MAVZU: Ilmiy tadqiqotlarda

intellektual mulk va patent materiallaridan foydalanish.

Ma’ruzachi: dotsent, t.f.n. Sh.Raxmonov

R E J A :

1. Intellektual mulk va mualliflik huquqi to’g’risida umumiy tushunchalar.

2. Ixtironing patentboplik shartlari, obyekti vatalabnoma

3. Ixtironing bayoni va ixtironi bajarishnita’minlaydigan ma’lumotlar

4. Ixtiro formulasi, uning maqsadi va grafik qismi

Patentlar dunyo miqyosida 1990-yilholati bo‘yicha 30 mln ga yaqin qaydqilingan. Shundan AQShda – 5 mln,Angliyada – 3,5 mln, Fransiyada – 2,3 mln,Germaniyada – 2,2 mln, Rossiyada – 2mln, Yaponiyada – 1,85 mln patentolingan. 1985-yil 1-yanvardan ixtirolarningxalqaro klassifikatorining (IXK) 4-redaksiyasi kuchga kirdi va hozirgachaunda foydalanilmoqda.

Bu klassifikatorda 60000 bo‘lim bor. Ular 8qismdan, 18 klassdan, 618 nimklassdan, 6701guruhdan, 51395 nimguruhdan tashkiltopgan. Qismlar lotin harflari bilanbelgilanadi A...H, boshqa bo‘limlari raqamlarbilan belgilanadi.

Ixtiroga ariza berilganda shu yo‘nalish bo‘yicha patent izlanishma’lumotnomasi ham beriladi. U tashkilot tomonidan tasdiqlanishizarur.

Samara beruvchi biror vosita bo‘lib hizmat qiluvchi har qanday taklifixtiro deb tan olinishi mumkin.

Ixtiro bo‘lishi mumkin, yangi qurilma, yangi uslub, moddalar(kimyoviy, fizikaviy, aralash, qotishma) qo‘llanilishi yangi maqsaddabo‘lsa.

Tan olingan yangilik, ixtiroga mualliflik guvohnomasi beriladi.Mualliflik guvohnomasini olish uchun tegishli joyga quyidagi hujjatlarberiladi:

muallifning arizasi, ixtironi yorituvchi ma’lumotnoma, chizmalar,referat, yangilik haqida hulosa, yangilik ixtiro formulasi, laboratoriyasinovlari, yakunlari, ekspertiza akti (yangilik to‘g‘risida).

Ixtiro yozuvi, ixtiro formulasi va chizmalari bilan asosiy hujjat bo‘lib,obyektni to‘la ifodalashi, ixtironi texnik mazmunini yoritishi, barchama’lumotlarni o‘z ichiga olishi zarur.

Ma’lumotnomada quyidagilar bo‘lishi zarur: ixtironing nomlanishi,xalqaro klassifikator bo‘yicha shifri, ixtirodan foydalanish yo‘nalishi,texnika sohalari, ixtironing o‘xshash nusxasi haqida ma’lumotlar, ixtiroprototipi, juda yaqin yechimi haqida ma’lumotlar, prototipning avvalgiishlanmaning kamchiliklari, ixtironing maqsadi, ixtiro mazmuni vayangilikning xususiyatlari, avvalgi ishlanmadan farqlari, chizmalar, grafikmateriallar, chajarilish yo‘llari, uslublari, texnik-iqtisodiy va boshqaturdagi samaradorligi, ixtiro formulasi, ma’lumotlar manbaalari, patenthizmati rahbari imzosi, mualliflar imzosi. Ixtiro ochiq nashr qilinishiuchun ekspert kengashida ko‘rib chiqiladi va tasdiqlanadi. Tegishlitashkilotlarda ko‘rib chiqilgan ixtiro tan olinsa, unga mualliflikguvohnomasi beriladi.

Ixtiro yangi bo‘lib, ixtirolik darajasi bo‘lsayu,sanoatda qo‘llaniladigan bo‘lsa uni huquqiyqo‘riqlanishi ta’minlanadi. Texnika sohasidama’lum bo‘lmasa u yangi hisoblanadi. Agar umutaxassis uchun texnikadan aniq kelibchiqadigan bo‘lmasa ixtiroviy darajaga egabo‘lmaydi.

Ixtiro sanoatda, qishloq xo‘jaligida, sog‘liknisaqlashda va xalq xo‘jaligining boshqa sohalaridafoydalanilishi belgilangan bo‘lsa sanoatdaqo‘llaniladigan hisoblanadi.

Ixtiro qilindi deb e’lon qilingan kungacha dunyodahammaga barovar ma’lum bo‘lgan har qanday ma’lumotholati texnika darajasi deyiladi.

Ma’lumot agar (barcha tanishadigan) manbalarda bo‘lsa uhammaga ma’lum hisoblanadi.

Ixtiroga patent berilishi so‘ralgan talabnoma bitta yokio‘zaro bir maqsadni tashkil qiladigan darajada ixtironing borliktalabi bog‘langan biron bir guruhga taalluqli bo‘lishi mumkin.Ixtironing yaxlitligi quyidagi hollarda rioya qilinganhisoblanadi: talabnoma ixtironing bir obyektiga mos bo‘lsa,ya’ni birgina qurilmaga, usulga, moddaga yoki ilgari ma’lumqurilmaning, usulning va moddaning yangicha qo‘llanilishi;

Yo‘riqnomaga ko‘ra ixtiro qilish birinchiligi patent boshqarmasigayozuvi, formulasi va chizmalari (agar ularning yozuvida chizmalargailova bo‘lsa) bo‘lgan patent berish uchun talabnoma tushib ro‘yxatdano‘tkazilgan kundan boshlanadi. Talabnomada keltirilgan me’yoriyma’lumotlardan ba’zilari mavjud bo‘lmasa, u holda yetishmaydiganma’lumot bilan to‘ldirilgan topshirilgan kunidan boshlab hisoblanadi.

Taklif quyidagi hollarda ixtiro deb tan olinmaydi: ilmiy nazariy vamatematik usullar; xo‘jalikni uyushtirish va boshqarish usullari; shartlibelgilar, jadval, qoida, aqliy operatsiyalarni bajarish, qoida va usullari;

EHM uchun algoritm va dasturlar; loyiha va qurilishning,imoratning, hududning rejalanish sxemalari; estetik talabniqondirishgagina yo‘naltirilgan buyumning tashqi ko‘rinishiga taalluqlixulosa; integral mikrosxema topologiyasi; o‘simlik navlari va hayvonlarnasllari; jamoatga gumoniylik va moral prinsiplariga qarshi xulosalar.

Ixtiro obyekti. Qurilma, usul, modda, mikroorganizm shtampi; o‘simlik

va jonivor kletkasi, hamda ilgari ma’lum qurilma, usul, modda shtamplarning

yangicha maqsadda qo‘llanilishi kabilar ixtiro obyektlari bo‘lishlari mumkin.

Ixtiro obyekti qurilma bo‘lgan holda qurilmalarga ixtiro obyekti sifatida

quyidagilar kiradi: ko‘rilishni tavsiflaydigan belgilar, qurilmani tavsiflanish

uchun xususan quyidagi belgilar foydalaniladi: konstruktiv elementi borligi,

elementlari orasida bog‘liqlik borligi, elementlarining o‘zaro joylashishlari,

elementlarini yoki butun qurilmaning bajarilish shakllari, xususan geometrik

shakli, elementlari oralaridagi aloqaning bajarilish shakli; elementlariparametrlari

va boshqa tavsiflari va ularning aloqalari; element yoki butun

qurilma tayyorlangan material; element funksiyasini bajaruvchi muhit.

Ixtiroga patent olishga talabnoma yo‘riqnomaga asosanpatent boshqarmasiga beriladi. Ixtiro muallifidan, jumladanpatentni O‘zbekiston Respublikasi Davlat sanoat mulki fondigaso‘ralayotganida ham, sharti bor hollarda ish beruvchidan;muallif tomonidan ko‘rsatilgan fizik va yuridik shaxslar yokiularning merosxo‘rlaridan; talabnoma patent boshqarmasidaro‘yxatdan o‘tgan patentga ishonarlilar orqali berilishi hammumkin.

O‘zbekiston Respublikasidan tashqaridagi shaxslar yokichet ellik yuridik shaxslar yoki chet ellarda muqim bo‘lish joyliyoki ularning patent ishonarlilari Patent boshqarmalaridaqayd etilgan patent ishonarlilari orqali talabnomalar beriladi.

Ixtiroga talabnoma o‘zida quyidagilarniqamrashi lozim: patent berishlarini so‘ralganariza; ixtironing uni bajarishga yetarli bo‘lganto‘liq ochib beradigan yozma bayoni; to‘liq uningbayoniga asoslangan, uning mohiyati bildiradiganixtiro formulasi; agar ixtiro mohiyatini tushunishuchun zarur bo‘lsa, chizma va boshqa materiallar;referat; keng ma’lum (tarqalgan) spravochnik,ensiklopediya va shu kabilardagidan bo‘lak,o‘xshash va prototiplar yozilgan manbalardannusxalar.

Agar muallif patentni O‘zbekiston RespublikasiDavlat sanoat mulki fondiga so‘ramasa, yoki soliqto‘lashdan ozodligi, hamda uning miqdorinikamaytirishga asoslari bo‘lmagan holda ixtirogatalabnomaga belgilangan holda soliq to‘langanliginitasdiqlovchi hujjat qo‘shib yuborilishi lozim.

Patent ishonarli orqali beriladigan talabnomagauning vakolatini (huquqini) tasdiqlovchi hujjat qo‘shibyuboriladi.

Patent ishonarlining vakolatini tasdiqlovchi hujjatlariu tuziladigan mamlakatning qonunchiligida ko‘zdatutilgan tartibda rasmiylashtirilgan bo‘lishi lozim.

Chet ellik ariza beruvchining yashovchi mamlakatidatuzilgan bo‘lsa, u O‘zbekiston Respublikasining chet eldagikonsulida legallashgan bo‘lishi kerak, o‘zarolik shartidalegallashtirish talab etilmaydigan hollardan tashqari.

Kelishilgan, bitimli (konvension) talabnomaga birinchitalabnoma nusxasi qo‘shiladi. Agar birinchi talabnomalar birnecha bo‘lsa, hammasining nusxasi qo‘shiladi.

Yangi mikroorganizm shtammiga o‘simlik va jonivorkletkalariga, ularning olinishiga yoki foydalanishiga beriladigantalabnomaga maxsus vakolatli kolleksiya – depozitorningdeponirovat qilgani haqidagi hujjat qo‘shiladi. Deponirovatqilish sanasi ixtironing egalik sanasidan oldin bo‘lishi kerak.

Patent berishni so‘ragan ariza o‘zbek yoki rustillarida beriladi. Boshqa hujjatlari o‘zbek, rus va boshkatillarda berilishi mumkin. Agar talabnoma hujjatlariboshqa tilda bo‘lsa, unga o‘zbek yoki rus tilida tarjimasiqo‘shiladi.

Patent olish uchun ariza, ixtironing mohiyatinitushunish uchun zarur bo‘lgan uning yozma bayoni,ixtiro formulasi, chizma va boshqa materiallar hamdareferat uch nusxada yuboriladi. Qolgan hujjatlar birnusxada yuboriladi.

Patent ishonarlilikning vakolatini tasdiqlovchi hujjattalabnoma bilan bir vaqtda yuboriladi.

Konvension egalikka so‘ralayotgan bo‘lsa birinchitalabnoma nusxasi 3 oydan kech bo‘lmagan muddatdaberiladi.

Deponirovka haqidagi hujjat talabnoma bilan birvaqtda beriladi.

Hujjatlar tarjimasi 2 oy mobaynida berilishi mumkin.Patent berishlarini so‘ragan ariza maxsus shakl

ko‘rinishida beriladi.Ariza muallif va talab qiluvchilar yoki ular vakolot

bergan shaxslar tomonidan izmolanadi. Agar vakolatberilgan shaxs tomonidan imzolangan bo‘lsa ungahujjat ham qo‘shiladi.

Ixtironing bayoni, uning formulasianiqlaydigan huquqiy qo‘riqlanadigan hajminitasdiqlab mohiyatini uni bajara olish uchunyetarli darajada to‘liq ochishi kerak.

Ilgari noma’lum bo‘lgan, moddiydunyoning xossa va ko‘rinishlarini bilishdarajasiga mutloq o‘zgarish kiritadiganmavjud qonuniylikning aniqlanishi kashfiyotdeyiladi va bunga diplom beriladi.

Ixtironing bayoni uning nomidan boshlanib,so‘ralayotgan ixtiro taalluqli bo‘lgan xalqarokvalifikatsiyalangan indeksning (XKI) ta’sirdagiredaksiyasi rubrikasining indeksi ko‘rsatiladi va ungaquyidagilar kiradi. Ixtiro taalluqli texnika sohasi,texnikaning pog‘onasi (uzgovni), ixtironing mohiyati,ixtironi bajarish imkonini beradigan ma’lumotlar.

Ixtiro bayonining zarur ma’lumoti bor manbaqismlariga yoki ularga butunlayiga imo (ilova) bilanalmashtirishga yo‘l qo‘yilmaydi (adabiyot manbalari,ixtiro bayonlari va shu kabilar).

Ixtironing nomi uning maqsadinitavsiflaydi, ixtiro mazmuniga mos keladi,qoida sifatida XKIning rubrikasini aniqlaydi.

Ixtiro nomi muallif nomi yoki maxsus nombilan to‘ldirilishi mumkin va birlikdakeltiriladi.

Ixtiro bayonining mazmuni. Texnikasohasiga taalluqli ixtiro bayoni bo‘limidauning qo‘llanilish sohasi ko‘rsatiladi. Agar ularko‘p bo‘lsa muhimrog‘i ko‘rsatiladi.

Texnika darajasi bayoni bo‘limida o‘xshash va prototiplarhaqida ma’lumotlar keltiriladi.

Ixtiro analogi – bu egalik (prioritet) sanasigacha ma’lumbo‘lgan shu maqsadli vosita, unda belgilarining jamligiixtironing belgilari jamligiga o‘xshash bo‘ladi.

Prototip – ixtiroga o‘z belgilari bo‘yicha eng o‘xshashidir.

Har bir analog haqida keltiriladigan ma’lumotga, jumladanprototip haqida ham informatsiya manbayining bibliografikma’lumoti kiradi, unda taklif etilayotgan ixtironing muhimbelgilari bilan mos keladigan hamda talab kilingan texnikyechimni olishga qarshilik ko‘rsatadigan sabablarini hamko‘rsatib analog belgilari keltirilgan bo‘ladi.

Agar analoglar bir necha bo‘lsa, oxirigisi prototipqilib yoziladi.

Agar ixtiro ilgari ma’lum bo‘lgan qurilma usul,modda va shu kabilarga taalluqli bo‘lib ularni yangichaqo‘llashga yo‘naltirilgan bo‘lsa, uning analogi o‘shama’lum narsalar bo‘ladi.

Ixtironing mohiyati. Ixtironing mohiyati uta’minlaydigan texnik yechimga erishishga yetarlichabo‘lgan muhim belgilari yig‘indisida ifodalanadi.

• Ixtironi bajarishni ta’minlaydigan ma’lumotlar. Umumiy holatlar. «Ixtironi

• bajarish mumkinligini tasdiqlovchi ma’lumotlar» bo‘limida «Ixtironing

• mohiyati» bo‘limida ko‘rsatilgan texnik natijaning olinish imkoniko‘rsatiladi.

• Mohiyati, xususiy funksional darajasida umumlashtirilgan umumiy

• tushunchalar bilan ifodalangan bajarilishi imkoni talabnomaning umumiy

• tushunchalarida keltirilgan belgini bajaradigan materiallari bayonida to‘g‘-

• ridan-to‘g‘ri yoki buni olish uchun qo‘llanilishi mumkin bo‘lgan vosita

• yoki usulga ko‘rsatilib takidlanadi.

Qurilmali ixtironi bajarish. Imkonini tasdiqlovchima’lumotlar, qurilmaga taalluqli ixtironi bajarish imkoninitasdiqlaydigan ma’lumotlar qurilmaning konstruksiyasinioluvchi statik holatidagi bayonni qamraydi. Konstruktivelementlarni yozganda chizma figuralariga ishora qilinadi.

Konstruktiv elementlarining sonli belgilanishi ularnimatnda eslash tartibida bir raqamidan boshlab o‘sib boruvchiraqamlar bilan keltiriladi.

Statik holatidagi ishlanishi yozish tugaganidan keyinishlashida (ta’sirida) yoki uni foydalanish usuli yoziladi. Bundaham chizmada ko‘rsatilgan konstruksiyaning sonlibelgilanishiga, zarurat bo‘lsa boshqa (epyura, kesma, grafik vashu kabi) materiallarga ham ishora qilinadi.

Usulli ixtironi bajarish imkonini tasdiqlovchima’lumotlar. Usulga taalluqli ixtironi bajarish imkoninitakidlovchi ma’lumotlar moddiy obyekti qatorigamoddiy obyekt ustidan ta’sirning birin ketilganligiga(operatsiya prinsiplari) hamda ta’sir o‘tkazishningsharoiti bunda qo‘llaniladigan qurilmaning konkretrejimi (harorat, bosim va shu kabi)larni qamraydi.Ma’lum vositadan (qurilma, modda va shu kabi.)foydalanilganligi bilan xarakterlanadigan usulniyozishda noma’lum vositadan foydalanilganda ularningtavsiflari keltiriladi va zarurati bo‘lsa grafik ko‘rinishiilova qilinadi.

Yangi maqsadda foydalanishga taalluqliixtironi qo‘llash imkonini tasdiqlovchima’lumotlar. Qurilma usul, modda, shtammva shu kabilarni yangi maqsaddaqo‘llanilishga doir ixtirolarda ularning shumaqsadda qo‘llanilish imkonini tasdiqlovchima’lumotlar keltiriladi.

Bayonnoma talab qiluvchi yoki uning vakilitomonidan imzolanadi.

Ixtiro formulasida patent beriladigan uningmaqsadini bildiradigan va huquqiy qo‘riqlanishninghajmini aniqlashda xizmat qiladigan tavsifi keltiriladi.

Ixtiro formulasi strukturasi umumiy holat, birzvenoli, ko‘p zvenoli, mustaqil punktli, bog‘liqlipunktlilardan iborat.

Bir zvenoli formula birgina ixtironi xarakterlaydi,xolos.

Ko‘p zvenoli formula rivojlangan bir ixtironixarakterlaydi yoki xususiy tomonlarini ham qamraydi.Ushbu mulohaza gruppa ixtirolarga ham taalluqlidir.

Bir ixtironi tavsiflaydigan ko‘p zvenoli bir mustaqil punktigaega va uning ortidan keladigan bog‘liq punkti bo‘ladi.

Ixtirolar guruhini tavsiflaydigan ko‘p zvenoli formulaguruhning barini tavsiflaydi. Bunda ularning har biri bog‘liqlikpunktini qo‘shgan holda tavsiflanishi mumkin. Ular bog‘liqbo‘lmaslik shartiga bo‘ysungan bo‘lishadi.

Ixtirolar guruhini tavsiflaydigan formulani bayon qilishdaquyidagi qoidaga rioya qilinadi:

– alohida ixtironi tavsiflaydigan bog‘liqmas punktiformulaning boshqa punktlariga imo qilinadi;

– bog‘liq punktlar bo‘ysungan bog‘liqmas punkti bilan birgaguruhlanadi.

Ixtiro formulasi bog‘liqmas punkti yetarli bo‘lgan muhimbelgilar yig‘indisini qamraydi. So‘ralayotgan huquqiyhajmining hamma hollarda namoyon bo‘ladigan texniknatijani olishga yetarli bo‘lishi ta’minlanadi.

Bog‘liqmas punkt odatda muhim belgilariniqamraydigan prototip belgilari bilan mos keladigan,ixtironing maqsadini bildiradigan, cheklangan qismdantuziladi va farqli qismi ixtironi prototipdan farqlaydiganmuhim belgilarini qamraydi.

Cheklovchi qism farqlanuvchisidan shuning bilanfarqlanadiki, «otlichayushiysya tem, chto...» degan so‘zbirlashmasi bilan bo‘linadi.

Formulaning bog‘liqmas punktiga ixtironing bajarilishiniyoki foydalanishni xususiy holda tavsiflaydigan quyidagibelgilari qo‘shiladi. Bog‘liq punkt o‘zidan oldingi punktlar bilanbog‘liqda chiqishi mumkin.

Ixtiro formulasini tuzish. Formula ixtironing hamma muhimbelgilari yig‘indisi bilan mantiqiy aniqlovchisi ko‘rinishidatushuntiriladi. U bitta gap (jumla) ko‘rinishida yoziladi.Formulada belgilar shunday ifodalanadiki, toki unda ularningbir xilligi taminlanish imkoni bo‘lsin.

Qurilma formulasida statik holatda tavsiflanadi. Formuladaelementning aniq bir funksiyani bajarish uchun harakatchanqilib ko‘rsatilishi mumkin.

Harakatni tavsiflash uchun felni (glagolni) usul belgisi sifatidafoydalaniladi uchinchi shaxs ko‘pchilikda ularni ta’sir holida yoziladi.Ixtiro obyekti ma’lum qurilma, usul, moddalarni yangi mohiyatdaqo‘llanilsa, quyidagi strukturadagi formuladan foydalaniladi;qo‘llanilishi (ma’lumki, qurilmaning, usulning va shu kabilarning nomiyoki tavsifi keltiriladi) sifatida (ko‘rsatilgan qurilma va usulning yangimaqsadi keltiriladi).

Ixtiro formulasi talabgor yoki uning vakili tomonidan imzolanadi.

Ixtiro bayonining mohiyatini tushunishda zarur bo‘lgan hollardachizma va boshqa materiallar keltiriladi. Ular matn bilan moslashtiriladi.Ular grafik materiali, fotosurat, jadval, diagramma ko‘rinishlaridabo‘lishlari mumkin. Grafik materialarining nomi keltiriladi, uning pastburchagida mualliflar ismi shariflari kelitiriladi.

Referat ixtiro bayonning qisqartirilgani. Zarur bo‘lsa unga chizmayoki ximik formula kiritiladi va unda qo‘shimcha material ham keltirishmumkin.

Referat hajmi 1000 bosma belgigacha bo‘lishi mumkin. Har birvaroq faqatgina bir tomondan foydalaniladi, unda qator kam tomonigaparallel joylashtiriladi. Talabnomaning har bir hujjati alohida varoqdanboshlanadi.

Talabnomaning hujjatlari 210x297 mm o‘lchamli (A4) bo‘lgan oqqog‘oz formatida bajariladi, ixtiro hujjatlari keltirilgan qog‘oz chetlarida(gardishlarida) foydalanilmay qolgan joylar o‘lchamlari chap, yuqori vaquyi tomonlaridan 20 mm dan, o‘ng tomonidan – 10 mm.

Talabnomaning ikkinchi va har qaysi navbatdagi varag‘i arab sonibilan nomerlanadi. Qora rangdagi shrift bilan ikki oraliqdan(intervaldan) bosh harfi eng kami 2,1 mm qilib bosiladi.

Grafik simvollar, lotincha nomlar, lotin va grekharflari, matematik va ximik formulalar qora rangdagisiyoh, pasta yoki tush bilan yozilgan bo‘lishi mumkin.Formulalar mashinkada pechatlangan yoki qo‘l bilanyozilgan bo‘lishi mumkin lekin ularni aralash holdabajarilishiga ruxsat etilmaydi.

Ixtironing grafik materiallari chidamli silliq oqqog‘ozga qora o‘chirilmaydigan chiziqlar bilanranglamasdan bajariladi. Hajmi uni 2/3 gachakichraytirilganida ham yetarli aniqlikni ta’minlaydiganbo‘lishi kerak. Son va harflarni qavsga aylanagaolinmaydi va ularning balandligi 3,2 mm dan kambo‘lmasligi kerak.

Chizma yozuvsiz bajariladi («suv», «par», «ochik», «yepik», «AVbo‘yichav kesma» kabilar bundan istisno). To‘g‘ri burchakli proyeksiyadachizilgani kerakli (ma’qul), aksonometriya ham berilishi mumkin.Chizmada o‘lchamlar ko‘rsatilmaydi. Chizmaning har bir elementi o‘zaroproporsional bajariladi. Bir vaqtda bir necha shakl joylashishi mumkin.Grafik qismi elementlari arab sanoq soni bilan belgilanishi va matn bilanmos bo‘lishi kerak.

Grafiklar matnda va formulada keltirilmaydi.

Talabnoma hujjatlarida axborot, manbalari bibliografiyasi ko‘rinarliqilib keltirilishi lozim. Hujjatlarni imzolaydiganlarning ismi shariflarikeltiriladi.

Vazifador shaxs imzolasa vazifasi ko‘rsatilib muhrlanadi.

Talabnoma muallif, uning merosxo‘ri yoki patent boshqarmasidaqayd qilingan patent ishonarli orqali patent boshkarmasiga beriladi.