mektuplar huseyin conturk borges defteri e kitap

5/21/2018 MEKTUPLAR Huseyin Conturk Borges Defteri e Kitap

1/58

BORGES DEFTER e-Kitap Proje no VI


2/58

"MEKTUPLAR" Hseyin Cntrk

nsz

Khnemi eletiri ve "sanat" anlayn temelden red ederek 1950'li

yllardan itibaren edebiyatmza ve de zellikle "yeni eletiri kuramna" ok eykazandran byk bir edebiyat ve o yolun tutkunu olan Hseyin Cntrk,

zellikle 90l yllarda evresini sarmalayan yeni kuak okurlarna -yazarlarazelden seslenerek, sesini derinden ve o her zaman alk olduumuz dikkatliedebi irdelemeleriyle gnmze ulatrmay farknda olmadan gerekletirir.

Mektuplarn bir ksmnda Haluk Aker, Eser Grson ve Gven Turan'ahitaben yazlm blmler vardr. Hseyin Cntrkn geride braktelemeklerinin mektup edebiyat eksenimize ciddi bir katk olarak gryor vehakim dilin tandk mektup dili olduu iin kimi zel ve znel gndermeleri de

mektup okuru(na ) bir edebi tat olarak brakmtr. Mektuplar borges defterinezel arivinden teslim eden sevgili Figene (mektuplarn ounda onun ad geerve ona yazlmtr) defter okurlar adna teekkr ederiz. Mektuplarn seimi veyayn her hangi bir kronolojik sralamaya gre yaplmamtr.

BORGES DEFTER


3/58

CNTRK E DAR

Hseyin Cntrkn edebiyat dnyamz ve tarihimizdeki yeri bunca net iken, ona dairyazmaya onu birazck da olsa tanma ansna sahip olmu biri olarakniyetlendiimde

insanlara, Cntrk hakknda bilmedikleri ne syleyebileceimi dndm uzun uzun.zerinden epeyce zaman gemi anlar belleimin derin kelerinde kurcalarken, arkasndanyazacam bu ilk ve muhtemelen son yazya malzeme olacak; okuyanlarda onun gerekten deedebi bir fenomen olduu izlenimi yaratacak ciddi ve oturakl cmleler kurmak istedimiddetle. stedim. Fakat yapamam. Yapamam nk, ne zaman Cntrk dnsem, aklmagelen, siyah zeytini limon, kekik, zeytinya ve pul biberden oluan bir sosla ilk kez yediignn ardndan, gnlerce bundan sz edebilmesi oluyor. Sonra ne zaman, gemiinden birkadn ismi zikredecek olsa, ltl mavilerinin hnzr bir kla parladn anmsyorum; eski

bir kz arkada cmlesini kurarken, bann hafife yana eiliini unutamyorum rnein

Herhangi bir dergide okuyup beendii ya da en azndan nemsedii bir iir ya da metninyazarn tanmak iin, hi enmeden kilometrelerce yol almay umursamayn, bunun onda

bir yorgunluk olmadn herkes biliyor zaten. Edebiyattan koptuu dnlrken, onunaslnda her yl yaymlanm tm iir kitaplarn inceleyip, zerinde almaktan hivazgemediinden haberdar olanlar vardr. almalarn yaymlama arzusu ve heyecan

bulabilme umuduyla, bir tetikleyici araynn hi bitmediini ve o arayn onu genlereyakn tuttuunu ise belki daha aznz biliyorsunuz. Gnlerini Kantvari bir titizlikle

programlayp, o programa hassasiyetle uyuunun insanda yaratt efkati belki tahminedebilirsiniz; bir yerlere muhtemelen bir bulumaya yetimesigerekiyorsa, sizi heyecanl

bir jestle savsaklamasnn sevimliliini ise grmeniz gerekirdi.

Okuyacanz mektuplar, Cntrkn yaamnn son yllarna, o dnemde, edebiyata vezellikle de gen edebiyat heveslilerine yaklamna bir para aklk getiriyor. HseyinCntrkn edebiyat tarihimizdeki yeri aikar, kiisel tarihimdeki yeri ise bu mektuplardasakl.

Son szm ona, Cntrke : Bana verdiin isme smsk sarldm; aklma her dnde,lts hi snmeyen mavilerinin kibarndan perim.

Figen


4/58

Akam, 11.11.94

Figen,

Biraz nce, sana yazdm mektubu postaladm. (Bu mektubu deil doal

ki, o ii yalnz ykcler yapabilir!) Buras Ayranc. Adamn kahvesinde, bir

yandan sana yazyorum, bir yandan da kalemi brakp elime makas alyorum.

(Yazdklarm kesmek iin deil doal ki, ben ykc deilim ki!) Kestiklerim

fotokopi. Brautigann bir roman: Trout Fishing In America (1967). Sizler

okumutunuz Karpuz ekerimdeyi, ben de aldm okumak iin. nce neler

yazlm bu roman stne diye aradm, okudum bir iki bulduumu. Roman bir

iki adan ilgin grlyordu, okumaya baladm ben de, birka sayfa iyi

gidiyordu, ama braktm birka santimetrelik rmaklarla karlanca. The

Trout ven eletirel yazlar daha ok, baya merak ettim, ngilizcesini bulunca

sevindim, ngilizce bilmeyenlere de caka yapma frsat da kt stelik! Neyse,

gevezelii brak Cntrk, kalemi ele al nedenini unutma, Figenin mektubunukar dosyadan,

13 Ekim 94 mektubun ite karmda. lk sayfann arkasnda Gzde var.

Hi gremedim. Yavuz da gremiyor pek. Geenlerde grmler. Almanca

derslerine balam, ok megulm. Benden ald kitaplar da geri

veremiyormu!


5/58

(Salon Hakan)4.1.1995

Figene:

Ara mektubunu bir ay kadar nce almtm. Asl mektubunu bekledim.

Gelmedike anladm ki ok uramlsn. Yazmadm, seni zorlam olurdum.

Dn bana Modernde Satlm pusulan verdi. ardm. Demek bana iki

satr yazamadn, anszn geldin Ankaraya. Ne yapalm, ileride aresine bakarz!

Ankaraya yeniden geleceini sylediin tarih ok uzak. Ezberimde

tutarsam bana eziyet olur! Bu mektubu ben de ara olarak gnderiyorum, bu

sayfada bitecek (it is a logistical necessity.) yle doldurabilirim:

-En son, Gzde balant kurdu: ki kez, uzun uzun birlikte olduk.

Almanca ve Franszcaya da balam. Edebiyat ilikisini gevetecekse de

brakacaa benzemiyor. Sen yazarsan o da yazarm. Bu sra uygun deil, sana

adresini vermiyorum.

- Egenin okul durumu hazin, okulsuz kald. Ama film alyor.

- Gnhanla bir kez grtk, ksadan, Ferruh Tunun gnnde.

- Gksunu grmedim hi. Bahelievlere tanmlar.


6/58

Gryorsun ki 4Gler kendi lemlerinde. Sen olsaydn burada durum az

ok deiirdi, deil mi?

Sevgiler, baarlar.

H. Cntrk

8 Haziran 1995

Figene,

Sana haberler dedim ama, imdi dnyorum da bakasn bulamyorum.

stersen habercikler diyelim bundan sonra anlatacaklarma.

Gnhan dn snf bitirdi, serbest kald. ki hafta kadar ki uzunkonumamzda, bir eyler yaparz heyecann birlikte yaadk. Geen ylki

Gnhan-Figen Cntrk arkadalmz ve almamz da andk. Gnhandan

rendim ki, geen yllarda yazd bir yazy gzden geirmekte imi: Yakup

Kadrinin drt romann hayatta kaybeden kahramanlar asndan inceleyen


7/58

bir yaz. Yeni yeni rendiimiz, incelemeye koyulduumuz kuramsal ilke ve

grleri de kullanabilirse Gnhan Yakup Kadriye ada bir bak getirmi

olur deil mi Figen? Sen de bu arada biliyorum, tahmin ediyorum,

durmamsndr. Okumusundur, belki yazmsndr da 26 Haziranda

Zonguldakta m Ankarada m olacaksn, bana verdiin tarih 26 idi. Benim o

gn naat Mhendisleri Ankara ubesinde Edebiyatlar konuuyor

programnda sram gelecek. Gelebilirsen/gelebilirseniz bir ktle (imdi kitle

deniyor) gsterisi yaparz.

Aman, kat bitiyor, Gzdeyi balamamtm, balyaym: Niin arad

beni bilmiyorum. Avusturyaya m gidiyor, Allaha smarladk diyecek? Yoksa

Fethiyeye mi dnyor. O herhalde sana yazmad, sen de yazmadn. Ben sendenbilgi soruyor deilim, ben ne olsa onunla balant kurarm, belki yarn yanna

giderim. Bu engebeli zamanlarda sizin ikinizin balantl olmas size (bize) bir

eyler kazandrabilir. Adresi yoksa sen de syle: Uurlu Sokak Gkin Apt.

23/10, Kurtulu, Ankara.

Figen, gzlerinden per, esenlikler dilerim.

H. Cntrk

* Selnik Cad. 17/11, Kzlay


8/58

23.03.95

Figen:

20 Mart 95 gnl sevimli/sevinli mektubunu aldm. Sevinlerin gzel,

ben de katlyorum.

Sorularna gelince, bunlar yalnz senin deil sizin kuan sorunlar

olduu iin yant Cntrke, Gven Turana, Yavuza dmez, yine sizin

kuaa der. Sizin kuak, bizlerden farkl olabildii lde var olacaktr.

Kuak kavram, biliyorum, soyut bir eydir. Yakn tandklarn (yatlarn)

sana kuak ilevini grebilir yine de.

Aranzda anlamazlklar olabilir, birbirinize ters bile debilirsiniz, olsun,

kol krlr yen iinde kalr anlay benimsendike, en iyi zm yine sizin

iinizden kacaktr.

Kararlarnz seikleirse, biz de yardmc olabiliriz onlarn

uygulanmasnda: Dokman salanmas, seenek retilmesi gibi konularda. Yok

eer, ate (yaymlama atei) bacay sarmsa sorunlarn yantn aramaya pek

kalkamazsn. O zaman o ate sana ne yaptrrsa yapar kurtulursun. Bu, kt m

olur iyi mi, bilemem. Risktir, ama riskin de olumluluu, tad olur.Mektupta ayrntya ve nedenlere gidilmesi olanakl deil. O yzden

yazdklarm souk olmaktan kurtulamayacaktr. Senin uygun gnlerinden

birinde belki oraya gelirim. Sen zaten bayramda buraya geleceksin. Kesin

inanyorum, scaklarz.

Ben en az be yldr, gizil dergici olarak ortada dolayorum. Eyleme

gemek sz konusu olamyor, nk arkada bulamyorum. Yazarla dnme

istek veya heyecann duysam dergiydi ortak kitapt bir eyler karmaya

zorlanrdm belki. Siz tandklarm (ve benim tanmadm baka arkadalarnz)

birlikte bir eyler yaymlamay dnebilirseniz, karlksz size yardm

edebilirim. Belki ben de bir sonraki aamada sizlerearanza alrsanz- katlrm,

o istei duyarm.


9/58

Figen, nmzdeki haftalar, biraz skk olacaa benzerim: Hastaneye

yllk kontrol iin zorunlu gezintilere gideceim.

Sevinlerim daha da artsn. Zenginle. Olacak. Birikim ve i-itmelerin

bunu gsteriyor.

NOT: 19 ubat 95 mektubuna 19 Mart 95 mektubumla yant verdim.

Sevgiler

H. Cntrk

6.1995

Halk,

Kalemi elime aldma bakma. Srdrp srdrmeyeceim beli deil.

Yazacak ey mi yok? Olmaz m?! Henz lmedik?! Var olan eyler in alt m

oyuluyor? Demirel/iller/ Aziz Nesin irkinliklerinden uzak kalmasn ok

kr! baarabiliyorum. Kn salamdr. Sorun nerede? Sorunlar m? Yoksa

sormak m anlamszlayor? Sormadan yaayabilmek: te en gzeli bu

grnyor, kmz korusak da korumasak da. Tatsz olan ey, galiba, kk

eylerin kmz oymas. Bir de kk eyleri bytmek hastal var biz

edebiyatlar(?)n. Yoksa kendi kmz kendimiz mi oyuyoruz daha ok?!

Ben niin kalemi aldm elime, hi dnmeden mi?

Tketim fazla. Azaltmazsak, enflasyonu aa ekemeyiz diyorlar.

Edebiyatta durum tam tersi: retim fazla. airler yazyor,

yaynlyor/yaynlamyor, teki airleri okumuyor. Bu hep byle. Yeni olan, her

alanda yaznn oalmas. Eskiden bir gazetede iki-ten fazla makale

bulunmazd. imdi en az satlan bir gazetede en az 8 ke yazs var. Okumasam


10/58

da gryorum, Ahmet Oktay/Enis Batur her konuda her yerde yazyorlar. st

yap bydke byyor Trkiyede. Dnenlerin arttna, ilgi alanlarnn

genilediine iarettir, iyidir. Peki, yazlanlar okunuyor mu? Ben okunacak

eyleri semekte glk ekiyorum. Okusam m okumasam m km daha az

ok oyulacak bilemiyorum. K metaforunu bir kenara brakalm, bu kadar yaz

(makale, yk, iir), bu kadar byk st yap insan ezmez mi? Ezilmemek iin

ne yapmal?

Kalemi niin elime aldm bilinmese de, Halk, artk grlr gibi ki,

kalem ne yazacan biliyor. Diyor ki: Cntrk, incir ekirdeini doldurmaz

eyler yazyorsun, uzatp uzatyorsun, senin de yaptn bir styap igali deil

mi?Bu kalem, Halk, beni mahvedecek! imdi anmsyorum, ben masaya, u

mektuplamadaki son gecikmelerin tatszln yazmak iin, mektubuma yle

balamak iin, oturmutum. Frankfurttan Ankaraya son mektuplarn 15-20

gnde gelmi. Yal bir postac bile ayakla oradan buraya on gnde gelebilir!

Yolda iki kez kaybolan, nc kopyas elime geen, mektup sorunu da iin

cabas!

Byle diyorum ya, diyemez hale geliyorum. nk kalem elimde deil

karmda sinsi sinsi glmsyor, tmcemi bitirmemi bekliyor. Bitirmesem ne

olacak, styap daha da byyecek! Yitiren ben olacam. Biti.riyorum.

yine de kalem yavatan alyor, beni krmak istemiyor, yazgyla deil soruyla

beni mahkm etmek kibarln gsteriyor: Byle mektuplar yazmasan olmaz

m? Yazdna gre gndermesen olmaz m? Gnderirsen, artk en iyisi,

postaclarn ie el koymas olmaz m? Yani postaclarn tm tatile girmesi?!

Evet, yazdm. Bakalm gnderecek miyim?

7 Haziran 1995


11/58

Haluk;

Kuak, 60 kua, blnmeler, dnrken Ahmet nan hatrma geldi.

Onun bu kuak arasndaki yeri ve rol de hep gndem iinde olacaktr. Sen

yazdna gre Kk skender almanz dm. Sulusu da senmisin. Buna

hi aklm ermedi: Sen ak vermezdim eskiden hi. Daha nce (geen yl)

bildirmitim. Parsmete (Cem Sarvar) namn eski (seninle ortaklk ettii)

dnemdeki yazlarn basacakt. Yazlar dizen Alattin Topu sylemiti.

Alaettin geen hafta, Ben diziyorum imdi, ben yaynlayacam, dedi. Alaattin

Comdan ayrld ayr bir yaynevi de kurdu. Kayseride kan Eik dergisini de(tmyle?) stlenmie benziyor. nann yazlar yaynlanrsa sizin kuak ve

sularnn ilk eletirel kitab olacak deil mi? Murat Belgeyi saymazsak. Eseri

grmyorum, durumu nedir, eski yazlarn bulup toparlad m belki senin

haberin vardr. yle sanyorum ki, bu yl mz bir araya gelirsek bir

muhasebe iini de stleniriz. Birka gn nce Gven radan ayrlm. Henz

ite sememi. Belki drdmz bir araya geliriz. Evet, sen de mektubunda

seike belirtmisin, yazar olarak bizlerin birlikte yeniden icray faaliyet

etmemiz olasl hemen hi yok gibidir. Olsun. Ama yalnz gelecee ilikin

olarak oluturulmaz, gemie dnk olarak da, gemiin muhasebesini yapp

yarm kalm bir ey varsa tamamlamak ya da gemii yeniden biimlendirmek

iin de yaplr.


12/58

6.6.1995

Haluka,

Mektuplarn gecikmesi, ele hi gememesi, Figenlemektuplamalarmzda da oluyor. Gven Turan da bir vakit yaknyordu.

Aslnda benim etkilenmem azdr. Telefonsuz yapabildiim gibi, ufak bir

abayla, mektupsuz da yapabilirim herhalde. Konuyu kapatmalym, st yap

daha da uzayacak. Altyapya, tabana hemen inebilirim bir manevrayla: Senin 60

kua arkadalarndan, o Dou Bildirisini imzalayanlardan, smet zelle

Ataol Behramolunun birbirlerine yazdklar mektuplar geenlerde yaynland.

Senin sevgili arkadalarn seni unutmam, imzal kitaplarn piyasaya

kmazdan nce sana gndermilerse birini ben isterim haberin olsun. Yok, seni

es gemilerse, sen de onlara kar elbet bir ey dnrsn! u 60 kuann,

aralarnda bir cilvelemesini grmek istiyorum! Ataolla smet yanl eyler de

yazmlarsa kuak namna sen onlar nasl dzelteceksin?! Onlar zaten nldr,

mektuplarla nleri daha da artacak. Sen ne yapacaksn, senin kimlerle

mektuplamalarn var? Eserle zaman zaman ayr dtnz, mektupla bu

belgelendi mi? (Seninle mektuplamalarmz apayr bir olaydr, dtadr.) Doru

anmsyorsam Eserle benim de mektuplamam olmutur, dergiciliim srasnda.

Tabii, benim Boaziiyle, Memet Fuatla, daha biroklaryla mektuplarm,

ounlukla, saklanmtr. Mektuplar gncel sorunlar zerken yazlm

olduklarndan bugn ilevsizdirler. En iyisi yaklmalardr. Yine de tarihsel


13/58

belge niteliini tayan kesimler bulunamaz deil mektuplarda. Sana yarayacak

bir ey bulabilir miyiz dersin? Yakarsak beraber yakarz olmaz m? Eseri tabii

alrz aramza!

Ben lrsem lrm bir ey deil

Ne olursa garip eyama olur

Bir hayr sahibi kar m dersin

Mektuplarm iade edecek

Ya kitaplarm ya iir defterim

Yanarm bakkal eline derse.

(Cahit Stk)

imdi bu dizeleri anmsadm. Noktas virgl hatrmda kalmam, kusura

bakma: Sen artk bilgisayarl oldun, hata yapmamak sizlere mahsus!

Bilgisayarl yazma dzme basma sistemin hayrl olsun! Oyun da

oynamaya balamsn, iyidir. Bilgisayarla sanat yapt retimine heveslenecek

misin bilmiyorum. En az 35 yldr yaplyor. imdiki durumda ok gelimitir.

Kurslar da var. Sen Avrupada yaadna gre, ayrntlarn da bilirsin ya da

bilebilirsin. Burada Ege, bilgisayar uzman arkadalarn kullanarak, yani

bilgisayarla metin (yk) retmek niyetinde. Ben de yalnz bir makale vard

konuyu aydnlatan ve deerlendiren, Egeye verdim. Ben heveslisi deilsem de

denenmesini destekliyorum. Aslnda bilgisayar kullanmadan biz seninle o ii

daha ilkel olarak bir iki iir de yaptk. Sana nce gnderdiim mektupta bir iir

vard, ilk dizesi: Yllarn armhnda ekildi idi. iirin tm, Necatigilin

Kapal ar kitabnn 7-55 arasndaki iirlerin ilk dizelerinin yeniden

paallanmasyla retilmitir. Bilgisayar kullanlarak ayn i yaplrsa kukusuz

daha iyi sonu alnabilir.


14/58

16.11.1994

Figen


15/58

Gnler gemi, sana mektup yazaym diye masaya oturunca grdm ki,

ben zaten mektuba balamm, bir sayfa yazmm, ardm, neler yazmm

diye okudum: Senin imdi okuduklarn ite. Yazyorum, bunlar okuyacaksn.

Bu bir dela palice! slubu, kurtulunamyor.

13 Ekim 94 mektubunda birka ey var, hepsi ilevini bitirmi,

bitirmemise de yaayna mal olmu, eriyip gitmi trden. Yeni yaam eleri,

sen buraya geldiinde anlattklarn, onlar bile erimitir, eriyordur.

Mektuplamann en byk absrdl belki bu: mektuba yant gelmeden

mektuptakiler elfatihalayor.

Bilmiyor muyum, bilmek istemiyor muyum? Mektubunda nemli, her

zaman yaayan, lse de yeniden ortaya kan bir konu var. Yazarlkta. yledemisin: bir blmn yazdm fakat yky bitirip bitiremeyeceimden

emin deilim Yarm kalan yle ok yk var ki bende, ama bu bitmeli:

Ankaradan baka bir yerde, baka bir hayatta da yazabileceimi gstermeliyim

kendime. Yoksa Zonguldak, bir korkaklk olarak kalacak bende. Yazma

korkakl.

Yazarlkta trl korkaklklar var. zellikle yazya ilk balarken. (Yavuz

geen yl bu sknty duyuyordu: Bu yata yazya balamak balanabilir

mi? diyordu.) Sen kenar dergilerde de olsa ilk yazlarn yaymlam

durumdasn. Byk dergilere bulamazsan korkusuz kalrsn. yklerinin,

balanp da bitmemesi olay, ok normal. Aray younlatka, okunanlarda

sevilenler (ya da tepki duyulanlar) arttka, ok yk yarda kalr. (Benim bile

bitmemi yklerim var!) Yalnz sen, evre deitirme olgusunu da,

Zonguldak da konuyla ilikilendiriyorsun. Ben aka gryorum ki (yle mi

dersin?!) sen Ankaradayken yarm kalm yklerini, daha dorusu yklerinin

yarm kalmln pek anormal grmyorsun, benim gibi dnyorsun.

Sorunun Zonguldakta olmaktan, Ankaradan ayrlmaktan ryor. Ankaradan

baka bir yerde, Zonguldak hayatnda da, yk yazabilmeliyim, yklerim

yarda kalmasn istiyorsun. Nasl olur bu? Henz Zonguldak hayatn


16/58

yaamyorsun ki! Ben szlerini Zonguldakta yaamaya balyorum, bakalm

nasl ykler getirecek bu? gibilerden yazman beklerdim. Ama br trl

yazdna gre, szlerini kamufleli (maskeli) buluyorum. Sen bilmeden maske

mi takyorsun, ykndeki gbii, bilerek mi? Kime, kimlere kar?!

Garip mi grnecek bilmiyorum, varsn yle olsun, ben senin yaamna

Gksununkini az ok paralel gryorum. Sen Ankara evresinden ve zellikle

Engrden kurtulmak istiyorsun. O da, bizlerden oluan evresinden ve

zellikle ailesinden balantsz olmak istiyor. Kap altndan att katlar yarm

kalm ya da beenmedii yk denemeleri ise bir yandan, bir yandan da

ilikileri, yani sen ben biziz. yksnde simgeledii kap altn imdi yaamnda

uyguluyor Gksun. Bizlerle birlikte edebiyat da brakt, geerli olan alanlardaaba harcyor: amac Bilkentte hoca olmak, daha iyi para kazanmak, ve

bylece, ailesinden de bamszlamak Sen ve o yaamnzda kkl/kktenci

bir deiiklik servenine girdiniz, giriiminizin baarl olmas, yaam

yknzn yarda kalmamas asl sorununuz, yklerinizin yarda kalmas deil!

zetim, vesselm diyeceim, bu!

Byle yazarken olaylar yorumlamakta ne kadar zorlama yapyorum,

bilmiyorum. Sizlerin ykde zorlama yapmanz biz oka ho gryoruz Figen,

buna gre benim yaam zorlamalarn da siz garip bulmazsnz. Hem aslnda

ikisi ayn ey deil mi?


17/58

10.11.1994Figene:

Sen geldin, grtk, mektuplamasak da olacak, yine de bana yazdn

iki mektupta (buradaki konumalarmz dnda kalm) akta kalm, yant

bekleyen yerler var m diye merak ettim. lk mektubunun (10 Ekim 94) ilk

sayfasn okumay bitirirken ite kaleme sarldm.

Ankarada herkes bunalmda demisin. Blent bir hayli zamandr

Yavuzla ters dm durumda, konumuyorlar. Ben zaten Engrye seyrek

uruyorum, Blenti hi gremiyorum dersem yeridir. ki akam nce


18/58

Yavuzdan rendiime gre Hlyann durumu (snavlarnn sonucu) ayn

18inde filan belli olacakm. Yavuzun szlerine ve tavrna baklrsa Hlya

snav kazanrsa Engr servenine son verecekler, senden sonra onlar da

bulanmdan kurtulma yolunu bulacaklar

Mektubunda, br sayfada, bir dergi karma giriiminiz var, burada da

ksaca deinmitin. Aradan pek fazla zaman gemedi, gelime olunca elbet bana

yazarsn, deil mi?

Daha aada ve son sayfada Gksunu uzunca kaleme dolamsn. Sen

gittikten sonrayd, bir rastlantyla bir araya geldik, akam kahvalts (midyeli) da

yaptk. ok heyecanlyd o gn. 60 renciye (hocasnn yerine) ders vermiti.

Bilesin, o hocasnn asistanln yapyor. Heyecanlarna kout olarak heryanndan younluk, halsizlik belirtileri kendini gsteriyordu. Onu sktrmaya,

hatta sitem bile etmeye hakkmz olmadn bir kez daha anladm. Ona

yksn okuduumu sylediimde, bu habere bile fazla sokulamad. Ona, o

mezun oluncaya kadar ondan uzak durmann gerekli olduunu anladm

syledim. Anlatk Onun iindir ki, birka gn sonra ben Engrde Blenti

ararken bir toplulukta Gksunu grdm, grmedim sanarak ayaa kalkt, bana

elini kaldrd, ben de, Blent gelirse, bir saat sonra dneceim, beklesin, syle

ona dedim ve oradan ayrldm.

10 Ekim 94 mektubunda, bir de Heller var. Madde 22yi okuyormusun,

brakmamsan bitirmisindir. Sen okuyorsun diye mektubun gelince ben de

kitab aldm. Gnhanla stnde durduumuz Classic Cult Fiction kitabnda

Catch-2 iin bir makale var. Bendeki baka kaynaklarda da ona deinilir, uzunca

aklanr. Senin belirttiin mizah ynne kara mizah diye bakanlar da var.

Ben birka ngilizce yazya baktktan sonra roman okumak isteini duyamadm.

Bugn okuduum bir yaznn bir yerinde Catch-22 yeniden karma kt. Yazar,

roman ilk kt zamanlarda (kara mizah asndan) ilgin bulduklarn

sylyor, ama imdi o mizah, o kitap, bize seslenmiyor diyor. Yazar (Hendin)

fazla ada bir kii, az ok bize benziyor! Fotokopi ekte.


19/58

Figen, bu mektubu ortadan kaldryorum. teki 13 Ekim 94 mektubuna da

bakarm, iinde yaayan (ya da yaatlacak) bir ey var m diye. Vaktim doldu,

hoa kal.

Sevgiler.

H. Cntrk

11.11.94

Evde noktalara baktm: Gksunla bulumamz (midyeli yemek yiyiimiz)

senin Ankaraya geliinden nce olmu. Bu dzeltmemin bir anlam (ilevi)yoksa da notlarmdan kurtulamaym bana biraz zc geliyor, nk

belleimden kurtulmann sevincini buruklatryor.

H.C.


20/58

5 Haziran95

Figene:

Yazmadn. Yazlacak pek bir ey bulamadn, yle anlyorum. Ben de

yazmasam olurdu, ne olsa her ey 26 Hazirandan sonra grlecek, tartlacak

diye. Sen de, belli, bu aylar ok yoruluyorsun derslerle, rencilerle ve

ynetimle, bir de ben sana mektupla yk vermeye kalkmamalydm. te oluyor,

kalem ele alnd, katlanacaksn. Katlanma iinde Haluku yalnz brakmamak da

bir jesttir, diyelim.

Birka ey var, yazarsam, haberli olursan fena olmayacak. Dnrsn.

Sevgili deli kz arkadana da yazarsn, o bu srada dnecek durumdaolmasa da. Sahi, Gksun bu yl, faklteyi bitirmekten, hocalar ayarlamaktan, ev

bamszlna kavumaktan baka bir eyle ilgilenebiliyor mu? Evet, bir de kilo

atmakla, attklarn dta brakmaya almakla. nsafszlk etmeyeyim, ikinizin

mektuplamas da var, bu az nemli deil, bal bana bir itir. Kald ki


21/58

mektuplarnz imdiden, tazesi tazesine yaymlamay size neren bile var! Bu

dnemde ikiniz de ok skksnzdr, edebiyat d kalm gibisinizdir, zarar

yok, mektuplar ykye benzemez, her koulda ve havada yazlabilir, her trl

ierii yklenebilir. Senin bana gsterdiin o eski sarayl hanmn (airin?)

mektuplarn, o kitab, almadm, Olak Yaynlarna boykotum vardr. (Yine

desen beenmisen senden fotokopi kartrm.) Bir baka kitap km, Mustafa

gsterdi, onu aldm: ki Gzm, Aziz Kardeim, Efendim. zzet Melihe

gnderilen mektuplar bir kitap haline getirilmi. Yazanlar hep edebiyatlar.

zzet Melih tezat romanyla (1915) tannr daha ok. Haluka mektubumu

mektup konusuyla anca, kitab yanmda bulunduruyorum, belki bir bakarm

diye. Bu satrlar sana Seyranbalarnda Alp kahvesinde (dorusu: Salon Alp)yazyorum. Masann stnde yumuak bir rt var. imdi bu kdn altnda o

kitap var. Kitab, kadn altna yerletirirken, alt kapaa yle bir baktm. O

kadar ilgin geldi ki bana, kapaktan buraya aktarmadan edemiyorum:

ki gzm,

Bilmem sana bir ricada bulunabilir miyim? Geen gn tebrik

telgrafna teekkr iin yazdm mektubu gnderdikten sonra

hatrma geldi. Sen daima iyi alar kullanmsndr. Acaba Tiran

Elilii iin bana da bu gibilerden bir tanesini tavsiye edemez

misin? Bu ann iyi alaturka ve alafranga yemek bilmesi ve

icabnda bir para da sofraclktan anlamas arttr. Bittabi

ahlknn mazbut olmas da lazm gelir () imdilik gzlerinden

perim.

Yakup Kadri

Figen, hoppala! derken vazgeer gibi oluyorum. Edebiyatlarn

mektuplarnn hepsi edebiyata olacak deil ya! Edebiyat dnda kalan

mektuplarn yaynlanmas doru olmaz gibisinden dnsek de, pek l

statlarinkini yaymlamlar ite! Evet bu dnemde edebiyat iinde olamyoruz,

baka kayglarmz var. Eer bunlara mektuplarmzda yazyorsak, bir gn niye


22/58

yaynlanmasn? Kilolarn attktan sonra Gksun tannmaz hale gelmiti. O

durumda eski elbiseler vcuda nasl uydurulur, yenisini alrken nasl elbiseleri

tercih ediyor, sana bunlar yazsa, ya da sen gr bildirsen az m ilgin olur?

Gksun bizim kahvelere gelmiyor, grmemitir, ona. Ercmentle tavla

oynaylarn anlatsan sen de, neeli olmaz m?

Haberler gelecek zarfta. Ekte kayp mektubun fotokopisi.


23/58

19 Mart 95

Figene:

Mektubun 19 ubat yazyor, tam bir ay olmu sen yazal. Yant vermei

dnmtm nceleri, sonra, ne olsa bayramda grrz diye, vazgetim.

Ama nemli bir ite yaptm o arada, bayramdan nce: Halk ve Gvene, ikiayr stun stne, uzun bir mektup kotardm, urdan buradan, bir sr eyden.

Sen (ve siz) de getiin iin mektubun iinde bir fotokopi de sana vermek zere

(bayramda gelince) hazrlamtm. O gnler geti, baka scaklklar beni iine

ald. Nerdeyse hepinizi unuttum!

Bu satrlar sana yazarken, mektubuna yant vermek deil amacm.

Mektubunun ieriini biraz hatrlyorum, onlara deinmek gerekecek ve bana

yetecek. Sana buradan bir iki haberim de var. nemsiz de olsa bunlar,SEN/BEN nemliyiz ya, yeter! Deil mi?!

Mektubunda Gksunla ilikilerimizin olumlu bir gelime iinde olduunu

belirtmisin. Bu haberi ok nemli ve sevindirici buldum. (nceki

mektuplarnda Gksundan az ok sitemliydin.) Mustafa da bayramda bana

Gksunla arkadalnzn iyi yrdn syleyince, iyice rahatladm. Sana

yazmasam da olur dncesi bende iyice yerleti. Ben seninle ve konularmzla

ne olsa yine scak bir havaya girerdim, sizin ikinizin scaklamas ok daha

ilgin ve sevimliydi. Sen mektubunda Egenin o mahut randevu davrann

affetmi grnyorsun ki, sana yakan da bu davrantr, diyorum. Ayrca.

Ege ile yeni bir iliki konusu (konular) ortaya kyor, o olmasayd belki

sana yazmayacaktm.


24/58

16 Cuma gecesi zmire gitmeyi tasarladm. Akam Engrye uradm,

Yavuzu, haber vermek iin, aradm. Yoktu. Kapdan karken Egeyle

karlatm. Yksel kahvesine gidip bir saat kadar konutuk. Gnhanla ortak

karmay dndkleri iir kitabn birka ay sonraya ertelemiler (nedenlerini

anlatt). Somut/gzsel/grntsel iirlerle ilgili almasn Ege, az ok strateji

deitirerek, durdurmu, Levent Kavasn da benzer yolda devirecei rnlerle

birlikte yaynlamay kararlatrmlar. Kavas ben iirlerimden tanyorum

yalnz, Gksun bana onu tandn sylemiti.

Bunlar senin bildiin konularn bugnk hali.

Yeni konu olarak da iki ey var Egenin bu srada urat, yaz

yazmak, hi deilse aratrma yapmak istedii.Bu konulardan bir ikisi beni ilgilendiriyor. Biraz zorlarsak benim alma

alanma da giriyor.

O anlatrken ben de ona hyperfictionden sz atm, kendi baz

tasavvurlaryla yakn ilikisini gstermee altm. zmir dn bu ileri

konualm, dedi.

Artk birbirimizi az ok tanyoruz. Bu yeni oluumda Egeyle nereye/nasl

varlabilir sorusunu hi sormasak daha iyi olacak diye dnyorum.

Benim amdan alrsak, Egeye, merak ve niyetini srdrrse, nasl

yardm edebileceim sorusu gndemime girmitir.

Hyperfiction yeni bir kavramdr, Gksunla altmz metafictionla hi

ilikisi yoktur. Ama ykleme ile yapsal balants olduu iin btn yenici

ykcleri ilgilendirir denebilir. Seninle yzyze gelince Figen, bir eyler

anlatrm. (Arkadalklarmz ok balangtadr. Ben iyimser hatta topikimdir.

Bir gn Egeyle Figen de pek l mektuplaabilir, kendilerinin vermesi yakan

bilgileri Cntrk deilyine kendileri birbirine verir diye dnrm. imdi

anmsadm. Gzde sana mektup yazmam diyorsun. Bir gn yazar. Bu sralarda

sen ve Gksun ok skksnz biliyorum. Gzde sizden de skktr, bunu ben

biliyorum.)


25/58

zmirde niyetim Sanverin kard dergiyi bizim sevebileceimiz doru

metaya yaklatrmak iin sondaj yapmakt. Gremedik. Orada Hsamettin

etinkayay grdm. Dergisi yaknda (belki son say) kacak. zmirde bir

gndz kalp gece hemen dndm.

Bu yazdklarm nedir bilmiyorum, herhalde mektuptur! Tabii sen kabul

edersen! Mektup kurumunu, bilmem, sigara eksek yerinde olur mu? Sevgiler,

gzlerinden perim.

H. Cntrk

7.6.1995


26/58

Figen:

Dn akam, sonra gece, ge vakitlere kadar Engrdeydim. lk ieri

girerken kap nnde Nihat Gen, Ege ve Nur yan yana idiler. Gzde beni

aram, dn, daha nceki gn, onu bekleyeceim, Muammer syledi dedim,

erde oturacam, Gzde grnrse haber verin. Bak sana Ege syleyecek iki

szm var. Nur Akalnn Mansur iirini yarya kadar okudum. yidir. Kendini

tekrarlamyorsa sonralar, stnde dururuz. Ben bu Nura Nur-I diyorum, sana

da karmdakine seslenerek-Nur-II, nk o senden byk, Ege geenlerde

tantrmt. Ege sana syleyeceim ikinci ey de u: Bakhtini uygulayacaksak,

yenilerden kim uygun decek, kimi kefedeceiz bilmiyorum, eskilere gidersen

M. Raufun Eyll seilebilir sanyorum. Tabii okunduktan sonra anlalr.Eyll Trkeletirilmitir, glk ekmezsin anlamakta.

Engrdeki saatlerimi burada anlatsam, sayfalar sayfalar dolar. Gzde

grnmediine gre ii kesip brakmak daha iyi olur da diyemiyorum. Cntrk

gevezesi iin g de olsa, bir zet yapmadan edemeyeceim.

Engrden iki kez ksa aralklar iin ayrldm. Girer karken Blent

bahede bir kedeydi: Gel, dedi Biraz konutuk. Oturamam, dedim, nk

ierde Yeimleyim. stersen sen de gel Blentin bu srada onunla aras iyi

deilmi. Gelmedi. Bir kez nal (uzun sa ve sakall ilah)la selamlatk, bir kez

de Ercmentle. Acarla da.

Yeim, sana daha nce szn ettiim, tanmanz istediim Y.

Eybolu. En az iki saat birlikteydik. nceleri yannda adn bilmediim, arada

bir grdm bir kz vard. Sonra Hasan (sar sakall) geldi. Nelerden nelerden

konumadk! Sevinerek syleyeceim ki pek az gevezelik yaptk, hep sanat,

yk stne konutuk. Hasanda bir erginlik buldum. Yeim edebiyat (ve

edebiyatlar) konuurken yaarken ok heyecanl. lleri de diriltebilir.

(Heyecann br ucunda, yani heyecanszlkta Ege mi duruyor?) Heyecan iyi

de Yeim fazla tepkisel. Tepkilerinin en az yars yerinde belki, yine de abeslere

tepki duymas rahatsz edici. Bir tepkisi baz ykclere, seninle sizlerle o


27/58

ynde koutlar gibi olduundan ona yaknlk duyuyorum. Varota kan

yksnden yalnz birini okudum. Bugnlerde sata kacak olan Eik

dergisinde de bir yks varm. (Geenlerde Alaattinin brosuna uradm.

Onun sylediine gre, Eikin bu says yk zel says imi. Ben Yeime

bizim/sizin maceranz, Ayrm zel Says olasln geen grmemizde biraz

amtm. Dn gece daha enine boyuna konutuk. Sen Figen Yeimi ne olsa

greceksin. Aranza alr msnz almaz msnz, o sizin bileceiniz i.

Alaattine de ayrm zel yk says dncesini syledim. Sylemeden

edemezdim. O, Sedatn az ok arkada, ayrca Ayrmn datcs. Zaten, ben

amasam da Sedat ona durumu telefonla bildirmi: Ylda drt say

karacam demi, ok acele etmi dorusu paalar svamakta. Ben deAlaettine dedim ki, henz durum belli deil, arkadalar dnyorlar, glkler

var. Alaattin ne dese beenirsin: Eike gelsinler, eikte yaymlayalm

yklerini. Olmaz deil, sizin bileceiniz bir i. Ben kendi tahminimi ona

belirttim. Alaattinin bana gsterdii 5 kitap masann zerinde duruyordu. Ona

dedim ki Bizimkiler bu kitaplar grseler, hi sanmam ki sana yk versinler.

Gzdeye yeniden dnerim, dneceim. u yk zel says konusunu

yeniden burada gndeme getirmek gerei beliriyor. Zaten sana ilk zarfta

haberlerim var demitim, sras gelsin artk sana u haberi vermenin:

Ege, Ayrm zel yk saysna hayr demiyor. Ankara Ayrm zel

Says kartalm diyor. Yani dergiye iir de, baka eyler deisin istiyor. Buna

Sedat Sanverin hayr diyeceini sanmyorum. Egenin baka bir nerisi daha

var: Tan dergisini yeniden kartalm, Mehmet Tanerle diyor. Ben Mehmet

Taneri tandm iin araya girmeni istiyor. Tan zmn geen gn Fahir z

de bana at. (Ege ona sylemi olabilir.) Fahir benim tuttuum, aramzda (yani

bizden) saydm bir kii. Gnhann da arkada. Tanmyorsan tantrrz. O da

bu ay sonunda ferahlayacak, bizi arayacak. Engrde


28/58

6 Aralk 95

Figene

Dorusu senden bu kadar erken mektup beklemiyordum, kutuda bir zarf

bulunca kimden diye baktm, senden mektuplar gelmeyeli gelmeyeli senden

kopmu, zarftaki yaz biimlerini tmyle unutmutum. Grnce eski Figen

olduunu anladm. Ters koullarda ve havalarda yazdn iin teekkr ederim.

Mektubunda giri yorum istiyor. Geen haftaki karlamamzda beni yar

sitemkr yar anlayl bulmusun. Sen bende grdklerini deil, iinde


29/58

duyduklarn yanstmsn. Yanstmakla kendini rahatlatm grnyorsun ki bu

iyidir. Ben hep rahatm sana ve sizlere kar.

Mektubunda epey canl, hareketli eyler var. Gksuna ilikin szlerin,

bal banal, bykl grnen bir olgunun (sorun demek istemiyorum)

aklanmas yolunda gereki bir prelddr. Sen Gksunu bir ynyle iyi

tanmsn, benden de iyi olabilir tabi, ben kendime gre diyeceim ki, eski

Gksun yerindedir, bunun yan sra son bir yldr bir baka ey onda arlk

kazanmtr: Tam zgrlk ama edinmesine kar kan koullar

Hocalarna birinci elden asistanlk yapmalarndan balayarak Avrupa

semineriyle dorua ulaan, sonralar da o doruu amak srecine giren, o srece

Gksuna sokan kltrel zgrlklerin karmakl Biliyorsun ben ikinizinyaklamanz/mektuplamanz ok istedim. Bana yazdn, ona da yazmsan ok

iyi. kimize yetiemiyorsan, ondan kopmaman yeter. Gksun uzunca srecee

benzeyen bir sindirim aamasn yayor, bir sel yrrlktedir, Gksun

kopmasa da bizden, uzaklara srklenebilir. Mthi bir kiilii var. Uzaklarda

da o, kiiliklidir. Bizimleyken belki kayptadr, asl kimliini de belki orada

kazanacaktr. yi ya, en azndan o bize yaklat kadar ona yaklamaya

zorunluyuz, savsaklamamalyz, belki sindirim srecini daha rahata yaar

bylece Gksun.

Edebiyattan uzaklatn sylerken, beni arttn. Yazarlktan

uzaklamsn. Okumalarn srdne gre Edebiyat iindesin demektir. Yaz

zorlama istemez (insann bir dergisi olursa, her ay yaz yazma zorunluluu baka

bir eydir!) oka okuyan kii yazar da. Sen Zonguldak gnden sonra yeni

corafyanda yaz yazamaz mym duygusunu am durumundasn. Daha ne

istiyorsun? evrende ve Ankaradaki arkadalarda scak bir yaz yazma havas

yaanyor diyemeyiz ki sen yazamamandan rahatsz olasn.

Mektubunla Le Guin konusu yeniden gndeme geliyor. Ortalkta en ok

sz edilen bir yazar, siz de beni etkilediniz iki eviri romann alm

bulunuyorum. Geen yllar. Roman okuyamyorum, okurum diye Gln


30/58

Gnln (ykler) aldm, onu da okuyamadm. Sen bu ykleri okumu ve en

az ikisini sevmisen ben de hemen kitaba sarlrm. Son ay Le Guinin bir kitab

daha kt, kk: Her Yerden ok Uzakta. Sen Le Guinden bir sz aktarmn,

sz ne zaman sylenmi bilmiyorum, 1979dan nce sylenmise bendeki

kitapta vardr: The Language of Night: Le Guinin eletirel yazlar toplanm.

Sen o sz ilgin bulduuna gre kitapta daha baka ilgin szler, senin

yapna/eilimine uygun szler bulunmas beklenebilir. Ben Le Guinin Always

Coming Home (1985) romannn evrilmesini bekliyorum, evrilsin

okuyacam: Gvendiim yeniliki bir kitapta (sen de ondan haberlisin) onun

daha nceki yaptlar nemsenmiyor, nedenleri de genelde aklanyor. Sen yk

ve ykck stne de kafa yorar/yaz yazar bir kii olduuna gre zamanlaelimizdeki eletirel dokmanlar deerlendirme frsatn buluruz, umuyorum.

Trkiyede bilimkurgunun fazla benimsenmeyii konusunu Gven

Turarla da konumu ya da yazmtk. Seninle de konuuruz, yaz da olmaz.

Benim aka bildiim bilim kurgucu yazar (son yllardaki ykleriyle) Orhan

Durudur. Ne yazk ki hibir yksn sevemediim iin sz

yrtemeyeceim.

Yazn fantazya konusu scaklk kazanmt aramzda. Ben normalden fazla

ilgiye giriyorsam sen ve Gksunun da fantastik denecek ykler yazmanzdr.

O scakta iyi kt dokmanlar da topladm, konuyu bir gn birlikte ele alrz

diye: 1993, 1976, 1987 ve 1992de yazlm drt eletirel kitap. Kitaplardaki

makaleler de bilimkurguda ele alnyor, ileniyor. Yaratlm bilim kurgu

ykleri olarak da 100 yklk bir kitabn fotokopisini sana (ya da iletilmek

zere Egeye) vermitim. O zaman o oday yeni tutmutunuz. Sen ayrlp

Ankaradan uzak dnce ben de bu konular kafamdan, dokmanlar da ndeki

raflardan uzaklatrdm. Sen mektubunda yazdn diye deiniyorum.

Polisiye roman demisin, onu da konuuruz. Eski dnemde Drrenmant

(nasl yazlyor unuttum) vard, sevmitik. Yenileri Gven bilir. (Gvenden bir


31/58

tehlike udur: ok ey bildii kesin, bazen bilmediklerini de bilmi gibi sunar,

karsndakini aldatabilir.)

Mektubundakilere tek tek deindim, hakkn vermeye altm sanrm.

Buradan sana verecek haberlerim yoktur. O gn sen yorgundun.

Sylediim bir haberi yineleyebilirim, alglayamadysan: Ben Ege ile almaya

baladm, baladk. Kesin bir programmz yoktur. Nereye nasl varacak

bilemem. Sen ve Gksunun, sylediklerinizden/yazdklarnzdan ubata kadar

toparlanabilecei anlalyor. O zaman belki ben sizinle de ortak bir proje

olutururum, olutururuz. Top bende deildir, sizdedir.

12 Aralk Sal gecesi, gnleri kartrmazsam kahvede olurum.

Gzlerinden perim.

Sabah, 17.11.1994

Figene,

Sen buradayken bir yk dndn sylemitin, parmaa, parmaklara,

baparmaa ilikin. Sana bu mektubu yazarken yavaa alyorsam, sen ykn

yazma havasnda scaa girmisen seni soutmamak, seni rahat brakmak

gerektiini biliyorum, ama ben de parmak imgesinden/simgelerinden kendimi

kurtaramadm gryorum.

Bana parmak trnaksz olmaz gibi geliyor, biri d grecekse br de

grr, ya da biri srrken, br uyank kalr ve bekilik yapar gibime geliyor.

Trnak, bence grnmez bir kahraman olduu iin daha nemlidir. Trnaklar


32/58

sklm bir parmak parmak saylamayaca halde, trnak balbana var

olabilen bir yaratktr deil mi? Aman yknde bu zgll ordan alma sakn!

Trnakla ilgisinin dnda, parman zekmzla yaadn da unutmak

istemem. Zek yoksa parmak var mdr? En iyi rnei belki de ncili avuun

szleri oluturuyor: Biliyorsun, parmak atnca padiaha ncili avu, aman ne

oluyorsun deyince padiah, Affedersiniz sizi Sultan hanm sandm! demi.

Sen yknde parman gerisinde ne zekalara, inceliklere yer vereceksin,

dorusu merak ediyorum.

Akam, 17.11.94

Figene,


33/58

Bu gece stanbula gidiyorum, biraz nce biletimi aldm. Bir gn kalr,

yine gece dnerim. Kimleri greceim henz belli deil, kimi bulursam, yoluma

derse. Sahaflardan kitap da ararm, Osmanlca, yolculuk iin hazrlk yapacak

deilim, sana buradan haberler verip, bu mektubu kapatacak kadar vaktim var,

zaten yartaym gibi yazld mektubumun ncesi. Bu da bir cilve, zorlama

deil: mektubumu bitirirsem, bu saatte fotokopisini aldrtamayacam iin

yanmda stanbula tayacam, stanbul hay huyunda bakalm en sonu ne

olacak?

Burada Engrye pek seyrek uruyorum. K geldi, herkes ieride.

Dardan geerken bizimkileri, o kiileri, grrsem, grnmeden svyorum.

Grrlerse. El sallayp uzaklayorum. Grmeyi istediim bir kii ierdeyse bende ieri giriyorum. yle bir kii yok bugnlerde.

Benim Odamn Edebiyat Gnleri iyi gidiyor. Ben de dinleyici

sralarndan bazen konuuyorum. Programlar dzenleyen zcan Karabulut,

imdiye kadar hi ak vermedi, onu arada bir kutluyorum. Bana fazla aslyorsa

da rahata geitiriyorum: nce bizler iki be kii bir araya gelip edebiyat

sorunlarn konuabilmeli, metinleri deerlendirmeye gereksinim hissetmeliyiz.

zcan, benimle kulis konumalarnda, akllca davranyor. Hayr, demiyor.

Ben ona seninle ve Gnhanla yaptmz almalar/syleileri anlattm.

ylesine sizlerle balayabilirim, dedim. Biraz ilerleme kaydettik. Bana hangi

yk kitaplarn okumam tavsiye ediyorsan syle, okuyaym, tartalm diye

uzun topla ataa getim. Bir iki haftalk ksa grmelerden sonra Kunderann

Glnesi Aklar kitabn seti. Bende varm, okumaya baladm da, bakalm bir

yere varacak mi bu giriimimiz?

nmzdeki pazartesi Ltfiye Aydn konuacak. Ben kitabn okumu,

ya da okuyamayp brakmtm. Meer drt kitab varm. Dn Mustafadan bu

eksii de aldm. Eser de oradayd. O da Ltfiye Aydn sevememi. Eser, trke

retmeni. Glter Akn gnnde, sz Orhan Pamuktan alnca, dinleyici


34/58

sralarndan anlaml/cesurca konumalar yapt. Eser zamanla bizlere daha

yaklar gibi duruyor, ileride senin de konuacan bir kii olabilir.

Elimizdeki program Ocak 94 sonuna kadar. Sen ubatta burada

olacaksn. Bir pazartesi akam konumak ister misin bilmiyorum. ubat ve

sonras programlar nasl oluturulacak henz belli deil. Ben hem zcan hem

Odam etkileyebilirim. Yeter ki sen gn bildir. Edebiyatlarn yapt

konumalar, tam anlamyla zgr, programsz, konusuz. Dinleyiciler de

istedikleri zaman bir sylei raconu iinde, soru ya da katk biiminde

konuabiliyorlar.

Dinleyicilerin ounun konumasnda i yok (konuan edebiyatlar da i

var m, o baka sorun!) Yalnz bir dinleyici ilgin konutu, ardndan ben onunizgisini uzatarak katkda bulundum. Ad zlem. Hacettepe Felsefe birinci

snfta. Her pazartesi kulislerde onunla syleimiz oluyor. Onu imdilik yalnz

Gkhana tantrabildim.

Dn Mustafadan Peride Celalin yeni km yk kitabn aldm. Bir gn

okurum, okumaya alrm. Sen Zonguldaka gittikten sonra ben yk

okumalarn neredeyse braktm. Sen burada olsaydn durum kukusuz byle

olmazd, sen beni de iterdin okumalara. Yine de bo kalm deilim. ngilizce

eletirel yazlar, birini bitirin brne balyorum.

Sana salklar, iyi gnler, Figen. stediin bir ey varsa yaz. Haberlerin de

olabilir. Ama sen her eyi unut, yklerine eil, eilebilirsen. Eilemezsen sorun

deil, yeter ki bir Zonguldak yaam seni ana alsn, sana bir serven

kazandrsn. Fantastik ykler yazsak da o ykdeki servenler, balonlar

havadan zenbille decek deil ya!

Sevgiler,baarlar.

H. Cntrk


35/58

19.11.94

Figen diyor ki: Dn Cntrkn omuzundaydm. Az dolamadk. Vapurda ak

gvertede oturduk. Hapiste de olsam stanbulda olmak gzeldi

27.9.1994

Figen,

Bakas sylese inanmazdm. Mektubun gsteriyor ki sen artk

Zonguldakl olmusun! Hem de bu kadar ksa bir srede!


36/58

in, evren, evin deimi. klimin de. Hi bana m demiyorsun! Bu

kadar serinkanll senden beklemiyordum. Bana gre iyi. Sana kendini

ayarlamakta/uyarlamakta fazla glk ekmeyeceim demektir. Peki, ya

sizinkiler? Bana yle geliyor ki annen babana da byle mektuplar

yazyorsan/yazabiliyorsan seni duygusuzlukla sularlar!

Duyguyu brak, eskilerde, zellikle romanlarda, gzyana

bulanmayan mektuplar sevgiden saymazlard, biliyorsun.

Senin Zongunlakllamanda ansnn da eli olmu: Nagehan gibi bir

arkadaa rastlamsn. Nagehana imdiden benden bir selm!

Bir de grdm ki o pakize vcut

Nagehan oldu o yerden nabut(Fazl: HKK-IV-453)

Nagehan anszn anlamnda Halid Ziyann romanlarnda ok geerdi. Has

isim olarak rastladm hatrlamyorum. Senin Nevriye gibi bu da sarayl

adlardan olsa gerek. Nagehana sor da renelim. Nagehan Zonguldakn

yerlilerinden mi? Bana Bartnlym gibi geliyor!

Seni Zonguldaklla biraz fazla ittim, farkndaym. Sen de bu anda

kiilik var diyebiliriz. Kendini iine (ilerine!) iyice vermen, evreni yakndan

tanman, id da yaaman imdilik nlyor, senin deyiinle orada sanki bir

konuksun. Gvden oradaysa da, baka eylerin, ilikilerin ve ilgilerin hep burada

kald. Ankaray imdiden zlediine gre Ankara kiiliin srekli sende

kalacak demektir. te yandan Zonguldakta yaama gereine almay

kendin iin gerekli gryorsun. yleyse zamanla konukluk kiiliin ortadan

kalkacak, sen ikiye blnm bir Figen yaam srdreceksin. Baz yklerde

var bylesi deil mi? Seni Ankarada kartan biri (ya da birileri) var m diye

soracak deiliz. Sen mademki bir de Zonguldakl olmak istiyorsun, seni biz de

olurolmaz bahanelerle Ankaraya armaya kalkamayz. Seni nasl daha fazla

Zonguldakllatrabileceimizin yollarn ararz, ona gre hareket ederiz. Oldu

mu?!


37/58

29.9.1994

Burada herkes skntl gibi, herkes sorunlu. Sen de yleydin, ok kr

kurtuldun buradan, bu evreden. Sen tuttuunu koparabiliyorsun istersen.

Grlyordu, Ankaradan ayrlmaya kararl idin, baardn da. Burada kalanlar,

tandklarmz, gn getike uyuuklayorlar sanki? Ya Gler? Senin

dndakiler?

Genelleme yaplabilir mi? En iyisi herkesi ayr dnmek, kendibacandan asmak.

Figen, sen oraya gitmekle iyi ettin, yakay kurtardn. Gerek bence u:

gitmeseydin de kurtulua yol buluyor gibiydin. Dahas, bakalarn da

Gnhan en azndan- yanna srklyordun. Biz mz, galiba, o ciddi

buluma/almalarmzla bir yere varacak, kendiliinden de o evrenin dna

km bulacaktk kendimizi. Senin yokluun ayr eksiklik, Gnhanla ben iyi

almalar yaptk, yapyoruz da. Sen gittikten sonra, unu syleyeyim ki Gnhan

nerdi ll ikili olarak srdrmeyi. kili bulumalardan birine ikisine Ege

de katld. Modernde. Bir akam Engrde birka kii syleiyor, daha

dorusu gevezelik ediyorduk. Ege bir aralk dedi ki iirler/airler stnde de

dursak ayr toplantlar yapsak? O da ite kurtulu yolunu bizimkin de

gryordu.

Sen buradan ayrlnca ok ey yarda kald diyorsun. Gerei bytmek

doru deil: biz burada ne yaptysak antrenman niteliindeydi. Sen orada

alma/okuma dzenine gemisin bile. Daha gzel/yararl antrenmanlar

yapacana belki de bu arada hedefler (projeler) belirleyerek maa

hazrlanacana inanmak iin hibir neden yok. Belki var: zlem tehlikesi!


38/58

Aman dikkat et, zlem duymasan olmaz buralara, ilk kiiliin burada olutu, ne

ki bu kiiliin, olumakta olan yeni kiiliini kskanabilir!

4.10.1994

Figen,

Buradaki evre ile ilgili sana bir haberim var, belki sana yazmlardr da:

Yavuz, Ycel, Ahmet Orhan, Yavuzun arkada kr (kim olduunu

bilmiyorum) ile bir kahveci dkkn ayorlar. 8 aylk pein kira olarak 200

milyon dediler. Yerini sana anlataym: Engrden kp Yksele gir, yr

Selaniki ge, solda Ar Dershanesinden sonra sola dn, sada Eczanenin

yannda. Daha da yanda Kvlcm Mzikisi var. Buras Bayndr Sokak. Biraz

daha ileride solda Ulusoylar duruyor. Bu srada dkkn ama iiyle

urayorlar, bunun yan sra masa-sandalye alma ii de gndemde. Dkkan

peylenmezden nce burada katkda bulunmaz msn diye sordular. Ben sokak

arasnda bir kahve olsayd, ya da bir kitap asaydnz, belki dedim. Riskli bir

ie girdiler. Ama yrtebilirlerse umulandan fazlasn alrlar. Yrtebilmek iin,

bana gre, baka kahvelerin yapmadklarn servise ya da menye koymallar.


39/58

Yavuz ve arkadalar yaratc kiiler, bunu baarabilirler. Egeden de film-video

vb. hizmeti isteyecekleri anlalyor. Bakalm nasl geliecek giriimler? Ben

Yavuz artk isizlikten (belki on yllk) kurtuluyor diye seviniyorum. Arkadan

evlenme iini de yoluna koyarsa kurtuldu demektir btn przlerinden!

6.10.1994

Figen, sen iinden/derslerinden baka bir de rehberlik yapyormusun.

Grsel Salamz de Sakaryadaki dershanede o ii yapard. Ne olduunu

dorusu bilmiyorum. Sen bir imdiden kitap okumalarna arlk vermie

benziyorsun. Yapabildiine gre sorun yok. Yeter ki senin evrenle organik

ilikiler kurman gecikmesin, glenmesin. Sonra, Ankarada iken kurtulmak iin

can attn o evreyi ararsn ha!


40/58

Orada okuduun, okumay dndn kitaplara bakyorum da ben de bir

eyler yazabilirim diyorum. Bakalm, bilgilik taslamadan bu ii yapabilecek

miyim?

Semih Gmn bir kitab daha kt: Karlksz yazlar. Sendeki kitab

m yoksa bunu mu daha nce okuman iyi olur bilmiyorum.

Sabahattin Hilav, onun gibi eskiden nemli olanlar okumasan iyi

edersin. On tmcesinden biri yararlysa 9u yararszdr, belki de zararldr.

H.G. Wells sosyalist olarak nlyd. Romanlarn bilmiyorum. Unutmu

da olabilirim. T.H. Huxley biliyorsun, A. Huxleyin byk babasdr, o zamann

zenginlerindendi. Belki bir kitab vardr raflarnda okunmu. Wellsin Grnmez

Adam iin popler demi gemisin. Gnhan ilgilenecektir. Oku dersen belkiben de ilgilenirim. Bakalm Gnhan ne diyecek. Biz pazartesi ve Perembe

toplantlarnda Gnhanla popler edebiyat zerinde zellikle durduk.

Fotokopiler aldk verdik (ngilizce).

Birka yl nceydi. Gvene hangi romanclar tavsiye edersin diye

sormutum. Paul Auster dedi. Geen Yl Amerikan ktphanesinde City of

Glass (New York Drtlsnden biri) romann bulmutum. Sevememi.

Brakmtm. Deyii bana eski geldii gibi, okuyucu adam yerine koymayan

fazlalarla doluydu, doru hatrlyorsam. Sen bu Auster iini Gnhanla tart.

Salahattin Enise gelirsek, saniyeleri okuduuna sevindim. ykleri,

Bataklk iei, Trke harflerle yaynlansayd, onu okumak yeterdi:

Saniyelerin o kadar nemli olmad, yklerinden sanki bir devirme olduu

grlrd. Saniyeler bugn okunursa, kusurlar grmezlie gelinemeyecek bir

roman. Sen de bir adan eletirmisin. Ben konuyu, olaylar, kahramanlarn

unuttum. Senin yazdklarna bu anda bir ey diyemem. Burada kalsaydn kitab

yeniden okurdun, gndeme alrdk. imdi evdeyim, kitabn bandaki

27.11.1992 gnl genel notuma bakyorum. Yazarn Fitnat ve clal gibi

metresleri tekilerden, saniyelerden, farkl alp ilemesini ilgin bulmuum.

Ayn kefedeki cll ile Ftnatn birbirini deerlendiriini, cllin btn dier


41/58

kahramanlar deerlendiriini ustaca bulmuum, yani Salahattin Enisi baarl

bulmuum. Bu kesim benim kitapta sayfa 70te u tmce ile balyor: Piyade

kaldrmnda yayan yrmeyi tercih ederek ve sayfa 89da Kal Fitnal kal

tmcesinin bana kadar sryor. (Bendeki kitap 275 sayfadr.)

7.10.1994

Figen,

Nagehanla ilikilerin nasl ilerliyor bilmiyorum. Edebiyat sevmesi iyi.

Seninle iken sevmesi artacaktr. Onun fiziki oluu bize de yarayacak. Kaos

entropi gibi kavramlar daha ok fizik kkenli. Negahan bunlar bizden iyi bilir.Bu kavramlar son yirmi yldr edebiyata, zellikle deneysel/avangard yk ve

romanlara uygulanyor. Gven de kaosla ilgilenmiti. Buraya geldiinde ona bir

kitabn fotokopisini vermitim. Bu aamada sen ngilizce kaynaklara fazla

arlk verecee benzemiyorsun. Yine de dikkatli olmalsn, ngilizceden

koparsn. Yoksa dsel, dcl, dlemsel yklere, yksel dlklere

kuramsal taban kazandrman gleir.


42/58

8.10.1994

Siz Gler beni iyice etkiliyorsunuz. Yllarca eviri roman okumamtm.

Sizin okuduklarnz alyor, rafa koyuyorum. Elliyi bulmutur. Gksun,

Blanchotun Yap Kredide kan eletirel kitabn gstermiti. Yazlar iinde

beni dorudan ilgilendireceini grmediinden satn almadm. Ama

Blanekonun Karanlk Thomesn aldm. Gksn tavsiye etmiti. Okumak

istedim baaramadm. adalama eilimli ama Proust pirliinden kendini

kurtaramamsan bir roman gibi geldi bana Gksunla bir araya gelemedik,

tartamadk. Durumu Egeye atm. Ben de Beyazda km bir yks var

dedi Blanchotun ve bana fotokopisini getirdi. Bir iki yerine takldysam da

yk iyiydi. Gnhan da merak etti. yky ald okudu, beenmedi. Tartma

konusu olumad.

Gksun Esendaln yklerinden 11 nolusunu okumu. Ben de tartrz

diye okudum. Bakalm?

Yarn aksilik olmazsa baka bir yk kitab zerinde duracaz

Gnhanla.

Gnhan okuduu evrilirden tavsiyelerde bulundu. drt tanesini aldm.

Bunlar ngilizce kkenli olmad iin okumay sonraya brakyorum.


43/58

Bu arada (sende de fotokopisi bulunan Cyperburk kitabnn listesinde

bulunduu iin Anthony Burgersin Otomatik Portakal (1962) romann aldm.

Okuyamadm. Bendeki eski dosyasnda Burgerse ilikin ngilizce yazlar vard,

onlarn bazlarn okudum.

12.10.1994

Figene,

Sen bana uzunca sevimli bir mektup yazdn, merasimsiz. Ben de sana

yazmakta olduum yantm (yantsa!) burada artk izin verirsem bitireceim.

Sen yaklatn, ben de yaklamak istedim. Daha uzun yazdysam, aylak

oluundandr, seve seve yazdmdandr. Buradaki durumlar, olaylar sana

yanstrken bir iki yerde gereklere ihanet etmi olabilirim! Ayrmna

varmadan, istemeden yapmmdr. Bu benim hl edebiyata tutsak olduumu

gsterir yoksa edebiyata kar m olduumu, bilmiyorum. Bildiim u: sen bu


44/58

yazdklarn edebiyatla ilgimin bir rn olarak deil de yaaymn bir paras

olarak grrsen, sana yle gelirse, daha ok sevineceim.

Sen alyorsun, baarl ol, olacaksn, buna kukum yok. Fazla yorulmak

yok ha!.. dnda da Figen, Figenler vardr, yle yakr.

Ankaradan ayrldn, bu bir baardr, srmesini istiyorsan baarnn,

buradakilere fazla yz vermezsin, Cntrk dahil! Tamam m?!

Gzlerinden pyorum.

H. Cntrk

27.9.1994

Figene,


45/58

Evden kyorum, antam omzunda. inde trl trl eyler var. Senin

mektubun da. Belki sana yazarm diye dnyorum. Fotokopicime gitmeyi de

unutmamal, onda ilgin grnen bir kitap brakmtm dn sabah, iki kopya

karacak biri Gnhana bugn saat 4.00te onunla buluacaz.

Kahvelerde, parklarda, duvar diplerinde okuyabiliyorum da, yazmak yle

kolay olmuyor. Bakalm sana yazmay gerekletirebilecek bir mekn

bulabilecek miyim?

Bulabilirsem, antama aldm, sana mektup yazamazsam okumay

tasarladm, nesnelerin de neler olduunu sylerim.

Yoksa imdiden mi syleyeyim?! Belki sana yazamam?!

-Zekyi Divan (biraz nce birka sayfa okudum)-Pnar Krn bir yks (dn geceden yarm kalan)

-Varo, Say: 2/3 (Yavuz Yeim Eybolunun yksn beenmi, bana

da oku dedi.

-Dergilerden kesilmi 1993te yaymlanan birok iir.

-Birka ngilizce makale

-Bir de sizin Ursulann makaleleri, kendi romanlarna yazd nszler, o

kitap.

Fotokopicimden kitab almay unutmadm. imdi msaade edersen,

kendimi alkoyacam kopyay, makasa elime uzatyorum, kesip kitap biiminde

dzene sokaym, aym da soumasn, yudumlayaym. Yudumluyorum

O akam Cntrk eve dnerken Engrye urad. Ege yoktu. Ona

ngilizce iki makale verecekti, somut iir stne. Yavuz, kenarda birka gencin

arasndayd. Gel, otur dedi. Bende haber yok, sende varsa otururum. Var

gibisine iaret yapt Yavuz Cntrke. Eli antasna uzand, bir kitap kard:

Ak- Memnu Okumaya baladm, niyetim Madam Bovariyle

karlatrmak. Figenle de bu konuyu konumutuk. Kim Trkeletirmi

roman? emsetin Kutlu, letiim Yayn. yi, gvenebilirsin. Ben de Ak-


46/58

Memnuyu, yllardan sonra, yeniden okumay dnmyor deilim. Okursam,

Eyllle/Zavall Necdetle l bir karlatrma yaparm. Bu , biliyorsun,

1900de yazlm. Bovary ile Ak- Memnu arasnda 40-50 yl var. Halid Ziya,

romanndan nce Flaubert zerine makaleler de yaynlamtr, haberin olsun.

Eve girerken, Ak- Memnuyu raftan aa indirmeli diye dnyordu

Cntrk. Bir aya merdivenin ikinci basamanda, posta kutusunu at, bir

mektup vard. Figendendi. Gnler geiyordu. Sen bir iki yl gnler hzla hzla

Cntrkn yzne arpyordu. Onu silkeliyordu. Srklyordu. Halid Ziyalar,

Saffeti Nezihiler, Mehmet Rauflar sanki ellerimden geriye dyordu. Figenin

de bu ite rol vard.


47/58

28.9.1994

Bu satrlar sana Kuzgun Sokandan yazyorum. Sokakta kahve var.

nleri baheli. Ben imdi ortadaki kahvedeyim. Aa yok glge drecek, bir

ardak yapmlar, byk. Bak, ite, uzunca boylu bir ocuk, ardan ilerinden

bir salkm karyor, birka tane zm var stmde. Gze arpan salkm

grlmyor ardakta. ki ay kadar nce tomur tomur koruk salkmlar

sarkyordu! Azlar sulandran!

Bataki ve sondaki teki kahvelerin, bahelerinin, zellikleri baka. Vesile

olursa onlar da anlatrm. Ama ne yapsam, edebiyata da kasam, bu kahveleri,

Kuzgun sokana, sana nemsetemem. Geti artk. Geen yl bunda umudum

vard, Gksunla tantm zaman: Gksun Kuzgun sokakta oturuyordu!

Onunla buralarda bulumay planlyordum. Yazk oldu Kuzgun sokaa,

tarihsel olma frsatn yitirdi! Deil mi?!

ardaktan zme, Kuzgundan Gksuna geince bir konuya, canlsna,

girmi oluyoruz. Sen mektubunda Gksuna krgnm, geleceini syledi,

gelmedi ve dolamaya gibilerden yaknmsn. Gksun, o zaten yol dyd az


48/58

ok, kitaba smazd.b (Bazen de kaak greirdi!) imdilerde ise tannmayacak

gibi olmu: sokaklarda sarho sarho dolayor. O kadar zayflam ki On gn

kadar nce bizim mahallede rastlaynca ona gzn sryor, sen kimsin?

diyeceim gelmiti. Yalnz meyve yiyor, su iiyormu, bol bol yry

yapyormu. le vaktiydi. Amerikan ktphanesine gidiyormu. Anlatk

Modernde bulumaya. Drtte, dedi. Hayr, drtle be aras dedim, iki kez

yineledim. Peki deyip ayrld. Biraz arkasndan baktm. Sallanarak gidiyordu,

gten dmt. Ama dorusu, daha da zariflemiti! O iki aydr stnden

karmyor diye yzne vurduun pantolon yoktu artk. Olsayd zaten, stnde

alvar gibi srtacakt!

O gn Cntrk Moderne gittiinde drd yirmi be geiyordu. GarsonRza, Senin kz rencin geldi gitti, dedi, daha masaya oturmadan. Kant

olarak da masann stndeki teneke kutuyu gsterdi. Bu, dier kokakolasyd.

Hepsi iilmemiti. Gksun, Cntrk beklemektense, bee kadar darda

vaktini deerlendirir ve kahveye dnerdi. Cntrk byle dnm, antasn

boaltarak okuyacak bir ey semiti: Kran Resimleri. Figen, arkada

Nagehanda bu kitaba rastladn, belki bir gn okuyacan yazmt

Cnktrke. Daha nceleri kitab yle bir kartrm, okumasam da olur diye

dnmt Cntrk. imdi artk okuyacakt, balamt bile: Bylece Figenle

bilikte nci Aral yeteri kadar tanm olacaklard. Saat be olmu, geiyor

geiyordu. Gksun grnmyordu. Cntrk de kitab bitiriyordu:

Okuyamyordu ki, hibir yky sevemiyordu ki, hepsini yarda brakyordu

ki Yalnz birinci ve sonuncu yk kalmt okunacak, deerse tabii: Figen

eer bu ykleri beenirse Cntrk bu zahmete katlanmay kararlatrmt,

kitab kapamt. Engrnn nnden geerken Cntrk, Yavuz sesleniyordu:

Gel, Gksun seni beklemi, sen gelmemisin, merak etmi. Hayrdr

inallah rejim demek insan artyor! Yavuz etkiliyordu: Gksun senin

gelmeyiine am, Cntrk ilk olarak beni ekti diyordu. Cntrk eve

giderken silkinmek istiyor, bu olanlar yaayta m yoksa bir ykde mi yer


49/58

alyor bilmek istiyordu. Yaananla yaratlan kartryordu. Evet, oktandr,

Cntrk, Figen, Gksun ve teki Gler normal yaaylar normal tekniklerle

yanstan ykleri sevmiyorlard. Gerekler arptlrsa, hayale havale edilirse,

yaayn kendisi hayalmi gibi dnlrse yk yk olabilir diye

inanyorlard. imdi de yaam arptlmazsa yaam olmuyor muydu? Eskiden

ykler yaama dayandrlyordu, imdi yaam m ykye dayandrlyordu?

Galiba yaamla yk zdeletiriliyordu. yleyse byle bir yaayn yksn

yazmak tmyle anlamsz olmayacak myd? Ya yk, ya yaam! Yalnz biri

haysiyetiyle var olabilirdi, yle mi?!


50/58

1.10.1954, Cumartesi

Bu satrlar sana Figen Balkandan yazyorum. Gnhan gelecek, onu

bekliyorum. niversiteler balad iin hafta ii bulumalarn kapattk. Ben

cumartesileri yeniden atm. Gnhan istedi, ben kararszdm. Onunla

yaptklarmz sana ksaca anlatacam. nmde zamanm yok. Kdm da bitti.

Bak kim geldi? Sabahattin Yalkn. Onu beklemiyordum. Hoa kal!

H. Cntrk


51/58

6.10.1994

Figen,

Sen epeyi sre vermisin bana seni yantlamak iin, ben de biraz yava

aldm kendimi. Dn sana postaladm bu mektubun ilk sekiz sayfasn.Yryorum, bakalm nerede noktalanacak?

Geen cumartesi Gnhanla alamadk. Konutuk, haberletik.

Sabahattin Yalkn da vard. Erken daldk, nk Gnhan Maa gidelim

diyoruz, siz de gelseniz, dedi, Gen ve teki bilmediim bir arkada yle

kararlatrmlar. Ben nce evet dedim sonra caydm. Ama benim yemek

durumum ne olacak, midem duyarldr. Baka bir hafta, nceden anlamak

zere, hazrlanarak, bir maa gideriz dedik.

Pazartesi gn gazetede puan durumuna baktm. Senin Zonguldak

aalarda. Aman kme dmesin. Eskiden birinci kmedeyken Zonguldak

Sporu Ankarada seyretmitik. Volkan Yldz bir sporcuydu, takma

srklyordu. Ben Zonguldakta bir yl kadar (1946-47) srekli kalmtr. O

zaman orada bir bakas vard birok genci arkasndan srkleyen: Trkn. 17-

18 yalarndayd. Ben yirmi sekizindeydim. O dnemlerde bu kadar ya fark

fazla saylmazd evlenmek iin.

Nereden nereye geldik?! Gnhanla nmzdeki cumartesi yine

Balkanda buluacaz. Gndemde Esendal var. Gnhan Esendaln 3 no yk

kitabn yeni bitirdi. stnde duralm dedi. Bir aksilik olmazsa, ya da ok daha


52/58

tatl bir srprizle karlamazsak, diyelim, bir arkada stanbuldan kp

gelmezse, Esendaln gereini yapacaz demektir!

Esendal alnca Gksun sayfalara szyor. Onunla 30 Austos

bulumamzda, Modernde, Esendaln 11 nolu yk kitabn okuduunu

sylemiti. Ben de okur, seninle tartrz demitim. Esendal Nisan aynda

Yavuz-Hlya kanalyla da tartma gndemine gelmiti. Gerekleemedi.

Hlyann snavlar bir trl bitmiyor, birinden kp brne giriyoruz. Doru

kaldysa belleimde 21 Ekim SON SINAV GN.

Akam / gece

Birka gndr yoktu, kahve ileriyle urayordu, bu akam Yavuzu

grdm. Hlya yazlar baarm, bir szl (mlakt) kalm. Yavuz

seviniyordu. Kahvenin baz takntlar almasn geciktiriyor. Henz adn da

koymamlar. Yavuzun aklndan aybar, ada geiyor. Eriti

Kukonmaz olsun dedi. aka m idi bilmiyorum. Ben hibirini bunlarn

beenmediimi syledim. Ama kukondu olabilir, dedim. Ciddiydim. Sen

Figen bir ey dnebiliyorsam onlara srpriz yapabilirsin.

Gzde gelmi, beni de sormu. Buluursak sonra yazarm.

Bu gece Ahmet Yldza da rastladm. Onu aldm, Bayndr Sokaka

gtrdm. Yavuzlarn kiralad yeri gsterdim. Ahmet Sanayi arsna

tand iin Kzlaya seyrek iniyor. Edebiyat ve Eletiri yayn olarak Franz


53/58

Carl Endersin Trkiye 1916 kitabn yaynlad. Bu, Osman utsayla giritikleri

iin bir parasdr. Kitaptan bana da bir tane verdi. Temiz bir kitap, konuyu

sevenler, satn alr.

7 Ekim 1994

Figen,

Ahmet Yldz, baka kitaplar daha kartacakm, zellikle yk kitaplar.

Bakalm.Prometenin son says bu ay kacak. Varoun 2/3 says 15-20 gn nce

kt. Blent Kl bir yaz hazrlayacakm Gkhann Varotaki yazsna kar,

Varo basmazsa Promete de bastracakm. Blent bu srada Yavuzlardan uzak

duruyor. Sordum kendisine Sorunlarm var, ilgilenmediler dedi. Dn akam

Blent uleyle tavla oynuyordu. Onu ilk olarak oynarken grdm. Trl

anlamlara gelebilir.

zlekiler ne yapyor bilmiyorum. Epeyi nce Yavuz ile Ahmet Orhan

onlarn toplantsna katld: zlek ikinci ylna girerken ne gibi kararlar alnacak,

deiiklikler yaplacak, konuulan konu buymu. Yavuz ilk izlenimlerinde

iyimserdi. Birka gn sonra zlek dosyasna kapattn grdm. Yavuzun bir

trl aamad, aarken kapatt epey dosya var galiba!

Satc, Evrensel Kltr diyor, baka bir ey demiyor. Bu dergi Ankarada

Meneke Sokakta bir yer kiralam, etkinlikler yapacakm. Programlamacs

satc olacakm.

En son bizim 3 Glere geleceim Figen. Arada bir haberim daha var:

naat Mhendisleri Odasnn Ankara ubesi Edebiyatla fiilen ilgilenmeye

balyor. Programlama iin zcan Karabulut grevlendirildi. 17 Ekimden

balayarak her pazartesi bir edebiyat konumas yaplacak. Yavuzun Gkhann


54/58

ve Ahmet Yldzn da haberi var. Bir prz kmayacaa benziyor. kar gibi

olursa ilgisiz kalamam. nk ben Odann yesiyim. En az iki yldr da byle

ileri benim programlamam istemilerdir.

O akam Egeyi grenler tanyamadlar, evresinden ayrlmadlar.

Gksununkine inanlrd da Egeninkine inanlmazd: Salarn kestirmiti, hem

de nasl! Figenin salar, kzlar arasnda, ksa saylrd. Egeninkiler daha

ksayd, sanki 3 numarayla krklmt. Ege garipseniyordu, imdi, bu sayla ve

duruuyla masum bir kza benziyordu. Salyken erkee mi yoksa kza m

benziyordu, o da ayr bir konuydu. Ama kendisine akn bakanlar arasnda

Cntrke dnp erkeke yle diyordu: Ben salarm kesersem siz sa

uzatacanz sylemitiniz. Grelim.


55/58

8.10.1999

Figene,

Uzun anlatmak tad getirmeyecek. Gerei de yok. Sana bir etele

sunuyorum:

-Seni Gven ve tekilerle son grm 29 Austos Pazartesiydi.

-30 Austosta Gksunla Moderndeydik. Gksun benden zzet Yaarn

yklerini istedi. Anti-Storyin fotokopisi ben de yok dedi. Kavas iin de BilgeKarasu stne yazlm baz eski yazlar sordu. Varsa getiririm dedim. 5 Eyll

Pazartesi bulumaya karar verdik. O gn Gnhan da gelecek, sence sakncas

yoksa diye izin aldm.

-Gnhan, sen gidince, soumad. Biz ikimiz pazartesi ve perembeler

bulualm dedi. 1 Eyllde Tun Davutla geldi. Arkadaym. imdi Bilge

Karasuya evinde yardmc oluyor, bakyor. Bilge kt bir hastala yakaland,

abucak insan gtren, pankreasnda. Hepimizin yzleri asld. Benim eski yeni

hatralarm da var onunla. Gven son buradayken Bilgeye telefon etmiti. Sana

belki anlatmtr. Bielge Narla ncire Gazel kitabn bitirsen yeter diyormu. Bu

haberi bana Haluk verdi. Haluk 6-8 Eyllde buradayd. Bilgeyi evinde Oyayla

birlikte grdler. Halukla bizimkiler, Engrde yeterince grtler. Gksun

ortalarda yoktu. Gksun 5 Eyll randevusuna gelmedii iin Halukun

geliinden haberli olmad. 5 Eyllde bir ara Gnhan Ege mz konutuk,

hatta altk. 8 Eyllde de mz birlikte olduk. Sonra Gkhan geldi. 12

Eyllde Gnhanla altk, konutuk. Sonra neden bilmiyorum, Gnhanla

kopar gibi olduk. Gksun olay 19/20 Eylldeydi. 27 Eyllde Gnhan brahim

Batula geldi. 2-3 saat birlikteydik. Varoun 2/3 says kmt, Varoun

baars iin koul gelitirilmesi konusu da konuuldu.


56/58

niversite ald/alaca iin Gnhan bulumalar kaldralm

Cumartesileri yeniden canlanalm dedi. 1.10.94 Cumartesi Balkondaydk. Ma

yznden erken daldk. Bugn ayn 8i, yine Cumartesi. Birazdan Balkana

doru yola kacam. Bana msaade Figen!

11 Ekim 1994

O akam kiiydiler. Ahmet Blent Eriti: alt kilo zayfladm, diyor,

kanmda ne varsa hepsinde eksiklik var, tedavi iin ald ilac da

gsteriyordu. Cntrkn akl Gksunun 8 kilo vermesine ermiti de Eritinin

durumunu kavrayamyordu. Dinledike anlyordu ki, tatil-matil ona

yaramamt. Bo durmam, yazlar yazm, yeni yazlar planlamt. Ayrca,

grndnden de fazla duyarlyd Eriti. Birok eyleri iine ekmiti,

ekiyordu. Yavuz soruyordu: Nerede yaymlamay dnyorsun

yazdklarn? Bu soru yeni bir konuya/tartmaya yol ayordu, Eriti, dergiler

arasnda fark gzetmiyordu. Cntrk bu tutumu sakncal buluyor, yine de sen

eski bir yazarsn, imdi ikinci dnemini yayorsan, nasl istersen yaparsn, bir

ey diyemeyiz diye yumuaka balyordu. Yavuz da yle dnyordu, Ne

var ki yazarla yeni balayanlar iin durum baka! diyordu, hem Yavuz da

yle dnyordu. Ne var ki yazarla yeni balayanlar iin durum baka!

diyordu, hem Yavuz hem Cntrk. Eritiye anlatyordu: Cntrk, Mustafayla

birleerek Gksunun zmirdeki dergiye yk gndermesini nlemilerdi.


57/58

Yavuz da Cntrkten haberi alnca, Figenin Ankaradaki dergiden yazsn

ekmesini salamt. Tabii, iyi olur onlar iin, diye byle yaptk, diyordu

Cntrk, Ama drst saylr mydk? Sonra Cntrk ekliyordu: Ben ya da sen

Yavuz yle diyebilmeliydik Gksun ve Figene: yklerinizi alyoruz, ite

telif cretiniz, bize ay msaade, yaymlarz, bu srede yaymlayamazsak

serbestsiniz, yklerinizi istediiniz yerde yaynlarsnz. Ardndan, benzerlik

gsterdii iin Egenin durumuna kayyordu konuma. Ege, somut iir stne

alyordu, bir yaz hazrlayacakt. ngilizce kaynaklar yeterliydi. Trke

rnleri oaltmaya, toparlamaya alyordu. Elinde birka lkedeki durumu

gsteren birka bror de vard. Almanyadaki bir arkada ilgileniyordu bu

ilerle ve Egeye istemde bulunuyordu. Gidie baklrsa Ege biraz yavayryordu. Cntrk diyordu ki Ege hibir dergiye benim dergim diyemiyor.

Ben ya da siz byle bir dergi oluturabilseydik Ege ie koyulur, yazy bitirirdi.

Yavuz zaman zaman olduu gibi heyecanlanarak sesini ykseltiyordu: Bir, bir

buuk yl sonra, bir dergimiz Bu szler bir varagel gibi grnyordu

Cntrke. Kald ki kiraladklar yeni dkkn iletmek Yavuzlar iin pek kolay

olmayacakt edebiyat eski canlln (ne kadarsa!) da yitirebilirdi!

12.10.1994

Dn akam Egeyle birlikteydik. Ursulann bir kitabn eviren mit

(kimse!) Cyberpunk kitabn Egenin arkada Arasta grm (senden

almlard ya fotokopiyi) mge Yaynevi iin evirelim demi. G i, dedim

hem de kitap ok byk. Baka eyler de konutuk Egeyle. Denk gelince, hafif

sitem ettim, Gksunla yaknlamyorlar diye, ayn niversitede olduklar halde.

Yarn Nalbantolunun dersine gideceim. Gksun da gelir. Grrz, dedi.


58/58

Ders yl yava yava etekleri sarmaya balyor. Gnhanda Bilkent

Ktphanesiyle ilikisini pekitiriyor. Bana Sizinle bir gn Bilkente gidelim,

sizin iin de deiiklik olur, dedi. Ktphaneye mi? stemem. Bende pek ok

okunacak kitap var, fazlas sizin olsun! Bir de siz varsnz ya beni megul

eden! Yetmez mi?! Yok, gelin, Bilkenti gezeriz. Kabul ettim nerisini.

imdi dnyorum da, sen Ekim sonunda Ankaraya geldiinde fazla

kalabilseydin sen buradayken mz ykler stne tatl tatl altmz gibi,

yine mz Bilkentte gle oynaya gezerdik!

Figene sevgilerle

N. Cntrk

mektuplar huseyin conturk borges defteri e kitap

Documents