matendugawantumintumi ulongoleru · mnanagala na yakamfiriziyamlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na...

98
1 MATENDU GA WANTUMINTUMI ULONGOLERU Shintola sha Matendu ga wantumintumi ndo matakuliru ga wantu yawamjimira Yesu ntambu yawanjiti kuwera pasipanu na kweneya kwanjira Yerusalemu mpaka Yudeya na Samaliya na kumonga, Yesu ntambu yakawagambiriti wantumintumi wakuwi pamberi hakenigendi kumpindi, (Matendu 1:8). Shintola ashi shilembitwi na Luka, ndo ulaa yakalembiti Shisoweru Shiwagira shakalembiti Luka. Yomberi ndo bwana mganga na kaloliti weri kulemba kwa unakaka vitwatira ntambu yavilawiriti mumakaliru ga Yesu. Shintola ashi sha matendu ga wantumintumi pamuhera na shilii sha Shisoweru Shiwagira shakalembiti Luka, vyoseri avi kamlemberiti Teofili yakaweriti Muyunani, kumbiti iwezekana kuwera nfiru ya vintola avi iweriti vibetulwi na wantu woseri, Wayunani na Wayawudi (1:1). Shintola sha Matendu ga wantumintumi pamonga shilembitwi mushinja sha malongu sita mpaka shinja sha malongu sita na msheshi Pakwiyuka Yesu, toziya upeleru wa shintola shilanguziya Paulu hakenivugulilwi mushibetubetu. Viraa Luka kagenditi mwanja pa- muhera na ntumintumi Paulu na pamonga kalembiti shintola sha matendu mulushi lwa Antiokiya, shintola ashi sha Matendu ndo mwendelezu gwa Shisoweru Shi- wagira shakalembiti Luka na shanjiti kwa Yesu kugenda kumpindi. Nfiru nkulu ya Luka ya kulemba shintola ashi ndo ilifana nentu handa su yakaweriti nayu pakaweriti kankulemba Shisoweru Shiwagira. Yomberi kamfiriti Teofili pamuhera kwongereka kwa wantu yawamjimiriti Yesu waweriti na unakaka kwa galii gawafunditwi na

Upload: others

Post on 31-Jan-2020

0 views

Category:

Documents


0 download

TRANSCRIPT

Page 1: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

1

MATENDU GA WANTUMINTUMIULONGOLERUShintola sha Matendu ga wantumintumi ndo

matakuliru gawantu yawamjimira Yesu ntambu yawanjitikuwera pasipanu na kweneya kwanjira Yerusalemumpaka Yudeya na Samaliya na kumonga, Yesu ntambuyakawagambiriti wantumintumi wakuwi pamberihakenigendi kumpindi, (Matendu 1:8). Shintola ashishilembitwi na Luka, ndo ulaa yakalembiti ShisoweruShiwagira shakalembiti Luka. Yomberi ndo bwanamganga na kaloliti weri kulemba kwa unakaka vitwatirantambu yavilawiriti mumakaliru ga Yesu. Shintola ashisha matendu ga wantumintumi pamuhera na shiliisha Shisoweru Shiwagira shakalembiti Luka, vyoseriavi kamlemberiti Teofili yakaweriti Muyunani, kumbitiiwezekana kuwera nfiru ya vintola avi iweriti vibetulwina wantu woseri, Wayunani na Wayawudi (1:1).

Shintola sha Matendu ga wantumintumi pamongashilembitwi mushinja sha malongu sita mpaka shinjasha malongu sita na msheshi Pakwiyuka Yesu, toziyaupeleru wa shintola shilanguziya Paulu hakenivugulilwimushibetubetu. Viraa Luka kagenditi mwanja pa-muhera na ntumintumi Paulu na pamonga kalembitishintola sha matendu mulushi lwa Antiokiya, shintolaashi sha Matendu ndo mwendelezu gwa Shisoweru Shi-wagira shakalembiti Luka na shanjiti kwa Yesu kugendakumpindi. Nfiru nkulu ya Luka ya kulemba shintola ashindo ilifana nentu handa su yakaweriti nayu pakaweritikankulemba Shisoweru Shiwagira. Yomberi kamfiritiTeofili pamuhera kwongereka kwa wantu yawamjimiritiYesu waweriti na unakaka kwa galii gawafunditwi na

Page 2: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

2hangu kalembiti kwa unakaka vitwatira vyoseri vyavi-lawiliti mumakaliru ga Yesu na kweneya kwa njimiru yakumjimira Yesu.

Shintola ashi shitupanana mifanu ya wantu wa kwanjayawamjimiriti Yesu ntambu yawaweriti na mana ya ku-likala munjimiru ya kumjimira Yesu. Mifanu ya wan-tumintumi itulanguziya twenga ntambu ya kutumbiralikakala lya Rohu Mnanagala mukweneza ujumbi waShisoweru Shiwagira kwa wamonga.Yagaweramu

Kwanja Rohu Mnanagala kankuwasulukira wafundwana wantu yawamjimira Yesu wankwanja kwon-gereka, shipandi sha 1:1-8:1

Shakapanu wantu yawamjimira Yesu wapingikwana kwanja kweneya kuisi yamonga kutali naYerusalemu, shipandi sha 8:2-12:23

Pa aga Paulu kankugendamwanja gwakuwi gwa kwanjagwa umisiyoni, shipandi sha 12:24-14:28

Shakapanu shizyungu shankuliwona Kuyerusalemukwamuwa shishi shifiruwa kwa wantu wa syayiyawamjimira Yesu, shipandi sha 15:1-35

Su Paulu kagenda mwanja gwakuwi gwa pili gwaumisiyoni, shipandi sha 15:36-18:22

Paulu kagenda mwanja gwakuwi gwa tatu gwa umisiy-oni, shipandi sha 18:23-26:38

Shakapanu Paulu kankukamulwa Yerusalemu,shipandi sha 21mpaka shipandi sha 26.

Upeleru Paulu kankujegwakugendaRumi, shipandi sha27 mpaka shipandi sha 28.

Mtuwa Teufili

Page 3: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 1:1 3 MATENDU 1:11Mtuwa Teufili, 1 Mlongu Teufili, mushintola sha

kwanja nembiti kuusu vitwatira vyoseri Yesu vyakaten-diti na kufunda kwanjira kwanja. 2 Mpaka lishaka liliipakanyasulitwi kugenda kumpindi kwa Mlungu. Pam-beri pa kunyasulwa kugenda kumpindi, kawapananitimalagaliru kupitira RohuMnanagalawantumintumiwaliiyakawasyaguliti. 3 Pakuhowa kwakuwi, yomberi kalilan-guziyiti mweni kwa womberi na kulilanguziya nakakakuwera mweni ka mkomu. Yomberi kawalawiriti kwashipindi sha mashaka malongu msheshi na yomberi kay-oweriti nawu kuusu Ufalumi wa Mlungu. 4 Shipindishimu yomberi pakaweriti nawu, kawapananiti lagaliruali, “Namlawa amu Yerusalemu, su muliheperi lagilulya Tati, lilii lyampikaniriti neni nonga kuusu visoweruvyakuwi. 5Toziya Yohani kawabatiziti kwamashi, kumbitipa mashaka gavuwa ndiri mwenga hamubatizwi kwaRohu Mnanagala.”

Yesu kankunyasulwa kugenda kumpindi kwa Mlungu6 Su wantumintumi pawaliwoniti pamuhera na Yesu,

womberi wamkosiyiti, “Mtuwa, shipindi ashi haguwuziyiufalumi kwa Israeli?” 7 Yesu kawagambira, “Vyamwengandiri kuvimana vipindi ama zitarehi Tati gwangu kavitulamuukolamlima wakuwi. 8 Kumbiti hamwanki likakalaRohu Mnanagala pakawayizireni mwenga, na hamuweriwapitawu waneni Muyerusalemu na Muyudeya yoseri naSamariya na ata upeleru wa pasipanu.”

9 Pakatakuliti kala aga, pawaweriti wankulola yomberikanyasulitwi kugenda kumpindi kwa Mlungu, liwundulimfifa nawamwona kayi. 10 Pawaweriti wankali wanku-lola kumpindi yomberi kwakagenditi, palaa paliya wantuwawili yawavaliti nguwu nvufu wagolokiti pakwegela na-womberi, 11 na walonga, “Mwenga wantu wa Galilaya!Iwera hashi mgoloka panu pamlola kumpindi? Yesu ayu,

Page 4: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 1:12 4 MATENDU 1:20yakanyasulitwi kulawa kwa mwenga kugenda kumpindi,hakizi kayi kwa njira iraa ayi ntambu yamumwoniti pak-agenda kumpindi kwa Mlungu.”

Matiya wankumsyagula katendi lihengu lya Yuda12 Shakapanu wantumintumi wawuyiti Yerusalemu

kulawa kulugongu lwa Mizeyituni, kuweriti kilumitayimu kulawa mlushi. 13 Pawasokiti mlushi, wayingiritimshumba shawalikaliti, nawomberi waweriti Peteru naYohani na Yakobu na Andereya na Filipu na Tomasi naBatolumayu na Matayu, Yakobu mwana gwa Alifayu naSimoni Zeloti na Yuda mwana gwa Yakobu. 14 Womberiwoseri waliwoniti shipinga pamuhera kumluwa Mlungu,pamuhera na wadala na Mariya mawu gwa Yesu na wa-longu wakuwi Yesu.

15 Mumashaka galii Peteru kagolokiti pakati pa wantuyawamjimira Kristu, weni walanga yawu waweritimiya yimu na malongu mawili, su yomberi kalongiti.16 “Mwawalongu wangu, Malembu Mananagala gatimiya,geni Rohu Mnanagala katungiti kupitira Dawudi kuusuYuda yakawalongoziyiti walii yawamkamuliti Yesu.17Yuda kaweriti yumu gwa shipinga shetu, toziya mwenikasyagulitwi kaweri mtenda lihengu muyetu.”

18 Su Yuda kahemeliti lirambu kwa mpiya zilii zaukondola zyakazipatiti, pakaweriti kulirambu yomberikaguwiti na kahowa, kapantika na utumbu wakuwiwitika kunja. 19 Kila muntu yakalikaliti Muyerusalemukapikaniriti visoweru vya vitwatira avi, na kwa likabiralyawu lirambu ali walishema Akelidama, mana yakuwi“Lirambu lya Mwazi.”

20 Peteru kalongiti, “Ilembwa mushintora sha Zaburi,‘Numba yakuwi isigali hera,muntu yoseri nakalikala amu.’

Page 5: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 1:21 5 MATENDU 2:6Kayi ilembwa,‘Muntu yumonga katoli lihengu lyakuwi.’

21 “Su ifiruwa tumsyaguli muntu yumonga pakatipa walii yawaweriti pamuhera na twenga shipindishoseri mtuwa Yesu pakingiriti na kulawa pakati penu.22 Kwanjira kwa shipindi sha ubatizu wa Yohani mpakalishaka lilii Yesu pakanyasulitwi kulawa kwatwengakugenda kumpindi. Ifiruwa yumu gwawu kawerikapitawu gwa kuzyuka kwakuwi pamhera natwenga.”

23 Su wakanda matawu ga wantu wawili, Yosefuyawamshema Barisaba viraa yomberi kamanikana kwalitawu lya Yustu, na Matiya. 24 Shakapanu wamluwaMlungu, “Mtuwa, gwenga guyimana myoyu ya wantuwoseri. Su gutulanguziyi pakati pawawili awa ulii yagum-syaguliti, 25 katoli lihengu lya utenderu wa untumintumiwa Yuda yakaulekiti su kagendi pahala pakuwi mweni.”26 Shakapanu wagalambuziya simbi na kugalambuziyasimbi aku kumtulukiriti Matiya, nayomberi kayongerwamushipinga sha wantumintumi lilongu na yumu.

2Rohu Mnanagala kankwiza

1 Lishaka lya Pentekosti palisokiti, woseri waweritiwajojinikiti pahala pamuhera. 2 Vumu liziwu gambiralyega lipikinika kulawa kuliyera na limemiziyiti numbayoseri yawalikaliti. 3 Womberi wawoniti vintu gambiramimbamba ya motu yaibagulikiti na kamkangalira kilamuntu. 4 Woseri wamemiziyitwi Rohu Mnanagala nawanjiti kutakula kwa luga zya makabira gamonga, Rohuntambu yakawatenditi watakuli.

5 Vinu palii Yerusalemu kuweriti na Wayawudi, wantuyawamguwira Mlungu, wantu yawalawiti kila isi pasi pampindi. 6 Womberi pawapikaniriti liziwu ali, lipinga

Page 6: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 2:7 6 MATENDU 2:17likulu lya wantu lijojinikiti pamuhera walikangasha,toziya kila yumu gwawu kawapikaniriti womberi wanku-takula kwa luga ya likabila lyakuwi mweni. 7 Womberiwasintuka na kulikangasha pawalikosiya, “Hashi, wantuawa ntambu yawatakula Wagalilaya ndiri? 8 Iwera hashi,kila yumu gwetu kankuwapikinira pawatakula kwa lugayakuwi mweni? 9Wamu wetu ndo Wapariti na Wamediyana Waelami, wamonga walawa Misopotamiya na Yudeyana Kapadokiya na Pontu na Asiya, 10 na Firigiya naPamfiliya na Misri na kumikowa ya Libya pakwegera naKureni. Wamongawahenga kulawa Rumi, 11Wayawudi nawantuwawagalambukiriti dini ya Shiyawudi nawamongawalawa Kureti na Arabiya. Twawoseri twenga tupikanirapawatakula kwa luga zya makabila getu twaweni kuusuvitwatira vikulu Mlungu vyakatenditi!” 12 Walikangashana kuhinginika, wankulikosiyana weni gweka, “Manayakuwi shii?”

13 Kumbiti wamonga watenda lidufiya pawalonga,“Wantu awa walowera ujimbi!”

Ujumbi wa Peteru14 Shakapanu Peteru kagolokiti pamuhera na wantu-

mintumi walii lilongu na yumu, kanja kulibwelera lipingalilii lya wantu, “Walongu Wayawudi na woseri mwengayamulikala Yerusalemu, mpikaniri weri shilii shanonga.15Wantu awa walowera ndiri ujimbi ntambu yamulihola,toziya ayi ndo saa tatu hera mandawira! 16Unakaka ndoawu shitwatira ashi ndo shirii shakatakuliti mbuyi gwaMlungu Yoweli,17 ‘Hantendi mumashaka ga kupelera, Mlungu kalonga,

Hanuwamiminiri wantu woseri Rohu gwangu.Wananguta wenu wapalu na wadala, waubweri ujumbi,

Wandemba hawawoni mawonu,

Page 7: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 2:18 7 MATENDU 2:28Na wazewi wenu hawaloti.

18Yina, ata wantumintumi wangu, wapalu na wadala,Hanuwamiminiri Rohu gwangu mulishaka,Na womberi hawaubweri ujumbi waneni.

19Handendi mauzauza kumpindi kuliyera,Na lilangaliru pasi panu,

Hakuweri na mwazi, motu na lyosi lizotopa,20Mshenji gutulwa nditi,Na lyezi haliweri lisheri handa mwazi,Pamberi pa lishaka likulu na weru wa Mtuwa kwiza.

21 Panu, yoseri yakafira kuluwa kwa litawu lya Mtuwa,hakalopoziwi’

22 “Wana isi wa Israeli, mpikaniri shisoweru ashi!Yesu gwa Nazareti kaweriti muntu na ukulu wakuwiwa Umlungu ulanguziwa kwa mwenga kwa mauzauza,makangashu na langaliru Mlungu lyakatenditi pakatipenu kwa njira yakuwi, handa ntambu yamumana.23Kugenderana na mpangu gwakuwi mweni Mlungu kaa-muwiti kala handa Yesu mewamubati, mwenga mumlagakwa kuwalekera wantu wadoda wampingiki. 24 KumbitiMlungu kamzyukisiya kulawa kwawahowiti, kamlopoziyamukutama kwa kuhowa kwa mana iwezekana ndirinakamu kuhowa kumtatiri 25 Mana Dawudi katakulitikuusu yomberi hangu, Numwoniti Mtuwa kuulongolukwa neni mashaka goseri, ka pamu na neni uwegawangu wa kumliwu, ata hapeni ndikinyiki. 26 Hangu,moyu gwangu gwasekuseku, kayi ntenditi lusheka lyanemeleru. Nshimba ya neni hayilikali mlitumbiru,27 Toziya hapeni guyileki rohu yaneni kulirindi lyali-hera upeleru, pota kumleka mnanagala gwaku kawoli.28 Gunanguziyi njira za ukomu, kuweri kwakuwi gumem-iziya sekuseku!

Page 8: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 2:29 8 MATENDU 2:3929 “Mwalongu wangu, nfira kuwagambirani shina-

gaubaga kuusu vitwatira vyavimpatiti Dawudi, mbuyigwetu. Yomberi kahowiti, wamsira, kayi lipumbalyakuwi lyapalapanu pa twenga mpaka lelu. 30 Kumbitiyomberi kaweriti mbuyi gwa Mlungu na kaviman-iti kuwera Mlungu kamlagiliti kwa shirapu kuwerahakampanani yumu gwa mwiwuku gwakuwi ukolamlimantambu yakaweriti Dawudi. 31 Dawudi kaviwoniti pam-beri vitwatira Mlungu vyakagenda kuvitenda, su yomberikayoweriti kuusu uzyukisiya wa Kristu pakatakuliti,‘Kalekitwi ndirimulirindi lyalihera upeleru, ama nshimbayakuwi iwoliti ndiri.’ 32 Su, Mlungu kamzyukisiyiti Yesuayu na twawoseri twenga ndo wakapitawu wa lilawiru ali.33Yesuwamnyasuliti kumpindimpaka uwegawakumliwuwa Mlungu, yomberi kawanka lagilu lya Rohu Mnana-gala kulawa kwa Tati na kashimiminira shilii shamushi-wona vinu na kushipikinira. 34 Mana Dawudi mweni,kakwena haa mpaka kumpindi, ila yomberi kalongiti,Mtuwa kamgambiriti Mtuwa gwangu, Gulikali uwegawangu wa kumliwu, 35 Mpaka nuwatendi wankonduwaku waweri shiti sha magulu gaku. 36 Wantu woseriwa Israeli wafiruwa kuvimana kwa nakaka handa Yesuayu yampingikiti, ndomweni Mlungu kamtenda kuweramtuwa na Kristu.”

37Su, wantu pawapikaniriti aga, walunguziwitwimoyu,wawakosiyiti Peteru na wantumintumi wayaguwi, “Wa-longu wetu, tutendi shishi?” 38 Peteru kankula, “Mtubuna kila yumu gwenu kabatizwi kwa litawu lya Yesu Kristusu mpati kuwusiya vidoda vyenu na kwanga kwayidi kwaRohu Mnanagala.

39 “Toziya lagilu alii ndo kwajili ya mwenga na wanawenu na kwa wantu woseri yawawera kutali, kwa ntambuya woseri yawalikala patali, na kwa wantu woseri Mtuwa

Page 9: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 2:40 9 MATENDU 3:3Mlungu gwetu hakawashemi kwakuwi.” 40Kwa shisowerushingi kayi shitangala, Peteru kasisitiziti na kuwahimiziyawantu pakalonga, “Mlilopoziyi mushiyiwuku ashi shikon-dola.”

41 Wavuwa wavijimiriti visoweru vyakuwi, wabatizwa.Wantu elufu tatu wongerekiti mushipinga shili lishakaali. 42Woseri awawendereyiti kulifunda kulawa kwawan-tumintumi, kulikala pamuhera shilongu, kumega libu-munda na kumluwa Mlungu.

Makaliru ga kila lishaka ga walii yawamjimira Yesu43Mauzauza na makangashu gavuwa gatendikiti kupi-

tira wantumintumi ata kila muntu kawera na lyoga.44 Woseri yawajimira wendereyiti weri shintu shimuna lunda zawu wagawaniti pamuhera. 45 Waweritiwankuwuza lunda na vintu vyawu shakapanu wagawanampiya shiyasi ya nfiru ya kila yumu. 46 Wendereyitikuliwona pamuhera kila lishaka Munumba nkulu yaMlungu. Kumbiti shipindi sha kumega libumunda, wali-woniti mnumba zyawu na waliya pamuhela shiboga ashikwa sekuseku na moyu guherepa. 47Wamkwisiti Mlungu,wafiruwa na wantu woseri. Kila lishaka Mtuwa kawayon-geleriti walanga ya wantu yawaweriti wankulopoziwa.

31 Peteru kankumponiziya mluwa shibyeketu

1 Lishaka limu Peteru na Yohani wagenditi Mnumbankulu ya Mlungu shipindi sha saa tisa paliwala, shipindisha kusala. 2Paweriti naMlyangu guherepa, muntu yumushibyeketu kwanjira kwiwuka. Wantu hawa waweritiwankumpapamuntu ayu kila lishaka kumjega kumlyangukuluwa mpiya kwa wantu yawingira kunumba nkulu yaMlungu. 3 Pakawawoniti Peteru na Yohani wankwingira

Page 10: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 3:4 10 MATENDU 3:14Mnumba nkulu ya Mlungu, shibyeketu ulii kawaluwitiwampanani shintu. 4 Peteru pamuhera na Yohaniwamjodolera masu, na Peteru kamgambira, “Gutu-loli!” 5 Su kawagalambukira, pakalolelera kupananwashintu kulawa kwawomberi. 6 Kumbiti Peteru kamgam-bira, “Nahera mpiya, kumbiti shirii shamweri nashuhanukupanani, kwa litawu lya Yesu Kristu gwa Nazaretinukugambira gugoloki na gugendigendi!” 7 Shakapanukamkola liwoku lya kumliwu na kamgolosiya. Palaapalii magulu na manung'unu gakuwi gapata likakala.8 Kakopoka, kagoloka na kwanja kugendagenda. Shaka-panu kingira pamuhera nawomberi Mnumba nkuluya Mlungu, pakagendagenda na kukopokakopoka napakamkwisa Mlungu. 9 Wantu woseri yawamwonitikankugendagenda na kumkwisa Mlungu, 10 na pawav-imaniti weri ndo ulii yakaweriti kankuluwaluwa pak-wegera na Mlyangu Guherepa gulii gwa Numba nkulu yaMlungu, woseri walikangasha nentu, su waweziti ndirikuvimana vyavimpatiti.

Ujumbi wa Peteru Munumba ngulu ya Mlungu11 Muntu yakaponiziwitwi na Peteru na Yohani pam-

damu gwa Selemani,Wantuwoseri, waweriti wankulikan-gasha, wanja kumtugira. 12 Shipindi Peteru pakawa-woniti wantu awa kawagambira, “Wana lushi lwa Israeli,ntambu gaa mkangashwa na shitwatira ashi? Mbonamwankutujodolera masu gambira kwa likakala lyetu amaunanagala wetu twaweni tumtenda muntu ayu kawezikugendagenda? 13 Mlungu gwa Aburahamu na Isakana Yakobu, Mlungu gwa wambuyi wetu kamkwisa ntu-mintumi gwakuwi Yesu. Kumbiti ndomweni ula uliiyakakamlitwi na wakulu na kumlema kuulongolu kwaPilatu, ata pa Pilatu kuamuwa kumlekeziya. 14 Kaweriti

Page 11: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 3:15 11 MATENDU 3:25mnanagala na yakamfiriziya Mlungu, kumbiti mwengamulemiti, na mmufira muntu gwingi kayi yakaweritikalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi ndoshanjiru sha ukomu. Kumbiti Mlungu kamzyukisiyitikulawa kwa wahowiti na twenga ndo wakapitawu washitwatira ashi. 16 Litawu lya Yesu na moyu mulitawuali ndo vyavimupiti likakala muntu ayu yamumwona nakumana. Njimiru kwa Yesu ndo imuponiziyiti nakamumuntu ayu ntambu yamuviwona mwawoseri.”

17 “Vinu mwalongu wangu Izraeli, nuvimana handamwenga na wakulu wenu mtenditi aga kwa Yesu toziyaya kuvimanandiri kwenu. 18 Kumbiti avi Mlungu gaka-timiziti galaa gakabweriti makashu kwa njira ya wambuyiwoseri, handa iweriti mpaka Kristu gwakuwi katabiki.19Su, mleki, mmuwuyiriMlungu gwenu su yomberi kafutividoda vyenu. 20 Mtendaga hangu su Mtuwa kawayupishipindi sha sekuseku mrohu na kuwajegera ula Kristuyakamsyaguliti yomberi ndo Yesu. 21 Ifiruwa yomberikasigali aku kumpindi mpaka pashisoka shipindi kulek-ibishwavintu vyoseri, handaMlunguntambuyakatakulitikwa njira ya wambuyi wakuwi wananagala kwanjiramakashu. 22 Toziya Musa katakuliti, Mtuwa Mlungugwenu hakawajegerani mbuyi handa neni kulawa pakatipenu maweni. 23 Yoseri ulii hapeni kamupikiniri mbuyigwa Mlungu ayu hakatulwi kutali na wantu wa Mlunguna kuagamiziwa. 24 Wambuyi woseri wa Mlungu, kwan-jira Samweli na walii wamfatiti, wabweriti visoweruvya vitwatira avi vyeni viweriti vyankutendeka mashakaaga. 25 Malagiru galii Mlungu kagalaviyiti kwa njira yaWambuyi ndo kwajili ya mwenga, na mtenda pamweralipatanu Mlungu lyakatenditi na mbuyi gwetu, handantambu yakamgambiriti Aburahamu.Kwa njira ya wi-wuka waku, wantu woseri wa pasi panu hawatekelerwi.

Page 12: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 3:26 12 MATENDU 4:1026 Su, Mlungu kamzyukisiyiti ntumintumi gwakuwi kwamota yenu kwanja, kamtuma kawajegeri matekeleru kwakumtenda kila yumu gwenu kalekani nakamu na vidodavyakuwi.”

4Peteru na Yohani wankuwajega kushizyungu

1 Peteru na Yohani pawaweriti wankali wankuwab-welera wantu, watambika na wakulu wa walolera wanumba nkulu ya Mlungu pamwera na Masadukayu wiz-iti. 2 Wakalaliti nentu, toziya wantumintumi awawaweriti wankuwabwelera wantu kuwera Yesu kazyuk-iti, shitwatira sheni shilanguziya pota kufifa handawahowiti hawazyuki. 3 Su, wawaturiti mlikakala natoziya pashiru paweriti pakwegera, wawaturiti mku-lolerwa mpaka shirawu yakuwi. 4 Kumbiti wavuwapakati pa walii yawapikaniriti ujumbi wawu wajimir-iti na walanga ya wawajimira iwera yongereka wapaluelufu mhanu. 5 Shirawu yakuwi, watuwa wa Wayawudi,wazewi na wafunda wa malagaliru wajojinika pamw-era aku Yerusalemu. 6 Waliwoniti pamuhera na Anasimtambika mkulu, Kayafa na Yohani na Alekizanda nawamonga yawaweriti wa lukolu lwa mtambika mkulu.7 Pawawagolisiyiti wantumintumi kuulongolu kwawu,wawakosiyiti, “Mwenga mtenda shitwatira ashi kwalikakala lyoshi na kwa litawu lya gaa?” 8 Panu, Peteru,pakawera kamemiziwa na Rohu Mnanagala, kawagam-bira, “Walongoziya na wazewi wa wantu! 9 Handapamtukosiya leru kuusu shilii shitendu shiheri shaka-tenderitwi ulii muntu yakaweriti shibyeketu na ntambuyakaponiziwitwi, 10 Su, mwenga na wantu woseri waIsraeli mfiruwa kuvimana kuusu muntu ayu kagoloka ku-longolu kwamwenga leru, mkomu nakamu, kwa likakala

Page 13: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 4:11 13 MATENDU 4:21lya litawu lyakuwi Yesu Kristu gwa Nazareti yomberimwenga mmupingika, kumbiti Mlungu kamzyukisiyakulawa kwa wahowiti. 11 Ayu ndomweni MalembuMananagala gatakula, Libuwi lyamuliremiti mwengawanyawa numba, vinu liwera Libuwi likulu lya liyan-jiru 12 Ulopoziya upatikana ndiri kwa muntu gwingiyoseri, toziya kwahera litawu limonga pasi pa mpindi,wantu wawapanana ndiri litawu lyamuntu gwingi mwenitwenga tuweza kulopuziwa na yomberi.”

13Awa wazewi Pashizyungu, waweriti wavimana handaPeteru na Yohani waweriti wantu wahera shisomu potaelimu yoseri, walikangasha ntambu yawatakuliti kwaugangamala. Wavimana handa waweriti wapamwera naYesu. 14Kumbiti pawamwoniti muntu ulii yawamponiziy-iti kagoloka pamwera nawomberi, waweza ndiri kutakulashintu. 15Hangu, wawagambiriti walawi kunja kumdamu,na womberi wasigala mnumba pawatakula kwa kupwepa.16 Walikosiana, “Tutendi shishi na wantu awa? Kilamuntu yakalikala Yerusalemu kavimana handamauzauzaaga gakulikangasha gatendeka, natwenga tuwezandirikulema shitwatira ashi. 17 Kumbiti su tupati kuberashitwatira ashi nashiendereya nentu pakati pa wantu,tuwakalipiri nawayowera na muntu yoseri kwa litawulya Yesu.” 18 Hangu wawashema kayi mngati, wawaber-iziya nawayowera kayi paweru, na kufunda kwa litawulya Yesu. 19 Kumbiti Peteru na Yohani wawankula,“Mwamuwi mwenga handa ndo teratera kuulongolu kwaMlungu kuwajimira mwenga kuliku kumjimira Mlungu.20 Toziya tuwezandiri kuleka kutakula kuusu vitwatiravilii vyatuviwoniti na kuvipikinira.”

21 Su, awa wazewi wa shyotera motu waberiziya kwakukaripa nentu, shakapanu wawalekeziyiti. Wawezandiri kuwapanana azabu toziya wantu woseri wawer-

Page 14: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 4:22 14 MATENDU 4:32iti wankumkwisa Mlungu toziya ya shitwatira ashi.22Muntu ayu yawamponiziyiti kaweriti na umli wa vinjanentu ya malongu msheshi 23 Pawawalekeziyiti hera,Peteru na Yohani wawuyiti kwa wayawu, wawagam-bira galii gawagambiritwi na watambika wakulu waShikundi sha wantu yawamjimira Yesu na wazewi.24 Nawomberi pawapikaniriti shisoweru ashi waweritipamwera mukumluwa Mlungu wankutakula, “Mtuwa,gwenga ndo mnyawa gwa mpindi na pasi panu, ibahalina vyoseri vyamlamu! 25Gwenga gumtenditi ntumintumigwaku, tati gwetu Dawudi, katakuli kwa likakala lyaRohu Mnanagala, Kwa shishi maisi ganamaya? Iwerahashi wantu watenda mipangu ya hera? 26Wafalumi wapasipanu walituliti kala, na watuwa waliwoniti pamwera,watenda ntambu imonga kwaMtuwa na watenda ntambuimonga kwa Kristu gwakuwi.” 27 “Mana, nakaka, ndoHerodi, Pontiwu Pilatu, wantu wa Israeli na wantu wamaisi pawariwoniti palaa panu mlushi, kumkoma Yesuntumintumi gwakuwi Mnanagala mweni kamsyaguliti.28Waliwoniti su watendi vitwatira vilii vyagufiriti na ku-panga kwanjira kwanja kwa uwezu waku namafiliru gaku29 Kumbiti vinu, gwee Mtuwa, gulori vitiriziwu vyawu.Gutuwezeshi twenga wantumintumi waku kushibwerashisoweru shaku kwa ugangamala. 30 Gunyoshi liwokulyaku su guponiziyi wantu. Gutendi lilangaliru namauza-uza kwa litawu lya Yesu ntumintumi gwaku Mnanagala.”31 Pawamaliriti kumluwa Mlungu pahala palii pawali-woniti, nawomberi woseri wamemiziyitwi Rohu Mnana-gala. Woseri wanja kubwera shisoweru sha Mlungupota lyoga. Walikaliti gambira mlongu yumu 32 Shipingashoseri shawamjimiriti Yesu waweriti na moyu gumu naRohu yimu. Kwahera ata yumu yakaweriti na shintushoseri kashitula shiweri lunda yakuwi mweni, ila wa-

Page 15: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 4:33 15 MATENDU 5:7gawaniti vyoseri vyawaweriti navyu. 33 Wantumintumiwatakuliti kwa likakala livuwa kuzyuka kwa MtuwaYesu, na yomberi Mlungu kawapanana tekelera zivuwa.34Kwaheramuntu yoseri yakapungukiwitwi shintu, manawaweriti namalambu ama numbawaweriti wankuviwuza35 na kuwapanana ntumintumi mpiya azi, wawayupakila yumu shiyasi shakafira 36 kuweriti na Mlawi yumu,mwiwuka gwa Kupiru, litawu lyakuwi Yosefu, ulaa wan-tumintumi wamshemiti Barinaba mana yakuwi, “Muntuyakapanana moyu”. 37Yomberi viraa kaweriti na lirambulyakuwi, kawuziti, katola mpiya zilii kawapanana wantu-mintumi.

51 Uzyanga wa Ananiya na Safila

1 Muntu yumu yawamshema Ananiya na mdalagwakuwi Safira wawuziti lirambu lyawu viravi. 2Kumbiti,mdala gwakuwi pakawera kavimana, Ananiya kalitulilaseemu ya mpiya zyakazipatiti na seemu imonga iliikawayupiti wantumintumi. 3 Su, Peteru kamkosiyiti,“Ananiya, mbona shetani kingira mmoyu mwaku nakukutenda gumzyangi Rohu Mnanagala kwa kulituliraseemu ya mpiya zagupatiti kulawilirana na lilambu lilii?4 Pamberi pa kuliwuza liweriti lyaku na paguliwuzitikala, isigala mpiya azi ziweriti zaku guzitumii ntambuyagufira. Toziya gaa, gwamuwiti mmoyu mwakukutenda shitwatira sha ntambu ayi? Gumzyanga ndirimuntu, Gumzyanga Mlungu!” 5 Ananiya, pakapikaniritiaga kaguwa pasi, kahowa.Wantu woseri wapikiniritishisoweru sha lilawiru ali watiriti nentu. 6 Wandembawasoka, wayigibikira njimba yakuwi, wamlaviya kunja,wamsira. 7 Pa shipindi sha masaa matatu hangu, mdalagwakuwi, pota kuvimana shitwatira shilawiriti, kingira

Page 16: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 5:8 16 MATENDU 5:17mngati amu. 8 Peteru kamgambira, “Gung'ambiri! Hashi,shiyasi ashi sha mpiya ndo shampatiti kwa kuwuzalirambu lilii?” Yomberi kankula, “Yina, ndo sheni ashi”

9 Yomberi Peteru kamgambira, “Mbona mtendampangu kumjera Rohu gwa Mtuwa? Gupikiniri! Waliiwantu wagenditi kumusira mpalu gwaku, vinu wapanupamlyangu na wankukutola gwenga viraa.” 10 VumuSafila kaguwa kulongolu kwa magulu ga Peteru, kahowa.Wandemba walii pawingiriti, wamwoniti kahowa kala,hangu wamlaviya kunja, wamsira pakwegera na mpalugwakuwi. 11 Shipinga shoseri sha wantu yawamjimiraYesu pamuhera na woseri yawapikaniriti shisoweru shavitwatira avi, watiriti nentu.

Ntumintumi wankutenda mauzauza gavuwa12Wantumintumi watenditi mauzauza na makangashu

gavuwa pakati pa wantu. Wawumini waweriti wankuli-wona pamwera muukumbi wa Selemani. 13Muntu yoserigwingi yakaweriti ndiri muumini kajeriti ndiri kuwerapamhera na womberi. Ata hangu, wantu wamongayawawera ndiri na njimiru ayi wawazyuma. 14 Walangaya wantu yawamjimiriti Mtuwa, wapalu na wadala, iy-ongerekiti. 15 Toziya ayi, wantu waweriti wankuwa-jega walweli mnjira na kuwagonjeka pampindi pa shi-tanda na mikeka su Peteru pakapita, tembera shiv-uni shakuwi shiwashinkuli wamu wawu. 16 Wantuwavuwa wasokiti kulawa mulushi za kumbekumbekuza Yerusalemu, wankuwajega walweli wawu na waliiyawawera na shamshera wadoda na womberi woseriwaponiziwa.

Ntumintumi wankubeziwa17 Shakapanu mtambika mkulu na wayaguwi yawawer-

iti pamuhera na shipinga sha Masadukayu, wawera na

Page 17: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 5:18 17 MATENDU 5:29weya. 18 Su, wawatawa ntumintumi, na kuwajega mn-gati mnumba nkulu ya shibetubetu. 19 Kumbiti pashiruntumintumi gwa kumpindi gwa Mtuwa kayivugulitimilyangu ya shibetubetu, kawalaviya kunja, kawagam-bira, 20 “Mgendi mkagoloki Mnumba nkulu ya Mlunguna kuwagambira wantu kila shintu kuusu makaliruaga gasyayi.” 21 Wantumintumi wajimiriti, wingiraMnumba nkulu ya Mlungu mandawira putiputi, wanjakufunda. Mtambika mkulu na wayaguwi pawasokiti,washemiti mkutanu gwa shizyungu shikulu, ndo shipingasha wazewi wa Wayawudi, shakapanu wawatuma wantumushibetubetuwawajegi wantumintumiwalii. 22Kumbitiwakulu awa pawasokiti aku wawawona ndiri mshibetu-betu mlii. Hangu wawuyiti, wawagambira mumkutanu,

23 Pawatakula, “Tuwoniti shibetubetu shitatwa kilauwega na walolera wankulolera milyangu. Kumbiti patu-vuguliti tumwona ndiri muntu yoseri mngati.”

24Mkulu gwa walolera wa numba nkulu ya Mlungu nawatambikawakulu pawapikaniriti shisoweru ashi wawerana lyoga, wavimana ndiri gawawapatiti. 25 Kiza muntuyumu, kawagambira, “wantu walii yamuwatatiriti mshi-betubetu, vinu wamunumba nkulu ya Mlungu, wanku-funda wantu.” 26 Panu mkulu gwa walolera wa numbankulu ya Mlungu pamwera na wantu wakuwi wagenditimnumba nkulu ya Mlungu, kawajega. Kumbiti wawaka-mula ndiri kwa likakala, toziya watiriti handa wantumewawagumi mabuwi.

27 Su wawajega, wawagolisiya kulongolu kushizyungu,Mtambika Mkulu kawagambira, 28 “Tuwaberiti pawerukufunda kwa litawu lya muntu ayu, vinu mweneza ma-funda genu poseri Muyerusalemu na mupanga kututuliralawama ya kuhowa kwa muntu ayu.” 29 Panu Peteru,kiwiti pamwera na walii ntumintumi wamonga, kankula,

Page 18: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 5:30 18 MATENDU 5:39

“Mpaka tumjimiri Mlungu, muntu ndiri. 30 Mlungu gwambuyi gwetu kamzyukisiyiti Yesu pa mwenga kumlagakwa kumpingika mlupingika. 31 Ayu ndomweni uliiyakakwisitwi naMlungumpaka uwega wakuwi wamliwu,kawera mlongoziya na Mlopoziya su katendi wantu waIsraeli waleki vidoda, wapati kulekiziwa vidoda vyawu.32 Twenga ndo wakapitawu wa lilawiru ali, yomberiRohu Mnanagala ndo yomberi Mlungu kawayupa waliiwawamjimira, wankupitaulira vira lilawiru ali.”

33 Wajumbi woseri wa shizyunga shilii pawapikaniritiaga, waweriti na maya, ata waamuwa kuwalaga.34 Kumbiti Mfalisayu yumu yawamshema Gamalielimweni kaweriti mfunda gwa Malagaliru nayakapananitwi ligoya nentu kulongolu kwa wantuwoseri, kagolokiti kulongolu kushizyungu kulii, kafiritintumintumi walii walaviwi kunja katepu. 35 Shakapanukawagambira wajumbi walii wa shizyungu, “Walushilwa Israeli, shondi pamberi pa kutenda ashi shamfirakuwatenda wantu awa! 36 Makashu shididini, kulawiritimuntu yumu litawu lyakuwi Teuda, kalitakulira kuweramuntu gwa mana na wantu pakwegera na miya mhanuwalijegiti pamhera na yomberi, kumbiti wamlagiti,shakapanu wandundami wakuwi woseri wapalanganikana shipinga shakuwi shifuwa. 37 Kayi, shakapanu,shipindi shilii sha kuwalangwa wantu, kalawiritiYuda gwa Galilaya. Ayu na yomberi kwawakwegitiwantu wamfata, Kumbiti na yomberi wamlagiti, nawandundami wakuwi wapalanganikiti. 38 Na vinu viraaneni nuwagambira kotukuwatendera shintu shoseriwantu awa, muwalekiziyi! Toziya, payiwera shitendu ashishawu shanjishwa namuntu, hashiwuki sheni. 39Kumbitihanda shanjishwa na Mlungu, hera ndiri handa hapenimuwezi kuwakanga, su hamliwoni mmulema Mlungu.”

Page 19: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 5:40 19 MATENDU 6:6Su, wajimilirana na yomberi

40 Su wawashema ntumintumi walii, waamuwa wasy-atagwi viboku na kuwaberiziya nawafunda kayi kwalitawu lya Yesu, shakapanu wawaleka wagendi zawu.41 Su, ntumintumi walawa kunja kushizyungu pawamemanemeru, toziyawafiruwiti kusoniziwa kwajili ya litawu lyaYesu. 42Mnumba nkulu ya Mlungu na ukaya kwa wantu,womberi wendereyiti kila lishaka kufunda na kubweraShisoweru Shiwagira sha Yesu kuwera ndo Kristu.

6Watangatila saba

1Pamberi, walanga ya wafundwa paweriti iyongerekiti,kulawiriti magugumiru pakati pa walongu yawayoweritiShigiriki na walii yawayoweriti Shiebraniya. Walii yaway-oweriti Shigiriki wagugumiliti handa wakenja wawuwaweriti wankuwalyaluwa pakati ubagulira wa mafiruga kila lishaka. 2 Hangu, wafundwa lilongu na waw-ili washemiti shipinga shoseri sha wafundwa, walonga,“iherepa ndiri twenga tuleki kushibwera shisoweru shaMlungu su tugolokeri ubagulira wa nfiru. 3 Hangu, wa-longu wetu, msyaguli muwamu wenu wantu saba wanazyuma iherepa, wamemitwi na Rohu na wana luhala, natwenga hatuwapanani lihengu ali. 4 Twenga, kumbiti,hatushuguliki na sala na lihengu lya kubwera shisowerusha Mlungu.”

5 Shitwatira ashi shiherepa kwa shipinga shoseri.Wawasagula stefanu, muntu yakawera na njimiru nkuluna kumema Rohu Mnanagala, Filipi na Prokoru naNikanori na Timoni na Parimena na Nikolayi muntu gwaAntiokiya yomberi kwanja kaweriti mudini ya Shiyawudi.6 Wawatula kulongolu kwa ntumintumi, nawomberiwawaluwira na kuwatulira mawoku.

Page 20: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 6:7 20 MATENDU 6:157 Shisoweru sha Mlungu shiziditi kweneya na walanga

ya wafundwa aku Yerusalemu iyongerekiti nentu, nashipinga shikulu sha watambika wa numba ya Mlunguwaiyanka njimiru.

Stefani wamtula mlikakala8 Mlungu kamupananiti Stefanu manemu gavuwa,

kampanana likakala livuwa ata kawera kankutendamauzauza na makangashu pakati pa wantu. 9 Kumbitiwantu tunga walawira su walikakatali na Stefanu.Wantu wamu awa waweriti wa numba ya Mlunguyimu yaishemwa “Numba ya Mlungu ya wantu lekeru.”Nawomberi walawira Kureni na Alekizandiriya, wamongawalawira Kilikiya na Asiya. 10 Kumbiti wasinditikumkanga toziya ya luhala lwakuwi na toziya ya uliiRohu yakamlongoziyiti shipindi pakatakuliti. 11 Hanguwawahongiti wantu wamuwatakuli, “tumpikinira Stefanipakatakula shisoweru sha kumwigira Musa na kumwigiraMlungu.” 12 Ntambu ayi, wasonguziyiti wantu, wazewina wafunda wa malagaliru. Su, wamwizira Stefani,wambata na kumjega kulongolu Kushizyungu shikulu.13 Wajegiti Pashizyungu wakapitawu wa mpaya weniwatakuliti, “Muntu ayu kaleka ndiri kupayigira pahalapanu pananagala na malagaliru ga Musa. 14 Toziyatumpikiniriti kala pakatakula eti Yesu ayu gwa Nazaretihakapahalibisii nakamu pahala panu na kuwusilira kutalintambu zilii zyatwangiti kulawa kwa Musa.” 15 Woseriyawaweriti mushikawu sha Shizyungu wamloliti diiStefani, washiwona sheni shakuwi handa ntumintumigwa kumpindi.

71 Utuba ya Stefani

Page 21: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 7:1 21 MATENDU 7:111 Su Mtambika Mkulu kamkosiya, “Hashi, shitwatira

ashi shanakaka?” 2Yomberi Stefani katakula, “Mwalonguwangu na ashina tati, mpikanireni! Mlungu gwa uk-wisa kamlawiriti tati gwetu Aburahamu pakaweriti kuliiMisopotamiya pamberi kenigendi kulikala kulii Harani.3 Mlungu kamgambiriti, ‘Guwuki paisi yaku, guwalekiwantu wa lukolu lwaku, Gugendi paisi hanukulanguziyi!’4 Hangu, Aburahamu kahamiti isi ya Kalidayu, kagendakulikala Harani. Pakahowiti kala tati gwakuwi, Mlungukamwusiyiti kayi Halani kiza kulikala paisi ayi yamlikalavinu. 5 Mlungu kamupiti ndiri ata seemu yimu yaisi ayi iweri yakuwi, ata hangu, kamlagiliti kumpananaisi ayi iweri yakuwi na ya walelwa wakuwi, temberashipindi ashi kaweriti ndiri na mwananguta. 6 Mlungukamgambiriti hangu, ‘Walelwa waku hawajegwi paisiyayikolwamlima na wantu wamonga, na aku hawatendwiwamanda na kutenderwa vidoda kwa shipindi sha vinjamiya msheshi. 7 Kumbiti neni hanuwatozi wantu yawa-genda kuwatenda kuwera wamanda. Mlungu kalonga,shakapanu hanuwalaviyi muisi ayi su wizi kunguwirapahala panu.’ 8 Shakapanu Mlungu kayitenda jandu iwerilangaliru lya lipatanu. Hangu, Aburahamu kamyingiziyitijandumwana gwakuwi Isaka lishaka lya nane pakayiwuk-iti kala. Na Isaka, ntambu irayi, kamyingiziyiti janduYakobu. Yomberi Yakobu kawatendiriti walii wambuyiligumba na wawiri ntambu irayi.”

9 Wambuyi walii wamwoniriti weya Yosefu, wamwuzamuumanda Misri. Kumbiti Mlungu kaweriti pamw-era nayomberi. 10 Kamuwusiya mutabu zakuwi zoseri.Mlungu kampanana ntambu na luhala kulongolu kwaFarawu, mfalumi gwa Misri, ata Falawu kumtula kawerimkulu gwa isi ilii na numba ya shifalumi. 11 Shakapanu,kwaniti njala ngulu paisi yoseri ya Misri na Kanaani,

Page 22: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 7:12 22 MATENDU 7:25isababisha kuperuwa kukulu. Wambuyi wetu wapatandiri shiboga shoseri 12 Su, Yakobu pakapatiti visoweruhanda aku Misri kuweriti na viboga, kawatumiti wanawakuwi, yani wambuyi wetu, wagendi aku Misri malaya kwanja 13 Pamwanja gwawu gwa pili, Yosefu kaliman-iziyiti kwa walongu wakuwi, na Farawu kaimaniti kayaya Yosefu. 14 Yosefu katumiti ujumbi kwa tati gwakuwiYakobu na walongu woseri, wantu sabini na wamuhanu,wayizi Misri. 15 Hangu, Yakobu kagenditi Misri kweniyomberi na wambuyi wetu wamonga wahowiti. 16Njimbazyawuwazijegiti mpaka Shekemu, yankusirwa palipumbaAburahamu lyakahemiriti kulawa kwa likabira lya Hamolikwa shiasi tunga sha mpiya. 17 “Shipindi pashitimiy-iti Mlungu kalitenda lagilu lyakampananiti Aburahamu,walanga ya wantu kulii Misri iyongerekiti kala na iweritinkulu nentu.

18 “Upeleru, mfalumi yumu yomberi kammana ndiriYosefu kanjiti kukolamlima aku Misri. 19 Kawatabisiyitiwantu wetu na kawatenderiti udoda wambuyi wetupakawalagalira wawayasili kunja wananguta wawu wa-didini su wahowi. 20 Musa kayiwukiti shipindi ashi nakaweriti mwana kaherepa nentu. Yomberi kaleritwimukaya ya tati gwakuwi kwa shipindi sha myezi mitatu,21 na pawamlaviyiti kunja, binti gwa Farawu kamtoliti,kamlera gambira mwana gwakuwi. 22 Musa kafundwavitwatira vyoseri vya luhala lwa Wamisri kamanika kwavisoweru na manyawiru.

23 “Pakaweriti na umli wa vinja malongu msheshi kaa-muwiti kugenda kuwawona walongu wakuwi Waisraeli.”

24 “Aku kamwoniti yumu gwawu kankumtenderavidoda, kagenda kumlopola na kwa kuwuzilira, kamlagaMmisri ulii. 25 Kalisheriti handa Waisraeli wayaguwimewavimani handa Mlungu kamtumiti yomberi

Page 23: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 7:26 23 MATENDU 7:36kuwalopola, kumbiti kavimana ndiri hangu. 26 Shilawuyakuwi, kawoniti Waisraeli wawili wankulikoma, kajeritikuwakolaniziya mawoku pakalonga, Mwenga ndomwawalongu, iwera hashi mwankulitenderana vidodamaweni kwa maweni 27 Ulii yakaweriti kankumkomamyaguwi kamkankiti Musa kumpeku kalonga, ndo gaayakakutuliti gwenga guweri mtuwa na mkolaniziyamawoku gwetu? 28 Hashi, gufira kunaga handa ntambuyagumlagiti Mmisri ulii lishu? 29 Pa kupikinira aga,Musa katugiti, kagenda kulivaga paisi ya Midiyani na akukapata wana wawili.

30 “Vinja malongu msheshi pavitimiyiti, ntumintumigwa kumpindi gwa Mtuwa kamlawiriti Musa pashitogolushiweriti shankuyaka motu kushiwala kulii pakwegerana lugongu Sinayi. 31 Musa kalikangasha nentu kuwonashitwatira ashi ata kasegelera pakwera su kasunguliri,kumbiti kapikiniriti liziwu lyaMtuwa, 32Neni ndoMlungugwa mbuyi gwaku, Mlungu gwa Aburahamu, Isaka naYakobu! Musa kalendemera kwa lyoga na pota ku-jera kulola nentu. 33 Mtuwa kamgambira, Guyopoli vil-watu vyaku mana panu pagugoloka ndo pahala panana-gala. 34Nugawona madoda gawawatendera wantu wangukulii Misri. Mpikanira shiwembu shawu, naneni nizakuwalopola. Su vinu, hanukutumi Misri.”

35 “Musa ayu ndo ulii wantu wa Israeli yawamlemitipawatakuliti, Ndo gaa yakakutuliti gwenga guweri mko-lamlima na mwamuliru gwetu? Ndomweni yakajegitwina Mlungu kaweri mkulu na mlopoziya, kwa liwokulya ulii ntumintumi gwa kumpindi yakamlawiriti mu-shiputira shashiweriti shankuyaka motu. 36Ndo yakawa-longoziyiti wantu walii walawi Misri kwa kutendamauza-uza na makangashu paisi ya Misri, pabahali ya Shamuna kushiwala kwa katepu ya vinja malongu msheshi.

Page 24: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 7:37 24 MATENDU 7:4637 Musa ndo yakawagambiriti wantu wa Israeli, Mlunguhakawasyagulirani mbuyi handa neni kulawa pawalonguwenu mwenga maweni. 38 Ayu ndo ulii yakaweriti muli-jojiniru aku kushiwara pamuhera na watati wetu nantumintumi gwa kumpindi ulii yakatakuliti na yomberipamuhera na watati wetu mulugongu lwa Sinayi, nayomberi kawankiti visoweru vyaviwera na ukomu sukatupanani twenga. 39Kumbiti yomberi ndombuyi gwetuyakalemiti kumpikinira, wamkangiti kumpeku, wana lwa-matamata lwa kuwuya Misri. 40 Wamgambiriti Aruni,gutunyawiri milungu yayitulongoziya munjira, toziyatuvimana ndiri yagampatiti Musa yakatulongoziyiti ku-lawa Misri! 41 Su shiweriti shipindi womberi wanyawitishinyagu shamwana gwang'ombi. Womberiwashilavilir-iti tambiku na waviniti msambu kwa kuvipanana ligoyakwa vilii vyawavinyawiti kwa mawoku gawu. 42 KumbitiMlungu kawukiti pakati pawu, kawalekawaviguwiri vintuvya kumpindi kwa Mlungu, ntambu yailembitwi mush-intola sha wambuyi wa Mlungu, ‘Mwenga wantu waIsraeli! Hashi, neni ndiri yamundaviliriti tambiku namalaviwu kwa shipindi sha vinja malongu msheshi kuliikushiwala? 43Mwenga mshinyasuliti shisasa sha mlunguMoleki, na shinyagu sha ndondu mlungu gwenu Refani.Shinyagu shamshinyawiti ndo shamshiguwiriti. Toziyaayi hanuwajegi lopola kutali kupitira Babiloni!’ ”

44 Kushiwala kulii wambuyi wetu waweriti na lihemaliii lilipitawuliti kuwera kwa Mlungu. Lyalinyawitwihanda Mlungu ntambu yakamgambiriti Musa kalinyawi,nakala kamili ya shiraa shakalanguziyitwi. 45 Shakapanuwambuyi wetu waliyangiti womberi kwa womberi mpakashipindi sha Yoshuwa, pawainyasuliti isi ilii kulawa kwamaisi geni Mlungu kagawingiti kuulongolu kwawu. Panulilikalitimpaka shipindi shaDawudi. 46Dawudi kawupatiti

Page 25: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 7:47 25 MATENDU 7:57upendelewu kwa Mlungu, kamluwa Mlungu kamlekeziyisu kamnyawiri pahala pa kulikala, ulii yakaweriti Mlungugwa Yakobu. 47 Kumbiti Selemani ndo yakamnyawiritinumba Mlungu.

48“Ata hangu, Mlungumkulu hakatami ndirimunumbazijegitwi na muntu, mbuyi ntambu yakatakula,49 ‘Mtuwa kalonga, kumpindi ndo shibanta shangu sha

ufalumi na pasipanu ndo pahala pangu pa kutuliramagulu.

Mtuwa kalonga, “Hashi mwenga hamunyawili numba yantambu gaa?”

Ama pahala paneni pakwoyera hapaweri koshi? 50Hashi,mawoku gangu ndiri yaganyawiti vintu vyoseriavi?’ 51 Mwenga makaidi wakulu! Myoyu namakutu genu ndo handa ga wantu wa maisi.Mwenga handa wambuyi wetu. Mashaka goserimwankumlema Rohu Mnanagala. 52 Hashi,kwana mbuyi yoseri gwa Mlungu, wambuyi wenuwawatabisiya ndiri? Wawalagiti walii yawatungitikwiza kwakuwi yakamfiriziya Mlungu. Na vinu,mwengamumgalambuka namumlaga. 53Mwengamuliyangiti lilagaliru ilii lijegitwi kwamwenga nawantumintumi wa kumpindi, kumbiti mnjimirandiri.”

Stefani kankulangwa54 Wazewi walii wa shizyungu pawapikiniriti aga,

wakalaliti nentu, wamsagira menu kwa maya. 55 KumbitiStefani kaweriti kamemitwi na Rohu Mnanagala, kalolakumpindi kwa Mlungu, kawona ukwisa wa Mlungu naYesu kalivaga uwega wa kumliwuwaMlungu. 56Katakula,“Mloleni! Mona kumpindi kuyoposolekwa naMwana gwamuntu kagoloka uwegawa kumliwuwaMlungu.” 57Panu,

Page 26: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 7:58 26 MATENDU 8:7wantu woseri mushikawu shiraa sha shizyungu wab-otanga umatu na kuzibamakutu gawukwamawoku gawu.Shakapanu wamkopokela woseri pamwera, 58wamlaviyakunja kulushi, wamguma mabuwi. Walii wakapitawuwagatula mahabiti gawu pasi pa ulolera wa mntembayumu litawu lyakuwi Sauli. 59 Wendereyiti kumgumakwamabuwi Stefanu aku pakawera kankumluwaMlungu,“Mtuwa Yesu, guwanki rohu yangu!” 60 Kasuntama,kalira kwa liziwu likulu, “Mtuwa, nagushihola shidodaashi kwawomberi.” Pakatakuliti hangu, kahowa. Saulinayomberi kashiwoniti shitendu ashi sha kumlaga.

8Numba ya Mlungu inkwanja kubeziwa

1 Sauli kashiwoniti shitendu ashi sha kumlaga Ste-fanu kuwera shiherepa. Lishaka ali shipinga sha wantuyawamjimira Yesu aku Yerusalemu lyanjiti kutabisiwanakamu. Wantu woseri yawamjimira Kristu, paiwerandiri herawantumintumiwalii, walazimikiti kugenda akuna aku na kweneya museemu zya malambu ga Yudeya naSamariya. 2Wantuwatahoziwawamsiri Stefanu, wamten-deri makiwa makulu.

3 Kumbiti Sauli kashiharabisiya shipinga sha wantuyawamjimira Yesu. Kingira kila numba na kuwakamulawapalu na wadala na kuwatula mushibetubetu.

Wakiristu wankubwera Injili Samaria4Walii wapalanganikiti wagenda aku na aku wankulib-

welera shisoweru. 5 Filipi kasuluka kingira lushi lwaSamariya, kawabwelera kuusu Kristu. 6 Na makutanukwa nfiru yimu wapikinira visoweru vira vyakatakulitina Filipi pawapikaniriti na kulola mauzauza gakaga-tenditi. 7 Washamshera wadoda wawalawa wantuwavuwa pawagutanga, wantu wavuwa yawalewelekiti na

Page 27: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 8:8 27 MATENDU 8:22vibyeketu, woseri waponiziwitwi. 8 Iweri sekuseku ngulupakati palushi lulii

9 Muntu yumu, litawu lyakuwi Simoni, panu kwanjakaweriti pakanyawa uhawi pakati palushi palii,pakawakangasha wantu wa maisi ga Wasamariya,pakatakula paweri yomberi ndo muntu mkulu. 10Woseriwampikanira kwanjira mdidini ata mkulu, pawatakula,Muntu ayu ndo likakala lyaMlungu yakashemwa, likakalalikulu. 11Wampikanira toziya kawakangashira kwa uhawiwakuwi kwa shipindi shitali. 12 Kumbiti pawamjimiritiFilipi, pakabwera visoweru viwagira vya ufalumi waMlungu, na litawu lyakuwi Yesu Kristu, wabatiziwa,wapalu na wadala. 13Na yomberi Simonimweni kajimiritikubatizwa, walikola na Filipi, kalikangasha pakagawonitimakangashu na mauzauza makulu gagatendikiti.

14 Wantumintumi yawaweriti Yerusalemu,pawapikaniriti kuwera Samariya washijimira Shisowerusha Mlungu, womberi wawatumiti Peteru na Yohani,15 Womberi pawasokiti, wawaluwira wamwanki RohuMnanagala. 16 Kwa mana badu hakeniwasulukiri atayumu gwawu, ila wabatiziwa hera kwa litawu lyakuwiMtuwa Yesu. 17 Watula mawoku gawu panani pawu,nawomberi wamyanga Rohu Mnanagala

18 Simoni pakawoniti kuwera wantu wankupananwaRohu Mnanagala kwa kutulilwa mawoku ga wantu-mintumi, yomberi kafiruwiti kuwapanana mpiya paka-longa, 19Mmpanani neni uwezu awu, su kila muntu yan-fira kumtulira mawoku gangu, kawanki Rohu Mnanagala.

20 Kumbiti Peteru kamwankula, gwagamiri kutali nampiya zyaku toziya gulihola handa guweza kuhemeralifupu lya Mlungu kwa mpiya. 21 Gwahera shifungu walagwahera seemu pakati pashitwatira ashi, Toziya moyugwaku guherepa ndiri kulongolu kwa Mlungu. 22 Su,

Page 28: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 8:23 28 MATENDU 8:32guleki madoda gaku aga, gukamluwi Mtuwa, na yomberikaweza kukulekeziya maholu gaku aga. 23 Kwa mananukuwona handa gumema weya nentu na gwa mtatilwagwa vidoda.

24Simoni kankula, pakatakula,munduwilimwenga kwaMtuwa, nashiza kumpata shoseri pakati pa aga gam-takuliti.

25 Peteru na Yohani pawabweriti kala kuusu Mtuwa,wawuya Yerusalemu. Wabweriti shisoweru shiwagirapakati pavijiji vya Samariya.

Filipu na afisa gwa Esiopiya26 Ntumintumi gwa kumpindi gwa Mtuwa katakula na

Filipi, kamgambira, Guwuki ugendi ouwega wa kusikaata njira ilii yailawa Yerusalemu kugenda Gaza, njira ayiipita kushiwala. 27Nayomberi kawuka, kagenda, shipindishirashi kuweriti na Mwisiopiya yumu, towashi, mwenikaweriti kamumwanja kugenda ukaya. Muntu ayu kawer-iti mkolamlima kamanika gwa luhanja lwa Kandaki, ma-likiya gwa Esiyopiya. Kaweriti kagenda aku Yerusalemukuguwira na shipindi ashi kaweriti kankuwuya pakawerakakwena mbutuka ya kunika. 28 Pakaweriti kammwanja,kaweriti kankushibetula shintola sha mbuyi gwa MlunguIsaya. 29 Rohu kamgambira Filipi, Gusegeleri pakwegerana mbutuka ayi, gulikoliri nayi. 30 Su Filipu kagendambiru, kampikanira kankubetula mushintora sha Isayambuyi gwaMlungu. Filipi kamkosiyiti, “Hashi, gugamanaaga gagubetula?” 31 Yomberi kamwankuliti, “Hanwezihashi kugamana pota muntu gwa kuntakulira?” Shaka-panu yomberi kamluwiti Filipi kakweni na kulivaga pa-muhera na yomberi mumbutuka. 32 Na shifungu shaMalembuMananagala gakaweriti kankugabetula ndo aga,“Kalongolerwa kugenda kwawahanjanga handa kondolu,

Page 29: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 8:33 29 MATENDU 9:2

Na handa vila mwana kondolu kajii paulongolu pakuwiyakamdumula mbapatiru,

Ndambu irayi yomberi kagubutula ndiri mlomu gwakuwi.33 Wamsoniziyiti na kunyima shakafiruwa. Kwahera

yakaweza kuyowera kuusu shiyiwuku shakuwi.Kwa mana ukomu wakuwi uwusiwa pasipanu.”

34 Afisa ulii kamwankula Filipi, katakula, nukuluwa,mbuyi ayu, katakula visoweru avi kwa visoweru vya gaa,ndo visoweru vyakuwi mweni ama vya muntu mmonga35 Filipi kanjiti kutakula, kanjiti kwa Malembu Manana-gala galaa aga, kamgambiriti yomberi Shisoweru Shi-wagira sha Yesu. 36 Pawaweriti wankali wakwendereyana mwanja, wasokiti pahala pana mashi, na afisa uliikatakula, “pahala panu pana mashi, kwana shoseri shakunewelera nambatizwa?” 37 Filipu katakula, Pagujimirakwa moyu gwaku goseri, iwezikana. Kankula, kalonga,njimira handa Yesu Kristu ndo Mwana gwa Mlungu.38 Kaamuli mbutuka ilii igoloki, wasuluka woseri wawilimmashi, Filipi na towashi ulii, nayomberi kambatiza.

39 Shakapanu, pawakweniti kulawa mmashi, Rohu gwaMtuwa kamnyasula Filipi, towashi ulii hapani kamwonikayi, su kagenditi zakuwi kasekuseku.

40 Kumbiti Filipi kawonikana pakati pa Azotu, napakaweriti pakapita pakabwera shisoweru shiwagirapakati palushi yoseri, ata kingira Kaisariya.

9Kuongoka kwa Sauli

1 Kumbiti Sauli, kazidi kutisha na kulihola kuwa-howiziya wafundwa wa Mtuwa, kamgendera MtambikaMkulu gwa Numba Ngulu ya Mlungu, 2 na mawankulu galuhamba lwa kumaniziya kugenda kwa numba ya Mlungu

Page 30: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 9:3 30 MATENDU 9:13

kulii Dameski, su pakawona wantu wa njira ayi, wapalukwa wadala, kawatawi na kuwajega Yerusalemu.

3 Kumbiti pakaweriti mnjira pakwegera kusokaDameski, vumu gulangala koseri kulawa kuliyera.4 Kaguwa pasi, na kapikanira liziwu lyakumgambira,“Sauli, Sauli! Iwera hashi guntabisiya?”

5 Yomberi Sauli kakosiya, “Ndo gaa gwenga Mtuwa?”Nayomberi kamwankula,

“Neni Yesu, mweni gwenga gumbeziyiti,” Liziwu li-longa. 6 “Kumbiti gugoloki na gugendi gwingiri mlushi naaku hagugambilwi shagufiruwa kutenda.”

7 Wantu walii yawaweriti wamwanja pamuhera naSauli wagolokiti palii, waweriti wahera lya kutakula,wapikiniriti lilii liziwu kumbiti wamwona ndiri muntu.8 Sauli kagolokiti, na pakatumuliti masu gakuwi, kumbitihakeniwoni shintu shoseri, wantu walii wamlongolerakwa kumkola liwoku mpaka lushi lwa Dameski. 9 Saulikalivagiti mashaka matatu pota kulola, na shipindi ashikaliyiti ndiri ama kulanda shoseri.

10 Su, aku Dameski kuweriti na mfundwa yumuyawamshema Ananiya. Mtuwa kamgambira mawonu,“Ananiya!”

Yomberi kamwankula, “Na panu, Mtuwa”.11Mtuwa kamgambira, Gugoloki, gugendi kwana njira

yayishemwa longulongu, munumba ya Yuda gumkosiyimuntu kulawa Tarisu yawamshema Sauli, vinu kanku-luwa, 12 na mumawonu kawona muntu wamshemaAnaniya kingira munumba na kumtulira mawoku su ka-pati kulola kayi. 13 Ananiya kankula, “Mtuwa, mpikanirashisoweru sha muntu ayu kulawa kwa wantu wavuwa,mpikanira kuusu madoda gakawatendiriti wantu waku

Page 31: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 9:14 31 MATENDU 9:24aku Yerusalemu. 14 Na kiza panu kaweri na utuwa ku-lawa kwa Watambika Wakulu kuwatula mlikakala woseriyawalishemera litawu lyakuwi.”

15 Kumbiti mtuwa kamgambira Ananiya, “Gugendihera, toziya numsyagula kaweri shombu shaneni, kalibw-eri litawu lyangu kwamaisi nawafalumiwawu kwawantuwa Israeli.”

16 “Neni namweni hanumlagiziyi gavuwa kwa ntambuya litawu lyangu.” 17 Su, Ananiya kagenda kingiramnumba. Shakapanu katula mawoku gakuwi pampindipa Sauli, katakula, “Mlongu Sauli, Mtuwa Yesu, yakaku-lawiriti paweriti mnjira kankwiza panu, kanduma nenisu gupati kulola kayi na kumemiziwa Rohu Mnanagala.”18 Mala, vintu gambira mabaku gatuluka kulawa mmasumwa Sauli, na kaweza kulola kayi. Kagolokiti na kuba-tizwa, 19na pa kuliya shiboga, likakala lyakuwi limwuyira.

Sauli aku Dameski na YerusalemuSauli katamiti mashaka madidini pamuhera na wa-

fundwa aku Dameski. 20 Mala kanjiti kubwera pakati panumba ya Mlungu handa Yesu ndo Mwana gwa Mlungu.

21Wantuwoseri wampikiniriti walikangasha, watakula,“Hashi, muntu ayu ndo ulaulii yakawahoziyiti waliiwaweriti wankuluwa kwa litawu ali kulii Yerusalemu?Kayi kiziti panu kaweriti na nfiru ya kuwatula mlikakalawantu hawa na kuwajega kwa Watambika Wakulu!”

22 Ata vinu Sauli kazidi kupata makakala, na kwantambu handa Yesu ndomweni Kristu, Wayawudi wa akuDameski wapalanganikiti nakamu.

23 Pa mashaka gavuwa gapititi. Wayawudi wajojinikitina kutenda mpangu gwa kumlaga Sauli. 24 KumbitiSauli kapatiti shisoweru sha mpangu hagu. Paliwala napashiru waloliriti milyangu gwa kwingira mlushi lulii

Page 32: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 9:25 32 MATENDU 9:34wapati kumlaga. 25 Kumbiti shipindi sha pashiru wa-fundwa wakuwi wamtoliti, wamsulusiya pasi mnumbakwa lijamanda likulu kwa kupitira lupenyu lwaluweritimshibambaza.

Sauli kankuwuya Yerusalemu26 Sauli pakasokiti Yerusalemu kajeriti kuliwunga na

walii wafundwa. Kumbiti woseri wamtiriti, wawez-iti ndiri kujimira handa yomberi kaweriti ntumintumi.27 Kumbiti Barinaba kiziti kumtola Sauli, kamjega kwawantumintumi na kawagambira ntambu Sauli pakam-woniti Mtuwa munjira, na ntambu Mtuwa pakayoweritinayomberi. Kawagambiriti viraa ntambu Sauli pakaweritikankubwera kwa litawu lya Yesu pota lyoga Dameski kulii.28 Su, Sauli kalivaga pamuhera na womberi katyangiraYerusalemu yoseri kankubwera shisoweru sha Mtuwapota lyoga. 29Vilaa kayowiriti na kukakatala naWayawudiwawatakula Shigiriki, kumbiti womberi wajeriti kum-laga. 30 Walongu walii pawayambuliti shitwatira ashi,wamtoliti Sauli, wamjega Kaisariya, wamleka kagendizakuwi Tarisu.

31 Shakapanu shipinga sha wantu yawamjimira Yesu,shiweriti na ponga poseri Muyudeya na Galilaya naSamariya. Shitulitwi makakala na shyendereyiti kulikalamukumguwira Mtuwa na kupananwa moyu na RohuMnanagala, mawalangu ga shipinga ashi shyongerikiti.

Peteru kafikiti Lida na Jopa32 Peteru pakaweriti mwanja kila pahala kasokiti viraa

kwa wantu wa Mlungu yawaweriti walivaga Lida. 33Hakukamwoniti muntu yumu yawamshema Aineya ndomwenikwa shipindi sha vinja vinane kaweriti kagonja mshi-tanda toziya kaweriti kuleweleka. 34 Peteru kamgambira,Aineya, “Yesu Kristu kakuponiziya, Guyumuki gutandiki

Page 33: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 9:35 33 MATENDU 10:2shitanda shaku.” Su Aineya kayumuka. 35 Wenikayawoseri wa Lida na Sharoni wamwoniti Aineya, na woseriwamwuyira Mtuwa.

Dorika kaponiziwa36 Kuweriti na mfundwa yumu mdala, mlushi lwa

Yopa, wamshema Tabita kwa Shigiriki ndo Dorikasi manayakuwi, mbawala. Mdala ayu kaweriti kankutenda viherina kuwatanga wahushu. 37 Shipindi ashi payiwera handakalwala, na kuhowa. Wantu wayigulula nshimba yakuwi,wayigonjeka mushumba mgolofa. 38 Yopa patali ndirina Lida, wafundwa pawapikaniriti handa Peteru kaweritiLida, watuma wantu wawiri kwakuwi na ujumbi, “Gwizikwatwenga kanongola.” 39 Su, Peteru kagenda pamuheranawomberi. Pakasokiti kajegitwi mgolofa ilii mushumba.Aku wakenja wavuwa wamtindira Peteru wankulira nakumlanguziyamakoti nanguwundozyeniDorikasi kawer-iti kankuzinyawa shipindi pakaweriti mkomu. 40 Peterukawalaviyiti kunja woseri, kasuntama, kamluwa Mlungu.Shakapanu kayigalambukira ira nshimba ya ulii yakahow-iti, kalonga, “Tabita, Gyumuki.” Nayomberi katumulamasu gakuwi, 41 Peteru kamtanga kugoloka, shakapanukawashema wantu walii wa Mlungu na walii wakenja,kawayupa pakawera mkomu. 42 Shisoweru sha shitwatiraashi shivuwiti kila pahala aku Yopa, na wantu wavuwawamjimira Mtuwa. 43 Peteru kalivagiti mashaka gamuaku Yopa, katama kwa muntu yumu mnyawa gwa lukuliyawamshema Simoni.

10Peteru na Korineliwu

1 Kuweriti na muntu yumu aku Kaisariya wamshemaKorineliwu, jemidali gwa shikosi shimu shawashishema,“Shikosi sha Italiya.” 2 Kaweriti muntu muheri, yomberi

Page 34: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 10:3 34 MATENDU 10:15pamuhera na kaya yakuwi yoseri yawamfatiti Mlungu,kaweriti kankutenda gavuwa kuwatanga wahushuwa Shiyawudi na kaweriti kankumluwa Mlungunentu. 3 Paweriti saa tisa paliwala, kawoniti nakakantumintumi gwa kumpindi gwa Mlungu kingira mngatina kumgambira, “Korineliwu!”

4 “Kamkwenjulira masu lahoka ayu kwa lyoga,kamgambira, Kwana shishi, mtuwa?”

Lihoka ayu kamgambira, “Mlungu kaziyanga salana vijungu vyaku kwa wahushu wala hapeni kali-waluwi. 5 Vinu guwatumi wantu Yopa wakamshemimuntu yumu wamshema Simoni, kwa litawu lyamongaPeteru. 6 Yomberi muhenga munumba mwa mnyawagwa lukuli wamshema Simoni, yakalikala pakwegera nalitanda.” 7 Pakatakuliti aga, ntumintumi gwa kumpindiulii kawuka, Korineliwu kawashemiti wandundami waw-ili wa numba na yumu gwa wanjagila wakuwi kaweritikamguwira Mlungu, 8 kamgambiziya goseri yagalawiriti,na kawatuma Yopa.

9 Shirawu yakuwi, wantu watatu pawaweriti wankalimumwanja na pakwegera kwingira Yopa, Peteru kak-weniti pampindi pa shitwiku sha numba iweriti saasita paliwala su kamluwa Mlungu. 10 Kiwiti na njalanentu na kafiriti kuliya shiboga, shiboga pashiweritishankutandilwa, kalota. 11 Kawoniti mpindi zivungulwana shintu handa lishuka likulu lisulusiwa pasi liweritilikolelwa wega zyakuwi msheshi. 12 Kuweriti na kilantambu zya vigongolu, njoka nawambongu. 13Kapikaniraliziwu limgambira, “Peteru, gwimuki gulikituli, guliyi!”14Kumbiti Peteru kankula, “ndala, Mtuwa, neni ndawalirandiri shoseri shana uhumba na shifa ndiri kuliya”

15 Liziwu lilii lipikanika kayi limgambira,“Naguvishema vihumba viboga, Mlungu kavipunga!”

Page 35: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 10:16 35 MATENDU 10:2716 Shitwatira ashi shitendikiti mala ntatu shakapanulishuka lilii liwuziwa kunani kumpindi.

17 Peteru pakaweriti kankulikangasha kuusu mana yamaonu aga yagaweriti kagawona, wantu walii wawatu-mitwi na Korineliwu, pawayambuliti kala njira ya ku-genda kunumba ya Simoni, wasokiti pamlyangu gwalibambaza, 18 Na wakosiya, “handa kwana mhenga amuyawamshema Simoni Peteru.” 19 Peteru kaweriti kankalikankulihola kuvimana kuusu maonu, na panu Rohukamgambira, “kwana wantu wankukusakula * 20Gusulukikanongola na pota naguwera na lyoga kugenda pa-muhera nawomberi kwa mana ndo neni yanuwatumiti.”21 Su, Peteru kasuluka pasi, kawagambira wantu walii,“Neni ndo yamnsakula. Mwizira shishi?” 22 Womberiwamwankula, “Mnjagira Korineliwu mweni ndo muntumheri, mguwira Mlungu na kagohereka pawulongolupa Wayawudi woseri, katutuma. Kagambirwa na ntu-mintumi gwa kumpindi mnanagala kakushemera ukayakwakuwi su kapikaniri shisoweru shaguweri nashu shakutakula.” 23Peteru kawashemera mnumba, kawapananapakugonja pashiru palii.

Shirawu yakuwi, Peteru kanja mwanja pamuhera na-womberi, na wamonga wa walongu wa Yopa aku wa-likoliti nayomberi. 24 Lishaka lyalifatiti wayingiritiKaisariya na aku Korineliwu kaweriti kankuwahepera pa-muhera nawalongu nawaganja yakaweriti kawashemera.25 Peteru pakaweriti kankuyingira, Korineliwu kalawitikunja kumwanka, kasuntamala makukama pawulongolupakuwi. 26 Kumbiti Peteru kamgolosiya, kamgabira, “Gu-goloki, kwamana neni ndomuntu hera.” 27Peteru kingiramnumba, pawaweriti kala wankuyowera na Korineliwu,* 10:19 Watatu, Lilembu limu lyana “wawili”, Malembu gamu gana “wamu”.

Page 36: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 10:28 36 MATENDU 10:38wantu wavuwa waliwoniti amu. 28 Peteru kawagam-bira, “Mwenga muvimana handa Myawudi yoseri ka-belwa na malagaliru gakuwi ga dini kuwera pamuhera nawantu wa maisi gamonga. Kumbiti Mlungu kang'ambirahapeni numholeri muntu yoseri kiwa mhumba awukadoda. 29Na shipindi pagumtumiti kwa neni, niziti potakulema, nuwakosiyani, su kwa shishi gumtumakwaneni.”30Korineliwu kalonga, “Mashakamatatu gapititi saa gam-bira ayi, saa tisa paliwala, neni panweriti nankumluwaMlungu mnumba mwangu. Vumu, muntu yakaweritikavala nguwu zing'ereng'eta kagolokiti kulongolu kwaneni, 31Katakula, ‘Korineliwu! Mlungu kapikanira kuluwakwaku na tambuku yaku kwa wahushu. 32 Gumtumimuntu Yopa kakamshemi muntu yawamshema SimoniPeteru, kwa litawu lyamonga Peteru, kawukaya kwaSimoni mnyawa gwa lukuli, yakalikala pakwegera nalitanda.’ 33 Hangu nukutumiriti ujumbi pota kushelewa,nagwenga gutenda viheri kwiza. Vinu, twenga twa-pawulongolu pa Mlungu, kupikinira kila shintu Mtuwakankutugambira.”

Kubwera kwa Peteru34 Panu Peteru kanja kutakula, “Vinu nuvimana handa

nakaka Mlungu kahera upendelewu. 35 Muntu yoseriyakamguwira Mlungu na kutenda yagamfiriziya Mlunguhakaweri gwa Mlungu. 36 Awu ndo ujumbi ulii Mlunguyakawujegiti kwa wantu wa Israeli, pakabwera ShisoweruShiwagira shashijega ponga kwa njira ya Yesu Kristu,yomberi ndo Mtuwa gwa woseri. 37 Mwenga muvi-mana shitwatira shashilawiriti muisi yoseri ya Yudeyakwanjira Galilaya pa ubatizu ulii yakawubweriti Yohani.38 Muvimana Yesu gwa Nazareti na ntambu yakamsyag-uliti kwa kummiminira Rohu Mnanagala na likakala.

Page 37: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 10:39 37 MATENDU 10:48

Mlungu kaweriti pamuhera nayomberi, yomberi kagen-diti aku na aku pakatendamaheri na kuwaponiziyawoseriyawaweriti wayingilwa na Mkondola, toziya Mlungukaweriti na yomberi.

39 “Twenga ndo wapitawu wa vitwatira vyoseri vyaka-tenditi muisi ya Wayawudi na Muyerusalemu. Wamlagitimlupingika. 40 Kumbiti Mlungu kamzyukisiyiti lishakalya tatu, kamtenda kawoniki, 41wamwoniti wantu woserindiri, ira kwa walii Mlungu yakawasyaguliti kala wawerimakapitawu wakuwi, yani twenga yatuliyiti na kulandapamuhera nayomberi pakazyuka kala kulawa kwawahow-iti. 42 Katugambiriti tubweri Visoweru viwagira kwawantu woseri na kuwona handa yomberi ndo yakasyagu-ritwi na Mlungu kaweri Mtoza gwa yawawera wakomuna wahowiti. 43 Wambuyi woseri wayoweriti kuusuyomberi handa kila muntu yakamjimira hakamlekiziyividoda vyakuwi vyoseri kwa litawu lyakuwi.”

Wayawudi ndiri wankumyanga Rohu Mnanagala44 Shipindi Peteru pakaweriti kangali kankutakula

visoweru avi, Rohu Mnanagala kawasulukiriti woseriwawaweriti wankupikanira ujumbi awu. 45 Wayawudiwalii yawasokiti pamuhera na Peteru, walikangashitikuwona Mlungu ntambu yakawamiminiriti shirupa shaRohu Mnanagala wantu yawaweriti ndiri wayawudi,46mana yawapikaniriti pawayowera kwa likabira lihengana pawamkwisa Mlungu. Peteru kalonga, 47 “Wantu awawawamyanga Rohu Mnanagala gambira twenga ntambuyatumyangiti. Hashi, kwana yoseri yakaweza kuwalewel-era kubatizwa kwamashi?” 48Su, kawagambirawabatizwikwa litawu lya Yesu Kristu. Shakapanu wamluwa kalikalinawomberi kwa mashaka madidini.

Page 38: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 11:1 38 MATENDU 11:1311

Peteru kankulilanguziya kulikanisa lya Yerusalemu1Wantumintumi na walongu yawalikaliti Yudeya kulii

wapikiniriti kuwera wantu yawawera ndiri Wayawudiviraa washiwankiti shisoweru sha Mlungu. 2 ShipindiPeteru pakawuyiti Yerusalemu,waliiwawayingiriti jandu,walikakatala na yomberi, 3 “Gwenga gugenda kulikala nawantu wangali kwingiziwa jandu na ata guliya pamuheranawomberi! 4 Panu Peteru kawagambira shinaga ubagakuusu galii gagatendikiti tangu kwanjira.”

5 “Lishaka limu nweriti nankuluwa Mlungu mlushiLwa Yopa, moniti mawonu, moniti shintu gambiralishuka likulu lyankusuluka pasi kulawa kumpindi liwer-iti likolwa pembi zyakuwi msheshi, litulwa pambwegapangu. 6 Nzunguliriti mngati nweri mona vigongoluwana magulu msheshi, wavigongolu wa mushitogolu,wag'ongolu wawakwawa na wambongu wa kuliyera.7 Shakapanu mbikanira liziwu lyangung'ambira, ‘Peterugwimuki, gulagi na guliyi!’ 8 Kumbiti neni pandakula,‘ndala, Mtuwa! Mana shoseri shashiwera shihumba amashidoda asheni yingiri mumlomu mwaneni.’ 9 Liziwulipikanika kayi kulawa kumpindi, ‘naguvishema vihumbavintu Mlungu vyakavipungiti.’ 10 Shitwatira ashi shi-tendikiti mala ndatu, na upeleru wakuwi viwusiwa ku-genda kumpindi. 11Katepu hera, wantu watatu wawawer-iti wawalagalira kwaneni kulawa Kaisariya wayingir-iti kunumba kwanweriti nankulikala, * wankulikala.12 Rohu kang'ambiriti ng'endi pamuhera nawomberipota kutira. Walongu sita awa walikoliti pamuherananeni, twingira mnumba ya muntu ulii. 13 Yomberikatugambiriti ntambu yakaweriti kamwona ntumintumi* 11:11 Pahweriti, Malembu gamonga gana Kwawaweriti.

Page 39: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 11:14 39 MATENDU 11:23gwa kumpindi kagoloka ukaya kwakuwi na kumgam-bira, ‘Gumtumi muntu Yopa kakamshemi muntu yumuyawamshema Simoni Peteru. 14 Yomberi hakakugam-biri ujumbi weni haukulopoziyi gwenga na kaya yakuyoseri.’ 15 Na pakanyanjiti kuyowera hera, Rohu Mnana-gala kawasulukiriti gambira ntambu yakatusulukirititwenga palii pakwanjira. 16 Panu nuliholiti visoweruvilii Mtuwa ntambu yakatakuriti, ‘Yohani kabatiziti kwamashi, kumbiti mwenga hamubatizwi kwa Rohu Mnana-gala.’ 17 Su, handa Mlungu kawapanana viraa wantuwa maisi gamonga shirupa shirashilii shakatupiti twengapatumjimiriti Mtuwa Yesu Kristu, hashi, neni ndo gaa atapanjera kumuberaMlungu!” 18Pawapikaniriti aga, walek-iti likakatala, wamkwisa Mlungu pawalonga, “Mlungukawapanana wantu yawawera ndiri Wayawudi lupenyulwa kuleka vidoda wapati ukomu!”

Ludewa lwa Antiyokiya19 Kulawilirana na ndabiku yairawiliti shipindi Stefanu

pawamlagiti, wawumini wapalasiwitwi. Wamonga wa-genditi mpaka Foiniki, Kupiru na Antiokiya pawabweraujumbi ulii kwa Wayawudi hera. 20 Kumbiti wamonga wawantu yawamjimiriti Yesu yawalawiti Kupiru na Kureni,wagenditi Antiokiya pawawubwera ujumbi kwa wantuyawawera ndiri Wayawudi, pawashibwera Shisoweru Shi-wagira kuusu Mtuwa Yesu. 21 Mtuwa kawatangiti nawantu wavuwa wajimiriti na kumgalambukira Mtuwa.

22 Shisoweru sha shitwatira ashi shipikanirikakwa shipinga sha wantu yawamjimira Yesu akuYerusalemu. Hangu wamtuma Barinaba kagendiAntiokiya. 23 Pakasokiti aku na kuwona Mlungu ntambuyakawatekeleriti wantu, kanemeleriti na kawahimiziyawoseri walikali muwuwaminika wawu kwa Mtuwa kwa

Page 40: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 11:24 40 MATENDU 12:5Moyu gwawu goseri. 24 Barinaba kaweriti muntu muherina kamemiti Rohu Mnanagala na njimiru, likundi likululya wantu likwegitwi kwaMtuwa. 25 Shakapanu, Barinabakagenditi Tarisu kumsakula Sauli. 26 Pakamwoniti,kamjega Antiokiya. Nawomberi woseri wawili walikalamushipinga sha wantu yawamjimira Yesu kwa shinjashoseri pawafunda shipinga shikulu shawantu. Antiokiyaaku, ndo kwa mala ya kwanja, wafundwa washemitwiwantu yawamjimira Kristu.

27 Shipindi shiraa shirii, wambuyi wa Mlungu wiz-iti Antiokiya kulawa Yerusalemu. 28 Yumu gwawuwamshema Agabu kagolokiti, na kwa makakala ga Rohukatungiti handa hakuweri na njala ngulu muisi yoseri.Njala ayi ilawiriti shipindi sha ukola mlima wa Klawudi.29Wafundwa walii waamuwiti kila yumu kwa ntambu yauwezu wakuwi kajegi shoseri su kuwatangitira walonguwalii wawaweriti wankulikala Yudeya. 30Watenda hangu,shakapanu, na kuwapananampiyawazewiwa Ludewa lwaBarinaba na Sauli.

12Ludewa lunkutabisiwa

1 Pakwegera shipindi shiraa shilii, mfalumi Herodikanjiti kuwatabisiya wantu wamu yawamjimira Kristu.2Kamlagiti kwa upanga Yakobu, mlongu gwakuwi Yohani.3 Pakawoniti handa shiweri shitendu ashi shiwafiriziy-iti Wayawudi, kendeleyiti, kamubata Peteru. Ashi shi-tendikiti shipindi sha msambu gwa libumunda lyangalikutulwa simika. 4Pamberi pakumkamla, Peteru katatilwamshibetubetu, katulwa pasi pa mlolera gwa vipingavyamsheshi vyawanjagilawamsheshiwamsheshi. Herodikafiriti kumtula paweru pagupititi msambu gwa Pasaka.5Su, Peteru pakaweriti mushibetubetu, kumbiti wantuwa

Page 41: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 12:6 41 MATENDU 12:12shipinga sha wantu yawamjimira Yesu waweriti wankum-luwira kwa Mlungu.

Lihoka kankumlaviya Peteru mshibetubetu6 Pashiru pamberi pa lishaka lilii lyeni Herodi

hakamlaviyi Peteru paweru, Peteru kaweriti kagonjapakati pa wanjagila wawili wawili. Kaweriti kayopwaminyololu miwili, na walolera waweriti wankuloleramlyangu gwa shibetubetu. 7 Vumu, ntumintumigwa kumpindi gwa Mtuwa kagoloka pakwegeranayomberi na uweru ulangala mshumba mshibetubetu.Ntumintumi gwa kumpindi kamshinkula Peterumluwavukamyumusiya pakatakula, “Guwuki kanongola!”Kamukamu minyololu ilii yayitawitwi mmawokuidumuka na ituluka pasi. 8 Shakapanu ntumintumi gwakumpindi kamgambira, “Gulitawi mshipi gwaku, guvalivilwatu vyaku.” Peteru Katenda hangu. ShakapanuNtumintumi gwa kumpindi ayu kamgambira, “Guvalilikoti lyaku, gunfati.” 9 Peteru kamfata kunja kumbitikavimana ndiri handa aga gagatenditwi na ntumintumigwa kumpindi ayu gaweriti ga nakaka, kalihola kaweritikankulota mumbota. 10 Wapititi shituwu sha kwanjasha kulolilera na sha pili, shakapanu wasoka kumlyangugwa kwingilira mlushi. Hangu mlyangu guwavugukira,nawomberi walawa kunja. Waweriti wankugendagendamunjira yimu su ntumintumi gwa kumpindi ulii kamlekaPeteru.

11 Panu Peteru ndo kavimaniti yagalawiriti, katakula,“Vinu nuvimana nakaka handa Mtuwa kamtuma ntu-mintumi gwakuwi gwa kumpindi kanopoziyi muma-woku mwa Herodi na kulawa muvitwatira vilii vyoseriWayawudi watumbiriti galawili.”

12 Pakavimaniti hangu kagenditi kanongola mpakaukaya kwa Mariya mawu gwakuwi Yohani Mariku, Amu

Page 42: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 12:13 42 MATENDU 12:20wantu wavuwa waweriti wajojinika pawaluwa Mlungu.13Peteru kapiga hodi kumlyangu gwa kunja, na ntundamiyumu litawu lyakuwi Roda kagenda kumlyangu kwitikira.14Mhinja kalimaniti liziwu lya Peteru kanemelera nentu,Mhinja ulii kawuya utuga bila kuvugula Mlyangu nakuwagambira handa Peteru kaweriti kagoloka kunjakumlyangu. 15 Wamgambira mhinja ulii, “Gwana luk-wali!” Kumbiti yomberi kakazaniyiti handa iweritinakaka. Nawomberi wamgambira, “Ayu ndo ntumintumigwa kumpindi gwakuwi.”

16 Shipindi ashi Peteru kaweriti kendeleyiti kupigahodi. Upeleru wavugula mlyangu, wamwona, walikan-gasha. 17 Peteru kawapungira liwoku walikali jiii, nakawagambira Mtuwa ntambu yakamlaviyiti mshibetu-betu. Kawagambira walaviyi shisoweru sha shitwatiraashi kwa Yakobu na walii walongu wamonga, shakapanukalawa kagenda pahala pingikayi.

18 Pawushiyiti, lilawiriti lyoga likulu pakati pawanjagila walii kuusu yagaweriti gamlawiriti Peteru.19 Herodi kaamuwiti wagutendi msaku kumbiti wawezandiri kumpata. Hangu kaamuwiti wanjagila waliiwawakosiyi, kalagalira wawalagi.

Shakapanu kalawa aku Yudeya, kagenda Kaisariya ka-likaliti kweni aku.

Kuhowa kwa Herodi20 Herodi kakalaziwitwi nentu na wantu wa Tiru na

Sidoni. Kumbiti womberi wamjegiriti ujumbi. Na-womberiwafawulu kwanja kumpata Bilastu kaweri uwegawawomberi. Bilastu kaweriti mgolokera mkulu gwa ikuluya mfalumi. Shakapanu, kamgendera Herodi wamluwakuweri na ponga, kwa mana isi yawu ilitumbiriti isi yamfalumi kwa shiboga.

Page 43: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 12:21 43 MATENDU 13:621 Lishaka limu lyalisyagulitwi, Herodi kaweriti kavala

nguwu lasimi na kulivaga mushiti sha mfalumi, nakawabweliriti wantu. 22 “Ali ndo liziwu lya Mlungu, lyamuntu ndiri.” 23 Pala panu ntumintumi gwa kumpindigwa Mtuwa kamgusiya Herodi pasi toziya kampananandiri Mlungu nzyumi azi. Wamliya wasangu, kahowa.24 Shisoweru sha Mlungu shizidi kweneya na kukula.

25 Pa Barinaba na Sauli kujimira utenderu wawu,walawiti kayi Yerusalemu, wamtola Yohani yawamshemaviraa Mariku.

13Barinaba na Sauli wankusagulwa na kutumwa

1 Mushipinga sha wantu yawamjimira Yesu aku An-tiokiya kuweriti na wantu wamonga yawaweriti wambuyiwa Mlungu na wafunda, muwamu kaweriti Barinaba,na Simoni yawamshema viraa Nigeri, na Lukiu gwaKureni, Sauli na Manaeni ndo yomberi kaleritwi pa-muhera na mfalumi Herodi. 2 Pawaweriti wankutendaibada yawu kwa Mtuwa na koya kuliya, Rohu Mnanagalakatakula, “Gunzyaguliri Barinaba na Sauli toziya ya li-hengu lyanuwashemiriti.”

3 Su, pawaluwiti Mlungu kala na koya kuliya, wawat-ulira mawoku, wawaleka wagendi zawu.

Mukupru4 Barinaba na Sauli pawatumitwi kala na Rohu Mnana-

gala, wasulukiti mpaka Selewukiya, na kulawa aku wak-weniti mtubwi mpaka shisiwa sha Kupiru. 5 PawasokitiSalami wabweriti shisoweru sha Mlungu munumba zaWayawudi za kuluwira Mlungu, kwaniti Yohani Marikupamuhera na womberi kutanga lihengu.

6 Wagendigenditi kulawa uwega wumu wa shisiwampaka Pafu, uwega wa pili, na aku wamwoniti mhawi

Page 44: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 13:7 44 MATENDU 13:15yumumbuyi gwampayuMyawudi yawamshema Baliyesundo kalipayiriti kawera mbuyi gwa Mlungu. 7 Kaweritiganja gwa mkolamlima gwa shisiwa Serigiu Paulu, ndoyomberi kaweriti muntu mheri nentu. Serigiwu Paulukawashemiti Barinaba na Sauli su kapikaniri shisowerusha Mlungu. 8 Kumbiti ayu muhawi Elima, handantambu yakaweriti kashemwa kwa Shigiriki, kajeritikuwaberibeziya su kumlewelera mkulu gwa shisiwanakiza kugalambukira njimiru ya shikristu. 9 Su, Sauli ka-manikana kwa litawu lwa Paulu, pakawera kamema RohuMnanagala, kamkwenjulira masu mhawi ayu, 10 Na ka-longa, “Gwenga! Gwenga mwana gwa Mkondola! Gwengagwa mngondu gwa shoseri shilii shashimfiriziya Mlungu,goya ndiri ata mala yimu kujera kuzipotiziya njira zaMtuwa zyazinyoshikiti. 11 Vinu, liwoku lwa Mtuwa ha-likukomi, haguweri na lwisi na hapeni guwezi kuwonauweru wa mshenji kwa shipindi.”

Katepu Elima masu gakuwi gadunuka kanja kugendaaku na aku pakasakula muntu gwa kumkola liwoku kam-longuziyi. 12 Mkola mlima ulii pakawoniti yagalawiriti,kajimiriti, kalikangashiti nentu mafundu gakapikiniritikuusu Mtuwa.

Mu Antiyokiya na Pisidiya13 Kulawa Pafu, Paulu na wayaguwi wagenda nyanyi

mpaka Periga Mupamfiliya, kumbiti Yohani Marikukawalekiti, kawuya Yerusalemu. 14 Wanja kulawa Perigawasoka Antiokiya na Pisidiya, na Lishaka lya kwoyerawingiriti munumba ya Mlungu, walivaga. 15 Pawasomitikala mushintola sha malagaliru ga Musa na mmalembuga wambuyi, wakulu wa numba ya Mlungu wawajegiritiujumbi awu, Walongu handa, mwanashi shitwatira shakuwagambira wantu su waweri na moyu muwagambiri.

Page 45: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 13:16 45 MATENDU 13:2616 Su, Paulu kagolokiti, kawapungira liwoku, kanja ku-longa,

“Wanalushi wa Israeli na Wayawudi ndiriyamwamuguwira Mlungu, mpikinilireni! 17 Mlungugwa wantu wa Israeli kawasyaguliti wambuyi wetu nakuwatenda waweri lushi lukulu pawaweriti wahengaMisri kulii. Mlungu kawalaviyiti aku kwa likakalalikulu. 18 Kawahepeleriti kwa shipindi sha vinja malongumsheshi kushiwala. 19 Kagaharibisiyiti maisi saba gaisi ya Kanaani kawayupa wantu wakuwi awa isi iweriyawu. 20 Vinja mia msheshi na magumba muhanugapititi, shakapanu kawapananiti watoza wawalongoziyimpaka shipindi sha mbuyi gwa Mlungu Samweli. 21 Panuwafiriti waweri na mfalumi na Mlungu kawayupa Sauli,mwananguta gwa Kishi gwa likabila lya Benjamini,kaweriti mfalumi gwawu kwa shipindi sha vinja malongumhanu. 22 Pawamwusiyiti kala Sauli, Mlungu kumsagulitiDawudi kaweri Mtuwa gwawu. Mlungu kalaviyitishibali shakuwi kwakuwi pakalonga, ‘NumwonitiDawudi mwananguta gwa Yese, muntu gwanumfiraneni, muntu mweni hakatendi goseri galii nganfirakugatenda.’ 23 Kulawa mushiyiwuku sha muntu ayu,Mlungu kawajegera Waisraeli Mlopoziya mweni ndo Yesuntambu yakalagiliti. 24 Pamberi pa Yesu kwanja lihengulyakuwi, Yohani kawabweliriti wantu woseri wa Israelihanda mpaka waleki vidoda na wabatizwi. 25 Yohanipakaweriti kankumalira ujumbi wakuwi kawagambiritiwantu, ‘Mlihola neni na gaa? Neni ndiri ulii yamumlolera.Mpikiniri! Ayu kamkwiza pa neni na neni nfiruwa ndiriata kuziyopola ngoyi za vilwatu vyakuwi.’

26 “Walongu, mwenga wamwera wananguta wa lukolulwa Aburahamu, na woseri wawawera Wayawudi ndiriwamwamguwira Mlungu! Ujumbi awu wa ulopoziya

Page 46: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 13:27 46 MATENDU 13:36ujegwakwa twenga. 27ToziyawenikayawaYerusalemunawakulu wawu wammana ndiri weri mlopoziya, wala wav-imana ndiri visoweru vya wambuyi wa Mlungu vyawa-betula kila lishaka lya kwoyera. Ata hangu, wavitenditivisoweru vyawambuyi vitimii kwa kumtozaYesu kuhowa.28 Toziya wampatandiri na likosa lifiruwa wamlagi,wamluwiti Pilatu kamtozi wamlagi. 29 Pawatenditi kalagoseri gawalembiriti kuusu yomberi, wamsusiyiti kulawamlupingika, wamtula mlipumba. 30 Kumbiti Mlungukamzyukisiyiti kulawa kwahowiti. 31 Na kwa mashakagavuwa kawalawiriti walii wawagenditi pamwera nay-omberi kulawa Galilaya mpaka Yerusalemu. Awa ndowalii vinu makapitawu wakuwi kwa wantu wa Izraeli.32Na vinuBarinaba na neni twa panu kuwajegeramwengaVisoweru Viwagira. Lagilu la Mlungu kwa wambuyi watwenga liwera nakaka mushipindi shetu, 33 kashitimizavinu kwajili yatwenga wazukulu wawu kwa kumzyukisiyaYesu kulawa kwawahowiti. Handa ntambu yawalembitimuzaburi ya pili,‘Gwenga gwa mwana gwangu,

Neni lelu nwera tati gwaku.’34 Na kwa kumzyukisiya kulawa kwawahowiti, hak-

enipati kayi kuwuya aku na kuwola, Mlungu katakulitihangu,‘Hanukutekeleri tekeleru nanagala na yanakaka

Yanumwaiditi Dawudi.’35Yina, na Muzaburi zimonga kalonga,

‘Hapeni numuleki Mnanagala gwaku kawoli.’36 “Dawudi mweni katimiziti mafiliru ga Mlungu

shipindi shakuwi, na shakapanu kahowa na kusilwapakwegera na wazewi wakuwi, na nshimba yakuwi

Page 47: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 13:37 47 MATENDU 13:47iwola. 37 Kumbiti ulii ndo Mlungu kamzyukisiyiti ku-lawa kwawahowiti hakenipati kuwola. 38 Su muvi-mani walongu wangu, kuwera kupitira Yesu Ujumbi wakulekiziya vidoda ubweritwi kwa mwenga, 39 na kilayumu yakamjimira Yesu wamlekeziya vidoda vyoseri,shitwatira sheni hapeni shiwezikani kwa njira ya mala-galiru ga Musa. 40 Mlilolireni su, namwiza kupatwana galii yagatakulitwi na wambuyi, 41 ‘Mloreni, mwengamwanazarawu,Mlikangashi muhowi!Ndo shintu sheni hapeni mjimiri,Ata handa muntu pakawagambirani hapeni mjimiri.’ ”

42 Paulu na Barinaba pawaweriti wankulawa mnumbaya Mlungu, wantu walii wawashemiti kayi lishaka lyakwoyera lyalifatiti, wayoweri nentu kuusu shitwatiraashi. 43 Kuliwona aku pakumalilikiti, Wayawudi wavuwana wantu Wayawudi ndiri waweriti wingira dini yaShiyawudi wawagendiriti Paulu na Barinaba. Wantu-mini awa wayoweriti nawa, wawatula moyu wendereyikulikala walitumbiri manemu ga Mlungu. 44 Lishakalya kwoyera paliweriti pakwegera, kila muntu mulushilulii kiziti kupikinira shisoweru sha Mtuwa. 45 ShipindiWayawudi pawaliwoniti lipinga wantu wamemiti weya,walema shakaweriti katakula Paulu na kumwigilanga.46 Kumbiti, Paulu na Barinaba wayoweriti kwa uganga-mala nentu, watakula, “iweriti ndo mpaka shisoweru shaMlungu shiwayiziri mwenga huti, kumbiti mushirema nakuwona mfiruwa ndiri ukomu wa mashaka goseri, su,tuwalekani na kuwagendera wantu wawawera Wayawudindiri. 47 Toziya mtuwa katulagalira hangu,‘Nukutula gwenga guweri gulangala kwa wantu wawaw-

era Wayawudi ndiriSu guwajegeri wantu ulopoziwu pasipanu paseri.’ ”

Page 48: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 13:48 48 MATENDU 14:648Wantu yawawera ndiri Wayawudi pawapikaniriti vit-

watira avi wanemeleriti, waukwisa ujumbi wa Mtuwa,na walii yawasyagulitwi kupata ukomu wa mashakagoseri, wawera wantu yawamjimira Yesu. 49 Shisowerusha mtuwa shyeneya pahala poseri mumkowa gulii.50 Kumbiti Wayawudi wawasongizira wadala wa shi-wangu shikulu yawawera Wayawudi ndiri weni waweritiwamguwiraMlungu, na wapalu wamanikanawa lushi alu.Wayanja kuwabeza PaulunaBarinaba, wawawinga kulawapahala pawu. 51 Su, wafundwa wapunda lidiku liweritimumagulu gawu kuwera likalipiru, shakapanu wagendaikoniu. 52 Wafundwa Muantiokiya waweriti wamemanemeleru na rohu munanagala.

141 Kulii Ikoniu, vitwatira viweriti handa vyaviweriti

kulii Antiokiya, Paulu na Barinaba wagenditi munumbaya Mlungu gwa Shiyawudi wayowera kwa ugangamalaata Wayawudi wavuwa na Wagiriki wawera wajimira.2Kumbiti Wayawudi wamonga yawalemiti kuwera wawu-mini wasonguziya na kutula weya mmoyu mwa wantuyawawera wayawudi ndiri su wawakomi walongu awa.3Paulu na Barinabawendereyiti kulikala aku kwa shipindishitali. Wayoweriti kwa ugangamala wa Mtuwa, naMtuwa kalanguziya unakakawaujumbi yawaulaviyiti kwamanemu gakuwi, kwa kuwatenda watendi mauzauza namakangashu. 4 Wantu wa lushi walekanikiti, wamongawawajimiriti Wayawudi na wamonga waweriti uwega wawantumintumi.

5 Upeleru, wantu wamu yawawera ndiri Wayawudi,pamwera na wakulu wawu, wajumilirana kuwatenderavidoda ntumintumi awa na kuwagumanga mabuwi.6 Ntumintumi pawayambuliti shitwatira ashi, watugiriti

Page 49: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 14:7 49 MATENDU 14:17Listira na Deribi, mlushi lya lukaoniya, na museemu zapakwegera, 7 wawera wankubwera visoweru viwangiraaku.

Muulistra na Deribi8 Kwaniti muntu yumu aku Listira mweni kaweriti

shibyeketu gwa magulu kwanjira kwiwuka, na kawer-iti hakenipati kugendagenda. 9 Muntu ayu kaweritikankumpikinira Paulu pakaweriti kankubwera. Paulukamloliti dii, na pakawoniti keniti njimiru ya kuwezakuponiziwa. 10 Kalonga kwa liziwu likulu, “Gugolokigugendigendi kwa magulu gaku!” Muntu ulii kagoloka,kanja kukopokakopoka na kugendagenda pahala palii.11 Lipinga lya wantu pawawoniti shakatenditi Paulu,wanjiti kubotanga kwa likabira lya Likaoniya, “Milunguwatwizira gambira muntu na watwizira pasi panu!”12 Barinaba wamupa litawu zewu, na Paulu wamshemaHerimesi, toziya yomberi ndo yakaweriti kankuyowera.13 Na Mtambika gwa numba ya Zewu yayiweriti kunjakulushi kajega pongu na majenjeri ga mauwa kulon-golu kumlyangu mkulu gwa lushi, yomberi pamwera nalipinga lya wantu wafiriti kuwatambikira wantumintumi.14 Barinaba na Paulu pawapatiti visoweru avi wapapulitinguwu zawu na kutugira mulipinga lya wantu pawabota.15 Walongu, kwa shishi mtenda vitwatira vya ntambuayi? Twenga viraa twa wantu gambira mwenga. Na twapanu kuwabwelera Shisoweru Shiwagira, mpati kuvilekavinyagu avi, mumgalambukiri Mlungu yakawera mkomuMlungu yakanyawiti kumpindi na pasipanu, lbahali navyoseri vyaviweramu. 16 Makashu Mlungu kajimiritikila Isi itendi ntambuyaifiriti. 17 Kumbiti, Mlungu hak-enileki kulilanguziya kwa vitwatira viheri vyakawaten-dera, kawatowera vula irawa kuliyera, kawayupa vimerukwa shipindi shakuwi, kawayupa viboga na kuimemiziya

Page 50: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 14:18 50 MATENDU 14:28

myoyu yawu nemeru. 18 Tembera watakula ntambuayi Iweriti mbaka ndiri kuwalewelera wantu walii ko-tukuwatambikira. 19 Wayawudi wamu wiziti kulawa An-tiokiya na Ikoniu wawajega wantu pamwera nawomberi,wamgumi mabuwi Paulu na kumkwega mpaka kunjakulushi walongiti kahowa kala. 20 Kumbiti wafundwapawajojinikiti na kumzyengeta kayumkiti kawuyamlushi.Shirawu yakuwi yomberi pamuhera na Barinaba wagen-diti Deribi.

Paulu na Barinaba wankuwuya Antiokiya21 Pa Paulu na Barinaba kubwera visoweru viwagira

aku Deribi na kuwapata wafundwa wavuwa, shakapanuwawuyiti Listira mpaka Ikoniu na Antiokiya Mupisidia.22 Wawayongiliriti likakala wafundwa na kuwapananamoyu wasigali munjimiru, wawagambira, “Ndo mpakatwawoseri twenga kupitira mutabu zivuwa su twingiriMuufalumi wa Mlungu, wafunditi.” 23 Wawasyagulitiwazewi mukila shipinga sha wantu yawamjimira Yesu, nakwa kuluwa na kwoya kuliya wawatula pasi pa ulolerawa Mtuwa yawamjimiriti kwa maluwa na kwoya kuliya.24 Pawapititi kala muisi ya Pisidiya, wasokiti Pamfiliya.25 Aku wabweriti ujumbi Muperiga. Na shakapanu wa-genditi Ataliya, 26 Na kulawa aku wawuyiti salama An-tiokiya, kweni shipindi shipititi waweriti pasi pa ulol-era wa manemu ga Mlungu kwa ajili ya lihengu lyenivinu waweriti walimalira. 27 Pawasokiti Antiokiya, wali-woniti pamuwera na shipinga sha wantu yawamjimiraYesu na kuwagambira visoweru vya vitwatira vyoseriMlungu vyakatenditi pamuhera na womberi, na ntambuyakawavuguliriti njira ya njimiru kwa wantu yawaweraWayawudi ndiri. 28 Walikaliti pamuhera na wafundwawalii kwa shipindi shitali.

Page 51: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 15:1 51 MATENDU 15:815

Kuliwona kuyerusalemu1 Su, wantu wamu wasokiti Antiokiya kulawa

Yudeya wanjiti kuwafunda walongu walii pawatakula,“Handa pamwingiziwa ndiri jandu kulawirana naMalagaliru Mlungu gakamupananiti Musa, hapenimlopoziwi.” 2 Shitwatira ashi shijegiti ukakatala mkulu,pa Paulu na Barinaba kulitakuziyana nawomberi,su womberi waamuwiti kuwera Paulu na Barinabapamuhera na walongu wamu mushipinga sha wantuyawamjimira Yesu aku Antiokiya, wagendi Yerusalemukuwawona wantumintumi na wazewi kuusu shitwatiraashi. 3 Shipinga sha wantu yawamjimira Yesushilongiti kwahere, nawomberi pawaweriti wankupitiraFoiniki na Samariya wawagambiriti wantu yawaweraWayawudi ndiri ntambu yawamgalambukiriti Mlungu.Shisoweru ashi shiwaherepeziya nentu walonguwoseri awa. 4 Pawasokiti Yerusalemu wawankwa nashipinga sha wantu yawamjimira Yesu pamuhera nawantumintumi na wazewi yawatakuliti kila shintuMlungu shakatenditi pamuhera nawomberi. 5 Kumbitiwajimira wamonga wawaweriti wa shipinga shamafalisayu wagolokiti, pawatakula, “Ndo mpaka wantuwa maisi gamonga wayigiziwi jandu na kufundwakugafata malagaliru ga Musa.” 6 Su wantumintumi nawazewi waliwoniti pamuhera kushilola weri shitwatiraashi. 7 Pawalitakuziyiti kwa shipindi shitali, Peterukagolokiti kalonga, “Mwalongu wangu, mwengamuvimanahanda tangu kwanjaMlungu kafiriti kuzyagulaneni muwamu mwamwenga nuwabweleri ShisoweruShiwagira, wantu yawawera ndiri Wayawudi wapatikupikinira na kujimira. 8 Na Mlungu yakavimana moyugwawantu, kalanguziya handa kawajimira kwa kuwayupa

Page 52: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 15:9 52 MATENDU 15:21nawomberi RohuMnanagala handa yakatuyupiti twenga.9 Katubaguliti ndiri pakati petu na womberi, kayipungitimyoyu kwa njimiru. 10 Vinu su, kwa shishi kumjeraMlungu kwa kuwapapiziya wafundwa awa visankavyeni pota wambuyi wetu, pota twenga tuweza ndirikulitwika? 11Ndala! Tujimiriti na tulopoziwitwi kwa njiraya manemu ga Mtuwa Yesu.” Twengapa handa womberi.12 Shikundi shoseri shitamiti jii pawampikinira Barinabana Paulu wankutakulira mauzauza na makangashu geniMlungu kagatenditi pakati pawu wantu wawawerandiri Wayawudi. 13 Pawamaliriti kuyowera, Yakobukanjiti kulonga, “Mwalongu wangu, mumpikaniri!14 Simoni katakuliriti Mlungu kwanjira kwanja ntambuyakalitendiriti na wantu yawawera ndiri Wayawudi,kasyagula wamonga wawu waweri wantu wakuwi.15 Visoweru vya Wambuyi wa Mlungu vyaterateranakamu handa Malembu Mananagala ntambu yagalonga,16Mtuwa katakula, ‘Pa aga hambuyi

Na kuuwuziya Ufalumi wa DawudiHanyawi pahala pakuwi

Na kupagangamaziya kayi. 17 Na wantu woseri,wantu yawawera ndiri Wayawudi nuwashemitiwaweri waneni hawizi kwaneni. 18 Ndo ntambuyakatakula Mtuwa, yakatenditi shitwatira ashi ka-manika kwanjira makashu.’

19 “Hangu neni amuwa ntambu ayi, aga nuwalagali-rani kotukuyumbisiya wantu wawawera ndiri WayawudiwawamgalambukiraMlungu. 20Su tuwajegerani luhambakuwagambira nawaliya viboga vyawayingiziyiti mnumbakwa kutambikira vinyagu vya wamlungu, walituli gwekana uhumba, nawaliya shigongolu yoseri yawammindulasungu, nawalanda mwazi. 21 Malagaliru ga Musa gawer-iti gabetulwa shipindi shitali munumba ya Mlungu kila

Page 53: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 15:22 53 MATENDU 15:31lishaka lya kwoyera, na visoweru vyakuwi wavibweramukila lushi.”

Luhamba kwa wawumini wawawera ndiri Wayawudi22 Shakapanu wantumintumi na Wazewi, pamuhera

na shipinga shoseri sha wantu yawamjimira Yesu, waa-muwiti kuwasyagula wantu wamu pakati pawu na kuwa-tuma wagendi Antiokiya pamuhera na Paulu na Barisaba.Wawasyaguliti Yuda yawamshemiti viraa Barinaba na yu-monga yakashemitwi Sila, wantu wawili yawaweriti wa-longoziya pakati pa walongu. 23 Wawapananiti luhambaalu,

“Twenga wantumintumi na wazewi, walongu wenu,twankuwalamsiya mwenga wantu wa maisi gamongawa aku Antiokiya na Siriya na Kilikiya. 24 Tupikanirakuwera wantu wamonga kulawa aku wawagaziya kwavisoweru vyawu, wayitula myoyu ya mwenga mulyoga.Kumbiti watenda hangu pota ya luusa yoseri kulawakwatwenga. 25 Hangu, tuamuwa kuliwona pamwerakuwasyagula wantu wamu na kuwatuma kwamwengapamwera na waganja wetu Barinaba na Paulu, 26 weniwafiriti wagamizii ukomu wawu kwa ntambu ya lihengulya Mtuwa gwetu Yesu Kristu. 27 Shakapanu tuwa-tuma Yuda na Sila kwamwenga, awa hawawagambi-rani weni aga gatugalembiti, 28 Rohu munanagala natwenga tujimira kotukuwatwika visanka nentu ya vit-watira avi vya mana. 29 Namliya viboga vyawatam-bikiriti shinyagu, namlanda mwazi, namliya vinofu vyashigongolu yawamuminduliti na mlikali weri na uhumba.Muwera mtenda viheri handa pamshapira kutenda vit-watira avi. Mwakashina.” 30 Wajumbi awa wawatumitiwasoka Antiokiya kweni wawashemiti wawumini wali-woni, wawayupa luhamba alu. 31 Pawasomiti Luhamba

Page 54: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 15:32 54 MATENDU 16:1alu, visoweru vyakuwi viwayupiti moyu, wanemeler-iti nentu. 32 Yuda na Sila weni nawomberi waweritiwambuyi, wayoweriti nawalongu awakwa shipindi shitaliwankuwayupa moyu na kuwagagamaziya. 33 Pawatamitiaku kwa shipindi tunga, walongu wa Antiokiya walongakwaheri na kuwafilira ponga, shakapanu wawuya kwawawatumiti walii. Malembu gamu gana shipandi ashi34 kumbiti Sila kaamuwiti kusigala. 35 Paulu na Barinabawasigala Antiokiya kwa katepu, pawafunda na kubw-era visoweru vya Mtuwa, pamwera na wantu wamongawatangala.

Paulu na Barinaba wankulekana36 Pa mashaka gamu, Paulu kamgambiriti Barinaba,

“Tuwuyi tukawatyangiri walongu walii mukila lushipatubweriti visoweru vyaMtuwa, tukaloli ntambuyawen-dereyiti.” 37 Barinaba kafiriti wamtoli viraa Yohaniyawamshema Mariku. 38 Kumbiti Paulu kafiriti ndirikumtola mariku, mweni pamberi kawalekiti Pamfiliyakulii na kulema kuwera pamweramulihengu lyawu. 39Su,kulawira likakatala likulu pakati pawu, na walekanaBarinaba kamtolaMariku, wakwenameli kugenda kupiru.40 Nayomberi Paulu kamsyagula Sila, na pa walongu wapahala panu kumtula pasi pa ulolerawamaheri gaMtuwa.41 Mumwanja agu kapitiriti Siriya na Kilikiya, pakavi-gangamaziya vipinga vya wantu yawamjimira Kristu,

16Timotewu kapamwera na Paulu na Sila

1Paulu kaziti Deribi na Listira, kweni katamitimfundwayumu yawamshema Timotewu. Mawu gwakuwi mwenivira kaweriti ntundami, kaweriti Myawudi, kumbiti

Page 55: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 16:2 55 MATENDU 16:13tati gwakuwi kaweriti mgiriki. 2 Timotewu kawer-iti na nzyumi ngulu pakati pa walii walongu wa Lis-tira na Ikoniu. 3 Paulu kafiriti Timotewu kalikoli nayomberi mumwanja, hangu kamyingiziyiti jandu. Ka-tenditi hangu toziya Wayawudi woseri watamiti seemuayi wavimaniti handa tati gwakuwi Timotewu kaweritiMgiriki. 4 Pawaweriti wankuwuya mlushi zilii wawa-pananiti wantu malagaliru galii gagalaviyitwi na wan-tumintumi na wazewi kulii Yerusalemu, wawagambirawantu wagajimiri. 5 Su shipinga sha wantu yawamjimiraYesu shiziditi kugangamala munjimiru na shiyongerekitinentu kila lishaka.

Paulu kankuwona maonu Trowa kulii6Wawuyiriti Seemu za Firigiya na Galatiya toziya Rohu

Mnanagala kawaluusu ndiri kubwera ujumbi awu kumkoagwa Asiya. 7 Pawayiziti mumbaka zya Misiya, wajer-iti kwingira kumkoa Bituniya, kumbiti Rohu gwa Yesukawaluusu ndiri. 8 Su, wapitiriti Misiya, wagenda longu-longu mpaka Trowa. 9 Pashiru panu. Paulu kawonitimaonu geni kamwoniti muntu yumu gwa Makedoniyakagoloka palii na kumluwa, “Guloki, gwizi Makedoniyagwakatutangatiri.” 10 Katepu pa Paulu kuwona maonuaga, tulitanditi kugenda Makedoniya pota kusherewa,tuwera na nakaka handa Mlungu katushema tuwabwelerishisoweru shiwagira.

Ludia kankumjimira Mtuwa11 Kulawa Trowa, twamwanja longulongu mpaka

Samotiraki na Shirawu yakuwi tusulusiya nanga Neopoli.12 Kulawa aku, tugenditi mpaka Filipi, Lushi lya Wilayaya kwanja ya Makedoniya, na weni viraa ndo Koloni lyaWarumi. Tutamiti mulushi alu mashaka gamu. 13 Lishakalya kwoyera tulawiti kunja ku Lushi, tugenda mmbeku ya

Page 56: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 16:14 56 MATENDU 16:22lushemba lweni tulihola kuwera ndo pahala pa kuluwaMlungu. Tulikaliti, tuyowera na wadala wajojinikitipahala panu. 14 Muwamu wa walii yawatupikiniritikaweriti mdala yumu mguwira Mlungu yawamshemaLidiya mwenikaya gwa Tuatira, mweni kaweritikankuwuza nguwu za shitani za langi ya zambalawu.Mtuwa kavuguliti moyu gwakuwi ata kaviyanga visoweruvilii Paulu vyakaweriti katakula. 15 Shakapanu yomberipamuhera na wantu wa numba yakuwi wabatizwa.Na yomberi katuluwa pakatakula, “Payiwera mjimiranakaka handa numjimira Mtuwa, mwizi ukaya kwanenimlikali.” Katuhimiziya tugendi. 16 Lishaka limu,patuweriti twankugenda pahali pa kuluwa Mlungu,mhinja yumu yakaweriti na wamshera wana likakalalwa kutunga kaliwoniti na twenga Mhinja ayu kaweritikankuwapanana watuwa wakuwi mpiya zitangala kwakutunga gwakuwi. 17 Su, muhinga ayu kamwiziriti Pauluna twenga, kabotanga na kutakula, “Wantu awa ndowantumintumi wa Mlungu Mkulu. Wankuwabweleranjira ya ulopoziya.” 18 Kaweri kankutenda hangu kwamashaka gatangala ata lishaka limu Paulu kakalariti,kamgalambukira na kumgambira shamshera ayu,“Nukugambira kwa litawu lya Yesu Kristu, gumlawi ayu!”Palaa palii shamshera kamlawa. 19Suwatuwawamuhingaulii pawawoniti kuwera litumbiru lwawu lya kupatampiya lipera, wawakamuliti Paulu na Sila, wawakwegampaka paweru, kuulongolu kwa wakulu. 20 Wasitakikwa watoza pawatakula, “wantu awa ndo Wayawudi nawatenda fujumulushi lwetu. 21Wankufunda shitiba shenitwenga wenikaya wa Rumi tuluusiwa ndiri kushijimirapota kushifuta.” 22 Shipinga sha wantu shingiriti nawomberi, shiwakomanga. Na watoza walii wawavulanguwa zawu kwa likakala, wahimiziya wasyatangwi

Page 57: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 16:23 57 MATENDU 16:36viboku. 23 Pakukomwa nentu watatirwa mnumba, nanjagira gwa shibetubetu kahimiziwa kuwatula pasi paulolera mkulu. 24Kulawirana na malagaliru aga, mnjagiraayu kawatuliti mushumba kati nakamu sha shibetubetuna kugatawa magulu gawu mushibawu. 25 Pakakwegerana pashiru ligonu Paulu na Sila waweriti wankumluwaMlungu na kuyimba nyimbu za kumzyuma Mlungu, akuwatatirwa wamonga wawera wankupikanira. 26 Vumu,kulawiriti lilendemeru likulu lya litapaka libegiziyaliyanjiru lya shibetubetu. Su, milyangu yoseri ivuguka naminyololu yayiwatawiti watatirwa awa ilekana. 27Mloleragwa shibetubetu pakayumukiti na kuyiwona milyanguya shibetubetu ivugulwa, kaliholiti handa watatirwawoseri waweriti watoloka, na hangu kausomola upangawakuwi, kafiriti kulilaga. 28 Kumbiti Paulu kashema kwaliziwu likulu, “Kotukulitenda gwamweni toziya twengatwawoseri twa panu.” 29Pakamshemiti kala muntu kajegilimuliku, mnjagira gwa shibetubetu katugiriti mnumba,kaliyasa paulongolu pa magulu ga Paulu na Sila agawukankulendemera kwa lyoga. 30 Shakapanu kawalonguziyakunja, kawakosiya, “Mwatuwa, ndendi shishi mbatikulopoziwa?” 31 Womberi wamwankula, “GumjimiriMtuwa Yesu na gwenga hagulopoziwi pamuhera na kayayaku yoseri.” 32 Su, wamubweleriti shisoweru sha Mtuwayomberi pamhera na walongu wakuwi. 33 Mnjagiraulii kawatoliti saa iraa ilii ya pashiru kawagululavironda vyawu, shakapanu yomberi na walongu wakuwiwoseri kawabatiza pala palii. 34 Shakapanu kawatolaPaula na Sila ukaya kwakuwi, kawayupa shiboga.Yomberi na walongu wakuwi woseri watenda sherekutoziya vinu waweriti wamjimira Mlungu. 35 Shirawuyakuwi mandawira, watoza wawatumiti maafisa wawupawalonga, “muwavuguliri wantu walii.” 36 Mjagira

Page 58: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 16:37 58 MATENDU 17:5ulii gwa shibetubetu kamupananiti shisoweru Paulu,“Watoza watumiti ujumbi su mvugulilwi. Vinu muwezakulawa na kugenda zenu kwa ponga.” 37 Kumbiti Paulukamwakuliti. “Eti shishi? Tembera tuweriti ndiri nalikosa, watusyatangiti viboku paweru twenga ndowana lushi wa Rumi. Kayi, watuyingiziyiti mnumbana vinu wafira kutuvugulira kwa bada! Ata padidini!Ndo mpaka weni wayizi panu watuvuguliri.” 38 Maafisaawa wawagambiriti visoweru watoza kuusu shitwatiraashi, naomberi pawapikaniriti handa Paulu na Silawaweriti weni kaya wa Rumi, watiriti. 39 Hangu,wagenditi kuwaluwa na pawawalaviiti kala mnumbawawaluwitiwawukimulushi lulii. 40Pauluna Silawalawitimushibetubetu, wagenditi ukaya kwa Lidiya. Akuwaliwoniti na shipinga sha waumini na pawawagambiritikala visoweru vya kuwayupa moyu wawuka.

17Fuju Tesaloniki kulawirana na mabweru

1 Kwa kupitira Amfipoli na Apoloniya wagenditimpaka Tesaloniki kweni kuweriti na numba yaMlungu ya Wayawudi. 2 Paulu kingiriti nawomberimnumba ya Mlungu ntambu yaiweriti shitiba shakuwi,kwa mashaka matatu ga kwoyera kalitakuziyananawomberi kwa Malembu Mananagala. 3 Pakayoweritina kulagiziya handa imubidi Kristu kutabika na kuzyukakulawa kwawahowiti kawagambira, “Yesu mweni neninumubwera kwamwenga ndo Kristu.” 4 Wamu wawuwajimiliti wayingira na Paulu na Sila. Viravi, walangangulu ya Wagiriki wawamguwiriti Mlungu pamwerana wadala wavuwa wa ntambu ya kunani, wayingiritinaomberi. 5 Kumbiti Wayawudi wawona weya, wawatolawafizuli kusoku, watenda shipinga na kujega fuju kumjini

Page 59: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 17:6 59 MATENDU 17:15

koseri. Wayingira numba ya Yasoni watumbiriti kumpataamu Paulu na Sila su wawajegi paweru. 6 Kumbitiwawapata ndili na hangu wamkwegiti Yasoni pamwerana walongu wamonga mpaka kwa wakulu wa lushi,washowangana, “Wantu awa wawera wankupavulugapasipanu poseri na vinu wa panu kumjini. 7 Yasonikawashemera ukaya kwakuwi. Woseri wankutendashigalambuku sha lagaliru lya Kaisari pawatakula eti,kwana mfalumi yumonga yawamshema Yesu.” 8 Kwavisoweru avi wawatuliti lyoga wakulu wa kumjini nashipinga sha wantu. 9 Yawatenda Yasoni na wayaguwiwalaviyi zamana, shakapanu wawaleka wagendi zawu.

Pakati Beroya10 Pashiru, walongu walii wawahimiziya Paulu na Sila

wagendi Bereya. Katepu hera pawayingiriti aku, wa-genditi mnumba ya Mlungu ya Wayawudi. 11 Wantuwa aku waweriti wapikinira nentu kuliku wantu waliiwa Tesaloniki. Wauwankiti ujumbi ulii kwa lwamatalukulu, wawera wankugalolalola Malembu Mananagalakila lishaka, su kulola handa galii gawatakuliti Pauluna Sila gaweriti nakaka. 12 Wavuwa wawu wajimiritina viraa wadala wa Shigiriki wa ntambu ya kunani nawapalu viraa. 13Kumbiti, Wayawudi wa Tesaloniki pawav-imaniti handa Paulu kaweriti kankubwera shisoweru shaMlungu aku Bereya, wagenditi aku. Wanja kutendafuju na kusonguziya shipinga sha wantu. 14 Walonguwalii wawapelekiti Paulu kanongola kagendi kumbwanikumbiti Sila na Timotewu wasigaliti Beroya. 15 Walonguwalii wawapelekiti Paulu wagenditi pamwera nayomberimpaka Aseni. Shakapanu, wawuya pamuhera na mala-galiru kulawa kwa Paulu handa Sila na Timotewuwamfatikanongola ntambu yaiwezekana.

Page 60: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 17:16 60 MATENDU 17:25Paulu kankuyowera na wantu wa Aseni

16 Paulu pakaweriti kankuwahepa Sila na Timotewuaku Aseni, moyu gwakuwi gukalala nentu pakawonitintambu lushi alu paluweriti lumema shinyagu shawamlungu. 17 Kalitakuziana na Wayawudi na wantu wa-monga yawamluwaMlungu munumba ya Mlungu, na kilalishaka kaweriti namatakuzianumahali paweru pamwerana woseri walii wawalawiriti. 18 Wamonga wawafatitifalisafa ya Epikuru na Staiku walikakatala na yomberi.Wamonga watakuliti, “Kafira kutakula shishi ayu mtuwavisoweru?”

Toziya Paulu kaweriti kankubwera kuusu Yesu nakuusu uzyuka, wamonga watakuliti, “lwonikana handakankubwera kuusu milungu wa shihenja.” 19 Hanguwamtoliti Paulu, wamjegiti Aleopagu, Watakula, “Tufirakuvimana shitwatira ashi shasyayi shaguweriti gwanguy-owelera. 20 Vintu vimonga tuvipikaniriti kwa makutugetu viwonikana weri viloja kwatwenga. Tufira kuvi-mana vitwatira avi nvina mana gaa.” 21Wantu wa Asenina wenikaya wamonga wa aku waweriti wankutumiyashipindi shawu shoseri kuligambiziyana na kupikiniravisoweru vyasyayi. 22 Su, Paulu kagolokiti kuulongolukumdamu kwa Aleopagu, katakula, “Wenikaya wa Aseni!Mona kuwera mwenga, kwa vyoseri, ndo wantu wa dininentu. 23 Mana panweriti nangupita aku na aku panolavinyagu vyenu vya kuguwira moniti pahala pa kutam-bikira pamu palembitwi ‘Kwa Mlungu yakamanika ndiri!’Su, ayu yamjimira pota kuvimana, ndomweni yanumub-wera kwamwenga. 24 Mlungu yakanyawiti pasipanu navyoseri yaviweraamu, ndo Mtuwa gwa kumpindi na isi,yomberi kalivaga ndiri mnumba nkulu za kuluwaMlunguyazinyawitwi na wantu. 25 Ama katendiritwi ndiri kwamawoku ga wantu kuwera kafira shoseri, toziya mweni

Page 61: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 17:26 61 MATENDU 17:34ndo yakawapanana woseri ukomu, yakawatenda wantuwapumuli na kuwapanana kila shintu. 26 Kulawiranana muntu yumu kanyawiti maisi goseri na kugatendagalikali pasipanu poseri. Kaamuiti na kupanga pamberinakamu ndii na koshi maisi aga megalikali. 27 Katenditihangu, su maisi aga gapati kumfata, na handa vila kwakupapasiya papaya, gapati kumfikira. Ata hangu kumbiti,Mlungu kapatali ndiri na kila yumu gwenu. 28 Handayakatakuliti muntu yumu, ‘Mngati mwakuwi yomberitwenga tulikala, twankugenda na twankupumula!’ Ndogambira washaili wenu wamonga ntambu yawatakuliti,‘Twenga twawana wakuwi.’ 29 Paiwera twenga twawanawa Mlungu, tufiruwa ndiri kumuhola Mlungu gambirazahabu ama mpiya ama ata libuwi lyalisongolitwi nawantu kwa kutulwa mng'ereng'etu. 30 Mlungu katendagambira kawonandiri vipindi vilii wantu pawaweriti wan-galimahala. Kumbiti vinu, kahimiziya wantu woseri kilapahali waleki vidoda vyawatenda. 31Toziya katula lishakalyeni hakapatozi pasipanu kwa kutenda galii yagafiriziyaMlungu kwajili ya muntu yumu yakamsyaguliti. Mlungukawalanguziya woseri shitwatira ashi kwa kumzyukisiyamuntu ayu kulawa kwawahowiti!” 32 PawampikiniritiPaulu kankutakula kuusu vitwatira vya kuzyuka kwawahowiti, wamonga wawu waguwiti kwa kusekelera,kumbiti wamonga walongiti, “Tufira kupikinira kayi ku-usu shitwatira ashi” 33 Hangu, Paulu kawalekiti, kalaw-iti pamdamu. 34 Kumbiti wantu wavuwa ndiri wagen-diti pamuhera na yomberi, wawera wajimira. Muwamumwawuwaweriti DionisiwugwaAleopagunamdala yumuyawamshema Damari na wamonga wawu.

18Paulu kulii Korintu

Page 62: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 18:1 62 MATENDU 18:121 Pa aga, Paulu kawukiti Aseni, kagenda Korintu.

2 Aku Korintu, kamwoniti Myawudi yumu wamshemaAkula, muntu gwa Pontu. Akula pamuhera na Mdalagwakuwi yawamshema Prisila, wawuyiti kulawa Italiyamashaka galaa aga toziya Kayisari Klawudi kaweriti kala-galiriti Wayawudi woseri wawuki Rumi. Paulu kagen-diti kuwalola, 3 na toziya womberi waweriti wanyawawa kusona mahema handa yomberi, Paulu katamiti nawomberi katenda lihengu. 4 Kila lishaka lya kwoyerakatenditi magambiziyanu mnumba ya Mlungu pakajeritikukwega Wayawudi na Wagiriki. 5 Pa Sila na Timo-tewu kusoka kulawa Makedoniya, Paulu kanjiti kutumiyashipindi shakuwi shoseri kwajili ya kubwera, kawalan-guziya Wayawudi handa Yesu ndo Kristu. 6 PawamkomitiPaulu na kwanja kumwigilanga, yomberi kapunda nguwuzakuwi kulongolu kwawu pakalonga, “Pamwagamira ula-maweni, neni nahera likosa lyoseri kulawirana na shit-watira ashi. Na kwanjira vinu hanuwagenderi wantuyawawera ndiri Wayawudi.” 7 Su, kalawa panu ka-genda kutama ukaya kwa muntu yumu mguwira Mlunguyawamshema Titu Yustu, mweni kaya yakuwi iwer-iti pakwegera na numba ya Mlungu ilii. 8 Krispu,mkulu gwa numba ya Mlungu ilii, kamjimiriti Mtuwayomberi pamuhera na walongu wakuwi woseri. Wako-rintu wavuwa waupikiniriti ujumbi awu, wajimira nakubatiziwa. 9 Lishaka limu pashiru, Mtuwa kamgambiritiPaulu mmaonu, “Nagutira, gwendereyi kubwera potakuwuya kumbeli, 10 Mana neni napanu pamwera nag-wenga. Kwa hera mundu yakajera kukutenda toziya panupalushi panawantuwavuawauwegawaneni.” 11Su, Paulukatamiti aku pakafunda shisoweru sha Mlungu pakatipawu kwa shipindi sha shinja shimu na nusu. 12 Kumbitishipindi Galiu pakaweriti mkulu gwa mkowa gwa Akaya,

Page 63: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 18:13 63 MATENDU 18:23

Wayawudi wambatiti Paulu kwa pamwera na kumjegakumahakama. 13 Watakula, “Tumsitaki muntu ayutoziya ya kuwasongiziya wantu wamjimiri Mlungu kwantambu yawasingana na malagaliru.” 14 Pamberi heraPaulu keniyanji kutakula, Galiu kawagambiriti Wayawudi,“Mpikinireni mwenga Wayawudi! Handa nakaka shit-watira ashi meshiweri likosa ama ukondola neni men-weri kala kuwapikinira. 15 Kumbiti handa lishawuli lyaukakatala kuusu visoweru namatawunamalagaliru genu,mwamuwi maweni. Neni nfira ndiri kuwera mtoza gwavitwatira avi!” 16 Su, kawawinga kulawa kumahakama.17 Na womberi woseri wambata Sosteni mweni kaweritimlongoziya gwa numba ya Mlungu, womberi wamkomapalaa palii palongoru pa shizyungu. Kumbiti Galiukalishera ndiri shitwatira ashi ata padidini.

Paulu kankuwuya kayi Antiokiya18Paulu kendereyiti kulikala aku Korintu kwa mashaka

gatangala. Shakapanu kawagambiriti kwahere, kak-wena mtumbwi kagenda Siriya pakawera na Prisila naAkula. Aku Kenkireya, kamogiti viri zakuwi toziya yakulapa kwakalilapiti. 19 Wagenditi Efesu na panu Paulukawalekiti Prisikila na Akula, pakagenda mnumba yaMlungu, kankulitakuziyana na Wayawudi. 20 Wamluwitikatami nawomberi shipindi shitali nentu, kumbiti kafiritindiri. 21 Su pakaweriti kankuwuka, katakuliti, “Mlungupakafira hanizi kwamwenga kayi.” Kawuka Efesu kwameli. 22 Yomberi pakasokiti mlushi lwa Kaisariya,yomberi kagenditi Yerusalemu kushilamusiya shipingasha wantu yawamjimira Yesu, shakapanu kagenditi An-tiokiya. 23Katama aku katepu hera, shakapanu kenderey-iti na mwanja kwa kupitira seemu za Firigiya na Galatiyakankuwatula moyu wafundwa woseri.

Page 64: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 18:24 64 MATENDU 19:5Apolu kankubwera Efesu na Korintu

24 Myawudi yumu yawamshema Apolu, mwiwuka gwaAlekizandiriya, kiziti Efesu. Kaweriti muntu kana luhalalwa kuyowera na yakawera namarifamakulu gaMalembuMananagala. 25 Kaweriti kafundwa kuusu njira ayi yaMtuwa na pakawera motumotu, kabweriti na kufundakwa unakaka showeru sha Yesu tembera kaweriti ka-pata ubatizu wa Yohani hera. 26 Prisila na Akulapawampikaniriti kankuyowera kwa ugangamalamnumbaya Mlungu, wamtoliti kwawu wamfunda njira ayi yaMlungu kwa unakaka nentu. 27 Apolu pakaamuiti ku-genda Akaya, walongu walii wampananiti moyu kwakuwalembera wafundwa kulii Akaya wamyangi. Pakiz-iti aku, kaweziti kwa utanga wa manemu ga Mlungu,kuwatangitira nentu walongu walii wawapatiti kuwerawajimira, 28 Toziya kendereyiti kuwakanka Wayawudipaweru pakawalanguziya kwa visoweru vya MalembuMananagala kuwera Yesu ndo Kristu.

19Paulu kankubwera kulii Efesu

1 Shipindi Apolu pakaweriti Korintu, Paulu kagenditimwanja seemu za bala, kaziti Efesu kweni kawoniti wa-fundwa wamu. 2 Kakosiiti, “hashi, pampatiti kuwerawajimira myangiti Rohu. Mnanagala?” Nawomberiwamwankula, “Ndala! Hatweni pikanira handa kwanaRohu Mnanagala.” 3 Nayomberi katakula, “Vinu mpatitiubatizu wa ntambu gaa?” Wamwankula, “ubatizu waYohani.” 4 Nayomberi Paulu katakula, “ubatizu waYohani uweriti wa kulanguziya handa wantu walekavidoda. Yohani kawagambiriti wantu wamjimiri uliiyomberi yakaweriti kakwiza pa yomberi, yaani Yesu.” 5Pakupikinira aga, wabatiziti kwa litawu lya Mtuwa Yesu.

Page 65: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 19:6 65 MATENDU 19:176Su, Paulu kawatuliramawoku, na RohuMnanagala kawa-sulukira. Wanja kutakula likabila luhenga na kubweraujumbi wa Mlungu. 7 Woseri waweriti wantu lilongu nawawili. 8 Kwa shipindi sha myezi mitatu Paulu kaweritikankugenda munumba za Mlungu, kawera na matakuli-ranu ga kukwegiziya nentu kuusu ufalumi wa Mlungu.9 Kumbiti wamonga waweriti wakakatala, walema ku-jimira, wanja kuyowera vidoda kuusu njira ayi ya Mtuwamulijojiniku lya wantu. Panu Paulu kaulekiti uganjanawomberi, kawatola pambwegawafundwawakuwiwalii,kaweriti kankuyowera nawomberi kila lishaka panumbaya masomu ga Tiranu. 10 Kendereyiti kutenda hangukwa shipindi sha vinja viwili ata wanalushi woseri waAsiya, Wayawudi na wantu wa maisi gamonga, wawezakupikinira shisoweru sha Mtuwa. 11 Mlungu katen-diti mauzauza ga kulikangasha kwa mawoku ga Paulu.12 Wantu waweriti wankutola shitambala na nguwu zi-monga zya lihengu zyeni Paulu kaweriti kankuvala, wazi-jegiti kwa walweli, nawomberi waponiziwamalweri gawuna walii wawaweriti na washamshera wadoda walawa.13Wayawudi wamu yawawusiya wamshera wadoda. Wa-genditi mwanja aku na aku wankujera kulitumiya litawulya Mtuwa Yesu mweni Paulu kankumbwera. 14 Wanasaba wa Sikewa na Mtambika Mkulu wa Shiyawudi,woseri watenditi hangu. 15 Kumbiti shamshera kadodakawankula, “Nummana Yesu, nummana viraa Paulu,kumbiti mwenga mwa gaa?” 16 Shakapanu muntuulii yakalendemeriti kawakopokera woseri kwa likakala,kawakanka likakala. Na wana awa wa Skewa watugakulawa mnumba mlii pawawera shivula na kuwera navironda. 17 Kila muntu Efesu aku, Myawudi na muntuyakawera ndiri Myawudi, kapikaniriti kuusu shitwatiraashi. Woseri waweriti na lyoga, walikwisa litawu lya

Page 66: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 19:18 66 MATENDU 19:27Mtuwa Yesu. 18Wawumini watangala walawiriti wajimirapaweru vitwatira avi vyawaweriti watenda. 19 Wamongawaweriti wankutenda vitwatira vya uhawi shipindi shipi-titi, wajojiniriti vintola vyawu, wavilunguziya paulongolupa woseri. Wakisiyiti galama ya vintola avi, wawonaifikira vipandi vya shumamalongumhanu elufu. 20Toziyaayi, shisoweru sha Mtuwa shendereya kweneya na shiw-era na likakala nentu.

Ndewu aku Efesu21Pa vitwatira avi, Paulu kaamuiti kugenda Yerusalemu

kwa kupitila Makedoniya na Akaya katakuliti, “Pa ku-soka aku, infiruwa kuiwona Rumi viraa.” 22 Avi, kawa-tumiti wawili wa ntumintumi wakuwi, Timotewu naErastu walonguleri genda Makedoniya, yomberi kalikalitikwa katepu aku Asiya. 23 Shipindi ashi ndo pailawiritindewu nkulu aku Efesu toziya ya njira ayi ya Mtuwa.24 Kuweriti na munyawa shuma yumu wamshema Deme-tiriu, yomberi kaweriti na lihengu lya kunyawa vinyaguvya numba ya mlungu gwa shidala yawamshema Aritemi.Lihengu ali liwayupiti wanyawa wakuwi mota ngulu.25Demetiriu kawajojiniriti pamwerawatenda lihengu awapamwera na wamonga wawaweriti na lihengu handaali, kawagambira, “Wanalushi, muvimana handa shipatushangu shilawirana na biyashala ayi. 26 Vinu, muwezakupikinira na kuliwonera maweni vitwatira avi Paulukankuvitenda, panu Efesu hera ndiri, ira viraa koseriMuasiya. Yomberi kawashawishi na kuwagalambulawantu wajumiri handa wamilungu walii yawanyawitwina wantu milungu ndiri ata shididini. 27 Su iwezekanakuwera biyashara yetu iweri na litawu lidoda. Hangu herandiri, kumbiti shitwatira ashi shiweza kuitenda numba yamlungu Aritemi iweri shintu ndiri sha mana. Shakapanunzyumi zakuwi ayu Asiya na pasipanu poseri ntambu

Page 67: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 19:28 67 MATENDU 19:38yawamguwira, Hayiperi.” 28 Pawapikiniriti aga, waweritina maya, wayanja kubotanga umatu, “Mkulu ndo Aritemigwa Efesu!” 29Kaya yoseri imema fuju. Wawavamiya Gayuna Alisitariku, wenikaya wa Makedoniya, weni waweritiwanamwanja wayaguwi Paulu, watuga nawomberi mpakakumdamu gwa madingu. 30 Paulu mweni kafiriti kushi-gendera shipinga sha wantu awa, kumbiti waumini waliiwamleweleriti. 31 Wakulu wa sirikali wamonga wa akukumkoa wa Asiya, wawaweriti maganja wakuwi, wamje-giriti Paulu ujumbi wankumluwa nakalitula muatali kwakugenda kweni kumdamu gwa madingu. 32 Shipindishilii, wantu wamu waweriti pawabota hangu na wa-monga vilii. Wantu wavuwa wavimaniti ndiri iwera ashiwawera aku. 33 Toziya Wayawudi wamtenda Alekizandakalawiri kulongolu, wamu wa wantu mushipinga shiliiwalisheriti kuwera ndo mweni. Su, Alekizanda kawapun-giriti wantu kwa liwoku pakafira kujiteteya paulongolupa shipinga sha wantu walii. 34 Kumbiti pawavimanitiweri yomberi ndo Myawudi, woseri kwa liziwu limuwashowangana, “Mkulu ndo Aritemi gwa Efesu!” Wen-dereya kushowangana showangana hangu kwa shipindisha masaa mawili. 35Upeleru kalani gwa lushi kafawulitikuwanyamaziya, kawagambira, “Wanalushi wa Efesu,kila muntu kavimana handa kaya ayi ya Efesu ndomlolera gwa numba ya mlungu gwa shidala Aritemina mlolera gwa shinyagu shilii shashiguwiti kulawakumpindi. 36 Kwahera yakaweza kulema shitwatira ashi.Hangu su, munyamali, namtenda shoseri pota hepera.37 Muwashema wantu awa panu tembera wayigilangandiri numba yamlungu amakumwigilangamlungu gwetugwa shidala. 38 Handa, Demetiriu na watenda lihenguwayaguwi wawera na masitaka gawu kuusu wantu awa,pana mahakama na wakulu wa mikoni, waweza kusi-

Page 68: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 19:39 68 MATENDU 20:7takiana aku. 39 Handa pamuwera na visoweru vya-monga, vyaviwagaziya, muvijegi pashiyotera motu ya-pafiruwa. 40 Toziya tuweza kusitakiwa kwa kujega ndewukulawirana na vituku vya lelu. Ndewu ayi kwahera toziyaya nakaka na metusindi kulaviya toziya za nyanyi zandewu ayi.” 41 Pakatakuliti aga, kakumaliriti kuliwona.

20Kulawa Makedoniya kugenda Akaya

1 Payiperiti ndewu ilii Paulu kawashemiti pamwerawaumini walii, kawagambira visoweru vya kawayupamoyu. Shakapanu kawagambira kwahere, kagendaMake-doniya. 2 Kapitiriti Seemu zya isi zilii kankuwayupawantumoyu kwa visoweru vitangala. Shakapanu kasokitiAkaya. 3 Kweni katamiti kwa myezi mitatu. Pakawer-iti kankulitanda kugenda Siriya, kayambuliti handaWayawudi waweriti wankumtendera mpangu mdoda,hangu kaamuwiti kuwuya kwa kupitira Makedoniya4 Sopata, mwana gwa Piru, kulawa Beroya, wagenditipamwera nayomberi, viraa Alisitariku na Sekundi kulawaTesaloniki, Gayu kulawa Deribi, Timotewu, Tukiku naTirofimu, kulawa mkowa gwa Asiya, na Timotewu 5 Awawatulonguliti na kutuhepera Trowa kulii. 6 Tukwenitimeli kulawa Filipi payipititi sikukuwi ya Mabumundagankali kulekera simika, na pa mashaka mhanu shaka-panu tuliwoniti pamwera Trowa kulii. Aku tulikaliti kwashipindi sha lijuma limu.

Paulu katyangiriti Trowa mala ya upeleru7 Jumamosi pashimii tuliwoniti tumegi libumunda.

Toziya Paulu kafiriti kuwuka shirawu yakuwi, kawab-weliriti wantu na kwendeleya kuyowera nawomberi

Page 69: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 20:8 69 MATENDU 20:18mpaka pashiru pa ligonu. 8 Vikoloboyi vivuwa viwer-iti viyaka mmpindi mushindambi Mshumba pawaweritiwankuliwona. 9 Mndemba yumu litawu lyakuwi Eutukukaweriti kalivaga palidilisha shipindi Paulu pakaweritikankwendereya kubwera, Eutuku kanjiti kusizira shi-didini shididini mpaka mbota zimpata, kapatuka pasikulawa mgolofa ya tatu. Wamlopoziya kahowiti kala.10 Kumbiti Paulu kasulukiti pasi, kasuntamala, kamk-isikira na kulonga “Namwina lyoga mana kwana ukomuwankali mngati mwakuwi.” 11 Shakapanu kakwena kayimligolofa, kalimega libumunda, kaliya. Kendeleyiti kub-wera kwa shipindi shivuwa mpaka mandawira putiputi,shakapanu kawuka. 12 Wantu walii wamtoliti mndembaulii ukaya pakiwa mkomu nakamu. Wapata shinyamalirushikulu.

Kulawa Trowa kugenda Miletu13 Twenga tukweniti meli tulonguliriti kugenda Asu

kweni twangamtoliti Paulu. Katugambiriti tutendintambu ayi, mana kafiriti kwiza aku kwa kupitira isiiyuma. 14 Shipindi pakatuwoniti Asu kulii, tumkweniziyammeli, tugenda Mituleni. 15 Kulawa aku tugenditi tusokakiu shirawu yakuwi. Lishaka lya pili, tusulusiyiti nangaSamuna shirawuyakuwi tusokitiMiletu. 16Paulu kaweritikafira kwendeleya na mwanja kwa meli pota kuwuyiraEfesu su nakakawalira nentu aku Asiya. Kaweriti nakanongola ya kusoka Yerusalemu kwa sikukuwi ya Pen-tekosti handa iwezikana.

Paulu kankuwagambira kwa heri wazewi wa Efesu17 Kulawa Miletu Paulu katumiti ujumbi Efesu, kwa

wazewi wa shipinga sha yawamjimira Yesu waliwoninayomberi. 18 Pawawuyiti kwakuwi, kawagambiriti,“Muvimana ntambu yandamiti na mwenga pashiru

Page 70: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 20:19 70 MATENDU 20:30poseri kwanjira mulishaka lilii lya kwanja pansokitiAsiya. 19 Muvimana ntambu yanumtenderiti Mtuwakwa unanaga woseri, kwa masozi na maholu gambat-iti kulawirana na mipangu ya ufyangu ya Wayawudi.20 Muvimana handa hapeni nzindi ata shididini kuwab-welera paweru na mkaya mwamwennga na kuwafundenishoseri shakuwatangitileni. 21 Nuwaberiziya mwawoseriWayawudi, viraa na wantu yawawera ndiri Wayawudiwamgalambukiri Mlungu na kuwera na njimiru muMtuwa gwetu Yesu. 22 Na vinu, mumpikinireni! Neni,payiwera nankumjimira Rohu, nunkugenda Yerusalemupota kuvimana yagafira kumpata aku. 23 Shanushimanahera ndo handa Rohu Mnanagala kankunanguziya pakatipa kila lushi handa shifungu na ntabiku ndo vyanguhep-era. 24 Kumbiti, nankuukwisa ukomu wangu kuwerashintu nentu kwaneni mladi hera malili untumintumiwangu na lihengu lilii lyakanupiti Mtuwa Yesu nulitendi,yani nankuziyi Shisoweru Shiwagira sha manemu gaMlungu.

25 “Mbita muwamu mweni woseri pabwera ufalumiwa Mlungu.Na vinu, nuvimana kwahera ata yumugwenu hakamoni kayi. 26 Hangu, leru ayi nankuwalan-guziya nakamu handa payilawira kahowa yumu gwenu,neni nahera lawama yoseri. 27 Toziya hapeni nzindiata padidini kuwabwelerani nfiru yoseri ya Mlungu.28 Mulikali weri maweni, mshiloleri shipinga shilii sheniRohu Mnanagala kawatula mwenga muweri walelwawakuwi. Mushiloli shipinga sha wantu yawamjimiraYesu, Mlungu yakashihemeriti kwa mwazi gwa mwanagwakuwi. 29 Nuvimana handa pambuka kala neni wa-maminyi wakalipa hawawingilirani, na hapeni wawerina lusungu kwa shipinga ashi. 30 Ata kulawa muwamumwenu hawalawili wantu weni hantakuli vitwatira vya

Page 71: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 20:31 71 MATENDU 21:4kupyota su kuwahowiziya wantu na kuwatenda wawafatiwomberi hera. 31 Hangu muweri masu pamlihola handakwa shipindi sha vinja vitatu, pashiru na paliwala ndokandiri kumubera kila yumu gwenu kwa masozi.

32 “Vinu nankuwatula mumawoku ga Mlungu, kwashisoweru sha manemu gakuwi, ndosheni shiwezakuwanyawa mwenga na kuwapanana uhala pamuheranawomberi woseri yawapungitwi. 33 Neni nfirandiri atamala yimu shuma, wala zaabu, wala nguwu za muntuyoseri. 34Muvimana maweni handa ntenda lihengu kwamawoku gangu namweni su mbati shakuwatanga na shanamweni. 35 Namweri nankuwayupani mashaka goserimfanu handa kwa kutenda lihengu shiasi ashi tufiruwakuwatanga walii wahera likakala patulihola visoweruvya Mtuwa Yesu mweni, ‘Mbaka nentu kulavia kulikukuyanga.’ ”

36Pa katakuliti kala aga, Paulu kasuntamaliti pamuheranawomberi woseri, kamluwa Mlungu. 37Woseri waweritiwankulira, na kumgambira Paulu kwahere kwa kumk-isikira na kumunonera. 38 Shawaweriti na maholu nashunentu shiweriti showeru shakashitakuliti handa hapeniwamoni kayi. Su, wampeleka mpaka kumeli.

21Paulu kankugenda Yerusalemu

1 Patumaliliti kumgambira kwaheri, tukweniti melitugenda mpaka kosi. Shirawu yakuwi tusokiti Rodi,na kulawa aku tugenditi patara. 2 Aku, tuwoniti meliyaiweriti yankugenda Foiniki, hangu tukweniti, tugendamwanja. 3 Patusokiti kala pahala peni tuweziti kuwonakupiru, tupitiriti uwega wakuwi wa kushana tugendaSiriya. Tupumliriti mulushi lwa Tiru peni meli ilii iweritiwankusulusiya visanka vyakuwi. 4 Tuwoniti waumini

Page 72: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 21:5 72 MATENDU 21:16wamu aku, na tulivaga pamwera nawomberi kwa lijumalimu. Kwa likakala lya Rohu, wamgambira Paulu kotuku-genda Yerusalemu. 5 Kumbiti shipindi shetu pashiperitituwukiti woseri pamuhera na wadala na wana wawuwatupelekiti mpaka kunja ya lushi. Patusokiti kumb-wani, twawoseri tusundamaliti na tumluwa Mlungu.6 Shakapanu patulongiti kwaheri, twenga tukwena meli,nawomberiwawuyaukaya kwawu. 7Twenga twendereyitina mwanja gwetu kulawa Tiru tusoka Tolemaisi kwenituwalamsiya wawumini, tulikaliti nawomberi lishakalimu. 8 Shirawu yakuwi tuwukiti na tusoka Kaisariya.Aku tulikaliti ukaya kwa Mwinjilisti Filipi yomberikaweriti yumu gwa walii saba wawasyaguliti kutangaYerusalemu kulii. 9Kaweriti na wahinga wamsheshi weniwaweriti na shipaji sha kutakulira ujumbi wa Mlungu.10Pawalikaliti akumashaka ng'o, mbuyi yumuwamshemaAgabu kiziti kulawa Yudeya. 11 Katuyiziriti, katolaMkanda gwa Paulu, kalitawa mumawoku na mumaguluKalonga, “Rohu Mnanagala katakula hangu, ‘WayawudiYerusalemu wamtawi ntambu ayi muntu kana mkandaagu na wantu wa maisi wamkamli.’ ” 12 Patupikiniritiaga, twenga na wantu wamonga walii wawaweriti panutumluwiti Paulu kotukugenda Yerusalemu. 13 KumbitiPaulu kankuliti, “Mfira kutenda shishi? Mfira kugumegamoyu gwangu kwa masozi? Neni nwera kala hera ndirikutatilwa mnumba kulii Yerusalemu, ila ata kuhowa kwa-jili ya Mtuwa Yesu.” 14 Patusinditi kumuzyangazyangatunyamala, tulonga hera, “Shakafira Mtuwa shitendeki!”15 Pawatamiti palii kwa katepu, tuyopiti visanka vyetu,twendereyiti na mwanja kugenda Yerusalemu. 16 Wamuwa wafundwa walii wa Kaisariya wagenditi pamuheranatwenga, watujega ukaya kwaMnasoni yomberi tuwerititwankugenda kulikala nayomberi kwa katepu. Mnasoni

Page 73: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 21:17 73 MATENDU 21:26kaweriti mwenikaya gwa kupiru na kaweriti muwuminigwa mashaka gavuwa.

Paulu kankugenda kumlamsiya Yakobu17 Patuyingiriti Yerusalemu, walongu wawumini

watuyangiti weri nentu. 18 Shirawu yakuwi Paulukagenditi pamwera natwenga kumlamusiya Yakobu,na wazewi na shipinga sha wantu wawamjimira YesuKristu waweriti viraa. 19 Pawamlamsiyiti kala, Paulukawayupiti shisoweru kamili kuusu goseri Mlungugakaweriti kagatenda pakati pa wantu wa maisi kwa njiraya lihengu lyakuwi. 20 Pawapikiniriti aga, wamkwisaMlungu. Shakapanu kamgambira Paulu, “Mlongu,guweza kuwona handa kwana Wayawudi maelufu wenivinu wawera wajimira na woseri awa wagatenda werimalagaliru. 21Wapata visoweru vyakuwi handa guweritigwanguwafunda Wayawudi yawalikala muwamu mwawantu wa maisi gamonga nawagashera ndiri malagaliruga Musa, kotukuwayigiziya jandu wananguta wawuna kotukuzifata mila za Wayawudi. 22Nakaka wapikinirahanda kasoka kala panu. Tutendi hashi, shakapanu? 23Su,gutendi handa ntambu yatukugambiziyiti. Twa panuwantu msheshi weni watula nazili. 24Gwingiri pamuherana womberi, gulipungi pamuhera na womberi na gulipina shyasi shashiwusika kwa womberi shakapanu wamogiviri zawu. Su kila muntu hakavimani kuwera visoweruvyoseri vilii vyawagambiritwi kuusu gwenga vyaheramana, kumbiti gwenga gumweni gwendereya weri nakugajimira malagiliru ga Musa. 25 Kuusu wantu walii wamaisi gamonga wantu yawamjimira Yesu, tuwajegerakala luhamba twankuwagambira vitwatira vyatuamuwiti,waleki kuliya shoseri shawatambikiriti kwa milungu,nawalanda mwazi ama nawaliya vinofu vya shigongoluyawaminduwitwi na waleki uhumba.” 26 Su lishaka

Page 74: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 21:27 74 MATENDU 21:33lyalifatiti Paulu kawatoliti wantu walii na kalipungapamuhera nawu. Shakapanu kingira Mnumba nkulu yaMlungu, pakabwera visoweru vya upeleru wa mashakaga kulipunga na tambiku meitendwi kwa kila muntu.

Paulu kankutulwa mlikakala munumba ngulu ya kuluwiraMlungu

27 Shipindi mashaka saba aga pagiziti kupera,Wayawudi waweriti walawa pamkoa gwa Asiyawamwoniti Paulu Mnumba nkulu ya kumluwa Mlungu.Su, wasonguziya maya mushipinga shoseri sha wantu,wamkamula Paulu. 28 “Wanaisi wa Israeli, wabotangaMtutangi! Ayu ndomweni ulii muntu yakawafunditiwantu kila pahala shitwatira shawashilema wantuwa Israeli, yagalema Malagaliru ga Musa na pahalapanu pananagala. Ata vinu kawayingiziya wantu wamaisi gamonga Mnumba nkulu ya Mlungu na kupatulauhumba pahala panu pananagala.” 29 Toziya ya kutakulahangu ndo kuwera waweriti wamwona Tirofimu,mwenikaya gwa Efesu, kaweriti pamuhera na Paulumlushi, womberi walisheriti kuwera Paulu kaweritikamwingiziya Mnumba nkulu ya Mlungu. 30 Lushiloseri lwingira ndewu, wantu wiza kulawa wega zoseri,wamlaviyiti Paulu kunja Kunumba nkulu ya Mlungu,na palaa panu milyangu itatwa ya Numba nkulu yaMlungu. 31 Waweriti kala kumlaga kumbiti visoweruvimwizira mkulu gwa wanjagila wa shiroma kuweraYerusalemu yoseri iweriti imema ndewu. 32 Kamu kamumkulu gwa njagira kawatola wanjagila na mkulu gwawanjagila, kashigendera shipinga sha wantu. Nawomberipawamwoniti mkulu gwa njagira na wanjagila, walekakumkoma Paulu. 33Mkulu gwa jeshi kamgenderiti Paulu,kambata na kuamuwa wamtawi minyololu mushimba.Shakapanu kawakosiiti, “Ndo muntu gaa ayu, na katenda

Page 75: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 21:34 75 MATENDU 22:3shishi?” 34Wamongamshipinga sha wantu shilii waweritiwankubwera shintu ashi na wamonga shintu shilii.Toziya ya ndewu ayi. Mkulu gwa wanjagila kapofolakulimana shawuli kamili. Hangu, kaamuwiti wantuwakuwi wamjegi Paulu kuliboma. 35 Paulu pakasokitipalukweneru, wanjagila wampapiti toziya ya ndewu yawantu. 36 Toziya wantu mushipinga shikulu wamfatitipawabotanga, “gumlagiri patali!”

Paulu kankulitakuliziya37 Pawaweriti wankumwingiziya muboma, Paulu kam-

luwiti mkulu gwa wajengeni kalonga, “Weza kutakulashintu?” Mkulu gwa njagira ulii kamwankula, “Hashi,gushimana shigiriki?” 38 “Kwani gwenga ndo uliiMmisri ulii mashana hera kayanjishiti ungondu na kawa-longuziya majahili elufu msheshi mpaka kushiwala?”

39 Paulu kankula, “Neni ndo Myawudi, mwiwukagwa Tarisu pa Kilikiya, neni ndo mwiwuka gwa lushilwalumanikana. Shondi nukuluwa, gunekeziyi ntakuli nawantu.”

40 Mkulu ulii gwa wanjagila kamjimira. Hangu Paulukagolokiti panani pa lukweneru, kawapungira mawokuwantu walii, na pawalikaliti jiii, kanja kuyowera na-womberi kwa Shiebraniya.

221 “Mwawalongu wangu na ashina tati, mpikinira vinu

panalitakulura paulongolu penu!” 2Pawapikiniriti pakay-owera nawomberi kwa Shiebraniya wongera kutama jiikuliku shipindi shipititi na Paweru kendereya kulonga.

3 “Neni ndoMyawudi, mwiwuka gwa TarisuMukilikiya.Kumbiti neleritwi palaa panu palushi lya Yerusalemu pasiya ukufunzi Gamalieli. Mfunditwi kufata kwa ugangamalamalagaliru ga wazewi wetu. Nuliraviyiti kwamoyu goseri

Page 76: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 22:4 76 MATENDU 22:14kwa Mlungu kuwera mwenga ntambu ya muwera leru.4 Nuwatesiti ata kuwalaga wantu walii wawafatiti njiraayi. Nuwakamliti wapalu kwa wadala na kuwatatiramshibetubetu. 5MtambikaMkulu na shipinga shoseri shawazewi waweza kushilanguziya shitwatira ashi. Kulawakwawu mwankiti luhamba yawalembiti walongu waliiWayawudi yawaweriti aku Dameski. Ng'enditi Dameskisu nuwakamuli wantu awa na kuwajega watatirwa mpakaYerusalemu su wapananwi azabu.

Paulu kankuyowera kuusu kulopuziwa kwakuwi6 “Su, panweriti mnjira pakwegera kuyingira Dameski,

ipata saa sita paliwala, uweru ukulu ulawa kumpindiulawira vumu uwalira wega zoseri. 7 Panu nguwiti pasi,mbikanira liziwu ling'ambira, ‘Sauli, Sauli! Kwa shishigundesa?’ 8 Neni ngosiiti, ‘Gani gwenga, Mtuwa?’ Nay-omberi kang'ambira. ‘Neni na Yesu gwa Nazareti ndoyomberi yaguntesa.’ 9 Wayangu walii wawoniti uweruulii kumbiti wapikinira ndiri liziwu lya ulii yakayower-iti naneni. 10 Ngosiya, ‘Ndendi shishi Mtuwa?’ NaMtuwa kanangula, ‘Gugoloki, gugendi Dameski na akuhawakugambiri vyoseri vyeni Mlungu wakupangira ku-tenda.’ 11 Kulawirana na uweru ukalipa mwezandiri ku-wona na hangu iwabidi wayangu walii kunongoziya kwakung'ola liwoku mpaka nsoka Dameski

12 “Aku kuweriti na muntu yumu yawamshemaAnaniya, muntu mguwira Mlungu, mweni kujimiramalagaliru getu na yawamupanana ligoya nentukulongolu kwa Wayawudi yawaweriti walikala Dameski.13 Yomberi kiziti kunola, kagoloka pakwegera naneni,kalonga, ‘Mlongu Sauli! Guwoni kayi.’ Palaa palii kawonakayi, numulola. 14 Shakapanu Ananiya kalonga, ‘Mlungugwawambuyiwetu kakusyagula gwenga gupati kuvimana

Page 77: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 22:15 77 MATENDU 22:25mafiliru gakuwi na kumlola ntumintumi gwakuwimuherina kumpikinira mweni pakayowera. 15 Kwa manahauweri upitawu kwa wantu woseri pawawagambira galiigwagagawoniti na kugapikanira. 16 Vinu su, ga shishikushelewa nentu? Gugoloki, gubatizwi na kuwusilirwavidoda vyaku kwa kuluwa litawu lyakuwi.’

Paulu kashemwa kuwabwelera wantu wa maisi17 “Su, muyiti Yerusalemu na panweriti nankumluwa

Mlungu munumba nkulu moniti mawonu. 18 NumwonitiMtuwa pakang'ambira, ‘Guwuki Yerusalemu kanongolakwa mana wantu wa panu hapeni wawujimiri upitawuwaku kuusu neni.’ 19 ‘Mtuwa’ neni numwankula, ‘wavi-mana pota kufifa handa neni ndo ulii yakaweriti kankupi-tapita munumba za Mlungu na kuwabata na kuwakomawalii yawaweriti wankujimira. 20 Na handa shipindipitawu gwaku Stefanu pawamlagiti, namweni neni nwer-iti palii panjimilianiti na shitwatira ashi na kugaloleramakoti ga walii yawaweriti wankumlaga.’ 21 Mtuwakang'ambira, ‘Gugendi, nukutumi patali kwa isi zaWayawudi ndiri.’ ”

22Mpaka panu, wantu walii waweriti wankumpikinira,kumbiti pandakuliti visoweru avi, wayanjiti kutakula kwaliziwu likulu, “Guwusiyi Pasi panu muntu gwa ntambuayi katakiwa ndiri kulikala.” 23 Wandereiti kubwerab-wera aku na wankutikinyia makoti gawu na kusulusiyalidiku kumpindi. 24 Mkulu gwa majangira kawagambir-iti wantu wakuwi wamjegi Paulu mnumba ya liboma,kawagambira wawasyatangi mboku su wapati kuvimanashanzu sha Wayawudi kumtendera umatu. 25 Kumbitipawaweriti wankumtawa su wasyatangwi mboku, Paulukamkosiyiti mkulu gwa majagira yumu yakagolokitipanu, “Hashi, ndo yapafiruwa kwamwenga kumsyatangamboku mwanalushi gwa Rumi pambeli hakenitozwi?”

Page 78: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 22:26 78 MATENDU 23:3

26 Mkulu gwa njagira ulii pakapikaniriti aga, kamyupitishisoweru mkulu gwa njagira kalonga, “Gufira gutendishishi? Muntu ayu ndo mwanalushi gwa Rumi!”

27 Mkulu gwa njagira kamgendiriti Paulu kamgam-bira, “Gung'ambiri, hashi gwenga ndo mwanalushi gwaRumi?”

Paulu kamwankula “nyina,”28 Mkulu gwa njagira kalonga, “Naneni nwera

mwanalushi gwa Rumi kwa kulipira shiyasi shikulu.”Paulu kalonga,

“Kumbiti neni na mwanalushi gwa Rumi kwa kwi-wuka.”

29 Wantu walii weni waweriti kala kumlolera Pauluwawukiti saa iraa ilii. Ata mkulu gwa njagira ulii katiritipakavimaniti handa Paulu ndo mwanalushi gwa Rumi nahanda kaweriti kamtawalira kala minyololu.

Paulu palongolu pashizyungu30 Shirawu yakuwi, mkulu gwa njagira kafiriti kuvi-

manamasitaka geniWayawudi waweriti wamsitaki Paulu.Hangu, kamyopoliti Paulu minyololu, kaamuwa watam-bika wakulu, na shizyungu shoseri waliwoni. Shakapanukamjegiti Paulu, kamgolosiya paulongolu pa shizyungu.

231 Paulu kawalola ndii wanashizyungu walii, shakapanu

kanja kutakula, “Mwalongu wangu, mpaka leru nweritinankulikala na nfiru iherepa paulongolu pa Mlungu.”2 Panu Mtambika Mkulu Ananiya kawahimiziya waliiyawaweriti wagoloka pakwegera na Paulu wamwakulimumlomu. 3 Su, Paulu kamgambira, “Mlungu mwenihakakuwakuli mbalawandi gwenga handa shibambazashawapakaziiti shokaa! Guwera hashi, kulikala panu

Page 79: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 23:4 79 MATENDU 23:11su guntozi shikamalagaliru na aku gumweni gwengagugamega malagaliru kwa kuhimiziya wang'omi!”

4Wantuwawaweriti wagoloka palii wamgambira Paulu,“Gumwigira mtambika mkulu gwa numba ya Mlungu!”

5 Paulu kankula, “Walonga wangu, nuvimana ndirihanda yomberi ndo Mtambika Mkulu. Mana Malembumananagala galonga, ‘Nagumtakulira vidoda mkolam-lima gwa wantu waku.’ ”

6Shipindi ashi Paulu kalimaniti kala handa seemu yimuya wanashizyungu walii iweriti ndo Masadukayu na yi-mongaMafalisayu. Su, katakula kwa liziwu likulu paulon-golu pa shizyungu, “Walongu wangu, neni ndoMfalisayu,mwana gwaMfarisayu. Neni wanjega kushizyungu toziyanulitumbira handa wahowiti hawazyuki.”

7Pakatakuliti kala aga, ndewu ikalipa ilawiriti pakati paMafalisayu na Masadukayu na shipinga shipalanganika.8 Shanziru sheni Shiweriti ashi, Masadukayu wakolerahanda wahowiti wazyuki ndiri, kwahera wantumintumiwa kumpindi, na rohu zyeni kwahera. KumbitiMafalisayuwajimira goseri aga matatu. 9 Umatu uyongerekiti nawamonga wa wafunda wa Malagaliru ga shipinga shaMafalisayu wagolokiti na kulavia malalamiku gawu kwalikakala, “Hatweniwoni shoseri shilii shikondola pakati pamuntu ayu, pamonga iwera handa rohu ama ntumintumigwa kumpindi kuyowera na yomberi.”

10Ndewu iweriti nkulu ata mkulu gwa wanjagila katirahanda Paulu mewampapulangi vipandivipandi. Hangu,kawahimiziyiti wanjagila wakuwi kwingira pakati paashipinga shilii, wamlaviyi Paulu na kumwuziya mngatimliboma.

11 Pashiru pafatiti, Mtuwa kagolokiti pakwegera naPaulu, kamgambira, “Guliyupi moyu! Gumbitawulira

Page 80: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 23:12 80 MATENDU 23:21panu Yerusalemu, hagutendi ntambu irayi ayi mlushi lwaRumi.”

Wayawudi wankutenda mpangu gwa kumlaga Paulu12 Pawushiiti, Wayawudi watenditi waliwoni kwa bada.

Waliyupa shiapu, “Hapeni tuliyi wala kulanda mpakapatuweri kala tumlagi Paulu.” 13 Wantu nentu ya ma-longu msheshi ndo yawatenditi mpangu gwa kutendahangu. 14 Su wagenditi kwa Mtambika Mkulu na wazewi,walonga, “Twenga tulilapira handa hapeni tuliyi shoserikwa milomu yetu mpaka patumlaga Paulu. 15 Vinu su,mwenga pamwera na shizyungu guwatumi wajumbi kwamkulu gwa majengeni su wamjegi Paulu kwamwengapamlipayira handa mfira kuwayupa shisoweru shiherepanentu kuusu yomberi. Tuweriti ndiri kala kumlagaata pamberi pa kusoka panu.” 16 Kumbiti mwana gwamlongu gwakuwi Paulu kapikiniriti kuusu mpangu agu,hangu kagenda mngati mwa boma kamgambira Paulukuusu mpangu agu. 17 Panu Paulu kamshema yumugwa wanjagila, kamgambira, “Gumtoli mndemba ayu kwamkulu gwa wanjagila, kwana shintu sha kukugambira.”18Mnjagira kamtola mndemba ayu, kumlonguziya mpakakwa mkulu gwa wanjagila, kalonga, “Mtatilwa ulii Paulukanshema kanduwa numjegi mntemba ayu kwaku toziyakana shitwatira sha kukugambira.” 19 Mkulu gwa wan-jagila kamkoliti liwoku mndemba ayu kamjega pahalapagweka, kamkosiya, “Gwana shishi sha kung'ambira?”20 Yemberi kalonga, “Wayawudi waligambirana waku-luwi numjegi Paulu Pashizyungu wankulipayira handashizyungu shifira kupata visoweru avi kamili nentu ku-usu yomberi. 21 Kumbiti gwenga nagujimira, toziyawantu wavuwa nentu yamalongumsheshi walitanda kalakumkamula, walitatira weni mushirapu kuwera hapeniwaliyi ama kulanda mpaka wamlagi huti Paulu. Vinu

Page 81: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 23:22 81 MATENDU 23:33wakala pawahepera lagilu lyaku” 22Mkulu gwa wanjagilakalonga, gugendi zaku kotukumgambira muntu yoserihanda gunjegera visoweru avi.

Paulu wankumjega kwa mkulu gwa mkowa23 Su, mkulu gwa jeshi kawashemiti wanjagila wawili

kawagambira, “Muwatandi kala wanjagila miya mbili,wakwena falasi malongu saba na wanjagila miya mbiliyawawera na migoha, wagendi Kaisariya, muweri kalakuwuka pamberi pa saa tatu pashiru. 24 Mtandi falasiwamu kwajili ya Paulu, wamjegiti Salama kwa Felisi,mkulu gwa mkowa.” 25 Shakapanu mkulu ayu gwashenta kalembiti hangu luhamba, 26 “Neni KlawudiLusiya nunkukulembera gwenga mtuwa Felisi, mkulugwa mkowa. Nukulamsiya! 27 ‘Wayawudi wamka-muliti muntu ayu na sambira wamlagi mewang’ambiritindiri handa yomberi ndo mwanalushi gwa Rumi nahangu ng'enda pamuhera na wanjagila numlopoziya.28Numjegiti panlogolu pa shizyungu shawu shikulu nfirakuvimana shanziru sha masitaka gawu. 29 Nyambulitihanda masitaka geni gahusu lukakatala lwa seemu zimuzya malagaliru gawu na hangu monandiri handa ka-tenda shoseri shifiruwa wamlagi ama wamtatiri mshi-betubetu. 30 Pawang'ambiriti handa Wayawudi wawer-iti watenda mpangu gwa kumlaga, amuwiti kumjegakwaku, nuwagambira wasitaki wakuwi wajegi mashitakagawu kulongolu kwaku.” 31 Su, wanjagila awa wamtolitiPaulu handa ntambu yawawalagaliriti, wamjega pashirupalii mpaka Antipatiri. 32 Shirawu yakuwi wanjagila wamagulu wawuyiti kuliboma, wawaleka wanjagila waliiwawakwena falasi wandereyiti na mwanja pamwera naPaulu. 33 Pawasokiti Kaisariya wamupiti mkulu gwamkowa su luhamba na kumtula Paulu pasi pa ukolamlima

Page 82: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 23:34 82 MATENDU 24:9

wakuwi. 34 Felisi pakabetuliti luhamba alu kawakosiitiPaulu kalawa kumkoa gaa. Pawamgambiriti handa kawer-iti kalawa kumkoa gwa Kilikiya. 35 Kalonga, “hampikinirilisitaka lyaku pawasoka kala wasitaki waku.” Shakapanukaamuwa Paulu wamloleri pamdamu gwa Herodi.

24Wayawudi wankumsitaki Paulu

1 Pa mashaka mhanu, mtambika mkulu gwa numba yaMlungu Ananiya kingiriti Kaisariya pamwera na wazewiwamu na wakili yumu gwa malagaliru yawamshema Ter-itulu. Wamgendiriti mkulu wa mkowa ulii wamgambiramashitaka gawu kuusu Paulu. 2 Paulu wamshemiti, naTeritulu kamlavilira mashitaka hangu,

“Mtuwa Felisi, ulonguziya waku uherepa ujega pongankulu na kwa ulolera waku vitwatira vivuwa vitulwa weritoziya ya isi yetu. 3 Shipindi shoseri na pahala poseri,kwa ntambu zoseri, mtuwa Felisi, tuvyanka vitwatiravyoseri avi kwa mayagashii gavuwa. 4 Kumbiti, bilakuhowiziya shipindi shaku nentu, tukuluwa kwa viherivyaku, guyipikiniri isi yetu. 5 Tuyambula handa muntuayu ndo mbaya nentu. Yomberi katenda ndewu pakati paWayawudi kila pahala pasi panu na viraa ndo mlongoziyagwa shama shilii sha Wanazareti. 6 Kayi kajeriti kuyi-halibisiya numba nkulu ya kumluwira Mlungu, natwengatumkamliti. Tufiriti kumtoza kugenderana na malagalirugetu twaweni. 7 Kumbiti Lusiya, mkulu gwa majengeni,kingiriti pakati, kamtoliti kwa likakala kulawa mmawokugetu. 8 Handa pagumgambira msitaki gwakuwi kiza ku-longolu kwaku, Handa pagumkosiya gumweni guweza ku-vimana vitwatira vyoseri avi vyatumsitakiti kwa vyeni.”9 Na Wayawudi wajimira shisoweru sha masitaka agapawatakula handa goseri aga gaweriti nakaka.

Page 83: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 24:10 83 MATENDU 24:19Paulu kankujiteteya paulongulu ya Felisi

10 Su, mkulu gwa mkowa kamlekiziiti Paulu katakuli.Nayomberi Paulu kalonga,

“Nemelera kujiteteya paulongolu paku panuvimanahanda guwera mtoza gwa maisi aga kwa vinja vivuwa.11 Guweza kujiakishiya handa nentu ndiri ya mashakaligumba na mawili hera gapita kwanjira pang'enditikuguwira Yerusalemu. 12 Wayawudi wamona ndiripanalitakuziyana na muntu yoseri wamona ndiripanuwasongiziya wantu mnumba nkulu ya Mlungu,pota munumba zya Milungu yawu. Pota pahala pingi kayiposeri mlushi alu. 13 Pota waweza ndili kulanguziyamashitaka wagalaviyiti kuusu neni. 14 Shanjimirapaulongolu paku ndo hashi. Neni numjimira Mlungugwa wazewi wetu pandama kugenderana na njira iliiyeni womberi wayishema shama sha ufyangu. Njimiravitwatira vyoseri vyawalembiti muvintola vya malagaliruga Musa na muvintola vya wambuyi. 15Neni nulitumbiraMlungu, na womberi walitumbira ula vira, handa wantuyawamfiriziya Mlungu na wantu yawamfiriziya ndiriMlungu, hawazyuki. 16 Hangu hangangamali mashakagoseri kuwera na nfiru heri paulongolu pa Mlungu napalongolu pa wantu.

17 “Pantamiti kutali kwa vinja vyamaha, mbuyitiYerusalemu su kuwajegera wantuwa lushi lwangu utangana kulaviya tambiku. 18 Shipindi neni paweriti nanku-tenda aga su womberi wamoniti neni Mnumba nkulu yaMlungu, nweriti ntenditi kala vitwatira vya kulipunga.Panweriti ndiri na lipinga lya wantu ama ndewu yoseri.19 Kumbiti kuweriti na Wayawudi wamonga kulawakumkoa gwa Asiya, hawa watakiwa kuwera panu pau-longolu pakuwi na kulavia masitaka gawu handa wana

Page 84: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 24:20 84 MATENDU 25:2shoseri sha kunsitakira. 20 Ama, guwaleki awa wawaw-era panu watakuli likosa lyawaliwoniti kwaneni shipindipang'olukiti paulongolu pashizyungu shawu shikulu,21 payiweri hera visoweru avi vyantakuliti pang'olukitipaulongulu pawu, ‘Mlungu kantozi ulaleru toziya yakukolera handa wahowiti hawazyukisiwi.’ ”

22 Panu, Felisi, yomberi mweni kaweriti kayimana njiraayi weri, kahayilishiti kesi ayi. Kawagambira, “Navinuhantozi kesi ayi shipindi Lusiya, mkulu gwa wanjagila,pakiza panu.” 23 Shakapanu kamwimiziya mkulu gwawanjagila kamtuli Paulu mshibetubetu, kumbiti kawerina ulekiziwu shiyasi na waganja wakuwi kotukuwaberapawamupanana shakafira.

Paulu paulongolu pa Felisi na Drusila24 Pa mashaka madidini, Felisi kiziti pamwera na

mdala gwakuwi Drusila yomberi kiweriti Myawudi. Kaa-muiti Paulu wamjegi, kampikanira pakayowera kuusukumjimira Yesu Kristu. 25 Kumbiti shipindi Paulu pakan-jiti kuyowera kuusu shashimfiriziya Mlungu, kuusu ku-likolamlima na kuusu lishaka ya kutoza lyaliyiza. Felisikatiriti na kulonga, “Vinu guweza kugenda, hanukushemikayi pampata lupenyu.” 26 Shipindi shirashi kaweritikankulitumba handa Paulu kangamupiti shuma. Toziyaayi kamshemiti Paulu mala kwa mala na kuyowera nayu.

27Pa vinja miwili avi, Porikiu Festu katoliti lupenyu lwaFelisi, kaweri mkulu gwamkowa. Toziya kafiriti kulijegel-era kwa Wayawudi, Felisi kamlekiti Paulu mshibetubetu.

25Paulu katola shibali sha kugenda kulongolu Kaisari

1 Pa mashaka matatu kwingira kumkoa, Festu kalawitikaisariya kagenda Yerusalemu. 2 Watambika wakulu

Page 85: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 25:3 85 MATENDU 25:12

pamwera na walongoziya wa Shiyawudi wampitishisoweru kuusu mashitaka gakaweriti naga Paulu.Wamluwiti Festu. 3 Kawatenderi shitwatira shiheri kwakumjega Paulu Yerusalemu. Waweriti watenda mpanguwamlagi pakawera mnjira. 4 Kumbiti Festu kankula“Paulu hakasigali mshibetubetu kulii Kaisariya na nenihang'endi aku ulavinu. 5 Muwaleki walongu wenuwagendi haku pamwera naneni wagalavii mashitakagawu kuusu yomberi handa katenda shoseri shidoda.”6 Festu katamiti nawu kwa shipindi sha mashakamsheshi ama ligumba, shakapanu kawuya Kaisariya.Shirawu yakuwi kalikala pa kutozera, kaamuwa Pauluwamjegi pashizyungu. 7 Shipindi Paulu pakiziti,Wayawudi waweriti walawa Yerusalemu wamzyengikitiwanjiti kulaviya masitaka gavuwa geni waweziti ndirikugalanguziya. 8 Kwa kujiteteya, Paulu katakuliti,“Neni ndenda ndiri likosa lyoseri kuusu Malagaliru gaWayawudi, pota kuusu numba nkulu ya kumluwaMlungu,pota kumhusu Kaisari.” 9 Festu kafiriti kulijegelera kwaWayawudi na hangu kamkosiya Paulu, “Hashi, gufirang'endi Yerusalemu na aku wakakutozi kulongolukwaneni kuusu masitaka aga?” 10 Paulu kankula,“Nankugoloka palongolu pa shizyungu sha Kaisari,na palaa panu ndo nfiruwa kutozwa. Handa ntambuyaguvimanamweni, nuwatendera ndiriWayawudi vidodavyoseri. 11 Su, payiwera neni wera na likosa lyanfiruwaazabu ya kuhowa, nduwa ndiri mundekiziyi azabu ayi.Kumbiti handa kwahera unakaka pakati pamasitakagawalaviyiti wantu awa, kwahera yakaweza kuntula nenikwa womberi. Ng'enda kulongolu kwa Kaisari!” 12 Su,pa Festu kuyowera na washawuli wakuwi, kamgambiraPaulu, “Gufira kugenda kwa Kaisari, su, gugendi kwaKaisari.”

Page 86: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 25:13 86 MATENDU 25:23Paulu kulongolu kwa Agiripa na Beriniki

13 Pamberi pa mashaka gavuwa ndiri, Mtuwa Agiripana Beriniki wasokiti Kaisariya su kulaviya ligoya lyawukwa Festu. 14 Waweriti aku mashaka ng'o, Festukamgambira mfalumi masitaka ga Paulu, “Kwana muntuyumu panu mweni Felisi kamtatiriti. 15 PangenditiYerusalemu watambika wakulu wa numba ya Mlunguna wazewi wa Shiyawudi wamsitakiti na kunduwa num-tozi. 16 Kumbiti neni ntakuliti handa shitiba shetundiri Warumi kumlaviya muntu kaazibiwi pamberi pamsitakiwa hakeniliwoni na wasitaki wakuwi shinagaubaga na kumupa lupenu lwa kujiteteya kuusu masitakaaga. 17 Su, pawasokiti panu, ngawalira ndiri, su tuli-woniti pashizyungu shirawu yakuwi, himiziya muntu ayuwamjegi. 18Wasitaki wakuwi wagolokiti kumbiti walaviyandiri masitaka madoda handa ntambu yanweriti nanku-lolera. 19 Ira hera nweriti na likakatala nentu pamw-era nayomberi kuusu dini yawu na kuusu muntu yumuyawamshema Yesu yomberi kahowiti, kumbiti Paulukankukololera handa kamkomu. 20 Neni maniti ndirishakutenda kuusu shauli ali. Su, numkosiyiti Paulu handakafira ng'endi kushizyungu Yerusalemu kulii kwaajili yamasitaka aga. 21 Kumbiti Paulu kendereyiti kulongolu,kaluwawalekiziyi mshibetubetumpaka uwamuzi wa shit-watira ashi utendwi na Kaisari hangu amuwiti katamimshibetubetu mpaka paweza kumjega kwa Kaisari.”

22 Su, Agiripa kamgambira Festu, “Nfira kumpikiniramuntu ayu neni namweni,

“Hagumpikiniri shirawu.” Festu kamgambiraPaulu paulongolu pa Agiripa na Beriniki.

23 Hangu, shirawu yakuwi, Agiripa na Beriniki wizitikwa nemeleru pakati pamdamu gwa kuliwona waweritiwalikola na wakulu wa wanjagila na walongoziya wa

Page 87: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 25:24 87 MATENDU 26:6lushi. Festu kaamuwiti Paulu wamjegi mnumba. 24 Festukalongiti, “Mfalumi Agiripa na woseri wawaweriti panupamwera na twenga! Panu paulongolu penu kwanamuntu yomberi shipinga shoseri sha Wayawudi panuna Yerusalemu kulii wanalamikiriti pawatenda umatuhanda kafiruwa kayi ndiri kuwera ukomu. 25 Kumbitineni mona handa kaweriti katenda ndiri shoseri shi-doda ata kafiruwa wamupi azabu ya kumlaga. KumbitiPaulu mweni kendeleyiti kulongolu kwa Kaisari, amuwitiwamjegi. 26 Kwa uwega waneni nahera visoweru kamilivyeni weza kumlembera Kaisari kuusu yomberi. Inamana numjega panu palongolu penu na palongolu pakumfalumi Agiripa, su pawamshunguziti kala, nwezi kuwerana shakulemba. 27 Kwa mana iwezekana ndiri kumjegamtatilwa pota kukanda likosa shinaga ubaga.”

26Paulu kankujiteteya paulongolu pa Agripa

1 Su, Agiripa kamgambira Paulu, “Guluusiwa ku-jiteteya.” Panu Paulu kanyoshiti liwoku lyakuwi ku-jiteteya hangu. 2 Mtuwa Agiripa, nuliwona nana ba-hati lelu kujiteteya panlongulu paku kuusu mashitakagoseri aga geni Wayawudi waweriti watakula kuusu neni.3 Asa toziya gumweni gwenga ndo mwana malifa gwantambu za Wayawudi na migogolu yawu, nukuluwa sugumpikiniri kwa uhepelera. 4 “Wayawudi wavimanashisoweru sha makaliru gangu kwanjira uwananguta,mtambu yandamiti kwanjira kwanja pakati pa isi yanguaku Yerusalemu. 5 Wavimana kwa shipindi shitali, nawaweza kupitawulira, handa pawafira, handa kwanjiramwanzu ndamiti handa yumu gwa shipinga shana siyasaikalipa nentu mudini yetu, yani shipinga sha Mafalisayu.6 Na vinu na panu ntozwi toziya nulitumbira kwayidi

Page 88: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 26:7 88 MATENDU 26:16kulii kweni Mlungu kawalagiliti wambuyi wetu. 7 Lagiluali ndo liraa lilii lyalitumbirwa na makabila lilongu nambili lyamaisi getu, wankumtenderaMlungu kwa nakakapaliwala na pashiru. Mtuwamfalumi, Wayawudi wankun-zitaki toziya ya litumbiru ali! 8 Kwa shishi mwengamwona tabu nentu kujimira handa Mlungu kawazyuk-isiyaga yawahowiti? 9 Nakaka neni namweni njimiritihanda ndo lihengu lyangu kutenda vitwatira vivuwakulirema litawu lya Yesu gwa Nazareti. 10 Shitwatira ashindo shantenditi aku Yerusalemu. Neni namweni mpatitiuwezu kulawa kwa Watambika wakulu, mpatiti kuwatulamushibetubetu wavua wa wantu wa Mlungu. Nawomberipawatozitwi kuwahowiziya, ngalambuziiti simbi za ku-jimira. 11 Ntambu yimonga neni ng'enditi munumbaza Mlungu panagalira womberi wazibiwi, naneni pan-jera kwa makakala wayigilangi njimiru yawu. Mayagangu gaweriti makulu nentu kwawomberi ata ng'enditikuwatabisiya mlushi za patali.

Paulu kankulonga ntambu yakawukiti12 “Kwa nfiru iraa ayi, ng'enditi Dameski shipindi

shimu, neni nweriti na utuwa na malagiliru kulawakwa Watambika Wakulu. 13 Mheshimiwa, shipindipanweriti mnjira, saa sita paliwala, moniti uwerumkulu kuliku wa mshenji pawuyaka kulawa kumpindi,uzyengeta neni na walii waweriti wanamwanja wayangu.14 Twawoseri twenga tuguwiti pasi, naneni mpikaniraliziwu ling'ambira kwa Shiebraniya, ‘Sauli, Sauli! Kwashishi gundenda? Gulitenda hera handa ng’ombiyakaguma liteki fimbu ya mtuwa gwakuwi.” 15 Neninkosiyiti, “ ‘Gwee gwa gaaMtuwa?’ Mtuwa kankula, ‘Nenindo Yesu mweni gwenga gwaguntabisiya. 16 Gwimukivinu, gugoloki. Nukulawira su nukutuli nakamu guweri

Page 89: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 26:17 89 MATENDU 26:26ntumintumi gwangu. Guwalanguziyi wantu wamongavitwatira vyaguviwoniti lelu na vilii vyeni vyankalihanukulanguziyi. 17 Hanukulopoziyi na wantu wa Israelinawantuwa Israeli nawantuwamaisi gamonga geni neninukulagiliri kwawomberi. 18 Hagugatumuliziyi masugawu na kuwatenda womberi walawi muluwindu nakwingira muwulangala, walawi mumakakala ga Shetanina wamgalambukiri Mlungu su wapati ulekiziwu wavidoda vyawatenditi na wapati uhala pakati pawu kwawalii yawapungitwi kwa njimiru yaiwera kwaneni.’ ”

Paulu kankuyowera kuusu untumintumi wakuwi19 “Hangu, Mtuwa Agiripa weza ndiri kuweri mkaidi

kwa mawonu aga ga kumpindi. 20 Ila nyanjiti kubwerakwanja kwa wantu wa Dameski, shakapanu kwa waliiwa Yerusalemu na isi yoseri ya Yudeya, na viraa kwawantu wa maisi gamonga. Nuwahimiziyiti wamgalam-bukiri Mlungu na kulangalira kwa vitendu handa walekavidoda vyawu vyawatenditi. 21 Toziya ayi, Wayawudiwankamuliti paweriti Mnumba nkulu ya Mlungu, wajeritikunaga. 22 Kumbiti Mlungu kandangiti, na avi mpakamashaka ga lelu ngoloka ugangamala panavia lulangalirukwa woseri, wakulu na wadidini. Gatakula ndo galii geniwambuyi na Musa watakuliti hagalawiri. 23Yani kafiruwaKristu katabiki na kaweri gwa kwanja kuzyuka kulawakwa wahowiti, su wabweri handa uweru wa ulopoziyauwalangalira vinu wantu woseri, Wayawudi na viraawantu wawawera ndiri wayawudi.”

24 Paulu pakayiziti panu mukujiteteya kwakuwi, Festukatakuliti kwa liziwu likulu, “Paulu! Gwana lukwali!Kubetula kwaku kuvuwa kukujegera lukwali!”

25 Kumbiti Paulu katakula, “Nahera lukwali mtuwaFestu. Shantakula ndo nakaka hera. 26 Gwenga Mfalumiguvimana vitwatira avi, hangu weza kuyowera pota lyoga

Page 90: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 26:27 90 MATENDU 27:4palongolu paku. Nahera shashatika handa malawiruaga gamanika kwakuwi toziya shitwatira ashi shitendekandiri kwakulififa. 27 Mfalumi Agiripa, hashi, gwananjimiru na wambuyi? Nuvimana handa gujimira.”

28 Agiripa kamwankula Paulu, “Mushipindi shididinihera, hashi gulihola haguntendi nweri Mkristu?”

29 Paulu kamwankula, “Nankumluwa Mlungu handa,kwa katepu ama shipindi shitali, gwenga ndiri hera ilawoseri yawampikinira leru wapati kuwera ntambu yan-wera neni, kumbiti pota minyololu ayi.”

30 Panu Mfalumi Agiripa, mkulu wa mkowa, Berinikina woseri walii wawaweriti pamwera nawomberi, wag-olokiti. 31 Pawawukiti kala, waligambiziyana, “Muntuayu katenda ndiri shoseri shashifiruwa azabu ya kumlagaama kutatirwa.” 32 Yomberi Agiripa kamgambira Festu,“muntu ayu kaweza kuyopolwa handa mekaweriti ndirikakata lufaa kwa Kaisari.”

27Paulu kamwanja kugenda Rumi

1 Pawaamuwiti kala twendereyiti na mwanja mpakaItaliya, wamtuliti Paulu pamwera na watatirwa wanongapasi pa ulolera wa Yuliu yakaweriti mkulu gwa mashontapakati shipinga yawashishema “shipinga sha Augustu.”2 Tukweniti meli ya Adiramitu iweriti yangugenda nakupitira bandali zimu za mkowa gwa Asiya, tuyanjamwanja. Alisitariku, mwenikaya gwa Makedoniya ku-lawa Tesaloniki, kaweriti pamwera natwenga. 3 Shirawuyakuwi tusulusiyi nanga pakati pa bandali ya sidoni.Yuliu kamtendiriti Paulu viheri kwa kumluusu kawawoniwaganja wakuwi na kumpanana nfiru zyakuwi. 4 Kulawaaku twendereyiti na mwanja, kumbiti kuweriti na lihegaliweriti lyankuvuma kwa kanongola nentu kutuyizira kwa

Page 91: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 27:5 91 MATENDU 27:14ulongolu, tupitiliti uwega wa shisiwa sha kupiru kwenilihega liweriti livuwa ndiri. 5 Shakapanu tulokiti bahaliya kilikiya na Pamfiliya, tusulusiiti nanga Mura, lushilya Lukiya. 6 Panu afisa ulii kawoniti meli yimu yaAlekizandiriya yaiweriti yankugenda Italiya, na hangukatukweniziya twingira mngati mwakuwi. 7 Tugenditimpolimpoli kwa mashaka gavuwa na kwa ntabiku tu-sokiti pakwegera na Kenidu. Toziya lihega liwer-iti lyankali lyankutukoma, tupitira uwega wa kushanakushisiwa sha Kireti, kugenda Salumoni. 8 Tupititi pam-beku yakuwi mpolimpoli kwa ntabika tuyingiriti pahalipawapashema “Bandali nyanyi,” pakwegera na lushi lwaLaseya. 9 Shipindi shivuwa shipititi, na hata mashakaga kulikala pota kuliya gaweriti gaperiti kala. Vinuiweriti atali nentu kugenda na meli. Su, Paulu kawayupitimoyu, 10 “Watuwa, nulihola handa mwanja agu haguwerigwa ntabiku na kwa asala ivuwa kwa memiziwu ya melihera, ila viraa kwa makaliru getu.” 11 Kumbiti afisa uliikakwegitwi nentu namaholu ga nahoza na gamweni kanameli kuliku galii gakatakuliti Paulu. 12 Toziya bandali ayiiweriti ndiri pahala paherepa pa kulivaga shipindi shambepu, wavuwa wafiriti kwendeleya na mwanja, payi-wezekana mpaka Foiniki. Foiniki ndo bandali ya Kiretiyaigenda kushana na kwaguzyeta mshenji na kusika nakwaguzyeta mshenji, na aku mewawezi kulivaga shipindisha mbepu.

Lipuga likalipa mubahali13 Su, lihega lyanyanyi lya kusi lyanjiti kuvuma, na-

womberi washeriti wapata lengu lyawu. Hangu wawusiyananga, wendesha meli pakwegera nentu na mpeku yaKireti. 14 Kumbiti katepu hera, lihega likalipa lishemwa“Lihega lya kusika” liyanja kuvuma kulawa kushisiwa.

Page 92: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 27:15 92 MATENDU 27:2715 Lihega liikomiti meli ilii, na toziya tusinditi kulidi-wira, tuyileka ijegwijegwi na lihega ali. 16 Litanda limulyalishemwa Kauda litupingira shididini kwa liyega lilii,na patupititi kusika mwakuwi tufauliti, iweriti kwa tabu,kusalimisha mtumbwi gwa meli. 17Wanamashi walii wa-gunikiti mtumbwi mngati, shakapanu wayizyengetiziyameli ngoyi na kuitawa kwa likakala. Watiriti kuweramewawezi kugomuluwa pambeku pa Siriti. Hangu wa-sulusiyiti matanga na kuyileka meli ijegwijegwi na li-hega. 18 Lipuga lyendereyiti kuvuma na shirawu yakuwiwayanja kuyasa kunja shehena ya meli. 19 Lishaka lyatatu, wayanja viraa kuyasa mmashi vintu vya meli kwamawoku gawu weni. 20 Kwa shipindi sha mashaka gatan-gala tuweza ndiri kuwona mshenji ama ntondi, lipugalyendereyiti kuvuma nentu, ata litumbiru lyoseri lyakuponeka litupera.

21Pa kulivaga shipindi shitali pota kuliya shiboga, Paulukagolokiti pakati pawu, katakula, “Waheshimiwa, meyi-weriti mbaka handa mungampikiniriti na kuleka mwanjakulawa Kireti handamngatenditi hangumetushapili tabuayi na asala zoseri azi. 22 Kumbiti vinu nankuwaluwenimuweri na moyu, kwahera hata yumu gwenu mekahow-iziyi ukomu wakuwi, meli hera ndo haiyagamili. 23Toziyalishu ntumintumi gwa kumpindi gwa ulii Mlungu mwenineni ndo gwakuwi na yomberi neni numguwira kandaw-iliti, 24 kang'ambira, ‘Paulu, kotukutira! Mpaka hagu-goloki pawulongolu pa Kaisari, na Mlungu, kwa lusungulyakuwi kakutangi kwa kuwalopoziya woseri wawagendamwanja na gwenga.’ 25Hangu, wahishimiwa, mulipananimoyu! Toziya numjimira Mlungu kuweri hayiweri ter-atera ntambu yawang'ambiriti. 26 Kumbiti ndo mpakahatuyaswi kumpeku kushisiwa tunga.”

27 Pashiru pa lishaka lya lilongu na msheshi tuweriti

Page 93: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 27:28 93 MATENDU 27:39twankukwegwa aku na akumubahali ya Adria. Pakwegerana pashiru nentu, washima mitumbwi waliholiti kuwerawapakwegera na isi iyuma. 28 Hangu wasakuliti utali wabahari kwa kusulusiya lugoyi lwawatawiti shintu shitopa,wapata utali wa mita malongu msheshi. Shakapanuwapima kayi wapata mita malongu matatu. 29 Toziyaya kutila kugomuluwa mumatalawu, wasulusiyiti nangamsheshi kumpeli kumeli, waluwa kushii kanongola.30 Wanamashi wafiriti kushapira, na wasulusiyiti kalamtumbwi mmashi, walipayira handa wagenda kusulusiyananga uwega wa kulongolu kwa meli. 31 Kumbiti Paulukamgambiriti mkulu gwa jeshi ulii na wanjagila wakuwi,“Handa wanamashi awa hapeni wasigali mngati mwamtumbwi, hapeni mlopoziwi.” 32 Panu wanjagila waliiwazidumuliti ngoyi zyaziweriti zikolera mtumbwi, wag-uleka gutolwi na mashi.

33 Pakwegera na mandawira, Paulu kawahimiziyitiwoseri walii shiboga “Kwa mashaka lilongu na msheshivinu muwera mumashashatiku na pota kuliya, hamwenilii shintu shoseri. 34 Su, nuwaluwa mlii shiboga toziyamshifira su muwezi kwendeleya kulikala. Toziya ata viriyimu mumituwi yenu hapeni yagamiri” 35 Pakatakulitakala hangu, Paulu katoliti libumunda, kalonga maya gashi Mlungu pamberi pa woseri, kaumega, kanja kuliya.36 Panu woseri wapata moyu, na womberi vila waliyashiboga. 37Woseri waweriti wantu mia mbili na malongusaba na sita mumeli. 38 Pa kila yumu kuliya shiboga shakwikuta, wapunguliti kutopa kwameli kwa kuyasa vibogamubahari.

Meli yankumegeka39Pawushiiti, wanamashiwawezandiri kuyimana isi ilii.

Ira wawoniti guba yimu yana mpeku, Waamuwa kusu-

Page 94: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 27:40 94 MATENDU 28:5lusiya nanga aku handa payiwezikana. 40Hangu wazidu-muliti nanga na kuzileka mubahari, na shipindi shi-raa ashi waziyopola ngoyi zaziweriti ziguyopa msukanu,shakapanu wagolosiya tanga yimu palongolu kukola li-hega, wagenditi kumpeku. 41 Kumbiti wasokiti pahalipena mikondu miwili ya bahari iliwona, na meli igomu-luwa. Seemu ya palongolu iweriti imiruwa mumhangapota kutikinyika. Seemu ya kumbeli ya meli iyanjitikumegeka vipandi vipandi kwa makomangu ga likakalalya makupala. 42 Wanjagira wafiriti kuwalaga watatirwawoseri kwa kutira handa wankusuga mpaka kumbeku nakutoloka. 43 Kumbiti toziya afisa jeshi ulii kafiriti kum-lopoziya Paulu, kawaberiti nawatenda hangu. Kaamulitiwalii yawamana kusuga wakopoki kulawa mumeli nakusugampaka kumpeku. 44Nawamongawayizi pawaliko-lilera mumbawu ama muvipandi vya meli vyavimegikiti.Ndo twenga ntambu yatusokiti nyanyi kumpeku.

28Yagampatiti Paulu aku Malta

1 Patusokiti kala nyanyi muisi iyuma, tuvimaniti kuw-era shisiwa shilii shishemitwi Malita. 2Wenikaya wa paliiwatutendiriti gaherepa nentu. Vula iweriti yankwanjakutowa na kuweriti na mbepu, su wakoziyiti motu nawatushemeriti woseri twenga. 3 Paulu kasoliti shisankashididini sha mbawu na pakashituliti mumotu, toziyaya livuki lya motu, njoka yakawera na usungu kalawitimushisanka shilii na kumnyengelera muliwoku lyakuwi.4Wenikayawa palii pawamuwoniti njoka ulii kalinyengel-era muliwoku lya Paulu, su waligambiziyana, “Muntu ayukalagaga tembera kalopoziwa kulawa mubahali, kuhowahapeni kumleki kalikali!” 5 Kumbiti Paulu kampuntiriti

Page 95: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 28:6 95 MATENDU 28:15njoka ulii mumotu na mweni katenduwitwi ndiri ata pa-didini. 6Wantu waweriti wankuloleramekatutumuki amamekaguwi na kuhowa. Kumbiti pakwoyera kwa shipindishitangala na kwona kwahera shoseri shashimlawiriti,womberi wagalamburiti maholu gawu na kwanja kulongakuwera yomberi ndo mlungu. 7 Pakwegera na pahalapalii paweriti na malambu ga mkulu gwa shisiwa shiliiyakashemitwi Publiu. Yomberi katuwankiti na kutu-tendera kwa moyu guherepa kwa shipindi sha mashakamatatu. 8 Tati gwakuwi Publiu kagonjiti mushitanda,yomberi kaweriti kapyupa na kupweka mwazi. Paulukingiriti mnumba su kamwoni na pakaluwa Mlungu, kat-ula mawoku pamlweri na kumponiziya. 9 Kulawiranana shitwatira ashi, wantu woseri yawalikaliti mushisiwashilii, walii yawaweriti walweli su wiziti na waponizi-witwi. 10Womberi watupananiti ligoya nentu, na twengapatuweriti kala mumwanja kupitira mubahali, womberiwatuliti mumtumbwi vintu vivuwa vyatuvifiriti.

Mwanja kulawa Malta kugenda Rumi11 Pa miyezi mitatu twanjiti mwanja kayi kwa meli

yaigolokiti pashisiwa shilii toziya ya shipindi sha mpepu.Meli ayi iweriti ya Alekizandiriya iweriti na alamaya milungu mawira yawashemwa Kasita na Polukisi.12 Patusokiti mlushi lwa Sirakusi, tulikaliti aku kwamashaka matatu. 13 Kulawa kulii tugenditi pampeku pabahari na tusokiti mlushi lwa Regiu. Lishaka lyalifatitilyega lyalihera makakala lyanjiti kuvuma kulawa kusika,na kwa mwanja gwa mashaka mawili tusokiti mlushilwa Potioli. 14 Aku tuwawoniti walongu yawatushemirititulikali pamuhera nawomberi kwa lijuwa limu. Su twen-dereyiti na mwanja mpaka tusokiti Rumi. 15 Walonguwa aku Rumi pawapatiti visoweru vyetu, womberi wizitikulisoku lya Apiu na pahala papashemwa “mikahawa

Page 96: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 28:16 96 MATENDU 28:24mitatu” kutwanka. Paulu pakawawoniti, yomberi kalon-giti mayagashii Mlungu, su shitwatira ashi shimtenditikaweriti na moyu.

Paulu mlushi lwa Rumi16Patusokiti Rumi, Paulu wamlekeziyiti kulikala gweka

yakuwi pakawera na mnjagira yumu gwa kumlolera.17 Pa mashaka matatu, Paulu kawashemiti pamuhera

wakulu wa Shiyawudi. Pawajojinikiti kala, yomberikawagambiriti, “Walongu wangu, tembera neni nuwa-tenda ndiri shitwatira shoseri wantu wetu ama vitibavya watati wetu kumbiti nkamulitwi aku Yerusalemuna kutulwa mumawoku mwa Warumi. 18 Pawankosiyitikala na kuwona nahera shidoda shoseri, womberi wafiritikulekeziya. 19 Kumbiti Wayawudi wamonga walemitishitwatira ashi, neni nazimika kukata lufaa kwa Kaisaritembera neni nweriti ndiri na shoseri sha kuwasitakiwantu wa lushi lwangu. 20 Toziya ayi nduwa kuliwona nakuyowera na mwenga, mana ndawalirwa minyololu ayitoziya ya litumbiru lilii lya Israeli.”

21 Womberi wamwankula, “Twenga tuwanka ndiriluhamba lwoseri kulawa Yudeya kuusu gwenga, amakwahera mlongu yoseri yakiziti panu na kulaviyashisoweru ama kutakula shoseri shidoda kuusu gwenga.22 Kumbiti metufiri kupikinira kulawa kwaku shiliishaguhola toziya tuvimana kuwera kila pahala wantuwankutakulira madoda kuusu womberi.”

23 Su pawapangiti lishaka lya kuliwona na womberi,wantu wavuwa wiziti kwanjira mandawira mpaka pamihiPaulu kawagambiriti vitwatira vivuwa na kulaviya ukap-itawu kuusu Ufalumi wa Mlungu. Yomberi kajeriti kuwa-tenda wajimiri shisoweru kuusu Yesu kulawa Mumala-galiru ga Musa na malembu ga wambuyi wa Mlungu.24Wamonga wawu wajimiriti shisoweru shakuwi kumbiti

Page 97: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

MATENDU 28:25 97 MATENDU 28:31wamonga wajimira ndiri. 25 Su womberi wajimiliranandiri, na pawayanjiti kuwuka, Paulu katakuliti shit-watira shimu, “Rohu Mnanagala katakuliti nakaka nawatati wenu palii kupitira Isaya mbuyi gwa Mlungu,26 Pakalongiti,‘Gugendi kwa wantu awa na gukawagambiri,kupikinira hampikiniri, kumbiti hapeni mwerewi,kulola hamloli, kumbiti hapeni mwoni.27 Toziya myoyu ya wantu awa iwera ikamala,na makutu gawu gadiwawomberi wawona ndiri.Pamonga womberimewaloli kwa masu gawuna mewapikaniri kwa makutu gawu,mewavimani kwa myoyu yawu na mewang'alambukiri,na neni meniwaponiziyi.’ ”

28 “Su neni nfira mwenga muvimani kuwera ulopoziyawa Mlungu ujegwa kwa wantu yawawera ndiri Wayawudina womberi hawapikiniri!” 29 Na yomberi pakatakulitikala visoweru avi, Wayawudi wawuka pawawera na vi-soweru mumyoyu mwawu.

30 Kwa shipindi sha vinja viwili vyoseri Paulu kalikalitikulaa pakaya pakapangiti mweni, kaweriti kankuwashe-merawoseri yawasokiti kumulamsiya. 31Kwaugangamalana pota na lyoga yomberi kaweriti kankuwubwera Ufa-lumi wa Mlungu na kufunda kuusu Mtuwa Yesu Kristu.

Page 98: MATENDUGAWANTUMINTUMI ULONGOLERU · mnanagala na yakamfiriziyaMlungu, kumbiti mwenga mulemiti, na mmufiramuntu gwingi kayi yakaweriti kalaga kumlekiziya. 15 Su, mumlagiti ulii yomberi

98Lipatanu Lya Syayi Kwa Wantu Woseri

The New Testament in PogoroCopyright © 2014 The Word for the World and Pioneer Bible TranslatorsLanguage: PogoloTranslation by: Pioneer Bible Translators and The Word for the WorldContributor: The Word For The World

The New Testament in ShipogoroThis translation, published by Pioneer Bible Translators and The Word for the World,was published in 2014.If you are interested in obtaining a printed copy, please contact TheWord for theWorldat www.twftw.org.This translation is made available to you under the terms of the Creative CommonsAttribution-No Derivatives license 4.0.Youmay share and redistribute this Bible translation or extracts from it in any format,provided that:

You include the above copyright and source information.You do not make any derivative works that change any of the actual words or

punctuation of the Scriptures.Pictures includedwith Scriptures and other documents on this site are licensed just forusewith those Scriptures and documents. For other uses, please contact the respectivecopyright owners.2020-01-01PDF generated using Haiola and XeLaTeX on 11 Jan 2020 from source files dated 11 Jan20202e4e2ae6-945e-556f-a9ac-608ec86612b8