Mesimi - 12

Çfare jane Utilities (Programet

Ndihmese)? Jane lloje Software-i

Sistemi te dizenjuara per

te na ndihmuar per:

Analizimim

Konfigurimin

Permiresimin dhe

Mirembajtjen e

kompjuterit

Çfare mund te beje nje

program Utility? Software-t ndihmese (Utility)

mund te:

Pastrojne rregjistrin e kompjuterit tone (Clean Register)

kthejne mbapsh the dhena te fshira ose te demtuara (Data Recover)

Gjenerojne hapesira boshe ne hardiskun e kompjuterit tone

Riparojne dhe defragmentojne Hard Disqet (HDD Defragmenter)

Permiresojne Proçeset e sistemit.

Dhe te krijojne kopje te te dhenave (back up data).

Defragmentuesit e Diskut Fragmentimi ndodh kur sistemi i

operimit nuk mundet ose nuk do te alokoje (ndaje) hapesire te mjaftueshme per te ruajtur nje skedar ne nje njesi, por e ndan ate ne disa njesi dhe e ruan ate ne pjese te ndryshme te Hard Diskut.

Defragmentuesit e Diskut jane software qe mund te gjejne skedaret te dhenat e te cilave jane te ndara ne disa vende ne Hard Disk dhe i zhvendosin keto pjese te skedarit ne nje vend duke ritur keshtu shpejtesine e leximit te tyre.

Kontrolluesit e Diskut (Disk Checkers) Gjate punes se tyre proçese te

ndryshme shkaktojne gabime te skedareve te sistemit.

Kontrolluesit e diskut jane software te cilat skanojne (kontollojne) te dhenat e Hard Diskut per te gjetur skedare ose vende te HDD te cilat jane te kompromentuara per ndonje arsye ose qe nuk jane rregjistruar siç duhet dhe i korigjon gabimet ne to duke krijuardhe nje here harten e skedareve te sistemit per te ritur performancen e kompjuterit.

Pastruesit e Diskut (Disk Cleaners) Mas instalimit dhe

çinstalimit te programeve te ndryshme, fshirjes se skedareve dhe perdorimit te web browser-ave per nje kohe disa mujore, skedare te pa nevojshem zene nje vend te madh ne Hard Disk.

Pastruesit e Diskut jane software qe mund te gjejne dhe fshijne skedare te cilet nuk duhen ose nuk i nevojiten kompjuterit per te punuar.

Analizuesit e Hapesires se Hard Diskut (Disk Space Analyzers) Analizuesit e Hapesires se HDD

perdoren per te pare hapesiren e perdorur te HDD duke shfaqur madhesine e ç’do Direktorie (duke permbledhur Nendirektorite) dhe skedareve ne direktori per te treguar shperndarjen e hapesires se perdorur.

Shumica e ketyre aplikacioneve analizojne kete informacion per te gjeneruar nje grafik i clili tregon shperndarjen e hapesires se perdorur sipas direktorive ose sipas ndonje kushti te vendosur nga vete perdoruesi.

Ndaresit e Diskut (Disk Partitions) Ndaresit e Diskut mund te

ndajne nje HDD ne disa pjese llogjike (logical drive – partition), ku ç’do njeri prej tyre ka skedare sistemi me vete te cilet ngarkohen nga sistemi i operimit dhe konsiderohen si nje HDD me vete.

Nje software per ndarjen e HDD perdoret per te krijuar, ndryshuar madhesite, fshire dhe manipuluar keto ndarje te HDD.

Programet ndihmese per Shterngimit e Diskut (Disk Compression Utilities) Programet ndihmese per

shterngimin (kompresimin) e diskut perdoren per te krijuar hapesira boshe ne HDD.

Ato mund te kompresojne te dhenat e HDD duke ritur kapacitetin e tij mbajtes.

Monitoruesit dhe Profilizuesit e Sistemit (System Monitors and Profilers) Monitoruesit e sistemit

perdoren per te analizuar pjeset e komputerit dhe performancen e tij.

Profilizuesit e sistemit japin nje informacion te detajuar rreth Hardware-it te lidhur ne kompjuterin tone dhe softwareve ne perdorim.

Virusi Virusi eshte nje program

qe infekton skedaret e kompjuterit duke kopjuar vetveten ne keto skedare kur keto skedare ngarkohen ne memorje (pra kur i hapim keto skedare).

Viruset shpeshhere demtojne dhe Hardware-in e kompjuterit.

Disa nga viruset me te njohura jane:

Dark Avenger,

Crazy Boot,

Cascade,

One Half,

Yankee,

Brain,

Disk Killer,

Nimda,

Chernobil,

ILoveYou,

Win32, and

Brontok.

Softwaret Antivirus (Antiviruset) Nje program antivirusi skanon

memorjen e kompjuterit dhe HDD per te identifikuar dhe shkateruar viruset.

Ai gjithashtu kontrollon dhe skedaret qe marrim nga interneti.

Disa nga programet Antivirus me te pergjithshme jane: Norton AntiVirus, McAfee, Dr.Web, Trend PC-Cillin, Kaspersky, Panda, Esset Nod32, AVG, Avira, and Symantec.

Pastruesit e Regjistrit (Registry Cleaners) Ç’do here qe instalojme ose

çinstalojme software ne bejme ndryshime ne regjistrin e kompjuterit i cili mban informacione dhe çelsa (keys) te cilat i tregojne kopmjuterit se si te veproje ne gjendje te caktuara.

Pastruesit e Regjistrit pastron dhe permireson regjistrin e windows-it duke hequr çelsat e vjeter te regjistrit te cilat nuk perdoren me.

Programet ndihmese te rrjetit (Network Utilities) Programet ndihmese te

rrjetit perdoren per te: Monitoruar lidhjen ne

rrjet te kompjuterit

Konfiguruar veçorite e rrjetit

Analizojne transferimine te dhenave

Ose kontrollojne kompjuterat qe jane ne rrejt.

Programet ndihmese per Backup (Backup Utilities) Ti besh Backup te dhenave do te

thote te besh kopjen te te dhenave te cilat mund te perdoren per te kthyer mbrapsh perseri te dhenat ne rast se ato humbasin.

Nje software per Backup mund te beje kopjen e te gjithe informacionit te ruajtur ne HDD dhe me pas te ktheje mbapsh ne rast se kemi problem me te gjithe HDD ose skedaret e zgjedhur ne rast se i kemi fshire ato pa dashje.

Menaxhuesit e Skedareve (File Managers) Nje menaxhues skedaresh

eshte nje program i cili ma mundeson te kryejme veprimet rutine me skedaret.

Me ndihmen e menaxhuesve te skedareve ne lehtesisht mund te: krijojme, zhvendosim, kopjojme, shikojme, printojme, bashkojme, gjenerojme, ndryshojme emrin, kerkojme, katalogojme dhe fshijme skedaret.