mese~na informacija 9 / 2006 - nbrm.mk · republika makedonija vo septemvri 2006 godina 4 i....

Narodna banka na Republika Makedonija Direkcija za istra`uvawe

Mese~na informacija 9 / 2006

Noemvri, 2006 godina

3

S O D R @ I N A

Pozna~ajni ekonomski nastani i promeni vo zakonskata regulativa vo Republika Makedonija vo septemvri 2006 godina

4

I. Dvièwa vo realniot sektor 6 II. Monetarni dvièwa 8 III. Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa 10 Prilog tabeli 13

4

Pozna~ajni ekonomski nastani i promeni vo zakonskata regulativa

vo septemvri 2006 godina v Na 1 septemvri po~na primenata na Zakonot za sloboden pristap do informacii od

javen karakter, so koj treba da se obezbedi javnost i otvorenost vo raboteweto na imatelite na informacii, kako i da ovozmoì na fizi~kite i pravnite lica da go ostvaruvaat pravoto na sloboden pristap do informaciite.

v Na 1 septemvri hrvatskata grupacija M SAN ja prezede makedonskata kompjuterska

firma PAKOM kompani. Ovaa stranska investicija bi trebalo do dovede do razvoj na doma{niot informati~ko-tehnolo{ki pazar, do negovo dobliùvawe do svetskite informati~ko-tehnolo{ki tekovi, kako i do zgolemuvawe na konkurencijata vo sektorot.

v Od 1 septemvri cenite na elektri~nata energija za doma}instvata se povisoki za

9,14% (eden kv~. skapa struja }e ~ini 2,62 denari, namesto 2,4 denari, dodeka kv~. evtina struja }e ~ini 1,31 denar, namesto 1,2).

v Na 4 septemvri, spored odlukata na Regulatornata komisija za energetika,

rafineriskite i maloproda`nite ceni na naftenite derivati se namalija vo prosek za 7,72% i 4,38%, soodvetno („Slu`ben vesnik na RM“ br. 94/2006), dodeka na 18 septemvri 2006 godina, Regulatornata komisija za energetika donese odluka so koja rafineriskite i maloproda`nite ceni na naftenite derivati bea namaleni vo prosek za 7,61% i 5,12%, soodvetno („Slu`ben vesnik na RM“ br. 99/2006), vo soglasnost so dvièweto na cenite na surovata nafta i naftenite derivati na svetskiot pazar.

v Na 13 septemvri vo Brisel po~na tretata runda pregovori za sklu~uvawe spogodba

me|u dràvite-~lenki na Dogovorot za slobodna trgovija vo Centralna Evropa (CEFTA). Pretstavnici na Makedonija, Hrvatska, Bosna i Hercegovina, Albanija, Bugarija, Moldavija, Crna Gora, Srbija i na Misijata na ON na Kosovo (UNMIK) go razgleduvaa tekstot so koj treba da bidat zameneti 31 bilateralen dogovor za slobodna trgovija me|u zemjite-~lenki na CEFTA.

v Na 15 septemvri e potpi{an Memorandum za razbirawe me|u Ministerstvoto za

transport i vrski i USAID, ~ija cel e transparenten proces vo izdavaweto na CEMT-dozvolite so {to }e se eliminira ~ove~kiot faktor pri nivnata raspredelba.

v Od 18-19 septemvri se odrà sostanok na Komitetot za stabilizacija i asocijacija

me|u Makedonija i Evropskata komisija, koj e prv po dobivaweto na kandidatskiot status na Makedonija vo dekemvri minatata godina.

v Na 20 septemvri vo Skopje se odrà sredba pome|u Sektorot za evropski pra{awa i

Generalniot direktorat za pro{iruvawe na Evropskata Unija, na koja se najavi po~etokot na implementacijata na poslednata KARDS akciona programa za 2006 godina, ~ija vrednost e 30,5 milioni evra, so mo`nost za dodeluvawe na u{te 14 milioni evra nameneti za regionalni programi {to }e se mandatiraat direktno od Brisel.

v Na 20 septemvri vo Kumanovo be{e promoviran Centarot za ~evlarska tehnologija

"ModEur" vo Makedonija kako zaedni~ka investicija pome|u "Korimpeks" i proektot "E-biz" finansiran od USAID.

v Na 26 septemvri se potpi{a Memorandum za sorabotka pome|u Makedonskata berza i

Berzata od Viena, ~ija cel e prodlabo~uvawe na sorabotkata, razmena na iskustva i informacii, kako i zaedni~ki nastap na evropskiot pazar.

v Na 26 septemvri makedonskata tekstilna kompanija "Makedonka xins" e prodadena na

turskata firma "Jaja Mezler".

5

v Na 29 septemvri gradot Skopje i Javnoto soobra}ajno pretprijatie - Skopje

potpi{aa mandatno pismo za razvoj na gradskiot soobra}aj so Evropskata banka za obnova i razvoj, koja }e obezbedi kredit vo iznos od 12 milioni evra za finansirawe na proektot "Urban transport".

v Na 30 septemvri vo Del~evo be{e pu{tena vo upotreba tekstilnata fabrika "Arlen

Makedonija", koja e makedonsko-polska investicija vo vrednost od 1,2 milioni evra, a vo fabrikata se vraboteni 110 rabotnici. Proizvodite od fabrikata se nameneti za evropskite pazari.

v Novi zakonski propisi: - Zakon za izmenuvawe i dopolnuvawe na Zakonot za danokot na dodadena vrednost

("Slu`ben vesnik nz RM" br. 101/2006). Spored ovoj zakon, semenskiot i sadniot materijal za proizvodstvo na zemjodelski rastenija, |ubrivata, sredstvata za za{tita na rastenijata, foliite od plasti~na masa za upotreba vo zemjodelstvoto i zemjodelskata mehanizacija od 1 oktomvri2006 godina }e podle`at na povlastena stapka na DDV (5%).

Mese~na informacija 09/2006

6

I. Dvièwa vo realniot sektor1 Nivoto na cenite vo ramkite na inflaciskiot indeks vo Republika Makedonija vo septemvri 2006 godina zabeleà namaluvawe za 0,2%. Namaluvaweto na potro{uva~kite ceni e determinirano od poniskite ceni na uslugite (so pridones od 0,4 procentni poeni), i pokraj pozitivnata promena kaj cenite na stokite (pridones od 0,2 procentni poeni). Od aspekt na glavnite kategorii, najgolem pridones za negativnata promena na inflaciskiot indeks imaat poniskite ceni vo kategorijata "soobra}ajni sredstva i uslugi" (negativen pridones od 0,5 procentni poeni vo vkupniot indeks) poradi usoglasuvaweto na doma{nite ceni na naftenite derivati so dvièweto na cenite na svetskite berzi (namaluvawa na 04. i na 18. septemvri) i poniskite ceni na proizvodite za ishrana (negativen pridones od 0,3 procentni poeni vo vkupniot indeks) determinirani glavno od namaluvawe na cenite na ovo{jeto. Ovie dvièwa delumno bea neutralizirani so porastot na cenite vo kategorijata "domuvawe" (pozitiven pridones od 0,5 procentni poeni) usloven od povisokite ceni na elektri~nata energija za doma}instvata (za 9%). Na godi{na osnova, potro{uva~kite ceni vo septemvri 2006 godina beleàt zabaven intenzitet na porast, taka {to godi{nata stapka na inflacija iznesuva 3,1% (4% vo prethodniot mesec). Prose~nata stapka na inflacija vo periodot januari-septemvri 2006 godina e nepromeneta vo odnos na prethodniot mesec, odnosno se zadrà na nivoto od 3,3%. Pritoa, site kategorii vo ramki na inflaciskiot indeks beleàt prose~en porast na cenite. Taka, 38% od prose~nata inflacija vo periodot januari-septemvri 2006 godina proizleguvaat od povisokite ceni na tutunot zaradi zgolemenata akciza i novite dava~ki, 26% se rezultat na povisokite ceni na proizvodite za ishrana, dodeka povisokite ceni na gorivata determiniraat okolu 15% od prose~nata inflacija. Zgolemuvaweto na cenite na elektri~nata energija od septemvri 2006 godina determinira samo 2% od vkupnata prose~na inflacija vo nabquduvaniot period.

Grafikon 1 Tro{oci na ìvotot (vo %)

-2.0

-1.0

0.0

1.0

2.0

3.0

4.0

I.20

05 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.20

06 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX

mesec/prethoden mesec

period/ist period od prethodna godina Izvor: Dràven zavod za statistika. Cenite na proizvoditelite na industriski proizvodi2 vo septemvri 2006 godina vo odnos na prethodniot mesec se poniski za 1,1%. Mese~niot pad glavno se dolì na poniskite ceni vo sektorot ”prerabotuva~ka industrija” (pridones od 1,3 procentni poeni), pomal pridones (samo 0,1 procenten poen) za namaluvaweto na cenite na proizvoditelite imaa poniskite ceni vo sektorot ”vadewe rudi i kamen”, dodeka cenite na proizvoditelite vo sektorot ”snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda” zabeleàa porast od 2,7%. Padot na cenite na proizvoditelite vo prerabotuva~kata industrija se dolì glavno na poniskite ceni na proizvoditelite na nafteni derivati (prodones od 0,9 procentni poeni za vkupniot pad, vo soglasnost so odlukite na Regulatornata komisija za energetika od 21.08.2006 godina i 04.09.2006 godina za namaluvawe na rafineriskite ceni). Na godi{na osnova, cenite na proizvoditelite na industriski proizvodi se povisoki za 2,4%, pri {to 52% od vkupniot porast e rezultat na povisokite ceni na proizvoditelite na tutunski proizvodi. Vo periodot januari-septemvri 2006 godina, cenite na proizvoditelite na industriski proizvodi beleàt prose~en porast od 5,2% vo sporedba so istiot period od prethodnata godina. Ostvareniot porast e rezultat na povisokite ceni na proizvoditelite vo prerabotuva~kata 1 Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija. 2 Prethodni podatoci na DZS.


7

industrija (pridones od 5,2 procentni poeni), pri {to najgolem pridones imaat zgolemenite ceni na proizvoditelite na nafteni derivati i tutunski proizvodi (63,4% i 22,8% od vkupniot porast, soodvetno). Od aspekt na ostanatite dva industriski sektora, prose~niot porast na cenite vo rudarskiot sektor so pridones od 0,1 procenten poen vo celost e neutraliziran so namalenite ceni vo energetskiot sektor. Fizi~kiot obem na industriskoto proizvodstvo3 vo septemvri 2006 godina ostvari mese~en pad od 0,9%, koj glavno e determiniran od negativniot pridones na sektorot ”snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda”, poradi namaleno proizvodstvo kaj eden energetski kapacitet so dominantno u~estvo vo energetskiot sektor. Negativniot pridones na energetskiot sektor be{e delumno neutraliziran so porastot vo prerabotuva~kiot i rudarskiot sektor. Zgolemenata aktivnost vo prerabotuva~kata industrija na mese~na osnova proizleguva od porastot na proizvodstvoto vo 13 od vkupno 20 prerabotuva~ki granki, koi so~inuvaat 74% od vkupnoto proizvodstvo na prerabotuva~kiot sektor. Najgolem pozitiven pridones imaat zgolemenoto proizvodstvo na hemikalii i hemiski proizvodi (glavno poradi niskata sporedbena osnova od prethodniot mesec), metalni proizvodi vo metaloprerabotuva~kata faza (osven ma{ini), tekstilni tkaenini i prehranbeni proizvodi i pijalaci. Vo septemvri 2006 godina, industriskoto proizvodstvo beleì negativna godi{na stapka na rast od 2,2% vo odnos na istiot mesec od 2005 godina, celosno determinirana od visokiot pad vo sektorot ”snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda”. Pozitivnite godi{ni dvièwa registrirani vo preostanatite sektori (prerabotuva~kiot i rudarskiot sektor) ne bea dovolni za celosno neutralizirawe na visokiot negativen pridones na energetskiot sektor vo vkupnoto industrisko proizvodstvo. Nepovolnite dvièwa na mese~na osnova delumno go zabavija kumulativniot porast na industriskoto proizvodstvo, koj vo 3 Prethodni podatoci na DZS.

periodot januari-septemvri 2006 godina iznesuva 2,2% vo odnos na istiot period od 2005 godina. Porastot e rezultat na pozitivniot pridones na prerabotuva~kiot sektor i rudarskiot sektor (2,5 procentni poeni). Zgolemenoto proizvodstvo vo dominantniot prerabotuva~ki sektor (za 2%) e odraz na zgolemenoto proizvodstvo vo 11 od vkupno 20 prerabotuva~ki granki (so u~estvo od 50,5% vo vkupnoto industrisko proizvodstvo), od koi najgolem pridones imaat zgolemenoto proizvodstvo na proizvodi od drugi nemetalni minerali, osnovni metali (od avgust beleì kumulativen porast, koj vo septemvri iznesuva 7,8%), proizvodstvoto na tutunski proizvodi (od juni ostvaruva pozitivna kumulativna stapka na rast, koja vo septemvri dostigna 7,6%), nafteni derivati i na tekstilni tkaenini. Podobruvawe e registrirano i kaj proizvodstvoto na elektri~ni ma{ini i aparati, koe po padot vo juli, povtorno beleì trend na pozitivni kumulativni promeni. Grafikon 2 Industrisko proizvodstvo (vo %)

-40.0-30.0-20.0-10.0

0.0

10.020.030.040.0

I.20

05 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.20

06 II III

IV V VI

VII

VII

I

IXmesec/ prethoden mesec period/ ist period od prethodna godina

Izvor: Dràven zavod za statistika.


8

II. Monetarni dvièwa

Na krajot na septemvri 2006 godina, vkupnite likvidni sredstva na bankite4 iznesuvaa 6.548 milioni denari i na mese~na osnova se poniski za 0,5%. Od aspekt na tekovite na kreirawe i povlekuvawe likvidnost, glaven tek na povlekuvawe likvidnost pretstavuvaa denarskite depoziti na dràvata kaj NBRM, koi na mese~no nivo na neto osnova se povisoki za 1.200 milioni denari. Dopolnitelna likvidnost be{e kreirana preku deviznite transakcii na NBRM, dodeka gotovite pari vo optek, zabeleàa nezna~itelno mese~no namaluvawe. Monetarnite instrumenti na NBRM na neto osnova deluvaa vo nasoka na kreirawe likvidnost, {to vo celost se dolì na poniskiot iznos na dràvni zapisi za monetarni celi5 (za 214 milioni denari vo sporedba so prethodniot mesec), dodeka preku blagajni~kite zapisi na NBRM se izvr{i povlekuvawe na likvidnost vo iznos od 28 milioni denari. Pritoa, prose~nata ponderirana kamatna stapka na aukciite na blagajni~ki zapisi iznesuva{e 5,36% (5,52% vo prethodniot mesec). Prose~nata dnevna likvidnost na bankarskiot sistem vo septemvri 2006 godina iznesuva 6.690,5 milioni denari, {to vo odnos na prethodniot mesec pretstavuva nezna~itelen pad od 0,3%. Analizirano od aspekt na dnevnata dinamika, likvidnosta na bankite be{e relativno stabilna i oscilira{e pod vlijanie na voobi~aenite faktori. Vo septemvri 2006 godina, vi{okot na likvidni sredstva na bankite nad obvrskata za zadolìtelna rezerva (vo denari)6 iznesuva 6,4% i na mese~na osnova e namalen za 1,7 procentni poeni. 4 Ja sodrì gotovinata vo blagajna i sredstvata na smetkata na bankite kaj NBRM. 5 Na 07.03.2006 godina, NBRM vo sorabotka so Ministerstvoto za finansii zapo~na so emisija na dràvni zapisi za monetarni celi, so rok na dostasuvawe od tri meseci. 6 Kako period na odrùvawe (ispolnuvawe) na obvrskata za zadolìtelna rezerva na bankite se smeta periodot od 11. den vo tekovniot mesec do 10. den vo sledniot mesec. Vi{okot se odnesuva na izdvoeni sredstva na smetkata na bankite kaj NBRM nad obvrskata za zadolìtelna rezerva.

Grafikon 3 Dnevna dinamika na likvidnosta na bankite (vo milioni denari)

3.000

4.000

5.000

6.000

7.000

8.000

9.000

10.000

2006 2005

prose~no nivo na likvidnost vo septemvri 2006 godina

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Vo septemvri 2006 godina, na me|ubankarskiot pazar na pari7 e ostvaren vkupen promet od 190 milioni denari {to vo odnos na prethodniot mesec pretstavuva namaluvawe za 2,3 pati. Prose~nata kamatna stapka na me|ubankarskiot pazar na pari vo septemvri iznesuva 4,7% (4,9% vo prethodniot mesec). Na krajot na septemvri 2006 godina, primarnite pari8 beleàt minimalen pad od 0,2% na mese~na osnova, kako rezultat na poniskata likvidnost na bankite i namalenata pobaruva~ka na gotovi pari (za 0,1%). Monetarniot agregat M1 na mese~na osnova se zgolemi za 0,6%, kako odraz na povisokoto nivo na transakciski depoziti (za 1,2% na mese~na osnova). Porastot na monetarniot agregat M1, pri istovremen porast na vkupniot depoziten potencijal na bankite rezultira{e so mese~en porast na monetarnite agregati M2 i M4 za 1% i 0,9%, soodvetno. Na godi{na osnova, (septemvri 2006 godina / septemvri 2005 godina) monetarnite agregati M2 i M4 beleàt identi~en porast od 21,9%. 7 Na 15.05.2006 godina, Sobranieto na akcioneri donese odluka za prestanok so rabota na Pazarot na pari i kratkoro~ni hartii od vrednost („Slu`ben vesnik na RM“ br. 74/2006). Od 08.05.2006 godina, zapo~na so rabota elektronskiot sistem za me|ubankarsko trguvawe so depoziti i hartii od vrednost (TENFORE). 8 Analizata se odnesuva na primarnite pari bez zadolìtelnata rezerva na deviznite depoziti.


9

Tabela 1 Monetarni agregati i nivnite komponenti (vo milioni denari)

30.09.2006 godina

mese~na promena

godi{na promena

vo % vo %

Gotovi pari vo optek 14.810 -0,1 9,8Depozitni pari 17.280 1,2 19,9Monetaren agregat M1 32.090 0,6 15,0Kratkoro~ni denarski depoziti 30.638 1,1 47,8Monetaren agregat M2-denarski del 62.728 0,8 29,0Kratkoro~ni devizni depoziti 55.224 1,1 14,7Monetaren agregat M2 117.952 1,0 21,9Nemonetarni depoziti 5.917 0,3 21,5 -denarski 3.243 -1,1 3,6 -devizni 2.674 2,1 53,6Monetaren agregat M4 123.869 0,9 21,9 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Na krajot na septemvri 2006 godina, vkupnite depoziti na bankite ostvarija mese~no zgolemuvawe za 965 milioni denari, ili za 1,1%. Porastot na vkupnite depoziti se dolì na zgolemuvaweto na kratkoro~nite i dolgoro~nite depoziti (za 1,1% i 0,3%, soodvetno), pri {to kratkoro~nite depoziti imaat dominantno u~estvo od 98% vo porastot na vkupnite depozitite. Od aspekt na valutnata struktura, deviznite depoziti ostvarija pointenziven porast od denarskite depoziti, so pridones od 69% vo porastot na vkupnite depoziti. Analizirano po sektori, porastot na vkupnite depoziti na bankite kaj privatniot sektor vo celost e determiniran od porastot na depozitite na naselenieto. Taka, na mese~na osnova depozitite na naselenieto se povisoki za 1,5%, odrazuvaj}i go porastot na site kategorii na depoziti od aspekt na ro~nata i valutnata struktura. Od druga strana, depozitite na korporativniot sektor se namalija za 0,3% vo odnos na prethodniot mesec, reflektiraj}i go pred s¢ namaluvaweto na deviznite depoziti po viduvawe. Na godi{na osnova (septemvri 2006 godina / septemvri 2005 godina), vkupnite depoziti na privatniot sektor kaj bankite se povisoki za 24,5%. Grafikon 4 Dinamika na depozitite (vo milioni denari)

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

80.000

90.000

100.000

I.200

5 II III

IV V VI

VII

VIII

IX X XI

XII

I.200

6 II III

IV V VI

VII

VIII

IX

Depoziti na naselenie Depoziti na pretprijatija Vkupni depoziti Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija.

Dinamikata na rast na plasmanite na bankite kaj privatniot sektor vo septemvri 2006 godina beleì zabavuvawe (mese~en porast od samo 0,2%). Vakvite dvièwa na vkupnite plasmani vo najgolem del proizleguvaat od zna~ajnoto namaluvawe na somnitelnite i sporni pobaruvawa po plasmani i drugi pobaruvawa od nefinansiski pravni lica9, {to uslovi mese~en pad na vkupnite kratkoro~ni denarski krediti od 3,1%. Sledstveno, kaj vkupnite denarski plasmani10 e zabeleàna negativna mese~na promena (namaluvawe za 0,3%), za razlika od deviznite plasmani koi ostvarija porast od 1,6%. Analizirano po sektori, mese~en porast ostvarija plasmanite odobreni na naselenieto (za 1,4%), dodeka plasmanite kaj pretprijatijata beleàt pad od 0,4%. Godi{niot porast na vkupnite plasmani na bankite kaj privatniot sektor vo septemvri 2006 godina iznesuva 24,7%. Grafikon 5 Plasmani na bankite po sektori (vo milioni denari)

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

35.000

40.000

45.000

50.000

55.000

60.000

I.20

05 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.20

06 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX7.500

10.000

12.500

15.000

17.500

20.000

22.500

25.000

27.500

30.000

Plasmani kaj pretprijatija (leva skala) Plasmani kaj naselenie (desna skala) Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Vo domenot na kamtnata politika na bankite vo septemvri 2006 godina ne bea registrirani pozna~ajni pomestuvawa. Taka, prose~nata ponderirana aktivna kamatna stapka na bankite na denarski krediti za site rokovi i sektori iznesuva 11% (mese~no namaluvawe od 0,1 procenten poen), dodeka prose~nata ponderirana pasivna kamatna stapka na denarski depoziti za site rokovi i sektori e nepromeneta i iznesuva 4,6%. 9 Definitiven otpis na dostasani, a nenaplateni pobaruvawa. 10 Gi vklu~uva i denarskite krediti so devizna klauzula.


10

Grafikon 6 Ponderirani kamatni stapki i margini na bankite* (vo %, na godi{no nivo)

Nominalni pasivni kamatni stapki

Nominalni aktivni kamatni stapki

2,5

3,5

4,5

5,5

6,5

7,5

8,5

9,5

10,5

11,5

12,5

13,5

14,5

I.200

5 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.200

6 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. *Se odnesuvaat na denarski krediti i depoziti za site ro~nosti i sektori, pri {to se vklu~eni i denarskite krediti i depoziti so valutna klauzula.

Prose~nite ponderirani kamatni stapki na deviznite krediti i depoziti za site rokovi, sektori i valuti vo septemvri 2006 godina iznesuvaat 8,2% i 1,6%, soodvetno i vo sporedba so prethodniot se zgolemija za 0,1 procenten poen.

III. Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa

Nadvore{notrgovskata razmena11 na Republika Makedonija vo septemvri 2006 godina iznesuva 440,7 milioni evra, {to pretstavuva mese~en porast od 6,4% i glavno e rezultat na zna~itelniot porast na izvozot na stoki. Taka, vo septemvri 2006 godina zabeleàn e najvisok mese~en izvoz na stoki vo poslednite deset godni od 198,8 milioni evra, {to pretstavuva mese~en i godi{en porast od 18,9% i 38,2%, soodvetno. Mese~niot porast na izvozot pred sî e generiran od zgolemeniot izvoz na èlezo i ~elik i nivni proizvodi, kamen, gips i cement i na obleka i tekstil. Uvozot na stoki vo septemvri 2006 godina vo sporedba so prethodniot mesec zabeleà pad od 2,1% i iznesuva 241,8 milioni evra. Analizirano po proizvodi, najzabeleìtelen pad e zabeleàn kaj uvozot na èlezo i ~elik, mineralni goriva i na oprema. Na godi{na osnova (septemvri 2006 godina / septemvri 2005 godina), uvozot na stoki e zgolemen za 8,8%, glavno zaradi povisokiot uvoz na èlezo i ~elik i nivni proizvodi. 11 Prethodni podatoci na NBRM. Izvozot na stoki e prikaàn na f.o.b. osnova, dodeka uvozot na stoki e prikaàn na c.i.f. osnova.

Grafikon 7 Nadvore{notrgovska razmena na Republika Makedonija (vo milioni evra)

-150

-100-50

050

100

150200

250

300350

400450

500

I.05 II III IV V VI VII VIII IX X XI XII I.06 II III IV V VI VII VIII IX

Izvoz Uvoz Saldo Vkupna NTR

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija, a presmetkite vo evra se izvr{eni vo NBRM. Vo uslovi na porast na izvozot i pad na uvozot, vo septemvri 2006 godina trgovskiot deficit zabeleà zna~itelno namaluvawe za 46,2% vo odnos na prethodniot mesec i iznesuva 43 milioni evra. Istovremeno, stapkata na pokrienost na uvozot so izvoz (82,2%) na mese~na osnova se zgolemi za 14,5 procentni poeni. Na kumulativna osnova, vo periodot januari-septemvri 2006 godina vkupnata nadvore{notrgovska razmena dostigna 3.538,8 milioni evra i vo odnos na istiot period od prethodnata godina e zgolemena za 15,5%. Izvozot vo periodot januari-septemvri iznesuva 1.389,4 milioni evra, pri {to e zabeleàn kumulativen porast od 16,7%. Vakviot porast e determiniran od povisokiot izvoz na èlezo i ~elik i nivni proizvodi, nafteni derivati, pijalaci, tutun i hrana, koi so~inuvaat


11

68,7% od vkupniot porast. Vo prvite devet meseci na 2006 godina ostvaren e uvoz na stoki vo iznos od 2.149,4 milioni evra, {to na godi{na osnova pretstavuva porast od 14,8%, pred s¢ zaradi zgolemeniot uvoz na mineralni goriva, èlezo i ~elik i nivni proizvodi, vozila i oprema. Na kumulativna osnova, trgovskiot deficit dostigna 760 milioni evra i se zgolemi za 11,4% vo odnos na istiot period od 2005 godina, dodeka stapkata na pokrienost na uvozot so izvoz se zgolemi za 1,1 procenten poen i iznesuva 64,6%. Vkupniot promet na devizniot pazar vo septemvri 2006 godina iznesuva 347,9 milioni evra, {to vo odnos na prethodniot mesec pretstavuva pad od 4,3%. Pritoa, vo uslovi na namalena pobaruva~ka i ponuda na devizi od strana na pretprijatijata za 2,1% i 4,8%, soodvetno, neto-proda`bata na devizi od strana na bankite na mese~na osnova e povisoka za 8,2%. Transakciite na NBRM na devizniot pazar povtorno bea vo nasoka na neto-otkup na devizi, pri {to kumulativniot otkup na devizi na devizniot pazar od strana na NBRM vo prvite devet meseci dostigna 180,9 milioni evra). Pritoa, bruto deviznite rezervi na 30.09.2006 godina dostignaa 1.370,1 milion evra i vo odnos na prethodniot mesec se povisoki za 24,5 milioni evra, glavno zaradi realiziraniot neto-otkup na NBRM na devizniot pazar. Prometot na menuva~kiot pazar vo septemvri iznesuva 119,4 milioni evra i na mese~na osnova se namali za 7,7%, {to se dolì na mese~niot pad kaj ponudata i kaj pobaruva~kata na devizi (od 8,3% i 5,4%, soodvetno). Pritoa, kako rezultat na vakvite mese~ni dvièwa na ponudata i pobaruva~kata na devizni sredstva, vo septemvri 2006 godina na menuva~kiot pazar e realiziran neto-otkup na devizi vo iznos od 67 milioni evra, {to pretstavuva mese~en pad od 9,4%. Vo periodot januari-septemvri 2006 godina, neto-otkupot na menuva~kiot pazar dostigna 484,5 milioni evra i zabeleà porast od 25,1% vo odnos na istiot period od 2005 godina.

Grafikon 8 Dvièwe na vkupniot promet na devizniot i menuva~kiot pazar (vo milioni evra)

050

100150200250300350400450500

I.200

5 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX X XI

XII

I.200

6 II III

IV V VI

VII

VII

I

IX

0

10

20

30

40

50

60

70

80

Promet na devizen pazar (leva skala)Promet na menuva~ki pazar (leva skala)Neto otkup na menuva~ki pazar (desna skala)

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Devizniot kurs na denarot vo odnos na evroto na devizniot pazar e stabilen i na 30.09.2006 godina iznesuva 61,20 denari. Devizniot kurs na denarot vo odnos na amerikanskiot dolar na krajot na septemvri 2006 godina iznesuva 48,14 denari za eden amerikanski dolar, pri {to denarot zabeleà mese~na depresijacija od 0,9% (na 31.08.2006 godina se razmenuvaa 47,72 denara za eden amerikanski dolar). Grafikon 9 Dneven sreden devizen kurs na denarot vo odnos na evroto i amerikanskiot dolar na devizniot pazar (denari za edinica stranska valuta)

61.00

61.05

61.10

61.15

61.20

61.25

61.30

61.35

61.40

01.0

9.20

06

02.0

9.20

06

03.0

9.20

06

04.0

9.20

06

05.0

9.20

06

06.0

9.20

06

07.0

9.20

06

08.0

9.20

06

09.0

9.20

06

10.0

9.20

06

11.0

9.20

06

12.0

9.20

06

13.0

9.20

06

14.0

9.20

06

15.0

9.20

06

16.0

9.20

06

17.0

9.20

06

18.0

9.20

06

19.0

9.20

06

20.0

9.20

06

21.0

9.20

06

22.0

9.20

06

23.0

9.20

06

24.0

9.20

06

25.0

9.20

06

26.0

9.20

06

27.0

9.20

06

28.0

9.20

06

29.0

9.20

06

30.0

9.20

06

47.0

47.2

47.4

47.6

47.8

48.0

48.2

48.4

48.6

48.8

EUR leva skalaUSD desna skala

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Devizniot kurs na denarot vo odnos na evroto na menuva~kiot pazar vo septemvri 2006 godina iznesuva vo prosek 61,41 denar za edno evro i od maj 2006 godina e nepromenet. Istovremeno, prose~niot devizen kurs na denarot vo odnos na amerikanskiot dolar iznesuva 47,99 denari za eden amerikanski dolar i zabeleà depresijacija od 0,3% (vo avgust 2006 godina vo prosek se razmenuvaa 47,83 denari za eden amerikanski dolar). Nadvore{niot dolg na Republika Makedonija vrz osnova na dolgoro~ni krediti i zaemi na 30.09.2006 godina iznesuva 1.714 milioni evra i vo sporedba so krajot na prethodniot mesec e povisok za 8,1 milion evra, vo najgolem del zaradi


12

intervalutarnite promeni. Vo septemvri 2006 godina koristeni se sredstva vo iznos od 5,2 miliona evra, a vkupno platenite obvrski iznesuvaat 6,9 milioni evra (4,8 milioni evra glavnica i 2,1 milion evra kamata). Vo septemvri 2006 godina sklu~eni se krediti vo iznos od 7 milioni evra, koi vo celost im se odobreni na privatniot sektor. Od aspekt na dol`nicite, vkupniot dolgoro~en dolg na privatniot sektor na 30.09.2006 godina iznesuva 494,2 miliona evra i na mese~na osnova zabele`a zgolemuvawe od 2,3 milioni evra. Pritoa, 78,2% od vkupniot dolg na privatniot sektor se odnesuva na

nebankarskiot privaten sektor (vo najgolem del dolg sprema privatnite kreditori), a ostatokot e dolg na privatnite banki. Kratkoro~niot nadvore{en dolg12 na krajot na septemvri 2006 godina iznesuva 89,7 milioni evra (vo celost dolg na privatniot sektor). Pritoa, vkupno platenite obvrski iznesuvaat 0,8 milioni evra, dodeka koristenite sredstva se nezna~itelni. 12 Prethodni podatoci na NBRM.


13

Prilog Dvièwa vo realniot sektor vo Republika Makedonija Tabela 1 Tro{oci na ìvot i ceni na malo

IX.2006 IX.2006 I-IX.2006VIII.2006 IX.2005 I-IX.2005

Tro{oci na ìvotot -0,2 3,1 3,3

Ishrana -0,8 2,3 2,2 Tutun i pijalaci 0,1 17,9 17,7 Obleka i obuvki -0,3 0,7 0,1 Domuvawe 3,1 3,4 1,2 Stan (stanarina, voda, uslugi) -2,4 -2,3 -0,2 Ogrev i osvetlenie 5,9 6,8 2,3 Higiena i zdravje 0,5 3,0 1,6 Kultura i razonoda 1,8 7,2 6,6 Soobra}ajni sredstva i uslugi -3,1 -1,2 2,9

Stoki 0,2 3,9 3,7

Uslugi -2,1 -0,2 1,6

vo %

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija


14

Tabela 2 Ceni na proizvoditeli na industriski proizvodi*


Ceni na proizvoditeli na industriski proizvodi -1,1 2,4 5,2

Energija -3,3 -0,5 13,4 Intermedijarni proizvodi, osven energija -0,9 2,0 -1,0 Kapitalni proizvodi 0,0 5,4 4,6 Trajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 0,0 0,6 3,5 Netrajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 0,0 4,4 5,0

Vadewe rudi i kamen -0,5 2,5 3,5

Prerabotuva~ka industrija -1,5 2,8 5,9Proizvodstvo na prehranbeni proizvodi i pijalaci -0,3 1,6 0,8

Proizvodstvo na tutunski proizvodi 0,0 23,1 21,1Proizvodstvo na tekstilni tkaenini 0,0 -0,3 0,4Proizvodstvo na predmeti za obleka; dorabotka i boewe na krzno 0,1 -2,5 -2,6Izdava~ka dejnost, pe~atewe i reprodukcija na snimeni mediumi 0,0 -2,0 1,2Proizvodstvo na koks, derivati na nafta i nuklearno gorivo -6,9 -0,1 25,0Proizvodstvo na hemikalii i hemiski proizvodi 0,0 0,3 -0,3Proizvodstvo na proizvodi od guma i proizvodi od plasti~ni masi -4,3 -0,7 0,8

Proizvodstvo na proizvodi od drugi nemetalni minerali -0,5 4,1 2,9

Proizvodstvo na osnovni metali -0,8 2,5 -3,8

Proizvodstvo na metalni proizvodi vo metaloprerabotuva~kata faza, osven ma{ini i uredi 0,0 10,0 8,1Proizvodstvo na elektri~ni ma{ini i aparati, nespomnati na drugo mesto 0,0 8,7 7,2

Snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda 2,7 -1,1 -0,5

*Prethodni podatoci.

vo %



15

Tabela 3 Industrisko proizvodstvo*


Vkupno 100,0 -0,9 -2,2 2,2

Energija 21,9 -25,3 -22,8 -0,2 Intermedijarni proizvodi, osven energija 33,8 8,0 10,3 7,6 Kapitalni proizvodi 4,8 15,4 15,5 3,4 Trajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 1,4 21,8 -6,8 -1,6 Netrajni proizvodi za {iroka potro{uva~ka 38,1 0,3 -6,1 -2,1

Vadewe rudi i kamen 1,8 15,0 27,9 39,9

Prerabotuva~ka industrija 79,4 3,6 1,3 2,0

Proizvodstvo na prehranbeni proizvodi i pijalaci 20,0 4,8 -9,9 0,1

Proizvodstvo na tutunski proizvodi 3,9 -23,0 26,0 7,6

Proizvodstvo na tekstilni tkaenini 2,5 43,8 -6,6 7,3

Proizvodstvo na predmeti za obleka; dorabotka i boewe na krzno 8,6 -3,2 -7,5 -3,2

Izdava~ka dejnost, pe~atewe i reprodukcija na snimeni mediumi 3,9 3,1 -11,3 -21,6

Proizvodstvo na koks, derivati na nafta i nuklearno gorivo 3,0 -15,8 -5,9 7,0

Proizvodstvo na hemikalii i hemiski proizvodi 5,9 33,3 19,7 -0,5

Proizvodstvo na proizvodi od guma i proizvodi od plasti~ni masi 2,6 15,7 -20,7 -14,3

Proizvodstvo na proizvodi od drugi nemetalni minerali 8,2 1,8 1,9 21,8

Proizvodstvo na osnovni metali 6,0 10,4 50,9 7,8

Proizvodstvo na metalni proizvodi vo metaloprerabotuva~kata faza, osven ma{ini i uredi 3,8 34,2 21,7 -2,5

Proizvodstvo na elektri~ni ma{ini i aparati 3,2 -22,7 -4,6 3,1

Snabduvawe so elektri~na energija, gas i voda 18,8 -27,7 -26,8 -1,6* Prethodni podatoci.

struktura vo %

vo %



16

Monetarni dvièwa vo Republika Makedonija Tabela 4 Pregled na Narodna banka na Republika Makedonija (tekoven kurs, vo milioni denari)

XII.05 I.06 II.06 III.06 IV.06 V.06 VI.06 VII.06 VIII.06 IX.06

I. Neto devizna aktiva 66.282 57.130 57.297 71.907 74.145 75.454 77.256 79.385 80.535 82.064 Aktiva 69.504 60.326 60.519 75.076 77.213 78.415 80.181 82.287 83.412 84.956 Pasiva 3.222 3.196 3.222 3.169 3.068 2.961 2.925 2.902 2.877 2.892

II. Neto doma{na aktiva -40.520 -33.763 -32.079 -47.210 -47.978 -48.045 -50.327 -51.711 -53.259 -54.700

Krediti na banki, neto -8.876 -10.368 -9.329 -8.580 -8.461 -7.222 -6.415 -6.708 -7.075 -7.103 Krediti na banki 45 45 324 323 323 323 319 319 319 319

Aukcija na krediti 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Aran`mani za reotkup 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Krediti vrz osnova na hartii od vrednost 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Dolgoro~ni krediti 31 31 31 31 31 31 27 27 27 27 Avansi 4 4 283 282 282 282 282 282 282 282 Ostanato 10 10 10 10 10 10 10 10 10 10

Instrumenti -8.921 -10.413 -9.653 -8.903 -8.784 -7.545 -6.734 -7.027 -7.394 -7.422 Aukcija na blagajni~ki zapisi -8.921 -10.413 -9.653 -8.903 -8.784 -7.545 -6.734 -7.027 -7.394 -7.422

Neto, Dràva -18.989 -11.024 -10.167 -25.762 -26.157 -27.733 -30.847 -31.396 -33.022 -34.1541.Krediti na dràvata 3.290 3.290 3.290 3.290 2.983 2.983 2.983 2.983 2.983 2.983 Koristewe na kredit od Fondot 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Obi~en kredit 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Otkupeni dràvni hartii od vrednost 1.039 1.039 1.039 1.039 1.039 1.039 1.039 1.039 1.039 1.039 Ostanato 2.251 2.251 2.251 2.251 1.944 1.944 1.944 1.944 1.944 1.9442. Depoziti na dràvata -22.279 -14.314 -13.457 -29.052 -29.140 -30.716 -33.830 -34.379 -36.005 -37.137 A) Vo denari -6.993 -7.653 -6.860 -8.807 -9.141 -11.104 -14.417 -16.110 -17.528 -18.728Depozitni pari -6.993 -7.653 -6.860 -8.807 -9.141 -11.104 -14.417 -16.110 -17.528 -18.728 - Trezorska smetka -6.562 -7.214 -6.417 -6.965 -5.717 -7.678 -11.342 -11.816 -12.247 -13.656 - Drugi buxetski fondovi -431 -439 -443 -1.842 -3.424 -3.426 -3.075 -4.294 -5.281 -5.072 od toa: Dràvni hartii od vrednost za monetarni celi -1.377 -2.951 -2.951 -2.627 -3.885 -4.870 -4.656 Fond za poddr{ka na monetarnata politika 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 B) Vo stranska valuta -15.286 -6.661 -6.597 -20.245 -19.999 -19.612 -19.413 -18.269 -18.477 -18.409

Depoziti na Centralna vlada -15.139 -6.516 -6.450 -20.098 -19.851 -19.468 -19.267 -18.125 -18.333 -18.261 od koi: Fond za pati{ta -147 -130 -121 -102 -84 -56 -31 -31 -213 -213

Drugi depoziti na dràvata -147 -145 -147 -147 -148 -144 -146 -144 -144 -148

3.Eksterna smetka 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Ostanati stavki, neto -12.655 -12.371 -12.583 -12.868 -13.360 -13.090 -13.065 -13.607 -13.162 -13.443 Ostanat aktiva 5.324 5.243 5.279 5.204 5.320 5.558 5.579 5.569 5.630 5.704 Ostanata pasiva -5.368 -4.794 -5.067 -4.983 -5.377 -5.416 -5.460 -5.713 -5.451 -5.850 od koi: Preodna smetka -487 -14 -19 -36 -180 -44 -51 -352 -48 -300 Kapitalna smetka -11.024 -11.558 -11.505 -11.608 -11.798 -11.750 -11.523 -11.888 -11.656 -11.653 Rezidualni stavki -1.587 -1.262 -1.290 -1.481 -1.505 -1.482 -1.661 -1.575 -1.685 -1.644

Primarni pari 25.762 23.367 25.218 24.697 26.167 27.409 26.929 27.674 27.276 27.364 Gotovi pari vo optek 14.439 13.100 13.635 13.700 14.560 13.900 14.580 15.319 14.822 14.810 Gotovina vo blagajna 1.374 1.068 1.066 980 1.052 965 1.011 1.112 1.082 1.058 Smetki na banki 9.949 9.199 10.517 10.017 10.555 12.544 11.338 11.243 11.372 11.496 od koi:Zadolìtelna rezerva na devizni depoziti 5.323 5.417 5.413 5.505 5.572 5.657 5.662 5.767 5.875 6.006 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija


17

Tabela 5 Monetaren pregled (tekoven kurs, vo milioni denari)


I. Neto devizna aktiva 89738 80776 80899 96611 98526 99218 100288 102625 104646 105619Narodna banka 66282 57130 57297 71907 74145 75454 77256 79385 80535 82064

Aktiva 69504 60326 60519 75076 77213 78415 80181 82287 83412 84956

Pasiva 3222 3196 3222 3169 3068 2961 2925 2902 2877 2892

Depozitni banki 23456 23646 23602 24704 24381 23764 23032 23240 24111 23555 Aktiva 37786 37231 36986 36669 36249 35882 35526 35808 36862 36867

Pasiva 14330 13585 13384 11965 11868 12118 12494 12568 12751 13312

II. Neto doma{na aktiva 19545 28414 30070 16577 18786 19351 18220 18953 19123 19219

1.Doma{ni krediti 62382 71691 74396 62714 65567 66039 65763 67436 67795 65575 od koi: pobaruvawa od dràvata -11791 -3271 -1913 -15747 -14773 -15925 -19421 -19004 -19875 -21017a) Depozitni banki 81371 82715 84563 88476 91724 93772 96610 98832 100817 99729 -vo denari 64186 65363 66730 69847 72349 73937 75954 77766 79303 77855 Dràva 7118 7672 8175 9930 11297 11722 11340 12300 13021 12998 Krediti 7115 7669 8171 9927 11274 11698 11317 12276 12996 12974 a) Buxet i ministerstva 7033 7589 8013 9696 11071 11509 11015 12048 12843 12834 b) Fondovi 82 80 158 231 203 189 302 228 153 140

v) Instit. na centralnata dràvna vlast: sudovi, itn. 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Presmetana nenaplatena kamata 3 3 4 3 23 24 23 24 25 24 Nedràven sektor 57068 57691 58555 59917 61052 62215 64614 65466 66282 64857 Krediti 51672 52255 53149 54473 55552 56621 58993 59766 60513 60349 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 9807 10314 10323 10146 10509 10581 10538 10690 10908 9682 Presmetana nenaplatena kamata 5396 5436 5406 5444 5500 5594 5621 5700 5769 4508 -vo stranska valuta 17185 17352 17833 18629 19375 19835 20656 21066 21514 21874

Dràva 80 81 79 85 87 86 86 92 126 139 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Nedràven sektor 17105 17271 17754 18544 19288 19749 20570 20974 21388 21735 od koi: Dostasani nenaplateni pobaruvawa 1748 1753 1587 1444 1476 1534 1693 1806 1723 1532b) Pobaruvawa na Narodna banka od dràvata -18989 -11024 -10167 -25762 -26157 -27733 -30847 -31396 -33022 -34154

2. Ostanati stavki, neto -42837 -43277 -44326 -46137 -46781 -46688 -47543 -48483 -48672 -46356 od koi: pobaruvawa od dràvata za zamrznati devizni {tedni vlogovi 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Presmetana nenaplatena kamata -5399 -5439 -5410 -5447 -5523 -5618 -5644 -5724 -5794 -4532 Ostanato -37438 -37838 -38916 -40690 -41258 -41070 -41899 -42759 -42878 -41824 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija


18

Monetaren pregled (prodolùva) (tekoven kurs, vo milioni denari)


M4 Vkupno 109283 109190 110969 113188 117312 118569 118508 121578 123769 124838M4 ( nedràven sektor) 108174 108320 109999 111912 116049 117406 117333 120461 122719 123869

M1 (Vkupno) 30034 27933 28900 28431 29906 29954 31201 32503 32197 32419

M1 (nedràven sektor) 29663 27699 28596 27962 29459 29584 30768 32151 31905 32090 Gotovi pari vo optek 14439 13100 13635 13700 14560 13900 14580 15319 14822 14810

Depozitni pari (vkupno) 15595 14833 15265 14731 15346 16054 16621 17184 17375 17609Depozitni pari (nedràven sektor) 15224 14599 14961 14262 14899 15684 16188 16832 17083 17280 Depozitni banki 15577 14752 15183 14519 15241 15940 16509 17072 17215 17482 Depozitni pari na nedràven sektor 15206 14518 14879 14050 14794 15570 16076 16720 16923 17153 Depozitni pari na dràvata 371 234 304 469 447 370 433 352 292 329 a) Buxet i ministerstva 236 55 91 132 145 73 158 98 84 92 b) Fondovi 135 179 213 323 302 297 275 253 207 236 v) Instit. na centralnata dràvna vlast: sudovi, itn. 0 0 0 14 0 0 0 1 1 1 Narodna banka - depozitni pari na nedràven sektor 18 81 82 212 105 114 112 112 160 127

M2 (Vkupno) 104195 104065 105734 107835 111559 113044 112772 115974 117823 118872M2 (nedràven sektor) 103134 103243 104812 106607 110344 111929 111645 114906 116822 117952Kvazi-depoziti (vkupno) 74161 76132 76834 79404 81653 83090 81571 83471 85626 86453 Kvazi-depoziti (nedràven sektor) 73471 75544 76216 78645 80885 82345 80877 82755 84917 85862Depozitni banki 74161 76132 76834 79404 81653 83090 81571 83471 85626 86453 Nedràven sektor 73471 75544 76216 78645 80885 82345 80877 82755 84917 85862 Denari 24364 25614 26237 27889 29563 30864 28062 29059 30305 30638 Stranska valuta 49107 49930 49979 50756 51322 51481 52815 53696 54612 55224 Depoziti na dràvata 690 588 618 759 768 745 694 716 709 591 Denari 689 587 616 759 768 745 694 716 708 590 Stranska valuta 1 1 2 0 0 0 0 0 1 1NBRM - kvazi-depoziti 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Nemonetrani depoziti (vkupno) 5088 5125 5235 5353 5753 5525 5736 5604 5946 5966 Nemonetarni depoziti vo denari (vkupno) 3105 3159 3184 3171 3305 3321 3303 3305 3327 3292

Nemonetarni depoziti vo stranska valuta (vkupno) 1983 1966 2051 2182 2448 2204 2433 2299 2619 2674Nemonetarni depoziti (nedràven sektor) 5040 5077 5187 5305 5705 5477 5688 5555 5897 5917 Nemonetarni depoziti vo denari (nedràven sektor) 3057 3111 3136 3123 3257 3273 3255 3256 3278 3243 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta (nedr`. sektor) 1983 1966 2051 2182 2448 2204 2433 2299 2619 2674 -Depozitni banki 5088 5125 5235 5353 5753 5525 5736 5604 5946 5966 Nemonetarni depoziti vo denari - nedràven sektor 3057 3111 3136 3123 3257 3273 3255 3256 3278 3243 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta - nedr`.sektor 1983 1966 2051 2182 2448 2204 2433 2299 2619 2674 Nemonetarni depoziti vo denari - Dràva 48 48 48 48 48 48 48 49 49 49 Nemonetarni depoziti vo stranska valuta - Dràva 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 -NBM nemonetarni depoziti (nedràven sektor) 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Denari 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0 Stranska valuta 0 0 0 0 0 0 0 0 0 0

Vkupni depoziti 94844 96090 97334 99488 102752 104669 103928 106259 108947 110028

Vkupni depoziti (nedràven sektor) 93735 95220 96364 98212 101489 103506 102753 105142 107897 109059 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija


19

Tabela 6 Vkupni depoziti na nedr`avniot sektor (vo milioni denari)

30.09.2006 godina

mese~na promena godi{na promena struktura

vo mil. denari

vo mil. denari

vo %vo mil. denari

vo % vo %

Vkupni depoziti 91.779 965 1,1 18.034 24,5 100,0

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 85.862 945 1,1 16.988 24,7 93,6 -dolgoro~ni 5.917 20 0,3 1.046 21,5 6,4

2. Spored valuta - denarski 33.881 298 0,9 10.019 42,0 36,9 - devizni 57.898 667 1,2 8.015 16,1 63,1

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija Tabela 7 Depoziti na naselenie i pretprijatija

30.09.2006 godina

mese~na promena godi{na promena

vo mil. denari

vo mil. denari vo %

vo mil. denari vo %

Vkupni depoziti na naselenieto 100,0 62.767 940 1,5 12.025 23,7

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 94,4 59.233 766 1,3 11.000 22,8 -dolgoro~ni 5,6 3.534 174 5,2 1.025 40,9

2. Spored valuta - denarski 30,2 18.978 467 2,5 6.098 47,3 - devizni 69,8 43.789 473 1,1 5.927 15,7

Vkupni depoziti na pretprijatijata 100,0 27.161 -86 -0,3 6.194 29,5

1. Spored ro~nost -kratkoro~ni 94,9 25.782 104 0,4 5.950 30,0 -dolgoro~ni 5,1 1.379 -190 -12,1 244 21,5

2. Spored valuta - denarski 49,3 13.380 -219 -1,6 4.223 46,1 - devizni 50,7 13.781 133 1,0 1.971 16,7

struktura vo %

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija


20

Tabela 8 Depozitni pari na naselenie i pretprijatija

30.09.2006 godina


vo mil. denari

vo mil. denari vo %

vo mil. denari vo %

Depozitni pari 17.280 197 1,2 2.864 19,9

- Depozitni pari na naselenie 3.318 64 2,0 635 23,7

- Depozitni pari na pretprijatija 11.550 -231 -2,0 1.725 17,6

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija Tabela 9 Plasmani kaj naselenie i pretprijatija

30.09.2006 godina


vo mil. denari

vo mil. denari

vo %vo mil. denari

vo %

Vkupni plasmani 82.084 183 0,2 16.259 24,7 Denarski plasmani 60.349 -164 -0,3 10.576 21,2od toa: -pretprijatija 34.172 -496 -1,4 4.251 14,2 -naselenie 26.098 332 1,3 6.430 32,7

Devizni plasmani 21.735 347 1,6 5.683 35,4od toa: -pretprijatija 20.208 289 1,5 4.780 31,0 -naselenie 1.525 59 4,0 916 2,5 pati

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija


21

Tabela 10 Ro~na i sektorska struktura na denarskite i deviznite plasmani

30.09.2006 godina


(vo %)

Denarski plasmani 100,0

ro~na struktura - kratkoro~ni 47,7 -1,4 -3,2 - dolgoro~ni 52,3 1,4 3,2

sektorska struktura - pretprijatija 56,6 -0,7 -3,5 - naselenie 43,2 0,6 3,7 - ostanato 0,1 0,0 -0,3

Devizni plasmani 100,0

ro~na struktura - kratkoro~ni 26,6 0,0 -2,2 - dolgoro~ni 73,4 0,0 2,2

sektorska struktura - pretprijatija 93,0 -0,1 -3,1 - naselenie 7,0 0,1 3,2 - ostanato 0,0 0,0 -0,1

(vo procentni poeni)

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija Tabela 11 Kamatni stapki

septemvri 2006 godina


vo %Kamatna stapka na aukciite na blagajni~ki zapisi (28 dena)

5,4 -0,2 -4,6

Prose~na ponderirana kamatna stapka na pazarot na pari (MBKS)*

4,7 -0,2 -4,4

Ponderirani aktivni kamatni stapki na bankite

11,0 -0,1 -1,2

Ponderirani pasivni kamatni stapki na bankite

4,6 0,0 -1,0

vo procentni poeni

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija i Pazar na pari i kratkoro~ni hartii od vrednost * Se odnesuva na oficijalniot pazar na pari i na bilateralnite trguvawa me|u bankite.


22

Tabela 12 Aukcii na trezorski zapisi

Datum na odrùvawe Ponuda Pobaruva~ka RealizacijaPonderirana

kamatna stapka

vo %Dràvni zapisi so rok na dostasuvawe od 3 meseci

05.09.06 1.070,0 1.507,6 1.070,0 5,9919.09.06 1.950,0 1.012,7 1.012,7 5,96

Dràvni zapisi so rok na dostasuvawe od 6 meseci

05.09.06 400,0 287,5 287,5 6,97Dràvni zapisi so rok na dostasuvawe od 1 godina

19.09.06 300,0 300,8 300,0 8,66

iznosi vo milioni denari

Izvor: Ministerstvo za finansii Nadvore{notrgovski i devizni dvièwa vo Republika Makedonija Tabela 13 Nadvore{notrgovska razmena na Republika Makedonija (vo milioni evra)

iznos % iznos % iznos %

Vkupna razmena 440,7 3.538,8 26,3 6,4 74,5 20,3 475,1 15,5

Izvoz 198,8 1.389,4 31,6 18,9 54,9 38,2 198,7 16,7

Uvoz 241,8 2.149,4 -5,3 -2,1 19,6 8,8 276,4 14,8

Saldo -43,0 -760,0 36,9 -46,2 35,3 -45,1 -77,7 11,4

IX.2005iznos

VIII.2006 I-IX.2005IX.2006 I-IX.2006

IX.2006 I-IX.2006IX.2006

Izvor: Dràven zavod za statistika na Republika Makedonija; presmetkite vo evra se izvr{eni vo Narodna banka na Republika Makedonija.


23

Tabela 14 Deset najgolemi trgovski partneri na Republika Makedonija vo januari- septemvri 2006 godina (vo milioni evra)

Obem na stokovna razmena U~estvo Izvoz U~estvo Uvoz U~estvo

Pokrienost na uvozot so

izvoz

iznos % iznos % iznos % %REPUBLIKA MAKEDONIJA 3.538,8 100,0 1.389,4 100,0 2.149,4 100,0 64,6 od toa:

Srbija i Crna Gora 481,5 13,6 325,2 23,4 156,3 7,3 208,1Germanija 432,3 12,2 221,6 15,9 210,7 9,8 105,2Grcija 402,2 11,4 220,1 15,8 182,1 8,5 120,8Rusija 327,6 9,3 16,6 1,2 311,0 14,5 5,3Italija 266,0 7,5 137,8 9,9 128,2 6,0 107,5Bugarija 217,2 6,1 70,3 5,1 146,8 6,8 47,9Hrvatska 119,4 3,4 74,0 5,3 45,4 2,1 163,1Turcija 101,4 2,9 32,5 2,3 68,8 3,2 47,3Slovenija 100,7 2,8 24,7 1,8 76,0 3,5 32,4Kina 80,8 2,3 1,1 0,1 79,7 3,7 1,4

Vkupno (10 najgolemi partneri) 2.529,1 71,5 1.124,0 80,9 1.405,1 65,4 80,0 Izvor: Dr`aven zavod za statistika na Republika Makedonija; presmetkite vo evra se izvr{eni vo Narodna banka na Republika Makedonija.


24

Tabela 15 Nadvore{en dolgoro~en dolg na Republika Makedonija, koristeni sredstva i plateni obvrski (vo milioni evra)

31.08.2006 30.09.2006 VIII -2006 IX -2006 VIII -2006 IX -2006

Oficijalni kreditori 1.041,8 1.047,9 6,5 4,5 6,3 4,3

od toa: Multilaterala 880,0 884,4 5,1 3,8 4,5 4,2

MMF 47,0 47,3 0,0 0,0 0,5 0,0 MBOR 201,2 203,6 0,8 1,5 2,2 0,0 MFK 4,2 4,3 0,0 0,0 0,0 0,0 MZR 296,2 298,0 0,3 0,3 0,4 0,0 EIB 123,5 122,0 0,0 0,0 0,0 2,3 EKF@P 6,1 6,1 0,0 0,0 0,1 0,0 Banka za razvoj pri Sovet na Evropa 18,5 18,4 0,0 0,0 0,1 0,2 EBOR 81,0 82,3 3,6 2,0 1,1 1,4 EU 90,0 90,0 0,0 0,0 0,2 0,4 MFRZ 12,3 12,4 0,4 0,0 0,0 0,0 EAR 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Bilaterala 161,8 163,5 1,4 0,7 1,8 0,1

Pariski klub (reprogramirawe 1995) 79,8 80,3 0,0 0,0 0,0 0,0 Nereprogramiran dolg 6,6 6,6 0,0 0,0 0,0 0,0 Novosklu~eni krediti 75,4 76,5 1,4 0,7 1,8 0,1

Privatni kreditori 664,2 666,1 4,4 0,7 7,3 2,6

od toa: Evroobvrznici 150,0 150,0 0,0 0,0 0,0 0,0

Ostanati privatni kreditori 514,2 516,1 4,4 0,7 7,3 2,6

Banki i finansiski institucii 246,4 247,1 1,0 0,5 4,8 1,4 Nefinansiski privaten sektor 267,8 269,0 3,4 0,1 2,5 1,2

VKUPNO 1.705,9 1.714,0 10,9 5,2 13,6 6,9

Sostojba na dolg Koristeni sredstva Plateni obvrski

Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija. Tabela 16 Bilans na sostojba na NBRM na 30.09.2006 godina (milioni denari) Aktiva Iznos Pasiva IznosDevizni sredstva 84.956 Primarni pari 21.358Pobaruvawa od javniot sektor 3.604 Instrumenti na NBRM 7.422Pobaruvawa od banki i drugi finansiski organizacii 1.354 Ograni~eni depoziti 299Ostanata aktiva 4.673 Devizni obvrski 2.892

Depoziti na javen sektor 39.221Kapitalni smetki 11.653Ostanata pasiva 11.742

Vkupno 94.587 Vkupno 94.587 Izvor: Narodna banka na Republika Makedonija

mese~na informacija 9 / 2006 - nbrm.mk · republika makedonija vo septemvri 2006 godina 4 i....

Documents