menaxhimi i kËrkeses per uje - balkans joint...
TRANSCRIPT
MENAXHIMI I KËRKESES PER UJE - SFIDA E AKTUALE E SHOQERIVE UK
NË RAJONIN E BALLKANIT
Ing. Esida Lekbello Valu Add Management Services
CFARE ESHTE MENAXHIMI I KERKESES PER UJE?
Menaxhimi i Kërkeses per Uje është një perqasje menaxheriale që synon konservimin e ujit duke kontrolluar kërkesën.
RENDESIA E MENAXHIMIT TË KËRKESËS PER UJE
• Teknologjike Synon rritjen e efikasitetit te përdorimit të ujit
• Ekonomike Synon reduktimin e kerkeses per uje
• Institucionale Synon te krijoje nje mjedis te pershtatshem dhe vendosjen e nje kuadri ligjor per tu zbatuar
• Sociale Synon te siguroje nje qendrueshmeri afatgjate te rezervave ujore nepermjet edukimit dhe ndergjegjesimit
SHOQERITE UK NE RAJONIN E BALLKANIT
Nivele te larta te Ujit Pa te Ardhura (Viti 2015: Shqiperia (67%); Kosova (56%); Maqedonia (60.5%); Mal i Zi (75%); Romania (51.2%); Bullgaria (60.3%)
Perpiqen qe te ulin - humbjet teknike - humbjet administrative
Hezitim ne marrjen e aksioneve ne uljen e humbjeve administrative qe kerkon investime fizike minimale
Presin qe te ndodhi ndonje mrekulli.....????
JUSTIFIKIMET E ZAKONSHME QE PERDOREN NE LIDHJE ME REDUKTIMIN E UJIT PA TE ARDHURA
• Rrjeti tejet i amortizuar
• Ka shume lidhje te paligjshme
• Nuk kemi lidhje te paligjshme– jane te gjitha rrjedhje uji
• Nuk kemi fonde per te marre masa per reduktimin e UPA
• Nuk kemi staf mjaftueshem
• Na duhet zevendesimi i te gjithe tubacioneve (kryesore)
Teknike: jo i gjithe uji i prodhuar nga shoqeria UK
shkon tek konsumatori.
Financiare dhe Ekonomike: jo i gjithe uji i prodhuar nga shoqeria UK, faturohet ose paguhet nga konsumatori.
Rritja e vazhdueshme e kerkeses per uje
nderkohe qe niveli i burimeve behet gjithnje e me problematik.
Sjell kursim te energjise qe eshte sfide e kohes.
ARSYET KRYESORE QE NXJERRIN NE PAH NEVOJEN E MENAXHIMIT TE KERKESES PER UJE
ANALIZA E MENAXHIMIT TE KERKESES PER UJE
• Analizon dhe parashikon kerkesen reale per uje bazuar ne kushtet aktuale dhe eksperiencen e meparshme.
• Percakton nivelin e Ujit pa te Ardhura.
• Vlereson reduktimin e shpenzimeve ne te ardhmen qe rezulton nga reduktimi i ujit te prodhuar.
• Vlereson Shitjet e Ujit ne te ardhmen dhe koston mesatare te sherbimeve.
ANALIZA E KERKESES PER UJE NE MODELIN EXCEL TE PLANIT TE BIZNESIT NE SHQIPERI
Modeli ne Excel i Planit te Biznesit, percakton:
Popullsine në Zonën e Shërbimit dhe Popullsine e Shërbyer.
Analizen e detajuar te 4 Kategorive te Konsumatoreve (Familjare,Ente Private,Institucione dhe Industrite).
Kërkesen Aktuale për Ujë për Frymë (l/f/d).
Normen e Projektuar te Kërkesës për Ujë (l/f/d).
Uji i pafaturuar - Humbjet e Ujit.
Hartimi i Bilancit te Ujit per percaktimin e Ujit Pa te
Ardhura sipas modelit dhe terminologjise se IWA
A B C D E
VOLUMI I
UJIT QE
HYN NE
SISTEM
M3/Vit
Konsumi i
Autorizuar
M3/Vit
Konsum i
autorizuar, i
faturuar
M3/Vit
Konsum i matur, i faturuar
(perfshire ujin e
eskportuar)
Uji me te
Ardhura
M3/Vit
Konsum i pamatur, i
faturuar
Konsum i
autorizuar, i
pafaturuar
M3/Vit
Konsum i matur, i
pafaturuar
Uji pa te
Ardhura
M3/Vit
Konsum i pamatur, i
pafaturuar
Humbjet e
Ujit
M3/Vit
Humbjet
Administrative
M3/Vit
Konsum i paautorizuar
Pasaktesia ne ujemates
Humbjet
Teknike
M3/Vit
Rrjedhjet ne tubacionet e
transmetimit dhe
shperndarjes
Rrjedhjet nga
kaperderdhja ne
rezervuare
Rrjedhjet nga lidhjet e
sherbimit deri ne
piken e matjes per
konsumatoret
Hapat Standarde te Llogaritjes se Ujit Pa te Ardhura (Metoda Lart–Poshte)
• Hapi 1: Percakto Volumin e Ujit qe Hyn ne Sistem ne Koll. A
• Hapi 2: Percakto Konsumin e Matur te Faturuar dhe Konsumin e Pamatur te Faturuar ne Koll. D; vendos si total ne Konsumin e Autorizuar i Faturuar (Koll. C) dhe
Ujin me te Ardhura (Koll. E)
• Hapi 3: Llogarit Volumin e Ujit pa te Ardhura (Koll. E) si Volumin e Ujit qe hyn ne Sistem (Koll. A) minus Ujin me te Ardhura (Koll. E)
• Hapi 4: Percakto Konsumin e Matur te Pafaturuar dhe Konsumin e Pamatur te Pafaturuar ne Koll. D; transfero totalin tek Konsumi i Autorizuar i Pafaturuar ne Koll. C
• Hapi 5: Shto Volumet e Konsumit te Autorizuar te Faturuar dhe Konsumit te Autorizuar te Pafaturuar ne Koll. C; vendos shumen te Konsumi I Autorizuar (Koll. B)
Hapat Standarde te Llogaritjes se Ujit pa te Ardhura (Metoda Lart–Poshte)
• Hapi 6: Llogarit Humbjet e Ujit (Koll. B) si diference midis
Volumit te Ujit qe hyn ne Sistem (Koll. A) dhe Konsumit
te Autorizuar (Koll. B)
• Hapi 7: Vlereso komponentet e Konsumit te
Paautorizuar dhe Pasaktesi ne matje (Koll. D) dhe
vendos si total e Humbjes se Administrative (Koll. C)
• Hapi 8: Llogarit Humbjet Teknike (Koll. C) si Humbjet e Ujit (Koll. B)
minus Humbjet e Administrative (Koll. C)
• Hapi 9: Vlereso komponentet e Humbjeve Reale (Koll. D)
(analizo dhe llogarit rrjedhjet gjate nates,
frekuencen e carjeve dhe rrjedhjet ne to, etj.)
Shto kete dhe krahaso me Volumin e
Humbjeve Teknike ne Koll. C te llogaritur ne Hapin 8
MASAT QE KERKOHEN PER HARTIMIN E NJE BILANCI TE SAKTE UJI
• Instalimi i Ujematesave ne te gjithe Sistemin
– ujemates prodhimi (burim, transmision, rezervuar)
– ujemates zonale
– ujemates te konsumatoreve individual
• Krijimi i Zonave të Matura Shërbimi
• Verifikimi dhe Azhornimi i Hartave të Sistemit të Furnizimit me Ujë
• Testimi dhe Kalibrimi i Ujematësve
NDARJA E SISTEMIT TE FURNIZIMIT ME UJE NE ZONA TE MATURA SHËRBIMI
ZONA 2
ZONA 1
ZONA 3
ZONA 4
UJEMATES ZONAL
VALVUL
PËRSHKRIMI SKEMATIK I SISTEMIT TË FURNIZIMIT ME UJE
BURIMI A R - 1
R - 3
R - 2
ZONE 3
ZONE 2C
ZONE 2B
ZONE 2A
ZONE 2
ZONE 1
BURIMI B
R - 6
R - 5
R - 4
ZONE 6
ZONE 5A ZONE 5
ZONE 4A ZONE 4
BPT
BPT
BPT
PSE ËSHTË E RËNDËSISHME TË NDAHET SISTEMI I FU NË ZONA TE MATURA SHËRBIMI?
• Për të përcaktuar më mirë korrelacionin midis volumit të ujit qe hyn (furnizuar) në një zonë të veçantë të izoluar hidraulikisht dhe volumit të konsumit të autorizuar që është regjistruar për të njëjtën zonë.
• Lehteson gjendjen e difekteve, shperdorimeve/vjedhjeve ne sistem per te miremanaxhuar kerkesen per uje.
Volumi i Ujit qe hyn ne
Sistem
Konsumi i Autorizuar
PROGRAMI I BILANCIT TE UJIT
• Inputet e programit te BU
- Leximet mujore te ujematesave te konsumatorëve
- Leximet ditore te ujematesave te medhenj te instaluar ne sistem FU
- Numri i ditëve kur një ujematës nuk ka funksionuar
• Outputet e programit BU
- Volumi i ujit të shitur (i autorizuar)
- Volumi i ujit të prodhuar
- Volumi i ujit te furnizuar në sistem
- Volumi i ujit i furnizuar për secilin rezervuar
- Vëllimi i ujit i furnizuar për secilën zonë sherbimi
- Kërkesa totale per uje
ANALIZA E TE DHENAVE/INDIKATOREVE QE GJENEROHEN NGA PROGRAMI I BU
• Humbjet në Linjat e Transmisionit
• Humbjet në Rezervuare
• Humbjet në Linjat Primare te Shpërndarjes
• Humbjet në Linjat e Sekondare te Shpërndarjes
• Humbjet Totale të Sistemit (teknike & administrative)
SI TE PERMIRESOHET PROGRAMI I BILANCIT TE UJIT
• Leximi ditor i ujematesave te prodhimit dhe zonale për të vlerësuar saktësinë
• Raportimi i ujematesave jo funksional/numri i ditëve
• Kryerja e leximeve të sakta dhe hedhja e tyre ne programin e faturim-arketimit
KONKLUZIONE • Eshte koha te kuptojme avantazhet qe sjell
zvogëlimi i Ujit Pa te Ardhura dhe menaxhimi i
humbjeve te ujit.
• Eshte koha qe cdo shoqeri UK te hartoje Strategji
gjithe perfshirese per reduktimin e UPA duke
perfshire incentiva, staf dhe buxhet.
• Eshte koha te jeni te ashper dhe te impononi
autoritetin tuaj per te mbrojtur sistemet tuaja te
furnizimit me uje dhe te ndaloni lidhjet e paligjshme.
• Eshte koha qe zyrtaret e NjQV te kuptojne qe Uji Pa
te Ardhura perkthehet si para shtese, ne
subvencionet qe ato duhet te paguajne per keto sherbime, si dhe rritje e cilesise se sherbimit.