matsec examinations board

Ir-Rapport tal-Eżaminaturi Malti Avvanzat

L-Ewwel Sessjoni 2021

MATSEC Examinations Board

Ir-Rapport tal-Eżaminaturi (2021): Malti Avvanzat

Paġna 1 minn 12

WERREJ

A. Statistika .................................................................................................................................................. 2

B. L-Oral (10%) ............................................................................................................................................ 2

Ċ. L-Eżami tal-Kitba (90%) ........................................................................................................................... 2

L-Ewwel Karta ................................................................................................................................................. 2

Kumment Ġenerali ...................................................................................................................................... 2

Taqsima A: Il-Kitba Argumentattiva ............................................................................................................ 2

Taqsima B: Il-Qari ........................................................................................................................................ 5

Taqsima Ċ: Il-Lingwistika ............................................................................................................................. 5

It-Tieni Karta ................................................................................................................................................... 6

Taqsima A: Il-Poeżija ta’ Oliver Friggieri ...................................................................................................... 6

Taqsima B: Il-Poeżija ta’ Simone Galea ....................................................................................................... 7

Taqsima Ċ: L-Analiżi Kritika ......................................................................................................................... 8

Kumment Ġenerali ...................................................................................................................................... 8

It-Tielet Karta .................................................................................................................................................. 9

Kumment Ġenerali fuq it-tielet karta .......................................................................................................... 9

Taqsima A: Ir-Rumanz ................................................................................................................................. 9

Taqsima B: In-Novelli ................................................................................................................................. 10

Taqsima Ċ: Id-Dramm ................................................................................................................................ 11

Konklużjoni Ġenerali ..................................................................................................................................... 12


Paġna 2 minn 12

A. Statistika L-għadd ta’ kandidati li rreġistraw għall-eżami tal-Malti fil-livell avvanzat fl-2021 kien ta’ 535, żieda ta’ 84

kandidat fuq is-sena l-oħra. Ta’ min ifakkar li minn din is-sena t-tqassim ta’ dan l-eżami beda jkun imfassal

fuq is-sillabu l-ġdid. Fl-ewwel sessjoni (Ġunju) 24 kandidat u kandidata (4.5%) ġabu l-ogħla grad – A; 119

(22.2%) ġabu B; 167 (31.2%) ġabu C; 83 (15.2%) ġabu D; 44 (8.5%) ġabu E. 37 (6.9%) m’għaddewx mill-eżami.

Din is-sena 61 (11.4%) kandidat u kandidata m’għamlux l-eżami. 57.9% tal-kandidati ġabu minn grad A sa C.

81.7% ġabu minn A sa E.

GRAD A B C D E F ASSENTI TOTAL

NUMRU TA’

KANDIDATI 24 119 167 83 44 37 61 535

% tat-TOTAL 4.5 22.2 31.2 15.2 8.5 6.9 11.4 100

Tabella 1: Distribuzzjoni tal-marki għall-Malti f’Livell Avvanzat fl-Ewwel Sessjoni ta’ Ġunju 2021

B. L-Oral (10%) Din is-sena l-eżami orali ma sarx u l-kandidati kollha ngħataw il-marki kollha ta’ din it-taqsima.

Ċ. L-Eżami tal-Kitba (90%)

L-Ewwel Karta

Kumment Ġenerali

L-eżami tal-Malti fil-Livell Avvanzat ta’ din is-sena kien ibbażat fuq sillabu ġdid u tqassim tal-karti tal-eżami

b’mod differenti. Din id-darba flok titlu ta’ komponiment kif nafuh is-soltu, ingħatat kitba argumentattiva

fejn f’kull waħda kien hemm kumment ta’ xi tletin kelma fuq suġġett li kellhom jiktbu fuqu. It-tieni taqsima

kienet tikkonsisti f’silta li l-kandidati kellhom iwieġbu xi mistoqsijiet dwarha, b’waħda minnhom tkun taqsira.

Taqsima Ċ ittrattat il-lingwistika fejn din id-darba l-kandidati kellhom għażla bejn żewġ mistoqsijiet fuq tema

waħda u riedu jwieġbu mistoqsija minnhom.

Għal darba oħra din is-sena reġa’ kien innotat b’mod ġenerali l-livell pjuttost fqir fl-ortografija,

fil-punteġġjatura u fis-sintassi. Inħass ukoll li ħafna kandidati ma kenux ippreparati biżżejjed fil-lingwistika u

kien hemm diversi li wieġbu bla ma ħasbu sew fuq it-tip ta’ mistoqsija li kellhom.

Taqsima A: Il-Kitba Argumentattiva

F’din it-taqsima kellu jinkiteb komponiment argumentattiv ta’ bejn 500 u 550 kelma dwar waħda minn erba’

temi. L-erba’ temi kienu temi li ttrattaw suġġetti kurrenti. Ħaġa pożittiva kienet li ħadd mill-kandidati ma

ħareġ barra mis-suġġett għaliex l-ispjegazzjoni fit-tul ta’ kull tema għenithom u kienet ċara biżżejjed. Bla

dubju l-iktar żewġ suġġetti popolari mal-kandidati kienu dawk dwar il-mezzi soċjali u l-imxija tal-COVID-19.

Kien hemm għadd mhux ħażin li għażlu l-komponiment dwar is-saħħa u l-flus. L-inqas li ntgħażel kien

is-suġġett dwar il-barranin li ġew jgħixu fostna biex jaħdmu. F’dan tal-aħħar jidher li l-kandidati ma tantx

ħassewhom komdi u fil-fatt l-inqas ideat tajbin dehru fih.


Paġna 3 minn 12

L-użu tekniku tal-lingwa

Ta’ min jgħid bla tlaqliq li l-iktar żbalji li dehru kienu marbuta ma’ din it-taqsima li tiġbor fiha l-ortografija,

il-morfoloġija, is-sintassi u l-punteġġjatura. L-ortografija ta’ bosta kandidati għadha batuta wisq tant li ħafna

minnhom tilfu l-marki kollha marbutin mal-ortografija u l-punteġġjatura. Dawn li ġejjin huma xi eżempji ta’

żbalji ortografiċi li ltqajna magħhom:

i. L-Ortografija

a. Żbalji marbutin mal-kitba tal-konsonanti għ: joqgħodu (joqogħdu), jinqalaw (jinqalgħu), xogħolijiet

(xogħlijiet), nqatet (nqatgħet), ma jistawx (ma jistgħux), jgħamlu (jagħmlu), tagħtna (tatna), jistgħa

(jista’), mistgħaġeb (mistagħġeb), laqtgħet (laqtet), maqgħudin (magħqudin), ibgħati (ibati), għallura

(allura), bagħtew (batew).

b. Żbalji marbutin mad-Deċiżjonijiet 1: skond (skont), bħal ma (bħalma), għal kollox (għalkollox), per

eżempju (pereżempju), m’humiex (mhumiex), kull ma (kulma), m’huwiex (mhuwiex).

ċ. Żbalji oħra: għal-żmien twil (għal żmien twil), ma’ kienx (ma kienx), għal-ħafna (għal ħafna), bħal-

anzjani (bħall-anzjani), kienu ukoll (kienu wkoll), ma bieb (ma’ bieb), pero (però), għal-ħajja normali

(għal/għall-ħajja normali), huwa mportanti (huwa importanti).

ii. Il-Morfoloġija

F’dan il-livell lingwistiku l-iktar żbalji komuni kienu jirrigwardaw in-nuqqas ta’ qbil grammatikali bejn il-ġens

ta’ xi nomi u l-aġġettiv jew il-verb marbut magħhom. Xi eżempji huma: l-informazzjoni jista’ jġelled (l-

informazzjoni tista’ ġġelled), il-lingwa ma kienx (il-lingwa ma kinitx), kull persuna għandu (kull persuna

għandha), effett kbira (effett kbir), ir-reliġjon m’għadux (ir-relġjon m’għadhiex), l-edukazzjoni huwa ferm

importanti (l-edukazzjoni hija importanti ferm), persuna minn dejjem xtaq jagħmel (persuna minn dejjem

xtaqet tagħmel).

Barra dawn ta’ min isemmi li l-kelmiet ‘flus’ u ‘mezzi soċjali’, li ntużaw ħafna drabi, kemm-il darba tqiesu

fis-singular bħal: il-flus iġib bosta vantaġġi (il-flus iġibu bosta vantaġġi), il-flus jgħin (il-flus jgħinu), il-mezzi

soċjali hija (il-mezzi soċjali huma).

iii. Is-Sintassi u l-Punteġġjatura

Wieħed jinnota li l-iktar żbalji komuni fejn tidħol punteġġjatura kienu każi fejn kellu jinkiteb punt (full stop)

u minfloku, jew ma nkiteb xejn, jew inkella nkitbet virgola (comma). Żball ieħor komuni kien il-bdil

tal-persuna suġġettivali fl-istess sentenza fejn, ngħidu aħna, il-kandidati jibdew is-sentenza fit-tielet persuna

bl-użu tal-kelma ‘wieħed’ u mbagħad jaqilbu għall-ewwel persuna plural bl-użu tal-kelma ‘aħna’. Kien hemm

drabi fejn fl-istess sentenza l-istess kelma daqqa ntużat fil-maskil u daqqa fil-femmimil, bħall-kelma

‘persuna’; jew inkella daqqa fil-plural u daqqa fis-singular, bħall-frażi ‘il-mezzi soċjali’.

Il-Kontenut tal-Kitba

Rigward il-kontenut wieħed jinnota li ħafna mill-kitbiet kienu mfassla bi ħsieb u mqassma f’paragrafi b’mod

loġiku. Kif għedna qabel, ħafna mill-kandidati, ħlief għal xi wħud li għażlu l-ewwel komponiment dwar

il-barranin li jaħdmu Malta, ħassewhom komdi jiktbu fuq is-suġġetti mogħtijin. Ħafna mill-argumenti,


Paġna 4 minn 12

għalkemm mhux oriġinali ħafna, kienu jagħmlu sens. Il-kitba, b’mod ġenerali, kienet ċara u mexxejja

għalkemm ftit kienu dawk li użaw Malti idjomatiku li tieħu gost taqrah. Rigward il-komponimenti dwar

il-barranin l-ikbar diffikultà kienet li jiddistingwu bejn turisti u ħaddiema barranin. Kien hemm min sabha

diffiċli jfisser kif il-ħaddiema li jiġu jaħdmu Malta jistgħu jgħinu l-ekonomija. Għal xi wħud il-ħaddiema

barranin mhuma ħadd ħlief l-immigranti irregolari. Din is-sena rġajna nnutajna li kien hemm għadd imdaqqas

ta’ komponimenti qosra u għaldaqstant, bosta kandidati tilfu ħafna marki f’dan ir-rigward.

Min-naħa l-oħra, wieħed jagħmel il-qalb meta jiltaqa’ ma’ xi komponimenti b’livell eċċellenti miktubin

b’Malti idjomatiku ta’ livell għoli. B’danakollu jkollna nirrimarkaw li dawn kienu l-eċċezzjonijiet. Tajjeb

li nagħtu ftit eżempji ta’ siltiet meħudin minn dawn il-komponimenti li nixtiequ naraw aktar bħalhom.

• “Mir-Rivoluzzjoni Industrijali ’l hawn, it-teknoloġija saret aktar u aktar parti integrali minn ħajjet

kwalunkwe bniedem. Reċentement, il-mezzi soċjali bħal donnhom qegħdin jesebixxu preżenza

perpetwa sal-punt li llum il-ġurnata, miljuni ta’ persuni qed jużaw xi forma jew oħra ta’ dawn il-mezzi

soċjali. Mingħajr dubju ta’ xejn, dan kollu jġib miegħu sensiela ta’ vantaġġi u żvantaġġi, u ta’ spiss

joħloq xi dibattitu dwar l-effetti tal-mezzi soċjali.” (Introduzzjoni għall-komponiment Nru.3)

• “Bla flus la tgħannaq u lanqas tbus. Ħafna jsostnu li mingħajr il-flus ma tagħmel xejn fil-ħajja. Iżda

x’jiġri jekk timrad? Xi jfissru l-flus jekk tinsab f’qiegħ ta’ sodda? Imma x’jgħodd li tkun b’saħħtek imma

teżisti u mhux tgħix?” (Introduzzjoni għall-komponiment Nru.2)

• “Il-mezzi soċjali huma katina magħmula apposta biex iżżommna hemm. Aħna rridu nkunu assertivi

biżżejjed biex nindunaw meta nkunu qattajna wisq ħin fuqhom. Ħajja waħda għandna u ma nistgħux

inħallu din il-kilba għall-komunikazzjoni tirkibna u tieħu r-riedni ta’ ħajjitna f’idejha.” (Konklużjoni

għall-komponiment Nru.3)

• “Pajjiż li jħares biss mil-lenti mtappna tal-konsevattiviżmu jibqa’ mwaħħal ġo żewġ piedi tajn u minn

hemm ma jiċċaqlaqx. Pajjiż li jqiegħed għamad quddiem għajnejh waqt li qed jiġri wara l-ekonomija

jibqa’ dieħel f’ħajt u jirtabat miegħu. Huwa biss b’għajnejh miftuħa beraħ li jista’ jġib lill-barrani

b’mod moderat mingħajr ma jabbanduna s-safa tan-natura; dan biss jikseb għalih il-veru progress.”

(Konklużjoni għall-komponiment Nru.1)

• “F’kuntest globali, l-akbar daqqa ta’ ħarta ħadha t-turiżmu. Minħabba r-restrizzjonijiet biex tiġi

kkontrollata l-imxija, it-trasport tal-baħar u tal-ajru waqaf ħesrem. Dan affettwa b’mod dirett lil

setturi oħrajn bħar-ristoranti, bars, akkomodazzjoni, trasport tat-taxis u oħrajn. Diversi familji li

jaqilgħu l-ħobża ta’ kuljum minn dan ix-xogħol, spiċċaw b’id waħda wara u bl-oħra quddiem għax ma

kellhomx flus biżżejjed biex iħallsu l-kirjiet u l-kontijiet tad-dawl u l-ilma.” (Paragrafu

mill-komponiment Nru.4)


Paġna 5 minn 12

Taqsima B: Il-Qari

Din it-taqsima kienet ġdida għalkollox u differenti minn dik li kienet tingħata qabel. Il-kandidati ngħataw silta

ta’ bejn 600 u 650 kelma biex iwieġbu sitt mistoqsijiet fuqha. Il-mistoqsijiet kienu varjati, tnejn kellhom

għażla multipla, oħra li kienet titlob lill-kandidati jagħmlu taqsira, u fl-aħħar tliet mistoqsijiet il-kandidati

kellhom juru li fehmu sew il-ħsieb tat-test. L-iktar li kellha marki kienet it-taqsira. Din it-taqsira (bejn 80 u 90

kelma) kellha tinkiteb f’paragrafu weħed fil-perfett u fit-tielet persuna. Waqt li n-numru tal-kliem u l-fatt li

t-taqsira kellha tinkiteb f’paragrafu wieħed b’mod ġenerali ġew rispettati, kien hemm diversi nuqqasijiet li

stajna ninnutaw. It-taqsira kellha tkun fuq xi ħaġa li ġrat fil-passat u għalhekk wieħed ma jistax jifhem kif

għadd imdaqqas ta’ kandidati kitbu fuq x’qed jiġri llum u mhux dak li kien jiġri fl-imgħoddi. Xi wħud qagħdu

jagħmlu paragun bejn dak li kien jiġri fl-imgħoddi u x’qed jiġri llum. Xi wħud irreferew għall-awtur fil-femminil

meta kien ċar li s-silta nkitbet minn Alfred E. Baldacchino. Oħrajn tilfu l-marki marbutin mal-lingwa

bħall-ortografija u l-morfoloġija. Rigward l-aħħar tliet mistoqsijiet ftit kienu dawk li qagħdu attenti biżżejjed

biex jifhmu l-mistoqsija u għalhekk kien hemm ħafna tweġibiet żbaljati.

Taqsima Ċ: Il-Lingwistika

Il-kandidati kellhom jistudjaw żewġ temi: (i) il-komponenti kostitwenti tal-lingwa Maltija u (ii) is-semantika

fil-lingwa Maltija. Din id-darba kellhom żewġ mistoqsijiet dwar l-ewwel tema li minnhom kellhom iwieġbu

waħda u jiktbu komponiment ta’ bejn 450 u 500 kelma dwarha. Il-mistoqsijiet kienu ċari: waħda dwar

il-morfolġija tat-tliet elementi fl-ilsien Malti, l-Għarbi, ir-Rumanz u l-Ingliż u l-oħra dwar il-lessiku li fforma

minn dawn it-tliet komponenti. Waqt li kien hemm għadd sabiħ ta’ kandidati li fehmu l-mistoqsijiet, kien

hemm għadd ieħor imdaqqas li jew ma fehmux il-mistoqsija, jew li wrew li hemm bżonn aktar taħriġ, jew

inkella li ddiskutew ż-żewġ temi tal-mistoqsijiet f’mistoqsija waħda. Fuq kollox ħafna kandidati tilfu l-marki

jew minħabba ħafna żbalji tal-lingwa bħall-ortografija u l-morfoloġija, jew inkella għax kitbu fil-qosor wisq.

Ħafna drabi dawk li kitbu fil-qosor kienu batuti wkoll fl-ideat.

Mistoqsija 1

Il-bażi morfoloġika tal-Malti hi Għarbija u, maż-żmien, magħha ntgħaġnu għadd ta’ aspetti morfoloġiċi oħra

mir-Rumanz u mill-Ingliż. Uri kif seħħ dan u agħti eżempji ta’ dawn l-aspetti morfoloġiċi biex issaħħaħ

l-argumenti tiegħek.

Fost in-nuqqasijiet li kien hemm f’din il-mistoqsija, insibu li xi wħud daħlu fid-dettall dwar l-element Semitiku

u bilkemm missew iż-żewġ elementi l-oħra. Kien hemm oħrajn li injoraw l-element Semitiku fih innifsu u

marru dritt għar-relazzjoni tiegħu mar-Rumanz u mal-Ingliż. Xi wħud inħlew fuq l-iżvilupp storiku u bilkemm

iddiskutew l-aspett morfoloġiku.

Mistoqsija 2

Matul is-sekli lsienna xorob mill-ilsna tal-ħakkiema li kellu pajjjiżna u żviluppa fi lsien b’lessiku mdakkar minn

tliet komponenti ewlenin. Tkellem dwar dan il-lessiku li kollu kemm hu jintiseġ flimkien fi lsien imżewwaq u

fl-istess ħin uniku. Iddiskuti wkoll kif nistgħu nikklassifikaw dan il-lessiku b’rabta man-nisel tiegħu.

Rigward il-lessiku, ftit kienu dawk li taw tagħrif estensiv dwar kif il-lessiku joħroġ il-Malti bħala lsien

imżewwaq. Rigward klassifikazzjoni kien hemm drabi fejn il-kandidati ftit li xejn semmew kategoriji differenti

ta’ lessiku. Kien hemm min kien jaf ħafna fuq il-lessiku li ġej mill-Għarbi imma ftit li xejn dwar il-lessiku ta’

oriġini Rumanza jew Ingliża. Kien hemm oħrajn li nħlew fuq l-iżvilupp storiku biex imbagħad kemm semmew


Paġna 6 minn 12

xi żewġ u tliet eżempji ta’ lessiku minn kull komponent. Hemm min spiċċa aktar iddiskuta l-morfoloġija milli

l-lessiku.

Nuqqasijiet marbutin mal-mistoqsija tal-lingwistika.

Ta’ min jinnota xi nuqqasijiet partikulari għal din it-taqsima:

a. Ħafna drabi l-kelma ‘kliem’ ġiet trattata fil-plural eż. ‘kliem sbieħ’ flok ‘kliem sabiħ’; ‘il-kliem li ġejjin

mill-Għarbi’ flok ‘il-kliem li ġej mill-Għarbi’.

b. Termini użati b’mod żbaljat: ‘element semantiku’ flok ‘element Semitiku’; ‘element romantiku’ flok

‘element Rumanz’; ‘lingwi romantiċi’ flok ‘lingwi Rumanzi’; ‘taħt il-kolonja Ingliża’ flok ‘taħt il-ħakma

Ingliża’.

ċ. Dettalji storiċi żbaljati bħal: il-Kavallieri bnew żewġ kapitali kbar, l-Imdina imbagħad Valletta; l-Għarab

tefgħu l-bombi; fi żmien l-Għarab, il-Malti ssellef kliem ġej mill-Ingliż bħal ‘mobiles’.

d. Żbalji ortografiċi u grammatikali: il-kelma ‘pereżempju’ nkitbet kemm-il darba b’mod żbaljat ‘per

eżempju’; Malta huwa pajjiż (flok Malta hija pajjiż); it-Taljan kienet lingwa (flok it-Taljan kien lingwa).

It-Tieni Karta

Taqsima A: Il-Poeżija ta’ Oliver Friggieri

F’din it-taqsima l-kandidati kellhom iwieġbu waħda minn dawn iż-żewġ mistoqsijiet:

1. Għadd ta’ poeżiji ta’ Oliver Friggieri fil-ġabra Mal-Fanal Hemm Ħarstek Tixgħel jindirizzaw lill-figura

bla isem li fil-poeta tqanqal emozzjonijiet kbar. Iddiskuti.

2. Minkejja li Oliver Friggieri jikkritika lil Malta minħabba d-difetti kbar li jara fiha, f’Mal-Fanal Hemm

Ħarstek Tixgħel jittrażmetti wkoll l-imħabba kbira li għandu lejn pajjiżu. Kif jirnexxilu jagħmel dan

mingħajr ma jinħass li qed jikkontradixxi lilu nnifsu?

F’din it-taqsima ħafna mill-kandidati wieġbu t-tieni mistoqsija. Dawk il-kandidati li wieġbu din il-mistoqsija

fil-maġġorparti tagħhom wiġbuha b’mod tajjeb u ħadd minnhom ma ħareġ barra mis-suġġett. Kien innutat

ukoll li ħafna mill-kandidati semmew l-istess poeżiji: ‘Karen u Raymond,’ ‘Lil Malta’ u ‘Il-Poeta u l-Politiku.’

Għalhekk nistgħu ngħidu li ħafna mill-kandidati għarfu jagħżlu poeżiji li huma relevanti sabiex joħorġu

fid-deher din it-tematika fil-poeżiji ta’ Oliver Friggieri. Il-biċċa l-kbira tal-kandidati li wieġbu din il-mistoqsija

mhux biss iddiskutew jew ikkummentaw b’argumenti sodi, iżda użaw il-kwotazzjonijiet b’mod tajjeb sabiex

isaħħu l-argumenti tagħhom.

Mill-banda l-oħra dawk il-kandidati li wieġbu l-ewwel mistoqsija, b’mod ġenerali batew ftit aktar. Infatti kien

hemm kandidati li saħansitra ħarġu barra mis-suġġett għax l-għażla tal-poeżiji tagħhom ma kinitx marbuta

mat-titlu li ngħata. Minkejja dan, dawk il-kandidati li wieġbu l-mistoqsija b’mod tajjeb, l-istess bħalma ġara


Paġna 7 minn 12

għat-tieni mistoqsija, użaw poeżiji simili fosthom: ‘Mal-Fanal hemm ħarstek tixgħel,’ ‘Ribelli Ġentili’ u

‘Pellegrin Distratt.’

Deher biċ-ċar ukoll li dawk il-kandidati li marru tajjeb mhux biss kellhom argumentazzjoni tajba imma kitbu

b’Malti tajjeb bi ftit żbalji ortografiċi u sintattiċi, filwaqt li kellhom komponiment ta’ tul adegwat li huwa

meħtieġ f’dan il-livell.

Madanakollu, sfortunatament mhux il-kandidati kollha laħqu dan il-livell. Numru sostanzjali ta’ kandidati

kitbu komponiment qasir u għalhekk minkejja li xi drabi kellhom argumentazzjoni tajba, intilfu ħafna marki

minħabba t-tul tal-komponiment. Deher biċ-ċar ukoll li dawk il-kandidati li kitbu komponiment qasir ma kinux

konxji mill-mod ta’ kif għandu jingħadd il-kliem tant li ħafna minnhom qiesu l-aritklu bħala kelma separata u

mhux bħala parti mill-kelma nnifisha.

Apparti minn hekk deher biċ-ċar ukoll li xi kandidati tgħallmu bl-amment in-noti (saħansitra anke minn xi

kotba tan-noti) u reġgħu pproduċewhom fil-karta tal-eżami. Dan xi drabi wassal sabiex intilfu ħafna marki

minħabba li l-kontenut ippreżentat ma kienx marbut mat-titlu tal-mistoqsija. Minħabba f’hekk ingħatat

l-impressjoni li l-komponiment ġie mmemorizzat u miktub mingħajr l-ebda konsiderazzjoni għat-titlu li kien

hemm fil-karta tal-eżami. Dan in-nuqqas deher l-aktar f’dawk il-kandidati li wieġbu l-ewwel mistoqsija.

Nuqqas ieħor li deher kien li l-kandidati taw informazzjoni li ma kinitx meħtieġa u naqsu milli jagħtu

informazzjoni importanti li kienet mistennija fit-tweġiba tagħhom. Dan l-aktar li ġara meta l-kandidati

rreferew għall-poeżija ‘Karen u Raymond.’ F’dan il-każ ħafna mill-kandidati spjegaw x’ġara lil Karen Grech u

Raymond Caruana u waqfu hemmhekk mingħajr ma kkummentaw fuq is-sustanza tal-poeżija. Nuqqas ieħor

kien li kien hemm għadd imdaqqas ta’ kandidati li rreferew għall-poeta bħala ‘Oliver’ u mhux bil-kunjom.

Nuqqasijiet bħal dan mhumiex mistennija f’dan il-livell.

Taqsima B: Il-Poeżija ta’ Simone Galea


1. Skont Maria Grech Ganado, lil Simone Galea “narawha fil-familja bħala mara u omm qed tikkumbatti

l-kunċett li post il-mara huwa d-dar, narawha bħala ħabiba, bħala ċittadina, bħala persuna

awtonoma.” Din it-taqbida kif twettaqha l-poetessa fil-ġabra tagħha Xi Drabi Mqar Persuna?

2. Fil-poeżiji tagħha, Simone Galea tirreferi għax-xewqat tat-tfal u tal-kbar. Kif titkellem fuqhom u kemm

taħseb li huma ċentrali fid-dinja poetika li toħloq?

Ftit li xejn kien hemm differenza fl-għadd ta’ kandidati li wieġbu l-ewwel mistoqsija u dawk li wieġbu t-tieni

waħda, madanakollu kien hemm preferenza żgħira għall-ewwel mistoqsija. F’din it-taqsima, b’mod ġenerali,

il-kandidati marru aħjar mill-ewwel taqsima u kienu kapaċi jargumentaw dwar dawn it-testi letterarji kif inhu

mistenni f’dan il-livell. F’din it-taqsima l-ebda kandidat ma ħareġ barra mis-suġġett, kemm dawk li wieġbu

l-ewwel mistoqsija kif ukoll dawk li wieġbu t-tieni waħda.

L-istess bħalma ġara fl-ewwel taqsima, ħafna mill-kandidati għamlu l-istess għażla ta’ poeżiji. Għall-ewwel

mistoqsija kważi l-kandidati kollha għamlu referenza għall-poeżiji: ‘Il-Magħmudija ta’ Binti,’ ‘Ġinekoloġija,’ u


Paġna 8 minn 12

‘Qbadtni mmiss il-Kotba tiegħek.’ Għat-tieni mistoqsija l-aktar poeżiji li ssemmew kienu: ‘Ballun tal-ġilda,’

‘It-Tfal tal-Ħarifa’ u ‘Ħija li qatt ma kelli.’

Minkejja dan għal darba oħra kien hemm kandidati li wrew livell baxx fit-tweġiba tagħhom. L-istess bħalma

ġara fit-taqsima ta’ qabel, kien hemm komponimenti li huma riproduzzjoni tan-noti. Kien hemm oħrajn li

saħansitra fihom saret referenza għal poeżija waħda biss u dan mhux biss naqqas il-marki minħabba li

l-kandidati kitbu fil-qosor wisq imma wkoll minħabba n-nuqqas ta’ argumentazzjoni.

Kien hemm ukoll ammont sostanzjali ta’ kandidati li ġabu marka baxxa minħabba li taw biss taqsira

tal-poeżija aktar milli ddiskutew l-elementi li jsawruha. F’ħafna mill-każijiet il-kandidati ffukaw biss fuq

it-tematika u nsew għalkollox l-elementi stilistiċi tat-test letterarju.

Apparti minn hekk, minkejja li din hija t-taqsima tal-letteratura l-kandidati xorta huma mistennija li jużaw

Malti tajjeb biex jesprimu ruħhom. U dan huwa mniżżel b’mod ċar fis-sillabu. Madanakollu, deher biċ-ċar li

dawk il-kandidati li ma marrux tajjeb, ħafna drabi kellhom ħafna żbalji ortografiċi, żbalji fl-espressjoni u

struttura dgħajfa tal-komponiment fejn paragrafu ma jkomplix mal-ieħor. Dawn in-nuqqasijiet jistgħu jiġu

evitati bi ftit aktar attenzjoni.

L-istess bħalma ġara fit-taqsima ta’ qabel, kien hemm numru sostanzjali ta’ kandidati li rreferew għal Simone

Galea b’isimha u mhux bil-kunjom.

Taqsima Ċ: L-Analiżi Kritika

F’din it-taqsima l-kandidati ngħataw kritika tal-proża u riedu jagħżlu waħda miż-żewġ siltiet li ngħataw, silta

mir-rumanz Il-Qassis Li Rebaħ ta’ Ġorġ Scicluna u silta min-novella Mixja ta' Dellijiet ta’ Maurice Cauchi.

Il-maġġorparti tal-kandidati għażlu li janalizzaw is-silta mix-xogħol ta’ Maurice Cauchi. Kien hemm kandidati

li dehru li kienu mħejjija sew għal din it-taqsima għaliex irnexxielhom joħolqu bilanċ tajjeb bejn it-tifsir

tal-kontenut u l-għażliet stilistiċi u figurattivi tal-awtur.

Minkejja dan deher biċ-ċar li l-kandidati f’din it-taqsima marru inqas tajjeb milli f’taqsimiet oħra ta’ din

il-karta. Ħafna mid-drabi bosta kandidati nħlew jagħtu taqsira tas-silta fi kliemhom minflok ma għamlu analiżi

tax-xejriet stilistiċi tagħha. Apparti minn hekk, il-maġġorparti tal-kandidati għamlu l-iżball li filwaqt li elenkaw

l-elementi figurattivi u stilistiċi tas-silta, ma ddiskutewx l-effetti li dawn iħallu fuq il-qarrejja tat-test letterarju

u għalhekk iktar milli analiżi ngħatat biss lista ta’ figuri tad-diskors.

Ħafna mill-kandidati għamlu wkoll l-iżball li janalizzaw paragrafu paragrafu aktar milli ħarsu lejn it-test

letterarju b’mod sħiħ. Kien hemm ukoll kandidati li użaw it-terminoloġija b’mod ħażin. Hekk, ngħidu aħna,

irreferew għal paragrafu bħala strofa u sentenza bħala vers jew vers ħieles. Żbalji bħal dawn mhumiex

mistennija f’dan il-livell.

Kumment Ġenerali

B’mod ġenerali il-parti l-kbira tal-kandidati dehru li huma ppreparati sew biex jiddiskutu u jikkritikaw test

letterarju u għandhom ħakma sew tal-lingwa Maltija. Iżda kien hemm numru mdaqqas ta’ kandidati li wrew

li għadhom ’l bogħod mil-livell li huwa mistenni f’dan l-eżami l-aktar minħabba n-nuqqas ta’ ħila tagħhom

fl-argumentazzjoni u fl-espressjoni u l-iżbalji ortografiċi fil-kitba tagħhom.


Paġna 9 minn 12

It-Tielet Karta

Kumment Ġenerali fuq it-tielet karta

Fuq linja ġenerali, il-biċċa l-kbira tar-risposti kienu ta’ livell xieraq, anki fid-dawl ta’ sillabu ġdid li jidher li

ntlaqa’ tajjeb, kif ukoll mgħallem b’mod xieraq. L-għażla tal-kotba l-ġodda studjati (minbarra l-aħħar darba li

l-istudenti setgħu jwieġbu dwar Menz ta’ Francis Ebejer) jaf kellha effett tajjeb, x’aktarx minħabba l-varjetà

ta’ perjodi u stili, it-temi aċċessibbli, u l-kwalitajiet uniċi ta’ kull xogħol.

Il-livell lingwistiku wkoll kien ġeneralment tajjeb, fis-sens tal-għarfien bażiku u mexxej tal-lingwa materna, u

tal-ħila ġenerali fil-komunikazzjoni. Madanakollu, hemm bosta lakuni problematiċi li mhux kemm jiġu solvuti

kif ġieb u laħaq u li jidher li għandhom għeruq fil-mod kif ilu u qed jiġi mgħallem il-Malti fil-livelli kollha. Lil

hinn minn ċertu allarmiżmu faċli li sikwit jinqala’ wara kull eżami, il-problema mhijiex daqshekk fl-għarfien

naturali tal-Malti, li huwa l-ewwel lingwa tal-maġġoranza tal-kandidati, iżda fit-tħaddim fuq livelli u reġistri

differenti. Minbarra għadd ta’ kollokjaliżmi, speċjalment biex jiġu deskritti qagħdiet serji li jkunu jeħtieġu

terminoloġija aktar xierqa jew saħansitra politikament korretta (taqbżilha, tfotti, eċċ.), jidher li hemm nuqqas

kbir fl-użu tal-Malti meta niġu għat-trattament ta’ livelli lingwistiċi u kontenutistiċi aktar sofistikati. Dan

jixhed nuqqas ta’ taħriġ fil-kitba inġenerali kif ukoll fit-taħdit, il-ħsieb loġiku u t-tfassil tal-argumenti. Jintwera

wkoll anki f’ċerti waqtiet fejn kliem li forsi mhux daqshekk komuni fit-taħdit ta’ kuljum, iżda li huwa essenzjali

għall-kitba ta’ ċertu livell, jinkiteb b’mod inċert, speċjalment fil-każ tal-passiv ta’ verbi Rumanzi eż. jiġi

ddeċidut, introduċut, u eżempji simili.

Taqsima A: Ir-Rumanz


1. F’Ħelsien, il-karattri differenti huma magħġuna sew mill-ambjent li jgħixu fih u mill-psikoloġija u

ċ-ċirkostanzi individwali tagħhom. Uri dan mill-mod kif il-karattri jġibu ruħhom tul in-nisġa

tar-rumanz.

2. Fir-rumanz Ħelsien, diversi episodji huma marbuta mal-ambizzjoni tal-karattri. Iddiskuti dan b’rabta

ma’ kif tiżviluppa l-ġrajja.

Jidher ċar li l-fasla unika tar-rumanz, il-plott li jagħlaq b’tidwira mhux mistennija, u l-karattri memorabbli,

kapaċi jinżlu għasel mal-kandidati. Dan ir-rumanz jista’ wkoll iqanqal diskussjonijiet dwar l-istorja reċenti u l-

iżviluppi soċjali, kif ukoll iwassal għal tqabbil mas-soċjetà kontemporanja. Madanakollu, ta’ min wieħed

jinsisti li dan mhuwiex ir-rumanz tipiku soċjorealista, u l-aspetti psikoloġiċi u t-temi bħall-għira u l-ambizzjoni,

anki fuq livell pedagoġiku, hemm bżonn jieħdu s-sopravvent fuq il-wiċċ soċjali li għandu mnejn jippreżenta l-

ktieb. Kien hemm proporzjon tal-kandidati li f’xi waqtiet taw analiżi ħażina dwar ir-rumanz bħala wieħed li

jitkellem dwar il-ħelsien politiku jew li inkella huwa xogħol ritrattistiku li jpitter is-soċjetà taż-żmien: minkejja

li dawn l-elementi mhux neqsin, jeħtieġ li sew l-għalliema sew il-kandidati jkunu kapaċi jaraw dawn l-aspetti

individwali b’mod aktar kumpless, li wara kollox jirriflettu n-nisġa partikolari tar-rumanz.

Spiss ukoll kien hemm analiżi li tfakkar f’dak li kien jiġi mwieġeb għal Leli ta’ Ħaż-Żgħir, u donnu jinċaħad

l-aspett tar-rumanz realista li mhuwiex biss analiżi soċjopolitika, iżda wkoll diskussjoni dwar il-bniedem

fis-soċjetà, sew bħala prodott tagħha imma anki lil hinn minnha. Wieħed ukoll jara ċerti preġudizzji fl-analiżi

tal-kandidati, li jirriduċu l-karattri jew il-kategoriji għal makkjetti, speċjalment fil-każ tan-nisa, jew inkella


Paġna 10 minn 12

tal-klassijiet baxxi u kampanjoli bħala sempliċement injoranti. Fil-każ ta’ Ħelsien, il-karattri kollha għandhom

kumplessità wisq akbar minn din, u fit-tweġibiet deher ukoll nuqqas ta’ analiżi ta’ żewġ karattri enigmatiċi

bħal Madlien u Paċikk li għandhom rwol mill-aktar importanti u strateġiku, sew bħala protagonisti f’waħda

min-nisġiet tar-rumanz sew għat-taħlila sorprendenti tiegħu. Jidher għalhekk li hemm opportunità għal aktar

approfondiment tal-karattri u tal-azzjonijiet tagħhom.

Tendenza mifruxa oħra, lil hinn mill-preġudizzji mhux indirizzati, huma l-argumenti moralistiċi. Din kienet ġa

dehret fil-każ tal-analiżi tal-ġenn u l-kriżi ta’ Leli fir-rumanz ta’ Ellul Mercer, u ħarġet sikwit fil-mistoqsijiet

dwar Bonnici u Ebejer. Min-naħa, għad hemm it-tendenza li wieħed jitkellem dwar il-‘messaġġ’ ta’ biċċa

xogħol, bħallikieku test huwa marbut li jkollu tifsira waħda biss. Din it-tendenza tintuża wkoll bħala tattika

għall-konklużjoni tal-komponiment, fejn il-kandidat jipprova jislet it-‘tagħlima’ li spiss tkun twissija biex ma

jsirx ċertu għemil fil-ħajja ta’ vera. Din l-analiżi antikwata hija wkoll waħda konservattiva, fejn il-kandidat

għadu jara t-test letterarju bħala gwida eżemplari għall-kontroll tas-soċjetà jew tal-individwu: dan itellef

ħafna mill-potenzjalitajiet tal-letteratura, fosthom tal-gost, l-iskoperta, id-dubju u l-meravilja, u huwa nuqqas

serju anki fuq livell globali li l-kandidat joħroġ minn dawn is-sentejn studju mingħajr ma jkun kiseb dan

l-għarfien dwar ir-rwol tal-letteratura.

Taqsima B: In-Novelli

Il-mistoqsijiet li ngħataw għal din it-taqsima kienu dawn:

1. Fisser kif Trevor Żahra sikwit jinqeda bl-ambjentazzjoni biex jittratta bosta temi serji u delikati

fin-novelli tiegħu f’Xemgħat.

2. Fin-novelli ta’ Trevor Żahra f’Xemgħat l-oġġetti huma importanti daqs il-karattri tad-demm u l-laħam.

Uri kif l-awtur jużahom fir-rakkonti tiegħu u ddiskuti l-effetti li joħolqu.

Bħal snin oħra, fil-każ tan-novelli (u tar-rumanz) erġajna nnutajna ħafna taqsiriet tal-ġrajja. Dan jindika wkoll

nuqqas ta’ taħriġ mhux biss fil-kitba, iżda wkoll fil-modi kif jista’ jiġi affrontat argument, sew letterarju jew

kwalunkwe wieħed ta’ diskussjoni. M’għandniex xi ngħidu, il-kandidati li marru l-aħjar kienu dawk li

rnexxielhom iwieġbu b’mod li ma jinqarax bħala ripetizzjoni formulajka u li kienu kapaċi jagħtu spunti ta’ kif

laqathom il-ktieb jew inkella taw raġunament ‘indipendenti’ dwar il-mekkaniżmi tiegħu. Fil-każ tan-novelli

ta’ Żahra, kienet diffiċli biex wieħed jevita li jagħti taqsira tal-waqtiet saljenti tar-rakkonti, iżda l-kandidati

dehru l-aktar ippreparati għal din it-taqsima, fejn jidher li laqgħu l-isfida tal-mistoqsijiet u sikwit rifdu

t-tweġibiet tagħhom bi spunti interessanti dwar il-mekkaniżmi letterarji. Il-mod kif il-kandidati ttrattaw

Xemgħat jixhed sew l-għażla addattata tal-ktieb li huwa ideali anki għall-għalliema biex juru b’mod konkret

kif jaħdmu t-tekniki letterarji u l-għodod retoriċi.

Madanakollu lltqajna ma’ diversi każijiet fejn xi kandidati jidher li kienu qed jisfurzaw biex jimlew il-

komponiment b’kemm kwotazzjonijiet jistgħu: dan huwa xogħol ta’ memorja u ta’ tagħlim bl-amment li

jbiegħed mill-apprezzament u l-analiżi, u sikwit wieħed seta’ jinnota mill-ewwel li jingħataw kwotazzjonijet

sħaħ li ma jkunux għalkollox preċiżi u f’posthom.


Paġna 11 minn 12

Taqsima Ċ: Id-Dramm

F’din it-taqsima l-kandidati kellhom għażla vasta ta’ mistoqsijiet dwar żewġ drammi, Karnival u Menz ta’

Francis Ebejer. Il-mistoqsijiet kienu dawn:

1. Marco Galea jispjega li “Fil-Karnival tista’ tkun dak li m’intix fil-bqija tas-sena, tikseb identitajiet

temporanji u tadotta mġibiet li s-soltu żżomm lura.” X’qegħdin jesprimu l-karattri li lebsin il-kostumi

u kif jorbtu mal-kumplament tad-dramm Karnival?

2. Manwela hija karattru li jinħass irrabjat u maħkum minn tensjoni kbira. Tkellem dwar l-iżvilupp

tagħha tul id-dramm Karnival. Agħmel dan b’rabta mal-karattri l-oħra.

3. Id-dramm Menz ta’ Francis Ebejer jiżviluppa permezz tal-użu ta’ diversi simboli u ta’ karattri bi

kwalitajiet partikolari. Iddiskuti.

4. Menz ta’ Francis Ebejer jittratta l-ħelsien tal-individwu fi ħdan sistema soċjali li timponi r-riġidità u l-

konformiżmu. Uri kif dan iseħħ matul id-dramm.

Id-dramm magħżul għal dan iċ-ċiklu jista’ jkun li jkollu xorti aħjar minn ta’ Menz, li huwa dramm simboliku u

surreali, u li jikkuntrasta mal-aspetti realistiċi faċilment deċifrabbli li nsibu fi drammi bħal Karnival, Il-Ħadd

fuq il-Bejt u L-Imnarja Żmien il-Qtil. Il-kandidati jidhru li laqgħu dan id-dramm, u kienu ppreparati sew fil-

fehim u l-analiżi tal-karattri, iżda wkoll fil-konċezzjoni klassista u fl-analiżi ta’ Ebejer tal-bidliet fis-soċjetà

Maltija ta’ wara l-Indipendenza. Il-livelli simboliċi u metaforiċi tal-Karnival u l-kostumi ġew ukoll affrontati

b’mod xieraq, u kienu wkoll sodisfaċenti l-kummenti dwar l-azzjoni individwali tal-karattri u anki l-mumenti

oniriċi/surreali tad-dramm. Kien hemm ukoll numru xieraq ta’ kandidati li kienu kapaċi jsemmu xi elementi

drammatiċi u tas-sett biex jirfdu t-tweġibiet tagħhom. Xorta waħda, meta niġu għall-analiżi soċjali, hemm

tendenza faċli li l-kandidati jaqgħu fid-dikotomija superfiċjali tal-abjad u l-iswed, li ironikament tmur kontra

l-intenzjonijiet tat-testi kollha fis-sillabu, li lkoll għandhom kumplessità li tmur lil hinn sew minn dan it-

tqassim sempliċistiku.

Dan japplika l-aktar għat-tweġiba għall-mistoqsija dwar Manwela fil-każ ta’ Karnival, li hija karattru ewlieni li

jirrappreżenta din it-transizzjoni soċjokulturali. Il-biċċa l-kbira tal-kandidati għarfu jqiegħdu kif xieraq bosta

elementi fil-kuntest neċessarju, u fehmu r-rwol simboliku ewlieni tal-karattru. Għarfu wkoll jiddiskutu tajjeb

id-dinamiċi tar-relazzjonijiet mal-karattri l-oħra, imma spiss wieħed seta’ jara t-tendenza li sseħħ

interpretazzjoni superfiċjali jew preġudikata li tagħfas fuq in-negattiv sterjotipat, bħall-isteriżmu femminili

jew il-kunċett tal-ħamallaġni. Madanakollu, dan l-aspett tad-dramm għandu potenzjal kbir biex jiġi applikat

mal-kandidati anki għall-analiżi ta’ żminijietna u kif issawru mill-istorja soċjopolitika reċenti, u b’dan il-mod

il-fehim tad-dramm ikun jista’ jintrifed b’ kumplessità u profondità li jistgħu jappellaw għall-kandidati ta’ dik

l-età.

Fl-istess ħin, it-tweġibiet għal din il-mistoqsija għandhom jitqiesu globalment sodisfaċenti għaliex il-kandidati

spiss tkellmu tajjeb dwar l-iżvilupp tal-karattru, u dan ippermetta li anki jagħtu l-analiżi personali tagħhom u

jippruvaw isbu xi rabta mar-realtà li jgħixu. Il-mistoqsija l-oħra dwar il-kostumi kienet tinvolvi katalogar tat-

tifsiriet u s-simboli tal-kostumi tal-karattri differenti, iżda hawn ukoll deher għarfien tajjeb tal-mekkaniżmi


Paġna 12 minn 12

drammatiċi, id-dinamiċi tar-relazzjonijiet, u mod kif is-simbolu jgħin biex jispjega qagħdiet sew soċjali sew

tar-ruħ.

Fil-każ ta’ Menz, kien hemm bħafna inqas kandidati li wieġbu, imma fil-biċċa l-kbira t-tweġibiet kienu

sodisfaċenti u għarfu l-mekkaniżmi kollha tad-dramm, anki jekk sikwit l-istruttura u l-kontenut tat-tweġibiet

kienet pjuttost formulajka, x’aktarx anki għax hemm disponibbli ktieb tan-noti dwar id-dramm. Xorta waħda,

jidher li jinftiehmu l-punti ewlenin li jagħmel id-dramm, ir-rwoli tal-karattri, u l-kwistjoni tal-individwalità u

l-konformiżu, flimkien mal-idea ta’ dittatorjat fuq il-ħsieb. Madanakollu, bħal f’kull każ ieħor f’dan l-eżami,

hemm spiss tendenza ta’ analiżi sempliċistika u saħansitra moralistika tal-karattri (l-aktar fil-każ ta’ Menz,

Ġorġ u Razz), fejn il-kandidati donnhom ma jkunux imħarrġa biżżejjed fil-mod kif japplikaw dak li jieħdu mid-

dramm għall-ħajja ta’ kuljum.

Konklużjoni Ġenerali

L-akbar problema lingwistika tibqa’ dik ortografika, fis-sens li anki f’dan il-livell, għad hemm ripetizzjoni ta’

żbalji mill-aktar bażiċi, li jfisser li dawn il-prinċipji baqgħu ma nħafnux mill-kandidati li x’aktarx se jibqgħu

jġorru dawn l-iżbalji magħhom la jitilqu l-istudju tal-Malti. Firxa kbira ta’ kandidati għadha tagħmel żbalji

bħal: in-nuqqas ta’ appostrofu f’ “ta’ ”; konfużjoni fl-użu tal-aċċenti; diffikultà fl-użu ta’ ‘tliet’ u ‘tlett’, ‘għal’

u ‘għall-’ , fost l-oħrajn; l-użu tal-għ fi kliem komuni għall-aħħar; u bosta okkorrenzi ortografiċi simili. Kien

hemm għadd ta’ kandidati li tant kellhom żbalji, speċjalment ripetuti, li tilfu l-marki kollha possibbli riżervati

għall-ortografija. Din taf tkun problema għaliex dawn għandhom piż qawwi għall-aħħar fuq il-marka globali,

u każijiet bħal dawn fejn ikun hemm tnaqqis drastiku, jinfluwenzaw il-marka globali ta’ kandidati li jaf ikunu

wieġbu l-mistoqsijiet kif xieraq.

Dan il-fatt huwa inkwetanti għaliex jixhed nuqqasijiet fit-tagħlim tal-Malti sa mill-iżgħar etajiet. Huwa ta’

tħassib serju kif il-kandidati jibqgħu jirriproduċu ċerti żbalji bażiċi bħal dawn wara sentejn ta’ studju f’livell

avvanzat. Forsi ta’ min jagħfas aktar fuq taħriġ prattiku/xogħol id-dar fit-tweġib tal-mistoqsijiet u fit-tfassil

tal-argumenti bit-tama li xi darba ma nibqgħux naraw daqstant dawn in-nuqqasijiet.

Fuq livell ġenerali, jidhru wkoll nuqqasijiet li għandhom x’jaqsmu mal-flessibbiltà fl-użu tal-lingwa u l-għarfien

tar-reġistri u l-potenzjalitajiet varji tagħha. Eżempju minn bosta li ltqajna miegħu f’ħafna tweġibiet huwa l-

użu żbaljat u mifrux tal-kelma ‘raħħala’ minflok ‘raħlin’, fil-kuntest ta’ Ħelsien, u wieħed jiġi fid-dubju kif

nuqqas bħal dan ma kienx innutat u eliminat tul is-sentejn ta’ tħejjija.

Fl-aħħar nett, fuq nota pożittiva, il-kotba ġodda magħżulin għal dan iċ-ċiklu huma xogħlijiet b’potenzjal kbir

għat-tagħlim u għat-tqanqil tad-diskussjoni, sew fuq livell storiku-letterarju kif ukoll għall-kunsiderazzjoni

dwar temi soċjali u preokkupazzjonijiet universali. Fl-istess ħin dawn il-kotba għandhom ukoll il-potenzjal li

jagħtu pjaċir lill-qarrejja, pjaċir li jkompli jitqanqal b’għalliema ppreparati u ddedikati.

Iċ-Chairperson Il-Bord tal-Eżaminaturi 2021

matsec examinations board

Documents