librariislame.files.wordpress.com€¦ · melaqet e zotit 2 5 dua qË muslimani tË jetË: 1....

Dr. Musli Vërbani

PLANPROGRAMI I MUSLIMANIT

TË VOGËL

Kaçanik, 2007

DR. MUSLI VËRBANI: PLANPROGRAMI I MUSLIMANIT TË VOGËL

2

Autori:

Dr. Musli VËRBANI

PLANPROGRAMI I MUSLIMANIT TË VOGËL

Radhitja kompjetirike,

kopertina dhe dizajni grafik

Mumin Shehu

Shtypi

Prishtinë

2007

Të drejtën e ribotimit e rezervon botuesi

MELAQET E ZOTIT 2

3

Dr. Musli Vërbani

BESIMI NË ZOTIN

Planprogrami i muslimanit të vogël

1


4

“Lutju Zotit dhe thuaj: “O Zoti im shtoma diturinë” Kuran

“O Zoti im më pajis me dituri të dobishme,

më jep furnizim të begatshëm,

mi prano veprat e mia”.

Hadith

MELAQET E ZOTIT 2

5

DUA QË MUSLIMANI TË JETË:

1. Atëdhetarë 19. Ndihmëtarë i të varfërve

2. Besimtarë i sinqert 20. Njerëzorëdhe Humanitarë

3. Cilësorë 21. Objektiv

4. Çlirimtarë 22. i Pa thyeshëm si shkëmb

5. i Dashur për të gjithë 23. Qëndresë si Feniksi

6. i Dhimbshëm për çdo

kend

24. Revolucionarë

7. Edukues i shoqërisë 25. Rregullues i marrëdhënieve

shoqërore

8. i Ëmbël në biseda 26. Simbol dhe sypatrembur

9. Falenderues i Allahut 27. Shembulltyrë për të tjerët

10. 1. i Gëzuar dhe i lumtur 28. Tejpamës i problemeve

11. Gjeneratorë i të mirave 29. i Thjesht dhe modest

12. Hero në beteja 30. Udhërrëfyes për në

rrugën e drejtë

13. Ideatorë i zgjedhjes së

problemeve

31. Vullnetmirë i shoqërisë

14. 2. Jetik i veprave të mira 32. Xixëllonjë i shpresave

15. Kreatorë 33. Xhevahir

16. i Lumtur 34. Yll

17.

18.

Llogaritarë i veprave të

tij

Menjanues i të këqijave

35.

36.

Zemërbutë dhe

Zhdukës i të keqes dhe

zhvillues i të mirës

Dr. Musli VËRBANI


6

اه ل ال ه ل ه ش آه م ه ال ه ل ه ) آه ش ه ش ه ل ه ش الله ه ش ه ش ش ه الله ه ش ش ال ش ش ش ه ش الله

.( ش ه ش ش ه الله ه ش ال شزهيزه الحش هي ه

“Allahu dëshmoi dhe vërtetoi se nuk ka zot tjetër përveç Tij, e

dëshmuan edhe engjëjt e dijetarët, dhe se Ai është zbatues i drejtësisë. Nuk

ka zot përveç Tij Fuqiplotit e të Urtit”.

(Ali Imran, 18)

رهيص عش شيل ه ) نهت ل حش زهيز عش شيل ه مش عش نل ش لفه ه ه ل عش سه ل م كه ل رش اش ش ل جش ءش

ي حه ءه ف رالله نهينش رش مه ؤل .( ه ال ه

“Juve ju erdhi i dërguar nga lloji juaj, atij i vie rëndë për vuajtjet tuaja,

sepse është lakmues i rrugës së drejtë për ju, është i ndijshëm dhe i

mëshirshëm për besimtarët”.

(Et-Tevbe, 128)

MELAQET E ZOTIT 2

7

Hyrje

Nga Umeri radijallahu anhu, transmetohet se ka thënë:

“Një ditë ishim duke ndenjur te i Dërguari i Allahut, s.a.v.s. kur u duk një njeri me

rroba shumë të bardha dhe flokë shumë të zeza. Në të nuk hetoheshin shenjat e

udhëtimit dhe askush prej nesh nuk e njohëm. U ul pranë të Dërguarit, s.a.v.s. duke i

mbështetur gjunjët e vet mbi gjunjët e tij, i vendosi duart e veta mbi mbi kofshën e

tij dhe pyeti:

“O Muhamed, më trego ç‟është Islami?

Muhamedi a.s. iu përgjigj. Islami është:

- të dëshmosh se nuk ka zot tjetër përveç Allahut dhe se Muhamedi është i

dërguar i Zotit,

- të falësh namazin,

- ta japësh zekatin,

- ta agjërosh ramazanin,

- ta kryesh haxhin në Kabe, nëse ke mundësi.

Ai pohoi “Të vërtetën e the”. Ne u çuditëm! Po e pyet dhe po ia vërteton.

Pastaj pyeti: Më trego çka është Imani?

Muhamedi a.s. iu përgjigj:

- “Imani është të besosh Zotin,

- Melekët e Tij,

- Librat e Tij,

- Të dërguarit e Tij,

- Ditën e fundit,

- Të besosh në të caktuarit e Tij, të mirës dhe të keqes.

Ai pastaj tha: “Të vërtetën e the”.

- Më trego ç‟është Ihsani-Mirësia?

- Muhamedi a.s. iu përgjigj:

“Ta adhurosh Zotin sikur e sheh Atë, sepse, edhepse ti nuk e sheh Atë, Ai vërtetë

të sheh ty”.

Pastaj pyeti: Ç‟është çasti i Kijametit?

Muhamedi a.s. iu përgjigj: “Për këtë i pyeturi nuk di më shumë se ai i cili pyet”.

- Më trego mbi shenjat e tij.

Muhamedi a.s. iu përgjigj:

- “Kur robëresha t‟i lind vetes zonjushë

- kur të shihen barinjtë këmbëzbathur, të zhveshur e të mjerë se si garojnë në

ndërtimin e godinave të mëdha. Pastaj shkoi kurse unë mbeta i habitur, e

Muhamedi a.s. tha:

“O Umer a e njohe atë që më pyeti”.

- Allahu dhe i Dërguari i Tij e din më së miri iu përgjigja.

Muhamedi a.s. tha: “Vërtet ky ishte Xhibrili, erdhi tua mësojë fenë tuaj”. ( MUSLIMI )


8

MELAQET E ZOTIT 2

9

PARIMET E SHEHADETIT

Parimet kryesore të shehadetit janë:

1. Vërtetimi i Ekzistimit të Allahut xh.sh.

2. Vërtetimi i cilësive të Allahut xh.sh.

3. Vërtetimi i veprave të Allahut xh.sh.

4. Vërtetimi i çdo gjëje me të cilat na lajmëroi ose me të cilat u dërgua

Muhamedi a.s. prej anës së Allahut xh.sh.

SHARTET E FJALËS

“ LA ILAHE IL - LALLAH “

Fjala LA ILAHE IL-LALLAH i ka shartet që d.m.th. se nëse kjo fjalë nuk

i plotëson këto sharte, atëherë nuk e ka vlerën e saj të plotë, e ato janë:

1. Me ditë domethënien e kësaj fjale

2. Me qenë i bindur në këtë fjalë

3. Me i kry të gjitha urdhrat dhe me pranuar çdo gjë që ka ardhur prej Allahut

nëpërmjet kur‟anit dhe hadithit

4. Sinqeriteti i kësaj fjale

5. Me e dashtë këtë fjalë

Pyetje:

1. Cilat janë parimet kryesore të shehadetit?

2. Cilat janë shartet e fjalës LA ILAHE IL-LALLAH?


10

SHARTI I PARË

ME DITË DOMETHËNIEN E FJALËS

“LA ILAHE IL - LALLAH”

Ai që e thotë dëshminë LA ILAHE IL-LALLAH duhet ta dijë

domethënjen e saj, e domethënia e saj është se çdo adhurim (ibadet) të bëhet

vetëm për Allahun i Cili nuk ka shok as rival. p.sh.

- Kur të falemi me u falur vetëm për Allah,

- Kur të agjërojmë, me agjëru vetëm për Allah,

- Kur të japim zekatë, me dhënë zekatë vetëm për Allah,

- Kur të kërkojmë mbështetje, mbështetje me pasë vetëm në Allahun, e në

askënd tjetër,

- Kur të kërkojmë ndihmë dhe mbrojtje me kërku vetëm prej Allahut dhe

me ju frikësu vetëm Allahut dhe askujt tjetër.

SHARTI I DYTË

ME QENË I BINDUR NË FJALËN

“LA ILAHE IL-LALLAH”

Muslimani i vërtetë duhet të jetë i bindur në fenë e tij, ai nuk duhet të ketë

asnjë njollë dyshimi në zemrën e tij. Muslimani e di se Allahu është Një. Ai nuk

ka lind askënd, nuk ka lind prej askujt, Ai nuk ka shok as rival, Ai nuk i gjason

asnjë sendi dhe askujt. Ai sundon gjithçka dhe çdo gjë, qoftë prej gjithësije; prej

gjallesave, prej sendeve të gazta, të lëngëta, të ngurta. Të gjitha i nënshtrohen

vetëm Atij.

SHARTI I TRETË

ME I KRY TË GJITHA URDHËRAT DHE ME PRANU

ÇDO GJË QË KA ARDHUR PREJ ALLAHUT

NËPËRMJET KUR‟ANIT DHE HADITHIT

Besimtari e don Allahun dhe të dërguarin e Tij, ai nuk i kundërshton

urdhërat e Allahut dhe të dërguarit të Tij. Ai në çdo moment, në çdo kohë është i

gatshëm me i ndëgju dhe me i kry urdhërat e Allahut.

MELAQET E ZOTIT 2

11

SHARTI I KATËRT

SINQERITETI I FJALËS


Fjalën LA ILAHE IL-LALLAH besimtari e thotë me sinqeritet të plotë;

me thellësi të zemrës dhe të shpirtit, me fuqi të mendjes dhe të trupit, kështuqë

çdo vepër të mirë që e bën ai, e pret shpërblimin vetëm prej Zotit dhe prej askujt

tjetër.

SHARTI I PESTË

VËRTETËSIA E FJALËS


Muslimani gjithmonë duhet ta ketë bindjen e fortë në Allahun e

Lartëmadhëruar dhe duhet të jetë i fortë në fenë e tij, kështuqë duron prej çfardo

fatkeqësie që i ndodhë pse e di se ajo fatkeqësi e ka ndodhë si sprovë prej

Allahut për me e vërtetu a është besimtarë i vërtetë apo jo i vërtetë. Nëse është

besimtarë i vërtetë dhe duron për hirë të Allahut të Lartëmadhëruar do ta

shpërblejë me xhenet në botën tjetër.

SHARTI I GJASHTË

ME E DASHTË FJALËN


Muslimani i vërtetë e don fjalën “LA ILAHE IL-LALLAH”, ai këtë fjalë e

thotë vazhdimisht dhe pandërprerë. Ai vazhdimisht thërret në këtë fjalë,

ipërmbahet kësaj fjale dhe gjithmonë angazhohet që kjo fjalë të triumfojë dhe të

jetë me e larta dhe superiore.

Muslimani e don atë i cili e thotë këtë fjalë.

Çdo fjalë të cilën e themi prej gjuhës të jetë për Allahun; çdo rrahje e

zemrës të jetë për Allahun dhe çdo vepër të cilën e bëjmë me trup e bëjmë vetëm

për Allahun e Lartëmadhëruar.


12

BESIMI NË ALLAHUN xh.sh.

Besimi në Allahun xh.sh. nënkupton të bindurit e plotë se vetëm Allahu

është Zot, Krijues i çdo gjëje, Sundues i pakufishëm, se vetëm Ai meriton me u

adhuru, se Ai posedon të gjitha cilësitë e përsosshmërisë dhe nuk ka asnjë të

metë.

Besimi në Allahun xh.sh. përfshinë tri qështje themelore:

1. TEVHIDË ULUHIJE

2. TEVHIDË RUBUBIJE

3. TEVHIDË ESMAI VE SIFAT

1. TEVHIDË ULUHIJE d.m.th. se çdo nënshtrim, çdo adhurim dhe çdo ibadet i

bëhet vetëm Allahut Një.

2. TEVHIDË RUBUBIJE d.m.th. se Allahu është krijues i të gjitha botrave,

njëherit sundues, planifikues, udhëheqës dhe dirigjues i të gjitha botrave dhe

çdo çështje që është në ta.

3. TEVHIDI ESMAI VE SIFAT d.m.th. se vetëm Allahut i takojnë emrat dhe

cilësitë e përsosurisë.

Pyetje:

1. Çka nënkuptojmë me besimin në Allahun?

2. Çka përfshinë besimi në Allahun?

3. Çka d.m.th. TEVHIDË ULUHIJE?

4. Çka d.m.th. TEVHIDË RUBUBIJE?

5. Çka d.m.th. TEVHIDË ESMAI VE SIFAT?

MELAQET E ZOTIT 2

13

TEVHIDË ULUHIJE

NJËHSIMI I ZOTIT NË VEPRA

TEVHIDI ULUHIJE nënkupton se të gjitha veprat tona të mira me i bë

vetëm për hirë të Allahut i Cili nuk ka shok as rival.

Nga kjo që thamë kuptojmë se:

- Kur të falemi falemi vetëm për Allahun xh.sh. i Cili nuk ka shok as rival,

- Kur të agjërojmë, agjërojmë vetëm për Allahun xh.sh. i Cili nuk ka shok

as rival,

- Kur të japim zekatë, japim vetëm për Allahun xh.sh. i Cili nuk ka shok as

rival,

- Kur ta kryejmë haxhin, e kryejmë vetëm për Allahun xh.sh. i Cili nuk ka

shok as rival,

- Kur të lutemi, i lutemi vetëm Allahut xh.sh.

- Kur të kërkojmë mbështetje, kërkojmë vetëm nga Allahu xh.sh

Pra çdo vepër qoftë me fjalë, qoftë me zemër, qoftë me trup duhet të jetë

vetëm për Allahun e Lartëmadhëruar, e për askë tjetër.

Njëhsimi i Zotit në vepra quhet TEVHID ULUHIJE.

Pyetje:

1. Çka nënkuptojmë me Tevhid Uluhije?

TEVHIDË RUBUBIJE

NJËHSIMI I ZOTIT NË ADHURIM

TEVHIDI RUBUBIJE nënkupton se Allahu xh.sh. krijon, mban, furnizon

dhe mbikëqyrë çdo gjë. Pra me këtë kuptojmë se:

1. Allahu i Lartëmadhëruar ka krujuar çdo gjë në qiellëra dhe në tokë, ka

kriju njerëzit, kafshët, shpendët, insektet, kodrat, ujërat, diellin dhe hënën.

2. Allahu i lartëmadhëruar furnizon të gjitha gjallesat. Ai i lëvizë dhe i

shpërndanë retë që bie shiu në tokë që të mbijnë dhe të rriten pemët e

perimet që të ushqehen njerëzit dhe kafshët.

3. Allahu i Lartëmadhëruar ndërron natën dhe ditën. Ai jep vdekje, i bënë që

të vdesin gjallesat. Ai përkujdeset dhe mbikëqyrë të gjitha krijesat.

Pyetje:

1. Çka nënkuptojmë me Tevhid Rububije?


14

TEVHIDË SIFAT

NJËHSIMI I ZOTIT NË CILËSI

Allahu xh.sh. në Kur‟anin fisnik dhe nëpërmjet Muhamedit a.s. e ka cilësu

veten e Tij me cilësi të shumta.

Njohja e cilësive të Allahut xh.sh. për mendjen e njeriut është shumë e

vështirë sepse mendja nuk mund t‟i kuptojë shumë gjëra të fshehta të kësaj bote.

E si mund t‟i kuptojë gjërat e fshehta të botës shpirtërore?

Cilësitë e Allahut xh.sh. ndahen në dy lloje:

- Cilësi vetanake të Allahut xh.sh. (Sifati Dhatije)

- Cilësitë kuptimore të Allahut xh.sh. (Sifati Meanevije)

Cilësitë vetanake të Allahut xh.sh. (Sifati Dhatije) janë:

1. Vuxhud (EKZISTON)

2. Kidem (I PËRHERSHËM PA FILLIM)

3. Beka (I PËRHERSHËM PA MBARIM)

4. Vahdanijet (AI ËSHTË NJË)

5. Kijamun binefsihi (EKZISTON NGA VETVETIU) dhe

6. Muhtelifetun lil havadithi (NUK I GJASON ASKUJT)

Cilësitë Kuptimore të Allahut xh.sh. (Sifati meanevije) janë:

1. Hajat (JETON)

2. Ilm (DI GJITHÇKA)

3. Semi‟ë (NDËGJON GJITHÇKA)

4. Besar (SHEH GJITHÇKA)

5. Irade (I VULLNETSHËM)

6. Kudret (I PLOTFUQISHËM)

7. Kelam (FLET ME TË FOLURIT E TIJ HYJNOR)

8. Tekvin

Pyetje:

1. Si ndahen cilësitë e Allahut xh.sh.?

2. Cilat janë cilësitë vetanake të Allahut xh.sh?

3. Cilat janë cilësitë kuptimore të Allahut xh.sh.?

MELAQET E ZOTIT 2

15

CILËSITË VETANAKE TË ALLAHUT

(SIFATI DHATIJE)

Cilësitë vetanake të Allahut xh.sh. (Sifati Dhatije) janë:

1. Vuxhud (EKZISTON)

2. Kidem (I PËRHERSHËM PA FILLIM)

3. Beka (I PËRHERSHËM PA MBARIM)

4. Vahdanijet (AI ËSHTË NJË)

5. Kijamun binefsihi (EKZISTON NGA VETVETIU) dhe

6. Muhtelifetun lil havadithi (NUK I GJASON ASKUJT)

VUXHUD (EKZISTON)

E tërë gjithësia dhe çka ka në të si: Qiellërat, toka, kodrat, lumenjët, bimët,

lisat, njeriu, gjallesat dhe të gjitha sendet e ngurta dëshmojnë se EKZISTON

(VUXHUD) krijuesi i tyre.

Për këtë dëshmon Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟an:

“Allahu është krujues i çdo sendi, Ai është i Vetmi Sundues dhe

Triumfues absolut”. (Err-Rread:16)

Pyetje:

1. Trego ajetin Kur’anorë për krijimin e çdo sendi nga Zoti i Madhëruar që

Ai është krijues absolut?

KIDEM

“I PËRHERSHËM PA FILLIM”

“Allahu ka ekzistu para çdo sendi dhe para çdo krijese”. Kur kanë shkuar dhe e

kanë pyetur Muhamedin a.s. për zanafillën e Allahut xh.sh. ka zbritur sureja

“IHLAS” e cila ka këtë domethënie:

Thuaj: “Ai, Allahu është Një!

Allahu është Ai që çdo krijesë i drejtohet për çdo gjë.

As s‟ka lindur kë,

As nuk është i lindur.

Dhe Atij askush nuk i është i barabartë”.

Poashtu është edhe një ajet tjetër i cili tregon se Zoti është i përhershëm pa

fillim, se Ai është “EZELIJ”.

“Ai është i Pari (para Tij ska pasur kurr fillim)”. (El Hadid:3)


16

BEKA

“I PËRHERSHËM PA MBARIM”

Zoti i Lartëmadhëruar sikurse nuk ka fillim poashtu nuk ka as mbarim. Për

këtë Zoti xh.sh. në Kur‟anin fisnik thotë:

“Ai është i pari që s‟ka fillim dhe i fundit që s‟ka mbarim, i dukshmi

dhe i padukshmi”. (El Hadid:3)

Pyetje:

1. Trego argumentin për cilësinë e Zotit i përhershëm pa fillim?

2. Trego argumentin për cilësinë e Zotit i përhershëm pa mbarim?

VAHDENIJET

“ALLAHU ËSHTË NJË”

Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟an thotë:

Thuaj: “Ai, Allahu është Një!

Është domosdoshmëri Njëshmëria e Krijuesit. Ai ekiston vetvetiu, dhe çdo gjë i

takon Atij. Ai udhëheq çdo send dhe në sundimin e Tij nuk ka shok as rival.

Pyetje:

1. Trego argumentin për cilësinë “Vahdenijet” të Zotit?

MELAQET E ZOTIT 2

17

KIJAMUN BINEFSIHI

“EKZISTON NGA VETVETIU”

Allahu xh.sh. nuk ka nevojë për askënd, ndërsa krijesat kanë nevojë për

Atë. Këtë e dëshmon edhe sureja e shkurtë e Kur‟anit:

“ALLAHU SAMED”

“Allahu është Ai që çdo krijesë i drejtohet, i mbështetet për çdo

nevojë. As s‟ka lindur kë, As nuk është i lindur. Dhe Atij askush nuk i është

i ngjashëm as i barabartë”.

Pyetje:

1. Trego argumentin për cilësinë e Zotit Kijamun bi nefsihi?

MUHALEFETUN LIL HAVADITHI

“NUK I PËRNGJAN ASKUJT DHE ASGJËHIT”


“Askush nuk është si Ai”.

Besimtari beson në Krijuesin, ndërsa është e pamundur që krijuesi me i

përngja krijesave. Për këtë arsye është e ndaluar rreptësisht që Allahu xh.sh. të

personifikohet me çfarëdo krijese, apo me çfarëdo sendi qoftë – material apo

jomaterial.

Pyetje:

1. Trego argumentin për cilësinë e Zotit Muhalefetun lil havadithi?


18

CILËSITË KUPTIMORE TË ALLAHUT xh.sh.

(SIFATI MEANEVIJE)

Cilësitë kuptimore të Allahut xh.sh. janë:

1. Hajat (JETON)

2. Ilm (DI GJITHÇKA)

3. Semi‟ë (NDËGJON GJITHÇKA)

4. Besar (SHEH GJITHÇKA)

5. Irade (I VULLNETSHËM)

6. Kudret (I PLOTFUQISHËM)

7. Kelam (FLET ME TË FOLURIT E TIJ HYJNOR)

8. Tekvin

Pyetje:

1. Cilat janë cilësitë kuptimore të Allahut xh.sh.?

MELAQET E ZOTIT 2

19

HAJAT

“ALLAHU ËSHTË I GJALLË DHE I PËRJETSHËM”

Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟anin fisnik thotë:

“Allahu la ilahe il-la huvel Hajjul Kajjum”.

“Allahu është Një, nuk ka zot tjetër përveç Atij. Ai është mbikëqyrës i

përhershëm, i gjallë dhe i përjetshëm”.

El-Bekare:255

Nga ky ajet kuptojmë se gjallëria e Allahut është cilësi esenciale dhe

tregon përsosurinë absolute të Tij, e cila dallon nga jeta dhe gjallëria e krijesave.

Pyetje:

1. Trego argumentin e ajetit Kur’anorë të cilësisë së Zotit EL HAJAT?

ILM - “DIN GJITHÇKA”

Dituria e Allahut xh.sh. është e pakufishme. Ai din gjithçka, dituria e Tij

përfshinë çdo send në esencë.

Dituria e Allahut xh.sh. përfshinë jo vetëm të kaluarën dhe të tashmën, por

edhe të ardhmen. Ai i din gjërat nga jashtë dhe nga mbrenda. Ai i din qështjet të

cilat shprehen haptazi por edhe ata qështje që mbahen sekrete dhe janë të fshehta.

Për këtë Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟anin fisnik thotë:

“Nuk ka dyshim dhe është e vërtetë se Allahu është i dijshëm për çdo

send”. El Muxhadele:7

Poashtu Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟anin thotë:

“Ai i ka qelësat e të gjitha fshehtësive, ato i di vetëm Ai. E di se çka ka

në tokë dhe çka ka në det. Asnjë fletë nuk bie e Ai të mos di për ate. Dhe

nuk ka kokërr në mbendësi të tokës, çfardo që të jetë e njomë që binë

menjëherë ose e thatë e që ajo të mos jetë në librin e qartë”. El En‟amë:59

Pyetje:

1. Trego argumentin Kur’anorë për cilësinë e Zotit se Ai din gjithçka ?


20

SEM‟Ë (DËGJON)

Çdo fjalë e cila flitet nuk mund ta ndëgjojë askush tjetër para Zotit xh.sh.

Allahu ndëgjon çdo lëvizje, e çdo qetësi.

Te Allahu xh.sh. nuk vjen në pyetje largësia apo afërsia e ndëgjimit, lindje

e perendim, veri a jug. Ngase zëri edhe pse e ka shpejtësin për të kaluar një kohë

prej një vendi në vend tjetër, Zoti i Lartëmadhëruar e ndëgjon në çdo moment.

Zoti i Madhëruar këtë e tregon në Kur‟an:

“Vërtetë, Allahu dëgjoi fjalët e asaj e cila bisedoi me ty lidhur me

burrin e vet, që u ankua te Allahu; prandaj Allahu e dëgjon bisedën tuaj,

Allahu dëgjon çdo bisedë dhe e sheh çdo punë”. (El Muxhadele:1)

Pyetje:

1. Trego argumentin Kur’anor të cilësisë së Zotit SEM’Ë (Dëgjon)?

BESAR (SHIKON)

Sikurse Zoti i Lartëmadhëruar dëgjon gjithçka ai sheh gjithçka. Zoti i

Lartëmadhëruar sheh edhe në errësirat më të thella ku nuk mund të sheh askush.

Zotit të Lartëmadhëruar nuk i nevojitet drita për të parë, apo teleskop ose

mikroskop për të vërejtur gjërat e imta apo të largëta.

Kur shkoi Musa a.s. me vëllaun e tij Harunin te Firauni, ata u frikësuan se

ndoshta do t‟ju ndodhë ndonjë e keqe, por Zoti i Madhëruar u tha:

“Mos u frikësoni, Unë jam me ju gjithashtu: Ndëgjoj dhe shoh”. (Ta

Ha:46)

Nëse të gjithë njerëzit dhe të gjitha gjallesat, organizohen që së bashku të

shohin tërësinë e tokës nuk munden me përfshi.

Për këtë arsye mirësi (IHSAN) quhet me adhuru Allahun sikur që e sheh Atë, pse

nëse ti nuk e sheh, Ai (Allahu) të sheh ty.

Fëmijë të dashur kështu na ka mësuar mësuesi i njerëzimit Muhamedi a.s.

Pyetje:

1. Trego argumentin Kur’anor për cilësinë e Zotit El-Besar (Shikon)?

MELAQET E ZOTIT 2

21

IRADE (I VULLNETSHËM)

Të gjitha pemët dhe perimet rriten, zhvillohen dhe japin fryte prej

elementeve të njejta. Të gjitha kanë: një ajër, një tokë një ujë dhe të gjitha thithin

elementet e njëjta të tokës si Karbonin, oksigjenin, hidrogjenin, azotin, fosforin,

qibritin, magneziumin, hekurin. Mirëpo kur të shohim molla e ëmbël, limoni e

thartë, ndërsa barishta e idhët. Në anën tjetër therra të therron, ndërsa pambuku i

butë. Gruri sjell miellin ndërsa lulja e diellit tlynin (yndyrën).

Të gjitha këto dëshmojnë për dëshirën dhe vullnetin (IRADE) të Allahut;

se Ai cakton ligjet, rregullon çështjet, frymëzon si don dhe kur të dëshiron. Kjo

cilësi apsolute nuk i takon askujt tjetër përpos Allahut xh.sh. E nëse Ai dëshiron

të gjitha mund t‟i ndryshon.

“Zoti yt vërtetë vepron si dëshiron dhe çka dëshiron”. El Hudë:107

“Zoti yt krijon çka dëshiron dhe zgjedhë. Ju dhe çdo kush tjetër nuk ka

zgjedhje”. El Kasas:68

Pyetje:

1. Trego argumentin Kur’anorë për cilësinë e Zotit se EL-IRADE?

KUDRET (I PLOTFUQISHËM)

E tërë gjithësia dhe çdo send që lëvizë, qarkullon ose nuk lëvizë është me

fuqinë (KUDRETIN) e Allahut xh.sh. Fara e grurit e dobët e cila prej toke

shpërthen dhe rritet, rritet me plotfuqinë (KUDRETIN) e Allahut xh.sh.

Erërat të cilat puhitin, dhe retë të cilat lëvizin, lëvizin me plotfuqinë e

Allahut xh.sh. Lumenjtë të cilët qarkullojnë dhe valët e detit të cilat valojnë, të

gjitha janë prej plotfuqisë (KUDRETIT) të Allahut xh.sh. Edhe planetet e yjet në

qiell të cilat lundrojnë në horizont dhe në gjithësi, lundrojnë me plotfuqinë

(KUDRETIN) E Allahut xh.sh. Sepse Ai ka mundësi-plotfuqi mbi çdo send.

Për këtë Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟an na ka mësuar t‟i themi Atij:

“Ti (O Zot) vërtetë ke mundësi dhe plotfuqi (KADIRË) mbi çdo

send”. Et Tahrimë:8

Pyetje:

1. Trego argumentin Kur’anorë për cilësinë e Zotit EL-KUDRET?


22

KELAM

“FLET ME TË FOLURIT E TIJ HYJNOR”

Të folurit është mjet i sqarimit të qështjeve.

Të folurit e Krijuesit nuk i gjason të folurit të krijesave të cilat burojnë prej

buzëve, gjuhës,fytit dhe dhëmbëve. Por të folurit e Zotit është cilësi e posaqme

me të cilën Zoti i Lartëmadhëruar u ka folur melaqeve, krijesave e gjithçka ka në

qiellëra e në tokë.

Për këtë Zoti i Lartëmadhëruar thotë:

“Thuaj: Sikur deti të jetë ngjyrë për t‟i shkruar fjalët e Zotit tim do të

shpenzohej ngjyra e nuk do të shpenzoheshin fjalët e Zotit tim edhe nëse

prap sjellim ngjyrë sa ka deti”. El Kehf:109

Në një ajet tjetër thotë Zoti i Lartëmadhëruar:

“Sikurse çka ka në tokë prej lisave të ishin lapsa dhe detit meja

bashkangjitë edhe shtat detëra të tjerë, prapseprap fjalët e Allahut nuk

shpenzohen. Vërtet Ai është i Fuqishëm dhe i Urtë”.

Lukman:27

Zoti i Lartëmadhëruar ka folur me Musa a.s., ka folur me Xhibrilin, e do të

flas edhe me besimtarët në ditën e Kijametit. Ndërsa në këtë botë të folurit e

Zotit me robërit e Tij e ka plotësu në Kur‟anin Fisnik ku thotë:

“Dhe u plotësua fjala e Zotit tënd e vërtetë dhe e drejtë, nuk mund

askush t‟i ndryshojë fjalët e Tij, se Ai Dëgjon dhe është i Dijshëm”.

Pyetje:

1. Trego argumentin Kur’anorë për cilësinë e Zotit EL-KELAM?

MELAQET E ZOTIT 2

23

TEVHID ESMA

“NJËSIMI I ZOTIT NË EMRA”


“Allahu i ka emrat më të bukur, Thirreni me ato emra”.

Poashtu edhe Muhamedi a.s. thotë:

“Allahu i ka 99 emra. Kush i mëson dhe është i bindur, do të hyjë në

xhenet”. (Mutefikun alejhi)

Emrat e bukur të Allahut janë:

ALLAH Emër i përveçëm i Zotit xh.sh.

ERR-RRAHMAN Veçori e posaqme e Allahut i cili mëshiron në këtë

botë në përgjithësi - besimtarët dhe pabesimtarët

ERR-RRAHIMË Veçori e posaqme e Allahut i Cili mëshiron

posaqërisht vetëm besimtarët në këtë botë dhe në

botën tjetër.

EL-MELIK Ai sundon me pozitën e Tij si dëshiron.

EL-KUDDUS Ai është i pastërt dhe larg ndaj çdo të mete apo

mangësie.

ES-SELAM Ai është që jep paqë për krjesat.

EL-MUËMIN Ai është besnik në premtimet e Tija për

shpërblimin e besimtarëve dhe dënimin e

pabesimtarëve.

EL-MUHEJMIN Ai mbizotëron në mënyrë absolute çdo gjë.

EL-„AZIZË Ai është i plotfuqishëm , gjithmonë Triumfues dhe

çdo gjë i nënshtrohet vetëm Atij.

EL-XHEBBAR Ai është i gjithëfuqishëm dhe me përpikëri i

ekzekuton dhe i realizon qështjet e Tij. EL-MUTEKEBBIR Ai është i Madhërishmi.

EL-HALIK Ai është që ka krijuar të gjitha krijesat.

EL-BARI Ai është që ka krijuar çdo gjë prej asgjëje, dhe çdo

send e ka zanafillën te Ai.

EL-MUSAVVIR Ai është që secilit ia ka dhënë formën, figurën dhe

veçoritë me u dalluar prej të tjerëve. Ai ka formësu

me dëshirën eTij të gjitha krijesat.

EL-GAFFAR Ai është që falë vazhdimisht dhe pandërprerë.

EL-KAHHAR Me fuqinë e Tij, Ai mbizotron dhe mposhtë çdo

send dhe sundon në mënyrë absolute.


24

EL-VEHHAB

Ai ju jep të gjitha të mirat robërve të Tij. Ai është

bujarë, Ai dhuron çdo begati për të cilën kanë

nevojë robërit e Tij.

ERR-RREZAK Ai furnizon të gjitha krijesat me çdo gjë çka u

nevojitet atyre.

EL-FETTAH Ai qliron çdo gjë, Ai zgjedhë çdo qështje dhe Ai

sundon gjithçka.

EL-„ALIMË Ai është i gjithëditur.

EL-KABID Ai është që furnizimin e ka në dorëne Tij dhe ia

ngushton kujt dëshiron.

EL-BASIT Ai është që furnizimin e ka në dorëne Tij dhe ia

zgjeron kujt dëshiron.

EL-HAFID Ai është që kriminelët dhe të padrejtit i përul dhe i

nënshtron.

ERR-RRAFI‟Ë Ai është që i ngritë në pozita të merituara

besimtarët dhe të drejtët.

EL-MU‟IZ Ai është i robërve të Tij, u jep nderë dhe krenari.

EL-MUDHIL Ai është që kë të don e përul dhe e degradon

ES-SEMI‟Ë - Ai është që ndëgjon pakufi.

EL-BASIRË Ai është që sheh gjithçka.

EL-HAKEM Ai gjykon me drejtësi në mes të robërve.

EL-„ADL Ai është i drejti absolut.

EL-LETIFË Ai është i butë ndaj robërve të Tij.

EL-HABIRË Ai është i informuar në përpikëri për të gjitha

qështjet.

EL-HALIMË Ai nuk shpejton në denim, por denon në kohën qe e

cakton Ai vet.

EL-ADHIMË Ai është më Madhështori.

EL-GAFURË Ai i cili falë robërit e Tij për gabimet e bëra.

ESH-SHEKURË Ai është Mirënjohës dhe i shpërblen besimtarët kur

e falënderojnë.

EL-„ALIJJ - Ai është më i Larti.

EL-KEBIRË - Ai është më i Madh sa që mendja e njeriut nuk

mund ta paramendojë sa është i Madh.

EL-HAFIDHË - Ai është Ruajtës absolut sa që Atij asgjë nuk mund

t‟i shpëtojë kurrë.

EL-MUKITË - Ai di gjithçka për krijesat.

EL-HASIBË - Ai llogaritë çka kanë nevojë robërit e Tij dhe ujep

çka kanë nevojë.

EL-XHELILË - Ai është më Fisniku dhe më i Nderuari.

EL-KERIMË - Ai është më Bujari dhe më Fisniku

MELAQET E ZOTIT 2

25

ERR-RREKIBË - Ai vigjilon çdo gjë dhe nuk mund t‟i mungojë

asgjë.

EL-MUXHIBË - Ai i pranon lutjet e robërve të Tij.

EL-VASI‟Ë - Ai është Gjithëpërfshirës dhe i zgjeron me

furnizimin e Tij të gjitha krijesat.

EL-HAKIMË - Ai është i Urtë i Ditur dhe Qeverisë me urtësi.

EL-VEDUDË - Ai ju do të mirën robërve të Tij dhe ju sjellë të

mira.

EL-MEXHIDË - Ai i cili meriton kulminacionin e çdo Lavdërimi

dhe Madhërimi.

EL-BA‟ITH - Ai i cili i ringjallë krijesat pas vdekjes së tyre.

ESH-SHEHIDË - Dituria e Tij është e pakufishme dhe Ai është

Dëshmitarë i çdo çështje.

EL-HAKK - Ai është i Vërteti dhe i Pamohueshmi.

EL-VEKILË - Ai përkujdeset për furnizimin e robërve të Tij dhe

të gjitha krijesave.

EL-KAVIJJ - Ai ka fortësi dhe fuqi absolute.

EL-METINË - Ai është i fortë dhe i pathyeshëm.

EL-VELIJJ - Ai ka në brojtjen e Tij gjithçka.

EL-HAMIDË - Ai meriton Lavdërim e Falenderim gjithmonë.

EL-MUHSI - Ai është njohës i përpiktë i çdo çështjeje.

EL-MUBDI - Ai ka krijuar gjithçka prej asgjëje dhe zanafilla e

gjithçkaje është prej Tij.

EL-MU‟IDË - Ai i rikrijon gjërat pasi të humbin dhe të zhduken.

EL-MUHJI - Ai ju ka dhënë jetë çdo gjallese.

EL-MUMITË - Ai ua merr jetën çdo gjallese.

EL-HAJJ - Ai ka gjallërinë dhe jetë absolute.

EL-KAJJUMË - Ai është i përjetshmi dhe i përgjithmonshmi

EL-VAXHID - Ai është i pavarur dhe çdo gjë varet prej Tij.

EL-MAXHID - Ai është i vetmi që meriton lavdata.

EL-VAHID - Ai është i vetmi, nuk ka zot tjetër pos Tij.

ES-SAMED - Vetëm Atij i mbështetet gjithçka, dhe vetëm Ai

mbron dhe ka në kompetencën e Tij gjithçka.

EL-KADIR - Ai ka mundësi dhe fuqi absolute.

EL-MUKTEDIR - Ai është i fuqishëm mbi gjithçka.

EL-MUKADDIM - Ai gradon cilin të dojë.

EL-MUEHHIR - Ai degradon cilin të dojë.

EL-EVVEL - Ai është i pari pa fillim.

EL-AHIR - Ai është i fundit pa mbarim.

EDH-DHAHIR - Ai është i dukshëm me veprat e Tij.


26

EL-BATIN - Ai është i padukshëm.

EL-VALIJ - Ai është Sundimtarë dhe Udhëheqës absolut.

EL-MUTE‟ALI - Ai është i Gjithëlartësuari.

EL-BERR - Ai bën dobi të pandërprerë dhe jep të mira të

shumta dhe të panumërta.

ET-TEVVAB - Ai i pranon tevbet dhe fal gabimet.

EL-MUNTEKIM - Ai me meritë ndëshkon ndëshkimtarët.

EL-AFUVV - Ai falë gabimet dhe nuk dënon atë i cili nuk

meriton dënimin.

ERR-RREUFË - Ai është i butë dhe i mëshirshëm ndaj robërve të

Tij. Ai është i dhimbshëm ndaj robërve të Tij.

MALIKUL MULK- Ai është Sundimtarë absolut.

DHUL XHELALI VEL

IKRAM -

Ai është specifik me cilësitë e Tij madhështore dhe

është i përsosur . Vetëm Atij i takojnë nderimet.

EL-MUKSIT - Ai është i drejtë në gjykim.

EL-XHAMI‟Ë - Ai është që i tubon krijesat në ditën e Kijametit.

EL-GANIJ - Ai është i pavarur dhe çdo gjë varet prej Tij.

EL-MUGNI - Ai i jep pasuri kujt të dojë.

EL-MANI‟Ë - Ai pengon kur të dojë dhe çka të dojë.

ED-DARRË - Ai i dëmton të padrejtit dhe të padëgjueshmit.

EN-NAFI‟Ë - Ai i bën dobi të drejtëve dhe të dëgjueshmëve.

EN-NURË - Ai udhëzon në dritë të vërtetë.

EL-HADI - Ai udhëzon në rrugë të drejtë dhe të dobishme

EL-BEDI‟Ë - Ai i ka shpikur krijesat dhe i ka krijuar.

EL-BAKI - Ai është i përhershëm pambarim.

EL-VARITH - Pasi të shkatërrohen dhe të zhduken krijesat Ai

trashëgon gjithçka.

ERR-RRESHIDË - Ai shpie në rrugë të dobishme.

ES-SABURË - Ai është durimtarë dhe të padëgjueshmit i dënon në

kohë të caktuar.

Pyetje:

1. Trego numrin e emrave të Allahut sipas hadithit të Muhamedit a.s.?

2. Përmendi 20 emra prej emrave të Zotit?

MELAQET E ZOTIT 2

27

AI ËSHTË ALLAHU

I CILI NUK KA SHOK AS RIVAL

NUK ËSHTË I LINDUR

DHE NUK KA LINDË

NUK I NGJASON ASGJË ATIJ

KRIJUESI I ÇDO SENDI

KA MUNDËSI PËR GJITHÇKA

ÇOFTË I LARTËSUAR

NA SHEH E NE NUK E SHOHIM

TË TIJ JANË GJITHÇKA KA

NË QIEJ DHE NË TOKË

FALË GABIMET

PRANON TEVBEN

POR EDHE DËNON ASHPËR

AI NA KA KRIJUAR

NA FURNIZON

NA KA DHËNË JETËN

NA BËNË TË VDESIM

CILINDO E FURNIZON PAKUFI

NUK ADHUROJ ASKËND POS TIJ.


28

EBU HANIFJA DHE ATEISTI

Një ditë prej ditëve një ateist shkon te Halifja i muslimanëve dhe i thotë

me guxim se ai është ateist dhe ai dëshiron të bisedojë me dijetarë për ta bindur,

sepse ai mendonte se nuk ka Zot.

Halifja heshti pak kohë dhe mendoi në vehte: Nëse e mbytë do të thonë

njerëzit – ja nuk kanë qenë në gjendje me diskutu për ta bindur dhe për atë e ka

mbytur. Kështu e thirri ministrin e i tha: Shko thirre Ebu Hanifen.

Pas një kohe arriti Ebu Hanifja. Halifja i tregoi për ateistin dhe i tha që të

bisedojë me të dhe ta bindë atë për ekzistimin e Zotit.

Ebu Hanifja i tha Hlifes : Unë do t‟i sjelli ateistit argumente për ekzistimin

e Zotit por nëse më lejoni pak kohë që të shkoj në një vend se e kam një punë për

ta kryer pa tjetër dhe shumë shpejtë do të kthehem.

Halifja e lejoi dhe shkoi.

Koha kaloi, Ebu Hnifja u vonua shumë ndërsa ateisti me kryelartësi i tha

Halifes: Më lejoni edhe mua të shkoj pse Ebu Hanifja iku dhe nuk do të kthehet,

sepse ai nuk ka argument për të më bindur.

Dhe posa u nis ateisti në drejtim të derës për të shuar kur hyri Ebu Hanifja

dhe kërkoi falje për vonesën dhe u tregoi atyre se gjat rrugës kishte për ta kaluar

një lum, mirëpo nuk kishte anije dhe është ulur buz lumit për të pritur mos po

kalon ndonjë anije dhe kishte pritur shumë derisa befasisht e kishte parë Ebu

Hanifja një çështje të quditshme. Kishte parë dërrasat se si vetvetiu bashkoheshin

në mes veti në lum, ndërsa gozhdat fluturonin dhe i gozhdonin dhe i përforconin

dërrasat dhe çekiçi vetvetiu shkonte dhe i mëshonte secilës gozhdë. Kështu

derisa barka u ndërtu dhe pa askend mu afura buz lumit ku isha unë për të hypur.

Qeshi me të madhe ateisti dhe tha: Kjo është e pamundur, kjo është e

pavërtetë, ti je i çmendur nuk të beson askush. Po si është e mundur që gozhdat

të fluturojnë në ajër dhe dërrasat me u bashkuar në ujë vetvetiu dhe me u ndërtu

barka.

Ebu Hanifja buzëqeshi dhe i tha: Pasi që një barkë e vogël nuk mund të ndërtohet

pa ndërtuesin e saj dhe nuk beson askush, atëherë, si mund të besohet që kjo

gjithësi me gjithëçka ka si : toka, qielli, dielli, hëna, planetettë gjitha janë krijuar

vetvetiu dhe nuk i ka kriuar askush!?

Ateisti uli kokën pastaj tha: Ke thënë të vërtetën. Kjo gjithsesi, patjetër ka

ka krijuesin i cili e ka kriuar dhe e ka programuar, e ai është Zoti xh.sh.

MELAQET E ZOTIT 2

29

MËSUESI PA MEND

Na ishte në një shkollë një musues. Ai nuk besonte në ekzistimin e Zotit.

Një ditë prej ditëve mësuesi hyri në klasë dhe i pyeti nxënësit:

- A më shihni?

- Po, të shohim – i thanë nxënësit.

- Pra unë ekzistoj. Pastaj pyeti.

- A e shihni dërrasën e zezë?

- Po iu përgjigjën nxënësit.

- Pra edhe dërrasa e zezë ekziston.

- A i shihni bankat?

- Po i shohim bankat.

- Pra edhe bankat ekzistojnë.

Pastaj i pyeti:

- A e shihni Zotin?

- Jo i përgjigjën nxënësit.

- Atëherë, ku është Zoti pasi ne nuk e shohim?

Njëri prej nxënësve i cili i shte i zgjuar ungrit në këmbë dhe i pyeti nxënësit:

- A e shihni mendjen e mësuesit?

- Jo iu përgjigjën nxënësat.

- Atëherë mësuesi nuk paska mend!

MËSUESI I MENQUR

Mësuesi i mençur i mori katër molla dhe i shpërndau në katër nxënës dhe

u tha:

Merrini mollët dhe shkoni në ndonjë vend ku nuk ju sheh askush.

- I pari shkoi dhe e ngrëri mollën nën shtrat.

- I dyti shkoi dhe e ngrëri mollën pas dollapit.

- I treti shkoi në dhomë dhe e mbyll derën me qelës dhe e ngrëri i vetmuar

në dhomë.

- I katërti u kthye me mollë në dorë dhe i tha mësuesit: “Nuk munda të gjej

vend ku nuk më sheh askush, pse më sheh Allahu.

- Mësuesi e falenderoi nxënësin dhe e shpërbleu për provimin e dhënë dhe u

tha nxënësëve tjerë:

- Ju kam thënë që ta hani mollën ku nuk ju sheh askush. Po pse nuk e ditët

se Allahu ju sheh juve gjithmonë në çdo kohë dhe në çdo vend?


30

BIJA E MENÇUR

Halifja i muslimanëve Omeri r.a. një natë prej netëve ecte nëpër rrugë për

t‟i shiku nevojat e muslimanëve. Kur papritmas e ndëgjon zërin e një nëne duke i

thënë bijes së saj: Shko sjell ujë që ta përziejmë me qumësht, që të kemi sasi më

të madhe të qumështit për ta shitur në treg. Mirëpo e bija nuk e dëgjoi.

Nëna i tha bijës: Po Halifja nuk na sheh në këtë natë.

Bija ju përgjigj: Nëse Omeri nuk na sheh, atëherë Allahu ëahtë Ai i cili na sheh.

Omeri u gëzua me këtë përgjigjeje të vajzës besimtare e sinqert dhe e

martoi me birin e tij.

BILALLI r.a.

Shoku i Muhamedit a.s. Bilalli r.a. ishte rob i Umeje bin Halefit kur e ka

pranu islamin.

Kur dëgjoi idhujtari Umej bin Halef se robi i tij është bërë musliman ka

tentuar me e larguar prej besimit por nuk ia ka arritur qëllimit.

Për këtë arsye e merr Bilallin r.a. dhe e dërgon në shkretëtirë në mes të

ditës, kur dielli përcëllonte. Aty e zdesh lakuriq dhe i vendosë gurë të mëdhenjë

në trupin e tij dhe e torturon pa mëshirë. Mirëpo imani i Bilallit vetëm sa shtohej

dhe me guxim të madh pandërprerë thonte:

Allahu është Një, Allahu është Një, Allahu është Një.

Dhe kështu në mes të shkretëtirës, në mes të ditës nuk dorëzohej derisa e

bleu shoku i Muhamedit a.s. – Ebu Bekri Sidiki dhe e liroi.

Pastaj Bilalli është bërë Muezini i parë në islam.

MELAQET E ZOTIT 2

31

IMANI – BESIMI NË ZOTIN

Muhamedi a.s. ka thënë:

“Kush thotë LA ILAHE IL-LALLAH do të hyjë në xhenet”.

Kjo fjalë është fjala më madhështore që ekziston.

Shahadeti, i cili tregon njësimin e Zotit, është shkalla më e larta e imanit dhe dega

më specifike.


“Imani i ka gjashtëdhjetë e disa degë më e larta është fjala LA ILAHE

IL-LALLAH”.

Me këtë fjalë hynë në islam. Shahadeti është shart i islamit dhe rukn i tij.

Tani do t‟i përmendim edhe degët tjera të imanit:

1. Maturia në shpenzim 25. Kërkimi i diturisë

2. Mbrojtja e pasurisë 26. Përhapja e diturisë

3. Ndalimi i vetëvetes nga vrasja 27. Drejtësia

4. Ndalimi i vetëvetes nga harami 28. Bëmirësia ndaj prindërve.

5. Dashuria në emër të Allahut 29. Edukata e mirë.

6. Urrejtja në emër të Allahut 30. Ndërlidhshmëria farefisnor

7. Devotshmëria 31. Pajtimi mes njerëzve.

8. Largimi i gjërave të dëmshme 32. Edukimi i fëmijëve.

9. Largimi nga kufri 33. Me fitu ushqimin hallall.

10. Falja e namazeve farze 34. Me shpenzu pasurinë në vende të lejuara.

11. Zekati 35. Gëzimi për të mira.

12. Haxhi 36. Ndalimi nga e keqja

13. Agjinimi 37. Me iu përmbajtë ehli xhematit.

14. I‟ëtikafi 38. Bashkimi në të mirë.

15. Afrimi me besimtarë 39. Ndëgjimi i udhëheqësave.

16. Largimi i ndyrësirave 40. Plotësimi i premtimit.

nga rruga 41. Kefareti.

17. Kënaqësia me caktimin e Zotit 42. Kryerja e akteve.

18. Durimi 43. Dorëzimi i emaneteve.

19. Mëshira 44. Xhihadi.

20. Lutja 45. Ndërlidhshmëria.

21. Turpërimi 46. Besimi në të dërguarit.

22. Dashuria ndaj të dërguarit 47. Besimi në librat e Zotit.

23. Rrespekti i të dërguarit a.s. 48. Besimi në melaqet e Zotit

24. Liximi i Kur‟anit. 49. Besimi në caktimin e Zotit.


32

50. Besimi në ditën e Gjykimit 63. Pastrimi truporë dhe shpirtërorë

51. Modestia. 64. Ekzekutimi i ligjeve.

52. Xhelozia 65. Rrespektimi i fqiut.

53. Fisnikëria. 66. Kthyerja e selamit.

54. Rrespektimi i të madhit. 67. Vizita e të sëmuarit.

55. Me dëshirue për tjetrin çka 68. Rrespektimi i mikut.

dëshiron për veten. 69. Përshëndetja e të teshurit.

56. Me e dashur Allahun. 70. Me i largu të këqijat të cilati

57. Frika ndaj Zotit. pengojnë njerëzit

58. Shpresa në Zotin. 71.Sjellja e mirë ndaj fëmijëve

59. Mbështetja në Zotin. 72. Fshehja e gabimeve.

60. Falënderimi për të mirat e Zotit. 73. Lutja për të vdekurit.

61. Përkujtimi i Zotit.

62. Ruajtja e gjuhës.

.

MELAQET E ZOTIT 2

33

SURETUL - IHLAS

BISMIL-LAHIRR-RRAHMANIRR-RRAHIM

KUL HUVALLAHU EHAD

ALLAHU SAMED

LEM JELID

VE LEM JULED

VELEM JEKUN LEHU KUFUVEN EHAD

( .اش ل يش ه ل ش اش ل يه اش ل . ه اصالله ش ه . هلل ه ش ه شحش

فه م شحش .( ش اش ل يش هن االله ه كه

“Thuaj: Ai, All-llahu është Një! All-llahu është Ai të Cilit çdo krijesë i

drejtohet (i mbështetet) për çdo nevojë. As s‟ka lindur kë, as nuk është i

lindur. Dhe me Atë askush nuk i është e barabartë”.

(Suretul – Ihlas:1-4)


34

AJETUL KURSIJA


ALLAHU LA ILAHE IL-LA HUVE

EL HAJJUL KAJJUME

LA TEËHUDHUHU SINETUN VE LA NEVM

LEHU MA FIS-SEMAVATI VE MA FIL ERD

MEN DHEL-LEDHI JESHFEU INDEHU IL-LA BI IDHNIHI

JEA‟LEMU MA BEJNE EJDIHIM VE MA HALFEHUM

VE LA JUHITUNE BISHEJ IN MIN ILMIHI

IL-LA BIMA SHAE

VESIA KURSIJJUHUS SEMAVATI VEL ERD

VE LA JEUDUHU HIFDHUHUMA

VE HUVEL ALIJJUL ADHIMË.

الله ل الو الا ىو الحي القيوم ل تأ خذه سنة و ل نوم لو ما فى الساماوات )و ما فى الرض من ذا الاذى يشـفع عنده الا بإذنو يعمم ما بين ايدييم و ما خمفيم و ل يحيطون بشىء من عممو الا بما شآء وسع كرسيو الساموات و

(. ه حفظيما و ىو العمى العظيم الرض و ل يءود

“Allahu është një, nuk ka zot tjetër përveç Atij. Ai është mbikëqyrës i

përhershëm dhe i përjetshëm. Atë nuk e kap as kotje as gjumë, gjithçka ka

në qiej dhe në tokë është vetëm e Tij. Kush mund të ndërmjetësojë tek Ai,

pos me lejën e Tij, e di të tashmen që është pranë tyre dhe të ardhmen, nga

ajo që Ai di, tjerët dinë vetëm aq sa Ai ka dëshiruar, Kursija e Tij (dija-

sundimi) përfshinë qiejt dhe tokën, kujdesi i Tij ndaj të dyjave, nuk i vjen

rëndë, Ai është më i larti, më i madhi”.

(Suretul – Bekare:255)

MELAQET E ZOTIT 2

35

Dr. Musli Vërbani

MELAQET E ZOTIT


2


36

MELAQET E ZOTIT 2

37

BESIMI NË MELAQET E ZOTIT

Muslimani i ndëgjon, i beson dhe i vërteton fjalët e Zotit të

Madhëruar.

Zoti i Madhëruar në Kur‟an thotë:

“Ka besuar i dërguari ç‟ka i ka zbritur prej Zotit të tij. Të gjithë

(pejgamberët edhe besimtarët) kanë besuar Allahun dhe në melaqet e Tij”.

Besimi në melaqet e Zotit nënkupton: Se melaqet ekzistojnë, janë të krijuara

prej drite, nuk hanë, nuk pinë, nuk martohen, pra besimtari vërteton ekzistencën

e tyre si krijesa të Allahut, siç tregon Kur‟ani vlerën, qëllimin dhe rëndësinë e

tyre.

E kanë pyetur Muhamedin a.s.: Çka është Imani?

Muhamedi a.s. është përgjigjur:

Me besu në Allahun

në melaqet e Tij

librat e Tij

në pejgamberët e Tij.

Pyetje:

1. Çka nënkupton besimi në melaqet e Zotit?

2. Si është përgjigjur Muhamedi a.s. kur e kanë pyetur për Imanin?


38

CILËSITË E MELAQEVE

Melaqet kanë cilësi të posaqme me të cilat dallohen prej krijesave tjera.

Cilësitë e tyre janë:

- Trupi i tyre është i krijuar prej drite,

- Nuk hanë, e as nuk pinë,

- Nuk flejnë,

- Nuk martohen,

- Nuk i kundërshtojnë kurrë urdhërat e Allahut,

- Kanë krahë nga dy, nga tre apo nga katër,

- E lavdërojnë dhe e përkujtojnë Allahun deri në Ditën e Kijametit,

- Na shohin neve ndërsa ne nuk i shohim,

- Janë të shpërndara në qiell dhe në tokë,

- Të gjithë besojnë dhe nuk tregojnë kryelartësi,

- Mund të paraqiten në forma të ndryshme.

Pyetje:

1. Cilat janë cilësitë e melaqeve?

2. A na shohin melaqet?

3. Ku janë të shpërndara melaqet?

4. Si paraqiten melaqet?

5. A kanë melaqet forma të njejta?

MELAQET E ZOTIT 2

39

PUNËT E MELAQEVE

Ka shumë lloje të melaqeve dhe numri tyre është shumë i madh.

Zoti i Madhëruar për secilin lloj të melaqeve ka parapa (ka caktuar) punë të

veçantë.

- Disa prej tyre i shenojnë dhe i regjistrojnë veprat e njerëzve,

- Disa i ka autorizuar për rojtarë të Xhenetit dhe Xhehenemit,

- Disa e mbajnë “Arshin” e madhë,

- Disa sillen rrethe përqarkë “Arshit” të madhë,

- Disa i mbrojnë njerëzit nga e keqja e shejtanëve dhe e xhinëve,

- Ndonjëri e zbret “Vahjin” Librat prej Zotit të Madhëruar te pejgamberët,

- Ndonjëri është i autorizuar me zbritë furnizimin (rizkun) prej qiellit,

- Disa e lavdërojnë Allahun pa ndërpre ditë e natë,

- Ndonjëri prej tyre do t‟i fryejë “Surit” në Ditën e Gjykimit,

- Disa prej tyre janë të autorizuara për erërat dhe mjegullat,

- Disa janë të autorizuara për marrjen e shpirtërave,

- Disa janë të autorizuara me bë dua, dhe me kërku falje për besimtarët,

- Disa janë të autorizuara për mbikqyrjen e kodrave.

Secili e kryen detyrën ashtu siç ia ka caktuar Zoti i Madhëruar, i kryejnë

detyrat me përpikëri dhe nuk kundërshtojnë.

Pyetje:

1. A është i njohur numri i melaqeve?

2. Cilat janë punët e melaqeve?

3. Si i kryejnë detyrat melaqet?


40

MELAQET E DALLUARA

Zoti i Madhëruar ka vlerësu disa melaqe më shumë se melaqet e tjera ashtu

siç i ka vlerësu disa pejgamber më shumë se pejgamberët e tjerë.

Allahu e vlerëson kë të donë Ai.

Pra prej të gjitha melaqeve Zoti i ka dalluar katër melaqe, e ato janë:

1. Xhibrili

2. Mikaili

3. Melekul mevt

4. Israfili

Zoti i Madhëruar në Kur‟anin fisnik thotë:

“Kush mundet me qenë armik i Xhibrilit deri sa ai ta ka zbritur

Kur‟anin në zemrën tënde që ishte dëshmues dhe vërtetues i asaj çka ka

zbritur më parë dhe udhëzues e gjithashtu edhe përgëzues i besimtarëve.

Kush është armik i Allahut, i melaqeve të Tij, i Xhibrilit i Mikailit (ai është

pabesim) dhe pa kurrëfarë dyshimi Allahu është armik i mosbesimtarëve”. El – Bekare 97, 98.

Pastaj prej këtyre katër melaqeve të rëndësishme Zoti e ka vlerësu më së

shumti Xhibrilin.

Pyetje:

1. Cilat melaqe i ka dalluar Zoti i Madhëruar nga melaqet tjera?

2. Çka thotë Zoti i Madhëruar për Xhebrailin?

3. Çka thotë Zoti i Madhëruar për ata të cilët janë armiq të melaqeve?

MELAQET E ZOTIT 2

41

ERR-RUHUL EMINË

Ruhul Eminë apo “Shpirti Besnik” është emër i melaqes Xhibril.

Xhibrili është imam i melaqeve. Xhibrili i ka zbritur të gjitha librat qiellor te

pejgamberët, pra Xhibrili ia ka zbritur Vahjin secilit në kohën e tij, për popullin e

tij për t‟i plotësuar nevojat e secilit popull.

Muhamedi a.s. Xhibrilin e ka parë në forma të ndryshme.

Nuk është për tu habitur pse melaqet paraqiten në forma të ndryshme.

Njëherë i Dërguari a.s. ka kërkuar për ta parë në formën e tij të vërtetë

hyjnore!

Me lejën e Allahut, Muhamedi a.s. e ka parë: se si krahët e Xhibrilit të shtrirë

gjerë e gjatë në horizontin e gjërë gati sa i ka përfshirë lindje e perendim.

Herën tjetër e ka parë në Natën e Miraxhit në Sidretul Munteha.

Thotë Zoti i Madhëruar në Kur‟anin Fisnik:

“E ka parë edhe herën tjetër. Në Sidretul Munteha”.

Pra Xhibrili pasi që ia ka zbritur Kur‟anin Muhamedit a.s. si dhe çdo shpallje

pejgamberëve tjerë e meriton të quhet “RUHUL EMINË” apo Shpirti Besnik.

Të mësojmë edhe ne prej Xhibrilit besnikërinë dhe të gjitha detyrat tona t‟i

kryejmë me përpikëri dhe me besnikëri.

Pyetje:

1. Kush është Ruhul Eminë?

2. Kush është Xhibrili?

3. Çka ka zbritur nga qielli Xhibrili?

4. A e ka parë Muhamedi a.s. Xhibrilin?

5. Çka duhet të mësojmë nga Xhibrili?


42

MELAQJA E RISKUT (Furnizimit)

Secili njeri e ka të caktuar sa i nevojitet furnizimi gjatë jetës së tij.

Këtë “risk” apo furnizim e ka regjistruar dhe e ka shënuar Mikaili në momentin

e lindjes së secilit njeri, pse për këtë e ka autorizuar Zoti i Madhëruar.

Na tregon shoku i Muhamedit a.s. Ibni Mes‟udi se Muhamedi a.s. ka

thënë:

“Secilit prej juve formimi i embrionit në barkun e nënës vjen me fazën e

parë për katërdhjetë ditë bëhet farë embrioni, pastaj për katërdhjetë ditë tjera

bëhet gjak, pastaj katërdhjetë ditë tjera bëhet mish, pastaj dërgohet një melek ia

jep Shpirtin dhe urdhërohet për katër çështje:

- për regjistrimin, shënimin e riskut apo furnizimit,

- për caktimin e exhelit, jetës së tij,

- për caktimin e veprimtarisë së tij dhe

- për caktimin se a do të jetë besimtarë apo pabesimtarë (fatkeqë)

Pyetje:

1. Kush e ka të regjistruar “Rizkun” apo furnizimin?

2. Kur meleku ia jep shpirtin (fëmiut në barkun e nënës) çka është i

urdhëruar që të regjistrojë?

MELAQET E ZOTIT 2

43

ISRAFILI

Meleku fisnik Israfili është melaqja e cila do t‟i fryejë “SURIT” kur të

ndodhë Dita e Kijametit pastaj do t‟i fryejë herën tjetër dhe njerëzit ngriten nga

varret për të dhënë llogari për veprat e tyre.

Thotë Zoti i Madhëruar:

“Pastaj i fryhet “SURIT” herën tjetër dhe menjëherë të gjithë ata (njerëzit) në këmbë presin (urdhërin e Zotit për tu gjykuar për veprat e tyre).

(El-Zumer 68)

Muhamedi a.s. ua përkujtonte shokëve të tij këtë melaqe fisnike dhe u

tregonte për qështjen e tij dhe pë detyrën e tij.

Një ditë derisa ishte ulur u tha shokëve të tij:

“Si do të jetë puna me ju atë ditë derisa melaqja e ka pregaditur “SURIN”

i ka hapur krahët dhe është pregaditur me e ndëgju urdhërin e Zotit dhe pret me i

fry SURIT”.

Shokët thanë: “Na mjafton Allahu. Ai është mbrojtësi më i mirë. Vetëm

Allahut i mbështetemi”.

Vazhdimisht të themi: “HASBUNALLAHU VE NIË‟MEL VEKIL dhe

„ALALL-LLAHI TEVEKKELNA” që në gjuhën shqipe dmth.: “Na mjafton

Allahu, Ai është mbrojtësi më i mirë, vetëm Allahut i mbështetemi.

Këto dy fjali janë armët më të forta për tu siguruar nga trishtimi i fryerjes

së “SURIT” në Ditën e Kijametit.

Pyetje:

6. Kush është meleku Israfil?

7. Çka i thanë shokët Muhamedit a.s. kur i tregoi për “SURIN”?

8. Cilat fjalë janë armët më të forta për t’u siguruar nga trishtimi i SURIT?


44

MELAQJA E AUTORIZUAR PËR MARRJEN E

SHPIRTËRAVE

Melaqja e autorizuar për marrjen e shpirtërave quhet “MELEKUL

MEVT” për këtë arsye kjo melaqe ka rëndësi të madhe dhe është melaqe fisnike.


“Thuaj u bënë që të vdisni Melaqja e marrjes së shpirtërave i cili

është i autorizuar për ju (që tua marrë shpirtin)”.

Es-Sexhde 11

MELKUL MEVTI i ka ndihmëtarët e vet të cilët i ndihmojnë në kryerjen e

detyrës, këtë na e tregon Zoti i Madhëruar në Kur‟anin fisnik:

“Dhe, Ai (Allahu) është i fuqishëm mbi robërit e Tij dhe gjithashtu u

dërgon mbrojtës deri në momentin kur ndonjërit prej juve i vjen vdekja, ia

marrin shpirtin të dërguarit Tanë e ata nuk bëjnë kurrëfarë lëshimi”. El-En‟am 61

Besimtarit Melekul Mevti i vjenë në formë tëmirë, me erë të mirë, me

rroba të bardha dhe e përgëzon me kënaqësinë e Allahut dhe i tregon se edhe ai

do të jetë i kënaqur me Allahun.

Pabesimtarit Melekul Mevti i vjen në formë të trishtueshme dhe e

lajmëron për moskënaqësinë e Allahut dhe denimin të cilin do ta përjetojë.

Melekul Mevti ka fuqi të madhe, për këtë arsye i merr shpirtërat në

momentin e caktuar ashtu siq është i autorizuar.

Kur është pyetur Ibni Abasi: “Nëse një njeri vdes në lindje e tjetri në

perendim në të njejtën kohë, atëherë si është e mundur që Melekul Mevti me ja

marrë shpirtërat menjëherë”?

Ibni Abasi thotë: “Fuqia e Melekul Mevtit për lindje a perendim dritë e

errësirë, tokë e detë është sikur njeriu i cili ka tavolinën (tryezën) përpara dhe

çka dëshiron, si dëshiron dhe kur të dojë merrë”.

Melekul Mevti është melaqe fisnike, ai ka autorizim prej Zotit, ai nuk ka

gabim pse i merr shpirtërat. Ne duhet ta rrespektojmë emrin e tij sepse Melekul

Mevti nuk na shkurton jetën, nuk na e pengon furnizimin por vetëm i kryen

urdhërat.

Pyetje:

2. Cila është melaqja e cila i merr shpirtërat?

3. Si i vjen Melekul Mevti besimtarit?

4. Si i vjen Melekul Mevti pabesimtarit?

MELAQET E ZOTIT 2

45

MBIKËQYRËSI I XHENETIT DHE I

XHEHENEMIT

Secili nga ne e dëshiron Xhenetin, shpresojmë në Allahun që të na bëjë

prej banorëve të Xhenetit.

Secili nga ne frikësohet nga Xhehenemi, prandaj e lusim Allahun që të na

largojë prej atij denimi.

Zoti i Madhëruar ka autorizuar për Xhenet dhe për Xhehenem poashtu

mbikëqyrës.

Melaqja e autorizuar për Xhenet është “RIDVANI” e ai i ka edhe

ndihmësit e tij, ata i përgëzojnë dhe i urojnë besimtarët dhe besimtaret,

muslimanët dhe muslimanet kur të hynë në Xhenet.


“Nuk i pikëllon ata (besimtarët) trishtimi i madh por i takojnë

melaqet e u thonë: Kjo është dita e cila iu është premtuar juve”.


“Melaqet u hynë atyre nga secila derë, e u thonë: ”Selamun alejkum”

për atë që keni duruar. Nuk ka finalizim më të mirë se kjo, aty ka

vendbanime të mrekullueshme”.

Rojtari i Xhenetit quhet RIDVAN.

I pari i cili do ta hapë derën e Xhenetit është Muhamedi a.s.

Thotë Enes bin Maliku se Muhamedi a.s. ka thënë:

“Do t‟i afrohem derës së Xhenetit, do ta hapë, ndërsa rojtari thotë: Kush

është? Do të them: Muhamedi. Thotë rojtari: Për ty jam urdhëruar me të lejuar

për ta hapur këtë derë, e nuk mund që ta hapë askush para teje”.

Zoti i Madhëruar rojtarin e Xhenetit e ka quajtur RIDVAN sepse ai është i

kënaqur me banorët e xhenetit. Prandaj RIDVAN d.mth. i kënaqur.

Ndihmësit e tij qëndrojnë para dyerve të Xhenetit dhe i thërrasin

besimtarët dhe besimtaret, muslimanët dhe muslimanet që të hynë në Xhenet

mvarësisht prej veprave të tyre:

Kush falë namaz thirret nga dera e namazit.

Kush ka bërë xhihad thirret nga dera e xhihadit.

Kush ka agjëruar thirret nga dera e agjërimit (Rejan).

Kush ka dhënë sadak thirret nga dera e sadakës.

Disa thirren nga të gjitha dyert e lartëpërmendura.

Melaqja e autorizuar për mbikqyrjen e Xhehenemit quhet “MALIK”.

Quhet kështu sepse kjo dmth. e ka përmbajtjen e të “fuqishmit (të fortit)”. Zoti i

Madhëruar për t‟i ndëshkuar banorët e Xhehenemit Malikun e ka bërë të fortë

dhe të fuqishëm. Ai i ka edhe ndihmësit dhe bashkëpunëtorët për t‟i denuar

pabesimtarët.


46


“Mbi të (Xhehenem) mbikëqyrin nëntëmbëdhjetë. Ne mbikëqyrës të

zjarrit të Xhehenemit nuk kemi përcaktuar tjetër përpos melaqet. Dhe

numrin e përcaktuar të tyre nuk e kemi bërë për asgjë tjetër vetëm se për t‟i

sprovuar (ndëshkuar) ata të cilët nuk besojnë”.


“Mbi të (Xhehenem) janë melaqet e ashpra dhe të forta”

Të këqinjët ndëshkohe me zjarr së bashku me pabesimtarët, pas

ndëshkimit të rreptë ata dëshirojnë t‟i shpëtojnë zjarrit dhe e thërrasin

mbikëqyrësin e xhehenemit për t‟i shpëtuar por ai nuk iu përgjigjet lutjes së tyre.


“Ata që janë në zjarr u thonë rojeve të tyre në Xhehenem, luteni Zotin

e juaj që të na lehtësojë neve një ditë prej denimit. Melaqet e Xhehenemit

thonë : A nuk iu kanë ardhur të dërguar prej mesit të juve me argumente të

qarta. Banorët e Xhehenemit përgjigjen: Po gjithsesi, atëherë melaqet e

Xhehenemit u thonë pra thirrni ata. Por lutja e pabesimtarëve është vetëm

humbje e asgjë tjetër”.

Mlaqet e xhehenemit quhen Zebanije.


“Do t‟i thërrasim Zebanijet (për t‟i ndëshkuar banorët e Xhehenemit)”.

Pyetje:

1. Kush mbikëqyrë Xhenetin dhe Xhehenemin?

2. Si quhet melaqja e Xhenetit?

3. Kush është i pari i cili e hapë derën e Xhenetit?

4. Pse quhet melaqja e Xhenetit “RIDVAN”?

5. Nga cilat dyer hyjnë besimtarët në Xhenet?

6. Si quhet melaqja e Xhehenemit?

7. A ka ndihmëtarë melaqja e Xhehenemit?

8. Pse ka ndihmëtarë melaqja e Xhehenemit?

9. Sa mbikëqyrës ka Xhehenemi?

10. A janë të ashpra melaqet e Xhehenemit?

11. A i pranohet lutja pabesimtarit për të shpëtuar nga denimi i Xhehenemit?

MELAQET E ZOTIT 2

47

MELAQET E AUTORIZUARA PËR ME NA

PYETUR NË VARR

Zoti i Madhëruar i ka autorizuar dy melaqe për të na pyetur neve në varr për

veprat tona dhe fenë tonë.

Posa të varroset i vdekuri i kthehet shpirti në trupin e tij, i vijnë dy melaqe

dhe e pyetin:

- Kush është Zoti yt?

Besimtari thotë: Allahu është Zoti im.

- Cila është feja jote?

Feja ime është Islami.

- Cili pejgamber është dërguar te ju?

I Dërguari i Allahut- Muhamedi a.s.

- Cila është dituria (libri) juaj?

Kam lexuar Kur‟anin librin e Allahut, i kam besuar, vërtetuar dhe praktikuar në

vepër.

Pastaj e pyesin cili është Zoti yt, feja jote dhe i dërguari yt.

Zoti i Madhëruar ia përforcon fjalët besimtarit dhe ai pa hamendje thotë: Allahu

është Zoti im, feja ime është Islami, pejgamberi im është Muhamedi a.s.

Nga qielli vjen një thirrje:

“E ka thënë të vërtetën robi im, shtroni shtrat të Xhenetit, visheni me rroba

të Xhenetit, hapjani dyert e Xhenetit.

Nga brendia e shpirtit i vjen era e mirë, i zgjerohet gjendja dhe i zgjatet

shikimi. I vjen një person me pamje të bukur, rroba të mira, erë të mirë e i thotë:

Të përgëzoj me diçka të mirë, të përgëzojë me kënaqësinë e Allahut, Xhenetin

me të mira të shumta dhe të përgjithshme dhe kjo është dita e premtuar.

Besimtari pyet: Ti që më përgëzon për të mira, kush je ti?

Thotë: Unë jam vepra jote.

Pastaj i hapet dera e Xhenetit dhe e sheh vendin e tij në Xhenet.

Pabesimtari pasi të varroset i kthehet shpirti në trup, i vijnë dy melaqe dhe e

pyesin:

- Kush është Zoti yt?

Jo, nuk e di!?

- Cila është feja jote?

Nuk e di!?

- Cili pejgamber është i dërguar te ju?

Nuk e di !?

Pastaj i thuhet: Nuk e dite, nuk ke njohuri për këto gjëra, për këtë arsye

vjen një zë nga qielli e thotë: “Shtroni shtrat të Xhehenemit dhe hapjani derën e

Xhehenemit”. I vjen nxehtësi e fortë, i shtrëngohet gjendja aq shumë sa që i

pëlcasin edhe eshtrat.


48

I vjen një person me fytyrë të keqe, rroba të këqia, erë të keqe dhe i thotë:

Kjo është dita e premtuar, dita e ndëshkimit.

Pabesimtari i thotë: Kush je ti?

Unë jamë vepra e jote e keqe. Pastaj verbërohet dhe shurdhohet.

Pra melaqet e autorizuara për në varr janë Munkeri dhe Nekiri.

Pyetje:

1. Sa melaqe i ka autorizuar Zoti i Madhëruar për me na pyet në varr?

2. Çka ndodhë me të vdekurin kur të varroset?

3. A ia forcon fjalët Zoti i Madhëruar besimtarit në varr?

4. Çka ndodhë me besimtarin në varr?

5. Çka ndodhë me pabesimtarin në varr?

MELAQET E ZOTIT 2

49

MELAQET E AUTORIZUARA PËR MBAJTJEN E

ARSHIT

Arshi është qështje më e lartë dhe më e madhe e krijesave.

Thotë Muhamedi a.s.: “Nëse luteni, kërkoni prej Zoti të Madhëruar

Xhenetin Firdevs, pse Firdevsi është mesi i Xhenetit dhe prej Xheneteve më të

larta dhe mbi të është “Arshi” i të Gjithëmëshirshmit dhe prej aty burojnë lumejt

e Xhenetit”.

Këtë Arsh madhështorë e mbajnë melaqet fisnike. Ata gjithashtu e

lavdërojnë, e falenderojnë dhe e besojnë Zotin e tyre, dhe nuk tregojnë

kryelartësi por kërkojnë falje për besimtarët.


“Ata (melaqet) të cilët e mbajnë Arshin dhe çka ka rreth tij e

lavdërojnë dhe e falenderojnë Zotin e tyre dhe besojnë në Të dhe kërkojnë

falje për ata të cilët besojnë: O Zoti ynë Ti ke përfshi çdo gjë me mëshirën

dhe diturinë Tënde. Fali ata të cilët pendohen dhe pasojnë rrugën Tënde.

Ruaj ata nga denimi i Xhehenemit”. Numri i atyre melaqeve të cilat e mbajnë Arshin janë tetë.

Thotë Zoti iMadhëruar: “E mbajnë arshin e Zotit tënd, mbi ta (arsh)

atëherë do të jenë tetë”.

Thotë Harunë bin Raiabi se bartësit e arshit janë tetë. Katër prej tyre

thonë: “SUBHANEKE VE BI HAMDIKE” për butësinë pas diturisë Tënde.

“SUBHANEKE VE BI HAMDIKE” për falje pas fuqisë Tënde.

Për fuqinë dhe mundësinë e melaqeve të cilat e mbajnë Arshin nuk di

askush përpos Zotit të Madhëruar.

Pyetje:

1. Çka është Arshi?

2. Çka është Firdevsi?

3. Kush e mbanë Arshin?

4. Çka thonë melaqet të cilat e mbajnë Arshin?

5. Sa është numri i melaqeve të cilat e mbajnë Arshin?

6. Si luten melaqet të cilat e mbajnë Arshin?


50

MELAQJA E AUTORIZUAR PËR SHI

Zoti i Madhëruar ka caktuar melaqe për të zbritur shiun nga qielli që të

ngjallë tokën pasi të thahet dhe të teret, që toka të lulëzojë dhe të ringjallet pas

vdekjes së saj.

Na tregon shoku i Muhamedit a.s. Ebu Hurejre se Muhamedi a.s. ka thënë:

“Derisa një njeri shkonte në një pjesë të shkretëtirës e ndëgjon një zë lart

mbi mjegulla: “Ujite bashqen (arën) e Abdullahut”. Kur mjegullat u larguan dhe

shkuan në drejtim të një are dhe e lëshuan shiun në të, pastaj u formua një

përrockë nga ai ujë. Aty në arë qëndronte një njeri i cili me shatë e pëcillte ujin

ka dëshironte.

E pyeti njeriu pronarin e arës: “Si e ke emrin”? Kur ai u përgjigj me të

njejtin emër të cilin e kishte ndëgjuar lartë mbi mjegulla atëherë i tha: Pse po më

pyet për këtë? Ai tha: Kam ndëgjuar një zë mbi mjegulla i cili thonte të zbresin

mjegullat shi mbi arën tënde. E pse kështu nuk e di! I tha: Pasi po më pyet po të

tregoj: Unë pasi t‟i mbledhi të lashtat, një pjesë e jap sadakë, një pjesë e shpenzoj

për veten dhe familjen time dhe një pjesë e shpenzoj për tokën”.

Pra me sadakë fitohet mëshira e Allahut, dhe Allahu na furnizon me të

gjitha begatitë e natyrës dhe të tokës.

Pyetje:

1. Çka ka caktuar Zoti i Madhëruar për shi?

2. Çka fitohet me sadakë?

MELAQET E ZOTIT 2

51

MELAQJA E AUTORIZUAR PËR KODRA

Melaqja fisnike e autorizuar për kodrat, kujdeset dhe i mbanë ato.

Për këtë na tregon Aishja r.a.: “I kam thënë të dërguarit të Allahut se kur ka

qenë dita më e vështirë për ty se sa dita e luftës në Uhud. E Muhamedi a.s. ka

thënë: “Kam përjetuar prej popullit tënd çka nuk kam përjetuar ditën më të

vështirë deri në ditë n e Kijametit.

I kam paraqitur ftesë për besim fisit ABDU LEJL dhe nuk më është përgjigjur. U

largova nga aty i pikëlluar deri sa arrita në një vend, kur e ngrita kokën e pashë

se më kishin mbuluar mjegullat. Shikova, kur aty pashë Xhebrailin i cili më tha:

Zoti i Madhëruar ka ndëgjuar për fjalët e këtij populli, dhe se nuk të është

përgjigjur në ftesë. Unë jamë Melaqja e kodrave. Më ka dërguar Zoti yt që të

veproj çka do që ti më urdhëron, nëse dëshiron i bashkoj këto kodra dhe

përmbyti këtë fis”.

Muhamedi a.s. çka i ka thënë: “Shpresoj se prej tyre do të dalin (pasardhës) të

cilët do ta adhurojnë vetëm Allahun dhe që nuk i bëjnë shokë Atij”.

Nga ky hadith kuptojmë:

1. Pejgamberët në rrugën e Allahut sprovohen në të gjitha mënyrat.

2. Zoti i Madhëruar ka autorizuar melaqe për kodra.

3. Zoti i Madhëruar iu përgjigjet nevojave të pejgamberëve.

4. Butësia e Muhamedit a.s. ndaj popullit të tij.

Pyetja:

1. Çka ka autorizuar Zoti i Madhëruar për kodra?

2. Çka i ka thënë Melaqja e kodrave Muhamedit a.s. kur nuk e ka pranuar

ftesën fisi ABDU LEJL?

3. Çka i ka thënë Muhamedi a.s. Melaqes së kodrave?


52

MELAQET E AUTORIZUARA ME BË LUTJE

PËR BESIMTARËT

Zoti i Madhëruar ka krijuar melaqe për me bë dua për besimtarët.


“E lavdërojnë dhe e falenderojnë Zotin e tyre dhe besojnë në Të dhe

kërkojnë falje për ata që besojnë. O Zoti ynë i cili ke përfshi me mëshirë dhe

dituri çdo gjë, fali ata të cilët janë penduar dhe pasojnë rrugën Tënde. Mbroj ata

nga dënimi i Xhehenemit, o Zoti ynë shtini në Xhenetin “ADN” të cilin u ke

premtuar atyre dhe kush bënë vepra të mira prej prindëve të tyre, bashkëshortëve

(bashkëshorteve) të tyre dhe trashigimtarët e tyre. Vërtetë Ti je i Fuqishëm.

Pastroj nga të këqijat, kënd e pastron nga të këqiat vërtetë atë (atëherë) e ke

mëshiruar. Kjo vërtetë për të është fitore e madhe”.

Nga ky lloj i melaqeve ka caktuar Zoti i Madhëruar me bë dua për njeriun

i cili bën dua për vëllaun e tij kur ai është larg.

Thotë Ebu Dardai:

“Duaja e besimtarit për vëllaun e tij kur ai nuk është në prezencën e tij

është e pranuar. Mbi kokën e tij qëndron një melaqe, beson dhe e ndëgjon duan

për të mirë e thotë: “AMIN” edhe ty gjithashtu njësoj.

Të bëjmë dua për vëllezërit tanë e në të njejtën kohë të fitojmë duanë e

meleqëve mbi ne.

Pyetje:

1. Çka ka autorizuar Zoti i Madhëruar për besimtarët?

2. Si luten melaqet për besimtarët?

3. A duhet të bëjmë dua për vëllezërit tanë?

4. Pse duhet të bëjmë dua për vëllezërit tanë?

MELAQET E ZOTIT 2

53

MELAQET E AUTORIZUARA PËR ME I

SHËNUAR DHE REGJISTRUAR VEPRAT TONA

Zoti i Madhëruar ka autorizuar melaqet “Shkrues Fisnik” me i regjistruar

veprat tona.


“Jo, jo kurrsesi jo! Po si po e mohoni Ditën e Kijametit. Ndërsa është

e vërtetë se për ju (janë caktuar) rojtarët Shkrues Fisnik (ata) dinë çdo gjë

çka veproni”

Shkruesit fisnik i regjistrojnë veprat e mira e të këqia të njeriut, i shkruajnë

edhe fjalët e njeriut pa marrë parasyshë se çfarë fjale është ajo. Ato i shkruajnë

në librin (ditarin) e njeriut në të cilin njeriu do të shohë çdo vepër të tij, të vogël

apo të madhe në Ditën e Kijametit.

Zoti i Madhëruar ka caktuar njërën melaqe në anën e djathtë për t‟i

regjistruar veprat e mira. Ndërsa tjetrën në anën e majtë pë t‟i regjistruar veprat e

këqia. Mirëpo këto janë në pajtim ashtu që melaqja në anën e djathtë veprën e

mirë e regjistron menjëherë, ndërsa melaqja në anën e majtë nuk e regjistron

menjëherë por në prezencë të melaqes në anën e djathtë.

Këto dy melaqe nuk ndahen nga njeriu as ditën as natën dhe e shënojnë

çdo fjalë që e flet njeriu. Thotë Zoti i Madhëruar:

“Nuk flet (njeriu) asnjëherë e të mos jetë në prezencën e tij “Rekibi”, “Atidi”.

“Rekibi” në anën e djathtë,

“Atidi” në anën e majtë.

Këto shenojnë fjalët e mira apo të këqija ashtu që i shënojnë edhe fjalët si

p.sh. hëngra, pita, shkova, erdha, shiqova etj.

Nëse vepron keq, flet keq e pastaj pendohesh sinqerisht atëherë melaqja në

anën e majtë nuk e shenon.

Pyetje:

1. Kush i regjistron veprat tona?

2. A i shkruajnë” Shkruesit Fisnik” edhe fjalët tona?

3. Ku shkruhen veprat tona?

4. A do t’i shoh njeriu veprat e tij?

5. Çka shkruan melaqja në krahun e djathtë?

6. Çka shkruan melaqja në krahun e majtë?

7. A ndahen ndonjëherë melaqet të cilat i shkruajnë veprat nga njeriu?

8. Si quhet melaqja në anën e djathtë?

9. Si quhet melaqja në anën e majtë?

10. Nëse vepron keq dhe pendohesh a e shenon veprën melaqja në anën e

majtë?


54

MELAQJA E AUTORIZUAR

PËR MBROJTJEN E NJERIUT

Zoti i Madhëruar ka krijuar melaqe për ta mbrojtur njeriun nga çdo e keqe.


“Ai (njeriu) ka përcjellës (të cilët ndërrohen për çdo ditë) para dhe

mbas e ruajnë atë me urdhërin e Allahut”.

Këto melaqe e ruajnë njeriun prej xhinëve dhe shejtanëve.

Pra njeriu vazhdimisht ka përcjellës natën apo ditën. Kur të përfundojë dita

melaqet e ditës ngriten lart në qielldhe vijnë melaqet e natës dhe e ruajnë qëtë

mos i ndodhë diç çka nuk i është shenuar atij. Nëse do me i ndodhë ndonjë

fatkeqësi çka nuk i është shenuar atherë ato e mbrojnë prej asaj fatkeqësie.

Thotë Ebu Hurejre: Ka thënë Muhamedi a.s.:

“Ndërrohen melaqet e natës dhe të ditës në namazin e sabahut dhe të

ikindisë. Kur të ngriten melaqet në qiell (Zoti e di) por i pyet ato melaqe të cilat

kanë qenë në mbrojtjen e njeriut:

“Si i keni lënë robërit e Mi”?

Melaqet thonë: Kur kemi shkuar i kemi gjetur në namaz dhe kur kemi

ardhur i kemi lënë në namaz”.

Pyetje:

1. A ka melaqe të cilat e ruajnë njeriun nga fatkeqësia?

2. Prej kujt na ruajnë melaqet?

3. A ndërrohen melaqet të cilat e ruajnë njeriun?

4. Kur të ngriten melaqet në qiell për çka pyeten?

MELAQET E ZOTIT 2

55

MELAQET E AUTORIZUARA PËR TA

VIZITUAR DHE KONROLLUAR TOKËN

Zoti i Madhëruar ka krijuar melaqe për ta vizituar tokën dhe për t‟i kërkuar

vendtubimet në të cilat përkujtohet Allahu.

Vendtubimet e përkujtimit të Allahut janë:

Vendtubimet e këndimit të Kur‟anit dhe mësimit të tij, e mësimit të

haditheve të Muhamedit a.s., vendtubimet e mësimit të hallallit dhe haramit,

vendtubimet e tesbihut dhe istigfarit, vendtubimet e diturisë së dobishme.

Ebu Hurejra thotë: Ka thënë Muhamedi a.s.:

“Vërtetë Zoti i Madhëruar dërgon melaqe në tokë për të kontrolluar rrugët

dhe për t‟i kërkuar ata të cilët e përkujtojnë Allahun. Kur të takojnë popullin i cili

e përkujton Allahun. (U thuhet): “Kërkoni çka ju nevojitet”, dhe i mbulojnë me

krahët e tyre në qiell.

Zoti i Madhëruar e di por prap i pyet melaqet:

- Çka thonë robërit e mi?

Subhanallah, Elhamdulilah, Allahu ekber.

- A më kanë parë?

Jo për Zotin nuk të kanë parë.

- Po si do të vepronin nëse më shohin?

Sikur të të shohin do të të adhuronin më shumë, do të të falenderonin më

shumë dhe do të të lavdëronin më shumë.

Pastaj Zoti iMadhëruar i pyet melaqet:

- Çka kërkojnë prej Meje?

Kërkojnë Xhenetin.

- A e kanë parë atë?

Jo, për Zotin nuk e kanë parë.

- Po sikur ta shihnin?

Sikur ta kishin parë do ta lakmonin më shumë, do ta dëshironin më shumë

dhe do ta kërkonin më shumë.

Pastaj Zoti i Madhëruar prap pyet melaqet:

- Prej çka kërkojnë mbrojtje?

Nga zjarrit (Xhehenemit).

- A e kan parë atë?

Jo pë Zotin nuk e kanë parë.

- Po sikur ta shihnin.

Sikur ta kishin parë do të frigoheshin më shumë prej tij dhe do të

largoheshin nga rruga e cila të shpie atje.

Zoti në fund thotë: “Dëshmoj para juve se ia kam falur atyre gabimin”.


56

Njëra nga melaqet thotë: Në mesin e tyre është një njeri i cili ka ardhur për

nevojë tjetër.

Zoti i Madhëruar thotë: “Ata janë një popull dhe të gjithë janë për një

kuvendim”.

Nga ky hadith kuptojmë se Zoti i Madhëruar i do ata të cilët e përkujtojnë

Atë, njëherit ata kanë vlerë të madhe te Zoti i Madhëruar.

Pashtu ata të cilët e përkujtojnë Zotin i dojnë edhe melaqet.

Pyetje: 1. Cilat janë vendtubimet e përkujtimit të Allahut?

2. Kush i viziton vendtubimet e përkujtimit të Allahut?

3. Çka thonë melaqet kur ta takojnë popullin i cili e përkujton Alahun?

4. Çka kuptojmë nga hadithi i cili tregon për popullin i cili e përkujton

Allahun?

MELAQET E AUTORIZUARA ME PREZENTU

NË NAMAZIN E XHUMASË

Namazi i xhumasë është namaz javorë.

Çdo musliman duhet të shkojë në xhami ku tubohen dhe bashkohen të

gjithë muslimanët për ta falur këtë namaz.

Në namazin e xhumasë shkojnë edhe melaqet për t‟i shkruar emrat e atyre

të cilët shkojnë me e falë këtë namaz dhe për ta ndëgjuar ligjeratën e xhumasë.

Ebu Hurejra r.a. tha se Muhamedi a.s. ka thënë:

“Kur të vjen dita e xhumasë, në derën e secilës xhami qëndrojnë melaqet

të cilat i shkruajnë ata të cilët hynë për ta falur namazin e xhumasë. Ai i cili

shkonë më herët ka vleftë më të madhe.

Kur imami fillon ligjeratën (melaqet) i mbyllin regjistrat dhe e ndëgjojnë

ligjeratën”.

Pra sa më herët të shkojmë në xhami për ta falur namazin e xhumasë, kemi

shpërblim më të madh e sa më vonë të shkojmë kemi shpërblim më të vogël.

Duhet që gjithmonë të shkojmë sa më herët në namazin e xhumasë që emrat tanë

të jenë të shkruara në rreshtat e para të regjistrave të melaqeve.

Pyetje:

1. Çka duhet të bëjë muslimani në ditën e xhuma?

2. Çka shënojnë melaqet te dyert e xhamive në ditëne xhuma?

3. Çfarë shpërblimi kanë ata të cilët shkojnë më herët në xhami në ditën e

xhuma?

MELAQET E ZOTIT 2

57

MELAQET E AUTORIZUARA

VETËM PËR NAMAZ

Zoti i Madhëruar ka autorizuar melaqet të cilat përcjellin muslimanin kur

të falet me xhematë dhe bëjnë dua me ju pranu lutja e tij.

Thotë Muhamedi a.s.:”Kur të thotë imami “Gajril magdubi alejhim veled-

dalijnë” thuani amin. Pse amin thojnë edhe melaqet, e kush thotë amin së

bashku me melaqet i falen gabimet e më parme të tij”.

Pra naga ky hadith kuptojmë se duhet shkuar në xhami me u falë me imam

për ta arritur shpërblimin e melaqeve sepse edhe ato së bashku me neve thonë

amin.

Poashtu edhe kur të ngritet imami nga rukuja dhe thotë “Semi‟all-llahu

limen hamideh” thuani: “Rabbena lekel hamd” pse edhe melaqet thonë:

“Rabbena lekel hamd” e kush thotë së bashku me melaqet i falen gabimet e

mëparshme të tij.

Për këtë arsye namazi me xhematë ka vleftë të madhe. Vlefta e namazit me

xhematë është njëzetë e shtatë herë më e madhe se me u falë vetëm.

Pyetje:

1. Kush i përcjellë muslimanët kur të falen me xhematë?

2. Çka duhet thënë kur të thotë imami në namaz, “Gajril magdubi alejhim

veled-dal-lijnë?

3. Çka fitojmë kur të falemi në xhami me xhematë?

4. Çka duhet të themi kur në namaz imami thotë: “Semi’all-llahu limen

hamideh”?

5. Sa është vlefta e namazit me xhematë më e madhe se me e falë vetë?


58

MELAQET IU NDIHMOJNË BESIMTARËVE

Melaqet kryejnë punë të shumta. Disa mbajnë Arshin, disa janë rojtarë të

Xhenetit, disa rojtarë të Xhehenemit, disa kujdesen për erërat, disa për

furnizimine gjallesave, disa janë mbikëqyrës të kodrave. Mirëpo prej punëve

kryesore janë ato punë që kanë të bëjnë me besimtarët të cilët e adhurojnë vetëm

Allahun, falin namazin, japin Zekatin, agjërojnë Ramazanin dhe e kryejnë

Haxhin.

Pra melaqet iu dalin në ndihmë besimtarëve në momente të vështira.

Sikurse ka ndodhur në luftën e Bedrit kur melaqet kanë luftuar së bashku me

besimtarët kundër pabesimtarëve.

Në luftën e Bedrit besimtarët ishin pak, të sdathur , të pambrojtur, ndërsa

pabesimtarët ishin shumë, ishin të pregaditur mirë dhe të mbrojtur mirë, mirëpo

Zoti i Madhëruar dërgoi melaqe me iu ndihmuar për të korrur fitore.

Vërtetë ashtu ka ndodhur. Fitorja e Bedrit ishte fitore e besimtarëve ku iu

kanë dalur në ndihmë melaqet.


“Allahu ju ka ndihmu në Bedër, kur ju keni qenë të dobët dhe të

pafuqishëm. Pra frigojuni vetëm Allahut që të jeni falenderues. Përkujto (o

Muhamed) kur u thoshe besimtarëve: A nuk ju mjafton ndihma e Zotit tuaj me

tremijë melaqe të zbritura (në mesin e juaj për ndihmë).

Po! Po! (Ju mjaftojnë). Nëse ata ju sulmojnë bëhuni të durueshëm dhe të

dëgjueshëm dhe Zoti juaj menjëherë do të ju dërgojë në ndihmë pesëmijë melaqe

të shënuar me shenjë të dalluar, Allahu e ka bërë kështu që t‟ju përgëzojë juve

dhe t‟ju qetësojë zemrat e juve se fitorja është vetëm nga Allahu i Plotëfuqishëm

dhe i Gjithëdijshëm. Që grupet pabesimtare t‟i shkatërrojë apo t‟i turpërojë e të

kthehen ata të humbur e të nënqmuar”.

Pyetje:

1. Kush i del në ndihmë besimtarëve në momente të vështira?

2. Kush iu ka dalur në ndihmë besimtarëve në luftën e Bedrit?

MELAQET E ZOTIT 2

59

ALLAHU DËRGON MELAQE ME I SPROVU

NJERËZIT

Kush duron në vështërsi dhe në probleme të cilat i paraqiten Zoti i

shpërblen me të mira. Kush e falenderon për të mirat që ia jep Zoti, ia

shumfishon ato të mira.

Kur dëshiron Allahu që të dënojë ndokënd i cili punon punë të këqija

dërgon melaqe me i denu, ose një popull vepron me padrejtësi Zoti dëgon

melaqet për ta shkatërruar atë popull. Kështu ka ndodhur me popullin e Lutit a.s.

Ai i këshillonte , i udhëzonte në punë të mira. Mirëpo populli i tij nuk e dëgjoi,

për këtë arsye Zoti i Madhëruar dërgoi melaqet të cilat shkatërruan këtë popull.

Po me të njejtën mënyrë nëse dikush punon punë të mira Zoti dërgon melaqe me

i dhënë atij të të miratë shumta.

Të shohim se si ka ndodhur me tre persona të një vendi ku njëri e kishte

zgjebën i dyti ishte pa flokë (qel) dhe i treti i verbër.

Që të tre kishin të meta , që të tre ishin të vetmuar, nuk u ndihmonte askush por

vetëm largoheshin prej tyre për shkak të sëmundjeve neveritëse të tyre, dhe për

shkak të papastërtisë së tyre.

Allahu dërgoi një melaqe te ata për t‟i sprovuar duke u dhënë atyre pasuri

dhe duke ua larguar sëmundjet.

Melaqja shkoi te njeriu i parë:

- Çka dëshiron i tha?

Nuk dua asgjë pos të më shërojë Zoti nga kjo sëmundje dhe të kem pasuri sa

për eksistencë.

Melaqja e preki dhe ai u shërua nga zgjebja, pastaj i tha se Allahu të jep këto

dy dele dhe ti prej tyre do të pasurohesh.

Pastaj melaqja shkoi te njeriu i dytë dhe i tha:

- Çka dëshiron?

Njeriu pa flokë qeli i tha: Nuk dua asgjë tjetër pos të më shërojë Zoti nga kjo

sëmundje dhe të kem pasuri sa për eksistencë.

Melaqja e preki dhe ai u shërua nga sëmundja, pastaj i tha se Allahu të jep

këto dy dele dhe ti prej tyre do të pasurohesh.

Në fund melaqja shkoi te njeriu i tretë dhe i tha:

- Çka dëshiron?

I verbëri tha: Nuk dua asgjë tjetër pos të më kthejë shikimin Zoti dhe të kem

pasuri sa për eksistencë.

Melaqja e preki dhe i erdhi shikimi, pastaj i tha se Allahu të jep këto dy dele

dhe ti prej tyre do të pasurohesh.


60

Kaluan shumë vite ata u forcuan dhe u pasuruan pasiqë Allahu i

Madhëruar i kishte frymëzu delet të shumohen. Pas atyre viteve të shumta Allahu

e dërgoi melaqen dhe e urdhëroi që të shëndrohet në formën e një njeriu të

varfër, me rroba të vjetra që t‟i sprovojë ata, a janë bëmirësa, a e falenderojnë

Zotin dhe a u ndihmojnë nevojtarëve.

Në atë formë si i varfër melaqja kërkoi ndihmë prej njeriut të parë i cili

kishte pasur zgjebën e i tha: “Jamë udhëtarë kam nevojë për ndihmë, më jep diç

prej asaj që të ka dhënë Allahu”!!

Ai e refuzoi dhe filloi t‟i bërtas duke e qortuar. Në atë moment befasishtë

prej formës së njeriut të varfër u shëndrue në formën e melaqes së vërtetë dhe i

tha: “Pasi ti nuk i njeh të mirat e Allahut dhe njerëzit nuk kanë dobi prej teje

kthehu zgjeban siç ishe më parë. Dhe menjëherë u kthye në sëmundjen e

mëparme.

Melaqja vazhdoi dhe shkoi te njeriu i dytë si i varfër dhe kërkoi ndihmë

prej tij. Ai u tregua më koprac. Filloi t‟i bërtas, ta ofendojë dhe ta largojë me

forcë. Melaqja me shpejtësi u shëndrua në formën e vërtetë dhe i tha: “Kthehu në

sëmundjen e mëparme pa flokë (qel) dhe me urdhërin e Allahut u sëmu. Ai filloi

të qajë dhe u pendu por pendimi i tij nuk pati efekt.

Vazhdoi melaqja me e provu njeriun e tretë. Kur shkoi te ai kërkoi ndihmë

u paraqit si i varfër, i gjorë dhe me rroba të vjetra dhe i tha: “A keni diçka të më

ushqeni se jamë i uritur.

Ai me zemërgjërësi i tha: “O vëlla ti je i varfër dhe nevojtarë. Por tërë kjo

pasuri është begati prej Allahut, merr sa të duash dhe sa të kesh nevojë vetëm se

për këtë falenderoje Alahun e jo mua”. Melaqja prej të varfërit u shëndrua në

formën e vërtetë e tha:

“Ti je bëmirës falenderues dhe i dobishëm për shoqërinë, për këtë arsye

Allahu do ta shtojë pasurinë dhe do të japë shëndet të fortë përgjithmonë.

MELAQET E ZOTIT 2

61

Dr. Musli Vërbani

BESIMI NË LIBRAT E ZOTIT


3

“Njerëzit ishin një popull (të fesë së natyrshme, islame), e (kur u

përçanë) Allahu dërgoi pejgamberët përgëzues dhe qortues, dhe atyre Ai u

zbriti edhe librin me fakte të sakta për të gjykuar në atë që u kundërshtuan

ndërmjet veti.”

(EL-BEKARE, 213)

TEVRATI TEVRATI është Libër i Zotit i cili i ka zbritur Musait a.s.

Zoti i Lartmadhëruar në Kur‟anin fisnik thotë:

“Vërtet Ne e kemi zbritur Tevratin, në të cilin ka udhëzim e dritë”. (EL-MAIDE, 44)

Pasi Musai a.s. e shpëtoi popullin e vet prej firaunit, u premtoi atyre t‟u

sillte një libër prej Zotit të Lartmadhëruar. Musai a.s. shkoi në kodrën Turi Sina,

aty agjëroi katërdhjetë ditë, pastaj bisedoi me Zotin xh.sh. dhe i zbriti Tevrati.

Këtë ngjarje Zoti i Lartmadhëruar e tregon në Kur‟an:

“Dhe Ne i caktuam Musait tridhjetë netë (afatin për shpallje), e ato i

plotësuam edhe me dhjetë (netë të tjera) dhe kështu u mbush afati për

takim me Zotin e tij në katërdhjetë netë ...”. (EL-EARAF, 142)

Kur ua solli Tevratin beni-israilëve ata thanë se urdhërat e Zotit në Tevrat

qenkëshin të rënda dhe se nuk do t‟i zbatonin, mirëpo Zoti xh.sh. e ngriti kodrën

“Tur” mbi ta dhe u tregoi se nëse nuk i përmbaheshin ligjeve të Tevratit kodra

“Tur” kishte për tu shembur e për të rënë mbi ta.

Këtë e tregon Kur‟ani:

“(Përkujtoni) Kur Ne patëm marrë prej jush besën tuaj, ngritëm mbi

ju (kodrën) Turin (e ju thamë): veproni sipas atij (Tevratit) që jua

dhamë me seriozitet, e mësoni atë që është në të, ashtuqë të ruheni.

E pas asaj (besës) ju më vonë ia kthyet shpinën e po të mos ishte

mirësia dhe mëshira e Allahut ndaj jush, ju do të ishit prej të

dëshpruarve (në të dy jetërat)”. (EL-BEKARE, 63-64)

Jehudët i ka mallkuar Zoti pse e kanë thyer betimin, i kanë ndryshuar fjalët

e Zotit dhe e kanë deformuar Tevratin.

Poashtu edhe këtë e tregon Zoti i Lartmadhëruar në Kur‟an:

“Për shkak se ata thyen zotimin e tyre, Ne i mallkuam ata, dhe zemrat

e tyre i bëmë të forta (të shtangura). Ata i shtrembërojnë fjalët (në

Tevrat) nga domethënia e tyre dhe braktisën një pjesë me të cilën ishin

urdhëruar. Ti vazhdimisht do ta vëresh tradhtinë e një pjese të tyre,

përpos një pakice nga ata ...”. (EL-MAIDE, 13)

Pyetje:

1. Cilit pejgamber i ka zbritur Tevrati dhe trego ajetin Kur’anor që shpjegon këtë?

2. Si e pritën beni Israilët zbritjen e Tevratit?

3. Pse i ka mallkuar Zoti xh.sh. Jehudët?


64

TEVRATI I SOTËM

Tevrati i sotëm apo siç quhet “TORA” (Testamenti i vjetër) është dhjata

(epoka) e vjetër e Biblës.

“TORA” ka pesë kapituj, e ata janë:

1. Librat e Krijimit (TEKVIN)

2. Eksodi (HURUÇ)

3. Levistika (LEVILIER)

4. Numrat (SAJILAR)

5. Ligji i përsëritur (TESNIJE)

Komentimi i Tevratit apo libri i cili përmban informacione dhe shpjegime

për Tevratin e Musait a.s. quhet TALMUD.

Sot gjenden dy TALMUDA, e ata janë:

TALMUDI i Jerusalemit

TALMUDI i Babilonit.

Përsëritja e Tevratit (Torës) quhet Mishna.

Mësimi, Komentimi i Tevratit (TORËS) quhet TALMUD.

Pyetje:

1. Çka është “TORA”?

2. Sa kapituj ka “Tora”?

3. Si quhet komentimi i Tevratit?

4. Sa Telmuda kemi sot?

5. Si quhet përsëritja e Tevratit?

MELAQET E ZOTIT 2

65

ZEBURI

ZEBURI është libër i Zotit i cili i ka zbritur Davudit a.s.

Zoti i Lartmadhëruar në Kur‟an thotë:

“Dhe Ne ia kemi shpallur Davudit Zeburin”.

(EN-NISA, 163)

Zebur domethënë libër.

Davudi a.s. u është dërguar beni israilëve pas Musait a.s. Ai vepronte

sipas ligjeve të Tevratit, e Zeburi i ka zbritut veç si libër për dashurinë e njerëzve

për Zotin dhe për t‟u lutur.

Zeburi zbritur në gjuhën abranije. Davudi a.s. kishte zë të bukur. Kur

këndonte Zebur, uji heshtte enuk gurgullonte, mali e kodrat dëgjonin, egërsirat e

shpendët ndaleshin e dëgjonin. Poashtu, era ndalej e nuk fishkëllonte.

Pesqind vjet pas davudit a.s., njëqind poet të ndryshëm anonim ia

bashkangjitën vjershat dhe poezitë e tyre Zeburit. Ato vjersha a psalme nuk janë

ai Zeburi për të cilin flet Ku‟ani. Kështu në librin e shenjtë (Dhjatën) janë 150

psalme.

Psalme quhen ato vargje poetike të cilat këndohen të shoqëruar me

instrument.

Shtatëdhjetë psalme i janë kushtuar posaçërisht Davudit a.s.

Pyetje:

1. Cilit pejgamber i është zbritur Zeburi?

2. Çka ndodhte kur Davudi a.s. këndonte Zebur?

3. Çka quajmë Psalme?


66

INXHILI

Ditën që lindi Isa a.s, i tha popullit të vet: Unë jam rob i Allahut! Ai ka

caktuar të më japë libër (INXHILIN) e të më bëjë pejgamber.

Kur Isa a.s. i mbushi tridhjetë vjet iu zbrit Inxhili.

Isa a.s. u dërgua pejgamber për vërtetuar librin e Musait a.s. -Tevratin dhe

ardhjen e pejgamberit tonë Muhamedit a.s.

Zoti i Madhëruar këtë e tregon në Kur‟anin fisnik:

“Dhe, kur Isai, biri i Merjemes, tha: O të bijtë e Israelit, unë jam i

dërguari i Allahut te ju, jam vërtetues i Tevratit që ishte para meje dhe

përgëzues për një të dërguar që do të vijë pas meje, emri i të cilit është

Ahmed”. (SAFF, 6)

Zoti i Lartmadhëruar pashtu në Kur‟an tregon kështu:

“Ne vazhduam gjurmët e tyre (të Pejgamberëve) me Isain, birin e

Merjemes, vërtetues i Tevratit që kishin më parë. Atij i dhamë inxhilin, që

është udhëzim i drejtë dhe dritë, që ishte vërtetues i Tevratit që kishin pranë

që ishte ushëzues e këshillues për të devotshmit”. (EL-MAIDE, 46)

Mirëpo beni Israilët nuk e kanë zbatu as Tevratin, as Inxhilin e nuk

dëshirojnë ta zbatojnë as Kur‟anin, ata i kanë pasuar epshet e veta, ata kanë

fshirë, kanë deformu dhe kanë humbur atë që është zbritur prej Zotit të

Madhëruar në Tevrat dhe Inxhilë.

Zoti i Lartmadhëruar në Kur‟anin fisnik thotë:

“Dhe, sikur ta zbatonin Tevratin, Inxhilin dhe Kur‟anin që u zbritën

nga Zoti i tyre, ata do të kishin furnizim me bollëk nga qielli dhe nga toka”. (EL-MAIDE, 66)

Bibla e cila përbëhet prej ungjijve nuk ka lidhje me Inxhilin origjinal i cili

i është zbritur Isait a.s.

Një hebre me emrin Pavli, duke shtuar gënjeshtrat e veta ka shkruar ungjij

të ndryshëm. Më vonë janë paraqitur shumë e shumë ungjij fals sa që numri i

tyre ka arritë deri në tetëqind. Në vitin 313 ungjijt e tjerë nuk janë pranuar përpos

katër prej tyre e ato janë:

1. Ungjilli sipas Lukës

2. Ungjilli sipas Joanit

3. Ungjilli sipas Markut dhe

4. Ungjilli sipas Mateut.

Sot ekziston edhe Ungjilli sipas Bernabës. Pyetje:

1. Çka tha Isai a.s. atë ditën që lindi?

2. Çka rrëfente e çka paralajmëronte Inxhili?

3. Prej çka përbëhet bibla e sotme?

4. Cilët ungjij janë pranuar në vitin 313?

MELAQET E ZOTIT 2

67

BIBLA SOT

Sot të krishterët për libër të shenjtë mbajnë biblën.

Bibla përbëhet prej dy dhjatave (epokave) e ato janë:

1. Dhjata e vjetër

- Dhjata e vjetër është libri (Bibla) i cili përfshin epokën para Isait a.s.

Gjuha origjinale e saj është hebraishtja.

2. Dhjata e re

- dhjata e re është libri (bibla) i cili përfshinë e pokën pas Isa a.s. Gjuha

origjinale e tij është greqishtja, por edhe kjo ka qenë më parë në gjuhën

hebreishte.

Përpos kësaj, bibla sipas Lukës, Joanit dhe Markut është në gjuhën greke,

ndërsa sipas Mateut është në gjuhën hebreishte.

Nga të gjitha këto që i përmendëm më lartë shumë lehtë kuptohet se ajo

çka është zbritur prej Zotit të Lartmadhëruar është humbur dhe është

zëvendësuar me tregime dhe shkrime të beni- Israilëve. Për këtë Zoti i

Lartmadhëruar ka treguar në Kur‟an:

“Mjerë (është shkatërrim) për ata që me duart e veta shkruajnë librin,

e pastaj thonë: “Ky është prej Alahut”!, e për të arritur me te një

fitim të paktë, mjerë për ata çka shkruan duart e tyre dhe mjerë për

ta për atë çka fitojnë”. (EL-BEKARE, 79)

Pyetje:

1. Prej sa dhjatash përbëhet bibla?

2. Çka tregon Kur’ani për ata të cilët e shkruajnë librin vetë dhe thonë: “Ky

është libër i Zotit”?


68

SUHUFET

Përpos katër librave; Tevrati, Zeburi, Inxhili dhe Kur‟ani, Zoti i

Lartmadhëruar ka zbritur edhe libra të tjerë të cilët quhen “SUHUFE”.

SUHUFE quhen fletushkat apo broshurat.

Kur‟ani i përmend “SUHUFET” – broshurat e Ibrahimit a.s. dhe këshillat të cilat

kanë qenë në ato Suhufe apo broshura.

Në Kur‟an Zoti i Lartmadhëruar tregon kështu:

“Ka shpëtuar ai që është pastruar.

Që e përkujton madhërinë e Zotit të vet dhe falet.

Po ju po i jepni përparësi jetës së kësaj bote,

E dihet se jeta e botës tjetër është më e dobishme dhe e përjetshme.

Vërtet, kjo (këshillë) gjendej edhe në broshurat e para:

Në broshurat e Ibrahimit dhe të Musait”. (EL-EALA, 14-19)

Pyetje:

1. Përpos katër librave a ka zbritur Zoti xh. sh. Libra të tjerë, dhe nëse po,

cilët janë ata?

MELAQET E ZOTIT 2

69

“Vërtet ne e kemi zbritur Kur‟anin dhe

vërtet Ne do ta ruajmë atë”. (EL-HIXHR, 9)

KUR‟ANI

PËRKUFIZIM: Fjala “Kur‟an” d.m.th. lexim, tubim, grumbullim.

Kur‟ani është quajtur me këtë emër sepse në vete ka tubuar, i ka

grumbulluar ajetet, suret, urdhëresat, ndalesat, premtimet, kërcënimet etj.

Ndërsa në terminologji është përkufizuar kështu:

“Kur’ani është fjalë e Allahut të Lartmadhëruar e cila i ka zbritur pejgamberit

të fundit Muhamedit a.s. për të qenë libri i fundit i zbritur prej Allahut për të

gjithë njerëzimin”.

Përmbledhja e Kur‟anit në volum (në mes të dy koreve të librit) quhet

Mus-haf. Prandaj Kur‟an quhet ajo që lexohet e jo ajo që është e shkruar, ndërsa

të shkruarit e Kur‟anit në libër quhet Mus-haf. Pra “Kur‟an” është emërtim mbi

bazë leximi dhe “Mus-haf” mbi bazë shkrimi.

Mus-hafi fillon me suretul-Fatiha, dhe përfundon me suretu Nas.

Pyetje:

1. Çka d.m.th. Kur’an dhe trego përkufizimin?

2. Çka është Kur’ani e çka Mus-hafi?

3. Me cilën sure të Kur’anit fillon Mus-hafi dhe me cilën përfundon?


70

EMRAT E KUR‟ANIT

Kur‟an është emër i përveçëm i Librit të Allahut. Mirëpo përpos këtij

emri Zoti i Lartmadhëruar e ka emërtuar edhe me emra të tjerë të cilët tregojnë

veçantitë e Kur‟anit.

Prej emrave të Kur‟anit janë:

1. EL-KITAB

El-Kitab d.m.th. libër, pse libri është vendi ku tubohen shkronjat, e

shkronjat formojnë fjalë, e fjalët formojnë fjali.

Për këtë Zoti i Lartmadhëruar thotë:

“Ha, Mimë. Pasha Librin e kjartë”. (ED-DUHAN, 1-2)

2. EL-FURKAN

El-Furkan d.m.th. dallues në mes dy çështjeve e në këtë rast ka për qëllim

“dallues i së mirës nga e keqja, dallues i së drejtës nga e padrejta”.

Zoti i Lartmadhëruar thotë:

“Qoftë i lartësuar Ai (Allahu) i cili ia ka zbritur FURKANIN

(dalluesin e së drejtës nga e padrejta) robit të Tij, për të qenë qortues

për gjithë njerëzimin”. (EL-FURKAN,1)

3. EDH-DHIKR

Edh-Dhikr d.m.th. Përkujtues.

Zoti i Lartmadhëruar Thotë:

“Ky është dhikri (përkujtuesi) i bekuar”. (EL-ENBIJA, 50)

4. TENZILË

Et-Tenzilë d.m.th. Zbritje.

Thotë Zoti i Lartmadhëruar:

“Dhe vërtet kjo është zbritje nga Zoti i botërave. E ka zbritur

nëpërmjet shpirtit (Melekut) i cili është besnik”. (ESH-SHUARA, 192-193)

5. EL-VAHJ

El-Vahj d.m.th. frymëzim, inspirim.


“Thuaj: “Vërtet unë ua kam tërhequr vërejtjen me vahjin (me

inspirimin e Zotit)”. (EL-ENBIJA, 45)

MELAQET E ZOTIT 2

71

6. EL-KASAS

El-Kasas d.m.th. tregim i një realiteti


“Vërtet ky është tregim real dhe i pamohueshëm”. (ALI IMRAN, 62)

7. ERR-RRUH

Err-rruh d.m.th. shpirt.


“Dhe Ne kështu të kemi frymëzuar ty me shpirtin (RUHIN) me

urdhërin Tonë”. (ESH-SHURA, 52)

Pyetje:

1. Trego për emrat e Kur’anit?


72

CILËSITË E KUR‟ANIT

Kur‟ani, libër i Allahut për të gjithë njerëzimin, i ka edhe cilësitë e tij që i

ka përshkruar Allahu, e ato janë:

1. NUR – DRITË. Kjo është cilësi e veçantë e Kur‟anit pse bënë drit për

tërë njerëzimin. Zoti i Lartmadhëruar thotë:

“O ju njerëz ju ka ardhur argument prej Zotit tuaj dhe ne u kemi

zbritur juve DRITË të qartë”.

(EN-NISA, 174)

2. MUBINË – I QARTË

Thotë Zoti i Lartmadhëruar:

“Ta, Sinë. Këto janë ajetet e Kur‟anit, (i cili) është libër i qartë”. (EN-NEML, 1)

3. HAK – I VËRTETË

Për këtë cilësi Zoti i Lartmadhëruar thotë:

“Ne të zbritëm ty (Muhamed) librin (Kur‟anin) me plot të vërteta ...”.

(EN-NISA, 105)

4. AZIZË – I FUQISHËM

Nuk ka dyshim se Kur‟ani është libër i Allahut xh.sh. i cili është i

fuqishëm me argumente, i fuqishëm në shprehje i fuqishëm në çdo aspekt.


“Vërtet ata të cilët mohojnë në Kur‟an pasi u ka ardhur atyre, ndërsa

është e vërtetë se Ai (Kur‟ani) është libër i fuqishëm (AZIZË)”.

(FUSILET, 41)

5. EL-MEXHIDË – I FAMSHËM

Për këtë cilësi Zoti i Lartmadhëruar në Kur‟an thotë:

“Përkundrazi, Ky është Kur‟ani i famshëm (MEXHIDË)”

(EL-BURUXH, 21)

6. EL-ARABIJ

Kur‟ani ka zbritur në gjuhën e kulluar dhe të pastër arabe.

Zoti i Lartmadhëruar e ka zgjedhur gjuhën arabe që njerëzit të mendojnë,

të analizojnë, të logjikojnë dhe të hulumtojnë thellësinë, gjerësinë dhe

urtësinë e Kur‟anit.

Për këtë Zoti i Lartmadhëruar thotë:

“Ne e kemi zbritur Kur‟anin në gjuhën arabe me qëllim që ju të

logjikoni dhe mendoni”.

Ndërsa për cilësinë e Kur‟anit Zoti i Lartmadhëruar thotë:

“Kur‟ani në gjuhën arabe pa kurrfarë të mete apo shtrembërimi me

qëllim që ata të frikohen”. (EZ-ZUMER, 28)

MELAQET E ZOTIT 2

73

7. HUDEN, SHIFAEN, RAHMETEN VE MEVIDHATEN

(UDHËZUES, SHËRUES, MËSHIRUES, DHE KËSHILLË)

Të gjitha këto cilësi i ka përshkruar Zoti i Madhëruar në një ajet:

“O ju njerëz! Juve ju erdhi nga Zoti juaj këshilla (Kur‟ani) dhe

shërimi i asaj që gjendet në krahrorët tuaj (në zemra), edhe udhëzim e

mëshirë për besimtarët”. (JUNUS, 57)

Pyetje:

1. Trego për cilësitë e Kur’anit?

ZBRITJA E KUR‟ANIT PJESË-PJESË

Planprogrami i shkollës është që nxënësi të mësojë lëndët tema-tema, orë

pas ore kështu që në fund të vitit ai ta përmbushë tërë planprogramin. Kjo është

më e përshtatshmja metodë dhe më e lehta.

Kështu edhe Zoti i Lartmadhëruar ia ka zbritur Muhamedit a.s. Kur‟anin

pjesë-pjesë, orë pas ore, tematikë pas tematike, ngjarje pas ngjarje. Po ashtu edhe

ju nxënës nëse dëshironi ta mësoni Kur‟anin përmendësh mund ta mësoni pjesë-

pjesë.

Është e vërtetuar se Muhamedit a.s. i është zbritur Kur‟ani kryesisht nga

pesë ajete. Por është vërtetuar se ndonjëherë i kanë zbritur dhjetë ajete.

Imami Aliju r.a. ka thënë:

“Kur’ani ka zbritur pjesë-pjesë nga pesë ajete përpos suretul EN’AM. Kush e

mëson Kur’anin pjesë-pjesë nuk e harron”.

Po ashtu edhe Imami Bejhekiu ka thënë:

“Kur’anin mësojeni nga pesë ajete pse Muhamedit a.s. i ka ardhur Kur’ani prej

xhibrilit pjesë-pjesë nga pesë ajete”.

Kur‟ani i ka zbritur Muhamedit a.s. për 23 vjet. Prej tyre 13 vjet ajetet e

Kur‟anit kanë zbritur në Meke prandaj edhe quhen ajete Mekase, dhe 10 vjet në

Medine prandaj quhen edhe ajete Medinase.

Pyetje:

1. Si i ka zbritur Muhamedit a.s. Kur’ani?

2. Pse i ka zbritë Kur’ani Muamedit a.s. pjesë-pjesë?

3. Për sa vjet ka zbritur Kur’ani?

4. Sa vjet ka zbritur Ku’ani në Meke dhe sa në Medine?


74

VAHJI – FRYMËZIMI

Vahji në aspektin gjuhësor quhet informimi i shpejt dhe i fshehtë.

PËRKUFIZIM:

Vahj quajmë frymëzimin dhe inspirimin e pejgamberit prej Zotit të

Lartmadhëruar në mënyrë të jashtzakonshme.

Vahji mund të jetë në dy mënyra:

1. Në mënyrë të drejtpërdrejtë.

2. Nëpërmjet Melekut Xhibril.

Mënyra e parë e drejtpërdrejtë është frymëzimi dhe inspirimi nëpërmjet

ëndërrave të vërteta. Kjo i ka ndodhur Muhamedit a.s. para fillimit të zbritjes së

Kur‟anit. Muhamedit a.s. çdo ëndërr që e shihte në gjumë i ndodhte në jetë.

Ndërsa forma e dytë e drejpërdrejtë është të folurit e Allahut me pejgamber pas

perde. Kjo i ka ndodhur Musait a.s. Zoti i Lartmadhëruar në Kur‟an thotë:

“Allahu i ka folë Musaut me fjalë”. (EN-NISA, 164)

Mënyra e dytë e vahjit nëpërmet Melekut Xhibril.

Xhibrili i ka ardhur Muhamedit a.s. në dy forma:

- Forma e parë është kur Xhibrili ia ka zbritur Kur‟anin nëpërmjet të folurit

të tij, e kjo Muhamedit a.s. i ka tingëlluar si formë e zilës. Që d.m.th. të

dëgjuarit e Muhamedit a.s. ka kaluar në të dëgjuar të lidhjes me Melekun

në formë shpirtërore.

- Forma e dytë është kur Xhibrili i është shndërruar Muhamedit a.s. në

formë të njeriut.

Argument për mënyrat e vahjit kemi ajetin Kur‟anorë:

“Nuk ka asnjë njeri që t‟i ketë folur Allahu ndryshe, vetëm se me

anën e frymëzimit, ose pas një perdeje, ose t‟i dërgojë të dërguar

(melek), e ai t‟i shpallë me lejen e Tij atë që do Ai. Ai është me i larti,

më i urti”.

Pyetje: 1. Trego Përkufizimin e “Vahjit”?

2. Si mund të jetë “Vahji”?

3. Në sa mënyra ndodh vahji i drejtpërdrejtë?

4. Në sa forma i ka ardher Xhibrili Muhamedit a.s.?

5. Trego argumentin Kur’anor të vahjit?

MELAQET E ZOTIT 2

75

SURET E KUR‟ANIT

Sure d.m.th. ngritje, lartësi e vlerë.

Ndërsa në Kur‟an Sureja është vendi ku i përfshin të gjitha ajetet në një

koleksion.

Disa dijetarë Suren e kanë shembëllyer me pjesët e ndërtesës të cilat e

formojnë atë.

Duhet kuptuar se Suret e Kur‟anit janë quajtur Sure për shkak se e ngrenë

vlerën e Kur‟anit, për shkak se në të kuptohen e mira dhe e keqja, e lejauara dhe

e ndaluara.

- Sureja më e shkurtër e Kur‟anit është sureja e cila përbëhet prej tre ajeteve

e ajo sure është “Suretu Kevther”.

- Sureja më e gjatë është sureja e cila ka më së shumti përmbajtje e ajo është

“Suretul Bekare”.

Kur‟ani përbëhet prej 114 sureve. Sureja e parë e renditur në Kur‟an është

Suretul-FATIHA, ndërsa sureja e fundit është Suretul-NAS.

Pyetje:

1. Çka quajmë Sure dhe pse suret e Kur’anit quhen sure?

2. Cila është sureja më e shkurtër dhe cila është sureja më e gjatë e

Kur’anit?

3. Prej sa suresh përbëhet Kur’ani?

4. Cila është sureja e parë dhe cila e fundit në Mus-haf?


76

AJETET E KUR‟ANIT

Fjala ajet ka tri kuptime:

Kuptimi i parë – ajet është bashkësi e shkronjave.

Kuptimi i dytë – ajet është çuditëse, mahnitëse.

Kuptimi i tretë – ajet është shenjë, sinjal, argument.

Nëse bashkojmë këto kuptime përfitohet kuptimi se ajet është

bashkësi e shkronjave e cila të habit, të çudit në radhitje, në kuptim, në

sistematizim.

Rregullimi i shkronjave të mahnit ngase atë rregullim e ka bërë Zoti i

Madhëruar.

Rregullimi i shkronjave në ajete argumenton dhe vërteton pejgamberinë e

Muhamedit a.s.

Ajeti më i gjatë në Kur‟an është ajeti në suretul Bekare e ai është ajeti i

borxhit.

Kurani përbëhet prej 6236 ajeteve.

Pyetje:

1. Trego për kuptimet e fjalës ajet?

2. Cili është ajeti më i gjatë në Kur’an?

3. Sa ajete ka Kur’ani?

TEMAT E KUR‟ANIT

Kur‟ani përfshin sistemin dhe organizimin e Islamit, rregullat e posaçme

që kanë lidhje me fenë Islame dhe jetën në përgjjithësi.

Nuk ka asnjë çështje e cila të ekzistojë e të cilën Kur‟ani, për së afërmi,

apo për së largu, të mos e ketë zbuluar. Ne do të përmendim disa tematika

kryesore:

1. Besimin në Allahun Krijues të gjithësisë, besimin në ringjallje.

2. Nxitjen për hulumtim dhe studim në krijimin e qiejve dhe të tokës.

3. Tregimin e popuve të lashtë.

4. Qortimin ndaj pabesimtarëve për denim dhe këshillimin e premtimin e

shpërblimit besimtarëve.

5. Ligjet juridike dhe kushtetutën njerëzore.

Pyetje:

1. Trego disa tematika kryesore të Kur’anit?

MELAQET E ZOTIT 2

77

QËLLIMI I ZBRITJES SË KUR‟ANIT

Qëllimi kryesor i zbritjes së Kur‟anit është:

E para:

Që të jetë mrekulli mbinjerëzore e cila të vërtetojë pejgamberinë e

Muhamedit a.s. dhe transmetimin e misionit të Zotit të Madhëruar.

E dyta:

Që të jetë burim i udhëzimit dhe drejtimit në rrugë të drejtë dhe burim

kryesor i sheriatit islam që për çdo çështje të kthehemi te ai. Zoti i

Lartmadhëruar thotë:

“Pasoni (bazohuni) atë çka ju është zbritur nga Zoti juaj, e mos

pasoni tjetër dashamir përpos Tij”. (EL-EARAF, 3)

E treta:

Qëllimi i Kur‟anit ka qenë të zhdukë fanatizmin, dhe racizmin e

injorancës. Zoti i Lartmadhëruar thotë:

“O ju njerëz, Ne ju kemi krijuar prej një mashkulli dhe prej një

femre dhe ju kemi bërë në popuj dhe fise që të njiheni, ndërsa

padyshim më fisniku prej juve tek Allahu është më i devotshmi”. (EL-HUXHURATË, 13)

Pyetje:

1. Trego tri qëllimet kryesore të zbritjes së Kur’anit?


78

PËRMBLEDHJA E KUR‟ANIT

Gjatë kohës së Muhamedit a.s. Kur‟anin e kanë shkruar prej banorëve të

Mekës derisa ishte në Meke dhe prej banorëve të Medinës derisa ishte në

Medine.

Prej shkruesve të Kur‟anit në Meke janë:

Ebu Bekri Sidiki,

Othman bin Afan,

Omer bin Hatabi,

Alij bin Ebi Talibi dhe

Zubejr bin el Avam, redijellahu anhum.

Prej shkruesve të Kur‟anit në Medine janë:

Zejd bin Thabit,

Halid bin Velidi

Abdullah bin Revaha dhe

Ubej bin Keab, redijellahu anhum.

Muhamedi a.s. i ka pasur shkruesit e Kur‟anit të cilët i ka emëruar dhe i ka

caktuar me i shkru ajetet dhe suret e Kur‟anit.

Xhibrili e mësonte Muhamedin a.s. që ajetet t‟i vendoste në vende të

caktuara dhe t‟i radhitë në vende të caktuara.

Në kohën e Ebu Bekri Sidikit i tërë Kur‟ani është përmbledhur në mus-haf

të cilin e ka ruajtur Ebu Bekri, dhe pas vdekjes së tij e ka marrë atë mus-haf

Omeri r.a., dhe pasi ka vdekur ka kaluar mus-hafi tek Hafsa e bija e Omerit,

derisa prej saj e ka marrë mus-hafin Othmani r.a. i cili e ka shumëzuar dhe e ka

shpërndarë nëpër kryeqendrat Islame.

Pyetje:

1. Cilët janë shkruesit e Kur’anit në Meke?

2. Cilët janë shkruesit e Kur’anit në Medine?

MELAQET E ZOTIT 2

79

SURET MEKASE TË KUR‟ANIT

Dijetarët u kanë kushtuar rëndësi të posaçme dallimit ndërmet sureve

Mekase dhe Medinase, për këtë arsye edhe i kanë treguar veçantitë e secilit grup.

Veçantitë e sureve Mekase janë:

1. Çdo sure e cila ka sexhde është sure Mekase.

2. Çdo sure e cila e ka fjalën “KEL-LA” (Kurrsesi jo) është sure Mekase.

- Fjala “KEL-LA” (Kurrsesi jo) është përsëritur 33 herë.

3. Çdo sure e cila ka ajetet “JA EJ-JUHEN-NAS” (O ju njerëz) është sure

mekase.

- Përjashtim bën vetëm sureja “Haxh”.

4. Çdo sure e cila rrëfen për pejgamberët është sure Mekase.

- Prejashtim bën vetëm sureja “Bekare”.

5. Çdo sure e cila rrëfen për Ademin a.s. dhe Iblisin është sure Mekase.

- Prejashtim bën vetëm sureja Bekare.

6. Çdo sure e cila fillon me shkronja të cilat janë simbole të surës (p.sh. ELIF

LAM MIM) është sure Mekase.

Sure Mekase quhen suret të cilat kanë zbritur në Meke para hixhretit.

Suret e Mekës kryesisht janë të shkurtëra për këtë arsye edhe në Meke

kanë arritur të zbriten 82 sure.

Për 12 sure dijetarët kanë dhënë mendime të ndryshme, sepse Muhemedit

a.s. i kanë zbritur sure edhe në udhëtim siç është rasti i suretul ENFAL, suretu

FET-H, suretul-HAXH.

Pyetje:

1. Cilat janë veçantitë e sureve dhe ajeteve Mekase?


80

SURET MEDINASE TË KUR‟ANIT

Sure Medinase quhen suret të cilat kanë zbritur në Medine pas

hixhretit.

Edhe suret Medinase i kanë veçantitë, e ato janë:

1. Çdo sure e cila tregon farzet është Medinase.

2. Çdo sure e cila tregon për munafikët është Medinase.

3. Çdo sure e cila polemizon dhe diskuton me pasuesit e librit (EHLIL-

KITABËT) është Medinase.

Pra nga këto veçanti kuptojmë se në suret Medinase rrahen tematikat të

cilat vijojnë:

Farzet e Allahut në Ibadete.

Farzet e Allahut në veprimet e jetës së përditshme, si:

- Rregullat e familjes

- Trashëgimia

- Lidhjet farefisnore

- Të drejtat shoqërore

- Vlerat e xhihadit etj.

- Komunikimi dhe dialogu me krishterët, katolikët, jehuditë dhe thirrja në

Islam për t‟u treguar atyre deformimet të cilat i kanë bërë në librat e tyre.

- Zbulimi i dyfytyrëshve-munafikëve të cilët e kanë pranuar islamin jo me

sinqeritet, por e kanë pranu islamin sipërfaqsisht, vetëm e vetëm për të

njollosur dhe shpifur për të. Ndërsa Kur‟ani tregon rrezikun e tyre dhe format

dhe mënyrat si të dallohen dhe si të ruhemi prej tyre.

- Suret e Medinës janë kryesisht të gjata she janë 20 sure.

12 sure kanë zbritur ndërkaq edhe në Meke edhe në Medine.

Pyetje:

1. Cilat janë veçantitë e sureve dhe të ajeteve Medinase?

MELAQET E ZOTIT 2

81

SURET DHE AJETET E PARA

Është e vërtetë se ajetet e para të cilat kanë zbritur janë pesë ajetet e para

të suretul Alek:

IKRE BISMI RABIKEL LEDHI HALEK.

HALEKAL INSANE MIN ALEK.

IKREË VE RABUKEL EKREM

EL-LEDHI AL-LEME BIL KALEM

AL-LEMEL INSANE MA LEM JEALEM. (EL-ALEK, 1-5)

Pastaj prej ajeteve të para janë edhe pesë ajetet e para të suretul Mudethir:

JA EJJUHEL MUDETHIR.

KUM FE ENDHIR.

VE RABEKE FE KEBBIR.

VE THIJABEKE FE TAH-HIR. (EL-MUDETHIR, 1-5)

Poashtu edhe suretul FATIHA është sureja e parë e Kur‟anit e cila ka

zbritur si sure e plotë, menjëherë e pa ndërprerje, dhe është e vendosur në fillim

të Mus‟hafit.

Bismilahirrahmani rrahim është në fillim të çdo sure (përpos në suretu

Tevbe). Kur i ka zbritur Muhamedit a.s. ky ajet dhe është urdhëruar ta vendosë

në fillim të sures, atëherë Muhamedi a.s. e ka kuptuar se ajo sure është plotësuar

dhe ka përfunduar.


82

SURET DHE AJETET E FUNDIT

Pas njëzetetre viteve të zbritjes së Kur‟anit, Muhamedit a.s. dhe

muslimanëve në Haxhin Lamtumirës u zbret ajeti Kur‟anor:

“Sot përsosa për ju fenë tuaj, plotësova ndaj jush dhuntinë Time,

zgjodha për ju Islamin fe ...”.

(EL-MAIDE, 3)

Nga ky ajet është kuptuar se Kur‟ani është kompletuar dhe është afruar

përfundimi i zbritjes së tij. Pra prej ajeteve të fundit të zbritjes së Kur‟anit është

ky ajet, ndërsa si sure e plotë e fundit është sureja FET-H (sureja e çlirimit):

IDHA XHAE NESRULLAHI VEL FET-H.

VE REEJTEN-NASE JED‟HULUNE

FI DINILAHI EFVAXHA.

FE SEBIH BI HAMDI RABIKE VES-TEGFIRH

IN-NEHU KANE TEVABA.

(EL FET-H, 1-3)

Pyetje:

1. Cilat janë ajetet e para të cilat i kanë zbritur Muhamedit a.s.?

2. Cila është sureja e parë e plotë e cila është zbritur?

3. Çka ka kuptuar Muhamedi a.s. kur i ka zbritur ajeti

“Bismilahirrahmanirrahim?

4. Trego një ajet prej ajeteve të fundit i cili i është zbritur Muhamedit a.s. si

përfundim i shpalljes?

5. Cila është sureja e fundit e cila i ka zbritur Muhamedit a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

83

MREKULLIA E KUR‟ANIT

Mrekullitë mbinatyrore ndahen në dy lloje:

1. Mrekullitë shqisore, siç janë: të pamurit, të prekurit etj.

2. Mrekullitë logjike.

Prej mrekullive shqisore janë: Shkopi i Musait a.s., shërimi i të verbërve

prej Isat a.s. dhe Devja e Salihut a.s.

Prej mrekullive logjike është Kur‟ani i cili është mrekulli deri në ditën e

Kijametiti.

Kur‟ani është mrekulli logjike, për t‟i përmendur mrekullitë e Kur‟anit nuk

mjafton edhe po të shkruanin të gjitha lapsat e botës, por edhe sikur të ishin lapsa

të gjitha lisat e botës, po edhe sikur të ishin të gjitha detërat e botës ngjyrë. Por

ne vetëm do t‟i ndajmë muëxhizet e Kur‟anit si vijon:

1. Mrkullia gjuhësore e Kur‟anit.

2. Mrekullia e gjërave sekrete të Kur‟anit (të botës tjetër).

3. Mrekullia juridike e Kur‟anit dhe

4. Mrekullia shkencore e Kur‟anit.

Pyetje:

1. Si ndahen mrekullitë mbinatyrore?

2. Trego shembuj të mrekulive mbinatyrore shqisore?

3. Trego për mrekullitë e Kur’anit?

PREJ HADITHEVE TË MUHAMEDIT A.S. PËR

KUR‟ANIN Muhamedi a.s. ka thënë:

“Lexoni Kur’anin se vërtet ai do t’i bëjë shefaat në ditë e kijametit

lexuesit të tij”. (MUSLIMI)

Ai i cili e lexon Kur‟anin ka shpërblim të shumfishtë, ai është më i miri,

pse gjuha e tij e pastër e lexon fjalën e Zotit.

Për këtë thotë Muhamedi a.s.:

“Më i miri prej jush është ai i cili mëson Kur’anin dhe ua mëson të tjerëve”. (BUHARIU)

Ai i cili e këndon Kur‟anin me përkujdesje, me precizitet ka shkallë të

lartë, mirëpo edhe ai i cili mundohet të lexojë me precizitet shpërblehet.

Në një hadith thotë Muhamedi a.s.:

“Ai i cili e këndon Kur’anin me shkathtësi dhe precizitet, ai do të jetë me

melaqet e dalluara fisnike, ndërsa ai i cili e këndon Kur’anin dhe angazhohet

ta këndojë mirë dhe gjenë vështërësi do të shpërblehet”. (MUTEFIKUN ALEJHI)


84

DUA

O Zoti im! Krijues i qiejve dhe tokës,

Ty të takon lavdërimi dhe madhërimi.

Gjithmonë të lutem o Allah,

O bëmirës absolut me madhërinë Tënde,

Ndriques i çdo çështje:

me dritën e librit Tënd ndriqoje shiqimin tim,

me dritën e librit Tënd pastroje zemrën time,

me dritën e librit Tënd zgjëroje krahrorin tim,

me dritën e librit Tënd pastroje dhe ndriqoje trupin tim.

Përpos Teje askush nuk mund të më drejtojë në drejtësi

Drejtësinë në mua e sjell vetëm Ti.

Nuk ka fuqi as forcë që mund të ndryshojë diçka përpos Allahut

i Cili është i Lartë e i Madhërishëm.

KUR‟ANI

Kur‟ani përbëhet prej 30 xhuzave

Kur‟ani përbëhet prej 120 hizbave

Kur‟ani përbëhet prej 114 sureve

Kur‟ani përbëhet prej 6236 ajeteve

Kur‟ani përbëhet prej 77439 fjalëve

Kur‟ani përbëhet prej 340740 shkronjave

Pyetje:

1. Prej sa xhuzave përbëhet Kur’ani?

2. Prej sa hizbave përbëhet Kur’ani?

3. Prej sa sureve përbëhet Kur’ani?

4. Prej sa ajeteve përbëhet Kur’ani?

5. Prej sa fjalëve përbëhet Kur’ani?

6. Prej sa shkronjave përbëhet Kur’ani?

MELAQET E ZOTIT 2

85

Dr. Musli Vërbani

PEJGAMBERËT E ZOTIT


4


86

MELAQET E ZOTIT 2

87

ADEMI A.S.

Zoti i Madhëruar ka dëshiruar që tokën ta bëjë planet të banuar me njerëz,

për këtë arsye u tregoi Melaqeve: ( ض خييفة ذ رذ قاه رتل ىيذملائنة ني جاعو في الذ

يم ما س ىل قاه ني أعذ دك نقد ن نسثح تحمذ ماء نحذ فل اىد عو فيها منذ يفذسد فيها يسذ قاىوا أتجذ

يموو ( تعذ

“Kur Zoti yt u tha Melaqeve: Unë po krijoj mëkëmbës në tokë!

(Melaqet) Thanë: A po krijon në te atë i cili (kur ta ndiej veten të pavarur )

bën shkatërrime në te dhe derdh gjak. Ne të lavdërojmë dhe të

falënderojmë, dhe të lartësojmë, (Zoti) u tha: Unë di çka ju nuk dini”.

Kështu nga balta e tokës (dhe të përzier me ujë) dhe nga të gjitha

elementet e tokës e krijoi Zoti Ademin në formën më të bukur: Dhe ne e kemi

krijuar njeriun në formën më të bukur.

Nuk ka dyshim se njeriu ka formën më të bukur përpos shqisave dallohet

me mendje dhe logjikë të shëndoshë e për këtë meritë e falënderojmë dhe e

lavdërojmë Allahun.

Bekimi i takon Allahut, Më i miri Krijues.

Zoti i madhëruar e nderoi njeriun dhe e ngriti në shkallë të lartë të

respektit sa që i urdhëroi Melaqet t‟i bëjnë sexhde Ademit.

Dhe Ne i thamë Melaqeve: Bëni sexhde Ademit (Melaqet) i bënë

sexhde, përpos Iblisit, ai refuzoi, tregoi kryelartësi dhe ishte mosbesimtar.

Melaqet e nderuan Ademin me sexhde, ndërsa Iblisi nga urrejtja e zilia

nuk u përkul, por tregoi kryelartësi. Ai refuzoi ta nderojë Ademin dhe ti bëjë

sexhde. Për këtë arësye Zoti i Madhëruar e mallkoi dhe e largoi prej mëshirës së

vet, e i tha:

“Largohu dhe dil nga aty, Ti vërtet je i mallkuar”.

Që të lulëzojë toka, të gjallërojë, të ndërtohet, të zhvillohet, e të

përparohet në të gjitha aspektet Zoti i Madhëruar ia mësoi Ademit të gjitha

mënyrat, të gjitha rrugët e lumturisë dhe diturinë.

I mësoi Ademi të gjitha (dituritë) emrat e pastaj Zoti ia paraqiti (pyetjen)

melaqeve e u tha: Më tregoni dhe më lajmëroni për këta emra nëse ju thoni të

vërtetën.

Zoti i Madhëruar krijon, Ai furnizon, Ai mëson njeriun pse është i

Gjithëmëshirshëm.

“I Gjithëmëshirshmi, ia mësoi Kur-anin, ka krijuar njeriun, ia ka mësuar

atij (diturinë) spjegimin”. Suretu Rrahman 1- 4 Nga mësimi prej Zotit është përhapur dituria, është zgjeruar hapësira e

logjikës dhe intelektit dhe pasardhësit e Ademit u shpërndanë në tokë dhe e

ndërtuan atë. Ndërsa Zoti i Madhëruar ia nënshtroi atyre gjithë çka ka në tokë,

për të jetuar, gjallëruar dhe për të shfrytëzuar çdo gjë në tokë çka i nevojitej atij.


88

Në fillim Ademi jetoi në xhenet, ushqehej me të mirat e Xhenetit dhe

pinte ujë të Xhenetit. Zoti i Madhëruar prej llojit të tij ia krijoi edhe

bashkëshorten Havanë e pastaj i tha: Jeto së bashku me bashkëshorten tënde dhe

hani nga aty gjithë çka të dëshironi, vetëmse kujdes mos iu afroni kësaj peme se

do të bëheni të padrejtë (ndaj vetvetes suaj).

Ademi jetonte i lumtur në Xhenet, i sigurtë, i qetë, i lirë pa brenga, mirëpo

aty kishte një ziliqar, armik. Për këtë Zoti ia tërheqi vëmendjen:

“O Adem, ky është armiku yt dhe i bashkëshortes tënde”.

Mirëpo Ademi nuk iu përmbajt kësaj këshille, nuk e mori shejtanin për armik të

vërtetë, por e lejoi që t‟i afrohej më shumë.

Kështu shejtani ia shkaktoi Ademit dyshimin pse Zoti ia kishte ndaluar

pemën duke i treguar se ajo është pema e cila e bën të jetë i përgjithëmonshëm

në Xhenet.

Kështu shejtani i mallkuar i tha Ademit:

“A të tregoj për pemën që të bën të përgjithëmonshëm dhe sundimin çka

nuk përfundon kurrë”. Ademi nuk e dëgjoi fjalën e Iblisit.

Iblisi pastaj u tha për të dytën herë: Nuk ju ka ndalu Zoti i juaj nga kjo

pemë vetëm për atë që mos të bëheni melaqe ose të mbeteni përgjithmonë (në

xhenet).

Edhe Hava edhe Ademi prapë nuk ndëgjuan.

Vazhdoi Iblisi dhe u përbetua në Allahun e u tha:

“Unë jam për ju, me të vërtetë, këshilltar i sinqertë!”

Ademi mendoi se askush nuk përbetohet në Zotin duke rrejtur, tha ai shejtani

tregon të vërtetën dhe u mashtrua.

E hangri pemën e ndaluar, ndërsa kur i arriti pema në gjoks filloi t‟i zbulohet

trupi dhe të zdishet lakuriq. E njëjta gjë i ndodhi edhe Havës. Kur e shiquan

njëri tjetrin, nga turpi filluan të mbuloheshin me gjethet e Xhenetit.

Zoti i Madhëruar i tha:

A nuk ju kam ndaluar mga (ushqimi) i kësaj peme dhe ju kam treguar se

shejtani është armik i hapur i juaj.

Ademi e kuptoi se kishte bërë gabim dhe u pikëllua, ndërsa shejtani u

largua nga aty i lumtur pse e kishte mashtruar.

Ademi kërkoi falje dhe u pendua para Zotit me këto fjalë:

ALLAHUME LA I LAHE ILA ENTE

SUBHANEKE VE BI HAMDIKE

RABI INI DHALEMTU NEFSIJ FAGFIR LIJ

INEKE HAJRURR-RRAHIMIJN.

ALLAHUME LA I LAHE ILA ENTE

SUBHANEKE VE BI HAMDIKE

RABI INI DHALEMTU NEFSIJ FE TUB ALEJ

INEKE ENTE TEVABU RRAHIJM.

MELAQET E ZOTIT 2

89

Zoti i Madhëruar ia fali gabimin dhe ia pranoi tevben e i tha: Do të ju

lëshoj në tokë vetëm se jetën do ta keni të mundimshme, me lodhje e djersë,

pikëllim e angazhim të pandërprerë.

PYETJE:

1. Prej çka e ka krijuar Zoti Ademin?

2. Me çka e nderuan Melaqet Ademin?

3. Kush e refuzoi t’i bënte sexhde?

4. Kush ishte i mallkuar i Zotit?

5. Çka mësoi Ademi?

6. Ku jetoi në fillim Ademi?

7. Çka i ndaloi Zoti Ademit dhe Havas në Xhenet?

8. Çka e këshilloi Zoti Ademin?

9. Pse u mashtrua Ademi?

10. Si e mashtroi shejtani Ademin?

11. Kur e kuptoi Ademi se kishte gabuar?

12. Çfarë lutje bëri Ademi dhe si kërkoi falje?

11. Kur e kuptoi Ademi se kishte gabuar?

13. Ku u zbrit Ademi?

14. Si arrihet furnizimi i Ademit?


90

IDRISI A.S.

Idrisi është njëri prej nipave të Ademit. Jetonte në një mes ku e adhuronin

Allahun dhe nuk i bënin shok Atij. Jetonin të lumtur, punonin me sinqeritet, i

ndihmonin njëri-tjetrit për të krijuar shoqëri të shëndoshë. Mirëpo, disa ishin

larguar nga rruga e drejtë për këtë arësye Zoti i Madhëruar e kishte dërguar

Idrisin t‟i kthejë në rrugë të mbarë.

“Në libër (Kur‟an) përkujtoje Idrisin. Vërtet ai ka qenë i sinqertë dhe

pejgamber. E ka ngritur (Allahu) Ai në një vend të lartë”.

Quhet Idris pse është i pari i cili të folurit e ka shprehë dhe e ka paraqitur

me shkronja. Që njerëzit me anë të shkrimit t‟i paraqesin rregullat e fesë dhe të

shkencës.

Pra Idrisi është i pari i cili ka shkruar, ka lexuar dhe i ka mësuar të tjerët.

Për këtë arësye e ka marrë emrin Idris.

Idrisi ka pasur dëshirë që të udhëtojë nëpër botë që të përhapë fenë dhe

t‟ua mësojë të tjerëve rregullat e fesë, bashkëpunimit dhe mënyrën e jetesës në

baza morale të shëndosha dhe fetare.

Si çdo njeri edhe Idrisi ka ndërru jetë, mirëpo ka mendime se ai është

ngritur në qiellin e katërtë, duke u bazuar në ajetin e Kur‟anit “E ka ngritur Ai

në një vend të lartë”.

Është e mundur që Zoti ka urdhëru melaqen me e ngritur Idrisin në qiellin

e katërtë e pastaj me ia marrë shpirtin.

PYETJE:

1. Kush ishte Idrisi?

2. Pse ishte dërgu Idrisi te populli i tij?

3. Pse quhet Idris?

4. Kush është i pari i cili ka shkruar?

5. Çka ka pasur dëshirë Idrisi?

6. Si ka ndërru jetë Idrisi?

MELAQET E ZOTIT 2

91

NUHI A.S.

U shtuan shumë pasardhësit e Ademit. Pastaj e harruan Zotin e tyre i cili u

kishte dhënë mendjen, i kishte krijuar, i kishte furnizu. Ndërsa ata përkundër

kësaj ndërtuan idhuj prej gurit dhe i adhuruan ata. Prje këtyre idhujve ishin:

JEGUTHI, LATI, UZA, HUBELI, MENATI.

Nuhi a.s. i tha popullit të tij: Unë ju këshilloj vetëm për Allah, për këtë

nuk kërkoj kurrfarë shpërblimi prej juve. Allahu është Ai i cili ka krijuar për

njeriun diellin, hënën yjet dhe çdo gjë që ka në tokë.

Zoti i Madhëruar i tregon fjalët e Nuhut ndaj popullit të tij në Kur‟an: O

populli im adhurone vetëm Allahun se përpos Tij nuk ka Zot tjetër, unë

frigohem për ju, se do të dënoheni në ditën madhështore të Kijametit. Parija e

popullit të tij tha: Ne e shohim se me të vërtetë je në një humbje të sigurtë. Nuhi

tha: O populli im nuk jam i humbur por unë jam i dërguar i Allahut: Ju përcjelli

thirrjet e Zotit tim dhe u këshilloj për të mirën e juve se e di prej Allahut çka ju

nuk dini.

Populli i tij i thonte Nuhit rrenacak, mirëpo Nuhi nuk dëshpërohej por me

vendosmëri vazhdoi misionin e tij, por kjo shtoi urrejtje edhe më të madhe te

populli i tij kur i thanë:

O Nuhë, ke polemizuar me ne dhe i ke tejkaluar kufijtë e polemikës. Po

na sjell dënimin të cilin ti po e premton nëse vërtet je prej të sinqertëve. Nuhi

tha: Vërtet Zoti do të ju sjellë dënimin të cilin e meritoni nëse dëshiron Ai, e ju

do të jeni të paaftë për t‟i përballuar.

Popullit të tij nuk i mjaftoi vetëm përgënjeshtrimi por iu kërcënu për

hakmarrje dhe dënim nëse vazhdon ai ashtu duke i thënë: nëse nuk e mbyll

gojën dhe nuk përfundon me atë çka thua do të jesh i mbytur me gurë.

Ky kërcënim i fortë i tejkaloi kufijtë e njerëzimit për këtë arsye Nuhi

kërkoi ndihmë nga Zoti i Madhëruar. Pra pas 950 viteve thirrje Nuhi a.s. i tha

Zotit:

O Zoti im unë e thirra popullin tim çdo ditë e çdo natë, mirëpo thirrja ime

shkaktoi vetëm largim dhe ikje nga e vërteta. Pastaj tha: O Zoti im mos lejo

shtëpi të pabesimtarëve në fytyrë të tokës.

Zoti iu përgjigj lutjes së Nuhit e i tha: Ndërto një anije të madhe në mes të

kodrës. Filloi Nuhi t‟i presë lisat e mëdhenj dhe të ndërtojë anijen. Populli i tij e

shikonte dhe i thonte: I ke lënë fjalët e kota dhe ke filluar të mirresh me

zdrukthtari!?

Pasi që e përfundoi Nuhu ndërtimin e anijes i mblodhi çiftet nga të gjitha

llojet e kafshëve, shpendëve, insekteve, bimëve dhe pemëve.


92

Kur kalonin atypari pabesimtarët i thonin Nuhut duke u tallur: Ku është

deti në të cilin do të lundrojë kjo anije!? Ti vërtet je çmendur.

Nuhi i qetë i tuboi edhe besimtarët, i hypi në anije dhe e priti urdhërin e Allahut.

Filloi erë e fortë, qielli u bë zi nga retë, vetëtima vetëtonte, murmurima

murmuronte. Filloi të bie shi i fortë, toka filloi të qahet dhe nga toka buronte ujë

i madh. Uji u ngrit shumë mbi sipërfaqen e tokës.

Nga anija Nuhi shikoi në tokë kur e pa njërin nga bijtë e tij i tha: O biri im

hyp me ne në anije. Djali i tha: Do të ngjitem në lartësinë më të madhe të kodrës

që të shpëtoj dhe të mbrohem nga vërshima e ujit.

Baba iu përgjegj: Nuk ka shpëtim sot nga urdhëri i Allahut.

Vala e madhe e ujit ndërhyri dhe ndau të birin nga babai dhe u përmbys edhe

djali i Nuhit. Poashtu në mesin e të përmbysurve ishte edhe gruaja e Nuhit.

Kështu, nuk ka dyshim se të pandëgjueshmit gjithësesi do të përmbyten

dhe do të përjetojnë dënimin e merituar. Anija lundronte e qetë dhe e sigurtë, ndërsa çka kishte në tokë prej

gjallesave, shtazëve, kafshëve, shpendëve, insekteve përmbytej. Toka pastrohej

edhe prej pabesimtarëve, deri sa erdhi urdhëri i Zotit. Dhe iu tha tokës: përbije ujin,

O qiell ndërpreje (shiun), dhe uji u tërhoq e u plotësua urdhëri i Allahut e anija u

ndal në malin Xhudij.

U qetësuan erërat, poashtu u qetësuan edhe besimtarët. Ndërsa Nuhu së bashku me

ta zbriti në tokën e re dhe jetën e re, njëherit i liroi gjithçka kishte në anije. Zoti i Madhëruar i tha Nuhit: O Nuh zbrit i qetë dhe i sigurt prej Neve, dhe me

bekimet Tona mbi ty dhe me popullin i cili është me ty. Popujt do t‟i kënaqim e pastaj

do t‟i kaplojë prej neve dënim i dhimbshëm.

Nuhi konsiderohet baba i dytë i njerëzimit.

PYETJE:

1. Cilët janë idhujt të cilët i kishte ndërtu populli i Nuhit?

2. A kërkoi shpërblim Nuhi nga populli i tij për këshilla?

3. Çka i thonte populli Nuhit?

4. Çka i thonte Nuhi popullit të tij?

5. A dëshprohej Nuhi pse i thonin rrenacak?

6. A i mjaftoi popullit të Nuhit përgënjeshtrimi?

7. Me çka iu kërcënuan Nuhit populli i tij?

8. Sa vite i kishte thirrë Nuhi në Islam?

9. Prej kujt kërkoi ndihmë Nuhi?

10. Si u lut Nuhi?

11. A ju përgjigj Zoti lutjes së Nuhit?

12. Çka e urdhëroi Zoti Nuhin?

13. Çka bëri Nuhi pasiqë ndërtoi anijen?

14. Çka i thonin pabesimtarët Nuhit kur kalonin pranë anijes?

15. Çka i tha birit të tij Nuhi?

16. A e ndëgjoi biri babën?

17. Çka ndodhi me të birin?

18. Çka ndodh me të padëgjueshmin?

19. Çka ndodhi me vërshimën?

MELAQET E ZOTIT 2

93

20. Çka e urdhëroi Zoti tokën dhe qiellin?

21. Ku u ndal anija?

22. Çka i tha Zoti Nuhit pas vërshimës?

23. Çka konsiderohet Nuhi?

HUDI A.S.

Pas vërshimës së madhe (TUFANIT) Nuhi me besimtarët zbriti në tokë.

Ata filluan të martohen dhe të shtohet numri i tyre. Kafshët u shtuan, poashtu

edhe shpendët e insektet. Toka filloi të lulëzojë dhe të jap frytet e bereqetit.

Njerëzit filluan të shpërndahen në të gjitha viset e tokës. Një fis i quajtur Ad u

vendos në afërsi të Jemenit të sotëm të gadishullit arabik.

Ky fis filloi të ndërtojë kështjella të mëdha, rrugë të gjera dhe të

zbukuruara në të gjitha format, kopshte të bukura, ndërtesa të llojllojshme.

Mirëpo mbi të gjitha ishin kryelartë, të padrejtë, zullumqarë dhe kriminelë.

Nuk mëshironin askë, ndaleshin në mes të rrugëve, i maltretonin njerëzit dhe i

largonin nga rruga e drejtë.

“Vallë, a nuk e di se çka ka bërë Zoti yt me Adin, me banorët e qytetit

Ireme, pronarë të pallateve madhështore, çfarë nuk ka pasur askund

tjetër? A mos vallë në çdo kodrinë po ngritni godina (përmendore) për tu

tallë (me kalimtarët). Ndërtoni pallate e objekte tjera thua se ju do të jetoni

përgjithmonë në to?”

Përpos kësaj besonin në idhuj. Prej idhujve më të njohur ishte Samudi dhe

Hera. Për këtë arsye Zoti i Madhëruar dërgoi një njeri prej mesit të tyre

pejgamber. E ky ishte Hudi i cili ishte i njohur si besnik dhe i drejtë.

Hudi i thirrte të besonin në Zotin dhe të largoheshin nga idhujt. Mirëpo,

ata jo vetëm se nuk i besuan por talleshin me Hudin dhe e nënçmonin.

Ja dërguam (popullit) Adit, vëllaun e tyre – Hudin Ai tha: O populli

im, Adhurone Allahun, për ju nuk ka Zot tjetër përpos Tij. A nuk po

ruheni nga dënimi. Paria e popullit të tij të cilët nuk besonin, thanë: Ne të

konsiderojmë ty mendje lehtë të çmendur dhe ne mendojmë se vërtet je

rrenacak. Hudi tha “O populli im! Unë nuk jam mendjelehtë, e as prej të

çmendurve. Por në të vërtetë jam i dërguar prej Zotit të gjithësisë”. I

përcjelli urdhërat e Zotit tim dhe jam Këshilltar besnik për juve.

Këshillat e Hudit nuk i bënin dobi popullit të tij, pse zemrat e tyre ishin të

ngurta, bile edhe më të ngurta se gurëzit.

Ata jovetëm se nuk i pranuan këshillat por i thanë Hudit: Sille dënimin

prej Zotit nëse me të vërtetë je pejgamber.

Hudi iu lut Zotit t‟i dënojë.

Zoti i Madhëruar iu përgjigj; E ndali shiun, u thanë bimët, u zhdukën

bagëtitë. Ata shkuan te idhujt e tyre për t‟u lutur, por idhujt e tyre as nuk i


94

dëgjuan as nuk iu përgjigjën lutjeve të tyre. Hudi iu tha se idhujt nuk dëgjojnë

dhe se nuk ka as dëm as dobi prej tyre, por lutjuni Allahut. Ata me kryeneçësi

thanë: Ne nuk i lutemi Allahut e ti vepro si të duash.

Allahu dërgoi mjegulla të zeza. Ata u gëzuan e thanë se këto mjegulla

janë për shi, na u pranua lutja prej idhujve tanë. Do të bie shi, do të lulëzojnë

bimët, do të rriten kullosat dhe do të ushqehen kafshët. Disa prej pabesimtarëve i

thanë Hudit: Ky është Zoti ynë, të tjerët filluan të vallëzojnë e të këndojnë, e të

bërtasin. Në atë moment fryma e fortë i rrëzoi lisat, muret e kështjellat, filloi

stuhia, era e ngriste rërën dhe u binte nëpër fytyra, u paralizuan këmbët e duart e

tyre u verbëruan e ranë për tokë të vdekur.

Zoti i Madhëruar këtë gjendje e vazhdoi shtatë ditë e tetë netë derisa

përfunduan njerëzit, kafshët e bimët, e u shkatërruan në tërësi shtëpitë e tyre, në

përjashtim të Hudit i cili shpëtoi dhe vazhdoi rrugën e tij të drejtë.

PYETJE:

1. Çka ndodhi pas vërshimës së madhe?

2. Ku u vendos fisi Ad?

3. Çka ndërtonte ky fis?

4. Çfarë populli ishte fisi Ad?

5. Në çka besonin fisi Ad?

6. Cilin pejgamber e dërgoi Zoti te ky fis?

7. Çka i tha Hudi a.s. popullit të tij?

8. Çka i thanë populli Hudit a.s.?

9. A ju bënë dobi këshillat e Hudit a.s?

10. A ju përgjigj Zoti lutjes së Hudit?

11. Ku shkuan populli i Hudit pas thatësisë?

12. A ju përgjigjën idhujt lutjeve të tyre?

13. Çka dërgoi Zoti te fisi Ad?

14. Çka menduan pabesimtarët për mjegullat e zeza?

15. A kishin sjellë shi mjegullat?

16. Sa ditë zgjati dënimi?

MELAQET E ZOTIT 2

95

SALIHU A.S.

Salihu i takon fisit Themud, i cili ishte një prej fiseve të gadishullit arabik.

Ky fis adhuronte idhuj përpos Allahut. Idhujt e tyre ishin të llojllojshëm si psh.

Idhuli i furnizimit, idhulli i shiut, idhulli i udhëtimit etj.etj. Ky fis jetonte në

male kodrinore ashtu që edhe kodrinat i kishin gdhendur dhe kishin ndërtu

shtëpi kodrinore.

Salihu e thirri popullin e tij të besojë në një Zot, këtë e përmend Kur‟ani:

“(Ne ia dërguam fisit) Themud – vëllaun e tyre Salihun. Ai tha: “O

populli im! Adhurone Allahun, për ju nuk ka zot tjetër përpos Tij”. Populli i tij tha na sjell ndonjë argument që të besojmë se me të vërtetë je

pejgamber.

Salihu tha: Çka dëshironi?

Populli i tij tha: Nga ky shkëmb le të dalë një deve që të pijmë qumësht

prej saj. Nëse këtë e bën ne do të besojmë.

Salihu iu lut Allahut dhe menjëherë Allahu iu përgjigj lutjes së tij. E pastaj

Salihu tha: Ju erdh argumenti prej Zotit tuaj. Ja pra kjo është devja e Allahut

argument për ju. Lëreni të qetë të ushqehet në tokën e Allahut. E mos i

shkaktoni asgjë të keqe, se ju kaplon dënimi i dhëmbshëm.

Një pjesë e popullit besuan. Pjesa tjetër vetëm sa u dëshpëru dhe e shtoi

mosbesimin. Salihu i tha popullit të tij: Kjo deve do të pijë një ditë (ujë nga

kroi), ndërsa për ju dita tjetër është e caktuar.

Kështu devja vazhdimisht pinte ujë e qumështi i shtohej, ndërsa njerëzit

pinin ujë ditën tjetër.

Shkuan gratë një pas një e mjelnin ndërsa qumështi nuk i harxhohej

vetëmse i shtohej.

Njerëzit u befasuan nga kjo mrekulli dhe e panë se kjo ishte diçka e

jashtëzakonshme.

Në qytet ishin nëntë persona të njohur për krime dhe shkatërrime, ata

ishin pijanecë të fëlliqur. Njëri prej tyre thonte:

Kjo deve po e pin ujin dhe po e shpenzon duhet ta hjekim qafesh se nuk

na duhet! Tjetri thonte: “Ta mbysim deven, ta vrasim Salihun me familjen e tij e

të mos na hetojë askush”.

Para se të agojë dita e mbytën deven. Salihu me besimtarët u pikëlluan për

këtë tragjedi. Kështu Salihu u tha besimtarëve: Largohuni nga ky qytet se pas tri

ditëve Zoti do ta shkatërrojë këtë qytet me të gjithë banorët në të.


96

Pas tri ditëve njerëzit në atë vend dëgjuan një britmë të fortë, prej asaj

britme u trishtuan u dridhën e pastaj u shtangën dhe vdiqën e mbetën në shtëpitë

e tyre të zbrazëta.

PYETJE:

1. Cilit fis i takon Salihu a.s.?

2. Në çka besonin fisi Themud?

3. Ku jetonte fisi Themud?

4. Në çka e thirrte popullin e tij Salihu a.s.?

5. Çka kërkoi prej Salihut a.s. populli i tij?

6. A ju përgjigj lutjes së Salihut a.s. Allahu?

7. A i besuan të gjithë Salihut a.s.?

8. A harxhohej qumështi i deves?

9. Sa persona ishin të njohur si kriminel?

10. Çka ndodhi me deven?

11. A u pikëlluan besimtarët për deven?

12. Çka u tha Salihu besimtarëve?

13. Çka ndodhi pas tri ditëve kur u larguan besimtarët nga qyteti?

MELAQET E ZOTIT 2

97

IBRAHIMI A.S.

Ibrahimi a.s. ka lindur në Babiloni apo saktësisht në Sirinë e sotme.

Ibrahimi a.s. në moshën rinore filloi të hulumtojë krijimin e njeriut, krijimin e

gjithësisë, krijimin e çdo gjëje që e rrethonte. Dëshironte të gjente përgjegje të

vërtetë dhe të saktë. Dëshironte ta kuptonte Krijuesin e vërtetë dhe absolut.

Shikoi në qiell, e pa një yll. Mendoi. Ky është Zoti im. Kur perëndoi dhe

humbi, tha ky është mendim i gabuar sepse Zoti nuk zhduket kurrë. Shikoi

Hënën, a mos është ky Zoti im? Ky është më i madh, tha në vetëvehte. Mirëpo

edhe Hëna humbi. Jo, tha edhe ky është gabim. Shikoi diellin, ky është më i

madhi, ndoshta ky është Zoti im. Kur perëndoi edhe dielli, u bind me të vërtetë

se as dielli, as hëna, as yjet nuk janë zotëra, por këto janë krijesa të Zotit. Zoti

është krijuesi i gjithësisë, i gjithçkaje. Ai ekziston gjithmonë dhe vetëm Ai

meriton të adhurohet dhe vetëm Atij duhet me iu drejtu.

PYETJE:

1. Ku ka lindur Ibrahimi?

2. Çka dëshironte Ibrahimi a.s.?

3. Si e kuptoi Zotin e gjithësisë Ibrahimi a.s.?

IBRAHIMI ME TË ATIN

Derisa baba i Ibrahimit adhuronte idhujt Ibrahimi i tha babait të vet:

O babai im, pse po adhuron atë që as nuk dëgjon, as nuk sheh e as që ka

mundësi të bëjë kurrfarë dobie për ty.

Babai tha: Këto janë Zotëra të prindërve dhe gjyshëve tanë.

Ibrahimi i tha: Më paso mua. Unë të udhëzoj në rrugë të vërtetë dhe të sigurtë.

Babai i tha: Ti je djali im, ti je i vogël të të dëgjoj.

Ibrahimi i tha: O babai im, mos e adhuro shejtanin. Vërtet shejtani ka qenë dhe

është i padëgjueshëm ndaj Zotit të gjithëmëshirëshëm.

Babai i tha: Largohu, se do të të mbys.

Ibrahimi me zemërgjerësi tha: Do ti lutem Zotit tim që të të falë ty.

Kështu Ibrahimi u largua, duke e lënë prindin e tij të qetë në paqë por

edhe duke shpresuar se një ditë do ta kuptojë realitetin dhe të vërtetën, kështu që

të kthehet në rrugën e drejtë-Islame.


98

PYETJE:

1. Çka i tha Ibrahimi a.s. babait të tij?

2. A e dëgjoi babai Ibrahimin a.s.?

3. Si u largua Ibrahimi a.s. prej prindit të tij?

IBRAHIMI ME MBRETIN

Nemrudi ishte mbret kriminel, e konsideronte veten Zot. Mendonte se

mbretëria është gjithçka. Një ditë e takoi Ibrahimin e i tha: Kush është Zoti yt?

Ibrahimi a.s. tha: “Zoti im është Ai i cili ngjallë (çdo gjë) dhe i bën të

vdesin (gjallesat).

Nemrudi tha: Unë ngjalli dhe i bëj të vdesin. Nemrudi kishte dy njerëz të

burgosur, njërin e dënoi me vdekje (e mbytën) dhe tjetrin e liroi.

Ibrahimi tha: Vërtet Zoti e bie diellin nga lindja, ndërsa ti (nëse mundesh)

sjelle nga perëndimi. Atëherë ai (Nemrudi) mbeti me gojë të hapur.

Thuhet se një njeriut i kishte ngordhur delja, e ja pruni Nemrudit dhe i

tha: ngjalle. Mirëpo ai nuk mundi, atëherë ata që ishin prezentë filluan të qeshin.

Zoti i madhëruar e dënoi Nemrudin, ashtu që ia dërgoi një mizë ecila i

hyri në vesh. Ajo ditë e natë i lëvizte derisa nuk mund të flinte as ditën e as

natën, as nuk mund të pushonte derisa e rroku çmenduria. Nemrudi u tha

bashkëpunëtorëve që t‟ia hjekin kokën dhe t‟ia vendosin një kokë prej arit. Ata i

thanë po ti atëherë do të vdesësh. Ai me çmendurinë e tij tha po a vdes Zoti. Ia

ndërtuan një kokë prej arit, ia sollën, ia prenë kokën dhe vdiq.

Zotit nuk mund t‟i shpëtojnë pabesimtarët.

PYETJE:

1. Kush ishte Nemrudi?

2. Si u zhvillua biseda në mes Nemrudit dhe Ibrahimit a.s.?

3. Si e dënoi Zoti i Madhëruar Nemrudin?

MELAQET E ZOTIT 2

99

IBRAHIMIN NUK E DJEG ZJARRI

Populli i Ibrahimit adhuronin idhuj të shumtë. Një ditë derisa ata ishin

nëpër shtëpitë e tyre Ibrahimi i theu të gjithë idhujt, përpos njërit i cili ishte më i

madhi.

Kur shkuan i panë të thyer idhujt e tyre.

Kush i ka thyer, pyetën.

Disa thanë: kemi dëgjuar për një djalosh i cili quhet Ibrahim.

E morën Ibrahimin dhe e pyetën: A ti ke vepru kështu me Zotërat tanë?

Ibrahimi tha: Po mos ka vepru kështu më i madhi i tyre? Pyetni atë nëse ata

zotërat flasin! Ata thanë: po si ti pyesim, ku e dimë se ata nuk flasin.

Ibrahimi tha: Po pse po i besoni, ata që as nuk flasin as nuk mund të

dëgjojnë, as nuk mund të bëjnë dobi.

Nga kjo përgjegje u hidhëruan, dhe u pajtuan që të gjithë të mbledhin dru,

t‟i thërrasin të gjithë njerëzit dhe të ndezin zjarr të madh dhe në te të digjej

Ibrahimi.

Vërtet ata i pregaditën drutë, e vendosën Ibrahimin në mesin e druve,

Ibrahimi tha vetëm një fjali: “HAS BIJALLAHU VE NIËMEL VEKIL”

“Më mjafton Zoti, nuk ka mbrojtës më të mirë se Ai”.

Zoti i Madhëruar menjëherë i doli në ndihmë dhe e mbrojti Ibrahimit duke

i thënë zjarrit: O zjarr, bëhu i ftohtë dhe shpëtim për Ibrahimin.

Njerëzit shikonin me habi, zjarri nuk e djeg Ibrahimin, Ai ulur në mes të

zjarrit me një buzëqeshje të lehtë dhe të ëmbël. E falënderon Zotin dhe vazhdon

rrugën e tij.

PYETJE:

1. Çka bëri Ibrahimi a.s. me idhujt?

2. Si u zhvillua biseda në mes Ibrahimit dhe popullit të tij?

3. Çka tha Ibrahimi a.s. kur e vendosën në zjarr?

4. A i doli në ndihmë Zoti i Madhëruar Ibrahimit a.s.?

5. A e djegi Ibrahimin a.s. zjarri?


100

ZOTI I NGJALLË TË VDEKURIT

Ibrahimi a.s. ka pasur dëshirë t‟i vështrojë gjërat, t‟i hulumtojë, t‟i

vërtetojë, ta studiojë gjithësinë dhe ambientin të cilin e rrethon, pse ashtu i

forcohet besimi dhe i qetësohet zemra. Kështu e pyeti Zotin edhepse besonte dhe

ishte i bindur: Si i ngjallë të vdekurit. Zoti i tha: a nuk po beson. Ibrahimi tha:

Po gjithësesi besoj por dëshiroj që të më qetësohet zemra ime.

Atëherë Zoti i Madhëruar e urdhëroi që t‟i marrë katër zogj, t‟i presë, të

përziejë gjakun e tyre, puplat e tyre, pjesët e trupit të tyre dhe t‟i shpërndajë në

katër anë të kodrave e pastaj t‟i thërrasë.

Ashtu veproi Ibrahimi e pastaj i thirri zogjtë. Kur papritmas i sheh se si

pjesët e trupit të zogjve bashkohen në ajër dhe formohen sikur në gjendjen e

mëparshme dhe shkojnë duke fluturuar në drejtim të Ibrahimit.

PYETJE:

1. Pse Ibrahimi a.s. kishte dëshirë të vështrojë dhe t’ i hulumtojë

gjërat?

2. Çka e urdhëroi Zoti i Madhëruar Ibrahimin a.s.

MELAQET E ZOTIT 2

101

ISMAILI A.S.

Pasi kishte shpëtuar Ibrahimi a.s. nga zjarri iu lut Zotit: O Zoti im, më jep

një djalosh të mirë dhe fisnik.

Zoti i Madhëruar ia pranoi lutjen dhe pasi u martua me Haxheren i lindi

një djalë i mirë të cilin e quajti Ismail.

Pasi i lindi djali Ibrahimi a.s. përgaditit pak ushqim, ia dha Haxheres dhe

udhëtoi deri në një shkretëtirë të largët. Aty u përshëndet me foshnjen e

Haxheren, e tha: O Zoti ynë, unë vendosa pasardhësit e mi në kodrinën pa pemë

e perime, pa bimë aty, ku do të jetë shtëpia Jote e bukur.

Haxherja i tha Ibrahimit a.s. A Zoti të ka urdhëruar për këtë? Ibrahimi iu

përgjigj: “Po”.

Atëherë nuk do të na humbë Zoti, do të më ndihmojë mua dhe foshnjen –

tha Haxherja .

Ibrahimi a.s. u kthye nga kishte ardhur. Haxherja me foshnjen mbetën në

mes të shkretëtirës, ushqimi iu harxhua, uji iu harxhua, dielli i fortë përcëllonte,

fëmija filloi të qajë. Nëna nuk mund ta duronte fëmiun duke qajtur, shikoi

majtas, shikoi djathtas, ç‟të bënte? U nis në drejtim të kodrës Safa. Nuk gjeti

asgjë. U kthye dhe shkoi në drejtim të kodrës Merva. Prapë nuk gjeti asgjë.

Kështu veproi shtatë herë, por kot. E lodhur u kthye në drejtim të foshnjes. Ç‟të

sheh? Ismaili buzëqesh pse melaqja pranë tij e kishte afruar ujin, u gëzua pa

masë, u afrua te uji. Uji gurgullonte me të madhe. Haxherja tha: ZEMI JA

MUBEREK ZEMI. “Ndale hovin e madh o ujë i bekuar, ndale”. Kështu edhe sot

e kësaj dite ky burim quhet burim Zem-Zem, apo ujë i Zem-Zemit.

Pas një kohe një fis arab duke kaluar në atë drejtim, kërkoi prej Haxheres

të pijë ujë. Haxherja bëmirëse i lejoi që ai fis të pinte ujë. Uji është burim i jetës,

burim i gjallërisë. Ky fis më vonë vendosi të banojë në këtë vend të bekuar. Me

këtë fis u rrit Ismaili, e mësoi gjuhën arabe prej tyre dhe vazhdoi të kalojë jetë të

lumtur me të. Për këtë arësye ardhësit e Ismailit janë të arabizuar e prej tij pas

një kohe të gjatë do të lindë më i miri i njerëzimit Muhamedi a.s.

PYETJE:

1. Çfarë lutje kishte bërë Ibrahimi a.s. pasi kishte shpëtuar nga zjarri?

2. A ia pranoi lutjen Zoti i Madhëruar?

3. Pasi lindi Ismaili, si veproi Ibrahimi a.s.?

4. Çka i tha Haxherja Ibrahimit a.s. dhe si iu përgjigj?

5. Pasi nuk mund ta dëgjonte fëmiun duke qajtur çka bënte Haxherja?

6. Kush ia kishte afruar ujin Ismailit a.s.?


102

7. Çka i tha ujit Haxherja?

8. Kush kaloi në afërsi të ujit Zem-Zem?

9. A u lejoi Haxherja të pinin ujë?

10. Si u rrit Ismaili a.s.?

11. Kush është pasardhës i Ismailit a.s.?

SAKRIFICA E ISMAILIT A.S.

Baba gati për çdo vit e vizitonte të birin, e donte shumë, ia mësonte atij

namazin. Kishte kujdes, e edukonte e në anën tjetër djali ishte shumë i mirë, i

zgjuar dhe i sjellshëm dhe i shkonte për shtati babës së tij.

Ibrahimi a.s. kishte parë ëndërr duke e bërë djalin kurban, mendoi mos

ishte ndërhyrje e shejtanit në ëndrrën e tij, mirëpo kur e pa për të dytën herë,

edhe për të tretën herë e kuptoi se ishte urdhër prej Zotit të Madhëruar. Pse

ëndërrat e pejgamberëve janë realitet, shkoi te djali e i tha: O biri im,

vazhdimisht po shoh në ëndërr, duke të të bërë ty kurban. Shiko çka thua ti?

Kur e kuptoi Ismaili me bindje të fortë e plot iman, tha: O baba im, vepro

ashtu siç je urdhëruar. Nëse dëshiron Zoti do të jem prej durimtarëve të vërtetë e

do të sakrifikohem për Zotin e Madhëruar pa u hamendur fare.

U përgadit baba me pre djalin, ia lidhi duart, e rrëzoi për tokë, mori thikën

e ia vuri në fyt. Në atë moment Xhebraili ia pruri një dash Ibrahimit e i tha:

Preje kurban dashin në vend të djalit. Ti veç e ke realizuar ëndrrën tënde. Ne

kështu i shpërblejmë bëmirësit. Kjo me të vërtetë është sprovim i fortë.

PYETJE:

1. A e vizitonte babai të birin?

2. Çfarë ëndrre kishte parë Ibrahimi a.s.?

3. Çka i tha Ibrahimi a.s. të birit të tij?

4. Si iu përgjigj biri babës së tij?

5 Çka ndodhi kur u përgadit Ibrahimi a.s. me ba kurban Ismailin a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

103

NDËRTIMI I QABES

Ibrahimi a.s. me të birin Ismailin a.s. i kanë ngritur themelet e Qabes së

bashku, pasi e kanë përfunduar punën e kanë bërë këtë lutje:

“O Zoti ynë, pranoj prej neve. Vërtet Ti dëgjon. Je i ditur. Zoti ynë,

na bën neve muslimanë, edhe pasardhësit tanë bëni buslimanë te Ti. Na

trego rregullat e adhurimit ndaj Teje. Pranoje pendimin tonë, se vërtet Ti

i pranon pendimet dhe je i Gjithëmëshirshëm”.

VE IDH JERFE‟U IBRAAHIIMUL KAVAA‟IDE MINEL BEJTI VE

ISMAA‟IILU RABBENAA TEKABBEL MINNAA INNEKE ENTES

SEMII’UL ALIIM.

RABBENAA VEXH‟ALNAA MUSLIMEJNI LEKE VE MIN DHURR-

RRIJ-JETINAA UMMETEN MUSLIMETEN LEKE VE ERINAA

MENAASIKENAA VE TUB „ALEJNAA INNEKE ENTET-

TEVVAABURR-RRAHIIM.

PYETJE:

1. Kush e ka ndërtuar Qaben?

2. Çfarë lutje kanë bërë Ibrahimi a.s. dhe Ismaili a.s. pasi e

përfunduan Qaben?


104

IS’HAKU A.S.

Kishin kaluar vite e vite, Ibrahimi a.s. ishte plakur po ashtu edhe

bashkëshortja e tij Sara ishte plakë.

Gjatë tërë jetës me këtë bashkëshorte Ibrahimi a.s. nuk kishte pasur

fëmijë.

Një ditë në shtëpinë e Ibrahimi a.s. erdhën tre vizitorë. Ibrahimi a.s. i

donte shumë musafirët. Musafirët e përshëndetën Ibrahimin a.s. me

përshëndetjen e ngrohtë Islame:

“ESELAMU ALEJKUM”. U gëzua shumë Ibrahimi a.s. dhe me të shpejtë u

pregaditi atyre një viç të majmë.

Ata tre vizitorë nuk ishin njerëz të rëndomtë por ishin tri melaqet e Zotit:

Xhebraili, Istrafili dhe Mikaili.

Melaqet e Zotit janë të krijuara vetëm për adhurim, ata as nuk hanë as

nuk pinë. Kështu asnjëri prej tyre nuk iu afru ushqimit. Ibrahimi a.s. filloi të

frigohet pse nuk hanin ushqim. Ndërsa ata i thanë: mos u frigo, ne jemi tre

melaqet e Zotit, Xhebraili, Istrafili dhe Mikaili. Kemi ardhur me të përgëzu për

një djalë të cilin do ta quajsh Is-hak e fjala Is-hak d.m.th. qesharak.

Sara e cila ishte pranë tyre tha: E si të lindi unë tani kur unë jamë plakë e

po ashtu edhe burri im plak! Ajo u habit. Mirëpo, me të vërtetë ajo mbeti

shtatzënë. Lindi djalin e shëndoshë e emroi me emrin Is-hak.

Ky djalë u bë i ditur i menqur, dhe pejgamber. Ai i thirrte njerëzit të

besojnë në një Zot. Me udhëzu në punë të mira, me u largu nga punët e këqija.

Me besu në Ditën e Gjykimit dhe në çdo gjë çka është për të mirën e njeriut.

Is-hakut a.s. i lindi një djalë të cilin e quajti Jakub – e donte shumë dhe e

ka lutur Zotin e Madhëruar që të jetë djalë i bekuar.

PYETJE

1. Deri në cilën moshë Ibrahimi a.s. dhe Sara nuk kishin pasur fëmijë?

2. Kush erdhi në shtëpinë e Ibrahimit a.s.?

3. Si e përshëndetën musafirët Ibrahimin a.s.?

4. A i donte Ibrahimi a.s. mysafirët?

5. Çka u përgaditi Ibrahimi a.s. musafirëve?

6. Kush ishin musafirët e Ibrahimit a.s.?

7. A iu afruan musafirët ushqimit dhe pse?

MELAQET E ZOTIT 2

105

8. Me çka e përgëzuan musafirët Ibrahimin a.s.?

9. Çka tha Sara kur dëgjoi lajmin e mirë?

10. A lindi me të vëtrtetë Sara djalë?

11. Çka ndodhi kur u rrit djali?

12. Is-hakut a.s.- a i lindi djalë dhe si e emëroi?

LUTI A.S

Luti a.s ishte trim i pashoq. Kishte virtyte të larta, prandaj në çdo formë e

luftonte të keqen dhe imoralitetin. Ai ishte djali i vëllaut të Ibrahimit a.s. Mirëpo

deri sa Ibrahimi a.s. ishte ndalur në tokën e shejtë në Meke - Luti a.s kishte

vazhduar rrugën për në qytetin Sadum. Populli i këtij vendi kishin veti të këqija.

Ndaleshin në rrugë dhe i maltretonin njerëzit, ishin trathëtarë nuk

ndëgjonin, ishin arrogant e mbi të gjitha ishin të pamoralshëm pse shejtani ua

kishte hijeshu rrugën e keqe e ata më shumë e donin errësirën se dritën e Zotit,

më shumë e donin humbjen se udhëzimin.

Për këtë arsye e dërgoi Lutin a.s. t‟i këshillojë t‟i udhëzoj në rrugë të

drejtë, mirëpo prap ata i mbullnin sytë e tyre, i mbulonin veshët e tyre dhe nuk

ndëgjonin, jo vetëm se nuk ndëgjonin por përkundrazi vepronin edhe me keq e

thonin: nëse ti Lut nuk largohesh prej neve, ne do të denojmë ty me dënim të

dhimbshëm.

Zoti i Madhëruar kuptoi qëllimin e tyre. Dërgoi melaqet në formën e

njeriut për t‟i ndihmuar Lutit a.s.. Kur arritën në shtëpinë e tij gruaja e Lutit a.s.

me njëherë e njoftoi popullin për musafirët e Lutit a.s.. Ata me të shpejtë u

vërsulën për në shtëpinë e Lutita a.s për t‟i keqtrajtuar musafirët. Kur i pa Luti

a.s duke iu afru shtëpisë së tijë u pikëllua shumë për musafirët. U tha atyre leni

të qetë, ata janë musafirët të mi.

Melaqet kur panë se Luti a.s. brengosej për ta, i thanë:

O Lutë merre familjen përpos gruas sate. Dhe nisu për t‟u larguar nga ky qytet

para se të agojë dita. Se ne jemi të dërguar prej Allahut për ta shkatëruar këtë

popull të pamoralëshëm dhe të pa drejtë.

Para se të agojë dita Luti a.s. u largua me familje atëherë filloi një dridhje

e fortë e tokës sa që kodrat u bënë rrafsh për tokë. Filloi qielli të errësohet e në

vend të shiut mbi ta ra rrebesh gurësh, sa që shtëpitë e tyre u shkatërruan

plotësisht. Populli i Lutit a.s. u zhduk, ndërsa mbetën shtëpit e shkatërruara dhe

të zbrazëta.

Ky është argument i se Zoti i shkatërron dhe i zhduk të pamoralshmit dhe

të padrejtit

PYETJE:

1. Cilat ishin virtytet e Lutit a.s.?

2. Për ku kishjte vazhduar rrugën Luti a.s.?

3. Çfarë veti kishin populli Sadum?


106

4. Pse e dërgoi Zoti i Madhëruar Lutin a.s. te ky popull?

5. Çka i tha populli Lutit a.s.?

6. Ke e dërgoi Zoti i Mashëruar për t’ i nkihmuar Lutit .s.?

7. A u pikëllu Luti a.s. për musafirët?

8. Çka i thanë melaqet Lutit a.s.?

9. Çka ndodhi me popullin pasi u largu Luti a.s. me familjen e tij?

JAKUBI A.S.

Jakubi a.s. është djali i Is-hakut a.s. ndryshe jehuditë e quajnë Israilë që

d.m.th Rob i Zotit. Is-haku a.s e kishte këshillu Jakubin që të shkojë në Irak dhe

të vendoset aty për të jetuar. Kështu Jakubi e ndëgjoi babain e tij dhe shkoi në

Irak. Atje u martu, filloi të kalojë jetë të lumtur ashtuqë Zoti i Madhëruarr i

kishte dhuruar dymbëdhjetë fëmijë.

Prej tyre dhjetë ishin me bashkëshorten “Rahile” dhe dy me

bashkëshortën “Leja” e këta dy ishin Jusufi a.s. dhe Benjamini.

Në Jusufin a.s. Jakubi kishte dashuri të madhe e donte shumë dhe kujdesej

shumë për te. Kur ndëgjoi prej djemve të tij se e kishte hangër ujku ai me të

drejtë nuk kishte besuar. Mirëpo nga pikëllimi dhe nga lotët për Jusufin iu kishin

zbardhur sytë dhe gati ishte verbëruar. Kur mori vesh pas shumë viteve se Jusufi

ishte gjallë shkoi në Egjypt, i erdhi shikimi pasi lëmoi sytë me këmishën e

Jusufit a.s.

PYETJE:

1. Kush është Jaëkubi a.s.?

2. Si e quajn Jahuditë Jaëkubin a.s.?

3. Çka d.m.th Israil?

4. Çka e kishte këshillu Is-haku Jaëkubin a.s?

5. Ku shkoi Jakubi a.s.?

6. Sa djem kishte Jaëkubi a.s.?

7. Cilin prej djemve e donte shumë Jaëkubi a.s.?

8. A besoi Jakubi a.s. kur mori lajmin se Jusufin a.s. e kishte hangër ujku?

9. Çka ndodhi me Jaëkubin a.s. derisa mori vesh se Jusufi a.s. është gjallë?

10. Si i erdhi shikimi Jaëkubit a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

107

VDEKJA E JAËKUBIT DHE POROSITË E TIJ BIJVE TË VET

Jakubi a.s. ka vdekur në Egjypt.

E kishte porositur Jaëkubi a.s. të birin e tij Jusufin a.s. që kur të vdes ta varroste

pranë babës së tij Is-hakut a.s. në Palestinë.

Para se të vdiste i kishte tubuar të gjithë fëmijët. Fëmijët mendonin se

baba i tyre do të ju linte trashëgiminë e pasurisë.

Pas një heshtje Jaëkubi a.s. ju tha bijëve të tij:

Ke do ta adhuroni pas meje?

Jaëkubi a.s .nuk brengosej për asgjë por vetëm për fenë e tyre. I kishte

edukuar ata në fenë e pastër Islame të gjyshit të tyre Ibrahimit a.s. dhe Is-hakut. I

kishte edukuar të besonin në një Zot. Zotin e qiellrave dhe të tokës. Zotin

sundimtar të gjithësisë, furnizues të gjallesave, Mëshirues të pakufishëm. I

kishte edukuar të besonin në Xhenet e Xhehenem, i kishte mësuar për vdekjen

dhe dënimin në varr, i kishte mësuar se të gjithë pejgamberët prej Ademit a.s.

kishin besuar në një zot, kishin kryer një mision edhe pse kishin jetuar në kohëra

të ndryshme në vende të ndryshme dhe kishin pas gjuhë të ndryshme.

Të gjithë fëmijët iu përgjigjën:

Adhurojmë zotin tënd dhe zotin e babës tënd dhe gjyshëve Ibrahimit,

Ismailit, Is-hakut zot Një (nuk ka tjetër përpos Atijë). Ne atij iu kemi dorëzu

dhe jemi bërë musliman.

Ne jemi musliman.........musliman, musliman. Nga kjo përgjegjeje

shëndriti fyryra e Jaëkubit. Dhe dha jetë i lumtur pse ia kishte lënë fëmijëve të

tyre fenë Islame.

PYETJE:

1. Ku ka vdekur Jaëkubi a.s.?

2. Ku është varrosur Jaëkubi a.s.?

3. Pse është varrosur Jaëkubi a.s në Palestinë.?

4. Për çka brengosej Jaëkubi a.s.?

5. Si i kishte edukuar fëmijët Jaëkubi a.s.?

6. Si iu përgjigjën fëmijët Jaëkubit a.s.?


108

JUSUFI A.S.

Jaëkubi a.s. kishte shumë fëmijë. Kur lindi Jusufi, djali i hjeshëm, i

mençur, i dashur, i kujdesshëm, i sjellshëm e kuptoi Jakubi se do të jetë

pejgamber.

Jakubi a.s. çdo ditë pas dreke kishte zakon të ulej, dhe rreth e rrotull i

tubonte fëmijët e tij që të bisedonte me ta dhe t‟i këshillonte. Çdo herë në prehër

e mbante Jusufin. Kjo sjellje ndikoi që ta urrenin vëllezërit Jusufin a.s.

Një ditë të bukur pranvere Jusufi a.s. i tha babës së tij:

Unë në ëndërr i kamë parë njëmbëdhjetë yje, diellin dhe hënën duke

më bërë sexhde. Baba posa i ndëgjoi i tha: O biri im këtë ëndërr mos ia trego

vëllezërve se do të të pregaditin kurtha. Vërtetë shejtani është armik i hapur i

njeriut.

Edhe pse Jusufi e ndëgjoi babën e tij, nuk ua tregoi endërrën vëllezërve të

tyre, ata mendonin dhe e dinin se baba i tyre e don më së shumti Jusufin.

Njëri vëlla tha: Baba e do më së shumti Jusufin.

Tjetri tha: ne e meritojmë të na dojë më shumë se ate,

I treti tha: Vërtetë baba është në humbje të sigurtë,

I katërti tha: Ta vrasim Jusufin.

I Pesti tha: Hudheni në fund të ndonjë bunari, e merrë

atë dikush prej udhëtarëve,

I gjashti tha: Ky i fundit është mendimi më i miri.

Shkuan të gjithë së bashku e i than Jaëkubit – babës së tyre. Dërgoje Jusufin të

luaj së bashku me ne dhe le të hajë pemë.

Babai tha: Frigohem mos e ha ujku.Njëri prej tyre tha: Mos u frigo ne

jemi shumë, do të kujdesemi dhe do ta ruajmë atë.

E morën vëllezërit Jusufin e hodhën në një bunar të thellë, dhe u kthyen te

babai i tyre e i thanë: Jusufin e ka hëngër ujku, ja këmisha e përgjakur si dëshmi

që të besosh se e flasim të vërtetën.

Jakubi tha: Durimi është më i vlefshëm dhe nuk kërkoi më shumë prej

tyre. Një karavan duke ardhur prej Sirisë për të shkuar në Egjypt u ndal për të

pushuar dhe për të pirë ujë. Një njeri e hodhi kovën në bunarë kur papritmas u

gëzua pse kovën e nxori së bashku me Jusufin a.s.

MELAQET E ZOTIT 2

109

Kur shkuan në Egjypt e shitën Jusufin a.s. me një çmim simbolik. Jusufin

e bleu ministri i cili i tha gruas së vet të kujdeset sikur me pasë djalë.

PYETJE:

1. Pse e donte Jakubi a.s. Jusufin?

2. Çfar zokoni kishte Jakubi a.s.?

3. Çka i tregoi Jusufi a.s. babës së vet?

4. Çka e këshilloi Jakubi a.s. birin e tij?

5. Çka mendonin vëllezërit për Jusufin a.s.?

6. Çka i thanë djemt babës së tyre?

7. Si vepruan vëllezërit me Jusufin a.s.?

8. Çka tha Jakubi kur ndëgjoi lajmin e hidhur?

9. Kush e mori Jusufin a.s.?

10. Ku e dërguan Jusufin a.s.?

JUSUFI NË PALLAT

Jusufi rritej pa brenga në pallatin e ministrit. Zoti i Madhëruar i dha

bukuri, dituri dhe mençuri.

Bukuria e tij e shtyri gruan e ministrit që të dashurohej në të. Ajo filloi që

të zbukurohej për Jusufin, mirëpo Jusufi a.s. nuk tregonte interesim për të.

Kur e pa “Zulejha” gruaja e ministrit se ai e refuzonte e ftoi një ditë dhe ia

mbylli derën e u pregaditë që të flejë së bashku me Jusufin.

Jusufi a.s iku me të shpejtë, afër derës e takoi ministri. Ai e kuptoi se

Zulehaja ishte gabim e i tha Jusufit, largohu nga ajo ndërsa gruan e tij e këshilloi

që të kërkoi falje për gabimin e bërë.

Në qytet u përhap lajmi. Gruaja e ministrit i ftoi të gjitha gratë e qytetit, u

dha nga një mollë dhe thikë për të qëruar mollën dhe e urdhëroi Jusufin të hyjë

në mesin e tyre. Kur e panë bukurinë e Jusufit, gojëhapur mbetën e thanë: Nuk

është ky njeri, me siguri është engjull fisnik. I prenin duart e tyre e nuk e ndienin

dhembjen por vetëm atëherë kur doli Jusufi a.s.

Edhe pse Jusufi a.s. ishte i drejtë trathëtia e shtyri atë që pas një kohe të

hudhët në burg.

PYETJE:


110

1. Si rritej Jusufi a.s. në pallat?

2. Pse e donte Zulehaja Jusufin a.s.?

3. Si veproi Zulehaja me gratë e qytetit?

4. A ishte i drejtë Jusufi a.s.?

5. Pse hyri në burg Jusufi a.s.?

JUSUFI NË BURG

Në burg Jusufi a.s. i takoi dy shokë. Që të dy kishin parë nga një ëndërr.

Jusufi a.s tha: më tregoni se çka keni parë në endërr.

I pari tha: kamë parë duke shtrydhë rrush dhe duke pirë raki.

I dyti tha: kam parë se si mbaja bukë mbi kokë e shpendët

hanin në të.

Jusufi a.s. të parit i tha do të shpëtosh dhe do t‟i shërbesh ministrit ndërsa të dytit

i tha se ti do të gjykohesh me vdekje.

Vërtetë ashtu siç i komentoi ëndërrat edhe ndodhi, njëri u lirua e tjetri u

dënua me vdekje.

Mbreti kishte parë një ëndërr shtatë lopë të dobëta duke i ngrënë shtatë

lopë të majme.

E ftoi popullin t‟ia komentojnë ëndërrën, mirëpo askush nuk ishte në

gjendje ta komentojë. Kur e ftuan Jusufin nga burgu u tha atyre. Shtatë vjet do të

ketë shi, e pastaj shtatë vjet tjera do të jetë shumë kohë e nxehtë dhe e vështirë

për të jetuar.

Mbretit i pëlqeu ky komentim e liroi nga burgu dhe e emëroi ministër të

financave.

PYETJE:

1. Ke e takoi në burg Jusufi a.s.?

2. Çfarë ëndërra kishin parë shokët e Jusufit a.s.?

3. Si i komentoi Jusufi a.s. ëndërrat e shokëve të tij?

4. Çjar ëndërre kishte parë mbreti?

5. Si e komentoi ëndrrën e mbretit Jusufi a.s.?

6. A i pëlqeu mbretit komentimi i ëndrrës?

MELAQET E ZOTIT 2

111

JUSUFI MINISTËR

Jusufi a.s. menjëherë e filloi punën me seriozitet, për çdo vjet nga të

korrat që i mbledhte i siguronte në magacina për kohë të vështira.

Pas kohëve të mira filloi thatësi. Në Palestinë ku ishin vëllezërit e Jusufit

a.s. kishte mungesë të ushqimit. Jakubi a.s. i dërgoi fëmijët në Egjipt për

ushqim. Kur arritën në Egjypt – Jusufi a.s. i njihte vëllezërit e tij, mirëpo ata nuk

e njihnin.

I pyeti: Sa vëllezër jeni.

Ne jemi njëmbëdhjetë vëllezër u përgjigjën.

Po ku është i njëmbëdhjeti, ju jeni këtu dhjetë.

Ata thanë: kemi një vëlla të vogël, mirëpo baba frigohet për te dhe nuk e

ka lejuar të vijë me ne.

Atëherë merreni kësaj radhe ushqimin mirëpo herën tjetër nuk do të ketë

ushqim për juve nëse nuk e sjellni vëllaun e vogël.

U kthyen vëllezërit e Jusufit a.s. në shtëpinë e tyre me plot ushqim. Ata

ishin të gëzuar, poashtu edhe Jaëkubi u gëzua. Mirëpo, ky gëzim ishte i shkurtë,

kur i thanë djemtë Jaëkubit a.s. se herën tjetër nëse nuk e marrin Benjaminin,

vëllaun e vogël, nuk do t‟u jep ministri i Egjiptit ushqim.

Jakubi a.s. mendoi. U tha atyre: vetëm nëse betoheni dhe më premtoni do

ta dërgoj me juve Benjaminin në Egjipt.

Vëllezërit u betuan se do ta ruajnë vëllaun e tyre. Atëherë Jaëkubi a.s. tha:

Allahu është ruajtësi më i miri. Ai është më i mëshirshmi i të gjithë

mëshiruesëve.

Pastaj u gëzuan të gjithë, mirëpo në fund Jaëkubi a.s. u tha: Pasi të shkoni

në Egjypt- Mos hyni nga një derë, por hyni nga dyer të ndryshme.

Shkuan vëllezërit në Egjypt me vëllaun e tyre Benjaminin.

Vepruan sikur i kishte këshillu babai i tyre.

Pasi u takua Jusufi a.s. me Benjaminin i tha atij. Unë jam vëllau yt.

I përmalluar Benjamini për Jusufin a.s. e përqafoi me të fortë. Ndëgjo i

tha Jusufi a.s.: Mos i trego askujt. Ti do të ndalesh me mua në Egjypt për të

vuajtur dënimin.

U kthyen vëllezërit e pikëlluar në shtëpi, i thanë babait të tyre: O baba

djali yt ka vjedhë.


112

Ne flasim të vërtetën, por ti prapë nuk po beson. Jaëkubi a.s. duroi e

duroi, duroi më shumë se kurdoherë tjetër. Ishte i bindur se Zoti do ta

shpërblente për durimin e tij dhe do t‟ia kthente të dy djemtë e humbur.

PYETJE:

1. Çka punonte Jusufi a.s. si ministër?

2. Ku i dërgoi djemt e tij Jakubi a.s.?

3. Pse i dërgoi djemt në Egjypt Jakubi a.s.?

4. Çka ju tha djemve të Jakubit a.s Jusufi a.s pasi u dha ushqim atyre?

5. Çka i thanë djemt babës së tyre?

6. Çka kërkoi Jakubi a.s. prej djemve të tij?

7. Çka i këshilloi djemt Jakubi a.s.?

8. Çka i tregoi Jusufi a.s Benjaminit?

9. Çfarë plani pregaditi Jusufi a.s. për ta ndalë Benjaminin?

10. Për çka ishte i bindur Jakubi a.s. kur ndëgjoi për lajmin e

Benjaminit?

DURIMI SHPËRBLEHET

Qante, mirëpo qante kur ishte i vetmuar, ashtu ishte verbëruar. Fëmijët e

qortonin e thonin se ti po mërzitesh shumë e kjo të ka verbëruar.

Atëher Jaëkubi a.s. tha : O bijt e mi, shkoni dhe hulumtoni (në Egjypt) për

Jusufin dhe vëllain e tij, e mos e humbni shpresën nga mëshira e Allahut, pse

vetëm populli pabesimtarë e humb shpresën e Allahut.

Kur shkuan kësaj radhe në Egjypt, Jusufi a.s i pyeti: A e dini si keni vepru

me Jusufin dhe vëllain e tij.

Vëllezërit me habi thanë: nga e di ti për Jusufin.

Jusufi a.s. tha: po unë jamë Jusufi e ky është vëllau im.

Vëllezërit e ulën kokën, u turpëruan, dhe e pranuan gabimin e tyre e

kërkuan falje nga Jusufi a.s. Jusufi me zemërgjërësi u tha:

E lus Allahun të ju falë gabimin ai është më i mëshirshmi i të gjithë

mëshiruesëve: Kthehuni në shtëpi, merrni këtë këmishë dhe lëmoni sytë e babait

dhe do t‟i kthehet shikimi.

Vërtetë ndodhi mrekullia e Allahut. Jakubit a.s. i erdhi shikimi dhe se

bashku me djemtë dhe familjen e tij shkoi në Egjypt te Jusufi a.s. dhe vendosi të

jetojë atje.

Jusufi a.s. i priti me zemërgjërësi e i tha babës së tijë: O babai im, kjo

është domëthënja e ëndrrës sime të mëparëshme. Zoti im tani e bëri realitet.

PYETJE:

MELAQET E ZOTIT 2

113

1. Çka u tha Jakubi a.s. djemve të tij kur i përcolli për në Egjypt?

2. Çka i pyeti Jusufi a.s. vëllezërit e tij?

3. A e pranoi gabimin e vëllezërve Jusufi a.s.?

4. Çka ndodhi me Jakubin a.s. kur lëmoi sytë me këmishën e Jusufit a.s

5. Ku shkoi Jakubi a.s. me familjen e tij?

6. Si e priti Jusufi familjen e tij?

SHUAJBI A.S.

Jetonte Shuajbi a.s. në qytetin Medjen. Ky qytet ishte i njohur në

zhvillimin e bujqësisë dhe ishin tregtarë mirëpo nuk e falënderonin Allahun.

Kishin kopshte të gjëra, fryte të lloj-llojshme. Mirëpo, ky popull kishte

vese të këqija. Prej këtyre veseve të këqija po i përmendim:

Nuk e adhuronin Allahun, nuk e falënderonin për të mirat e tij, ishin

tregtarë tradhtarë. Kur shitnin e linin masën e mallrave mangut, ndërsa kur

blenin, merrnin më shumë se sa u takonte.

Ishin kriminel, rrugaq, udhëtarët i pengonin, i ndalnin, i maltretonin dhe ua

merrnin pasurinë, talleshim me pejgamberin e Zotit.

Zoti i Madhëruar me mëshirën e tij e dërgoi Shuajbin për t‟i drejtuar në

rrugën e drejtë:

O populli im adhurojeni Allahun. Nuk ka zot tjetër përpos Tij. Kur matni

mos paksoni as në masë, as në peshë. Mos ia paksoni njerëzve pasurinë e tyre –

duke i tradhëtuar, dhe mos shkaktoni rrëmujë në tokë.

Duke u tallur i thanë: O Shuajb, nuk po të kuptojmë asgjë çka po flet ti, ne

e dimë se ti je i dobët në mesin tonë. E sikur mos të ishte farefisi i yt ne do të të

kishim mbytur me gurë. Shuajbi a.s. iu tha: Unë dëshiroj vetëm mirë për juve.

Unë jamë i dërguar besnik, për juve, dëgjoni urdhërat e Allahut dhe frigohuni

prej dënimit të Tij.

Kokëfortësia e tyre prap nuk dëgjoi por tha: Lëshoje, prej qielli ndonjë

copë (dënimi) nëse e flet të vërtetën.

Shuajbi a.s prap me butësi u tha: Unë frigohem për juve se do të dënoheni

siç është dënuar populli i Nuhit, Hudit dhe Lutit më herët.

Udhëheqësit e popullit i thanë Shuajbit a.s.: O Shuajb, ose do të të

dëbojmë nga qyteti ynë - ty me besimtarët ose do të të kthejmë në fenë tonë.

Shuajbi a.s. kur përfundimisht e pa se nuk dëshirojnë të kuptojnë iu lut

Zotit ta dënojë atë popull.

Atëher filloi një nxehtësi e madhe deri sa iu ngushtu frymëmarrja, iu djeg

lëkura në trup, djersiteshin e djersët ishin të nxehta si vala. Kështu vazhdoi

shtatë ditë.

Në ditën e tetë e panë një mjegull të zezë. Menduan se do të bjerë shi, por

jo. Në vend të shiut mjegulla lëshonte zjarr, toka dridhej. Nuk kishin mundësi të

iknin kështu që u shkatërruan të gjithë.


114

Shuajbi a.s. me besimtarët shpëtuan. Kështu Zoti i shpëton besimtarët e i

shkatërron pabesimtarët.

Shuajbi a.s. kishte dy vajza. Njëra prej vajzave të Shuajbit a.s. u martua

me Musën a.s.

PYETJE:

1. Ku jetonte Shuajbi a.s.?

2. Me çka ishte i njohur qyteti Medjen?

3. Çfar vese kishin populli i Medjenit?

4. Çka i tha Shuajbi a.s. popullit të tij?

5. Si iu përgjigjën populli ftesës së Shuajbit a.s.?

6. Çka i thanë udhëheqësit e popullit Shuajbit a.s?

7. Si e dënoi Zoti i Madhëruar popullin e Medjenit?

8. Kush shpëtoi nga dënimi?

9. A kishte fëmijë Shuajbi a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

115

MUSA A.S

Faraoni ishte mbret i Egjyptit.

Ai kishte parë ëndërr se do të lindë një djalë nga mesi i Beni Israilëve dhe

do t‟ia mirrte frontin. Për këtë arsye urdhëroi ushtrinë e tij që çdo fëmijë i cili

lindë djalë nga mesi i Beni israilëve të mbytet.

Në këtë kohë të vështirë lindi Musa a.s. Nëna e Musës u frigua se do t‟ia

mbytnin djalin në djep. Posa lindi djalë, e përqafoi, e ledhatoi, e puthi në faqe, e

mbështjelli mirë dhe e futi në një sanduk. Sandukin e hudhi në lumin Nil, ndërsa

vajzës së saj i tha: përcjelle deri ku do të shkojë sanduki. Për habi sanduku

lundroi drejtë në pallatin mbretërorë të Faraonit.

Rojtarët e panë sandukun dhe ia sjellën mbretëreshës (gruas së Faraonit).

Ajo kur e hapi sandukin u gëzua pa masë kur e pa se në të ishte foshnja e

posalindur.

E mori në përqafim shkoi te mbreti Faraon e i tha: këtë djalë do ta ruajmë,

do ta rrisim si fëmijën tonë e askush nuk do të na hetojë.

Faraoni pranoi. Pastaj mbretëresha kërkonte grua me pagesë për t‟i dhënë

qumësht fëmijës.

Musa nuk e pranonte gjinin e asnjë gruaje. Në atë moment motra e Musës

a.s. i tha mbretëreshës. E di një grua në fund të qytetit. Ndoshta gjinin e sajë do

ta pranojë foshnja.

Kur erdhi nëna e Musës a.s. ai e pranoi gjinin. Mirëpo askush nuk e

kuptoi se ajo ishte nëna e tij. Kështu pikëllimi iu largua edhe nënës së Musës a.s.

e në të njejtën kohë edhe Musa a.s. u rritë në gjirin e nënës së tij.

Kaluan shumë vite, Musa a.s. u rrit. Të gjithë mendonin se ai ishte djali i

Faraonit, mirëpo Musa a.s. ishte i sigurtë se ishte biri i Beni Israilëve.

Një ditë prej ditëve derisa Musa kalonte përmes qytetit pa se si një person

i familjes së Faraonit ishte ngatërruar me një të familjes së Beni Israilëve. Musa

a.s. pa hamendje i ndihmoj Beni Israelit. I ra me grusht personit të familjes së

Faraonit e ai ra i vdekur për tokë. Musa a.s. nuk kishte qëllim për ta mbytur,

mirëpo atij i ra pika nga inati dhe vdiç.

Për fat askush nuk e hetoi se Musa a.s. e kishte mbytë.

Ditën tjetër ndodhi prap ngatërrim i të njejtit person të Beni Israilëve me

një person tjetër të familjes së Faraonit. Kësaj radhe Musa a.s. ishte më i


116

kujdesshëm. Iu kthye personit të Beni israilëve e i tha: Me të vërtetë ti je

ngatërrestarë e ai nga friga i tha: A dëshiron të më mbytësh sikur që e

mbyte dje personin nga familja e Faraonëve!?

Këtë fjalë e dëgjuan ata që ishin afër dhe u përhap lajmi se Musa a.s. e

kishte mbytur një person nga familja e Faraonit.

Kur mori vesh Faraoni për këtë lajm urdhëroi ushtrinë për ta zënë Musën

a.s. për ta mbytur. Mirëpo një ushtar i Faraonit i cili besonte në Zotin, fshehtazi

shkoi me të shpejtë te Musa e i tha:

Ik nga ky vend e shpëto se kanë vendosur të të vrasin.

PYETJE:

1. Kush ishte Faraoni?

2. Çka kishte parë në ëndërr Faraoni?

3. Çka kishte urdhëruar Faraoni?

4. Si veproi nëna kur lindi Musa a.s. ?

5. Në çfar drejtimi lundroi sanduku?

6. Kujt ia dërguan rojtarët sandukun?

7. Kush u gëzua kur pa se në sanduk ishte një foshnje?

8. Çka i tha mbretëresha Faraonit për foshnjen?

9. Çka i kërkonte mbretëresha Faraonit për foshnjen?

10. Gjinin e kujt e pranoi foshnja?

11. A iu largue pikëllimi nënës së Musës a.s.?

12. Çka mendonin të tjerët për Musën a.s. ?

13. A e dinte Musa a.s. se ishte Beni Israilë?

14. Çka pa Musa a.s. në qytet?

15. Cilit i ndihmoi Musa a.s.?

16. Çka ndodhi me personin e familjes së Faraonit?

17. Çka ndodhi ditën tjetër?

18. Si u kuptua se Musa a.s. e ka mbytë njeriun e familjes së Faraonit?

19. Kur mori vesh Faraoni, çka urdhëroi?

20. Kush i tregoi Musës a.s. për urdhërin e Faraonit?

MELAQET E ZOTIT 2

117

MUSA A.S. NË QYTETIN MEDJEN

Në mesnatë Musa a.s. me të shpejtë u largua nga Egjypti dhe u nis në

drejtim të Medjenit. Rruga e vështirë e kishte lodhur dhe ishte ndalë pranë një

lisi për të pushuar. Papritmas i pa dy vajza me bagëti dhe u tha: Çka keni, çka po

pritni?

Vajzat thanë: babai ynë është plakur, bagëtia jonë nuk mund të pi ujë tek

burimi deri sa të shkojnë barijtë.

Musa a.s. e kuptoi pse vajzat nuk mund të përziheshim me djemtë. Mori

bagëtinë e i qoi te burimi dhe me të shpejtë u kthye, ndërsa vajzat morën

bagëtinë dhe shkuan në shtëpi.

Musa a.s. u ul pranë një lisi e iu lut Zotit: O Zoti im më furnizo me të

mirat Tua.

Pas një kohe njëra prej vajzave erdh te Musa a.s. dhe i tha: Të fton babai

ynë, me të shpërblyer par atë që na ke ndihmuar me i dhënë ujë bagëtisë.

Musa a.s. shkoi në shtëpinë e tyre. Baba i tyre ishte Shuajbi a.s. Pas një

bisede të shkurtër Shuajbi a.s. i tha: Unë dëshiroj të martohesh me njërën prej

vajzave të mija me kusht që të jesh punëtor i imi tetë vite e nëse dëshiron

mundesh me qëndru dhjetë vite.

Fytyra e Musës a.s. shëndriti, u gëzua dhe pranoi këtë marëveshje dhe

qëndroi në qytetin Medjen dhjetë vite të plota.

PYETJE:

1. Ku shkoi Musa a.s.?

2. Çka pa te burimi i ujit Musa a.s. ?

3. Si iu ndihmoi Musa a.s. vajzave?

4. Si u lut Musa a.s. ?

5. Kush e kishte ftuar Musën a.s.?

6. Kush ishte babai i vajzave?

7. Çka i tha Shuajbi Musës a.s.?


118

NË KODRËN E SHENJTË TUVA

Pas dhjetë viteve Musa a.s. u largua nga qyteti Medjen. Dëshironte të

kthehej në Egjypt. Kaloi nëpër male e shkretëtira. Në një natë të ftohtë Musa a.s.

ishte në një kodrinë. Patritmas nga lartë u pa një dritë që shkëlqente.

Musa a.s. i tha gruas së tij të pushojë pak deri sa të shkoj atje të shoh mos

është ndokush, ta marr pak zjarr e pastaj të ngrohemi ose ndokush edhe na

tregon rrugën.

Kur shkoi Musa a.s. te ajo dritë e fortë ndëgjoi një zë: O Musa,

Vërtetë unë jamë Zoti yt. Ti je në luginën e shejtë Tuva. Hiqi nallet që i ke

mbathur.

Musa a.s. filloi të frigohet, i hjeki nallet dhe u përqëndrua në vend që të

ndëgjojë. Atëher ndëgjoi përsëri fjalët.

Unë të zgjodha ty (për pejgamber), prandaj ndëgjo mirë çka po të

shpallet. Vërtetë, vetëm unë jam Allahu, nuk ka Zot përpos Meje, pra mua

më adhuro dhe fale namazin për të më kujtuar Mua.

Zoti i Madhëruar e pyeti Musën a.s : Çka ke në dorë o Musa?, Musa a.s.

iu përgjegj: kam shkopin me të cilin kryej punë të ndryshme e posaçërisht e

përdori për dhentë. Zoti i Madhëruar i tha: Hudhe. Kur e hudhi shkopin, ai u

shëndërrua në gjarpër të vërtetë. Filloi Musa a.s. të frigohej.

Zoti i Madhëruar i tha: Mos u frigo por kape. Pastaj Zoti i Madhëruar i tha

Musës a.s.: Fute dorën në gjepin tënd.

Kur e futi dorën Musa a.s në xhep filloi t‟i shëndriste dora nga drita e

bardhë.

Zoti i Madhëruar i tregoi Musës a.s. se këto dy mrekulli t‟i ofrova që të

shkosh te Faraoni për ta drejtuar në rrugë të drejtë sepse ai i kishte tejkaluar

kufijtë.

PYETJE:

1. Pasi kaluan dhjetë vite, për ku u nis Musa a.s.?

2. Kur shkoi Musa a.s. te drita, çka dëgjoi?

3. Cilat mrekulli ia dha Zoti Musës a.s.?

4. Për çka ia dha dy mrekullitë Zoti Musës a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

119

MUSA PËRSËRI NË EGJYPT

Musa a.s. shkoi e mori vëllaun e tijë Harunin dhe u nis për në Egjypt te

Faraoni.

Kur arritën te Faraoni i thanë: Ne jemi pejgamber, liroi Beni Israilët, mos

i mundo dhe kthehu në rrugë të drejtë.

Faraoni i tha Musës a.s.: A mos ke ndonjë argument se vërtetë ti je

pejgamber!?

Musa a.s. e gjuajti shkopin e ai u shëndërrua në gjarpër, pastaj e nxorri

dorën nga xhepi kur ajo shëndriste si yll i shkëlqyer.

Faraoni me shokët e tij menduan mos është magji kështu që i ftuan

magjistarët dhe caktuan një ditë që të tubohen njerëzit dhe të shohin se kush do

të fitojë.

Erdhi dita kur u takuan magjistarët me Musën a.s.. Magjistarët thanë: a po

gjuan ti i pari apo ne, Musa a.s. u tha: filloni ju të parët. Magjistarët i gjuajtën

litarët dhe litarët dukeshin sikur të ishin gjarpërinjë por në të vërtetë nuk ishin

gjarpërinjë.

Kur Musa a.s. e gjuajti shkopin, shkopi menjëher u shëndërrua në gjarpër

të vërtetë dhe i gëlltiti litarët që dukeshin si gjarpërinjë.

Magjistarët kuptuan mrekullinë e Musës a.s. dhe menjëherë ranë në

sexhde e thanë: ne besojmë në Zotin e të gjithë botrave.

Faraoni u zemërua dhe ju tha magjistarëve: do të ju dënoj me një dënim të

fortë pse besuat. Mirëpo ky besim nuk ndikoi te magjistarët por vetëm thanë: O

Zoti ynë na jep durim dhe na bënë që të vdesim musliman.

PYETJE:

1. Kur arritën në Egjypt Musa a.s. me Harunin, çka i thanë Faraonit?

2. Çka kërkoi prej Musës a.s. Faraoni?

3. Çka menduan Faraoni me shokët e tijë për mrekullitë e Musës a.s.?

4. Çka ndodhi kur u takuan magjistarët me Musën a.s.?

5. Çka ju tha Faraoni magjistarëve?


120

ÇDO VËSHTIRËSI KA LEHTËSINË

Vetëm kjo muxhize nuk i mjaftoi Faraonit. Për këtë arsye Zoti i

Madhëruar i sjelli Musës a.s. mrekulli tjera. Karkalecat dhe bretkocat bënin

zhurmë tërë natën dhe nuk i linin të flenë.

Morrat ngjiteshin në trup dhe nuk i linin të qetë. Gjaku iu paraqitej në ujë

dhe nuk mundnin të pinë ujë. Pa fjetur, pa pushuar, pa ushqim, pa ujë, të gjitha

këto e detyruan Faraonin me i thënë Musës a.s.: O Musa merri Beni Israilët e

largohu nga këtu vetëm na lerë neve të qetë.

Musa a.s. mori Beni Israilët e u nis të largohej nga Egjypti. Musa a.s. u

nis, kur arriti pranë detit, Zoti i Madhëruar i tha Musës a.s: bjeri detit me shkop

dhe do të hapet rruga për të kaluar.

Në anën tjetër, pasi pushuan, bretkocat, morrat, karkalecat, e gjaku më

nuk paraqitej në ujë, Faraoni pregaditi ushtrinë dhe u nis për ta zënë Musën a.s.

me Beni Israilët. Kur arriti Faraoni në mes të detit, Musa a.s. vetëm kishte kaluar

në anën tjetër.

Atëherë Zoti i Madhëruar i tha Musës a.s. t‟i bjerë detit me shkop. Kur i ra

Musa a.s. detit me shkop, deti i qarë në dysh u bashkua dhe e përmbyti Faraonin

me ushtrinë e tij, ndërsa Musa a.s. me Beni Israilët shpëtuan.

PYETJE:

1. Cilat ishin mrekullitë tjera të Musës a.s.?

2. Çka i tha Zoti i Madhëruar Musës a.s. kur arritën te deti?

3. Për çka e pregaditi Faraoni ushtrinë e tij?

4. Çka ndodhi me Faraonin dhe ushtrinë e tij?

5. Si kaloi Musa a.s. me Beni Israilët?

MELAQET E ZOTIT 2

121

DAVUDI A.S

Beni Israilët një kohë të gjatë jetuan nëpër shkretëtirë. Ata shpresonin se

një ditë do të hynë në tokën e shenjtë të Palestinës. Në Palestinë jetonin

amalikët. Pas disa betejave amalikët kishin plaçkitur “tabutin” në të cilin ishte

Tevrati i Musës a.s.

Beni israilët kërkuan prej pejgamberit të tyre Samvil që Zoti të ju dërgojë

atyre një Mbret të fortë i cili do të fitonte kundër amalikëve.

Pejgamberi tha: Ai mbret është Taluti. Ata thanë me habi: Si mundet me

qenë ai mbret kur ai është i varfër dhe nuk ka pasuri.

Pejgamberi prapë tha: Zoti i ka dhënë trup të shëndoshë, mendje të

shëndoshë dhe dituri.

Ata thanë: Si mund ta kuptojmë këtë mençuri të tij? Pejgamberi tha: Atij

do t‟ia sjellin tabutin melaqet në dorë.

Vërtet ashtu ndodhi, Melaqet në dorë të Talutit ia sjellën tabutin në të cilin

ishte Tevrati.

SPROVIMI PËR LUFTË

Taluti u bë komandant i ushtrisë së Beni Israilëve. U nis për në Palestinë

duke kaluar nëpër shkretëtirë. Ushtria ishte e lodhur dhe e etur për ujë. Kaluan

pranë një lumi. Taluti u tha: Zoti do të ju sprovojë në këtë lumë. Kush pi shumë

ujë nuk do të jetë në radhët e ushtrisë sime. Kush pi ujë vetëm sa kapë grushti, ai

do të jetë në radhët e ushtrisë sime. Shumica pinë shumë ujë. Pakica pinë ujë sa

ishte e nevojshme.

Taluti mori këtë ushtri të vogël dhe u nis për luftë.

FUSHËBETEJA


122

Xheluti ishte komandant i amalikëve në Palestinë Ai ishte i fortë dhe i

rrezikshëm. Kërkoi dyluftim para betejës. Davudi a.s. ishte djalë i ri por

guximtar, trim i pashoq. Pranoi të dalë në dyluftim dhe e mbyti Xhelutin. Pas

këtij rasti ushtria e Talutit fitoi kundër ushtrisë së Xhelutit, ndërsa Devudi a.s.

fitoi përkrahje dhe simpati ndaj të gjithëve.

DAVUDI A.S. PEJGAMBER

Zoti i madhëruar i ka dhënë Devudit a.s. mençuri dituri dhe e ka mësuar

për gjithëçka.

Devudi a.s. kishte zë të bukur. Kur këndonte Zeburin, edhe pyelli e

ndëgjonte me vëmendje. Pashtu edhe zogjët e shpendët ndaleshin dhe e

ndëgjonin me vëmendje.

Përpos zërit të bukur Devudi a.s. ishte edhe farkëtar i njohur. Ai e lakonte

hekurin pa e nxehur fare, ndërtonte mburoja të luftës dhe mjete luftarake. Ishte

prijës i njohur.

PYETJE:

1. Ku jetuan Beni Israilët një kohë të gjatë?

2. Ku shpresonin të hynin Beni Israilët?

3. Kush jetonte në Palestinë?

4. Çka kishin plaçkitur amalikët?

5. Çka kërkuan Beni Israilët prej pejgamberit?

6. Çka u tha pejgamberi për mbretin?

7. Si e kuptuan Beni Israilët Talutin se është prijës i fortë?

8. Çka i tha ushtrisë Taluti kur e kaluan lumin?

9. Kush ishte Xheluti?

10. Kush ishte Devudi?

11. Kush fitoi në dyluftim?

12. Kush e fitoi luftën?

13. Çka i ka dhënë Zoti i Madhëruar Davudit a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

123

SULEJMANI A.S.

Sulejmani a.s. ka qenë mbret dhe pejgamber në të njejtën kohë. Zoti i

Madhëruar i dha mençuri Sulejmanit a.s. qysh në fëmijëri. Kështu ai e trashëgoi

fronin e babait të tij - Davudit a.s.

Sulejmani a.s. bëri lutje: O Zoti im, mi fal gabimet dhe më jep sundim (të

fortë) çfarë nuk i ke dhënë askujt tjetër në botë.

Zoti i madhëruar ia pranoi lutjen: Ia nënshtroi Sulejmanit a.s. erën, ia

nënshtroi xhinët, ia mësoi edhe gjuhën e kafshëve, të shpendëve dhe insekteve.

Përpos kësaj Sulejmani a.s ishte i drejtë dhe i dashur prej të gjithëve.

Një ditë duke kaluar pranë një kodre ku kishte bubrreca, prijësi i

bubrrecave u tha bubrrecave hyni nëpër vendet e juaja që të mos iu shkel

Sulejmani me ushtrinë e nuk iu shohin.

Qeshi Sulejmani kur i ndëgjoi këto fjalë dhe e falënderoi Zotin për këtë

begati që iu kishte dhuruar.

SULEJMANI DHE PULËBARDHA

Kur shkonte në udhëtim Sulejmani a.s. merrte me vete shpendët, xhinët

dhe ushtrinë tokësore.

Një ditë, vetëm një shikim i bëri qiellit dhe e kuptoi se mungonte

pulëbardha Hud-Hud.

Sulejmani a.s. tha: kur të vjen pulëbardha do ta dënoj nëse ka munguar pa

arësye.

Kur erdhi Hud-Hudi tha: Kam takuar një popull që besonte në diellin dhe

hënën në vend të Allahut.

Pastaj Sulejmani a.s. i tha Hud-Hudit merre këtë letër e dërgoje te

mbretëresha e atij populli: Hud-Hudi me të shpejtë fluturoi dhe ja dërgoi letrën

Mbretëreshës. Në letër shkruante: Kjo letër është prej Sulejmanit dhe fillon me

BISMILAHI RRAHMANI RRAHIMË.

Mbretëresha pasi e mori letrën e tuboi popullin dhe e pyeti:

Ç‟të bëjmë?


124

Të luftojmë – tha njëri. Lufta është e keqe – tha tjetri. Belkisja në fund

vendosi ta pranojë ftesën e Sulejmanit dhe e pranoi islamin dhe i tërë populli iu

dorëzuan Zotit të gjithësisë dhe pranuan islamin.

VDEKJA E SULEJMANIT

Sulejmani a.s. i kishte urdhëruar xhinët me ndërtu një pallat të madh

mbretëror. Ai vazhdimisht mbështetej në shkop dhe kontrollonte punën e tyre.

Një ditë shkon Melaqja e ia merr shpirtin derisa ai ishte i mbështetur në

shkop. Kështu xhinët vazhdonin punën duke mos ditur se Sulejmani kishte

vdekur. Kur krimbat e hanin shkopin ngadalë-ngadalë, Sulejmani u rrëzua dhe ra

përtokë. Në atë moment xhinët kuptuan se Sulejmani ka vdekur. E lanë punën

dhe u larguan e thanë në vete:

Po ta kishim ditur se ka vdekur më herët do ta linim punën.

PYETJE:

1. Kush ka qenë Sulejmani a.s.?

2. Çka trashëgoi Sulejmani a.s.?

3. Çfarë lutje bëri Sulejmani a.s.?

4. A ia pranoi lutjen Zoti i Madhëruar Sulejmanit a.s.?

5. Çka ju tha prijësi i bubrrecave bubrrecave kur kaloi Sulejmani me

ushtrinë e tij?

6. Çka bëri Sulejmani kur e ndëgjoi fjalën e bubrrecit?

7. Si përbëhej ushtria e Sulejmanit a.s.?

8. Kur shikoi në qiell çka kuptoi Sulejmani a.s.?

9. Kur erdhi pulëbardha çka i tha Sulejmanit a.s.?

10. Çka i tha Hud-Hudit Sulejmani a.s.?

11. Kujt ia dërgoi letrën Hud-Hudi?

12. Si veproi mbretëresha kur e mori letrën?

13. Çka i kishte urdhëruar xhinët Sulejmani a.s.?

14. Si ia merr shpirtin Sulejmanit a.s. Melaqja?

15. Si vepruan xhinët kur e kuptuan se ka vdekur Sulejmani a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

125

EJUBI A.S.

Ejubi a.s. ka jetuar në Siri. Ka qenë i njohur si bëmirës, kryes i premtimit

e mbi të gjitha vazhdimisht e falënderonte Allahun dhe ishte durimtar i vërtetë.

Zoti i madhëruar i kishte dhënë shumë fëmijë dhe pasuri. E falënderonte

Zotin dhe i bënte sexhde vetëm Atij. Pas një kohe ra në një sprovë të vërtetë; i

shkuan fëmijët, i humbi pasuria, u dobësua, u sëmur aq shumë saqë i mbeti

vetëm zemra e shëndoshë dhe gjuha e shëndoshë.

Ejubi a.s. zemrën e kishte të mbushur me Iman, gjuha e tij pa ndërprerë

falënderonte Zotin. Gruaja e tij e cila kujdesej për të i tha: Pse nuk e lutë Zotin

me ta kthy shëndetin?

Ejubi a.s. e pyeti: sa vite jam i sëmurë?

Shtatë vjet – iu përgjigj gruaja.

Atëherë Ejubi a.s. tha: shtatëdhjetë vite kam qenë i shëndoshë e tani shtatë

vjet jam i sëmurë. Kam turp ta lus Zotin për këtë kohë kaq të shkurtë.

Për ta larguar Ejubin a.s. nga falënderimi i Zotit dhe përkujtimi kishte

provuar edhe shejtani i mallkuar, mirëpo nuk ja kishte arritur.

Një ditë derisa gruaja e Ejubit a.s. ishte duke kërkuar ushqim për Ejubin

a.s. shejtani u shndërrua në njeri e i tha ka ushqim vetëm nëse e ndërron

bishtalecin për ushqim.

Gruaja e Ejubit a.s. pranoi dhe e ndërroi bishtalecin për ushqim, mirëpo

Ejubi a.s. i tha se nuk do ta hajë ushqim derisa të më tregosh ku e ke marrë këtë

ushqim. Pasi ia tregoi ngjarjen Ejubi a.s. i tha se kur të shërohem do të të rrahë

me njëqind shkopinj.

Nga ky moment Ejubi a.s. iu lut Zotit:

O Zoti im, më është vështirësuar gjendja, jam në pikë të hallit. E Ti

je më i mëshirshmi i të gjithë mëshiruesve.

Zoti i Madhëruar ia pranoi lutjen e i tha: Bjeri me këmbën tënde (tokës)!

Ja ky është një burim i ujit të ftohtë për larje dhe pirje.

Ejubi a.s. piu ujë dhe e pastroi trupin me ujë dhe u shërua dhe u kthy në

gjendjen e mëparshme, i shëndoshë. Kur u kthye gruaja nuk mundi ta kuptonte

se si aq shpejt ishte shëruar.

Ejubi a.s. për ta kryer premtimin i mori njëqind thupra i bashkoi e me të

gjitha i ra një herë gruas së tij.


126

Për atë që kishte duruar, prapë Zoti i Madhëruar e shpërbleu Ejubin a.s.

me fëmijë e pasuri dhe vazhdoi jetën i lumtur, duke falënderuar Zotin dhe duke i

ra në sexhde vazhdimisht Zotit të Madhëruar.

PYETJE:

1. Ku ka jetuar Ejubi a.s.?

2. Për çka ka qenë i njohur Ejubi a.s.?

3. Çka i kishte dhënë Zoti i Madhëruar Ejubit a.s.?

4. Çka i ndodhi Ejubit a.s.?

5. Çka i tha Ejubit a.s. gruaja e tij?

6. Si iu përgjegj Ejubi a.s. gruas së tij?

7. Kush provoi për ta mashtruar Ejubin a.s. dhe a ia arriti qëllimit?

8. Si iu lut Ejubi a.s. Zotit të Madhëruar?

9. A ia pranoi lutjen Ejubit a.s. Zoti i Madhëruar?

10. Me çka e shpërbleu Zoti i Madhëruar Ejubin a.s. për durimin e tij?

MELAQET E ZOTIT 2

127

JUNUSI A.S.

Ndryshe Junusi a.s. quhet edhe “DHENUN” - Shoku i Peshkut. Jetonte

në qytetin “Nino” – Populli i tij ishte kriminel, e mohonin Allahun dhe i bënin

shok Atij, ishin edhe të pamoralshëm. Për këtë arsye Zoti i Madhëruar ua dërgoi

Junusin a.s., me i drejtu në rrugë të drejtë, me besu vetëm Allahun, me u pendu

për gabimet, me kërku falje dhe me iu lut vetëm Allahut.

Populli nuk e dëgjoi, i refuzoi këshillat e tij. Junusi a.s. pa pritur shumë, i

hidhëruar u largua nga ai popull, shkoi pranë detit; aty kaloi një anije dhe hypi

në te për të shkuar në një vend tjetër. Duke lundruar anija, filloi mot i lig, erërat

e forta, retë e zeza, shi i madh. Anija lëkundej, gati sa nuk rrëzohej. Udhëtarët e

anijes mendonin se ndonjëri është fatkeq dhe duhet të hidhet në det për të u

qetësuar deti dhe koha.

Kur e hodhën shortin, shorti ra në Junusin, ata e panë se Junusi ishte i

lodhur duke fjetur dhe nuk ia prishën gjumin. Mirëpo edhe herën tjetër shorti ra

në Junusin a.s. Kur u zgjua Junusi a.s. e kuptoi se ai nuk ka qenë dashtë me u

largu nga populli i tij aq lehtë dhe vetë u hodh në det. Kur ra në det e gëlltiti një

peshk i madh, mirëpo Zoti i Madhëruar e urdhëroi peshkun mos me e prish

trupin e Junusit por vetëm me e mbajtur sikur në burg.

Në burgun e barkut të peshkut Junusi a.s. u lut:

LA I LAHE ILA ENTE SUBHANEKE IN-NIJ KUNTU MINE DHALIMINE.

Kjo lutje në gjuhën shqipe d.m.th.

Nuk ka Zot tjetër përpos Allahut. O Zot i im, Ty të takon lavdërimi,

vërtetë kam qenë i padrejtë ndaj vetes sime.

Zoti i Madhëruar e shpëtoi Junusin ashtuqë peshku e nxorri nga barku dhe

e gjuajti në breg të shëndoshë pa asnjë të metë.

Në anën tjetër populli i Junusit kishte ra në sprovë. Ishte tha toka. Ishte

shtjerrë uji, ishin tharë bimët. Ata e kuptuan se kjo ishte për shkak se nuk e

kishin ndëgju Junusin a.s. dhe këshillat e tij. Nuk dinin si me iu lut Zotit me ua

falë gabimet e tyre. I ndanë qingjat nga delet, viçat nga lopët, fëmijët nga nënat.

Kështu filluan të qajnë derisa erdhi Junusi a.s. Kur erdhi Junusi a.s. u

gëzuan dhe e mirëpritën dhe iu kthyen rrugës së drejtë.


128

Ashtu Zoti i Madhëruar i shpëtoi nga pikëllimi dhe vuajtjet dhe i

shpërbleu me jetë të lumtur pa brenga dhe në qetësi.

PYETJE:

1. Si quhet ndryshe Junusi a.s.?

2. Ku jetonte Junusi a.s.?

3. Çfarë ishte populli i Junusit a.s.?

4. Pse e dërgoi Zoti i Madhëruar Junusin a.s. te populli i tij?

5. Pse u largua Junusi a.s. nga populli i tij?

6. Ku hypi Junusi a.s.?

7. Çka ndodhi me anijen?

8. Çka mendonin udhëtarët e anijes?

9. Cilit i ra shorti?

10. Kur u zgjua çka kuptoi Junusi a.s.?

11. Çka ndodhi me Junusin a.s. kur ra në det?

12. Çka e urdhëroi peshkun Zoti i Madhëruar?

13. Si u lut Junusi a.s. në burgun e barkut të peshkut?


15. Çka kishte ndodhur pastaj me popullin e Junusit a.s.?

16. Çka kuptoi populli i Junusit pasi ra në sprovë?

17. Si e luti Zotin populli i Junusit a.s.?

18. A u gëzua populli kur u kthye Junusi a.s.?

19. A e shpëtoi Zoti i Madhëruar popullin e Junusit a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

129

ZEKIRIJA A.S.

Zoti i Madhëruar i ka zgjedhë: Ademin, Nuhin, familjen e Ibrahimit dhe

familjen e Imranit prej të gjithë njerëzve.

Gruaja e Imranit pasi që ishte nga fisi fisnik dëshironte të lind një djalë që

ai të kujdesej për shtëpinë e shenjtë në Jerusalem. Mirëpo, kur lindi vajzë u habit

por prapë u lut te Zoti i Madhëruar që ta ruajë vajzën dhe pasardhësit e saj nga

shejtani i mallkuar.

Kujdesjen për vajzën e cila quhej Mejrem e mori Zekerija. Zekerija a.s.

çdo ditë shkonte në shtëpinë e shenjtë për t‟i dërguar ushqim, mirëpo kur

shkonte te Mejremja shihte frytet e sezonës verore dimrit dhe frytet e sezonës

dimërore verës. E pyeti Mejremen: Prej nga këto pemë? Mejremja iu përgjigj:

Nga Zoti i Madhëruar. Ai furnizon kë do pa llogari.

Zekerija a.s. e kuptoi se Mejremja ishte e furnizuar me pemë e perime prej

Zotit të Madhëruar. Ai kishte një dëshirë që pas vete të ketë trashëgimtarë të

mirë dhe të jetë pejgamber. Për këtë Zekirija a.s. u lut:

Zoti im, jam plakur, më janë dobësuar eshtrat, jam thinjur, mirëpo

gjithëmonë mi ke pranuar lutjet. Më jep fëmijë që të jetë trashëgimtari im.

Zoti i Madhëruar ia pranoi lutjen e i tha: O Zekerija ti do të kesh një

fëmijë i cili do të quhet Jahja – Dëshmor i cili gjithmonë do të jetë i gjallë

sepse ai do të vdesë në rrugën e Allahut. Zekerija a.s. tha: Po si të kem fëmijë,

kur jam plak, por edhe gruaja ime është plakë. Zoti i Madhëruar i tha: Po edhe ty

të kam krijuar e ti nuk ke qenë fare.

Zekerija a.s. i tha: më jep ndonjë shenjë që ta di se me të vërtetë do të kem

fëmijë.

Zoti i madhëruar i tha: Tri ditë mos fol me njerëzit por vetëm tregoju me

shenja që ta lavdërojnë Zotin e Madhëruar ditë e natë. Kështu lindi Jahja a.s.

PYETJE:

1. Cilët i ka zgjedhë Zoti i Madhëruar nga të gjithë njerëzit?

2. Çka dëshironte gruaja e Imranit?

3. Kur lindi vajzë çka u lut gruaja e Imranit?


130

4. Kush e mori nën kujdesje Mejremen?

5.Çka shihte Zekerija a.s. kur shkonte te Mejremja?

6. Çka kuptoi Zekerija a.s. prej Mejremes?

7. Çka kishte dëshirë Zekerija a.s.?

8. Si u lut Zekerija a.s.?


10.Çka kërkoi Zekerija a.s. që ta dinte se me të vërtetë do të ketë fëmijë?

11. Çka i tha Zekerijas a.s. Zoti i Madhëruar?

JAHJA A.S.

Jahja d.m.th. dëshmor. Dëshmorët janë të gjallë gjithmonë, ata kurrë nuk

vdesin, pse janë gjithmonë në kënaqësinë dhe mëshirën e Allahut.

Zoti i Madhëruar që në fëmijëri i ka dhënë Jahja a.s. mençuri e i ka thënë:

O Jahja lexo librin me përpikëri dhe me përkushtim, dhe kape librin me të fortë

e mos e lësho.

Kështu Jahja a.s. u bë i ndëgjueshëm ndaj prindërve edhe ndaj Zotit të

Madhëruar. Lexonte librin e shenjtë dhe gjykonte me të drejtë. Ishte i njohur te

populli dhe e respektonin.

Mbreti Hirodos e donte vajzën e vëllaut të tij, pse ajo ishte e bukur. Por

ajo vajza mbretin e kishte axhë. Mirëpo mbreti dëshironte të martohej me te.

Kur shkuan njerëzit e pyetën Jahja a.s. a lejohet kjo martesë. Jahja a.s. tha: Kjo

është haram, rreptësisht e ndaluar.

Nëna e vajzës shkon te mbreti Hirodos e i thotë: nëse dëshiron të

martohesh me vajzën time e dëshiroj kokën e Jahja a.s. këtu. Mbreti veproi

ashtu, ai ishte i dehur. Urdhëroi që ta mbytnin Jahja a.s..

Kështu Jahja a.s. ra dëshmor i drejtësisë dhe realitetit. Ndërsa mbretin,

vajzën e vëllaut të tij dhe Beni israilët i mallkoi Zoti i Madhëruar dhe i dënoi me

dënim të fortë për krimin e tyre.

PYETJE:

1. Çka d.m.th. Jahja?

2. A janë të vdekur dëshmorët?

3. Çka i tha Zoti i Madhëruar Jahja a.s.?

4. Kush ishte Jahja a.s.?

5. Çka dëshironte mbreti Hirodos?

MELAQET E ZOTIT 2

131

6. Çka tha Jahja a.s. për martesën e Hirodosit me vajzën e vëllaut të tij?

7. Çka i tha nëna e vajzës mbretit Hirodos?

8. Çka urdhëroi mbreti Hirodos?

9. Cilin e mallkoi Zoti i Madhëruar?

ISA A.S.

Derisa Mejremja ishte në Mihrab i shkon Melaqja Xhebrail e i thotë: Unë

jam i dërguar prej Allahut që të të sjell një fëmijë të mençur. Mejremja a.s. i tha

Xhibrilit: “Si të lindi unë fëmijë kur kurrë nuk më ka prekur njeri?”

Xhibrili i tha: “Kështu do të jetë, për me qenë shembull dhe shenjë për

gjithë njerëzimin se Zoti i Madhëruar krijon njerëzit dhe jep shpirtërat”.

Kur lindi Isa a.s. u tubua populli e i thanë Mejremes: Si ke lind

kështu?

Mejremja me shenjë tregoi nga fëmija. Populli i tha: Si të flasim me

fëmijën në djep? Isa a.s. në atë moment tha:

Unë jam rob i Allahut. Zoti i Madhëruar më ka beku. Më ka bërë

pejgamber, do të më jep librin. Më ka porositë me u falë dhe me dhënë

zekjatin derisa të jem gjallë.

Zoti i Madhëruar kur dëshiron të bëhet një punë, vetëm thotë bëhu dhe ajo

bëhet menjëherë.

Isa a.s. u rrit. Ai i thirrte njerëzit të besonin vetëm në Allahun.

Beni Israilët i thanë: “Na sjell argumente, të besojmë”. Isa a.s. tha: “Më

sjellni baltë”. Kur ia sollën baltën e formoi zogun prej balte, i fryu dhe me lejen

e Allahut zogu fluturoi menjëherë.

Pastaj Isa a.s. tha: “Më sillni një të verbër”. Kur ia dërguan njeriun e

verbër vetëm e preki dhe me lejen e Allahut i erdhi shikimi. Pastaj tha: “Ma

sillni të vdekurin”. Ia dërguan të vdekurin dhe me lejen e Allahut e ngjalli.

Pastaj Isa a.s. tha: “Unë jam në gjendje me ditë çka hani, çka pini dhe çka

flitni nëpër shtëpitë e juaja”.

Populli i tha: Kjo është e pamundur. Mirëpo të nesërmen Isa a.s. i tregoi

secilit veç e veç çka kishte ngrënë, çka kishte pirë dhe çka kishte folur në

shtëpinë e tij.

Edhe pas të gjitha këtyre mrekullive prapë nuk besuan. Atëherë Isa a.s.

tha: Cilët janë ndihmëtarët e Allahut? Havarijunët thanë: Ne jemi

ndihmëtarët e Allahut. Dëshmo se ne jemi muslimanë.


132

Havarijunët iu bashkuan Isës a.s. derisa ishin duke kaluar nëpër

shkretëtirë, i thanë Isës a.s.: A ka mundësi që Zoti të zbresë një tryezë me

ushqim nga qielli?

Isa a.s. e luti Zotin që të zbresë një tryezë me ushqim nga qielli. Zoti i

Madhëruar ia pranoi lutjen dhe e zbriti tryezën nga qielli dhe Havarijunët e

shijuan atë ushqim dhe e vërtetuan se me të vërtetë Isa a.s. është i dërguar i

Allahut.

Të gjitha mrekullitë, Jehuditë jo vetëm që nuk i besonin por vendosën me

e mbytë Isën a.s. Havarijunët të cilët ishin shokë të Isës a.s. e ruanin nëpër

shtëpitë e tyre. Njëri prej shokëve të Isës a.s. icili quhej Jehudha i përngjante

shumë atij. Kështu derisa një ditë ai ishte në shtëpi i shkuan Jehuditë e kapën

dhe menduan se është Isa a.s. E kryqëzuan dhe e gjuajtën me gurë derisa vdiq.

Mirëpo Zoti i Madhëruar në Kur‟an thotë:

As nuk e kanë mbytë e as nuk e kanë kryqëzuar por vetëm iu është

dukur atyre (se është Isa por ai faktikisht nuk ka qenë Isa).

Isa a.s. kishte shpëtuar nga tradhëtia e Jehudëve. Një ditë Zoti i

Madhëruar i thotë: O Isa, Unë do të të vdesë ty, dhe do të të marr pranë vetes

dhe do të shpëtoj nga ata që nuk besojnë.

PYETJE:

1. Kush i shkon Mejremes derisa ajo ishte në Mihrab?

2. Çka i tha Xhebraili Mejremes?

3. Çka i tha populli Mejremes kur ajo tregoi me shenjë nga fëmija?

4. Çka i tha Isa a.s. popullit të tij posa kishte lindur?

5. Çka thotë Zoti i Madhëruar kur dëshiron të bëhet një gjë?

6. Cilat ishin mrekullitë e Isës a.s.?

7. Kush i besoi Isës a.s.?

8. Çka kërkuan Havarijunët nga Isa a.s.?

9. A iu lut Isa a.s. Zotit të Madhëruar për tryezën?

10. A ia pranoi lutjen Zoti i Madhëruar Isës a.s.?

11. Çka kishin vendosur të bënin Jehudët?

12. Kush i ndihmonte Isës a.s.?

13. Kush i përngjante Isës a.s.?

14. Si veprunan Jehuditë kur e kapën Jehudhen?

15. Çka i ka thënë Zoti i Madhëruar Isës a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

133

Dr. Musli Vërbani

SHARTI I PESTË I IMANIT

BESIMI NË DITËN E KIJAMETIT

5


134


MELAQET E ZOTIT 2

135

O Zoti im kërkoj mbrojtje nga dënimi në varr

BERZAH

JETA NË MES DY BOTËVE

Të gjithë njerëzit kalojnë në tri faza të jetës:

Faza e parë: është faza në këtë botë.

Faza e dytë: është faza prej momentit të vdekjes së njeriut e deri në ditën

e Kijametit apo me fjalë tjera deri në ditën e ringjalljes Në këtë fazë ndahet

shpirti nga trupi.

Faza e tretë: është faza kur përsëri kthehet shpirti në trup sikurse në fazën

e parë. Jeta të cilën e kalon njeriu në mes të dy fazave, prej fazës së parë deri në

fazën e tretë quhet ,,BERZAH‟‟.

Këtë formë të jetës Zoti e ka caktuar, sepse njerëzit lindin gjenerat pas

gjenerate, lindin në vende të ndryshme në kohë të ndryshme dhe Zoti i

Madhëruar dëshiron që të i tubojë të gjithë në një ditë e ajo është dita e

ringjalljes dhe pas asaj dite njeriu do të jep përgjegje për veprat e tij, nëse ka

vepruar mirë shpërblehet nëse ka vepruar keq dënohet

Thotë Zoti i Madhëruar: “Çdo shpirt, gjallesë do të përjetojë vdekjen. Dhe

nuk ka dyshim se atëherë, pra në ditën e Kijametit do të merrni kompenzimin

tuaj, shpërblimin e merituar. Dhe kush i ka shpëtuar dënimit të xhehennemit dhe

futet në xhennet ai ka korrur fitore dhe sukses, ndërsa kjo botë është vetëm

kënaqësi mashtruese” (Ali Imran – 185)


136

Pyetje

1.Në sa faza kalojnë njerëzit dhe cilat janë ato?

2.Çka është kjo botë sipas ajetit të surës Ali Imran?

MELAQJA E CILA I MERR SHPIRTËRAT

Zoti i Lartëmadhëruar ka autorizuar melek për marrjen e shpirtërave në

momentin e vdekjes. Melaqja e cila i merr shpirtërat quhet MELEKUL MEVT.

Thotë Zoti i Lartëmadhëruar:

,, Thuaj ju bënë që të vdisni Melaqja e marrjes së

shpirtërave MELEKUL MEVTI i cili është i autorizuar për ju

me ju marrë shpirtin.”

Es- sexhde 11

,,MELEKUL MEVTI‟‟ besimtarit i vjen në formë të mirë me erë të mirë,

me rroba të bardha, dhe njëherit e përgëzon me kënaqësinë e Allahut ndaj tij si

dhe i tregon se edhe ai do të jetë i kënaqur me Allahun.

,,MELEKUL MEVTI‟‟ pabesimtarit i vjen në formë të trishtueshme dhe

e lajmëron për hidhërimin e Allahut ndaj tij dhe për dënimin të cilin do ta

përjetojë në xhehennem.

,,MELEKUL MEVTI‟‟ ka autorizim prej Zotit me i marrë shpirtat në

momentin e caktuar, dhe siq tregon Ibn Abasi lindja dhe perëndimi, errësira e

drita, toka e deti për të janë sikurse një njeri që ka tavolinën përpara dhe merr

çka dëshiron dhe si të dëshiron.

Pyetje

1. Si quhet melaqja e marrjes së shpirtërave?

2. Si i vjen besimtarit Melekul Mevti?

3. Si i vjen pabesimtarit Melekul Mevti?

4. Kur i merr shpirtërat Melekul Mevti?

MELAQET E ZOTIT 2

137

BESIMTARI NË VARR

Zoti i madhëruar i ka autorizuar dy melaqe për të na pyetur neve në varr

për fenë tonë dhe veprat tona.

Posa të varroset i vdekuri i kthehet shpirti në trupin e tij, i vijnë dy

melaqe dhe e pyesin:

Kush është Zoti yt?

Besimtari thotë: Allahu është Zoti im.

Cila është feja jote?

Feja ime është Islami.

Cili pejgamber është dërguar te ju?

I dërguari i Allahut Muhamedi a.s.

Cila është dituria-libri juaj?

Kam lexuar K‟uranin librin e Allahut, i kam besuar, e kam vërtetuar dhe

praktikuar në vepër.

Pastaj e pyesin cili është Zoti yt, feja jote dhe i dërguari yt?

Zoti i Madhëruar ia përforcon fjalët dhe pa hamendje besimtari përgjigjet:

Allahu është Zoti im, feja ime është Islami, pejgamberi im është Muhamedi a.s.

Nga qielli vjen një thierrje.

E ka thënë të vërtetën robi im, shtroni shtrat të xhennetit, visheni me tesha

të xhenetit, hapjani dyert e xhenetit. Nga mbrendia e shpirtit vjen era e mirë, i

zgjerohet gjendja dhe i zgjatet shikimi, i vjen një person me pamje të bukur,

rroba të mira, erë të mirë e i thotë: të përgëzoj diçka të mirë për kënaqësinë e

Allahut, xhennetin me të mira të shumta dhe të përgjithshme dhe kjo është dita e

premtuar.

Besimtari pyet: Ti që më përgëzon për të mira, kush je.

Thotë: Unë jam vepra e jote.

Pastaj hapet dera e xhennetit dhe e sheh vendin e tij në xhennet.

Pyetje


138

1. Çka ka autorizue Zoti i Madhëruar për të vdekurit në varr?

2. Çka ka ndodh me besimtarin në varr?

KIJAMETI

Kur dëshiron All-llahu të ndodhë Kijameti do ti urdhërojë Israfilit që ti

fryjë surit (bririt). Israfili do t‟i fryjë surit dhe përnjëherë malet do të fluturojnë

si re, detërat do të vlojnë si uji në zjarr, do të vërshojnë menjëherë dhe do të

ngatërrohen mes vete. Dielli do të errësohet , yjet do të bëhen copë e grimë dhe

do të largohen nga orbitat e tyre, Toka do të dridhet në tërësi dhe do të tkurret e

bymehet dhe çdo qenie me shpirt do të mbytet kështu që as në tokë as në qiellë

nuk do të ketë asnjë banorë të gjallë të çfarëdo lloji.

Pastaj do t‟i fryhet për së dyti surit (bririt) dhe ata

përnjëherësh, do të ngrihen dhe do të jenë në pritje. (Kur’an

39-68)

Fryerja e dytë e surit me një zë jashtzakonisht të fortë dhe të fuqishëm.

Kështu, fryerja e parë e surit bëhet për shkatërrimin e gjithësive ndërsa

fryerja e dytë e surit bëhet për ngritje, ringjallje dhe paraqitje para Zotit të

Madhëruar.

Pyetje:

1. Kush do ti fryejë surit në ditën e Kijametit?

2. Trego për gjërat që ndodhin menjëherë në ditën e Kijametit?

3. Sa herë do ti fryhet surit në ditën e Kijametit?

MELAQET E ZOTIT 2

139

HASHRI

Hashri d.m.th. tubimi i të gjitha krijesave pas ringjalljes së tyre në një

vendtakim apo në një hapësirë, apo në një fushë e cila përndryshe quhet arasati i

ditës së Kijametit. Ky tubim i të gjitha krijesave bëhet për me u gjykue në mes

tyre për padrejtësitë të cilat ia kanë bë njerëzit njëri tjetrit. Ndryshe hashrin mund

ta kuptojmë si salla e gjykimit në gjykatore.


“Ne i tubojmë ata e nuk mbetet asgjë prej tyre pa u tubuar.‟‟

(El-Kehf 47)

Në një ajet tjetër thot Zoti i Madhëruar:

,,Sikurse (të gjithë) i kemi krijuar herën e parë prap do ti rikthejmë. Ky

është premtimi yni dhe ne e kryejmë premtimin tonë gjithësesi.

Po ashtu edhe Muhamedi a.s. në hadith ka thënë:

,,Në ditën e Kijametit njerëzit do të tubohen në një vend të bardhë, të

pastërt për të cilin nuk di askush asgjë‟‟.

Në një hadith tjetër Muhamedi a.s. thotë: ,,Në ditën e Kijametit njerëzit do

të tubohen të zbathur, të zdeshur dhe pa asgjë në trupin e tyre‟‟ (të pa bërë

synet).

Në atë ditë dielli afrohet shumë afër krijesave, e forcon nxehtësin dhe

djersët shkojnë rrëke, disave djersët do tu arrijnë deri në zogjët e këmbëve të

tyre, disave deri në gjunj, disave deri në fyt e disave do tua stërpikë gojën sikur

të ishte i frenua.

Transmetohet nga Ebu Hurejre r.a. dhe Ebu Seidi r.a. se, Resulullahu

s.a.v.s. ka thënë shtatë (lloje) të personave Allahu do ti vendosë nën hijen e Tij

atë ditë kur nuk do të ketë tjetër përveq hijes së Tij e ata janë:

- Imami i drejtë

- I riu i cili është rritur në ibadet dhe rrespekt ndaj Allahut xh. sh.

- Njeriu, zemra e të cilit është e lidhur për xhaminë

- Dy shokë të cilët duhen vetëm në emrin e Allahut gjithmonë

- Një njeri të cilin e ka ftuar një grua autoritative e bukur, kurse ai e ka

refuzuar duke i thënë se i frikësohet Allahut


140

- Njeriu i cili jep sadaka fshehurazi, ashtu që dora e majtë nuk e di çka jep e

djathta dhe

- Njeriu çë në vetmi e përmend Allahun dhe i mbushen sytë me lot.‟‟ BUHARIU DHE MUSLIMI

PYETJE:

1. Çka d.m.th. Hashr?

2. Trego argumentin Kur’anor për Hashrin?

3. Trego argumentin e hadithit për Hashrin?

HAVDI

Ndryshe Havdi është bahqe e të Dërguarit tonë Muhamedit a.s.në të cilën

mblidhet uji. Kjo bahqe ka liqenin, uji i të cilit është më i bardhë se qumshti,

shija e tij është më i ëmbël se mjalti, era e tij është më e mirë se era e miskut. Në

te janë gotat, enët dhe pjatat të cilat e kanë shkëlqimin si shkëlqimi i yjeve dhe

kush pi ujë prej atij uji nuk ndien pastaj etje kurrë.

I pari që do të pijë nga ky burim do të jet Muhamedi a.s. e pastaj ummeti i tij.

Për burimin (HAVDIN) na ka tregue Muhamedi a.s. në hadithë;

,,Gjatësia e burimit tim është sa një muaj ecje në këmbë, i gjërë është aq sa është

i gjatë, ujin e ka më të bardhë se qumshti, erën e ka më të mirë se era e miskut,

ndërsa enët e tij jan sikurse yjet në qiell, kush pi prej tij më kurrë nuk do të

ndjejë etje.‟‟

BUHARIU DHE MUSLIMI

Pyetje :

1. Çka është HAVDI?

2. Trego për cilësit e lumit të bashqes së Muhamedit a.s.?

3. Kush do të pij ujë i pari nga burimi I Muhamedit a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

141

SIRATI

,,Sirat‟‟ quhet ura e gjatë dhe shumë e ngushtë mbi xhehen-nemin.

Mbi këtë urë patjetër duhet të kalojnë të gjithë njerëzit në përgjithësi.

Kalimi mbi të është tepër i vështirë.

Thotë Zoti i Madhëruar në Kur‟an:

,,Dhe nuk ka asnjë prej jush e që të mos arrijë në të.‟‟

Mirëpo, edhe pse të gjithë njerëzit duhet patjetër ta kalojnë urën e siratit

prap se prap disa e kalojnë me shpejtësi të madhe ndërsa disa shum ngadal, pra

varësisht prej veprave të tyre.

I pari e kalon me shpejtësi të vetëtimës

Tjetri me shpejtësi të erës

Një tjetër me shpejtësi të kafshëve më të shpejta

Disa me shpejtësi të vrapimit të njeriut

Të tjerët me shpejtësi të ecjes së rëndomtë

Dhe i fundit do ta kalojë duke u zhagitur në bark dhe ky i

fundit thotë: O Zoti im pse unë ta kaloj kështu. Zoti i Madhëruar i

përgjigjet; veprat e tua jo të mira kanë bërë që ta kalosh kështu.

Disa dietarë kanë thënë se nuk mund të kalohet në urën e Siratit pa u

pyetur për shtatë çështje:

Çështja e parë për besimin në Allahun, nëse përgjigjet pozitivisht

,,Eshhedu en la i Ilahe il-lallah‟‟, ai e kalon.

Çështja e dytë për namazin, nëse është falur, e kalon.

Çështja e tretë për agjërimin, nëse ka agjëruar, e kalon.

Çështja e katërtë për zekatin, nëse e ka dhënë, e kalon.

Çështja e pestë për haxhin dhe umren, nëse e ka kryer, e kalon.

Çështja e gjashtë për gusullin dhe abdestin, nëse ka qenë i pastërt dhe me

abdest, e kalon.

Çështja e shtatë për padrejtësit ndaj njerëzve.


142

QKA NDIHMON ME KALUE SIRATIN

Për me kalue Siratin në ditën e Kijametit ndihmon:

- Dhënia e sadekasë

- Ndihma familjes së dëshmorit

- Që xhamia të jetë shtëpi

Muhamedi a.s. në një hadith ka thënë:

“Kush jep sadeka në vend të merituem në këtë bëtë, e kalon siratin. Kush i

ndihmon familjes së dëshmorve Allahu do ti ndihmojë me kalue siratin”.

Po ashtu Muhamedi a.s. ka thënë:

“Kush e bënë xhaminë shtëpi të veten, Allahu do ta mëshirojë dhe do t’i

ndihmojë me kalue siratin.’’

Pyetje:

1. Çka quajmë sirat?

2. Si e kalojnë njerëzit siratin?

3. Për cilat çështje pyetet njeriu para se me kalua siratin?

4. Çka ndihmon me kalaua siratin?

MELAQET E ZOTIT 2

143

MIZANI

Prej çështjeve të cilat kanë të bëjnë me besimin e ditës së fundit është

edhe ,,Mizani‟‟, përndryshe ,,peshoja‟‟ apo vaga, kandari i të gjitha veprave tona.

Për këtë thotë Zoti i Madhëruar:

,,Peshimi i veprave atë ditë do të jetë i drejtë, atij që i rëndohet terezia

me vepra të mira do të jetë i lumtur, kurse atij që i lehtësohet terezia me

vepra të mira, ai do të humb veten, për shkak se i ka mohuar veprat tona.‟‟

(El-Earaf; 8-9)

Po ashtu edhe në një ajet tjetër thotë Zoti i Madhëruar:

,,Mizani‟‟ - peshoja në ditën e Kijametit vendoset për me i matë veprat

e mira dhe veprat e këqija e askujt nuk i bëhet e padrejtë për asgjë, edhe

nëse është (vepra) sa peshoja e një kokrre të melit. Ne do ta sjellim atë. E

mjafton që ne jemi llogaritës‟‟.

(Suretul Enbija 47).

Çështjen e peshojës e tregon Zoti i Madhëruar edhe në një ajet tjetër.

,,E kujt i peshojnë më rëndë peshojat (veprat e mira), ata janë të

shpëtuarit.

,,Ndërsa, atyre që u peshojnë lehtë, peshojat (veprat e mira) ata janë që

humbën vetveten dhe janë në xhehennem përgjithmonë. Zjarri do t‟ua djegë

atyre fytyrat dhe do të duken shumë të shëmtuar brenda tij‟‟.

( Mueminune 102, 103, 104)

Prej veprave që do të peshojnë rëndë në Mizan janë fjalët:

SUBHANELLAH, VE BI HAMDIHI SUBHANELLAHIL ADHIME

Muhamedi a.s. na ka mësuar për këtë në hadith:

,,Dy fjalë janë të lehta në gjuhë, ndërsa jan shumë të rënda në Mizan

(peshojë) e i pëlqen shumë Allahut. Ato janë: SUBHANELL-LLAHI VE BI

HAMDIHI SUBHANELLAHIL ADHIME.

(BUHARIU DHE MUSLIMI)


144

Pyetje:

1. Çka është mizani?

2. Trego argumentin Kur’anor për mizanin?

3. Pse vendoset mizani në ditën e Kijametit?

SHEFAATI


,, …është e sigurt se Zoti yt (ty o Muhamed) do të ngrisë në një vend të

lavdishëm dhe pozitë të lartë‟‟

El Isra 79

Pozita e lartë apo ,,Mekami Mahmud‟‟ i cili përmendet në Kur‟an për

Muhamedin a.s. është shefati apo ndërmjetësimi i tij për ummetin e tij për ti

nxjerrë prej xhehennemit. Muhamedi a.s. ka thënë:

,,Në ditën e gjykimit njerëzit do të përzihen njëri tek tjetri dhe do të

arrijnë te Ademi e do të thonë: Ndërmjetëso për pasardhësit tu, e ai do të thotë:

Nuk jam në gjendje të bëj një gjë të tillë, por shkoni te Ibrahimi, sepse ai është

miku i Allahut. Ata shkojnë te Ibrahimi por edhe ky ju thotë; ,,Nuk jam në

gjendje të bëj një gjë të tillë, por shkoni te Musai, por edhe ky do t’u thotë:

,,Nuk jam në gjendje të bëj një gjë të tillë, por shkoni te Isai, sepse ai është

Ruhul Kudusi dhe fjala e Allahut. Ata do të shkojnë te Isai por edhe ky do t’u

thotë, nuk jam në gjendje të bëj një gjë të tillë por shkoni te Muhamedi.’’E kur

do të vijnë do t’ju them: Unë e bëj një gjë të tillë. Pastaj do të shkoj të kërkoj

leje nga Zoti im, e ai të më lejojë. Unë do të qëndroj para Tij duke e

Madhëruar me lavdërime, të cilat nuk do të mund ti bëja përveq se me

inspirimin e Allahut që më pas të bie në sexhde para Tij e Ai do të më thotë: O

Muhamed, ngreje kokën lartë, fol të dëgjoj, kërko se do të jap çka kërkon,

ndërmjetëso se do të pranohet ndërmjetësimi. Pastaj unë do ta ngrej kokën dhe

do të lutem:

,, O Zot, Ummeti im, Ummeti im.

Ai do të thotë: Shko, atë që në zemrën e tij ka iman sa një kokërr gruri

apo meli, nxirre nga xhehenemi. Unë do të shkoj dhe do ta bëj atë.

Pastaj, përsëri do të kthehem te Zoti im dhe do ta falenderoj me

falenderimet e tilla, dhe do të bie para Tij në sexhde. Ai do të më thotë: O

Muhamed, ngreje kokën lartë, fol të ndëgjoj, kërko se do të jap çka kërkon.

Unë prap do të lutem: O Zot, Umeti im, Umeti im.

MELAQET E ZOTIT 2

145

Do të më thotë; Shko, ai që në zemrën e tij ka iman sa pesha e kokrrës

nxirre nga aty, e unë shkoj dhe e bëj atë. Pastaj përsëri kthehem te Zoti im dhe

e falenderoj me falenderimet e tilla dhe bie para Tij në sexhde.

Ai do të më thotë: O Muhamed, ngreje kokën lartë, fol të ndëgjoj, kërko

se do të jap çka kërkon, ndërmjetëso se do të pranohet ndërmjetësimi. Unë do

të lutem: O Zot, Ummeti im, Ummeti im.

Allahu do të më thot: Shko, ai që në zemrën e tij ka iman edhe më pak, e

më pak se pesha e kokrrës nxirre nga xhehennemi, e unë shkoj e bëj atë’’.

Pyetje: 1. Çka është ,,pozita e lartë’’ e cekur në Kur’an për Muhamedin a.s.?

2. Trego hadithin i cili sqaron për shefatin e Muhamedit a.s. në ditën e Kijametit?

SHPËRNDARJA E LIBRAVE

Në ditën e fundit përpos veprimeve tjera do të shpërndahen edhe librat e

regjistrimit të veprave, përndryshe ,,ditari i jetës‟‟. Pa marrë parasysh a ka ditur të

lexojë apo jo, atë ditë secili njeri do ta marrë atë libër dhe menjëherë do ta kuptojë

dhe do të kthehet me të shpejt te familja e tij i gëzuar ose i pikëlluar.

Disa njerëzve u jepet libri në dorën e djathtë.


,,Atij të cilit i jipet libri i tij në dorën e djathtë, ai do të jap llogari me

lehtësi dhe do të kthehet në familjen e tij i gëzuar‟‟

Disave u jepet libri në dorën e majtë.


,,Atij të cilit i jipet libri në dorën e majtë thotë: O i mjeri unë, më mirë

mos ta kisha marrë këtë libër. Se nuk di se çfarë llogarie duhet me dhënë. Ah i

mjeri unë sikur mos të ishte shkruar fare, se sot nuk bën punë pasuria, jam i pa

aftë dhe nuk bën punë as pozita as udhëheqësia. (e Zoti iMadhëruar) thotë:

Merreni atë, vënja prangat. Pastaj shtinie në xhehennem.

(El Hakka 25-31)

Disave u jepet libri pas shpine.

Për këtë Zoti i Madhëruar thotë:

Atij të cilit i ipet libri pas shpine ai do t`i ndjell vetes shkatërrim dhe do të

hudhet në zjarr përcëllues.

(El Inshikak 10-12)

Në një ajet tjetër Zoti i Madhëruar thotë:

“Secilit njeri ia kemi ngjeshur fluturakën (shënimin e veprave në qafën e

tij, e në ditën e gjykimit, Ne do t‟ia prezentojmë atij libër të hapur, (e do t`i

thuhet). ,, lexo librin tënd mjafton të jesh sot vet llogaritës i vetvetes ‟‟.

( Isra13,14)


146

PYETJE:

1. Çka iu shpërndahet njerëzve në ditën e Kijametit?

2. Si iu jepen njerëzve librat në ditën e Kijametit?

LLOGARIA (HISABI)

Njerëzit në ditën e kijametit përpos veprimtarive tjera ata do të i

nënshtrohen edhe llogarisë së veprave të tyre. Të gjithë një nga një do të japin

llogari dhe do të gjykohen.

Gjykimi i disave do të jetë i lehtë, ndërsa gjykimi i të tjerëve do të jet

shumë, shumë i vështirë.

Secili veç e veç do të pyetet për çdo vepër të madhe dhe për çdo vepër të

vogël. Nëse e flet të vërtetën është mirë për të. Nëse tenton me rrejtë apo me

fsheh diçka atëherë gjymtyrët e trupit të tij do të flasin dhe do të dëshmojnë

kundër tij.


,,Në ditën kur do ti mbyllim gojët e tyre dhe do të flasin kundër tyre

duart e tyre, dhe do të dëshmojnë këmbët e tyre për atë çka kan vepruar.

( Suretu Jasinë, 65)

Sikurse e ka bërë të mundur Zoti i Madhëruar me folë krijesat e tij ai e

bënë të mundur me folë edhe gjymtyrët, apo pjesët e trupit sikurse thot Zoti i

Madhëruar:”

,,Allahu i bën të flasin (gjymtyrët) sikurse e ka bërë me u kuptu çdo

gjë.‟‟

(Suretu Fusilet, 24)

Në momentin e llogarisë apo hisabit njeriu do ta sheh dhe do ta

vërtetoj vetë çdo vepër të cilën e ka bërë. Atë ditë njerëzit shfaqen të ndarë

në grupe që të shpërblehen për veprat e tyre. E kush punoi ndonjë të mirë,

që peshon sa grimca, atë do ta gjejë. Dhe kush punoi ndonjë të keqe, që

peshon sa grimca, atë do ta gjejë.

Zelzele 6, 7, 8)

MELAQET E ZOTIT 2

147

Pyetje:

1. çka d.m.th. hisab?

2. Si do të jet llogaria në ditën e gjykimit?

3. Kush do të dëshmojë në ditën e gjykimit?

KANTARETU NË MES

XHENNETIT DHE XHEHENEMIT

Pasi që besimtarët ta kalojnë siratin të qetë dhe të lumtur sepse e kanë

kaluar xhehennemin ata vendosen në një bashqe në mes të xhenetit dhe

xhehenemit për me u pastrue plotësisht për padrejtësitë dhe urrejtjet të cilat i kanë

pas mes vehte.

Në një hadith të cilin e transmeton Buhariu:

,,Besimtarët do ta kalojnë rrezikun nga zjarri, pastaj do të jenë të ndalur

në bashqen ndërmjet xhenetit dhe xhehenemit ku do ti pastrojnë mes veti të

gjitha padrejtësitë që i kanë bërë njëri tjetrit në dunjallëk, e kur të jenë tërësisht

të pastruar dhe të gatshëm, do t’u lejohet të hyjnë në xhennet. Pasha Allahun!

,,çdonjëri prej tyre do ta njoh vendin e vet në xhenet më mirë se sa e ka njohur

shtëpin e vet në këtë botë.’’

( ,,Sahil Buhari’’)

Pyetje

1. Çka ndodh me besimtarët pasi ta kalojnë urën e xhehennemit?

2. Si quhet bahqja në mes të xhennetit dhe xhehennemit?


148

Secili prej neve frigohet nga xhehennemi

dhe lusim Allahun që të na largojë prej atij dënimi.

XHEHENNEMI

Xhehennemi është vend i përgatitur për pabesimtarët dhe ata të cilët i

kundërshtojnë urdhërat e Allahut. Për këtë arsye Zoti i Lartëmadhëruar na thotë:

O ju të cilët keni besuar, ruani veten dhe familjen tuaj prej zjarrit

(xhehennemit), lëndë e të cilit jan njerëzit dhe gurët, i pregatitur për

pabesimtarët” ( Suretul Bekare).

Zoti i Lartëmadhëruar ka caktuar edhe kujdestarë dhe mbikëqyrës të cilët

janë të rreptë dhe të ashpër:

,,Atë (xhehennemin) e kqyrin disa melaike të rrepta e të ashpra të

cilat nuk e kundërshtojnë Allahun për asgjë që ai i urdhëron dhe punojnë

atë që urdhërohen.

(Suretu Tahrimë 6)


,,Mbikëqyrës mbi të (xhehennem) janë nëntëmbëdhjetë‟‟

( Suretul Mudethir 26-30)

Këta mbikëqyrës quhen ,,Hazenetu xhehennem‟‟ ose me fjalë tjera rojet e

xhehennemit. Përndryshe emri i melaqes së xhehenemit është edhe ,,MALIK‟‟ që

e ka domethanjen e të fortit, të fuqishmit por i ka edhe ndihmësit tjerë.


,,Mbi të (xhehenem) janë melaqet e ashpëra dhe të forta‟‟

Melaqet e xhehennemit quhen edhe Zebanije.

MELAQET E ZOTIT 2

149


,,Do ti thirrim Zebanijet‟‟ (për të ndëshkuar banorë të xhehennemit)‟‟

Pyetje:

1. çka është xhehenemi?

2. Si quhen mbikëqyrësit e shehenemit?

3. Si e ka emrin Melqja e xhehenemit dhe pse quhet ashtu?

4. A ka ndihmës Melaqja e xhehenemit?

GJËRËSIA E XHEHENNEMIT

Nuk ka dyshim se xhehenemi është edhe shumë i gjerë edhe shumë i thellë,

dhe numri i tyre që do të hynë në të do të jetë shumë i madh sa që Zoti i

Madhëruar do t‟i thotë xhehennemit siq na trgon në Suretul Kaf:

,,Përkujto ditën, kur Ne i themi xhehennemit:

,,A u mbush plotësishtë?!‟‟ E ai thotë: ,,A ka më! (Kaf: 30)

E lusim Allahun që të na mbrojë nga xhehennemi dhe mos të afrohemi

kurrë edhe pse është i gjatë e i thellë edhe pse numri i atyre që do të hynë në të

është shumë i madh.

Pyetje:

1. A është xhehennemi i gjerë dhe i thellë?

2. Tregojeni çka thot xhehennemi kur të pyetet: A u mbushe?!


150

SHKALLËT E XHEHENNEMIT

Xhehennemi është i shkallëzuar dhe i thellë që d.m.th. sa më e thellë

shkalla, dënimi është më i madh dhe nxehtësia më e madhe për të u denue

mosbesimtarët dhe munafikët në bazë të veprave të këqija dhe veprave më të

këqija të tyre. Këtë e vërteton Zoti i Madhëruar në Kur‟an ku thotë:

,,Vërtetë, munafikët janë në shkallën më të ulët të xhehennemit‟‟.

( Suretu Nisa 145)

Kjo na argumenton se në xhehennem munafikët do të digjen në shkallën

më të ulët të Xhehennemit që d.m.th. se në xhehenem banorët e tij do të hidhen

në shkallë më të ulëta varsisht prej mëkateve të tyre.

Pyetje:

1. Trego për shkallët e xhehennemit?

2. Ku do të jen munafikët në xhehennem?

MELAQET E ZOTIT 2

151

DYERT E XHEHENNEMIT

Xhehenemi ka dyert ku para atyre dyerve janë edhe rojet. Na tregon Zoti i

Madhëruar ngjarjen kur pabesimtarët do të përcillen në grupe në xhehennem, e

kur të arrijnë deri te dyert e xhehennemit rojet do t‟i pyesin pabesimtarët se pse

nuk i kanë dëgjue pejgamberët.

,,E ata që nuk besuan përcillen në grupe te xhehennemi, e kur të

arrijnë tek ai dyert e tij hapen dhe rojet e tij u thonë atyre: ,,A nuk ju patën

ardhur juve të dërguar nga mesi i juaj t‟ju lexojnë shpalljet e Zotit tuaj, t‟ju

tërheqin vërejtjen për takimin tuaj të kësaj Dite?‟‟ Ata thonë: ,,Po‟‟ prandaj

dënimi do të jet realitet dhe domosdoshmëri për pabesimtarët‟‟.

(Suretu Zume: 71)

Shtyllat e dyerve të xhehennemit janë shumë të mëdha, shumë të gjata dhe

shumë të forta. Për këtë Zoti i Madhëruar thotë:

,,E di ti se ç‟është Hutame (xhehennem). Është zjarri i All-llahut i

ndezur fort, që depërton deri në zemra. Ai i mbyll ata, ua zë frymën, në

shtylla të gjata.‟‟

(Suretul Humeze)

Roja e dyerve të xhehenemit quhet MALIK

Pyetje:

1. Trego ajetin si përcillen pabesimtarët në xhehennem?

2. Si janë shtyllat e xhehnenemit?

3. Si quhet roja e dyerve të xhehennemit?


152

LËNDA DJEGËSE E XHEHENNEMIT

Lëndë djegëse e xhehennemit përpos gurëve janë edhe njerëzit

pabesimtarë. Për këtë arsye edhe Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟an na ka thënë që

të ruhemi e të mos bëhemi lëndë djegëse xhehennemit, por në të njejtën kohë t‟i

ruajmë edhe familjet tona që të mos bëhen lëndë djegëse dhe të digjen në

xhehennem.

Pra ,Zoti i Madhëruar në Kur‟an thotë:

,,O ju që keni besuar, ruanie veten dhe familjen tuaj nga një zjarr, lëndë

djegëse e të cilit janë njerëzit dhe gurët.‟‟

(Et-Tahrim, 6)

Në një ajet tjetër në Kur‟an thotë Zoti i Madhëruar:

,,Ruajuni zjarrit, lëndë djegëse e të cilit janë njerëzit dhe gurët. Ai është

përgatitur për pabesimtarët‟‟

(El Bekare: 24)

Pyetje:

1. Trego për lëndët djegëse të xhehennemit?

2. Trego ajetin për ruajtjen e vetes dhe familjes nga xhehennemi?

MELAQET E ZOTIT 2

153

USHQIMI I BANORËVE TË XHEHENNEMIT

Banorët e xhehennemit ushqehen, mirëpo ushqimi i tyre është shumë i

rëndë dhe nuk ua shuan urine, por përkundrazi e shton atë nuk e qetëson trupin

por përkundrazi e shqetëson atë. Ai ushqim nuk është ushqim tjetër përpos

ushqim dënimi dhe sprovimi. Prej ushqimeve të xhehennemit është pema

,,Zekum‟‟. Për këtë thotë Zoti i Madhëruar:

“Është e vërtet se pema e Zekumit, do të jetë ushqimi i mëkateve. Vlon

si katrani në barqet e tyre ashtu si vlon uji valë.

(Suretu Duhan: 43-47)

Ushqimi tjetër është ushqimi i quajtur ,,DARIË‟‟ ky lloj ushqimi ndryshe

mund të quhet ushqim i barishteve përplot me therra. Për këtë lloj ushqimi thotë

Zoti i Madhëruar:

,,Ata (xhehennemlitë) nuk kanë ushqim tjetër po një barishte me

therra helmuese i quajtur Darië, që as nuk jep fuqi, as nuk largon uri‟‟

( Suretul Gashije: 6-7)

Këto dy lloje të ushqimeve nuk mund të përtypen nga prishja dhe keqësija

e saj. Për këtë thotë Zoti i Madhëruar:

,,Te Ne (në Ditën e Kijametit) kemi përgatitur pranga dhe zjarr.

Edhe ushqim që nuk gëlltitet, përtypet edhe dënim të dhembëshëm‟‟

(Suretul Muzemil: 12)

Përpos pemës së Zekumit dhe barishteve me therra të quajtur Darië në

xhehennem ka edhe ushqim tjetër i quajtur Gislinë dhe Gasak këtë e përmend

Zoti i Madhëruar në Kur‟an:

,,Sot (në Ditën e Kijametit) nuk ka shok askend këtu. Dhe nuk ka

ushqim tjetër përveqse Gislinit (lloj qorbe prej qelbit dhe ndyrësirave). Nuk

e ka atë kush pos mëkatarëv.”

(Suretul Haka: 35-37)


154

Pyetje:

1. A e shuan urinë ushqimi i xhehenemit?

2. Trego disa prej llojeve të ushqimit të xhehenemit?

PIJA E BANORËVE TË XHEHENNEMIT

Përpos ushqimit xhehennemlitë do të kenë pije, por pijet e xhehennemit

kanë cilësi të këqija, erë të keqe, shije të idhët, i nxehtë sikur vala kur vlon dhe i

zi si katrani, i cili djeg e përvlon. Për këtë thotë Zoti i Madhëruar:

,,Atyre (xhehennemlive) u jepet të pijnë ujë valë, i cili ua këput zorrët.‟‟

(Muhamed: 15)

“…e nëse ata (xhehennemlitë) kërkojnë ndihmë, ndihmohen me ujë si

katrani që i djeg fytyrat. Sa e keqe është ajo pije.”.

(Kehf:2,,)

“Në të cilin (zjarr), jepet ujë të ndyrë. Përpiqet ai ta përbijë, por nuk

mund ta gëlltisë atë‟‟.

(Ibrahim: 16)

Llojet e pijeve të banorëve të xhehennemit janë:

1. Hamimë

3. Gasak

4. Sadid

5. Muhl

1. Hamim-quhet uji, i cili ka arrit kulminacionin e vlimit. Për këtë lloj uji

thotë Zoti i Madhëruar:

,,Ata (xhehennemlitë) do të sillen vërdallë ndërmjet atij (zjarrit) dhe

ujit të vluar deri në kulminacion.‟‟ (Rrahman:44)

2. Muhl-quhet uji si katran që djeg fytyrat. Për këtë lloj uji thotë Zoti i

Madhëruar:

MELAQET E ZOTIT 2

155

,,E nëse ata (xhehennemlitë) kërkojnë ndihmë, ndihmohen me ujë si

katrani (Muhl) që i pjek fytyrat. Sa e shëmtuar është ajo pije.‟‟

(Kehf:29)

3. Gasak dhe Gislinë-quhen qelbi dhe ndyrësirat që rrjedhin nga lëkurat e

banorëve të xhehennemit.

,,Le të shijojnë ata (pabesimtarët) ky është ujë i valë (hamimë) dhe pije

të ndyra (gasak) shpërlarje.” ( Sad: 5)

4. Sadid-quhet uji i ndyrë prej ndyrësisë së xhehenemit. ,,Për këtë lloj uji

thotë Zoti i Madhëruar:

“Në të cilin (zjarr) i jepet ujë të ndyrë (sadid)”

Pyetje:

1. Trego për cilësit e pijeve të xhehnenemit?

2. Trego për llojet e pijeve të xhehennemit?

RROBAT E BANORËVE TË XHEHENNEMIT

Xhehenemlitë do të kenë edhe rroba, mirëpo rrobat e tyre nuk do të jenë

të rëndomta, por do të jenë prej gacave të zjarrit dhe prej katranit. Për këtë na ka

tregue Zoti i Madhëruar në Kur‟an:

,,E atyre që nuk besuan u qepen rroba rroba prej zjarri‟‟

(Haxh: 19)

,,Kriminelët (pabesimtarët) i sheh ti atë ditë (të Kijametit) të lidhur

me pranga. Petkat e tyre janë nga katrani.”

(Ibrahim: 49-50)

Rrobat e xhehenemit nuk janë për të mbrojtë prej së ftohtit apo prej së

nxehtit por për me i shkri likurat dhe barqet e atyre që janë në xhehennem.

Thotë Zoti i Lartë Madhëruar:

,,…e atyre që nuk besuan, u qepen rroba prej zjarri e u hidhet ujë i

valë mbi kokat e tyre. Që me atë u shkrihet krejt ç‟ka në barqet dhe lëkurat

e tyre.‟‟

( El-Haxh 19,20)

Pyetje:

1. Si do të janë rrobat e xhehenemit?

2. A mbrojnë rrobat e xhehenemit prej së ftohtit apo prej së nxehtit?


156

PJEKJA E LËKURAVE NË XHEHNENEM

Prej zjarrit të xhehennemit digjet lëkura e banorëve të tij, dhe pabesimtari

ndien dhimbje të fortë, pastaj i del lëkurë e re, por prap i digjet dhe ndien

dhembje më të fortë, pastaj i del prapë lëkurë e re dhe përsëri i digjet për të

përjetue dënim mbi dënim, dhembje mbi dhembje.

Thotë Zoti i Lartë Madhëruar:

,,Ata që nuk besuan në ajetet tona, do ti fusim në zjarr, sa herë që u

digjen lëkurat atyre ua ndërrojmë me lëkura të tjera që ta shijojnë

dënimin.”

( En-Nisa: 56)

DJEGJA DHE NXIRJA E FYTYRAVE

Fytyra është pjesa më e ndershme e njeriut për këtë arsye edhe balli dhe

fytyra në sexhde është ibadeti më i çmueshëm, sepse njeriu pjesën më të

ndershme të tij e vendos në pjesën më të ultë, pra në tokë për të iu përulur

Krijuesit të tij, më të Lartit dhe më të Madhit. Mirëpo, pabesimtarët të cilët nuk i

nënshtrohen Krijuesit do t‟iu digjen fytyrat dhe do të nxihen.

Thotë Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟an:

,,…zjarri do t‟ua djeg atyre fytyrat dhe do të duken shumë të

shumtuar brenda tij.” (El Muëminunë: 104‟

Sa për nxierjen e fytyrave thotë Zoti i Lartëmadhëruar:

MELAQET E ZOTIT 2

157

,,Një ditë kur disa fytyra zbardhen e disa të nxihen, atyre që u janë

nxirë ato (fytyra) do t‟u thuhet: A mohuat pas besimit tuaj, pra shijoni

dënimin për atë që nuk besonit.‟‟ ( Ali Imran: 106)

Pastaj pabesimtarët do të tërhiqen zvarrë në xhehennem.


,,Vërtetë kriminelët janë në humbje dhe në zjarr të madh. Ditën e

(Kijametit) kur mr fytyrat e tyre do të tërhiqen zvarrë në zjarr (u thuhet):

,,Vuanie dënimin (e fortë të zjarrit të xhehenemit) në Sekar.”

Pyetje:

1. Trego për pjekjen e lëkurave të banorëve të xhehennemit?

2. Trego për djegjen dhe nxirjen e fytyrave të banorëve të xhehennemit?

3. Si do të tërhiqen në zjarr banorët e xhehennemit?

Secili prej neve e dëshiron xhennetin.

Shpresoj se Allahu do të na bëjë prej banorëve të tij.

EMRAT E XHENNETIT

Emrat e xhenetit janë:

1. XHENNET-që d.m.th. bahqe, vend i mbushur me të gjitha të mirat,

begatitë dhe çdo lloj kënaqësie e qetësimi.

2. DARUS-SELAM që d.m.th. shtëpi e paqes, qetësisë, sigurisë dhe rehatisë.

3. DARUL HULD që d.m.th. shtëpi e përjetëshme.

4. DARUL MEKAM që d.m.th. shtëpi stabile dhe e qëndrueshme.

5. DARUL HAJEVAN që d.m.th. vendqëndrim i jetës së vërtetë dhe

kënaqësive të vërteta.

6. XHENNETUL MEËVA që d.m.th. vend bahqe e mbrojtur dhe e siguruar.

7. XHENNATU ADN emër i posaqëm i xhenetit.

8. XHENNATU NEIME që d.m.th. bahqe me begati të shumta.

9. FIRDEVS emër i posaqëm i xhennetit.

10. MEKAMUL EMINE që d.m.th. vend i sigurtë.

11. MEK‟ADU SIDKIN që d.m.th. vend, pozitë e vërtetë.

12. KIDEME SIDKIN që d.m.th. vend pozitë e lartë.


158

DYERT E XHENNETIT

Xhenneti i ka tetë dyer. Dyert e xhenetit i kanë edhe emrat e tyre. Një der

e xhenetit quhet dera e Rrejanit-d.m.th. dera e agjërimit. Dera tjetër quhet dera e

namazit, tjetra derë quhet dera e sadakasë dhe dera tjetër quhet dera e luftëtarëve

në rrugë të Allahut. Pra nga emri i dyerve kuptojmë se në ato xhenete do të hyjnë

nëpër derë të agjërimit ata të cilët kan agjëruar, nëpër derë të namazit ata të cilët

janë falur pandërprerë, nëpër derë të sadakasë ata të cilët kan dhënë sadaka, nëpër

derë të Xhihadit hyjnë ata të cilët kan luftuar në rrugë të Allahut. Ndërsa ata të

cilët i kanë krye të gjitha kto detyra do të hyjnë nëpër të cilën derë dëshirojnë.

Muhamedi a.s.ka thënë:

,,Xheneti ka tetë dyer, një derë nga dyert e tij quhet ERR-RREJAN,

askush nuk hyn për atë derë përveq agjëruesve dhe kur ata hyjnë, ajo mbyllet

dhe nuk hyn askush më nga ajo.’’


Kur të hyjnë besimtarët në dyert e xhennetit përshëndeten me selam prej

melekëve.


,,Derisa kur të vijnë aty (në xhenet), u happen dyert e tij dhe u thonë

rojet e tij (melekët) selamun alejkum. Paqja e All-llahut qoftë me ju, ishit të

pastër andaj hyni në të, aty qëndroni përgjithmonë.‟‟

( Ez-Zummer: 73)

Roja e dyerve të xhennetit quhet RIDVAN.

MELAQET E ZOTIT 2

159

Pyetje:

1. Sa dyer i ka xheneti?

2. Cilat janë dyert e xhenetit?

3. Si do të përshëndeten besimtarët kur do të hynë në xhennet, trego ajetin

Kur’anor?

4. Si quhet roja e dyerve të xhennetit?

5. Përmendi emrat e xhennetit?

LUMENJT E XHENNETIT

Prej begative të shumta në xhennet është se aty pandërpre, rreth pallateve,

rreth bahqeve, rreth pemëve, rrjedhin lumenj të ndryshëm, me shije të mirë të

ëmbël si mjalti, me erë të mirë si aroma e miskut, me ngjyrën e bardhë të

qumshtit.


,,Përgëzoi ata që besuan dhe punuan vepra të mira, se për ta ka

xhennete, në të cilët rrjedhin lumenj…‟‟ (Bekare: 15)


,,Shembulli i xhennetit, i cili u është premtuar të devotëshmëve në të

cilin ka lumenj me ujë të mirë për pije

- lumenj nga qumshti me shuje të pa prishur kurrë

- lumenj nga vera e shujshme për njerëz

- lumenj nga mjalti i kulluar dhe i pastërt..‟‟ (Muhamed: 15)

Prej lumenjëve të xhennetit është edhe lumi Kevther dheu i të cilit është

prej misku, uji i të cilit është më i bardhë se qumshti, shija e të cilit është më i

ëmbël se mjalti. Për këtë Zoti i Madhëruar i ka thënë Muhamedit a.s. ,,INA

EATAJNAKEL KEVTHER‟‟ që në gjuhën shqipe d.m.th: Ty o Muhamed Ne

ta kemi dhënë Kevtherin (lumin).

Ne duhet që ta duam Allahun dhe Muhamedin a.s., ta pasojmë rrugën e

Muhamedit a.s. që Zoti i Mdhëruar të na e mundësoj që të pimë ujë nga lumi i

Kevtherit ku pastaj kurr nuk ndihet etje në trup.


160

Pyetje:

1. Trego për shijën, aromën dhe ngjyrën e lumenjëve të xhenetit?

2. Trego llojet e lumenjëve të xhenetit?

3. Trego cilësit e lumit Kevther?

4.A ndien etje ai i cili pinë ujin e Kevtherit?

BURIMET E XHENNETIT

Në xhenet ka edhe burime të shumta. Prej atyre burimeve disa i ka

përmend Kur‟ani e ato janë:

- Burimi i quajtur Kafur

- Burimi i quajtur Tesnimë

- Burimi i quajtur Selsebilë

KAFURI është burim për Ebrarët (të mirët). Për këtë Zoti i Madhëruar

thotë:

,,Ska dyshim se të mirët (ebrarët) do të pinë nga gotat që përzierja

brenda saj është nga Kafuri (aromatik). Është aty një burim prej të cilit

pijnë robërit e Allahut dhe e bartin atë kudo që dëshirojnë.‟‟ (Insan: 5,6)

TESNIMI është burim për të afërmit e Zotit (mukarrebinë).

Për këtë Zoti i Madhëruar në Kur‟an thotë:

,,Vërtet të mirët janë në begati. Të mbështetur në kolltukë

vështrojnë. Në fytyrat e tyre mund të kuptosh kënaqësinë e përjetimeve. U

jepen të pijnë pije me enë të mbyllura. Pije që në fund asaj i vjen era misk.

Për shpërblim të tillë le të garojnë ata që lakmojnë të mirën. Dhe përzierja e

asaj pije është me tesnim (uji i llojit më të mirë). Burim nga i cili do të pijnë

më të afërmit e Zotit.‟‟

(Mutaffifinë 22,28)

SELSEBILE- përball ujit të ftoftë që quhet Kafurë është burimi me ujë të

ngrohtë i përzier me zenxhebilë që quhet SELSEBILE. Për këtë Zoti i Madhëruar

në Kur‟an thotë:

MELAQET E ZOTIT 2

161

,,Dhe u jepen të pijnë aty gota të verës të përzier me zenxhebilë.

Burim aty që quhet selsebilë.‟‟

(Insan: 17)

Pyetje:

1. Cilat janë burimet e xhennetit të cilat i ka përmend Zoti i Madhëruar në

Kur’an?

2. Cilët do të pijnë ujë nga burimi i quajtur KAFURE?

3. Cilët do të pijnë ujë nga burimi i quajtur TESNIMË?

PALLATET E XHENNETIT

Në xhennet Zoti i Madhëruar për banorët e xhenetit ka përgatitur:

- Tenda të cilat janë shumë të mëdha

- Dhoma të sigurta

- Shtëpi të bukura dhe

- Ndërtesa shumëkatëshe

TENDAT- Sa i përket tendave ato nuk janë të vogla dhe të rëndomta por janë

të veqanta, ato janë prej xhevahirit të tharë, të larta e të gjata, në ato tenda ka hyri

të cilat janë vetëm për besimtarët thotë Zoti i Madhëruar:

,,Ato janë hyri që nuk i kalojnë (nuk dalin) tendat.‟‟(Rrahman: 72)

DHOMAT-(GURUFAT). Dhomat e xhennetit kanë aso forme që prej

brendije shihet e tërë pjesa e jashtme. Për dhomat e xhennetit Zoti i Madhëruar

thotë:

,,Dhe ata janë në dhomat e tyre”

(Sebeë 37)

SHTËPI Të BUKURA- Për shtëpi të bukura Zoti i Madhëruar në Kur‟an

thotë:

,,Dhe aty kanë shtëpi të bukura, në xhennetet e Adnit.” (Tenbe: 72)


162

NDËRTESA SHUMKATËSHE- Për ndërtesat shumkatëshe na ka tregu

Zoti i Madhëruar në Kur‟an ku thotë:

,,Por, për ata që i‟a patën frikën Zotit të tyre kemi pregatitur dhoma

mbi të cilat ka dhoma tjera të ndërtuara (shumëkatëshe) nën të cilat

rrjedhin lumenj. Ky është premtimi i Allahut dhe Ai nuk e thenë premtim.”

(Zumer: 20)

Në një hadith Muhamedi a.s. ka thënë:

,,Ai që ndërton një xhami dhe me këtë nuk dëshiron përveq se

kënaqësinë e Allahut. Allahu do ti ndërtojë atij një shtëpi të ngjajshme në

xhenet.’’

( BUHARIU DHE MUSLIMI)

Pyetje

1. Trego për pallatet e xhenetit?

2. Çka i ndërton Zoti i Madhëruar atij i cili ndërton xhami?

USHQIMI NË XHENNET

Çështja e xhennetit është se aty ka çfarëdo ushqimi që dëshirojnë banorët

e xhennetit, çfarëdo që i kënaqet syri dhe çfarëdo që u dëshiron shpirti. Për këtë

Zoti i Madhëruar thotë:

,,Në të (xhennet) ka pemë çfarëdo që ata zgjedhin. Edhe mish të shpezëve

çfarëdo që ata dëshirojnë.‟‟

(Vakia: 20-21)


,,Aty ka çfarëdo që të dëshiron shpirti dhe të kënaqet syri.‟‟

(Zuhruf: 24)

Banorët e xhennetit në xhennet hanë në enë të arit dhe të argjent. Thotë

Zoti i Madhëruar:

,,Atyre u shërbehet aty (në xhennet) me enë dhe gastare prej arit.”

(Zuhruf: 71)

Në një ajet tjetër thotë Zoti i Madhëruar:

,,Dhe atyre u bëhet shërbim me enë të argjenta.‟‟ (Insan: 15)

Në këtë botë Zoti i Madhëruar ua ka ndaluar besimtarëve të ushqehen me

enë të arit dhe argjentit ndërsa këte do tu kompenzoj në xhennet.

MELAQET E ZOTIT 2

163

Pyetje

1. Trego për enët me të cilat ushqehen banorët e xhennetit?

2. Aju lejohet besimtarëve që në këtë botë të ushqehen me enë të arit dhe të

argjentit?

PIJA E BANORËVE TË XHENNETIT

Pasi që banorët e xhennetit hyjnë në xhennet Zoti i Madhëruar do t‟iu

thotë atyre:

,,…pini shijshëm nga se në ditët e kaluara ju e përgatitët këtë.‟‟

( El-Hakka:24)

Zoti i Madhëruar i ka përmend në Kur‟an lumenjt me ujë të pijshëm,

lumenjt me verë, lumenjt me qumshtë dhe lumenjt me mjaltë e pasta. Në ajetet

tjera tregon mënyrën, enët dhe gotat e pijeve të xhennetit. Thotë Zoti i Lartë-

madhëruar:

,,S‟ka dyshim se të devotshmit do të pijnë nga gota që përzierja

mbrenda saj është nga kufuri.‟‟

(El-Insan:5,6)

,,Dhe u jepet të pijnë aty gota të verës, të përziera me zenxhebilë

(bimë aromatike). Burim aty që quhet selsebilë.‟‟

(El Mutaffifinë:27)

Banorëve të xhennetit do t‟u shërbejnë djelmoshat:

,,Atyre (banorëve) të xhenetit u shërbejnë djelmosha të përhershëm.

Me gastare, me ibrikë dhe me gota të mbushura plotë prej burimit (me

verë). Prej së cilës pije alkoolike as nuk dhemb koka as nuk dehen.‟‟

(El Vakia 17,19)


164

Pyetje

1. Trego për mënyrën, enët dhe gotat e pijeve të xhennetit?

2. Kush ju shërben banorëve të xhennetit?

RROBAT NË XHENNET

Banorët e xhennetit veshin rroba shumë të bukura. Rrobat janë të zbuku-

ruara prej:

- arit

- argjentit

- xhevahirit dhe

- mëndafshit

Thotë Zoti i Madhëruar për banorët e xhennetit:

,,…aty stolisen ata me rrathë të artë e me xhevahir, e patkat e tyre

janë të mëndafshta.‟‟

(El Haxh:23)

,,…dhe ata aty (në xhennet) u zbukuruan me rrathë të argjendit‟‟

(El Insan:21)

Rrobat e banorëve të xhennetit janë me ngjyra të lloj-llojshme, janë edhe

të holla por edhe të trasha.


,,Kanë të veshura petka mëndafshi të hollë e të gjelbër dhe të

mëndafshit të trashë: janë të stolisura me bylyzk të argjentë…‟‟

(El Insa: 21)

MELAQET E ZOTIT 2

165

Në këtë botë iu është ndaluar meshkujve musliman me u veshë me rroba

të mëndafshit dhe me u stolisë me stoli të arit ndërsa kjo iu kompenzohet

muslimanëve në botën tjetër.

PYETJE:

1. Me çka janë të zbukuruara rrobat e xhennetit?

2. Trego për ngjyrën dhe cilësinë e rrobave të xhennetit?

3. A ju lejohet meshkujve muslimanë që në këtë botë të vishen me rroba të

mëndafshit dhe të stolisen me stoli të arit?

SHTROJET E BANORËVE TË XHENETIT

Shtrojet e banorëve të xhennetit janë të buta, të larta të përshtatshme për

ndeje dhe mbështetje, ato kan pamje të bukura dhe janë prej materialit të kadifes

janë të qëndisur me arë dhe kanë forma të përsosura dhe të përkryera që e

qetësojnë syrin e xhennetliut. Po ashtu në xhennet ka edhe qilime dhe jastëk të

renditur. Thotë Zoti i Lartëmadhëruar:

,,Aty (në xhennet) ka shtretër të lartë. Dhe gastare të vëna pranë.

Edhe jastëkë të radhitur për mbështetje. Edhe qilima të shtruar.‟‟

(El Gashije: 13-16)

Në një ajet tjetër thotë Zoti i Lartëmadhëruar:

,,Të mbështetur në kolltukë që i kanë mbulesat e kadifesë, dhe pemët e atyre

dy xhenneteve jan krejt afër.‟‟

(Err-Rrahman:5,4)

Janë në shtretër të qendisur me arë‟‟

(El Vakia: 16)


166

Pyetje:

1. Trego për cilësit e shtrojeve të xhennetit?

2. Trego ajetin i cili trgon për jastëkët e xhennetit?

3. Trego ajetin i cili tregon për qilimat e xhennetit?

PEMËT E XHENNETIT

Pemët dhe frutet e xhenetit janë të shumta, të ndryshme dhe të për-hershme.

Prej pemëve të përmendura në Kur‟an janë: hurma, rrushi, lotosi dhe

shega.

Për hurmat thotë Zoti i Madhëruar:

,,S‟ka të dyshimt se të devotshmit kan fitime të mëdha. Kopshte dhe

vreshta rrushi.”

( Nebeë:31-32)

Po ashtu edhe shega dhe hurma.

,,Aty, në ata dy (xhennete) ka pemë, hurma dhe shegë.”

(Rrahman: 69)

Sa i përket bananeve lexojmë në Kur‟an si vijon:

,,E për sa u përket atyre të djathtëve, çka është gjendja e të djathtëve? Janë

nën drunjët e pemëve pa xhemba ku ka banane me fruta palë-palë. Nën hije

të gjatë. Pran ujit rrjedhës. Edhe ndër pemë shumë llojesh.

(Vakia 27-32)

Përveç këtyre që i përmendëm në xhennet ka pemë dhe lule për të cilat

veshi i njeriut kurr nuk ka dëgjuar, syri i njeriut kurrë nuk i ka parë dhe mendja e

njeriut kurrë nuk ka mund me i paramenduar.

Është karakteristikë e pemëve të gjennetit se ato nuk janë sezonale por

japin fryt në çdo kohë. Pemët e xhennetit përpos që japin fryte ato janë shumë të

MELAQET E ZOTIT 2

167

mëdha dhe kanë hije shumë të mirë dhe të thellë për këtë Muhamedi a.s. në një

hadith thotë:

,,Në xhenet është një pemë nën hijen e së cilës udhëton kalorësi njëqind

vjet dhe nuk e kalon atë.’’


Prej pemëve të dalluara në xhennet janë: TUBA, SIDRETUL MUN-

TEHA dhe lulja e quajtur REJHAN.

Pyetje

1. Trego për disa pemë të xhennetit të cilat janë përmend në Kur’an?

2. Çka është karakteristikë e pemëve të xhennetit?

3. Trego për madhësinë e pemëve të xhennetit?

4. Përmendi emrat e disa pemëve të dalluara në xhennet?

ÇKA ËSHTË MË I MIRË SE XHENNETI

Në xhenet përpos begative të shumënumërta dhe të shumëllojta, përpos

begative që as mund të i paramendojë mendja jonë do të jetë edhe një begati e

cila është kulminacion i begative e ajo është kënaqësia e Allahut dhe shikimi në

Allahun e Lartëmadhëruar

Kështu, banorët e xhennetit pasi të hyjnë në xhennet do të kënaqen me

begatitë e xhennetit, do t‟u zbardhen fytyrat dhe do t‟u ndriqojnë, atëherë Allahu

i Lartëmadhëruar do t‟u shtojë atyre edhe kënaqësinë më të madhe se begatitë e

xhennetit e ajo është shikimi në Allahun e Lartëmadhëruar.


,,Atë ditë disa fytyra janë të ndritura, duke shikuar Zotin e tyre

(El Kijame: 23)

Po ashtu edhe Muhamedi a.s. na ka trgue se:

,,Kur të hyjnë banorët e xhennetit në xhennet, u thotë Allahu i

Lartësuar: A doni tju shtoj edhe diçka? Thonë (banorët e xhenetit): A nuk na

shpëtove nga zjarri dhe na fute në xhennet e pastaj edhe na i zbardhe fytyrat.”

- Atëher Allahu e heq perden (mes tij dhe xhennetlive) dhe nuk ka për ta

asgjë më të dashur se sa shikimi në Allahun e Lartëmadhëruar.

(MUSLIMI DHE TERMIDHIU )


168

Pra xhenetlijtë do të kenë çka dëshirojnë, por edhe më tepër se çka

dëshirojnë siq thot Zoti i Lartëmadhëruar: Ata kanë aty çka do që

dëshirojnë. Por te Ne ka edhe më tepër. (Kaf:35

Pyetje

1. Çka është kulminacioni i begative të xhennetit?

2. Çka ndodh me fytyrat duke shikuar Zotin e Lartëmadhëruar?

3. Trego hadithin i cili vërteton shikimin në Zotin e Lartëmadhëruar?

QELËSI I XHENETIT

Sikurse çdo derë për qelje e ka çelësin dhe çdo çelës i ka dhëmbët e

posaqëm po ashtu edhe xhenneti e ka çelësin e vet. Për këtë arsye kur është

pyetur Muhamedi a.s. se cili është çelësi i xhenetit, ai u përgjegj:

,,QELëSI I XHENETIT ËSHTË DËSHMIJA SE NUK KA ZOT

TJETËR PËRPOS ALLAHUT‟‟.

,,MIFTAHUL XHENETI SHEHADETEN EN LA I LAHE IL-

LALLAH.‟‟

MELAQET E ZOTIT 2

169

Dr. Musli Vërbani

BESIMI NË KADERIN E ZOTIT


6


170

MELAQET E ZOTIT 2

171

PËRKUFIZIMI I KADASË DHE KADERIT

KADA do të thotë dëshirë, vendim përfundimtarë apo caktim kryekëput.

KADER do të thotë planifikim, rregullim, sistematizim dhe përcaktim përimtë i

çështjeve.

Besimtari beson me bindje të plotë në Kadanë dhe Kaderin e Zotit dhe e di

se besimi në to është shtyllë kryesore e Imanit.

Kur është pyetur Muhamedi a.s. për përmbajtjen e imanit, është përgjigjur;

Besim në Zotin,

melaqet,

librat,

pejgamberët e Tij,

në ditën e fundit dhe

në kaderin e Zotit.

Pyetje:

4. Çka do të thotë Kada e çka Kader?

5. Cilat janë shtyllat e Imanit?


172

LLOJET E KRIJESAVE

Zoti i Lartmadhëruar për nga aspekti i udhëzimit dhe dëshirës i ka kriju dy

lloje të krijesave e ato janë:

1. Lloji i krijesave të cilat nuk kanë dëshirë por i nënshtrohen Zotit

drejtpërsëdrejti. Kësi lloj janë: dielli, hëna dhe gjithë planetet.

2. Lloji i krijesave të cilat kanë dëshirë dhe vullnet.

Nga ky lloj i krijesave ka që:

- kanë vullnet dhe dëshirë vetëm të mirë, siç janë melaqet;

- që kanë vullnet dhe dëshirë vetëm për keq, siç është shjtani;

- që kanë vullnet e dëshirë edhe për mirë edhe për keq, siç janë njerëzit.

Pastaj nga lloji i njeriut kemi:

- ata, të cilëve imani dhe logjika mbizotërojnë mbi epshin dhe dëshirën, ndaj

dhe hynë në rangun e melaqeve;

- ata, të cilëve epshi e mbizotëron tërësisht mbi imanin dhe hynë në rangun

e shejtanit;

- ata, të cilëve e mbizotëron epshi i shtazëve dhe kafshëve, ndaj dhe hynë në

rangun e kafshëve.

Pyetje:

1. Sa llojëshe janë krijesat e Zotit për nga përudhja e dëshira?

MELAQET E ZOTIT 2

173

NJËSIMI I ZOTIT DHE KADERI

Allahu është i Vetmi krijues absolut.

Kur të mësojë se Zoti vepron si të dojë dhe se të gjitha punët i ka në dorë, njeriu i

bindet dhe pajtohet me kaderin e Zotit. E kur të pajtohet me kaderin e Zotit,

atëherë njeriu nuk shqetësohet pa masë për ardhmërinë e vet, por ecën i sigurt

drejt ardhmërisë, pa këqyrë shumë se çfarë do t‟i ndodhë.

Zoti i Lartmadhëdhëruar në Kur‟anin fisnik thotë:

ت اىذميذل من ت ء ت ن اىذميذل مملن ت ء قو اىيلهمل ماىل اىذميل ت ذ

ء قديز ا تعن من ت ء تذه من ت ء تيدك اىذخيذز نلل عي مو شيذ

“Thuaj: O Allah, Sundues i çdo sendi, Ti ia jep pushtetin atij që do, Ti

ia heq prej dore pushtetin atij që do, e lartëson atë që do dhe e përul

atë që do. Çdo e mirë është në dorën Tënde, vërtet Ti ke mundësi për

çdo gjë!” (Ali Imran, 26)

Pyetje:

1. Përse ndihmon besimi në kaderin e Zotit?

2. Thuaje ajetin, me të cilin shpjegohet se Zoti i jep e i merr pushtet kujt do?


174

DREJTËSIA DHE KADERI I ZOTIT

Njeriu kur të besojë në Kaderin e Zotit, e di se Zoti të gjitha çështjet i ka

caktuar me drejtësi. Kështu, sepse e di se Zoti është i Drejtë, ndaj dhe me drejtësi

ka vepruar ndaj njeriut. Dhe, besimi në Kaderin e Zotin e bën më të fuqishëm

dhe më të drejtë në veprime, pse ai e di se Zoti askujt nuk i bën padrejtësi dhe

askujt nuk ia humb shpërblimin e punës e të mundit. Për këtë, Zoti i

Lartmadhëruar në Kur‟anin fisnik thotë:

ءا منل ) .(اى لاس انفسهمذ ي ذيموو اول ي ذيم اى لاس شيذ

“Allahu nuk ua bën aspak të padrejtë njerëzve, por ata i bëjnë të

padrejtë vetes së tyre”.

(Junus, 44)

Pyetje:

1. Shpjego për drejtësinë dhe Kaderin e Zotit xh.sh.?

2. Thuaje ajetin që tregon se Zoti nuk bën padrejtësi?

MELAQET E ZOTIT 2

175

MËSHIRA DHE KADERI I ZOTIT

Kur të besojë në mëshirën e Zotit dhe të dijë se mëshira e Zotit është

absolute, njeriu është i qetë, i sigurt dhe jeton e vepron pa brenga. Njeriu

pajtohet, athëherë, me gjithë dëshirë me kadanë e kaderin, ngaqë ka vetëdijen se

për të ka përcaktuar Zoti, të cilin e di për të mëshirshëm. Kështu, rrjedhimisht,

asnjë ndodhi nuk mund t‟ia humb shpresën te Zoti i madhëruar.

Pra, besimi në kaderin e Zotit ia qetëson shpirtin dhe zemrën njeriut, ia

siguron trupin, i jep shpresë dhe vullnet që ai të veprojë dhe të punojë pa pasur

brenga që do ta pengonin.


مة ) زفواذ عي انذفسهمذ تقذ واذ من رل ذ قوذ يا عثاا اىلذين ا ذ

يم نوب جميعا انله هو اىذغفور اىزل فز اىذ .(اول يغذ

“Thuaj: O robërit e Mi, të cilët e keni ngarkuar me shumë gabime

veten tuaj, mos e humbni shpresën ndaj mëshirës së Allahut, pse

vërtet, Allahu i falë të gjitha mëkatet, Ai është që shumë falë dhe është

mëshirues!” (Ez-Zumer, 53)

Pyetje:

1. Shpjego për mëshirën dhe Kaderin e Zotit xh.sh.?

2. Thuaje ajetin që thërret për të mos humbur shpresën te Zoti?


176

DITURIA DHE KADERI I ZOTIT

Dituria e Allahut të lartmadhëruar kap çdo gjë nga e kaluara, nga e

tashmja e nga e dukshmja.

Dituria e Tij është e pakufi. Kjo dituri është në Librin (KITABIN) e

Allahut.

Besimtari beson me bindje të plotë se në Librin e Allahut janë të

përshkruara, e të gjykuara të gjitha çështjet. Këtë e argumentojmë me fjalën e

Allahut xh.sh. në Kur‟anin fisnik:

يمها ثلة ) قط من رقة ا ل يعذ ز ما تسذ يم ما ف اىذثز اىذثحذ يمه ا ل هو يعذ ع ده مفاتح اىذغيذة يعذ

ثين ض رطذة ياتس ا ل ف متاب م رذ .(ف ظيمات ا ذ

“Çelësat e fshehtësisë janë vetëm te Ai, atë (fshehtësinë) nuk e di kush

pos Tij. Ai di çka ka në tokë dhe në det, Ai di për çdo gjeth që bie dhe

s‟ka kokërr në thellësi të tokës, s‟ka të njomë dhe s‟ka të thatë që të

mos jetë (shënuar) në Librin e qartë (Kitabin mubijnë)”.

(El-En‟am, 59)

Pyetje:

1. Shpjego për diturinë e Allahut xh.sh.?

2. Thuaje ajetin, në të cilin shpjegohet se çelësat e të fshehtave i ka vetëm

Zoti i lartmadhëruar?

MELAQET E ZOTIT 2

177

LIBRI DHE KADERI I ZOTIT (KITAB)

LEVHI MAHFUDH quhet libri me të cilin Zoti i Lartmadhëruar ka

shkruar të gjitha çështjet, gjithë imtësirat dhe në të cilin çdo gjë e ka përkufizuar

me saktësi të plotë.

Zoti i Lartmadhëruar ka ditur, di dhe do të dijë gjithçka.

“Kur Zoti i Lartmadhëruar e ka krijuar lapsin i ka thënë: Shkruaj!

Lapsi i ka thënë: Çka të shkruaj o Zoti im? Zoti i ka thënë: Shkruaj për

çdo krijesë dhe për çdo ekzistencë dhe është shkruar çdo gjë prej atij

momenti e deri në ditën e Kijametit”.

Këtë e tregon ky ajet kur‟anorë:

ض اول اىل ) رذ م ء ا ذ يم ما ف اىسل يمذ اول يعذ ف متاب اىمذ تعذ

.(عي يسيز اول اىل

“A nuk e ke ditur se Allahu di çka ekziston në qiell e në tokë, e tërë

kjo është e shënuar në libër (LEVHI MAHFUDH). Vërtet ajo për

Allahun është shumë e lehtë”. (El-Haxh, 70)

Zoti i Lartmadhëruar na ka urdhëruar që të pajtohemi dhe të qetësohemi

me këtë në ajetin fisnik:

Thuaj: “Ne nuk na godet asgjë tjetër, përveç çka na është caktuar nga

Allahu; Ai është ndihmëtar yni”. Prandaj, vetëm Allahut le t‟i

mbështeten besimtarët”. (Et-Tevbe, 51)

Pyetje:

1. Çka është LEVHI MAHFUDHI?

2. Thuaje hadithin, në të cilin shpjegohet se kur e ka krijuar Zoti Lapsin?


178

DËSHIRA DHE KADERI I ZOTIT

- EL MESHIE -

Allahu i Lartmadhëruar njeriu e ka lënë të zgjedhë. Kjo liri e dhuruar prej

Allahut është dëshirë e Tij. Allahu i madhëruar, meqë Vetë ia ka lejuar dëshirën,

edhe ia di dëshirën njeriut. Për këtë Allahu i madhëruar në Kur‟anin fisnik thotë:

.( ما ت ء و الل اوذ ي ء اول ماو عييما نيما )

“Po ju nuk doni gjë, pos nëse do Allahu, e Allahu është shumë i

dijshëm, shumë i urtë”. (El-Insan, 30)

Ç‟ka do Zoti bëhet e ç‟ka nuk do, nuk bëhet. Dëshira e Zotit ka të bëjë me

çdo gjë.

Çdo lëvizje në qiej e në tokë dhe çdo heshtje apo moslëvizje në qiej e në

tokë ndodhë me dëshirën e Allahut.

Muhamedi a.s. në një hadith ka thënë:

“Secilit prej jush formimi i embrionit në barkun e nënës i bëhet kështu:

për katërdhjetë ditë bëhet farë embrioni, pastaj për katërdhjetë ditë bëhet

gjak, pastaj për katërdhjetë ditë të tjera bëhet mish, pastaj dërgohet një

melaqe për t’i dhënë shpirtin dhe ajo melaqja urdhërohet për katër

çështje: për regjistrimin, shënimin e rizkut; për caktimin e exhelit – jetës

së tij; për caktimin e veprimtarisë së tij dhe për caktimin nëse ka për të

qenë besimtarë (fatlum) apo pabesimtarë (fatkeq) ...”. (Muslimi)

Pyetje:

1. Trego për “Dëshirën e Allahut” dhe dëshirën e krijesave?

2. Trego hadithin që flet për krijimin e njeriut në barkun e nënës?

MELAQET E ZOTIT 2

179

KRIJIMI DHE KADERI I ZOTIT

Çka ka në qiej e në tokë i ka krijuar Allahu.

Besimtari i vërtetë bëson në kaderin e Zotit dhe di se nga kaderi është fakti se

Zoti i madhëruar ka krijuar gjithë krijesat, disa nga të cilat i shohim e disa nuk i

shohim, disa i dimë e i numërojmë e disa as i dimë e as mund t‟i numërojmë.

Zoti i Lartmadhëruar ka krijuar jetën për ne, por gjithashtu ka krijuar dhe

vdekjen.

Zoti i Lartmadhëruar në Kur‟an thotë:

“Ai është që krijoi vdekjen dhe jetën,për t‟ju provuar se cili prej jush

është më vepërmirë”. (El-Mulk, 2)

Në një ajet tjetër Zoti i Lartmadhëruar thotë:

ء خيقذ اه تقدر ) .(انلا مول شيذ

“Ne çdo send kemi krijuar me masë të caktuar”. (El-Kamer, 49)

Ne të gjithë e dimë se Zoti i ka krijuar lumenjtë, kodrat, diellin, hënën,

yjet, erërat, njeriun, kafshët dhe se të gjitha gjallesat janë të krijuara ashtu siç ka

caktuar Allahu, porse duhet mbajtur parasysh se Allahu në Kur‟an thotë se ka

krijuar edhe sende e gjallesa të tjera të cilat nuk i dimë.

Pyetje:

1. Shpjego pse Zoti ka krijuar jetën dhe vdekjen?

2. Shpjego për krijesat e Zotit?


180

URTËSIA ME TË VEGJËLIT

Enes bin Maliku r.a. ka qenë shërbëtor i Muhamedit a.s. kur ishte i vogël.

Një ditë Muhamedi a.s. e dërgon për ta kryer një punë. Enesi niset për ta

kryer punën, dhe udhës takon disa fëmijë duke lozur. Enesi u bashkangjitet atyre

dhe nga loje harron për të kryer punën për të cilën e kishte urdhëruar i dërguari i

Allahut.

Muahamedi a.s. teksa po shkonte pa në treg Enesin duke lozur me fëmijë

dhe e rrok nga pas, i buzëqeshi, dhe mandej i tha: “O Enes shko kryje punën për

të cilën të kam thënë”.

Enesi tha: “Po! o i dërguar i Allahut, po shkoj”.

Enesi r.a. tregon: “i kam shërbyer Muhamedit a.s. nëntë vjet dhe saherë

kur kam vepruar diçka, nuk mbaj mend të më ketë thënë: Pse e bëre, dhe saherë

kur nuk e kam kryer një punë, nuk më ka thënë: Pse nuk e ke bërë, gjithmonë

thoshte:

“Çka ka dashur Allahu, është bërë dhe çka nuk ka dashur Allahu, nuk

është bërë”.

PREJ KADERIT TË ZOTIT NË KADERIN E

ZOTIT

Halifja i dytë i muslimanëve – Omeri r.a. - ishte nisur për në Siri. Udhës

takohet me komandantët e ushtrisë muslimane. Ata i tregojnë se në Siri ka filluar

të përhapet sëmundja ngjitëse e Taunit (kolera). Omeri r.a. pasi u konsultua me

shokë vendosi të kthehej; të mos shkonte në Siri që të mos sëmurej nga Tauani.

Ebu Ubejde bin Xherrah r.a. i thotë Omerit r.a.: A po ikën nga kaderi i

Zotit xh.sh.? Omeri i përgjigjet: Po, po iki nga kaderi i Zotit që të shkoj në

kaderin e Zotit.

Në atë tubim ishte edhe shoku i Muhamedit a.s. Abdurrahman bin Aufi i cili

thotë se e kam dëgjuar Muhamedin a.s. të thotë:

“Kur të dëgjoni se në një vend ka sëmundje ngjitëse, mos shkoni atje.

Por nëse ka sëmundje ngjitëse aty ku jeni, atëherë mos u largoni nga

aty”.

Omeri u gëzua nga ky shpjegim dhe u kthye me ushtrinë e tij.

MELAQET E ZOTIT 2

181

KADERI DHE DURIMI

Kur të tubohen të gjithë njerëzit për të dhënë llogari para Zotit të

Lartmadhëruar, thërret një zë:

“Ku janë durimtarët që të hynë në xhenet para llogarisë”?

Një pjesë e njerëzve ngrihen. Melaqet i pyesin:

- Ku po shkoni o bijtë e Ademit?

- Në xhenet.

- Para llogarisë?

- Po.

- Po kush jeni ju?

- Ne jemi durimtarët.

- Po në se keni duruar?

- Kemi qenë durimtarë dhe i kemi dëgjuar urdhërat e Zotit xh.sh., dhe kemi

qenë durimtarë çkado që na ka ndodhur prej Zotit të Madhëruar, jemi

pajtuar me kaderin e Zotit xh.sh.”.


زهم تغيذز ساب ) اتز و اجذ .(انلما يوفل اىصل

“Vërtet durimtarët do të shpërblehen pa llogari”.


182

KADERI DHE MBËSHTETJA E SINQERTË NË

ZOTIN Xh.Sh.

Rrëfehet se një ditë e kanë pyetur Ahmed bin Hambelin për një njeri i cili

rrinte vetëm në shtëpi dhe në xhami, dhe që thoshte: Unë nuk punoj asgjë derisa

rizku (furnizimi i Zotit) të më vijë te këmbët e mia!

Imami Ahmed bin Hanbeli u përgjigj: Ai është njeri i paditur. Pse


“Nëse ju i mbështeteni Allahut me mbështetje të sinqertë, Ai do të ju japë rizk

ashtu siç i jep shpendit i cili në mëngjes fluturon prej strofullit të tij i etur e i

uritur dhe kthehet i ngopur”. Pra, Muhamedi a.s. ka treguar se shpendi shkon,

fluturon dhe kthehet, e ai fluturim është fluturim i kërkimit të rizkut.

Muslimani në rend të parë u shtrohet shkaqeve, rrjedhave normale që ka

caktuar Zoti në këtë botë, pastaj i mbështetet Zotit të Lartmadhëruar, sepse

kështu kanë vepruar sehabët e kështu të veprojnë i ka mësuar Muhamedi a.s.

BESIMI NË KADERIN E ZOTIT E BËN

MUSLIMANIN TË FORTË

Besimi në kaderin e Zotit e bën muslimanin më të fortë e më të fuqishëm,

sepse i shikon gjërat përpara, zhvillohet dhe forcohet.

Për këtë arsye edhe Muhamedi a.s. në një hadith thotë:

“Besimtari i fortë dhe i fuqishëm është më i dobishëm dhe më i dashur

tek Allahu sesa besimtari i dobët e i plogësht. Prej çdo çështje besimtari

përfiton. Angazhohu në çështje të dobishme dhe kërko përkujdesje dhe

brojtje prej Allahut dhe mos u bëjsi i paaftë dhe i padobishëm. Nëse të

ndodhë diçka mos thuaj: “Sikur të veproja këtë dhe këtë” , por thuaj: “E

ka caktuar Zoti (KADERALLAHE) çka ka dëshiruar Allahu, ka

ndodhur, sepse fjala “SIKUR”, hapë dyert e vesveseve (pandehnave) të

shejtanit”. (Muslimi)

MELAQET E ZOTIT 2

183

KËSHILLA E MUHAMEDIT A.S.

IBN ABASIT

Muhamedi a.s. e ka këshilluar Ibn Abasin në këtë mënyrë:

“O djalosh po t’i mësoj disa çështje:

- Ruaji (ligjet) e Allahut, Allahu do të të ruajë ty.

Ruaji ligjet e Allahut, ai do të jetë me ty.

Për t’iu, lutju Allahut.

Për t’i kërkuar mbrojtje, kërko prej Allahut.

Ta dish; nëse i tërë populli tubohet për të bërë dobi, nuk do të munden

pos atë dobi që ta ka shkruar Allahu.

Nëse i tërë populli tubohet për të bërë keq, nuk do të munden pos atë që

ta ka shkruar Allahu.

Letrat janë mbyllur,e lapsat kanë pushuar së shkruari.

(Tirmidhiu)


184

PËRFUNDIM

Inxhinieri i cili zbulon një mjet, i di detalisht pjesët e atij mjeti se si do të

funksionojnë, e di mënyrën dhe fuqinë e veprimit të atij mjeti, e di edhe afatin e

amortizimit dhe të prishjes.

Poashtu edhe astronomi në bazë të diturisë së tij e di drejtimin, shpejtësinë

dhe vendin nëpër të cilin lëvizë apo qarkullon në gjithësi. Derisa njeriu me dituri

të kufizuar i di këto çështje, atëherë si është e mundur që zbuluesi dhe Kriuesi i

gjithësisë mos me i parapa, dhe mos me i ditur të gjitha çështjet në mënyrë detale

me diturinë e Tij të pakufizuar.

Dituria e Allahut përfshinë të kaluarën, të tashmen, dhe të ardhmen. Pra,

dituria e Allahut përfshinë; çka ka qenë, çka është dhe çka do të jetë. Dituria e

Allahut është e përpiktë dhe precize.

Behet pyetja: pse të besojmë në Kaderin eZotit?

Besimi në Kaderin e Zotit na mbronë nga dobësimi dhe pikëllimi, nga hidhërimi

dhe dëshprimi, pse durojmë vetëm për atë se ashtu e ka caktu Zoti e jo për diçka

tjetër.

Besimi në kaderin e Zotit na forcon zemrën dhe na pasuron shpirtin, pse

besimtari i cili beson në kaderin e Zotit bëhet i vendosur, stabil dhe trim, pse ai e

di se nuk mund t‟i ndodhë asgjë atij përpos çka ka qenë e caktuar në diturinë e

Allahut. Ai e di se edhe dëmi edhe dobia janë në dorë të Allahut.

Besimi në kaderine Zotit na ruan nga urrejtja dhe zilia, pse ai i cili bën zili

në tjetrin ai nuk është pajtuar me kaderin e Zotit.

Besimi në kaderin e Zotit na obligon me u angazhu në punë, në vepra të

mira dhe na obligon me i përdorë të gjitha mjetet dhe mundësitë të cilat na i ka

dhënë Allahu për gjëra të mira, të vlefshme dhe të dobishme.

Besimi në kaderin e Zotit është begati prej Zotit dhe preventivë për t‟u

mbrojtur nga të këqijat.

MELAQET E ZOTIT 2

185

Dr. Musli Vërbani

TREGIME NGA JETA E

MUHAMEDIT A.S.


7


186

BIRI I DY KURBANAVE

Thotë Muhamedi a.s.:

“Unë jamë biri i dy kurbanave”

Kurban d.m.th. m‟u sakrifiku vetëm për Allahun, apo m‟u bë viktimë vetëm për

me fitu kënaqësinë e Allahut.

- Stërgjyshi i Muhamedit a.s. Ismaili e ka dorëzu veten dhe ka dëshiru të

bëhet kurban për Allahun, mirëpo Zoti i Madhëruar në vend të tij urdhëroi të

bëhet kurban një dash.

- Babai i Muhamedit a.s. - Abdullahu ka qenë dashtë të bëhet kurban. Mirëpo

Abdul Mutalibi në vend të tij i bëni kurban njëqind deve.

Ibrahimi a.s. ishte pejgamber. Ëndërrat e pejgamberëve janë të vërteta. Një

ditë ai sheh ëndërr duke e bë kurban djalin e tij, Ibrahimi e kuptoi se është urdhër

i Zotit, mirëpo për këtë dëshiroi të merrte leje edhe prej djalit të tij.

O djali im tha Ibrahimi. Unë vazhdimisht po shoh ëndërr duke të bërë

kurban. Më trego si të veproj. Ismaili a.s. i tha:

“O baba im, vepro ashtu si sheh ëndërr se ëndërra për ty është

urdhër prej Allahut. E nëse Allahu deshiron, unë do të duroj”.

Ibrahimi a.s. e mori djalin e dërgoi në shkretëtirë e rrëzoi për tokë dhe e pregaditi

me bë kurban.

Në atë moment paraqitet Xhebraili me një dash e i thotë Ibrahimit: Ti endrrën e

realizove. E për shpërblim merre dashin dhe preje kurban.

Kaluan gjenerata e gjenerata, brez pas brezi drita e Muhamedi a.s. u

përcjell deri te babai i Muhamedit a.s. Abdullahu.

Abdullahu ishte djali i Abdul Mutalibit. Abdul Mutalibi kishte parë ëndërr

se do të ketë dhjetë fëmijë, do ta zbulojë burimin e ujit zem-zem, dhe në fund

njërin djalë do ta bëjë kurban.

Vërtete ndodhi ashtu, lindi dhjetë fëmijë dhe e zbuloi burimin e ujit zem-zem, i

kishte mbetë vetëm ta bënte njërin djalë kurban.

Abdul Mutalibi hudhi short se cilit do ti bie shorti për me pre kurban.

Shorti i ra Abdullahut. Abdullahun baba e donte më së shumti, i dhimbej shumë,

shkoi te një falltore që të bëjë zgjidhje që ta shpëtonte.

Ajo i tha hudhe shortin e Abdullahut me dhjetë deve, nëse i bie shorti

Abdullahut, atëher vazhdo deri sa të bie shorti në deve. E pastaj mblidhi numrin

e shorteve dhe po aq deve preji kurban.

Ashtu edhe veproi, dhjetë herë hudhi short, dhjetë herë i ra Abdullahut,

ndërsa herën e fundit i ra deveve. Kështu Abdul Mutalibi njëqind deve i bëri

kurban vetëm për ta shpëtuar djalin e tij Abdullahun i cili e kishte dritën e

Muhamedi a.s.

Për këtë arsye ka thënë Muhamedi a.s.

“Unë jam biri i dy kurbanave”.


188

PYETJE:

1. Biri i kujt është Muhamedi a.s.?

2. Kush është stërgjyshi i Muhamedit a.s.?

3. Kush është babai i Muhamedit a.s.?

4. Kush është gjyshi i Muhamedit a.s.?

5. A janë të vërteta ëndërrat i pejgamberëve?

6. Çfarë ëndërre kishte pa Ibrahimi a.s.?

7. Çka i tha Ibrahimi a.s. Ismailit?

8. Çka i tha Ismaili babës së tij?

9. Çka i tha Xhebraili Ibrahimit a.s.?

10. Si ka lindë drita e Muhamedit a.s.?

11. Kush ishte Abdullahu?

12. Çfar ëndërre kishte pa Abdul Mutalibi?

13. A iu realizu ëndërra Abdul Mutalibit?

14. Kur e hudhi shortin Abdul Mutalibi. Kujt i ra shorti?

15. Çka i tha falltorja Abdul Mutalibit?

16. Sa herë i ra shorti Abdullahut e sa herë deveve?

17. Sa deve i beri kurban Abdul Mutalibi për ta shpëtuar

Abdullahun?

18. Çka kishte në trup Abdullahu?

MELAQET E ZOTIT 2

189

MARTESA E ABDULLAHUT ME EMINËN

Abdullahu ishte djalë i ri, i pashëm, trim dhe kishte virtyte të mira. Shumë

vajza kishin dëshirë të martoheshin me të sepse përpos këtyre virtyteve të mira ai

e kishte në fytyrë edhe dritën e Muhamedit a.s.. Mirëpo Abdul Mutalibi e zgjodhi

për Abdullahun vajzën fisnike Eminen e cila ishte e bija e Vehbit.

Pasi u martu Abdullahu me Eminen drita e Muhamedit a.s. kaloi prej

Abdullahut në Eminen. Eminja mbeti shtatzënë. Pasi kaluan tre muaj kur ajo

ishte shtatzënë Abdullahu u nis për tregti në drejtim të Sirisë. Duke u kthyer nga

Siria për në Mekë Abdullahu u ndal te shtëpia e Beni Nexharit në Medinë ku

edhe ndërroi jetë.

Abdul Mutalibi kur mori vesh se djali i tij kishte vdekur u mërzit shumë

sepse e donte Abdullahun pa masë. Po ashtu u mërzit edhe Eminja.

Që të dy dëshironin që të lindë djalë që ta zëvendësojë Abdullahun.

PYETJE:

1. Cilat ishin virtytet e Abdullahut?

2. Kush ishte Eminja?

3. Pse e zgjedhi Abdul Metalibi Eminen për djalin e tij?

4. Ku kaloi drita e Muhamedi a.s. prej Abdullahut?

5. Ku ka ndërrue jetë Abdullahu?

6. Çka dëshironin Abdul Mutalibi dhe Eminja kur dëgjuan se Abdullahu ka

ndërrue jetë?


190

LINDJA E MUHAMEDIT A.S.

Eminja jetonte me mall e me shpresë se do të lindë djalë.

Ishte mëngjes. Ditë e martë 12, Rebiul Evel, viti 571.

Eminja lindi djalë. U gëzua pa masë.

Shërbëtori me të shpejtë shkoi te Abdul Mutalibi duke i thënë:

Eminja ka lindë djalë. Urime. Gëzohu se Eminja ka lindë djalë.

Abdul Mutalibi u gëzua shumë (ftoi kurejshët i pyeti, si ta quaj djalin.

Secili thonte emër çka nuk i përshtatej Abdul Mutalibit dhe vetëm e tundëte

kokën dhe nuk pranonte. Në atë moment ndëgjon një zë: “Emroje Muhamed,

emroje Muhamed”. Pse ky djalë do të jetë i lavdëruar gjithmonë. Do të

lavdërohet dhe do të falënderohet prej gjithë popujve.

Abdul Mutalibi pa hamendje u tha të gjithëve, kjo foshnje e ka emrin Muhamed.

Kur lindi Muhamedi a.s. shtëpia e Eminës u mbush me dritë nga të gjitha

anët. Trupi i tij shkëlqente. Ra në sexhde iu përkul Zotit, ndërsa drita e tij

shpërndahej nga të gjitha anët.

Kur arriti Abdul Mutalibi, me lot në sy, lot të gëzimit dhe përmallimit e thirri

Muhamed dhe tha ketij fëmiu do ti kushtojmë kujdes të madh dhe do ta ruajmë

si është më së miri.

PYETJE:

1. Kur ka lindë Muhamedi a.s.?

2. Si veproi Abdul Metalibi kur dëgjoi se Eminja ka lindë djalë?

3. Çka dëgjoi Abdul Mitalibi dhe çka d.m.th. fjala Muhamed.?

4. Çka ndodhi me shtëpinë e Eminës kur lindi Muhamedi a.s.?

5. Çka bëri kur lindi Muhamedi a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

191

FATMIRËSIA E HALIMËS

Arabët kishin shumë zakone. Një prej zakoneve kryesore ishte se kur

lindnin fëmijët në qytet i dërgonin në majet e larta të fshatrave. Këtë e bënin se

në fshat ajri ishte i pastër, uji i kthjellët, por mbi të gjitha fëmija e mësonte

dialektin e pastërt Arab, theksin e kulluar Arab. Kështu fëmija e mësonte gjuhën

e pastërt arabe dhe trupi i tij që në fillim kalitej dhe bëhej i fortë.

Gratë e fshatrave kur i merrnin fëmijët për me u kujdesë, për fëmijët

merrnin edhe shpërblim të mirë. Kështu kur shkuan në Mekë, asnjëra prej grave

nuk e merrte Muhamedin fëmijë, se e dinin se ai është jetim. E për jetimin nuk ka

kush paguan, por edhe nëse paguan, paguan pak. Në mesin e grave ishte edhe

Halime Bin Sead.

Ajo e pranoi Muhamedin a.s. me dëshirë. Ajo ishte e kënaqur edhe me

pak. Me rëndësi ishte për Halimen mos të kthehej duar thatë në fshat.

PYETJE:

1. Cili ishte njëri prej zakoneve kryesore të arabëve?

2. Pse arabët i dërgonin fëmijët në fshatra?

3. Çka fitonin gratë e fshatrave kur i merrnin fëmijët e qytetit nën kujdes?

4. Psë gratë nuk e merrnin për kujdesje Muhamedin a.s?

5. Cila prej grave e mori Muhamedin a.s.?

6. Pse e mori Halimja Muhamedin a.s.?


192

MUHAMEDI A.S. I SJELLË TË MIRA HALIMES

Halimja ishte grua e varfër. Ajo e kishte një gomar, rruga për në fshat ishte

e largët e muzgu ishte afruar. Mirëpo për fat të mirë gomari i tejkaloi të gjithë

tjerët, ecte me shpejtësi të madhe, thuaja se nuk prekte nëpër tokë. Në atë

moment Halimja e kuptoi se foshnja Muhamed ishte e bekueme.

Kur arriti në tendën e saj ku ishte burri i saj “Harrithi” dhe bija e saj

Shejma, filloi ti jep qumsht nga gjiri i saj, kur e sheh se gjiri i saj është plot

qumsht, ndërsa më parë kishte pasur më pak qumsht.

Filloi zemra e saj të pëlcas nga gëzimi, u bind me të vërtetë se foshnja do

ti sjellë shumë të mira.

Ditët kalonin e shtëpia e Halimes lulëzonte, filloi lumturia në shtëpinë e

saj, bagëtia plot qumsht, ajo gjithnjë e kuptonte se të gjitha të mirat në shtëpinë e

saj ishin për shkak të foshnjës Muhamed.

Kur kaluan dy vite Halimja e mori foshnjen dhe e dërgoi te Eminja dhe

kërkoi prej saj që ta merrte nën kujdesje edhe dy vite tjera. Eminja në filim nuk

deshi të pranonte, mirëpo kur e pa se foshnja ishte e shëndoshë dhe kishte pasur

dobi pse ishte rritur në fshat e lejoi edhe për dy vite tjera.

PYETJE:

1. Çka kuptoi Halimja prej foshnjës?

2. Cilat ishin të mirat e Muhamedit a.s. kur shkoi në shtëpinë e Halimes?

3. Si veproi Halimja me Muhamedin a.s pas dy viteve?

MELAQET E ZOTIT 2

193

XHEBRAILI IA PASTRON ZEMRËN MUHAMEDIT A.S.

Muhamedi a.s. si foshnje i mbushi katër vite. Luante me fëmijët në

shkretëtirë. Me Muhamedin a.s. luante edhe motra e saj nga gjiri Shejma.

Një ditë Shejma e pa një rast shumë të çuditshëm. Derisa Muhamedi a.s.

luante, e marrin atë dy njerëz me rroba të bardha. E shtriejnë për toke

Muhamedin a.s., ia hapin krahërorin dhe e operojnë. Nga gjoksi i Muhamedit a.s.

nxjerrin një pikë të zezë. Ia pastrojnë zemrën me ujë të xhenetit (zem-zemit).

Dhe përsëri largohen pa gjurmë dhe e kthejnë Muhamedin a.s. si kishte qenë më

parë.

Këtë ngjarje Shejma ia tregoi Halimes. E Halimja pastaj ia tregoi Emines dhe

Abdul Mutalibit.

Të gjithë e kuptuan se Muhamedi a.s. një ditë do të jetë njeri me virtyte të

larta dhe të pastërta.

PYETJE:

1. Kur i mbushi Muhamedi a.s. katër vite çka kishte pa Shejma se i kishte

ndodhur Muhamedit a.s.?


194

MUHAMEDI A.S. JETIM, PA NËNË, PA BABË

Eminja shkoi në një udhëtim për në Medinë që t‟i vizitonte të afërmit e saj.

Pasi i kaloi disa ditë në Medinë Eminja vendosi të kthehej në Mekë. Muhamedi

a.s. i kishte mbushur gjashtë vite, kishte nevojë për kujdesje të nënës, mirëpo

caktimi i Zotit ishte që të vdes edhe Eminja, nëna e Muhamedit a.s., kështu

Muhamedi a.s. që në moshën gjashtë vjeçare mbeti jetim pa nënë dhe pa babë.

Pas pak kohe i vdes edhe gjushi Abdul Metalibi. Kështu Muhamedi a.s. jo

vetëm se ishte pa nënë e pa babë por i mungonte edhe gjyshi, mirëpo gjithmonë

ishte nën kujdesin e Zotit të Madhëruar, i cili i kishte dhënë Muhamedit a.s.

dashuri dhe e donin të gjithë njerëzit. Pse Muhamedi a.s. ishte i drejtë, besnik i

sinqert dhe i dashur.

PYETJE:

1. Ku shkoi Eminja dhe çka i ndodhi kur filloi të kthehej në shtëpi?

2. Pas nënës kush i vdes Muhamedit a.s.?

MELAQET E ZOTIT 2

195

UDHËTIMI PËR NË SIRI

Ebu Talibi ishte axha i Muhamedit a.s, ai shkonte për tregti në Siri dhe

Jemen. Një ditë duke shkuar për Siri e mori me vete edhe Muhamedin a.s, rruga

për në Siri ishte e gjatë dhe e vështirë. Ishte sezonë vere, dielli përcëllonte me

rrezet e forta dhe shumë të nxehta. Ndërsa mbi Muhamedin a.s. gjithmonë

qëndronte një re e cila i bënte hije, e freskonte ajrin dhe e përcjellte Muhamedin

a.s. këmba këmbës. Retë mbi Muhamedin a.s. lëviznin me urdhërin e Allahut që

ta mbrojnë nga çdo vështirësi e rrugës. Në mes të rrugës në qytetin Basra,

karavani u ndal për të pushuar. Në periferi të qytetit ishte një falltore, prift i së

cilës ishte Buhejra. Ai ishte i ditur, kishte lexuar shumë dhe kishte kuptuar

shumë nga librat e mëparme.

Kur karavani përsëri nisi rrugën për në Siri, Muhamedi a.s. u vonua. Kur

Buhejra e pa se si karavani shkoi, ndërsa mbi Muhamedin a.s. qëndronte

mjegulla, kur u nis Muhamedi a.s. e përcjellte mjegulla pas, ai menjëherë e

kuptoi se djaloshi Muhamedi a.s. do të jet pejgamber.

Buhejra e ftoi karavanin në gosti dhe kërkoi prej tyre të ndaleshin pak në

falltoren e tij. Pastaj filloi ta pyeste Muhamedin a.s për shumë qështje, ndërsa

Muhamedi a.s. iu përgjigjej. Buhejra i tha Ebu Talibit ruaje këtë djalë se një ditë

do të jet pejgamber. Ebu Talibi u habit për një çast por prej atij momenti, filloi t‟i

kushtojë kujdes të posaçëm Muhamedit a.s.

PYETJE:

1. Kush ishte Ebu Talibi?

2. Si ishte rruga për në Siri?

3. A e mundonte rruga Muhamedin a.s. dhe pse?

4. Ku u ndal karavani?

5. Kush qëndronte në periferi të Basrës?

6. Kush ishte Buhejra?

7. Si e kuptoi Buhejra se Muhamedi a.s. do të jet pejgamber?

8. Çka i tha Buhejra Ebu Talibit?


196

RINIA E MUHAMEDIT A.S

Muhamedi a.s. prej fëmijërisë kaloi në moshën e rinisë dhe pjekurisë.

Filloi të punojë, në fillim si bari e më vonë si tregtarë.

Hatixhja ishte grua fisnike kurejshe, ishte e pasur, edhe ajo mirrej me

tregti. Shumë dëshironin të martoheshin me Hatixhen mirëpo ajo kishte refuzuar.

Dhe ishte pajtuar me fatin e saj si e pasur dhe tregtare.

Ajo e kishte një punëtor që quhej Mejser dhe atë e dërgonte për tregti në

Siri. Mirëpo i nevoitej edhe një punëtor. Ebu Talibi ia dërgoi Muhamedin a.s për

punëtor të ri, Muhamedi a.s. ishte i mençur, i drejtë dhe punëtor i mirë, Hatixhja

prej Muhamedit a.s fitoi profit të mirë çka nuk e kishte fituar më parë.

Hatixhja filloi të mendojë. Muhamedi a.s. ishte më i dalluari prej

kurejshëve, më fisniku, më besniku, më i moralshmi, më i edukuari dhe më i

popullarizuari, atëherë tha me vete është mirë të martohem me Muhamedin a.s.

Hatixhja për ndërmjetësues e dërgoi Nesifen e cila ishte e mençur. Ajo ia ofroi

Muhamedit a.s. martesë me Hatixhen dhe ai pranoi.

Më vonë u bë fejesa dhe martesa dhe filloi jeta e lumtur e qiltër dhe pa brenga

me qiftin e ri bashkëshortor.

Me Hatixhen Muhamedi a.s. ka pasë shtatë fëmijë. Prej tyre katër vajza e

tre djem. Vajzat ishin Zejnebja, Rukia, Umi, Kulthumi dhe Fatimja ndërsa

djemtë: Kasimi, Tahiri dhe Abdullahu.

Shtëpia e parë e cila është ndërtu për ta adhuruar vetëm Allahun është

Qabja.

Qaben e ka ndërtu Ibrahimi me të birin e tij Ismailin.

Në qabe gjendet guri i zi për të cilin thuhet se është guri i xhenetit. Në

fillim ky gur ka qenë i bardhë mirëpo idhujtarët (pabesimtarët) vazhdimisht e

kanë prekë dhe e kanë ndryshu ngjyrën në të zezë.

Qabja në kalimin e kohës ishte dëmtuar, kështu kurejshët vendosën ta

rindërtojnë. Pasi i rrënuan pjesët e dëmtuara dhe e rindërtuan përsëri, kishte

ardhur deri te një konflikt në mes fiseve se

kush do të vendosë “Haxherul Esvendin” në vendin e vet. Secili fis

dëshironte që ta vendoste sepse pastaj ai fis kishte famë të madhe.

Aq shumë ishte acaruar gjendja saqë vetëm sa nuk kishte ardhur deri te

gjakderdhja në mes tyre. Mirëpo në atë moment qëllon Muhamedi a.s. dhe e bënë

pajtimin e tyre. Muhamedi a.s. e merr gurin “Haxherul Esved” e vendos në

xhyben e tij, pastaj u thotë që i pari i secilit fis ta kapë nga një anë kështuqë secili

fis të merrte pjesë në vendosjen e gurit “Haxherul Esved” në vendin e tij.

Ky propozim u pëlqeu të gjithëve, të gjithë u pajtuan, të gjithë u krenuan,

dhe e vendosën së bashku “Haxherul Esvedin” në vendin e vet. E Muhamedi a.s.

prej ati momenti të gjithë i thonin “Muhamedul Emin”, Muhamedi Besnik,

Muhamedi fisnik.

MELAQET E ZOTIT 2

197

PYETJE:

1. Çka ka punuar në fillim Muhamedi a.s. e çka ka punuar më vonë?

2. Kush ishte Hatixhja?

3. Çka kishte kuptu Hatixhja te Muhamedi a.s.?

4. Kush ishte ndërmjetësues i fejesës së Muhamedit a.s. me Hatixhen?

5. Sa fëmijë i ka pasur Muhamedi a.s. me Hatixhen?

6. Cila është shtëpia e parë që është ndërtu me adhuru vetëm Allahun?

7. Kush e ka ndërtu Qaben?

8. Çka gjendet në Qabe?

9. Çka kishte ndodhë me Qabën me kalimin e kohës?

10. Pse kishte ardhë konflikti në mes fiseve?

11. Si e bëri pajtimin e fiseve Muhamedi a.s. ?

12. Si e quanin arabët Muhamedin a.s.?


198

FILLIMI I ZBRITJES SË KURANIT

Muhamedi a.s. kishte dëshirë të shikonte qiellin, natyrën, gjelbërimin dhe

të mendonte në krijimin e tyre. Shikonte, vështronte, mendonte dhe e kuptonte se

harmonia në gjithësi është vepër e një Krijuesi absolut e ai Krujues absolut është

Allahu.

Muhamedi a.s. nuk i dëshironte zotërat të cilët i adhuronin arabët për këtë

arsye vetmohej në shpellën “Hira” që të mendojë dhe të qetësohej shpirtërisht.

Një ditë, në muajin Ramazan, gjegjësisht në natën e Lejletul Kadrit deri sa

ishte në shpellën Hira i vjen Melaqja Xhebrail e shtrëngon Muhamedin a.s e i

thotë “Lexo”!

Muhamedi a.s. i tha: Nuk di të lexoj,

“Lexo” e përsëriti Xhebraili,

Nuk di të lexoj-prap iu përgjigj Muhamedi a.s.,

Lexo në emër të Zotit tënd i cili ka krijuar,

ka krijuar njeriun nga gjaku i ngjizur,

Lexo – Zoti yt është më fisniku,

Ai ka mësuar (njeriun) të përdorë lapsin,

Ai ka mësuar njeriun çka nuk ka ditë e nuk di”.

IKRE BISMI RABBIKE EL-LEDHI HALEKë

HALEKAL INSANE MIN ALEKë

IKRE VE RABBUKEL EKREM

EL-LEDHI AL-LEME BIL KALEM

AL-LEMEL INSANE MA LEM JEALEM.

Pasi i përfundoi këto fjalë Xhebraili shkoi, ndërsa Muhamedi a.s. u kthy në

shtëpi e i tha Hatixhës: Më mbuloni, Më mbuloni!

Hatixhja porsa e kishte ndëgju Muhamedin a.s atë që kishte përjetu i tha:

Mos u frigo, se ti ke gjithçka, i ndihmon të varfërit e të drejtët, fiton edhe kur nuk

ke asgjë. Zoti ty nuk do të të pikëllojë kurrë. Muhamedi a.s. kur i ndëgjoi këto

fjalë prej Hatixhës u qetësua dhe pushoi një kohë. Pastaj i erdhi Xhebraili në

shëpi ku ishte i mbuluar e i tha:

O Ti që je mbuluar,

Qohu dhe publiko (Misionin tënd),

Madhëroje vetëm Zotin tënd,

Pastroji rrobat e tua,

Largoju prej veprave të këqija.

MELAQET E ZOTIT 2

199

Duke i ndëgju ajetet nga Xhebraili Muhamedi a.s. djersitej, skuqej dhe i tërë

trupi i përqëndrohej në fjalët e Allahut të cilat ia përcjellte Xhebraili.

Hatixhja kur e vërejti këtë shkoi te axha i saj “Verekatu bin Nufel” dhe ia

tregoi ngjarjen. Ndërsa axha i saj i tha: ky është pejgamberi i fundit i cili është

paralajmëru më parë në librat hyjnore. Ky është vula e pejgamberëve.

PYETJE:

1. Çka kishte dëshirë Muhamedi a.s.?

2. A i adhuronte zotërat e arabëve Muhamedi a.s.?

3. Psë shkonte në shpellën “Hira” Muhamedi a.s.?

4. Në cilën natë ia zbret Kur’anin Muhamedit a.s Zoti i Madhëruar

nëpërmjet Xhebrailit?

5. Cilat janë ajetet e para që i kanë zbritë Muhamedit a.s në shtëpi kur ishte i

mbuluar?

6. Çka i tha axha i vet Hatixhes për Muhamedin a.s?


200

MUSLIMANËT E PARË

Pasi është martu Muhamedi a.s. me Hatixhen e kishte gjendjen e mirë

ekonomike ndërsa Ebu Talibi kishte shumë fëmijë dhe ishte i varfër, kështu nën

kujdes Muhamedi a.s. e kishte marrën Alijen, djalin e Eby Talibit. Pas Hatixhes e

cila e kishte pranu islamin e para, është Alija r.a. i cili është bërë musliman.

Muhamedi a.s. e kishte shok të ngushtë Ebu Bekrin kur ia paraqiti Islamin,

prandaj edhe Ebu Bekri Sidiki e pranoi Islamin.

- Pra e para femër e cila e ka pranu Islamin është Hatixhja r.a.

- I pari i ri i cili e ka pranu Islamin Alija r.a.

- I pari plak i cili e ka pranu Islamin është Ebu Bekri Sidiki.

Përpos këtyre treve, Islamin e ka pranu edhe Zejd Ibn Harithi i cili ishte

rob nën kujdesjen e Muhamedit a.s.

PYETJE:

1. Cilët janë Muslimanët e parë?

2. Kush është femra e parë e cila e ka pranu Islamin?

3. Kush është i riu i parë i cili ka pranu Islamin?

4. Kush është plaku i parë i cili ka pranu Islamin?

MELAQET E ZOTIT 2

201

THIRRJA NË ISLAM

Muhamedit a.s. i zbret ajeti Kur‟anor:

“Thirri (në Islam) dhe tërhiqja vërejtjen familjes dhe të afërmive”.

Nga ky ajet Kur‟anor Muhamedi a.s. i thirrte në Islam familjen e tij dhe

ata te të cilët kishte besim.

Tri vite të plota Muhamedi a.s. i thirrte fshehtazi në Islam. Kështu numri i

muslimanëve ishte i vogël në fillim, Muslimanët e parë tuboheshin në shtëpinë e

“EKREME BIN ERKEM” dhe aty e lexonin dhe e mësonin Kur‟anin dhe i

bënin planet e përhapjes se Islamit.

Në këtë kohë e pranuan Islamin: Hamza - Axha i Muhamedit a.s , Jasiri

dhe Sumeja - prindërit e Amarit.

Duhet përmend se Jesiri dhe Sumeja janë edhe shehidët e parë të cilët kanë

dhënë jetën për Islam.

Pastaj e kanë pranuar Islamin edhe Bilalli e Othmani e më vonë edhe Omeri

r.a.

Pyetje:

1. Si e filloi thirrjen në Islam Muhamedi a.s.?

2. Sa vite Muhamedi a.s. ka thirrë fshehtazi në Islam?

3. Ku tuboheshin dhe pse tuboheshin muslimanët e parë?

4. Përmendi disa prej muslimanëve të parë?

5. Kush janë shehidët e parë në Islam?


202

IMANI I FORTË I BILALLIT

Në kohërat e vjetra ka ekzistu skllavërizimi, mirëpo Islami gradualisht e

ka zhduk skllavërizmin dhe ka sjellë lirinë e njeriut jetën e lumtur të njeriut,

qetësin e njeriut me qëllim që njeriu të i shfrytëzoj të mirat e Zotit për jetën sa

më të mirë të tij.

Bilalli eshte rob i Umejes. Ishte zakon që robi të i nënshtrohej çdo urdhëri

të pronarit. Kështu Bilalli rob e pranoi Islamin. Umeje e urdhëroi Bilallin që të

kthehet në idhujtari (besim në shumë zotëra) mirëpo Bilalli nuk pranoi, atëherë

Umej e merr Bilallin dhe e lidhë për këmbë e për duar e qet në mes të

shkretëtirës ku dielli ishte i fortë, era e nxehtë qielli përcëllues, nuk i jepte as ujë

të pijë që të freskohet, mbi trupin e tij vendosi gurë të mëdhenj të nxehtë dhe

njëhetit e rrahte me kamxhik. Mirëpo të gjitha këto torturime nuk ndikuan aspak

te Bilalli që të largohet prej fesë Islame, përkundrazi ai vashdimisht thonte: “Kul

Huvallahu Ehad” Kul Huvallahu Ehad, “Kul Huvallahu Ehad”, që në

gjuhën shqipe d.m.th. “Allahu është një”, Allahu është një, Allahu është një.

Në këtë gjendje të vështirë shkon Ebu Bekri Sidiki dhe e blen Bilallin prej

Umejes dhe e liron. Bilalli më vonë bëhet Muezini i parë në Islam.

PYETJE:

1. Çka ka ekzistu në kohërat e vjetra?

2. Si e ka zhduk skllavërizmin Islami?

3. Çka ishte Bilalli dhe pasi e pranoi Islamin si e torturoi pronari i tij Umeje

që të kthehej në idhujtari?

4. Çka thonte vazhdimisht Bilalli derisa ai torturohej?

5. Kush e bleu Bilallin nga Umeje?

6. Kush është Muezini i parë?

MELAQET E ZOTIT 2

203

SHPËRNGULJA NË ETIOPI

Përveç Bilallit edhe muslimanët tjerë torturoheshin nga kurejshit. Kështu

muslimanët shkuan dhe i treguan Muhamedit a.s. Mirëpo Muhamedi a.s.

vazhdimisht u thonte që të duronin dhe të përmbahen. Më vonë u tha

muslimanëve që të shpërnguleshin në Etiopi ku sundonte mbreti Naxhashij.

U mblodhën shtatëdhjetë muslimanë dhe kaluan një rrugë të gjatë nëpër

shkretëtirë e pastaj me anije dolën në kontinentin tjetër në Afrikë. Muslimanët e

bënë këtë shpërngulje vetëm e vetëm për ta ruajtur Imanin dhe Islamin e tyre e

cila ishte gjëja më e shtrejtë e tyre se çdo gjë tjetër. Prej të shpërngulurve në

Etiopi ishin Zubej Ibn Abami, Zhafer Ibn Ebi Talib dhe Osmani r.a.

Kur shkuan në Etiopi mbreti Nexhashiji priti me zemërgjërësi dhe i la të qetë që

të jetojnë dhe t‟i përmbahen fesë së tyre Islame.

Kur kuptuan Kurejshët se muslimanët kanë shkuar në Etiopi e dërguan

Amër Ibn Asim që t‟ia dërgojë disa dhurata mbretit Nexhashij dhe t‟i tregojë se

muslimanët duhet të kthehen në Mekë, se përndryshe do t‟i sjellin probleme

ngase ata besojnë në një Zot e nuk besojnë në Isën a.s. Kur i pyeti Nexhashiu për

Isën muslimanët i thanë se ne besojmë në Isën a.s. si pejgamber dhe i lavdëruar

te Zoti, sikurse besojmë në të gjithë pejgamberët tjerë edhe në pejgamberin tonë

Muhamedin a.s. Kur Nexhashiu i ndëgjoi këto fjalë nuk i ktheu në Mekë

Muslimanët e parë. Kështu Amëri u kthy duarthatë në Mekë.

Më vonë mbreti Nexhashi edhe e pranon Islamin.

PYETJE:

1. Si vepronin banorët e Mekës me muslimanët e parë?

2. Ku u tha që të shkonin muslimanët e parë Muhamedi a.s.?

3. Sa muslimanë shkuan në Etiopi?

4. Pse shkuan muslimanët e parë në Etiopi?

5. Kur shkuan në Etiopi si i priti mbreti Nexhashij?

6. Kush shkoi në Etiopi për ti treguar mbretit Nexhashij për muslimanët?

7. Çka i tha Amër Ibn Asi Nexhashiut?

8. Çka i thanë muslimanët për Isën a.s. mbretit Nexhashij?

9. A e ka pranu mbreti Nexhashij Islamin?


204

THIRRJA NË ISLAM HAPTAZI

Muhamedi a.s. tri vite të plota ka thirrë në Islam fshehtazi ndërsa pas tri

viteve thirrjen e fillon haptazi. Kështu Muhamedi a.s. hypi mbi kodrën e Mekës e

quajtur “Ebu Kabise” dhe i thërret fiset arabe rend me rend: O Benu Zahre, O

Benu Abdul Menaf e kështu me radhë. Pasi u tubuan të gjithë e pyetën

Muhamedin a.s : pse na ke thirrë? Muhamedi a.s. u tha: nëse ju them se pas kësaj

kodre qëndrojnë kalorësit të cilët dëshirojnë të ndryshojnë gjendjen e juaj, a më

kishit besuar?

Të gjithë i thanë: Po të besojmë se ti gjithmonë ke qenë besnik. Atëherë

Muhamedi a.s. u tha: Unë jam i dërguar i Allahut, tek ju. Lajmëtar dhe Qortues.

Ju thërras që të besoni vetëm në Allahun dhe mos i përshkruani shok Atij.

Nga ky çast Muhamedi a.s. e filloi thirrjen Islame haptazi, kështu numri i

muslimanëve dita ditës shtohej. Për këtë arsye u mblodhën fiset arabe dhe

shkuan te axha i Muhamedit a.s Ebu Talibi e i thanë:

Muhamedi a.s. i ka fyer idhujt tanë dhe po thërret me besu në një Zot. Por

nëse Muhamedi a.s. dëshiron pasuri, do ti japim pasuri sa të dojë, nëse dëshiron

pushtet do ta bejmë udhëheqës, çka të dëshiron ia plotësojmë, vetëm e vetëm të

largohet nga rruga për të cilën është duke thirrur. Kur ia tregoi Ebu Talibi

Muhamedit a.s këto kushte tha: Për Zotin o axha im, sikur të ma jepnin diellin

në dorën e djathtë dhe hënën në dorën e majtë për me u largu nga rruga e

drejtë nuk do të largohem edhe nëse sakrifikohem deri sa të triumfojë feja e

drejtë.

PYETJE:

1. Sa vite Muhamedi a.s. ka thirrë fshehtazi në Islam?

2. Ku hypi Muhamedi a.s. dhe si veproi për ti thirrur fiset arabe në Islam dhe

çka ju tha?

4. Pasi që numri i muslimanëve shtohej ku shkuan fiset arabe dhe çka i thanë

në mënyrë që Muhamedi a.s. të hjekë dorë nga feja Islame?

5. Çka i tha Muhamedi a.s. axhës së tij kur ia dërgoi kushtet e fiseve arabe?

MELAQET E ZOTIT 2

205

SI E PRANOI OMERUL FARUKI

FENË ISLAME

Omeri para Islamit e urrente pa masë Muhamedin a.s .

Një ditë derisa pranë Qabes banorët e Mekës bisedonin si me e zhdukë

Muhamedin a.s. , shokët e tij dhe Islamin, Omeri me tërbim çohet në këmbë e

thotë: “Sot unë do ta mbys Muhamedin dhe do të lirohemi përgjithmonë prej fesë

së tij”. E mori shpatën dhe u nis në drejtim të Muhamedit a.s. Në mes të rrugës e

takon një shok.

Ku po shkon o Omer – e pyet shoku.

Ta mbys Muhamedin – tha Omeri.

Së pari rregulloje familjen tënde e pastaj tjerët – tha shoku,

Çka don të thuash me këtë – e pyeti Omeri.

Motra jote Fatimja dhe burri i saj e kanë pranue Islamin dhe tani lexojnë

Kur‟an – i tha shoku.

U hidhërua Omeri dhe me tërbim shkoi te shtëpia e motrës së tij. Në atë

moment ishin duke lexu pjesë të Kur‟anit fisnik. Kur trokiti Omeri në derë motra

e tij e fshehu atë pjesë të Kur‟anit të cilën e lexonte. Kur hyri Omeri mbrenda me

të fortë i ra shuplakë burrit të motrës Said it. Motra shkoi t‟i ndihmojë, Omeri e

rrahu edhe motrën derisa filloi ti rrjedhë gjak për hunde e fytyre.

Pastaj Omeri i tha: Ku është pjesa e Kur‟anit të cilin e lexojshi më parë?

Atë pjesë të Kur‟anit e kam unë por ti je i papastërt dhe nuk mund ta prekësh deri

sa të pastrohesh.

Omeri pastaj u pastru e mori atë pjesë të Kur‟anit dhe e lexoi dhe drita e

Kur‟anit hyri në zemrën e tij, drita e Islamit e mbuloi trupin e tij dhe tha: Ku

është Muhamedi?

Në shtëpinë e Ekreme Bin Ubej bin Erkem- iu përgjigjën.

Omeri shkoi atje trokiti në derë dhe pastaj ia hapën derën shkoi para

Muhamedit a.s dhe tha:

“ESH-HEDU EN LA I LAHE IL-LALL-LLAH

VE ESH-HEDU ENE MUHAMEDEN RESULALLAH”.

Në gjuhën shqipe d.m.th.:

Dëshmoj dhe deklaroj se vetëm Allahu është Zot,

Dëshmoj dhe deklaroj se Muhamedi është i dërguari i Allahut.

Pasi e dëshmoi shahadetin e pranoi Islamin. Omeri bëhet prej shokëve më

të njohur të Muhamedit a.s dhe shokët e kanë quajtur Omerul Faruk pse e ka nda

të mirën prej të keqes, e ka nda të drejtën prej të padrejtës, e ka nda Hallallin prej

Haramit. Omerul Faruki është Halifja e dytë e Muslimanëve pas Ebu Bekri

Sidikit.


206

PYETJE:

1. Para Islamit, a e donte Omeri Muhamedin a.s?

2. Çka vendosi të vepronte Omeri pasi e urrente Muhamedin a.s?

3. Si veproi Omeri kur dëgjoi se motra e tij me burrin e saj këndonin

Kur’an?

4. Çka kërkoi Omeri prej motrës së saj pasi e rrahu?

5. Çka i tha motra e saj dhe a e ndëgjoi Omeri?

6. Çka ndodhi me Omerin pasi e lexoi atë pjesë të Kur’anit?

7. Ku shkoi Omeri pasi e pranoi Islamin?

8. Pse e quajtën Omerin Faruk?

MELAQET E ZOTIT 2

207

BLLOKADA EKONOMIKE NDAJ MUSLIMANËVE

Kur pabesimtarët dhe idhujtarët i humbën të gjitha shpresat në Muhamedin

a.s. që ai të hjekë dorë nga rruga e tij, kur shihnin se numri i muslimanëve dita

ditës shtohej dhe nuk pakësohej, vendosën që t‟i bllokojnë ekonomikisht

muslimanët; Muhamedin, familjen e tij dhe çdo kush që i përkrahte ata.

E nënshkruan një marrëveshje pabesimtarët dhe vendosën në Qaben e

shenjtë.

Në marrëveshje ishte e shënuar që:

- muslimanët të largohen prej Mekës dhe të vendoseshin në shkretëtirë

jashtë Mekës,

- mos me ble prej muslimanëve dhe mos me shitë,

- mos me u martu me muslimanet dhe mos me u martu me muslimanët.

Prej kësaj filluan vitet e vështira për muslimanët, tri vite të plota me uri,

etje, vështirësi. Nuk kishin ushqim sa që detyroheshin me ngrënë gjethet e

dushkut dhe barishta.

Një ditë prej ditëve Muhamedi a.s. e lajmëroi axhën e tij Ebu Talibin për

një lajm të çuditshëm.

O axha i im! Zoti e ka urdhëru krimbin me grimcu letrën ku ishte e

nënshkruar kontrata dhe ishte e vendosur në Qabe dhe krimbi e ka ngranë të

tërën përpos pjesën ku ishte “NË EMËR TË ALLAHUT” jo.

Me të shpejtë Ebu Talibi shkoi në Mekë dhe u tha pabesimtarëve të Mekës

se kontratën të cilën e kishin nënshkruar e kishte ngrënë krimbi dhe kishte

mbetur vetëm pjesa ku ishte e shkruar “në emrin e Allahut”. pabesimtarët thanë

nëse kjo është e vërtetë atëherë kontrata prishet dhe besimtarët mund të kthehen

nëpër shtëpitë e tyre dhe të vazhdojnë jetën e tyre.

Kur shkuan në Qabe, pabesimtarët u befasuan, gati sa nuk u çmendën nga

habia kur e panë se çka kishte thënë Muhamedi a.s. ishte e vërtetë.

Kjo ishte një mrekulli e Zotit për me ju tregue pabesimtarëve se

Muhamedi a.s. ishte i dërguar i Zotit, pse Muhamedi a.s. ishte i lajmëruar prej

Zotit për këtë ngjarje. Megjithëkëtë, pabesimtarët vazhduan me kokëfortësinë e

tyre duke thënë se kjo është magji. I thonin Ebu Talibit se djali i vëllaut tënd

është magjistar dhe nuk besojmë se ai është pejgamber. Vetëm se më e

rëndësishmja ishte se Muhamedi a.s. u kthye me familjen dhe besimtarët dhe u

thye bllokada ekonomike ndaj tyre.


208

PYETJE:

1. Çka vendosën pabesimtarët kur panë se numri i muslimanëve shtohej?

2. Çka ishte nënshkruar në marveshjen e pabesimtarëve?

3. Ku e varën marveshjen?

4. Sa vite kaluan muslimanët në bllokadë ekomonike?

5. Kush e kishte shkyer letrën e marveshjes?

6. Çka nuk e kishte shkyer krimbi prej marveshjes?

7. Çka panë pabesitarët kur shkuan në Qabe.

8. A u bindën pabesimtarët me mrekullinë e Muhamedit a.s ?

VITI I PIKËLLIMIT

Hatixhja bashkëshortja e Muhamedit a.s , ajo kishte pranuar Islamin.

Ajo ishte që vazhdimisht i jepte kurajë Muhamedit a.s , i ndihmonte atij, e

shpenzonte tërë pasurinë për rrugën e drejtë të tij. Ajo ishte me Muhamedin a.s.

në kohërat më të vështira të jetës së tij.

Kur ndërroi jetën Hatixhja, Muhamedi a.s. u pikëllua shumë në të njejtin

vit vdiq edhe axha i tij Ebu Talibi i cili e mbronte Muhamedin a.s prej

pabesimtarëve të Mekës. Për këtë arsye në historinë Islame ai vit quhet vit i

pikëllimit.

PYETJE:

1. Kush ishte Hatixhja?

2. A u pikëllua Muhamedi a.s. për Hatixhen dhe axhën e tij?

3. Pse quhet vit i pikëllimit?

MELAQET E ZOTIT 2

209

ISRAI DHE MIRAXHI

Pas çdo vështirësie Zoti dërgon lehtësim. Pas çdo pikëllimi Zoti shpërblen

me lumturi. Kështu Muhamedi a.s. në vitin e pikëllimit e ka berë udhëtimin

historik të të gjitha kohërave.

Në vitin e pikëllimit saktësisht më 27 Rexheb derisa ishte në shtëpinë e

Umi Hanit befasisht i vjen Xhebraili dhe ia sjellë “Barakun”, kafshë e cila

kishte shpejtësinë më të madhe të dritës dhe e bartë Muhamedin a.s prej Mekës

në shtëpinë e shenjtë në Jerusalem në Mesxhidi Aksa. Aty Muhamedi a.s. bëhet

imam i të gjithë pejgamberëve dhe i falë dy rekate namaz.

Me këtë vërtetohet se Muhamedi a.s. është vula e pejgamberëve. Pasi që i

falë Muhamedi a.s. dy rekate namaz ngritet në qiell për ti parë argumentet e

shumta të Zotit. Në lartësirat e larta qiellore sheh mrekulli të shumta por

kryesorja ishte se atje bisedoi drejtë për se drejti me Zotin. Në atë bisedë Zoti ia

bëri Muhamedit a.s dhe popullit të tij obligim me i falë pesë kohë të namazit.

Udhëtimi prej Qabes deri në Mesxhidi Aksa të Jerusalemit quhet “Isra”,

ndërsa udhëtimi prej Mesxhidi aksa në lartësinë qiellore quhet “Miëraxh”.

PYETJE:

1. Çka vjen pas çdo vështirësie ?

2. Ku ishte Muhamedi a.s. kur erdhi Xhibrili?

3. Çka i sjelli Xhibrili Muhamedit a.s?

4. Ku e dërgoi në fillim Xhibrili Muhamedin a.s?

5. Çka u bë Muhamedi a.s. në Mesxhidi aksa?

6. Pasi i fali Muhamedi a.s. dy reqate ku u ngrit?

7. Çka pa Muhamedi a.s. kur u ngrit në lartësira qiellore?

8. Me kë bisedoi Muhamedi a.s. në Miraxh?

9. Çka e obligoi Muhamedin a.s. dhe popullin e tij Zoti i madhëruar në natën

e Miraxhit?

10. Si quhet udhëtimi prej Qabes në Mesxhidi Aksa?

11. Si quhet udhëtimi prej Mesxhidi Aksa në lartësira qiellore?


210

BESLIDHJA NË AKABE

Edhe pse Muhamedi a.s. ishte i Mekës dhe i fisit kurejsh, edhe pse ishte i

njohur si besnik prapë nuk i besonin. Për këtë arsye Muhamedi a.s. filloi ta

shfrytëzojë sezonën e haxhit që t‟i ftonte fiset e tjera arabe në Islam.

Kur takohej me ndonjë fis arab për të ju tregu atyre Islamin, atëherë

Kurejshët pabesimtarë i shkonin pas dhe i thonin atyre, “mos i besoni, largohuni

prej tij”, dhe përdornin të gjitha metodat derisa i largonin fiset arabe prej

Muhamedit a.s.

Në një moment u takua me një fis të Medinës, pasi bisedoi shkurtazi u

morën vesh që të takohen në periferi të Mekës në vendin e quajtur Akabe. Në

mbrëmje, në qetësi të errët por të sigurt u takuan në Akabe. Gjashtë persona të

gjithë të fisit “Hazregj” e pranuan Islamin dhe e bënë beslidhjen me Muhamedin

a.s për këtë arsye quhet Beslidhja e Akabes.

PYETJE:

1. Pasi kurejshët e Mekës nuk e besonin Muhamedin a.s si veproi Muhamedi

a.s.?

2. Si vepronin kurejshët pabesimtarë kur e shihnin se Muhamedi a.s. takohej

me ndonjë fis arab?

3. Me cilin fis besedoi Muhamedi a.s.?

4. Ku u takua Muhamedi a.s. me gjashtë personat e fisit “Hazrexh”?

MELAQET E ZOTIT 2

211

SHKAQET E HIXHRETIT

Kurejshët pabesimtarë i mundonin muslimanët e dobët. Ata ankoheshim te

Muhamedi a.s. ndërsa ai i këshillonte që të shkonin në Medinë pasi që atje gati se

të gjithë e kishin pranu Islamin. Kështu gati të gjithë muslimanët shkuan në

Medinë përpos një numri të vogël e prej tyre ishte Ebu Bekri Sidiki Aliu, dhe

natyrisht Muhamedi a.s.. Kurejshit më së shumti i mundonte prania Muhamedit

a.s. në mesin e tyre prandaj vendosën që të zgjedhin nga një djalosh më të fortë

prej secilit fis dhe ta mbytnin Muhamedin a.s në shtëpinë e tij. Për këtë ma-

rëveshje Zoti e lajmëroi Muhamedin a.s.. Ky ishte shkaku që Muhamedi a.s. e

kishte obligu Ebu Bekri Sidikin me pregadit dy deve për udhëtim.

Pa dalë prej shtëpisë, kurejshit e kishin rrethuar shtëpinë e Muhamedit a.s

dhe ishin pregaditë për me mbytë por Muhamedi a.s. në shtratin e tij e la Aliun

r.a., ndërsa kur doli në derë mori pak dhé dhe e hudhi, kur të gjithë kurejshit u

shurdhuan dhe u verbëruan. Këtë ngjarje e tregon Kur‟ani:

VE XHEALNAA MIN BEJNI EJ‟DIIHIM SEDDEN VE MIN

HALFIHIM SEDDEN FE EGSHEJNAAHUM FEHUM LAA JUBSIRUUN.

“Ne para bëmë perde (pengesë) po ashtu edhe pas tyre vendosëm

perde dhe mbuluam shikimin e tyre ashtu që nuk shihnin asgjë”.

(JASIN – 9)

Muhamedi a.s. kaloi përmesi të tyre dhe nuk e hetuan fare. Kur ju erdh

shikimi me të shpejtë hynë në dhomën e Muhamedit a.s i ngritën shpatat lartë por

në dhomë nuk e gjetën Muhamedin a.s por Aliun. Kjo i hidhëroi edhe më shumë,

i ngrysën fytyrat e tyre, i shkulën flokët e tyre pasi tradhtia e tyre nuk iu bëri

dobi..

PYETJE:

1. Ku shkonin muslimanët për të gjetur siguri për jetën e tyre?

2. Çka vendosën kurejshët në lidhje me Muhamedin a.s?

3. Kush e lajmëroi Muhamedin a.s për marveshjen e kurejshëve dhe çka

kishte ndodhë në shtëpinë e Muhamedit a.s?

4. Kush e zëvendësoi Muhamedin a.s në shtratin e tij?

5. Si veproi Muhamedi a.s. kur doli në derë dhe çka ndodhi me djaloshat të

cilët e kishin rrethuar shtëpinë e tij dhe a e gjetën Muhamedin a.s në

dhomën e tij?


212

NË SHPELLËN THEVR

Kur kuptuan se Muhamedi a.s. kishte marrë rrugën për në Medinë shpallën

një shpërblim prej njëqind deveve kush e zen Muhamedin a.s të gjallë apo të

vdekur.

Pasi kishte dalë prej shtëpie, Muhamedi a.s. shkon te Ebu Bekri e fton

Ebu Bakrin dhe se bashku u nisen për në Medinë. Rruga për në Medinë ishte e

gjatë dhe e mundimshme. Por Allahu atyre në çdo moment u kishte sjellë qetësi

trupore dhe freski shpirtërore.

Posa e kaluan Mekën për t‟u strehuar nga Kurejshët u vendosën në

shpellën Thevr. Kur hynë në shpellë Ebu Bekri filloi të frikohet e Muhamedi a.s.

i tha:

…”Mos u pikëllo – Allahu është me neve”.

Vërtetë Allahu ishte me ta, posa u vendosën në shpellë dërgoi një

marimangë dhe e thurri rrjetën e sajë në hyrje të shpellës, pastaj edhe një

pëllumb fluturoi dhe u vendos në hyrje të shpellës dhe bëri vezët e saj dhe ra të

pushojë. Kurejshët kaluan pranë shpellës u ndalën aty. Njëri tha të shikojmë në

shpellë ndoshta janë aty por të gjithë të tjerët filluan të tallen duke i thënë si kanë

mundur të hynë në shpellë kur në hyrje është pëllumbi me vezë dhe rrjeta e

marimangës kjo do të ishte e palogjikshme.

Edhe në këso forma Allahu e ka mbrojtë Muhamedin a.s duke i përqa

kurejshët në mes vete dhe duke mos i kuptu mrekullitë e Allahut.

PYETJE:

1. Çka shpallën kurejshët kur kuptuan se Muhamedi a.s. ka udhëtuar për

Medinë

2. A ishte e vështirë rruga për në Medinë?

3. Kush i sjellte qetësi trupore dhe freski shpirtërore Muhamedit a.s dhe Ebu

Bekrit?

4. Kur filloi të frikohet Ebu Bekri çka i tha Muhamedi a.s.?

5. Çka dërgoi Allahu në hyrje të shpellës?

6. Si u zhvillua biseda në mes kurejshve kur arritën afër shpellës?

MELAQET E ZOTIT 2

213

GARIMI PËR SHPËRBLIMIN E NJËQIND

DEVEVE

Çdo njeri lakmonte njëqind deve, trimat e të gjitha fiseve u pregaditën për

ta kërku Muhamedin a.s Njëri prej tyre ishte Suraka Bin Malik edhe ai kishte

vrapu me të shpejtë për të kërku Muhamedin a.s.

Muhamedi a.s. me shokët e tij dhe Ebu Bekrin kishin arrit në mes të rrugës

aty edhe i takon Suraka. Ai vërsulet me kalin e tij si bishë e egër. Kur afrohet

pranë Muhamedit a.s i thotë me lehtësi: “Zoti me shpëton”. Në atë moment

këmbët e para të kalit të Surakës sharrojnë në tokë deri në gjunjë dhe ai përplaset

për toke. I frikësuar Suraka dhe i tronditur i thotë Muhamedit a.s.:

”Lute Zotin tënd të më shpëtojë se do të kthehem, bile edhe tjerëve që

vijnë pas do t’ju them se nuk jeni në këtë drejtim”.

Muhamedi a.s. i dërguar për mëshirë për të gjithë njerëzimin e bën një dua

te Zoti dhe e shpëtoi, ndërsa ai u kthy dhe edhe tjerëve u tha se në atë drejtim

nuk ishte Muhamedi a.s.. Kështu të gjithë u kthyen duarthatë dhe të hidhëruar në

Mekë, ndërsa Muhamedi a.s. vazhdoi rrugën dhe arriti i lumtur e i gëzuar në

Medinë.

PYETJE:

1. Çka kërkonin trimat e fiseve të Mekës?

2. Ku e takoi Suraka dhe çka ndodhi me Surakën kur iu afrua Muhamedit

a.s?

3. Kur u përplas Suraka për tokë çka i tha Muhamedit a.s. ?

4. Duke u kthy Suraka çka u tha të tjerëve?

5. Ku u kthyen dhe si u kthyen trimat e Mekës dhe ku shkoi Muhamedi a.s.?


214

ARRITJA E MUHAMEDIT A.S. NË MEDINË

Pas një udhëtimi të gjatë Muhamedi a.s. arriti në Medinë. Fiset Evs dhe

Hazrexh e pritnin me gëzim. Fëmijë, gra, pleq e të rinjë të gjithë kishin dalur në

pritje. Kur drita e Muhamedit a.s e shëndrriti këtë vend njëri me zë të lartë tha:

Erdhi mëshira e Allahut. në atë moment filluan me i këndu lahi Muhamedit a.s.

TALEAL BEDRU ALEJNA

MIN THENIJATIL VEDA

VEXHEBE SHUKRU ALEJNA

MA DEA LILAHI DA

Agoj Hëna katërmbdhjetëshe

Nga ai vend i miqësisë

Sa të gëzuar po të presim

Faleminderit Perëndi

E JUHEL MEB‟UTHU FIJNA

XHIETE BIL EMRIL MUTA

XHIETE SHEREFTEL MEDINE

MERHABEN JA HAJRE DA

O i dërguar prej Madhërie t‟përqafojmë me kënaqësi

Ti Medinën e shëndrrite

Eja ngjirin e vëllazërisë

Pasi u bë manifestimi i pritjes së Muhamedit a.s., secili prej banorëve të

Medinës kishte dëshirë që Muhamedi a.s. të ishte musafir i tij. Mirëpo

Muhamedi a.s. zgjodhi mënyrë të veçant. Ai u tha banorëve të Medinës:

“Devja ime do të jetë e lirë, prandaj te cila shtëpi do të ndalet atje do të

jem musafir”.

Që të gjithë i ofronin ushqim deves për me u ndalë pranë shtëpisë së tyre,

por devja e zgjodhi me u ndalë pran Shtëpisë së Ejubit. Në atë vend Muhamedi

a.s. pastaj urdhëroi që të ndërtohet Xhamia e parë e Muslimanëve.

PYETJE:

1. Kush ishte në pritje të Muhamedit a.s ?

2. Si e pritën Muhamedin a.s më Medinë?

3. Çka dëshironin banorët e Medinës?

4. Si e zgjodhi Muhamedi a.s. mënyrën për të qenë mysafir i tij?

5. Pranë cilës shtëpi u ndal devja?

6. Çka urdhëroi Muhamedi a.s. të ndërtohet aty ku u ndal devja?

MELAQET E ZOTIT 2

215

SHOQËRIA E RE NË MEDINË

- Çështjen e parë që e bëri Muhamedi a.s. në Medinë ishte ndërtimi i

xhamisë, pse xhamia është objekti kryesor ku bashkoheshin muslimanët,

njoftoheshin në mes vete, i ndihmonin njëri tjetrit. Pastaj në xhami mësohej dhe

studjohej Kur‟ani me një fjalë Xhamia ishte institucion shoqërorë, kulturorë dhe

edukativo-arsimorë.

- Çështja e dytë ishte vëllazërimi i muslimanëve. Tani në Medinë jetonin

muslimanët e Mekës dhe të Medinës. Muslimanët e Medinës ishin prej dy fiseve

: “Evs dhe Hazrexh” Fisi Evs dhe Hazrexh kishin pasë një armiqësi shekullore të

cilën e kishin mbjellë jahuditë. Mirëpo Muhamedi a.s. me urtësi i pajtoi, i

bashkoi dhe i vëllazëroi. Përpos kësaj muslimanët e Mekës nuk kishin shtëpi as

pasuri ishin të varfër, pse çdo gjë që kishin e kishin lënë në Mekë e atje e kishin

uzurpu pabesimtarët e Mekës. Kështu prej mesit të muslimanëve kishte të pasur

dhe të varfër. Muhamedi a.s. i vëllazëroi të varfërit e Mekës me të pasurit e

Medinës kështu që ata kafshatën e gojës e ndanin së bashku, të mirën e ndanin së

bashku, pikëllimin e ndanin së bashku e edhe gëzimin e ndanin së bashku.

- Çështjen e tretë të cilën e bëri Muhamedi a.s. ishte formimi i kushtetutës

në shoqërinë e re. Pse në Medinë përpos muslimanëve jetonin edhe jahuditë.

Jahuditë ishin dinakë dhe trathëtarë, kështu që ata kishin mundësi me futë mollën

e sherrit në mesin e muslimanëve për me i përqa. Për këtë arsye Muhamedi a.s.

nënshkroi kontratë me ta çka ka të bëjë me të drejtat e tyre, tregtinë e tyre,

besimin e tyre dhe veprimtarinë e tyre me qëllim që të nderohej dhe të

respektohej e drejta e tyre, por në anën tjetër edhe ata me nderu dhe me respektu

të drejtën e muslimanëve. Kështu në Medinë filloi të lulëzoj shteti Islam, filloi të

ndriçoj drita e Islamit e cila pastaj u shpërnda në lindje dhe përëndim në të gjitha

vendet e botës.

PYETJE:

1. Çka ndërtoi Muhamedi a.s. në Medinë?

2. Çfarë rëndësie ka ndërtimi i xhamisë?

3. Cila ishte çështja e dytë të cilën e bëri Muhamedi a.s. në Medinë?

4. Psë i vëllazëroi Muhamedi a.s. muslimanët?

5. Cila ishte qështja e tretë që e bëri Muhamedi a.s. në Medinë?

6. Çfarë rëndësie kishte Medina?


216

THIRRJA PËR NAMAZ ËSHTË THIRRJE PËR SHPËTIM

Në Medinë për çdo ditë muslimanët takoheshin pesë herë në ditë në

xhaminë e Muhamedit a.s. Aty faleshin, mirëpo pasi që pesë herë në ditë ishte

vështirë për disa të ishin të saktë në kohët e namazit, muslimanët filluan të

mendonin të bëhej ndonjë sinjal për të treguar se ka fillu koha e namazit.

U tubuan te Muhamedi a.s. dhe secili e thonte mendimin e tij ndërsa

Muhamedi a.s. i ndëgjonte. Njëri tha me i fry borisë, tjetri me i ra këmbanave,

mirëpo kjo nuk i pëlqeu Muhamedit a.s e as shokëve të tij. Në atë tubim befas u

paraqit Abdullah Ibn Zejd dhe tha: O i dërguari i Allahut

“Kam parë një ëndërr se si bëhet thirrja në namaz:

Allahu është më i Madhi,

Dëshmoj se vetëm Allahu është Zot,

Dëshmoj se Muhamedi është i dërguar i Allahut,

Ejeni në namaz

Ejani në shpëtim

Allahu është më i Madhi, Allahu është më i Madhi

Vetëm Allahu është zot”.

Muhamedi a.s. dhe shokët e tij e ndëgjuan me vemendje ëndërrën e shokut

të tyre, pastaj u paraqit edhe Aliu dhe tha e kam parë të njejtën ëndërr dhe të

njejtën thirrje.

Kur ndëgjoi edhe ëndërrën e Aliut Muhamedi a.s. tha: këto janë ëndërra të

vërteta dhe do të thirret ezani ashtu si e keni parë.

Muhamedi a.s. shikoi shokët e tij, mori edhe pëlqimin e tyre, të gjithë u

pajtuan. Pastaj i tha Bilallit që të hypë mbi murin e xhamisë dhe ta thirrë ezanin.

Bilalli me të shpejtë u pregadit hypi mbi xhami dhe filloi ezani:

ALLAHU EKBER ALLAHU EKBER


ESHHEDU EN LA I LAHE IL-LALL-LLAH

ESHEHU EN LA I LAHE IL-LALL-LLAH

ESHHEDU ENE MUHAMEDEN RESULULL-LLAH

ESHHEDU ENE MUHAMEDEN RESULULL-LLAH

HAJE ALES SALAH HAJE ALES SELAH

HAJE ALEL FELAH HAJE ALEL FELAH


LA I LAHE IL-LALL-LLAH

Prej këtij momenti Bilalli u bë Meuzini i parë i Muhamedit a.s dhe i

muslimanëve.

MELAQET E ZOTIT 2

217

PYETJE:

1. Pse i tuboi Muhamedi a.s. muslimanët?

2. Ç’farë propozime dhanë shokët e Muhamedit a.s. për t’i thirrur

muslimanët në namaz?

3. Cili mendim u pranua?

4. Kush është Muezini i parë në Islam?


218

PARA LUFTËS SË BEDRIT

Islam d.m.th. paqë në këtë botë dhe shpëtim prej zjarrit të xhehenemit në

botën tjetër.

Feja Islame është fe e paqës, lirisë, sigurisë dhe lumturisë për të dy botërat.

Nëse shikojmë jetën e Muhamedit a.s shohim se gjatë tërë jetës ka anu ka

paqja. Kjo ka qenë arsyeja që Muhamedi a.s. trembëdhjet vite sa ishte në Mekë, i

këshillonte shokët i tij të duronin, të mos i kundërviheshin mundimeve të

pabesimtarëve të Mekës. Pas shumë viteve, pas shumë mundimeve, pas shumë

torturimeve Muhamedi a.s. e zgjodhi që të dashurën e tij, vendlindjen e tij ta lerë

dhe të shkojë në Medinë.

Kur Muhamedi a.s. është largu prej Mekës, nga kodra është kthy edhe një

herë, e ka shiku vendlindjen, i kanë piku lotët në fytyrën e tij dhe ka thënë: Oj

vendlindja ime Unë po largohem pse jam i detyruar prej vendasëve të tu. Po

mos të më përzinin banorët tu kurrë nuk do të isha larguar.

Kur shkoi Muhamedi a.s. në Medinë, aty filloi jetë të re në shoqërinë e re,

në liri dhe qetësi. Por kjo nuk zgjati shumë pasiqë pabesimtarët e Mekës kishin

pregaditur një ushtri prej 900 vetësh që të shkonin në Medinë për ta zhduk

Muhamedin a.s dhe shokët e tij prej tokës së dheut.

Muhamedi a.s. kur mori vesh për këtë i tuboi banorët e Medinës e u tha:

Çka mendoni ju, A të mbrohemi apo jo, A të luftojmë apo jo?

Në atë tubim u ngrit Mikdad Ibn Amri dhe tha:

“O i dërguar i Allahut ne jemi me ty. Ne nuk jemi si Beni israilët të cilët i

kanë thënë Musës a.s. shko me Zotin Tënd lufto e ne do të rrimë këtu. Por ne

themi: Shko me Zotin Tënd përpara, lujtu e ne së bashku me ju do të luftojmë”.

Pastaj u ngrit Seadi i cili tha:

“O i dërguar i Allahut, ne të besojmë, ne e kemi vërtetu se ti je në rrugën e

drejtë, ne të kemi dhënë besën se do të nderojmë dhe do të ndëgjojmë. Nëse na

thua me hi në detin e thellë të pakalueshëm, ne do të vejmë me ty dhe nuk do të

kundërshtojë askush”.

Kur i ndëgjoi këto fjalë Muhamedi a.s. fytyra e tij shëndriti prej gëzimit,

zemra e tij u qetësua dhe e përfundoi fjalimin duke thënë:

Me ndihmën e Allahut do të ngadhnjejmë dhe fitorja është e jona.

PYETJE: 1. Çka d.m.th. Islam?

2. Çfar feje është feja Islame?

3. Çka tha Muhamedi a.s. kur u ngjit në kodrën e Mekës?

4. Pse pabesimtarët shkuan prej Mekës në Medinë?

5. Çka tha Mikdad Ibn Amri?

6. Çka tha Seadi?

7. A u gëzua Muhamedi a.s. me fjalimin e shokëve të tij?

8. Çka tha Muhamedi a.s. në fund të fjalimit?

MELAQET E ZOTIT 2

219

LUFTA E BEDRIT

Muhamedi a.s. bisedoi me shokët dhe banorët e Medinës dhe vendosi që të

dalë në rrethinën e qytetit me qëllim që atje të zhvillohej lufta, pasiqë në Medinë

ishte e mundur që të binë viktima fëmijët gratë dhe pleqtë. Në rrethinë të

Medinës ishte vendi i quajtur “Krojet e Bedrit”. Te “Krojet e Bedrit” u vendos

Muhamedi a.s. me treqind shokët e tij ndërsa pabesimtarët ishin nëntëqind

d.m.th. trefish më shumë. Përpos kësaj pabesimtarët ishin të armatosur deri në

dhëmbë, ndërsa besimtarët jo vetëm që nuk ishin të armatosur por ishin të

zdeshur dhe të zbathur. Për këtë arsye Muhamedi a.s. bëri lutje te Zoti që t‟iu

ndihmojë besimtarëve në këtë betejë, të ju forcojë këmbët e tyre, dhe të ju

qetësojë zemat e tyre. Zoti i Madhëruar me mëshirën e Tij dërgoi një mijë

melaqe në ndihmë për besimtarët. Melaqet iu dolën në ndihmë besimtarëve dhe

lufta përfundoi me fitorën e tyre pa viktima të shumta. Ndërsa pabesimtarët lanë

pas vete tërë armatimin e tyre dhe ia mbathën me të katërtat. Kurse shtatëdhjetë

prej tyre u vranë dhe shtatëdhjetë tjerë u zunë robër.

Pasi përfundoi lufta, besimtarët u gëzuan shumë pse numri i vogël i tyre

triumfoi kundër grupit të madh të pabesimtarëve.

Mirëpo gjithmonë kur vjen në konflikt e drejta dhe e padrejta, e drejta

fiton pa marrë parasysh a janë të paktë në numër, apo janë të dobët, pse fuqia e

drejtësisë është fuqi e cila nuk humbë kurrë por gjithmon fiton edhe nëse vonon

pak.

Robërit i liroi me kompenzim duke e pagu veten me të holla ndërsa disa

prej tyre Muhamedi a.s. i liroi me kusht që ai i cili di shkrim dhe lexim me ia

mësu fëmijëve musliman shkrimin dhe leximin. Nga kjo ngjarje kuptojmë se sa

rëndësi të madhe i ka dhënë Muhamedi a.s. edukimit dhe arsimimit të fëmijëve.

PYETJE:

1. Pse nuk qëndroi Muhamedi a.s. me shokët e tij në Medinë?

2. Ku u vendos Muhamedi a.s. me ushtrinë e tij?

3. A ishin pabesimtarët shumë dhe të armatosur?

4. Çfar lutje bëri Muhamedi a.s.?

5. Sa melaqe i dërgoi Zoti për me iu ndihmu besimtarëve?

6. Kush e fitoi luftën e Bedrit?

7. Kur të bie në konflikt drejtësia dhe padrejtësia kush fiton?

8. Si veproi Muhamedi a.s. me robërit e luftës?


220

LUFTA E UHUDIT

Në vitin e tretë të hixhrit prijësi i Mekës Ebu Sufjani pregaditi një ushtri

prej tremijë ushtarësh dhe u nis për në Medinë me luftu kundër muslimanëve, që

të hakmerrej për luftën e Bedrit.

Gjatë rrugës atyre iu bashkuan edhe fiset “Tehame” dhe “Kenane”. Kur e

kuptoi këtë Muhamedi a.s. bisedoi me shokët e tij dhe mori vendim që të dalë në

pritë për t‟u mbrojtur prej pabesimtarëve.

Numri i muslimanëve për luftë në këtë kohë ishte njëmijë. Me njëmijë

vetë doli Muhamedi a.s. prej Medine në mes të rrugës prijësi i munafikëve dhe

shpiunëve të Medinës Abdullah bin Seluli me treqind vetë u ndal dhe u nda prej

muslimanëve. Kështu numri i muslimanëve mbeti në shtatëqind vetë.

Kur arriti Muhamedi a.s. në kodrën e Uhudit i urdhëroi shtatëdhjetë

shenjëtarë me shigjeta të vendosen aty dhe në asnjë mënyrë mos më e lëshu atë

vend por vetëm me qenë në mbrojtje të shpinës së muslimanëve.

Filloi beteja, muslimanët në përleshjen e parë korrën fitore , ushtria e

pabesimtarëve filloi të zmbrapset, shigjetarët me shigjeta të cilët ishin të

vendosur në kodrën e Uhudit nuk e ndëgjuan urdhërin e Muhamedit a.s por e

lëshuan kodrën dhe vrapuan pas pasurisë se luftës, edhe muslimanët tjerë e

harruan qëllimin pse ishin duke luftu në rrugën e Allahut dhe vrapuan pas

pasurisë së kësaj bote.

E kundërshtuan urdhërin e Allahut dhe të dërguarit të Tij, për këtë arsye

edhe pse fitorja ishte në duart e tyre ata pësuan disfatë, pse Halid Ibn Velidi

prijës i kalorësisë së pabesimtarëve ishte pregaditur më herët dhe pas kodrës së

Uhudit befas iu bie pas shpine muslimanëve, kështu ata u detyruan të ngjiten në

malet e larta për të shpëtuar dhe duke lënë pas vete shumë të vrarë, në mesin e

tyre ishte edhe Hamza mixha i Muhamedit a.s.

Muhamedi a.s. pastaj mblodhi ushtrinë e tij dhe iu afru Medinës që ta

mbrojë Medinën.

Ebu Sufjani tentoi që të shprthejë frontin dhe të hyjë në Medinë mirëpo nuk ia

arriti. Kështu ai u detyrua të kthehet në Mekë ndërsa Muhamedi a.s. u kthye në

Medinë me muslimanët.

Nga kjo ndodhi muslimanët kuptuan se mos ndëgjimi i urdhërave të

Allahut dhe të dërguarit të Tij sjellë disfatë dhe humbje.

MELAQET E ZOTIT 2

221

PYETJE:

1. Pse Ebu Sufjani pregaditi ushtri të fortë?

2. Si veproi Muhamedi a.s. kur kuptoi se ushtria e pabesimtarëve do ta

sulmojë Medinën?

3. Si vepruan munafikët kur u nis Muhamedi a.s. për luftë?

4. Çfar urdhëri dha Muhamedi a.s. në Kodrën e Uhudit?

5. Çka ndodhi me muslimanët kur fituan betejën e parë?

6. Pse e humbën muslimanët betejën e Uhudit.


222

LUFTA E HENDEKUT

E vërteta është një por të pavërtetat janë të shumta. Drejtësia është një por

padrejtësitë janë të shumta. Errësirat janë të shumta por drita është dritë e cila

shëndritë në të gjitha drejtimet.

Në Medinë jetonin Jahuditë. Me Jahuditë Muhamedi a.s. kishte lidhë marrveshje

për të jetuar në paqë, qetësi, liri dhe mardhënie të përbashkëta tregtare dhe

ekonomike. Mirëpo jahuditë ishin tradhëtarë. Ata e trathëtuan Muhamedin a.s

shkuan në Mekë i tubuan pabesimtarët e Mekës në krye me Ebu Sufjanin e i

thanë:

“Ti pregaditu me një ushtri të fortë dhe eja në Medinë dhe sulmoi

muslimanët nga jashtë, e ne në atë moment do të sulmojmë nga mbrenda”.

Kur mori vesh Muhamedi a.s. se Ebu Sufjani kishte pregaditë një ushtri

prej 10.000 ushtarëve, i mblodhi muslimanët e i pyeti se si të veprojnë.

Selman Faresiu ishte nga Persia icili e kishte pranu islamin. Ai i thotë

Muhamedit a.s: ”Të hapim kanale në tri anët e qytetit të Medinës, ashtu që

kanalet të jenë të thella e kalorësit dhe devet do të jenë të paafta me depërtu në

Medinë e ne do të jemi të mbrojtur në kodër”. Muhamedi a.s. pranoi këtë

propozim dhe ai në krye së bashku me shokët e tij ditë e natë pa pushu hapi

kanale të thella rreth e përqark Medinës. Kështu kur arriti Ebu Sufjani me

ushtrinë e tij u çmend nga habia kur pa kanalin gjerë e gjatë dhe nuk mundi të

depërtonte në Medinë.

Jahuditë ishin brenda në Medinë, kështu ishte vështirë për ta me komuniku

me pabesimtarët për fillimin e sulmit pse u rrezikoheshin familjet e tyre.

Neim Ibn Mesud ishte idhujtar i cili posa e kishte pranu Islamin dhe për

këtë ende nuk i dinin as jehuditë as idhujtarët se ai kishte pranu Islamin. Ai shkoi

te prijësi i jehudive “Keab bin Esad” dhe i tha: Si do të veprosh!? “Keab bin

Esedi i tha: Nuk di!? Por çka më propozoni. Neimi i tha: Ti me fisin tënd je në

Medinë, kurse Ebu Sufjani me idhujtarët jashtë Medinës, ata e kanë prishë

marrëveshjen dhe do të kthehen në Mekë, ndërsa nëse e kupton Muhamedi a.s. se

ke besë me idhujtarët me i sulmu muslimanët ti do të dënohesh.

Pastaj Neimi shkoi te Ebu Sufjani e i tha: “Jahuditë e kanë prishë

marrëveshjen ata nuk do t‟i sulmojnë muslimanët”. Ebu Sujfani dërgoi një

delegacion për me u tregu se të nesërmen së bashku do t‟i sulmojnë muslimanët

por jahuditë u përgjegjën se është ditë e shtunë dhe ne nuk luftojmë.

Ebu Sufjani e vërtetoi fjalën e Neimit dhe u frigu se plani i tij do të

dështojë. Zoti dërgoi erë të fortë dhe i prishi shatorët e idhujtarëve, ushqimi i tyre

u hargju, kështu vendosi të kthehej duarthatë në Mekë e muslimanët me ndihmën

e Allahut shpëtuan nga tradhëtitë ndaj tyre.

Në ajet të Kur‟anit Zoti i Madhëruar thotë:

MELAQET E ZOTIT 2

223

“O besimtarë, përkujtoni të mirat e Allahut që u ka dhënë juve, kur u

erdhi një ushtri e fortë, e ne kundër tyre dërguam erën e fortë dhe një

ushtri (të melaqeve) të cilën ju nuk e keni parë. Nuk ka dyshim Allahu sheh

se si veproni”.

(EL EHZAB, 9)

Pasi ushtria e idhujtarëve u kthy në Mekë. Muhamedi a.s. urdhëroi Alijën

që t‟i sulmojë jahuditë dhe ata njëherë e përgjithmonë të largohen prej Medinës

dhe të sigurohen prej tradhëtisë së tyre.

Tradhëtari humb gjithmonë me tradhëtinë e tij. Ai kurrë nuk mund të fiton.

Kështu edhe jahuditë të cilët ishin trathëtarë, humbën e për muslimanët ishte një

fitore e madhe.

PYETJE:

1. Përveç muslimanëve kush jetonte në Medinë?

2. Si vepruan Jahuditë?

3. Si veproi Muhamedi a.s. kur kuptoi se Ebu Sufjani eshte pregadit me e

sulmu Medinën?

4. Çfar propozimi dha Selman Feresiu?

5. Çka ndodhi me Ebu Sufjanin dhe ushtrinë e tij kurr arriti në Medinë?

6. Kush e pranoi Islamin?

7. Si veproi Neimi për me kalu rrezikun e luftës?

8. Si veproi Muhamedi a.s. me jahuditë e Medinës?

9. Çka ndodh me tradhëtarin?


224

MARRVESHJA E HUDEJBIJES

Shtatëmbdhjetë muaj, Muhamedi a.s. është falur duke u kthyer në drejtim

të Mesxhidi Aksas në Jerusalem. Pastaj Zoti i Madhëruar e urdhëroi që gjatë

faljes të kthehej në drejtim të Qabes në Mekë. Kjo e gëzoi Muhamedin a.s pa

masë. Pse Mekja ishte vendlindja e dashur e Muhamedit a.s Mekja ishte shpresa

e fundit e Muhamedit a.s kthyerja në vendlindje duhet të jetë shpresë e vetme e

çdo besimtari.

Në vitin e gjashtë të hixhretit Muhamedi a.s. kishte parë endërr se e ka

vizitu Qaben. Mirëpo Qabja ende ishte nën thundrat e pabesimtarëve.

Pabesimtarët ende kishin qëllim kryesor me mbytë Muhamedin a.s, por

Muhamedi a.s me vendosmëri i pa armatosur me shokët e tij u nis për ta kryer

“Umren” në Qabe. Kur arriti në vendin Hudejbije. Pabesimtarët menduan se

Muhamedi a.s. ishte nisur me e sulmu Mekën. Kështu që Muhamedi a.s. e dërgoi

Osmanin si delegacion për t‟u treguar pabesimtarëve të Mekës se ai me shokët

ishin të paarmatosur dhe se ata ishin nisur vetëm me vizitu Qaben e shenjtë.

Pas një vonese të gjatë u kthye Osmani dhe erdhi një delegacion prej

pabesimtarëve të Mekës dhe lidhën një marveshje për paqë. Kjo marveshje u

quajt Marëveshja e Hudejbijes.

Në marëveshje u nënshkruan katër kushte kryesore të marveshjes, e ato ishin:

- Armëpushimi i të dy palëve për dhjetë vjet, d.m.th. dhjetë vjet me jetu në

paqë.

- Kush dëshiron prej fiseve ti bashkohet muslimanëve dhe kush dëshiron ti

bashkohet pabesimtarëve,

- Çdo pabesimtar i Mekës i cili shkon te Muhamedi a.s. ai me iu dorëzu

Mekasëve. Ndërsa kush prej shokëve të Muhamedit a.s ikë dhe shkon në Mekë,

Mekasit mos me ia dorëzu Muhamedit a.s.

- Në vitin tjetër i lejohet Muhamedit a.s me shokët e tij me vizitu Qaben me

kusht që me qëndru në Mekë vetëm tri ditë.

Nëse i shiqojmë këto kushte, kanë qenë në dëm të muslimanëve e në dobi

të pabesimtarëve sa që disa prej shokëve të Muhamedit a.s në krye me Omerin u

hidhëruan, por Muhamedi a.s. i qetësoi duke iu tregu se në paqë për shumë vite

muslimanët do të arrinin më shumë fitore dhe ardhmëri të lumtur.

PYETJE:

1. Muhamedi a.s. kur në fillim është falur - në çfar drejtimi është kthyer?

2. Çfarë ëndërra kishte parë Muhamedi a.s. ?

3. Për çka ishte nisur Muhamedi a.s. për në Mekë?

4. Cilat ishin kushtet e marveshjes së Hudejbijes?

5. A ishin kushtet e marveshjes në dobi të muslimanëve apo në dobi të tyre?

MELAQET E ZOTIT 2

225

ARDHMËRIA E ISLAMIT NË PAQE

Në vitin e shtatë të hixhretit Muhamedi a.s. përsëri me këmbët e tij fisnike

hyri në Mekën e shenjtë dhe e vizitoi Qaben. Ishte krenari dhe lumturi e madhe

që ai përsëri të kthehet në vendlindje por kjo lumturi ishte afatshkurtër pse

Muhamedi a.s. kishte të drejtë të qëndronte në Mekë vetëm tri ditë në bazë të

marveshjes së Hudejbijes. Kështu Muhamedi a.s. iu përmbajt marveshjes dhe pas

tri ditëve u kthye në Medinë. Në Medine Muhamedi a.s. vazhdoi

misionin e tij fisnik, përforcimin e fesë Islame. Ai u dërgoi thirje perandorive më

të mëdha të asaj kohe dhe u bëri ftesë që ta pranojnë fenë Islame. Thirrjet

perandorëve të shteteve që ta pranojnë Islamin ishin:

Thirrja: Kisraut – mbret i Persisë,

Thirrja: Mukaukisit – sundues i Egjyptit,

Thirrja: Negusit – Perandor i Etiopisë (Abisinisë),

Thirrja:Herakliut – perandor i Romës (Konstantinopolisit).

Prej këtyre perandorëve Negusi menjëher e pranoi Islamin.

Mukaukisi i dërgoi një letër Muhamedit a.s ku shkruante se thirrjen e tij do

ta studjonte dhe pastaj me shpresë do ta pranonte Islamin. Ndërsa Kisrau dhe

Herakliu nuk e pranuan Islamin, pse frigoheshin për fronin e tyre se do ta

humbasnin.

Si do që të jetë, paqja muslimanëve u solli shumë të mira, pse Islami

përhapej në të gjitha anët e botës. Në këtë kohë edhe Halid Bin Velidi e pranoi

Islamin e cili më vonë u quajt “Sejfullah” që d.m.th. shpata e Zotit. Pse ai ka

qenë armiku më i madh i Islamit, ndërsa tashti luftëtari më i madh i Islamit.

PYETJE:

1. Pas sa vite Muhamedi a.s. përsëri shkeli në atdheun e tij?

2. Sa ditë qëndroi Muhamedi a.s. në Mekë.?

3. Cilëve perandorë u dërgoi thirrës Muhamedi a.s. të pranojnë Islamin?

4. Cili perandorë e pranoi fenë Islame?

5. Pse Kisrau dhe Herakliu nuk e pranuan fenë Islame?

6. Çka u solli paqja Muslimanëve?

7. Kush e pranoi Islamin në këtë kohë?

8. Si quhet Halid Bin Velidi?


226

ÇLIRIMI I MEKËS ME PAQË

Njëri prej kushteve të marveshtjes së Hudejbijës ka qenë që secili fis arab

ka të drejtë të i bashkohet muslimanëve ose pabesimtarëve. Kështu fisi “Huza”

iu bashku muslimanëve, ndërsa fisi “Bekr” iu bashku pabesimtarëve. Pas kësaj

ndodhi një konflikt në mes tyre, atëher fisi Bekr kërkoi mbrojtje prej

pabesimtarëve. Pabesimtarët pastaj shkojnë te fisi “Huza” dhe vrasin shumë prej

tyre. Kështu fisi Huza shkoi dhe u anku te Muhamedi a.s. dhe i tha se

pabesimtarët e Mekës e kanë prishur marrëveshjen e paqës.

Muhamedi a.s. pregaditi një ushtri prej dhjetëmijë vetëve dhe u nis për të çliruar

vendlindjen e tij, atdheun e tij prej idhujtarisë.

Kur ndëgjuan pabesimtarët e Mekës për këtë e dërguan prijesin e tyre Ebu

Sufjanin te Muhamedi a.s. për me vazhdu marëveshjen e paqes. Ebu Sufjani

shkoi te Ebu Bekri për të ndërmjetsu te Muhamedi a.s. por ai refuzoi. Pastaj

shkoi te bija e tij Umi Habibe e cila ishte grua e Muhamedit a.s. të ndërmjetsojë

por edhe ajo refuzoi kështu ai u kthye në Mekë pa arritjen e marveshjes për paqe.

Kur arriti Muhamedi a.s. në vendin “Dhahran” u ndal me ushtrinë e tij për

të pushuar në shatore. Abasi, mixha i Muhamedit a.s. e shpallë se kush hynë në

Qabe është i sigurtë. Kush hynë në shtëpinë e Ebu Sufjanit është i sigurtë. kush

rrinë në shtëpinë e tij është i sigurtë.

Kështu Muhamedi a.s. çliroi Mekën me paqë dhe pa luftë sepse banorët e

Mekës iu përmbajtën shpalljes së Muhamedit a.s Pastaj Muhamedi a.s. i pyeti:

Çka mendoni si do të veproj me juve. Të gjithë iu përgjigjën: Ti je fisnik vepro

si të duash. Atëher Muhamedi a.s. u tha:

Shkoni nëpër shtëpitë e juaja të sigurtë, ju jeni të lirë.

Zoti i Madhëruar e përshkruan këtë ngjarje kështu:

“Kur të vjen ndihma e Zotit dhe Çlirimi, do ti shohësh njerëzit se si e

pranojnë Islamin grupe-grupe. Lavdëroje, Madhëroje dhe falënderoje Zotin

tënd. Kërko falje (prej Zotit tënd) Ai është falës”.

MELAQET E ZOTIT 2

227

SURETUN NASR


IDHAA XHAAAAE

NASRULL-LLAAHI VELFET‟H

VE RE EJTEN-NAASE JED‟HULUUNE

FII DIINIL-LAAHI EFVAAXHAA

FE SEBBIH BIHAMDI

RABBIKE VESTEGFIRH

IN-NEHUU KAANE TEVVAABAA.

PYETJE:

1. Cili fis iu bashkua muslimanëve e cili fis iu bashkua pabesimtarëve?

2. Cilin fis e sulmuan pabesimtarët?

3. Kush e prishi marrëveshjen?

4. Me sa u shtarë u nis Muhamedi a.s. për ta çliruar vendlindjen?

5. A e pranoi Islamin Ebu Sufjani?

6. Çka shpalli Muhamedi a.s. para se ta çlirojë Mekën?

7. Si veproi Muhamedi a.s. me banorët e Mekës?


228

LUFTA E HUNEJNIT

Kur e çliroi Muhamedi a.s. Mekën të gjitha fiset e pranuan Islamin grupe-

grupe, përpos disa fiseve të Havazinit. Fiset e Havazinit jo vetëm se nuk e

pranuan Islamin por edhe u pregaditën për t‟i luftuar të gjithë muslimanët. Në

këtë kohë numri i muslimanëve ishte shumë i madh, ndërsa fiset e pabesimtarëve

në numër ishin shumë pak. Kështu muslimanët e harruan mbështetjen dhe

ndihmën e Zotit dhe thanë: sot fitorja është e jona se jemi ushtri e madhe dhe e

fortë. Mirëpo kur u ndeshën në vendin “Hunejn” me pabesimtarët, hasën në

rezistencë të fortë, filloi friga në zemrat e tyre, dhe e lëshuan frontin duke ikur

metë katërtat. Kështu ata e kuptuan se fitorja nuk mvaret prej forcës dhe prej

shumës së madhe por mvaret prej vendosshmërisë dhe mbështetjes në Allahun.

Pastaj Muhamedi a.s. hypi mbi një shkëmb dhe i thirri të gjitha fiset një nga një

dhe u tha që të kthehen në front. Fiset të gjitha e pranuan thirrjen e Muhamedit

a.s dhe iu vërsulën pabesimtarëve e edhe pse e humbën betejën e parë e fituan

luftën.

Këtë ngjarje e përshkruan edhe Kur‟ani në Suretu Tevbe në ajetin 25-27 si

vijon:

“Vërtetë Allahu ju ka ndihmu në shumë vende dhe në shumë raste e po

ashtu iu ka ndihmu në vendin Hunejn. (Në atë vend) ju u krenuat me shumën e

madhe të juaj, mirëpo numri i madh nuk iu bëri aspak dobi juve pse (nga friga

duke ikur) ju ngushtua aq shumë toka edhe pse është e gjërë, e ju pastaj ia kthyet

shpinën frontit dhe ikët. Pastaj Allahu zbriti qetësi të i Dërguari i tij dhe të

besimtarët (po ashtu) zbriti ushtri (të melaqeve) të cilën ju nuk e keni parë dhe i

dënoi pabesimtarët. Kështu Zoti i ka ndëshku pabesimtarët, pastaj Zoti ia pranon

pendimin kujt të donë Ai. Allahu është falës, i Mëshirshëm (për besimtarët

gjithmonë)”.

Pyetje: 1. Kur e çliroi Muhamedi a.s. Mekën, çka ndodhi me fiset arabe?

2. Fisi Havazin, për çka u pregadit?

3. A ishte numri i muslimanëve i vogël në këtë kohë?

4. Çka harruan muslimanët?

5. Çka ndodhi me muslimanët në vendin Hunejn?

6. Çka kuptuan muslimanët në betejën e Hunejnit?

7. Si veproi Muhamedi a.s. kur pa se muslimanët po largoheshin nga fronti?

8. Si e përshkruan Zoti i Madhëruar në Kur’an ngjarjen e Hunejnit?

MELAQET E ZOTIT 2

229

HAXHI DHE LIGJERATA LAMTUMIRËSE

Muhamedi a.s. prej jetimit arriti të bëhej prijës i të gjitha fiseve arabe. Prej

të vetmuarit arriti të bëhej më i dashuri i të gjithë njerëzve. Prej të varfërit arriti

të bëhej kujdestar i të gjithëve. Me dëshirën e Allahut arriti ta sheh triumfin e

punës së tij. Në vitin e dhjetë të hixhretit qëndroi në kodrën Arafat, ndërsa rreth

tij ishin grumbulluar njëqindmijë muslimanë për të kryer së bashku haxhillëkun.

Në haxhillëkun e fundit Muhamedi a.s. mbajti një fjalim ku tha:

“O njerëz. Kjo shtëpi është e shenjtë, Ky vendë është i shenjtë, edhe gjaku

është i shenjtë. Kujdesuni mos lejoni gjakderdhje se gjakderdhja është e ndaluar.

O njerëz. unë jamë pejgamberi i fundit i Zotit, pas meje kurrë nuk do të

ketë pejgamberë, prandaj:

falni namazin, agjinoni muajin e ramazanit, jepni zekatin dhe kryeni

haxhillëkun, ndëgjoni dhe respektoni prijësat tuaj – ju garantoj xhenetin.

Pasi e përfundoi ligjeratën zbriti ajeti Kur‟anorë:

“Sot ju plotësova fenë tuaj, ju plotësova juve të gjitha të mirat, Jam i

kënaqur që fe për juve vendosa Islamin”.

PYETJE:

1. Sa muslimanë ishin tubuar rreth Muhamedit a.s në Arafat?

2. Trego ligjeratën e Muhamedit a.s. në Haxhin Lamtumirës?

3. Cili ajet i zbriti Muhamedit a.s?


230

POROSIA E FUNDIT DHE VDEKJA

Muhamedi a.s. i mbushi 63 vite. E kuptoi se jeta e tij kishte ardhur në

përfundim prandaj muslimanëve u tha se po ua lë vetëm një porosi:

“Mbajuni Kur’anit dhe hadithit, gjithmonë do të jeni ngadhnjimtarë dhe

kurrë nuk do të humbni”.

Pas kësaj porosie Muhamedi a.s. ndërroi jetë dhe shpirti i tij u ngrit në

qiell te Zoti i Madhëruar. Kur u përhap lajmi se Muhamedi a.s. ka vdekë Omeri

me tërbim doli në qytet dhe tha: Kush thotë se Muhamedi a.s. ka vdekë do të

konfrontohet me mua, se Muhamedi a.s. do të kthehet në jetë prapë. Vërtetë ishin

momente të vështira për të gjithë muslimanët, për në momentet më të vështira u

paraqit Ebu Bekri i cili tha:

O ju njerëz kush ka besu Muhamedin, ai ka vdekë, por kush beson në

Allahun Ai është i gjallë dhe i përgjithmonshëm dhe nuk vdes kurrë.

Pastaj lexoi ajetin e Kur‟anit ku Zoti i Madhëruar thotë:

“Muhamedi është vetëm pejgamber. Edhe para tij ka pasur pejgamber.

Sikur të vdiste ai apo të vritej, a do të ktheheshit prap gjurmëve të juaja. Kush

kthehet gjurmëve të veta nuk i bënë asgjë dëm Allahut, e Allahu i shpërblen

mirënjohësit”.

PYETJE:

1. Sa vite ka jetuar Muhamedi a.s.?

2. Cila është porosia e fundit e Muhamedit a.s?

3. Trego fjalimin e Ebu Bekrit kur e kuptoi se Muhamedi a.s. ka ndërru jetë?

MELAQET E ZOTIT 2

231

EDUKATA E MUHAMEDIT A.S.


LEKAD KANE LEKUM FII RESUULILAAHI USVETUN HASENEH.

”Ju në (Muhamedin a.s ) të dërguarin e Juaj keni shembullin më të mirë”.

Edukata e Muhamedit a.s ka qenë Kur’an.

Kur është pyetur. Ajshja r.a. çfarë sjellje ka pasë Muhamedi a.s. në shtëpi është

përgjigjur: Ka qenë njeriu më i buti, më fisniku, më burrërori, gjithmonë ishte i

disponuar dhe buzëqeshte, Muhamedi a.s. kurrë nuk ka mallkuar,

Muhamedi a.s. gjithmonë ka qenë bëmirës, ndërsa në ramazan kur i vinte

xhibrili shkëlqente me punët e mira të tij, këndonte Kur’anin dhe drita e tij

shëndrinte prej fytyrës së tij,

Muhamedi a.s. kurrë nuk ka ofenduar, kurr nuk ka cenuar tjerët dhe kurrë

nuk ka shajtur, Muhamedi a.s. kur fliste, fliste qartë dhe me kujdesë dhe ishte i

kuptuar për ndëgjuesin,

Muhamedi a.s. kishte zërin e bukur dhe këndonte Kur’an për mrekulli,

Muhamedi a.s. ka qenë shumë i durueshëm,

Rrugës Muhamedi a.s. nuk shpejtonte shumë por edhe nuk ngadalsohej,

Kur ecte Muhamedi a.s. dielli shëndriste prej fytyrës së tij,

Muhamedi a.s. nuk hante bukë mbështetur për diçka,

Kur ishte i uritur Muhamedi a.s. e përkujtonte Zotin, ndërsa kur ushqehej

e falënderonte Zotin,

Nuk ngopej shumë Muhamedi a.s. dhe thonte: Një pjesë e barkut për

ushqim, një pjesë për ujë, ndërsa pjesa e tretë për frymëmarrje të lehtë dhe të

qetë,

Muhamedi a.s. ushqehej me dorën e djathtë, pinte me dorën e djathtë dhe kur

pinte ujë pinte me tri herë dhe me ndërprerje,

Muhamedi a.s. e pëlqente të djathtën në të gjitha veprimet, si në pastrime

në veshmbathje,

Muhamedi a.s. pëlqente ëmbëlsirën, qumshtin, hurmet dhe mjaltin,

Muhamedi a.s. ka qenë modest, vizitonte të sëmurët, ulej dhe bisedonte me

të varfërit, i ndihmonte nevojtarit, e gëzonte të piklluarin, Muhamedi a.s.

mahitej, mirëpo mahija e tij gjithmonë ka qenë realitet, pa rrena dhe pa

ofendime.


232

LETËR NJOFTIM

EMRI Muhamed Bin Abdullah

EMRI I BABËS Abdullah Bin Abdul Mutalib

EMRI I GJYSHIT Abdul Mutalib Abdul Menafe

MBIEMRI EMINË, Besnik i drejtë

EMRI I NANËS Emine Bint Vehebi

EMRI I NANËS NGA

QUMSHTI Halimete Seadije

DATA E LINDJES 20.04.571sipas Isa. a.s.-12 Rebiul Evel

VENDI I LINDJES Mekë

FEJA (RELIGJIONI) I pari musliman

PROFESIONI Pejgamber dhe i dërguar i Zotit

VENDI I PUNËS Mekë dhe në periferi të saj

VEND BANIMI Lagja Beni Hashim, Meka dhe

pastaj mërgimi ne Medine

NACIONALITETI Arab me gjuhë të kulluar arabe

GRUPI I GJAKUT N.V.R prej Allahut

DATA E DHËNIES 611 sipas Isa a.s.

NUMRI I REGJISTRIT 25.

Vula e pejgamberëve

(numri i pejgamberëve 24)

MELAQET E ZOTIT 2

233

Dr. Musli Vërbani

FIKHU I NAMAZIT


8


234

MELAQET E ZOTIT 2

235

TERMINOLOGJITË E FIKHUT

Terminologjitë e fikhut të cilat do t`i shpjegojmë janë:

1. FARZI

2. VAXHIBI

3. SUNETI

4. HARAMI

5. MEKRUH TAHRIMEN

6. MEKRUH TENZIHEN

7. MUBAHI

Vërejtje:

Këto janë ligjet obligative për çdo njeri të moshës madhore dhe i cili i ka

përmbushur kushtet për me qenë person fizik i ngarkuar me të drejta dhe detyra

ndaj Krijuesit .


236

FARZ

Farz do të thotë urdhër i prerë dhe i drejtpërdrejtë.

Definicioni : Farz është çka kërkohet prej neve për ta kryer patjetër një

vepër me argument të qartë.

Farzin duhet t`a besojmë, ta vërtetojmë dhe t`a veprojmë me bindje të

plotë.

Mosbesimi i Farzit të shpie në pabesim, ndërsa refuzimi i Farzit në gabim

të madh, i cili nuk falet (Fisk).

Farzi ndahet në dy lloje :

1. Farzi Ajn (Farzi i individit)

2. Farzi Kifaje (Farzi shoqërorë)

- Farzi ajnë (farzi personal) është çdo farz që kërkohet prej secilit indvid

për ta kryer patjetër. Shembull kemi Namazin, Agjerimin etj.

Këto janë farze të cilat kërkohen prej secilit për t‟i kryer veç e veç .

- Farzi Kifaje (farzi shoqërorë) është çdo farz i cili kërkohet prej shoqërisë

për ta kryer patjetër. Nëse disa prej shoqërisë e kryejnë këtë farz, të tjerët

lirohen prej asaj vepre, nëse asnjëri nuk e kryenë, që të gjithë bëhen mëkatarë.

- Shembull kemi namazin e xhenazës, nëse disa ia falin namazin e

xhenazës të tjerët lirohen prej atij farzi apo prej namazit të xhenazës .

Pyetje :

1. Trego definicionin e farzit?

2. Çka bëhet nëse nuk e besojmë farzin?

3. Si ndahet farzi?

4. Çka quajmë farz ajn?

5. Çka quajmë farz kifaje?

MELAQET E ZOTIT 2

237

VAXHIB

Vaxhib do të thotë me vendosë.

Definicioni:

Vaxhib është çka kërkohet prej neve për ta kryer patjetër një vepër me

argument jo të drejtpërdrejt dhe jo të qartë.

- Vaxhibin duhet t`a veprojmë dhe t`a besojmë.

- Nëse nuk besohet vaxhibi, bëhet mëkat i madh.

- Nëse nuk veprohet dhe refuzohet prap bëhet mëkat.

Shembull të Vaxhibit:

Prerja e kurbanit, falja e namazit të vitrit, sadakatul-fitri, falja e namazit të

bajrameve …etj.

Pyetje:

1. Çka do të thotë Vaxhib?

2. Trego definicionin e Vaxhibit?

3. Çka bëhet nëse nuk e besojmë dhe nuk e veprojmë Vaxhibin?

4. Trego shembuj të Vaxhibit?


238

SUNET

Sunet do të thotë rrugë, drejtim, traditë.

Ndërsa në sheriat me “sunet” kuptojmë:

Çka kërkohet prej neve për ta kryer një vepër, por jo në mënyrë të

domosdoshme, sikurse te farzi, dhe jo patjetër .

Pra, ai i cili e kryen sunetin meriton lavdërim dhe shpërblim, ndërsa

moskryerja e sunetit meriton qortim dhe vërejtje.

Definicioni:

Sunet është çdo vepër çka është vërtetuar prej Muhamedit a.s, pa marrur

parasysh ajo vepër a është vërtetuar prej fjalëve të Muhamedit a.s. apo prej

veprave të tij apo prej ndonjë forme tjetër.

Sunetet ndahen në dy lloje:

1. Sunete të sigurta dhe të regullta (sunete muekede).

2. Sunete jo të rregullta (gajri muekede).

- Sunete muekede janë sunetet të cilat rregullishtë i ka vepruar Muhamedi

a.s.

- Sunetet gajri muekede janë sunetet të cilat nuk i ka vepruar rregullisht

Muhamedi a.s.

Pyetjet:

1. Çka do të thotë Sunet?

2. Çka quajmë në sheriatin Islam Sunet?

3. Trego definicionin e Sunetit?

4. Çka meriton ai i cili e kryen Sunetin?

5. Çka meriton ai i cili nuk e kryen Sunetin?

6. Si ndahet Suneti?

7. Çka janë Sunetet muekede?

8. Çka janë Sunetet gajri muekede?

MELAQET E ZOTIT 2

239

MUSTEHAB

Mustehab do të thotë çështje e pëlqyer, e mirë dhe e dashurë .

Definicioni:

Mustehab është çdo vepër e cila kërkohet prej neve për ta kryer, por jo në

mënyrë të domosdoshme, as në mënyrë të drejtpërdrejt, por vetëm është

treguar se është mirë me e kryer

Ndryshe “Mustehab” është vepër vullnetare (nafile), edukative (edeb), e

vlefshme (nedeb).

Ai i cili e kryen “mustehabin” meriton shpërblim prej Zotit, ndërsa ai i

cili nuk e kryen “mustehabin” nuk meriton as qortim, as ndëshkim, as denim, e

as vërejtje.

Pyetje:

1. Çka do të thotë Mustehab?

2. Trego definicionin e Mustehabit?

3. Çka meriton ai i cili e kryen Mustehabin?

4. Çka meriton ai i cili nuk e kryen Mustehabin?


240

HARAM

Haram do të thotë ndalesë.

Definicioni:

“Harami është çka ndalohet rreptësisht me argument të qartë dhe të

drejtpërdrejtë”.

- Prej haramit duhet të largohemi gjithsesi, duhet t‟a besojmë se ajo çështje

është haram .

- Nëse largohemi prej haramit meritojmë lavdata dhe shpërblim, nëse e

veprojmë dënohemi me ndëshkim të rreptë dhe vuajtje të rendë.

Shembull të haramit kemi: Kemi alkoolin, mishin e derrit, prostitucionin, vjedhja,

vrasja pa ligj dhe pa të drejtë etj.

Pyetje:

1. Çka do të thotëHaram?

2. Trego definicionin e Haramit?

3. Çka fitojmë nëse largohemi prej haramit?

4. Çka meritojmë nëse e veprojmë haramin?

5. Trego shembuj të haramit?

MELAQET E ZOTIT 2

241

MEKRUH

Mekruh do të thotë çështja jo e mirë, e urrejtur, e pa pëlqyer dhe jo e dashurë.

Definicioni:

Mekruh është çdo ndalesë që është kërku prej neve jo në menyrë të

drejtepërdrejtë, as në menyrë të domosdoshme dhe jo në formë të prerë.

Pra me vepru Mekruhin nuk meriton dënimin, ndërsa me u largu prej

mekruhit meriton shpërblim .

Mekruhi ndahet në dy lloje:

1. Mekruh tahrimen (Mekruhi i afërt me haramin )

2. Mekruhi tenzihen (Mekruhi i largët prej haramit)

- Mekruhi tahrimen është çdo ndales që është kërkuar prej neve jo me

argument të qartë, por të dyshimtë.

- Mekruhi tenzihen është çka është kërku prej neve për t‟u larguar, jo në

formë të prerë.

Pyetje:

1. Çka do të thotë Mekruh?

2. Trego definicionin e mekruhit?

3. Çka meriton me u largu prej mekruhit?

4. Si ndahet mekruhi?

5. Çka quajmë mekruhi tahrimen?

6. Çka quajmë mkruhi tenzihen?


242

MUBAH

Mubah do të thotë e lejuar apo çështje jo e ndaluar .

Definicioni:

Çdo çështje për të cilën njeriu është i lirë me zgjedhë, me kryer ose mos me

kryer atë veprim.

Nga definicioni kuptojmë se veprimi i mubahit ose mosveprimi, nuk sjell

as shpërblim as ndëshkim.

- Shembuj të mubahit kemi: Të gjitha nevojat dhe çështjet tona ditore .

Pyetje:

1. Çka do të thotë Mubah?

2. Trego definicinin e Mubahit?

3. Trego shembuj nga Mubahi?

MELAQET E ZOTIT 2

243

PASTËRTIA

Pastërtia është pjesë e Imanit.

Kur të flasim për pastërtinë duhet të kemi parasysh pastërtinë shpirtërore

dhe trupore, se imani është besim dhe veprim. Pse vendi i imanit është zemra,

patjetër zemra duhet të jetë e pastërt, pastaj shpërndahet drita e imanit nëpër

pjesë të trupit, ndërsa vepra është e mvarur prej pjesëve të trupit, kështuqë pjesët

e pastërta të trupit e kryen veprën e pastërt .

Në fikh pastërti nënkuptojmë largimin e ndytësirës dhe fëlliqësirës. .

Ndytësira dhe fëlliqësira natyrisht largohet me ujë, por mund të largohet

edhe me mjete të tjera .

UJI

Çdo ujë që zbret prej qiellit, pamarrë parasysh a është i ëmbël apo i

njelmët, derisa mos t`a ndrushojë ngjyrën dhe erën është i pastërt.

Allahu i Madhëruar në Kur`an thotë:

“Prej qiellit ju kemi zbritur ujin e pastërt (dhe që pastron)”.

Ujërat e pastërta që pastrojnë janë:

1. Uji i shiut,

2. Uji i detit,

3. Uji i lumenjëve,

4. Uji i bunarit,

5. Uji i kroit,

6. Uji i borës dhe

7. Uji i akullit .

Pyetje:

1. Çka quajmë pastërti në fikh?

2. Çka quajmë ujë të pastërt?


244

LLOJET E UJËRAVE

1. Uji i pastërt plotësisht: quhet uji i cili nuk është mekruh për t‟u përdorur

dhe nuk është përzier asgjë me të, nuk e ka dnryshuar ngjyrën, as erën e as

shijen.

2. Uji pjesërisht i pastërt: quhet uji i cili është mekruh me përdorë.

- I këtij lloji është uji në të cilën ka pi ujë macja e shtëpisë dhe ka qenë sasi

e vogël.

3. Uji i përdorur (edhe pse është i pastërt) quhet: uji me të cilën kemi marrë

njëherë abdest, do të thotë: duke marrë abdest posa të ndahet uji nga pjesa

e trupit është i pastërt, por i përdorur dhe nuk lejohet me marrë abdest me

atë ujë tjetri.

4. Uji i papastërtë (i ndytur ): quhet uji në të cilën ka ra ndytësirë, dhe ka

qenë pak e i palëvizshëm .

- Nëse uji është i rrjedhshëm shumë dhe qarkullon pandërprë, llogaritet i

papastërtë vetëm atëher kur bie ndytësirë dhe ia ndryshon erën, shijën dhe

ngjyrën .

5. Uji i dyshimtë: quhet uji i cili dyshohet me u përdorë pse në të ka pi ujë

kali, gomari e të ngjashme.

Nga e gjithë çka thamë më lart, kuptojmë se:

- nëse uji është me sasi të vogël, shiqojmë; nëse ka pi njeriu quhet ujë i

pastërt,

- e nëse ka pi qeni, derri apo egërsirat, quhet ujë i papastërt,

- nëse ka pi macja, quhet mekruh (i papëlqyer) me u përdorë,

- nëse ka pi gomari apo kali, quhet ujë i dyshimtë.

Pyetje:

1. Cilat janë llojet e ujërave?

MELAQET E ZOTIT 2

245

ABDESTI

Abdest quhet: pastrimi i posaqëm i disa pjesëve të trupit para se ta falim

namazin.

Argument për abdestin se është farz, kemi fjalën e Allahut në Kur`an, ku

thotë:

“O besimtarë kur të ngriteni për me u falë (më së pari) pastroni

fytyrat tuaja, (pastaj) duart e juaja deri në bërryla, lëmoni (jepni

mes`h) kokat e juaja dhe (në fund pastroni) këmbët e juaja deri në

nyje”. (SURETUL-MAIDE, 6)

Argument tjetër për abdestin, kemi thënjen e Muhamedit a.s., ku thotë :

“Allahu nuk e pranon namazin e juaj nëse kryeni nevojë e nuk merrni

abdest ”.

Pyetje:

1. Çka quajmë abdest?

2. Cili është argumenti Kur`anor për abdestin?

3. Cili është argumenti i Hadithit për abdestin?


246

FARZET E ABDESTIT

Farzet e abdestit janë katër:

1. Larja e fytyrës

- Farz me la fytyrën është prej ku kanë dalë flokët e deri në mjekërr dhe

prej veshi deri në vesh.

2. Larja e duarve me gjithë bërryla :

- Nëse një pjesë e bërrylave jet pa u pastruar, abdesti nuk pranohet.

3. Lëmimi i kokës (me i dhënë mes`h kokës )

- Farz është me e lëmu kokën një të katërtën e kokës apo sa përfshinë

shuplaka e dorës.

3. Larja e këmbëve deri në nyje .

- Nëse këmbët janë të krisura apo të qara, mirëpo larja nuk shkakton

dhembje, atëherë patjetër uji duhet ta përfshijë edhe pjesën e mbrendshme, do

të thotë, në mes të krisjes apo qarjes .

- Nëse këmbët janë të krisura apo të qara, mirëpo shkakton dhembje atëherë

nuk lahen mirëpo nëse e kërkon nevoja atëherë i jepet mes`h këmbëve, mirëpo

nëse edhe mes`hi pengon apo shkakton dhembje atëherë pranohet abdesti.

Pyetje:

1.Cilat jan farzet e abdestit?

MELAQET E ZOTIT 2

247

SUNETET E ABDESTIT

Sunetet e abdestit janë:

1. Me fillu abdestin me “Bismilah “.

- Nëse thuhet “ bismilah “ në mes të absdestit nuk arrihet vlera e sunetit.

- Me thenë në fillim të abdestit “Elhamdulilah” ose

“Eshhedu en La iLahe il-allah” arrihet vlera e sunetit.

2. Me i la duart.

3. Me e përdorë misfakun (brushën e dhëmbëve), nëse jo me e pastru gojën

me gishta.

4. Me e pastru gojën.

5. Me e pastru brendinë e hundës.

6. Me e fërku mirë mjekrrën gjatë larjes së fytyrës.

7. Me i dhënë mes`h tërë kokës. Ndërsa 1- 4 të kokës me i dhënë është farz.

8. Fërkimi i duarve gjatë larjes së tyre dhe fërkimin e gishatave të këmbëve.

9. Me i pastru pjesët nga tri herë.

10. Me i dhënë mes`h veshëve.

11. Me i dhënë mes`h qafës.

12. Nijeti.

13. Renditja.

14. Radhitja.

15. Me fillu nga e djathta.

16. Me i dhënë mes`h pjesës së përpame të kokës.

17. Gojën dhe hundën me e shpërla mirë, për ate që nuk është agjerueshëm.

Pyetje:

1. Cilat janë sunetet e abdestit?


248

MENDUBET E ABDESTIT [Çka është edukative gjatë abdestit?]

Gjatë abdestit edukative janë:

1. Të ulesh në vend të ngritur

2. Të kthehesh në drejtim të kiblës

3. Mos me kërku prej tjetrit me qitë ujë

4. Mos me folë me tjerët

5. Që në të njejtën kohë me qenë; edhe nijeti i zemrës edhe i gjuhës

6. Lutjet

7. Me përmend emrin e Allahut para larjes së çdo pjese të abdestit

8. Me i pastru mirë veshët

9. Me lëvizë unazën

10. Shpërlarjen e gojës me bë me dorë të djathtë

11. Në mbrendi të hundës me shti ujë me dorën e djathtë dhe me largu - me

dorën e majtë.

12. Me pi ujë pas përfundimit të abdestit

13. Me shqiptu shehadetin pas përfundimit të abdestit

14. Pas përfundimit të abdestit me thenë:

“O Allahu im!, më bën prej atyre që pendohen dhe që gjithmonë janë të

pastërt”.

Pyetje:

1. Cilat janë mendubet e abdestit ?

MELAQET E ZOTIT 2

249

MEKRUHET E ABDESTIT

Mekruhet e abdestit janë:

1. Me përplasë ujin për fytyre

2. Me shpërla gojen me dorën e majtë, ose -

me e largu ujin nga hunda me dorën e djathtë .

3. Me lënë ndonjë sunet prej suneteve të abdestit, të cilat i kemi përmendur

më parë.

(Me lënë ndonjë sunet me harresë apo pa qëllim nuk është mekruh )

4. Me i dhënë mes`h kokës tri herë.

5. Me i pastru pjesët e abdestit më shumë se tri herë

6. Me shpenzu ujë shumë gjatë marrjes së abdestit –

nëse uji është pronë e atijë që merr abdest, është mekruh,

por nëse është pronë e shoqërisë, si uji në xhami, uji në vende publike

është haram

7. Me u stërpikë

8. Me marr abdest në vendin e ndytur

9. Me bisedu me të tjerët

- nëse kthehet përshëndetja e selamit nuk është mekruh,

po ashtu me përshëndet të teshurin e dikujt

10. Me kërku prej tjetrit me qitën ujë për të marrur abdest, kur nuk ka nevojë

- Ndërsa për të sëmurin dhe plakun nuk është mekruh për ta, me marrë

abdest e tjetri m`i ndihmuar me qitë ujë gjatë marrjes së abdestit.

Pyetje:

1. Cilat jan mekruhet e abdestit?


250

ÇKA E PRISHË ABDESTIN

Abdestin e prishë çdo gjë çka delë prej trupit apo prej organeve.

1. Çka del prej organeve janë: urina, nevoja e madhe apo era e rëndë

2. Çka del prej trupit janë: gjaku, të vjellurit dhe nëse pështynë gjakë;

- Nëse gjaku dhe pështyma janë të një sasie abdesti prishet

- Nëse gjaku është më shumë se sasia e pështymës prishet abdesti

- Nëse gjaku është më pak se sasia e pështymës nuk prishet abdesti

3. Gjumi

- gjumi jashta namazit e prishë abdestin

- gjumi në qendrim në këmbë gjatë namazit, në ruku ose në sexhde e prish

abdestin

- gjumi i lehtë apo të koturit për personin i cili dëgjon apo është në gjendje

për të dëgjuar, nuk e prishë abdestin

4. Humbja e vetëdijës pa marrë parasyshë prej të fiktit, çmendurisë, apo

humbje e vetëdijës me ilaqe ose me injekcion

5. Të qeshurit me zë në namaz

- Buzëqeshja në namaz nuk e prishë abdestin

- Të qeshurit pas etehijatit të uljes së fundit dhe para selamit namazi

pranohet, ndërsa abdesti prishet

- Të qeshurit para etehijatit të uljes së fundit dhe para selamit prishet edhe

namazi edhe abdesti

- me qeshë falësi e me ndi ai e jo tjetri përeth, atëherë namazi prishet e jo

abdesti

- nëse fëmija (para bylygut) qeshë me zë në namaz, namazi i prishet ndërsa

abdesti jo

- me marrë abdest, për të bërë sexhde të këndimit të Kur`anit (sexhdetu-

tilaveti) dhe duke e bërë atë sexhde qesh me zë, sexhdja përsëritet ndërsa

abdesti nuk prishet.

6. Dyshimi në abdest

- nuk mundet me ndodhë që dyshimi me qenë proporcional, do të thotë

50% me qenë i dyshimtë se ke abdest , e 50 % me qenë i dyshimtë se

nuk ke abdest

- nëse anon dyshimi më shumë në ate se e ke prishur abdestin, atëher

abdesti është i pavlefshëm

- nëse je i sigurtë më shumë në atë se nuk e ke prishur abdestin, atëher

abdesti është i vlefshëm .

Se rregull e fikhut është: “E sigurta nuk çfuqizohet për shkak të

dyshimit”.

Pyetje:

1. Çka e prish abdestin

MELAQET E ZOTIT 2

251

LLOJET E ABDESTIT

Abdesti është farz për me fal namaz.

Mirëpo ka raste kur abdesti nuk është farz, por është mustehab.

Abdesti është mustehab në këto raste:

1. Abdesti me përkujtu Allahun

2. Abdesti para se me ra me fletë

3. Abdesti për të papastërtin (xhunubin)

- me këtë llojë abdesti nuk lejohet me u falë, por vetëm me ndejtë derisa të

mirret gusuli.

4. Abdesti për çdo namaz do të thotë edhe me pas abdestin e namazit të

kaluar me marrë abdest për namazin që vijon

5. Abdesti për personin i cili e ka bartë xhenazen

6. Abdesti pas hidhërimit të fortë

Pyetje:

1. Cilat janë llojet e abdestit?

ÇKA NUK LEJOHET PER PERSONIN PA

ABDEST

Pa abdest nuk lejohen këto çështje:

1. Pa abdest nuk lejohet me falë çfarëdo namazi farz apo nefile, sexhde

falënderimi apo sexhde të këndimit të kur`anit

2. Pa abdest nuk lejohet tavafi rreth Qabes

3. Pa abdest nuk lejohet me prek Mus`hafin

Pyetje:

1. Çka nuk lejohet për personin pa abdest?


252

GUSULI

Gusuli është pastrimi i tërësishëm i trupit nga nevoja e madhe

(papastërtia), për t`iu lejuar muslimanit me falë namazin dhe me i kry

detyrat tjera të adhurimit në islam.

- Allahu ka obliguar pastrimin fizik dhe shpirtëror që të jetë muslimani më

efikas, më aktiv dhe më produktiv.

- Pastrimin shpirtëror e ka obliguar për t‟u qetësuar, fisnikëruar dhe me e

ndriquar shpirtin.

- Nga definicioni kuptojmë se gusuli është pastrim i tërësishëm i trupit,

ndërsa më parë kemi thënë se abdesti është pastrim i disa pjesëve të

veçanta të trupit , pra gusuli e zëvendëson abdestin, ndërsa abdesti nuk e

zëvendëson gusulin

- Argument pë gusulin, kemi ajetin kuranor ku Allahu i Madhëruar thotë:

“Nëse jeni (xhunub) të papastërtë pastrohuni”.

Pyetje:

1. Çka është gusuli?

2. A e zëvendëson gusuli abdestin dhe anasjelltas?

3. Cili është argumenti kur`anor për gusulin?

MELAQET E ZOTIT 2

253

KUR OBLIGOHET GUSULI

Gusuli bëhet obligim në këto raste:

1. Ejakulimi, apo dalja e spermës prej organit seksual në mënyrë të rregullt

(duke bërë marrëdhënie), apo për shkak të ëndërrimit

- Nëse del sperma për shkak të ndonjë sëmundje apo për shkak të ndonjë

rëndësie apo përshkak të ndonjë fatkeqësie, nuk është obligim gusuli, por

mirret vetëm abdest.

2. Bashkimi i dy organeve seksuale (pa marr parasysh a ndodhë ejakulimi

apo jo)

3. Ndërprerja e menstruacionit (hajdit) dhe kalimi i afatit prej 40 ditësh

pas lindjes (nifasës)

4. Pabesimtari kur t`a pranojë islamin.

5. Besimtari pas vdekjes.

- pas vdekjes së besimtarit shoqëria e ka për obligim me e pastru.

- shehidi nuk pastrohet pse gjaku i tijë ka me qenë deshmi në ditën e

kijametit

Pyetje:

1. Kur obligohet gusuli?


254

FARZET E GUSULIT

Farzet e gusulit janë:

1. Gojën dhe brendësinë e gojës së bashku

me fytin me e pastru mirë.

2. Hundën, brendësin e hundës deri në ashtë

me pastru mirë

3. Tërë trupin me e pastru plotësisht.

Pyetje:

1. Cilat janë farzet e gusulit?

MELAQET E ZOTIT 2

255

SUNETET E GUSULIT

Sunetet e gusulit janë:

1. Nijeti

2. Para se të pastrohemi me përmendur emrin e Allahut (Bismilahirr-

rrahmani-rrahimë)

3. Larja e duarve

4. Larja e pjesës së turpshme para se me pastru tërë trupin

5. Me marrë abdest para se me pastru trupin

- kur të mirret abdesti, larja e këmbëve vonohet pas marrjes apo

përfundimit të gusulit, nëse qëndrojmë në vendin ku mblidhet uji i

pastrimit

6. Me filllu me pastru kokën pastaj pjesën e djathtë, e pastaj të majtë, e

kështu me radhë me vazhdu me pastru tërë trupin

7. Me pastru trupin tri herë

- pastrimi i parë është farz, ndërsa pastrimi i dytë dhe i tretë është sunet.

Pyetje:

1. Cilat janë sunetet e gusulit?

MENDUBET E GUSULIT

Mendubet e gusulit në përgjithësi janë mendubet të cilat janë përmendur

te mendubet e abdestit, përpos lutjeve dhe kthimi në drejtim të kibles.

- Nuk është mendub me bë lutje gjatë gusulit, pse personi është lakuriq, e

lakuriq nuk lejohet me bë lutje

- Nuk është mendub me u kthy kah kibla në gusël, ndërsa gjatë abdestit

është mendub, për shkak se personi gjatë abdestit është i veshur dhe i

mbuluar, ndërsa gjatë gusulit personi është lakuriq, ndërsa me u kthy kah

kibla lakuriq gjatë pastrimit është mekruh.

Pyetje:

1. Cilat janë mendubet e gusulit?


256

LLOJET E GUSULIT

Janë tri lloje të gusulit:

1. Gusuli farz

2. Gusuli sunet

3. Gusuli mendub

Pyetje:

1. Cilat janë llojet e gusulit?

GUSULI FARZ Gusuli bëhet farz në rastet:

1. Ejakulimi

2. Bashkimi i dy organave seksuale edhe pse nuk ndodhë ejakulimi

3. Ndërprerja e mestruacionit (Hajdit) dhe kalimi i afatit prej 40 ditësh pas

lindjes (nifasës)

4. Pabesimtari kur t`a pranojë islamin

5. Pastrimi apo gusuli i besimtarit pas vdekjes

Pyetje:

1. Kur është gusuli farz?

MELAQET E ZOTIT 2

257

GUSULI SUNET

Gusuli sunet është në katër raste:

1. Gusuli i namazit të xhumasë

- Nuk është sunet gusuli i ditës së xhumasë, por sunet është gusuli në ditën

e xhuma, për namazin e xhumasë, do të thotë, nëse personi merr gusul

para xhumasë pastaj kryen nevojë apo flenë dhe merr abdest për me falë

namazin e xhumase nuk e ka arritur vlerën e sunetit.

2. Gusuli i namazit të bajrameve

- nuk është sunet gusuli në ditën e bajrameve, por gusuli për faljen e

namazit të bajramit

3. Gusuli i Ihramit

- gusuli i ihramit pa marrë parasysh për umre apo për haxh është sunet

4- Gusuli për të qëndruar në Arafatë.

Pyetje:

1. Kur është gusuli sunet?

KUR ËSHTË GUSULI MENDUB

Gusuli mendub është në këto raste:

1. Gusuli i personit të cilit i ka ra të fikët apo i ka humbur vetëdija pastaj

normalizohet, edhe nëse nuk ka shenja të spermës në trupin e tij.

2. Gusuli pas dhënies së gjakut

3. Gusuli i Natës së Beratit, Natës së Kadrit dhe natës së qëndrimit në Arafat

4. Gusuli i personit i cili e pastron kufomën

5. Gusuli për me hy në Meke

6. Gusuli për me qëndru në Muzdelife dhe në Mine

7. Gusuli i namazit të zënies së diellit, të hënës dhe i namazit të shiut

8. Gusuli me hy në Medine

9. Gusuli për personin i cili dëshiron të pendohet

10. Gusuli pas një udhëtimi

11. Gusuli pas trishtimit, frigës prej errësirës së madhe apo fortunës së madhe

12. Gusuli i Mustehades do të thotë pasi të ndërpritet vonimi i menstruacionit.

Pyetje:

1. Kur është gusuli mendub?


258

I PAPASTËRTI DHE ÇKA I LEJOHET ATIJ

- Sa më herët që pastrohet muslimani më e vlefshme është për të. Mirëpo

maksimumi (për gjendje të rregulltë) i kohës për të qenë i papastërt është

mos me i kalu një kohë e namazit, do të thotë hapsira në mes të dy kohëve

të namazit.

- Në këtë hapsirë kohore i lejohet atij ushqimi, prerja e thonjëve, prerja e

mustaqeve, rruarja, qethja … etj.

- Duhet theksuar se shejtani e shfrytëzon kohën derisa muslimani është i

papastërt për të futur vesvese në mendjen e tij se është i papastërt e për

këtë edhe toka e mallkon çka nuk është e vërtet.

- Një natë para betejës së bedrit muslimanët kanë fjetur dhe kanë pushuar,

kur janë zgjuar në mëngjes një pjesë e tyre kanë vërejtur se janë bërë të

papastërt. Shejtani (i mallkuar) për shkak të papastërtis së tyre ua shton

vesvesen në lutjet e tyre, nuk do të pranohen te Allahu, dhe ata betejën do

t`a humbin dhe do të jenë të nënçmuar.

- Allahu atë ditë zbret shi dhe pastrohen, u qetësohen zemrat e tyre, i

forcojnë idetë e tyre dhe përgaditen moralisht dhe fillojnë betejën me

zemra të qeta, dhe korrin fitore në betejë.

Pyetje:

1. Si merret gusuli?

MELAQET E ZOTIT 2

259

ÇKA NUK I LEJOHET TË PAPASTËRTIT

Të papastërtit (xhunubit) nuk i lejohen:

1. Namazi, pa marrë parasysh a është farz apo nafile

2. Tavafi

3. Qëndrimi në “Xhami“ ose hyrja në xhami,

- Nëse personi është i papastërt (xhunub), ndërsa ujë ka vetëm në xhami,

merr tejemum dhe hynë në xhami me marrë ujin për abdest.

- Nëse personi është i papastërt (xhunub) dhe patjetër duhet të strehohet në

xhami për t‟u mbrojtur nga egërsira, armiku, merr tejemum dhe hynë në

xhami.

- Nëse personi është i papastërt flen në xhami dhe zgjohet i papastërt, merr

tejemum dhe del menjëherë nga xhamia ose vazhdon qëndrimin nëse

është i detyruar.

4. Me mbajtë ose me prekë mus`hafin

- lejohet me mbajtë mus`hafin nëse është në qantë ose me mbështjellës

5. Leximi i Kurànit apo i ndonjë ajeti të Kurànit

- Bismilahi rrahmani rrahimë: është ajeti i Kurànit, por lejohet nëse

personi xhunub ka për qëllim fillimin e një pune, e jo këndimin si ajet

kurànor.

- “Rabenagfir lij ve li valideje ve lil mu`minine jeume jekumul hisab”,

është ajet kurànor por lejohet për të papastërtin me e thënë nëse ka për

qëllim lutje e jo këndimi si ajet kuranor

- Me ia tërhjek vërejtjen pabesimtarit “Kul huvallahu ehad“ edhe pse është

ajet kurànor lejohet.

Pyetje:

1. Çka nuk i lejohet të papastërtit?


260

TEJEMUMI

Tejemum quhet pastrimi simbolik me dhé të pastërt.

Pastrimi simbolik nuk përfshinë tërë trupin por vetëm fytyrën dhe duartë

me gjithë bërryla.

Tejemumi e zëvendëson ndonjëherë gusulin, e ndonjëherë zëvendëson

abdestin, në raste të caktuara dhe në momente të domosdoshme .

Argument për tejemumin kemi ajetin kur`anor, ku Allahu i Madhëruar

thotë:

“Nëse jeni të sëmurë ose gjendeni në rrugë dhe keni kryer nevojë

natyrore apo keni pasur marrëdhënie me gratë, e nuk gjeni ujë,

atëher synoni (në domosdoshmëri) me përdorë dheun e pastërt (për

pastrimin simbolik), ashtu që fërkoni (me shuplakat e duarve) fytyrën

tuaj dhe duartë tuaja”.

- Tejemum do të thotë synim në diçka për shkak të imponimit të situatës, e

në rastin konkret ka të bëjë synimi me u pastru simbolikisht me dhé të pastër,

për me zëvendësuar gusulin ose abdestin në rastin e mungesës së ujit apo në

pamundësinë e përdorimit të ujit.

- Tejemumi është caktuar vetëm për me lehtësuar muslimanin në kryerjen e

obligimeve të tij. Allahu i Madhëruar në Kur‟an thotë: “Allahu dëshiron të ju

lehtësojë juve”.

- Tejemumi është bërë obligim në vitin e gjashtë të hixhretit, dhe atë pas

luftës së beni Mustalikut.

Edhe në një Hadithë, Muhamedi a.s. thotë:

“Toka më është bërë e pastërt dhe Xhami”.

Pyetje:

1. Çka quajmë tejemum?

2. Çka zëvendëson tejemumi?

3. Trego argumentin Kur'anor për tejemum?

MELAQET E ZOTIT 2

261

LLOJET E TEJEMUMIT

Llojet e tejemumit janë tri:

1. Tejemumi farz

Tejemumi është farz kur gusuli apo abdesti mirret për t‟i falur namazet

ose me i kry farzet tjera.

2. Tejemumi mendub

Tejemumi mendub është kur personi dëshiron me falë namaze nafile dhe

nuk posedon ujë, namazi nafile nuk është farz por mendub, për këtë

arsye edhe tejemumi është mendub…., pse nëse nuk falet namazi nafile

personi nuk denohet, por nëse falë shpërblehet .

3. Tejemumi vaxhib

Tavafi është vaxhib jo farz, për këtë arsye edhe tejemumi për kryerjen e

tavafit është vaxhib.

Pyetje:

1. Trego llojet e tejemumit?


262

SHKAQET E TEJEMUMIT

Shkak për të marrë tejemum mundet me qenë vetëm mungesa e ujit apo

pamundësia e përdorimit të ujit.

Pra shkaqet të cilat obligojnë me marrë tejemum janë:

1. Mungesa e ujit,

2. Sëmundja të cilën e lëndon përdorimi i ujit apo e pengon shërimin,

3. Uji shumë i ftohtë në kohë të ftohtë dhe nuk ekziston mundësia me u nxe,

4. Posedimi i ujit por ajo sasi e ujit është e domosdoshme për ushqim dhe

pije,

5. Ekzistimi i ujit në afërsi por personi frigohet të shkojë me e marrë prej

egërsirës ose armikut. Mund të jetë uji në bunarë por nuk ka mjet me

nxjerrë prej thellësisë, në atë rast lejohet tejemumi.

6. Nëse personi frigohet se mund t‟i kalojë koha e namazit e ai nuk do të jetë

në gjendje të gjejë ujë para asaj kohe,

- janë tri lloje të namazeve për të cilat duhet pasur parasysh me marrë

tejemum, apo jo për shkak të kalimit të kohës, janë si vijon:

- lloji i parë i namazeve çka nuk ka nevojë me u frigu se ai kalon koha a jo,

si p.sh. namazet nafile - nëse ka ujë nuk lejohet me marrë tejemum.

- lloji i dytë i namazeve të cilat nëse u kalon koha, e kanë zëvendësimin apo

munden me u falë më vonë si p.sh namazi i xhumasë e ka zëvendës

drekën - nëse ka ujë nuk lejohet me marrë tejemum, pse nëse nuk e arrinë

namazin e xhumasë me xhematë e falë vetëm namazin e drekës, apo të

ikindisë, akshamit apo jacisë nëse nuk e falë me xhematë e falë vetëm.

- Lloji i tretë i namazeve të cilat nuk kanë zëvendësim si p.sh. namazi i

xhenazës dhe i bajrameve. Këto namaze nëse janë duke u falur me

xhematë edhe pse ka ujë lejohet për me marrë tejemum dhe me arritë me e

falë me xhematë pse pastaj nuk e kanë zëvendësimin si me rastin e

namazit të xhumasë.

Pyetje:

1. Cilat janë shkaqet e tejemumit?

MELAQET E ZOTIT 2

263

SHARTET E TEJEMUMIT

Shartet e tejemumit janë:

1. Nijeti

2. Mungesa e ujit apo pamundësia e gjetjes së ujit dhe pamundësia e

përdorimit të ujit.

3. Mos me pasë diçka apo ndonjë pengesë në vendin ku fërkohet me dhe të

pastër si p.sh. yndyra, rrobat etj.

4. Me i dhënë mes-h pjesëve të tejemumit më së paku me tre gishta.

5. Kërkimi i ujit në rend të parë.

6. Përfshirja me mes-h e tërë pjesëve të tejemumit.

7. Mos me qenë me menstruacion (Hajd) dhe Nifasë.

8. Me qenë dheu i pastër.

Pyetje:

1. Cilat janë pjesët paraprake (shartet) e tejemumit?


264

FARZET E TEJEMUMIT Farzet e tejemumit janë tri:

1. Nijeti

Nijeti është farz për tri çështje, e ato janë:

- me bë nijet pastrimin për gusul apo për abdest

- me bë nijet për me falë namaz,

- me bë nijet pr cilin lloj të adhurimit

Shembuj:

- Nëse bëhet nijeti me marrë tejemum për me prek mus-hafin, pastaj pasi ta

prek mus-hafin e vendosë në vendin e duhur, atëherë nuk lejohet me atë

tejemum me u falë.

- Nëse bëhet nijeti me marrë tejemum për me thirrë ezanin, atëherë me këtë

tejemum nuk lejohet me u falë, pse në esencë ezani pranohet edhe pa

abdest.

- Nëse bëhet nijeti me marrë tejemum për me lexu Kur'an nuk lejohet me u

falë, por duhet me marrë tejemum për të dytën herë dhe me e ba nijet për

namaz, pse leximi i Kur'anit lejohet edhe pa pastërtinë e vogël (abdestin),

e nuk lejohet pa pastërtinë e madhe (gusulin).

2. Me dhé të pastër me i dhënë mes-h fytyrës

- duhet të përfshihet me mes-h tërë fytyra.

3. Me dhé të pastër me i dhënë mes-h duarëve deri në bërryla.

Pyetje:

1. Cilat janë farzet e tejemumit?

MELAQET E ZOTIT 2

265

SUNNETET E TEJEMUMIT

Sunnetet e tejemumit janë:

1. Me fillu me emrin e All-llahut.

2. Renditja e pjesëve të tejemumit, pra në rend të parë me i dhënë mes-h

fytyrës, në rend të dytë duarëve etj.

3. Mos me qenë pause (kohë zgjatje) e madhe kohore në mes të mes-hit të

fytyrës dhe duarëve me gjithë bërryla.

4. Mes-hi me i përfshi mirë brendinë e mjekrrës dhe të gishtave dhe lëvizja

(ndërrimi i vendit ) të unazës.

5. Me fillu nga ana e djathtë.

6. Që dhënja e mes-hit të jetë me pjesën e mbrendëshme të shuplakës.

7. Me i vendosë duart në dhé të pastërt pastaj me i ngritur, e pastaj me i

shkund pak dhe me i dhënë mes-h fytyrës duke e përfshi të tërën.

8. Me i vendosë duart në dhé të pastërt pastaj me i ngritur e pastaj me i

shkund pak dhe me i dhënë mes-h duarëve deri në bërryla duke i përfshirë

të tëra.

Pyetje:

1. Cilat janë sunnetet e tejemumit?

MEKRUHET E TEJEMUMIT

Mekruhet e tejemumit janë:

1. Mekruh është me e përserit mes-hin

2. Me lënë një sunnet prej sunneteve të tejemumit.

Pyetje:

1. Cilat janë mekruhet e tejemumit?

ÇKA E PRISH TEJEMUMIN Çdo gjë çka e prishë abdestin e prishë edhe tejemumin. Por tejemumi

prishet edhe kur të gjindet uji apo ekziston mundësia e përdorimit të ujit.

Pyetje:

1. Çka e prishë tejemumin?


266

HAJDI (MENSTRUACIONI)

Hajd do të thotë rrjedhje – qarkullim.

Hajd quhet rrjedhja, qarkullimi i gjakut nga organi seksual i femrës

në gjendje të shëndoshë pas bulugit dhe jo për shkak të lindjes.

Kushtet e hajdit janë:

1. Që femra t‟i ketë të mbushura 9 vjetë e më shumë.

2. Nëse ndodhë qarkullimi i gjakut te femra pa i mbushur nëntë vjetë quhet

istihada.

3. Që të i mos ketë kaluar femra vitet e menstruacionit, do të thotë që të mos

i ketë femra më shumë se pesëdhjetë e pesë vite. Nëse mbi këtë moshë

gjaku nuk është si i zi dhe i fortë do të thotë i kuq, nuk konsiderohet hajd

por istihada.

4. Që gjaku ta ketë ngjyrën e forte të kuqe ose të verdhë ose të ngjajshëm me

të verdhë.

5. Nëse gjaku rrjedh në kohën kur gruaja është shtatzënë , atëherë nuk

konsiderohet hajd por istihad.

6. Që gjaku të rrjedh më pak se dhjetë ditë, që do të thotë nëse gjaku

vazhdon të rrjedh më shumë se dhjetë ditë nuk quhet hajd por istihada.

7. Që qarkullimi (rrjedhja) e gjakut të jetë më së paku tri ditë dhe tri netë.

Pyetje:

1. Çka quajmë hajd (menstruacion)?

2. Cilat janë kushtet e hajdit?

MELAQET E ZOTIT 2

267

NIFASA

Nifas quajmë gjakun i cili rrjedh nga organi seksual i femrës për

shkak të lindjes.

2. Afati më i shkurtë i nifasës mundet me qenë një kohë shumë e shkurtë.

3. Afati më i gjatë i nifasës është katërdhjetë ditë, nëse vazhdon të rrjedhë

gjaku pas lindjes më shumë se katërdhjetë ditë quhet istihada.

Pyetje:

1. Çka quajmë nifas (lehoni)?

2. Cili është afati më i shkurtë dhe më i gjatë i nifasës?

ÇKA I NDALOHET FEMRËS NË KOHËN E

HAJDIT (MENSTRUACIONIT) DHE NIFASËS

(LEHONISË) Femrës në kohën e hajdit dhe nifasës i ndalohen të gjitha veprimet të cilat

i ndalohen të papastërtit si: namazi, tavafi, qëndrimi në xhami, mbajtja dhe

leximi i Kur'anit por në këto raste i ndalohen edhe gjëra tjera, e ato janë:

1. Agjërimi dhe

2. Marrëdhëniet seksuale me burrin.

Pyetje:

1. Çka i ndalohet femrës në kohën e hajdit dhe të nifasës?

Vërejtje:

- Nëse femrës e cila është duke agjëruar në mes të ditës apo para iftarit i

vjen hajdi (menstruacioni), ajo atë ditë e prishë dhe e përserit agjërimin ndonjë

ditë tjetër.

- Femra me hajd dhe nifas agjërimin e bënë kada ndërsa namazin nuk e

bënë kada pse ajo është e liruar prej namazit, ndërsa nuk është e liruar prej

agjërimit.


268

ISTIHADA

Istihad quhet gjakderdhja e femrës nga organi seksual për shkak të ndonjë

sëmundje jo për shkak të hajdit ose nifasës.

Femrës së cilës i vazhdon gjakderdhja pas hajdit ose nifasës, i lejohet çdo

gjë si p.sh. namazi, agjërimi, me bë tavaf, me prekë mus-hafin, me lexu Kur'an

etj.

Përjashtim nga i pastërti është se femra me istihad merr abdest për çdo

namaz, dhe atë pasi të fillojë koha e namazit.

Pyetje:

1. Çka quajmë istihad?

2. Çka i lejohet dhe si vepron femra në kohën e istihadës?

NAMAZI

Namazi është dritë e zemrës së muslimanit, dritë e cila shkëlqen në fytyrën e

muslimanit, dritë e cila e shëndritë tërë trupin e muslimanit. Muhammedi a.s. ka

thenë:

"Pastërtia është pjesë e imanit, Falënderimi ndaj All-llahut

(elhamdulilah) peshon në mizan, Subhanall-llahi dhe Elhamdulil-lahi

peshojnë më shumë se qielli dhe toka , ndërsa namazi është dritë".

(Muslimi)

Nuk ka kurrfarë dyshimi se zemrat qetësohen duke e përkujtuar All-

llahun, pra duke falë namazin. Duke e falë namazin zemrat ndriqohen me dritën

e All-llahut, atëherë shejtani nuk mund të depertojë në zemrën e cila ndriqohet

me dritën e All-llahut, ngase Zoti i Madhëruar në Kur'an thotë:

"Ata të cilët i qetësojnë zemrat e tyre duke e përkujtuar All-llahun,

(me namaz) dhe duke e përkujtuar All-llahun zemrat qetësohen

plotësisht".

(Suretu Er-Rra'd, 28)

Zemrat të cilat ndriqohen me dritën e All-llahut të vërtetën e shohin të

vërtetë, ndërsa të pavërtetën të pavërtetë, dhe kështu ata largohen nga të këqijat

dhe imoraliteti, për këtë arsye All-llahu i Madhëruar thotë:

"Vërtetë namazi të ndalon nga veprat e këqija dhe imoraliteti"

(Suretu Ankebut, 45)

Pastaj Muhammedi a.s. në një rast i pyet shokët:

"Sikur para derës së ndonjërit prej juve qarkullon një lum, dhe ai lahet

pesë here në ditë. A thua a do t’i mbetet ndytësirë në trup.

Shokët i përgjigjen: Kurrfarë ndytësire. Atëherë (thotë Muhammedi

a.s.) Pesë kohët e namazit pastrojnë gabimet sikurse e pastron uji trupin

prej ndytësirës".

(Buhariu dhe Muslimi)

Ai i cili falet Zoti e qetëson zemrën e tij, e ndriqon zemrën e tij, pastrohet

prej gabimeve, sheh me dritën e All-llahut dhe i mbyll dyert e shejtanit, për këtë

arsye All-llahu në Kur'an thotë:

"O shejtan ti robërit e mi (të cilët falin namaz e Më përkujtojnë) nuk

mundesh me i marrë nën sundimin tënd (nuk mund të dëpërtosh në

zemrat e tyre)”.

(Suretu Isra, 65)


270

PJESËT E NAMAZIT

Pjesët kryesore të namazit janë dymbëdhjetë:

- 6 pregatitëse të cilat quhen sharte dhe

- 6 përbërëse të cilat quhen rukne.

Pra Rukni është pjesë përbërëse e namazit , ndërsa sharti pjesë përgatitëse e

namazit.

Pjesët përgatitëse të namazit (Shartet) janë:

1. Abdesti

2. Trupin vendin dhe rrobat me i pastru

3. Trupin me e mbulu

4. Në drejtim të qabes me u kthy

5. Në kohë të caktuar me u falë dhe

6. Me bë nijet.

Pjesët përbërëse të namazit (Ruknet) janë:

1. Tekbiri fillestar

2. Qendrimi në këmbë - Kijam

3. Këndimi i Kur'ani - Kiraet

4. Përkulja - Ruku

5. Përulja - Sexhde

6. Ulja në fund të namazit - Kuudul ehir.

Pyetje:

1. Çka është sharti?

2. Çka është rukni?

3. Cilat janë pjesët përgatitëse të namazit?

4. Cilat janë pjesët përbërëse të namazit?

MELAQET E ZOTIT 2

271

LLOJET E NAMAZIT

Namazet ndahen në katër lloje:

1. Namazet farz ajn (pesë kohët e namazit)

2. Namazet farz kifaje (namazi i xhenazës)

3. Namazi vaxhib (namazi i vitrit dhe i bajrameve)

3. Namazet nafile (sunnetet dhe namazet nafile të tjera).

Përpos këtyre llojeve të namazeve duhet ta dimë se kemi; namaz ditorë , javorë

dhe vjetorë.

- Namazi ditor është pesë kohet e namazeve,

- Namazi javor është namazi i xhumasë dhe

- Namazi vjetor është namazi i dy bajrameve.

Pyetje

1. Sa lloje të namazit kemi?

2. Trego cilat janë namazet farz ajn?

3. Trego një shembull të namazit farz kifaje?

4. Trego namazet vaxhib?


272

MBULIMI I TRUPIT

Mbulimi i trupit është shart i namazit. Por bëhet pyetja, sa është farz me u

mbulu trupi.

Trupi në namaz patjetër duhet të mbulohet prej kërthizës deri në

gjunjë për meshkujt.

Argument kemi ajetin Kur'anor:

"O bijt e Ademit vishuni mirë para se të shkoni në xhami (për tu

falur)".

(Suretul A'raf, 31)

"Vishuni mirë" ajeti kur'anorë ka për qëllim çka është pjesë e turpshme

për t‟u mbuluar.

Këtë e përcakton hadithi i Muhammedit a.s. ku thotë:

"Pjesë e turpshme e njeriut janë prej nën kërthizë e deri te gjunjët".

Për gratë mbulimi i tërë trupit është farz përpos duarëve, këmbëve dhe

fytyrës.

Për këtë kemi argument ajetin kur'anor:

"Mos i zbuloni stolitë (bukuritë) e juaja përpos (çka është e

domosdoshme të shihet) çka shihet prej tyre".

(Suretu Nur, 31)

- Kusht është te mbulimi me qenë rroba jo e tejdukshme.

- Kush nuk ka rroba fare i pranohet namazi edhe lakuriq, por në këtë rast

falet ulur dhe nuk bie as në ruku e as në sexhde.

Pyetje:

1. Çka është mbulimi i trupit në namaz?

2. Sa është farz mbulimi i trupit në namaz për mashkullin dhe trego

argumentin kur'anor dhe hadithin?

3. Sa është farz mbulimi i trupit në namaz për femrat dhe trego argumentin

kur'anor për këtë?

4. Si falet njeriu lakuriq kur nuk ka rroba?

MELAQET E ZOTIT 2

273

PASTRIMI I TRUPIT, RROBAVE DHE VENDIT

Argumentin për pastrimin e trupit kemi ajetin kur'anor:

"O ju të cilët keni besuar! Kur doni të ngriteni për të falur namazin,

pastroni fytyrat e juaja dhe duart deri në beryla; jepni mes-h kokave

të juaja dhe këmbët e juaja (gjithashtu pastroni) deri në nyje. Nëse jeni

të papastërt, atëherë pastrohuni!"

(Suretul Maide, 6)

Argument tjetër kemi hadithin e Muhammedit a.s. ku thotë:

"All-llahu nuk e pranon namazin pa u pastruar".

Ajeti dhe hadithi përfshijnë pasrtrimin e plotë (guslin) dhe pastrimin e pjesëve

të trupit (abdestin).

Argument për pastrimin e rrobave kemi ajetin kur'anor:

"…dhe rrobat tua pastrjoi pra!"

(Suretul Mudethir, 4)

Argument për pastrimin e vendit kemi:

"Dhe pastrone (shtëpinë Time) qabën për ata që bëjnë tavaf,

qëndrojnë aty dhe bien në sexhde."

(Suretul Bekare, 125)

NË CILAT VENDE ËSHTË MEKRUH ME U

FALË

Vendet të cilat është mekruh me u falë janë:

1. Namazi mbi varre ose pranë varrit

2. në banjo

3. në kasabhane

4. në mes të rrugës pa e vendosur ndonjë pengesë (sutre)

5. mbi qabe

6. para murit që është i përlyer me ndytësirë

7. në kishë apo në sinagogë

8. në tokën e uzurpuar.


274

KOHËT E NAMAZIT

Namazi patjetër duhet të falet në kohën e vet të caktuar, pra, nuk pranohet

p.sh. namazi i drekës nëse falet para se me fillu koha e namazit të drekës.

Zoti i Madhëruar thotë:

"Vërtetë namazi për besimtarët është obligim në kohën e (vet) të

caktuar". (Suretu Nisaë, 103)

Namazi është bërë obligim në natën e madhe të Israsë dhe Miraxhit.

Namazin e parë të cilin e ka falur Muhammedi a.s. është namazi i drekës.

Kohët e namazit janë: sabahu, dreka, ikindia, akshami dhe jacia.

- Namazi i sabahut fillon me agimin e ditës apo me të zbardhurit e ditës nga

nata. Muhammedi a.s. thotë:

"Koha e namazit të sabahut fillon me zbardhjen në agim e deri me

lindjen e diellit".

- Namazi i drekës fillon pas kalimit të diellit nga zeniti (zevalli) në drejtim

të perëndimit.

- Namazi i ikindisë fillon pas zgjatjes së hijes së çdo trupi sa vetë gjatësia e

tij duke mos llogaritur hijen e tij të mesditës dhe mbaron para perëndimit

të diellit.

- Namazi i akshamit fillon me perëndimin e diellit plotësisht dhe mbaron

me errësimin e plotë të qiellit.

- Namazi i jacisë fillon prej momentit kur të errësohet plotësisht qielli dhe

mbaron deri në agim.

Sabahu Dreka Ikindia Akshami Jacia

___I_________I__________I____________I__________I____

Pyetje

1. Në cilën natë të madhe është bërë obligim namazi?

2. Cilat janë kohët e namazit?

3. Kur fillon namazi i sabahut?

4. Kur fillon namazi i drekës?

5. Kur fillon namazi i ikindisë?

6. Kur fillon namazi i akshamit?

7. Kur fillon namazi i jacisë?

MELAQET E ZOTIT 2

275

KOHËT KUR NDALOHET FALJA E NAMAZIT

Në tri kohë nuk lejohet me u falë, e ato kohë janë:

1. Duke lindur dielli deri sa të lindë plotësisht

2. kur të jetë dielli në zenit (në kupë të qiellit) dhe

3. duke perënduar.

Në këto tri kohë nuk lejohen me u falë farzet dhe vaxhibet ndërsa

pranohet namazi (inshaallah) edhe pse është mekruh nëse është në pyetje namazi

i xhenazës, apo ajeti i sexhdes.

Argument është Hadithi i Muhammedit a.s.:

"Na ka ndaluar i dërguari i All-llahut me u falë në tri kohë dhe me i

varrosë të vdekurit tanë (me falë namazin e xhenazës), kur të lindë dielli

deri sa të ngritet, kur të jetë ne zenit dhe kur të perëndojë”.

Pyetje:

1. Kur nuk lejohet me u falë?

KOHËT KUR ËSHTË MEKRUH FALJA E

NAMAZIT

Mekruh është me u falë në këto dy kohë:

1. Pas namazit të sabahut deri pas lindjes së diellit e që ngritet plotësisht, ku

përjashtim bënë vetëm sunneti i sabahut, pra mund të falet dhe

2. Pas namazit të ikindisë deri sa të perëndojë dielli.


"Nuk ka namaz pas sabahut deri sa të ngritet dielli prej pikës së lindjes

dhe nuk as namaz pas ikindisë deri sa të perëndojë dielli”.

Pyetje:

1. Në cilat kohëra është mekruh me u falë?


276

KUR ËSHTË MUSTEHAB ME U FALË

- Për burrat mustehab është me e falë sabahun para zbardhjes së ditës do të

thotë me e pritë agimin e plotë para lindjes së diellit.

- Për gratë mustehab është me e falë sabahun në agim kur ende nuk është

zbardh dita plotësisht.

- Mustehab që namazin e drekës në vendet e nxehta dhe verës me pritë që të

flladitet (të vonohet pak).

Muhammedi a.s. thotë:

"Drekën flladiteni me namazin e drekës se nxehtësia e fortë i përngjanë

nxehtësisë së xhehenemit”.

- Në vendet e ftohta dhe Pranverës, vjeshtës dhe dimrit mustehab është që

dreka të mos vonohet.

Hadithi i Muhammedit a.s.:

"Kur ishte ftohtë e falte drekën menjëherë, ndërsa kur ishte nxehtë e pritte

kohën që të freskohej".

- Mustehab është me e vonuar ikindijën pak për shkak të lënies kohë për me u

falë sunneti, pa marrë parasysh verës apo dimrit.

- Mustehab është me e falë akshamin menjëherë posa të fillojë koha.

- Mustehab është me e vonuar jacinë kur është mjegull.

Pyetje:

1. Kur është mustehab me u falë sabahu?

2. Kur është mustehab me u falë dreka?

3. Kur është mustehab me u falë ikindia?

4. Kur është mustehab me u falë akshami?

5. Kur është mustehab me u falë jacia?

MELAQET E ZOTIT 2

277

EZANI

All-llahu ekber

Esh-hedu en la ilahe il-lall-llah

Esh-hedu enne Muhammeden resulull-llah

Hajje ales-salah

Hajje alel felah

All-llahu ekber

La ilahe il-lall-llah.

Vërejtje:

Në namazin e sabahut pas fjalëve “Hajje alel felah” themi dy here

“Essalatu hajrun minen-nevm”.

Ezan do të thotë thirrje për namaz apo proklamim për fillimin e

namazit.


"Kur të fillojë koha e namazit le të thërras dikush prej juve ezanin dhe

më i madhi (i miri) prej juve të bëhet imam".

Në një hadith tjetër Muhammedi a.s. ka thenë:

"Muezini në ditën e kijametit do të jetë më i gjati dhe më i larti".

Në suren Xhumua All-llahu xh.sh. thotë:

"O ju që keni besuar kur të thërret ezani për në namazin e xhumasë

shpejtoni për ta falur namazin e xhumasë dhe ndërpritne

shitblerjen”.

(Suretul Xhuma, 9)

Pyetje: 1. Çka do të thotë ezan?

2 Trego argumentin nga Kur’ani për ezanin?

3. Trego argumentin nga hadithi për ezanin?


278

QËLLIMI I THIRRJES SË EZANIT

Ezani është ligjësuar në vitin e parë të hixhretit.

Muslimanët janë tubuar dhe janë konsultuar se si ta bëjnë lajmërimin për namaz.

Disa propozuan t‟i bihet borisë sikur te krishterët, disa propozuan me i fry bririt

si te jehuditë, ndërsa propozimi i ezanit të sotshëm ishte propozimi i Omerit r.a.

me ç'rast u miratua edhe nga vetë i dërguari i All-llahut.

Pra qëllimi i ezanit është për të lajmëruar kohën e namazit dhe me u

tubuar njerëzit sa më shumë. Për këtë arsye ezani është sunnet i rregullt (sunnet

muekede), ndërsa për një lagje sunnet kifaje.

Vërejtje: Për namazin e xhenazës, bajramit, për namazin për shi, namazin e

zënies së diellit me hënën dhe për vitër ezani nuk është sunnet.

Pyetje:

1. Trego qëllimin e thirrjes së ezanit?

2. Trego si janë konsultuar muslimanët për lajmërimin e kohës së namazit?

3. Kur është ligjësuar ezani?

IKAMETI Ikameti është sunnet. Për dallim nga ezani në ikameti thërret për me u falë

ndërsa ezani lajmëron kohën e namazit.

All-llahu ekber

Esh-hedu en la ilahe il-lall-llah

Esh-hedu enne Muhammeden resulull-llah

Hajje ales-salah

Hajje alel felah

Kad kametis-salatu

All-llahu ekber

La ilahe il-lall-llah

Pyetje:

1. Trego dallimin ndërmjet ezanit dhe ikametit?

MELAQET E ZOTIT 2

279

SHARTET E EZANIT

Ezani i ka shartet, nëse një shart i mungon ai ezan është i pavlefshëm.

Shartet e ezanit janë:

1. Që teksti i ezanit të jet i renditur do të thotë mos me i thënë dy rreshta me

pushu një kohë e pastaj me vazhdu.

2. Që të thirret ezani pasi të fillojë koha, nuk pranohet që të thirret para se të

fillojë koha.

3. Që të këndohet fillim e mbarim prej një personi do të thotë mos me i

këndue pjesët e para një muezin, e me i vazhduar muezini tjetër.

4. Që të jetë në gjuhën arabe. Nëse prej xhematit asnjë person nuk e di

ezanin në gjuhën arabe lejohet me e thirrë në gjuhën e tyre të cilën e

kuptojnë.

Vërejtje: Nëse teksti i ezanit ndryshon në rreshtimin e thënjeve p.sh. “Haje alel

felah” këndohet para “Haje ales-salah” është mekruh që do të thotë muezini e

rifillon thirrjen e ezanit, por nëse nuk e rifillon ai ezan pranohet.

Sunnetet e ezanit janë:

1. Që muezini të jet me abdest

2. Që muezini të ket zë të bukur. Muhamedi a.s. e ka pëlqyer zërin e

Mahdhurit dhe ia ka mësuar ezanin për me thirrë

3. Që muezini të hypë në ndonjë vend të lartë (nëse ezani thirret pa ndonjë

zëzmadhues)

4. Që ezani të këndohet në këmbë e jo ulur (nëse ska mundësi në këmbë

lejohet ulur)

5. Me u kthy ka kibla gjat këndimit të ezanit (kur të këndohet “Hajje ales-

salah” kthehet muezini pak në të djathtë. Kur të këndohet “Hajje alel

felah” muezini kthehet pak në të majtë)

6. Në ezanin e sabahut sunet është që të shtohen fjalët “Essalatu hajrun

minen-nevm. Essalatu hajrun minen-nevm” që do të thotë “namazi është

më i vlefshëm se gjumi”.

7. Me i fut gishtat në vesh gjat këndimit të ezanit.

Pyetje:

1. Cilat janë shartet e ezanit?

2. Cilat janë sunetet e ezanit?


280

KTHIMI NË DREJTIM TË KIBLES

Kibble do të thotë me u kthy kah Qabja e Madhëruar.

Me u kthye në drejtim të Qabës në Meke është farz për namaz.

Argument për këtë kemi ajeti kur‟anor:

“Ktheje fytyrën tënde në drejtim të Mesxhidi Haramit (Qabës në Meke)”.

(Suretul Bekare, 144)

Po ashtu hadithi i Muhamedit a.s. ku thotë:

“Kur të falesh plotësoje abdestin pastaj kthehu në drejtim të Kibles

(Qabës në Meke) dhe Madhëroje Allahun me Allahu Ekber dhe

vazhdoje namzin”.

(Buhariu dhe Muslimi)

Kush e di drejtimin e Kibles kthehet nga Kibla, por kush nuk e di pas një

angazhimi duhet ta gjejë, e nëse jo kthehet nga ja merr mendja më së shumti.

Tregon Amr Ibn Rebia r.a. se ai me disa shokë kanë qenë me të Dërguarin e

All-llahut a.s. dhe kishte qenë natë e errët dhe nuk e kanë ditur drejtimin e kibles

dhe secili është falë kah ia ka marrë mendja, dhe kur për këtë dëgjon

Muhammedi a.s. zbret ajeti kur'anor:

"Të All-llahut janë lindja dhe perëndimi ngado që të ktheheni aty

është All-llahu". (El Bekare, 115)

Rastet kur lejohet mos me u kthy kah kibla

Nuk prishet namazi edhe nëse nuk kthehemi kah kibla në këto raste:

1. Nëse jemi në mjet transportues si p.sh.: në automjet, në anije, në tren, në

aeroplan etj.

2. Namazi i të detyrumit (je i bllokuar ose i lidhur)

3. Namazi i të sëmurit, pra ai i cili është i sëmurë dhe në shtrat nuk mundet

të kthehet nga Kibla.

4. Namazi i frikës (frika ndaj armikut ose kafshëve të egra) e lejon edhe me

ia kthy shpinën Kiblës.

Namazi mbi Qabe dhe mbrenda në Qabe pranohet, por sa i përket namazit

mbi Qabe është mekruh për shkak të lëshimit të rrespektimit të Qabës.

Pyetje:

1. Çka do të thotë kible?

2. Cili është argumenti kur'anor për t’u kthyer kah kibla?

3. Cili është argument ii hadithit për t’u kthyer kah kibla?

4. Si vepron ai cili nuk e di drejtimin e kibles në namaz?

5. Trego rastet kur lejohet mos me u kthy kah kibla?

MELAQET E ZOTIT 2

281

NIJETI NË NAMAZ

Nijeti në namaz është farz.

Argument kemi ajetin kur‟anor:

"Janë të urdhëruar që ta adhurojnë All-llahun me nijet të pastër me

sinqeritet dhe me përkushtueshmëri". (SuretulBejine, 5)

Argument kemi edhe hadithin e Muhammedit a.s.:

"Vërtetë veprat shpërblehen sipas nijetit".

Nijeti farz është nijeti i zemrës, ngase qëllimi duhet të jetë me zemër

kurse vetëm shprehja me gojë nuk është farz, por gjuha është vetëm mjet çka e

tregon burimin e nijetit prej zemrës.

Kush falet për qëllim të dynjasë nuk i pranohet e po ashtu kush falet për

qëllim lavdërimi namazi nuk i pranohet.

Nijeti me zemër pranohet edhe nëse gabon gjuha.

Nijeti duhet me qenë para tekbirit fillestarë, e nëse bëhet pas tekbirit nuk

pranohet.

Nijeti duhet të bëhet pasi të fillojë koha e atij namazi e jo para se të fillojë

koha e atij namazi.

Pyetje

1. Çka është nijeti në namaz?

2. Cili është argumenti kur'anor për nijetin?

3. Cili është argument i hadithit për nijetin?

4. A pranohet nijeti me zemër nëse gabon gjuha?

5. A pranohet nijeti nëse bëhet pas tekbirit fillestarë?

6. A pranohet nijeti para se të fillojë koha e namazit?


282

TEKBIRI FILLESTARË

Të fillosh namazin me tekbir (All-llahu Ekber) është farz.

Argument kemi ajetin Kur‟anor:

“E përmend emrin e Allahut dhe falet”. (Suretul Eala, 15)

Poashtu edhe ajeti tjetër Kur‟anor:

“Allahun (Zotin tënd) madhëroje”.

(Suretul Mudethir, 3)

Përpos ajetit kur'anor kemi edhe thënien e Muhammedit a.s.:

"Qelës i namazit është pastërtia, fillimi i namazit ku të ndalohet

gjithçka përpos kur’anit dhe lutjeve është tekbiri, ndërsa dalja prej

namazit është selami".

Po ashtu hadithi tjetër, ku Muhamedi a.s. thotë:

“Kur të falesh fillo me tekbir (All-llahu Ekber)."

Nëse nuk e di në gjuhën arabe me thënë Allahu Ekber lejohet me thënë

“Allahu është më i Madhi”.

Nëse është memec apo është i paaftë me shprehë me gojë, atëherë vetëm

me zemër e madhëron All-llahun.

Nëse ai i cili falet thotë Allahu Exhel ose Allahu Eadha ose Errahmanu

Eadham ose Subhanallah lejohet, pse të gjitha këto kanë domethënjen e

madhërimit të Allahut.

4. Me zgjatën “a - në” te fjala “AALLAHU” nuk pranohet namazi.

5. Me zgjatën “b - në” te fjala “EKBEER” nuk pranohet namazi.

6. Me thënë fjalën Allahu Ekber është farz.

7. Me i ngritë duart deri tek veshët duke thënë Allahu Ekber është sunet.

Pyetje:

1. Cili është argumenti kur’anor për tekbirin fillestarë në namaz?

2. Cili është argumenti i hadithit për tekbirin fillestarë në namaz?

3. A lejohet në gjuhën shqipe me thenë tekbirin fillestarë nëse nuk e din?

4. A lejohet ndonjë formë tjetër përpos fjalës Allahu Ekber në namaz?

5. Çka është me i ngritë duartë deri te veshët në namaz?

MELAQET E ZOTIT 2

283

QËNDRIMI NË KËMBË NË NAMAZ

Qëndrimi në këmbë gjatë namazit është farz.

Argument për këtë kemi ajetin kur‟anorë:

"Qëndroni para All-llahut në këmbë dhe me përkushtueshmëri".

Po ashtu edhe hadithi i Muhamedit a.s.:

"Falu duke qëndruar në këmbë, e nëse nuk mundesh falu ulur, e nëse

edhe ulur nuk mundesh falu i shtrirë dhe i mbështetur."

Me qëndru në këmbë është farz deri sa të këndohet suretu fatiha dhe surja

e paraparë e Kur'anit për namaz.

(I sëmuri) ai i cili nuk mund të qëndrojë në këmbë edhe në namazet farze

mund të falet ulur se Muhamedi a.s. ka thënë:

”Falu në këmbë, nëse nuk mundesh falu ulur,e nëse edhe kështu nuk

mundesh falu i shtrirë”.

Në namazet nafile nuk është farz qëndrimi në këmbë që do të thotë lejohet

edhe ulur, por shpërblimi është më i vogël. Po ashtu ulur mund të falet edhe ai

cili nuk ka rroba dhe është lakuriq.

Në namazin farz nëse ai i cili falet dhe gjatë qëndrimit në këmbë

mbështetet në shtagë, murë ose diçka tjetër e me supozim se ai murë po të hiqej

ai do të rrëzohej namazi nuk i pranohet.

- Me qëndru në këmbë deri sa të thuhet tekbiri fillestar, të këndohet Fatiha

dhe sureja ose tri ajete të shkurtëra të kuranit është farz.

- Me i lidhë duart në mes të trupit dhe duart e vendosura nën kërthizë është

sunet.

Pyetje:

1. Cili është argumenti kur'anor për qëndrimin në këmbë gjatë namazit?

2. Cili është argumenti i hadithit për qëndrimin në këmbë gjatë namazit?

3. Sa është farz me qëndru në këmbë gjatë namazit?

4. A është farz qëndrimi në këmbë në namazet nafile?

5. Si falet i sëmuri i cili nuk qëndron në këmbë dhe trego argumentin për

këtë?

6. Si falet ai i cili nuk ka rroba?

7. Çka është lidhja e duarve në mes të trupit?


284

KËNDIMI I KUR'ANIT

Këndimi i çfarëdo pjese të Kur'anit në namaz është farz.

Argument kemi ajetin kur‟anorë:

"Lexoni çka është më së lehti për ju prej Kur'anit".

(Suretul Muzemil, 20)

Argument jetër kemi hadithin e Muhammedit a.s. icili ka thënë:

"Kur të falesh merr abdest, kthehu kah kibla pastaj lexo çka është më e

lehta prej Kur'anit".

- këndimi i fatihasë në namaz nuk është farz

- këndimi i fatihasë në namaz është vaxhib

- sunnet është me e këndu suren pas fatihasë.

Pyetje:

1. Cili është argumenti Kur'anor për këndimin e Kur'anit në namaz?

2. Cili është argumenti i hadithit për këndimin e Kur'anit në namaz?

3. Çka është këndimi i fatihasë në namaz?

4. Çka është me këndu suren pas fatihasë?

MELAQET E ZOTIT 2

285

SURETUL-FATIHA


ELHAMDU LILAHI RABBIL ALEMIN

ERRAHMANI RRAHIM

MALIKI JEVMID DIN

IJJAKE NEABUDU VE IJJAKE NESTEIN

IHDINES SIRATAL MUSTEKIM

SIRATAL LEDHINE ENAMTE ALEJHIM

GAJRIL MAGDUBI ALEJHIM VE LED DAL - LIN

SURETUL-KEUTHER


INNA EATAJNAKEL KEVTHER

FESAL-LI LIRABBIKE VENHAR

INNE SHANIEKE HUVEL EBTER

SURETUL-IHLAS


KUL HUVALLAHU EHAD

ALLAHU SAMED

LEM JELID

VE LEM JULED

VELEM JEKUN LEHU KUFUVEN EHAD


286

RUKUJA NË NAMAZ

Për çdo namaz rukuja është farz.

Argumen për këtë kemi ajetin kuranor:

"O ju të cilët keni besuar bini në ruku dhe sexhde".

(Suretul Haxhxh, 77)

Argument kemi edhe hadithin e Muhamedit a.s.:

"Pastaj bjer në ruku deri sa të përkulesh plotësisht".

- Kur të biejmë në ruku duart i vendosim mbi gjunjë dhe gishtat i

zgjerojmë.

- Me ra në ruku është farz

- Me qëndru deri sa të pushojnë pjesët e trupit plotësisht është vaxhib

- Me thenë “subhane rabbiel adhim” tri here është sunnet

- Ngritja nga rukuja është vaxhib.

Pyetje:

1. Cili është argumenti kuranor për rukunë?

2. Cili është argumenti i hadithit për rukunë?

3. Si i vendosim duart dhe si veprojmë me gishtat gjatë rukusë?

4. Çka është farz në ruku?

5. Çka është ngritja nga rukuja?

MELAQET E ZOTIT 2

287

SEXHDJA

Përulja apo sexhdja në namaz janë farz.

Sexhde do të thotë me e vendosë ballin në tokë me gjithë shuplaka,

gjunjët dhe këmbët.

Argument për këtë kemi ajetin kuranor:

"O ju besimtarë bini në ruku dhe sexhde". (Suretul Haxhxh, 77)

Po ashtu argument kemi edhe hadithin e Muhamedit a. s.:

"…pastaj bjerë në sexhde deri sa të plotësosh mirë sexhden pastaj

ngritu nga sexhdja deri sa të qëndrosh ulur, pastaj bjer në sexhde deri

sa të plotësosh edhe sexhden e dytë…"

Dijetarët janë pajtuar se sexhdja përbëhet prej shtatë gjymtyrëve të trupit:

- fytyra me hundën,

- dy shuplakat e dorës,

- gjunjët e këmbëve,

- dy këmbët.

Këtë e bazojnë me hadithin e Muhamedit a.s.i cili ka thënë:

"Jam urdhëruar që të bëj sexhde me shtatë pjesë: me ballë dhe me

hundë, me duar, me gjunjë dhe me këmbë."

- me bërë sexhden e me prek vetëm hundën për toke nuk pranohet ajo

sexhde dhe prishet namazi.

- vaxhib është me qëndruar në sexhde deri sa të pushojnë tërë pjesët e

trupit,

- sunnet është që kur të biejmë në sexhde në rend të parë me i vendosur

gjunjët, pastaj duart, ballin dhe në fund hundën.

- pushimi në mes të dy sexhdeve është vaxhib,

- Me ra në sexhde është farz

- me thenë tri here në sexhde “subhane rabbiel a'la” është sunnet.

Pyetje: 1. Çka do të thotë sexhde?

2. Cili është argumenti kur'anor për sexhden?

3. Cili është argumenti i hadithit për sexhden?

4. Prej sa gjymtyrëve përbëhet sexhdja?

5. Çka është pushimi në mes të dy sexhdeve?


288

QËNDRIMI ULUR NË FUND TË NAMAZIT

Të qëndrosh ulur në fund të namazit deri sa të këndohet etehijatu

është farz.

Argument për këtë kemi hadithin e Muhamedit a.s:

“Kur ta thuash këtë (etehijattin) ose qëndron kështu deri sa të këndohet

etehijatu, e ke plotësuar namazin”.

Kur të qëndrojmë ulur në namaz këmbën e majtë e shtrimë për toke kurse

këmbën e djathtë e mbajmë të ngritur ashtu që të jetë e kthyer në drejtim të

kiblës.

Pyetje:

1. Cili është argumenti për uljen e fundit në namaz?

2. Si qëndrojmë ulur në namaz?

MELAQET E ZOTIT 2

289

DUAJA E ETEHIJATIT

Etehijatu lilahi ve salavatu ve tajibatu

Eselamu alejke ejuhen nebiju

Ve rametullahi ve berekatuhu

Eselamu alejna ve ala ibadil lahi salihinë

Eshhedu en la ilahe ilallah

Ve eshhedu ene Muhameden abduhu ve resuluhu

- Me qëndru sa të këndohet kjo lutje (etehijati) është farz, ndërsa me këndu

këtë lutje është vazhib në namaz.

- Me i këndu salavatet dhe lutjet nuk është farz në namaz por sunet.

SALAVATET

Allahume Sali ala muhamedin ve ala ali muhamed

Kema salejte ala ibrahime ve ala ali ibrahime

Ineke hamidun mexhid

Allahume barik ala muhamedin ve ala ali muhamed

Kema barekte ala ibrahime ve ala ali ibrahime

Ineke hamidun mexhidë

DUAT

Rabbena atina fi dunja haseneten ve fil ahireti haseneten

Ve kina adhaben nar

Rabenagfir lij ve li valideje

Ve lil muëminine jevme lekumul hisabë

Pyetje:

1. Sa është farz me qëndru ulur në namaz?

2. Çka është me e këndu “etehijatin” ulur në namaz?

3. Me i këndu salavatet dhe duat në uljen e fundit a është farz apo sunet?


290

VAXHIBET NË NAMAZ

Lënja e vaxhibit nuk e prishë namazin por nëse e le me harresë

bënë sehvi sexhde pas selamit.

Nëse e le me qëllim duhet ta përsëritësh namazin, por nëse nuk e

përsëritë, atëherë namazi është i plotë (pranohet), por ai i cili e ka falë

ka bërë gabim.

Vaxhibet e namazit jan 17 e ato janë:

1. Këndimi i “Fatihas” në çdo rekatë të namazeve synete dhe në të

dy rekatet e para të namazeve farz.

- Vaxhib është këndimi i fatihas para sures, por nëse e këndon pas

sures bën sehvi sexhde.

2. Me ja bashkangjitur surën “Fatihas” në çdo rekate sunet, në

namazin e vitrit dhe në dy rekatet e para të namazeve farze.

- Vaxhibi i sures plotësohet me tri ajete të shkurta ose një ajeti

të gjatë me tridhjetë shkronja.

3. Mos me shtu diçka në namaz prej veprimeve të namazit si p.sh.

falja e pesë rekateve ose me i bë tri sexhde.

4. Përqëndrimi në kushtet e namazit, si përqëndrimi në ruku apo

sexhde.

- Përqëndrimi plotësohet aq sa të thuhet subhanellah.

5. Ulja e parë në çdo namaz.

6. Këndimi i etehijatit së bashku me shehadetin në uljen e parë dhe

ngritja menjëherë në rekatin e tretë, që do të thotë nëse këndohen

salavatet bëhet sehvi sexhde, nëse i këndon salavatet me qëllim

duhet me përsërit namazin, mirëpo edhe nëse nuk e përsëritë prap

namazi pranohet me një gabim.

7. Dhënja e selamit dy herë në fund të namazit.

MELAQET E ZOTIT 2

291

8. Këndimi i duasë së kunutit në namzin e vitrit.

9. Tekbiret e Bajramave.

10. Imami me këndu me zë në namazin e sabahut dhe në dy rekatet

e para të akshamit dhe të jacisë, poashtu në namazin e

Bajramave, të Xhumasë, teravisë dhe vitrit në Ramazan.

11. Me këndu në vetëvete Imami por edhe ai i cili falet vetë në

sunetet e ditës, në farzet e drekës, të ikindisë, në rekatin e tretë

të akshamit, në dy rekatet e fundit të jacisë dhe në namazet

“kusufë”, “husufë” dhe “istiska”.

12. Mos me këndu prej këndimit të Kur‟anit ai i cili i mbështetet

Imamit si këndimi i fatihas dhe sureve.

13. Me mbështetë edhe hundën në tokë së bashku me ballin kur të

bie në sexhde.

14. Me fillue namazin me “Allahu Ekber” vetëm nëse nuk mundet

të shqiptojë lejohet me emër tjetër të Allahut.

15. Tekbiri i rukuit në rekatin e dytë të namazit të bajramit pse pasi

ju ka bashkangjitur tekbirave të bajramit është bërë vaxhib.

16. Me përcjellë Imamin në namaz.

17. Ngritja nga rukuja dhe plotësimi i rukneve.

Pyetje:

1. Cilat janë vaxhibet e namazit?


292

SUNETET E NAMAZIT

Sunetet e namazit janë katërdhjetë e një, e ato janë:

1. Ngritja e duarve deri në vesh gjat tekbirit për burra, ndërsa deri në

shpatulla për femrat.

2. Lënja e gishtërinjëve normalë ashtu siq janë; as ngjitur fortë, as ndaras

fort gjat namazit, përpos në ruku.

3. Gjat qëndrimit në këmbë burrat me vendosë dorën e djathtë mbi të majtën

dhe nën kërthizë ndërsa gratë me vendosë dorën e djathtë mbi të majtën

dhe mbi gjoksin e tyre.

4. Me lavdëruar Allahun (me këndu “subhaneke Allahumen”).

5. Me thënë “Eudhu bilahi mine shejtani rraxhimë”.

6. Me thënë Imami në vetvete “Bismilahi rrahmani rrahim” para

“Elhamdulilahit” te çdo rekate, ndërsa para sureve nuk është sunet, nëse

thuhet nuk prish punë, që do të thotë nuk është mekruh, ndërsa më mirë

është mos me thënë.

7. Me thënë “amin” pas këndimit të “Fatihas”.

8. Me thënë “Semi Allahu limen hamideh” dhe “Rabena lekel hamd”.

9. Me thënë në vetvete “Subhaneke Allahume”, “Semi Allahu limen

hamideh”, “Rabena lekel hamd” dhe “Amin”.

10. Drejtimi i trupit gjat shqiptimit të tekbirit fillestarë.

11. Imami me i thënë me zë “tekbiret”, “Semi Allahu limen hamideh” dhe

“eselamu alejkum ve rahmetullah”.

12. Gjatë qëndrimit në këmbë të jenë të larguara këmbët në hapsirë prej katër

gishtave.

13. Me i këndu suret me rend duke shkuar që nga fillimi e deri në mbarim dhe

jo me qenë e kundërta.

14. Tekbiret e rukuit dhe të sexhdeve, përpos tekbirit të rukusë së rekatit të

dytë të bajrameve se aty tekbiri është vaxhib.

15. Me thenë tri herë në ruku “Subhane rabiel Adhijmë”.

16. Me thenë tri herë në sexhde “Subhane Rabiel eala”.

17. Me i vendosur duart mbi gjunjë në ruku.

18. Me i pasur gishtat larg njeri-tjetrit gjatë rukusë nëse është mashkull e nëse

është femër jo.

19. Drejtimi i gjunjëve (këmbët) me i mbajtë drejtë gjat rukusë.

20. Me drejtu shpinën gjat rukusë.

21. Me barazu kokën me shpinën gjat rukusë.

22. Me u ngritur plotësisht prej rukusë.

23. Me u ngritur plotësisht prej sexhdes.

MELAQET E ZOTIT 2

293

24. Me i vendosur gjunjët, duart e pastaj ballin në sexhde, ndërsa me qenë e

kundërta gjatë ngritjes.

25. Me e vendosur fytyrën në tokë në mes të shuplakave të duarve gjatë

sexhdes.

26. Mos me e mbështetur barkun mbi shpatullat e këmbëve gjatë sexhdes dhe

mos me i mbështetur krahët për toke gjatë sexhdës.

27. Gruaja me e mbështetur barkun mbi shpatullat e këmbëve gjatë sexhdes.

28. Ulja në mes të dy sexhdeve.

29. Me i vendosur duart mbi shpatullat e këmbëve gjatë uljes në mes të dy

sexhdeve.

30. Që burri ta shtrijë këmbën e majtë për toke, ndërsa gishtat e këmbës së

djathtë të jenë të kthyera kah kibla gjatë qëndrimit në etehijat.

31. Që gruaja të mbështetet në thembrrat e saja dhe që këmbët t‟i ket të

bashkuara.

32. Me sinjalizu me gisht gjatë shqiptimit të shehadetit.

33. Këndimi i “Fatihas” pas rekateve të para të çdo namazi farz, ndërsa pas

rekateve të para të namazeve sunet është vaxhib e jo sunet.

34. Në uljen e fundit me dërgu salavate për Muhamedin a.s.

35. “Duaja” pas salavateve në uljen e fundit.

36. Me laku kokën në të djathtë dhe në majtë gjatë selamit.

37. Me pasë për qëllim Imami që selami të jetë për xhematin dhe ruajtjen nga

e keqja e xhinëve.

38. Me pas për qëllim xhemati me ju dhënë selam xhematit në të djathtë dhe

në të majtë dhe të jet i ruajtur nga të këqijat e xhinëve.

39. Ai i cili falet vetëm me pas për qëllim me ju dhën selam melaqeve.

40. Me dhënë selam në heshtje (ai i cili falet vetëm).

41. Me prit xhemati pak pas selamit që ndoshta Imami nuk e thot selamin e

dytë e bie në sehvi sexhde.

Vërejtje: Këtu janë përfshirë punët e pëlqyera në namaz (mustehabet) do të

thotë veprimet të cilat i ka pëlqyer Muhamedi a.s.

Pyetje:

1. Cilat janë sunetet e namazit.?


294

MEKRUHET E NAMAZIT

Mekruhet e namazit janë:

1. Çdo sunet prej suneteve të namazit me e lënë është mekruh.

2. Me e ngritë shiqimin lart nga qielli.

3. Me e laku fytyrën në të djathtë apo në të majtë.

4. Me lexu Kur‟an në ruku apo sexhde.

5. Me i përvjel mënget e krahëve, apo pantalonat para se me ra në sexhde.

6. Në namazin farz me përsërit dy herë një sure pas fatihas ose në dy rekate

e njejta sure me u përsëritë. Në namazet sunete, nafile nuk është mekruh

përsëritja e surës.

7. Me i lëviz rrobat, mjekrrën etj.

8. Me shiku diçka çka ta humb orientimin në namaz.

9. Me i mbyllë sytë pa nevojë.

10. Me e prishë renditjen e këndimit të sureve do të thotë suret e fundit me i

këndu para sureve të para të renditura në Kur‟an.

11. Mekruh me u falë duke u shtrënguar prej nevojës natyrore.

12. Namazi para ushqimit të shtruar apo të përgatitur.

13. Me e ngjit namazin farz me namazin nafile.

14. Me u falë përgjumësh.

15. Me sinjalizu me dorë apo me gishtë.

16. Përsëritja e suretul “Fatiha”.

17. Me i bashku këmbët.

18. Lëvizja e kokës pa nevojë majtas apo djathtas, poshtë e përpjetë.

19. Duke qen e lëshuar radio apo televizioni.

Pyetje:

1. Cilat janë mekruhet e namazit?

MELAQET E ZOTIT 2

295

ÇKA E PRISH NAMAZIN

Namazin e prishin këto veprime:

1. Me folë, nëse edhe një shkronjë thuhet që ka domethënie, atëherë e prish

namazin.

2. Me ngrënë ose me pi.

3. Me ja kthy shpinën kibles.

5. Me lëvizë shum në namaz.

6. Zbulimi i trupit me qëllim.

7. Paraqitja e nevojës natyrore (lëshimi i gazërave).

8. Paraqitja e ndyrësirave të mëdha.

9. Të qeshurit.

10. Largimi nga feja apo çmenduria ose të fiktit.

11. Me u falë para se me hy koha e namazit.

12. Ndryshimi i nijetit.

13. Ndryshimi i domethënies për shkak të zbukurimit të zërit.

14. Me lënë një pjesë përbërëse të namazit (rukn) dhe mos me plotësu si p.sh.

rukunë. Ose me lën një pjesë pregatitëse (shart) të namazit.

15. Muktedia (ai i cili falet pas imamit) me kry ndonjë detyrë të namazit para

Imamit.

16. Me u falë gruaja para burrit pa mburojë.

17. Kur ai i cili është duke u falë me tejemum gjenë ujë apo kalojnë

pamundësitë të cilat më parë nuk ka mundur me marrë abdest.

18. Me dhënë selam me qëllim para plotësimit të namazit.

Pyetje:

1. Çka e prish namzin?


296

DHIKRI DHE DUAT PAS NAMAZIT

Sunet është për atë i cili e përfundon namazin me thenë tri herë

estegfirullah dhe pastaj me thënë:

Allahume ente selam ve minke selam

Tebarekte ja dhel xhelali vel ikram

Pastaj me këndu Ajetul Kursijën, me thënë tridhjet e tri herë “Subhanellah”,

tridhjet e tri herë “Elhamdulilah” tridhjet e tri herë “Allahu Ekber” dhe të

njëqintën herë:

La ilahe il-lall-llahu vahdehu la sherike leh

Lehul mulku ve lehul hamdu

Ve huve ala kuli shej in kadirë

Pastaj me bë lutje (dua) çka e sheh të arsyeshme për të mirat e kësaj bote

dhe botës tjetër, por më e pëlqyer është ajo çka është transmetu nga Muhamedi

a.s.

Argumentet nga hadithi për këto çka thamë më lartë transmetohet nga

Thuban - shërbëtori i Muhamedit a.s. se ka thenë:

“Muhamedi a.s. kur e përfundonte namazin thonte tri herë

Estegfirullah dhe pastaj e vazhdonte:

“Allahume ente selam ve minke selam

Tebarekte ja dhel xhelali vel ikram”.

MUSLIMI

Transmeton Hasan bin Alij r.a. se Muhamedi a.s. ka thenë:

“Kush e këndon ajetul kursijën pas çdo namazi prej namazeve farze do

të jet në përkujdesjen e Allahut deri në namazin tjetër”.

(Taberani Senedi Sahihë)

MELAQET E ZOTIT 2

297

AJETUL KURSIJA

Allahu la ilahe il-la huve

El hajjul kajjum

La teëhudhuhu sinetun ve la nevm

Lehu ma fis-semavati ve ma fil erd

Men dhel-ledhi jeshfeu indehu il-la bi idhnihi

Jealemu ma bejne ejdihim ve ma halfehum

Ve la juhitune bi shej in min ilmihi

Il-la bima shae vesia kursij juhus semavati vel erd

Ve la jeuduhu hifdhuhuma

Ve huvel alijjul adhimë.

Transmeton Ebu Hurejre se Muhamedi a.s. ka thenë:

“Kush pas çdo namazi thotë: tridhjet e tri herë Subhanellah dhe thotë

tridhjet e tri herë Elhamdulilah dhe vazhdon me tridhjet e tri herë

Allahu Ekber këto bëjnë së bashku nëntëdhjetë e nëntë herë dhe të

njëqintën e plotëson duke thenë: La ilahe il-lallahu vahdehu la sherike

leh, lehul mulku ve lehul hamdu ve huve ala kuli shej in kadirë, I

falen gabimet edhe nëse janë të shumta sa shkuma e detit”.

Transmeton Hakemi dhe Ebu Davudi se Muhamedi a.s. pas çdo namazi e bënte

këtë dua:

Allahume afinij fi bedenij

Allahume afinij fi semiij

Allahume afinij fi besari

Allahume in-ni eudhubike minel kufri vel fekr

Allahume in-ni eudhubike min adhabil kabri

La ilahe il-la ente

Në gjuhën shqipe do të thotë:

O Zoti im jepi shëndet trupit tim

O Zoti im përforcoje dëgjimin tim

O Zoti im përforcoje shiqimin tim

O Zoti im kërkoj mbrojtje prej teje nga mosbesimi dhe varfërija

O Zoti im kërkoj mbrojtje prej Teje prej dënimit në varr

Nuk ka Zot tjetër përpos Teje.

Përpos kësaj duaje lejohet me bë edhe dua tjera.


298

NAMAZET FARZE DHE NAMAZET (SUNET)

NAFILE DITORE

NAMAZE FARZE quhen ato namaze që ka urdhëru Zoti i

Madhëruar patjetër me u falë.

NAMAZE NAFILE (SUNET) quhen ato namaze të cilat Muhamedi a.s. me

vullnetin e tij i ka falur për me iu afru Zotit të Madhëruar, njëherit edhe

neve na ka thenë që të falim namaze vullnetare që me iu afrue Zotit të

Madhëruar.

NAMAZET FARZE DITORE JANË: 2 Rekate farz të sabahut

4 Rekate farz të drekës

4 Rekate farz të ikindisë

3 Rekate farz të akshamit

4 Rekate farz të jacisë

NAMAZET SYNETE DITORE JANË: 2 Rekate sunet të sabahut

4 Rekate sunet para farzit të drekës

2 Rekate sunet pas farzit të drekes

4 Rekate sunet para farzit të ikindisë

2 Rekate sunet pas farzit të akshamit

4 Rekate sunet para farzit të jacisë

2 Rekate sunet pas farzit të jacisë

Përpos kësaj në fund të ditës apo përmbyllje e të gjitha namazeve të ditës

kemi 3 rekate vaxhib të Namazit të Vitrit. Pra ky namaz falet pas namazit të

Jacisë.

Pyetje:

1. Çka quajm namaze farze?

2. Çka quajm namaze nafile?

3. Çilat janë namazet farze ditore?

4. Çilat janë namazet sunete ditore?

MELAQET E ZOTIT 2

299

NAMAZI FARZ JAVORË

- NAMAZI I XHUMASË -

Në vend të drekës në ditën e xhuma falet namazi i xhumasë.

Argument për këtë kemi ajetin Kur‟anorë:

“O ju të cilët keni besuar, kur të thëret ezani për namaz, ditën e

xhumasë, shpejtoni në përkujtimin e Allahut (me namaz të xhumasë)

dhe ndërprene shitblerjen, kjo është më e mirë për ju nëse e dini”.

(SURETUL XHUMUA, 9)

Argument tjetër kemi hadithin e Muhamedit a.s. ku thotë:

“Kam menduar ta urdhërojë një njeri që ta falë namazin e

xhumasë,ndërsa unë të shkojë me ia djegur shtëpitë atyre të cilët nuk

kanë ardhur për ta falur namazin e xhumasë”.

(MUSLIMI)

Namazi i xhumasë përbëhet prej dhjetë rekateve:

4 rekate sunet para farzit

2 rekate farz

4 rekate sunet pas farzit të xhumasë

Vërejtje: Tek ne është bërë traditë me i falë edhe gjashtë rekate të

drekës.

Namazi i xhumasë është obligim për:

1. Çdo musliman të lirë,

2. në moshën madhore,

3. që nuk është udhëtar, dhe

4. i cili ka mundësi të shkojë në vendin e faljes së xhumasë.

Ndërsa namazi i xhumasë nuk është obligim për:

1. Për femrat

2. Fëmija para moshës madhore

3. I sëmuri i cili nuk ka mundësi të shkojë në xhuma

4. Udhëtari

5. I shëndoshi i cili për shkak të frigës apo ndonjë arsye që me të vërtetë nuk

mundet me shku në xhuma.

Pyetje:

1. Çka falim në ditën e xhuma në vend të drekës?

2. Trego ajetin e obligimit të namazit të xhumasë?

3. Trego argument nga hadithi për namazin e xhumasë?

4. Prej sa rekateve përbëhet namazi i xhumasë?

5. Për cilin nuk është obligim namazi i xhumasë?


300

SHARTET E NAMAZIT TË XHUMASË

Shartet e namazit të xhumasë janë si vijon:

1. Që të jet në kohën e drekës

2. Që të falet me xhematë dhe atë më së paku tre që do të thotë se namazi i

xhumasë vetë nuk falet

3 Tubimi i të gjithëve në një vend për me falë një xhuma që do të thotë në

një afërsi mos me qenë dy vende ku falen dy xhumaja, por një vend dhe të

gjithë aty me e falë namazin e xhumasë.

4. Me qenë në qytet apo ku ka vendbanime të njohur si vendbanim

5. Hytbet e Xhumasë

Pyetje:

1. Cilat janë shartet e namazit të xhumasë?

MELAQET E ZOTIT 2

301

NAMAZET VJETORE

- NAMAZET E BAJRAMAVE -

Namazi i Bajramave është bërë vaxhib në vitin e parë të hixhretit.

Argument për namazin e Bajramit kemi ajetin kur‟anorë:

“FESALI LI RABBIKE VENHAR” që do të thotë:

“Falu për Zotin Tënd (fale bajramin) dhe preje kurbanin”.

(SURETUL KEVTHER, 2)

Argument kemi edhe hadithin ku Ibn Abasi thotë se e ka falur namazin e

bajramit të fitrit me Muhamedin a.s. dhe Ebu Bekrin e Omerin dhe të gjithë e

kanë falë bajramin para hutbes. Po ashtu në një rast tjetër Ibn Abasi thotë se

Muhamedi a.s. e ka falë bajramin pa ezan dhe pa ikamet.

- Namazi i bajramit përbëhet prej dy rekateve

- Nuk ka as ezan as ikamet për namazet e bajramave

Namazi i bajramit për dallim nga namazi farz i sabahut është se pas

tekbirit fillestarë Imami dhe xhemati i thonë edhe tre tekbira tjerë, pastaj Imami

këndon “Fatihanë” dhe “suren” dhe bie në ruku dhe i kryen dy sexhdet e rekatit

të parë, pastaj në rekatin e dytë Imami këndon “Fatihanë” dhe “Suren”, mirëpo

nuk shkon në ruku por i thotë edhe tre tekbira së bashku me xhematin dhe pastaj

me tekbirin e katërt bie në ruku dhe në dy sexhde dhe ulen në fund të namazit,

kështu që e përfundojnë namazin.

Petje:

1. Prej sa rekateve përbëhet namazi i bajramave?

2. Trego argumentin kur’anor për namazin e bajramave?

3. Trego argumentin e hadithit për namazin e bajramave?

4. Si falet namazi i bajramave?


302

NAMAZI I VITRIT

Namazi i vitrit është namaz vaxhib sikurse është vaxhib edhe namazi i

Bajramave.

Argument për këtë kemi hadithin e Muhamedit a.s.ku thotë:

“Vërtet Allahu ka parapa edhe një namaz shtesë, e ai është vitri, pra

falne atë namaz në mes të jacisë dhe agimit të ditës”. (AHMEDI – me isnadin sahih)

Koha e namazit të vitrit është prej faljes së jacisë e deri në agimin e ditës,

pra namazi i jacisë mund të falet në fillim të natës, në mes të natës dhe në fund

të natës.

- Ky namaz përbëhet prej tri rekateve.

- Në fund të rekatit të tretë para se me ra në ruku këndohet duaja e Kunutit

pasi që të thuhet tekbiri dhe pasi që të ngriten duart.

DUAJA E KUNUTIT

ALLAHUME INNA NESTEINUKE

VE NESTEGFIRUKE

VE NESTEHDIKE

VE NUëMINU BIKE

VE NETUBU ILEJKE

VE NETEVEKKELU ALEJKE

VE NUTHNI ALEJKEL HAJRE KUL LEHU

NESHKURUKE VE LA NEKFURUKE

VE NEHLEU VE NETRUKU MEN JEFXHURUK

ALLAHUME IJAKE NEABUDU

VE LEKE NUSALI VE NESXHUDUK

VE ILEJKE NES‟A VE NEHFIDU

NERXHU RAHMETEKE

VE NEHSHA ADHABEKE

INNE ADHABEKE BIL KUFFARI MULHIKUN

Pyetje:

1. Çfarë namazi është namzi i vitrit?

2. Cili është argumenti për namazin e vitrit?

3. Kur është koha e faljes së namazit të vitrit?

4. Prej sa rekateve përbëhet namazi i vitrit?

5. Si veprojmë në rekatin e tretë të namazit të vitrit?

6. Thuaje duanë e kunutit?

MELAQET E ZOTIT 2

303

NAMAZI PËR SHKAK TË NXËNIES SË DIELLIT [SALATU KUSUF]

NAMAZI PËR SHKAK TË NXËNIES SË HËNËS [SALATU HUSUF]

Këto dy namaze përbëhen prej dy rekateve, vetëm se mirë është që

këndimi të jet i gjatë (leximi Kur‟anit) po ashtu edhe rukuja edhe sexhdja të

zgjaten.

Argument për këtë kemi hadithin e Muhamedit a.s., kur është zënë dielli

dhe u errësua shumë për këtë arsye doli i dërguari i Allahut s.a.v.s. dhe i fali dy

rekate, e zgjati leximin e Kur‟anit dhe ka thenë:

“Dielli dhe Hëna janë dy argumente prej argumenteve të Allahut me të

cilat i frikëson njerëzit. Kur ta shihni errësirën dhe nxënien e tyre faluni

kështu (pra dy rekate) si në namazin farz (të sabahut)”.

- Këto dy namaze nuk kanë ezan as ikamet, por mirë është me i thirrë

njerëzit me u tubu.

- Mustehab është që të bëhet falja me xhemat dhe në xhami, por lejohet me

u falë edhe veç e veç.

NAMAZI PËR SHI [ ISTISKA ]

Kur ka mungesë të ujit dhe nuk ka shi sunet është me falë namaz për me ra shi.

- Namazi për shi përbëhet prej dy rekateve, falet me xhematë dhe jasht

vendbanimit. Nuk ka ezan dhe nuk ka ikamet.

Mirëpo lajmërohet populli që të tubohen sa më shumë.

- Namazi për shi falet në çdo kohë përpos kohëve të ndaluara të cilat janë të

ndaluara për pesë kohët e namazit.

- Mustehab është që kur të del xhemati në fushë për ta falur namazin, në një

fushë tjetër me i tubu edhe kafshët.

- Nuk ka hytbe namazi për shi por Imami kthehet në drejtim të xhematit

dhe bën duanë e “ISTIGFARIT”

- Mustehab është që para namazit për shi banorët e atij vendi me bë tevbe,

me bë pajtimin e ngatërresave, dhe të armiqësive, me dhënë sadeka, me i

agjinu tri ditë e në ditën e katërt me u falë për shi.


304

NAMAZI I VAPËS SË MESDITËS

[SALATU DUHA]

Ky namaz përbëhet prej dy rekateve, por lejohet apo mirë është me i falë

tet rekate.

Koha e këtij namazi është kur dielli është i fortë, përcëllues dhe vapë e madhe.

Ka dalur Muhamedi a.s. në Kuba dhe i sheh disa njerëz duke u falur në

vapë të mesditës [salatul duha] dhe thotë “Namazi i të devotshmëve

konsiderohet ai namaz kur falet deri sa dielli përcëllon.

Ky namaz përbëhet prej dy rekateve por mund të falet deri në tetë rekate.

NAMAZI I NDERIMIT TË XHAMISË

[TEHIJETUL MESXHID] Ky namaz përbëhet prej dy rekateve.

Muhamedi a.s. në hadithë thotë:

“Kur të vjen në xhami ndonjëri prej juve le t’i falë dy rekate para se të

ulet”.

MELAQET E ZOTIT 2

305

NAMAZI I ZGJEDHJES SË VEPRIMIT

[NAMAZI ISTIHARE]

Ky namaz përbëhet prej dy rekateve.

Ai i cili dëshiron dhe synon me vepru një punë të mire, e falë namazin prej dy

rekateve dhe në fund e bënë duan e transmetuar nga Muhamedi a.s. të cilën po e

shënojmë më poshtë:

Allahume inij estehijruke bi ilmike

Ve estekdiruke bi kudretike

Ve es eluke min fadlikel adhimë

Fe ineke tekdir ve la ekdir

Ve tealemu ve la ealem

Ve ente al-lamul gujub.

Allahume in kunte tealemu hadhel emr hajrunli

Fi dijni ve meashij ve akibetu emri fekdirhu li

Ve jesirhu lij thume barik li fijh

Ve in kunte tealemu enne hadhel emr sherrun lij

Fi dijnij ve meashij ve akibetu emrij fesrifhu

Ani vesrifnij anhu vekdir lijel hajru hajthu

Kane thume redinij bih.

(Transmeton “Xhematu” Përpos muslimit).

NAMAZI PËR NEVOJË TË POSAQME

[ SALATUL HAXHE ]

Namazi për nevojë të posaqme përbëhet prej dy rekateve.

Në fund të namazit këndohet duaja si vijon:

La ilahe il-lallahul Halimul Kerimë

Subhanall llahi rabil arshil adhimë

Elhamdu lilahi Rabil aleminë

Es’eluke mevxhibati rahmetik

Ve azaime magfiretik

Vel ganimete min kuli birr

Ves-selamete min kuli ithm

La ted’u li dhenben il-la gaferteh

Ve la hemen il-la fer-rexhteh

Ve la haxheten hije leke redijun il-la kadejteha

Ja Erhamu Rrahiminë


306

NAMAZI ME PUSHIME

[NAMAZI I TERAVIHËS]

Ky namaz falet në Ramazan pas namazit të jacisë përbëhet prej njëzet

rekateve.

Pas çdo dy rekateve jepet selam, por mund të jepet selam pas çdo katër

rekateve.

Namazi i teravisë edhe pse është sunet mund të falet veç e veç, por edhe

me xhematë, vetëm se kuptohet me xhematë është më e vlefshme.

Argumenti për namazin e teravihës:

Transmetohet prej Ebu Hurejrës se Muhamedi a.s. ka dëshiru dhe e ka pëlqy

shum faljen gjat natës në Ramazan, por nuk ka urdhëruar (se ka ba obligim), dhe

vazhdon duke thënë se Muhamedi a.s. ka thenë:

“Kush falet në Ramazan duke besuar dhe duke llogaritë se shpërblehet i

falen gabimet e mëparshme”.

(KUTUB SITTE – SAHIHË)

Transmeton Aishja se gjat Ramazanit në mbrëmje Muhamedi a.s. u fal

dhe u falën tjerët me të, pastaj natën tjetër prap u fal dhe njerëzit u shumuan në

xhami, pastaj natën e tretë dhe të katërtën u tubuan shumë në xhami, mirëpo

Muhamedi a.s. nuk prezentoi. Në mëngjes Muhamedi a.s. iu tha: “E kam ditur se

jeni tubuar shumë, mirëpo nuk kam prezentu vetëm për atë se jam frigu se do të

ju bëhet obligative”.

MUSLIMI

MELAQET E ZOTIT 2

307

NAMAZI I UDHËTARIT

Udhëtar nuk quhet çdo udhëtar i rëndomtë, por udhëtar quhet çdo person i

cili i kalon mbi 90 km prej vendbanimit ose vendlindjes së tij ose 18 orë rrugë

me ecje të rëndomtë në këmbë. Argument kemi ajetin Kur‟anor:

“Nëse udhëtoni nëpër tokë nuk bëni gabim me shkurtu namazin dhe

nëse frikoheni se ju sulmojnë ata të cilët nuk besojnë”.

(SURETU NISA 101)

Namazet të cilat shkurtohen janë:

DREKA - farz prej katër rekateve shkurtohet në dy rekate

IKINDIJA - farz prej katër rekateve shkurtohet në dy rekate

JACIJA - farz prej katër rekateve shkurtohet në dy rekate

AKSHAMI - nuk shkurtohet po ashtu edhe sabahu nuk shkurtohet

por falet si në shtëpi.

Kjo sa i përket farzeve, ndërsa sa i përket suneteve ato nuk shkurtohen.

Udhëtari gjatë udhëtimit tri dit e tri netë ose 90 km prej vendbanimit i

shkurton namazet, por nëse arrin në vendin e caktuar dhe vendos të qëndrojë më

shum se 15 ditë, atëherë nuk e shkurton namazin, por nëse vendos të qëndrojë

më pak se 15 ditë, e shkurton namazin.

Pyetje:

1. Kush quhet udhëtarë në fikhun islam?

2. Trego argumentin për namazin e udhëtarit?

3. Trego namazet të cilat shkurtohen në udhëtim?

4. Deri sa ditë duhet me bë nijet udhëtari për ta shkurtuar namazin?


308

SEXHDETU SEHVI

Me lënë një farz prej farzeve të namazit, namazi prishet, andaj nuk lejohet

me bë “sehvi sexhde”, por namazin e përsërisim.

Me lënë një sunet prej suneteve të namazit, namazi pranohet, por me

shpërblim më të vogël.

Me lënë ndonjë vaxhib të namazit ose me e vonu ndonjë farz të namazit,

atëherë bëjmë “sehvi sexhde”.

Sehvi sexhde do të thotë që në fund të namazit - pasi të japim selam i

bëjmë edhe dy sexhde dhe e këndojmë “etehijatin”, “salavatet”, “duat” dhe e

përfundojmë namazin me selam.

Tani do t‟i përmendim rastet kur bëjmë sehvi sexhde apo ndryshe kur e

harrojmë ndonjë vaxhib të namazit, e ato raste janë:

1. Mos me e këndu “Fatihan” ose pjesën më të madhe të suretul “Fatiha” në

rekatet e para të namazeve farze.

2. Mos me i këndu tri ajetet e shkurta ose një ajet të gjatë ose surën ose

“Fatihan” në rekatet e para të namazeve farze.

3. Në namazet (farzet) e drekës dhe ikindisë me këndu me zë ose në

namazet (farzet) e sabahut, akshamit dhe të jacisë me këndu pa zë.

4. Mos me qëndru në uljen (etehijatin) e parë të namazeve tri rekate ose

katër rekate.

5. Mos me këndu Etehijatin në uljen e fundit.

6. Me harru e me bë një sexhde në vend të dy sexhdeve, atëherë atë sexhde

e bëjmë në fund të namazit dhe prap bëjmë sehvi sexhde.

7. Me ra në ruku e pastaj me u ngritë në këmbë me e këndu “Fatihan” dhe

“Suren”, e përsërisim atë ruku dhe në fund bëjmë “sehvi sexhde”.

8. Me e këndu ajetin e sexhdes në namaz e mos me ra në sexhde prej

harresës në fund bëjmë sehvi sexhde.

9. Mos me qëndru sa duhet në ruknet e namazit ose në mes të rukneve të

namazit, si p.sh. në mes të rukusë dhe sexhdes.

10. Me këndu “suren” para “fatihas” ose me i këndu suret në rekatën e tretë

dhe të katërtë të namazeve farze ose me këndu suren në rekaten e dytë dhe

të tretë të namazeve farze e në të parën jo.

11. Mos me bë duanë e kunutit (rrespektivisht duan) në namazin e vitrit.

12. Mos me e thenë tekbirin (Allahu Ekber) në namazin e vitrit.

MELAQET E ZOTIT 2

309

13. Mos me i thenë tekbirat (Allahu Ekber) ose njërin tekbir (Allahu Ekber)

në namazin e Bajramave. Ose mos me e thënë tekbirin (Allahu Ekber) të

rukusë së rekatit të dytë të namazit të bajramave.

14. Me i bë dy përkulje (dy ruku) bëjmë sehvi sexhde.

15. Mos me qëndru në uljen e parë (etehijatin e parë)

16. Me dyshu në namaz.

Pyetje:

1. Çka do të thotë sehvi sexhde?

2. Trego disa raste kur duhet me bë sehvi sexhde?

NAMAZET TË CILAT NUK JANË FALUR MUND

TË FALEN [ KADA ] PAS KALIMIT TË KOHËS

“EDA” do të thotë me falë namazin në kohën e tij të rregullt.

“KAZA” do të thotë me fal namazin pas kalimit të kohës së tij, me fjalë tjera në

kohën e ç‟rregullt.

Nëse muslimanit i kalojnë shumë kohë të namazit, ai ka gabuar për këtë

arsye ai duhet të pendohet dhe me falë namazin kada (kaza).

Nëse muslimanit i kalon koha e namazit me arsye nuk e ka gabim si p.sh. friga

nga egërsira apo armiku.

Argument për namazin kada është Hadithi i Muhamedit a.s:

Kujt i humb koha e namazit ose e harron le ta falë kur të iu kujtohet,

pse Zoti i Madhëruar ka thenë: “Fale namazin për me më përkujtu

Mua”. ( MUSLIMI – nga Enesi)

RENDITJA E NAMAZEVE KAZA

Nëse gjat tërë jetës (pos fëmijërisë) nuk kanë kaluar pa i falë më shumë se

pesë kohë të namazit atëherë renditja është vaxhib. Ndërsa nëse kanë kaluar më

shumë, atëher renditja nuk është vaxhib.

Pyetje:

1. Çka do të thotë “EDA” dhe çka “KADA”?


310

NAMAZI I XHENAZËS

Namazi i xhenazës është farz kifaje që do të thotë nëse ndonjëri ose disa

ja falin namazin të vdekurit tjerët lirohen prej obligimit.

Ndryshe namazi i xhenazës është lutje për të vdekurin.

Në namazin e xhenazës as nuk bimë në ruku as në sexhde dhe as nuk

qëndrojmë në uljen e fundit. Namazi i xhenazës fillim e mbarim bëhet në këmb.

SI VEPROJM NË NAMAZIN E XHENAZËS

- Vendoset kufoma para xhematit

- Imami qëndron pran gjoksit të kufomës

- Xhemati rreshtohen pas Imamit

- Imami dhe xhemati e bëjnë nijetin

- Pas nijetit fillon namazi me Tekbirin “Allahu Ekber”

- Pas tekbirit të parë këndohet “Subhaneke” duke ia shtuar ”ve

xhelethenauke”

- Pas tekbirit të dytë këndohen salavatet

- Pas tekbirit të tretë këndohet lutja për të vdekurin dhe

- Pas tekbirit të katërtë ipet selam.

NAMAZI ME XHEMAT

Namazi me xhemat është sunet muekede (i forte)

Argument kemi hadithin e Muhamedit a.s. ku thotë:

“Namazi me xhematë është më i vlefshëm se namazi vetëm për njëzet e

shtatë shkallë”.

BUHARIU DHE MUSLIMI

Argument kemi ajetin Kur‟anorë:

“Kur të jesh në mesin e tyre dhe ju falë atyre namazin”.

SURETU NISA 101

Në një hadith tjetër Muhamedi a.s. thotë:

“Kush pastrohet në shtëpi pastaj shkon në xhami të cilat janë shtëpitë e

Allahut për ta kryer farzin prej farzeve të Allahut për çdo hap i fshihet

një gabim dhe për çdo hap tjetër i ngritet një vlerë”.

MELAQET E ZOTIT 2

311

KUR LEJOHET MOS ME U FALË ME XHEMAT Lejohet për mos me shku në xhami me u falë me xhematë në këto raste:

- Të ftohtit e fortë ose shiu i fortë apo bora e madhe

- Kur të jetë baltë e madhe dhe rruga shumë e prishur dhe është errësirë

- I verbëri i cili nuk ka udhëzues

- Sëmundja

- Për shkak të nevojës

- Kur ushqimi është i pregatitur

- Kur të jet njeriu i lodhur për gjumë

- Nëse përdoret ushqimi me hudër apo ndonjë ushqim me erë të rendë

Pyetje:

1. Çka është namazi me xhematë?

2. Trego hadithin për vlerën e namazit me xhematë?

3. Trego ajetin Kur’anorë për namazin me xhematë?

4. Kur lejohet mos me u falë me xhematë?


312

MELAQET E ZOTIT 2

313

BISMIL LAHI RRAHMANI RRAHIM

ELEM TEREKEJFE FEALE RABBUKE

BI ES-HABIL FIIIL

ELEM JEXH‟AL KEJDEHUM FII TEDLIIIIL

VE ERSELE ALEJHIM TAJREN EBABIIIIL

TERMIIHIM BI HIXHAARETIN MIN SIXH-XHIIIIL

FE XHEALEHUM KE ASFIN MEëKULë.


LI IILAAFI KUREJJJSH

IILAAFIHIM RIHLETESH-SHITAAI VES-SAJJJF

FEL JEA‟BUDUU RABBE HAADHEL BEJJT

EL LEDHII ET‟AMEHUM MIN XHUUIN]

VE AAMENEHUM MIN HAUFë.


314

MELAQET E ZOTIT 2

315


ERE EJTEL-LEDHII

JUKEDH-DHIBU BID-DIIIJNë

FEDHAALIKEL LEDHII

JEDU‟UL JETIIJMë

VE LAA JEHUDDU

ALAA TA‟AAMIL MISKIIIINë

FE VEJLUN LIL MUSAL-LIINEL-LEDHIINE

HUM AN SALAATIHIM SAAHUUUNë

EL-LEDHINE HUM JURAAAAUUUUNë

VE JEMNE‟UUNEL MAA’UUUNë


IN-NAAA EATAJNAAKEL KEVTHER

FESAL-LI LIRABBIKE VENHAR

INNE SHAANIEKE HUVEL EBTER


316

MELAQET E ZOTIT 2

317


KUL JAAA EJJUHEL KAAFIRUUUUNë

LAAAA EABUDU MAA TEABUDUUNë

VE LAAAA ENTUM AABIDUUNE MAA EABUD

VE LAAAA ENE AABIDUN MAA ABEDTUM

VE LAAAA ENTUM AABIDUUNE MAA EABUD

LEKUM DIIJNUKUM VE LIJE DIIJNë.


IDHAA XHAAAAE

NESRULL-LLAAHI VEL FET‟H

VE RE EJTEN-NAASE JED‟HULUUNE

FII DIIJNIL-LAAHI EFVAAXHAA

FESEBBIH BIHAMDI RABBIKE VESTEGFIRH

IN-NEHUU KAANE TEVVAABAA


318

MELAQET E ZOTIT 2

319


TEBBET JEDAAAA EBII LEHEBIN VETEBBë

MAA AGNAA ANHU MAALUHUU VE MAA KESEB

SE JESLAA NAAREN DHAATE LEHEBë

VEMREETUHUU HAMMAA LETEL HATABë

FII XHIIDIHAA HABLUN MIN MESEDë


KUL HUVALLAAHU EHADë

ALLAAHUS-SAMEDë

LEM JELIDë

VE LEM JUULEDë

VE LEM JEKUN LEHUU

KUFUVEN EHADë


320

MELAQET E ZOTIT 2

321


KUL EUUDHU BIRABBIL FELEKë

MIN SHERRRRI MAA HALEKë

VE MIN SHERRRRI GAASIKIN IDHAA VEKABë

VE MIN SHERRRRI NEFFAATHAATI FIL UKADë

VE MIN SHERRRRI HAASIDIN IDHAA HASEDë


KUL EUUDHU BI RABBIN-NAAAAS

MELIKIN-NAAAAS

ILAAHIN-NAAAAS

MIN SHERRRRIL VESVAASIL HAN-NAAAAS

EL-LEDHII JUVESVISU

FII SUDUURIN-NAAAAS

MINEL XHIN-NETI VEN-NAAAAS.

Vërejtje: Shkronjat të cilat janë më të theksuara duhet të shqiptohen rëndë për të

pasur kuptim të plotë në gjuhën arabe se përndryshe fjala merr kuptim tjetër.

- Zanoret e dyfishta apo të katërfishta duhet të zgjaten po aq sa janë fishuar.


322

MELAQET E ZOTIT 2

323

Dr. Musli Vërbani

FIKHU I ZEKATIT


9


324

MELAQET E ZOTIT 2

325

ZEKATI

Zekat d. m.th. shtim, zhvillim, pastrim etj.

Muslimani e jep zekatin, pra pjesën e pasurisë të cilën e ka bërë obligim

Zoti i Lartëmadhëruar. Në atë mënyrë ai e pastron veten nga gabimet dhe

shpreson në Zotin i Madhëruar se do t‟ia bekojë pasurinë, do t‟ia shtojë pasurinë

dhe do të zhvillohet ekonomikisht, sepse u ka ndihmu të varfërve me pasurinë e

tij.

Argument nga Kur‟ani për zekatin është ajeti:

“Dhe faleni namazin dhe jepni zekatin ...”.(El Bekare, 43)

Argument nga suneti për zekatin është hadithi:

“Është ngritur islami mbi pesë shtylla: Dëshmija se nuk ka Zot tjetër

përveç Allahut dhe se Muhamedi është i dërguari i Tij, falja e namazit,

dhënia e Zekatit agjërimi i muajit të ramazanit dhe haxhi në Qabe kush

ka mundësi”. (Buhariu)

Zekati është farz në islam, kush nuk e jep është mëkatarë i madh, por kush

e mohon dhënien e zekatit ai është pabesimtarë, se zekati është shtyllë prej

shtyllave të islamit.

Pyetje:

1. Çka d.m.th. zekat?

2. Pse muslimani e jep zekatin?

3. Trego argumentin Kur’anor dhe të sunetit për dhënien e zekatit?

4. Si konsiderohet ai i cili nuk e jep zekatin?

5. Si konsiderohet ai i cili e mohon zekatin?


326

QËLLIMI I DHËNIES SË ZEKATIT

Zoti i Lartëmadhëruar na ka bërë obligim zekatin për shumë çështje,

e prej tyre po i përmendim vetëm tri:

1. Që nga pasuria jonë t‟i japim të varfërve, t‟u ndihmojmë atyre dhe të kemi

rrespekt ndaj tyre. Ashtu që, edhe i varfëri ta ndiejë veten të lumtur kur t‟i

kryejë nevojat e tij elementare.

2. Që shoqëria muslimane të jetë shoqëri e cila i ndihmon njëri-tjetrit dhe e

don njëri-tjetrin.

3. Që me dhënien e zekatit me i bë ibadet Allahut (me adhurua Allahun), me

iu afru Allahut me qëllim që me fitu shpërblim në këtë botë dhe në botën

tjetër.

Pyetje:

1. Pse na ka bërë obligim Zoti i Lartëmadhëruar dhënien e Zekatit?

VLERA E ZEKATIT

Zoti i Lartëmadhëruar e do dhënësin e zekatit dhe e shpërblen në këtë botë

dhe në botën tjetër.

Zoti i Lartëmadhëruar e bekon dhe e shton pasurinë e atij i cili e jep

zekatin, sa që për shkak të dhënies së një sasie të vogël e bën shumë të madhe.


“Ata që shpërndajnë pasurinë e vet, edhe natën por edhe ditën,

fshehurazi por edhe haptazi, ata kanë shpërblimin e vet te Zoti i tyre,

dhe për ta nuk ka as frikë as pikëllim”. (El Bekare, 274)

Muhamedi a.s. në hadithë ka thënë:

“Siguronie pasurinë tuaj duke dhënë zekatin dhe shëroni sëmundjet

tuaja duke dhënë sadakanë”. (Ebu Davudi, Taberani dhe Bejhekiju)

Pyetje:

1. Trego për vlerën e dhënies së zekatit?

MELAQET E ZOTIT 2

327

DËNIMI PËR MOSDHËNIEN E ZEKATIT

Për ata të cilët nuk e japin zekatin dhe pengojnë dhënien e zekatit Zoti i

Lartëmadhëruar ka parapa dënim të dhimbshëm në ditën e Kijametit.


“... Ata të cilët e ruajnë arin dhe argjendin e nuk e japin për në

rrugën e Allahut, lajmëroi për një dënim të dhimbshëm”.

(Et Tevbe, 34)

Atë ditë kur ajo (pasuri e deponuar) fërgohet në prushin e xhehenemit,

e me të (ashtu zharavë) lyhen ballët, anët dhe shpinat e tyre ( do t‟u

thuhet): “Kjo është ajo që e depozituat për veten tuaj, pra shijoni atë

që e depozitonit!”. (Et Tevbe, 35)

Pyetje:

1. Trego ajetet kur’anore për dënimin e atyre të cilët nuk e japin zekatin?


328

SHARTET E ZEKATIT

Shartet e zekatit janë:

1. Me qenë musliman

- Jomuslimani me dhënë zekatin nuk i pranohet, pse Zoti i

Lartëmadhëruar nuk i do veprat e pabesimtarëve. 2. Me qenë i lirë.

- Robi nuk e ka për obligim dhënien e zekatit sepse ai nuk ka pronësi as

për veten e tij.

3. Me qenë në kompetencë absolute

- Pasuria për të cilën ipet zekati duhet me qenë në pronësi.

4. Mosha madhore

- Fëmija para moshës madhore nuk e ka për obligim zekatin, pse


“Tre personave lapsi nuk i shkruan veprimet e tyre:

Fëmiut deri sa të rritet, të çmendurit deri sa të vetëdijesohet dhe i fjeturi

deri sa të zgjohet”.

(Ebu Davudi, Nesaiu)

5. Që pasuria me arritë shkallën e Nisabit

Nisab quhet sasia e caktuar e pasurisë kur bëhet obligim zekati e ajo

është 85 gr. të arit. Muhamedi a.s. ka thënë:

“Nuk ipet zekati nën shumën prej 100 dërhemëve”.

6. Që pasuria me kalu një vit pa qarkulluar

- Kur pasuria e arrin kufirin e nisabit dhe kalon një vit bëhet obligim zekati.

- Në pemë dhe perime zekati ipet në kohën e të mbledhurave ose të

krrurave.

Pyetje:

1. Cilat janë shartet e zekatit?

MELAQET E ZOTIT 2

329

NË ÇKA IPET ZEKATI

Zekati ndahet në dy lloje:

1. Zekati i trupit (zekatul fitri), i cili ipet në fund të ramazanit,

2. Zekati i pasurisë.

Zekati i pasurisë ipet në pesë gjëra:

1. Në Ari

2. Në argjend

3. Në pemë dhe perime dhe produkte bujqësore

4. Në mall tregëtie

5. Në kafshë shtëpiake

6. Në thesarë dhe

7. Në xehe.

Pyetje:

1. Si ndahet zekati?

2. Në cilat gjëra ipet zekati?


330

ZEKATI NË ARI

Kur ari e arrinë shkallën në 85 gr. ose kur pasuria e arrinë vlerën e arit në

85 gr. dhe kjo sasi e arit apo kjo shumë e vlerës së arit kalon një vjet pa hy në

përdorim apo pa qarkulluar, atëherë bëhet obligim (farz) dhënia e zekatit.

NISABI i arit është 85 gr. (ar1).

Ndërsa vlera të cilën duhet dhënë zekat për ari është 2.5 %.

Shembull praktik për dhënien e zekatit për ari: Nëse Muslimani i ka 85

gram ari dhe vlera e gramit është 20 € , atëherë veprojmë kështu:

E llogarisim vlerën e arit në €uro:

85 gr. ari x 20 € = 1700 €

1700 € x 2.5 %

1700 € x 2.5

100

17 x 25

10

25 x 17 = 425 = 42.5 €

10 10

Ky musliman e ka farz me dhënë zekat 42.5 €

Pyetje:

1. Sa gram duhet të arrijë vlera e arit për t’u bërë obligim zekati?

2. Sa është përqindja e dhënies së zekatit në ari?

MELAQET E ZOTIT 2

331

ZEKATI NË ARGJEND

Argjendi konsiderohet prej sendeve të çmuara dhe me vlerë ashtu sikurse

ari.

Për të qenë obligim dhënia e zekatit për argjend, duhet me arritë vlerën e

NISABIT.

NISABI i argjendit është 700 gr. (argjend).

Nëse një person ka më pak se 700 gr. argjend, nuk e ka për obligim

zekatin. Por nëse ka 700 gr. e më shumë, atëherë e ka për obligim dhënien e

zekatit.

Vlera të cilën duhet dhënë zekat për argjend është 2.5%.

Shembull praktik për dhënien e zekatit për argjend:

Nëse muslimani i ka 700 gr. argjend dhe vlera e argjendit është 10 €,

atëherë veprojmë kështu:

E llogaritim vlerën e argjendit në €uro:

700 gr. argjend x 10 € = 7000 €

7000 € x 2.5 %

7000 € x 2.5

100

70 x 25

10

25 x 70 = 1750 = 175 €

10 10

Ky musliman e ka farz me dhënë zekat 175 €

Pyetje:

1. Sa gram duhet të arrijë sasia e arigjendit për t’u bërë obligim zekati?

2. Sa është sasia e dhënies së zekatit në argjend?


332

ZEKATI NË PEMË E PERIME


“Dhe shpenzoni nga të mirat (pasuria) të cilat i keni fituar dhe prej

atyre që i përfitoni prej tokës (pemëve dhe perimeve)”.

Muhamedi a.s. po ashtu e ka caktu edhe shumën e dhënies së pemëve dhe

perimeve duke thënë:

“Çka e ka ujitur qielli me shi ipet 10 % zekat (d.m.th. 1 )”.

10

Ndërsa arat apo plantacionet të cilat nevojiten me i ujitur me mjete, për

atë arsye se shpenzohet mund dhe angazhim, atëherë përqindja e zekatit

zvogëlohet prej 10 % në 5 %.

Për këtë Muhamedi a.s. ka thënë:

“Çka ujitet me kafshë dhe me mjete tjera, atëherë zekati është 5 % ”.

Duhet ditur se zekati i pemëve dhe perimeve ipet në kohën e të vjelurave

ose të korrurave. Thotë Zoti i Lartëmadhëruar:

“Dhe jepne pjesën e cktuar (zekatin) ditën e të korrurave”.

(El En‟am, 141)

Zekati i pemëve dhe perimeve ipet kur sasia e tyre e arrin NISABIN.

Nisabi i pemëve dhe i perimeve është pesë barrë apo 60 saëja , që

është e barabartë me 1092 kg.,

që d.m.th., nëse pronari i pemëve dhe perimeve ka më pak se 1092 kg. Nuk jep

zekat, ndërsa kur arrin në 1092 kg. E më shumë e jep zekatin. Muhamedi a.s. ka

thënë:

“Nuk ka zekat në (sasinë) më pak se 5 EVTHAK (barrë)”.

Pyetje:

1. Trego argumentin e ajetit Kur’anorë për dhënien e zkatit në pemë dhe

perime?

2. Sa është përqindja e zekatit nëse toka ujitet vetëm prej shiut?

3. Sa është përqindja e zekatit nëse toka ujitet me mjete dhe me kafshë?

4. Kur ipet zekati i pemëve dhe perimeve dhe trego argumentin Kur’anorë

për të?

MELAQET E ZOTIT 2

333

ZEKATI I MALLIT TREGËTARË

Përpos në ari , argjend, pemë dhe perime, zekati ipet edhe për mallin

tregëtarë me të cilën pronari i dyqanit apo i ndonjë firme mirret me tregëti.


“O ju që besuat, ndani nga gjërat e bukura të cilat i fitoni ...”. Në çfarëdo malli tregëtarë me të cilin tregëtohet ipet zekati, si p.sh.

aparatet, objektet, mobilejet, ushqimet, stolitë, drithërat, kafshët etj.

NISABI i mallit tregëtarë është po ai i arit, të cilën e kemi përmendur

më herët, e ai është 85 gr. ari.

Shartet e dhënies së zekatit në mallin tregëtarë janë:

- Me arritë nisabin – pra 85 gr. ari,

- me kalu një vit tregëti me atë mall,

- që malli të jetë me qëllim tregëtie.

Sasia e dhënies së zekatit të mallit tregëtarë është 2.5 %.

P.sh. Nësetregëtari pas një viti tregëtie në dyqan i ka 1000 € ka pasur

shitje (qarkullim), atëherë konsiderohet se i ka pasur 2000 € mallë tregëtarë,

andaj veprejmë kështu:

2000 € : 2.5 = 50 € Pra 50 € i jep zekat në fund të vitit.

Pyetje:

1. Trego argumentin e ajetit Kur’anorë për dhënien e zekatit në mall

tregëtie?

2. Sa është NISABI i mallit tregëtarë?

3. Cilat janë shartet e dhënies së zekatit në mall tregëtarë?

4. Sa është përqindja e zekatit në mall tregëtarë?


334

ZEKATI I KAFSHËVE

Kafshët shtëpiake për të cilat ipet zekati janë:

- Lopët

- Devet

- Delet dhe dhitë

Shartet të cilat duhet t‟i plotësojnë kafshët për dhënien e zekatit janë:

1. Që këto kafshë me arritë numrin e caktuar me sheriatë,

2. Me kalu një vit të plotë,

3. Që kafshët të ushqehen më shumë se gjysmë viti në kullosë, pra në

fushë apo mal.

ZEKATI I DEVEVE

Nëse numri i deveve është më pak se 5 nuk është farz zekati. Posa të arrijë

numri i deveve në 5 e më shumë, atëherë është arritur nisabi dhe është farz

dhënia e zekatit:

- Në 5 deve ipet 1 dele zekat

- Në 10 deve ipen 2 dele zekat



ZEKATI I LOPËVE

Nëse numri i lopëve është më pak se 30 nuk është farz zekati. Posa të

arrijë numri i lopëve në 30 e më shumë, atëherë është arritur nisabi dhe është

farz dhënia e zekait:

- Në 30 lopë ipet një viç i dy viteve zekat,

- Në 60 lopë ipen dy veta nga një vjet zekat.

MELAQET E ZOTIT 2

335

ZEKATI I DELEVE

Nëse numri i deleve është më pak se 40 nuk është farz zekati. Posa të arr

numri i deleve në 40 e më shumë, atëherë është arritur nisabi dhe është farz

dhënia e zekatit:

- Prej 40 deleve deri në 120 dele, ipet 1 dele zekat,

- Prej 121 deleve deri në 200 dele, ipen 2 dele zekat,

- Prej 201 deleve deri në 399 dele, ipen 3 dele zekat.

Pyetje:

1. Cilat janë shartet e dhënies së zekatit në kafshë shtëpiake?

2. Sa është NISABI i zekatit në deve?

3. Sa është NISABI i zekatit në lopë?

4. Sa është NISABI i zekatit në dele?


336

RUKAZI (THESARI)

Rukaz quhet thesari i fshehur në tokë në të kaluarën dhe kur muslimani

rastësisht has në të apo e gjenë pas një hulumtimi, ai e ka për obligim që

prej atij thesari me dhënë 20 % zekatin.

Argument për zekatin e Rukazit kemi hadithin:

“Në pasurinë e gjetur në brendinë e tokës (Rukazit) ipet zekati 20 % ose

një e pesta”. (Buhariu)

Shembull:

Nëse një musliman gjen ari në tokë me vlerë prej 10 000 €, atëherë ky musliman

e ka për obligim 20 % me dhënë zekat, kështu që veprojmë si vijon:

10 000 : 5 = 2000

Farz për dhënien e zekatit nga thesari është 2000 €.

- Rukazi nuk ka NISAB, që d.m.th. se sa do e vogël që të jet vlera e thesarit

të gjetur ipet zekati.

- Po ashtu në rukaz nuk nevojitet me kalu një vit, por bëhet obligim

menjëherë dhënia e zekatit.

Pyetje:

1. Çka quajmë rukaz?

2. Sa është sasia e dhënies së zekatit në rukaz (thesarë)?

MELAQET E ZOTIT 2

337

XEHET

Xehe quhet çdo lëndë me vlerë e nxjerrur prej toke siç janë: ari, argjendi,

nafta, gazi natyrorë, plumbi, alumini, hekuri etj.

Argument për dhënien e zekatit në xehe kemi ajetin Kur‟anorë:

“O ju besimtarë, jepni nga më e mira e asaj që e fituat dhe nga ajo që

ju kemi mësuar që ju ta nxjerrni prej toke (xehet)”. (El Bekare, 267)

Në xehe nuk është kusht me kalu një vit, por ipet zekati kur të nxjerret

xehja prej toke.

Përqindja e zekatit në xehe është 20 % (ose një e pesta).

Pyetje:

1. Cila është përqindja e zekatit në xehe?

2. Cili është argumenti Kur’anorë për dhënien e zekatit në xehe?


338

KUSH KA TË DREJTË NË ZEKAT

Pasi që zekati është shtyllë e islamit, dhe ka vlerë dhe rëndësi të posaqme

në Islam, Zoti i Madhëruar në ajet kur‟anorë e ka caktu kujt i takon zekati:

“Nuk ka dyshim se zekati takon vetëm:

- të varfërve,

- të gjorëve,

- nëpunësve,

- atyre që duhet përfituar zemrat, poashtu duhet dhënë

- për lirimin e robërve,

- të ngarkuarve në borgje,

- në rrugën e Allahut (luftëtarëve) dhe

- udhëtarit pa mjete materiale.

Caktim dhe obligim prej Zotit (për dhënien e zekatit në këto kategori)

Allahu është më i dituri, Ai është më i Urti”. (Et-Tevbe, 60)

Pyetje:

1. Kush ka të drejtë në zekat sipas ajetit kur’anorë në suretu Tevbe?

MELAQET E ZOTIT 2

339

FUKARAI VEL MESAKIN

(TË VARFËRIT DHE TË GJORËT)


“Nuk ka dyshim se zekati (sadakaja) u takon të varfërve, të gjorëve,

...”. (Et-Tevbe, 60)

Zoti i Madhëruar disa i ka dalluar me pasuri, disa me dituri, disa me

shëndet. Disa i ka dalluar me profesione, ndërsa të gjithë njerëzit kanë nevojë për

njëri tjetrin. Vetëm se duhet pasur parasyshë se për çdo ndihmë që njeriu i bën

tjetrit Zoti e shpërblen, ndërsa për ndihmën të cilën Zoti e ka parapa me i ndihmu

tjetrit dhe nuk i ndihmon, atëherë Zoti e ndëshkon dhe e dënon. Për këtë arsye

Zoti i Lartëmadhëruar në një ajet kur‟anorë thotë:

“Dhe në pasurinë tuaj keni obligim të caktuar (zekatin) për lypsat dhe

nevojtarët”.

Pashtu edhe në një ajet tjetër thotë:

“Dhe i ushqejnë me ushqim për dashurinë që kanë ndaj Tij (Allahut)

të gjorët, jetimët dhe robërit”.

Pyetje:

1. Trego ajetin kur’anorë i cili tregon për obligimin e dhënies së zekatit të

varfërve dhe të gjorëve?


340

AMILIJNE ALEJHA

(NËPUNËSIT E TUBIMIT TË ZEKATIT)

Zekati është institucion shoqëror.

Për zekatin patjetër duhet të ekzistojë ministria e zekatit.

Ministria e zekatit në kuadrin e saj ka:

1. Sektorin për tubimin e zekatit dhe

2. Sektorin për shpëndarjen e zekatit.

- Sektori për tubimin e zekatit organizon qështjen e llogaritjes së zekatit; sa

i takon pronarëve me dhënë zekatin, si duhet llogaritur, kohën e dhënies së

zekatit dhe mënyrën e dhënies së zekatit.

- Sektori për shpërndarjen e zekatit organizon çështjen e atyre të cilët janë

më meritorë për dorëzimin e zekatit, sa u nevojitet atyre, kur u nevojitet atyre në

bazë të rregullorës së rrethanave shoqërore.

Për këtë arsye profesionistët dhe punëtorët të cilët hargjojnë mund dhe

kohë në tubimin dhe shpërndarjen e zekatit në formën më të mirë u takon edhe

atyre një pjesë e zekatit të tubuar. Vetëm se duhet pasur parasysh se ministri i

zekatit dhe punëtorët duhet me qenë besnik dhe të siqert sikurse Musa a.s. dhe

Jusufi a.s.:

“Ai (Jusufi a.s.) i tha (mbretit): “Më emëro ministër të magacioneve të

tokës dhe financave se vërtet unë jam i ditur (dhe profesionist për këtë

çështje) dhe jam sigurues (i mallit)”. (Jusuf, 55)

“Zekati nuk i takon familje së Muhamedit a.s.”.

(Transmeton Muslimi, marrur nga hadithi i Mutalib ibn Rebia)

Pyetje:

1. Sa sektorë i ka ministria e zekatit dhe cilat janë ato?

2. Çka organizon sektori i tubimit të zekatit dhe çka organizon sektori për

shpërndarjen e zekatit?

MELAQET E ZOTIT 2

341

MUELEFETU KULUBUHUM

(PËRFITIMI I ZEMRAVE)

Muhamedi a.s. në një hadith thotë:

“Duaje të dashurin në masë se ndoshta një ditë mund të bëhet i urrejtur

dhe urreje të urrejturin në masë se ndoshta një ditë mund të bëhet i

dashur”.

Në shoqërinë islame mund të ketë pabesimtarë, mirëpo Islami është fe e

tolerancës, dashurisë dhe bëmirësisë, për këtë arsye ka prapa që edhe

jomuslimanit me i dhënë pjesë nga zekati me qëllim që të përfitohet zemra e tij

dhe ta pranojë islamin. Kjo tregon se islami është fe që ia do të mirën çdo kujt.

Muhamedi a.s. i ka dhënë Safvan ibni Umejjit nga pasuria e fituar në

luftën e Hunejnit edhe pse nuk ishte musliman.

Po ashtu zekati i ipet edhe muslimanit i cili e ka pranu islamin, mirëpo

imani i tij është ose i dyshimt ose i dobët. Islami e ka parapa me i dhënë pjesë të

zekatit kësaj kategorie vetëm me tregu sinqeritetin që ka ndaj çdo muslimani.

Po ashtu zekati i ipet edhe jomuslimanit i cili mundet me ju bë keq

muslimanëve, kështu që me dhënien e zekatit mundet të zbutet zemra e tij, dhe se

paku ai mos me i dëmtu muslimanët. Këtu bën pjes tubimi i zekatit për me iu

dhënë udhëheqësve jomusliman që gjatë luftës kan zënë rob musliman dhe janë

pengje të luftës.

Kështu që me zekat paguhen udhëheqësit jomusliman për me i liru pengjet

musliman të luftës.

Pyetje:

1. Trego për dhënien e zekatit atyre që duhet përfituar zemrat në islam?


342

RIKAB

(LIRIMI I ROBËRVE)

Në kohërat e lashta ka ekzistu sistemi skllavo-pronarë, ka pasur robër të

cilët kanë punuar vetëm për pronarët e tyre dhe nuk kanë pasur liri të plotë.

Kur Muhamedit a.s. i ka zbritur Kur‟ani, atëherë idhujtarët e Mekes i kanë

maltretuar robërit e tyre pa masë. Kështu ka ndodhë edhe me muezinin e parë në

Islam – Bilallin. Pronari i tij, Umeje e torturonte pa mëshirë në mes të

shkretëtirës dhe në mes të diellit përcëllues, derisa e bleu Ebu Bekri dhe e ka

liru.

Islami është feja e cila e ka zhdukur robërinë me masa dhe forma të

ndryshme. Njëra prej atyre masave është edhe tubimi i zekatit për lirimin e

robërve që edhe ata të jetojnë të lirë.

Në kohë të sotit mund të bëhet tubimi izekatit për lirimin e robërve të

luftës apo lirimi i pengjeve të luftës.

Për lirinë e njeriut ka folë edhe Omeri r.a.-Halifja e muslimanëve kur ka

thënë:

“Deri kur ju do t’i robëroni njerëzit, ndërsa nënat e tyre i kanë lindur të

lirë”.

Për këtë arsye lirisht mund të themi se Islami është feja e paqës dhe lirisë.

Pyetje:

1. Shpjego për dhënien e zekatit në lirimin e robërve ?

MELAQET E ZOTIT 2

343

GARIMINË

(TË NGARKUARIT NË BORGJE)

Gariminë quhen ata të cilët kanë marrë borgj, mirëpo kur ka arritur afati i

kthimit nuk kanë mundësi me pagu borgjin.

Për këtë arsye sheriati Islam kujdeset që ata sa më shpejtë ta paguajnë

borgjin dhe ka parapa zekatin me ia dhënë atyre që sa më shpejt me la borgjin

dhe me vazhdu jetën normale.

Duhet pasur parasysh se secili mund të ketë borgje, por borgjet mund të

lahen, dhe secili mund të merr borgj për profit tregëtie, ndërtimi,etj. etj.

Pra “Garim” (i ngarkuar me borgj që s‟ka mundësi me e la) është ai i cili i

ka marrë borgj dikujt, mirëpo përpos Nisabit (85 gr. ari) që e ka në veten e tij

nuk ka pasuri tjetër dhe nuk mund ta lajë borgjin. Pa marrë parasysh a ka borgj

shumë apo pak, me rëndësi është që prej zekatit të cilin e merr me la borgjin.

Shartet të cilat duhet t‟i plotësojë ai i cili meriton zekatin si i ngarkuar në

borxh (Garim) janë:

1. Që borgjin që e ka marrë i ka skadu afati i kthimit dhe patjetër duhet me e

la,

2. Që borgjin që e ka marrë ka qenë për qëllime që janë të lejuara në islam

(jo për alkool, bigjoz etj.),

3. Që borgjin që e ka marrë të jetë për atë vit, jo për vitin tjetër (pra, jo për

vitin e ardhëshëm).

Muhamedi a.s. ka bërë lutje, dhe nëve na ka mësuar të lutemi:

“O Zoti im, unë kërkoj mbrojtje nga pamundshmëria e larjes së

borgjit”.

Pyetje:

1. Shpjego për dhënien e zekatit të ngarkuarve në borgje?


344

FI SEBILILAH

(NË RRUGË TË ALLAHUT)

Ka njerëz të cilët luftojnë për hirë të Allahut, mirëpo nuk kanë mjete

materiale.

Rruga e Allahut është rruga stabile, e drejtë dhe e qëndrueshme.

Shpenzimi në rrugën e Allahut përfshinë të gjitha shpenzimet në punë të

mira dhe në ngritjen e fjalës së Allahut në shkallën më të lartë. Mirëpo në

veçanti zekati i takon atyre që luftojnë për hirë të Allahut, angazhohen për hirë

të Allahut.

Të githë dijetarët janë të pajtimit se nuk lejohet tubimi i zekatit për

ndërtimin e rrugëve, urave, objekteve shkollore, spitaleve. Ngase për ndërtimin e

këtyre patjetër duhet shteti islam të gjejë fonde tjera përpos zekatit me i ndërtu,

si p.sh. tatimeve, vetkontributeve etj.

Sasia e zekatit e cila i takon kësaj kategorie është aq sa është e nevojshme

me i pregaditur luftëtarët me ushqim, veshëmbathje, pregaditje luftarake, mjete

luftarake dhe aq sa u nevojitet atyre në momente të caktuara. Ndonjëherë u

takon e tërë sasia e zekatit të tubuar kësaj kategorie nëse është e domosdoshme

në momente të vështira dhe në momente të caktuara.

Pyetje:

1. Shpjego për dhënien e zekatit në rrugë të Allahut?

MELAQET E ZOTIT 2

345

IBNI SEBILË

(UDHËTARI PA MJETA MATERIALE)

Nëse një udhëtarit gjat rrugës i hargjiten mjetet financiare dhe materiale

dhe nuk ka mundësi të kthehet në vendlindje, i takon zekati.

Feja islame i ka kushtuar rëndësi të posaqme udhëtimit për arsye të

shumta, sepse edhe Zoti i Madhëruar në Kur‟an ka kërku për me udhëtu për

furnizim.

“Udhëtoni nëpër tokë dhe hani prej furnizimit të Tij”.

- Ka kërku me udhëtu me kërku dituri dhe me hulumtu:

“Thuaj udhëtoni nëpër tokë dhe shikoni, vështroni dhe hulumtoni si

ka filluar krijimi e pastaj ju do të ktheheni (te Zoti)”.

- Ka kërku me udhëtu për me luftu në rrugën e Allahut:

“Dilni (në luftë), le t‟ju vijë (lufta) e lehtë ose e rëndë. Luftoni për

hirë të Allahut me pasurinë tuaj dhe me veten tuaj, kjo është me

dobishmja për ju, sikur ta kuptonit”. (Et-Tevbe, 41)

- Ka kurku me udhëtu me e kryer haxhin:

“Allahu ka obligue njerëzit, ata që kanë mundësi t‟i përballojnë

rrugës ta vizitojnë dhe ta kryejnë haxhin në shtëpinë e (Tij)”. (Ali

Imran, 97)

Për të gjitha këto shkaqe islami ka lejuar dhënien e zekatit kësaj kategorie,

por ka parapa edhe shartet e ato janë:

1. Me pasur nevojë për ato mjete me u kthy në vendlindje,

2. Që nijeti i udhëtimit mos me qenë për çështje të ndaluara, si p.sh. vrasje,

vjedhje, plaqkitje. Personit të tillë nuk i jepet zekati.

3. Që udhëtari nuk ka mundësi me huazu, që kur të kthehet me ia la borgjin

ose nuk ka formë tjetër për me i ardhë mjete prej vendlindjes së tij.

Pyetje:

1. Shpjego për dhënien e zekatit udhëtarit pa mjete materiale?


346

ZEKATUL FITRI

Zekati ndahet në dy lloje:

1. Zekatul fitri (zekati i trupit apo personal) dhe

2. Zekati i pasurisë.

Zekatul fitri (personal) është vaxhib.

Zekatul fitri është bërë vaxhib në vitin e dytë të hixhretit, atë vit kur është bërë

obligim agjërimi i ramazanit.

Ndryshe Zekatul fitri është vaxhib me dhënë në ramazan para faljes së fitr

bajramit.

Ky zekat ipet me qëllim që në ditën e fitër bajramit të gjithë muslimanët të

ken ushqim, të gjith muslimanët të ken veshmbathje, të gjith muslimanët të kenë

vendbanim dhe të gjithë muslimanët të jenë të gëzuar dhe të gjithë muslimanët

t‟i ndihmojnë njëri-tjetrit.

Për këtë zekatul fitrin e ka baxhib edhe i pasuri edhe i varfëri.

Për këtë arsye Muhamedi a.s. ka thënë:

“Sa i përket të pasurit (ai e jep zekatul fitrin) Allahu e pastron dhe ia

shton pasurinë, ndërsa sa i përket të varfërit Zoti ia kthen më shumë

dhe ia jep më shumë se sa ka dhënë (zekatul fitr)”. (AHMEDI DHE BEJHEKIU)

Argument nga Kur‟ani kemi ajetin:

“Ka shpëtuar kush e ka dhënë zekatin (zekatul fitrin) dhe e ka

përkujtu emrin e Allahut dhe e ka falur namazin (e bajramit)”. (El

Ea‟la, 14-15)

Argument nga hadithi kemi thënien e Muhamedit a.s.:

“Për agjërimin e ramazanit është bërë obligim zekatul fitri për çdo

njeri; musliman, rob apo i lirë, mashkull apo grua, i vogël apo i madh

një SAË prej hurmave ose një SAË prej elbit”. (MALIKU, NESAIU,

MUSLIMI)

Nga hadithi kuptojmë se zekatul fitri është një SAË.

Një SAË është e barabartë me 2 kg. grurë ose 4 kg. elb.

- Zekatul fitri mund të ipet edhe në të holla aq sa kushtojnë 2 kg. grurë ose

4 kg. elb.

MELAQET E ZOTIT 2

347

- Kush e jep zekatul fitrin para faljes së bajramit e ka kryer vaxhibin e

dhënies, ndërsa kush e jep zekatul fitrin pas faljes së bajramit nuk e ka kryer

vaxhibin e dhënies, por ajo i konsiderohet vetëm si sadaka e rëndomtë.

Thotë Muhamedi a.s.:

“... kush e jep atë para namazit të (bajramit) ajo i pranohet, e kush e jep

pas namazit (të bajramit), ajo konsiderohet sadakë nga sadakatë e

rëndomta vullnetare”.

(Ebu Davudi)

Pyetje:

1. Kur është vaxhib me u dhënë zekatul fitri?

2. Kush e ka vaxhib me e dhënë zekatul fitrin?

3. Trego ajetin Kur’anorë dhe hadithine Muhamedit a.s. për dhënien e

zekatul fitrit?

4. Sa është sasia e zekatul fitrit?


348

MJEGULLA

Një njeri udhëtonte në një rrugë dhe duke shiquar lart i sheh retë. Ku mbi

re ndëgjon një zë duke thënë: O ju mjegulla lëshoni shi në kopshtin e robit të

Allahut (ABDULLAHUT) të mirë.

Kur i sheh se mjegullat ecin në drejtim të një kopshti i cili ishte i mbushur

me pemë dhe perime, dhe aty ndalen dhe bie shi i plotë, ndërsa njeriu e punonte

kopshtin: Ky njeri u habit pse mjagullat shkuan saktësisht te kopshti i robit të

mirë të Allahut (ABDULLAHUT). Dhe pa pritur e pa u kujtuar shumë, shkon

dhe e pyet atë njeri:

- Si e ke emrin?

- Ai iu përgjigj: ABDULLAH (rob i mirë i Allahut). Por, pse po të

intereson emri im!?

- E kam dëgjuar një zë i cili urdhëronte mjegullat për të lëshu shi në

kopshtin tënd, dhe i kam përcjellur mjegullat deri sa kanë lëshuar shi në

kopshtin tënd, por po të pyes se çka punon në këtë kopsht?

- Pasi që po më pyet po të të tregoj: Unë e mbjelli këtë tokë me pemë dhe

perime dhe fitoj, mirëpo fitimin e ndaj në tri pjesë; një pjesë e shpenzoj

për të varfërit, një pjesë e shpenzoj në familjen time, ndërsa një pjesë e

shpenzoj për reprodukcionin e kopshtit, pra e kthej prap në kopsht për të

sjellë fitime tjera.

- Tani e kuptoj fshehtësinë pse Allahu ju sjell juve fitim në kopshtin tënd

dhe bënë që të bie shi dhe të sjellë fryte dhe fitim kopshti yt.

MELAQET E ZOTIT 2

349

KARUNI

“Karuni ishte nga populli i Musati a.s. dhe ai e shtypte atë popull

ngase Ne i patëm dhënë aq shumë pasuri saqë një grup i fuqishëm mezi

bartnin qelësat e (pasurisë së) tij. e kur populli i vet i tha: Mos u kreno aq

fortë sepse Allahu nuk i do të shfrenuarit”! (El Kasas, 76)

Karuni ka qenë prj popullit të Musa a.s. për ndryshe ai ka qenë edhe prej

familjes së Musa a.s. Ai e dinte Tevratin përmendësh dhe kur e këndonte

Tevratin e këndonte me zë të bukur.

Karuni kishte aq shumë pasuri sa që një grup njerëzish nuk mund t‟i

mbanin as çelësat e magacioneve të pasurisë. Kur Zoti Lartmadhëruar ka

urdhëru që me dhënë 1 % zekat, atij i dukej se është shumë dhe jo vetëm që ka

refuzu me dhënë zekatin por u thonte tjerëve: Musa a.s. çdo gjë që ju ka urdhëru

e keni ndëgju por tashti mos e ndëgjoni. Atëherë Zoti i Lartmadhëruar i thotë

Musa a.s. bën dua që të fundoset Karuni me tërë pasurinë e tij.

Musa a.s. u lut: “Oj tokë fundose Karunin dhe pasurinë e tij”.

Lutja e Musa a.s. është pranu, kështu që Karuni së bashku me pasurinë e

tij është fundosur në tokë dhe e ka mbulu dheu për së gjalli, për arsye se nuk e

ka dhënë zekatin, nuk e ka ndëgju urdhërin e Zotit dhe nuk i ka ndihmu të

tjerëve, sepse Musa a.s. i ka thënë:

“Dhe bën të mira (ndihmoju të tjerëve) ashtu siç të ka bë mirë Allahu

(të ka dhënë pasuri) ty, e mos bën të këqija në tokë”. (El Kasas, 77)

Përpos Karunit Allahu ka shkatërru dhe i ka fundosë edhe shumë popuj të

cilët kanë qenë edhe shumë të pasur edhe të fuqishëm, vetëm e vetëm se nuk i

kanë rrespektuar urdhërat e Allahut dhe kanë bërë shkatërrime në fytyrën e

tokës, kanë tregu kryelartësi, i kanë shtypur dhe nuk iu kanë ndihmu të tjerët.


350

KOPSHTI I SHKRUMBUAR

Një pronarë i një kopshti me pemë e perime, përplot me fryte e begati, çdo

herë kur i mblidhte pemët apo i korrte të lashtat i thirrte të varfërit dhe ujepte

pjesën e tyre apo zekatin. Mirëpo pas një kohe ai vdes dhe e trashëgojnë djemt e

tij.

Ata ishin koprracë dhe zemërngushtë. Kur vjen koha e mbledhjes së

pemëve vendosin mos me i lajmëruar të varfërve dhe mos me iu dhënë atyre

(zekatin) hisen e tyre. Por me shku në mbrëmje dhe para sabahut me i mbledhë

frytat dhe me u kthyer në shtëpinë e tyre.

Gjatë natës Zoti kishte lëshuar një zjarr dhe kopshtin e kishte djeg, e

kishte bërë shkrumb e hi.

Kur arritën para mëngjesit në kopshtin e tyre, nuk e njohën, menduan se e

kanë humbur rrugën gjatë natës dhe kanë shkuar në një kopsht të lënur pas dore.

Mirëpo pas një kohe vërtetuan se kopshti i tyre ishte bërë shkrumb e hi dhe nuk

kishte mbetur asnjë fryt në të.

Ata e kuptuan se zemërngushtësia dhe mosdhënia të varfërve hisen e tyre

ishte shkak që Zoti i kishte dënu dhe kopshtine tyre e kishte bërë gërmadhë. Ata

janë pendu por ishte vonë.

Kështu është dënimi në këtë dunja për mosfalënderimin e Zotit,

mosnjohjen e begative të Zotit dhe mosdëgjimin e urdhërave të Zotit, por

dënimet në ahiret janë shumë më të mëdha dhe shumë më të rënda.

MELAQET E ZOTIT 2

351

VËRTETIMI I LAJMIT

Harith ibn Dirari pasi që e kishte pranu islamin, ishin pajtu me

Muhamedin a.s. që të shkojë te populli i tij me i ftu në islam dhe me tubu

zekatin, e pastaj Muhamedi a.s. me dërgu një delegat me pranu zekatin dhe me

ia shpërnda muslimanëve.

Muhamedi a.s. e dërgon Velid bin Ukben për te Harithi me marrë zekatin

e tubuar. Në mes të rrugës Harithi është friguar prej popullit të tij pasi që më

herët kishte pasur një armiqësi me atë popull dhe kthehet te Muhamedi a.s. e i

thotë:

O i dërguar i Allahut, Harithi jo vetëm që nuk ka dashur me ma dhënë

zekatin por edhe ka dashur të më vras.

Mirëpo Muhamedi a.s. ka qenë i kujdesshëm, dhe nuk e ka dërgu Halid

bin Velidin dhe ushtrinë pa e verifikuar lajmin.

Në anën tjetër Harithi me padurim priste të deleguarin e Muhamedit a.s.

për t‟ia dorëzu zekatin dhe për t‟i tregu se populli i tij e ka pranu islamin.

Pas pak kohe Harithi niset për te Muhamedi a.s. në Medine. Ai në mes të

rrugës takohet me ushtrinë e Muhamedit a.s. dhe e kuptojnë realitetin.

Për këtë arsye ka zbritur ajeti Kur‟anorë:

“O ju që keni besuar, nëse ndonjë i pandërgjegjshëm u sjell ndonjë

lajm, ju shqyrtonie mirë, ashtu që të mos e goditni ndonjë popull pa e

ditur realitetin, e pastaj të pendoheni për atë që keni bërë”.

(El Huxhurat, 6)


352

HADITHE TË MUHAMEDIT A.S. RRETH

SADAKASË

Muhamedi a.s. në shumë hadithe e ka inicuar dhe e ka kërku fisnikërinë

dhe bujarinë. Edhe vetë Muhamedi a.s. ka qenë bujarë dhe fisnik. Ai ka qenë

shembulltyra më e mirë në bujari. Çka ka pasur Muhamedi a.s. dhe i kanë kërku

nuk i ka refuzu. Ai i ka dashtë muslimanët dhe i ka këshillu muslimanët.

Në një hadith thotë:

“O bir i Ademit shpenzo (dhe jepi e ndihmoi të tjerëve) se atëherë do të

ipet ty dhe do të shpenzohen të mirat në ty”. (MUTEFIKUN ALEJH)

Në një rast tjetër e kanë pyetur Muhamedin a.s. se cilat janë punët më të mira, e

ai është përgjigjur:

“Me i ushqyer të tjerët, me dhënë (shpërnda) selamin te ata të cilët i

njeh e nuk i njeh”. (MUTEFIKUN ALEJHI)

Muhamedi a.s. na ka tregu se për dorëdhënësin edhe melaqet luten:

“Çdo mëngjes kur robërit e Zotit zgjohen, zbresin dy melaqe në tokë dhe

njëra thotë: O Zot shtoja pasurin atij i cili jep dhe shpenzon për të tjerët.

Ndërsa tjetra thotë: O Zot mos i jep pasuri atij i cili nuk jep dhe nuk

shpenzon për të tjerët”.

(MUTEFIKUN ALEJHI)

Duhet pasur parasysh se Muhamedi a.s. nuk na ka mësu me qenë parazit

dhe të padobishëm për shoqërinë. Për këtë arsye ka thënë:

“Dora e cila jep (e larta) është më e mirë se dora e cila merr (e ulëta)”. (Muslimi)

BUZËQESHJA SADAKA


“Buzëqeshi vëllaut tënd se konsiderohet sadaka”. (Tirmidhiu)

Islami është fe e tolerancës dhe e paqës, e drejtësisë dhe bujarisë. Për këtë

arsye edhe Muhamedi a.s. vazhdimisht ka qenë i butë dhe i sjellshëm, ka qenë

tolerant dhe i buzëqeshur, mahitej me shokët e tij dhe ata qeshnin, ndërsa imani i

tyre ishte i mbushur plot dritë.

Buzëqeshja e sinqert tregon simpatinë, dashurinë, qëllimin e mirë dhe

sjelljen e mirë dhe bëmirësinë. Buzëqeshja e sinqertë e qetëson zemrën, i hjek

dhembjet, ndihmon në zgjedhjen e problemeve, e aktivizon mendjen, i liron

eshtrat e trupit dhe e bënë njeriun stabil dhe të sinqert.

Duhet pasur parasysh se edhe kur mahitemi, mahija me qenë pa lajka dhe

pa rrena. Muhamedi a.s. ka thënë:

“Unë vërtetë mahitem, por mahija ime është e drejtë dhe e sinqert”.

MELAQET E ZOTIT 2

353

Dr. Musli Vërbani

FIKHU I AGJËRIMIT


10


354

MELAQET E ZOTIT 2

355

AGJËRIMI

Agjërim d.m.th. me u pengu, apo me ndalu veten nga diçka. Ndërsa, në

Sheriatin Islam:

Agjërim është me e pengu ose me e ndalu veten nga ushqimi, pija dhe

epshi prej agimit e deri në perendim të diellit, me nijet për me iu afru Allahut

xh.sh.

Ibadeti ndaj Allahut xh.sh. bëhet në mënyra të ndryshme:

- Kemi ibadet vetëm me fjalë, siç është shehadeti

- Ibadet me fjalë dhe me trup së bashku siç është namazi

- Kemi ibadet me të holla, siç është zekati

- Kemi ibadet me të holla dhe me trup, siç është haxhi

Ndërsa agjërimi është ibadet truporë.

Edhe popujt e mëparshëm kanë agjëruar, mirëpo agjërimi i tyre ka

ndryshu nga agjërimi në Islam. Kur‟ani fisnik përmend agjërimin e Merjemes

para se t‟i lind djali Isa a.s., por agjëri i saj ka qenë vetëm pengimi apo detyrimi

i vetes së saj për të mos folur.

Në të njejtën mënyrë ka agjëru edhe Zekerija a.s., kur i ka lind djali Jahja

a.s. Ai tri ditë e tri net ka ngrënë dhe ka pi , mirëpo nuk ka folur. Ai vetëm ka

sinjalizu me shenja. Për këtë Zoti i Madhëruar në Kur‟an thotë:

“O ju të cilët keni besuar, ua kemi bërë obligim agjërimin ashtu siq ua

kemi bërë për obligim popujve para jush, me qëllim që të jeni të

devotshëm”. (El-Bekare:183)

Pyetje:

6. Trego definicionin e agjërimit?

7. Trego për mënyrat e ibadetit?


356

AGJËRIMI I MUAJIT RAMAZAN

Agjërimi i muajit ramazan është shtylla e katërt e islamit.

Agjërimi i muajit ramazan është bërë obligim në muajin Shaban të vitit të

dytë të hixhretit.

Muhamedi a.s. për 9 vite i ka agjëruar nëntë muaj të ramazanit.

Argument për agjërimin e muajtit të ramazan kemi ajetin Kur‟anorë:

“Muaji i Ramazanit është (muaji) në të cilin filloi zbritja e Kur‟anit,

që është udhërrrëfyes për njerëzit dhe sqarues i rrugës së drejtë dhe

dallues (i të vërtetës nga e pavërteta). E kush prej jush përjeton këtë

muaj le të agjërojë”. (El-Bekare:185)

Argument për agjërimin e muajit ramazan kemi edhe hadithine

Muhamedit a.s. ku thotë:

“Kushe e agjëron muajin ramazan me bindje dhe sinqeritet të plotë, me

shpresë se do të shpërblehet, atij i falen gabimet e më parme”. (Transmeton Ahmedi)

Kush me qëllim nuk e agjëron muajin ramazan, ai do të ndëshkohet me

ndëshkim të madh.

Pyetje:

1. Në cilin vit është bërë obligim agjërimi i muajit ramazan?

2. Sa vite ka agjëruar Muhamedi a.s.?

3. Cili është argumenti Kur’anor për agjërimin e muajit ramazan?

4. Cili është argumenti i hadithit përi agjërimin e muajit ramazan?

MELAQET E ZOTIT 2

357

HËNA E RE DHE RAMAZANI

Kemi dy lloje të Kalendarëve:

4. Kalendari diellorë dhe

5. Kalendari hënorë.

Kalendari diellorë bazohet në rrotullimin e tokës rreth diellit.

Kalendari hënorë bazohet në rrotullimin e hënës rreth tokës dhe së bashku me

tokën rreth diellit.

Një rrotullim i hënës rreth tokës quhet muaj. Ndërsa 12 rrotullime të

hënës rreth tokës plotësohet një rrotullim i hënës rreth diellit.

Në kalendarin hënorë ndonjëherë muaji i ka 29 ditë, ndonjëherë 30 ditë.

Për këtë arsye nevojitet me pritur për me shiqu hënën e re, me vërtetu se muaji

shaban; a i ka plotësuar 29 ditë apo 30 ditë.


“Filloni me agjëru me të shikuarit e hënës së re, dhe ndërpritni

agjërimin me të shikuarit e hënës së re”.

Pyetje:

1. Sa lloje të kalendarëve i kemi?

6. Në çka bazohet kalendari diellorë?

7. Në çka bazohet kalendari hënorë?

8. Sa ditë i ka muaji ramazan?

9. Kur fillon dita e agjërimit të muajit ramazan dhe trego hadithin?


358

DOBITË PREJ AGJËRIMIT


“Agjëroni do të jeni të shëndoshë”.

Prej agjërimit kemi dobi të shumta. Dobitë e agjërimit kryesishtë janë:

- Dobi trupore

- Dobi shpirtërore

- Dobi mendore dhe

- Dobi shoqërore.

Agjërimi është bërë obligim që besimtari me e arritur shkallën më të lartë të

besimit dhe të devotshmërisë. Për këtë arsye Allahu xh.sh. na ka tregu nëpërmjet

Muhamedit a.s. se :

“Çdo vepër e njerëzve apo e bijve të Ademit është për ta, pëveç agjërimit,

ai bëhet mër Mua (Allahun) dhe Unë shpërglej për të. Agjërimi është

mburojë” (Transmeton Buhariu)

Muhamedi a.s. në një hadithë tjetër thotë:

“Vërtetë në xhenet është një derë që quhet “REJAN” nëpër të hynë

vetëm agjëruesit ditën e Gjykimit e askush tjetër, e kur të hynë

agjëruesit mbyllet ajo derë dhe askush nuk mundet të hyjë nëpër të”.

(Transmeton Buhariu)

Pyetje:

1. Cilat janë dobitë e agjërimit?

MELAQET E ZOTIT 2

359

LLOJET E AGJËRIMIT

Llojet e agjërimit janë:

1. Agjërimi farz – është agjërimi i muajit ramazan.

2. Agjërimi vaxhib.

Në agjërimin vaxhib bënë pjesë: Agjërimi i përbetimit, agjërimi i

ditës së prishur të agjërimit nafile dhe agjërimi i përbetimit të

iëtikafit.

3. Agjërimi sunet

Në agjërimin Sunet bënë pjesë: Agjërimi i ditës së nëntë, dhjetë dhe të

njëmbëdhjetë të muajit muharrem.

4. Agjërimi mendub

Në agjërimin mendub bënë pjesë:

- Agjërimi i ditëve të bardha, d.m.th. dita e 13, 14 dhe 15 të çdo muaji të

muajve të kalendarit hënorë.

- Agjërimi i ditës së hënë dhe të enjte.

- Agjërimi i gjashtë ditëve të muajit sheval.

- Agjërimi i tetë ditëve të para të muajit dhul hixhe, d.m.th. para ditës së

arafatit.

- Tërë jetën me kalu një ditë në agjërim një ditë pa agjërim.

- Agjërimi i muajit sha‟ban

5. Agjërimi mekruh tahrimen:

Mekruh tahrimen është me i agjëru këto ditë:

- Agjërimi i ditës së parë të fitër bajramit

- Agjërimi i ditës së parë të kurban bajramit

- Agjërimi i ditës së premte pa ia bashkangjitur të enjten

- Agjërimi i ditës së premte pa ia bashkangjitur të shtunën

- Agjërimi i dy, tri e më shumë ditëve pa iftarë dhe pa suhur, që d.m.th. 48

orë apo 94 orë pa ngrënë ose pa pi, ndryshe kjo quhet grevë urie.

- Agjërimi i tërë jetës pa ndërprerje.

- Agjërimi nafile i gruas pa lejën e burrit kur ai është në prani të saj.

- Agjërimi në udhëtim nëse udhëtimi është i vështirë dhe e mundon shumë

gjendjen e agjëruesit.

6. Agjërimi mekruhi tenzihen

- Mekruhi tenzihen është me agjëru ditën e dhjetë të muajit Muharrem pa të

nëntën.

- Mekruhi tenzihen është edhe me e agjëru ditën e dhjetë të muajit

Muharrem pa të njëmbëdhjetën.


360

Pyetje:

2. Cilat janë llojet e agjërimit?

3. Kur është agjërimi farz?

4. Kur është agjërimi sunet?

5. Kur është agjërimi mendub?

6. Kur është agjërimi mekruhi tahrimen e kur tenzihen?

MELAQET E ZOTIT 2

361

RUKNET E AGJËRIMIT

Rukni dhe sharti janë dy pjesë thelbësore të çdo çështjeje, ashtu qysh

janë pjesë thelbësore të agjërimit.

Dallimi në mes të ruknit dhe shartit është vetëm dallimi formal , pse pa

marrë parasysh a mungon rukni apo sharti agjërimi është i pavlefshëm. Mirëpo

rukni është pjesë brenda agjërimit sikurse është sexhdeja pjesë përbërëse brenda

namazit.

Po ashtu sharti është pjesë prbërëse jashta agjërimit ashtu siç është abdesti shart,

jashta namazit.

Agjërimi ka vetëm një rukn e ai është:

“Me pengu ose me ndalu veten nga të ngrërit, pija dhe kontakti

martesorë, prej agimit e deri në perendim të diellit”.

Argument për këtë kemi ajetin Kur‟anor:

“Dhe hani e pini deri sa ta dalloni ju saktësisht penin e zi nga peni i

bardhë”. El Bekare: 187

- Alegoria e Kur‟anit “peni i bardhë” ka të bëjë me të zbardhurit e ditës në

agim.

- Alegoria e Kur‟anit “peni i zi” ka të bëjë me të errësuarit e natës pas

perëndimit.

Këtë e ka sqaruar Muhamedi a.s. në hadith:

“Vërtetë Bilalli e thirrë ezaninin në mbrëmje ndërsa ju hani dhe pini

deri sa të thirrë (Bilalli) i biri i Umi Mektumit”.

- Janë pajtu të gjitë dijetarët-juristët islam se të penguarit apo të detyruarit e

vetes nga ushqimi, pija dhe kontakti martesorë është prej agimit deri pas

perëndimit.

Pyetje:

1. Çka është rukni dhe çka është sharti?

2. Sa rukne i ka agjërimi?

3. Prej cilës pjesë të ditës fillon të agjëruarit, dhe në cilën pjesë të ditës

përfundon të agjëruarit?


362

SHARTET E AGJËRIMIT

Shartet e agjërimit ndahen në tri lloje, e ato janë:

1. Shartet e vuxhubit (obligueshmërisë)

2. Shartet e edait (e kryerjes së agjërimit) dhe

3. Shartet e sihatit (vlefshmërisë)

Shartet e vuxhubit (obligueshmërisë) janë:

1. Islami

- Jomuslimani nuk e ka për obligim agjërimin

2. Mentalisht me qenë i shëndoshë

3. Mosha madhore

4. Me e ditë se e ka për obligim agjërimin.

Shartet e edait (e kryerjes së agjërimit) janë:

1. Shëndeti

2. Mos me qenë në udhëtim.

- Ai i cili gjatë muajit të ramazanit është në udhëtim nuk agjëron, por të

njejtat ditë i plotëson më vonë.

Shartet e Sihatit (vlefshmërisë) janë:

1. Që femra mos me qenë në kohen e menstruacionit

- nëse femrës një orë para iftarit ivjen menstruacioni atë ditë e agjëron kaza.

2. Nijeti

- Nijet d.m.th. qëllim. Vendi i nijetit është zemra. Kur në mbrëmje me

zemër e di se nesër nevojitet me agjëru, kjo konsiderohet nijet.

- Nijeti bëhet pa aguar dita, por mund të bëhet deri para dreke.

Pyetje:

1. Si ndahen shartet e agjërimit?

2. Cilat janë shartet e obligueshmërisë?

3. Cilat janë shartet e kryerjes së agjërimit?

4. Cilat janë shartet e vlefshmërisë së agjërimit?

MELAQET E ZOTIT 2

363

SUNETET E AGJËRIMIT

Sunetet apo mustehabet e agjërimit janë:

1. Të ngriturit në Suhur. Muhamedi a.s. ka thënë: “Ngrituni nga gjumi dhe

ushqehuni në suhur, se në suhur e keni bekimin dhe bereketin e Allahut”. (Buhariu dhe Muslimi)

2. Shpejtimi i iftarit. Muhamedi a.s. ka thënë:

“E mira e njerëzve është gjithmonë kur ata e shpejtojnë iftarin”. (Buhariu dhe Muslimi)

Nëse është mjegull, atëherë më mirë është me e vonu pak iftarin nga koha e

caktuar.

3. Me fillu iftarin me hurme. Muhamedi a.s. ka thënë:

“Kur ndonjëri prej jush e fillon iftarin le të fillojë me hurme, pse në të ka

bereket, e nëse nuk gjeni apo nuk keni hurme, atëherë me ujë se në të është

pastërtia”.

(Ebu Davudi dhe Tirmidhiu)

4. Mustehab është me fillu iftarin me hurme apo ujë, e menjëherë me falë

akshamin. Mirëpo nëse uria ndikon në moskoncentrimin në namaz, atëherë

më mirë iftari e pastaj namazi.

5. Me bë dua para iftarit. Muhamedi a.s. ka thënë:

“Duaja e agjëruesit para iftarit nuk kthehet prapë”.

Transmeton Ibni Abasi se Muhamedi a.s. kur e fillonte iftarin lutej: “O Zoti

im për ty agjëruam, me furnizimin Tënd ushqehem, na prano, vërtetë Ti je i

ditur dhe dëgjon”. (Transmeton Taberani)

6. Me bë ibadet më shumë se zakonisht, me bë të mira më shumë se zakonisht,

me iu dhënë sadaka të vrfërve, jetimëve dhe të gjorëve.

Transmeton Ibn Abasi se Muhamedi a.s. ka qenë njeriu më fisnik dhe më

bujari, mirëpo ai më bujarë se çdo herë ka qenë në Ramazan kur i vinte

Xhibrili. I vinte në çdo mbrëmje të Ramazanit dhe ia mësonte Kur’anin. I

dërguari i Allahut vërtetë ka qenë më bujari dhe mirësitë i bënte me

shpejtësi të erërave. (Ahmedi, Buhariu dhe Muslimi)

7. Me e falë namazin e teravihëve.

8. Me e ndalë veten dhe mos me bisedu pa nevojë dhe mos me bë biseda të kota.

9. Me bë Iëtikafin.

Pyetje:

1. Cilat janë sunetet e agjërimit?


364

TË LEJUARAT (MUBAHET) E AGJËRUESIT

Për agjëruesin janë të lejuara:

1. Me flladitë veten me ujë të ftohtë për shkak të nxehtësisë, ose me u la për

shkak të zhegut apo djersitjes.

2. Lejohet me u zgju xhunub në mëngjes e pastaj me u pastru dhe me vazhdu

agjërimin.

“Transmeton Aishja r.a. se Muhamedi a.s. pas imsakut është zgjuar në

mëngjes i papastërt – xhunub nga kontakti martesorë, pastaj është

pastru ( ka marrë gusul) dhe e ka vazhdu agjërimin”.

3. Me i la dhëmbët, me kusht që mos me depërtu uji në fyt.

4. I lejohet agjëruesit me përqafu bashkëshorten e tij, me kusht mos me u

frikësu se i ndodhë ejakulimi.

Pyetje:

1. Çka është e lejuar (Mubah) për agjëruesin?

MEKRUHET (GJËRAT E URREJTURA) TË

AGJËRIMIT

Gjatë agjërimit është mekruh:

1. Me kërku ushqimin pa nevojë me buzë apo me gjuhë

7. Me përtypë diçka pa arsye.

8. Me puth ose me përqafu bashkëshorten.

9. Me agjëru dy ditë rresht pa ndërprerë. Pra mos me ngrënë dy ditë rresht.

5. Me e mbajtur pështymën në gojë, pastaj më vonë me e përbirë.

6. Me agjëru në kohën kur agjëruesi ka punë të rëndë e cila ia dobëson për

sëtepërmi shëndetin, sa që gati e paralizon, ose dhënja e gjakut.

7. Dëfrimi dhe loja intime me bashkëshorten e cila shpie deri te ejakulimi.

- nëse ndien siguri dhe nuk ndodh ejakulimi atëherë dëfrimi nuk është

mekruh.

Pyetje:

1. Çka është mekruh për agjëruesin?

MELAQET E ZOTIT 2

365

ÇKA NUK ËSHTË MEKRUH PËR AGJËRUESIN

Nuk janë mekruh për agjëruesin këto gjëra:

1. Me përqafu ose me puthë bashkëshorten me kushtë që ai me qenë i sigurt

se nuk do t‟i ndodhë ejakulimi,

2. Me shiju ose me kërku ushqimin për pregaditjen e tij, nëse është e

nevojshme ose e domosdoshme,

3. Me i ly pjesët e trupit me vaj ose yndyrë që kanë erë të mirë (p.sh.

mjekrën, mustaqet),

4. Me dhënë gjak

5. Me shpërla gojën dhe hundën ose me i la dhëmbët me brushë ose me

misvak.

6. Me pastru trupin, ose me e mbështjellë trupin me çarçaf për freskim.

Pyetje:

1. Çka nuk është mekruh për agjëruesin?

TË PRISHURIT E AGJËRIMIT

Agjërimi është ibadet i cili kërkon përkushtueshmëri gjatë gjithë kohës.

Për këtë arsye ndodh që të veprohet diçka çka e prish agjërimin. Mirëpo të

prishurit e agjërimit patjetër duhet të kompensohet, ose me fjalë tjera të

agjërohet kaza.

Për këtë arsye të prishurit e agjërimit është indarë në dy lloje esenciale.

1. Prishja e agjërimit që obligohet me agjëru kaza,

2. Prishja e agjërimit që jo vetëm që obligon me agjëru kaza por me

kompensu me kefaret, që d.m.th. me agjëru edhe ditë tjera si

ndëshkim.

Me fjalën kompensim në këtë rast kemi për qëllim me i agjëru edhe 60

ditë tjera apo dy muaj pa ndërprerje.

Kjo është si masë ndëshkuese për mospëfilljen e ligjit të Allahut, rrespektivisht

agjërimin.

Kompensimi bëhet edhe me lirimin e një robi ose me ushqimin e

gjashtëdhjetë të varfërve.

Pyetje:

1. Çka duhet me vepru nëse prishet agjërimi?

2. Sa lloje të prishjes së agjërimit i kemi?


366

TË PRISHURIT E AGJËRIMIT QË OBLIGON

ME AGJËRU KAZA DHE KOMPENSIM

Të prishurit e agjërimit që obligon me agjëru kaza dhe kompensim janë:

1. Me kontaktu me bashkëshorten,

2. Me ngrënë ose me pi diçka pa arsyetim të sheriatit islam.

Ai i cili e prish agjërimin me qëllim dhe ai i cili me qëllim kontakton me

bashkëshorten seksualisht gjatë ditës kur është agjërueshëm e agjëron 61 ditë.

d.m.th. ditën që e ka prish e agjëron kaza dhe 60 ditë tjera dënim për prishjen e

agjërimit.

Pyetje:

1. Cilat janë rastet e të prishurit e agjërimit që obligon me agjëru kaza dhe

me kompenzu?

TË PRISHURIT E AGJËRIMIT QË OBLIGON

VETËM KAZA

Gjërat të cilat e prishin agjërimin, por obligojnë me agjëru vetëm kaza, ditë

– për ditë janë:

1. Me gëlltitë diçka çka nuk është ushqim apo pije si p.sh. brumin e papjekur,

orizin e pazier etj.,

2. Me përdorë ushqim për shërim, apo barëra për shërim, me arsyetim të

sheriatit islam,

3. Nëse agjëruesi kontakton me bashkëshorten në gjumë pa vetëdije të plotë,

4. Me vjellë gojën plotë,

5. Femrës me i ardhë menstruacioni para perëndimit të diellit, atëherë ajo

ditë e agjërimit automatikisht prishet dhe e bënë kaza.

- Mustehab është për femrën që kur të hajë gjatë ditës kur është me

menstruacion me u fsheh dhe mos me e pa agjëruesit tjerë.

Pyetje:

1. Çka e prishë agjërimin?

2. Trego për prishjen e agjërimit që obligon me agjëru kaza por edhe

kompensim 60 ditë tjera?

3. Trego për prishjen e agjërimit që obligon me agjëru vetëm kaza?

MELAQET E ZOTIT 2

367

ÇKA NUK E PRISHË AGJËRIMIN

Rastet kur nuk prishet agjërimi janë:

1. Me ngrënë ose me pi diçka me harresë. Argument për këtë kemi hadithin e

Muhamedit a.s.:

“Agjëruesi i cili harron se është agjërueshëm, e hanë ose pinë (ujë), le ta

vazhdojë agjërimin se Allahu është Ai i cili e ka ushqyer”, 2. Nëse ejakulon farë (menij) pas ndonjë shikimi, të menduari apo duke

fjetur,

3. Nëse e lyen kokën ose ndonjë pjesë të trupit me vaj ose yndyrë,

4. Nëse e shijon ushqimin për pregatitjen e tij,

5. Nëse jep gjak, se Muhamedi a.s. ka dhënë gjak në haxh gjatë agjërimit.

6. Nëse thithë tym, apo diçka joushqyese pa dëshirë, për shkak të rrethanave

të domosdoshme,

7. Nëse thithë pluhur qoftë edhe pluhur i miellit, si p.sh. duke bluar miell në

mulli,

8. Nëse në fyt i hyn ndonjë insekt gjatë fluturimit pa dëshirë,

9. Nëse zgjohet gjunub, madje edhe nëse mbetet xhunub gjatë tërë ditës,

10. Nëse i mbushen veshët me ujë gjatë larjes,

11. Nëse vjellë por jo gojën plot,

- me vjellë me qëllim gojën plot, atë ditë e agjëron kaza,

12. Nëse e gëlltitë gëlbazën,

13. Nëse përbinë mbeturinën e pjesëve të ushqimit që mbetet në mes të

dhëmbëve,

14. Nëse përtypë diçka që është më e vogël se kokrra e bizeles,

15. Me përdorë misvakun, ose me i larë dhëmbët me brushë.

16. Me u la, me u pastru ose me marrë gusël,

17. Me marrë injekcion për shërim,

- më mirë është me marrë injekcion pas iftarit.

Pyetje:

1. Çka nuk e prishë agjërimin?


368

RASTET KUR LEJOHET MOSAGJËRIMI


“Ne juve asgjë nuk ju kemi bërë obligim e cila ju vështirëson dhe ju

mundon”. (El-Haxh: 78)

Feja islame është e bazuar në lehtësim e jo në vështirësim.

Zoti i Lartëmadhëruar e di aftësinë dhe mundësinë e njeriut, për këtë arsye

edhe në disa raste ka bërë lehtësime për muslimanin

Kështu edhe për agjërimin e ramazanit ka parapa raste kur disa individë të

cilët janë në gjendje të vështirë mos me agjëru.

Rastet kur lejohet mosagjërimi janë:

1. Sëmundja

2. Shtatëzania

3. Gruaja e cila i jep gji fëmijës

4. Udhëtimi

5. Gruaja me menstruacion dhe lehoni

6. Pleqëria e rëndë

7. Çmenduria

8. Lufta e ashpër

9. Presioni apo imponimi për mosagjërim

10. Paraqitja e urisë deri në alivanosje.

Pyetje:

1. Në çka është e bazuar feja islame?

2. Cilat janë rastet kur lejohet mosagjërimi?

MELAQET E ZOTIT 2

369

SËMUNDJA

Sëmundja e rëndë e cila dëmton shëndetin ose e dobëson agjëruesin

shumë, është arsye e ligjshme në sheriatin islam për mosagjërim. Për këtë thotë

Zoti i Lartëmadhëruar në Kur‟an:

“Dhe kush është i sëmurë apo në udhëtim (dhe nuk mund të agjërojë),

le të agjërojë po aq ditë më vonë”.

(El Bekare: 185)

- Me agjëru i sëmuri është mekruh

- Pas kalimit të sëmundjes agjëron kaza.

UDHËTIMI

Nëse besimtari para syfyrit niset në ndonjë udhëtim icili është larg mbi 81

km, atëherë nuk e ka obligim agjërimin atë ditë.

Njëherit nëse në atë vend ku ka udhëtuar qëndron më pak se 15 ditë, nuk e ka për

obligim me agjëru atë ditë.

Për këtë argument kemi ajetin Kur‟anor:

“Dhe kush është i sëmurë apo në udhëtim (dhe nuk mund të agjërojë) le

të agjërojë po aq ditë më vonë”. (El Bekare: 185)

- Pas udhëtimit, ditët e paagjëruara agjërohen kaza.

SHTATZËNIA

Shtatëzëna ka përgjegjësi për fëmijën e posaformuar i cili ka nevojë për

ushqimin e nënës.

- Pas shtatzënis, lehonisë dhe gjidhënjes, agjëron kaza.


370

GRUAJA E CILA I JEP GJI FËMIJËS

Foshnja ka nevojë për qumështin e nënës, ndërsa ushqimi i nënës është

burim i qumështit. Për këtë arsye ajo është e liruar nga obligimi i agjërimit.

Mirëpo pasi të kalojë gjidhënja ajo ramazanin e agjëron kaza. Me fjalë tjera ditët

të cilat nuk i ka agjëru i agjëron kaza.

FEMRA ME MENSTRUACION DHE LEHONI

Nëse femrës i paraqitet menstruacioni para iftarit edhe për një qast, asaj i

prishet agjërimi dhe atë ditë e kompenson më vonë.

Kështu ajo çdo ditë të cilën nuk e agjëron e bën kaza, ndërsa namazin nuk

e bën kaza.

Këtë e tregon nëna e besimtarëve – Aishja r.a. e cila tregon hadithin e

Muhamedit a.s.:

“Në kohën e të dërguarit të Allahut xh.sh. na vinin menstruacionet,

andaj urdhëroheshim që ta agjërojmë kaza ramazanin , e nuk

urdhëroheshim që ta bëjmë kaza namazin”.

PLEQËRIA E RËNDË

Plaku nuk ka rast të forcohet për shkak të pleqërisë së rëndë, për këtë arsye

ai paguan FIDJEN.


“Ata të cilët mund të agjërojnë, por agjërimi i dobëson tejmase dhe i

bënë të paaftë (dhe nuk kanë shpresë të shërohen, mos të agjërojnë), le të

ushqejnë një të varfër (le të paguajnë FIDJE)”. (El Bekare: 184)

- FIDJA – është vlerë e të hollave të çmimit të 1.666 gr. të grurit.

Poashtu prej agjërimit lirohet i sëmuri psiqikisht, ai i cili detyrohet të mos

agjërojë me presion të madh. Poashtu edhe ushtrija e cila është në gjendje

gatishmërie të luftës apo në luftë e agërimi mund t‟i dobësojë fizikisht.

Pyetje:

1. Cilat janë rastet kur lejohet mosagjërimi?

MELAQET E ZOTIT 2

371

AGJËRIMI KAZA

Të gjithë ekspertët jurist islam janë të pajtimit se ai i cili ndonjë ditë apo

tërë muajin ramazan nuk e agjëron me arsye (p.sh. për shkak të sëmundjes,

menstruacionit,udhëtimit) e agjëron më vonë kaza.


“Dhe kush prej jush është i sëmurë ose në udhëtim (e nuk agjëron), le të

agjërojë po aq ditë më vonë”. (El Bekare:185)

Ka tregu Aishja r.a.-bashkëshortja e Muhamedit a.s. se kur ju kanë ardhur

menstruacionet në kohën e Muhamedit a.s., ai i ka urdhëru me agjëru kaza më

vonë.

Ndërsa ai i cili pa arsye nuk agjëron, bën gabim të madh.

Për këtë ka thënë Muhamedi a.s.:

“Ai i cili nuk e agjëron një ditë pa arsye dhe jo për shkak të ndonjë

sëmundjeje, nuk mund ta kompensojë (ta bëjë kaza) edhe nëse agjëron

gjatë tërë jetës”.

Agjërimet kaza janë:

1. Agjërimi i muajit ramazan

2. Agjërimi i dënimit (kefaretit)

3. Agjërimi i zotimit

4. Agjërimi nafile (pra e bën nijet me agjëru nafile dhe e prishë)

Pyetje:

1. Cili është argumenti për agjërimin kaza?

2. Cilat janë llojet e agjërimit kaza?


372

KOHA E AGJËRIMIT KAZA

Nuk lejohet agjërimi kaza në ditët kur është i ndaluar agjërimi, pra në ditët

e para të Bajramave.

Poashtu nuk lejohet agjërimi kaza në muajin ramazan, pse muaji ramazan është

koha e agjërimit të rregullt, e jo koha për të agjëruar kaza. Ngase, agjërimi kaza

është agjërimi i çrregullt, ndërsa nuk mundet që agjërimi i çrregullt me zënë

vendin e agjërimit të rregullt.

Nëse në atë vitë ramazani i ka pasur 29 ditë, atëherë vitin tjetër agjërimi i

muajit ramazan kaza agjërohet 29 ditë, edhe pse muaji ramazan në vitin tjetër i

ka 30 ditë.

Agjërimi i muajit ramazan mund të bëhet kaza 29 ditë rreshtë, pra ditë të

pandara (pandërprerë), por mund të agjërohet me ndërprerje.

Pra me rëndësi është me i plotësu ditët, ndërsa mundet me i agjëru edhe

me javë të ndara.

Pyetje:

1. Cila është koha e agjërimit kaza?

2. Si bëhet agjërimi i muajit ramazan kaza?

MELAQET E ZOTIT 2

373

KOMPENSIMI I AGJËRIMT

Kemi tri lloje të kompensimit të agjërimit, e ato janë:

1. Lirimi i një robi

2. Agjërimi i dy muajve rreshtazi

- Nëse gjatë agjërimit të dy muajve rreshtazi prishet një apo dy ditë, atëherë

kompenimi nuk vlenë, por vlenë vetëm nëse fillohet prej muajit tjetër dhe

me u agjëru dy muaj rreshtazi pandërprerje.

3. Të ushqyerit e gjashtëdhjetë të varfërve.

- Mund të ushqehet një i varfër gjashtëdhjetë ditë.

Argument për këtë kemi hadithin:

“Shkon një njeri te Muhamedi a.s. e i thotë:

- Jam shkatërruar o i dërguar i Allahut.

- Po si je shkatërruar – e pyeti i dërguari a.s.

- Kam kontaktuar me gruan ditën e ramazanit (dhe e kam prishur atë

ditë).

- A ke rob me liru – i thotë Muhamedi a.s.

- Jo, nuk kam.

- A ke mundësi me agjëru dy muaj rreshtazi?

- Jo!

- A ke mundësi me i ushqyer gjashtëdhjetë të varfër?

- Jo!

Pyetje:

1. Sa lloje të kompensimit të agjërimit i kemi?


374

FIDJE


“Dhe ata të cilët i mundon shumë agjërimi, mos të agjërojnë, por le

t‟u japin një FIDJE (le të ushqejnë) të varfërit”. (El Bekare: 184)

- FIDJE quhet sadakaja të cilën ia jep mosagjëruesi të varfërit për

shkak se nuk ka mundësi me agjëru.

FIDJE ipet në këto raste:

1. Plaku ose plaka të cilët nuk mund të agjërojnë, pse është e pamundur që

ata të kthehen në rini dhe ta agjërojnë kaza.

2. I sëmuri i cili nuk ka shpresë me u shëru

- nuk ipet FIDJE për të sëmurin i cili ka shpresa me u shëru edhe nëse zgjatë

sëmundja një kohë të gjatë.

Pyetje:

1. Çka quajmë FIDJE?

2. Cili është argumenti për pagimin e FIDJES?

3. Për cilat raste ipet FIDJE?

MELAQET E ZOTIT 2

375

IËTIKAFI

IËTIKAF quhet qëndrimi në xhami për ta adhuru Allahun në mënyrë

të posaqme, duke qenë agjërueshëm.

IËTIKAFI është sunet kifaje muekede në dhjetë ditët e fundit të

muajit ramazan.

IËTIKAFI është mustehab në ditët tjera përpos dhjetë ditëve të

fundit të muajit ramazan.

Shartet e IËTIKAFIT janë:

1. Me qenë musliman

2. Me qenë i moshërritur dhe mentalisht i shëndoshë

3. Me qenë i pastër, pra nuk lejohet për xhunubin dhe femrën kur ajo është në

kohën e menstruacionit dhe lehonisë

4. Me qenë agjërueshëm.

IËTIKAFI prishtet në këto raste:

1. Me bë marrëdhënje me bashkëshorten

2. Me dalë nga xhamia pa arsyetim të sheriatit islam

3. Me u alivanosur

4. Nëse femrës i vjen koha e menstruacionit

5. Me ngrënë apo me pi gjatë ditës, d.m.th. nëse prishet agjërimi, atëherë

prishet IËTIKAFI.

6. Me u largu nga feja

7. Me u dehë apo me humbë vetëdijen.

Pyetje:

1. Çka është IËTIKAFI?

2. Cilat janë shartet e IËTIKAFIT?

3. Çka e prishë IËTIKAFIN?


376

AGJËRIMI DHE UDHËTIMI

Ishte nxehtësi e madhe, dielli përcëllonte, ndërsa rëra e shkretëtirës i

përvëlonte këmbët.

Muslimanët me Muhamedin a.s. kishin marrë një rrugë të gjatë prej

Medinës në Meke.

Në mes të rrugës karavani ndalet për të pushuar. Muhamedi a.s. nuk kishte

kohë për të pushuar. Derisa tjerët pushonin, Muhamedi a.s. i kontrollonte dhe

kujdesej për ta.

Duke i kontrolluar shokët, kur e sheh një njeri ishte shtrirë nën një hije të

një lisi. Muhamedi a.s. mendoi se ishte i sëmurë dhe i pyeti shokët e tij, se çka

është gjendja me të; mos është i sëmurë apo është lënduar gjatë rrugës?! Shokët i

thanë: Nuk është lënduar, por ai është agjërueshëm, ndërsa rruga dhe dielli i fortë

e kanë molisur. Muhamedi a.s. tha:

“Nuk është mirë me agjëru gjatë udhëtimit”.

(Buhariu)

AGJËRIMI MË I VLEFSHËMI

Abdullahu ishte djalë i ri dhe i fuqishëm. Një ditë ai e dëgjon Muhamedin

a.s. duke e këshilluar njërin prej shokëve të tij:

“Agjëro se agjërimi ka vlerë sa që vlera e tij nuk mund të barazohet me asgjë”.

Prej këtij momenti Abdullahi filloi të agjëronte për çdo ditë pandërprerë. Kur

dëgjoi Muhamedi a.s. shkoi dhe i tha:

“Mjafton që ti të agjërosh për çdo muaj nga tri ditë”, pse çdo punë e mirë

shpërblehet me dhjetë punë të mira dhe kjo është sikur me agjëru tërë kohën (tërë

vitin).

Mirëpo Abdullahu dëshironte të agjërojë vullnetarisht me shumë se tri ditë

të çdo muaji. Atëherë Muhamedi a.s. i tha:

“Agjëro një ditë dhe mos agjëro ditën tjetër”.

Abdullahi i tha Muhamedit a.s.: O i dërguar i Allahut, unë kam mundësi edhe më

shumë të agjërojë. Ndërsa Muhamedi a.s. i tha:

“Agjëro agjërimin e Davudit a.s. dhe mos shto më shumë”.

Abdullahu e pyeti: Po, cili ka qenë agjërimi i Davudit a.s.?”

Muhamedi a.s. u përgjigj:

“E agjëronte një ditë dhe nuk agjëronte ditën tjetër. Dhe ky lloj agjërimi

është agjërimi më i merituari dhe më i vlefshmi”.

Mirëpo Abdullahi i tha se unë mundë të agjëroj më shumë.

Ndërsa Muhamedi a.s. i tha:

“Nuk ka agjërim më të vlefshëm se ky (agjërimi i Davudit a.s.). (Mutefikun alejhi)

MELAQET E ZOTIT 2

377

LEHTËSIMI I AGJËRIMIT

Zoti i Lartëmadhëruar e ka bërë obligim agjërimin e ramazanit në muajin

Shaban të vitit të dytë të hixhretit.

Koha e agjërimit ka qenë prej ezanit të jacisë deri në ezanin e akshamit,

ndërsa koha për iftarë ka qen prej akshamit deri në jaci. Nëse ndonjërin e zinte

gjumi, prej para akshamit deri pas jacisë, ai detyrohet me e vazhdu agjërimin e

ditës tjetër pa iftarë e pa suhurë.

Njëri prej Ensarëve (Shokëve të Muhamedit a.s.) ishte agjërueshëm. Kur

pa perëndu dielli shkon në shtëpi për të bërë iftarë, mirëpo në shtëpi nuk kishte

asgjë të gatshme. Ishte i lodhur shumë nga puna dhe bie për të fjetur.

Derisa bashkëshortja e tij e pregaditë një ushqim, e zgjon nga gjumi për të

ngrënë. Dhe para se me fillu e ndëgjon ezanin e jacisë, kështu që nuk han bukë,

por pa bërë iftarë e vazhdon agjërimin e ditës tjetër.

Aty kah mesi i ditës, deri sa ai punonte alivanoset nga uria e tepërt. Për

këtë rast i tregojnë Muhamedit a.s. dhe zbret ajeti Kur‟anorë:

“Dhe hani e pini derisa ta dalloni penin e bardhë nga peni i zi (deri

para sabahut), pastaj plotësone agjërimin deri në mbrëmje”. (El-

Bekare: 187)

Zbritja e këtij ajeti është mëshirë për muslimanët, pse Zoti është i

mëshirshëm ndaj robërve të Tij. Ndërsa ne duhet ta falënderojmë gjithnjë dhe

pandërprerë, për të mirat që na i ka dhënë.


378

ZBRITJA E KUR‟ANIT DHE RAMAZANI

Në Meke jetonte një fëmijë i menqur, i butë dhe i sjellshëm. Ai ishte jetim.

Në fillim përkujdesjen e tij e merr gjyshi i tij – Abdul Mutalibi, por, pasi që ai

vdes, atëherë përkujdesjen ndaj tij e merr axha i tij – Ebu Talibi.

Ky fëmijë u rritë, u zhvillua dhe filloi të mendojë për natyrën, vendin dhe

njerëzit të cilët ishin rreth tij.

Ai i shihte se ata adhuronin idhuj prej balte, prej guri e prej druri. Idhujt i

kishin vendosur në brendi të Qabës dhe iu luteshin atyre.

Ky fëmijë jetim quhej Muhamed, i cili nuk mund ta duronte këtë këtë

gjendje të popullit të tij. Mendja e tij nuk mund ta pranonte, të adhurohej dielli,

hëna, guri e druri, se të gjitha këto i kishte krijuar Zoti.

Ai poashtu e shihte se si njerëzit ishin injorant, të padrejtë, të cilët nuk e

nderonin jetimin, nuk i rrespektonin prindërit, nuk iu ndihmonin të varfërve.

Kshtu që ai u detyrua të kalojë në malin Thevr, në shpellën e quajtur Hira. Ashtu

qëndronte me javë e me muaj të tërë.

Në natën e njëzet e shtatë të muajit ramazan apo në natën e Kadrit,

Muhamedit a.s. i vjen Meleku Xhibril dhe i thotë: LEXO!

Muhamedi a.s. ithotë: Nuk di të lexoj.

Xhibrili pasi e përsëritë edhe dy herë tjera, i thotë:

“Lexo me emrin e Zotit Tënd i cili ka krijuar (çdo gjë).

E ka krijuar njeriun prej një rrecke.

Lexo se Zoti yt është më fisniku.

Ai e ka mësu (njeriun) me përdorë lapsin.

E ka mësuar njeriun çka nuk ka ditur”.

(El-Alek: 1-5)

Pas këtyre fjalëve Muhamedi a.s. doli nga shpella e quajtur Hira dhe në

horizont e sheh Melekun i cili i thotë: O Muhamed, unë jam Xhibrili, ndërsa ti je

i dërguari i Allahut.

Nga kjo natë e ramazanit, ka fillu zbritja e Kur‟anit dhe ka zgjatur 23 vjet.

Për këtë edhe ka zbritur sureja Lejletul Kadr e cila sure tregon vlerën dhe

rëndësinë e kësaj nate.

“Ne e kemi zbritur Kur‟anin në natën e Kadrit (natën më të vlefshme

dhe më të rëndësishme).

Po ti (o Muhamed) a e di çfarë vlere ka nata e Kadrit?

Nata e Kadrit është më e vlefshme dhe më e dobishme se një mijë muaj.

MELAQET E ZOTIT 2

379

Zbresin melaqet dhe shpirti i shejt (Meleku Xhibril) në tokë në këtë

natë me lejën dhe urdhërin e Zotit për çdo çështje. Dhe përshëndesin me

selam deri sa të agojë dita”. (El-Kadër: 1-5)

Kur Aishja r.a. e ka pyetur Muhamedin a.s. – cilën dua me bë në këtë

natë? Muhamedi a.s. i thotë:

“Thuaj: O Zoti im! Ti je falës i gabimeve, e do faljen e gabimeve, mi fal

gabimet e mija”.


380

BEDRI DHE RAMAZANI

Muslimanët vetëm pse kanë besu në Allahun, vetëm pse kanë thënë LA

ILAHE IL LALLAH, janë torturuar, janë plaqkitur dhe në fund edhe janë dëbuar

prej shtëpive dhe vendlindjes së tyre.

Shokët e Muhamedit a.s. vazhdimisht kërkonin të luftojnë, por Muhamedi

a.s. i këshillonte pandërprerë, duke u thënë: Duroni!

Pastaj, kur Muhamedi a.s. migroi në Medine, atje filloi një jetëtë qetë, të

lumtur dhe filloi ta përhap Islamin, pasi që edhe e vendosi shtetin islam. Mirëpo

kjo nuk i pëlqente pabesimtarëve dhe idhujtarëve. Për këtë arsye ishin nisur ta

sulmonin Muhamedin a.s. dhe muslimanët në Medine.

Për këtë arsye zbret ajeti Kur‟anorë:

“Ju është lejuar lufta atyre që po sulmohen me luftë, pse atyre iu është

bërë padrejtësi dhe janë torturuar. Dhe padyshim se Allahu për me ju

ndihmu atyre ka mundësi. Ata të cilët janë dëbuar nga shtëpitë e tyre pa të

drejtë vetëm e vetëm se kanë thënë Allahu është Zoti ynë”. (El Haxh: 39)

Numri i muslimanëve ishte i vogël, ndërsa numri i idhujtarëve ishte i

madh. Besimtarët kishin pregaditje të vogël luftarake, ndërsa idhujtarët kishin

pregaditje të madhe luftarake. Mirëpo ishte ramazan; besimi i fortë,

qëndrueshmëria e fortë, por mbi të gjitha ishte ndihma e Allahut. Allahu ju

dërgoi melaqe përforcim dhe muslimanët fituan.

Për këtë Zoti i Madhëruar thotë:

“Dhe juve ju ka ndihmuar Allahu në Bedër, derisa ishit të dobët dhe

të pafuqishëm. Frigojuni Allahut dhe bëhuni falenderues ndaj Tij”. (Ali Imran, 123)

Në këtë vit është bërë obligim agjërimi, kur zbret ajeti Kur‟anorë:

“O ju të cilët keni besuar, ju kemi bërë obligim agjërimin, ashtu si ua

kemi bërë obligim popujve të më hershëm, që të bëheni të devotshëm”. (El Bekare: 184)

Pasi lufta ka përfunduar, muslimanët e fituan luftën dhe u kthyen nëpër

shtëpitë e tyre.

Muhamedi a.s. thotë:

“Jemi kthyer nga beteja (xhihadi) e vogël dhe kemi filluar betejën

(xhihadin) e madhe. E ajo është beteja (xhihadi) me vetveten, beteja e

cila nuk përfundon deri në fund të jetës”.

Agjërimi është arma më e forta për të qenë i fortë, i qëndrueshëm dhe

ngadhnjimtarë, pas çdo sfide apo problemi të jetës.

MELAQET E ZOTIT 2

381

Dr. Musli Vërbani

FIKHU I HAXHIT

Planprogrami i Muslimanit të vogël


382

HAXHI

DEFINICIONI:

Haxh d.m.th. qëllim, me fjalë tjera me pas qëllimin me madhërue

Allahun. Ndërsa në Sheriatin Islam Haxh quhet:

Kryerja e obligimeve të shartit Islam qëndrimin në arafat, kryerja e tavafit farz

me nijet të ihramit për haxh.

Argument për haxhin kemi ajetin Kur‟anorë:

“Allahu ka obligue njerëzit, ata që kan mundësi t‟i përballojnë rrugës ta vizitojnë

dhe ta kryejnë haxhin në shtëpinë (e Tijë)”

Ali Imran 97

Argument nga suneti kemi hadithin e Muhamedit a.s.:

“Është ndërtu Islami në pes shtylla:

1. Dëshmija se nuk ka Zot tjetër përpos Allahut dhe se Muhamedi a.s. është i

dërguari i Tij”,

2. Falja e namazit

3. Dhënja e zekatit

4. Agjërimi i Ramazanit dhe

5. Kryerja e haxhit kush ka mundësi

Po ashtu të gjithë dijetarët islam eksperta jan pajtu që haxhi është obligim

dhe nuk e ka kundërshtue asnjëri.

Pra haxhi është farz prej farzeve të Islamit dhe shtyll prej shtyllave të Islamit.

Është bërë obligim në vitin e gjashtë të hixhretit-disa kan dhënë mendime se

është bërë obligim në vitin e nëntë të hixhretit.

Pyetje:

1. Çka quajmë haxh?

2. Trego argumentet për obligimin e haxhit?

3. Kur është bërë obligim haxhi?

MELAQET E ZOTIT 2

383

QËLLIMI I HAXHIT

Sikurse edhe obligimet tjera kanë qëllime të caktuara ashtu edhe haxhi ka

qëllimet e tija, e ato janë:

1. Që në haxh të tubohen të gjith muslimanët anë e kënd botës në një vend; të

njihen, të konsulltohen, ti shikojnë dobit e përbashkëta të cilat i zhvillojnë

ato.

2. Që njeriu me iu përgjigj thirrjes së Ibrahimit a.s.

3. Që muslimani me i pa vendet e shenjta dhe me i ngritë ndjenjat e veta islame.

4. Që në vepër të realizohet teorija islame se nuk ka dallim në mes të ngjyrave,

racave, kulturave, vendeve dhe nuk ka dallim në mes të individit ndaj

individit pa marr parasysh çfar pozite ka.

5. Në Haxh përpos profiteve të tjera të botës shpirtërore janë edhe profitet tjera

ekonomike. Zoti i Madhëruar në Kur‟an thot:

“Që të prezentojnë në dobitë e tyre dhe ta përmendin Allahun në ditët e

caktuara (të therrjes së Kurbanit)‟‟

El Haxh 28

6. Në haxh bëhet edhe unifikimi i fjalëve të muslimanëve lindje e perëndim në

adhurimin vetëm Allahun, vëllazërimin e tyre dhe rrespektimin e ndjenjave të

ndërsjellta në mes tyre.

Pyetje:

1. Fol për qëllimet e haxhit?


384

SHARTET E HAXHIT

Shartet e haxhit janë:

1. Islami

Haxhi është ibadet ndaj Allahut, prandaj pabesimtarit nuk i pranohet, d.m.th.

se nëse pabesimtari e kryen haxhin pastaj e pranon islamin atë haxh të cilin e

ka kryer para islamit nuk i pranohet por është i obliguar përsëri për ta kryer

haxhin.

2. Mosha madhore

Fëmiu nuk e ka obligim haxhin ashtu siç nuk e ka obligim agjërimin namazin

etj. Argument për këtë e kemi hadithin e Muhamedit a.s.:

“Tre personave lapsi nuk i shkruan veprimet e tyre:

- fëmiu deri sa të rritet, i çmenduri deri sa të vetëdijësohet dhe i fjeturi deri

sa të zgjohet” (DAVUDI NESAIU IBN MAXHE)

- Fëmiu nëse e kryen haxhin i konsiderohet nafile jo farz, d.m.th. kur të

rritet ai prap e ka obligim haxhin nëse i plotësohen kushtet.

3. Mendja e shëndoshë

I çmenduri nuk e ka për obligim haxhin ashtu sikurse është i liruar edhe prej

ibadeteve tjera.

4. Liria

Për robin haxhi nuk është farz pse ai në vetëvete nuk posedon pronë.

5. Që të ketë pasuri të mjaftueshme

- Pasuria si shart i haxhit përfshinë tri qështje:

1. sigurimi i familjes me furnizim ushqyes

2. sigurimi i familjes me veshmbathje dhe vendstrehim

3. kryerja e haxhit.

Haxhiu poashtu duhet të ket pasuri të mjaftueshme për me shku në Qabe

dhe me u kthye, me pas po ashtu sigurimin e mjetit për me shkue në Qabe dhe

me u kthye në vendlindje.

6. Të jet i shëndoshë

- Haxhi është ibadet trupor për këtë arsye duhet të plotësohet ky shart.

7. Të jet rruga e lirë

- Për të qenë haxhi obligim patjetër rruga duhet me qenë e lirë dhe e sigurtë.

Nëse rruga është e bllokuar prej armikut apo është e pa sigurt për shkak të

egërsirave haxhi nuk është farz.

MELAQET E ZOTIT 2

385

- Këto janë shartet të cilat kanë të bëjnë për meshkujt, ndërsa sa u përket

femrave ato duhet të i plotësojnë edhe dy kushte, e ato janë:

1. Me pasë kujdestarin

- shart është që gruaja gjat shkuarjes në haxh me pasë për kujdestarë babën,

vëllaun, mixhën, djalin ose burrin.

2. Mos me qenë në idet

“Idet quhet afati i pritjes së gruas për shkak të shkurorëzimit”. Pra, gruaja e

posashkurorëzuar posa t‟i kalojë ideti nëse i plotëson kushtet tjera e ka farz

haxhin.

Pyetje:

7. Cilat jan shartet e haxhit?

8. Trego për dy shartet shtesë të cilat u përkasin femrave?


386

RUKNET E HAXHIT

Haxhi përbëhet prej dy rukneve e ato janë:

1. Qëndrimi në Arafat dhe

2. Tavafi thelbësorë (IFADA)

- Nëse nuk kryhet një rukën prej rukneve të haxhit, haxhi nuk pranohet.

Pyetje:

1. Cilat jan ruknet e haxhit?

MELAQET E ZOTIT 2

387

RUKNI I PARË I HAXHIT

QËNDRIMI NË ARAFAT

Qëndrimi në Arafat është pjesë përbërëse (rukn) i haxhit që d.m.th. se

nëse haxhiu këtë nuk e bënë haxhi i tij nuk pranohet kursesi.

Argument për këtë kemi hadithin e Muhamedit a.s.:

“Haxhi në tërësi është së bashku me qëndrimin në Arafat”.

- Koha e qëndrimit në Arafat është dita e 9-të e muajit Dhul Hixhe, d.m.th.

nëse qëndrohet në Arafat para apo pas kësaj dite haxhi nuk pranohet.

- Dita e Arafatit fillon prej agimit të ditës së 9 -të të muajit Dhul Hixhe dhe

përfundon me agimin e ditës së 10 -të të muajit Dhul Hixhe.

Më e vlefshme është me shku në Arafat pas dreke të ditës së 9 -të të Dhul

Hixhes dhe me qëndru një pjesë të natës në Arafat.

VENDI I QËNDRIMIT NË ARAFAT

- Vendi i Arafatit është 20 km largë Qabës.

- Kufiri i Arafatit fillon prej kodrës së nderuar pra të Arafatit deri te kodra

tjetër përballë saj, pra përfshinë të gjitha arat e hershme të quajtura arat e

Beni Amrit, ndërsa kodra Urne nuk është pjesë e Arafatit.

Vetëm qëndrimi në Arafat është ibadet dhe e plotëson ruknin e haxhit pa

marrë parasysh ai qëndrim a është fjetur, ulur, në këmbë ose i shtrirë ose në

ndonjë mjet transportues dhe pa marrë parasysh a është i pastërtë apo i

papastërtë (si f.v. gruaja me menstruacion).

Pyetje:

1. Çka është qëndrimi në arafat i haxhit?

2. Trego argumentin e qëndrimit në arafat?

3. Kur është koha e qëndrimit në arafat?

4. Trego kufizimin e arafatit?


388

SUNETET E QËNDRIMIT NË ARAFAT

Sunetet e qëndrimit në Arafat janë:

1. Me shku në Mine në ditën e 8 -të të Dhul Hixhes d.m.th. një ditë para

qëndrimit në Arafat. Aty me qëndrue tërë natën, pastaj kur të lindë dielli me

vazhdue rrugën për në Arafat. Mirpo nuk hynë në Arafat vetëm pasi të arrijë

dielli në Zenit. Nëse arrijnë më heret qëndrojnë në vendin Nemre në periferi

të Arafatit.

2. Në Nemre me marrë gusel (me u pastrue tërësishtë)

3. Mos me hy në Arafat para se të kalojë dielli kupën qiellore, por pasi të

kalojë prej kupës qiellore (zenitit).

4. Imami me i mbajtë dy hytbe dhe me bë bashkangjitjen e drekës dhe të

ikindisë para se të fillojë koha e namazit të ikindisë.

5. Pas bashkangjitjes së namazeve menjëher me hy në Arafat.

6. Me qëndrue në pjesën e poshtme të “Sahrat Kubar” të kodrës së

Rahmetit.

7. Me qëndrue deri sa të perëndojë dielli, d.m.th. me qëndrue; edhe një pjesë të

ditës dhe një pjesë të natës.

8. Me qëndrue në mjet transportues.

9. Me qenë i pastërt (jo xhunub) i mbuluar, me bë nijetin dhe me u kthye në

drejtim të Kibles.

Me qëndrue i papastërt pranohet, por me vleftë më të vogël.

10. Mos me qenë agjënueshëm pse Muhamedi a.s. kur ka qëndrue në Arafat

nuk ka qenë agjënueshëm.

11. Mos me ndejtë nën hije vetëm nëse dielli është shumë i fortë dhe e

mundon.

12. Me bë lutje të sinqerta dhe të përzemërta.

13. Me veprue sa më shumë punë të mira.

14. Me bë lutje vazhdimishtë, me këndu Kur‟an, me u pendu, me falenderue

Allahun, (tehmid) me madhëru Allahun (tekbir) dhe me lavdëru Allahun

(tesbih).

Pyetje:

1. Trego sunetet e qëndrimit në arafat?

MELAQET E ZOTIT 2

389

RUKNI I DYTË I HAXHIT

TAVAFI THELBËSORË (KRYESORË)

Kemi tri lloje të tavafeve:

1. Tavafi fillestarë apo i përshëndetjes fillestare (për muslimanët e të gjithë

botës përpos banorëve të Mekes),

2. Tavafi thelbësorë apo kryesorë i cili është pjesë përbërëse e haxhit,

3. Tavafi lamtumirës, pra pasi të kryhet haxhi dhe fillon kthimi për në shtëpi,

4. Tavafi nafile.

Argument për tavafin kryesorë kemi ajetin Kur‟anorë:

“Le të bëjnë tavafin rreth shtëpisë më të vjetër (e cila është destinue me

adhurue vetëm Allahun)”.

SURETUL HAXH 29

- Koha e tavafit kryesorë fillon me agimin e ditës së prerjes së kurbanit

- Tavafin kryesorë është vaxhib me bë në ditën e parë, të dytë dhe të tretë të

Bajramit, ndërsa, nëse bëhet pas këtyre ditëve (pra vonohet) atëherë haxhiu e

ka për obligim me pre kurban.

Pyetje:

1. Sa lloje të tavafeve i kemi?

2. Trego argumentin për tavafin kryesorë të haxhit?

3. Kur është koha e tavafit kryesorë?

4. Çka duhet me bë haxhiu nëse e vonon tavafit kryesorë pas tri ditëve të

Kurban Bajramit?


390

VAXHIBET E TAVAFIT

Vaxhibet e tavafit janë:

- Që haxhija me fillu tavafin nga këndi i Haxherul Esvedit, nëse nga këtu nuk e

fillon prenë Kurban,

- Gjat tavafit me qenë Qabja në krahun e majtë, nëse e bënë të kundërtën pren

Kurban,

- Shtat rrotullimet në tavaf jan vaxhib ndërsa katër rrotullimet e para janë farz.

SUNETET E TAVAFIT

Sunetet e tavafit janë:

1. Përshëndetja e Hagjerul Esvedit me dorë, nëse ka mundësi edhe me puthë

haxherul Esvedin. Kjo bëhet në secilin rrotullim prej shtatë rrotullimeve të

Tavafit,

2. Duaja,

3. Që meshkujt në tri rrotullimet e para me shpejtu d.m.th. me ecën me hapa të

shpejtë,

- për femrat nuk është sunet me shpejtue por ata i bëjnë të gjitha

rrotullimet me hapa të qetë

4. Me e zbulue krahrorin e djathtë,

5. Me qenë sa më afër qabes tavafi.

MEKRUHET E TAVAFIT

1. Mekruh është që gjatë Tavafit me ngrënë ose me pi diçka,

2. Mekruh është me lënë një sunet prej suneteve të Tavafit.

Pyetje:

1. Cilat janë vaxhibet e tavafit?

2. Cilat jan sunetet eTtavafit?

3. Cilat janë mekruhet eTavafit?

MELAQET E ZOTIT 2

391

VAXHIBET E HAXHIT

Vaxhibet e haxhit janë pesë:

1. Të ecurit në mes të kodrave Safa

dhe Merva

2. Qëndrimi në vendin e quajtur

Muzdelife

3. Gjuajtja e guralecëve

4. Të qethurit ose shkurtimi i

flokëve

5. Tavafi Lamtumirës

- Nëse nuk kryhet një vaxhib prej vaxhibeve të haxhit haxhi pranohet,

por prehet një dele kurban.

Pyetje:

1. Cilat jan vaxhibet e haxhit?


392

VAXHIBI I PARË I HAXHIT

TË ECURIT NË MES KODRAVE

SAFA DHE MERVA

Argument për këtë kemi hadithin e Muhamedit a.s.:

“Bëne Saëjin (ecni në mes kodrave Safa dhe Merva) se Allahu ju ka bërë

juve për obligim Saëjin”.

Zoti i Madhëruar në Kur‟an ka thënë:

“Vërtet Safa dhe Merva janë prej dispozitave që i ka caktu Allahu (për

haxh)”.

- Haxhiu ec në mes këtyre dy kodrave duke e simbolizue ecjen e Haxherës

duke kërku ujë për birin e saj Ismailin dhe duke mos e humb shpresën në

ndihmën e Allahut.

SHARTET E SAËJIT

1. Me qen Saëji pas veshjes së ihramit.

- nëse e bën Saëjin e pastaj e vesh ihramin për haxh apo për umre ai saëj nuk

vlen.

2. Me qenë pas Tavafit.

MELAQET E ZOTIT 2

393

VAXHIBET E SAËJIT

Vaxhibet e Saëjit janë:

1. Renditja që të ecurit me fillu prej Safës dhe me përfundue në kodrën Merva.

- Me fillue të ecurit prej Mervës e me përfundue në Safa nuk konsiderohet

Saëj.

2. Me qenë shtatë udhtime rrespektivisht ecje në mes këtyre dy kodrave.

3. Me bë të ecurin pas tavafit jo para tavafit.

4. Ai i cili ka mundësi me ecë në këmbë jo me ndonjë mjet transportues.

- Nëse është i shëndoshë dhe pa arsye e bën Sajën me një mjet transportues

pren kurban.

6. Mos me e shkurtue gjatësinë por me ecë plotësisht prej kodrës Safa e deri në

Merve dhe e kundërta.

SUNETET E SAËJIT

- Me qenë menjëher (pra pa ndërpre) pas Tavafit.

- Me qenë i pastërt pra me abdest.

- Ai i cili ka mundësi me ec në këmbë jo në ndonjë mjet transportues.

- Që meshkujt në mes dy dritave të gjelbërta me shpejtu pra me shkue me

hapa të shpejtë.

- Nëse vonohet haxhiu dhe nuk e bënë saëjin në tri ditët e para të bajramit ai

mund ta kryejë këtë vaxhib më vonë. Nëse është kthye në vendlindje ai duhet

të vishet përsëri me ihram dhe e kryen këtë vaxhib mirpo nëse nuk kthehet

për lënjen e vaxhibit prenë Kurban.

Pyetje:

1. Trego argumentet për ecjen në mes kodrës Safa dhe Merva në haxh?

2. Cilat jan shartet e Saëjit?

3. Cilat jan vaxhibet e Saëjit?

4. Cilat jan sunetet e Saëjit?

5. Çka duhet të bëjë haxhiu nëse nuk e kryen Saëjin?


394

VAXHIBI I DYTË I HAXHIT

“QËNDRIMI NË MUZDELIFE”

Muzdelife quhet vendi i cili fillon pasi të përfundojë kodra e Arafatit pra

prej ngushticës mes Arafatit dhe Muzdelifes dhe përfundon me kodrën e

cila e ndan Muzdelifen me vendin e quajtur Mine.

Argument kemi ajetin Kur‟anor:

“Kur ta kryeni qëndrimin në Arafat, përkujtone Allahun në Muzdelife

“Mesharil Haram”.

Argument për këtë kemi hadithin e Muhamedit a.s.

“Kush e ka falë këtë namaz të sabahut me ne dhe qëndron me ne (në

Muzdelife) deri sa të nisemi për në Mine ndërsa më herët ka qëndru në Arafat

pa marrë parasysh ditën apo natën ai e ka plotësu haxhin”.

- Mos me qëndru në Muzdelife prehet Kurban.

- Me qëndrue prej fillimit të agimit e deri sa të lind dielli një pjesë të natës në

Muzdelife plotësohet vaxhibi.

- Me qëndru tërë natën, pra jo vetëm një pjesë të natës është sunet.

- Mustehab është me arritë në kodrën Kuzah të Muzdelifes të Mesharil Haram.

- Muzdelife quhet vendi në mes të Arafatit dhe Minës përpos kodrës Muhasir e

cila është në mes të Minës dhe Muzdelifes.

- Koha e qëndrimit në Muzdelife është prej agimit të ditës së parë të Bajramit e

deri te lindja e diellit të ditës së parë të Bajramit. Ndërsa me qëndrue tërë

natën e Bajramit është sunet, që d.m.th. me qëndrue para agimit ose pas

lindjes së diellit të ditës së Bajramit nuk e ka plotësue këtë vaxhib.

- Nëse largohet pas agimit dhe para namazit të sabahut pranohet por e ke lënë

një sunet të qëndrimit në Muzdelife.

MELAQET E ZOTIT 2

395

SUNETET E QËNDRIMIT NË

MUZDELIFE

1. Me u pastru (gusël) pse ai do të qëndrojë në Mesharil Haram dhe për

Bajram, dhe se do të i falë dy namaze për njëherë, nëse nuk ka ujë merr

tejemum.

2. Bashkimi i dy namazeve, të akshamit dhe të jacisë por pasi të fillojë koha e

jacisë.

3. Me e zbukurue këtë natë me ibadet, si me namaz, me lexim të Kur‟anit, lutje,

dhe me përkujtim të Allahut.

4. Me i mbledhë guralecët.

5. Me qëndru saktësisht nëse ka mundësi në Mesharil Haramdhe me u ngjitë në

kodër nëse ka mundësi.

6. Me falë sabahun pasi të fillojë koha e sabahut.

7. Që pas faljes së sabahut me qëndru edhe një kohë, me u kthye në drejtim të

kiblës e me falenderu Allahun me njëhsu Allahun dhe me iu lut Atij.

Pyetje:

1. Cili është argumenti Kur’anor për qëndrimin në Muzdelife?

2. Trego për argumentin e dytë, sunetin për qëndrimin në Muzdelife?

3. Çka duhet të bëjë haxhiu nëse nuk qëndron në Muzdelife?

4. Cili vend quhet Muzdelife?

5. Cilat jan sunetet e qëndrimit në Muzdelife?


396

VAXHIBI I TRETË I HAXHIT

“GJUAJTJA E GURALECAVE”

Kur Ibrahimi a.s. arriti te vendi për me bë Kurban birin e tij, shejtani i vjen

dhe mundohet me e mashtrue dhe të mos e kryejë urdhërin e Allahut. Mirëpo

Ibrahimi a.s. e ka kry urdhërin e Allahut dhe e ka gjuajtur shejtanin me guralec.

Për këtë arsye edhe është vaxhib për haxhiun gjuajtja me guralecë në vendin ku

Ibrahimi a.s. e ka gjuajtur shejtanin. Pra gjuajtja nuk është për me gjuajtë

shejtanin, por simbolizon veprimin të cilin e ka bë Ibrahimi a.s. në atë vend

duke e gjuajtë shejtanin me guralec.

Për këtë arsye gjuajtja e ka kohën e caktuar, vendin e caktuar dhe numrin e

guralecëve të caktuar.

Argument për gjuajtjen e guralecëve e kemi hadithin të cilin e transmeton

Ahmedi, Muslimi dhe Nesaiu se Xhabiri e ka pa Muhamedin a.s. në ditën e

Kur’ban Bajramit duke gjuajtur guraleca dhe duke thënë: “Veproni si veproj

unë gjatë kryerjes së haxhit se pas këtij viti nuk do të vijë më ndoshta në

haxh”.

Poashtu kemi edhe Ixhmain e Sahabëve, Tabiinëve dhe ekspertave islam se

gjuajtja e guralecave është vaxhib.

SHARTET E GJUAJTJEVE TË GURËVE

Shartet e gjuajtjeve të guralecave janë:

1. Me qenë prej lëndës tokësore apo gurore dhe me qenë më e madhe se bizelja

(humsi) dhe më e vogël se lejthija (bunduki),

- lejohet me dhe, me xehe, se të gjitha këto konsiderohen lëndë të tokës,

ndërsa nuk lejohet me ari dhe argjent.

2. Çdo gjuajtje me qenë në vehte, nëse shtatë gurë gjuhen menjëher

konsiderohet një gjuajtje,

3. Që gjuajtësi me pas qëllimin me gjuajtë, nëse gjuajtësi e ka gurin në dorë

mirëpo tjetri i bie në krah apo në dorë dhe i bie apo gjuhet guri nuk

konsiderohet gjuajtje.

MELAQET E ZOTIT 2

397

KOHA E GJUAJTJEVE

Gjujtja e guralecave e ka kohën dhe ditët e caktuara dhe të kufizuara.

- Koha e gjuajtjeve të guralecave është dita e prerjes së Kurbanit dhe tri ditët

tjera të cilat vazhdojnë pas e që quhen EJAMU TESHRIKE.

- Fillimi i kohës së gjuajtjeve është agimi i ditës së prerjes së Kurbanit.

- Mbarimi i kohës së gjuajtjeve është me perëndimin e diellit mirëpo

lejohet edhe pas perëndimit të diellit edhe pse është keq.

ZËVENDËSIMI PËR GJUAJTJEN E

GURALECAVE

Kush nuk mundet me i gjuajtë guralecat për shkak të ndonjë sëmundje apo

ndonjë arsye tjetër lejohet me e autorizue dikend tjetër me i gjuajtë.

Pyetje:

1. Cili është argumenti i gjuajtjeve të guralecave në haxh?

2. Cilat janë shartet e gjuajtjeve të guralecave në haxh?

3. Cila është koha e gjuajtjeve të guralecave në haxh?

4. Kur është fillimi i gjuajtjeve të guralecave në haxh?

5. Kur është mbarimi i gjuajtjeve të guralecave në haxh?

6. A lejohet zëvendësimi për gjuajtjen e guralecave në haxh?


398

VAXHIBI I KATËRT I HAXHIT

“TË RRUAJTURIT E KOKËS OSE SHKURTIMI I

FLOKËVE”

Argument për të rruajturit e flokëve ose shkurtimin e tyre kemi ajetin

Kur‟anor:

“Nëse dëshiron Allahu ju gjithsesi do të hyni në Mesxhidul Haram (Qabe) të

sigurt me flokët e rruajtura dhe të shkurtuara”

SURETUL FETH 37

Po ashtu kemi argument edhe sunetin e Muhamedit a.s.:

“Transmetohet nga Enesi r.a. se i Dërguari i Allahut s.a.v.s. arriti në Mine i

gjuajti guralecat pastaj shkoi te vendbanimi i tij në Mine e prejti Kurbanin dhe i

tha rrojtarit: Merr nga këtu, dhe sinjalizoi në anën e djathtë të kokës së tij pastaj

i tha: “Vepro ashtu edhe në anën e majtë’’ pastaj iu tha edhe tjerëve të veprojnë

ashtu”.

(AHMEDI, MUSLIMI DHE EBU DAVUDI)

- Të qethurit është më e vlevshme se shkurtimi i flokëve pse transmetohet nga

Ibn Amri r.a. se Muhamedi a.s. ka thënë:

“O Zoti ynë mëshiroj të rruajturit”

Të tjerët që ishin prezent thanë lutu edhe për ata që i shkurtojnë. Muhamedi

a.s. tha:”O Zoti ynë mëshiroj të rruajturit”

Të tjerët që ishin prezent prap i thanë: lutu edhe për ata që i shkurtojnë.

Muhamedi a.s. tha:”O Zoti ynë mëshiroi të rruajturit”

Të tjerët që ishin prezent prap i thanë lutu edhe për ata që i shkurtojnë.

Muhamedi a.s. tha: Edhe ata të cilët i shkurtojnë flokët”.

MUTEFEKUN ALEJHI

Për gratë nuk është vaxhib me e qeth kokën por ata vetëm i shkurtojnë flokët.

Për këtë kemi argument thënjen e Muhamedit a.s. ku thotë:

“Gratë nuk e rruajnë kokën e tyre por vetëm i shkurtojnë flokët e tyre”.

- Vaxhibi i shkurtimit të flokëve arrihet me shkurtimin e 1 të 4-tën të flokëve

në kohë duke krahasu 1\4 e mes-hit të kokës gjatë abdestit.

- Ai i cili nuk ka flokë fare (qeli) vetëm e vendos briskun mbi kokë dhe vepron

si me qethje të kokës me qëllim me u lirue nga ihrami.

- Koha e qethjes së flokëve apo shkurtimit të tyre është gjatë tri ditëve të

Bajramit çka d.m.th. nëse vonohet më shumë ai vaxhib e ka me pre Kurban

për vonimin e vaxhibit.

MELAQET E ZOTIT 2

399

- Vendi i të qethurit të flokëve apo shkurtimit të tyre është Qabja dhe Mina pse

Muhamedi a.s. me haxhin lamtumirës është qethur në Mine. Kush qethet në

ndonjë vend tjetër përpos këtyre dy vendeve pren Kurban.

Pyetje:

1. Cili është argumenti për të qethurit ose rruarjen e flokëve në haxh?

2. Çka është më e vlefshme të qethurit apo rruarja e flokëve në haxh?

3. A është vaxhib gratë me i qethë flokët në haxh?

4. Sa është vaxhib me i shkurtue flokët

5. Kur është vaxhib me i qethë apo me i shkurtue flokët?

6. Cili është vendi i shkurtimit të flokëve në haxh?


400

VAXHIBI I PESTË I HAXHIT

“TAVAFI LAMTUMIRËS”

Ndryshe Tavafi Lamtumirës është edhe veprimi i fundit i haxhit, dhe ka

për qëllim nderimin e Qabës pasi që haxhiu bëhet gati me u kthye në vendlindjen

e tij.

Argument për Tavafin Lamtumirës kemi hadithin:

“Transmetohet nga Ibni Abasi se ka thënë: Deri sa njerëzit (haxhinjët)

shpërndaheshin në të gjitha drejtimet Muhamedi a.s. u tha: Mos të largohet

askush prej juve deri sa mos ta bënë veprimin e fundit Tavafin rreth shtëpisë

së shenjtë (Qabes”).

(EBU DAVUDI, MUSLIMI, IBN HAXHE)

Pyetje:

1. Trego çka është Tavafi Lamtumirës?

2. Cili është argumenti i Tavafit Lamtumirës?

MELAQET E ZOTIT 2

401

SHARTET E TAVAFIT LAMTUMIRËS

1. Që ai i cili e kryen haxhin mos me qen banorë i Mekes pse Mekelija nuk ka

nevoj Tavaf Lamtumirës pse ai vazhdimisht është në Mekë.

2. Që ai i cili ka qenë në Meke ka qenë në kryerjen e haxhit pa marr parasysh se

cilin lloj të haxhit e ka kry, IFKAD, KIRAN apo TEMETUË. Ndërsa nëse

është krye Umreja jo në kohën e haxhit nuk është vaxhib Tavafi Lamtumirës.

3. Mos me qen me Hajd apo Nifas gruaja. Kjo është për gratë të cilat e kanë kry

haxhin mirpo pas haxhit i vinë menstruacionet ajo mund ta lëshojë Meken pa

e kry haxhin lamtumirës. Pse kur është informue Muhamedi a.s. për Safijen

se ajo e ka kry Tavafin Thelbësorë dhe i kanë ardhë menstruacionet,

Muhamedi a.s. e ka leju me udhëtu pra me u largu prej Mekes pa e kry

Tavafin Lamtumirës.

Koha e Tavafit Lamtumirës është pasi t‟i kryejë haxhiu të gjitha obligimet dhe ka

vendos me u largu prej Mekës.

Pyetje:

1. Cilat janë shartet e Tavafit Lamtumirës?

2. Kur është koha e Tavafit Lamtumirës?


402

SUNETET E HAXHIT

Sunetet e haxhit janë njëherit të gjitha sunetet të cilat janë të farzeve

dhe vaxhibeve të haxhit të cilat i kemi përmend më parë si:

- sunetet e Ihramit të haxhit

- sunetet e qëndrimit në Arafat të haxhit

- sunetet e Tavafit të haxhit

- sunetet e Saëjit të haxhit etj.

Mirpo tani do ti përmendim edhe sunetet tjera të haxhit e ato janë:

- Tavafi Përshëndetës

- Pastrimi (Gusli) para Ihramit

- Parfymosja para Ihramit

- Pas Ihramit me thënë: “LEBEJKEALLAHUME LEBEJK” që quhet

“TELBIJE”.

- Me qëndru tërë natën në Mine gjatë tri ditëve të Kurban Bajramit, pra

deri sa të gjuhen guralecat.

- Në ditën e tetë të Dhul Hixhes (ditën e TERVIJES) ME QËNDRU në

Mine dhe m‟i falë pesë kohët e namazit; drekën, ikindinë, akshamin,

jacinë dhe sabahun pastaj me shku në Arafat ditën e Arafatit, pra ditën e

nëntë të Dhul Hixhes.

- Me qëndru natën në Muzdelife ndërsa pas agimit dhe para lindjes së

diellit me e lëshu Minen për me shku me i gjuajtë guralecat.

- Renditja e gjuajtjeve të guralecave.

Pyetje:

1. Cilat janë sunetet e haxhit?

MELAQET E ZOTIT 2

403

IHRAMI

Ihram quhet qështjet e lejuara të cilat ia ndalon njeriu vetes së tij për kryerjen

e haxhit ose umres.

Ihrami është shart i haxhit sikurse është Abdesti shart i namzit.

ÇKA DUHET TË VEPROJË NJERIU

PARA SE TË HYJË NË IHRAM

Para se të hyjë në ihram haxhiu, mustehab janë:

1. Me u pastru plotësisht, pra me marrë gusël

2. Me u parfymosë

3. Me vesh rroba të cilat nuk janë të qepura

4. Me i falë dy rekate dhe me bë nijetin për Ihram. Është vërtetu se Muhamedi

a.s. kur e ka veshë Ihramin në Dhul Hulejfe i ka falë dy rekate namaz.

5. Me thënë TELBIJEN.

a. Argument për pastrimin e trupit kemi hadithin e Muhamedit a.s. kur ka arritë

në Dhul Hulejfete është pastru, pra ka marrë gusël për Ihram.

b. Argument për këtë kemi hadithin e Aishes r.a. e cila ka thënë: “E kam

parfymosur të Dërguarin e Allahut s.a.v.s. para se me veshë Ihramin me

parfymin më të mirin të cilin e posedoja”.

- Me u parfymosë pas veshjes së Ihramit është e ndaluar.

Pyetje:

1. Çka quajmë Ihram?

2. Çka është Ihrami në haxh?

3. Çfar duhet të bëjë njeriu para se me veshë Ihramin?


404

VESHJA E DY MBËSHTJELLËSVE

TË PA QEPURA

Pas pastrimit (Guslit) apo Abdestit haxhiu i veshë apo mbulohet me dy

mbështjellësa. Njerin për pjesën e poshtme të trupit, tjetri në pjesën e epërme të

trupit. Ne sot i quajmë peshkira të mëdhenj.

Transmeton Ibn Umeri se Muhamedi a.s. ka thënë:

“Secili prej juve le të hyjë në Ihram me IZARIN (mbështjellës të poshtëm të

trupit) dhe me RIDAE (mbështjellës të epërm të trupit) dhe me nalle (papuqe të

sotme), kush nuk ka papuqe atëher le të vesh meste por le ti bëjë si papuqe”.

FALJA E DY REKATEVE

Sunet është që kur të vishet Ihrami me i falë dy rekate. Pse Muhamedi a.s. kur

e ka veshë Ihramin në “DHUL HULEJFE” i ka falë dy rekate.

Pyetje:

1. Çka veshë haxhiu në Ihram?

2. Cili është argumenti i dy mbështjellësve të mëdhenjë?

3. Çka është sunet me vepru kur të vishet Ihrami?

MELAQET E ZOTIT 2

405

NIJETI I IHRAMIT

Haxhiu patjetër duhet t‟a bëjë nijetin, pse vetëm veshja e Ihramit dhe

qëndrimi në të është ibadet.

Nijeti bëhet:

- ose vetëm për haxh (IFRAD)

- ose për haxh dhe umre së bashku përnjëherë (KIRAN)

- ose për haxh dhe umre veq e veq (TEMETUË)

Pas nijetit haxhiu fillon me thënë TELBIJE-n pandërprerë.

Telbija është kështu:

“LEBEJKALLAHUME LEBEJK

LEBEJKE LA SHERIKE LEKE LEBEJK

INEL HAMDE VE NIËMETE

LEKE VEL MULK

LA SHERIKE LEK”.

Pyetje:

1. Trego për nijetin e Ihramit?

2. Çka duhet bërë haxhiu pasi ta veshë Ihramin?


406

VENDET E IHRAMIT (MIKATET)

Veshja e Ihramit para Mikatit është vaxhib.

Vendet e Ihramit mvaren prej cilës anë shkon haxhiu apo nga cili vend.

- Nga ana e Medinës fillon prej vendit “Dhul Hulejfe”

- Nga ana e Sirisë fillon prej vendit “Xhuhfe”

- Nga ana e Nexhdit fillon prej vendit “Karnil Menazil”

- Nga ana e Jemenit fillon prej vendit “Jelmam”

- Nga ana e Irakut fillon prej vendit “Dhati Uruk”.

Argument për këtë kemi hadithin e Muhamedit a.s. ku thotë:

“Mikati i Medinasëve është në Dhul Hulejfe, i Sirisë në Xhuhfe, i Nexhdit

në Karnil Menazil, i Jemenit në Jelmam. Pastaj ka thënë Muhamedi a.s.

këta janë Mikate edhe për të gjithë ata të cilët vijnë nga ajo anë për me kry

haxhin dhe Umren”.

BUHARIU

Kush veshë Ihramin para Mikatit (vendeve të caktuara) lejohet posaqërisht ata

të cilët udhëtojnë me aeroplan pra mund të vishet Ihrami edhe në shtëpi.

- Kush e kalon kufirin e Mikatit, dhe e ka vesh Ihramin ai kthehet prap në

Mikat dhe e rivesh Ihramin.

- Kush e kalon kufirin e Mikatit dhe nuk rikthehet në vendin e veshjes së

Ihramit por e vazhdon haxhiu, ai pren Kurban se e ka lënë një vaxhib të

Ihramit me fjalë të tjera një vaxhib të haxhit.

KOHA E VESHJES SË IHRAMIT

Koha e veshjes së Ihramit respektivisht koha e fillimit të haxhit është prej

fillimit të muajit Sheval dhe përfundon në ditën e parë të Kurban Bajramit.

Mundet veshja e Ihramit para muajit Sheval por është mekruh.

Pyetje:

1. Cilat janë vendet e veshjes së Ihramit?

2. Çka është veshja e Ihramit para Mikatit?

3. A mund të vishet Ihrami në shtëpi?

4. Çka duhet të veprojë ai i cili e kalon kufirin e Ihramit?

5. Çka duhet të veprojë haxhiu nëse e kalon kufirin e Mikatit dhe nuk kthehet?

MELAQET E ZOTIT 2

407

NDALESAT E IHRAMIT

Ndalesat e Ihramit janë:

1. KONTAKTIMI SEKSUAL dhe çdo gjë që ka nxitë atë; si të prekurit, të

puthurit, të përqafuarit etj.

- Kontaktimi me gruan para qëndrimit në Arafat e prish haxhin që d.m.th. ai

person e ka vaxhib me bë kada në vitin tjetër, dhe në të njejtën kohë e pren

edhe një Kurban për shtatë persona; pra ose një deve, ose një lopë ose shtatë

dele.

2. EL FUSUK. Pandëgjueshmëria ndaj urdhërave të Allahut dhe largimi prej

rrugës së Allahut është e ndaluar gjatë gjithë jetës, pra edhe jashtë haxhit por

posaqërisht është e ndaluar edhe në kohën e haxhit.

3. EL XHIDAL janë të ndaluara të gjitha qështjet të cilat hidhërojnë shokun apo

haxhiun, si ngatërresat, fyerjet, sharjet, ofendimet etj.etj.

4. VESHJA E RROBAVE TË QEPURA - Muhamedi a.s. na ka mësu çka me

veshë dhe çka mos me veshë pasi të bëhet nijeti i Ihramit edhe për burrat por

edhe për gratë.

- Çdo gjë çka është e çepur pa marr parasyshë; këmishë, pantallona, pallto

etj.etj.

- është e ndaluar me mbulu kokën me kapelë

- është e ndaluar me veshë këpucë, patika etj.

- për gratë është e ndaluar veshja e dorëzave

- për gratë është e ndaluar mbulimi i fytyrës ndërsa për ta është e lejuar

veshja e rrobave të qepura.


408

ÇKA ËSHTË E NDALUAR NË TRUP

Për trup janë të ndaluara:

- hjekja apo qethja e flokëve,

- prerja e thonjëve,

- përdorimi i parfymit,

- përdorimi i masteve.

NDALIMI I GJUETISË

Argument për ndalimin e gjuetisë kemi ajetin Kur‟anor:

“O ju besimtarë mos gjuani (mos vritni) deri sa ju jeni në haxh me Ihram”.

Suretul Maide 95

Pyetje:

1. Cilat janë ndalesat kur haxhiu e veshë Ihramin?

2. Çka është e ndaluar në trup për haxhiun gjatë Ihramit?

3. Trego argumentin e ndalimit të gjuetisë gjatë Ihramit?

LIRIMI NGA IHRAMI

Prej momentit kur vishet Ihrami për haxhiun ndalohen gjërat e lejuara,

mirëpo kur t‟a kryejë haxhin i lejohen përsëri gjërat e lejuara mirëpo edhe gjërat

e lejuara lejohen shkallë shkallë gradualisht. Për këtë arsye edhe quhen:

- lirimi i parë

- lirimi i dytë

a. Lirimi i parë: quhet lirimi nga Ihrami i të gjitha qështjeve përpos kontaktimit

me gruan.

b. Lirimi i dytë: quhet lirimi edhe i të kontaktuarit me gruan.

Pyetje:

1. Trego për lirimin nga Ihrami si bëhet?

2. Sa lloje të lirimit nga Ihrami i kemi?

3. Çka lejohet dhe çka nuk lejohet pas lirimit të parë?

4. Çka lejohet pas lirimit të dytë nga Ihrami?

MELAQET E ZOTIT 2

409

LLOJET E HAXHIT

Ihram quhet fillimi i ndalimit të qështjeve të lejuara për shkak të

kryerjes së haxhit ose umres, ose nijeti i haxhit apo i umres. Nga këto

kuptojmë se i kemi tri lloje të ihramit ose mund ti çuajmë tri lloje të haxhit

e ato janë:

1. Haxhi Ifrad

2. Haxhi Temetuë dhe

3. Haxhi Kiranë

Pyetje:

1. Cilat janë llojet e Ihramit, me fjalë tjera cilat janë

llojet e haxhit ?


410

HAXHI IFRAD


“Dhe, plotësone haxhin dhe umren për Allahun”.

Nga ky ajet kuptojmë se Haxhi dhe Umreja janë që të dyja kryerja e detyrave

dhe obligimeve gjatë vizitës së Qabës (shtëpisë së Allahut) në kohë të caktuar

mbrenda vitit, ashtu siq është e paraparë obligimi i agjërimit gjat muajit

Ramazan të vitit, apo kryerja e namzit të Xhumasë në ditë të javës së caktuar,

apo falja e namazit të akshamit (shembull) në kohë të caktuar.

Kështu edhe Haxhi i ka kohën e caktuar po ashtu edhe Umreja. Sa i përket

Haxhit, haxhi është farz gjat muajve të kalendarit të hixhretit e ato muaj janë:

Sheval, Dhulkade, Dhul hixhe.

Përpos këtyre muajve gjat tetë muajve tjerë bëhet Umreja. Ndërsa në këto

tre muaj bëhet ose vetëm haxhi, ose haxhin me umren veç e veç ose haxhin dhe

umren së bashku.

Nëse gjat këtyre tre muajve bëhet vetëm haxhi me fjalë tjera vishet Ihrami

vetëm për haxh ky lloj haxhi quhet Haxh Ifrad.

Pyetje:

1. Sa lloje të haxhit i kemi?

2. Çka quajm haxh IFRAD?

MELAQET E ZOTIT 2

411

HAXHI TEMETUË

HAXHI ME UMREN VEQ E VEQ

Nëse banorët që jetojnë jashta Mekës dhe jashta vendeve të caktuara për

veshjen e Ihramit (Mikatit) gjat muajve të haxhit e veshin Ihramin dhe shkojnë

në Qabe e bëjnë Umren dhe lirohen prej Ihramit dhe prapë në Meke natën e

Kurban Bajramit ose edhe më herët e veshin Ihramin dhe e bëjnë haxhin ky lloj

haxhi quhet Haxh Temetuë.

Pra Haxh Temetuë quhet: veshja e Ihramit kryerja e Umres, lirimi prej

Ihramit. Pastaj prap veshja e Ihramit dhe kryerja e Haxhit. Ndërsa për

shkak të lirimit të Ihramit pren Kurban,

siq thot Zoti i Madhëruar:

“E kur të qetësoheni, ai që prej jush e kryen Umren deri në Haxh le

të therrë Kurban”.

(Suretul Bekare 196)

SHARTET E HAXHIT TEMETUË

Haxhi Temetuë i ka tre sharte:

1. Me qenë banorë jashta Mekës dhe jashta vendeve të Mikatit.

2. Që haxhiu me krye Umren gjat muajve të haxhit Sheval, Dhul Kade dhe Dhul

Hixhe dhe në të njejtin vit me kry haxhin.

3. Që haxhiu pasi ta kryej Umren me qëndrue në Meke dhe mos me u kthy në

shtëpi, në vendlindje ose jashta vendeve të Mikatit d.m.th. jashta vendeve të

veshjes së Ihramit.

Pyetje:

1. Çka çuajmë haxh Temetuë?

2. Cilat jan shartet e haxhit Temetuë?


412

HAXHI KIRAN

HAXHI DHE UMREJA SË BASHKU

KIRAN quhet kryerja e Haxhit dhe e Umres me veshjen e një Ihrami

gjat muajve të Haxhit.

Haxhi Kiran po ashtu ka të bëjë me banorët jashta Mekës dhe jashta

vendeve të Mikatit (vendeve të veshjes së Ihramit)

Në llojin e haxhit të Kiranit haxhiu e bënë nijetin në kryerjen e haxhit dhe

të Umres së bashku, pra me veshjen e një ihramit ndërsa kryerjen e dy tavafeve

dhe dy Saëjave.

SHARTET E HAXHIT KIRAN

Haxhi Kiran i ka tre sharte:

1. Që haxhiu me krye Umren dhe Haxhin së bashku gjat muajve Sheval, Dhul

Kade dhe Dhul Hixhe

2. Që edhe Haxhi dhe Umreja të bëhen me veshjen e një Ihrami

3. Me qenë banorë jashta Mekës dhe jashta vendeve të Mikatit

Pyetje:

1. Çka quajmë haxh Kiran?

2. Cilat jan shartet e haxhit Kiran?

MELAQET E ZOTIT 2

413

ÇKA DUHET VEPRU NË HAXHIN KIRAN DHE

TEMETUË

Haxhiu i cili e kryen haxhin Kiran ose Temetuë e prenë një dele Kurban

(Hedj). Ky lloj Kurbani quhet Kurban Dhurate dhe Falenderimi ndaj Allahut.

Argument për këtë e kemi ajetin Kur‟anor:

“E kur të qetësohen (nga Haxhi Temetuë ose Kiran) Pra ai që e kryen

Umren deri në Haxh le të prenë Kurban”.

(El Bekare, 196)

Kurbani e pren në ditën e Kurban Bajramit dhe atë në Meke pse kështu ka

veprue Muhamedi a.s.

Kush nuk ka mundësi me pre Kurban i agjëron tri ditë gjatë haxhit dhe

shtatë ditë pasi të kthehet në shtëpinë e tij, pra Kurbanin e zëvendëson me dhjetë

ditë të plota të agjërimit. Për këtë kemi argument ajetin Kur‟anor:

“Ndërsa ai që nuk ka mundësi (me pre Kurban) është i detyruar të

agjëroj tri ditë në haxh dhe shtatë ditë pas kthimit nga haxhi të gjitha ditët

së bashku dhe të plotësohen dhjetë ditë”.

(El Bekare, 196)

Pyetje:

1. Çka duhet vepru për haxhin Kiran dhe Temetuë?

2. Cili është argumenti i prerjes së Kurbanit për haxhin Kiran dhe Temetuë?

3. Ku dhe kur e pren Kurbanin e haxhit Kiran dhe Temetuë?

4. Kush nuk ka mundësi me pre Kurban për haxhin Kiran dhe Temetuë çka

duhet të bëjë?


414

ÇKA E PRISH HAXHIN

Tri çështje e prishin haxhin, e ato janë:

1. Mos qëndrimi në Arafat

2. Kontakti martesorë

3. Ihsari (mos kryerja e obligimeve për shkak të sëmundjes, paaftësisë etj.).

TË PRISHURIT E HAXHIT PËR SHKAK

TË MOSQËNDRIMIT NË ARAFAT

Nëse haxhiu prej mëngjesit të ditës së nëntë të Dhul Hixhes e deri në agim

të ditës së parë të Kurban Bajramit nuk qëndron në Aarafat, pa marrë parasysh

me qëllim ose pa qëllim, me vetëdije apo pa vetëdije i prishet haxhi. Për këtë

arsye ai vitin tjetër i nevojitet me bë haxhin Kada.

Për këtë kemi argument hadithin e Muhamedit a.s.:

“Haxhi është Arefat”.

Janë pajtue të gjithë dijetarët se kush nuk qëndron në Arafat ditën e nëntë

të Dhul Hixhes i prishet Haxhi.

Pyetje:

1. Çka e prish haxhin?

2. Cili është argument i prishjes së haxhit për shkak të mos qëndrimit në

Arafat?

MELAQET E ZOTIT 2

415

TË PRISHURIT E HAXHIT PËR SHKAK

KONTAKTIT MARTESORË

Të gjithë dijetarët janë të pajtimit se kontakti martesorë me bashkëshortën e

prish haxhin dhe duhet me bë haxhin kaza vitin tjetër. Mirëpo kontakti martesorë

mund të ndodhë në tri raste:

- para qëndrimit në Arafat

- pas qëndrimit në Arafat dhe para Tavafit Thelbësorë

- pas Tavafit Thelbësorë

Nëse ndodh kontakti martesorë para qëndrimit në Arafat haxhi prishet, edhe

pse haxhiu vazhdon kryerjen e obligimeve tjera të haxhit.

Haxhiu në këtë rast e kryen haxhin kaza.

Haxhiu kur ta ban haxhin kaza vaxhib e ka gjithashtu me pre një dele Kurban.

- Nëse ndodh kontakti martesorë pas qëndrimit në Arafat dhe para Tavafit

Thelbësorë, nuk prishet haxhi por ata e kanë vaxhib me pre nga një deve

Kurban.

- Nëse ndodh kontakti martesorë pas Tavafit Thelbësorë nuk prishet haxhi por

ata e kanë vaxhib me pre një dele Kurban.

- Nëse haxhiu nuk kryen marëdhënje bashkëshortore por vetëm përqafim,

puthje apo ledhatim ai me bashkëshorten e kanë vaxhib me pre kurbanë nga

një dele.

Pyetje:

1. Çka ndodh me haxhin nëse bëhet kontakti martesorë para qëndrimit në

Arafat?

2. Çka ndodh me haxhin nëse bëhet kontakti martesorë pas qëndrimit në

Arafat?

3. Çka ndodh me haxhin nëse bëhet kontakti martesorë pas Tavafit Thelbësorë?


416

TË PRISHURIT E HAXHIT PËR SHKAK TË

IHSARIT (SËMUNDJES APO PAMUNDËSISË SË

KRYERJEVE TË FARZEVE)

Nëse haxhiu e bën nijet me kry Haxhin ose Umren mirëpo më vonë

paraqitet armiku i cili e pengon ose sëmundja e cila e pengon, atëherë haxhi

prishet dhe nevojitet me bë kaza vitin tjetër, mirëpo për këtë pren Kurban.


“Kryene Haxhin dhe Umren për Allahun. Nëse në këtë rrugë

pengoheni (në arritjen e këtij qëllimi) atëherë preni Kurban”.

El Bekare 196

Argument tjetër kemi hadithin e Muhamedit a.s.:

Muhamedi a.s. me shokët e tij e kanë ba nijet me vizitue Qaben dhe me bë

Umren mirëpo kur i janë afru Mekës në vendin e quajtur Hudejbije pengohen

nga idhujtarët Kurejsh të Mekës për me shkue në Qabe, dhe kur vjen dita e parë

e Bajramit Muhamedi a.s. e prenë një deve Kurban dhe i qethë flokët dhe lirohet

nga Ihrami.

BUHARIU

Kur të pengohet haxhiu me i krye obligimet e Haxhit ose të Umres për

shkak të armikut ose të sëmundjes i kryen tri veprimet, e ato janë:

1. Lirohet nga Ihrami, qethë flokët dhe vishet me rroba të rëndomta.

2. E bën Haxhin ose Umren kaza kur të plotësohen kushtet. Nëse nuk

plotësohen kushtet nuk e ka për obligim me kry Haxhin Kaza.

3. E prenë një dele Kaza.

Pyetje:

1. Çka ndodh me haxhin nëse pengohet haxhiu nga armiku ose sëmundja?

2. Trego argumentin si ka veprue Muhamedi a.s. kur është pengue me krye

Umren?

3. Cilat obligime i kryen haxhiu nëse pengohet me krye Haxhin?

MELAQET E ZOTIT 2

417

ÇKA NUK E PRISH HAXHIN POR PAGUHET

DENIMI

- Nëse në haxh nuk kryhet ndonjë vaxhib paguhet me dënim d.m.th.

kompenzohet dhe haxhi nuk prishet.

- Nëse në haxh veprohet ndonjë ndalesë e rëndë, atëherë paguhet me dënim

d.m.th. kompenzohet dhe haxhi nuk prishet.

Dënimi mundet me qenë:

- me prerje të Kurbanit

- me dhënje të Sadakasë ose

- me Agjërim.

Dënimet e ndalesave të haxhit janë:

- dënimi për shkak të veshjes së rrobave të qepura

- dënimi për shkak të përdorjes së parfymit

- dënimi për shkak të prerjes së flokëve

- dënimi për shkak të prerjes së thonjëve

- dënimi për shkak të gjuetisë

Pyetje:

1. Cilat janë dënimet për mos kryerjen e veprimeve në haxh?

2. Numro dënimet për shkak të ndalesave të haxhit?


418

DËNIMI PËR SHKAK TË VESHJES SË

RROBAVE TË QEPURA

- Nëse haxhiu (mashkull) vesh rroba të qepura dhe i mban një ditë të plotë ose

një natë të plotë e pren një dele Kurban.

- Nëse haxhiu (femër) e mbulon fytyrën e saj një ditë të plotë ose një natë të

plotë prenë një dele Kurban.

- Veshja e rrobave të qepura është ndalesë prej ndalesave të haxhiut në Ihram.

Pse Muhamedi a.s. e ka ndalu me u veshë rrobat e qepura për haxhiun në

Ihram.

DËNIMI PËR SHKAK TË PËRDORJES

SË PARFYMIT

Nëse haxhiu gjatë kohës kur është në Ihram e parfymos një pjesë të trupit si

p.sh. dora, këmba, koka të tërën, atëherë ai e pren një dele Kurban.

- Nëse e parfymosë vetëm një pjesë të një pjese të trupit si p.sh. një pjes të

dorës, një pjes të këmbës ose një pjesë të kokës- jep sadaka.

- Nëse dy, tri e më shum herë përdorë parfymin- për secilën herë pren dele

Kurban.

- Edhe përdorimi i mastit obligon prerjen e deleve Kurban pa marrë parasysh a

është i përzier me parfym ose jo.

- Masti për shërimin e plagëve nuk obligon Kurban.

MELAQET E ZOTIT 2

419

DËNIMI PËR SHKAK TË SHKURTIMIT TË

FLOKËVE


“Dhe mos i rruani kokat tuaja, për derisa të mos arrijë Kurbani në vend (në

therrtoren e caktuar në Mine)”.

El Bekare 196

Nga ky ajet kuptohet se rruarja e flokëve apo shkurtimi i tyre gjatë haxhit

është i ndaluar.

- Nëse flokët e kokës ose kimet e mjekrrës bien vetvetiu nuk ka dënim.

- Nëse haxhiu i shkurton apo e qethë një të katërtën e flokëve e më shumë

prenë një dele Kurban.

- Nëse haxhiu i shkurton apo i qethë më pak se një të katërtën e flokëve jep

Sadaka.

- Edhe rrojtari edhe i rruari që të dy denohen siq përmendëm më lartë.

DËNIMI I PRERJES SË THONJËVE

- Nëse haxhiu i prenë thonjët e njërës dorë e prenë një dele Kurban.

- Nëse haxhiu i pren thonjët e një, dy, tre apo katër gishtave për secilin gisht

jep Sadaka.

- Nëse i prenë thonjët e pesë gishtave por jo të njërës dorë por të duarve dhe të

këmbëve atëher për secilin gisht jep Sadaka.


420

DËNIMI PËR SHKAK TË GJUETISË


“E ju është ndaluar gjuetia e tokës derisa të gjindeni në Ihram. (gjatë kryerjes së

haxhit). Frigojuni Allahut para të cilit të gjithë ju do të tuboheni”.

El Maide 96

Për shkak të gjuetisë gjatë kohës së ihramit janë tri lloje denimi:

- dënimi me Kurban

- dënimi me i ushqye të varfërit

- dënimi me agjërim

Mvarësisht ç‟farë kafshe gjuan në të njejtën mas pren Kurban prej kafshëve të

buta ose e paguan vlerën e kafshës së gjuajtur.

- Dënimi është i paraparë për haxhiun pa marr parasysh a gjuan me qëllim, pa

qëllim ose pse ka harru.

- Kush e gjuan gjahun por nuk e vret por vetëm e plagos atëher shiqohet

gjendja e gjahut nëse është plagosur rëndë atëher prehet Kurban mirëpo nëse

është plagosur lehtë, atëherë ipet Sadaka.

Pyetje:

1. Ç’farë dënimi ka haxhiu nëse i veshë rrobat e qepura një ditë të plotë?

2. Ç’farë dënimi ka haxhika (femër) nëse e mbulon fytyrën një ditë të plotë?

3. Ç’farë denimi ka haxhia nëse e parfymosë një pjesë të plotë të trupit?

4. Ç’farë dënimi ka haxhiu nëse e parfymosë një pjesë të një pjese të trupit?

5. Masti për shërimin e plagëve a obligon Kurban?

6. Ç’farë dënimi ka haxhiu nëse e qethë apo i shkurton një të katërtën e flokëve

të kokës?

7. Ç’farë dënimi ka haxhiu nëse i qethë apo i shkurton më pak se një të katërtën

e flokëve?

MELAQET E ZOTIT 2

421

DËNIMI PËR SHKAK TË MOSKRYERJES TË

NDONJË VAXHIBI TË HAXHIT

Haxhi nuk prishet nëse nuk kryhet një vaxhib prej vaxhibeve të haxhit por

egziston denimi.

Denimet e vaxhibeve të haxhit janë:

1. Dënim për mos qëndrimin në Muzdelife.

2. Dënimi për mos gjuajtjen e gurëve.

3. Dënimi për papastërtinë gjatë Tavafit dhe

4. Dënimi për moskryerjen e Saëjit.

DËNIMI PËR MOSQËNDRIMIN NË MUZDELIFE

Kush nuk qëndron në Muzdelife pa arsye ai e pren një dele Kurban për shkak

të lënjes së vaxhibit.

Kush nuk qëndron në Muzdelife për shkak të ndonjë arsye të shëndoshë nuk

pren Kurban. Prej këtyre arsyeve janë: sëmundja, pa aftësia dhe pamundësia për

shkak të pleqërisë dhe turma e madhe për gratë. Argument për këtë e kemi

hadithin e Muhamedit a.s. kur e ka liru familjen e tij për shkak të turmës së

madhe.

Argument tjetër është edhe baza e sheriatit e cila është ndërtue në tolerancë

dhe mëshirë për robërit.

Pyetje:

1. Me çka dënohet haxhiu nëse nuk qendron në Muzdelife?

2. A dënohet haxhiu nëse me arsye të shëndoshë nuk qëndron në Muzdelife dhe

cilat janë ato arsye?

3. Pse Muhamedi a.s. i ka lirue mos me qëndru në Muzdelife familjen e tij?


422

DËNIMI PËR MOS GJUAJTJEN E

GURALECAVE

Gjuajtja e guralecave është vaxhib prej vaxhibeve të haxhit dhe mos gjuajtja e

tyre obligon prerjen e një dele Kurban.

- Nëse haxhiu nuk i gjuan guralecat në katër ditët e para të Kurban Bajramit

pren një dele Kurban.

- Nëse prej njëzet e një guralecave sa është e paraparë me i gjuajt në ditë,

haxhiu i gjuan vetëm shtatë, atëherë e prenë një dele Kurban pse shumica e

merr dispozitën e të tërës.

- Nëse prej njëzet e një guralecave sa është e paraparë me i gjuajtë në ditë nuk i

gjuan katër, atëherë jep vetëm Sadaka.

DËNIMI PËR SHKAK TË MOSKRYERJES SË

SAËJIT NË MES TË SAFËS DHE MERVËS

Kush nuk e kryen Saëjin ai pren Kurban një dele se Saëji është vaxhib prej

vaxhibeve të haxhit. Ndërsa lënja e vaxhibit për denim ka prerjen e një Kurbanit.

Pyetje:

1. Me çka dënohet haxhiu nëse nuk i gjuan guralecat?

2. Me çka dënohet haxhiu nëse në katër ditët e para të Kurban Bajramit nuk i

gjuan guralecat?

3. Me çka dënohet haxhiu nëse nuk e kryen Saëjin?

MELAQET E ZOTIT 2

423

DËNIMI PËR SHKAK TË KRYERJES SË

TAVAFIT I PAPASTËR TË (PA GUSËL DHE PA

ABDEST)

Kemi tri lloje të tavafeve:

1. Tavafi Thelbësorë ( IFADA)

2. Tavafi Përshëndetës dhe Lamtumirës dhe

3. Tavafi i Umres

1. Tavafi Thelbësorë (Ifada) - Tavafi thelbësorë është pjesë përbërëse e haxhit (rukën). Nëse haxhiu e kryen

këtë tavaf i papastërtë (xhunub) ose gruaja me menstruacion duhet të prehet

një deve Kurban.

- Nëse haxhiu e përsërit tavafin para përfundimit të ditëve të haxhit (tri ditët e

Kurban Bajramit) nuk pren deve kurban.

- Nëse haxhiu e përsërit tavafin pas përfundimit të ditëve të haxhit (pas tri

ditëve të Kurban Bajramit) e prenë një dele Kurban.

- Nëse haxhiu nuk është i papastërt (xhunub) por e kryen këtë tavaf pa Abdest e

prenë një dele Kurban, por nëse merr Abdest dhe e përsërit atëherë nuk pren

asgjë Kurban.

2. Tavafi Përshëndetës dhe Lamtumirës - Nëse haxhiu e bën Tavafin Përshëndetës ose Lamtumirës (xhunub) i

papastërtë e prenë një dele Kurban.

- Nëse haxhiu këtë tavaf e kryen pa Abdest ai jep vetëm Sadaka.

3. Tavafi i Umres - Nëse haxhiu Tavafin e Umres e bënë i papastërt (xhunub) ose pa Abdest e

prenë një dele Kurban.


424

Pyetje:

1. Sa lloje të tavafeve kemi?

2. Me çka dënohet haxhiu nëse tavafin thelbësorë e kryen i papastërtë

(xhunub)?

3. Me çka denohet haxhika nëse tavafin thelbësorë e kryen me

menst56ruacione?

4. Me çka denohet haxhiu nëse mbrenda tri ditëve të Kurban Bajramit e

përsëritë tavafin thelbësorë të cilin e ka kry i papastërtë (xhunub)?

5. Me çka dënohet haxhiu nëse pas tri ditëve të kurban bajramit e përsërit

tavafin thelbësorë të cilin e ka krye i papastërtë (xhunub)?

6. Me çka dënohet haxhiu nëse e kryen tavafin thelbësorë pa abdest?

7. Me çka dënohet haxhiu nëse tavafin përshëndetës ose lamtumirës e kryen i

papastërtë (xhunub)?

8. Me çka dënohet haxhiu nëse i papastërtë (xhunub) e kryen tavafin e Umres?

MELAQET E ZOTIT 2

425

VIZITA E XHAMISË DHE VARRIT TË

MUHAMEDIT A.S.

Vizita e xhamisë dhe varrit të Muhamedit a.s. është e vlefshme dhe ka bazën

në hadithet e Muhamedit a.s. të cilat po i përmendim:

Transmeton Ebu Hurejre se Muhamedi a.s. ka thënë:

“Angazhohuni dhe përforcohuni për me i vizitue tri xhamitë e shenjta e ato

janë: Kjo xhami e imja, Qabja e Madhëruar dhe Mesxhidi Aksaja”.

Mutefikun Alejhi

Po ashtu edhe falja e namazit në xhamin e Muhamedit a.s. ka vlerë të madhe

.

Transmeton Ebu Hurejre se Muhamedi a.s. ka thënë:

“Namazi në xhamin Time këtu ka vlerë më të madhe se njëmijë namaze në

xhamit tjera përpos Qabes së Madhëru”. Mutefekun Alejhi

Në xhaminë e Muhamedit a.s. është edhe varri i tij ku më parë xhamia kishte

sipërfaqe të vogël ndërsa shtëpia e Muhamedit a.s. ka qenë afër dhe kur ka

ndërrue jetë Muhamedi a.s. është varrosë aty.


“Në mes të varrit tim dhe minberit në xhamin time është bashqja prej bashqeve

të xhenetit (REVDATUL XHENET)”

BUHARIU

Dhe në fund po e përfundojmë me hadithin e Muhamedit a.s. dhe e lusim

Allahun që të na bëjë të mundur ta vizitojmë dhe ta takojmë në xhenet.

“Kush më viziton Mua pasi që të vdes ai më ka vizituar mua sikurse për së

gjallë”. Teberani dhe Darikutni

librariislame.files.wordpress.com€¦ · melaqet e zotit 2 5 dua qË muslimani tË jetË: 1....

Documents