met de collectieve selfie 2 laat bknl zien wat beschikbaar ...€¦ · presentatie-instellingen,...
TRANSCRIPT
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot2
Nog beter zicht op beeldende kunst
Met de collectieve selfie 2 laat BKNL zien wat beschikbaar is aan gegevens over
beeldende kunst in Nederland en waar nog de gaten zijn. Eén hiaat is inmiddels ingevuld
ten opzichte van de eerste editie in 2016: de festivals beeldende kunst zijn in kaart gebracht
door Harry van Vliet van de Hogeschool van Amsterdam. In het jaar 2016 vonden maar
liefst honderd festivals plaats met een substantieel beeldende kunstprogramma.
Trends in de beeldende kunst zijn verder dat het aantal kunstenaars blijft dalen.
En dat het aantal afgestudeerden beeldende kunst dat alleen binnen het vakgebied zijn
inkomen verdient juist toeneemt. Verder steeg het bereik van kunstmusea in Nederland
tussen 2012 en 2014 tot bijna 30 procent van de bevolking van zes jaar en ouder.
Ook de bezoekersaantallen bij presentatie-instellingen namen toe.
Deze verzamelde gegevens moeten bijdragen aan gefundeerde analyses van het veld.
Om te beginnen het advies van de Raad voor Cultuur dat later dit jaar wordt verwacht.
Na de zomer van 2017 verzorgt BKNL een aanvulling op deze selfie, met onder meer
extra gegevens over het inkomen van kunstenaars, over moderne kunstmusea en galeries.
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot3
Inhoudsopgave
• Legenda
• Verantwoording
• 1. Kunstenaars
• 2. Kunstmusea
• 3. Presentatie-instellingen
• 4. Galerieën
• 5. Postacademische instellingen
• 6. Festivals
• 7. Algemeen
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot4
Nieuwe informatie (deze onderwerpen kwamen niet voor in Selfie 2016)
Geüpdatete informatie (onderwerpen uit 2016 aangevuld met nieuwe informatie)
Legenda
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot5
Met deze infographic geeft Berenschot een actualisatie en aanvulling van beschikbare
gegevens over de beeldende kunstsector. De selfie is een weergave van reeds bestaand
onderzoek en heeft tot doel inzicht te verschaffen in beschikbare informatie.
De selfie is ook dit jaar verdeeld in een aantal sub sectoren, te weten: kunstenaars, musea,
presentatie-instellingen, festivals en postacademische instellingen. Dit betreft een voorlopige
indeling, want na de zomer 2017 verschijnt aanvullend onderzoek over galerieën dat
momenteel in opdracht van de Nederlandse Galerie Associatie (NGA) wordt uitgevoerd. Ook
volgt meer informatie over de postacademische instellingen in de Cultuurmonitor 2017 die
door onderzoeksbureau APE Public Economics in opdracht van OCW wordt uitgevoerd. Dit zal
te zijner tijd ook door Berenschot worden opgenomen in deze selfie. Per subsector is
beschikbare informatie gevisualiseerd.
We hebben gebruik gemaakt van belangrijke bronnen: Cultuur in Beeld 2016, Economische
Ontwikkelingen (APE/Dialogic, 2016), Sport en Cultuur 2016 (SCP), ROA (Researchcentrum
voor Onderwijs en Arbeidsmarkt) Statistisch supplement HBO Monitor 2014 en 2015, Centraal
Bureau voor Statistiek Statline, eigen onderzoek van Berenschot op basis van gegevens
Mondriaan Fonds en onderzoek van Berenschot in opdracht van het ministerie van OCW naar
de verdeling van gemeentelijke bestedingen aan beeldende kunst (2016). Ook hebben we
dankbaar gebruik gemaakt van het onderzoek dat Harry van Vliet (Hogeschool van
Amsterdam) recent deed naar festivals (zie Festivalatlas 2017, supplement).
Verantwoording
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot6
1. Kunstenaars
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot7
0
2
4
6
8
10
12
14
16
18
20
2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016
Algemeen: aantal beeldend kunstenaars in Nederland (x1000)
Bron: CBS Statline.
Nieuwe informatie: Jaren na 2012 toegevoegd.
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot8
Bron: ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2015, ROA, Statistisch supplement
HBO-monitor 2014
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2014 2015
Algemeen: afgestudeerden HBO Autonome beeldende kunst naar geslacht
Man
Vrouw
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot9
Bron: ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2015, ROA, Statistisch supplement
HBO-monitor 2014
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2014 2015
Algemeen: afgestudeerden HBO Autonome beeldende kunst naar leeftijd
> 30 jaar
< 30 jaar
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot10
Bron: Vinken, 2016
Nieuwe informatie: 2015 toegevoegd
N.B. meetmoment 1,5 jaar na afstuderen
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Inkomen: afgestudeerden beeldende kunst naar vakgebied werk
Alleen werkzaam buitenhet vakgebied
Werkzaam binnen enbuiten het vakgebied
Alleen werkzaam binnenhet vakgebied
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot11
Bron: ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2015
10%
56%
11%
14%
9%
Inkomen: de vaakst voorkomende beroepen onder afgestudeerden HBO Autonome beeldende kunst, 2015
Grafisch vormgevers enmultimedia vormgevers
Beeldend kunstenaars
Fotografen
Medewerkers bediening horeca
Verkoopmedewerkersdetailhandel
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot12
Bron: ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2015
23%
4%
69%
4%
Inkomen: betaald werkenden onder afgestudeerden van de HBO opleiding Autonome beeldende kunst naar dienstverband
Loondienst
Uitzend-/oproepkracht
Zelfstandig/Freelance
Anders
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot13
Bron: ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2015, ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2014
N.B. Kunstvakonderwijs bestaat uit: autonome beeldende kunst, vormgeving algemeen, visuele communicatie,
productontwerp, ruimtelijk ontwerp, film en televisie, musicus, theatermaker, danser, erfgoedprofessional, kunst
en techniek, muziek en kunstvakdocentopleidingen.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2014 2015
Inkomen: werkenden die geen minimumloon overhouden
Percentage afgestudeerdeHBO-studenten van opleidingAutonome Beeldende Kunst (vt)met betaald werk onder hetminimumloon
Percentage afgestudeerdeHBO-studenten van hetkunstonderwijs (vt) met betaaldwerk onder het minimumloon
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot14
Bron: ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2015, ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2014
N.B. Categorie ‘Anders’ is door Berenschot toegevoegd, om aan te geven dat ruim 40% in een branche werkt die
onder deze groep afgestudeerden minder vaak voorkomt.
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2014 2015
Inkomen: betaald werkenden onder afgestudeerden HBO autonome beeldende kunst naar meest voorkomende branches
Schrijven en overige scheppendekunst
Fotografie
Restaurants
Anders
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot15
Bron: ROA, Statistisch supplement HBO-monitor 2015, ROA, Statistisch
supplement HBO-monitor 2014, Rijksoverheid
€000
€002
€004
€006
€008
€010
€012
2014 2015
Inkomen: ontwikkeling bruto-uurlonen
Bruto-uurloon afgestudeerdenHBO Autonome beeldendekunst
Bruto-uurloon afgestudeerdenHBO kunstonderwijs
Wettelijk minimum bruto-uurloonbij 40-urige werkweek
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot16
2. Kunstmusea
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot17
0
20
40
60
80
100
120
140
2001 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015
Aan
tal
Aantal kunstmusea
Bron: Cultuur in Beeld, 2016
Nieuwe informatie: 2015
N.B. Vanaf het verslagjaar 2015 is de opzet van de museumstatistiek ingrijpend gewijzigd. Zo is de populatie van
musea in 2015 op basis van andere criteria vastgesteld. De gegevens van 2015 zijn dan ook niet direct
vergelijkbaar met die van 2013. Ook voor het jaar 2009 geldt dat de populatie op basis van nieuwe criteria werd
vastgesteld.
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot18
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2012 2014
Bereik kunstmusea, Nederlandse bevolking van zes jaar en ouder
Bereik kunstmusea, Nederlandsebevolking van zes jaar en ouder
Bron: Sport en Cultuur, SCP (VTO ‘12, VTO ’14), 2016
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot19
0% 20% 40% 60% 80% 100%
Museum oftentoonstelling voor
oude kunst
Museum oftentoonstelling voor
moderne kunst
Museum oftentoonstelling voor
mediakunst
Museum oftentoonstelling voor
vormgeving, mode ofarchitectuur
Bereik beeldende kunst, naar plek van bezichtiging,
Nederlandse bevolking van 6 jaar en ouder, 2014
Bron: Sport en Cultuur, SCP, 2016 0 0,2 0,4 0,6 0,8 1
Museum of tentoonstellingvoor oude kunst
Museum of tentoonstellingvoor moderne kunst
Museum of tentoonstellingvoor mediakunst
Museum of tentoonstellingvoor vormgeving, mode of
architectuur
Bezoekfrequentie beeldende kunst, naar plek van bezichtiging, Nederlandse bevolking van 6 jaar
en ouder, 2014, per jaar
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot20
Bron: Cultuur in Beeld, 2016
59%
12%
6%
20%
3%
Percentage musea naar type collectie, 2015
Geschiedenis
Beeldende Kunst
Natuurhistorie
Bedrijf en techniek
Volkenkunde
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot21
3. Presentatie-instellingen
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot22
Bron: Dialogic APE, 2016
20
16
8
6
4 4
3 3
2
1 1
00
5
10
15
20
25
Totaal aantal presentatie-instellingen per provincie
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot23
Bron: Cultuur in Beeld, 2016
90%
10%
Type bezoeker rijksgesubsidieerde presentatie-instellingen (6), 2015
Regulier
Onderwijs
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot24
Bron: Cultuur in Beeld, 2016
11%
46%
6%
37%
Schoolbezoeken (PO, VO, MBO, HBO) rijksgesubsidieerdepresentatie-instellingen (6) naar type, 2015
Primair onderwijs
Voortgezet onderwijs
MBO
HBO
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot25
Bron: De Zaak Nu, eigen onderzoek 2015
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Verschillende functies presentatie-instellingen in percentages
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot26
Bron: De Zaak Nu, eigen onderzoek 2015
Overlap onbekend
54%
26%
20%
Samenwerkingsverbanden presentatie-instellingen
Lokale/regionale partners
Nationale partners
Internationale partners
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot27
Bron: Cultuur in Beeld, 2016
Nieuwe informatie: 2015
49%
45%
6%
Verdeling structurele subsidies rijksgesubsidieerdepresentatie-instellingen 2015 (6)
Rijk
Gemeente
Provincie
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot28
Bron: Dialogic APE, 2016. Bron: Dialogic APE, 2016
(gebaseerd op panelonderzoek. Het panel bestond uit 25 instellingen totaal, waarvan 14
subsidie ontvangen van Mondriaan Fonds en 8 van OCW. 7 instellingen hebben meer
dan 1 miljoen euro baten en 7 minder dan €300.000.)
0%
10%
20%
30%
40%
50%
60%
70%
80%
90%
100%
2012 2013 2014 2015
Financieringsmix van presentatie-instellingen
Opbrengsten
Subsidies
(Private) bijdragen
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot29
Bron: Cultuur in Beeld, 2016. Toegevoegde informatie: 2015.
Gemiddeld werden er in 2015 34.914 bezoeken gebracht aan presentatie-instellingen (rijksgesubsidieerde en overige
presentatie-instellingen) (Bron: Dialogic APE, 2016. Panelonderzoek bestaande uit 22 instellingen, waarvan 13 subsidie
ontvangen van Mondriaan Fonds en 5 van OCW. 5 instellingen hebben meer dan 50.000 bezoeken, 6 instellingen
minder dan 10.000 in 2015.)
500000
550000
600000
650000
700000
750000
800000
850000
2013 2014 2015
Totaal aantal bezoeken presentatie-instellingen
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot30
Bron: Berenschot op basis van jaarverslagen Mondriaan Fonds
€0
€1.000.000
€2.000.000
€3.000.000
€4.000.000
€5.000.000
€6.000.000
€7.000.000
€8.000.000
€9.000.000
2013 2014 2015 2016
Totaal aangevraagde bijdrage bij Mondriaan Fonds voor meerjarige programma's presentatie-instellingen
Toegekend
Niet-toegekend
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot31
Bron: Berenschot op basis van jaarverslagen Mondriaan Fonds
1511 12
26
9
25
13
24
0
10
20
30
40
50
60
2013 2014 2015 2016
Aan
tal
aan
vra
gen
Aantallen gehonoreerde en niet-gehonoreerde aanvragen door Mondriaan Fonds voor bijdrage meerjarig programma
beeldende kunst presentatie-instellingen
Gehonoreerd
Niet-gehonoreerd
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot32
Door Mondriaan Fonds en OCW ondersteunde presentatie-instellingen 2017
Bron: Mondriaan Fonds,
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot33
4. Galerieën
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot34
In afwachting van onderzoek Aemuse en Motivaction.
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot35
5. Postacademische instellingen
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot36
Post-academische instellingen: 4 in 2016, 5 in 2017
De Ateliers Amsterdam
De Rijksakademie Amsterdam
BAK Utrecht
EKWC Oisterwijk
Van Eyck Maastricht
N.B. Meer informatie over postacademische instellingen volgt op later moment. Momenteel vindt onderzoek plaats.
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot37
6. Festivals
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot38
Bron: Festivalatlas 2016, supplement, Harry van Vliet
N.B. Totaal aantal festivals in 2016: 100
46%
39%
15%
Verhouding gratis/betaalde beeldende kunst festivals 2016
Gratis
Betaald
Gratis + betaald
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot39
Bron: Festivalatlas 2016, supplement, Harry van Vliet
14%
86%
Verhouding ééndaagse/meerdaagse beeldende kunstfestivals 2016
Eéndaags
Meerdaags
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot40
Bron: Festivalatlas 2016, supplement, Harry van Vliet
18%
55%
27%
Verhouding indoor/outdoor beeldende kunstfestivals 2016
Outdoor
Indoor
Out-/Indoor
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot41
Bron: Festivalatlas 2017
4%
83%
1%
10%
2%
Frequentie van beeldende kunstfestivals in 2016
Eenmalig
Jaarlijks
Meerdere keren per jaar
Tweejaarlijks
Onregelmatig
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot42
Bron: Festivalatlas 2016, supplement, Harry van Vliet
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot43
Bron: Festivalatlas 2016, supplement, Harry van Vliet
12%
16%
16%
13%
43%
Leeftijd van beeldende kunstfestivals in 2016
Nieuw
2-3 jaar
4-5 jaar
6-10 jaar
> 10 jaar
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot44
Bron: Festivalatlas 2016, supplement, Harry van Vliet
Bewerking Berenschot.
50%
31%
19%
Presentatiemomenten voor beeldende kunst
Beeldende kunstfestivals
Beeldende kunst als onderdeel vanfestival
Beurzen
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot45
7. Algemeen
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot46
Bron: Berenschot, 2016
N.B. uitsplitsing naar 4, 9 en 36 grootste gemeenten over bestedingen beeldende kunst volgt
65%6%
2%
27%
Verdeling gemeentelijke bestedingen aan beeldende kunst in %
Beeldende kunstmusea
Presentatieinstellingen
Kunstenaarsinitiatieven
Overig
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot47
Bronnen
• Cultuur in Beeld, 2016
• Dialogic APE, 2016
• Henk Vinken
• Centraal Bureau voor Statistiek Statline
• Berenschot
• Sociaal Cultureel Planbureau, Sport en Cultuur 2016
• Researchcentrum voor Onderwijs en Arbeidsmarkt (ROA) statistics
• Festivalatlas 2016, supplement, Harry van Vliet
• Jaarverslagen Mondriaan Fonds
BKNL – Een collectieve selfie 2 – Berenschot48