MỤCLỤC

Lời nói đầu: Nghệthuậtsống

ĐịnhnghĩaTừ dốt nát tới hồn

nhiênTrưởng thành và

giàđiTrưởng thành của

tâmlinhChukìbảynămcủa

cuộcsốngHộichứngNgười lạ trong

phòngkháchMãn kinh - Đó

không chỉ là "Thứ củacongái"

LãogiàdơdáyCayđắngQuan hệ trưởng

thànhPhụthuộc,Độclập,

TươngphảnNhu cầu và việc

cho,yêuvàcóTình yêu và hôn

nhânBốmẹvàconcáiTình yêu cộng với

nhận biết bằng hiệnhữu

Đứng ở ngã tư

đườngKhivĩnhhằngthấm

vàothờigianLuậtcủagiàđiChuyểntiếpTừkhôngtớicóTích hợp và định

tâmKhi sinh và tử trở

thànhmộtVứtbỏtròchơiCâuđố

Giết người biệnminhđược

SốngkhôngtháiđộTừdụctớidâmdụcCuộc hành trình

tiếpdiễnVềtácgiảNƠITHIỀNCộng đồng Osho

quốctếĐểbiếtthêmthông

tin

Ebookmiễnphítại:www.Sachvui.Com

Lờinóiđầu:NghệthuậtsốngCon người được

sinh ra đểđạt tới cuộcsống,nhưngđiềuđótấtcả lại phụ thuộc vào

con người. Con ngườicó thể bỏ lỡ nó. Conngười có thể cứ thở,conngườicóthểcứăn,conngườicóthểcứgiàđi,conngườicóthểcứđi tớinấmmồ-nhưngđấykhôngphảilàcuộcsống, ấy là cái chếtdần.Từcáinôitớinấmmồ... cái chết dần dầndài bảymươi năm.Và

bởivìhàngtriệungườiquanh bạn đang chếttrong cái chết chậmchạp, dần dần, bạncũngbắtđầubắtchướchọ. Trẻ con học mọithứ từ những ngườixung quanh chúng, vàchúng ta bị bao quanhbởicáichết.

Cho nên điều đầutiênchúngtaphảihiểu

điều tôi ngụ ý bởi"sống".Nóphảikhôngđơn giản chỉ là già đi,nó phải là sự trưởngthành. Và đây là haiđiềukhácbiệt.

Già đi, bất kỳ convật nào cũng có khảnăng ấy.Trưởng thànhlà đặc quyền của conngười.

Chỉ vài người mới

tuyênbốvềquyềnnày.Trưởng thành có

nghĩa là mọi khoảnhkhắc đều đi sâu hơnvào nguyên tắc củacuộcsống,nócónghĩalàđixakhỏicáichết-không hướng tới cáichết. Bạn càng đi sâuhơnvàocuộcsống,bạncàng hiểu nhiều hơncái bất tử bên trong

mình. Bạn đi xa khỏicái chết, một khoảnhkhắctớikhibạncóthểthấy rằng cái chếtkhông là gì ngoài việcthay quần áo, hay đổinhà, đổi hình dạng -chẳng cái gì chết,chẳngcáigìcóthểchếtđược.

Cái chết là ảotưởnglớnnhấtcóđó.

Với sự trưởngthành,hãyquansátcâycối.Khi cây vươn lên.cao, rễ của nó ăn sâuxuống, sâuhơn.Có sựcân bằng - cây vươncàng cao rễ ăn càngsâu. Bạn không thể cócây cao bốn chục métvới bộ rễ nhỏ được;chúng không thể đỡđược cho cái cây

khổnglồnhưvậy.Trong cuộc sống,

trưởng thành nghĩa làđi sâu vào bên trongbản thân mình - đó lànơirễcủabạnănvào.

Vớitôi,nguyêntắcthứnhấtcủacuộcsốnglà thiền.Mọi thứ kháctới ở hàng thứ hai.Vàthờithơấulàthờigianđẹp nhất. Khi bạn già

hơn điều đó nghĩa làbạn đang tới gần cáichết hơn, và việc đivào thiền trở thànhngày một khó khănhơn.

Thiền nghĩa là đivàotrongcáibấttửcủabạn, đi vào trong cáivĩnh hằng của bạn, đivào trong tính thượngđếcủabạn.Vàđứa trẻ

là người đủphẩmchấtbởi vì nó không bịnặnggánhbởi tri thức,khôngbịnặnggánhbởitôngiáo,khôngbịnặnggánh bởi giáo dục,khôngbịnặnggánhbởiđủ mọi loại rác rưởi.Nóhồnnhiên.

Nhưng không maysựhồnnhiêncủanólạibịkếtánlàdốtnát.Dốt

nát và hồn nhiên cóđiểm tương tự, nhưngchúng không là một.Dốt nát cũng là trạngtháikhôngbiết-nhưngcósựkhácbiệt lớnlaonữa,điềuđãbịtoànthểnhân loại bỏ qua mãicho tới hôm nay. Hồnnhiênlàkhôngcóhiểubiếtnhưngnókhôngcóham muốn được hiểu

biết. Nó là sự mãnnguyện,thỏamãnhoàntoàn.

Đứa trẻ nhỏ khôngcó tham vọng, nókhông có ham muốn.Nóbịcuốnhútthếvàokhoảnhkhắcnày -conchimtungcánhthuhútmắt nó toàn bộ thế;mỗi con bướm thôi,màu sắc rực rỡ, và nó

bị mê mẩn; cầu vồngtrêntrời...vànókhôngthể nào quan niệmđượcrằngcóthểcócáigì ý nghĩa hơn, phongphúhơncầuvồngnày.Vàđêmđầysao,saoxatítngoàisao...

Hồn nhiên thì giàucó,nólàtrànđầy,nólàthuầnkhiết.

Dốt nát thì nghèo

nàn, nó là kẻ ăn xin -nó muốn cái này, nómuốn cái nọ, nómuốnđượcamhiểu,nómuốnđược kính trọng, nómuốngiàucó,nómuốnquyềnhành.Dốtnátđitrên con đường củahammuốn. Hồn nhiênlà trạng thái của vôhammuốn.Nhưngbởivìcảhaiđềukhôngcó

trithức,chúngtabịlẫnlộn về bản chất củachúng.Chúng tađãcứchorằngchúnglàmột.

Bướcđầutiêntrongnghệthuậtsốnglàhiểurasựphânbiệtgiữadốtnát và hồn nhiên. Hồnnhiênphảiđượchỗtrợ,được bảo vệ - bởi vìđứa trẻ đã mang theomình kho báu vĩ đại

nhất, kho báu mà cáchiền nhân tìm ra saunhững nỗ lực cam go.Các hiền nhân đã nóirằnghọtrởlạithànhtrẻthơ lần nữa, rằng họđược tái sinh. Ở ẤnĐộ, người brahminthực, người biết thực,đãtựgọimìnhlàdwij,được sinh ra hai lần.Saolạiđượcsinhrahai

lần?Điều gì đã xảy racho lần sinh thứ nhất?Cầngìphảicólầnsinhthứ hai? Và người đósẽ được gì trong lầnsinhthứhai?

Trong lần sinh thứhai người đó sẽ thuđược điều đã có sẵn ởlầnsinhthứnhấtnhưngxã hội, bố mẹ, nhữngngười xung quanh

ngườiđóđãchànátnó,phá hủy nó. Mọi đứatrẻđềubịnhồinhétbởitri thức. Sự đơn giảncủa nó bằng cách nàođó phải bị loại bỏđi,bởivìsựđơngiảnsẽkhông ích gì cho nótrong thế giới cạnhtranhnày.Sựđơngiảncủanóđốivớithếgiớisẽ có vẻ như nó là kẻ

khờ; sự hồn nhiên củanósẽbịkhai thác theođủmọicách.Sợxãhội,sợthếgiớimàbảnthânchúng ta đã tạo ra,chúng ta cố gắng làmchomọi đứa trẻ thànhláu lỉnh, tinh ranh, amhiểu - lọt vào loạingười có quyền lực,không vào loại ngườibịáplựcvàbấtlực.

Vàmộtkhiđứa trẻbắt đầu phát triển theohướngsai,nócứđimãitheo con đường đó -toànthểcuộcsốngcủanóđitheohướngđó.

Bấtkỳkhinàobạnhiểurằngbạnđãbỏ lỡcuộc sống, nguyên tắcđầutiêncầnquaylạilàsự hồn nhiên.Hãy vứtbỏtrithức,hãyquênđi

kinh sách, quên đi tôngiáo,líthuyếtthầnhọc,các triết học của bạn.Hãy được sinh ra lầnnữa, trở thành hồnnhiên - và nó lại ởtrong tay bạn.Hãy lausạch tâm trí mọi thứkhôngdobạnbiết,mọithứvaymượn,mọithứtớitừtruyềnthống,tụclệ. Mọi thứ đã được

người khác trao chobạn-bốmẹ,thầygiáo,đạihọc,cứviệcgạtbỏnó đi. Lần nữa lạithànhđơngiản,lầnnữalại là đứa trẻ.Vàphépmàunàylàđiềucóthểxảyraquathiền.

Thiền đơn giản làphươngphápgiảiphẫukì lạ cắt rời bạn khỏimọi thứ không phải là

của bạn và giữ lại chỉnhững thứ là bản thểđích thực của bạn. Nóthiêu cháy mọi thứkhác và để cho bạnđứng đó trần trụi, mộtmình dưới mặt trời,trong gió. Cứ dườngnhư bạn là người đầutiênmớixuốngtráiđất- người chẳng biết gì,người phải khám phá

ramọi thứ, người phảilà người tìm kiếm,ngườiphảiđivàocuộchànhhương.

Nguyên tắc thứhailà cuộc hành hương.Cuộcsốngphải làviệctìm tòi -khôngphải làham muốn mà là việctruytìm;khôngphảilàtham vọng trở thànhcái này, trở thành cái

nọ, tổng thống mộtnước hay thủ tướngmột nước, mà là cuộctruy tìm để tìm ra"Mìnhlàai?"

Điềurấtlạlànhữngngườikhôngbiếtmìnhlà ai, lại đang cố gắngtrở thành ai đó. Họthậm chí không biếtmình là ai ngay lúcnày! Họ không quen

thuộcvớibảnthểmình- nhưng họ có mụcđíchtrởthành.

Việc trở thành làbệnhtậtcủalinhhồn.

Hiệnhữulàbạn.Vàkhámphá ra sự

hiện hữu của mình làviệc bắt đầu của cuộcsống. Thế thì từngkhoảnh khắc đều là sựkhám phá mới, từng

khoảnh khắc đều đemtớiniềmvuimới.Bíẩnmới mở ra cánh cửacủa nó, tình yêu mớibắt đầu lớn lên lêntrongbạn,từbimớimàbạn chưa bao giờ cảmthấytrướcđây,sựnhạycảmmớivềcáiđẹp,vềtínhthượngđế.Bạntrởthành nhạy cảm tớimứcngay cảnhánh cỏ

nhỏ bé nhất cũng giữtầm quan trọng mênhmôngvớibạn.Sựnhạycảm của bạn làm chobạn thấy rõ ràng rằngnhànhcỏnhỏnàycũngquan trọng với sự tồntại của ngôi sao lớnnhất kia; không cónhành cỏ này, sự tồntại sẽ không được nhưnóđangvậy.Nhànhcỏ

nhỏnàylàduynhất,nólà không thể thay thếđược, nó có tính cánhânriêngcủamình.

Và sự nhạy cảmnày sẽ tạo ra tình bạnmớichobạn- tìnhbạnvới cây cối, với chimchóc, với con vật, vớinúinon,vớidòngsông,với đại dương, với cácvì sao. Cuộc sống trở

nên giàu có hơn khitìnhyêupháttriển,tìnhbạnpháttriển.

Trongcuộcđờicủathánh Francis có mộtsự kiện đẹp. Ông ấysắpchết,vàôngấy thìbao giờ cũng du hànhtrên lưng một con lừatừchỗnọtớichỗkiađểchia sẻ kinh nghiệmcủamình.Tấtcảcácđệ

tử của ông ấy đều tụtập lại để nghe lời nóicuối cùng của ông ấy.Lờicuốicùngcủamộtngười bao giờ cũng làlờicóýnghĩanhấtmàngười đó đã từng thốtra bởi vì chúng chứatoàn thể kinh nghiệmcủa cuộc sống củangườiđó.

Nhưng điều các đệ

tửnghethấy,họkhôngthểnàotinnổi...

Thánh Francis đãkhôngphátbiểugìvớicácđệtửcả,ôngấylạinóivớiconlừa.Ôngấynói, "Hỡi người anhem, tavôcùngbiếtơnanh.Anhchởtatừchỗnày qua chỗ kia màchẳng một lời phànnàn,chẳngbaogiờcàu

nhàu. Trước khi ta rờikhỏi thế giới này,mọiđiều tamuốn là sự thathứtừanh;tađãkhôngnhân đức với anh."Đây là những lời cuốicùngcủathánhFrancis.Sự nhạy cảm vô cùngđể nói với con lừa."Hỡi người anh emlừa..."vàxinthathứ.

Khi bạn trở nên

nhạy cảm hơn, cuộcsống trở thành lớn laohơn.Nókhôngphải làcáiaonhỏ,nótrởthànhcó tính đại dương. Nókhông bị giới hạn vàobạn và vợ bạn và conbạn -nókhôngbịgiớihạnchútnào.Toànthểsựtồntạinàycònchưalàgiađìnhbạn thìbạnvẫncònchưabiếtcuộc

sống là gì - bởi vìkhông người nào làhònđảo,tấtcảchúngtađềuđượcnốivớinhau.

Chúng ta là lụcđịabao la, được nối liềntheocảtriệucách.

Và nếu trái timchúngtacònchưatrànđầy tình yêu với cáitoàn thể, thìcuộcsốngcủa chúng ta cũng bị

cắtngắnđitheocùngtỉlệđó.

Thiền sẽ đem tớicho bạn sự nhạy cảm,một cảm giác lớn laocủa việc thuộc về thếgiớinày.Nólàthếgiớicủa chúng ta - các vìsaolàcủachúngta,vàchúngtakhôngphải làngười xa lạ ở đây.Chúngtacốhữuthuộc

vào sự tồn tại. Chúngta làmột phần củanó,chúng ta là trung tâmcủanó.

Điều thứ hai, thiềnsẽ đem bạn tới sự imlặng lớn lao - bởi vìmọi tri thức rác rưởiđềuđãmất đi rồi.Cácýnghĩlàmộtphầncủatri thức cũng mất đirồi... im lặng mênh

mông, và bạn ngạcnhiên: Im lặng này làâm nhạc duy nhất cóđó.

Mọiâmnhạcđềulànỗ lựcđểđemimlặngvào sự biểu lộ bằngcách nào đó. NhữngnhàtiêntricủaphươngĐông cổ đại đã rấtnhấnmạnh tới điểm làmọinghệthuậtvĩđại-

âm nhạc, thơ ca, điệumúa, hội họa, điêukhắc - tất cả đều đượcsinhratừthiền.Chúnglànỗ lựcđểbằngcáchnào đó đem cái khôngthể biết được vào thếgiớicủacáiđãbiếtchonhững người còn chưasẵnsàngchocuộchànhhương - chính là mónquà cho những người

còn chưa sẵn sàng đivào cuộc hành hương.Cólẽbàicacóthểlàmbậtrahammuốnđivàocuộc truy tìm về cộinguồn, có thể là mộtbứctượng.

Lần sau các bạn đivào đền thờ PhậtGautam, hãy ngồi imlặng quan sát bứctượng này. Bởi vì bức

tượngnàyđãđượclàmtheocách,theotỉlệnếubạnquansátnóbạnsẽrơi vào im lặng.Nó làbứctượngcủathiền;nóchẳng liên quan gì tớiPhậtGautamcả.

Đó là lí do tại saotấtcảnhữngbứctượngđó lại đều trông giốngnhau - Mahavira, PhậtGautam, Neminatha,

Adinatha... Hai mươibốn tirthankaras củangười Jaina... trongcùngmộtngôiđềnbạnsẽ thấy hai mươi bốnbức tượng tất cả đềugiống nhau, đích xáchệtnhưnhau.Thờithơấu tôi hay hỏi bố tôi,"Bố có thể giải thíchcho con sao lại có thểcảhaimươibốnngười

đó giống hệt nhau đếnthế?-cùngkíchthước,cùng cái mũi ấy, cùngkhuôn mặt ấy, cùngthânthểấy..."

Và bố tôi thườngnói,"Bốchẳngbiết.Bốbao giờ cũng tự mìnhthấy khó hiểu rằngchẳngcómộtchútkhácbiệt nào. Và điều đógần như chưa được

nghenóitới-thậmchíkhông có hai ngườitrên cả thế giới nàygiốngnhau, cònnói gìtới cả hai mươi bốnngười?"

Nhưng khi thiềncủa tôi nở hoa thì tôitìm ra câu trả lời -chẳngtừaikháccả,tôiđã tìm ra câu trả lờirằng những bức tượng

nàychẳng liênquangìtớinhữngngườikiacả.Những bức tượng nàycó cái gì đó liên quantới điều đang xảy rabêntronghaimươibốnngười kia, và việc xảyra đó đích xác làmột.Chúngtađãkhôngbậntâm tới cái bên ngoài;chúngtađãnhấnmạnhrằng chỉ cái bên trong

mới nên được chú ýtới. Cái bên ngoài làkhông quan trọng. Aiđó là thanhniên, aiđólà người già, ai đó dađen, ai đó da trắng, aiđó đàn ông, ai đó đànbà - chẳng thành vấnđề gì cả; điều thànhvấn đề là ở chỗ bêntrong có đại dương imlặng. Trong trạng thái

đại dươngđó, thân thểlấymộtđiệubộnàođó.

Bạn đã tự mìnhquan sát điều đó rồi,nhưng bạn lại khôngtỉnh táo. Khi bạn giậndữ, bạn có quan sátkhông? - thân thể bạnlấymộtđiệubộnàođó.Trong giận dữ bạnkhông thể để cho bàntay mình mở được;

trong giận dữ - nắmđấm. Trong giận dữbạn không thể mỉmcườiđược-haybạncóthể?Vớimộtxúcđộngnào đó, thân thể phảituân theo điệu bộ nàođó.

Nhữngđiềunhỏbéđược liên hệ sâu sắcbêntrong.

Chonênnhữngbức

tượng này được tạo ratheo cách để nếu bạnđơn giản ngồi im lặngvà quan sát, và rồinhắm mắt lại, thì mộthình ảnh âm bản, mờbóng sẽ đi vào trongthânthểbạnvàbạnbắtđầucảmthấycáigìđómàbạnchưatừngcảmthấy trước đây.Nhữngbức tượngvàngôi đền

đó không được làm rađểtônthờ;chúngđượclàmrađểkinhnghiệm.Chúng lànhữngphòngthí nghiệm khoa học -chúng chẳng liên quạnvới tôn giáo cả! Mộtkhoahọcbímậtnàođóđã được dùng tronghàng thếkỉđểchocácthếhệsắptớicóthểđivào tiếp xúc với kinh

nghiệm của các thế hệcổ hơn. Không quasáchvở,khôngqualời,màquacáigìđóđisâuhơn-quaimlặng,quathiền,quaanbình.

Khi im lặng củabạn làmphát triển tìnhbằng hữu của bạn, thìtình yêu của bạn cũngphát triển; cuộc sốngcủa bạn trở thành điệu

vũ từ khoảnh khắc nọsang khoảnh khắc kia,thànhlễhội.

Bạn đã bao giờnghĩ xem tại sao, trênkhắp thế giới, trongmọinềnvănhóa,trongmọixãhội,luôncóvàingày trong năm dànhcho lễ hội? Vài ngàynàydànhcholễhộichỉlàsựbùlại-bởivìcác

xã hội này đã lấy đimọi lễ hội của cuộcsống của bạn và nếukhông có cái gì đượctrao cho bạn để bù lạithì cuộc sống của bạncó thể trở thành mốinguyhiểmchonềnvănhóa.

Mọi nền văn hóađềuchobạnsựđềnbùnào đó để cho bạn

khôngcảmthấybịmấthút hoàn toàn trongkhốn khổ, trong buồnbã. Nhưng những đềnbùnàylàgiảtạo.

Pháo bông và ánhsángđủmầusắckhôngthể làm cho bạn vuimừngđược.Chúngchỉdành cho trẻ con - vớibạn chúng chỉ là mốiphiền toái. Nhưng

trongthếgiớibêntrongcủa bạn có thể có ánhsáng, bài ca, niềm vuiliêntục.

Bao giờ cũng hãynhớrằngxãhộiđềnbùcho bạn khi nó cảmthấy rằng cái bị kìmnén có thể bùng nổtrong tình huống nguyhiểm nếu không đượcđền bù. Xã hội tìm

cách nào đó để chophépbạnxảbớt cái bịkìmnénra-nhưngđâykhông phải là lễ hộithật, và nó không thểthậtđược.

Lễhộithậtphảitớitừ cuộc sống của bạn,trong cuộc sống củabạn.

Và lễ hội thậtkhông thể theo lịch

được, rằng vào ngàyđầu tiên của thángmười một bạn sẽ mởhội.Kì lạ, cả nămbạnkhốn khổ và vào ngàyđầu của tháng mườimột bỗng nhiên bạnthoátrakhỏikhốnkhổ,nhảy múa sao? Hoặckhốn khổ là giả hoặcngày đầu tháng mườimột là giả; cả hai

không thể cùng thậtđược.Vàmộtkhingàyđầu tháng mười mộtqua rồi bạn trở lại vàolỗ đen của mình, mọingườivềlạitrongkhốnkhổ của mình, mọingườivềlạitrongloâucủamình.

Cuộc sống phải làlễ hội liên tục, liênhoanánhsángcủanăm

tròn. Chỉ thế thì bạnmới có thể trưởngthành, bạn mới có thểnởhoa.

Hãybiếnđổinhữngđiều nhỏ bé thành lễhội.

Chẳng hạn, ởNhậtBản họ có lễ hội trà.Trong mọi thiền việnvà trong mọi nhà củanhững người có thể

đảm đương được điềuđó,họđềucómộtngôiđềnnhỏchoviệcuốngtrà.Bâygiờ, tràkhôngcòn là điều bìnhthường, thế tục; họ đãbiến đổi nó thành lễhội.Ngôiđềndànhchoviệcuốngtràđượclàmtheo cách nào đó -trong khu vườn đẹp,với cái ao đẹp; thiên

nga bơi trong ao, hoanở khắp xung quanh.Khách tới và họ phảibỏ giầy bên ngoài; đólàngôiđền.Vàkhibạnđi vào đền bạn khôngthểnói được; bạnphảibỏviệcsuynghĩvàcácý nghĩ và việc nói củamìnhởbênngoàicùngđôi giầy. Bạn ngồixuống trong tư thế

thiền và người chủ,người đàn bà chuẩn bịtrà cho bạn - chuyểnđộng của bà ấy mớiduyên dáng thế, cứdườngnhưbà ấyđangmúa, di chuyển xungquanhchuẩnbịtrà,đặtchén và đĩa trước bạncứ như bạn là thượngđế. Với sự kính trọngnhưvậy...bàấy sẽcúi

lạy, và bà sẽ nhận tràcùngvớisựkínhtrọng.

Trà được chuẩn bịtrongmộtchiếcấmđặcbiệt, tạo ra âm thanhhay,âmnhạccủariêngnó.Vàmộtphầncủalễhội trà là mọi ngườiphảilắngngheâmnhạccủa trà trước hết. Chonênmọi người đều imlặng, lắngnghe...chim

chóc ríu rít bên ngoàivườn, và tiếng ấmreo...tràđangtạorabàica riêng củanó.Sự anbìnhbaoquanh.

Khitràđãsẵnsàngvànóđượcrótvàocốccủa mọi người, bạnkhôngchỉuốngnótheocách mọi người vẫnlàm ở mọi nơi. Trướchết bạn ngửi hương vị

của trà. Bạn sẽ nhấmnháptràcứdườngnhưnó tới từ cõi bên kia,bạn dành thời gian -chẳngvộigì.Aiđóchsthểbắtđầuthổisáohayđánh đàn sitar. Mộtđiều bình thường - chỉtrà thôi -vàhọđã làmnó thành liênhoan tôngiáo đẹp. Mọi ngườitớivớinóđểđượcnuôi

dưỡng, tươi tắn, cảmthấytrẻtrunghơn,cảmthấylíthúhơn.

Và điều có thểđược làm với trà cũngcó thể được làm vớimọi thứ - với quần áocủa bạn, với thức ăncủa bạn. Mọi ngườiđang sống gần nhưtrong giấc ngủ; bằngkhôngthìmọivải,mọi

lụacócáiđẹpriêngcủanó,cảmgiác riêngcủanó.Nếubạnnhạy cảmthì quần áo không chỉche phủ thân thể bạn,thế thì nó là cái gì đódiễn đạt tính cá nhâncủabạn,cáigìđódiễnđạt hương vị của bạn,văn hóa của bạn, bảnthể của bạn. Mọi thứbạnlàmnênmangtính

diễnđạtvềbạn;nónêncóchữkí riêng lênnó.Thế thì cuộc sống trởthànhlễhộiliêntục.

Cho dù bạn bị ốmvà bạn đang nằm trêngiường,bạnsẽlàmchonhững khoảnh khắcnằm trên giường đóthànhkhoảnhkhắccủacái đẹp và niềm vui,khoảnhkhắccủa thảnh

thơi và nghỉ ngơi,khoảnhkhắccủathiền,khoảnh khắc của việcnghe âm nhạc hay thơca. Không có nhu cầubuồnrằngbạnốm.Bạnphải hạnh phúc rằngmọi người đều ở vănphòngcònbạnlạinằmtrên giường như vua,thảnhthơi-aiđóđangchuẩn bị trà cho bạn,

ấm nước đang reo bàica, một người bạn đãđề nghị được tới vàthổisáochobạn...

Những điều nàycònquantrọnghơnbấtkì thuốc nào. Khi bạnốm,hãygọibác sĩ tới.Nhưngđiềuquantrọnghơn, hãy gọi nhữngngười yêu bạn tới bởivì không có thuốc nào

quan trọng hơn tìnhyêu. Hãy gọi nhữngngườicó thể tạo racáiđẹp, âm nhạc, thơ catới quanh bạn bởi vìkhông có gì chữa lànhđược như tâm trạng lễhội. Thuốc là loại trịliệu thấp nhất - nhưngdườngnhưchúngtađãquênmấtmọi thứ,chonên chúng ta phải lệ

thuộcvào thuốcvà trởnên gắt gỏng và buồnbã, cứ dường như bạnđang bỏ lỡ niềm vuilớn lao nào đó bạnđang có ở văn phòng!Trong văn phòng bạnkhốn khỏ - mới mỗimột ngày vắng và bạnvẫn níu bám lấy khốnkhổ, nữa - bạn sẽkhôngbuôngbỏnó.

Hãy làm mọi thứmang tính sáng tạo,hãy làm điều tốt nhấttừđiều tốtnhất -đó làđiều tôi gọi là nghệthuậtsống.Vànếumộtngười đã sống cả đờimình làm mọi khoảnhkhắcvàmọiphacủanóthànhcáiđẹp,tìnhyêu,niềmvui, thìmột cáchtự nhiên cái chết của

ngườiđósẽlàđỉnhcaotối thượngcủa toànbộnỗ lực của người đó.Những chi tiết cuốicùng... cái chết củangườiđósẽkhôngxấunhưnóvẫnthườngxảyra mọi ngày cho mọingười.

Nếu cái chết màxấu, điều đó có nghĩalà toàn thể cuộc sống

củabạnđãbịphíhoài.Cáichếtnênlàsựchấpnhận an bình, một lốiđi đáng yêu vào cáikhông biết, một lờichào tạm biệt vui vẻvới những người bạncũ, với thế giới cũ.Không nên có thảmkịchnàotrongnó.

Một Thiền sư, LinChi, sắp chết. Hàng

nghìnđệtửcủaôngấyđãtụtậptạibuổithuyếtgiảngcuốicùng,nhưngLinChichỉnằmdàirađó -vuivẻ,mỉmcười,nhưng chẳng nói lấymộtlời.

Thấy rằng ông ấysắp chết rồi và ông ấylại chẳng nói lấy mộtlời,aiđónhắcLinChi- một người bạn cũ,

mộtbậcthầytheođúngthẩm quyền của ôngấy... Ông ấy khôngphải là đệ tử của LinChi;đó là lído tại saoông ấy có thể nói vớiôngnày,"LinChi,ôngđã quên mất rằng ôngphải nói lời cuối củamình sao?Tôi baogiờcũng nói trí nhớ củaông không được ổn.

Ôngsắpchếtrồi...ôngquênmấtrồisao?"

Lin Chi nói, "Hãyngheđây."Vàtrênmáinhà hai con sóc đangchạy,kêuchinchít.Vàôngấynói, "Hay thế"rồiôngấychết.

Trong một khoảnhkhắc, khi ông ấy nói"Hãyngheđây,"đãcóim lặng tuyệt đối.Mọi

ngườiđềunghĩôngấysắp nói điều gì đó lớnlao, nhưng chỉ hai consóc đang đánh nhau,kêu ríu rít, chạy trênmái nhà... Và ông ấymỉm cười rồi ông ấychết.Nhưngôngấyđãtrao thông điệp cuốicùng của mình: đừnglàmmọi thứthànhnhỏvà lớn, tầm thường và

quan trọng. Mọi thứđều quan trọng. Vàokhoảnh khắc này, cáichết của Lin Chi làquan trọng cũng nhưhai con sóc đang chạytrênmáinhà,chẳngcókhác biệt gì. Trong sựtồntại tấtcảđềunhau.Đó là toàn thể triết lícủa ông ấy, giáo huấncủacảđờiôngấyrằng

khôngcógì lớn laovàkhôngcógìnhỏbécả;tất cả đều phụ thuộcvào bạn, điều bạn làmratừnó.

Hãy bắt đầu bằngthiền, vàmọi sự sẽ cứphát triển trong bạn -im lặng, chân thành,phúclạc,nhạycảm.Vàbấtkìcáigìtớitừthiềnhãy cố gắng đem nó

vào cuộc sống. Hãychia sẻnó, bởi vì mọithứ được chia sẻ đềuphát triển nhanh. Vàkhibạnđãđạttớiđiểmcủacáichết,bạnsẽbiếtkhôngcócáichết.Bạncóthểnóilời tạmbiệt,không có nhu cầu chonướcmắtcủabuồnrầu- có thể có nước mắtcủa niềm vui, nhưng

khôngcủanỗibuồn.Nhưngbạnphảibắt

đầu từ việc mang tínhhồnnhiên.

Cho nên trước hết,hãyvứtmọithứtàolaobạn đang mang đi, vàmọi người đều đangmangnhiềuthứtàolaothế!Ngườitatựhỏiđểlàmgì?Chỉbởivìmọingười đã nói với bạn

rằng đây là những tưtưởng vĩ đại, nhữngnguyên lí... Bạn đãkhông thông minh vớichínhmình.Hãythôngminh với chính mìnhđi.

Cuộc sống rất đơngiản,nó làđiệuvũvuivẻ.Vàtoànthểtráiđấtnày có thể tràn đầyniềm vui và điệu vũ,

nhưng cónhữngngườinghiêm trang mongrằngkhôngainêncười,rằngkhôngainênmỉmcười,rằngkhôngainêncườito,rằngcuộcsốnglà tội lỗi, rằng cuộcsống là sự trừng phạt.Làmsaobạncóthểtậnhưởngđược cuộc sốngkhi hoàn cảnh lại ởmức bạn đã được liên

tục bảo cho rằngnó làsự trừng phạt? - rằngbạnđangchịuđựngbởivì bạn đã làm nhữngđiều sai trái, và đó làmột loại nhà giam nơibạn đã bị tống vào đóđểchịuđựng?

Tôi nói với bạncuộc sống không phảitrại giam, nó khôngphải là sự trừng phạt.

Nó là phần thưởng, vànó được trao cho chỉnhững người đã kiếmđược nó, người xứngđáng với nó. Bây giờthìviệctậnhưởngnólàquyềncủabạn;nếubạnkhôngtậnhưởngnóthìđó sẽ là tội lỗi. Sẽ làchốnglạisựtồntạinếubạnrờikhỏinónhưkhibạn đã tìm tới nó.

Không,hãyrờikhỏinóvới chút ít hạnh phúchơn, chút ít hươngthơmhơn.

Hãy lắngnghebảnthể bạn. Nó liên tụccho bạn hướng dẫnđấy: nó là tiếng nóinhỏ bé, tĩnh lặng. Nókhông quát tháo bạn,điều đó đúng. Và nếubạn có chút ít im lặng

bạn sẽ bắt đầu cảmthấy cách thức củamình.Hãylàconngườibạnđanglà.Đừngbaogiờ cố gắng là ngườikhác,vàbạnsẽtrưởngthành.Trưởngthànhlàchấpnhậntráchnhiệmlà chính mình, với bấtkì giá nào. Mạo hiểmtấtcảđểlàchínhmình,đólàtấtcảnhữnggìlà

sựtrưởngthành.Địnhnghĩa

Từdốtnáttớihồnnhiên

Trưởng thành cócùng nghĩa như hồnnhiên,chỉvớimộtkhácbiệtduynhất:nó là sựhồn nhiên được giànhlại, nó là sựhồnnhiênđượcđoạtlại.Mọiđứatrẻ sinh ra đều hồn

nhiên, nhưng mọi xãhội đều làm biến chấtnó. Mọi xã hội, mãichotớinay,đềuđãgâyảnhhưởnghủyhoạilênmọi đứa trẻ. Mọi nềnvăn hóa đều tùy thuộcvào việc khai thác sựhồn nhiên của trẻ thơ,vào sự khai thác đứatrẻ, vào việc làm chonó thànhkẻnô lệ, vào

việc huấn luyện nó vìchủ định riêng của họ,vì mục đích riêng củahọ-chínhtrị,xãhội,ýthức hệ. Toàn thể nỗlực của họ đã là làmsao tuyển lựa đứa trẻnhưmộtnôlệchomụcđích nào đó. Nhữngmục đích đó do cácquyền lợi được đảmbảoquyếtđịnh.Các tu

sĩ và chính khách đãcùngthamgiavàomộtmưu đồ thâm sâu, họđãlàmviệccùngnhau.

Khoảnh khắc đứatrẻ bắt đầu trở thànhmộtphầncủaxãhộithìnó cũng bắt đầu đánhmấtđicáigìđógiá trịvô cùng; nó bắt đầuđánh mất đi mối tiếpxúcvớiThượngđế.Nó

trởnênbịdínhvàocáiđầu,nóquênmấttấtcảvềtráitim-màtráitimmới là cây cầudẫn tớibản thể.Không có tráitim bạn không thể đạttới bản thể riêng củamình được, điều đó làkhôngthểđược.Từcáiđầukhôngcócáchnàođi thẳng tới bản thể;bạnphảiđiquatráitim

- và mọi xã hội đềumang tínhpháhủy tráitim. Họ chống lại tìnhyêu, họ chống lại tìnhcảm; họ kết án tìnhcảm chỉ là sự đa cảm.Họ kết án mọi ngườiyêu trong suốt nhiềuthời đại bởi một lí dođơn giản là tình yêukhôngbắtnguồntừcáiđầu, nó bắt nguồn từ

trái tim.Người có khảnăng yêu sớm haymuộn sẽ đi tới pháthiện ra bản thểmình -và khi người ta pháthiện ra bản thể mìnhthìngườitađượctựdovớimọicấutrúc,tựdovới mọi hình mẫu.Ngườiđótựdovớimọisựgiamcầm.Ngườiđólàtựdothuầnkhiết.

Mọi đứa trẻ đượcsinh ra đều hồn nhiên,nhưngmọiđứatrẻđềubị xã hội làm thànhngười thành thạo. Dođó trường phổ thông,đại học, cao đẳng tồntại; chức năng củachúng là phá hủy bạn,làmbiếnchấtbạn.

Trưởngthànhnghĩalà giành lại sự hồn

nhiên bị mất của bạn,đòilạithiênđườngcủabạn, trở lại thành đứatrẻ lần nữa. Tất nhiênđiềuđócósựkhácbiệt- đứa trẻ thường nhấtđịnh bị làm biến chất,nhưng khi bạn đòi lạituổi thơ của mình thìbạn trở thành khôngthể nào bị biến chấtđược. Không ai có thể

làmbiếnchấtbạn,bạntrở thành đủ thôngminh-bâygiờbạnbiếtđiềuxãhộiđã làmvớibạn và bạn tỉnh táo vànhận biết, và bạn sẽkhông cho phép điềuđóxảyralầnnữa.

Trưởng thành làviệc tái sinh, việc sinhtâm linh. Bạn đượcsinh ra tinh khôi, bạn

lại là đứa trẻ lần nữa.Với cặp mắt tươi tắnbạn bắt đầu nhìn vàosựtồntại.Vớitìnhyêutrong tim bạn tiếp cậntới cuộc sống. Với imlặng và hồn nhiên bạnthấmnhuầnvàocốtlõibên trong nhất củariêngmình.Bạnkhôngcònchỉ làcáiđầunữa.Bây giờ bạn dùng cái

đầu,nhưngnólàngườiphục vụ của bạn. Banđầu bạn trở thành tráitim,vàthếrồibạnsiêuviệt lên trên ngay cảtráitim...

Đi ra ngoài ý nghĩvà tình cảm và trởthành sự hiện hữuthuần khiết là trưởngthành.Trưởng thành làviệcnởhoa tối thượng

củathiền.Jesus nói, "Chừng

nào các ông còn chưađược sinh ra lần nữa,các ông sẽ không vàođược vương quốc củaThượng đế đâu." Ngàiđúng đấy, bạn phảiđượcsinhralầnnữa.

Có lần Jesus đangđứngởbãichợvàaiđóhỏi,"Aixứngđángvào

vương quốc củaThượngđế?"Ngàinhìnquanh. Cómột giáo sĩvà giáo sĩ này phảibước lên trước mộtchút, chắc mẩm rằngmình được chọn -nhưngôngấylạikhôngđược chọn. Rồi lại cóngười đức hạnh nhấtthị trấn - nhà luân lí,nhà thanhgiáo.Ôngta

bước lên một chút, hivọng rằng mình đượcchọn, nhưng ông nàycũngkhôngđượcchọn.Jesusnhìnquanh-ngàithấy một đứa trẻ nhỏ,chẳng trông mong gìmìnhđượcchọn,chẳngbước lên, cho dù mộtli. Không có ý tưởngnào, không có vấn đềrằngnóđượcchon.Nó

chỉ đang thích thú vớitoàn bộ khung cảnhnày - đám đông vàJesusvàmọingườibàntán,cònnónghe.Jesusgọiđứa trẻ lại,ngàibếđứa trẻ lênvàngàinóichođámđông,"Nhữngngười giống như đứatrẻ nhỏ này, họ lànhững người duy nhấtxứng đáng vào vương

quốccủaThượngđế."Nhưng hãy nhớ,

ngài nói, "Nhữngngười giống đứa trẻnhỏnày..."Ngàikhôngnói, "Những người làtrẻ nhỏ." Có sự khácbiệt lớn lao giữa hailoại người này. Ngàikhông nói, "Đứa trẻnàysẽvàovươngquốccủaThượngđế,"bởivì

mọi đứa trẻ nhất địnhsẽbị làmbiếnchất,nóphải đi lạc lối. MọiAdamvàEveđềunhấtđịnh phải bị đuổi khỏivườnĐịađàng,họphảiđi lạc lối. Đó là conđườngduynhấtđể thulại tuổi thơ thực; trướchết bạn phải làm mấtnó. Điều này rất lạ,nhưngđó là cách cuộc

sốngnhưvậy.Điềuđórất nghịch lí. Để biếtcái đẹp thực của thờithơ ấu, trước hết bạnphải làmmất nó; bằngkhôngthìbạnsẽkhôngbaogiờbiếtđượcnó.

Cá không bao giờbiếtđạidươngởđâucả-trừphibạnkéoconcára khỏi đại dương vànémnólênbãicátdưới

mặttrờicháybỏng;thếthìnóbiếtđạidươngởđâu.Bâygiờnókhôngkhao khát đại dương,nó làm mọi nỗ lực đểtrở lại đại dương, nónhảy vào trong đạidương. Vẫn cùng concáđóvậymàlạikhôngphảilàcùngconcáđó.Vẫncùngđạidươngđóvậy mà không phải là

cùngđạidươngđó,bởivì con cá đã học đượcbài học mới. Bây giờnó nhận biết, bây giờnó biết, "Đây là đạidương và đây là cuộcsống củamình.Khôngcónómìnhcũngkhôngcònnữa -mình làmộtphầncủanó."

Mọi đứa trẻ đềuphải đánh mất sự hồn

nhiên của mình rồigiànhlạinó.Việcđánhmấtchỉmớilàmộtnửacủa quá trình - nhiềungười đãđánhmất nó,nhưng rất ít ngườigiành lại được nó. Đólà điềukhôngmay, rấtkhôngmay.Mọingườiđều đánh mất nó,nhưng thỉnh thoảngmới có một Phật, một

Zarathustra, mộtKrishna, một Jesusgiành lại được nó.Jesus không là ai khácngoài Adam mang vềnhà.Magdalene khônglà ai khoác ngoài Eveđang quay về nhà. Họđãbướcrakhỏibiểnvàhọđãthấykhốnkhổvàhọ đã thấy cái nguxuẩn. Họ đã thấy rằng

ra khỏi đại dươngkhôngphảilàphúclạc.

Khoảnh khắc bạntrở nên nhận biết rằnglàmột phần củabất kìxã hội nào, bất kì tôngiáo nào, bất kì vănhóa nào thì vẫn còn làkhốn khổ, thì vẫn cònlàtùnhân-chínhngàyđó bạn bắt đầu vứt bỏxiềng xích của mình.

Trưởng thành đã tới,bạn đang giành lại sựhồn nhiên của mìnhmộtlầnnữa.

Trưởngthànhvàgiàđi

Cósựkhácbiệtlớnlao giữa trưởng thànhvà già đi, sự khác biệtbao la, và mọi ngườibao giờ cũng vẫn cònbị lẫn lộn về điều đó.

Mọi người cứ tưởngrằng già đi là trở nêntrưởng thành - nhưngviệc già đi thuộc vàothân thể. Mọi ngườiđều già đi, mọi ngườiđều sẽ trở nên già lão,nhưngkhôngnhấtthiếttrưởng thành. Trưởngthành là sự trưởngthànhnộitâm.

Già đi không phải

làđiềubạn làm,giàđilà cái gì đó xảy ra vềmặt thể chất.Mọi đứatrẻ được sinh ra, khithời gian trôi qua, đềutrở nên già. Trưởngthành là cái gì đó bạnđem tớichocuộcsốngcủa mình - nó tới từnhận biết. Khi mộtngười già đi với nhậnbiết tràn đầy người đó

trưởng thành. Già đicộng với nhận biết,kinh nghiệm cộng vớinhận biết, là trưởngthành.

Bạn có thể kinhnghiệm một việc theohai cách. Bạn có thểđơn giản kinh nghiệmnó cứ dường như bạnbị thôi miên, khôngnhậnbiết,khôngchúý

tớiđiềuđangxảyra;sựviệc đã xảy ra nhưngbạn lại không có đó.Nó đã không xảy ratrong sự hiện diện củabạn,bạnvắngmặt.Bạnchỉđiqua,nóchưabaogiờgâybấtkìsựchúýnàotrongbạn.Nóchưabao giờ để lại bất kìdấu hiệu nào lên bạn,bạn chưa bao giờ học

đượcđiềugìtừnó.Nócóthểđãtrởthànhmộtphầncủakíứccủabạn,bởi vì theo một cáchnào đó bạn đã hiệndiện,nhưngnólạichưabaogiờtrởthànhtrítuệcủabạn.Bạnchưabaogiờ trưởng thành quanó.Thếthìbạngiàđi.

Nhưng nếu bạnđem phẩm chất của

nhậnbiếtvàomộtkinhnghiệm thì cùng kinhnghiệmđótrởthànhsựtrưởngthành.

Có hai cách sống:mộtcáchlàsốngtronggiấc ngủ say - thế thìbạngiàđi,mọikhoảnhkhắc bạn đều trở nêngià đi, mọi khoảnhkhắc bạn cứ chết dầnđi, có thế thôi. Toàn

thể cuộc sống của bạnchỉ gồmcái chết chậmchạp, dài dài. Nhưngnếubạnđemnhậnbiếtvào kinh nghiệm củamình-dùbấtkìđiềugìbạn làm,bấtkìđiềugìxảyravớibạn,bạnđềutỉnh táo, quan sát, lưutâm, bạn đang thưởngthức kinh nghiệm nàytừ mọi góc cạnh, bạn

đang cố gắng hiểu ýnghĩacủanó,bạnđangcố gắng thấm nhuầnvào chính chiều sâucủa nó, điều đã xảy racho bạn, bạn đang cốgắngsốngnómộtcáchmãnh liệt và toàn bộ -thếthìđấykhôngchỉlàhiệntượngbềmặtđâu.Sâu ở bên dưới bêntrong bạn cái gì đó

đangthayđổicùngnó.Bạnđangtrởnênngàymột tỉnh táo hơn. Nếuđây là sai lầm, kinhnghiệmnày, thìbạnsẽkhôngbaogiờphạmlạinólầnnữa.

Ngườitrưởngthànhkhông bao giờ phạmphải cùngmột sai lầmlần nữa. Nhưng mộtngười già đi thì cứ

phạmcùng sai lầm lặpđi lặp lại mãi. Ngườiđó sống trong vòngtrònmà chẳngbaogiờhọcđượccáigì.Bạnsẽgiận dữ hôm nay, bạnđãgiậndữhômquavàhôm kia, và ngày maibạn lại sẽ giận dữ vàrồi ngày kia cũng thế.Bạn cứ lặp đi lặp lạigiận dữ, lặp đi lặp lại

ăn năn, lặp đi lặp lạiquyếtđịnhsâusắcrằngbạn sẽ không phạmđiềuđólầnnữa.Nhưngquyết định đó chẳngtạo ra thayđổigì -bấtkì khi nào bạn bị lúngtúng thì cơn thịnh nộlại chiếm lĩnh, bạn bịám ảnh; cùng sai lầmâấ lại phạm phải. Bạnđanggiàđi.

Nếu bạn sống mộtkinhnghiệmvềsựgiậndữ một cách toàn bộ,bạn sẽ không bao giờgiận dữ lần nữa được.Một kinh nghiệm vềgiậndữsẽlàđủđểdạyrằng điều đó là nguxuẩn, điều đó là ngớngẩn,điềuđóđơngiảnngusi -khôngphảinólà tội lỗi, nó đơn giản

là ngu si.Bạn đang tựlàm hại mình và làmhại người khác, chẳngđể làm gì. Sự việc đókhông xứng với nó.Thế thì bạn đangtrưởng thành dần lên.Ngày mai tình huốngnày sẽ được lặp lạinhưng giận dữ sẽkhông lặp lại nữa. Vàngười đang thu được

sự trưởng thành đãkhôngquyết định rằngmìnhsẽkhônggiậndữlần nữa, không - đó làdấu hiệu về người cònchưa trưởng thành.Người trưởng thànhkhông bao giờ quyếtđịnh về tương lai; bảnthânsựtrưởngthànhlođiềuđó.Bạnsốnghômnay - chính việc sống

đó sẽ quyết định ngàymai sẽ thế nào; ngàymai sẽ bắt nguồn từhômnay.

Nếu giận dữ màđau đớn, độc hại, thìbạnđangchịuđịangụcqua nó rồi, phỏng cóích gì mà quyết định,haylấylờithềvàđitớichùa chiền mà tuyênbố, "Bây giờmình thề

rằng mình sẽ khôngbao giờ giận dữ nữa"?Mọiđiềunàyđềungâythơ, chẳng có ích gì!Nếu bạn đã biết rằnggiậndữlàđộchại-thìxong rồi! Con đườngđó bị đóng lại, cánhcửa đó không còn tồntại với bạn nữa. Tìnhhuốngnàysẽđược lặplạignàymainhưngbạn

sẽkhôngbịtìnhhuốngđóámảnh.Bạnđãhọcđược cái gì đó - việchiểubiếtsẽcóđó.Bạnthậm chí có thể cười,bạnthậmchícònthíchthú về mọi điều làmsao mọi người lại nguxuẩnthế.Hiểubiếtcủabạn trưởng thành lênquamọikinhnghiệm.

Bạncóthểsốngcứ

như bạn đang trongthôimiên - đó là cáchchín mươi chín phầntrăm mọi người đangsống - hay bạn có thểsống với sựmãnh liệt,nhận biết. Nếu bạnsống với nhận biết thìbạntrưởngthành;bằngkhôngbạnđơngiảntrởnên già đi.Và trở nêngiàđithìkhôngphảilà

việc trở nên trí tụê.Nếu bạn đã là ngườingukhicòn trẻvàbâygiờbạnđã trởnêngià,bạn chỉ là người ngugià,cóthếthôi.Chỉtrởnên già đi, bạn khôngthểtrởnêntrítuệđược.Bạn thậm chí có thểcònnguhơnbởivìbạncó thể đã đạt tới thóiquenmáymóc,như rô

bốt.Cuộc sống có thể

được sống theo haicách. Nếu bạn sốngmộtcáchvôýthứcbạnđơngiảnchết;nếubạnsống một cách có ýthức bạn đạt tới cuộcsống ngày một nhiềuhơn. Cái chết sẽ tới -nhưng nó không baogiờ tới với người

trưởngthành,nóchỉtớivới người đã từng giàđi và vẫn đang già đi.Người trưởng thànhkhôngbaogiờchết,bởivì người đó sẽ họcngay cả qua cái chết.Ngay cả cái chết cũngsẽ làmột kinh nghiệmcần được sống mộtcách mãnh liệt, vàđược quan sát, được

chophép.Ngườitrưởngthành

chưa bao giờ chết cả.Thực tế, trên nền tảngtrưởng thành cái chếtvậtlộnvàtựlàmnótantành, tự tử. Cái chếtchết, nhưng ngườitrưởng thành khôngbao giờ chết. Đó làthông điệp của tất cảnhững người đã thức

tỉnh, rằng bạn bất tử.Họđãbiết vềđiềuđó,họđãsốngcáichếtcủahọ. Họ đã quan sát vàhọđãtìmrarằngnócóthểquihàngbạnnhưngbạn vẫn còn xa cách,bạnvẫncònxaxôi.Cáichết xảy ra gần bạnnhưng nó không baogiờxảyrachobạn.

Bất tử là bản thể

của bạn, phúc lạc làbảnthểcủabạn,nhưngnhững kinh nghiệmnàybạnkhôngthểnhồivào trong tâm trívàkíức được.Bạn phải trảiqua cuộc sống và đạttới chúng. Nhiều đaukhổ có đó, nhiều đauđớn có đó. Và bởi vìđauđớnvàđaukhổmàmọi người thích sống

một cách ngu xuẩn -cần phải hiểu tại saonhiều người cứ khăngkhăngmãirằnghọphảisống trong thôi miên,tại sao các Phật vàChrist cứ nói với mọingườihãythứctỉnhmàchẳng ai nghe cả.Phảicó sự thamdự sâu sắcnào đó vào trong thoimiên,phảicósựđầutư

sâunàođó.Đầutưnàylàgì?

Cáccơchếnàycầnphải được hiểu; bằngkothìbạnsẽnghetôivà bạn sẽ chẳng baogiờ nhận biết. Bạn sẽnghevàbạnsẽlàmchođiềuđóthànhmộtphầntri thứccủamình,rằng"Vâng, người này nóihãy nhận biết và nhận

biết là tốt, và nhữngngườiđạt tớinhậnbiếttrởnêntrưởngthành..."Nhưngbảnthânbạnsẽkhôngđạttớinó,nósẽvẫncònchỉ là tri thức.Bạn có thể trao đổi trithức của mình vớingười khác, nhưngchẳng ai được giúp đỡtheocáchđócả.

Tại sao? Bạn đã

baogiờhỏicâuhỏinàychưa? Sao bạn lạikhông đạt tới nhậnbiết? Nếu điều đó đưatớiphúclạcvôhạn,đạttới satchitananda, tớichân lý tuyệt đối - thìsao không nhận biết?Sao bạn cứ khăngkhăngngủmãi?Cóđầutưnàođó-vàđâylàsựđầutưđó:Nếubạntrở

nên nhận biết, thì cóđau khổ. Nếu bạn trởnên nhận biết, bạn trởnên nhận biết về cáiđauvàcáiđaulạinhiềutới mức bạn sẽ muốnuốngthuốcngủvàngủmất.

Việcngủnàytrongcuộc sống có tác dụngnhư sự bảo vệ chốnglạicáiđau.Nhưngđây

mớilàrắcrối-nếubạnngủ để chống lại cáiđau, thì bạn cũng ngủchống lại cả cái sướngnữa. Hãy nghĩ về điềuđó, dường như có haivòi: một vòi có viết"đau", và vòi kia viết"sướng". Bạn muốnđóng vòi bên viết đau,vàbạnlạimuốnmởvòibênviết sướng.Nhưng

đây là trò chơi này -nếu bạn đóng vòi đauthì vòi sướng lập tứcđóng lại, bởi vì đằngsau cả hai chỉ có mộtvòi viết "nhận biết".Hoặc cả hai đều mởhoặc cả hai đều đóng,bởivìcảhaiđềulàhaimặtcủacùngmộthiệntượng,haikhíacạnh.

Và đây là toàn thể

mâu thuẫn của tâm trí:tâmtrímuốnngàymộthạnh phúc hơn - hạnhphúc làcó thểnếubạnnhận biết. Và thế rồitâmtrímuốnngàymộtítđauđớnhơn-nhưngngày một ít đau đớnhơn là có thể chỉ nếubạn vô nhận biết. Bâygiờ bạn ở vào thế tiếnthoái lưỡng nan. Nếu

bạn muốn không đaunữa,lậptứcsướngbiếnmấtkhỏicuộcsốngcủabạn, hạnh phúc biếnmất. Nếu bạn muốnhạnh phúc bạn mở cáivòinàyra-lậptứccáiđau cũng chảy ra.Nếubạnnhậnbiết,bạnphảinhận biết về cả hai.Cuộc sống là đau đớnvà vui sướng. Cuộc

sống là hạnh phúc vàbấthạnh.Cuộcsốnglàngày và đêm, cuộcsống là sống và chết.Bạn phải nhận biết cảhai.

Cho nên hãy nhớđiều đó. Nếu bạn sợđau bạn sẽ vẫn còntrongthôimiên;bạnsẽgià đi, trở nên già lãovà chết. Bạn bỏ lỡ cơ

hội. Nếu bạn muốnnhận biết thế thì bạnphải nhận biết về cảđau đớn và vui sướng;chúng không phải làhiệntượngtáchrời.Vàngườitrởnênnhậnbiếtthì trở nên rất hạnhphúc nhưng cũng trởnên có khả năng bấthạnh sâu sắc, mà bạnlại không có khả năng

vềđiềuđó.Chuyệnxảyra,một

Thiền sư sắp chết vàđại đệ tử củaông ấy...một người nổi tiếngvào thời ông ấy, thậmchí còn nổi tiếng hơnThầy; thực tế Thầy đãtrởnênnổitiếngbởivìđệ tử này. Đại đệ tửnàybắtđầukhóc;ngồingaytrênbậucửangôi

chùa của ông ấy bắtđầu khóc nước mắtròng ròng. Cả nghìnngười đã tụ tập lại; họkhôngthểnàotinđượcvào điều đó, bởi vì họchưa bao giờ thấy bấtkì người đã thức tỉnhnào khócmà khóc vớinước mắt lăn dài trênmặt. Họ nói, "Chúngtôi không thể tin được

điềuđó - cái gì xảy ravậy? Ông khóc, màchính bản thân ông đãnói với chúng tôi rằngbản thểbên trongnhấtcủachúngtakhôngbaogiờ chết, rằng cái chếtkhông tồn tại. Chúngtôi đãngheôngnói cảtriệu lần rằng cái chếtkhôngtồntại-vậysaoônglạikhóc.Thầyông

vẫncònsốngtrongbảnthểthầycơmà."

Đệ tử này mở mắtra và ông ấy nói,"Đừng quấy rầy ta.Hãyđểtakêukhóc.TakhôngkhócvìThầyvàbản thể thầy đâu, takhóc vì thân thể thầyđấy. Thân thể thầycũng đẹp lắm. Chẳngbaogiờthânthểnàylại

tồntạinữa."Và thế rồi aiđócố

gắng khuyên nhủ ôngấyrằngđiềunàysẽgâytai tiếng lắm cho têntuổi ông ấy: "Biết đâubao nhiêu người đã tụtập lại rồi, và họ sẽnghĩ rằng ông khôngchứngngộ."

Đệtửnàynói,"Thìcứ để cho họ nghĩ bất

kì điều gì họ muốnnghĩ.Vìcáingàytatrởnênchứngngộtađãtrởnên phúc lạc vô hạn,nhưng ta cũng đã trởthànhnhạycảmvôhạnvới đau đớn và đaukhổ."

Điều này dườngnhư là nó phải vậy.Nếu bạn đánh Phật,Phật sẽ chịu đựng

nhiều hơn là bạn sẽchịu đựng nếu ai đóđánh bạn - bởi vì ngàiđãtrởnênnhạycảmvôhạn. Sự nhạy cảm củangài là rất tinh tế,ngàihệt như cánh hoa senvậy.Hònđácủabạnsẽđánhtrúngngàirấtsâu,nósẽgâychongàinỗiđau sâu sắc nhất. Tấtnhiênngàisẽnhậnbiết

vềnó,tấtnhiênngàisẽtách rời khỏi nó. Tấtnhiên ngài sẽ siêu việtlên trên nó, ngài sẽkhôngphảilàmộtphầncủa nó, ngài sẽ làmộthiện tượng tựa đámmây bao quanh nó -nhưngđiềuđóxảyra.

Bạn không thểnhạy cảm đến thế vớiđau đớn, bạn ngủ say

thế. Bạn đi như ngườisay-ngườisayngãlăntrên phố, đập đầu vàocống rãnh - chẳng cáigì xảy ra. Nếu ngườiđómànhậnbiếtthìthếnàocũngbịđau.

Phật đau khổ vôhạn và Phật thích thúvô hạn. Bao giờ cũnghãynhớ,bấtkìkhinàobạnđạttớiđỉnhcao,thì

thung lũng sâu cũngđược tạo ra đồng thời,nếu bạn muốn lên tớithiênđường,gốcrễcủabạnsẽphảiăntớichínhđịangục.Bởivìbạnsợđauđớnnênbạnkhôngthể trởnênnhậnbiết -và thế thì bạn khôngthểhọcđượcgìcả.

Cũng hệt như bạnsợkẻthùđếnmứcbạn

đã đóng mọi cửa nhàmìnhlại.Bâygiờngaycả bạn bè cũng khôngthể vào được, ngay cảngườiyêucũngbịbỏởngoài.Ngườiyêucứgõcửa nhưng bạn lại sợ,cóthểđấylàkẻthùthìsao. Cho nên bạn bịkhóalại-đólàcáchtôithấytấtcảcácbạnđấy,khépkín,sợkẻthù,và

bạn bè không thể vàođược.Bạnđãbiếnbạnthành thù - bây giờkhông ai có thể vàođược,bạnsợthế.

Hãy mở cửa ra đi.Khi không khí tronglànhvàonhàthìcómọikhả năng nguy hiểmcũng vào.Khi bạn tới,kẻ thù cũng tới bởi vìngàyvàđêmvào cùng

nhau,đauvàsướngvàocùng nhau, sống vàchết vào cùng nhau.Đừng sợ đau, bằngkhông bạn sẽ sốngtrong thuốc mê. Nhàphẫu thuật cho bạnthuốcmêtrướckhiôngấy mổ vì sẽ đau lắm,bạn sẽ không thể nàochịu đựng được điềuđó. Tâm thức của bạn

phải bị làmmởxỉnđi,tốiđi,thếthìôngấycóthể mổ xẻ cả thân thểvàbạnsẽkhôngđau.

Bởi vì sợ đau màbạn đã tự buộc mìnhsống trong tâm thứcmờxỉn,trongsựtồntạimờxỉn,gầnnhưkhôngsống-đâylànỗihoảngsợ.Bạnphảivứtbỏnỗihoảng sợ đó; bạn phải

đối mặt với nỗi đau,bạn phải đi qua đauđớn, chỉ thế thì khảnăng mới mở ra chobạnbèđivào.

Và khi bạn biết cảhai, bạn lập tức trởthành cái thứ ba. Khibạn biết cả hai - đauđớn và vui sướng, nhịnguyên,ngàyvàđêm-bỗng nhiên bạn đã trở

nênsiêuviệt.Trưởng thành là

nhậnbiết.Giàđichỉlàlàm phí hoài bản thânmình.

ĐIỀUNỀNTẢNGNHẤT CẦN PHẢINHỚ là ở chỗ cuộcsống mang tính biệnchứng. Nó tồn tại quahaimặt,nólàmộtnhịpđiệu giữa các cái đối

lập. Bạn không thểhạnh phúc mãi mãiđược,bằngkhônghạnhphúc sẽ mất đi mọi ýnghĩa. Bạn không thểtrong hài hòa mãi mãiđược, bằng không bạnsẽtrởnênvônhậnbiếtvề sựhàihòa.Hàihòaphải được đi theo bởisự bất hòa lặp đi lặplại, và hạnh phúc phải

được đi sau bởi bấthạnh. Mọi vui sướngđều có nỗi đau riêngcủanó,vàmọinỗiđauđềucóvuisướngriêngcủanó.

Chừngnàongườitacòn chưa hiểu tính haimặtnàycủasựtồntại,người ta còn trongkhốnkhổ.

Hãychấpnhậntoàn

bộ, vớimọi thống khổcủa nó vàmọi cực lạccủa nó. Đừng khaokhát điều không thểđược; đừnghammuốnrằngchỉcócựclạcmàkhông thống khổ. Cựclạc không thể tồn tạimộtmìnhđược,nócầncái tươngphản.Thốngkhổ trở thành cái bảngđen, thế thìcực lạc trở

thành rất rõ ràngvà tolớn, cũng như trongbóng tối của đêm cácvìsaolạichóisángthế.Đêm càng tối thì saocàng sáng. Ban ngàychúngkhôngbiếnmất,chúng đơn giản trởthànhkhôngthấyđược;bạn không thể thấyđược chúng bởi vìkhông có sự tương

phản.Hãynghĩvềcuộcsống mà không có cáichết; nó sẽ là nỗi đaukhông thể chịu đựngnổi, sự tồn tại khôngthểchịuđựngnổi-cáichết xác định cuộcsống, cho cuộc sốngmộtkiểumãnhliệt.Bởivìcuộcsốngđanglướtqua nhanh, từngkhoảnh khắc trở nên

quígiá.Nếucuộcsốngvĩnh hằng, ai quantâm? Người ta có thểchờđợi ngàymai vĩnhviễn-thếthìaisẽsốngbâygiờvàởđây?Bởivìngàymaicócáichết,nóbuộcbạnphải sốngbây giờ và ở đây.Bạnphải lao vào trongkhoảnh khắc hiện tạinày, bạn phải đi tới

chiều sâu tối thượngcủanóbởivìaimàbiếtđược,khoảnhkhắctiếpcóthểtới,cóthểkhôngtới.

Thấynhịpđiệunàyngười ta thoải mái,thoải mái với cả hai.Khibấthạnhtớingườita đón chào nó, khihạnhphúc tớingười tađón chào nó, vẫn biết

rằng chúng là đối táctrong cùng một tròchơi. Đây là cái gì đóphải liên tục ghi nhớ.Nếu nó trở thành việcghinhớnềntảngtrongbạn, thì cuộc sống củabạnsẽcóhươngvịmớitoànbộ-hươngvịcủatự do, hương vị củakhôngđeobám,hươngvị của không gắn bó.

Bất kì cái gì tới bạnvẫn còn tĩnh lặng, imlặng,chấpnhận.

Vàngườiđócókhảnăngtĩnhlặng,imlặng,chấp nhận đau đớn,thấtvọngvàkhốnkhổ,sẽbiếnđổichínhphẩmchấtcủabảnthânkhốnkhổ. Với người đó,khốn khổ cũng trởthành kho báu; với

người đó, ngay cả đauđớn cũng có tính sắcnét. Với người đó,ngay cả bóng tối cũngcó vẻ đẹp, chiều sâu,cái vô hạn riêng củanó.Vớingườiđó,ngaycảcáichếtcũngkhôngphải là chấm dứt màchỉ là sự bắt đầu củacáigìđóchưabiết.

Trưởngthành

củatâmlinhPhẩm chất của

người trưởng thành rấtkỳ lạ.Thứnhất, ngườiđó không phải là mộtngười.Ngườiđókhôngcòn là cái ta nữa -người đó có sự hiệndiện, nhưng người đókhông phải là mộtngười.

Thứ hai, người đó

giốngđứatrẻ,đơngiảnvà hồn nhiên. Đó là lídotạisaotôinóiphẩmchất của người trưởngthành lại rất kì lạ, bởivì trưởng thành chomộtcảmgiáccứdườngnhư người đó đã từngtrải, dường như ngườiđóđãgiàđi,lãođi-vềmặtthểchấtngườiđoócó thể già nhưng về

mặt tâm linh người đólà đứa trẻ hồn nhiên.Sự trưởng thành cuủangười đó không chỉ làkinh nghiệm thu đượcquacuộcsống-nếuchỉthế thì người đó sẽkhông giống như đứatrẻ, thếthìngườiđósẽkhônglàsựhiệndiện-người đó sẽ là mộtngười cókinhnghiệm,

am hiểu nhưng khôngtrưởngthành.

Trưởng thànhkhông liên quan gì tớikinh nghiệm sống củabạn. Nó có cái gì đóliênquantớicuộchànhtrình nội tâm của bạn,kinhnghiệmvềcõibêntrongcủabạn.

Con người càng đisâu hơn vào bản thân

mìnhthìngườiđócàngtrưởng thành nhiềuhơn. Khi người đó đạttớichínhtrungtâmcủabảnthểmình,ngườiđólàsựtrưởngthànhhoànhảo. Nhưng vàokhoảnh khắc đó ngườinày biến mất, chỉ sựhiệndiệncònlại.Cáitabiến mất, chỉ im lặngcòn lại. Tri thức biến

mất,chỉhồnnhiêncònlại.

Với tôi, trưởngthành là cái tên kháccho việc nhận ra: bạnđãđitớisựhoànthànhtiềmnăngcủamình,nóđã trở thành thực tại.Hạt mầm đã đi trêncuộchànhtrìnhlâudàivànởhoa.

Trưởng thành có

hương thơm. Nó đemlạichocánhânnàycáiđẹp vô cùng. Nó chothôngminh,sựsắcbénnhất của thông minh.Nó làm cho người đókhông là cái gì kháchơn tình yêu. Hànhđộng của người đó làtình yêu, không hànhđộng của người đó làtìnhyêu;cuộcsốngcủa

người đó là tình yêu,cái chết của người đólà tình yêu. Người đóchính là bông hoa củatìnhyêu.

Phương Tây cóđịnh nghĩa về trưởngthành rất ngây thơ.PhươngTâyngụýquatrưởng thành là bạnkhông còn hồn nhiênnữa, là bạn đã chín

muồi qua các kinhnghiệm sống - là bạnkhông thể bị lừa mộtcách dễ dàng, là bạnkhôngthểbịkhaithác,là bạn có bên trongmình cái gì đó nhưtảng đá cứng rắn, sựbảo vệ, sự an ninh.Địnhnghĩanàyrấttầmthường, rất trần tục.Vâng, trong thế giới

nàybạn sẽ thấynhữngngườitrưởngthànhphụthuộckiểunày.Nhưngcách thức tôi nhìn sựtrưởng thành lại hoàntoàn khác, đối lập hẳnvớiđịnhnghĩanày.Sựtrưởng thành sẽ khônglàmbạnthànhtảngđá;nó sẽ làm bạn mongmanh thế, mềm mạithế,đơngiảnthế...

Tôi nhớ... Một têntrộmvàochiếc lềucủamột nhà huyền môn.Lúc đó là đêm trăngtròn,vàcũngbởinhầmlẫn mà anh ta đã vào;bằng không, bạn tìmđược gì trong nhà củanhà huyền môn? Têntrộm ngó nghiêng, vàngạcnhiênlàchẳngcógì cả - rồi bỗng nhiên

nó thấy một người đitới với cây nến trongtay. Người này nói,"Anhtìmgìtrongbóngtốithế?Saoanhkhôngđánh thức ta dậy? Tavừamớingủngaycạnhcửa trước,và tacó thểchỉ cho anh xem cảngôi nhà." Và ông ấynhìn giản dị và hồnnhiên thế, cứ dường

như ông ấy không thểquan niệm được rằngbấtkìaicũngcóthểlàkẻcắp.

Đốidiệnvớisựđơngiản và hồn nhiên nhưvậy tên trộm nói, "Cólẽôngkhôngbiết rằngtalàkẻtrộm."

Nhàhuyềnmônnói,"Cóhềgìđâu,mọingườiđềuphảilàaiđó.

Vấnđềlàởchỗtađãởtrong ngôi nhà nàytrongbamươinămrồivàtachẳngtìmthấygìcả cho nên chúng tacùng tìm vậy! Và nếuchúng ta có thể tìmthấy cái gì đó trongngôinhànàythìchúngta có thể là bạn hàngđược.Tađã chẳng tìmthấy gì trong ngôi nhà

này cả - nó trốngrỗng." Tên trộm hơihoảng sợ - người nàydường như kì lạ thế!Hoặc là ông ta điênhoặc...aimàbiếtđượcôngtathuộcloạingườinào?Anhtamuốntrốn,và thêmvào đó anh tađã mang những thứtrộm được từ hai nhàkhácmàanhtađangđể

bênngoài.Nhàhuyềnmôn

chỉ có mỗi một cáichăn - đó là tất cảnhữnggìôngấycó-vàlúcđó lại làđêm lạnh,chonênông tanóivớitêntrộmkia."Đừngbỏđitheocáchnày-đừngxúc phạm ta theo cáchnày; bằng không ta sẽchẳng bao giờ có thể

tha thứ được cho bảnthân mình, rằng mộtngườinghèo tớinhà tavào giữa đêm và phảirađitaytrắng.Hãylấychiếc chăn này. Và nósẽ có ích đấy - bênngoài trời lạnh thế. Taởbêntrongnhà;ởđâyấmhơn."

Ông tabaobọc têntrộm bằng chiếc chăn.

Tên trộm đến mất cảtrí! Nó nói, "Ông làmgì vậy?Tôi là kẻ trộmmà!"

Nhà huyền mônnói, "Điều đó khôngthành vấn đề. Trongthếgiớinàymọingườiđềuphải là ai đó, phảilàm cái gì đó. Anh cóthể ăn trộm, điều đókhông thành vấn đề -

nghề nghiệp là nghềnghiệp. Hãy làm điềuđóchotốtvào,vớimọiânhuệcủata.Hãylàmviệc đó cho hoàn hảo,chớbịbắt;bằngkhônganhsẽbịrắcrốiđấy."

Têntrộmnói,"Ônglạthậtđấy.Ôngởtrần,và ông chẳng có gìcả..."

Nhà huyền môn

nói, "Đừng lo, vì ta đicùng với anh mà! Chỉmỗi cái hăn này mớigiữ ta trong ngôi nhànày; bằng không thìtrong ngôi nhà nàychẳngcógìcả-vàcáichăntađãchoanhrồi.Tađicùnganh-chúngta sẽ sống cùng nhau!Và anh dường như cónhiều thứ; đấy là đối

tác tốt.Tađãđemmọithứcủa tachoanh rồi,anh có thể cho ta mộtchútítgìđó-thếsẽlàphải."

Têntrộmkhôngthểnào tin được vào điềuđó.Nó chỉmuốn thoátkhỏi chỗ đó và thoátkhỏingườiđó.Nónói,"Không, tôi không thểđem ông đi cùng tôi

được.Tôicóvợ,tôicócon.Vàhàngxómcủatôi,họsẽnóigìnếutôiđem một người trầntrụivềnhàmình...?"

Nhà huyền mônnói, "Phải rồi. Ta sẽkhôngđẩyanhvàotìnhthếkhóxửnữa.Vàanhcó thể đi được, ta sẽvẫn ở trong nhà này."Và ngay khi tên trộm

vừa đi thì nhà huyềnmôn quát lên, "Này!Quay lại!" Tên trộmchưabaogiờnghethấygiọngnóinàomạnhmẽthế; vang tới sắc nhưdao. Anh ta phải quaylại. Nhà huyền mônnói, "Hãy học cáchthức lịch sự đi. Ta đãcho anh chiếc chăn vàanh thậm chí chẳng

thèm cám ơn ta. Chonên trước hết hãy cámơnđi-điềuđósẽgiúpanh trên đường dài.Thứhai,khiđira...anhđãmởcửakhianhvào- hãy đóng cửa lại!Anh không thể thấyđượcđêmlạnhthếsao,và anh không thể thấyđược rằng ta đã choanhcáichănvàtađang

trần trụiđấysao?Việcanhlàkẻtrộmcũngtốtnhưngkhicóliênquantới phép lịch sự, ta làngười khó khăn đấy.Takhôngthểdungthứđược cho loại hành vinày. Hãy nói cám ơnđi!"

Tên trộm phải nói,"Xincámơnôngạ,"vàanh tađóngcửa lại rồi

chuồn mất. Anh takhông thể nào tin nổiđiềuđãxảy ra!Anh takhôngthểngủđượccảđêm.Anh tacứnhớđinhớ lại mãi... anh tachưabaogiờnghethấygiọngnóinàomạnhmẽthế, đầy uy quyền thế.Mà người này lạichẳngcógìcả!

Anhtađiềutravào

ngàyhômsauvàtìmrarằng người này làmộtbậcThầyvĩđại.Anhtađãkhôngcưxửtốt-đitới người nghèo đó làtuyệt đối xấu, ông tachẳng có cái gì cả.Nhưng ông ấy là bậcThầyvĩđại.

Tên trộm nói,"Điều đó tôi có thể tựhiểu được - ông ấy là

loại người rất kì lạ.Trong cả đời mình tôiđã từng tiếp xúc vớicác loại người khácnhau, từ người nghèonhấtchotớingườigiàunhất, nhưng chưa baogiờ...ngaycảviệcnghĩtới ông ấy, sự run rẩychạy khắp người tôi.Khi ông ấy gọi tôi lạitôikhôngthểnàochạy

mấtđược.Tôituyệtđốitự do, tôi có thể lấymọi thứ và chạy mấtnhưngtôilạikhôngthểlàmthếđược.Cócáigìđó tronggiọngnóicủaôngấykéotôilại."

Sau vài tháng têntrộm bị bắt, và trongtòaánquantòahỏianhta,"Anhcóthểnêutênngười biết anh ở vùng

lâncậnđâykhông?"Anh ta nói, "Có

chứ, một người biếttôi"-vàanhtanêutênbậcThầyra.

Quan tòanói, "Thếlàđủrồi-hãytriệubậcThầy lại. Sự chứngnhận của ông ấy xứngđáng với sự chứngnhận của mười nghìnngười.Điềuôngấynói

vềanhsẽ làđủđểđưaraphánquyết!"

QuantoàhỏiThầy,"Thầy có biết ngườinàykhông?"

Thầynói,"Biếtanhtasao?Chúngtôilàđốitác đấy!Anh ta là bạntôi,anhtathậmchícòntới thăm tôi vào giữađêm. Trời lạnh đếnmức tôi đã cho anh ta

chiếc chăn của mình.Anh ta đang dùng nó,các ông có thể htấy.Cái chăn đó nổi tiếngkhắp đất nước, mọingười đều biết nó làcủatôi."

Quantoànói,"Anhta là bạn ông sao? Vàanhtaăntrộmsao?"

Bậc Thầy nói,"Không bao giờ! Anh

ta không bao giờ ăntrộm cả. Anh ta hàohoaphongnhãtớimứckhi tôi đưa cho anh tachiếc chăn, anh ta đãnói với tôi, 'Cám ơnông'. Khi anh ta đi rakhỏi nhà, anh ta imlặngđóngcửalại.Anhtalàmộtanhbạnrấtlễphép,tửtế."

Quantoànói,"Nếu

ôngnóivậy,thìmọilờichứng của các nhânchứng đã nói rằng anhta làkẻcắpđềubịxoábỏ.Anhtađượctựdo."Nhà huyền môn đi ravàtêntrộmđitheoôngta.

Nhà huyền mônnói, "Anh làm gì vậy?Saoanhlạiđicùngta?"

Nó nói, "Bây giờ

tôi không bao giờ cóthể rời bỏ được Thầy.Thầy đã gọi tôi là đốitác của thầy.Không aiđã cho tôi bất kì sựkínhtrọngnào.Thầylàngười đầu tiên đã nóirằng tôi là một ngườihào hoa phong nhã,một người tử tế. Tôiđịnh ngồi dưới chânthầyvàhọc cáchđược

giốngthầy.Từđâumàthấycóđượcsựtrưởngthành này, sức mạnhnày, uy quyền này...việcnhìnmọi thứ theocách hoàn toàn khácsao?"

Nhà huyền mônnói, "Anh có biết đêmhômđótacảmthấytồitệ thếnàokhông?Anhđã đi rồi - không có

chăn mà trời lạnh đếnmức không thể ngủđược. Ta chỉ ngồi bêncửasổnhìn trăng tròn,và ta đã viết một bàithơ:"Nếunhưmìnhđủgiàumình đã đemmặttrănghoànhảonàychongườinghèokia,ngườitừ trong bóng tối đãđến vào để tìm cái gìđó trong nhà người

nghèo. Mình sẽ đemchomặt trăng này nếumình đủ giàu, nhưngmình lại nghèo.' Ta sẽchỉ cho anh xem bàithơ,hãyđicùngta.

"Ta đã khóc đêmhômđó,rằngnhữngkẻtrộm nên học lấy đôiđiều. Ít nhất họ nênthông báo trước mộthaingàykhihọtớimột

người như ta để chúngtacóthểthuxếpcáigìđó, để cho họ khôngphải ra đi với bàn taytrắng. Và cũng tốt làanhđãnhớtớitatrongtoà án ấy; bằng khôngnhững người kia lànguy hiểm, họ có thểđã ngược đãi anh. Tađã đưa ra lời đề nghịrằng mọi đêm đi cùng

với anh và là đối tácvới anh, nhưng anh đãtừ chối. Bây giờ anhmuốntớivớita!Khôngcóvấnđềgì,anhcóthểtới;bấtkìcáigìtacótasẽ chia sẻ với anh.Nhưngđấykhôngphảilàvềvậtchất,nólàcáigìđóvôhình."

Tên trộm nói, "Cáiđó tôi có thể cảm thấy

được - nó là cái gì đóvôhình.Nhưngthầyđãcứuđờitôi,vàbâygiờcuộc đời tôi là củathầy.Thầyhãylàmbấtkìđiềugìthầymuốntừnó, tôi đơn giản làmphíhoàinó.Nhìnthầy,nhìnvàomắtthầy,mộtđiều là chắc chắn -rằng thầy có thể biếnđổitôi.Tôiđãlâmvào

tình yêu từ chính cáiđêmđó."

Trưởng thành vớitôi là hiện tượng tâmlinh.

TRƯỞNGTHÀNH TÂM LINHLÀCHẠMTỚIBẦUTRỜI BÊN TRONGCỦA BẠN. Một khibạn lắngđọngvàobầutrời bên trong của

mình, bạn đã tìm rangôi nhà và sự trưởngthành lớn lao nảy sinhtrong hành động củabạn, trong hành vi củabạn.Thếthìbấtkìđiềugì bạn làm cũng có vẻduyên dáng trong nó.Thế thì bất kì điều gìbạn làm tự nó cũng làbài thơ. Bạn sống vớichất thơ, việc bước đi

của bạn trở thành điệuvũ,imlặngcủabạntrởthànhâmnhạc.

Trưởng thànhđượcngụ ý là bạn đã về tớinhà.Bạnkhông còn làđứa trẻ phải lớn nữa -bạnđã lớn rồi.Bạnđãchạmtớichiềucaocủatiềm năng của mình.Lầnđầutiêntrongmộtcảm giác kì lạ bạn

không hiện hữu - vàbạn lại hiện hữu. Bạnkhôngcòntrongnhữngý tưởng, tưởng tượngcũ của mình, khôngcòn trongcáchhiểucũvề bản thân mình; tấtcảnhữngcáiđóđãmấthết. Bây giờ cái gì đómớinảysinhbêntrongbạn, tuyệt đối mới vàtrong trắng, cái làm

biến đổi toàn thể cuộcsốngcủabạntrở thànhniềm vui. Bạn đã trởthành người lạ với thếgiớikhốnkhổnày,bạnkhông tạo ra khốnkhổchobảnthânmìnhhaychobấtkìaikhác.Bạnsống cuộc sống củamình trong tự do toànbộkhôngcóbấtkìđểýnàovềđiềungườikhác

sẽnói.Những người bao

giờcũngđểýtớingườikhác và ý kiến củangười khác, nếu chưatrưởngthành.Họbịtùythuộc vào ý kiến củangười khác. Họ khôngthể làm bất kì cái gìmột cách chân thực,chân thành, họ khôngthể nói ra điều họ

muốnnói-họnóiđiềungườikhácmuốnnghe.Các chính khách củabạnnóinhữngđiềubạnmuốn nghe. Họ chobạn lời hứa mà bạnmuốn. Họ biết hoàntoàn rõ rằng họ khôngthể hoàn thành đượcnhững lờihứanày;màhọ cũng chẳng có ýđịnhnàođểhoànthành

chúng cả. Nhưng nếuhọ nóimột cách chínhxác, đúng đắn, tìnhhuống hiện là gì, vànêu rõ ràng cho bạnrằngnhiềuđiềubạnđòihỏi là không thểđược,rằng chúng không thểđược thực hiện, thì họsẽ bị tống ra khỏiquyền lực. Bạn sẽkhông chọn chính

kháchchânthật.Thế giới này rất kì

lạ.Nógầnnhưcáinhàthương điên. Nếu,trong nhà thương điênnày, bạn trở nên tỉnhtáovànhậnbiếtvềbảnthểbêntrongcủamình,thìbạnđượcmaymắn.

ChukìbảynămcủacuộcsốngCuộc sống có hình

mẫu bên trong, hiểuđượcnó là tốt.Cứbảynămmột, cácnhà sinhlí nói, thân thể và tâmtrí trải qua khủnghoảng và thay đổi,được đổi mới hoàntoàn. Thực tế nếu bạnsống bảy mươi tuổi,giới hạn trung bình,thân thể bạn chết đimười lần. Cứmỗi bảy

nămmọisựlạithayđổi- điều đó cũng giốngnhư đổi mùa. Trongbảy mươi năm vòngtròn này hoàn chỉnh.Đường đi từ việc sinhtới việc tử, vòng trònnày hoàn chỉnh trongbảy mươi năm. Nó cómườiphânchia.

Thực tế cuộc đờicon người không nên

bịphânchiathànhthờithơấu,thờithanhniên,thời già lão - điều đókhông khoa học lắmbởivìcứbảynămmộtthờikìmớilạibắtđầu,một bước mới đượcthựchiện.

Trongbảynămđầutiênđứatrẻcoimìnhlàtrung tâm, cứ dườngnhư nó là trung tâm

củatoànthếgiới.Toànthể gia đình xoayquanhnó.Bấtkìcáigìnó cần, họ đều hoànthành ngay lập tức;bằng không nó sẽ nổicơntambành,giậndữ,cuồngnộ.Nósốngnhưhoàng đế, hoàng đếthực thụ -mẹ,bố,mọingười phục vụ, và cảgia đình chỉ tồn tại vì

nó. Và tất nhiên nónghĩcùngđiềuđócũngđúngchothếgiớirộnghơn. Mặt trăng lên vìnó, mặt trời lên vì nó,mùavụđổivìnó.Đứatrẻ trong bảy năm vẫncòn tuyệt đối bản ngã,lấy mình làm trungtâm. Nếu bạn hỏi cácnhàtâmlíthìhọsẽnóiđứa trẻ trong bảy năm

vẫn còn tự thỏa mãn,thỏa mãn cho chínhmình. Nó không cầncái gì khác, không cầnai khác. Nó cảm thấyđầyđủ.

Saubảynăm-mộtđộtphá.Đứatrẻkhôngcònlấymìnhlàmtrungtâm nữa; nó trở thànhlệch tâm, theo đúngnghĩa. Lệch tâm - từ

này có nghĩa là "đi rangoàitrungtâm".Nóđitới người khác. Ngườikhác trở thành hiệntượngquantrọng-bạnbè, kéo bè kéo cánh...Bây giờ nó không cònquantâmnhiềutớibảnthânmìnhnữa;nóquantâmtớingườikhác,thếgiớilớnhơn.Nóđivàocuộcphiêulưuđểbiến

"ngườikhác"nàylàai.Cuộctruytìmbắtđầu.

Sau bảy năm đứatrẻtrởthànhngườihayhỏilớn.Nóhỏivềmọithứ.Nótrởthànhngườihoài nghi lớn vì việctruy tìm của nó đangđó.Nóhỏicảtriệucâuhỏi.Nólàmchobốmẹchán đến chết, nó trởthành mối phiền toái.

Nóquantâmtớingườikhác, và mọi thứ củathếgiớinàyđềulàmốiquan tâm của nó. Tạisao cây lại xanh? Tạisao Thượng đế đã tạora thế giới? Tại saođiều này là như vậy?Nó bắt đầu trở nênngàymột triết lí hơn -truy tìm, hoài nghi, nócứkhăngkhăngđivào

mọithứ.Nó giết con bướm

để xem cái gì ở bêntrong, nó phá đồ chơichỉ để xem đồ chơihoạt động thế nào, nónémđồnghồđi chỉđểnhìn vào bên trongđồng hồ, sao mà đồnghồ cứ tích tắc và rungchuông - cái gì đangdiễn ra bên trong? Nó

trở nên quan tâm tớingười khác - nhưngngười khác vẫn còncùng giới. Nó khôngquan tâm tới con gái.Nếucontraikhácquantâm tới con gái nó sẽnghĩbọnhọ làchịem.Con gái không quantâm tới con trai. Nếucon gái nào đó quantâmtớicontraivàchơi

vớichúngthìcôbénàylàcongáikiểucontrai,không bình thường,không trung bình; cáigìđósai.Giaiđoạnthứhai này các nhà phântâmvà tâmlí sẽnói làđồngdục.

Sau mười bốn tuổicánhcửathứbamởra.Nó không còn quantâm tới con trai nữa,

con gái không cònquan tâm tới con gái.Chúng lễ phép, nhưngkhôngquantâm.Đólàlídotạisaobấtkì tìnhbạn nào xảy ra giữabảy và mười bốn tuổiđềusâusắcnhất,bởivìtâmtrí làđồngdục,vàtrong cuộc sống tìnhbạn như vậy sẽ khôngbaogiờxảyralầnnữa.

Những người bạn đóvẫn còn là bạn vĩnhviễn,nó làmối liênhệsâu sắc thế.Bạnsẽ trởnên thân thiệnvớimọingườinhưngđiềuđósẽvẫncònlàsựquenbiết,không phải là hiệntượngsausắcđãxảyragiữa bảy và mười bốntuổi.

Nhưng sau mười

bốntuổicontraikhôngcòn quan tâm tới contrai.Nếumọisựxảyrabình thường, nếu nókhôngbịmắckẹtởđâuđó, nó sẽ quan tâm tớicongái.Bâygiờnótrởthành dị dục - khôngchỉquantâmtớingườikhác,mà thực sựquantâmtớimộtngườikhác- bởi vì khi con trai

quan tâm tới con trai,con trai có thể là"người khác" nhưngngười khác vẫn là contrai như bản thân nó,không đích xác làngười khác. Khi contrai trở nên quan tâmtớicongái,bâygiờnóthực sự quan tâm tớicáiđốilập,ngườikhácthực. Khi con gái trở

nên quan tâm tới contrai,bâygiờthếgiớiđivào.

Tuổi mười bốn làtuổicáchmạnglớnlao.Dụctrởnênchínmuồi,người ta bắt đầu nghĩdưới dạng dục; nhữngphóng túng dục trởthànhnổibậttronggiấcmơ.Con trai trở thànhDon Juan lớn, bắt đầu

tán tỉnh. Thơ ca nảysinh, lãng mạn. Nó đivàotrongthếgiới.

Đến tuổi hai mươimốt - nếumọi sự diễnrabìnhthường,vàđứatrẻ không bị xã hội bóbuộc phải làm điều gìđó không tự nhiên -đến tuổi haimươimốtđứa trẻ trở nên quantâmtớithamvọnghoài

bãonhiềuhơntìnhyêu.Nó muốn xe RollsRoyce,biệtthựlớn.Nómuốn là người thànhcông,một Rockefeller,một thủ tướng. Thamvọngtrởthànhnổibật;ham muốn về tươnglai, được thành công,cách thành công, cáchhoànthành,cáchđivàocuộc đấu tranh là toàn

bộ mối quan tâm củanó.

Bây giờ nó khôngchỉ đi vào thế giới tựnhiên, nó đang đi vàothếgiớiconngười,bãichợ.Bâygiờnóđivàothế giới của sự điênkhùng.Bâygiờchợtrởthànhđiềunổibậtnhất.Toàn thể bản thể củanóđềuhướngtớichợ-

tiền bạc, quyền lực,danhtiếng.

Nếumọisựđiđúng- vì nó chẳng bao giờđiđúngcả,tôiđangnóivềhiện tượng tựnhiêntuyệtđối - thìđến tuổihai mươi tám conngười không còn cốgắngđivàotrongcuộcsốngphiêulưutheobấtkì cách nào. Từ hai

mươi mốt tuổi tới haimươi tám người tasống trong phiêu lưu;đến tuổi haimươi támngười ta trở nên tỉnhtáohơnrằng tấtcảcácham muốn không thểđược hoàn thành hết.Cónhiềuhiểubiếthơnrằng nhiều ham muốnlàkhôngthểđược.Nếubạn ngu bạn có thể cứ

theođuổichúng,nhưngnhững người thôngminh lại đi vào mộtcánh cửa khác khi đếntuổi haimươi tám.Họtrở nen quan tâm đếnanninhvà tiệnnghi, ítphiêulưuvàthamvọnghơn. Họ bắt đầu lắngđọng. Tuổi hai mươitámlàchỗhếtchothờilậpdịchốnglạixãhội.

Đến tuổi hai mươitámmọi người hippiesđều trở thành thật thà,nhà cách mạng khôngcòn là nhà cách mạngnữa; họ bắt đầu lắngđọng,họtìmkiếmcuộcsống tiện nghi,một sốdưngânhàngnhonhỏ.Họ không muốn làRockefeller - chuyệnđó kết thúc rồi, niềm

thôithúcđókhôngcònnữa.Họmuốn cóngôinhànhỏ,nhưng làmộtchỗ ấm cúng, đượcthiếtlậpđểsống,đểcóanninh,đểcho ítnhấthọbaogiờcũngcóthểcó một số dư ngânhàng nho nhỏ. Họ tớicôngtibảohiểmquãngtuổi haimươi tám.Họbắtđầulắngđọng.Bây

giờ kẻ lêu lổng khôngcònlàkẻlêulổngnữa.Anh ta mua nhà, bắtđầusốngtrongđó;anhtatrởnênvănminh.Từvănminh - civilizationbắt nguồn từ civis,côngdân.Bâygiờ anhta trở tôi hành mộtphầncủathịtrấn,thànhphố,củamộtđịnhchế.Anhtakhôngcònlàkẻ

lêu lổng, không còn làkẻ lang thang.Bâygiờanh ta không đi tớiKathmandu và Goa.Anhtakhôngđiđâucả- mọi sự đã kết thúcrồi, đã duhànhđủ rồi,đãbiết đủ rồi; bâygiờanhtamuốnđịnhcưvànghỉlạimộtchút.

Đến tuổi ba mươilăm năng lượng sống

đạt tới điểm đỉnh củanó.Vòng trònđãhoànthànhmộtnửavànăngluợng bắt đầu suygiảm. Bây giờ ngườinày không chỉ quantâmtớianninhvà tiệnnghi, người này trởthànhmột Tory, chínhthống.Ngườiđókhôngchỉ quan tâm tới cáchmạng, người đó trở

thànhngười phản cáchmạng. Bây giờ ngườiđó chống lại mọi thayđổi, người đó là ngườituân thủhteo tôngiáo.Người đó chống lạimọi cuộc cách mạng;người đó muốn giữnguyên trạng bởi vìbây giờ người đó đãlắngđọngvànếubấtkìcái gì thay đổi thìmọi

sự sẽ bị đảo lộn. Bâygiờngườiđónóichốnglại những kẻ hippies,chống lạinổidậy.Bâygiờ người đó đã thựcsự trở thành một phầncủađịnhchế.

Và điều này là tựnhiên-chừngnàođiềugì đó cònkhôngđi saithìconngườisẽkhôngcònởtìnhtrạnghippies

mãi mãi. Đó là mộtpha, đi qua thì tốtnhưng mắc kẹt lại làxấu. Điều đó nghĩa làbạnvẫncònbịmắckẹtởgiaiđoạnnàođó.Làđồng dục giữa bảy vàmười bốn tuổi là tốt,nhưngnếungườitavẫncòn đồng dục trong cảđờithìđiềuđócónghĩalà người đó đã không

trưởngthành,ngườiđókhông là người lớn.Phải có tiếp xúc vớiđànbà,đólàmộtphầncủa cuộc sống. Giớikhác phải trở thànhquan trọng bởi vì chỉthế thìbạnmớicókhảnăng biết được sự hàihòa của các phía đốilập, sự xung đột, khốnkhổ, và cực lạc - nỗi

khổ và cực lạc cả hai.Đólàsựhuấnluyện,sựhuấnluyệncầnthiết.

Đến tuổi ba mươinhămngườitaphảitrởthànhmộtphầncủathếgiới qui ước.Người tabắt đầu tin vào tínngưỡng,trongquákhứ,tin vào Vedas, kinhKoran, Kinh Thánh.Người ta dứt khoát

chống lại thay đổi bởivì mọi thay đổi nghĩalà cuộc sống riêng củabạnsẽbịquấyrối;bâygiờbạncónhiềuthứbịmất. Bạn không thểủng hộ cách mạngđược - bạn muốn bảovệ...Người ta thiên vềluật pháp và tòa án vàchính phủ. Người takhông còn là kẻ vô

chính phủ nữa; ngườita đều ủng hộ chochínhphủ, cácqui tắc,điềuluật,kỉluật.

Đến tuổi bốnmươihaimọiloạiốmyếuthểchất và tinh thần bộcphát, bởi vì bây giờcuộc sống đang suygiảm.Nănglượngđanghướngtớicáichết.Nhưlúc bắt đầu - năng

lượngcủabạnđãđilênvà hướng tới cái chết.Nhưlúcbắtđầu-nănglượngcủabạnđãđilênvàbạnđãtrởnênngàymột sống động, mạnhmẽhơn,bạnđãtrởnênngày một mạnh hơn -bâygiờ chínhđiềuđốilập lại xảy ra, bạn trởnên ngàymột yếu hơnmọi ngày. Nhưng thói

quen của bạn vẫn còndaidẳng.Bạnđãănđủcho tới tuổi ba mươinhăm;bâygiờnếubạntiếp tục thói quen củamìnhthìbạnsẽbắtđầutích mỡ. Bây giờ,lượng thức ăn đó làkhông cần thiết Nó đãđượccần tới trướcđâynhưng bây giờ nókhông còn cần thiết

nữa bởi vì cuộc sốngđang đi tới cái chết,cuộc sống không cầnnhiềuthứcănnhưvậy.Nếu bạn cứ nhét đầybụngmìnhnhưbạnđãlàm trước đây, thế thìđủmọiloạibệnhtậtsẽxuất hiện: cao huyếtáp, đau tim, mất ngủ,ungnhọt-chúngtấtcảxảy ra quãng độ bốn

mươi hai tuổi; bốnmươi hai tuổi là mộttrongnhữngđiểmnguyhiểmnhất.Tócbắtđầurụng, bạc dần. Cuộcsốngbiếnvàotrongcáichết.

Và gần tuổi bốnmươi hai thì tôn giáobắt đầu trở thànhquantrọnglầnđầutiên.Bạncó thể đã từng dính

dáng đây đó vào tôngiáo trước đây, nhưngbây giờ tôn giáo lầnđầutiênbắtđầutrởnênquan trọng-bởivì tôngiáo có liên quan sâusắc với cái chết. Bâygiờ cái chết đang lạigần và hammuốn đầutiên về tôn giáo nảysinh.

Carl Gustav Jung

đã viết rằng trong cảđời mình ông ấy đãtừng quan sát nhữngngườitớiôngấyquãngđộ tuổi bốn mươi baogiờ cũng có nhu cầutôn giáo. Nếu họ phátđiên, thần kinh, tâmthần,họkhôngthểnàođược giúp đỡ nếu họkhông trở nên bắt rễsâu sắc vào tôn giáo.

Họ cần tôn giáo; nhucầucơsởcủahọlàtôngiáo.Và nếu xã hội làthếtụcvàbạncònchưahề được dạy về tôngiáo, thì khó khăn lớnnhất tới vào quãng độtuổibốnmươihai-bởivì xã hội không chobạn bất kì một đại lộ,một cánh cửa, mộtchiềuhướngnào.

Xã hội là tốt khibạnmườibốntuổi,bởivì xãhội cònđủdục -toàn thể xã hội đềumang tính dục; dụcdường như là mónhàng duy nhất ẩn kíntrong mọi món hàng.Nếu bạn muốn bánchiếc xe tải mười tấnthì bạn phải dùngmộtphụ nữ trần truồng.

Hay thuốc đánh răngcũng thế. Xe tải haythuốcđánh răng chẳngtạorakhácbiệtgì:đànbà trần truồng bao giờcũng mỉm cười ở đóđằngsau.Thựcsựđànbà được bán. Xe tảikhôngđượcbán, thuốcđánh răng không đượcbán, đàn bà được bán.Vàbởivìđànbàtới,nụ

cười của đàn bà tớicùng thuốc đánh răng,bạn phải mua thuốcđánhrăngnữa.Mọinơidụcđềuđượcbán.

Cho nên xã hộinày, xã hội trần tụcnày, là tốt cho ngườitrẻ.Nhưnghọsẽkhôngcòn trẻ mãi được. Khihọ lên tới bốnhai tuổibỗng nhiên xã hội bỏ

quên lãng họ. Họkhôngbiết phải làmgìbây giờ. Họ trở nênthần kinh bởi vì họkhông biết, họ chưabao giờ được huấnluyện, không kỉ luậtnào đã được trao chohọ để đối diện với cáichết.Xãhộiđãlàmchohọ sẵn sàng cho cuộcsống, nhưng không ai

đã dạy họ trở nên sẵnsàng cho cái chết. Họcần nhiều giáo dục vềcái chết cũng như họcần giáo dục về cuộcsống.

Nếu tôi mà đượcphép theo cách củamìnhthìtôisẽchiacácđạihọcthànhhaiphần:một phần cho ngườitrẻ,phầnkiachongười

già.Ngườitrẻsẽtớiđểhọc nghệ thuật củacuộc sống - dục vọng,tham vọng, tranh đấu.Thế rồi khi họ trở nêngià hơn và họ đạt tớiđiểm đánh dấu bốnmươi hai, họ sẽ quaylại đại học để học vềcái chết, Thượng đế,thiền - bởi vì bây giờcác đại học cũ sẽ

không còn có ích gìcho họ. Họ cần việchuấnluyệnmới,kỉluậtmới, để cho họ có thểđược bắt vào pha mớiđangxảyrachohọ.

Xãhộinàybỏquênlãnghọ;đó là lído tạisao ở phương Tây cónhiều bệnh tinh thầnthế. Phương Đôngkhông nhiều đến như

vậy. Tại sao? - bởi vìphương Đông vẫn cònchút ít huấn luyệntrongtôngiáo.Điềuđóchưa biến mất hoàntoàn;dùlàgiả,dùdỏm,nóvẫncóđó,nótồntạingay góc kia thôi.Không còn trong bãichợ, không còn trongbề dày của cuộc sống;chỉ ở ngay bên cạnh -

nhưng có đền chùa.Bên ngoài con đườngcủa cuộc sống, nhưngnóvẫncóđó.Bạnphảibước vài bước và bạncóthểđitớiđó,nóvẫntồntại.

Ở phương Tây tôngiáokhông còn làmộtphần của cuộc sống.Đếnquãngđộtuổibốnmươi hai mọi người

phương Tây đều trảiqua các vấn đề tâm lí.Hàng nghìn kiểu loạnthần kinh xảy ra - vàung nhọt. Ung nhọt làdấuvếtcủathamvọng.Người tham vọng nhấtđịnhbị ungnhọt trongdạdày: thamvọngcắnxé,nóănvàobạn.Ungnhọt không là gì kháchơn việc ăn bản thân

bạn.Bạncăngthẳngtớimức bạn bắt đầu ănthànhdạdàycủamình.Bạncăngthẳngthế,dạdàycủabạncăngthẳngthế nó chưa bao giờđượcthảnhthơi.Bấtkìkhi nào tâm trí căngthẳng thì dạ dày căngthẳng.

Ungnhọtlàdấuvếtcủa tham vọng. Nếu

bạn có ung nhọt điềuđó chỉ ra rằng bạn làngười rất thành công.Nếubạnkhôngcóungnhọt bạn là ngườinghèo; cuộc sống củabạnđã thấtbại,bạnđãthấtbạihoàntoàn.Nếubạnbịđau tim lầnđầutiên quãng bốn mươihai tuổi bạn là ngườithànhcông lớn. Ítnhất

bạn cũng là bộ trưởngnội các hay nhà côngnghiệp giàu có haynghệsĩnổi tiếng;bằngkhông, làm sao bạngiảithíchđượcchocơnđau tim? Đau tim làđịnh nghĩa của thànhcông.

Mọi người thànhcôngđềusẽbịđautim,họ phải bị vậy. Toàn

thể hệ thống của họđềubịtrĩunặngbởicácyếu tố độc hại: thamvọng, ham muốn,tươnglai,ngàymai,cáikhông bao giờ có đó.Bạnđãsốngtrongmơ,bây giờ hệ thống củabạnkhôngthểdungthứđượcđiềuđóthêmnữa.Và bạn vẫn còn căngthẳngvới tương lai tới

mứcsựcăngthẳngnàyđã trở thành chínhphong cách sống củabạn.Bâygiờnólàthóiquenbắtrễsâu.

Tại tuổi bốn mươihai, lại một đột phámới tới. Người ta bắtđầu nghĩ về tôn giáo,thế giới khác. Cuộcsống dường như quánhiều,vàthờigiancòn

lại ít ỏi thế - làm saobạn có thể đạt tớiThượng đế, niết bàn,chứngngộ?Dođómớicó lí thuyết hóa thân:"Đừngsợ.Bạnsẽđượcsinh ra lầnnữamà, cứsinhđisinhlại,vàbánhxe cuộc sống sẽ cứchuyển động mãi.Đừng sợ: có đủ thờigian, có đủ vĩnh hằng

cònlại-bạncóthểđạttớiđược."

ĐólàlídotạisaoởẤnĐộba tôngiáo lớnđã phát sinh - Jainagiáo, Phật giáo vàHindu giáo - và họkhôngđồngývềbấtkỳđiểmnàongoạitrừhoáthân. Các lí thuyết bấtđồng thế, thậm chíkhông đồng ý được

trên nền tảng cơ sở vềThượng đế, bản chấtcủa cái ta... nhưng tấtcảchúngđềuđồngývềlý thuyết hoá thân -phải có cái gì đó chonó. Tất cả chúng đềucầnthờigian,bởivìđểđạt tới Brahman -ngườiHindu gọi nó làBrahman - phải cầnnhiều thời gian. Đó là

mộtthamvọnglớnthế,và chỉ vào tuổi bốnmươi hai bạn mới trởnênquan tâm.Chỉcònlại hai mươi tám nămnữathôi.

Và đây mới chỉ làbắt đầu của mối quantâm. Thực tế vào độtuổi bốnmươi hai bạntrở lại là đứa trẻ trongthếgiớicủatôngiáovà

chỉ còn lại hai mươitámnămnữathôi.Thờigian dường như quángắn, không đủ chútnào để đạt tới nhữngđỉnh cao như vậy -Brahman,ngườiHindugọi nó là vậy. NgườiJainagọinólàmoksha,tự do tuyệt đối khỏimọi nghiệp quá khứ.Nhưng hàng nghìn và

hàng triệu kiếp đã cóđótrongquákhứ;trongvòng hai mươi támnăm làm sao bạn baoquát được? Làm saobạn sẽ hoàn tác đượctoàn bộ quá khứ?Quákhứ mênh mông thếđangcóđó,nghiệpxấuvànghiệptốt-làmsaobạn lau sạch được cáctội lỗi của mình trong

vòng hai mươi támnăm? Điều đó dườngnhư không đúng!Thượngđếđòihỏiquánhiều,điềuđólàkhôngthể được. Bạn sẽ cảmthấythấtvọngnếubạnchỉđượcchohaimươitám năm. Và các Phậttử,ngườikhôngtinvàoThượng đế, không tincả vào linh hồn - họ

cũng tin vào hoá thân.Niếtbàn,sựtrốngrỗngcuối cùng, cái trốngrỗng toànbộ...khibạnvẫncònbịchấtđầyvớibiếtbaonhiêu rác rưởithếtrongbiếtbaonhiêukiếpsống,làmsaobạnsẽ làmnhẹnhõmđượcbản thân mình trongvòng hai mươi támnăm? Điều đó là quá

nhiều, dường như làviệc không thể được.Cho nên tất cả họ đềuđồngývềmộtviệc, làcần nhiều tương laihơn, cần nhiều thờigianhơn.

Bất kì khi nào bạncó tham vọng thì đềucần tới thời gian. Vàvới tôi người tôn giáolà người không cần

thời gian. Người đóđược giải thoát ở đâyvà bây giờ, người đóđạt tớiBrahman ở đâyvà bây giờ, người đóđược giải thoát, chứngngộ,ởđâyvàbâygiờ.Người tôn giáo khôngcần thời gian chút nàobởi vì tôn giáo xảy ratrong khoảnh khắc vôthời gian. Nó xảy ra

bây giờ, nó bao giờcũng xảy ra; bằngkhôngthìnóchẳngbaogiờ xảy ra cả. Khôngcó cách nàomà nó đãtừngxảyra.

Vào độ tuổi bốnmươi hai niềm thôithúcđầu tiênnảysinh,mơ hồ, không rõ ràng,lẫn lộn. Bạn thậm chíkhông nhận biết về

điều đang xảy ra,nhưngbạnbắtđầunhìnvào đền chùa với sựquantâmthiếttha.Đôikhinhântiện,nhưmộtkhách thăm vô tình,bạn cũng tới nhà thờ.Đôi khi - lúc có thờigian,chẳngphảilàmgì-bạnbắtđầunhìnvàoKinh Thánh, đọng đầybụi trên bàn. Mơ hồ,

khôngđíchxácrõràng,cũnggiốngnhưđứatrẻnhởm hồ về dục bắtđầu chơi với bộ phậnsinh dục của mình,chẳng biết mình đanglàm gì. Một thôi thúcmơhồ...Đôikhingườita ngồi một mình imlặng, bỗng nhiên cảmthấy an bình, chẳngbiếtmìnhđang làmgì.

Đôi khi người ta bắtđầu lẩmnhẩmcâumậtchú đã được nghe từhồinhỏ.Vàvềgiàhaylẩmnhẩmđọcnó;cảmthấycăng thẳng,ngườita bắt đầu lẩm nhẩmđọc nó. Người ta bắtđầutìmkiếm,tìmthấy,ai đó hướng dẫn chomình. Người ta nhậnđiểm đạo, bắt đầu học

mật chú, thỉnh thoảnglặp lại nó, rồi lại quênmất trongvàingày, lạilặp lại... việc tìmkiếmmơhồ,dòdẫm.

Đến tuổi bốnmươichín việc tìm kiếm trởthànhrõràng;phảimấtbảy năm cho việc tìmkiếm trở nên rõ ràng.Bâygiờmộtquyếttâmnảy sinh. Bạn không

cònquantâmtớingườikhácnữa, đặcbiệt nếumọithứđãđiđúng-vàtôi phải nhắc đi nhắclạiđiêềnàybởivìmọithứ chẳng bao giờ điđúng cả - vào độ tuổibốnmươichínngườitatrở nên không quantâm tới đàn bà - mãnkinh, vào tuổi bốnmươi chín. Đàn ông

không cảm thấy thíchtình dục. Toàn bộmọisự có vẻ giống nhưthiếuniên,toànbộmọisựcóvẻgiốngnhưhơichút chưa trưởngthành.

Nhưng xã hội cóthể ép buộc... Ởphương Đông họ đãchốnglạidụcvàhọđãkìm nén dục. Khi con

trai mười bốn tuổichúng kìm nén dục vàchúng muốn tin rằngcon traivẫn làđứa trẻ,nó không nghĩ tới congái.Nhữngđứacontraikhác làcó thể -nhữngđứa con trai này baogiờ cũng có thể tìmđược ở nhà hàng xóm-chẳngbaogiờlàcontrai của bạn; nó hồn

nhiênnhưđứatrẻ,nhưthiênthần.Vànótrôngrất hồn nhiên, nhưngđiều đó không đúng -nó mơ màng. Con gáiđãđivào tâm thứcnó,phảiđivào,điềuđó làtự nhiên - và nó phảichedấuđiềuđó.Nóbắtđầuthủdâmvànóphảichedấuđiềuđó.Nócónhữnggiấcmơlàmướt

quần và nó phải chedấuđiềuđó.

Ở phương Đôngcon traimười bốn tuổitrở nên mặc cảm. Cáigìđósaiđangxảyra-chỉ với nó, bởi vì nókhông thể biết đượcrằng mọi người ở mọinơi đều làm cùng điềuđó.Và nhiều điềumọingườiđangtrôngchờở

nó - rằng nó phải vẫncòn là một thiên thần,đồng trinh,khôngnghĩtới con gái, thậm chíkhông mơ về con gái.Nhưng nó đã trở nênquantâm-xãhộiđangkìmnénnó.

ỞphươngTâyviệckìm nén này đã biếnmất nhưng việc kìmnén khác lại tới - và

điều này phải đượchiểubởivìđây làcảmgiác của tôi, rằng xãhội không bao giờ cóthể không mang tínhkìm nén được.Nếu nóvứtbỏkìmnénnày,thìlập tứcnóbắtđầukìmnénkhác.Bâygiờviệckìm nén lại vào quãngbốn mươi chín ởphương Tây: mọi

người bị buộcvẫn còntrong dục bởi vì toànthể việc dạy bảo nói,"Anhđanglàmgìvậy?- đànông cókhảnăngdục mãi cho tới tuổichínmươikia!"Nhữngngười có thẩm quyềnlớnlaođềunóiđiềuđó.Và nếu bạn bất lực vàbạn không quan tâm,bạn bắt đầu cảm thấy

mặc cảm. Vào độ tuổibốn mươi chín conngườibắtđầucảmthấymặc cảm rằng mìnhkhông làm tình đượcnhiều như mình đángphảilàm.

Và có những thầygiáo cứ thuyết giảng."Điềunày là vônghĩa.Bạn có thể làm tình,bạncóthểlàmtìnhmãi

tới chínmươi tuổi kia.Cứlàmtìnhđi."Vàhọnóinếubạnkhônglàmtình bạn sẽ bị liệtdương;nếubạntiếptụclàm tình thì máy củabạn vẫn tiếp tục làmviệc.Nếubạndừng lạithì chúng sẽ dừng lại,và một khi bạn dừngdục thì năng lượngsống của bạn sẽ sụt

giảm, bạn sẽ chóngchết. Nếu chồng dừnglại, vợ quan tâm chămsóc:"Anhlàmgì thế?"Nếuvợdừnglạichồngsẽ quan tâm chăm sóccô ấy: "Điều này làngượcvớicácnhàtâmlí và điều này có thểtạo ra sự suy đồi nàođó."

Ở phương Đông

chúng ta đã làm mộtđiều ngu xuẩn và ởphươngTây cũng vậy,vàothờixưa,họđãlàmcùng điều ngu xuẩnnày. Điều đó là chốnglại tôn giáo vì đứa trẻmười bốn tuổi trở nêncó khả năng dục - vànótrởnêncókhảnăngmộtcáchtựnhiên.Đứatrẻchẳngthểlàmđược

gì, điều đó ở ngoài sựkiểm soát của nó. Nócó thể làm được gì?Làmsaonócóthểlàmđược điều đó? Mọigiáo huấn về độc thânvào độ tuổi mười bốnđều ngu xuẩn, bạnđang kìm nén conngười này. Nhưngnhữngnhà cầmquyền,các tín ngưỡng, các

guru già nua, các nhàtâm lígiàcảvànhữngngười tôngiáo -họ tấtcả đều chống lại dục,toàn thế giới cầmquyền đều chống lạidục. Đứa trẻ bị kìmnén, bị làm cho mặccảm. Tự nhiên khôngđượcphép.

Bâygiờ chínhđiềuđối lậpđangxảy ra tại

đầu kia. Vào độ tuổibốnmươichíncácnhàtâm lí đang buộc mọingườitiếptụclàmtình;bằngkhôngbạnsẽmấtcuộc sống. Và vào độtuổi bốn mươi chín...như tại độ tuổi mườibốn dục phát sinh tựnhiên, thì tại độ tuổibốn mươi chín nó tựnhiêngiảmđi.Nóphải

như vậy, bởi vì mọivòng tròn đều phảihoànchỉnh.

ĐólàlídotạisaoởẤn Độ chúng ta đãquyết định rằng vàotuổinămmươiđànôngnên bắt đầu trở thànhmộtvanprasth,mắtnênhướng vào rừng, lưngnên quay vào bãi chợ.Vanprasth là một từ

hay; nó có nghĩa làngườibắtđầunhìn lênHimalaya, nhìn vàorừng. Bây giờ lưngngười đó hướng vàocuộc sống và thamvọng và hammuốn vàmọi thứ đó - đều kếtthúc.Ngườiđóbắtđầuđi tới sự một mình,hướng tới bản thânmình.

Trước điều này,cuộcsốngđãthànhquánhiều và người đókhông thể một mìnhđược; có những tráchnhiệm cần phải đượchoànthành,trẻconcầnđượcnângđỡ.Bâygiờchúng đã lớn khôn.Chúng xây dựng giađình-vào lúcbạnbốnmươi chín thì con bạn

lấyvợ lấy chồng, địnhcư. Chúng không cònlà những kẻ hippies,chúng phải đạt tới độtuổi hai mươi tám.Chúng sẽ lắng đọng -bâygiờbạncóthểđảolộn được.Bây giờ bạncó thể đi ra khỏi nhà,bạncóthểtrởthànhvôgiacư.Vàođộtuổibốnmươichínngườitanên

bắt đầu nhìn về rừngrậm,đivàonộitâm,trởthành ngày một mangtính thiền và tính cầunguyệnhơn.

Vào độ tuổi nămmươi sáu lại một thayđổi tới,một cuộc cáchmạng.BâygiờnhìnlênHimalaya cũng khôngđủ; người ta phải thựcsự du hành, người ta

phải đi. Cuộc sốngđang chấm dứt, cáichếtđangtớingàymộtgần hơn. Vào độ tuổibốnmươichínngườitatrở nên không quantâm tới dục khác giới.Vàođộtuổinămmươisáu người ta trở nênkhông quan tâm tớingườikhác, tớixãhội,tới các nghi lễ xã hội,

câulạcbộ.Vàođộtuổinămmươisáungườitanêntừnhiệmkhỏimọicâu lạc bộ Rotaries,mọi câu lạc bộ Lions;bây giờ điều đó có vẻngu xuẩn, trẻ con. Cứtới câu lạc bộ Rotaryhay Lions nào đó màxemmọingười,ănvậnchỉnh tề với cà vạt vàđủ mọi thứ - điều đó

trông cóvẻ thiếuniên,ngâythơ.Họđanglàmgì? Lions - sư tử -chínhcáitênnàycóvẻngungốc.Vớimộtđứatrẻnhỏ,tốt-bâygiờhọcó câu lạc bộ "Mãnhthú" cho trẻ nhỏ, vàcho đàn bà câu lạc bộ"Sư tử cái".Vớimãnhthú điều đó là hoàntoàn đúng, nhưng với

sư tử và sư tử cái...?Điềuđóchỉrarằngtâmtrílàtầmthường.

Vào độ tuổi nămmươi sáungười ta nêntrưởng thành khi thoátrangoàimọivướngvíuxã hội. Kết thúc rồi!Người ta đã sống đủ,đã học đủ; bây giờngười ta nên cám ơnmọi người và bước ra

khỏinó.Nămmươisáutuổi là thời gian ngườitanêntựtrởthànhmộtsannyasin. Người tanên nhận tính chấtsannyas, người ta nêntừ bỏ, điều đó là tựnhiên-khibạnđivào,bạn nên từ bỏ. Cuộcsống nên có một lốivào và nó nên có mộtlối ra; bằng không nó

sẽ thành ngạt thỏ.Bạnđi vào và bạn chẳngbaogiờbước ra và rồibạn nói bạn ngạt thở,trongđaubuồn.Có lốira đấy, và đó là tínhchất sannyas - bạnbước ra khỏi xã hội.Bạn thậm chí khôngquan tâm tới ngườikhác vào độ tuổi nămmươisáu.

Đến độ tuổi sáumươi ba bạn lại trởthành giống đứa trẻ,chỉ quan tâm tới bảnthân mình. Đó là điềuthiền là - đi vào nộitâm,cứdườngnhưmọithứkhácđãrơiđâumấtvàchỉmỗibạn tồn tại.Lần nữa bạn trở thànhđứatrẻ-tấtnhiênđượclàm giàu rất nhiều bởi

cuộc sống, rất trưởngthành, hiểu biết, vớithông minh lớn lao.Bây giờ bạn lại trởthành hồn nhiên. Bạnbắtđầuđivàonộitâm.Chỉ còn lại vài nămnữa thôi, và bạn phảichuẩn bị cho cái chết.Bạn phải sẵn sàng đểchết.

Vàsẵnsàngchếtlà

gì?Mởhộivớicáichếtlà sẵn sàng chết. Chếthạnh phúc, vui sướng,chếtmộtcáchsẵnlòng,đón chào, là sẵn sàng.Thượng đế đã chuyệnbạnmộtcơhộiđểhọctập, và hiện hữu, vàbạn đã học. Bây giờbạn muốn nghỉ ngơi.Bây giờ bạn muốn đivề nhà tối thượng. Đó

đã là nơi tạm trú. Bạnđã lang thang ở miềnđấtlạ,bạnđãsốngvớinhữngngườilạ,bạnđãyêunhữngngười lạ vàbạn đã học nhiều.Bâygiờ thời điểm đã tới:hoàng tử phải trở vềvương quốc riêng củamình.

Sáumươibalàthờiđiểmngườitatrởthành

hoàn toàn khép lạitrong mình. Toàn thểnănglượngđivàovàđivàovàđivào,quayvàotrong.Bạntrởthànhcáivòng tròn năng lượng,không đi đâu cả.Không đọc, không nóinhiều. Ngày một imlặnghơn,ngàymộttrởnênbảnthânmìnhhơn,hoàn toàn độc lập với

mọi thứ xung quanhbạn. Năng lượng cứngàymộtsụtgiảmdần.

Đến độ tuổi bảymươibạnsẵnsàngrồi.Và nếu bạn đã tuântheohìnhmẫutựnhiênnày,chỉngaytrướccáichết của bạn - chíntháng trước cái chếtcủa bạn - bạn sẽ trởnên nhận biết rằng cái

chếtđangtới.Nhưđứatrẻ phải trải qua chíntháng trong bụng mẹ,cùng chu kì này đượclặp lại hoàn toàn, lặplại đầy đủ, lặp lại trọnvẹn.Trướclúccáichếttới, chín tháng trướcđó,bạnsẽtrởnênnhậnbiết.Bâygiờbạnđangđi vào bụng mẹ lầnnữa. Bụng mẹ này

không trongngườimẹ,bụng mẹ này ở bêntrongbạn.

Người Ấn Độ gọiđiệnthờbêntrongnhấtcủangôiđềnlàgarbha,bụng mẹ. Khi bạn đitới ngôi đền thì phầnbêntrongnhấtcủangôiđền này được gọi làbụngmẹ.Nóđượcgọimột cách rất biểu

tượng như vậy, rất cóchủ ý; đó là bụng mẹngười ta phải đi vào.Trong pha cuối cùng -chíntháng-ngườitađivào chính bản thânmình, thân thể riêngcủa mình trở thànhbụng mẹ. Người ta đivàođiện thờbên trongnhất nơi ngọn lửa baogiờcũngcháy,nơiánh

sáng bao giờ cũng có,nơingôiđềnhiệnhữu,nơi thượng đế bao giờcũng sống.Đây là quátrìnhtựnhiên

Với quá trình tựnhiên này, không cầntương lai nào cả. Bạnđã sống một cách tựnhiênkhoảnhkhắcnày.Khoảnh khắc tiếp sẽbắt nguồn từ nó theo

cách riêng của nó.Cũng hệt như đứa trẻlớn lên và trở thànhthanhniên-khôngcầnlập kế hoạch cho điềuđó, người ta đơn giảntrởthành;điềuđólàtựnhiên, nó xảy ra. Nhưdòngsôngtuônchảyvàtới đại dương - theocùng cách này - bạntuônchảyvàbạnđitới

chỗ kết thúc, tới đạidương.Nhưngngườitaphải vẫn còn tự nhiên,trôi nổi và trongkhoảnh khắc này.Mộtkhibạnbắtđầunghĩvềtươnglaivàthamvọngvà ham muốn, bạn bỏlỡkhoảnhkhắcnày.Vàkhoảnhkhắcnàybịbỏlỡ sẽ tạo ra sự suyđồibởivìbạnbaogiờcũng

sẽ bỏ thiếu mất cái gìđó;lỗhổngsẽcóđó.

Nếu đứa trẻ màkhôngsốngthờithơấucủa mình cho đủ, thìthời thơ ấu chưa đượcsống đủ đó sẽ đi vàothờithanhniêncủabạn- bởi vì nó sẽ đi đâuđược? Nó phải đượcsốngquachứ.Khiđứatrẻ lên bốn và nhảy

múa và chơi và chạykhắp nơi, đuổi bắtbướm, điều đó là đẹp.Nhưng khi một thanhniênhaimươimốttuổibắtbướmthìanhtadởhơi rồi - thế thì bạnphải nhận anh ta vàobệnh viện, anh ta làmột ca tâm thần.Chẳng có gì sai vớiđiều đó ở bốn tuổi,

điềuđó là tựnhiên,đólà việc cần làm.Đó làđúng việc cần làm -nếuđứatrẻkhôngđuổitheobướmthìcáigìđóbị sai, nó phải đượcđưa tới nhà phân tâm.Thếthìđiềuđólàđược- nhưng khi anh ta haimươi tuổi và vẫn tungtăngđuổibướmthìbạnphải nghi ngờ điều gì

đóđãđisai,anhtavẫncònchưatrưởngthành.Thân thể đã trưởngthành, tâm trí đang tụtlại sau. Anh ta phải ởđâu đó trong thời thơấucủamình-anhtađãkhôngđượcphép sốngthời thơ ấu một cáchtrọn vẹn. Nếu anh tasống thời thơ ấu mộtcáchtrọnvẹnthìanhta

sẽtrởthànhthanhniên,đẹp,tươi,khôngbịvẩnđục bởi tuổi thơ. Anhta sẽ lột bỏ tuổi thơnhư con rắn lột bộ dacũcủanó.Anhtasẽđira từ đó tươi tắn. Anhtasẽcóthôngminhcủathanhniênvàanhtasẽkhôngtrôngnhưngườichậmtiến.

Hãy sống tuổi

thanh niên một cáchtrọn vẹn. Đừng nghelời những người cóthẩm quyền cao tuổi,hãy vứt bỏ những lờiđó ra khỏi con đường.Đừngnghehọ - bởi vìhọ đã giết chết tuổithanhniên,họkìmnéntuổi thanh niên. Họchốnglạidụcthìdụcsẽlantỏakhắpcuộcsống

của bạn, nó sẽ trởthành chất độc. Hãysốngnó!Hãythíchthúnó!

Giữa mười bốn vàhaimươimốt tuổi contrai đạt đỉnh dục caonhất. Thực tế gần độtuổi mười bảy haymười tám nó đạt tớiđỉnh dục.Nó sẽ chẳngbao giờ có năng lực

như vậy nữa, và nếunhững khoảnh khắcnày bị bỏ lỡ nó sẽchẳng bao giờ đạt tớicựcthíchđẹpđẽmànócóthểđãđạtđượcgầnđộ tuổi mười bảy haymườitám.

Tôi liên tục gặpkhó khăn, vì xã hộibuộcbạnphải vẫn cònđộcthânítnhấtchotới

hai mươi mốt tuổi -điều đó nghĩa là khảnănglớnnhấtchoviệcđạttớidục,họcvềdục,sẽbịbỏlỡ.Vàolúcbạnđạt tới hai mươi mốthai mươi hai, bạn đãgià rồi và khi có liênquan tới dục. Gần độtuổimườibảybạncònở đỉnh - nhiều nănglực, mạnhmẽ tới mức

cực thích, cực thíchdục,sẽlantỏakhắpcáctế bào của bạn. Toànthểthânthểbạnđãtắmtrong phúc lạc vĩnhhằng. Và khi tôi nóidục có thể trở thànhsamadhi, siêu tâmthức, tôi không nóiđiều đó cho nhữngngười bảy mươi tuổi,hãy nhớ lấy! Tôi đang

nói điềuđó chonhữngngười mười bảy tuổi.Về cuốn sách của tôi,Từ Dục tới Siêu tâmthức...ngườigiàtớitôivà họ nói, "Chúng tôiđã đọc cuốn sách củaông nhưng chúng tôichẳng đạt được cái gìgiốngthếnàycả-Làmsao bạn có thể đạtđược? Bạn đã bỏ lỡ

thời gian, vànókhôngthể được thay thế. Vàtôi không chịu tráchnhiệm; xã hội của bạnmới chịu trách nhiệmvàbạnđãnghetheonó.

Nếu giữa độ tuổimười bốn và haimươimốt mà đứa trẻ đượcphépcódụctựdo,dụctuyệt đối tự do, nó sẽchẳngbaogiờbậntâm

vềdụcnữa.Nósẽhoàntoàn tự do. Nó sẽkhôngxemcác tạp chíPlayboy và Playgirl.Nó sẽ không che giấunhững bức tranh khiêudâm, xấu xí trongnhững tủ hay trongKinh Thánh. Nó sẽkhông đi ra khỏi conđường của mình đểném mọi thứ vào đàn

bà, nó sẽ không trởthành thằng cha dâmdê. Những điều này làxấu, đơn giản xấu -nhưng bạn cứ tha thứcho họ và không cảmthấy điều gì đang xảyra, tại sao mọi ngườiđềuthầnkinh.

Mộtkhi bạn tìm racơhộixoabópthânthểđàn bà thì bạn chẳng

baogiờbỏ lỡnó -xấulàmsao!Xoabóp thânthểsao?-cáigìđóvẫncòn chưa được hoànthànhtrongbạn.Vàkhimộtlãogiàvớiconmắtthèm khát, thì chẳngcáigìsosánhđượcvớiđiềuđó,đólàđiềuxấunhất trên thế giới khimộtlãogiànhìnvớisựthèm khát trong đôi

mắtmình.Mắt ông ấybâygiờnênhồnnhiên,ông ấy phải kết thúcbây giờ rồi. Khôngphải dục là cái gì đóxấu xí, hãy nhớ lấy -tôi khôngnói dụcxấu.Dụclàđẹpvàothờivàmùa vụ của nó và dụclàxấunếukhôngđúngmùa vụ, không đúngthời Dục là bệnh hoạn

khinócótrongônggiàchínmươituổi.Đólàlído tại sao mọi ngườinói "lão già dơ dáy".Nólàdơdáy.

Một thanh niên làđẹp, có tính dục. Anhta biểu lộ sức sống,cuộcsống.Mộtlãogià,dâm dê, biểu lộ mộtcuộc sống chưa đượcsống, một cuộc sống

trống rỗng, khôngtrưởng thành. Ông tađãbỏlỡcơhộivàbâygiờ ông ta không thểlàm được gì, nhưngông ta cứ nghĩ ngợi,huyên thuyên trongtâm trí về dục, cứ hưcấu.

Hãy nhớ, giữamười bốn và haimươimốt tuổi một xã hội

đúngsẽchophéptựdotuyệt đối về dục. Vàthế thì xã hội đó sẽ tựnhiên trở nên ít tínhdục; bên ngoài mộtthời gian nào đó sẽkhông có dục. Cănbệnh này sẽ không cóđó - hãy sống dục khithờigianchínmuồivàhãy quên nó đi khikhoảnhkhắcđóđãqua.

Nhưngđiềuđóbạnchỉlàm được nếu bạn đãsống; bằng không bạnkhông thể quên đượcvà bạn không thể thathứ được. Bạn sẽ níubám, nó sẽ trở thànhvếtthươnglòng.

Ở phương Đôngbạn đừng nghe nhữngngười cóquyền, bất kìđiều gì họ nói. Hãy

lắng nghe tự nhiên -khitựnhiênnóiđấylàlúc yêu, thì hãy yêu.Khitựnhiênnóiđấylàlúctừbỏ,hãytừbỏ.Vàđừng nghe các nhàphân tâm và các nhàtâm lí ngu xuẩn ởphươngTây.Dùhọcócác dụng cụ tinh xảođến đâu - Thầy vàJohnson và những

người khác - và dù họđã kiểm nghiệm vàkiểm tra bao nhiêu âmđạo,họchẳngbiếtcuộcsống.

Thực tế tôi ngờrằng các Thầy vàJohnson và Kinseysđều là những ngườinhìn lén. Bản thân họốm yếu về dục; bằngkhôngaibậntâmquan

sát cả nghìn âm đạobằng dụng cụ - quansátđiềugìđangxảyrabên trong khi đàn bàlàm tình?Ai bận tâm?Vô nghĩa làm sao!Nhưng khi mọi sự trởnên suy đồi thì nhữngviệc kiểu này xảy ra.Bây giờ các Thầy vàJohnsons đã trở thànhcác chuyên gia, những

người có thẩm quyềncuối cùng.Nếubạn cóbất kì vấn đề dục nàothì họ là những ngườicó thẩm quyền cuốicùngcầntớihỏi.Vàtôingờ họ đã bỏ lỡ tuổithanh niên của mình,họđãkhôngsốngcuộcsốngdụccủamìnhmộtcách đúng đắn. Ở đâuđócáigìđóđangthiếu

và họ hoàn thành nóquanhữngtrònhưvậy.

Vàkhimột thứ rơivào sự nắm bắt củakhoahọcthìbạncóthểlàm bất kì cái gì. Bâygiờ họ đã làm ra cácdươngvậtđiện,giả,vànhững dương vật điệnđó cứ rung rung trongâm đạo thật, và họ cứthửđểtìmxemđiềugì

đangxảy ra bên trong,liệu cực thích là ở âmvật hay âm đạo, hayhoóc môn nào đangchảy, hoóc môn nàokhông chảy, vàđànbàcóthểlàmtìnhbaolâu.Họ nói đến tận cùng -trêngiườngchếtđànbàvẫncóthểlàmtình.

Thực tế gợi ý củahọlàởchỗsauthờikì

mãnkinhđànbàcóthểlàm tình còn tốt hơnbaogiờhết-điềuđócónghĩa là sau tuổi bốnmươi chín. Sao họ lạinói điều đó? - bởi vì,họnói,trướcbốnmươichín tuổi đàn bà baogiờ cũng sợ bị mangthai. Cho dù cô ấy cóuống thuốc, chẳngthuốc nào công hiệu

mộttrămphầntrăm;cónỗi sợ. Đến trước tuổibốn mươi chín, khi sựmãn kinh tới và kinhnguyệt dừng lại, thìkhông có nỗi sợ; đànbà hoàn toàn tự do.Nếu giáo lí của họ lanrộng thì đàn bà sẽ trởthành ma cà rồng, vàbà già sẽ săn đuổi đànông bởi vì bây giờ họ

không sợ và nhà cầmquyền thừa nhận điềuđó.Thựctếhọnóirằngđấylàlúcđểtậnhưởng-khôngcótráchnhiệmgì.

Và với đàn ôngnữa, họ cũng cứ nóicùng điều đó. Họ đãbắt gặp những ngườiđànông - chonênbâygiờhọnóikhôngcósố

trung bình - họ đã bắtgặp một người vào độtuổi sáu mươi vẫn cóthể làm tình năm lầnmột ngày. Người nàydường như là mộtngười quái dị. Cái gìđó sai với hoóc môncủa người đó và thânthể người đó. Vào độtuổi sáu mươi! Ngườiđókhôngtựnhiên,bởi

vìnhưtôithấyđiềuđó- và điều này tôi đangnói từ kinh nghiệmriêng của mình trongnhiều kiếp, tôi có thểnhớ chúng - đến trướcbốnmươichíntuổiđànông tự nhiên khôngquan tâm tới đàn bà;mối quan tâm ra đi.Nhưnótới,nólạirađi.

Mọi thứ tới đều

phảirađi.Mọithứnảysinh đều phải rụngxuống. Mọi con sóngnảy sinhđềuphải biếnmất, phải có thời điểmnórađi.Vàomườibốntuổi nó tới; vào bốnmươi chín tuổi hayquãng thế nó ra đi.Nhưng một đàn ônglàm tình năm lần mộtngày vào độ tuổi sáu

mươi-cáigìđósairồi.Cái gì đó rất, rất sai;thân thể người đókhônghoạtđộngđúng.Đó là đầu bên kia củabấtlực,cựcđoankhác.Khi một đứa trẻ mườibốn tuổi không cảmthấydụcgì,một thanhniên mười tám tuổikhông có ham muốn,điều gì đó sai rồi -

người đó phải đượcchữatrị.Khimộtngườisáumươi tuổi cần làmtìnhnămlầnmộtngày,điềugìđósairồi.Thânthể người đó đã trởthành nổi đóa; nókhônghoạtđộngđúng,tựnhiên.

Nếubạnsốngtrongkhoảnh khắcmột cáchtoàn bộ thì không có

nhu cầu lo lắng vềtương lai. Tuổi thơđượcsốngđúngđắnsẽđembạn tới tuổi thanhniênchínmuồi,đúng-tuôn chảy, sống động,một đại dương nănglượng hoang dã. Tuổithanh niên được sốngđúng sẽ đem bạn tớicuộc sống yên tĩnh vàbình thản, rất lắng

đọng. Cuộc sống yêntĩnh và bình thản đembạn tới cuộc truy tìmtôngiáo:Cuộc sống làgì?Việcsốnglàkhôngđủ,người taphải thấmvào điều bí ẩn. Cuộcsống yên tĩnh và bìnhthản đem bạn tớinhững khoảnh khắcthiền Thiền đem bạntới việc từ bỏ mọi cái

bâygiờvôdụng,chỉlàđồ đồng nát, rác rưởi.Toànthểcuộcsốngtrởthànhrácrưởi:chỉmỗimột điềubaogiờ cũngcòn lại, có giá trị vĩnhhằng, và đó là nhậnbiếtcủabạn.

Vào lúc bảy mươituổi, khi bạn sẵn sàngchết - nếu bạn sốngmọi sự đúng đắn, vào

khoảnh khắc đó, đừngbao giờ trì hoãn chotươnglai,đừngbaogiờmơmộngvề tươnglai,bạn đã sống nó mộtcách toàn bộ trongkhoảnh khắc dù nó làbất kì cái gì - chíntháng trước cái chếtcủa mình bạn sẽ trởnên nhận biết. Bạn đãđạt tới nhiềunhậnbiết

thế, bạn có thể thấyrằng bây giờ cái chếtđangtới.

Nhiều thánh nhânđã tuyên bố cái chếtcủahọtrướcthờiđiểmđó, nhưng tôi khônggặpmột ví dụ nàomàcái chết được công bốtrước chín tháng.Đíchxác chín tháng trướcđó,conngườicủanhận

biết, đã thông tỏ vớiquákhứ...bởivìngườichưa bao giờ nghĩ tớitương lai sẽchẳngbaogiờ nghĩ về quá khứ.Chúng là cùng nhau;quákhứvàtươnglailàcùng nhau, gắn cùngnhau. Khi bạn nghĩ vềtương lai đấy chẳng làgì ngoài sự phóngchiếucủaquákhứ;khi

bạn nghĩ về quá khứđấy chẳng là gì ngoàicố gắng lập kế hoạchcho tương lai - chúnglà cùng nhau. Hiện tạiở ngoài cả hai - ngườisống trong khoảnhkhắc này bây giờ và ởđây không bị cản trởbởi quá khứ và khôngbịcảntrởbởitươnglai,người đó vẫn còn

không bị gánh nặng.Người đó không cógánh nặng phải mang,người đó đi vô trọnglượng. Lực trọngtrườngkhông tácđộngvào người đó. Thực tếngười đó không bước,người đó bay. Ngườiđó có cánh. Trước khichết, đích xác chíntháng trước đó, người

đósẽtrởnênnhậnbiếtrằngcáichếtđangtới.

Vàngườiđósẽ tậnhưởng và người đó sẽmởhộivàngườiđósẽnói với mọi người,"Con tàu của tôi đangtới, và tôi chỉ còn lạichút thời gian trên bờnày. Chẳng mấy chốctôi sẽ ra đi về nhàmình. Cuộc sống này

đã làmột kinhnghiệmtuyệtvời,kì lạ.Tôiđãyêu, đã học, đã sốngnhiều,tôiđượcgiàucó.Tôiđãtớiđâychẳngcógìvàtôirađivớinhiềukinh nghiệm, nhiềutrưởng thành." Ngườiđó sẽ cám ơn tất cảnhữnggìđãxảyra-cảtốtlẫnxấu,cảđúnglẫnsai, bởi vì từ mọi thứ

người đó đã học.Khôngchỉtừcáiđúng,mà cả từ cái sai nữa -các hiền nhân màngười đó đã bắt gặp,người đó đã học từ họvà cả các tội nhân,vâng,cảtừhọnữa.Tấtcả họ đều đã giúp đỡ.Nhữngngười trộmcắpngười đó đã giúp đỡ,những người đã giúp

cho người đó cũnggiúp đỡ. Những ngườilà bạn đã giúp đỡ,những người là thùcũnggiúpđỡ-mọithứđềugiúpđỡ.Mùahèvàmùađông,nonêvàđóikhát,mọi thứđềugiúpđỡ. Người ta có thểcámơntấtcả.

Khi người ta cámơn tất cả và sẵn sàng

chết,mởhộichocơhộinày mà người ta đượctrao cho, thì cái chếttrở thành đẹp. Thế thìcái chết không phải làkẻthù,nólàngườibạnlớn nhất bởi vì nó làcaotràocủacuộcsống.Nólàđỉnhcaonhấtmàcuộc sống đạt tới. Nókhông phải là kết thúccủa cuộc sống, nó là

cựcđỉnh.Nógiốngnhưchỗkếtthúcbởivìbạnchưabaogiờbiếtcuộcsống - với người đãbiết cuộc sống nódườngnhưlàchínhcaotrào, chính đỉnh cao,đỉnhcaonhất.

Cái chết là cựcđiểm, sự hoàn thành.Cuộc sống không kếtthúc trong nó; thực tế

cuộcsốngnởhoatrongnó - nó là bông hoa.Nhưng để biết cái đẹpcủa cái chết người taphải sẵn sàng cho nó,ngườitaphảihọcnghệthuật.

HộichứngNgườilạtrong

phòngkháchMột bà già nói bà

ấy đã để ý tới sự thay

đổi trong cách cư xửcủa mình mà bà ấythấy rối loạn. "Thỉnhthoảngtôicónhậnbiếtvề cơn giận dữ lớn,chẳng mấy lí do. Nótrôi qua rất nhanhchóng, nhưng tôi lạikhông nhận biết về nótrước đây. Có lẽ tôibao giờ cũng có nórồi...?

Không, nhưngđiềuđóxảy ra saumột tuổinàođólàmchocáccựcthayđổi.Đólàmộtquátrìnhrấttinhtế.

Mọiđànôngđềucómột đàn bà trong vôthức, và mọi đàn bàđều có một đàn ôngtrong vô thức. Mộtcách có ý thức bạn làđàn bà cho nên bạn

dùngkhảnăngnữ tínhcủamình-vàbạncàngdùng chúng nhiều thìchúng càng chóng cạnkiệtđi.Nhưngvô thứckhông được dùng tớivẫncònrất trẻvàtươi.Khiphầnnữtínhđãbịdùng quá nhiều, dầndần nó trở nên yếu đivà thế rồi một khoảnhkhắctớikhinóyếutới

mứcphầnnam tínhvôthứctrởnênmạnhhơnphầnnữtính.

Lúc ban đầu nữtính là phầnmạnhhơn-đólàlídotạisaobạnlại là đàn bà. Chẳnghạn bạn là đàn bà bảymươi phần trăm - bamươiphầntrămbịkìmnén, bị ép buộc vàotrong vô thức bởi bảy

mươi phần trăm đànbà. Việc liên tục dùngđànbàlàmchophầnýthức này cứ ngày mộtyếu đi, yếu đi và yếuđi. Một khoảnh khắctới khi nó tụt xuốngthấphơnbamươiphầntrăm - thế thì bỗngnhiênbánhxequayvàphần mạnh hơn chiếmlĩnh. Nó trở thành rất

mạnh, và bạn bị ngạcnhiên bởi vì bạn chưabao giờ biết tới nótrước đây. Và cùngđiều đó cũng xảy rachođànông -đànôngtrởthànhmangnữtínhkhihọtrởnêngiàhơn.

Đâu đó quãng bốnmươichín tuổi,vàođộtuổi mãn kinh, sự cânbằng trong đàn bà bắt

đầu thay đổi. Chu kìkinh nguyệt chấm dứt,sự cân bằng bắt đầuthay đổi. Chẳng chóngthì chầy người ta thấymột conngười rấtmớiđang tới trong... sự kìlạ. Người ta bị phânvân, lẫn lộn, bởi vìngười ta không biếtsốngthếnàovớingườilạ này. Người lạ này

baogiờcũngcóđórồi-nhưngbaogiờcũngởtầng ngầm. Nó chưabao giờ là một phầncủa chuyện gia đìnhcủa bạn; nó chưa baogiờbướclêncầuthang.Bâygiờbỗngnhiênnótới từ tầng ngầm -màkhông chỉ có thế, nóngồi ngay trongphòngkhách và cố gắng sở

hữumọithứ!Vànólạimạnhmẽ.

Cho nên điều duynhất là chấp nhận nó,quan sát nó. Đừngtranhđấuvớinó,đừngcố kìm nén nó. Bạnkhông thể kìm nén nóbây giờ được. Hãyngàymột trởnênnhậnbiếtvềnóvànhậnbiếtnàysẽđemtớimộtthái

độhoàntoànmới.Bạnsẽ biết rằng bạn chẳnglàđànôngchẳnglàđànbà. Nó cũng đã từnggiữ vai trò là đàn bà -bây giờ nó bị thay thếbởi một vai trò khác;phần bị bác bỏ đã trồilên. Kẻ bị khuất phụcđã trở thành kẻ chinhphục bây giờ. Nhưngbạn không là cả hai -

đó là lí do tại sao tròchơinàylàcóthể.

Nếu mà bạn hoàntoànthựcsựlàđànbà,thì năng lượng namtính không thể chiếmquyền sở hữu bạnđược.Bạnkhông là cảđàn bà lẫn đàn ông -hômquathìchínhphầnnữ tính mạnh hơn; nóđóngvai.Bâygiờphần

kia lại đang cố gắngđóng vai. Mọi bà giàđều trở nên nam tínhnhiềuhơn-đó là lídotại sao mẹ chồng lạinguy hiểm thế! Đó làđiều tự nhiên xảy ra,chẳng thể làm gì đượcvề điều đó. Bạn chỉphải nhận biết thôi.Bạn phải quan sát vàđứng tách rời và nhìn

toàn bộ trò chơi. Thếthìmộtthựcthểthứba- không là cả hai, trởthànhrõràng-bạnchỉlàbản thânviệcchứngkiến, linh hồn chứngkiến.

Nam tính là trongthân thể, nữ tính làtrongthânthể- tâmtrítuântheonhưcáibóng,phản xạ lại. Sâu hơn

bên trong cốt lõi củamình, trong chính cốtlõi của bản thể mình,bạn không là cả haiđiều này - không đànôngkhôngđànbà.Bâygiờ sự kiện đó phảiđượchiểu-mộtkhinóđược hiểu thì bạn cóthể cười vào toàn bộvấnđề.Vàmộtkhinóđược hiểu thì toàn thể

quyền năng của giậndữ,củahậnthù,sẽbiếnmất. Bạn sẽ không trởthành đàn bà lần nữamàbạn sẽ không là cảđàn ông nữa. Bạn sẽtrởnênkháchoàntoàn.

Và đây là điềungười ta thực sự đanglà.Đây làđiềucác tôngiáo gọi là siêu việt,vượtlên-vàconngười

là loài vật duynhất cókhảnăngvượt lên trênbản thân mình. Đó làcáiđẹpcủaconngười-rằng người đó có thểvượt lên trên đàn ông,đànbà,vainày,vaikia,tốt, xấu, đạo đức, vôđạo. Con người có thểvượt lên trên mọi thứ,vàđi tớimộtđiểmconngười là tâm thức

thuần khiết duy nhất,chỉ là người quan sáttrênnúi.Chonênđừnglonghĩvềđiềuđó-hãychỉ quan sát điều đó.Hãyhạnhphúc!

Mãnkinh-Đókhôngchỉlà"Thứ

củacongái"Một đàn ông bốn

mươi tám tuổ nói anhta có khối chắn dục,

điều anh ta kinhnghiệm như sự khôngsẵn lòng nói ra điiềuanh ta thực sự muốnkhianhấyởcùngđànbà. Anh ta cũng để ýtới điều đó nữa, rằngtình dục của anh tadường như đang suygiảm.

Đây là lúc rồi sao,hừ? Ở đâu đó quanh

tuổi bốn mươi chínviệc mãn kinh sẽ tớicho cả đàn ông nữa,không chỉ cho đàn bà.Mãnkinh củađànôngrấttinhtếnhưngnócóđó - bây giờ ngay cảnghiên cứu khoa họccũngnóinhưvậy.Điềunàyđã từng là sựkiệnđược biết tới đối vớiMậttôngtừhàngthếkỉ

nay...bởivìvềcơbảnhóa chất của đàn ôngvàhóachấtcủađànbàkhôngthểkhácđếnthếđược. Nó có khácnhau,nhưngkhôngthểkhácđếnthếđược.

Khi đànbà trởnêntrưởng thành về dụcquãng mười hai, mườiba,mườibốntuổi,đànông trưởng thành cũng

cùng quãng thời gianđó. Thế rồi sẽ rấtkhông công bằng làđàn bà có mãn kinhquãngbốnchínvàđànông lại không mãnkinh; điều đó sẽ đơngiản chứng tỏ rằngThượng đế cũng làtrọng nam! Đó làkhông công bằng vàđiều đó là không thể

được.Cósựkhácbiệtvới

đànông-đólàlídotạisao điều đó chưa baogiờ được phát hiện racho tới nay - nhưngtrongvòngvàinămquanhiềunghiêncứuđãcóđóvàhọđãđi tớicảmnhận ra rằng có mãnkinhđànông.Vàcũngnhư đàn bà có kinh

nguyệt sau mỗi haimươi tám ngày, đànôngcũngcóchukìnhưvậynữa.Trongbahaybốnngàyđànbàđivàotrạng thái suy giảm,vào trạng thái tiêu cực-thìđànôngcũngvậy.Nhưngbởivìmáuđànbà là thấy được nênkhông cần phải hỏinhiều về điều đó - và

đànbàbiếtrằngchukìcủamìnhđãtới,vàbiếtrằng sự suy giảm vàtiêucựcvàmọithứnảysinh và cô ấy trở nênrất tối tăm, buồn nảnbêntrong.

Việc xuất tiết củađàn ông là không thấyđược, nhưngmột nănglượngnàođóvẫnxuấtramỗitháng-trongba

hay bốn ngày đàn ôngcũng trở thành nạnnhân của sự suy giảm,tiêu cực. Nếu bạn ghichép trong vài thángbạn sẽ có khả năngthấy rằng đích xác sauhaimươitámngàybạnlại trở nên tiêu cựctrongbahaybốnngày- từ trời xanh, chẳngbởi lí do nào cả. Hãy

cứ thửghi nhật kí nhỏvàđiềuđósẽtrởthànhrõ ràng cho bạn. Vàđiều xảy ra quãng bốnchín tuổi là sự mãnkinh tới gần hơn -chẳng có gì phải longhĩ về điều đó, nó làtự nhiên. Năng lượngdục suy giảm - nhưngvới việc suy giảm củanăng lượng dục, năng

lượng tâm linh có thểtăng lên.Nếu người tachọn bước đi đúng thìviệc suy giảm nănglượng dục có thể trởthành việc dâng lênnăng lượng tâm linh -bởivìđấylàcùngnănglượngcóthểđilên.Vàkhi mối quan tâm dụckém đi, có khả nănglớn hơn cho việc thúc

đẩy năng lượng củabạn.

Chonênđừngxemđiều đó theo cách tiêucực - nó có thể chứngtỏlàphúclànhlớnlao;hãy chấp nhận nó. Vàkhông có nhu cầu làmviệc với nó, hãy chỉchấp nhận nó. Hãy đểnólàvậyvàđừngnghĩdưới dạng "khối chắn"

- điều đó sẽ sai đấy.Nếumộtthanhniênhaimưiơi, hai mươi nhămtuổicảmthấysútgiảmtrong năng lượng dụcthìcókhốichắn,thìcáigì đó phải được làm.Nếumộtngườisaubốnmươi chín không cảmthấy sự sút giảm dụcthìcáigìđóbịsai.Cáigì đó cần phải được

làm-điềuđócónghĩalà người đó không đilên, người đó bị mắckẹt.

Và ở phương Tâyđiều đó đã trở thànhvấn đề, bởi vì ởphươngTâydụcdườngnhư là cuộc sống duynhất. Cho nên khoảnhkhắc năng lượng dụcbắt đầu sút giảm con

người gần như cảmthấy mình sắp chết. ỞphươngĐôngchúngtacảmthấyrấthạnhphúckhi năng lượng sútgiảm, cực kì hạnhphúc, bởi vì người tađược chấm dứt sự rốiloạn đó và cơn ácmộngđó.

Chẳngcógìphảilocả - không có khối

chắnởđó.Trongvòngmột năm mọi sự sẽlắngđọngvàbạnsẽđilên bình diện cao hơn:bạn sẽ có khả năngnhìn cuộc sống theoánh sáng khác và theomàusắckhác.Đànôngsẽ không giống nhiềunhưđànôngthếvàđànbà sẽ không giốngnhiềuđànbàthế.Sẽcó

nhiều con người trongthếgiớihơnlàđànôngvà đàn bà... và đó làmột thếgiớihoàn toànkhác - của con người.Thực tế nhìn vào đànbà như đàn bà, nhìnvào đàn ông như đànông, là không đúng -nhưng dục tạo ra sựphân chia đó. Khi dụckhông còn là lực phân

chianữa,bạn thấyconngười.

LãogiàdơdáyChínhbởivìlịchsử

dài,dài lâucủasựkìmnéntrongxãhộimàlãogiàdơdáymớitồntại.Chínhbởivìcác thánhnhâncủabạn,cáctusĩcủa bạnmà lão già dơdáymớitồntại.

Nếu mọi người

được phép sẽ cuộcsốngdụccủamìnhmộtcáchvuisướng,đếnlúchọ gần tới bốn mươihai-hãynhớ,tôiđangnói bốn mươi hai,không phải tám mươitư - ngay khi họ gầnbốn mươi hai, dục sẽbắt đầumất đi sựnắmgiữ vào họ. Cũng nhưdục phát sinh và trở

thànhrấtmạnhvàolúcngườitamườibốntuổi,đích xác theo cùngcách đó vào lúc ngườitabốnmươihainóbắtđầu biến mất. Đó làtiến trình tự nhiên. Vàkhi dục biến mất,người già có tình yêu,cótừbi,thuộcvàomộtloại hoàn toàn khác.Khôngcósựthèmkhát

trong tình yêu củangười đó, không hammuốn;ngườiđókhônglấy gì từ đó cả. Tìnhyêucủangườiđócósựthuần khiết, sự hồnnhiên; tình yêu củangườiđólàniềmvui.

Dục cho bạn hoanlạc. Và dục cho bạnhoanlạcchỉkhibạnđãđi vào trong dục; thế

thì hoan lạc là kết quảcuốicùng.Nếudụctrởthànhkhôngliênquan-không bị kìm nén,nhưng bởi vì bạn đãkinhnghiệmnósâusắctới mức nó không còngiá trịgìnữa...Bạnđãbiếtnó,vàtri thứcbaogiờ cũng đem tới tựdo.Bạnđãbiếtnómộtcáchtoànbộ,vàbởivì

bạn biết nó, nên bí ẩnnày chấm dứt, khôngcógìhơnđểkhámphánữa. Trong việc biếtđó, toàn thể nănglượng,nănglượngdục,đượcchuyểnhóathànhtình yêu, từ bi. Ngườitachotừniềmvui.Thếthì người già là ngườiđẹp nhất trên thế giới,người sạch nhất trên

thếgiới.Khôngcócáchdiễn

đạt trong bất kì ngônngữnàokiểunhư"ônggiàsạch."Tôichưabaogiờnghe thấyđiềuđó.Nhưng cách diễn đạtnày,lãogiàdơdáy,lạitòồ tại trong gần nhưmọingônngữ.Lídolàở chỗ thân thể trở nêngià nua, thân thể trở

nên mệt mỏi, thân thểmuốn gạt bỏ mọi hoạtđộng dục - nhưng tâmtrí, bởi vì những hammuốn bị kìm nén, vẫnthèmkhát.Khithânthểkhôngcókhảnăngcòntâm trí lại liên tục ámảnhbạnvìcáigìđómàthân thể không có khảnănglàmđược,thựcsựônggiànàythànhđống

lộn xộn. Mắt ông tađầy dục tình, thèmkhát; thân thể ông tachết và đờ đẫn. Còntâm trí ông ta thì cứdằnvặt ông ta.Ông tabắt đầu có cái nhìndơdáy,khuônmặtdơdáy;ôngtabắtđầucócáigìđó xấu xí bên trongmình.

Điều đó nhắc tôi

nhớ tới câu chuyện vềmột người nghe lỏmchuyệnvợmìnhvàanhemvợmìnhđang thảoluận về những chuyếnkinh doanh ra ngoàithành phố thườngxuyên của anh ta. Côemgợiýchịvợnênlolắng về việc chồngmình không có ngườiđi kèm tại các khách

sạn lịch sự nơi đôngngười lui tớivớinhiềuđànbànhànghềkhôngchồnglạixinhxắnhấpdẫnthế.

"Chị mà phải losao?" người vợ nói."Tại sao, anh ấy chưabaogiờlừachịcả.Anhấyquátrungthành,anhấyquáđứngđắn...quágiàrồi."

Thân thể chẳngchóng thì chầy sẽ trởnên già lão; nó nhấtđịnh trở nên già lão.Nhưng nếu bạn màchưa sống các hammuốn của mình thìchúng sẽ la hét quanhbạn,chúngnhấtđịnhsẽtạo ra cái gì đó xấu xítrongbạn.Hoặclàônggiànàytrởthànhngười

đẹp nhất thế giới, bởivìôngấyđạttớisựhồnnhiên hệt như đứa trẻ,hoặc thậm chí còn sâuhơn sự hồn nhiên củađứa trẻ... ông ấy trởthành hiền nhân.Nhưng nếu hammuốnvẫn còn dó, chạy nhưdòng nước ngầm, thìôngấysẽbịkéovàosựhỗnloạn.

Một người rất giàbị bắt khi định quấyrầy tình dục một nữthanh niên. Thấy mộtông già như vậy, támmươi tư tuổi rồi, trongtòa án, quan tòa giảmlời buộc tội từ hãmhiếp sang tấn côngbằngvũkhíchếtngười.

Nếu bạn trở nêngià, hãy nhớ rằng tuổi

già là cực đỉnh củacuộc sống. Hãy nhớrằng tuổi già có thể làkinhnghiệmđẹpnhất-bởi vì trẻ con có hivọngvào tương lai,nósống trong tương lai,nó có ham muốn lớnlao để làm điều này,làm điều nọ. Mọi đứatrẻđềunghĩrằngnósẽlà ai đó đặc biệt -

Alexandre Đại đế,Josef Stalin, MaoTrạch Đông - nó sốngtrong ham muốn vàtrong tương lai. Thanhniên bị ám ảnh quánhiềubởibảnnăng,đủmọibảnnăngbùngnổtrongngườiđó.Dụccóđó - nghiên cứu hiệnđại nói rằng mọi đànôngđềunghĩvềdục ít

nhất cứ ba phút mộtlần. Đàn bà có chút ítkhá hơn, họ nghĩ tớidục cứ sáu phút mộtlần.Đó làsựkhácbiệtlớn lao, gần như gấpđôi; đó có thể lànguyênnhâncủanhiềusự rạn nứt giữa chồngvàvợ!

Cứbaphútmộtlầndục bằng cách nào đó

lạiloélêntrongtâmtrí- thanhniênbịámảnhbởinhữnglựctựnhiênlớn lao đến nỗi ngườiđó không thể được tựdo. Tham vọng có đó,và thời gian chạynhanh, con người đóphải làm cái gì đó vàngườiđóphải làcáigìđó. Tất cả những hivọng và hammuốn và

tưởng tượng của thờithơ ấu phải được hoànthành; người đó đangtrong cuộcxôđẩy lớn,vộilắm.

Ngườigiàbiếtrằngnhững ham muốn trẻconnàythựcsựlàngâythơ. Người già biếtrằngtấtcảnhữngngàynàycủatuổithanhniênvà sự rối loạn đều sẽ

qua thôi.Người già đãở cùng trạng thái đókhicơnbãoquavà imlặng ngự trị - im lặngđócóthểlàcáiđẹpvôcùng, là chiều sâu, sựphong phú.Nếu ngườigiànày thựcsự trưởngthành, vẫn là trườnghợp rất hiếm hoi, thếthì người đó sẽ đẹp.Nhưng mọi người chỉ

lớn lên về tuổi tác, họkhông trưởng thành.Do đó mới thành vấnđề.

Trưởng thành, trởnên trưởng thành, trởnên ngày một tỉnh táovà nhận biết. Và tuổigiàlàcơhộicuốicùngđược trao cho bạn:trước khi cái chết tới,hãy chuẩn bị. Và làm

sao người ta chuẩn bịcho cái chết được?Bằng việc trở nênmang tính thiền nhiềuhơn.

Nếu ham muốnthèm khát nào đó vẫncó đó, và thân thể lạiđanggiàđivàthânthểkhông có khả nănghoàn thànhnhữnghammuốnđó,đừnglonhé.

Hãy thiền về nhữngham muốn này, hãyquansát,hãynhậnbiết.Chỉ bằng nhận biết vàquan sát và tỉnh táo,nhữnghammuốnđóvànăng lượng được chứatrong chúng có thểđược chuyển hóa.Nhưng trước khi cáichết tới, hãy tựdovớimọihammuốn.

Khi tôi nói hãy tựdo vớimọi hammuốntôi đơn giản ngụ ý tựdovớimọiđối thể củahammuốn. Thế thì cóniềm khao khát thuầnkhiết - niềmkhaokhátthuần khiết đó là điềuthiêngliêng,niềmkhaokhát thuần khiết đó làThượng đế. Thế thì cótính sáng tạo thuần

khiếtkhôngcóđốithể,không có địa chỉ,khôngcóchiềuhướng,khôngcóđíchtới-chỉlà năng lượng thuầnkhiết, một vũng nănglượngkhôngđiđâucả.Đóchínhlàphậttính.

CayđắngChúng ta cay đắng

bởi vì chúng ta khôngphải là điều chúng ta

đáng phải là. Mọingười đều cảm thấycay đắng bởi vì mọingười đều cảm thấyđâykhôngphải làđiềucuộc sống đáng phảivậy;nếuđiềunàylàtấtcả thìcuộcsốngchẳnglàgì cả.Phải cócáigìđó hơn nó chứ, vàchừng nào cái gì đóhơncònchưađượctìm

thấythìngườitakhôngthểvứtbỏđượcsựcayđắng của mình. Từ sựcay đắng này mà giậndữ, ghen tị, bạo hành,hận thù kéo tới - đủmọi loại tiêu cực.Người ta liên tụcphànnàn nhưng điều phànnàn thực sự lại ở đâuđó khác sâu bên dưới.Đó chính là phàn nàn

chống lại sự tồn tại:"Mình đang làm gì ởđâythếnày?Saomìnhlạiởđây?-chẳngcógìxảyracả.Saomìnhlạibị buộc phải sống, bởivì chẳng cái gì xảy racả." Thời gian cứ trôiqua và cuộc sống vẫncòn chẳng có phúc lạcnào.Điềuđótạoracayđắng.

Không phải ngẫunhiênmàngườigiàtrởnên rất cay đắng. Rấtkhó sống với ngườigià,chodùhọlàbốmẹcủariêngbạn.Điềuđólà rất khó bởi một lẽđơn giản là toàn bộcuộcsốngcủahọđãbịkiệt quệ và họ cảmthấycayđắng.Họnhảyvàomọithứđểnémra

nhữngcái tiêucựccủamình; họ bắt đầu tẩyrửavàvungvítlênmọithứ. Họ không thể thathứ được cho trẻ conđang hạnh phúc, nhảymúa,cahát,hòhétvuivẻ-họkhôngthểdungthứ được cho điều đó.Đó là nỗi phiền muộnchohọbởivìhọđãbỏlỡ mất cuộc sống của

mình.Vàthựctếkhihọnói "Đừng làm chochúng tôi phiền muộnnữa" họ đơn giản nói,"Sao chúng mày lạidám vui vẻ thế!" Họchống lại thanh niên,và bất kì cái gì màthanhniênđanglàmthìngườigiàbaogiờcũngnghĩthanhniênsai.

Thực tế, họ đơn

giảncảmthấycayđắngvề toàn thể mọi thứđược gọi là cuộc đời,vàhọcứtìmrađủmọicớ. Rất hiếm khi mớitìmđượcmộtngườigiàkhông cay đắng - điềuđónghĩalàngườiđóđãsống thực sự đẹp,người đó thực sự làngười trưởng thành.Thế thì người già có

cáiđẹpvôcùng,khôngthanh niên nào có thểcóđược.Họcósựchínchắnnàođó,sựtrưởngthành, họ dày dạn. Họđã thấy nhiều và đãsốngnhiềuđếnmứchọcực kì biết ơnThượngđế.

Nhưng rất khó tìmthấykiểungườigiàđó,bởivìđiềuđócónghĩa

người đó là vị Phật,một Christ. Chỉ ngườiđãthứctỉnhmớicóthểkhông cay đắng trongthờigiàlão-bởivìcáichếtđangtớigần,cuộcsốngsắpmất,cáigìcóđó cho người ta hạnhphúc? Người ta đơngiảngiậndữ.

Bạnđãnghenóivềthanh niên giận dữ,

nhưng thực sự khôngthanh niên nào lại cóthể giận dữ được nhưngười già. Không ainói về người già giậndữnhưngkinhnghiệmriêng của tôi - tôi đãquan sát thanh niên,người già - là ở chỗkhôngaicóthểgiậndữnhưngườigià.

Cay đắng là trạng

thái của dốt nát. Bạnphải vượt ra ngoài nó,bạnphảihọcnhậnbiết,điều trở thành cây cầuđưabạnvượt rangoài.Và chính việc đi đó làcuộc cách mạng.Khoảnh khắc bạn đãthực sự vượt ra ngoàimọi phàn nàn, tất cảnhững cái không, thìcái có vô cùng phát

sinhra-chỉcó,có,có-cóhươngthơmlớnlao.Cùngnănglượngđã làcayđắngnaytrởthànhhươngthơm.

Quanhệtrưởngthành

Phụthuộc,Độclập,Tươngphản

Tìnhyêu có thể cóbachiềuhướng.Mộtlàchiềuhướngphụthuộc.

Đó là điều xảy ra chođại đa số mọi người.Chồng phụ thuộc vàovợ, vợ phụ thuộc vàochồng;họkhaitháclẫnnhau, họ chi phối lẫnnhau, họ sở hữu lẫnnhau, họ biến nhauthành món hàng hóa.Chín mươi chín phầntrăm trườnghợp,đó làđiều đang xảy ra trên

thếgiớinày.Đólàlídotạisaotìnhyêu,điềucóthể mở cửa thiênđường, chỉ mở ra cửađịangục.

Khảnăngthứhailàtình yêu giữa nhữngngườiđộclập.Điềuđónữa cũng thỉnh thoảngmới xảy ra. Nhưngđiều đó nữa cũng đemtớikhốnkhổ,bởivìcó

xung đột thườngxuyên. Không việcđiều chỉnh nào là cóthể;cảhaiđềuđộc lậpthế và không ai sẵnsàng thỏa hiệp, điềuchỉnhvớingườikia.

Nhà thơ, nghệ sĩ,nhàtưtưởng,nhàkhoahọc,nhữngngườisốngtrongmột loại độc lậpnào đó, ít nhất trong

tâm trí họ, đều lànhữngngườikhôngthểsống cùng được; họ lànhữngngườilậpdịnếusống cùng. Họ chongười khác tự do,nhưng tựdocủahọcóvẻnhưdửngdưnghơnlà giống tự do, cứdường như họ chẳngquan tâm, cứ dườngnhư chẳng thành vấn

đềgìvớihọcả.Họđểcho người khác cókhông gian riêng củamình. Mối quan hệdường như là ở bềngoài;họsợđisâuhơnvàolẫnnhau,bởivìhọbịgắnbóvớitựdocủamình nhiều hơn là vớitình yêu, và họ khôngmuốnthỏahiệp.

Vàkhảnăngthứba

là của sự tương lập.Điềuđóxảyrarấthiếmhoi, nhưng bất kì khinào nó xảy ra thì mộtphần của thiên đườnglại rớt xuống đất. Haingười, không độc lậpcũng không phụ thuộcnhưng trong sự đồngbộ vô cùng, cứ dườngnhư thởchonhau,mộtlinhhồntronghai thân

thể-bấtkìkhinàođiềuđó xảy ra, tình yêu đãxảy ra. Chỉ gọi đượcđiều này là tình yêuthôi. Hai chiều hướngkia không thực sự làtình yêu, chúng chỉ làsựsắpđặt-xãhội,tâmlí, sinh học, nhưng lànhữngsắpđặt.Loạithứbamớicócáigìđótâmlinh.

Nhucầuvàviệccho,yêuvàcóC.S.Lewis đã chia

tình yêu thành hai loạinày:'tìnhyêu-nhucầu'và 'tình yêu-ban tặng'.AbrahamMaslowcũngchia tìnhyêuthànhhailoại.Loại thứnhấtôngấy gọi là 'tình yêu-khiếm khuyết' và loạitứh hai ông ấy gọi là

'tình yêu-hiện hữu'. Sựphân biệt này là có ýnghĩavàcầnphảiđượchiểu.

"Tìnhyêu-nhucầu"hay "tình yêu-khiếmkhuyết" tùy thuộc vàongười khác; nó là tìnhyêuchưatrưởngthành.Thực tếnókhôngphảilàtìnhyêuthực-nólànhu cầu. Bạn dùng

người khác, bạn dùngngười khác làmphương tiện. Bạn khaithác, bạn thao túng,bạn chi phối. Nhưngngười kia bị thu lại,người kia gần như bịphá hủy. Và đích xáccùng điều đó lại đượcngười kia thực hiện.Ngườiđóđangcốgắngthaotúngbạn,chiphối

bạn, sở hữu bạn, dùngbạn. Dùng người kháclà điều rất không cótình. Cho nên điều đóchỉ dường như là yêuthôi; nó là đồng tiềngiả.Nhưngđâylàđiềuxảy ra cho gần chínmươi chín phần trămmọi người bởi vì bàihọc đầu tiên về tìnhyêu mà bạn đã học là

từ thời thơ ấu củamình.

Đứa trẻ được sinhra, nó phụ thuộc vàomẹnó.Tìnhyêucủanóhướng tới bà mẹ là'tìnhyêu-khiếmkhuyết'-nócầnmẹ,nókhôngthểsốngsótnếukhôngcómẹ.Nóyêumẹbởivìmẹlàcuộcsốngcủanó.Thực tếđâykhông

phải là tình yêu thực -nó sẽ yêubất kì ngườiđànbànào,bấtkìaisẽbảo vệ nó, bất kì ai sẽgiúpnósốngsót,bấtkìai sẽ đáp ứng nhu cầucủa nó. Người mẹ làmột loại thức ăn màđứa bé ăn. Không chỉsữa nó lấy từ mẹ, nólấycảtìnhyêunữa-vàđiều đó nữa cũng là

nhu cầu. Hàng triệungười vẫn còn là đứatrẻ cả đời mình; họchẳng bao giờ trưởngthành. Họ lớn về tuổitác nhưng họ chẳngbao giờ trưởng thànhtrongtâmtrímình;tâmlí của họ vẫn còn vịthành niên, chưatrưởng thành. Họ baogiờ cũng cần tình yêu,

họ khao khát nó nhưthứcăn.

Con người trở nêntrưởng thành vào lúcngười đó bắt đầu yêuthay vì cần. Người đóbắtđầutuônchảy,chiasẻ; người đó bắt đầucho. Sự nhấn mạnh làkhác biệt hoàn toàn.Với loại thứ nhất, sựnhấnmạnhlàvàocách

lấy được nhiều hơn.Với loại thứ hai, sựnhấnmạnhlàvàocáchcho, cách cho nhiềuhơn và cách cho vôđiều kiện. Đây là sựtrưởng thành, chínchắn, xảy tới cho bạn.Người trưởng thànhcho. Chỉ người trưởngthành mới có thể cho,bởivìchỉngườitrưởng

thành mới có điều đó.Thế thì tình yêu làkhông phụ thuộc. Thếthì bạn có thể yêu chodù người kia có haykhông.Thếthìtìnhyêukhôngphảilàmốiquanhệ,nólàtrạngthái.

Điều gì xảy ra khimộtbônghoanởtrongrừng sâu mà chẳng aica ngợi nó, chẳng ai

biết tới hương thơmcủa nó, chẳng ai đingangquavànói "đẹpđấy," chẳng ai thưởngthức cái đẹp của nó,niềm vui của nó -chẳng ai chia sẻ, điềugìxảyrachobônghoanày? Nó có chếtkhông?Nócóđaukhổkhông? Nó có trở nênhoang mang sợ hãi

không? Nó có tự tửkhông?Nó cứ nở hoa,nóđơngiảncứnởhoa.Chẳng có gì khác biệtviệc liệu có ai đó điquahaykhông;điềuđólàkhôngliênquan.Nócứtỏamãihươngthơmcủamình theo gió.Nócứ cúng dường niềmvui của mình choThượng đế, cho cái

toàn thể. Nếu tôi mộtmình, thì thế nữa tôicũngsẽyêunhưkhitôiđang ở cùng các bạn.Cácbạnkhôngphải làngười tạo ra tình yêucủa tôi. Nếu như cácbạntạoratìnhyêucủatôi, thì tự nhiên, khicác bạn ra đi tình yêucủa tôi sẽ mất đi. Cácbạnkhôngkéotìnhyêu

củatôira,tôiđangmưarào nó lên các bạn -đây là tình yêu-bantặng, đây là tình yêu-hiệnhữu.

Và tôi không thựcsự đồng ý với C.S.Lewis và AbrahamMaslow. Tình yêu thứnhấtmàhọgọi là 'tìnhyêu' thì không phải làtìnhyêu,nóchỉ lànhu

cầu. Làm sao nhu cầucó thể là tình yêuđược?Tìnhyêulàđiềuxa hoa. Nó là sự dưthừa.Nócónhiềucuộcsống tới mức bạnkhôngbiết phải làmgìvới nó, cho nên bạnchia sẻ. Nó có nhiềubàicatrongtimbạntớimức bạn phải hátchúng lên - dù có ai

nghe hay không thìcũng chẳng liên quangì. Nếu không ai nghethì bạn cũng vẫn phảihát bài ca của mình,bạn sẽ phải nhảy điệuvũ của mình. Ngườikhác có thể được nó,ngườikháccóthểlỡnó- nhưng khi có liênquan tới bạn nó vẫntuôn chảy; nó là việc

tuôntràn.Dòng sông không

chảy vì bạn; chúngchảydùbạncóđóhaykhông. Chúng khôngchảy vì cơn khát củabạn,chúngkhôngchảyvì những cánh đồngkhát khô của bạn;chúng đơn giản tuônchảy ở đó. Bạn có thểlàm dịu cơn khát của

mình,bạncó thểbỏ lỡ- điều đó là tùy bạnthôi.Dòngsôngkhôngthực sự chảy vì bạn,dòng sông chỉ chảy.Ngẫunhiênmàbạn cóthể lấy được nước chocánh đồng của mình,ngẫu nhiên mà bạn cóthể lấy được nước chonhucầucủamình.

Khi bạn phụ thuộc

vàongườikhácthìbaogiờ cũng cókhốnkhổ.Khoảnh khắc bạn phụthuộc,bạnbắtđầucảmthấykhốnkhổbởivìsựphụ thuộc là cảnh nôlệ.Thế thìbạnbắtđầubáo thù theo nhữngcách tinh vi, bởi vìngườimàbạnphảiphụthuộcvào trở thành cóquyền lực trên bạn.

Khôngaithíchbấtkìaicó quyền trên mình,không ai thích bị phụthuộc bởi vì sự phụthuộc giết chết tự do.Và tình yêu không thểnở hoa trong sự phụthuộc được - tình yêulàbônghoacủa tựdo;nó cần không gian, nócần không gian tuyệtđối. Người kia phải

không can thiệp vàonó.Điều đó là rất tinhtế.

Khi bạn phụ thuộcthì người khác chắcchắn sẽ chi phối bạn,và bạn sẽ cố gắng chiphốingườikhác.Đólàcuộcđấutranhcứdiễnragiữacáigọilànhữngngười yêu nhau.Họ lànhữngkẻthùthânthiết

liên tục tranh đấu.Chồngvàvợ-họđanglàmgì?Việcyêulàrấthãn hữu; đấu tranh làquitắc,yêulàngoạilệ.Và theo đủ mọi cáchhọ cố gắng chi phối -ngay cả qua tình yêuhọ cũng cố gắng chiphối. Nếu chồng yêucầu vợ, vợ từ chối, côấy không tự nguyện.

Côấyrấtkhốnkhổ;côấy chonhưng rấtmiễncưỡng,côấymuốnbạnvẫy đuôi quanh cô ấy.Vàđấy cũng là trườnghợpvớianhchồng.Khicô vợ thấy cần và đềnghị anh ta, chồng nóirằnganhtamệt.Trongvăn phòng có quánhiềucôngviệc,anhtathực sự bị quá tải, và

anhtamuốnđingủ.Đây là những cách

thaotúng,bỏđóingườikhác,làmchongườiđómỗilúcmộtđóihơnđểcho người đó trở nênngày một phụ thuộchơn. Một cách tựnhiên, đàn bà có tínhngoại giao về điều đóhơn là đàn ông bởi vìđàn ông đã có quyền

lực rồi. Anh ta khôngcần tìm các cách thứctinh tế và tinh ranh đểcóquyềnlực,anhtacóquyền lực rồi. Anh taquản lí tiền - đó làquyền lực của anh ta.Vềcơbắp,anhtamạnhhơn.Trongnhiềuthếkỉanh ta đã huấn luyệncho tâm trí củađànbàrằng anh ta có quyền

hơn còn cô ấy khôngcóquyền.

Đàn ông bao giờcũng cố gắng tìm đànbà theo đủ mọi cáchkém hơn anh ta. Đànông không muốn cướiđànbàcógiáodụchơnmình, bởi vì thế thìquyền lực bị nguykhốn. Anh ta khôngmuốn cưới đàn bà cao

hơn mình, bởi vì đànbà cao hơn trông siêuđẳng. Anh ta khôngmuốn cưới đàn bà quánhiềutrítuệ,bởivìthếthì cô ấy tranh cãi, vàluậncứcóthểpháhủyquyền lực. Đàn ôngkhôngmuốnđànbàrấtnổitiếng,bởivìthếthìanh ta trở thành thứyếu.Vàtrongnhiềuthế

kỉđànôngđãhỏivợlàđàn bà trẻ hơn mình.Tại sao vợ không thểgià hơn chồng? Cái gìsai?Nhưng đàn bà giàlại kinh nghiệm hơn -điềuđópháhủyquyềnlực.

Cho nên đàn ôngbao giờ cũng hỏi vợvới nhữngđànbàkémhơn-đólàlídotạisao

đàn bà đã mất chiềucao.Chẳngcólídonàocho họ thấp hơn đànôngcả,khôngcó lídochút nào; họ đã mấtchiều cao bởi vì chỉđàn bà nhỏ nhắn hơnbao giờ cũng đượcchọn.Dầndầnđiềunàyđãđivào trong tâm tríhọ sâu tới mức họ đãmất chiều cao của

mình. Họ đã mất sựthôngminh bởi vì đànbà thông minh khôngđược cần tới; đàn bàthôngminhlàquáivật.Bạn sẽ ngạc nhiên màbiết rằng ngay trongthế kỉ này chiều caocủa họ đang tăng lêntrở lại.Ngaycảxươngcủahọcũngtrởnênlớnhơn, khung xương trở

nên lớn hơn. Chỉ mớitrong vòng năm mươinămnaythôi...đặcbiệtlà ở Mĩ. Và não họcũng phát triển và trởnên lớn hơn là chúngvẫn thường vậy, sọcũng đang trở nên lớnhơn.

Vớiýtưởngnàyvềtự do cho đàn bà,những sự huấn luyện

sâu sắc nào đó đã bịpháhủy.Đànôngđãcóquyền lựcchonênanhta không cần rất láulỉnh,khôngcầnrấtgiántiếp. Đàn bà không cóquyền lực. Khi bạnkhông có quyền lựcbạn phải có tính ngoạigiao hơn - đó là cáithaythế.Cáchduynhấthọ có thể cảm thấy có

quyềnlàởchỗhọđượccần tới,ởchỗđànôngliêntụccầntớihọ.Đâykhôngphảilàtìnhyêu,đâylàsựmặccả,vàhọliên tụcmặccảvềgiá.Đó là cuộc vật lộnthườngxuyên.C.S. Lewis vàAbrahamMaslow chiatìnhyêuralàmđôi.Tôikhông chia thành hai.

Tôi nói rằng loại tìnhyêu thứ nhất chỉ làdanh nghĩa thôi, làđồng tiền giả; điều đókhông đúng. Duy nhấtloại tình yêu thứ haimớilàtìnhyêu.

Tìnhyêuxảyrachỉkhi bạn trưởng thành.Bạn trở nên có khảnăngyêuchỉkhibạnlàngười trưởng thành.

Khi bạn biết rằng tìnhyêu không phải là nhucầumàlàsựtuôntràn-tình yêu-hiện hữu haytìnhyêu-ban tặng - thếthì bạn cho mà khôngcóđiềukiệnnào.

Loại thứ nhất, cáigọi là tình yêu, đượcbắt nguồn từ nhu cầusâu sắc của con ngườicần tới người khác,

trongkhi"tìnhyêu-bantặng" hay "tình yêu-hiệnhữu" lại tuôn tràotừ người trưởng thànhsangngười khácdo sựthừa thãi. Người ta bịtràn ngập bởi nó. Bạncónóvànóbắtđầudichuyển quanh bạn,cũng như khi bạn thắplên ngọn đèn, tia sángbắt đầu lan tỏa vào

trong bóng tối. Tìnhyêu là sản phẩm phụcủa sự hiện hữu. Khibạn hiện hữu, bạn cóvầng hào quang đóquanh mình. Và khibạnkhôngcóvầnghàoquang đó quanhmình,bạnhỏixinngườikháccho bạn tình yêu. Hãyđểtôinhắclạiđiềuđó:Khi bạnkhông có tình

yêu,bạnhỏixinngườikhácchobạn tìnhyêu;bạn là kẻ ăn xin. Vàngười khác cũng đanghỏi xin bạn đem tìnhyêuchongườiđó.Bâygiờ, hai kẻ ăn xin nàychìatayrachonhau,vàcảhaiđềuhivọngrằngngười kia có nó...Mộtcách tự nhiên cuốicùng cả hai đều cảm

thấy thấtbại,vàcảhaiđềucảmthấybịlừa.

Bạn có thể hỏi bấtkì người chồng vàngười vợ nào, bạn cóthể hỏi bất kì ngườiyêunào-họcảhaiđềucảm thấybị lừa.Đó làphóng chiếu của bạnrằngngười kia cónó -nếubạncóphóngchiếusai, người kia có thể

làm gì về điều đóđược?Phóngchiếucủabạnđãbịtanvỡ;ngườikiađã tỏ rakhônghợpvới phóng chiếu củabạn,cóthếthôi.Nhưngngười kia không cónghĩavụgìphảichứngtỏbảnthânmìnhtươngứng với sự trông đợicủabạn.

Và bạn đã lừa

người kia... đó là cảmgiáccủangườikia,bởivìngườikiađãhivọngrằng tình yêu sẽ tuônchảy từ bạn. Các bạncảhaiđềuhivọngtìnhyêu sẽ tuôn chảy từngười kia, và cả haiđều trống rỗng - làmsaotìnhyêucóthểxảyra được? Nhiều nhấtcác bạn có thể khốn

khổ cùng nhau. Trướcđó,bạnquenkhốnkhổ1mình,riêngbiệt;bâygiờ bạn có thể khốnkhổcùngnhau.Vàhãynhớ,bấtkìkhinàohaingười khốn khổ cùngnhau thì đấy khôngphải là phép cộng đơngiản,đấylàphépnhân.

Một mình bạn đãcảm thấy thất vọng,

bây giờ ở cùng nhaubạn lại cảm thấy thấtvọng. Một điều tốt vềnó, bâygiờbạn có thểđổtráchnhiệmlênđầungười kia - người kiagâychobạnkhốnkhổ,đó là điểm tốt.Bạn cóthểcảmthấythoảimái."Chẳng cái gì sai vớimình cả, tại người kiachứ... Phải làm gì với

mụ vợ như vậy - cáukỉnh, cằnnhằn?Ngườita phải khốn khổ thế.Phải làm gì với lãochồng như vậy? - xấuxí, keo kiệt." Bây giờbạn có thể đổ tráchnhiệm lên đầu ngườikhác; bạn đã tìm đượcngười chịu báng.Nhưng khốn khổ vẫncòn đó, lại còn được

nhânlên.Bây giờ đây là

nghịchlí:nhữngngườirơi vào tình yêu lạichẳngcó tìnhyêunào,đólàlídotạisaohọlạirơi vào tình yêu. Vàbởivìhọkhôngcótìnhyêu gì, nên họ khôngthể cho được. Và mộtđiều nữa - người chưatrưởng thành bao giờ

cũng rơi vào tình yêuvới người chưa trưởngthành khác, bởi vì chỉhọ mới có thể hiểungôn ngữ của nhau.Người trưởng thànhyêu người trưởngthành. Người chưatrưởngthànhyêungườichưatrưởngthành.

Bạn có thê cứ đổichồng hay đổi vợ cả

nghìnlẻmộtần,bạnsẽlại tìm thấy cùng kiểuđàn bà và cùng khốnkhổđượclặplại-dướicác dạng khác nhau,nhưng cùng khốn khổđược lặp lại, nó gầnnhưlàmột.Bạncóthểthay đổi vợ mình,nhưng bạn lại khôngđổi-bâygiờaisẽchọnvợ mới? Bạn sẽ chọn.

Việcchọnlựasẽlạitớitừ sự chưa trưởngthành của bạn. Bạn sẽlại chọn một kiểu đànbàtươngtự.

Vấn đề cơ sở củatình yêu là trước hếthãy trở nên trưởngthành. Thế thì bạn sẽtìm ra bạn tình trưởngthành; thế thì ngườichưa trưởng thành sẽ

không hấp dẫn bạnchút nào. Điều đógiốnghệt thếnày.Nếubạn hai mươi nhămtuổi,bạnkhôngrơivàotìnhyêuvớiđứabéhaituổi. Đích xác giốngnhư thế, khi bạn làngười trưởng thành vềmặt tâm lí, tâm linh,bạnkhôngrơivàotìnhyêu với đứa bé. Điều

đó không xảy ra.Điềuđó không thể xảy rađược, bạn có thể thấyrằng điều đó sẽ là vônghĩa.

Thực tế ngườitrưởngthànhkhôngrơivào tìnhyêu,ngườiđóvươn lên trong tìnhyêu. Từ 'rơi' là khôngđúng. Chỉ người chưatrưởng thành mới rơi;

họloạngchoạngvàrơivào tình yêu. Bằngcáchnàođóhọxoayxởvà đứng dậy. Bây giờhọ không thể xoay xởđược và họ không thểđứngdậyđược-họtìmthấy người đàn bà vàngườinàyrađi,họtìmthấyngười đànôngvàngười này ra đi. Họbao giờ cũng sẵn sàng

ngã ra đất và bò. Họkhông có xương sống,cột sống; họ không cótính toàn vẹn để đứngmộtmình.

Ngườitrưởngthànhcó tính toàn vẹn để ởmột mình. Và khingườitrưởngthànhchotìnhyêu,ngườiđóchomà không có dây nàogắnvớiđiềuđó-người

đó đơn giản cho. Khingườitrưởngthànhchotìnhyêungườiđócảmthấy biết ơn rằng bạnđã chấp nhận tình yêucủa người đó, khôngphải điều ngược lại.Người đó không trôngđợibạncámơnvìđiềuđó-không,khôngchútnào,ngườiđóthậmchíkhông cần lời cám ơn

củabạn.Ngườiđócámơn bạn vì việc chấpnhận tình yêu củangười đó. Và khi haingười trưởng thành ởtrong tình yêu, mộttrong những nghịch lílớn lao nhất của cuộcsốngxảy ra,một trongnhững hiện tượng đẹpđẽ nhất: họ ở cùngnhauấyvậymàlạicực

kì một mình. Họ ởcùng nhau nhiều tớimức họ gần như làmột, nhưng tính mộtcủa họ không phá hủytính cá nhân của họ -thựctế,nótôncaotínhcá nhân, họ trở thànhmang tính cá nhânnhiều hơn. Hai ngườitrưởng thành sốngtrong tìnhyêu thì giúp

đỡ lẫnnhau trởnên tựdo hơn. Không cóchính trị tham dự vào,không ngoại giao,khôngnỗlựcchiphối.

Làmsaobạncóthểchi phối được ngườibạn yêu? Hãy nghĩ kĩvềđiềuđó-chiphốilàmột loại hận thù, giậndữ, thù địch. Làm saobạncóthểnghĩtớiviệc

chi phối người bạnyêu?Bạnsẽ thích thấyngười này tự do toànbộ,độclập;bạnsẽchongườiđónhiều tínhcánhân hơn. Đó là lí dotại sao tôi gọi nó lànghịch lí lớn lao nhất:họ ở cùng nhau nhiềutớimức họ gần như làmột, nhưng vẫn trongcáimộtđóhọlàcáccá

nhân.Tínhcánhâncủahọ không bị xóa đi -chúngđã trởnênđượcnângcaolên.

Người kia đã làmgiàuthêmchúngkhicóliênquan tới tựdocủahọ.

Người chưa trưởngthành rơi vào tình yêuthì phá hủy tự do củangườikhác,tạorasựtù

túng, làm ra nhà tù.Người trưởng thànhtrong tìnhyêu thì giúpđỡlẫnnhauđểđượctựdo;họgiúplẫnnhauđểphá bỏ mọi loại tùtúng. Và khi tình yêutuôn chảy cùng tự dothìcócáiđẹp.Khitìnhyêu tuôn chảy cùng sựphụthuộcthìsẽcóxấuxí.

Hãynhớ lấy, tựdocó giá trị cao hơn tìnhyêu.Đólàlídotạisaoở Ấn Độ, điều tốithượngchúngtalạigọilà moksha; mokshanghĩa là tự do. Tự docó giá trị cao hơn tìnhyêu. Cho nên nếu tìnhyêu đang phá hủy tựdo, thì nó là khôngxứng đáng. Tình yêu

có thể bị bỏ đi, tự dophải được giữ lấy - tựdo có giá trị cao hơn.Vàkhôngcótựdobạnchẳng bao giờ có thểhạnh phúc được, điềuđó là không thể được.Tự do là ham muốnbản chất của từng đànông, từng đàn bà - tựdo hoàn toàn, tự dotuyệt đối. Cho nên bất

kìcáigì trở thànhviệcpháhủytựdo,ngườitađềubắtđầughétnó.

Bạn không ghétngườiđànôngbạnyêusao? Bạn không ghétngười đàn bà bạn yêusao?Bạnghétđấy!Đólàđiềuáccầnthiết,bạnphải dung thứ nó. Bởivì bạn không thể mộtmình được nên bạn

phảixoayxởđểởcùngaiđó,vàbạnphảiđiềuchỉnh theo đòi hỏi củangười khác. Bạn phảidungthứ,bạnphảichịuđựnghọ.

Tình yêu, tình yêuthực sự, phải là tìnhyêu-hiệnhữu,tìnhyêu-ban tặng. Tình yêu-hiện hữu ngụ ý trạngtháiyêu-khibạnđãvề

nhà, khi bạn đã biếtmình là ai, thế thì tìnhyêu phát sinh trong sựhiện hữu của bạn. Thếthìhươngthơmlantỏavà bạn có thể đem nócho người khác được.Làmsaobạncóthểchocái gì mà bạn khôngcó?Đểchonó,yêucầuđầutiênlàphảicónó.

Tìnhyêuvà

hônnhânGợi ý của tôi là ở

chỗ hôn nhân nên xảyra sau tuần trăng mật,đừngbaogiờtrướcnó.Chỉ nếu mọi sự điđúng, chỉ thế thì hônnhânmớinênxảyra.

Tuần trăngmậtsauhôn nhân là rất nguyhiểm. Như tôi biết,chín mươi chín phần

trămhônnhânđềukếtthúc ngay sau lúc tuầntrăng mật kết thúc.Nhưng thế thì bạn bịbắt giữ rồi, thế thì bạnchẳng còn đường nàothoátnữa.Thếthìcảxãhội - luậtpháp, tòaán,mọi người đều chốnglạibạnnếu bạnbỏvợhay vợ bỏ bạnThế thìtoàn thể nền đạo đức,

tôn giáo, tu sĩ, mọingười đều chống lạibạn.

Trong thực tế xãhội đáng phải tạo ramọi rào chắn có thểchohônnhânvàkhôngràochắnnàocho lidị.Xã hội đáng phảikhông cho phép mọingười cưới nhau dễdàng thế. Tòa án đáng

phảitạoracácràochắn- hãy sống với ngườiđànbàítnhấttronghainăm, thế rồi tòa án cóthểchophépbạnđượccưới nhau. Ngay bâygiờhọđang làmchínhđiều ngược lại. Nếubạn muốn cưới nhau,chẳng ai hỏi liệu bạncósẵnsàngkhônghayliệu nó chỉ là một ý

thức chợt nảy ra, chỉbởivìbạnthíchcáimũicủa người đàn bà này.Ngu ngốc làm sao!Người ta không thểsốngchỉbởivìcáimũiđẹp. Sau hai ngày cáimũisẽbịquênmất-ainhìn vào mũi vợ củamình mãi? Vợ chẳngbao giờ trông đẹp cả,chồng chẳng bao giờ

trông đẹp cả, một khicácbạnquennhau rồi,cáiđẹpbiếnmất.

Haingườinênđượcphép sống cùng nhauđủ lâuđể trởnênquenthuộc, bén mùi lẫnnhau. Trước điều đó,cho dù họ muốn cướinhauthìhọcũngkhôngnênđượcphép.Thếthìli dị sẽ biến mất khỏi

thế giới. Li dị tồn tạibởi vì hônnhân sai vàbịépbuộc.Lidịtồntạibởi vì hôn nhân đượcthực hiện trong tâmtrạnglãngmạn.

Tâm trạng lãngmạn là tốt nếu bạn lànhàthơ-vànhàthơlạichưabaogiờđượcbiếtlàngườichồng tốthayngười vợ tốt. Thực tế

nhà thơ hầu như làngườichưavợ,họ làmnhững chuyện ngớngẩndại dột nhưnghọlại chưa hề bị bắt, vàdođósựlãngmạncủahọvẫncònsốngđộng.Họ cứ viết thơ ca,những bài thơ hay...Người ta không nêncưới người đànbàhayđàn ông trong tâm

trạngthơca.Hãycứđểchotâmtrạngvănxuôitới, rồi lắng đọng lại.Bởi vì cuộc sốngthườngngàygiốngvớivăn xuôi nhiều hơn làgiốngthơca.

Người ta phải trởnên đủ trưởng thành.Trưởng thành nghĩa làngười ta không còn làkẻngốclãngmạnnữa.

Người ta hiểu cuộcsống, người ta hiểutrách nhiệm của cuộcsống,ngườitahiểucácvấnđềcủaviệcởcùngvới một người. Ngườita chấp nhận tất cảnhữngkhókhănvàvậymà vẫn quyết địnhsống với người đó.Người ta không hivọng rằng sẽ có thiên

đường, toàn hoa hồng.Người ta không hivọng vào điều vônghĩa; người ta biếtthực tế là nghiệt ngã,nó là khắc nghiệt. Cóhoa hồng nhưng lại ởxavàchỉcóvàibôngởgiữa; nhưng có nhiềugai.

Khi bạnđã trởnêntỉnh táo với tất cả

những vấn đề này vàbạn vẫn quyết địnhrằngđángmạohiểmvàsống cùng với mộtngườithayvìsốngmộtmình, thì hãy cướinhau.Thếthìhônnhânsẽ không bao giờ giếtchết tình yêu, bởi vìtình yêu này là hiệnthực. Hôn nhân có thểgiết chết mỗi tình yêu

lãngmạn. Và tình yêulãng mạn là điều mọingười gọi là mối tìnhngây thơ. Người taphải không nên phụthuộcvàonó.Ngườitakhông nên nghĩ về nónhưsựnuôidưỡng.Nócóthểgiốngnhưkem-thỉnhthoảngbạncóthểănnó,nhưngđừngphụthuộc vào nó. Cuộc

sống phải hiện thựchơn,vănxuôihơn.Và hôn nhân bản thânnó chẳng bao giờ pháhủy cái gì. Hôn nhânđơn giản lôi bất kì cáigì vẫn được giấu kínbêntrongbạn-nóđemcáiđóra.Nếutìnhyêuđược giấu kín bêntrongbạn,hônnhânlôinóra.Nếutìnhyêuchỉ

là sự giả vờ, chỉ làmiếngmồi nhử, chẳngchóngthìchầynóphảibiến mất. Và thế thìthực tại của bạn, cátínhxấuxí củabạn lòira.Hônnhânđơngiảnlàmộtcơhội, chonênbất kì điều gì bạn cóbên trong bạn sẽ chora.

Tình yêu không bị

hôn nhân phá hủy.Tình yêu bị phá hủybởinhữngngườikhôngbiếtcáchyêu.Tìnhyêubịpháhủybởivìngaychỗ đầu tiên tình yêuđã không có, bạn đãsống trong mơ. Thựctạipháhủygiấcmơđó.Bằng không thì tìnhyêu là cái gì đó vĩnhhằng,mộtphầncủacái

vĩnh hằng. Nếu bạntrưởng thành, nếu bạnbiết nghệ thuật này vàbạnchấpnhậncácthựctịa của cuộc sống tìnhyêu, thế thìnócứpháttriển mọi ngày. Hônnhân trở thành cơ hộivô cùng cho việctrưởngthànhtrongtìnhyêu.

Chẳngcáigìcóthể

pháhủyđượctìnhyêu.Nếu nó có đó, nó cứphát triển mãi. Nhưngcảm giác của tôi là ởchỗ trong hầu hết cáctrường hợp ngay chỗđầu tiên nó đã khôngcórồi.Bạntựhiểulầmmình,cáigìđókhácđãcó đó - có thể dục cóđó, sự hấp dẫn có đó.Thế thì nó sẽ bị phá

hủybởivìmộtkhibạnđã làm tình với ngườiđàn bà thì sự hấp dẫndục biến mất. Sự hấpdẫn dục chỉ là với cáikhông biết - một khibạn đã nếm trải thânthểcủađànbàhayđànông, thì hấp dẫn dụcbiếnmất.Nếutìnhyêucủa bạn chỉ là sự hấpdẫn dục thì nó nhất

địnhbiếnmất.Cho nên đừng bao

giờhiểulầmyêulàcáigìđókhác.Nếuyêu làyêuthực...Tôingụýgìkhi tôinói"yêuthực"?Tôi ngụ ý rằng chỉtrong sự hiện diện củangười khác bạn mớicảm thấy niềm hạnhphúc đột nhiên, chỉ ởcùng nhau bạn mới

cảmthấycựclạc,chínhsựhiệndiệncủangườikhác mới đáp ứng cáigì đó sâu xa trong timbạn...cáigìđóbắtđầuca hát trong tim bạn,bạnrơivàosựhàihòa.Chínhsựhiệndiệncủangười khác giúp chobạn ở cùng; bạn trởthành nhiều tính cánhân hơn, định tâm

hơn, tiếp đất hơn. Thếthìđólàtìnhyêu.

Tình yêu khôngphải là đam mê, tìnhyêu không phải là xúcđộng. Tình yêu là sựhiểu biết rất sâu sắcrằng ai đó bằng cáchnàođólàmhoànchỉnhbạn.Aiđólàmchobạnthành vòng tròn đầyđủ. Sự hiện diện của

người khác tôn caothêm sự hiện diện củabạn.Tìnhyêuchosựtựdo được là chính bảnthân mình; nó khôngmangtínhsởhữu.

Cho nên, hãy quansát - đừng bao giờ coidục là tình yêu, bằngkhông bạn sẽ bị lừa.Hãy tỉnh táo, và khibạn bắt đầu cảm thấy

với ai đó rằng chỉ sựhiệndiện,sựhiệndiệnthuần khiết - không gìkhác,khônggìkhác làcần cả; bạn không hỏigìcả,chỉsựhiệndiện,chỉ mỗi điều ngườikhác hiện hữu - là đủlàm cho bạn hạnhphúc... Cái gì đó bắtđầu nở hoa bên trongbạn, hoa sen nghìn lẻ

mộtcánhnởra, thếthìbạn đang trong tìnhyêu.Và thế thì bạn cóthể đi qua tất cả cáckhó khăn mà thực tạitạo ra. Nhiều phiềnnão, nhiều lo âu - bạnsẽcóthểtrảiquatấtcảchúng và tình yêu củabạnsẽnởhoangàymộtnhiềuhơn,bởivìtấtcảnhững tình huống này

sẽtrởthànhtháchthức.Và tình yêu của bạn,bằng việc vượt quachúng, sẽ phát triểnngày một mạnh mẽhơn.

Tình yêu là vĩnhhằng.Nócóđó,thếrồinócứpháttriểnvàpháttriểnvàpháttriển.Tìnhyêu biết chỗ bắt đầunhưng không biết chỗ

kếtthúc.Bốmẹvàconcái

Nếu bố mẹ mangtínhthiền,nếuđứaconđượcsinhrakhôngchỉquagiaohợpdụcvậtlímà còn qua tình yêumang tính thiền sâusắc... Tình yêu mangtính thiềnngụýsự tanchảy vào bản thể của

nhau, không chỉ quahai thân thể.Nóngụýgạtbảnngãcủabạnra,gạttôngiáocủabạnra,gạt các ý thức hệ củabạn ra - trở thành đơngiản và hồn nhiên.Trong trạng thái vôđiều kiện đó của bốmẹ, nếu con được thụthaithìcómọisựchắcchắn, không chỉ khả

năng, là đứa con sẽkhôngbịquiđịnhchútnào.

Có vài điều bạnphải hiểu - tôi khôngthể đưa ra bằng chứngnào về chúng được,chúng ở bên ngoàibằng chứng. Chỉ kinhnghiệm của bạn mớichobạnbằngchứng.

Chẳnghạn,tổchức

sinh học có khả năngvượt hơn bản thân nó.Nó vượt hơn trongnhững khoảnh khắcnào đó. Đó là nhữngkhoảnhkhắcđượcấpủtrongtâmtrícn,bởivìtrong những khoảnhkhắcđóbạnđãbiết tựdo, cái tamở rộng, vàim lặng và an bìnhhoàn toàn; tình yêu

không có cái tươngứng, ghét bỏ, đi theonó. Khoảnh khắc đóchúng ta gọi là cựcthích.Sinhhọcchobạncực thích; đó là mónquàquígiánhấttừsinhhọcmùquáng.Bạn cóthểdùngnhữngkhoảnhkhắcđó của tựdo, tanchảy, biến mất, choviệc thiền. Không có

chỗ nào tốt hơn để từđónhảyvàotrongthiềnbằng cực thích. Haingười yêu nhau cảmthấymộtlinhhồntronghai thân thể... mọi thứđãdừnglạichokhoảnhkhắcnày, ngay cả thờigian cũng đã dừng lại.Không có ý nghĩ, tâmtrí đã dừng lại. Bạntrongcái'đây'đơngiản

củamình.Đólànhữngchỗ nhỏ bé từ đó bạncó thể vượt ra ngoàisinhhọc.

Mọi điều bạn phảibiết rằng đây là điềuthiềnlà:vôthờigia,vôngã, imlặng,phúclạc,và niềm vui tràn ngậptất cả, niềm cực lạcdângtrào.

Điều này xảy ra

qua sinh học giữa haingười.Mộtkhibạnbiếtrằng điều đó cũng cóthểxảyratrongsựmộtmình của bạn, bạn chỉphảihoàn thànhnhữngđiềukiệnđó.Hiểubiếtcủa riêng tôi là ở chỗconngườiđitớibiếtvềthiền qua cực thíchdục, bởi vì trong cuộcsống không có khoảnh

khắc nào khác tới gầntínhthiềnnhưvậy.

Nhưng mọi tôngiáođềuchốnglạidục.Họủnghộthiềnnhưnghọ không ủng hộ cáiđầu tiên, kinh nghiệmtrên cơ sở sẽ đưa bạntới thiền. Cho nên họđãtạoramộtnhânloạinghèonàn - không chỉnghèo nàn về vật chất

mà nghèo nàn cả vềtâm linh nữa. Họ đãhuấn luyện tâm trí bạnchốnglạidụcnhiềutớimức dưới sức ép sinhhọc bạn mới đi vàotrong nó. Nhưng trongsức ép đó bạn khôngthể kinh nghiệm đượctựdocực thích, cáivôhạn bỗng nhiên trởthànhsẵncóchobạn-

cái vĩnh hằng trongkhoảnh khắc đó, chiềusâu, chiều sâu vựcthẳm của kinh nghiệmnày.

Bởivìconngườiđãbị tướcmấtniềmphúclạc cực thích nên conngườiđãtrởnênkhôngcó khả năng biết thiềnlàgì.Vàđó làđiều tấtcả các tôn giáo đều

muốn, rằng bạn khôngbao giờ trở nên mangtính thiền - nói về nó,đọc về nó, làm nghiêncứu về nó, nghe bàigiảngvềnó...Mọiđiềuđó sẽ tạo ra nhiều thấtvọng trong bạn bởi vìbạn hiểu mọi thứ vềthiền một cách trí tuệ,nhưng bạn không cókinh nghiệm sống nào

cóthểminhchứngrằngnếu giọt sương có đó,đạidươngcũngphảicóởđâuđó.

Giọtsương làbằngchứng tồn tại của đạidương.Sinhhọccòntừbinhiềulắmsovớinhàthờ, giáo đường, đềnchùacủabạn.Mặcdầusinhhọcmùquáng,nókhông mù quáng đến

mức như Moses,Krishna, Jesus,Mohammed của bạn.Sinh học là bản chấtcủabạn,nóchẳngcógìngoàisựtừbichobạn.Nóđãtraochobạnmọithứcóthểcócầnđểđilêncaohơn,đểđạt tớitrạngtháisiêutựnhiên.

Cảđờimình tôi đãtranh đấu chống lại

những kẻ ngốc. Họkhông thể trả lời đượcchotôi,luậncứcủatôi,về một điều đơn giản:bạnnóivềthiềnnhưngbạnsẽphảiđưarabằngchứng sống nào đótrong cuộc sống conngười; bằng không,mọi người sẽ hiểu chỉlời thôi. Bạn sẽ phảichohọcáigìđócóthể

làm cho họ nhận biếtvề điều có thể - tìnhyêuđược tạo ra khôngcó mặc cảm gì, khôngvội vã gì, không nghĩrằngbạnđanglàmđiềugì đó sai. Bạn sẽ làmđiều tốt nhất và điềuđúngnhấttrênthếgiới.

Cũngkì lạmàthấyrằng người ta có thểgiết người mà không

cómặccảmgì-khôngphải giếtmộtmà hàngtriệungười -nhưnghọkhông thể tạo ra đượctrẻ con không mặccảm. Tất cả các tôngiáo đều chẳng là gìngoàitaihọa.

Hãy làm tình chỉkhi bạn sẵn sàng ởtrongkhônggianthiền.Và hãy tạo ra bầu

không khí thiền trongkhi bạn làm tình. Bạnnên coi chỗ đó là linhthiêng. Việc tạo racuộc sống... cái gì cóthể linh thiêng hơnđược?Hãylàmđiềuđómộtcáchđẹpđẽ, thẩmmĩ, vui sướng nhất cóthể được. Không nênvội vã. Và nếu haingườiyêunhaugặpgỡ

trong bầu không khíbên ngoài như vậy, vàmột không gian imlặng như vậy bêntrong, họ sẽ hấp dẫnlinh hồn cao nhất sẵncóđấy.

Bạnchosinhrađứatrẻ tương ứng theotrạng thái yêu đươngcủamình.Nếumọi bốmẹbị thấtvọng,người

đónênnghĩvềđiềuđó,rằng đây là đứa trẻxứngvớingườiđó.Bốmẹ không bao giờ tạora khả năng cho linhhồn cao hơn và tiếnhóa hơn vào trongbụng mẹ - bởi vì tinhtrùngđànôngvàtrứngđànbàchỉtạoracơhộicholinhhồnđivào.Họtạo ra cơ hội cho thân

thểđể cho linhhồn cóthể được hiện thân.Nhưng bạn sẽ hấp dẫnchỉ loạingườimàhoạtđộng dục của bạn tạorakhảnăng.

Nếu thế giới đầynhững kẻ ngốc vàngười tầm thường,bạnchịu trách nhiệm - tôingụý,bốmẹchịutráchnhiệm. Họ chẳng bao

giờnghĩvềđiềuđócả,conhọmangtínhngẫunhiên.Khôngthểcótộinàolớnhơnviệctạoracuộc sống một cáchngẫunhiên.

Hãy chuẩn bị chođiều đó. Và điều bảnchất nhất là hiểukhoảnhkhắccựcthích:vôýnghĩ,vôthờigian,vô trí, chỉ là nhận biết

thuần khiết. Trongnhận biết thuần khiếtbạn có thể hấp dẫn vịPhậtGautam.Cáchbạnlàm tình, điều kì lạ lànhiều Adoft Hitlers,Mussolinis, Stalins,Nadirshahs,Tamerlanes, GenghisKhans, lại không bịhấp dẫn. Bạn hấp dẫnchỉ những người tầm

thường.Bạnkhônghấpdẫn cả những linh hồnthấp nhất, bởi vì vớilinhhồn thấpnhất tìnhyêu của bạn phải gầnnhưlàcưỡnghiếp.Vớilinhhồn caonhất, tìnhyêu của bạn phải làviệcthiền.

Cuộc sống của trẻcon bắt đầu từ khoảnhkhắc linh hồn đi vào

trongbụngmẹ.Nếunótới vào không gianthiền,thìcóthểcóconmà không cần huấnluyện chonó.Thực tế,đứatrẻđượcsinhratừthiềnkhôngthểbịhuấnluyện; nó sẽ nổi dậychống lại điều đó. Chỉngười tầm thườngmớicó thể được huấnluyện.

Vàmột đôi có khảnăng mang tính thiềntrong khi làm tình thìkhông phải là đôi tầmthường. Họ sẽ kínhtrọng đứa trẻ. Đứa trẻlà vị khách từ cáikhôngbiết,vàbạnphảikính trọng vị kháchnày. Những bố mẹkhông kính trọng conmình nhất định sẽ phá

hoạicáckiếpsốngcủachúng. Sự kính trọngcủa bạn, tình yêu củabạn, lòng biết ơn củabạnrằng,"Bạnđãchọnchúng tôi làm bố mẹbạn," sẽ được đáp ứngbằngsựkínhtrọngsâusắc hơn, biết ơn nhiềuhơn, tình yêu nhiềuhơn.

Vàkhibạnyêumột

người, bạn không thểhuấnluyệnđượcngườiđó. Khi bạn yêu mộtngười bạn cho ngườiđó tự do, bạn chongười đó sự bảo vệ.Khibạnyêumộtngườibạn sẽ không muốnngườiđólàbảnsaocủabản thân mình, bạn sẽmuốn người đó là cánhân duy nhất. Và để

làm cho người đóthành duy nhất bạn sẽthuxếpmọi điềukiện,mọi thách thức khêugợi ra tiềm năng củangườiđó.

Bạn sẽ không làmngười đó nặng gánhvới sự amhiểu, bởi vìbạn sẽmuốn người đótự mình biết chân lí.Mọi chân lí vaymượn

đều là dối trá. Chừngnào điều đó còn chưađượcbạnkinhnghiệm,nó không bao giờ làchânlí.

Bạn sẽ giúp chođứa trẻ kinh nghiệmngày càng nhiều điềuhơn.Bạn sẽ khôngnóiđiều dối trá với nó,rằngcóThượngđế-đólà điều dối trá, bởi vì

bạn chưa từng thấyThượngđế.Bốmẹbạnđã nói dối với bạn vàđến lượt mình bạn lặplại điều đó cho conmình. Bố mẹ bạn đãhuấn luyện bạn, vàcuộc sống của bạn làgì? - sự khốn khổ dàitừ cái nôi tới nấmmồ.Bạn có muốn cuộcsống conbạn cũng chỉ

làkhốnkhổ,đầynhữngđau khổ, lo âu, thấtvọngkhông?

Chỉ có một phátbiểu trong toàn thểKinh Thánh thiêngliêng mà tôi khôngchốnglại.Phátbiểuđólà, "Thượng đế có thểtha thứ cho mọi điều,chỉ trừ thất vọng."Bấtkìaiđãviếtrađiềuđó

đều phải đã là conngười của hiểu biếtmênh mông. Thượngđế không thể tha thứchomộtđiềuduynhất,và đó là thất vọng.Nhưng mọi người đềuđang sống trong thấtvọng - có Thượng đếhaykhôngThượngđế,thất vọng là một thựctại. Đó là sự tự hủy

diệt. Nếu bạn yêu conmình, bạn sẽ giúp nóvui sướng, cười, thíchthú, nhảymúa. Nhưngchính điều đối lập lạiđangđượcthựchiện.

Trong nhà tôi vàothời thơ ấu, đã thànhquen là khi có kháchnàođó tới,họhay loạitôirabằngviệcđưatôiđi đâu đó. Và khoảnh

khắc họ bắt đầu nóichuyệnvềviệcđưa tôiđi đâu đó - rằng tôiphảitớibácsĩvìtôibịcảm bao nhiêu ngàyrồi, tôi sẽ nói, "Chẳngviệc gì phải làm cả.Conbiếtbệnhcảmcủacon và con biết bác sĩnày;consẽchọnlúcđểđi. Ít nhất lần này conkhông thể đi được -

cảm hay ung thư, điềuđó cũng chẳng khácbiệtgì."

Họnói, "Nhưng tạisao?"

Tôi nói, "Con biếtai đó đang tới nhà vàbố mẹ sợ." Và họ tựnhiên sợ, bởi vì tôi đãlàm cho họ lúng túng.Vị khách có thể làngười quan trọng nào

đó, và tôi có thể làmđiều gì sẽ làm hỏngtoàn bộ mối quan hệcủanó.

Một lần, đang ăn,bỗngnhiên tôi bắt đầucười. Cả gia đình biếtrằngcáigìđónhấtđịnhxảy ra, bởi vì nhà cókhách.Nhưngvịkháchlại bị sốc. Ông ta nói,"Saocháucười?"

Tôi nói, "Cườikhông cần nguyênnhân. Thực tế, cháuphảihỏibác,'Saotấtcảcác bác lại ngồi vớimặt dài ra thế?' Tiếngcười cógiá trị cốhữu;mặtdàichẳngcógiátrịchútnào.Vàvìbácđãtới,thậmchímọingườitronggiađìnhcháuđềutrôngrấtbuồn,nghiêm

trang.Cháukhônghiểucó gì sai với bác. Báccótạorabầukhôngkhínày mọi nơi bác tớikhông?"

Tôi có thểbất thầnbắt đầu nhảy múa.Cuộc đối thoại giữa vịkhách và bố mẹ tôibỗng nhiên dừng lại,bởi vì tôi nhảy múa ởgiữa họ. Họ sẽ nói,

"Cháu ra ngoài chơiđi."

Tôinói, "Cháubiếtđích xác chỗ để nhảymúa.Nếucácbácchọnđi rangoài, cácbáccóthể đi và nói chuyệnngu xuẩn của mình -điềuchẳngngụýgìcả!Nóivềthờitiếtvàmùavụ... tấtcảcácbácđềubiết,ngaycảcháucũng

biết.Phỏngcóíchgì?"Trong cuộc nói

chuyệnlịchsựngườitakhông bao giờ thảoluận các chủ đề đangđược tranh cãi vì điềuđócó thể tạo rasựđốikháng nào đó. Họ chỉthảoluậnvềcácchủđềkhông tranh cãi - thờitiết... Một cách tựnhiên, không có tranh

luận về nó. Nếu trờilạnh, thì trời lạnh; nếutrờinóng,thìtrờinóng.

"Và cháu đangnhảymúaởđâychỉđểlàm cho các bác nhậnra rằng các bác đanglàm phí thời gian củamình. Tốt hơn cả làhãy cùng tham gianhảymúavớicháu!"

Đứa trẻ khôngđược huấn luyện thìgây lúng túng cho bốmẹ theo nhiều cách.

Nhưng nếu họ yêu, họsẽ sẵn sàng làm bất kìđiều gì. Cho dù nó cóđem tới sự lúng túng,cũng chẳng có hại gì.Con của họ đang lớnthành sinh linh duynhất.Họsẽgiúpchúngvẫncòn tựdo, còncởimở, còn sẵn có chotươnglaikhôngbiết.

Họ sẽ giúp nó là

người tìmkiếm,khôngphảilàngườitin.Họsẽkhông làm nó thànhngười Công giáo, hayngười Do Thái, hayngười Hindu, hayngườiHồi giáo, bởi vìtất cảcác tôngiáonàyđã làmhạinhiềuquá -quámứcđủ.Đâylàlúccho tất cảcác tôngiáobiến khỏi hành tinh

này. Trẻ con không bịhuấn luyện có thể làmcho phép màu đó xảyra bởi vì ngày maichúng sẽ là nhữngthanh niên, trưởngthành, và chúng sẽkhông là người Cônggiáo và người HindugiáovàngườiHồigiáo.Chúng sẽ chỉ là ngườitìm kiếm; việc tìm

kiếmsẽlàtôngiáocủachúng. Đó là địnhnghĩa của tôi vềsannyasin: tìm, kiếm,truytìmlàtôngiáocủangười đó. Niềm tinchấm dứt mọi cuộctruytìm.

Hãychiasẻvớiđứatrẻ mọi kinh nghiệmcủa bạn. Hãy làm chonó nhận biết rằng nó

được thai nghén trongmột khoảnh khắc cựcthíchrấtđángyêu,rằngtìnhyêulàmónquàlớnlao của sự tồn tại. Vàbạn phải làm cho tìnhyêu thành điểm trungtâmcủacuộcsốngcủamình, bởi vì chỉ quatìnhyêubạnmớicóthểbước rangoài tựnhiênmù quáng để vào thế

giới của siêu tự nhiênnơi không mù quángnào tồn tại, bạn trởthànhnhàtiêntri.

Vâng, có thể cóđứa trẻ không bị huấnluyện và tự do, nhưngkhông thể chỉ quamộtngả sinh học được.Điều đó là có thể nếubạn đủ dũng cảm đểlam cho tình yêu của

mình thành ngôi đềncủa mình, chỗ thiềncủa mình. Thế thì bạnsẽhấpdẫn linhhồnđãcótiềmnăngmangtínhduy nhất. Và thế rồihãy cho nó mọi khảnăng được tự do, chodù điều đó chống lạibạn.Tựdocủaconbạncòn cógiá trị hơn, bởivìconbạn là tương lai

củanhânloại.Thờicủabạnlàquá

khứ - có thành vấn đềgìnếu tương laichốnglại bạn? Bạn thu đượcgì bằng quá khứ? Bạntrốngrỗng,bạnlàkẻănxin. Bạn có muốn conmình cũng trống rỗngvàănxinkhông?Đólàđiều mọi bố mẹ đangcốgắng làm-sảnsinh

racácbảnsao,bảnsaoy chang. Và hãy nhớ,sự tồn tại chỉ chấpnhận nguyên bản. Bảnsao y chang là khôngđược chấp nhận trongsựtồntại.

Hãyđể conbạn cókhuônmặtnguyênthủycủamình.

Điều đó có thể tạoranỗisợtrongbạn,nó

cóthểtạoraquanngạitrong bạn, nhưng đấylà vấn đề của bạn.Đừngcấmđoántrẻcontheo bất kì cách nào.Và đứa trẻ được traocho tự do - cho dùchốnglạibốmẹmình-sẽ kính trọng bạn mãimãi,sẽvẫncònbiếtơnbạnmãimãi.Ngaybâygiờ, chínhđiềuđối lập

mới là hoàn cảnh:mọiđứa trẻ đềuđầynhữnggiậndữ,cuồngnộ,hậnthù với bố mẹ, bởi vìđiềuhọđã làmchonólà không thể tha thứđược.

Cho nên bằng việctrao tự do, bằng việcchophépđứa trẻ đượclàchínhnódùđiềuđócó nghĩa là bất kì cái

gì, chấpnhậnnó trongcái ta tự nhiên của nódù điều đó dẫn tới bấtkìđâu,bạnđangtạorađứa trẻ sẽ yêu và kínhtrọng bạn. Bạn đãkhông chỉ là người bốvà người mẹ bìnhthường, bạn đã làngười cho cuộc sống,tự do, tính duy nhất.Nó sẽmang kí ức đẹp

trong tim nó mãi mãi,và lòngbiếtơncủanóhướng tới bạn sẽ làmcho nó tuyệt đối chắcchắnrằngđiềuđãđượclàm cho nó, nó phảilàm cho các thế hệtươnglai.

Nếumọithếhệđềucư xử với trẻ embằngtình yêu và sự kínhtrọng,vàchochúng tự

dotrưởngthành,thìtấtcảnhữngđiềuvônghĩanày về lỗ hổng thế hệsẽ biến mất. Nếu bạnkínhtrọngcontrẻ,nếubạn là bạn với conmình, thì lỗ hổng thếhệ sẽ không thể cóđược.

BAO GIỜ CŨNGLÀĐIỀUTỐTĐỂĐITỚI HIỂU BIẾT

CÙNGBỐMẸ.Đólàmột trong những điềucơ bản. Gurdjieffthường nói, "Chừngnàobạncònchưatronggiaocảmtốtvớibốmẹmình, bạn đã bỏ lỡcuộc sống của mình."Bởivìđiềugìđóbắtrễrất sâu sắc... Nếu giậndữnàođócòndaidẳnggiữabạnvàbốmẹbạn,

bạn sẽ không bao giờcảmthấythoảimái.Dùbạnởbấtkìđâu,bạnsẽvẫn cảm thấy chút ítmặc cảm. Bạn sẽkhông bao giờ có khảnăng quên được điềuđóvà tha thứchođiềuđó.Bốmẹkhôngchỉlàmối quan hệ xã hội.Chínhtừhọmàbạnđãtới - bạn là một phần

của họ, một cành củacáicâycủahọ.Bạnvẫnđượcbắtrễvàohọ.

Khibốmẹchết,cáigì đó bắt rễ rất sâucũng chết đi bên trongbạn. Khi bố mẹ chết,lần đầu tiên bạn cảmthấy một mình, mấtgốc.Chonêntrongkhihọ còn sống, mọi thứcóthểđượclàmthìnên

được làm để cho hiểubiếtcó thểnảysinhvàbạncó thể traođổivớihọvàhọcóthểtraođổivớibạn.Thếthìmọisựđượcgiảiquyếtvàvấnđề được khép lại. Thếthì khi họ rời bỏ thếgiới này - họ sẽ ra đimộtngàynàođó-bạnsẽkhôngcảmthấymặccảm,bạn sẽ khônghối

hận; bạn sẽ biết rằngmọi sự đã được giảiquyết. Họ đã hạnhphúc với bạn; bạn đãhạnhphúcvớihọ.

Mối quan hệ yêuđương bắt đầu với bốmẹ và nó cũng chấmdứt với họ. Nó đi tớimột vòng tròn đầy đủ.Nếuởđâuđóvòngtrònnàybịphávỡ,toànthể

bảnthểbạnsẽvẫncònkhông thoải mái.Người ta cũng cảmthấy cực kì hạnh phúckhingườitacóthểtraođổivớibốmẹriêngcủamình. Đó là điều thựchiệnkhókhănnhấttrênthếgiớibởivì lỗhổnglớn thế. Bố mẹ khôngbao giờ nghĩ rằng bạnđã lớn cho nên họ

chẳngbaogiờ traođổitrực tiếp với bạn. Họđơn giản ra lệnh chobạn:"Làmcáinày"hay"Đừnglàmcáikia."Họchẳng bao giờ tính tớitự do của bạn và tâmlinh của bạn, bản thểcủa bạn... không kínhtrọng. Họ cứ đươngnhiên coi rằng bạn đãnghetheohọ.

Đứa trẻ này cảmthấy rất tức ngay từđầu, bởi vì bất kì khinào bố mẹ nói "Làmcái này"... "Đừng làmcái kia" - nó lại cảmthấy rằng tự do củamìnhbịcắtxén.Nóbịkìmnén.Nókhángcự,phẫn nộ, và sự khángcự đó liên tục như vếtthương. Lỗ hổng trở

thành ngày một lớnhơn và lớn hơn. Điềuđó phải được bắc cầuqua. Nếu bạn có thểbắc cầu mối quan hệcủa mình với mẹ bạn,bỗngnhiênbạnsẽcảmthấy rằng cả trái đấtđược bắc cầu. Bạnđược bắt rễ sâu hơnvàođất.Nếubạncóthểbắc cầu mối quan hệ

của mình với bố bạn,bạn ở nhà với cả trời.Họ là biểu tượng, đạidiệncủađấtvàtrời.Vàcon người giống nhưcái cây, cần cả đất vàtrời.

Tìnhyêucộngvớinhậnbiếtbằng

hiệnhữuTình yêu là điều

phải có cho sự phát

triển tâm linh. Và hơnnữa,tìnhyêuhoạtđộngnhư tấm gương. Rấtkhóbiếtđượcbảnthânmình chừng nào bạncòn chưa nhìn vàokhuôn mặt của mìnhtrongconmắtcủaaiđóyêubạn.Cũngnhưbạnphảinhìnvàogươngđểthấy khuôn mặt vật lícủa mình, bạn phải

nhìn vào tấm gươngcủa tình yêu để thấykhuônmặttâmlinhcủamình. Tình yêu là tấmgương tâm linh. Nónuôi dưỡng bạn, nótích hợp bạn, nó làmcho bạn sẵn sàng chocuộc hành trình nộitâm, nó nhắc nhở bạnvề khuôn mặt nguyênthủycủamình.

Trong nhữngkhoảnh khắc của tìnhyêu sâu sắc có nhữngthoáng nhìn về khuônmặt nguyên thủy, mặcdầunhữngthoángnhìnđó tớinhưsựphảnxạ.Cũng như vào nhữngđêm trăng tròn bạnthấy trăng được phảnxạ trong hồ, trong hồtĩnh lặng, thì tình yêu

cũnghoạtđộngnhưcáihồ. Trang được phảnxạ trong hồ là sự bắtđầu của việc tìm kiếmtrăng thực. Nếu bạnchưabaogiờthấytrăngđượcphảnxạ tronghồthìbạncóthểchưabaogiờđitìmtrăngthậtcả.Bạn sẽ cứ đi đi lại lạivàohồđểtìmtrangbởivì ban đầu bạn nghĩ

đấy là chỗ có trăngthực, đâu đó sâu dướiđáyhồ.Bạnsẽđàomãivà bạn sẽ tới với đôibàn tay trắng; bạn sẽchẳng tìm thấy trăngởđó.

Thếrồimộthômsẽbừng lên trong bạnrằng có thể trăng nàychỉ là sựphảnxạ thôi.Đólàsángsuốtlớnlao

-thếthìbạncóthểnhìnlên trời. Thế thì mặttrăngởđâunếuđây làsựphảnxạ?Nếunó làsự phản xạ bạn phảinhìn vào hướng đốidiện.Sựphảnxạcóđó,sâu trong hồ - trăngthựcphảiởđâuđótrênhồ. Lần đầu tiên bạnnhìn lên và cuộc hànhtrìnhđãbắtđùa.

Tình yêu cho bạnnhững thoáng nhìn vềthiền, sự phản xạ củatrăng trong hồ - mặcdầu chúng là phản xạ,không thật. Cho nêntìnhyêukhôngbaogiờcó thể thỏa mãn đượcbạn. Thực tế, tình yêusẽ làm cho bạn ngàymột bất mãn hơn,không bằng lòng hơn.

Tình yêu sẽ làm chobạnngàymộtnhậnbiếthơn về cái là có thể,nhưng nó sẽ khôngchuyển giao hàng hóa.Nó sẽ làm bạn thấtvọng-vàchỉtrongthấtvọng sâu sắc mới cókhảnăngquaylưngtrởvề với bản thể riêngcủa bạn. Chỉ nhữngngười yêu nhau mới

biết tới niềm vui củathiền. Những ngườichưa bao giờ yêu vàchưa bao giờ bị thấtvọng trong tình yêu,những người chưa baogiờ lao vào cái hồ củatình yêu để tìm trăngvàchưabaogiờbịthấtvọng,sẽchẳngbaogiờnhìnlêntrăngthựctrêntrời. Họ sẽ chẳng bao

giờ trở nên nhận biếtvềnó.

Người mà yêu thìnhấtđịnhtrởnênmangtính tôn giáo chẳngchóng thìchầy.Nhưngngười không yêu -chính khách, chẳnghạn, người không thểyêu bất kì người nào,người chỉ yêu quyềnlực - sẽ chẳngbaogiờ

trở nên mang tính tôngiáo.Hayngười bị ámảnhbởitiền-ngườichỉyêutiền,ngườichỉbiếtmột tình yêu, tình yêutiền-sẽchẳngbaogiờtrở nên mang tính tôngiáocả.Sẽrấtkhóchongười đó bởi nhiều lído thế. Tiền có thểđược sở hữu; bạn cóthể có tiền và bạn có

thểsởhữunó.Dễdàngsởhữutiền,khómàsởhữu được người mìnhyêu - không thể được,thực tế vậy.Bạn sẽ cốgắng sở hữu, nhưnglàm sao bạn có thể sởhữu được người sống?Người sống sẽ chốnglạitheođủmọicách,sẽtranh đấu đến cùng.Chẳng aimuốnmất tự

docủamìnhcả.Tình yêu không có

giá trịđượcnhư tựdo.Tìnhyêucógiátrịlớn,nhưng không lớn hơntựdo.Chonênngườitathíchcótìnhyêunhưngngườitakhôngthíchbịcầmtùbởitìnhyêu.Dođó, chẳng chóng thìchầy bạn trở nên thấtvọng. Bạn cố gắng sở

hữu,vàbạncàngcốsởhữu nhiều thì tình yêulại càng trở thànhkhông thể được vàngườikhácbắtđầu rờixa khỏi bạn.Bạn càngítởhữu,bạncàngcảmthấy gần với ngườikhác hơn. Nếu bạnkhôngsởhữuchútnào,nếucótựdotuônchảygiữa những người yêu

nhau, thì có tình yêulớn.

Thứnhất,nỗlựcsởhữu con người nhấtđịnh thất bại. Trongthất vọng đó bạn sẽ bịném trở lại chính bảnthân mình. Thứ hai,nếu bạn đã biết khôngsởhữu conngười, nếubạn đã biết rằng tự docó giá trị cao hơn tình

yêu,giátrịcaohơnrấtnhiều so với tình yêu,thếthìchẳngchóngthìchầy bạn sẽ thấy rằngtự do đem bạn về bảnthânmình,tựdosẽtrởthành nhận biết củabạn,thiềncủabạn.

Tựdo là khía cạnhkhác của thiền. Hoặchãybắtđầutừtựdovàbạn sẽ trở nên nhận

biết, hoặc hãy bắt đầutừ nhận biết và bạn sẽtrởnêntựdo.Chúngđicùngnhau.Tìnhyêulàmộtloạitùtúngtinhtế- họ đi cùng nhau -nhưng đấy là kinhnghiệm bản chất, rấtbảnchấtchosựtrưởngthành.

Cómột định nghĩahay về cái thực qua

tình yêu trong cuốnsách hay của MargeryWilliam Con thỏnhung.

"Cái thực là cáigì?" một hôm con thỏhỏi. "Điềuđócónghĩalà cái đó cứ lẩn quẩnbên trong bạn phảikhông, và cái cán lóra?"

"Cái thực không

phải là cách bạn đãđược tạo ra," Ngựacòmnói."Đólàcáixảyrachobạn.Khiđứatrẻyêubạntrongmộtthờigian dài, không chỉchơi cùng,mà thực sựyêubạn,thếthìbạntrởthànhcáithực."

"Điều đó có đaukhông?"Thỏhỏi.

"Cũng thỉnh

thoảng," Ngựa còmnói,vìnóbaogiờcũngnói thật. "Khi bạn làthật, bạn không bậntâmtớiviệcbịđau."

"Nócóxảyrangaylập tức giống như bịthươngkhông,"nóhỏi,"haychútxíumột?"

"Nó không xảy racùng một lúc," Ngựacòm nói. "Bạn trở

thành. Phải mất thờigianlâu.Đólàlídotạisao nó lại khôngthường xảy ra chonhữngngườinhụtýchídễ dàng, hay có góccạnh sắc hay ngườiphải gìn giữ cẩn thận.Nóichung,vàolúcbạnlà Thực, thì phần lớntócbạnđãrụnghếtrồi,vàmắt bạn lần lượt ra

đivàbạnbịchùnglỏngcác khớp và rất tiềutụy.Nhưngnhữngđiềunày không thành vấnđềchútnào,bởivìmộtkhi bạn là Thực, bạnkhông thể xấu được,ngoại trừ những ngườikhông hiểu... Một khibạnlàThực,bạnkhôngthể trở thành khôngthực lần nữa được.

Điềuđókéodàimãi."Tình yêu làm bạn

thành cái thực; bằngkhôngbạnvẫncònchỉlà một người mơtưởng, một giấc mơkhông có thực chấttrongnó.Tìnhyêuchobạnđiềubảnchất, tìnhyêu cho bạn tính toànvẹn, tình yêu làm bạnđược định tâm.Nhưng

đómới chỉ làmột nửacủa cuộc hành trình;nửakiaphảiđượchoànchỉnhtrongthiền,trongnhận biết. Nhưng tìnhyêu chuẩn bị cho bạnnửa kia. Tình yêu lànửa bắt đầu và nhậnbiết là nửa kết thúc.Giữa hai điều này bạnđạt tới Thượng đế.Giữa tình yêu và nhận

biết, giữa đôi bờ này,dòng sông của hiệnhữutuônchảy.

Đừngné tránh tìnhyêu.Hãyđiquanó,vớimọi nỗi đau của nó.Vâng, nó đau đấy,nhưng nếu bạn đnagtrongtìnhyêuthìcũngchẳng thành vấn đề.Thực tế, tất cả nhữngcái gây đau lại làm

mạnh thêm cho bạn.Đôikhinóthựcsựgâyđau lắm, đau kinhkhủng, nhưng tất cảnhữngvếtthươngđólàcần thiết để khêu gợibạn,đểtháchthứcbạn,đểlàmchobạnbớtngủđi. Tất cả những tìnhhuốngnguyhiểmđólàcần thiết để làm chobạn tỉnh táo. Tình yêu

chuẩn bị mảnh đất, vàtrongmảnhđấtcủatìnhyêuhạtmầmcủa thiềncóthểmọclên-vàchỉtrong đất của tình yêuthôi.

Cho nên nhữngngười trốn khỏi thếgiớinàyvìsợsẽkhôngbao giờ đạt tới thiềnđược. Họ có thể ngồitrong các hang động

Himalaya trong nhiềukiếp cùng nhau, họ sẽvẫnkhôngđạttớithiền.Điều đó là không thểđược - họ không kiếmđược nó. Trước hếtngười ta phải kiếmđược nó trong thế giớinày; trước hết họ phảichuẩnbịmảnhđất.Vàchỉ duy nhất tình yêumớichuẩnbịchomảnh

đấtnày.Do đó mới có sự

nhấnmạnhcủa tôivàoviệc không từ bỏ thếgiới. Hãy sống trongnó,nhậnlấytháchthứccủanó,chấpnhậnnguyhiểm của nó, nỗi đaucủanó,cácvếtthương.Hãy đi qua nó. Đừngné tránh nó, đừng cốtìmlốitắtbởivìkhông

có lối tắt đâu. Đó làcuộcvậtlộn,đólàgiannan,đólànhiệmvụvấtvả, nhưng đó là cáchngườitalêntớiđỉnh.

Và niềm vui sẽnhiều hơn, nhiều hơnnhiềunếubạnđượcthảlênđỉnhnúi bằngmáybay trực thăng, bởi vìbạn sẽ đạt tới đó màkhông tiếp đất; bạn sẽ

không có khả năngthích thúnó.Hãynghĩtới sự khác biệt... Bạncố gắng vất vả để đạttới đỉnh Everest. Nónguy hiểm thế - mọikhả năng chết trênđường, mọi khả năngkhông bao giờ đạt tớiđỉnh; mạo hiểm, nguyhiểm. Cái chết đangchờbạn tại từngbước,

biếtbaonhiêucạmbẫyvà biết bao nhiêu khảnăng bị thất bại chứkhông thành công.Trong một trăm khảnăng chỉ có một khảnăngbạncóthểđạttới.Nhưng bạn càng tớigầnđỉnhhơn,niềmvuicàng vươn cao hơntrong bạn. Tâm linhbạn bay vút lên cao.

Bạnđượcnó,nókhôngphải là cho không. Vàbạncàng trảnhiềuchonó, bạn sẽ càng thíchthú nhiều với nó. Thếrồi hãy tưởng tượng -bạn có thể được thảxuốngtừmáybaytrựcthăngtừtrênđỉnh.Bạnsẽ đứng trên đỉnh vàbạn sẽ trông ngu si,xuẩn ngốc - bạn đang

làm gì ở đây? Trongvòng năm phút bạn sẽđược kết thúc, bạn sẽnói, "Vậy là mình đãthấy nó! Chẳng có gìnhiềuởđâycả!"

Cuộchànhtrìnhtạoramụcđích.Mụcđíchkhông phải ở đấy tạicuối cuộc hành tình,cuộc hành trình tạo ranótạitừngbước.Cuộc

hànhtrìnhlàmụcđích.Cuộc hành trình vàmụcđíchlàkhôngtáchrời, chúng không phảilà hai điều. Mục đíchvà phương tiện khôngphải là hai điều. Mụcđích lan tỏa trên khắpcon đường; mọiphương tiện đều chứamụcđíchtrongchúng.

Chonênđừngbỏlỡ

bất kì cơ hội nào củaviệc sống, của việcđược sống động, củaviệc có trách nhiệm,của việc cam kết, củaviệc thamdự.Đừng làkẻ hèn nhát. Hãy đốidiệnvớicuộcsống,hãyđương đầu với nó. Vàthế rồi dần dần cái gìđóbêntrongbạnsẽkếttinhlại.

Vâng, điều đó cầnthời gian. Ngựa còmnói đúng: "Nói chung,vàolúcbạnlàthực,thìphần lớn tóc bạn đãrụng hết rồi, và mắtbạn lần lượt ra đi vàbạn bị chùng lỏng cáckhớp và rất tiều tụy.Nhưngnhữngđiềunàykhông thành vấn đềchút nào, bởi vì một

khi bạn là thực, bạnkhông thể xấu được,ngoại trừ những ngườikhông hiểu... Một khibạnlà thực,bạnkhôngthể trở thành khôngthực lần nữa được.Điều đó kéo dài mãi."Điềuđólàvĩnhviễn.

Nhưng người taphảihọccáchkiếmlấynó.Đểtôinhắclạiđiều

đó; trong cuộc sốngbạnkhôngthểcóđượccáigìchokhôngcả.Vànếu bạn được nó, nóthành vô dụng. Bạnphải trả giá, và bạncàng trả nhiều cho nóthìbạnsẽcàngthoátrakhỏinónhiều.Nếubạncó thể mạo hiểm toànthểcuộcsốngcủamìnhtrong tình yêu, thành

đạt của bạn sẽ lớn.Tình yêu sẽ ném bạntrở lại với chínhmình;nó sẽ cho bạn vài suynghĩ về thiền. Nhữngthoángnhìnđầutiênvềthiền xảy ra trong tìnhyêu. Và thế rồi mộthammuốnlớnnảysinhtrong bạn để đạt tớinhững thoáng nhìn đó,không chỉ như những

thoáng nhìn mà nhưtrạng thái, để cho bạncó thể sống trongnhững trạng thái đómãi mãi và mãi mãi.Tình yêu cho bạn mùivịcủathiền.

Kinh nghiệm cựcthích khi yêu là kinhnghiệm đầu tiên vềsamadhi, về cực lạc.Nó sẽ làm cho bạn

khaokháthơn.Bâygiờbạnsẽbiếtcáigì làcóthể và bạn không thểđược thỏamãn với cáitrần tục. Điều linhthiêng đã thấm nhuầnvào bạn, điều thiêngliêng đã đạt tới timbạn. Thượng đế đãchạmvàotimbạn,bạnđã cảm thấy cái chạmđó.Bây giờ bạnmuốn

sống trong khoảnhkhắc đó mãi mãi, bạnmuốn khoảnh khắc đótrởthànhtoànthểcuộcsống của bạn. Nó cótrở thành thế đấy - vàchừngnàonócònchưatrở thành vậy thì conngười vẫn còn khôngđượcmãnnguyện.

Tình yêu một mặtcho bạn niềm vui lớn

và mặt khác cho bạnniềm khao khát vềniềmvuivĩnhhằng.

ĐứngởngãtưđườngKhivĩnhhằng

thấmvàothờigianThờigianlàcáimà

chúngtasốngtrongnó- nó mang tính chiềungang.NólàtừAtớiBtớiC tớiD;nó là theo

đường thẳng. Vĩnhhằng là theo chiềuđứng.NókhôngphảilàtừA tớiB và từB tớiC.NólàtừAtớinhiềuhơn A, tới lại nhiềuhơn A nữa. Nó cứ đilên mãi. Khoảnh khắcnàylàhiếmhoikhicáivĩnh hằng thấm vàothờigian,bởivìnóxảyra chỉ khi thiền đã đạt

tới sự chín muồi,trưởng thành, khi bạnđãchạmtớicốtlõibêntrongnhấtcủamình.

Thếrồibỗngnhiênbạn trở nên nhận biếtrằng bạn ở ngã tưđường. Một đường đitheo chiềungang - nóicáchkhác,tầmthường,thôngthường,vônghĩavà chung cuộc dẫn tới

cái chết.Đườngngangliêntụcđitớinấmmồ.

Tôi đã kể cho cácbạn câu chuyện, có ýnghĩatheonhiềucách:

Một nhà vua lớntrong giấc mơ củamình thấy một cáibóng,vàtrởnênsợhãingaycảtronggiấcmơ.Ông ta hỏi cái bóng,"Ngươimuốngì?"

Cái bóng nói, "Takhôngtớiđểhỏixincáigì cả. Ta tới chỉ đểthông báo cho ngươirằng tối nay vào đúngchỗ, khi mặt trời lặn,ngươi sẽ thở hơi thởcuối cùng. Thôngthường ta không tớibáo tin chomọi ngườiđâu, nhưng ngươi làmột vị hoàng đế lớn;

đấychỉlàđểbàytỏsựkínhtrọngvớingươi."

Hoàng đế trở nênkinhsợđếnmứcôngtatỉnh dậy vã mồ hôi,không thể nghĩ đượcphải làm gì. Điều duynhấtôngấycóthểnghĩtới là triệu tập tất cảnhững nhà thông thái,những nhà chiêm tinh,nhàtiêntri,vàtìmraý

nghĩacủagiấcmơnày.Việcphântíchgiấcmơđược coi là đã bắtnguồn từ SigmundFreud - điều đó khôngđúng,nóbắtnguồnvớivịhoàngđếnàytừmộtnghìnnămtrướcđây!

Vào giữa đêm tấtcả các nhà tiên tri củakinh kì, tất cả các nhàthôngthái,tấtcảnhững

ngườicóliênquantheocách nào đó tới tươnglai - những người đọcgiấc mơ - đều đượctriệu tới và được kểcho nghe câu chuyệnnày. Câu chuyện nàyđơn giản, nhưng họphảiđemkinhsáchcủamình ra và họ bắt đầutranh cãi lẫn nhau:"Đây không thể là

nghĩađược"hay"Điềunày nhất định là nghĩađây."

Họ phí thời gian,mặt trời bắt đầu mọc.Nhàvua cómột ngườihầu già mà ông ta coinhưcha-bởivìbốôngấy đã chết từ rất sớm.Đứa con còn quá trẻ,và bố nó đã trao tráchnhiệm giám hộ cho

người hầu này và bảongười đó, "Hãy chămnom để nó trở thànhngười kế tục của ta vàkhông làm mất vươngquốc". Người hầu nàyđã đảm đương, và bâygiờ ông ta đã rất già.Nhưngôngtakhôngbịđối xử như người hầu,ôngtađượckínhtrọnggần như người cha.

Ông ấy lại gần hoàngđếvànói,"Thầnmuốnnóihaiđiềuchobệhạ.Bệ hạ bao giờ cũngnghethần.Thầnkhôngphải là nhà tiên tri vàthầnkhôngphải lànhàchiêm tinh và thầnkhôngbiếttấtcảnhữngđiều vô nghĩa này vẫnđangdiễnra,kinhsáchđangđượctưvấn.Một

điều là chắc chắn - làkhimặttrờilênthìmặttrời lặn không còn xamấy đâu. Và nhữngngười này, cái gọi làngười am hiểu này,chẳngbaogiờđitớikếtluậnnàotronghàngthếkỉ. Mới trong mộtngày... họ sẽ cãi cọ,tranh cãi, phá bỏ mọiluận cứ của nhau,

nhưngbệhạkhôngthểhi vọng rằng họ sẽ đitớinhấttrí,kếtluận.

"Thôicứđểchohọthảoluậnđi.Gợiýcủathần là, bệ hạ có conngựahaynhấtthếgiới"-đấylàthờicủangựa-"bệ hạ hãy lấy conngựađóvàtrốnđikhỏicung điện này nhanhnhấtcó thểđược.Điều

nàylàchắcchắn, làbệhạkhôngnênởđây;bệhạnênđixahẳnđi."

Điều đó là logic,hợplí,mặcdầurấtđơngiản. Hoàng đế rời bỏnhững người thôngminhvà thôngthái lớnlao đang cãi nhau họthậmchícũngchẳngđểýnhàvuađãbỏđi.Vànhà vua chắc chắn có

con ngựa xứng vớivương quốc. Nhà vuarất tựhàovềconngựanày, không có conngựa nào khác đã cósức mạnh đó. Và cótìnhyêu thếgiữangựavà nhà vua, sự đồngcảm sâu sắc thế, mộtloại tính đồng bộ.Hoàngđếnóivớingựa,"Dường như cái chết

của ta đang tới. Cáibóng đó không là gìngoài cái chết cả.Ngươi phải đưa ta đithật xa hết khả năngcủa ngươi khỏi cungđiệnnày."

Con ngựa gật đầu.Và nó đã hoàn thànhlời hứa củamình.Đếntrước tối, khi mặt trờilặn, họ đã cách xa

vương quốc hàng trămdặm đường. Họ đã cảitrangđivàomộtvươngquốc khác. Hoàng đếrấtsungsướng.Ôngtaxuống ngựa và buộcngựavàomộtcáicây-bởi vì cả ông ta lẫnngựa đều chưa ăn gì.Chonênôngtanóivớingựa, "Cảm ơn bạn.Bây giờ ta sẽ thu xếp

thức ăn cho bạn, thứcăn cho ta. Chúng ta ởxa quá rồi, không sợnữa. Nhưng bạn đãchứngminhchonhữngcâuchuyệnđãđượckểvềbạn.Bạnđigầnnhưđám mây, với tốc độcaothế."

Vàkhiôngấybuộcngựa vào cây, thì mộtbóng đen xuất hiện và

nói với hoàng đế. "Tasợ rằng ông có thểkhôngcókhảnănglàmđược điều đó đâu,nhưng con ngựa củaôngvĩđại thậtđấy.Tacũng cám ơn nó - đâylà chỗ đấy và đây làthờiđiểmđấy.Vàtađãlonghĩ-ôngởxaquá,làmsao tacó thểxoayxở đem ông tới được?

Conngựanàyđãphụcvụchođịnhmệnh."

Đó là một câuchuyệnkìlạ,nhưngnóchỉ ra rằng bất kì khinào bạn đi theo chiềungang, dù với tốc độnào, bạn sẽ kết thúctrong nấmmồ nào đó.Điều kì lạ là mọikhoảnh khắc nấm mồcủachúngtalạitớigần

chúng ta hơn - cho dùbạn không chuyểnđộng,nấmmồcuabạnvẫn đi về phía bạn.Đường thời gian nằmngang, nói cách khác,là tính hữu tử của conngười.

Nhưng nếu bạn cóthể đạt tới trung tâmcủa bản thể mình, cáiim lặng của trung tâm

bên trong nhất củamình, thì bạn có thểthấy hai con đường:mộtđườngnằmngang,đườngkiathẳngđứng.

Bạn sẽ ngạc nhiênmà biết rằng chữ thậpCông giáo không phảilàcủangườiCônggiáochút nào. Đó là mộtbiểu tượng cổ đại,phươngĐông,Aryan -

chữ thập ngoặc. Đó làlí do tại sao AdoltHitler, người vẫn nghĩrằng mình thuộc dòngmáuAryanthuầnkhiết,đãchọnchữthậpngoặclàm biểu tượng củamình. Chữ thập ngoặckhông là gì ngoài haiđườngchéo.ỞẤnĐộ,chẳngbiếttạisao,ngaytừđầukinhdoanhmọi

năm mọi người sẽ bắtđầu cuốn sổ sách mớibằng một chữ thậpngoặc. Chữ thập Cônggiáo đơn giản là mộtphần của chữ thậpngoặc.Nhưngnó cũngbiểudiễnchocùngmộtđiều:chiềuđứng,chiềungang. Bàn tay củaChrist là theo chiềungang; đầu và người

ngàiđang trỏ theomộthướngkhác.

Trongkhoảnhkhắcthiền bạn đột nhiênthấyrằngbạncóthểđitheo hai chiều - hoặcchiềunganghoặcchiềuđứng. Chiều đứng baogồmimlặng,phúclạc,cực lạc; chiều ngangbao gồm tay, côngviệc,thếgiới.

Một khi con ngườiđã biết tới bản thânmìnhnhưngãtưđườngthìngườiđókhôngthểvô tư, người đó khôngthể không suy nghĩ vềchiều đứng. Chiềungang người đó biếtrồi, nhưng chiều đứngmởracánhcửatớiđiềuvĩnh hằng nơi cái chếtkhông tồn tại, nơi

người tamỗingàyđơngiản trở thành mộtphần của toàn thể vũtrụ - nơi người ta mấtđimọisựtùtúng,ngaycả sự tù túng của thânthể.

Phật Gautam haynói,"Sinhlàkhổ,sốnglà khổ, chết là khổ".Điềungàinóilàđitheođường ngang thì

thường xuyên khốnkhổ, trong đau khổ.Cuộc sống của bạnkhôngthểlàcuộcsốngcủa điệu vũ, của niềmvui -nếuđây là tấtcả,thế thì tự tử là giảipháp duy nhất. Đó làkếtluậnmàtriếtlíhiệnsinh phương Tâyđương đại đã đi tới -triết lí của Jean-Paul

Sartre, Jaspers,Heidegger,Kierkegaard và nhữngngườikhác-rằngcuộcsốnglàvônghĩa.Vàđólà trên bình diện chiềungang, bởi vì nó đơngiản là phiền não vàđaukhổvàbệnhtậtvàốmyếu và già lão.Vàbạnbị giamcầm trongmột thânthểnhỏtrong

khi tâm thức bạn lạibao lanhư toàn thểvũtrụ.

Mộtkhichiềuđứngđược phát hiện ra,ngườitabắtđầuđitrênđường đứng. Đườngđứng đó không ngụ ýbạnphảitừbỏthếgiới,nhưng nó chắc chắnngụ ý rằng bạn khôngcònlàcủathếgiớinữa,

rằng thếgiới trở thànhphù du, mất đi tầmquan trọng. Nó khôngngụýrằngbạnphảitừbỏ thếgiới và trốn lênnúinonvà tuviện.Nóđơn giản ngụ ý rằngbạnbắtđầu-dùbạnởbất kì đâu - sống cuộcsống nội tâm, điềukhông thể có đượctrướcđây.

Trướckiabạnđãlàngười hướng ngoại;nay bạn trở thànhngười hướng nội. Khicó liên quan tới thânthểbạncóthểxoayxởrất dễ dàng, nếu kí ứccó đó rằng bạn khônglàthânthể.Nhưngthânthể có thể được dùngtheonhiềucáchđểgiúpbạn đi trên đường

đứng.Việcxuyên thấucủa đường đứng, chỉmột tia sáng đi vàotrongbóngtốicủacuộcsốngcủabạn,làsựbắtđầucủachứngngộ.

Bạn sẽ trông nhưcũnhưngbạnsẽkhôngnhư cũ. Những ngườicósựsángtỏtrongcáinhìn, với họ bạn sẽtrông không như cũ -

và ítnhấtvớibản thânmình, bạn sẽ khôngbaogiờnhư cũvàbạncó thể chẳng bao giờnhư cũ được nữa. Bạnsẽ ở trong thế giớinhưng thế giới sẽkhông ở trong bạn.Tham vọng, hammuốn, ghen tị sẽ bắtđầubayhơi.Khôngnỗlựcnàođượccầntớiđể

vứt bỏ chúng, chỉ sựchuyển động của bạntheo đường đứng vàchúngbắtđầubiếnmất- bởi vì chúng khôngthể tồn tại trên đườngđứng được. Chúng cóthể tồn tại chỉ trongbóng tối của chiềungang nơi mọi ngườiđều trong cạnh tranh,mọi người đều đầy

thèm khát, đầy ý chínắm quyền lực, hammuốn lớn để chi phối,để trở thành ai đó đặcbiệt.

Trên đường đứngtất cả những điều nguxuẩnnàyđơngiảnbiếnmất.Bạntrởthànhnhẹthế,vôtrọnglượngthế,giống như bông sen -nóởtrongnước,nhưng

nước không chạm tớinó. Bạn vẫn còn trongthếgiớinhưngthếgiớikhông còn tác độngnàolênbạn.Ngượclại,bạnbắtđầuảnhhưởngtới thế giới - khôngbằng nỗ lực có ý thứcmà chỉ bằng sự hiệnhữu tuyệt đối của bạn,sự hiện diện của bạn,sựduyêndángcủabạn,

cáiđẹpcủabạn.Khinóphát triểnbêntrongnóbắt đầu lan tỏa xungquanhbạn.

Nó sẽ động tớinhữngngườicótráitimcởi mở và nó sẽ làmcho mọi người sợ hãi,những người đã sốngvới trái tim khép kín -mọicửasổ,mọicửaravào đều đóng. Họ sẽ

không tới tiếp xúc vớingườinhưvậyđâu.Vàthuyết phục họ tại saohọ không tới tiếp xúcvới người như vậy, họsẽ tìmcảnghìn lẻmộtcớ,cảnghìnlẻmộtdốitrá. Nhưng sự kiện cơbản là ở chỗ họ sợ bịphơibàyra.

Ngườiđitheochiềuđứngtrởthànhgầnnhư

tấmgương.Nếubạnlạigần người đó bạn sẽthấy khuôn mặt thựccủamình-bạnsẽthấycái xấu xí của mình,bạn sẽ thấy thamvọngliên tục củamình, bạnsẽthấybìnhbátănxincủamình.

Có lẽ một câuchuyện khác sẽ có íchchocácbạn.

Một người, vàosáng sớm, một kẻ ănxinvớibìnhbátănxin,đi vào khu vườn củanhà vua. Nhà vua haytới đi dạo buổi sáng;bằng không thì khôngthể nào gặp được nhàvua - đặc biệt đối vớikẻ ăn xin, toàn thể bộmáy quan lại sẽ ngăncảnngườiđó.Chonên

người đó phải chọnthờigiankhikhôngcóquanlạivàkhinhàvuamuốnmột mình, trongim lặng với thiênnhiên, uống thật nhiềucái đẹp và cái sốngđộngkhi tựnhiênmưarào xuống. Người ănxin bắt gặp nhà vua ởđó.

Nhà vua nói, "Đây

khôngphảilàlúcnhé...takhônggặpaicả."

Người ăn xin nói,"Tôilàkẻănxin.Quanlại của bệ hạ quá khókhăn và với người ănxin thì không thể nàogặp được bệ hạ. Tôikhẩncầubệhạcho tôiđượcyếtkiến."

Nhà vua nghĩ tớiviệc gạt bỏ anh ta đi.

Vuanói,"Ngươimuốngì?Hãynóiđivàngườisẽđượcđiềuđó.Đừngquấy rầy im lặng buổisángcủata."

Người ăn xin nói,"Xinbệhạhãynghĩhailần trước khi cho tôicáigìđó."

Nhà vua nói,"Ngươi dường như làngười kì lạ. Ngay chỗ

đầu tiên, ngươi đi vàomàkhôngcóphépvàovườn, cứ khăng khăngrằng ngươi phải đượcyết kiến nhà vua. Vàbây giờ ta đang nóirằng bất kì điều gìngươi muốn, hãy nóiđiều đó ra đi. Đừngquấy rầy sự an bìnhcủa ta và đừng quấyrầyimlặngcủata."

Người ăn xin cảcười. Người đó nói,"An bình mà bị quấyrốithìkhôngphảilàanbình.Vàimlặngmàbịquấyrối thìchỉ làgiấcmơ, không phải thựctại."

Bây giờ nhà vuamớinhìnvàongườiănxin.Ngườiđónóiđiềugì đó cực kì quan

trọng. Nhà vua nghĩ,"Dườngnhưđâykhôngphải là người ăn xinbìnhthường,đólàđiềuchắc chắn." Và ngườiăn xin lại nói, "Tôimuốn bệ hạ nghĩ lạiđiềuđó,bởivìđiềutôimuốn chỉ là bệ hạ hãyrótđầybìnhbátănxincủa tôi bằng bất kì cáigì và tôi sẽ đi. Nhưng

nóphảiđầy."Nhà vua cười phá

lên.Ôngtanói,"Ngươilà người điên. Ngươicho rằng bình bát ănxin của ngươi khôngthểđược rót đầy sao?"Ôngtagọithủkhobạctớivàbảoôngvớiôngnày,"Hãyrótđầybìnhbát ăn xin của anh tabằng kim cương, đá

quí."Viênthủkhochẳng

có ý tưởng gì về điềuđã xảy ra.Chẳng ai đirót đầy bình bát củangườiănxinbằngkimcươngcả.Vàkẻănxinnày cứ nhắc viên thủkho, "Hãy nhớ lấy,chừngnàobìnhbátxinăn còn chưa đầy thì takhôngđịnhđikhỏiđây

đâu." Đó là một yêucầu giữa người ăn xinvànhàvua.

Và thế rồi câuchuyện rất kì lạ nàytiếp tục... Khi kimcương được rót vàobìnhbátănxin,khoảnhkhắcchúngđượcrótvàchúngliềnbiếnmấttă.Nhà vua lâm vào tìnhtrạng rất bối rối.

Nhưngôngtanói,"Bấtkì điều gì xảy ra, chodù toàn thể kho báucủatacóđiđời,tavẫnkhông thể bị người ănxin đánh bại được. Tađã đánh bại các hoàngđếlớnrồi."Vàtoànthểkho báu biếnmất! Tinđồn lan tới kinh đô vàcả nghìn người tụ tậplại để xem điều đang

xảy ra. Họ chưa baogiờ thấy nhà vua runrẩy thế, suy sụp thầnkinh.

Cuối cùng, khichẳng cái gì còn lạitrong kho báu và bìnhbát ăn xin vẫn còntrống rỗng như nó thếtrướcđây, nhàvuaquìxuốngdướichânngườiănxinvànói, "Ôngsẽ

phải tha thứ cho ta, tađãkhônghiểu.Tachưabaogiờnghĩvềnhữngđiềunày.Tađãlàmhếtkhả năng của mình,nhưng bây giờ... Takhông còn gì khác đểcho ông. Ta nghĩ rằngông đã tha thứ cho tanếuôngcóthểnóichotabiếtbímậtcủachiếcbình bát ăn xin của

ông. Nó là chiếc bìnhbátănxinkìlạ-chỉvàiviên kim cương đángphảirótđầynó,nhưngnó đã lấy toàn bộ khobáu."

Người ăn xin cảcườivàôngtanói,"Bệhạ không cần phải lo.Đâykhôngphảilàbìnhbát ăn xin đâu. Ta tìmthấy một cái sọ người

và từ cái sọngười nàytađãlàmrabìnhbátănxin này. Nó đã khôngquên thói quen cũ củamình. Bệ hạ đã nhìnvàobìnhbátănxincủariêng mình chưa, cáiđầu của riêng mìnhchưa?Chonóbấtkìcáigì và nó sẽ đòi thêmnữavànữavànữa.Nóchỉbiếtmộtngônngữ,

'nữa'.Nóbaogiờcũngtrống rỗng, nóbaogiờcũnglàkẻănxin."

Trên đường chiềungangchỉtồntạikẻănxin,bởivìhọtấtcảđềuxô đi kiếm nữa và cáinữa không thể nàođượcthỏamãn-khôngphảibạnkhôngthể lấyđược vị trí bạn muốn,nhưng khoảnh khắc

bạn có được nó thì lạicó những vị trí caohơn.Trongmộtkhoảnhkhắc có thể có thoángqua hạnh phúc, vànhững khoảnh khắctiếp lại cùng thất vọngvàcùngcuộcrượtđuổicái thêm nữa. Bạnkhông thể thỏa mãnđược cho ý tưởng vềthêmnữa.Vềbảnchất

nó là không thể hoànthành được. Và đây làđường chiều ngang,con đường của nó vànữavànữa.

Đường chiều đứnglà gì? Là việc càng ítvà ít và ít, tới điểmtrống rỗng hoàn toàn,tớiđiểmlàkhôngaicả.Chỉmột chữkí - thậmchí không trên cát,mà

trên nước; bạn thậmchíkhông tạo ranóvànóbiếnmất.Conngườicủa đường chiếu đứnglàsannyasinđích thực,ngườihạnhphúcmênhmông trong việc làkhôngaicả,hạnhphúcmênh mông với sựthuần khiết bên trongcủa cái trống rỗng bởivì chỉ cái trống rỗng

mới có thể thuầnkhiết- người tuyệt đối bằnglòng với sự trần trụicủamình,bởivìchỉcáikhôngmớicóthểtronghàihòavớivũtrụ.

Mộtkhi sựhàihòanày với vũ trụ xảy rathìbạnkhôngcònnữa,theomột nghĩa nàođó- theo nghĩa cũ, bạnkhôngcònnữa.Nhưng

bạn lần đầu tiên lại làtoàn thể vũ trụ. Ngaycảnhữngvìsaoxaxămcũng ở bên trong bạn,cái không của bạn cóthể chứa đựng chúng.Hoavàmặttrờivàmặttrăng... và toàn thể âmnhạc của sự tồn tại.Bạn không còn là bảnngã nữa, cái "tôi" củabạn đã biến mất.

Nhưng điều đó khôngcónghĩalàbạnđãbiếnmất.Ngượclại,khoảnhkhắc cái "tôi" của bạnđã biến mất, bạn đãxuấthiện.

Niềm cực lạc lớnthế chính là việc hiệnhữumà không có cảmgiácvề"tôi",khôngcócảmgiácvềbấtkìbảnngãnào,khôngđòihỏi

về bất kì cái gì nữa.Bạncòncóthểđòihỏicái gì nữa được? Bạncócáikhông-trongcáikhông này bạn đã trởthành toàn thể vũ trụmà chẳng phải chinhphục.Thếthìconchimhót không chỉ là hótbên ngoài bạn. Chúngxuấthiệnbênngoàibởivì thân thể này tạo ra

ràochắn.Trên đường chiếu

đứng càng ngày bạncàng trở thành tâmthức hơn và càng bớtthânthểđi.Toànthểsựđồngnhất với thân thểbiến mất. Trong cáikhông,nhữngconchimnàysẽởbêntrongbạn;những bông hoa này,nhữngcâynàyvàbuổi

sáng đẹp này sẽ ở bêntrongbạn.Thựctế, thếthì không có "bênngoài."Mọi thứđã trởthành tầm nhìn củabạn.Vàbạnkhông thểcó cuộc sống giàu cóhơnkhimọithứđãtrởthành bên trong củabạn. Khi mặt trời vàmặttrăngvàcácvìsaovà toàn thể cái vô hạn

củathờigianvàkhônggian đều ở bên trongbạn...bạncònmuốngìnữa?

Đây đích xác là ýnghĩa của chứng ngộ:trởthànhkhôngtồntạinhư một bản ngã tớimứctoànthểsựtồntạiđại dương trở thànhmộtphầncủabạn.

Kabir, một nhà

huyền môn vĩ đạingườiẤnĐộ...Ôngấykhông được giáo dụcnhưngđãviếtranhữngphát biểu ý nghĩa vôcùng như vậy. Mộttrong những phát biểucủa mình ông ấy đãchữa lại được khi ôngấychết.Ôngấyđãviếtra một phát biểu haykhiôngấycòn trẻ.Nó

là, "Hãy như hạtsương, từ lá sen trongánhmặttrờibuổisáng,long lanh như ngọc,trượt vàođại dương..."Ôngấynói,"Cùngđiềuđóđãxảyrachotôi."

Lời của ông ấy là,"Tôiđãtừngtìmkiếm,cácbạnơi.Thayvìtìmthấybảnthânmình,tôiđã bị lạc trong vũ trụ.

Giọt sương biến mấtvào trong đại dương."Ngay trước khi chết,khi ông ấy vừa nhắmmắt lại, ông ấy đã gọicon mình tới, Kamal,"Hãy đổi lại phát biểucủacha."

Kamal nói, "Conbaogiờcũnghoàinghirằng có cái gì đó saitrongnó."Vàanhtađã

chỉ cho bố mình bảnviết riêng của mình,trongđó anh ta đã sửalại nó.Chỗ sửa - ngaycả trước khi Kabirnhậnra-đãđượcthựchiệnrồi.Đólàlídotạisao Kabir đã gọi conmình là Kamal - "Conlà phép màu." Kamalnghĩa làphépmàu.Vàngườinàyquả là phép

màu. Anh ta đã đổidòng Kabir muốn đổi:"Cácbạnơi, tôiđãtìmkiếm bản thân mình.Thay vì tìm thấy bảnthân mình tôi đã tìmthấy toàn thể thế giới,toàn thể vũ trụ. Giọtsương đã không biếnmất vào trong đạidương mà đại dươngđã biến mất vào trong

giọtsương."Và khi đại dương

biếnmấtvàotronggiọtsương, giọt sương đơngiản mất đi biên giớicủa nó, chẳng cái gìkhác.

Trên đường chiếuđứng, bạn trở thành ítdầnvà ítdầnvà ítdầnvàítdần.Vàmộtngày,bạnkhôngcònnữa.

Một Thiền sư,Rinzai, có một thóiquenrấtgàn,nhưnglạihay.Mọisáng,khiôngấy thức dậy, trước khimở mắt ra ông ấy sẽnói, "Rinzai, ông vẫncònởđâyà?"

Đệ tử của ông ấynói,"Đâylàcáiloạivônghĩagìthế?"

Ông ấy nói, "Ta

đang đợi khoảnh khắckhi câu trả lời sẽ là,'Không.Sựtồntạihiệnhữu, nhưng Rinzai thìkhông' " Đây là đỉnhtốithượngmàtâmthứccon người có thể đạttới. Đây là phúc lànhtối thượng. Và chừngnào người ta còn chưađạt tớiđỉnhnày,ngườita sẽ vẫn còn lang

thang trongnhững conđường tăm tối, mùquáng, đau khổ, khốnkhổ. Người đó có thểtích trữ nhiều tri thức,người đó có thể trởthành học giả lớn,nhưng điều đó chẳngích gì. Chỉ một điều,một điều rất đơn giản,làbảnchấtcủatoànthểkinh nghiệm tôn giáo,

vàđólàthiền.Bạnđivàonộitâm.

Sẽ khó mà thoát rakhỏi đám đông các ýnghĩ của bạn, nhưngbạn không phải là ýnghĩ. Bạn có thể thoátra khỏi đámđông, bạncó thể tạo ra khoảngcách giữa bạn và ýnghĩ của bạn. Và khikhoảng cách này trở

nênlớnhơn,cácýnghĩbắtđầurơirụngnhưlákhô - bởi vì chínhbạnvà sự đồng nhất củabạnvới cácýnghĩ tạora cho chúng sự nuôidưỡng.Khi bạn khôngcho chúng sự nuôidưỡng, ý nghĩ khôngthể tồn tại được. Bạnđãtừnggặpýnghĩnàoở đâu đó đứng một

mìnhkhông?Và hãy thử dửng

dưng - từ của PhậtGautam là upeksha.Chỉ dửng dưng vớitoàn thể tâm trí vàkhoảng cách sẽ đượctạo ra - và thế rồi tớimột điểm từ đó mọinuôidưỡngchoýnghĩđềubịdừnglại.Chúngđơn giản biến mất;

chúng là những bongbóng xà phòng. Vàkhoảnh khắc tất cảnhữngýnghĩbiếnmất,bạn sẽ thấy bản thânmình trong cùng tìnhhuống, đang hỏi,"Rinzai ông vẫn còn ởđây sao?" Và bạn sẽchờ đợi khoảnh khắclớn lao đó, cơ hội hihữu lớn laođókhicâu

trả lời sẽ là, "Không.Thằng cha Rinzai nàylàaivậy?"

Im lặng là thiền -vànókhôngphảilàtàinăng.Mọingườikhôngthể là một Picasso,không thể là mộtRabindranath, mộtMichelangelo - đấy lànhữngtàinăng.Nhưngmọi người đều có thể

đượcchứngngộbởivìđiều đó không phải làtàinăng;đólàbảntínhcố hữu của bạn, củađiều bạn không nhậnbiết. Và bạn sẽ cònkhông nhận biết nếubạn vẫn bị bao quanhbởi các ý nghĩ. Nhậnbiết về thực tại tốithượngcủabạnchỉnảysinh khi không có gì

ngăncảnnó,khicócáikhôngbaoquanhbạn.

Đường chiếu đứnglàhiếmhoi.Cólẽnólàđiềuhiếmhoiduynhấttrongsự tồn tại,bởivìnóđưabạnđitrêncuộchànhtrìnhcủacáivĩnhhằngvàcáibấttử.Hoanở trên những conđườngđótâmtríkhôngthể quan niệm nổi, và

kinh nghiệm xảy ra làkhôngthểdiễnđạtnổi.Nhưng theo một cáchrấtkìlạbảnthânngườinày lại trở thành việcdiễnđạt.Mắtngườiđóbiểu lộ chiều sâu củatrái tim người đó, cửchỉ của người đó biểulộ sự duyên dáng củachuyển động chiềuđứng. Toàn thể cuộc

sống của người đó tỏasáng,rungđộngvà tạoratrườngnănglực.

Những người cóđịnhkiến,nhữngngườiđã nhất quyết và kếtluận... Tôi cảm thấytiếc cho họ. Nhưngnhững người cởi mở,không định kiến, cònchưa kết luận, họ lậptứcsẽcảmthấysựrung

động, sự tỏa sáng. Vàmộtsựđồngbộnàođócó thể xảy ra giữa tráitim người của chiềuđứngvà trái timngườicòn chưa theo chiềuđứng... Khoảnh khắcsự đồng bộ xảy ra,trong cùng khoảnhkhắc đó bạn cũng bắtđầuđitheochiềuđứng.

Đây là các từ đơn

giản để diễn giải mọithứmàkhôngdiễnđạtđượcqualời.

LuậtcủagiàđiMọi người đều già

đi. Vì ngày bạn đượcsinhrabạnđãbịgiàđirồi-từngkhoảnhkhắc,từngngày.Thờithơấulà một luồng, thờithanh niên cũng vậy -chỉ thời già lão là

không bao giờ chấmdứt,bởivìnókếtthúc!Đó là phẩm chất duynhất của thời già lão,rằng nó đem bạn tớinơi nghỉ ngơi chungcuộc. Nhưng nếu bạnmuốn có một vài luậtcho tuổi trung niên...Khi có liên quan tớitôi, tôichưabaogiờlàđứatrẻ,chưabaogiờlà

thanh niên, và chưabao giờ trở nên già vàchưabaogiờ chết.Tôichỉbiếtmộtđiềutrongtôimà tuyệtđốikhôngđổi và vĩnh hằng.Nhưngchỉvìcácbạn...

Có nhiều luật vềtuổi trung niên, bởi vìtrên khắp thế giớimọingười đều trở nên già.Vànhiềunhà tư tưởng

đãtừngsuytư,thờigiàlãonàylàgì?

Luật đầu tiên làLuậtMấtcủaDeNeve;nóhiểnnhiênlàvềthờigiàlão, luậtnàycóthểlàluậtđầutiênvàcuốicùng: "Đừng bao giờbàn tán về điều có thểđượcbiếtchắcchắn."

Bạn biết hoàn toànrõbạnđanggiàđi,bây

giờ đừng bàn tán vềđiềuđó,điềuđósẽlàmchobạnkhốnkhổhơn.

Luật này hay -"đừng bao giờ bàn tánvề điều có thể đượcbiết chắc chắn." Thựctế, ngoại trừ cái chếtchẳng cái gì là chắcchắn trong cuộc sốngcả;mọi thứđềucó thểđược bàn tới, nhưng

đừng bàn về cái chết.Và thời già lão chỉ làcánhcửatớicáichết.

"Tuổi trungniên làkhibạnbắtđầuđổixúcđộng của mình thànhcáctriệuchứng."

"Bạn biết mìnhđanggià đi khi đànbànóikhông,vàmọiđiềubạncảmthấylàsựnhẹnhõm."

"Tuổigiàlàkhibạnbắtđầuvặnbớtđènđểtiết kiệm chứ khôngtheo các lí do lãngmạn."

"Tuổigià là thờikìcủa cuộc sống khi ýtưởng tiến lên của bạnthậmchílàđứnglại."

"Tuổigiàlàkhibạncó thể làm như mọikhi, nhưng sẽ thà

khônglàm."Tuổi già là kinh

nghiệm bí ẩn, nhưngtất cả những luật nàyđãđượctìmrabởitâmtrí phương Tây. Tôikhông thểphát hiện rabất kì ai trong toàn bộvăn đàn phương Đôngnói về tuổi già theocách này. Ngược lại,tuổi già đã được ca

ngợi vô cùng. Nếucuộcsốngcủabạnđơngiản đã đi theo đườngngang, bạn chỉ đanggiàđi,nhưngnếucuộcsốngcủabạn,tâmthứccủa bạn, đi theo chiềuđứng,đilên,thìbạnđãđạttớicáiđẹpvàniềmvinh quang của tuổigià.TuổigiàởphươngĐông đã đồng nghĩa

vớitrítụê.Đây là hai con

đường:mộtconđườngtheo chiều ngang, từthời thơ ấu tới thờithanh niên tới tuổi giàvà tới cái chết; conđườngkhác theo chiềuđứng, từ thời tho ấusang thời thanh niênsangtuổigià,vàtớicáibất tử.Sựkhácbiệtvề

phẩm chất của cả haichiều là mênh mông,không tính được.Người đơn giản trởthànhthanhniên,vàrồigiàvàrồichết,vẫncònbị đồng nhất với thânthểmình.Ngườiđóđãchẳng biết gì về bảnthể của mình, bởi vìbản thể không hề sinhvà không hề chết; nó

baogiờcũnghiệnhữu,nó bao giờ cũng đãhiện hữu, nó sẽ luônluôn hiện hữu. Nó làtính toàn thể của vĩnhhằng.

Trên đường chiềuđứngđứa trẻ trở thànhthanh niên, nhưngthanh niên trên đườngchiềusẽkhácvớithanhniên trên đường chiều

ngang.Tuổi thơlàhồnnhiên, nhưng đó làđiểm mà từ đó haichiềuhướngkhácnhaunàymởra.Thanhniêntrênđườngchiềungangkhông là gì ngoài bảnnăng dục, hoạt độngdụcvàđủmọiloạinguxuẩn. Thanh niên trênđường chiều đứng làviệc tìm kiếm chân lí,

là việc tìm kiếm cuộcsống-đólàniềmkhaokhát biết bản thânmình.

Trên đường theochiều ngang, thời giàlãođơngiảnrunrẩy,sợchết;nókhôngthểnghĩđược cái gì ngoại trừnấmmồ,vàbóngtốicứtrở thành ngàymột tốihơn. Nó không thể

quanniệmnổibảnthânnó ngoại trừ như bộxương. Trên đườngchiếuđứng,thờigiàlãolà lễ hội; nó đẹp nhưconngườiđãtừngđẹp.

Tuổi thanh niêncủabạncóchútítngusi-nónhấtđịnhphảilàvậy, nó không đượckinh nghiệm. Nhưngtuổi già đã trải qua tất

cả các kinh nghiệm -tốtvàxấu,đúngvàsai-vàđãđitớitrạngtháikhông còn bị ảnhhưởngbởibấtkìcáigìliên quan tới thân thểhay tâm trí. Nó là sựđónchào!Tuổigiàtrênđườngchiềuđứngđanggiữ cho cánh cửa củanómởrachovịkháchtối thượng bước vào.

Nó không phải là kếtthúc, nó là sự bắt đầucủa cuộc sống thực,của sự hiện hữu đíchthực.

Do đó, tôi liên tụcphânbiệttrởnêngiàvàtrưởng thành. Rất ítnhiều có may mắn đểtrưởngthành.Phầncònlại của nhân loại chỉgiàđi-vàmộtcáchtự

nhiên họ tất cả đều đitới cái chết. Chỉ trênđường chiều đứng cáichếtmớikhôngtồntại;đólàconđườngtớibấttử, tới điều thiêngliêng. Và một cách tựnhiên, khi người ta trởnêngià trong chiềuđóngười ta có sự duyêndáng và cái đẹp, từ bivàtìnhyêu.

Điều đó dã đượclưuýđilưuýlạimãi...Cómộtphátbiểutrongkinh sách Phật giáorằng khi Phật trở nêngià hơn ngài trở nênđẹp hơn. Điều này tôigọilàphépmàuthực-khôngbước trênnước,bất kì người say nàocũng có thể thử điềuđó. Không biến nước

thành rượu, bất kì kẻtội phạm nào cũng cóthể làm được điều đó.Đâymới đúng là phépmàu: Phật trở nên đẹphơnngàikhicòntrongtuổi thanh niên; ngàitrở nên hồn nhiên hơnngàiđãtừngtrongtuổithơ ấu - đây là sựtrưởngthành.

Chừngnàobạncòn

chưa đi trên đườngchiếuđứng,thìbạncònđang bỏ lỡ toàn bộ cơhộicuacuộcsống.Khibạn đi trên đườngchiều đứng mọi ngàybạn lại gần hơn vớicuộcsống,khôngđixara. Thế thì việc sinhcủa bạn không phải làsựbắtđầucủacáichết,việcsinhcủabạnlàsự

bắt đầu của cuộc sốngvĩnh hằng. Chỉ haiđường khác nhau màkhácbiệtnhiềuthế...

Phương Tây chưabao giờ nghĩ về điềuđó; đường chiềuđứngchưa bao giờ đượcnhắctớibởivìhọchưatừng được nuôi dưỡnglớn lên trong bầukhôngkhítâmlinhnơi

sự giàu có thực là ởbên trong bạn.Cho dùhọnghĩtớiThượngđế,họ vẫn ghĩ về ngài từbên ngoài. PhậtGautam có thể phủnhận Thượng đế - tôiphủ nhậnThượng đế -tuyệt đối không cóThượng đế bởi lí dođơn giản là chúng tamuốnbạnquayvàonội

tâm. Nếu Thượng đếtồntại,haybấtkìcáigìtươngtự,nóphảiđượctìmthấybêntrongbạn.Nóphảiđược tìm thấytrong cái vĩnh hằngriêng của bạn, trongniềmcực lạc riêngcủabạn.

Nghĩ về bản thânmình chỉ như cấu trúcthân thể - tâm trí là ý

tưởng nguy hiểm nhấtđãtừngxảyrachomọingười.Điềuđópháhủytoànthểsựduyêndángcủahọ,toànthểcáiđẹpcủa họ, và họ thườngxuyênrunrẩyvàsợhãicáichếtvàcốgắnggiữcho tuổi già ở xa nhấtcóthểđược.ỞphươngTây, nếu bạn nói vớimột bà già, "Bà trông

trẻ thế," và bà ấy biếtmình không còn trẻnữa, bà ấy sẽ đứngtrước gương hàng giờđể kiểm tra xem liệutính thanh niên nào cócònlạiởđâuđókhông.Nhưngbà ấy sẽ khôngphủ nhận điều đó, bàấy sẽ sung sướng vôngần. Ở phương Đôngchẳngainóivớibàgià,

"Bàtrôngtrẻthế"-màngược lại, tuổi già lạiđượckínhtrọngvàyêumếntớimứcnóivớiaiđó "Bác trông trẻ hơntuổi của bác" là mộtkiểuxúcphạm.

Tôi nhớ tớimột sựvụđãxảyra...Tôiđãởcùng một gia đình, vàhọrấtquantâmtớimộtngườixemtay.Họyêu

mến tôi và tôi hay tớinhà họ ít nhất bà lầnmột năm, và ở đó ítnhất ba hay bốn ngàymỗilần.Mộtlầnkhitôiởđó,khônghỏihangìhọđã thuxếpchomộtngười xem tay tới vàxemtaytôivànóiđiềugì đó về tôi. Khi tôibiết rađiềuđó,mọisựđã được thu xếp xong

rồi; người xem tayđangngồi trongphòngkhách.Chonêntôinói,"Thôi được rồi, chúngta cùng thưởng thứcđiềuđónữa!"

Tôi chìa tay ra choông ta;ông taxemxéttỉ mỉ về nó rồi ông tanói, "Ông phải ít nhấtlà támmươi tuổi." Tấtnhiênmột trongnhững

người con gái pháthoảng, "Điều này nguquá. Cái loại đọc vântaygìthếnày...?"

Vào lúcđó tôimớihơn ba mươi lăm -ngaycảngườimùcũngcó thể lượng được sựkhácbiệtgiữabamươilăm và tám mươi. Côấy thực sựgiậndữ, vàcôấybảotôi,"Emphải

thôicáilãonày.Lãocóthểbiếtgìkhácđược?"

Tôinói,"Emkhônghiểu. Em bị Tây hóanhiều - được giáo dụctheokiểuphươngTây.EmđãtừngtớiphươngTây để học tập và emkhông thể hiểu đượcđiềuôngấynói."

Côấynói,"Ôngấynóigì?Điềuđórõràng

thế chẳng cần phảihiểu; ông ấy đơn giảnbiểu lộ ra sựngungốccủa mình. Một thanhniên ba mươi nhămtuổi,màôngấy lạinóirằng anh đã támmươituổirồi?"

Tôi kể cho cô ấycâu chuyện về RalphWaldo Emerson...Mộtngười hỏi Emerson,

"Ông bao nhiêu tuổirồi?"

Emerson nói,"Quãngđộbatrămsáumươi tuổi."Người nàykhôngthểnàotinđượcvàođiềuđó...vàanhtathì bao giờ cũng tinrằng Emerson là conngườicủachânlí!Điềugì xảy ra vậy, nhỡmồmsao?Ôngấycóbị

lão suy không? Hayôngấyđùa?

Đểlàmchomọisựđược rõ ràng anh tanói, "Tôi không nghethấyđiềuôngnói.Xinhãynóichotôibiếtôngbaonhiêu...?"

Emersonnói, "Anhđã nghe thấy điều đórồi -ba trămsáumươituổi."

Người này nói,"Tôi không thể tinđược điều đó. Ôngtrông không quá sáumươimà."Emerson nói, "Anhđúng theo một chiềuthôi:theochiềuđứngtaba trămsáumươi tuổi,và theo chiều ngangsáumươituổi."

Có lẽ ông ấy là

ngườiphươngTâyđầutiêndùngcáchdiễnđạtchiều ngang và chiềuđứng này. Emersonquan tâm tới phươngĐông vô cùng, và ôngấy có vài thoáng nhìnđã đưa ông ấy lại gầnhơnvớicácnhàtiêntricủa Upanishads. Ôngấynói,"Thực tế tôiđãsống sáu mươi năm;

anhđúng.Nhưngtrongsáu mươi năm tôi đãsốngnhiềuhơntớimứcanh sẽ không có khảnăngsốngchodùtrongbatrămsáumươinăm.Tôi đã sống sáu lầnhơn."

Đường chiều đứngkhông tính theo năm,nó tính theo kinhnghiệm của bạn. Và

trênđường chiềuđứnglàtoànthểkhobáucủasự tồn tại - không chỉbất tử, không chỉ cảmgiácvềtínhthượngđế,mà kinh nghiệm đầutiênvề tìnhyêukhôngcămghét,kinhnghiệmđầu tiên về từ bi, kinhnghiệm đầu tiên vềthiền - kinh nghiệmđầutiênvềsựbùngnổ

mênhmông của chứngngộ.

Không phải làtrùng hợp ngẫu nhiênmà ở phương Tây, từ'enlingtenment' (bừngsáng, chứng ngộ)không có cùng nghĩanhư ở phương Đông.Họ nói rằng sau thờiđen tối thì tới thờibừng sáng. Họ ngụ ý

những người nhưBertrandRussell,Jean-Paul Sartre, KarlJaspers, lànhững thiêntài chứng ngộ. Họkhônghiểu rằnghọđãdùng lầm một từ, kéolê nó vào bùn. CảBertrand Russell lẫnJean-Paul lẫn KarlJaspers đều khôngchứngngộ.

Chứng ngộ khôngxảy ra trên đườngchiều ngang. Ngay cảtrongtuổigiàcủamìnhJean-Paul vẫn theođuổi gái trẻ. BertrandRussell đổi vợ nhiềulần thế - và ông ấysống lâu trên đườngchiều ngang, gần mộtthế kỉ. Nhưng ngay cảtrong tuổi già của

mình, mối quan tâmcủa ông ấy vẫn nguxuẩnnhưmốiquantâmcủangườitrẻ.

Phương Đông hiểurằng từ 'enlightenment-chứngngộ'chẳngliênquan gì tới thiên tài,chẳng liên quan gì tớitrí tụê, nó có cái gì đóliên quan tới sự khámphá bản thể đích thực,

thực sự của bạn. Nóđang khám phá raThượng đế bên trongbạn.

Chonênbạnkhôngcầnphảilonghĩvềluậtpháp.Nhữngluậtđótấtcả đều trên đườngchiều ngang. Trênđường chiều đứng cótìnhyêu,khôngcóluậtpháp. Có kinh nghiệm

trưởng thành của việctrở nên ngày một tâmlinhhơnvàngàymộtítvật lí hơn, ngày mộtmangtínhthiềnhơnvàngàymộtíttâmtríhơn,ngày một thiêng liênghơnvàngàymột ít thếgiới vật chất tầmthường này mà trongđóchúng tavướngvíunhiềuthế.

Trên đường chiềuđứng,dầndầnbạncảmthấy ham muốn biếnmất, hoạt động dụcbiến mất, tham vọngbiến mất, ý chí quyềnlựcbiếnmất...sựnôlệcủabạntrongmọikhíacạnhcủanóbiếnmất-tôngiáo,chính trị,dântộc. Bạn trở thànhnhiềutínhcánhânhơn.

Vàvớitínhcánhâncủabạn trởnên rõ ràngvàchói sáng, toàn thểnhânloạitrởthànhmộttrong mắt bạn - bạnkhông thểđối xửphânbiệtđược.

Có những kinhnghiệm lớn lao trênđườngchiềuđứng;trênđườngchiềungangchỉcó sự suy tàn. Trên

đường chiều ngangngười già sống trongquá khứ. Người đónghĩ về những ngàyđẹp đẽ đó, những đêmA rậpđókhi người đócòntrẻ.Ngườiđócũngnghĩ về những ngàyđẹp đẽ khi không cótrách nhiệm gì vàngười đó là đứa trẻđuổi bắt bướm. Thực

tế, với cả đời mìnhngười đóđã từng chạyđuổi theobướm-ngaycảtrongtuổigià.

Trên đường chiềungang, đó là điều xảyra-khibạncànggiàđibạncàngtrởnênbịmêmẩn bởi ham muốn,bởivìbâygiờbạnbiếtrằng phía trước chỉ cócái chết. Cho nên bạn

muốn tận hưởng nhiềunhất có thể được, mặcdầuviệc tậnhưởng trởnênkhókhănvìvềmặtthể chất bạn đã mấtnăng lượng. Cho nênngười già trên đườngchiều ngang trở thànhmang tính dục trongđầu; người đó liên tụcnghĩvềdục.Ngườigiàchẳng có gì khác để

làm ngoài việc nghĩ -vàcáigìkháccóđóđểmànghĩ tới?Ngườiđótưởng tượng đàn bàđẹp.

Người già này liêntục nghĩ về quá khứ -đây là tâm lí. Trẻ connghĩ tới tương lai bởivì nó không có quákhứ; không có vấn đềnghĩ về quá khứ - nó

khôngcóhômqua.Nónghĩ về những ngàysắp tới, toàn thể cuộcsống dài. Bảy mươinăm cho nó khônggian... Nó muốn trởnên lớn thật nhanh đểlàmnhữngthứmàmọingườilớnđanglàm.

Ngườigiàkhôngcótương lai - tương lainghĩalàcáichết,người

đó thậm chí khôngmuốnnóivề tươnglai.Tương lai làm chongười đó run rẩy,tương lai có nghĩa lànấmmồ-ngườiđónóivềquákhứ.

Và cùng điều đócũng đúng cho cácnước. Chẳng hạn, mộtnướcnhưẤnĐộchẳngbaogiờnghĩ tới tương

lai.Điềuđónghĩalànóđãtrởnêngiàlão;đólàtriệuchứng.ẤnĐộbaogiờ cũng nghĩ về quákhứ.Nócứdiễnmãivởkịch về cuộc đời củaRamavàSita,hàngthếkivẫncùngcâuchuyệnấy...mọilàngđềudiễnvởkịchđó.NócứnghĩvềPhậtvàMahaviravàAdinatha, và Rigveda

và Upanishads. Mọithứđãquarồi.Bâygiờđất nước này đơn giảnchờ chết; không cótươnglai.

Theo ý tưởng ẤnĐộ- vàđólàý tưởngvề tâm tính cũ, tâm trícủangườigià-thờiđạitốt nhất đã từ hàngtriệunămtrướcđây;nóđược gọi là satyuga,

thời đại của chân lí.Sau đó con người bắtđầutụtdốc.Bạncóthểthấy sự song song vềtâm lý; cóbốn thờikì:thơ ấu, thanh niên,trung niên, và già lão.Tương ứng với bốnthời kì này con ngườiđã phóng chiếu ra bốnthời đại cho bản thâncuộcsống.Thờiđạithứ

nhất là hồn nhiên,giống trẻ thơ - rất cânbằng. Họ cho ví dụrằng nó có bốn chângiốngnhưcáibàn,cânbằnghoànhảo.Và thếrồisựsasútbắtđầu...

Ở Ấn Độ, ý tưởngvề tiến hóa chưa baogiờ tồn tại, nhưngngược lại chính ýtưởng đối lập mới tồn

tại. Từ này thậm chíkhông được dùng ởphươngTây-bạnthậmchí có thể chưa từngnghe thấy từ này -nhưng ởẤnĐộ họ đãnghĩ về lùi hóa, khôngphải tiến hóa: "Chúngtađangcolại,chúngtađang sa ngã." Tronggiai đoạn thứ hai củasự đi xuống,một chân

bị mất; cái bàn trởthànhba chân.Nóvẫncòn được cân bằng,nhưng không nhiềunhư khi nó còn bốnchân. Trong giai đoạnthứbanómấtcáichânnữa; bây giờ nó đangđứngchỉtrênhaichân,tuyệt đối không cânbằng. Và đây là giaiđoạn thứ tư: thậm chí

hai chân cũng khôngcòn có sẵn; bạn đangđứng trên một chân -bạn có thể đứng đượcbaolâu?

Giai đoạn thứ nhấtđược gọi là satyuga,thời đại của chân lí.Giai đoạn thứ hai đơngiảnmangtêntheoconsố; treta là thứba, bởivì chỉ ba chân còn lại.

Giai đoạn thứbađượcgọi làdwapar. Dwa làtừ tiếngPhạn -chuyểnqua nhiều ngôn ngữkhác cuối cùng nó trởthành "two - hai." Vàgiai đoạn thứ tư họ đãgọilàkaliyuga,thờiđạicủabóngtối.

Chúngtađangsốngtrongthờiđạicủabóngtối -đây là tâm trícủa

người già, rằng phíatrước chỉ có bóng tốivà không cái gì khác.Trẻ con nghĩ về tươnglai, về tương lai vàngson; người già nghĩ vềquá khứ vàng son.Nhưng điều này chỉxảy ra trên đườngchiều ngang. Trênđườngchìêuđứng,quákhứ là vàng son, hiện

tại là vàng son, tươnglai là vàng son; đó làcuộcsốngcủalễhộivôcùng.

Cho nên thay vì lolắng về luật của tuổigià, hãy nghĩ về contàu của bạn đang dichuyểntrênđườngnào.Vẫn còn thời gian đểđổi tàu; bao giờ cũngcó thờigianđểđổi tàu

bởi vì từ mọi khoảnhkhắc chỗ rẽ nhánh đóđềucósẵn.Bạncó thểdịch chuyển, dịch từchiềungangsangchiềuđứng; chỉ điều đómớilàquantrọng.

ChuyểntiếpTừkhôngtớicó

Tâm thức đem tớitựdo.Tựdokhôngchỉnghĩalàtựdolàmđiều

phải; nếu đó mà lànghĩacủa tựdo, thìnósẽlàloạitựdogìvậy?Nếubạnchỉ tựdo làmđiềuphảithìbạnkhôngtự do. Tự do ngụ ý cảhai phương án - làmđiều đúng, làm điềusai.Tựdongụýquyềnnóicóhaynóikhông.

Và đây là điều gìđó tinh tế cần được

hiểu: nói không tạocảm giác tự do nhiềuhơn nói có. Và tôikhôngtriếtlídâu,đólàsự kiện đơn giản bạncó thể quan sát trongbản thân mình. Bất kìkhinàobạnnóikhông,bạn cảm thấy tự dohơn.Bấtkìkhinàobạnnóicó,bạnkhôngcảmthấy tự do bởi vì có,

nghĩa là bạn đã vânglời,có,nghĩalàbạnđãbuông xuôi - tự do ởđâu? Không, có nghĩalà bạn bướng bỉnh,nghĩa là bạn sẵn sàngtranh đấu. Không xácđịnh bạn rõ ràng hơncó. Có là mơ hồ, nógiống như đám mây.Khôngthìrấtcứngrắnvàchắcchắn,nhưtảng

đá.Đó là lí do tại sao

cácnhàtâmlínóirằnggiữa bảy và mười bốntuổi từng đứa trẻ bắtđầu học nói khôngngày một nhiều hơn.Bằng việc nói không,nó thoát ra khỏi bụngmẹ, tâm lí của ngườimẹ.Ngaycảkhikhôngcó nhu cầu nói không,

nó vẫn nói không. Cónhiều điều nguy hiểm;nóphải họcnói khôngngày một nhiều hơn.Vào lúc nó mười bốntuổi, trưởng thành vềdục, nó sẽ nói khôngchung cuộc với ngườimẹ-nósẽrơivàotìnhyêuvớimộtngườiđànbà. Đó là cái khôngchung cuộc với người

mẹ, nó quay lưng lạingười mẹ. Nó nói,"Con kết thúc với mẹrồi, con đã chọn mộtngười đàn bà. Con đãtrở thànhmột cánhân,độc lập theo quyềnriêng của con. Conmuốn sống cuộc sốngcủacon,conmuốnlàmviệcriêngcủacon."

Và nếu bố mẹ cứ

cốnàinỉ,"Phảicắt tócngắn,"nósẽđểtócdài.Nếu bố mẹ cứ cố nàinỉ, "Phải để tóc dài,"nósẽđểtócngắn.Hãyquan sát... khi nhữngkẻhippiestrởthànhbốmẹ thì họ sẽ thấy, conhọ sẽ cắt tóc ngắn bởivì chúng sẽ phải học"không."

Nếu bố mẹ cứ nài

nỉ "Sự sạch sẽ liền kềvớitínhThượngđế"trẻcon sẽ bắt đầu sốngtheomọi loạibẩn thỉu.Chúng sẽ bẩn thỉu,chúng sẽ không tắm;chúng sẽ không lausạch mình, chúng sẽkhông dùng xà phòng.Và chúng sẽ tìm cáchhợp lí hóa rằng xàphòng là nguy hiểm

cho da, rằng nó là phitự nhiên, rằng khôngcon vật nào đã từngdùngxàphòng.Chúngcó thể tìm ra nhiềucáchhợplíhóanhấtcóthể được nhưng sâubêndưới, tất cả nhữnghợp lí hóa này chỉ làchegiấu.Điều thực là,họmuốnnóikhông.Vàtấtnhiênkhibạnmuốn

nói không, bạn phảitìmlído.

Do đó, nói khôngcho bạn cảm giác tựdo;nhưngngoàira,nócũngchobạncảmgiácthông minh. Nói cókhông cần tới thôngminh. Khi bạn nói có,không ai hỏi bạn tạisao.Khibạnđãnóicó,ai bận tâm hỏi bạn tại

sao?Khôngcónhucầuvềbấtkìlídohayluậncứ nào, bạn đã nói có.Khibạnnóikhông,câuhỏi tại sao nhất địnhđược hỏi. Nó làm sắcbén thông minh củabạn, nó cho bạn mộtđịnh nghĩa,một phongcách,tựdo.

Hãyquansáttâmlícủakhông.Thậtvấtvả

cho con người để hiệnhữu trong hài hòa, vàđiều đó là bởi vì tâmthức. Tâm thức cho tựdo, tự do cho bạn khảnăng nói không, và cónhiều khả năng nóikhônghơnnóicó.

Không có nói có,không có sự hài hòa;có là hài hòa. Nhưngcầnthờigianđểtrưởng

thành,đểchínchắn,đểđi tới sự trưởng thànhnơi bạn có thể nói có,vậymàvẫn còn tựdo,nơi bạn có thể nói có,vậy mà vẫn còn duynhất,nơibạncóthểnóicó, vậy mà không trởthànhnôlệ.

Tự do được mangratừnóikhônglàtựdorất trẻ con.Điều đó là

tốt cho trẻ từ bảy tuổitới mười bốn tuổi.Nhưng nếu một ngườibịmắcvàotrongđóvàcả đời người đó trởthànhngườinóikhông,thế thì người đó đãngừngviệcpháttriển.

Sựtrưởngthànhtốithượng là nói có vớiniềm vui như trẻ connói không. Đó là thời

thơ ấu thứ hai. Vàngườicóthểnóicóvớitự do và niềm vui vôcùng, khôngngầnngạigì cả, không điều kiệngắn vào, không điềukiện nào - một niềmvui thuầnkhiết vàđơngiản, một lời có thuầnkhiết và đơn giản -người đó đã trở thànhhiềnnhân.Ngườiđólại

sống trong hài hòa, sựhài hòa của người đócó chiều hướng hoàntoàn khác với sự hàihòa của cây cối, convật và chim chóc.Chúng sống trong hàihòabởivìchúngkhôngthểnóikhông,cònhiềnnhân sống trong hàihòa bởi vì ông ấykhôngnóikhông.Giữa

hailoạinày,chimchócvà chư phật, là mọingười-chưapháttriển,chưa trưởng thành,ngây thơ, mắc kẹt ởđâu đó, vẫn cố gắngnói không, để có cảmgiáctựdonàođó.

Tôikhôngnóiđừnghọc nói không. Tôiđang nói hãy học nóikhông khi đến lúc nói

khôngnhưngkhôngbịmắc kẹt với nó. Dầndần, dầndần, hãy thấyrằng có tự do cao hơnđếncùngvớicó,vàsựhàihòalớnlaođó.

Tíchhợpvàđịnhtâm

Tíchhợpđãcóđấyở cốt lõi sâu nhất củabản thể bạn. Tại chínhtrung tâm bạn được

tích hợp, bằng khôngbạn không thể tồn tạiđược chút nào. Làmsao bạn có thể tồn tạimà không có trungtâm? Xe bò di chuyểnbởivìcómộttrungtâmbấtđộngđểtrênđócácbánhxechuyểnđộng-nó di chuyển trên trụcbánh xe. Nếu xe bòchuyểnđộngthìtrụcxe

có đó. Bạn có thể biếtđiều đó, bạn có thểkhôngbiếtđiềuđó.

Bạn sống, bạn thở,bạn có ý thức; cuộcsốngchuyểnđộng,chonên phải có cái trụcchobánhxecuộcsống.Bạncóthểkhôngnhậnbiết, nhưng nó có đó.Không có nó, bạnkhôngthểhiệnhữu.

Cho nên điều đầutiên, và rất nền tảng:việc trở thành khôngphải là vấn đề. Bạnhiện hữu. Bạn chỉ đivào và nhìn nó. Đó làviệc khám phá, khôngphải là thành tựu. Bạnđãmangnóđicùngrồi.Nhưng bạn đã trở nênquábịgắnbóvớingoạivi,vàlưngbạnquayvề

trung tâm. Bạn đã trởthành quá đi ra, chonênbạnkhôngthểnhìnvàotrongđược.

Hãytạoracáinhìnthấu nhỏ. Từ 'insight -nhìn thấu' là hay - nónghĩalàquayánhsángvào trong, nhìn vàotrong, thấy bên trong.Mắt mở hướng rangoài, tay trải rộng ra

ngoài,chânđirangoàitừbạn.

Ngồi im lặng, đểthảnh thơi ngoại vi,nhắmmắt lạivàchỉđivào trong... và khôngnỗ lực gì. Chỉ thảnhthơi - cứ dường nhưngười ta đang chìmvàngườitakhôngthểlàmđược gì cả. Chúng talàmngaycảkhichúng

tachìm.Nếubạncóthểđơn

giản cho phép điều đóxảy ra, nó sẽ đi tới bềmặt. Từ những đámmây bạn sẽ thấy trungtâmphátsinh.

Cóhaiphươngthứccủa cuộc sống: một làphương thức hànhđộng, bạn làm điều gìđó;phương thứckia là

phương thức đón nhận- bạn đơn giản nhận.Phương thức hànhđộng làđi ra.Nếubạnmuốn nhiều tiền hơnbạnkhôngchỉngồi.Nósẽkhông tới theo cáchđó. Bnạ sẽ phải tranhđấu vì nó, cạnh tranh,và bạn sẽ phải dùngmọi cách thức và biệnpháp-hợppháp,đúng,

sai. Tiền sẽ không tớichỉ bằng việc ngồi.Nếubạnmuốn trởnênmạnh mẽ, nếu bạnmuốn trở thành chínhkhách,bạnsẽphảilàmcái gì đó về nó. Điềukhông tới theo cáchriêngcủanó.

Có phương thứchành động - phươngthức hành động là

phương thức đi rangoài. Và có phươngthứcbấthànhnữa:bạnkhông làm gì cả, bạnđơngiảnchophépđiềuđóxảyra.Chúngtađãquênmấtngônngữđó.Ngônngữbịquênlãngđóphảiđượchọclại.

Tích hợp phảikhôngđượcđemvào -nóđãcóđórồi.Chúng

ta đã quên mất cáchnhìn vào nó, chúng tađã quênmất cách hiểunó. Hãy chuyển từphương thức hànhđộng ngày một nhiềuvà nhiều hơn sangphươngthứcđónnhận,thụđộng.

Tôi không nói hãytừbỏthếgiớicủahànhđộng-bởivìđiềuđósẽ

làm cho bạn lại thiênlệch, bạn đã bị lệchngay bây giờ rồi. Bạnchỉ có một phươngthứcchocuộcsốngcủamình, và đó là hànhđộng,làmcáigìđó.Cónhữngngườikhôngthểnghĩđượctớiviệcngồiim lặng; điều đó làkhông thể được. Họkhông thể cho phép

bản thân mình có lấyviệcthảnhthơilấymộtkhoảnh khắc. Họ chỉquan tâm tới hànhđộng. Nếu điều gì đóđược thực hiện, thì họquan tâm.Nếuđấychỉlà mặt trời lặn, thìphỏng có ích gì mànhìnvàonó?

Bạn chỉ quan tâmtới hành động, nếu cái

gìđóxảy ra.Điềunàyđã trở thành quá cốđịnh. Điều này phảiđược làm thảnh thơibớt đi một chút: bạnphải đi trong vàikhoảnhkhắc, trongvàigiờ, đôi khi vài ngày,toàn bộ chuyển sangphương thức kia củacuộc sống, chỉ ngồi vàcho phép mọi sự xảy

ra. Khi bạn nhìn vàomặt trời lặnbạnkhôngbị chờ đợi phải làmđiều gì cả. Bạn đơngiảnnhìn.Khibạnnhìnvào bông hoa, bạn cócho là phải làm gìkhông? Bạn đơn giảnnhìn.

Thực tế không cónỗ lực, cho dù là nhìnvào hoa. Đó là vô nỗ

lực. Mắt bạn mở, hoacó đó... một khoảnhkhắc giao cảm sâu sắctới khi cái được nhìnvà người nhìn cả haibiếnmất.Thếthìcócáiđẹp, thế thì có phúclành. Thế thì bỗngnhiên bạn không làngười quan sát, vàbônghoakhôngphảilàvậtquansát-bởivìđể

quan sát vẫn phải cóhànhđộngnàođó.Bâygiờ bạn có đó và hoacó đó, và bằng cáchnào đó bạn chờm lấplênbiêngiớicủanhau.Hoađivàobạn,bạnđivàohoa,vàcó sựkhảilộbấtthần.Hãygọinólà cái đẹp, gọi nó làchân lí, gọi nó làThượngđế.

Đây là nhữngkhoảnh khắc hiếm hoiphải được cho phépngày một nhiều hơn.Tôi không thể nóichúng phải được traudồi, tôi không thể nóibạnphảihuấnluyệnvìnhững khoảnh khắcnày, tôi không thể nóirằngbạnphảilàmđiềugìđó-bởivìđiềuđósẽ

lại là dùng ngôn ngữcủa phương thức hànhđộng,vàsẽbịdiễngiảisai rất sâu. Không, tôiđơngiảnchỉcóthểnóihãy cho phép nhữngkhoảnh khắc đó ngàymộtnhiềuhơn.

Đôi khi, đơn giảnđừng làm gì cả. Hãythảnh thơi trên bãi cỏvà nhìn lên trời. Đôi

khi hãy nhắm mắt lạivà nhìn vào thế giớibên trong của bạn - ýnghĩ di chuyển, trôinổi; ham muốn phátsinh, ra đi. Hãy nhìnvào giấc mơ đầy màusắc cứ tiếp diễn bêntrong bạn. Chỉ nhìnthôi. Đừng nói, "Mìnhmuốn dừng những ýnghĩ này" - bạn lại đã

đi vào phương tứhchành động rồi đó.Đừng nói, "Mình đangthiền đây - hãy đi đi!Mọiýnghĩ,cútrakhỏita ngay" - bởi vì nếubạn bắt đầu nói điềuđó,bạnđãbắtđầulàmđiều gì đó rồi. Cứdường như bạn khôngcó...

Có một trong

những phương phápthiền cổ đại nhất vẫnđượcdùngởmộtsốtuviện của Tây Tạng.Cách thiền này dựatrênchânlímàtôiđangnói với bạn. Họ dạyrằngđôikhibạncóthểđơn giản biến mất.Ngồi trong vườn, bạnchỉ bắt đầu cảm thấymình đang biến mất.

Chỉ nhìn xem thế giớithế nào khi bạn đã đikhỏi thế giới rồi, khibạn không còn ở đâynữa, khi bạn đã trởthành tuyệt đối trongsuốt.Hãythửmộtgiâykhônghiệnhữu.

Trong nhà riêngcủamình,hãyhiệnhữudường như bạn khôngcó.

Nghĩmà xem,mộtngày nào đó bạn sẽkhôngcóđó.Mộtngàynàođóbạnsẽquađời,bạn sẽ chết; radio vẫntiếp tục kêu, vợ vẫnchuẩn bị bữa sáng, trẻcon vẫn chuẩn bị tớitrường. Nghĩ mà xem:hôm nay bạn qua đời,bạn không hiện hữu.Trở thành ma. Đang

ngồi trong ghế củamình, bạn đơn giảnbiếnmất,bạnđơngiảnnghĩ, "Mình không cóthực nữa; mình khônghiệnhữu".Vàchỉxemcách thức nhà cửa vẫntiếp tục. Sẽ có sự anbình và im lặng vôcùng. Mọi thứ sẽ tiếptụcnhưnóvậy.Khôngcó bạn, mọi thứ vẫn

tiếp tục như nó vậy.Chẳng cái gì bị lỡ cả.Thếthìphỏngcóíchgìmà vẫn cứ còn bị bậntâm, làm điều gì đó,làm cái gì đó, bị ámảnh với hành động?Phỏng có ích gì? Bạnsẽquađời,vàbấtkìcáigì bạn đã làm rồi sẽbiến mất - cứ dườngnhưbạnđãkítênmình

lên cát, và gió tới, vàchữ kí biến mất... vàmọi thứ chấm dứt. Cứdường như bạn chưabaogiờtồntạicả.

Đó thực sự là việcthiền hay. Bạn có thểthử điều đó nhiều lầntrong hai mươi bốngiờ.Chỉnửagiâycũngcó tác dụng; trongnửagiây, đơn giản dừng

lại...bạnkhôngcó...vàthế giới vẫn tiếp tục.Khi bạn trở nên ngàymộttỉnhtáohơnvớisựkiện là không có bạn,thế giới vẫn tiếp tụchoàntoànổn,thìbạnsẽcó khả năng học phầnkháccủabảnthểmình,điềuđãtừngbịbỏquênlãng lâu rồi, trongnhiềukiếpsống-vàđó

là phương thức đónnhận.Bạnđơngiảnchophép, bạn trở thànhcánh cửa. Mọi sự cứxảy ra mà không cóbạn.

Đây là điều Phậtngụýkhingàinói:Hãytrở thành mẩu gỗ trôidạt.Hãy nổi lên luồngnước như mẩu gỗ, vàbất kì nơi đâu dòng

nướccuốnđithìhãyđểnó đem bạn đi; bạnkhông làm nỗ lực nàocả. Toàn thể cách tiếpcận Phật giáo đều tùythuộcvàophươngthứcđónnhậnnày.Đó là lído tại sao bạn thấyPhậtngồidướigốccây.Mọihình ảnh củangàiđều là ngồi, ngồi vàkhông làm gì cả. Ngài

đơngiảnngồi đó, ngàikhônglàmgìcả.

Bạn không có kiểuhình ảnh đó về Jesus.Ngài vẫn cứ đi theophương thức hànhđộng. Đó là chỗ Cônggiáođãbỏlỡkhảnăngsâusắcnhất:Cônggiáotrở thànhtíchcực.Cácnhà truyền giáo Cônggiáo cứ đi phục vụ

người nghèo, đi tớibệnh viện, làm điềunày điều nọ, và toànthể nỗ lực của ngườiđso là để làm điều gìđó tốt. Vâng, rất tốt -nhưng người đó vẫncòn trongphương thứchành động, cònThượng đế chỉ có thểđược biết tới trongphươngthứcđónnhận.

Cho nên nhà truyềngiáo Công giáo sẽ làngườitốt,ngườirấttốt,nhưng không là thánhnhân, theo nghĩaphươngĐông.

Bây giờ ngay cả ởphương Đông mộtngườicứlàmmọiđiềulại được tôn thờ làmahatma - bởi vìphương Đông nghèo

nàn, ốm yếu. Có hàngnghìnngườihủi,ngườimù,ngườivôgiáodục;họcầngiáodục,họcầny tế, họ cần phục vụ,họcầncảnghìnlẻmộtthứ.Bỗng nhiên ngườihoạt động này lại trởthànhquan trọng -chonên Gandhi là mộtmahatma, và MẹTeresaởCalcutađãtrở

thành rất quan trọng.Nhưng chẳng ai nhìnxem liệu họ có đạt tớiphương thức đón nhậnhaykhông.

Bây giờ nếu Phậttới, chẳng ai sẽ tỏ ýkính trọngngài, bởi vìngày sẽ không tớitrường hay bệnh viện.Ngài sẽ lại ngồi dướigốccâybồđề,chỉngồi

imlặng.Khôngphảilàkhông cógì đượcngàilàm-nhữngrungđộngvôcùngđượctạoratừsự hiện hữu của ngài,nhưng chúng rất tinhtế. Ngài biến đổi toànthể thế giới bằng việcngồi dưới gốc cây bồđề, nhưng để nhìn vàonhững rung động đóbạn sẽ phải làm được

cái hòa hợp, bạn sẽphảipháttriển.Nhậnravị Phật là đã đi trênđườngrồi.NhậnramộtMẹTeresarấtdễdàng,chẳngcógìnhiềutrongnó. Bất kì ai cũng cóthể thấy rằng bà ấyđanglàmviệctốt.

Làmviệctốtlàmộtđiều, và mang tính tốtlại là điều hoàn toàn

khác. Tôi không nóiđừng làm việc tốt. Tôiđang nói: hãy để choviệc tốt bắt nguồn từviệcmang tính tốt củabạn.

Trước hết, hãy đạttới phương thức đónnhận,trướchếthãyđạttới phương thức thụđộng,trướchếthãyđạttớibấthoạt.Vàkhibản

thể bên trong của bạnrahoavàbạnđãđi tớibiếtvềsựtíchhợpbêntrong - điều bao giờcũng có đó, trung tâmnàybaogiờcũngcóđó- khi bạn đã nhận ratrung tâm đó, bỗngnhiêncáichếtbiếnmấtđối với bạn. Bỗngnhiênmọi longhĩbiếnmất bởi vì bạn không

cònlàthânthểnữa,vàkhôngcòntâmtrínữa.

Thế thì từ bi nảysinh,tìnhyêunảysinh,lời cầu nguyện nảysinh.Bạntrởthànhcơnmưarào,phúclànhchothế giới này. Bây giờ,không ai có thể nóiđiều gì sẽ xảy ra chongười như vậy - liệungười có đó và trở

thành nhà cách mạngnhưJesusvàsăntìmkẻchovay tiền trongđềnchùahayliệungườiđósẽđivàphụcvụngườinghèo, hay liệu ngườiđó chỉ tiếp tục ngồidưới gốc câybồđềvàlantỏahươngthơmcủamình, hay liệu ngườiđó có trở thành mộtMeeravànhảymúavà

cahátniềmvinhquangcủaThượngđế.Chẳngai biết cả, điều đókhôngthểnàodựđoánnổi.

Toànthểnỗlựccủatôiởđâylàđểlàmchocácbạnnhậnbiết rằngkhông có gì là cần cả,không cái gì thêm nữalàcầncả.Bạnđãcónóở đó rồi, đang tồn tại

bên trong bạn. Nhưngbạnphảitạoralốivào,cửavào,đườngvàođểphát hiện ra nó. Bạnphảiđàođểtìmnó;khobáuởđó.

Tôisẽchobạnmộtkĩ thuật. Đó là một kĩthuật đơn giản, nhưngngay từ đầu nó có vẻkhó. Nếu bạn thử, bạnsẽ thấy nó đơn giản.

Nếu bạn không thử vàchỉ nghĩ về nó, thì nócóvẻ rấtkhó.Kĩ thuậtnàylà:chỉlàmcáibạnthích thú. Nếu bạnkhông thích thú, đừnglàm nó. Hãy thử điềuđó-bởivìthíchthútớichỉ từ trung tâm củabạn.Nếubạnđanglàmđiềugìđóvàbạnthíchthú nó, bạn bắt đầu

được nối lại với trungtâm.Nếubạnlàmđiềugì đó mà bạn khôngthích, bạn bị ngắt vớitrung tâm. Niềm vuinảy sinh từ trung tâm,và không từ đâu kháccả. Cho nên hãy đểđiều đó là tiêu chí, vàlàmộtngườicuồngtínvềđiềuđó.

Bạn đang bước đi

trênđường;bỗngnhiênbạnnhận ra rằngmìnhkhôngthíchđibộ.Hãydừng lại. Kết thúc -điều này không cầnđượclàm.

Tôi hay làm điềuđó trong những ngàyhọc đại học của mình,và mọi người cứ nghĩrằngtôigàn.Độtnhiêntôi dừng lại, và thế rồi

tôi còn lại tại chỗ đóđến nửa giờ, một giờ,chừngnàotôicònchưabắt đầu thích thúbướctiếp. Các thầy của tôingạiđếnmứckhicókìsát hạch họ sẽ cho tôivào xe ô tô và đưa tôitới giảng đường củatrường đại học. Họ sẽđể tôi ở cửa và đợi ởđó: liệu tôi có đi tới

bàn của mình haykhông?Nếu tôi đi tắmvà bỗng nhiên nhận rarằng tôi không thíchthú, thế thì tôisẽdừnglại.

Tôiđãthamgiavàolớp toán từ trongtrường phổ thông.Ngày đầu tiên, tôi đivào và thầy giáo đanggiớithiệuvềmônhọc.

Ngaygiữalớptôiđứngdậy và cố gắng bướcra. Thầy nói "Em điđâu thế? Không xinphép, tôi sẽkhôngchoem vào lại đâu." Tôinói, "Em không quaylại đâu; thầy đừng lo.Đó là lí do tại sao emkhông xin phép. Kếtthúc rồi - em khôngthíchthúnó!Emsẽtìm

chủđềkhácnàođómàemcó thể thích,bởivìnếuemkhôngthểthíchnó thì em sẽ khôngđịnh làm nó đâu.Điềuđó là hànhhạ, điềuđólàbạohành."

Và, dần dần, điềuđótrởthànhchìakhóa.Tôibỗngnhiênnhậnrarằngbấtkìkhinàobạnđang thích điều gì đó,

bạn được định tâm.Thích thú chính là âmthanh của việc đượcđịnh tâm. Bất kì khinào bạn không thíchcái đó, bạn không ởtrung tâm. Thế thìđừng ép buộc điều đó;không cần. Nếu mọingườinghĩbạngàn,cứđể họ nghĩ bạn gàn.Trong vòng vài ngày,

bằng kinh nghiệmriêngcủamình,bạnsẽtìm ra cách thức bạnđang bỏ lỡ bản thânmình. Bạn đã làm cảnghìn lẻmột thứ, điềubạn chẳng bao giờthích thú, và vậy màbạnvẫnlàmchúngbởivì bạn đã được dạyphảilàm.Bạnchỉhoànthành nghĩa vụ của

mình.Mọi người đã phá

hủy ngay cả điều đẹpđẽ như tình yêu. Bạnvề nhà và bạn hôn vợmìnhvìđiềuđóphảilànhư vậy, điều đó phảiđượclàm.Bâygiờ,mộtđiều hay như nụ hôn,một điều như bônghoa,đãbịpháhủyrồi.Dần dần, chẳng thích

thú gì điều đó, bạn sẽcứhônvợmình;bạnsẽquênmấtniềmvuicủaviệc hôn con ngườikhác.Bạnbắttaybấtkìaibạngặp - lạnhnhạt,chẳngýnghĩa gì trongnó,chẳngthôngđiệpgìtrong nó, không sựtuôn chảy nồng nàn.Đấy chỉ là những bàntaychếtbắtlẫnnhauvà

nói lời chào. Thế rồibạn bắt đầu, dần dần,họccửchỉchếtnày,cửchỉ lạnhnhạt này.Bạntrởthànhbịđôngcứng,bạn trở thành khốibăng. Và thế rồi bạnnói, "Làm sao đi vàotớitrungtâm?"

Trung tâm sẵn cóđấy khi bạn nồng ấm,khi bạn tuôn chảy, tan

ra,trongtìnhyêu,trongniềm vui, trong điệuvũ, trong vui thích.Điều đó là tùy ở bạn.Hãy chỉ làm nhữngđiều bạn thực sự thíchlàmvàbạnhưởng thú.Nếu bạn không thíchthú, hãy dừng lại.Hãytìm cái gì đó khácmàbạn sẽ thích thú. Nhấtđịnhcócáigìđóbạnsẽ

thíchthú.Tôichưabaogiờ bắt gặp người nàokhôngthểthíchthúvớibấtkìcáigì.Cónhữngngười có thể khôngthíchđiềunày,thìđiềukhác, thì điều khácnữa, nhưng cuộc sốnglà bao la. Đừng vẫncòn cứ bị mắc mứu;hãy trở nên di động.Hãyđểcónhiềunguồn

nănglượng.Hãyđểnótuôn chảy, để nó gặpgỡvới cácnăng lượngkhác bao quanh bạn.Chẳngmấychốcbạnsẽcó khả năng thấy rằngvấn đề không phải làlàm sao trở nên đượctích hợp, vấn đề là ởchỗ bạn đã quên mấtlàm sao tuôn chảy.Trongnănglượngtuôn

chảy, bạn bỗng nhiênđượctíchhợp.Điềuđóđôikhingẫunhiênxảyra nữa, nhưng nguyênnhânvẫnlàmột.

Đôikhibạnrơivàotìnhyêuvớingườiđànbà hay đàn ông, vàbỗngnhiênlầnđầutiênbạn cảm thấy mình làmột. Mắt bạn có ánhsángrựcrỡ,khuônmặt

bạncósựrạngngời,vàtrí tuệ bạn không cònđờ đẫn nữa. Cái gì đóbắtđầubùngcháysángtrongbản thểbạn;mộtbài ca cất lên, việc đicủa bạn có phẩm chấtcủa điệu vũ trong nóbây giờ. Bạn là mộtngườihoàntoànkhác.

Nhưng đây lànhững khoảnh khắc

hiếmhoi-bởivìchúngta không học bí mậtnày.Bímật này là, cứđểcáigìđómàbạnđãbắt đầu thích thú cóđấy. Đó là toàn thể bímậtnày.Họasĩ có thểđóivàđangvẽ,màbạnvẫn có thể thấy rằngkhuôn mặt của họa sĩmãn nguyện thế. Nhàthơ có thể nghèo,

nhưng khi nhà thơ cấtlênbàicacủamìnhthìông ấy là người giàunhất trên thế giới.Khôngaigiàuhơnôngấy.Bímậtcủađiềuđólà gì?Bímật là ở chỗông ấy tận hưởngkhoảnh khắc này. Bấtkì khi nào bạn tậnhưởng cái gì đó, bạnđang hài hòa với bản

thânmìnhvàbạnđanghàihòavớivũtrụ-bởivìtrungtâmcủabạnlàtrungtâmcủatấtcả.

Chonênhãyđểcáinhìnthấunhỏbénàylàbầu khí hậu cho bạn:hãy làm chỉ những cáibạn thích thú, bằngkhông hãy dừng lại.Bạn đang đọc báo vàđọc dở chừng qua nó

bạnbỗngnhiênnhậnrarằngbạnchẳngthíchgìnó:thếthìkhôngcósựcần thiết nào cả. Thếthì tạisaobạn lạiđọc?Hãydừngđiềuđólạiởđây và bây giờ. Nếubạn nói với ai đó vàgiữachừngbạnnhậnrarằng bạn không thíchthúgìđiềuđó,bạnmớichỉ nói nửa câu, hãy

dừng lại ở đó. Bạnkhông thích thú, bạnkhôngcónghĩavụphảitiếp tục. Ngay từ đầuđiềuđósẽcóvẻchútítkì cục. Nhưng tôi chorằng chẳng có vấn đềgì cả. Bạn có thể thựchànhđiềuđó.

Trong vòng vàingày nhiều tiếp xúc sẽđược thực hiện với

trung tâm, và thế rồibạn sẽ hiểu điều tôingụýkhi tôicứ lặpđilặp lại rằng điều bạnđang tìm kiếm đã córồi trong bạn. Điều đókhông trong tương lai.Nó chẳng liên quan gìtới tương laicả.Nóđãởđâybâygiờ,nóđãlànhưthếrồi.

Khisinhvàtử

trởthànhmộtMột cái cây cao

tuổi, ngay bên cạnhnhà tôi, đã nhảy múatrong mưa, và lá khôcủanó rụngxuốngvớivẻ duyên dáng thế vàđẹp thế.Khôngchỉcáicây nhảy múa trongmưa và trong gió, cáclá khô đang rời khỏicây cũng nhảy múa;

đangcólễhội.Ngoại trừ con

người, trong toàn thểsựtồntạikhôngaiđaukhổ với thời già lão;thực tế, sự tồn tạikhông biết gì tới thờigià lão cả. Nó biết vềviệcchínmuồi;nóbiếtvềsựtrưởngthành.Nóbiết rằng có thời gianđể nhảy múa, để sống

mãnh liệt và toàn bộnhấtcóthểđược,vàcóthờigianđểnghỉngơi.

Nhữngchiếclákhôđó của cây hạnh bêncạnh nhà tôi khôngchết;chúngđơngiảnđinghỉ ngơi, tan chảy vàhội nhập vào cùngmảnhđấtmàchúngđãnảy sinh. Không buồnrầu,khôngtangtóc,mà

sựanbìnhmênhmôngkhi rơi vào nghỉ ngơitrongvĩnhhằng.Có lẽmộtngàykhácnàođó,mộtthờigiankhácnàođó chúng có thể quaylại lần nữa, dưới hìnhdạng nào đó, trên mộtcái cây khác nào đó.Chúngsẽlạinhảymúa;chúng sẽ lại ca hát;chúngsẽ lạivui sướng

khoảnhkhắcđó.Sự tồn tại chỉ biết

mộtthayđổituầnhoàntừ sinh sang tử, từ tửsangsinh,vàđólàquátrình vĩnh viễn. Mọiviệc sinh đều ngụ ýviệc tử vàmọi việc tửđều ngụ ý việc sinh.Mọi việc sinh đều cótrướcđóviệctửvàmọiviệc tử đều được kế

tiếp bởi việc sinh. Dođó sự tồn tại không sợhãi. Không có nỗi sợcho bất kì đâu ngoạitrừ trong tâm trí conngười.

Con người dườngnhưlàloàiốmyếuduynhất trong toàn thể vũtrụ. Cái ốm yếu này ởđâu ra vậy? Điều đóthực sự đáng phải

khác... conngười đángra phải tận hưởngnhiều hơn, yêu nhiềuhơn,sống từngkhoảnhkhắcnhiềuhơn.Dùđólà thời thơ ấuhay thờithanhniênhaythờigiàlão, dù đó là việc sinhhay việc tử, điều đóchẳng thành vấn đềchútnào.Bạnvượt lêntrên tất cả những

chươnghồinhỏbénày.Hàng nghìn việc

sinhđãxảyrachobạn,và hàng nghìn việc tử.Vànhữngngườicóthểthấyrõràngđềucóthểhiểu điều đó thậm chícòn sâu sắc hơn, cứdường như điều đóđang xảy ra mọikhoảnhkhắc.Cáigìđótrong bạn chết đi mọi

khoảnh khắc và cái gìđótrongbạnđượcsinhra mới mẻ. Sống vàchết là không tách rời,không bị tách rời bởibảy mươi năm. Sốngvà chết giống như haicánh chim, đồng thờixảyra.Sốngkhôngthểtồn tại nếu thiếu chết,mà chết cũng khôngthể tồn tại nếu thiếu

sống.Hiểnnhiênchúngkhông đối lập; hiểnnhiên chúng là phầnbù.Chúngcầnlẫnnhaucho sự tồn tại củachúng, chúng mangtính tương lập. Chúnglà một phần của mộttoànthểvũtrụ.

Nhưng bởi vì conngười không nhận biếtthế, ngủ say thế, nên

con người không cókhả năng thấy một sựkiện đơn giản và hiểnnhiên.Chỉchútítnhậnbiết thôi, không cónhiều, và bạn có thểthấy mình đang thayđổi mọi khoảnh khắc.Và thay đổi nghĩa làcáigìđóđangchếtđi-cáigìđóđangđượctáisinh.Thếthìsinhvàtử

trở thành một; thế thìtuổi thơ và sự hồnnhiên củanó trở thànhmột với tuổi già và sựhồnnhiêncủanó.

Có sự khác biệt,vậy mà không có đốilập. Sự hồn nhiên củađứa trẻ thực sự nghèonàn,bởivìđiềuđógầnnhưđồngnghĩavớidốtnát. Người già, chín

muồi theo tuổi tác,ngườiđãtrảiquatấtcảcáckinhnghiệmvềtốivà sáng, về yêu vàghét, về vui và khổ,người đã trưởng thànhqua cuộc sống trongnhữngtìnhhuốngkhácnhau,đãđitớiđiềumàngườiđókhôngcòn làngười thamdựvàobấtkì kinh nghiệm nào.

Khốn khổ tới... ngườiđóquansát.Hạnhphúctới và người đó quansát. Người đó đã trởthành người quan sáttrên núi. Mọi thứ trôiqua phía dưới trongthung lũng tối, nhưngngười đó vẫn còn trênđỉnh núi chói ánh mặttrời, đơngiảnquan sáttrong im lặng hoàn

toàn.Sự hồn nhiên của

tuổi già mới giàu có.Nó giàu từ có từ kinhnghiệm; nó giàu có từthấtbại,từthànhcông;nó giàu có từ hànhđộng đúng, từ hànhđộngsai;nógiàucótừmọi thất bại, từ mọithànhcông;nógiàucótheo đa chiều. Sự hồn

nhiêncủanókhôngthểđồngnghĩavớidốtnátđược.Sựhồnnhiêncủanó chỉ có thể đồngnghĩavớitrítuệ.

Cả hai đều hồnnhiên,đứatrẻvàngườigià. Nhưng tính hồnnhiên của họ có sựkhácbiệt về chất.Đứatrẻhồnnhiênbởivìnócòn chưa đi vào trong

đêm tối của linh hồn;người già hồn nhiên -người đóđãđi ra khỏiđườnghầm.Ngườinàyđang đi vào đườnghầm,ngườikiađangđira đường hầm. Mộtngườisắpphảiđaukhổnhiều;mộtngườiđãđủđau khổ. Người nàykhông thể tránh đượcđịa ngục đang ở phía

trước mình; người kiađãbỏlạiđịangụcđằngsaumình.

Dù cố ý hay vô ý,vẫncósựrunrẩytrongtimcủamọingười:bạnđang trở nên già, vàsau thờigià lão là trậnđạihồngthủy-sauthờigià lão, làcái chết.Vàtrong hàng thế kỉ bạnđã bị làm cho sợ chết

nhiều tới mức chính ýtưởngnàyđã trở thànhbắt rễsâusắc trongvôthứccủabạn;nóđãănsâu vào máu bạn, vàoxương bạn, vào tủybạn. Chính từ này gâykhiếp đảm cho bạn -không phải là bạn biếtcái chết là gì, mà chỉbởivìhàngnghìnnămhuấn luyện rằng cái

chết là kết thúc cuộcsốngcủabạn,bạnđâmsợ.

Tôimuốnbạntuyệtđối nhận biết rằng cáichết không phải là kếtthúc. Trong sự tồn tại,chẳngcáigìbắtđầuvàchẳng cái gì kết thúc.Cứ thử nhìn xungquanh xem... buổi tốikhôngphảilàkếtthúc

mà buổi sáng khôngphải là bắt đầu. Buổisáng là việc chuyểnsang buổi tối và buổitốilàviệcchuyểnsangbuổisáng.Mọithứđơngiản chuyển sang cácdạngkhácnhau.

Không có bắt đầuvàkhôngcókếtthúc.

Tại sao điều đó lạiphải khác đi với con

người? - con ngườikhôngphảilàngoạilệ.Trongýtưởnglàngoạilệ, trong việc là đặcbiệthơncácconvậtvàcây cối và chim chóckhác,conngườiđã tạora địa ngục riêng củamình, hoang tưởngriêng của mình. Ýtưởng rằngchúng ta lànhững sinh linh ngoại

lệ đã tạo ra rạn nứtgiữabạnvà sự tồn tại.Rạnnứtđógâyramọinỗi lo sợ của bạn vàkhốnkhổcủabạn,gâyraphiềnnãovàgiậndữkhông cần thiết trongbạn. Và tất cả nhữngcái gọi là lãnh tụ củabạn,dùlàtôngiáohaychínhtrịhayxãhội,đãlàmnổi bật sự rạn nứt

này; họ đã khơi rộngnóra.Khôngcónỗlựcnào để bắc cầu qua sựrạnnứtđó,đểđemconngười trở lại với tráiđất,đểmangconngườitrở lại với con vật vàvới chim chóc và vớicâycốivàđể tuyênbốsựthốngnhấttuyệtđốivớisựtồntại.

Đólàchânlícủasự

hiệnhữu-mộtkhiđiềuđó được hiểu thì bạnkhông còn lo nghĩ vềthời già lão mà cũngkhông lo nghĩ về cáichết,bởivìnhìnquanhmình, bạn có thể tuyệtđối được thỏa mãnrằng chẳng cái gì đãbắt đầu, nó bao giờcũngvẫn cóđó; chẳngcái gì đã bao giờ kết

thúc, nó bao giờ cũngsẽvẫncònđó.

Nhưng ý tưởng vàviệcgià lãođã rót đầybạn nỗi lo âu lớn lao.Nócónghĩalàbâygiờnhững ngày của cuộcsống của bạn, của tìnhyêu, của vui mừng đãqua rồi, nghĩa là bâygiờ bạn sẽ tồn tại chỉtrêndanhnghĩa.Đósẽ

không là niềm vuisướngmàchỉkéolêtớinấm mồ. Hiển nhiênbạn không thể vuisướngvớiýtưởngrằngbạn chỉ là gánh nặngtrong sự tồn tại, chỉđứng trong hàng đangđimọikhoảnhkhắctớinấm mồ. Chính mộttrong những thất bạilớn nhất của mọi nền

văn hóa và mọi nềnvănminh trên thế giớilà họ đã không có khảnăngtraocuộcsốngcóýnghĩa,sựtồntạisángtạochothờigiàlãocủahọ; là họ đã không cókhả năng trao cái đẹpvà sự duyên dáng tinhtế, không chỉ cho thờigià lão mà cho bảnthâncáichết.

Và vấn đề lại trởnên phức tạp hơn bởivìbạncàngsợcáichết,thìbạnsẽcàngsợcuộcsốngnữa.Từngkhoảnhkhắc đã sống, cái chếtlạitớigầnhơn...Ngườisợchếtkhôngthểsốngtrongtìnhyêuvớicuộcsốngđược,bởivìchínhcuộc sống chung cuộcđưa bạn tới cánh cửa

của cái chết. Làm saobạn có thể yêu cuộcsống được? Chính bởilídonàymàtấtcảcáctôn giáo đã bắt đầu từbỏ cuộc sống: từ bỏcuộc sốngbởi vì đó làcáchduynhấtđểtừbỏcái chết. Nếu bạnkhôngsốngcuộcsống,nếu bạn đã bị kết thúcvới việc sống, yêu,

nhảy múa, ca hát, thếthì một cách tự nhiênbạnkhôngcầnsợchết;bạnđãchếtrồi.

Chúng ta đã gọinhững người chết rồinày là thánh nhân;chúngtađãtônthờhọ.Chúngtađãtônthờhọbởi vì chúng ta biếtchúng ta cũng muốngiống họ, mặc dầu

chúng ta không cónhiều dũng cảm đếnthế.Ítnhấtchúngtacóthể tôn thờ và biểu lộsự chú ý của mình:"Nếu chúng tôi dũngcảmhaymộtngàynàođó nếu chúng tôi thuđược lòng dũng cảm,chúng tôi cũng sẽgiống ngài: chết hoàntoàn." Thánh nhân

không thể chết đượcbởivìngườiđóđãchếtrồi.Ngườiđóđã từbỏmọi khoái lạc, mọiniềmvui; tất cả nhữngcáimàcuộcsốngdângcho, người đó dã bácbỏ.Ngườiđóđãtrảlạivé cho sự tồn tại khinói, "Tôi không còn làmột phần của vở diễnnữa." Người đó đã

nhắmmắtlại.Có lần chuyện xảy

ra một người gọi làthánh nhân tới thămtôi. Tôi đưa ông ấy ravườn - có biết baonhiêu là hoa thượcdược, và tôi chỉ choôngấynhữngbônghoađẹp đó trong ánh mặttrời buổi sáng.Ông ấynhìn tôi rất kì lạ, có

chút ít bực dọc, cáubẳn, và ông ấy khôngthểcưỡnglạiđượccámdỗ lên án tôi, khi nói,"Tôi cứ tưởng ông làngười tôn giáo kia...mà ông thì vãn thíchthú vẻ đẹp của hoasao?"Vềmộtđiểmnàođóthìôngấyphải,rằngnếu bạn thích thú cáiđẹp của hoa thì bạn

không thể né tránhđượcviệc thíchthúcáiđẹpcủaconngười.Bạnkhông thể tránh đượcviệc thích thú đàn bà;bạn không thể tránhđượcviệc thíchthúcáihay của âm nhạc vàđiệuvũ.Nếubạnquantâm tới cái đẹp củahoa, bạn đã biểu lộrằngbạnvẫncònquan

tâmtớicuộcsống,rằngbạn chưa thể từ bỏđượctìnhyêu.Nếubạnnhận biết về cái đẹp,làm sao bạn có thểtránhđượctìnhyêu?

Cái đẹp khêu gợitình yêu; tình yêutruyềnđạtcáiđẹp.

Tôi nói, "Tại điểmnày ông đúng, nhưngtại điểm thứ hai ông

sai.Aiđãbảoôngrằngtôi là người tôn giáo?Tôi còn chưa chết cơmà!-đểmangtínhtôngiáo yêu cầu cơ bảnphải là chết đã. Nếuông còn sống ông chỉcó thể là kẻ đạo đứcgiả, ông không thểmang tính tôn giáothực."

Khi bạn thấy con

chimtungcánh,khôngthể nào không vuisướng trong sự tự docủa nó được. Và khibạn thấy mặt trời lặnvới mọi mầu sắc lantrải trên đường chântrời - cho dù bạn cónhắmmắtlại,chínhnỗlực nhắmmắt của bạnsẽ biểu lộ mối quantâmcủabạn.Bạnđãbị

tràn ngập bởi cái đẹpcủanó.

Cuộc sống là cáitên khác của tình yêu,vàtìnhyêukhônglàgìngoàisựnhạycảmvớicáiđẹp.

Tôi đã nói với cáigọi là thánh nhân đó,"Tôi có thể từ bỏ tôngiáo nhưng tôi khôngthể từ bỏ cuộc sống

được,bởivìcuộcsốngđã được trao cho tôibởi chính bản thân sựtồntại.Vàtôngiáochỉlàthứnhântạo,docáctu sĩ và chính kháchchếra-đượcchếrađểtước đoạt của conngười niềm vui, tướcđoạt của con ngườichân giá trị, tước đoạtcủaconngườibảnthân

tính nhân bản củamình."

Tôikhônglàngườitôngiáotheonghĩađó.Tôi cómột định nghĩahoàn toànkhácvề tínhtôngiáo.Vớitôingườitôngiáo là người sốngtoàn bộ, sống mãnhliệt, rực cháy với tìnhyêu, nhận biết về cáiđẹp vô cùng tất cả

xung quanh, và códũng cảmđểhânhoantrong từng khoảnhkhắc của cuộc sốngvàcái chết cùng nhau.Duy nhất người nhưvậy mới có khả năngvui sướng trong cuộcsống và cái chết - bàicacủangườiđócứtiếptục. Không thành vấnđềliệucuộcsốngđang

xảy ra hay cái chếtđangxảyra,bàicacủangười đó không bị rốiloạn,điệuvũcủangườiđókhôngnaonúng.

Chỉ linh hồn phiêulưunhưvậy,chỉngườihành hương về sự tồntại như vậy mới mangtính tôn giáo. Nhưngnhândanhtôngiáoconngười đã bị trao cho

những đồ thay thếnghèo nàn, giả mạo,dỏm, vô nghĩa, chỉ làđồ chơi để chơi. Tônthờ tượng, tụng niệmmậtchúnhânđạo,đếnthăm để tỏ lòng tônkính những người đãtừng là kẻ hèn mạt vàchạy trốn và nhữngngười không có khảnăng sống cuộc sống

bởi vì họ sợ chết thế,và gọi họ là thánhnhân, tôn giáo đã làmsao lãng con ngườikhỏi tính tôngiáođíchthựcvàđúngđắn.

Bạnkhôngcầnphảilonghĩvề tuổigià.Vàđiều thậm chí còn đẹphơn là khi mọi ngườibắt đầu nghĩ về bạnnhư người cao tuổi.

Điều đó nghĩa là bạnđãdạttớisiêuviệtthựcsự, bạn đã sống mọithứ, bây giờ đó là sựtrưởng thành của bạn.Bạnđãkhôngtừbỏcáigìmàbạnđơngiảnđãvượt qua mọi kinhnghiệm. Bạn đã pháttriểnđượckinhnghiệmtới mức bây giờb ạnkhông cần lặp lại

nhữngkinhnghiệmđónữa.Đâylàsiêuviệt.

Bạnnênvuisướng,và tôi muốn toàn thểthế giới hiểu niềm vuisướng đó là quyền tậpấn của chúng ta trongviệc chấp nhận vớilòng biết ơn sâu sắctuổigiàvàsựhoànhảochungcuộccủatuổigiàtrongcáichết.Nếubạn

không duyên dáng vềnó,nếubạnkhôngcườivớinó-nếubạnkhôngthể biến mất vào vĩnhhằng bằng việc bỏ lạitiếng cười đằng sau -bạn đã không sốngđúng.Bạnđãbịnhữngngười sai chi phối vàchỉđạo.Họcóthểđãlànhà tiên tri của bạn,chúa cứu thế của bạn,

đấngcứutinhcủabạn;họcóthểđãlàcáchóathâncủathượngđếcủabạn, nhưng họ tất cảđều là tội phạm theonghĩa rằng họ đã tướcđoạtcủabạncuộcsốngvà họ đã rót đầy tráitimbạnbằngsợhãi.

Nỗ lực của tôi ởđây là để rót đầy tráitim bạn bằng tiếng

cười. Mọi thớ thịt củaconngườibạnphảiyêumến nhảy múa trongmọi tình huống dù đólà ngày hay đêm, dùbạn đi xuống hay đilên. Bất luận tìnhhuốngnào, luồng chảyngầmcủasựvuivẻvẫntiếp tục.Đó là tính tôngiáođíchthựcvớitôi.

Vài lời kinh cho

bạn:"Người cao tuổi là

người đeo kính tronggiường để có thể nhìnrõ hơn các cô gái màngườiđómơthấy."

"Người cao tuổi làngười chỉ tán tỉnh gáitrẻ trong các bữa tiệccho nên vợ anh ta sẽđưaanhtavềnhà."

"Cáiđẹpcủangười

caotuổilàởchỗvìbạnquá già không thể nêugương xấu được nênbạncó thểbắtđầucholờikhuyêntốt."

"Đàn bà thíchnhững điều đơn giảntrong cuộc sống -chẳng hạn, ông già."Mộtkhiđànbàbắtđầuthích bạn, điều đó cónghĩa là bạn đã kết

thúcrồi!Họkhôngcònsợ bạn nữa, bạn hoàntoànchấpnhậnđược.

"Bên trong mọingười già hơn đều cómột người trẻ hơn tựhỏiđiềugìđãxảyra."

Vứtbỏtròchơi

Bạn trởnên trưởngthành chỉ khi thiền đãbắt đầu; bằng không

bạn vẫn còn ngây thơ.Đồchơicủabạncóthểcứ thay đổi - trẻ nhỏchơiđồchơinhỏ,vàtrẻlớn, trẻcó tuổi, trẻgiàlão, chơi với đồ chơilớn - nhưng không cósựkhácbiệtvềchất.

Bạn có thể thấy...đôikhiconbạnsẽlàmđiều đó. Nó sẽ đứngtrên bàn khi bạn ngồi

bên trên ghế, và nó sẽnói, "Trông đây, conlớn hơn bố," và bạncười nó. Nhưng bạnđang làm gì? Khi bạncó nhiều tiền hơn, cứnhìn cách bạn bước đimàxem.Bạnđangnóivới tất cả hàng xóm,"Trông đây! Tôi lớnhơn các vị." Hay khicác bạn thành tổng

thống của một nước,hay thủ tướng, hãynhìn cách bạn bước,với sự kiêu căng ngạomạn làm sao, bản ngãlàm sao.Bạn đang nóivớimọingười,"Tôiđãđánhbạitấtcảcácanh.Tôi đang ngồi trênchiếcghếtonhất."Đâylà cùng trò chơi đóthôi!Từthờithơấutới

thời tuổigiàcủamình,bạn cứ chơi cùngnhữngtròchơi.Bạncóthể chơi trò chơi Độcquyền, hay bạn có thểđivàchơitròchơithựcvề độc quyền ở thịtrường cổ phiếu - điềuđó chẳng tạo ra khácbiệt gì, đó là cùng tròchơiđượcchơitrênquimôlớnhơnmàthôi.

Một khi bạn hiểuđiều đó, rằng đây làgốc rễcủa tính trẻconcủa mình, tâm trí đira... Trẻ nhỏ bắt đầulên tới mặt trăng, vàngay cả những nhàkhoahọclớnnhấtcũngđang cố gắng lên tớimặt trăng - họ đã đạttới.Chẳngcómấykhácbiệt.

Đạt tới bên ngoài,bạn có thể đạt tới cácvì saokhácnhưngbạnsẽ vẫn còn ngây thơ.Cho dù bạn có lên tớimặt trăng, bạn sẽ làmgì ở đó? Bạn sẽ vẫnnhư cũ! Với cùng rácrưởi trong đầu mình,với tất cả những phânbò linh thiêng mà bạncứ mang trong tim

mình,bạnsẽđứngtrênmặttrăng.Sẽchẳngcókhác biệt nào hết cả!Bạn có thể là ngườinghèo, bạn có thể làngười rất giàu; bạn cóthể là người tuyệt đốivôdanh,bạncóthểnổitiếng trên thế giới -điều đó chẳng tạo rakhác biệt chút nào.Chừngnào tâm trí vẫn

còn chưa rẽ ngoặt vàchưabắtđầudichuyểnvàonộitâm,chừngnàotâm trí vẫn còn chưalấy chiều hướng hoàntoàn mới và trở thànhviệcthiền...

Thiền là tâm tríquay về cội nguồnriêngcủanó.

Thiền làm bạntrưởngthành;thiềnlàm

bạn thực sự lớn lên.Giàđi theo tuổi khôngthực sự là lớn lên, bởivìtôithấynhữngngườitámmươi tuổimà vẫnchơi trò chơi, trò chơichínhtrịquyềnlựcxấuxí - ngay cả ở độ tuổitám mươi hai, támmươi ba, tám mươibốn! Giấc ngủ nàydườngnhưsâuthế.Khi

nào họ định thức dậyđây? Khi nào họ nghĩvềthếgiớibêntrong?

Và cái chết sẽ lấyđi tất cả những gì bạnđãtíchlũy-quyềnlựccủa bạn, tiền bạc củabạn, danh tiếng củabạn. Chẳng cái gì sẽcònlạicả,thậmchíđếndấu vết cũng chẳngcòn. Toàn thể cuộc

sốngcủabạnsẽbịtriệttiêu.Cáichết sẽ tớivàpháhủymọithứbạnđãlàm ra; cái chết sẽ tớivàchứngminhrằngtấtcả những lâu đài củabạn đều chẳng là gìngoài lâu đài làm từconbài.

Trưởng thành làbiếttớicáigìđóbấttử,biết tới cáigìđó trong

bạn siêu việt lên trêncái chết - cái đó làthiền. Tâm trí biết thếgiới này, thiền biếtThượng đế. Tâm trí làcách để hiểu đối thể,thiền là cách để hiểuchủ thể. Tâm trí quantâm tới nội dung, cònthiềnquantâmtớibìnhchứa - tâm thức. Tâmtrí trở nên bị ám ảnh

bởi các đámmây, cònthiềntìmkiếmbầutrời.Mâytớivàđi:bầutrờicònlại,tồntạimãi.

Hãyđitìmbầutrờibên trong. Và nếu bạnđã tìm thấy nó, thế thìbạn sẽ không bao giờchết. Thân thể sẽ chết,tâm trí sẽ chết, nhưngbạn sẽ không bao giờchết.Vàbiếtđiềuđólà

biết cuộc sống. Điềubạn gọi là cuộc sốngthì không phải là cuộcsống thựcbởi vì nó sẽchết. Chỉ thiền nhânmới biết cuộc sống làgì bởi vì người đó đãđạttớichínhcộinguồncủavĩnhhằng.

CâuđốGiếtngười

biệnminhđược

Tôi năm mươi rồi,nhưng tôi không cảmthấy thực sự trưởngthành và lớn đầy đủ.Đólàvấnđềgìđốivớitôivậy?

Có thể bạn cònchưa giết ai cả. Đó làđiềuphảilàmđấy-nếubạn muốn trở nêntrưởng thành, bạnphảitrởthànhkẻgiếtngười

rất rất thiện nghệ.Chừng nào bạn cònchưagiếtvàingười thìbạn sẽ chẳng bao giờtrở nên trưởng thành.Bạn phải giết bố mẹmình, bạn phải giếtthầy giáo mình, bạnphải giết những ngườilãnhđạocủamình.Họtất cả đều la hét bêntrongbạn,vàhọkhông

chophépbạntrởthànhngười đã lớn - họ cứgiữ bạn còn ngây thơ,họ làm cho bạn phụthuộc, họ không chophépbạnđộclập.

Chuyệnxảyra,mộtnhà sư sắp đi ra khỏiPhật - ông ấy sẽ đi xađểtruyềnbáthôngđiệpcủa Phật. Khi ông ấytới chạm chân Phật,

Phậtbanphúclànhchoông ấy và nói với cácđệ tử khác, "Các ôngcó thấy nhà sư đượcban phúc lành nàykhông?Ôngấyđãgiếtmẹ mình, ông ấy đãgiếtbốmình,ôngấyđãgiếthọhàngmình,ôngấy đã giết vua củamình." Mọi người rấtđỗi ngạc nhiên, họ

khôngthểnàotinđượcvào tai mình - "Phậtđangnóigìthếnhỉ?"

Một đệ tử thu lấycanđảmvàhỏi,"Thưathầy, thầy ngụ ý gì ạ?Thầy cho rằng kẻ giếtngười đó có đức hạnhnàođósao?Thầyđanggọi anh ta là ngườiđược phúc lành sao?"Phật cười và ngài nói,

"Không chỉ thế đâu,người đó thậm chí đãgiết mình rồi - ngườiđó đã tự tử." Thế rồiPhậthátmộtbàica,gọilàgatha, trongđóngàigiảithíchđiềungàingụýbởiđiềuđó.

Mọi người đềuđượcnuôinấnglớnlênnhưđứa trẻ.Đó làconđườngđầutiêncủabạn

vàothếgiới;đólàcáchbạn đã được huấnluyệntrongnhiềunăm,để vẫn còn là đứa trẻ.Mọi thứđềubị ra lệnhvà bạn được trông đợiphải vâng lời. Bạn đãtrởthànhrấtphụthuộc- bạn bao giờ cũng cứtìm hình ảnh ngườicha, bạn bao giờ cũngcứtìmnhữngngườicó

uy quyền để bảo bạnđiều gì phải làm, điềugìkhôngnênlàm.

Trưởngthànhngụýhiểubiếtđểquyếtđịnhcho bản thân mình,hiểu biết để có tínhquyết định theo cáchriêng của mình. Đứngtrênđôichâncủamình- đó là điều trưởngthành là. Nhưng điều

đóhiếmkhixảyrabởivìbốmẹlàmhỏnggầnnhưmọiđứatrẻ,nhiềuhay ít. Và thế rồi cótrường phổ thông vàcao đẳng và đại học -chúng tất cả đều sẵnsànglàmhỏngbạn.Rấthiếmkhi ai đó trởnêntrưởngthành.

Xãhội không sungsướng gì với người

trưởng thành. Ngườitrưởng thành là ngườinguyhiểmbởivìngườitrưởngthànhsốngtheobảnthểriêngcủamình.Người đó cứ làm điềuriêngcủamình-ngườiđóchẳngbận tâmđiềumọi người nói, ý kiếnmọingườilàgì.Ngườiđókhôngkhaokhátsựkính trọng, danhvọng;

người đó không bậntâmvềtônvinh.Ngườiđó sống cuộc sốngriêngcủamình-ngườiđó sống nó với bất kìgiá nào. Người đó sẵnsàng hi sinh mọi thứ,nhưng người đó chẳngbao giờ hi sinh tự docủa mình. Xã hội sợnhững người này; xãhội muốn mọi người

vẫncònngây thơ.Mọingười phải được giữvào độ tuổi đâu đóquãnbảytớimườibốn- và đó là chỗ mọingườihiệnhữu.

Trongthếchiếnthứnhất, lần đầu tiên cácnhàtâmlítrởnênnhậnbiết về hiện tượng lạlùngnày.Lầnđầu tiêntrên một qui mô lớn,

trong quân đội, tuổitâm trí của mọi ngườimới được nghiên cứu.Và đó là phát hiện kìlạ: mọi người trongquânđộicótuổitâmtrílà mười hai. Thân thểbạn có thể năm mươi,tâm trí bạn vẫn còn ởđâu đó thấp hơnmườibốn.

Trước mười bốn

tuổi bạn bị kìm nén -bởi vì sau mười bốntuổi kìm nén trở thànhkhókhăn.Vàolúcđứatrẻmười bốn tuổi, nếunó mà không bị kìmnén thế thì không cókhả năng nào kìm nénnó cả - bởi vìmột khinó trở thành người códục thì nó trở thànhmạnhmẽ. Trướcmười

bốn tuổi nó yếu đuối,ẻo lả, nữ tính. Trướcmười bốn tuổi bạn cóthểnhồinhétbấtkìcáigì vào tâm trí nó - nódễ bị ảnh hưởng, bạncó thể thôi miên nó.Bạncóthểbảonómọiđiềubạnmuốnvànósẽnghe theo điều đó, nósẽtinvàođiềuđó.

Sau mười bốn tuổi

logic phát sinh, hoàinghi phát sinh. Saumười bốn tuổi hoạtđộngdụcphátsinh;vớihoạt động dục nó trởthànhđộc lập.Bâygiờbản thân nó có khảnăng trở thành ngườibố,bâygiờbảnthânnócó khả năng trở thànhngười mẹ. Cho nên tựnhiên, sinh học, làm

cho một người thànhđộc lậpvớibốmẹvàođộtuổimườibốn.Điềunàyđãđượcbiếttừlâutrướckhicácnhàtâmlíđi vào thế giới này.Cáctusĩđãtìmthấynótừ lâu trước đây rồi -trong hàng nghìn nămhọđãquansátvàhọđãđi tới nhận biết: nếubạnmuốnkìmnénđứa

trẻ, nếubạnmuốn làmchođứa trẻ phụ thuộc,hãy làm điều đó sớmnhấtcóthểđược-càngsớmcàngtốt.Nếuđiềuđó có thể được làmtrước bảy tuổi, thànhcông còn chắc chắnhơnnhiều.Nếuđiềuđókhông thể được thựchiện trước mười bốntuổi thế thì không có

khảnănglàmđiềuđó.Đó là lí do tại sao

mọi loại người đềuquantâmtớitrẻconvàviệc giáo dục chúng.Tấtcảcáctôngiáođềuquan tâm, họ nói trẻconnênđượcgiáodụcvề tôn giáo. Tại sao?Trước khi chúng trởthành độc lập, tâm tríchúng phải được huấn

luyện.Chonêncôngtrình

lớn lao nhất đối vớingườithựcsựmuốntrởnên tự do, người thựcsự muốn trở nên có ýthức, người thực sựmuốntrởnênđượcgiảithôi miên - ngườimuốn không bị giớihạnvềbất kì loại nào,ngườimuốn tuôn chảy

trongtoànbộsựtồntại-làởchỗngườiđócầnvứt bỏ nhiều điều từbên trong. Và khi tôinói, hay khi Phật nóibạn phải giết mẹ bạnvà bố bạn, điều đókhông có nghĩa là bạnphải đi và thực tế giếtmẹvàbốbạnđâu-màđó là bố và mẹ bạnđang mang bên trong

mình,cáiýtưởngđó.Theodõi,quansát,

vàbạnsẽthấyđiềuđó.Bạn định làm điều gìđó và bỗng nhiên bạnnghe thấy tiếng mẹmình: "Đừng làm cáiđó!" Bạn có thể quansátvàbạnsẽnghethấytiếng nói đó, tiếng nóithực - quan sát. Bỗngnhiênmộtkhoảnhkhắc

tớikhingườimẹnóitừbên trong: "Đừng ănquá nhiều - đủ rồi.Dừng lại!"Vào lúc đóbạn bắt đầu cảm thấymặccảm.

Nếu bạn định làmtình với người đàn bàhay đàn ông, bỗngnhiên tất cả các thầygiáo lại đang đứng đósắp hàng và nói, "Em

sắp phạm tội đấy, emsắp phạm tội lỗi đấy.Hãy đề phòng!Đây làcái bẫy. Hãy thoát ratrước khi quá trễ."Ngay cả khi bạn đanglàm tình với vợ mình,mẹbạnvàbốbạn, cácthầy giáo lại có đó ởgiữa,pháhủyđiềuđó.

Rất hiếm khi tìmthấy một người đàn

ônghayđànbàthựcsựđitoànbộvàotìnhyêu-bạnkhông thểđivàođược, bởi vì trongnhiềunămbạnđãđượcdạyyêulàcáigìđósai.Làmsaobạncóthểvứtbỏ nó một cách bấtthầnđược?Chừngnàobạn còn chưa có khảnăng giết chết tất cảnhững tiếng nói này...

lòng dũng cảm lớn làcần tới. Bạn phải sẵnsàng vứt bỏ mọi tiếngnóibốmẹ,sẵnsàngvứtbỏ mọi uy quyền, sẵnsàng đi vào cái khôngbiết mà không có bảnđồnào,theocáchriêngcủa mình. Sẵn sàngmạohiểm.

Chuyện xảy ra làmột người, Alexander

Eliot, đã học với mộtThiền sư. Trong nhiềutháng anh ta thực hiệncác cách thiền, ngồithiền, và anh ta đã đivào trong lãnh hải sâuhơn của bản thể riêngcủa mình. Một đêmanhtacómộtgiấcmơ,một giấc mơ rất lạ kì.Thiềnnhânbiếtvềgiấcmơ này - nhưng với

Eliot điều đó là kì lạ;anhtalàngườiphươngTây,anhtabịsốc.Anhta kể lại giấc mơ củamình...

"Mới đây tôi cómột giấcmơcóBồđềlạtma xuất hiện. Ngàilà một cái bóng ngườimơ hồ bồng bềnh -tròn, như ma, với đôimắtlồivàlôngmàycủ

hành."Cũng giống như

tôi,Bồđềlạtmalàconngười rất nguy hiểm.Và các Thiền nhân đãvẽkhuônmặt ngài, rấtđángyêu,theocáchrấtnguy hiểm. Ngài thìkhông giống điều đóđâu-thựctếthìkhông,vềmặtvậtlíthìkhông.Về mặt vật lí ngài là

mộttrongnhữngngườiđẹp nhất đã từng có -nhưngnếubạnbắtgặpmộtbứctranhvềBồđềlạt ma bạn sẽ bắt đầukinhhãi!NếubạnnhìnvàođôimắtcủaBồđềđạt ma ngài trônggiống như kẻ giếtngười, ngài sắp sửagiết bạn. Nhưng đó làmột điềumột bậc thầy

làm. Ngay cả tronggiấc mơ, AlexanderEliot đã trở nên rấtkinh sợvàbắtđầu runrẩy.

"Ngài cười nherăng hay đang nhănnhó? Bộ ria cứng thôcủa ngài làm cho điềunày không thể nói rađược. 'Ngươi dườngnhư là một người

trưởng thành,' ngài thìthầm qua bộ râu, 'vậymàngươi chưahềgiếtngười nào. Làm saongươitớiđược?"

Trong giấc mơ Bồđề đạtma hỏi, "Ngườicòn chưa giết ngườinào, và người dườngnhư là người trưởngthành. Làm sao ngươitới được?" Eliot bị

choáng tớimức anh tatỉnhdậy, và thấymìnhvã mồ hôi và run rẩy."Ngườilạnàyngụýgì-làmsaongươitớimàlạichưagiếtaicả?"

Đólàđiềutôingụýkhi tôi nói nếu bạnđangcảmthấybạncònchưa là người trưởngthành,điềuđóđơngiảnchỉ ra bạn còn chưa

giết bất kì ai. Nămmươi năm đã là quámuộn rồi - bây giờđừng phí thời gianthêm nữa. Hãy giếtngay lập tức mọi ấntượng bên trong bạn.Hãyxóasạchbêntrongbạn mọi băng từ cũ,cuộnlạitâmtríbạn.

Hãy bắt đầu sốngcuộc sống của bạn, từ

khoảnh khắc này,dường như bạn khôngbiết, dườngnhưkhôngaiđãtừngdạybạnđiềugì-tươitắn,sạchsẽ,từABC - và bạn sẽ thấysự trưởng thành tới rấtsớm. và không có sựtrưởngthànhcuộcsốngchẳng đáng giá gì cả,bởivì tất cảnhữngcáiđẹp chỉ xảy ra trong

tâm trí trưởng thành,tấtcảnhữngđiềuvĩđạichỉxảyratrongtâmtrítrưởngthành.Làngườitrưởng thành là mộtphúc lành. Nhưngmọingười đơn giản cứ giàđi, họ chẳng bao giờtrở nên trưởng thành.Theotuổitáchọcứlớnlên nhưng trong tâmthứchọcứcolại.Tâm

thức của họ vẫn còntrong bào thai; nó vẫnchưa ra khỏi bụngmẹ,nóvẫnchưađượcsinhra. Chỉ thân thể bạnđượcsinh ra -bạncònchưađượcsinhra.

Hãy nắm lấy cuộcsống của mình trongbàntayriêngcủamình- nó là cuộc sống củabạn. Bạn không ở đây

đểhoànthànhsựtrôngđợi của bất kì ai khác.Đừng sống cuộc sốngcủa mẹ bạn và đừngsốngcuộcsốngcủabốbạn, hãy sống cuộcsốngcủabạn.

Sốngkhôngtháiđộ

Hômnàythầynhấnmạnh vào việc trưởngthành, hôm khác thầy

nói"Hãynhưđứatrẻ."Nếutôichấpthuậntháiđộ trưởng thành, tôicảm thấy đứa trẻ củatôi bị kìmnén và khaokhát diễn đạt. Nếu tôiđể cho đứa trẻ củamìnhnhảymúa,cahát,thìtháiđộthơngâylạitới.Phảilàmgìđây?

Trưởng thànhkhông có nghĩa chấp

thuận thái độ trưởngthành. Trong thực tế,chấp thuận thái độtrưởng thànhsẽ làmộttrong những rào chắnlớn lao nhất cho việctrở nên trưởng thành."Chấp thuận" nghĩa làcái gì đó bị áp đặt,chấpthuậnnghĩalàcáigì đó được trau dồi,được thực hành. Nó

không nảy sinh ra từbạn.Nólàtấmmặtnạ,khuôn mặt tô vẽ; nókhông phải là conngườithựccủabạn.Đólà điều mọi người vẫntừng làm. Đó là lí dotạisaotrêntráiđấtmọingười chỉ dường nhưtrưởng thành - họkhôngtrưởngthành,họhoàn toàn chưa trưởng

thành - sâu bên dưới,họ đã chấp thuận tháiđộvàhọvẫncònngâythơ. Sự trưởng thànhcủahọchỉsâunhư lànda,haythậmchíkhôngđượcđếnnhưthế.

Gãi bất kì ngườinào một chút thôi vàbạnsẽthấytínhtrẻconnảy sinh từ người đó.Vàkhôngchỉcáigọilà

ngườibình thườngđâu- gãi các thánh nhâncủabạnvàbạnsẽthấysự chưa trưởng thànhnảy sinh, hay gãi cácchínhkháchcủabạnvàcác nhà lãnh đạo củabạn. Cứ làm và quansátbấtkìnghịviệnnàocủa thế giới và bạn sẽchẳng bao giờ thấy sựtụ tập như vậy của

những người chưatrưởng thành và ngâythơcùngnhau.

Con người đã tựlừa dối bản thân mìnhvà người khác. Nếubạn "chấp thuận" bạnsẽ là già, rởm. Tôikhông bảo bạn chấpthuận điều gì cả. Hãyhiện hữu! Chấp thuậnlà rào chắn việc hiện

hữu.Vàcáchduynhấtđểhiệnhữu là bắt đầutừ chính lúc bắt đầu.Bởi vì bố mẹ bạn đãkhôngchophépbạntừthời thơ ấu của mình,bạn bị mắc kẹt ở đâuđó.Tuổitâmtrícủacáigọi là người bìnhthườngkhônghơngiữamười và mười ba -thậm chí không được

mười bốn! Và bạn cóthể bảy mươi hay támmươi tuổi, nhưng tuổitâmtrícủabạnvẫncònbị mắc kẹt ở đâu đótrước khi bạn trở nêntrưởng thành. Khoảnhkhắcmộtngườitrởnêntrưởng thành về dục,vàomườibahaymườibốn tuổi, người đó bịbịtkínmãimãi.Thếrồi

người đó cứ trở thànhgià và già thêm nữa.Cái già này phải đượcbảo vệ bởi những cáigià khác, lời nói dốinày phải được bảo vệbởilờinóidốikhác,vàthế rồi không có chấmdứt cho điều đó. Bạntrởthànhđốngrác-đólà điều cá tính là. Cátínhphảibịloạibỏ,chỉ

thếthìtínhcánhânmớinảysinh.Chúngkhôngngụ ý cùng một điều.Cátínhchỉlàthứtrưngbày; nó là việc triểnlãm, nó không là thựctại.

Tính cá nhân làthực tại của bạn, nókhôngphảilàthứtrưngbày. Người ta có thểđào sâu tùy ý vào bạn

và người ta sẽ thấycùng một hương vị.Phật tương truyền đãnói, "Các ông có thểnếm trải ta từ bất kìđâuvàcácôngsẽthấycùng một hương vị,cũngnhưcácôngnếmđạidươngtừbấtkìđâuvà các ông sẽ thấy nómặn." Tính cá nhân làtoàn thể,nó làhữucơ.

Cátínhmangtinhthầnphân liệt: trung tâm làđiều này còn ngoại vilà cái gì đó khác, vàchúng chẳng bao giờgặp nhau. Chúngkhông chỉ không gặpnhau, chúngkhông chỉkhác nhau mà chúngcòn đối lập lẫn nhau,chúng trong trận chiếnthườngxuyên.

Cho nên điều đầutiên cần hiểu là, đừngbaogiờchấpnhậntháiđộ trưởng thành.Hoặclàtrưởngthànhhoặclàchưatrưởngthành.Nếubạn chưa trưởng thànhthìchưatrưởngthành-bằng việc chưa trưởngthành bạn sẽ cho phépsự phát triển. Thế thìhãy cứđể chưa trưởng

thành ở đó; đừng giảdối, hãy thành thực vềđiềuđó.Nếubạnmangtính ngây thơ, vậy thìbạnđangngâythơ-thếthì sao? Hãy cứ ngâythơ đi. Hãy chấp nhậnđiều đó, đi cùng nó.Đừng tạo ra sự phânchia trong mình, bằngkhông bạn đang tạo rasự điên khùng nền

tảng.Hãy làchínhbảnthânmình.

Chẳngcógìsaivớiviệc mang tính ngâythơ.Bởivìbạnđãđượcdạyrằngcáigìđólàsaikhi là trẻ con nên bạnđã bắt đầu chấp thuậncác thái độ. Từ chínhthời thơ ấu của mìnhbạn đã cố gắng làngườitrưởngthành,và

làmsaomộtđứatrẻcóthể là người trưởngthànhđược?Đứatrẻlàđứa trẻ; nó phải mangtínhtrẻcon.

Nhưng điều đó lạikhông được cho phép,cho nên trẻ nhỏ trởthànhnhàngoại giao -chúng bắt đầu giả vờ,chúng bắt đầu cư xửtheo cách giả dối,

chúngtrởthànhdốitrátừ ngay chính lúc bắtđầu và dối trá cứ pháttriển. Và thế rồi mộthômbạnbắtđầuđitìmchânlí;thếthìbạnphảiđi vào trong kinh sáchvàkinh sách lại khôngchứa chân lí chút nào.Chân lí được chứatrong con người bạn,đó là kinh sách thực.

Kinh Veda, kinhKoran, Kinh Thánh -chúng là trong tâmthức bạn! Bạn đangmangmọithứđượccầnchobạn,nólàmónquàtừ Thượng đế. Mọingườiđềuđượcsinhravới chân lí trong bảnthểmình-cuộcsốnglàchânlí.Nhưngbạnbắtđầuhọcdốitrá.

Hãyvứtmọidốitráđi.Hãydũngcảm-vàtất nhiên bạn sẽ cảmthấy nỗi sợ lớn nảysinhtrongmình,bởivìbất kì khi nào bạn vứtbỏcá tính, tính trẻconcủa mình, điều chưabao giờ được phép, sẽtrồilênbềmặt.Vàbạnsẽ cảm thấy sợ hãi:"Cái gì thế! Mình lại

trởthànhmangtínhtrẻcon tại thời điểm nàysao? Khi mọi ngườiđều biết rằng mình làmột giáo sư lớn - haymột tiến sĩ haymột kĩsư - và mình có bằngtiến sĩ và mình lạimangtínhtrẻconsao?"Nỗi sợ nảy sinh - nỗisợdưluận,sợđiềumọingườisẽnghĩtới.

Cùng nỗi sợ đó đãphá hủy bạn từ ngaychính ban đầu. Cùngnỗi sợ đó đã từng làchấtđộc: "Mẹmìnhsẽnghĩ gì? Bố mình sẽnghĩ gì?Mọi người sẽnghĩgì,thầygiáovàxãhộinóigì?"Vàđứatrẻnhỏ bắt đầu trở nêntinhranh-nósẽkhôngphô bày trái timmình.

Nó biết điều đó sẽkhôngđượcngườikhácchấp nhận cho nên nótạo ra một khuônmặt,mộtvậtngụytrang.Nósẽ phô bày cái mọingườimuốn thấy.Đâylà ngoại giao, đây làchính trị - đây là chấtđộc!

Mọi người đềumang tính chính trị.

Bạn mỉm cười bởi vìmỉm cười có lợi, bạnkhóc bởi vì người tatrông đợi bạn khóc.Bạnnóiđiềugìđóbởivìđiềuđólàmchomọisự thành dễ dàng.Bạnnói với vợ mình "Anhyêuem"bởivìđiềuđógiữchocôấyyêntĩnh.Bạn nói với chồngmình, "Emsẽchếtnếu

không có anh, anh làngười duy nhất trongthếgiớicủaem,anhlàcuộc sống của em." -bởivì anh ta trôngđợibạnnóiđiềuđó,khôngphải bởi vì bạn cảmthấyđiềuđóthực.Nếubạn cảm thấy điều đóthìnócóvẻđẹp,thếthìnó là bông hồng thực.Nếu bạn đơn giản giả

vờ, xoa bóp cho bảnngã đàn ông của anhấy, làm chỗ dựa choanh ấy bởi vì bạn cómục đích nào đó cầnhoànthànhquaanhấy,thế thì đó là bông hoagiảtạo,hoanhựa.

Và bạn bị nặnggánhbởibiếtbaonhiêuthứ nhựa - đó mới làvấnđề.Thếgiớikhông

phải làvấnđề.Cáigọilà những người tôngiáo cứ nói mãi, "Hãytừbỏthếgiới."Tôinóivới bạn rằng thế giớikhông phải là vấn đềchút nào. Từ bỏ là giảdối-đómớilàvấnđề.Hãytừbỏcáigiảdối-đó mới là vấn đề.Không có nhu cầu từbỏgia đìnhbạnnhưng

lại phải từ bỏ tất cảnhững gia đình giả đómàbạnđãtạoraởđó.

Hãy thật sự, hãychân thực. Đôi khi sẽrất đau đớn để là thậtsự và để chân thực,điều đó không rẻ đâu.Làkhôngthậtvàkhôngchân thực thì rẻ rúng,thuận lợi, thoải mái.Đó là thủ đoạn, chiến

lược để bảo vệ bảnthân mình; đó là áogiáp.Nhưngthếthìbạnsẽbỏlỡcáichânlímàbạn đã từng mangtrong linh hồn mình.Thế thì bạn sẽ chẳngbaogiờbiếtThượngđếlàgì,bởivìThượngđếchỉcóthểđượcbiếttớibên trong bạn. Trướchếtlàbêntrong,thếrồi

bênngoài, trong trước,ngoàisau-bởivìđólàđiều gần nhất với bạn,bản thể riêng của bạn.NếubạnbỏlỡThượngđếởđóthìlàmsaobạncó thể thấyThượngđếtrong Krisha, Christ,Phật? Tất cả đều vônghĩa. Bạn không thểthấy được Thượng đếtrong Christ nên bạn

khôngthểthấyThượngđế trong bản thânmình. Và làm sao bạncó thể thấyThượngđếtrong bản thân mìnhnếubạn liên tục tạo radối trá quanhbản thânmình?Dốitránhiềutớimứcbạngầnnhưquênmất con đường về bảnthểmình.Bạnlạctrongrừng rậm những dối

trá.Frederick

Nietzsche đã nói rằngcon người không thểsống được nếu thiếudốitrá;vàđốivớichínmươi chín phần trămmọi người thì ông ấyđúng. Tại sao conngười không thể sốngmàkhôngdốitrá?-bởivìdốitrávậnhànhnhư

bộ đệm, cái giảm xóc.Dối trá hoạt động nhưbôi trơn dầu mỡ; bạnkhôngvachạmvớimọingười. Bạn mỉm cườivà người khác mỉmcười - đây là bôi trơndầu mỡ. Bạn có thểcảm thấy giận dữ bêntrong, bạn có thể đầyphẫnnộ,nhưngbạncứnói với vợ mình "Anh

yêu em." Bày tỏ sựphẫnnộlàlâmvàorắcrốimà.

Nhưng hãy nhớ,chừng nào bạn cònchưathểbàytỏsựphẫnnộcủamìnhthìbạnsẽchẳngbaogiờbiếtcáchbày tỏ tình yêu củamình. Một ngườikhôngthểgiậndữđượcthìcũngkhôngthểyêu

thương được, bởi vìngườiđóphảikìmnéncơn giận của mìnhnhiềutớimứcngườiđótrởthànhkhôngcókhảnăng bày tỏ bất kì cáigìkhác-bởivìmọithứđềuđượcnối với nhaubên trong bản thể củabạn, chúng không táchrời. Không có váchngăn kín giữa giận và

yêu; chúng tất cả cùngnhau, trộn lẫn vớinhau. Đó là cùng mộtnăng lượng. Nếu bạnkìm nén giận bạn sẽkìm nén cả yêu nữa.Nếu bạn bày tỏ tìnhyêu,bạnsẽngạcnhiên-giậndữđangnảysinhcùng nó. Hoặc là đènén tất, hoặc tất cả sẽphải được bày tỏ. Bạn

phải hỉêu số học nàycủatínhthốngnhấthữucơ bên trong của bạn.Hoặc làbày tỏhoặc làkìmnén.Việcchọnlựakhông phải là ở chỗbạn có thể kìm néngiận dữ và bày tỏ tìnhyêu; thế thì tình yêucủa bạn sẽ giả dối bởivì nó sẽ không có sựnồng nhiệt nào, nó sẽ

không có phẩm chấtcủasựnồngnàn.Nósẽchỉ là thói cầu kì,mộthiện tượng mềm yếu,vàbạnbaogiờcũngsợkhiđisâuvàotrongnó.

Mọi người chỉ giảvờyêubởi vì họđượctrông đợi yêu. Họ yêucon mình, họ yêu vợhay chồng mình, bạnmình, bởi vì những

người này được trôngđợi làm cùng điều đó.Họ hoàn thành nhữngđiềunàycứdườngnhưchúng là nghĩa vụ.Không có lễ hội trongchúng. Bạn về nhà vàbạnxoađầutrẻconchỉbởi vì điều đó đượctrông đợi, chỉ bởi vìđiều đó là điều phảilàm, nhưng không có

niềmvui trongnó-nólạnh nhạt, nó chết. Vàđứa trẻ sẽ chẳng baogiờcókhảnăngthathứchobạn,bởivìcáixoađầu lạnh nhạt là xấu.Và đứa trẻ cảm thấylúng túng, bạn cảmthấylúngtúng.

Bạn làm tình vớingườiđànbàcủamìnhnhưng bạn chẳng bao

giờđixavàotrongđó.Nó có thể đưa bạn đithực sự xa đấy, nó cóthể đưa bạn tới phúclạc tối thượng, bạn cóthể tan biến trong nó.Nhưng nếu bạn chưabao giờ cho phép cơngiận của mình và bạnchưa bao giờ được tanbiếntrongcơngiậncủamình, thì làm sao bạn

có thể cho phép tìnhyêu làm tan biến bạn?Và điều đó đã xảy ranhiềulần-bạnsẽngạcnhiên-rằngngườiyêuđã giết người đàn bàbởi vì anh ta đã chophéptìnhyêucủamìnhvà thế rồi bỗng nhiêncơn giận tới. Người tabiếtrõsựkiệnlànhiềulần người yêu đã đơn

giản giết chết ngườiđànbà,bópcôấychếtngạt -vàanh takhôngphải là kẻ giết người;xã hội chịu tráchnhiệm.Anhtađơngiảnđã thách thức quánhiềuvàđiquásâuvàotình yêu. Khi bạn điquá sâu bạn trở thànhhoang dã, bởi vì nềnvăn minh của bạn ở

trên bề mặt. Thế rồicơngiậnphát sinh, thếrồimọi cái ẩn kín bêntrong bạn phát sinh vàthế rồi bạn gần nhưđiên.

Để tránh cái điênkhùngđóbạn làm tìnhtheo cách rất hời hợt.Nóchưabaogiờlàmộthiện tượng to lớn.Vâng,mọi người đúng

khihọnóirằngđiềuđócũng giống như hắthơi: nó làm thảnh thơicăngthẳng,nólàmnhẹcho bạn năng lượngnào đó đã đè nặng lênbạn.Nhưngđâykhôngphải là bức tranh thựccủa tìnhyêu.Tìnhyêuphảilàcựclạc-khônggiống như hắt hơi,không chỉ là xả ramà

là việc nhận ra, việcgiải thoát. Chừng nàobạn còn chưa biết tìnhyêu như sự giải thoát,như cực lạc, nhưsamadhi, thì bạn vẫncòn không biết tìnhyêu.Nhưng điều đó làcó thể chỉ nếu bạnkhông giả, nếu bạn đãđíchthựctrongmọithứ-nếubạnchophépcơn

giận, nếu bạn đã chophép tiếng cười, nếubạn đã cho phép nướcmắt, nếu bạn đã chophép tất cả. Nếu bạnchưa bao giờ là lựcphòng ngừa, bạn chưabao giờ giữ bất kì cáigì, bạn chưa bao giờkiểmsoát-nếubạnđãsống cuộc sống khôngkiểmsoát.

Và hãy nhớ, vớikiểm soát tôi khôngngụýcuộcsốngphóngtúng.Cuộcsốngkhôngkiểm soát có thể có kỉluật lớn lao, nhưng kỉluật này không bị ápđặt từ bên ngoài. Nókhông phải là thái độchấp thuận.Kỉ luật tớitừ kinh nghiệm bêntrongriêngcủabạn.Nó

tớitừsựđươngđầuvớimọi khả năng của conngườibạn.Nótớibằngviệckinhnghiệmtấtcảcác khía cạnh, nó tớibằngviệckhámphátấtcảcácchiềuhướng.Nótớitừhiểubiết.Bạnđãgiậndữvàbạnđãhiểurađiềugìđótrongnó-hiểubiếtđóđemtớikỉluật.Nó không phải là

kiểmsoát.Kiểmsoátlàxấu,kỉluậtlàđẹp.

Từ 'discipline - kỉluật' về cơ bản ngụ ýkhả năng học, do đómới có từ 'disciple -môn học'. Nó khôngngụ ý kiểm soát, nóngụýcókhảnănghọctập.Ngườicókỉluậtlàngười cứ học qua cáckinh nghiệm cuộc

sống, người cứ đi vàomọithứ,khôngsợhãi-ngườimạohiểm,ngườithám hiểm và phiêulưu, người bao giờcũng sẵn sàng đi vàocái đêm tối của cáikhông biết, ngườikhôngníubámvàocáiđã biết và người baogiờ cũng sẵn sàngphạm sai lầm, người

bao giờ cũng sẵn sàngrơi xuống rãnh vàngườibaogiờcũngsẵnsàng bị người kháccười.Chỉ nhữngngườiđủ dũng cảm bị gọi làngu mới có khả năngsốngvàyêuvàbiếtvàhiệnhữu.

Trưởng thành tớiqua những kinhnghiệm ngày một

nhiều,ngàymộtsâuvềcuộc sống, không phảibởi việc né tránh cuộcsống. Bằng việc nétránh cuộc sống bạnvẫncòntrẻcon.

Một điều nữa: khitôi nói hãy giống nhưđứatrẻtôikhôngngụýtính trẻ con. Đứa trẻphảimangtínhtrẻcon;bằngkhôngnósẽbỏlỡ

kinhnghiệmlớnđócủathời thơ ấu. Nhưng dùbạntrẻhaygià,tínhtrẻcon đơn giản biểu lộrằngbạnđãkhôngpháttriển. Giống như đứatrẻ là hiện tượng hoàntoànkhác.Điềuđóngụýgì?Một, đứa trẻ baogiờ cũng toàn bộ - bấtkìđiềugìđứatrẻđanglàm nó cũng đều trở

nên bị cuốn hút vàotrong đó, nó chưa baogiờmangtínhbộphận.Nếu nó đi nhặt vỏ sòtrên bãi biển, thế thìmọi thứkhácđơngiảnbiến mất khỏi ý thứccủanó, thếthìmọithứmànóquan tâmchỉ làvỏ sò và bãi biển. Nóbị cuốn hút vào trongđó, hoàn toàn bị mất

hút trong đó. Phẩmchấtcủaviệclàtoànbộlàmộttrongnhữngnềntảng của việc giốngnhư đứa trẻ. Đó là sựtập trung, đó là sựmãnh liệt, đó là tínhtoànthể.

Và điều thứ hai:đứa trẻ hồn nhiên. Nóhoạtđộngtừ trạngtháikhôngbiếtgì.Nóchưa

baogiờhoạtđộngtừtrithức bởi vì nó khôngcó. Bạn bao giờ cũnghoạt động từ tri thức.Tri thức nghĩa là quákhứ, tri thức nghĩa làcái cũ và cái được nóicho, tri thức nghĩa làcáibạnđãcópnhặt.Vàmọi tình huống mớiđềumới,khôngtrithứcnào áp dụng được cho

nó.Tôikhôngnóivềkĩnghệvàcôngnghệ-tạiđó,quákhứlàápdụngđược bởi vì máy làmáy.Nhưngkhibạncưxửtrongbầukhôngkhícon người, khi bạnđangtraođổivớingườisống, thì không tìnhhuốngnàolặplạibấtkìtình huống nào khác.Mỗi tình huống đều

duy nhất. Nếu bạnmuốn hoạt động đúngnhư nó bạn sẽ phảihoạt động qua trạngthái của dốt nát, nhưđứa trẻ. Đừng đem trithứccủabạnvàotrongnó, hãy quên hết trithức đi. Hãy đáp ứngvới cái mới như cáimới,đừngđápứngvớicáimới từ cái cũ.Nếu

bạn đáp ứng từ cái cũthìbạnsẽ lỡ:sẽkhôngcócâycầugiữabạnvàđiềuđangxảyraquanhbạn.Bạnbaogiờ cũngmuộn, bạn bao giờcũngcứlỡtàu.

Mọi người cứ mơmộng đi mơ mộng lạivề chuyến tàu, và họbaogiờcũngbỏ lỡnó.Trong giấc mơ, người

nàyxôtới,chạytớiga,và đến lúc người nàytớinơithìtàuđãđirồi.Giấcmơnàycứxảyrađi xảy ra lại cho hàngtriệungười,đâylàmộttrong những giấc mơthôngthườngnhất.Saogiấcmơ này lại cứ tớiđitớilạichohàngtriệungườitrêntráiđấtvậy?Họ đang bỏ lỡ cuộc

sống.Họbaogiờcũngmuộn.Họbaogiờcũnglàlỗhổng.Họcốgắng,nhưngchiếccầuchẳngbao giờ được làm ra.Họ không thể cảmthông,họkhông thểđivàobấtkìcáigì,cáigìđó che giấu. Nó là gìvậy? Chính tri thứcđangchegiấu.

Tôi dạy bạn dốt

nát.Vàkhi tôinóihãygiống như đứa trẻ tôingụýbaogiờcũnghọctập, đừng bao giờ trởnên am hiểu. Tri thứclàhiệntượngchết,họctập là quá trình sống.Vàngườihọcphảinhớđiều này - người đókhôngthểhoạtđộngtừquanđiểmcủatrithức.

Bạnkhôngtheodõi

và quan sát điều đósao? - đứa trẻ nhỏhọcnhanh thế. Nếu mộtđứa trẻ sống trongbầukhông khí đa ngữ nóhọctấtcảcácngônngữnày.Nó học ngôn ngữngười mẹ nói, ngườichanói,hàngxómnói-nó có thể học ba, bốn,năm ngôn ngữ rất dễdàng, không khó khăn

gì.Mộtkhibạnđãbiếtmộtngônngữthìlạirấtkhóhọcngônngữkhácbởi vì bây giờ bạn bắtđầu hoạt động từ quanđiểm của sự thôngthạo.Người ta nói bạnkhông thểdạychoconchó già các trò mới.Điều đó đúng. Nhưngcáigì làmchoconchógià? - không phải tuổi

vật lí, bởi vì mộtSocrates cứ học đếncùng, ngay cả khi ôngấysắpchết.VịPhậtcứhọctớichínhtậncùng.Cáigìlàmchoconchógià? - tri thức làmchoconchógià.

Phật vẫn còn trẻ,Krishna vẫn còn trẻ.Chúng takhôngcó lấymộtbứctượngvềPhật

hay Krishna mô tả họnhư người già. Khôngphải là họ chẳng baogiờ trở nên già!Krishna sống tới độtuổi támmươi, trởnênrấtgià,nhưngcáigìđótrong ông ấy bao giờcũngvẫncòntrẻtrung,như trẻ thơ. Ông ấyliên tục hoạt động từtrạngtháikhôngbiết.

Cho nên điều thứnhất, khi tôi nói hãygiống như trẻ con, tôingụýhãy toànbộ.Vềđiềuthứhailàhãyvẫnlàngườihọc,hoạtđộngtừ trạng thái khôngbiết. Đó là hồn nhiên:hoạt động từ khôngbiếtlàhồnnhiên.

Và điều thứ ba,điềucuốicùng:đứatrẻ

có phẩm chất tự nhiêncủa sự tin cậy; bằngkhôngthìnókhôngthểtồn tại được. Khi đứatrẻ được sinh ra nó tincậy vào người mẹ, tincậy vào sữa, tin cậyrằngsữasẽnuôidưỡngnó,tincậyrằngmọisưđều tốt.Sự tincậycủanó là tuyệt đối, khôngcó hoài nghi về bất kì

cáigì.Nókhôngsợbấtkìcáigì.Sựtincậycủanónhiềutớimứcngườimẹđâmsợ-bởivìđứaconcóthểđivàbắtđầuchơivớirắn.Sựtincậycủanòtớimứcđứatrẻcóthểđivàthòtayvàolửa. Sự tin cậy của nónhiều thế - nó khôngbiết sợ, nó không biếthoài nghi.Đó là phẩm

chấtthứba.Nếubạncóthểbiết

tin cậy là gì, nếu bạncó thể học lại nhữngcách thức của tin cậy,chỉthếthìbạnmớibiếttính thượng đế là gì,chỉ thế thì bạn mới đitớinhậnrachânlílàgì.Điều này phải đượchiểu.

Khoa học phụ

thuộc vào hoài nghi -đó là lído tại sao toànthểnềngiáodụcđãtrởthànhnềngiáodụccủahoài nghi. Khoa họcphụ thuộc vào hoàinghi,nókhôngthểpháttriển mà thiếu hoàinghi.Tínhtôngiáophụthuộc vào sự tin cậy,nó không thể xảy rađược nếu thiếu sự tin

cậy. Đây là các chiềuhướng đối lập hẳnnhau.

Hãy nhớ, nếu bạnđem tin cậy vào trongcôngtrìnhkhoahọcthìbạn sẽ làm lỡ toàn bộvấn đề. Bạn sẽ khôngcó khả năng phát hiệnrađiêềgì.Hoàinghilàphương pháp luận ởđó. Bạn phải cứ hoài

nghi và hoài nghi, bạnphải cứ hoài nghi chotớikhibạnloạngquạngvàocáigìđókhôngthểbị hoài nghi được, cáirõràngsờsờrađó.Chỉthế thì, trong bất lực,bạnphải chấpnhậnnó- nhưng vẫn cứ cònmộtchútxíuhoàinghirằng ngày mai nhữngsựkiệnmớicóthểnảy

sinhvàtoànthểmọisựsẽphải bị vứt bỏ.Chonênchỉ trongthờigianhiện tại... Khoa họcchưabaogiờđi tớibấtkì chân lí tối thượngnàomàchỉchânlíướmthử,chânlíxấpxỉ.Chỉvới thời gian hiện tạinómớiđượcchấpnhậnlàchânlívìaimàbiếtđược? - ngày mai các

nhà nghiên cứu sẽ tìmra những sự kiện mới,dữ liệu mới. Cho nênkhoahọcchỉđi tớicácgiả thuyết, không dứtkhoát, tùy ý. ĐiềuNewtonđãpháthiệnrađã bị Einstein vứtxuống cống, và điềuôngnàypháthiệnrasẽbị ai đó vứt đi. Trongkhoa học, hoài nghi là

phươngpháp luận.Tincậy không được cầntới. Bạn phải tin cậychỉ khi không có khảnăngnàochohoàinghi- và điều đó nữa cũngkhông dứt khoát, chothờihiệntạithôi,trongmột loại tình trạngkhôngthể tự lựcđược.Bạn có thể làm đượcgì?-bởivìkhônghoài

nghinàothêmlàcóthểđược. Bạn đã nhìn tứbềvàmọihoàinghiđãbị tanbiếnvàmột loạichắcchắnđãphátsinh.

Tôn giáo là chiềuhướng đối lập hẳn lại.Cũng như trong khoahọc hoài nghi làphươngpháp,trongtôngiáo tin cậy là phươngpháp.Tincậyngụýgì?

Nóngụýrằngchúngtakhông tách rờikhỏi sựtồntại,rằngchúngtalàmột phần của nó, rằngđây là nhà của chúngta.Rằngchúngtathuộcvào nó, rằng nó thuộcvào chúng ta, rằngchúng ta không vô giacư,rằngvũtrụlàvũtrụmang tính mẹ. Chúngtacó thể lànhữngđứa

trẻđốivớivũ trụcũngnhư đứa trẻ tin cậyrằngbấtkìkhinàonhucầuphátsinhthìmẹsẽtới và chămnom - khinóđóimẹsẽtớivàchonó ăn, khi nó lạnhmẹsẽ tớivàômghìnóvàcho hơi ấm, tình yêu,sự chăm sóc. Đứa trẻtin cậy. Mọi điều cầnlàmlàởchỗbấtkìkhi

nàonó cần thì nóphảikhócđểthuhútsựchúýcủamẹvềnó,cóthếthôi.

Tôngiáonóivũtrụlàmẹcủachúngtahaybốcủachúngta,dođómới có những cáchdiễn đạt này. Jesus đãgọiThượngđếlàabba,còn tốt hơn gọi chanhiều.'Cha'làtừchính

thức, 'abba' là khôngchính thức. Nếu bạnphải dịch 'abba' chođúng, nó sẽ gần vớidaddy (bố) hơn vớicha. Nhưng để gọiThượng đế là daddy(bố) thì cóvẻhơichútngớ ngẩn; nhà thờ sẽkhông cho phép điềuđó.Nhàthờsẽnóiđiềunày là không đúng.

Nhưng Jesus thườnggọingàilàabba,chínhlàbố.

Trong thực tế, lờicầu nguyện phải làkhônghìnhthức."Cha"có vẻ xa xăm thế.Không có gì ngạcnhiên là bằng việc gọiThượng đế là 'Cha'chúng ta đã để ngài raxa, ở cách xa đâu đó,

trên trời. Bố cho cảmgiác gần hơn - bạn cóthể chạm vào ngài,ngàigầnnhưchạmvàođược, bạn có thể nóivới ngài. Với Thượngđế - Cha ngồi đâu đócaotrêntrờibạncóthểcứ hét lên và bạn vẫnkhông thể tin cậy liệubạnsẽcókhảnăngđạttớingàihaykhông.

Tôn giáo là cáchtiếpcậnkiểutrẻcontớisự tồn tại: thế giới trởthành người mẹ hayngười cha. Bạn khôngchốnglạitựnhiên,bạnkhôngtranhđấuvới tựnhiên. Không có tranhđấu,cósựhợptáclớn.Tranh đấu dường nhưlà ngu xuẩn và ngớngẩn.

Hoàinghikhôngcótác dụng trong kinhnghiệm tông íao, cũngnhư tin cậy không cótác dụng trong thámhiểm khoa học. Khoahọcnghĩalàthámhiểmbên ngoài và tôn giáonghĩalàthámhiểmbêntrong.Khoahọc là tôngiáo của sự vật, tôngiáo là khoa học của

hiện hữu. Cũng nhưbạn không thể nhìnbông hoa qua tai - dùbạncócáitainhạycảmđếnđâu,dùbạncócáitai âm nhạc tới đâu,bạn không thể nhìnthấy bông hoa qua tai.Tai chỉ có thể bắt lấyâmthanh,nócónhữnggiới hạn của nó. Nếubạn muốn nhìn màu

sắc, ánh sáng, hìnhdạng, bạn sẽ phải nhìnqua mắt. Mắt đẹp thếnhưngchúngcónhữnggiới hạn của chúng -bạnkhôngthểngheâmnhạcquamắt.Ngaycảâm nhạc lớn nhất sẽkhông thể thấm vàomắtđược.Mắt làđiếc,bạn sẽ phải nghe quatai.

Hoài nghi là cánhcửa tới sựvật.Tincậylà cánh cửa tới hiệnhữu. Chỉ qua tin cậyngười ta mới biết tớitínhthượngđế.

Vàhãynhớ,bạncóthểphạmảotưởngtheohai cách. Cái gọi làngười tôngiáođã từngđánhkhoahọc,nhàthờđãtừngđánhkhoahọc.

Đó là trận đánh nguxuẩn bởi vì nhà thờmuốn khoa học phụthuộc vào tin cậy. Vàbâygiờkhoahọcđangtrả thù - bây giờ khoahọc muốn tôn giáocũng phụ thuộc vàohoài nghi, vào nghingại, và logic. Conngười ngu xuẩn tớimức con người cứ lặp

đilặplạicùngsai lầm.NhàthờthờiTrungCổngu xuẩn; bây giờnhữngngườinghĩhọlànhà khoa học cũng lạilàm cùng điều nguxuẩnđó.

Conngườicủahiểubiết sẽ nói rằng hoàinghi có thế giới riêngcủa nó. Bạn có thểdùng hoài nghi làm

phươngphápnhưngnócó những giới hạn củanó.Và tincậycũngcóthế giới riêng của nó,nhưng nó cũng cónhữnggiớihạncủanó.Không có nhu cầudùngtincậyđểbiếtvềsựvậtvàkhôngcónhucầuđểhoàinghivềcáibên trong, nếu thế thìbạn đang tạo ra đống

lộn xộn. Nếu tin cậyđược dùng cho thámhiểm khoa học, khoahọcsẽkhôngđượcsinhrachútnào.ĐólàlídotạisaoởphươngĐôngkhoa học vẫn còn rấtthôsơ.

Tôi đã bắt gặp cácnhàkhoahọcẤnĐộ -ngaycảnhàkhoahọcởẤnĐộ,ngườicóthểcó

mọigiáodụccóthểcóở phương Tây - ngườicó thể được giảithưởng, hay có thểthậm chí người đóđược giải thưởngNobel, vẫn còn ở đâuđó, sâu bên dưới,không khoa học, mêtin. Người đó cứ cốgắng theo cách nào đó- có chủ ý hay không

cóchủývớingườiđó,nhận biết hay khôngnhậnbiết-ápđặtsựtincậy lên thế giới bênngoài. Và chính ngườirất, rất tôn giáo ởphương Tây vẫn cònlại đâu đó, sâu bêndưới, sự hoài nghi.Phương Tây đã thámhiểmcáckhảnăngcủahoài nghi và phương

Đôngđãthámhiểmcáckhảnăngcủatincậy.

Bạn phải dùng cảhai. Và tôi gọi ngườiđó là con người củahiểu biết, người đó cóthể dùng cả hai. Khilàm việc trong phòngthí nghiệm người đódùng hoài nghi, nghingờ, logic; khi cầunguyệntrongđềnchùa,

khi thiền, người đódùngtincậy.Vàngườiđó tự do - người đókhông bị giới hạn bởitin cậy cũng không bịgiớihạnbởihoàinghi.

Đừng bị giới hạnbởitaibạnhaybởimắtbạn,bằngkhôngbạnsẽvẫn còn nghèo nàn.Bạn có cả hai! - chonênkhibạnmuốnnhìn

hãy dùng mắt, và khibạn muốn nghe hãynhắm mắt lại. Khôngphảingẫunhiênmàkhingheâmnhạcngười talại nhắm mắt lại. Nếubạn biết cách nghe âmnhạc bạn sẽ nhắmmắtlại, bởi vì mắt khôngcònđượccầntới.

Vấn đề cũng thếđốivớihoàinghivàtin

cậy. Tin cậy là phẩmchất của trẻ con. Baphẩm chất này, phẩmchất của việc là toànbộ, phẩmchất củavẫncòndốtnátmặcdùchocó tri thức, và phẩmchấtcủatincậy-đâylàýnghĩa.

Tínhtrẻconlàmộtloạitrạngtháixúcđộngtình cảm. Điều đó

không cần cho bạn.Mọi đứa trẻ đều phảiđượcphépngâythơ,vàmọi người lớn phảiđược phép là ngườilớn, nhưng người lớncũng có thể có phẩmchấtcủaviệclàđứatrẻ.Tínhngâythơlàkhôngcần thiết, phẩm chấtcuồng nộ trẻ nhỏ làkhông cần thiết, tình

cảm đó là không cầnthiết - nhưng trưởngthành có thể bao trùmđầy đủ các phẩm chấtcủa việc như trẻ nhỏ.Không có mâu thuẫngiữa chúng. Thực tế,bạn có thể trở nêntrưởng thành chỉ nếubạngiốngnhưđứatrẻ.

Nhưngnếu tính trẻcon của bạn vẫn còn

khôngđượchoànthànhthì bạn phải cho phépnó. Hãy để nó tới, vàđểnóđượchoànthành- càng sớm càng tốt,bằng không nó sẽ cứbám víu lấy bạn tớicùng.Hãychophépnóbàytỏvànósẽđi.Mộtkhinóđượcphépnósẽcóthờigianvàsẽđi,vànó sẽ rời khỏi bạn rất

mãn nguyện. Tốt hơncả là đi vào nó ngaybâygiờhơnlàtrìhoãnnó-bởivìbạncàngtrìhoãnthìnólạicàngtrởnên khó hơn - và thếthì bạn sẽ thấy phẩmchất như trẻ con nảysinh. Tính trẻ con sẽbiến mất. Nó tạm thờicó đó, thế rồi nó sẽ rađivàđứatrẻcủabạnsẽ

tươi tắn và trẻ trung.Và sau khi đứa trẻ đóđượcđạttớibạnsẽbắtđầu phát triển. Thế thìbạn có thể trở nêntrưởng thành. Bạnkhôngthểtrưởngthànhvớitấtcảnhữngdốitrámà bạn đang mangquanh mình. Bạn cóthể trưởng thành chỉkhi bạn trở nên thực,

khibạntrởnênđúng.Từdụctới

dâmdụcThực sự có thể vứt

bỏ dục bằng việc điqua nó không? Dườngnhư là tâm trí và thânthể tôi sẽ chẳng baogiờdừngđòihỏivềnó.

Nhưng tại sao bạnlại vội vàng vứt bỏ nóthế?Nếubạnvộivãbỏ

nó đi như vậy, bạn sẽchẳng bao giờ có khảnăngvứtbỏnóđiđâu.Chínhsựvộivã,chínhhammuốnvứtbỏnósẽkhông cho phép bạnhiểu nómột cách toànbộ.Làmsaobạncóthểhiểu cái gì đó mà bạnđã quyết định là sai,rằngnóphảibịvứtbỏ?Bạn đã phán xét, bạn

đã không lắng nghe!Hãy cho tính dục củabạnmộtcơhộiđi.

Tôi nghe nói rằngMulla Nasruddin đượclàm Thẩm phán Cônglí. Vụ kiện thứ nhấtđưaraở tòavàanhấynghemột bên. Thế rồianh ấy nói, "Đợi đã,bâygiờhãynghephánquyết của tôi." Thư kí

tòaánphânvânbởivìanh ta chưa nghe bênđốilập.

Viên thư kínghiêng người lại gầnNasruddin và nói,"Ngàiđanglàmgìvậy,thưa ngài? Phán quyếtsao? - ngài còn chưanghebênkia!"

Nasruddin nói,"Anhngụýgì,bênkia

sao?Anhmuốnlàmtôilẫn lộn sao? Bây giờmọisựđềurõràng!Vànếutôinghebênkiatôisẽlạibịlẫnlộn.Thếthìphánquyếtsẽrấtkhó."

Nhưng điều đó cóphải là phán quyếtkhông?Bạnchưanghebên kia chút nào. Bạnđã nghe cái gọi là cácthánh nhân từ nhiều

thời đại rồi - họ rất tomồm. Toàn thể nănglượng dục của họ đãtrở thành việc nóichống lại dục - bạnđãnghehọ.Bạnchưabaogiờ cho tính dục riêngcủamìnhmộtcơhộiđểcó tiếng nói của nó.Không, điều này sẽkhông đúng, bạn đangbị định kiến. Tại sao?

Aimàbiếtđược?Điềuđócóthểkhôngphảilàđiềucầnphảivứtbỏthìsao? Thế thì...? Ai màbiết được? Cứ mangdụccóthểlàđiềuđúngthì sao. Hãy vẫn cởimở đi. Tôi không nóiđiều gì ngoại trừ việcvẫn còn cởi mở. Hãythiền sâu vào. Trongkhi bạn làm tình, hãy

để tính thiền thấm vàohànhđộngyêucủabạn.Hãyquansát!Vàquêntấtcảcácđịnhkiếnmàbạnđãđượcgiáodục-tất cả những huấnluyện chống lại dụcđều làmchobạnnhiềudụctìnhhơn,vàthếrồibạn nghĩ tính dục làvấnđềchobạn.Khôngphải bản thân năng

luợng dục là vấn đề.Chính tâm trí chốngdụcmớitạorasuyđồi.

Tấtcảcác tôngiáođều là nguồn gốc củasuyđồi.Khi tôinói tấtcả các tôn giáo, tôikhông ngụ ý Phật, tôikhôngngụýMahavira,tôi không ngụ ýKrishna,tôikhôngngụý Christ hay

Mohammed; tôi ngụ ýcáctínđồ.Họđãlàcộinguồn-cộinguồnlớn.Và cái gì thực sự xảyra? Họ đã quan sátPhậtvàhọđãthấyrằngdụcphảibiếnmất,chonên họ làm điều đóthành một châm ngônrằng dục phải biếnmất.Bạnchỉcóthểtrởthành vị Phật khi dục

đãbiếnmất-họđãlàmra một châm ngôn, họlàm nó thành qui tắc.Và điều này đẩy mọisự vàomột trật tự sai.Dục biến mất bởi vìPhật đã đi tới cộinguồn bên trong củamình, không theođường vòng khác.Không phải là ngài đãvứt bỏ dục và đó là lí

do tại sao ngài đã trởthànhPhật-ngàiđãtrởthành vị Phật, do đódục đã biến mất.Nhưng từ bên ngoàimọi người quan sátPhậtvàhọthấydụcđãbiếnmất-chonênhãyvứt bỏ dục nếu bạnmuốntrởthànhvịPhật.Phật không quan tâmtới tiền, cho nên họ

nghĩ, "Hãy trở nênkhông quan tâm tớitiền nếu bạn muốn trởthànhvịPhật."

Nhưngtấtcảnhữngđiều này đều là cáchtiếpcậnsai!Đâykhôngphải là tìm nguyênnhân, mà là việc hiểulầmhậuquả lànguyênnhân. Nguyên nhân làở bên trong phật tính.

Ngài đã trở nên đượcthức tỉnh về bản thểbên trong của mình.Khi người ta trở nênđược thức tỉnh về bảnthểbêntrongcủamình,người ta phúc lạc tớimứcaicònbậntâmvềdục? Ai đi xin nhữngkhoảnh khắc hoan lạcnhỏbétừngườinàođókhác? Ai cứ đi xin?

Khibạnlàhoàngđếvàbạn có kho báu, khobáu vô hạn bên trongmình, bạn sẽ không đihỏi xin người đàn bà,bạnsẽkhôngđihỏixinngườiđànông,chobạnvài khoảnh khắc củahoan lạc. Và bạn biếtrằngcôấyđanghỏixinvà bạn đang hỏi xin -cảhaiđềulànhữngkẻ

đixinđứngtrướcnhauvới bình bát ăn xin:"Em cho anh vàikhoảnh khắc của hoanlạc đi, anh sẽ cho emvài khoảnh khắc củahoan lạc." Và cả haiđều là kẻ ăn xin! Làmsao kẻ ăn xin có thểchođược?

Nhưng tôi khôngnói điều gì đó là sai

trong đó đâu. Trongkhi phật tính còn chưaxảy ra cho bạn, mọiđiềusẽtiếptục-chẳngcái gì sai cả. Vớikhoảnhkhắcnàyđừngphán xét - phán xét làsai. Hãy trở nênmangtính quan sát nhiềuhơn, chấp nhận nhiềuhơn, thảnh thơi nhiềuhơn với năng lượng

của bạn. Bằng khôngbạn sẽ gặp rắc rối màcác thánh nhân Cônggiáođã từnggặp trongnhiềuthờiđại.

Tôi đãnghenói vềJerome, một thánhnhânCônggiáorấtnổitiếng.Ôngấychốnglạithân thểnhiều tớimứcông ấy dùng roi quấtvào thân mình mọi

ngày. Máu chảy ròngròng từ thân thể ôngấy, và hàng nghìnngười tới xem sự khổhạnh lớn lao này. Bâygiờcảhaiđềuốmyếu:Jeromelàkẻbạoácvànhững người tụ tậpcùng xem hiện tượnglớn lao này cũng lànhững kẻ tàn bạo. Họmuốn hành hạ mọi

người, họ có hammuốnhànhhạlớnlao-họkhôngthể,vàngườinày đang làm điều đótheo cách riêng củamình; họ rất sungsướngxemđiềuđó.Cảhaiđềubệnhhoạn.

Jerome đã kết ánthân thể là "thân thểkinhtởm,cáibọccứt."Ôngấybịdằnvặttrong

hangđộngbởilinhảnhvềgáiđẹp.Ôngấychophép hôn nhân nhưngrấtmiễncưỡng-bởivìđó làcáchduynhấtđểtạoragáitrinh.Lídolàđể tạo ra gái trinh -sinhlinhhoànhảonhấttrên trái đất. Cho nêndục là điều xấu cầnthiết,đólàlídotạisaoông ấy lại cho phép

hôn nhân; bằng khôngđólàtộilỗi.

Người khác,Clement ở Alexandria,đã viết: "Mọi đàn bàphải tràn ngập sự xấuhổ với ý nghĩ rằngmìnhlàđànbà-bởivìnó là cánh cửa dẫn tớiđịangục."

Tôibaogiờcũngbịngạc nhiên bởi những

ngườinày.Nếuđànbàlàcánhcửadẫntớiđịangục,thếthìkhôngđànbà nào có thể vào địangục được - cánh cửatựnókhôngthểđivàođược. Đàn ông có thểvào địa ngục qua đànbà, được rồi - thế đànbà thì sao? Họ tất cảphải ở trên thiênđường, tựnhiênquáđi

rồi! Thế đàn ông thìsao? Nếu đàn bà làcánh cửa tới địa ngụcthìđànônglàgì?-bởivìnhữngkinhsáchnàyđãđượcviếtrabởiđànôngvàtấtcảcácthánhnhân này đều là đànông.

Thực tế, đàn bàchưabaogiờthầnkinhđếnvậy;đólà lído tại

saobạnlạikhôngnghenói về nhiều nữ thánhnhân. Họ bình thườnghơn, họ thực tế hơn.Họ không ngu ngốcnhư đàn ông đã tỏ ravậy. Họ duyên dánghơn và tròn trĩnh hơntrongbảnthểmình,bắtrễ hơn vào đất, địnhtâm hơn. Do đó, bạnkhông nghe nói về

nhiều đàn bà nhưClementởAlexandria-bạnkhôngthểtìmthấymột người đàn bàtương tự. Không đànbànàođãtừngnóirằngđànônglàcánhcửatớiđịangục.

Và không phải làđàn bà không bao giờlà nhà huyền môn.Không, đã có Meera,

và có Rabiya, và cóLalla ở Kashmir -nhưnghọchưabaogiờnóiđiềugìnhưthếnày.Ngược lại, Meera đãnói rằng tình yêu làcánh cửa tới Thượngđế.

Và vị thánh nhânkhác, Origen, đã tựthiếnmình - những kẻgiết người, những

người tự tử! Tất cả sựkìm nén này đã tạo rabệnh hoạn lớn trongthế giới Công giáo.Một xơ, Mathilde ởMagdeburg, đã cảmthấy bàn tay củaThượng đế vuốt vengực mình. Bây giờsaoThượng đế lại gâyra rắc rối thế? Nhưngnếu bạn tránh xa đàn

ông, thế thì bạn sẽ bắtđầutạoratưởngtượng.Thếthìbạnsẽphảiđặtquá nhiều điều vàotưởng tượngcủamình.Christine Ebner, mộtxơ khác, đã tin mìnhmang thai đứa convớiJesus. Đã có các tu sĩmơ về giao hợp vớiĐức mẹ Đồng trinhMary.Vàbởivìsựkìm

nénlớn,cácnữtuviệnvà các tu viện đã trởthành nơi viếng thămcủa cái gọi là các hồnxấu. Những con quỉnàylấyhìnhdạnghoặclà của succubi, nhữngcô gái đẹp nhảy vàogiường của nhữngngườihivọngtrởthànhthánh nhân nam, hayincubi - những thanh

niên đẹp trai làm ngắtquãng giấc ngủ hayviệc thiền của các nicô. Những bệnh hoạnnhưvậynảysinhtrongCông giáo mà mọingười bắt đầu mơ đủmọiloạiviệc.Vànhiềuxơ thú nhận trước tòarằngquỉ tới trongđêmvàlàmtìnhvớihọ.Họthậm chí còn mô tả

hình dạng vật lí củaquỉ, loại bộ phận sinhdụcnàoquỉcó-toèra,để cho nó đưa cả haivàohố.Bệnh hoạn, nhữngngười ốm yếu, thầnkinh!Vànhữngxơnàyđã thú nhận trước toàrằng một khi bạn đãlàmtìnhvớiquỉrồi thìkhông đàn ông nào có

thể thỏamãnđượcbạn- quỉ là người yêu lớnlao nhất, quỉ đem tớicực thích. Điều vônghĩanàyxảyrakhôngchỉtrongCônggiáo,nóđãxảyratrênkhắpthếgiới.NhưngCônggiáođitớiđỉnhcaonhấtcủađiềuđó.

Xinđừngchốnglạidục;bằngkhôngbạnsẽ

rơivàocáibẫycủadụcngày một nhiều hơn.Nếu bạn muốn gạt bỏnó bạn sẽ không baogiờgạtbỏđượcnócả.Vâng, có một điểmsiêu việt khi dục biếnmất - nhưng điều đókhông phải là bạnchống lại nó. Nó biếnmất chỉ khi bạn thấyhạnh phúc hơn nảy

sinh bên trong bản thểbạn,chưabaogiờtrướcđiều đó. Cái cao hơnphải được tìm thấytrước hết, thế rồi cáithấphơnbiếnmấttheocáchcủanó.

Hãy để điều đó làqui tắc nền tảng trongcuộc sống của bạn:Đừngbaogiờchốnglạicái thấp hơn - hãy đi

tìm cái cao hơn.Đừngbao giờ chống lại cáithấp hơn, hãy tìm cáicao hơn, và khoảnhkhắccáicaohơnbừnglên trên bạn thì bỗngnhiênbạn sẽ thấy rằngmối quan tâm vào cáithấphơnđãbiếnmất.

Bạn hỏi, "Liệu cóthể,thựcsựcóthể,vứtbỏ dục bằng việc đi

quanókhông?"Tôikhôngnóiđiềuđó.Tôinóirằngnếubạnđiqua nó bạn sẽ có khảnănghiểunó.Hiểubiếtlà tự do, hiểu biết giảithoát.

Tôi không chốnglại dục, cho nên đừngvội vàng vứt bỏ nó.Nếu bạn muốn vứt bỏnó, làmsaobạncó thể

hiểu được nó? Và nếubạn không hiểu nó, nósẽ chẳn bao giờ biếnmấtcả!Vàkhinóbiếnmất, điều đó khôngphảilàdụcđơngiảnbịcắtrờikhỏibảnthểbạn-khôngphảilàbạntrởthành người không códục.Khidụcbiếnmất,thực tế bạn trở thànhnhiều thích thú giác

quan hơn bao giờ bởivì toàn thểnăng lượngbịbảnthểbạnhấpthụ.

Vị Phật còn nhiềuthíchthúgiácquanhơnbạn. Khhi ngài ngửi,ngài ngửi mãnh liệthơnbạnngửi.Khingàichạm, ngài chạm toànbộ hơn bạn chạm.Khingài nhìn hoa, ngàithấy hoa đẹp hơn bạn

có thể thấy - bởi vìtoàn thể năng lượngdụccủangàiđãlantỏakhắpcácgiácquancủangài. Nó không cònnằmở trongvùngsinhdục,nóđãrakhắpthânthể. Do đó, Phật đẹpthế - duyên dáng,duyên dáng siêu phàm-từđâumànótới?Nólà dục - đã được biến

đổi,đượctônlên.Đólàvũng bùn bạn đã chêbaivàkếtánnayđãtrởthànhbônghoasen.

Cho nên đừng baogiờ chống lại dục; nósẽ trở thành bông hoasen của bạn đấy. Vàkhi dục thực sự đượctôn lên thì bạn hiểumón quà dục lớn laodườngnàomàThượng

đế đã cho bạn. Nó làtoànthểcuộcsốngcủabạn, nó là toàn thểnăng lượng của bạn.Trên bình diện thấphơn,trênbìnhdiệncaohơn-nólànănglượngduy nhất bạn có. Chonên đừng mang bất kìsựđốikhángnào,bằngkhôngbạnsẽtrởnênbịkìm nén. Người kìm

nénkhôngthểhiểubiếtđược.Và người khôngthể hiểu được nó sẽkhông bao giờ đượctôn lên, khôngbaogiờđượcbiếnđổi.

CuộchànhtrìnhtiếpdiễnTâm thức bạn còn

lớn hơn rất nhiều sovớitoànthểvũtrụ.Nólà vô hạnmột cách vô

hạn. Bạn không thể đitớiđiểmmàbạncóthểnói, "Đủ rồi." Bao giờcũng có ngày mộtnhiềuhơnnữa.Baogiờcũng có khả năng cứpháttriểnnữa.Vàpháttriển, trưởng thành làkinh nghiệm đẹp tớimức ai muốn dừng nólại?

Chúng ta bị dừng

lại theo mọi cách.Ngay cả nhà khoa họcvĩ đại như AlbertEinstein cũng mới chỉdùng mười lăm phầntrăm thông minh củamình.Nóigì tớingườithường?-họchẳngbaogiờ dùng nhiều hơnnămphầntrăm.

Nghĩ mà xem,Einstein mà có khả

năng dùng một trămphần trăm thông minhcủamìnhthìôngấyđãcho thế giới sự phongphú không thể hìnhdungnổi.

Và nếu mọi ngườiđều dùng ý thức củamình một trăm phầntrăm,thìaisẽlênthiênđường và sống vớinhững thánhnhân chết

đó,nhữngkẻbạohành,ngườichỉcóphẩmchấtduynhất là tựhànhhạmình? - điều đơn giảnlàbệnhtâmlí.

Nếu mọi ngườidùng một trăm phầntrăm thông minh,chúng ta có thể tạo rathiên đường ở đây.Không có nhu cầu điđâucả.Chúngtacóthể

cho con người cuộcsống lâu tùy ý muốn,cuộc sống mạnh khỏetùy ý muốn. Chúng tacóthểtạoranhiềucủacải tới mức nó thànhnhưkhôngkhí-khôngaicầntíchtrữnócả.

Việc dùng thôngminhcủabạnmộtcáchtoànbộcónghĩalàbắtđầusựtrưởngthành.

Nhận biết làphươngphápduynhất.Trướchết, hãy trởnênnhận biết về bạn đangdùng bao nhiêu phầntrăm thông minh, haybạn không dùng chútnào?Niềmtin,đứctin,không phải là thôngminh.Nóraquyếtđịnhngược với thông minhcủa bạn. Nhận biết là

phương pháp luận đểquansátbạnđangdùngbao nhiêu thôngminh.Và chỉ trong quan sátđóbạnsẽthấyrằngbạnkhông dùng mấy. Cónhiềucáchnhậnbiếtsẽlàm cho bạn tỉnh táo.Bạncóthểdùngnó.

Nhận biết sẽ đembạn tớimột trăm phầntrăm thông minh của

mình. Và nhận biếtkhông dừng lại ở đó.Nhận biết giúp bạndùng thông minh củamìnhmộtcáchđầyđủ.

Thôngminh là conđường đi ra của bạn,nối bạn với thế giới,vớimọiđốithể.Thôngminh sẽ chobạnnhiềukhoa học hơn, nhiềucông nghệ hơn. Thực

tế, không có nhu cầuchoconngườilàmviệcthêmnữa,nếuchúngtacóthểdùngthôngminhcủamình.Máymóccóthể làm gần hết mọiviệc.Vàbạnkhôngcầnmang theo Jesus, câythánh giá trên vaimình. Điều đó là nguxuẩn.

Máy móc có thể

làm mọi việc, và lầnđầutiênbạnđượctựdokhỏi sự nô lệ; bằngkhông, chỉ trên danhnghĩa bạn mới cảmthấy mình tự do.Nhưng bạn phải kiếmbánhmì,bạnphảikiếmtiềnnàođóđểlàmchỗtrú ngụ, nhà cửa, tiềnthuốc thang, tiền chocácthứkhác.

Chonêndườngnhưbạnđộclập,nhưngbạnkhông độc lập. Cảnhnô lệ cũ không cònnữa;bâygiờbạnkhôngbịxiềngxích,nhưngcónhững xiềng xích vôhình - con bạn, bốmẹgiàcủabạn,vợốmyếucủa bạn, việc làm củabạn.

Con người còn

chưa tựdo.Conngườilàm việc tám tiếng, vàvẫn mang tài liệu vềnhà. Làm việc muộntrong đêm ở nhà, làmviệcvàochủnhật.Vẫnnhữngtàiliệuđóchồngchấttrênbàn,vàdườngnhưkhôngcóchấmdứtchonó.Vàobấtkìvănphòng nào và bạn sẽthấy những người này,

thấy những bàn làmviệc của những ngườinày.Bạncó thểgọihọlà tự do được không?Hãy cứ tự nghĩ vềmình: bạn có thực tựdokhông?

Chỉ có một khảnăng thôi, siêu côngnghệ,cáimàcóthểlàmmọi công việc và conngười sẽ hoàn toàn tự

do để mang tính sángtạo. Bạn có thể chơighi ta, hát bài ca. Bạncó thể vẽ, bạn có thểlàmbứcđiêukhắc.Bạncóthểlàmcảnghìnthứđểlàmđẹpchotráiđấtnày. Bạn có thể làmkhuvườn,cáiaođẹp.

Có nhiều điều cầnđược thựchiệnđể làmcho trái đất này đẹp.

Nếu có Thượng đế thìthậm chí ngài cũng cóthể bắt đầu cảm thấyghen tị, nghĩ rằng thậtlà sai lầm mà đuổiAdam và Eve ra khỏithiên đường; nhữngngười đó đang làm tốthơnnhiều.Vàsẽkhôngcóngạcnhiên-nếucóThượng đế, thì mộtngàynàođóngàisẽgõ

cửabạnvà sẽnói, "Tacóthểvàođượcchứ?"

Nhận biết sẽ làmphátrathôngminhcủabạn, sẽ làm cho bạntrưởng thành. Và thếthì trưởng thành cứpháttriển.

Thông thường bạnđơn giản già đi, bạnkhônglớnlên.Giàđilàmột điều, lớn lên là

khác toànbộ.Mọi convật đều già đi: khôngcon vật nào, loại trừcon người, có thể lớnlên. Già đi đơn giảnnghĩalàbạntớigầncáichết của mình hơn -không phải là thànhđạt. Lớn lên nghĩa làbạnđangđitớinhậnracái bất tử, cái vĩnhhằng cái không có bắt

đầu và không có kếtthúc. Mọi nỗi sợ đềubiếnmất.Tấtcảhoangtưởng đều biến mất.Bạn không là ngườihữutử.

Giàđi,bạnlàngườihữu tử. Lớn lên, bạntrở thànhngười bất tử.Bạn biết bạn sẽ đổinhiều nhà. Bạn sẽ đổinhiềuhìnhdạng,nhưng

mỗi hình dạng sẽ tốthơnhìnhdạngquákhứ,bởivìbạnđanglớnlên,bạnđangtrưởngthành.Bạn xứng đáng vớihình dạng tốt hơn, cácthân thể tốt hơn. Và,chung cuộc, mộtkhoảnhkhắcsẽ tớikhibạnkhôngcầnthânthểnào nữa. Bạn có thểvẫncònchỉlàtâmthức

thuần khiết lan tỏakhắp toàn thể sự tồntại. Đó không phải làmấtđi,đólàthuđược.

Giọtsươngtrượttừlá sen vào trong đạidương... Bạn có thểnghĩ giọt sương đángthương bị mất đi, đãmất danh tính của nó.Nhưnghãynhìntừmộtchiềuhướngkhác:giọt

sươngđã trở thànhđạidương. Người đó đãkhôngmấtgìcả,ngườiđóđã trở thànhbao la.Người đó đã trở thànhmangtínhđạidương.

Nhận biết làphương pháp để trướchết đánh thức thôngminh của bạn, thế rồiđánhthứcbảnthểbạn,thếrồigiúpbạntrởnên

trưởngthành,vàchungcuộclàmchobạnthànhmộtvớicáitoànthể.

TRƯỞNGTHÀNHLÀ MỘT QUÁTRÌNH TIẾP DIỄN.Không có dấu chấmhết,thậmchíkhôngcódấu chấm phảy ở đâucả...nócứdiễnramãi.Vũ trụ là vô hạn. Khảnăng của sự trưởng

thành của bạn cũng lànhưvậy.

Bạn có thể trởthành khổng lồ thế...Tâm thức của bạnkhông bị hạn chế bởithânthểbạn.Nócóthểlan tỏakhắp sự tồn tạivà tất cả cácvì sao cóthểởbêntrongbạn.Vàkhông có chỗ nào bạnsẽ tìm thấy được một

tấm biển nói, "Ở đâychấmdứtvũtrụ."Điềuđó là không thể được.Nó chưa bao giờ bắtđầu; nó chưa bao giờkếtthúc.

Vàbạnlàmộtphầncủa nó. Bạn bao giờcũng đã ở đay và bạnbaogiờcũngsẽởđây.Chỉhìnhdạngthayđổi,và hình dạng không

thành vấn đề. Điềuthành vấn đề là nộidung.Chonênhãynhớrằng đặc biệt ở Mĩ,bìnhchứathànhvấnđềhơnlànộidung.Aibậntâm nội dung? Bìnhchứaphảiđẹp.

Hãynhớ,bìnhchứakhôngphảilàbạn.Bạnlànộidung.Hìnhdạngthay đổi, bản thể bạn

vẫncònnhưcũ.Vànócứ lớn lên, trưởngthành, cứ thế trở nênngàymộtphongphú.

Và bạn hỏi, "Mốiquanhệgiữanhậnbiếtvàtrưởngthànhlàgì?"

Nhận biết làphương pháp, trưởngthành là kết quả. Hãytrở nên nhận biết hơnvà bạn sẽ có nhiều

trưởng thành hơn; dođó, tôi dạy bạn nhậnbiết và không nói vềtrưởng thành. Điều đósẽxảyranếubạnnhậnbiết.

Có ba bước củanhậnbiết.

Thứ nhất, trở nênnhận biết về thân thểbạn-đi,bổcủihaykéonước từ giếng.Hãy có

tính quan sát, tỉnh táo,nhậnbiết,ýthức.Đừngcứ làm mọi thứ nhưthây ma, như ngườimộng du, như ngườivừađivừangủ.

Khi bạnđã trởnênnhận biết về thân thểmìnhvàhànhđộngcủanó, thế thì hãy đi sâuhơn - vào tâm trí bạnvà hoạt động của nó,

các ý nghĩ, tưởngtượng, phóng chiếu.Khi bạn đã trở nênnhận biết sâu sắc vềtâm trí, bạn sẽ ngạcnhiên.

Khi bạn trở nênnhận biết về các quátrình thân thể mình,bạnsẽngạcnhiênởđónữa. Tôi có thể dichuyển tay tôi một

cách máy móc, tôi cóthể di chuyển nó vớitrànđầynhậnbiết.Khitôi di chuyển nó vớitràn đầy nhận biết, cósự duyên dáng, có cáiđẹp.

Tôi có thể nói màkhôngcónhậnbiết.Cónhững nhà hùng biện,những diễn giả... Tôikhông biết nhà hùng

biện nào; tôi chưa baogiờhọcnghệthuậtnói,bởi vì với tôi điều đócó vẻ ngu xuẩn. Nếutôicóđiềugìđóđểnói,điều đó là đủ. Nhưngtôi đang nói với bạnvới trànđầynhậnbiết,từng từ, từng chỗdừng... tôi không phảilà nhà hùng biện,khôngphảilàdiễngiả.

Nhưng khi bạnnhận biết về việc nói,nó bắt đầu trở thànhnghệ thuật.Nó lấy sắcthái của thơ ca và âmnhạc. Điều này nhấtđịnhxảyranếubạnnóivới nhận biết. Thế thìmọi điệu bộ, mọi lờinóiđềucóvẻđẹpriêngcủa nó. Có sự duyêndáng.

Khi bạn trở nênnhận biết về tâm trí,bạn ở trong sự ngạcnhiênlớnlaohơn.Bạncàng trở nên nhận biếthơn, càng ít ý nghĩ dichuyển theo rãnh.Nếubạn có một trăm phầntrăm ý nghĩ, thì khôngcó nhận biết. Nếu bạncómộtphầntrămnhậnbiết,chỉcònchínmươi

chínphầntrămýnghĩ-theođíchxáctỉlệ.Khibạn có chínmươi chínphầm trăm nhận biết,chỉcómộtphầntrămýnghĩ,bởivìđólàcùngmộtnănglượng.

Khi bạn trở nênnhiềunhậnbiếthơnthìkhông có năng lượngsẵn có cho ý nghĩ;chúngchếtđi.Khibạn

cómột trămphầntrămnhận biết, tâm trí trởthành tuyệt đối imlặng. Đó là lúc đi vàotĩnhlặngsâuhơn.

Bước thứ ba: trởnên nhận biết về cảmgiác, tâm trạng, xúcđộng. Nói cách khác,thứ nhất là thân thể -hành động của nó; thứhai,tâmtrí-hoạtđộng

củanó;thứba,tráitimvàhoạtđộngcủanó.

Khi bạn đi tới tráitim và đem nhận biếtcủa mình tới đó, lạimột ngạc nhiên mới.Tất cả những cái tốtđềupháttriểnvàtấtcảnhững cái xấu bắt đầubiến mất. Tình yêuphát triển, căm ghétbiến mất. Từ bi phát

triển,giậndữbiếnmất.Chia sẻ phát triển,thamlambiếnmất.

Khi nhận thức củabạn về trái tim là đầyđủ, điều ngạc nhiêncuốicùng,vàđiềungạcnhiên lớn nhất: bạnkhôngphảiđibướcnàonữa. Bước nhảy lượngtử xảy ra theo cáchriêng của nó. Từ trái

tim, bạn bỗng nhiêncảm thấy bản thânmìnhtrongsựhiệnhữucủa mình, tại chínhtrungtâm.

Tại đó bạn nhậnbiếtchỉvềnhậnbiết,ýthức chỉ về tâm thức.Tại đó không có gìkhác để nhận biết về,hay để ý thức về. Vàđây là sự thuần khiết

tốithượng.Đâylàđiềutôigọilàchứngngộ.

Vàđâylàquyểntậpấncủabạn!Nếubạnbỏlỡ, chỉ bạn chịu tráchnhiệm. Bạn không thểđổtráchnhiệmnàylênbấtkìaiđược.

Và điều đó đơngiản và tự nhiên đếnmức bạn chỉ phải bắtđầu.

Chỉ bước đầu tiênlà khó. Toàn thể cuộchành trình làđơngiản.Có câu ngạn ngữ rằngbước đầu tiên là gầnnhưtoànthểcuộchànhtrình.

VềtácgiảOSHO là nhà

huyền môn đương đạicó cuộc sống và giáohuấnđã ảnhhưởng tới

hàng triệu người đủmọilứatuổi,vàtừmọinẻo đường của cuộcsống.Ngườitađãđượctờ Sunday Times ởLondon mô tả là mộttrong "1000người làmnên thế kỷ 20" và tờSunday Mid-Day (ẤnĐộ)môtảlàmộttrongmườingười -cùngvớiGandhi,NehruvàPhật

- đã làm thay đổi địnhmệnhcủaẤnĐộ.

Vềcôngtrìnhriêngcủamình,Oshođãnóirằng người đang giúpđể tạo ra những điềukiện cho việc sinhthànhraloạiconngườimới.Ngườithườngđặctrưng con người mớinày là "Zobra Phật" -có khả năng vừa tận

hưởng những vui thútrần gian của mộtZobrangườiHiLạpvàsự im lặng chân thànhcủa Phật Gautama.Xuyênsuốtnhưsợichỉquamọi khía cạnh củacông trìnhcủaOsho làtầmnhìnbaoquátcảtrítuệ vô thời gian củaphương Đông và tiềmnăngcaonhấtcủakhoa

học và công nghệphươngTây.

Người cũng nổitiếngvềđónggópcáchmạng của mình chokhoa học về biến đổinội tâm, với cách tiếpcậntớithiềnthừanhậnnhịp độ tăng tốc củacuộc sống đương đại."Thiền tích cực" duynhất của người được

thiếtkếđểtrướchếtxảbỏnhữngdồnnén tíchlũycủathânthểvàtâmtrí, để cho việc kinhnghiệmtrạngtháitựdovớiýnghĩvàtrạngtháithảnh thơi của thiềnđượcdễdànghơn.

Sách của Oshokhôngđượcviếtra,màđược chuyển từ băngâm thanh và băng

video của các bài nóingẫuhứngchođệtửvàbạn bè trong sinh thờicủangười.

Osho CommuneIntenational, nơi thiềnmàOshođãthiết lậpởẤnĐộnhưmộtốcđảo,nơi các giáo huấn củangườicó thểđượcđưavàothựchành, tiếp tụchấp dẫn quãng 15,000

khách viếng thăm mỗinăm từ hơn 100 nướckhác nhau trên khắpthếgiới.

Đểbiếtthêmthôngtin về Osho và côngviệc của người, kể cảvề chuyến đi thăm nơithiền ở Pune, Ấn Độ,bạnhãyghéthăm:

www.osho.comNƠITHIỀN

CộngđồngOshoquốctếNơi thiền tại Cộng

đồngOshoquốctếnằmở phía nam Bombay100 dặm ở Pune, ẤnĐộ. Nguyên lúc đầuđượcxâydựngnhưnơiẩn cư mùa hè chonhững ngườiMaharajas và thực dânAnhgiàucó,Punebây

giờ là một thành phốhiện đại thịnh vượngcho nhiều đại học vàcácngànhcôngnghiệpkĩthuậtcao.

Khu vực Cộngđồng Osho trải trênmột diện tích 32 mẫutrong khu ngoại ô vớicác hàng cây nổi tiếngvới cái tên Công viênKoregaon.Mặcdầunơi

nghỉ này bản thân nókhôngcungcấpchỗănở cho khách, vẫn cókhá nhiều các kháchsạn lân cận và căn hộtưcóthểtiếpđónhàngnghìn khách thăm từkhắp nơi trên thế giớitrongcảnăm.

Chương trình nghỉngơitấtcảđềudựatrêntầm nhìn của Osho về

kiểuconngườimớivềchất, người có khảnăng tham gia mộtcách vui vẻ vào cuộcsống hàng ngày vàthảnh thơi trong imlặngvàthiền.Phầnlớncácchươngtrìnhxảyratrongcáctiệnnghihiệnđại, có điều hòa nhiệtđộ và bao gồm rấtnhiều các phiên, các

bài giảng và lớp tậphuấn riêng bao quátmọiđiều từnghệ thuậtsángtạochotớiđiềutrịsứckhỏe toàndiện, sựpháttriểncánhânvàtrịliệu, khoa học bítruyền, cách tiếp cận"Thiền" tới thể thaovàgiải trí, các vấn đềquanhệvàviệcchuyểnđổi cuộc sống có ý

nghĩa cho đàn ông vàđàn bà. Các phiên cánhân và nhóm đềuđược tổ chức trong cảnăm, cùng với lịch cảngày về thiền tích cựccủa Osho, nghe băngghi âm và băng videobài nói của người, vàcác kĩ thuật thiền từnhiềutruyềnthốngtâmlinh.

Nhữngquáncàphêbên ngoài và tiệm ănbên trong vùng nghỉngơicóphụcvụcảcácmón truyền thống ẤnĐộ và nhiều món ănquốc tế, tất cả đềuđượcchếbiếnbằngraucỏ được cấy trồngtrong trang trại củacộngđồng.Khutrườngsở có nguồn cấp nước

lọcriêng,antoàn.Đểbiếtthôngtinvề

việc viếng thăm nơinghỉ, hay để đặt trướccác chương trình chocuộc viếng thăm củabạn,hãygọi(323)563-6075 ở Mĩ, hãy ghéthăm websitewww.osho.com về"Trung tâm thông tinPune"gầnbạnnhất.

Đểbiếtthêmthôngtin

www.osho.comMột website toàn

diện trong nhiều ngônngữcócảgiớithiệudulịch trực tuyến tới cácNơi Thiền và lịch cáchoạt động của các nơiđó, một danh mục cácsáchvàbăng,mộtdanhsách các trung tâm

thông tin Osho trêntoàn thế giới, và cáctuyểnchọnbàinóicủaOsho.

OshoInternationalNewYorkEmail:

oshointernational@oshointernational.comwww.osho.com/oshointernational