metody finansowania transferu technologii
DESCRIPTION
Metody finansowania transferu technologiiTRANSCRIPT
Metody finansowania
TRANSFERU TECHNOLOGII
Politechnika Częstochowska, maj 2011
dr Bartosz Walter
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
KAPITAŁ WŁASNY i
MOŻLIWOŚCI JEGO POWIĘKSZENIA
AKTYWA
PASYWA
TANTIE-MY
KREDYT
LEASING
OBLIGAC-JE
KAPITAŁ WŁASNY
• AKTYWA: w nowym ujęciu (Robert Kyosaki) to
własnośd przedsiębiorstwa/osoby, która przynosi
dochód
• PASYWA w nowym ujęciu to własnośd
przedsiębiorstwa/osoby, która NIE przynosi dochodu
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• AKTYWA: - przedsiębiorstwa, spółki
- nieruchomości
- akcje i inne papiery wartościowe
- własnośd intelektualna (np.: patenty, użyczenia wynalazku, prawa autorskie)
- lokaty na kontach bankowych
- pieniądze lub udziały w funduszach inwestycyjnych
POD WARUNKIEM ŻE PRZYNOSZĄ ZYSK!!!
KAPITAŁ WŁASNY – cd.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Podział aktyw pod względem dochodu:
• dochód aktywny (MUSZĘ byd OSOBIŚCIE zaangażowany by aktywa przynosiły ZYSK)
• dochód pasywny (aktywa przynoszą ZYSK SAME, BEZ mojego bezpośredniego zaangażowania)
KAPITAŁ WŁASNY – cd.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Zewnętrzne źródła finansowania: • kredyty bankowe (krótko-, średnio- i
długoterminowe), • emisja obligacji przedsiębiorstwa, • leasing, • pożyczki, • mezzanine, • fundusze inwestycyjne
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
MOŻLIWOŚCI POWIĘKSZENIA
KAPITAŁU WŁASNEGO
KREDYT BANKOWY
• kwota kredytu zależy od kosztów realizowanego przedsięwzięcia
inwestycyjnego oraz od zdolności kredytowej kredytobiorcy
• finansowanie projektów inwestycyjnych z zaciągniętego kredytu
bankowego wymaga zwrotu pożyczonego kapitału w
określonym terminie, wraz z odsetkami
• oprocentowanie kredytu bankowego długoterminowego jest
uzależnione od stawki WIBOR oraz marży banku
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• złożenie wniosku,
• udowodnienie zdolności kredytowej,
• przedstawienie biznes planu, czyli planu rozwoju przedsiębiorstwa uwzględniającego wykorzystanie kredytu
• uzgodnienie z bankiem odpowiedniego zabezpieczenia kredytu
KREDYT – warunki uzyskania
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• gwarancja bankowa udzielona przez inny bank lub firmę ubezpieczeniową
• ubezpieczenie kredytu (umowa spłaty kredytu przez ubezpieczyciela)
• hipoteka na nieruchomości
• cesja należności kredytobiorcy
• umowa o cesję praw z ubezpieczenia majątkowego
ZABEZPIECZENIE KREDYTU
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• blokada środków kredytobiorcy na rachunku bankowym
• zastaw rejestrowany
• umowa ustanowienia zastawu na rzeczach ruchomych bądź papierach wartościowych
• umowa przewłaszczenia rzeczy ruchomych (wymagane oznaczenie co do ich tożsamości)
• umowa o przejęcie długu kredytowanego
ZABEZPIECZENIE KREDYTU
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Papiery wartościowe emitowane w serii
• POZABANKOWY DŁUG PRZEDSIĘBIRSTWA
• Emisariusz zobowiązuje się wykupid obligacje po określonej cenie w określonym czasie (pożyczka jest oprocentowana)
• obligacja ma pierwszeostwo do zapłaty przy likwidacji przedsiębiorstwa emitującego
OBLIGACJE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Kodeks Cywilny
Przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się (….)
oddad (tę) rzecz korzystającemu do używania, albo używania
i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający
zobowiązuje się zapłacid finansującemu, w uzgodnionych
ratach, wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie,
lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez
finansującego.
LEASING
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• wydzierżawienie dobra służącego do prowadzenia
działalności gospodarczej z jednostronną obietnicą
odsprzedaży, najpóźniej w chwili wygaśnięcia kontraktu po
cenie ustalonej w umowie leasingu
• Leasingobiorca może, ale nie musi kupid rzecz będącą
przedmiotem leasingu
• Leasingobiorcą może zostad każdy (osoba fizyczna lub
prawna)
LEASING
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• DŁUG o PODWYŻSZONYM ryzyku
• na KONKRETNE zamierzenie inwestycyjne
• ZAPEWNIAJĄCY UDZIAŁ W ZYSKACH w przypadku powodzenia przedsięwzięcia
MEZZANINE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
MEZZANINE
• pożyczka w zamian za zastaw na akcjach lub udziałach
• finansowanie spłacane jednorazowo na koniec okresu finansowania
• wysokie ryzyko w zamian za wysoka stopę zwrotu
• nie wymaga zabezpieczeo finansowych (odwrotnie od banku)
• możliwośd dostosowania jego warunków do potrzeb strony finansowanej
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
MEZZANINE
• elastycznośd kształtowania warunków finansowania
• niższe koszty w porównaniu z emisją publiczną akcji lub pozyskaniem kapitału od funduszu typu PE
• dostępnośd finansowania pomimo braku wystarczających, z punktu widzenia banków, zabezpieczeo i zdolności kredytowej potrzebnej do otrzymania zwykłego kredytu
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
KAPITAŁ WYSOKIEGO RYZYKA
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
KAPITAŁ WYSOKIEGO RYZYKA • Fundusze VENTURE CAPITAL (VC)
INWESTYCJA W PROJEKTY NA POZIOMIE SEED LUB START-UP
• Fundusze PRIVATE EQUITY (PE) INWESTYCJA W DOJRZAŁE SPÓŁKI
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
VENTURE CAPITAL
• To fundusze wysokiego ryzyka, podejmowane na etapie START-UP w biznesach technologicznych
• Kapitał VC to najczęściej środki prywatne inwestorów indywidualnych (ale samo VC jest inwestorem instytucjonalnym)
• Prawie wszystkie VC w Polsce są z założenia UNIWERSALNE a w praktyce inwestują w ICT
• Fundusz poprzez podjęcie udziałów włącza się w proces zarządzania
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Jak działa VC?
• Kapitałem VC zarządza grupa analityków
• Wniesiony kapitał wiąże się z ryzykiem, które VC ponosi tak samo jak inni udziałowcy
• VC nie są partnerami na zawsze (horyzont czasowy z inwestycji)
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
VC zainwestują w podmioty, które:
• mają dobrą kadrę kierowniczą –
MANAGEROWIE (nie ważne co, ważne z kim)
• działają na wzrostowym rynku
• mają PRZEWAGĘ KONKURENCYJNĄ (innowacja)
• dają możliwośd wyjścia z inwestycji w kilka lat
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Etapy inwestycji VC
Politechnika Częstochowska, maj 2011
1. Etap gromadzenia środków (ang. fundraising) 2. Przygotowanie inwestycji - podpisanie pomiędzy przedsiębiorstwem i firmą zarządzającą funduszem venture capital tzw. term sheet 3. Realizacja inwestycji - współpraca funduszu ze spółką w celu osiągnięcia określonego w umowie wzrostu wartości spółki 4. Wyjście z inwestycji - realizacja zysku przez fundusz poprzez wycofanie się funduszu ze spółki (DEZINWESTYCJA)
ingerencja instytucji paostwowych
przyznanie pomocy podmiotowi gospodarczemu
prowadzi do zakłócenia konkurencji na wolnym rynku
• DOTACJE
• INDYWIDUALNE ZWOLNIENIA PODATKOWE
• GWARANCJE RZĄDOWE
• MONOPOLE
• KONCESJE
• Ominięcie ZAMÓWIEO PUBLICZNYCH
POMOC PUBLICZNA
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Pomoc regionalna
• Pomoc inwestycyjna i na zatrudnienie dla małych i średnich przedsiębiorstw
• Pomoc na przedsiębiorczośd kobiet
• Pomoc na ochronę środowiska
• Pomoc na usługi doradcze dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz udział małych i
średnich przedsiębiorstw w targach
• Pomoc w formie kapitału podwyższonego ryzyka
• Pomoc na działalnośd badawczą, rozwojową i innowacyjną
• Pomoc szkoleniowa
• Pomoc dla pracowników znajdujących się w szczególnie niekorzystnej sytuacji oraz
pracowników niepełnosprawnych.
RODZAJE POMOCY PUBLICZNEJ
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• zakup nowych środków transportu spełniających surowsze normy,
• pomoc na szybkie przystosowanie małych i średnich
przedsiębiorstw do przyszłych norm wspólnotowych,
• inwestycje zwiększające oszczędnośd energii,
• inwestycje w układy kogeneracji o wysokiej sprawności,
• inwestycje w pozyskiwanie energii ze źródeł odnawialnych,
• dofinansowanie badao środowiska,
• możliwośd udzielania ulg podatkowych w zamian za inwestycje w
ochronę środowiska
PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Pomoc na usługi doradcze dla małych i średnich przedsiębiorstw oraz udział małych i średnich przedsiębiorstw w targach
• do 50% kosztów usług doradczych świadczonych przez doradców zewnętrznych oraz do 50% kosztów udziału w targach
• Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, Poddziałanie 3.3.2
• Paszport do eksportu (pierwszy etap – stworzenie planu eksportu dofinansowanie do 12 tys.)
POMOC PUBLICZNA – cd.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Pomoc w formie KAPITAŁU PODWYŻSZONEGO RYZYKA
• pomoc polegająca na dofinansowaniu do 50%
kapitału dla funduszu inwestycyjnego inwestującego w formie udziału kapitałowego w nowe spółki z sektora MSP
• Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, działanie 3.2 Wspieranie funduszy kapitału podwyższonego ryzyka.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Pomoc na działalnośd badawczą, rozwojową i innowacyjną
• Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka, działanie 1.4 –
4.1 Wsparcie na prace badawcze i rozwojowe 54 miliardów
euro
• Pomoc udzielana przedsiębiorcom na prowadzenie prac
badawczo-rozwojowych. Pomoc ta może zostad udzielona na
prowadzenie badao przemysłowych (50% dofinansowania)
oraz prac rozwojowych (25% dofinansowania)
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Pomoc na działalnośd badawczą, rozwojową i innowacyjną – cd.
• pomoc na pokrycie kosztów praw własności przemysłowej dla
małych i średnich przedsiębiorstw (PO IG, Poddziałanie 5.4.1.
"Wsparcie na uzyskanie/realizację ochrony własności
przemysłowej")
• pomoc na tymczasowe zatrudnienie wysoko wykwalifikowanego
personelu
• pomoc dla młodych innowacyjnych przedsiębiorstw
• pomoc na usługi doradcze w zakresie innowacji i usługi wsparcia
innowacji
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Program Operacyjny Kapitał Ludzki Poddziałanie 8.2.1
• STAŻE
• SZKOLENIA
• STYPENDIA NAUKOWE (dla doktorantów) – 3-5 tys
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
• Priorytet I i II
• 1.1.2 – wsparcie kluczowych projektów badawczych
• 1.2 – Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Program Operacyjny Kapitał Ludzki Poddziałanie 6.2
• Dotacja na pierwszą firmę (40 tyś na projekt)
• Pomoc merytoryczna w założeniu Działalności Gospodarczej
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• 70%
• 80% dla osób młodych
• Do 700 tys. (490 tys. dofinansowania)
Program Operacyjny Innowacyjna
Gospodarka 8.1 na e-usługę
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Program Operacyjny Innowacyjna Gospodarka
3.1 - INKUBATORY
• Do 200 tys. euro na projekt
• Infrastruktura techniczna
• Problemy inkubatorów z 3.1
• Pytanie co wybrad? 8.1 czy 3.1?
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Mechanizm Finansowy Europejskiego Obszaru Gospodarczego (EOG)
oraz Norweski Mechanizm Finansowy
(NMF)
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
W rundzie 2004-2009 Polsce przyznano 533,5 mln euro Obecna runda finansowania: lata 2010-2014 Alokacja dla Polski to 578 mln euro (z ogólnej kwoty wsparcia dla 15 członków UE wynoszącej 1,788 mld euro).
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
EOG i NMF
Minimalna kwota projektu to 250 tys. euro Dofinansowanie: 85% lub 60% Podmioty upoważnione: wszystkie! Wnioski raz do roku (zwykle kwiecieo).
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
EOG i NMF
PRIORYTETY:
•Ochrona środowiska - inwestycje
•Promowanie zrównoważonego rozwoju
•Ochrona kulturowego dziedzictwa
•Rozwój zasobów ludzkich
•Opieka zdrowotna i opieka nad dzieckiem
•Badania naukowe
•Wdrażanie przepisów z Schengen
•Ochrona środowiska - nieinwestycyjna
•Polityka regionalna i działania transgraniczne
•Pomoc techniczna przy wdrażaniu prawa UE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
EOG i NMF
TYPY PROJEKTÓW, które mogą byd dofinansowane: - projekty pojedyncze – inwestycje które mogą istnied samodzielnie - grupy projektów - programy składające się z równorzędnych i oddzielnych projektów, służących osiągnięciu tego samego celu, - granty blokowe – w sytuacji gdy identyfikacja ostatecznego beneficjenta jest utrudniona - fundusze kapitału początkowego – mające na celu wspieranie przygotowania projektów
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
EOG i NMF
PROCEDURA APLIKOWANIA I WYBORU PROJEKTÓW - ogłoszenie naboru przez Instytucje Pośredniczące (np.: Ministerstwo Gospodarki), - składanie wniosków, - formalna ocena wniosków i merytoryczno - techniczna ocena wniosków , - wybór projektów przez Komitet Sterujący, - przekazanie zarekomendowanych wniosków do Krajowego Punktu Kontaktowego, - przekazanie wniosków do Biura Mechanizmów Finansowych w Brukseli, - ocena i wyboru projektów (Bruksela), - podpisanie umów o dofinansowanie.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
EOG i NMF
DOKUMENTACJA APLIKACYJNA 1. wniosek o dofinansowanie 2. załączniki do wniosku: - studium wykonalności - przy projektach inwestycyjnych, - matryca logiczna wskaźników, - plan finansowy, - analiza ekonomiczna (może byd częścią studium wykonalności), - analiza finansowa (może byd częścią studium wykonalności ), - szczegółowa analiza źródeł finansowania, - analiza ryzyka (może byd częścią studium wykonalności), - wykaz planowanego wkładu rzeczowego, - poświadczenie o współfinansowaniu, - komplet pozwoleo i decyzji, - pozytywna opinia Wydział Ochrony Środowiska (jeśli wymaga tego inwestycja), - audyt energetyczny (jeśli wymaga tego inwestycja), - mapa oraz plan sytuacyjny.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
EOG i NMF
7 PROGRAM RAMOWY KE
• Lata: 2007-2013
• 54 miliardów euro
• Trójkąt wiedzy: edukacja, badania i
innowacje
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
CELE:
• współpraca ponadnarodowa(B i R)
• pionierskie dziedziny nauki,
• edukacja i szkolenia, dostęp do potencjału i infrastruktury badawczej, wzrost uznania dla zawodu naukowca, mobilnośd i rozwijanie kariery naukowej,
• dialog świata nauki i społeczeostwa,
• wspieranie komercjalizacji wyników badao naukowych
7 PROGRAM RAMOWY KE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
CZTERY PROGRAMY:
1. COOPERATION
2. IDEAS - projekty badawcze na granicy wiedzy (7,5 mld euro)
3. PEOPLE – szkolenia, mobilnośd naukowców, stypendia Marii
Curie
4. CAPACITIES - duże, strategiczne inicjatywy: współpraca
międzynarodowa, klastry, infrastruktura badawcza,
komercjalizacja
7 PROGRAM RAMOWY KE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
COOPERATION (WSPÓŁPRACA):
• Małe projekty: minimum 5 jednostek z 3 krajów
• Duże projekty: minimum 7 jednostek z 5 krajów
• Budżet: 32,4 mld euro!!!
7 PROGRAM RAMOWY KE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
COOPERATION (WSPÓŁPRACA):
OBSZARY:
• Zdrowie, • Żywnośd, rolnictwo, rybołówstwo i biotechnologia, • Technologie informacyjne i komunikacyjne, • Nanonauki, nanotechnolgie, materiały i nowe technologie
produkcyjne (3,47 mld euro), • Energia (2,35 mld euro), • Środowisko (łącznie ze zmianami klimatycznymi), • Transport (łącznie z aeronautyką), • Nauki społeczno-ekonomiczne i humanistyczne, • Przestrzeo kosmiczna, • Bezpieczeostwo.
7 PROGRAM RAMOWY KE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
UWAGA!!! BADANIA MUSZĄ BYD POTENCJALNIE POWIAZANE Z
DANYM OBSZAREM!!!
ENERGIA: DZIAŁANIA • Wodór i ogniwa paliwowe • Wytwarzanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych • Produkcja paliw odnawialnych • Paliwa odnawialne wykorzystywane do ogrzewania i chłodzenia • Technologie wychwytywania i składowania dwutlenku węgla • Czyste technologie węglowe - rozwój technologii czystej konwersji
energetycznej • Inteligentne sieci energetyczne - wzrost wydajności, bezpieczeostwa,
niezawodności i jakości systemów i sieci elektroenergetycznych, • Efektywnośd energetyczna i energooszczędnośd – racjonalne
gospodarowanie energią w budownictwie, przemyśle, usługach i transporcie, kogeneracja i poligeneracja,
• Wiedza na rzecz polityki energetycznej
7 PROGRAM RAMOWY KE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
7 PROGRAM RAMOWY KE
Wnioski: raz do roku
Ogłoszenie wstępne: maj
Zakooczenie naboru: wrzesieo – styczeo
Przez: regionalne i krajowy punkt kontaktowy
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
INSTYTUCJE OKOŁO BIZNESOWE
• PARKI TECHNOLOGICZNE
• INKUBATORY TECHNOLOGICZNE
• CENTRA TRANSFERU TECHNOLOGII
• INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
• AKADEMICKIE INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Zorganizowana struktura, której zadaniem jest tworzenie
warunków do innowacji, rozwoju nowych technologii, ich
transferu i komercjalizacji
• Najczęściej jest to jedno miejsce z szeroką ofertą infrastruktury
(od biura do przedszkola)
• Prywatne (Np.: Nickel), samorządowe (Łódzki Regionalny Park NT)
lub wykorzystują infrastrukturę badawczą uczelni i innych
ośrodków naukowych (Poznaoski Park Naukowo Technologiczny)
PARKI TECHNOLOGICZNE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
PARKI TECHNOLOGICZNE
• 30 w Polsce i powstają nowe
• Sosnowiecki Park Przemysłowo-Technologiczny
• Park Naukowo-Technologiczny „TECHNOPARK GLIWICE”
• Bełchatowsko Kleszczowski Park Przemysłowo Technologiczny
• Krakowski Park Technologiczny Sp. z o. o.
• Opolski Park Technologiczny Sp. z o.o.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
INKUBATORY TECHNOLOGICZNE • Program inkubacji przedsiębiorczości w otoczeniu lub
powiązaniu z instytucjami naukowo-badawczymi
• Kontakty z instytucjami naukowymi
• Usługi wspierające biznes (doradztwo finansowe, marketingowe, prawne, organizacyjne i technologiczne)
• Pomoc w pozyskiwaniu środków finansowych (dotacje, fundusze)
• Infrastruktura
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Wsparcie biznesu w inkubatorze obejmuje: • preferencyjne stawki czynszu rosnące wraz upływem pobytu w inkubatorze • szkolenia, usługi doradcze i informacyjne • pomoc w transferze technologii • dostęp do infrastruktury • dostęp do wspólnych narzędzi finansowania i sieci biznesowych CZASAMI TAKŻE FINANSOWANIE NA WSĘPNYM ETAPIE (DO 2 LAT)
Okres pobytu firmy w inkubatorze - 3 do 5 lat. SPODZIEWANY EFEKT: osiągnięcie dojrzałości i zdolności do samodzielnego funkcjonowania na rynku przez inkubowaną firmę
INKUBATORY TECHNOLOGICZNE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Jednostki zajmujące się TRANSFEREM WYNIKÓW BADAO NAUKOWYCH DO BIZNESU
• Uczelniane (Polska) lub niezależne od uczelni (zagranica)
• Działanie • Waloryzacja, dokumentacja i walidacja • Audyt przedkomercjalizacyjny • Komercjalizacja • Ochrona prawna • Pobierane opłat od przedsiębiorstw i p
przekazanie ich uczelni/wynalazcy
CENTRA TRANSFERU TECHNOLOGII
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
CENTRA TRANSFERU TECHNOLOGII • Centra w Polsce > 50, np.:
Regionalne Centrum Innowacji i Transferu Technologii *Górnośląska Agencja Przekształceo Przedsiębiorstw SA+ Centrum Transferu Technologii *Centrum Mechanizacji Górnictwa KOMAG+ Opolskie Centrum Transferu Innowacji *Instytut Mineralnych Materiałów Budowlanych] Ośrodek Innowacyjności [Instytut Technologii Eksploatacji - Paostwowy Instytut Badawczy w Radomiu] Instytut Chemicznej Przeróbki Węgla (Zabrze)
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• powierzchnia na działalnośd
• usługi wspierające biznes (doradztwo ekonomiczne,
finansowe, prawne, patentowe)
• pomoc w pozyskiwaniu środków finansowych
• kontakty z instytucjami naukowymi i ocenę przedsięwzięd
innowacyjnych
INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• >50 w Polsce
• Będzioski Inkubator Przedsiębiorczości [Centrum Przedsiębiorczości Sp. z o.o.] • Częstochowski Inkubator Przedsiębiorczości 42-202 Częstochowa; ul. Łódzka 8/12
• Inkubator Przedsiębiorczości Gliwice [Agencja Rozwoju Lokalnego]
• Inkubator Przedsiębiorczości Opole [Stowarzyszenie „Promocja Przedsiębiorczości”+
INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI - cd.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Dla studentów i absolwentów (maksymalnie 30-35 lat)
• Pierwsza działalnośd gospodarcza (w przeciągu 5 lat)
• Zwykle działa się jako BRAND w ramach działalności
inkubatora
• Brak opłat na ZUS
• Maksymalnie do 3 (5) lat
AKADEMICKIE INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• WSPARCIE:
uczelniane laboratoria i aparatura badawcza
tania księgowośd
doradztwo technologiczne i patentowe
pomoc w pozyskaniu inwestora (ograniczona)
AKADEMICKIE INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – cd.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• >40 w Polsce
• Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości *Politechnika Częstochowska, BCC+ 42-200 Częstochowa, ul. Armii Krajowej 19 pawilon B, sala WZ-6
• Częstochowa – Akademią Polonijna 42-200 Częstochowa, ul. Pułaskiego 4/6
• Chorzów Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości *Górnośląska Wyższa Szkoła Przedsiębiorczości im. K. Goduli w Chorzowie]
• Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości *Śląska Wyższa Szkoła Zarządzania, BCC+
• Akademicki Inkubator Przedsiębiorczości [Politechnika Opolska]
AKADEMICKIE INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – cd.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Przykład sukcesu z inkubatora AIP
GRUPON
założony w 2009
w 2011 wchodzi na giełdę (od razu na główną – chcą pozyskad 22 mln PLN)
AKADEMICKIE INKUBATORY PRZEDSIĘBIORCZOŚCI – cd.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
ŚRODKI BUDŻETOWE – pomocne w opracowaniu i
transferze technologii
USTAWA O FINANSOWANIU NAUKI
BADANIA NAUKOWE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Ustawa z dnia 8 października 2004 o finansowaniu nauki – ART. 2 badania podstawowe
badania stosowane prace rozwojowe badania przemysłowe badania przedkonkurencyjne badania własne działalnośd statutowa działalnośd wspomagająca badania
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
JEDNOSKI NAUKOWE
ART. 2 ustawy PROWADZĄCE W SPOSÓB CIĄGŁY BADANIA NAUKOWE LUB PRACE ROZWOJOWE: a) podstawowe jednostki organizacyjne szkół wyższych
lub wyższych szkół zawodowych
b) placówki naukowe Polskiej Akademii Nauk, c) jednostki badawczo-rozwojowe, d) międzynarodowe instytuty naukowe,
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
JEDNOSKI NAUKOWE – cd.
ART. 2 ustawy e) jednostki organizacyjne posiadające status jednostki
badawczo-rozwojowej,
f) Polska Akademia Umiejętności, g) inne jednostki organizacyjne, niewymienione w lit. a-f, posiadające osobowośd prawną i siedzibę w Polsce
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
ART. 2 ustawy Badania w sposób ciągły Osobowośd prawna i siedziba w Polsce Brak dotacji podmiotowej ze środków finansowych na naukę
PODMIOT DZIAŁAJĄCY NA RZECZ NAUKI
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
KONSORCJUM NAUKOWE ART. 2 ustawy grupa jednostek organizacyjnych, w skład której wchodzi co najmniej jedna jednostka naukowa wspólne przedsięwzięcie (umowa) obejmujące badania naukowe, prace rozwojowe lub inwestycje służące potrzebom badao naukowych lub prac rozwojowych
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
SIED NAUKOWA ART. 2 ustawy grupa jednostek naukowych posiadających osobowośd prawną, zorganizowana współpraca (umowa) związaną z prowadzonymi przez nie w sposób ciągły wspólnymi badaniami naukowymi lub pracami rozwojowymi, służącymi rozwojowi specjalności naukowych tej sieci
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
FINANSOWANIE ART. 7 ustawy 1) działalności statutowej; 2) inwestycji służących potrzebom badao naukowych lub prac rozwojowych; 3) projektów badawczych; 4) projektów celowych; 5) współpracy naukowej z zagranicą; 6) działalności wspomagającej badania; 7) programów lub przedsięwzięd określanych przez Ministra; 8) działalności organów opiniodawczych i doradczych Ministra, recenzentów i ekspertów oraz działalności kontrolnej.
ART. 9 ustawy
Katalog kosztów kwalifikowanych obejmuje: 1) inwestycje budowlane;
2) zakup obiektów budowlanych; 3) zakup lub wytworzenie aparatury naukowo - badawczej zaliczanej do środków trwałych; 4) rozbudowę infrastruktury informatycznej nauki; 5) udział w przedsięwzięciu inwestycyjnym na podstawie umowy międzynarodowej.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
FINANSOWANIE – cd.
FINANSOWANIE DZIAŁALNOŚCI WSPOMAGAJĄCEJ BADANIA ART. 13 ustawy
1) sporządzanie ekspertyz, opinii i ocen naukowych;
2) tworzenie, przetwarzanie, udostępnianie i upowszechnianie informacji;
3) upowszechnianie, promowanie i popularyzowanie osiągnięd naukowych;
4) promowanie przedsięwzięd innowacyjnych wykorzystujących wyniki badao
naukowych lub prac rozwojowych.
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
INSTRUMENTY PODATKOWE
przydatne w TRANSFERZE TECHNOLOGII
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
INSTRUMENTY PODATKOWE
• skrócenie okresu amortyzacji zakooczonych prac badawczo-
rozwojowych z 36 miesięcy do 12 miesięcy
• wliczenie wydatków na prace badawczo-rozwojowe w koszty uzyskania
przychodów niezależnie od wyniku jakim się zakooczyły
• odliczanie od podstawy opodatkowania wydatków na zakup nowej
technologii od jednostek naukowych w wysokości nie większej niż 50%
w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw oraz 30% w przypadku
pozostałych firm
• opodatkowanie 23% stawką podatku VAT usług naukowo-badawczych
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Okres amortyzacji zakooczonych prac ulega skróceniu z 36 miesięcy do 12 miesięcy JEŻELI:
• produkt lub technologia wytwarzania są ściśle ustalone, a dotyczące ich koszty prac rozwojowych wiarygodnie określone,
• z dokumentacji dotyczącej prac rozwojowych wynika, że koszty prac rozwojowych zostaną pokryte spodziewanymi przychodami ze sprzedaży tych produktów lub zastosowania technologii
AMORTYZACJA
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Politechnika Częstochowska, maj 2011
Wydatki na prace badawczo-rozwojowe mogą zostad zaliczone w koszty uzyskania przychodów O ILE NIE MOGĄ zostad uznane za wartości niematerialnie i prawne
jedynym warunkiem jest ZAKOOCZENIE w/w prac; nie ma znaczenia rezultat i czy efekt prac w postaci produktu lub technologii zostanie wdrożony
wyniki prac NIE MUSZĄ ZNALEŹD ODZWIERCIEDLENIE w przychodach przedsiębiorstwa
WYDATKI JAKO KOSZT Uzyskania Przychodu
Zaliczenie w koszty uzyskania przychodów wydatków na nabycie nowej technologii w wysokości:
• 50% ceny zakupu nowej technologii w przypadku mikro, małych i średnich przedsiębiorstw,
• 30% w przypadku pozostałych podmiotów.
WYDATKI NA ZAKUP NOWEJ TECHNOLOGII
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Nowa technologia – definicja ustawowa:
wiedza technologiczna w postaci wartości niematerialnych i prawnych, w szczególności wyniki badao naukowych i prac rozwojowych, która umożliwia wytwarzanie nowych lub udoskonalonych wyrobów lub usług, która nie jest stosowana na świecie dłużej niż 5 lat, co potwierdza opinia niezależnej jednostki naukowej (w rozumieniu ustawy o zasadach finansowania nauki)
WYDATKI NA ZAKUP NOWEJ TECHNOLOGII
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• Odliczeo na zakup nowej technologii można dokonywad w ciągu 3 kolejnych lat podatkowych.
• NIE DOTYCZY specjalnych stref ekonomicznych
• Przedsiębiorca MOŻE STRACID PRAWO do ulgi jeżeli przed upływem 3 lat podatkowych: - otrzymał zwrot wydatków na nową technologię w jakiejkolwiek formie, - udzielił w jakiejkolwiek formie innym podmiotom prawa do nabytej technologii, - została ogłoszona jego upadłośd obejmująca likwidację majątku lub zostanie postawiony w stan likwidacji.
WYDATKI NA ZAKUP NOWEJ TECHNOLOGII
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
• MINUSY:
Od 1.01.2006r. opodatkowanie usług naukowo-badawcze VAT 23% - ZWIĘKSZENIE KOSZTÓW!!!
• PLUSY (UMIARKOWANE!!!):
możliwości odliczenia podatku VAT od nabywanych towarów i usług
VAT NA USŁUGI NAUKOWO-BADAWCZE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
ANIOŁY BIZNESU w TRANSFERZE
innowacyjnych
pomysłów naukowych i technologii
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
ANIOŁY BIZNESU
• Anioł Biznesu (Business Angel) - KTO TO TAKI?
• to osoba prywatna
• wspierająca firmy będące na wczesnych etapach rozwoju
• inwestuje własne środki
• angażuje swój czas, doświadczenie oraz kontakty
• działa na wzrostowym rynku
• wyjście z inwestycji w kilka lat
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
ANIOŁY BIZNESU
• portfel inwestycyjny: w Polsce 100 tys. (maksymalnie 5 mln zł)
• gotowośd do podejmowania ryzyka
• oczekiwanie wysokiej stopy zwrotu
• doświadczenie zdobyte jako przedsiębiorca lub manager
• wspieranie rozwoju spółek na wczesnym etapie rozwoju
SIECI ANIOŁÓW BIZNESU
• DZIAŁAJĄ JAK KLUBY INWESTORÓW
• CEL: kojarzenie WYNALAZCÓW, pomysłodawców, twórców innowacyji Z INWESTOREM
• INWESTYCJE: 500 tys. PLN (maks. 1-5 mln)
• W Europie działa 320 sieci ANIOŁÓW BIZNESU
• W PL np.: Lewiatan Business Angels
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
PARTNERSTWO PUBLICZNO PRYWATNE
w TRANSFERZE innowacyjnych
pomysłów naukowych i technologii
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
PARTNERSTWO PUBLICZNO PRYWATNE
współpraca pomiędzy: • jednostkami administracji publicznej i samorządowej
(administracji publicznej)
• podmiotami prywatnymi
w sferze USŁUG PUBLICZNYCH
NP.:
• budownictwo, centra sportowo-rekreacyjne, parkingi, szkoły, siedziby władz publicznych
• budowa dróg i autostrad, portów czy lotnisk
• BADANIA NAUKOWO-ROZWOJOWE (realizowane przez KONSORCJA NAUKOWO-PRZEMYSŁOWE)
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
PARTNERSTWO PUBLICZNO PRYWATNE
• przedsięwzięcia realizowane w oparciu o umowę długoterminową np.: UMOWA KONSORCJIUM
• W umowie zapisany:
• CEL i SPOSOBY JEGO OSIĄGNIĘCIA
• SKŁAD KONSORCJIUM i PRZYDZIELONE ZADANIA poszczególnym członkom
• KTO JEST LIDEREM KONSORCJIUM
• ORGANA KONSORCJIUM (RADA, BIURO)
• W JAKI SPOSÓB PODEJMOWANE SĄ DECYZJE
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
PARTNERSTWO PUBLICZNO PRYWATNE
• KONSORCJIUM NAUKOWO-PRZEMYSŁOWE:
– OBIE STRONY REALIZUJĄ SWOJE PODSTAWOWE
CELE: UCZELNIA NAUKĘ, PRZEDSIĘBIORCA DĄŻENIE DO ZYSKU
– APARATURA I SPRZĘT POZOSTAJĄ WŁASNOŚCIĄ LIDERA KONSORCJIUM
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
PARTNERSTWO PUBLICZNO PRYWATNE
• KONSORCJIUM NAUKOWO-PRZEMYSŁOWE:
– WYTWORZONE TECHNOLOGIE I WŁASNOŚD
INTEELEKTUALNA POZOSTAJĄ WŁASNOŚCIĄ KONSORCJUM (PODZIAŁ MUSI BYD ZAPISANY W UMOWIE)
– RÓWNIEŻ PODZIAŁ SPODZIEWANYCH ZYSKÓW POWINIEM BYD UWZGLĘDNIONY W UMOWIE
FUNDUSZE PRIVATE EQUITY
• Jak ma się PE do VC?
• Wielkośd kapitału
• Cele inwestycji
• DŁUGOTERMINOWOŚD
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Rozwój pomysłu, finansowanie zewnętrzne
Prace badawcze
Produkt Pierwsze
przychody
Rentownośd sprzedaży
(netto) Zysk brutto
Seed Start-up Pierwsza runda
Druga runda finansowania
przygotowanie produktu
sprzedaż produktu
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Źródła kapitału
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
VENTURE CAPITAL
• To fundusze wysokiego ryzyka, podejmowane na etapie START-UP w biznesach technologicznych
• Kapitał VC to najczęściej środki prywatne inwestorów indywidualnych (ale samo VC jest inwestorem instytucjonalnym)
• Prawie wszystkie VC w Polsce są z założenia UNIWERSALNE a w praktyce inwestują w ICT
• Fundusz poprzez podjęcie udziałów włącza się w proces zarządzania
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Jak działa VC?
• Kapitałem VC zarządza grupa analityków
• Wniesiony kapitał wiąże się z ryzykiem, które VC ponosi tak samo jak inni udziałowcy
• VC nie są partnerami na zawsze (horyzont czasowy z inwestycji)
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
VC zainwestują w podmioty, które:
• mają dobrą kadrę kierowniczą –
MANAGEROWIE (nie ważne co, ważne z kim)
• działają na wzrostowym rynku
• mają PRZEWAGĘ KONKURENCYJNĄ (innowacja)
• dają możliwośd wyjścia z inwestycji w kilka lat
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Jak ugryźd Fundusz VC?
• Czy i jak skorzystad z doradcy? (zapewne nas nie stad, ale możemy mu zaproponowad udział) – doradca może stad się managerem – zaproś kolegę do spółki!
• Napiszcie memorandum
• Założenia memorandum:
1. wysunięcie kwestii ekonomicznych (opłacalnośd), a nie technicznych
2. Opisanie zespołu managerskiego
3. Oczekiwania wobec funduszu
VC: praktyka wejścia w inwestycję
1. Prezentacja przed inwestorem – dobre pierwsze wrażenie
(Jaka nowośd? Jaka potrzeba rynkowa? Jaka konkurencja?)
Umowa o poufności
2. Audyt i Biznesplan Umowa o wyłączności negocjacji (ważne by obustronna!) 3. Term sheet (osobiście doradzam pre-term sheet + term sheet do umowy inwestycyjnej, nie
ma co się ograniczad do teorii – dbajmy o swoje interesy)
4. Umowa inwestycyjna
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
VC: AUDYT– DUE DILIGENCE
AUDYT PRZEDKOMERCJALIZACYJNY:
Rynkowa Analiza Technologii
Wycena Innowacyjnej Technologii
Rekomendacja Sposobu Finansowania
UWAGA: w przypadku start-up’ów technologicznych
najważniejszy jest status prawny WŁASNOŚCI INTELEKTUALNEJ – Patent/zgłoszenie bardzo pomaga
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
VC: TERM SHEET
• Kierunek rozwoju spółki • Cele do osiągnięcia i terminy ich realizacji • Zaangażowanie dotychczasowych właścicieli • Co wnoszą dotychczasowi właściciele do nowej spółki i za jakie
udziały • Cena jednostkowa udziału • Cena jednostkowa udziału przy kolejnej rundzie finansowania • Wysokośd inwestycji VC w nową spółkę i za jakie udziały • Raty inwestycji – terminy, kwoty, warunki, • Organa spółki i ich skład • Udział w organach spółki • Zakres decyzyjny • Warunki wyjścia – BARDZO WAŻNE!!!
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
VC: Nareszcie – UMOWA INWESTYCYJNA
• Odzwierciedlenie TERM SHEET
• Inwestycja w projekt: najczęściej to % udziałów za kapitał
• Bywa też inaczej - % za kapitał + % za pomoc managerską (to co innego niż opcje managerskie)
• Kilka rund finansowania
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
VC: Wyście z inwestycji
• To od 3 do 5, (maksymalnie 7-9) lat
• Sposoby:
1. Sprzedaż większemu inwestorowi (najczęściej
branżowemu)
2. Wprowadzenie na giełdę
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Przykładowe VC w POLSCE
VC Kapitał zalążkowy SEED i START UP:
BAS fund, VENTURE INCUBATOR, BIB, IIF Seed Fund, MCI. Bio Venture, Silesia Fund, INVESTIN…
VC:
3TS, ARX, AVALLON, BBI, Enterprise Investors, Innova C, Intel C, KFK, MCI, Renaissanse, Royalton…
dr Bartosz Walter, Politechnika Częstochowska, maj 2011
Dziękuję serdecznie za uwagę!
Bartosz Walter
Politechnika Częstochowska, maj 2011