mens en milieu - ontdekkingsreis biologie...•je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe...
TRANSCRIPT
![Page 1: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/1.jpg)
Mens en MilieuHoofdstuk 7
![Page 2: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/2.jpg)
Leerdoelen
• Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt.
• Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de klimaatverandering noemen.
7.3 Het broeikaseffect
![Page 3: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/3.jpg)
7.3 Het broeikaseffect
• Dampkring = atmosfeer = luchtlaag om de aarde heen.• Mengsel van gassen
• Deel zonnestraling naar aarde, rest weerkaatst
• Zonnestraling omgezet naar warmte
• Warmte-uitstraling wordt tegengehouden
• Aarde warmt op
![Page 4: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/4.jpg)
• Tegenhouden van warmte-uitstraling
• Gassen = broeikasgassen
• Waterdamp
• Koolstofdioxide
Temperatuur op aarde
• Gem. temp. 15°C (met broeikaseffect)
• Zonder 30°C lager
7.3 Het broeikaseffect
![Page 5: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/5.jpg)
Klimaatverandering
• Weertype gedurende een periode van meerdere jaren verandert.
• Stijging temp.
• Voorspelling: 1,7 tot 5,4 °C stijging komende 100 jaar.
Gevolgen
• Stijging zeespiegel
• Droogte en grotere woestijnen
• Voedselvoorziening in gevaar of niet?
7.3 Het broeikaseffect
![Page 6: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/6.jpg)
Veranderingen in de natuur
• Soorten die in warme gebieden voorkomen
• Soorten verdwenen
• Soorten uitgestorven
• Jaarritme verstoord• Eerdere bloei
• Voedseltekort
7.3 Het broeikaseffect
![Page 7: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/7.jpg)
Gevolgen voor de gezondheid
• Aantal warme dagen neemt toe
• Meer sterfgevallen
• Meer smog (luchtvervuiling)
• Meer ziekten (vb. ziekte van Lyme)
7.3 Het broeikaseffect
![Page 8: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/8.jpg)
Leerdoelen
• Je kunt beschrijven welke invloeden ozon in de dampkring heeft op het leven op aarde.
• Je kunt de oorzaken en gevolgen kunnen noemen van de aantasting van de ozonlaag en van zomersmog.
7.4 De ozonlaag
![Page 9: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/9.jpg)
Dampkring twee lagen
• Troposfeer (tot 12 km)
• Stratosfeer (tussen 12 en 50 km)
Ozonlaag
• Ozon in beide lagen
• Gas uit zuurstof door ultraviolette straling zon
• Houd UV-straling tegen = bescherming
7.4 De ozonlaag
![Page 10: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/10.jpg)
Aantasting ozonlaag
• Cfk's (chloorfluorkoolwaterstof)
• Komen niet van nature in atmosfeer voor
• Gebruikt in:• Koelkasten
• Piepschuim, isolatie
• Drijfgas in spuitbus
• Laatste 25 jaar dunner geworden• Huidkanker 10% meer
• Boven Zuidpool super dun (gat genoemd)
7.4 De ozonlaag
![Page 11: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/11.jpg)
Maatregelen tegen het gebruik van cfk's
• Vanaf 1996• Productie en import verboden
• Speciale inzamelpunten
• Hergebruik
• Vanaf 1999• Handel in oude apparaten verboden (koel- en vrieskasten)
7.4 De ozonlaag
![Page 12: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/12.jpg)
Ozon in smog
• Zomersmog veel ozon
• Verbrandingsproducten van fossiele brandstoffen reageren op warmte en zonlicht = ozon
• Irritatie van slijmvliezen en luchtwegen
• Deel verzameld in troposfeer
• Als broeikasgas
• Extra temp stijging
7.4 De ozonlaag
![Page 13: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/13.jpg)
Opdrachten maken
• Maken opdrachten 9 t/m 13• Blz. 70 t/m 73 WB
• Blz. 125 t/m 130 TB
• Maken opdrachten 14 t/m 15• Blz. 74 en 75 WB
• Blz. 131 en 132 TB
• Heb je de leerdoelen behaald?• Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect
wordt versterkt.
• Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de klimaatverandering noemen.
• Je kunt beschrijven welke invloed ozon in de dampkring heeft op het leven op aarde.
• Je kunt de oorzaken en gevolgen noemen van de aantasting van de ozonlaag en van zomersmog.
![Page 14: Mens en Milieu - Ontdekkingsreis biologie...•Je kunt beschrijven wat het broeikaseffect is en hoe het broeikaseffect wordt versterkt. •Je kunt de oorzaak en de gevolgen van de](https://reader033.vdocuments.pub/reader033/viewer/2022053006/5f0a16877e708231d429f5f4/html5/thumbnails/14.jpg)
Woordenlijst maken7.3 Het broeikaseffect• Dampkring• Atmosfeer• Warmte-uitstraling• Broeikaseffect• Broeikasgassen• Waterdamp• Koolstofdioxide• Toename van
koolstofdioxide• Klimaatverandering• Zeespiegel
7.4 De ozonlaag• Troposfeer• Stratosfeer• Ozon• Ozonlaag• Ultraviolette straling• Cfk's• Koelmiddel• Blaasmiddel• Drijfgas• Het gat in de ozonlaag• Zomersmog