Mehmet BLBL

Ministria e Financave Drejtoria e Prgjithshme e Buxhetit dhe Kontrollit Fiskal

Drejtori i Departamentit

N kuadr t rregulloreve, standardeve dhe metodave,

detyrat dhe funksionet e mposhtme jan kompetenc dhe prgjegjsi e menaxherve t lart dhe npunsve autorizues t administratave publike; planifikimi, programimi, buxhetimi, ekzekutimi, kontrolli, kontabiliteti raportimi

Planet e zhvillimit/ Programet /Ligjet

Plani strategjik Qllimet strategjike

Objektivat Indikatort e

performancs

Programi i Performancs Aktivitetet dhe projektet Synimet dhe treguesit e

performancs Nevoja pr burime

Buxheti Njsit shpenzuese Shumat Kufizimet

Raporti i prgjegjshmris Rezultatet e aktiviteteve/projekteve Qllimet dhe realizimet e Performances Devijimet dhe arsyet e tyre Sigurimi i kontrollit t brendshm Deklarata e garancis

Auditimi i jashtm/Gjykata e Llogarive

Auditimi financiar Auditimi i

prputhshmris Auditimi i performancs

Parlamenti Kombtar i Turqis

Raporti i auditimit t jashtm Deklarata e Konformitetit Llogaria finale

Plan

ifiki

mi

Prog

ram

imi

Buxh

etim

i P

rgje

gjsh

mr

ia

Ekze

kutim

i

Standardet e Kontrolli t Brendshm Publik Detyrat, kompetencat dhe prgjegjsit Delegimi i autoritetit Staf kompetent q ka pranuar vlerat etike Risqe t identifikuara n nivel strategjik/programi/operacional Strategji dhe metoda kontrolli n prputhje me risqet Ndarja e detyrave Informacioni dhe komunikimi q mbshtesin proceset

vendimmarrse Monitorim i rregullt i planit dhe funksionimit t kontrolleve t

brendshme Auditimi i brendshm

Pritshmrit e menaxherve

Prputhshmri me planet/programet/buxhetin

Prputhshmri me legjislacionin Prputhshmri me tre parimet

me e Arritja e qllimeve

Standardet e Kontrollit t Brendshm Publik u prcaktuan mbshtetur tek modeli COSO, Udhzimet e INTOSAI pr Standardet e Kontrollit t Brendshm Publik si edhe Standardet e BE pr Kontrollin e Brendshm.

18 Standarde

79 Parime t prgjithshme (Botuar n Gazetn Zyrtare n 26 dhjetor 2007)

I Standardet e mjedisit t kontrollit 1- Kodet e etiks dhe integritetit 2- Misioni, struktura e organizimit dhe detyrat 3- Aftsit dhe performaca e personelit 4- Delegimi i autoritetit II. Standardet e vlersimit t riskut 5- Planifikimi dhe programimi 6-Identifikimi dhe vlersimi i risqeve III. Standardet e aktiviteteve t kontrollit 7- Strategjit dhe metodat e kontrollit 8- Identifikimi dhe dokumentimi i procedurave 9- Ndarja e detyrave 10- Kontrollet hierarkike 11- Vazhdimsia e aktiviteteve 12- Kontrollet e sistemit t informacionit IV. Standardet e informimit dhe komunikimit 13- Informimi dhe komunikimi 14- Raportimi 15- Regjistri dhe sistemi i dosjeve 16- Njoftimi i gabimeve, parregullsive dhe mashtrimit V. Standardet e monitorimit 17- Vlersimi i kontrolleve t brendshme 18- Auditimi i brendshm

T rishikojn sistemet dhe praktikat ekzistuese nn perspektivn e Standardeve t Kontrollit t Brendshm Publik

T prgatisin dhe zbatojn nj Plan Veprimi

pr prputhjen me standardet prpara fundit t 2008

Standardet e Kontrollit t Brendshm Publik nuk u kuptuan mir.

Kishte munges pronsie nga menaxhert e lart dhe

npunsit autorizues. Aktort q punonin pr prputhjen me standardet dhe

prgjegjsit e tyre nuk ishin shpjeguar mir. Njsit e Zhvillimit t Strategjis (SDUs) nuk kishin aftsi t

drejtonin zbatimin. Si rezultat: Doli nevoja q NjQH/MFK t ofronte m shum

drejtim, udhheqje.

N shkurt 2009 u botua Guida e Planit t Veprimit pr Harmonizimin me Standardet e Kontrollit t Brendshm Publik.

Guida v theksin tek pikat e mposhtme:

o Prgjegjsia pr t krijuar nj sistem efektiv t kontrollit t brendshm n administratat publike dhe pr t garantuar funksionimin e tij sht detyr e menaxherve t lart t administratave.

o Aktivitetet dhe rregulloret pr kontrollin e brendshm duhet t marrin n konsiderat fushat me risk.

o Kontrolli i brendshm nuk sht nj njsi apo detyr e izoluar brenda administrats, ai ka t bj me t gjjith q marrin pjes n aktivitetet.

o Kontrolli i brendshm mbulon t gjitha transaksionet, financiare dhe jofinanciare.

o Sistemi i kontrollit t brendshm duhet t vlersohet t paktn nj her n vit pr t identifikuar masat q duhet t merren.

o N identifikimin e metodave dhe proceseve pr sistemin e kontrollit t brendshm, administratat publike duhet t marrin n konsiderat strukturat e tyre ligjore dhe administrative si edhe rrethanat e tyre specifike t tilla si struktura e personelit dhe situata financiare.

Drejtuesi i institucionit (menaxheri i lart) Bordi i Monitorimit dhe Drejtimit t Kontrollit t

Brendshm Grup pune pr Guidn e Planit t Veprimit mbi

Harmonizimin me Standardet e Kontrollit t Brendshm

Njsia e Zhvillimit t Strategjis Auditimi i Brendshm

10

Menaxheri i lart

Bordi i Monitorimit dhe Drejtimit (M&S)

SDU Auditimi i

brendshem

Njsia Shpenzuese

Koordinatori i njsis Menaxheri i njsis

Pika e kontaktit

Deklarata e garancis s kontrollit t brendshm

Raporti i Auditimit t Brendshm

Diskutimet pr zbatimin e Planit t Veprimit

*Raporti i monitorimit

*Koordinimi

*Udhheqje

Grupi i puns

Antar i Bordit t M&S

Grupi i puns

Grupi i puns

Ekspert atashuar tek koordinatori i njsis

Analiza e situats ekzistuese Krahasimet me standardet Analiza e mangesive Plani i Veprimit i Harmonizimit Situata kur sigurohet garanci e arsyeshme Situata kur nuk sigurohet garanci e arsyeshme (veprimet)

Monitorimi dhe vlersimi Raportimi n Ministrin e Financave

11

Standardi i kontrollit t brendshm dhe parimi i

prgjithshm Situata aktuale

Veprimet e parashikuara

Njsia prgjegjs

e

Njsia me t ciln

bashkpunohet

Autputi/ autkami Afati kohor Shpjegimi

Rritje e ndrgjegjsimit t menaxherve t lart. Pjesmarrje e menaxherve dhe stafit t njsive shpenzuese n

aktivitetet mbi harmonizimin me standardet e Kontrollit t Brendshm Publik.

Planet e Veprimit pr Harmonizimin me standardet e Kontrollit t

Brendshm Publik jan prgatitur n administratat publike dhe jan zbatuar pas miratimit nga menaxhimi i lart. Pushteti qendror: 130/192 Administratat lokale: 2486/3032

Aktivitetet e harmonizimit t prcaktuara n planet e veprimit ende kryhen nga administratat publike

Disa aktivitete jan identifikuar pa i kushtuar vmendje t mjaftueshme kompetencs dhe kapacitetit institucional.

Disa aktivitete jan prgatitur t frymzuar nga plane veprimi t administratave t tjera publike.

N disa prej administratave publike planet e

veprimit duhet ende t zbatohen.

Konceptet themelore Rolet dhe prgjegjsit Standardet dhe shpjegimi i tyr Hapat e zbatimit Shembuj Formatet

Projekt Manuali mbi Kontrollin e Brendshm Publik: u diskutua gjat seminareve me menaxhert e SDU, iu shpjegua ekspertve q punojn n SDUs, me raste

studimore n trajnimin 5 ditor, u botua n faqen e internetit t ministris son dhe punonjsit

prkats dhan komentet dhe opinionet e tyre. Po ashtu, shum administrata dhe institucione publike

drguan opinionet dhe vlersimet e tyre zyrtare (Gjykata e Llogarive, Bordi i Koordinimit t Auditimit t Brendshm, Kryeministria dhe ministrit e tjera, Shoqata e Auditorve t Brendshm Publik, Instituti i Auditimit t Brendshm n Turqi, etj.)

Varianti prfundimtar sht planifikuar t botohet n 2013.

Funksioni i drejtimit dhe monitorimit i NjQH/MFK sht i rndsishm.

Lidershipi dhe pronsia nga menaxheri i lart sht

nj parakusht pr sukses. Aftsia e stafit t trajnuar t SDUs, njsit

koordinuese t sistemit duhet t zmadhohen.

Dokumente udhzuese (manualet, broshurat, etj.) jan m efektive se ligjet.

ZBATIMI I MFK NE TURQI &NJE MODEL I PRAKTIKES:PLANET E VEPRIMIT PER HARMONIZIMIN ME STANDARDET E KONTROLLIT TE BRENDSHEM FINANCIAR PUBLIKFusha e veprimit e Menaxhimit Financiar dhe Kontrollit dhe prgjegjsiaFunksionimi i MFK n TurqiStandardet e Kontrollit t Brendshm PublikStandardet e Kontrollit t Brendshm PublikPritshmrit nga administratat publikeSfidat e para (n 2008)Aktivitetet drejtuese t NjQH/MFKDokumenti udhzues prcakton rolet dhe prgjegjsitSlide Number 10Metodat pr harmonizimin me standardet e kontrollit t brendshmFormati i Planit t VeprimitRezultatet pozitive t zbatimit t Planit t VeprimitRezultatet negative t zbatimit t Planit t VeprimitManuali i Kontrollit t Brenshm PublikShtrirja e seminareve dhe puna vlersueseMsimet e nxjerraPyetje?Faleminderit