Hakkat Kitbevi Yaynlar

MEKTBT TERCEMES

NC BASKI

YAZAN riflerin , Vellerin nderi, slmn bekisi

ve Mslimnlarn Ba tac

MM-I RABBN

AHMED- FRK SERHEND

Terceme eden

HSEYN HLM IIK

Rahmetullahi aleyh [1911-2001 Eyyb-stanbul]

BRNC CLD

Hakkat Kitbevi

Darefeka Cad. 53 P.K.: 35 34083

Tel: 0212 523 45 56-532 58 43 Fax: 0212 523 36 93

http://www.hakikatkitabevi.com.tr

e-mail: bilgi@hakikatkitabevi.com.tr

Ftih-STANBUL

UBAT-2007

Programlayan:

www.belgelerleislam.com

bilgi@belgelerleislam.com

http://www.hakikatkitabevi.com.tr/mailto:bilgi@hakikatkitabevi.com.trwww.belgelerleislam.combilgi@belgelerleislam.com

Bismillhirrahmnirrahm

slmiyyeti bildiren kitblar pek okdur. Bunlarn iinde en kymetlisi, mm- Rabbnnin

cild (Mektbt) kitbdr. Bundan sonra, Muhammed Masmun cild (Mektbt)

kitbdr. Muhammed Masm hazretleri, Mektbtn nc cildinin onaltnc mektbunda

buyuruyor ki, (mn, kelime-i tevhdin L ilhe illallah ve Muhammedn Reslullah iki ksmna

birlikde inanmakdr). Yan, mslimn olmak iin, Muhammed aleyhisselmn Peygamber

olduuna da inanmak lzmdr. Yan Muhammed aleyhisselm, Allahn Peygamberidir. Allah

tel, Cebrl ismindeki melek ile, kendisine (Kuran- kerm)i gndermidir. Bu Kuran-

kerm, Allah kelmdr. Muhammed aleyhisselmn kendi dnceleri ve felsefecilerin,

trhcilerin szleri deildir. Muhammed aleyhisselm, Kurn- Kermi tefsr etmitir. Yan

aklamdr. Bu aklamalara, (Hads-i erf) denir. slmiyet, (Kurn- kerm) ile (Hads-i

erf)lerdir. Dnynn her yerindeki, milyonlarca slm kitb, (Kurn- kerm) ile (Hads-i

erf)lerin aklamalardr. Muhammed aleyhisselmdan gelmiyen bir sz, slm kitb olamaz.

mn ve slm demek, (Kurn- kerm) ve (Hads-i erf)lere inanmak demekdir. Onun

bildirdiklerine inanmyan, Allah kelmna inanmam olur. Muhammed aleyhisselm Allah

telnn bildirdiklerini Eshbna bildirdi. Onlar da, talebelerine bildirdi. Bunlar da, kitblarna

yazdlar. Bu kitblar yazan limlere (Ehl-i snnet limi) denir. Ehl-i snnet kitblarna

inanan, Allah kelmna inanm olur. Mslimn olur. Elhamdlillah, biz dnimizi Ehl-i snnet

limlerinin kitblarndan reniyoruz. Dinde reformcularn, masonlarn ve zndklarn uydurma

kitblarndan renmiyoruz.

Reslullah sallallah aleyhi ve selem buyurdu ki, (mmetim arasnda fitne, fesd

yayld zemn, snnetime yapana, yz ehd sevb vardr.) Snnete yapmak, Ehl-i

snnet limlerinin kitblarn renmekle ve bunlara uymakla olur. Mslimnlarn drt

mezhebinden herhangi birisinin limleri (Ehl-i snnet limleri)dir. Ehl-i snnet limlerinin

resi, mm- azam Eb Hanfe Numan bin Sbitdir. ngilizler asrlar boyunca uraarak, bir

mslimn hristiyan yapamadlar. Bunu baarabilmek iin, yeni bir yol aradlar. Masonluu

kurdular. Masonlar, islmiyyete, yan Ehl-i snnet limlerinin bildirdii ilmlere, yan

Muhammed aleyhisselmn szlerine ve btn dinlere, ldkden sonra tekrr dirilmek olduuna

Cennetin, Cehennemin var olduuna inanmyorlar.

Hilmi! Mektbunuza mteekkir oldum. Shhatinize kr etdim. Din ve dnynza en

ziyde yaryan ve dn-i islmda misli telf olmyan (Mektbt) kitbn okuyup, bazsn

anlamak, ok ziyde bir fadl ve ihsndr. Bu ihsna kavuduunu anlaynca, Rabbime ok kr

eyledim.

Abdlhakm-i Arvs

TENBH: Bir ocuk ve bir hayvan yavrusu dnyya gelir gelmez, btn azlar ve his

organlar almaa balyor. Bunlarn henkli, muntazam almalaryla yaamaa devm

ediyor. Bu hl, btn akl shiblerini, btn ilm adamlarn hayretde brakyor. Bu organlar var

eden ve byle aldran sonsuz kuvvet shibinin ismi (Allah)dr. Allahn var olduunu

anlamayan kimse yokdur. nsanlarn gznde kuvvet olsayd, kendisini grrlerdi. Her insana,

her iyilii, her rhatl gnderen ve her derdi, her sknty gnderen Allahdr. Nimet gelince

kr, derd gelince, istigfr ve sabr etmelidir. Derdler, nimetin kymetinin anlalmasna sebeb

olmakdadr. stigfrn ve sabrn sevb pek okdur. Dnydaki derdler, hretde ok sevb

verilmesine sebeb olmakdadr.

Her gn (Estagfirullah min klli m kerihallah) ok okumaldr. Bunun mans, (Y

Rabb, rz olmadn, beenmediin eylerden, yapdklarmz afv et! Yapmadklarm

yapmakdan koru!)dr.

KELME- TENZH

(Sbhnallahi ve bi-hamdihi sbhnallahil-azm). Bu kelime-i tenzh, bu kitbn 307

ve 308.ci mektblarnda yazldr. Bunu, sabh ve akam yz kerre okuyann gnhlar afv olur.

Derdlerden kurtulur. Bir dah gnh ilemekden muhfaza olunur.

Bask: hls Gazetecilik A.. 29 Ekim Cad. No: 23 Yenibosna-STANBUL Tel: 0.212.454

30 00

-2-

MEKTBT TERCEMES

NSZ

te budur, mifth- genc-i kadm:

Bismillhirrahmnirrahm.

Allah tel, dnyda btn insanlara acyor. Fideli eyleri yaratp, dos-tu ve dman

ayrmadan, herkese gnderiyor. hretde, Cehenneme gitmesi gereken mminlerden tevbe

etmiyenlere ihsn ederek, onlar afv edecek, Cennete kavuduracakdr. Her canly yaratan, her

vr, her n varlkda durduran, hepsini korku ve dehetden koruyan yalnz Odur. Byle yce bir

Allahn erefli ismine snarak, bu kitb yazmaa balyorum.

Allah telya hamd olsun! Peygamberlerin en stnne ve Onun temiz line ve Ona

Eshb olmakla ereflenmilerin hepsine selmlar ve hayrl dlar olsun!

Trh boyunca, mnllar ile mnszlar arpmakda, kuvvetli, alkan olan, glib ve

hkim olmakda, inanlarn, dncelerini yaymakdadr. Bu arpma, harb vstalar ile,

derek olduu gibi, propaganda ile, ner yolu ile de yaplmakdadr. imdi, ikinci sava

btn hz ve kuvveti ile hergn devm etmekdedir. mnszlar, alaka ve aka iftir etdikleri

gibi, mslimn ekline girerek, din adam grnerek, islmiyyeti ierden ykmaa da

alyorlar. Kitbl ve kitbsz bu kfirlerin, plnl olarak hzrladklar uydurma kitblar, radyo,

televizyon neriyyt ve sinema filmleri bir yandan, chil ve mnfk kimselerin, dnylk ele

geirmek iin, ortaya kardklar yanl, bozuk din kitblar ve szleri de bir yandan, dni, mn

yok etmekdedir. Bu manev yknty durdurabilmek iin, Ehl-i snnet limlerinin doru

bilgilerini yaymakdan baka kurtulu yolu yokdur. Bunun iin, yllarca alarak, o byk

limlerin kitblarn inceledim. Sonsuz lme srkleyen kalb hastalklarnn ilc olan kymetli

yazlar toplamaa ve terceme etmee uradm. Cenb- Hakkn yardm ve ihsn ile, birka

kitb hsl oldu ve basld.

Reslullahn veftndan sonra da, islm dmanlar dne, mna insafszca saldrmlard.

Allah tel, Hindistnda, imm- Rabbn Ahmed-i Frk Serhendyi kuddise sirruh

yaratarak, o korkun aknty, bunun almalar ile durdurmudu. Bu yce immn mektblar,

kitblar, insanlar gafletden uyandrd. Dnyya k sald. Kendisi 1034 [m. 1624] senesinde

Hindistnda veft etdi. eidli memleketlere gndermi olduu mektblardan beyzotuzalt

mektbu, cild hlinde toplanarak (MEKTBT) kitb meydna gelmidir. Byk lim,

seyyid (Abdlhakm Efendi), (Allahn kitbndan ve Reslullahn hadslerinden sonra,

islm kitblarnn en stn, en fidelisi, mm- Rabbnnin Mektbt kitbdr.

-3-

Mektbtda bildirilen tesavvufdan, tarkatden ve hakk mridlerden imdi hi

kalmad. Bizler, Mektbtdaki ince bilgileri, marifetleri anlyamayz) buyurdu.

[Abdlhakm efendinin hl tercemesi (Eshb- Kirm) kitbmzda yazldr.] Bu kitbdaki

mektblarn birka arab, geri kalanlarn hepsi frisdir. 1392 [m. 1972] senesinde, Pkistnda,

Karaide (Edeb Menzil Sad Kompani) de gulm Mustaf hn tarafndan, cildi iki kitb

hlinde ve hiyesinde aklamalar olarak, gyet okunakl ve nefs baslmdr. Bu fris

basknn, 1397 [m. 1977] senesinde, stanbulda, foto-kopisi bas-drlmdr. Muhammed

Murd-i Kazn Mekk tarafndan binyziki 1302 [m. 1884] senesinde arabye terceme

edilerek (Drer-l-meknnt) ad verilmi, 1316 [m. 1898] da, Mekke-i mkerremede

Mriyye matbaasnda baslmdr. 1382 [m. 1963] de, stanbulda da baslmdr. Muhammed

bin Abdllah Kazn 1352 [m. 1933] de Mekkede veft etmidir. mm- Rabbnnin ve olu

Muhammed Masmun (Mektbt) kitblar Mstekmzde Sleymn efendi tarafndan

farscadan trkeye terceme edilip, [1277] hicr senesinde stanbulda tabasmas yaplmdr.

Trh incelenirse, kitbl ve kitbsz btn islm dmanlarnn ve mslimn ismini

tayan chil ve sapklarn (Ehl-i snnet) limlerinin kitblarna amur atmaa, bu doru

yolun bilgilerini rtmee, yok etmee sal-drdklar hemen grlr. Bir tarafdan da, din chili

mnfklarn, dny karlar iin, tarkatclk yapdklar grlyor. Temiz genleri, ehd

evldlarn bu alaka saldrlardan korumak, onlara sedet ve kurtulu yolunu gstermek ve

tarkatclarn tuzaklarna dmemeleri iin, (Mektbt) kitbnn hepsini, frisden trkeye

terceme edip, basdrarak, kymetli okuyucularmza sunma lzmlu grdm. Ehl-i snnet

bilgilerini ve ok ince ve derin yazlm olan tesavvuf marifetlerini kolay anlalacak ak

kelimelerle yazdm.[1] Baz yerleri iyi aklyabilmek iin, baka kaynaklardan eklemeler

yapdm. Bu eklemeleri ve tevlleri bir keli parantez [ ] iine yazarak, (Mektbt)dan ayr

olduklarn belli etdim. Aylarca geceli gndzl alarak, birinci cilddeki yzon mektbun

tercemesi, 1 Zilhicce 1387 ve 1 Mart 1968 Cuma gn temm oldu. Birinci basks 1968

senesinde yaplarak, kymetli genlerin istifdelerine sunuldu. kinci cildde bulunan

doksandokuz mektbdan krksekiz adedi ve nc cildde bulunan yzyirmidrt mektbdan,

otuzsekiz adedi, (Sedet-i Ebediyye) kitbmda okuyabilirsiniz.

bu (Mektbt Tercemesi) kitbnda, mn ve tesavvuf bilgilerine arlk verilmidir.

Bu kitb dikkat ile okuyan tlili bir kimse, kmil bir mn ve gzel ahlk shibi olur.

Tesavvufu, hakk tarkati anlyarak, sahte tarkatclara aldanmaz. Peygamberimiz sallallah

aleyhi ve sellem, (Kmil mmin, eli ile, dili ile, mahlklara zarar dokunmyan

kimsedir) buyurdu. Derin lim seyyid Abdlhakm efendi rahmetullahi aleyh de, (Er-

Riydut-tesavvufiyye) kitbnda, (Tesavvuf, tarkat, kt huylarn hepsinden kurtulmak, iyi

huylarn hepsine kavumakdr) demek-

----------------------------

[1] Evliynn baz kelimeleri tevle muhtacdr. Tevl vey melen bildirmek, muhtelif

manlar iinden dne uygun olan semekdir. Bunu herkes yapamaz. [46.c ve sonraki

mektblar okuyunuz!]

-4-

dedir. Grlyor ki, bu kitbmz, insanlar zararsz ve iyi huylu yapmak iin yazlmdr. Bu

kitb anlyan ve uyan insan, Allah telnn emrlerine ve devletin kannlarna itat eder.

slm dni, hkmete isyn etmei, kannlara kar gelmei, fitne karma iddetle yasak

etmi, bu konuda hibir zr kabl etmemidir. Seyyid Kutbun ve Mevddnin ihtillci, blc

kitblarna ve bo kafalarndan yazdklar uydurma fetvlarna aldanmamal, fitne

karmamaldr. Mslimn, vatanna, milletine fideli olur. Vatandalarn ayn hak ve

hrriyyetlere mlik olduklarn bilir. Kendini kimseden stn grmez. Rhat ve huzr iinde

yaad azz vatann, milletini ve bayran ok sever. Herkese iyilik eder. Blclk yapmaz.

Gayr mslimlere, baka dinden, baka mezhebden olanlara, turistlere, yabanc tccrlara,

msfirlere de hi ktlk yapmaz. Mslimnlarn gzel huylu, iyi insanlar olduklarn, gler

yz ile, tatl szleri ile ve iyi hareketleri ile, btn dnyya tantr. Herkesin seve seve

mslimn olmalarna sebeb olur. Ktlk yapanlara nashat verir. Kimseye hle, hynet

yapmaz. Devml alr. Hall kazanr. Kimsenin hakkna dokunmaz. Vergilerini, borlarn

vaktinde der. Bunu, Allah da sever, kullar da sever. alarak hall para kazanmann lzm ve

ok sevb olduu (Mektb-i erfe)nin seksensekizinci mektbu sonunda uzun yazldr. Bu

mektb, (Sedet-i Ebediyye) ikinci ksm sonundadr.

Allah tel, btn insanlar, imm- Rabbn hazretlerinin yazlarndan ve

rhniyyetinden feyz alarak, kfrden ve sapk inanlardan korusun!

(Ehl-i snnet) limlerinin, Reslullahdan alarak bizlere uladrdklar, biricik kurtulu

yoluna kavudursun! mn.

Bugn, mslimnlar frkaya ayrlmdr. Birincisi, Eshb- kirmn yolunda olan hakk

mslimnlardr. Bunlara (Ehl-i snnet) ve (Snn) denir. kincisi (), nc frka

(Vehhb)lerdir. Bu ikisine (Frka-i melne) denir. nki bunlarn mslimnlara mrik

dedikleri (Kymet ve hret) kitbmzda yazldr. Mslimnlar bu frkaya paralayan,

yehdlerle ingilizlerdir. Hangi frkadan olursa olsun, nefsine uyan ve kalbi bozuk olan,

Cehenneme gidecekdir. Her mmin, nefsini tezkiye iin, yan nefsin yaratlnda mevcd olan

kfr ve gnhlar temizlemek iin, her zemn ok (L ilhe illallah) okumal ve nefsden ve

eytndan ve kt arkadalardan ve zararl, bozuk kitblardan gelen kfr ve gnhlardan

kalbini tasfiye iin, kurtulmak iin (Estagfirullah) okumaldr. slmiyyete uyann dlar

muhakkak kabl olur. Nemz klmyann, ak kadnlara bakann ve harm yiyip ienin,

islmiyyete uymad anlalr. Bunun dlar kabl olmaz.

Mld Hicr ems Hicr Kamer

2001 1380 1422

-5-

Akn banda aan gllere, blbl olan,

slmn hasret ile bekledii kahramn,

Makunun akndan yanp yanp kl olan,

Alasa yeri vardr, seni grmiyen zemn!

lmle, irfanle, shib olan (Sl)ya,

ki temel bilgiyi, vasl eden bir araya,

dalp usuz bucaksz, o muazzam deryya,

Ve bu zikr derysndan en byk pay alan!

Kimi shile gider ve bu bana yeter der;

kimi uzakdan grr, mest olur, ba dner,

kimi yalnz seyr eder, kimi bir katra ier;

bir Sensin, bu derydan, iip iip de kanan!

Kurndan, hadslerden sonra, gelir eserin,

rhlara if olan, o mubrek szlerin,

ba kumandansn sen vellerin, erlerin;

ve (Mceddid-i elf-i sn) adn alan!

Bize seni duyuran, ftraten dostun olan,

ve cihnda bir tekdir, senin izinde kalan.

(Seyyid Abdlhakm) O, senin aknla yanan,

hrmetine nasb et, bize efatndan!

Eserinle cihn, yeniden tenvr eden,

sihrli bir kuvvetle, bizi kendine eken,

ondrdnc yzyln, zulmetini gideren,

(Arvs)n dr, gerisi hayl yalan!

Biz onun talebesi, o sizin tlibiniz,

muhakkak aks yapar; o nrlu kalbleriniz,

belli, birbirinize, ksnz ikiniz,

ve size k olur (Mektbt) anlyan!

-6-

MEKTBT-I MM-I RABBN

BRNC CLD

lemlerin rabbi olan Allah telya hamd olsun. Rabbimizin sevecei ve beenecei

eklde ve btn mahlklarn yapdklar hamd ve krlerin katlarndan dah ok hamd olsun.

Onun lemlere rahmet olarak gnderdii en sevgili kulu Muhammed Mustafya salt ve selm

olsun. Onun mubrek ismini syliyenlerin her syleyiinde ve gaflet uykusuna dalarak ismini

sylemeyenlerin saysnca ve Ona lyk ve yakk dlar ve selmlar olsun ve Onun gnhsz,

her drl aybdan, kusrdan uzak line ve Eshbna da dlar ve selmlar olsun!

Bu kitb, hakk limlerin gavsi, riflerin kutbu, vilyet-i Muhammediyyenin burhn, yan

senedi, erat-i Mustafviyyenin hucceti, yan senedi, eyh-ul-islm, mslimnlarn byk

limi ve Evliynn nderi (mm-Rabbn mceddid-i elf-i sn AHMED- FRK

Nakibend) sellemehullah sbhneh ve ebkh hazretlerinin (MEKTBT) adndaki

kitbnn birinci cildidir. Bu cildde yzon mektb vardr. Bu mektblar, mm- Rabbn

hazretlerinin hizmetinde ve sohbetinde bulunarak ilm ve marifet shibi olan yr Muhammed-l

Cedd-i Bedah Talkan kuddise sirruh hazretleri toplamdr. Hak telnn rzsna kavumak

isteyenlere fideli olmak iin bu kitb vcde getirmidir. Allah teldan ismet ve tevfk

dileriz, yan bizleri ayblardan, gnhlardan korumasn ve ilerlememiz, ykselmemiz iin

yardm etmesini dileriz.

1

BRNC MEKTB

Bu mektb, kendi mridi, Evliynn by, kalb ilmlerinin mtehasss (Bk-

billh) hazretlerine yazlmdr. sm-i zhire bal olan hlleri ve Arn stndeki

makmlara ykselmeyi ve Cennetin derecelerini ve baz Evliynn mertebelerini

bildirmekdedir:

Kmil ve herkesi kemle kavuduran, vilyet derecelerine ulam, nihyeti balangca

yerledirilmi olan yolda gidenlerin nderi, Allah telnn beendii dnin kuvvetlendiricisi,

eyhimiz ve immmz eyh Muhammed Bk Nakibend ve Ahrr kaddesallah tel sirrehl

akdes ve bellegahllah sbhneh il aks m yetemennh hazretlerine, klelerinin en

aas olan Ahmedden en yksek makma dilekcedir. Kymetli emrlerinize uyarak bu mektbu

yzmn karas ile yazyorum. Dank,

-7-

bozuk olan hllerimi titriyerek arz ediyorum. Bu yolda ilerlerken, Allah telnn zhir ismi o

kadar ok tecell etdi ki, her eyde ayr ayr grnd. Bu tifeye o kadar balandm ki, nasl

bildireyim, kendimi tutamyordum. Onlarn eklindeki zuhr baka hibir eyde yokdu. lem-i

emrdeki latfelerin hlleri ve acib gzellikler bu eklde grld kadar baka hibir eyde

grlmyordu. Onlarn yannda eriyordum. Yanp kl oluyordum. Bunun gibi her yiyecekde, her

iecekde ve her cismde ayr ayr tecelller oldu. Lezzetli yemeklerde olan letfet ve gzellik

baka eylerde yokdu. Tatl erbetler de, tatl olmayanlardan byle baka idi. Ksaca her tatl

eyde baka baka keml vard. Bu tecellnin incelikleri, yazmakla bildirilemez. Yksek

hizmetinizde bulunmakla ereflenmi olsaydm, belki bildirmek nasb olurdu. Bu tecelllerin

hepsi karsnda, yalnz (Refk- al)y istiyordum. Bu tecelllere bakmamaa alyordum,

fekat kendimi tutamyordum. Birdenbire, bu tecelllerin, o zemnsz, meknsz, hibireye

benzemeyen varla ball deidirmediini anladm. Btn, yan kalb ve rh, hep ona bal

idi. Zhire hi bakmyordu. Zhirde bu ballk yokdu. Zhir, bu tecelllerle ereflenmidi.

Btnn gz bu tecelllere hi kaymyordu. Bunlar bilmekden, grmekden yz evirmidi.

Zhir, oklua ve iki varla bal olduundan, bu tecelllere uygun idi.

Bir zemn sonra, bu tecelller grnmez oldu. Btnn aknl ve bilgisizlii yine vard.

Tecelller yok oldu. Bundan sonra, (FEN) hsl oldu. Teayyn geri geldikden sonra hsl olan

Teayyn-i ilm, bu fenda yok oldu, bundan hibir ey kalmad. Bu zemn islm-i hakk

balamaa ve irk-i hafnin almetleri yok olmaa balad. bdetleri kusrlu ve niyyetleri

bozuk grmek ve kulluk ve yokluk almetleri grnmee balad. Allah tel, yksek

tevecchlerinizin ve merhametinizin bereketi ile kulluk ne demek olduunu bildiriyor. Arn

stne ykselmek ok oluyor. Bunlardan birinci kda, uzun yolculukdan sonra, Arn stne

ykselince, Cennet yukardan ku bak grnd. Bildiklerimden birkann Cennetdeki

makmlarn grmek istedim. Dikkat etdim. Grndler; makmlarn shiblerini de o

makmlarda grdm. Dereceleri, yerleri, evkleri ve zevkleri baka baka idi. Baka bir

ykselide byklerimizin ve Ehl-i beyt immlarnn ve Hulef-i Ridnin ve Reslullah

sallallah aleyhi ve sellem hazretlerinin ve baka Peygamberlerin makmlar ayr ayr

grnd. Meleklerin ykseklerinin makmlar. Arn stnde grnd. Arn stnde o kadar

ykseltdiler ki, yeryznden Ara kadar vey bundan biraz dah az, yan Hce Nakibend

kaddesallah tel sirrahl akdes hazretlerinin makmna olan uzaklk kadar ilerletdiler.

Nakibend hazretlerinin makmnn stnde, byklerden birkann makm vard. Bu

makmn az stnde Marf-i Kerh ve eyh Eb Sad-i Harrzn makm vard. Baka

byklerin makmlar, bu makmlardan biraz aada ve bir ou bu makmda idiler. eyh

Alddevle ve eyh Necmeddn-i Kbr aada idi. Ehl-i beyt immlar bu makmn stnde

idi. Bunlarn stnde, drt halfenin rdvnullahi tel aleyhim ecman makmlar vard.

Peygamberlerin al nebiyyin ve aleyhimssalt vesselm makmlar, o Serverin sallallah

aleyhi ve sellem makmnn bir yannda idi. Meleklerin byklerinin salev-

-8-

tullahi ve selmh al nebiyyin ve aleyhim ecman makmlar, bu makmn te yannda ve

bu makmdan ayr idiler. O Serverin makm, btn makmlarn stnde, en bada idi.

Hereyin dorusunu Allah tel bilir.

Allah telnn yardm ile, her istediim zemn ykseltiyorlar. stemeden de

ykseltdikleri oluyor. Her birinde baka baka eyler grlyor. Hepsinin eserleri belli oluyor.

Bunlarn ou unutuluyor. O hllerin birkan yazmak istiyorum, fekat kalemi elime alnca

htrlyamyorum. nki, hibirine kymet vermiyorum. Hatt bu hllerden tevbe ve istigfr

edeceim geliyor. Onun iin yazmaa sra gelmiyor. Bu bozuk yazlarm doldururken birka ey

htrmda idi, fekat hibirini yazmak nasb olmad. Say-gszlm uzatmyaym.

Molla Ksm Alnin hli ok iyidir. Kendini gayb etmi, rsuz, bitkin bir hldedir. Cezbe

makmlarnn hepsini ad. Kendi hllerinin, sfatlarnn asldan geldiini biliyordu. imdi, o

sfatlar kendinden uzak gryor. Kendini bombo buluyor, hatt sfatlar durduran nru da

kendinden ay-rlm gryor. Kendini o nrun te tarafnda buluyor. Sevdiklerimizin hepsinin

hlleri, her gn dah iyi olmakdadr. Bundan sonraki mektbda inallah tel uzun uzun arz

ederim, efendim.

2

KNC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Terakklerini ve Allah telnn

ihsnlarn bildirmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmedin yksek makma dilekcesidir. stihre yapmamz

emr buyuran mektbu, Ramezna yakn bir zemnda Mevln h Muhammed getirdi.

Ramezndan nce kapnzn eiini pmekle ereflenmek iin vakt bulamadm. Ramezndan

sonra bu erefe kavumay dnerek seviniyorum. Yksek tevecchlerinizin bereketi olarak,

Allah teldan durmadan birbiri ard sra gelen ihsnlarn hangi birini yazaym. Fris iki beyt

tercemesi:

Ben o topram ki, ilk behr bulutu,

Lutf eder, verir bereketli yamuru.

Vcdumun her kl dile gelse de,

kr edemem nimetlerinin hibirine.

Byle hlleri bildirmek her ne kadar bir atlganlk ve saygszlk sanlrsa da nimetlerle

sevinmeyi, vnmeyi de gstermekdedir. Fris beyt tercemesi:

Beni toprakdan kaldran, sultn ise eer,

Bam gkden yukar olsa, elbet deer.

Sahv ve Bekya kavumak, Rebul-hr aynn sonunda balad. Bugne kadar her nda

tam bir Bek ile ereflendiriyorlar. nce eyh Muhyiddn-i Arab kuddise sirruh hazretlerinin

Tecell-i zt dedii hlden sahve yan uyanklk, r hline getiriyorlar. Sonra sekr hline

gtryorlar. nerken ve karken alacak bilgiler, duyulmam marifetler veriyorlar. Her

mertebede, bu mertebenin beksna uygun hd ile ve ihsnlar-

-9-

la ereflendiriyorlar. Ramezn- mubrek aynn altnc gn bek ile ereflendirdiler. yle bir

ihsnda bulundular ki, nasl anlatacam bilemiyorum. Gcmn oraya kadar olduunu

anlyorum. Hlime uygun olan kavumak burada nasb oldu. Cezbe taraf imdi temm oldu.

Cezbe makmna uygun olan (Seyr-i fillah) balad. Fen makm ne kadar temm olursa,

hsl olan bek da o kadar yksek oluyor. Bek ne kadar yksek olursa, sahv da o kadar ok

oluyor. Sahv ne kadar ok olursa, islmiyyete uygun bilgiler o kadar ok geliyor. Sahvn

temm, btn Peygamberler iindir aleyhimssalt vesselm. O byklerin bildirdikleri

marifetler de, dinleridir. Allah telnn ztnda ve sfatlarnda bildirdikleri mn bilgileridir. Bu

bilgilere uymayan marifetler sekrden ileri gelmekdedir. imdi, bu fakrin zerine yaan

marifetlerin ou, islmiyyetin bildirdii marifetlerin aklamasdr ve onlar bildirmekdedir. Akl

ile, dnce ile anlalan bilgiler, imdi kef yolu ile ve kendiliinden hsl olmakdadr ve

topluca kazanlanlar, uzun ve ak olarak ele gemekdedir.

Fris beyt tercemesi:

Dah sylersem eer, ok uzun srer,

Korkarm, utanmazla kadar gider.

Fris msra tercemesi:

Kle, haddini bilmelidir!

3

NC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Sevdiklerinin belli bir makmda

kaldklarn, birkann bu makm gediklerini ve tecell-i zt makmlarna

kavuduklarn bildirmekdedir:

Yksek makmnza sunulur ki, buradaki sevdiklerimiz ve oradaki sevdiklerimizden her

biri, bir makmda kalmlardr. Onlar bu makmlardan kurtarp karmak g oluyor. O

makmlara yakan bir kuvveti kendimde bulamyorum. Yksek tevecchleriniz ve

merhametleriniz ile Hak tel ilerletiyor. Bu alan yaknlarndan biri bu makmdan kurtulup

gedi. Allah telnn ztnn tecellleri balad. ok gzel bir hldedir. Aya, bu aa klenizin

aya zerindedir. Bakalarnn da ilerlemelerini umuyorum. Oradaki sevdiklerimizden

birkann yaradl mukarreblere uygun deildir. Bunlarn hli, ebrrn yoluna uygundur.

Hlleri byle iken, elde etdikleri yakn de byk nimetdir. Bu yolda olmalarna emr olunmalar

uygundur. Fris msra tercemesi:

Herkesi bir i iin yaratmlardr.

Bunlarn ismlerini aklamyacam. nki, yksek varlnza gizli deildirler. ok yazarak

saygszlk etmekden ekiniyorum. Bu kd doldurduum gn, Mr Seyyid h Hseyn,

alrken yle grdn syledi: (Byk bir kap nne gelmiim. Bu kap, hayret, aknlk

kapsdr dediler. eri bakdm, o yksek zt ve seni grdm. Ben de gireyim diye ok

uradm ise de, ayaklarm kaldramadm.)

-10-

4

DRDNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Kymeti ok byk olan Ramezn

aynn stnlklerini ve (Hakkat-i Muhammediyye)yi bildirmekdedir:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek katnza sunar ki, ok zemndan beri

yksek kapnzn hizmetilerinin hllerini bildiren mubrek mektbunuza kavumakla

ereflenemedim; gzlerim yoldadr. Mubrek Ramezn aynn gelmesi hayrl olsun. Bu ayn

Kurn- kerm ile tam ball vardr. Bu ballkdan dolay, Kurn- kerm bu ayda inmeye

balad. Bekara sresinin yzseksenbeinci yetinde, (Kurn- kerm Ramezn aynda

indirildi) buyuruldu. Kurn- kerm, Allah telnn ztnn ve nlarnn btn kemllerini

kendinde toplamdr, asl diresinin iindedir. Ona hibir zl yaklamamdr. (Kbiliyyet-i

l) onun zllidir. Ramezn- erf aynn Kurn- kerm ile ball olduu iin, bu ay da btn

hayrlar ve bereketleri kendinde toplamdr. Btn bir yl iinde herhangi bir yoldan herhangi

bir kimseye gelen btn hayrlar ve bereketler, bu ok kymetli ayn bereketleri denizinden bir

damla gibidir. Bir kimse bu ayda kendini toparlarsa, btn yl iyi olarak geer. Bu ay ktlkle

geirirse, btn senesi kt geer. Ramezn- mubrek ay bir kimseden rz olursa, o kimseye

mjdeler olsun. Bir kimseye gcenirse, bereketlerinden ve hayrlarndan pay almazsa, o

kimseye yazklar olsun! Bu ayda, Kurn- kermi hatm etmek, asln btn kemllerine ve zllin

btn bereketlerine kavumak iin olabilir. Ramezn- erfde Kurn- kermi hatm eden

kimsenin, bereketlerine kavumas hayrlarndan pay almas umulur. Bu ayn gnlerinin bereketi

baka, gecelerinin hayrlar bakadr. ftrda acele etmenin ve sahru gecikdirmenin, bylece

gecesi ile gndznn tam ayrlmasnn snnet olmas, bu incelikden ileri gelebilir. Yukarda

sylediimiz(Kbiliyyet-i l)ya (Hakkat-i Muhammediyye) de denir al

masdarihessalt vesselm vettehyye. Bu, btn sfatlar bulunan (Kbiliyyet-i zt)

demek deildir. Byklerden birka byle demi ise de, yle deildir. Zt-i ilhnin ilm

itibrnn kbiliyyetidir ki, Kurn- kermin hakkati olan, ztn ve nlarnn kemllerinin

hepsine baldr. Sfatlara bal olan ve zt ile sfatlar arasnda bir geit olan (Kbiliyyet-i

ittisf), ondan baka btn Peygamberlerin hakkatlardr al nebiyyin ve aleyhimssalevt

vetteslmt vettehyyt. Bu kbiliyyet, kendisinde birok (tibrat) bulunmak dncesi ile,

birok hakkatlar olmudur. Hakkat-i Muhammediyye olan kbiliyyet, kendisinde zlliyet

bulunmakla berber, sfatlara benzemez. Zt-i ilh ile arasnda hi bir perde yokdur.

Muhammed yaratlm olan evliynn hakkatlar, Zt- ilhnin ilm itibr ile olan

kbiliyyetleridir. Bu kbiliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilh ile o eidli kbiliyyetler arasnda bir

geitdir. Bu kbiliyyete onlardan birinin ad da verilir. nki, bu kbiliyyet sfatlara yakndr.

Sfatlarda olan ilerleme, bu kbiliyyete kadar olur. Bunun iin, bu kbiliyyete (Hakkat-i

Muhammediyye) denilmidir. Bu kbiliyyet-i ittisf, gzden hi yok olmad iin, buna o

kbiliyyetlerin de ismi verilmidir. nki, hakkat-i Muhammediyye, arada hep perdedir.

Kbiliyyet-i Muhammediyye, Zt-i ilhde bir itibrdr ve slikin g-

-11-

znden yok olabilir. Yok olduu da bilinmekdedir. Kbiliyyet-i ittisf da, itibr ise de, arada

geit gibi olduundan, sfatlar gibi, ztdan baka, ay-rca vardr ve gzden yok olamaz. Bunun

iin, bu perdenin aradan hi kalkmadn sylemilerdir.

Asl ve zll bir arada toplayan makmn byle bilgileri ok gelmekdedir. Bunlarn ou

kd zerine yazld. (Makm- kutbiyyet), zl makmnn bilgilerinin inceliinin kaynadr.

(Ferdiyyet mertebesi), asl diresinin marifetlerinin gelmesine vstadr. Zl ile asl

birbirinden ayrmak, bu iki nimete kavumadan olamaz. Bunun iindir ki, byklerden ou,

kbiliyyet-i lya (Teayyn-i evvel) diyorlar ve ztdan ayr deildir diyorlar. (Tecell-i zt),

bu kbiliyyeti grmekdir diyorlar. in dorusu, bizim bildirdiimiz gibidir. Allah tel, iin

dorusunu doru olarak bildirir ve dilediini doru yola kavudurur. Yazmak emr olunan eyleri

bitiremedim. Yazlanlar ylece kald. Bu duraklamann hikmeti acaba nedir? Mektbu

sklmadan dah uzatmak edebsizlik olur.

5

BENC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kendisini ok sevenlerden Hce

Brhn gnderdii ve onun baz hlleri bildirilmekdedir:

Yksek kapnzn hizmetilerinin en aas olan Ahmed, (Hcegn) kaddesallah tel

esrrehm hazretlerinin tarkatn bildiren kk bir kitb yazarak, mubrek huzrunuza

gnderdim. Dah msvedde hlindedir, mubrek bymz okudukdan sonra bir dah

yazlacakdr. Hce Brhn, yola abuk kd iin bir dah yazmaa vakt olmad. Bundan

sonra, belki baka bilgiler de ona eklenir.

Bir gn (Silsile-tl Ahrr) kitbna bakyordum. Ksa aklma yle gel-di ki, yksek

makmnza yazaym. Oradaki bilgilerden birka zerinde ay-rca bir eyler yazlsn, yhud bu

fakrin yazmas iin emr buyurulsun. Bu dncem gitgide kuvvetlendi. Buna bal baz bilgiler,

bu msveddeye eklendi. Bu arada, o kitbdaki baz bilgiler de msveddeye yazld. Bu

bakmdan bu msvedde, o kitbn eki yaplrsa uygun olur, yhud msveddedeki bilgilerden

uygun olanlar seilerek o kitba ek yaplrsa, yine iyi olur. Dah ileri gitmek edebe aykr

olacakdr. Hce Brhn, bugnlerde gzel iler yapd. Cezbe makmna bal olan nc

seyrden bir eylere kavudu. Gnlk geim dncesi kendisini zmekdedir. Yksek kapnza

gelmidir. Kymetli emrleriniz onun iin byk kazan olacakdr.

Binlerce top ve tfek, yapamaz asl,

Gz yann seher vakti yapdn,

Dman karan sngleri ok defa,

Toz gibi yapar, bir mminin ds.

-12-

6

ALTINCI MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Cezbe ve slke kavuma ve

ceml ve cell sfatlar ile terbiye olma ve Fen ve Beky ve Nakibendiyye bann

stnln bildirmekdedir:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki, tam mrid olan

Allah tel, sizin yksek tevecchlerinizin yardm ile, cezbe ve slk yollarnn her ikisi ile de

terbiye etmekdedir. Ceml ve cell sfatlar ile yetidirmekdedir. imdi ceml, cell oldu ve

cell, ceml oldu. (Risle-i kudsiyye) kitbnn aklamalarndan bir kanda, bu yazy ak

anlald gibi yazmayp, hayle gelen eyleri yazmlardr. Bu yazy ak anlald gibi

yazmak yerinde olur. Baka drl yazmak, anlalan baka ekle evirmek yersiz olur. Bu

terbiye ile yetimenin almeti, Zt-i ilhnin sevgisinin hsl olmasdr. Bundan nce bu sevgi

hsl olamaz. Zt-i ilhnin sevgisinin hsl olmas (Fen)nn almetidir. (Fen), msivy

unutmak demekdir. Allah teldan baka her eye (Msiv) denir. Btn ilmler gsden

silinmedike, tam bir chillik hsl olmadka, Fen elde edilemez. Bu chillik ve aknlk,

aralksz olur; hi yok olmaz. Bir zemn hsl olup baka zemn yok olmas dnlemez.

Bekdan nce tam bir chillik vardr. Bekdan sonra, bilgi ile bilgisizlik bir arada bulunur.

Hibirey bilmez iken, ru yerindedir. Tam bir aknlk varken, huzr iindedir. Bu makm,

(Hakk-ul yakn) makmdr. Burada bilgi ve grmek birbirine perde olmaz. Bu chillikden

nce bulunan bilginin hi kymeti yokdur. Bu chillik varken ilm de verilirse, kendinde olur.

(hd), yan btn ile grmek varsa, yine kendindedir. Marifet vey hayret yan marifetsiz

olmak, aknlk varsa yine kendindedir. Kendinden baka eyleri grdke, kendinde de

grm olsa dah, ilerleyememi demekdir. Dary grmesinin bsbtn yok olmas lzmdr.

Hce Beheddn kaddesallah sirrehlazz hazretleri buyuruyor ki, (Ehlllah, yan Evliy,

Fen ve Bekdan sonra, her grdklerini kendilerinde grrler. Her bildiklerini kendilerinde

bilirler. Onlarn hayretleri, bilgisiz olmalar kendilerindedir). Bundan da aka anlalyor ki,

hd ve marifet ve hayret yalnz kendindedir. Bunlarn hibiri darda yokdur. Bu nden

biri darda olduka, kendinde de olsa dah, Fenya hi kavuamam demekdir. Fen

olmaynca, Bek nasl olabilir? Fen ve Bek mertebesinin sonu budur. Bu Fen tamdr ve tam

olan Fen her eyin yok olmasdr. Bek da, Fenya gre olur. Bunun iindir ki, Ehlllahdan bir

ou, Fen ve Bek hsl oldukdan sonra, darda da grrler. Fekat bizim byklerin yolu

btn yollarn stndedir. Fris beyt tercemesi:

Her aynas olan, skender sanma!

Her san keseni, kalender sanma!

Bu yolun byklerinden birini vey ikisini yzlerce sene sonra bu makma

kavudurmakla ereflendirirler. Baka yollar artk dnmelidir. Bu yol, Hce Abdlhlk-

Goncdevn kuddise sirruh hazretlerine balanmakdadr. Bu yolu temmlayan,

kuvvetlendiren ise, hcelerin hcesi olan Hce Beheddn-i Nakibend kuddise sirruh

hazretleridir. Bunun hal-

-13-

felerinden Hce Alddn-i Attr kuddise sirruh hazretleri de bu nimete kavumakla

ereflenmidir. Fris msra tercemesi:

Bu byk nimeti acaba kime verirler?

alacak eydir ki, nce, her bel ve sknt gelince sevinirdim, derd ve bel arardm.

Elimden dnylk knca da tatl gelirdi. Hep byle olmasn isterdim. imdi ise, sebebler

lemine getirdiler. Kendi zevalllm, aalm grmeye baladm. Az bir sknt gelince,

hemen zlyorum. Her ne kadar znt abuk bitiyor, hi kalmyor ise de, nce znt

gelmeden olmuyor. Bunun gibi nce, bellarn ve skntlarn gitmesi iin d ederken, bunlarn

gitmesini, yok olmasn dnmyordum. (Bana yalvarnz!) emrine uymak istiyordum. imdi

ise, bellarn, skntlarn gitmesi iin d ediyorum. Eskiden korkular, zntler yok olmudu,

imdi yine geldiler.

Eski hllerin hep sekr, rsuzlukdan ileri geldiini anladm. Sahv, yan rlu olunca,

chiller iin olan eyler hsl olmakdadr. Bylece zevalllk, yalvarmak, korkmak, zlmek,

sklmak, sevinmek oluyor. Balangda d etmek, beldan kurtulmak iin deildi. Bunu

dnmek gnlme iyi gelmiyordu. Fekat, hl kaplamd. Peygamberlerin aleyhimssalevt

vetteslmt dlarnn byle olmadn dnyordum. Onlar, bir eye kavumak iin d

ediyorlard. imdi, bu hl ile ereflendirdiler. in i yzn akladlar. Peygamberlerin

aleyhimssalevt vettehyyt dlarnn zevalllkla, dknlkle, korku ile olduu, yalnz

emre uymak iin olmad anlald. Yalnz yksek emrinize uymu olmak iin, hsl olan

eylerden bir ounu arasra bildirmekle saygszlk yapmakdaym.

7

YEDNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kendisinin alacak birka hlini

bildirmekde ve birka ey sormakdadr:

Hizmetilerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza bildirir ki, Arn stndeki

makma, rhumun ykselerek uladn anladm. Buras Hce Beheddn-i Buhr

kaddesallah sirrehl akdes hazretlerinin makm idi. Bir zemn sonra, maddeden yaplm

olan bu bedenimi de, o makmda buldum. O zemn byle anladm ki, bu madde lemi ve

gkler aada kald. smleri ve ninlar yok oldu. O makmda yalnz Evliynn byklerinden

birka vard. O zemn btn lemi o mahlde ve o makmda kendime ortak buldum. Onlardan

temmen ayr olduum hlde kendimi onlarla birlikde grnce ardm kaldm. Zemn zemn

yle hller hsl oluyor ki, ne kendim kalyorum ve ne lem kalyor. Gzme hibirey

grnmyor. Htrma birey gelmiyor. imdi de bu hldeyim. lemin varln ve yaratlm

olduunu ne biliyorum ne gryorum. Bundan sonra yine o makmda yksek bir kk grld.

Bir merdiven konuldu. Oraya kdm. Bu makm da, lem gibi yava yava aa indi. Her n

ykseldim. Orada abdestin kr nemzn klmak htrma geldi. Kldm. ok yksek bir makm

grld. Nakibendiyyenin drt byk Hcesini orada grdm. [Bu drt ztn kaddesallah

esrrehm Hce Abdlhlk- Goncdevn ve Hce Muhammed Beheddn-i Nakibend ve Hce

Alddn-i Attr ve Hce Ubeydul-

-14-

lah- Ahrr olduklar zan olunur.] Seyyid-t-tife Cneyd ve bunun gibi birka vel de orada idi.

Birka vel bu makmdan dah yukarda idi. Fekat bunun direklerini tutmu oturuyorlard.

Birka vel de bu makmdan dah aada idi. Derecelerine gre yer almlard. Kendimi bu

makmdan ok uzakda grdm. Hatt bu makmla hibir ilgim yok idi. Bunun iin ok

zldm. Aklm karacak gibi oldum. Ar zntden ve skntdan canm kacak idi. ok

zemn bu hl zere kaldm. Sonunda, yksek tevecchleriniz ve yardmlarnz ile kendimi o

makma iliik grdm. nce bam onun yksekliinde buldum. Kendim de ykselerek o

makmn stnde oturdum. yice inceliyerek, o makmn tam bir tekml makm, yan slikleri

kemle erdirenlerin makm olduu anlald. Slk, yan tesavvuf yolculuunda en son bu

makma varlr. Tam slk yapmam olan meczb bu makma kavuamaz. O makmda yle

dndm ki, ok zemn nce yksek kapnzda bildirdiim ry ile bu makma yetimi

oldum. O ryda emr-ilmminn hazret-i Al kerremellah tel vecheh (Gklerin ilmini

sana bildirmek iin geldim) buyurmudu. yi dikkat ederek bu makmn, Hulef-i Ridn

radyallah tel anhm ecman arasnda yalnz Emr hazretlerine ayrlm olduunu anladm.

Hereyin dorusunu Allah tel bilir.

Kt huylarn her n kendimden ayrlarak uzakladklar grlyor. Biroklarnn iplik gibi

kdklar, bakalarnn solucan gibi ayrldklar belli oluyor. Bir vakt geliyor ki, tam ayrldklar

anlalyor. Baka bir zemn, baka birey yine grlyor.

Baz hastalklarn ve skntlarn gitmesi iin tevecch ederken, Allah telnn bu

tevecchden rz olup olmadn bilmek lzm mdr, yoksa lzm deil midir? (Reaht)

kitbnda hce Nakibend kaddesallah sirrehl akdes hazretlerini anlatrken

bildirdiklerinden, lzm olmadklar anlalyor. Siz, bunun iin nasl emr buyuruyorsunuz? Byle

tevecchde bulunmak bu fakre tatl gelmiyor.

Tliblerde huzr hsl oldukdan sonra, zikr etmelerine son vererek bu huzr zerinde

durmalar lzm mdr, deil midir? Huzrun hangi mertebesinde zikr yaplmaz? Burada yle

slikler var ki, balangdan sonuna kadar zikr yapyorlar. Zikri hi brakmyorlar. Nihyete

kadar yaklayorlar. in dorusu nasldr? Ne yapmamz emr buyurulur?

Yksek kapnza drdnc olarak sunulur ki, Hce hazretleri [yan, Ubeydllah-i Ahrr]

(Fkart) kitbnda buyuruyor ki, (Sonunda zikr yapmak emr olunur. nki, birok dilekler

vardr ki, zikrsiz ele gemez). Bu dileklerin ne olduunu beyn buyurunuz.

Beinci olarak yksek kapnza sunulur ki, ok kimse geliyor tarkat retilmesini

istiyorlar. Fekat, yidikleri lokmalarn hall olmasn gzetemiyorlar. Bu gevek davranlar ile

birlikde huzra ve biraz rsuzlua kavuduklar grlyor. Lokmalara dikkat etmeleri iin

skdrlacak olursa, istekleri gevek olduundan, bsbtn brakp gidecekler. Bunlara ne

yapmamz emr buyurulur? Biroklar da, yalnz bu erefli zincire halka olmak istiyor, zikr

retilmesini istemiyorlar. Bu kadarck balanmalar ciz midir, deil midir? Eer ciz ise, nasl

yapacamz emr buyurunuz? Sz dah uzatmak saygszlk ve tam edebsizlik olur.

-15-

8

SEKZNC MEKTB

Bu mektb, yine byk mridine yazlmdr. Bek ve sahv makmndaki hlleri

bildirmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmed, yksek kapnza sunar ki, sahva getirdikleri ve

bekya kavudurduklar gnden beri alacak bilgiler ve iitilmemi marifetler durmadan,

birbiri ardnca ihsn olunmakdadr. Bunlarn ou, byklerin sylediklerine ve bildirdiklerine

uymamakdadr. (Vahdet-i Vcd) ve buna benzer eyler iin syledikleri eyleri dah o hlin

banda ihsn etdiler. oklukda, yan mahlklar aynasnda birlii, yan yaratan grmek hsl

oldu. Bu makmdan ok yukar derecelere kardlar. Bu bilgilerden eid eid bildirdiler.

Fekat, o makmlarn ve marifetlerin almetleri, iretleri, o byklerin szlerinden aka

anlalamyor. Byklerden birkann szlerinde ksaca ve kapal bildirilmidir. Bunlarn doru

olduuna en salam hid, islmiyyet ve Ehl-i snnet limlerinin sz birlii ile bildirdiklerine

uygun olmalardr. Hibirey dn-i islma uygunsuz olmuyor. Hibiri felesoflara ve onlarn ksa

akllar ile anlayp bildirdiklerine uygun dmyor. Hatt, islm limlerinden olup da, Ehl-i

snnetden ayrlm olanlarn bildirdiklerine de uymuyor. Kaz ve kader bilgisinde, kulun kuvveti

ie tesr etdii gsterildi. i yapmadan evvel gc, kudreti yokdur. yaplrken kudret verilir.

Teklf, yan Allah telnn emrleri ve yasaklar, Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi

sebeblerde ve uzvlarda selmet bulunduu zemn yapld anlald. Bu makmda kendimi

Hce Nakibend kaddesallah tel sirrehl akdes hazretlerinin izinde buluyorum. Kendileri

bu makmda idi. Hce Alddn-i Attr hazretleri de, bu makmdan pay almdr. Bu yksek

zincirin byk halkalarndan biri, hce Abdlhlk- Goncdevn kaddesallah sirrehl akdes

hazretleridir. Eski byklerden, hce Marf-i Kerh ve imm- Dvd-i T ve Hasen-i Basr ve

Habb-i Acem kaddesallah tel esrrehml mukaddese hazretleri de bu makmdadrlar.

Bu makmdaki hllerin sonu, tam bir uzaklk ve yabanclkdr. ilc kabl etmez hle

gelmidir. Perdeler arada olduka alarak, uraarak perdeler kaldrlabilir. imdi kendini

byk bilmesi en byk perdesidir. Onu bu dertden kurtaracak bir tabb ve okuyacak bir slih

yokdur. Sanki tam bir yabancla ve ayrla, kavumak ve birlemek adn vermiler. Yazklar

olsun! Ysf ile Zelhnn beyti onun hline uygundur. Fris beyt tercemesi:

Defi dinliyor ve bu ses dostdandr diyor,

Def alann eline, ondan kuvvet geliyor.

hd nerede ve gren kimdir ve grlen nedir? Fris msra tercemesi:

Yzn mahlka nasl gsterir O?

Arab msra tercemesi:

Topraa olan nerede, her eyin shibine olanlar nerede?

Kendimi gsz yaratlm bir kul biliyorum. Btn lemi de ve here-

-16-

yin yaratan olan tam kudret shibini de biliyorum. Ve Onu yaratc ve hereye gc yetici

olmakdan baka drl bilmiyorum. Mahlklarna benzemesi ve hereyde Onun grnmesi gibi

eyler bilmiyorum. Fris msra tercemesi:

Hangi aynada grlebilir O?

Ehl-i snnet limleri baz ilerinde kusr yapsa bile, onlarn Allah tel iin ve Onun

sfatlar iin syledikleri bilgiler, o kadar ok doru ve o kadar ok nrludur ki, o szlerin

gzellii yannda, o kusrlar hi grnmyor. Tesavvufculardan ou, o kadar riyzetler ve

mchedeler, skntlar ekdikleri hlde, Allah telnn zt iin, sfatlar iin inanlar, tam

doru olmadndan, bunlarda yle gzellik grlmyor. Bunun iin, limlere ve ilm

renenlere muhabbet ok oluyor. Onlarn hli, tatl geliyor. Onlarn arasnda bulunmak

istiyorum. Drt balangdan olan (Telvh) kitbn onlarla konumak ve (Hidye) fkh kitbn

onlarla birlikde okumak arz ediyorum. Allah telnn ilminin btn mahlklarla berber

olduunu ve her eyi kaplam olduunu, limlerin bildirdikleri gibi anlyorum. Bunun gibi,

Allah tel bu mahlklar deildir. Bunlara bitiik, bunlardan ayr, bunlarla birlikde, bunlardan

uzak, lemi kaplam, hereye sinmi olmadn biliyorum. nsanlarn kendilerini ve sfatlarn

ve ilerini Allah tel yaratyor, biliyorum. Onlarn sfatlarnn, Onun sfat ve onlarn ilerinin

Onun ileri olmadn anlyorum. Her iin Onun kudreti ile ya-pldn, mahlklarn kudretleri

ile olmadn anlyorum. Ehl-i snnet limleri de byle sylemekdedir. Allah telnn yedi

sfatnn var olduunu ve irde sfatnn da olduunu biliyorum. Kudret sfatnn, bir ii yapmaa

ve yapmamaa gc yetmek olduunu iyi anlyorum. sterse yapar, istemezse yapmaz demek

deildir. nki, istemezse demek, irde sfat yok demekdir. Bu ise olamaz. Kudreti, felesoflar

ve baz tesavvufcular byle anlamlardr. Bu szleri, Allah telnn mecbr olmasn gsterir.

Onu tabat kannlar gibi yapm olurlar. Her eyi tabat yapyor demelerine uygun olur. Kaz

ve kader bilgilerini Ehl-i snnet limlerinin bildirdikleri gibi an-lyorum. Mal shibi, mlk shibi,

kendi maln, mlkn diledii gibi kullanr. nsanlarn bir ie uygun yaratlmasn, yan

kbiliyyet ve istidd, hi tesrli grmyorum. nki, tesr olursa insanlar mecbr edilmi olur.

Allah tel seer, dilediini yapar. Baa gelenleri bildirmek vazfe olduu iin, saygszlk

olacak kadar yazdm. Fris msra tercemesi:

Kle, kendi haddini bilmelidir.

9

DOKUZUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Geri dn makmlarndaki

hlleri bildirmekdedir:

Bu kleniz, gaflet uykusuna dalmdr.Yz siyhdr, kusrlar okdur, huysuzdur, eline

geen birka eye aldanmdr. Kavumak ve ykselmek dncesi ile ba dnmdr. Her ii,

shibine kar gelmekdir. yi, fideli eyleri yapmaz. Herkes grsn diye sslenir. Allah

telnn her an

-17-

grd gnln ykmakdadr. Hep gsteri iin almakdadr. Bunun iin gnl, rhu

kararmakdadr. Szleri, dncelerine uymaz. Dnceleri de hep samadr. Bu gaflet

uykusundan, bu sama dncelerden ele ne geebilir? Byle szlerin, byle dncelerin ne

fidesi olur? Hep zararda, hep alalmakdadr. Anlay kt, gitdii yol bozukdur. Fesd kardrr,

ktlklere sebeb olur. Bakalarna zarar ok, kendi gnhlar pek okdur. Ayblardan,

kusrlardan yaplm bir heykel gibidir. Gnhlar yndr. yilik olarak yapdklar bir ie

yaramaz, hep atlr. Fideli ve gzel bildii ileri hep ktdr, beenilmez. (ok Kurn-

kerm okuyan vardr ki, Kurn- kerm ona lanet eder) Hads-i erfi tam onun hline

uygundur. (ok oruc tutanlar vardr ki, orucundan eline geen yalnz alk ve

susuzlukdur) Hads-i erfi onun hlini gstermekdedir. Bu hlde olan bir kimseye ve makm,

derecesi, kemli byle olana yazklar olsun. Onun istigfr etmesi de, gnhlarndan dah byk

bir gnhdr. Tevbesi, baka irkin ilerinden de dah irkindir. Bozuk olan kimsenin her ii de

bozuk olur, demilerdir. Fris msra tercemesi:

Budaydan arpa, arpadan buday kmaz elbet!

Onun hastal, iliine, kemiine ilemidir. lc fide vermez. Temelinden bozukdur,

tamr ile dzelmez. Bir eyin znde, yapsnda bulunanlar, ondan ayrlmaz. Fris msra

tercemesi:

Habeden siyhlk ayrlmaz, nki kendi rengidir.

Ne yaplabilir, Bekara, Arf, Tevbe, Nahl srelerinde ve Rm sresinin dokuzuncu

yetinde, (Allah tel onlara zulm etmedi. Fekat onlar kendilerine zulm ediyorlar)

buyuruldu.

Evet, tam iyilie kar tam ktlk lzmdr. Bylece iyilik tam olarak meydna kar.

Herey, zdd ile, tersi ile anlalr. Hayr ve keml hzr olunca, bunlara er ve naks lzm olur.

nki, iyilie ve gzellie elbette ayna lzmdr. Bireyin aynas onun karsnda olur. Bundan

dolay iyiliin aynas ktlkdr. Aalk da, stnln aynasdr. Bunun iindir ki, bireyde

aalk ve ktlk ne kadar ok olursa, iyiliin ve stnln o eyde grlmesi de, o kadar

ok olur. alacak eydir. Yukarda saydmz ktlkler iyilie dndler. Bu ktlkler, bu

aalklar, iyiliklerin ve stnlklerin yeri oldu. te bunun iin, abdiyyet, kulluk makm, her

makmdan dah stndr. nki, bu sylediklerimiz, (Abdiyyet makm)nda tamdr ve en

okdur. Sevilenleri bu makma indirmekle ereflendirirler. Sevenler, grmenin zevkinden tad

almakdadr. Kulluun tadn almak ve ona almak ise, sevilenler iindir. Sevenler, sevgiliyi

grmekle rhatlanr. Sevilenlerin rhatl ise, sevgiliye kul olmakdadr. Onlar kullua alarak

bu devlete kavudurulur. Bu nimetle ereflendirilir. Kulluk meydnnda yaranlarn ba, din

ve dnynn efendisi, gemilerin ve geleceklerin en stn ve lemlerin Rabbinin sevgilisi olan

Muhammed aleyhisselmdr. Bir kimseyi, ihsn ederek, acyarak bu devlete, bu nimete

kavudurmak isterlerse, ona Reslullaha tam uyabilmek nimetini verirler. O servere aleyhi

minessalevti etemmh ve minettehyyti ekmelh uymakla, o yksek makma uladrrlar.

Bu, Allah telnn yle bir ihsndr ki, dilediine verir. Allah tel, byk ihsanlarn shibidir.

-18-

errin ve aaln ok olmas demek, bunu zevkle anlamak demekdir. Yoksa, kt, aa bir

kimse olmak deildir. Byle anlayl kimse, Allah telnn ahlkn huy edinmi kimsedir. O

ahlk huy edinmenin fidelerinden biri de, byle anlay shibi olmakdr. Bu makmda ktlk,

aalk hi bulunabilir mi? Ancak bunlarn bilgisi bulunur. Bu ilm, tam bir hd ile hsl olduu

iin tam bir ykseklikdir. yle bir iyilikdir ki, herey onun yannda ktlk grlr. Bu gr,

nefs-i mutmainnenin kendi makmna inmesinden sonra ele geer. Bunun iin kul, zevkinden

gemedike ve kendini yere vurmadka ve ii buraya vardrmadka, Mevlsnn

yksekliinden bir ey anlayamaz. Nerede kald ki, kendini mevl bile ve ken-di sfatlarn Onun

sfatlar sana. Allah tel, byle eylerden ok uzak, ok yksekdir. Byle bilmek ismlerde ve

sfatlarda ilhddr, zndklkdr. Arf sresi yzyetmidokuzuncu yet-i kermesinde, (Allah

telnn ismlerinde ilhd edenleri, yan ismleri deidirenleri terk edin. Onlar

hretde yapdklarnn cezsn ekeceklerdir) bildirilen mlhidlerdendirler.

[Bu yet-i kerime, Allah telnn ismlerini deidirenlerin, terceme edenlerin,

doksandokuz ismden baka ism syleyenlerin, kymetde azb ekeceklerini bildiriyor. Allah

yerine tanr diyenlerin bu yet-i kermeden korkmalar, tevbe etmeleri lzmdr.]

Cezbesi slkdan nce olan herkes sevilmilerden olamaz. Fekat sevilmilerden olmak

iin cezbenin nce olmas artdr. Evet, her cezbede sevilmilerden az birey vardr. nki

sevilmi olmayanlarda cezbe olmaz. Bu az birey sonradan hsl olmudur. Kendinden deildir.

Kendisinde bulunan mahbbiyyet hibireye bal deildir. Sona varan her slik cezbeye

kavuur. Fekat ou sevenlerdendir. Dardan az bir sevilmilik gelmidir. Bu kadar ey

sevilmilerden olmak iin yetimez. Dardan sevilmilii getiren sebeb, tezkiye ve tasfiyedir,

yan kalbin ve nefsin temizlenmeleridir. Balangda olan birok sliklerde de, O Servere

sallallah aleyhi ve sellem uyduklar iin, az bir sevilmilik hsl olur. Bu sevilmilii

mntehde de husle getiren, yine o Servere sallallah aleyhi ve sellem uymakdr.

Sevilmilerde de kendilerine ihsn edilmi olan bu nimetin meydna kmas, yine o Servere

aleyhissalt vesselm vettehyye uymaa baldr. Hatt, kendilerine, sevilmi olmak

nimetinin verilmesi de, o Serve-re sallallah aleyhi ve sellem ballklar olduu iindir. Onun

rabbi yan terbiye edicisi, yetidiricisi olan ism, o Serverin aleyhissalt vesselm

vettehyye rabbi olan isme yakn olduu iin, sevilmilerden olmudur. Bunun iin bu sedete

kavumudur. Her eyin dorusunu Allah tel bilir. Herkes, sonunda Onun huzruna

kacakdr. Hakly meydna karan Allah teldr. Doru yolu gsteren, doru yola

kavuduran Odur.

Niin kfrn eder insn, Hud nimet verir iken,

Utanmayp eder isyn, kamyu ol grr iken.

Beher an hamd kretmez, dah ihsn fikretmez,

Hergn Hakk zikretmez, bedende cn durur iken?

-19-

10

ONUNCU MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Kurb ve bud ve firk ve vasln

bilinmeyen manlarn arz etmekdedir:

Kapnz hizmetilerinin en aas olan Ahmed, yksek huzrunuza sunar ki, ok zemn

oluyor, o yksek kap hizmetilerinden haber gelmedi. Gzlerimiz yoldadr. Fris beyt

tercemesi:

amaynz! Rhuma hayt veriyor her n,

Haber geldikce hep, uzakda kalan dostumdan.

Huzrunuza kavumak nimetine lyk olmadm biliyorum. Fris msra tercemesi:

Hayvanlarnzn ann uzakdan iitmek bana yeter!

alacak eydir. ok uzakda kalmaa yaknlk adn vermiler. Ayrln en ouna

kavumak demiler. Sanki bu yaknlk ve kavumak kelimeleriyle uzakl ve ayrl bildirmek

istemiler. Arab beyt tercemesi:

Sevgiliye kavumak ele geer mi acaba?

Yksek dalar ve korkun tehlkeler var arada.

Bundan dolay, sonsuz zlmek ve durmadan dnmek lzmdr. stenilenlerin de,

sonunda isteyeni arayc, isteyici olmas lzmdr. Sevilenin de, seviciyi sevmekle sevici olmas

lzmdr. O, dnin by minessalevti ekmelh ve minettehyyti efdalh arananlarn ve

sevilenlerin makmnda olduu hlde, sevicilerden oldu. Arayanlardan oldu. Bunun iin, o

Serverin hlini bildirenler: (Reslullah sallallah aleyhi ve sellem, hep zntl, hep

dnceli idi) dediler. O Server aleyhissalt vesselm (Benim ekdiim sknt gibi hibir

Peygamber sknt ekmemidir) buyurdu. Sevenlerin, muhabbet ykn tamalar

lzmdr. Sevilmilerin bu yk kaldrmalar gdr. Dah sylersek, sonu gelmez. Arab msra

tercemesi:

Ak hikyesinin sonu gelmez.

Mektbu getiren eyhullah Bah, biraz cezbe ve muhabbete mlikdir. Onun zorlamasyla,

yksek kapnzn hizmetilerine birka kelime yazld. Kendisi, yksek hizmetinizde bulunma

ok istiyor. Bunun iin yola kd. nce burada bireyler istedi. Fekat fakrin ekindiini

anlaynca, yalnz grmee rz oldu. Bu birka kelimeyi yazdrd. Mektbu dah uzatarak

saygszlk yapmak edebsizlik olur.

Niin klmazsn, farz- snneti?

Deil misin Muhammedin mmeti? (Aleyhisselm)

Anmazmsn, Cehennemi, Cenneti?

mn shibi kul byle mi olur?

-20-

11

ONBRNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Baz kefleri ve kusrlarn

grmek makmnn hsl olduu ve eyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn sznn aklanmas

bildirilmekdedir:

Klelerinizin en aas olan Ahmed, yksek katnza sunar. nceleri kendimi iinde

grdm makm, yksek emrinize uyarak bir dah dndm. halfenin rdvnullahi

tel aleyhim bu makmdan gedikleri grld. Fekat oras makmm olmad ve ok

kalmadm iin, birinci kmda onlar grmemidim. Bunlar gibi, Ehl-i beytin oniki

immndan mm- Hasen ve Hseyn ve Zeynelbidnden bakalar da radyallah tel

anhm bu makmda yerlememidi. Fekat buradan gemilerdi. ok inceleyerek anlald.

nce kendimi bu makma uygun grmemidim. Uygun olmamak iki drldr. Birincisi,

yollardan hibir yol bulunamamasdr. Bunun iin, uygunsuzluk olur. Bir yol gsterilince, bu

uygunsuzluk aradan kalkar. kincisi, tam uygunsuzlukdur ki, aradan hi kalkmaz. O makma

kavuduran yol iki dnedir, bir ncs yokdur. Yan bir nc yol grnmyor. Birinci yol,

kendini kusrlu ve aa grmekdir ve iyi niyyetlerini de beenmemekdir. Kuvvetle ekildii

hlde kendini kabhatli bilmekdir. kinci yol, ekile ekile slkn temmlayan ve tlibleri de

ekip uladrabilen bir mridin sohbetine kavumakdr. Allah tel, yksek kapnzda salan

imknlarnzn yardm ile yaradldaki istidd kadar birinci yoldan ihsn eyledi. Yapdm

iyiliklerden hibirini beenmiyorum. O iin ayblarn, kusrlarn bulmadka, rhat

edemiyorum. Sa omuzumdaki meleklerin yazaca iyi bir i yapdm bilmiyorum. Bu

meleklerin elindeki sahfelerin bombo olduunu, meleklerin birey yazmadn anlyorum.

Byle bir kimseyi Allah tel beenir mi?

Dnyda bulunan her insan, hatt frenk kfirlerini ve sapklarn, zndklar, her bakmdan

kendimden dah iyi gryorum. Bunlarn en kts olarak kendimi gryorum.

Her ne kadar cezbe ile (Seyr-i ilallah) temm oldu ise de, birka paras kalmd.

Bunlar da, (Seyr-i fillh) makmnn ortasnda hsl olan fenda temm oldular. Bu fendaki

hlleri bundan nce uzun uzun yazarak yksek kapnza sunmudum. Hce-i Ahrr

hazretlerinin (Bu iin sonu fenya kavumakdr) szndeki fen, tecell-i ztdan ve seyr-i

fillhdan sonra hsl olan fen olmaldr. (Fen-i irdet) de bu fennn dallarndan biridir.

Fris beyt tercemesi:

Bir kimsede hsl olmazsa fen,

Hak telya yol bulamaz asl!

Bu makma ball olmayanlarn da iki drl olduklar grnd:

Birincileri bu makm istiyorlar ve ona kavuduran yolu aryorlar. kincileri bu makm

istemiyorlar ve hi aramyorlar. Yksek tevecchlerinizin, o makma kavuduran iki yoldan

ikincisi ile olduu dah ok grl-

-21-

yor ve bu yola dah uygun oluyor. Yksek kapnzdan aldm emre uyarak, bir ka eyi

bildirmek saygszlnda bulundum. Yoksa, fris msra tercemesi:

Ben o Ahmedim ki, eskisi gibiyim, eskisi gibiyim!

kinci olarak sunulur ki, o makm ikinci olarak incelediimde, birbiri stnde, bir ok

baka makmlar da grnd. Yalvararak, krlarak uradkdan sonra, nceki makmn

stndeki makma kavuuldu. Bu makmn hazret-i Osmn- Zinnreynin makm olduu,

dier halfelerin de buradan gedikleri anlald. Bu makm da, tlibleri yetidirmek ve ird

etmek makmdr. imdi, bunun stnde de iki makm bildirilecek ki, bunlar da tekml ve ird

makmdr. Bunlardan biri, nceki makmn stnde grld. Bu makma knca, hazret-i

mer-l-Frkun makm olduu anlald. teki halfe de, bu makmdan gemilerdir. Bu

makmn stnde hazret-i Eb Bekr-i Sddkn makm grnd radyallah anhm ecman.

Bu makma da kld. Byklerimizden Hce Nakibend kaddesallah sirrehl akdes

hazretleri her makmda yanmda geliyordu. teki halfe de, bu makmdan gemilerdi.

Aramzdaki ayrlk u idi ki, biz bu makmlardan geiyorduk. Onlar ise bu makmlarn shibleri

idi. Biz, yolcu olarak geip gidiyorduk, onlar bu yksek makmlarnda kalyorlard. Bu makmn

stnde, yalnz bir makm vard. Baka hi bir makm grnmyordu. Bu bir makm,

Peygamberlerin sonuncusu olan Muhammed aleyhisselmn aleyhi minessalevti etemmh

ve minettehyyti ekmelh makm idi. Hazret-i Sddkn radyallah tel anh makm

karsnda, ok yksek, nrdan bir makm vard. Bunun gibi hi bir makm grlmemidi, o

makmdan biraz dah yksek idi. Kanapenin yerden dah yksek olmas gibi idi. Bu makmn,

mahbbiyyet makm olduu anlald. Bu makm ok ssl ve ilemeli idi. Onun ssleri,

naklar bana aks etdi. Kendimi de yle ssl grdm. Bundan sonra, kendimi de latf,

maddesiz buldum. Hava gibi, yhud bulut gibi, her tarafa yaylm olduumu grdm. Birka

yeri, dah ok kapladm. Hce Nakibend hazretlerini, hazret-i Sddkn radyallah anhm

makmnda ve kendimi onun karsndaki makmda buldum. Bildirdiim hlde idim.

Bu ok tatl ileri brakmak istemiyorum. Fekat herkes, sapklk, taknlk denizinde

girdba yakalanarak boulmakdadr. nsanlar bu girdbdan kurtaracak kadar gl olduunu

anlayan bir kimse, bunlarn hline nasl seyirci kalabilir. Kendinin baka ii var ise de, bunlar

kurtarmaa uramas lzmdr ve dah iyidir. Fekat bu ii baarrken, hsl olan kuruntular ve

bozuk dnceler iin istigfr etmek artdr. Bu i, ancak bu artla fideli olur, beenilir. Bu

art yerine getirilmezse, hi beenilmez, aaya atlr. Fekat Hce Nakibend hazretleri ve

Hce Alddn-i Attr hazretleri kaddesallah tel esrrehm bu art dnmeyerek

beenilmilerdir. Bu aa klenizin bu art dnmeksizin almas ise, bazan

beenilmekdedir, bazan da atlmakdadr.

(Nefaht) kitbnda eyh Eb Sad-i Ebl-Hayrn szleri arasnda diyor ki, (Ayn, yan

kendisi kalmad, eseri yan izi nasl kalr. Mddessir sresinin yirmisekizinci yetinde

buyurulduu gibi, geride birey kalmaz). Bu

-22-

sz, ilk bakda g grnd. nki, eyh Muhyiddn-i Arab hazretleri ve ona uyanlar diyorlar

ki, bireyin ayn yan kendisi yok olamaz. nki, Allah tel o eyin varln bilmekdedir. Yok

olursa, Allah telnn bilgisi bilgisizlik olur. Ayn yok olmaynca eseri nereye gidecek. Bu szleri

zihnimde yerlemidi. Eb Sad hazretlerinin sz zlemedi. ok uradm, Allah tel, bu

szn i yzn aa kard. Ayn da kalmaz, eser de kalmaz olduu anlald. Kendimi de

byle olmu buldum. Hi glk kalmad. Bu marifetin makm da grnd, ok yksek idi.

eyh Muhyiddnin ve ona uyanlarn syledikleri makmn stnde idi. Bu iki marifet birbirini

bozmuyordu. nki, biri bir makmda, teki ise baka makmda anlalmd. Dah ok

aklamak, sz uzatacak ve usandracakdr.

eyh Eb Sad hazretleri bu tecellnin devml olduunu bildirmidi. Bu tecellnin ne

demek olduu ve devml olmasnn nasl olduu da gsterildi. Kendimde de bu hadsi yan

tecellyi aralksz buldum. Bu hadsin dim olmas ok az kimselere nasb olur. [mm-

Rabbn kuddise sirruh hazretlerinin (Hads) kelimesi ile anlatdklar ey, tecell-i zt olduu

baka mektblardan anlalmakdadr. Allah telnn zt, bakalarna ok aralkla tecell etdii

hlde, kendisine aralksz tecell etmekdedir.]

Kitb okumak hi tatl gelmiyor. Yalnz byklerin yksek makmlardaki hllerinin bir

yere yazlmasn, sonra bunlar okuma istiyorum. Eski byklerin hllerini okumak, her

eyden dah tatl geliyor. Marifetlerin inceliklerini ve hele tevhd-i vcd ve mertebelerin

tenezzllerini bildiren yazlar okuyamyorum. Bu hlimi, eyh Alddevle-i Semnn

hazretlerine ok uygun buluyorum. Bu bilgilerdeki zevkim ve hlim onunla birlemekdedir.

Fekat eski bilgilerim, bu marifetleri inkr etmeme ve sert karlamama mni oluyor.

Baz hastalklarn giderilmesi iin birka kerre tevecch olundu ve tesri grld. Bunun

gibi, birka lnn mezrdaki hlleri grnd. Bunlarn da azblardan, skntlardan

kurtulmalar iin tevecch olundu. Fekat imdi hibireye tevecch etmeye gcm kalmamdr.

Hibirey iin kendimi toparlayamyorum. Birka kimse bu fakre sert davrandlar ve ac

sylediler. Bu fakre bal olanlardan oklarn, bo yere incitdiler ve yerlerinden uzakladrdlar.

Bundan dolay gnlme hi bir toz konmad, bir sknt gelmedi, nerede kald onlarn ktl

zihnimizden gemi ola.

Sevdiklerimizden birka cezbe makmnda hd ve marifet elde etmilerdi. Ve imdiye

kadar slk konaklarna ayak basmamlardr. Bunlarn hllerinden az bir ey sunuyorum.

Cezbeyi bitirdikden sonra, Allah telnn bunlar slk nimetine kavudurmakla

ereflendirmesini umuyorum. eyh Nr, bulunduu makmda bal kalmakdadr. Cezbe

makmndaki dah yukar bir noktaya kamyor. zc hareketleri ve hlleri oluyor.

Kabhatini anlamyor. Bunun iin onun ii ilerlemiyor. Bunun gibi, sevdiklerimizin ou,

edebleri iyi gzetmedikleri iin, olduklar makmlarda kalyorlar. una alr ki, bu fakr hi

birinin yolda kalmasn dilemiyorum; hatt hepsinin ilerlemesini istiyorum. Fekat, elde

olmyarak ileri ylece duruyor. Hlbuki bu yol abuk kavudurucudur. Mevln Mahd son

noktaya indi. Cezbeyi sonuna uladrd. O makmn araclna kavudu ve ka-

-23-

fasn bir bakmdan nihyete uladrd. nce sfatlar, hatt sfatlar durduran nru kendinden

ayr grmd. Kendisini bo bir kalp olarak bulmudu. Sonra sfatlar ztdan ayrlm grd.

Bu grle, cezbe makmndan ehadiyyete kavudu, imdi hereyi ve kendini yok

sanmakdadr. hta ve maiyyet grmemekdedir. Gizlilerin gizlisine yle balanmdr ki, akn

ve chil bir hldedir. Seyyid h Hseyn de cezbe makmnn sonuna yaklad ve ba son

noktaya ulad. Bu da, Allah telnn sfatlarn ztndan ayr grmekdedir. Fekat bir olan bu

zt her yerde bulmakdadr. Bundan zevk almakdadr. Meyn Cafer de son noktaya yaklad.

ok sevinlidir. Hareketli ve seslidir. h Hseyne yaklamdr. Dier sevdiklerimizin hlleri de

baka bakadr. Meyn eyh ve eyh s ve eyh Keml, cezbe makmnda yukarki noktaya

kmlardr. eyh Keml, inmeye de balamdr. eyh Nkr yukardaki noktann altna

gelmidir. Fekat dah gidecek ok yolu vardr. Buradaki sevdiklerimizden, imdiye kadar sekiz

vey dokuz, hatt on kii, yukardaki noktann altna ulamdr. Birka noktaya gelmi ve

inmeye balamlardr. Kimisi noktaya yakn, kimisi uzakdr. Meyn eyh Mzemmil kendini

yok buluyor. Sfatlar asldan gryor. Mutlak olan varl her yerde buluyor. Hatt hibirini

grmyor. Mevln Mahda, tlibleri yetidirmek iin izn vermenin iyi olaca grnyor.

Fekat, cezbeye uygun iczet olacakdr. Her ne kadar, onun da istifde edecei birka ey

kalm ise de, gitmek iin acele etdi, durmad. Yksek kapnza kavumak iin yola kd. Ona

yaryacak bir vazfeyi kendisine buyurursunuz. Bu aa kleniz bildiini yazd. Emr sizindir.

Hce Ziyeddn Muhammed bir ka gn burada kald. Biraz huzr ve cemyyet edindi. Fe-kat,

sonunda, geim skntsndan kendini toparlyamad, askere gitdi. Mevln r Muhammedin

olu da yksek kapnza doru yola kd. Biraz huzr ve cemyyet edinmidir. Baz engeller

dolays ile o kadar ilerliyemedi. Dah ok yazmak saygszlk olacakdr. Fris msra tercemesi:

Kle, kendi haddini bilmelidir!

Mektbu yazdkdan sonra bir hl kaplad, yazmakla anlatlacak gibi deildir. Bu hlde iken

(Fen-i irde) hsl oldu. Dah nce de, bir eye istek kalmamd. Fekat, istek bsbtn yok

olmamd. O hlimi yksek kapnza sunmudum. imdi, irde de kknden kaznd. imdi ne

istenilen birey var, ne de istek var. Bu fennn ekli de gsterildi. Bu makma uygun olan

birok bilgiler de verildi. Bu bilgiler ok ince ve kark olduklarndan yazlmas g oluyor.

Bunun iin, bunlar zerinde kalem yrtemedim. Bu fennn hsl olduu ve ilmlerin verildii

zemn vahdetden ileride yepyeni eyler grnd. Vahdetin tesinde birey grlemiyecei,

hatt hibir ballk bulunmad belli ise de, bulunan yazma emr buyurmudunuz. Bireyi iyi

anlamadka yazmaa cesret edemiyorum. Bu makmn ekli, vahdetin tesinde yle grnd

ki, Egre ehri Delhi ehrinin tesinde bulunduu gibi. Bu grn doruluunda hi bhe

kalmad. Her ne kadar, gzmde ne vahdet var, ne vahdetden tesi var ve ne de hakkat

olarak vey hakk onun tesinde bileceim bir makm var. Hayret ve cehlet tamdr. Bu

grlerle, hibir deiiklie uramamdr. Ne yazacam bilemiyorum. Hep birbirine uymayan

eyler, hibiri anlatlamyor. Fekat, hepsinin varlnda bhem yokdur. Estagfirullah ve etb

ilellah min cemi

-24-

m kerihallah, kavlen ve filen ve htran ve nzran. [Yan, Allah teldan magfiret dilerim ve

Allah telnn beenmedii szden, iden, dnceden ve grden Allah telya tevbe

ederim.]

imdi anlald ki, bundan nce sfatlarn fens yan, sfatlar unutmak, sfatlarn

birbirlerinden ayrlmamalarna sebeb olan eyler de fen idi. Bu eyler, vahdetde bulunmakda

idiler. Bunlar yok olmulard. imdi, sfatlarn kendileri de, vahdetde bulunarak olsa bile, yok

oldu. Ehadiyyet kahramn, varlkda hibir ey brakmad. lm-i ilhde, sfatlarn topluca vey

birer birer olan ayrlklar da kalmad. Yalnz hric grnd. (Allah tel var idi. Ondan

baka hibir ey yok idi.) imdi de byledir. Bundan nce, bu Hads-i erfi yalnz

biliyordum. Fekat, bu hlde deildim. Bu hlimin doruluunda vey yanllnda bu fakri

uyandracanz mmd ederim.

Mevln Ksm Alnin tekml makmna eridii grlyor. Oradaki sevdiklerimizden

birkann da, bu makma uladklar anlalyor. Hereyin dorusunu ancak Allah tel bilir.

12

ONKNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Fen ve Bek makmnn hsl

olduunu ve Seyr-i fillah ve Tecell-i zt bildirilmekdedir:

Yksek kapnz klelerinin en aas olan Ahmed, sunar ki, kusrlarmdan hangisini

bildireyim. Allah telnn istedii olur. Onun istemedii olmaz. Hi kimsede hareket ve kuvvet

olmaz. Ancak, byk ve yksek olan Allahn dilemesi ile olur. (Fen-fillh) ve (Bek-billh)

makmna bal olan ilmleri, Allah tel ihsn ederek aklad. Bylece hereyin z anlald.

(Seyr-i fillah) ve (Tecell-i zt-i berk)nin ne olduklar ve Muhammed-yl-mereb kime

dendii, bunlara benzer eyler anlald. Her makmda, bu makma lzm olan eyleri

gsterildi ve hepsinden ileri gtrldm. Evliyullahn haber verdikleri eylerden, gsterilmedik

ve geirilmedik pek az kald. Beendiklerini sebebsiz olarak beenirler. Hereyin kendisi,

maddesi, mahlk olduu gibi, yaratllarnda bulunan kbiliyyetlerin, uygunluklarn da, mahlk

olduklar anlald. Allah tel, kbiliyyetlerin tesri altnda deildir. Hibireyin Ona hkm

etmesi ciz deildir. Dah uzatarak saygszlk yapmakdan ekindim. Fris msra tercemesi:

Kle olan, haddini bilmelidir.

13

ONNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Yolun sonsuz olduu ve hakkat

bilgilerinin, islmiyyet bilgilerine uygun olduu bildirilmekdedir:

Yksek kapnz klelerinin en aas olan Ahmed, sunar ki, bu yolun sonsuzluundan,

bitmez tkenmez olmasndan h ederim! Binlerle h ederim! Yolda ok hzl gtryorlar ve

ok eyler ihsn ediyorlar. Bunun iindir ki, bykler, Seyr-i ilallah yolculuunun ellibin senelik

yol olduu-

-25-

nu bildirmilerdir. Belki de, Meric sresinin drdnc [4] yetinde, (Melekler ve rh oraya bir

gnde varrlar. Bu gnn uzunluu ellibin senelik yoldur) buyurulmakla bu yola iret

edilmidir. Yolun okluu bizi ok zd. mmdlerimiz kesildi. Fekat hemen r sresinin

yirmisekizinci [28] yetinde; (mmd kesildikden sonra, O, fideli yamur gnderir ve

rahmetini yayar) mjdesi, bizi sevindirdi. Birka gnden beri eyda seyr, yan yolculuk hsl

olmudur. Fekat, talebeler lgnlk gsterdiklerinden, yine onlarla uramaa balanld. Dah

o makma kavuacam sanmyorum. Fe-kat, talebeler skdrdklar iin, hay ve ihsn

duygular ile onlara bireyler sylyorum. Bundan nce tevhd-i vcd bilgilerine balanp

kalmdm. Hlimi arka arkaya yksek kapnza bildirmidim. leri, sfatlar as-la vermidim.

in iyz anlalnca, o bilgilerden kurtuldum. Terzinin (Heme ezst) kefesinin ar

basdn anladm. Yksekliin byle grde olduunu, (Heme st) demekde olmadn

anladm. Fillerin ve sfatlarn ondan baka olduklar anlald. Herbirini ayr ayr gstererek,

yukar mertebeye kardlar. bheler hi kalmad. Keflerin hepsi, ahkm- islmiyyenin ak

bilgilerine tam uymakdadr. slmiyyetin aka bildirdiklerinden kl kadar ayrlklar yokdur.

Tesavvufcularn birka, islmiyyetin aka bildirdiklerine uymyan kefler bildirmiler ise de,

y yanl anlamlar vey sekr, yan rsuzluk hlinde iken sylemilerdir. Btnn zhire

uygunsuz olduu hi grlmemidir. Tesavvuf yolunun ortasnda, zhire uymayan eyler

grnyor ise de, bunlar da zhire uydurulur. Zhirle btn birledirilir. Yolun sonuna

varanlarn btn, islmiyyetin zhirine hep uygun olur. limler ile bu bykler arasnda yalnz

bir ayrlk vardr ki, limler dnerek ve ilm yolu ile bilirler. Bu bykler ise, kef ederek,

tadn alarak bulurlar. Bu byklerin hllerinin doru olmasna birinci almet, islmiyyetin

zhirine uygun bulunmalardr. uar sresi onnc yet-i kermesi (Gsm daralyor,

dilim sylemez oluyor) bunlarn hline uygundur. Ne yazacam bilemiyorum. Hllerimin

birounu kaleme alamyorum. Mektblarda da yazacak yer kalmyor. Belki bunda da bir

hikmet vardr. Uzakda kalan bu mahrmu kymetli tevecchnzden ve garblere olan

merhametinizden ayrmaynz. Yolda brakmaynz. Fris beyt tercemesi:

Bu sze sebeb olan sensin,

Uzarsa uzatan da sensin.

Mektbu uzatmak saygszlndan ekiniyorum. Fris msra tercemesi:

Kle olan haddini bilmelidir.

14

ONDRDNC MEKTB

Bu mektb yine yksek mridine yazlmdr. Yolculukda hsl olan eyleri ve

birka talebenin hllerini bildirmekdedir:

Yksek kapnzn klelerinin en aas olan Ahmed sunar ki, mahlklarn mertebelerinde

grlen tecelllerden biraz, nceki mektbda sunulmudu. Ondan sonra (Vcb), yan varl

lzm olan mertebe grnd. Btn sfatlar bu mertebededir. irkin, siyh bir kadn eklinde

grn-

-26-

d. Bundan sonra ehadiyyet, yan bir olan varlk, ince bir dvar stnde du-ran uzun bir gen

adam eklinde tecell etdi. Bu iki tecell hakkn olarak grndler. Bundan evvelki tecelller

byle grnmyordu. Bu zemn lmek istedim. Kendimi byk bir deniz kenrnda ayakda

grdm. Kendimi denize atmak istedim. Fekat arkamdan bir ip ile balanm idim. Bunun iin

denize atlayamadm. Bu ipin, maddeden yaplm olan bedene olan ballklar olduunu

anladm. pin, kopmasn istedim.

yle bir hl oldu ki, gnlmn Allah teldan baka hibireyi istemediini anladm.

Bundan sonra vcb makmnn btn sfatlar grnd. Bu sfatlar, bir bakmdan birok

eylerin aynalar oldular. Dah sonra bu aynalarda grnen eylerin hepsi aa dkldler.

Geride yalnz vcb makmnn sfatlar kald. Bunlarda grlen eylerin ayrlmalar,

dklmeleri de grld. imdi sfatlarn asla verildii anlald. Onlarda grlen eylerden

ayrlmadan nce, asla verilemezlerdi. Belki verilmi gibi grlrlerdi. (Tecell-i sr)ye

kavuanlarn hli byledir. Sfatlar asla verilince, (Fen-i hakk) hsl oldu. Bundan sonra

kendimdeki ve bakalarndaki sfatlar birbirinin benzeri buldum. Yerlerinin baka baka olmas

ortadan kalkd. Byle olunca gizli irklerin inceliklerinin biroundan kurtuldum. imdi ne Ar

kald, ne yer kald, ne zemn, ne mekn, ne alt cihet ve ne de eyy ayran snrlar kald. Eer

senelerce dnsem lemden bir zerrenin yaratlm olduunu bilemem. Bundan sonra,

kendime mahss olan (Teayyn), kendime mahss olan vech grndler. Bu teayyn, eski

ve para para bir elbise gibiydi. Bir kimse giymi idi. O kimsenin kendime mahss vech

olduunu anladm. Fekat hakkn olarak anlalmad. Dah sonra bu adamn yukar tarafnda ve

kendisine bitiik ince bir post grnd. Kendimi o post olarak buldum. Bu teayyn elbisesini

kendimden uzak grdm. O post zerinde bir nr grnd. Biraz sonra gene yok oldu. Bu post

ve elbise de yok oldular. Eskisi gibi chil ve akn kaldm. Bu grnen eylerden anladklarm

yksek kapnza bildireceim. Dorusu ile yanln iret buyurursunuz. yle ki, o grnen

kimse, (Ayn- sbite)dir. Vcb ile imkn arasnda bir geit gibidir. ki yz birbirine

benzemez. Arasnda el-bise bulunan ve nr grlen o post da vcd ile adem arasnda geitdir.

Kendimi o post bulmudum. Bu da, varlkla yokluk arasndaki geite kavumakdr. Bundan

nce rylarda da, kendimi byle geit bulmudum. Fekat o fkda idi. imdi ise enfsdedir.

Yan kendimdedir. kisi arasnda baka bir ayrlk dah grlmd. Fekat imdi yazarken onu

unutdum. Her zemanki hlim aknlk ve chillikdir. Arasra byle oyunlar da hsl oluyor ve

sonra yok oluyor. Geride marifetleri kalyor. Baz eylerin ne olduunu anlyamyorum.

Htrmda kalanlara da gvenemiyorum. Bunun iin he-men yazmak saygszlnda

bulunuyorum. Bylece, yksek iretinizle, bunlara gvenim hsl olur. Kymetli tevecchleriniz

yardmyla alak eylere olan ballklardan kurtulacam mmd ediyorum. mddma

yetimezseniz iim ok gdr. Fris beyt tercemesi:

Hakkn ve hak adamlarnn yardm olmadan,

Melek de olsa kurtulamaz yz karalndan.

Hindistnn mehr eyhlerinden eyh Abdllah-i Niyznin olu eyh Th ve hddm

hc Abdlazz yksek kapnz ok zlemekdedirler. eyh

-27-

Th da mubrek ayaklarnzdan per ve kabl buyurulmas iin yalvarr. Bu yksek tarka

girmek istiyor, candan yalvard. stihre yapmasn syledim. Grnde ok uygundur. Burada

zikr etmesini renen sevdiklerimizin ou rbta yapmakdadr. Bir ksm ry, vka

esnsnda rbta alp gelmekdedir. Bir ou da Delhiden gelmeden nce rbta etmilerdir.

nce huzra ve rsuzlua dalyorlar. lerinden birka, sfatlar asla veriyorlar, yan ondan

gryorlar. Geri kalanlar byle deildir. Fekat hibiri tevhd-i vcd ve nrlar grmek ve

keflere kavumak yoluna gitmiyor. Molla Ksm Al ve Molla Mevdd Muhammed ve Abdl-

Mmin, grnde cezbe makmnn st noktasna varmlardr. Fekat Molla Ksm Al inmeye

balamdr. Geri kalan ikisinin inmesi bilinmiyor. eyh Nr da noktaya yakndr, fekat

kavuamamdr. Molla Abdrrahmn da noktaya yakndr. Kavumasna az kalmdr. Molla

Abdlhd o makmda huzra ve rsuzlua dalmdr. Diyor ki, (Her bakmdan hibireye

benzemeyen bir varl celle nh her eyde hi birine benzemeksizin gryorum. Her ii

Onun yapdn anlyorum). Yksek nimetleriniz, tliblere ve elverili olanlara durmadan

yamakdadr. Bu nimetleri onlara uladrmakda bu aa klenizin hi hizmeti olmuyor. Fris

msra tercemesi:

Ben o eski Ahmedim, hi deimedim.

Bir gn vakalardan bir vakay anlatrken (O, sevilmilerden olmasayd, maksada

kavumakda ok glk ekerdi) buyurmudunuz. Bu mahbbiyyetin yksek ihsnnza bal

olduunu da bildirmidiniz. Bu mjdenizden ok mmdliyim. Bu taknlklarm ve

saygszlklarm ondandr.

15

ONBENC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. ni makmndaki hlleri ve

birka gizli bilgiyi aklamakdadr:

Hzr olan gibin, bulmu olan karmn, kavumu olan mahrmun sunduu yledir ki:

ok zemndr onu arardm, hep kendimi bulurdum. Sonra, iim yle oldu ki, kendimi

arasaydm, onu bulurdum. imdi, onu gayb etdim, kendimi buluyorum. Onu kardm hlde

aramyorum, yok olduu hlde zlemiyorum. lm bakmndan huzrdaym, kavumuum,

karlyorum. Zevk bakmndan ise, gayb etdim, aramyorum. Zhiri bek, btn fendr.

Bekda iken fndir. Fenda olduu hlde bkdir. Fekat, ilmle olan fendr ve zevkle olan

bekdr. i, dmekde ve inmekdedir. lerlemekden ve ykselmekden kalmdr. Onu, kalbden

kalbin shibine gtrmlerdi. imdi kalbin shibinden kalb makmna indirdiler. Rh, nefsden

kurtulmudu. Nefs de itmnna kavudukdan sonra rhun nrlarnn okluundan kmd.

imdi rh ile nefsi onda topladlar. Onu her ikisi arasnda geit yapdlar. Bu araclkla,

yukardan almak, aaya vermek nimetini ihsn etdiler. Fideli eyleri alr, aldklarn

bakalarna verir. Hem alc ve hem vericidir. Fris msra tercemesi:

Dah sylersem, sonu gelmez.

Yksek makmnza sunulur ki, sol el, kalb makmna iretdir. Kalbin

-28-

shibine ykselmeden ncedir. Yukardan indikden sonra kalb makmna getirirler. Bu makm

bakadr. Sa ile sol arasnda geitdir. Kavuanlar, bunu iyi bilir. Slk yapmam olan

meczblar, kalb makmna varrlar. Bunlara (Erbb-i kulb) denir. Kalbin shibine kavumak

iin slk yapmak lzmdr. Bir makmn bir kimseye verilmesi demek, ona bu makmda

huss bir n hsl olmas demekdir. Bu n ile, o makmn erbbndan ay-rlr. Ayrlklarndan

biri, cezbenin, nce olmas demekdir ve o makmda huss beks hsl olarak o makmn

bilgilerine ve marifetlerine kavuur. Kalb makmnn bilgileri ve cezbenin, slkn, fen ve

beknn ne olduklar ve bunlara benzer bilgiler, bundan evvelki mektblarda, yazlarak

sunulaca bildirilen kitbda aklanmdr. Mr Seyyid h Hseyn, ace-le ile yola kd, temize

ekmek nasb olmad. Bu kitb zerindeki kymetli dncelerinizi ve emrlerinizi okumakla

erefleniriz inallah tel. Azz Mtevakkf cezbe makmnda yukardan inmidir. Fekat yz

bu leme deildir. Hep yukarya bakmakdadr. Ykselmesi bakasnn ekmesiyle olduu iin

cezbeye uygundur. nerken, birlikde az birey getirdi. Nisbetinin asl, bakasna bal olan

tevecch idi. Kendisini bu tevecch ykseltiyordu. Bu nisbeti imdi de vardr. Cezbe nisbetinde,

ceseddeki rh gibidir ve karanlkda bulunan k kayna gibidir. Fekat bu cezbe, byklerimizin

bildirdii cezbe deildir kaddesallah tel esrrehm. O cezbe, Hce-i Ahrr kuddise sirruh

hazretlerine yksek dedelerinden gelmidir. [Yan annesinin dedelerinden gelmidir.

(Reeht) kitb.] O byklerin, bu makmda huss nlar vardr. Birka talebe ryda

grdler ki, yukarda ad geen Azz Mtevakkf, Hceyi yimidir. Bu ry, bu makmn

grneceini gstermekdedir. Bu cezbenin fide vermek makm ile iliii yokdur. Bu

makmda, yz, hep yukar dorudur ve hep rsuzluk lzmdr. Cezbe makmlarndan

ouna kavudukdan sonra bunlar slke uygun olmaz. Bunlar yazarken o makma doru

idim. Baz incelikleri grnd. Sebebsiz tevecch olunamyor. Hereyin dorusunu Allah tel

bilir. O azz, birka aydan beri aa inmidir. Fekat bu cezbe makmna tam girmiyor. Bu

makmn nn bilmedii iin giremiyor. Dank dnceleri buna sebeb oluyor. Bu sama

yazlar yksek kapnza kavuduu zemnda, bu makma tam gireceini mmd ederim. Hce

hazretlerini bundan sonra tam indirirler.

16

ONALTINCI MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Ykselmede ve inmedeki hlleri

bildirmekdedir:

Talebenizin en aas sunar ki, Mevln Alddn okayc mektbunuzu getirdi. Yazl

olan eyleri aklamak iin zemn bulduka msvedde hzrladm. O bilgileri temmlayc birka

ey dah dndk, ama, bunlar yazamadan mektb yola kd. nallah tebreke ve tel

ayrca yksek kapnza sunulur. imdi, temize ekilmi olan baka bir kitb gnderildi. Bu

kitb, dostlarmzdan birkann dilei zerine yazld. Bu yolda fideli olacak nashatlarn

yazlmasn istemilerdi. Buna gre, alacaz

-29-

demilerdi. Dorusu, ei olmyan, ok fideli bir kitb oldu. Onu yazdkdan sonra Reslullah

aleyhissalt vesselm vettehyye hazretlerinin, mmetinin limlerinden birou ile hzr

olduklar anlald. Bu kitb mubrek eline ald. Merhameti ok olduundan, onu pd, limlere

gstererek (byle mn etmek lzmdr) buyurdular. Bu bilgileri renmekle ereflenenler

nrlu, herkesden yksek idiler ve ok kymetli idiler. O serverin aleyhissalt vesselm

karsnda ayakda idiler. Sz uzatmyalm, bu hli herkese bildirmek iin bu fakre emr

buyurdular. Fris msra tercemesi:

Kermlerle yaplan iler zor olmaz.

Yksek huzrunuzdan ayrldm gnden beri, gzm hep yukarda olduu iin ird

makmna o kadar hevesim kalmad. ok zemn oluyor ki, bir keye ekilip, oturmak

istiyorum. Benimle oturmak, konumak istiyenler gzme arslan ve kaplan grnyor.

Herkesden uzaklamaya karr vermidim. Fekat istihre uygun gelmedi. Maksada yakladran

dereceler sonsuz ise de, ok yukarlara ykselmek oluyor. Gtryorlar ve getiriyorlar. Allah

telnn diledii yere kadar gtrdler. Byklerin hepsinin makmlarndan geirdiler. Fris

beyt tercemesi:

Bu aa aralkdan bir gl aldlar,

Elden ele, yksek yere uladrdlar.

Bu arada byklerin rhlarnn yardmlarn yazacak olsam ok uzun srer. Ksaca

bildiriyorum. Zl makmlarndan geirdikleri gibi, bunlarn asl olan makmlarn hepsinden de

geirdiler. Allah telnn ihsnlarndan hangi birini yazaym. Diledii kulunu sebebsiz kabl

ediyor. Vilyetin ok eidlerini, yksek derecelerini gsterdiler. Hangi birini yazacam

bilemiyorum. Zilhicce aynda, derecelerden indirerek kalbin vilyeti makmna kadar getirdiler.

Buras, bakalarn ykseltebilmek ve ird etmek makmdr. Fekat bu makm iin dah

temmlayc ve olgunladrc eyler lzmdr. Fris msra tercemesi:

Buna ne zemn kavuulur, i kolay deildir.

Sevilenlerden, istenilenlerden olup, o kadar ok konaklardan geirdiler ki, mrdler,

isteyiciler, Nh aleyhisselmn mr kadar alsalar buna kavuamazlar. Byle ilerlemek yalnz

istenilenler iin olsa gerek. Mrdler bu yola adm bile atamazlar. nki, efrdn kabilecekleri

makm, asl olan makmlarn balangcdr. Efrdn ou buraya yol bulamaz bile. Bu, Allah

telnn yle bir ihsndr ki, dilediine verir. Allah tel byk ihsn shibidir.

rd ve tekml mertebelerinde durup kalmann sebebi budur. Nrun bulunmamas da,

gayb karanlnn yaylmasndan ileri gelmekdedir. Baka bir sebeb yokdur. Herkes, kendi

hayllerinden bireyler sylyor. Bunlara kymet vermemelidir. Fris beyt tercemesi:

limi anlamaz chil, syler hep kelm,

Onun iin sz ksa kes, sabr et vesselm.

Hayl ile, zan ile sylenen eyler zerinde durmak, ok zararl olabilir. O kimselere

syleyiniz ki, bu gnl yaralnn hllerinden hayl olan baklarn evirsinler. Bakmak iin yer

okdur. Fris beyt tercemesi:

-30-

Gayb olmuum beni aramayn,

Gayb olanlara birey sylemeyin.

Allah telnn gayretini, gazabn dnmelidir. Allah telnn ykseltmek istedii

bireyi aa drc eyler sylemek ok uygunsuz olur. Allah telya kar gelmek olur.

Kalb makmna inmek, hakkatda fark, yan ayrlk makmna inmekdir ki, (rd

makm)dr. Burada fark demek, nefsin rhdan ve rhun nefsden ayrlmas demekdir. Bundan

nce cem ve fark makmlarndan anlalan eyler, (Sekr) yan rsuzlukdan idi. Hakk

halkdan yan Allah tely mahlklardan ayr grmee (Fark makm) diyorlar. Bu doru

deildir. Bylece bu rhu hak sanyorlar ve bunun nefsden ayrlmasn grmee, Hak telnn

mahlklardan ayrlmasn grmek diyorlar. Sekr hlinde olanlarn edindikleri bilgilerin ou

byledir. nki, iin dorusu, orada bulunmaz. Her i Allah telnn emri ile olur. Cezbe ve

slk shiblerinin bilgilerini ve bu iki makmn ne olduklarn, ayr bir kitb hlinde uzun

yazdm. Yksek huzrunuza sunulacakdr.

17

ONYEDNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Ykselmedeki ve inideki

hllerden birka bildirilmekdedir:

Yksek kapnz hizmetilerinin en aas olan Ahmed sunar: Buradaki sevdiklerimizden

biri, ok zemndan beri, olduu yerde kalmd. Bu mektbun yazld gn, bu makmdan

karlarak aa indirildii anlald. Fekat tam indirilmemidir. Bu makmn altnda kalm olan

derecelere de gtrld. Bu stdeki makmdan inmee balamdr. Bundan sonra her ne hl

olursa aa vurulacak ve yksek huzrunuza yazlacakdr. Bu hle kavuan da, hli aldkdan

sonra kendisi birey yazarsa, doru olur. Bu inii kuvvetli olduu iin ve bu aa kleniz cllb

[glsuyu] erbeti ierek hlsizlediim iin bu iniin sonunu inceliyemedim. nallah tel

onu da bildirirler.

18

ONSEKZNC MEKTB

Bu mektb, yine yksek mridine yazlmdr. Telvnden sonra olan temkni,

Vilyetin mertebesini ve Vcd-i telnn Zt-i teldan ayr olduu

bildirilmekdedir:

Yksek kapnzn klelerinin en aas, gnh ok Ahmed bin Abdlehad sunar ki,

hllerin ve marifetlerin gelmee balad gnden beri, bunlar yksek kapnza bildirmek

saygszlnda bulundum ve ok ileri gitdim. Allah tel, yksek tevecchlerinizin yardmyla,

hllere bal kalmakdan kurtard. Telvnden temkne kavudurdu. Yan deiik hllerden

kurtarp sknete kavudurdu. imdi hayret, aknlk ve zntden baka elime hibirey

gemiyor. Vasl yerine fasl ve kurb yerine bud hsl oldu. Marifetler kalmad. lm gitdi. Cehl

kaplad. Bu aknlkla mektb da yazlamaz oldu. Yalnz, gnlk olup bitenleri yazarak,

kymetli vaktlerinizi almaa da

-31-

elim varmad. Kalbimi soukluk o kadar kaplad ki, hibireyle kzamyor. Tenbeller gibi hibir

i yapamyorum. Fris beyt tercemesi:

Ben hiim, hiden de aa,

Hiden bir i hsl olur mu?

Szmze gelelim. imdi (Hakk-ul-yakn) ile ereflendirdiler. Burada ilm ve ayn, yan

bilmek ve grmek birbirine perde deildirler. Fen ile bek bir aradadr. Hayret, aknlk iinde

ilm ve r vardr. Gayb etmi iken kavumudur. lm ve marifet varken cehl ve dalgnlk

iindedir. Fris msra tercemesi:

ok alr. Hem kavudum, hem akn oldum.

Allah tel yalnz kendi sonsuz merhametiyle yksek derecelerde ilerletiyor. (Vilyet

makm)nn stnde (ehdet makm) var. Vilyetin, ehdet makm yanndaki yeri,

sretlerin tecellsinin ztn tecellsi yanndaki yeri gibidir. Hatt, bu ikisi arasndaki uzaklk, o

ikisi arasndaki uzaklkdan kat kat okdur. Bunu nceden de bildirmidim. ehdet makmnn

stnde (Sddklk makm) var. Bu iki makm arasndaki uzaklk, kelime ile anlatlabilenden

dah ok ve iret olunabilenden dah bykdr. Sddklk makmnn stnde, yalnz

(Peygamberlik makm) vardr al ehlihessalt vesselm. Sddklk makm ile

Peygamberlik makm arasnda baka makm yokdur ve olamaz. Baka makm olamyaca,

ak ve doru olan kefle anlalmakdadr. Ehlllahdan, yan Evliydan birou, bu iki makm

arasnda bir makm dah bulunduunu sylemiler ve buna (Kurbet) makm demilerdir.

Buraya uladrmakla da ereflendirdiler. Bu makmn ne olduunu bildirdiler. ok uradkdan

ve pek yalvardkdan sonra, nce o byklerin syledikleri gibi gsterdiler. Sonra i yzn

bildirdiler. Evet, ykselirken Sddklk makm hsl oldukdan sonra bu makm hsl

olmakdadr. Fekat iki makmn arasnda bulunmas, zerinde durulacak bireydir. Yksek

kapnza kavuduum zemn, inallah tel, iin i yzn geni olarak sunacam. Bu

makm ok yksekdir. Ykselirken, geilen konaklar iinde bundan dah stn bilinmiyor.

Allah telnn vcdnn, yan varlnn, ztndan, yan kendisinden baka olduu, bu

makmda anlalyor. Doru yolun limleri de Allah tel onlarn almalarna iyi karlklar

versin byle olduunu bildirmilerdir. Burada, vcd da yolda kalyor. Ondan dah yukar

klyor. EblMekrim-i Rkneddn eyh Alddevle, kitblarnn bir kanda (Vcd leminin

stnde, Melik-il-vedd lemi vardr) buyuruyor.

Sddklk makm, Bek makmlarndandr. nki, yz mahlklara kardr. Bundan dah

aada, yan ini makmlarnn en ilerisinde Peygamberlik makm vardr. Bu makm sddklk

makmndan dah yksekdir. Sahv ve bek burada dah okdur. Kurbet makm, bu iki

makmn arasna giremez. nki bunun yz, tam tenzhe dorudur ve k makmlarnn

temmdr. Nerede onlar, nerede bu? Fris beyt tercemesi:

Ayna arkasndaki papaan gibiyim,

Ezel std ne derse onu sylerim.

Dnerek, iiterek anlalan ahkm- islmiyye bilgileri, imdi kef ile

-32-

hsl olmakdadr. Kefler, ehl-i snnet limlerinin bildirdiklerinden kl kadar ayrlmamakdadr.

Onlarn ksaca bildirdikleri eyleri akladlar ve geniletdiler. Dnerek anlamak yerine iden

gelerek renmei ihsn etdiler. Bir kimse Hce h-i Nakibend kaddesallah tel sirrehl

akdes hazretlerinden sordu:

Sl: Tesavvuf yolunda ilerlemek, yan slk niindir?

Cevb: (Ksaca, topluca renilenlerin genilemesi, almas ve dnerek bulmak yerine,

kef ile kalbe gelmek iindir) buyurdu. Onlardan baka eyler renmek iindir buyurmad.

Evet, tesavvuf yolunda ilerlerken, bilgiler, marifetler hsl olmakdadr. Fekat, bunlarn hepsini

brakp ilerlemek lzmdr. En son makma, yan Sddklk makmna varmadka doru

bilgilere kavuamaz. una alr ki, Ehlllah arasnda, bu erefli makma kavuduklarn

syleyenlerin bu makma uygun olan bilgileri ve marifetleri acab neden olmuyor? (Her ilm

shibinin stnde dah byk lim vardr.)

Kaz ve kader bilgisini de akladlar. yle bildirdiler ki, islmiyyetin bildirdiinden hi

ayrl yokdur. Bu bilgiye, cb noksanl ve cebr lekesi hi bulamamakdadr. Bu bilgi, ayn

ondrdndeki ay gibi ak anlalmakdadr. slmiyyetin bildirdiine hi uygunsuz olmad

hlde bu bilgiyi niin herkesden gizlediklerine ayorum. Eer dn-i islma uygun olmasa idi, o

zemn rtmeleri, saklamalar uygun olurdu. Ne yapdndan sl olunmaz. Fris beyt

tercemesi:

Onun korkusundan, kim ne yapabilir?

Teslm olmakdan baka ne diyebilir.

lmler ve marifetler, nisan yamuru gibi akyorlar. nsann idrki bunlar kavryamyor.

Lf olsun diye insann idrki diyoruz. Yoksa, sultnn hediyyelerini ancak onun hayvanlar

tayabilir. nceleri, bu alacak bilgileri yazmak istiyordum. Fekat baaramadm. Bunun iin

zlyord