mga rokon o islam

61
١ www.iu.edu.sa PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Upload: abuadnan1991

Post on 12-Nov-2014

423 views

Category:

Documents


32 download

DESCRIPTION

INITOGALIN SA BASA IRANON/MRANAO I ALEEM KAMARUDDIN ABDULKARIM ABDULLAHGOSO ALEEM ABUBAKAR MACUNDARA SHARIEF

TRANSCRIPT

Page 1: MGA ROKON O ISLAM

١

www.iu.edu.sa

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 2: MGA ROKON O ISLAM

٢

الرحیم الرحمن اهللا سمب

PAMKASAN

so podi ago bantogan ago panginsokor na matatangkud a sobo so Allah i khibagi-anon, so kada a rayo rayo a ginawa ago so kalilintad ago kasosonor na gi-itano pamangunin ko Allah a pakimbagi-aniyan ko nabitano a mohammad )صلى اهللا علیھ وسلم ) taman ko manga tonganay niyan, ago so manga sahabatiyan ,

ago so manga taw a miyonot ko toro-aniyan.

manga rokon ago onayan o agama islam (manga rokon o islam) inibutho ko kitab a inosay ron so manga onayan a hokoman o islam, miyaka ogop kamiron ko kinitogalin-non sa basa iranon(muranaw)araparapami ko balas a po-on ko allah ago obakalo-kalo na makatabang ko manga bangsami a phakasabot sa basa iranon, muranaw a gi-iniyan mbabanogun so kasabotaniyan ko agama niyan, ago so kasowa-a niyan ko manga onayan a hokomam o islam, sabap sa giyangkai a kitab na mararangkomiyan so num a nisisita ko muslim so kasabotaniyanon:

١-so kasabota o manosiya ko kiphapantaguniyan ko miyadnon. ٢-so katokawi o manosiya ko manga kabunaron o nabi niyan. ٣-so kagudama o manosiya ko kala a limo-on allah. ٤-so kasowa-a o muslim ko okitokit o kashambayang. ٥-so gogodan ko kawawajib o kaphowasa ko ramadhan. ٦-so osayan ko manga okitokit ago so manga hokoman o kalawi-a sa

baitollahilharam(makkah)lagido kapunayhaji odi na kapag umrah.

giyangkanan num soson a miya aloy na palaya dunanan patot ko manosiya so kapaganada niyanon a go so kapangunalaniyanon sabap san na di khabaloy a muslim so taw taman sa diniyan katokawan ago minggolalan angkai a manga onayan o agama niyan, sa paliyogat ko pithanggisa-an o manga muslim mulagid san so mama ago babay taman ko kaposano omoriyan.

aya ropa-an a kini togalinun ami sangka-i a kiyab na da-a ini omanamiron ago da-a libatamiron, ayamidun ini togalin so ma-ana o mapipikir o somiyoraton apiya pun kuna oba ami piyamantag ma-ana so omani pishtaga-anon ago ana pukhasalak a pud sa kathro ami a mini omanon, ogaid na giyoto na osayan odi na gogodan ka an mapiya a kasabotiron o mbatiyaon aya kito-oson na piyakambala-an sa to-osa datara-i( ) ana manga basa arab a didun nisisita so kapayago ma-an niyan ka miya – osay ko oriyanniyan lagido: بنت لبون-ینت مخاض -

.ago so salakaw ron حقة - المعادن-الركاز

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 3: MGA ROKON O ISLAM

٣

phamangunin ami ko allah a mala ago maporo miyaka ogop kami ko kiyasaboa sangka-i a manga hokoman a papapadalum sangka-i a kitab taros a minggolalano phakabatiya sangka-i kitab ago phakanugon

AMEEN ...

initogalin sa basa muranaw ( iranon) o manga wata iyo ko agama islam lagidi:

١-KAMARODDIN ABDULKARIM ABDULLAH ABU NASSIH ٢-ABUBAKAR MACUNDARA SHARIEF ABU RAYYAN

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 4: MGA ROKON O ISLAM

٤

go mataan a so , I sa da tohan a rowar ko Allah-So kasaksi: Paganay a RokonMohammad na sogo o Allah

• giyangkanan a dowa Shahada I khisold ko Islam, go rokon o Islam a mala, di khabthowan sa muslim so taw taman sa diniyan mabutho so dowa kalimatushahada, taros a minggolalaniyan so mapapadalmon a maana ago hokoman… ka giyanan I sabap a kakha muslim o kapir.

(١)Maana(gogodan) o "شھادة ال إلھ إال اهللا" kasaksi- I sa daa tohan a rowar ko Allah:-

*Aya maana niyan na so : kabalsa ko "ال إلھ إال اهللا" go so katokawi ko maana niyan, go so kinggolalan-non ko madadalmon a hokoman masolun marayag. *So kabalsaon o taw a diniyan katawan so maana niyan go diniyan ipunggolalan so madadalmon a manga hokoman nadi phakanggaya gona ko kiya opakatiron ko manga olama , aya mataan na- -baondun phakabinasa go

aya maana "ال إلھ إال اهللا" na da a pusimba-an a bunar a rowar ko Allah a isa-isa, a mahasoti, a maporo.

*Dowa a Onayan (polaos) o "ال إلھ إال اهللا" Paganayron: Kapakada .

kapakadaa ko katotohani ko langon a salakaw ko , Kapakathakuna: IkadowaAllah,go so kapakathakunaa sa sobo so Allah I tohan a isa-isada a sakotowa iyan, pud san pun so ka ongkira ko thagoot : giyoto so langon a sinimba a salakaw ko Allah na ini kasoatiyan “datar o Fir-awn”ndatar o taw, anta aka ator, odi na kayo odi na baya a ginawa , go so ki kagowadnon “thagoot”go so

ka angiyasiron.. sa taw a gi-iniyan tharoon so "ال إلھ إال اهللا"a diniyanmbo oongkirun so nganin a pusimbaan a salakaw ko Allah na daniyan

minggolalan so "ال إلھ إال اهللا"

Pitharo o Allah: ١٦٣اآلیة : سورة البقرة) وإهلكم إله واحد ال إله إال هو الرمحن الرحيم (

Maan::(Go so tohaniyo na tohan a isa-isa daa tohan a rowar rukaniyan a makalimo-on go masalinggagaw)

Go pitharo o Allah: الإكراه ىف الدين قد تبني الرشد من الغي ، فمن يكفر بالطاغوت ويؤمن باهللا فقد استمسك بالعروة الوثقى (

)،النفصام هلا واهللا مسيع عليم ٢٥٦اآلیة :سورة البقرة

Maana:( Di mipahnugul so agama ka sabunar a miyakasunggaya so ontol ago so ribat, sa taw a ongkiruniyan so manga tagot go paratiyayaaniyan so Allah na sabunar a miyakakaput sa rambit a mabagur , daa ikhapotoliyan go so Allah na lubi a phaka nug go lubi a matao). *Aya maana o االلھ na so pusimbaan a bunar , na sa taw a paratiyayaaniyan a mataan a so tohan na aya miyangadun na, ago gi-I muririzki, ago phakagaga mbaas , na so kaparatiyaya a sangkoto na phakatiyopor apiya di simbaan so Allah na sabunar a diron phakanggayay gona so اهللاالإلھ إال" sa donya obaniyan misold ko Islam, go di khasabapan sa khilibri niyan ko siksa a maa-adun ko alongan a maori. Pitharo o Allah:

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 5: MGA ROKON O ISLAM

٥

قل من يرزقكم من السماء واألرض أمن ميلك السمع واألبصار ،ومن خيرج احلي من امليت وخيرج امليت من احلي (٣١سورة یونس اآلیة . )ن اهللا فقل أفال يتقون،ومن يدبر األمر فسيقولو

Maana:(Tharo angka: antai phagpur rukano a pho-on ko kawang?ago so lopa, ino, antai maka mimilik ko kanug go so manga kailay? Go anta I phakaliyoniyan so oyagoyag pho-on ko miyatay, go phakaliyoniyan so miyatay pho-on ko oyagoyag go anta I thatandingan ko galbuk, putharo-oniran dun a so Allah, tharo-angka: ino niyo di khalkun) Pitharo o Allah:

أمن خلق السموات واألرض وأنزل لكم من السماء ماء فأنبتنا به حدائق ذات جة ما كان لكم أن تنبتوا شجرها ()قوم يعدلون،أإله مع اهللا بل هم

٦اآلیة : سورة النمل Maana:(Ba,di aya lubi amapiya so miyadun ko manga langait ago so lopa, go piyaka piyakatoronangkano niyan pho-on ko kawan sa ig, piyakatho ami sa sabap rukaniyan so manga sapad a manga pipiya I paras, na daa miyabaloi a kapaariyo kokapakatho aniyo ko kayo niyan, Ba adun a tohan a pud o Allah? Kuna, ka siran na pagtaw a phurimbanguniran so Allah) Pitharo o Allah:

٨٧اآلیة : سورة الزحرف )ولئن سألتهم من خلقهم ليقولن اهللا فأىن يؤفكون( Maana:( Na Ibut ka o ishaan ka kiran o antwa I miyadun kiran na putharo-oniran dun a so :Allah, andamanaya I katatalikhodiran).

Manga sarat o كلمة التوحید" so “ ال إلھ إال اهللا ” ١) So kasabota ko maana niyan a maphakada iyan so kada a saboton, phakadaan so simba ko salakaw ko Allah go so kapakathakunaa ko simba a ruk bo o Allah a isa-isa , daa sakotowa iyan, di khapatot so simba ko salakaw ron “Allah” ٢) So katangkud a maphakada iyan so kasasngka o piker, aya maanawto: na so kabalusa ko ال إلھ إال اهللا tomatangkud ka a thatana a pamikiran, tomatangkud ko mitotoro iyansa katangkud a mabagur. ٣) So katarima a maphakada iyan so kasangka, maana so katarimaa niyan ko langon a kaawidan a maana o ال إلھ إال اهللا anggolalan sa poso iyan, go sa dila iyan , phangibunarniyan so manga totholan , go pagonotaniyan so manga sogo-an, go phananggilaaniyan so manga inisapar, go diniyan sopakun so manga dalil a pho-on ko Qur,an ago Hadith ;diniyan phakandodun, ago diniyan phanaawilun sa salakaw a maana. ٤) So kambayorantang a a maphakada iyan so kabagak: aya maana na pumbayorantanganiyan so nganin a mitotoro o ال إلھ إال اهللا ndatar so marayag ago so masolun. ٥) So kapaginontolan a maphakada iyan so kapamokhag : giyoto so katharo a o oripun ko ال إلھ إال اهللا a magi-inontolan so poso , maka aayon so pamikiraniyan ko katharo iyan , go so marayagiyan ko masoluniyan. *Sa taw a buthoniyan so “ال إلھ إال اهللا ogaid na oongkirniyan a pamikiran so mitotoro o “ ال إلھ إالاهللاna mataan a diron phakanggaya gona, dataro butado manga Monafiq a siran so gi-iran tharo-on so nganin a da ko manga poso iran.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 6: MGA ROKON O ISLAM

٦

٦) So katholabos a maphakada iyan so kapanakoto, aya maana niyan na so katholabosa o oripun kogalubukiyan sa nggolalan sa kapiya I ni-at pho-on ko langon a pimbarang a kapanakoto. Pitharo o Allah:

٥اآلیة : سورة البینة) وما أمروا إال ليعبدوااهللا خملصني له الدين حنفاء(

Maana:(Go daa ini sogo kiran a rowar sa kasimbaa iran koAllah, a totolabosuniranon so okit a kapaginutaw, a khisasalimbotawan) ٧) So babaya a maphakada iyan so kagowad: giyoto so kababaya I sangakai a katharo”ال إلھ إال اهللا ago so nganin a mapapadalmon a hokoman, go so kababayai ko manga taw a somisiyapon, ago phapadukut ko manga saratiyan, go so kararangiti ko taw a pungguba-on … aya toos roo na so kionaan [kapakalubiya]ko babaya sii ko Allah apiyaniyan miyasopak so baya a ginawa, go so kikagowadun ko nganin a ipukhagowad o Allah apiya sosoramigan o baya a ginawa, go so kapakingginawai ko taw a pukhababayaan o Allah, ago so sogo iyan, so so karido a ko taw a rirido-oniyan so Allah ago so sogo iyan. Pitharo o Allah:

قد كانت لكم أسوة حسنة يف إبراهيم والذين معه إذ قالوا لقومهم إنا برآء منكم ومما تعبدون من دون اهللا كفرنا (٤اآلیة :سورة الممتحنة ) بكم وبدا بيننا وبينكم العداوة والبغضغاء أبدا حىت تؤمنوا باهللا وحده

Maana:( Sabunar miyaadun rukano so ladiyawan a mapiya sii ko Ibrahim ago so manga pudiyan gowani ko tharoon niran ko manga pagtawiran : mataan a sukami na angiyas kami rukano go so pushimbaaniyo a salakaw ko Allah, inongkirami sukano, go miyapayag ko lut ami ago so lut iyo so rido ago so rarangit sa dayon sa dayon taman sa diniyo paratiyaan so Allah a isa –isa ) Pitharo o Allah:

١٦٥سورة البقرة اآلیة ) ومن الناس من يتخذ من دون اهللا أندادا حيبوم كحب اهللا والذين آمنوا أشد حبا هللا( Maana:( Go sabaad ko manga taw so pukhowa sa salakaw ko Allah sa manga barahala [katohanan] a pukhababayaan niran siran, lagido kapukhababayai ko Allah, na so miyamaratiyaya na mitataralo so kapukhababaya iran ko Allah) • -Go sa taw a tharooniyan so “ال إلھ إال اهللا sa tolabos a tomatangkud,

go tolabosuniyan phoon ko kapanakoto a mala ago maito ago so miyambago ko agama, ago so manga maasiya [ipukhararangito Allah] na mataandun a bagianiyan so toro-an phoon ko kadadag sii sa donya , ago so kapakaliposiyan ko siksa, go miyaawaton so Naraka.

• -Go patot ko oripun so katarotopa niyan sangkai a manga sarat, aya maana na so katimo iyan ko oripun taros a thotomadunganiyan [angkai a manga sarat o الإلھ إال اهللا a pito timan ] go kunaoba iportante so kimoraisunon.

• -Go giyangkai a mala a katharo “ الإلھ إال اهللا na sukaniyan so kapaka isa-isa ako kapangintohan , go sukaniyan I dapagonaan a iportante

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 7: MGA ROKON O ISLAM

٧

ko pikhulasiyano (tawhid) aso miyaadnon so da pagayoni o manga nabie (s.w.s.) ago so manga pagtawiran:siyogo so manga sogo ka an matatanto so ال إلھ إال اهللا datar o pitharo Allah :

٣٦اآلیة :سورة النحل )ولقد بعثنا يف كل أمة رسوال أن اعبدوا اهللا واجتنبوا الطاغوت( Maana:( Sabunar a siyogo-an ami so oman I pagtaw sa sogo (puphakalangkapuniran) a sho-aso- ataniyo so Allah , go pananggilai niyo so Tagoot…) Go pitharo pun o Allah:

٢٥اآلیة : سورة االنبیاء )وما أرسلنا من قبلك من رسول إال نوحي إليه أنه ال إله إال أنا فاعبدون( Maana:( Na da a siyogo ami ko miya monaan ka ( ya Mohammad ) a sogo aba amiron di phagilahamun: a Mataan a daa tohan a rowar rakun na simbaako niyo) Igira a miya alloy so (tawhid) “kapaka isa-isa “ na siibo patot ko Allah. * Aya katokawiron na so: توحید األلوھیة na so kakhompormii sa mataan a so Allah I khiruk ko katotohani ago so gi-iron kasho-aso ata o inaduniyan, go so kapaka isa-isa awn kokapsimba awn a daa sakotowa iyan. ∗ -Manga ngaran o: توحید األلوھیة ∗ Aya sabap a kinibthonon sangkanan a ngaran : توحید األلوھیة sabap sa

aya maana niyan na so kapaka isa-isa a ko tohan… go sabap sa sii mapapanagombalay ko kitholabosun ko kapangintohana ko Allah a giyoto I mitataralo a babaya ko Allah a isa-isa .

∗ Pud a manga ngaraniyan “ توحید األلوھیة : a) توحید العبادة : kapaka isa-isa a ko simba go so

kaphangintohana ko Allah, sabap sa sii mapapanagombalay ko katolabosa ko simba sii ko Allah a isa-isa .

b) توحید اإلرادة : kapaka isa-isa ako maphipikir, kagiya mapapanagombalay ko aya maphpikir ko langon a galbuk na so-aso-at ko Allah.

c) توحید القصد :kapaka isa-isa a ko antap, kagiya sii miyathagombalay ko katolabosa koantap a tolabos a so simba na ruk o Allah a isa-isa.

d) توحید الطلب : so kapaka isa –isa a ko panguni, sabap sa sii mapananagombalay ko katolabosa ko panguni ko Allah, ( da a phanguniyan rowar koAllah )

e) توحید العمل : kapaka isa – isa a ko galubuk, sabap sa mapananagombalay ko katolabosa ko langon a galubuk a sobo so Allah I Gi-iron sho-aso-atan.

• So Hokoman o : توحید األلوھیة : kapaka isa isa a ko kapangintohan ko Allah, aya hokomaniyan na paralo ( wajib ) ko manga oripun o Allah, disiran phumbaloy a muslim taman sa diran paka isa- isa an so kapsimba a ko Allah, go disiran phakalibri ko Naraka taman sa diran paratiyayaan taros anggalubukuniran so kapaka isa-isa a ko simba ko Allah… go giyanan I paganay a wajib ko riya-ota akir

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 8: MGA ROKON O ISLAM

٨

balig, maparatiyayaniyan go manggalbukiyan, go aya paganay a wajib a phanagipo-onan ko gii kipanolonun ko agama go so gii kipangunda-on ko islam so “توحید األلوھیة ko kipundolonunon ko taw a diniyanoto pangingimbunarun. Aya tanda sa wadib (paralo) so na so kini sogo-onon o kitab (Qur,an) ago so Sunnah توحید األلوھیة“(Hadith) go mataan a so Allah na inaduniyan so manga kaadun, go initoroniyan so manga kitab (Tawrat, Injiel, Zaboor, Qur,an) sabap ko katatanto o “ توحید األلوھیة . Pitharo o Allah:

٣٦اآلیة : سورة الرعد) قل إمنا أمرت أن أعبد اهللا وال أشرك به إليه أدعو، وإليه مآب ( Maana: ( Tharo-angka (ya Mohammad ) ayabo a ini sogo rakun na so kasimbaako ko Allah, go diko mipanakoto, sukaniyan i gii ko ipanolon , go sukaniyan I khandodangko ) . Pitharo o Allah :

٥٦اآلیة : سورة الذاریات ) وما خلقت اجلن واإلنس إال ليعبدون ( Maana : ( Go daa sabap a ini adunakun ko manga Jin ago manga manosiya a rowar sa anako iran masimba)

Pitharo Nabie ( s.w.s.) ko Mo-adh ( r.a. ) : عوھم إلیھ شھادة أن ال إلھ إال اهللا ، فلیكن أول تد، إنك تأتي قوما من أھل الكتاب

فإن ھم أطاعوك لذلك فاعلمھم أن اهللا افترض علیھم خمس صلوات في كل یوم ولیلة، فإن ھم أطاعوك لذلك فاعلمھم أن اهللا افترض علیھم صدقة تؤخذ من

. الحدیث أخرجھ البخاري ومسلم ... أغنیائھم فترد على فقرائھم

Maana: ( Mataan a phakatalingoma ka ko pagtao a pud ko tiyoronan sa kitab (yahodi, cristian ) na aya paganay a dolonun ka kiran na so kashaksii sa daa tohan a rowar ko Allah, na o onotikairan roo na pakisabotingka kiran a mataan a so Allah na piyaralo niyan kiran so lima wakto ko oman gawii na opama ka onotika iran roo na pakisabotingka kiran a mataan a so Allah na piyaralo niyan kiran so Zakat (Diyakat ) khowa-an ko manga alakiran I tamok na imbugay ko manga pukhamurmuran kiran ( manga Pobri ) … Hadith a piyanothol I Buharie ago si Muslim. • Go giyangkana a توحید األلوھیة I makalulubi a galubuk a malaa

kaphaka roro niyan sa dosa, sabunar a miya panothol I Al-bukarie ago si Muslim, pud ko tothol I Othman ( r. a. ) pitharo iyan:

)ال إلھ إال اهللا یبتغي بذلك وجھ اهللا : فإن اهللا حرم على النار من قال ( Maana : ( Sabunar a hiyaram o Allah ko Naraka so taw a matharo iyan so a aya mapipikiriyanon a giiniyan mbabanogun so kaso – ata ال إلھ أال اهللا “niyan ko Allah) • So kiya taayon o manga sogo (Rasul) ko” توحید األلوھیة ayadun so ال

: إلھ إال اهللا• Miya isa isa so manga sogo ( Rasul ) langon ko gi-iran kipanolonun

ko manga pagtawiran ko “ ال إلھ إال اهللا go so kipuphangangalukuniran kiran so katalikhodiron, dataro kiya payagaon o Qur-anol karim ko kadakulan ko manga ayat. Pitharo o Allah:

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 9: MGA ROKON O ISLAM

٩

٢٥االیة : سورة األنبیاء ) وما أرسلنا من قبلك من رسول إال نوحي إليه أنه ال إله إال أنا فاعبدون ( Maana : ( Na daa siyogo ami ko miya onaanka ( ya Mohammad ) a sogo aba amiron di phagilahamun : mataan a daa Tohan a rowar rakun simba ako niyo ) * Sabunar a kinowa o Rasulollah a ibaratan so ka iisa isa o manga Nabi na dataro magariari ambidabida sa I ina, isa-isa so agama iran, sabap sa aya paka asal o agama o manga Nabi na so kipanolonun ko ال إلھ إال اهللا apiya miyakambidabida so manga sapak o okit o agama o omani isa kiran, dataro manga wata a adunoto a mbidabida I ina ogaid na sakataw siran I ama. (٣) Maana o “ شھادة أن محمدا رسول اهللا ka shaksii sa mataan a so Mohammad na sogo o Allah : a ) Aya maana o kashaksii sa mataaan a so Mohammad na sogo o Allah na so kaonoti ko nganin a sogo aniyan , go so kapangimbunara ko nganin a inisapariyan ago ipukhagowadiyan, go so daa okit a kasimbaa ko Allah a rowar ko okit a kiyasimbaaniyanon go kinisogooniyanon . b) Katatanto o kashaksii sa mataana so Mohammad na sogo o Allah : • Aya katatanto o kashaksii sa mataan a so Mohammad na sogo o

Allah na so kaparatiyaya ago so katarotop a katangkud sa mataan a ao Mohammad na oripuno Allah ago sogo iyan, siyogo iyan ko manga Jin ago manga manosiya, go mataan a sukaniyan I moripori a Nabie ago sogo, ago mataan a sukaniyan na oripun o Allah a a marani ko Allah, daa sipatiyana katotohani a maitobo, go so kaonoti ko Rasulollah , go so kasula-a ko sogo –aniyan ago inisapariyan , go so kaphadukuti ko inokitaniyan sanggolalan sa katharo, galbuk, ago paratiyaya. Pitharo o Allah :

١٥٨اآلیة : سورة األعراف ) قل يا أيها الناس إين رسول اهللا إليكم مجيعا( Maana:( Tharo-angka ( Ya Mohammad ) hay manga manosiya ! mataan a sakun na sogo ako rukano o Allah langon ) . go ptharo pun o Allah :

٢٨اآلیة : سبأ سورة ) وما أرسلناك إال كافة للناس بشريا ونذيرا (

Maana: ( Na daa kiya sogo ami ruka ( ya Mohammad ) a rowar sa langkap ko manga manosiya, a phamanothol sa mapiya ago phamaka iktiyar…) go pitharo pun o Allah

٤٠ة اآلی: سورة األحزاب ) ما كان حممد أبا أحد من رجالكم ولكن رسول اهللا وخامت النبيني( Maana : ( Da mabaloy so Mohammad a ama o isa ko manga mama rukano, ogaid na sogo o Allah, ago moripori a Nabie) pithro o Allah :

٩٢اآلیة : سورة اإلسراء ) قل سبحان ريب هل كنت إال بشرا رسوال ( Maana : ( Tharo- angka ( ya Mohammad ) Mahasoti so kadunangko, ba ana butadakun a rowar sa manosiya a sogo ) . * Mararangkom angkoto so madakuk a butad : Paganairon : so ka khompormii ko panolon o ( Mohammad ) ago so kaparatiyayaaon sa masolun ko poso.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 10: MGA ROKON O ISLAM

١٠

Ika dowa : So kabthowaon : أشھد أن محمدا رسول اهللا ago so kapangimbunarawn sa marayag ko dila. Ikatlo: So kinggolalanun ko nganin a minitalingomaniyan a phoon ko agama, agoso kibagakun ko langon ko a ini sapariyan a pud ko batal ( di ontol ) . pitharo o Allah :

١٥٨اآلیة : سورة األعراف ) وكلماته، واتبعوه لعلكم تدون فآمنوا باهللا ورسوله النيب األمي الذي يؤمن باهللا( Maana : ( Na paratiyaya a niyo so Allah a go so Sogo iyan a nabi a Ommie ( di matao matiya, di matao somorat ) aso paparatiyayaaniyan so Allah a go so manga katharo iyan, go onoti niyo sukaniyan ka angkano maka kudug sa lalan a ontol ) Ikapat : So kapangimbunara ko langon a gii panotholun o Mohammad (s.a.w.) Ikalima: So kababayai ko Mohammad (s.a.w.) sa taralubi a di so ginawa, tamok, wata, ama, ago so kadandan o manga taw kagiya mataan a sukaniyan na sogo o Allah, na so kabaya-iron na giyotodun i babaya ko Allah, ago giyoto so kababaya a sabap sa so-aso-at ko Allah, aya katatanto o babaya ko Mohammad (s.a.w.) na so kaonotiron, ago so ka-onoti ko manga sogo-aniyan, ago so kapananggilai ko manga inisapariyan, ago so katabangiron, ago so kababayairon. Ptharo o Allah :

٣١اآلیة : ران سورة آل عم) قل إن كنتم حتبون اهللا فاتبعوين حيببكم اهللا ويغفرلكم ذنوبكم ( Maana: ( Tharo- angka (ya Mohammad ) : oskano na khababaya aniyo so Allah na onotiyako niyo ka kababayaangkano o Allah ago irila iyan rukano so manga dosaniyo) go pitharo pun o Rsulollah (s.a.w.):

متفق علیھ من حدیث أنس رضي اهللا عنھ) وولده والناس أجمعین ال یؤمن أحدكم حتي أكون أحب إلیھ من والده ( Maana: ( Da paratiyaya o o isa rukano taman sa diyako mabaloy a ayaniyan pukhababayaan a diso amaiyan, go so wata iyan, ago langona manosiya ) Hadith a piyagayonan I Al-bukharie ago si Muslim, miyapanothol I Anas. isapun a maana nan na : ( di phakaparatiyaya , odina dikhabaloy a mapaparatiyaya so taw taman sa adumpun a pukhababayaaniyan a diso Mohammad ) [ so tomiyogalin] go pitharo o Allah :

١٥٧االیة : سورة األفراف) عه أولئك هم املفلحون فالذين آمنوا به وعزروه ونصروه واتبعوا النور الذي أنزل م( Maana: ( Naso siranoto a miyamaratiyayaon ( Mohammad ) go mishulashula-on, go tomiyabangon, go miyonot ko sindaw a initoron a pudiyan ( Qur-an ) nasirn man so manga taw miyamaka daag ) . Ikanum: So kaparatiyayaa a sa mataan a so okit o Rasulollah ( Hadith ) na sukaniyan I phoonan o manga hokoman o Islam, a datar boo Qur-an , sabap roo na di khapakay oba sopaka a saraga akal. Ika pito : So kinggolalanun ko okitiyan ( Mohammad s.a.w. ) go so ki-onaan ko katharo iyan a diso katharo o apiya anta a taw , ago so kasangkopon, ago so ki hokomun ko agamaniyan, ago so kaso-aton Pitharo o Allah :

سورة ) فال وربك ال يؤمنون حيت حيكموك فيما شجر بينهم مث ال جيدوا يف أنفسهم حرجا مما قضيت ويسلموا تسليما (٦٥اآلیة : النساء

Maana: ( Na kuna, ibut ko kadnan ka, disiran khabaloy a mapaparatiyaya taman sa disiran ruka maki hokom ko nganin a simokutiran, oriyaniyan na daa maguda

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 11: MGA ROKON O ISLAM

١١

iran ko manga ginawa iran a sangka ko ini hokom ka kiran, go makambayorantang siran sa kambayorantang ). • Kalbihan o dowa Shahada: شھادة ال إلھ إال اهللا وأن محمدا رسول اهللا • Matatago ko kalimatu Tawheed : ال إلھ إال اهللا so mala kalbihan a

miyapanothol ko Qur-an ago so Hadith : a) Sukaniyan i paganay a rokon ( onayan ) o Islam, go paka asal o agama, ago

onayan o okit (agama ) ago paganay a khisolud o oripun ko islam, go ron sabap a kapakatitindug o pitolapis a langit ago so lopa.

b) Sabap ko katatanto niyan na miyatimo iyan so kapaka isa-isa a ko Allah ago so ki hokomun ko agama o Nabie niyan a (Mohammad s.a.w.)

c) Mataan a sukaniyan na sabap a ka khasiyap o rogo ago so tamok, sa taw a somaboton ( tharo-oniyan so : أشھد أن ال إلھ إال اهللا وأشھد أن محمدا رسول اهللا na miya baloy a sabap a kiyasiyap o rogo iyan ago so tamokiyan ( maana: di khapakay a bono-n o manga muslim, go di khapakay o bairan thabana so tamokiyan sabap sa sukaniyan na Muslim ) [ by translator ]

d) So katharo a ko : ال إلھ إال اهللا na da a lawaniyan a mala I kalbihan ko manga galbuk, ago mala a kaphaka roro niyan sa manga dosa, ago iphaka punud o manga timbangan sa alongan a Qiyamah, ago sabap a khisolud ko Sorga, ago khilidas ko Naraka, opama ko badun paka puthimbanga a so pitolapisa langit rakhus o pitolapis a lopa ago so ) الإلھ إال اهللا( na mataan a aya mapunud so

)ال إلھ إال اهللا ( Miyapanothol I Muslim a phoon ko Obadah (r.a.) pitharo iyan: ) حرم اهللا علیھ النار من شھد أن ال إلھ إال اهللا وأن محمدا عبده ورسولھ(

Maana : ( Sa taw a shaksi-aniyan a daa tohan a rowar ko Allah, go mataan a so Mohammad na oripuniyan ago sogo iyan na hiyaram o Allah sii rukaniyan so Naraka ) e) Mataan a matitimoon ) ال إلھ إال اهللا( so (dhikr) (١) ago so ( du-a ) (٢) ago so

(thanaa) (٣) ago mararangkomiyan so dowaa a simba )دعاء العبادة( (٤) ago so dowaa a panguni ) دعاء مسألة( (٥) go --sukaniyan i lalayon a katatadumiron ago malbod a kapukhabalusawn, sukaniyan i mapiya a katharo, ago malamit a gakot, katharo a katholabos, ron sabap a kapakatitindug o manga langit ago so lopa, ron sabap a kiya aduna ko manga kaadun, go ron sabap a kiya sogo a ko manga sogo, go ron sabap a kinitoronun ko manga kitab.(٦) go an matarotop na ini hokom so Hadith, ago sukaniyan I sabap a kiyabindas o manga pudang o kanjihad, sa taw a tharooniyan so :

)ال إلھ إال اهللا ( ago inggolalaniyan sa bunar ago tolabos go tatarimaaniyan ago pukhababayaaniyan na na phakasoludun niyan ko Sorga sabap ko kiyanggalbuka niyanon.

Taduntadum ko Allah : الذكر -١ Dowaa ( panguni ) : الدعاء -٢ Podipodi ko Allah : الثناء -٣لعبادةدعاء ا -٤ : datar o katharo a ko ) أشكر اهللا ، أحمد اهللا ، الحمد هللا(

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 12: MGA ROKON O ISLAM

١٢

So kapanguniya ko Allah ko langon a nisisita o taw : دعاء مسألة -٥ So ( Tawrah, Zaboor, Injeel , ago so Qur,an ) : الكتب -٦

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 13: MGA ROKON O ISLAM

١٣

Ika dowa Rokon o Islam : ( Kashambayang ) Mii-itong so ( Sambayang ) a malai kipnantag ko manga simba, go marayag a karina, da ndaraynonun o Islam, go da pagonaan a siniyapiyan, sabap roo na piyayagiyan so kalbihaniyan ( sambayang ) ago so kambubutadaniyan ( pangkataniyan ) ko pud a manga simba, mataan a sukaniyan ( sambayang ) na koniksiyon ( kitotombok ) o oripun ko tohaniyan, ron pukhisabap a kapukhapayag o gii kinggolalanun o oripun ko sogo-an o tohaniyan. ١- Maana ( gogodan ) o Sambayang : *- Maana niyan ko Basa : makapuphumaana so ) الصالة( Sambayang sa الدعاء : Panguni, pudon so katharo o Allah :

١٠٣اآلیة : سورة التوبة ) وصل عليهم إن صالتك سكن هلم ( Maana: ( Na pangunin ka siran, mataan aso panguningka (ya Mohammad) na kalilintad para kiran ). *- Maana niyan ko ( Istilah ) so kiya osarawn o manga Olama: So Sambayang na simba a mararangkomiyan so manga katharo ago manga galbuk a mapupunto, aya iphanagipoonon na so katharo a ko ) اهللا أكبر( aya kaposaniyan na so :

)السالم علیكم( Maana o ( manga katharo ) : So katakbir ) كبر اهللا أ ( ago so kabatiya, go so katasbih ) سبحان اهللا( ago so kandowaa, ago so salakaw ron. *- Maana o ( manga galubuk ): So katindug, ago so karoko, ago so kasojod, ago so ka ontod, ago so salakaw ron. ٢- So diron kipundaraynonun o manga Nabie ago manga Rasul : Mii-itong so Sambayang a pud ko manga a inisogo ko manga agama a miya ona, sabap ko kasogo-a ko Nabie tano a so Mohammad (s.a.w.) So Ibrahim (a.s) na giiniyan pangunin ko tohaniyan so kintinduguniyanon ( sambayang) ago so kitindugunon ( kinggolalanunon ) o manga moriyataw niyan.

٤٠اآلیة : سورة إبراھیم ) رب اجعلين مقيم الصالة ومن ذرييت (

Maana: ( Ya Tohan ko na laboyakongka a phamayandug ko sambayang ago so manga khababadan rakun ). Go aya butad o Esmail (a.s) na ipusogo iyan ko pamiliya niyan so sambayang…

٥٥اآلیة : سورة مریم )الة والزكاة بالص)١(وكان يأمر أهله( Maana: ( Go aya butad o Esmail na ipusogo iyan ko taw ko soludo walay niyan so kashambayang ago so kandiyakat ). Pitharo o Allah ko gii niyan kimbitiyarain ko ko Mosa (a.s) :

١٤اآلیة : سورة طھ) لصالة لذكري إنين أنا اهللا ال إله إال أنا فاعبدين وأقم ا( Maan: ( Mataan a sakun na sakun so Allah, daa Tohan a rowar rakun na simba angka na sambayang ko Nabie niyan a Essaa(a.s) ko kiya tharo awn o Allah: minggolalan sa dila o Essa (a.s): tindugun ka so sambayang sa pananadum rakun ).go ini thoma ( wasiyat ) o Allah so

٣١اآلیة : سورة مریم )وجعلين مباركا أينما كنت وأوصاين بالصالة والزكاة ما دمت حيا (

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 14: MGA ROKON O ISLAM

١٤

Maana: ( Go biyaloyako niyan a puphangompiya(٢) apiya andako matago, inithoma niyan rakun so sambayang go so zakat taman sa kawyagoyagakun ). ayapaka asal a maana niyan na (karoma) ogaid na mirarampat sa : أھل-١atastanggongan so manga wata go so langono tago o walay. aya kalilid a butadiyan nandodon so kabarakat a phoon ko (Mobarak) : مباركا-٢Allah. • Sabunar a ini paliyogat o Allah so Sambayang ko Nabie tano a Mohammad

(s.a.w.) kiyapantagan sa langit ko kagagawii a (٢)والمعراج (١)اإلسرء go aya miya ona a ini paliyogat o Allah na limapolo a sambayang ( wakto) ogaid na piyakakhap o Allah ( s.w.t.) ka biyaloy niyan a lima ( wakto ) makalima minggolalan ( ko oman salongan ) na lima polo I balas ( omani isawn na sapolo I balas )

- Giyoto so: Fajr, ( Soboh ) Luhor, Asr, Magrib, Esha, giyanan I pithakunaan a kaoopakatan ko manga Muslim

٣- Dalil ( Karina ) sa kini sogoon ko Sambayang : Madakul a manga karina ( dalil ) a phoon ko Qur,an ago so Hadith sa kinisogoon ko Sambayang: Paganayron : Manga daliel a phoon ko Qur,an: ١- Katharo o Allah a maporo :

٤٣اآلیة : سورة البقرة ) وأقيموا الصالة وآتوا الزكاة ( Maana: ( Go tindugunuka so Sambayang ago buganuka so Zakat ) ٢-Katharo o Allah:

١٠٣اآلیة : سورة النساء ) إن الصالة كانت على المؤمنین كتابا موقوتا ( Maana: ( Mataan a so Sambayang na miyabaloy ko manga miyamaratiyaya a midadaptar a maphopowakto). ٣- Katharo o Allah:

٥اآلیة : سورة البینة) وما أمروا إال ليعبدوا اهللا خملصني له الدين حنفاء يقيموا الصالة ويؤتوا الزكاة ( Maana: ( Go daa inisogo kiran a rowar sa kaso-aso-at iran ko Allah a totolabosuniranon so okit ko kapaginataw, shasalimbotawan siran, ago so kitinduguniran ko Sambayang, ago so kitonainiran ko Zakat). Ika dowa: Manga daliel a phoon ko Sunnah ( Hadith ) ١- Hadith a piyanothol o Ibn Omar ( r.a.) mtaan a so Rasulollah(s.a.w.) na pitharo

iyan:

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 15: MGA ROKON O ISLAM

١٥

بني اإلسالم على خمس ، شھادة أن ال إلھ إال اهللا، وأن محمدا رسول اهللا، وإقام الصالة وإیتاء الزكاة وحج ( ) البیت وصوم رمضان

.متفق علیھ Maana: ( Piyanagombalay so Islam sa lima (١) Ka shaksii sa daa tohan a rowar ko Allah, go mataan so Mohammad na sogo o Allah , ago so kitindugun ko Sambayang, go so kitonayn ko Zakat, ago so kapnay Hadjie, ago so kaphowasai ko bolan a Ramadhan ) [ Hadith a palaya-on miyanothol si Al-Bukharie ago si Muslim ] ٢- Hadith a piyanothol o Omar ibn Al Khattab (r.a.) miya alloy ron a mataan a so

Rasulollah (s.a.w.) na pitharo iyan: وتقیم الصالة، وتؤتي )( صلى اهللا علیھ وسلم (اإلسالم أن تشھد أن ال إلھ إال اهللا، وأن محمدا رسول اهللا (

رواه مسلم...) الزكاة، وتصوم رمضان، وتحج البیت إن استطعت إلیھ سبیال Maana: ( Aya islam na: na so kashaksi- ingka sa sa daa tohan a rowar ko Allah ago mataan a so Mohammad na Sogo o Allah ago so kitindugun ka ko Sambayang ago so kitonayn ka ko Zakat, go so kaphowasa ingka ko bolan a Ramadhan, ago so kapunayhajie ika sa Baitullah: (٣)omambo o khagagangka so lalanon المسجد الحرام ١-ayapaka asal a maana niyan na kapangulum: giyanan so kagagawii a kinowa o .sa Palestine مسحد األقصى phoon sa Makkah somiyong siran sa جبریل ٢-aya maana niyan na kapangimporo-an sangkoto a kagagawii na miyangimporo-an sa langit so Mohammad ago so جبریل . ٣- lima: lima a polaos o Islam,kailangan a matarotop ko muslim ٤- da mipaliyogat so Nayhajie ko taw a diniyan khagaga so lalanon(daa

tamokiyana punggastoiyan) so ana tamokiyan ogaid na malobay lawas na khapakay a makisaliyanti

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 16: MGA ROKON O ISLAM

١٦

٢-Hadith a piyanothol o ibn Abbas (r.a.) mataan a so Nabie ( s.a.w.) na siyogo iyan so Mo-adh sa (Yemen) pitharo iyanon:

ادعھم إلى شھادة أن ال إلھ إال اهللا، وأن محمدا رسول اهللا، فإن ھم أطاعوك لذلك فاعلمھم أن اهللا افترض ( متفق علیھ...) علیھم خمس صلوات في كل یوم ولیلة

Maana: ( Dolonun ka kiran so kashaksii sa daa tohan a rowar ko Allah ago mataan a so Mohammad( s.a.w.) na sogo o Allah, na opama ko onotikairanon na pakisabotingka kiran a mataan a ini paliyogat kiran o Allah so lima ( Sambayang ) wakto ko oman gawii…) Ikatlo: ( Dalil a Igma,) اإلجماع : Piyagayonayonan o langon a muslim a inisogo so lima wakto, paralo a pud ko manga pralo o islam. ٢- So Hikma( Ongangun) ko kini sogoon ko sambayang: Inisogo so Sambayang sabap sa ana manga hikma ago pagunus, khapakay a maloy tano ko sabaadon: ١- Kababaloy a oripun a oripun o Allah, kagiya mataan a sukaniyan na

kamimilikan o Allah a mahasoti a maporo, sabap ko sambayangna pukha gudam o manosiya so ka-ooripuniron o Allah, na matatap dun a kikokoniksiyon iyan ko miyadunon a mahasoti a maporo.

٢- Pukha baloy so barasambayang a mabagur a kikokoniksiyon iyan ko Allah, a tatap a katatadumi niyanon sabap ko sambayangiyan.

٣- Pukhi sapar o Sambayang ko bara sambayang so manga pakasisingay a galbuk ago manga rarata, ago so sambayang na pud a sabap a kapukahsoti o oripun phoon ko manga dosa a mala ago so dosa a mayto.

Aya dalil angkoto na so Hadith a miyapanothol o Jabier bin Abdillah( r.a.) pitharo iyan a pitharo Rasulollah ( s.a.w.):

.رواه مسلم) مثل الصلوات كمثل نھر جار غمر على باب أحدكم یغتسل منھ كل یوم خمس مرات ( Maana: ( Maka iibarat so manga sambayang ( lima wakto ) sa dataro puthoga a lawasa ig ko paytaw o isa rukano, giiron phaygo sa makalima ko oman salongan) ).piyanotho I Muslim ٤- Mii-itong so Sambayang sa mitatarug o poso, ago midudukha o ginawa,

mipuphagawa iyanon so manga rurugun a mirurugunon, sabap roo na miyabaloy so sambayang a tihaya o Mata-o Rasulollah( s.a.w.) taman sa miyabaloy so sambayang(١) a ipudukha iyan igira a ana minirugunon a galbuk, taman sa miya adun so Rasulollah( s.a.w.) a giiniyan tharo on

أخرجھ أحمد) أرحنا بالصالة! یا بالل ( Maana: ( Ya Bilal (٢) : Pakidukha anuka rukami so Sambayang ). ٥- Anta I kiya paliyogatan ko Sambayang: • Mawawajib ( paliyogat ) ko oman i muslim a riya-ot akir balig, ana akaliyan,

mama anta ka babay, da mipaliyogat ko kapir, maana: diron khapatot sa donya, sabap sa dibo tharimaan so sambayang o taw a kapir sabap ko kakakapiriyan, aya mataan na ishiksa-on sa maoriya alongan, sabap sa khagaganiyan a mag islam na daniyan nggolalanun aya dalil angkoto na so katharo o Allah:

ما سلككم يف سقر، قالوا مل نك من املصلني، ومل نك نطعم املسكني، وكنا خنوض مغ اخلائضني، وكنا نكذب بيوم الدين، ( )حيت أتانا اليقني،

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 17: MGA ROKON O ISLAM

١٧

٤٧ -٤٢اآلیات : سورة المدثر - Maana: ( Inokano phakasolud ko Naraka a Saqar, isumbagiran: dakami mabaloy ( sa donya ) a pud ko manga barasambayang, ago dakami mabaloy a phamagana ko manga miskin, ago miyabaloy kami a gii mamurak (mamokhag ) a pud ko manga puphamurak, ago miyabaloy kami a giiyami pakambokhagun so alonganan maori, taman sa miyaka talingoma rukami so kapatay ) ١- misabap roo na daa khalamba ko boringiyan ( dosa niyan ) ٢- Maana: pag-bang ka ya Bilal. *- Go di khawadib so sambayang ko wata sabap sa dapun kapaliyogati, ago so babay andodon so basa (١) ago so babay a gopun mimbawata taman sa di makashoti (٢) sabap sa dakiran paliyogatun o agama so kashambayang sabap sangkoto a ( Hadas) marshik a maiyakarun ko kashambayang . *- Go paliyogat ko lokus a wata a kisogooniyanon ko sambayang ko omor a pito ragon, ago ipuranugiyanon amay ko iraot sa sapolo ragon, datar o kiya aloy niyan ko Hadith taman sa malayam so wata shambayang,, ago malayam ko kasisiyapaon. ٦- Hokoman o pumbagak sa Sambayang : • - Sa taw a magak sa sambayang ( di pushambayang ) na sabunar a miyakapir

sa kaka kapir a phakaliyo ko agama, ago sukaniyan na pud ko manga ( Murtad ) miyawa ko agama islam, sabap sa pimaasiyaaniyan so Allah ko kinibagakuniyan ko ko inipaliyogaton o Allah, ishogoon a kathaobatiyan, opama ko thaoba ago pharoman manambayang, odi : na miyabaloy a ( Murtad ) miyawa ko agama islam, na opama ko matay ( sa orasoto adiniyan kapusambayang ) na dikhapakay a paygo-an, kapanun, ago sambayangana ago ilubung phulubungan ko manga muslim sabap sa kunaba pud ko manga muslim.

٧- Manga sharat (١) Sambayang: ١- Kapag islam ٢- Ana Akaliyan ٣- Riya-ot a air balig ٤- Makasolud so wakto ٥- Kap- Niat ٦- Kaadapa sa Qiblat ( kasangor ) ٧- Kasapungi ko awrat: ( aya awrat o mama na : so pagulutan o posudiyan ago

so lubiyan, so babay na palaya awrat a lawasiyan a rowar ko parasiyan ago mbala a paladiyan sii ko kasambayang.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 18: MGA ROKON O ISLAM

١٨

٨- So kada o ( Nadis ) marushik ko nditarun o pushambayang ago sii ko lawasiyan, ago so darpa a pushmbayanganiyan.

٩- Ki awa iyan ko ( Hadas ) so kapagabdas a khi- awa iyan so hadas a mayto ago so kaphaygo a khi awa iyan so hadas a mala ( dataro kiyathat aninup o mama anta a ka babay odi na miyagobay so kharomai , go so kapuphaygo o bai amay ko miya ipos so ) حیض.(ago so )نفاس .

So babay poon ko kiyaraotaon a akir balig na ana pakha omaon a :الحائض -١

basa ( rogo) mbidabida siran sa butad ana ( tulo gawii, pat gawii, lima gawii ) ogaid na o kasobrai so kalalayamiron na makapushambayang so babay.

,So babay a gopun mimbawata taman sa pat polo gawii :النفاس -٢makaphaygo na makapushambayang.

٣- Sarat: di khasak ( ditharimaan ) so sambayang odi matarotop so sarat

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 19: MGA ROKON O ISLAM

١٩

٨- Manga Wakto o Sambayang : ١-) Lohur: aya wakto niyan na ipoon ko kapolido alongan( maana so karamigiyan sa sudupan phoon ko ka-ootho niyan sa langit ) taman sa mabaloy so along o khi- alongon a datariyan. ٢) Asar: aya wakto niyan na ipoon ko kaipos o wakto a lohur taman sa mabaloy so along o khi- alongon a makadowa-on matakup.. giyoto so poonan o kapuphakabinaning o alongan. ٣) Magrib: aya wakto niyan na ipoon ko dasudup o alongan taman sa somudup so pamorawag a mariga, giyoto so mariga ( sa sudupan ) ko oriyano kasudup o alongan. ٤) Isha: aya kaphaka solud o wakto niyan na so kaipos o wakto a magrib taman sa kalookan so kagagawii. ٥) Fajr ( Sobo ): aya wakto niyan na iphoon ko kapayag o pidiyar a ika dowa taman sa di somubang so alongan.

Aya dalil ( karina ) snakoto ( manga ) wakto a sambayang ) na so Hadith a miyapanothol I Abdullan ibn Amr ( r.a. ) mataan a so Rasulollah ( s.a.w. ) na pitharo iyan :

وقت الظھر إذا زالت الشمس وكان ظل الرجل كطولھ ما لم یحضر العصر، ووقت العصر ما لم تصفر ( الشمس ، ووقت صالة المغرب ما لم یغب الشفق، ووقت صالة الغشاء إلى نصف اللیل األوسط، ووقت

لحدیث رواه ا... ) صالة الصبح من طلوع الفدجر ما لم تطلع الشمس ، فإذا طلعت الشمس فأمسك عن الصرة .مسلم

Maana: ( Aya wakto o lohur na amay ko mapolid so alongan taman sa malagid o mama sa katas so alongiyan asara di somolud so asar, go aya wakto o asar na taman sa di maka binaning so alongan, go aya wakto o magrib na asar a di somudup so pamorawag, go aya wakto I isha na taman ko kalooki ko kagagawii a lumbak, go aya wakto o sobo na ipoon ko kasubang o pidiar taman sa di somubang so alongan, amay ko somubang so alongan na tarug ka shambayang ) . piyanothol I Muslim . ٩- Kadakul o bilangan o Rakaat o oman I wakto: Aya bilangan o manga Rakaat o manga smbayang a paliyogat langon sapolo ago pito ka rakaat:

١) Lohur: ( ٤ ) pat ka rakaat ٢) As,r: ( ٤ ) pat ka rakaat ٣) Magrib:( ٣ ) tulo ka rakaat ٤) Isha: ( ٤ ) pat ka rakaat ٥) Sobo: ( ٢ ) dowa ka rakaat. =١٧

*- Sadun sa omananiyan so kadakul o rakaat o oman I wakto odi na lubataniyan thibaba na so sam- bayangiyan na batal ( di tharimaan ) ogaid na okalipat ( a kiya omaniron odi na kiyalubatiron ) na tharimaan so sambayang phaka sojod adun sa ) سجود السھو( sojod sahawi ( ko onaan o daniyan kashalam ). *- Makapantag ko gii ( mulayalayag ) ) مسافر( na miya sonaton a kapaka kumputaniyan ko pat ka rakaat sa dowabo ka rakaat.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 20: MGA ROKON O ISLAM

٢٠

*- Go patot ko muslim a kashambayangi niyan sa angkai a manga wakto sii ko ( oras ) wakto a mapupuntoon, aya tabiya na baana odiyorian a khatarima datar o katotorogaon, ago so kalipatiyan, ago so giiniyan kapulayalayag (١) , sa taw a torogun ko wakto ( di makanaw ) odi na kalipataniyan na shambayangi niyan ko oras a kataduminiyanon. Odi na oras a kapakanaw niyan. ١٠- Manga paralo ( Rokon ) o Sambayang:

١- Kagaganat amay ko khagaga. ٢- So katakbir sa takbiratol iharam ( Allaho akbar ). ٣- So kabatiyaa ko Fatiha. ٤- So karoko sa lub. ٥- So kiporoon ko olo phoon ko roko sa lub. ٦- So karokosa mosala ( kisojodun ko pito a manga anggaota )

(١) ٧- So kaontod phoon ko kasojod. ٨- So ( kathahiyat ) a ika dowa. ٩- So kaoontod ko masa a gii kathahiyat. ١٠- So katarug ( katarug sa di mathay ) oman malat sa position. ١١- So kaatora sangkai a manga rokon ( maona so khaona ) ١٢- So kshalam ( kawanan ago diwang ).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 21: MGA ROKON O ISLAM

٢١

١-So gii mulayalayag na khapakayron a timooniyan so wakto a lohur, ago so asr, so wakto a magrib ago so isha.[ by taranslator ] ٢- So di phaka gaga oba titindug na khapakay a moontod, odi phakagaga montod na khpakay a miiga. [by translator]

*- Giyai I manga paralo a paliyogat a manga galbuk ko soludo sambayanga, na sa taw a magak sa isabo sangakai a manga paralo a pimbaba iyan na di tharimaan so sambayangiyan, ogaid na o kalipat na phaka sojod sa sahawi ko onaan o salam. [ by translator ] ١١- Manga wadib a manggalubuk ko sambayang: Aya manga wajib o Sambayanga na walo: Paganayron: ( langon a takbir ( Allaho akbar ) ko oman thogalin sa position , na wajib ko sambayang rowar ko Takbiratol ihram. Ikadowa: ( So katharo a ko ) سمع اهللا لمن حمده ( ( ٢) na wajib so katharo awn o Iman ago so Monfarid gii shambayang a daa pudiyan ) ogaid na so moonot ko imam na di naiyan khabatiya. Ikatulo: ( So katharo a ko: ) ربنا ولك الحمد ( (٣) wajib a kabatiya awn o Imam, moonot, ago so Momfarid. Ikapat: ( So katharo a ko : ) سبحان ربي العظیم( (٤) sii ko karoko sa lub. ( ipoon sa maka-isa taman sa tulo) Ikalima: ( So katharo- a ko : )سبحان ربي األعلى ( (٥) sii ko karoroko sa mosala. Ikanum: ( So katharo a ko : ) رب اغفرلي( (٦) ko pagulutan o dowa a roko sa mosala. Ikapito:(So paganay ka tashahod, sukaniyan so kabatiyaa ko:

التحیات هللا والصلوات والطیبات السالم علیك أیھا النبي ورحمة اهللا وبركاتھ، السالم علینا وعلى عباد ( ).أن ال إلھ إال اهللا وأشھد أن محمدا عبده ورسولھ اهللا الصالحین، أشھد

Ikawalo: ( So kao-ontod ko masa a gii kathasahod ( kathahiyat).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 22: MGA ROKON O ISLAM

٢٢

• Sa taw a ana mibagakiyan a wajib ko sambayang a pimbaba iyan na batal so sambayangiyan

( di tharimaan) na sa taw a aya kiya paka bagakiyan sa wajib ko kashambayang na diyniyan katawan odi na kalilipataniyan na phaka sojod sa sahawi ( ko onaan oda niyan ka shalam ) ١٢- So kashambayang sa Jamaah ( sa Masjid odi na pudo taw ) *- Patot ko mama a muslim a kashambayanganiyan so lima wakto a pudiyan so sagorompong ko manga muslim sa masjid ka aniyan maparoli so kasoso-at o Allaha maporo, ago balas a phoon rukaniyan a mahasoti, so kashambayang sa jamaah na aya ka-oona niyan sa kapakalulubi a di so sambayang o sakataw a taw na dowapolo ago pito pangkat, sii ko Hadith a miyapanothol o ibno Omar ( r.a.) mataan a so Rasulollah (s.a.w.) na pitharo iyan:

متفق علیھ) صالة الجماعة أعضل من صالى الفذ بسبع وعشرین درجة ( Maana: ( So sambayang o madakul na makalulubi a di so sambayang o sakataw sa dowapolo ago pito a pangkatan ). Hadith a palaya on miyanothol si Al-Bukharie ago si Muslim . - So babay a Muslim na tomo so sambayangiyan sa walay a di so sambayangiyan sa liyo a pud o jamaah. ١- aya pito a anggaota a kailangan a midukut ko mosala igira a somosojod so taw na so: (-bunung ١/٢ ngirong)(dowa ٢/٣ a palada lima) (dowa ٤/٥ a lub) (so mbala a ٦/٧ manga tiyan o kumur sa a-I) ٢- ( pukhanug o Allah so taw puphodiron) ٣- ( Tohanami sii rukabo patot so podi) ٤- ( Mahasoti so kadunangko a mala ) ٥- ( Mahasoti sso kadunangko a maporo) ٦- ( Tohangko rila iyako kongka ). ١٣- So phamakabatal ko Sambayang: * - khabatal so sambayang o manggola ola so isa sangkai a phamaka talingoma: ١) So kakan(١) ago kaynom a pimbaba ( ko masa a gii kashambayang ) sabap ko kiya opakatiron ko manga Olama sa sa taw a koman odi na minom a pimbaba iyan na mataan a maka pupharoman shambayang. ٢) So katharo(٢) a pmbaba a kuna-oba phaka-ompiya (٣) ko sambayang, sabap sa ana hadith a miyapanothol I Zaid bin Arqam(r.a.) pitharo iyan:

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 23: MGA ROKON O ISLAM

٢٣

)( وقوموا هللا قانتین( یكلم الرجل منا صاحبھ وھو إلى جنبھ في الصالة حتى نزلت ، كنا نتكلم في الصالة( .رواه البخاري ومسلم) فأونا بالسكوت ونھینا عن الكالم ) ٢٣٨اآلیة : سورة البقرة

Maana: ( Aya butadami na gii kami tharo ko giiyami kashambayang, puphamitiyaraan o mama a pud rukami so mipagoobay niyan ko sambayang taman sa init oron so ayat )وقوموا هللا قانتین ( Maana: ( Pamayanduguniyo a bagi-an o Allah so( sambayang) a aya butadiyo na mangongonotan kano ko Allah) misabap roo na ini sogo rukami so katatarug nago inisapar rukami so katharo ) datardunoto so kiya opakatiron ko manga olama: a sa taw a tharo ko giiniyan kashambayang a pimbaba iyan sa katharoa kuna oba phaka- ompiya ko sambayangiyan na mataan a so sambayangiyan na binasa. ٣) So madakul a galubuk a pimbaba, aya limiti a khi-itong sa madakul a galubuk ( a phakabatal ko sambayang ) na so opamako ana maka-ilayron na khatago sa pamikiraniyan a kuna oba gii shambayang angkoto a taw( aya ibaratiyan na so kapangongokotsa madakul, so kaompiyai ko batawi, sipir onditarun) ٤) So kapaka bagak sa ( Rokon odi na sharat ) a pimbaba , datar o kashambayango daa abdasiyan, ago so kashambayang a di somasangor sa Qiblat, sabap sa ana hadith a miyapanothol o Al-Bjukharie ago si Muslim :

).ارجع فصل فإنك لم تصل : عرابي الذي لم یحسن صالتھأن النبي صلى اهللا علیھ وسلم قال لأل( Maana: ( Mataan a so Nabie (s.a.w.) na pitharo iyan ko arab a taw a bokid aso daniyan phiyapiyai so sambayangiyan: ( kasoy ka na shambayangka pharoman ka mataan a suka na daka makashambayang). ٥) So kakhala ko gii kashambayang, sabap sa kiya opakatan ko manga olama a batal so sambayang o gii khala. ١٤- Manga Wakto a inisaparon so kashambayangnon: ١) Oriyano kashambayangi ko sobo taman sa miporo so alongan ٢) Amay ko ma-ootho so alongan. ٣) Oriyano kashambayangi ko asar taman sa somudup so alongan. (Aya tabiya san na oba ana sabap a kapaka pushambayang o taw sangkai a manga wakto datar:miyakasolud sa masjid a ma-ootho so alongan, na patot a di maka-ontod taman sa di maka shambayang daan sa dowa ka rakaat atahiyyatol masjid.) *- Ana Hadith a mini toro iyan so karata o kashambayang sangkai a manga wakto a miyapanothol o Oqbah bin Amer (r.a.) pitharo iyan:

ثالث ساعات كان رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم ینھانا أن نصلي فیھن وأن نقبر فیھن موتانا، حین ( وحین تضیف الشمس ، غة حتى ترتفع، وحین یقوم قائم الظھیرة حتى تمیل الشمستطلع الشمس باز

.رواه مسلم) للغروب حتى تغرب Maana: ( Tulo a manga oras a ipushapar rkami o Rasulollah (s.a.w.) obakamiron shambayang ago bamiron koborun so miyatay ami: Igira a ayadun kashubang o alongan taman sa miporo, ago amay ko khaotho so alongan taman sa miramig sa ( sudupan) ago amay ko magaan somudup so alongan taman sa makasudup). ١- Apiya antona a klase a kakan ago kaynom dataro singgam odi na sigopan.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 24: MGA ROKON O ISLAM

٢٤

٢-Katharo a kunaba pud ko sambayang apiya antonaa katharo ago basa. ٣- So katharo a ipagompiya ko sambayang dataro kasahawiya ko Imam igir a miyaribat na khapakay. *- Go so Hadith a piyanothol o Abu Said (r.a.) mataan a so Nabie(s.a.w.) na pitharo iyan:

متفق علیھ )ال صالة بعد صالة العصر حتى تغرب الشمس، وال صالة بعد الفجر حتى تطلع الشمس( Maana: ( Daa sambayang ko oriyano asr taman sa somudup so alongan, go daa sambayang ko oriyano sobo taman sa somubang so alongan). ١٥- Kiya binusan ko Warna ( Sifat ) o Sambayang: *- Wajib ko muslim a karawata niyuan ko Rasulollah( s.a.w.) pud roo so sifat o kiyashambayangiyan, sabap sa pitharo o Rasulollah (s.a.w.) :

رواه البخاري )صلوا كما رأیتموني أصلي ( Maana: ( Shambayang kano sa dataro kiya ilaya niyo rakun sa giiyako shambayang).

*- Go aya butad o Rasulollah(s.a.w.) na igira a initindugiyan so sambayang ago tominindug sa hadapano Allah a babarakatun a maporo na phakabaguraniyan so ni-atiyan ko sambayang sa siibo sa pamikiraniyan (Poso iyan ) da mapanothol oabaniyan bitho a dila so ( ni-at٠ go puthakbir a gii niyan tharoon so ) اهللا أكبر( rakhus a ipuphoro iyan so mbala a lima niyan sa rupung a mbala a waga niyan, adunoto a iphuporo iyan taman sa kababa-an ambala a tangila niyan, nago ibatogiyan a kawanan a lima niyan sa diwangiyan, na ibutadiyan sa rarubiyan, na managipoon ko panguni pud ko manga panguni a gii ipanagipoon ko sambayang , pudon:

)سبحانك اللھم وبحمدك وتبارك اسمك وتعالى جدك وال إلھ غیرك ( Oriyaniyan na batiyaaniyan so Fatiha ago matiya sa sakub, oriyaniyan na tomakbir a iporo iyan sobbala a lima niyan nago romoko ( sa lub) na kayatuniyan so likodiyan o karoroko iyan taman sa obatogi sa tatago-an sa ig a likodiyan na di kha odod, na pumbatiyaaniyan so ) سبحان ربي العظیم( sa maka tulo, oriyaniyan na iporo iyan a olo niyan na batiyaaniyan so : ) سمع اهللا لمن حمده ،

)بنا ولك الحمد ر Ago ipuphoro iyampun ambala a lima niyan, taman sa mabutur a katitindugiyan, oriyaniyan na tomakbir nago somojod ( sa mosala ) na aawatuniyan ( ko kasosojodiyan ) ambala a lima niyan ko mbala a kilidiyan taman sa pukhapayag so kapoti o irukiyan, nago pakathakunaaniyan domukut so bunungiyan , ago so ngirongiyan, ago so mbala a paladiyan ago so mbala lubiyan ago so manga kaposano kumuro a-i niyan, idukutiyan ko lopa ( mosala ) na batiyaaniyan sa maka tulo so :

)سبحان ربي األعلى ( oriyaniyan na tomakbir nago montod sa kaoontdaniyan a diwang a palo niyan a isusukhadiyan a kawanan a parapara niyan a maka sasangor so manga kumur o kawanan a a-I niyan sa qiblat, na batiyaaniyan ko kaoontodiyan so: )فني وارزقني وعا، واھدني،وارفعني، واجبرني، وارحمني، رب اغفرلي (

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 25: MGA ROKON O ISLAM

٢٥

Oriyaniyan na tomakbir na somojod ( sa ikadowa ) oriyaniyan na tomindug ko ika dowa ka rakaat. Nago datar dunoto a gi- inggolaolaan o Rasulollah (s.a.w.) ko oman rakaat, na amay ko miyontod ko pagulutan o dowa ka rakaat na thahiyat sa paganay a Tahiyat:

السالم علینا وعلى ، السالم علیك أیھا النبي ورحمة اهللا وبركاتھ، والصلوات والطیبات ، التحیات هللا ( )أشھد أن ال إلھ إال اهللا وأشھد أن محمدا عبده ورسولھ ، عباد اهللا الصالحین

Oriyaniyan na tomindug ago tomakbir a iporo iyan ambala lima niyan- amay ko makatindug phiyapiya giyoto I ika pat a kipuphoroon ko lima ko sambayang, amay ko maka-ontod ka puthahiyat sa ika dowa a tahiyat ko ikatulo ka rakaat ko wakto a magrib odi na ika pat ka rakaat ko wakto a lohur, asar, odi na ishaa na montod sa sii maka-oontod sa kaumag sa diwang nago iliyo niyan so diwang ai niyan ko atago kawanan a boboniyan, nago isukhadiyanso para para niyan a kawanan a maka aadap so manga kumuriyan sa qiblat, ago titimooniyan so manga kumuro limaniyan sobo so tindoro iyan I ithitiniyasiyan ( itotoro ) odi na gii niyan khaokaogun ago ayaniyan phagilayn, ago pumbatiyaa niyan ) التحیات

السالم علینا وعلى عباد اهللا ، السال م علیك أیھا النبي ورحمة اهللا وبركاتھ، والصلوات والطیبات ،هللا، اللھم صل على محمد وعلى آل محمد، ورسولھوأشھد أن محمدا عبده ، أشھد أن ال إلھ إال اهللا ، الصالحین

وبارك على محمد وعلى آل محمد كما باركت . كما صلیت على إبراھیم وعلى آل إبراھیم إنك حمید مجید.) على إبراھیم وعلى آل إبراھیم إنك حمید مجید

Na makapasad thahiyat na somalam sa kawanan ago diwang, batiyaaniyan so: .السالم علیكم ورحمة اهللا، السالم علیكم ورحمة اهللا

Gii niyan pakathamanun a kadidingiliyan sa ( kawanan ago sa diwang ) taman sa pukha ilay so kapoti o biasiyan (s.a.w. ). *- Sabunar a aya kiya payag angkai a sifat ( bontal ) o kashambayang na sabap ko kiya alloy niyan ko madakul a hadith o Rasulollah (s.a.w.) *- giya I I sabaad ko manga hokoman o kashambayang a so ron misasangkot so kapiya o amal, omapiya so sambayang o manosiya na toosoto sa sa mapiya so kadandan o galubukiyan, na obainasa so sambayangiyan na binasa so kadandan o amaliyan, ago so sambayang I pagampaganay a phagitongun ko manga amal o oripun o Allah sa gawii a Qiyamah, , opama ko minitonay niyan ( so sambayangiyan ) sa tarotop na miya ontongiyan so kasoso-aton o Allah, na opama ko ana libatiyanon a maytobo na binasa ( odiron mirila o Allah ) ago so sambayang na khisapariyan so manga galubuk a a pakasisingay ago marata, ago so sambayang I bolong ko kaphuramig o ginawa ko kamamanosiyai a marata tabi-at, so sambayang I phakabaloy ron a malingaw phoon ko manga rurushik. Ikatulo a Rokon: Kitonayn ko Zakat: ١- Gogodan ago maana o Zakat: *- Aya maana o ( Zakat ) ko kaphagosarawn ko basa arab:( kalonaw/ kapagomanoman ) pukha osar pun a makaphumaana sa ( bantogan/ kashoti/ kathagompiya ) bithowan o puthonayron sa zakat sabap sa ron pukhisabap a kapuphakadakul o kabaradat o tamok, ago kapukhasoti o taw ( mindiyakat ) ko kiyarilai ron o Allah ( sabap ko kiyandiyakatiyan )

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 26: MGA ROKON O ISLAM

٢٦

*- Aya maana o ( Zakat ) ko gogodanon o manga Olama: na sukaniyan so kabunar a wajib ko tamok a mapupunto, bagi-an o sagorompong a matutundo, imbugay ko oras ( wakto ) a mapupunto. ٢- So Pangkataniyan ago so maphipikir ( Ongangun ) ko kinisogo-onon: *- So ( Zakat ) na isa ko manga rokon o islam a lima, go madakul a kiya aloy niyan ko Qur,an( Kitab o Allah ) a mipagu puda iyan so sambayang , pudon so katharo o Allah:

٤٣اآلیة : سورة البقرة ) وأقیموا الصالة وآتوا الزكاة ( Maana: ( Nago tinduguniyo so sambayang ago tonayniyo so zakat ) ago so katharo o Allah a maporo:

٥: سورة البینة ) ویقیموا الصالة ویؤتوا الزكاة ( Maana: ( Ago iputhindugiran so sambayang ago iputhonayran so zakat ) ago pitharo o Rasulollah (s.a.w.) : ) بني اإلسالم على خمس(... Maana: ( piyanagombalay so islam sa lima a rokoniyan…miya aloy ron so )وإیتاء الزكاة ) ( وإقام الصالة( go so kitindugun ko sambayang ago so kitonayn ko zakat.) hadith a palayaon miyanothol so Al- Bukharie ago so Muslim, pud ko hadith o ibno Omar( r.a. ) *- Go aya kini sogoon o Allah ko zakat na an masoti so ginawa o manosiya phoon ko kapikuto, ago so kaligut ago so nunga ago an makandatadatar so manga pobri ago manga miskin ago so manga taw a nisisita, ago an masoti so tamok ago an makadakul ( lomonao ) go anon maadun so kabarakat, go an marunding so ( tamok ) phoon ko phamakainasa ago so kabinasa, na an makatindug so tarotop a kathagompiya aso ron misasangkot so kapiya o kaphaginutaw o o pagtaw ago so kaphagontong iran ( kapakadadaya) ago sabunar a inaloy o Allah so hikma ( ongangun ) ko katonggosi sa zakat ko tamok sii ko kitabiyan ko kiyatharo-aniyanon :

١٠٣اآلیة : سورة التوبة ) خذ من أموالھم صدقة تطھرھم وتزكیھم بھا ( Maana: ( Tonggosingka ( ya Mohammad ) so manga tamokiran sa sadaqa ( zakat ) a aya kiran phaka soti ago phakalimpiyo.) ٣- Hokomaniyan : ( Kitonayn ko Zakat ) *- So zakat na paralo wajib ko omani muslim a ana kamimilikaniyan a tamok a miyaka ( nisab ) sanggolalan ko manga saratiyan, apiya so wata ago so pumbuthangun na mapaka mundiyakat siran o khi- atas tanggongan kiran, swa taw a ongkiruniyan so kawawajib o zakat ( a katawaniyan, ago pimbaba iyan ) na sabunar a miyakapir, go sa taw a ipuligutiyan ago indaraynon iyan ( so zakat ) na mini- itong a songklid ( miyawa ko agama) ago miyakanggalubuk sa mala a dosa a pud ko manga ala a dowa, naso dun so Allah I mbabaya baya-on opama ko kapantagi ron a kapatay ( o kabaya- o Allah na rila aniyan, o kabaya iyan na siksaaniyan ). - Aya karina sangkoto na so katharo o Allah:

٤٨اآلیة : سورة النساء ) إن اهللا ال یغفر أن یشرك بھ ویغفر ما دون ذلك لمن یشاء ( Maana: ( Mataan a so Allah na diiyan punapin so kapakisakotowiron, na go ipurila iyan so salakao sangkoto ko taw a kabaya iyan ) khatonggosan sa diyakat so tamokiyan ( so taw a oongkiruniyan so zakat )ago khataaazer sabap ko kiyapakanggalubuk iyan sa haram.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 27: MGA ROKON O ISLAM

٢٧

* - Sabunar a piyamagitaan o Allah a mahasoti ago maporo so taw a phagurununiyanso Zakat ko katharo iyan:

یوم یحمى علیھا في نار ، والذین یكنزون الذھب والفضة وال ینفقونھا في سبیل اهللا فبشرھم بعذاب ألیم( : سورة التوبة ) جھنم فتكوى بھا جباھھم وجنوبھم وظھورھم ھذا ما كنزتم ألنفسكم فذوقوا ما كنتم تكنزون

٣٥ -٣٤اآلیة Maana: ( Ago so siranoto a puphanimooniran so bolawan ago pirak ago diranoto phunggaston ko lalan o Allah na panotholangka kiran ( ya Mohammad ) so siksa a malipudus, sii ko alongan ( gawii) a pakalanggaan ko naraka jahannam na ipirinsa oto ko manga bunungiran, go sii ko manga kilidiran, go sii ko manga likodiran ( tharo-onkiran ): giyanan so nganin a piyanimo iyo a bagi-ano manga ginawa niyo, na taami niyo so aya butadiyo na giiniyo panimoon ) go miyapanothol o Abu Hurairah ( r.a.) a pitharo iyan, pitharo o Rasulollah ( s.a.w.) :

، فیكوى بھا جنباه، فیجعل صفائح، ما من صاحب كنز ال یؤدي زكاتھ إال أحمي علیھ في نار جھنم( وجبینھ حتى یحكم اهللا بین عباده في یوم كان مقداره خمسین ألف سنة ثم یرى سبیلھ إما إلى الجنة وإما إلى

.الحدیث متفق علیھ وھا لفظ مسلم...) النار Maana: ( Da ko omani gii manimo sa tamok a diniyan pundiyakatan a rowar sa pakalanggaanon ko naraka jahannam na ipirinsa ko mbala a kilidiyan ago sii ko bunungiyan taman ko gawii a kokomun o Allah so manga oripuniyan ko gawii a aya kathay niyan na diyangka a dataro limapolonggibo ragon, oriyaniyan na mailay niyan so lalaniyan adunoto a sii ko Sorga, adunoto a sii ko Naraka…) hadith a palayaon miyanothol so Al-Bukharie ago so Muslim, giyai lapal o Muslim. ٤- Manga Sharat o kiya Wajibiyan: *- Aya manga sharat o kiya wajib o zakat na lima: Paganayron: So Islam: di khawajib ko Kapir. Ikadowa: So kapiya a taw ( di khawajib andiyakatan so tamok o oripun ( sandil ) ko tindug o kadakulan ko manga Olama, dataroto so ( Mokatib ) pumbayad ko dato iyan na omatarotop so pumbayadaniyan na khamaradika, di khapakay a tonggosan sa Zakat so tamokiyan sabap sa sukaniyan na oripun a daa malalambaon a dirham. Ikatulo: Kiyamiliki ko tamok a miayaka nisab ( riya-ota diyakat )odi makanisab na di kapundiyakatan. Ikapat: So tarotop a kaaruki ko tamok, di kapundiyakatan so otang o puphamayad, go ontong o kathotompotompokan taman sa di mambaabaad, go so otang o kamamarugunan taman sa diniyan kabayadan, go so manga tamok a ibubugay a wakap ko lalan o mapiyadataro ini bugay a wakap ko manga ( Mujahidin ) gii makiphurang sa lalan ko Allah, go so wakap ko manga Masgit, go so manga Miskin, Giyanan a go so dataranan na dikhatonggosan sa Zakat. Ikalima: So Kathumugiron a saragon, di kapundiyakatan so tamok taman sa di thumugan a saragon, ayabo a liyo san na so puphakambowat ko lopa dataro manga od, go so manga onga a kapundiyakatan sabap sa ayakapundiyakatiron na sadun sa karagonaon odi na karubasaon. Pitharo o Allah a maporo:

١٤١اآلیة : سورة األنعام ) وآتوا حقھ یوم حصاده ( Maana: ( Tonayniyo so kabunariyan ( Zakatiyan ) ko gawii a kapuragonaon ).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 28: MGA ROKON O ISLAM

٢٨

- So manga ( Maadin ago so manga Rakkaz ) na aya hokoman o kandiyakatiron na dataro hokoman o puphakambowat ko lopa, kagiya sukaniyan na tamok a miyakowa a gona phoon ko lopa, - So ( Nitaj o Sa-imah ago so ontong o dagangan na aya kaputhumugiron a ragon na sadun sa kathumugiya ragon ko kapitaliyan, paka phagomanaan ( so kapital ago so laba na o miyaka nisab ko kiyathumugiron a ragon ) na khatonggosan sa diyakat. -Di khisarat ko kandiyakat so ( omor ago so akal ) wajib so kandiyakat ko tamok o mayto a wata, ago so tamok o pumbuthangun, ko ilayanon o kadakulan ko manga Olama. ٥- So manga tamok a kapundiyakatan: *- Aya khapakay andiyakatan na lima soson a tamok: Paganayron: So manga arga a phoon ko bolawan ago pirak ago so makandadarpa ko darpa iran a pud ko manga pirak a karatas a gii mithotogalin ko manga ingud, go aya diyangka a kathaonggosiron sa – -Zakat na na ika pat bagi ko sawati, maka dadatar sa (٢،٥٪) ago di kaphundiyakatan taman sa di thumugan a ragon ago maka nisab. *- Aya diyangka a kaphaka nisab o bolawan na dowapolo ka ( Mithqal ) aya kapunud o isaka mithqal na dataro ( ٤،٢٥ ) ka grams, samaoto na aya kaphaka nisab o bolawan na miraot sa ( ٨٥ ) grams * - Go aya diyangka a kaphaka nisab o pirak na dowa gatos a dirham, aya kapunud o ( dirham ) na dataro (٢،٩٧٥) ka garamos, samaoto na aya kaphaka nisab o pirak na miraot sa (٥٩٥)ka gramos. * - So makapantag ko ( arga ) o manga pirak a karatas a kapapantagan a phagosarun sangkai a masa datar o ( dollar,dinar ) na aya diyangka a kaphaka nisabiyan na maka datar so arga iyan sii ko kathumugi ron a ragon ago sii ko oras a kathonggosiron sa zakat ko arga ( ( ٨٥ ) ka gramos a phoon ko bolawan, odi na ( ٥٩٥ ) ka gramos a phoon ko pirak , misabap roo na gii makambidabida so kapuphakanisabiyan ka moonot ko kabilis o giiniyan kaphasa ko kitotompokiyan ko diyangka a kaphaka nisab o ( arga ) o bolawan odi na pirak, opama ko ana kamimilikan o taw a pirak ( ibarat o dollar ) a khagaga niyan mamasa ko dowa a diyangka a miya ona a phoon ko ( arga ) o bolawan odi na pirak ( ٨٥ ) ka garamos ( ٥٩٥ ) gramos, odi na sobra pun so pirakiyanna miya wajib so kandiyakatiniyanon sa apiya anto na ai ngaran angkoto a pirakiyan, Riyal, Dinar, Frank, Dollar odi na salakaw ron, go apiya antonaai klasiniyan, karatas anta a ka coins, ( dataro manalad odi na mangutup) * - Ago andang a katawiron ambida-bida so arga o manga pirak sii ko manga masa ( adunoto a malai arga so dollar adun puman a maito I arga ) na aya patot ko pundiyakat na ilaya niyan so kapapantagan a arga iyan ko kiya wajib a kandiyakatiniyanon a giyoto so wakto a pithumugan a ragon ( so kamimilikaniyan a arga a dollar ) ( ago miyaka nisab ), * - So makapantag ko sobra ko nisab a pud ko manga arga na khatonggoson so zakat ko kiya itongaon, aya karina san na so hadith a miyakapoon ko Ali ( r.a. ) pitharo iyan a pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ) :

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 29: MGA ROKON O ISLAM

٢٩

ولیس علیك شيء حتى یكون لك ، ففیھا خمسة دراھم، وحال علیھا الحول، إذا كانت لك مائتا درھم( ولیس في مال زكاة حتى ، فما زاد فبحساب ذلك، عشرون دینارا وحال علیھا الحول ففیھا نصف دینار

.رواه أبو داود وھو حدیث حسن ) یحول علیھ الحول Maana: ( Opama ko ana dowa gatos ka a dirham a pithumugan a ragon na aya zakatiyan na lima lad a dirham, go daa zakat ka taman sa di madowawati dinar so tamok ka ago pithumugan a ragon na sarapi a zakatiyan, na sa shobraonna sa

kiya itongaon, go daa zakat o tamok taman sa thumugan a ragon.) * - Sopuman so manga imbolawan ( giinditarun o manga bai ) na opama ko gii panimoon, ago tatagoon na wajib a kandiyakatan ( ko kathumugiron ) sa daa simokuton o manga Olama ka piyagayonayonaniran, na o phagosara na aya bunar ko dowa a tindug o miyamaka sowa sa katao na wajib a katonggosiron sa zakat ( ko kathumugiron ) sabap sa ana manga dalil ko kandiyakati ko bolawan ago lpirak na mirarampaton, ago ana hadith a miyapanothol o Abo Daud ago so Annasa-I ago so Al-tirmidhie a miyaka poon ko Amro bin Sho-aib a miyakapoon ko ama iyan, a miyaka poon ko ama iyan a datu ( r.a. ) :

فقال ، أن امرأة أتت النبي صلى اهللا علیھ وسلم ومعھا ابنة لھا وفي ید ابنتھا مسكتان غلیظتان من ذھب( أیسرك أن یسورك اهللا بھما یوم القیامة سوارین من نار؟ فخلعتھما : قال . ال: أتعطین زكاة ھذا ؟ قالت :لھا

).ھما هللا ورسولھ : فألقتھما إلى النبي صلى اهللا علیھ وسلم وقالت Maana: ( Mataan a ana babay a miyaka oma ko Nabie ( s.a.w. ) ana paka oonotuniyan a wata iyan a babay, sii ko lima o wata iyan na dowatiman a manga ala a imbolawan, a pud ko bolawan, pitharo iyanon : ino puthonggosan kanan sa zakat? Pitharo iyan: di, pithro o Rasulollah ( s.a.w. ) : Bangka kabaya a paka purinti-ingka o Allah sabap sa imbolawan kanan sa alongan a maori sa dowatiman a rinti a phoon ko Naraka ? na inundaaniyan na inilubadiyan ko Nabie ( s.a.w. ) na pitharo iyan : piyakimbagi-anakun ko Allah ago so sogo iyan .) * - Go adumpun a hadith a miyapanothol o Abu Daud ago so salakao ron a miyaka poon ko Aisha ( r.a. ) a pitharo iyan :

فقلت ، ما ھذا یا عائشة: فقال ، دخل علي رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم فرأى في یدي فتخات من ورق( ھو حسبك من : قال ، أو ما شاء اهللا، ال: أتؤدین زكاتھن؟ قلت: قال، یا رسول اهللاصنعتھن أتزین لك :

)النار Maana: ( Miyaka sold rakun so Rasulollah ( s.a.w.) na miya ilay niyan ko limakun so ( piragulang a bolawna a warak ) pithro iyan: antona-anan ya Aisha, pitharo akun: pimbaalanakun a giiko ithatanosan a bagi-an ka ya Rasulollah. Pitharo iyan: ino puthonggosan ka sa zakat ? pitharo akun: di . odi na so kabaya o Allah , pitharo iyan: kiya sokodan a minaraka aka ) - Sopuman so manga ( Maadin a pukhakalot ko lopa ) a kuna oba pud sa bolawan dataro manga diyamante ago manga montiya na di kapundiyakatan ko Ilayanon o sakataw ko manga Olama, aya tabiya na oba gi-indagang na kapundiyakatan so laba o apiya antona a dagangan. Ikadowa: So manga Pangangayamun: ( Binatang a aayamun ) Sukaniyan so ( onta, sapi, kambing ), wajib so kandiyakatiron igira a aayamun a gii pamagonongan, aya kalilid ko ragon na so giiron kapagonongi, kagiya

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 30: MGA ROKON O ISLAM

٣٠

mataan a ndatar sa hokoman so matag kalilid ago tatap, aya karinaon na so katharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

.رواه أحمد وأبو داود والنسائي) في كل إبل سائمة صدقة ( Maana: ( Omani ayam a onta na kapundiyakatan ). Go so katharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

.رواه البخاري) في صدقة الغنم في سائمتھا( Maana: ( Aya kapundiyakati ko kambing na: khowaan ko datariyan a kambing ) ago miyaka sampay sa miyaka nisab: ago pithumugan a ragon. Go aya kaphakanisab o manga pangangayamun na datarai: Sosonan o paangangayamun

Diyangka o kanisab

Kadakul a diyakatiyan a wajib

Onta Ipoon Taman ٩ ٥ Satiman a kambing ١٤ ١٠ Dowa timan a kambing ١٩ ١٥ Tulo timan a kambing ٢٤ ٢٠ Pat timan a kambing ٣٥ ٢٥ Onta a saragon I idad ٤٥ ٣٦ Onta a dowa ragon I idad ٦٠ ٤٦ Onta a tulo ragon I idad ٧٥ ٦١ Onta a pat ragon I idad ٩٠ ٧٦ Dowa timan a onta a ndodowa

ragon ١٢٠ ٩١ Dowa timan a onta a thutulo

ragon Langon a sobra

ko ١٢٠ Sii ko omani pat polo timan a onta na dowa ragon I idad, ago omani limapolo timan a onta na tulo ragon I idad

Ko tindugon o kadakulan ko manga Olama. Sosonan Ipoon Taman Sapi ٣٩ ٣٠ Sapi a saragon I idad ٥٩ ٤٠ Sapi a dowa ragon I idad ٦٩ ٦٠ Dowa timan a sapi a shasaragon I idad ٧٩ ٧٠ Sapi a saragon I idad ago sapi a dowa

ragoni idad Omani

sobra ko ٧٩

Sii ko omani tulopolo na saragon I idad ago sii ko omani pat polo na dowa ragon I idad a sapi.

Kambing ١٢٠ ٤٠ Satiman a kam ٢٠٠ ١٢١ Dowa timan a kambing ٣٠٠ ٢٠١ Tulo timan a kambing

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 31: MGA ROKON O ISLAM

٣١

Omani sobra ko ٣٠٠

Na satiman a kambing.

Aya dalilanan na so hadith a miyapanothol o Anas ( r.a.) mataangkon a so Abubakr ( r.a.) na minisorat a rukiyan angkai a sorat a ini pakawitiyan sa ingud a Bahrain:

، ھذه فریضة الصدقة التي فرض رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم على المسلمین، بسم اهللا الرحمن الرحیم( في ، ومن سئل فوقھا فال یعط، فمن سئلھا من المسلمین على وجھھا فلیعطھا، والتي أمر اهللا بھا رسولھ

أربع وعشرین من اإلبل فما دونھا من الغنم من كل خمس فإذا بلغت ستا وثالثین إلى ، سا وعشرین إلى خمس وثالثین ففیھا بنت مخاض أنثىفإذا بلغت خم، شاة

فإذا ، طروقة الجمل، فإذا بلغت ستا وأربعین إلى ستین ففیھا حقة، خمس وأربعین ففیھا بنت لبون أنثىتا یعني ستا وسبعیین الى تسعین ففیھا بن-فإذا بلغت، بلغت واحدة وستین إلى خمس وسبعین ففیھا جذعة

فإذا زادت على عشرین ، فإذا بلغت إحدى وتسعین إلى عشرین ومائة ففیھا حقتان طروقتا الجمل، لبونومن لم یكن معھ إال أربع من اإلبل فلیس فیھا ، وفي كل خمسین حقة، ومائة ففي كل أربعین بنت لبون

، صدقة إال أن یشاء ربھا، م في سائمتھا إذا كانت أربعین إلى عشرین ومائة شاةوفي صدقة الغن، فإذا بلغت خمسا من اإلبل ففیھا شاة

فأذا زادت على ، فإذا زادت إلى ثالثمائة ففیھا ثالث، فإذا زادت على عشرین ومائة الى مائتین شاتانفإذا كانت سائمة الرجل نافصة من أربعین شاة شاة واحدة فلیس فیھا صدقة إال أن ، ثالثمائة ففي كل مائة

. رواه البخاريالحدیث) یشاء ربھاMaana: ( Bismilla Al-Rahmani- Al-Rahim: Katii so Zakat a paralo a ini paralo o Rasulollah ( s.a.w. ) ko manga muslim, a ini paralo o Allah ko Rasul iyan, na sa taw a muslim a kiya patotan sa zakat na o panguniyaon so zakat na buganiyan, oda kapatoti sa zakat na di niyan mbugan. Aya zakat o dowa polo ago pat a onta taman sa kayto iyan na pud sa kambing, oman I lima a onta na satiman a kambing. Na omira-ot sa dowapolo ago lima taman sa tulo polo ago lima na aya diyakatiyan na ( onta a dowa ragon I idad) na omira-ot sa pat polo ago num taman sa num polo na aya diyakatiyan na( onta a tulo ragon I idad ) na o mira-ot sa num polo ago isa taman sa pito polo ago lima na aya diyakatiyan na: ( onta a pat ragon I idad ) na omira-ot sa pito polo ago num taman sa siyaw polo na aya diyakatiyan: ( dowatiman a onta andodowa ragon I idad ) na o mira-ot sa siyaw polo ago isa taman sa magatos ago dowa polo na aya diyakatiyan na: ( dowa timan a onta a thutulo ragoni idad ) na okasobrai so magatos ago dowa polo na aya diyakatiyan omani pat polo na: ( onta a tulo ragon I idad ) na so aya bo a tamokiyan na pat timan a onta na daa diyakatiyan a rowar oba kabaya o khirukon, na o mira-ot sa lima timan a onta na satiman a kambing a diyakatiyan, na aya diyakat o kambing na kambing, omani pat polo taman sa magatos a go dowa polo timan na aya diyakatiayn na satiman a kambing, na okasobrai so magatos ago dowa polo taman sa dowa gatos na aya diyakatiyan na dowa timan a kambing, na o kasobrai so dowagatos taman sa tulo gatos na aya diyakatiyan na tulo timan a kambing na okasobrai so tulogatos na omani magatos na aya diyakatiyan na satiman a kambing, na okakorangi so manga pangangayamun o mama a pat polo a kambing sa satimanbo na daa diyakatiyan, aya tabiya na

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 32: MGA ROKON O ISLAM

٣٢

opundiyakati o khirukon.( apiya da mapat polo ) . Hadith a piyanothol o Al-Bukharie . - Ago pud a dalil na so hadith a miyaka poon ko Mo-adh bin Jabal ( r.a. )

أن النبي صلى اهللا علیھ وسلم بعثھ إلى الیمن فأمره أن یأخذ من كل ثالثین بقرة تبیعا أو تبیعة وفي كل ( )واه أحمد وأصحاب السنن ر) أربعین مسنة

Maana: ( Mataan a siyogo sukaniyan o Rasulollah ( s.a.w. ) sa Al- Yemen na ini sogo iyanon aka- kowai niyan sa zakat ko omani tulo polo a sapi na satiman a phagagakun ( a sapi a nati ) ndatar o babay odi na mama, go sii ko oman I pat polo na satiman a mala a sapi, na so mini oman ko manga pangangayamun na ipagoman ko asaliyan amay ko maka nisab, na odi phaka nisab so asaliyan odiron mi oman na kapakiputhumugan daan sa saragon ipoon kokiya paka nisabiyan. - Opama ka so manga binatang a aayamun na baloyn a dagangan na aya khatonggosan sa zakat na so laba o dagangan, na opama ko phagosarun ( dataro kandado ) na di kapundiyakatan, sabap sa ana hadith a miyaka poon ko Abu Hurairah ( r.a. )

أخرجھ البخاري ومسلم) لیس على المسلم في عبده وال فرسھ صدقة ( Maana: ( Di wajib obandiyakati o muslim so oripuniyan ago so koda iyan. ) Ika tulo: Manga Pamomolan ago manga Onga: Wajib so kandiyakatiron amay ko miyaka nisab ko tindugon o kadakulan ko manga Olama, ago aya nisab kiran na ( lima ka Awsoq ) sabap ko katharo o Rasulollah ( s.a.w. ) :

. متفق علیھ ) لیس فیما دون خمسة أوسق صدقة ( Maana: ( Da a Zakat o da maka raot sa lima ka awsoq ) go aya isa ka awsoq na num polo ka gantang. - Aya diyangka a ka phaka nisabiyan na tulo gatos ka gantang, aya timbang ( kapunud ) o miyaka nisab ko mapiya a lunga na marani ko ( ٦٥٢،٨٠٠ )ka kilo gram. -Go di khisarat ko manga pamomolan ago manga onga so kathumugiron a ragon, sabap ko katharo Allah: ١٤١اآلیة : سورة األنعام ) وآتوا حقھ یوم حصاده ( Maana: ( Buganiyo so Zakatiyan ko gawii a kapuragonaon ).aya diyangka a wajib a zakatiyan na: omani ikasapolo ko aya mini paka-igon na oran ( daa rikoron ) go midiya ko omani ika sapolo ko pinggalubuk a kiya paka igiron, sabap ko katharo o Rasulollah ( s.a.w.) :

وفیما سقي بالسواني أو النضح نصف العشر ، فیما سقت السماء واألنھار والعیون أو كان عشریا العشر( .أخرجھ البخاري)

Maana: ( Aya Zakat o kiyapaka igan a langit ( oran ) ago manga lawasaig , ago manga bowalan na omani ika sapolo, nago ayha zakat o kiya pamaka igan ( dokaw ago galbuk a kiya pka igiron ) na omani ika sapolo). Ikapat: Laba o Dagangan: - Sukaniyan so tinibaba o muslim a dagangan ko apiya antona a ko pishosonan a tamok, sukaniyan I makararangkom ko manga tamok a kapundiyakatan, wajib so katonggosiron sa zakat amay ko miyaka nisab, na aya kaphagitonga ko kaphaka nisabiyan na makara-ot so arga iyan ko arga o kaphaka nisab o bolawan ago pirak- dowa wati a dinar a dataro (٨٥) ka gramos phoon ko bolawan, odi na

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 33: MGA ROKON O ISLAM

٣٣

dowa gatos a dirham a datar o (٥٩٥) ka gramos a phoon ko pirak na phagitongun so laba o dagangan amay ko thumug so ragon, na pakipumbagi-an ko manga pobri( so zakat ) nago kuna oba aya pagilaya na so arga o kaphasai, ogaid na aya pagilayn na so arga iyan ko masa a kathonggosiron sa zakat ko oriyan o kathumugiron, na aya diyangka a zakat a wajib a khatonggoson na ikapat bagi ko omani ika sapolo, naso laba o dagangan na ipagoman ko kapital amay ko maka nisab, didun kailangan inayaw sa kathumugiron a bago, opuman oba di phakanisab so kapital odiron mi-oman so laba na kha-itong a kip-phoonun ko bilangana kaputhumugiron na so oras a kapaka nisabiyan. ( aya maana na sadun sa kapaka nisabiyan giyoto I kiya thumugiron. ) Ikalima: So manga Al-Maadin ago so manga Rakkaz: a) Aya Al-Maadin: na sukaniyan so langon a puphaka poon ko lopa a pud ko nganina pukha-adun ko solud o lopa a kunaba pud ko lopa ago adun a arga iyan na kuna puman oba mangunguto ago kunaba pamomolan, aya ibaratiyan na bolawan, ago pirak, ago potao,ago galang, ago montiya, ago krodo ago so salakaw san,na wajib so kandiyakatiron sabap ko katharo o Allah:

٢٦٧اآلیة : سورة البقرة ) یا أیھا الذین آمنوا أنفقوا من طیبات ما كسبتم ومما أخرجنا لكم من األرض ( Maana: ( Hai, so miyamaratiyaya, nggasto kano ko manga pipiya ko miya sokatiyo , ago pud ko piyakagumawami rukano a phoon kolopa ). Na daa sangkaanon a mataan a so manga Al-Maadin na pud ko nganin a piyakaliyo o Allah phoon ko lopa a bagi-an tano, na aya tindug o kadakulan ko manga olama na so kailaya ko kaphaka nisabiyan sabap sa wajib so kandiyakatiron , na aya wajib a zakatiyan na ika pat bagi ko omani ika sapolo. - Nago diron khisarat so kaputhumugiron a ragon ka ayadun a kapundiyakatiron na sadun sa kasokataon. b) Al-Rakkaz: Sukaniyan so nganin a pukhatoon ko didalum o lopa a pud khilulubung o manga taw ko dapun so islam, ago pud ko ilulubung o miyanga-oona a manga kapir apiya pun kunaba siran romiya-ot ko jahiliya( a dapun so islam ) ndatar bo o sii miyatoon ko darpa a lomilintad antaa ka sii ko darpa a gii thidawaan, go ana tooson a kakakapiri datar o manga ngaran niran, odi na manga ngaran o manga dato kiran, odi na manga toladaniran, odi na crossiran, odi na toladan bo o manga barahala iran. -Opuman oba aya kaaduniyan odi na so sabaadon na ana tooson o manga muslim datar o ngaran o Nabie ( s.a.w.) odi na ngaran o sakatao ko manga kalipa, odi na ayat a pud ko Qur,an, na aya hokomaniyan na ( miyatoon ) apiyapun daa tooson dataro manga pananago-ay ago so manga imbolawan, na giyoto na miyatoon, daa phaka milikon taman sa di katokawan, kagiya giyoto na tamok a muslim a daa matao o antona a I sabap a kiyada iyan. - Aya wajib a zakat o Al-Rakkaz na omani ika lima bagi, sabap ko hadith a miyakapoon ko Abu Hurairah (r.a. ) a so Rasulollah ( s.a.w. ) na pitharo iyan: ) )وفي الركاز الخمس Maana: ( Aya Zakat o Al-Rakkaz na omani ika lima bagi ). Na

wajib ko omani ika lima, ndatar bo o maito anta a ka mala ko- tindugon o kadakulan ko manga Olama, nago sii mapunggasto ko datar o gi-inggastowan ko miyataban ( ko kiyathidawa o manga muslim ago so manga kapir ) na so

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 34: MGA ROKON O ISLAM

٣٤

khalamba on ( ko oriyano katonggoson o ika lima bagi ) na imbugay ko miyaka toonon datar o kininggolalanunon o Omar (r.a.). ٦- Punggastowan ( mbugan ) ko Zakat: Aya khiruk ko Zakat a so manga taw a khapakay a romagungkiran na walo a sinip, siran : Paganayron: So manga Pobri: Siran so daa khatooniran a kawyagan odi na ana kawyaganiran ogaid na di phaka tiyopor ko manga nisisita iran, sabap roo na khabugan siran sa zakat a diyangka a puthoon kiran ko solud o saragon. Ikadowa:So mnga Miskin: Siran so ayabo a kawyaganiran na midiya ko nisisita iran, odi na kasosobraan so midiya, aya maana na mapiya siran I butad adi so manga pobri, sabap roo na mbugan siran sa zakat sa diyangka a matarotop so nisisita iran ko saragon. Ikatulo: So manga taw a gi-iron nggalubuk: Siran so manga taw a g-I manukat ago manimo sa zakat na puziyapuniran ago giiran mbaabaadun ko manga taw a kiya patotanon sa sogo-an o Imam, sabap roo na kharomagan siran sa zakat a diyangka a sokay o balubuk iran. Ikapat: So manga taw a phulayamun so manga poso iran. Dowa siran baad : Manga Kapir ago manga Muslim , *- So manga Kapir: na kharomagan sa zakat amay ko ana inam oba pagislam, odi na ipagurun oba niyan kabinasai so manga muslim. *- So Muslim: na kharomagan sa zakat sabap sa an maka bagur so kapagi islam iyan, odi na oba kalokalo na magislam so datariyan. Ikalima: So manga oripun: Siran so manga oripun a misosolud a phamayad ko dato iyan ( sa arga a matutundo ) okabayadi niyan na miya a-oniyan a ginawa niyan phoon ko ka-ooripuni, ogaid na daa khibayadiyan. Na kharomagan sa zakat sa mpundiyangka a kamaradika aniyan sa ginawa niyan phoon ko ka-ooripuni, ago piyakay o sabaad ko manga olama a kipamasaan ko tamok a zakat sa manga oripun ka ansiran mamaradika. Ikanum: So manga taw a makambabayadan: Dow siran soson : ١) makambabayadan sa ruk o ginawa niyan. ٢) makambabayadan sa ruk o salakaw ron. *- Na so makambabayadan sa ruk o ginawa niyan, sukaniyan so miyakambayadan sabap ko nisisita niyan na di niyan khagaga mamayad, sabap roo na kharomagan sa zakat a mibayadiyan ko otangiyan. *- Na so makambabayadan sa ruk o salakaw ron: na sukaniyan so aya kiya pakambayadaniyan na inakoniyan so otang ( bayadan ) ka ipagimasad sa ragaor odi pagayonayonan , sabap roo na kharomagan sa zakat a maka ogopon sangakoto a a kambayadi niyan ko otang iyanapiya pun aya kaa -dun iyan na malai tamok. Ikapito: So manga taw a matatago ko lalan o Allah: Aya titho a maana niyan na so ( kanjihad ) kapaki phurang sa lalan ko Allah, misabap roo na kharomagan sa zakat so manga Mujahidin a daa sokay ran a puphaka poon ko walay o tamok o manga muslim.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 35: MGA ROKON O ISLAM

٣٥

Ikawalo: So gii mulayalayag a mawatan ko ingudiyan : a daa khatooniyan a gasto a khitalingoma niyan ko ingudiyan, sabap roo na kharomagan zakat a khibaling iyan ko ingudiyan. Inaloy o Allah a angkai a walo a sinip sii ko katharo iyan:

وفي سبیل ، والغارمین، والمؤلفة قلوبھم وفي الرقاب، إنما الصدقات للفقراء والمساكین والعاملین علیھا( ٦٠اآلیة : سورة التوبة) فریضة من اهللا واهللا علیم حكیم ، وابن السبیل، اهللا

Maana: ( Aya bo a khibagi-an ko manga zakat na so manga pukhamurmuran, ago so manga miskin, ago so manga gomagalbukon ago so phulayamun so manga poso iran, ago so kaa-ona ko khika-ooripun ago so makambabayadan, ago so sii ko lalan o Allah, ago so gii mulayalayag a miya kalang sa lalan, paliyogat a phoon ko Allah, ago so Allah I matao a maongangun .) ٧- Zakat Al-Fitr ( Pitra ): a) So Ongangun ko kini sogo onon: *- Aya kini sogoon ko kabugay sa zakat al-Fitr: na ishoti ago ipulimpiyo ko miphowasa phoon ko manga katharo ago galubuk a ilang, ago kapaki phapawala, ago iphamagana ko manga miskin,nago- aniran di maphunisisita so kapamalad ( kapamanguni ٠ ko gawii a Eid ( Boka ) sabap sa ana hadith a miya panothol o Ibin Abbas ( r.a. ) pitharo iyan:

) وطعمة للمساكین ، فرض رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم زكاة الفطر طھرة للصائم من اللغو والرفث( .داود وابن ماجھرواه أبو

Maana: ( Ini paliyogat o Rasulollah ( s.a.w. ) so zakat al-Fitr ka an masoti so miphowasa phoon ko manga galubuk ago katharo a ilang ( daa kipantagiyan ) ago so kapaki phapawala, ago an mapagana so manga miskin.) b) Hokoman iyan: *- So kabugay sa zakatul Fitr na paliyogat a wajib ko omani muslim a dato ago bai, mala ago maito, mapiya a taw ago oripun, sabap sa ana hadith a miyapanothol o Ibno Omar (r.a.) a pitharo iyan:

صاعا من شعیر على أو، فرض رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم زكاة الفطر من رمضان صاعا من تمر( وأمر بھا أن تؤدى قبل خروج الناس إلى ، والصغیر والكبیر من المسلمین، والذكر واألنثى، العبد والحر

.متفق علیھ) الصالة Maana: ( Ini paliyogat o rasulollah ( s.a.w. ) so Zakat Al-Fitr ko bolan a Ramadhan a isa ka gantang a pud ko tamr(١) odi na isa ka gantang a pud ko lunga(٢) ( paliyogat ) ko oripun ago mapiya a taw, mama ago babay, maito ago mala, a pud ko manga muslim, na go aya ini sogo iyan na so kibuganon ko onaan o dapun kaliyo o manga taw ko sambayang( sa Boka ). *- Ago Sonat so kapaka phitra a ko wata sa solud a tiyan ( ika ogat ). *- Ago wajib so kapaka phitra a o taw ko ginawa niyan ago so manga taw a paliyogaton so kangasotowi kiran, pud sa karom ago tonganay ago da mawajib ko taw a daa sobra ko gasto niyan ago gasto ( pangunungkun ) o manga taw a paliyogaton so kanggastowi niyan kiran sii ko kadaondao ko gawii a boka ago so kagagawi-i ron. c) So Diyangka iyan: - Aya kala iyan na isa ka gantang a pud ko kalilid a pangunungkun ko ingud pud sa bantad, odi na lunga, odi na tamr( Korma ) odi na Zabib, odi na margas, odi na kamais, ( go so salakaw san )

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 36: MGA ROKON O ISLAM

٣٦

*- Aya isa ka gantang na mipundatar o (٢،١٧٦) ka kilo gram. *- Go di khapakay oba phitra a so arga iyan ko tindug o kadakulan ko manga olama, sabap sa maka sosopak ko kininggolalanun o Rasulollah ( s.a.w. ) ago maka sosopak ko kininggolalanunon o manga sahaba (r.a.) d) So Wakto a kimbugan ko Zakat( Pitra ): *- Dowa a wakto niyan: wakto a khapakay( so kibuganon ) ko onaan o Boka sa salongan odi na dowa gawii, na aya wakto a maka lulubi na iphoon ko kasubang o Fajr ( pidiar ) ko gawii a Boka taman ko magaan shambayangan sa Boka (Eid) sabap ko kini sogo onon o Rasulollah ( s.a.w. ) ko onaan o dapun kaliyo o manga taw ko sambayan ga sa Eid, go di khapaky oba aya kibuganon na oriyan o kashambayangiron, sa taw a paka ori niyan n aya khakokomanon na sadqa a pud ko manga sadaqa, ago khadosa pun sabap ko kiya paka oriyaniyanon. e) So mbuganon: *- Sii imbugay so Zakatul Fitr ko manga pukhamurmuran ( Pobri ) ago so manga Miskin, kagiya siran I dait a kabuganon a di so salakaw kiran. Ikapat a Rokon: So kaphowasai ko Ramadhan: ١- So gogodaniyan ( maana niyan ): *- Aya maana o ) صیام( kaphowasa ko basa arab na: Kathigur/ Karun. *- Aya maana niyan ( ko agama ) kiya osaraon o manga olama na: S karuna / katigra ko phamaka boka ipoon ko kasubang o pidiar ( Fajr ) taman ko kasudup o alongan.

١- Korma ٢- Lunga, So ingud da a kormaon ago da a lungaon go da a bantadon

na sadun sa pngunungkun sangkoto a ingud datar o margas, odi na kamais … [ by translator ]

٢- So Hokoman iyan:

- So kaphowasa ko bolan a Ramadhan na isa ko manga Rokon o Islam ago onayan iyan a manga ala, sabap ko katharo o Allah a maporo:

اآلیة : سورة البقرة) یا أیھا الذین آمنوا كتب علیكم الصیام كما كتب على الذین من قبلكم لعلكم تتقون ( ١٨٣ Maana: ( Hai! So siran a miyamaratiyaya! Ini paliyogat rukano so kaphowasa ( ko bolan a Ramadhan ) datar o kini paliyogatunon ko siran a miya ona aniyo , ka angkano maka pananggila ). *- Ago ana Hadith a miya panothol o Ibn Omar (r.a.) pitharo iyan a pitharo o Rasulollah ( s.a.w.):-

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 37: MGA ROKON O ISLAM

٣٧

، وإیتاء الزكاة، وإقام الصالة، وأن محمدا رسول اهللا ، شھادة أن ال إلھ إال اهللا : بني اإلسالم على خمس( -.متفق علیھ) وحج بیت اهللا، وصوم رمضان

Maana: ( Piyanagombalay so Islam sa lima: so kashakisii sa daa Tohan a rowar koAllah, go mataan a so Mohammad na sogo o Allah, ago so kitindugun ko sambayang, ago so kitonayn ko Zakat, ago so kaphowasa ko Ramadhan, ago so kapnay Hajie ko walay o Allah ). *- Ini paliyogat ko manga pagtaw o islam so kaphowas ko Ramadhan ko Ragon a ika dowa ko Al-Hijrah. ٣- So Kalubihan iyan ago so Ongangun ko kini sogo-onon: *- Bolan a Ramadhan na mala a Mosim a iphangongonotan ko Allah )عز وجل ( ago so kisampayron o taw na limo a mala, ago kalubihan a phoon ko Allah a malimo iphangalimo iyan so taw a kabayiyan a pud ko manga oripuniyan, ka an pagomanoman so so manga amaliran a manga pipiya, ago an maka poro so manga pangkataniran, ago an maponas so manga amaliran a manga rarata, ago an makabagur so koniksiyoniran ko miyadun kiran ) جل وعال( ago an misorat ( ko daptar iran a bagi aniran so mala a balas, ago aniran maparoli so kasoso-at o Allah, ag an aya mipuno ko manga poso iran na so karorondan ko Allah ago kaluk sii rukaniyan. *- Miyanga aaloy a kalubihan o kaphowasa koRamadhan: a) So katharo o Allah: ) تبارك وتعالى( :

فمن شھد منكم الشھر ، شھر رمضان الذي أنزل فیھ القرآن ھدى للناس وبینات من الھدى والفرقان( ، یرید اهللا بكم الیسر وال یرید بكم العسر، ومن كان مریضا أو على سفر فعدة من أیام أخر، فلیصمھ

١٨٥اآلیة : سورة البقرة). ھداكم ولعلكم تشكرونولتكملوا العدة ولتكبروا اهللا على ما Maana: ( So Bolan a Ramadhan na ron ini pantag so kini toronun ko Qur,an a toro-an ko manga manosiya, ago manga rarayag a karina a phoon ko Toro-an ago padoman na sa taw a mailay niyan so Olanolan ( maka niyata ) na phowasai niyan ( so Ramadhan ) na sa taw a kapantagan a pukhasakit odi na gii mulayalayag ( khapakay a boka aniyan so kapapantagan a manga gawii ) na phowasai niyanbo ko manga salakao a gawii, ayha kabaya rukano o Allah na so malbod ago di niyan rukano kabaya so marugun, ka aniyo matarotop so bilangan ( saolan ) ago aniyo mitakbir so ingaran o Allah ko nganin a kiya toro-aniyan rukano, angkano maka panalamat ). b) Hadith a miyapanothol o Abu Hurairah (r.a) pitharo iyan: pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ) :

.متفق علیھ) من صام رمضان إیمانا واحتسابا غفر لھ ما تقدم من ذنبھ ( Maana: ( Sa taw a phowasa aniyan so Ramadhan sa paratiyaya niyan ko Allah na ipurila-on o Allah so nganin a miya ona a dosa niyan ). c) Hadith a miya panothol iyan pun (r.a.) pitharo iyan: pitharo o Rasulollah ( s.a.w.):

، إال الصوم فإنھ لي وأجزي بھ: قال اهللا عز وجل، یضاعف الحسنة عشر أمثالھا إلى سبعمائة ضعف(... لخلوف فیھ أطیب ، وفرحة عند لقاء ربھ، فرحة عند فطره، للصائم فرحتان، یدع شھوتھ وطعامھ من أجلي

. ومسلم واللفظ لھرواه البخاري). عند اهللا من ریح المسك Maana: ( Puthakutakupun so ( balas o amal ) a mapiya sa sapolo a datariyan taman sa pito gatos takup, pitharo o Allah ) عز وجل( : inonta bo so powasa ka rukakun oto, sakun Imbalason, ipumbagak iyan so baya a ginawa niyan ago so

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 38: MGA ROKON O ISLAM

٣٨

pangunungkun iyan sabap rakun, bagi-an o gii phowasa so dowa a kasosonor, kasosonor ko kamboka niyan, ago kasosonor ko kipthoona-aniyan ko kadunan iyan- - ago sigorado aso baw o ngari o gii phowasa na mamot ko Allah a di so baw o kastori ). d) Mataan a so panguni o gii phowasa na tharimaan, pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

. رواه ابن ماجھ ) للصائم عند فطره دعوة ال ترد ( Maana: ( Bagi-an o gii phowasa ko kamboka iyan so panguni a di khindod ( tharimaan o Allah ). *- Sabap san na patot komuslim a kasiyapa niyan ko kapamakot ko wakto a kamboka niyan sa dowa-a ago panguni ko Tohan iyan ka oba kalo-kalo na maka ayon so panguni niyan ko kaptharimaaon o Allah ka aniyan maparoli so kapagontong sa Donya ago sa Akhirat. e) Mataan a tindo o Allah ko manga bara powasa so paytao ko manga paytao a Sorga,daa phaka soludon a rowar ko manga bara powasa,saka sakaw kiran ago kinisunggayn kiran ko salakaw kiran, hadith a miyapanothol o Sahl b in Saad (r.a.) pitharo iyan, pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

أین الصائمون؟ فإذا دخلوا أغلق علیھم فلم : فإذا كان یوم القیامة قیل، الریان: إن في الجنة بابا یقال لھ( .متفق علیھ) یدخل منھ أحد

Maana: ( Mataan a matatago koSorga so pinto a pumbuthowan sa : “Al-Rayyan “ na amay ko maoma so gawii a Qiyamah na tharoon : Anda so manga bara powasa? Amay ko mamakasolud siran na lukuban kiran na dadun a makasoludon a sakataw bo ). f) Mataan a so kaphowasa na khasapaat iyan so miphowasa sa alonga a Qiyamah, Hadith a miya panothol o Abdullah bin Amro ibnol As (r.a.) pitharo iyan: pitharo o Rasulollah (s.a.w. ):

، أي رب منعتھ من الطعام والشھوة فشفعني فیھ: یقول الصیام، الصیام والقرآن یشفعان للعبد یوم القیامة( رواه أحمد). فیشفعان : قال، منعتھ النوم باللیل فشفعني فیھ: ویقول القرآن

Maana: ( So powasa ago so Qur,an na khasapaatiran so oripun sa alongan a Qiyamah, tharoon o powasa: ya Tohan ko, ! Inurun akin sukaniyanko kakan ago so baya a ginawa na paki shapaatun ka rakun, nago tharoon o Qur,an: Inurun akun sukaniyan ko kapakatorog ko kagagawii na paki shapaatun ka rakun ), pitharo iyan: ( khasapaat iran so oripun ). j) Mataan a so powasa na khalayamiyan so muslim ko ka shabar, ago so kathigur ago so katugas, puphakitiguran iyanon a kibagakuniyan ko manga pukhababayaan iyan ago so bayaa ginawa niyan. ٤- Manga Sharat o kiya wajib o Powasa: *- Miya opakat so langon o manga Olama a so kaphowasa ( ko bolan a Ramadhan ) na wajib ko Muslim a riya-ot a akir balig, a ana aka iyan, a mapiya I lawas ( daa sakitiyan a mitataralo ) a tala ingud ( kunaba gii mulayalayag ) ago wajib ko babay so kaphowasa amay ko masosoti phoon ko (haid) basa ago Nifas. ٥- Manga Adab o Kaphowasa: a) So kapanananggilai o gii phowasa ko kapamaganta ago so kashoroyan, ago so salakaw sangkoto a pud ko nganin a hiyaram o Allah, patot ko muslim a karuna

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 39: MGA ROKON O ISLAM

٣٩

niyan ko dila iyan phoon ko manga haram, ago so kasiyapa niyan ko dila iyan oba makatharo sa kha-arasanon ago mapuphapa-awing iyan so salakaw ron, pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

رواه البخاري) من لم یدع قول الزور والعمل بھ فلیس هللا حاجة في أن یدع طعامھ وشرابھ ( Maana: ( Sa taw a diniyan ibagak so katharo sa paka sisingay ago so kanggalubukaon na daa nisisita o Allah kok ini bagakun iyan ko kakan iyan ago so kainom iyan). ( kiya lubatan so balas ) b) So di niyan kibagakn ko kashohor ( kakan ko ona-an o dapun kasubang o pidiar ) kagiya giyoto na phaka ogop ko gii phowasa ko gii niyan kaphowasa, mapipiya ginawa niyan ko kadadaondao, ago khitonay niyan so galubukiyan sa makasag, sabunar a ini pangoyat anan o Rasulollah ( s.a.w. ) ko katharo iyan:

ومالئكتھ ) عز وجل ( فإن اهللا ، ولوأن یجرع أحدكم جرعة من ماء، فال تدعوه، السحور أكلة بركة( )یصلون على المتسحرین

.رواه أحمد Maana: ( So kashohor na kakan andodon so baraka, na oba niyo bagakn, apiya ayabo a miya apas na miyaka inom sa ig so isa rukano, kagiya mataan a pushalawatan o Allah ago so manga Malaikat iyan so manga taw a gii shohor ). c) So kapangabalaga moka amay ko miya tangkud a somidup so alongan,pitharo o Rasulollah (s.a.w. ):

.متفق علیھ) ال یزال الناس بخیر ما عجلوا الفطر ( Maana: ( Didun mapipinda so katatago o mapiya ko manga manosiya ko gi iran kapagalokalok moka ) d) So kapag importante sa sa aya miboka na Rotab ( Korma ) a maylaw, odi na tamr, kagiya giyoto i I sonat, pitharo I Annas (r.a.)

، فإن لم تكن على رطبات فتمرات، یصلي على رطباتكان رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم یفطر قبل أن ( .رواه أبو داود) فإن لم تكن حسا حسوات من ماء

Maana: ( Aya butad o Rasulollah ( s.a.w. ) na pumboka ko onaan o kapushambyang iyan, sa aya ipumboka niyan na Rotab ( Korma a maylaw ) oda a Rotab na Tamr( Korma a miyaloto oda a tamr na minom sa ig ). e) So kapakadakula ko kabatiya sa Qur-an,ago so kaputhadumi koAllah, ago so kapuphodiya-on ago so kapumbantogaon, ago so kashadka, ago so kaphiyapiya,ago so kapaka dakula ko sambayang a sonat, ago so salakaw san a pud ko manga pipiya a galubuk, sabap sa ana hadith a miyapanothol o ibno Abbas (r.a.) pitharo iyan:

وكان أجود ما یكون في رمضان حین یلقاه ، كان رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم أجود الناس بالخیر( فلرسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم حین ، وكان جبریل یلقاه في كل لیلة من رمضان فیدارسھ القرآن، جبریل

رواه البخار ومسلم). یلقاه جبریل أجود بالخیر من الریح المرسلة Maana: ( Aya butad o Rasulollah ( s.a.w. ) na da pagonaan ko manga taw a madakul a gii niyan kangalubuk sa mapiya, ago aya butad iyan na da pagonaan a kapuphakadakula niyan ko galubuk a mapiya ko Ramadhan ko gii niyan kithumowaan ko Jibriel, ago aya butad o Jibriel na gii ron makimbaratumowa ko oman kagagawii ko Ramadhan na gii niyanon ipangundao so Qur,an na bagi-an o Rasulollah ( s.a.w. ) ko gii niyan kitho-onaan ko Jibriel so da pagonaan a magaan a gii kanggalubuk sa mapiya, magaan a di so sambur a sosogo-on ).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 40: MGA ROKON O ISLAM

٤٠

٥) Phamaka Binasa ko Powasa: a) So kambaba koman ago kainom ko kadaondao koRamadhan datar oto so langon a phaka boka, datar o injection a di khagotum so taw, odi na kakan sa bolong a maka okit sa ngari, kagiya giyoto na datar bo o kakan ago kainom, so puman so kapaka liyowa ko rogo a maito, datar o kapukhowai sa rogo ka pasinti ka an maylay o anto na ai sakitiyan, na mataan a giyoto na di phakararad ko powasa. b) So kapagobay o kharomai ko kadaondao ko Ramadhan , ka giyoto na phka binasa ko powasa, na sa nggola-ola roo na patoton a maka thawbat ko Allah, sabap sa kiyandarowakaan-iyan so Haram ko bolan a Ramadhan, na khabayadaniyan so gawii a inobayniyanon si karom niyan, nago maka pukhiparat, sa phaka maradika sa sakataw a oripun, oda a khatoon iyan na na maka puphowasa sa dowa olan a thondotondog, odi niyan khagaga na maka phagana sa num polo a miskin, oman I sakataw a miskin na midiya sa gantang, a pud sa bantad odi na salakaw ron ko pangunungkun a phagosarun ko ingud.sabap sa ana hadith a piyanothol o Abu Hurairah ( r.a.) pitharo iyan:

مالك؟ : قال، یا رسول اهللا ھلكت: فقال، بینما نحن جلوس عند النبي صلى اهللا علیھ وسلم إذ جاءه رجل( ، ال: فقال رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم ھل تجد رقبة تعتقھا؟ قال، وقعت على امرأتي وأنا صائم : قال: قال، ال: فھل تجد إطعام ستین مسكینا؟ قال: قال، ال: ابعین؟قالفھل تستطیع أن تصوم شھرین متت: فقال

فمكث النبي صلى اهللا علیھ وسلم فبینما نحن على ذلك أتي النبي صلى اهللا علیھ وسلم بعرق فیھ تمروالعرق و ف، على أفقر مني یا رسول اهللا: فقال الرجل، خذ ھذا فتصدق بھ: قال، أنا: أین السائل؟ قال: قال-المكتل

فضحك النبي صلى اهللا علیھ وسلم حتى ، أھل بیت أفقر من أھل بیتي- یرید الحرتین-اهللا ما بین البتیھا.رواه البخاري ومسلم). أطعمھ أھلك : فقال، بدت أنیابھ

Maana: ( Gowani a moontod kami a pud o Nabie ( s.a.w. ) na miyaka omaon so mama, na pitharo iyan: ya Rasulallah: miyabinasako,pitharo iyan:Anto na ai miya sowa aka? Pitharo iyan: miya obayakun so karomako ( a daondao ) a sakunna gii ako phowasa, pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ) ino ana khatoon ka oripun a mamarakida aka? Pitharo iyan: da, pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ) ino phaka gaga ka phowasa sa dowa olan a thondotondog? Pithraro iyan: di, pitharo o Nabie ( s.a.w. ): ino phaka gaga ka magana sa num polo a miskin? Pitharo iyan: di, rominuk so Rasulollah ( s.a.w. ) taman sa ana mini oma a timbangan a tatago-an sa tamr( korma ) pitharo iyan: anda so gii mangingisha? Pitharo iyan: sakun, pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ): kowa angka ini na pamugan ka a sadqa, pitharo iyan: imbugayakun a sadqa ko taw a pobri a di sakun ya Rasulallah?ibut koAllah ka daa pobri a di so manga pamiliyakun, miyaka khala so Rasulollah ( s.a.w. ) taman sa kiya sawaan so manga panayaw niyan, oriyaniyan na pitharo iyan: paganaan ka ko pamiliyangka ). c) So kapaka liyo o ( Manie ) so [ mapoti a puphaka liyo ko mama ] sabap ko kiya aruk iyan, odi na badun lominiyo sa daa giiron thakor, odi na piyaka liyo niyan thibaba, odi na pimbabalinganan iyan milay so babay na badun liniyowan, na omaka liyo so manie sabap sangkai a miyanga a aloy a sabap na miya binasa so powasa niyan na paliyogaton so kabayadi niyanon, na go phowasai niyan so lamba a nanga gawii ago daa kiparat iyan, ogaid na paliyogaton a maka thawbat a sundit ago manguni sa rila ko Allah, ago paka watanan iyan so langon a

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 41: MGA ROKON O ISLAM

٤١

khasabapan sa ipukhayaw o baya a ginawa niyan, amy puman ko totorogun na badun mithatagunup a sukaniyan na gii phowasa na go badun liniyowan na mataan a giyoto na di phaka rarad ko powasa niyan, na aya bo apaliyogaton na kaphaigo.

d) Kanggowa gowa thibaba, an makaliyo so nganin a matatago sa tina-I sa sii maka okit sa ngari, opuman o badun maka gowa sa kunaba niyan pithibaba na

da maka rarad ko powasa niyan, pitharo o Nabie ( s.a.w. ): ) من ذرعھ القیئ فلیس علیھ.رواه أبو داود والترمذي) ومن استقاء عمدا فلیقض ، القضاء

Maana: ( Sa taw a badun maka gowa na diron paliyogat o ba makabayad, ago sa taw anggowagowa thibaba na bayadi niyan ). e) So kaliyo o Basa ) حیض( odi na Nipas, ndatar o aya kaliyo niyan na kapitapita anta a ka khagabi, apiya amay ko magaan somudup so alongan. *- Aya thomo ko gii phowasa na so kibagakun niyan ko Kathandok ( Hijama ) ka an di kabatal so powasa niyan, ago aya thomo on na di niyan pakaliyon so rogo iyan ko kimbuganon ko pukhasakit a kailangan sa rogo, aya bo a liyo ron na oba tonganay a nisisita ko pukhasakit. *- Sopuman so kaliyo o rogo sabap sa sakit, odi na pali, odi na sabap sa kashupo sa ngipun, na giyanan ago so salakaw a sabap a datariyan na mataan a di phaka rarad ko powasa niyan. ٧- Manga Hokoman a Langkap : a) Wajib so kaphowasai ko Ramadhan ko kailaya ko olan, sabap ko katharo o Allah:

١٨٥اآلیة : سورة البقرة) فمن شھد منكم الشھر فلیصمھ ( Maana: ( Sa taw a pud rukano a maylay niyan so olanolan na phowasai niyan ( so Ramadhan ). *- Kiya sokodan a kakhatangkud a miyakasolud so Ramadhan o shaksi so sakataw a muslim a maontol, sabap sa ana hadith a miyapanothol o Ibno Omar (r.a.) pitharo iyan:

) فصام وأمر الناس بصیامھ تراءى الناس الھالل فأخبرت رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم أني رأیتھ ( .رواه أبوداود والدارمي وغیرھما

Maana: ( Piyamagayanan o manga taw a ka-ilaya iran ko Olan, na piyanothol akun ko Rasulollah ( s.a.w.) a mataan a sukun na miya ilayakun, na miphowasa , ago ini sogo iyan ko manga taw so kaphowasa iron ). *- Na go aya maka puthandingan ko kishogo-on ko powasa na so datu a pukha-onotan ko oman I ingud o parinta niyan a puphowasa odi na di puphowasaan na wajib so ka-onotiron, opama ko aya dato ko ingud na kuna oba muslim na aya kha-onotan na so sogo-an o komiti ko kai-isa –isa an ko manga muslim. *- Khapakay a osarun so kasangakapan a itharompong ko olan amay ko gii puniyataan, aya di khapakay na so kasarigi ko kaonot sa bilangan ago so kapamito-on, ayabo a kha-onotan o miyakasolud so Ramadhan anta a ka miya ipos na so kailay o olan, datar o kiya tharo aon o Allah:

١٨٥اآلیة : سورة البقرة) فمن شھد منكم الشھر فلیصمھ ( Maana: ( Sa taw a pud rukano a mailay niyan so olanolan na phowasai niyan ).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 42: MGA ROKON O ISLAM

٤٢

*- Na sa maka i٩lay ko lolan a pud ko manga kiya baligan a muslim na paliyogaton a kaphowasa niyan ndatar o makatas so kadaondao anta a ka makakumput. *- Aya kipaguphoonun ko kaphowasa ko Ramadhan na mailay so olan ko piniyataanon, giyanan I marani ko bunar phoon ko dowa a tindug o manga olama sabap sa miya opakat so manga olama a mbidabida so gii puniyataan ko olan, ( oman I ingud na gii muniyata )pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

.أخرجھ البخاري ومسلم) فإن غم علیكم فأكملوا شعبان ثالثین یوما ، صوموا لرؤیتھ وافطروا لرؤیتھ( Maana: ( Phowasa kano ko kailaya niyo ko olan, na go boka kano ko kailay niyo ron, na o kadalongi rukano na tarotopa niyo so Sha,ban a tulo polo gawii ). b) Wajib ko gii phowasa a kapuniatiyan ko kagagawii a puphowasa ko kadaondao, sabap ko katharo o Rasulollah ( s.a.w. ): ) ت وإنما لكل إنما األعمال بالنیا

متفق علیھ ) امرئ ما نوى Maana: ( Ayabo a tharimaan ko manga amal na so kiyaniatanon, ago ayabo a bagi-an o taw na so nganin a pini-ataniyan ). *- Go adumpun a katharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

حمد وأبو داود والترمذي والنسائي من حدیث أخرجھ أ) من لم یجمع الصیام قبل الفجر فال صیام لھ ( .حفصة رضي اهللا عنھا

Maana: ٩ Sa diniyan puni-atun a puphowasa ko onaan o dapun so kasubang o Fajr na da a powasa niyan ). c) Da a sakatao b a khapakay a moka ko tunday o saolan inonta bo igira a mao-odiyor, datar o pukhasakit, odi na gii mulayalayag odi na babay andodon so basa, odi na maninipas, odi na maogat, anta a ka pushosowan, pitharo o Allah:

١٨٤اآلیة : سورة البقرة) فمن كان منكم مریضا أو على سفر فعدة من أیام أخر ( Maana: ( Sa taw a aya butadiyan a pud rukano na kapantagan a pukhasakit ( ko Ramadhan ) odi na lomalayag ( na khapakay a moka ) na phowasai niyan bo ko manga gawii a salakaw ). *- So pukhasakit a marugun a kapakapuphowasa niyan, ago maugun a kakharuna niyan ko phamak boka, na khapakay a moka, ogaid khabayadaniyan bo ko pud a gawii. *- So maogat ago so pushosowan na amay ko aya kiya boka iran na ini kaluk iran a ginawa iran na khabayadaniran so kiyaboka-aniran ko manga pud a gawii, giyanan I tindug o manga olama, kagiya siran na miyakadatar siran ko pukhasakit a ipukhaluk iyan oba kabinasai so ganawa niyan. *- Amay puman ko ba aya sabap a kiya paka b oka iran na ini kaluk iran so wata iran ago giya ginawa iran, odi na sobo so wata iran I ini kalikiran oba kamoralai na khapakay a moka siran na bayadan iran bo ko pud a gawii, sabap sa ana hadith a miyapanothol o Anas ( r.a.):

رواه النسائي وابن حزیمة ) وعن الحبلى والمرضع ، إن اهللا وضع عن المسافر نصف الصالة والصوم( .وھو حدیث حسن

Maana: ( Mataan a so Allah na piyasinsiya niyanko gii mulayalayag so midiya ko sambayang ago so powasa ago sii ko maogat ago pushosowan ). *- Sopuman so loks a mama ago loks a babay na khapakay siran a moka amay ko ba siran tonganay a khapasangi ko powasa, ogaid na makapukhiparat siran badun sa kapagana oman gaowi sa miskin, sabap sa ana hadith a miya panothol o Al-Bukharie a miyaka poon ko Atta,, a mataan a sukaniyan na miyanug iyan

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 43: MGA ROKON O ISLAM

٤٣

so Ibno Abbas (r.a.) a pumbatiya aniyan so katharo o Allah: ) وعلى الذین یطیقونھ)طعام مسكین

Maana: ( So taw a di phakagaga phowasa na pidiya sa kapagan oman gawii sa miskin ). Pitharo o Ibno Abbas (r.a.) giyangkai a ayat na da mamansokh ka sii ini toron ko loks a mama ago babay a di phakagaga phowasa, na maka phagana siran sa oman gawii sa miskin. d) So kapulayalayag ko mawatan a ingud na pud ko manga odiyor a khapakay a iboka ko ( bolan a Ramadhan ) sabap sa ana hadith a miyapanothol o Anas (r.a.):

متفق ). كنا نسافر مع النبي صلى اهللا علیھ وسلم فلم یعب الصائم على المفطر وال المفطر علىالصائم ( علیھ

Maana: ( Aya butadami na gii kami mulayalayag a pudami so Nabie ( s.a.w.) na di phaawingan o gii phowasa so maboboka, ago di phaawingan o maboboka so gii phowasa ). Ikalima a Rokon: Kapunay Hadjie ١- Maana niyan ago Gogodan: *- Aya maana o : Al-Hadj ko basa arab na: Al-Qasd, aya maana niyan ko basa muranao na: Antap, aya gii tharoon ko: Minayhajie rukami si giraw na: miyantap rukami ago miyaka oma rukami si giraw. *- Aya maana o Al-Hadj ko agama: so ka antap s Makkah ka an mitonay so hadj ko manga sipat a matutundo, ko oras ( wakto ) a mapupunto, ago ana manga sarat o mapupunto. ٢) Hokoman iyan: *- Miya opakat so pagtaw o islam sa aya Hokoman o kapunayHadjie na wajib sii ko taw a phakagaga, maka-isa ko tunday o omor iyan, ago sabap sa isako manga Rokon o Islam a ron piyanagombalay so islam, pitharo o Allah:

سورة آل ) ومن كفر فإن اهللا غني عن العالمین ، وهللا على الناس حج البیت من استطاع إلیھ سبیال( ٩٧اآلیة : عمران

Maana: ( Go paliyogat o Allah ko manga manosiya so kalawi-a ko Baytullah ko taw a khaga-osiyan so lalanon , na sa taw a mongkir na mataan a so Allah na kawasa ko manga kaadun ). *- Go pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 44: MGA ROKON O ISLAM

٤٤

وإقام الصالة وإیتاء الزكاة ، شھادة أن ال إلھ إال اهللا وأن محمدا عبده ورسولھ، بني اإلسالم على خمس( )وصوم رمضان وحج بیت اهللا

.متفق علیھ Maana: ( Piyanabombalay so Islam sa lima: so kashaksii sa daa Tohan a rowar ko Allah, go mataan a so Mohammad na oripun o Allah ago sogo iyan, go so kitindugun kosambayang, go so kibugan ko Zakat, go so kaphowasai koRamadhan, go so kapunayhajie ko Baytullah ). Go pitharo pun o Rasulollah ( s.a.w. ) ko moripori a kiya punayhadjie iyan a bithowan sa: Kapunayhadie a kaodas: )رواه مسلم ) إن اهللا فرض علیكم حج البیت فحجوا : یا أیھاالناس Maana: ( Hay,manga manosiya! Mataan a ini paliyogat rukano o Allah so kapunayhadjie sa Baytullah na punayhadjie kano). ٣- So Kalubihan iyan go so Ongangun ( Hikma ) ko kini sogo-onon: *- Madakul a dalil o kapaka lulubi o kapunayhadjie, isaon so katharo o Allah:

لیشھدوا منافع لھم ، وأذن في الناس بالحج یأتوك رجاال وعلى كل ضامر یأتین من كل فج عمیق( ٢٨-٢٧اآلیة : سورة الحج) في أیام معلومات علىما رزقھم من بھیمة األنعام ویذكروا اسم اهللا

Maana: ( Na sogoon ka ( ya Mohammad ) ko manga manosiya so kapunayhadjie ka mamaka talingoma siran ruka a puphulalag, ago ( khokoda ) ko omani onta, a makatalingoma ruka phoon ko oman I lalan a mawatan ka aniran kamasai so phamaka ompiya kiran, ago aniran pukha aloy so ngaran o Allah ko manga gawii a mapupunto ko nganin a ini pagupur kiran o Allah a pud ko manga binatang a ayam ). *- Matatago ko Hadj so mala a phamakanggaya gona ko dadandan o manga muslim sa donya ago sa akhirat, sabap sa ron pukhatimo so pimbarang a simba ko Allah, datar o kathawap sa Al-Kaabah ago so kashai sa pagulutan a Al-Safa ago Al-marwah, ago so ka Oqof sa Arafah ago sa Mena, ago sa Mozdalifah, ago so Karontar, ago so Kaiga sa Mena ago so Kasombali sa Qurban, ago so Kapagopao ago lalayon a katatadumi ko Allah sa iphakarani ko Allah ago iphangalimbaba-anon misabap roo na so Hadj I mala a sabap a kakharoro o manga dosa ago khilolud ko Sorga. *- Hadith a miyapanothol o Abu Hurairah ( r.a. ) pitharo iyan:

.رواه البخاري ومسلم ) من حج ھذا البیت فلم یرفث ولم یفسق رجع كیوم ولدتھ أمھ ( Maana: ( Miyanugakun so Rasulollah ( s.a.w.) a gii niyan tharo-on: ( Sa taw a munayhadjie sa Baytullah a di makiphawala ago di shonglklid ( nggalubuk sa dosa ) na mimbalingan ko datar o gawii a kinimbawataanon I ina iyan ). *- Ago miyapanothol pun o Abu Hurairah (r.a.) a mataan a so Rasulollah ( s.a.w. ) na pitharo iyan:

.رواه مسلم ) ة العمرة الى العمرة كفارة لما بینھما والحج المبرور لیس لھ جزاء إال الجن( Maana: ( So Omrah taman ko ika dopwa magomrah na pukharoro so dosa a pukha-olaola ko paglutan iran, ago so Nayhadjie a mapiya a da mabatal na da a balasiyan a rowar ko Sorga ). *- Go miyapanothol pun I Abu Hurairah (r.a.) pitharo iyan:

: ثم ماذا؟ قال: قیل، إیمان باهللا ورسولھ: ئل رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم أي األعمال أفضل ؟ قالس( -.متفق علیھ) حج مبرور : ثم ماذا؟ قال: قیل. جھاد في سبیل اهللا

- Maana: ( ini isha koRasulollah ( s.a.w. ) o antona a ko manga galubuk I makalulubi? Pithro iyan: so Paratiyaya ko Allah ago so Sogo iyan, ptharo on:

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 45: MGA ROKON O ISLAM

٤٥

oriyaniyan na antona a? p-ithro iyan: so Kaphurang sa lalan ko Allah, pitharo on: oriyaniyan na antona a? pithrao iyan: so Nayhadjie a mapiya ).- ( da mabatal ). *- Go hadith a miyapanothol o Abdullah bin Mas-od (r.a.) pitharo iyan: pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

، تابعوا بین الحج والعمرة فإنھما ینفیان الفقر والذنوب كما ینفي الكیر خبث الحدید والذھب والفضة( .حدیث حسن صحیح : رواه الترمذي وقال) ولیس للحج المبرور ثواب إال الجنة

Maana: ( Pakathondoga niyo so Hadj ago so Omrah, ka mataan a maphakada iran so kamarugugunan ( ago kharoro ) iran so manga dowa, datar o kapuphukakaa o ( panday sa potao ) ko tangis o potao ago bolawan ago pirak, ago da balas o Nayhadjie a mapiya a rowar ko Sorga). *- Ago aya pun a pud a kinggaya gona o Hadj na so gii kapamakambaratumoay o manga muslim phoon ko oman I ingud a mawatan , sii siran pukhatimo ko ingud a da pagonaan a pukhababayaan o Allah, gii siranon makapamagogopa ko mapiya ago kaluk ko Allah, ago ndatadatar siran sa manga katharo, ago tadum ko Allah, ago manga galubuk, ron mapapadalum so sinanad kiran ko kapagisa isa ago so kashagorompong ko paratiyaya ago so simba ago so hadap ago okit a katatanto o hadap, na sabap sangkoto a kiyatimo manga muslim na khaparoli so kakhikilalai ago so kakhakalayama, ago so gii kambabanoga o sabaad kiran ko sabaad, mabubunar anan ko katharo o Allah:

وجعلناكم شعوبا وقبائل لتعارفوا إن أكرمكم عند اهللا أتقاكم إن ، یا أیھا الناس إنا خلقناكم من ذكر وأنثى( ١٣اآلیة : سورة الحجرات) اهللا علیم خبیر

Maana: ( Hai sukano a manga manosiya! Mataan a sukami na inadun ami sukano phoon ko mama ago babay, ago biyaloy ami sukano ambidabida a bangunsa, a pithikaloks, ka angakano maka khikilalai, mataan a aya kokorumatun rukanoko Allah na so lubi rukano a masanggila ( maalukun ko Allah ) mataan a so Allah na matao a maka kakaip ). ٤- Manga Sharat o Kawawajib iyan: a) Daa sopak ko pagulut-lutan o manga Olama: a mataan a so Al-hadj na wajib, ogaid na lima a sharat o kiya wajib iyan, giyoto so: Ka I islam(١)Akal(٢) Akir balig(٣) kapiya a taw(٤) kaphaka gaga(٥) *- Sopuman so babay na aya sharat o kiya wajib iyanon na so daadun o mama a diron khaaros ko kaphulayalayag iyan ko lalan ko hadj, sabap sa pitharo o Rasulollah( s.a.w. ) ko hadith a miya panothol o Abu Hurairah(r.a.) ) ال یحل المرأة تؤمن باهللا والیوم اآلخر أن تسافر مسیرة یوم إال

متفق علیھ ) و معھا ذو محرم Maana: ( di khapakay ko babay a paparatiyaya aniyan so Allah ago so alongan a maori oba pulayalayag ko diyangka a salongan a ipulalakao ron inonta o ana pudiyan a mahram iyan ( mama a diron kha-aros datar o laki, ama odi na ( karoma ) . *- Sabuna a pimbaabaad o manga lalantas I pamikiran angkai a manga sharat sa lulo baad: Paganayron: Sharat a bagian o kawawajib ago kapiya I lawas, giyoto so islam ago akal, da mawajib so hadj ko kapir ago so pumbuthangun, kagiya siran na da

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 46: MGA ROKON O ISLAM

٤٦

kiran mapatot so simba ( taman sa gi mag islam so kapir ago makabagur so pumbuthangun ). Ikadowa: Sharat bagi-an o kawawajib ago gintasan, giyoto so kaiaot sa akir balig ago so kapiya a taw, o punayhadjie so oripun ago so wata na miya sah so sagintas ko nayhadjie iran, maana tiyarima o Allah, ogaid na so sagintason na da kiran mapokas ( giyoto so kawawajib kiran o Hadj, maraot a akir balig so wata ago mabaloy a mapiya a taw so oripun na miya wajib kiran so Hadj amay ko phakagaga siran). Ikatulo: Sharat a bagi-an bo o kawawajib o Hadj, giyoto so kaphakagaga, opama ko punayhadjie so taw a diyniyan khagaga so lalan ko hadj ago marugunon, daa loto iyan, ago da a kiya pag daaniyan na tiyarima so nayhadjie iyan ( ogaid na kunaba-on paliyogat so kapunayhadjie sabap ko kaada-on o sharat a kaphakagaga ). b) Hokoman o Kapaki punayhadjie ko Salakao: *- Da a sopak ko pagulutlutan o manga Olama sa mataan a sa taw a matay ko onaan o kakhasorot a maka punayhadjie na miyapokason so paralo ( daa dosa niyan ). *- Sopuman so miyatay ko oriyan o kaphakasorot iyan munayhadjie na da punayhadjie: ino miya pokason so paliyogat sabap ko kiya patay niyan anta a ka da? - Aya bunar- INSHA ALLAH- na daon mapokas so paliyogat sabap ko kiyapatay iyan, aya paliyogat ko gaganatan iyan a phamakawarison na mipunayhadjie iran sa aya punggaston na so tamok iyan ndatar o ini pagamanat iyan anta a ka da, ka giyoto na wajib a di mipundaraynon datar o bayadan, sabap sa ana hadith a miya panothol o Ibno Abbas (r.a.):

أرأیت لو : ( فأتى أخوھا النبي صلى اهللا علیھ وسلم فسألھ عن ذلك فقال، إن امرأة نذرت أن تحج فماتت( .رواه النسائي). فاقضوا اهللا فھو أحق بالوفاء: قال، نعم: أكنت قاضیھ؟ قال، كان على أختك دین

Maana: ( Mataan a ana babay a mini shamaya iyan a phunahadjie na badun miyatay, miyaka oma so laki niyan ko Nabie( s.a.w.) na ini ihsa iyanon angkoto, na pitharo iyan: bangka di khailay opama ko ana otang o babayngka mbayadan ka? Pitharo iyan: oway, pitharo iyan: bayadi niyo so Allah ka sukaniayn I bubi a kapapatotan ko katoman sa pasad ). c) Ino so daniyan mipunayhadjie a ginawa niyan: khapakay a ipunayhadjie iyan so salakaw ron? *- Aya bunar na di niyan mipunayhadjei so salakao ron taman sa di niyan daan mipunayhadjie a ginawa niyan, sabap sa ana hadith a mala so katawiron:

أخ لي أو قریب : من شبرمة؟ قال: قال، لبیك عن شبرمة: أن النبي صلى اهللا علیھ وسلم سمع رجال یقول( ) حج عن نفسك ثم حج عن شبرمة : قال، ال: حججت عن نفسك ؟ قال: فقال علیھ الصالة والسالم، لي

.رواه أحمد وأبو داود وابن ماجھ والبیھقي Maana: ( Mataan a miyanug o Rasulollah ( s.a.w.) so mama a pitharo iyan ( Labbayka an Shobromah ) pitharo iyan: anta I Shobromah? Pitharo iyan: pagari akun odi na tonganayakun, pitharo o Nabie ( s.a.w.) ino mini punayhadjie ika a ginawangka? Pitharo iyan: da, pitharo iyan: punayhadjie inuka daan a ginawangka na gobo si Shobromah ).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 47: MGA ROKON O ISLAM

٤٧

* - Ago aya bunar na khapakay a isaliyanti munayhadjie so malobay a di phakagaga, sabap sa ana hadith a miya panothol o Al-Fadhul bin Abbas (r.a.) miya aloy ron:

إن فریضة اهللا على عباده في الحج أدركت أبي شیخا كبیرا ال ، یا رسول اهللا: خثعم قالتأن امرأة من ( .متفق علیھ واللفظ للبخاري) وذلك في حجة الوداع ، نعم: أفأحج عنھ؟ قال، یثبت على الراحلة

Maana: ( Mataan a so babay na pitharo iyan: Hay Rasulollah, mataan a so ini paliyotgat o Allah a kapunayhadjie ko manga oripun iyan na aya kiya raotako ki Ama na miya loks a tanto a di phakagaga khoda, ino khapakay a ipunayhadjie akun? Pitharo iyan: oway) sii oto mini pantag ko kiyapunayhadjie iyan sa kapunyahadjie a kapangongodasan. d) Ino sadun sa kaadun o tamok a maadun so manga sharat na giyotodun I kiyawajib ago nisisita kapaka punayhadjie o taw? Anta a ka khapakay a isundod ko manga pud a pukha oriya oras? *- Aya bunar ko manga tindug o manga olama- INSH ALLAH- na wajib so hadjie ko oras a kaadun o tamok ago so manga sharat, sabap sa langkap so katharo o Allah:

٩٧اآلیة : سورة آل عمرا) وهللا على الناس حج البیت من استطاع إلیھ سبیال ( Maana: ( Ago paliyogat o Allah ko manga manosiya so kapunayhadjie ko Baytullah ko taw a phakagagaon). Ago so katharo o Allah: ) وأتموا الحج والعمرة هللا (

١٩٦اآلیة : سورة البقرة Maana: ( Go tarotopa niyo so Hadj ago so Omrah a bagi-an o Allah). *- Ago miya aloy pun ko Hadith a piyanothol o Ibno Abbas (r.a.) so katharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

رواه أبو داود وأحمد والحاكم .) فإن أحدكم ال یدري ما یعرض لھ ، یعني الفریضة، تعجلوا إلى الحج( .وصححھ

Maana: ( Pamakoti niyo ( pagalokaloki niyo ) so kapunayhadjie ( so paliyogat ) ka mataan a di katawan o isa rukano o antona I pukhibangunon ). ( phakasundodon ) ٥- Manga Rokon o Hadj: *- Aya manga Rokon o Hadj na pat: a) Kapag Ihram: b) Ka Oqof sa Arafah c) Ka thawaf sa Tawaf Al- Qodom d) Ka Sha-I sa pagulutan a Safa ago Marwah. *- Di khatarotop so so kiyapunayhadjie o taw o ana mibagak iyan sangkai a manga Rokon sa maka punayhadjie pharoman. a) So paganay a Rokon: Kapag Ihram: ١- Maana niyan: So kap-niataon sa miyaka solud so taw ko manga galubuk ko Hadj. ٢- Manga Wakto niyan: So manga wakto kapag Ihram ko Hadj na dowa soson: a) Masa b) Darpa

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 48: MGA ROKON O ISLAM

٤٨

- Manga Masa a kaphumiqat ( Kapag Ihram ): sii ko manga olanolan o Hadj a so pitharo o Allah:

١٩٧اآلیة : سورة البقرة) الحج أشھر معلومات ( Maana: ( So Hadj na manga olnolan a katotokawan ). ( mapupunto ) siran so : ١-Shawwal:شوال ٢-Dhol Qaidah:ذو القعدة ٣-Dhol Hijjah:ذو الحجة *- Manga Darpa a Phumiqatan: ( Phag Ihraman ): - Giyoto so manga darpa a bondri anta a ka pagulutan a di khapakay oba lupasa o punayhadjie oba di maka pag ihram koisa sangkai a lima a darpa: Paganayron:( Dhol Holaifah ) aya ngaran iyan imanto na: ( Aabaro Ali ) ron gii pumiqat so manga taw a maka popoon sa Al-MADINAH AL- MUNAWWARAH, aya kawatan iyan sa MAKKAH na (٣٣٩)km. Aya maana na ( ٢٢٤ ) miles. Ikadowa: ( Al-Johfah ) ingud a ( ١٠ ) km. A pagulutan iyan ago giya Red Sea, aya kawatan iyansa MAKKAH na ( ١٨٠ ) km. Maana: ( ١٢٠ ) miles, ron gii pumiqat so manga Hadj odi na phag omra a maka popoon sa Egypt, Al-Sham, Al-Magrib,( Moroco )ago maka popoon ko manga ungud a katatalikhodan iran datar a Al- Andalos ( Spain ) ago giya Al-Room, ago Al-Takror, ago sii gii mag ihram imanto so manga taw sa Rabig kagiya makaphapantag siran. Ikatulo: ( Yalamlam ) aya ngaran iyan imanto na: ( Al-Saadia ) palao a pud ko manga palao sa Tihamah, aya kawatan iyan sa MAKKAH na ( ٧٢ )km. Maana ( ٤٨ ) miles, ron gii pumiqat so manga taw a maka popoon sa ( Al-Yaman ) Yemen, ago sa Jawah ago sa India ago sa China. Ikapat: ( Qarnol-Manazil ) aya ngaran iyan imanto na: ( Al- Sailol Kabier ) aya kawatan iyan sa MAKKAH na (٧٢) km. Maana ( ٤٨ ) miles, ron gii pumiqat so manga taw sa Najd ( Riyadh ) ago Taif, Ikalima: ( Dhato-Irq ) aya ngaraniyan imanto na: ( Al-Dhareebah ) sukaniayn na mayto a palao a aya kawatan iyan sa MAKKAH na ( ٧٢ ) km. Maana ( ٤٨ ) miles, ron gii pumiqat ( Pag- Ihrm ) so manga tao a maka popoon sa subanga, ago sa Al-Iraq ago sa Iran ( Persian ). *- Giyangkai a manga darpa a gii pumiqatan na giyai I manga limiti a di khapakay oba malupas o punayhadjie odi na pag omrah a badi maka pag-ihram ko kasong iran sa Makkah. *- Sabunar a piyayag o Rasulollah ( s.a.w. ) angkai a manga darpa ko Hadith a miyapanothol o Ibno Abbas (r.a.) ko masa a kiyatharo a niyanon:

وألھل نجد قرن ، وألھل الشام الجحفة،وقت رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم ألھل المدینة ذا الحلیفة( ومن كان ، رةھن لھن ولمن أتى علیھن من غیرأھلھن ممن أراد الحج أو العم، وألھل الیمن یلملم، المنازل

متفق علیھ) حتى أھل مكة من مكة ، دون ذلك فمن حیث أنشأ Maana: ( Biyaloy o Rasulollah ( s.a.w.) a miqat ( a gii pag ihraman ) o manga taw sa MADINAH a Dhol Holaifah ago so manga taw sa SHAM a Al-Jahfarh, ago so manga taw sa JAJD a A Qarnol-Manazil, ago so manga taw sa YAMEN a Ylamlam, so manga taw sangkai a manga ingud na ron siran maka pumiqat ago so manga taw a phakatalingoma on pud ko manga muslim a punyahadjie,

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 49: MGA ROKON O ISLAM

٤٩

odi na pag omrah, so puman so kuna oba taw sangkai a manga na apiya anda miyaginutaw, apuiya so taw sa Makkah a phoon sa Makkah ). Ago ana hadith a miyakapoon ki Iman Muslim a miyapanothol o Jabir (r.a.) )

).مھل أھل العراق ذات عرق Maana: ( Biyaloy a Ruk a gii pumiqatan o manga taw sa Irag a Dhato- Irq). *- So taw a daa khasagadan iyan a gii pumiqatan na pag ihram amay ko matangkud iyan miyakapantag ki marani ron a gii pumiqatan, datar o taw a miyagda sa Airoplano a maka phag ihram amay ko mapantag iyan so isa sangkai a gii pumiqatan a sukaniyn na sii pun sa kawang, sa di khapaky oba niyan paka oriya so kapag ihram taman sa maka landing ko landinga sa Jeddah datar o pushowaan o sabaad ko gii munayhadjie, sabap sa giya Jeddah na daa maka phumiqaton a rowar ko taw ron – - ( so mababalingon) odi na so taw a aya pini-atiyan na ron phanagipoon ko kapunayhadjie iyan odi na kaphag omrah niyan, sa taw a salakar kiran a ron mag ihram na miyaka bagak sawajib a giyoto so Ihram ko miqat na patoton a maka phidiya, datar mambo oto so miyalupas iyan a miqat a da maka pag ihram sa aya paliyogaton na komasoy ko darpa a gii pumiqatan na pag ihramon, na odimbalingan na apiya anda phag ihram, ogaid na phakabugay sa pidiya, sa phaka sombali sa kambing, odi na phkatompok ko onta odi na sapi na pumbagibagi-in ko manga Miskin ago diron phaka kan sa maito bo. ٣- Sipat o Kagap Ihram: *- Sonat a malai balas so kapriparadowi ko kapag ihram sa kaphaigo kaplompiyo,so ka opawa ko ini sogo a opaon ko bombol ( ko onaan pun o da kasolota ko Iharam, odi na miya solot dun ogaid na dapun maka pun-iat ) ago so kakhakamotani sa badan, ago so di kanditar o mama sa ana pamanai niyan, sa aya Ihram a punditarun iyan na dowa mapoti a daa pamanai niyan, iputhinambud so isa on, ago imbongkos sa lawas so ika dowa. *- Ago aya bunar na daa matutundo a sambayang a sonat ko oriyano kapaka pag ihram, ogaid na oba niyan khapantag a ana somiyolud a wakto a sambayang a paliyogat na daan a shambayang nago bo pag ihram, kagiya mataan a so Nabie ( s.a.w. ) na miyaka pag ihram ko oriyano paralo a sambayang, oriyan iyan na gii niyan paki pamili-an so tulo soson a kapag Ihram ( Kapunayhadjie ): giyoto so : ١) Al- Tamatto ٢) Al-Qiran ٣) Al- Ifrad. *- Aya Al-Tamatto na: So kapag ihram daan sa Omrah ko manga olanolan o Al-Hadj, oriyaniyan na pagundaan niyan na maoma so poonan o gawii a Hadj na pag ihram sa Hadj. *- Aya Al-Qiran na : So kapaka purungana ko Ihram o Hadj ago Omrah, odi na sobo so Ihram o Omrah, pasin, na amay ko maka soludon so Hadj ko daniyanpun kapaka phoon thawaf sa Hadj na phaka kasoy sa Miqat na maka phag Ihram sa Omrah ago Hadj, na giyotopun I kaputhawaf iyan ago kap-shai niyan na Omrah ago Hadj ( salakaw ko omrah niyan a miya ona ).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 50: MGA ROKON O ISLAM

٥٠

*- Aya Al-Ifrad na: So kapag Ihram s Hadj bo, ko darpa a gii pumiqatan na mag-ihram dun taman sa mitonay niyan palaya so manga galubuk( ogaid na khapakay a pushambi sa ika dowa a Ihram amay ko nisisita ). *- Paliyogat ko mithamatto, ago miQiran a maka phidiya amay ko siran na kunaba babaling sa – Masjidil-Haram. *- Kiya sopakan ko manga Olama o anda I tomo sangkai a tulo: Tamatto, Qiran, Ifrad? Ogai na aya tindug o manga ala a olama na aya tomo ago makalulubi na so: Al-Tamatto. *- Amay ko maka pag ihram dun so taw na phulabbayk ko oriyan o kapaka pag ihram iyan sa pumbatiyaan iyan so: )إن الحمد ، لبیك ال شریك لك لبیك، لبیك اللھم لبیك

) لك والنعمة لك والملك ال شریك phakadakulun so kapumbatiya aon, ago iphakatanog o mama so sowara niyan. ٤- So di khapakay obanggalubuka o magi-ihram: - Giyai so manga Haram o banggolaolaa o magi hiram sabap ko kapaka pagi ihram iyan, siyao soson angkai a manga balubuk: Paganayron: So ( Kathibaba a ) romoro ko bok odi na baraibon, sompa, ndatar o inopao anta a ka piyotolan, ana katharo o Allah: ) وال تحلقوا رؤوسكم حتى یبلغ الھدي

١٩٦اآلیة : سورة البقرة) محلھ Maana: ( Go di niyo pagopawi so manga olo niyo taman sa di isampay so pamumugayan ko khirukon ). Ikadowa: So Kapanganoko, kagiya giyoto na datar oba gii thatanosan so taw sa kapipiya ginawa, datar o kapotoli ko bok, aya tabiya on na oba aya sabap a kaphanganoko odi na kaphagopao niyan na odiyor, kagiya so odiyor na putharimaan o Islam. Ikatulo: So Kasapungi thibaba sa olo, sabap sa inisapar o Rasulollah ( s.a.w. ) ko magi ihram so kathotob, ago so katharo iyan ko mama a magi ihram a miyatay ko doda iyan, ko gi iron kapumiyataya na pitharo o Rasulollah ( s.a.w. ): ) وال

رواه البخاري ومسلم من حدین ابن عباس )فإنھ یبعث یوم القیامة ملبیا تخمروا رأسھ Maana: ( Di niyo puthotobi a olo niyan ka aya kapagoyaga on sa alongan a Qiyamah na puthalubiya) ( gii mulabbayk ). *- Ago aya butad o Ibno Omar na gii niyan tharo-on:

.رواه البیھقي بإسناد جید) وإحرام المرأة في وجھھا ، سھإحرام الرجل في رأ( Maana: ( Aya Iharm o mama na sii ko olo niyan, ago aya Ihram o babay na sii ko parasiyan ). - Aya maana na batal so Ihram o mama o sapungi niyan so olo niyan, dataroto so babay a di niyan khapakay a sapungan a parasiyan. Ikapat so: Kanditar o mama sa ana pamanai niyan ago midiyas, sabap sa ana hadith a piyanothol o Abdullah bin Omar (r.a.) pitharo iyan:

ال یلبس المحرم القمیص والعمامة والبرانس : سئل رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم ما یلبس المحرم؟ قال( وال الخفین إالأن ال یجد نعلین فلیقطعھما حتى یكونا أسفل ، سراویل وال ثوبا مسھ ورس وال زعفرانوال ال

.رواه البخاري ومسلم) من الكعبین Maana: ( Ini isha ko Rasulollah ( s.a.w.) o antona a I punditarun o magi ihram? Pitharo iyan: di maka punditar so magi ihram sa kamisita, ago sorban, ago padiyama go saro-ar ago kimon a ana pamanai niyan, ago talompa ( midiyas )

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 51: MGA ROKON O ISLAM

٥١

inontabo oba daa khatooniyan a tinilas na abisi niayn so talompa taman sa mabaloy a tinilas a di ipuraot sa dowa bokowa ai ). Ikalima: So kakhakamotan, kagiya mataan a so Nabie ( s.a.w.) na ini sogo iyan ko mama ko hadith a miyapanothol o Safwan bin Ya,la bin Omayya so kaonabi niyan ko ikhakamotan. *- Ago pitharo iyan pun ko gii kapumiyataya ko mama a miya olog ko onta niyan a kapapantagan a magi ihram: )رواه البخاري ومسلم ) نطوه ال تح Maana: ( di niyo pukhakamotani ) ago so lapal I Muslim na: ) ال تمسوه بطیب ( Maana: ( di niyo shukho-a a ikhakamotan ). *- Sabap san na haram ko magi ihram oba khakamotan ko oriyan o kiya paka pag ihram iyan, apiya maito bo. Ikanum: So kabono-a ko panganganopun sa lopa, ( binatang a ayam ) sabap sa ana katharo o Allah:

٥٥اآلیة : سورة المائدة) یا أیھا الذین آمنوا ال تقتلوا الصید وأنتم حرم ( Maana: ( Hai, so miyamaratiyaya, di niyo mbono-a so puphanganopun a sukano na magi iharm kano ). Ago haram so ka anopaon apiya daniyan bono-a odi na pali-I, sabap sa ana katharo o Allah :

٩٦اآلیة : سورة المائدة) وحرم علیكم صید البر ما دمتم حرما ( Maana: ( Ago hiyaram rukano so kapanganop ko kalopaan taman sa sukano na magi ihram ). Ikapito: So kakhwing, di khapakay oba pangaroma so magi ihram ago di khapakay oba ana paki pangaroma niyan ndatar o sukaniyan I khawarisanon anta a ka ini phowakilon, sabap sa ana hadith o Osama (r.a.): ) ال ینكح المحرم وال

رواه مسلم ) ینكح وال یخطب Maana: ( di khapakay a mangaroma, komawing,( mamalai ) ago domaong so magi ihram). Ikawalo: So kapamakay sa babay, sabap sa ana katharo o Allah:

١٩٧اآلیة : سورة البقرة) فمن فرض فیھن الحج فال رفث ( Maana: ( Sa taw a miyag ihram ko manga gawii a kapunayhadjie na di phamakay sa babay ).pitharo o Ibno Abbas (r.a.) aya maana: oto na so kapagobay o kharomai, aya karina na so isa a katharo o Allah:

١٨٧اآلیة : سورة البقرة) أحل لكم لیلة الصیام الرفث الى یسائكم ( Maana: ( Halal rukano ko kagagawii ko powasa so kapamakaya ko manga karoma niyo ). Aya maana niyan na so kapagobay iran a makathumowa so pisharo-aran o mama ago so piyamalongan o babay. Ikasiyaw: So kapaki shogay sanggolalan sa babaya, dataro kapakaliyowa o taw ko mapoti iyan, ago datar o kapangangaruk, ago so kapangaput ( kapangapur, kapanodo ) ago datar o kapangispat ago katobosa ko babay sanggolalan sa babay kagiya giyoto na lalan a khasabapan ko haram a kapaka liyo o babaya o taw. - So babay na datar o mama sangkai a miyanga aaloy, aya mbidaan iran na so babay na aya ihram iyan na sii ko paras iyan ( di khapakay oba niyan sawai so parasiyan ) haramon oba niyan sapung so paras iyan ( taman sa magi ihram ko hadj ) pilus anta a ka niqab , ago di khapakay oba iyan nggowantisi a dowa lima niyan, sabap sa ana hadith a piyanothol o I bno Omar (r.a.) :

.رواه البخاري) وال تنتقب المرأة المحرمة وال تلبس القفازین (

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 52: MGA ROKON O ISLAM

٥٢

Maana: ( Ago di makaphuniqab ( pils) so babay a magi ihram ago di makapunditar sa gowantis ). Ago pitharo o Ibno Omar (r.a.): إحرام المرأة المحرمة (

.Maana: ( Aya ihram o babay na sii ko parasiyan ) البیھقي بإسناد دجیدرواه) في وجھھا Ago ana hadith a miyapanothol o Aisha ( r.a.) a mataan a sukaniyan na pitharo iyan:-

كان الركبان یمرون بنا ونحن مع رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم محرمات فإذا حاذوا بنا سدلت إحدانا ( -.رواه أبو داود وابن ماجھ وسنده حسن) فإذا جاوزنا كشفناه ، بھا من رأسھا على وجھھا جلبا

Maana: ( Aya butad khipag-da ( phamakatalingoma sa Makkah ko Hadj ) na pushagadang kamiran khipagi ihram kami a pudami so Rasulollah ( s.a.w.) na amay ko miyapantag kami ran na ipushapung o isa rukami so kombong sa olo niyan sa parasiyan, na amay ko miya ipos siran na pushawaan ami bo). - Ago Haram ko babay a magi ihram so datar o Haram ko mama phoon ko kalubati ko baraybon(bok) ago so kapanganoko ago so kapanganop ago so salakaw san, sabap sa maapud ko miya on a hadith, aya liyo ron na so kanditar sa ana pamanai niyan, ago talompa, ago so kasapungi sa olo, ( palay anan khapakay ko babay a di khapakay ko mama ). b./ So ikadowaa Rokon: So ka Oqof sa Arafah: sabap sa ana hadith o Rasulollah ( s.a.w. ): ) رواه أحمد وأصحاب السنن) الحج عرفة Maana: ( Aya Hadj na sii sa Arafah) . c./ So Ikatulo a Rokon: So Kathawaf sa Ifadha (Hadj) sabap ko katharo o Allah:

٢٩اآلیة: سورة الحج) ولیطوفوا بالبیت العتیق ( Maana: ( ago thawaf siran ko walay a andang ) . d./ So ikapat a Rokon: So Kashai : sabap koko katharo o Rasulollah ( s.a.w. )

. رواه اإلمام أحمد والبیھقي) اسعوا فإن اهللا كتب علیكم السعي ( Maana: ( Sha-I kano ka mataan a so Allah na ini paliyogat iyan rukano so kasha-I ). ٦- Manga Wajib ko Hadj: ( o ana maupas a wajibna phaka pidiya ) . *- Aya manga wajib ko Hadj na pito: ١- So kapag ihram ko darpa a gii pumiqatan. ٢- So ka Oqof sa Arafah taman sa somudup so alongan. ٣- So Kathorog ( kaiga ) sa Mozdalifah. ٤- So Kathorog sa Mina ko tulo gawii ko oriyan o boka. ٥- So Karontar ko Jamarat. ٦- So Kapagopao odi na kapotoli ko bok. ٧- So kathawaful-Ifadhah( moripori a punggalubukun o Hadj na Twaful-Wida, ( kapangongodasan). ٧- Sipat o KapunayHadjie: a) Sonat ko punayhadjie a phaigo daan sa datar o gii niyan kaphaigo igira a miya diyonob, ago khakamotani niyan so lawas iyan, ago so olo niyan, ago so sompa iyan, ago nditar sa Ihram: Izar ago Rida, a manga popoti, so babay na nditar sa sadun sa kabaya iyan asar ka di mbinayar sa kambinayar a kathatanosan. b) Oriyan iyan na maka oma ko darpa a gii pumiqatan na o kiyapantagan a riyaot a wakto a paralo na daan a shambayang sa paralo ago bo pag ihram, na oda kapantagi a wakto paralo na maka pag ihram ago maka phag abdas na

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 53: MGA ROKON O ISLAM

٥٣

shambayang sa sonat a bagi-ano o kiya pag abdasiyan kuna oba so kiya pag ihram iyan, sabap sa daa miya aloy a sonat ko kapag ihram. c) Amay ko maka pasad shambayang na puni-at niyan dun a miyaka solud ko Hadj, opama ko Tamatto a ini punayhadjie iyan na batiya a niyan so: )اللھم لبیك )عمرة Labbaykallahumma Omrah ) na opama ko Ifrad na batiya a niyan so: ) لبیك)اللھم حجا ( Labbaykallahomma hadjan ) na opama ko Qiran na batiya a niyan so:

) لبیك اللھم حجا في عمرة ( ( Labbaykallahomma Hadjan wa fi omrah ) phaka tanogun o mama a sowara niyan, so babay na di, ago aya sonat na so katalbiya sa madakul. d) Na maka oma sa Makkah na sii panagipoon ko kathawaf sa maguphoon ko Al-Hajar al Aswad, ago ndiwangun iyan a Al-Ka,bah,( na thawap sa makapito maka libut ) oriyan iyan na o khalubodi somiyom na siyoma niyan so Al-Hajar Al-Aswad, odi phaka gaga na diniyan dun phunggalubuka, baniyandun poroon a lima niyan a ititiniyas iyan na batiya a niayn :

)وتصدیقا بكتابك ووفاء بعھدك واتباعا لسنة نبیك صلى اهللا علیھ وسلم ، اللھم إیمانا بك( Thawap sa makapito, oman iyan sagadan a ( Al-Roknol Yamani ) na kaputan iyan na di niyan shiyoma. - pud sa sonat o tawaf na so kapanilakad nggagaan ko maka tulo a paganay a ipulibut iyan, sii ko tawf Al-Qodom, sabap sa ana hadith o IbnoOmar ( r.a.):

.متفق علیھ) صلى اهللا علیھ وسلم إذا طاف الطواف األول خب ثالثا ومشى أربعا كان رسول اهللا( Maana: ( Aya butad o Rasulollah ( s.a.w. )na igira a mithawaf sa paganay na phanilakad nggagaan ko maka tulo na pulalakao mulombat ko makapat ). - pud pu sa sonat kokathawaf na so ( Edhtibaa ) pagirukun a kawanan so Ridaa na pakapumbalakaan so dowa kaposan iyan sa diwang a waga. Datar o hadith a piyanothol o IbnoAbbas(r.a.):

)اضطبع رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم ھو وأصحابھ ورملوا ثالثة أشواط( Maana: ( Miyag Edhtibaa so Rasulollah ( s.a.w. ) ago so manga Sahabaniyan, ago miyanilakad siran nggagaan ko tulo a libut a paganay ). So kapag Edhtibaa na sii bo sonat ko kathawaf, na kuna oba sonat ko onaan oriyan o tawaf. - Sii ko tunday o gii niyan kathawaf na gii ndowaa sa sadun sa kabaya iyan a phangunin iyan ko Allah, sa mbabayorantang, ago pipikira niyan so dowaa niyan, na oman iyan sagadan a Al-Ruknol –Yamani na batiyaa niyan so: ) ربنا آتنا

) في الدنیا حسنة وفي اآلخرة حسنة وقنا عذاب النار sii niyan mbatiyaa ko pagulutan a A-Ruknol Yamani ago giya Al-Hajar Al-Aswad) Maana: ( Tohanami bugan ka rukami ko Donya so mapiya ago bugan ka rukami ko Akhirat so mapiya, ago lupasa kamingka ko siksa ko Naraka ): Rabbana Atina fiddonya hasanah, wafil akhirati hasanah, waqina adhabannar ). - So katundo-a ko ipundowa a ko oman lomibut ko tawaf na daa paka asal iyan ko sonat o Rasulollah- ( s.a.w.) aya mataan giyoto na Bid-ah ( miyambago ko agama ) *- Tulo a sosonan o kathawaf: a) A-Ifadhah b) Al-Qodom c) Al- Widaa.

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 54: MGA ROKON O ISLAM

٥٤

Sonat ko Hadj so Tawaful Qodom,aya bunar ko manga tindug o manga Olama na: Wajib so Tawaful- Widaa. e) Amay ko makapasadthawaf na shambayang sa dowa rakaat ko talikhodan o Maqamo Ibrahim, apiya on mawatan, sakubun iyan ko paganay a rakaat so قل یا (

) أیھا الكافرون sii ko ikadowa na so : ھواهللا أحد قل ) na aya sonat na so kapakakhapa sangkoto a sonat ago kapaka gaanaon. f) Oriyaniyan na sha-I ko pagulutan a Al-Safa ago giya Al-Marwah sa makapito maka kasoy, magphoon sa Al-Safa na magimasad sa Al-Marwah, aya sonat na maka sangor sa Al-Safa na batiyaa niyan so:

ومن تطوع ، إن الصفا والمروة من شعائر اهللا فمن حج البیت أو اعتمر فال جناح علي أن یطوف بھما ( )خیرا فإن اهللا شاكر علیم

١٥٨اآلیة : سورة البقرة Maana: ( Mataan a giya Al-Safa ago giya Al-Marwah na pud sa manga tanda o Allah,na sa taw a munayhadjie odi na mag omrah na daa dosa niyan o pagaloyan sangakanan a dowa, na sa taw anggalubulk sa daon paliyogatun a mapiya na mataan a so Allah na phanalamataniyan a balas, a sukaniyan na Matao ). Oriyaniyan na tharo a niyan so: ) أبدأ بما بدأ بھ اهللا ( na go tabid sa kaporo-an a Al-Safa na sangor sa Qublat a poporoon iyan ambala a palad iyan, na batiyaa niyan so:

لھ الملك ولھ الحمد یحي ویمیت وھوعلى ، ال إلھ إال اهللا وحده ال شریك لھ، اهللا أكبر، اهللا أكبر، اهللا أكبر( ).وھزم األحزاب وحده ، ونصر عبده، نجز وعدهأ، ال إلھ إال اهللا وحده، كل شیئ قدیر

- Oriyaniyan na ndowaa sa panguni sa sadun sa kabaya iyan a phanguni niyan a pud ko mapiya sa Donya ago sa Akhirat, nago mbabalingani niyan pharoman angkanan a dowaa sa maka tulo. - Oriyaniyan na tupad na sangor sa Al-Marwah, na sonat komama so gii niyan kanggagaan oman matago ka pagulutan o dowa a toos a gadong, opama mambo ko khaparo ron ago daa kaphakasakitan iyan, na amay ko maka oma sa Al-Marwah na tabid sa poro na batiyaa niyan sodatar o biyatiya iyan sa Al-Safa a ipoporo iyan ambala a paladiyan. - Khapkay pun a indowaa niyan so: ) رب اغفر وارحم إنك أنت األعزم واألكرم ( Maana: ( Tohan ko! Rila ka, pangalimo ka, mataan a suka I lubi a ga-os a malimo ) kagiya giyanan a dowaa na miyapanothol hadith o o Ibno Omar ago so Ibno Mas-od ( r.a.). - Sonat a malai balas so kashoti daan ( kapag abdas ) o taw a pusha-I, ogaid na khapakay a sha-I so da a abdasiyan, apiya so babay a ndodon sobasa na o sha-I na khapakay, kagiya so kashoti ( kapag abdas ) ( kaphaigo ) na kuna oba sarat o kasha-I ( kapagaloyan ). g) Amay ko maka pasad sha-I na potoli niyan a bok iyan, amay ko aya hadj iyan na Tamatto, ago palaya iyan maphaka baba a bokiyan, sopuman so babay na rupung bo a kanoko a photolun iyan sa bok iyan, opama ko aya hadj iyan na Qiran odi na Ifrad na di phaka nda sa Ihram ago di phakapotol sa bok taman sa di maoma so boka, ko oriyan o kapaka rontar iyan saJamrah Al-Aqabah. h) Amay ko ika walo ko dhol Hidja ( Yawm Attarwiyah ) na pag ihram ( Pharoman ) so aya Hadjie iyan na tamatto sa aya ipagihram iyan na Hadj, sii ko kapipita ko ika walo sii ki katatago-anon a darpa sa Makkah aya datar iyan na

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 55: MGA ROKON O ISLAM

٥٥

so phunayhadjie ko manga taw sa Makkah, aya, aya punggolaola niyan ko miya ona a kiyapag iharm iyan na datar bo o pinggolaola niyan ko miya ona a kiya pagihram iyan datar o kaphaigo, kapulompiyo ago so salakaw ron, ago kuna oba sonat so kasong s Masjidil Haram ago so kapagihram sa solud iyan, da oto nggalubuka o Nabie ( s.a.w. ) ago daniyan sogoon ko manga Sahaba niyan, ana hadith a miya aloy ko dowa Sahih a piyanothol o Jabier bin Abdillah (r.a.) mataan a so Nabie ( s.a.w. ) na pitharo iyan kiran: ) أقیموا حالال حتى إذا كان یوم الترویة

الحدیث )... فأھلوا بالحج Maana: ( Kakadun kano sa Makkh a thatahalol kano ( da a ihram iyo ) taman sa amay ko gawii a Tarwiya ( ikawalo ko Dol-Hidja ) na ( pag ihram ) kano na go kano Thalbiya ) ) لبیك اللھم لبیك ( . - Aya lapalon I Muslim a miya panothol pun o Jabir (r.a.) na pitharo iyan:

).وجھنا إلى منى فأھللنا من األبطح أمرنا رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم لما أھللنا أن نحرم إذا ت( Maana: ( Ini sogo rukan o Rasulollah (s.a.w.) gowani a tomahlil kami a magi ihram kami amay ko shong kami sa Mena na sii kami tomiyahlil sa Al-Abtah ). Any mbatiyaan o aya hadjie iyan na Tamatto, kokathahlil iyan na: )یك اللھم حجا لب( ( Labbaikallahumma Hadjan ). I ) ago sonat a mala I balas kasong sa Mena ron shambayangi so Lohur, Asar, Magrib, ago Isha, a khasarun ago kunaba phanimo-a ago sonat a malai balas so kaiga sa Mena ko ishakum o Yaumo –Arafah, aya dalil na so hadith I Muslim a piyanothol o Jabir (r.a) . j) Amay ko somubang so alongan ko ika siyao ko dhol Hidja ( Yaumo Arafah ) na pulalaun a Arafah, aya sonat a malai balas na katupad sa Namerah o khalubodi ron, sabap sa pinggalubuk otoo Rasulollah-( s.a.w.) taman sa miyapolid so alongan, na oba on kharugunina daa dosa on o sii tupad sa Arafah, ago shambayang sa lohur ( ko oriyano kapolido alongan ) ago asar andodowa ka rakaat a pakaputhimo-ain, oriyaniyan na tomupad ko balintad sa Arafah, aya tomo a miphaguluta iran ago giya Qiblat a palao a Rahmah, opama mambo kobaon khalubodi, odi na sangor sa Qiblat apiya niyan di maaadap a palao a Rahmah, ago miya sona-onat so kathomadungi ko taduntadum ko Allah, ago so kapakandakula ko kandowa a ago kabatiya sa Qur,an, a ipoporo ambala a palad, sabap sa ana hadith a piyanothol o Osam (r.a) pitharo iyan:

كنت ردیف النبي صلى اهللا علیھ وسلم اهللا بعرفات فرفع یدیھ یدعو فمالت بھ ناقتھ فسقط خطامھا فتناول ( .رواه النسائي) خطامھا بإحدى یدیھ وھو رافع یده األخرى

Maana: ( Miyabaloy ako a maangkas ko Nabie ( s.a.w ) ko sa Arafah, na ini poro iyan ambala a lima niyan a gii ndowaa,na miya kiling so onta niyan, na miyatathag so tali o onta niyan, na kiyawa iyan a sabala a lima so tali o onta niyan, na ipoporo iyan dun a sabala-on ( a gii ndowaa ). - Ago miya aloy ko Sahih o Mulim: ) لم یزل واقفا یدعو حتى غابت الشمس وذھبت الصفرة(Maana: ( Miyatatap a mo-oqop so Rasulollah ( s.a.w. ) a gii ndowaa taman sa somidup so alongan ago miyada so bananing a pamorawag ). - So Kandowaa ko Yaumo Arafah I mapiya ko manga dowaa, pitharo o Nabie ( s.a.w. ) :

لھ ، ال إلھ إال اهللا وحده ال شریك لھ : ( وخیر ما قلت أنا والنبیون من قبلي ، خیر الدعاء دعاء یوم عرفة( رواه مسلم). الملك ولھ الحمد وھو على كل شىء قدیر

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 56: MGA ROKON O ISLAM

٥٦

Maana: ( aya mapiya a dowaa na so dowaa ko Yaumo Arafah, ago aya mpiya a mitatharo akun sakun ago so manga Nabie na so: ( La ilaha illallaho wahdaho la sharieka laho, laholmolko wa lahol hamdo, wa howa ala kolli shai-in qadier ), sabap sa ron pukharinayag so soka nisisita a o taw ago so kakhakailangana niyanko Allah, na aya patot na di mapaka lupasangkai a mala a mapiya a oras, pitharo o Rasulollah ( s.a.w .): -

وإنھ لیدنو ثم یباھي بھم المالئكة ، ما من یوم أكثر من أن یعتق اهللا فیھ عبده من النار من یوم عرفة( -)ما أراد ھؤالء : فیقول

.رواه مسلم Maana: ( daa phakalawan a gawii a madakul a phumaradika anon o Allah koNaraka a oripun ko Yaumo Arafah,a go mataan a sukaniayn a phuphakarani agogii niayn siran ipagandisan ( manga hadjie sa Arafah ) ko manga Malaikat a gii niyan tharoon: Anotonaa I khababayaan angkai a manga taw ). - So ka Oqof sa Arafah na Rokon o hadj, aya wajib na so ka oqof taman sa somudup so alongan, ago aya wajib kao no manayk na matangukudiyan a maka sosolud sa Arafah, sabap sa so kadakulan ko manga hadjie gii siran ndaraynon na puphaka oqof siran sa liyo wa Arafah ago da siranon maka solud misabap, roo na da tarimaa so kiya punayhadjie iyan. ( phaka nayk pharoman ). k) Amay ko somudup so alongan na lalaga o hadjie a Mozdalifah ( khapakay so ka da sa trak ago so salakaw ron ) sa ma-imun ago malana, sabap sa ana katharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

.رواه مسلم) أیھاالناس السكینة السكینة ( Maana: ( Hai manga manosiya: lanat kano, pulombat kano ) na amay ko maka oma sa Mozdalifah na ron shambayang sa Magrib ago Isha, so magrib na tulo ka rakaat, so Isha na dowa ka rakaat, thimoon a kapushambayangi ron ko wakto a issha, ago aya sonat ko hadjie na sii niyambo kashambayangi sa Mozdalifah, ipurawat iyan ko Rasulollah ( s.a.w.) inonta bo oba niyan khawanun oba maipos so wakto a Isha na shambayangi niyan ko apiya anda a darpa. *- Ago roo magiga sa Mozdalifah, ago di niyan iputhoday so kapanambayang ko kagagawii ago so salakao ron, sabap sa daoto nggola olaa o Rasulollah ( s.a.w.) sabap sa ana miyapanothol o Muslim a hadith a miyaka poon ko jabir bin Abdillah (r.a. ):

أن النبى صلى اهللا علیھ وسلم اهللا أتى المزدلفة فصلى بھا المغرب والعشاء بأذان واحد وإقامتین ولم ( ) .یسبح بینھما شیئا ثم اضطجع حتى طلع الفجر

Maana: ( Mataan a so Nabie ( s.a.w.) na so kiya paka oma niyan sa Mozdalifah na pishambayangan iyanon soMagrib ago Isha a isa-isa I bang a dowa I Qamat, ago dadun a ini tasbih iyan ko pagulutan iran a maytobo, oriyaniyan na miniga taman sa somibang so Fajr. ). *- Khapakay ko ana manga odiyor iyan ago somanga lolobay a kakabalaga iran mawa sa Mozdalifa, somong siran sa Mena ko kalooki ko kagagawii ago kasudup o olan ka an siran makarontar ko Jamarato-Aqabah, so puman so kunaba malobay ago daa pud iyan a malobayna nayawa iran a kasubang daan o Fajr, so gii kapagoradorad o kadakulan ko manga hadj somong sa Mena ko paganay a gawii ka an siran roo maka dudukha na maka sosopak ko sonat o Rasulollah ( s.a.w. ) na amay ko makashambayang so hadjie sa Sobo sa

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 57: MGA ROKON O ISLAM

٥٧

Mozdalifah na tindug sa Mah-aril Haram na go ndowaa a somasangor sa Qiblat a babayaon iyan ambala a lima niyan, apiya anda tindug sa Mozdalifah ko kapundowa a niyan na khapakay, sabap sa ana katharo o Rasulollah ( s.a.w. ):

.رواه مسلم ) وقفت ھا ھنا وجمع كلھا موقف ( Maana: ( Sii ako mioqof ( tominidug ) ( ago giya Mozdalifah na palaya dun mauqif ) ( apiya andaon kadun so Hadjie na khapakay ). l) oriyan iyan na shong so manga hadjie sa Mena ko onaan o dapun kasubang o alongan, ko gawii a iphanombali sa Qurban ( Boka ) na murontar siran sa Jamaratul Aqabah ( so mala a jamarah a kaumag sa Makkah ) sa pito timan a maito a ator, oman I satiman a lubad na batiyaanon so ) اهللا أكبر( aya kiya opakatan ko manga Olama na apiya anda ka tampar ko kapurontar ka na khapakay, ogaid na aya tomo na madiwang ka a Kaabah na makawanan ka a Mena, sabap sa ana hadith a piyanothol o Ibno Mas-od- ( r.a. ):

ھكذا رمى الذي : أنھ انتھى إلى الجمرة الكبرى فجعل البیت عن یساره ومنى عن یمینھ ورمى بسبع وقال( .متفق علیھ ) أنزل علیھ سورة البقرة

Maana: ( Mataan a sukaniyan sa so kiya paka oma niyan sa mala Jamarah na tiyampar iyan a Kaabah sa diwang na kiyawanan iyan a Mena na romiyontar sa miyaka pito, na pitharo iyan: datar anan I kiya rontar o tiyoronan sa Suratul- Baqarah ). *- Di khapakay a irontar so manga ala a ator, ago so tonganay a maito, ago so manga tinilas. *- Itharug pasin so kathalbiya ko oras a kapurontar,sa Jamaratul Aqabah. *- Aya sonat na onaan o hadjie so karontar, oriyaniyan na sombali sa Qurban opamaka aya hadjie iyan na Tamatto, odi na Qiran, oriyaniyan na magopao odi na paka babaa niyan so bokiyan, aya tomo ko mama na so kapagopao, kagiya mataan a so Nabie ( s.a.w. ) na ini panguni niyan sa limo ago rila so miyamagopao sa miyaka tulo, ago miyaka isa ko miyamakababa ( miyagalot ) sa bok datar o kiya panothola on o Al-Bukharie ago so Muslim, oriyan iyanna somong so hadjie sa Baytullah ka an maka thawaf sa Tawaf Al Ifadha. *- Giyangkanan a kapaka thotondotondog iyan na giyanan I sonat, datar o kiya panotholaon o Jabir bin Abdillah ( r.a.) a miyakapoon ki Muslim a miya aloyron so:

شجرة فرماھا بسبع حصیات یكبر مع كل حصاة أن النبى صلى اهللا علیھ وسلم أتى الجمرة التى عند ال( ثم انصرف إلى المنحر فنحر ثم ركب رسول اهللا صلى ، رمى من بطن الوادي، منھا مثل حصاة الحذف

).اهللا علیھ وسلم فأفاض إلى البیت فصلى بمكة الظھر Maana: ( Mataan a so Nabie ( s.a.w. ) na miyaka oma ko jamarah a so sii ko kayo, na riyontar iyan sa miyaka pito, puthakbir oman maka isa maka lubad, sii komakadun sa Batno-Al-Awadie, oriyan iyan na somiyong ko phanombali-an na somiyombali, oriyaniyan na mida soRasulollah ( s.a.w.) na mithawaf sa Baytullah sa tawaful-Ifadha, na roo dun mishambayang sa Lohur sa Makkah). *- Ago sa taw a mapaka shongklida iyan so kapaka thotondotondog angkai a manga Nosok a pat ( karontar, kasombali, kapagopao, kathawaf ) na da a dosa niyanon, sabap sa ana hadith a miya panothol o Al-Bukharie ago so Muslim a pud sa hadith o

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 58: MGA ROKON O ISLAM

٥٨

Abdullah bin Amr sii ko kiyapunayhadjie o Rasulollah ( s.a.w.) a kapangongodasan:

فما سئل رسول اهللا صلى اهللا علیھ : وقف رسول اهللا صلى اهللا علیھ وسلم والناس یسألونھ قال( ).افعل وال حرج : وسلم یومئذ عن شيء قدم أو أخر إال قال

Maana: ( Tominindug so Rasulollah ( s.a.w.) a so manga taw na gii iran pangingishsa-an, pitharo iyan:

Daa mini isha imanto ko Rasulollah ( s.a.w. ) o anda I pagonaan ago anda I phaka oriyan a ba daniyan tharo-a so: nggalubukangka ka daa dosangka on ).

*-Na maka thawaf so hadjie na opoma ko aya hadjie iyan na tamatto na maka pushai ko oriyano tawaf

sabap sa bagi so shai niyan a paganay na bagi-an oto o Omrah niyan na miya patot a kapaka shai niyan

sa bagi-an o hadjie iyan na opuman o aya hadjie iyan na Ifrad odi na Qiran na o miyaka shai ko paganay na didun maka pusha-I sabap ko katharo o Jabir (r.a.) :

لم یطف النبي صلى اهللا علیھ وسلم وال أصحابھ بین الصفا والمروة إال طوافا واحداطوافھ األول ( .رواه مسلم)

Maana: ( Da sha-I so Nabie (s.a.w. ) ago so manga sahabah niyan sa pagulutan a Safa ago giya

Marwah a rowar sa miyaka isa-isa , soboso paganay a kiya shai ran ).( ko masa a kunaba

tamatto a kiyanaykiran ). m) So Ayyamu Tashriq ( ika sapolo ago isa, ika sapolo ago dowa, ika

sapolo ago tulo ) ko Dhol Hidja na manga gawii a iphurontar ko taw a kuna oba gii pagalokalok, sopuman

so gii magalokalok na rontar sa dowa gawii, ika sapolo ago isa, ika sapolo ago dowa, sabap sa ana

katharo o Allah : لیھ لمن واذكروا اهللا في أیام معدودات فمن تعجل في یومین فال إثم علیھ ومن تأخر فال إثم ع(

٢٠٣اآلیة : سورة البقرة) اتقى Maana: ( Ago puthadumi niyo so Allah ko manga gawii a mabibilang, na

sa taw a magalokalok Ko owa gawii na daa dowa niyanon, na sa taw a maka ori ( gomanat sa

Mena ka maka ori maling taman sa mapasad so tulo gawii ) na daa dosa niyanon, bagi-an o taw a

masanggila sa rarangit o Allah). *- Na sii maka phanagipoon so Hadjie romontar ko Jamrah a paganay a

maito a s matatampar sa Masjidol Khaif sa maka pito makalubad, oriyaniyan na so puman so sii sa

look sa makapito, oriyaniyan na sodun so Mamaratul Aqabah sa makapito, oman maka isa

makalubad na tomakbir sa ( Allaho Akbar ).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 59: MGA ROKON O ISLAM

٥٩

*- ago aya sonat na tomindug so hadjie ko oriyan o paganay a jamarah a maito na diwangun iyan

na somangor sa Qiblat na pakatasun iyan a gii niyan kandowaa, oriyaniyan na amay puman ko malipos

iyan so ikadowa na tomindug a makakawanan iyan so look a jamarah na pakathayn iyan a gii niyan

kandowaa ( apiya antona ay ipundowaa niyan pud ko mapiya sa Donya ao ago sa Akhira ) so puman

so oriyan o kapaka rontar iyan ko mala a Jamarah na didun thiudug sa ba pundowaa.

*- Ago aya kipuphoonun ko wakto a karontar na amay ko mapolid so alongan, sabap ko hadith o Ibno-

Omar (r.a.) a pithro iyan: ) رواه البخاري ) كنا نتحین فإذا زالت الشمس رمینا. Maana: ( Aya butad ami na gii-

- kami munayao sa oras na amay ko mapolid so alongan na phurontar kami ).

*- Ago miya pakat so manga olama a aya moripori a wakto a ipurontar ko Ayyamu –Attashriq

na so kasudup o alongan ika sapolo ago tulo ko dhol hidja, na sa taw a sudupan a alongan ko gawii

a ika sapolo ago tulo ko Dhol Hidja a daplun maka rontar na didun prontar, ogaid na paliyogaton a

kapaka sombali iyan. n) Sii puphaka iga so Hadjie sa Mena ko manga kagagawii ko ika sapolo

ago isa, ika sapolo ago dowa, ika sapolo ago tulo, na so khabaya magalokalok ambaling ko ika sapolo

ago dowa a somudupon so alongan ko ika sapolo ago dowa a dapun maka liyo sa Mena na

paloyogaton a makaori ( matarotop iyan so tulo gawii ) maka iga pharoman sa Mena ago romontar ko ika

sapolo ago tulo ko Dhol Hidja. s) Igira a kabaya o hadjie a muliyo sa Makkah ( mbaling ) na di puliyo sa

Makkah taman sa maka Thawaful Widaa, kagiya giyoto na aya tindugon o kadakulan ko manga

olama na: pud ko manga wajib O hadjie ayabo a liyoron na so babay adodon so basa ka didun maka

puthawap sa Tawaful Widaa, Sabap sa ana hadith o Ibno Abbas (r.a.) a pitharo iyan:

) إال أنھ خفف عن المرأة الحائض : وفي روایة) ال ینفرن أحد حتى یكون آخر عھده بالبیت ( .رواه مالك وأصلھ في صحیح مسلم

Maana: ( Di puliyo so isa odi aya mabaloy a kaposan o kapuphaginutaw niyan sa Makkah na maka

Thawap sa Baytullah )> isa a kiya panotholaon na: ( Aya tabiya on na so babay andodon so Basa ).

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 60: MGA ROKON O ISLAM

٦٠

*- So kadakulan ko manga olama na opamakon ka aya kaputhawap o hadjie sa Tawaful- Ifadha na

amay ko muliyo dun sa Makkah na didun maka puthawap sa Tawaful Widaa, sabap sa kiya sokodan so

Tawaful Ifadha. o) Sonat a malai balas ko Hadjie a miyaka oma koingud iyan phoon sa

Hadjso kabatiya a niyan ko Hadith a miyapanotholo Al-Bukharie a miyaka poon ko Ibno Omar (r.a.) a

mataan a so Nabie (s.a.w.) Na aya butad iyan na igira a miyaka oma a phoonkokiya paki phurang, odi

na kiya punayhadjie odi na Kiya pag omrah na puthakbir ko mipoporo a lopa oriyan iyan na batiyaa

niyan so: آیبون تائبون عابدون ، لملك ولھ الحمد وھوعلى كل شیئ قدیرال إلھ إال اهللا وحده ال شریك لھ ا(

).ونصر عبده وھزم األحزاب وحده ، صدق اهللا وعده، لربنا حامدون ( LA ILAHA ILLALLAHO WAHDAHO LA SHARIKA LAHO,

LOHOL MOLKO WALAHOLHAMDU, WAHOWA ALA KOLLI SHAI-IN QADIER,

AAYBOON, TAIBOON,ABIDOON, LIRABBINA HAMIDOON,SADAQALAHOO

WA,ADAHO, WANASARA ABADAHO, WA HAZAMAL AHZABA WAHDAH). تمت ترجمة كتاب أركان اإلسالم بعون اهللا وتوفیقھ وصلى اهللا على نبینا محمد وعلى آلھ وصحبھ

.وسلم

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com

Page 61: MGA ROKON O ISLAM

٦١

www.iu.edu.sa

PDF created with pdfFactory trial version www.pdffactory.com