Kagawaran ng Edukasyon Agham 3

Mga Halaman

Ikalawang Markahan – Ikaapat na Linggo

Schools Division Office – Muntinlupa City Student Center for Life Skills Bldg., Centennial Ave., Brgy. Tunasan, Muntinlupa City (02) 8805-9935 / (02) 8805-9940

Claudin R. Drilon

Manunulat

Felipe W. Marapao Jr.

Tagapagsuri

Edward R. Montojo

Armida S. Oblinada

Tagapangulo, Katiyakan sa Kalidad

2

Inaasahan

Ang modyul na ito ay idinisenyo at isinulat alang-alang sa

iyong pagkatuto. Ito ay para tulungan ka na maunawaang lubos

ang mga bahagi ng halaman at kahalagahan ng mga bagay na

makukuha sa halaman. Ang saklaw ng modyul na ito ay maaaring

gamitin sa iba’tibang sitwasyon ng pagkatuto. Ang wikang ginamit

ay kinikilala ang malawak na lebel ng bokabularyo ng mga mag-

aaral. Ang mgaaral din ay nakaayos ayon sa standard na

pagkakasunod ng kurso ngunit ang pagkakasunod nito ayon sa

iyong pagbabasa ay maaaring mabago ayon sa aklat na iyong

kasalukuyang ginagamit.

Pagkatapos ng modyul na ito, ikaw ay inaaasahang:

1. Makikilala ang mga iba’t ibang bahagi ng halaman at

maipaliwanag ang ng bawat bahagi;

2. Maipaliwanag ang kahalagahan ng mga halaman sa ating

kapaligiran;

Unang Pagsubok

Ibigay ang parte ng halaman. Piliin ang tamang sagot sa kahon

at isulat sa patlang.

1.

bunga 2.

bulaklak 3.

dahon

ugat 4.

tangkay

5.

3

Balik-tanaw

Tingnan ang iyong kapaligiran. May nakikita ka bang iba’t

ibang halaman? Alam mo ba kung gaano kahalaga ang mga ito?

Ang prutas na kinain mo kaninang almusal, alam mo bang

naggaling ang mga ito sa mga halaman? Malaki ang pakinabang

natin mula sa halaman.

Panuto: Isaayos ang mga letra upang makabuo ng salitang

angkop sa ibinigay na kahulugan.

1. Y N T A A G K

Ito ang bahagi ng halaman na

sumusuporta sa mga dahon at

bulaklak. Dito dumadaloy ang tubig,

mineral at asukal.

2. K Y H N N P O A O U G

Isang uri ng halamang lumalaki nang

mataas, itinuturing na “makahoy” at

ang pangunahing tangkay ay

tinatawag na puno.

3. L A U A K K L B

Ito ang bahagi ng halaman na

gumagawa ng mga binhi. Tinatawag

ding reproduktibong bahagi ng

halaman. Kadalasang may

matingkad na kulay at ginagamit na

pandekorasyon.

4. G G A O K K N N

Ito ay isang gulay. Kinakain ang mga

tangkay at dahon at madalas ihalo sa

sinigang. Sa tubig ito lumalaki.

4

BULAKLAK – Ito ang reproduktibong bahagi ng halaman. Ito

ang madalas dapuan ng paru-paro dahil sa “pollen”.

DAHON – Ito ay importanteng parte ng halaman sapagkat

ito ay isa sa mga responsable sa “photosynthesis”. Ito ay

gumagamit ng liwanag, hangin at tubig.

TANGKAY – Ito ay ang parte ng halaman na

nagdudugtong sa halaman at dahon. Ito rin ang

nagdadala ng tubig patungo sa dahon.

BUNGA– Ang bunga ng halaman ay syang produkto nito na

may binhi o buto sa loob upang itanim muli at maging isang

ganap na halaman.

UGAT – Ito ang parte ng halaman na responsible sa pagkuha

o pagsipsip ng tubig mula sa ilalim ng lupa.

5. P E L A P

Isa itong produktong galing sa mga

punungkahoy. Ito ay iyong sinusulatan.

Pagpapakilala ng Aralin

Napapaligiran tayo ng mga halaman. Tinutulungan tayo sa

maraming bagay. Sa araling ito, gagawa tayo ng mga bagay na

makatututulong sa atin upang mas maunawaan ang tungkol sa

halaman at parte nito. Tulad ng katawan ng tao, may iba’t ibang

bahagi ang katawan ng halaman. May sariling gamit o gawain

ang bawat bahagi. Mahalaga ang bawat isa para manatiling

buhay ang halaman. Tulad ng iyong pamilya, ang bawat

miyembro o bahagi ng halaman ay may kani-kaniyang tungkulin o

gawain na dapat gampanan upang maging malusog at

mabuhay nang maayos ang halaman.

5

Araw-araw marami tayong ginagamit na produkto na galing

sa mga halaman. Nagbibigay ang mga puno ng kahoy na

ginagamit natin sa paggawa ng ating mga bahay. Ginagamit din

ang kahoy sa mga kasangkapan tulad ng mga mesa at silya. Ang

mga produkto tulad ng lapis at mga kahoy na laruan ay galing din

siyempre sa kahoy o sa mga produktong mula sa halaman.

Maliban sa mga ito, ang papel ay isa pang napakaimportanteng

produktong galing sa halaman. Mahalaga rin ang mga halaman

dahil nanggagaling dito ang mga prutas at gulay. May mga

sustansyang maaaring gawing gamot para sa mga maysakit ang

mga pagkaing ito.

Gawain

Gawain 1.1 Halamang Nakapaligid sa Iyo

Panuto: Isulat sa patlang ang TAMA kung sa tingin mo ay tama ang

tinutukoy na tungkulin ng parte ng halaman at MALI naman kung

hindi ito angkop.

_______1. Ang ugat ng halaman ang kumukuha ng tubig at

sustansya mula sa lupa.

_______2. Ang sanga ang gumagawa ng pagkain para sa

halaman.

_______3. Tumutulong ang dahon upang mapanatiling matatag

ang halaman.

6

_______4. Ang sanga ang nagbabahagi ng tubig at sustansya

mula sa lupa papunta sa iba pang bahagi ng halaman.

_______5. Ang ugat ang nagpapanatiling matatag ang halaman

sa kinatatayuan nito.

Gawain 1.2 Kahalagahan ng Halaman

Mahalaga ang mga halaman dahil nanggagaling sa mga

ito ang mga prutas at gulay. May mga sustansyang maaaring

gawing gamot para sa mga maysakit ang mga pagkaing ito.

Pag-aralan ang mga di-kumpletong pangungusap sa

ibaba. Isulat sa patlang ang tamang salita o grupo ng

mga salita na bubuo sa mga pangungusap. Piliin ang

iyong mga sagot mula sa kahon.

oxygen lilim at tirahan proteksiyon

bulak papel prutas at gulay

kahoy baha at pagguho ng

lupa

mabangis na

hayop

1. Gumagawa ang mga puno at halaman ng

_____________ na kailangan natin upang mabuhay. Ang

mga ito rin ang nagbibigay sa atin ng preskong hangin.

2. Ang malalaking ugat ng mga puno ang sumisipsip ng

tubig at sumusuporta sa lupa kaya napipigilan ang

_____________.

3. Kailangan ng mga ibon at iba pang hayop ang

_____________.

4. Nagbibigay rin ang mga puno at halaman ng

_____________ mula sa _____________.

5. Ang mga halamang kinakain natin ay tinatawag na

___________.

6. Ilan sa mga produktong galing sa mga puno at halaman

ay ang _____________, _____________ at _____________.

7

Tandaan Natin

May iba’t ibang bahagi ang halaman. May kani-kaniyang

gawain o tungkulin na ginagampanan ang bawat bahagi.

Nagtutulong-tulong ang mga ito upang maging malusog ang

halaman. Naaalala mo ba kung ano-ano ang mga bahagi ng

halaman? Basahin ang buod sa ibaba.

♦ Ugat – inaangkla ang halaman sa lupa; sumisipsip

ng tubig at sustansiya mula sa lupa.

♦ Tangkay – nagdadala ng tubig at sustansiya mula sa

mga ugat patungo sa mga dahon;

tumutulong din na inaangkla ang

halaman sa lupa at kinakapitan ng mga

dahon.

♦ Dahon – kung saan ginagawa ang pagkain ng

halaman; dito nagaganap ang prosesong

“photosynthesis”.

♦ Bulaklak – ang reproduktibong bahagi ng halaman;

ito ang nagiging bunga.

♦ Bunga – ang malaman na bahagi ng halaman; dito

matatagpuan ang binhi o buto.

Gawain 1.3

Panuto: Basahin ang bawat pangungusap sa ibaba. Iguhit sa

linya ang isang bulaklak ( ) kung tama ang sinasabi ng

pangungusap. Iguhit naman ang dahon ( ) kung mali

ang sinasabi nito.

_____ 1. Ang mga ugat ang humihingang bahagi ng isang

halaman.

_____ 2. Yari sa mga halaman ang mga produktong

nakikita mo tulad ng papel, lapis, kahoy na upuan

at mesa.

_____ 3. Nagbibigay ng lilim at silungan ang mga halaman.

_____ 4. Maaaring gamiting pandekorasyon ang mga

bulaklak.

8

_____ 5. Ang mga buto o binhi ang reproduktibong bahagi

ng isang halaman.

_____ 6. Maaaring kainin ang dahon ng lahat ng halaman.

_____ 7. Pinipigilan ng mga punungkahoy ang pagbaha sa

mabababang lugar.

_____ 8. Yari sa dahon ng nipa ang bubong ng bahay

kubo.

_____ 9. Hindi kailangang alagahan ang mga halaman.

_____ 10.Maaari tayong mabuhay kahit walang mga

halaman.

Pag-alam sa mga Natutunan

Panuto: Piilin at salungguhitan ang tamang salita sa loob

ng panaklong upang mabuo ang mga pangungusap.

1. Inaangkla ng mga (ugat, tangkay, bunga) ang

halaman sa lupa.

2. Ang mga puno at halaman ang nagbibigay sa atin ng

(plastik, metal, tirahan).

3. Madalas na nasa loob ng bunga ang (dahon, tangkay,

buto) na maaaring maging isang bagong halaman.

4. Isang mahalagang produkto ng mga halaman ang

(relos, papel, bolpen).

5. Dahilan ng pagbaha at pagkakaroon ng mga pagguho

ng lupa ang malawakang (pagtatanim, pagpuputol,

pangangalaga) ng mga puno.

9

KARAGDAGAN GAWAIN

Punan ang Talahanayan ng mga hiniling na sagot.

Ugat na

pinanggagalingan

gamot

Sanga o

tangkay

na

kinakain

Dahon na

pinanggagalingan

ng gamot

Bulaklak

na

kinakain

Prutas na

kinakain

1.

2.

3.

4.

5.

6.

7.

8.

9.

10.

Pangwakas na Pagsusulit

Panuto: Basahin at unawaing mabuti ang mga katanungan.

Bilugan ang letra ng tamang sagot.

1. Ang kangkong at alugbati ay halimbawa ng mga berdeng

halaman na maaaring gamitin bilang ______.

A. gamot B. pagkain C. damit D. dekorasyon

10

2. Maganda, makulay at maaaring gamiting pandekorasyon

ang_______ ng gumamela, buganbilya at santan.

A. bulaklak B. dahon C. tangkay D. ugat

3. Ang bahagi ng karot, patatas at kamote na kinakain natin ay

isang ___________.

A. bunga B. gulay C. bulaklak D. ugat

4. Alin sa mga sumusunod ang hindi nagpapakita ng pag-iingat

ng mga halaman?

A. Palaging diligan ang mga halaman.

C. Gumamit ng mga pataba sa halaman

B. Huwag tanggalin ang mga damo sa paligid ng halaman

D. Alagaan ang mga halaman sa pamamagitan ng

pagbungkal ng lupa nito.

5. Ginagamit sa paggawa pambalot ng mga pagkain tulad ng

suman ang dahon ng_______________.

A. nipa B. saging C. niyog D. manga

6.Ginagamit sa paggawa ng bubong ng bahay kubo, banig,

pamaypay, sombrero. Ito ay puno ng _______________.

A. nipa B. saging C. niyog D. manga

7. Ang puno ng ____________ ay ginagamit na balsa sa ilog

upang maging tranportasyon ng mga taga nayon.

A. kawayan B. saging C. niyog D. acacia

8. Ang puno ng ____________ ay sumisimbolo ng katatagan ng

bawat Pilipino sa hamon ng pagsubok tulad ng Covid 19.

A. almasiga B. narra C. molave D. acacia

11

9. Ang pambansang prutas na ________ ay may hugis puso,

madilaw na kulay at may matamis na lasa.

A. mangga B. mansanas C. papaya D. saging

10. Ang panbansang bulaklak ng Pilipinas ay ________ na

ginagamit na kwintas para sa mga panauhin at ngayon ay

naiinom bilang jasmin tea na nakakabuti sa katawan.

A. gumamela B. sampaguita C. yellow bell D. laurel

Sanggunian:

Aklat

Science III, Kagamitan ng mga Mag aaral 3 p. 81-93

Lozano, L.F., Amasol, T.A., ang Mayari, F.R., Science for Young Minds 5,

Diwa Scholastic Press Inc., 1996, pahina 68-69, 84-87.

Urban Programs Resource Network<http://www.urbanext.uiuc.edu/gpe/

case1/c1facts2a.html>January 22, 2001, petsa ng pagbasa.

The Cooperative Extension, College of Agriculture, The University of

Arizona, 1998. Arizona Master Gardener Manual, Botany: Plant Parts

and Functions.http://ag.arizona.edu/ppubs/garden/mg/botany/

plantparts.html January 22, 2001, petsa ng pagbasa.

12

Susi sa Pagwawasto

1. B 6. C 2. A 7. A 3. A 8. B 4. B 9. A 5. A 10.B