Microsoft Word - Lien 6031730.doc

TRNG I HC CAN TH

KHOA S PHM

B MN NG VN

TH LIN

THNH NG, TC NG

TRONG TRUYN NGAN CA NGUYN HUY THIP

Trung tm Hc liu H Cn Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

Lun vn tt nghip i hc Nghnh Ng Vn

Cn b hng dn: Nguyn Vn N

Cn Th, 5 - 2007

CNG KHI QUT

PHN M U

1. L do chn ti

2. Lch s vn

3. Mc ch yu cu

4. Phm vi nghin cu

5. Phng php nghin cu

PHN NI DUNG

CHNG I: KHI QUT V THNH NG, TC NG VIT NAM

1.1. Mt s vn v khi nim

1.1.1. Thnh ng, tc ng theo quan im ca cc nh nghin cu vn hc

1.1.2. Thnh ng, tc ng theo quan im ca cc nh nghin cu ngn ng

1.2. Mt s nt tng ng v d bit gia thnh ng v tc ng

Tru1n.2g.1t.Mmt Hsnct ltiungHngCn Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

1.2.1.1. Ngun gc

1.2.1.2. Tnh biu trng

1.2.1.3. Cu trc hnh thc

1.2.2. Mt s nt d bit

1.2.2.1. Kt cu ng php

1.2.2.2. Chc nng

1.2.2.3. V ni dung ngha

1.3. Hiu qu ca vic s dng thnh ng v tc ng

1.3.1. Tnh hm sc

1.3.2. Tnh hnh tng

1.3.3. Tnh dn tc

1.3.4. Tnh thuyt phc

1.3.5. Tnh i chng

CHNG II: THNH NG, TC NG TRONG TRUYN NGN CA NGUYN HUY THIP

2.1. VI NT V CUC I V S NGHIP SNG TC CA NGUYN HUY THIP

2.1.1. Cuc i

2.1.2. S nghip sng tc

2.1.2.1. S lng tc phm

2.1.2.2. Ni dung tc phm

2.2. NGN NG TRONG TRUYN NGN CA NGUYN HUY THIP

2.3. THNH NG, TC NG TRONG TRUYN NGN CA NGUYN HUY THIP

2.3.1. Cch vn dng

2.3.1.1. Kt qu thng k

2.3.1.2. S dng nguyn dng

2.3.1.3. S dng ci bin, sng to

2.3.2. Hiu qu s dng thnh ng, tc ng trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip

2.3.2.1. Miu t ngoi hnh nhn vt

Tru2n.3g.2t.2.mMiHutctlnih ucch HnhCn vnt

2.3.2.3. Miu t ni tm nhn vt

Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

2.3.3.4. Miu t hnh ng nhn vt

PHN KT LUN

PHN M U

1.L do chn ti:

Ngay t khi cn nm trong ni, mi chng ta c tip xc vi thnh ng, tc ng, ca dao, dn ca Vit Nam qua li ru mt m, m i ca b, ca m. Ring i vi thnh ng, tc ng, ngoi vic s dng ht sc gn gi, quen thuc trong li n ting ni hng ngy ca nhn dn th n cn xut hin rt ph bin trong cc sng tc vn chng. Khi tip cn vi tc phm vn chng th mt trong nhng iu li n tng su sc nht trong chng ta chnh l kh nng s dng ngn ng m c bit l kh nng s dng thnh ng, tc ng ca tc gi trong tc phm. Thc t cho thy, nhng nh vn nh th ln t xa n nay u s dng vn thnh ng, tc ng rt thnh cng trong sng tc ca mnh nh: Nguyn Tri, Nguyn Du, H Ch Minh . iu ny chng t rng thnh ng, tc ng l vn ngn ng v cng v tn v rt qu

bu ca dn tc. l mt mnh t mu m, khng ch c bn tay khai ph ca cc

Trungttcgmi vHnchlcitruc H mCtrnonTg hcgi@ai Tanihliinunahythc tthnph vngn, tgchnignccngul mt mnh t cho tc gi vn hc ng i khai ph v s dng rt c hiu qu.

Vi lng yu thch say m mong mun c tm hiu khm ph ngn ng qu bu ca dn tc ng thi mun tm hiu su sc hn v cch s dng thnh ng, tc ng trong truyn ngn ca nh vn ng i Nguyn Huy Thip, ti quyt nh chn ti: Thnh ng, tc ng trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip. Ti hy vng rng trong qu trnh tm hiu mghin cu s gip cho ti khm ph ra nhng nt c o trong vic s dng thnh ng, tc ng ca tc gi Nguyn Huy Thip. ng thi, cng cung cp cho hnh trang vo i ca ti mt lng kin thc ng k v thnh ng, tc ng, phc v c lc cho chuyn mn ngh nghip sau ny ca ti l mt c gio dy Vn.

2.Lch s vn :

Vn nghin cu s dng thnh ng, tc ng trong sng tc vn chng

c cc nh nghn cu quan tm t rt lu trong cc bi bo, bi din vn, v gn

y l trong cc bi vit nh, bi chuyn lun, bi bo co khoa hc, lun vn tt nghip trong trng i hc. Tt c nhng bi vit ny u lm ni bt hiu qu s dng thnh ng, tc ng trong sng tc vn chng ni chung.

Trn tp ch Ngn Ng s 1/1980, Thi Ha c bi vit Tm hiu cch dng tc ng trong nhng bi vit v bi ni ca ch tch H Ch Minh. Trong bi vit ny, tc gi cp n kh nng s dng tc ng ht sc linh hot ca Bc trn hai lnh vc ni v vit. Theo tc gi, ty theo i tng, ti, v th loi m Bc c cch s dng tc ng ph hp. C khi Bc dng tc ng lm mt ch im, mt chnh nu ln vn , c khi Bc dng tc ng chuyn chuyn an hoc kt thc mt an bi vn. Sau , tc gi a ra nhn xt Tm li, Bc dng tc ng lm mt t duy sc bn, li hn trong lp lun, trnh by cng nh xy dng vn bn [ 17;12]. C th ni, y l mt bi vit kh su sc v t m phn tch c gi tr s dng tc ng trong nhng bi vn, bi vit ca Bc nhm mc ch c ng qun chng tin v lm theo cch mng.

Trung tm BHivcilti uPhanHBCi CnhuTvhn d@ngTthinlhinugh, tcc ntgp tvrongnsghngitnc cth uca ca Nguyn c Can ng trn Ng hc tr 2001 phn tch rt t m v hiu qu

s dng thnh ng, tc ng trong sng tc th ca ca Phan Bi Chu. Sau khi kho st

14 bi th ca Phan Bi Chu, tc gi nhn thy c hai cch vn dng thnh ng, tc ng vo sng tc th ca c Phan l: dng nguyn dng thnh ng, tc ng v ly ca thnh ng, tc ng sng to nn nhng cu th mm mi vi mt th c ni hm cao hn. Ngoi ra tc gi cn pht hin thy rng, Phan Bi Chu sng to ra nhng cu ni mang tnh thnh ng, tc ng m Ngay lc xut hin v c ngy nay nhn gian vn s dng chng trong giao tip hng ngy () nh: tht bi l m thnh cng; Nht gian nan khn kh l trng hc anh hng; Cn kim l ngun b nhn i; [2;348]. V sau tc gi a ra kt lun: y l mt bng chng chng minh cho sc sng, sc mnh m ca kho tng ngn ng dn tc ( y l kho tng thnh ng, tc ng ). V th n c trn trng v pht huy [2;348].

ng Thanh Ha cng c bi vit v Thnh ng, tc ng trong th Nm H

Xun Hng ng trn tp ch Ngn ng & i sng s 4/2001. Ging nh

Nguyn c Can, sau khi kho st 39 bi th trong tp Th H Xun Hng tc gi nhn thy rng: H Xun Hng khi a thnh ng, tc ng vo trong sng tc th thng ch yu thng qua hai phng thc chnh l vn dng nguyn dng thnh ng, tc ng v ch ly thnh ng tc ng vo trong sng tc th ca mnh. Bi vit lm ni bt ln bit ti s dng thnh ng, tc ng trong th Nm ca H Xun Hng.

Vn nghin cu vic s dng thnh ng, tc ng trong tc phm vn chng cng c khai thc trong bi lun vn tt nghip trong trng i hc. Nh cc ti Thnh ng, tc ng trong tc phm Nguyn Khi [2006]; Tm hiu thnh ng, tc ng trong tc phm ca Bnh Nguyn Lc [2006]; Tm hiu thnh ng, tc ng trong nhng sng tc ca Nguyn Minh Chu;.... Hu ht trong nhng lun vn ny, cc tc gi khi qut c thnh ng, tc ng l g v a ra mt s quan im khc nhau ca cc nh nghin cu vn hc cng nh ca cc nh nghin cu ngn ng. Thng qua cc tc gi tm ra c s tng ng v s di bit gia thnh

ng v tc ng. V vn quan trng hn na l cc tc gi lm ni bt ln c Trung tm Hc liu H Cn Th @ Ti liu hc tp v nghin cu hiu qu s dng thnh ng, tc ng trong cc tc phm vn chng ca Nguyn

Khi, Bnh Nguyn Lc, Nguyn Minh Chu,...

Khng ch c vn dng trong sng tc vn chng, thnh ng, tc ng cn c s dng kh ph bin trn bo ch. Bn v vn ny, tc gi Bi Thanh Lng c bi vit Cch s dng thnh ng mi trong mt s n phm bo ch ng trn tp ch Ngn ng v i sng s 9/2006. Sau khi kho st bn loi bo: i an kt; Th thao Vn ha, Si Gn gii phng; H Ni mi, tc gi nhn ra c ba cch to thnh ng mi trn bo ch: Ci bin cc thnh ng quen thuc nhng ngha khng thay i bng cch th t ng ngha hoc chen t; ci bin bng cch s dng cc m hnh c v xy dng thnh ng mi. T tc gi a ra kt lun Sng to trong cch s dng thnh ng mi gp phn lm cho ting Vit ngy cng phong ph, giu p [25;11]. y l mt bi vit c v tr vai tr c bit quan trng trong vic nghin cu ngn ng bo ch.

Khng ch tm hiu vic s dng thnh ng, tc ng trong sng tc vn chng hoc trn cc n phm bo ch m gn y cn c bi Tc ng - ng cnh v cc hnh thc th hin ca Nguyn Vn N trn tp ch Ngn ng s 2/2007 tng hp y c gi tr s dng ca tc ng trn c hai lnh vc vn chng v bo ch . Tc gi ch ra, c hai hnh thc vn dng tc ng trn bo ch v trn tc phm vn chng: nguyn dng v ci bin, m phng, trin khai khun hnh tc ng. Hn th na, tc gi cn phn tch t m gi tr s dng trong tng ng cnh c th, gip c gi tip cn vn mt cch d dng.

Ni tm li, nghin cu v gi tr vn dng ca thnh ng, tc ng trn cc n phm bo ch cng nh trong tc phm vn chng t trc n gi cng c kh nhiu cng trnh nghin cu khc nhau. Tuy nhin, vn nghin cu v thnh ng, tc ng trong nhng sng tc ca Nguyn Huy Thip th vn cha c cng trnh nghin cu no, sch v nghin cu v cc sng tc ca Nguyn Huy Thip ch c ba bn: Tc phm v d lun ( Tp ch Sng Hng, NXB Tr, Hu, 1989) ; Tc phm v d lun ( Hng Lnh, California,1991, ti bn); i tm Nguyn Huy

Trung tm Hc liu H Cn Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

Thip ( Phm Xun Nguyn (su tm v bin san), NXB Vn ha thng tin H Ni,

2001). C ba cun sch ny u ch yu i vo phn tch, bnh lun, ni dung ca tc phm; V ngh thut ca tc phm cng c cp n nhng khng c bi no i su vo tm hiu ngh thut s dng thnh ng, tc ng trong tc phm ca ng. Do , tm hiu v: Thnh ng, tc ng trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip l iu ht sc cn thit.

3.Mc ch yu cu:

Vn tm hiu vn thnh ng, tc ng ca dn tc l mt iu v cng b ch. Thc hin ti ny nhm gip cho ngi c v bn thn ngi vit thu nhn c mt vn hiu bit su sc hn v thnh ng, tc ng ca dn tc cng nh hiu bit hn v nhng im khc nhau gia thnh ng v tc ng, ng thi thy c gi tr, ngha biu t ca thnh ng, tc ng trong sng tc vn chng. V c bit quan trng hn gip ngi vit khm ph ra c nt c sc ca vic s dng thnh ng, tc ng trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip. T nhn ra c nhng ng

gp ca nh vn ng i ny i vi kho tng ngn ng dn tc trn con ng hin i ha.

4.Phm vi ngin cu:

Nguyn Huy Thip sng tc trn rt nhiu th loi: Tiu thuyt, truyn ngn, tp vn, tiu lun, ph bnh, gii thiu v kch. Tuy nhin, do hn ch v thi gian nn ngi vit ch cp n vic s dng thnh ng, tc ng trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip. Tt c nhng truyn ngn c tp hp li trong cun Nguyn Huy Thip tuyn tp truyn ngn do Hng Hnh su tm v bin son, NXB Vn ho Si Gn, 2006.

cng l ti liu ch yu ngi vit cn c vo kho st v tm hiu v

thnh ng, tc ng trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip.

5.Phng php nghin cu:

thc hin ti ny, bc cn thit u tin i vi ngi vit l c tan b truyn ngn ca Nguyn Huy Thip, sau s tin hnh thng k v tng hp

Trung tm Hc liu H Cn Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

nhng thnh ng, tc ng m tc gi s dng trong tc phm.

Tip n, lm ni bt ci hay, ci c o trong cch vn dng thnh ng, tc ng ca tc gi, ngi vit dng phng php chng minh, gii thch, phn tch v bnh lun.

Ngoi ra, ti c phong ph hn ngi vit s dng phng php i chiu, so snh t c ci nhn chung chnh xc hn, khch quan hn.

PHN NI DUNG CHNG 1:

KHI QUT V THNH NG, TC NG VIT NAM

1.1 Mt s vn v khi nim

Thnh ng, tc ng l i tng thu ht rt nhiu s quan tm ca cc nh nghin cu ngn ng v cc nh nghin cu vn chng. c rt nhiu cuc tranh lun nhiu kin xoay xung quanh vn xc nh khi nim thnh ng, tc ng, nhng rt cc vn cha a ra mt kin gii tha ng no, ngay c vn phn nh ranh gii gia chng vn cn kh rc ri v phc tp. Tuy nhin, chng ta cng phi tha nhn l mi mt lnh vc nghin cu, mi mt nh nghin cu s c cch nhn nhn nh gi khc nhau v cng mt vn . Sau y chng ti xin gii thiu mt s quan nim khc nhau v thnh ng, tc ng .

1.1.1 Thnh ng, tc ng theo quan nim ca cc nh nghin cu vn hc

Xt trong lnh vc vn hc, gia thnh ng v tc ng th ch tc ng c coi l mt th loi ca vn hc dn gian. Tuy nhin, trong qu trnh nghin cu th cc tc gi vn hc lun lun cp ti b i song hnh thnh ng, tc ng trong s so snh i chiu. C th ni, cho n nay cha c mt khi nim chnh xc no v thnh ng, tc ng. Mc d gia cc th h nhng nh nghin cu lun lun tm cch k tha, chn lc, b sung, sa i, sng to kin gii ca mnh mt cch hon chnh hn. Nhng dng nh cng tm ti nghin cu th cc tc gi li cng thy xut hin thm nhiu vn nan

Trugnigi htnmxoHayxcunlgiquuanhHkhCi ninmTthhnh@ngT, tic lniguVhit cNatm.p v nghin cu

1.1.1.1 Trong cc nh nghin cu vn hc tng cp n vn thnh ng, tc ng th c l Dng Qung Hm l ngi u tin a ra tiu ch xc nh v phn loi thnh ng, tc ng Vit Nam.

Trong cun: Vit Nam vn hc s yu tc gi vit: Tc ng l nhng cu ni gn gh v c ngha lu hnh t i xa, ri do ca ming ngi i truyn i[8;6]. Cn Thnh ng l nhng li ni do nhiu ting ghp li lp thnh sn, ta c th mn din t mt tng ca ta khi ni chuyn hoc vit vn [8;9].

T vic xc nh nh ngha thnh ng, tc ng, tc gi i n phn loi thnh ng, tc ng da trn tiu ch ni dung: mt cu tc ng t n phi c mt ngha y hoc khuyn rn hoc ch bo iu g; cn thnh ng ch l nhng li ni c sn ta tin dng m din mt g hoc t mt trng thi g cho c mu m [8;9].

Mc d nhng kin gii ca tc gi Dng Qung Hm v nh ngha thnh ng, tc ng v phn loi gia chng cha tht y , thm ch cn nh ng ni dung gia chng nhng tht s y li l mt cng trnh c vai tr quan trng trong vic nh hng nghin cu thnh ng, tc ng sau ny.

1.1.1.2 Tip tc a ra nhng kin v thnh ng, tc ng, nhm cc tc gi Chu

Xun Din (ch bin), Lng Vn an, Phng Tri trong cun Tc ng Vit Nam

a ra tiu ch nhn thc lun phn bit gia thnh ng v tc ng. Vi tiu ch ny, cc tc gi xem xt thnh ng, tc ng nh mt hin tng thc x hi v thnh ng ch yu nh mt hin tng ngn ng. Trong Ni dung ca thnh ng l ni dung ca nhng khi nim[4;41], cn Ni dung ca tc ng l ni dung ca phn on[4;41].

1.1.1.3 Cng ly tiu ch ni dung phn bit gia thnh ng, tc ng, trong cun Tc ng ca dao dn ca Vit Nam, V Ngc Phan a ra quan im v thnh ng, tc ng Vit Nam sau khi nhn nhn v nh gi mt s mt cn thiu st trong cch nhn nhn ca tc gi Dng Qung Hm v thnh ng, tc ng: nh ngha nh vy khng c r, v nu th tc dng ca thnh ng cng khng khc g tc dng ca tc ng [38;38]. V t ng xc nh: Tc ng l mt cu t n din trn vn mt , mt nhn xt, mt kinh nghim, mt lun l, mt cng l, c khi l mt s ph phn [38;39]. Cn Thnh ng l mt phn cu sn c, n l mt b phn ca cu m nhiu ngi quen dung, nhng t ring n khng din c mt trn vn [38;39].

Kin gii ca V Ngc Phan c v nhn c s ng tnh ca nhiu ngi. Tuy nhin khi nim v thnh ng, tc ng khng ch dng .

1.1.1.4 Tc gi Phan Th o trong cun Tm hiu thi php tc ng Vit Nam

Trunga rtanmhnHnch:liTucngH lC mnt Thihnt@ngTthi licxu hhi cphtnpnvhlni nghi,ilni ncgh uv li sng ca nhn dn tri qua bao thi i l s c kt tr tu v tm hn ca nhn

dn lao ng[6;23]. V qua tc gi da vo 3 tiu ch: hnh thc, ni dung v chc nng phn bit thnh ng v tc ng.

V hnh thc, thnh ng c th hin bng cm t c nh (tng ng vi t), cn tc ng th hin bng cu.

V ni dung, thnh ng th hin khi nim cn tc ng th hin phn on.

V chc nng, thnh ng c chc nng nh danh, cn tc ng c chc nng thng bo[6;27]

1.1.1.5 Tc gi Hong Tin Tu trong cun Vn hc dn gian Vit Nam cng a ra mt s nhn nh v thnh ng, tc ng nh sau: Tc ng l mt th loi vn hc dn gian c chc nng ch yu l c kt kinh nghim, tri thc, nu ln nhng nhn xt di nhng cu ni ngn gn, sc tch, giu vn iu, hnh nh d nh, d truyn [44;

129]. Tc gi cng a ra tiu ch phn bit gia thnh ng v tc ng l tiu ch chc nng ng php v ni dung ngha: Mi cu tc ng u din trn mt (mt phn on) cn thnh ng () ch din t mt khi nim tng ng vi mt t, hoc mt cm t. [44;130]

1.1.1.6 Cng ni v thnh ng, tc ng cc tc gi L B Hn, Trn nh S, Nguyn Khc Phi trong cun T in thut ng Vn hc (NXB Gio dc, 2004) cng a ra hai khi nim rch ri v thnh ng, tc ng. Theo cc tc gi thnh ng l mt cm t hay ng c nh,bn vng, c tnh nguyn khi v ng ngha khng nhm din trn mt , mt nhn xt nh tc ng m nhm th hin mt quan nim di mt hin tng sinh ng hm xc. Thnh ng hot ng nh mt t trong cu. Cn tc ng l mt th loi vn hc dn gian m chc nng ch yu l c kt kinh nghim, tri thc di hnh thc nhng cu ni ngn ngn, xc tch, giu vn iu, hnh nh d nh, d truyn cm[10;377].

Nhn chung, vn khi nim v thnh ng, tc ng vn cha c s thng nht gia cc tc gi nghin cu vn hc. Mi tc gi u c gng a ra mt khi nim lm r hn v thnh ng, tc ng nhng hu ht nhng khi nim a ra vn cha l gii c ht gi tr ca thnh ng, tc ng. Tuy nhin, cng cn phi ghi nhn nhng ng gp ca cc nh nghin cu trong vic tm ti khm ph chiu su gi tr ca thnh ng, tc ng. N ng vai tr quan trng, to c s tin cho vic nghin cu thnh ng, tc ng sau ny.

1.2 Thnh ng, tc ng theo quan im ca cc nh nghin cu ngn ng.

Trung tKmhHngcchlliuitHnCg ngnhiTnhcu @ca Tccitlicgui hvnchtc,pthvnh nnggh, ticnngccun lm tn bit bao giy mc ca cc nh nghin cu ngn ng. Cng ging cc nh nghin

cu vn hc, khi nhn nhn v thnh ng, tc ng th gia cc nh ngn ng hc cng c rt nhiu kin nh gi khc nhau xoay xung quanh khi nim v thnh ng, tc ng. Nu nh cc nh nghin cu vn hc ch yu da trn tiu ch ni dung xc nh ranh gii gia thnh ng v tc ng ri trn c s s a ra quan im ca mnh v khi nim thnh ng, tc ng th cc nh nghin cu ngn ng hc li ch yu da vo tiu ch hnh thc hay tiu ch kt cu ng php xc nh ranh gii thnh ng, tc ng v sau a ra khi nim bc u v thnh ng, tc ng Vit Nam.

1.2.1 Trong cun Hot ng ca t Ting Vit (NXB Khoa hc x hi H Ni,

1978) tc gi i Xun Ninh cho rng tc ng l i tng ca vn hc dn gian c chc nng thng bo l mt cu hon chnh, din t mt trn vn. Thnh ng l i tng ca t vng hc c chc nng nh danh, l tn gi ca nhng khi nim. V qua tc gi a ra nhng im chung ca thnh ng v tc ng: u l nhng n v sn c trong ting ni chng c sng to ra trn nhng qu trnh sinh hot ca x hi, v c lu truyn li v sau l bi chng c kt c kinh nghim, kt tinh c tr tu ca qun chng trong khi qut ha hin thc rt ra mt kt lun, mt nhn nh v s vt khch quan.

1.2.2 Trn tp ch ngn ng s 4 / 1980, tc gi Hong Vn Hnh trong bi vit Tc ng trong cch nhn ca ng ngha hc a ra cch nhn nhn ca mnh v tc ng nh sau: Tc ng l nhng cu mang thng ip ngh thut. N khng ch c cu trc ng php l cch t chc cc yu t ng m v t vng m n cn l cu trc ng ngha tc bao gm: nhng yu t thuc v ni dung miu t hin thc (chc nng nh danh) cng nh dng thng bo (chc nng thng tin). V bn cnh cu trc ng php, cu trc ng ngha th Hong Vn Hnh cn xc nh tc ng c thm cu trc vn hc (bao gm nhng yu t nh thc ti m tc ng phn nh, h thng hnh nh, t tng, ch , v.v..) ha quyn vi cu trc ngn ng thnh mt th khng tch ri.

1.2.3 Tc gi Nguyn c Dn trong bi vit Ng ngha thnh ng v tc ng - S vn dng trn tp ch ngn ng s 3/1986 cng a ra quan im v khi nim thnh ng, tc ng nh sau: Thnh ng, tc ng l nhng n v ngn ng n nh v hnh thc phn nh nhng li ni, li suy ngh c th ca mt dn tc. Thnh ng phn nh cc khi nim v hin tng; tc ng phn nh cc quan nim, nhng suy ngh, nhng tri thc v cch t duy ca mt dn tc v cc hin tng, cc quy lut t nhin v x hi[3;1]

1.2.4. Sau khi a ra khi nim v thnh ng: L mt loi n v ngn ng c sn. Chng l nhng ng c kt cu cht ch v n nh, mang mt ngha nht nh, c

Trucnhgctnmng HnhcdlainhuvHCc thnc Thihntr@ong Tgiaoi lti[u27h;12c], ttcpgiv NgnugyhniVnn cMunh

trong bi vit Vi suy ngh gp phn xc nh khi nim thnh ng Ting Vit trn tp ch ngn ng s 3/1986 cng a ra ba tiu ch xc nh ranh gii gia thnh ng v tc ng: tiu ch ngha, ng php, chc nng. V mt ngha thnh ng thng nghing v ci c tnh cht hin tng, ngu nhin, ring l. Cn ni dung ca tc ng thng nghing v ci bn cht, khi qut v tt yu; v mt ng php a s thnh ng c cu trc nhng ng cn tt c tc ng c cu trc ng php ca n v cu; v mt chc nng thnh ng lm nhim v nh danh, cn tc ng gi chc nng thng bo.

1.2.5. Trong cun Tc ng Vit Nam cu trc v th php, (NXB Khoa hc x hi, 1997) tc gi Nguyn Thi Ha cng a ra quan nim ca mnh v tc ng nh sau Tc ng l mt loi pht ngn c bit hnh thnh t trong li thoi hng ngy nhng tn ti nh mt n v ngn ng, c th nghin cu cc cp v cc chuyn ngnh khc nhau: cm t, ng c (t vng hc, ng vng hc), cu c nh, pht ngn lm sn (ng php hc) v vn bn - th loi vn hc (vn hc dn gian thi php hc), c c cu ng ngha c php a dng, c khun hnh c nh lm c s cho s ti hin, lu gi v sn sinh nhng kiu ni tc ng [18;72]

1.2.6. Cng bn v vn thnh ng v tc ng th tc gi Hong Vn Hnh trong cun K chuyn thnh ng, tc ng cng a ra mt s nhn nh sau. Theo tc gi th

thnh ng l mt loi t hp t c nh, bn vng v hnh thi - cu trc, hon chnh, bng by v ngha c s dng rng ri trong giao tip hng ngy c bit l trong khu ng [12;25] () cn tc ng l nhng cu ngn bn c bit, biu th nhng phn on mt cch ngh thut [12;29]. T vic a ra nh ngha v s khc bit gia thnh ng v tc ng, Hong Vn Hnh ng gp mt phn khng nh trong vic nh ngha v phn bit thnh ng, tc ng.

Nhn chung, cc tc gi u c gng a ra nhng kin l gii thnh ng, tc ng l g. ng thi cng a ra c nhng tiu ch phn bit thnh ng, tc ng. Tuy nhin cch nhn nhn l gii ch da trn kin ch quan ca mi ngi cha c s ng tnh thng nht gia cc nh nghin cu vi nhau. V vy gy khng t kh khn cho ngi c trong vic tip nhn. Nhng bn cnh s kh khn , n cng gp phn nh hng mt cch r rng cho vic nghin cu ca nhng th h cc nh nghin cu sau ny.

1.2 MT S NT TNG NG V D BIT GIA THNH NG V TC NG

1.2.1 Mt s nt tng ng

1.2.1.1. Ngun gc

Trung tTmhnHhncgl,ituc ngH lC nhnnTg hn @v lTiniliicushnctc phnvhthngnhhivnscdung rng ri, t nhin trong i sng x hi. Ging nh cc n v t trong ngn ng, thnh

ng, tc ng c hnh thnh t nhiu ngun khc nhau, nhng thi im khc nhau.

a. Thnh ng, tc ng c ngun gc vay mn t thnh ng, tc ng nc ngoi

Nh chng ta bit, nc ta tri qua mt thi k lch s di v chu s h mt ngn nm ca Trung Quc cho nn mt thi k no vn ha phng Bc chi phi v nh hng n vn ha nc ta trn cc tt c cc lnh vc t i sng, t duy vt cht, ngn ng m trong thnh ng, tc ng l mt b phn chu nh hng khng nh. Thnh ng, tc ng ca chng ta phn ln l vay mn t thnh ng, tc ng Quc Hn. Nhng thnh ng, tc ng ny khi mn vo Ting Vit c th c gi nguyn hnh thi ng ngha, dch tng ch, dch ngha chung ca thnh ng, tc ng.

* Thnh ng, tc ng gi nguyn hnh thi cu trc ng ngha: Theo thng k trong tng s 354 thnh ng, tc ng mn t ting Hn trong Ting Vit, c 71 thnh ng, tc ng nguyn vn chim khong 20%.

V d:

Thnh ngKhai thin lp a Tht in bt o:

Tc ng: Dn d thc vi tin

iu h li sn

Thnh ng, tc ng gc Hn mn nguyn vn ch yu dng trong vn vit v mang tnh sch v r rt. Chng ta c th tm thy cc thnh ng, tc ng ny trong cc tc phm vn hc c, trong vn chnh lun trc v nay.

* Thnh ng, tc ng mn gc Hn dch mt b phn ra Ting Vit: c th

k n mt s thnh ng, tc ng sau:

An phn th k dch l an phn th thng An nh bn thch dch l vng nh bn thch

* Thnh ng, tc ng mn gc Hn c dng trong hnh thc dch ton b

cc yu t ra Ting Vit v gi nguyn cu trc. l nhng thnh ng, tc ng nh sau: Ngi n ni l dch t Ta thc sn bng

ng ngi khng yn dch t Ta lp bt an

Tc ng Mt ch cng l thy, na ch cng l thy c dch t cu tc ng

Nht t vi s, bn t vi s

* Thnh ng, tc ng mn t gc Hn c dng trong hnh thc dch ngha chung ca thnh ng, tc ng ra Ting Vit

V d:

Trung tm Hc liuTHng CchnnTh sh t@m dTchilTiyuch ncg tbipnv nghin cu

Tm u bt t khu u tm dch Ngh mt ng lm mt no

b. Thnh ng, tc ng hnh thnh t vn chng

C th ni vn chng va l mnh t dung dng thnh ng, tc ng ng thi cng l ni thnh ng, tc ng m chi ny lc v pht trin thm nhiu thnh ng, tc ng mi lm giu thm vn ngn ng ca dn tc.

Qua s kim nghim ca thi gian, c rt nhiu thnh ng, tc ng c hnh

thnh t vn chng c nh: Rn gi rn lt, ngui gi ngi tt vo sng (xut pht t

truyn thn thoi cng tn); Thng ging rt i, thng hai rt lc, thng ba rt nng Bn (xut pht t truyn Nng Bn); Thch Sng cn thiu m kho (t truyn S tch con mi); o vi c o ( bt ngun t bi th khc chng ca Ngc Hn cng cha, bi Ai t vn) :

M nay o vi c o

Gip dn dng nc kin bao cng trnh

ng thi thnh ng, tc ng cng c hnh thnh qua con ng sng to ngn ng ca mt s nh th, nh vn, c s dng lp i lp li nhiu ln m tr thnh, thnh ng, tc ng. V d nh mt s trng hp tiu biu sau:

Trong Truyn Kiu, Nguyn Du s dng nhng cu th m ngy nay tr

thnh nhng cu ni hng ngy ca nhn dn:

Ch ti lin vi ch tai mt vn Ch ti ch mnh kho l ght nhau Ch trinh kia cng c ba by ng

Ghen tung th cng ngi ta thng tnh

Trong bi Khc chng Tng Cc, H Xun Hng cng sng to thnh ng

nh:

Nng nc t ui t y nh

Hay nhng cu th trong nhng sng tc ca H Ch Minh : on kt on kt i on kt

Thnh cng thnh cng i thnh cng Khng c vic g kh

Ch s lng khng bn

o ni v lp bin

Quyt ch t lm nn

c. Thnh ng, tc ng hnh thnh qua li n ting ni hng ngy:

Trung tHmuHht cthlinhung,HtcCngnTuhhnh@thTnh iqulialui hntcintg pnivhnnggnhgiy ncacnhun dn, xut pht t nhng nhu cu ca cuc sng sinh hot, lm n, tnh cm v trao i

kinh nghim ln nhau, ng thi khi sng to ra thnh ng, tc ng cng l qu trnh sng tc ngu nhin, nhng s vt hin tng xy ra trong i sng t c kt thnh nhng cu ni lp i lp li nhiu ln tr thnh thi quen v truyn li t i ny sang i khc. Theo thng k th c trn thnh ng, tc ng hnh thnh qua li n ting ni ca nhn dn.

Cu tc ng: Mun ni ngoa lm quan m ni xut pht t thc t cuc sng hng ngy di ch phong kin ngi dn lun b c hip, ngi c quyn th, a v nht l quan li nm quyn lc trong tay mun lm g th lm, mun i trng thay en u c. Chnh t thc t hnh thnh trong np ngh khng tt ca ngi dn v tng lp quan li. Bn cnh , cn c mt s cu tc ng ni v suy ngh ca ngi dn v tng lp quan li nh: Ca vo quan nh than vo l; Quan c v to.

T trong cuc sng giao tip hng ngy m c cu tc ng: Chim khn tic lng, ngi khn tic li. Cu tc ng cp n vn gia con ngi vi nhau. Trong hot ng giao tip th c mt s ngi ni rt nhiu nhng li ni ca h ch ton l nhng li hm h, khng c gi tr. Tuy nhin, i vi mt s ngi khn ngoan th h bit la li, cn nhc thn trng trc khi ni ra mt vn g .

Cu tc ng n t no lu c dng trong sinh hot n ung. Cu tc ng c hai lp ngha: nu hiu trn b mt cu ch th cu tc ng ni n khng nhiu nhng no lu; nhng nu hiu theo ngha bng th ca cu tc ng khuyn con ngi ng nn qu tham lam mn li tuy nh nhng c bn hn ham li ln th s mau .

Bn cnh nhng cu tc ng hnh thnh trong giao tip, sinh hot n ung th cn c mt s cu tc ng hnh thnh trong qu trnh lao ng, sn xut l nhng c kt kinh nghim ca ngi dn Nng tt da, ma tt la. Cu tc ng l mt kinh nghim ca ngi dn v thi tit i vi cy trng, l tri nng rt thch hp cho da, nng cng nhiu th da cng tt, cn i vi cy la th tri ma l iu kin n pht

trin.

Nhn chung, thnh ng v tc ng c hnh thnh trong li n ting ni hng ngy ca nhn dn c mt s lng kh ln. N xut pht t thc t cuc sng ca nhn dn. V vy, n rt a dng v phong ph v s lng, phn nh y tm t nguyn vng ca nhn dn.

1.2.1.2 Tnh biu trng

Thnh ng, tc ng hnh thnh t thc t cuc sng c nhn dn sng to nn l nhng kinh nghim c c kt t s quan st cc s vt, hin tng trong t nhin. TruDnogt, mn HctcnhlibiuutrHngCrtncaToh. Tn@h biTutirlinguchatchtnhpngv, tncgnhgincctuh

hin r trn cu ch, hnh nh.

V d: Cu tc ng Chy nh ra mt chut: chut l biu trng cho iu xu, ci yu km c che kn hoc c tnh giu gim; nh biu trng cho ni n nu, ni c tr cng l ci v che y ni chung. Vy chy nh tc l lm cho mt ci v che y i, mt ni n np cui cng theo ci che y b l r. Ni dung ngha thnh ng ny l khi c s bin hoc iu kin bt buc no th tt yu nhng iu xu, nhng ci yu km phi bc l.

Thnh ng Chc gy bnh xe c hiu l khi cng vic ngi khc ang tin trin tt p, mt k no m ngang, ngn cn th hnh vi c nhn dn ta v bng thnh ng Chc gy bnh xe. Hnh vi trong thnh ng Chc gy bnh xe l hnh vi ph hoi nhng khng phi ph cho h hng mt vt c th m l gy cn tr cho s pht trin tt p ca ngi khc. ngha c hnh thnh trn c s tnh biu trng ca bnh xe. Bnh xe dng biu trng cho s chuyn ng, tin b ln pha trc. Hnh vi Chc gy bnh xe tr thnh nhn t cn tr, ph hoi s tin trin .

Thnh ng, tc ng rt giu hnh nh. Hnh nh to nn v p ti mt, sinh ng tnh hm xc v trong nhiu trng hp to kh nng m rng ngha cho thnh ng, tc ng v hnh nh c kh nng biu trng. T quan st c th i ti hnh nh, t hnh nh c

th n gin nng ln thnh hnh nh khi qut v t hnh nh vn dng vo cc hin tng cuc sng. thnh ng, tc ng ci c th thng kt hp hi ha vi ci khi qut, ci c th cha ng ci khi qut v ngc li. V th, ci c th cng nh ci khi qut cng chnh xc hn. S biu hin c th ci chung ca thnh ng, tc ng ph hp vi nhiu hin tng cng loi. Do , nhiu thnh ng, tc ng vt ra khi phm vi khi nim v mt s vt hin tng ban u mang ngha rng hn. Chng hn Ma dm ha lt; Khng c la lm sao c khi l nhng quan st c th. Nhng nhng hnh nh, khi nim c th y mang thuc tnh khi qut, c kh nng ni nhiu hin tng thuc cc quan h lng cht, nguyn nhn kt qu.

Qua vic phn tch trn c th thy tnh biu trng ca thnh ng, tc ng tn ti rt ph bin. Hu nh thnh ng, tc ng no cng c tnh biu trng nht nh. T nhng hnh nh thin nhin, ng vt, s vt hin tng c dng lm tn hiu biu trng n nhng hin tng c tnh cht tru tng khi qut hn cng c nhn dn th hin. C th ni tnh biu trng tr thnh mt c im ni bt ca thnh ng, tc ng gip ngi c c th d dng nhn bit thnh ng v tc ng.

1.2.1.3 Cu trc hnh thc:

a s thnh ng v tc ng u c cu to ging nhau v mt hnh thc:

Trung- tVmnHc liu H Cn Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

-Nhp

-Kin trc sng i

Cch t chc vn v nhp thnh ng, tc ng lun hng vo chc nng ca n trong cu. l chc nng to nn kt cu cn i, phn tch lm bt quan h lp lun logic gia cc v, lm ni bt t v ngha trung tm, gia tng s thng nht ni ti gia cc yu t v s din cm ngh thut. Nhp v vn cn lm cho thnh ng, tc ng d nh, d thuc. V vy m vn v nhp rt quan trng trong thnh ng, tc ng.

a. Vn

C th ni, vn l cht th ca thnh ng, tc ng. Thnh ng, tc ng c vn cng d i vo lng ngi c hn. Vn thc hin chc nng gi nhp cho cu tc ng , thnh ng gp phn lm ni r nhng t c ngha quan trng. Tuy c vai tr thit yu trong thnh ng, tc ng nhng vn khng xut hin trong hu ht cc thnh ng, tc ng, khng phi mi thnh ng, tc ng u c vn.

Rung c, ao lin

Bn ni kh rch, i ni qun hng Tru chm ung nc c

Vn c xem l yu t c trng ngoi hnh ca tc ng v thnh ng so vi cc pht ngn lm sn khc. V tr ca vn hon ton khng n nh v rt phong ph c th l vn lin, vn cch.

+ Vn lin:Vn lin l vn xut hin ni tip nhau, gia chng khng c m tit trung gian.

Tc ng u xui, ui lt Xanh v, lng

Thnh ng Bp c m hng Cho mt lt mi

+ Vn cch:Vn cch l loi vn gia hai khun vn cch t nht mt m tit phn cch, s m tit trung gian cch nhau mt ting.

Vn cch 1 m tit:

Tc ng n k no lu, cy su tt la Tt danh hn lnh o

Thnh ng Bn tn bn nghi Cht m cht mt

Gia thnh ng v tc ng ch c s tng ng v vn nhng cu c 4 m tit

TruvngvtymnhHngctrlinug hpHvCncnchT2h, 3, 4@mTtiti tlhikuhhngctmtthpyvs tngnhginngc. u

b. Nhp

Bn cnh vn, nhp l yu t khng th thiu trong thnh ng, tc ng. Nhp l yu t ngoi hnh lm thnh c trng ng iu ca thnh ng v tc ng, khin cho thnh ng v tc ng va c nhc iu li va n nh trong cu to. Cng nh vn, nhp trong thnh ng, tc ng kh a dng v linh hot.

* Nhp 2 - 2

Tc ng Ung nc/ nh ngun Ao su / tt c

Thnh ng: Nh dt / ct xiu Bn v / con

C th ni, nhp 2 2 xut hin kh nhiu trong thnh ng v tc ng. Li ngt nhp ny to cho cch ni thnh ng, tc ng cng thu ht ngi nghe hn do c tnh nhc cao.

* Nhp 2 - 3

Tc ng: Cm treo / mo nhn i ng tin / lin khc rut

Thnh ng: Xu u / hn tt li

* Nhp 2 - 4

C ting / khng c ming

Tc ng: Cht trong / cn hn sng c Khng thy / my lm nn

Thnh ng: C v / lp ming em Vi tha / che mt thnh

* Nhp 3 - 3

Tc ng: n lc i / ni lc say

Mt cu nhn / chn cu lnh Thnh ng: Buc c mo / treo c ch

K tm lng / ngi na cn

c. Kin trc sng i

C th ni khi xt n thnh ng, tc ng ngoi vic nghin cu v vn, nhp chng ta cng khng nn b qua vic tm hiu kin trc sng i ca n. y c xem l mt trong nhng im c bit ca thnh ng, tc ng Vit Nam. Theo cc nh nghin cu ngn ng th kin trc sng i l s ly v mt ng php c th hai cm t c hai chc nng khc nhau, hai pht ngn c chung mt ch thng bo. Kin trc sng i

TrutnogcthomcuHthcnhlingu, tHc ngCcn nTthrin@g. KTini tlricushng ctithpvng ncghhaiilonic: sung

i b phn v sng i pht ngn.

* Sng i b phn: l s lp li c php ng thi nhn mnh ngha lm cho thnh ng, tc ng c mt nhp iu ring. c im ny hu nh ch tn ti thnh ng. V d:

Thnh ng: Thm vn / bn thuyn Dm ba / na thng

* Sng i pht ngn: cn c hiu l s lin kt gia hai hay nhiu pht ngn kt thnh mt pht ngn phc hp c cng ch . Dng ny ch tn ti tc ng vi chc nng l mt cu tng ng vi mt pht ngn.

V d:

Tc ng: chn ni / chi chn bn

Dao th tru ho / ko th la s

Thnh ng, tc ng l cu ni ca dn gian c tnh truyn ming t i ny sang i khc cho nn thnh ng, tc ng vn c mt s nt tng ng nh v vn, nhp, kin trc sng i. Chnh nhng nt tng ng ny to cho thnh ng, tc ng c nhng c im ring khng th ln ln vi cc th loi khc nh: ca dao, dn ca, v.v ng thi cng lm cho thnh ng, tc ng c sc ht i vi c gi hn. V th c th l gii

ti sao thnh ng, tc ng vn tn ti v lun c mt ch ng vng chc cho n ngy nay.

1.2.2 Mt s nt d bit

1.2.2.1. Kt cu ng php

V kt cu ng php th: Thnh ng ch l mt nhm t trn tru, quen thuc c dng trong cu ni thng thng. C th coi thnh ng ngang hng vi t. Tuy nhin, qua thi gian th thnh ng c tp hp gn b thnh mt cm t lc ny thnh ng hn t [16;31]

Thnh ng khng c kh nng ng c lp v n khng c kh nng t to ngha. Nu ng ring l th thnh ng khng th din t mt trn vn.

V d :

ng gi nghn vng en nh ct nh chy Dy m r m

Cn tc ng d ngn n u cng l mt cu hon chnh. N c kh nng t din

t mt ngha trn vn m khng cn phi to thnh cu nh thnh ng.

V d: Ch cn o rch c ngha trn vn n phn nh mt hin thc l con Trucnhg tthymnhHngcngliui mHc oCrcnh tThhth@ng Thayislia. uVhn cngth prnvgnlg hnhinngcngui khng ng hong c th l k cp hay k trm. Mt khc, cu tc ng cn ni ln hon

cnh ngho kh m li lun gp chuyn khng may.

Hay cu tc ng: n cho bt cng din t mt ngha trn vn l mt ngi no khi c ngi khc gip thot khi kh khn, hon nn sau li qun n, bi ngha, thm ch lm nhng iu khng tt vi ngi mnh chu n.

y c xem nh l mt trong nhng nt khc bit c bn gia thnh ng v tc

ng.

1.2.2.2. Chc nng

Thnh ng l n v c sn, xut hin t nhiu ngun, vo nhiu thi im khc nhau v c s dng rng ri, t nhin trong x hi. V vy, thnh ng c chc nng nh danh c ngha l c th dng thnh ng gi tn s vt, tnh cht, hnh ng.

V d:Cng nh r tre: ch mt s vt rt cng ging nh tre. Dm ma di nng: ch s cc nhc, kh khn.

Cn i vi tc ng th chc nng ca n khn hn vi thnh ng. V tc ng din t cc phn on, suy l, kt lun nn tc ng c chc nng thng bo. N thng bo mt nhn nh, mt kt lun t nhin, con ngi v x hi.

V d: Mt cu nhn chn cu lnh: Thng bo mt nhn nh l mi chuyn khng nn lm qu phi bit nhng nhn th mi iu s tt p s n.

Lm phc qu tay n my khng kp: thng bo mt nhn nh l i lm iu thin l mt vic tt nhng cng gii hn phi bit ngh n mnh nu lm qu mnh s tr nn khn kh.

Nhn chung, s khc bit gia thnh ng v tc ng v chc nng kh r rt. iu ny lm cho vic nhn nh thnh ng, tc ng c th hin d dng hn trong qu trnh i vo nghin cu thnh ng, tc ng.

1.2.2.3 V ni dung ngha

V hnh thc bn ngoi th tc ng c cu to rt nh. Tuy hnh thc b ngoi nh nhng ngha v ni dung t tng rt ln, li t nhiu. Ni dung ca tc ng l nhng nhn nh, khi nim ca con ngi v lao ng, v sn xut , v cuc sng trong gia nh, cuc sng trong x hi. Ni dung y va phong ph va vng chc v n c c kt qua nhiu th h con ngi.

V d: Cng rn cn g nh: y l hnh ng c xem l khng tt ca mt ngi chuyn lm nhng vic hi ngi nhiu khi l ngi thn ca mnh.

V qut dy c mng tay nhn: Ch ra mt nhn nh, mt s vic d c c

Trucnhge tymknHccch lmiuy thHcCngcn nTghyb@ vcThtrilni, puhhibcytrapnvhsnngg.hHionc cni uv

mt ngi d c khn ngoan, lc la gii cch my th cng c ngi khc hay hn, gii hn tr li.

Ngoi ra, cn c rt nhiu cu tc ng mang mt ni dung ngha rt ln v hay nh Gieo nhn no gp qu y; i cha n mn i con kht nc hay ng sao th nng, vng sao th ma.

Cn thnh ng trn bnh din ni dung ngha th thnh ng gii thiu mt hnh nh, mt tnh cht, mt hnh ng hay mt tnh cch, mt trng thi hay mt thi no .

V d:p nh tin: ch mt ngi p

m cy i th: c dng ph phn hnh vi ch i cu may mt cch ngc nghch, v ch.

t ui con nng nc: dng biu th tnh cht r rng, dt khot ca mt hnh ng hay l s bin chuyn ca s vt hin tng.

Trn y l mt s im khc bit c bn gia thnh ng v tc ng. T nhng nt d bit trn s gp phn phn bit gia thnh ng v tc ng mt cch r rng v chnh xc hn.

3. Hiu qu ca vic s dng thnh ng v tc ng:

Thnh ng, tc ng khng nhng c s dng trong li n ting ni hng ngy ca nhn dn m n cn xut hin trong sng tc vn chng v trn cc n phm bo ch. S d thnh ng, tc ng c s dng trn phm vi rng ri nh vy bi so vi vic

dng mt ng din t c ngha tng ng th dng thnh ng cn c thm ni dung biu hin nh sau: tnh hm xc, ngn gn; tnh hnh tng r rng; tnh dn tc m ; tnh thuyt phc cao v tnh i chng rng ri.

3.1.Tnh hm sc:

Ni n tnh hm sc ca thnh ng, tc ng l chng ta ni n c im ni bt ca chng: li t, nhiu v tit kim ngn t n mc ti a.Xt v mt hnh thc th s lng cu ch ca thnh ng, tc ng rt ngn gn nhng ng ngha ca chng v cng phong ph v a dng bao gm: ngha en, ngha bng, ngha rng v ngha hp.

Trong giao tip hng ngy, trnh li ni lan man, di dng vn t th ngi ta thng s dng thnh ng, tc ng lm cho li ni tr nn ngn gn, sc tch hn

Trung tm Hc liu H Cn Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

nhng ng thi vn chuyn ti c y ni dung cn thng bo n cho ngi nghe.

V d: Khi mun cnh bo ai v hu qu khn lng ca tr c bc, thay v phi ni c bc s a con ngi ta vo ch ngho kh [24;219] th ngi ta ch cn ni

C bc l bc thng bn, cu ch ngn gn nhng chuyn ti c mt ni dung cnh bo su sc gia ngi ni v ngi nghe: ai m c bc t c ngy tr nn ngho hn. Hay khi mun can ngn cuc ci v ca hai v chng no , ngi ta ch cn ni Xu chng h ai, dng thnh ng ny va trnh cch ni s sng, huch tot chng xu v mang ting ly [24;829] ch c hay ho g; ng thi lm cho li can ngn c phn t nh, lch s hn l em n hiu qu giao tip cao hn.

c bit trong qu trnh sng tc vn chng, tnh hm xc c ng ca thnh ng, tc ng l mt c im rt cn thit i vi ngn ng vn chung. N tr thnh v kh sc bn tc gi lm nn thnh cng cho tc phm ca mnh.

V d: Nh thnh ng: C m n xi dng ch s nhn ngc, chu ng

kim c ci g [24;186] c s dng rt hiu qu trong cu th sau:

C m n xi, xi li hm

Cm bng lm mn, mn khng cng

(Lm l - H Xun Hng)

Vi vic s dng thnh ng C m n xi trong cu th trn va m bo tnh hm xc, ngn gn ca ngn ng th ca ng thi mang n gi tr biu t rt cao. i hi ngi c phi tm ti, khm ph mi cm nhn ht c thi chua xt ma mai

ca H Xun Hng i vi s phn ca ngi ph n trong thi phong kin.

3.2. Tnh hnh tng:

Tnh hnh tng ca thnh ng, tc ng c th hin hnh nh sinh ng v mang ngha biu trng thm thy. c im ny khin cho vic s dng thnh ng, tc ng tuy ngn gn, c ng nhng khng tru tng, kh khan v kh hiu.

Hnh tung trong thnh ng, tc ng ni chung l hnh tng ngn ng ch khng phi hnh tng ngh thut, c hnh nh rt phong ph v a dng c to nn t nhiu

Trubnign tphmp nHghcthluitukhcHnhCau(nsoTshnh, @n dT,pihlingudh, nhcnthpa,vngona gdh,in). cu

V d nh: Gy nh ng sy

nh ong nh canh cn nu sung

Ngi sng hn ng vng

i guc trong bng

Ci nt nh cht ci p

Lm si khng ai ng ca cha

Vi c im trn, vic dng thnh ng, tc ng trong giao tip hng ngy cng nh trong tc phm vn chng v trn cc n phm bo ch lm cho li ni hoc ng cnh uc vn dng thnh ng, tc ng c sc gi hnh cao, gi ln i tng tip nhn

s hnh dung, tng tng hnh thi, tnh cht ca vn ang c ni ti mt cch d

dng.

V d: Thnh ng Gy nh ng sy dng ch ngoi hnh ca mt ai : Hn gy nh ng sy, khi dng thnh ng ny trong li ni s lm li ni tr nn c hnh nh. Ngi tip nhn c th hnh dung ra ngay l mt ngi c thn hnh m yu, gy guc, khng khiu thng qua hnh nh ng sy: Cy thn c cng loi vi la, thn cao, l di [24;335].

Thnh ng, tc ng khng ch em li hnh nh sinh ng m ng sau hng hnh nh cha ng ngha biu trng v cng thm thy. Chnh nh c im ny, nhiu lc v mt l do t nh no khng th din t bng ngn ng thng thng th ngi

ta mn cch ni hnh nh v von ca thnh ng, tc ng chuyn ti ni dung thng bo ca mnh n i tng tip nhn. V d: Khi ni ti thi tc trch, li ca nhiu ngi i vi cng vic chung th ngi ta dng cu tc ng: Lm si khng ai ng ca cha, t vic nu ln mt s vic c tht, ngi ni ngm ngm th hin thi ph phn ht sc thm thy ca mnh.

3.3. Tnh dn tc:

Trung tTmnhHdnctliccuathHnhCngn, tTchng@Tcthi lihiun hkhcrtnpt qvua hnnghhinhnbicuu

trng ht sc gn gi thn quen vi phong tc tp qun ca ngi dn Vit Nam v cu trc sng i cn i, m iu hoi ha c vn c nhp rt d thuc d nh ca thnh ng, tc ng.

Sy n/ tan ngh Tnh lng/ ngha xm Qua sng/ ht bn

Trnh v da/ gp v da

Con rng/ chu tin

Ngh, lng, xm, bn, sng, v da, v da, rng, tin, l nhng hnh nh biu trng ht sc gn gi thn thuc trong i sng ca mi ngi dn Vit Nam. Nhc n chng l ngi ta c th lin h, tng tng, hnh dung ra lin. c bit khi a vo s dng trong sng tc vn chng, n s lm cho tc phm mang m

bn sc dn tc, lm cho ngn ng vn chng mang tnh gn gi, gin d, mc mc

ph hp vi li n ting ni hng ngy ca nhn dn, dn n vic tp cn ca c gi

i vi tc phm vn chng mt cch d dng hn. Khng nhng th, kin trc sng i v vn nhp hoi ha, cn i ca thnh ng, tc ng cn lm cho c gi khc su nh lu hn vn c cp trong tc phm.

iu ny cng gii thch v sao Truyn Kiu ca Nguyn Du t lu tr nn quen thuc, gn gi vi mi tng lp nhn dn, t ngi tr thc ti ngi bnh dn, k c nhng ngi khng bit c, khng bit vit cng c th ngm c vi cu Kiu. Cch gii thch n gin l Nguyn Du bit s dng vn ngn ng dn tc vo trong sng

tc ca mnh, chnh l thnh ng v tc ng.

Lm cho ci sng khuynh thnh

Lm cho qun xiu nh nh chi

... Mt ca mp ng i bn mt phng

Trung tm Hc liu H... CChonngThith@m vTn iblinuthuhync btitptavy nghin cu

...Xa nay nhn nh thng thin cng nhiu

3.4. Tnh thuyt phc

Tnh thuyt phc ca thnh ng, tc ng c th hin ch, bt c vn g c cp n trong thnh ng, tc ng u c tnh khi qut cao bng hnh nh thc t ch khng phi l lun sung. Theo s kim chng ca thi gian, a s cc s vt hin tng c cp n trong thnh ng, tc ng Vit Nam u dn tr thnh mt quy lut, mt s tht hin nhin khng ai c th chi ci c.

n c ra mt s trng hp sau: cn c vo thc t chn nui ca ngi nng dn: nui ln th nhn nh cn nui tm th vt v, cc nhc hn, nhn dn ta c rt ra kinh nghim Nui ln n cm nm, nui tm n cm ng .

Hay vi cu tc ng t c l qu c thi cng c xut pht t nhn thc sau. i vo bt c vng qu no, iu quan tm trc ht phi l tp tc, php tc ni . Hiu bit, tn trng lut tc, thi cch ca tng ni, tng chn l mt yu cu vn ha

trong th ng x ca mi ngi i vi quan h x hi. Do ngi Vit Nam thng khuyn bo nhau t c l qu c thi.

V cch s dng ny th H Ch Tch l mt trong nhng ngi c kh nng vn dng rt kho lo thnh ng, tc ng trong cc cuc ni chuyn ca mnh. Lm cho li ni ca Bc c lp lun cht ch, sc bn, to nn sc thuyt phc cao thu ht c s quan tm ca ng o nhn dn trong nc. Bc hay dng tc ng nh mt ch im, mt chnh ri t m rng vn cng hng hay ngc li.

Tc ng ni : o b lm chung, o ngi mai o. Bt k lm vic g cng phi c chng mc, vit v ni cng vy. Chng ta chng l chng ni di, vit rng. Ch khng phi ci g cng phi ngn mi tt [24;11].

3.5. Tnh i chng:

Tnh i chng ca thnh ng, tc ng c th hin ch, n c th c s dng rng ri vi mi i tng: bt k l ngi tr thc hay ngi bnh dn; thm ch ngay i vi c nhng ngi khng bit c, khng bit vit th thnh ng, tc ng cng

TrungctsmdHngtcronliglui nHtiCngnni Tchah@. ThTnhinlgi,uthc ngctpcvnhnn gdhnitanscdung nh mt vn ngn ng c sn, khi ni ra th ai cng hiu. V d nh mt s thnh ng, tc

ng thng dng mang mu sc phong cch khu ng nh: t nh chut lt; Nhanh nh sc; en nh mun, tnh nh so, trng g ha cuc,

ng thi, thnh ng, tc ng khng ch dng miu t ring cho mt i tng

no , n c th dng ch nhng ngi c li sng phong l nh ng hong b cha hay cng c th dng ch nhng kip ngi c cuc sng bn tri u tt mt ti, Do , n khng tr nn xa l vi bt c lai ngi no trong x hi, t lm cho n c tnh i chng su sc.

Ni tm li, vi mt lot nhng u th trn , thnh ng v tc ng tr thnh cng c ngn ng v cng sc bn v c hiu qu i vi hot ng giao tip cng nh qu trnh sng tc vn chng.

CHNG II: THNH NG, TC NG TRONG TRUYN NGN CA NGUYN HUY THIP

2.1. VI NT V CUC I V S NGHIP SNG TC CA NGUYN HUY THIP

2.1.1. Cuc i

Nguyn Huy Thip sinh ngy 26/7/1950. Qu qun: thn Phng H, Huyn Thanh Tr, H Ni. tt nghip i hc s phm (HSP) v l hi vin hi Nh vn Vit Nam vo nm 1990.

Nm 1970, Nguyn Huy Thip tt nghip khoa S trng HSP H Ni v ln dy hc ti Ty Bc (t nm 1970 1980). T nm 1980, ng chuyn cng tc ti B gio dc, sau lm vic ti Cng ty K thut trc a bn - cc bn (trc thuc Hi ng b trng). Hin nay th Nguyn Huy Thip ang sng v sng tc ti H Ni.

Trunngg tcnmg H tcnglicuthiHgiaCn vnt lTnhvi @cucTii lqiuaunhhiucngthpv sinnhgnhhaii: nthcmuc, th n, bn qun..

C th ni, im qua cuc i ca nh vn Nguyn Huy Thip, chng ta thy ng thuc th h cc nh vn sinh ra trong thi chin, nhng ln ln trong thi bnh. Thi m chin tranh li vo d vng, vn mnh ca dn tc khng cn l vn quan tm s mt na. Nhng th lc u ci c con ngi cng dn tan bin theo. Nhng ting tht cm hn k th khng cn vang vng khp ni i, trong thn, ngoi ng. Cuc sng li tr v vi chnh n, vi tt c nhng lo toan vt vnh hng ngy. Lc , i din vi nhau khng cn ta ch, nng dn a ch, ngi b bc lt v k bc lt, m l ngi i din vi ngi trong cuc sng sinh hot thng ngy, trong lao ng v trong sn xut. Vn chng lc ny li c tr v ci nhim v thing ling l phn nh con ngi v s phn ca con ngi. Hin thc , tc ng khng nh ti cm hng sng tc ca Nguyn Huy Thip. c bit l i vi mt nh vn lun trn tr, day dt, suy t trc cuc sng nh ng th cuc sng khng ch l cuc sng m cn cha c nhng gc khut by lu nay ngi ta v tnh hay hu cho n ng yn. Bng kh nng sng to ngh thut iu luyn, Nguyn Huy Thip nh thc n trong nhng sng tc ca mnh. Bi vy, bn cnh nhng trang vit y gnh nng cuc sng cm go o tin th Nguyn Huy Thip cn to bo dung np thm nhng phn i,

trn trc thuc v bn nng thm kn ca con ngi m c th l tnh dc vo trong trang vit. ng dm cp n nhng vn m t trc ti nay ngi ta bit nhng m ngi khng dm ni ra, th nay ng phanh phui, trn tri n trc nh sng ban ngy. cng l l do ti sao m li c rt nhiu kin khen ch, bn ci, tranh lun xung quanh cuc i v s nghip ca Nguyn Huy Thip.

2.1.2. S nghip sng tc

2.1.2.1. S lng tc phm

C th ni, nhng sng tc ca Nguyn Huy Thip c s lng khng nhiu. Bt u xut hin trn th hiu vn hc Vit Nam t cui nhng nm 80, vi sng tc u tay Tng v hu (1989) v tc phm ny ca ng cng c chuyn ti thnh phim. Sau mt thi gian vng bng th Nguyn Huy Thip li bt u lm ma lm gi trn din n vn hc Vit Nam. Mc d sng tc khng nhiu nhng bt c tc phm no ca ng khi bt u xut hin trc cng chng l li gy ln d lun xn xao gia hai lung khen ch d di.

Nguyn Huy Thip c mnh danh l ng vua truyn ngn nhng bn cnh ng cn sng tc cc th loi khc nh: tiu thuyt, tp vn, tiu lun, ph bnh, gii

Trutnhigut,kmch.HV c blit ucthH loCinnoTNhguy@n HTuyTi hliipuchngcttopvcdnugnhgiaingcccuho

ring mnh. C th k n mt s tc phm tiu biu nh sau:

* Tiu thuyt: y l mt th loi m Nguyn Huy Thip ang chp chng nhng bc i u tin, hai tc phm c coi l a con u lng ca ng c th k n l Tui hai mi yu du v tiu thuyt kim hip V lm ngoi s.

* Truyn ngn: Nhng ngn gi Hua Tt (1989), Tng v hu(1989); Con gi thy thn (1992); Nh nhng ngn gi (tuyn tp, 1995); Thng c cho i bc(NXB Vn ha thng tin, H Ni, 2000); Ma Nh Nam (NXB Vn hc, H Ni,

2001),...

* Tp vn, tiu lun, ph bnh, gii thiu: c bn th loi ny c tp hp li in thnh sch Ging li bt chim (NXB H Ni, 2003) v c ti bn c chnh l, b sung bi NXB Hi nh vn, nm 2006.

* Kch: c Tuyn tp kch Nguyn Huy Thip (NXB Tr, 2003)

Nhng tc phm ca Nguyn Huy Thip c xut hin ri rc trn cc bo v tp ch: Vn ngh; Lao ng; Tin phong ch nht; Tui tr TP. H Ch Minh; Sng Hng; t Qung; Ca Vit;.. Tc phm ca ng c dch ra nhiu th ting: Anh, Php, Nga, .. v thu ht s quan tm ca c c gi ngoi nc, c bit l c gi Php. Theo thng k ca Vietnamnet, trong danh sch 20 tc gi c sch bn chy nhiu nht ca

NXB Editions de IAube Php th sch bn c ca Nguyn Huy Thip bn chy v tr th 3 (35283 bn). Ring cun tiu thuyt Tui 20 yu du c in ln u bng bn dch ting Php l 4000 bn, qu l mt s lng khng l.

2.1.2.2.Ni dung

Cuc sng ang bin i tng pht, tng gi, con ngi ta khng th sng mi trong hoi nim c, bit bao vn mi ny sinh trong cuc sng mi, i hi mi c nhn mun tn ti trong x hi th phi t iu chnh mnh cho ph hp. Nguyn Huy Thip cng vy, ng tm cch lm mi mnh bng vn chng. Con ng vn chng m ng tm n khng phi l con ng mn m ngi ta vn thng i, ng t ph, bt ra v tm hng i ring cho mnh. ng tng bc bch Vn hc gip con ngi nhn thc v mnh, v cuc sng. Vn hc i hi con ngi ta phi bit, phi dm nhn thng vo chnh mnh, vo cuc sng m mnh ang tn ti t thc v mnh. Thi e thn, ngi ngng khng dm ni s lm cht i chc nng phn nh hin thc ca vn chng. Chnh v iu , tc gi Nguyn Huy Thip dm nhn thng vo s tht ca i sng hin ti m phn nh. i su vo th gii truyn ngn ca Nguyn Huy Thip,

Trucnhgntgtma khHngcblitgupnHhnCg gnquThcao @siuT, tuiylitmu hm c tpchvngntagchhionngcngup, chng ta quay qut, nght th trc mt cuc sng trn tc rt thc, rt gn gi vi chng

ta, c th do hu hay v tnh m chng ta cha nhn ra. l mt x hi thu nh, gm nhiu gia nh con con, tt c h sng v tn ti trong nhng mi quan h cm o, go tin ; tnh yu hn nhn, gia nh, x hiV thm ch l c nhng nhu cu ht sc nh nhoi, tm thng, th tc ca con ngi cng c ng lt trn trong trang vit. C s sng y, nhng mi l cuc sng, l nhng ci m hng gi, hng ngy con ngi ang tn ti xa hoc gn hoc trong chnh n cng nn.

Trong nhng trang vit ca mnh, tc gi khng ngn ngi nu ln nhng s b tha nhch nhc trong cuc sng, k c nhng s tht rng rn, khng khip. C s vt n rng rn v qui n. Chng hn trong truyn Chy i sng i , trm Thnh t qun ru v khi la bc cao th trong qun c mt con chut to bng bp chn ngi phng thng ra ngoi c ci hnh hch . Trong tp truyn ca Nguyn Huy Thip rng rn hn c vn l nhng s vic ht sc bnh thng nhng bc l s n mt , s hn km ca con ngi , gia mi nh nhng , sng xt li ra ci tm l v li , v li mt

cch khinh bc, trng trn , mt cch mui mt , tng tn lng tm. Tm l v li ang tr thnh mt np n su trong no trng , tm thut ca con ngi hin i . l tm l ca ng Bng lo m tang cho ch vn lnh lng tnh ton : Mt m b sa lng . Ai li i ng quan ti bng g di bao gi ! Bao gi bc m , cho ch b vn ( Tng v hu). l tm l ca oi v Khm , hai nhn vt anh v em trong truyn Khng c vua, tr trn mc c vt cht vi nhau nu nh oi ng c hoc ly c M Trinh _ bn ca Khm.

Tm l v li th tt dn n quan h tin trao cho mc . Trong Huyn thoi ph phng , cnh Hnh m cng tm nhn tht l thm . tranh th s tin cy ca gia nh , ngi nh ri chic nhn m Hnh toan li dng . nhn vt ny , trc li tr thnh mt cng lnh sng .

Mun ci t x hi phi ci t tm l con ngi , Nguyn Huy Thip cp n mt vn quan trng ca tm l con ngi thi k qu . Thi k lc s trc y l thi k ca ch bao cp , v nht l trong chin tranh ngi ta hon ton sng bng

Trutnngh tngmha H, khcnlgicunsHo Co tnnh Ttohn .@NhTngi klihi uchhuycn stanpg vk nngguyhinmnci , uk

nguyn ca hch ton . Ch tnh ngha khng , con ngi ngy hm nay i hi s

sng phng , s tnh ton phn minh . ng nhin , hch ton l nng sut , l vn minh , l tin b . Tuy nhin , cuc sng tht l khng khip nu nh trong quan h gia ngi v ngi ch cn li quan h tin trao cho mc v tnh ton v li . Nu nh tinh thn thc dng rt cn cho ch hch ton li bin cht thnh ch ngha thc dng nhn chm trong s tnh ton lnh lng mi tnh cm v t v chn tht ca con ngi th li l mt hu qu khn lng. V mt ny , tp truyn ca Nguyn Huy Thip c ngha cnh tnh su xa .

C mt thi vn hc ca ta, ca ngi biu dng nhng phm cht tt p , nhng con ngi thuc v khi cng ng . V l nhng con ngi ca cng ng ny th ph bin li l nhng iu hay , iu tt , nhng nt xu v d nu c chng ch l ngu nhin v nht thi . Do vi Phm tit, Vng la , Kim sc ngi ta khng chp nhn c , bi nh vy l ph bng l s nhc nhn vt , con ngi lch s . Bi h thy ht hng qu, bt ng qu khng quen vi cch nhn nhn vt s thi ca h .

Nhng h u bit rng hin thc cuc sng khng ch mu hng m n cc k phc tp, c nh sng , c c bng ti v trong bng ti c c nhng th t ngy ma qui , khi y con ngi d bt c l ai i na th cng t cuc sng trn tc rt Ngi m bc ra thi, h cng c h , n , i , ca cuc i , chnh l iu m Nguyn Huy Thip em n cho c gi , cch nhn mi v con ngi .

Tri di theo nhng trang vit ca ng cn l nhng trang vit v Nhng iu trng thy m au n lng , l tnh cm chia s , thng cm ca ng i vi nhng nhn vt n , khc ha ln nhng thin tnh n rt p, nh Thm trong Chy i sng i , nhn vt Hng trong Cht thong Xun Hng , nhn vt Sinh trong Khng c vua , Thin tnh n l c mt nh sng du dng , huyn du trong tc phm Nguyn Huy Thip , tm hn ngi c khng khi tru nng trc bao s tn bo , th b , qui n , hn km phi by ra trong tc tc phm , th khi bt gp thin tnh n h c tm trong nh sng ny s tr nn nh nhm thanh cao hn.

c bit c nhng thnh vic ngm li ta ch mt, nhng khi c truyn

TruNngguytnmHuHy Tchilpituh cmH tChy n Tnhgng@t,Tti tliiu, vhnhcitulpc vphincghhpinhnncl un c xut hin ngoi cuc sng hin thc. l hnh ng nhm con du tm ca lo

Kin trong Khng c vua, l c ch vng trm ca Phng vi c Nhung trong Nhng bi hc nng thn, hnh ng tr trn ca i tnh nhn trn chuyn Sang sng; s cp ot trng trn i con gi ca nhn vt tivi c gi Mng trong Th cm; hin tng dy th ca nhn vt ti trong Thng nh ng qu,.Tt c, nhng ci thng xuyn xy ra trong x hi , chng qua con ngi ta khng nhn ra m thi, c ngi ni , vn ng Sexy qu. Nhng ng cng tng ni : Ti vit nhng ti c thy th u . Vng qu vy , nu i su vo tm hiu ta thy , hu ht nhng tc phm ca ng khi vit v Sex u l gip con ngi nhn nhn ng hn v mnh, v cuc sng ang tn ti .

2.2. NGN NG TRUYN TRONG TRUYN NGN CA NGUYN HUY THIP

Ngn ng l v kh sc bn mi tc gi s dng n lm nn thnh cng trong tc phm ca mnh. Qua qu trnh kho xt cc tc phm ca Ngun Huy Thip chng ti

nhn thy: ngn ng ca Nguyn Huy Thip c tnh khch quan, lnh lng v mt ging

u gn gi, sung s.

iu th hin trc ht vic xut hin ca hnh tng nhn vt xng ti mt cch thng xuyn trong tc phm, ng vai tr l ngi k chuyn. Tuyt i a s cc nhn vt xng ti trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip tn ti vi t cch l mt nhn vt c tnh cch, c tm l v hnh ng. l Chng trong Con gi thy thn, Nhm trong Thng nh ng qu, Hiu trong Nhng bi hc nng thn,Thm ch nhn vt ti l nhn vt chnh trong tc phm nh nhn vt Chng trong Con gi thy thn. Do vy hnh tng tc gi lu m trong tc phm. Mi nhn xt, nh gi u l ca ngi k chuyn. T , to c tnh khch quan cho ngn ng v lm tng gi tr ca tc phm.

Vn chng ca Nguyn Huy Thip khng bng by m c ng v sc gn, nhiu tng bc ngha. N ti ri cht sng v cn lm lp bi bm ca cuc i. Hnh nh Nguyn Huy Thip lm lt tt c, nhng t ng ca cuc sng nhng li n ting

Trunngi htnmg ngHykchlingutbH mCttn, mThtch@nTo,thilmicuhhc cnhtnpg lvivnngg htic, nchcituc,

vo trong vn chng ca mnh. Tuy nhin, ch ngha ht sc ba bn ngn ngang

nhng li ni ln mt cch chn thc v s tht cuc sng v con ngi. Qua ngn ng y, cuc sng hin ln gn gi v thn quen bit bao.

Vn ng cng rt nhiu cht th, nhng bi th phn nhiu l do nh vn t vit, ngn ng th ca lm cho vn ng th hn, cng hn m qua lm dn gian ha tc phm ca ng.

Ngn ng trn thut ca Nguyn Huy Thip gin d, nhng giu sc gi, c nhng hnh tng, gi hnh nh gn gi, thn mt trong cuc sng hng ngy.

Ti gnh la v nh, i men theo ng mng. Nng gt lm, ngoi tri c l phi 40 . Bn non bn v ng nt n, bong cong ln nh bnh a( Thng nh ng qu).( Git mu)

B Diu b nht trong bung, i kht lm, bc c phn n(Git mu)

Tuy nhin, i khi cu vn ca Nguyn Huy Thip cng ht sc mm mi, uyn chuyn s dng nhng t bng by, chn lc t ng rt t.

Con sng bn nc m mng v bun c liu, na nh ch i, na nh hn di. Ma hoa trn ngn cy go mu xao xuyn, l lng (Chy i sng i).

Trong khi miu t Nguyn Huy Thip cng s dng nhiu kiu cu trn thut ngn gn, cc kiu cu n v cc cu tnh lc. Cu vn di trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip thng rt him, ngc li cu n v cu lc thnh phn li t ra u th.

Cha ti bo: Ngh ri cha lm g?. Ti bo : Vit hi k. Cha ti bo: Khng. V ti bo: Cha nui vt kem. Trn ph do ny nhiu ngi nui chim ha mi chim vt(Tng v hu).

V c bit khi cp n ngn ng ca Nguyn Huy Thip chng ta khng th khng nhc ti vic vn dng thnh ng, tc ng ca tc gi trong truyn ngn. y l cch s dng m rt nhiu tc gi dng. Tuy nhin, khng ai ging ai, mi ngi mt phong cch. i vi nhng tc gi vit v nhng vn khc nhau hoc thuc a bn c

TrutnrgkthcmnhHautchlsi udngHTNCTNncTnhgkh@c nThaui. liui vhiNcgutypn vHuynTghhiipcnncgvuy do truyn ngn ca ng tp trung xoay quanh vn cuc sng sinh hot bnh thng,

thm ch tm thng, tn mn ,vt vnh ca con ngi, nn a s thnh ng, tc ng s dng trong truyn ngn ca ng mang m phong cch khu ng v i lc cn nh hng bi phng ng Bc B: Ngu nh ch, tn tn, n tn ph hi, bn trn nui ming,

Nhn chung vic s dng thnh ng, tc ng ca Nguyn Huy Thip vo trong tc phm rt iu luyn, khng nhng chnh xc, ph hp m cn linh hot sng to ci bin v m phng n cho n t gi tr ngh thut cao nht trong vn cnh. Chnh v vy, vn ca ng lun chuyn ti y ni dung ti ngi c.

2.3.Thnh ng v tc ng trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip

2.3.1. Cch vn dng.

3.1.1. Kt qu thng k.

Sau khi kho st ton b bn mi ba tc phm ca Nguyn Huy Thip

(NHT), chng ti thu nhn c kt qu sau:

S lng tn-tn thng k

Tng s ng cnh thng k

Nguyn dng Ci bin

262356230126

Trong qu trnh kho st chng ti nhn thy hu ht tc phm no tc gi cng s dng thnh ng, tc ng (TNTN). Mc d mc xut hin khng dy c nhng khi xut hin li rt ph hp v to chiu su cho ng cnh vn dng v t c hiu qu ngh thut cao. y chnh l s kho lo ca tc gi trong vic s dng thnh ng, tc ng trong tc phm ca mnh.

Vi 262 TNTN c thng k, chng ti nhn thy c mt thnh ng c tc gi s dng lm nhan cho tc phm, l thnh ng chn tru ct c trong tc phm Chn tru ct c; hai thnh ng r nh bo v c cy vai ba c vn dng trong th cng trong tc phm Chn tru ct c. Cn li c s dng hin hay n trong

Trucngc stnmg tHc cca lingu. TheHo hCaihnnhTthhc @hocTilcilunghtrocngtngpovcknpgchhicnkchoung

35 trng hp (chim khong 9.8%/356 ng cnh s dng) hoc a s c s dng theo hnh thc lng ghp vo li vn hoc li thoi ca nhn vt rt linh hot, chnh xc v ph hp vi tng ng cnh, t c gi tr biu t cao.

Hu ht nhng thnh ng, tc ng c s dng trong nhng sng tc ca ng u mang mu sc phong cch khu ng. Cn nhng TNTN mang phong cch gt da nh nhng thnh ng tc ng Hn Vit chim s lng rt t. iu ny cng rt d hiu, bi nhng TNTN gt da thng rt trang trng thch hp vi nhng hon cnh giao tip nghi thc ng thi n c ng ngha rt tru tng, kh hiu kh nm bt. Trong khi ngn ng trong TNTN thun Vit rt gn gi vi li n ting ni ca nhn dn, d hiu, d nm bt. N rt ph hp trong nhng sng tc ca Nguyn Huy Thip (NHT), hu ht ni dung trong cc tc phm truyn ngn ca ca ng thng cp ti nhng vn rt dn d, i thng trong cuc sng sinh hot ca ngi dn.

Ngoi ra, trong qu trnh kho st chng ti cng nhn thy c mt s TNTN c s dng lp i lp li nhiu ln trong cc truyn ngn ca NHT; Ma nh trt(tm ln);

Phm phu tc t(by ln); Nng nh la (su ln); Ci nh nc n (nm ln); Kh leo c gy (bn ln); Ph h tr (nm ln); Tin oan nghip chng (nm ln); t nh chut lt (bn ln).

Ni tm li, nhng TNTN c s dng trong sng tc ca NHT rt d hiu, thng dng v gn gi vi thi quen ngn ng ca ngi Vit Nam. Chng c vn dng nhiu dng khc nhau tu theo tng hon cnh c th, khi th dng nguyn mu, khi th dng ci bin m phng. Tt c nhm mc ch lm cho ni dung tc phm t c hiu qu ngh thut cao. y c xem l mt trong nhng mt thnh cng ca NHT trong qu trnh sng tc vn trng.

2.3.1.2. S dng nguyn dng

y l dng xut hin tn s cao trong sng tc truyn ngn ca NHT. Trong tng s 356 ng cnh s dng TNTN m chng ti thng k c th dng ny xut hin

230 ln chim 64,6%. V vic s dng nguyn dng TNTN th tc gi Chu Xun Din c

vit: S d thnh ng, tc ng c th gi nguyn vn dng c sn ca n nh vy v TruknhgntgnmhHngnc lci ucu tHrcChnnh Tthhc@n Tnh, imlituhhngcltipvcdnngghnihnmct lui khuyn rn, hay nh mt phn on-lun c trong hnh thc chng minh ca t duy logic

( 4;176). Tn s xut hin cao ca TNTN c dng nguyn dng trong sng tc truyn ngn ca NHT chng minh iu . S dng TNTN nguyn dng c ngha l tc gi s gi nguyn hnh thc ng php ca n khi a vo trong cc sng tc ca mnh.

Qua kho st chng ta thy TNTN so snh s dng nguyn dng trong cc tc phm truyn ngn ca NHT rt t m ch yu l TNTN i xng v phi i xng. iu ny cho thy cu trc bn vng, n nh ca TNTN loi ny. Mt s TNTN c s dng tn s cao trong cc tc phm truyn ngn ca NHT l ma nh trt (7 ln); phm phu tc t (5 ln); t nh chut lt (4 ln); tin oan nghip chng (ba ln),...

TNTN nguyn dng c NHT rt a dng v phong ph trong tng ng cnh khc nhau. C lc tc gi s dng TNTN thun Vit, c lc tc gi s dng TNTN Hn Vit. V v tr ca chng cng c tc gi s dng ht sc linh hot v t c hiu qu ngh thut cao.

Trong qu trnh vn dng tc gi c th cho TNTN nm nhiu v tr khc nhau. N c th xut hin u cu, gia cu hoc cui cu, c ngha l n c dng ho ln vo trong li vn ca tc gi hoc li thoi ca nhn vt trong tc phm. Cng c khi n c dng vi nhng t cch l mt pht ngn tng ng vi mt cu ring bit. vi vic dng TNTN nhiu v tr khc nhau nh vy cho chng ta thy s linh hot trong ngi bt sng tc ca tc gi.

+ v tr u cu.

Chng ti ch kho st c 8 trng hp TNTN s dng v tr u cu. v tr ny, TNTN thng ng vai tr chuyn , nhc li trc v m ra sau. C th n c ra mt s v tr sau:

(a) Bn tnh ngi Vit l hay trng ngng, nhiu khi quyn gc ngay chnh tim c mnh. n cng trng ni trng hng nhng c trng mi m quyn mt n th cht. Cha chung khng ai khc l th, v c nhau, ngng nhau. (Cht thong Xun Hng). Cha chung khng ai khc c ngha l: v trch nhim, vic chung b mc

khng c ngi chm lo sn sc. Trong hon cnh trn thnh ng ny c t v tr

Trungu ctum. NH vca llimunhiHm CvtnmTlhi @trTc:diolibun thnh cngtpi Vvit nhagyhtrinng cngung ngi khc m khng bit t lc bi chnh bn thn mnh do mi mi xut hin thi v trch nhim i vi cng vic, thi cha chung khng ai khc. ng thi thnh ng ny cn c nhim v t tin cho sau : thi th hin kha cnh nhau, ngng nhau v nu c gi li sng v trch nhim ny th c l Tng Cc st nghip lu ri.

(b) Chng n th c dy ai? Bn n ng t bit rt rMt phn cng ti gii n cc c kch ng na c, chng n l bn lo khot , khng c phc c g u phc c ti mu, hiu cha? Khng hiu th ri s hiu (Sng d lm)

Trong ng cnh ny, thnh ng phc c ti mu c t v tr u cu,va c nhim v ni trc: n ng khng c thc g u, bn chng ch l bn lo khot thi ng thi m ra sau ch c ph n mi lm cho mi th tt hn bi phc c ti mu m.

(c) m Tng Cc ln u c ng vi mt b ln quyn th nghin tri . Cnh vng l ngc cng chng khc g con . Hm sau hai ngi gp nhau (Cht thong Xun Hng).

Thnh ng cnh vng l ngc trong ng cnh trn c t v tr u cu va c nhim v nhc li trc: ch v B qun cha v tip tc pht trin sau mang tnh cht chm bim ma mai con ngi ny cng chng khc g con .

Bn cnh mt s TNTN nguyn dng c a ra phn tch nh trn th mt s TNTN khc khi c t v tr u cu cng u c vai tr tng t. V d nh mt s TNTN: ma nh trt (Nhng ngn gi Hua Tt); tin mt tt mang (Cnh bum nu th y); i nh bay (Tm hn m);.

Nhn chung, vi v tr ny, TNTN va c tc dng chuyn lm cho cu vn lin mch, c lgic, c sc thuyt phc cao. ng thi va tit kim ngn t lm cho cu vn c tnh hm sc cao.

+ v tr gia cu.

Chng ti kho st c 86 trng hp s dng TNTN v tr gia cu. v tr

Trunngy, tnmnHgvcai ltirul thHnhCphnn Tphhc@a cTu,bilsiunug h ngchtacphovcunvghlimnchcocuu c gi tr biu t cao hn.

(a) ng hai Thn bo: Ban kim tra l xem chng tao c n bt n xn g khng th mch ng Phng b th x bit (Con gi Thu Thn).

Theo ng cnh trn thnh ng n bt n xn c t v tr gia cu, ng vai tr nh mt cm ng t trong cu ch ti mt hnh ng m ng Hai Thn mun nhc ti: hnh ng n cp x xo ca cng ca nhng ngi c chc c quyn m cng vic ca nhn vt Chng trong truyn phi c trch nhim pht hin ra. a thnh ng n bt n xn vo trong li thoi ca ng Hai Thn lm cho li thoi ca ng tr nn s sng hn khi l dng thng cm t ch ngha ca n, ... xem chng tao c n cp x xo ca cng khng?; ng thi li thoi tr nn hm xc hn cha ng mt thi chua xt ma mai s phn ca ng Hai Thn m nhn vt Chng vn c th nhn ra.

(b) Nu nh ngi nh ca Bc vn thng xuyn ung bia xung quanh y th phi hi bn du th du thc vi nh giy bn bo th mi bit c (Ch Hot ti).

Thnh ng du th du thc c t v tr gia cu ng vai tr l mt cm danh t trong cu, dng ch ti nhng loi ngi khng lng thin trong x hi, lu lng, khng ngh nghip. Ho cng kt cu ca cu, thnh ng ny gp phn lm cho ni dung thng bo ca cu c c th ho hn v i tng m ngi ni mun cp.

(c) ... _Con i i dm ba na thng phi nh tin cho thy u bit

Theo ng cnh trn, thnh ng dm ba na thng c t v tr gia cu, ng vai tr nh mt trng ng trong cu, dng ch mt khong thi gian ngn nht m v chng ng lo Hn mong mun bit c tin con. Qua , cho ta thy tnh cm rut tht gn b ca v chng ng Hn i vi con gi.

Ni tm li, bn cnh mt TNTN c phn tch nh trn th trong cc sng tc truyn ngn ca NHT cn rt nhiu trng hp s dng TNTN v tr gia cu. v tr ny, TNTN thng ng vai tr l thnh phn ph ca cu, b sung ngha cho cu. Cng c khi chng ng vai tr thng bo chnh trong cu, n lm cho cu vn c gi tr biu t cao. Khng di dng, lan man ch dng nhng TNTN ngn gn, tit kim ngn t m vn chuyn ti c ni dung ng ngha ca tc gi n c gi.

Trung t+mHvtrc cluiiucuH Cn Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

Chng ti kho st c 83 trng hp (khng k nhng trng hp c s dng nhiu ln cng mt v tr). Cng nh TNTN v tr gia cu, TNTN nguyn dng khi ng v tr cui cu thng lm thnh phn ph cho cu, b sung ngha cho cu. Ngoi ra, n cn c s dng nh mt kt lun cho mt vn no c cp trc , v hnh thc n thng ng sau nhng cm t nh: tht l, ng l,

(a) ..._Cha b c! B Thiu chm dy - ch ton n tn ph hi (Huyn thoi ph phng)

Theo ng cnh trn ta thy thnh ng n tn ph hi c t v tr cui cu (cu khuyt ch ng) ng vai tr l mt cm ng t trong cu ch li sng hoang tng khng tnh ton, khi a thnh ng ny vo trong li chi ca b Thiu i vi con gi khi c lm mt chic nhn mt ch vng, lm cho sc thi m tnh ca li chi mnh hn. Qua , cho ta thy bn cht hm tin, trng vt cht ca nhn vt b Thiu n mc sn sng s v con ci trc mt mi ngi. n sau li chi l li ph phn ngm ca tc gi i vi nhn vt.

(b) Ci v cho con, ng Bng ni vi cha ti: Anh phi ng ra ch hn, b

chu Kim Chi v ph, anh l tng, th l mn ng h i( Tng v hu)

Thnh ng mn ng h i c t v tr cui cu i sau lin sau cm t th l nh li c kt mang tnh cht chn l hin nhin trong suy ngh ca nhn vt ng Bng v s tng xng th lc gia hai gia nh ca Kim Chi v gia nh ng tng v hu. Sau khi a ra mt s l l b chu Kim chi v ph, anh l tng, ng Bng i n kt lun th l mn ng h i. Do , ng nh ng tng v hu lm ch hn trong vic t chc hn nhn cho con trai ng.

(c) Li cn bc bch na ka - B ti ci nht My nh ca thn, on trch chng tao ch g? My nh ch bay chng tao ch g? Gii i, tht l nui ong tay o, nui co trong nh (Ch Hot ti)

Trong ng cnh ny, tc ng nui ong tay o, nui co trong nh c t v tr cui cu ngay lin cm t tht l. Sau khi a ra mt lot l l: My nh ca thn, on trch chng tao ch g? My nh ch bay chng tao ch g, nhn vt b ti lin a ra kt lun tht l nui ong tay o, nui co trong nh.Lc ny, cu tc ng nh

Trulngi tc mrt Hmtcbliihuc aHu CncnaThng b@ Tvsilivunh, xcu txa pcva chngHhoitn ci vui

gia nh ng.

Ni tm li, khi ng v tr cui cu TNTN va ng vai tr nh mt thnh phn ph ca cu b sung ngha cho cu ng thi n cn c vai tr nh mt li kt lun cho mt vn no , n thng tn ti trong li thoi ca nhn vt lm cho li thoi ca nhn vt thm sc tch, c ng m li c sc thuyt phc cao. T to c hiu qu ngh thut trong vic miu t nhn vt ca tc gi.

+ ng c lp thnh mt cu.

Trong qu trnh kho st chng ti nhn thy c 8 TNTN c s dng nh mt pht ngn ring bit tng ng vi mt cu. Vi vic vn dng TNTN theo cch ny va gip c gi nhn din c TNTN s dng, ng thi qua nhn mnh ni dung cn thng bo trong ng cnh.

(a) ng Thuyt ci gn: Ny, gi thi lu manh ra y phi khng? t c l, qu c thi. L thi y khng th u nh (Nhng ngi th x)

Theo ng cnh trn, tc ng t c l, qu c thi c s dng nh mt cu ring bit. Nhm nhn mnh ni dung cn thng bo gia nhn vt ng Thuyt vi nhn vt anh Bng. l li e do ngm, ni no c lut giang h ca ni y, nu nh anh Bng m tnh gi tr lu manh ra th ng ta sn sng c cch trng tr ch ng. Qua , ta thy dng ca tc gi mun nhn mnh tnh cch ca nhn vt lo Thuyt cng l tay khng va.

(b) - Nh nhngton vic khng tn. Lm rung. Nui lnTh tm gingu tt mt tiChng nh ngy xaLi thng b congu lmCng kh (a so sang sng).

u tt mt ti xt v kt cu ng php n ch ng vai tr l 1 yu t cu to nn cu. Nhng khi a vo trong ng cnh, tc gi vn dng sng to n ng thnh mt cu ring bit trong chui li thoi ca nhn vt ngi ph n. Khi nhn vt ny k vi ngi tnh c v hon cnh sng hin ti ca mnh. V n sau cch vn dng thnh ng theo dng ny ta thy uc dng ca tc gi mun nhn mnh hn v hon

cnh sng vt v cc kh ca nhn vt ngi ph n trong truyn, qua n cha thi

Trucngm tthmng Hchiacslicua tcHgiC.

n Th @ Ti liu hc tp v nghin cu

Ngoi hai TNTN c dn gii trn th su TNTN nguyn dng cn li cng t c hiu qu ngh thut tng t khi tc gi vn dng chung thnh mt cu ring bit trong cch hnh vn.

Ni tm li, d c vn dng v tr no: u cu, gia cu, cui cu hay lm thnh mt cu ring bit th ta u thy kh nng vn dng TNTN ca tc gi vo trong sng tc vn chng rt iu luyn. Cch vn dng ny cng rt ph bin trong cc sng tc ca cc tc gi khc nhng vn dng nh th no cho c hiu qu th khng phi bt c tc gi no cng lm c.

A.Thnh ng, tc ng thun Vit vn dng nguyn dng

Trong qu trnh sng tc, ngoi vic ch n cch la chn ngn t, NHT cng rt ch vn TNTN thun Vit thng dng, gn gi vi cuc sng hng ngy ca nhn dn. V c ng vn dng rt linh hot theo nhiu dng thc khc nhau. Bn cnh vic vn dng TNTN thun Vit nguyn dng theo ng phm vi s dng ca n, tc gi cn

m rng phm vi s dng cho loi TNTN ny, t a dng ho biu cm ho sc thi ho ni dung cn thng bo ca mnh. Chng ti c th n c ra mt s v d sau:

+ TNTN thun Vit c vn dng theo ng phm vi s dng

(a) ng Diu chy li tr li. Phi lu lm, c l t thi th u, ng Diu mi li c ln chy nh ma ui th ny. (Mui ca rng)

Nguyn Huy Thip s dng thnh ng chy nh ma ui ch s chy trn ca nhn vt ng Diu khi ng gp phi mt cnh kinh hong. l lc i sn trong rng vng, ng trc tip gy ra ci cht ca con kh con, nghe ting r th thm ca n ng bng cm thy nh c mi t kh quanh qut u y. V trc hon cnh , ng phi th nhn rng phi lu lm c l t thi th u , ng ta mi li c ln chy nh ma ui nh vy. Dng thnh ng chy nh ma ui trong hon cnh ca ng Diu lc ny rt ph hp, bi ng Diu khng ch chy rt nhanh m trong hnh ng chy cn km theo thi kinh hi nh s st c ma qu ui theo mnh.

(b) Lc ny Bc H nhn nho lm triu nh Ty Sn nh trng u ng (Vng la)

Trung tTmhnHhncglitrungHCunTnhg c@ ngTha illiuhohn cctnhphivm nngghhoikhnncgbuit

sng cht lc no; tnh th bp bnh, khng vng chc. Thnh ng ny c s dng rt hp l trong ng cnh ca tc phm, n dng ch hon cnh ca ngha qun Ty Sn lc ny. Khi Nguyn Hu cht, con trai l Nguyn Quang Ton ln ngi, Ty Sn chia r nm b by mi. Vi tnh trng ngha qun Ty Sn ri vo tnh th v cng bp bnh, khng vng chc c th b tan r bt c khi no nh trng u ng. V qu vy, sau mt thi gian vua Gia Long Nguyn Phc nh chim Ph Xun, Nguyn Quang Ton chy ra Bc, triu nh Ty Sn sp . Thnh ng c dng rt hp vi logic ca truyn.

+ Thnh ng tc ng thun Vit c vn dng theo cch m rng phm vi s dng.

(a) - C i l cha c mt khng c?

- Chng mt t no c! B Thiu vui v. C i l cha v l c li kho

nh vm mi l (Huyn thoi ph phng)

Kho nh vm (vm: voi) c ngha l rt kho, thng dng ch v sc mnh ca thanh nin trai trng. V d: Bc cha thy mt ngi no li li bing n th. Con trai kho mnh nh vm, m trng thy vic nh b thy nh tng(V Huy Tm, Nhng ngi th m). Nhng khi a vo trong sng tc ca mnh tc gi khng dng n theo phm vi s dng nh trn m li s dng n ch v sc kho ca mt ngi ph n- C i l cha l c li kho nh vm mi l. Chc chn trong ng cnh trn, thnh ng ny khng th dng ch sc kho ca mt ngi ph n lung tui nh b Thiu c con gi ln ti hai mi tui ri. M ng sau li thoi l dng ca tc gi mun miu t tnh cch lng l, gi tnh ca b ta i vi chng trai tr tn Hnh - mt thi chm bim ma mai i vi nhng k n no rng m.

(b) C o ty b Chiu nh tn l Jean Puginer rt c th lc. ng cng danh ca Chiu th l t gnh gia ng. (Git mu)

Thnh ng t gnh gia ng c hai ngha l Cht gia lc cng vic ang lm dang d, cha kip hon thnh nh mun,; Cnh ga ba, chia ly gin on do mt ngi cht hoc gp bt trc. V d trong Truyn Kiu c vit:

Trung tm Hc liu GHiCa nTnght@gnThti linguthc tp v nghin cu

Keo loan chp mi t tha mc em

Nhng khi a vo d a vo sng tc ca mnh, tc gi khng dng thnh ng t gnh gia ng theo hai ngha trn m li dng ch s dang d v ng cng danh ca nhn vt Chiu khi Chiu phm sai lm l nh nhm c o Ty.

Ngoi hai dng thc trn, NHT cn cho nhn vt ca mnh s dng TNTN theo ngha en ca n. cch vn dng ny, sc thi biu cm ng vai tr rt quan trng. Thng qua , tc gi mun by t dng ngh tht ca mnh. l hai thnh ng ngm ming n tin v nc mt c su c vn trong hai ng cnh ca tc phm Tng v hu.

i vi thnh ng ngm ming n tin, tc gi cho nhn vt con anh Thun hi khi n thy ngi ta b tin vo ming b n khi b n cht: y c phi ngm ming n tin khng b?

Thnh ng ngm ming n tindng ch nhng con ngi khn ngoan bit gi thi im lng, khng ng chm n ai c li, thng mang sc thi m tnh.

Tuy nhin, cn c theo ng cnh chng ta thy li thoi ca nhn vt Vi khng c hm ph phn b mnh m ch l mt cch hiu rt th ngy, thy g ni vy thy ngi ta b tin vo ming b mnh lc cht th c tng nh vy l ngm ming n tin. Vn t ra l khng phi ch , m thng qua li thoi ca nhn vt Vi tc gi mun nhn mnh n ci tnh cch hng h, v tm c phn nhn tm ca a chu i vi b, s nhn tm b chi phi bi cch cm, cch ngh ca mt a tr mi my tui u nh Vi nhng li qu hi ht, nng cn nh a tr ln ba. Mt thi chua xt, ma mai v s th , lnh nht gia tnh ngi; cnh bo v s xung cp o c trong gia nh ca ng tng v hu ni ring v c x hi ni chung.

Tip n vi thnh ng nc mt c su, tc gi cho b Vi ni trong tng tng ca b n _ anh Thun: V ti o khc: Em tht c li vi anh,vi con. Ti kh chu quay i. Nu c ci Vi by gi th s hi ti rng: B i, y c phi nc mt c su khng?.( Tng v hu)

Theo ng cnh trn, ta thy cng nh thnh ng ngm ming n tin, thnh ng

nc mt c su trong li thoi ca nhn vt Vi cng s khng mang hm g ht n

Trucnhg ctnmgoHi dicnlnihungkHhCngcnhTa hni h@m.TNhinligtuhhngcqutaplivthoni gdhidnrcngcuh trong tng tng ca nhn vt Thun, cho chng ta thy thi au n, dn dt ca Thun khi b v phn bi, git nc ca v anh c phi l li hi li hay phi chng ch l s gian di, la bp m thi. Vi vic xy dng thnh ng nh ny gip tc gi miu t ni tm nhn vt rt su sc.

Ni tm li, trng hp vn dng TNTN theo th nguyn dng, tc gi linh hot s dng chng theo nhiu hnh thc khc nhau ph hp vi tng ng cnh c th. a s nhng TNTN thun Vit d dng th nguyn dng ca NHT u mang m phong cch khu ng: rt dn d, i thng, gn gi vi cch nhn cch hiu ca ngi dn Vit Nam. ng thi cng ph hp vi ni dung cc tc phm ca ng a s cp n vn tn mn ,vt vnh ca cuc sng hng ngy.

B.Thnh ng tc ng (TNTN) Hn Vit vn dng nguyn dng

Bn cnh vic vn dng nhng TNTN thun Vit nguyn dng th trong truyn ngn ca Nguyn Huy Thip (NHT), tn s xut hin ca cc TNTN Hn Vit s dng nguyn dng cng mc cao. y l loi TNTN khng mang tnh cht tun tu ca

dn tc m c vay mn t Trung Quc nn n mang mu sc phong cch gt da, ngn ng tru tng v c tnh chun mc cao, do rt kh ci bin m phng li.

Qua qu trnh kho st chng ti thu nhn c 45 trng hp TNTN Hn Vit s dng nguyn dng. Trong , c mt tc ng c tc gi s dng dng gc trc khi vay mn vo kho TNTN Vit Nam. l sinh ngh, t ngh c dch ra ngha chung l sinh ngh t nghip

Anh ta ci, c v mn nguyn, ly thuc l ra mi ng Mng. Hai ngi ng ht thuc l bn tn nhngchuyn g khng r nhng nghe long thong c cu nht ngh tinh, nht thn vinh vi sinh ngh, t nghip (Chuyn ng Mng).

ng thi, chng ti cng kho st c hai trng hp thnh ng Hn Vit nguyn dng c dng rt hay: Quang minh chnh i v Trng ngha khinh ti.

(a) - y l thi th, gii . Quang minh chnh i c m mt xi

(a so sang sng). Thnh ng quang minh chnh i c s dng trong li thoi ca nhn vt

ng khch l khi ng nghe c nhn tnh ni c tng ngi no th vn th phi quang minh chnh i ch? th ng ta tr li Quang minh chnh i c m mt xi . R rng, theo li thoi ca nhn vt th ngha tch cc ca cu thnh ng b

Trupnhg nthmn lHmccholinumanHg sCc thni Tmhtnh@. CTucislingukihmtcintxpbvnkghhnigcnhocphup

mi ci u phi r rng, chnh ngha, nhiu lc n phi lem luc i th mi tn ti c nh th cuc sng ca ng khch kia chng hn. Qua ngn ng ca nhn vt, tc gi khc ho r nt hn tnh cch ca nhn vt: Mt thi bt mn trc cuc sng.

(b) Thnh ng Trng ngha khinh ti thng dng ch nhng ngi qu trng o ngha, coi khinh ca ci. V d khi ni v tnh cch tt p ca Kim Trng, tc gi Nguyn Du trong Truyn Kiu vit:

Chic thoa no ca my mi.

M lng trng ngha khinh ti xit bao!. (Truyn Kiu)

Khi da vo s dng trong tc phm Git mu, tc gi s dng thnh ng trng ngha khinh ti trong li thoi ca b bi khi b ta on tng s cho Phong: ng l ngi c mu, gian hng, nhng lng rng, trng ngha khinh ti . Chc chn thnh ng trng ngha khinh ti lc ny khng phi dng ch tnh cch ca Phong, bi cn c theo ni dung ca tc phm th Phong khng phi l con ngi nh th. Hn ch l mt ng quan ti, sng bung th, hm tin, mt a con bt hiu khng th no c ci tm m trng o c c. Do , thnh ng Hn Vit s dng trong ng

cnh ny li c tc dng i lp vi bn cht xu xa ca nhn vt t lm tng thm sc thi ph phn, ma mai nhn vt Phong ca tc gi. chnh l thnh cng ca tc gi trong vic miu t tnh cch nhn vt.

Cn li, hu ht TNTN Hn Vit c s dng rt ph hp vi tng hon cnh c

th, v t c gi tr biu t cao.

V d1: Ch Th bo: - Thm bt ra y cho chu xem no. ng no chu cng phi i ch mua thc n khch u ban. Nu thy c th chu duyt lun. Nht c lng tin. Khi phi ra ch. (Chn tru ct c).

Thnh ng nht c lng tin c ngha l kho kt hp, lm mt ln c nhiu vic hoc lm mt vic c tc dng nhiu mt [24; 548]. ng ngha vi thnh ng ny ta c thnh ng thun Vit: mt cng i vic. Nhng khi vn dng thnh ng vo trong ng cnh ni trn, tc gi khng dng thnh ng thun Vit ny m dng thnh ng Hn Vit m bo tnh t nh, lch s cho qu trnh giao tip gia nhn vt Th vi gia nh Nng. Bi ta bit rng, ngn ng Hn Vit c tnh cht hm sc rt cao trong mt s trng hp trnh cch ni huch tot, s sng lm mt lng ngi khc, ngi ta c th vn dng TNTN Hn Vit. Trong ng cnh ny cng vy. Nu cho nhn vt Th ni . Nu thy c th chu duyt lun. Nht c lng tin ta

Trutnhgy ttromng Hlincilciauch HThChnnh Tnhhc@niTmviuilinhuo nhhc. Mttphvnh ngnghmiuna gcnuh

Nng ca ch li c tc dng ti hai vic, nh Nng khi phi mang ra ch bn ly tin np tin in li cho ch, ng thi ch khi phi ra ch mua thc n i khch u ban

.. , iu ny lm cho li ni ca ch Th va c lch s va lm gia nh Nng cm thy y ny khi lm phin ngi khc, bi thnh ng ny nhn mnh tc dng ca hnh ng c thc hin thi. Nhng khi ni mt cch huch tot Nu thy c th chu duyt lun. Mt cng i vic th lc ny thnh ng ny li nhn mnh ti ci sc lc ca ch Th phi b ra thc hin cng vic, li ni trn thng thn qu, rt khng ph hp vi ngn ng ca mt ngi cng tc trong mi trng c quan on th, c vn ho nh ch Th nhn vin thu tin in. ng thi cch ni cn lm cho gia nh Nng cm thy y ny, khng vui khi phi lm phin ngi khc.

V d 2: ng nhin, ti khng th hnh ng theo cch thc suy din ca m ti c (.), mt khc, ti cng khng c kh nng hnh ng ca tinh thn nhn vn fair play. Tht l tin thoi lng nan (Th Cm).

Thnh ng tin thoi lng nan mun ch ti tnh hung con ngi gp phi nhng b tc khng bit ng gii quyt tin li u kh. iu ny rt ph hp vi vic din t hon cnh nhn vt ti lc ny. Anh ta va khng th dm nhn mt a d tt, trm cp lm con mnh trong khi mnh ang l mt quan chc cao cp B y t. Nhng

anh ta cng khng n b ri n, bi n chnh l git mu ca anh. Mc d l git mu ri, l kt qu ca s nng ni thi tui tr. B th thng, vng th ti hon cnh a anh vo tnh hung kh x. S dng thnh ng tin thoi lng nan trong hon cnh ny cho thy NHT c kh nng la chn TNTN vn dng rt kho lo, tinh t, khng c mt thnh ng no c kh nng din t ng hn, ph hp hn, k c TNTN thun Vit cng khng c TNTN ng ngha vi n hoc c th thay th n c.

Bn cnh mt s TNTN c din gii trn, tc gi cng cn s dng hng lot nhng TNTN Hn Vit nguyn dng khc vo trong sng tc ca mnh: to thc sn bng, thin la a vng, thm cn c , th thi nhn tnh, Trong , thnh ng phm phu tc t v ph h tr, tin oan nghip chng c s dng tn s cao nht. Nhng d s dng mc no th bt c trong trng hp no cng c tc gi vn dng rt hiu qu, c gi tr biu t cao.

Khng ch vn dng TNTN thun Vit v Hn Vit th nguyn dng mt cch nhun nhuyn m NHT cn s dng TNTN theo cch ci bin, m phng rt linh hot. iu ny ng vai tr v cng quan trng quyt nh ti gi tr ca tc phm v n ph thuc cht ch vo kh nng ngn ng ca tc gi. Bi chng ta bit rng vn hc l ngh thut ngn ng, Gorki cho rng ngn ng l yu t th nht ca vn hc cn

TruLn.gTtnmxtHi cglii nuhvHn Cl nnghThsc@a tT.Qiulivut,htroncgtqup tvrnhnsgnhgitcn, tccgui

khng nhng ci bin, sng to ngn ng vi tng ng cnh m cn phi c kh nng ci bin, sng to ngn ng ca mnh mt cch linh hot va lm mi ngn ng va to c nt ring trong phong cch sng tc ca mnh. lm r hn iu ny, chng ta cng i vo tm hiu TNTN c s dng theo dng ci bin, m phng trong cc sng tc truyn ngn ca NHT.

2.3.1.2 S dng dng ci bin sng to:

Khi tn ti trn vn bn, TNTN khng nhng c dng nguyn mu m cn c s dng ci bin sng to ph hp vi tng ng cnh c th. cp n vn ny, trong cun: Tc ng Vit Nam, tc gi Chu Xun Din vit: Ni n tc ng l ngi ta thng ngh n tnh hm sc ca n. Vi tnh cht y, t tng ca tc ng dng nh b nn cht trong mt hnh thc cu ht sc ngn gn. Khi c vn dng vo chui li ni, t tng ca tc ng thng i hi c m tung ra. Do , c rt nhiu trng hp, cu trc hnh thc di dng c sn ca n cng thng b ph v, th tc ng d ho ln c v t tng, c v hnh thc cu vo trong t tng v hnh thc cu ca chui li ni. Cch vn dng tc ng nh vy rt thng gp trong li n ting ni hng ngy v trong ngn ng vn hc [ 4;177].

So vi cch dng nguyn dng, dng ci bin m phng v trin khai khun hnh TNTN c tn s thp hn. Theo kt qu thng k, dng ny xut hin 126 trng hp trong tng s 356 ng cnh, chim 35,4%. Chng ti tm chia ra mt s dng sau:

a. Dng ci bin v ng m:

Thng qua vic kho st 43 truyn ngn ca Nguyn Huy Thip, chng ti nhn thy ch c 3 TNTN c s dng dng bin th ng m. Trong , hai thnh ng bin i v mt ng m l do b nh hng bi cch pht m theo thi quen a phng trong phong cch khu ng ca nhn vt, mang m phng ng Bc B

Bn tri khng vn t Bn gii khng vn t. Nh tranh vch t Nh gianh vch t.

Danh gia th phit Danh gi th phit.

(a) Anh Bng bo: Hm qua chng em bn cho cnh li xe mt na. S g i! Anh Chnh ci: Cc b th x liu tht, bn gii khng vn t. Tay Thuyt n hoch th sao (Nhng ngi th x).

(b) Ngi trng vng cao lng chng i, n s mt ngi nh gianh vch t, mt na l lp hc, mt na l ch ca hai c gio Thu v Kim (Quan m ch l).

Trung tCm hHaithcnlihnugHbnCgini kThhng @vnTti vliunhhgcianthpvvchngthiuncc us

dng theo dng bin th ng m do b nh hng bi cch pht m theo thi quen ca a phng Bc B, pht m tr gi.

tri

gii tranhgianh

Tuy nhin, hin tng ny khng nhiu ch chim s lng t: 2 thnh ng, n ch thay i v mt hnh thc cn v ni dung ca n vn khng thay i. Do , mc d bin m mang tnh cht a phng nhng vn khng gy kh khn cho c gi khi tip cn tc phm.

C th ni s ci bin v mt ng m ca TNTN trong sng tc vn chng khng phi l him. C rt nhiu tc gi vn dng TNTN theo cch ny. V d nh tc gi Bnh Nguyn Lc trong khi vn dng TNTN vo sng tc ca mnh tin hnh ci bin v

mt ng m nh sau:

Nht sinh nht t Nht sinh nht t.

Trng sinh bt t Trng sanh bt t

Nht Nht Sinh Sanh

y chnh l thi quen pht m ca ngi Nam B, thu hp m ca nguyn m trong qu trnh pht m, iu nh hng mt phn ln bi mi trng sng ca nh vn, sinh ra v ln ln t chnh mnh t Nam B. Do t nhiu thi quen ngn ng a phng s nh hng trong sng tc ca tc gi.

S ci bin ny mang tnh cht t nhin khng h gng p, n xut pht t thi quen ngn ng ca ngi ni ch khng phi l dng cng ca ngi dng. Khi xut hin trong tc phm vn chng, n phn nh mt cch trung thc c im ni nng ca nhn vt cng nh ca tc gi sng tc trong a bn c th.

b. Dng tch v ghp v, ch s dng mt v

* Dng tch v v ghp v

dng ny tc gi s tch v ly mt v ca TNTN ny ghp vo mt v c tch ca TNTN khc, to thnh mt TNTN mi ph hp vi ng cnh sng tc. Vi cch ci bin ny c tc dng lm mi TNTN gc, to c n tng mnh i vi c gi, nhng vn khng lm mt i kt cu sng i ca TNTN cng nh lm gim gi tr biu t ca n. Tuy nhin, vic ci bin c t c hiu qu hay khng th li ph thuc rt nhiu vo ti nng s dng ngn ng ca tc gi, bi cch ci bin nh ny rt kh.

Trung tQmuaHkhco slit,uchnHg tCi chn tThuhnh@n Tctirlinug hhpctcpcvibinngthheiodnncgnuy

trong cc sng tc truyn ngn ca Nguyn Huy Thip (NHT).

Cc bc lm lu m . Chiu ti cho mang chn chiu n. T tc, t cng, lm vic tht lc nh (Nhng ngi th x).

Thnh ng ci bin t tc t cng trong ng cnh trn c hnh thnh t hai thnh ng Hn Vit gc t lc t cng v t cp t tc thng qua bng thng k tch v ghp v.

Tn mc

TNTN

Cu trc

Loi TNTN

Ni dung ng ngha

T lc t cng

T tc t cp

T tc t cng

xAxB

xAxB

xBxB

Thnh ng gc

Thnh ng gc

Thnh ng ci bin

Nhn mnh kh nng t gii

quyt cng vic bng chnh sc lc ca mnh.

Nhn mnh kh nng t m bo nhu cu vt cht ca mnh.

Ngha kt hp c hai ngha trn .

Theo ng cnh dn, chng ta thy thnh ng t tc t cng c a vo li thoi ca lo Thuyt lc ng ta ni chuyn vi nhng ngi th x. ng vai tr l mt ngi ch, ng Thuyt ch dn nhng ngi th tin hnh cng vic kh xa nh. Thy vy, anh Bng trng on th x ln ting: Ch ny xa nh nh dng nh hiu c li than th ngm ca anh Bng: Ch ny xa nh chc thiu thn vt cht y th ng Thuyt tr li ngay: Cc bc lm lu m . Chiu ti cho ngi mang chn chiu n. T tc t cng, lm vic tht lc nh!. V vi vic s dng thnh ng ci bin t tc t cng theo hnh thc c m t bng thng k trn rt ph hp vi dng li thoi ca ng Thuyt i vi nhng ngi th x: cc anh t m bo ly nhu cu vt cht ca mnh, cng nh t gii quyt ly cng vic bng chnh lc ca mnh, chng ti ch c th gip c ngn y thi, ng i hi. Qua li thoi th hin c dng miu t tnh cch nhn vt, tc gi: mt lo Thuyt khn li i, v keo kit, bn

xn.

Mt khc, khi dng thnh ng Hn Vit ci bin trong li thoi ca ng Thuyt s lm cho li thoi ca ng c phn t nh hn, trnh cch ni huch tt, thiu lich s c th lm mt lng ngi ang ni chuyn vi ng dn n hiu qu giao tip khng cao. V kim chng cho iu ny, chng ta th thay th cu thnh ng ci bin trong li thoi ca

Trunlgo tThmuyHt bcnglicumtHchC nghnaTshthy@r Tiui nliyu: hCccbtc plmvlunmghi. Cnhciu uti

cho ngi mang chn chiu n. Cc bc t m bo nhu cu vt cht ca mnh, cng nh t gii quyt ly cng vic bng chnh lc ca mnh, chng ti ch c th gip c ngn y thi, ng i hi,. Qu l khng ph hp cht no, qu di dng, khng kho ng Thuyt cn b on th x ni gin, cho mt trn.

Ni tm li, mc d ch c hai thnh ng c ci bin theo dng ny nhng cng mt phn no ni ln rng: kh nng vn dng TNTN ca tc gi rt linh hot v tinh t. N va c tc dng lm mi TNTN, to c im nhn cho tc phm khi n vi c gi . ng thi, vn gi c cu trc sng i ca thnh ng v c bit l em li mt hiu qu giao tip rt cao, a n nhng khoi cm ngh thut rt th v i vi c gi.

* Dng s dng mt v:

Dng ny ch xut hin tc ng, hai v ca tc ng c tch ra, ngi dng ch s dng mt v ca chng m thi. Tuy nhin, ngi c cng nh ngi nghe vn c th nhn ra. iu ny do khun hnh tc ng tr nn qu quen thuc trong cng ng dn tc sn sinh ra chng. V d nh mt s trng hp sau.

(a) ., n khng bn trn th ly g m sng (Cht thong Xun Hng)

Lc ny thnh ng bn trn nui ming ho ln vo li vn, th hin suy ngh ca Tng Cc, mt s cm thng ca ng vi s phn hm hiu ca Hu. Khng

dng nguyn dng thnh ng vo trong li vn, gim bt i sc thi m tnh ca cu thnh ng, lm cho li vn trong suy ngh ca Tng Cc c phn t nh, nh nhng hn, ph hp vi thi ca Tng Cc i Hu lc ny: ng thy thng n. Hu phi nui hai b m gi, mnh t cm di khng c (Cht thong Xun Hng).

(b) Khm hi oi: Bnh ny c ly khng ?. oi bo: C king c lnh. Tao khuyn my cn thn. ( Khng c vua)

Mc d khng s dng nguyn dng c cu tc ng nhng c gi khi tip cn vi ng cnh trn vn c th nhn ra C king c lnh l mt v ca cu tc ng C th c thing c king c lnh. Ch a mt v vo trong li thoi ca nhn vt oi, lm cho li ni tr nn ngn gn ph hp vi cch n ni trng ln khng u khng ui ca nhng thnh vin trong gia nh lo Kin, ng thi p ng ng thng tin m nhn vt Khm mun bit: Bnh ny c ly khng?, trnh hin tng d tha thng tin khi giao tip. n sau li thoi ca oi v Khm l thi ln n, ph phn ca tc gi trc s nhn tm, bt hiu ca nhng a con trong gia nh lo Kin khi nghe b m.

c. Dng ci bin v t ng

+ Dng rt gn, mn ca thnh ng v tc ng

i vi dng ny, tc gi ch s dng mt cm t c tnh cht khi qut hoc lc Trubngt nthmng Hyu ctlikhung cHnCthint hTohcch@ mTnilibunghccch tkhpuvngnhgoh iTNnTNcnuh nhng cu ni bnh thng. Nhng khng v th m lm mt i gi tr biu t ca TNTN

ci bin. Ngc li, vi ti nng ngh thut ca tc gi th nhng thnh ng, tc ng c ci bin hoc mn ny li rt ph hp vi tng ng cnh, trnh tnh trng dng lp i lp li mt thnh ng d gy hin tng nhm chn, ng thi to c n tng mi vi c gi khi tip cn vi tc phm.

TNTN c s dng theo dng ny trong sng tc truyn ngn ca NHT c s dng rt nhiu. Trong mt ng cnh khc nhau li c mt gi tr biu t khc nhau. C th k n mt s TNTN nh:

Sng no ti cng i cha, ly pht t Nh Lai cho cht m Ngi c lc u, Ngi cha nhn. Chung qui ti mi lam mi lm, ng l ngy xa ti phi chi vung tn tn th u n ni (.). lng, nhng a con gi cng la tui vi ti, a no hi tr thp thnh th Ngi cho ln tin sm, (.) cn ti, c i ch bit mi con b mang ting thu chung c hnh, chng bit bu cho ai, ch bit v gi sng lu kh con chu (Nhng bi hc nng thn).

Theo ng cnh, ta thy tc gi mn ca cu thnh ng tn tn ch li sinh hot bung th ca ngi ph n vo trong li thoi ca b Lm, ng l ngy xa

ti phi chi vung tn tn. D khng ni thng, nhng thng qua ng cnh c gi vn hiu c dng li thoi ca b Lm, bit th ngy xa b chng cn gn gi tit hnh g ht, c i ch bit c mi con b nhng ri c mt nguyn c nho nh thi c ln tin sm cng khng thnh, ch t hi con chu, bi theo b gi qu ho gic. T li thoi ta thy nh c mt ci g ni lon, ph phch, bt cn trong suy ngh ca b Lm. Thng qua , ta thy c dng ca tc gi nhm miu t mt nhn vt ngi b nng thn c tnh cch bc trc, thng thn xut pht t cuc i ca mt con ngi c l phi qua rt nhiu thng trm ca cuc sng.

Mt khc, khng s dng trc tip cu thnh ng vo li thoi ca b Lm lm cho li thoi c khu ng ho gn gi vi li n ting ni ca nhn dn v c phn t nh hn.

Bn cnh vic mn ht sc linh hot ca hai thnh ng tn tn v bn trn nui ming th tc gi cn rt thnh cng trong vic mn ca nhng thnh ng, tc ng khc nh: Bo dt my tri (Con gi thu thn), Ming nh quan c gang c thp(Khng c vua), Tro cy n qu (Vng la), Sng d cht d (Mui ca rng),

Khng ch mn TNTN, trong qu trnh sng tc, tc gi cn rt gn TNTN

Trulnmg cthomliHvncnglinungnH, sCctnchTmhvn@tTiclihiuuhqucgtiaoptivpcanog.

hin cu

c bit i vi thnh ng biu trng c cu trc t (nh) B, trong v (t) thng c th ho ngha en ca hnh nh biu trng v B. Trong qu trnh vn dng, tc gi ch s dng v B m lc bt v t. Tuy nhin, cn c vo ng cnh, c gi vn c th nhn bit c tc gi dng cu TNTN g v ng thi n cng to ra c trng lin tng phong ph i vi c gi khi tip cn cu TNTN lc bt v t ny, gip cho hnh nh biu trng v B mang ng ngha phong ph hn, dn n hiu qu giao tip gia c gi v tc phm s cao hn, n th hin ng tnh hm sc ca vn hc.

(a) Ti ci trn trung, m mnh trong vng nc ging nh tru m(Nhng ngi th x)

Khi nhc ti thnh ng bn nh tru m thng gi cho ngi ta lin tng ti mt i tng rt bn, mnh dnh y bn t, nhng khi tip cn vi thnh ng ci bin lc bt mt v nh trong ng cnh trn gi ln trong u c gi hai kh nng lin tng.

a. Tnh cht d bn ca nhn vt ti khi tm vng nc bn. b. T th m mnh trng ging lc tru tm.

Vi hai cch lin tng trn din t r nt tnh trng nhn vt ti lc ny ang bn lon, vt v, bt n v tinh thn. Hnh ng tm ca anh ta nh mt s quy p, p

ph. Rt ph hp vi logic din bin tm l ca nhn vt trong truyn, khi anh ta b anh Bng chi xong, bng cm thy bun chn, do mi vo rng tm ch tm nh trt b ni bun, day dt.

(b) n cm chng ai mi ai, su ngi u ng ai cng ci trn, mc qun

i, ci ni thn nhin, chan chan hp hp nh rng cun (Khng c vua).

Khi tip cn vi ng cnh trn, c gi vn c th nhn ra thnh ng n nh rng cun t cui cu b lc bt v u, ng t n khng cn phi ni ra rnh mch, c th nhng c gi vn nhn ra dng ngh thut ca tc gi. Thng qua vic miu t hnh ng n rt nhanh c phn x b, xung x (chan chan, hp hp) ca su ngi n ng trong gia nh lo Kin, tc gi mun ni ti sinh hot kh t do, khng quy c trong nh lo.

( c ) Hay vi thnh ng ni r bt mp khi da vo ng cnh trong tc phm Chy i sng i c lc bt ng t ni thng ti phi r bt mp mi c mt ngi no thng hi cho ti ngi ln thuyn, nhng c gi vn hiu c hnh ng ni rt nhiu n cu xin van ni ca nhn vt ti trong tc phm c ngi ln

thuyn.

Vi mt s TNTN c s dng vi tn s cao trong tc phm th vic vn

TrudngngtTNmTNHthceolihnuh thHc rCtgnnTsh hn@chTilcihuinhtcntglpp vt, nnggh, di ngcy hiun tng nhm chn c gi khi phi tip xc nhiu ln ch mt TNTN.

+ Dng chen thm hoc va chen thm v va bt i mt s yu t trong thnh ng, tc ng gc

* Dng chen thm t ng:

Thnh ng tc ng gc

T ng c

chen thm

Thnh ng tc ng ci bin

Coi mng ngi nh nghe

mng

Coimng nginh mng

nghe

Coi tin nh rc

ng

Coi ng tin nh rc

Nhanh nh chp

nhng, tia

Nhanh nh nhng tia chp

Nhanh nh sc

con

Nhanh nh con sc

Nhy nh choi choi

con

Nhy nh con choi choi

Cht mt xc

toi

Cht toi mt xc

ng nh hi

try

ng nh try hi

en nh mc tu

xn

en xn nh mc tu

D nh bn

dng

D dng nh bn

.

.

.

dng ny, chng ta thy, c nhiu t ng c chen thuc danh t ch loi: mng, ng, nhng, tia, con, v c t trc t ng mang hnh nh biu trng. Chen thm t ng theo kiu ny, tc gi cng c dng ngh thut ca mnh c: mt phn mun nhn mnh hnh nh b