Ô\ s¡÷|ü+˝À

Á|ü#ês¡+ #˚j·T&ÜìøÏ Ç+‘· Ks¡TÃ ne⁄‘·T+~

nì uÒs¡+ ≈£î<äTs¡TÃø√e&É+ ¬s+&√ |ü<ä∆‹.

m+<äTø£+fÒ CHê\T Á|üø£≥q\ s¡÷|ü+˝À

e∫Ãq $wüj·÷\ ø£Hêï yês¡Ô\ s¡÷|ü+˝À

e∫Ãq $wüj·÷\H˚ m≈£îÿe>± qeTTà‘ês¡T.

á eT<Ûä »]–q mìïø£ \˝À á ªøÏsêsTT

yês¡Ô\Tµ m+‘·Ï ÁøÏj·÷o\ bÕÁ‘· b˛wæ+#êjÓ÷

ys¡T>± #Ó|üŒqø£ÿs¡ Ò<äT. mø£ÿ&√ Á_≥Hé À ªbò Hé

Vü‰´øÏ+>¥µ $wüj·TyÓTÆ @+ »]–+<√ ø£<∏äHê\T

ekÕÔsTT. ø±˙ eTq <ä>∑Zs¡ fÒ|ü⁄\ $wüj·T+˝À

e÷Á‘·+ dü+<˚Vü‰düŒ <äeTÚq+ bÕÏkÕÔ+.

ˇø£fÒ$TÏ, Çyêfi¯ eTq MT&çj·÷s¡+>∑+˝ÀøÏ

düø£\ ne\ø£åD≤\÷ e#˚Ã kÕsTT. n$˙‹,

\+#·>=+&ç‘·q+ ˇø£ uÛ≤>∑ yÓTÆ‘˚, yês¡Ô\qT

‹$Tàì ã$Tàì #Ój·T´&É+, yêDÏ»´ Á|üø£≥q

ø£s¡Ô\≈£î dü ≤yéT\T ø=≥º&É+, Áô|’y≥T |üŒ+<ë\

<ë«sê ∫qï ‘·s¡Vü‰, eT<Ûä ‘·s¡Vü‰ |ü]ÁXeT\T,

yê´bÕsê\˝À | ü Á‹ø £\T ùws ¡ T ¢

dü+bÕ~+#·Tø√e&É+, Äj·÷ ø£+ô|˙\≈£î

e´‹πsø£+>± yês¡Ô\T eùdÔ ‘=øÏÿô|≥º≥+... á

ne\ø£åD≤\˙ï dü$es¡+>± MT≈£î |ü⁄düÔø±\T,

&Ü≈£îýÓT+≥¢ s¡÷|ü+˝À <=s¡T≈£î‘êsTT. ø±ãÏº

Ä $wüj·÷˝À¢øÏH˚ ˝À‘·T>± yÓfi¯fl&É+ Ò<äT.

Ç|üŒÏπø HqT düTBs¡È+>± Á|üdü+–+∫q≥T¢

HêïqT. Ç+¬øes¡÷ e÷≤¢&˚~ Ò<äT nHêïs¡T

ø±ãÏº #ê˝≤ düeTj·T+ rùddüT≈£îHêïqqT

≈£î+≤. ‘·«s¡>± eTT–kÕÔqT. <ëìøÏ eTT+<äT

Ç+ø√ eTTKýÓTÆq n+X+ >∑T]+∫ yêø±‡‘·+

‘· + >∑T]+∫` #Ó|üø√yê*. eTq sêC≤´+>∑+

˝Àì 191 (m) n<˚•ø£ dü÷Á‘·+ Á|üø±s¡+

yêø˘kÕ«‘·+Á‘·´+ ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ. Á_Ïwt

|ü]bÕ\q˝À ø=qkÕ–q rÁeyÓTÆq nD∫y‘·\

H|ü<∏ä +˝À eTq kÕ«‘·+Á‘√<ä eT ø±\+˝À á

Vü≤≈£îÿ≈£î ‘êe⁄+&~ ø±<äT. kÕ«‘·+Á‘ê´q+‘·s¡+

eTq+ kÕ~Û+#·T≈£îqï Vü≤≈£îÿ Ç~. ø±ì `

düTÁ|”+ø√s¡Tº Hê´j·T uÛ≤wü +˝À Bìï Ä]ºø£ Ÿ

19‘√ #·<äyê* nqï~. |üÁ‹ø± kÕ«‘·+Á‘· +

nH˚~ 191m n~Ûø£s¡D+˝À Oqï yêø˘kÕ«

‘·+Á‘·´, e´ø°Ôø£D Vü≤≈£îÿ>±, n˝≤π> 191õ

n~Ûø£D+ øÏ+<ä @ e´øÏÔ¬ø’Hê ‘·q≈£î q∫Ãq

eè‹Ô , O<√´>±˙ï, yê´bÕsê˙ï, yêDÏC≤´˙ï

#düT≈£îH Vü≤≈£îÿ>± ù|s=ÿ+~. nsTT‘ Ç+<äT˝À

yêø˘kÕ«‘·+Á‘·ý˚T Á|ü<Ûëq <Ûë‘·Te⁄. ø±˙

<äTs¡<äèwüºeXÊ‘·TÔ n~Ûø£s¡D+ 19.2 Á|üø±s¡+

HêHê s¡ø±\ $TqVü‰sTT+|ü⁄\T #]Ã ÁbÕ<∏ä$Tø£

Vü≤ø£ÿ>± Oqï yêø˘kÕ«‘·+Á‘·´+MT<ä <ë&ç

#dæq≥¢sTT+~. Á|üdüTÔ‘êìøÏ #·≤º\T, ÁøÏ$Tq Ÿ

Áb˛d”»sY ø√&é\˝À á uÛ≤cÕ´ Ò #· ≤eTDÏ À

OHêïsTT. Á|üuÛÑT‘·«+, sê»ø°j·Te‘˚Ô\÷ á

e÷]ÿ ‡düTº

20


µµ

ªªÇyêfi¯ eTq MT&çj·÷s¡+>∑+˝ÀøÏ düø£\ ne\ø£åD≤\÷

e#ÃkÕsTT. n$˙‹, \+#·>=+&ç‘·q+ ø£ uÛ≤>∑yÓTÆ‘, yês¡Ô\

qT ‹$Tàì ã$Tàì #Ój·T´&É+, yêDÏ»´ Á|üø£≥q ø£s¡Ô\≈£î dü ≤

yéT\T ø=≥º&É+, Áô|’y˚≥T |üŒ+<ë\ <ë«sê ∫qï ‘·s¡Vü‰, eT<Ûä

‘·s¡Vü‰ |ü]ÁXeT\T, yê´bÕsê\˝À |üÁ‹ø£\T ùws¡T¢ dü+bÕ~+#·T

ø√e&É+, Äj·÷ ø£+ô|˙\≈£î e´‹πsø£+>± yês¡Ô\T eùdÔ

‘=øÏÿô|≥º≥+... á ne\ø£åD≤\˙ï e#êÃsTT.

˝§düT>∑T\qT O|üjÓ÷–+#·T≈£îì m+|æø£ #dæq

yêfi¯fl\qT y˚~Û+|ü⁄\≈£î >∑T]#˚düTÔHêïs¡T. πødüT

ø£&ç‘ ∫e]øÏ @+ø±<äT, ø±˙ Ä $#ês¡Dø±\+

O+~ #·÷kÕs¡T. n<˚ ô|<ä› •ø£å. n˝≤+Ï<˚

eTs√ y˚~Û+|ü⁄\ kÕ<Ûäq+ ` ø√s¡Tº~ø±ÿs¡+.

ì]›wüº‘· Òì düuÛ≤Vü≤≈£îÿ\ O\¢+|òüTq,

sê»Á<√Vü≤H˚s¡+, uÛ≤s¡rj·T •øå±düèà‹ ôdø£åqT

124ªmµ, sê»´ nD∫y‘· Ç$ m˝≤qT O+&ÉH

OHêïsTT. uÛ≤s¡rj·T •øå±àdüèà‹˝Àì øÏ¢wüºyÓTÆq

Hsês√|üD dü+$<ÛëHê\T, Á|æyÓ+Ïyé &çf…q¸Hé

#·≥º+, Çe˙ï Ç+≥¬sïŸ $ìjÓ÷>∑<ës¡T\ MT<ä

n_ÛjÓ÷>±\T yÓ÷|ü&ÜìøÏ yê&ÉT≈£î+≥THêïs¡T.

ÇqŒ¤ πsàwüHé f…ø±ï\J #·≥º+ 2000 qT

2008˝À düe]+∫ eT]+‘· ø£s¡≈ £î>±

‘·j·÷s¡T#XÊs¡T. MT&çj·÷ u≤<Ûä ‘êj·TT‘·+>±

eéVü≤]+#ê*. »yêãT<ëØ‘·q+ O+&Ü*.

#·≤º\qT >ös¡$+#ê*. MÏøÏ HqT ø±<äqqT.

ø±˙ á #·≤º\T, yêÏ $ìjÓ÷>∑+ n+<äT≈£î

O<›•+∫q$ø±e⁄. ô|’ ô|#·TÃ sêC≤´+>±ìøÏ

>±˙ #·≤º\≈£î >±˙ #düTÔqï e÷s¡TŒ\T #s¡TŒ\T

düe÷» |ü⁄s√>∑eTHêìøÏ nqT>∑TD+>± |ü⁄s√

>±$T‘·‘·«+‘√ Oqï$ø±e⁄. eT]+‘· ‹s√

>±$T <Û√s¡DT\‘√ eTT+<äTø=düTÔHêïsTT. #·≤º

\T, b˛©dt ùdºwüHé\T, ø√s¡Tº\T u≤˝≤<ä÷πs

nqï≥T¢ Çyêfi¯ sö&û eT÷ø£\T M<ÛäT˝À¢ sê»´

yT\T‘·THêïsTT. n<eTì Á|ü•ïùdÔ e÷ ªôd+Ï

yÓT+Ÿ >±j·T|ü&˝≤ #XÊs¡T, <Óã“rXÊs¡T nH

kÕ≈£î‘√ $#·Ã\$&ç>± eéVü≤]düTÔHêïsTT á

eT÷ø£\T. eTTK´+>± eT‘êìï n&É¶+ ô|≥Tº≈£îì

nsê#·ø£+ kÕ–düTÔHêïsTT. ãVüQfi yÓ’$<Ûä uÛÑ]‘·

yÓTÆq á <X+˝À me¬s’Hê, m|üŒ&Ó’Hê mø£ÿ&Ó’Hê

á ˝≤õ≈£îÿqT n&É¶+ ô|≥Tº≈£îì #Ó\πs–

b˛e#·TÃ. ø£ j·T+.j·T|òt VüQùd‡HéqT yÓ+≥ã&ç

y˚~Û+∫ á <˚X¯+ qT+&ç ‘·]y˚Tj·Té#·TÃ.

dü ≤àHé s¡w”› |ü⁄düÔø±\qT ìùw~+#˚ ≤ #Ój·T´

e#·TÃ. sêC≤´+>∑+˝Àì ÁbÕ<∏ä$Tø£ Vü≤≈£îÿ nsTTq

yêø±‡«‘·+Á‘· +ø£Hêï á ªôd+ÏyÓT+Ÿµ <Óã“

‹q&É+ nH~ ã\yÓTÆq Vü≤≈£îÿ nsTT ≈£Ls¡TÃ+~.

ã\Á|üjÓ÷>±ìøÏ kÕ<Ûäq+>± e÷]+~.

u≤ Ÿ<Ûëø£πs eTs¡D≤q+‘·s¡+ ªù|òdtãTøµ˝À

ô|Ïºq yê´K´\ Ä<Ûës¡+>± Ç<ä›s¡T j·TTe‘·T

\qT n¬sdüTº #Ój·T´&É+ eTq+ #·÷kÕ+. u≤˝Ÿ

<Ûëø£πs @ $\Te\≈£î ì\u&Ü¶&√ n+<ä]ø°

‘Ó\TdüT. yêÏì Á|ü•ï+#·&É+ ªXÊ+‹ uÛÑÁ<ä‘·\≈£î

$|òü÷‘·+µ ø£*–+#·&É+ n≥. nB •eôd’ì≈£î\T

Ä j·TTe‘·T\ MT<ä <ëK\T #˚dæq ªø£+ô|¢

sTT+Ÿµ. <ëìï |ü⁄#·TÃ≈£îì eTVü‰sêh b˛©düT\T

πødüT ø£fÒºdæ Ä&É |æ\¢\T Ç<ä›]˙ n¬sdüTº #XÊs¡T.

nsTT‘˚ ø√s¡Tº á #·s¡ qT ‘·|ü|üÏº dü<äs¡T

n¬sdüTº≈£î |üPqT≈£îqï b˛©düT\ MT<ä #·s¡

rdüTø√eTì Ä<˚•+∫+~. yês¡T düôdŒ+&é

nj·÷´s¡T. düôdŒ+&é nsTTq b˛©düT\≈£î

eT<ä›‘·T>± •eôd’ì≈£î\T ìs¡düqsê´© rkÕs¡T.

ÇB Ç|üŒÏ |ü]dæú‹. düTìï‘·yÓTÆq n+XÊ\MT<ä

yêdüÔyê\sTTHê ≈£L&Ü #·]Á‘·ø±s¡T\T ìC≤\T

sêj·T≈£L&É<äT. ∫Á‘·ø±s¡T\T u§eTà\T ^j·T

≈£L&É<äT. s¡#·sTT‘·\T ˇfi¯ófl<ä>∑Zs¡ ô|≥Tº≈£îì

sêdüTø√yê*. Çe˙ï #ÓeT≥\T |üÏº+#˚ $wü

j·÷ Ò. HH+ n‹>± #Ó|üŒ&É+ Ò<äT. nsTTq|üŒ

Ïø° ìs¡düq >∑fi¯+ $ì|æ+#·&ÜìøÏ Ç+ø±

neø±XÊ\T $T– Ò OHêïsTT. yêÏì eTq+

ã\+>± O|üjÓ÷–+#·Tø√yê*. yêø˘kÕ«‘·+

Á‘· + Á|üe÷<ä+˝À |ü&ç+<ë n+fÒ ne⁄qì

>∑Ïº>± #Ó|üŒ Ò+. ø±ì ô|’q HqT O<äVü≤]+∫q

dü+|òüT≥q\qT ãÏº yêø˘kÕ«‘·+Á‘· + Á|üe÷

<ë\ bÕ\e⁄‘√+~. ˇ‹Ô&çøÏ >∑Ts¡e⁄‘√+~.

nsTTHê düeTdü qT eTq+ n~Û>∑$T+#ê*.

yπs<ë] Ò<äT. Á_≥Hé À MT&çj·÷ ùd«#·Ã¤ m≈£îÿe.

n˝≤+Ï~ Çyêfi¯ MT&çj·÷ MT<ä Ä+ø£å\T

$~ÛdüTÔHêïs¡T. m+<äTø£+fÒ #·≤º\qT ‘·T+>∑ À

‘=øÏÿ »s¡ï*»+ ù|]≥ nHÓ’‹ø£ |ü<ä∆‘·T\≈£î

|üPqTø√e&É+ dæ>∑TZ#≥sTTq $wüj·T+>± uÛ≤$

düTÔHêïs¡T. Á|üC≤ Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+ ø±≈£î+&Ü

d”«j·T Á|üjÓ÷»Hê\ ø√dü+ bò Hé ≤|æ+>¥‘√

#˚≥T #˚düTø√e&É+‘√ ∫e]øÏ ãVæ≤s¡+>∑ $#ê

s¡D <ë«sê »Hê_ÛÁbÕj·÷*ï ùdø£]+∫ d”«j·T

ìj·T+Á‘·D‘√ bÕ≥T #·≥º |ü]~Û À dü«‘·+Á‘·

ìj·T+Á‘·D dü+düú O+&Ü\ì ìs¡ísTT+#ês¡T.

nsTT‘˚ Á_Ïwt bÕs¡¢yÓT+Ÿ Ç+ø± á _\T¢

ÄyÓ÷~+#ê*‡O+~. nsTT‘˚ MT&çj·÷ |üì

rs¡T MT<ä ˇø£ dü«‘·+Á‘· dü+düú |üs¡ y˚ø£åD

ø=qkÕ>±\H &çe÷+&ÉT≈£î Á|ü»\ qT+&ç ô|<ä›

m‘·TÔq eT<äT›‘·T e∫Ã+~. ÒãsY bÕØº Hêj·T

≈£î&ÉT m&é $T*u≤+&é bÕs¡¢yÓT+Ÿ À ø£ _\T¢

ô|≤ºs¡T. Ç~ ÄyÓ÷<ä+ bı+<ä , bı+<äø£b˛˙

` Òø£ yπs s¡÷|ü+˝À Ç+ø√ _\T¢ sê˙` ø£

$wüj·T+ e÷Á‘·+ düŒwüº+, n<eT+fÒ MT&çj·÷

nH~ <ëìø£< ø£ yÓ÷>∑ ≤sTT #·Áø£e]Ô ø±<äT,

<ëìø£< ø£ #·≥ºeT÷ ø±<äT. yêøkÕ«‘·+Á‘ê´

ìï ì\u…≥Tºø√yê*. »yêãT<ëØ ‘·qeT÷

O+&Ü*. sêqT sêq÷ MT&çj·÷ #ê˝≤ XøÏÔe+

‘·+>± e÷s¡T‘√+~ nqT≈£î+fÒ düeTdü´\T

düèwæº+# dü‘êÔ>∑\ ~X>± ‘·j·÷s¡sTT+~. ø±ãÏº

BìøÏ n&É÷¶, n<äT|üP O+&Ü\ì Á|ü»\T

ø√s¡T≈£îH˚ |ü]dæú‹ e#˚Ãdæ+~ Á_≥Hé À.

Çø£ÿ&É eTq+ ≈£L&Ü Ä <ä]<ë|ü⁄˝À¢øÏ

e#ÃkÕ+. Áô|dt øöì‡ Ÿ #ÛÓ’s¡àHé >±s¡T MT&çj·÷

ìj·T+Á‘·D MT<ä #ê˝≤ Á|ü‹bÕ<äq Ò ô|≤ºs¡T.

˝…’ôdqT‡ s¡<äT›#˚ùd n~Ûø±sê\T O+&Ü\ì

#ê˝≤H˚ #ÓbÕŒs¡T. MT&çj·÷ øöì‡˝Ÿ≈£î Ä n~Û

ø±sê\T O+&Ü\ì n+≥THêïs¡T. MÏì eTq+

n+^ø£]+#· Ò+ ø±˙ MT&çj·÷ ø=ìï ø£ dü

Á|üe÷D≤\≈£î Àã&ç |üì#Ój·÷´\H~ ìdü‡+<

Vü≤+>± dü¬s’q<. n˝≤π> ãj·TÏ e´≈£îÔ\ dü«‘·+Á‘·

|üs¡ yø£åD O+&Ü\+≥THêïs¡T. mesê ãj·T≥

e´≈£îÔ\T? yês¡T sê» ø°j·T Hêj·T≈£î\T, düsêÿØ

Hê$T Ò>∑<ë ø±˙ á s√E˝À¢ yêfiflHÓ ≤ qyTà

B nì »qy˚T n+≥THêïs¡T.

ø±ãÏº ∫e]>± H˚ #Óù|Œ~ @$T≥+fÒ

q÷´dt MT&çj·÷ ø=ìï HÓ’‹ø£ kÕ+düÿè‹ø£ Á|üe÷

D≤\≈£î ˝Àã&ç |üì #Ój·÷´*. »s¡ï*»+˝À

eè‹ÔHÓ’|ü⁄D´+ (Ábıô|òwüq*»+)ô|s¡>±*. <X+

˝Àì j·T<ës¡ú |ü]dæú‘·T\qT e~˝Òdæ >±˝À¢

#ùd $Hê´kÕ\ CÀ*øÏ b˛≈£L&É<äT. á <X+˝À

<äTs¡“¤s¡ <ë]Á<ä + O+~. nH˚ø£ s¡ø±\ kÕe÷

õø£ |”&Éq\T ø=qkÕ>∑T‘·THêïsTT. eT÷&ç+≥

¬s+&=+‘·T\ »HêuÛ≤ s√E≈£î 2 &Ü\s¡¢ ø£Hêï

‘·≈£îÿe Ä<ëj·T+‘√ J$‘·+ >∑&ÉbÕ*‡ edüTÔ+~.

á yêdüÔyê\qT |ü]cÕÿsê\qT Á|ü‘êé÷ï

j·÷\qT »Hê\ <ä>∑Zs¡≈£î rdüT≈£îyÓfi‚fl »s¡ï*»+

ø±yê*. |ü ≤j·Tq »s¡ï*C≤ìï Á|ü»\T @HêÏ¬

ø’Hê ‹s¡düÿ]kÕÔs¡T.

ìsêàD≤‘·àø£ »s¡ï*C≤ìï Á|ü»\T Ä<ä]

kÕÔs¡T. Ä $XÊ«dü+‘√H˚ 10Ï$ì Á|ü»\T

Ä<ä]kÕÔs¡ìH Ä•düTÔHêï. Á|üC≤XøÏÔ á ~X>±

eT+∫ Ä<äs¡D #·÷s¡>=+≥T+<äì Äø±+øÏå düTÔHêï.

Á|ü<Ûëq Á|ü#ês¡ e÷<Ûä eT+ ø=≤¢~ eT+~ dü>∑≥T

uÛ≤s¡rj·TT\ >∑T+&Ó #·|ü&ÉTqT $ì|æ+#ê*.

Á|üC≤XøÏÔ, 10Ï$\qT Ä ~X>± r]Ã~<ä›&ÉyT

ø±Áy˚T&é düT+<äs¡j·T´≈£î eTq+ Ç#˚Ã >=|üŒ

ìyê[>± H˚qT uÛ≤$düTÔHêïqT.. XË\e⁄.123123123

e÷]ÿ ‡düTº

21

bÕØº ìsêàD+

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) πø+Á<äø£$T° düuÛÑT´\T.

dæ◊Ïj·TT Hêj·T≈£î\T.

mdt. Ms¡j·T´


bÕØº Á|üC≤|ü⁄Hê~ì ã˝Àù|‘·+ #˚j·T

&ÜìøÏ>±˙, $düÔs¡D nedüsê\≈£î>±˙ ø±s¡

ø£s¡Ô\ düeTdü eTT+<äTø=düTÔqï~. Á|ü|ü+Nø£s¡D

$<ÛëHê\ neT\T y˚>∑+ ô|s¡>∑&É+‘√ $$<Ûä

s¡+>±\T, ‘·s¡>∑‘·T\≈£î #Ó+~q Á|ü»\T düeTdü

\‘√ dü‘·eT‘·eTe⁄‘·THêïs¡T. Ms¡+<ä]˙ dü+|òüT

Ï‘·+ #ùd+<äT≈£î ø±s¡ ø£s¡Ô\T ø±yê*. Á|üuÛÑT‘·«

$<ÛëHê\ e\¢ Çã“+<äT\T |ü&ÉT‘·Tqï kÕ<Ûës¡D

Á|ü»\≈£î düVü‰j·T+ #˚ùd+<äT≈£î ≈£L&Ü ùdyê

<äèø£Œ<∏ä+‘√ |üì#˚ùdyês¡T nH˚ø£ eT+~ nedü

s¡+. ø±˙ nedüsêìøÏ ‘·–q ø±s¡ ø£s¡Ô\T bÕØºøÏ

n+<äTu≤≥T˝À ˝Òs¡qï~ Á|ü<Ûëq düeTdü´>±

eTT+<äTø=düTÔqï~. ø±s¡ ø£s¡Ô\T Òø£ πø≤sTT+#·

Òø£b˛‘·THêïeT+≥THêï+. ñqï ø±s¡ ø£s¡Ô\ |üì

MT<ä ≈£L&Ü ø=ìï dü+<äsê“¤ À¢ ndü+‘·è|æÔ e´ø£Ô+

#˚düTÔ+≤+. ‘√düTø=∫Ãq nedüsê\qT ãÏº

ø±s¡ ø£s¡Ô\ u≤<Ûä ‘·\T ‘·s¡#·÷ e÷s¡TdüTÔqï dü+<ä

sê“¤\T ≈£L&Ü Òø£b˛ Ò<äT. nedüsê\≈£L, ne

ø±XÊ\≈£L eT<Ûä á yÓ’s¡T<Ûä + ì»+>± Oqï

<ë? á düeTdü ≈£î |ü]cÕÿs¡+ @$TÏ?

ô|<ä› dü+U´˝À ø±s¡ ø£s¡Ô\ ÄeX¯ ø£‘·

bÕ\ø£esêZ\ |ü⁄Hê<äT\T <˚X¯yê´|æ‘·+>±

$düÔ]+∫ ñHêïsTT. $kÕÔs¡yÓTÆq e÷¬sÿŸ MT<ä

ã&Ü bÕ]ÁXÊ$Tø£ y˚‘·Ô\T >∑Ïº|ü≥Tº ø£*–

OHêïs¡T. n≥º&ÉT>∑T esêZ\≈£î, ‘·s¡>∑‘·T\≈£î

#Ó+~q Á|ü»\T n‘·´~Û≈£î\T bÕ\ø£esêZ\

uÛ≤eC≤\+ Á|üuÛ≤e+˝À ñHêïs¡T. ã÷s¡T®yê,

uÛÑ÷kÕ«eT´ bÕØº\|ü≥¢ ÁuÛÑeT˝À¢ ñHêïs¡T. Ms¡+

<ä]˝À bÕØº |üì#˚j·÷*. $$<Ûä s¡+>±\T,

‘·s¡>∑‘·T\T, ÁbÕ+‘ê\T @M e<ä\&ÜìøÏ ne

ø±X¯+ Ò<äT. n+‘˚ø±<äT, |”&ç‘· Á|ü»\ J$‘ê

\qT nìï ø√D≤\ qT+&ç düŒèdæ+#ê*. ø±]àø£

es¡Z+, Ç‘·s¡ ù|<ä Á|ü»\≈£î dü+ã+~Û+∫q

nìï s¡ø±\ düeTdü \|ü≥¢ ÁX<ä∆eVæ≤+#ê*. eè‹Ô

düeTdü \T, ìyêdüÁbÕ+‘· düeTdü \T, kÕe÷õø£,

kÕ+düÿè‹ø£, bÂs¡ düeTdü \T, $C≤„q+, $ø±dü+

yÓTT<ä …’q nHø£ s¡ø±\ düeTdü \ô|’ |üì#j·÷*.

ø=ìï+Ïô|’ e÷Á‘·y˚T |üì#˚dü÷Ô $T>∑‘ê

düeTdü´\ |ü]cÕÿsêìøÏ Á|ü»\qT ã÷s¡T®yê

bÕØº\≈£î e~ Òj·T Ò+. n˝≤ e~ ÒùdÔ ã÷s¡T®

yê bÕØº\‘√ yê]øÏ ã+<Ûë\T ô|s¡>∑&Üìπø

‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~.

eTq~ $XÊ\yÓTÆq <˚X¯+. sêh+ ≈£L&Ü

ô|<ä›<. »HêuÛ≤ m≈£îÿy. ≈£î\, eT‘·, ÁbÕ+rj·T

yÓ’$<Ûë´\T, yÓ’s¡T<Ûë´\THêïsTT. ô|’>± nH˚ø£

ÁbÕ+‘ê˝À¢ bÕØº ã\V”≤q+>± ñqï~. Ç˝≤+

Ï dü+øÏ¢wüº |ü]dæú‘·T˝À¢ $|ü¢y√<äé÷ì≈£îqï

neø±XÊ\qT n+<äTø√e&ÜìøÏ sêhyê´|æ‘·+

>± |”&ç‘· Á|ü»\≈£î ‘·–q Hêj·Tø£‘ê«ìï

n+~+#·&ÜìøÏ ∫qï bÕØº dü]b˛<äT. ø=ìï

ÁbÕ+‘ê\πø |ü]$T‘·eTj˚T´ bÕØº≈£L&Ü á

ø£s¡Ôe´+ ìs¡«Væ≤+#·C≤\<äT. Á|ü|ü+Nø£s¡D

$<ÛëHê\ |òü*‘·+>± $$<Ûä s¡+>±\ Á|ü»˝À¢

ndü+‘·è|æÔ ô|s¡T>∑T‘·Tqï~. sêh+˝À j·÷Hê+

ø±]à≈£î\ ‹s¡Tu≤≥T, nbÕN ø±]à≈£î\ Äø£dæàø£

düyÓTà, &Ûç©¢ düMT|ü+˝À e÷s¡T‹ ø±]à≈£î\

b˛sê≥+ #·÷XÊ+. eTVæ≤fi¯ô|’ kÕeT÷Væ≤ø£

n‘ê´#êsêìøÏ e´‹πsø£+>± kÕŒ+fÒìj·Tdt>±

e∫Ãq Á|ü‹|òüT≥qq÷ >∑eTì+#ê+. Ç˝≤+Ï

dü+<äsê“¤\T, ndü+‘·è|æÔ‘√ b˛sê≤˝À¢ bÕ˝§ZH

Á|ü»\≈£î ~XÊìπs∆X¯+ #˚dæ q&ç|æ+#·>∑\ ø±s¡

ø£s¡Ô\ ÄeX¯ ø£‘·qT >∑Ts¡TÔ #˚düTÔHêïsTT. Çø£ÿ&É

…ìHé #Ó|æŒq $wüj·T+ >∑eTì+#ê*. ªªø±]à≈£î

\≈£î dædü …’q, düeTÁ>∑yÓTÆq, düJeyÓTÆq sê»ø°j·T

|ü]C≤„Hêìï ø£*–+#·>∑*π>+<äT≈£î>±qT eTq+

nìï #√≤¢, nìï kÕe÷õø£ $uÛ≤>±˝À¢q÷,

Á|üuÛÑT‘·« j·T+Á‘ê+>∑|ü⁄ Ä+‘·s¡+–ø£ Áù|s¡ø£

X¯≈£îÔ\qT ‘Ó\TdüTø√>∑\ kÕúHê\ìï+Ï Àq÷

eTq kı+‘· eTqTwüß\qT, k˛wü Ÿ&ÓyÓ÷Áø±≥¢qT

ø£*– ñ+&Ü*. n≥Te+Ï yêfi¯ófl Á|ü#êsê+

<√fi¯q ø√düy˚T ø±≈£î+&Ü, n+‘·ø£+fÒ m≈£îÿe

kÕúsTT˝À ìsêàD ø£èwæ ø√dü+ nedüs¡+.µµ( …ìHé,

ø£ …¬øº&éesYÿ‡, ù|J429, yê\÷ýéT`5).

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº \ø£å + sêC≤´~Ûø±s¡+

kÕ~Û+#·≥+. bÕØºì ã\|üs¡TÃø√≈£î+&Ü \øå±´ìï

kÕ~Û+#· Ò+. Á|ü‹wüº‘√H˚ sêC≤´~Ûø±s¡+ sê<äT.

πøe\+ ø=ìï düeTdü \T |ü]wüÿ]+#·&É+ <ë«sê

Á|ü»\≈£î düVü‰j·T|ü&É&É+, Á|ü‹wüº ô|+#·Tø√

e≥+, dü+|òüTdü+düÿs¡D ø±s¡ Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤+

#·≥+ e÷Á‘·y˚T ø±<äT. sêh sê»ø°j·÷˝À¢

CÀø£ + ô|s¡>∑&Üìø°, sê»ø°j·T ~X e÷s¡Ã&Üìø°,

ø£ dü+ Á|üuÛÑT‘ê«ìï ã\+>± Á|üuÛ≤$‘·+ #˚ùd

ìs¡íj·÷‘·àø£ bÕÁ‘· kÕ~Û+#·&Üì¬ø’Hê ∫qï

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº dü]b˛<äT. ªªeTq bÕØº

ìsêàD+ <˚X¯yê´|æ‘·+>± $düÔ]+|ü#˚j·÷*.

|ü<äT\, y˚\ dü+K´˝À ø±s¡ ø£s¡Ô\q÷, e+<ä\

dü+K´˝À yÓTT<äÏÁX‚DÏ Hêj·T≈£î\q÷ ‘·j·÷s¡T

#˚j·÷*.µµ(e÷y√,ôd˝…¬øº&éesYÿ‡, ù|õ 291,

yê\÷ýéT`1) bÕØºøÏ dü¬s’q $<Ûëq+ e÷Á‘·y˚T

dü]b˛<äT. <ëìì Á|ü»\˝ÀøÏ rdüT¬øfi¯fl&ÜìøÏ

$kÕÔs¡yÓTÆq j·T+Á‘ê+>∑+ Ò≈£î+&Ü m+‘·>=|üŒ

dæ<ë∆+‘·yÓTÆHê |òü*‘ê\T kÕ~Û+#·˝Ò+.ªªdü¬s’q

sê»ø°j·T $<Ûëq+ ìs¡ísTT+#·ã&ç, Ä#·s¡D˝À

|üØø£å≈£î ô|≥ºã&É¶ ‘·sê«‘· bÕØº ø±s¡´ø£s¡Ô˝Ò

ìs¡íj·÷‘·àø£X¯øÏÔ ne⁄‘ês¡T.µµ(kÕº*Hé, ÁbÕã¢yéT‡

Ä|òt …ìì»+, ù|J784).

HÏø° eTq≈£îqï ø=~›bÕÏ ã\yÓTÆq Á|üC≤

|ü⁄Hê~ Á|ü<Ûëq+>± Ms¡‘Ó\+>±D≤ kÕj·TT<Ûä

¬s’‘ê+>∑b˛sê≥ yês¡dü‘·«y˚T. á |ü⁄Hê~

$düÔ]+#ê*. Á|üC≤|ü⁄Hê~˝À eTÚ*ø£ e÷s¡TŒ

düeTs¡o\ O<ä e÷\‘√H edüTÔ+<äqï~ ì»yT.

Ç˝≤+Ï neø±XÊ\T e∫Ãq|ü⁄&ÉT n+<äTø=ì

Hêj·Tø£‘ê«ìï n+~+#·&Üìø°, Á|üC≤|ü⁄Hê~

ã˝Àù|‘·+ #˚j·T&Üìø° ‘·>∑T j·T+Á‘ê+>±ìï

s¡÷bı+~+#ê*. düeTs¡o\ b˛sê≤\T,

‹s¡T>∑Tu≤≥T¢ Òì düeTj·T+˝À ø£eT÷´ìdüTº\T

e÷]ÿ ‡düTº

22


µµ

ªª Á|üC≤|ü⁄Hê~ ã\|üs¡TÃ≈£îH˚+<äT≈£î kÕ+Á<ä+>± ø±s¡

ø£s¡Ô\qT πø≤sTT+#·&É+ nedüs¡+. eT+&É\ πø+Á<ë\T,

ø£¢düºsY‡, ø=‘·Ô>± dü+|òüTÏ‘·eTe⁄‘·Tqï s¡+>±\T, sê»ø°j·T,

kÕ+|òæTø£, kÕe÷õø£ düeTdü´\ MT<ä |üì #˚ùd+<äT≈£L,

Á|ü»\≈£î $$<Ûä s¡ø±\ ùde\+~+#+<äT≈£L nHø£ ãè+<ë

\T nedüs¡+.

#j·Te\dæ+~<. Ms¡‘Ó\+>±D≤ $|ü¢e b˛sê

≥ ø±\+˝À Á|ü<Ûëq+>± ø±+Á¬>dt, ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº, ¬s+&¬s+&ÉT bÕØº\THêïsTT. bÕ]ÁXÊ$T

ø°s¡D »s¡>∑ Ò<äT. |òüP´&É Ÿ <√|æ&ûøÏ e´‹πsø£+

>± kÕ–q b˛sê≥eT~. Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‹ dü+øÏ¢

wüº+>± ñqï~. |òüP´&É Ÿ neX‚cÕ\T ø=qkÕ

>∑T‘·÷H˚, ô|≥Tºã&ç<ëØ eédüú n_Ûeè~∆

ne⁄‘·Tqï~. Á|ü|ü+Nø£s¡D <äX¯ À ñHêï+.

ô|≥Tºã&ç<ëØ dü+ã+<Ûë\T Á>±eT Á>±e÷ìø°

$düÔ]+#êsTT. u≤>± n_Ûeè~∆#Ó+~q |ü≥ºD≤\

‘√bÕ≥T ø=+&Éø√q˝À¢ ìedædüTÔqï –]»q ‘Ó>∑\

es¡≈£L yÓ’$<Ûä uÛÑ]‘·+>± ñqï~. eékÕj·T

ø±]à≈£î\˝À, ¬s’‘ê+>∑+˝À ≈£L&Ü nH˚ø£

e÷s¡TŒ\T edüTÔHêïsTT. ø±]àø£ s¡+>∑+˝À

˝≤>±H á s¡+>±\˝À ≈£L&Ü $$<Ûä dü+|òü÷\

nedüs¡+ @s¡Œ&ÉT‘·Tqï~. $düÔè‘·yÓTÆq bÕØº

j·T+Á‘ê+>∑+ ÄeX¯ ø£‘· eT]+‘· ô|]–+~.

Á|üC≤|ü⁄Hê~ ã\|üs¡TÃ≈£îH˚+<äT≈£î kÕ+

Á<ä+>± ø±s¡ ø£s¡Ô\qT πø≤sTT+#·&É+ nedüs¡+.

eT+&É\ πø+Á<ë\T, ø£¢düºsY‡, ø=‘·Ô>± dü+|òüTÏ‘·

eTe⁄‘·Tqï s¡+>±\T, sê»ø°j·T, kÕ+|òæTø£,

kÕe÷õø£ düeTdü \ MT<ä |üì #˚ùd+<äT≈£L,

Á|ü»\≈£î $$<Ûä s¡ø±\ ùde\+~+#˚+<äT≈£L

nH˚ø£ ãè+<ë\T nedüs¡+. düº&ûdü]ÿ˝Ÿ‡ ìs¡«

Vü≤D, ø±sê´\j·÷\ ìs¡«Vü≤D, Ä+<√fi¯q`

Á|ü#ês¡ ø£èwæ, düe÷#ês¡ ùdø£s¡D, ôd’<ë∆+‹ø£

<ë&çì m<äTs√ÿe&É+, |üÁ‹ø£\T, yÓuŸôd’≥¢ ìs¡«

Vü≤D e+Ï nH˚ø£ |üqT\≈£î ø±s¡´ø£s¡Ô\T

nedüs¡+.

ø±s¡ ø£s¡Ô\T <=s¡ø£≥+ Ò<ë?

e÷]ÿ‡düTº |ü]uÛ≤wü À ø±s¡ ø£s¡Ô n+fÒ

|üP]Ôø±\+ ø±s¡´ø£s¡Ô. ø±˙ eTq+ Çø£ÿ&É

#·]ÃdüTÔqï~ πøe\+ |üP]Ôø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô\

>∑T]+∫ e÷Á‘·yT ø±<äT. |üP]Ôø±\ ø±s¡ ø£s¡Ô\T

e÷Á‘·y˚T #˚j·T>∑\, #˚j·Te\dæq |üqT\≈£î

yê]H˚ ìj·T$T+#ê*. n+<äT≈£î düeTs¡T∆\qT

‘·j·÷s¡T #˚düTø√yê*. ø±˙ |üP]Ôø±\+ ø±s¡

ø£s¡Ô\T ø±ø£b˛sTTHê, #j·T>∑\ |üqT\T nHø£+

ñHêïsTT. s¡ø£s¡ø±\ s¡÷bÕ˝À¢ u≤<Ûä´‘·\T

|ü+#·Tø√>∑\ ø±s¡ ø£s¡Ô\T nH˚ø£ eT+~ n+<äT

u≤≥T˝À ñ+≤s¡T. düeTdü n+‘ê yê]ì

>∑T]Ô+#·&É+˝ÀH˚ ñqï~. ‘·eT eè‹Ô #˚düT≈£î+

≥÷H˚ |üP]Ôø±\+ ø±s¡´ø£s¡Ô‘√ düe÷q+>±

u≤<Ûä ‘·\T ìs¡«Væ≤+#·>∑\ düeTs¡T∆\T nH˚ø£

eT+~ O+≤s¡T. M]ì |üP]Ôø±\+ ø±s¡ ø£s¡Ô

\‘√ düe÷q+>±H |ü]>∑DÏ+#ê*. ‘·eT Jeq

uÛÑè‹ø√dü+ dü«+‘· eè‹Ô #˚düT≈£î+≥÷H˚ ø=+‘·

düeTj·T+ ñ<ä eT nedüsê\≈£î πø≤sTT+#·>∑\

bÕøÏåø£ ø±s¡´ø£s¡Ô\T ñ+≤s¡T. M]‘√bÕ≥T

eT]ø=ìï |ü]$T‘·T\‘√ ≈£L&Ü ∫qï∫qï

|üqT\≈£î (n$≈£L&Ü eTTKýÓTÆqy˚) u≤<Ûä ‘·

eVæ≤dü÷Ô düVü≤ø£]+#·>∑\yês¡T+≤s¡T. ì]∆wüº

yÓTÆq ø±´+ô|sTTHé‡, ø±s¡ Áø£e÷\T ìs¡«Væ≤+

#·&ÜìøÏ düVü≤ø£]+#·>∑\ ‘ê‘êÿ*ø£ ø±s¡ ø£s¡Ô\÷

ñ+≤s¡T. dü+<äsê“¤ìïãÏº ‘·eT≈£î ÄdüøÏÔ>∑\

ì]úwüº ø±s¡ Áø£e÷\≈£L, Ò<ë ùdyê ø±s¡ Áø£

e÷\≈£î ‘√&ÉŒ&É>∑\yês¡÷ ñ+≤s¡T. bÕØº düuÛÑT´

˝Òø±<äT, bÕØºj˚T‘·s¡T\˝À ≈£L&Ü Ç˝≤+Ï

\ø£åD≤\Tqïyês¡T nH˚≈£î\T ñ+≤s¡T. ø±s¡

ø£s¡Ô\ düeTdü >∑T]+∫ #·]Ãdü÷Ô ªª@$T #j·÷*µµ

nH˚ Á>∑+<Ûä+˝À …ìHé Ç˝≤ nHêïs¡T. ªªeTqT

wüß\T <=ø£&É+˝Ò<äT`ø±˙, uÀ˝…&ÉT eT+~

eTqTwüß\THêïs¡T. ø±]àø£es¡ZeT÷, n+‘·ø£+‘·≈£î

m≈£îÿe>± düe÷»+˝Àì $$<Ûä $uÛ≤>±\÷,

@fÒ≤ ‘·eT eT<Ûä qT+&ç n+‘·ø£+‘·≈£L n~Ûø£

dü+K´˝À ndü+‘·è|üÔ Je⁄\qT düèwæºdüTÔHêïsTT.

‘·eT ìs¡düqqT yÓ\¢&ç+#ê\ì ø√s¡T≈£î+≥Tqï

á ndü+‘·è|üÔ Je⁄\T ìs¡+≈£îX‘ê«ìøÏ e´‹πs

ø£+>± (<ëì <äTs¡“¤s¡‘ê«ìï yÓTT‘·Ô+ n+<äs¡÷

>∑T]Ô+#·ø£b˛sTTHê, »qkÕe÷q´+˝À HêHêÏø°

m≈£îÿe eT+~ á $wüj·÷ìï n+‘·ø£+‘·≈£L

m≈£îÿe ì•‘·+>± >∑T]ÔdüTÔHêïs¡T.) »]π> b˛sê

≥+˝À ‘êeTT Çe«>∑*–q ‘√&ÜŒ≥Tq+‘·Ï

Çe«&ÜìøÏ dæ<ä∆+>± ñHêïs¡T— n+<äTπø eTq≈£î

uÀ …&ÉT eT+~ eTqTwüß\THêïs¡T. nsTT‘ n<

düeTj·T+˝À, eTq≈£î eTqTwüß\T <=s¡ø£&É+ Ò<äT.

$TøÏÿ* n\ŒX≈£îÔ\‘√bÕ≥T nìï X≈£îÔ\qT $ì

jÓ÷–+#·Tø=ì, $düÔè‘·eT÷ n< düeTj·T+˝À

πø e÷~], nqT≈£L\yÓTÆq ø±s¡ ø£ ≤bÕ\qT

ìs¡«Væ≤+#·>∑\ Á|ü‹uÛ≤kÕeTsêú´\T ø£*–q

Hêj·T≈£î\, n+<äTq sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\ ø=s¡‘

Ç+<äT≈£î ø±s¡D+.µµ(˝…ìHé, ø£˝…¬øº&éesYÿ‡,

ù|J467`468, yê\÷ýéT`5) Á|üC≤

O<ä e÷ Ò ø±s¡ ø£s¡Ô\qT ≈£L&Ü düèwæºkÕÔsTT.

yê]ì >∑T]Ô+#·&É+, ‘·ØŒ¤<äTìe«≥+, $ìjÓ÷

–+#·Tø√e≥y˚T eTq+ #˚j·Te\dæq |üì.

ªª#·]Á‘·˝À @ˇø£ÿ es¡ZeT÷ ‘·q Á|üeTTK

Á|ü‹ì<ÛäT\q÷, ñ<ä eT+ ì]à+#·>∑\, Hêj·T

ø£‘·«+ eVæ≤+#·>∑\ sê»ø°j·T Hêj·T≈£î\q÷

düèwæº+#·≈£î+&Ü $»j·T+ kÕ~Û+#· Ò<äT.µµ( …ìHé,

ø£ …¬øº&éesYÿ‡,ù|J`370, yê\÷ýéT`4)

ø±s¡´ø£s¡Ô\ düeTdü´ eTq<ä>∑Zπs ø±<äT,

k˛$j·TŸ, #Ó’Hê e+Ï ø£eT÷´ìdüTº bÕØº\≈£î

≈£L&Ü m<äTs¡sTT´+~. ø±s¡ ø£s¡Ô\ düeTdü ≈£î

nH˚ø£ ø±s¡D≤\THêïsTT. n+<äT˝À eTTK´

yÓTÆq~ ø±s¡ ø£s¡Ô\ ÄeX´ø£‘·qT >∑T]Ô+#·&É+˝À

˝À|ü+. Ä+<√fi¯q`b˛sê≤\˝À ìeT>∑ï

eTe⁄‘·÷ bÕØºì ì]à+#·e\dæq ÁbÕ<Ûëq´‘·qT

>∑T]Ô+#·q|ü⁄&ÉT düVü≤»+>±H˚ ø±s¡ ø£s¡Ô\ô|’q

<äèwæºkÕ]+#· Ò+. X¯øÏÔe+‘·yÓTÆq ø£eT÷´ìdüTº

bÕØº ÄeX¯ ø£‘·qT >∑T]ÔùdÔ á düeTdü sê<äT.

ø=ìï dü+<äsê“¤ À¢ ‘·eT X¯øÏÔkÕeTsêú \ MT<ä

n‹ $XÊ«dü+‘√ n˙ï ‘êy˚T #˚j·÷\qT≈£î+

≤s¡T. ì»+>± düeTs¡T∆ …’Hê nìï |üqT\T ‘êyT

#˚j·T&É+kÕ<Ûä + ø±<äTø£<ë! ø=+‘· eT+~øÏ

Ç‘·s¡T\ kÕeTs¡ú + MT<ä $XÊ«dü+ ≈£î<äs¡<äT.

me]˙ qeTàs¡T. n+<äTπø, ø±s¡ ø£s¡Ô\T Òs¡ì,

nìï |üqT\÷ ‘êyT #düTø√e\dæ edüTÔqï<äì

n+≤s¡T. n~ nìyês¡ yÓTÆq≥Tº>± uÛ≤$kÕÔs¡T.

‘·eT ã\V”≤q‘·>± >∑T]Ô+#·s¡T. ø±s¡´ø£s¡Ô\

nedüsêìï >∑T]Ô+∫q yês¡T ≈£L&Ü ø=ìï dü+<ä

sê“¤ À¢ nìï s¡ø±\ kÕeTsê∆ \÷ düeTbÕfifl˝À

Oqï yê]ø√dü+ yÓ‘·T≈£î‘ês¡T. Ç~ ‘·ù|ŒMT

ø±<äT. ø±˙ Ç˝≤+Ïyês¡T <=s¡ø£&É+ ns¡T<äT.

n+<äTe\¢ ø±s¡´ø£s¡ Ô\T <=s¡ø£&É+˝Ò<äH˚

ìs¡íj·÷ìøÏ ekÕÔs¡T. nìï s¡ø±\ kÕeTsêú \÷

ñqïyês¡T e&ç¶+∫q $düÔ]˝≤ mø£ÿ&Ü <=s¡ø£s¡T.

yê]ì ‘·j·÷s¡T #˚düTø√yê*. Çø£ÿ&É …ìHé

#Ó|æŒq e÷≥\T >∑Ts¡TÔ #˚düTø√yê*. ªªyê]øÏ

•ø£åD Ò<äì uÛÑj·T|ü&Éø£+&ç. ‘·–q nqTuÛÑe+

˝Ò<ä˙, ‘·–q+‘·>± n_Ûeè~∆ #Ó+<ä˝Ò<ä˙

eDø£ø£+&ç. yÓTT<äÏ $wüj·T+, MTs¡T yê]ì

düMTø£]+#·&É+˝À, |üì˝Àô|Ïº Áb˛‘·‡Væ≤+

#·&É+˝À $|òü\yÓTÆ‘˚ yês¡T yÓTì¸$ø˘\q÷,

e÷]ÿ ‡düTº

24

e#·TÃ. yê]kÕúsTT, kÕeTs¡ú +, πø≤sTT+#·>∑\

düeTj·T+, |ü]~ÛøÏ dü+ã+~Û+∫ nHø£ |ü]$T

‘·T\T+&Ée#·TÃ. ‘·s¡‘·eT uÛÒ<ë\T ñ+&Ée#·TÃ.

ø±˙ kÕ©&ÉT>∑÷&ÉT˝≤ n\T¢≈£îb˛j˚T á

ø±s¡´ø£s¡Ô˝Ò Á|üC≤ ñ<äé÷\˝À ø£~*e#˚Ã

nX‚wü Á|üC≤˙ø±ìï bÕØº yÓqø£ düMTø£]+#·

>∑\s¡T. ì\u…≥º>∑\s¡T. á ø£èwæ nìï ÁbÕ+‘ê

˝À¢, nìï Á>±e÷˝À¢ #˚j·T&ÜìøÏ |ü]$T‘·T

\T+&Éø£b˛e#·TÃ. ø£ dü+ Á|üC≤|ü⁄Hê~ ã\|üs¡TÃ

≈£îH˚+<äT≈£î ø£èwæ #˚düTÔqï ÁbÕ+‘ê˝À¢q÷,

eT+&É\ πø+Á<ë˝À¢q÷, ø£¢düºsY‡˝Àq÷ Á|ü‘˚ ø£

ÁX¯<ä∆‘√ #˚j·÷*.

ø±]àø£es¡Z+, nD>±]q

‘·s¡>∑‘·T\ qT+&ç ø±s¡ ø£s¡Ô\T

eTq~ ø±]àø£es¡Z bÕØº. ø±]àø£es¡Z+

qT+&ç, Á>±MTD ù|<ä\ qT+&ç n~Ûø£ dü+K´˝À

ø±s¡ ø£s¡Ô\qT n_Ûeè~∆ #˚j·T≥+ nedüs¡+.

ø±]àø£es¡Z+ qT+&ç n~Ûø£ dü+K´˝À ø±s¡ ø£s¡Ô

\q÷, düuÛÑT´\q÷ ‘·j·÷s¡T #j·T≈£î+&Ü, ø£eT÷´

ìdüTº bÕØº, ø±]àø£es¡Z nÁ>∑>±$T <äfi¯+>±

$|ü¢y√<ä eT+˝À ‘·q bÕÁ‘· ìs¡«Væ≤+#· C≤\<äT.

»q‘ê Á|üC≤‘·+Á‘· $|ü¢e+˝À Hêj·Tø£‘·« bÕÁ‘·

ø±]àø£esêZì<qqï $wüj·T+ düŒwüº+. n+<äTπø

á es¡Z+˝À bÕØº n_Ûeè~∆øÏ #˚ùd ø£èwæ

$|ü¢y√<äéT+˝À ìs¡íj·÷‘·àø£ bÕÁ‘· eVæ≤

düTÔ+~. nD>±]q kÕe÷õø£ ‘·s¡>∑‘·T\ qT+&ç

≈£L&Ü Á|ü‘˚ ø£ ÁX¯<ä∆‘√ m+|æø£ #˚dæ ‘·ØŒ¤<äT

ìyê«*. ndü+|òüTÏ‘· s¡+>∑ ø±]à≈£î˝À¢, Á>±MT

D ù|<ä À¢ n‘· ~Û≈£î\T nD>±]q kÕe÷ õø£

‘·s¡>∑‘·T\≈£î #Ó+~qyêπs. kÕ«‘·+Á‘√´ <ä eT

ø±\+ qT+&˚ sê»ø°j·T+>± m<ä>∑≥+˝À <ä[

‘·T\T, –]»q\T, eTVæ≤fi¯\ e+Ï kÕe÷

õø£ ‘·s¡>∑‘·T\≈£î nHø£ |ü]$T‘·T\T ñHêïsTT.

ÄHêÏøÏ uÛ≤s¡rj·T düe÷»+˝À á ‘·s¡>∑‘·T

\≈£î $<ëéø±XÊ\T Òe⁄. Ç|üŒÏø° nH˚ø£

|ü]$T‘·T\T ø=qkÕ>∑T‘·Tqï|üŒÏø° ø£ dü $<ë´s¡Ω

‘·\T bı+~q W‘ê‡Væ≤≈£î\ dü+K´≈£L&Ü >∑D

˙j·T+>±H˚ ñqï~. Ç+≈£L¢dæyé Á>√‘Y ù|s¡T

‘√ á kÕe÷õø£ ‘·s¡>∑‘·T\ qT+&ç sê»ø°j·T

ø±s¡ ø£s¡Ô\qT ‘·j·÷s¡T #ùd+<äT≈£î bÕ\ø£esêZ\T

≈£L&Ü Á|üj·T‹ïdüTÔHêïsTT. ]»πs«wüqT¢, kÕÿ\sY

wæ|ü⁄Œ\ e+Ï kÂø£sê´\‘√ #·<äTe⁄≈£îqï nD

>±]q ‘·s¡>∑‘·T\≈£î #Ó+~q j·TTe‘· ≈£î\$

eø£åq÷, kÕe÷õø£ nD∫y˚‘·q÷ Á|ü•ïdüTÔ

Hêïs¡T. ìs¡dædüTÔHêïs¡T. Á|ü‹|òüT ≥q≈£î ≈£L&Ü

dæ<ä∆|ü&ÉT‘·THêïs¡T. á H|ü<∏ä +˝À sê»ø°j·T+>±

≈£L&Ü ø=+‘· eT+~ì Äø£]¸+#+<äT≈£î bÕ\ø£

esêZ\T Á|üj·T‹ïdüTÔHêïsTT. ø±+Á≤≈£îº\T, yê´bÕ

sê\T ‘·~‘·s¡ dü+bÕ<äHê e÷sêZ\qT n+<äT

u≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e&É+ <ë«sê, á ‘·s¡>∑‘·T\˝À

≈£L&Ü Áø°$T Òj·TsYqT ‘·eT˝À ø£*ù|düTø√e&É+

#·÷düT≈£î+≥THêïs¡T. ‘·<ë«sê kÕ<Ûës¡D ù|<ä

\qT z≥T u≤´+≈£î>± yê&ÉTø√>∑\TZ‘·THêïs¡T.

πøåÁ‘·kÕúsTT˝À ≈£L&Ü ô|’s¡Mø±s¡T\ s¡÷|ü+˝À,

∫qï∫qï ø±+Á≤ø£ºs¡¢ s¡÷|ü+˝À á |ü]D≤eT+

>∑eTìdüTÔHêï+. ô|≥Tºã&ç<ëØ <√|æ&ûì Á|ü•ï+#·

q+‘· es¡≈£î, á ‘·s¡>∑‘·T\˝À ø=+‘· eT+~ì

bÕ\ø£es¡Z+˝À ø£*ù|düTø√e&ÜìøÏ yê]øÏ

nuÛÑ +‘·s¡yTMT Ò<äT. bÕ\ø£es¡Z Á|üjÓ÷»q+

ø√dü+ #˚ùd á |üìπø Ç+≈£L¢dæyéÁ>√‘Y nH˚

eTT<äT›ù|s¡T ô|≤ºs¡T. n~Ûø±s¡+˝À yê≤ nqï

ìHê<ä+ ≈£L&Ü Ä#·s¡D˝À Ç+<äTπø ‘√&ÉŒ&ÉT

‘·Tqï~. Á|üdüTÔ‘· düe÷» dæú‹ì Oqï<äTqï≥T¢

ø±bÕ&ÉT‘·÷ ø=~› eT+~ ã&ÉT>∑T ã\V”≤q

esêZ\≈£î #Ó+~q yê]ì n+<ä\ yÓTøÏÿ+#·&É+

<ë«sê Äj·÷ ‘·s¡>∑‘·T\≈£î #Ó+~q nX‚wü

Á|üC≤ ø±ìøÏ ]π> <MT Ò<äT. á ndüe÷ q‘·\≈£î

eT÷\yÓTÆq es¡Z<√|æ&ûì n+‘·+ #j·T ≈£î+&Ü

M]øÏ $eTTøÏÔ Ò<äT. n+<äTπø Äj·÷ kÕe÷õø£

‘·s¡>∑‘·T\ qT+&ç Á|ü‘´ø£ ÁX<ä∆‘√ ø£eT÷´ìdüTº

ø±s¡ ø£s¡Ô\qT ‘·j·÷s¡T #j·÷*. ≈£î\$eø£å≈£L,

|ü⁄s¡TcÕ~Ûø£ ‘·≈£L e´‹πsø£+>±qT, uÛÑ÷kÕ«eT´,

ô|≥Tºã&ç<ëØ <√|æ&ûøÏ e´‹πsø£+ >±qT á kÕe÷

õø£ ‘·s¡>∑‘·T\≈£î #Ó+~q ù|<ä\qT ñ<ä eT |ü<∏ä+

˝À q&ç|æ+#+<äT≈£î á ø£èwæ nedüs¡+.

n_ÛÁbÕj·÷\T

123123123

C…ø√k ¢yøÏj·÷

Ç+¬øø£ÿ&ÉT+~ ø±ÁyT&é!

&çj·TsY ø±ÁyT&é,

(ªe÷]ÿ‡düTºµ) qe+ãs¡T dü+∫ø£˝À

30e ù|J˝À C…ø√k ¢y˚øÏj·÷˝À »]–q

mìïø£ À¢ ø£eT÷´ìdüTº bÕØº ¬s+&√ ô|<ä›

bÕØº>± ne‘·]+∫+~ nì sêXÊs¡T.

|òü*‘ê\T ø£¬sπøº>±˙ mìïø£\T »]

–+~ @ <˚X¯+˝À? C…ø√k ¢y˚øÏj·÷ nì

ù|s=ÿHêïs¡T.

Ç|ü&ÉT »ø√k ¢y˚øÏj·÷ nH˚ <˚X¯y˚T

Ò<äT. ¬s+&ÉT <XÊ\Tqï$. 1) C…ø ]|ü_¢ø,

2) k ¢y˚øÏj·÷. mìïø£\T »]–q~ C…ø˘

]|ü_¢≈£îÿ˝À.

‘·÷s¡TŒ j·T÷s¡|t <˚XÊ˝À¢ k˛wü*düTº

Á|üuÛÑT‘ê«\T ≈£L*q|ü&ÉT πø <X+ ¬s+&ÉT

<XÊ\T>± N*b˛sTT+~. >∑eTì+#·>∑\s¡T.

n_Ûq+<äq\‘√...

|üs¡‡ dü‘· Hêsêj·TD,

20dæ`4`31, sêe÷\j·T+ M~Û,

>±+BÛq>∑sY, @\÷s¡T, |ü•ÃeT

>√<ëe] õ˝≤¢

ªn+^ø£]+#·˝Òø£b˛‘·THêïqTµªe÷]ÿ‡düTºµ &çôd+ãsY HÓ\ dü+∫ø£ À ªesêZ\Tès¡Zb˛sê≤\Tµ dæ<ë∆+‘· yê´dü+

n+<äs¡÷ #·<äe<ä–+~. es¡Z Á|üjÓ÷»Hê\eT<Ûä yÓ’s¡T<Ûä + Oqï|ü&ÉT n~ nìyês¡ +>±

es¡Zb˛sê≤\≈£î <ë]rdüTÔ+~. esêZ\ >∑T]+∫ ã÷s¡T®yê dæ<ë∆+‘ê˝À¢ì ˝ÀbÕ\T #ê˝≤

düT\uÛÑ‘·s¡+>± ‘Ó*j·TCÒXÊs¡T. Á|ü‹<ë˙ï es¡Z <äèø£Œ<∏ä+‘√ #·÷&Ü*. yÓ’s¡T<Ûë´\T m|ü&É÷

πø˝≤>∑ O+&Ée⁄. e÷s¡TŒ\T nìyês¡ +. nsTT‘˚ ª≈£î˝≤ìï ãÏº, eT‘êìï ãÏº esêZ\T>±

$&ÉBj·T&É+ XÊÁd”Ôj·TyÓTÆq~ ø±<äTµ nì sêXÊs¡T. Bìï H˚qT n+^ø£]+#· Òø£b˛‘·THêïqT.

eTq <˚X¯+˝À ≈£î˝≤ìø° esêZìø° eT<Ûä dü+ã+<Ûä+ O+~. uÛÑ÷$T eqs¡T\ m≈£îÿe XÊ‘·+

nÁ>∑ ≈£î˝≤BÛq+˝À OHêïsTT. ìeTï≈£î˝≤\T, C≤‘·T\≈£î #Ó+~qyês¡T ù|<ä\T, eékÕj·T≈£L©\T,

ndü+|òüTÏ‘· s¡+>∑ ø±]à≈£î\T>± OHêïs¡T. ø=~› eT+~ _.dæ\T ∫qï eT<Ûä ‘·s¡>∑‹ bÕ]ÁXÊ$Tø£

y˚‘·Ô\T>± Òø£b˛‘˚<äT. n+<äTπø ≈£î˝≤ìø° esêZìø° dü+ã+<Ûä+ O+~ n+≤qT. Çø£ b˛‘˚

eT‘·+, <√|æ&û bÕ\ø£ esêZ\ ôd’<ë∆+‹ø£ Äj·TT<Ûä+. ø£qTø£ <ëìøÏ es¡Z dü«uÛ≤e+ O+~.

Á|üC≤ #·]Á‘·ø±s¡T&ÉT m]ø Vü‰uŸ‡u≤yéT >∑T]+∫ eT+∫ yê´dü+ Á|ü#·T]+∫q+<äT≈£î

n_Ûq+<äq\T. ‘·T+bÕ\ ÁosêeTeT÷]Ô,&ç.HÓ+. 9`9`57/2

>±Eyêø£, $XÊK|üï+`26

nø√ºãsY dü+∫ø£ À …ìHé eTTK∫Á‘·+ y˚j·÷*‡+~

m&ç≥sY >±]øÏ, nø√ºãsY eTVü‰$|ü¢e+ dü+<äs¡“¤+>± e÷]ÿ‡düTº |üÁ‹ø£ eTTK∫Á‘·+>±

…ìHé ∫Á‘·+ y˚ùdÔ u≤>∑T+&˚~. C…. u≤ã÷sêe⁄>±s¡T ùdø£]düTÔqï C≤rj·T, n+‘·sê®rj·T

$wüj·÷\T O|üj·TTø£Ô+>± OHêïsTT. ø±ÁyT&é Ms¡j·T´>±s¡T sêdæq ªªrÁeeTe⁄‘·Tqï ô|≥Tºã&ç<ëØ

dü+øå√uÛÑ+µµ yê´dü+˝À $X‚¢wüD u≤>∑T+~. ˝À‘Ó’q ne>±Vü≤q‘√ $es¡D Äø£≥Tº≈£îqï~.

ø±Áy˚T&é _$ sê|òüTe⁄\T>±s¡T sêdæq yê´dü+ ªªndæú‘·« sê»ø°j·÷\T/O<äé÷\Tµµ

O<ëVü≤s¡D\‘√ u≤>∑T+~. õ. _Ûø£å|ü‹, Ç\¢+<äT, KeTà+ õ˝≤¢

e÷]ÿ ‡düTº

25

πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ qe+ãs¡T 26q ªq>∑<äT

ã~© |ü<∏äø±µìøÏ Áoø±s¡+ #·TÏº+~. Á|ü»\≈£î

_j·T´+, ms¡Te⁄\T, e+ÏyêÏô|’ Ç#˚Ã dü_‡

&û\÷, eè<ë∆|ü´, $ø£˝≤+>∑ ô|q¸qT¢ e+Ï

dü+πøåeT |ü<∏äø±\÷ m‹Ôy˚dæ yêÏ kÕúq+˝À

\_›<ës¡T\ u≤´+≈£î U≤‘ê˝À¢ H˚s¡T>± &ÉãT“

y˚j·T&Éy˚T á ªq>∑<äT ã~© |ü<∏äø£+µ eTTUÀ´

<∆X+. Á|ü<ÛëqeT+Á‹ n<Ûä ø£å‘·q C≤rj·T kÕúsTT

ø£$T° |ü<∏äø±ìï Á|üø£Ï+∫+~. á |ü<∏äø£+

<äX\ yêØ>± neT\e⁄‘·T+~. yÓTT<äÏ <äX>±

2013 »qe] qT+&ç 11 sêÁcÕº À¢ì 51

õ˝≤¢ À¢ neT\T #j·TqTHêïs¡T. eTs√ Hê\T>∑T

HÓ\\ eé~Û À @Á|æ Ÿ 2013 qT+&ç 18

sêÁcÕº\≈£î $düÔ]+#·qTHêïs¡T. Ç|üŒÏes¡≈£î

dü+πøåeT |ü<∏äø±\T neT\T#ùd XÊK\˙ï Çø£ô|’

H˚s¡T>± \_›<ës¡T\ u≤´+≈£î U≤‘ê˝À¢ &ÉãT“

yj·÷*‡ O+≥T+~. πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« ÄBÛq+˝À,

πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·« ì<ÛäT\‘√ neT\e⁄‘·Tqï 34

|ü<∏äø±\qT ‘=* <äX¯ À q>∑<äT ã~© øÏ+<ä≈£î

e÷s¡TkÕÔs¡T. á eédüúqT Ä<ÛësY ø±s¡T¶ Ä<Ûë

s¡+>± u≤´+≈£î\≈£î nqTdü+<Ûëq+ #˚kÕÔs¡ì

Á|ü<Ûëì ø±sê´\j·T+ Á|üø£Ï+∫+~. n+fÒ

Á>±e÷˝À¢ Ä<ÛësY ø±s¡T¶ ø£*–q yês¡T e÷Á‘·yT

á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä Á|üjÓ÷»q+ bı+<ä≤ìøÏ

ns¡TΩ\T ne⁄‘ês¡T. á |ü<∏äø£+ neT\T ø√dü+

kÕ+πø‹ø£ |ü]C≤„q ø£$T°, Á<äe´ dü$Tà[‘·

ø£$T°, neT\T |üs¡ yø£åD ø£$T° e+Ï$ Á|ü‹

eT+Á‹‘·« XÊK˝Àq÷ @sêŒ≥T #˚j·÷*. á

|ü<∏äø£+ ø±+Á¬>dt bÕØºø°, Á|üuÛÑT‘ê«ìø° ¬s+&ÉT

$<Ûë˝≤ y˚T\T #˚≈£Ls¡TdüTÔ+~. yÓTT<äÏ~, Bì

e\¢ Á|ü»\øÏ#˚Ã dü+πøåeT |ü<∏äø±˝À¢ ø√‘·

|ü&ÉT‘·T+~ ø±ãÏº Á|üuÛÑT‘·« KC≤Hê≈£î ø√≥T¢

$T>∑T\T‘êsTT. ¬s+&ÉT, Á|üuÛÑT‘·«+ H˚s¡T>±

Á|ü»\ U≤‘ê˝À¢øÏ &ÉãT“ y˚düTÔ+~ ø±ãÏº

‘=*<äX˝À yê]øÏ &ÉãT“ ø£ì|ædüTÔ+~. Ä $<Ûä+

>± e#˚Ã mìïø£ À¢ ˝≤uÛÑ|ü&=#·Ãì Á|üuÛÑT‘·«+,

bÕ\ø£ bÕØº uÛ≤$k˛Ô+~. n+<äTπø |ü<∏äø£+

neT\T≈£î #·s¡´\T #˚|ü≤º\ì Á|üuÛÑT‘·«+

Ä|òüTy˚T|òü÷\MT<ä Ä<˚XÊ\T C≤Ø#˚k˛Ô+~.

&çôd+ãs¡T˝ÀH˚ eT÷&ÉT kÕs¡T¢ Á|ü<Ûëì ø±sê´

\j·T+ dü+ã+~Û‘· eT+Á‹‘·« XÊK\≈£î, sêh

Á|ü<Ûëq ø±s¡ <äs¡TÙ\≈£î e÷s¡Z<äs¡Ùø±\T $&ÉT<ä\

#dæ+~. eTs√yÓ’|ü⁄q sêVüQ Ÿ >±+BÛ H‘·è‘·«+

˝À ø±+Á¬>dt bÕØº á |ü<∏äø£+ Á|üjÓ÷»Hê\T

kı+‘·+ #düT≈£îH+<äT≈£î bÕØº j·T+Á‘ê+>±ìï

düe÷j·T‘·Ô+ #˚k Ô+~. á ~X¯>± C≤rj·T

kÕúsTT˝À 51 õ˝≤¢\ qT+&ç ø±+Á¬>dt H˚‘·\T,

sêh ø±+Á¬>dt n<Ûä ≈£åî\‘√ düe÷y˚X¯+ ≈£L&Ü

ìs¡«Væ≤+∫+~. ªªá |ü<∏äø£+ sêqTqï mìïø£ À¢

ø°\ø£ bÕÁ‘· b˛wæ+#·qT+~. bÕØº mìïø£\

Á|ü#ês¡ eP´Vü≤+˝À eTTKýÓTÆq~>± O+≥T

+~µµ nì Á|üø£Ï+#ês¡T. eTs√yÓ’|ü⁄q q÷‘·q

dü+e‘·‡s¡+ ø√dü+ πø+Á<ä düe÷#ês¡ eT+Á‹‘·«

XÊK $&ÉT<ä\ #˚dæq ø± …+&ÉsYì ≈£L&Ü á

|ü<∏äø±ìï Á|ü#ês¡+ #˚j·T≤ìøÏ O|üjÓ÷

–+#·Tø=+À+~ Á|üuÛÑT‘·«+.

C≤rj·T Á>±MTD ñbÕ~Û Vü‰MT |ü<∏äø£+

<ë«sê 2009 mìïø£ À¢ \_› bı+~qfÒ¢ q>∑<äT

ã~© |ü<∏äø£+ <ë«sê 2014 mìïø£ À¢ ø±+Á¬>dt

bÕØº \_› bı+<äT‘·T+<äì dü«j·T+>± Ä]úø£

eT+Á‹ ∫<ä+ãs¡+ ÄXÊuÛ≤e+ e´ø£Ô+#˚XÊs¡T.

á |ü<∏äø£+ <ë«sê sêqTqï ø±\+˝À 3.20

\ø£å\ ø√≥¢ eT+~ Á|ü»\≈£î dü+πøåeT ì<ÛäT\T

H˚s¡T>± #˚s¡qTqï≥T¢ $X‚¢wüD\T yÓ\Te&ÉT

‘·THêïsTT. Ç+ø√yÓ’|ü⁄q á |ü<∏äø±ìï e´‹πsøÏ+#

yês¡+‘ê dü+πøåeT |ü<∏äø±\ neT˝À¢ n$˙‹

<ë«sê \_› bı+<äT‘·Tqï yêπs nì bÕ\ø£

bÕØº H˚‘·\÷, nqTj·÷j·TT\÷ m<äTs¡T<ë&çøÏ

~>∑T‘·THêïs¡T. á |ü<∏äø±ìï yêeT|üøå±\T

rÁe+>± e´‹πsøÏdüTÔHêïsTT. düs¡∞ø£s¡D $<ÛëHê

˝À¢ uÛ≤>∑+>± Á|üC≤ dü+πøåeT |ü<∏äø±\qT+&ç

Á|üuÛÑT‘·«+ ‘·|ü≈£îì yê]ì |üP]Ô>± e÷¬sÿŸ

X¯≈£îÔ\ <äj·÷<ëøÏåD≤´\≈£î e~˝Òùd+<äTπø

<˚X¯+˝À á |ü<∏äø£+ Á|üy˚X¯ô|&ÉT‘·THêïs¡qï~

yêeT|üøå±\T, Ç‘·s¡ nuÛÑT´<äj·T yê<äT\ yê<äq.

nsTT‘˚ á |ü<∏äø±ìï eTq <˚X¯+˝À

e´‹πsøÏ+#ê*‡q nedüs¡+ ˝Ò<ä˙, Áu…õ˝Ÿ,

yÓTøÏ‡ø√, ø=\+_j·÷ e+Ï <˚XÊ˝À¢ q>∑<äT

ã~© |ü<∏äø£+ ÁãVü‰à+&É+>± neT\e⁄‘√+<ä

Á|üuÛÑT‘·« $X‚¢wü≈£î\T #Ó|ü⁄ÔHêïs¡T. ø±˙ nø£ÿ&É

Ç‘·s¡ kÕe÷õø£ dü+πøåeT |ü<∏äø±\qT m‹Ô y˚dæ

yêÏ kÕúq+˝À á |ü<∏äø£+ neT\T »s¡>∑&É+

Ò<äT. Ç‘·s¡ dü+πøåeT |ü<∏äø±\≈£î n<äq+>±

neT\T »s¡T>∑T‘√+~. ñ<ëVü≤s¡D≈£î Áu…õ Ÿ À

Á|ü»\≈£î s¡ø£åD ø£*Œ+#˚ Ç‘·s¡ nìï ùde\T

n+~dü÷Ô Á|üuÛÑT‘·«+ n<äq+>± u§Hê‡ bòÕ$T*

j·÷ nqï |ü<∏äø£+ <ë«sê ì]›wüº kÕe÷õø£,

Ä]úø£ \øå±´\T HÓs¡y˚]Ãqyê]øÏ ì]›wüº yÓTT‘·Ô+

q>∑<äT ã~© #˚k Ô+~. n+fÒ Ä&É|æ\¢\qT

#·~$ùdÔ yê] ≈£î≥T+ã U≤‘ê˝ÀøÏ q>∑<äT ã~©

ne⁄‘·T+~. Äs√>∑ s¡ø£åD #·s¡ \T rdüT≈£î+fÒ

eT]ø=+‘· q>∑<äT #˚s¡T‘·T+~. á $<Ûä+>±

nø£ÿ&É Oqï dü+πøåeT |ü<∏äø±\≈£î Ç~ n<äq+>±

‘√&Ée⁄‘·T+~. yÓTøÏ‡ø√˝À Ç≥Te+Ï |ü<∏äø±\

<ë«sê \_› bı+<˚ Á|üC≤˙ø£+ yÓTT‘· Ô+

»HêuÛ≤˝À 2 XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T ø±>± Áu…õ˝Ÿ˝À

6 XÊ‘·+ e÷Á‘·y˚T ñHêïs¡T. <ë+‘√bÕ≥T

Äj·÷ <XÊ˝À¢ |ü≥ºD°ø£s¡D 80 XÊ‘êìøÏ $T+∫

ñ+~. |òü*‘·+>± \_›<ës¡T\qT >∑T]Ô+#·≥+,

yê]øÏ ùde\T n+<äTu≤≥T˝ÀøÏ ‘˚e≥+ düTHê

j·÷dü+>± »s¡T>∑T‘√+~.

uÛ≤s¡‘·<˚X¯+˝À |ü]dæú‹ Ä <˚XÊ˝À¢ì

|ü]dæú‹øÏ _ÛqïyÓTÆq~. Çø£ÿ&É neT\T #˚düTÔqï

q>∑<äT ã~© |ü<∏äø£+ ≈£L&Ü Ä <˚XÊ\ |ü<∏äø±

ìøÏ _ÛqïyÓTÆq~. ≤ÏHé nyÓT]ø± <XÊ˝ |ü<∏äø£+

kÕe÷õø£ Á|üjÓ÷»Hê\T rs¡Ã≤ìøÏ O<›•+∫

q~ ø±>± eTq <X+˝À neT\T #düTÔqï |ü<∏äø£+

q>∑<äT ã~© |ü<∏äø£+

Á|üC≤ dü+πøåeT+.. e÷¬sÿ≥Tº≈£î ã~©

ø=+&É÷s¡T Ms¡j·T´

s¡#·sTT‘· q÷´&Ûç©¢ À Á|üC≤XøÏÔ e÷J $ Òø£]. e÷]ÿ‡düTº≈£î nHø£ yê´kÕ\T

sêXÊs¡T.

e÷]ÿ ‡düTº

28

z≥s¡Tø±s¡T¶qT ÁbÕ‹ |ü~ø£>± rdüTø√≈£î+&Ü

Ò<ë H˚wüq˝Ÿ bÕ|ü⁄ ÒwüHé ]õwüºs¡T q+ãs¡T

ÁbÕ‹|ü~ø£>± rdüTø√ ≈ £î+&Ü Ä<Ûës Y

ø±s¡T¶q+ãs¡T ÁbÕ‹|ü~ø£>± rdüT ø√e≥+

<ë«sê Á|üuÛÑT‘·«+ Ä•düTÔqï Á|üjÓ÷ »q+

@$TÏ? Ä<ÛësY ø±s¡T¶\ C≤Ø Á|üÁøÏj·T yÓTT<ä …’

düTe÷s¡T Hê\Tπ>fi¯ó¢ ne⁄‘√+~. Ä ø±s¡T¶\

Á|üVü≤düq+ |ü≥¢ <˚X¯yê´|üÔ+>± ô|<ä› m‘·TÔq

$eTs¡Ù\T e#êÃsTT. ø±s¡T¶ Á|üjÓ÷»q+

@$T≥qï eTÚ*ø£ Á|üX¯ï\T ‘· …‘·Ô≥+‘√ bÕ≥T

Ä<ÛësY ø±s¡T¶ n<∏ë]° ù|s¡ y\ ø√≥¢ s¡÷bÕj·T

\T ‘·>∑ Òj·T≥+ |ü≥¢ bÕs¡¢yÓT+Ÿ Àq÷ ãj·T≤

$eTs¡Ù\T e#êÃsTT. á $eTs¡Ù\T ‘·≥Tºø√e

≤ìøÏ Ä<ÛësYø±s¡T¶ e\¢ Á|üjÓ÷»q+ ñ+~

nì ìs¡÷|æ+#·≥+ ø£ÿfÒ Á|üuÛÑT‘·«+ eTT+<äTqï

e÷s¡Z+. n≥Te+Ï Á|üjÓ÷»q+ ñ+&Ü*

n+fÒ á |ü<∏äø±ìï eTs√ |ü<∏äø±ìøÏ ‘√ø£>±

e÷s¡ÃyÓ÷, Ò<ë eTs√ |ü<∏äø±ìï á |ü<∏äø±ìøÏ

‘√ø£>± e÷s¡Ã≥yÓ÷ #˚j·÷*. á $<Ûä+>±

y˚\ø√≥¢ s¡÷bÕj·T\ eè<Ûë e´j·÷ìï düeT]∆

+#·Tø√e≤ìøÏ q>∑<äT ã~© |ü<∏äø±ìøÏ Ä<ÛësY

ø±s¡T¶ ÁbÕ‹|ü~ø£>± #˚düTÔHêïπs ‘·|üŒ ì»+>±

ns¡TΩ\qT m+|æø£ #˚j·T≥+˝À Ä<ÛësY ø±s¡T¶

Ò<ë Ä<ÛësY ø±s¡T¶ n<Ûë]°øÏ m≥Te+Ï bÕÁ‘·

Ò<äT. yÓTT‘·Ô+ MT<ä á Á|üÁøÏj·T e\¢ ns¡TΩ …’q

m+‘√ eT+~ nqs¡TΩ\T>± e÷πs Á|üe÷<ä+

ñ+~. eTs√ eTTKýÓTÆq n+X¯+. j·T÷ìø˘

◊&Ó+Ï° ø±s¡T¶ dü+düú πøe\+ eT+Á‹es¡Z ìs¡í

j·Ty˚T. Ç+ø± #·≥º+ ø± Ò<äT. >∑T]Ô+|ü⁄ ø±s¡T¶

Ç#Ã n~Ûø±s¡+ n≥Te+Ï dü+düú\≈£î n|üŒ–+

#·≥+ |ü≥¢ ôVA+ XÊK nuÛÑ +‘·s¡+ e´ø£Ô+

#˚dæ+~. nsTTHê Á|üuÛÑT‘·«+ <˚X¯ Á|ü»\+‘ê

á ø±s¡T¶ rdüTø√yê* Ò<ä+fÒ Á|üuÛÑT‘·« ùde\T

bı+<ä Òs¡T nì ã\e+‘·+>± s¡T<äT›‘√+~.

qcÕº\T

á |ü<∏äø£+ Á|üjÓ÷>±‘·àø£+>± neT …’q

&Ûç©¢ À ø=ìï dü«#·Ã+<Ûä dü+düú\T Á|üC≤_ÛÁbÕj·T

ùdø£s¡D #|ü≤ºsTT. 4005 ≈£î≥T+u≤\qT+&ç

n_ÛÁbÕj·T ùdø£s¡D »s¡>±Z, πøe\+ 210

≈£î≥T+u≤\T e÷Á‘·yT q>∑<äT ã~©øÏ düTeTTK‘·

e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T. 91 XÊ‘·+ eT+~ Á|üdüTÔ‘·+

neT\T »s¡T>∑T‘·Tqï Á|üC≤ |ü+|æD° eédüúqT

eT]+‘· |üÏwüº+ #j·÷\ì &çe÷+&é #XÊs¡T.

eTs√ yÓ’|ü⁄ eT<Ûä Á|ü<˚XŸ˝Àì 12 õ˝≤¢ À¢ á

n+X+ô|’ düπs« ìs¡«Væ≤+∫q Hê+~ bòÂ+&wüHé

dü«#·Ã+<Ûä dü+düú ìy˚~ø£ Á|üø±s¡+ 95 XÊ‘·+

eTVæ≤fi\T q>∑<äT≈£î ã<äT\T>± ÄVü‰s¡ <ÛëHê´ Ò

ø±yê\ì ø√sês¡T. sêh+˝À ‘·÷s¡TŒ >√<ëe]

õ˝≤¢ À á |ü<∏äø£+ øÏ+<ä >√\Áb˛\T eT+&É\+

˝Àì 42 πswüHé cÕ|ü⁄\≈£î >±qT 35 cÕ|ü⁄\

|ü]~Û À Á|üjÓ÷>±‘·àø£+>± neT\T »]bÕs¡T.

á Á|üjÓ÷>∑ ø±\+˝À eT+&É\+˝À 38,309

©≥s¡¢ øÏs√dæHé $&ÉT<ä\ #˚XÊs¡T. Ä<ÛësYø±s¡T¶

ñqï πswüHéø±s¡T¶ j·T»e÷qT\T eTT+<äT

e÷¬sÿŸ˝À ©≥s¡T øÏs√dæHé 45 s¡÷bÕj·T\

#=|ü⁄Œq ø=qT>√\T #˚XÊs¡T. n˝≤ ø=qT>√\T

#˚dæq yêfi¯ó¢ ‘·eT $ìjÓ÷>∑ |üÁ‘ê\T (ãVüQ

XÊ |ü#êØ s¡o<äT\T) πswüHé &çb˛\ yêØ>±

»eT#dæ õ˝≤¢ bÂs¡düs¡|òüsê\ $uÛ≤>±ìøÏ düeT

]ŒùdÔ HÓ\s√E\ ‘·sê«‘· dü_‡&û yÓTT‘·Ô+ ©≥s¡T

≈£î 30 s¡÷bÕj·T\ #=|üq Äj·÷ $ìjÓ÷>∑

<ës¡T\ u≤´+≈£î U≤‘ê˝À¢ »eT ne⁄‘·T+~.

U≤‘ê˝À »eT|ü&çq ‘·sê«‘· yÓTTu…’ Ÿ À yÓTùdCŸ

eùdÔ $ìjÓ÷>∑<ës¡T\T u≤´+≈£î≈£î yÓ[¢ &ÉãT“\T

‘Ó#·TÃø√yê*. Á|üuÛÑT‘·«+ ìs¡«Væ≤+# πswüHécÕ|ü⁄

˝À ≈£L&Ü $ìjÓ÷>∑<ës¡T\T eTT+<äT &ÉãT“

#Ó*¢+#êø£H düs¡T≈£î ÇkÕÔs¡T. ø±˙ nø£ÿ&É yÓTT‘·Ô+

<Ûäs¡ À eT÷&√ e+‘·T #Ó*¢ùdÔ dü]b˛ ‘·T+~.

kÕe÷õø£ XÊgy˚‘·Ô\T JHé Á&ûCŸ, UÒsê\T

‘=$Tà~ sêÁcÕº À¢ ìs¡«Væ≤+∫q düπs«˝À πøe\+

18 XÊ‘·+ eT+~ e÷Á‘·y˚T q>∑<äT ã~©

ø±yê\ì ø√s¡T≈£îHêïs¡T. $T–*q 82 XÊ‘·+

#Íø£<Ûäs¡\ eédüúqT |üÏwüº+ #˚dæ düs¡T≈£î\T

Çyê«\ì ø√s¡T≈£îHêïs¡T. Ä+Á<ÛäÁ|ü<XŸ À 91.3

XÊ‘·+, #·rÔdt>∑&é À 90 XÊ‘·+, Væ≤e÷#· Ÿ

Á|ü<˚XŸ˝À 81 XÊ‘·+, ˇ]kÕ‡˝À 88 XÊ‘·+,

‘·$Tfi¯Hê&ÉT˝À 70 XÊ‘·+ |æ&çmdt |ü<ä∆‹ì

ø√s¡T≈£îHêïs¡T. yêdüÔe+ Ç˝≤ ñ+fÒ Á|ü»\+‘ê

| æ& çmd t | ü≥ ¢ $eTTK+>± ñHêïs ¡ì,

q>∑<äTã~©ì ÄVü‰«ìdüTÔHêïs¡ì Á|üuÛÑT‘·«+

Á|ü#ês¡+ #˚k Ô+~.

Çø£ÿ&É eTTKýÓTÆq düeTdü ˇø£Ï ñ+~.

eTT+<äT>±H˚ ‘êqT yê&ÉT≈£îH˚ düs¡T≈£î\≈£î

e÷¬sÿŸ <Ûäs¡ #Ó*¢+∫ HÓ\ s√E\ ‘·sê«‘·

n+<äT˝À ø=+‘· yÓTT‘·Ô+ yÓq≈£îÿ rdüT≈£îH˚

k úeT‘· m+‘· eT+~ πswüHé ø±s¡T¶ $ìjÓ÷>∑

<ës¡T\≈£î O+≥T+~ ? ì»+>± n≥Te+Ï

kÕeTs¡ ú ´+ ñqï ‘·sê«‘· yêfi¯ó ¢ πswüH é

düs¡T≈£î\ô|’ m+<äT≈£î Ä<Ûës¡|ü&Ü*‡ edüTÔ+~?

n+fÒ Á|üuÛÑT‘·«+ yê]øÏ ñqï ø=qT>√\T

kÕeTs¡ú +, yÓdüT\Tu≤≥TqT >∑T]Ô+#·≤ìøÏ á

q>∑<äT ã~© |ü<∏äø±ìï, Ä<ÛësY ø±s¡T¶qT

ÁbÕ‹|ü~ø£>± #düTø=+À+<äqïe÷≥. ø£ kÕ]

ù|<ä\≈£î e÷¬sÿŸ yÓ\‘√H düs¡T≈£î\T ø=qT>√\T

kÕeTs¡ú´+ O+<äì ìsê∆]+#·T≈£îqï ‘·sê«‘·

yê]øÏ πswüHé ø±s¡T¶ s¡<äT› #˚j·T≥+ ‘·<äT|ü]

#·s¡ ne⁄‘·T+~. á n+XÊìï e÷Á‘·+ C≤Á>∑‘·Ô


µµ

ªªkÕe÷õø£ XÊgy‘·Ô\T JHé Á&ûCŸ, UÒsê\T ‘=$Tà~ sêÁcÕº À¢

ìs¡«Væ≤+∫q düπs«˝À πøe\+ 18 XÊ‘·+ eT+~ e÷Á‘·yT q>∑<äT

ã~© ø±yê\ì ø√s¡T≈£îHêïs¡T. $T–*q 82 XÊ‘·+ #Íø£<Ûäs¡\

eédüúqT |üÏwüº+ #˚dæ düs¡T≈£î\T Çyê«\ì ø√s¡T≈£îHêïs¡T.

Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ À 91.3 XÊ‘·+, #·rÔdt>∑&é À 90 XÊ‘·+, Væ≤e÷

#· Ÿ Á|ü<XŸ À 81 XÊ‘·+, ]kÕ‡˝À 88 XÊ‘·+, ‘·$TfiHê&ÉT˝À

70 XÊ‘·+ |æ&çmdt |ü<ä∆‹ì ø√s¡T≈£îHêïs¡T.

uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº) Á|ü#·Ts¡D

Á|ü»\ô|’ uÛ≤sê\ es¡+

|ü&Éπødæq Á|üuÛÑT‘·«+

yÓ\Te&çq~

Á|ü»\ >√&ÉT |ü≥ºì bÕ\ø£ bÕØº\T

Á|üC≤ O<äé÷˝Ò |ü]cÕÿs¡+

yÓ\ : s¡÷. 2/- ù|J\T : 24

Áu≤+N\T :

ôV’≤<äsêu≤<é, $»j·Tyê&É,‹s¡T|ü‹,

$XÊK|ü≥ï+, >∑T+≥÷s¡T, q˝§Z+&É,

Vü≤qàø=+&É, KeTà+, ˇ+>√\T

1-1-187/1/2, ∫ø£ÿ&É|ü*¢, ôV’≤<äsêu≤<é-20

bò Hé : 27608107, 9490099057,

9490099437

Á|ü‘·T\≈£î : Á|üC≤XøÏÔ ãTøVü≤Ödt

e÷]ÿ ‡düTº

29

>± <ë∫ô|&√Ô+~ Á|üuÛÑT‘·«+.

Çø£ u≤´+≈£î U≤‘ê\ $wüj·T+. <˚X¯+˝À

120 ø√≥¢ »HêuÛ≤ ñ+fÒ ]»s¡T« u≤´+≈£î

…ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ 1,47,000 u≤´+≈£î Áu≤+∫˝À¢

10 ø√≥¢ 30 \ø£å\ u≤´+≈£î U≤‘ê\T e÷Á‘·yT

ñHêïsTT. Ç~ yÓTT‘·Ô+ »HêuÛ≤˝À |ü~ XÊ‘·+

e÷Á‘·y˚T. 90 XÊ‘·+ eT+~øÏ u≤´+≈£î U≤‘ê

\T Òe⁄. ì»+>± Ä<ÛësY ø±s¡T¶ dü+düú <˚X¯

Á|ü»\+<ä]ø° ø±s¡T¶\T düeT≈£L]ÃHê Ms¡+<äs¡÷

u≤´+≈£î U≤‘ê\T ‘Ós¡yê\+fÒ düTe÷s¡T eTs√

10 ø£å\ es¡≈£î u≤´+≈£î Áu≤+∫\T nedüs¡+

ne⁄‘êsTT. Çe˙ï @sêŒ≥T #j·÷\+fÒ ø£ dü+

◊<äT qT+&ç |ü<˚fi¢Hêï |ü&ÉT‘·T+~. <˚X¯yê´

| ü Ô+>± ñqï b˛kÕ º| ò ”d ü T\H ˚ u≤´+≈ £ î

Áu≤+∫\T>± yê&ÉT≈£î+<ëeTHêï Äj·÷

b˛kÕº|ò ”düT˝À¢ ‘·–q eédü ú\T @sêŒ≥T

#˚j·T≤ìøÏ Ä<ÛësY ø±s¡T¶ ‘·s¡Vü‰˝À eTs√

Áô|’y˚≥T dü+düú≈£î y˚\ ø√≥T¢ ≈£îeTà]+#ê*.

Ç+‘ê #˚dæ u≤´+≈£î U≤‘ê\T ‘Ós¡e≤ìøÏ

Á|ü»\T u≤´+≈£î\ e<ä›≈£î yÓfi‚Ô yêfi¢≈£î m<äTs¡jT´

düeTdü \T e÷eT÷\T düeTdü \T ø±<äT. ]»s¡T«

u≤´+≈£î $&ÉT<ä\ #˚dæq ª$ìjÓ÷>∑<ës¡T\

>∑T]+∫ ‘ÓdüTø√+&çµ e÷s¡Z<äs¡Ùø£ dü÷Á‘ê\T

m≥Te+Ï dæús¡ ÄdæÔ, dü«+‘· Ç\T¢ Òì yêfi¢≈£î,

U≤‘ê<ës¡T\ |ü]#· j·T+ Òì yêfi¢≈£î U≤‘ê\T

ÁbÕs¡+_Û+#·sê<äì düŒwüº+>± #Ób˛Ô+~. ñ

<ëVü≤s¡D≈£î y˚\ s¡÷bÕ j·T\T eT<äT|ü⁄ #˚ùd

dü«j·T+ düVü‰j·Tø£ ãè+<ë \ düuÛÑT´ Ò H˚&ÉT

u≤´+≈£î˝À¢ e´øÏÔ>∑‘· U≤‘ê\T ‘Ós¡e Òì |ü]dæú‹.

u≤´+≈£î ˝≤yê<˚M\T ìs¡« Væ≤+#˚ kÕúsTT˝À

nø£ås¡C≤„q+ Òø£b˛e≥+ ≈£L&Ü U≤‘ê<ës¡T\≈£î

eTs√ Ä≥+ø£+ ø±qT+~. ˇø£ düπs« Á|üø±s¡+

60 XÊ‘·+ eT+~ dü«j·T+ düVü‰j·T ãè+<ë\

düuÛÑT´\T u≤´+≈£î U≤‘ê\T ÁbÕs¡+_Û+#·≥+˝À

düeTdü \T m<äT s=ÿHêïs¡T. eT∞¢ Çø£ÿ&É m+Äs√«

ø±sê´\j·÷˝À¢ ≈£î\ <ÛäèMø£s¡D |üÁ‘ê\T ì+ù|

eT<Ûä es¡TÔ\T ‘·j·÷¬s’q≥T¢ u≤´+≈£î U≤‘ê\

ìs¡«Vü≤D˝À eT<Ûä es¡TÔ\T #=s¡ã&És¡qï Vü‰MT

@MT ˝Ò<äT. n+‘˚ø±<äT. ñ<ëVü≤s¡D≈£î

sê»kÕúHé≈£î #Ó+~q Ä˝≤«sY õ˝≤¢˝À¢ á

|ü<∏äø£+ neT\T ø√dü+ 25,843 eT+~

$ìjÓ÷>∑<ës ¡T\≈ £î u≤´+≈ £î U≤‘ê\T

‘Ós¡yê\ì 2011 &çôd+ãs¡T˝À ìs¡ísTT+#·>±

Ç|üŒÏøÏ ` dü+e‘·‡s¡+ ‘·sê«‘· πøe\+ `

13,458 eT+~øÏ e÷Á‘·y˚T u≤´+≈£î U≤‘ê\T

‘Ós¡e≥+ kÕ<ÛäýÓTÆ+~. n+<äT˝À Ç+ø±

düTe÷s¡T 100 eT+~ U≤‘ê˝À¢ ◊<äT HÓ\¢

qT+&ç q>∑<äT ã~© ì<ÛäT\T »eTø±˝Ò<äT.

<ë+‘√ @+ #˚j·÷˝À bÕ\Tb˛ì ù|<ä\T

¬s$q÷´ ø±sê´\j·÷\ #·T≥÷º #·ø£ÿs¡T¢ ø=&ÉT

‘·THêïs¡T. ‘·÷s¡TŒ>√<ëe] õ˝≤¢˝À 2011

»HêuÛ≤ …ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ 51\ø£å\ »HêuÛ≤ ñ

Hêïs¡T. ≈£î≥T+u≤ìøÏ q\T>∑Ts¡T #=q …πøÿùdÔ

düTe÷s¡T 10 \ø£å\ ≈£î≥T+u≤\T ñHêïsTT.

õ˝≤¢ À 530 u≤´+≈£î Áu≤+N\T ñHêïsTT.

60 eT+&É ≤\≈£î >±qT eT÷&ÉT eT+&É ≤˝À¢

ndü\T u≤´+≈£î˝Ò ˝Òe⁄. Á|üuÛÑT‘·« ˝…ø£ÿ\

Á|üø±s¡+ 51 XÊ‘·+ »HêuÛ≤ u≤´+≈£î ùde\T

bı+<äT‘·THêïs¡T. $T–*q 49 XÊ‘·+ »HêuÛ≤

u≤´+≈£î U≤‘ê\T ‘Ós¡yê\+fÒ á 530 u≤´+

≈£î\T s√E≈£î 314 ø=‘·Ô U≤‘ê\T ÁbÕs¡+

_Û+#ê*. Ç|ü&ÉTqï u≤´+øÏ+>¥ dü<äTbÕj·÷\T

>∑eTìùdÔ n~ nkÕ<Ûä + nì #Ó|üŒ≤ìøÏ Ä]úø£

ì|ü⁄DT\T nedüs¡+ Ò<äT. u≤´+≈£î\ kÕúq+˝À

b˛kÕº|ò”düT\T, u≤´+ø ø£s¡kÕŒ+&Ó+Ÿ\qT $ì

jÓ÷–kÕÔeTì Á|üuÛÑT‘·«+ yê~k Ô+~. ‘·÷s¡TŒ

>√<ëe] õ˝≤¢ À \ø£å\ eT+~øÏ 19 b˛kÕº|ò”

düT\T ñHêïsTT. <Xyê´|üÔ+>± 7 \ø£å\ Á>±e÷

\T+fÒ 1,88,000 eT+~ u≤´+ø˘ ø£s¡kÕŒ+&Ó

+≥T¢ e÷Á‘·y˚T ñHêïs¡T. Áô|’y˚≥T u≤´+≈£î\

dü+>∑‹ n˝≤ ñ+∫ C≤rj·T u≤´+≈£î Ò Ç+ø±

dü+|üPs¡í kÕúsTT˝À á eédüúqT @sêŒ≥T #düT

ø√˝Ò<äT. Çìï ˝ÀbÕ\T ñqï|üŒÏø° q>∑<äT

ã~©ì neT\T #j·T≥+ n+fÒ ns¡TΩ …’q ø√≤¢~

eT+~ ù|<ä\ ø£&É|ü⁄ ø=≥º≥+ ‘·|üŒ eTs√Ï ø±<äT.

Á>±eT Á>±e÷q #Íø£<Ûäs¡\ <äTø±D+

O+~. Ä <äTø±D+ <ë«sê \_› bı+<äT‘·Tqï

ù|<ä $ìjÓ÷>∑<ës¡T\T OHêïs¡T. ø±˙ Á>±eT

Á>±e÷q u≤´+≈£î Áu≤+∫ Ò<äT. mÏm+\T

nìï eT+&É\ πø+Á<ë˝À¢≈£L&Ü Ç+ø± sê Ò<äT.

õ˝≤¢ πø+Á<ë˝À¢, ø±s=Œπswüq¢˝À Á|ü<Ûëq

M<ÛäT\≈£î Çs¡TyÓ’|ü⁄˝≤ Hê\Tπ>dæ mÏm+\T

O+&=#·TÃ. ø±˙ dü<äs¡T |ü<∏äø£+ Á|üjÓ÷»q+

bı+<ë\+fÒ n+<äs¡÷ q>∑sê\≈£î e∫Ã

yÓfi¢≥+ n<äq|ü⁄ uÛ≤s¡+‘√≈£L&ÉT≈£îì ñ+≥T+~.

Ä y˚Ts¡≈£î yêfi¢≈£î y˚‘·q+, |üì qwüº+. fiÀ¢

ñqï #Íø£<Ûäs¡\ <äTø±D+‘√ á düeTdü´

O+&É<äT. kÕ<Ûës¡D+>± eékÕj·T |üqT\

düeTj·÷qT≈£L\‘·qT ãÏº πswüHé <äTø±D≤\T

|üì #˚kÕÔsTT. Ç+‘· #˚dæ u≤´+≈£î U≤‘ê

ÁbÕs¡+_ÛùdÔ n+<äT˝À ø£ dü ì\« bÕÏ+#ê*.

ø£ dü+ HÓ\≈£î ø=ìï kÕs¡T¢ ˝≤yê<˚M\T ìs¡«

Væ≤+#ê*. kÕ«_Ûe÷Hé ù|s¡T‘√ ÁbÕs¡+_Û∫q

HêyéTπø yêùdÔ U≤‘ê\qT Ç|ü&ÉT u≤´+≈£î\T

s¡<äT› #˚düTÔHêïsTT. Ä<ÛësYø±s¡T¶ ñ+fÒ u≤´+≈£î

U≤‘ê ÇfÒº ‘Ós¡TÃ≈£î+≥T+~ nì Á|üuÛÑT‘·«+

#ÓãT‘·THêï Ä<ÛësY ø±s¡T¶ ìs¡«Vü≤Ddü+düú

yÓuŸôd’Ÿ À e÷Á‘·+ ÄdüøÏÔ ñqï yês¡T e÷Á‘·yT

ø±s¡T¶ ø√dü+ <äs¡U≤düTÔ #düTø√yê\qï dü+<X+

ø£ì|æk Ô+~. s√E≈£î 20 s¡÷bÕj·T\‘√ Je

q+ yÓfi¢ãT#˚Ã 77 XÊ‘·+ »HêuÛ≤ ñqï eTq

<˚X¯+˝À H˚s¡T>± ø£&ÉT|ü⁄ì+ù| düs¡T≈£î\T

n+<ä#j·T≤ìøÏ ã<äT\T Ms¡+<ä]˙ u≤´+≈£î\

#·T≥÷º, mÏm+\ #·T≥÷º ‹ù|Œ á |ü<∏äø£+

πøe\+ Á|üuÛÑT‘·« ùde\qT Á<äe´ùde\T>± e÷πsÃ

kÕ<Ûäq+ ( yÓ÷ìf…Æõ+>¥) ø±ø£ eTs√Ï ø±<äT.

q>∑<äT ã~© |ü<∏äø£+ ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq ‘·sê«‘·

Çø£ Á>±e÷˝À¢ πswüHé <äTø±D≤\ nedüs¡+ ñ

+&É<äT. <ë+‘√ ¬s+&ÉTqïs¡ \ø£å\ eT+~ πswüHé

<äTø±D≤\ ìsê«Vü≤≈£î\T s√&ÉT¶q |ü&É‘ês¡T.

n+‘˚ø±<äT. nìï düs¡T≈£î\T _j·T´+, >√<ÛäT

eT\‘√ düVü‰ e÷¬sÿŸ qT+& Hs¡T>±ø=qT>√\T

#j·T≥+ nìyês¡ + nj·÷´ø£ |òü⁄&é ø±s=ŒπswüHé

<ë«sê ã|òüsY kÕºø˘‡ ìs¡«Vü≤D Ç|ü&ÉTqï

kÕúsTT˝À ñ+&É<äT. BìøÏ ø=qkÕ–+|ü⁄>±

m|òtdæ◊ …M <Ûëq´+ ùdø£]+#ê*‡q nedüs¡+,

<ë+‘√ bÕ≥T ø£ dü eT<ä›‘·T <Ûäs¡ ìs¡ísTT+

#ê*‡q u≤<Ûä´‘· Á|üuÛÑT‘·«+ô|’Hê ñ+&Ée⁄.

@‘êyê‘ê q>∑<äT ã~© |ü<∏äø£+ nqï~ πøe\+

q>∑<äTã~©‘√ Ä–b˛e≥+ ˝Ò<äT. Á>±MTD

Ä]úø£ eédüúqT, eékÕj·T s¡+>±ìï ≈£L&Ü

Á|üuÛ≤$‘·+ #˚dæ e÷¬sÿŸ X¯≈£îÔ\ Á|ü‘·´ø£å

|üs¡ yø£åD øÏ+<ä≈£î rdüTø=k Ô+~. B+‘√ eTs√

eTTKýÓTÆq düeTdü´ ‘·˝…‘·TÔ‘·T+~. e÷¬sÿŸ

<Ûäs¡\T |æ&çmdt <Ûäs¡˝≤¢ ì\ø£&É>± ñ+&Ée⁄.

Á<äy√´\“D+‘√ bÕ≥T ô|s¡T>∑T‘·÷ ñ+≤sTT.

ø±˙ á ô|]–q <Ûäs¡\≈£î nqT>∑TD+>± q>∑<äT

ã~© eédüú À HÓ\dü] ô|s¡T>∑T<ä\ ñ+&É<äT.

B+‘√ Á|üuÛÑT‘·«+ q>∑<äT ã~© <ë«sê Ç#˚Ã

dü_‡&û e\¢ Á|ü»\≈£î ≤uÛÑ+ ø£\ø£ÿb˛>± qwüº+

m≈£îÿe>± ñ+≥T+~.


µµ

ªª s√E≈£î 20 s¡÷bÕj·T\‘√ Jeq+ yÓfi¯¢ãT#˚Ã 77

XÊ‘·+ »HêuÛ≤ ñqï eTq <˚X¯+˝À H˚s¡T>± ø£&ÉT|ü⁄ì+ù|

düs¡T≈£î\T n+<ä#j·T≤ìøÏ ã<äT\T Ms¡+<ä]˙ u≤´+≈£î\

#·T≥÷º, mÏm+\ #·T≥÷º ‹ù|Œ á |ü<∏äø£+ πøe\+ Á|üuÛÑT‘·«

ùde\qT Á<äe ùde\T>± e÷πsÃ kÕ<Ûäq+ (yÓ÷ìf…Æõ+>¥) ø±ø£

eTs√Ï ø±<äT.

123123123

e÷]ÿ ‡düTº

30

á dü+e‘·‡s¡+ ø±Áy˚T&é |ü⁄#·Ã\|ü*¢

düT+<äs¡j·T´ X‘·»j·T+‹ì »s¡T|ü⁄≈£î+≥THêï+.

Äj·Tq≈£îqï \ø£åD≤\q÷, Äj·Tq Ä#·]+∫q

|ü<ä∆‘·T\q÷ ø£eT÷´ìdüTº\T>± eTq+ m+‘·>±

nq«sTT+#·Tø√e&ÜìøÏ ø£èwæ #ùdÔ n+‘·>± eTq+,

eTq O<ä eT+ Á|üC≤˙ø±ìøÏ eT]+‘· #˚s¡Tee⁄

‘·T+~. Äj·Tq≈£îqï O‘·ÔeT \ø£åD≤\˝À ø£Ï

Äj·Tq O|üHê´dü düs¡[. Äj·Tq O|üHê´kÕ\+fÒ

Á|ü»\˝À ìs¡ø£åsêdüT´\ qT+&ç #·<äTe⁄≈£îqï yT<Ûë

e⁄\ es¡≈£L m+‘√ ÄdüøÏÔ #·÷ù|yês¡ì Äj·Tq

düeTø±*≈£î\T #ÓãT‘·T+≤s¡T. Äj·Tq e÷≤¢&

n+X¯+ô|’ düŒwüºyÓTÆq ne>±Vü≤Hê\‘√, |üP]Ô

düe÷#ês¡+‘√ $X‚¢wæ+∫ #Óù|Œyês¡ì $Hêï+.

Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\ô|’ e÷≤¢&˚≥|ü&ÉT Á|ü»\T

@s¡ø£+>± Çã“+<äT\≈£î >∑Ts¡jT´ neø±X+ O+<√,

@$<Ûä+>± Á|üuÛ≤$‘·T\e⁄‘ês√ es¡Z <äèwæº‘√

dü+ã+~Û‘· Á|ü»\qT Ä˝À∫+|üCÒùdeì #·<äTe⁄

‘·T+≤s¡T. ãVæ≤s¡+>∑ düuÛÑ À¢, düe÷y˚XÊ˝À¢H˚

ø±<äT, nôd+;¢, bÕs¡¢yÓT+Ÿ\˝Àq÷ Á|ü‹|üø£å

Hêj·T≈£îì <ë˝À Á|üuÛÑT‘·« $<ÛëHê\ô|’ e÷≤¢

&ÉT‘·T+fÒ ‘=* Á|ü<Ûëì HÓÁVüA‘√ düVü‰ eT+Á‘·T

\÷, Ç‘·s¡ Hêj·T≈£î\÷ m+‘√ ÁX¯<ä∆‘√ Ä\øÏ+#˚

yês¡T. Äj·Tq O|üHê´kÕ\T Ä˝À∫+|ü#ùd$>±

O+&É≥y˚T BìøÏ Á|ü<Ûëq ø±s¡D+.

ø±s¡ ø£s¡Ô\T>± eTq+ ≈£L&Ü u≤<Ûä ‘·\qT

ãÏº nH˚ø£ dü+<äsê“¤\˝À $$<Ûä y˚~ø£\ô|’

e÷≤¢&Ü*‡ edüTÔ+~. es¡Z b˛sê≤\˝À Á|ü»\qT

dü+|òüTÏ‘·|üs¡#·≥+˝À O|üHê´kÕ\T eTTKýÓTÆq

uÛÑ÷$Tø£ ìs¡«Væ≤kÕÔj·Tì ‘Ó*dæ+<˚. ø£eT÷´ìdüTº

uÛ≤eC≤˝≤ìï »q+˝ÀøÏ rdüT¬øfi‚¢ kÕ<ÛëHê˝À¢

O|üHê´dü+ eTTKýÓTÆq<äì eTq≈£î ‘Ó\TdüT. eTq

$<Ûëq+, yê<äq »q+˝ÀøÏ b˛yê\+fÒ ø±s¡ ø£s¡Ô

\T>± eTq+ eT+∫ O|üHê´dü≈£î\yÓTÆ O+&É≥+

nìyês¡ + ø£<ë! bÕ\ø£esêZ\T yê] dü+düú\

Hêj·T≈£î\T H˚Ï eédüú |ü≥¢ Á|ü»\qT ÁuÛÑeT˝À¢

O+#·T‘·÷ nHø£ Á|ü#ês¡ kÕ<ÛäHê\‘√ bÕ≥T, ‘·eT

O|üHê´kÕ\‘√q÷ Á|ü»\qT Äø£≥Tºø√e≥+ eTq+

#·÷düTÔ+≤+. yê]øÏ _Ûqï+>± H˚Ï düe÷»+

e÷sê\H˚ Oqï‘·yÓTÆq \ø£å´+‘√ |üì#˚düTÔqï

yêfi¢+. eTq≈£îqï Á|ü#ês¡ kÕ<ÛäHê\˝À eTTKýÓTÆ

q~, #Íø£HÓ’q~, eTq≈£îqï eqs¡T eTqH√s¡T,

O|üHê´kÕ\ ø±s¡ ø£ ≤|ü+. Ç+‘·eTTKýÓTÆq <ëìï

j·T<∏ë˝≤|ü+>± rdüT≈£îH <Û√s¡DÏ ø=+‘·eT+~˝À

#·÷düTÔ+≤+. O|üHê´dü+ Çyê«*‡q n+X¯+ô|’

‘·–q düe÷#ês¡+‘√ ‘·j·÷¬s’ yÓfi≤¢\H Ä˝À#·q

Òø£b˛e≥+ nHê´j·TeTì|ædüTÔ+~. O<ëVü≤s¡D≈£î

‘·–q düqï<ä∆‘· Ò≈£î+&Ü 200 eT+~ bÕ £Zqï

düuÛÑ À 15 ì$TcÕ\T e÷≤¢&ÜeT+fÒ 200 X

15 R 3000 ì$TcÕ\T Á|ü»\ $\TyÓ’q

düeTj·÷ìï <äT]«ìjÓ÷>∑+ #˚j·T≥+ Hê´j·T+

ø±<äT. Á|ü»\ eTT+<äT e÷≤¢&É≤ìøÏ e#Ã Á|ü‹

neø±XÊ˙ï $\TyÓ’q~>± uÛ≤$+#ê*ø£<ë! sê´©,

düuÛÑ, düe÷y˚X¯+ @<Ó’Hê ø±e#·TÃ. bÕ £Zqïyê]øÏ

ø=‘·Ô $wüj·÷\T Ò<ë $wüj·÷\ ÁbÕ<Ûëq´‘·

‘Ó\TdüT≈£îHêïeTH˚ uÛ≤e+ ø£*Z‘˚ ne>±Vü≤q

ô|s¡>∑≥+‘√ bÕ≥T O‘ê‡Vü≤+‘√ |üì˝À ø£<ä*ø£

Ä•+#·e#·TÃ.

#ê˝≤eT+~øÏ u≤>± e÷≤¢&Ü\H˚ ø√]ø£

O+≥T+~. ø±ì ‘·–q düHêïVü≤+ ø√dü+, düeT

j·T+ πø≤sTT+|ü⁄ ø√dü+ ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«ø£b˛

e≥+ >∑eTìdüTÔ+≤+. ø=+<ä]øÏ n<Ûä j·Tq+,

düe÷#ês¡+ O+≥T+~. ø±ì düeTj·T+, dü+<äsê“¤

ìï ãÏº>±ø£ nH˚ø£ $wüj·÷\T #Óù|Œ Á|üj·T‘·ï+

˝À ndü\T $wüj·T+ ÁXÀ‘·\≈£î #˚s¡ø£b˛e≥+

#·÷düTÔ+≤+.

@yÓTÆHê eT+∫ O|üHê´dü+ Çe«≥eTH˚~

ˇø£ ø£fi. Ä ø£fiqT dü+bÕ~+#·Tø√e≤ìøÏ yÓqTø£

n<Ûä j·Tq+, |ü]o\q, XÊÁd”Ôj·T ne>±Vü≤Hê

O+≤j·TH~ eT]Ãb˛≈£L&É<äT. O<ä eTø±s¡T\T>±

eT+∫ O|üHê´dü≈£î\T ø±yê\H˚ |ü≥Tº<ä\, ã\

yÓTÆq ø√]ø± O+&Ü*. ìs¡+‘·s¡+ ‘·|üq‘√ eTq

ø±s¡ ø£ ≤bÕ\˝À n<=ø£ Á|ü<ÛëqyÓTÆq<äqï uÛ≤e

eT÷ O+&Ü*.

u≤>± e÷≤¢&˚ nqTuÛÑeeTTqï eTq

d”ìj·TsY Hêj·T≈£î\ O|üHê´kÕ\qT |ü]o*ùdÔ

ø=ìï $wüj·÷\T düŒwüºeTe⁄‘·T+≤sTT. n<Ûä´

j·Tq+, ‘·–q düe÷#ês¡+‘√ düeTj·÷ìï <äèwæº À

O+#·T≈£îì ÁXÀ‘·\ kÕúsTT˙, nedüsê˙ï ãÏº $wü

j·÷\T #Ó|üŒ≥+ #·÷düTÔ+≤+. H√≥T‡ ‘·j·÷s¡T

#˚düTø√e≥+ O|üHê´dü+ Çe«≤ìøÏ ‘·j·÷s¡e

≥+˝À Á|ü<ÛëqyÓTÆq~>± ø£ì|ædüTÔ+~. e÷≤¢&Ü

*‡q $wüj·÷\qT es¡TdüÁø£eT+˝À |üs¡düŒs¡+ *+≈£î

O+&˚ ≤ sêdüT≈£îqï N°ì <ä>∑Zs¡ O+#·T≈£î+fÒ

Ä<äTsê›|ü&É≈£î+&Ü eTq≈£î+&˚ düeTj·T |ü]$T‹

Ø‘ê´ eTTKýÓTÆq n+XÊ\T ¬s+&√, eT÷&√

$es¡+>± #Ó|üŒ&É+ <ë«sê O|üHê´dü+ s¡øÏÔø£fÒº

neø±X¯+ m≈£îÿe. ÁbÕs¡+uÛÑ+˝À u≤>± e÷≤¢&É

Òø£b˛sTTHê n+<äT˝À ÀbÕ\T >∑T]Ô+∫ dü]#·÷

düT≈£îH˚ n\yê≥T #˚düTø√yê*. düìïVæ≤‘·T\T,

ìs=àVü≤e÷≥+>± #Ó|üŒ>∑*Zqyê] n_ÛÁbÕj·÷\T

‘Ó\TdüTø√e≥+ Ç+ø± eT+∫~. yÓTs¡T>∑T

|üs¡T#·Tø√e≥+ô|’ <äèwæº ô|≤º*. |ü<|ü< e÷≤¢

&É≥+‘√H˚ O|üHê´dü+˝À HÓ’|ü⁄D´+ kÕ~Û+#·≥+

kÕ<Ûä eTe⁄‘·T+~ ø£<ë! Á|üdüTÔ‘·+ eTq+ #·÷düTÔqï

>=|üŒ O|üHê´dü≈£î\T nHø£ eT+~ nedüs¡+ ø=B›

O|üHê´dü≈£î\T>± e÷sês¡qï $wüj·T+ >∑Ts¡TÔ+#·T

ø√yê*.

ø=+<äs¡T O|üHê´dü+ eTT–+|ü⁄≈£î e∫Ãq

‘·s¡Tyê‘· eT∞¢ eT<Ûä ˝ÀøÏ b˛sTT yÓTT<äÏ bÕsTT+

≥T≈£î #] ‘ês¡≤¢&ÉT‘·÷ ÁXÀ‘·\qT uÛÑj·Tô|≥º&É+

#·÷dü÷Ô O+≤+. O|üHê´dü+ eTT–+#·&É+

m˝≤>√ ‘Ó*j·Tø£ |ü<äàeP´Vü≤+˝À n_ÛeTqT´&çì

‘·\|æ+|üCÒdüTÔ+≤s¡T. |ü<äàeP´Vü‰*ï #Û~+#˚

ns¡T®qT\+>±yê* eTq+. O|üHê´dü ÁbÕs¡+uÛ≤ìï

m+‘· Äø£≥Tº≈£îH˚ ≤ s¡÷bı+~+#·T≈£î+≤yÓ÷,

eTT–+|ü⁄ ≈£L&Ü n+‘· VüQ+<ë>± O+&É≥+

nes¡düyT. e÷≥˝À¢ |ü<|ü< e#Ã ‘·|ü<ë\T

ÁXÀ‘·\ <äèwæº eTs¡\TÃ‘êsTT. uÛ≤wüô|’ ‘·–q+‘·

n<äT|ü⁄ dü+bÕ~+#·T≈£î+fÒ, ø£èwæ #ùdÔ, ‘·|ü<ë

\qT Áø£y˚T|æ e<ä*+#·Tø√e#·TÃ ø£<ë! O|üHê´

dü+˝À HÓ’|ü⁄D´+ kÕ~Û+#·≤ìøÏ Á|üj·T‹ï+#·ì

yês¡T ø=+<äs¡T+≤s¡T. yês¡Tqï u≤<Ûä ‘êj·TT‘·

kÕúHêìï ãÏº ‘·|üŒìdü]>± e÷≤¢&Ü*‡q dü+<ä

sê“¤\T O+≤sTT. n≥Te+Ï yês¡T ‘·|üŒ<äqT

≈£îqï|ü&ÉT #ÓbÕŒ*‡q $wüj·÷\T dü÷Ï>±

‘·≈£îÿeùd|ü⁄ e÷≤¢&ç‘˚ u≤e⁄+≥T+~.

n<Ûä ø£å kÕúq+˝À O+fÒ dü+<äs√“¤∫‘·+>±

yÓTT<äÀ¢ ø=~›ùd|ü⁄ e÷≤¢&É≥+, eø£Ô\+<äs¡÷

e÷≤¢&çq ‘·sê«‘· ‘·T~|ü\T≈£î\‘√ eTT–+#·≥+,

e÷≤¢&ÉuÀjT eø£Ô\ >∑T]+∫ kÕqT≈£L\ $esê

\T #Ó|üŒ≥+ ÄqyêsTTr. eø£Ô\T Ç∫Ãq düeT

j·T+ $T+∫ rdüT≈£îHêï n<äT|ü⁄ ‘·|æŒ e÷≤¢

&ÉT‘·THêï C≤Á>∑‘·Ô\T rdüTø√yê*‡+~ n<Ûä´≈£åî

Òqqï~ ‘Ó*dæ+<.

nqTø√≈£î+&Ü y~ø£ô|’ Oqïyês¡T ø=+<ä]ï

|æ*∫ e÷≤¢&ÉeT+fÒ Ä eø£Ô qT+∫ düe÷#ês¡+

@+ Ä•+#· Ò+. ‘·|üŒìdü]>± e÷≤¢&É≤ìøÏ

|æ\yê\H n_ÛÁbÕj·T+ O+fÒ eTT+<äT>± ‘Ó*|æ

‘·qqT m|ü⁄Œ&ÉT |æ\TkÕÔs√ ‘Ó*j·TCÒj·T≥+ e\¢

ø£ dü+ Ä˝À∫+#·T

ø±ÁyT&é‡, eTq O|üHê´kÕ\ >∑T]+∫

$X‚¢wæ+#·T≈£î+<ëe÷!

s¡#·sTT‘· uÛ≤s¡‘· ø£eT÷´ìdüTº bÕØº (e÷]ÿ‡düTº)

s¡+>±¬s&ç¶ õ˝≤¢ ø£$T° düuÛÑT´\T.

ø±s¡ ø£s¡Ô\ ø√dü+

dæôV≤#Y. ø£ècÕísêe⁄

(‘·s¡TyêsTT 34e ù|J˝À)

e÷]ÿ ‡düTº

31

>∑‘· e÷dü+

n+‘·sê®rj·T |ü]dæú‘·T\T

>±C≤ô|’ <ë&ÉT\T: bÕ\d”ÔHê˝Àì >±C≤

ÁbÕ+‘·+ô|’ ÇÁC≤sTT Ÿ <ë&ÉT\T ø=qkÕ>∑T‘·÷H

e⁄HêïsTT. <ë<ë|ü⁄ 100 kÕs¡T¢ u≤+ãT\

<ë&ç »]–+~. 170 eT+~ eTs¡DÏ+#ês¡T.

qe+ãsY 14 qT+&ç ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆq á <ë&ÉT˝À¢

rÁe ÁbÕD, Ädæúqwüº+ »]–+~.

áõ|ü⁄º |òüTs¡ D\T: <XÊ<Ûä ≈£åî&ÉT yÓ÷Ø‡ C≤Ø

#dæq &çÁø°ì e´‹πsøÏdüTÔqï yÓ÷Ø‡ e´‹πs≈£î\≈£L,

eT<ä›‘·T<ës¡T\≈£L eT<Ûä sê»<Ûëì˝Àì n<Ûä ø£å

uÛÑeq+ m<äT≥ |òüTs¡D\T »]>±sTT. ◊<äT >∑Ts¡T

eTs¡DÏ+#ês¡T. e+<ä ≤~ eT+~ >±j·T|ü&Ü¶

s¡T. ∫es¡≈£î &çÁø°ì Á|üuÛÑT‘·«+ O|üdü+Vü≤]+#·T

≈£î+~.

<√Vü‰ dü<ädüT‡: ◊ø£ sê»´ dü$T‹ Ä<Ûä«

s¡´+˝À <√Vü‰˝À yê‘êyês¡D e÷s¡TŒ\ô|’

n+‘·sê®rj·T dü<ädüT‡ qe+ãsY 26 qT+&ç

&çX+ãsY 8es¡≈£î »]–+~. HêHêÏø° ô|s¡T>∑T

‘·Tqï uÛÑ÷>√fi¯ ‘ê|ü+ô|’ #·s¡Ã\T »]>±sTT.

<Ûäìø£ <XÊ\ Vü‰MT\T ndü+‘·è|æÔø£s¡+>± e⁄Hêï

sTT. 2020 es¡≈£î bı&ç–+∫q ø√´À |üŒ+

<ëìï neT\T #˚ùd+<äT≈£î ø=‘·Ô ˇ|üŒ+<ä+

≈£î~]+~.

#Ó’Hê˝À Hêj·Tø£‘·« Á|ües¡ÔHêe[: #Ó’Hê˝À

ø£eT÷´ìdüTº bÕØº eTVü‰düuÛÑ »]–q nq+‘·s¡+

b˛*Ÿã÷´s√ düe÷yXyÓTÆ Hêj·Tø£‘·« Á|ües¡ÔHê

ìj·Te÷e[ì s¡÷bı+~+∫+~. mì$T~

e÷s¡Z<äs¡Ùø£ dü÷Á‘ê\qT bÕÏ+#ê\ì ø√]+~.

y˚&ÉTø£\T, Ä&É+ãsê\T, kÕ«>∑‘ê\T, dü‘êÿsê

\≈£î dü«dæÔ |ü\ø±\ì ìs¡ísTT+∫+~. n~Ûø±s¡

|üs¡´≥q\ Ks¡TÃ˝À bı<äT|ü⁄ bÕÏ+#·&É+,

<äTu≤sê Ò≈£î+&Ü #·÷&É≥+, n~Ûø±s¡ <äs¡Œ+

Ò≈£î+&É≥+, X¯+≈£îkÕú|üq\T, düuÛÑ\T ‘·~‘·s¡

n+XÊ\˝À πø+Á<ä ø£$T° nqTeT‹ e⁄+&É≥+

e+Ï dü÷Á‘ê\qT ìj·Te÷e[˝À #˚sêÃs¡T.

$˝≤düe+‘·yÓTÆq ôVA≥ Ÿ‡˝À düuÛÑ\T, düe÷y

XÊ\T ìùw~Û+#ês¡T. bÕØº Hêj·Tø£‘·«+ ìsê&É+

ãs¡ J$‘êìï >∑&É|ü≥+, Ç+Ï edü‹, yêVü≤

Hê\ $ìjÓ÷>∑+ e+Ï ìã+<Ûäq\T bÕÏ+#ê

\ì bÕØº ìs¡ísTT+∫+~. Hêj·Tø£‘·« Á|ües¡ÔHê

XË’*˝À e∫Ãq e÷s¡TŒq≈£î Á|ü»\ qT+&ç eT+∫

düŒ+<äq edüTÔqï~.

mìïø£\T : »bÕHé bÕs¡ ¢y Ó T+Ÿ≈ £î

(480d”≥T¢) mìïø£\T »]>±sTT. *ãs¡˝Ÿ

&Óe÷Áø£Ïø bÕØº (m Ÿ&ç|æ) 294 d”≥¢‘√ |òüTq

$»j·T+ kÕ~Û+ ∫+~. m˝Ÿ&ç|æ uÛ≤>∑kÕ«eT´

bÕØº ø=$TÀ bÕØºøÏ 31 kÕ≥T¢ e#êÃsTT.

yÓTT‘·Ô+ á ≈£L≥$TøÏ 325 d”≥T¢ (67XÊ‘·+)

e#êÃsTT. nsTT‘˚ $T‘·yê<ä X¯≈£îÔ\T ákÕ]

‘·eT ã˝≤ìï 54 d”≥¢≈£î ô|+#·Tø√e&É+ Ä+<√

fi¯q ø£*Z+#˚ |ü]D≤eT+. &ç|æC…≈£î πøe\+ 57

d”≥T¢ e÷Á‘·y˚T e#êÃsTT. <ë+‘√ ÄbÕØº

n<Ûä ≈£åî&ÉT H√&Ü sêJHêe÷ #XÊs¡T. ø£eT÷´ìdüTº

bÕØºøÏ 8 d”≥T¢ (1.67

XÊ‘·+) e#êÃsTT. m˝Ÿ

&ç|æ øÏ #Ó+~q wæ+CÀ

nu… Á|ü<Ûëì u≤<Ûä ‘·\T

#˚|ü&É‘ês¡T.

ÄÁdæºj·÷˝Àì Á>±CŸ

˝À ø£eT÷´ìdüTº\T ‘·eT ã˝≤ìï 9XÊ‘·+

ô|+#·Tø=ì 21 XÊ‘·+ z≥T¢ dü+bÕ~+#ês¡T.

düTe÷s¡T 10 øöì‡\sY kÕúHê\T \_Û+#˚

neø±X¯+ e⁄qï~.

s¡TyTìj·÷ bÕs¡¢yÓT+Ÿ mìïø£\˝À eT<Û˚

yê<ä yêeT|üø£å ≈£L≥$T Á|üuÛÑT‘·«+ 60 XÊ‘·+

z≥¢‘√ $»j·T+ kÕ~Û+∫+~. $T‘·yê<ä

mÄsY&ç ≈£L≥$T 17XÊ‘·+ z≥¢‘√ |òüTÀs¡|üsê

»j·T+ bÕ …’+~.

<äøÏåD ø=]j·÷ ‘=* eTVæ≤fi≤ n<Ûä ≈£åî

sê*>± $T‘·yê<ä bÕØºøÏ #Ó+~q bÕsYÿ mìï

ø£j·÷´s¡T. bÕsYÿ e÷J ìj·T+‘· ≈£îe÷¬sÔ.

◊sêdü À bÕ\d”ÔHê≈£î ôVA<ë: bÕ\d”ÔHê≈£î

düuÛÒ ‘·s¡ |ü]o\ø£ <˚X¯ ôVA<ëqT ø£*Œdü÷Ô

◊ø£ sê»´dü$T‹ rsêàì+∫+~. nyÓT]ø±,

ÇÁC≤sTT Ÿ e´‹πsøÏ+∫q|üŒÏø° Á|ü|ü+#·<XÊ\T

bÕ\d”ÔHê≈£î eT<ä›‘·T>± ì*#êsTT.

yÓqTE˝≤ ` #Ó’Hê düVü≤ø±s¡+: #Ó ’Hê,

yÓqTE˝≤ eT<Ûä Ä]∆ø£, Á<äe´, Ç+<Ûäq, yÓTÆì+>¥

s¡+>±˝À¢ |üs¡düŒs¡+ düVü≤ø£]+#·Tø√yê\ì mì

$T~ ˇ|üŒ+<ë\T »]>±sTT.

Á_≥Hé˝À ≤≤ d”º˝Ÿ πø+Á<ë\ eT÷dæy˚‘·:

Á_≥Hé À 12 ≤≤ d”º Ÿ πø+Á<ë\qT eT÷ùddæ

900 ñ<√´>±\qT s¡<äT› #düTÔqï≥T¢ ≤≤ d”º Ÿ

j·÷»e÷q´+ Á|üø£Ï+∫+~. >∑‘·+˝À á

ø£+ô|˙ <˚X¯+˝Àì $$<Ûä ÁbÕ+‘ê˝À¢ <ë<ë|ü⁄

18 y˚\ eT+~ ñ<√´>∑T\qT ‘=\–+∫+~.

Ä]∆ø£ dü+øå√uÛÑ+ ñ<√´>±\ ø√‘· : Á|ü|ü+#·

Ä]∆ø£ dü+øå√uÛÑ+ e\¢ u&Ü ø£+ô|˙\T ñ<√´>±

˝À¢ ø√‘·\T ô|&ÉT‘·THêïsTT. bı<äT|ü⁄ #·s¡ \

ù|s¡T‘√ ñbÕ~ÛøÏ ‘·÷≥T¢ bı&ÉTdüTÔHêïsTT. ø£ÿ

@&Ü~˝ÀH˚ Oqï‘· 10 ã&Ü dü+düú À¢ <ë<ë|ü⁄

\ø£å ñ<√´>±\≈£î ø√‘· |ü&ç+~. ôV≤#Y|æ ø£+ô|˙,

ˇø£ÿ y˚T HÓ\˝ÀH˚ 27 y˚\ ñ<√´>±\≈£î eT+>∑

fi¯+ bÕ&ç+~. >∑÷>∑T˝Ÿ dü+düú Àq÷ düTe÷s¡T

4 y˚\ ñ<√´>±\T b˛j·÷sTT.

Á|üC≤ ìs¡düq\T: $<ë´s¡+>∑+˝À Á|üuÛÑT‘·«+

neT\T #˚düTÔqï ø√‘·\qT ìs¡dædü÷Ô qe+ãsY

22q \+&ÉHé˝À $<ë´s¡T∆\T uÛ≤Ø Á|ü<äs¡Ùq

ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

` ‘·≈£îÿe y˚‘·Hê\T, WŸk˛]‡+>¥\≈£î

e´‹πsø£+>± Ç+&√Hwæj·÷ sê»<Ûëì Cø±sêÔ À

qe+ãsY 24q y˚ ≤~ eT+~ ø±]à≈£î\T bÕs¡¢

yÓT+Ÿ m<äT≥ Ä+<√fi¯q\qT ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

` Á|üC≤ e´‹πsø£ $<ÛëHê\T ne\+_Û

düTÔqï Á|ü<Ûëì >∑<Ó› ~>±\ì &çe÷+&é #˚dü÷Ô

<∏ësTT˝≤+&é sê»<Ûëì u≤´+ø±ø˘˝À y˚˝≤~

eT+~ Á|ü<äs¡Ùq\T #˚XÊs¡T.

` Äs√>∑ ùde\ Á|üsTTy°ø£s¡DqT e´‹πs

øÏdü÷Ô ôdŒsTTHé Àì e÷Á&ç&é À ø±]à≈£î\T düyÓTàqT

qe+ãsY ∫e] yês¡+˝À 48 >∑+≥\ #XÊs¡T.

&çX+ãsY 10q 75 y\ eT+~ ìs¡düq Á|ü<äs¡Ù

q\T #˚XÊs¡T. bı<äT|ü⁄ #·s¡´\qT ìs¡dædü÷Ô

e÷Á&ç&é˝À 10 y˚\ eT+~ $ø£˝≤+>∑T\T

&çôd+ãsY 3q Á|ü<äs¡Ùq #˚XÊs¡T.

` |üì Vü≤≈£îÿ ù|s¡T‘√ ñ<√´>±\ô|’ y˚≥T

ydüTÔqï+<äT≈£î ìs¡düq>± nyÓT]ø±˝Àì $T#Y>±Hé

Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ e´‹πsø£+>± 12 y˚\ eT+~

&çôd+ãsY 12q uÛ≤Ø Á|ü<äs¡Ùq ìs¡«Væ≤+#ês¡T.

C≤rj·T |ü]D≤e÷\T

m|òt &ç ◊ \ ô|’ bÕs¡¢yÓT+Ÿ À zÏ+>¥ : ∫\¢s¡

es¡Ôø£+˝À $<˚o ô|≥Tºã&ÉT\ n+X¯+ô|’ bÕs¡¢

yÓT+≥T d”‘êø±\ düe÷yXÊ˝À¢ 5s√E\ bÕ≥T

Á|ü‹wüº+uÛÑq ø=qkÕ–+~. ∫es¡≈£î 184

ìã+<Ûäq ÁøÏ+<ä Á|üuÛÑT‘·«+ #·s¡Ã≈£î n+^ø£

]+∫+~. &çX¯+ãsY 4q #·s¡Ã, 5q zÏ+>¥

»]–+~. 545 eT+~ düuÛÑT´\≈£î >±qT, 471

eT+~ zÏ+>¥ À bÕ˝§ZHêïs¡T. m|òt&ç◊\≈£î

e´‹πsø£+>± Á|ü‹|üøå±\T Á|üy˚X¯ô|Ïºq rsêà

HêìøÏ nqT≈£L\+>± 218 z≥T¢, e´‹πsø£+>±

253 z≥T¢ e#êÃsTT. mdt|æ, _mdt|æ bÕØº\T

m|òt&ç◊\qT e´‹πsøÏ+∫q|üŒÏø° neø±X¯

yê<ä+‘√ e´eVü≤]+∫ düuÛÑqT+&ç yêøöŸ #dæ

n+‘·sê®rj·T, C≤rj·T |ü]D≤e÷\T

e÷]ÿ ‡düTº

32

Á|üuÛÑT‘ê«ìøÏ |üs√ø£å+>± düVü≤ø£]+#êsTT. Á|üuÛÑT

‘·«+ HÓ’‹ø£+>± z≥$T bÕ …’+<äì Á|ü‹|üøå±\T

$eT]Ù+#êsTT.

sê»´düuÛÑ À »]–q zÏ+>¥ À yÓTT‘·Ô+

244 eT+~ düuÛÑT´\≈£î >±qT 232 eT+~

zÏ+>¥˝À bÕ˝§ZHêïs¡T. rsêàHêìøÏ nqT

≈£L\+>± 109 eT+~, e´‹πsø£+>± 123

eT+~ z≥T #XÊs¡T. zÏ+>¥ À bÕ˝§Zq≈£î+&Ü

eTT>∑TZs¡T ‘Ó\T>∑T<X+ m+|”\T ¬>’sêΩ»s¡j·÷´s¡T.

mdt|æ yêøöŸ #˚dæ+~. _mdt|æ e´‹πsø£+>±

z≥T #˚dæ+~. bÕs¡¢yÓT+Ÿ˝À Á|ü<Ûëq ÁbÕ+r

j·T bÕØº\T neø±X¯yê<ä <Û√s¡DÏ, –dü ≤≥

<Û√s¡DÏì Á|ü<ä]Ù+#êsTT.

n‘ê´#ês¡ |òüT≥q: <˚X¯ sê»<Ûëì &Ûç©¢ À

&çôd+ãsY 17q yÓT&çø£ Ÿ $<ë´]∆ìô|’ ãdüT‡˝À

kÕeT÷Væ≤ø£ n‘ê´#ês¡+ »]–+~. n‘ê´

#ês¡+ »]|æ, u≤~Û‘·Tsê*ì, Á|üø£ÿH˚ e⁄qï

ùdïVæ≤‘·T&çï ãdüT‡˝À qT+&ç Á‘√ùdXÊs¡T. á

|òüT≥q j·÷e‘Y <˚XÊìï ≈£î~ù|dæ+~. bÕs¡¢

yÓT+Ÿ˝Àq÷, <˚X¯yê´|üÔ+>±q÷ ìs¡düq\T

$Tqï+≤sTT. sêh|ü‹ uÛÑeHé, Ç+&çj·÷π>Ÿ

e<ä› y˚ ≤~ j·TTe‘· ¬s+Á&√E\ bÕ≥T Ä+<√

fi¯q #˚XÊs¡T. Á|ü<Ûëì, k˛ìj·÷ Ç+ÏeTT+<äT

<Ûäsêï\T #XÊs¡T. Á|üuÛÑT‘·«+ Ä+<√fiqø±s¡T\ô|’

Ïj·TsY>±´dt, yê≥sYø±´qHé\qT Á|üjÓ÷–+

∫+~. |òüTs¡¸D yê‘êes¡D+ HÓ\ø=+~.

Ç+≥sYHÓŸ\˝À ìs¡düq\T yÓ\T¢yÓ‘êÔsTT.

<√wüß\qT ø£]ƒq+>± •øÏåkÕÔeTì, bòÕdtºÁ≤ø˘

$#ês¡D kÕ–kÕÔeTì, Hê´j·T+ »]π>˝≤

#·÷kÕÔeTì Á|ü<Ûëì, k˛ìj·÷, ¨+eT+Á‹

Vü‰MTì∫ÃHê j·TTe‘· XÊ+‹+#· Ò<äT. &çôd+

ãsY 29q ÄdüT|üÁ‹˝À eTè‘·T´e⁄‘√ b˛sê&ç

ÁbÕD≤\T $&ç∫+~.

∫\¢s¡ es¡Ôø£+˝À ≤;sTT+>¥ : eTq<X+˝À

∫\¢s¡ es¡Ôø£+ e÷¬sÿŸ˝ÀøÏ Á|üy˚•+#˚+<äT≈£î

yê Ÿe÷sYº düTe÷s¡T s¡T.120 ø√≥¢ yTs¡ &ÉãT“

#Ó*¢+∫+<äH˚ n+X¯+ô|’ bÕs¡¢yÓT+Ÿ˝À #·s¡Ã

»]–+~. á ≤;sTT+>¥ n+‘ê 2008 qT+&

ÁbÕs¡+uÛÑyÓTÆ+<äì düe÷#ês¡+. yê˝Ÿe÷sYº

e÷Á‘·y˚T ø±<äT, nyÓT]ø±≈£î #Ó+~q 15

dü+düú\T Ç<˚$<ÛäyÓTÆq ˝≤;sTT+>¥ #˚dæq

O<ä+‘ê\T u…’≥|ü&ÉT‘·THêïsTT. düeTÁ>∑ <äsê´|ü⁄Ô

»s¡bÕ\ì $|üøå±\T &çe÷+&é #˚XÊsTT.

$|üøå±\ ˇ‹Ô&çøÏ ‘·˝§–Z Hê´j·T$#ês¡D≈£î

Á|üuÛÑT‘·«+ n+^ø£]+∫+~.

mìïø£\ |òü*‘ê\T: >∑T»sê‘Y, Væ≤e÷#· Ÿ

Á|ü<˚XŸ mìïø£\ |òü*‘ê\T Á|üø£Ï+#ês¡T. >∑T»

sê‘Y˝À _C…|æ yÓ÷&û Á|üuÛÑT‘·«+ eTs√kÕ]

n~Ûø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ã+~. >∑‘·+ ø£+fÒ 2 d”≥T¢

‘·>±ZsTT. yÓTT‘·Ô+ 182 kÕúHê˝À¢ _C…|æ 115,

ø±+Á¬>dt 61 kÕúHê\T (>∑‘·+˝À 55) e#êÃsTT.

Væ≤e÷#· Ÿ Á|ü<XŸ À _C…|

æøÏ m<äTs¡T<Óã“ ‘·–*+~.

n~ z&çb˛sTT ø±+Á¬>dt

n~Û ø±s¡+˝ÀøÏ e∫Ã+~.

yÓTT‘·Ô+ 68 d”≥T¢≈£î >±qT

ø±+Á¬>dt 36 (>∑‘·+˝À

23), _C…|æøÏ 26 (>∑‘·+

˝À 42) d”≥T¢ e#êÃsTT.

Væ≤e÷#· Ÿ Á|ü<˚XŸ eTTK´

eT+Á‹>± Ms¡uÛÑÁ<ädæ+>¥

u≤<Ûä ‘·\T #˚|ü&É‘ês¡T.

_C…|æ qT+&ç

ãVæ≤wüÿs¡D\T: ø£sêï≥ø£ À

_C…|æøÏ m<äTs¡T<Óã“ ‘·–*+~. e÷J eTTK´

eT+Á‹ j·T&É÷´s¡|üŒ qe+ãsY 30q bÕØºøÏ

sêJHêe÷ #XÊs¡T. Äj·Tq nqT#·s¡T\ô|’ bÕØº

y˚≥T y˚dæ+~. ˇø£ eT+Á‹ì düôdŒ+&é #˚XÊ

s¡T. sêJHêe÷ #˚dæq

nq+‘·s¡+ j·T&É÷´s¡|üŒ

ìs¡«Væ≤+∫q sê´©øÏ

13 eT+~ myÓTà Ò \T

Vü‰»s¡e«&É+‘√ _C…|æ

K+>∑T‹qï~. j·T&É÷´

s¡|üŒ ø=‘·Ô>± ªø£sêï≥ø£

»q‘ê bÕØºµ ô|≤ºs¡T.

_C…|æ sê»´düuÛÑ düuÛÑT´\T, d”ìj·TsY H˚‘·

sê+ C…sƒêà\˙ ø±+Á¬>dt≈£î nqT≈£L\ yê´K´\T

#˚XÊs¡ì _C…|æ ãVæ≤wüÿ]+∫+~.

Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑ dü+düú À¢ neTàø±\T: Á|üuÛÑT‘·«

s¡+>∑ dü+düú À¢ ô|≥Tºã&ÉT\ ñ|üdü+Vü≤s¡D≈£î

πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ lø±s¡+ #·TÏº+~. yÓTT<ä≥

ôV≤#Ydæm Ÿ À 5.58 XÊ‘·+ yê≤\qT neTà

ø±ìøÏ ô|Ïº+~. n+fÒ 807 ø√≥¢ ô|≥Tºã&ÉT\

neTàø±ìøÏ ô|&ÉT‘√+~. Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑dü+düú

˝À¢ì yê≤\ $Áø£j·T+ <ë«sê á Ä]∆ø£

dü+e‘·‡s¡+˝À s¡T.30 y\ ø√≥T¢ kÕ~Û+#ê\ì

πø+Á<ä Ä]∆ø£ XÊK \ø£å +˝À uÛ≤>∑+>± neTàø±

\T kÕ>∑T‘·THêïsTT.

mdtdæ, mdtÏ |ü<√qï‘·T\ _\T¢ : Á|üuÛÑT‘·«

ñ<√´>±˝À¢ mdtdæ, mdtÏ\≈£î |ü<√qï‘·T\≈£î

]»πs«wüqT¢ ø£*Œ+#˚ 117 sêC≤´+>∑ dües¡D

_\T¢qT sê»´düuÛÑ &çôd+ãsY 17q ÄyÓ÷~+

∫+~. düe÷CŸyê~ bÕØº _\T¢qT e´‹πs

øÏ+∫+~. _\T¢qT ôdô|º+ãsY 5q ø±´_HÓŸ

ÄyÓ÷~+∫+~.

uÛÑ÷ùdø£s¡D _\T¢: πø+Á<ä ø±´_HÓŸ uÛÑ÷ùdø£

s¡D _\T¢qT ÄyÓ÷~+∫+~. Á|üsTTy≥T ÁbÕC…≈£îº

\≈£î 80 XÊ‘·+ Á|ü»\ ÄyÓ÷<ä+ e⁄+&Ü*.

Á|üuÛÑT‘·«` Á|üsTTy˚≥T ÁbÕC…≈£îº\≈£î 70 XÊ‘·+

Á|ü»\ ÄyÓ÷<ä+ ‘·|üŒìdü]. _\T¢ ã&Ó®Ÿ düe÷

y˚XÊ˝À¢ ÄyÓ÷<ä+ bı+<ë*‡ e⁄+~. Á|üsTT

y≥T j·T»e÷qT\ nedüsê\≈£î Á|üuÛÑT‘·« uÛÑ÷$T

ì ùdø£]+#˚ nedüs¡+ @$T≥H˚ yê<äq\T

$ìŒdüTÔHêïsTT.

>±* ÄdüTÔ\ »|ü⁄Ô: >±* »Hês¡∆q¬s&ç¶øÏ #Ó+~

q s¡T.884 ø√≥¢ $\TyÓ’q ÄdüTÔ\qT, ùws¡¢qT

mHébò sY‡yÓT+Ÿ &Ó’s¡ø£ºπsŸ (á&ç) &çX+ãsY 5q

»|ü⁄Ô #dæ+~. Ç+‘· uÛ≤Ø m‘·TÔq »|ü⁄Ô #j·T&É+

á&ç #·]Á‘·˝À ]ø±s¡T¶. 2007`10 eT<Ûä´

zj·T+dæ nÁø£eT+>± ÇqT|ü KìC≤ìï ‘·s¡*+

∫q≥T¢ á&ç Á|üø£Ï+∫+~.

yÓTÆì+>¥ πødüT\T: <˚X¯+˝À 2012 pHé

es¡≈£î nÁø£eT yÓTÆì+>¥≈£î dü+ã+~Û+∫ yÓTT‘·Ô+

25,519 πødüT\T qyÓ÷<Ó’HêsTT. n+<äT˝À eTq

sêh+˝À 5,227 πødüT\‘√ ¬s+&√ kÕ∆q+˝À

e⁄qï~. 7,721 πødüT\‘√ Á|ü<∏äeTkÕúq+˝À

eTVü‰sêh e⁄qï~.

>∑TÁC≤ Ÿ eTs¡D+ : e÷J

Á|ü<Ûëì Ç+Á<ä ≈£îe÷sY

>∑TÁC≤˝Ÿ(92) qe+ãsY

30q nHês√>∑ +‘√ eTs¡

DÏ+#ês¡T. 1997 @Á|æ˝Ÿ

qT+&ç 1998 e÷]Ã es¡≈£î

12e Á|ü<Ûëì>± OHêïs¡T. ø±+Á¬>dt, »q‘ê<äfiŸ

bÕØº\˝À |üì#˚XÊs¡T.

s¡$ X¯+ø£sY eTs¡D+:

uÛ≤s¡‘· s¡‘·ï nyês¡T ¶

Á>∑V”≤‘·, Á|üeTTK dæ‘êsY

$<ë«+düT\T |ü+&çŸ s¡$

X¯+ø£sY (92) &çX¯+ãsY

12q eTs¡DÏ+#ês¡T.

¬s’‘·T\ Ä‘·àVü≤‘·´\T : Ä+Á<ÛäÁ|ü<˚XŸ, eTVü‰

sêh\˝À >∑‘· ¬s+&ÉT dü+e‘·‡sê\T>± ¬s’‘·T\

Ä‘·àVü≤‘·´\T ‘·–Zq≥T¢ bÕs¡¢yÓT+Ÿ˝À e´e

kÕj·T XÊU≤e÷‘·T´\T Á|üø£Ï+#ês¡T. eTq

sêh+˝À 2010˝À 237 qyÓ÷<Ó’‘, 2011˝À

183≈£î ‘·>±ZsTT. 2012˝À eTVü‰sêh˝À 548

qT+&ç 485≈£î ‘·>±ZsTT. Vü≤sê´Hê˝À ˇø£ÿ

πødüT≈£L&Ü qyÓ÷<äT ø± Ò<äT.

mHéõz \≈£î $<˚o ì<ÛäT\T : eTq <˚X¯+˝À

dü«#·Ã¤+<ä dü+düú\ dü+K´ Çã“&çeTTã“&ç>± ô|s¡T

>∑T‘√+~. 2010 …ø£ÿ\ Á|üø±s¡+ 33 \ø£å\

es¡≈£î e⁄qï≥T¢ n+#·Hê. n+fÒ Á|ü‹ 400

eT+~øÏ ˇø£ dü«#·Ã¤+<ä dü+düú e⁄+<äì ns¡∆+.

MÏøÏ <ë<ë|ü⁄ 160 <˚XÊ\ qT+&ç ì<ÛäT\T

n+<äT‘·THêïsTT. á dü+düú\T |ü\T $<ÛëHê\qT

Á|üuÛ≤$‘·+ #düTÔHêïsTT. MÏøÏ Á|ü‹@≤ s¡T.40

y˚\ qT+&ç 80 y˚\ ø√≥¢ ì<ÛäT\T n+<äT

‘·Tqï≥T¢ n+#·Hê.

dæ_◊ &Ó’s¡ø£ºsY : dæ_◊ &Ó’s¡ø£ºsY>± ;Vü‰sY≈£î

#Ó+~q s¡+õ‘Y dæHêΩqT πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+

ìj·T$T+∫+~.123123123

e÷]ÿ ‡düTº

33

` _.$.sê|òüTe⁄\T

dü+<Vü‰\T

düe÷<ÛëHê\T

ø±ÁyT&é sê|òüTe⁄\T>±]øÏ, ø£*kı#Ã bÕØº\‘√

eT÷&Ée Á|òü+≥T @sêŒ≥T≈£î Á|üj·T‹ïkÕÔeT˙, kÕ<Ûä +

ø±ø£b˛‘ mìïø£\ düs¡T∆u≤≥T #düTø√e&É+ nedüs¡

eT˙ ù|s=ÿHêïs¡T. Bìï @ $<Ûä+>± ns¡∆+ #düTø√

yê˝À $e]+#·>∑\s¡T.

õ. _Ûø£å|ü‹,

Ç\¢+<äT, KeTà+ õ˝≤¢

e÷]ÿ‡düTº bÕØº nqTdü]+#ê*‡q mìïø£\

m‘·TÔ>∑&É\ >∑T]+N, Á|òü+≥T\ ìsêàD+ >∑T]+N

bÕØº 20e eTVü‰düuÛÑ sê»ø°j·T rsêàq+˝À

ù|s=ÿq&É+ »]–+~. Ä ne>±Vü≤q ÁøÏ+~

$<Ûä+>± ñ+~:

1. ø±+Á¬>dt $HêXø£s¡ $<ÛëHê\qT z&ç+

#ê*. düs¡∞ø£s¡D $<ÛëHê\≈£î e´‹πsø£+>±

b˛sê≤\qT ì]à+#ê*. á b˛sê≤˝À¢øÏ

ø£*kı#˚Ã ÁbÕ+rj·T bÕØº\‘√ düVü‰ ˝ÖøÏø£

Á|üC≤‘·+Á‘·X¯≈£îÔ\ìï+Ï düMTø£]+#ê*.

2. eT‘√Hêà<ä X¯≈£îÔ\qT ˇ+≥] #˚dæ

ã\V”≤q+ #˚j·÷*.

3. ø±+Á¬>dt, _C…|æ\T nqTdü]düTÔqï

Vü‰ìø£s¡ $<ÛëHê\≈£î e´‹πsø£+>± Á|ü‘êé÷ïj·T

$<ÛëHê\ ÁbÕ‹|ü~ø£ô|’ eT÷&Ée ≈£L≥$Tì

ì]à+#˚+<äT≈£î Á|üdüTÔ‘·+ |ü]dæú‘·T\T nqT≈£L

\+>± Òe⁄. ñ<ä e÷\T ìs¡«Væ≤+# Áø£eT+˝ÀH

n≥Te+Ï ≈£L≥$T @s¡Œ&ÉT‘·T+~. yêÏyêÏ

dü«Á|üjÓ÷»Hê\ø√dü+ ÁbÕ+rj·T bÕØº\T

düs¡∞ø£s¡D $<ÛëHê\|ü≥¢ kÕqT≈£L\+>±q÷,

eT‘√Hêà<ä X¯≈£îÔ\ |ü≥¢ neø±X¯yê<ä+‘√q÷

eéVü≤]düTÔHêïsTT. Á|üC≤ñ<ä e÷\T $düÔè‘·yÓTÆ

Á|üuÛ≤e+ #·÷|ü>∑*–‘H á bÕØº\ Ä˝À#·q˝À¢

e÷s¡TŒ e#˚Ã neø±X¯+ ñ+~. n+<äTe\q

ø£*kı#˚Ã dü+<äsê“¤ À¢ á bÕØº\‘√ Á|üC≤düeT

dü´\ô|’ ◊ø£´ ø±sê´#·s¡D ø=qkÕ–+#·&É+

Á|üdüTÔ‘· |ü]dæú‘·T˝À¢ nedüs¡+. ø±˙ yêÏô|’

Ä<Ûës¡|ü&ç ‘·èrj·T Á|ü‘êé÷ïj·÷ìï ì]à+#·

&É+ Á|üdüTÔ‘·+ kÕ<Ûä +ø±<äT.

4. mìïø£ À¢ eTq sê»ø°j·T \øå±´\qT

kÕ~Û+#·&É+ø√dü+ nedüs¡eTqT≈£î+fÒ, bÕØº

Á|üC≤ O<ä e÷\≈£î ‘√&ÉŒ&ÉT‘·T+~ nqT≈£î+fÒ

ÁbÕ+rj·T bÕØº\‘√ düs¡T›u≤≥T¢ #˚düTø√e#·TÃ.

yêÏ‘√ düs¡T›u≤≥T eTq ñ<ä e÷ìøÏ>±˙, \øå±´

ìøÏ>±˙ Á|üjÓ÷»q+ ñ+&É<äqT≈£î+fÒ

ˇ+≥]>±>±˙, ø£*kı#˚Ã Ç‘·s¡ Á|üC≤‘·+Á‘·

X≈£îÔ\‘√ ø£*dæ>±˙ b˛°#j·Te#·TÃ. Ç~ Äj·÷

ì]úwüº |ü]dæú‘·T˝À¢ ìs¡ísTT+#·Tø√yê*‡ ñ

+≥T+~.

eTVü‰düuÛÑ ìs¡ísTT+∫q ô|’ ne>±Vü≤q≈£î

˝Àã&ç eTq m‘·TÔ>∑&É\T>∑÷&Ü ñ+≤sTT.

mìïø£\T e∫Ãq|ü⁄&ÉT n|üŒÏ ì]úwüº |ü]dæú‘·T

\qT ãÏº eTq+ ìs¡ísTT+#·T≈£î+≤+.

ø±ÁyT&é sê|òüTe⁄\T>±]øÏ, ø£fi≤XÊ\˝À¢ ø=+‘·

eT+~øÏ j·TT.õ.dæ y˚‘·Hê\T neT\e⁄‘·THêïsTT.

HÓ\≈£î \ø£å s¡÷bÕj·T\Tô|’>± J‘·+ bı+<äT‘·Tqï

yês¡T msTT&Ó&é ø£fi≤XÊ˝À¢ OHêïs¡T. ny ø£fi≤XÊ\˝À¢

nHÓsTT&Ó&é ôdø£åq¢˝À yÓT]ø£˝≤¢+Ï j·TTe≈£î\T

Áb˛düTºÁ>±&ÉT´j˚TŸ‡ OHêïs¡T. yê]øÏ HÓ\≈£î s¡÷.

4,000, ˝Ò<ë s¡÷. 5,000 J‘·+ n+<äT‘√+~.

|üì>∑+≥\T düe÷q+, u≤<Ûä ‘·\T m≈£îÿe. y‘·Hê˝À¢

@qT>∑T <√eT n+‘· ‘˚&Ü O+~. á HÓ|ü<∏ä´+˝À

dü<äs¡T &çÁ^ ø£fi≤XÊ\ n<Ûë´|ü≈£î\T düØ«düT 60

dü+e‘·‡sê\T #j·TeTì s√&ÉT¶ møÏÿ‘ MTs¡T yê]øÏ

#˚j·T÷‘·ìdüTÔHêïs¡T. Bìe\¢ Áô|òwüs¡T¢ qwüºb˛‘·T

Hêïs¡T. ]Á≈£LŸyÓT+≥¢ À ≈£L&Ü ÇHédüØ«düTyê]øÏ

ÁbÕ<Ûëq´‘· ìdü÷Ô ôd\øº #düT≈£î+≥THêïs¡T. ÄDÏeTT

‘ê´˝≤¢+Ï j·TTe‘·≈£î MTs¡T ø£˙dü+ ìs¡T<√´>∑

uÛÑè‹HÓ’Hê n&É>∑&É+ Ò<äT. ìC≤ìøÏ MTs¡T me]øÏ

kÕj·T+ #j·÷*? HÓ\≈£î \ø£å J‘·+ rdüT≈£îì ø£

dü+ ˝…’ÁãØøÏ ≈£L&Ü yÓfi¯¢ì yÓ÷<Ûëe⁄\ø±? ˝Òø£

ndü+‘·è|æÔ‘√ Oqï j·TTe‘·ø±?

mdt. \ø°åà<äTs¡Z, &ç/z bÕbÕsêe⁄,

ø=eTàs¡, n‹Ô* eT+&É\+,

|ü•ÃeT>√<ëe] õ˝≤¢.

ñ<√´>∑T\T, ø±]à≈£î˝À¢H˚ ˇø£ ‘·s¡>∑‹øÏ

e´‹πsø£+>± Ç+ø√ ‘·s¡>∑‹ì ¬s#·Ã>=Ïº |üs¡düŒs¡

XÁ‘·Te⁄\T>± |ü]>∑DÏ+#·T≈£îH≥Tº #ùd yê<äq\

Á|üuÛ≤e+ MT Á|üX¯ï˝À u≤>± ø£ì|ædüTÔqï~.

kÕe÷q´, eT<Ûä´‘·s¡>∑‹ Á|ü»˝À¢ì $$<Ûä

ãè+<ë\qT ˇø£]ô|’ Ç+ø=ø£]ì m>∑<√*,

nHÓ’ø£ ‘· düèwæº+∫ ‘·eT $<ÛëHê\q÷, |ü]bÕ\

qq÷ ø±bÕ&ÉTø√e&É+ bÕ\ø£esêZ\≈£î Äqyê

sTT‹. Äs¡ø£+>± ¬s#·Ã>=≥º&ÜìøÏ Ç≥Te+Ï

yê<äq\qT eTT+<äT≈£î ‘ÓdüTÔ+≤s¡T.

ø£fi≤XÊ\˝À¢ ø=+‘· eT+~øÏ j·TTõdæ

y˚‘·Hê\÷, eT]ø=+‘· eT+~øÏ n‘ÓÔdüs¡T

y‘·Hê\÷ Çe«&É+>±ì, düØ«düTqT q∫Ãq|ü⁄&ÉT

ô|+#·&É+, q#·Ãq|ü⁄&ÉT ‘·–Z+#·&É+>±ì #ùd~

Á|üuÛ ÑT‘·«+. N*ø£\T düèwæ º+#˚ Á|üuÛ ÑT‘·«

$<ÛëHê\qT eT]∫b˛sTT J‘·+ ø√dü+ |üì#ùd

yês¡T ‘·eT |ü]dæú‹øÏ ‘·eT˝Àì yêπs ø=+‘·

eT+~ ø±s¡DeTì ì+~+#·Tø√e&É+ dü¬s’+~

ø±<äT.

Äj·TTwüß¸ ô|]π>ø=B› ñ‘êŒ<äø£ ø±s¡ ø£ ≤

bÕ˝À¢ bÕ˝§Zq&ÜìøÏ 60 dü+e‘·‡sê\ ej·TdüT‡

qï|üŒÏø° Çã“+~ ñ+&É<äì ôd’Hé‡ #ÓãT‘·Tqï~.

düe÷»+˝Àì Á|ü‹ eTìwæjÓTTø£ÿ ñ‘êŒ<äø£ XøÏÔì

ñ|üjÓ÷>∑ô|≥Tºø√e&ÜìøÏ |ü<äM $s¡eTD

ej·TdüT‡ 60 dü+e‘·‡sê\ es¡≈£î ìs¡ísTT+#·

&Üìï ‘·|ü |ü≤º*‡q nedüs¡+ Ò<äT. bÕ\ø£

esêZ\T j·TTø£Ôej·TdüT‡˝À ñqïyê]ì <√#·Tø√

e&Üìø°, ô|q¸Hé uÛ≤sêìï ‘·–Z+#·&Üìø° ø=ìï

dü+<äsê“¤˝À¢ |ü<äM $s¡eTD ej·TdüT‡qT

‘·–ZdüTÔ+≤s¡T. ø=ìï dü+<äsê“¤ À¢ ô|q¸Hé #Ó*¢+

|ü⁄\ uÛ≤sêìï |ü<äM $s¡eTD ôdÏ ŸyÓT+Ÿ

uÛ≤sê*ï ø=+‘· ø±\+ yêsTT<ë y˚j·T&ÜìøÏ

|ü<äM $s¡eTD ej·TdüT‡qT ô|+#·T‘·T+≤s¡T.

á Á|üuÛÑT‘ê«\ ìs¡íj·÷\ yÓqø£ ñ+& <äTs¡T“¤~∆ì

ns¡ú+ #˚düTø√≈£î+&Ü ñ<√´>∑T˝À¢H˚ ˇø£]øÏ

e´‹πsø£+>± Ç+ø=ø£s¡T ì\ã&É≤ìøÏ |üPqTø√

e&É+ dü¬s’+~ø±<äT. yêdüÔe+>± ñ‘·Œ‹Ô X≈£îÔ\T

u≤>± ô|]– k˛wü*düTº düe÷»+ |ü⁄s√>∑$T+∫

q|ü⁄&ÉT eTìwæjÓTTø£ÿ kÕ+düÿè‹ø£ Jeq+

düeTÁ>∑+>± n_Ûeè~∆ nj˚T´+<äT≈£î Áø£y˚TD≤

|üì>∑+≥\T ‘·>∑TZ‘·÷, $ÁXÊ+‹ düeTj·T+ ô|s¡T

>∑T‘·÷ ñ+≥T+~. n≥Te+Ï |ü]dæú‹ Ç|ü&ÉT

eTq+ Væ≤+#· Ò+. n˝≤π> ]Á≈£LŸyÓT+Ÿ

#ùd<ë+À¢ Ç|üŒÏπø ‘ê‘êÿ*ø£+>± |üì#düTÔqï

yê]øÏ ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«&Üìï ‘·|ü|ü≥º&É+

dü¬s’+~ø±<äT. ø£yÓ’|ü⁄q ‘ê‘êÿ*ø£ ñ<√´>∑T\T

J‘·uÛÑ‘ê´\T ‘·≈£îÿe>± Çe«&É+ nHê´j·TeTì

n+≥÷H˚ eTs√yÓ’|ü⁄ MTs¡T n≥Te+Ï yê]øÏ

]Á≈£LŸyÓT+À¢ ÁbÕ<Ûëq´‘· Çe«&ÜìøÏ nuÛÑ +

‘·s¡+ ô|≥º&É+ MT Ä˝À#·q˝Àì >∑+<äs¡>√fi≤ìï

düŒwüº+ #düTÔqï~. ìs¡T<√´>∑T\≈£î ñbÕ~Û ø£*Œ+

#·&É+ #ê˝≤ ÁbÕ<ÛëqýÓTÆq $wüj·T+. ObÕ~Û

düèwæº˝À Á|üuÛÑT‘·« yÓ’|òü˝ý˚T á s√E ø=‘·Ô

ìs¡T<√´>∑T\≈£L, @s√E ñ<√´>∑+ b˛‘·T+<√qì

nì•Ã‹˝À ñ+&˚ ‘ê‘êÿ*ø£ ñ<√´>∑T\≈£L

eT<Ûä yÓ’s¡T<Ûë´ìï düèwæºdüTÔqï~. n+<äs¡+ ø£*dæ

Á|üuÛÑT‘·«+ô|’ ñbÕ~Û ø£\Œq ø√dü+ b˛sê&É≈£î+&Ü

eTq˝À eTqy˚T ø£\Væ≤+#·T≈£î+fÒ n+<äs¡÷

qwüºb˛‘ês¡T. ø±ãÏº ‘·+|ü⁄\T ô|+#˚ Á|üuÛÑT‘·«

$<ÛëHê\qT ns¡ú+ #düTø=ì Á|ü»\ eT<Ûä e#Ã

‘·>±<ë\q÷, yÓ’s¡T<Ûë´\q÷ kÕeTs¡dü´+>±

|ü]wüÿ]+#·Tø√yê*. e÷]ÿ‡düTº bÕØº ìs¡T<√´>∑

uÛÑè‹ yÓTT<äÏ qT+&ç &çe÷+&é #˚düTÔqï~.

O<ä eT Á|üjÓ÷»Hê\ <äèwæº‘√H˚

mìïø£ À¢ bı‘·TÔ\T

e÷]ÿ ‡düTº

34

j·TTe»q s¡+>±\ <ë«sê ñ<ä e÷\qT ≈£L&Ü

Áb˛‘·‡Væ≤düTÔqï~. yêeT|üø£ å Á|üuÛ ÑT‘ê«\T

ìs¡T<√´>∑ uÛÑè‹ì yêÏX¯øÏÔy˚Ts¡≈£î neT\T

»]bÕsTT.

ø±ÁyT&é sê|òüTe⁄\T>±]øÏ, eTq <X+ À #·eTTs¡T,

>± düT <Ûäs¡\T s√Es√E≈£L ô|]–b˛‘·÷ kÕe÷qT ìøÏ

Ä+<√fiq ø£*–düTÔHêïsTT. ©≥sY ô|ÁÀ Ÿ <Ûäs¡ Ç|ü

&ÉTqï |ü]dæú‘·T˝À¢ s¡÷.15≈£î neTàe#·TÃqì e÷]ÿ‡düTº

bÕØº dü÷∫+∫+~. n~ kÕ<Ûä e÷? k˛wü*düTº <XyÓTÆq

≈£Lú≤˝À n˝≤ ÇdüTÔHêïsê?

e]ø√≥ yÓ+ø£≥sêe⁄, \eTàdæ+–,

∫+‘·|ü*¢ eT+&É\+, $XÊK õ˝≤¢

ô|ÁÀ*j·T+ ñ‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡\˝À n‘· ~Ûø£

uÛ≤>∑+ πø+Á<ä, sêh Á|üuÛÑT‘ê«\T $~Û+#˚

|üqTï Ò. á |üqTï\T @ Ç‘·s¡ düs¡T≈£î MT<ä

Òq+‘· m≈£îÿe>± ô|ÁÀ*j·T+ ñ‘·Œ‘·TÔ\ MT<ä

ñ+≥THêïsTT. MÏì düeT+»düyÓTÆq kÕúsTTøÏ

‘·–ZùdÔ #·e>±ZH ô|ÁÀ Ÿ, &ûõ Ÿ, >±´dt, øÏs√dæHé

\qT Á|ü»\≈£î düs¡|òüsê #˚j·Te#·TÃ. n˝≤π>

πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ n+‘·sê®rj·T <Ûäs¡\‘√

düe÷q+>± <Xyê∞ #·eTTs¡T ñ‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡\

qT ìs¡ísTT+#·T≈£îH ªªÇ+≥πsïwüq Ÿ Áô|’dtbÕ]°µµ

nH |ü<ä∆‹ì >∑‘· ø=+‘· ø±\+ qT+&ç neT\T

#˚düTÔqï~. Bì eT÷\+>± <˚X¯+˝À #·eTTs¡T,

>±´dt\qT ñ‘·Œ‹Ô #˚düTÔqï Áô|’y˚Ÿ, Á|üuÛÑT‘·«

ø£+ô|˙\T eTq<X+˝À #·eTTs¡T, >±´dt ‘·≈£îÿe

<Ûäs¡πø ñ‘·Œ‹Ô ne⁄‘·THêï n+‘·sê®rj·T kÕúsTT

˝ÀH <Ûäs¡\qT ìs¡ísTTdüTÔHêïsTT. Bì eT÷\+>±

Áô|’yŸ dü+düú\≈£î Äj·÷∫‘· ≤uÛ≤\T, Á|ü»\

MT<ä uÛ≤sê\T |ü&ÉT‘·THêïsTT. ñ‘·Œ‹Ô Ks¡TÃqT

ãfÒº <Ûäs¡\T ìs¡ísTT+#˚ |üHÓ’‘˚ #ê˝≤ #·e>±Z

ô|ÁÀ*j·T+ ñ‘·Œ‘·TÔ\qT neTàe#·TÃ. >∑D≤+ø±

\‘√ düVü‰ á $wüj·÷\qT e÷]ÿ‡düTº bÕØº

e÷J m+|æ ~e+>∑‘· BbÕ+ø£sY eTTKØ® >±s¡T

Á|üuÛÑT‘·«+ eTT+<äT+#ês¡T.

k˛wü*düTº ≈£Lú≤˝À q÷HÓ ìπøåbÕ\T

#ê˝≤ ‘·≈£îÿe. >∑‘·+˝À k˛wü*düTº ≈£L≥$T

<˚XÊ\ qT+&ç ~>∑TeT‹ #˚düT≈£îì, ã<äT\T>±

|ü+#·<ës¡ ‘·~‘·s¡ düs¡≈£î\qT m>∑TeT‹ #˚ùd

$. k˛wü*düTº eédüú <Óã“‹qï ‘·sê«‘· ≈£Lú≤

q÷HÓ ø√dü+ #ê˝≤ rÁe Çã“+<äT\qT m<äTs=ÿ

qï~. ˝≤ÏHé nyÓT]ø±˝À á eT<Ûä ø±\+˝À

@s¡Œ&çq nuÛÑT´<äj·T Á|üuÛÑT‘ê«\ n+^ø±s¡+‘√

y˚\ eT+~ yÓ’<äT´\qT Ä <˚XÊ\≈£î |ü+|æ

yÓ’<ä ùde\T n+~+∫q <ëìøÏ Á|ü‹|òü\+>±

q÷HÓqT ‘Ó#·TÃ≈£î+≥Tqï~. n+<äTe\q ≈£Lú≤

˝À O‘·Œ‘·TÔ\ <Ûäs¡\‘√ eTq <˚X¯+˝Àì <Ûäs¡\

‘√ b˛\Ã&É+ dü¬s’+~ ø±<äT.

ø±ÁyT&é <XeT+‘ê n$˙‹ ≈£î+uÛÑø√D≤\‘√

ì+&çb˛sTT+~. eTqbÕØºì ã˝Àù|‘·+ #j·T&ÜìøÏ

#·s¡´\T rdüT≈£î+≥THêïs¡T. ø±ì bÕØº »q+˝ÀøÏ

yÓfi¢&ÜìøÏ #·s¡ \T ‘·≈£îÿe>± OHêïj·Tì|ædüTÔqï~.

ø±s¡ ø£s¡Ô\T ø£wüº|ü&ç |üì#düTÔHêïs¡T. ø±ì dü‘·Œ¤*‘ê

*e«&É+ Ò<äT. n~Ûø£ <Ûäs¡\T, ø£¬s+≥T πs≥T¢, >±´dt

ã+&É\T e+Ï düeTdü´\ô|’ rÁe+>± b˛sê≤\T

#˚düTÔHêï dü‘·Œ¤*‘ê*e«&É+ ˝Ò<äT. eTq ‘·s¡+˝À

ø±ø£b˛sTTHê, eTq |æ\¢\ ‘·s¡+˝ÀHÓ’Hê $»j·÷\T

kÕ~ÛkÕÔe÷ #Ó|üŒ>∑\s¡T.

j·T+.j·THé.ÄsY, $»j·Tyê&É.

ñ<äé÷\T`b˛sê≤\T dü‘·Œ¤*‘ê\qT

Çe«&É+ Ò<äqï Äy˚<äq MTs¡T e´ø£Ô+ #˚XÊs¡T.

MT Äy˚<äq˝À ø=+‘· yêdüÔe+ ñHêï, n~

bÕøÏåø£y˚T. yêeT|üøå±\T, nuÛÑT´<äj·T X¯≈£îÔ\T

>∑‘· ¬s+&ÉT <äXÊu≤›\T>± rÁeyÓTÆq Ä≥+ø±\T

m<äTs=ÿHêïsTT. nsTTHê á ø±\+˝À düs¡∞

ø£s¡D $<ÛëHê\qT Á|ü‹|òüTÏ+#·&É+˝À >∑eTì+

#·<ä–q ø£èwæ #˚XÊsTT. ˝Òø£b˛‘˚ ábÕÏπø

$<o ô|≥Tºã&ç >∑Tô|ŒÀ¢øÏ uÛ≤s¡‘· Ä]úø£ eédüú

b˛sTT ñ+&~. 2008 dü+øå√uÛÑ+ eTq <XÊìï

bÕ‘êfi≤ìøÏ HÓÏº ñ+&~. Ç|ü&ÉT @ dü_‡&û\

ô|’ <ë&ç #j·T&ÜìøÏ, @ $<o ô|≥Tº ã&ÉT\qT

ÄVü‰«ì+#·&ÜìøÏ πø+Á<ä Á|üuÛÑT‘·«+ dæ<ä∆eTe⁄

‘·T+<√ n$ m|ü&√ »]–b˛sTT ñ+&$.

Á|ü»\≈£î ø=+‘Ó’Hê s¡≥ ø£*–düTÔqï ObÕ~Û

Vü‰MT #·≥º+>±˙, n≥MVü≤≈£îÿ\ #·≥º+ >±˙

e∫Ã ñ+&˚$ø±<äT.

n< düeTj·T+˝À yêeT|üø£å, Á|üC≤‘·+Á‘·

X≈£îÔ\T, nuÛÑT´<äj·T X≈£îÔ\T ø£èwæ #dæq kÕúsTT˝À

123123123

ã\|ü&É Ò<äT. BìøÏ Á|ü|ü+#·+˝Àq÷, <˚X¯+

˝Àq÷ k˛wü*düTº, nuÛÑT´<äj·T uÛ≤yê\≈£î

‘·–*q m<äTs¡T<Óã“\T ˇø£ eTTK´ø±s¡D+.

n˝≤π> >∑‘· ¬s+&ÉT <äXÊu≤›\˝À <X+˝À Oqï‘·

kÕúsTT˝À Væ≤+#· Òì kÕúsTT˝À dü+|ü<ä b˛>∑T

|ü&ç+~. á dü+|ü<ä À ø=~› uÛ≤>∑+ eT<Ûä ‘·s¡>∑‹

Á|ü»\ Jeq Á|üe÷D≤\ ô|s¡T>∑T<ä\≈£î ≈£L&Ü

‘√&ÉŒ&ç+~. á ø±\+˝À ‘êeTs¡‘·+|üs¡>±

e∫Ãq ø±s=ŒπsŸ MT&çj·÷ ≈£L&Ü kÕe÷q´

Á|ü»\˝À ≈£L&Ü ‘·eT≈£L uÛÑ$wü ‘·TÔ À \_›

#≈£Ls¡T‘·T+<äqï ÁuÛÑeT\qT ø£*Œ+#·>∑*–+~.

n+<äTπø yêeT|üø£å X¯≈£îÔ\ yÓ’Ks¡T\q÷, b˛sê

≤\q÷ Á|ü»\T n_Ûq+~ düTÔHêï yêÏyÓqø£

dü+|òüTÏ‘·+ ø±e&É+ ‘·≈£îÿe >± ñ+~. n˝≤π>

Á|ü»\T dü+|òüTÏ‘·+ ø±≈£î+&Ü nHÓ’ø£´+>±

O+#˚+<äT≈£î bÕ\ø£esêZ\T ≈£î\, eT‘·,

ÁbÕ+rj·T e´‘ê´kÕ\qT Áb˛‘·‡ Væ≤+#·&É+ ≈£L&Ü

eTs√ ø±s¡D+.

nsTT‘˚ á |ü]dæú‹ y˚>∑+>± e÷s¡T‘·T

qï~. düs¡∞ø£s¡D $<ÛëHê\ô|’ ÁuÛÑeT\T ‘=\T>∑T

‘·THêïsTT. MT&çj·÷ e÷j·÷C≤\+ ÁuÛÑeT\qT

kÕ–+#· Òø£b˛‘·THêïsTT. eTVæ≤fiô|’ n‘ê´#êsê

ìøÏ e´‹πsø£+>± kÕŒ+fÒìj·Tdt>± ô|\T¢_øÏq

Á|üC≤Á>∑Vü≤+ á $wüj·÷ìï düŒwüº+ #˚düTÔqï~.

n+<äTe\q ìs¡T‘ê‡Vü‰ìø°, ì]¢|üÔ‘·≈£L >∑T]ø±

e\dæq nedüs¡+ Ò<äT. e÷qe #·]Á‘·, düe÷»

|ü⁄s√_Ûeè~∆ düs¡fiπsK ≤>± kÕ>∑<äT. »j·÷|ü

»j·÷\T, m>∑T&ÉT~>∑T&ÉT\T, Ä≥Tb˛≥T\T, yÓqT

ø£+» eTT+<ä+»\T ñ+≤sTT. Ç|üŒÏ es¡≈£î

O<ä e÷\T yÓqø£+»˝À ñHêïsTT. Çø£ qT+&ç

|ü⁄+E≈£îH |ü]dæú‹ Áø£yTD≤ @s¡Œ&ÉT ‘·Tqï~.

Çs¡yÓ’ @fi¢ øÏ+<äÏ yê]¸ø£ Ä<ëj·TyT HÏø°

yÓqTø£ã&çq ‘·s¡>∑‘·T\ kÕÿ\sYwæ|ü\ ø√dü+ |ü]

>∑Dq˝ÀøÏ rdüT≈£î+≥Tqï|üŒÏø° Ä<ëj·T |ü]$T‹ì

s¡÷.\ø£å qT+&ç ô|+#ê\ì mdtm|òt◊, dæ|æm+ m+<äT≈£î

b˛sê&É≥+ Ò<äT. Á<äy√´\“D+ ô|s¡T>∑T‘·÷ e∫Ãq

HÏ |ü]dæú‘·T˝À¢ yê]¸ø£ Ä<ëj·T |ü]$T‹ \ø£å s¡÷bÕ

j·T\T düãuÒHê? Á|üuÛÑT‘·«+ dü+πøåeT edü‹ >∑èVü‰˝À¢ì

$<ë´s¡T∆\≈£î yÓTdt#ÛêØ®\T ô|+∫+~. n˝≤π> $<ë´

s¡T∆\T ìs¡«Væ≤+#·T≈£îH Vü‰düº Ÿ $<ë´s¡T∆\≈£î, &

kÕÿ\sY‡≈£î Ç#Ã kÕÿ\sYwæ|t\qT ô|+#·&ÜìøÏ <√Vü≤<ä

|ü& ìsêàD≤‘·àø£ b˛sê≥+ e÷]ÿ‡düTº bÕØº #j·÷\ì

ø√s¡T‘·THêïqT. dæôV≤#Y. –]Á|ükÕ<é,

$Tj·÷|üPsY, ôV’≤<äsêu≤<é.

Á|üuÛÑT‘·«+ Á|ü»\≈£î n+~+# Á|ü‹ Á|ü‘´

ø£ kÂø£sê´ìøÏ ìs¡ísTT+# Ä<ëj·T |ü] $T‹ì

ø±˝≤qT>∑TD+>± ô|+#ê\ì m|üŒÏ ø£|ü⁄Œ&ÉT

dæ|æm+, Á|üC≤dü+|òü÷\T ø√s¡T‘·÷H ñHêïsTT.

n˝≤π> O|üø±s¡ y‘·Hê\T ≈£L&Ü ô|+#ê\ì

Ä+<√fiq\T #dü÷ÔH ñHêïsTT. á eT<Ûä Vü‰düº Ÿ

$<ë´s¡Tú\≈£î ô|+∫q kÕÿ\sY wæ|ü\ yÓTT‘êÔìï

ô|+∫q|ü⁄&ÉT &kÕÿ\sY‡≈£î, mdtm+ôV≤#Y $<ë´s¡Tú

\≈£î ≈£L&Ü ô|+#ê\ì &çe÷+&é #XÊ+.

(30e ù|J ‘·s¡TyêsTT) ø√e≤ìøÏ düeTj·T+ O+≥T+~. ÁXÀ‘·\≈£î y˚T\T »s¡T>∑T‘·T+~.

ˇø√ÿkÕ] eø£Ô\T #Ó|æŒq~ eT∞¢ n<Ûä ≈£åî\T #ÓãT‘·÷ $düT–düTÔ+≤s¡T. n~ eT+∫~ ø±<äT. nqTuÛÑe+˝À

dü+<äsê“¤qTkÕs¡+>± kÕyÓT‘·\T, CÀ≈£î\T, |æ≥ºø£<∏ä\‘√ #Óù|Œ $wüj·T+ u≤>± ns¡ú+ ø±e≤ìø°,

>∑Ts¡TÔ+#·Tø√e≤ìø° O|üjÓ÷>∑|ü&ÉT‘·T+<äH˚~ düŒwüº+. e÷≤¢&˚ n+X¯+ô|’ πø+ÁBø£s¡D O+&˚ ≤

#·÷&Éø£b˛‘˚ ndü\T $wüj·T+ ø£qTeTs¡T¬>’ |æ≥ºø£<∏ä Ò >∑Ts¡TÔ+≤sTT ø£<ë! düuÛÑ ìs¡«Vü≤D kÕúq+˝À

Ò<ë O|üHê´dü≈£î\ *düTº À OHêï e÷≤¢&Ü*‡q n+XÊ\T, düeTj·T+, düuÛÑ À bÕ £ZH yê] kÕúsTT\T,

dü+K´ ‘·~‘·s¡ $esê\T nedüs¡eTì|æùdÔ düuÛÑ≈£î eTT+<äT>± e÷≤¢&É≥+ u≤>∑T+≥T+~. @ düuÛÑ¬ø’Hê

nedüsêìï ãÏº ìs¡«Vü≤D≤ düeTj·T+ ìs¡ísTT+#·Tø√e≥+, Vü‰»s¡j˚T´ yê] dü+K´qT yêdüÔe+>±

n+#·HêydüT≈£îì, n+‘·ø£+fÒ ø=+#Ó+ ‘·≈£îÿe ¬øbÕdæ° kÕúHêìï ø£*Zq düú ≤ìï m+|æø£ #düTø√e≥+

nedüs¡eTì nqTuÛÑe+˝À ns¡úeTe⁄‘·T+~. á $wüj·÷ ÒM eTq≈£î ‘Ó*j·Tì$>±e⁄! nsTTHê eT∞¢

>∑Ts¡TÔ #˚düT≈£î+<ë+! düT+<äs¡j·T´>±] á X¯‘·»j·T+‹ dü+e‘·‡s¡+ Ä#·s¡D˝À ô|Ïº n\yê≥T>±

e÷s¡TÃ≈£î+<ë+!

eTq O|üHê´kÕ\ >∑T]+∫ $X‚¢wæ+#·T≈£î+<ëe÷!

123123

e÷]ÿ ‡düTº

35

123123123

∫‘·ÔÁ|ükÕ<é(2e ù|J‘·s¡TyêsTT)

#·÷düTÔ+fÒ eTq+ ≈£L&Ü Äø£]¸‘·T\yÓTÆ Ä

O<ä´e÷˝À¢ bÕ˝£ZH˚+‘· O‘˚ÔC≤ìï ø£\T>∑

#˚kÕÔsTT. C…+&Ü\T |ü≥Tº≈£îì |üs¡T ¬>‘êÔ

\ì|ædüTÔ+~. MÏ‘√H ‘·qT n\dæb˛≈£î+&Ü

u£+u≤sTT˝Àì n+<∏] e+Ï eTT]øÏyê&É À¢

düTe÷s¡T 32 @fi¢ bÕ≥T ù|<ä\‘√H J$+∫

mH√ï n|ü⁄s¡÷|üyÓTÆq ø£fi≤K+&Ü\T düèwæº+∫q

eTVü≤˙j·TT&Üj·Tq. ‘·qT ‘·\#·T≈£î+fÒ md”

>∑<äT˝À¢ O+&ç uÛÀ>∑uÛ≤>±´\T nqTuÛÑ$+#=#·TÃ.

ø±˙ Á|ü»\ ø£cÕº\qT ‘·q ø£cÕº\T>±, Á|üC\

Äq+<äyT ‘·q Äq+<ä+>± uÛ≤$+∫ yê]‘√H

ø£&Ées¡≈£L J$+#ês¡T. ÁXeTJe⁄\T mø£ÿ&ÉT+fÒ

Äj·Tq ∫Á‘· ø£fi≤ Á|ü<äs¡Ùq\T nø£ÿ&ÉT+&$.

|ü˝…¢ ÁbÕ+‘ê\T, |ü+≥ bı˝≤\T, –]»q

>∑÷&˚\T Äj·Tq ∫Á‘·ø£fi≤ Á|ü<äs¡Ùq\≈£î y˚~ø£

\j·÷´sTT. n+<äTπø Äj·Tq Á|üC≤ ∫Á‘·

ø±s¡T&Éj·÷´s¡T. eTq<X ∫Á‘·ø±s¡Tì>± eTq+

Äj·TqqT >∑T]Ô+#·ø£ eTT+< s¡cÕ´, &ÓHêàsYÿ,

yÓTøÏ‡ø√, #Óø√kı¢y˚øÏj·÷, nyÓT]ø±, ≤+C≤

ìj·÷ <XdüTÔ\T >∑T]Ô+∫ Äj·Tq ∫Á‘ê\qT

ô|<ä›m‘·TÔq Á|ü<ä]Ù+#ês¡T. ù|<ä\T, ≈£L©\T,

¬s’‘·T\T, Á>±e÷\qT ∫Á‘·ø£fi≤ edüTÔe⁄\T>±

m+#·T≈£îqï uÛ≤s¡‘·<X ∫Á‘·ø±s¡T˝À¢ ª∫‘·ÔÁ|ükÕ<éµ

Á|üeTTKT&ÉT.

∫‘·Ô Á|ükÕ<é ∫Á‘ê\T y˚j·T&ÜìøÏ ø£\+,

≈£î+#ÓqT O|üjÓ÷–+#·&ÉyT ø±<äT, ì˝Àø£Ÿ,

e⁄&éø£Ÿ u≤¢≈£î\T ≈£L&Ü ‘·j·÷s¡T#dæ Á|æ+≥T

#˚ùdyê&ÉT. #Óø£ÿqT ø£Ÿ#˚dæ, Ç+≈£î˝À eTT+∫

ˇ‘·Ô&É+ <ë«sê ∫Á‘êìï ‘·j·÷s¡T#j·T&É+ ø£

>=|üŒ ø£fi. ‘·qT ∫Á‹+#·<ä\T#·T≈£îqï ∫Á‘·+

Á|ü‹_+u≤ìï #Óø£ÿMT<ä #Óø±ÿ*‡ O+≥T+~.

Ä düeTj·T+˝À @e÷Á‘·+ ‘·|ü »]–Hê

yÓTT‘·Ô+ ø£èwæ HêX¯qyÓTÆb˛‘·T+~.

1945˝À u…»yê&É˝À »]–q ¬s’‘·T

eTVü‰düuÛÑ≈£î ∫‘·ÔÁ|ükÕ<é Vü‰»s¡T ø±e&ÉyT ø±ø£,

nø£ÿ&çø=∫Ãq ãø£ÿ∫øÏÿq ¬s’‘·T eTTU≤\q÷,

<Vü‰\q÷ ‘·q<Ó’q XË’*˝À ydæ O‘·Ôsê~yê]øÏ

‘Ó\T>∑T >=|üŒ‘·Hêìï ∫Á‘·ø£fi¯ <ë«sê s¡T∫

#·÷|æ+#ês¡T. Ä Á|ü<äs¡Ùq˝À yê\+°sY>±

Oqï ø±ÁyT&é düT+<äs¡j·T´ ≈£L&Ü ∫‘·ÔÁ|ükÕ<é

≈£î+#ÓqT+&ç ‘·|üø√˝Ò<äT. ø±]àø£, ø£s¡¸ø£

u≤<Ûä*ï, >±<∏ä\H˚ ø±<äT..... |ü+&ÉT>∑\T,

dü+düÿè‹, dü+Á|ü<ëj·÷\qT, |üXóe⁄\ bÕø£©ï,

|üP]>∑T&çôd\ ∫Á‘ê\q÷ n\y√ø£>± y˚ùd

yês¡T. nìï+Ïø£+fÒ eTTK´+>± ‘Ó\+>±D

b˛sê≥ düeTj·T+˝À ∫‘·ÔÁ|ükÕ<é ydæq Á|ü‹

∫Á‘·eT÷ n»sêeTs¡y˚T. n+<äT˝À eTTK´

yÓTÆq~ O<ä eTø±s¡T\ HÓ‘·TÔs¡T˝À ‘·Tyê«\TqT

eTT+∫ mÁs¡C…+&Ü>± e÷s¡TdüTÔqï ∫Á‘·+.

ìC≤+ qyêãT O≈£îÿ ã÷≥¢ øÏ+<ä q*–b˛‘·Tqï

‘Ó\+>±D Á|ü»\T, s¡C≤ø±s¡¢ô|’ ‹s¡T>∑Tu≤≥T

#˚düTÔqï »q+, ‘·~‘·s¡ ∫Á‘ê\T Ç|üŒÏø°

eTq˝À b˛sê&˚ dü÷Œ¤]Ôì s¡–*kÕÔsTT. ∫‘·Ô

Á|ükÕ<é ∫Á‘·ø£fi‘√ bÕ≥T s¡#·sTT‘·, ø±s¡÷ºìdüTº

≈£L&Ü. u…+>± Ÿ e÷J eTTK´eT+Á‹ ãT<ä›<yé

uÛÑ≤º#ês¡ , ∫‘·ÔÁ|ükÕ<é ø£*dæ #ê˝≤ ø±\+bÕ≥T

Hê≥ø±\≈£î Ádæÿ|ü⁄º\T sêXÊs¡T. ∫‘·ÔÁ|ükÕ<é

sêdæq mH√ï ø£<∏ä\T, ø£$‘·\T, Hê≥ø±\T

u…+>±©˝À n#·Ãj·÷´sTT. Äj·Tq ≈£î+#ÓqT+&ç

C≤\Tyê]q ‘Ó\+>±D≤ jÓ÷<ÛäT\q÷, ¬s’‘·T

\q÷, ≈£L©\q÷ #·÷düTÔ+fÒ >=|üŒ nqTuÛÑ÷‹

ø£\T>∑T‘·T+~. ¬s’‘ê+>∑ jÓ÷<ÛäT\T s¡C≤ø±s¡¢qT

‹|æŒø=fÒº u£eTà*ï #·÷düTÔ+fÒ O‘Ô»+ ø£\T>∑T

‘·T+~. Ä<äs¡Ù+, ø£fi á ¬s+&É÷ Äj·Tq˝À

‘·T~ XÊ«X $&ç# es¡≈£L ø£*dæ q&ç#êsTT.

Äj·TqqT q&ç|æ+#êsTT. n+<äTø√dü+ Äj·Tq

‘·q J$‘êìï |òüD+>± ô|≤º&ÉT. u£+u≤sTT˝À

Oqï|ü& ù|<ä]ø£+‘√ #ê˝≤ u≤<Ûä\T |ü&Ü¶&ÉT.

∫es¡≈£î Ï_ s√>∑+‘√ ø£\ø£‘êÔ À 1978˝À

ø£qTïeT÷XÊ&ÉT. Äj·Tq eTq eT<Ûä Òø£b˛sTTHê,

Äj·Tq y˚dæq ∫Á‘ê\T e÷Á‘·+ ∫s¡ø±\+

Á|ü»\ >∑T+&Ó À¢ |ü~\+>± ì*∫b˛‘êj·Tq

&É+˝À m≥Te+Ï dü+<Vü≤eT÷ Ò<äT. Á|üC≤ø£fi

\≈£î, ø£fi≤ø±s¡T\≈£î #êe⁄˝Ò<äqï e÷≥≈£î

ì<äs¡Ùq+>± ì*#ê&ÉT ∫‘·ÔÁ|ükÕ<é.

∫‘·ÔÁ|ükÕ<é

∫Á‘ê\T

ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£ À dæ|æ◊(m+) sêh ø±s¡ <ä]Ù _$ sê|òüTe⁄\T Á|ü‹HÓ ≤ bÕsƒ¡≈£î\

dü+<Vü‰\≈£î düe÷<ÛëHê*düTÔqï dü+>∑‹ MT≈£î ‘Ó\TdüT. Á|üdüTÔ‘· n+‘·sê®rj·T, C≤rj·T, sêh sê»ø°j·T

|ü]D≤e÷\ô|’ MT dü+<Vü‰\qT ìeè‹Ô #düT≈£îH+<äT≈£î Á|üXï\qT sêdæ |ü+|ü+&ç! Á|ü‹HÓ ≤ 20e

‘˚B˝À|ü⁄ MT Á|üX¯ï\T e÷≈£î #˚]‘˚ ‘·<äT|ü] dü+∫ø£ À sê|òüTe⁄\T düe÷<ÛëHê\T \_ÛkÕÔsTT.

MT Á|üX¯ï\T n+<ë*‡q ∫s¡THêe÷!

m&ç≥sY,

ªe÷]ÿ‡düTºµ ôd’<ë∆+‹ø£ e÷dü|üÁ‹ø£,

Á|üC≤X¯øÏÔ Áô|dt, >∑es¡ïs¡Tù|≥, $»j·Tyê&É-2

ªe÷]ÿ‡düTºµ≈£î

MT dü+<˚Vü‰\T sêj·T+&ç!

u…+>± Ÿ øå±eT+

‹s¡>∑ã&É¶ ‘Ó\+>±D≤ ¬s’‘·T

e÷]ÿ ‡düTº

36Marxistu, monthly organ of Communist Party of India (Marxist) A.P . State Committee.

Printer & Publisher B.V. Raghavulu. RNI Reg.No. APTEL/2006/17554. Vol.7, No.9, January 2013

RNI Reg. No. APTEL/2006/17554 Postal Regd. No H/SD/407/07-10-12

<√|æ&û qT+&ç s¡ø£åD:

uÛ≤s¡‘· düe÷K´ ‘·q sêC≤´+>∑ dü÷Á‘ê˝À¢ ÁøÏ+~ #·º|üs¡yÓTÆq n+XÊ\T Á|üø£Ï+#ê* `

(1) ø°\ø£ |ü]ÁX¯eT\÷, ø°\ø£+>± Á|üø£Ï+#·uÀj˚T |ü]ÁX¯eT\÷ Á|üuÛÑT‘·«+ ìj·T+Á‘·D˝À O+&Ü*, Á|üuÛÑT‘·«y˚T yêÏì q&ÉbÕ*.

(2) ø°\ø£ |ü]ÁX¯eT\T ø±ø£b˛sTTHê, eTÚ*ø£ |ü]ÁX¯eT …’q yêÏì Á|üuÛÑT‘·« ìj·T+Á‘·D˝À O+#ê*, Á|üuÛÑT‘·«+ Òø£ Á|üuÛÑT‘·«+ @sêŒ≥T

#˚dæq dü+düú\T yêÏì q&ÉbÕ*.

(3) ;e÷ s¡+>∑+ Á|üuÛÑT‘·« >∑T‘êÔ~Ûø±s¡+ øÏ+<ä O+&Ü*. Á|ü‹ ejÓ÷»q bÂs¡T&É÷ ‘·q #·≥ºã<ä∆yÓTÆq y˚‘·HêìøÏ nqT>∑TD+>±

‘·|üŒìdü]>± J$‘ê ;e÷ bÕ\d” rdüTø√yê*.

(4) eékÕj·÷ìï Á|üuÛÑT‘·« |ü]ÁX¯eT>± Á|üø£Ï+#ê*.

(5) |ü]ÁX¯eT\T, ;e÷ ø£+ô|˙\T, eékÕj·T uÛÑ÷$T Á|üsTTy˚≥T e´≈£îÔ\ e<ä› O+fÒ... yês¡T yêÏøÏ j·T»e÷qT\e«#·TÃ, øö\T

<ës¡T\e«#·TÃ, Òø£ ‘·qU≤<ës¡T\e«#·TÃ yê]øÏ Ä uÛÑ÷$T˝À Vü≤≈£îÿuÛÑTø±Ô\≈£î düe÷qyÓTÆq yê≤\ s¡÷|ü+˝À |ü]Vü‰s¡+ #Ó*¢+∫

Á|üuÛÑT‘·«+ kÕ«BÛq+ #˚düTø√yê*.........

......

9) eékÕj·T |ü]ÁX¯eTqT á ÁøÏ+~ ÁbÕ‹|ü~ø£ô|’ ìs¡«Væ≤+#ê*:

1. ùdø£]+∫q uÛÑ÷$Tì Á|üuÛÑT‘·«+ ø£ ì]∆wüº |ü]e÷D+ >∑\ ø£eT‘ê\T>± $uÛÑõ+∫ Á>±eT Á|ü»\≈£î (ø=ìï ≈£î≥T+u≤\qT

Á>∑÷|ü⁄\T>± ‘·j·÷s¡T#˚dæ yê]øÏ) eékÕj·T+ #˚düTø√&ÜìøÏ øö\TøÏyê«*. yê]øÏ á ÁøÏ+~ ìã+<Ûäq\ô|’ øö\TøÏyê«*:

m) bı˝≤ìï dü$Twæº πøåÁ‘·+>± eékÕj·T+ #˚j·÷*.

_) Á|üuÛÑT‘·«+ C≤Ø#˚dæq ìã+<Ûäq\T, Ä<˚XÊ\y˚Ts¡≈£î e´kÕj·T+ #˚j·÷*.

dæ) |ü+≥ #˚‹ø=#êÃø£ Á|üuÛÑT«‘ê«ìøÏ #Ó*¢+#ê*‡q …M\T #Ó*¢+∫, ¬s’‘·T\T ‘·eT≈£î sêe\dæq yê≤\qT ãÏº |ü+#·Tø√yê*.

2. Á>±eT+˝À m˝≤+Ï uÛÑ÷kÕ«eTT\T>±˙, øö\T<ës¡T\T>±˙, m≥Te+Ï eékÕj·T ø±]à≈£î\T>±˙ Òì $<Ûä+>± ≈£î\+,

eT‘·+ e+Ï uÒ<Ûë\≈£î ‘êe⁄ Ò≈£î+&Ü Á>±eTdüTú\≈£î uÛÑ÷$T |ü+#ê*.

3. dü$Twæº πøåÁ‘ê\≈£î kÕ>∑T˙s¡T, e´kÕj·T |üX¯óe⁄\T, |üìeTT≥T¢, ms¡Te⁄\T, $‘·ÔHê\T e¬>’sê\qT düs¡|òüsê #˚j·T&É+ <ë«sê

eékÕj·÷ìøÏ ô|≥Tºã&ÉT\T düeT≈£LsêÃ*‡q u≤<Ûä ‘· Á|üuÛÑT‘ê«ì<˚.

4. Á|üuÛÑT‘·«+ ÁøÏ+~ edü÷fi¯ó¢ #˚j·Te#·TÃ `

m) eékÕjÓ÷‘·Œ‘·TÔ\ô|’ øÏ+~ …M\T edü÷fi¯ó¢ #˚j·Te#·TÃ: 1. ø=+‘· uÛÑ÷$T •düTÔ, 2. uÛÑ÷$T ÄkÕeTT\≈£î (&Óu…qÃsY ôVA\¶sY‡)

ø=+‘· …M 3. j·T+Á‘· |ü]ø£sê\T düs¡|òüsê #˚dæq+<äT≈£î ø=+‘· …M,

_) øö\T ìã+<Ûäq\T O\¢+|òæT+∫q yê]ô|’Hê, Á|üuÛÑT‘·«+ Ç∫Ãq uÛÑ÷$Tì dü~«ìjÓ÷>∑+ #˚j·T&É+˝À ìs¡¢ø£å + eVæ≤+∫q yê]ô|’Hê,

Òø£ dü$Twæº eékÕj·÷ìøÏ Ä≥+ø±\T ø£*–+∫q yê]ô|’Hê »Øe÷Hê\T,

10) á |ü<∏äø±ìï kÕ<Ûä yÓTÆq+‘· ‘·«s¡ À Ä#·s¡D˝À ô|≤º*. ‘·«s¡ À n+fÒ sêC≤´+>∑+ neT\T˝ÀøÏ e∫Ãq ‘·s¡Tyê‘· |ü<˚fi¢ À|ü⁄.

(&Üø£ºsY n+uÒ<äÿsY sêdæq ªùdºŸ‡ n+&é yÓTÆHê]°dtµ Á>∑+<∏ä+ qT+&ç á uÛ≤>±\T Á>∑Væ≤+#·ã&Ü¶sTT. dü«‘·+Á‘· uÛ≤s¡‘· <˚X¯+˝À ôw&É÷´˝Ÿ¶ ≈£î˝≤\

Vü≤≈£îÿ\T @$TÏ, yêÏì m˝≤ kÕ~Û+#ê* nqï n+X¯+ô|’ nœ\ uÛ≤s¡‘· ôw&É÷´˝Ÿ¶ ≈£î˝≤\ ô|ò&ÉπswüHé ‘·s¡|òü⁄q sê»´+>∑ düuÛÑ≈£î &Üø£ºsY n+uÒ<äÿsY

düeT]Œ+∫q $q‹|üÁ‘·$T~. <ëìï 1947˝À Á|ü#·T]+#ês¡T.)

|ü]ÁX¯eT\T, eékÕj·T+

Á|üuÛÑT‘·« s¡+>∑+˝À O+&Ü*

` &Üˆˆ _.ÄsY. n+uÒ<äÿsY

marxistu 2013 january

Documents