mesleki bir yapı: türk coğrafya kurumu; akademik faaliyetleri ve türk … · 2020. 6. 18. ·...
TRANSCRIPT
Türkiye Araştırmaları Literatür Dergisi, Cilt 18, Sayı 35, 2020, 255-277
Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına KatkılarıT. Ahmet ERTEK*
I. Kurumun Kuruluşu ve Gelişmesi
Türk Coğrafya Kurumu, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in
direktifleri ve başkanlığında 6-21 Haziran 1941 günleri arasında Ankara Üni-
versitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesinde toplanan I. Coğrafya Kongresi’nde
fiilen alınan kararla, 12 Mart 1942 tarihinde Ankara Valiliğine verilen dilekçe ile
resmen kurulmuştur. Kurulduğu günden itibaren de Türkiye’de coğrafya bilimi-
nin şekillenmesinde ve gelişmesinde akademik, bilimsel ve dernek çalışmalarına
dayalı önemli işler ve katkılar yapmış olup; halen İçişleri Bakanlığı Dernekler
Müdürlüğüne bağlı kamu yararına bir dernektir.
II. Kurumun Amaçları ve Tarihi
Kurumun tüzüğünde belirtilen amacı: “Türkiye’de coğrafyanın ve diğer yer ve
beşeri ilimlerinin gelişimine ve ilerleyişine çalışmak, Türkiye’nin ilmi metotlarla
coğrafyasını incelemek, cihan coğrafya hareket ve ilerleyişini takibeylemektir”.
Türk Coğrafya Kurumu Derneği, Ankara’da 1942’de resmen kurulup çalışma-
larına başladıktan sonra ilk iş olarak ülke genelinde coğrafya öğretimi ile meşgul
olan ve kurumun amaçları doğrultusunda en doğal üyeleri sayılan coğrafya
* Türk Coğrafya Kurumu Başkanı. [email protected], Orcid: 0000-0002-9857-4832.
Geliş/Received: 12.09.2018 • Kabul/Accepted: 07.03.2019 • Tanıtım ve Değerlendirme Makalesi
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek256
öğretmenlerine durumu bir mektupla bildirmiş ve kendilerini kurum çalışmala-
rına katılmaya davet etmiştir.1
Türk Coğrafya Kurumu’nun kurulması ve kurumdan beklentiler, kurumun
bilimsel çalışmaları sayesinde özellikle Türkiye coğrafyası konusundaki eksikleri
gidermesi ve coğrafya öğretimi bakımından önemlidir. Nitekim Sırrı Erinç “…
Birinci Coğrafya Kongresinin toplantıları; bu kongrede alınan karar ile; asırlardan
beri özlenen Türk Coğrafya Kurumu’nun gerçekleşmesi; milletlerarası mesleki
kongrelerde Türk coğrafyacılarının ilk defa tebliğler yapmak suretiyle kendilerini
göstermeleri ve nihayet, bilimsel coğrafi yayınların büyük bir süratle artması bu
döneme rastlar.” ifadesinde bulunur.2
Atatürk’ün önderliğinde kurulan Türkiye Cumhuriyeti’nin kültür ve bilim
alanında ulusun köklerine yönelik olarak yapılan bilimsel çalışmalar için Nisan
1931’de kurulan Türk Tarih Kurumu’na, Temmuz 1932’de Türk Dil Kurumu da
eklenmiştir. Atatürk, 11 Mart 1935’de Maarif Vekili (Milli Eğitim Bakanı) Abidin
Özmeriç’den Ankara’da Tarih-Coğrafya Fakültesi kurulmasını istemiştir. Prof.
Dr. Afet İnan, anılarında Atatürk’ün bu konudaki fikirlerini şöyle ifade etmiştir:
Fakülte için ilk ismin Tarih-Coğrafya olarak yazdırmasının sebebi şudur.
Coğrafya ile Tarih sıkı işbirliği içindedir. Bilhassa iki bilginin paralel
gitmesini ve coğrafi şartların izahı yapılmadan, harita rehberliğinden
mahrum bir tarihin hiç işe yaramadığını kabul ederdi.3
Türk Tarih Kurumu, ilk kurulduğu sene, derhal bir tarih atlası bastırmış (Harita
Umum Müdürlüğü) ve coğrafi tetkiklerin tarihe temel teşkil etmesi lüzumlu adde-
dilmiştir. Meselâ Türklerin anayurdu Orta Asya’nın kuraklık hadisesi, ancak coğrafi
ve jeolojik tetkiklerle mümkün olduğu kabul ediliyordu. Fakat bir de yurdumuzun
coğrafyası, bizler tarafından tetkik edilip yazılmalı idi. Bu münasebetle şunu ha-
tırlıyorum. Fakülte kurulurken programları üzerinde konuşulduğu esnada, Prof.
Muzaffer Göker’e (Fakültenin ilk Dekanı) Atatürk, coğrafya tedrisatı ve tetkikleri
için uzun bir not yazdırmıştı. Orada tespit ettirdiği fikirlerde “Coğrafyanın dersa-
neden ziyade, arazi üzerinde hoca ve talebenin çalışmaları ve müşahedelerinin
esas alınması lâzım geldiği ve yeni metotlara göre tetkikten geçecek bir Türkiye
Coğrafyası’nın yazılması” idi. Hatta Tarih gibi, Coğrafya Kurumunun kurulmasını
düşünen Atatürk, bu uzun notların sonunda, fakülte açıldıktan sonra “İhtiyaca
göre böyle bir teşekkülün lüzumu belli olacaktır” demiştir.
1 Türk Coğrafya Dergisi, sy. 1, s. 98.
2 Erinç, Sırrı, Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Coğrafyası, İstanbul: İ.Ü. Coğr. Enst. Yayınları,
1973.
3 İnan, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, İstanbul: İş Bankası Yayınları, 1968, s. 229-
230.
257Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
1935 yılında Ankara Üniversitesi’nin ilk fakülte kanun tasarısı TBMM’ye
verildiği vakit, adı sadece “Tarih-Coğrafya Fakültesi” idi. Fakat kanun çıkmadan
önce Atatürk’ün yeni bir direktifi ile “Dil” kelimesi eklenmiş ve fakülte’nin adı:
“Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi” olmuştur.
Türk Coğrafya Kurumu kurulmadan önce dünyada bu alanda yapılan çalış-
malar hakkında Alagöz 1943’e göre; “Paris 1821, Berlin 1828 coğrafya cemiyetle-
rinin yüz yılı aşkın süre öncesinden faaliyete geçtiğini, hatta 1875 yılında Hidiv
Ahmet Paşa’nın Mısır’da bu çalışmalara katıldığını ve bilim alanında yapılan ve
yapılamayanların ekonomik, siyasi bakımdan nasıl sonuçlandığını göstermesi
bakımından kayda değer bulunmalıdır.” ifadesinde bulunmuştur. Yine bu yüz-
yılda diğer ülkelerde (Londra Kraliyet, 1830; St. Petersburg, 1845; New York, 1852;
Viyana, 1856; Cenevre, 1858; Mexico City, 1859) coğrafya kurumları kurulmuştur.
Hasan Ali Yücel’in Milli Eğitim Bakanlığı döneminde Türkiye’de modern
coğrafyanın kurulmasına ve coğrafyacıların örgütlenmesine yaptığı katkının te-
melinde bu bilime olan yakınlığının önemini vurgulamak gerekir. Koçman’a göre4;
Hasan Ali Yücel, İstanbul Darülfünunu (Edebiyat Fakültesi) Felsefe Bölümü’nde
okurken Tarih, Edebiyat ve Coğrafya bölümlerini yakından tanımış, Faik Sabri
(Duran), Ali Macit (Arda), Hamit Sadi (Selen) gibi hocalardan ders almıştır. Me-
zuniyetinden sonra ilk resmi görevi olarak “Coğrafya Asistanlığı” yapmıştır. Milli
Eğitim Bakanlığı internet sayfasındaki biyografisine göre 13 Şubat 1924’te “Tarih
ve Coğrafya Darülmesailerinin Alat Muhafızlığı”na atanmıştır. Dolayısıyla Hasan
Ali Yücel’in coğrafya sevdası, öğrenciliği ve asistanlığından bakanlığına, yaşamının
her kademesinde sürmüştür.5
Türkiye Coğrafya Kurumunun başkanlıklarını Hasan Ali Yücel (1941-1946),
Reşat Şemsettin Sirer (1946-1948), Hasan Tahsin Banguoğlu (1948-1950), Ali Macit
Arda (1952-1967), Cemal Arif Alagöz (1967-1987), İsmail Yalçınlar (1987-1999),
Metin Tuncel (1999-2001), İ. Yaşar Hacısalihoğlu (2001-2009) ve T. Ahmet Ertek
(2009- devam ediyor) yapmışlardır.
III. Kurumun Çalışma Sistematiği
Kurumun 76 yıllık tarihine bakıldığında; sağlam bir omurgaya oturması,
kuruluşu (1942) ve takip eden yıllarda Milli Eğitim bakanlarının ve sonrasında
(1952’den itibaren) ise üniversite öğretim üyeleri ve coğrafya öğretmenlerinin
kuruma sahip çıkarak ileriye taşımalarından anlaşılmaktadır. 76 yıllık gelecekçi
yapının daha çok modernize edilmesi yansıtılmaya çalışılmıştır. Bu nedenle
4 Koçman, Asaf, “Cumhuriyet Döneminde Türk Coğrafyası ve Hasan Ali Yücel”, Doğumunun
100. Yıl Döneminde Hasan Ali Yücel Sempozyumu (Bildiriler) /16-17 Aralık 1997, İzmir
Üniversiteleri Öğretim Elemanları Derneği / İzmir, 1998, s. 137-140.
5 Ertek, T. Ahmet ve Faruk Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, İstanbul: Türk Coğrafya
Kurumu Yay. No. 7, 2012.
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek258
kurumun tarihçe kitabında da belirtildiği gibi aşağıdaki çalışma şeması listesi ve
grafik (Şekil 1) oluşturulmuştur.6
1. Dernek İşlemleri ve Yasal İşlemler
2. Bilimsel Kongreler ve Meslek Haftaları
3. Yayınlar
4. Öğretmen Çalıştayları
5. Coğrafyacı Meslek Çalışmaları
6. Kurumlar Arası İlişkiler
7. Uluslararası İlişkiler
8. İnternet-Medya-Halkla İlişkiler
9. Coğrafya Öğrenci Kulüpleri
10. Uluslararası Yarışmalar
11. Öğretim Kurumları Arası Proje Yarışmaları
12. Danışmanlık ve Proje Üretimi
Şekil 1: Türk Coğrafya Kurumu Çalışma Şeması7
6 Ertek ve Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi.
7 Ertek ve Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi.
259Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
Yukarıdaki listeye ve grafiğe bakıldığında; kurumun tüzüğünde yazılıp üzerinde çalışılmayan çok az konu kaldığı kanısındayız. Bu listenin günün koşullarına göre daha da modernize edilerek, kurumun ileriye götürülmesi zaten kuruluş amaçları arasında yer alır. Bu konuda coğrafya akademisyenlerine, coğrafya öğ-retmenlerine, coğrafya öğrencilerine, kamuda çalışan coğrafyacılara ve mesleğini farklı konularda icra eden coğrafyacı iş adamlarına işbirliği ve Türk Coğrafya Kurumuna sahip çıkma konusunda büyük görevler düşmektedir. Bu bakımdan; ülke kalkınmasına-gelişmesine; havalimanları, metrolar, kanallar, tüneller, asma köprüler ve benzer büyük mühendislik yapıları yer seçimiyle kıtalararasında köprü ülke olmanın verdiği sorumlulukla Dünya konjonktürüne (ileriye dönük tahminlere) yön vermesi gibi konularda çevresinde liderlik vazifesini sürdürmesi çok önemlidir, çünkü “bu dünya hepimizin evidir.”
IV. Kurumun Yayınları ve Bilimsel Çalışmaları (1941-2019)
Türk Coğrafya Kurumu, 2005 yılından beri Yayıncı Kuruluş sıfatını da taşımakta olup, Kültür Bakanlığı belgesi vardır. Bu gerekçe ile 1943 yılından-günümüz 2019’a kadarki 77 yılda kitap ve bildiri metinleri kitabı niteliğinde 10 bilimsel eser/kitap yayımlanmıştır (www.tck.org.tr).
A. Yayınları
1. Kitaplar
Türk Coğrafya Kurumunun 1944-2019 yılları arasında yayınlanmış 10 adet kitabı bulunur. Bunlardan ilk 7’si basılı kitap ortamında bir matbaa tarafından basılıp yayımlanırken; son 3’ü internette e-kitap/e-book olarak elektronik ortamda yayınlanmıştır.
Bu yayınlar numara sırasıyla şöyledir:
1. Cemal Arif Alagöz, Türkiye’de Karst Olayları Hakkında Bir Araştırma, Ankara, 1944.
2. 9. Coğrafya Meslek Haftası (22-29 Aralık 1954), 9. Coğrafya Meslek Haftası, Coğrafya Meslek Haftaları Serisi: 1, Ankara, 1955.
3. Geçmişte, Günümüzde ve Gelecekte Trakya (10-12 Haziran 1998), 28. Coğ-rafya Meslek Haftası, Coğrafya Meslek Haftaları Serisi: 2, İstanbul, 2000.
4. Güney Marmara Bölümü: Mekânsal Sorunlar ve Çözümler (17-19 Mayıs 2002), 29. Meslek Haftası, Coğrafya Meslek Haftaları Serisi: 3, İstanbul, 2002.
5. Ulusal Coğrafya Kongresi (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına), İstanbul, 2005.
6. Fiziki Coğrafya Araştırmaları – Sistematik ve Bölgesel (Prof. Dr. Mehmet
Yıldız Hoşgören’in Coğrafya Mesleğinde 40. Yıl Anısına, İstanbul, 2011.
7. T. Ahmet Ertek ve Faruk Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, TCK
70. Yıl Anısına, İstanbul, 2012.
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek260
8. Ali Yiğit ve Harun Tunçel, 100. Yılında Türkiye’de Coğrafyacılar 1: Türkiye’de
Coğrafyacı Biyografileri (1915-2015), Bilecik, 2017. Coğrafya mesleğine Da-
rülfunundan günümüze 100 yıllık sürede emek vermiş (vefat etmiş ya da
2015 yılına kadar emekli olmuş) meslektaşlarının biyografi ve eserlerinin
kaleme alındığı bir kitaptır.
9. International Congress on the 75thAnniversary of Turkish Geographical So-
ciety (Türk Coğrafya Kurumu 75. Yıl Uluslararası Kongresi), Ahmet Ertek,
İhsan Çiçek, Necla Türkoğlu, Erkan Yılmaz, Mesut Süzer (eds.), TCK 75.
Yıl Anısına, Proceedings Book (Bildiriler Kitabı), 8-10 November 2017 (8-
10 Kasım 2017), Faculty of Languages, History and Geography (Ankara
Üniversitesi, Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi, Coğrafya Bölümü), Ankara,
795 s.
10. Ali Yiğit ve Harun Tunçel, 100. Yılında Türkiye’de Coğrafyacılar 2, Bilecik,
2019. Coğrafya mesleğine son 30 yıldır emek vermiş meslektaşlarının
biyografi ve eserlerinin kaleme alındığı bir kitaptır.
2. Raporlar
Hasan Ali Yücel’in ilk kurum başkanlığı döneminde yapılan I. Coğrafya
Kongresi’nin sonuçlarının, Milli Eğitim Bakanlığı tarafından 1941’de ilk yayınlanan
raporudur. Yayının ismi: Birinci Coğrafya Kongresi (6-21 Haziran 1941)– Raporlar,
Müzakereler, Kararlar. T.C. Maarif Vekilliği, Ankara, 1941. Bu raporun önemi,
kongrede alınan 3 önemli karardan birisinin, Türk Coğrafya Kurumu isminde bir
derneğin kurulmasıdır (Foto 1).
Foto 1: Türk Coğrafya Kurumu ilk Yönetim Kurulu Üyeleri (30 Mart 1942, Ankara)
261Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
3. Bildiriler Kitabı
Kurum, 9-12 Temmuz 2002 günlerinde Ankara’da Gazi Üniversitesi’nde yapmış
olduğu kurultayının bildirilerini 480 sayfalık bir bildiriler kitabında toplamıştır.
Bu bildiriler kitabını Yrd. Doç. Dr. Servet Karabağ yayına hazırlayarak editörlük
yapmıştır.
4. Ansiklopedik Atlas
Discovery Channel ve kurum işbirliğiyle Ansiklopedik Dünya Atlası (368 sayfa)
ve Orta Atlas (64 sayfa) yaklaşık bir yıllık bir emekle Ahmet Ertek, Barbaros Gö-
nençgil, Fügen Dede, Mesut Süzer ekibinin özverili çalışmalarıyla yayın hayatına
hazırlanmıştır (Mayıs 2013). Ayrıca 2013 ve 2014 yıllarındaki aynı ekibin çalışma-
larıyla; Dünya Fiziki-Siyasi ve Türkiye Fiziki-Siyasi duvar haritaları hazırlanarak
yayımlanmıştır.
5. Dergi
Türk Coğrafya Dergisi, kurumun periyodik bilimsel yayın organıdır. Ülkedeki
çalkantılı siyasî durumlara ve dergi baskısı yapılmasındaki maddî sıkıntılara
rağmen; 1943-2019 yılları arasındaki 78 yıllık kurum hayatında 73 sayı yayın
hayatına katılmıştır. 1.-49. sayılar kağıt ortamında dergi; 50.-73.sayılar ise dijital
ortamda yayımlanmıştır. Derginin, ülke kalkınmasına özellikle çok önemli girdileri
olmuştur. ULAKBİM tarafından taranan bilimsel bir dergidir (www.tcd.org.tr).
2014 yılında tüm dergiler taranarak, kurum internet sitesinde coğrafyacıların ve
kamu yararına hizmete sunulmuştur.
1943-2019 yılları arasında kâğıt ve internet ortamında, 73 adet Türk Coğrafya
Dergisi’nde toplam 644 makale yayımlanmıştır. Bu makalelerin; 319’u fiziki coğ-
rafya, 285’i beşeri ve ekonomik coğrafya, 27’si bölgesel coğrafya, 8’i genel coğ-
rafya konuları, 5’i eğitim coğrafyası alanındandır. Her sayıda ortalama 9 makale
bulunur. Bir sayıdaki; 1947’deki 9-10. sayı en az (3 makale); 1999’daki 35. sayı
en fazla makalenin (36 makale) basıldığı yıllardır. Türk coğrafya dergilerindeki
coğrafya alt konularına göre makale sayılarına bakıldığında (Şekil 2); ilk sırayı
açık ara 192 makale ile (% 30’unu) jeomorfoloji; bunu 60 makale ile klimatoloji,
52 makale ile turizm coğrafyası, 46 makale ile ekonomik coğrafya ve 43 makale
ile yerleşme coğrafyası takip eder. Arazi kullanımı, bölgesel coğrafya, coğrafi bilgi
sistemleri, çevre sorunları, genel coğrafya, eğitim coğrafyası, enerji coğrafyası,
etimoloji, hidrografya, kartografya, kültür coğrafyası, nüfus coğrafyası, şehir coğ-
rafyası, siyasi coğrafya, tarım coğrafyası, tıbbi coğrafya, toprak coğrafyası, ulaşım
coğrafyası, vejetasyon coğrafyası konularında makaleler kaleme alınmıştır. Dergi
tarihinde en az makale ise, tarihî coğrafya ve spor coğrafyası konularında (2’şer
makale) vardır.
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek262
Şekil 2: Türk Coğrafya Dergisi’nin 1-73. Sayılarında Yayımlanan Makalelerin Konularına Göre Dağılış Grafiği
B. Bilimsel ve Mesleki Toplantılar
(Kongreler, Meslek Haftaları, Arazi Çalışmaları ve Coğrafi Geziler, Öğretmen
Çalıştayları, Diğer Toplantılar, İlköğretim ve Liseler Arası Proje Yarışmaları)
Türk Coğrafya Kurumu 2004 yılından itibaren Öğretmen Çalıştaylarına çok
önem vermiştir. Kurum, sırasıyla coğrafya akademisyenleri ve coğrafya öğretmenleri
ile bütünleşerek onlara konferans, sunumlar ve bilhassa ilgili kent ve çevresinde
uygulamalı arazi çalışmaları yapmıştır: Çanakkale Coğrafya Öğretmenleri Sempoz-
yumu (2004), İzmir Coğrafya Öğretmenleri Sempozyumu (2008), İstanbul Coğrafya
Öğretmenleri Çalıştayı (Başakşehir, 2009), İstanbul Coğrafya Öğretmenleri Çalıştayı
(Bakırköy, 2009), Tokat Coğrafya Öğretmenleri Sempozyumu (17-18 Eylül 2010),
Mersin Coğrafya Öğretmenleri Sempozyumu (25-26 Mart 2011), Sivas Coğrafya
Öğretmenleri Sempozyumu (20-21 Nisan 2012), Erzurum Coğrafya Öğretmenleri
Sempozyumu (25-26 Mayıs 2012).
“Spectrum of Education II (SOE II)” isimli workshop’un ikincisi “Coğrafya,
Kültürler ve İnsanlar” başlığı altında FMV Özel Ayazağa Işık Lisesi’nin Konferans
263Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
Salonu’nda 25-28 Nisan 2013 günlerinde yapılmıştır. 25 ülke coğrafya öğretmeni
ve 5 farklı ülkenin akademisyenlerinin katılımıyla, ülkelerinin coğrafya eğitimini
coğrafya öğretmenlerinin sundukları bildiriyle çalıştay başarıyla gerçekleşmiştir.
Ayrıca misafir coğrafya öğretmenleri ve akademisyenlerine, İstanbul kenti gezdi-
rildiği gibi, Marmaray-Yenikapı Arkeoloji Kazısı ve buluntuları yerinde izlenmiştir.
Bu faaliyet Ayazağa-Işık Lisesi, Türk Coğrafya Kurumu ve Türk Kültür Vakfının
ortak çalışması sonucunda gerçekleştirilmiştir. National Geography-Türkiye Dergisi
Haziran 2013 sayısında, SOE-II isimli çalıştay haber de yapılmıştır.
Yozgat Coğrafya Öğretmenleri Sempozyumu (22-23 Kasım 2013), Antalya Coğrafya
Öğretmenleri Sempozyumu (6-7 Kasım 2015), İstanbul (Avrupa Yakası) Coğrafya
Öğretmenleri Çalıştayı (Bakırköy, 2019), Düzce Coğrafya Öğretmenleri Çalıştayı
(2019), İstanbul (Anadolu Yakası) Coğrafya Öğretmenleri Çalıştayı (Beykoz, 2019).
1. Kurum Anısına Toplantılar
12 Mart 2012 günü kurumun kuruluşunun 70. yıldönümü nedeniyle İstanbul
Üniversitesi Edebiyat Fakültesi kurul odasında, “Kuruluş Yıldönümü Töreni” ha-
zırlanmış; kuruma 20 yıl ve üzerinde süreyle hizmet etmiş başkanlara, yöneticilere,
üyelere ve de destekçi kurumlara birer plâket verilmiş ve tüm katılımcılara Türk
Coğrafya Kurumu Tarihçesi kitabı hediye edilmiştir.
1-2 Ekim 2015 günlerinde “II. Yüzyılının Başında Türkiye’de Coğrafya” konulu
toplantı, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesinde Coğrafya Bölümü ve Türk
Coğrafya Kurumunun işbirliğinde ilk günü İ.Ü. Avrasya Enstitüsü konferans sa-
lonunda; ikinci günü ise, Felsefe Kitaplığı ve Edebiyat Fakültesi kurul odasında
yapılmıştır. Aşağıdaki toplantı programına dayalı açılış konuşmaları yapılmış ve
konferanslar verilmiştir. İkinci günü ise; coğrafyanın sorunları ile ilgili yapılan
çalışma grubu toplantıları gerçekleştirilmiştir. Bu toplantıların sonucunda, üç ayrı
çalışma grubundan birer sonuç bildirgesi ortaya çıkmıştır. Bunun derlemesinin
yapılması görevini ise, TCK Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İhsan Çiçek üstlenmiştir.
2. Coğrafya Bölüm Başkanları Toplantısı
4 Temmuz 2011 günü Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesinin ev
sahipliğinde 15 üniversitenin coğrafya bölüm başkanlarının katıldığı “Coğrafyacı
Meslek Tanırlılığı Toplantısı” Ankara’da yapılmıştır.
3. Meb Komisyon Çalışmaları
16 Haziran 2004 tarihinde Milli Eğitim Bakanlığı Talim Terbiye Kurulu Baş-
kanlığınca düzenlenen yeni “Coğrafya Müfredat Programı”nın komisyonunda
bulunmuştur. Program 2005 yılından itibaren uygulanmaya başlamıştır.
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek264
4. Yurtiçi Coğrafi Geziler
3 Ağustos – 12 Ağustos 2007 günleri arasında Türk Coğrafya Kurumu hi-
mayesinde Araş. Gör. Cihan Bayraktar başkanlığında bir grup tarafından Doğu
Karadeniz Kaçkar Dağlarına arazi çalışması yapılmıştır.
18-31 Temmuz 2009 tarihleri arasında 40 coğrafya öğretmeni ile “İç ve Batı
Anadolu Coğrafya Öğretmenleri Arazi Çalışması” Kurum Genel Sekreteri Yrd.
Doç. Dr. Ahmet Ertek’in başkanlığında yapılmıştır.
17-26 Temmuz 2011 günlerinde 17 kişilik bir grupla; Hatay, Adana, Osmaniye,
Mersin, Karaman, Konya illerini kapsayan Doğu Akdeniz Arazi Çalışması kurum
başkanı Yrd. Doç. Dr. T. Ahmet Ertek ve üye Mehmet Zor’un organizasyonuyla
gerçekleştirilmiştir.
5. Yurtdışı Coğrafi Geziler
Mesut Süzer başkanlığında Mustafa Andıç ve bir grup ile Hindistan-Tibet gezisi.
1 Temmuz-3 Ağustos 2006 günleri arasında TCK Yönetim Kurulu üyeleri Me-
sut Süzer ve Fügen Dede başkanlıklarında Güney Amerika’da; Brezilya, Arjantin,
Paraguay, Bolivya, Peru ve Ekvator’u kapsayan “Güney Amerika Coğrafya Araş-
tırmaları” gezisi bir grupla yapılmıştır. Bu gezi belgesel olarak filme alınmıştır.
2 Temmuz - 7 Ağustos 2007 tarihleri arasında Türk Coğrafya Kurumu üyele-
rinden Mesut Süzer başkanlığında bir grup ile 7 ülkeyi kapsayan Güney Amerika
gezisi düzenlenmiştir. Bu gezi konusunda İstanbul Üniversitesi Coğrafya Öğrenci
Kulübüne 14.12.2007 tarihinde dia gösterisi yapılmıştır.
15 Temmuz – 15 Ağustos 2009 günleri arasında Mesut Süzer başkanlığında
bir grup ile Güney Amerika kıtası gezisi yapılmıştır.
16 Temmuz – 21 Ağustos 2009 tarihleri arasında Fügen Dede başkanlığında
6 kişilik Doğu Afrika gezisi yapılmıştır.
6. Yurtdışı Kurum İlişkileri
IGU tarafından 2010’da Telaviv – İsrail’de yapılan “Bölgesel Coğrafya” toplan-
tılarına kurumu temsilen TCK Yönetim Kurulu Başkanı Yrd. Doç. Dr. T. Ahmet
Ertek ve Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Barbaros Gönençgil katılmışlardır.
29 Temmuz – 4 Ağustos 2010 günleri arasında Taiwan’da yapılan ortaöğre-
tim düzeyindeki Uluslararası Coğrafya Olimpiyatlarına temsilci olarak Doç. Dr.
Barbaros Gönençgil katılmıştır.
IGU tarafından Santiago-Şili’de yapılan “Bölgesel Coğrafya” toplantılarına
kurumu temsilen TCK Yönetim Kurulu Başkanı Yrd. Doç. Dr. T. Ahmet Ertek ve
Başkan Yardımcısı Doç. Dr. Barbaros Gönençgil katılmışlardır.
7-11 Eylül 2011 günlerinde İstanbul’da IGU Başkanı Prof. Dr. R. Abler, ikinci
başkanı Prof. Dr. V. Kolossov ve Sekreter Prof. Dr. M. Meadows’un açılış ve kapanış
265Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
programlarına katıldığı “Uluslararası Katılımlı Coğrafya Kongresi” düzenlenmiştir.
Misafirlere diğer günlerde İstanbul gezileri düzenlenmiş, kongre merkezleri ve
Yenikapı kazılarındaki 8500 yıllık İstanbul tarihi gösterilmiş, İstanbul Boğazı’nın
oluşumu ile Bahçeköy’deki Atatürk Arberetum’u hakkında yerinde bilgiler verilmiştir.
30 Ocak 2012 Günü Uluslararası Coğrafya Birliği (IGU) Genel Sekreterliğine
2020 yılında yapılacak “34. Uluslararası Coğrafya Kongresi”ne kurum (TCK) aday-
lık dosyası gönderilmiştir. Türk Coğrafya Kurumu 2020’de yapılacak uluslararası
kongreye resmen aday olmuştur. Rakip ülkeler ise, Peru ve Avustralya olmuştur.
26-30 Ağustos 2012 günlerinde Almanya’nın Köln kentinde yapılan “32.
Uluslararası Coğrafya Kongresi”ne kurumumuz yönetim kurulu üyelerinde Ah-
met Ertek, Barbaros Gönençgil ve İhsan Bulut katıldıkları gibi, tanıtım için bir
stand da açılmış, IGU Genel Kurulunda kurum, İstanbul ve ülke tanıtımı TCK
Başkanı Ahmet Ertek tarafından yapılmış, aday olunan “34. Uluslararası Coğrafya
Kongresi”nin 2020’de İstanbul’da gerçekleştirilmesiyle ilgili süreçte tüm temsilci
ülkelerin coğrafya kurumlarının oylarıyla “34. Uluslararası Coğrafya Kongresi”
kazanılarak yurda dönülmüştür.
Kurumumuz Genel Sekreteri Prof. Dr. Barbaros Gönençgil, 4-9 Ağustos 2013
günlerinde Japonya’nın Kyoto kentinde yapılan “Uluslararası Bölgesel Coğrafya
Kongresi”ne katılarak, IGU General Assembl’de kurumumuzu temsil etmiştir.
2020 yılında İstanbul’da yapılacak “34. Uluslararası Coğrafya Kongresi”nin ön
hazırlıkları hakkında IGU Yönetim Kurulu Üyeleriyle; başta IGU Başkanı Prof.
Dr. Vladimir Kolossov ve Genel Sekreter-Muhasip Prof. Dr. Michael Meadows
ile temaslarda bulunulmuştur.
30 Ekim - 2 Kasım 2014 tarihleri arasında Türk Coğrafya Kurumu (TCK) Başkanı
Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek ve Genel Sekreteri Prof. Dr. Barbaros Gönençgil davet
edildikleri Rusya’nın başkenti Moskova’da Rusya Coğrafya Kurumu tarafından
ilk kez düzenlenen “1. Rusya Coğrafya Festivali”ne katılmışlardır. Gerçekleştirilen
etkinliklerde akademik sunumların yanı sıra Rusya’nın farklı coğrafî bölgelerinde
yaşayan halkların kültürel özellikleri, düzenlenen etkinlik ve sergilerle katılımcılara
tanıtılmıştır. Yüzlerce Rus vatandaşının gezdiği sergilerde yerel el ürünlerinin
teşhir ve satışı dışında, yerel yaşama ait özellikler, yerel halk oyunları ve gösteriler
gerçekleştirilmiştir. Bu etkinliklerin yanı sıra, Türkiye ile birlikte festivale davet
edilen 10 ülkenin coğrafya kurumları (alfabetik sıra ile: Azerbaycan, Belarus, Çek
Cumhuriyeti, Çin, Ermenistan, İspanya, İtalya, Kazakistan, Kırgızistan, Sırbistan)
ile Rusya Coğrafya Derneği arasında bilimsel işbirliği anlaşması imzalanmıştır.
Destekçi 4 ülke (Almanya, Finlandiya, Hindistan, İsrail) coğrafya kurumlarını
temsilen birer yöneticisini göndermiştir. Türk Coğrafya Kurumu adına Yönetim
Kurulu Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek söz konusu işbirliği anlaşmasını im-
zalamıştır. Bu anlaşma ile iki ülke arasında akademik anlamda bilgi alışverişi ve
ortak çalışmalar planlanmaktadır. Diğer ülkeler gibi; TCK Başkanı Ahmet Ertek
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek266
de kurumumuzu tanıtım amaçlı, 1 Kasım 2014 günü 20 dakikalık bir sunum da
gerçekleştirmiştir.8
8-10 Aralık 2014 tarihleri arasında, 165 yıllık Rusya Coğrafya Kurumu tarafından
bilim, eğitim, ekoloji, petrol aramaları, kutup araştırmaları, belgesel, fotoğrafçılık
gibi 7 dalda verilen ve TCK olarak kurum başkanı Ahmet Ertek’in Moskova’ya davet
edildiği “Rusya Coğrafya Kurumu”nun “1. Kristal Pusula Ödül Töreni” 9 Aralık
2014 Salı günü yapılan bir törenle gerçekleştirilmiştir.9 Ayrıca Ertek, Moskova’daki
Rusya Coğrafya Kurumu binasında yapılan işbirliği toplantısına da katılmıştır.
17-21 Ağustos 2015 günlerinde Rusya’nın başkenti Moskova’da Lomonosov
Devlet Üniversitesinde yapılan 2015-Uluslararası Bölgesel Coğrafya Konferansına
(IGU-2015 International Regional Geography Conference) kurumumuzu temsilen
TCK Başkanı Ahmet Ertek ve Genel Sekreteri Barbaros Gönençgil katılmışlardır.
Konferansa sunumlarıyla katılan üniversitelerimizin bölümlerinden Moskova’ya
gelen 20 öğretim üyemiz ve kurum üyemizle koordinasyon sağlanmış, sunumlarına
destekler verilerek izlenmiştir. TCK Yönetim Kurulu’ndan Başkan Ertek ve Genel
Sekreter Gönençgil Uluslararası Coğrafya Birliği (IGU) Yönetim Kurulu Üyeleri
ile yapılan bir toplantıda IGU-2020 Istanbul “34.Uluslararası Coğrafya Kongresi”
alt yapı ve planlama çalışmaları hakkında görüşlerimiz sunulmuş; bilgi verilmiş
ve kongreye hazır olduğumuz belirtilmiştir.
TCK Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. İhsan Bulut tarafından kurulan ve 5 Kasım
2015 tarihinde Antalya-Akdeniz Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölü-
münün açılış törenine davet edilen Türk Coğrafya Kurumu Yönetim Kurulu’ndan
Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek ve Prof. Dr. Barbaros Gönençgil, üyemiz ve Jeomorfo-
loji Derneği Başkanı Prof. Dr. Hüseyin Turoğlu açılış konuşmaları ve ilk dersleri
vermek üzeri Antalya’ya gidilmiştir. Yine bu vesile ile kurumumuz tarafından bu
toplantıya davet edilen IGU-COMB (Akdeniz Havzası Komisyonu) Başkanı Prof.
Dr. Maria Paradiso (İtalya) da bir açılış dersi vermiştir.
7. Coğrafya Olimpiyatları
21-26 Ağustos 2012 günlerinde Almanya’nın Köln kentinde yapılan “9. Ulus-
lararası Coğrafya Olimpiyatları”na kurumumuzca seçilen 4 liseli gencimiz ve
Coğrafya Öğretmeni Tümay Dursun ve kafile başkanı Prof. Dr. Barbaros Gönençgil
ile birlikte ülkemizi başarıyla ilk defa olimpiyatlarda temsil ederek “9. Coğrafya
Olimpiyatları”na katılmışlardır.
12-18 Ağustos 2014 tarihleri arasında TCK Genel Sekreterimiz Barbaros Gö-
nençgil ve Yönetim Kurulu Üyemiz Mesut Süzer hocaların başkanlıklarında daha
önce kurumumuz tarafından yapılan sınavlar sonucu seçilen Arda Tırnaklı, Cesur
Kılıç, Merve Akyol, Sarper Ege Güvenç isimli liseli öğrencilerimiz, Polonya’nın
8 http://www.rgo.ru/en/photo/geographical-cooperation.
9 http://www.rgo.ru/en/photo/first-award-russian-geographical-society.
267Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
Krakow kentinde yapılan liseler arası “11. Uluslararası Coğrafya Olimpiyatları”na
katılarak ülkemizi temsil etmişler ve ülke tanıtımına büyük katkılar sağlamışlardır.
11-17 Ağustos 2015 tarihleri arasında TCK Yönetim Kurulu Üyemiz Mesut
Süzer ve üyemiz Çağdaş Yüksel hocaların başkanlıklarında daha önce kurumumuz
tarafından yapılan sınavlar sonucu seçilen Gökçe Aybeniz Sevim, Buse Kıvrak,
Emrullah Güzey, Arda Tırnaklı isimli liseli öğrencilerimiz, Rusya’nın başkenti
Moskova’da yapılan liseler arası “12. Uluslararası Coğrafya Olimpiyatları”na
katılarak ülkemizi temsil etmişler; Türk Coğrafya Kurumumuzun ve en başta da
ülkemizin tanıtımına büyük katkılar sağlamışlardır.
8. Örnek Olarak Üç Yılın Detaylı Diğer Faaliyetleri (2016, 2017, 2018)
a. 2016 Yılında Yapılan Diğer Çalışmalar
i. Dünyanın zengin biyolojik çeşitliliğine dikkat çekerek, öğrencilerin kent-
leşmenin biyolojik çeşitliliğin azalmasındaki etkilerini fark etmelerini
sağlamak, öğrencilerin okulda öğrendikleri bilgileri kullanabilmelerini
ve pekiştirmelerini sağlamak, öğrencilerimizin yaşadıkları mekâna sahip
çıkma bilincinin geliştirilmesini sağlamak, sosyal bilimler etkinlikleri çer-
çevesinde okullar, öğretmenler ve öğrenciler arasında ilişki ve iş birliğinin
geliştirilmesini sağlamak amacıyla 27 Şubat 2016 Cumartesi günü FMV
Özel Ayazağa Işık Ortaokulu ev sahipliğinde ve Sosyal Bilgiler Öğretmeni
Neslihan Altun’un organizasyonuyla “Kentleşmenin Biyolojik Çeşitliliğe
Etkisi” konulu “FMV Özel Ayazağa Işık Ortaokulu İstanbul İli Ortaokullar
Arası 3. Sosyal Bilimler Proje Yarışması” düzenlenmiştir. 17 okul katılmıştır.
Proje yarışmasındaki konuk okulların sergileri ve proje sunumları öğleden
önce tek tek izlenmiştir. Ev sahibi okul tarafından tüm konuk okullara
verilen öğlen yemeğinden sonra; Türk Coğrafya Kurumu Yönetim Kurulu
Üyelerinden; kurum Başkanı ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi
Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek ile kurum
Denetim Kurulu Üyesi ve Robert Kolej Coğrafya Öğretmeni Çağdaş Yüksel
hocaların jüri üyeliklerinde projeler değerlendirilmiş ve dereceye giren
ortaokul öğrencilere, okullarına ve danışman öğretmenlerine ödülleri
dağıtılmıştır.
ii. Türk Coğrafya Kurumu “9. Liseler Arası Ulusal Proje/Kısa Belgesel/
Animasyon Yarışması”nın ana teması göç olup, ödül töreni, coğrafya öğ-
retmenleri olan; TCK Yönetim Kurulu Üyemiz Mesut SÜZER ve Denetim
Kurulu Üyemiz Çağdaş Yüksel hocalarımızın denetiminde 14 Mayıs 2016
Cumartesi günü İstanbul ENKA Okulları İbrahim Betil Oditoryumunda
kurum başkanı Ahmet Ertek ve Başkan Yardımcı Fügen Dede’nin de ka-
tılımıyla gerçekleştirilmiştir. Dereceye giren liseli öğrencilere, okullarına
ve danışman öğretmenlerine ödülleri verilmiştir.
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek268
iii. 1-4 Haziran 2016 tarihleri arasında Antalya’nın Manavgat ilçesi sahilindeki
Ankara Üniversitesi sosyal tesislerinde Türk Coğrafya Kurumu ve Ulus-
lararası Coğrafya Birliği (IGU)’nin Akdeniz Havzası Komisyonu (COMB)
ortaklaşa çalışmasıyla 12 Akdeniz ülkesinden 36 katılımcının katkılarıyla
“The Mediterranean Sustainablity Between Climate Change and Human
Mobility” isimli günübirlik Manavgat-Alanya arazi çalışmasının olduğu, 4
günlük bir çalıştay düzenlenmiştir. Ayrıca, çalıştay sunumlarının özetleri
69 sayfalık bildiri özetleri kitabında yayımlanarak, çalıştay sırasında katı-
lımcılara dağıtılmıştır. Faaliyetin düzenleme safhasını Ankara Üniversite
hocalarından ve TCK Başkan Yardımcı Prof. Dr. İhsan Çiçek ve Doç. Dr.
Necla Türkoğlu hocalar; bilimsel aşamalarını ise Prof. Dr. Maria Paradiso
(IGU-Akdeniz Komisyonu Başkanı) ve TCK Başkan Yardımcısı Prof. Dr.
Barbaros Gönençgil hocalar tarafından yapılmıştır. Ayrıca Akdeniz Üniver-
sitesi hocalarından Prof. Dr. İhsan Bulut hoca ise ulaşım ve akşam yemeği
organizasyonlarını düzenleyerek toplantıya destek vermişlerdir. Çalıştayın
son günü Manavgat-Alanya etabında bir arazi çalışması yapılarak, gerek bu
arada Akdeniz sahil yolu, gerek Alanya ve gerekse Alanya Kalesi gezilmiş
ve bir muz serasında muz üretimi yerinde görülmüştür. Arazi çalışmasının
liderliğini ise, kurum başkanı Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek yapmıştır.
iv. 18 Haziran 2016 Cumartesi günü, ENKA Okulları-İstinye’de TCK Tüzük
değişikliği ile ilgili Olağanüstü Genel Kurul Toplantısı yapılmıştır. Tü-
züğümüzün değiştirilen maddeleri İstanbul İl Dernekler Müdürlüğüne
onaylanmak üzere gönderilmiştir.
v. 13. Uluslararası Coğrafya Olimpiyatları seçmeleri İstanbul’daki İstinye-ENKA
Kolejinin salon ve sınıflarında Olimpiyat Kafilesi Başkanı ve kurumumuz
Yönetim Kurulu Üyesi ve Coğrafya Öğretmeni Mesut Süzer ile kurum
üyemiz ve Coğrafya Öğretmeni Çağdaş Yüksel hocaların denetiminde,
önceden belirlenen jüri üyeleri önünde İngilizce Multimedya Yazılı Sınavı
(14.2.2015) ve proje sunumu ve savunmaya dayalı İngilizce mülakattan
(28.02.2016) oluşan sınav ve arazi çalışması uygulamaları yapılarak finale
kalıp, Rusya’nın başkenti Moskova’da 15-21 Ağustos 2016’te yapılan lise-
lerarası “13.Uluslararası Coğrafya Olimpiyatları”na katılmayı başaran 4
liseli öğrenci belirlenmiştir.
vi. 15-21 Ağustos 2016 tarihleri arasında TCK Yönetim Kurulu Üyemiz Mesut
Süzer ve Denetim Kurulu Üyemiz Çağdaş Yüksel hocaların başkanlıklarında
daha önce kurumumuz tarafından yapılan sınavlar sonucu seçilen liseli
öğrencilerimiz, Rusya’nın başkenti Moskova’da yapılan liselerarası “13.
Uluslararası Coğrafya Olimpiyatları”na katılarak ülkemizi temsil etmişler;
Türk Coğrafya Kurumumuzun ve en başta da ülkemizin tanıtımına büyük
katkılar sağlamışlardır.
269Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
vii. 21-25 Ağustos 2016 günlerinde Çin’in başkenti Pekin’de Çin Ulusal Kongre
Merkezi’nde (CNCC) yapılan IGU-2016 33. Uluslararası Coğrafya Kongresine
(33. International Geography Congress) kurumumuzu temsilen TCK Başkanı
Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek, Başkan Yardımcıları Prof. Dr. Barbaros Gönenç-
gil ve Prof. Dr. İhsan Bulut hocalar katılmışlardır. Kongreye sunumlarıyla
kurum üyelerimiz Yrd. Doç. Dr. Cihan Bayrakdar ve Coğrafya Öğretmeni
Gülçin Ayhan Ertek hocalar da katılarak ülkemizi Çin’de temsil etmişlerdir.
5 hocadan oluşan Türk ekibimiz güç birliği yapmışlar ve özellikle Türk
Coğrafya Kurumu standında gerek ülke ve gerekse kurum tanıtımlarını
sağlamışlardır. TCK Yönetim Kurulu’ndan Başkan Ertek ve Genel Sekreter
Gönençgil Uluslararası Coğrafya Birliği (IGU) Yönetim Kurulu Üyeleri ile
yapılan bir toplantıda IGU-2020 Istanbul “34.Uluslararası Coğrafya Kong-
resi” alt yapı ve planlama çalışmaları hakkında görüşlerimiz sunulmuş;
bilgi verilmiş ve 4 yıl öncesinden İstanbul’da yapılan 2020 kongresine hazır
olduğumuz belirtilmiştir. Yine, yapılan Çin’deki seçimlerde, IGU Başkan
Yardımcılığına Prof. Dr. Barbaros Gönençgil ülkelerin büyük çoğunluğu-
nun oylarını alarak 4 yıllığına Uluslararası Coğrafya Birliği (IGU) Yönetim
Kurulu Üyeliğine seçilerek; IGU Başkan Yardımcısı olmuştur. Bunların yanı
sıra, kongre kapanış oturumunda TCK Başkanı Ertek ve Başkan Yardımcısı
Gönençgil hocalar, Türk Coğrafya Kurumu ile ilgili 2020 kongresiyle ilgili
15 dakikalık ortak bir tanıtım sunum da yapmışlardır. 33. Uluslararası
Coğrafya Kongresi’nin kapanışında Çin Coğrafya Kurumu Genel Sekreteri
Prof. Zhang Guoyou, IGU bayrağını Türk Coğrafya Kurumu Başkanı Ahmet
Ertek’e teslim etmiştir. IGU bayrağı sembolik olarak 4 yıllığına ülkemize
getirilmiştir.
viii. Prof. Dr. Barbaros Gönençgil, 14-16 Kasım 2016 tarihleri arasında, Paris-
Sorbonne Üniversitesinde yapılan kendisinin katıldığı ve ülkemizi de temsil
ettiği ilk IGU Yönetim Kurulu toplantısına Fransa’ya gitmiştir.
b. 2017 Yılında Yapılan Diğer Çalışmalar
i. Ana temanın “Yenilenebilir Enerji ile Temiz Dünya” olduğu, 25 Şubat 2017
Cumartesi günü FMV Özel Ayazağa Işık Ortaokulu’nun ev sahipliği ve Sosyal
Bilgiler Öğretmeni Neslihan Altun’un organizasyonuyla, Türk Coğrafya
Kurumu’nun destekleriyle yapılan İstanbul İli Ortaokullar Arası 4. Sosyal
Bilimler Proje Yarışması sonuçlanmıştır. 11 ortaokulumuzun katılımıyla
gerçekleşen etkinlik 09.45-10.30 arasında projelerin okulda sergilenmesiyle
başlamıştır. 11.00-13.00 arasında projelerin sunumu gerçekleştirilmiştir.
Her okulu temsilen danışman sosyal bilgiler öğretmenlerinin denetiminde
öğrencilerin sunumları tüm katılımcı okullarla birlikte, seçici kurulun göz-
lemleriyle izlenmiştir. Sunumların bitiminden sonra, FMV Özel Ayazağa
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek270
Işık Ortaokulunda tüm katılımcılarla öğlen yemeği yenilmiştir. Ardından
Türk Coğrafya Kurumu yönetim kurulu üyelerinden; İstanbul Üniversitesi
Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi ve Türk Coğrafya Ku-
rumu Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek ve İstanbul Üniversitesi Edebiyat
Fakültesi Coğrafya Bölümü Bölüm Başkanı, Uluslararası Coğrafya Birliği
(IGU) Başkan Yardımcısı ve Türk Coğrafya Kurumu Başkan Yardımcısı
Prof. Dr. Barbaros Gönençgil’in jüriliklerinden oluşan seçici kurul pro-
jeleri değerlendirmiştir. Proje yarışmasında dereceye giren ortaokullara,
öğrencilerine ve danışman öğretmenlerine ödülleri verilmiştir.
ii. Türk Coğrafya Kurumu Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek, davet edildiği 14
Mart 2017’de İ.Ü. AUZEF Coğrafya Bölümü öğrencilerine; 24 Nisan 2017’de
İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Coğrafya Bölümü öğrencilerine, 2
Mayıs 2017’de Yıldız Üniversitesi Eğitim Fakültesi öğrencilerine “3 Kent,
3 Kültür: Krakow, Moskova, Pekin” isimli birer seri konferans vermiştir.
Yurtdışı kongrelerindeki kurumumuz faaliyetleri anlatılmıştır.
iii. Amerikan Coğrafyacılar Birliği (American Association of Geographers=AAG)
tarafından 5-9 Nisan 2017 günlerinde ABD’nin Boston kentindeki Hynes
Center’da düzenlenen AAG-2017 Annual Meeting (Amerikan Coğrafyacılar
Birliği Yıllık Toplantısı- 2017)’e kurumumuzu temsilen TCK Başkanı Yrd.
Doç. Dr. Ahmet Ertek, TCK Başkan Yardımcısı ve IGU Başkan Yardımcısı
Prof. Dr. Barbaros Gönençgil hocalar katılmışlardır. Hocalar, özellikle
Uluslararası Coğrafya Birliği (IGU) standında gerek dünya ve ülkemiz,
gerekse kurumumuzun tanıtımını yaparak 2020’de İstanbul’da yapılacak
“34. Uluslararası Coğrafya Kongresi”nin tanıtımlarını sağlamışlardır. Bu-
nun yanısıra, bilimsel sunumları sırasında da ülke ve kurum tanıtımını
sürdürmüşlerdir. Hocalar, ayrıca AAG Genel Müdürü Dr. Douglas Rıc-
hardson ile de görüşmüşlerdir. Amerikan coğrafyacılarının İstanbul’daki
2020 uluslararası coğrafya kongresine yüksek katılımının sağlaması için
karşılıklı işbirliği yapılması konusunda fikir birliğine varılmıştır.
iv. 18 Haziran 2017 günü Milliyet gazetesi ve e-gazetesinde TCK Başkanı ve
İstanbul Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyesi de olan Yrd. Doç.
Dr. Ahmet Ertek’in bir haberi yayımlanmıştır. Deniz sezonunun açıldığı
yaz mevsimi başlangıcında bilhassa Karadeniz sahillerinde gelişen rip
akıntılarına ve bilinçsizce boğulma vakalarına dikkati çekmiştir. Haberin
başlığı: “Rip Akıntısına Dikkat!”tir. Gerek halkın bilinçlendirilmesi gerekse
belediyelerin bu konuda teçhizatlandırılması (cankurtaran, deniz moto-
sikleti, dronlu can simidi vb.) konusunda uyarılarda bulunmuştur.10
10 http://www.milliyet.com.tr/rip-akintisina-dikkat- gundem2470311/.
271Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
v. Daha önce kurumumuz tarafından iki kez yapılan Güney Amerika Gezisi’nin
üçüncüsü, 2017 Temmuz ayında gerçekleşmiştir. Bu kıta aşırı geziyi, Türk
Coğrafya Kurumu Yönetim Kurulu üyelerimizden Prof. Dr. İhsan Bulut ve
Coğrafya Öğretmenleri Fügen Dede ve Mesut Süzer hocalar planlayarak
düzenlemişlerdir. 14 katılımcı ile bu gezi yapılmıştır. Gezinin planlaması
yapılırken Güney Amerika kıtasındaki önemli coğrafi mekânlar ve bu
mekânlardaki coğrafî özelliklerin ortaya çıktığı tarihî yerleşimler önemsen-
miştir. Gezi; İstanbul’dan uçuşla Ekvador’un başkenti Quito’dan başlamıştır.
Sırasıyla; Ekvator çizgisi, Amazon yağmur ormanları, Machi Pucchi antik
kenti, Chimborazo Volkanı, Nazca çizgileri, Titikaka Gölü ve yüzen adaları,
La Paz Ay Vadisi, Uyuni Tuz Çölü, Oğlak Dönencesi ve İguazu Şelaleleri
ve daha birçok coğrafi mekân gezilmiştir. Temmuz sonunda Brezilya’nın
Rio de Janeiro kentinden uçakla İstanbul’a dönülmüştür. Gezi izlenimleri
yazı, fotoğraf ve filmlerle kayda alınmıştır. Daha sonra 8-10 Kasım 2017
tarihleri arasında Türk Coğrafya Kurumu ve Türkiye Coğrafyası Araştırma
ve Uygulama Merkezi - TÜCAUM işbirliği, Ankara Üniversitesi, Dil ve
Tarih-Coğrafya Fakültesi Coğrafya Bölümü ev sahipliğinde düzenlenen
“Türk Coğrafya Kurumu 75. Yıl Uluslararası Kongresi”nde geziyle ilgili panel
şeklinde bir sunum da yapılarak katılımcılarla paylaşılmıştır. Hatta Türk
Coğrafya Dergisi’nin 69. sayısında “Büyük Okyanus’tan Atlas Okyanusu’na
Beş Ülke Otuz Gün Güney Amerika” isimli ve fotoğraflı bir gezi yazısı da
geziye katılan yönetim kurulu üyelerimiz tarafından kaleme alınmıştır.
vi. 1-8 Ağustos 2017 günlerinde TCK Yönetim Kurulu Üyemiz Mesut Süzer
(İstanbul Özel ENKA Okulları Coğrafya Öğretmeni) ve Denetim Kurulu
Üyemiz Çağdaş Yüksel Çağdaş Yüksel (Amerikan Robert Lisesi Coğrafya
Öğretmeni) hocaların başkanlıklarında daha önce kurumumuz tarafından
yapılan yazlı, multimedya, arazi, çalışması, sözlü İngilizce sunum sınavları
sonucu seçilen Kristal Doğa Mengüç, Enes Ayberk Korkut, Kutay Karakaş,
Tan Gemicioğlu isimli liseli öğrencilerimiz, Sırbistan’ın başkenti Belgrad’ta
40 ülkeden gelen yaklaşık 250 katılımcı ile yapılan liselerarası “14. Ulusla-
rarası Coğrafya Olimpiyatları”na katılarak ülkemizi temsil etmişler; Türk
Coğrafya Kurumumuzun ve en başta da ülkemizin tanıtımına büyük katkılar
sağlamışlardır.
vii. 25 Haziran - 1 Temmuz 2017 tarihleri arasında Slovenya’nın Ruse şeh-
rinde gerçekleştirilen “3. Güneydoğu Avrupa (Balkan) Ülkeleri Coğrafya
Olimpiyatı”na Türkiye Ulusal Takımı olarak 12-15 yaş kategorisinde dört
kişiden oluşan 1 takım ve 16-19 yaş kategorisinde dört kişiden oluşan 1
takım olmak üzere toplamda 8 öğrenci ve 2 takım lideri ile katılmıştır. 16-
19 Yaş (B) Kategorisinde Yarışan Ulusal Takım Üyeleri: Nehir Şahinoğlu
(Amerikan Robert Lisesi), Beliz Ütebay (Amerikan Robert Lisesi), Ozan
Geyik (Amerikan Robert Lisesi), Mızrap Ege Durakoğlu (Amerikan Robert
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek272
Lisesi). 12-15 Yaş (A) Kategorisinde Yarışan Ulusal Takım Üyeleri: Kerem
Erdal (TED Ankara Koleji), Barış Akıncıoğlu (TED Ankara Koleji), Mete
Hergül (TED Ankara Koleji), Ural Can Şahin (TED Ankara Koleji). Takım
Liderleri: Coğrafya Öğretmeni Çağdaş YÜKSEL (Amerikan Robert Lisesi),
Coğrafya Öğretmeni Mustafa Yavuzer (TED Ankara Koleji). Türkiye, Bosna-
Hersek, Romanya, Slovenya, Sırbistan takımlarının yarıştığı olimpiyatın
neticesinde 16-19 yaş (B) kategorisinde Mızrap Ege Durakoğlu bronz, 12-
15 yaş (A) kategorisinde Mete Hergül ve Barış Akıncıoğlu gümüş madalya
kazanmışlardır.
viii. Uluslararası Jeomorfoloji Sempozyumu (UJES-2017), Fırat Üniversitesi İn-
sani ve Sosyal Bilimler Fakültesi Coğrafya Bölümü ile Jeomorfoloji Derneği
organizasyonuyla, 12-14 Ekim 2017 günlerinde Fırat Üniversitesi Kongre
ve Kültür Merkezi’nde Elazığ’da gerçekleştirilmiştir. TCK Başkanı Yrd. Doç.
Dr. Ahmet Ertek ve TCK Başkan Yardımcısı, İstanbul Üniversitesi Coğrafya
Bölümü Başkanı ve IGU Başkan Yardımcı Prof. Dr. Barbaros Gönençgil
UJES-2017’nin ikinci günü yapılan “Jeomorfoloji Eğitimi Paneli”ne katılarak
diğer 6 öğretim üyesi ile birlikte görüşlerini sunmuşlardır.
ix. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi ev sahipliğinde Ankara
Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürlüğü
ile Türk Coğrafya Kurumu’nun destekleriyle “International Congress on the
75th Anniversary of Turkish Geographical Society” isimli kurumumuzun
75. Yıl Kongresi (TCK 75), Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Salonlarında
8-10 Kasım 2017 günlerinde, Ankara’da gerçekleştirilmiştir. Kongre Ankara
Üniversitesi DTCF Dekanı ve TCK Başkan Yardımcısı Prof. Dr. İhsan Çiçek
ve ekibi, Ankara Üniversitesi Türkiye Coğrafyası Araştırma ve Uygulama
Merkezi Müdürü Doç. Dr. Necla Türkoğlu ve ekibi ile Türk Coğrafya Kurumu
Başkanı Yrd. Doç. Dr. Ahmet Ertek ve ekibi tarafından büyük emeklerle ger-
çekleşmiştir. 155 Bildiri sunulmuştur. 12 yabancı coğrafyacı akademisyenin
3’ü çağrılı konuşmacı olmuştur. Diğer ikisi ülkemizden olan konuşmacılar
çağrılı bildirilerini sunmuşlardır. Rusya Coğrafya Kurumu’nun fotoğraf
sergisi fakültenin fuayesinde açılmıştır. Ayrıca; Türk Coğrafya Kurumu,
Jeomorfoloji Derneği, Başarsoft, Türkiye Çevre Vakfı’nın standları kongre
fuayesinde yerlerini almıştır. Güney Amerika Gezinin tanıtıldığı bir panel
kurum yönetim kurulu üyelerimiz Prof. Dr. İhsan Bulut, Fügen Dede ve
Mesut Süzer tarafından gerçekleşmiştir. Ülkemizde çıkarılan 7 coğrafya
dergisinden şef-editörlerinin katılımıyla “Türkiye’deki Coğrafya Dergileri
(Editörleri) Paneli” yapılmıştır. İlk kez bu kongrede TÜBA-GEBİT ödüllerini
2014’de alan Prof. Dr. A. Evren Erginal’a ve 2016’da alan Yrd. Doç. Dr. Tolga
Görüm’e “Türk Coğrafya Kurumu Teşvik Ödülleri” verilmiştir. Kongrenin
“Proceedings Book (Bildiri Metinleri Kitabı)” kurumun 9. Yayını e-kitap
şeklinde internet sitemizde yayınlanmıştır.
273Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
x. Bilecik-Şeyh Edebali Üniversitesi Coğrafya Bölümü Öğretim Üyelerinden
Yrd. Doç. Dr. Ali Yiğit ve Prof. Dr. Tunçel hocaların hazırladıkları 100’ün
üzerinde hocamızın biyografilerini ve eserlerinin tanıtıldığı “100. Yılında
Türkiye’de Coğrafyacılar: Türkiye Coğrafyacı Biyografileri (1915-2015)” isimli
e-kitap ve CD’si, Türk Coğrafya Kurumu’nun 8. yayını olarak, www.tck.org.
tr kurum internet sitesinde yayımlanmıştır. Kitabın girişinde iki sayfalık
kurum başkanı Ahmet Ertek’in bir Takdim yazısı (Önsöz) bulunmaktadır.
c. 2018 Yılında Yapılan Diğer Çalışmalar
i. Coğrafya sistematiğinde 10 bölüm ve 8 yazardan oluşan 300 sayfalık
Memleket Pusulası: SARAY kitabı editör Prof. Dr. Özlem Sertkaya Doğan
denetiminde 2 yıllık bir sürede verilen emekle Ocak 2018’de yayımlanarak,
sponsor olan Saray Belediyesi’ne gönderilmiş ve Saray ilk defa kurumumuz
yöneticileri ve üye akademisyenlerimiz sayesinde kapsamlı bir “Saray İlçesi
Coğrafyası” kitabına kavuşmuştur.
ii. Coğrafya sistematiğinde 12 bölüm ve 9 yazardan oluşan 400 sayfalık
Memleket Pusulası: Ordu kitabı, editörler Prof. Dr. Cemalettin Şahin ve Dr.
Ahmet Ertek denetiminde 2 yılı bir emekle Temmuz 2018’de yayımlanarak,
sponsor olan Ordu Belediyesi’ne gönderilmiş ve Ordu ilk defa kurumumuz
yöneticileri ve üye akademisyenlerimiz sayesinde kapsamlı bir “Ordu İli
Coğrafyası” kitabına kavuşmuştur.
Foto 2: 2019–2021 Dönemi - Türk Coğrafya Kurumu Yönetim Kurulu Üyeleri
V. Kurumun Uluslararası İlişkileri
Türk Coğrafya Kurumu kuruluşundan itibaren ulusal olduğu kadar ulusla-
rarası ilişkileri de beraberinde sürdürmüştür. Bu amaçla 1949 yılında IGU’ya
(Uluslararası Coğrafya Birliği) üye olunmuş ve 4 yılda bir yapılan kongrelere uzun
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek274
yıllardır meslektaşlarıyla katılım sağlanmış hatta komisyonlarda görev alınmıştır.
2012’de Köln’de “32. Uluslararası Coğrafya Kongresi”nde kurum başkanı Ahmet
Ertek’in aday ülke olarak yaptığı Türkiye ve İstanbul tanıtım sunumlarıyla, “34.
Uluslararası Coğrafya Kongresi”nin İstanbul Üniversitesinde yapılması oybirliği
ile kazanılmıştır. IGU’nun 2016’da Pekin’de düzenlediği “33. Uluslararası Coğrafya
Kongresi” genel kurulunda ise yapılan oylama sonucu kurum başkan yardımcısı
Prof. Dr. Barbaros Gönençgil, IGU (International Geographical Union) Başkan
Yardımcılığına (Vice President) 4 yıllığına seçilmiştir. Ayrıca, 2011 yılından beri,
kurum iGEO Coğrafya Olimpiyatları Türkiye takımı seçmelerini ve uluslararası
olimpiyatlara danışman hocaların rehberliğinde katılım sağlanmıştır.
Faydalanılan KaynaklarAlagöz, Cemal Arif, “Türk Coğrafya Kurumu’nun Amaçları ve Çalışmaları”, Türk
Coğrafya Dergisi, Ankara, 1943, sy. 3-4, s. 397-403.Bakırcı, Muzaffer, “Türk Coğrafya Kurumu 2002 Yılı Faaliyetleri”, Türk Coğrafya
Dergisi, İstanbul, 2002, sy. 39, s. 109. Erinç, Sırrı, Cumhuriyetin 50. Yılında Türk Coğrafyası, İstanbul: İ.Ü. Coğr. Enst.
Yayınları, 1973. Ertek, T. Ahmet., “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2010)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2010, sy. 55, s. 59-62. Ertek, T. Ahmet, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2011)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2011, sy. 57, s. 101-105. Ertek, T. Ahmet ve Faruk Özbakan, Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi, İstanbul: Türk
Coğrafya Kurumu Yay. No. 7, 2012.Ertek, T. Ahmet, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2012)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2012, sy. 59, s. 69-74. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2013)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2013, sy. 61, s. 77-82. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2014)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2014, sy. 63, s. 57-70. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2015)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2015, sy. 65, s. 97-105. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2016)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2016, sy. 67, s. 67-74. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2017)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2017, sy. 69, s. 127-134. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2018)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2018, sy. 71, s. 117-126. ---------------, “Türk Coğrafya Kurumu Faaliyetleri (1 Ocak–31 Aralık 2019)”, Türk
Coğrafya Dergisi, İstanbul, 2019, sy. 73, s. 125-143. İnan, Afet, Atatürk Hakkında Hatıralar ve Belgeler, İstanbul: İş Bankası Yayınları,
1968, s. 229-230.
275Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
Kayan, İlhan, “Türkiye Üniversitelerinde Coğrafya Eğitimi”, İzmir Ege Coğrafya Dergisi, 2000, sy. 11.
Koç, Telat, “Coğrafyacılar Arasındaki İletişim Problemleri”, TCK Coğrafya Kurultayı, Ankara, 2003, s. 440-443.
Koçman, Asaf, “Cumhuriyet Döneminde Türk Coğrafyası ve Hasan Ali Yücel”, Doğumunun 100. Yıl Döneminde Hasan Ali Yücel Sempozyumu (Bildiriler) /16-17 Aralık 1997, İzmir Üniversiteleri Öğretim Elemanları Derneği / İzmir, 1998, s. 137-140.
Koçman, Asaf, “Cumhuriyet Döneminde Yüksek Öğretim Kurumlarında Coğrafya Öğretimi ve Sorunları”, Ege Coğrafya Dergisi, İzmir, 1999, sy. 10, s. 1-14.
Kuşat, Ahmet, “Türk Tarihi İle İlgili Makaleler Bibliyografyası”, Çalışma Bakanlığı Kütüphaneler Müdürü (Www.Tk.Kutuphaneci.Org.Tr/İndex.Php/Tk/Article/Viewfile/309/618).
Özey, Ramazan, Türkiye Üniversitelerinde Coğrafya Eğitimi Öğretimi, İstanbul: Özeğitim Yay., 1998.
Tunçel, Harun, Ali Yiğit, Seval Çelikbağ, Türkiye Coğrafya Bibliyografyası, Bilecik: Bilecik Üniv. Yayını, 2010.
Unat, Faik Reşit, Türk Eğitim Sisteminin Gelişmesine Tarihi Bir Bakış, (Belleten c. 25, sy. 98’den Ayrı Basım), Ankara: TTK Basımevi, 1961
Yalçınlar, İsmail, “Prof. Cemal Arif Alagöz - Hayatı ve Mesleki Çalışmaları”, Türk Coğrafya Dergisi, İstanbul, 1993, sy. 28.
Yiğit, Ali ve Harun Tunçel, 100. Yılında Türkiye’de Coğrafyacılar: Türkiye Coğrafyacı Biyografileri (1915-2015), İstanbul: Tck Yay. No:8, e-Kitap.
Birinci Coğrafya Kongresi 6-21 Haziran 1941, “Raporlar, Müzakereler, Kararlar”. TC Maarif Vekilliği, Ankara.
Türk Coğrafya Dergisi: 1-73. Sayılar (1943-2019). Türk Coğrafya Kurumu Yayınları: 1-10. Sayılar. (1944-2019).Dernekler Kanunu: Sayı 1630 – 2098 – 5253. Türk Coğrafya Kurumu Derneği Arşiv Belgeleri (1943-2019). İstanbul İl Dernekler Müdürlüğü Arşiv Belgeleri. Ulusal Coğrafya Kongresi-2005 (Prof. Dr. İsmail Yalçınlar Anısına) Bildiri Kitabı,
Çantay Kitabevi Yay. İstanbul. Coğrafya Kurultayı 9-12 Temmuz 2002 – Bildiriler, Gazi Kitabevi, Gazi Üniv. Ankara,
2003. Özdemir, Hasan, “Türkiye’deki Coğrafya Dergileri (Editörleri) Paneli’nde Türk
Coğrafya Dergisi Sunumu, 9.10.2017”, International Congress On The 75th Anniversary Of Turkish Geographical Society” İsimli TCK 75. Yıl Kongresi, A.Ü.DTCF, Ankara, 2017
www.tck.org.trwww.tcd.org.tr www.istanbul.edu.trhttps://igu-online.org www.istanbuldernekler.gov.tr www.osym.gov.tr
TALİD, 18(35), 2020, T. A. Ertek276
Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına KatkılarıT. Ahmet ERTEK
Özet
Türk Coğrafya Kurumu, dönemin Milli Eğitim Bakanı Hasan Ali Yücel’in direktifleri ve başkanlığında 6-21 Haziran 1941 günlerinde Ankara’da toplanan I. Coğrafya Kongresi’nde fiilen,12 Mart 1942 tarihinde resmen kurulmuş ve kurulduğu günden itibaren de Türkiye’de Coğrafya biliminin şekillenmesinde ve gelişmesinde akademik, bilimsel ve dernek çalışmalarına dayalı önemli işler ve katkılar yapmıştır. Cumhuriyetin ilk döneminde diğer birçok alanda olduğu gibi coğrafya alanında da yapılan çalışmalar devlet desteği ve himayesinde yürütülmüştür. Kurumun il üç başkanı Milli Eğitim bakanlarıdır; diğer altı başkanı ise, coğrafya akademisyenleridir. Kuruluşundaki amacı dikkate alındığında, Türk Coğrafya Kurumu’nun da, kültür değerlerimizin diğer iki önemli ayağı olan Türk Dil Kurumu ve Türk Tarih Kurumu gibi kamusal niteliği olduğu düşünülmüş ve ancak Danıştay Genel Genel Kurulu’nun 7.7.1947 tarih, 47-102/123 sayılı ve Bakanlar Kurulu’nun 24.7.1947 tarih ve 3/6216 sayılı kararları ile Kamu Yararına Dernek statüsüne alınmıştır. Bu amaçla kurum halen, T.C. İçişleri Bakanlığına bağlı kamu yararına bir dernek statüsünde olup, tam ismi “Türk Coğrafya Kurumu Derneği’dir. Mevcut ve elde edilebilen belge ve verilere dayalı; “Kurumun Kuruluşu ve Gelişmesi, Kurumun Amaçları, Kurumun Yayınları ve Bilimsel Çalışmaları (Türk Coğrafya Kurumu Yayınları [Kitapları, Atlasları, Duvar Haritaları] ve Türk Coğrafya Dergisi), Bilimsel ve Mesleki Toplantılar (Kongreler, Meslek Haftaları, Arazi Çalışmaları ve Coğrafi Geziler, Öğretmen Çalıştayları, Diğer Toplantılar, İlköğretim ve Liseler Arası Proje Yarışmaları), Uluslararası İlişkileri, Çalışma Sistematiği” başlıkları altında “Mesleki bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları” isimli bu metin kaleme alınmıştır. Ekteki bibliyografyada da görüleceği üzere; 2012’de tarafımızdan kaleme alınıp Türk Coğrafya Kurumu Tarihçesi isimli kitaptaki verilen bilgiler genişletilerek, kurumun 78. yılını sürdürdüğü bugünlere kadar gelişindeki gelişimi, özellikle de son 8 yıllık süreçteki yapılan aktif çalışmalar ortaya konulmuştur. Ayrıca, kurumun resmi yayın organı olan Türk Coğrafya Dergisi’nde yayımlanan makalelerin konularına göre bir grafiği metne eklenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Türk Coğrafya Kurumu, Türk Coğrafya Dergisi, Türkiye Coğrafyası, Türk Coğrafya Kurumu Akademik Faaliyetleri, Türk Coğrafya Kurumu Yayınları.
277Mesleki Bir Yapı: Türk Coğrafya Kurumu; Akademik Faaliyetleri ve Türk Coğrafyasına Katkıları
An Occupational Association: Turkish Geographical Society; Academic Activities and Contributions to the Turkish GeographyT. Ahmet ERTEK
Abstract:
Turkish Geographical Society was established under the directives of Hasan Ali Yücel, the Minister of National Education during the First Geography Congress that convened in Ankara in 1941. It was formalized on March 12, 1942. Ever since this date, it has contributed greatly to the formation of geography as a field of science in Turkey. The studies on geography were patronized by the Turkish state in the early republican period as with many other disciplines. The three provincial chairs of the society are the Ministers of National Education; the other six heads are academics on geography. The Turkish Geographical Society attained a public character like Turkish Language Society and Turkish Historical Society in 1947 following the decision of the Council of State General Committee. The society still operates as an institution of public benefit affiliated to the Ministry of Interior and its full name is “Turkish Geographical Society Association”.
This paper has classified the available data according to the following titles: Establishment and Development of the Society, its Aims, Publications and Projects (Publications of Turkish Geographical Society [Books, Atlases, Wall Maps] and Turkish Geography Review), Scientific and Professional Meetings (Congresses, Occupational Weeks, Field Works and Geographical Trips, Teacher Workshops, Other Meetings, Secondary and High Schools Project Competitions), International Relations and Working Systematics.
This paper aims to describe the development of Turkish Geographical Society for the past 78 years as a follow-up on an earlier work entitled “The History of the Turkish Geographical Society” (Ertek and Özbakan, 2012). It presents the works composed particularly in the last eight years. A thematic list of articles published in its official publication organ, Turkish Geographical Review, has also been inscribed into the text.
Keywords: Turkish Geographical Society, Turkish Geographical Review, Turkey Geography, Activities of Turkish Geographical Society, Publications of Turkish Geographical Society.