Mediakunst: een inleiding

Sandra Fauconnier

NIMk / Montevideo 2011

sandra@nimk.nl

Montevideo / NIMk

www.nimk.nl

Presentatie

Artlab

Onderzoek

Artists in Residence

Collectie

Distributie

Conservering

Ondersteunende

instelling

Geschiedenis

•  Jaren 1970

–  Lijnbaancentrum Rotterdam

– De Appel

•  Jaren 1980

–  Subsidies

–  Time Based Arts, MonteVideo

•  Jaren 1990

– Nederlands Instituut voor Mediakunst

MediaKunstMobiel http://www.nimk.nl/mkm

Collectie

•  Distributiecollectie

– Videokunst, installaties, netkunst

– Meer dan 2 000 titels

– 25 nieuwe werken per jaar, 50%

internationaal, 50% Nederlands

– http://catalogue.nimk.nl

•  Documentatie / referentiecollectie

•  Archief / NIMk’s geschiedenis

•  Bibliotheek

Conservering

Mediakunst

•  Tijd en proces

‘Time-based art’

•  Context van de beeldende kunst

(niet dans, theater, experimentele film, design…)

•  Interdisciplinair

Kunst, technologie, wetenschap

Cross-overs binnen de kunst zelf

•  Massamedia en mediatechnologie

‘Kunst met een stekker’

•  Commentaar, reflectie, laboratorium

Vormen

Video, installatie, performance,

onderzoek, geluidskunst, dans,

theater, mode, textiel, internet,

architectuur, publieke ruimte…

CROSS-OVER GESCHIEDENIS…

Nicéphore Niépce, 1826

•  Fotografie (~1820)(1850)

•  Film (1860-1880)(1900)

•  Radio (~1895)(1920)

•  Televisie (~1920)(1960)

Claude Monet: Impression, Soleil Levant, 1872

Pablo Picasso: Nature morte à la chaise cannée, 1912

Marcel Duchamp

Fountain

1917

readymade

Walter Benjamin (1892-1940)

Das Kunstwerk im Zeitalter seiner

technischen Reproduzierbarkeit (1936)

– aura / origineel, authenticiteit

–  reproduceerbaarheid van kunst

– verbreding van publiek: "massakunst"

Umberto Boccioni: States of Mind: The Farewells, 1911

László Moholy-Nagy: Light-Space-Modulator, 1930

WO II

Abstract Expressionisme Pop Art Conceptuele kunst

Proces Populaire cultuur Idee

Instructies

Immaterialiteit

jaren '50 en '60

massamedia:

einde van de onschuld

•  utopie

•  analyse

•  kritiek

John Cage

Imaginary Landscape no. 4

1951

Dick Raaijmakers bij Natlab, Philips

1956-1963

Jaren 1960: Fluxus

•  George Maciunas,

Joseph Beuys, Nam

June Paik, Wolf

Vostell, Yoko Ono,

Wim T. Schippers…

•  “Anti-art”

•  DIY

•  Actiegericht

Nam June Paik

Exposition of Music - Electronic Television

1963

Experiments in Art

and Technology (E.A.T.)

9 Evenings

1966

Billy Klüver

John Cage, Lucinda Childs, Merce Cunningham, Öyvind

Fahlström, Alex Hay, Deborah Hay, Steve Paxton, Robert

Rauschenberg, David Tudor, Robert Whitman

Ingenieurs van Bell Laboratories

1965:

Sony introduceert het eerste

‘draagbare’ videosysteem: de

Portapak-camera. De

videotechniek, die tot dan toe

vooral in de televisiecontext werd

gebruikt, wordt betaalbaar en

makkelijker hanteerbaar voor een

groter publiek.

•  En verder...

– gaming / pc (jaren ‘70 en ‘80)

–  internet (jaren '80)

– world wide web (1991)

•  Organisaties en festivals

– STEIM, Montevideo, V2_, ...

– Ars Electronica, ISEA, Siggraph…

5 benaderingen

1.  Registrerend

2.  Medium-specifiek

3.  Mediakritiek

4.  Narratief-beeldend-conceptueel

5.  Interactie en participatie

1. REGISTREREND

1.  Performance-registraties

2.  Video-feedback / closed-circuit installaties

Jaren ‘70: Performance

Abramovic / Ulay Imponderabilia (Compilation version ‏

Performance, videoregistratie 1977,9'50''

Performance en video vandaag

Guido van der Werve Nummer negen (The day I didn’t turn with the world) 2007, 8’36”

Pilvi Takala

Players (2010, 7’51”)

Dan Graham, Present Continuous Past(s), closed-circuit video installatie, 1974

Video-feedback / Closed-circuit

Shinkichi Tajiri

Three Dimensional Video

1976

Bill Spinhoven

I/Eye

1993

Kunstenaars

Performancekunst jaren 1970-1980 o.a.

–  Collectie De Appel (NL)

–  Abramovic / Ulay

–  Dan Graham

–  Joan Jonas

–  Vito Acconci (*)

–  Jan Fabre

–  Ulrike Rosenbach

–  Lydia Schouten (NL)

–  Laurie Anderson

–  ……..

(*) niet (meer) in NIMk collectie

Actuele videokunst

–  Guido van der Werve (NL)

–  Pilvi Takala

–  Nina Yuen

Closed-circuit

–  Bill Spinhoven

http://catalogue.nimk.nl – Tours – Marina Abramovic, Heiner Holtappels

2. MEDIUM-SPECIFIEK

1.  ‘The medium is the message’ – Marshall McLuhan

2.  Expanded Cinema / Live Cinema / VJ / Generative

The medium is the message. This is merely to say that the personal and social consequences of any medium - that is, of any extension of ourselves - result from the new scale that is introduced into our affairs by each extension of ourselves, or by any new technology.

Marshall McLuhan

Woody & Steina Vasulka

Noisefields

1974, 6’04”

Livinus & Jeep van de Bundt

Moiré (1975, 6’12”)

Expanded cinema does not mean

computer films, video phosphors, atomic

light, or spherical projections. Expanded

cinema isn't a movie at all: like life it's a

process of becoming, i.e. a concept of

presence more than it is a material of one

kind or another.

Gene Youngblood

Live cinema / VJ / Software / generative

Telcosystems

Scape_Time

2006, 8’21”

www.vjcultuur.nl

Joost Rekveld: #37 (NL, 2009, 31’12”)

Net art

JODI (Joan Heemskerk & Dirk Paesmans)

wwwwwwwww.jodi.org (1994)

Constant Dullaart

YouTube as a Subject, 2008

YouTube as a Subject:

Video responses

Kunstenaars

Videokunst jaren 1970

–  The Vasulkas / Woody Vasulka / Steina

–  Livinus & Jeep van de Bundt (NL)

–  Gary Hill (vroege werk)

VJ / Generative / Expanded cinema jaren 1990-2000 o.a.

–  Telcosystems

–  Bas van Koolwijk

–  Martijn van Boven

–  Joost Rekveld

Netkunst, geluidskunst, installatie

–  Dick Raaijmakers

–  JODI

–  Constant Dullaart

–  Cory Arcangel

–  Mark Bain

–  Evelina Domnitch & Dmitry Gelfand

http://catalogue.nimk.nl – Tours – Expanded Cinema, Medium-specific art

3. MEDIAKRITIEK

Massamedia en activisme

Jan Dibbets

TV as a Fireplace

1969, 2’45” x 8

Nam June Paik

Global Groove

1973, 28’51”

Re-enactment

Ant Farm, Eternal Frame, video, 24’27”, 1976

Appropriation

Johan Grimonprez

DIAL H-I-S-T-O-R-Y

video, 68’

1997

UBERMORGEN.COM: [V]ote-auction.com, 2000

UBERMORGEN.COM

DEEPHORIZON (2010, 3’33”)

Oliver Laric: Versions (2009)

Kunstenaars en projecten

Videokunst en -installatie

– Ant Farm

– General Idea

–  Raul Marroquin

–  Broersen & Lukacs

– Oliver Laric

Netkunst, ‘hacktivism’, tactical media o.a.

– UBERMORGEN.COM

– Govcom.org

– Next 5 Minutes / Tactical Media Files (*)

4. BEELD EN VERHAAL

1.  Narratief

2.  Beeldend

3.  Conceptueel

Museale videokunst

Bill Viola

The Greeting

video-installatie

1995

Jacopo da Pontormo,

De visitatie, fresco,

1528-1530

Video-installaties: van monitor tot projectie

Hooykaas & Stansfield

Split Seconds

video-installatie

1979

Opkomst “bekende” kunstenaars

Nan Hoover, Impressions, video, 1978, 10’01”

Gary Hill

Around and About

video

1980, 4’55”

Video-installaties: van monitor tot projectie

Steina Vasulka

Geomania

video-sculptuur

1987

Peter Bogers: Ritual 1 & 2 (1997)

Julika Rudelius

Economisch primaat

2-kanaals installatie

2005

Nicolas Provost: Plot Point (BE, 2007, 15’27”)

Semiconductor

Magnetic Movie

video, 4’43”

2007

Driessens & Verstappen

The Factory

Kinetische installatie, 1995-2008

Rafaël Rozendaal

carnalfury.com (2011)

Kunstenaars

Videokunst o.a.

–  Johan Grimonprez

–  Yael Bartana

–  Neïl Beloufa

–  Keren Cytter

–  Lernert & Sander

–  Nicolas Provost

–  Semiconductor

–  Bill Viola (*)

–  Eija-Liisa Ahtila (*)

–  Fiona Tan

–  Gary Hill (later werk)

–  Stansfield / Hooykaas

–  Omer Fast (*)

–  ……….

(*) niet (meer) in NIMk collectie

Installaties, interactief, netkunst

-  Ken Feingold

-  Jeffrey Shaw

-  Esther Polak

-  Driessens & Verstappen

-  Rafael Rozendaal

-  Giny Vos

-  Peter Struycken

http://catalogue.nimk.nl – Tours – Bart Rutten

5. PARTICIPATIE EN INTERACTIE

Mobile Image (Kit Galloway & Sherrie Rabinowitz)

Hole in Space: A Public Communication Sculpture

1980, 31’14”  

Jeffrey Shaw Installations / interactivity

The Legible City, computer graphic

installation, with Dirk Groeneveld,

1989-1991

Revolution, laser disk installation, with

Tjebbe van Tijen, 1990

Ken Feingold

The Surprising Spiral

1991

Marnix de Nijs

Panoramic Acceleration

1999

Edwin van der Heide

Sound Modulated Light #1

Licht-/geluids-installatie

2003

Installaties / interactiviteit, geluid

Duin 4.0, Daan Roosegaarde,

Nederlands Instituut voor Mediakunst (2006)���

Art Lab

Sonia Cillari

Sensitive to Pleasure

Live performance installation, 2010

Sander Veenhof & Mark Skwarek

MoMA Augmented Reality Exhibition

2010

Kunstenaars (NIMk collectie en

omgeving) •  Marnix de Nijs

•  Daan Rooosegaarde

•  Edwin van der Heide

•  Sander Veenhof

•  Jeffrey Shaw

•  Ken Feingold

•  Sonia Cillari

•  JODI

•  Bill Spinhoven

•  ………

http://catalogue.nimk.nl – Tours – Interactivity