mga aral sa daan

Mga Aral sa Daan: Dulog at Paraang Kultural sa Kristolohiya

Jos M. de Mesa

DALAWANG POLE NG TEOLOHIYA

KULTURA

TALABAN

ANG BATAYANG SIMULAIN SA PAG-UNAWA SA PANANAMPALATAYA O PAGTETEOLOHIYA

DALAWANG BAGAY NA DAPAT ISINASAALANG-ALANG

PAMANA NG PANANAMPALATAYANG HUDIO-KRISTIANO

HESUS: ANG BUKOD TANGI SA KRISTIYANISMO

DAHILAN, BATAYAN, INSPIRASYON AT GABAY PARA SA MGA KRISTIYANO.

ANG SAYSAY NG KRISTOLOHIYA

Anumang isinulat noong mga nakaraang araw ay sa ikatututo natin, sapagkat lumalakas ang ating loob at nagkakaroon ng pag-asa kapag binasa natin ang halimbawa ng mga aral na matatagpuan sa mga Kasulatan (Rom. 15:4).

BIBLIA: PANGUNAHIN at PINAKAMAHALAGANG BUKAL NG KAALAMAN: Norma normans non normata.

BAKIT DULOG at PARAANG KULTURAL ?

1. Ang kultura ay siyang ating bukod-tanging paraan ng ating pagiging tao at pakikipagkapwa-tao sa mundo. Sakop nito ang lahat ng larangan ng buhay.

2. Hindi pa nabibigyan ng sapat na puwang ang isang pag-unawang kultural sa Pilipinas.

3. Ito ang dulog at paraang magbibigay diin sa bagay na nagbibigkis sa lahat ng mga Pilipino: kultura.

4. Upang matiyak na ang pagteteolohiya tungkol sa halaga at katuturan ni Hesus ay tunay na Pilipino.

5. Bahagi ng kaugalian at kasaysayan ng Simbahan ang kasangkapanin ang kultura upang unawain ang pananampalataya.

KULTURANG HUDIO

KULTURANG GRIEGO-ROMANO

MGA KULTURA NG ASYA, AFRICA, LATIN AMERIKA AT OCEANIA

PANANAW MULA SA VATICAN II (1962-1965)

KONSILIO NG JERUSALEM (circa 50 C.E.)

?

KULTURANG HUDIO

KULTURANG GRIYEGO-ROMANO

KONSILIO NG JERUSALEM

DI MADALING PAGBABAGO

Sino ang tama? Sino ang mali?

May mga taong dumating sa Antioquia, mula sa Judea, at itinuro sa mga kapatid ang ganito: Kapag hindi kayo nagpatuli ayon sa Kautusan ni Moises, hindi kayo maliligtas. Tinutulan ito nina Pablo at Bernabe at naging mainitan ang pagtatalo tungkol dito. (Acts 15: 1-2).

Simulain ng Pagtanggap sa lahat ng mga Kultura sa Daigdig

Sa wakas, mga kapatid, dapat maging laman ng inyong isip ang mga bagay na karapat-dapat at kapuri-puri; mga bagay na totoo, marangal, matuwid, malinis, kaibig-ibig, at kagalang-galang (Phil. 4:8).

PABLO

ANG KAHALAGAHAN NG WIKA

Ang wika ay di lamang mga etiketang nagbibigay ng pangalan sa mga bagay-bagay. Ang wika ay pananaw at kaisipan (interpretasyon).

Ang wika ay ang tahanan nating mga tao." Heidegger

WIKA

GRIYEGONG KOINE PAMANTAYANG TEKSTO SA BAGONG TIPAN.

ANG HALAGA NG WIKA.

TRADUTTORE, TRADITTORE.

METANOIA, CONVERSION, PAGBABALIK-LOOB

KULTURA

INANG WIKA

ANG WIKA AY ANG BUKOD TANGING TINIG NG ISANG KULTURA NA NAGPAPAHAYAG AYON SA SARILING PANANAW.

Konsilio ng Nicea (325)

PAGGAMIT NG ISANG KATAGA NA DI MATATAGPUAN SA BIBLIA UPANG TUKUYIN SI HESUS: HOMOOUSIOS.

PAGTUON SA ESSENTIA KAYSA SA UGNAYAN.

Sa Turkey

KULTURANG HUDIO

GRAECO- ROMAN CULTURE

THIRD WORLD CULTURES

VATICAN II (1962-1965)


KULTURANG HUDIO

KULTURANG GRIEGO-ROMANO

MGA KULTURA NG ASYA, AFRICA, LATIN AMERIKA AT OCEANIA

VATICAN II (1962-1965)


PAGBABAGO

PAGBABAGO

MAGSING LAPIT SA PANANAW TEOLOHIKO

JESUS OF NAZARETH (sa ebanghelyo)

BATAYAN

BATAYAN

EXPERIENCE

KARANASAN

ANONG IBIG SABIHIN NG KARANASAN PARA SA MGA PILIPINO ?

WALANG KARANASAN (no experience)

!?MAY NANGYAYARI / MAY NAGAGANAP MAY UMIIRAL (happening; existing)

TUNAY NA KARANASAN = YUNG NADARAMA, ANG PINAGDAANAN

MAY KARANASAN (has experience)

MAY PINAGDAANAN (has undergone it)

NASASANGKOT NADARAMA (involved, being felt)PINAGDADAANAN (being undergone)

KAPUPULUTAN NG ARAL

ANG KONSEPTO NG DAAN

daan, daanan = landas o kalsadang nilalakaran ng tao. pagdaraanan = direksiyong tinatahak sa paglalakbay. pinagdaanan = landas na dinaanan (literal); mga pangyayari o kaganapan na kinasangkutan sa buhay, karanasan sa buhay (hulagway). Ito ang bumubuo ng ating nakaraan. paggawa ng paraan = paghahanap ng solusyon sa isang problema. ang paraan = ang maayos na pag-iisip at pagkilos upang matupad ang nilalayon; ang kinabihasaan gawin at natutunan nang maigi. maparaan = ang paglikha ng bagong paraan sa harap ng mga hamon sa buhay.

ANG PAGGAMIT NG KONSEPTO NG DAAN SA MGA RELIHIYON BILANG PARAAN NG PAMUMUHAY

HUDAISMO: HALACHA = ang paraan ng pamumuhay ayon sa mga turo ng rabbi na binabatay sa Torah.

KRISTIYANISMO: HODOS = ang mga taga-sunod ni Kristo ay tagasunod ng daan.

ISLAM: SHARIA = naglalarawan sa daan na dapat sundan upang makahanap ng tubig sa disiyerto.

HINDUISMO: MARGA = mga daan.

BUDISMO: MAGGA = tumutukoy sa Walong Dakilang Daraanan upang marating ang Nirvana. Ang paraan ng Buddha ay ang Gitnang Daan.

TAOISMO: TAO = pinakapuso at saligan ng relihiyon.

CONFUCIANISMO: REN-TAO = ang daan ng sangkatauhan na dapat umagapay sa TIEN-TAO na siyang daan ng kalangitan.

SHINTOISMO: SHIN-TO = ang daan ng mga diyos.

DIYOS

PAGHAHARI NG DIYOS

HESUS

PARAAN NG DIYOS SA TAO

DAAN NG TAO SA DIYOS

MGA TAGA-SUNOD SA DAAN: GAWA 9:2; 19:9, 23; 22:4; 24:14, 22.

Nang dumating si Hesus sa nasasakupan ng Cesarea Filipos, tinanong niya ang kanyang mga alagad, na sinasabi, Ano ba ang sinasabi ng mga tao kung sino ang Anak ng Tao? At sinabi nila, Ang sabi ng iba ay si Juan na Tagapagbautismo, ang iba ay si Elias; at ang iba ay si Jeremias, o isa sa mga propeta. Sinabi niya sa kanila, Ngunit ano ang sinasabi ninyo kung sino ako? Sumagot si Simon Pedro at sinabi, Ikaw ang Kristo, ang Anak ng Diyos na buhay. Sumagot si Hesus at sinabi sa kanya, Mapalad ka, Simon na anak ni Jonas! Sapagkat hindi laman at dugo ang nagpahayag nito sa iyo kundi ang aking Ama na nasa langit. Mateo 16:13-17

BUOD NG KARANASAN NG MGA KINATAWAN KAY HESUS ?

ISANG PANGYAYARI SA BUHAY NI HESUS?

SI HESUS ANG KRISTO.

Ang mga ebanghelyo ay sinulat pagkatapos ng muling pagkabuhay.

Bagaman may batayan sa kasaysayan ni Hesus, ang layunin ng mga ebanghelyo ay hindi magsalaysay ng talambuhay ni Hesus kundi hikayatin ang mga taga-pakinig na sumampalataya kay Hesus bilang Kristo.

Ang kahalagahan at kabuluhan ni Hesus bilang Kristo ay ipinahahayag ng mga ebanghelyo.

BAGAMAN MAY BATAYAN SA KASAYSAYAN NI HESUS, ANG LAYUNIN NG MGA EBANGHELYO AY HINDI MAGSALAYSAY NG TALAMBUHAY NI HESUS KUNDI HIKAYATIN ANG MGA TAGA-PAKINIG NA SUMAMPALATAYA KAY HESUS BILANG KRISTO.

HESUS NG NAZARET

KASAYSAYAN

IISANG

TAO

MAY BATAYAN SA KASAYSAYAN, SUBALIT DI NATATAKDA NG KASAYSAYAN

MULING PAGKABUHAY

HESU KRISTO

ANG KAHALAGAHAN AT KABULUHAN NI HESUS BILANG KRISTO AY ANG IPINAHAHAYAG NG MGA EBANGHELYO.

*KRISTO (ang hinirang, pinahiran ng langis, na magdudulot ng pagbabagong inaasam-asam ng mga tao).

ANG KARANASAN NG MGA KINATAWAN KAY HESUS

BINYAG

ANG PAGHAHARI NG DIYOS

PAGPAPAHAYAG AT PAGLILINKOD

SAKIT AT KAMATAYAN

ANG DAAN NG MGA KINATAWAN: INSPIRASYON AT GABAY

MULING PAGKABUHAY

ANO ANG SINASABI NINYO KUNG SINO

AKO?

IKAW ANG KRISTO

MAY NARANASAN, PERO ANO ?

Subalit kinuha siya [si Pablo] ni Bernabe, iniharap siya sa mga apostol, isinalaysay sa kanila kung paanong nakita niya sa daan ang Panginoon (Mga Gawa 9:27).

MAHIHIWATIGAN SA KARANASAN NI PABLO ANG PINAGDAANAN NG MGA KINATAWAN.

BAHAGINAN SA MALILIIT NA GRUPO

1. BASAHIN ANG MGA SUMUSUNOD NA TEKSTO TUNGKOL SA PAGBABALIK-LOOB NI PABLO: Mga Gawa 9, 22, 26.

2. PANSININ KUNG ANO ANG MAGKAKAHALINTULAD AT MAGKAKAIBA SA MGA NATURING SALAYSAY.

3. ANO ANG NAKITA NI PABLO NANG SIYAY PATUNGO SA DAMASCO?

Ngayon, mga kapatid, ipinaaalala ko sa inyo ang magandang balita na ipinangaral ko sa inyo, na inyo nang tinanggap, na siya naman ninyong pinaninindigan, na sa pamamagitan nito kayo ay ligtas, kung matatag ninyo itong panghahawakan malibang kayoy sumampalataya nang walang kabuluhan. Sapagkat ibinigay ko sa inyo una sa lahat ang akin ding tinanggap: na si Kristo ay namatay para sa ating mga kasalanan, ayon sa kasulatan, at siyay inilibing; at muling binuhay nang ikatlong araw ayon sa mga kasulatan, at siyay nagpakita kay Cefas, at pagkatapos ay sa labindalawa

1 Cor. 15:1-10

Pagkatapos ay nagpakita siyang minsanan sa mahigit na limang daang kapatid na ang karamihan sa mga ito ay buhay pa hanggang ngayon, bagaman ang mga ibay namatay na. Pagkatapos ay nagpakita siya kay Santiago, pagkatapos ay sa lahat ng mga apostol. At sa katapusan, tulad sa isang ipinanganak nang wala sa panahon ay nagpakita rin siya sa akin. Sapagkat ako ang pinakahamak sa mga apostol, at hindi karapat-dapat na tawaging apostol sapagkat inusig ko ang iglesya ng Diyos. Subalit sa pamamagitan ng biyaya ng Diyos, ako ay ako, at ang kanyang biyaya na ibinigay sa akin ay hindi nawawalan ng kabuluhan. Sa halip, akoy naglingkod nang higit kaysa kanilang lahat, bagaman hindi ako, kundi ang biyaya ng Diyos na nasa akin (1 Cor. 15:1-10).

Nagpakita = Griyego, ophthe

SADYANG NAGPAKITA O GUMAWA NG PARAAN PARA MAKITA

ANG KARANASAN NI PABLO NA ISINALAYSAY NI LUKAS

Ngunit sinabi sa kanya ng Panginoon, pumunta ka sapagkat siyay isang kasangkapang pinili ko upang dalhin ang aking pangalan sa harapan ng mga Hentil at ng mga hari, at ng mga anak ni Israel; sapagkat ipapakita ko sa kanya kung gaano karaming bagay ang dapat niyang tiisin alang-alang sa aking pangalan. Kayat umalis si Ananias at pumasok sa bahay. Ipinatong niya ang kanyang mga kamay kay Saulo at sinabi niya, Kapatid na Saulo, isinugo ako ng Panginoong Jesus na nagpakita sa iyo sa daan sa iyong pagpunta rito upang muli mong tanggapin ang iyong paningin, at mapuspos ka ng Espiritu Santo. Agad nalaglag mula sa kanyang mata ang bagay na parang mga kaliskis, at nakakita siyang muli. At siyay tumayo at binautismuhan, at pagkatapos kumain ay muli siyang lumakas (Mga Gawa 9:15-21)

Sa loob ng ilang araw ay kasama siya ng mga alagad na nasa Damasco. Agad niyang ipinangaral sa mga sinagoga si Jesus, na sinasabing siya ang Anak ng Diyos. Lahat nanag nakarinig sa kanya ay namangha, at nagsabi, Hindi ba ito ang lalaking pumuksa sa Jerusalem sa mga tumatawag sa pangalang ito? At naparito siya para sa layuning ito, upang silay dalhing nakagapos sa harap ng mga punong pari.Nang siyay dumating sa Jerusalem, pinagsikapan niyang makisama sa mga alagad. Silang lahar ay natakot sa kanya sapagkat hindi sila naniniwala na siyay isang alagad. Subalit kinuha siya ni Bernabe, iniharapa siya sa mga apostol, isinalaysay sa kanila kung paanong nakita niya sa daan ang Panginoon, na nakipag-usap sa kanya, at kung paanong siyay nangaral sa Damasco na may katapangan sa pangalan ni Jesus (Mga Gawa 26-28).

...Sapagkat naririnig nila ang tinig ngunit walang nakikitang sinuman. Tumindig si Saulo mula sa lupa; at pagmulat ng kanyang mga mata, ay wala siyang makita; (Mga Gawa 9:3-9)

Nang bumagsak kaming lahat sa lupa ay narining ko ang isang tinig na nagsasalita sa akin sa wikang Hebreo, Saulo, Saulo, bakit mo ako inuusig? (Mga Gawa 26:12-16).

Nang hindi ako makakita dahil sa kaningningan ng liwanag na iyon, hinawakan ang aking kamay ng mga kasamahan ko, at dinala ako sa Damasco (Mga Gawa 22:6-11).

KUNG HINDI NAKITA NG PISIKAL NA MATA, ANO ANG IBIG SABIHIN NITO?

NAKITA, PERO WALANG NAKITA.

ANG PANANALIG SA MULING PAGKABUHAY AY PAGBABAGO NG BUHAY

Subalit kinuha siya ni Bernabe, iniharap siya sa mga apostol, isinalaysay sa kanila kung paanong nakita niya sa daan ang Panginoon (Mga Gawa 9:27).

At sa katapusan, tulad sa isang ipinanganak nang wala sa panahon ay nagpakita rin siya sa akin. Sapagkat ako ang pinakahamak sa mga apostol, at hindi karapat-dapat na tawaging apostol sapagkat inusig ko ang iglesya ng Diyos. Subalit sa pamamagitan ng biyaya ng Diyos, ako ay ako, at ang kanyang biyaya na ibinigay sa akin ay hindi nawawalan ng kabuluhan. (1 Cor. 15:8-10).

BUHAY NI PABLO BILANG HALIMBAWA

Nagdusa si Pablo dahil sa kanyang pagiging kabilang sa Daan. Nakulong at kahahulihay pinatay tulad ng kanyang Panginoon. Ang buhay niya ay naging isang patotoo (martir) sa kanyang Panginoon na nagdusat pinatay din ( (cf. 26:22-23).

Sinugo si Pablo sa mga Hentil: Humayo ka, sapagkat susuguin kita sa malayo sa mga Hentil (22:21). Naging isang tagahayag o misyonaryo si Pablo.

Si Saulo na taga-usig ay nagbagong loob, nabinyagan at naging kasanib sa Daan.

TAGAPAGPATOTOO (MARTYROS): MGA GAWA 26

SUGO: MGA GAWA 22KASANIB: MGA GAWA 9:1-18, 26-27

ANG PAGBABALIK-LOOB - PAGBABAGONG-LOOB NI PABLO AY ISINASALAYSAY NANG TATLONG ULIT SA MGA GAWA 9, 22, 26

NAGING BINYAGAN SI PABLO

GAWA 9

NAGING SUGO SI PABLO SA MGA HENTIL

GAWA 22

NAGING TAGAPAGPATOTOO SI PABLO SA PANGINOONG MULING NABUHAY

GAWA 26

NAGPAKITA SA AKIN ANG PANGINOON.

Ngunit sa kagandahang-loob (charitos) ng Diyos, minabuti niyang akoy piliin bago pa ako ipanganak, at tinawag niya ako upang maging isang lingkod niya. At nang ihayag sa akin (en emoi) ang kanyang Anak upang maipangaral ko siya sa mga Hentil, hindi ako humingi ng payo kaninuman (Gal. 1:16).

sa loob ko

ANG MGA EBANGHELYO AY ISINULAT PAGKATAPOS AT SA LIWANAG NG MULING PAGKABUHAY

Sumusulat kami sa inyo tungkol sa kanya, na sa simula pa pay siya na, ang Salita (dabar) na nagbibigay-buhay. Narinig namin siya at nakita, napagmasdan at nahipo ng aming mga kamay. Nahayag ang Buhay (zoe); siyay nakita namin at pinatotohanan sa inyo. At ipinangangaral namin sa inyo ang Buhay na walang hanggan na kasama ng Ama, at nahayag sa amin. Ipinahahayag nga namin sa inyo ang aming nakitat narinig, upang makasama namin kayo sa pakikiisa sa Ama at sa kanyang Anak na si Hesu-Kristo. Sinusulat namin ito upang malubos ang ating kagalakan (1 Jn. 1:1-4).

DAHILAN KUNG BAKIT NAGPAPAHAYAG ANG MGA KINATAWAN NI HESUS

MGA KUWENTO HINGGIL SA KABATAAN NI HESUS

MIDRASH

darash = suriin, pag-aralan, pagmunihan

MGA PAARALANG HUDIO: Beth Hammidrash (ang bahay kung saan ginagalugad ang banal na kasulatan)

PAGNINILAY SA KABULUHAN NI HESUS

MGA HALIMBAWA MULA SA TAGNG BUHAY NI HESUS

SA LUPAING IYON AY MAY MGA PASTOL NG TUPA NA NASA PARANG NA NAGBABANTAY SA KANILANG KAWAN SA GABI. TUMAYO SA TABI NILA ANG ISANG ANGEL NG PANGINOON AT ANG KALUWALHATIAN NG PANGINOON AY NAGLIWANAG SA PALIBOT NILA, AT SILAY NATAKOT. KAYAT SINABI SA KANILA NG ANGEL, HUWAG KAYONG MATAKOT, SA PAGKAT NARITO, DALA KO SA INYO ANG MAGANDANG BALITA NG MALAKING KAGALAKAN PARA SA BUONG BAYAN. SAPAGKAT IPINANGANAK SA INYO NGAYON SA LUNSOD NI DAVID ANG ISANG TAGAPAGLIGTAS, NA SIYA ANG KRISTO, ANG PANGINOON (LC. 2:8-11).

NAGBULUNG-BULUNGAN ANG MGA FARISEO ATANG KANILANG MGA ESKRIBA LABAN SA KANYANG MGA ALAGAD NA SINASABI, BAKIT KAYOY KUMAKAIN AT UMIINOM NA KASALO NG MGA MANININGIL NG BUWIS AT NG MGA MAKASALANAN? SUMAGOT SI HESUS SA KANILA, ANG MALULUSOG AY HINDI NANGANGAILANGAN NG MANGAGAMOT KUNDI ANG MGA MAYSAKIT. HINDI AKO PUMARITO UPANG TAWAGIN ANG MGA MATUWID, KUNDI ANG MGA MAKASALANAN TUNGO SA PAGSISISI (LC. 5:30-32).

BATAYAN SA BUHAY NI HESUS


ISINILANG SA SABSABAN

KAYAT SINABI SA KANILA NI HESUSSAPAGKAT ANG TINAPAY NG DIYOS AY ANG BUMABABANG MULA SA LANGIT AT NAGBIBIGAY NG BUHAY SA SANLIBUTAN. SINABI NILA SA KANYA, PANGINOON, LAGI MO KAMING BIGYAN NG TINAPAY NA ITO. SINABI NI HESUS SA KANILA, AKO ANG TINAPAY NG BUHAY. ANG LUMALAPIT SA AKIN AY HINDI MAGUGUTOM. (JN. 6:32-35).



PAGPAPAKAIN NG MARAMING TAO SA DISYERTO, ANG PAGTATANGKA NA GAWING HARI SI HESUS, at ANG MUNGKAHI NG MGA KINATAWAN NA MAGPAKITA RIN SIYA, DI LAMANG SA GALILEA, KUNDI SA JERUSALEM DIN (tignan Jn. 6:1-15, 7:1-8).

ANG PAGTUTUKSO KAY HESUS SA DISYERTO: LUMIKHA NG TINAPAY, MAGING HARI, at MAGPAKITA SA JERUSALEM.


MGA OPISYAL NA KASULATAN NG SIMBAHAN TUNGKOL SA PAGBABAGO NG PANANAW SA BIBLIA.

Papa Pio XII, Divino Afflante Spiritu (1943): Iba't iba ang anyong pampanitikan ng mga isinulat sa biblia.

Pontifical Biblical Commission, Sancta Mater Ecclesia (1964): Ang katotohanang historical ng mga Ebanghelyo.

Ikalawang Kapulungang Vatikano, Dei Verbum (1965): Pagpapatibay ng mga makabagong tuklas ng mga dalubhasa tungkol sa Biblia.

Pontifical Biblical Commission, The Interpretation of the Bible in the Church (1993): Paglalagom ng mga makabagong pamamaraan (diachronic at synchronic) ng pagbasa ng Biblia.

3 ANTAS NG ATING KAALAMAN TUNGKOL KAY HESUS NG NAZARET

Mateo 16:13-17

3

2

1


HESUS NG NAZARET IPSISSIMA VERBA IPSISSIMA FACTA

SI HESUS ANG

KRISTO.

KINATAWAN

ANG PABIGKAS NA PAGPAPAHAYAG NG MAGANDANG BALITA


BINYAG



SAKIT AT KAMATAYAN


MULING PAGKABUHAY


AKO?

IKAW ANG KRISTO


HUDYONG HULAGWAY

PAHAYAG TUNGKOL SA DIYOS G

PAHAYAG TUNGKOL SA TAO at SANILIKHA


SA GAWA SA SALITA

SA PAGPAPAGALING NG MGA MAYSAKIT. SA PAGPAPALAYAS NG MGA MASASAMANG ESPIRITU. SA PAKIKIPAGSALU-SALO.

Umalis si Hesus at nagtungo sa Bundok ng mga Olibo, gava ng kanyang kinaugalian; at sumama ang mga alagad. Pagdating dooy sinabi niya sa kanila, Manalangin kayo, nang hindi kayo madaig ng tukso. Lumayo siya sa kanila nang may isang pukol ng bato, saka lumuhod at nanalangin. Ama, wika niya, kung maaariy ilayo mo sa akin ang sarong ito. O huwag ang kalooban ko ang masunod, kundi ang kalooban mo. [Napakita sa kanya ang isang anghel mula sa langit at pinalakas ang loob niya. Tigib ng hapis, siyay nanalangin nang lalong taimtim; tumulo sa lupa ang kanyang pawis na animoy malalaking patak ng dugo.] (Lc. 22:39-44)

IPINAKO SA KRUS, NAMATAY at INILIBING.

PAGKAKA-WATAK-WATAK

MULING NAGKATIPON-TIPON ANONG NANGYARI?

BUHAY SIYA! HINDI SIYA NAGAPI NG

KAMATAYAN!MT. 28: 1-10; MC. 16:1-10; LC. 24:1-12; JN. 20:1-10.

EBANGHELYO AYON KAY PEDRO

Sa ikatlong araw.HINDI LITERAL NA BILANG NG TATLONG ARAW, KUNDI ANG ARAW O PANAHON NG TAGUMPAY O KAGANAPAN NG ISANG MAHALAGANG BAGAY.

Gen. 40: 20: Nang ikatlong araw, na siyang kapanganakan ng Faraon, gumawa siya ng isang handaan para sa lahat ng kanyang mga lingkod. Ipinatawag niya ang puno ng mga katiwala ng kopa, at ang puno ng mga panadero.

Exo. 19:10-11: Sinabi ng Panginoon kay Moises, Pumaroon ka sa bayan at italaga mo sila ngayon at bukas, at labhan nila ang kanilang kasuotan, at humanda sa ikatlong araw, sapagkat sa ikatlong araw ay bababa ang Panginoon sa paningin ng buong bayan sa ibabaw ng bundok ng Sinai.

Esther 5:1: Nang ikatlong araw, nagsuot si Esther ng kanyang damit pangreyna, at tumayo sa pinakaloob na bulwagan ng palasyo ng hari, sa tapat ng tirahan ng hari. Ang hari ay nakaupo sa kanyang trono sa loob ng palasyo, sa tapat ng pasukan ng palasyo.

Hos. 6:2: Pagkatapos ng dalawang araw ay muli niya tayong bubuhayin; sa ikatlong araw ay babangon niya tayo, upang tayoy mabuhay sa harap niya.

Jonas 1:17: At naghanda ang Panginoon ng isang malaking isda upang lunukin si Jonas; at si Jonas ay nasa tiyan ng isda sa loob ng tatlong araw at tatlong gabi.

Mt. 17:23: Siyay papatayin nila ngunit siyay muling mabubuhay sa ikatlong araw.

Lk. 24:46: Sinabi niya sa kanila, Ganyan ang nasusulat, na kailangang magdusa ang Kristo at muling mabuhay mula sa patay sa ikatlong araw.

Jn. 2:1: Nang ikatlong araw ay nagkaroon ng isang kasalan sa Cana ng Galilea at naroon ang ina ni Hesus.

ANG MULING PAGKABUHAY NI HESUS

LIBINGANG WALANG BANGKAY PAGPAPAKITA NI HESUS

MULING PAGKABUHAY?PAGBABANGONG-DANGAL?

ISANG PILIPINONG PANANAW SA SAKIT, KAMATAYAN AT MULING PAGKABUHAY NI HESUS

BINYAG



SAKIT AT KAMATAYAN MULING PAGKABUHAY

DANGAL

MULING PAGKABUHAY, PAG-AKYAT SA LANGIT (pagbalik sa Ama), PENTECOSTES (pagdatal ng Espiritu Santo), PAGBABANGONG-DANGAL (pagluklok sa kanang kamay ng Ama).

HIYA

KULTURANG HUDYO

KULTURANG GRIYEGO-ROMANO

MGA KULTURA SA IKATLONG MUNDO

Ika-2 siglo

TATLONG YUGTONG KULTURAL SA KASAYSAYAN NG SIMBAHAN

ASIA

AFRICA

LATIN AMERICA

OCEANIA

PAGBABAGO SA PANANAW HINGGIL SA KULTURA (B. Lonergan)

Ika-16-20 siglo

ANG BALBAS AY SAGISAG NG KAPANGYARIHAN SA MGA GRIYEGO-ROMANO

SINAKOP at HINIKAYAT SA KRISTIYANISMO NG MGA TAGA - KANLURAN

KULTURANG KANLURANIN

KRISTOLOHIYANG KANLURANIN

Pananakop ng Espanya: 1521, 1565-1898 Pananakop ng Amerika: 1898-1946 (?)

ANG PILIPINAS

MAY KAUGNAYAN SA KONTEKSTO KULTURAL

NATATAKDA NG KONTEKSTO KULTURAL

ANG TAONG NAGKIKRISTOLOHIYA

(PAGBIBIGAY HALAGA SA KONTEKSTONG KINAGAGALAWAN)

PAGSASAALANG- ALANG SA KONTEKSTONG KULTURAL

PANANAMPALATAYANG KRISTIYANO (Nicea, 325)

Et in unum Dominum Jesum Christum, Filium Dei unigenitum. Et ex Patre natum ante omnia saecula, Deum de Deo, lumen de lumine, Deum verum de Deo vero. Genitum, non factum, consubstantialem Patri.

And in one Lord Jesus Christ, the only begotten Son of God. And born of the Father, before all ages. God of God, Light of Light, true God of true God. Begotten, not made, consubstantial with the Father.

Sumasampalataya akosa iisang Panginoong Jesukristo, Bugtong na Anak ng Diyos. Nagmula sa Ama bago pa nagsimula ang panahon. Diyos buhat sa Diyos, liwanag buhat sa liwanag, Diyos na totoo buhat sa Diyos na totoo. Inianak, hindi nilikha, kaisa sa pagka-Diyos ng Ama. Na sa pamamagitan Niya ay nilikha ang lahat. Na dahil sa ating mga tao at sa ating kaligtasan ay nanaog buhat sa langit. Nagkatawang-tao Siya, lalang ng Espiritu Santo kay Mariang Birhen at naging tao.

WHAT IS THE CHIEF TEACHING OF THE CATHOLIC CHURCH ABOUT JESUS CHRIST?

The chief teaching of the Catholic Church about

Jesus Christ is that He is God made man.

Bishop Louis LaRavoire Morrow, My Catholic Faith (1941).A. Reyes, J. Socias & L.E. Latorre, Catechism of Catholic Doctrine (1982).

WHY IS JESUS CHRIST GOD? Jesus Christ is God because He is the Son of God, the Second Person of the Blessed Trinity: He has the same divine nature as His Father.

A. Reyes, J. Socias & L.E. Latorre, Catechism of Catholic Doctrine (1982).

At Ako ang kanilang magiging Diyos, at sila naman ang aking bayan.

Nakikilala ko ang aking mga tupa, at nakikilala naman ako nila.

PAKIKIPAG-UGNAYAN

ANG PARAANG PANG-UGNAYAN SA PAG-IISIP AY INISANGTABI

WOW, RICE! ANG

SARAP.

AT ANG PARAANG SUBSTANTIALISTA AY INANGKIN.

BAKIT BA ANG

KANIN AY KANIN?

ANG PARAANG PANG-UGNAYAN SA PAG-IISIP

(Hudyo)

ANO ANG KAUGNAYAN NG KANIN SA

AKIN?

ANO BA ANG PAGKA-

KANIN NG KANIN ?

ANG PARAANG SUBSTANTIALISTA SA PAG-IISIP (Griyego - Romano)

MGA KANLURANING KATAGA SA PILOSOPIYA

SUBSTANTIA ACCIDENS

T R A N S U B S T A N T I A T I O N

HOMOOUSIOS CONSUBSTANTIALIS

MAGKAHALINTULAD NA OUSIOS

MAGKAHALINTULAD NA SUBSTANTIA

KAISA SA PAGKA-DIYOS NG AMA

KAISA SA PAGKATAO NG TAO

SI HESUS AY DIYOS NA TOTOO AT TAONG TOTOO.

DIYOS NA TOTOO TAONG TOTOO

ANG TUNAY NATING PAGKATAO AY NARARASAN SA DIYOS.

ANG TUNAY NA PAGKA-DIYOS AY NARARANASAN SA ATING PAGKATAO.

PANG-UGNAYANG PAG-UNAWA SA PAHAYAG

MGA SIMULAING TEOLOHIKO AT HERMENEUTIKO SA PAGBUBUO NG ISANG KRISTOLOHIYA

MGA YUGTO SA PAGBUBUO NG ISANG KRISTOLOHIYA

MULA SA KARANASAN NG MGA KINATAWAN

Nang dumating si Hesus sa nasasakupan ng Cesarea Filipos, tinanong niya ang kanyang mga alagad, na sinasabi, Ano ba ang sinasabi ng mga tao kung sino ang Anak ng Tao? At sinabi nila, Ang sabi ng iba ay si Juan na Tagapagbautismo, ang iba ay si Elias; at ang iba ay si Jeremias, o isa sa mga propeta. Sinabi niya sa kanila, Ngunit ano ang sinasabi ninyo kung sino ako? Sumagot si Simon Pedro at sinabi, Ikaw ang Kristo, ang Anak ng Diyos na buhay. Sumagot si Hesus at sinabi sa kanya, Mapalad ka, Simon na anak ni Jonas! Sapagkat hindi laman at dugo ang nagpahayag nito sa iyo kundi ang aking Ama na nasa langit. Matthew 16:13-17


1. PAGPAPADAMA NG DIYOS NG KANYANG KAGANDAHANG-LOOB SA PAMAMAGITAN NG ATING MGA KARANASAN SA BUHAY.

2. ANG KARANASAN AY KARANASANG MAY INTERPRETASYONG KAAKIBAT.

3. ANG PAGTATALABAN NG TRADISYONG HUDIO-KRISTIYANO AT NG ATING MGA KARANASAN.

PAGPAPADAMAANG MAGANDANG PAGKUKUSA NG DIYOS SA KANYANG PAKIKIPAG-UGNAYAN SA ATIN.

KONTEKSTO NG KARANASAN

DIYOS2. WALANG PASUBALING PAGMAMAGANDANG-LOOB.

3. SA PAMAMAGITAN NG MGA KARANASAN SA BUHAY.

1. KAGANDAHANG-LOOB NA NAGBIBIGAY BUHAY.

KONSTITUSYONG DOGMATIKO NA DEI VERBUM

ANG KARANASAN AY KARANASANG MAY PAKAHULUGAN

ANG UMIIRAL, ANG NAGAGANAP, ANG NANGYAYARI

TABULA RASA

TAO

INTERPRETASYON

ANG UMIIRAL, ANG NAGAGANAP, ANG NANGYAYARI

KONTEKSTO

TAO

ANG ANIM NA BULAG AT ANG ELEPANTE

ANG HULAGWAY NG INTERPRETASYON

ANO ANG NAKIKITA MO ?

QUIDQUID RECIPITUR SECUNDUM MODUM RECIPIENTIS RECIPITUR.

ANUMAN ANG NAHIHIWATIGAN AY NAHIHIWATIGAN AYON SA PARAAN NG PAGHIWATIG NG HUMIHIWATIG.

ANUMANG NAUUNAWAAN AY NAUUNAWAAN AYON SA PARAAN NG PAG-UNAWA NG UMUUNAWA.

INTERPRETASYON AT ANG IBINUBUNGANG KILOS

Dalawang pole o agos ng teolohiya

Pamana ng Pananampalatayang Hudio-Kristiyano

Kultura

TALABAN

ANG BATAYANG SIMULAIN SA PAGTETEOLOHIYA

SLAPUNGN


BINYAG



SAKIT AT KAMATAYAN


MULING PAGKABUHAY


AKO?

IKAW ANG KRISTO



MULA SA KARANASAN NG MGA KINATAWAN

Nang dumating si Hesus sa nasasakupan ng Cesarea Filipos, tinanong niya ang kanyang mga alagad, na sinasabi, Ano ba ang sinasabi ng mga tao kung sino ang Anak ng Tao? At sinabi nila, Ang sabi ng iba ay si Juan na Tagapagbautismo, ang iba ay si Elias; at ang iba ay si Jeremias, o isa sa mga propeta. Sinabi niya sa kanila, Ngunit ano ang sinasabi ninyo kung sino ako? Sumagot si Simon Pedro at sinabi, Ikaw ang Kristo, ang Anak ng Diyos na buhay. Sumagot si Hesus at sinabi sa kanya, Mapalad ka, Simon na anak ni Jonas! Sapagkat hindi laman at dugo ang nagpahayag nito sa iyo kundi ang aking Ama na nasa langit. Matthew 16:13-17


1. ANG YUGTO NG KALIGTASAN. 2. ANG YUGTO NG PAGBABANSAG KAY HESUS. 3. ANG YUGTO NG PAGKILATIS NG IBINANSAG

KAY HESUS.

ANO ANG KALIGTASAN ?

1. ANG KALIGTASAN AY TUMUTUKOY SA NARARANASANG KABUUAN NG KABUTIHAN NG BUHAY O PANGKALAHATANG KAPAKANAN NG TAO AT SANGKATAUHAN SA MUNDONG KANYANG KINAGAGALAWAN AT KINIKILALA NA DULOT NG DIYOS.

2. ANG KALIGTASAN AY MAY KINALAMAN AT NADARAMA SA LAHAT NG ASPETO NG ATING PAGKATAO AT BUHAY.

MGA ASPETO NG ATING PAGKATAO

Ang ating katawan at kapaligiran. Ang ugnayan sa natatanging kapwa. Ang pangangailangan na maging bahagi ng isang pamayanan at lipunan. Ang kabutihan na dulot ng kultura. Katapatan sa sarili at pagiging totoo. Pagsampalataya at patuloy na pag-asa. Ang buod at kabuuan ng lahat ng mga aspetong nabanggit.

GINHAWAHIRAPPILIPINO

LATIN AMERICANO

ANGLO

ROMANO

GRIYEGO

HUDIO

KONTEKSTONG KULTURAL

LIBERACIN (paglaya)

OPRECIN DOMINACIN (pagka-api)

SALVATION (kaligtasan)

DAMNATION (kapahamakan)

SALUS (lunas)

INFIRMITAS (sakit)

SOTERIA (pagka-buo)

APOLEIA (pagka-wasak)

YASHA (may puwang)

TSARAR (pagka-ipit)

POSITIBONG KALAGAYAN

NEGATIBONG KALAGAYAN

3. ANG KALIGTASAN AY MAARING UNAWIN SA PANANAW NG MAGKABALIKTAD NG KARANASAN.

PAGBABANSAG KAY HESUS

1. Iniuugnay ang kaligtasang nadarama sa kultura kay Hesus.

2. Pinalilitaw natin ang kahalagahan ni Hesus ba nagliligtas sa isang paraang mauunawaan sa kultura.

3. Dahil sa ating pag-uugnay ng ating karanasan kay Hesus, nagiging bukas tayo sa hamon ni Hesus at sa hamon na si Hesus.

HALAGA NG YUGTONG ITO:ANG KRISTOTAGAPAGLIGTAS (SOTER)

ANG PANGINOON (KYRIOS)PASTOL

KORDERO NG DIYOSTINAPAY NA HULOG NG LANGIT

SI HESUS AY

KALIGTASANG NADARAMA

KONTEKSTONG KULTURAL AT PANGKASAYSAYAN

PAGKILATIS SA IBINANSAG KAY HESUS

Kaya siya naman ay itinaas ng Diyos, at siyay binigyan ng pangalang higit sa lahat ng pangalan (Fil. 2:9).

ANG KRISTO. Oo, subalit

ANG TAGAPAGLIGTAS (SOTER). Oo, subalit

ANG PANGINOON (KYRIOS). Oo, subalit

PASTOL. Oo, subalit

EBANGHELYO

PAGKILATIS SA BANSAG: PAGTITIBAYIN, MAY BABAGUHIN, WAWASTUHIN.

BANSAG NA

IBINIGAY KAY HESUS

Ang Iglesya, sa kanyang pag-iral sa sari-saring mga kalagayan sa loob ng panahon, ay kinasangkapan din sa kanyang pagpapahayag ang mga natuklasan ng magkakaibang kultura upang maipaabot at maipaliwanag ang pahayag ni Kristo sa lahat ng mga bansa, upang masiyasat at higit na maunawaan ito, at higit na maipahiwatig ito sa mga pagdiriwang liturhiko at sa buhay ng ibat ibang pamayanan ng mga sumasampalataya (Gaudium et Spes, art. 58).

ANG TRADISYONG KATOLIKO SA PAGGAMIT NG KULTURA

Itoy isang katotohanan na may kaugnayan sa mismong pagkatao ng tao na ang tunay at lubos na pagpapakatao ng lahat ay naisasakatuparan lamang sa pamamagitan ng kultura Gaudium et Spes, art. 53.

Marami ang buklod sa pagitan ng mensahe ng kaligtasan at ng kalingangan ng mga tao. Sapagkat ang Diyos na naghahayag ng sarili sa sangkatauhan hanggang sa humantong ito sa kasukdulan ng kanyang pagpapahayag ng sarili sa pamamagitan ng kanyang Anak na naging tao, ay nangusap ayon sa kultura ng ibat ibang panahon Gaudium et Spes, art. 58.

Malaki ang nababawas sa lakas at bisa ng pagpapahayag ng ebanghelyo kapag hindi isinasaalang-alang ang mga taong pinaliliwanagan, kapag hindi ginagamit ang kanilang wika, mga katutubong palatandaan at sagisag; kapag hindi sinasagot ang kanilang mga katanungan; at kung wala itong talb sa kanilang natatanging kalagayan sa buhay. Evangelii Nuntiandi, art. 63.

GINHAWA = KABUUAN NG KABUTIHAN NG BUHAY

1. Ang kaligtasan ay naka-ugat sa karanasan sa buhay.

2. Ang kaligtasan ay nadarama sa lahat ng aspeto ng buhay ng tao.

3. Ang kaligtasan ay maaring unawin sa pananaw na magkabaliktad na karanasan.

KATAWAN KALOOBAN

HININGA (maluwag)

BUHAY

RELIEF, RESPITE, RESTFULNESS, COMFORT, BREATHING WELL, GOOD LIFE, DEEP CONTENTMENT, FREEDOM FROM WANT AND ANXIETIES.

(MT. 25:31-46) MAGANDANG SAMAHAN, MABUTING PAGTANGGAP, KAPATAWARAN, PAGKAKASUNDO, PAGPAPALAKAS-LOOB, atb.

DALOY NG GINHAWA

HIRAP

PAGKARAOS

PAG-UNLAD

PAG-ANGAT

PAGKAALWAN

LUBOS NA GINHAWA

LUBOS NA PAGHIHIRAP

PANSAMANTALA at PIRA-PIRASO. MAY BAHID NG HIRAP.

PANSAMANTALA at PIRA-PIRASO. MAY BAHID NG HIRAP.

ANG KAGANDAHANG-LOOB NG DIYOS

Konseptong pang-ugnayan. Nakatuon sa kapakanan ng kapwa. Hindi naghahanap ng kapalit; hindi ito isang do ut des na pakikipag-ugnayan. Labis-labis ang kabutihan. Kailangan nang panahon upang mapatunayan.

Kung papaanong si Hesus na taga-Nazaretnaglibot siya na gumagawa ng mabuti, at nagpapagaling ng lahat ng mga pinahihirapan ng diyablo (Mga Gawa 10:38)

KAGANDAHANG-LOOB

Gk. KALOS

SA BIBLIA, ANG MUKHA NA NAKAHARAP AY PAHAYAG NG LAYUNIN NA HUMARAP SA TAO AT MAKIPAG-UGNAYAN.

ANG PAGTALIKOD NAMAN AY NANGANGAHULUGAN NG PAGPUTOL NG RELASYON AT KAWALAN NG INTERES NA MAKIPAG-UGNAYAN.

ANG PAINTING NI JEAN COLOMBE NA NAGLALARAWAN NG DALAWANG URI NG PAKIKITUNGO NI HESUS SA BABAENG CANAANITA.

PAGTALIKOD

PAGHARAP

PAG-UNAWA SA KALIGTASAN AT BANSAG KAY HESUS

KONSEPTO NG KALIGTASAN GINHAWA

KONSEPTO NG KALIGTASAN SOTERIA

KONSEPTO NG KALIGTASAN YASHA

BANSAG KAY HESUS ANG MUKHA NG KAGANDAHANG-LOOB NG DIYOS

BANSAG KAY HESUS SOTER (TAGAPAGLIGTAS), KYRIOS (PANGINOON)

BANSAG KAY HESUS ANG KRISTO

MGA KINATAWANG PILIPINO

MGA KINATAWANG GRIYEGO-ROMANO

MGA KINATAWANG HUDIO

Ngunit hanapin muna ninyo ang kanyang kaharian at ang kanyang katuwiran (), at ang lahat ng mga bagay na ito ay pawang idaragdag sa inyo (Mateo 6:33).

(dikaiosune)

katuwiran = ang tamang kaayusan ng mga bagay-bagay sa pangkalahatan.

katarungan = ang pagkatama ng isang natatanging kalagayan o sitwasyon.

ANG MAGANDANG BALITA AY ANG PAGPAPAHAYAG NG DIKAIOSNE NG DIYOS (Rom. 1:16-17)

PARA KAY PABLO

PAPAANO UUNAWAIN SA KULTURANG PILIPINO ?

BATAS NG PANUNUMBALIK UTANG NA LOOB

KAGANDAHANG LOOB

PAGBAWI PAGDAMAY

WALANG PASUBALING KABUTIHAN

RETRIBUTIVE JUSTICE

DISTRIBUTIVE JUSTICE

RESTORATIVE JUSTICE

ANG DAAN NG KRISTOLOHIYA

NADARAMANG KALIGTASAN

ANG NARARANASAN O SITWASYON SA BUHAY

GOSPEL

KONSEPTO NG KALIGTASAN

PAGBABANSAG KAY HESUS

PAGKILATIS SA IBINANSAG KAY HESUS

KRISTOLOHIYA AYON SA IBAT IBANG EDAD

ANG YUGTO NG PAGBABANSAG KAY HESUS

ANG YUGTO NG PAGKILATIS NG MGA BANSAG KAY HESUS

ANG YUGTO NG PAGDANAS NG KALIGTASAN

MGA YUGTO NG PROSESO

MGA SENIOR MGA MATATANDA

MGA TINEDYER MGA BATA GRUPO NA KAKAPANAYAMIN

KRISTOLOHIYA AYON SA GAWAIN

ANG YUGTO NG PAGBABANSAG KAY HESUS

ANG YUGTO NG PAGKILATIS NG MGA BANSAG KAY HESUS

ANG YUGTO NG PAGDANAS NG KALIGTASAN

MGA YUGTO NG PROSESO

MGA JEEPNEY DRIVER

MGA VENDOR SA PALENGKE

MGA MANGINGISDA

MGA MAGSASAKA

GRUPO NA KAKAPANAYAMIN

LAMAN NG IUULAT

1. Paglalahad ng pilili at sinuring konseptong pangkaligtasan na naka-ugat sa pang-araw-araw na wika ng mga tao. Isaalang-alang ang magkabaliktad na karanasan. Halimbawa, ang tsarar at yasha sa mga Hudio at infirmitas at salus sa mga Romano.

2. Paglalahad ng pinili at sinuring bansag para kay Hesus na bunga ng konseptong pangkaligtasan.

3. Ipaliwanag ang pagkilatis sa bansag na ibinigay kay Hesus. Ano ang naaayon sa pagkatao ni Hesus? Ano ang di naaayon? Ano ang dapat baguhin kung kinakailangan?

4. Lumikha (magdrowing) ng isang larawan ni Hesus ayon sa inyong bansag sa kanya.

5. Batay sa ibinigay at ikinilatis na bansag kay Hesus, isalarawan ang paraan ng pangangatawan (spirituality) na nagmula at naayon sa bansag.

6. Bumuo ng isang kanta (bilang isang panalangin) na naglalahad ng kahulugan ng bansag para sa buhay Kristiyano. Tiyakin na ang koro ay babanggit sa bansag.

MIND MAP NG GINHAWA

MIND MAP NG KAGANDAHANG-LOOB

JESUS ABE

JESUS MABILAY YA DANUM

ANG TUNAY NA MUKHA NG KAGANDAHANG-LOOB

JESUS KAGURANGNAN

JESUS KAISA

JESUS PANGAT

JESUS TAGAHAW-AS

JESUS TAHANAN

EVALUATION NG KURSO

1. ANG PAMAMARAAN NG KURSO

Hanggat maari lahat ng aralin ay gagawin sa loob ng tinakdang oras para sa kurso. Mabisa ba? Maginhawa ba?

2. ANG NATUTUNAN SA KURSO

a. Dulog at paraang kultural sa Kristolohiya. b. Tungkol sa Kristolohiya mismo. c. Halaga at kabuluhan ng mga references (Mga Aral sa Daan, article,

Nobena de Gallo, Doubting Thomas).

3. KABULUHAN PARA SA SALOOBING PASTORAL (Pastoral relevance).

4. PAGGAMIT NG FILIPINO SA KURSO Ano ang naging dating at bisa sa pagkatuto?

5. 5. MGA KARAGDAGANG MUNGKAHI PARA SA MAS EPEKTIBONG PAG-AARAL NG KRISTOLOHIYA?

mga aral sa daan

Documents