menaxhimi dhe planifikimi i kapacitetit
TRANSCRIPT
MENAXHIMI I OPERACIONEVE
MENAXHIMI DHE PLANIFIKIMI I KAPACITETITLIGJERATA V
Dr.sc.Vehbi RAMAJ prof.as
PARASHIKIMET BEHEN PER TE PLANIFIKUAR PER TE ARDHMEN
Modelet e parashikimeve kane karakteristika te perbashketa
PARASHIKIMET RRALLE HER JANE PERFEKTE
PARASHIKIMET JANE ME TE SAKTA PER GRUPE ARTIKUJSH SE SA PER ARTIKUJ INDIVIDUAL
PARASHIKIMET JANE ME TE SAKTA PER PERIUDH KOHE ME TE SHKURTER SE SA PER PERIUDH ME TE GJATE.
HAPAT NE PROCESIN E PARASHIKIMIT
MARRJA E VENDIMIT SE QFAR DO TE PARASHIKOHET
VLERESIMI DHE ANALIZIMI I TE DHENAVE TE DUHURA
ZGJEDHJA DHE TESTIMI I MODELIT TE PARASHIKIMIT
NXIRRET PARSHIKIMIMONITORIMI I SAKTESISE SE PARASHIKIMIT
PYETJET KRYESORE QE LIDHEN ME PLANIFIKIMIN E KAPACITETIT JANE:
ÇFAR LLOJ KAPACITETI NEVOITET?
SA KAPACITET NEVOITET?KUR KY KAPACITET NEVOITET?NE KUPTIM REAL PLANIFIKIMI I KAPACITETIT DREJTOHET PIKERISHTE NGA KETO ZGJIDHJE
PARASHIKIMET PERBEJNE INPUTIN KRYESOR PER TU PERGJIGJUR PYETJES SE SA KAPACITET NEVOITET
VENDIMET PER KAPACITET JANE STRATEGJIKE
VENDIMET PER KAPACITET JANE NDER ME KRYESORET E GJITH VENDIMEVE TE PROJEKTIMIT QE MENAGJERET DUHET TE MARRIN
VENDIMET PER KAPACITET JANE ME KRITIKE PER NDERMARRJE:
1) VENDIMET PER KAPACITET KANE NDIKIM REAL NE AFTESIN E NDEMARRJES
2. VENDIMET E KAPACITETIT NDIKOJNE NE KOSTON E OPERIMIT
3.KAPACITETI ZAKONISHT ESHTE DETERMINUESI KRYESOR I KOSTOS FILLESTARE
4.VENDIMET PER KAPACITET PERFSHIJNE ANGAZHIMET AFATGJATA
5.VENDIMET PER KAPACITET NDIKOJNE NE KONKURENCE
6.KAPACITETI NDIKONE NE LEHTESIMIN E MENAXHIMIT
7.GLOBALIZIMI KA RRITUR RENDESINE DHE KOMPLEKSITETIN E VENDIMEVE TE KAPACITETIT
8.VENDIMET E KAPACITETIT PERFSHIJNE SHPESH BURIME TE KONSIDERUESHME FINANCIARE DHE TE TJERA ESHTE E NEVOJSHME QE ATO TE PLANIFIKOHEN SHUME ME PERPARA
KAPACITETI MUNDË TË PËRCAKTOHET SI AFTËSI E NJË BURIMI PRODHUES APO SHËRBIMI , SI E NJË NJËSIE PRODHUESE, E NJË QENDRE PUNE APO EDHE E NJË MAKINERIE PËR TË PËRMBUSHUR QËLLIMIN GJATË NJË PERIUDHE KOHE TË SPECIFIKUAR .
KAPACITETI MUNDË TË SHIKOHET NË NGA DY MËNYRAT:
1. Si sasia maksimale e outputeve për një njësi kohe, ose
2. Si njësi të burimeve në dispozicion
Planifikimi i kapacitetit ne nji kompani munde te kryhet zakonishte ne dy nivele:
Niveli i par i vendimeve te kapacitetit është i karakterit strategjik dhe afatgjate, e qe keto vendime kan te bejne me investimet ne makineri e pajisje te reja prodhuese qe do te duhet te bëhen, janë të natyres strategjike që kërkojne shpenzime te medha kapitale dhe kan ndikim te madh ne aftesin e kompanis per te drejtuar biznesin.
Niveli i dytë i vendimeve te kapacitetit është më taktik në natyrë, qe fokusohet ne probleme afatshkurtera duke perfshin planifikimin e fuqis punetore, te rezervave dhe perdorimin dite mbas dite te makinerive.
Planifikimi i kapacitetit është proces i percaktimit te sasise se outputit që munde të arrihet nga njësia prodhuese.
Nëse kompania nuk planifikonë në mënyr korrekte kapacitetin ajo ose nuk do të ket sasi outputi të mjaftueshme per te permbushur kerkesat e klientve ose do te ket kapacitet te tepert qe do te rrine.
Planifikimi i kapacitetit eshte i rendesishem nese kompania do qe te rris dhe te perfitoj nga kerkesa.
Një problem tjetër që e komplikonë planifikimin e kapacitetit është fakti qe kapaciteti zakonisht blehet ne sasi konsiderueshme.
EKONOMITË E SHKALLESKoncepti i njohur si ekonomi e shkalles percakton qe kosto mesatare per njësi e sherbimit ose mallit munde te reduktohen duke rritur sasin e saj te outputit.
Ka kater shkaqe kryesore se perse ekonomit e shkalles munde te qojne koston drejt uljes kur rritet outputi e keto janë:
1.SHPERNDARJA E KOSTOS FIKSE
2.REDUKTIMI I KOSTOS SE NDERTIMIT
3.SHKURTIMI I KOSTOS SE MATERIALEVE TE BLERA
4.GJETJA E AVANTAZHEVE TE PROCESIT
Shperndarja e kostos fikse.
Keto kosto perfshijne:koston e ngrohjes,pagat e menaxhimit,amortizimin e nderteses dhe te pajisjes.
Reduktimi i kostos se ndertimit:
Aktivitetet dhe shpenzimet e caktuara kerkohen per ndertimin e njisive prodhuese :
- lejet e ndertimit, pagesat per arkitektin, pagesat per pajisjet e ndertimit apo ato te mara me qira etj.
Shkurtimi i kostos se materialeve te blera
Prodhuesit qe mbeshteten ne nji rrjet te gjer furnitoresh munde te blejne inpute duke i kushtuar me pak pershkak te sasive qe ato porosisin.
Gjetja e avantazheve te procesit
Prodhimi me volum te lart jep shume mundesi per reduktimin e kostos. Per nji sasi me te larte outputi procesi zhvendoset drejt procesit linear me burime qe u dedikohen produkteve individuale.
DISEKONOMITE E SHKALLESNe nji moment njisia prodhuese munde te behet aq e madhe sa disekonomite e shkalles te veprojne –pra, kosto mesatare per njisi te rritet me rritjen e permasave te njisis prodhuese.
Mundet te ket shum burokraci e punonjes edhe menaxhim te keq etj.
MATJA E KAPACITETITAsnjë njësi e vetme matese nuk munde te aplikohet per te gjitha llojet e situataveLloji i biznesit Matja me
input e kapacitetit
Matja me output e kapacitetit
Prodhim automjete
Oret e punes Ore makineri
Makina per nderrim
Spital Shtreter ne dispozicion per muaj
Numri i pacientve per muaj
Piceri Orë punëtor për dite
Numri i picave ne dite
Prodhues akulloresh
Ore te funksionimit ne dite
Kilogram akullore per dite
Dyqan shitje me pakic
Meter katror siperfaqe
Te ardhura per dite
Matja nepermjet outputit është një zgjidhje e zakonshme per proceset me volum te larte qe prodhojnë vetem nji lloj produkti.Megjithate shume procese prodhojne me shum se nji produkt apo sherbim
Matja nepermes te inputit zakonishte zgjidhet per proceset me volum vogel dhe fleksibil
MATJA E KAPACITETIT NE DISPOZICION
Mates te ndryshem te kapacitetit jane te dobishem meqense ato japin lloje te ndryshme informacioni.
Dy mates me te zakonshem te kapacitetit jane:
Kapaciteti i projektuar dhe
Kapaciteti efektiv
KAPACITETI I PROJEKTUAR eshte sasia maksimum e outputit qe munde te arrihet nga nji njisi prodhuese ne kushte ideale per nji njësi kohe.
Kapaciteti teorik nuk perfshine rregullimet dhe mirembajtjen e zakonshme apo nderprerjet e paplanifikuara. Munde te jet i qendrueshem vetem per nji periudh te caktuar kohe.
KAPACITETI EFEKTIF, eshte sasia e outputit per njisi kohe qe munde te sigurohet ne kushte normale funksionimi.
Outputi aktual nuk munde te kaloj kapacitetin efektiv dhe kjo ndodh per nji ser faktoresh si: prishja e makines, mungesat e fuqis punetore, vonesat ne furnizim me material problemet e cilesis etj.
SHKALLA E PERDORIMIT TE KAPACITETIT =SASIA E AUTPUTIT AKTUAL /KAPACITETIN E PROJEKTUAR(100%)EFIÇENCA = SASIA E AUTPUTIT AKTUAL / KAPACITETIN EFEKTIVKAPACITETI MESATAR REZERV(100%)100 % - SHKALLA MESATARE TE PERDORIMIT TE BURIMIT(100%)
PLANIFIKIMI AFATGJAT I KAPACITETIT
Per nji periudh kohe afatgjate ne te ardhmen firmat duhet te parashikojne rritjen apo renjen e kerkeses dhe te planit te investimeve kapitale qe shpesh kerkon muaj per tu kryer ne menyr qe te sigurohen nivelet e duhura te kapacitetit ne te ardhmen.
ZGJERIMI I KAPACITETITKerkesat per kapacitet rrall her jane statike , ndryeshimet tek tregjet dhe linjat e produktit si dhe ne konkurenc do te kerkojne qe firmat te planifikoj rritjen apo reduktimin afatgjat te kapacitetit.
MENAXHIMI AFATSHKURTER I KAPACITETIT
Nese kerkesa gjat nji perudhe afatshkurter eshte e qendrueshme dhe kapacitet te mjaftueshem ka ne dispozicion, ateher menaxhimi I operacioneve per te siguruar kenaqjen e kerkeses pergjithesishte eshte i lehte.
Rregullimi afatshkurter I kapacitetit munde te behet ne disa menyra:
Shtimi dhe shkembimi I pajisjeve
Shitja e kapacitetit te paperdorur
Ndryeshimi I kapacitetit dhe skeduleve te fuqise punetore
Ndryeshimi I aftesive te fuqise punetore
Zhvendosja e punes ne periudhat me te lira.
Menaxhimi i kapacitetit duke zhvendosur dhe stimuluar kerkesen:
Ndryeshimi i çmimit te mallrave dhe sherbimeve
Dhenje informacion klientveReklamat dhe promocioniDhenje rezervimesh etj
PROCESI I PLANIFIKIMIT TE KAPACITETIT
PROCEDURA TRE HAPSHE PER MARRJEN E VENDIMEVE PER PLANIFIKIMIN E KAPACITETI ESHTE :
IDENTIFIKIMI I KERKESAVE PER KAPACITET
ZHVILLOHEN ALTERNATIVAT E KAPACITETIT
VLERESOHEN ALTERNATIVAT PER KAP.
Zhvillimi i alternativave te kapacitetit
Mbase kompanija ka percaktuar kerkesat per kapacitet per te ardhmen hapi tjeter eshte qe te zhvillohen menyrat alternative per te modifikuar kapacitetin e saj.
Vleresimi i menyrave te kapacitetit
SFIDAT E PLANIFIKIMIT TE KAPACITETIT TE SHERBIMIT
TRE FAKTOR SHUME TE RENDESISHEM TE PLANIFIKIMIT TE KAPACITETIT TE SHERBIMIT:
NEVOJA PER TE QEN PRAN KLIENTVE
PAMUNDESIA PER TE RUAJTUR SHERBIMET
SHKALLA E NDRYESHUESHMERIS SE KERKESES