maswavleblis megzuri ix klasi -...

m usik i s maswavleblis megzuri

IX klasi

marika CGikvaiZe

gamomcemloba inteleqtiTbilisi 2012

grifi mieniWa 2012 wels ssip ganaTlebis xarisxis ganviTarebis erovnuli centris (brZaneba ## 375, 18. 05. 2012) mier

ISBN 978-9941-439-22-3 © gamomcemloba `inteleqti~, 2012.

marika CGikvaiZe

musika IX

maswavleblis wigni

Marika ChikvaidzeMUSIC IX

Teacher’s Book

INTELEKTI PUBLISHERSTbilisi 2012

redaqtori mzia CGxaiZe

gamomcemloba inteleqtiTbilisi, ilia WavWavaZis gamziri #5225-05-22, 5(99) 55-66-54faqsi: 225-05-22 elfosta: [email protected], [email protected] vebgverdi: www.intelekti.ge

3

Sinaarsi

saxelmZRvanelos aqtualoba .................................................................................. 4

CD-Si Cawerili musikaluri masalis CamonaTvali......................................... 7

sawavlo videomasala ................................................................................................. 8

IX klasis standarti musikaSi ............................................................................. 11

Sinaarsisa da miznebis ruka ................................................................................. 16

sanimuSo sagakveTilo scenarebi, rekomendaciebi, damatebiTi

informacia .................................................................................................................. 19

informacia musikalur-kompiuteruli programebis Sesaxeb ................... 54

4

saxelmZRvanelos aqtualoba

• rogor musikas usmens dRes 14-15 wlis asakis ymawvili?• rogoria misi musikaluri gemovneba?• ra moTxovnebi aqvs mas?• ra unda SevTavazoT moswavleebs musikis gakveTilebze?• rogor mivusadagoT saxelmZRvanelo moswavleze orientirebuli

erovnuli saswavlo gegmis moTxovnebs?

vfiqrobT, jer kidev saskolo asakSi unda moxdes moswavlis esTetikuri mrwamsis, Sexedulebebis, gemovnebis Camoyalibeba, maTi harmoniuli sru-lyofa. amdenad, saxelmZRvanelo erT-erTi im saSualebaTagania, romelic ymawvils daexmareba fiqrisa da problemis gadaWris procesSi, gaafarToe-bs mis musikalur STabeWdilebebs, inteleqts. amasTan, Camouyalibebs da ganuviTarebs sxvadasxva unar-Cvevas.

MCveni mizania:

• Mmozards gamovumuSaoT maRalmxatvruli Rirebulebis musikisadmi interesi da siyvaruli;

• gavamdidroT misi musikaluri STabeWdilebebi sxvadasxvagvar musi-kalur nawarmoebTa gacnobis meSveobiT, amasTan, gaviTvaliswinoT misi moTxovnilebebic;

• davexmaroT musikaluri gemovnebis formirebaSi, rac, Tavis mxriv, Camoayalibebs kulturul msmenels, romelsac musikis mxatvruli Rirebulebis sworad Sefasebis unari Seswevs.

meTodika

IX klasis musikis saxelmZRvaneloSi Sesuli masala (wina safexuris sax-elmZRvaneloebis msgavsad) warmodgenili iqneba mokle, lakoniuri infor-maciis saxiT, anu kvlavindeburad SevecdebiT moswavlesTan gavmarToT dia-logi _ teqstebSi drodadro CarTuli iqneba kiTxvebi, saazrovno sqemebi, romlebic moswavleTa azrovnebis gaaqtiurebas Seuwyobs xels. vfiqrobT, saxelmZRvaneloTi muSaobis amgvari meTodi codnis miRebisa da analizis warmarTvis efeqturi saSualebaa.

arc am safexurze avuareT gverdi konkretuli Tematikis Sesabamis situaciur amocanebs Sesabamisi kiTxvebiT. vfiqrobT, situaciis gonebaSi warmosaxva moswavles daexmareba problemis ukeT gadaWraSi, anu Tanamedrove saswavlo Teoriebze dayrdnobiT, adamianebi ukeTesad da gacilebiT mets swavloben, rodesac codnas situaciaSi asaxaven.

vimedovnebT, rom maswavlebelic aseve kargad gamoiyenebs moswavleTaT-vis gankuTvnil saxelmZRvanelos, vinaidan masSi naTlad iqneba gamokveTi-li is saswavlo miznebi, rasac konkretuli Tema emsaxureba. amasTan, mas-wavlebelma mxolod sagakveTilo teqstidan gamomdinare ar unda aagos

5

swavleba/swavlis procesi. wignSi SeTavazebuli davaleba-RonisZiebebma, vfiqrobT, maswavlebels unda misces stimuli maTi gamravalferovnebi-sa da gaRrmavebisaTvis _ axali RonisZiebebis organizebisaTvis _ es ki swavleba/swavlis procesis mimarT SemoqmedebiTi midgomis erT-erT efeqtur gzad gvesaxeba.

Sinaarsi

winamdebare saxelmZRvanelos saSualebiT moswavleebs vTavazobT mog-zaurobas musikalur samyaroSi. Mmecxreklaselebs eqnebaT SesaZlebloba sxvadasxva qveynis, gansxvavebuli epoqisa da stilis, mxatvruli mimar-Tulebis, musikaluri Janrebis, xelovnebis sxva dargebis gacnobis.

I Tavi _ saqarTvelo

Bbunebrivia, mogzaurobas saqarTvelodan SevudgebiT. Aam TavSi moswav-leebi gaecnobian qarTuli xalxuri, profesiuli klasikuri da Taname-drove musikis saukeTeso nimuSebs, kompozitorebsa da Semsrulebelebs.

II Tavi _ egvipte, saberZneTi, indoeTi

Qegviptem, romelic dasaxlebulia msoflioSi erT-erTi uZvelesi xalxe-biT, Cv. w. aR-mde III-I aTaswleulSi Seqmna civilizacia, romelic kacobrio-bis kulturis istoriis mTel etaps warmoadgens. Eeri, romelic upirateso-bas aniWebda grandiozul nagebobebs, monumentur dekoratiul sawyisebs _ amgvar yofas ukavSirebs masobriv saxalxo qmedebebs musikiTa da cekviT. E is, rom Zvel saberZneTSi musikas aRmzrdelobiTi mniSvneloba eniWe-boda, mecxreklaselebisTvis siaxles aRar warmoadgens; saxelmZRvaneloSi gverds verc amjerad auvliT berZnuli Teatris sakiTxebs; moswavleebs gavacnobT XX s. berZnuli profesiuli musikis erT-erTi TvalsaCino war-momadgenlis, m. Teodorakisis Semoqmedebasac.

saocrebaTaA qveyana _ ase uwodeben uxsovari droidan indoeTs. in-doeTis musikaluri xelovneba dResdReobiT mravali SesaniSnavi xalxuri sasimRero, instrumentuli da sacekvao koleqtiviTa da brwyinvale Sems-ruleblebiT aris warmodgenili.

induri kinomusika ki, is sferoa, sadac ufro metad, vidre sadme sxva-gan, Tanxvdeba aRmosavleTisa da dasavleTis musika. Oori kulturis Ser-wymisas kinomusikis avtorebi xSirad advil gzas irCeven, mimarTaven ra dasavleTis saestrado musikis arcTu `maRali sinjis~ plastebs.

III Tavi _ evropuli musikaluri kultura _ ruseTi, italia, safrangeTi, inglisi, avstria, germania.

Ees is qveynebia, romlebmac sxvadasxva epoqaSi kacobriobas udidesi musikos-Semsrulebelebi aCuqa.

IX klasis musikis saxelmZRvaneloSi warmodgenil Sinaarss safuZvlad daedo e. w. `TaRobrivi principi~, rac gulisxmobs warsulisa da awmyos Sejereba-SekavSirebas.

6

sxvadasxva epoqisa da stilis musikalur nawarmoebTaA dapirispirebaSi, ueWvelad, Tavs iCens smeniTi da azrobrivi moqmedebebis sinTezis ganviTa-rebis safuZvlebi. moswavleebs eqnebaT SesaZlebloba musikis gakveTilebze miRebuli informaciisa da am informaciis Sesatyvisi musikaluri ilus-traciis analizisa, maT Soris msgavsebasa da gansxvavebaSi wvdomis gziT. maswavleblebs ki, musikis gakveTilebze mouwevT e.w. `epoqaTaA dialogze~, anu warsulisa da awmyos kavSirze moswavleTaA yuradRebis mipyroba.

vfiqrobT, am TvalsazrisiT, Cven mier warmodgenili saxelmZRvanelo maswavleblebsac da moswavleebsac rTul, amasTan, saintereso da mraval-ferovan musikis sagnis gakveTilebs sTavazobs.

musikis mosmena(rCevebi, rekomendaciebi)ra moTxovnebi unda wavuyenoT moswavles musikis mosmenis procesSi:

• nawarmoebis xasiaTis gansazRvra, misi mxatvruli Sinaarsis garkveva;• nawarmoebis mxatvruli Rirebulebis gansazRvra, dasabuTeba, Tu

ratom moswons mas esa Tu is nawarmoebi.

musikaluri ilustraciis SerCevisas unda gaviTvaliswinoT:• musika, romelsac moswavleebi ismenen, xels unda uwyobdes saswavlo-

aRmzrdelobiT amocanebs;• mosasmeni repertuari maRalmxatvruli unda iyos;• mosmenilma masalam siaxle unda Seitanos moswavleTa musikalur

gamocdilebaSi.

musikis mosmenis etapebi:• maswavleblis mosamzadebeli, ganwyobisSemqmneli saubari (mokle,

konkretuli, amasTan, saintereso);• mosmena;• analizi (ras gamoxatavs musika; ra saSualebebiT, rogori xerxebiT);• ganmeorebiTi mosmena.

sanimuSo kiTxvari: musikaluri nawarmoebis analizis dros moswavle, anu `msmeneli-kritikosi~ mosmenilis mimarT `Semqmnelis~ poziciidan unda ganvawyoT. SeiZleba davusvaT aseTi blic-kiTxvebi:

• instrumentulia Tu vokaluria es nawarmoebi?• romel sakravs ekisreba solo partiis Sesruleba?• ras SeiZleba SevadaroT mosmenili Txzuleba?• Tqveni azriT, kompozitors am musikiT risi gadmocema (an aRwera)

surda?• rogor fiqrobT, TviTon avtori ras fiqrobda am Txzulebaze

muSaobis dros?• saSualeba rom mogeceT, romeli Janris nawarmoebs SeqmnidiT?• romel tembrs gamoiyenebdiT misi SesrulebisTvis? ratom?• ra Sinaarsi iqneboda masSi Caqsovili? Da a.S.

7

CD-Si Sesuli Canawerebis CamonaTvali1:

1. `glesav da glesav, namgalo ~_ xalxuri2. `netavi gogov, me da Sen~ _ xalxuri3. `bindisferia sofeli~ _ xalxuri4. cekva `xorumi~ _ xalxuri5. `xasanbegura~ _ xalxuri6. `lile~ _ xalxuri7. `gafrindi Savo mercxalo~ _ xalxuri8. `saqarTvelo~ _ (irakli Carkviani)9. `saqarTvelo lamazo~ _ (Dj kabu)10. `dekemberi~ _ (nN. gelaSvili)11. `Tbiliso~ _ (Oo. ramiSvili)12. `maRla, maRla~ _ (mM. Carkviani)13. somxuri hangebi _ xalx. cekva `koCari~14. azerbaijanuli hangebi _ xalx. cekva `dosTluR regsi~15. rusuli hangebi _ `CastuSkebi~16. f. Suberti _ àve maria~ 17. a. vivaldi _ `weliwadis droni~ _ `gazafxuli~18. a. vivaldi _ `weliwadis droni~ _ `zamTari~19. e. grigi _ `per giunti~ _ `dila~ 20. The Beatles _ Yesterday21. Elvis Presley _ Love my tender22. Ray Charles _ America the beautiful23. skot joplini _ Ragetime #8, do-maJori24. lui Aarmstrongi _ Hello, Dolly25. j. verdi _ op. àida~, radamesis romansi, I moqm. 26. i. haidni _ simf. #103, mi bemol maJori, I naw. 27. gavoti28. foqstroti 29. Cha-cha-cha30. i. Strausi _ valsi `gazafxulis hangebi~ 31. g.f. hendeli _ pasakalia32. C. Caplinis musika kinofilmebidan33. e. morikone _ musika k/f èrTxel amerikaSi~34. n. rota _ musika k/f àmarkordi~35. cekva `simdi~ _ xalxuri36. cekva `samaia~ _ xalxuri37. i. bramsi _ simf. #3, III naw. 38. k.debiusi _ `noqtiurnebi~, III naw. `sirinozebi~39. l.v. beThoveni _ sonata #17, re min. Txz.3140. f. Sopeni _ mazureki #1, Txz.1741. f., Sopeni _ polonezi #1, Txz.40. la-min.

1 moswavlis wignSi TiToeuli gakveTilis teqstSi miTiTebulia, Tu ra dros da ra viTare-baSi unda moisminon/naxon nawarmoebebi/firebi bavSvebma.

8

42. m. raveli _ `bolero~ 43. a. xaCaturiani _ `cekva xmlebiT~, b. `gaiane~ 44. l.v. beThoveni _ simf. #5, do-min. I naw.45. l.v. beThoveni _ musika dramisaTvis ègmonti~, klerhenis simRera46. f. Suberti _ serenada47. v.a. mocarti _ `Ramis patara serenada~ 48. i.s. baxi/b. marCelo _ adaJio, re-minori49. v.a. mocarti _ `rekviemi~ _ `Lacrimosa~50. z. faliaSvili _ op. àbesalom da eTeri~, `mirzaia~51. n. rimski-korsakovi _ simf. poema `Sahrazada~, I naw. `zRva da sindbadis

gemi~52. l.v. beThoveni _ simh. #6, fa-maJ. IV naw. 53. l.v. beThoveni _ simf. #3, mi bemol maJ. `gmiruli~ I naw.54. lL.v. beThoveni _ kontrdansi do-maJ.55. f. Sopeni _ et. #12, Txz. 10. do-min. `revoluciuri~56. r. Sumani _ `karnavali~ _ `piero~57. r. Sumani _ `karnavali~ _ àrlekini~58. r. Sumani _ `karnavali~ _ `paganini~59. r. Sumani _ `karnavali~ _ `Sopeni~60. i.s. baxi _ `yavis kantata~61. j. pergolezi _ `Stabat Mater~62. k. orfi _ Ò, Fortuna~ 63. m. Teodorakisi _ `sirtaki~64. induri musikis hangebi65. iaponuri xalx.instr. musika _ samefo karis musika `Gadaku~66. Cinuri xalx. instr. musika _ rituali `Horse~67. s. raxmaninovi _ romansi ìasamani~68. s. prokofievi _ siyvarulis scena baletidan `romeo da julieta~69. Mm. balanCivaZe _ romansi òdesac gicqer~70. braziliuri musikis hangebi _ samba `La vida es un Carnaval~71. l. bernstaini _ Àmerica~ miuziklidan `vestsaiduri istoria~.

saswavlo videomasala meToduri miTTebebi da rekomendaciebisaswavlo videomasala daexmareba maswavlebels:

• Sedegze orientirebuli saswavlo procesis ganxorcielebaSi;• swavla/swavlebis procesis mizanmimarTulad dagegmvasa da

ganxorcielebaSi;• swavlebis teqnika-strategiaTa sakuTari repertuaris SeqmnaSi;• sagakveTilo procesisaTvis efeqturi saswavlo resursis SerCevaSi.

daexmareba moswavles:• xelovnebis sxvadasxva dargSi gaTviTcnobierebaSi;• sakuTari SesaZlebloba-monacemebis amocnobasa da ganviTarebaSi;• xels Seuwyobs inteleqtualuri Tvalsawieris gafarToebas;• aamaRlebs motivacias;• aamaRlebs masalis aTvisebis xarisxs.

9

nebismieri sagakveTilo procesis agebis safuZveli fsiqologiur-peda-gogiur kanonzomierebaTa CarCoebSia moqceuli. musikis gakveTilebis dagegmvisas usaTuod viTavlisiwinebT moswavleTa interesebsa da saWiroebebs, agreTve maT gamocdilebebs. asakidan da Semec-nebiTi Taviseburebebidan gamomdinare, ar viviwyebT maT SesaZle blobebsac.

maxsovrobisa da gakveTilze CarTulobis piramidis mixedviT, swavla filmis CvenebiT swavlebis aqtiuri formaa _ moswavlis saswavlo procesSi CarTuloba 70%-s Seadgens, Sesabamisad, aTvisebis xarisxic maRalia.

musikis gaveTilebze videofirebis Cveneba-ganxilvis procesSi mos-wavleTa STabeWdilebebi gacilebiT ufro Zlieria, vidre audiomasalis mosmenisas. aRniSnuli aqtivobebi Cven mier praqtikulad ganxorcielebulia da didi interesic gamoiwvia moswavleTa mxridan. gakveTilebi xor-ciledeba xalisianad, Zaldautaneblad, rac gamoricxavs moswavleebSi gonebriv gadaRlas, aumjobesebs aTvisebis unars, amasTan, xels uwyobs inteleqtualuri Tvalsawieris gafarToebasac.gasaTvaliwinebelia:

10

Cvenebis process usaTuod unda daerTos maswavleblis komentarebi, axsna-ganmartebebi. სxvagvarad, firebis mSralad, komentaris gareSe Cveneba, sasurvel Sedegamde ver migviyvans.

videofirebis CamonaTvali

01. ̀ maRla mTas modga~ - xalxuri02. ̀ mravalJamieri~ - xalxuri03. g. cabaZe -fragmenti miuziklidan `veris ubnis melodiebi~04. g. cabaZe -fragmenti miuziklidan `veris ubnis melodiebi~05. z. faliaSvili – fragmenti filmi-operidan àbesalom da eTeri~06. z. faliaSvili – fragmenti filmi-operidan àbesalom da eTeri~07. z. faliaSvili – fragmenti filmi-operidan àbesalom da eTeri~08. qurT-iezidTa xalxuri cekva09. azerbaijanuli xalxuri cekva10. moldovuri xalxuri cekva11. ̀ kintouri~12. a. basilaia – fragmenti miuziklidan `firosmani~13. ̀ mzis amosvlis himni~- egvipturi musika14. egvipturi musika15. anuSka Sankari - sitara16. jorj harisoni da ravi Sankari – sitaris gakveTili17. j. verdi – op. `rigoleto~ (finali)18. j. verdi – op. `rigoleto~ hercogis aria19. j. verdi – op. `traviata~20. j. gerSvini – op. `porgi da besi~, `nana~21. j. verdi `- op. àida~, triumfaluri marSi22. g. yanCeli – simf. siuita altis, gundisa da orkestrisaTvis `Stix~

23. musikalur-kompiuteruli programebis sanimuSo gakveTili

sagakveTilo scenarebi, rekomendaciebi, damatebiTi informacia

11

სტანდარტი

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები მიმართულებების მიხედვით

პრაქტიკული უნარ-ჩვევები კომუნიკაცია, ინტერპრეტაცია

მუსიკალური ნაწარმოების აღქმა კონტექსტში

მუს. IX.1. მოსწავლეს შეუძლია იმპროვიზაციის პროცესში მონაწილეობა.

მუს. IX. 5. მოსწავლეს შეუძლია მოსმენილი მუსიკალური ნაწარმოების გაანალიზება.

მუს.IX.8. მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური ნაწარმოების სტრუქტურული და სახეობრივი მხარეების დახასიათება.

მუს. IX.2. მოსწავლეს შეუძლია სიმღერა თანაკლასელებთან ერთად.

მუს. IX. 6. მოსწავლეს შეუძლია გააცნოს თანაკლასელებს მუსიკალური ხელოვნების ნიმუში ან მუსიკოსის შემოქმედება.

მუს.IX.9. მოსწავლე აცნობიერებს მუსიკის როლს საზოგადოების ცხოვრებაში.

მუს.IX.3. მოსწავლეს შეუძლია კომპოზიციების შექმნა მუსიკალურ-კომპიუტერული პროგრამების გამოყენებით.

მუს.IX.7. მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი და სხვისი შემოქმედების განხილვა.

მუს. IX.4. მოსწავლეს შეუძლია სასწავლო პროექტში მონაწილეობა.

წლის ბოლოს მისაღწევი შედეგები და მათი ინდიკატორები

მიმართულება: პრაქტიკული უნარ-ჩვევები

მუს. IX. 1. მოსწავლეს შეუძლია იმპროვიზაციის პროცესში მონაწილეობა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: • სიმღერით და დაკვრით უხამებს სხვადასხვა მელოდიურ ხმებს, რიტმულ

ფიგურებს თანაკლასელის მიერ შესრულებულ რიტმულ ფიგურას, მარტივ აკორდულ თანმიმდევრობას;

• თანაკლასელებთან ერთად ქმნის მუსიკალურ-დრამატულ ეტიუდებს, კომპოზიციებს ხმის, ინსტრუმენტის, მოძრაობის საშუალებით.

12

მუს. IX. 2. მოსწავლეს შეუძლია სიმღერა თანაკლასელებთან ერთად.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: • ასრულებს ორხმიან და სამხმიან ქართულ ხალხურ და სხვა ხალხთა სიმღერებს; • ასრულებს მუსიკალური ნაწარმოებების ფრაგმენტებს / სიმღერებს და ეყრდნობა

სანოტო ჩანაწერს.

მუს. IX. 3. მოსწავლეს შეუძლია კომპოზიციების შექმნა მუსიკალურ-კომპიუტერული პროგრამების გამოყენებით.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: • დასახული მიზნის შესაბამისად იყენებს კომპიუტერულ პროგრამებს (მუსიკის

ჩაწერა, ფაქტურის, ტემბრის შერჩევა, აკორდული თანხლე ბა);• იყენებს თეორიულ ცოდნას (მუსიკის ანბანის, მუსიკალური ფორმის,

ჰარმონიის საკითხები) კომპოზიციის შექმნის დროს;• ქმნის მუსიკალურ კომპოზიციებს;• მუსიკალურ კომპოზიციაში ასახავს მხატვრული ლიტერატურის, სახვითი და

თეატრალური ხელოვნების ნიმუშებით გამოწვეულ შთაბეჭდილებებს.

მუს. IX. 4. მოსწავლეს შეუძლია სასწავლო პროექტში მონაწილეობა.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• განსაზღვრავს პროექტის მიზანს; • გეგმავს პროექტს და ანაწილებს ფუნქციებს;• მოიძიებს თეორიულ მასალას, ქმნის რესურსს; • მონაწილეობს კონცერტის, წარმოდგენის, ტელე/რადიო გადაცემის დადგმაში,

ჟურნალის მომზადებაში;• მონაწილეობს პროექტის წარდგენასა და შეფასებაში.

მიმართულება: კომუნიკაცია, ინტერპრეტაცია მუს.IX.5. მოსწავლეს შეუძლია მოსმენილი მუსიკალური ნაწარმოების გაანალიზება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• საუბრობს მუსიკალური ნაწარმოების მოსმენით გამოწვეულ შთაბეჭდილებაზე;• ახასიათებს მუსიკალურ ნაწარმოებს ფორმის, ჟანრის, სტილის და მუსიკალურ-

გამომსახველობითი საშუალებების მიხედვით;• საუბრის დროს იყენებს სახელოვნებო/ მუსიკალურ ტერმინოლოგიას;• ამოიცნობს მუსიკალურ ნაწარმოებებს მოსმენისას.

მუს.IX.6. მოსწავლეს შეუძლია გააცნოს თანაკლასელებს მუსიკალური ხელოვნების ნიმუში ან მუსიკოსის შემოქმედება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:• შეარჩევს მისთვის საინტერესო მუსიკალურ ნაწარმოებს / შემსრულებელს /

კომპოზიტორს;• მოიძიებს და ამუშავებს ინფორმაციას მუსიკალური ნაწარმოების, კომპოზიტორის,

შემსრულებლის შესახებ;• მოხსენების / სტატიის სახით წარმოადგენს მოძიებულ ინფორმაციას, საკუთარ

შთაბეჭდილებას მუსიკალური ნაწარმოების, ამა თუ იმ მუსიკოსის შესახებ; • მოიძიებს მუსიკალურ (აუდიო-ვიდეო) მასალას, საჭირო აპარატურას და იყენებს

მას პრეზენტაციის დროს; • წარმართავს დისკუსიას, სვამს და უპასუხებს კითხვებს; • ავრცელებს მოძიებულ მასალას; ქმნის არქივს სხვებთან ერთად.

13

მუს.IX.7. მოსწავლეს შეუძლია საკუთარი და სხვისი შემოქმედების განხილვა.შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე:

• მონაწილეობს გაკვეთილზე შესრულებული შემოქმედებითი დავალების, საჯარო, სკოლის კონცერტის განხილვაში;

• წერს რეცენზიას საჯარო, სკოლის კონცერტზე;• კორექტულია აზრის გამოთქმის დროს.

მიმართულება: მუსიკალური ნაწარმოების აღქმა კონტექსტში

მუს. IX.8. მოსწავლეს შეუძლია მუსიკალური ნაწარმოების სტრუქტურული და სახეობრივი მხარეების დახასიათება.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: • ნასწავლ ნაწარმოებებს ადარებს ერთმანეთს – ჟანრი, სტილი, ეპოქა, ავტორი;• ნაწარმოებების შედარების საფუძველზე განასხვავებს ავტორის ხელწერას;• ადარებს სხვადასხვა შესრულებას და საუბრობს ”ინტერპრეტაციაზე”;• საუბრობს მუსიკალური ნაწარმოების სახეობრივ შინაარსზე (ლირიკული,

დრამატული, ეპიკური, გმირულ-დრამატული, სკერცოზული, გროტესკული და ა.შ.);

• საუბრობს მუსიკალური ნაწარმოების კომპოზიციურ აგებულებაზე;• მსჯელობს ხალხური სიმღერის მახასიათებლებზე (დიალექტი, ჟანრი, თემატიკა,

შემსრულებელთა შემადგენლობა).

მუს.IX.9. მოსწავლე აცნობიერებს მუსიკის როლს საზოგადოების ცხოვრებაში.

შედეგი თვალსაჩინოა, თუ მოსწავლე: • ახასიათებს სტილებს კულტურისა და ეპოქის მიხედვით; • საუბრობს ხალხური მუსიკის სოციალურ დანიშნულებაზე (ყოფასთან კავშირი,

კოლექტიური შემსრულებლობა, ზეპირი გადაცემის ტრადიცია, ანონიმურობა, მუდმივი ცვალებადობა);

• აცნობიერებს პროფესიული მუსიკის ფუნქციონირებისთვის აუცილებელ კომპონენტებს: კომპოზიტორი, შემსრულებელი, მსმენელი;

• მსჯელობს მუსიკის როლზე ხელოვნების სხვა დარგებში; • ადარებს მუსიკასთან დაკავშირებულ ტრადიციულ და თანამედროვე პროფესიებს

– პროდიუსერი, რეჟისორი, დიჯეი, ხმის ოპერატორი;• ახასიათებს თანამედროვე ტექნოლოგიურ შესაძლებლობებს და მათ ზეგავლენას

მუსიკალურ ხელოვნებაზე;• განმარტავს, როგორ შეუძლია გამოიყენოს მუსიკის შესწავლით მიღებული

ცოდნა და უნარები სხვადასხვა პროფესიაში;• იკვლევს მუსიკის გავრცელების/გადაცემის საშუალებებს (მომღერალთა

ოჯახები, მგალობელთა სკოლები... სანოტო დამწერლობის სხვადასხვა სისტემები, მაგალითად, ქართული ნევმური დამწერლობა...) სხვადასხვა ისტორიულ პერიოდში;

• მსჯელობს საზოგადოების ცხოვრებაში მუსიკის როლის შესახებ კონკრეტული ნიმუშების მაგალითზე (ჰიმნის როლი და მნიშვნელობა სახელმწიფოსთვის; დ. შოსტაკოვიჩის VII სიმფონია ლენინგრადის ბლოკადის დროს; “მარსელიეზა” საფრანგეთის რევოლუციის დროს; “შავლეგო”, “ჩემო კარგო ქვეყანავ” 80-იანი წლების ეროვნული მოძრაობის დროს...).

პროგრამის შინაარსი

იმპროვიზაციული სავარჯიშოები:

• ტექსტის შეცვლა, შერჩევა მელოდიისათვის; • მუსიკის შერჩევა პოეტური ტექსტისათვის;• ხმის შეწყობა.

სიმღერა:

• კანონის ტიპის მელოდიების შესრულება გუნდში;• სიმღერა თანხლებით და მის გარეშე;• ორხმიანი და სამხმიანი სიმღერების შესრულება გუნდში;• რეპერტუარის შერჩევა;• გამომსახველობითი ხერხების შერჩევა;• ორხმიანი და სამხმიანი სიმღერები ქართული და მსოფლიო ხალხური და

პროფესიული რეპერტუარიდან, მაგალითად, “ასლანური მრავალჟამიერი” (რაჭული), “ნანილა” (სვანური), “შენ ხარ ვენახი”, L. Guglielmi – “La Vie en Rose”, ფ. ლისტი - “Christus ist geboren” და ა. შ.

მუსიკალურ-კომპიუტერული პროგრამები:

• Sibelius, Finale, Cubase, Logic;• დავალებების შესრულება; • კომპოზიციის შექმნა.

მუსიკალური ნაწარმოებები:

• ფრაგმენტები სხვადასხვა ეპოქის კომპოზიტორთა ცნობილი ნაწარმოებებიდან; • ქართული ხალხური და პროფესიული ნაწარმოებების მოსმენა, ამოცნობა.

პროექტებში მონაწილეობა:

• პროექტის დაგეგმვა და ანალიზი;• პროექტის მომზადება, წარდგენა.

მუსიკის თეორია და ისტორია:

• ჟანრი, სტილი, ეპოქა;• მხატვრული მუსიკალური მიმართულებების თვალსაჩინო წარმომადგენლები;• მუსიკალური ნაწარმოების სახეობრივი შინაარსი (ლირიკული, დრამატული,

ეპიკური, გმირულ-დრამატული, სკერცოზული, გროტესკული და ა.შ.);• მუსიკალური ნაწარმოების კომპოზიცია: ინსტრუმენტული ფორმები

(სამნაწილიანი, რონდო, ვარიაციები, სონატური, სუიტა, სონატურ-სიმფონიური ციკლი); ვოკალური ფორმები (კუპლეტური, გამჭოლი ფორმები).

15

ხალხური მუსიკა:

• დიალექტი, ჟანრი, თემატიკა, შემსრულებელთა შემადგენლობა;• ხალხური მუსიკის სოციალური დანიშნულება (ყოფასთან კავშირი, კოლექტიური

შემსრულებლობა, ზეპირი გადაცემის ტრადიცია, ანონიმურობა, მუდმივი ცვალებადობა).

სარეკომენდაციო მოსასმენი მასალა:

• ხალხური სიმღერები; ფრაგმენტები ბაროკოს, კლასიციზმის, რომანტიზმის, იმპრესიონიზმის, XX საუკუნისა და ქართველ კომპოზიტორთა პო პუ ლარული ნაწარმოებებიდან, მაგალითად, “შემოქმედური ნადური”, გრძელი კახური მრავალჟამიერი, რაჭული “მაღლა მთას მოდგა უცხო ფრინველი”, საგალობელი “წმიდაო ღმერთო” (ზ. ფალიაშვილის ვარიანტი), აფრიკული მრავალხმიანობის ნიმუში “Yangissa”/“Banga Banga”/”Bobangi”, ავსტრალიური ხალხური სიმღერა ”Mum’s Choice”; ბ. კვერნაძე - სიმღერები, კინომუსიკა, გ. ყანჩელი - ვოკალურ-სიმფონიური სუიტა “სტიქსი” (ფრაგმენტები); ლ. ბეთჰოვენი - საფორტეპიანო კონცერტი #5, რ. შტრაუსი - სიმფონიური პოემა “დონ ჯოვანი” (ფრაგ მენტები), ლ. ბეთჰოვენი - IX სიმფონია (ფრაგმენტები); პ. ჩაიკოვსკი – ფრაგმენტები ოპ. “პიკის ქალი”, გ. მალერი - V სიმფონია, IV ნაწილი - Adagietto; კ. ორფი - “კარმინა ბურანა” (ფრაგმენტები), ბ. ბარტოკი – მუსიკა სიმებიანების, დასარტყამი საკრავებისა და ჩელესტასთვის; დ. შოსტაკოვიჩი - სიმებიანი კვარტეტი #3, III ნაწილი, V სიმფონია, I ნაწილი; დ. ბრუბეკი - ჯაზური კომპოზიცია “Take Five”, G.Weiss-B. Thiele - ”What a Wonderful World”, J. Herman’s Show – ”Hello Dolly”, G. Gershvin – ”Porgy and Bess” (ფრაგმენტები), L. Weber “Super Star” (ფრაგმენტები), A. Cooper - School’s Out for this summer და სხვ.

16

III. Sinaarsisa da miznebis ruka

G gakveTili #saTauri

praqtikuli unar-

Cvevebi

komunikacia da interpretacia

musikaluri nawarmoebis

aRqma konteqstSi

Sefasebis forma

1icnobT

Tqveni qveynis musikalur kulturas?

mizani:. Ddialogis, msjelobis, sxvisi azris mimarT pativiscemis demonstrirebis, urTierTTanamSromlobis, prezentaciis, SeZenili codnis ganzogadebis unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.2. IX.5. IX.8. kiTxva-pasuxi;dakvirveba-CaniSvna.

2xalxuri

sacekvao da sasimRero

Semoqmedeba _ Cveni qveynis

savizito baraTi

mizani: msjelobis, TanamSromlobis, auditoriis winaSe wardgenis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.1. IX.2. IX.8. IX.9. kiTxva-pasuxi;dakvirveba-CaniSvna.

3samSoblo, Cemo

lamazo!

mizani: SemoqmedebiT saqmianobaSi Cabma _ melodiisTvis teqstis SerCeva; ritmis grZnobis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.2. IX.8. kiTxva-pasuxi; dialogi.

4-5qarTl-kaxeTi

mizani: SemoqmedebiT saqmianobaSi Cabma _ klipis gadaReba; dialogis, msjelobis, prezentaciis, urTierTTanamSromlobis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.4. IX.7. IX.8. IX.9. Ddialogi.

6Mmival guriaSi,

mara..

mizani: musikis mosmena-analizis, dialogis, msjelobis unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.5. IX.8. kiTxva-pasuxi;dakvirveba-CaniSvna.

7-8ra dakarga kolxeTma

argonavtebis `stumrobiT~?

mizani: musikis mosmena-analizis, msjelobis, dialogis unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.8.

9-11tfilisuri

suraTebi

mizani:. SemoqmedebiT saqmianobaSi Cabma _ rolebis ganawileba, scenis gaTamaSeba, misi musikalurad gaformeba; saubris dros musikis mosmeniT miRebuli STabeWdilebebis gadmocema.

IX.2. IX.4. IX.5. IX. 6. dakvirveba-CaniSvna.

12rodis Caisaxa

qarTuli opera?

mizani: dialogis, SeZenili codnis/informaciis gamoyenebis, codnis gamovlenis unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.2. IX.9. kiTxva-pasuxi; dialogi.

13xalxuri da

profesiuli musikis

urTierTkavSiri

mizani: dialogis, msjelobis, musikis mosmena-analizis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba..

IX.2. IX.5. IX.8. IX.9. dakvirveba-CaniSvna.

17

14-15Oopera `abesalom

da eTeri~

mizani: urTierTTanamSromlobis, jgufSi muSaobis, warmosaxvis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.4. IX.9. dakvirveba-CaniSvna.

16-17dagvexmareT problemis gadaWraSi(proeqti)~

mizani: roluri TamaSi _ situaciuri amocana _ alternatiuli Tvalsazrisebis awon-dawona; gansxvavebuli azris mimarT pativiscemis demonstrirebis, diskusiis unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.4. IX.6. IX.7. IX.8. dakvirveba-CaniSvna.P

18gaarkvieT, ra gaxsovT, ra _

ara?

mizani: SeZenili cdonis gamoyenebis, TviTSefasebis, informnaciis moZiebis unar-Cvevebis ganviTareba


19dagvexmareT problemis gadaWraSi

mizani: dialogis, msjelobis, sxvisi azris miamarT pativiscemis demonstrirebis unar-Cvevebis ganviTareba..

IX.9. dakvirveba-CaniSvna.

20gamoicaniT,

romeli qveyanaa?

mizani: musikis mosmena-analizis unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.5. prezentaciaa

21Nnilosis

napirebze

mizani: SemoqmedebiT saqmianobaSi Cabma; urTierTTanamSromlobis unar-Cvevebis ganviTareba.


22stumrad

saberZneTSi

mizani: plastikis, ritmis grZnobis, musikis mosmena-analizis unar-Cvevebis ganviTareba.


23simRera,

romelic ar JRers..

mizani: msjeloba musikis rolze adamianis cxovrebaSi; saubari imis Sesaxeb, Tu ra informacia miiRes moswavleebma konkretuli istoriuli periodis Sesaxeb..


24-25saocrebaTa

qveyanaSi

mizani: saubari/msjeloba imis Sesaxeb, Tu ra ician/ra gaiges moswavleebma ama Tu im eris Sesaxeb misi musikis gacnobiT.

IX.2. IX.5. IX.5. IX.6. IX.9. testuri davalebebi

24-25saocrebaTa

qveyanaSi

mizani: saubari/msjeloba imis Sesaxeb, Tu ra ician/ra gaiges moswavleebma ama Tu im eris Sesaxeb misi musikis gacnobiT.

IX.2. IX.5. IX.5. IX.6. IX.9. testuri davalebebi

26-27stumrad

bolivudSi

mizani: xelovnebis sxva dargebSi musikis rolis ganxilva; saubari/msjeloba imis Sesaxeb, Tu ra ician/ra gaiges moswavleebma ama Tu im eris Sesaxeb misi musikis gacnobiT.


18

28-29Turme CineTSi..

mizani: msjeloba musikis rolze adamianis SemoqmedebaSi; saubris dros musikaluri terminologiis gamoyeneba; simReriT/dakvriT melodiis daboloeba.

IX.2. IX.5. IX.9. dakvirveba-CaniSvna.

30italia

mizani: saubari/msjeloba imis Sesaxeb, Tu ra ician/ra gaiges moswavleebma ama Tu im eris Sesaxeb misi musikis gacnobiT


31VIVAT

ACADEMIA!

mizani: SemoqmedebiT saqmianobaSi Cabma _ saskolo/saklaso himnis Seqmna; vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba; musikis mosmena-analizis unar-Cvevebis ganviTareba.

IX.2. IX.9.

32Ffortuna marTavs

samyaros `karmina burana~

mizani: musikis mosmena-analizi.


33TeTri iasamani, anu mSobliuri

ruseTi~

mizani: musikis mosmena-analizi.


34Ees rioa!

mizani: gansxvavebuli stilis cekvebis warmodegna TanaklaselebTan; guneba-ganwyobilebis amaRleba.


35Lliverpuleli

oTxeuli

mizani: sasiamovno guneba-ganwyobilebis Seqmna; musikaluri nawarmoebis mimarT sakuTari poziciis dafiqsireba; informaciis moZieba-wardgena.


36mocartis

Tavgadasavali junglebSi, anu rogor aRiqves

velurebma mocartis simfonia..

mizani: msjeloba musikis rolze adamianis cxovrebaSi.


37-40proeqtebi... proeqtebi...

mizani: SeZenili codnis, unar-Cvevebis ganzogadeba..


19

gakveTili 1

Tema: icnobT Tqveni qveynis musikalur kulturas?

mizani: dialogis, msjelobis, sxvisi azris mimarT pativiscemis demon-strirebis, urTierTTanamSromlobis, prezentaciis, SeZenili codnis gan-zogadebis, vokaluri unar-Cvevebis ganviTareba.

saswavlo resursebi: mosasmeni repertuari _ sxvadasxva kuTxis qa-rTuli xalxuri simRerebi da sacekvaoebi _ `gandagana~, `megruli nana~, `cxenosnuri~, osuri sacekvao, `baRdaduri~, qalaquri mravalJamieri, `gu-ruli krimanWuli~; sasimRero masala _ Seswavlili xalxuri simRerebi (SerCeviT).

kavSiri erovnuli saswavlo gegmis SedegebTan:

IX.2. asrulebs qarT. xalxur da sxva xalxTa simRerebs.

IX.5. saubrobs musikaluri nawarmoebis mosmeniT gamowveul STabeWdilebaze; saubris dros iyenebs musikalur terminologias.

IX.8. saubrobs xalxuri simReris socialur daniSnulebaze.

aqtivoba I (7-10 wT)

Kklasi iyofa jgufebad. jgufis wevrebma unda warmoidginon, rom ucxoeTSi mogzauroben _ `ras waiRebdiT Tan, ucxo qveyanaSi suvenirad, riT moiwonebdiT Tavs?~

aqtivoba II (8-10 wT)

prezentacia

aqtivoba III (15 wT)

kiTxuloben saxelmZRvaneloSi teqsts (gv. 6), ris Semdegac maswavlebeli asmeninebs sxvadasxva kuTxis qarTul xalxur simRerebsa da sacekvaoebs.

komentari: dafaze/didi formatis qa Raldze, gamzadebulia cxrili, sadac maswavlebeli jgufebis pasuxebs gaamTlianebs, ganazogadebs.

20

aqtivoba IV

dialogi:_ ra niSniT ganasxvavebT aRmosavleT saqarTvelos xalxur musikalur

intonaciebs dasavleTisagan? Qqalaquri musikaluri folklorisagan?..._ ramdenadaa TqvenTvis gasagebi, aRsaqmelad advili Soreul warsul-

Si xalxis mier Seqmnili musikaluri nawarmoebebi? K

komentari: maswavlebelma moswavleebs mosasmenad SesTavazos musikaluri masala, romelic axleburi, Tanamedrove JReradobiT gamoirCeva (ansamblebis, `erisionis~, `Sinis~ musikaluri kompozicie-bi xalxur intonaciebsa da ritmebze). am SemTxvevaSi moswavleebs eZlevaT SesaZlebloba, isaubron inter-pretaciazec.

_ ra niSniT mogwonT/ar mogwonT konkretuli nimuSebi: simRerebSi gad-mocemuli Sinaarsi; Sinaarsis gamosaxvis xerxebi da saSualebebi (saTauri, siuJeti, tembri...).

gasul saswavlo wels Seswavlili masalidan ixseneben, ra tipis po-lifoniaa damaxasiaTebeli qarTl-kaxuri, guruli, svanuri xalxuri sim-RerebisTvis. Aam mizniT, ganmeorebiTi mosmenisas, Seecdebian, gaixsenon da gaarCion erTimeorisagan aRniSnuli musikaluri dialeqtebi.

aqtivoba V

ixseneben da mRerian Seswavlil nebismier xalxur simReras.

21

gakveTili 2

Tema: qarTuli xalxuri simRera da cekva _ Cemi qveynis savizito baraTi.

mizani: msjelobis, TanamSromlobis, auditoriis winaSe wardgenis, sxvi-si azris mimarT pativiscemis demonstrirebis, vokaluri unar-Cvevebis gan-viTareba.

saswavlo resursebi: Sesaswavli simRera _ `aragvispiruli laSqru-li~ (an sxva, SerCeviT); mosasmeni repertuari _ sxvadasxva kuTxis qar-Tuli xalxuri sasimRero da sacekvao melodiebi.


IX.1. SeuZlia improvizaciis procesSi monawileoba.


IX.8. msjelobs xalxuri simReris maxasiaTeblebze.


aqtivoba I (5-7 wT)

maswavlebeli mReris Sesaswavli simReris sawyis frazas da sTxovs mos-wavleebs (survilisamebr) daasrulon simReriTve dawyebuli melodia.


simReris Seswavla `aragvispiruli laSqruli~.

aqtivoba III (17-20 wT)

klasi iyofa jgufebad. TiToeuli jgufis saxelwodebaa: guria, qarT-li, imereTi, kaxeTi, svaneTi... a.S. (maswavleblis SerCeviT). Ddavaleba:

I _ jgufebma konkretuli kuTxe unda warmoaCinon (SeZlebisdagvarad) im maxasiaTeblebis mixedviT, romlebiTac gamoirCevian (simRera, cekva, an-ekdoti, scena konkretuli kuTxis amsaxveli k/filmidan...);

II _ imsjelon konkretuli kuTxis musikalur Taviseburebebze (ra ti-pis polifoniaa damaxasiaTebeli, ra sakravebi gvxvdeba im kuTxeSi, daasax-elon simRerebis, cekvebis saxelwodebebi, isaubron am kuTxeSi musikisso-cialur, daniSnulebaze. SeuZliaT, Seasrulon kidec romelime sasimRero Tu sacekvao nimuSi).

22

aqtivoba IV (10 wT)

prezentacia

kargi iqneba, Tu prezentaciisaTvis maswavlebeli, Tavis mxriv, winas-war SearCevs konkretuli regionis (kuTxis) Sesabamis musikalur frag-ments da, amgvarad, musikalur fons Seuqmnis prezentaciis process.

aqtivoba V

Sefaseba

moswavleebi baraTebze pasuxoben SekiTxvas: `riT iyo saintereso dRe-vandeli gakveTili?~

warmodgenili Tema, SesaZlebelia damuSavdes proeqtis saxiTac, gTavazobT nimuSs:

proeqti

Tema: qarTuli xalxuri cekva da simRera _ Cveni qveynis savizito baraTi.

mizani: kvlevis, dagegmvis, urTierTTanamSromlobis, wardgenis un-arebis ganviTareba.



IX.4. SeuZlia saswavlo proeqtSi monawileoba.

IX.8. msjelobs xalxuri simReris maxasiaTeblebze.


muSaobis forma: individualuri/wyvilSi/jgufSi.

proeqtis ganxorcielebis vada: 10 dRe.

23

amocanebi:

I _ sakuTari damokidebulebis gansazRvra erovnuli musikaluri folkloris mimarT:

• moswavleebma gaarkvion, ramdenad icnoben qarTul musikalur folk-lors _ ra sixSiriT usmenen/asruleben xalxur simReras, cekvas?

• SearCion, Tu konkretulad, romel regionze (musikalur dialeqtze) SeaCereben yuradRebas;

• daasabuTon, ra niSniT gamoirCeva maT mier SerCeuli musikaluri dialeqti, anu ra gansakuTrebuli Taviseburebebis gamo SeiZleba miCneul iqnes igi saqarTvelos savizito baraTad.

II _ sakiTxTan dakavSirebuli informaciis moZieba:

• dainteresdnen da gaarkvion saqarTvelos mosazRvre qveynebis musi-kaluri folkloris TaviseburebebiT (romel mosazRvre qveyanaSia damkvidrebuli erTxmianoba da romelSi _ mravalxmianoba; rogor moxda, rom aseT monodiur garemocvaSi saqarTveloSi ZiriTadad mravalxmianobaa damkvidrebuli?);

• gaecnon mecnierul kvlevebs, literaturas, sadac qarTuli xalxuri polifoniuri azrovnebisa da sxva saintereso sakiTxebia gaSuqebuli (magaliTad, iv. javaxiSvilis _ `musikis istoriis sakiTxebi~);

• moiZion da gaecnon Sesaswavli regionis xalxuri musikaluri masa-lis audioCanawerebi;

• prezentaciis efeqturad warmarTvisaTvis, Seiswavlon da Seasrulon (SeZlebisdagvarad) ramdenime simRera...

III _ prezentaciis momzadeba da prezentacia:

• moswavleebi gegmaven prezentacias da inawileben funqciebs;• weren erToblivad prezentaciis Tanmimdevrobas _ gegmas;• moiZieben musikalur Canawerebs, SeiZleba es iyos videomasala, sa-

dac SerCeuli regionis yofis amsaxveli kadrebi iqneba warmodgeni-li (Cacmuloba, xalxuri cekva, fragmentebi mxatvruli filmidan...).

IV _ proeqtis Sefaseba:L

• kiTxvaris Sedgena;• interviu.

24

scenari *2

Tema: norCi Jurnalistebi.

mizani: musikaluri smenis, ritmis grZnobis, urTierTTanamSromlobis nacnobi auditoriis winaSe wardgenis, sxvisi azris mimarT pativiscemis demonstrirebis unar-Cvevebis ganviTareba.

saswavlo resursebi: mosasmeni repertuari (SerCeviT).


IX.1. simReriT, dakvriT uxamebs ritmul figurebs Tanaklaselis mier Sesrulebul martiv akordul Tanmimdevrobas.

IX.7. monawileobs gakveTilze Sesrulebuli SemoqmedebiTi davalebis ganxilvaSi.

aqtivoba I (8-10 wT)

ritmul-intonaciuri savarjiSo

maswavlebeli SearCevs or moswavles (survilisamebr). maT mouwevT sa-varjiSos Sesruleba Semdegi TanmimdevrobiT:

pirvelma moswavlem imReros intervalis qveda bgera _ fuZe, xolo meorem _ zeda bgera _ mwvervali:

bgerebs mRerian notebis dasaxelebiT.

igive bgerebi, fuZeca da mwvervalic, orivem, amjerad, erTdroulad imReros:

msgavsi davaleba SesaZlebelia Sesruldes samxmovanebis, anu akordis magaliTze mTel klasTan erTad: klasi iyofa sam jgufad. jgufebi mRe-rian Tav-TavianT bgerebs: do-mi-sol (cal-calke, da ara erTdroulad).

*2 winamdebare scenari is SemTxvevaa, rodesac maswavlebels moswavlis saxelmZR-vanelosgan damoukideblad mouwevs gakveTilis dagegmva, amasTan, dagegmvis pro-cesSi pedagogi erovnuli saswavlo gegmiT gaTvaliswinebul indikatorebs ar unda gascdes.

25


momdevno etapze davaleba rTuldeba: I-II jgufebma erTdroulad imRer-on Tavisi bgerebi (do _ mi) Tvlaze erTi-ori-sami, xolo meoTxe Tvla ze III jgufma `daaSenos~ Tavisi kvinturi bgera (sol), rac mTlianobaSi, samx-movanebis JReradobas warmoqmnis.

mas Semdeg, rac samive jgufi mravaljeradi gameorebis Sedegad uSec-domod imRerebs Tavis bgeras, klasidan maswavlebeli SearCevs erT moswav-les, romelic samxmovanebis ortaqtian JReradobas daurTavs taSiT raime ritms, 4/4 zomaze.

aqtivoba III (15 wT)

roluri TamaSi _ `norCi Jurnalistebi~

klasi iyofa jgufebad _ Jurnalistebad. jgufebma maswavleblis mier SerCeuli musikaluri fragmentebis fonze unda moamzadon siuJetebi ra-diogadacemisaTvis. Tu ras daarqmeven am siuJets, Tavad gansazRvron. Mim-isaTvis, raTa moswavleebi davalebam ar daabnios, maswavlebels SeuZlia erTgvari mimarTuleba, miniSneba misces: sensaciuri ambebi, reklama, amin-dis prognozi, qronika, sxva.

aqtivoba IV prezentacia

26

informacia maswavlebels

saferxulo _ am simReraSi istoriuli sinamdvilea asaxuli. V sau-kunis uZleveli mefis, vaxtang gorgaslis (gorgaslani sparsulad mgel-loms niSnavs) saxelTan dakavSirebulia legenda Tbilisis daarsebis Sesaxeb; vaxtang V-m dasavleT saqarTvelodan gandevna bizantielebi, xolo CrdiloeTiT alagma osTa TareSi...

es qarTl-kaxuri saferxulo simRera energiulad, cocxlad unda Sesruldes. simReris orgundovani (orpiruli) Sesrulebis manera saintereso dinamikur efeqts qmnis. amasTan, simReras erTvis moZraoba wreze (mklavgaSlili _ mklavebi ganmklavSi xelebiT mxrebze; fexebis moZraobebi _ fexSewyobiT, Cveulebriv svla. Mmarjvena fexis ganze gadgma da sxeulis misken gadaxra, marcxena fexis marjvenasTan miwyoba da a. S.).

Sina orgil _ svanuri xalxuri sayofacxovrebo ferxulia. Ees mxiaruli ganwyobis ferxuli tempis TandaTanobiT aCqarebiT cekva `cerulSi~ gadaizrdeba, romelsac, bunebrivia, mxolod vaJebi Seasruleben.

`Sina orgilisa~ da `cerulis~ cekva meomarTa gamarjvebasa da zeims gamoxatavs.

27

qarTvelo, xeli xmals ikar _ uZvelesi qarTl-kaxuri mayruli simReraa _ XIX s. II naxevarSi axali teqsti miesadaga, riTac patriotuli elferi SeiZina.

haralali, qarTvelo, xeli xmals ikar, varalali, vari, varalo,haralali, dRe gaTenda didebisa, varalali, vari, varalo,haralali, Tof-iaraRi Seisxi, varalali, vari, varalo,haralali, dro dadga gamarjvebisa, varalali, vari, varalo,

29

Sefaseba:

prezentaciis procesSi maswavlebels klasSi TiToeul moswavleze aqvs Sedgenili diagrama, romelsac avsebs droTa ganmavlobaSi dakvirvebis Se-degebiT.

Mmoswavle(gvari, saxeli)

saTqmelis naTlad da gasagebad gadmocema

1-10

auditoriasTan kontaqti

1-10

kiTxvebze adekvaturi

pasuxis gacema1-10

Semajamebeli qula (qulaTa

saSualo ariT-me tikuli)

1-10

1.2.3.4.5.6.7.

Sedegebi 1-2 q. 3-5 q. 6-7 q. 8-10 q.

saTqmelis naT-lad da gasage-bad gadmocema

bundovania, saubrobs dab-

neulad

saubari mxo-lod nawilo-

brivaa gasagebi, saWiroebs

damatebiT gan-martebebs

iTxovs dazustebas

saubari naTe-lia da gasagebi, damajerebelia

auditoria-sTan kontaqti

saubrobs gaurkvevlad, ar reagirebs auditoriis

reqciaze.

cdilobs audi-toriis yura-dRebis mipy-

robas, magram ar icis, ra xerxebiT

grZnobs au-ditorias da

ZiriTadad amyarebs kon-

taqts

flobs audito-rias, adekvatu-rad reagirebs mis reaqciaze

kiTxvebze adekvaturi pa-suxebis gacema

uWirs pasuxis gacema

pasuxebi ar aris srulyo-

fili

TiTqmis yvela SekiTxvaze

pasuxobs

yvela SekiTx-vaze amomwurav pasuxs iZleva

maswavleblis megzuri ix klasi -...

Documents