بسمه تعالی

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی مازندرانمعاونت بهداشتی دانشگاه

بسته خدمتی نظام گزارش دهی بیماریها یواگیربرای پزشکان خانواده

93پاییز

فهرست 2................................................................................................................اهمیت نظام گزارش دهی بیماریها

3......................................................................................................فهرست بیماری های مشمول گزارش دهی:3..................................................................................................بیماری های مشمول گزارش فوری )تلفنی(

3........................................................................................................بیماری های مشمول گزارش غیرفوری4..................................................................................................................................فرآیند گزارش دهی:

4.........................................................................................چه کسانی مسئول اجرای نظام گزارش دهی هستند؟4.....................................................................................................................چه چیزهایی باید گزارش شود؟

4................................................................................لیست برخی از بیماریهایی که نیازمند گزارش فوری هستند:4........................................................................................................................................فلج شل حاد

4.................................................................................................اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار :5......................................................................................................بیمار مشکوک به سرخک )تب و بثورات(

5.................................................................................................اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار :5.............................................................................................................................................سرخجه:

5.......................................................................................................................سندرم سرخجه مادرزادی:5........................................................................................................................................کزاز نوزادی:

8

5.................................................................................................اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار :5.............................................................................................................................................دیفتری :

5........................................................................................................................................سیاه سرفه:6........................................................................اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار مبتال به سیاه سرفه:

6.............................................................................................................................................مننژیت :6.................................................................................................اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار :

6..............................................................................................................................................ماالریا :6.........................................................................................اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار ماالریا:

6..........................................................................................................................................وبا )التور(:7.................................................................................................اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار :

7....................................................................................................................................حیوان گزیدگی:7..............................................................................اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار حیوان گزیدگی:

7......................................................................................................................عوارض متعاقب ایمنسازی:7.........................................................................عوارض متعاقب ایمنسازی مشمول گزارش فوری و تلفنی :

7............................................................................................................تب های خونریزی دهنده ویروسی :A(H5N1):...............................................................................7مورد مشکوک انسانی مبتال به آنفلوانزای پرندگان

بوتولیسم:..................................................................................................................................................

طاعون:...................................................................................................................................................

سیاهزخم:..................................................................................................................................................

8............................................................................................: فرم مشخصات بیماریهای واگیر1فرم شماره 9...........................................................................................: فرم گزارش ماهانه بیماریهای واگیر2فرم شماره 10.........................................................................................: جدول گزارش دهی بیماریهای واگیر3فرم شماره

11.....................جدول شماره تلفن واحدهای مبارزه با بیماریهای واگیردار شهرستانهای استان جهت گزارش تلفنی فوری

اهمیت نظام گزارش دهی بیماریها اطالعات بهداشتی بخش مکمل نظام بهداشتی هر کشور است. این اطالعات ابزار ضروری و کلیدی هر جامعه می باشد و برای طرح، اجرا و ارزیابی مداخالت بهداشت عمومی و برنامه های مربوط ب88ه

آن مورد استفاده قرار می گیرد. اطالعات مراقبتی برای تعیین نیاز عملیات بهداشت عمومی و هم برای ارزیابی تاثیر برنامه ها به ک88ار می رود. گزارش بیماریها منبع با ارزشی از داده های مربوط به ابتال می باشند. این داده ها شامل بروز چگونگی توزیع بیماری های قابل گزارش هستند که البت88ه گ88زارش این بیماریه88ا مح88دودیت های ج88دی

دارد که عمده ترین آنها عبارتند از : گزارش بیماریها فقط بخش کوچکی از کل بیماری ه88ای جامع88ه را پوش8ش می ده88د )اول8ویت.1

های بیماریها(موارد گزارش شده معموال کمتر از واقعیت است.2 بسیاری موارد تحت بالینی غیر معمول بیماری ها تشخیص داده نشده و گ88زارش نمی ش88وند،.3

مثل مواردی از سرخجه و پولیوی غیرفلجی و غیره. مشارکت و همکاری همه گروه های پزشکی برای تحقق بخشیدن به اهداف و اجرای یک برنامه نظام مراقبت کارآمد، زمانی قرین توفیق خواهد بود که همه ما در زمینه مفهوم و روشهای فنی برداش88ت مشترکی داشته باشیم و در گزارش بیماری ها، فعاالنه مش88ارکت نم88ائیم. ب88دون ادراک ب88ار معن88ایی و مفهوم واژگان و اهداف، برقراری تفاهم میسر نب88وده و ل88ذا همک88اری و هم88راهی س88ایر بخش ه88ا ب88ا

مراکز بهداشت مطلوب و در حد انتظار نخواهد بود. مرکز مدیریت بیماریهای واگیردار تعاریفی را برای بیماریهای مش88مول گ88زارش تع88یین و اعالم ک88رده است که بر اساس عالئم و نتایج آزمایشگاهی بیماریه88ا، طبق8ه بن88دی بیماریه8ا )مش8کوک، محتم8ل ی8ا قطعی( انجام شده و در کل کشور از این تعاریف برای گزارش بیماریهای واگ88یر اس88تفاده می ش88ود. در صورتی که مشخصات یک بیماری ب88ا تع88اریف اپی88دمیولوژیک همخ88وانی داش88ته باش88د، می بایس88ت

9

توسط منابع گزارش )خانه بهداشت، مراکز بهداشتی درمانی، بیمارستان ه88ا، کلینی88ک ه88ا و مطبه88ای خصوصی، آزمایشگاه ها و ...( گزارش شود. بر اس8اس تقس88یم بندی ف88وق، کلی88ه مراک88ز بهداش88تی و درمانی )شامل بخش دولتی و خصوصی( موظفند در صورت برخورد با هر یک از بیماریهای مش88مول گزارش، آنها را برای ثبت در نظ88ام م88راقبت و پیگ88یری م88وارد ب88روز ب88ه مراک88ز بهداش88ت شهرس88تان

ساعت و بیماری های مشمول24گزارش دهند. بیماریهای مشمول گزارش فوری )تلفنی( در عرض گزارش غیرفوری به صورت هفتگی یا ماهانه بای88د ب88ه مراک88ز بهداش88تی درم88انی ی88ا مراک88ز بهداش88ت شهرستان گزارش شوند تا تیم بررسی مرکز بهداشت نسبت به پیگیری بیمار و اطرافیان، بر اساس

نوع بیماری اقدام نماید. بسیاری از مشکالتی که در نظام فعلی مشهود است ناشی از عدم آگ88اهی اف88راد گ88زارش دهن88ده از نحوه گزارش دهی و یا نوع اقداماتی است که برای اطرافیان بیمار و در جامعه انج88ام می ش88ود و از سوی دیگر نظام مراقبت، برای ارائ88ه ب88ازخورد ب88ه بخش گ88زارش دهن88ده، ف88وری عم88ل نک88رده است. چراکه بسیاری از موارد تشخیص داده شده توسط بخش خصوصی گزارش نمی ش88وند. ب88ه دلیل نقش بسیار مهم گزارش دهی بیماریهای واگیردار ب88رای تولی88د اطالع88ات الزم ب88رای م88دیریت صحیح بیماریها، مواد قانونی در کشور وض88ع ش8ده اند ک88ه یکی از ق88دیمی ترین این ق88وانین، ق88انون

1347 و اص88الحات س88ال 1320نحوه جلوگیری از شیوع بیماریهای آمیزشی و واگیر مصوب سال آن ب88ه ض88رورت19اس88ت. فص88ل دوم این ق88انون ب88ه بیماریه88ای واگ88یردار می پ88ردازد و م88اده

در خصوص مجازات مربوط به عدم رعایت این قانون است.23 و 22گزارش دهی و مواد

فهرست بیماری های مشمول گزارش دهی: فهرست بیماری های مشمول گزارش از کشوری به کشور دیگر متفاوت است و معموال بیماری هایی که تهدیدی برای بهداش88ت عم88ومی محس88وب می ش88وند در لیس88ت بیماری ه88ای قاب88ل گ88زارش ق88رار می گیرن88د. البت88ه بیماری ه88ای تب زرد، فلج اطف88ال، آنفل88وانزای انس88انی ب88ا زیرگ88روه جدی88د، تب ه88ای

( مش8مول گ8زارش مراقبت ه88ای بین المللی هس8تند ک88ه کلی8هSARSخونریزی دهنده، آبل8ه و س8ارس ) کشورها موظف به گزارش موارد آن می باشند. نظام مراقبت بیماری ه88ای واگ88یر در ش88بکه خ88دمات

( کشور بصورت ادغام یافته است و فهرست بیماری های با گزارش دهی اجباریPHCبهداشتی اولیه ) بر حسب شرایط هر چند سال یک بار بازنگری می شوند. آخرین فهرس88ت این بیماری ه88ا ک88ه حاص88ل

می باشد به شرح زیر است:1383بازنگری سال بیماری های مشمول گزارش فوری )تلفنی(-1

س88اعت ب88ه مرک88ز24درصورت مواجهه با بیماریهای زیر ضروری است گزارش تلفنی ظ88رف م88دت بهداش88ت شهرس88تان انج88ام ش88ود: فلج ش88ل ح88اد، س88رخک، س88ندرم س88رخجه م88ادرزادی، دیف88تری، من88نژیت،س88یاه س88رفه، وب88ا، ط88اعون، ع88وارض متع88اقب ایمن س88ازی، تیف88وس، ماالری88ا، بوتولیس88م، س88یاه زخم تنفس88ی، ک88زاز ن88وزادان، تب زرد، ه88ر ن88وع حی88وان گزی88دگی ، تب ه88ای خ88ونریزی دهن88ده

ویروسی، شیستوزومیازیس و هرگونه افزایش بروز در سایر بیماری های عفونی عوارض متعاقب ایمنسازی درگزارش88ات ف88وری ش88امل م88رگ، بس88تری در بیمارس88تان،نکته اول :

آبسه محل تزریق و سایر عوارض در صورت نگرانی در جامعه افزایش ناگهانی هر نوع بیماری )مثل اسهال، عفونت تنفسی و ...( نیز مشمول گزارشنکته دوم:

فوری )تلفنی( می باشد. برای گزارش فوری )تلفنی( بیماریها منتظر تائید آزمایشگاه نباش88ید بلک88ه تم88ام م88وارد نکته سوم:

مشکوک را در اس88رع وقت ب88ه واح88د پیش88گیری و مب88ارزه ب88ا بیماریه88ای مرک88ز بهداش88ت شهرس88تانگزارش نمائید.

بیماری های مشمول گزارش غیرفوری-2 درصورت مواجهه با بیماریهای زیر باید گزارش کتبی در پایان هر ماه به مرک88ز بهداش88ت شهرس88تان

،HIVارسال شود: سل، جذام، ک88زاز ب88الغین، تب تیفوئی88د، ان88واع هپ8اتیت ویروس8ی، ای8دز و عف8ونت بیم88اری ه88ای آمیزش88ی، ع88وارض متع88اقب ایمن س88ازی )غ88یر از م88وارد ف88وری(، س88الک و ک88االآزار،

بروسلوز، سیاه زخم جلدی، تب راجعه، شیگلوز ، لپتوسپیروز، فاسیوالزیس و پدیکولوزیس.فرآیند گزارش دهی:-3 ساعت بصورت تلفنی به واحد بیماریهای واگیر ه88ر شهرس88تان24همه موارد فوری در طی -1

اطالع داده شود.10

( در پایان هر ماه توس88ط3 و 2فرمهای ثبت مشخصات بیماریهای واگیردار )فرمهای شماره -2 پزشک خانواده تکمیل و به رابطین منابع گ88زارش دهی )پرس88نل مرک88ز بهداش88ت شهرس88تان(

تحویل گردد )بصورت دستی، فاکس یا ایمیل(.

))نمودار گردش اطالعات در سیستم مراقبت((

چه کسانی مسئول اجرای نظام گزارش دهی هستند؟-4 کلیه واحدهایی ارائه کننده خدمات بهداشتی درمانی که دارای پزشک هستند طبق قانون موظفند ت88ا بیماریه88ای اعالم ش88ده توس88ط وزارت بهداش88ت، درم88ان و آم88وزش پزش88کی را ب88ه مرک88ز بهداش88ت شهرستان اعالم نمایند. در هر شهرستان یک خ88ط تلفن اختصاص88ی ب88رای دری88افت گزارش8ات وج88ود

دارد.

چه چیزهایی باید گزارش شود؟ انتظار می رود پزشکان درصورت مواجهه با بیمار مشکوک یا در موارد تشخیص بیماریهای مش88مول

24( و آدرس بیم8ار را س8ریعا در کم8تر از 1گزارش تلفنی فوری، مشخص8ات ف8ردی )ف8رم ش8ماره ساعت به واحد مبارزه با بیماریهای واگیردار مرکز بهداشت شهرستان گزارش نمایند. درصورت نیاز فرم بررسی بیمار با همکاری کارشناس شهرستانی تکمیل و ارسال می شود. همچ88نین در پای8ان ه88ر

ماه فرم گزارش ماهانه تکمیل و تحویل می گردد. کارشناس واحد مبارزه با بیماریهای واگیردار شهرستان پس از دریافت گزارشات از مراک88ز مج88ری، اطالع رسانی فوری موارد گ88زارش ش88ده ب88ه کارش8ناس اس88تانی را انج88ام می ده88د. همچ88نین انج88ام اقدامات الزم درخصوص تهیه نمونه و ارسال آن در صورت نیاز و تکمی88ل ف88رم بررس88ی ب88ا همک88اری

ساعت به عهده این کارشناس مرکز بهداشت شهرستان است.48پزشک مرکز در کمتر از

:فلج شل حاد سال و هر گونه مورد مظن88ون ب88ه پولی88و در15هر گونه فلج ناگهانی از جمله گیلن باره در افراد زیر

کلیه سنینگزارش دهی: فوری

تعاریف: س88ال ب88دون ارتب88اط ب88ا تروم88ا ی15 بروز هر مورد فلج شل حاد در یک کودک زیر مورد مشکوک:

واضح هر فردی که ویروس وحشی فلج اطفال از مدفوع وی بدست آید.مورد قطعی:

اقدامات مورد انتظار در برخورد با مورد فلج شل حاد:گزارش تلفنی و فوری به مرکز بهداشت شهرستان.1ارجاع فوری بیمار به مرکز تخصصی.2

11

پزشکی علوم دانشگاهمازندران

استان بهداشت مرکز

شهرستان بهداشت مرکز

بهداشت مرکزشهری

بهداشتی پایگاه

بهداشت مرکزروستایی

بهداشت خانه

بیمارستان

آزمایشگاه

مطبخصوصی

مراکز سایر بهداشت

کلینیکدرمانی

آموزش خانواده بیمار در خصوص ضرورت بررسی تخصصی و اقدامات اپیدمیولوژیک .3بررسی سابقه بیماری مشابه در اطرافیان و موارد تماس .4بررسی سابقه واکسیناسیون اطرافیان و آموزش در مورد تکمیل واکسیناسیون .5 برایر تمام بیماران مشکوک به فلج شل حاد60پیگیری روز .6

نکته مهم: دقت فرمائید که هدف نظام مراقبت نه فقط گزارش موارد فلج اطف88ال ، بلک88ه گ88زارشتمام موارد فلج شل حاد صرف نظر از علت ایجاد آن است .

سرخک و بیماریهای بثوری تب دارگزارش دهی: فوری

تعاریف: هر فرد با تب و بثورات جلدی ماکولو پاپولر مورد مشکوک :

هر شخص با تب و راش ماکولو پاپولر)غیر وزیک88والر( ب88ه هم88راه یکی ازمورد تایید شده بالینی:عالئم سرفه ،کوریزا،یا کنژنکتیویت که نتوانسته باشیم نمونه آزمایشگاهی الزم را تهیه نماییم.

الی7مورد بالینی که ارتباط اپیدمیولوژیک ) تماس مس88تقیم در مورد تایید شده اپیدمیولوژیک: روز قبل از بروز عالئم (با یک مورد قطعی آزمایشگاهی داشته است، ولی از خ88ود بیم88ار نمون88ه21

تهیه نشده است. اختصاص88ی س88رخک در نمون88ه خ88ون ی88ا ب88زاقIgM وجود آنتی ب88ادی مورد قطعی آزمایشگاهی:

بیمار.

اقدامات مورد انتظار در برخورد با بیمار مبتالء به سرخک:گزارش تلفنی و فوری به مرکز بهداشت شهرستان.1راهنمایی بیمار به ستاد شهرستان برای دادن نمونه آزمایشگاهی) خون ، ادرار و گلو(..2بررسی سابقه واکسیناسیون موارد تماس با بیمار.3 ساله که س8ابقه قطعی ایمنس88ازی ندارن88د ب88رای واکسیناس88یون ب88ه12 تا 9ارجاع کلیه افراد .4

نزدیکترین مرکز بهداشتی درمانی ویا خانه بهداشت

سرخجه: هر بیمار با تب و راش ماکوال پاپولر همراه با یک یا چند عالئم آدنوپ88اتی گ88ردنی، پش88ت س88ریا پش88ت

گوشی، درد یا تورم مفصلگزارش دهی: فوری

تعاریف:

مورد مشکوک:.هر بیمار در تمامی گروههای سنی که کارمندان بهداشتی در او به سرخجه مشکوک شودندهر بیمار با تب و راش ماکولوپاپولر هم88راه ب88ا ی88ک ی88ا چن88د از عالئم آدنوپ88اتی گ88ردنی ،پش88ت

سری یا پشت گوشی ،درد یا تورم مفاصل داشته باشد.IgM مورد مشکوک به بیماری که نمونه سرمی مثبت از نظر مورد قطعی :

اقدامات مورد انتظار در برخورد با بیمار مبتالء به سرخجه:گزارش تلفنی و فوری به مرکز بهداشت شهرستان.1راهنمایی بیمار به ستاد شهرستان برای دادن نمونه آزمایشگاهی) خون ، ادرار و گلو(..2

سندرم سرخجه مادرزادی: هرکودک سالم کمتر از یکسال دارای تاریخچه مادری مشکوک یا تایید ش88ده ابتال ب88ه س88رخجه دوران کودکی ی88ا ه88ر ن8وزادی ب88ا بیم8اری مش88کوک ب88ه اختالل ش8نوایی و ی88ک ی88ا چن88د عالمت چش88می مث88ل

کاتاراکت، کاهش بیتایی حرکات پاندولی چشمها )نیستاگموس( میکروفتالمی وگلوکوم مادرزادیگزارش دهی: فوری

12

تعاریف:

مورد مشکوک : هر شیر خوار کمتر از یک سال که کارمندان بهداشتی مشکوک بهCRS. در او می شوند هر کودک کمتر از یک سال دارای تاریخچه مادری مشکوک یا تائید شده ابتالء به س88رخجه در

دوران حاملگیهر نوزادی با بیماری قلبی ویا مشکوک به اختالل شنوایی و یک ی88ا چن88د عالمت چش88می مث88ل

کارتاراکت ،کاهش بین88ایی ،نیس88تاگموس)حرک88ات پان88دولی چش88م(، میکروفت88المی و گلوک88وممادرزادی

اختصاص88ی ب88رIgMرا دارد و آن88تی ب88ادی CRS نوزادی که عالئم بالینی مورد قطعی آزمایشگاهی:علیه سرخجه در نمونه خون او شناسایی شده است.

کزاز نوزادی:گزارش دهی: فوری

تعاریف:

مورد مشکوک: روزگی که علت مرگ مشخص نباشد.28 تا 3هر مورد مرگ نوزاد در سن هر نوزادی که طبق گزارش به علت کزاز نوزادی فوت نموده و مورد بررس88ی ق88رار نگرفت88ه

است. روز اول زندگی به طور طبیعی قادر به مکیدن پستان و گریستن ب88وده2 نوزادی که مورد قطعی:

و سالم باشد و بیماری از روزهای سوم تا بیست و هش88تم ب88ا ع88دم توان88ایی در میک88دن ش88یر ش88روعشده و بدنبال آن دچار سفتی و اسپاسم عضالت نهایتا تشنج ظاهر می شود.

کزاز نوزادی که توسط پزشک گزارش شود،به عنوان مورد قطعی تلقی می شود.

دیفتری :گزارش دهی: فوری

تعاریف:

موردی است که معیار بالینی را داشته باشد) هر بیماری که الرنژیت، فارنژیت و یامورد محتمل: تونسیلت بهمراه غشاء چسبنده روی لوزه ها ،حلق و یا داخل بینی( مراجعه نماید.

موردی که عالوه بر معیارهای بالینی دارای معیار های آزمایش88گاهی ن88یز باش88د)ج88دامورد قطعی: کردن کورینه باکتریوم دیفتری از نمونه بالینی و یا افزایش ح88داقل چه88ار براب88ر در تی88تر آن88تی ب88ادی سرم در دو نمونه متوالی در صورتی که هر دو نمونه قب88ل از تج88ویز توکس88وئید و ی88ا آن88تی توکس88ین

باشد(. و یا ارتباط تائید شده همه گیری شناسی با مورد قطعی آزمایشگاهی داشته باشد.

سیاه سرفه:گزارش دهی: فوری

تعاریف:

هفته سرفه هم8راه ب8ا ح8داقل یکی از عالئم زی88ر را داش8ته2 هر فردی که حداقل مورد مشکوک:باشد:

حمالت سرفه قطاریWhoopهنگام دم استفراغ بعد از حمله سرفه

موردی که معیار های بالینی داشته باشد واز نظر آزمایشگاهی نیز تائید شود.مورد قطعی:

13

اقدامات مورد انتظار در برخورد با بیمار مشکوک به سیاه سرفه:گزارش تلفنی و فوری به مرکز بهداشت شهرستان.1راهنمایی بیمار به ستاد شهرستان برای دادن نمونه آزمایشگاهی.2درمان با آنتی بیوتیک های مناسب .3

مننژیت :گزارش دهی: فوری

تعاریف:

درجه سانتی گ88راد و یکی از عالئم س88فتی38.5 هر فردی در هر سنی با تب ناگهانی باالی مورد مشکوک: کاهش س88طح هوش88یاری، عالئم مننژی88ال )س88ردرد، اس88تفراغ و ه88ر ن88وع عارض88ه نورولوژی88کگردن ،

ناگهانی(، فونتانل برجسته) در اطفال(.او حداقل یکی از موارد زیر را نشان دهد:csf هر مورد مشکوکی که آزمایش مورد محتمل:

ظاهر کدر و چرکی 3 سلول / 100افزایش گلبول سفید بیش ازmm 3 سلول / 10-100افزایش گلبولهای سفیدmm100به همراه افزایش پروتئین بیش ازmm/dl

میلی گرم در دسی لیتر 40یا کاهش قند به کمتر از :وجود یکی از نتایج در رنگ آمیزی گرم)باسیل گرم منفی )مطرح کننده هموفیلوس آنفلونزا)دیپلوکوک گرم منفی) مطرح کننده نایسریا مننژایتیس)دیپلوکوک گرم مثبت ) مطرح کننده استرپتوکوک پنومونیه

موارد که کشت مثبت وجود دارد با آنتی ژن جرم پاتوژن در مایع مغزی نخاعی و ی88امورد قطعی:خون فرد دارای عالئم بالینی یافت شود.

ماالریا :مواردی که با توجه به نشانه های بیماری وشواهد مثبت اپیدمیولوژیکی

مورد مثبت اپیدمیولوژیکی:سابقه ابتال به ماالریا را داشته باشد..1ساکن منطقه ای ماالریاخیز )کانونهای آلوده( باشد..2سابقه سفر به منطقه ماالریاخیز در یک سال گذشته را داشته باشد..3

تب و لرزهای متناوب به دنبال مسافرت به مناطق آلوده )سیستان و بلوچس88تان، هرمزگ88انعالئم: و جنوب کرمان( یا مسافرت بومی های مناطق آلوده و مهاجرین افغانی و پاکستانی به استان

گزارش دهی: فوری تعاریف:

ه88ر بیم88ار ب88ا عالئم تب ، ل88رز ، ض88عف عم88ومی و درد عض88النی بهم88راه س88ابقهم`ورد مش`کوک: مسافرت به مناطق دارای انتقال محلی موارد ماالریا طی یک ماه گذشته ،مورد مش88کوک تلقی می

شود. هر مورد مشکوک که دارای الم خون محیطی مثبت از نظر وج88ود انگ88ل ماالری88ا ی88امورد قطعی:

نتیجه مثبت کیت تشخیص سریع مثبت باشد.

اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار ماالریا:گزارش تلفنی و فوری به مرکز بهداشت شهرستان.1 ارجاع بیمار به مرکز بهداشتی شهرستان جهت تهیه الم خون و بررسی های الزم ب88ر اس88اس.2

پروتکل

وبا )التور(: سال که در اثر اسهال حاد آبکی دچار کم آبی ش88دید ش88ود ی88ا ب88ه علت اس88هال آبکی2هر فرد باالی

بمیرد.گزارش دهی: فوری

14

تعاریف:

مورد مشکوک وبا: سال و باالتر مبتالء به اسهال حاد آبکی شدید یا متوسط در تمام فصول سال 2هر فرد مرگ از اسهالهر مورد طغیان بیماری اسهال آبکی )افزایش ناگهانی موارد بیماری( در منطقه صرف نظ88ر

از سن یا شدت بیماریاز مدفوعش جدا شده باشد.o139ویا o1 فرد دچار اسهال که ویبریو کلرای مورد قطعی وبا:

اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار :گزارش تلفنی و فوری به مرکز بهداشت شهرستان.1ارجاع بیمار به نزدیکترین مرکز بهداشتی و درمانی جهت تهیه سوآپ رکتال.2مایع درمانی خوراکی یا تزریقی بر اساس آخرین پروتکل درمانی .3

هاری و حیوان گزیدگی: گزارش دهی: فوری

تعاریف:

روز در گوشتخواران و14هر نوع تماس مشکوک انسان با بزاق حیوان )تا مدت مورد مشکوک : ماه در علفخواران( بعنوان حیوان گزیدگی و مشکوک به هاری باید ثبت و گزارش شود.4-3

جدا کردن ویروس از مغز یا بزاق و یا پوست ناحیه گردن ویا مشاهده اجسام نگریمورد قطعی:در سلولهای عصبی مغز

اقدامات توصیه شده در برخورد با بیمار حیوان گزیدگی:گزارش تلفنی و فوری به مرکز بهداشت شهرستان.1 دقیق88ه ، قط88ع ی88ا15-20درمان پیشگیری از هاری )شستشو زخم ب88ا آب ص88ابون ب88ه م88دت .2

برداشت قسمت های نکروزه شده، ضد عفونی مح88ل ج88راحت، نبس88تن و بخی88ه ن88زدن مح88لزخم مگر در مورد شریانهای خونریزی دهنده(

ارجاع بیمار به مرکز پیشگیری و درمان هاری .3 روز7-10تجویز آنتی بیوتیک مناسب به مدت .4 روز )اگر سگ و گربه باشد(10-14 توصیه به تحت نظر داشتن حیوان مهاجم به مدت .5

عوارض متعاقب ایمنسازی: چنانچه فردی پس از واکسیناسیون مراجعه نماید و عارضه ای را ب88ه واکسیناس88یون ارتب88اط ده88د آن عالمت بعنوان عارضه نامطلوب ایمنسازی تلقی ش88ده و بایس88تی طب88ق ج88دول نظ88ام گ88زارش دهی

گزارش شود.

عوارض متعاقب ایمنسازی مشمول گزارش فوری و تلفنی :مرگ.1بستری در بیمارستان.2آبسه محل تزریق.3هر گونه تشویق و نگرانی در جامعه.4

تب های خونریزی دهنده ویروسی) کریمه کنگو( :گزارش دهی: فوری

تعاریف:15

مورد مشکوک: شروع ناگهانی بیماری با تب همراه با درد عض88الت و خ88ونریزی ش8امل )راش، پتش88ی، خ88ونریزی از بینی و مخاط دهان، استفراغ خونی یا ملنا، هماچوری( + یکی از عالئم اپیدمیولوژیک )سابقه گ88زش با کنه یا له کردن کنه با دست، تماس مستقیم با خون تازه یا سایر بافتهای حیوانات آل88وده ، تم88اس

و اق88امت ی88ا مس88افرتCCHFمستقیم با خون و ترشحات یا مواد دفعی بیمار قطعی یا محتمل ب88ه در محیط روستایی که احتمال تماس با دام ها یا کنه وجود داشته باشد(.

مورد مشکوک به اضافه ترومبوسیتوپنی که می توان88د ب88ا لکوپ88نی ی88ا لکوس8یتوز ن88یزمورد محتمل:همراه باشد.

موارد محتمل به عالوه ی تست سرولوژیک مثبت یا جدا کردن ویروسمورد قطعی:

:A(H5N1)مورد مشکوک انسانی مبتال به آنفلوانزای پرندگان گزارش دهی: فوری

تعاریف:

مورد مشکوک: 38بیمار مبتال به عفونت حاد دس88تگاه تنفس88ی تحت88انی ب88دون علت مش88خص ب88ه هم88راه تب بیش از

درجه زیر زبانی، سرفه، تنگی نفس و تنفس سطحی به همراه حداقل یکی از م88وارد تم88اس زی88ر در روز قبل از شروع عالئم مورد مشکوک انسانی مبتال ب88ه آنفل88وانزای پرن88دگان در نظ88ر گرفت88ه7طی

می شود.A(H5N1)* تماس نزدیک کمتر از یک متر با مورد مشکوک یا محتمل یا قطعی مبتال به

* تماس با ماکیان یا پرندگان وحشی یا فض88والت آنه88ا در منطق88ه ای ک88ه م88ورد انس88انی ی88ا حی88وانی در یک ماه اخیر وجود داشته است.A(H5N1)مشکوک یا قطعی مبتال به

* خوردن خام یا نیم پز فرآورده های ماکیان در منطقه ای که مورد انس88انی ی88ا حی8وانی مش8کوک ی88ا در یک ماهه اخیر وجود داشته است.A(H5N1)قطعی مبتال به عفونت

غیر از ماکیان یا پرندگان وحشیA(H5N1)* تماس نزدیک با مورد حیوانی قطعی مبتال به مورد مشکوک بهمراه یکی از موارد زیر :مورد محتمل :

وجود کدورت یا شواهد پنومونی حاد در رادیو گرافی قفسه سینه بهمراه عالئمی از نارسایی تنفسی) هیپوکسی و تاکی پنه شدید(.

و ناک88افی ب88ودن ش88واهد آزمایش88گاهی مب88نی ب88ر عف88ونتAتائید آزمایشگاهی آلودگی ب88ه آنفل88وانزای A(H5N1)

فردی که به دلیل بیماری تنفسی حاد بدون علت مشخص فوت نموده و از نظر اپیدمیولوژیک ارتباط داشته باشد.A(H5N1)زمانی و مکانی و تماس با یک مورد محتمل یا ثابت شده

م88ورد محتم88ل ی88ا مش88کوکی بهم88راه ج88واب مثبت در یکی از روش88های تش88خیصم`ورد قطعی:آزمایشگاهی

بوتولیسم:گزارش دهی: فوری

بیماری بوتولیسم ناشی از مسمومیت با پروتئین نوروتوکسین ترشح ش88ده از کلس88تریدیوم بوت88ولینم بوده که با تاثیر بر سپناپس های اتونومی88ک و مح88ل اتص88ال اعص88اب عض88النی محیطی س88بب ض88عف عضالنی و فلج شل پایین رونده و در صورت عدم درمان ، با تاثیر ب88ر عض88الت تنفس88ی س88بب وقف88ه

تنفسی و مرگ سریع می شود.

عالئم بالینی بیماری: روز ن88یز ممکن اس88ت در ب88دن ب88اقی30 ساعت است ،اما توکسین ت88ا 36 تا 12دوره کمون بیماری

بماند .تهوع ، استفراغ و درد شکمی ، زود رس ترین عالئم بیماری است.ش88کایات عص88بی مشخص88ه بوتولیسم عبارتند از فلج عضالت خارجی و داخلی چشم که منجر به دوبینی می شود.افتادگی پل88ک ،

16

گشاد شدن مردمک ه88ا و ع88دم واکنش ب88ه ن88ور ، ع88دم ترش88ح ب88زاق و خش88ک ش88دن مخ88اط ده88ان ، گرفتگی صدا هنگام حرف زدن ، اشکال در بلع غذا ، یبوست مداوم ،اشکال در ادرار کردن و ض88عف

عضالت تنفسی از عالئم بیماری هستند.

چهار عالمت مشخصه بیماری عبارتنداز :مسمومیت غذایی بدون تب

فلج شل پایین رونده قرینه که ب88ه دلی88ل گرفت88اری اعص88اب جمجم88ه ای از چش88م ه88ا ش88روع و اولینعالمت افتادگی دوطرفه پلک ها یا پتوز می باشد .

درگیری اعصاب حرکتی کرانیال گشاد شدن مردمک چشم ها

تعاریف: روز قبل همراه با عالئم ته88وع و اس88تفرا ،3 تا 1سابقه مصرف مواد غذایی منبع احتمالی بوتولیسم

دوبینی ، گشاد شدن مردمک چشم ، بلع دردناک و دهان خشک (بایس88تی ب88ه عالئم و نش88انه ه88ای اص88لی زی88ر توج88هCDCبنا به توصیه مرکز کنترل بیماریهای آمریکا )

شود:مسمومیت غذایی بدون تب

فلج شل و ضعف پایین رونده قرینه همراه با تظ88اهرات گرفت88اری اعص88اب مغزیبص88ورت دوطرف88ه وحاد

بیمار هیچ اختالل حسی به جز تاری دید ندارد و به تحریکات محیطی پاسخ می دهد.ضربان قلب طبیعی یا کند است و کاهش فشار خون ندارد .

طاعون:گزارش دهی: فوری

عالئم بالینی:شروع ناگهانی بیماری شدید تنفسی بدون توجیه

مرگ ناشناخته به دنبال یک دوره کوتاه بیماری تب دار سپسیس با به دست آمدن باکتری کوکو باسیل گرم منفی در نمونه های بالینی

در صورت بروز تظاهرات کلینیکی ذیل مخصوصا اگر در بیش ازدو نفر در زمان و مک88ان یکس88ان رخدهد باید به طاعون فکر نمود.

تعاریف تظارهرات بالینی سازگار با عالئم بیماری بدون شواهد آزمایشگاهی :مورد مشکوک

محتمل و یا قطعیمورد مشکوک به همراه شواهد آزمایشگاهی مورد محتمل شامل: :مورد محتمل

F1افزایش تیتر آنتی بادی علیه آنتی ژن در نمونه کلینیکی با روش های فلورسنتF1تعیین آنتی ژن

مورد مشکوک به همراه شواهد قطعی شامل:مورد قطعی:جدا نمودن باکتری از نمونه بالینی-1F1 برابر یا بیشتر در تیتر آنتی بادی علیه آنتی ژن 4افزایش -2نمونه های تشخیصی:نمونه برداری از خون ، غدد لنفاوی ، خلط-3

سیاه زخم :

گزارش دهی: فوری سیاه زخم تنفسی:

17

تعاریف

وجود عالئم کلینیکی سازگار با سیاه زخم تنفسی )شروع عالئم ریوی(همراه بامورد مشکوک : ارتباط اپیدمیولوژیک با موارد حیوانی مشکوک یا قطعی مبتال به سیاه زخم یا محصوالت دامی آلوده

مورد مشکوک به هرماه عالئم تنفسی پیشرفته و هیپوکسی و دیسترس تنفسی ومورد محتمل: ساعت24خلط خونی درمدت کمتر از

مورد مشکوک یا محتمل که با معیار تشخیص های قطعی آزمایشگاهی)جدا کردنمورد قطعی: ساعت همراه24محیط کشت( و مرگ بیمار ظرف مدت باسیل از خلط خونی یا جدا کردن آن در

باشد.اقدامات مورد نیاز:

الف: مراقبت

گزارش موارد بیماری به مرکز بهداشت شهرستان -1گزارش موارد بیماری به دامپزشکی برای بررسی بیماری در دام های منطقه -2کشف و بررسی منبع عفونت -3شناسایی فوری افراد در تماس با بیمار و در صورت بروز بیماری درمان فوری آن ها -4 مراقبت جاری به ویژه برای گروههای پر خطر) کارگران کشتارگاه ها ،دامداران و-5

دامپزشکان(گزارش فوری همه گیری-6

تب دنگی:

گزارش دهی: فوری تعاریف:

بیمار با سابقه مسافرت یا زندگی در نواحی بومی بیماری دنگ که تب داشته باشد مورد محتمل: و یکی از عالئم تهوع،استفراغ ، راش جلدی، درد بدن، تست تورنیکه مثبت، لکوپنی و هر گونه عالئم

باشد. هشدار دهنده را داشته مورد محتمل که از نظر آزمایشگاهی تشخیص قطعی داده شده باشد.مورد قطعی:

اندیکاسیون ارجاع فوری به سطوح باالتر:

داشتن هر کدام از عالئم هشدارعالئم و نشانه های هایپو تنشن)بیمار دهیدره، هایپو تشن وضعیتی، عدم تحمل

خوراکی ،تعریق شدید، غش کردن ، اندام سرد(.خونریزی خود به خود بدون توجه به شمارش پالکتی)شامل مدفوع سیاه،استفراغ

خونی،افزایش خونریزی واژینال و...(نارسایی عملکرد کلیه ، قلب، ریه ، کبد و نورولوژیک)خواب آلودگی ،اختالل هوشیاری،بزرگی

دردناک کبد قبل از رفتن به شوک، سیانوز، درد قفسه صدری(. افزایش هماتوکریت، پلورال افیوژن، آسیت، افزایش ضخامت کیسه صفرا بدون عالمتشرایط همزمان مثل بارداری ، دیابت ، هایپر تنشن، اولسر پپتیک،آنمی همولیتیک، چاقی و

افزایش وزن، شیرخوارگی، سالمندان

18

: فرم مشخصات بیماریهای واگیر1 شماره

ردی نامنام ونام خانوادگیف

تشخیصجنسسنپدراولیه

تاریخبروز

سمت فرد گزارشدهنده

آدرس و تلفن دقیق محل

سکونت بیمار

نام و نام خانوادگی..............................مطب درمانگاه بیمارستان آزمایشگاه سایر

19

مهر و امضاء: تاریخ:.........................................:تلفن

:آدرس

: فرم گزارش ماهانه بیماریهای واگیر2فرم شماره

ن```ام پزش```ک خ```انواده ش```هری: م```اه: س```ال:13تاریخ گزارش: / /

ردی``ف

گزارش موارد بر حسب ماهنوع بیماری1234567891

011

جم`````ع12کل

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

13

14

20

15

16

17

18

19

: جدول گزارش دهی بیماریهای واگیر3فرم شماره

ردی``ف

مشمول گزارشنام بیماریفوری) تلف`نیبین المللی

)غیر فوری

فلج شل حاد1فلج اطفال2مشکوک به سرخک3مشکوک به سرخجه4 مشکوک ب`ه س`ندرم س`رخجه5

مادرزادیمشکوک به سیاه سرفه6مظنون به مننژیت7مظنون به دیفتری8عوارض متعاقب ایمن سازی9

کزاز نوزادی10کزاز بالغین11بوتولیسم12وبا13اسهال14اسهال خونی15طغیانهای منتقله از اب و غذا16تیفوئید)حصبه(17فاسیوالزیس18شیستوزومیازیس19عفونت بیمارستانی20تب راجعه21ماالریا22تب مالت23هرنوع حیوان گزیدگی24سیاه زخم تنفسی25سیاه زخم جلدی26لپتوسپیروز27سالک جلدی28سالک احشایی )کاالآزار(29

21

کیست هیداتیک30`ه31 `ده کریم` `وریزی دهن` تب خ`

(CCHFکنگو)تب دنگ32تیفوس33طاعون34سل35`اتیت ه`ای منتقل`ه از آب و36 هپ

(EوAغذا ) هپ``اتیت ه``ای منتقل``ه از راه37

و...(CوBخون)38HIVایدز/(STIبیماریهای آمیزشی )39پدیکلوزیس)شپش(40گال41جذام42بازیرگروهای43 آنفلوانزاانسانی

جدیدسارس44آبله45

جدول شماره تلفن واحدهای مبارزه با بیماریهای واگیردار شهرستانهای استان جهتگزارش تلفنی فوری

` ` ردیف

`شماره تلفننام شهرستان ردیف

ن`````````````امشهرستان

شماره تلفن

44525769نور3466955610گلوگاه152332211نوشهر3453250311بهشهر252221635چالوس3474200212نکا354628436عباس آباد3339823913ساری454230750تنکابن4253020214جویبار555251811رامسر3525064615بابلسر642274031قائمشهر4426451416آمل742421477سوادکوه4474933217محمودآباد833886272میاندرود3566995818فریدونکنار9

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31

32