Materiały pochodzą z Platformy Edukacyjnej Portalu www.szkolnictwo.pl

Wszelkie treści i zasoby edukacyjne publikowane na łamach Portalu www.szkolnictwo.pl mogą być wykorzystywane przez jego Użytkowników wyłącznie w zakresie własnego użytku osobistego oraz do użytku w szkołach podczas zajęć dydaktycznych. Kopiowanie, wprowadzanie zmian, przesyłanie, publiczne odtwarzanie i wszelkie wykorzystywanie tych treści do celów komercyjnych jest niedozwolone. Plik można dowolnie modernizować na potrzeby własne oraz do wykorzystania w szkołach podczas zajęć dydaktycznych.

ZJAWISKA OPTYCZNE W ATMOSFERZE

Zjawiska optyczne - wszystkie zjawiska dotyczące oddziaływania światła z materią. Szczególnie dotyczy to zjawisk towarzyszących przechodzeniu światła przez atmosferę ziemską.

Wybrane zjawiska optyczne występujące w atmosferze:• Wieniec (aureola)• Słońca poboczne (słońca pozorne)• Gloria• Halo• Tęcza• Miraż (fatamorgana)• Zorza polarna• Wschód i zachód słońca• Słup słoneczny

Wieniec (aureola)

• Zjawisko to zachodzi wtedy, gdy Księżyc lub Słońce przesłonięte są cienką, półprzeźroczystą warstwą chmury lub mgły.

• Zwykle ma postać barwnej poświaty (aureoli) wokół tarczy Księżyca lub Słońca, niebieskiej od strony wewnętrznej, czerwonej na zewnątrz.

• Wieńce powstają wskutek ugięcia fal światła w warstwie chmury lub mgły.

Wieniec

Źródło:http://www.fiz.yoyo.pl/art/foto/wieniec2.jpg

Słońce poboczne

• Słońce poboczne jest jasną plamą światła.

• Powstaje w wyniku załamania się promieni słonecznych na kryształach lodu w formie sześciokątnych płytek, opadających płaskimi powierzchniami do dołu (w sposób podobny do opadania liści).

• Występuje często po obu stronach Słońca, szczególnie dobrze widoczne jest, gdy Słońce jest nisko nad horyzontem.

Słońce poboczne

Źródło:http://www.astrouw.edu.pl/%7Enalezyty/semistud/halosol.jpg

Gloria

• Polega na wystąpieniu barwnych pierścieni wokół cienia obserwatora widocznego na tle chmur lub mgły.

• Gloria powstaje na skutek ugięcia fal i odbicia światła na kroplach wody. Jest podobna do wieńca, jednak powstaje nie dookoła Słońca lub Księżyca, lecz dookoła punktu położonego po stronie przeciwnej względem tarczy ciała niebieskiego.

• Zjawisko to występuje w chmurach położonych na wprost przed obserwatorem albo niżej od niego, tj. w górach lub przy obserwacjach z samolotu. Na te same chmury pada cień obserwatora i wówczas wydaje się, że gloria otacza cień jego głowy.

Gloria

Źródło:http://images.google.pl/imgres?imgurl=http://galeria.chmury.pl/albums/userpics/10001

Halo

• Słowo halo pochodzi z języka greckiego i oznacza koło lub okrąg.

• Halo jest to świetlny pierścień wokół tarczy Słońca lub Księżyca. Może mieć kolor biały, ale mogą także występować inne kolory.

• Zjawisko to powstaje na skutek załamywania się promieni słonecznych i ich odbijania od drobnych kryształków lodu w atmosferze. Kryształki te wchodzą w skład cirrusów - wysokich i cienkich chmur.

Halo

Źródło:http://bi.gazeta.pl/im/1/5870/z5870561X.jpg

Tęcza

• Tęcza to łuk świecący barwami widma. Powstaje, gdy będące za obserwatorem Słońce oświetla chmurę deszczową. Wewnątrz łuku znajduje się barwa fioletowa a na zewnątrz czerwona.

• Warunkiem powstania tęczy jest deszcz, oświetlony przez promienie słoneczne. Tęczę może wywołać zamiast deszczu oświetlona przez Słońce fontanna lub wodospad. Zjawisko tęczy powstaje w wyniku załamania się i odbicia promieni słonecznych w pojedynczych kroplach wody.

• Niekiedy można zaobserwować drugą tęczę, tak zwaną wtórną, o mniejszej jasności. W przypadku tęczy wtórnej, barwa fioletowa znajduje się na zewnątrz, zaś czerwona wewnątrz.

Tęcza

Źródło:http://pixdaus.com/pics/1209097851l5KWetB.jpg

Miraż (fatamorgana)

• Jest to zjawisko polegające na tworzeniu się pozornych (podwójnych lub wielokrotnych) obrazów będących odbiciem przedmiotów znajdujących się na horyzoncie lub poza nim.

• Miraż powstaje jako skutek zakrzywienia się promieni słonecznych w dolnych warstwach powietrza, cechujących się różną gęstością (temperaturą).

• Miraże dzielą się na 2 rodzaje – miraż dolny (pod linią horyzontu) i górny (nad linią horyzontu).

Miraż (fatamorgana)

Źródło: http://www.paulis-home.de/fotos/Fatamorgana.jpg

Zorza polarna

• Zjawisko świetlne występujące w górnych warstwach atmosfery na wysokości od 65 do 400 km nad powierzchnią Ziemi, najczęściej w odległości 20-25° od bieguna geomagnetycznego Ziemi (północnego lub południowego).

• Zorza polarna powstaje w wyniku oddziaływania wiatru słonecznego na magnetosferę Ziemi. Pojawia się jako barwne (białe, żółte, zielone, czerwone, niebieskie, fioletowe) smugi, wstęgi lub zasłony, falujące lub pulsujące na niebie.

Zorza polarna

Źródło:http://krzysztofrozmus.net/szwajcaria/zdjecia/0025/zorza-polarna-Alaska.jpg

Wschód i zachód słońca

• Jest to niekiedy bardzo widowiskowy moment, w którym tarcza słoneczna przekracza linię horyzontu.

• Czas wschodu i zachodu Słońca, wyrażony w czasie lokalnym, zależy od pory roku i szerokości geograficznej.

Wschód i zachód Słońca

Źródło:http://imggal.trojmiasto.pl/zdj/arch/4000/Wschod-slonca-nad-Sopotem-4069.jpg

Źródło:http://www.foto.pwsk.pl/fotki/albums/20060507_Gliwice_i_okolice/ziemiecice-zachod-slonca-nad-jeziorem.jpg

Słup słoneczny

• Zjawisko optyczne związane m.in. z odbiciem światła nisko położonego Słońca.

• Najłatwiej jest go zaobserwować tuż przed wschodem Słońca, lub tuż po jego zachodzie.

• Przybiera formę świetlnej kolumny, na ogół zabarwionej czerwonawo, przemieszczającej się wraz z ruchem

Słońca pod horyzontem.

Słup słoneczny

Źródło:http://www.jezuici.pl/gdynia/parafia/dane/2183.jpg