Human Resource Development Program

HUMAN RESOURCE DEVELOPMENT PROGRAM Basic Computer Science

Volume

1

လသားအရငးအျမစ ဖြ႕ၿဖးတးတကေရးအစအစဥ

အေျခခ ကြနျပတာသငခနးစာ

H.R.D.P N0.1/5, Sapphakan Street, Interakiri Road.

Maesot, Tak Province 63110 Phone: 66+ 55 542649

I

မာတကာ

Content

Chapter (1) What is a Computer ........................................... 2 Chapter (2) Computer Types ............................................... 8 Chapter (3) Parts of Computer ........................................... 11 Chapter (4) Input .............................................................. 24 Chapter (5) Processing ...................................................... 27 Chapter (6) Output ........................................................... 31 Chapter (7) Storage .......................................................... 33 Chapter (8) General Operating of a Computer ...................... 36 Chapter (9) Open Programs ................................................ 52 Chapter (10) General Knowledge ........................................ 59

2

Office | HRDP

What Is a Computer?

၁၁၁၁....၁၁၁၁ ကြနျပတာဆသညမာကြနျပတာဆသညမာကြနျပတာဆသညမာကြနျပတာဆသညမာ

ကြနျပတာဆသညမာ သ၏မတဥာဏမ သနားလညေသာ ၫႊနၾကားခကမားျဖင ခငးေစမသာ အလပ လပႏငေသာ

လပစစဓါတအားသး လပစစပစၥညးတချဖစေပသည။

A computer is an electronic device operating under the control of instructions stored in its

owned memory unit, which can accept data (Input), process data arithmetically and logically,

produce Output from the processing and store the results for future use.

၁၁၁၁....၂၂၂၂ ကြနျပတာတစလး၏ကြနျပတာတစလး၏ကြနျပတာတစလး၏ကြနျပတာတစလး၏ အလပအလပအလပအလပ လပပလပပလပပလပပ Processes of a ComputerProcesses of a ComputerProcesses of a ComputerProcesses of a Computer

ေယဘယေယဘယေယဘယေယဘယအားျဖငအားျဖငအားျဖငအားျဖင ကြနျပတာတစလးသညကြနျပတာတစလးသညကြနျပတာတစလးသညကြနျပတာတစလးသည လပငနးစဥလပငနးစဥလပငနးစဥလပငနးစဥ ((((၄၄၄၄) ) ) ) မးကမးကမးကမးက အစအစဥတကအစအစဥတကအစအစဥတကအစအစဥတက လပေဆာငေပးပါသည။လပေဆာငေပးပါသည။လပေဆာငေပးပါသည။လပေဆာငေပးပါသည။

၁. အခကအလကမားက လကခေပ:ႏငပါသည။ အဂၤလပလအားျဖင (Accepts data) လပေပးတယ လ႕ေခၚပါသည။

ထ႕ျပင ကြနျပတာထသ႕ အခကအလကေတြက ထညသြငးျခငးျဖစေသာေၾကာင အဂၤလပ ဘာသာျဖင (Input) ျပလပသည

ဟလညးေခၚပါသည။

၂. အခကအလကမားက တြကခကေပးႏငပါသည။ တနညးအားျဖင ထညသြငးေပးေသာ အခကအလကေတြက

အတအက တြကခကလပေဆာငေပးႏငပါသည။ ၄ငးက (Data Processing) လပသညဟ ေခၚသည။

၃. ကြနျပတာထသ႕ ထညသြငးေပးထားေသာ အခကအလကမားက တြကခကၿပးေနာက ရရလာေသာ အခက

အလကေတြကလညး ျပနလညထတလပေပးႏငပါသည။ ၄ငးက (Produce Output) လ႕ေခၚပါသည။ တနညးအားျဖငလညး

(Output) လပတယဟ၍လညးေခၚပါသည။

၄. ကြနျပတာထသ႕ထညသြငးထားေသာအခကအလကမားႏင တြကခကရရလာေသာ အခကအလကမားက ကြနျပတာ

ထမာပင သမးဆညးထားႏငပါသည။ ဤသညက (Storage Results) လပသည ဟေခၚပါသည။ တနညးအား ျဖငလညး

အခကအလကေတြက သမးဆညးျခငး (Storage) လပသညဟ လညးေခၚပါသည။

Chapter

1

အကျ းရလဒ/အေြဖ = Result

ကြနျပတာႏင မတဆကျခငး Introduction to Computer

၁၁၁၁....၃၃၃၃ - ကြနျပတာတစလး၏ လညပတပအဆငဆင

A computer has four functions:

a. အခကအလကမားက လကခေပးႏငျခငး Accepts data -

b. အခကအလကမားက တြကခကေပးႏငျခငး Processes data -

c. အခကအလကမားက ထတလပေပးႏငျခငး Produces output -

d. အခကအလကမားအား သမးဆညးေပးႏငျခငး Stores results -

ပစ�ညးကရယာ = Device

3

Output

Input

Processes

လညပတပအဆငဆင

A computer has four functions:

လကခေပးႏငျခငး အခကအလကမားအား ထညသြငးျခငး InputInputInputInput

တြကခကေပးႏငျခငး တြကခကျခငး Processing Processing Processing Processing

ထတလပေပးႏငျခငး ထတလပျခငး Output Output Output Output

သမးဆညးေပးႏငျခငး သမးဆညးျခငး Storage Storage Storage Storage

Office | HRDP

Output

Storage

Input

ထညသြငးျခငး

4

Office | HRDP

Suanpan (the number represented in the

picture is 6,302,715,408)

14th century AD

တရတေပသးဂဏနးတကစနစ

၁၁၁၁....၄၄၄၄ - ကြနျပတာသမငး အကဥး

History of Computer

ကြနျပတာသမငးႏငပတသက၍ မညသက မညသည အခန၌ စတင

တထြငေဖၚထတခသည ဟေသာ အေၾကာငးအရာႏင ပတသက၍ တတ

ကကမတတမး မတငႏငေသးေပ။ သ႕ေသာ ကြနျပတာဟသည တြကခက

အေျဖ ထတယမႈအေပၚ မတည၍ လသားတ႕စတငစဥးစား တထြငခၾကေသာ

(BC 2700 ~ 2300) (Mesopotamian Era) မကဆပေတးမးေခတ (ယခ-

အေရ႕အလယပငးေဒသ)မ စတငတထြင အသးျပခေသာ ေပသးဂဏနး

တြကစက (Abacus) အား အေျခ ခ၍မကေမာကေခတ ကြနျပတာ စနစအား

စတင တထြငစဥးစား ေဖၚထတခၾကသညဟ သမငးဆငရာ အခကအလက

မား၌ ေဖၚျပထားပါသည။

ထ႕ေၾကာငပင ကြနျပတာ၏ အစပထမသည ေပသးဂဏနး တြကစက စနစ၌

အေျခခသညျဖစျခငးေၾကာင အေစာဆးတထြင သမားအား မတတမးတငရန

ခကချခငးျဖစပါသည။

သ႕ေသာ မကေမာကေခတ၌ အသးျပေနေသာ ပရဂရမသး

ကြနျပတာစနစကသ႕ ကမၻာပထမဆး ပရဂရမစနစသး ကြနျပတာ အား ၁၂ ေမလ

၁၉၄၁ ခႏစမစ၍ ဂာမနသပၸပညာရင Konrad Zuse မ Z-1, Z-2, Z-3

စသညကြနျပတာမားအား ေအာငျမငစြာ တထြငထတလပ အသးျပႏငခပါသည။

ဤသ႕အားျဖင မကေမာကအသးျပေနေသာ ပရဂရမ စနစသး ကြနျပတာ

မား၏ အစပထမသည Z-1, Z-2, Z-3 စသည ကြနျပတာမားမ စတငခ သညဟ

ဆပါသည။ ထ႕ေၾကာင မကေမာကအသးျပေနေသာ ကြနျပတာစနစသည လြနခေသာ ႏစေပါငး(၆၀)ေကာကာလ အတြငး

အဆငဆငျပျပငေျပာငးလ၍ ပမေကာငးမြနေသာ ပမလငျမနေသာ ပမတြကခကႏငစြမးရေသာ စကမား အျဖစသ႕

ေရာကရေအာင သပၸပညာရငအသးသးတ႕သည ႀကးစား၍ တထြငခၾကပါသည။

၁.၅ - ေယဘယအားျဖင ကြနျပတာသမငးအား အပငးေလးပငးခြ၍ ေလလာႏငပါသည။

I. ေပသးဂဏနးတြကခကစနစ (Early Computing System)

II. (၁၉၄၁ - ၁၉၄၉) ခႏစကာလအတြငး တထြငထတလပခေသာ ကြနျပတာစနစ (First Generation

Computer) (Vacuum Tube)

Konrad Zuse - June 22, 1910 Berlin, German Empire. Inventor of Z1, Z2, Z3 Computer

5

Office | HRDP

III. (၁၉၅၁ - ၁၉၅၈) ခႏစကာလအတြငး တထြငထတလပခေသာ ကြနျပတာစနစ (Second Generation

Computer) (Bipolar Junction Transistors (BJTs) ဤစနစသည ပထမမးဆကျဖစေသာ (Vacuum

Tube)ေနရာအား အစားထးတထြငခပါသည။

IV. (၁၉၅၈ - ၁၉၇၄) ခႏစအတြငး တထြငထတလပခေသာ ကြနျပတာစနစ ( Third Generation Computer)

V. (၁၉၇၄ ) ခႏစမ မကေမာကကာလထ အသးျပေနေသာ ကြနျပတာစနစ (Fourth Generation Computer) (

Microprocessor)

ဟ၍ မလထကပ၍ ပ၍ေကာငးမြနေအာင အဆငဆငေျပာငးတထြင ထတလပခၾကေပသည။

ကြနျပတာအသးျပရာ၌ အေစာပငးသထားရမည အေၾကာငးအရာမား

၁၁၁၁....၅၅၅၅....၁၁၁၁ - ကြနျပတာ၏ အမာထညပစၥညး အစတအပငးမား (Hardware)

အမာထညပစၥညးဆသညမာ ကြနျပတာ၌ တပဆငထားေသာ ထေတြ႕ကငတြယ၍ရေသာ ရပပငးဆငရာပစၥညး အစတအပငးမားက ဆလပါသည။ ၄ငးစကပစၥညးအစတအပငးမားအား ဆငရာဆငရာ ညၫြတေအာင စေပါငး၍ တပဆငထားျခငးျဖစပါသည။ ကြနျပတာ၌ ၄ငးအစတအပငးမားအား အမာထညပစၥညး (Hardware) ပစၥညးမားဟ ေခၚသည။

�Meaning: Hardware is the physical parts of the computer.

၁၁၁၁....၅၅၅၅....၂၂၂၂ - ကြနျပတာ၏ အေပာထညပစၥညး အစတအပငးမား (Software)

အေပာထညပစၥညးဆသညမာ ကြနျပတာအား လအပသလၫႊနၾကားႏငေအာင ထညသြငးစမထားေသာ ပရဂရမ

(အစအစဥတကျဖစေအာင စမထားေသာ အလကထေရာနစ နညးစနစ) မားကေခၚသည။

� Meaning: Software is the programs (instructions) that tell the computer what to do.

၁၁၁၁....၅၅၅၅....၃၃၃၃ - အခကအလက (Data)

တစဥးတစေယာက/ တစစတစရာ/ တစစတစခ စသညအားျဖင ၄ငးႏငပတသကေသာ အမည(သ႕) ေစးႏႈး (သ႕)

အေရအတြက စသညတ႕အား အခကအလကမားဟေခၚသည။

� Meaning: Data individual facts like first name, price, and quantity ordered.

6

Office | HRDP

၁၁၁၁....၅၅၅၅....၄၄၄၄ - သတငးအခကအလက (Information)

အခကအလကမားအား စနစတကပစအမးမးျဖင ေဖၚျပ/ ေပးပ႕/ ျပနၾကားေပးေသာ အေၾကာငးအရာမားက

သတငးအခကအလကမားဟ ေခၚသည။

� Meaning: Information data which has been massaged into a useful form, like a complete mailing address.

၁၁၁၁....၅၅၅၅....၅၅၅၅ - မလအတငး ထားရေစေသာ အေျခအေန (Default Setting)

ကြနျပတာအား ထနးခပေဆာငရြကႏငေသာ စနစမားအား မလစကရမထတလပသည အေျခအေနအတငး ထားရျခငးအား

(Default Setting) လပသညဟေခၚပါသည။

� Defaultး the original settings; what will happen if you don't change anything.

၁၁၁၁....၅၅၅၅....၆၆၆၆ - ကြႏျပတာ၏ ထးျခားခကမား

What makes a computer Powerful?

I. အလြနလငျမနေသာ အျမနႏႈးျဖင ေဆာငရြကေပးႏငျခငး (Speed)

II. လသားမားလပေဆာငရနခကခေသာ တြကခကထတလပမႈမားက

ကြနျပတာျဖင စတခယၾကညစြာ ေဆာငရြကေပးႏငျခငး (Reliability)

III. အလြနမားျပားလေသာ သတငးအခကအလကမားက တေနရာ

တညး၌ လၿခစြာ သမးဆညးေပးႏငျခငး (Storage)

7

Office | HRDP

အခနး(၁) ေလကငရန ေမးခြနမား ၁) ကြနျပတာသမငးႏင ပတသက၍ သငသသေလာက ေျပာျပပါ။ ၂) ကြနျပတာ တစလး၏ အလပ လပပအဆငဆငက ေျပာျပပါ။ ၃) ကြနျပတာတစလး၏ အစတအပငးမားက ေဖၚျပပါ။ ၄) ကြနျပတာ၏ Hardware အစတအပငးမားက ေဖၚျပပါ။ ၅) ကြနျပတာ၏ Software အစတအပငးမားက ေဖၚျပပါ။ ၆) Data (အခကအလက) ဆသညမာ အဘယနညး။ ၇) Information (သတငးအခကအလက) ဆသညမာ အဘယနညး။ ၈) ကြနျပတာ၏ ထးျခားခကမားက ေဖၚျပပါ။

8

Office | HRDP

၂၂၂၂....၁၁၁၁ ကြနျပတာအမးအစားမား

PDA

Chapter

2 Hand-held (HPC) Personal Digital Assistance

PDA

Tablet PC

Laptop/Notebook

(HPC)

Tower Desktop

Workstation Server

ကြနျပတာအမးအစားမား

Types of Computer

A Server is a computer that provides services used by other computers. For example a web server serves up web pages.

9

Office | HRDP

The first Cray supercomputer was introduced in

1976.

The Cray-2, the world's fastest computer from 1985

to 1989.

၂၂၂၂....၁၁၁၁....၁၁၁၁ - ပငမကြနျပတာ Main Frame Computer အေထြေထြလပငနးသးႏင ရးမား/ ကမၼဏ မား၌ အသးျပ၍ တၿပငနကတညး လဥး ေရအားျဖင (၁၀၀ - ၅၀၀) ထအသး ျပႏင ပါသည။ တနညးအားျဖင (Host Computer ) ကြနျပတာဟ၍လညး ေခၚပါ သည။ (Large computer supporting typically (100 to 500) users at a time. It also called a host computer. Examples း The IBM 370 and IBM 3081

၂၂၂၂....၁၁၁၁....၂၂၂၂ - စပါကြနျပတာ Super Computer စပါကြနျပတာ ဆသညမာ အလြနလငျမနစြာ တြကခက ေဆာငရြကေပးႏငေသာ ကြနျပတာ ပငျဖစသည။ (A supercomputersupercomputersupercomputersupercomputer is a computercomputercomputercomputer that is at the frontline of current processing capacity, particularly speed of calculation)

Seymour Roger Cray

Seymour Roger Cray- (September 28, 1925[1]

– October 5, 1996[2]

) was a U.S. electrical engineer and supercomputer architect who designed a

series of computers that were the fastest in the world.

1 0

Office | HRDP

၂၂၂၂....၁၁၁၁....၃ ၃ ၃ ၃ ---- အလယအလတလပငနးသး ကြနျပတာ

Mini Computer အသးျပေသာ အေျခအေနအေပၚမတည၍ ပငမကြနျပတာစနစ ထက စြမးအားေသးငယေသာ ကြနျပတာမားက ေခၚပါသည။ အထးသျဖင ရးမား၌အသးျပၿပး တနညးအားျဖင ( Middle Range Computer ) ဟလညးေခၚသည။

၂၂၂၂....၁၁၁၁....၄ ၄ ၄ ၄ ---- အေသးစားကြနျပတာ

Micro Computer တသးပဂၢလသးသန႕ အသးျပေသာ ကြနျပတာမားက အေသးစား ကြနျပတာ မားဟေခၚသည။ တနညးအားျဖငလညး ( PC = Personal Computer ) ဟလညးေခၚပါသည။ ၄ငး၌ ( Single Intergrated Circuit (Chip) ) အားထညသြငးျပလပထားပါသည။

၂၂၂၂....၁၁၁၁....၅ ၅ ၅ ၅ ---- ကြနျပတာတစလး၏ ထးျခားခကမား Properties of a Computer

a. Electronic လပစစဓါတအား အသးျပျခငး

b. Automatic အလအေလာကအလပ လပေပးႏငျခငး

c. Digital ကနးဂဏနးမားအား တြကခကရာ၌ တကမနကန ျမနဆနျခငး

d. Stored Program (Memory) သေလာငသမးဆညးေပးႏငေသာ မတဥာဏရျခငး

e. General Purpose အေထြေထြေသာ လပငနးမား၌ အသးျပႏငျခငး

၂၂၂၂....၁၁၁၁....၆ ၆ ၆ ၆ ---- ဂဏနးေပါငးစကႏင ကြနျပတာအား ႏႈငးယဥေလလာျခငး Comparison on Calculator and Computer

Different Function

Calculator

Computer

Same Functions

a

b c

d

e

1 1

Office | HRDP

၃၃၃၃....၁ ၁ ၁ ၁ ---- ကြနျပတာအား အဓကအားျဖင အစတအပငး (၂) မးျဖင ေပါငးစပတညေဆာကထားပါသည။

၁. အမာထညပစၥညး အစတအပငး (ရပပငးဆငရာ စကမႈပစၥညးမား) Hardware

၂. အေပာထည အစတအပငး (အစအစဥမား/ စနစမား) Software

၃၃၃၃....၁၁၁၁....၁၁၁၁ - ၁. အမာထညပစၥညး အစတအပငး (ရပပငးဆငရာ စကမႈပစၥညးမား) Hardware

ထေတြ႕ကငတြယႏငေသာ ကြနျပတာႏင သကဆငသည မညသညစကပစၥညး အစတအပငးကမဆ အမာထည ပစၥညးအစတအပငးမားဟေခၚပါသည။

� Physical devices of a computer are called Hardware which can be seen or touched.

Example: Monitor, Printer, Motherboard, CPU, Hard Disk, Tower, Mouse, Keyboard, Speaker, Scanner, and Microphone.

Chapter

3 ကြနျပတာအစတအပငးမား

Basic Components of a Computer

Monitor Printer

Hard Disk

System Unit

Mouse

Key Board

Sound Box Scanner

1 2

Office | HRDP

၃၃၃၃....၂၂၂၂....၂၂၂၂ ---- အေပာထည အစတအပငး (အစအစဥမား/ စနစမား)

Software အေပာထညပစၥညးဆသညမာ ကြနျပတာအား အမန႕ေပး ခငးေစေသာ စနစမား၊ အမးမးေသာ ကြနျပတာ ပရဂရမမား ကေခၚပါသည။ Software is the general term used to describe all the various programs which may be used on a computer system together with their associated documentation.

၃၃၃၃....၂၂၂၂....၃၃၃၃ ---- အေပာထည အစတအပငး (၂) မး

၁. ကြနျပတာအားေမာငးႏငေပးေသာ စနစ (System Software)

၂. အသးခပရဂရမမား ျဖစပါသည။ (Applications Software)

၃၃၃၃....၂၂၂၂....၄၄၄၄ - ကြနျပတာအားေမာငးႏငေပးေသာ စနစ Computer Operating System – OS (System Software)

ကြနျပတာအား လညပတေမာငးႏငေပးေသာစနစအား (Computer Operating System or System Software)

ဟေခၚပါသည။ ေယဘယအားျဖင ကမၻာေပၚ၌ အသးျပေနေသာ (Computer Operating System) မားမာ

၁. Microsoft Windows Computer Operating System

၂. Macintosh Computer Operating Systems ၃. Linux Computer Operating Systems ၄. Solaris Operating System

အျခားေသာ စနစမားလညးရပါေသးသည။

၃၃၃၃....၂၂၂၂....၅၅၅၅ ---- အသးခပရဂရမမား

Applications System (Applications Software)

အသးခကြနျပတာစနစဆသညမာ တနညးအားျဖင ပရဂရမမား ( Programs ) ျဖစပါသည။ မမအသးျပလေသာ

ပရဂရမတစခအား ကြနျပတာအားေမာငးႏငေပးသည စနစျဖငတြဖက၍ မညသ႕လပေဆာငမည၊ မညသ႕သမးဆညးမည၊

1 3

Office | HRDP

မညသ႕ထတလပမညစသညအားျဖင လအပသလ ၫႊနၾကားခငးေစႏငေသာစနစျဖစသည။ ေကာငးမြနေသာအသးခ

ကြနျပတာပရဂရမ ဆသညမာ အသးျပသအတြက နားလည လြယကျခငး၊ လငျမနျခငးတ႕အေပၚတြင မတညပါသည။

An applicationapplicationapplicationapplication is another word for a program running on the computer. Whether or not it is a good application depends on how well it performs the tasks it is designed to do and how easy it is for the user to use....

အသးခေဆာ၀ရ (Application Software) မားအာ ေယဘယအားျဖင အပငး(၂)ပငးေတြ႕ရမညျဖစပါ သည။ ၁) စာျဖငရကႏပခငးေစေသာ စနစ Text Interface System ၂) ပရဂရမအားကယစားျပေသာ ရပပမားျဖင ခငးေစေသာစနစ Graphical User Interface System (GUI)

မကေမာကေခတ၌ အသးျပသမား လြယလငတက အသးျပႏငေအာင ကြနျပတာအား အမန႕ေပးခငးေစေသာ စနစမားအား စာရက၍ခငးေစေသာစနစက အသးျပျခငးထက (Text Interface Command System) ကြနျပတာအား ေမာငးႏင ထနးေၾကာငးေပးမည Command Devices ဆငရာ အစတအပငးမားက ကယစားျပေစေသာ ရပပေလးမားအျဖစ ဖနတး၍

Icon

Window

Menu Buttons

1 4

Office | HRDP

(Graphical Command System) ကတထြငထတလပသးစြေစျခငးျဖင အသးျပသမားအတြက ပမလြယကျခငးအျပင ကေလးငယမားကပါ ကြနျပတာအား အသးျပႏငေစပါသည။

၃၃၃၃....၂၂၂၂....၆၆၆၆ - အသးခေဆာ၀ရအမးအစားမား Six Categories of Applications Software အသးခကြနျပတာ ပရဂရမ အမးအစား အေျမာကအမားရသညအနက အခ႕အား ဥပမာ ေဖၚျပထား ပါသည။

1. Word Processing Software စာစစာရကလပငနးသး 2. Electronic Spreadsheet Software စာရငးအငးလပငနးသး 3. Database Software အခကအလကမားအား ျပစျခငးလပငနးသး 4. Presentation Software သရပေဖၚရငးလငးျပသျခငးလပငနးသး 5. Multimedia Software ပညာေရးဆငရာ လပငနးသး (မဒယာစ) 6. Graphic Design Software ရပပမားတညးျဖတျပငဆငျခငးဆငရာလပငနးသးစသညအားျဖင အမးမး

ရပါသည။

၃၃၃၃....၃၃၃၃ - အသးခ ပရဂရမအမးမးႏင ၄ငးတ႕၏ လပငနးသေဘာတရားမား (Applications Software and Their Properties)

၃၃၃၃....၃၃၃၃....၁၁၁၁ - စာစစာရကျခငး (Word Processing) စာစစာရကျခငးဆသညမာ စာရြကေပၚ၍ စာလးမားေရးသားျခငးပငျဖစပါသည။ ထသ႕ ေရးသားရာ၌ အဓကရညရြယခကမာ အခကအလက(သ႕) တစခထကမကေသာ အေၾကာငးအရာ တ႕ကဖနတးရနျဖစပါသည။

ဤသ႕ေရးသားရာ၌ ေအာကပါအခကမားအား အဆငလကမတသားရန ျဖစပါသည။

Step by step procedure for a document

1. အေၾကာငးအရာတစခအားဖနတးျခငး Create 2. ျပငဆငတညးျဖတျခငး Edit 3. အစအစဥတက ပစချခငး Format 4. ပႏပျခငး(လအပပါက) Print 5. သမးဆညးျခငး Save

တ႕အား ပမနျပလပရမည အလပမားအေနျဖင လပေဆာငရပါမည။ သ႕မသာ မမဖနတးထားေသာ အေၾကာငး အရာအား မေပာကမပက ထနးသမးႏငမညျဖစပါသည။

မတခက။ ။အဓကအားျဖင အေၾကာငးအရာတခက မညသ႕နညးျဖင အလြယတကျပျပငဖနတးႏငမညနညး ဆသည ကြ မးကင မႈရရနလအပပါသည။

1 5

Office | HRDP

၃၃၃၃....၃၃၃၃....၂၂၂၂ - အမားျပညသသ႕ ထတေ၀ျဖန႕ချခငး (Desktop Publishing)

အမားျပညသသ႕ ထတေ၀ျဖန႕ခေသာ အခကအလက(သ႕) သတငးအခကအလက (သ႕) သတငးစာ၊ ဂာနယ၊ မဂၢဇငး စသညတ႕အား စစညးဖနတးေရးသား၍ အမားျပညသထသ႕ ျဖန႕ချခငး လပငနးမးအား ေခၚပါသည။ အဓကအားျဖင ဓါတပမား၊ စာလးမား စသညတ႕အား သပသပရပရပျဖင တကမႈ၊ လပရငးလငးျခငးစေသာ ျပလပထားေသာ အေၾကာငး အရာအေပၚ၌ ပစအမးမးျဖင ဖနတးျခငး ျဖစပါသည။

ထသ႕သတငးအခကအလကမားက စစညးဖနးတးတငျပရာ၌ လအပေသာ ျဖတေတာကျခငး၊ ေကာကပျခငး၊ ဖာေထး ျခငးစသည လပငနးပငးဆငရာ အေတြ႕အႀကမားသညလညး ဤ Desktop Publishing အတြငး၌ အပါအ၀ငျဖစပါသည။

ေအာကပါလပငနးမားသည Desktop Publishing လပငနးမားျဖစေပသည။

၁) စးပြါးေရးလပငနးသး - သတငးစာ၊ ဂာနယ၊ မဂၢဇငး၊ လပငနးအစရငခစာ၊ စာအပျဖန႕ချခငး၊ ဓါတပမား

၂) အေသးစားလပငနးသး - ေငြလကချဖတပငးမား၊ အမညကဒျပားမား၊ ဖတစာ၊ အထမးအမတ စာရြကစာတမးမား

၃) အထးလပငနးမား - ဖတစာကဒမား၊ ျပကၡဒနမား၊ ပစတာမား၊ ေခါငးစညးစာတမးမား၊ အ၀တအထညမား၌ ပႏပျခငး စသညတ႕ျဖစပါသည။

မတခက….

1. မမအလပလပေသာ ေနရာပတ၀နးကင၌ သန႕ရငးသပရပမႈရျခငး။ 2. စာလးမားႏင ရပပမားက တကသပရပစြာရေစျခငး။ 3. ေကာလခြျခငးႏင စာမကႏာအထားအသ စနစကျခငး။ 4. Tools မားက ကြ မးကငပငႏငစြာအသးျပႏငျခငး စသည အခကမားသည Desktop Publishing အလပ၏

ပထမတနးစား အရညအခငးမားျဖစသညဟ မတယရပါမည။

၃၃၃၃....၃၃၃၃....၃၃၃၃ - စာရငးဇယားမား (Spreadsheet)

စာရငးဇယားမားႏငပတသကေသာ လပငနးမားကေခၚပါသည။ စာရငးဇယား၊ ဘတဂက၊ ေငြစာ ရငးရငးတမး၊ အေရာငးအ၀ယ အရႈး/အျမတအေျခအေနမား၊ ဘ႑ာေရးရငးတမးမား၊ ဘဏလပငနးစာရငးမား၊ Bill စာရငးမား၊ အသးစရတ စာရငးမား စသညတ႕သည Spreadsheet လပငနးမားပငျဖစသည။

ဤလပငနးမား၏ အဓကရညရြယခကမာ လပငနးအေျခအေနအမးမး၌ စာရငးဇယားမား စနစတကျပလပ၍ တးတကမႈ ဆတယတမႈတ႕အား သသာေစရနျဖစေပသည။

ဥပမာ။ ။ MS Excel, Lotus 1-2-3, Quattro Professional, Open Office စသညတ႕ျဖစသည။

1 6

Office | HRDP

မတသားရန…..

စာရငးဇယားမားက ကြမးကငပငႏငမႈသည အသးျပေသာ တြကခကမႈ ေဖၚျမလာမား(Formulas)ထညသြငးရာ၌ ရငးလငးျခငး၊ လြယကျခငး။

ကနးဂဏနးမားႏင အခကအလကမားႏင ရပပမားတြဖကအသးျပႏငျခငးေၾကာင ေလလာဖတရႈ သမားအတြက နားလညမႈ လြယကႏငေအာင ဖနတးထားႏငျခငးတ႕ အေပၚမတည၍ လပငနးကြ မးကငမႈ တ႕သည ဤလပငနးမား၏ အရညအခငးေကာငးမားျဖစေပသည။

နမနာပစမား………

rows & columns Creates a grid

cell Intersection of row and column. Can contain

text or numbers.

formulaformulaformulaformula Calculates value to put in cell, like a total, an

average, interest, etc.

= SUM(C21:C45)

= Average(B3:W394)

= .095 Loan Total

chartchartchartchart Graphical representation of the data

၃၃၃၃....၃၃၃၃....၄၄၄၄ - သတငးအခကအလကမားအား စစညးသမးဆညးျခငး လပငနး(Database)

သတငးအခကအလကမားအား စစညးသမးဆညးျခငးလပငနးသည ရရလာေသာ အခကအလကမားက စနစတက အမးအစားအလက ခြျခား၍ စစညးသမးဆညးျခငး၊ လအပေသာ အခကအလကမားက အခနမေရြး၊ ေနရာမေရြး ေဒသအသးသးမခတဆက၍ စမခန႕ခြျခငး၊ ထပမရရလာေသာ သတငးအခကအလကမားျဖင (Up to Date) ျပလပျခငး စသညျဖင ဆငရာဆငရာအသးျပႏငေအာင အခကအလကဘဏ တစခအျဖစဖနတးထားျခငးျဖစေပသည။

ဤလပငနး၏ အဓကရညရြယခကမာ ရရလာေသာသတငးအခကအလကမားက စနစတက စမခန႕ခြတတေစရနျဖစ ေပသည။

1 7

Office | HRDP

ဥပမာ…..

MS Access, dBase, Fox Pro, Paradox, Approach, Oracle, Open Office Base. စသညတ႕ျဖစသည။

မတသားရန…..

သတငးအခကအလကမားက အမးအစားအလကစစညးျခငး၊ သမးဆညးျခငး၊ စမခန႕ခြျခငးႏင ျပငဆငတညးျဖတမႈ လပငနးမားက လငျမနလြယကစြာေဆာငရြကႏငျခငးတ႕သည ဤလပငနး၏ အဓကကြ မးကငမႈ အရညအခငးမားျဖစေပ သည။

နမနာပစမား…..

၃၃၃၃....၃၃၃၃....၅၅၅၅ - ရပပမားတညးျဖတျခငး(Graphics)

ရပပ၊ ဓါတပ၊ ရပရငမားအား ေျပာငးလျခငး၊ ျပငဆငျခငး၊ ေပါငးထညျခငး (ထပျဖညျခငး)၊ ႏတပယျခငး (ျဖတေတာကျခငး) စသည တညးျဖတျခငးလပငနးမားအား ေဆာငရြကျခငးသည ဂရပဖစ (Graphics) လပငနးမား ပငျဖစေပသည။

ဤလပငနး၏ အဓကရညရြယခကမာ ရပပ၊ ဓါတပ၊ ရပရငမားအား တညးျဖတျခငးႏင ရပပမားဖနတးႏငရနသည။

ဥပမာ။ ။ Adobe Photoshop, Paint, Drawing, Photo Impact, Etc….

ေယဘယအားျဖင ဤလပငနးအား ေအာကပါအတငး အပငး(၃) ပငး ခြျခားႏငေပသည -

1. ေဆးေရာငမားအသးျပ၍ ျပငဆငတညးျဖတျခငး/ ဖနတးျခငး Paint

2. ပမားေရးဆြ၍ ျပငဆငတညးျဖတျခငး

3. ရပရင / ကာတြနးရပရင /လႈပရားမႈမားအား

၁. Bitmap image

၂. Vector image

၃. Animation

၄. Pixel

၅. Palette

၆. Brush

1 8

ျပငဆငတညးျဖတျခငး/ ဖနတးျခငး

လႈပရားမႈမားအား ျပငဆငတညးျဖတျခငး / ဖနတးျခငး

A picture defined as a series of dots

A picture defined as a set of geometric shapes, using equations

A sequence of images that are shown rapidly in succession, causing an impression of movement

A single picture element, the smallest dot on the screen. A period (.) is made of 4 pixels in a square.

A set of choices, such as colors or shapes

A tool for drawing lines. May give the effect of using a pencil, a paint brush, an airbrush spray, chalk, charcoal, feltmarker...

Office | HRDP

Drawing

Animation

picture defined as a set of geometric shapes,

single picture element, the smallest dot on the screen. A period (.) is made of 4 pixels in a

set of choices, such as colors or shapes

brush, an airbrush spray, chalk, charcoal, felt-tip

1 9

Office | HRDP

၇. Handles Shapes on a selected object that allow you to change the shape by dragging the handle

၈. Fill Colors an enclosed area with one color or pattern

၉. Cel A single image in an animation sequence

၃၃၃၃....၃၃၃၃....၆၆၆၆ - သရပေဖၚျခငး(Presentation )

သရပေဖၚျခငးအား ရပပမားအသးျပ၍သရပေဖၚျခငးဟ၍လညးေခၚပါသည။ အေၾကာငးအရာ တခအေပၚ စကားလးမား၊ အသမား၊ ရပပမား၊ စာရငးဇယားမား၊ ဗဒယမတတမးမားျဖင ဆလကအသးျပ ရငးလငးတငျပျခငး ပငျဖစပါသည။ ဤလပငနး၏ အဓကရညရြယခကမာ အေၾကာငးအရာတစခအေပၚ ရငးလငးတငျပရာ၍ ပမေကာငး မြနထေရာက ေအာင အသးျပႏငေစရနျဖစသည။ ဥပမာ….. Microsoft PowerPoint, Corel Presentations, Lotus Freelance Graphics, Harvard Graphics, Open Office Impress, Etc….. မတသားရန….. ရပပ / အသႏင စာရငးဇယားမားအား တငျပေဆြးမည အေၾကာငးအရာႏင လကေလာညစြာအသးျပ ႏငျခငးသည ဤလပငနး၏ အရညအခငးတစချဖစေပသည။ ထ႕ျပင Tools မားက ကြမးကငပငႏငစြာ အသးျပႏငျခငးသညလညး ထးျခားသညအရညအခငးပငျဖစသည။

နမနာပစ…..

ေယဘယအားျဖင (Presentation) အား အပငး(၃) ပငးခြ၍ ေလလာရပါမည။ ၁. Chart ၂. Analytical Graphic