medya siyaset i̇lişkisi
TRANSCRIPT
Türkiye’de Medya Siyaset İlişkisi
2007 BETA Yayıncılık
Medya Nedir?
• Klasik anlamda gazete ve dergilerden oluşur. Önce radyo, sonra televizyonun ilave olmasıyla gelişen teknolojik yapı ve internetle alanını genişleten etkili bir iletişim ortamı.
Medyanın Gelişimi ve Gücü
• Kapitalizmin ortaya çıkışıyla yazılı basının gelişimi birbirleriyle paralellik arz eder.
• Paranın dolaşımı, haberin dolaşımıyla aynı anlama gelmeye başlamıştır.
• Borsanın kurulması ile kurumsallaşmıştır.
• Kamuoyuna etki edebilme gücü.
Medya ve Demokrasi
• Modern hukuk devletinde en etkili denetim gücü özgür ve bağımsız medyadır.
• Dördüncü Zümre olarak kabul edilir.
• Robert Dahl - Demokrasi Üstüne
Otoriter Kuram• Fikri temelleri Machiavelli ve
Hobbes’ten önceye Platonun politik felsefesine gider.
• Hükümdarın otoritesini sarsıcı yayınlara izin verilmez
• Sansür önemlidir.• Politik değerlere karşı suçlardan
kaçınmalıdır.• Resmi politikanın dışına
çıkılmamalıdır .
Sosyalist Kuram• Mevcut düzeni
destekleyici olmalıdır.
• McQuail ile göre sosyalist medya özellikleri.
Liberal Kuram
• Herhangi bir müdahaleye karşıdır.
• Düşünce ve basın özgürlüğü serbest pazar tarafından teminat altına alınmaktadır.
Toplumsal Sorumluluk Kuramı
• Liberal medyanın yarattığı tekelleşmeye karşı ortaya çıkmıştır.
• Medyanın devlet tarafından kontrol edilmemesi gerektiğini belirtir.
• Medya topluma karşı kendini sorumlu hissetmeli ve ona göre hareket etmelidir
• Gelişme Kuramı
• Demokratik Katılımcı Medya Kuramı
Türkiye’de Basının Ortaya Çıkışı
• Türkiye’de basının ortaya çıkışı Batıdan farklı bir seyir takip etmiştir.
• 2. Mahmut ve sonrası; Osmanlıda “Islahat” Cumhuriyette “İnkılap”.
• Matbaanın kuruluşu 1726 da Said Mehmet ve İbrahim Müteferrika.
• 1492 Yahudi Matbaası
• İstanbulda 1567 Ermeni matbaası, 1627 Rum matbaası.
• Türkiye’de basın kendi dinamikleri ile değil, siyasi dinamiklerle devlet destekli olmuştur.
• Gazeteciler devlet memuruydu.• Türkiye’de ilk Türkçe Gazete Takvim- i Vekayi • Türkiye’de yayınlanan ilk gazete 1795 Bulletin
de Nouvelles.• Osmanlıda ilk Türkçe gazete 1828 Mısırda Vekdi
Mısrıye • Dünyada ilk gazete 1622 İngiltere Nathaniel
Butter
• Takvimi Vekayi’nin işlevi devlette olan haberleri düzgün
• Devletin sözcüsü konumundadır.
• İlk özel gazete William Churchill, Ceride – i Havadis. Yarı Resmi Gazete görevi görmüştür.
• İlk özel Türk Gazetesi Tercüman-ı Ahval.
Basınla İlgili İlk Düzenlemeler
• 1857 Matbaalar Nizamnamesi
• İlk Yasaklamalar - 1858 Ceza Kanunu
• İlk Kapatma Cezaları, Tercüman-ı Ahval
• İlk Basın Kanunu - 1864 Matbuat Nizamnamesi
1. Meşrutiyet Dönemi
• Abdulhamit Dönemi
• 1877 Sıkıyönetim İstibdat Dönemi
• 1878 de sansür heyeti kurulmuştur.
• Sürgün edilen ve kaçan yazarlar yurtdışından yayın yapmaya başlamışlardır.
2. Meşrutiyet Dönemi
• İstibdat dönemi sonrası yayın patlaması yaşanmıştır.
• Sansür maddesi kaldırılmıştır.
• 31 Mart Olayı
• İttihat ve Terakki
İttihat ve Terakki
Mütareke Devri Türk Basını
• Mehmet Vahdettin 1919 da çıkarttığı Matbuat Kararnamesi
• 1920 de İstanbulun işgali
• Yüzellilikler Listesi
Cumhuriyet Sonrası ve Tek Parti Dönemi
• 1921 – 1924 Anayasası
• Kongreler Dönemi
• Muhalefet Basın – 1. Meclis tartışmaları
• Cumhuriyetin İlanı ve İstiklal Mahkemeleri
• Terakkiperver Cumhuriyet Fırkası
• Şeyh Said İsyanı ve Takriri Sükun Kanunu
• 1931 tarihli Matbuat Kanunu hükümete yetkiler vermiştir.
• 1935 yılı değişiklikleri
• 1938 Basın Birliği Kanunu
• Gazeteci – Milletvekilleri
• 2. Dünya Savaşı
Çok Partili Sistem
• 2. Dünya Savaşı galipleri
• 4’lü Takrir
• Tan Baskını Hadisesi
• DP İktidarı ve Basın Kanunu (1950)
• Özgürlük Rüzgarı
• 1954 ve Sonrası
1960 İhtilali
• İlk radyoevi ele geçirilmiştir.
• Yassıada mahkeme süreci
• 1961 Anayasası; Basın Hürdür ve Sansür Edilemez.
• Gazeteci Hakları
1971 Muhtırası
• Özgürlük kısıtlamaları
• Ziverbey Köşkü
1980 Öncesi Medya
• Basında aile şirketleri
• Artan maliyetler ve basın teknikleri
• En büyük firma arasına giren gazeteler
80 Sonrası Dönem
• Dünyada ortaya çıkan küreselleşme, Pazar ekonomisinin Türkiye’ye etkisi.
• Teknolojik gelişmeler; görsel ve işitsel patlama
• Multimedya gruplarının ortaya çıkması
• 12 Eylül Askeri Darbesi
• 24 Ocak Kararları
• Holdingleşme Süreci
• 90’lar ve Terör Olayları
• Tekelleşme ve Kartelleşme
• Medya – Siyaset – Ekonomi
28 Şubat Süreci ve Medya
2000 ve Sonrası
•Ayar verme süreçleri
•Ergenekon, Balyoz, KCK gibi davalar ve tutuklanan gazeteciler
• Yandaş Medya – Candaş Medya tartışmaları
Sosyal Medya
• İlk olarak 2008 Amerika’da başkanlık seçimlerinde ortaya çıkmıştır.
• Teknoloji ve strateji
• 850.000 katılımcı, 1 milyar video gösterimi
• Arap Baharı
• Sosyal medya etkisi bilimsel olarak kanıtlanmıştır. Mübarek’in istifası günü 2300 tweetten 230.000 e tweete.
Sonuç
• Medya toplumdaki en etkili güçlerden biridir.
• Medya Türkiye’de kuruluşundan itibaren etkilere maruz kalmıştır.
• Dönemsellik kavramı
• Küreselleşme ve multimedya gruplar ülke sistemleri içinde yerlerini sağlamlaştırmıştır.